Book Title: Sthananga Samvayanga
Author(s): Dalsukh Malvania
Publisher: Gujarat Vidyapith Ahmedabad
Catalog link: https://jainqq.org/explore/004581/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sthAnAMga-samavAyAMga [ trIjA tathA cothA aMgagraMthanuM gujarAtI bhASAMtara ] saMpAdaka dalasukha mAlavaNiyA * 'RE guja amadAvAda (ta rAte 4 vApI, gUjarAta vidyApITha amadAvAda-14 2010_03 Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI puMjAbhAI jaina graMthamALA jaina aMgaTa thAnA anuvAdo bhagavAna mahAvIranI dhamakathAo 2-8-0 0 [ jJAtAdharma kathAsUtra ]. bhagavAna mahAvIranA daza upAsako 1-8-0 [upAsakadazAsUtra] mahAvIrasvAmInA sumadhama 1-8-0 [sUtrakRtAMgasUtra] mahAvIrasvAmInA AcAradhama 1-12-2 [ AcArAMgasUtra ] gUjarAta vidyApITha amadAvAda-14 2010-03 For Private & Personal use only www.Elinelibrary.org Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pUjAbhAI jaina graMthamAlA 23 sthAnAMga-samavAyAMga trIjA ane cAthA agagraMthanuM gujarAtI rUpAMtara] saMpAdaka dalasukha mAlavaNiyA yAtri MELCLLE rAta vi gUjarAta vidyApI amadAvAda-14 dhApI.da _2010_03 Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakAzaka maganabhAI prabhudAsa desAI mahAmAtra, gUjarAta vidyApITha, amadAvAda-14 mudraka jIvaNajI DAhyAbhAI desAI navajIvana mudraNAlaya, amadAvAda-14 sarva haka gUjarAta vidyApIThane AdhIna che. pahelI AvRtti, prata 1,500 daza rUpiyA eprila, 1955 2010_03 Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakAzakanuM nivedana zrI pUMjAbhAI jaina graMthamAlAmAM agiyAra prAcIna jaina aMga graMthane chAyAnuvAda prasiddha karavAno vicAra nakakI karyo, te pramANe sthAnAMga ane samavAyAMga e be jANItA aMgagraMthane anuvAda A pustakamAM bhege prasiddha karavAmAM Ave che. have bAkI rahetuM dazamuM praznavyAkaraNaga prasiddha thaI jatAM, aMgagraMthanI AkhI zreNI A mALAmAM pUrI thaI raheze. A mALAnA anuvAdamAM AjanA vAcakavargane sugama thAya tevI chAyAnuvAda zailI apanAvavAmAM AvI che; ane jaina-jainetara vAcakane te ThIkaThIka pasaMda paDI che. A be aMgagraMthomAM jaina vastu-tattvanI saMkhyAnA krame gaNatarI ja rajU karavAmAM AvelI hoI tene saMkSepa karavApaNuM hatuM nahIM. paraMtu te vastu viSayanA krame goThavIne rajU karavAthI kaMIka suvAcya thaI zake. tethI A be graMthanA anuvAdamAM navA krame goThavaNInA arthamAM "rUpAMtara karavAmAM AvyuM che. prAcIna samayamAM smRtine kasavAnI dRSTie ke samagra jaina tattva smRti-sulabha karavAnI dRSTie A graMthe upayogI nIvaDyA haze. temane te jAtano upayoga have chApakhAnAnI zodha pachI, moTI - saMpUrNa sUci vaDe saheje sarI zake. eTale te jAtanI moTI sUci taiyAra karIne A rUpAMtarane cheDe joDavAmAM AvI che. tenI madadathI A graMtha eka jaina tattva-kozanI garaja sArI zakaze. sAmAnya vAcakanI jarUriyAta lakSamAM rAkhIne, tathA ema ne ema paNa graMtha sugama bane te mATe, TheraThera artho, samajUtIo ane TippaNo ApelAM che. eTale sAcA arthamAM A graMtha jaina "tattvArthasaMgraha" banI rahe che. 2010_03 Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAcInakALathI cAlatA AvelA dharma ke paMthane yathocita samajavA mATe tene tenA mULa AgaLa tapAsavo Avazyaka bane che. te uparAMta aneka mata-matAMtaravALA dharmonA paraspara samabhAvayukta sahabhAva mATe paNa ekabIjAnA tattvane mULa-zuddha svarUpe samajavuM madadarUpa bane che. te vakhate A be graMthonuM A rUpAMtara prAcIna jaina dharmanAM mULa tattvonA abhyAsamAM ThIkaThIka upayogI nIvaDaze, evI AzA che. A pustakanuM saMpAdana zrI dalasukha mAlavaNiyAe karyuM che. paMDita becaradAsajI tathA paMDita sukhalAlajInI doravaNuM heThaLa temaNe na-bauddha zAstrono abhyAsa karyo heI, banArasa hiMdu yunivarsiTImAM sIdhA zikSaNakAryane paNa temane anubhave che. eTale temane A anuvAda pramANabhUtatAnI sAthesAthe sugamatAnI rIte paNa vAcakane upayogI thaze, evI AzA che. 7-5-55 2010_03 Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22 anukramaNikA prakAzakanuM nivedana upaghAta khaMDa 1 lo mokSamArga 1. sasaMgamahimA ... Ti5Na 4 2. zravaNamahimA ... 3. dharma 1. dharmamahimA 9; 2. dharmaprApti 9; 3. dharmanA bheda 12; 4. dharma kathA 18; pa. vyavasAya 19; 6. karaNa 20; 7. upakrama 20. TipaNuM 21 4. ArAdhanA, virAdhanA Adi... 1. ArAdhanA 22; 2. virAdhanA 23; 3. asaMleza ra3; 4. atikramAdi 23 5. hita-ahita .. Ti5Na 27 6. sukha-duHkha ... TippaNa 31 7. Avazyaka kartavya 8. samAdhi-asamAdhi dipaNu 34 9. Atsava 1. Asravabheda 35; 2. mithyAtva 35; -akriyA 36; -avinaya 36; -ajJAna 33; 3. avrata 37; -hiMsA 38; -mRSA 38; -maithuna 40; 4. pramAda 42; 5. kaSAya 45; 6. vega 48. TippaNuM pa1 10adha 2010_03 Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 11. puNaya-pApa ... TippaNa 55 12. kama ... 56 1. karmanA bhede 56; 2. kamabaMdhako ane karmabaMdhanuM kAraNa 60; 3. prakRtibaMdha che; 4. sthitibaMdha 87; 5. karmane anubhAva 88; 6. karma sattA ane vedana 88; 7. karmakSaya 91 TippaNa - 1. karma viSe bauddha mAnyatA 92; 2. alpabahutva 93; 3. anubaMdha ane vipAka 93. 4. dAna 94; 5. jJAnAvaraNacanA be bheda 94; 6. Abhinidhika jJAnanI utkRSTa sthita 95; 7. abAdhA ane niSeka 96; 8. anyatIthika 97; 9. guNasthAne 98 13. saMvara 1. vrata -virati 107; 2. vratanI bhAvanA 111; 3. pravacanamAtA 113; 4. upasarga -parISaha 114; 5. pratyAkhyAna -tyAga 118 TippaNa :- 1. saMvara 121; 2. sAmAcika 121; 3. aNuvrata 122; 4. satyanA daza prakAre 122; 5. satyavacananA atizaya 123; 6-7. digaMbara matabheda 124; 8. pravacanamAtA 125; 9. upasarga 125 14. nirjara * . 126 1. bAhya tA 128; 2. AtyaMtara tapa 129; 3. prAyazcitta 129; 4. AlocanA, pratikramaNa, gaha Adi 135; 5. anughAtima Adi prAyazcitta 143; 6. vinaya 144; 7. vaicAtya -sevA 146; 8. svAdhyAya 47; 9. dhyAna 150 TippaNa:- 1. pAMrAMcika 153; 2. anavasthApya 154 15. kSamArga ... . 155 1. mukta ane mukti 155. himpaNa 159 - khaMDa 2 je tattvajJAna 1. dravyAnuyoga ... 1. dravyanuM vargIkaraNa 163; 2. astikAya 167; 3. nava tattva 168; 4. dravyAnuga 169. TippaNa 170 2010_03 Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2. jIvavicAra ... * 171 1. jIvalakSaNa 171; 2. jIvabheda; 3. jIvavaINa 176; 4. siddhavargaNA 189; 5. saMsAra; 6. saMsArI jIvanA bheda 191; 7. bhUtagrAma 192; 8. jIvanikAya.193; - sthAvarakAyanA upabhede 195; - sUkSmajIvo 199; -mudrANI 200; - tiryaMcanA upabhede 200; AzIviSa 201; - manuSyanA bhede 202. TippaNu ra03 3. jIvapariNAme ... ... 206 1. gati pariNAma 207; 2. indriya-pariNAma 209; 3. kaSAya-pariNAma 211; 4. lezyA-pariNAma 213; 5. gapariNAma 216; 6. upaga - jJAna - pariNAma 216; - pratyakSa -parokSa 217; -matijJAna 220; -mRtajJAna 231; - bAra aMga 231; -aMgAdi viSe paracUraNa 252; - laukika zrata 263; - nilaMva 266; - avadhijJAna ra67; - kevaLajJAna - chAstha ane kevaLI 272; 7. pramANa - naya ra75: 8, darzana- pariNAma 278; 9. cAritra - pariNAma 280; - agAradharma 281; -nigraMtha 285; - muMDa 289; - AcAra 290; - aNagAranA guNadeSa 300; - aNagAranA AhAra-upAzraya 303; - aNugAranAM vastra -- pAtra - rajoharaNa 310; - pratilekhanA 318; - vihAra 320; 10. veda - pariNAma 322 TippaNa - 1. cakSu 3ra4; 2. anaMtAnubaMdhI 324; 3. yoga 324; 4. pratyakSa - parokSa 325; 5. avadhijJAna 325; 6. zrutajJAna 322; 7. jJAna - daSTAMta 326, 8. aMtadazA-anuttarapAtika dazA 326, 9. nidava 3ra7; 10. bahurata 328; 11, jIva-prAdezika niddhava 330; 12. agyaktika nidbhava 331; 13. sAmudika nidbhava 332; 14. kaMkiya nihanava 333; 15. rAzika nihunava 334; 26. abaddhika ninava 335; 17. akriyAvAdI 335; 18. naca 337; 19. ugama-deSo 338; 20. utpAdana-doSo 339; 21. eSaNAnA doSo 340; rara. sarvato-bhadrA-pratimA 341; 23, bhadrottara-pratimA 342; 24. bhikSu-pratimA 343; 25. 5ravaiyAnRtya-karma-pratimA 343; 26. 92 pratimA 344 2010_03 Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4. jIvanI sthiti .. * 345 1. sthitinA bhede 345; 2. sarva jInI sthiti 349; 3. nArakonI sthiti 350; 4. bhavanapatinI sthiti; 5. sthAvara kAyAdinI sthiti 358; 6. vaimAnikanI sthiti 360 5. jIva viSe vividha (daMDaka vicAra) .... *** 373 1. zvAsecchavAsa-AhAra 373; 2. maraNa381; 3. samudghAta ane vidurvaNA 388; 4. ni ane kula 390; 5. janma 394; 6. upapAta ane urtanA 397; 7. upadhi, karma ane parigraha 398; 8. zarI2 399; - zarIratpatti ane nivartana 39; - bhede, svAmI, ane avagAhanA 399; - zarIranA vadi 406; -keTalIka vizeSa bAbato 407; 9, saMghayaNa 408; 10. saMsthAna 409, 11. kriyA 417; 12. saMjJA-abhilASa 416; 13. gati-agati 417; 14. AvAsa 42015. vizeSa prakAre bhedo 426; 16. kAma, pApasthAna, daMDaprayoga ane karaNa 429; 17. praNidhAna, gupti ane agupti 431; 18. saddhi 433; 19. paracUraNa 437; -bhAva 437; -vedanAdi 437-vigraha 438; - samavasaraNa 439; yugma 439 TippaNa:- 1. 84 lAkha yonidvAra 440; 2. upapAta ane udvartanA daMDaka 441; 3. avagAhanA 441; 4. kriya zarIrane lagatA praznottara 442; 5. saMsthAna 442; 6. tejasanI avagAhanAdi 443; 7. AvAsa 444; 8. kriyAvAdI vagere 445; 9. akrayAvAdI 448 6. devanikAya *** ... 449 1. sAmAnya bAbato 448; 2. bheda 453; - bhavanapati 453; -paramAdhArmika 454; -vANavyaMtara 455; - jyotiSka 455; -caMdra-sUrya 456; -nakSatro 463; -graha 467; -tArA 468; - vaimAnika devo 469; - vimAnanA prastara ane vimAnanI saMkhyA 470; - lokAMtika deva 473; vimAnonuM svarUpa 475; vimAna vize paracUraNa 478; 3. devendro 479; 4. lokapAla 483; 5. devenI mahArANIe 486; 6. sAmAnika deva 490; 2010_03 Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 7. anIka - devasenca 491; 8. utpAta - parvata kalpa: 9. rAjadhAnImAMnI sabhAo vagere 47 dipaNu - 1. tiSka 501; 2. dakSiNArdha-uttarArdhanA caMdro 502; 3. sUryatApanA 1900 ejana pa2; 4. caMdranI vadhaghaTanA bhAga pa02; 5. sUryamaMDala 503; 6. 60 muhUrta 504; 7. sUrya keTalo dUra dekhAya 504; 8. chAyAnuM mApa 505; 9. maMDaLanI laMbAI-paheLAI; 10. sarvAtyaMtara maMDaLe udaya 505; 11. 182 maMDaLa 507; 12. dinamAna ane vimAnanI vadhaghaTa pa07; 13. pa6 nakSatro 508; 14. nakSatra ane caMdrane yoga 509; 5. vaimAnika vimAnanA prastara 510; 16. sadharma ane IzAnanAM vimAno 510; 17. lokAMtika devo 512; 18, pratyendra 512; 19. devenI sabhAo 513 7. naraka ane nA2ka *** 514 8. achavAstikAya... ... 518 1. ajIvanA bhedo 518; 2. ajavAritakAcanuM svarUpa 519; 3. kAla para0; 4. pagalAstikAya pa31; -svarUpa pa31; -bhede 531; -pariNAme pa33; -calana-pratighAta pa35; -saMghAta ane bheda Adi pa35; -mugalavargaNAo pa36; -zabdAdi 544 TippaNa:-:1. dharmAstikAyanA dezapradeza-548; 2. addhAsamaca 548; 3. samayakSetra pa49; 4. avamAtra parva 549; 5. atirAtra parva 549; 6. caMdrasaMvatsara 54; 7. yugasaMvatsaranA bhede papa0; 8. baddha ane nabaddha pAdhaMskRSTa papa0 khaMDa 3 je gaNitAnuga (bhUgoLa) 1. loka-aloka . 1. loka ane alokanA prakAro papa3; 2. paraspara virodhIno samAveza 554; 3. lokanI sthiti-vyavasthA 555; 4. vividha 557 TippaNa:- 1. caudarajaju pramANa loka pa63; 2. dharatIkaMpa bAbata bauddha mAnyatA 563 2010_03 Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2. dvIpasamudrAdhikAra ... pa64 1. jaMbudvipa pa64; -vRkSa pa64; -jagatI 565; -meru parvata 566; -jabUdvIpanA varSo -kSetro 50; -jabUdvIpanI karma-akarma bhUmi pa73; cakravatanA vijaye pa75; -rAjadhAnIo pa76; -jaMbudvIpanA varSadhara parvata pa77; -jaMbudvIpanA vaitADhaya parvata pa80; -jabUdvIpanA vakSaskAra Adi parvata pa82; -jabUdvIpamAMnAM phUTa 586; -njabUdvIpamAMnA hado pa93; -njabUdIpanI nadIo 197; -jabUdvIpanA prakAzaka-sUrya-caMdrAdi 604; -jaMbudvIpamAM kALa, Ayu vagere 607; -jabudvIpanAM tIrtho 609; 2. lavaNa samudra 609; lavaNa samudranuM mA5 609; -lavaNa samudranI jagatI 610; - pAtALa kaLaze 611; - velaMdhara deva ane AvAsa parvato 612; - aMtaradvIpa 615; -lavaNasamudranA sUrya vagere 617; 3. ghAtakI khaMDa 618; -mApa-vedikA 618; - dhAtakI vRkSa tathA meru 619; - kSetro, parvato, nadIo vagere 620; -dhAtakIkhaMDamAM jabudvIpa jevuM 628; 4. kAleda samudra 640; 5. puSkaravara kapAI 641; 6. manuSyakSetra 643; 7. aDhI dvIpa bAhya loka 645-mAnuSottara parvata 645; -nIzvara viSe vicAra 646; -2caka dvIpa 651; -mAMDalika parvato 653; -asaMkhyAtamo jaMbudvIpa 654; -aruNodaya samudra 654 TippaNa:- 1. jaMbadvIpa 655; 2. jagatI 655; 3. dvAranuM aMtara 655; 4. meru parvata 656; 5. abhiSekazilAo 657; 6. jaMbudvIpanA varSo - kSetro 657; 7. bharata ane aivita kSetre 658; 8. himavaMta ane hiraNayavaMta kSetra 658; 8. harivarSa- ramyagdarSa kSetro 658; 10. videha kSetra 659, 11. devakura ane uttarakura 659; 12. kama- akarmabhUmi 660; 13. cakravartI vijaya 660. 14. varSadhara parvata 660; 15. vitADhaya parvato 661; 16. vakSaskAra parvato 662; 17, mahAvidehanA vakSakAra parvata 662; 18. jaMbudvIpanAM kUTe 663; 19. jambudvIpanA hado 664; 20. devakupha uttarakurunA hade 665; 21. jaMbudvIpanA 2010_03 Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prapAta hado 665; 22. jaMbudvIpanI nadIo 666; 23. hadonAM dvArA ane nadIo 667; 24. nadIonAM vahana, nALacAM ane UMDAI 667; 25. nadIo ane tIrthakara, cakravatI vagere 669; 26. nadIne kinAre ATha ATha 669; 27. lavaNasamudra 670; 28. pAtALakaLaze '671; 29. velaMdhara nAgarAje 671; 30. aMtaradvIpanAM aMtara 672; 31. dhAtakIkhaMDa 672; 32. ghAtakI vRkSa tathA meru 674; 33. puSkaravara hIpAI 674; 34. manuSyakSetra 675; 35. adI dvIpathI bAhya loka 676 khaMDa 4 the - mahApuruSe 1. sAmAnya bAbato *** 679 - 1. mahApuruSo 679; 2. Aratane janma vagere 681; 3. tIrtha karane atizaya 683; 4. tIrthakarone upadeza 685 2. kulakare -lokavyavasthApake .. ... 687 1. bharatavarSanA 687; eravatamAM 689 TipaNa - 1. cakravatI 690; 2. tIrthaMkaranA atizaya 630; 3. kulakare 692; 4. A avasarpiNInA kulakara 694 3. tIrthakare ... ... ... 696 1. bharatavarSanI vartamAna avasarpiNInA tIrthakare 696; -pUrvabhavanAM nAma 696; -nIrthakaranAM nAma 696; -mAtAnAM nAma 696; -pitAnAM nAma 698; -dIkSAsthAna 698; -prathama bhikSA denAra 698; -caitya vRkSa 700; -kalyANakanAM nakSatro 700; -pAlakhI 700; -prathama ziSya 702; -prathama zigyA 702; keTalA sAthe dIkSA 702;-varNa702;-UMcAI 704; -gRhasthaparyAya 704; -sarvAyu 705; -gaNa ane gaNadhara 705; -zramaNa-zramaNa-zrAvikA 707; -zrAvaka-vAdI-jina 708; -avadhijJAnI-mana:paryAyIcaturdapUrve 710;-vaikurvike-anuttaraupapAtika-aMtara 712 2010_03 Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2. tIrthaMkara viSe vadhu mAhitI 714; -sAmAnya 714; -mahAvIra 719; -mahAvIranA gaNadharo 723; -mahAvIranA samakAlIne 724; 3. bhAratavarSanI utsarpiNInI covIzI 7rapa; 4. bhAvI tIrthakara vimalavAhana 727 5. eravatavarSanI vIzI 732 TippaNa:- 1. tIrthaka viSenI bauddha mAnyatA 733; 2. digaMbara mate mAtAonAM nAmamAM matabheda 734, 3. kalyANakanAM nakSatro 734; 4. kumAravAsanA artha vize matabheda 735; 5. mali tIrthaMkara viSe matabheda 738; 6. mahAvIranA prathama cha bhava 738; 7. mahAvIranA gaNadhare 739; 8. nava jIvo 740; 9. ATha rAjAo 742; 10. AgAmI utsarpiNanA tIrthakara 743 4. cakravatIe ... 1. cakravatI viSe sAmAnya 746; 2. cakravatanI traddhi 749 - 5. baLadeva- vAsudeva ane prativAsudeva .. ... upara 1. bhAratavarSanA A avasarpiNInA 752; 2. bharatavarSanA bhAvI baLadevAdi 757; 3. eravatanA baLadevAdi 758 TippaNa- zAlAkApurUSa 758 6. sAmAnya mahApuruSe ... ' ... .. 760 khaMDa 5 me saMghavyavasthA 1. saMghayavasthA ... .. 763 1. saMgha 763; 2. pravrajyA 13; 3. AcAryopAdhyAya 769; 4. gaNI kevA hoya ? 772; 5. AcAryopAcAyanA atizaya 771; 6. kalahanAM kAraNe ane nivAraNa 771; 7. gaNu choDavAnAM kAraNe 773; 8. ziSya ane sthavira 774; 7. anujJA vagere 775; 10. duSTa ziSya 776; 11. vyavahAra 776; 12. kalpa 777; 13. samAcArI 779; 14. saMgavisabhAga 780; 15. 2010_03 Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 13 * 815 nigraMtha nirgathInA niyama 781; 16. vAcanA 783; 17. ArAtanA 784; 18. vaMdanA 786 dipaNa - 1. caturvidha saMgha 787; 2. pravajyA 78; 3. paDaka-napuMsakAdi 789; 4. pravajyAnA prakAronAM udAharaNa 1789; 5. gaNInI saMpattinA bhede 795; 6.vAcanAno kAlakrama 796; 7. gaNa choDavAnAM kAraNe 796; 8. pAMca prakAranA vyavahAra 797; 9. kalpasthitinA bhedo 797; 10. jinakalpa 79; 11. sthavirakalpa 804; 12. samAcArI 804; 13. samAcArInA daza bhede 805; 14. kAlaviSayaka anugadvAra 807; 15. saMganA bAra prakAra 808; 16. kRtikarmanA bAra Avarte 810 khaMDa 6 Dho puruSaparIkSA 1. puruSanA prakAre... 1. be bheda ane traNa bheda- buddha ane mUDha 815-traNa keda 816; -puruSa tribhaMgI 817; ra. puruSanI caturbhagIo 818; -unnata-prANata 818; zuddha azuddha 819; sAce-jUTha 820; -bhadra-abhadra-daSadazI Adi 821; -dIna adIna 824; -Arya anArya 825; -kala-daDha 826; -svAthI parAthI 826; -devI 828; vizvAsI avizvAsI 828; -jAtisaMpanna 829; -sevA karanAra 831; svAthaparAthI, surata-durgata Adi 832; - hI satva Adi 835; -ghA karanAra, zreyaskara Adi 835; -nikRSTa-anikRSTa, budha-abudha Adi 837; -mitra-amitra, mukta-amukta Adi 838; . 3. pAMca bheda 839 TippaNa- bauddha paraMparA sAthe sarakhAmaNI 839 2. puruSa vizeSanA bheda * 844 TipaNu 848 3. puruSanI upamAo * 49 1. vRkSanI tathA vRkSa saMbaMdhInI upamA 849; 2. vizvanI upamA 85ra; 3. phUTagrahanI upamA 854; 4. zaMkha, dhUmazikhA 2010_03 Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 ane vanakhaMDa 854; 5. mArga, yAna yugma Adi 855; 6. megha, 857; 7. RSabha 8596 8. hAthIsiMha-pakSI 8606 9. senA 863; 10. kathaka 864; 11. kuMbha 866; 12. pANI; 13. kaTa, traNa 868; 14. AcAryAM vagerenI upamA 869 TippaNa- bauddha paraMparA sAthe sarakhAmaNI 872 1. vyAkaraNa 2. svaramaDala 3. kaLAe 4. sakhyAna 5. zreNI khaDa 7 mA vividha 2010_03 *** ... viSNu :- dravya vagere 887 TiNa:- zreNInA bhedo 888 6. paracUraNa 1. utpAda vyaya 890; 2. alpavRSTi-mahAvRSTinAM kAraNeA 890; 3, Azraya 8916 4. sUtele kevI rIte jAge 892; pu. a'ta-ana'ta 892; 6. vaidaka zAstra 892; 7. krUDanIti vagere 893 viSNu :- 1. AnaMtanA bhede 894; 2. chedananA bheda 894; 3. AzcaryoMnA bhedo 894; 4. anaMtanA bhedo 896 - sUci .: *** : ... Que 919 993 << 0 899 Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karavA mATe mA rahela te tene mALA mATe ja temAM upaghAta 1. mAtAvika 35trama - 36ic: AjathI bAra-tera varSa pahelAM sthAnAMga ane samavAyAMga e be aMga granthane anuvAda pUMjAbhAI jaina granthamALAmAM prakAzita karavA mATe ApI rAkhele; paNa laDAInI meMghavArI ane kAgaLanI achatane kAraNe paDI rahela te have prakAzita thAya che eno AnaMda maLe che. pU. paM. becaradAsajIe ukta mALA mATe jJAtAdharmakathA ane upAsakadazA e baMne pratyenA anuvAdo karI Apela temAM temaNe zabdazaH anuvAdane badale sArAtmaka anuvAda karavAnI zailI svIkArI hatI. e ja zailIno vikAsa zrI. gopAladAse temanA anuvAdamAM karyo che. paNa sthAnAMga ane samavAyAMga e be aMgagrantho badhA aMgamAM bhAta pADe tevI anokhI zailImAM racAyA che; tethI sArAtmaka anuvAda zakya na hato. e baMne granthomAM tenuM nirUpaNa vivecanAtmaka zailImAM nahi paNa pratipAdya viSayanI gaNatarI karIne karavAmAM AvyuM che, eTale ke, pratipAgha viSayanuM nirUpaNa bhedapratipAdana dvArA karavAmAM AvyuM che. AthI sAra Apavo zakya na hato; eka paNa vastu cheDI zakAya tema na hatI; eTale meM AmAM svataMtra zailI apanAvI che. sthAnAMgamAM ekavidhathI mAMDIne dazavidha sudhInI vastuonI gaNatarIo kramazaH daza sthAne athavA daza adhyayanamAM ApavAmAM AvI che. tyAre samavAyAMgamAM dazathI AgaLa paNa evI gaNatarIne laI javAmAM AvI che. AthI viSayanA pratipAdanamAM vastu-saMgatinA kramane badale bheda-saMgatinA kramane svIkAryo che. pariNAme, je kAMI vastu eka hoya, te eka sAthe gaNI dIdhI che ane te ja pramANe viSayane badale saMkhyAne mahattva ApIne ane granthamAM pratipAdana thayuM che. pariNAma zrI sArAtmaka anAmI nahi paNa pratiSa viSa 2010_03 Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 e AvyuM che ke, jIva jevI keAI paNa eka vastunuM samagrabhAve pratipAdana kevuM che e jANavuM agharuM thaI paDe che. ekeka ke babbe ke za daza kaI kaI vastuo che, temanuM saMkalana karIne mUkavAmAM smRtine saralatA paDe e hetu hoya; paNa ethI samagrabhAve keAI paNa eka viSayanuM saMkalana kANu thaI paDe che. smRtijhavIe mATe A banne graMthA upakAraka jarUra thayA haze; paNa Aje smRti upara eve anAvazyaka bhAra ApavAne kazuM ja kAraNa nathI. vaLI ekathI za sudhInI saMkhyAmAM sthAnAMga ane samavAyAMgamAM ghaNuM ja sarakhApaNuM che. eTale e banne granthAnA pRthak pRthak anuvAdone badale meM anne granthAno anuvAda ekasAthe karavAnuM cita mAnyuM ane saMkhyAnA prAdhAnyane badale viSayanuM prAdhAnya svIkAryuM che. eTale ke A anuvAdamAM viSayAnuM vargIkaraNa karIne temanI geAThavaNI karI che. ane jyAM sthAnAMga ane samavAyAMganuM pratipAdana sarakhuM che, tyAM banne grantheAnA sUtrAMko ApI dIdhA che; vastunuM punarAvartana karyuM nathI. vIkaraNa karavAmAM truTi rahevA saMbhava che; ane evA paNa sa Mbhava che ke amuka vargamAM mUkelI amuka vastune khIjA vargamAM mUkI zakAya. paNa ekaMdara je vargIkaraNa karyuM" che, te saMgata che, ema mane lAge che, mULanA zabdonI vyAkhyA jyAM jarUrI hatI tyAM AvA - za karIne athavA kauMsamAM ApI che. jyAM jarA vadhAre vivaraNunI AvazyakatA hatI, tyAM tenuM vivaraNu karIne pAnAnI nIce ApI dIdhuM che, ane jyAM lAMkhA vivaraNunI AvazyakatA hatI, tyAM tema karyuM che. pazu tevA lAMbA vivaraNane 'TippaNu'nA nAme pratyeka prakaraNanA aMte ApyuM che. vaLI A grantheAmAM AvatA aneka viSaye jainAgAmeAmAM anyatra paNu maLI Ave che tenI paNa noMdha TippaNamAM lIdhI che. A rIte A anuvAda mAtra zuSka gaNatarInA nathI rahyo. bauddha piTakAmAM aMguttaranikAya ane pugala-paJatti e mane granthA paNu A aMgapragnyAnI zailImAM ja lakhAyA che; eTaluM ja nahi 2010_03 Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 17 pazu A baMne granthAnuM ane temanuM viSayasAdazya paNu ghaNe ThekANe che. ethI meM TippaNumAM ane pAnAnI nIce e granthA sAthe tulanA paNu karI che. AthI bAra varSa pahelAMnA mArA anuvAdamAM e samayanI mArA jJAnanI maryAdA pramANe meM prayatna karyAM che. Aje pharI A manthAne anuvAda karavAneA hoya, te temAM ghaNI navI sAmagrI umeravAne avakAza che ema mane A anuvAda - granthanAM prUfa tapAsatAM jaNAyuM che. paNa e icchAnuM savaraNa karyAM vinA chUTakA hatA nahi. kAraNa, tema karavA jatAM e bhAga jeTalA daLamAM prakAzita thatA A granthanuM kada kadAca cAra bhAga jeTaluM thaI raheta; ane ema karavuM te granthamAlAnI maryAdAnI bahAra thaI jAta. temAM prakAzita thayelA bIjA granthAmAM apanAvAyelI madhyamamAgI zailI ---- bahu lAMbuM nahi tema bahu TUMkuM paNa nahi ~ nA bhaMga thAta ane chapAtAM khIjo vadhu samaya saheje nIkaLI jAta. eTale je rUpe taiyAra hatA te ja rUpe tene dhyAnamAM AvelI brAntio dUra karIne chapAvI dIdhA che. AmAM brAnti nahi ja rahI hoya evA dAvA karI zakatA nathI; vidvAno te zeAdhe ane mane sUcave evI vinaMtI che. A anuvAda AgamAya samitinI AvRtti uparathI taiyAra karavAmAM AvyA che ane sUtrAMke tenA ja rAkhyA che. pU. munirAja zrI puNyavijayajI AgamAnAM navAM saMskaraNA taiyAra kare che, ethI mULapAThanI zuddhi thavAnA ghaNA saMbhava che. paNa A banne granthA pUratuM te| sAmAnyapaNe kahI zakAya ke, bhASAnI dRSTie mahattvanAM pAThAMtare maLI AvavA saMbhava che; paNa vastunI dRSTie vizeSa krUra paDavAnA ghaNA ja e sabhava che. eTale navI AvRttinI dRSTie paNa A anuvAdamAM vizeSa phera paDe ema mane lAgatuM nathI. AgamAya samitinI AvRttimAM kAI kAraNe AdhArabhUta pratimAM pA chUTI gayAne kAraNe jo truTi rahI gaI haze, te! te anuvAdamAM sudhArI levI paDaze. sthA. _2010_03 Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28 anuvAda karatI vakhate mArI zaMkAonuM samAdhAna pU. paMDita zrI sukhalAlajIe karyuM che, paNa je temaNe Akho anuvAda tapAsyo hota, te bhrAnti rahevAne ochAmAM ocho saMbhava hate. paNa e samaye ame bane bIjA saMpAdananAM kAryomAM phasAyelA heI, meM temane kaSTa ApavAnuM ucita dhAyuM nahi. AkhA anuvAdanA lakhANane zrI. gopAladAse joDaNI ane vyavasthAnI dRSTie ThIka karyuM che ane praphe paNa temaNe joI ApyAM che. te badala temane RNI chuM. pU. paMDitajIe te pitA jevA mamatvathI mArA kAryamAM rasa lIdhe che; eTale aupacArika AbhAravidhi karIne tenuM mUlya ghaTADavA nathI mAgato. mArA vidyAthI zrI. zrInandanalAla bI. e. zAstrIe zabdasUcI banAvavAmAM madada karIne mAre moTo bhAra halake karyo che, te badala temane AbhArI chuM. 2. sthAnAMgane paricaya saMvanavA ane samayamaryAdA: paraMparA pramANe sthAnAMganA upadeSTA bhagavAna mahAvIra che, e vastu "surya ke tenuM mota vmavAya' A vAkyathI granthanA prAraMbhe ja sUcita karavAmAM AvI che. rAjyane arthataH upadeza bhagavAnane chatAM zabdataH racanA konI che e bAbata mULa granthamAM kazuM ja kahevAmAM nathI AvyuM. paNa paraMparAne AdhAre TIkAkAra vyAkhyAmAM kahe che ke, sudharmA nAmanA pAMcamA gaNadhare jaMbU nAmanA pitAnA ziSyane uddezIne AnuM pratiprAdana karyuM che. Ano artha zuM? zuM ApaNe ema samajavuM ke svayaM sudharmAe A granthanI racanA karI ? sAmAnya rIte ema manAya che ke, aMgagranthanuM saMkalana gaNadhare kare che; ane upalabdha aMgagranthonA saMkalanakartA sudharmA svAmI che. prastuta granthanA saMkalanakartA sudharmAne mAnI laIe te paNa temaNe je rUpe tenuM saMkalana karyuM haze te ja akSaNa rUpe ApaNI sAme e grantha che, ema to kahI zakAya tema nathI. A graMthanI racanA ja evI che ke temAM samaye samaye umeraNa thaI 2010_03 Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zake che, kAraNa ke prathamanI eka vastune tenA pachInI kahela bIjI vastu sAthe koI saMbaMdha nathI. saMbaMdha hoya te mAtra saMkhyAne che. eTale saMkhyAne dhyAnamAM laIne je navI vastu jyAM umeravI hoya te tyAM umerI zakAya che. granthanA AMtarika adhyayanathI ema siddha paNa karI zakAya che ke, AmAM samaye samaye umeraNa thayuM che. tene nizcita purAvo A granthamAM Avato sAta nine ullekha che. (pR. 266). sAtame addhika ninava bhagavAna mahAvIranA nirvANa pachI 584 varSa thayA che. ane tene ullekha AmAM hovAthI ema te nizcitapaNe kahI zakAya che ke uta varSa sudhI AnI saMkalanAmAM yatratatra navuM umeraNa thayuM che. anyatra AvatA beTika nikUvane ullekha AmAM nathI. boTika niddhavano samaya vIranirvANa pachI 6 09 varSa che. AthI ema kahI zakAya ke AmAM chelle umere 584 vI. niTa sudhI ja thayo che; tyAra pachI nahi. vIranirvANa 980 agara 993 mAM thayelI vAlajIvAcanAnA samaye paNa A granthamAM parivartana thayuM hoya ema jaNAtuM nathI. je thayuM hota, te A granthanI zailI pramANe AThamA sthAnamAM ATha nihnane ullekha AvI gayo hata; eTaluM ja nahi paNa AmAM Avate aMgagra ane temanAM adhyayaneno paricaya paNa badalAI gayo hota. A uparathI eka e vastu paNa nizcita thAya che ke, vAlabhavAcanA samaye vyavasthA game te prakAranI karavAmAM AvI hoya, paNa te samaye upalabdha granthAnI vastumAM umeraNa ke ghaTADe karavAmAM nathI AvyuM. je tema karyuM hota te A sthAnAMgamAMthI ghaNuM ja sUtro ochAM karavAM paData ane ghaNuM navAM umeravAM paData. eTale vAlIvAcanAnA saMskaraNakartAe saMkalanAmAM pUrI prAmANiktA jALavI che, pitAnA taraphathI navI vastu umerI nathI tema temane na samajAtI ke aNagamatI vastunI ghAlamela temaNe nathI 1. pR0 328 mAM 544 chapAyuM che te mudraNadoSa che; tyAM 584 joIe. 2. juo pR0 231-263 ane temAM AvatAM TipaNe 2010_03 Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 1 0 karI, ema mAnavuM rahyuM. eTaluM ja nahi, paNa paraspara visaMgatione TALavAno prayatna paNa temaNe nathI karyo. eTaluM ja temaNe karyuM che ke temanI samakSa je kAMI upasthita hatuM tene temaNe vyavasthita karyuM. A badhI vastu dhyAnamAM laIe to ema kahI zakAya ke, A granthanI mULa saMkalanA game teTalI jUnI heya ane aMtima saMskaraNa vAlI vAcanAmAM thayuM ema manAya chatAM AMtarika pramANone AdhAre AnI aMtima saMkalanA vIra nirvANu saMvata 184 mAM thaI agara te A pranya je rUpe atyAre maLe che tenuM tevuM rUpa tene vIranirvANu saMvata 584mAM maLyuM. Ano artha eTale ja samajavo joIe ke temAM 584 vI. niTa pachI kazo ja pheraphAra thayo nathI. tenI prAthamika saMkalanA sudharmA svAmIe karI e paraMparAne TIkAkAra noMdhe che ane tene apramANika mAnavAne kazuM ja kAraNa nathI. ane temanI mULa saMkalanAmAM samaye samaye umeraNa thaIne tenuM aMtimarUpa vI. ni. saMvata 184 AsapAsa nirmita thayuM. rajanI raoNjI: samavAyAMgamAM (sU0 138) bAra aMgeno paricaya ApavAmAM AvyA che. temAM sthAnAMgane je paricaya che te prastuta pustakamAM saMgRhIta che ja (pR. 235); eTale te Akho ahIM utAravAnI AvazyakatA nathI. temAM spaSTa jaNAvavAmAM AvyuM che ke, temAM ekavidha, dvividha yAvat dazavidha jIva ane pugalonuM varNana che ane lekasthitinuM paNa varNana che." samavAyAMge sUcavela zailI prastuta aMgagrasthamAM AdithI aMta sudhI barAbara jaLavAI rahI che. eTale ke saMkhyAnA krame ekathI dazavidha vastuone AmAM saMgrahavAmAM AvI che. A aMgagrasthamAM daza adhyayane che ane te badhAne sthAna paNa kahevAmAM AvyAM che. ekavidhathI dazavidha vastuono saMgraha hevAthI sAmAnya rIte A Akho grantha daza prakaraNamAM vaheMcAI jAya te svAbhAvika che. daza adhyayanamAMthI bIjAnA 4, trIjAnA 4, cothAnA ja ane pAMcamAnA 3 "uddeza" nAme upavibhAge karavAmAM 2010_03 Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AvyA che. bAkInAM adhyayananA upavibhAga nathI. sthAnAMganAM daze adhyayane maLIne eka zrutaskaMdha AcArAMga ke sUtrakRtAMganI jema che, ema samavAyAMgamAM kahyuM che. emAM ekAdhika zrataskaMdha nathI. samavAyAMgamAM sthAnAMganAM padonI saMkhyA 72000 ApI che; eTale ke sUtrakRtAMgathI bamaNI. mudrita pratimAM prakhyAgra 370 0 che ema jaNAvyuM che. padathI zuM vivakSita che ane jeTalAM pado samavAyAMgamAM sthAnAMgatargata batAvyAM che te kevI rIte gaNavAM, te viSenuM spaSTIkaraNa sAdhanone abhAve thaI zake tema nathI. paNa eTaluM to kahI zakAya che ke, samavAyAMgamAM aMgapratyenAM padonI, AcArAMganAM 18000 padothI uttarottara bamaNI bamaNI saMkhyA, samavAyAMga sudhInI AMpavAmAM AvI che, te vastu sthitinuM sAmAnya sUcana karavA pUratI paNa satya haze ke kema te paNa saMdigdha che. smaraNa karavuM sarala thaI paDe e daSTie jema jena aMgagranthamAM sthAnAMga ane samavAyAMga jevA akhaMDa granthonI racanA karavAmAM AvI che, te ja pramANe bautripiTakamAM aMguttara nikAya ane puggalapaSmattinI racanA karavAmAM AvI che. te bannemAM paNa prastuta jainagranthonI jema saMkhyAne mukhya mAnIne pratipAgha viSayonuM saMkalana karavAmAM AvyuM che. aMguttaramAM (aMkettara) ekanipAta, dukanipAta ema ekAdasakanipAta eTale ke ekathI mAMDIne agiyAra sudhInI saMkhyAmAM kramazaH vastuonI gaNatarIo ApavAmAM AvI che. jyAre pugala-pa...ttimAM ekakanisathI mAMDIne dasaka- nisa sudhI sthAnAMganI jema pratipAdana karavAmAM AvyuM che. sthAnAMga-samavAyAMga ane ukta bane bauddha granthomAM evI ghaNI bAbate che je samAna che. khAsa karIne prastuta granthamAM puruSa-parIkSAne (pR. 813) nAme meM je khaMDanuM saMkalana karyuM che, emAM AvatA viSayenuM Azcarya janaka sAmya che. ane sahasA evuM anumAna thaI jAya che ke kaI paNa eke bIjAmAMthI lIdhuM haze. pugala-paccatti abhidharma grantha 2010_03 Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22 heI, tenI sakalanA a'guttara karatAM jUnI na lekhAya; ane temAMnI dhaNI khAkhatA anuttara jevI ja che. khAsa karIne puruSanI bhagIe sthAnAMga, aMguttara ane puggala-paJattimAM eka sarakhI che. meM ukata khaMDanAM TippaNAmAM tulanA karI che ethI ahIM te viSe lakhANu karavuM binajarUrI che. racanApaddhatimAM ukta jaina-khaugranthAmAM je bheda che te e che ke, jaina granthA mAtra gaNatarIe ja Ape che; jyAre ukata ane bauddhagranthA tenuM vivaraNa paNa kare che. ethI ghaNI evI khAkhate che jenuM spaSTIkaraNu jaina granthamAM sulabha nathI, te bautranthA vAMcatAM atyaMta spaSTa banI jAya che. banne paraMparAnA granthAnA viSaya zramaNuparaMparAmAM sAmAnya hAI, kANe kAnAmAMthI lIdhuM e kahevuM kANuM che. atyAre eTaluM ja kahI zakAya ke jaina-auddha paraparA A viSayamAM samAna che ane ekabIjAnA vicAronA paDadhA ekakhIjAmAM paDIne anne paraMparA pariniSThita banI che. dIdhanikAyanuM sa MgIti-pariyAya-sutta ane dasuttarasutta, khuddakanikAyanI khukapA ( kumArapaJla ) AdinI racanA paNuM saMkhyAne prAdhAnya ApIne thaI che. eTale ema mAnI zakAya ke, bauddhagranthAmAM aMguttara ane puggala-pattinI ja e zailI nathI; paNa evAM aneka prakaraNA che jemAM smRtisaukanI dRSTie saMkhyApradhAna racanA karavAmAM AvI che. mahAbhAratanAra vanaparvamAM adhyAya 134mAM maMdI ane aSTAvakranA vAda che; temAM ane uttarAttara ekathI mAMDIne tera sudhInI gaNunAmAM AvatI vastuonu parigaththuna kare che A uparathI jaNAya che ke, prAcIna kALamAM smRtisaunI daSTie saMkhyApradhAna racanA racAtI hatI. jaina granthAmAM paNa sthAnAMga - samavAyAMga sivAyanA granthAmAM paNa keTalAMka prakaraNeAmAM AvI saMkhyApradhAna racanAne apanAvavAmAM 1. pAlisAhitya kA itihAsa'------upAdhyAya, pR0 179. 2. *hisTrI opha inDiyana laeNAjika' 50 13. 2010_03 Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 23 AvI che. jemake, uttarAdhyayananuM 31muM adhyayana 'cAritravidhi' nAmanuM che; temAM ekathI mAMDIne 33 sudhInI saMkhyAmAM vastuonu parigaNuna karavAmAM AvyuM che. bhagavAna mahAvIranA upadezavidhimAM AvI prakriyAne paNa sthAna hatuM te A ja granthamAM Avela vimalavAhana nAmanA bhAvI tIrthaM-kara (pR. 727) nA caritra uparathI siddha thAya che. ane ethI e paNa siddha thAya che ke, uttarAdhyayanamAM Avela sakhyA 1 thI 33 nI khAkhatA ane vimalavAhananA caritramAM jaNAvela bhagavAna mahAvIranA upadezanI te ja khAtA samAna che; eTale ema niHzaMka kahI zakAya ke bhagavAnanA upadezane sakhyAnI dRSTie . sAMkaLavAnI pravRtti bahu ja jUnA kALathI pracalita che. tenuM ja bRhadrUpa sthAnAMga ane samavAyAMgamAM jovA maLe che. sthAnAMtamAM parivRddhi : A granthanI paddhati jANyA pachI e naNavuM bahu sarala thaI paDe che ke AmAM samaye samaye kevI jAtanA umerA thayA che. je umerA sakhyAnI dRSTie thayA che chatAM jene sabaMdha itihAsa sAthe paNu che, tevA umerAne teA tAravI zakAya che ane emane viSe ema kahevAnI zakayatA che ke amuka sUtra pAchaLathI umerAyuM ja haze. AmAM nihnava jevAM sUtrono samAveza (pR0 266) thAya che. paNa je saMkhyAbaddha sUtromAM ItihAsa athavA samayanI keAI sUcanA nathI, te pAchaLathI umerAyAM hAya chatAM ApaNI sAme tevAM sUtro judAM tAravavAnuM sAdhana nathI. pazu A granthamAM evAM ghaNAM sUtro che je samagra granthanI paddhatithI judAM paDe che. temane viSe nizcitarUpe kahI zakAya ema che ke, e sUtro A granthanI paddhatine anurUpa nathI ane game tyAre paNu pAchaLathI praviSTa thaI gayAM che. sthAnAMgamAM bhAvI tIrthaMkara vimalavAhananuM vistRta jIvanacaritra Ave che (pR0 727 ). te nizcitarUpe pAchaLathI ja umerAyuM che temAM zaMkAne sthAna nathI. saMpUrNa granthanI paddhati evI che ke kathA pa 2010_03 Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 vivaraNa vinA mAtra gaNunAo ApI devI. paNa AmAM te prathama sUtra 691mAM je jIvoe bhagavAna mahAvIranA zAsanamAM tIrthakara nAma gotra niSpanna karyuM tevA navanAM nAma gaNAvyAM che. temAM bhAvI tIrthakara rAjA zreNikanuM nAma paNa che. sUtra 69ramAM AgAmI utsarpiNImAM cAturyAma dharmane upadeza ApIne je je siddha thaze tevA navanAM nAma gaNAvyAM che. AmAM zreNika ke vimalavAhananuM nAma nathI. ane tyAra pachI sUtra 693mAM rAjA zreNikane jIva vimalavAhana tIrthakara thaIne zuM zuM karaze te varNavyuM che. Ama A sUtra ahIM asaMbaddha rIte goThavI devAmAM AvyuM che eTaluM ja nahi paNa tenI paddhati paNa samagra granthanI nizcita paddhatithI judI ja paDe che. temAM mAtra vimalavAhananuM caritra varNavyuM che je samagra granthathI judu tarI Ave che. tene prastuta navanI saMkhyA sAthe kaze ja saMbaMdha nathI. AthI ema kahI zakAya ke vimalavAhananuM caritra game tyAre paNa koIe sthAnAMgamAM goThavI dIdhuM che, te prAthamika saMkalanAnuM nathI. A ja pramANe sUtra 6 07mAM (pR. 646) naMdIzvaradIpanA aMcanaka parvatanuM varNana ApavAmAM AvyuM che. te jotAM paNa ema lAge che ke saMkhyA cAranA kramamAM cAra aMcanaka parvatanAM nAma Ave temAM kazuM ja agya nathI. paNa ahIM to te parvatanuM vistRta varNana paNa che. te batAve che ke e varNanano bhAga to nizcitarUpe pAchaLathI ja umerAyo che. A ja vastu sUtra 135 (pR. 8) jemAM traNane pratyupakAra duSkara che te batAvavAmAM AvyuM che, tene paNa lAgu paDe che. temAM paNa mAtra gaNatarI nathI paNa vivaraNa che. Ane maLatAM bIjAM sUtro paNa che jemane viSe nizcitapaNe kahI zakAya tema che ke te badhAnuM vivaraNa pAchaLathI ja umerAyuM che. jemake sukhazayyA (pR. 29), duHkhazayyA (pR. 30), mehanIya sthAne (pR. 64), mAyAvI (50 137), virbhAgajJAna (pR. 269) Adi. 2010_03 Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ baLadeva-vAsudevanuM varNana (pR754) paNa pAchaLathI ja umerAyuM hoya tema tenuM vivaraNa jonArane lAgaze ja. vaLI svaramaMDala prakaraNa (pR. 879)nA aMtamAM "Ama A svaramaMDala pUruM thayuM" ema kahevAmAM AvyuM che te sUcave che ke e AkhuM prakaraNa ja AmAM pAchaLathI gaThavI devAmAM AvyuM che. TippaNamAM jaNAvyA pramANe e AkhuM prakaraNa anugAramAM paNa che. paNa vastutaH e svataMtra nA prakaraNagrantha haze agara koI bIjA moTA granthanuM eka svataMtra prakaraNa mAtra haze. tene ema ne ema AmAM saMpUrNa bhAve goThavI devAmAM AvyuM haze. tRtIyasthAnanA bIjA udezane aMte sUtra 166-167 che temAM gautamAdi zrama ane bhagavAna mahAvIra vacceno saMvAda Ave che. A paNa samagra granthanI zailInI daSTie meLa vinAnuM che ane nizcitarUpe pAchaLathI umerAyuM che. TIkAkAra e sUtronI tRtIya sthAnamAM saMgati ghaTAve che, te bhUle bacAva jaNAya che. (pR0 ra9, 167) vimAnanAnI vAma : A grantha mukhyatve vibhAgaparaka che. eTale ke pratipAgha viSayenA bhedanI gaNatarI AmAM ApavAmAM AvI che. sAmAnya rIte e bheda agara vibhAge te te vastune saMpUrNa rIte AvarI le che; paNa evAM paNa keTalAMka sthAne che jyAM vibhAgIkaraNa khAmI bhareluM jaNAya che. vastunA bhedomAM kAMti badhA bhedanI gaNatarI nathI karI athavA te anAvazyaka vistAra, nizcita vibhAjaka tattvane Azraya lIdhA vinA karavAmAM Avyo che. AvAM keTalAMka sthaLo mATe juo pR 198, 345, 346, 347, 384, 399, 573 AdinAM TippaNa. vInA rAjyo sAthe saMvaMdha : A grantha koI eka nizcita viSayanA nahi hovAthI ane saMgrahagrantha ja kahevo joIe. bhagavAnanA upadezanI vastuone AmAM levAmAM AvI che e kharuM; paNa prazna e che ke temanA sAkSAta upadezano bhAga AmAM keTalo ? Ano javAba paraMparA 2010_03 Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pramANe ema ApI zakAya ke AmAM je kAMI che te bhagavAnane sAkSAta upadeza ja che; kAraNa ke A eka aMgagrantha che. paraMtu atyAra sudhInI carcA uparathI e vAta cokkasa thaI che ke AmAM navA umerA paNa thayA che. eTale bhagavAnanA sAkSAta upadeza sivAyanuM paNa AmAM ghaNuM che ema mAnavuM joIe. snAnAMga sUtramAM samavAyAMganuM nAma Ave che (sUtra 67ra). baLadeva-vAsudevanA prakaraNamAM vistAra samavAyAMgamAM joI levAnuM kahyuM che. arthAt samavAyAMgamAM e ja sUtra vistRta rUpe hovAthI ahIM vistAra nathI karyo. bhagavatInA nAma vinA paNa evAM ghaNuM sUtre AmAM che jemane saMbaMdha zabdazaH bhagavatInAM te te sUtro sAthe che. jemake pR0 79, 201, 202 AdimAM Avela te te sUtro bhagavatImAM paNa che. bhagavatI paNa eka saMgrahagraMtha che eTale e kahevuM kaThaNa che ke mULa vastuo kayA granthamAM saMgrahIta thaI. paNa sAmAnyapaNe kahI zakAya che ke, bhagavatImAM pratyeka uddezanA prAraMbhamAM viSayasUcIne saMgraha karatI gAthAo ApavAmAM AvI che eTale temAM navuM umeravAne avakAza ocho che; jyAre sthAnAMgamAM navA umeraNane reke evuM koI tatva nathI. eTale saMbhava evo che ke bhagavatInI te te vastuo sthAnAMgamAM saMgRhIta karavAmAM AvI che. sAdhusaMdhanA AcArane lagatAM ghaNuM sUtro sthAnAMgamAM evAM che je zabdazaH bIjAM jainAcArapratipAdaka AgamomAM upalabdha thAya che. khAsa karI vyavahArasUtra (pR. 771, 774, 775 Adi), bRhatkalpasUtra (pR. 778, 782, 78 3, 784 Adi), dazAzrutaskaMdha (50 786), nizItha (pR. 780) AdinAM keTalAMka sUtre zabdazaH AmAM levAmAM AvyAM che. ema mAnavAne kAraNa e che ke te te sUtro te te graMthamAM suvyavasthita che, jyAre sthAnAMgamAM to temane saMgraha mAtra saMkhyAne dhyAnamAM laIne karavAmAM AvyuM che. 2010_03 Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 27 ! AvazyakaniyuktimAM AvatI keTalIka gAthAo sthAnAMgamAM paNa jovA maLe che (pR0 755 Adi ). paraMtu te gAthAo AvazyakaniyuktimAMthI AmAM levAmAM AvI che ema mAnavAne badale ema mAnavuM vadhAre sagata che ke anyatra prasiddha tevI gAthAone sagraha Avazyakaniyukti ane sthAnAMga bannemAM thayA che. AvazyakaniyuktinI adhI gAthA AcArya bhadramAhue ja racI hoya evA saMbhava A che. prAcIna paraMparAmAMthI ghaNI gAthAe temaNe ema ne ema laIne peAtAnI niyuktimAM saMgRhIta karI dIdhI hoya evA sa Mbhava vadhAre che. ane ethI ja mUlAcAra ane AvazyakaniyuktimAM ghaNI gAthAomAM sAmya ApaNe joI zakIe chIe. sthAnoMgamAM pratipAdita ekeka viSayanuM mUla sthAna zodhavuM Avazyaka che; eTaluM ja nahi paNa anya AgamAmAM paNa kayAM kayAM te te viSayeA Ave che tenI zeAdha paNa karavI Avazyaka che. anya AgamAmAM AvatA sarakhA viSayeAnI sUcanA sahajabhAve zakya hatI te me TippaNAmAM ApI che, paNa te adhUrI ja che. Ane mATe AcAya zrI AtmArAmajInA tattvArtha-jainAgama-samanvayanI zailIthI sthAnAMga samavAyAMga-nAgama-samanvaya jevA eka svataMtra granthanI AvazyakatA che ja. ane te kA` ukta AcAryazrI bahu suMdara rIte pAra pADI zake tema che. e uparAMta jainetara graMthAmAM pazu te te viSayanI zeAdha karavI Avazyaka che. me' bauddha mULa tripiTakamAM AvatA keTalAka samAna viSaceAnI sUcanA TippaNAmAM ApI che; paNa te pazu adhUrI ja che. tene paNu pUrI karavAmAM bauddha a%0thAnI tulanA karavI Avazyaka che; ane vaidikavAGamayanI tulanA paNu jarUrI che. A mahAkAya jo thAya, te jaina, bauddha ane vaidika paraMparAmAM sAMskRtika aikaya keTalA moTA pramANamAM che, te ApaNI sAme hu ja suMdara rIte upasthita thAya ema che. _2010_03 Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28 3. samavAyAMgano paricaya saMnavAM ane samayamaryAda : sthAnAMganI jema AmAM paNu * suyaM me . Ausa teNu bhagavayA evamakhAya' che eTale A 13 paraMparA pramANe sudharmAMnI saMkalanAntargata manAya che. paNu AmAM paNa umeraNa thayuM che eTale atyAre je rUpamAM che te rUpe te saMpUrNa sudharmAMnI kRti che ema kahI zakAya nahi. paNa AmAM sAtanI gaNatarImAM nivanA ullekha nathI ene jo sUcaka mAnIe, te ema kahI zakAya ke AmAM sthAnAMganI jema lAMbA kALa paryaMta umeraNa thayuM nathI. vaLI AmAM AvatI AgamAnI hakIkatAmAM vidyamAna Agame sAthe kAMika kAMIka meLa nathI khAta - tethI paNa ema kahI zakAya ke AmAM vAlabhIvAyanA samaye navI vastu umeravAmAM nathI AvI. paNu AmAM AhArapada, avadhapada ( prajJApanA ) ane kalpanA nAmataH ullekha che. e uparathI kalpanA kartA bhadrAhu ane prajJApanAnA kartA zyAmAcAya - nA samaya sudhI AmAM umeraNa thayuM che ema nizcitarUpe kahI zakAya. AcArya bhadrabAhu vIranirvANa pachI 170 varSe svastha thayA che, ane -------- 1 A zyAma vIranirvANuM 335-376 sudhI yugapradhAna hatA, e ja kALanI racanA prajJApanA hAI zake; eTale sAmAnya rIte vIranirvANu 400 sudhImAM samavAyAMgane vidyamAnarUpa prApta thayuM hoya ema mAnIe te temAM asaMgatinA saMbhava nathI, samAyAno rojI : samavAyAMgamAM samavAyAMganA je paricaya ApyA che, te prastuta granthamAM ApavAmAM Avyo che (pR0 235). e uparathI spaSTa che ke AnI zailI paNa sthAnAMga jema sakhyApradhAna che. bheda e che ke sthAnAMga daza adhyayanamAM vibhakta che; jyAre samavAyAMgamAM mAtra eka ja adhyayana che. ane te samagra grantha eka zrutaskaMdha rUpe che. sthAnAMga ekavidhathI mAMDI darzAvadha padArthonuM varNana kare che; jyAre AmAM e krama AgaLa paNuM lakhAvavAmAM AvyA che. mULa pAThamAM sthAnazatanI sUcanA che (sUtra 139); e uparathI jaNAya che 2010_03 Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20 ke ekathI mAMDIne seAnI saMkhyA sudhInI gaNunA AmAM ApavAmAM AvI che. jyAM ekanI gaNunA ApavAmAM AvI che, tyAM ekanI sAthe eka lAkha, eka pakSa ke eka sAgara e badhAne paNu, te saumAM ekanI saMkhyA sAmAnya hovAthI gaNI levAmAM AvyAM che. A ja pramANe AgaLa dvividha vageremAM paNu che. eTale zatasthAnanA artha mAtra zatasA levAnA nathI paNu zatanA guNAkAra thaI ne je saMkhyA Ave te paNa temAM AvI jAya che. pariNAme eka sAgaropama kADAkeADI arthAt 10 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0000 (=eka karoDaxeka karoDa) saMkhyA paNu temAM samAviSTa thaI jAya che. ekathI mAMDIne se| sudhInI sa MkhyA tA kramazaH ApavAmAM AvI iM paNu sA pachI 500 sudhInI saMkhyA 50-50 umerIne che. eTale ke 100 pachI 101 nahi paNa 150-200-250 ityAdi * krame karI 500 sudhI che. tyAra pachI 100no vadhAro che eTale ke 500, 600, 700 Adi. tema 1100 sudhI cAle che. pachI 2000 ApavAmAM AvyA che. tyAra pachI hajAra-hajAranI vRddhi karI 3000, 4000 AdithI karIne daza hajAra sudhI krame che. daza hajAra (10000) pachI eka lAkha (100000), e lAkha, 3 lAkha, cAra lAkha, pAMca lAkha ema krame 9 lAkha sudhI gaNutarI che. nava lAkha pachI acAnaka nava hajAra ( kAMIka adhika sahita ) Ave che, je asthAne che. TIkAkArane paNu AmAM sUtranI vicitra ti athavA lekhakadoSa jaNAyA che. pachI daza lAkha, eka karoDa ane eka keAkeADI che. ahIM saMkhyAbaddha sUtronI samApti che. kharI rIte samavAyAMga grantha tyAM ja samApta thavA joI teA hatA. paNa temAM tyAra pachI dvAdazAMganA paricaya ApavAmAM AvyA che. je nizcitarUpe pAchaLathI umerAyA hovA joI e. khAra aMganA paricaya pachI jIva ane ajIvanuM vyavasthita nirUpaNu prajJApanAnA vividha padone 2010_03 Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3 o AdhAre ApavAmAM AvyuM che. prajJApanAnA avadhipadane ullekha paNa che. tyAra pachI kalpane AdhAre samavasaraNanuM varNana samajI levAnuM kahyuM che. ane pachI kulakarAdi, tIrthakara, cakravatI, baladeva vAsudeva, gaNadhara Adi A avasarpiNI ane AgAmI avasarpiNanA mahApuruSo saMbaMdhI hakIkate ApavAmAM AvI che. A prakaraNa paNa koI svataMtra prakaraNa jaNAya che je pAchaLathI AmAM umerAyuM che. kAraNa ke, e prakaraNane aMte rUN UvamAnniti taM na phurasez 5 gvaMtarAyara sephTa 2" ItyAdi upasaMhAra ApavAmAM AvyuM che. prajJApanAmAMthI je bhAga che athavA te je bhAgane saMbaMdha prajJApanA sAthe che, temAM bhagavAna ane gautamane saMvAda che. anyatra mAtra gaNatarIo ApavAmAM AvI che. sthAnAMga ane samavAyAMganI ghaNI bAbate samAna hoI, sthAnAMga viSenI vicAraNAmAM samavAyAMgane lagatuM paNa ghaNuM kahevAI gayuM che; tethI tenuM punarAvartana ahIM jarUrI nathI. 4. viSayaparicaya sthAnAMga-samavAyAMganA viSayo samAna hovAthI te baMnenA viSayane paricaya ekasAthe ja ApI devo yogya che. prastuta anuvAdamAM meM viSayane sAta khaMDamAM vaheMcI nAkhyA che. te A pramANe 1.mokSamArga, 2. tattvajJAna, 3. gaNitAnuyoga, 4. mahApuruSo, 5. saMghavyavasthA, 6. puruSaparIkSA ane che. vividha. prathama khaMDamAM jIva ane ajIvanA vivaraNane lagatI hakIkata cheDI daIne navatatva vicAraNAmAM sAmAnya rIte je samAI zake evA badhA viSayane saMgraha karyo che. jIva satsaMgane prApta karIne mokSe jAya e daramiyAnanI samasta sAdhanAne lagatI hakIkato tAravIne A khaMDanuM nAma mekSamArga rAkhyuM che. bIjA khaMDamAM dravyAnuyogane lagatI hakIkato ApavAmAM AvI che tethI tenuM nAma tattvajJAna rAkhavAmAM AvyuM che. AmAM jIva ane 2010_03 Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 31 ajIva viSenI badhI hakIkatA saMkalita karavAmAM AvI che. deva ane devalAka tathA naraka ane nArakAnI hakIkatA paNu AmAM samAviSTa karI dIdhI che. khaMDa trIjo gaNitAnuyoga athavA bhUgoLane nAme che. temAM lekaaleka ane leAkamAM samAviSTa dvIpa-samudro-nadIo vagerene lagatI hakIkato hAvAthI ane paraparAmAM gaNitAnuyoganA nAme A vibhAga eLakhAtA haiAvAthI AnuM nAma NutAnuyAga rAkhyuM che. khaMDa cAthAmAM kulakarA, tItha karA, cakravatI e, khaLadevA, vAsudevA, Adi mahApuruSonI hakIkatAnA sagraha hovAthI A khaDanuM yathArthanAma mahApuruSo rAkhavAmAM AvyuM che. paraMparAmAnya nAma zalAkApuruSA che. paNu AmAM zalAkApuruSo sivAyanA paNa keTalAka mahApuruSo jevA ke gadhara vagerenI paNa hakIkatA hoi, A khaMDane zalAkApuruSo evuM nAma ApyuM nathI. khaMDa pAMcamAmAM catuiMdhasaMdhane lagatI paNu adhikAMze sAdhu ane sAdhvI sadhane lagatI hakIkatAnA saMgraha che tethI tenuM nAma sadhavyavasthA ApyuM che. chaThTho khaMDa puruSaparIkSAne nAme che. temAM puruSa viSe vividha bhaMgIo ApavAmAM AvI che. te bhaMgIonA mukhya AdhAra puruSanA guNu-doSo che ane evA guNu-doSone AdhAre ja ApaNe kAI paNa puruSanuM mUlya AMkI zakIe chIe; tethI AnuM nAma meM puruSaparIkSA rAkhyuM che. sAtamA khaMDamAM paracUraNa viSayAne saMgraha hovAthI tene vividha evuM nAma ApyuM che. AmAM vyAkaraNu, saMgIta, kaLA, vaidyaka, daMDanIti vagere aneka prakAranA rAcaka viSayAnA samAveza che. A pramANe samagra bhAve joIe to AmAM saMsAranAM lagabhaga adhAM jJeya, heya ane upAdeya tattvA viSe gheADINI hakIkratA ApavAmAM 2010_03 Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AvI chetethI A granthanuM yathArtha nAma vizvakoSa banI zake che. viSayasUcimAM najara pheravIe te A vastunI sahaja pratIti thaI jAya che. A granthanI evI kaI vizeSatA che je anya jaina granthamAM nathI? e to ApaNe joI gayA chIe ke A eka saMgrahagrantha che; tethI anyatra viSayane mukhya rAkhIne nirUpAyelI hakIkato AmAM saMkhyAne mukhya mAnIne nirUpAyelI che. eTale evI badhI hakIkate anyatra jaina AgamAM vikharAyelI maLI zake che. paNa A granthamAM puruSaparIkSA A nAme je khaMDa saMkalita karavAmAM Avyo che, te sthAnAMgamAMthI ja saMkalita che. ane ema kahI zakAya ke sthAnAM gAMtargata e khaMDanI hakIkatamAMthI bahu moTe bhAga e che ke je anyatra jaina AgamamAM nahi maLe. te viSaya jainagraMthamAM mAtra sthAnAMgane Agavo che. eTaluM ja nahi paNa A samagra graMthamAM te khaMDanI rocakatA sarvoparI che. gaNatarInA raNamAM jANe zItaLa jaLanI vIraDI jevuM e prakaraNa ApaNane ghaDIbhara vividha manobhAnA UMDA rahasyamAM vicaraNa karAve che ane ApaNuM potAnA manabhAvanI parIkSA karavA prere che. eTaluM ja nahi paNa unnatinA mArge javA paNa utsuka banAve che. vAcakone emAMthI kAMIka evI preraNA maLaze te mAro zrama vyartha nahi jAya. tA. 27-11-54 dalasukha mAlavaNiyA 2010_03 Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sthAnAMga-samavAyAMga khaMDa 1 le mokSamArga 2010_03 Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2010_03 Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ C " gautame bhagavAnane pUchyuM: ucita svabhAvavALA zramaNbrAhmaNanI pyu*pAsanA - sevAnuM zuM phaLa ? " bhagavAne javAba ApyA: zAstra-zravaNa. gautama -- huM bhagavana, zAstra-zravaNanuM zuM phaLa ? ' C -- (6 ,, bhagavAna jJAna. ' << gautama -- jJAnanuM phaLa zuM?' bhagavAna vijJAna, arthAt sArAsAranA viveka, gautama - vijJAnanuM phaLa zuM?? bhagavAna pratijJA, arthAt hiMsAdi pApakamathI ( >> - nivRtta thavAnA saMkalpa. bhagavAna gautama 1 satsa gahimA << gautama - pratijJAnuM zuM phaLa ? " .6 "" bhagavAna sacama. gautama -- sayamanuM zuM phaLa -- - ---- << 66 " sayamathI pApakamAM aTake, pApakama aTake tethI zuM thAya?? bhagavAna tapa thAya. gautama -- tapasyAnuM zuM phaLa ? 2 . ' bhagavAna 2 "" 1. jue prakaraNane aMte TippaNa naM. 1. 2, juo prakaraNane a Mte TippaNa naM. 2. 3 -- " tapasyAthI jUnAM karmAM Aya. _2010_03 22 27 ,, Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sthAnAMgansamavAyAMga : 1 gautama --< jUnAM karmAM haNAya tethI zuM thAya? " mana-vacana-kAyanA vyApArA khapa paDe. ' bhagavAna - gautama * vyApArA baMdha thavAthI zuM thAya? ' bhagavAna ~ AtmAnuM nirvANa, arthAt kama nA vikArothI - * AtmAnI mukti. '' gautama. vikArathI rahita thavAthI zuM thAya?' bhagavAna " AtmA siddha thAya che." 7 2010_03 [-sthA. 190] TippaNa 1 Ti. 1H tuMgikA nagarImAM pArzva para parAnA sAdhue jeDe tyAMnA zrAvakAnA sacama ane tapa viSe vArtAlApa thayA hatA. A bAbatanI gautamane bhALa lAgI tyAre te sAdhuonA jJAna viSe tathA temaNe karelA khulAsAnI satyatA viSe gautame bhagavAna mahAvIrane pUchyuM' te prasaganA A savAda che - jIe bhagavatI sUtra zara, uSa. AnI sAthe uttarAdhyananuM 29 muM azcayana sarakhAvavA jevuM che. A saMvAdamAM jema satsaMgathI uttarAttara jJAnavijJAna pAmI aMte meAkSapamAya che te batAvyuM che, tevI ja rIte auddomAM pratIya samutpAda nAme mekSa pratipattinA kramanuM varNana che. jemake : --avidyA-saMskAra-vijJAna (navApaNuM) nAmarUpa--SaDAyatana (mana ane pAMca jJAnedriyA)--sparza (iMdriya-viSaya sayAga) vedanA (sukha-du:kha-upekSA)-tRSNAlAla (upAdAna)-kama(bhava)-janmajarA maraNa zeka vagere. Ama, avidyAnA nAzathI kramazaH jarAmaraNaAdi sarva du:khAnA nAza thAya che. A ja nirvANa che,vinaya0 pR0 75. Ane lagabhaga maLate krama uttarAdhyanamAM (3ra. 6thI) che. tyAM kahyuM che ke mehathI tRSNA ane tRSNAthI meAhanI utpatti che. mAhathI ka thAya che ane karmathI rAga ane dveSa. ka* e jAti-maraNanuM mULa che. jAti-maraNa e ja du:kha che. Ama mehanA nArA karavAthI du:khanA nArA thAya che. A ja pramANe gautamamuni praNIta nyAyadarzanamAM paNa mithyAjJAnadoSa-pravRtti-janma-du:kha e krame tattvajJAnathI du:khane nAza thatAM mekSa prApta thatA batAvyA che. nyAyadana 1-12. Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2. zravaNamahimA pa sAmAnyapaNe ema kahI zakAya ke, sa` dezanamAM badhAM aniSTonA kAraNa rUpe ajJAnane mithyAjJAnane varNavyuM che ane sarvaprathama e ajJAnano ja nAza karavA sau kAI upadeza Ape che. TiraH A ja vastunA 'mahAvIra siddhAnta' tarIkeno ullekha auddha tha aguttara.mAM che. tevI ni`rAnuM sAdhana tapa nahi paNa zIlasa'pannatA, prAtimAkSa nAmanA graMthamAM varNavelA bhikSubhikSugInA niyamenuM AcaraNa, AcAra ane geAcara (bhikSA)nA niyamonuM pAlana, ane nAnAmAM nAnA doSanI paN avagaNanA na karavI - evA bauddha siddhAMta tyAM varNavavAmAM AvyA che.-aMguttara0 3.74. ra zravaNahimA 2 dhama' e vastu svIkAravA yAgya che ema sAMbhaLyuM hAya, ane samaye hAya, teA AtmA 1. kevaLIe upadezela dhamane sAMbhaLavA pAme. 2. sAMbhaLIne samyaktva-zraddhAne pAme. 3. zraddhALu thaI pratrajyA le. 4. pravrajyA laI brahmacaya pALe. 5. brahmacArI thaI zuddha sayamI bane. . zuddha sayamavALA thaI savaravALe thAya. 1. prastuta viSayanA saketa bhagavatI sUtramAM che. jIe A mALAnuM bhagavatIsAra' pR. 16, 2, jenAthI AtmAmAM kamaLa AvatA baMdha thAya te tapa cAritra vagere. jue A mALAnuM tattvArtha sutra. pA. 345 i. 2010_03 Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sthAnAMga-samavAyAMgaH 1 saMvara vaDe matijJAnane pAme. matijJAnathI zratajJAnI thAya. pachI avadhijJAnI thAya. pachI mana:paryAyajJAnI thAya. ane kevaLajJAnane paNa pAme. 10. 11. ane 2 [- sthA. 66] jJAnAvaraNa ane dAnamehanIya kamara je udayamAM avyuiM hoya (eTale ke phaLa ApavA lAgyuM hoya, tene kSaya, ane je udayamAM na AvyuM hoya tene upazama ema thopazamAM vaDe AtmA- 1. kevaLIe upadezela dhamane sAMbhaLavA pAme. 2. sAMbhaLIne zraddhALu thAya. 3-10. yAvatra mana:paryAyajJAnavALA thAya.4 [-sthA 98] 1. matijJAna vagere pAMca jJAne viSe AgaLa varNana Avaze. juo A mALAnuM tattvArthasUtra" pR. 21 I0. bhUla rUpe kahIe to, matijJAna eTale ikiya-mananI sahAyatAthI thatuM jJAna. zratajJAna eTale zAstrajJAna. avadhi ane mana:paryAya jJAna e be jJAne eka prakAranI vizeSa zaktithI prApta thatAM jJAna che, jemAM ikiyAdinI jarUra nathI paDatI. kevaLajJAna eTale to zuddha AtmAne thatuM sarvaviSayaka jJAna. 2. jJAna, jJAnI, ane jJAnanAM sAdhane pratye dveSa, bIjAne jJAna na maLe evuM mAtsarya, vagere deSone pariNAme jJAnazakti AvRta thaI jAya che. ane jJAnI ke saMtanA, zAstranA, ke dharmanA asatya debo pragaTa karyA karavA vagere dethI darzana - zraddhAnI bAbatamAM mUDhatA prApta thAya che. e badhAnI vigata mATe juo A mALAnuM 'tattvArthasUtra' pR0 268 I. 3. cAvatuM eTale -thI mAMDIne... sudhI.arthAta upara AvelA 3thI10 sudhI. 4. ahIM kevaLajJAna nathI gaNAvyuM, kAraNa ke te jJAnAvaraNIya karmanA sadaMtara kSayathI prApta thAya che. ahIM pazamathI thatI labdhine ja prasaMga che. vaLI samyaktva ane cAritra paNa ahIM kSApazamika ja samajavAM joIe. 2010_03 Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2. zravaNamahimA AraMbha ane parigraha-A bene anarthakArI jANe, te AtmA- 1. kevaLIe upadezela dhamane sAMbhaLavA pAme. 2. samyagdazana pAme. 3-11 yAvat kevaLajJAnane pAme. [-sthAva 65] tethI UlaTuM je AraMbha ane parigrahane anarthakArI na jANe, te AtmA- 1. kevaLIo upadezela dhamane sAMbhaLavA na pAme. 2. samyagdarzana na pAme. 3-11. cAvat kevaLajJAna paNa na pAme. [-sthAva 64 ] $ yAma traNa che-prathama, madhyama ane aMtima. A traNe yAmamAM AtmA- 1. kevaLIe upadezela dhamane sAMbhaLavA pAme. 2. zraddhALu bane. (3-11. yAvat kaivaLI thAya. $ vaya traNa che-prathama, madhyama ane aMtima - A traNe vayamAM AtmA- . 1. hiMsAdi sAvadya anuSThAna "AraMbha" kahevAya che. 2. prastuta viSayanuM samarthana mUtrakRtAga 1-1-4-3mAM paNa che. jIvone AraMbhI tathA parigrahI ane anAraMbhI tathA aparigrahI evo vibhAga bhagavatI sUtra pa, 7 mAM che. jana bhikSunuM prathama kartavya AraMbha ane parigrahane tyAga ja che. 3. sAmAnya rIte divasa ane rAtane cAra cAra "yAma" vibhAgamAM vaheMcavAmAM Ave che. 2010_03 Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sthAnAMga-samavAyAMga : 1 1. kevaLIe nirUpela dhamane sAMbhaLavA pAme 2. zraddhALu thAya. 3-11. yAvat kaivaLI thAya. dharma 1. dha himA he ! AyuSyamAna zramaNa ! vALavA (pratyupakAra) duSkara che-- [-sthA. 155 ] A traNenA upakAranA badalA (1) mAtA-pitA; (2) bhartA -svAmI; (3) dharmAcAya . 1. koI puruSa sadeva savAramAM zata-sahasra pAkavALAM telathI peAtAnAM mAtA-pitAnAM zarIrane mAliza karI sugadhI pANIthI navarAve, ane sarvAMlakArathI temane vibhUSita kare, pachI 18 prakAranAM zuddha bhAjana jamADe ane jIvanaparyaMta peAtAnA khabhA upara UMcakI pherave-ATaluM kare chatAM te puruSa mAtA-pitAnA upakAranA badalA vALI zakatA nathI. tethI UlaTuM, jo te temane kevaLIe batAvela dhama sabhaLAve ane te dhamamAM temane sthira kare, te tema karI te mAtA-pitAnA upakAranA badalA vALavA samartha thAya kharA.ra 1. kahevAnuM tAtparya e che ke, manuSyanI vaca ke rAta-divasane kAIpaNa samaya jJAnaprAptimAM bAdhaka nathI. 2. lagabhaga A ja rAkhkhomAM bhagavAna buddhe mAtApitAnA pratyuSakAra durlabha che te varNavyuM che; tathA mAtApitAne dhamamAM sthira kare teA khadalA vaLe khaze, e paNa kahyuM che. jIe aMguttara0 6-4-2. _2010_03 Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3. dhama 2. keI dhanavAna kaMI garIbane dhananI madada karI vepAre lagADe, ane tethI pariNAme te mANasa garIba maTI dhanavAna banI jAya. samaya jatAM saMjogavazAt pelo dhanika puruSa garIba banI jAya ane pote karelI madadathI dhanavAna banelA pelA puruSa pAse madada mAgavA jAya tyAre te mANasa pitAnuM sarvasva tene ApI de, te paNa te upakArane badalo vALavA samartha na thaI zake. paNa jo te kevaLIe batAvela dhama saMbhaLAvI temAM tene sthira karI zake, te te upakArano badalo vALavA samartha thaI zake khare. 3. koI puruSa dharmAcAryanuM mAtra eka ja dhamavacana sAMbhaLI, bedhilAbha karI, yathAsamaye mRtyu pAmI, devalokamAM utpanna thaye hoya ane potAnI te devayonine pratApe te pitAnA dharmagurune duSkALavALA dezamAMthI upADI subhikSavALA pradezamAM mUkI de; guru je jaMgalamAM aTavAI gayA hoya te tyAMthI upADI vastImAM mUkI de; guru rogagrasta hoya to regamukta kare - A badhuM karavA chatAM te gurunA upakArane badale vALavA samartha nathI. paNa je prasaMgavazAt te guru dhamabhraSTa thatA hoya ane te vakhate AvI temane je te dhamamAgamAM sthira karI zake, te tema karI temanA upakArane badalo vALavA samartha thAya kharo. [- sthA. 135] 2. dharma prApti je vaDe AtmA lezane pAme che, te adhama pratimA eka che. je vaDe AtmA jJAnAdi vizeSane pAme che, te dharmapratimA eka che. [- sthA, 39-40] 2010_03 Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sthAnAM samavAyAMga 1 huM bedha - dhamaprAti be che - 1. jJAnadhi (jIvAdi tanuM samyagajJAna). 2. dazanAdhi - samyaktva (padArthone yathArtharUpathI jANavAnI ruci). che te ja pramANe buddha paNa be che - 1. jJAnabuddha, ra. dazanabuddha. huM te ja pramANe meha ane mUDha viSe samajavuM. * [-sthA- 104] huM bodhi traNa che 1. jJAnabodhi; 2. dazanabodhi; 3. cAritrabodhi. $ buddha paNa traNa che- 1. jJAnabuddha; 2. dazanabuddha. 3. cAritrabuddha. * huM te ja pramANe meha ane mUDha viSe samajavuM. [-sthA. 156] 1. arihantane avaNuvAda, 2. dhamane avarNavAda, 3. AcAryopAdhyAyane avarNavAda, 4. saMghano vivAda ane 5. devone avarNavAda - A pAMca aNuvAda hoya, te jIva dhamane pAmI zakatuM nathI. ane tethI UlaTuM arihata AdinI prazaMsA kare, te jIvane dhamaprApti sulabha bane che. [-sthA kara6] ni:zIla, nita ane pratyAkhyAna vinAnA puruSanA A traNa bagaDe che - 1. A loka, 2. parAka, 3. AjAti-janma. 1. bATI nidA. 2. juo A prakaraNane aMte TippaNa . . 2010_03 Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3. dharma paNa suzIla, vratavAna ane pratyAkhyAnavALA jIvanamAM e traNeya sudhare che- [- sthA. 161] dhamaprAptinA cAra upAya che - 1. kSamA, 2. nilebhatA; 3. jutA;1 4. mRdutA. -sthA0 372 ] dharmArAdhaka (sAdhakone nIcenI pAMca bAbate upakArI hoI, AlabanarUpa che. - 1. jIvonA cha vage; 2. gaNa (- samUha. ekAMtamAM rahI zarUAtamAM dharmArAdhanA muzkela hovAthI); 3. rAjA (rakSA vaDe); 4. gRhastha (annavastrAdinI madada vaDe ); 5. zarIra. [- DAra 447] traNane bedhi dulabha che - 1. duSTane; 2. mUDhane; 3. kupravacana (kuzAstramAM AgrahIne. traNane badhi sulabha che-- 1. aduSTane; 2. amUDhane; 3, kupravacanamAM anAgrahIne. [-sthA. 203] badhA ne A cha sthAna sulabha nathI-- 1. vicAra, vANI ane vartananI ekatA te Arjava. 2. pRthvI, pANI, agni, vAyu ane vanaspati, tathA hAlatA cAlatA (trIsa) che. teo vividha rIte jIvane upakAraka bane che, e to spaSTa che. 3. sarakhA uttarAdhyayana a. 3, ane a. 10. e ja pramANe manuSyajanmanI durlabhatA ane temAM paNa dharmAcaraNanI durlabhatAnI vAta buddha aMguttara0 1-19 mAM lagabhaga e ja rIte samajAvI che. te uparathI buddha tathA mahAvIra baMnenI dharmAcaraNa tarapha ruci pedA karAvavA mATenI upadeza zelI kevI eka jevI ja hatI, te jaNAya che. 2010_03 Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 sthAnAM samavAyAMga 1 1. manuSyabhava; 2. AyakSetramAM janma; 3. sukulamAM janma, 4. kevaLIe upadezela dharmanuM zravaNa 5. zruta (zAstromAM zraddhA; 6. zraddhelA, gamelA ane pratIta dhamanuM samyaga AcaraNa -sthA 485] 3. dharmanA bhedo S dhama be prakArane che - 1. zruta (zAstrane lagata) dhama (arthAt svAdhyAyAdi). 2. cAritradhama (AcAra). huM zruta dhama be prakArano che - 1. sUtra kRtadharma, 2. artha mRtadhama. [-sthA 72] dhama traNa prakAra che - 1. kRtadhama, 2. cAritradhama astikAya dhamAla [- sthA188] bhagavAne traNa prakArane dhama kahyo che - suadhIta, adhyAta ane sutapasthita. dhama je suadhIta (sArI rIte jANelo-bhaNele) hAya, te ja sudhyAta (sArI rIte tenA upara manana-cintana) thaI zake. ane je dhama sudhyAta hoya, te ja e dhamane tapasyAnuSThAna vaDe AcAramAM lAvI zakAya.2 [-sthA 217]. 1. jaina paribhASAmAM gati sahAyaka eka viziSTa dravyane "dharma " astikAya kahyuM che. tenI apekSAe ahIM "dhama nA bheda traNa batAvyA che. trIje bheda dharma zabdane e judA arthamAM gaNIne batAvyo che. svAdhyAya e mRtadharma che, AcAra e cAritradharma che, e be bhAvadharma che. paraMtu astikAya ghama e dravyadhama che. 2. ahIM su-adhIta ane suthAta e zratadharma che; ane sutapasthita e cAritradhama che. 2010_03 Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3. dha 13 dhama daza prakAranA che. 1. grAma dhama; 2. nagara dhama; 3. rASTradharma, 4. pAkhaDa dhama, 5. kuladharmo, 6. gaNadharma'; 7. saghadha', 8. zrutadhama'; 9. cAritra dhama; 10 astikAya dhama [-sthA760 ] vira daza che 1 grAma sthavira; 2. nagara sthavira; 3. rASTra vira; 4. prazastA sthavira; 5. kula sthavira; 6. gaNu sthavira; 7. sadya sthavira; 8. jAti sthavira; 9. zruta sthavira; 10. paryAya sthavira. [- sthA. 761] magunA dharma druza che 1. kSamA; 2.nirlobhatA; 3. RjutA; 4. mRdutA; pa. laghutAnamratA; 6. satya; cha. sama; 8. tapa; 9. tyAga; 10. brahmacaya'. -sthA. 712, sama. 10] zauca pAMca prakAranu che 1. pRthvIzauca; 2. apazauca; 3. tejasazauca; 4. mantrazauca; pU. brahmazauca 2 [-sthA. 449] pAMca Ajava sthAna che- 1. sAdhu Ava; 2. sAdhu mAva; 3. sAdhu lAghava; 4. sAdhu kSamA; pa. sAdhu mukti--niIbhatA. [-sthA 480] 1. sarakhAve. mahAbhArata-AMtiSa 313-16-20mAM varNavelA sattvanAguNa. 2. mATI, pANI, agni, ane matrathI karIzuddhi karavI te cAra bAtha zauca che. paraMtu brahmacaryAdi kurAlAnuSThAnathI je zuddhi thAya te AMtarika zuddhi che. brahmazaucamAM satyazoca, tapaHzauca, iMdriyanigrahazauca ane sarva bhUtayAsoca e cAra prasiddha zauca AvI jAya che. 2010_03 Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sthAnAMga-samavAyAMgaH 1 nIce pAMca pAMcanAM paMcakamAM jaNAvelI bAbatonI bhagavAna mahAvIre nigrantha mATe sadA prazaMsA karI che ane anujJA ApI che - (1) 1. kSamA, 2. mukti; 3. Ajava; 4. mAda, 5. lAghava. (2) 1. satya; 2. saMyama; 3. tapa; 4. tyAga, pa, brahmacarya. (3) 1. ullitacArI - rAMdhavAnA pAtramAMthI jamavAnA pAtramAM gRhastha pitAne khAvA mATe kADhayuM hoya evuM je te Ape te levuM - saMka9pa karanAra; 2. nikSiptacArI - rAMdhavAnA vAsaNamAMthI bahAra kADhela hoya tevuM levAno saMkalpa karanAra; 3. aMtacArI --- gRhastha bhejana karI lIdhA pachI vadheluM ' levAne saka9pa karanAra; 4. prAntAcArI - tuccha AhAranI gaveSaNa karavAne saMkalpa karanAra; 5. rUkSacArI - lUkhuM levAne saMkalpa karanAra. (4) 1 ajJAtacArI - svajAtyAdi darzAvyA vinA gaSaNA karanAra; 2. anyaglAnacArI - bIjA rogI mATe bhikSAcaryA karanAra; 3. maunacArI - maunavratadhArI; 4. saMskRSTa kalpika-kharaDela hAthe khapatI bhikSA Ape te levI e saMkalpa karanAra; 1. ahIMthI laIne rUkSacArI sudhInI pAMca bAbato bhikSunA bhajana saMbaMdhI abhigrahane lagatI che--jenI prazaMsA bhagavAne karI che. 2. A zabdanA TIkAkAra aneka artho jaNAve che -anna vinA rogI thanAra; bIjA regI mATe bhikSAcaryA karanAra; bhajana kAle bhikSAcaryA karanAra I. 2010_03 Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3. dhama pa. tajajAta sRSTa kalpika - sAdhune ApavA yogya dravyathI kharaDAyela hAthe bhikSA Ape te levI e saMkalpa karanAra. (5) 1. opanidhika - game tyAMthI Avela hoya-evuM levAne saMkalpa karanAra; 2. zuddhaSaNika-nirdoSa AhAranI gaveSaNa karanAra; 3. sakhyAttika-Aje amuka datti levI che evuM dhArIne eSaNa karanAra; 4. dRSTalAbhika---joyelI vastu levAno saMkalpa karanAra; pa. pRSThalAbhika - "Apane ApuM?" ema pUchI keI Ape te ja levuM e saMkalpa karanAra, athavA "nirdoSa che ke sadoSa?' ema pUchIne grahaNa karanAra. (6) 1. AcAblika - AyaMbilara karanAra. 2. nivikRtika - ghI Adi vikRtine choDanAra. 3. purimAdhaka- divasanA prathama be paheAra sudhI pratyA khyAna karanAra. 4. parimita piMDapAtika - parimita bhejana lenAra. 5. bhinna piMDapAtika -akhaMDa nahiM paNa TukaDA karela piMDane lenAra. (7) 1. arasAhAra, 2. virasAhArI, 3. atAhArI, 4. prAMsAhArI; rakSAhArI. (8) 1. arasajIvI; 2. virasa jIvI; 3. aMtajIvI; 4. prAMtajIvI; 5. rUkSajIvI. 1. sAdhunA pAtramAM pravAhI dravya hoya te dhAra tUTayA vinA jeTaluM paDe te eka datti ane pravAhI na hoya to eka vAramAM jeTaluM apAya te eka datti. 2. ghI-dUdha vagere rasa vinAnuM bhAta vagere ane eka vAra khAvuM, ane garama pANI pIvuM te. 2010_03 Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sthAnAMga samavAyAMga: 1 1. sthAnAtida- kAtsaga karanAra. 2. utkaTukAsanika - ukaDA AsanavALe. 3. pratimA sthAyI -eka rAtrinI Adi pratimAone dhAraNa karanAra. 4. vIrAsanika - vIrAsane besanAra. 5. niSaki - palAMThI vALI besanAra. (10) 1. daMDAyatika - lAkaDInI jema paga rAkhI besanAra. 2. lagaDazAyI-vAMkAcUkA lAkaDAnI jema TUMTiyuM vALI sUnAra. 3. AtApaka -garamI ane ThaMDInI pIDA sahanAra. 4. aprAvRtaka - AvaraNa vagarane thaI - nagna thaI pIDA - sahana karanAra. 5. akar3ayaka - caLa Ave chatAM khaMjavALe nahi te. [-sthA396] niSadyA - arthAt besavAnA-prakAre pAMca che. 1. jemAM evI rIte ubhaDaka besavuM ke mAtra paganAM taLiyAM ja jamIna para aDe te "utkaTakA. 2. gAya dohatI vakhatanuM je Asana hoya che te "godohikA". 3. jamInane paga ane puta bane aDe tevuM Asana te samapAdaputA." 1. bRhatakalpa bhAgyamAM ene artha "Urva sthAnasthita" evo karyo che. kAyotsarga eTale sthira zarIre dhyAna karavuM te. 2. bhejanapramANanI maryAdA, upavAsa, zarIrane amuka eka sthitimAM rAkhavuM - vagere yukta tapakriyAo. juo A mALAnuM "pApa puNaya saMyama pR. 126-127. 3. ahIM jaNAvelAM AsananuM vistRta varNana bRhatkalpamAM che. tyAM [pR. 1570] A ja Asanone nigraMthIo mATe niSedhelAM che. 2010_03 Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3. dharma 4. palAMThI -- padmAsana te "pakA". ane, pa. paga upara paga caDAvIne besavuM te "adhapayakA." [ sthA. 490] yegasagraha1 3ra che - - 1. AlecanA- guru pAse potAnA doSonuM nivedana (A ziSyane dhama che); 2. nirapalApa-ziSyano doSa bIjAne na kahevA te (A gurune dhama che); 3. ApattimAM paNa dhamamAM daDha rahevuM; 4. anizcitapadhAna - bIjAnI sahAya vinA tapanuSThAna, pa. zikSA -zAstranuM paThana-pAThana; da. nipratikamatA - zarIrasaMskAra na karavA te; 7. ajJAtatA -pitAnuM tapa gupta rAkhavuM; 8. alabhatA; 9. titikSA - parISahajaya; 10. trAjubhAva; 11. zuci - satya ane saMyama, 12. samyagdaSTi; 13. samAdhi; 14 AcAra; 15. vinaya, 16. pratimati daiyapradhAna buddhi, 17. saMga- saMsArabhaya; 18. praNidhi--mAyArahita thavuM; 19. suvidhi - sadanuSThAna; 20. saMvara; 21. AmadapasaMhAra - pitAnA deSano nirodha; 22. sarvakAmavirati; 23. pratyAkhyAna (paMca mahAvratarUpI mUlaguNaviSayaka) 24. pratyAkhyAna (svAdhyAyAdi uttaraguNaviSayaka); 25. Tulsaga (tyAga); ra6. apramAda; ra7. lavAlava-pratyeka kSaNamAM sAdhavAcAranuM pAlana; ra7. dhyAna - saMvaga; ra9. mAraNAMtika udaya - maraNa samaye kSobha nahiM te, 30. saMga tyAga, 31. prAyazcittakaraNa 3ra. mAraNAMtika ArAdhanA -(zarIra ane kaSAye kSINa karatA javArUpI tapa) [- sama0 3ra ] 1 mana-vacana-kAyAnA vyApAre yoga kahevAya che. ahIM prazasta vyApAra samajavAnA che. vizeSa mATe juo Avazyaka brahavRtti a. 4, gA. 73-7, sthA-2 2010_03 Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 19 sthAnAMga-samavAyAMga : 1 4. dha kathA1 dharmakathAnA cAra prakAra 1. AkSepaNI -- jenAthI zrotA tattva pratye AkarSAya -- te kathA. 2. vikSepaNI -- jenAthI zrotA vikSipta thaI jAya ane samAgamAMthI kumArge ke kumAga mAMthI sanmArge caDI jAya te. 3. saMvedanI zrotAne sasAraneA bhaya thAya tevI. 4. nivedanI --- zrotA sasArathI . virakta thAya tevI. (1) AkSepaNI dhamakathAnA cAra bheda che - -- 1. AcArara leAca, asnAna Adi AcAra. 2. vyavahAra -- doSazuddhi arthe prAyazcitta viSayaka. 3. prajJapti saMzayita zrotAne madhura vacanathI nayavAdathI jIvAdinu ---- -- - pratipAdana. 4. dRSTivAda-- zrotAnukUla pratipAdana. 1. dha kathAnuM phaLa zuM ' evA praznanA javAbamAM utarAdhyayana a029mAM jaNAvyuM che ke, tethI pravacana (zAstra-siddhAMta )nI prabhAvanA thAya che, ane tethI jIva AgAmI bhavamAM kalyANa pAme che. bhagavAna dhama karyAM kevI karatA tene namUnA aupapAtika sUtramAM che. jJAtAdhamakathAne dvitIya zrutaka dha dharmAMkathA' kahevAya che. bauddagraMtha aMguttara0 10,69mAM jaNAvyuM che ke, alpekathA, saMtuSTikathA, pravivekakathA, asaMsa^kathA, vIcara bhakathA, zIlakathA, samAdhikathA, prajJAkathA, vimuktikathA, vimuktijJAnadAnakathA, - e deza kathA ja bhikSue karavI joie. arthAt e apecchA, sateASa Adi daza guNA viSe ja kathA karavI joie, bAkInI tajavI joIe. 2. koIne mate AcArAdi cAra kathAethI te te nAmanAM zAstronI kathA samajavI. _2010_03 Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3. dharma (2) vikSepaNa kathAnA cAra bhede che - 1. svasiddhAnta batAvIne parasiddhAnta batAve. 2. parasamaya batAvIne pitAnA siddhAntanuM sthApana kare. 3. samyagvAda kahIne mithyAvAda batAve. 4. mithyAvAda kahIne samyagvAdanuM sthApana kare. saMvedanI kathAnA cAra bheda che - 1. Iloka saMvedanI. 2. paraloka saMvedanI. 3. svazarIra saMvedanI. 4. parazarIra saMvedanI. (4) nivedanI kathAnA cAra bheda che -- huM 1. A lokamAM karelAM mAThAM karmonuM mAThuM phaLa ahIM ja maLe che, evI kathA. 2. A lekamAM karelAM mAThAM kamenuM mAThuM phaLa para lokamAM maLe che, evI kathA. 3. paralekamAM karelAM mAThAM karmonuM mAThuM phaLa A lAkamAM maLe che, evI kathA. 4. paralokamAM karelAM mAThAM karmonuM mAThuM phaLa paralokamAM maLe che, evI kathA. huM 1-4. tevI rIte satkamanA suphaLanI caturbhAgI samajI levI. -sthA. ra82] . pa. vyavasAya 1. vyavasAya arthAt puruSAthasiddhi mATenA anukAnanA traNa prakAra che - dhArmika, adhArmika ane mizra. 2. athavA bIjI rIte vyavasAya (arthAt nirNaya) nA prakAre A che:- pratyakSa, prAyayika, AnugAmika. 2010_03 Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sthAnAMga-samavAcAMga: 1 eka bIjI rIte paNa vyavasAyanA traNa bhedo che iDalaukika, pAralaukika ane ubhaya, ihalaukika vyavasAyanA traNa bheda -- laukika, vaidika, 20 sAmayika1. laukika vyavasAyanA traNa bheda atha, dhama ane kAma. vaidika vyavasAyanA traNa bheda -- vaidika, sAmavedika, yannuvaidika. sAmayikavyavasAyanA traNa bheda - jJAna, darzana, cAritra. ! [ sthA. 185] vinizcaya traNa cheH~~~~ 1. (atha` badhI rIte duHkhadAyI che evA niNuca karavA te) athavinizcaya.' ra. ( dhamathI sarva vastu siddha thAya che mATe te ja upAdeya che. eve nirNaya te) dha vinizcaya '. 3. ( kAmathI tA dugatimAM javuM paDe che evA niNaeNya te) * kAmavinizcaya '. < : [ sthA. 189 ] 6. kareNa karaNa -- anuSThAna traNa cheH -- dhArmika ( zramaNanuM ), adhAmika ( asayatanuM ) ane mizra (zrAvakanuM ). [ sthA. 216] 7. upakrama hu upakrama ( upAyapUrvaka AraMbha ) traNa che: 1. (zruta ane cAritra mATe prayatna karavA te) 'dhArmika upakrama, ra. (adhama kRtya mATe asaMyama mATenA AraMbha te ) adhArmika upakrama', ane 3. (zrAvakadhamanA aMgIkAra mATenA AraMbha te) ' mizra. upakrama ' 1. samyaktvavALe - eTale yathA jJAnIe upadezyA hAya te pramANenA SLOVE _2010_03 Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3. dhama ra1 huM athavA Atma, para ane ubhaya ema traNa bhede paNa upakama che. [ sthA. 188] TipaNuM 1. "A jenA tIrthakara te devakRta samavasaraNa AdinI anumati Ape che te ThIka nathI; teo kevaLajJAnathI jANe che ke bhAga dukhadAyI che, chatAM zA mATe bhegave che? vaLI strI te kAMI tIrthaMkara. thaI zake? AmanI to dezanA bahu kaThora AcaraNanI che." -- ityAdi kahyA karavuM te tIrthakarane avarNavAda che.-- bRhatkalpa0 gA0 4976. dhama be che - zrata ane cAritra. "A to prAkRta bhASAmAM che - temAM te vaLI zuM tatva hoya; emAM eka ja vastunuM piSTapeSaNa che." ityAdi kahevuM te mRtadhamane avarNavAda. ane "cAritra pALavuM e to bahu kaThaNa kAma che, mATe dAna de ane puNya kamAo" ityAdi kahyA karavuM, te cAritradhamane avarNavAda che. - bRhatkalpa0 gA0 4979. "A AcArya mAtra sAre upadeza ApI jANe che - pote to sukhazIla che; temane te potAnA peTanI ja paDI che." ityAdi AcAryane avarNavAda che.-buhakalpa gA. 4980. te ja pramANe upAdhyAya viSe paNa samajavuM. " A kAMI saMgha kahevAya? saMgha to pazuone paNa heya che; have jo tamAre saMgha - badhuM ThIka ja che" - ityAdi saMdhane avarNavAda che. - pRhaka952 gA2 4978, "devo che ja nahi, deva to kAmAsakta che - e te vaLI zuM bhaluM karavAnA hatA" - ItyAdi devAvaNuvAda che. vaLI bRhatkalpamAM, tIrthaMkara, pravacana - saMdha, zrata, AcArya, gaNadhara ane mahaddhika - A pratyekanI AzAtanA kare to zuM prAyazcitta lAge. tenuM varNana karatAM avarNavAdanA bhede bIjI rIte paNa gaNAvyA che. -bRhatka950 gA 495 thI. 2010_03 Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4 ArAdhanA, virAdhanA di 1: ArAdhanA ArAdhanA be prakAranI cheH 1. dhArmika puruSanI ArAdhanA; 2. kaivaLInI ArAdhanA. (1) dhArmika puruSanI ArAdhanAnA be bheda che: 1. zrutadhamanI ArAdhanA, cAritradhamanI ArAdhanA. (2) kevaLInI ArAdhanAnAM e phaLa che:--- 1. kAM tA jIva antakRta (meAkSagAmI) thAya, athavA 2. kavimAnamAM utpanna thAya. (-2410 200] SS jJAna -- zrutajJAnanI ArAdhanAnA traNa bheda cheH 1. jaghanya 2. madhyama 3. utkRSTa. 2 hu te ja pramANe dazana ane cAritrArAdhanAnA bhedo paNa samajavA. [ - sthA. 191} 1. jJAnArAdhanA eTale doSa vagara ravAdhyAyAdi jJAnapravRtti karavI te. rAkAdithI rahita thavuM te darzanArAdhanA, ane satakriyA, nigraha vagerenuM cathAvat pAlana te cAritrArAdhanA. 2. A traNa bhedonuM vizeSa nirUpaNa, tathA temanuM caDatAUtaratI phaLa vagere mATe jIe! bhagavatIsUtra za. 8, 30 10. 22 2010_03 Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4. ArAdhanA, virAdhanA Adi 2. virAdhanA virAdhanA traNa che -- 1. jJAnavirAdhanA 2. darzana [ sama. 3] virAdhanA 3. cAritravirAdhanA. 3. sa'kaleza-asaleza 2 bheda cheH - traNa jJAnasa kalezanA 23 1. jaghanya, 2. madhyama, 3. utkRSTa. hu te ja pramANe dazana ane cAritryanA paNa sakalezanA bhedo samajavA. hu te ja pramANe jJAna, daMzana ane cAritranA asaklezanA paNa jaghanyAdi bheda samajI levA. 4. atikramAdi Gga jJAnanA atikrama, vyatikrama, aticAra ane anAcAraka e pratyekanA traNa bheda che 1. virAdhanA eTale bhaga. jJAnAnnati mATe svAdhyAyAdi je niyame hAya, temanA bhaMga te jJAnavirAdhanA. " amAre vadhu jJAnanI zI jarUra che," eve bhAva, te paNa jJAnavirAdhanA. zraddAne dUSita karavI te dAnavirAdhanA, ane cAritrane dUSita karavuM te cAritravirAdhanA. -- ra. jJAnAdi jenAthI dhaTe te jJAnAdisakalerA, ane jJAnAtlR jenAthI {vazuddha thAya te jJAnATTinA asaMkaleza. sarakhAvA aMguttara0 4. 50H-- "jema sUrya -cakranA upakalero - vAdaLAM, dhUmasa, dhUmarAjI, ane rAhu e cAra che, tema zramaNanA cAra kaleze che mAdakapINAM, maithuna, parigraha, mithyAvikA. tethI tee haMmezAM prakAzI zakatA nathI. " 3, vyatikrama ane aticAra e umAsvAtinA mata pramANe ( tattvA 7-18 ) paryAcavAcI che. paNa zAstramAM temanA arthamAM bhedya pADavAmAM anyeA che. svIkArela vrata jenAthI malina sadoSa thAya, tevA doSasevananA sa'kalpa, te atikrama; doSasevananAM sAdhanA tarapha pravRtti, te vyaktikrama; ane doSasevana te aticAra. vratabhaMga te anAcAra. 2010_03 Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sthAnAMga samavAyAMga 1 1. jaghanya atikramAdi; 2. madhyama atikramAdika 3. utkRSTa atikramAdi. huM te ja pramANe dazana ane cAritryanA atikamAdi viSe paNa samajI levuM. $ jJAna, darzana ane cAritrane atikama thayo hoya, to tenI guru samakSa AlocanA karavI joIe, tenuM pratikramaNa karavuM joIe, tenI niMdA tathA gaha karavI. joIe, virNodhana karavuM joIe, pharI na karavAnI pratijJA levI joIe ane prAyazcittarUpe tapa karavuM joIe. chu te ja pramANe jJAnAdi saMbaMdhI vyatikrama, aticAra ane anAcAra thayo hoya te paNa AlocanAdi karavA joIe. [-sthAva 195 5 hita-ahita anAdi saMsArane zramaNa pAra karI jAya tenA traNa kAraNa che - * 1. anidAnatA - dharmAcaraNanA phaLanI abhilASA na rAkhavI te; 2. dRSTisaMpannatA - samyagdaSTi hovI te; 3. gavAhitA - tapanuSThAna karavuM te. sthA. 136] daza kAraNe ja bhadrakAraka kAma kare - 1. AlocanA viSe bhagavatIsUtramAM vistRta vicAraNA che. - za0 25, u0-7. 2010_03 Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ riya 5. hita-ahita 1-3. upara pramANe, 4. kSAMti- kSamA; pa. jitendriyatA 6. amAyIpaNuM 7. apAzvasthatA - azithilAcArIpaNuM; 8. suzrAmayatA, 9 pravacana vAtsalya; 10. pravacanAvanA. [- sthA758, $ nigrantha ke nigranthIne A traNa ahitakArI, azubhartA, akSamya, aniHzreyasakartA, tathA azubha baMdha karanArAM che - 1. kUjanatA (A svara); 2. karkaNatA (kakaLATa ); 3. apadhyAna, 6 ane 1. akUjanatA; 2. akakaNutA; 3. anapadhyAna - A traNa nigrantha ke nigranthIne hitakArI che yAvatu zubhabaMdhI che. [-sthA182] huM avyavasitane A traNa ahitakArI cAvat azubhabaMdhI che-- 1. gharabAra choDIne pravajyA lIdhA pachI nigranthapravacanamAM zaMkA, kAMkSA, ane vicikitsAdRSTi rAkhe ane duvidhAmAM paDI, kalezayukta thaI nigrantha pravacanamAM zraddhA rAkhe nahIM, ruci rAkhe nahIM ane pariSahane sabhyaprakAre sahana kare nahIM paNa tethI hArI jAya. * 2. tevI ja rIte paMcamahAvratamAM azraddhALu thAya. 3. tevI ja rIte javanikAya viSe azraddhALu thAya. chu vyavasitane A traNa hitakArI yAvat zubhabaMdhI che - 1. gharabAra choDIne pravrajyA laI nigranthapravacanamAM zaMkA kare nahIM, bIjA pravacananI kAMkSA na kare ane phaLa viSe saMdeha kare nahIM, paNa nigranthapravacanamAM saMpUrNapaNe 2010_03 Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 26 sthAnAM samavAyAMga: 1 zraddhA rAkhe, ruci rAkhe ane parISahane samyaphaprakAre sahana kare paNa tethI hArI na jAya. 2. tevI ja rIte pAMca mahAvratamAM zraddhALu thAya. 3. tevI ja rIte cha javanikAyamAM zraddhA dharAve. [ -sthA rara3] huM anAtmabhAvavatI - bAhya vastuomAM ramanAra AtmAne aA che ahitakartA che - 1. paryAya - Ayu athavA dIkSAkAla, 2. parivAra, 3. 3. zrata, 4. tapa, 5. lAbha, 6. pUjA-satkAra. $ paNa je AtmA AmabhAvavatI hoya, te e ja che hitakartA banI jAya che." [-- sthA. 496] sadgaNa nAza pAme temAM A cAra kAraNe che- 1. krodha; 2. IrSA, 3. akRtajJatA; 4. mithyAbhiniveza. huM mANasa cAra kAraNe bIjAnA guNenuM kathana kare che- 1. abhyAsathI. 2. bIjAnI icchAnuM pAlana karavA khAtara. 3. sAme mANasa prasanna thaI bhaluM kare te khAtara. 4. badalo vALavA khAtara. [-sthA, 370] umAda be prakAra che-1. yakSAvezajanya: 2. mehanIya kamanA udayajanya. temAM je yakSAvezajanya hoya che te to sukhavedya che ane jAya che paNa jaladI. ane je mehanIya kamanA udayajanya hoya te to du:khavedya che ane jAya che paNa duHkhathI. * [-sthA 68] juo prakaraNane aMte TippaNa naM. 1. 2010_03 Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thAya 5. hita-ahita cha sthAnathI AtmA unmAdI 1. arihaMtane avarNavAda kare tA; 2. dhanA avavAda kare tA; 3. AcArye pAdhyAyanA avavAda kare tA; 4. catuvidha saMghanA avaLu vAda kare te; 1. yakSAvezathI; 6. mADunIya kA~nA uddayathI. [ - sthA11] TippaNa 1. AdhyAtmika mArga - sanyAsa mAga svIkAryAM pachI paNa jo vAstavika vairAgya na hoya,tA je kAMI kare - pachI bhale te kaThaNamAM kaThaNa tapasyA paNa hoya - e badhuM ahitakartA ja che. ane te e badhuM karavA sAthe sAcI dRSTi - sAcA vairAgya tenAmAM vasI gayA hoya, te ja te hitakartA bane che, eveA tAtparyA che. ahI AcArAMganuM ( ?. 4. 6. &.) bhagavAna mahAvIranuM ne trAsavA te sivA e vAkaya sarakhAvavA jevuM che. enA a e che ke, je vastue ajJAnIne AsravarUpa che, e ja vastue jJAnIne nija rArUpa che. eka ja strIne joIne tenA rUpamAM mAhita thanAra ajJAnI pApamAM paDe che; ane e ja strIne ovAthI vairAgya pAmIne jJAnI peAtAnAM karyAM khapAvI zake che. ahIM uttarAdhyayananuM 15muM adhyayana khAsa vAMcavA jevuM che. temAM zabda, rUpa, rasa vageremAM Asakta ane anAsaktane zuM phaLa maLe che, te bahu ja suMdara rIte vistArathI varNavyuM che. ' 7 " sarakhAvA, aMgutta0 4,77:-- "A cAra acintanIya che; temanI ci'tA karavAthI manuSya unmAdI thaI Aya che (1) buddha bhagavAnanA jJAnanA viSaya; (ra)dhyAnInA cAnanA viSaya; (3) kavipAka; (4) leAkacintA." gu. 4,77. jenAmAM joke kaCvipAka bhAvanA ane leAkabhAvanA bhAvavAnuM kahyuM che, tyAre ahIM te ene unmAdanAM kAraNa batAvyAM che. paraMtu te virodha e bhAvanA athavA ciMtananA bhinna prayojana ane bhinna svarUpanI dRSTie ja rajU thayA hovA joie. 2010_03 Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28 sthAnAMgasamavAyAMgaH 1 ahIM mULamAM AtmabhAva zabda che e paNa dhyAnamAM levA jevo che. jeonA mata pramANe AtmA hoya teo ja AtmabhAvamAM rahI zake. paNa bauddho te AtmAnuM svataMtra astitva mAnatA ja nathI. temane mate citta ja che. te svabhAve prabhAskara che; paNa mala AgaMtuka che ane teno nAza thaI zake che - aMgura 1, 6. ane cittanI ja rakSA ane bhAvanA karavI joIe, evuM vAraMvAra buddabhagavAne kahyuM che. - aMgura 1, 3. ItyAdi. ane tethI ja kaI paNa vastumAM je AtmabhAva ghAraNa kare che, te pRthasjana che - sAdhAraNa manuSya che; paNa samyagdaSTi che te kyAMya AtmabhAva dhAraNa karato nathI, ema aMguttara0 (1. 15. 3)mAM kahyuM che. zuM badhAM zIlatra saphala che? A praznanA javAbamAM jaNAvyuM che ke, je vratAcaraNathI kurAla dharmanI vRddhi ane akuzaladharmanI hAni thAya, te ja vatAcaraNa saphala mAnavuM joIe ane tethI viparIta hoya te nirarthaka ja samajavuM joIe. - aMguttara0 3,78. sukha- du:kha sukha daza che - 1. Arogya; 2. dIrdhAyu, 3. dhanADhayatA, 4. kAma; pa. bhega; 6. saMteSa; 7. atije vakhate je joIe te vakhate te hAjara hoya; 8. zubhabhega; 9. niSkramaNa - pravajyA, 10. anAbAdha - anantasukha. [-sthA cha37] * bhagavAna buddha paNa gRhInuM sukha ane tyAgInuM sukha e be vibhAga karIne sukhanI vivecanA karI che; paNa agrasthAna te tyAgInA sukhane ja ApyuM che. --aMguttara0 2,7; 4,62. ahIM paNa badhAM sukhe sAthe gaNAvyo. che. paNa jena dRSTie niSkramaNa ane anAbAdha e be sukhe ja vAstavika sukha samajavAM joIe. 2010_03 Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6. sukhaduHkha cAra sukhazayyA che-- 1. gharabAra choDIne nigrantha pravacanamAM zaMkA kare nahi, bIjA dhamanI kAMkSA kare nahi, ane vicikitsA kare nahi; paNa jinapravacanamAM daDha zraddhA, pratIti ane nirvi, cikitsA dharAve ane tema karI manane. sthira rAkhe ane kalezamukta kare, te prathama sukhazayyA. 2. tevI ja rIte aNagAra thaI pitAne je kAMI maLe tethI saMtuSTa thAya paNa bIjA pAsethI vadhArenI AzA na kare, te bIjI sukhazayyA. 3. aNagAra thaI divya, ke mAnuSika kAmagone AsvAda paNa na le ane temane Iche paNa nahi, te trIjI sukhazadhyA che.* 4. aNagAra thaIema vicAre ke A suMdara zarIravALA arihaMta bhagavAna je kamane kSaya karanArAM tapa kama svIkAre che, to huM paNa tevI rIte kema na karuM? vaLI je huM AvAM kaSTa sahana nahi karuM, te mArAM kamene kevI rIte nAza thaze? temano nAza karavAno to A upAya ja che ke kaSTo sahana karavAM - A cethI sukhazadhyA che. [ -sthA 325] zramaNa bhagavAna mahAvIre gautamAdi zramaNane lAvIne pUchayuM - "he zramaNe! jIvone zAne bhaya che?" zramaNe bolyA - "bhagavana, ame e jANatA nathI. je Apane taddI na paDe, to Apa ja amane e vAta samajAve." bhagavAne uttara dIdho- "he zramaNe! jIvene duHkhane bhaya che." 1. juo prakaraNane aMte TippaNa naM. 2010_03 Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sthAnAMga-samavAyAMga 1 zramaNe belyA - "he bhagavad ! e duHkha koNe karyuM?" bhagavAna - 'jIve ja e duHkha pitAnA pramAdavaza utpanna karyuM che?" zramaNa - "he bhagavana ! e du:khane jogavavuM kevI rIte ?" bhagavAna - "apramatta thaI e duHkha jogavavuM joIe. [-sthA. 166] cAra duHkhazayyA che - 1. gharabAra choDI aNagAra thaye paNa pachI jinapravacana viSe zaMkA, kAMkSA, vicikitsA kare ane jinaprava-- canamAM zraddhA, pratIti ane rucihIna thAya eTale tene buddhibheda thAya che, A prathama duHkhazayyA che. 2. gharabAra cheDI zramaNa te thAya paNa pachI je kAMI maLe tethI saMtuSTa na thatAM bIjA pAsethI vadhAre prAptinI AzA rAkhe che ane tethI tenI buddhi ThekANe rahetI nathI ane dhamabhraSTa thAya che, A bIjI duHkhazayyA che. 3. aNagAra thayA pachI paNa mAnuSika ane daivI kAmagono AsvAda le ane vadhArenI IcchA rAkhe tathA Akhare dharmabhraSTa thAya, te trIjI dukhazayyA che. * 4. aNagAra thayA pachI gRhasthajIvanamAM snAna ane zarIrazuzraSA je karI hoya tenI yAda lAvI manamAM saMtApa kare ke, "A sAdhu avasthA to kaSTadAyI che jemAM snAna thAya * sarakhAva, aMguttara0 1,68-9 :- "pramAda jevI bIjI koI vastu huM nathI jeto je anutpanna akuzalane utpanna kare ane utpanna kuladharmane nAza kare. pramAda ja evo che je badhA akuzalane utpanna kare che ane kuzala dharmone nAza kare che." bhagavAna buddhe Ama kahIne pachI apramAdane tethI viparIta kahyo che. 2010_03 Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 7. Avazyaka katavya 31. nahIM, zarIre tela lagAvAya nahIM" vagere. Ama te duHkhI ane dhamabhraSTa thAya che, A cothI duHkhazayyA che. [-sthA. 325] (TapaNa 1. "jema koI dhanavAna manuSya nizciMta thaI sukhanidrA le che, tema huM paNa sukhe sUuM chuM. paNa jyAre e dhanADhathanA rAga dveSa tathA meha udayamAM Ave che, tyAre te sukhe sUI zakato nathI; paNa mArA vize tema nathI. mArA rAgadveSa ane moha kSINa thayA che tethI mArI sukhanidrAmAM kadI bAdhA AvatI ja nathI."--A pramANe bhagavAna budde rAga dveSa ane mohanA vijayane ja sukhazA kahI che. -- aMguttara0 3. 34. eka bIje prasaMge zavyAnA cAra prakAra buddha varNavyA che - 1. pretazA, 2. kAmagIzayA, 3. siMhazayyA, 4. tathAgatA . --- aMguttara0 4, 244. Avazyaka kartavya A ATha bAbatamAM samyaga Apa, samyaka prayatna kara, samyak parAkrama batAvavuM, ane jarAye pramAda kare nahi- 1. amRtadhamanuM zravaNa 2. mRtadhamanuM samyak grahaNa ane dhAraNa; 3. saMcama svIkArI pApakArI kAryo na karavAne niyama; 4. tapasyAthI jUnAM kamanI nirA karI vizuddhi prApta karavI; 5. AdhAra vinAnA parijanane Azraya Apa; 6. zaikSa-navA sAdhune AcAra tathA gocarInA viSayamAM madadarUpa thavuM; 2010_03 Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sthAnAMga-samavAyAMga 1 7. regInI sevA karavA tatpara rahevuM; 8. sAdhamikenA lezane madhyastha thaI zAnta karavA prayatna karavo. [- sthA. 649 ] samAdhi - asamAdhi huM samAdhi 1 daza che - 1. prANAtipAta viramaNa, 2. mRSAvAdaviramaNa, 3. adattAdAnaviramaNa, 4. maithunaviramaNa, 5. parigrahaviramaNa, 6. Isamiti-cAlavAmAM kALajI, 7. bhASAsamiti- bolavAmAM kALajI, 8. eSaNasamiti-bhikSAcaryAmAM kALajI, 9. nikSepaNasamiti -pAtrAdinA levA-mUkavAmAM kALajI, 10. pArikApanikA samiti-malamUtra chAMDavAmAM kALajI. $ daza asamAdhi uparathI UlaTI samajavI. [- sthA. 711]. cittasamAdhisthAne daza che - 1. pahelAM nahi anubhavelI evI dhamaciMtA thAya, jethI dhamasavasva jANavAnI IcchA jAgrata thAya. 2. evuM kaMI apUva" svapnadazana thAya, jethI svapnadazana sAcuM paDe. 1. juo prakaNane aMte TippaNu naM. 1. 2. dazAzrutaskaMdhamAM pAMcamA adhyayanamAM A samAdhisthAnenuM varNana bhagavAna mahAvIre karyuM che. 2010_03 Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 8. samAdhi - asamAdhi 3. evuM keI apUva saMzajJAna thAya, jethI pUrvabhavanuM maraNa thaI Ave. 4. evuM kaI apUva devadarzana thAya, jethI te devanI addhi, duti Adi joI zake. 5. evuM kaMI apUrva avadhijJAna utpanna thAya, jethI lokane jANI zake. . evuM kaI apUrva avadhidazana utpanna thAya, jethI lokane dekhe. che. evuM kaMI apUrva mana 5ryAya jJAna utpanna thAya, jethI mane gata bhAvane jANI zake. 8. evuM keI apUva kevalajJAna utpanna thAya, jethI saMpUrNa lokane jANe. 9. evuM keI apUva kevaladazana utpanna thAya, jethI saMpUrNa lekane dekhI zake. 10. kevalI maraNe mare jethI sarva duHkhathI mukta thAya. [-sama0 10 ] asamAdhinAM sthAna 20 che. 1, dhamAdhama karato cAle, 2. prabhAjana karyA vinA cAle, 3. mAThI rIte prabhAjana karI cAle, 4. pramANathI vadhAre zayyA, Asana vagere rAkhe, 5. rAtvika - AcAryAdi jee guNamAM caDiyAtA hoya temanI sAmuM bole - temane parAbhava kare, 6. sthavirane upaghAta kare, 7. prANIne nAza kare, 8. pratikSaNa reSa kare, 9krodhI heya, 10. cADiyo 1. mAnasika asvAstha te asamAdhi. AvI asamAdhi je kAraNe kaLAI jAya te asamAdhisthAna kahevAya. dazAzruta-kaMghanA prathama adhyayanamAM A 20 asamAdhisthAnanuM varNana bhagavAne kahyuM che. tha'-3 2010_03 Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sthAnAM samavAyAMga 1 heya, 11. vAre vAre bIjAnA guNane lopa kare athavA pitAnI zakti chupAve, 12. navA navA kalaha UbhA kare, 13. zamI gayelA kajiyA pharI pAchA ukheLe, 14, sacitta rajavALA hAthe apAyela bhikSA lenAra athavA spaMDila jaI AvI hAthapaga dhue nahi te, 15. akALe svAdhyAya kare, 16. kalahu karanAra, 17. zabda karanAra, 18. gaNabheda karanAra, 19. Akho divasa khAkhA kare, 20. eSaNamAM asamita hoya. [-sama- 20] TipaNa 1. dazavaikAlikamAM (a9, 10 4) cAra vinayasamAdhio batAvI che:vinayasamAdhi, zratasamAdhi, tapasamAdhi ane AcArasamAdhi. ahIM gaNavela daza samAdhino samAveza AcArasamAdhimAM thaI zake che. AcArasamAdhinI vyAkhyA dazavaikAlikamAM ema karI che ke, AcArapAlana na to A loka mATe che, ne paraleka mATe che, na to kIti mATe che paNa pitAnA kamanI nija rA mATe ja AcArapAlana che - Ama samajavuM e ja AcArasamAdhi che. samAdhino sAmAnya artha che mana:svAthya. ahi gaNAvelI samAdhionuM varNana sUtrakRtAMga (1. 10)nA samAdhi nAmanA adhyayanamAM che. niyuktikAra saMkSepamAM darzana, jJAna, tapa ane cAritrasamAdhi jaNAve che. sUtrakR0 niyugA. 106; -uttarA niyukti gA384. 2010_03 Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Asrava 1. Asavabheda Asava1 eka che. [-sthA. 13, -samaya 1] AsavadvArA pAMca che - 1. mithyAtva-azraddhAna; 2. avirati- avata; 3. pramAda, 4. kaSAya - kodha, mAna, mAyA ane lobha; pa. vega - mana, vacana ane kAyano vyApAra. [-sthA 418, -samara 5] 2. mithyAtva mithyAtvaka traNa prakAranuM che - 1. je kAraNe AtmA sAthe kamane baMdha thAya, te Asrava kahevAya che. AsavanA bhede 4ra che - Idriya pAMca, kaSAya cAra, avrata pAMca, kriyA 25 ane yoga traNa. te badhAnuM sAmAnya lakSaNa te "karmabaMdhamAM nimitta thavuM" te che. eTale te lakSaNanI apekSAe ahIM Asavane eka kahyo che. bauddhagraMtha aMguttaramAM (3.58; 6. 63) AmravanuM nidAna - kAraNa avidyAne batAvI che; ane avidyAne nirodha e ja Asravanirodha che, ema jaNAvyuM che. tyAM kAmAssava, bhavAsava ane avidyAstrava evA AsravanA traNa bhede gaNAvyA che. 2. umAsvAtie jemane karmabaMdhanA hetuo kahyA che, temane ja ahIM AsravaddhArarUpe gaNAvyA che. tattvArtha0 8. 1. 3. ahIM mithyAtvane "azraddhA" e cAlu artha na le, paNa sAmAnyapaNe asamyagratA ke viSasa evo artha le. te jJAnane heya, AcArane hoya ke darzanano paNa heya. e traNeno samAveza ahIM mithyAtvamAM abhipreta che. 2010_03 Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sthAnAMga-samavAyAMga : 1 1. akriyA - duSTakriyA (mithyAtvI jIvanuM meAzivarAdhI anuSThAna ), ra. avinaya1, 3. ajJAna - mithyAjJAna. (1) akriyA akriyA mithyAtva traNa prakAranuM che 1. prayogakriyA, 2. samudAnakriyA;3 3. ajJAnakriyA - ajJAnajanya pha 36 (1) prayAgakriyAnA traNa bheda che :~ 1. manaprayAgakriyA; 2. vacanaprayogakriyA; 3. kAyaprayAgakriyA. (4) samudAnakriyAnA traNa prakAra che:~~~ 1. anantara samudAnakriyA - prathama samayanI; 2. paraMparA samudAnakriyA - dvitIyAdi samayanI; 3. tabhaya samudAnakriyA - prathamAprathama samayanI. - (6) ajJAnakriyA traNa prakAranI cheH-- 1. mati ajJAnakriyA, 2. zruta ajJAnakriyA; 3. vibhaMgajJAnakriyA - mithyAavadhi. (2) avinaya avinaya traNa prakAranA cheH 1. mithyAtvI jIvanAM vinaya ke jJAna meAkSe laI javAne badale sa'sAra vadhAre che, tethI avinaya tathA ajJAna kahevAya che. 2. AtmAnI vIrAktino vyApAra te prayAga. prayAganAM mana, vacana, kAyA e traNa Alakhana hovAthI tenA traNa bheda che. mithyAtvI jIvane te prayeAga asamyagrupa heAvAthI te akriyA ja kahevAya che, ane tethI tene kaMbaMdha ja thAya che. 3. prayAkriyAthI je karaja dAkhala thAya, te karaja jJAnAvaraNa, dezanAvaraNa, AyuSya Adi bhedarUpe gADhavAvI te samudAnakriyA. 2010_03 Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 9. 9. Atsava 1. dezatyAgI-mAThuM lAgavAthI janmabhUmi cheDIne javuM, 2, nirAlambanatA -ekalA nIkaLI paDavuM 3. nAnApremadveSa. (3) ajJAna ajJAna traNa prakAranuM che. 1. dezaajJAna; 2. savaajJAna; 3. bhAvaajJAna - paryAya ajJAna. [sthA0 187] mithyAtva daza prakAranuM che?-- 1. adhama dhama mAne, 2. dhamane adhama mAne 3. kumAgane mAga samaje, 4. mAgane umAga samaje, pa. ajIvane jIva samaje; 6. jIvane ajIva samaje, 7. asAdhune sAdhu samaje 8 sAdhune asAdhu samAje; 9. amUtane mUta mAne; 10. mUtane amUta mAne. 3. atrata pAMca kAraNe ja kamaja ekaThI kare che - 1. prANAtipAta - hiMsA, 2. mRSAvAda- asatya, 3. adattAdAna-cerI, 4. mithuna, 5. parigraDa. [-sthA 423] 1. sAmAnya rIte evo niyama che ke ArAdhyane je priya hoya tenA para ja ArAdhake prema karavo joIe, ane tenAthI viparItamAM prema na rAkhavo joIe. A niyamathI viparIta cAlanAranI kriyA "nAnApremaaSakriyA kahevAya che. 2. juo A prakaraNane aMte TippaNa naM. 1. 2010_03 Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sthAnAMgasamavAyAMga 1 (1) hiMsA - $ AraMbha1 sAta prakArane che - 1. pRthvIkAyane AraMbha 2. aSkAyAraMbha, 3. tejaskAcAraMbha; 4. vAyukAyAraMbha, 5. vanaspatikAyAbha; 6. trasakAcAra bha; 7. ajIvakAryAraMbha. anAraMbha, saMraMbha, asaMraMbha, samAraMbha ane asamAraMbhanA paNa upara pramANe sAta sAta bheda che. [- sthA. pa71] zastra - jenAthI hiMsA thAya te - daza che - 1. agni, 2, viSa, 3, lavaNa 4. sneha- tela, ghI, Adi; 5. kSAra; 6.khaTAza; 7. du:prayuktamana - akuzalamana; 8. duHprayuktavacana - akuzalavacana; 9. duprayuktakAya akuzalakAya; 10. avirati. [-sthA 743] ) mRSA mRSAnA cAra prakAra che - 1. kAya-anujukatA - ThagArI kAyaceSTA, 2. bhASAanujukatA - ThagAruM vacana, 3. bhAva-anujukatA - ThagAruM ciMtana, . visaMvAdanA-coga - kahyA pramANe na karavuM te. - - sthA. 254] huM mRSAnA daza prakAra che - 1. AraMbha eTale upadrava; samAraMbha eTale paritApa Apavo te; ane saMraMbha te hiMsAne saMkalpa. kAyaguptinI sAdhanA mATe A AraMbha vagere tyAjya che. -utta8 2426. 2. zastra be prakAranAM che - dravya ane bhAva. temAM agnithI khaTAza sudhInAM dravya zastra che ane du:prayukta mana vagere bhAvazastra che. 2010_03 Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 39 9. Asava 1. kenizrita - dhajanya, 2. mAnanizrita, 3. mAyAnizrita, 4. lebhanizrita, 5. premanizrita, da. Sanizrita; 7. hAsyanizrita; 8 bhayanizrita, 9. AkhyAyikAnizrita - vAtanAM gappAM mAravA khAtara, 10. upaghAtanizrita. huM satya-mRSA -mizravacananA daza bheda che - 1. utpanna mizraka - saMkhyAne ThIka nizcaya hoya nahi chatAM keIema kahe ke Aje A zaheramAM daza pALako utpanna thayAM to te adha satya kahevAya. AvI koI paNa banelI bAbata viSenI vAta - te utpannamizraka. 2. vigata mizraka - janmanI jema maraNa athavA nAzanI vAta kahevI te vigatamizraka. 3. utpanna-vigata mizraka - utpatti ane nAza banne viSe ardhasatya kahevuM te. 4. jIvamizraka - jIvatA ane mRta jInA samUhane jIvasamUha kahe te. ( 5. ajIvamizraka - te ja samUhane ajIvasamUha kaheve te. 6. jIvAjIvamizraka - tevA ja samUhamAM anizcaya chatAM ema kahevuM ke amuka to jIve che ane amuka marI gayA che te. 7. anantamizraka - pAMdaDA sahitanA kaMdamULane anantakAya kahevuM te - kAraNa pAMdaDAM te anantakAya nathI. 8. pIttamizraka anantakAyasaMgI dravyane ananta na kahevuM te. 9advAmizraka - kAla viSe ardhasatya bolavuM te. jemake pAMca na vAgyA hoya chatAM keI utAvaLa khAtara kahe ke, "cAlo, cAle, have pAMca vAgI gayA." 2010_03 Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ro sthAnAMga-samavAyAMga 10. ahvAhvAmizraka * ahvAhI eTale rAtri ke - divasanA eka bhAga - tadyAzrita adhasatya bAlavuM te. jemake, paheAra divasa caDayo hAya chatAM kahevuM ke bAra tA thaI gayA. [ sthA. 741 (3) maithuna manuSyI. SS mathuna traNa prakAranuM che: 1. divya - deva saba MdhI, 2. mAnava; 3. tiya cayeAnika. $ deva, manuSya ane tiyA~ca e traNa vager maithuna seve che.1 $ strI, puruSa ane napuMsaka e traNa vage[ maithuna seve che.1 1 -: [-sthA. 123] devA khIjA devA sAthe, bIjA devAnI devIe sAthe, peAtAnI devI sAthe, ke peAtAnA zarIranI vikuvA karIne (pheraphAra karIne) peAtAnI sAthe maithuna (paricAraNA) kare che. keTalAka devA e cAre prakAre paricAraNA kare che. paricAraNA kare che, ane ricAraNA kare che.ra savAsa (strI sAthe zayana) cAra prakAranA cheH 1. divya, 2. Asura, 3. rAkSasa, 4. mAnava. temAM nIcenAM joDakAM sabhave cheH keTalAka devA chellA be prakAre keTalAka chellA eka ja prakAre [-sthA. 122] 1. deva-devI, deva-asurI, asura-devI, asura-asurI. 2. deva-devI, deva-rAkSasI, rAkSasa-devI, rAkSasa-rAkSasI. 3. deva-devI, deva-manuSyI, manuSya-devI, manuSya 1. ema maithuna traNa prakAranuM che. ra. ema paricAraNA cAra prakAranI che. _2010_03 Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 41 9. Atrava 4. asura-asurI, asura-rAkSasa, rAkSasa-asurI, rAkSasarAkSasI. pa. asura-asurI, asura-manuSpI, manuSya-asurI, manuSya-manuSyI. 6. rAkSasarAkSasa, rAkSasa-manuSpI, manuSya-rAkSasI, manuSya-manathI. -sthA. 353] saMvAsa cAra prakArano che - 1. keI eka deva devI sAthe saMvAsa kare. 2. keI eka deva chavina sAthe saMvAsa kare. 3. kaI eka chavI devI sAthe saMvAsa kare. 4. koI eka chavI chavI sAthe saMvAsa kare. ( [-sthA 248] paricAraNA pAMca prakAranI che - saudharma ane IzAnanA deve kAyaparicAraka (devIonA zarIrasaMbaMdhathI ja kAmasukha bhegavanArA) che. sanaskumAra ane mahendranA deve spazaricAraka (devIonA sparzathI ja kAmasukha bhogavanArA) che. brahmaloka ane lAMtakanA de rUpaparicAraka (devIonuM rUpa nIrakhavAthI ja kAmatRpti anubhavanArA) che. mahAzuka ane sahastrAranA deva zabdaparicAraka (devIene zabda sAMbhaLavAthI ja kAmatRpti anubhavanArA) che. 1. chavi eTale cAmaDI. ane cAmaDIvALuM paNa chavi kahevAya. eTale audArika (sthUla) zarIra paNa chavi, ane audArika zarIravALA tiryaMca ane manuSya-pachI te strI hoya ke puruSa te paNa chavi kahevAtha. A artha TIkAkAre karyo che. bauddha graMtha aMguttaramAM to chava-chavAne arthe durAcArI, durazIla strI-puruSa e karIne, tathA deva-devIne atha suzIla-sadAcArI strI-puruSa evo karIne A pramANe jeDakAM jaNAvyAM che:-- chava-chavI; chava-devI; deva-jIvI; ane deva-devI. (4-53, 14) 2010_03 Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sthAnoMga-samavAyAMga : 1 prANata ane acyutanA devA mana:paricAraka (devIonuM manathI ciMtana karavAmAtrathI kAmatRpti anubhavanArA) che.1 [sthA 116] 42 brahmacarya'nI nava agupti che 1. srI, pazu, paMDakathI sasakta zayyA ane Asanane upayAga; 2. kathA; 3. strIgaNanA saMsaga; 4. strInI maneAhara manArama indriyAnuM avaleAkana; 5. praNIta rasabhojana; 6. pAna-bheojana atimAtrAmAM levuM; cha. strI sAthenI pUrva kALanI maithunakrIDAnuM smaraNa; 8. zabda, rUpa, gandha, rasa, sparza ane praza'sAnuM anusaraNa; 9. zAtA ane sukha pAchaLa paDavuM. [sama. 9 ] hiMsA, asatya, cArI, abrahma, parigraha, krodha, mAna, mAyA, lAbha, prema, dveSa, kalaha, abhyAkhyAna, vaizUnya, paraparivAda, rati-arati, mAyAmRSA, mithyAdarzana [A aDhAra pApasthAnA] eka eka che. [-sthAdeg 48 ] 4. prasAda pramAnA cha prakAra che. 1. madya pramAda, 2. nidrApramAda, --- 1. jue tattvArthasUtra 4, 8-10. 2. brahmacaryAMnAM asamAdhisthAnA kyAM ane samAdhisthAne kayAM enuM suMdara varNana uttarAdhyayana a016mAM che. bauddagraMtha aguttara0 7-47mAM Ane maLatuM vana che. 3. sUtrakRttAMga - 2, 4, 2. jue pravacanasArIdvAra dvAra 237. 2010_03 Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 9. Aga 3. viSayapramAda, 4. kaSAyapramAda, 5. dhRtapramAda, 6. pratilekhanA pramAda.1 -sthA pa2] trividha kathA che--1. artha, 2. dhama, 3. kAma. [sthA. 189] vithA cAra che - (1) strIkathA (2) bhaktakathA - AhArakathA; (3) dezakathA (4) rAjakathA. [-sthA282, - samara 4] (1). kathAnA cAra bheda che. 1. strInI jAtinI kathA; 2. strInA kulanI kathA; 3. strInA rUpanI kathA; 4. strInA nepathya - pASAkanI kathA. 1. pratilekhana eTale nirIkSaNa. vastra-pAtranuM yathAvat nirIkSaNa na karavuM te pratilekhanApramAda. pramAdityAga viSe uttarAdhyayananuM samaya nayama mA pamAya prasiddha che. atre 10. mada, viSaya, kaSAya, nidrA ane vikathA A pAMca pramAda gaNavAnI paraMparA che. niyukti-uttarAgAtra 180. ajJAna, saMzaya, mithyAjJAna, rAga, dveSa, smRtibhraMza, dhamamAM anAdara, gadu:praNidhAna - pravacana sAredAra dvAra 207. 2. artha kathA ane kAmakathA te vikathA samajavI, ane e ja AmravanuM kAraNa bane che. dharmakathAthI te nirja thAya. vikathA paNa pramAda tarIke gaNavAnI paraMparA che. tethI ahIM AsravaprasaMge vikathAne sthAna ApyuM che. 3. saMyamabAdhaka kathA te vikathA. jue Avazyaka a0 4. bhASAsamitinI sAdhanA mATe vikathAvajana jarUrI che. -utta034,9. 2010_03 Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sthAnAM samavAyAMga: 1 (2) bhaktakathAnA cAra bheda che - 1. bhaktasaMbaMdhI AvA kathA (arthAt jamaNamAM ATaluM zAka ane ATaluM ghI vaya evI vAto karavI te). 2. bhakta saMbaMdhI nivapakathA (arthAt jamaNamAM ATalAM pakavAnna ane ATaluM apakavAnna vadhu evI vAto karavI te). 3. bhakta saMbaMdhI AraMbhakathA (amuka bhajanamAM ATalAM tetara joIe AvI vAta karavI te). 4. bhakta saMbaMdhI niSThAna kathA (A jamaNamAM ATaluM dhana kharcAyuM evI vAto karavI te). (3) dezakathA cAra prakAranI che - 1. dezavidhikathA - rItabhAtanI vAta, 2. dezavikalapa kathA - dhAnya vagerenI kathA, 3. dezachaMda kathA - sAmAjika rItarivAjanI kathA, 4. dezanepathyakathA - vastrAbhUSaNanI kathA. (4) rAjakathA cAra prakAranI che - 1. rAjAnA nagarapravezanI kathA, 2. rAjAnA nigamananI kathA, 3. rAjAnA sinyanI kathA, 4. rAjAnI tijorI tathA bhaMDAranI kathA. [-sthA. ra82 ] vikathA sAta prakAranI che - 1. strIkathA, 2. bhaktakathA, 3. dezakathA, 4. rAjakathA, 5. mRdukAruNika kathA - hRdayane kemaLa ane karuNALu kare 1. bauddhagraMtha aMguttaramAM vikathAne tiraskAna kathA nAme oLakhAvI che ane tenA aneka bheda batAvyA che. jema ke -- rAjakathA, carakathA, mahAmAtyakathA, senAkathA, bhayakathA, yuddhakathA, annakathA, pAnakathA, vastrakathA, zayanakathA, mAlAkathA, gaMdhakathA, jJAtikathA, cAnakathA, gAmakathA, nigamakathA, nagarakathA, janapadakathA, strI kathA, ityAdi. - aMgura 10,69. 2010_03 Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 9. Atsava tevA vilApa, 9. dazabhedinI -- zraddhA moLI paDe tevI kathA, 7. cAritrabhedinI -cAritra meLuM paDe tevI kathA. [ sthA0 569] 5. kaSAya kaSAya cAra che- 1. krodha, 2. mAna, 3. mAyA, 4. lAbha. [-samaya 4, -sthA 249] Avata - bhamarI - cAra che - 1. kharAvarta ati vegavAna vamaLa (pANInuM ), 2. unnatAvata - UMcI bhamarI (parvatAdi jevI UMcI jagyAne cakA), 3. gUDhAvata - vanaspatimAMnI gAMTha, 4. AmiSAvata - samaLI vagere mAMsa mATe cakkara khAya che te. kharAvata je krodha che, unnatAvata jevuM mAne che, gUDhAvata jevI mAyA che, ane AmiSAvata je lobha che. je kharAvata jevA krodhamAM hoya ane jIva mRtyu pAme, te narakamAM jAya che. tevI ja rIte bIjA mAnAdinuM paNa samajavuM. [-sthA- 385] 1. jIvasvabhAvane kaluSita-malIna kare te kaSAya. vizeSasvarUpa mATe juo vizeSAvazyaka bhASya gAthA 1226 - 1238; ra978 - 2992; AicArAMganiyukti - gA181thI; karthagraMtha prathama, pR. 34; prajJApanA pada 13. kaSAya sadA unnatimAM bAdhaka che ema namirAje Indrane kahyuM che. -utta, 9.54. bhASAsamitinI sAdhanA mATe paNa krodhAdi kaSAnuM vajana Avazyaka che. -uttarA. ra4,9. kaSAyanA A cAra bhedo mATe juo bhagavatI sUtra za0 18, u0 4, pR. 387. jeNe kaSAyonuM vamana karyuM hoya te ja khare bhikSu che. -daza0 10,6. 2010_03 Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sthAnAMgasamavAyAMgaH 1 kodha cAra prakAra che. 1. parvatarAji- rekhA je; 2. pRthvIrAji je 3. vAlukArAji je, 4. udakarAji je parvatarAja jevA krodhamAM hoya ane je jIva mRtyu pAme, to narakamAM jAya. pRthvIrAji jevA kodhamAM hoya ane mRtyu pAme, to tiryaMcagatimAM jAya. vAstukArAji jevA kodhamAM hoya ane mRtyu pAme, te manuSyamAM utpanna thAya. ane udakarAji jevA krodhamAM hoya ane je jIva mRtyu pAme, te devalokamAM utpanna thAya. |-sthA311] mAna cAra prakAranuM che 1. zalastambha jevuM 2. asthistambha jevuM 3. dArustambha jevuM; 4. tinizilatAstabbara jevuM. zailastambha jevuM mAna hoya ane jIva mRtyu pAme, to narakamAM jAya; tathA asthistambha jevuM, dArustambha jevuM, ane tinizastambha jevuM mAna mRtyu vakhate hoya, te kramazaH jIva tiyaca, manuSya ane devamAM jAya. -sthA. ra3] 1. bauddhagraMtha aMguttaramAM (3. 130) paNa manuSyanA krodhane pASANarekhA, pRthvIrekhA, ane udayarekhAnI upamA ApI che, ane te pramANe manuSyanA traNa bheda pADayA che. paththaranI rekhA jema aneka vAyu vAvA chatAM ke upara thaIne ghaNuM pANI vahevA chatAM lAMbA kALa sudhI jevI ne tevI rahe che, tema jene krodha lAMbAkALa sudhI TakI rahe, te pASANarekhepamapuruSa kahevAya. e pramANe ja bIjA be bhedanuM paNa samajavuM. vaLI A krodhanA prakArane AzIvizvanA dRSTAntathI paNa tyAM (4, 110) samajAvyA che. . 2. tiniza e latAvizeSa che. e atyaMta mRdu hoya che. 2010_03 Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 9. Asava gaurava traNa che - 1. ddhi gaurava; 2. rasa gaurava, 3. sAtA gaurava. [ -sthA 215, -samaya 3] huM mAyA cAra prakAranI che - 1. vAMsanA mUla jevI vaka; 2. meMDhAnAM ziMgaDAM jevI vaka; 3. gemUtrikA jevI vaka; 4. avalekhanikA - vAMsanI upalI chAla jevI vakra. prathamAdi mAyA je mRtyu vakhate hoya, te kramaza: nAraka, tiyaca, manuSya ane devamAM jAya. huM lobha cAra prakAra che: 1. kiramajIthI raMgAyelA vastra je; 2. kamakAdavathI raMgAyelA vastra je; 3. khaMjana - mazathI raMgAyelA vastra je; 4. haLadarathI raMgAyelA vastra je. prathamAdi lobha je mRtyu vakhate hoya, to jIva kamazaH nAraka, tiyaca, manuSya ane devagatimAM jAya. [-sthA. ra93] kotpattinAM daza kAraNa che: 1. manamAM e bhAva Ave ke A to mArA maneza zabda, gabdha Adi laI gaye; 2.-A to amane zabdAdi sAme lAvyo; 3. manejha zabdAdi A laI jAya che; 4. amaneza zabdAdi sAme lAve che; 5. manejha zabdAdi laI jaze; 6. amanejJa zabdAdi sAme lAvaze; 7. mane jJa zabdAdine laI gaye, laI jAya che, ane laI jaze, 8. 2010_03 Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sthAnAMgansamavAyAMga : 1 amanAjJa zabdAdine sAme lAvyA, lAve che, ane lAvaze; 9. manArane te laI gayA, laI jAya che, ane laI jaze tathA amaneAnane sAme lAvyeA, lAve che, ane lAvaze; 10. huM te AcAya upAdhyAya sAthe sArI rIte vatu chuM, paNa mArI sAthe te barAbara vattA nathI.1 6. yoga asa vara - Asava pAMca che. 1. zrotrendriya asavara, 2. ghrANendriya asaMvara, 3. rasane driya asa Mvara, 4. cakSurindriya asavara, 5. sparzanendriya asavara. [ sthA. 427] [ sthA. 78 ] asavara cha prakAranA che 1-5. upara pramANe, 6. ne-indriya - mana asavara. [-sthA. 487] asaMvara ATha prakAraneA che 1-6. upara pramANe, 7. vacana asa Mvara, 8. kAya asavara. [ "sthA 599 ] pratyeAga traNa che 1. samyag, 2. mithyA, 3. mizra. [sthA. 184] 1 bhagavatImAM krodhanI utpattimAM - kSetra, vAstu, zarIra, ane sAdhanasAmagrIne kAraNeA tarIke gaNAvyAM che. te ja pramANe mAnaAdinAM paNa. -za. 18, u 4, pR0 387, 2010_03 Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 9 9. Asrava (AtmA jethI daMDAya, arthAt jJAnAdi aizvaryathI rahita thaI jAya te) daMDa eka che - [-sthA, 3, samaga 1 | daMDa be che - 1. athadaMDa(saprajana mana-vacana-kAyanI pravRtti), 2. anartha daMDa (nidhdhajana mana-vacana-kAyanI pravRtti). [-samara 2, -sthA 69] daMDa traNa che - 1. mane daMDa, 2. vacanadaDa, 3. kAyadaMDa. [-sama0 3, -sthA126 ] daMDa pAMca che - 1. arthadaMDa, 2. anarthadaMDa, 3. hiMsAdaMDa- (amuka mArA svajanane mAryo che, hamaNAM mane mAre che, bhaviSyamAM paNa mAraze ema mAnI hiMsAmAM pravRtta thavuM te.) 4. akasmAta daMDa (ekane mAravA prayatna thAya, paraMtu bIje paNa vacce marI jAya te.) pa. daSTiviparyAsa daMDa (mitrane 1. duprayukta mana-vacana-kAyA e traNa daMDa che, paNa ahIM sAmAnyapaNe daMDa eka kahyo che. jene jene daMDa kahe che, tene baudo karma kahe che. jene traNeya daMDamAM kAyadaMDane pApabaMdhamAM prAdhAnya Ape che ema bauddho (majijhamanikAya-upAlisutta) kahe che. paNa vastusthiti tevI nathI. bAhyAcAranA bahu sUkama niyama banAvavAmAM jene UtarI paDatA hovAthI evo bhrama thAya che. bAkI jinAe paNa bauddhamatane viparyAsa karIne temanuM khaMDana karyuM che. juo sUtrakRtAMga . 1. 2. 24-2; 2. 6. 26-28. kharuM jotAM mane daMDa mukhya mAnavAnA muddA upara baMne ekamata ja che. 2. sUtrakRtAMga (2. 2)mAM kiyAsthAnenuM varNana che. temAMthI prathamanAM pAMca ahIM batAvela pAMca daMDa che. Avazayaka a. 4 mAM paNa kiyAsthAnanuM varNana che. A pAMce daMDasamAdAna nAme prasiddha che. sthA-4 * 2010_03 Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 50. sthAnAMgalsamavAyAMgaH 1 zatru mAnIne haNatAM, ane zatrune haNavA mATe pravRtti karatAM mitrane paNa mAratAM je kriyA lAge che.) [-sthA. 418] te te samayamAM deva, asura ane manuSyane manoyoga eka eka hoya che. [-sthA 41 ] manI eka che. [-sthA. 19 mana traNa che - 1. tamana - devadattanuM athavA ghaTe, viSayaka mana, 2. tadanyamana- devadattathI anya yajJadattanuM athavA ghaTathI anya paTaviSayaka; 3. ne-amana- saMbaMdhavizeSathI rahita mano mAtra amanara traNa che - 1. ne-tamana, 2, ne-tadanyamana, 3. amana. [sthA 15 ! vAkara eka che. -isthA20] vacana traNa che - 1. tana - tenuM vacana ke te viSayanuM vacana, 2. tadanyavacana - tenAthI bhinanuM vacana ke bhinnaviSayaka vacana, 3. nA-avacana - vacana mAtra. - 1. mananA svarUpa mATe juo bhagavatI za0 13, 6, 7, pR0 366. 2. "amana'nA abhidhAna rAjendramAM anta: pariccheda-AMtarika nirNaya, adhigamana tathA mane vidveSI atha - ema artho ApyA che. . 3. vApha eTale bhASA. tenA svarUpa mATe juo bhagavatI- za0 13, u0 7, pR0 362. 2010_03 Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 9. AvA avacanI traNa che - 1. ne ta na - ghaDAne kapaDuM kahevuM te, 2. no tadanyavacana - ghaDAne ghaDe kahe te, 3. avacana. [ sthA. 175] vacanavika95 sAta che - 1. AlApa-iSad bhASaNa, 2. anAlApa- kutsita AlApa, 3. ullApa-praznagarbhita vacana (vA varSanary:), 4. anullApara - kutsita ulApa, pa. salApa - parasparanI vAtacIta (saMjAI mApa niya:), 6. pralApa - nirarthaka vacana (proDanartha vava), 7. vipralApa - vividha pralApa. [-sthApa84] kAyavyApAra3 eka che. [ sthA 21] Ti5Nu 1. sUtrakRtAMga satramAM (AcArabhRtAdhyayanamAM) "zuM mAnavuM ane zuM na mAnavuM" enI eka lAMbI tAlikI ApI che. tethI jina daSTi zI che te jaNAI Ave che. sAthe sAthe zuM na mAnavuM te paNa tyAMthI ja jANavA maLe che. e jenaSTithI viparIta mAnyatA dharAvavI te mithyASTi agara mithyAtva kahevAya che. tenA abhigRhIta ane anabhigrahIta evA be ja bheda tattvArthabhASyamAM (8-1) batAvyA che. tyAre tenA mukhya traNa bhede - 1. saMzayita, 2. Abhigrahika, ane 3. anAbhigrahika che - ema Avazyaka cUNi a0 6, gAthA 1658, - mAM jaNAvyuM che ane tenA kAraNarUpe adha, asadabhiniveza ke saMzayane batAvyuM che. A ja bhedene vadhArIne mithyAtvanA 1. uparanA traNe vacanamAMthI koI eka na hoya te avacana. 2. kayAMIka anulAya e pATha maLe che; tene artha punaH punaH bhASaNa thAya che (manuDhApo muhuiSA). . 3. kAcanA svarUpa vize juo bhagavatI za0 13. u0 7, pR. 366. 2010_03 Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ para sthAnAMgasamavAyAMga: 1 pAMca bheda paNa gaNAvavAmAM Ave che. temAM prathamanA traNa uparyukta, 4. abhinivezika ane 5. anAgika che. tattvanI parIkSA karyA vinA ja koI eka siddhAMtane svIkArIne bIjAnuM khaMDana karavuM te Abhigrahika mithyAtva che. janma jina hoya chatAM je jena tattvanI parIkSA karyA vinA te mAnIne bIjAnA matanuM khaMDana kare, te paNa Abhigrahika mithyAtvI samajavo, ema dharma saMgrahamAM (pR. 40) jaNAvyuM che. parIkSA karavAmAM asamartha hoya chatAM parIkSakanI AjJAmAM rahI je tattvano svIkAra kare, to tevA mASatuSAdi jevA bhikSuone Abhigrahika mithyAtvI na gaNavA ema paNa tyAM ja jaNAvyuM che. guNadevanI parIkSA karyA vinA badhAM maMtavyone sarakhAM samajavAM te anabhigrahika - mithyAtva che. A mithyAtva parIkSA karavAmAM asamartha evA maMdabuddhi chamAM hoya che. A mithyAtva eTalA mATe che ke tevuM jANanAra keI eka mAgamAM sthira rahI zakato nathI. deva, guru ane dharmanA svarUpamAM saMdehabuddhi rAkhavI te saMzayita mithyAtva che. zAstromAM pratipAdita sUkSma viSa viSe keTalIka vakhata moTA moTA sAdhuone paNa saMzaya hoya che ane te viSe teo nirNaya bAMdhI zakatA nathI, paNa chevaTe teo jinabhagavAne je kahyuM che te sAcuM ja hevuM joIe ema mAnI saMzaya dUra kare che. eTale saMzaya thaye eTalA mAtrathI temane saMzayamithyAtvo na kahI zakAya. paNa jemane saMzaya kAyama TakI rahe temane ja A mithyAtvanI keTImAM gaNavA joIe. potAnA pakSane asatya jANavA chatAM tene vaLagI rahevuM te Abhinivezika mithyAtva che. vicAra ane vizeSa jJAnane abhAva arthAta mohanI prabalatama avasthA -e anAgika mithyAtva che. A ekendriyAdi kSudratama jaMtuomAM hoya che. vizeSa mATe juo dharmasaMgraha pR. 40thI; pharmagraMtha cothe hindI pR. 176; leka prakAza sarga 3, gAtra 689 thI. ahIM gaNAvelA daza bhede AbhigrahikamAM samAviSTa che ema samajavuM joI e. sthAnakavAsI pratikramaNamAM eka pacIsa prakAranA mithyAtvane paNa pATha che. temAM zAstramAM prasaMganusAra varNavelA badhI prakAranA mithyAtvane samAveza karI levAmAM Avyo che. bauddhagraMtha aMguttaramAM (1, 10thI)-jeo amane dhama, dhamane adhama, avinayane vinaya, abhASitane, bhASita, anAcIne AcarNa, AcIne 2010_03 Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10, ar padma anAcINa, aprajJaptane prajJA, ane prajJAne aprajJapta kahe che, tee bahujanane ahitakartA, asukhakartA, tathA bahujanane ana^kArI bane che ane pApAnuM upArjana karI saddanA lApa kare che ema jaNAvyuM che. mithyAdRSTithI jIva akuzala dhamanA saMcaya kare che ane kurAla dha'nA nArA kare che, A vastune vAravAra aneka rIte yuddha bhagavAne samAvI che a'guttara 1, 17; 1. 18 ityAdi. 10 aMdha adhadha eka che. adhara e che 1. rAgamadha, ra. dveSabadha. 2. [-sthA. 9, -samaruM ! ] [sama. 2, --sthA 96] 1, kaSAyane kAraNe jIva ka pudgalene grahaNa kare che te baMdha che. tue tattvA0 8.2,3, tenA prakRtibaMdha, sthitibadha, pradezamadha ane anubhAgabaMdha evA cAra bheda che. chatAM ahIM samAnyapaNe eka kahyo che. A madha jIvane anAdi kAlathI che, chatAM sAdhanAthI jIva temAMthI chUTI zake che. ra. A bheda mAtra mAhanIyamane lakSya karIne che. temAM rAgamAM mAyA ane lebane samAverA samaja ane dveSamAM krodha ane mAnane. 2010_03 Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 11 puNya - pApa puNya eka che. [ sthA. 11, samaya 1 ] puNya nava prakAranuM che - 1. annapuNya- annadAnathI thatuM puNya, 2. pAnapurA, 3. vastrapuNya, 4. layana - gRha puNya, 5. zayanapuNya, 6. manapuNya - guNIjana joI manamAM prasannatA thavAthI thAya te, 7. vacanapurA - guNIjananI vacanathI prazaMsA karavAthI thAya te, 8. kAyapuNya -sevA karavAthI thatuM puNya, 9. namaskArapuNya. [-sthA 676 ] pApa eka che. [ -sthA12, -sama0 1] pApabandhanAM nava kAraNa che - 1, prANAtipAta, 2. mRSAvAda, 3. cerI, 4. abrahma, pa. parigraha, 6. kodha, 7. mAna, 8. mAyA, 9 lobha. -sthA 677] : 1. juo prakaraNane aMte TippaNa . 1. 2. juo prakaraNane aMte TippaNa na. 2. 3. ahIM gaNAvelA puNyanA bhedo e vastutaH puNayabaMdhanAM kAraNa che. 4. jue prakaraNane aMte TippaNu naM. 3. pa4 2010_03 Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 11. puSaya - pApa TipaNa 1. zubha karmaprakRtiono Asrava te puNya kahevAya che ane azubha kamaprakRtiono Asava te pApa kahevAya che. umAsvAtie jenadananAM sAta tatva gaNyAM che ane puNaya tathA pApane AsavanA ja be bheda tarIke varNavyAM che. -tattvArtha. 6. 34. keTalAka AcAryo puNya pApane paNa svataMtra tattva gaNI nava tattvanI saMkhyA pUrI kare che. juo navatatva gA) 1. vizeSa vyAkhyA. mATe haribhakRta puSTaka jevuM. puyapApa mAnavAnI bhalAmaNa bhagavAne sUtrakRtAMga (2. 5. 16) mAM karI che. 2. puNyanA 42 bheda che arthAta zubha prakRtio jara che - 1. sAtavidanIya, 2. uccatra, 3. manuSyagati, 4. manuSyAnupUrvI, 5. devagati, 6. devAnumUvI, 7. paMcendriya jAti, 8-12. pAMca zarIra, 13-15. audArika, vaikiya ane AhArakanAM aMge pAMga, 16. varSabhanArAca saMdhacaNa, 17. samacaturastrasaMsthAna, 18. zubha varNa, 19. zubha gaMdha, 20. zubha rasa, 21. zubha sparza, 22. agurulaghu, 23. parAghAta, 24. zvAse zvAsa, 25. Atapa, ra6. udyota, ra7. zubhavihagati, 28, nirmANa, 29-38. trasadazaka, 39. surAyu, 40. manuSyAyu, 41. tiryaMcAyu, 42. tItha karanAma. A jaramAM sAmAnyapaNe zubhatA hovAthI te apekSAe puNya eka kahyuM che. - navatagAra 10-11. A sivAyanI 82 prakRtie e pApaprakRtio che. navatatva gA. 13-14. puNyaprakRtinI gaNatarImAM matabheda paNa che. juo - tatvArtha0 8. 26. 3. annapuNayanI bAbatamAM sarakhA bIddha mAnyatA paNa: "je mANasa bhejana de che, te lenArane cAra vastu Ape che: vaNa, sukha, bala ane AyuM. tenuM phaLa dAtAne e che ke devAyu, digyavarNa, divyasukha ane divyabala." - aMguttara0 4.58. 2010_03 Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1ra kama 1. karmanA bheda kama be prakAranuM che - 1. pradezakama - je kamane rasa nahi paNa tenA pudgalo vedAya te, 2. anubhavikama - je kamane rasa vedAya te. [-sthA 85) kama cAra prakAranuM che - 1. prakRtikama - kamanA vizeSa svabhAvabhede te 2. sthitikarma - kamanuM amuka kALa sudhI avasthAna; 1. jainadarzanane mate kama e eka viziSTa prakAranuM ajIva dravya che; ane te kharekhara jIva upara baMdhAya che - coTe che. karma pagale jIva dvArA grahaNa thaI karmarUpe baMdhAya che. eno artha e che ke, te ja vakhate te pudgalomAM cAra aMzenuM nirmANa thAya che; ane te ja aMze baMdhanA prakAra paNa kahevAya che:- 1. karma pudgalomAM jJAnane AvRta karavAne; darzanane aTakAvavAno, sukhaduHkha anubhavavA vagere svabhAva baMdhAya, te prakRtibaMdha. 2. tenI sAthe ja te svabhAvathI amuka vakhata sudhI gruta na thavAnI je kAlamaryAdAnuM nirmANa thAya, te sthitibaMdha. 3. sAthe sAthe temAM tIvratA, maMdatA, -AdipaNe phalAnubhava karAvanArI je vizeSatAo baMdhAya te anubhAvabaMdha. 4. tathA grahaNa karAI bhinna bhinna svabhAvamAM pariNAma pAmate te kamarAzi svabhAva dITha amuka amuka parimANamAM vaheMcAI jAya, te parimANavibhAga te pradezabaMdha. A badhAnAM dRSTAMta sAthe varNana mATe jAe prathama karmagraMtha gAthA 2. kambAbata bauddha mAnyatA viSe jue A prakaraNane aMte TippaNu naM. 1, 2010_03 Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12. karma ku. anubhAvakama - kamane tItrAdirUpavipAka-rasa, 4. pradezakama - kamanA pudgale. [-sthA 362 kamabaMdhanA cAra prakAra che - 1. prakRtibaMdha 2. sthitibaMdha; 3. anubhAva-baMdha; 4. pradezabaMdha. -sthA0 296 -sama * huM kama-upakramanA cAra prakAra che - 1. baMdhanepakama (kamapugala ane jIvapradezane paraspara saMbaMdha te baMdhana); 2. udIraNepakama (phala devAne samaya Avyo na hoya tevA kamane udayAvalikAmAM praveza karAvo te udIraNA); 3. upazamanopakama (kamane udayamAM na AvavA. devuM te upazamana); 4. vipariNAmanepakrama (kamanI sattA, udaya, upazama, kSaya vagere vividha avasthAo karavI te vipariNAmanA). (1) baMdhanepakama cAra prakArano che- 1. prakRtibaMdhanepakama (prakRtibadhanuM kAraNa e * jIvane garUpa pariNAma); 2. sthitibaMdhanopakama ( sthitibaMdhane hetu jIvane kaSAyarUpa pariNAma); 3. anubhAvabaMdhanopakama (anubhAvabaMdhanuM kAraNa paNa jIvana kaSAyarUpa pariNAma che, mATe kaSAya e ja anubhAvabaMdhanepakama che); 1. upakrama eTale AraMbha. athavA jenA vaDe kamanuM baMdhana, udIraNa vagere thAya, te upakrama, arthAt jIvane zakitavizeSa jene zAstrIya paribhASAmAM karaNa kahe che. 2010_03 Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa sthAnAMga avAcAMga: 1 4. pradeza dhanApakama (pradezamadhanuM kAraNa jIvanA yoga eTale ke mana-vANI kAyAnI pravRtti rUpa pariNAma). (2) udIraNeApakramanA cAra prAra~~ 1. prakRtiudIraNa,pakrama (udayakALa na hovA chatAM vI vizeSathI kamalikane uyAvalikAmAM praviSTa karI devA, te prakRti udIraNA; ane tevI udIraNA yogarUpa pariNAmathI thatI hovAthI te cAgapariNAma. athavA evI udIraNAne Arabha te ); 2. sthitiudIraNeApakrama (jenA udaya nathI thayA tevI sthiti vIya vizeSathI bhogavavI te sthityudIrA; AvI udIraNa! jIvanA kaSAyarUpa pariNAmathI thatI hAvAthI te kaSAyapariNAma; athavA evI udIraNAnA AraMbha te); 3. anubhAvadIrApakrama ( upara mujaba anu bhAvanI bAbalamAM atha ghaTAvavA ); 4. pradeza dIrApakrama (upara mujaba pradezanI khakhatamAM ). (3) upazamaneApakrama cAra prakAranA che-~~ 1. prakRtiupazamanApakama; 2. sthitiupazamane pa krama; 3. anubhAvaupazamanepakrama; 4. pradezaupazamanApakrama. (A cAranA atha paNa udIraNApakramanI peThe ghaTAvI levA.) (4) vipariNAmane pakrama cAra prakAranA che1. prakRti vipariNAmaneApakrama; 2. sthitivipari NAmanApakrama; 3. anubhAvipariNAmaneApakrama; 2010_03 Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12. karma pa9 4. pradeza vipariNAmanopakama (atha upara mujaba ghaTAvavo. 8 alpabaDutva cAra prakAranuM che - 1. prakRti a9pamahatva; 2. sthiti alapabahutva; anubhAva alpabatvanuM . pradeza apabahutva. huM saMkramara cAra prakArano che - 1. prakRtisakama, 2. sthitisakama, 3. anubhAva- saMkama; 4. pradezasakrama. $ nidhattara cAra prakArane che - 1. prakRtinidhatta 2. sthitinidhatta, 3. anubhAva nidhatta; 4 pradezanidhatta. 1. prakRti Adi baMdha kene alpa che, ane kone bahu che, te vicAra. vizeSa vigata mATe juo prakaraNane aMte TippaNu naM. 2. ra. evo niyama che ke, karmanA svabhAva pramANe phaLa maLe che. arthAta jJAnane AvaravAnA svabhAvavALuM karma jJAnane AvaravAnuM kAma kare che, paNa darzanazaktine AvaravAnuM ke sukhaduHkha anubhavAvavAnuM kArya nathI karatuM. paraMtu A niyama kamanI mUla prakRtio (ATha mukhya vibhAgo) ne ja lAgu paDe che. te AThamAMnA darekanA peTAvibhAga (uttaraprakRtie) to pAchaLathI avyavasAyane baLe ekane badale bIjArUpe badalAI zake che. te saMkrama kahevAya che. joke uttarapravRtiomAM paNa keTalIka evI che ke je sajAtIya hevA chatAM paraspara saMkrama nathI pAmatI. jemake, dazanAmaha cAritramoha rUpe paraspara saMkrama nathI pAmata. e ja rIte nAraka AyuSka tiryaMca Ayuka rUpe, ke te AyuSka anya keI AyuSka rUpe saMkrama nathI pAmatA. prakRtisaMkramanI peThe baMdhakAlIna rasa (anubhAva), sthiti temaja pradezamAM paNa pAchaLathI avyavasAyane baLe pheraphAra thAya che. 3. nidhana evI karmAvasthA che ke, jemAM te karmonI sthiti ane anubhAva avyavasAyavizeSathI hIna thaI zake, athavA vadhI zake paraMtu te sivAya saMkramaNa Adi kAMI thaI na zake. juo kama prakRti gAtra 2. 2010_03 Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . to sthAnAMga-samavAyAMga: 1 - Gga nikAcitanA cAra prakAra che. 1. prakRtinikAcita; 2. sthitinikAcita; 3. anubhAvanikAcita; 4. pradezanikAcita, [sthA 26] kama' cAra prakAranu che (1) 1. zubha ne zubhAnubadhI;2 2. zubha ne azubhAnubadhI; 3. azubha ne azubhAnukhazrI 4. azubha ne zubhAnubadhI. (ra) 1. zubha ne zubhavapAkI; ra. zubha ne azubhavipAkI; 3. azubha ne azubhavipAkI; 4. azubha ne zubhavipAkI. [-sthA. 362] 2, adhako ane karma baMdhanuM kAraNa SS jIve trasarUpe rahIne ane sthAvara rUpe rahIne pApakamanuM cayana kare che. (pApakama ekaThAM kare che), kALamAM cayana karyuM che ane bhaviSyamAM karaze. bhUta hu tevI ja rIte traNe kALa saMbadhI upacayana ( vRddhi, puSTi), baMdha, udIraNA, vedanA, ane nirjarA viSe paNa samajavuM. - [sthA 117] 1. nikAcita e evI karnAvasthA che ke, jemAM AchuMvattuM karavuM, sakrama karavA vagere kAMI pheraphAra zaka ja nathI. _2010_03 ra. zuka eTale puNyakama; te jyAre bhegavAtuM hoya tyAre AtmapariNAma evA rahe ke pAchA zubhakarmAno ja baMdha thAya. Ane maLatI bauddha mAnyatA mATe jIe prakaraNane aMte TippaNa naM. 3. 3, koI karmIne zubha khadha paDI hoya, ane tenA viSAka paNa zubha hAya. jemake, sAtAvenIya kama bAMdhyuM hoya ane jyAre te udayamAM Ave tyAre te sukha Ape te te zubha ane zubhavipAkI kahevAya. Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 12. karma jIe sIrUpe, puruSarUpe ane napuMsakarUpe pApakamanA pugalanuM cayana karyuM che, kare che ane karaze. tevI ja rIte upacayana, yAvat nirjarA viSe paNa samajavuM. [-sthAra33] $ jIvo be prakAre pApakarma bAMdhe che1. rAgathI, 2. dveiSathI. Da cha be prakAre pApakamanI udIraNa kare che, arthAt samaya pahelAM prayatnavizeSathI kamaphalane anubhava karI le che - 1. AbhupagamikI vedanA vaDe - pitAnI meLe svIkArelI vedanA vaDe. 2. aupakamiTI - kamanI udIraNane kAraNe AvI paDelI vedanA vaDe. $ te ja pramANe vedanA ane nirA viSe samajavuM * [-sthA 96] zuM che e cAra sthAnathI ADe kama prakRtinuM cayana karyuM che, kare che ane karaze: * 1 krodhathI; 2. mAnathI; 3. mAyAthI; 4. lobhathI. $ nArakathI mAMDI vimAnika sudhInArajIe uparanAM cAra kAraNathI AThe kamanuM cayana karyuM che, kare che ane karaze. 1. aMguttaramAM traNa prakAre karmasamudaya mAnyo che - lobhaja, doSaja - dveSaja ane mehaja. - 3, 33. ane sarvamAM mehaja vadhAre doSajanaka che ema kahyuM che.- aMguTha 3. 97; tathA 6. 39. 2. (1) nAraka, (2-11) bhavanapati, (12-19) sthAvarakAya tathA kIndriya, trIndriya, ane caturindriya, (20) tiryaMca paMcendriya, (21) manuSya, (22-24) vANavyaMtara, jatiSka, ane vaimAnika. 2010_03 Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sthAnAMga-samavAyAMga: 1 tevI ja rIte upayana, baMdha, udIraNa, vedanA ane nijarAnA traNa traNa daMDaka kahevA. [ sthA 250 ] jIvee cAra sthAnathI1 pApakAmanA pudgalonuM cayana karyuM che, kare che ane karaze - 1. nArakarUpe 2. tiya"carUpe; 3. manuSyarUpa; 4. devarUpe. zu tevI ja rIte upacayana, baMdha, udIraNuM, vedanA ane nija rA viSe paNa samajavuM. - - sthA0 387] $ jIe pAMca sthAnathI pApakamanuM cayana karyuM che, kare che ane karaze - 1. ekendriyarUpe, ra, beIndriyarUpe, 3. trIndriyarUpe, 4. caturindriyarUpe; pa. pacendriyarUpe. $ tevI ja rIte upayana yAvat nijarA viSe paNa samajavuM. [- sthA474 ] 1. A cAramAMthI pachInA traNamAM nara-mAdA e be be bhedo umerI sAta sthAnaka thAya che. -sthA. 592; ane cArene prathama samayanA ane aprathamasamayanA ema be be bheda lagADavAthI ATha sthAnaka thAya che. -sthA0 66 0. 2. A pAMcamAM paNa darekamAM prathama samayanA ane aprathama samayanA evA be be bheda umeratAM daza sthAnaka thAya. (-sthA 783); tathA ekendriyane badale pRthvI, apa, tejasu, vAyu, ane vanaspati e vibhAgo umeratAM nava sthAnaka thAya (sthA0 702). 2010_03 Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12. kama $ jIvoe cha sthAnathI pApakarmanuM cayana karyuM che, kare che ane karazeH 1. pRthvIkAyarUpe; 2. apakAyarUpa; 3. tejasa kAyarUpe, 4. vAyukAyarUpa; 5. vanaspatikAyarUpi; 6. trasakAyarUpe. chu tevI ja rIte upayana yAvatu nirA viSe samajI levuM. - sthA. 540 ] $ dAnanA daza bheda che - 1. anukaMpAdAna (anAtha ke pIDitane kRpAthI devAtuM); 2. saMgraDadAna (ApattimAM ke abhyadayamAM sahAya karavI te); 3. bhayadAna (DarIne je kaMI rAjA ke polIsane devuM te) 4. kAruNyadAna (zeka arthAt putrAdi viyogane kAraNe, tenI pAchaLa koI devuM te; 5. lajajAdAna (IcchA na hovA chatAM pAMca mANasa vacce beThe hoya ane Ape te); 6. gauravadAna (potAnA yaza mATe garvathI devuM te); 7. adharmAdAna (adhamI puruSane dAna); 8. dhamadAna (supAtrane dAna); 9. AzAdAna (suphaLanI AzAthI dIdheluM dAna); 10. pratyupakAra dAna (karelA upakArano badalo vALavA karAtuM dAna). 1. dAna sAtavedanIyanA baMdhanA kAraNarUpa hevAthI ahIM kamabaMdhanA nimittanA prakaraNamAM goThavyuM che. juo tattvArtha0 6, 13. vizeSa mATe juo prakaraNane ate TippaNa na. 4. 2010_03 Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sthAnAMgasamavAyAMga 1 mohanIya kamanAM trIsa nimitto che -- 1. trasa jIvone pANImAM nAkhI pagathI kacarI mArI nAkhe. 2. koInA mAthAne cAmaDAthI vIMTI mArI nAkhe. 3. keIne maDhe DUce daI mArI nAkhe. 4. baMdha gharamAM khUba agni saLagAvI tenA dhUmADAthI jInI hatyA kare. 5. saMkilaSTa cittathI keInA mAthAne dhaDathI kApI nAkhI pachI dhaDane paNa vidyAre te. da. koIne ThagIne (viSayukta) phaLathI athavA lAkaDIthI hatyA karatAM karatAM paNa tenI pAchI majAka kare. 7. pitAnA kapaTa vaDe bIjA kapaTane DhAMkI de (gUDhAcArI), pitAnA dezane a5lApa kare, tathA asatya bole. 8. pitAnA apakRtyane bhAra bIjAne mAthe nAkhI de athavA bIjAnI sAme keInA doSa ughADA pADI de ane tene kahyuM ke te A kayu che vagere. 9. asatya jANavA chatAM sAcuM-jUThuM pariSadamAM belyA kare ane kalaha karAve. 10. rAjAne amAtya hoya chatAM prajAmAM vidroha jagavI tenI AvakanA mArgo baMdha kare athavA rANIne mArI nakhAve ane rAjAne bahAra kaDhAvI mUke. 1. A ja mohanIyasthAnanuM varNana bhagavAne dazAzrutarakaMdha a0 9mAM kahyuM che. TIkAkAra jaNAve che ke, ahIM mohanIya zabdathI sAmAnya rIte AThe kama samajavAM joIe ane vizeSa rIte ja mohanIya ke je cothuM kAma che, te samajavuM. Avazyaka sUtramAM (a. 4) paNa A mahAmohanIya sthAnane ullekha che. 2010_03 Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ka 12. kama 11. kaI dIna vANIthI dayAnI mAgaNI karate heya chatAM tene javAba tiraskArabharI vANImAM Ape ane tenA gene nAza kare, 12. strImAM lAlupa hoya ane pote bAlabrahmacArI na hovA chatAM bAlabrahmacArI che, evuM kahyA kare. pote abrahmacArI chatAM brahmacArI che tema kahyA kare. AvuM kahenAra gAyanI vacce gadheDAnI jema sUMkanAra ja che. phakta strImAM pitAnI vRddhine laIne Ave manuSya potAnuM ja ahita kare che ane bahu ja mAyAthI jUThuM bole che. 13. A te amuka rAjAne Azrita che evI prasiddhi thavAthI lokomAM dhana vagere maLe che ema dhArI, je rAjyAzraya svIkAre. 14. sAva daridra heAya paNa gAmane rAjA ke gAma maLIne te daridrane rAjA banAve ane tethI tene bahu ja dhana maLe; pachI IrSA thaI, saMkilaSTa. cittavALe thaI, te bIjAnI jIvikAne nAza kare. 15. jema nAgaNa pitAnAM baccAMne ja mAre che, tema ke potAnA mAlika senApati ke zAstAne mArI nAkhe. 12. rASTranA nAyakane ke nigamanA netAne ke yazasvI zeThane mArI nAkhe. 17. aneka jInA netA ane prANIone dariyAmAM jema beTa tema-zaraNa ApanArane mArI nAkhe. 18je sayama mATe tatpara hoya, ke sayamI hoya, ke tapasvI hoya tevAne dhamathI bhraSTa kare. - 19 anatajJAnI ane zreSThadazanavALA puruSanI niMdA kare. 20. nyAyamAgane dveSI thaI tenI nindA karI apakAra kare. sthA-pa 2010_03 Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sthAnAMgansamavAyAMga : 1 21. AcAya -upAdhyAya pAsethI zruta zIkhIne temanI ja nindA karavA maDI jAya. rara. jenI pAsethI zruta lIdhuM hoya tene ahaMbhAvathI pratyupakAra na kare. ra3. bahuzruta na hoya paNa bahuzruta hovAne DhAMga karI yaza kamAya ane pAte vizuddha svAdhyAya kare che evuM khIjAne ThasAve. 24. tapasvI na hoya chatAM tapasvI hovAnA Akhara kare. A leAkamAM sauthI mATeA cAra te che. 25. 'A te mAruM zuM bhalu karavAnA hatA ' evA bhAvathI, sAdhAraNa madada mAganAra koI glAnane, samatha hovA chatAM mada na kare. AvA manuSya zaThe che, mAyAvI che ane kliSTa cittavALA che, tathA peAtAnI aidhine te peAte ja dulabha banAve che. 26. je sadhamatInA nAza karanArI kathA kare ane kalaha kare. 27. je vazIkaraNAdi adhAmika yogAnuM AcaraNa prazaMsA mATe kare. 28. A leAkanA ke paralokanA kAmabhogeAne atRpta thaI sadA bhAgave. 29. devAnI Rddhi, dhruti, yaza, vaNu, ala, vIya e badhAnI nindA kare. 30. mane kAI jina mAnI pUje evI yazanI AkAMkSA rAkhI pAte deva, yakSa, guhyakane na dekhatA hoya, ajJAnI hAya, chatAM kahe ke huM te! te badhAne jouM chuM. [ -sama 30 ] 2010_03 Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12. kama huM cAritrane nAza cAra prakAre che : 1. Asura (bhavanapati vagere deve asura kahevAya che. temane bhAvanA te AsurI bhAvanA. A bhAvanAjanya cAritranAza). 2. Abhiga (devamAM karacAkaranuM kAma karanArA Abhigika deva kahevAya che. temane yogya bhAvanA te AbhiyogikI. evI bhAvanAthI thato cAritranAza.) . sAmeha (mUDhAtinA devone egya bhAvanA te sAmeAhI. A bhAvanAthI te cAritranAza) 4. deva kilibaSa (cAMDAla jevI devAnI achUta jAti te devakibiSa. temane egya bhAvanAthI thatA cAritranAza.) $ cAra kAraNe ja asurogya karma kare che ? 1. kepazIlatAthI; 2. kalahazIlatAthI, 3. saMsakta tapa kamathI- AhAradinI AzAe karAyelA tapakamathI. 4. nimittopajIvanathI - nimittAdi vidyAonA Azraye jIvananirvAha karavAthI. $ cAra kAraNe ja Abhigyane lAyaka kama kare che? 1. AtmarSa - khoTI ApabaDAIthI. 2. paraMparitApa - bIjAne pIDA ApavAthI. 1. bRhatkAmAM (gA. 1293 - 1327) pAMca aprazasta bhAvanAo gaNAvI che. 1. kAnda5, 2. daivakibiSI, 3. AbhiyegI, 4. AsurI ane 5. sAMmohI. A pAMce bhAvanAthI thato cAritranAza paNa te te nAme oLakhAya che. te te bhAvanAthI jIvo te te prakAranA halakA devarUpe avatare che. 2010_03 Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sthAnAMga-samavAyAMga 1 3bhUtikama - dorAdhAgA karI roga maTADavAnI vidyAnA pragathI. 4. kautukakaraNa - saubhAgyAdi kAMkSIone mATe snAna homa Adi karavAthI. $ cAra kAraNe ja saMmeha yegya kAma kare che- 1. unmAga dezanAthI 2. mArthAntarAyathI; 3. kAmAbhilASathI; 4. lAbhapUrvaka nidAnathI. $ cAra kAraNe kitibaSI deva gya kAma kare che - 1. arihaMtanA avarNavAda (niMdA) thI, 2. arihate upadezelA dhamanA avarNavAdathI, 3. AcAryopAdhyAyanA avaNavAdathI, 4. catuvidha saMghanA avarNavAdathI. [-sthA. 354] nAraka yogya kamabaMdhanA cAra kAraNa che - 1. mahArambha (prANuone duHkha thAya tevI kaSAya pUvaka pravRtti), 2. mahAparigraha; 3. paMcendriyavadha; 4. kuNimAhAra- mAM bhajana. $ tiyacagya kamabaMdhanAM 2 cAra kAraNa che : 1. mAyAvIpaNuM, 2. nikRtibhAva - ThagavA mATe kAyika upacAra; 3. alIkavacana, 4. kheTAM tola-mApa. $ manuSyayogya kamabaMdhanA cAra kAraNe che - 1. bhadraprakRti, 2. vinayazIlatA; 3. sAnukozatA sadayatA 4. amatsaratA. 1. karmagraMtha, prathama, gApa6; tattvArtha. 6-16. gA2 57; , 6-17 3. gA. 57; , 6-18. 2010_03 Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12. karma tu devogya kamabandhanAM cAra kAraNa che-- 1. sarAga saMyama (sayama lIdhA chatAM kaSAyanA kAMIka aMze bAkI rahevA); 2. saMyamasaMyama (hisAvirati Adi vrato apAze levAM); 3. bAlatapa:kama (viveka vinA agnipraveza, anazana Adi dehadamana); 4. akAmanija rA (parAdhInapaNe athavA anukaraNa khAtara ahitakara pravRtti ke AhArAdino tyAga). [-sthA. 373 ] pAchuM cAra prakAranAM che - 1. kAdavanuM 2. kIcaDanuM; 3. retInuM, 4. parvatanuM. jIvanA pariNAma paNa e pANI jevA che. kAdavanA pANI jevA pariNumathI jIva nArakImAM jAya che. kIcaDanA pANI jevA pariNAmathI jIva tiyacarUpe utpanna thAya che. retInA pANI jevA pariNAmathI jIva manuSya thAya che. ane pavatanA pANI jevA pariNAmathI jIva deva thAya che. * [-sthA. 311] S apAyuM kamabaMdhanAM traNa kAraNe che - 1. prANAtipAta (hiMsA), 2. mRSAvAda (asatya); 3. tathArUpa zramaNane ayogya janAdi ApavAM te. huM dIrdhAyu kamabaMdhanAM traNa kAraNe :- 1. prANAtipAta na kare, 2. mRSA na le; 3. tathA rU5 zramaNane yogya AhArAdinuM dAna kare. huM azubha dIrdhAyubaMdhanAM traNa kAraNe - 1. prANAtipAta, 2. mRSAvAda: 3. zramaNanI nidA Adi kare ane temane ayogya AhArAdinuM dAna Ape. 1, karmagraMtha, prathama, gA2 58; tatvArtha0 6-20. 2010_03 Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sthAnAMgasamavAyAMgaH 1 huM zubha dIrdhAyubaMdhanAM traNa kAraNeH 1. prANAtipAta na kare, 2. mRSA na le; 3. zramaNane satkAra vagere kare ane AdarapUrvaka cogya AhArAdinuM dAna kare.1 [-sthA 125] 3. prakRtibaMdha s jIe kamanI ATha prakRtienuM cayana karyuM che, kare che ane karaze- 1. jJAnAvaraNa (jenA vaDe jJAna -vizeSabAdha AvarAya te); 2. dazanAvaraNa (jenA vaDe dazana - sAmAnyabedha AvAya te); 3. vedanIya (jethI sukhaduHkha anubhavAya te); 4. mohanIya (jenA vaDe AtmA moha pAme te); 5. Ayu (jethI bhavadhAraNa thAya te); di. nAma (jethI viziSTa gati-jAti Adi prApta thAya te); 7 gotra (jethI upaNuM ke nIcapaNuM pamAya te); 8. aMtarAya (jethI devA-levAmAM vizna Ave te); 6 nArakathI mAMDI vaimAnika sudhInA jIvoe A AThe kama prakRtinuM cayana karyuM che, kare che ane karaze. 1. alpAyubaMdha ane dIrdhAyubaMdhanA kAraNAnI jijJAsAne zamAvavA gautamane bhagavAne je bhagavatImAM uttara Ape che, te ja ahIM zabdarAH UtArI lIdhela che - bhagavatI za0 5, u0 6, pR. 5ra. 2. karmanI mULa tathA uttara prakRtinA vivecana mATe juo prathama karmagrantha gA0 3-para ane tavAtha0 8, 5-14. bhagavatI sUtramAM 8 mULa prakRtie gaNAvI che-za0 6, u. 9, pR0 453. 2010_03 Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12. ka 1 $ tevI ja rIte upacayana, madha, udIraNA, vedanA ane nirjarA viSe paNa samajI levuM. [ sthA. 596 ] jJAnAvaraNIyanI 5, mAhanIyanI 28,gotranI 2, AyunI 4, ema A cAra kamanI uttaraprakRti ( peTAvibhAga) 39 che.1 [ -sama. 39 ] dezanAvaraNanI 9, ane nAmakamanI 42 ema e enI uttaraprakRti 51 che. [ sama051] jJAnAvaraNanI 5, nAmakamanI 42, ane aMtarAyanI 5 ema e traNanI uttaraprakRti para che. dezanAvaraNanI 9, nAmanI 42, ema e traNanI 55 uttaraprakRti che. ane [sama0 55] jJAnAvaraNanI 5, vedanIyanI 2, AyunI 4, nAmanI 42 ane aMtarAyanI 5 ema e pAMcanI 58 uttaraprakRti che. [ -sama. 58 ] mADunIyane cheDIne bAkInAMkamanI 69 che. ( 7 - 28 = 69 ) [ -sama. para] AyunI 4 2010 _ 03 uttaraprakRti [ sama. 69] jJAnAvaraNIya ane antarAya vinAnAM bAkInAM cha kamanI uttaraprakRti 87 che. [-sama 80] 1. vigatA mATe jue tattvA'08, 6-14. Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ghara sthAnAM samavAyAMga: 1 Ayu ane getra vinAnAM bAkInA 6 kamanI 91 uttaraprakRti che. [-samara 91] AThe kamanI uttaraprakRtie 7 che. [-sama0 97] (1) jJAnAvaraNayanA be bheda che?-- 1. dezajJAnAvaraNIya matyAdi cAra 2. savajJAnAvaraNIya - kevalajJAnAvaraNa. 2. dazanAvaraNIyanA be bheda che - 1. dezadazanAvaraNaya-cakSurAdi traNa dazanAvaraNa 2. savadazanAvaraNIya- kevaladazanAvaraNa ane nidrApacaka. (3) vedanIya kamanA be bheda che - 1. sAtavedanIya (jenA udayathI prANIne sukhane anubhava thAya te); 2. asAtavedanIya (jenAthI duHkhane anubhava thAya te); , (4) mohanIyanA bheda be che - 1. dazamehanIya (jenA udayathI tavenA yathArtha svarUpanI ruci thatI aTake te); 2. cAritramehanIya. 1. samajUtIne mATe juo prakaraNane ate TippaNa naM. 5. 2. juo vigata mATe tattvArtha0 8, 6-14. ' 2010_03 Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12. karma (5) AyukamanA be bheda che - 1. addhAyu (prastuta bhava pUro thayA pachI tarata ja pharIthI te ja maLe tevuM Ayu; jema ke manuSya ane tiya"canuM.) 2. bhavAyu-(prastuta bhava pUro thayA pachI tarata ja pharIthI te ja bhava na maLe tevuM Ayu; jemake deva, nArakInuM) (6) nAmakamanA be bheda che - 1. zubhanAma - tIrthaMkaranAmAdi, 2. azubhanAma- anAdeya nAmAdi. () gotrakamanA be bheda che - 1. UMca netra; 2. nIca netra; (8) antarAyakamanA be bheda che - 1. pratyutpannavinAzI (vartamAna vastunA bhAgane rekanAra); 2. AgAmIne nirAdha karanAra. [ sthA 105] jJAnAvaraNIya kama pAMca prakAranuM che. 1. AbhinidhikajJAnAvaraNIya; 2. zrutajJAnAvaraNIya; 3. avadhijJAnAvaraNIya; 4. mana paryAyajJAnAvaraNIya 5. kevalajJAnAvaraNIya. [- sthA464] * A badhI uttara prakRtienI samajaNa mATe juo A mALAnuM tatvArthasUtra" pustaka, sUtra, 8, 6-14. 2010_03 Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sthAnAMga samavAyAMga: 1 dazanAvaraNIyakamanI 9 uttaraprakRtio che - 1. nidrA (jenAthI sukhapUrvaka jAgI zakAya tevI nidrA Ave te); 2. pracalA (jenAthI beThA beThA ke UbhA UbhA UMgha Ave te); 3. nidrAnidrA, (jenAthI nidrAmAMthI jAgavuM vadhAre muzkela bane te); 4. pracalA pracalA (jenAthI cAlatAM cAlatAM paNa nidrA Ave te); 5. sthAnaddhi (jAgRtamAM citavela kAryo nidrAvasthAmAM sAdhavAnuM jenAthI baLa Ave te); 6. cakSudazanAvara; 7. acakSudazanAvaraNa; 8. avadhidazanAvaraNa 9. kevaladazanAvaraNa. [-sama0 9, -sthA. 668] sAta (sukha)nA cha prakAra che - 1. zrotrendriyasAtA, 2. dhrANendriyasAtA; 3. rasanendriya sAtA; 4. cakSurindriya sAtA; 5. padriya sAtA 6. Idriya (mana) sAtA. asAtAnA cha prakAra che - (16) zrotrendriya asatAthI mAMDIne Indriya asAtA sudhI. [sthA 488] * 2010_03 Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12. karma s mehanIya kamaranAM bAvana nAma che - 1. krodha-jethI kRtyakRtyanuM bhAna na rahe te; 2. ke pa-jethI svabhAvathI calita thavAya te; 3. reSa- krodhanI paraMparA >> ASa-pitAne ke parane dUSaNa jethI apAya; 5. akSamA- asahanazIlatA; 6. sAMvalana vAraMvAra krodhathI baLavuM te, 7. kalaha-meTethI bUma pADI bolavuM te; 8. cADikaDya-raudrAkAra; 9. laMDana-lAkaDIthI laDavuM te, 10. vivAda-virodhathI pakSapratipakSabhAva grahI bolavuM te; 11. mAna-abhimAna; 12. mada- mUDhatA; 13. dapa - ahaMkAra; 14. staMbha- anAmana; 15. AtmatkarSa - pitAnI baDAI 12. gava - anuzaya; 17. paraparivAda- bIjanI niMdA; 18. Akroza - tiraskAra; 19. apakarSa [paribhava-abhimAnathI pitAnA athavA paranA koI kAyathI virata thavuM; 20. unaya - abhimAnathI nItine tyAga; 21. unnAma - abhimAnathI pratinamana na karavuM, 1. ahIM gaNAvela bAvana nAma mukhyapaNe krodha, mAna, mAyA ane lebha tathA temanA vizeSa che. 1-10 krodha ane tenA vizeSa che. 11-21 mAna ane tenA vize che. ra2-38 mAyA ane tenA vizeSa che; ane 39-para labha ane tenA vizeSa che. A ja bhedone laIne mehanIyanA varNAdine vicAra bhagavatImAM che: zataka 15, u. 5. denI gaNanA mATe juo visuminga 7, 59. 2010_03 Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 76 sthAna gasamavAyAMga: 1 rara. mAyA - kapaTa; 23. upadhi - ThagavA mATe vaMcaka bhAva dhAraNa kare te 24. nikRti-AdarathI bIjAnI vaMcanA; 25. valaya -vaka svabhAva; 26. gahana-na samajAya tevI vacana jALa; ra7. nama- ThagavA mATe nIcatAne Azraya 28. kaka - hiMsAdinimitte bIjAne chetaravAno abhiprAya. ra9 kuruka (kurU5) bhUMDA cALA; 30. daMbha - ThAThakhITha; 31. kaTa - kapaTajAla; 32. jahma- vacanA mATe maMdatA; 33. kibiSa - kilibaSa cagya mAyA; 34. anAcaraNatA - vaMcanA mATenuM AcaraNa; 35. gUhanatA-svarUpa chupAvavuM te; 36. vacanatA - chetarapiMDI; 37. prAtakuMcanatA-chala; 38. sAtiyoga -uttamanI sAthe halakAnI milAvaTa; 39. lobha- tRSNA; 40. icchAabhilASA; 41. mUccha- mehaM; 4ra. kAMkSA-aprApta padAthanI IcchA; 43. gRddhi prApta arthamAM Asakti; 44. tRSNa prAptapadAthano vyaya na thAya tevI IcchA 45. bhidhyA - viSayanu dhyAna; - 46. abhiyA-cittanI calAyamAna sthiti; 47. kAmAzA -ISTa zabdAdinI AzA; 48. bhegAzA - ISTa dhAdinI AzA; 2010_03 Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 49 kavitAzA- jIvavAnI AzA; 50. maraNuzA - maraNanI icchA; 51. nandI - samRddhimAM AnaMda; para. rAga-sneha; , madasthAna ApyuM che - 1. jAtimada; 2. kulamada; 3. balamada; 4. rUpamada; 5. tamada; 6. zrutamada; 7. lAbhamada; 8. aizvayamada. [ sthA. 606, -samaya 8] daza kAraNe ahaMbhAva ANI mada kare che - 1. jAtimadathI; 2. kulamadathI; 3. balamadathI; 4. rUpamadathI; 5. zratamadathI; 6. tapamadathI; 7. lAbhamadathI; 8. ezvayamadathI; 9. nAgakumAre ke suparNakumAre mArI pAse zIdhra Ave che ema mAnI; 10. bIjA puruSone na thAya tevuM zreSTha avadhijJAna mane thayuM che ema mAnI. [-sthA 710] mUcha (meha) be prakAranI che - 1. prema pratyayA; 2. dveSa pratyayA; - (1) prema pratyayA mUcha be prakAranI che - 1. sUtrakRtAMga (1. 2. 2. 1-2)mAM kahyuM che ke, je ahaMkAra karI bIjAnI avajJA kare che tenuM phaLa tene e maLe che ke, tene saMsAramAM paribhramaNa karavuM paDe che; mATe mada na kara. ahiM niyuktikAra prasaMga joI ADe mada karavAno niSedha kare che (ni. 44). Avazyaka sUtra a. 4mAM paNa ATha sadasthAnathI nivRtta thavAnuM kahyuM che. daza (8. 30)mAM paNa bIjAne parAbhava ane AtmotkarSa karavAno niSedha karyo che. aMguttaramAM traNa prakAranA mada gaNAvyA che:- yauvana, Arogya ane jIvitamada. A traNe madathI manuSya durAcArI bane che-aMgutta2 3. 39 2010_03 Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sthAnAM samavAyAMga: 1 1. mAyA; 2. lebha. (2) dveSa pratyayA mUcha be prakAranI che - 1. krodha; 2. mAna. sthA106] AzaMsAprayoga dazA prakArane -1. Ihaloka A0; 2. parapheka A0; 3. ubhayalAka Ave;4.jIvitAsaMsApraga; 5. maraNaza0; 6. kAmAza0; 7. bhegAza ; 8. lAbhAzaM; 9 pUjAza0; 10. sakArAza0. * [-sthA. 59 ] dazanara traNa che. 1. sammadazana; 2. mithyAdazana; 3. samyamithyAdazana. [-sthA 84] ruci paNa traNa che. 1. samyagaruci, 2. mithyAruci, 3. samyagamithyA ruci. [- sthA. 184] 1. gujarAtImAM jene niyANuM kahe che te AzaMsApraga kahevAya che. keI paNa sadanuSThAna pAchaLane mekSa sivAyane hetu te niyANuM kahevAya che. zrama nidAna niyANArahita thavuM joIe tema Avazyaka (a6) mAM kahyuM che. mohanIyanAM bAvana nAme gaNAvyAM temAM lobhanA vizeSamAM A AzaMsAnA amuka bhedo Ave che. sUtrakRtAMgamAM (2.1.15) AzaMsA vinA potAnAM badhAM anuSThAna kare ema kahyuM che. 2. mithyAtvamehanIyanA zuddha dalika te samyagdarzana, azuddhadalika te mithyAdarzana ane mizradalika te samyagamizcAdarzana -vizeSa mATe juo karmagrI , prathama, gA2 14-16. 3. samyaktvamehanIyanA kSapazamAdithI tattvanuM pradAna thAya te rUci. A rUcinA daza bheda uttarAdhyayana a0 28, 16-ra7mAM varNavyA che. 2010_03 Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12. kama kaSAya soLa 1 - (1-4) anantAnubaMdhI kodha, mAna, mAyA ane lobha; (pa-8) apratyAkhAna krodha, mAna, mAyA ane lobha; (C12) pratyAkhyAnAvaraNa krodha, mAna, mAyA, ane lebha. (13-16) saMjavalana krodha, mAna, mAyA, ane lebha. [-sama- 16] nekaSAyavedanIyara kamanA nava prakAra che - 1. strIveda, 2. puruSaveda, 3. napuMsakaveda, 4. hAsya; 5. rati; 6. aratika che. bhaya, 8. zeka, 9 jugusA. ' [ sthA700] AyubaMdha cha prakArane che - 1. (ekendriya, hIndriya Adi pAMca jati che ane e jAtio nAmakamanI uttaraprakRti che. e jAti nAmakamanI 1. krodhAdi cAra kaSAnI tIvratAnA cAra prakAra batAvAya che. je krodhAdi eTalA badhA tIvra hoya che, jethI jIvane anaMtakALa saMsAramAM bhaTakavuM paDe, te "anaMtAnubaMdhI" kahevAya. je kodhAdi virati (tyAgavRtti) ne pratibaMdha karavA pUratA ja tIvra heya, te "apratyAkhyAnAvaraNIya kahevAya che. je kodhAdi amuka aMze virati thavA de, mAtra sarvavirati na thavA de, te pratyAkhyAnAvaraNIya'; ane je krodhAdinI tIvratA sarvaviratine pratibaMdha karavA jeTalI nahIM, paNa temAM skUlana ane mAlinca karavA jeTalI ja hoya, te "saMjavalana" kahevAya. 2. AgaLa jaNAvelA 16 kaSAyanA sahacArI tathA udIpaka evA A nava nekaSAya kahevAya che. e pacIsa maLIne cAritramehanIcanA 25 prakAra thAya che. 3. A ja cha prakAranA baMdha bhagavatImAM paNa batAvavAmAM AvyA che. -za0 6, u0 8, pR0 473. 2010_03 Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - sthAnAM samavAyAMga: 1 sAthe pratisamaya bhogavavA mATe AyukamanA dalinI nika nAmanI racanA te) "jAtinAma nidhattAyu". 2. (gati nAmakama cAra prakAranuM che - naraka, deva, tiyaca ane manuSya. e gati nAmakama sAthe pratisamaya bhogavavA mATe AyukamanA dalikenI niSekaracanA karavI te) "gatinAma nidhattAyu." 3. (sthitinI apekSAe niSekaracanA karavI te) sthitinAma nidhattAyu". 4. (jenI aMdara AtmA rahe te avagAhanA eTale ke dArikAdi zarIra - te zarIra nAmakama sAthe pUrvokta racanA karavI te) "avagAhanA nAma nidhattAyu." 5. (pradezarUpa nAmakamanI sAthe pUrvokta racanA karavI te) "pradezanAma nidhattAyu". 6 (anubhAva - vipAkarUpa nAmakama sAthe pUrvokta racanA karavI te). "anubhAvanAma nidhattAyu." nArakathI mAMDIne vaimAnika sudhInA jIvone A ce AyubaMdha hoya che. - nAraka, cha mAsa Ayu bAkI hoya tyAre AgAmI bhavanA Ayuno baMdha kare che. bhavanapati paNa te ja pramANe. asaMkhyAta varSAyuvALA saMsI paMcendriya tiyaca paNa te ja pramANe. asaMkhyAta varSAyuSI saMjJI manuSya paNa te ja pramANe. vANavyaMtara tiSka ane vaimAnika paNa. simara 154, -sthA. pa36] - he bhagavana! nArake jAtinAma nidhattAyubaMdhAdi cha baMdhane keTalA haptAmAM bAMdhe che? 13 2010_03 Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12. ka meM huM gautama! ekathI mAMDI ATha haptAmAM AMdhI le che. nava haptA thatA nathI. bAkInA vaimAnika sudhInA jIvAnI .khAkhatamAM paNa te ja pramANe samajavu. 1 [-sama. 154] AyupariNAmasvabhAva-zakti-dhama navavidha kahe che.-1. jIvanI niyata thayelI gatine Ayukama je zakti vaDe pra!sa karAve te gati pariNAma '. 2. (AyukamanA je svabhAva vaDe amuka ja gatinA adha thAya jemake narakAyunA svabhAva evo che ke tethI manuSyagati ke tiyacati nAmakama tA badhAya, paNa devagati ke narakagati nAmakama nathI khadhAtu -- te ) 'gatibadhdhana pariNAma. ' 3. (AyunI je antamuhUtathI mAMDIne 33 sAgare pama sudhInI sthiti che te ) ' sthitipariNAma ', 4. ( pUrvanA AyukamanA je svabhAva vaDe amuka ja pramANamAM bhAvI AdhusthitinA khadha paDe che jemake -- tiya ca Ayu jo bhAgavatA hoya te bhAvI devAyune utkRSTa adha 18 ja sAgaropama paDe che- te ) * sthiti adhanapariNAma.' pa. (AyunA je svabhAvathI jIva UdhvagamananI zakti pAme che te ) UvagauravapariNAma. 6 - C > 1 je Ayudhaka pariNAma tIvra hoya te eka sAthe ja AyukanA badhA dalikAne grahaNa karI le che, ane pariNAmanI jevI madatA te pramANe e vakhatamAM ke traNa vakhatamAM ema vadhAremAM vadhAre ATha vAramAM badhA AyunA dalikAne grahaNa karI ja le che. 2. ahIM gauravanA atha gamana samajave. AgaLanAM gaurava paNa A ja rIte samajI levAM. thA 2010_03 Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sthAnAMga samavAyAMgaH 1 6. agauravapariNAma. 7. tigauravapariNAma. 8. dIghagauravapariNAma. 9. husvagauravapariNAma. sthA686) nAmakama kara prakAranuM che - 1. gatinAma (devAdi cAra gatio prApta karAvanAra kama); [ samAna pariNama anubhavAvanAra); 2. jAtinAma (eke diyatvathI laI paceMdriyatna sudhI 3zarIranAma; 4. zarIrAMgopAMga nAma; 5. zarIra baMdhana nAma (prathama gRhIta audArikAdi pugalo sAthe navA grahaNa karAtAM tevAM pudgalone saMbaMdha karI ApanAra ); 6, zarIra saMghAtana nAma (baddha pagalene te te zarIranA AkAramAM goThavI ApanAra); 7. saMhanana nAma (hADabaMdhanI viziSTa racanAonuM nimitta); 8. saMsthAnuM nAma (zarIranI vividha AkRtionuM nimitta); 9 varNanAma; 10, gaMdhanAma; 12. spazanAma; 13. agurulanAma (nahI bhAre, nahIM halakuM evA zarIranuM nimitta); 14. upaghAta nAma (paDajIbha, coradAMta, rasaLI vagere avayave prApta karAvanAra); 2010_03 Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12. kama 15. parAghAta nAma (dazana ke vANIthI bIjAne AMjI nAkhe tevI dazA prApta karAvanAra); 16, AnupUvI nAma (janmAMtara jatA jIvane AkAza pradezanI zreNI anusAra gamana karAvanAra); 17. ucchavAsanAma(zvAsocchavAsanI zaktinuM niyAmaka); 18. ApanAma (anuSNa zarIramAM uSNaprakAzanuM niyAmaka ); 19 udyotanAma (zItaprakAzanuM niyAmaka); 20. vihagagatinAma (prazasta ane aprazasta cAlanuM niyAmaka); 21. trasanAma (svataMtrapaNe gamana karavAnI zaktinuM niyAmaka); 22. sthAvaranAma (uparathI UlaTuM); ra3. sUkSmanAma (camacakSune agera zarIranI prAptinuM niyAmaka); ra4. bAdaranAma (uparathI UlaTuM); 25. paryAptanAma (zarIrane yogya iMdriyAdinI paryAti pUrI karAvanAra); ra6. aparyApta nAma (tethI UlaTuM); 27. sAdhAraNazarIra nAma (anaMta jI vacce eka sAdhAraNa zarIra prApta karAvanAra); 28. pratyeka zarIra nAma (jIvadITha bhinna bhinna zarIra prApta karAvanAra); ra9. sthiranAma (hADakAM, dAMta Adi sthira avaya prApta karAvanAra); 30, asthiranAma (jIbha Adi asthira avayave prApta karAvanAra); 2010_03 Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sthAnAMga-samavAyAMgaH 1 31. zubhanAma (nAbhinI uparanA avayave prazasta gaNAvanAra); 32. azubhanAma (nAbhinI nIcenA avayavo aprazasta gaNavanAra); 33. subhaganAma (upakAra nahIM karavA chatAM savane priya banAvanAra); 34. durbhAganAma (upakAra karavA chatAM savane priya na banAvanAra); . 35. susvaranAma; 36. duHsvaranAma; 37. AyanAma (belyuM bahu mAnya karAvanAra); 38. anAdeyanAma (ethI UlaTuM); 3. yazekItinAma; 40. ayazekItinAma; 41. nirmANanAma (zarIranAM aMgapratyaMga yathocita | gaThavanAra); 42. tIrtha karanAma (dhamatI pravartAvavAnI zakti apanAra). -sama0 42] mithyASTi aparyApta vikandriyana saMkilaSTa pariNA. vALa thaI nAmakanI 25 uttaraprakRtie bAMdhe - 1. hIndriya, trIndriya, ane caturindriyamane koI vikalaiMTiya mithyASTi jIva jyAre vikaseMdriya prAyogya nAmakarma bAMdho hoya, ane te paNa aparyApta vikaseMdriya prAgya nAmakarma bAMdhato hoya, tyAre ahIM gaNAvelI 25 aprazasta nAmakarmanI prakRtie bAMdhe che, anyathA nahIM. juo cho karmagraMtha, (ma, TIkA) pR. 177. 2010_03 Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12, pha 85 3 1. tiya cagati nAma; 2. vilendriya jAtinA;1 3. audArika zarIranAma;2 4. taijasa zarIranAma; 5. kAmaNu zarIranAma;6. huDaka saMsthAnanAma; 7. audArika zarIragApAMganA, 8. sevAta sahanananAma;4 9. varNanAma; 10; gadhanAma; 11, rasanAma; 12. sparza'nAma; 13.tiya cAnupUrvInAma; 14. agurulaghunAma; 15. upadyAtanAma; 16. nAma; 17. bAdaranAma; 18. aparyApta nAma; 19. pratyeka zarIranAmaH 20. asthiranAma; ra1. azubhanAma; 22. duganAma; 23. anAdeyanAma; ra4. ayaza kItinAma; 25. nirmANunAsa. [sama0 25] jIva jyAre devagatinA adha kare chepa tyAre nAmakanI 28 uttaraprakRti bAMdhe che 1. vikaletriya jAtinAma traNa prakAranuM che; phondriya, trIndriya, ane caturiTriya, temAMnuM koI paNa eka bAve; traNe nahI. eTale te mujaba traNa prakAra samajavA. 2. zarIranA pAMca prakAra mAnyA che: audArika, vaikriya, AhAra, tejasa, ane kANa. audArika eTale sthUla zarIra. vaikriya ane AhAraka zarIrA khAsa siddhi-zaktithI prApta thAya che. khAdhelA AhAra Adine pacAvavAmAM ane tRptimAM kAraNabhUta zarIra te tejasa, ane kasamUha e ja kAma zarIra. 3. zarIranI vividha AkRtionuM nimitta te saMsthAnanAmaka kahevAya. 4. hADabadhanI viziSTa racanAnuM nimitta te sahanananAmaka kahevAya. 5. mithyA-STi, sAsvAdana, mizra, avirata samyagadRSTi, dezavirata, ane savarata e che guNasthAnamAMthI koI paNa guNasthAnavALA chava A devagatiprAyogya 28 prakRtie khAMdhe che. tu chaThTho kagraMtha, (ma. TIkA) pR. 109, guNasthAnonI samajUtI mATe jIe A prakaraNanA vibhAga7, kama kSaya. _2010_03 Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sthAnAM samavAyAMgaH 1 1. devagatinAma;2. pagendriya jAtinAma, 3. vaizirIranAma; 4. tija zarIranAma; 5. kAmaNizarIranAma; 6. samacaturasasaMsthAnanAma; 7. vaiyizarIrAMgopAMganAma; 8 varNanAma; 9 gadhanAma; 10. rasanAma; 11. spazanAma; 12. devAnupUvInAma; 13. agurulaghunAma; 14. upaghAtanAma; 15. parAghAtanAma; 16. ucchavAsanAma; 17. prazastavihAgatinAma; 18. trasanAma; 19. bAdaranAma; 20. paryAptanAma; 21. pratyeka zarIranAma; rara. sthira asthira e bemAMthI eka 23. zubha-azubhamAMthI eka 24. Adeya-anAdeyamAMthI eka 25. yazakItinAma; ra6. nirmANanAma; ra7. subhaganAma, 28. susvaranAma. [-sama0 28 ] narakagatino badha jayAre jIva kare, tyAre nAmakamanI aThThAvIza uttaraprakRtie bAMdha: 1. narakagati; 2-5, devagati pramANe, 6. huMDakasaMsthAna; 7-11. devagati pramANe; 12. narakAsupUvI 13-16. devagati pramANe; 17. aprazasta vihAgati, 1821. devagati pramANe 22, asthiranAma; 23. azubhanAma; ra4. anAdeyanAma; 25. ayazakIti; ra6. nirmANanAma; ra7. durbhAganAma; 28. du:svara. [-samaya ra8 ] 1. chaThThA karmagranthamAM Adeya-anAdeyane vikalpa nahiM paNa yazakIrti - ayazakItine vikalpa che. juo 50 179. 2. chApela pratamAM A be aMtima nAma bhUlathI chapAvA rahI gayAM che. 3. ahIM mithyASTi jIva samaja. juo chaThTha karmagraMtha, pR. 179. nArakagya aprazasta ja hoya che, eTale zubhAzubhAdinA devaprAgya jema vikalpa nathI. 2010_03 Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12. karma prazasta adhyavasAyavALe bhavya samyagdaSTi jIva je vimAnikamAM utpanna thavAno hoya ane teNe tIrthaMkara nAmakama AMdhyuM hoya, to te maLI nAmakamanI kula ra9 uttaraprakRtie bAMdhe.1 [-sama0 29] ka sthitibaMdha AbhinibaMdhika jJAnanI utkRSTasthiti 60 sAgaropama che. [-sama0 66]. mihanIyamanI 70 kaTArkaTi sAgaropama sthitimAMthI abAdhAkALa jatAM je kamarasthiti bAkI rahe che, temAM tene kamaniSeka che. [-sama0 70] napusaMkadanIya kamane baMdha thAya tyArathI tenA te baMdhanI sthiti 20 keTakeTi sAgaropama che. [-samaya 20] huM puruSavedanIya kamanI baMdhasthiti jaghanyathI 8 varSa che. $ yazakIrtAinAmakamanI jaghanyathI 8muhUta baMdhasthiti che. UMca gAtranI paNa te ja pramANe. [-sthA658] 1 ahIM 29 prakRtie jaNAvatAM TIkAkAre Adeya-anAdeya ane yazakIti-ayazakIrti bannenA vikalpa gaNAvyA che. paNa chaThThA karmagranthamAM Adeya-anAdeyano vikalpa nathI-pR0 179. ahIM bAkInI 28 to devaprAyogya pramANe pUrvavat samajavAnI che ane AnA adhikArI avirata samyagraSTi che. prathamanA traNa guNasthAna vALA nahi. 2. karmonI sthiti mATe juo tatvArtha, 8, 15-21; paMcama kamagrantha gA. 26-62. 3. juo prakaraNane aMte TippaNuM naM. 6. 4. juo prakaraNane aMte TippaNa naM. 7. 2010_03 Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sthAnAMga-samavAyAMga: 1 pa. kamane anubhava huM satAvedanIya kamane anubhAva sAta prakAra che - 1. manejha zabda; 2. manejha rUpa;3. maneNa rasa, 4. maneza gadha; 5. manojJa sparza, 6. manaHzubhatA 7. vaca:zabhatA. ' huM asatAvedanIya kamano anubhAva sAta prakArano che - 1-7. amanejha zabdathI vacanaduHkhatA sudhI. $ hAsyapattinAM cAra kAraNa cheH 1. dekhavAthI; 2. bAlavAthI; 3. sAMbhaLavAthI 4. yAda karavAthI. [ -sthA. ra69} 6. karmasattA ane vedana abhavya jIvane mohanIya kamanI 26 prakRtio sattAmAM hoya che. 1. mithyAtva mehanIyara, 2-17. soLa kaSAya; 18-26. navanekaSAya. [-sama. ra6 vedaka samyakatvanA baMdhathI virata thayelA jIvane mohanIya kamanI 27 uttaraprakRtimAM sattAmAM hoya che. [--sama. ra7 } 1. guNasthAnAzrayI kamasattA mATe juo dvitIya karmagraMtha, gAtra 2534, ane karmodaya-vedana mATe gA13-23. 2. mehanIyanAM sattAsthAne mATe jAo cho karmagraMtha, gA. 12-3. 3. abhavya jIva mithyAtva mehanIcanA traNa puMja nathI karato tethI tene darzanamohanIcanI mAtra eka ja mithyAtvamehanIya hoya che. 4. kSApazAmika sabhyatvane vedakasabhyatva kahevAya che. temAM samyakatva mehanIyanA pugalanuM vedanA hovAthI te vedaka samyakatva kahevAya 2010_03 Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12. karma bhavya jIvomAMthI keTalAkane mohanIya kAmanI ra8 uttaraprakRtie sattAmAM hoya che - 1. samyakatva vedanIya, 2. mithyAtva vedanIya; 3. samyakRmithyAtva vedanIya; 4-19. soLa kapAva; 20-28. nava nekaSAya. [-samara 28 che. jeNe mehanayanI sAta prakRtine te kSaya karI nAkhyA hoya tevA nivRttibAdarasthAnavatI jIvane mehanIyanI 21 uttaraprakRtie sattAmAM hoya che. 1. apratyAkhyAna kaSAya koi; 2. apratyAkhyAna kaSAya mAna; 3. apratyAkhyAna kaSAya mAyA; 4. apratyA khyAna kaSAya lAbha; pa-8, pratyAkhyAnAvaraNa kaSAya. krodha, mAna, mAyA ane lAbha; -12, saMjavalana kaSAya kodha, mAna, mAyA ane lobha; 13-21, nava nekaSAya. [-sama0 21] chabasthavItarAgara mehanIya vinAnI sAta kamaprakRtione 1. jJAnAvaraNu, 2. dazanAvaraNa; 3. vedanIya; 4. Ayu, pa. nAma; da. gotra; 7. antarAya. [ -sthA. pa66] che. te samyakatvanA vadana vakhate je mithyAtva mohanIyanAM pudgala udayamAM AvyAM hoya temane kSaya ane anudIrNane upazama heAya che. juo caturtha karmagraMtha, gA13, 1. je bhaLe mithyAmohanIyanA tripuMja karyA hoya ane temAMthI ekeyanuM uvalana na karyuM hoya, tenI apekSAe A samajavuM. 2 upazAMta mehaguNasthAnavatI athavA kSINamehaguNasthAnavatI jIva. 2010_03 Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 80 sthAnAMgasamavAyAMga: 1 je deve UvikalpamAM vimAnamAM utpanna thAya che, je cAre papanna (gativALAM vimAnamAM utpanna thayelA) che, je cArasthitika (sthira vinAnamAM utpanna thayelA) che ane je gatiratika che, te deve je haMmezAM pApakama bAMdhe che, tene keI te tyAM ja bhegave che ane koI anyatra bhegave che. (1) nAraka je hamezAM pApakarma bAMdhe che temane paNa keIne tyAM bhogavavuM paDe che ane koIne anyatra bhegavavuM paDe che. (2-11) bhavanapatimAM paNa te ja pramANe. (1ra-19) sthAvarakAya tathA kIndriya, trIndriya ane caturindriyane paNa te ja pramANe. (20) tiya-capaMcendriyane paNa te ja pramANe. (21) manuSya to kaI ahIM ja bhogave che ane bIjA keI anyatra bhagave che. (224) vANavyaMtara, jyotiSka ane vaimAnika naraka jema. [-sthA 77] he bhadanta anyatIthikora kayAM kama bhegavavAM paDe che 1. manuSya sivAyanA daMDakAmAM tyAM ja ane anyatra" ema che. jyAre sUtrakAra pite manuSya hovAthI pragamAM pratyakSatA lAvavA khAtara kahyuM ke, "ahIM ja ane anyatra . vaLI ahIM badhA daMDakamAM, potAnA vartamAnabhavamAM" ane "parabhavamAM bhegave che - ema be vikalpa lIdhA che. paNa kharI rIte vikalpo cAra che -- 1. te ja bhavamAM, ra. anya bhavamAM, 3. baMne bhavamAM ane 4. kyAMya nahIM. kAraNa ke keTalAMka kamane vipAkodaya tha nathI. ahIM aMtima be vikalpa visthAnAdhikAra hovAthI sUtrakAre gaNAvyA nathI, ema gaNavuM joIe. 2. tApase ke virbhAgajJAnIo anyatIthiMka zabdathI levA ema TIkAkAra jaNAve che. paNa bauddhane A mata hoya tema jaNAya che. kAraNa 2010_03 Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12. kama e viSe vAraMvAra amArI sAthe vivAda kare che. "karelAM kama jogavavAM paDe che - A viSe temane prazna nathI. "karelAM kama hoya chatAM bhogavavAM na paNa paDe" - A viSe paNa temane prazna nathI. 'nahiM karelAM kama nathI jogavavAM paDatAM - AmAM paNa temane vivAda nathI. paraMtu teo kahe che ke"nahiM karelAM paNa kama bhegavavA paDe che - jIve duHkhadAyaka kama na karyuM hoya ane na karatA hoya chatAM duHkha to bhogavavuM paDe che. teo kahe che ke, A vAtane tame nigrantha zA mATe nathI mAnatA?" bhagavAna bolyA - "he zramaNa nigrantha! jeo Ama kahe che teo mithyA kahe che. mArI prarUpaNa te AvI che-duHkhadAyaka kama je jIe karyuM hoya ke karatA hoya, te jIvone ja duHkhanI vedanA thAya che, bIjAne nahi." [-sthA0 167] 7 karmakSaya kamavizuddhimAgaNanI apekSAthI jIvanAM 14 sthAne 1. mithyASTi; 2. sAsvAdana samyagadRSTi; 3. samyamithyASTi, 4. avirata samyagdaSTi, 5. viratAvirata, da. pramattasayata; 7. apramatta saMyata; 8. nivRtti bAdara; ke, saMtAnane niranvaya nAza thavAthI uttarakAlamAM saMtAnamAM je duHkha utpanna thAya che, te pUrvanuM phaLa ja che ema nahIM kahI zakAya. juo prakaraNane ate TippaNa naM. 8 paNa. 1. A cauda guNasthAnonI vistRta samajUtI mATe juo prakaraNane ane TippaNa naM. 9. 2010_03 Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra. sthAnAMga-samavAyAMgaH 1 - 9 anivRtti bAdara, 10. sUmasaparAya upazAmaka athavA kSepaka, 11. upazAMta ; 12. kSIName; 13. sagI kevalI, 14. agIkavalI. [-samaya 14 ] kSINameDa ane traNa kamaza yugapadu kSaya pAme --- 1. jJAnAvaraNIya; 2. dazanAvaraNIya, 3. antarAya. [sthA0 226] huM prathama samayanA jinane cAra karma kSINa hAya - 1. jJAnAvaraNIya; 2. dazanAvaraNIya; 3. mehanIya; 4. antarAya. $ jene jJAnadazana utpanna thayuM che tevA aDat jina, kevaLI cAra karmo vede - 1. vedanIya; 2. Ayu; 3. nAma; ; gotra. 6 prathama samayanA siddhanA cAra karyA che yugapad kSaya pAme che - * 1. vedanIya; 2. Ayu, 3, nAma; 4. gotra. [-sthA0 268] TipaNe 1. karma viSe bAMddha mAnyatA - aMguttaramAM kahyuM che ke cetanA e ja kAma che. ane cetanAthI - mana, vacana, ane kAyAthI kAma kare che. sparza (Idriya-viSaya-saMnikarSa) e karmanuM kAraNa che. keI kama narakamAM, kaI svargamAM koI tiryaMcamAM, te kaI karma manuSyamAM janmI jogavavuM paDe che. koI karmanuM phaLa A ja bhavamAM maLe che, to keI kamanuM phaLa parabhavamAM paNa maLe che. sparzanidhithI karmanirodha thAya che. AryaaSTAMgika mAga e kamanirodhano mArga che. [-aMgu. 6. 63] 2010_03 Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12. karma 2. alpabaddhatva viSe je mAtra vedanIya bAMdhato hoya tevo upazAMtahI chava alpAbaMdhI kahevAya; cha karma bAMdhanAra sUmasAMparAthI jIva hoya te bahubaMdhI kahevAya - tema sAta tathA ATha bAMdhanAra bahutara ane bahutama baMdhI kahevAya. A pratibaMdhanI apekSAe alpabahutvane vicAra che. sthitinI apekSAe te ja pramANe alpabadutvane vicAra jemake - saMyata puruSane sthitibaMdha sauthI cheDo paDe ane eneMdriya bAdaraparyApta chone tethI asaMkhya gaNe jaghanya sthitibaMdha paDe - Ama sthitinI apekSAe alpabahuvane vicAra karavo te. A ja pramANe anubhAva viSe samajavuM. jema ke keI kamane anataguNa vRddhisthAnayukta rasa sauthI cheDe heya, te tenAthI pAchA asaMkhyAtaguNa vRddhisthAnayukta rasa bahu gaNAya. Ama vadhatA javuM. pradezanI apekSAe alpabadutvane vicAra jemake -- eka samayaprabaddha karmapugalomAMthI sauthI zeDAM pagalo Ayukamane bhAge jAya che, paNa tethI kAMIka vadhAre pudgala nAma ane getrane sarakhe bhAge jAya che, Avo vicAra te. 3. anubaMdha ane vipAka- Ane lagatI nIcenI bauddha mAnyatA sarakhAvavA jevI che - 1. koI kama evuM che je kRSNa heya ane kRSNavipAkI heya. 2. kaI kama evuM che je zukla heya ane zuklavipAkI heya. 3. kaI kama evuM hoya che je kRSaNazuklamitra hoya che ane tevA ja vipAkavALuM hoya che. 4. kaI evuM hoya che je akRSNazukala hoya che ane akRSNazukalavipAkI hoya che. je sAvadya karma kare che ane pachI narakamAM jaI tadanula vedanA bhagave che, te prathama prakAranuM kAma che. je anavadya kAma kare che te devalokamAM jaI anavadyavipAka pAme che - te bIjA prakAranuM kama che. mizra karmavALA cho tadanula sukhaduHkhane manuSyabhavamAM ane halakA devalokamAM bhagave che. ane prathamanAM traNe kamane vidAravAnI cetanA te cothA prakAranuM karma che; te karmano kSayane kare che. - aMguttara0 4,232, 233 ityAdi. 2010_03 Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 94 sthAnAMgasamavAyAMga 1 4. dAna viSe - "je dAnane prazaMse che te Atmavadhano bhAgI thAya che ne je nidhe che te bIjAnI jIvikAne cheda kare che; mATe dAnanA vidhiniSedhathI dUra rahevuM" - A sUtrakRtAMganAM (1. 11. 20) vAkyone tAtparyAthe haribhadranA upadezapadane anusarIne yazavijayajI temanI prathama batrIzImAM ane upadezarahasyamAM (gA. 168) Ama jaNAve che - je AgamamAM vihita hoya tevA dAnanI prazaMsAmAM ane je AgamamAM niSiddha hoya tevA dAnanA niSedhamAM sAdhu deSabhAgI nathI thato. je sAmAnya badhA dAnane vidhi-niSedha saba gaNAto hoya, to te pachI zAstramAM pAtrApAtrane viveka vagere je batAvyuM che, te nakAmuM joya che. sau dAnamAM abhayadAnane zreSTha gaNAvyuM che. juo - sUtrakRtAMga 1.6.23. dAnanA svarUpa vize juo tatvArtha0 7.33,34. bhagavAna budde-AmiSadAna (inidrayanA viSayenuM dAna) ane dhamadAna evA dAnanA be bheda pADayA che. ane dharmadAnane mukhya gayuM che - aMgutra 2013. - siMhasenApatinA praznanA uttaramAM bhagavAna buddha dAnathI A lokamAM ja cAra lAbhe thAya che te gaNAvyA che - 1. dAtA bahujanane priya thAya che, 2. puruSane saMsarga thAya che, 3, kalyANakArI kIrti vadhe che, 4. kaI paNa sabhAmAM vizAradanI jema jaI zake che. ane paralokamAM svargamAM jAya che te adRSTa lAbha che. aMgura 5. 34. vaLI kAlidAnanA cAra bheda batAvyA che - 1. Agantukane, 2. janArane, 3. zvAnane, 4. durbhikSamAM - aMguTha 5, 36. aMguttaramAM dAnanA ATha bheda paNa batAvyA che je ahI gaNAvela daza bheda sAthe ghaNuM sAmya dharAve che - aMgura 8, 31, 32. 5. jJAnAvaraNucanA be bheda- jJAnAvaraNanI sarvaghAtI ane dezadhAtI ema be jAtanI prakRtio che. je prakRti svaghAnya jJAna guNane saMpUrNa paNe ghAta kare, te sarvaghAtI jJAnAvaraNIya kahevAya che. kevalajJAnAvaraNa sarvaghAtI kahevAya che. ane je svadhAya guNa jJAnane AMzika ghAta kare, te dezaghAtIjJAnAvaraNIya kahevAya che. matijJAnAvaraNa, zratajJAnAvaraNa, avadhijJAnAvaraNa ane mana:paryayajJAnAvaraNa A cAra prakRtie dezaghAtI jJAnAvaraNIya kahevAya che. 2010_03 Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12. kama kevalajJAnAvaraNa sarvaghAtI kahevAya che paNa te AtmAnA jJAnaguNane sarvathA AvRta karI zakatuM nathI, kAraNa, je tema bane to te jIva ane achava vacce jarApaNa bheda na rahe. nigodanA jIva jene utkaTa jJAnAvaraNa manAya che, temane paNa atyaMta sUkSma avyakta jJAnamAtrA che ja, eTale kevalajJAnAvaraNane sarvaghAtI kahevAmAM AvyuM che te prabala AvaraNanI dRSTie. jema ghanaghora vAdaLAMthI sUrya ke caMdra DhaMkAI jAya che, chatAM divasa ane rAtrIne vibhAga thaI zake evo temane prakAza te anAvRta rahe ja che; te ja pramANe kevalajJAnAvaraNathI AtmAne kevalajJAnaguNa game teTalA prabalapaNe AvRta thaI jAya, chatAM kevalajJAnane anaMta bhAga anAvRta ja sUryanA gADhA vAdaLAnA AvaraNane paNa bhedIne je prakAza Ave che, te paNa pAcho ApaNA gharamAM- je tenuM chAparuM ghAsanuM baneluM hoya te maMda Ave che, je naLiyAM mALeluM hoya te maMdatara Ave che ane je patarAMthI agara sImenTathI mALeluM hoya to maMdatama Ave che - ema e anAvRta prakAza paNa tenA bIjA Avane laIne aneka bhede dekhAya che. tevI ja rIte kevalajJAnAvaraNathI jeTalo aMza anAvRta rahI jAya che - teTalA bhAgane paNa AvaranArAM judI judI zakti dharAvanArAM matijJAnAvaraNAdi bIjA cAra AvaraNo che - je aMzane AvaraNa karatAM hovAthI dezAvaraNa kahevAya che. A ja nyAye dazanAvaraNanA dezaghAtI ane sarvadhAtI viSe samajI levuM. 6. AbhinidhijJAnanI utkRSTa sthiti- matijJAna - AbhinidhijJAna be prakAranuM che - upayogarUpa ane lambirUpa. matijJAna jadhanya ane utkRSTa aktamuhUrta rahe che; kAraNa aHmuhUrta pachI nizcayarUpe upagAranI pravRtti thAya che. labdhirUpa matijJAna matijJAnAvaraNanA kSapazamarUpa che. ane te ja prastuta sUtramAM AbhinibedhikajJAna padathI samajavAnuM che. tenI jaghanya sthiti to antamuhUta ja che, ane utkRSTasthiti 66 sAgaropamathI adhika che. adhikanI vivA karyA vagara sAmAnyapaNe ahIM 66 sAgarepama kahyA che tema samajavuM. keI eka sAdhune jIva matyAdi jJAnavALo hoya; te pUrva TimAM kAIka ochuM sAdhupaNuM pALI vijayAdi cAra anuttaramAMthI koI ekamAM utpanna thaI 2010_03 Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sthAnAMgasamavAyAMgaH 1 tyAM utkRSTa 33 sAgara Ayu bhogave - ane te damiyAna te samyagdaSTi hovAthI tenuM labdhirUpa matijJAna kAyama rahe che. tyAMthI AyapUrNa thaye vaLI pAcho manuSyamAM Ave ane dIkSA le. tyAM paNa tenuM labdhirUpa matijJAna kAyama rahe. ane te je avasthAmAM pUrva keSTi Ayu bhegavI vaLI pAchA kaI paNa anuttaramAM 33 sAgara Ayu bhagave. te daramiyAna paNa sampaSTi hovAthI matijJAna kAyama rahe. tyAMthI Ayu pUrNa thaye vaLI pAcho manuSya thAya, tyAM paNa tenuM matijJAna kAyama rahe - ane sAdhupaNuM pALI pUrvakeTinuM Ayu pUrNa karI siddha thAya. A rIte e jIvanI apekSAe anuttaranA be bhavanA 66 sAgaropama ane manuSyanA traNa bhavanA traNa pUrva Ti--- adhika - eTalo utkRSTa samaya matijJAna kAyama rahe che. athavA te ja keI jIva anuttaranA badale ayyata devalokamAM - jenuM utkRSTa Ayu 22 sAgara che temAM traNa vAra utpanna thAya ane manuSyanA cAra bhava kare to --- tenI apekSAe paNa 66 sAgarepama ane cArapUrvakeTi samaya paryanta matijJAnanI utkRSTa sthiti che.- juo vizeSAvazyaka bhASya gAtra 434-436. 7. abAdhA ane niSeka sAmAnya niyama evo che ke karmabandha thayA pachI tarata ja te te karma pitAne viSAka devAnuM zarU karatAM nathI; paNa abAdhAkALa vyatIta thayA pachI ja vipAka zarU thAya che. tethI jeTalA samayamAM te bAdha nathI ApatAM, teTalA samayane abAdhAkALa kahevAmAM Ave che. pratyeka karmanI jadhanya baMdhasthitine jaghanya abAdhAkALa aMtamuhUrta che. paNa AyukamanI utkRSTa sthiti mATe paNa abAdhAkALa aMtamuhUta ja che. Ayu sivAyanA karmanA utkRSTa sthitibaMdha mATe abAdhAkALano evo niyama che ke, jenI jeTalI kaTAkeTI utkRSTa sthiti hoya, teTalA se varSane tene utkRSTa abAdhAkALa samajavo. abAdhAkALa pUro thayA pachI kamaMdalikonI niSeka racanA thAya che ane te racanAne krame dRlike vipAka ApavAnuM zarU kare che. niSekaracanAne krama e che ke prathama samayamAM vipAka ApanArA dalika jhAjhA goThavAya che ane pachInA samayamAM vipAka ApanArA dalika mazaH nyUna nyUna hoya che. A pramANe saMpUrNa abAdhArahita sthitimAM kamaMdalike goThavAI jAya che te niracanA kahevAya che. vizeSa mATe juo pAMca karmagraMtha, TIkA gA0 27-39, 2010_03 Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12. karma 8. anyatIthike - bhagavAna buddha aMguttaranikAmAM, vartamAnamAM je kAMI sukhaduHkhanuM saMvedana che - te pUrvakRta kamajanya ja che, Izvarahetuka ja che, ane nihetuka ja che - AvA traNe pakSonuM khaMDana karyuM che, temane prathama pakSa jinene che. A matanuM khaMDana karatI vakhate temaNe kahyuM che ke, je tema ja heya te pachI atyAre koI pApa kare te paNa pUrvakRtanuM phaLa mAnavuM joIe; ane je kAMI sukRtya - virati - vagere kare te paNa pUrvakRtanuM phaLa ja mAnavuM joIe. evI avasthAmAM puruSanI svataMtra icchA - parAkrama- vyAyAma ityAdine koI avakAza rahe ja nathI ane te akriyAvAdamAM pariName che. mATe e niyama na karavo joIe ke, je koI sukhAdinuM saMvedana che te pUrvakRta ja hoya ane akRta na hoya. - aMguttara0 3, 61. majhimanikAyamAM to vaLI A ja vastune bhayaMkara rIte mUkI che ane chevaTe kahyuM che ke, che ema ja che to pachI ninya saMpradAyamAM je leke bhaLe che te badhA pUrvabhavamAM mahApApIo ja levA joIe; kAraNa, teo A janmamAM AkarI tapasyA karI atyaMta duHkha pAme che. - juo majijhamara suta 101. jana karmavAdanuM A khaMDana mAtra sAMpradAyika abhinivezanuM phaLa che, ema kaI paNa 'jana karmazAstrane marmajJa kahI zake tema che. aMguttara nikAyama (4.15) eka pra nAmanA nirgastha zrAvaka ane mahAmagalAyana bauddha bhikSune A ja viSayamAM vivAda TAMkyo che. tyAM nigraMthe zrAvakane magalAcana ema kahe che ke, je manuSya kAya, vacana ane manathI saMvRta hoya, tene pachI duHkhanuM kAraNa kAMI rahetuM nathI; eTale ene duHkha AvavAne saMbhava nathI. A sAMbhaLI te zrAvake uttara Apyo ke, vastuta: ema nathI. evo paNa kaI manuSya hoya je saMvRta hoca chatAM tenA pUrvakRta kamane vipAka je bAkI hoya, te tene duHkha bhagavuM paDe che. ahIM nigraMtha zrAvake je javAba Ape che, te barAbara janazAstrasaMmata ja che. paNa jyAre A vAta bhagavAna buddhe sAMbhaLI, tyAre temaNe te zrAvakane pitAne siddhAMta samajAvyo ane kahyuM ke, je saMvRta heya tene pachI duHkhavedanA hotI nathI. kAraNa, tene kAyasamAraMbhajanya je duHkhane saMbhava hato, te te kAyasamAraMbha baMdha thavAthI na ja thAya ane je pUrvakRta kama heya, te paNa mAtra sparza karIne kharI paDe che eTale enI paNa khAsa dukhadAyaka vedanA ene na thAya. A ja pramANe mAnasika sthA- 19 2010_03 Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 98 sthAnAMga-samavAyAMga: 1 ane vAcika karma viSe paNa temaNe samadbhUta ApI, ane saMvRta hovAthI bhaviSyamAM paNa duHkhanA sa'bhava ja nathI, e paNa samajAvyuM. A pramANe pUkanI paNa savrata manuSyane du:khadAyaka vedanA bhogavavI nathI paDatI, te bauddha siddhAMta temaNe te ninthanA manamAM sAnyA ane tene peAtAne anuyAyI banAvyeA. ahIM eka ja vAta spaSTa karavAnI che ke, jene buddha bhagavAna saMvRta kahe che, te jo ApaNe sAtAvedanIyanA udayavALA sayAgI kevaLI mAnIe, tA.pachI banne vacce kAMI khAsa jhaghaDA rahe nahI, ane jo asAtAnA udayavALA kSINamAhAdi kAI paNa mAnIe, te ema kahevuM joIe ke, du:khanA udaya tA hoya paNa temanI sahanazakti adbhuta hAvAthI te duHkha temane duHkharUpe pariNamatuM nathI. te du:khane du:kha mAnatA ja nathI. samabhAvI che, tethI du:khAya paNa niSphala ja che. paNa ahIM e dhyAnamAM rahe ke, buddhane nirjarA mATe tapasyA anAvazyaka gaNavI hatI mATe temaNe saMvRtane duHkha ja nathI ema mAnIne patAvyuM. 9. guNasthAnA -- digabara sAhityamAM guNasthAnane saMkSepa, edha, sAmAnya ane jIvasamAsa - e nAmathI paNa jaNAvavAmAM Ave che. guNa - arthAta AtmazaktinAM sthAneA arthAt vikAsanI kramika avasthAe guNasthAna kahevAya che. A guNasthAnAnuM vana bIjAM hindI kagraMthamAM ane cothA hindI kama graMthamAM bahuja suMdara rIte pahiMtazrI sukhalAlajIe karyuM" che, te uparathI ja tenA sAra agara anuvAdarUpe ahIM pratyeka guNasthAnanI vyAkhyA noMdhavAmAM AvI che - d.com (1) mithyAdRSTi : AtmAnuM vAstavika svarUpa zuddha cetanA ane pUrNAnaMda che. paNa jayAM sudhI tenA para tIvra AvaraNAnI ghaTA hoya tyAM sudhI tenA asalI svarUpanuM dardena nathI thatuM. yAre AvAnI tIvratA aMtima haTTanI hoya, sauthI vadhAre hoya, tyAre tenI te avasthA mithyAdaSTi guNasthAna nAme oLakhAya che. A avasthAmAM AtmA sarvAMdhA avikasita tathA adha:patita hoya che. A dazAmAM svaparanA cathA darzanane rokanAra dAnameAha tathA svarUpamAM sthira na thavA denAra cAritrameha A banne prakAranA mAha prabalarUpe heAya che. tethI AtmA AdhyAtmika dRSTie taddana hIna avasthAmAM ja vidyamAna hoya che. A bhUmikAnA AtmA Adhibhautika _2010_03 Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12. kama utkarSa te game teTalo sAdhI le, paNa tenI pratyeka pravRtti aMtima dhyeya mekSanI dizAthI viparIta ja hoya che. jema dikyUmavALe manuSya pUrvane pazcima mAnIne cAlyA ja kare, paNa te potAnA iSTa sthAnane prApta nathI karato evI sthiti A mithyASTinI che. (2) sAsvAdana samyaggadaSTiH- A guNasthAnamAM prathama guNasthAna karatAM Atmazuddhi thoDI vadhAre che tethI ja tene guNasthAnakamamAM bIjuM gaNavAmAM Ave che; paNa e dhyAnamAM rAkhavuM joIe ke, A utkrAMtisthAna nathI. kAraNa, AmA jyAre utkrAMti karate heca - vikAsanmukha heca - tyAre A guNasthAnamAM Avato nathI; paNa jyAre AtmA vikAsanA rAjamArgathI eTale ke caturtha Adi guNasthAnathI zruta thAya che ane mathyASTi jevI tattvajJAnathI zUnya dazAmAM javA mATe adhaHpatana karato hoya che, tyAre tenI je samyagdarzana ane mithyAdarzananI vaccenI sthiti hoya che, te ja sAsvAdana samyagdaSTi kahevAya che. A pramANe A guNasthAnane prathama guNasthAnathI vikAsonmukha AtmA nahIM paNa anya guNasthAnothI bhraSTa thata AtmA prApta kare che. tethI Ane utkrAMtisthAna na ja kahI zakAya. adha:patana mehanA uddethI thAya che. eTale A guNasthAna vakhate mohanI tIvra kASAyika zaktine AvirbhAva hoya che. khIra jevuM mIThuM bhojana karyA pachI jyAre vamana thaI te bahAra nIkaLI jAya che, tyAre moDhAmAM eka prakArano vilakSaNa svAda eTale ke na to ati madhura ane na to ati - hoya che; te pramANe jyAre AtmA na to tatvajJAnanI nizcita bhUmikA upara hoya ane na to tattvajJAnanya bhUmi upara hoya, tyAre je eka vilakSaNa avasthA hoya che, te ja A sAsvAdana guNasthAna kahevAya che. AvI sthiti eAchAmAM ochI eka samayanI ane vadhAremAM vadhAre AvalikA ( zvAsane eka aMza) pathati samajavI. tyAra pachI avazya mithyASTi thaI jAya che. (3) samithyAdaSTi : samyagdarzana ane mithyAdazananI mizrita avasthAmAM jyAre AmAM vidyamAna hoya, tyAre samyamithyASTi kahevAya che. A avasthAmAM jIva na to ekAMta samyakatvI ane na to ekAnta mithyAtvI hoya che; paNa delAyamAna sthitimAM hoya che. tethI saMdehadazA banI rahe che. A trIjuM guNasthAna ulkAntisthAna paNa che ane apakrAMtinuM sthAna paNa che. keI AtmA mithyAdarzana cheDI sIdho A avasthAmAM 2010_03 Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 100. sthAnAMgasamavAyAMga 1 Ave, tyAre tenI apekSAe utkAtisthAna kahevAya; paNa je kaI AtmA adhaHpatane bhukha hoya ane cothA guNasthAnathI A avasthAne pAme, te tenI apekSAe apakrAntisthAna paNa che. sAsvAdana ane A mizrane mukhya bheda paNa e ja che ke, bIjuM guNasthAna apakrAtinuM ja sthAna che; tyAre A trIju apakrAti temaja utkrAnti bannenuM sthAna che. AvI avasthA mAtra aMtamuhUrta pramANa ja AtmAne rahe che tethI vadhAre nahi. (4) adhita samyagadaSTi: zArIrika ane mAnasika duHkha bhogavatAM bhegavatAM ajJAtarUpe giri nadI - pASANa nyAye jyAre AtmAnuM AvaraNa kAMIka zithila thaI jAya che ane tethI jyAre tenA anubhavanI ane varSollAsanI mAtrA vadhe che, tyAre tevA vikAsagAmI AtmAnAM pariNAmonI zuddhi kAMIka vadhatI jAya che ane tethI ja te potAnA tIvra rAga ane dveSanAM baMdhanenI gAMThane choDavAnI ghaNe aMze yogyatA prApta kare che. AvI - ajJAnapUrvaka mAtra duHkhane bhegavatAM bhegavatAM - je yogyatA prApta thAya che, tene jenazAstramAM "yathApravRttikaraNa" kahevAmAM Ave che. tyAra pachI Atmazuddhi jyAre vadhe che ane varSollAsanI mAtrA paNa jyAre vadhe che, tyAre te AtmA rAgadveSanA tIvra baMdhananI gAMThane cheDI nAkhe che. AvI graMthabhedana yaMgya zuddhine "apUrva karaNa" kahevAmAM Ave che. AvI gyatA chamAM apUrva- prathama ja AvatI hovAthI apUrva kAraNa kahevAya che. ATaluM thayA pachI vaLI pAchI Atmazuddhi ane varSollAsanI mAtrA vadhe che tyAre AtmA mehanI pradhAnazakti darzanamohane avazya parAjita kare che. AvI darzana mehane parAjita karanAra Atmazuddhi "anivRttikaraNa" kahevAya che. te eTalA mATe ke, A zakti jyAre maLe che tyAre AtmA avazya darzanameha para vijayalAbha kare che. pAchA nathI vaLate - nivRtta nathI thatuM. A traNe karaNamAM apUrvakaraNa ja sauthI durlabha che. kAraNa, rAgadveSanA tIvratama vegane rokavAnuM atyaMta kaThaNa kAma A zaktithI ja thAya che. AvI zakti maLyA pachI vikAsagAmI AtmA bhale paDe-AkhaDe, paNa chevaTe to te potAnA lakSyane prApta karavAno ja. darzanamohane parAjaya ApanAra AtmA potAnA svarUpanuM darzana kare che eTale tenI bhrAMti TaLI jAya che. ane tethI ja tene pratyeka prayatna tene lakSya tarapha laI jAya che. atyAra sudhI tenI gati UlaTI hatI te have sIdhI thAya che. te vivekI banI kartavyAkartavyane viveka karatAM zIkhe che. 2010_03 Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12. karma 101 A dazAne samyagdaSTi guNasthAna kahevAmAM Ave che. te eTalA mATe ke, tenI dRSTi A avasthAmAM viparyAsathI mukta thaIne samyaga banI gaI hoya che. A avasthAmAM dizAbhrama ja dUra thAya, paNa hajI svarUpasthitimAM bAdhaka cAritramohano parAjaya kara bAkI rahe che. te kAma jyAre te kare che, tyAre AthI AgaLanI bhUmikA kahevAya che. ane tethI ja A guNasthAnane avirata samyagdaSTi evuM sArthaka nAma ApavAmAM AvyuM che. A guNasthAnavatI jIva kaI paNa prakAranuM cAritra dhAraNa karI zakato nathI; koI paNa prakAranA vrata - niyama dhAraNa karI zakato nathI. AvA avirata samyagdaSTi jIva paNa traNa prakAranA che.-1. pathamika samyakatvI - arthAta mithyAtva mohanIya karmane vipAkedaya ane pradezadayane jyAre abhAva heya, paNa mithyAtvamehanIya sattAmAM to hoya ja, te vakhate je AtmAne samyakatva guNa prakaTa thAya che, te aupazamika samyakatva kahevAya che; ane tevI avasthAvALA pathamika samyakatvI kahevAya che. 2. kSApazamika samyakatvI- mithyAtva mehanIya karmanA vizuddha dalike jyAre udayamAM hoya tyAre AtmAnA samyakatva guNano ghAta nathI thato; paNa te vakhate je samyakatva hoya che te kSApathamika sabhyatva kahevAya che; ane tevuM samyakatva dharAvanAra AtmA kSApazamika samyakatvI kahevAya che. 3. hAyika samyakatvI mithyAtvamehano sadaMtara nAza thavAthI AbhAne je sabhyatva guNa prakaTa thAya che, te kSAyika samyakatva kahevAya che; ane te jene heya te kSAyikasamyakatvI kahevAya che. (5) viratAvirata - mohanI pradhAnazakti darzanamohane zithila karyo hoya tethI samyagdarzana - vivekaprApti te thAya che; paNa jyAM sudhI mohanI cAritramoha zakitane zithila na karavAmAM Ave, tyAM sudhI svarUpamAM sthiti nathI thaI zakatI. eTale vikAsagAmI AtmA vivekalAbha karyA pachI cAritramehane zithila karavAno prayAsa kare che. jyAre A prayAsamAM te aMzataH saphaLa thAya che, tyAre te--viratAvirata zrAvaka - dezaviratane nAme oLakhAya che. A dizAmAM tene prathama karatAM adhika Atmika zAMtino anubhava thAya che. A avasthAmAM te saMpUrNa pApakArI kriyAothI alaga nathI thaI zakato; eTale ja A avasthAmAM Avela AtmAo temanA tyAganI apekSAe aneka prakAranA hoya che. 2010_03 Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 102 sthAnAMga-samavAyagaH 1 keAI ekAda vrata laI zake che to keI be ke tethI vadhAre. vaLI kaI to pApakAryamAM mAtra anumatinI ja chUTa vALA hoya che; pote jAte pApakAryo karatA nathI, tema ja bIjA pAse karAvatA paNa nathI. ata: jeo A dezavirata avasthAmAM hoya, te saumAM AvI anumatinI TavALA sauthI agragAmI gaNAya che. sarva pApakaryothI AvI anumati paNa tyAgavAmAM Ave, to te A avasthAthI AgaLanI sarvaviratine nAme oLakhAtI dazAno lAbha kare che; paNa A avasthAmAM e zakya na hovAthI teo dezavirata ja kahevAya che. (1) pramattasaMcatA :-dezavirata AtmAne evI alpaviratithI paNa je Amika zAMtine lAbha thAya che, tethI te vicAre che ke AvI alpa viratimAM paNa je A prakAranI zAMti ane svasthatA hoya, to pachI je sarvapApajanaka pravRttithI nivRtta thAuM te to kevI parama zAMtine pAmuM ? A vicAramAMthI cAritramohane nirbaLa karavAnI tenI pravRtti vegavaMtI bane che ane te cAritrahanI zakitane adhikAMzamAM nirbaLa banAvI de che. pariNAma e Ave che ke, te sarva sAvadya yogathI nivRtta thAya che. A avasthAmAM pagalika bhAva je svathI bhinna che, temanI Asaktino abhAva thaI jAya che. A avasthAmAM paNa te sadeva pitAnA lIdhela vratamAM jAgrata nathI rahI zakato ane pariNAme cheDeghaNe pramAda paNa kyAreka AvI jAya che, tethI ja A avasthAne pramasaMvata evuM sAthe ka nAma maLyuM che. (7) apramattasaMcata? - sava sAvadya yoga virata thayA chatAM jyAre AtmA pramAdavaza thAya che, tyAre potAnI zAMtimAM bAdhAno anubhava kare che. tethI nikula zAMtino anubhava karavAnI lAlasA seve che. A lAlasAmAMthI ja nidrA, viSaya, kaSAya ane vikathA- ItyAdi pramAdomAMthI potAne bacAvI levAno prayatna kare che. e prayatnamAM jyAre te saphaLa thAya che, tyAre pramAde para vijayalAbha karI apramattasaMyata avasthAne pAme che. paNa A avarathAmAM paNa eka tarapha apramAdajanya utkaTa sukhano anubhava thato hovAthI te ja sthitimAM TakI rahevAne satata prayatna AtmA karato hoya che, ane bIjI tarapha pramAdajanya pUrvAnubhUta vAsanAo tene pitAnA tarapha kheMce che. A kheMcAtAmAM vikAsanmukha AtmA paNa kyAreka pramAdanI tanhAmAM ane kyAreka apramAdanI jAgRtimAM DolAM khAya 2010_03 Use Only Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12. kama che. eTale ke te aneka vAra pramattasaMcatAvasthAmAM ane anekavAra apramatta saMyata avasthAmAM AvAgamana karyA kare che. jema pANanI bhamarI cA vAtabhramImAM paDeluM taNakhaluM Amatema calAyamAna hoya che, te ja pramANe A chaThThA ane sAtamA guNasthAnanA samayamAM vikAsagAmI AtmAnI sthiti DelAyamAna thAya che. (8) nivRtti bAdara - apramAda avasthAnI evI sthiti ke je rithati Ave eTale pramAda avasthAmAM javAnuM na bane - paNa vikAsa tarapha AbhA prayANa karavA samartha thAya, te nivRttinAdara avasthA kahevAya - che. A avasthAmAM AtmA vizeSa prakAre mehane dabAvavA agara nimUla karavAnI yogyatA prApta karavAno prayatna kare che. Ane apUrva karaNa guNasthAna evA bIjA nAmathI paNa oLakhavAmAM Ave che; kAraNa A guNasthAnamAM sthitighAta, rasaghAta, guNazreNI, guNasaMkramaNa ane apUrva sthitibaMdha e pAMca bAbate jIvanamAM prathama ja kare che, eTale prathama na anubhavAyalI apUrva ja Atmazuddhine lAbha A guNasthAne AtmA kare che. (9) anivRtti bAdara - AThamI - nivRtti bAda 2 ane A navamI anivRtti bAda 2 avasthAmAM mukhya bheda e che ke, AThamI avasthAmAM samasamaye vartamAna jIvonI zuddhinI taratamatAne AzrI temanA asakhyAta bheda thaI zake che; paNa navamI avasthAmAM tema nathI. temAM samasamayamAM vartamAna sakala jIvonI zuddhi ekasarakhI mAnavAmAM AvI che. nivRtti eTale bhinnatA ane bAdara eTale sthUla. sthUla kaSAyanI taratamatAne AzrIne jyAre jIvenI bhinnatA spaSTapaNe karI zakAya te avasthA nivRtti bAda guNasthAna; ane je avasthAmAM sthUla kaSAyAzrayI jInI bhinnatA na karI zakAya, te anivRtti bAdara guNasthAna. Ama banavAnuM kAraNa e che ke, jema jema kaSAyanI maMdatA thatI jAya che, tema adhyavasAyasthAne ochAM thatAM jAya che, ane vizuddhi vadhatI jAya che. AThamA guNasthAna karatAM navamAmAM vizuddhi adhika che ja tethI avyavasAyasthAna ochAM thAya che. ane ochAM thavAne lIdhe samakAlIna jInAM adhyavasAyasthAna eka jevAM prApta thAya che. A navamA guNasthAnamAM chavo spaSTapaNe be zreNImAM vibhakta thaI jAya che. eka gIvALA to evA hoya che ke je mehane dabAvatA jAya 2010_03 Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 104 sthAnAMga-samavAyAMga 1 che paNa sarvathA nimUla nathI karI zakatA; eTale ja jema keI vAsaNamAM bharelI varALa jyAM sudhI dabAI rahe tyAM sudhI te ThIka, paNa jyAre tene vega vadhI jAya che tyAre te vAsaNane paNa UDADI mUke che; athavA jema rAkhanI nIce DhaMkAyelo agni jarA havA cAle ke prakaTa thaI potAnuM pita prakAze che; athavA pANInI nIce beThele kAdava jarAka kSobha thatAM tarata ja upara AvI jAya che tema dabAyela moha paNa jyAre e AdhyAtmika yuddhane vedo jarA thAka khAvA bese che, tyAre tene potAnA vegathI harAvI de che. AvI hAra e mehanA upazAmakane agiyAramA guNasthAne maLe che. bIjI zreNIvALA jIvo evA hoya che jeo mohane dabAvatA nathI paNa nirmULa karatA jAya che, tethI A zreNInA jIne patanane avakAza nathI. teo mehane saMpUrNa nAza kyAM kare che te bAramuM guNasthAna che. prathama zreNIvALA karatAM A chamAM Atmazuddhi vizeSa che jene kAraNe teo upazama nahi paNa kSaya kare che. (10) sUmasaM5rAya upazamaka athavA kSepaka - A guNasthAnamAM upayukta banne praNavALA, thoDI vadhAre Atmazuddhi thAya ane tethI jyAre upazamana ane kSapaNAnI gheADI vadhAre zakti vadhe che tyAre Ave che. A avasthAmAM skUla kaSAne te taddana upazama cA kSaya ja thaI gayo hoya che. mAtra sUkSmasaM5rAya -bhakaSAya udayamAM hoya che. tethI jeo mehano upazama karanAra hoya che, te A avasthAmAM sUkSmasaMparA, upazAmaka ane jeo mehano kSaya karanArA hoya che teo sUkSmasaM5rAya kSepaka kahevAya che. (11) upazAMta meha - dazamA guNasthAnamAM jeo kaSAyane upazamAM karatA hatA, teo kramazaH vizuddhi vadhavAthI saMpUrNa mehane arthAta zeSA rahela lobhanA sUkSmAMzane paNa dabAvI de che ane tethI A avasthA upazAMtamoha kahevAya che. dazamAmAM jeo kaSAyane kSaya karatA hatA, teo A upazAMtamahAvasthAne nahi paNa kSINamehAvasthA je bAramI che tene pAme che. A upazAMta avasthAmAM Avela jIva avazya patanane pAme che. kAraNa, mihane dabAvavAnI aMtima sImA sudhI e pahoMcI gaye; eTale pachI dabAyelA mohane vAre Ave che. ane jaghanya eka samaya ane 2010_03 Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12. kama utkRSTa aMtamuhUrta pramANa kALa sudhI te AtmA vItarAgAvasthAmAM rahe che, paNa pachI to avazya mehanuM sAmrAjya jAme che. dabAyelA meha - dArUnA DhagalAmAM AganI kaNI lAgavAthI bhaDAke thAya tema ekadama phUTI nIkaLe che ane AtmAne vaLI pAchA adhogAmI banAve che. te vakhate je tenuM Ayu pUruM thayuM hoya, te te jIva marIne anuttaramAM devarUpe utpanna thAya che ane samyagdaSTi nAmanI cothI avasthAne pAme che. ane je Ayu pUruM na thayuM hoya, to je krame teNe ArahaNa karyuM hoya che te ja krame patana zarU thAya che. arthAta ArohaNa vakhate je je guNasthAnane prApta karI kamanI je je prakRtienA baMdha, udaya ane udIraNAno viccheda karyo hata, patana vakhate te te guNasthAnane kamaza: prApta karIne pharI te te kamanI prakRtinAM baMdha, udaya ane udIraNAne zarU kare che ane te pramANe patano--kha AtmAmAMthI kaI chaThThAmAM, to kaI pAMcamAmAM to kaI cothAmAM ane keI te bIjAmAM paNa AvI jAya che. (12) kSINamehaH jema agiyAramuM guNasthAna dazamAmAMthI uttarottara vizuddha thayele AtmA pAme ane mohane tadana upazama hovAthI upazAMtameha kahevAya che, tema dazamAmAM rahelo sUmasaM5rAcakSapaka jyAre e lAbhanA sUma aMzane paNa kSaya kare che, tyAre sIdho A avasthAmAM Ave che ane te kSINameha kahevAya che. jema upazAMtamUha avasthA mAtra upazamakane ja Ave che, tema A kSINameha avasthA mAtra kSayaka zraNavALA ne ja Ave che. uparAMta mahAvasthAmAMthI avazya patana che, jyAre A kSINamahAvasthAmAM patanane avakAza ja nathI. te kramazaH siddhagatine ja pAme che. A kSINamehAvasthAmAM aMtamuhurta kALa rahIne AtmA AgaLanA guNasthAnane prApta kare che. (13) sagI kevalIH AtmAnA vikAsane redhaka je moTuM sinya che temAM meha e senApati che. senApati meha jyAre nAza pAmyA, tyAre tenA nAnA moTA sininI duravasthA thAya che. mehanA nAza thavAthI bIjA jJAnAvaraNa darzanAvaraNa ane aMtarAya e traNa ghAtakamanI zakti paNa kSINa thaI jAya che ane aMtamuM hUta pachI e traNe ghAtI karmane nAza thaI jAya che ane AtmA niratizaya jJAna Adi guNone prApta kare che. e samayamAM mana, vacana ane kAya keganI pravRtti baMdha na hovAthI te avasthAne sagI kevaLI avasthA kahe che. 2010_03 Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sthAnAMgansamavAyAMga : 1 (14) yAgI kevalI H e avasthA jyAre sa yeAgene paNa nirodha thaI jAya che ane AtmA adhAtI kanA paNa nAza karavA tatpara thaI jAya che te ayeAgI kevalI guNasthAna kahevAya che. sasArI AtmAnuM A aMtima guNasthAna che. Ane vaTAvI jIva siddha thAya che. 106 13 savara sava1 eka che. akriyA eka che, adaDa eka che. sthA. 14, - sama.1] [ -sama.1 ] savaradvAra'pAMca che. (1) samyaktva; (2) virati; (3) apramattatA; (4) akaSAya, (5) ayeAgatA. [ -sama. 5] savara pAMca che-- (1) zrotrendriyasa vara; (ra) cakSurindriya saMvara; (3) 1. Asrava nirAdha te savara. bhagavatImAM AtmA ja savara che ema kahyuM che. -za. 1, 3. 9. savaranA pacha bheda che :- 5 samiti, 3 gupti, 22 parISaha, 10 atidhama, 12 bhAvanA, ane cAritra. (jIe tA. 20 9 tathA navatattva gA0 23) chatAM sAmAnyapaNe ahIM savarane 1 kahyo che. praznavyAkaraNa (6-10)mAM pAMca tratAne savara tarIke gaNAvyAM che. svara viSe bauddha mAnyatA mATe jIe prakaraNane aMte paNa na, 1. 2. pAMca AsavadvArathI viparIta pAMca savaradvAra che. _2010_03 Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 13. saMvara 107 dhrANendriya saMvara; (4) rasanendriya saMvara, (5) spazanendriya saMvara. - sthA0 427] suMvara ATha che- (1-5) upara pramANe (6) manaHsaMvara; (7) vacanasaMvara; (8) kAyasaMvara. [-sthA pa98] 1. vrata - virati 1. prANAtipAta viramaNa eka che. 2. mRSAviramaNa eka che. 3. adattAdAnaviramaNa eka che. ja. abrahmaviramaNa eka che. 5. parigrahaviramaNa eka che. 6. krodhaviveka eka che. 7. mAnaviveka eka che. 8. mAyAviveka eka che. 9. bhaviveka eka che. 10. prematyAga eka che. 11. Saviveka eka che. 1ra. kalahaviveka eka che. 13. abhyAkhyAnaviveka eka che. 14. piza viveka eka che. 15. paraMparivAdaviveka eka che. 1. ahi aDhAra pASasthAnathI virati gaNAvelI che. 2010_03 Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 109 sthAnAMga-samavAyAMga : 1 16. ratyaratityAga eka che. 17. mAyA mRSAtyAga eka che. 18. mithyAdarzanaviveka eka che. pAMca mahAvrata che (1) sava prANAtipAtathI viramaNu; (2) sava mRSAvAdathI viramaNu; (3) sava" adattAdAnathI viramaNa; (4) sava maithunathI viramaNu; (pa) satra parigraDathI viramaNu. [-sthA. 389,- samu05] [ - sthA. 48 } sAmAyikara e prakAranuM che-(1) agAra sAmAyika; (ra) aNugAra sAmAyika. [sthA 84 aNuvrata pAMca che (1) sthUla prANAtipAtaviramaNa; (ra) sthUla mRSAvAdaviramaNu; (3) sthUla adattAdAnaviramaNu; (4) svadAra sanASa; (5) icchA parimANu, [-sthA. 389 ] ------ 1. pAMca mahAvratanA vivaraNa mATe jIe praznavyAkaraNa 6-10; dazavaikAlika - -a04, ane tattvArthAM a. 7. bhagavatImAM pratyAkhyAnanI samajamAM pAMca mahAvratAnA ullekha che.-za0 7, u0 2, pR. 135. ra, jenAthI samatvanI prApti thAya, te sAmAyika. A vratamAM sAdhune sa` sAvadya (doSita) vyApArane jIvanaparyaMta ane gRhasthane nakkI karela. kAla sudhI tyAga karavAnA hoya che. vadhu mATe jIe prakaraNane aMte na. ra. Ti 3. khaumatanI sarakhAmaNI mATe jue prakaraNane aMte TippaNa na: 3. 2010_03 Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 13. saMvara 109 bhASAnA cAra prakAra che - 1. satyabhASA, 2. mRSAbhASA; 3; satyamRSA-adhasatya; 4. asatya-mRSA - na satya na mRSA jemake, "Apa", 'lya" evI vyavahAranI bhASA - [ -sthA. ra38 ] satya cAra che - (1) 1. kAyaRjutA - kAyanI avisaMvAdI pravRtti 2. bhASA-tra jutA - vacananI avisaMvAdI pravRtti 3. bhAva-RjutA - mananI avisaMvAdI pravRtti; 4. avisaMvAda - kahe teja kare te. [- sthA. 254] (2) 1. nAmasatya - (satya evuM nAma); 2. sthApanA satya - (satyanI sthApanA - pratimA ); 3. dravyasatya - (satyamAM anupayogI jIvanuM satya); 4. bhAvasatya - (satyamAM upayogavALA jIvanuM satya). [-sthA. 308] 1. bhASAnA vizeSa svarUpa mATe juo prajJApanApada 11. bhASAzuddhi mATe AcArAMga zrata 2mAM 4thuM bhASAdhyayana che; ane dazavaikAlikamAM sAtamuM suvAkyazuddhi nAmanuM adhyayana che. sAdhue mRSA ane satyamUSA bhASA tyAgavI joIe. 2. Avazyaka niryukitamAM A cAra bheda jaNAvyA che. bhASyakAre tyAM te cArenI vyAkhyA Ama karI che: muni, guNa ke padArtha e "sata" kahevAya. temane hitakArI te satya, ane ahitakArI te asatya. tadubhayasvabhAvI te mizra; ane te traNethI bhinna - AjJApanI Adi - te asatyamRSA. vizeSAvazyaka bhASya gAtra 35-377. vizeSa mATe juo dazavaikAlika niyuktinuM sAtamuM adhyayana. sAdhucca satyabhASAmAM paNa je bIjAne pIDAkArI na hoya, te ja uttama bhASA che. sUtrakRtAMga 1.6.23 2010_03 Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 110 sthAnAM samavAyAMga 1 satya daza prakAranuM che - 1. janapadasatya; 2. sammasatya 3. sthApanA satya; 4. nAma satya, 5. rUpasatya. 6. pratItyasatya che. vyavahArasatya; 8. bhAvasatya; la gasatya; 10. upamA satya; -sthA 741] satya vacananA atizaya rU5 che. [- sama che brahmacaryagupti nava che - 1. vivikta zayanAsana vAparavAM ane strI, pazu ane paDakanA saMsagavALAM zayanAsana vAparavAM nahi. 2. strIkathA karavI nahi, 3. strI jyAM rahetI hoya tyAM rahevuM nahi. 4. strInI manohara indriyonuM darzana tathA dhyAna karavuM nahi. 5. praNIta rasavALuM bhajana karavuM nahi. da. AhArapANuM vadhAre paDatAM levAM nahi. 7. pUrvakALamAM sevela mathunanuM smaraNa karavuM nahi. 8. zabda, rUpa, ane prazaMsAnuM anusaraNa karavuM naDui. 9 zAtA ane sukhamAM Asakti rAkhavI naDi. -sthA 663 ] brahmacaryanI gupti nava che - 1-2. uparapramANe. 3. strIgaNa sAthe rahevuM nahi. 1. AnA vivaraNa mATe juo prakaraNane aMte TippaNa naM. 4. 2. vivaraNa mATe juo prakaraNane aMte TippaNa naM. 5. 2010_03 Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anusaraNa karavuM nahi. 9. upara pramANe. 13. suvara 47. upara pramANe. 8. zabda, rUpa, gandha, rasa, sparza ane prazaMsAnu 111. 2. vratanI bhAvanA prathama ane aMtima tIrthaMkaranA pAMca yAmanI 25 bhAvanAo che (1) 1. Iyyasamiti --~ svaparane kleza na thAya te rIte yatanApUrvaka gamanAgamana karavuM te kauMsamiti. ra. manAgupti manane azubhadhyAnamAMthI zubha dhyAnamAM pravRtta karavu te. 3. vacanazupti - satya ane hitakArI bAlavuM te. 4. AlAkabhAjananeAjana -- pAtramAM bhAjana joIne karavuM te. [ -sama. 9 1. prANAtipAta viramaNAdi pAMca te che. temanA saMrakSaNa mATe jene abhyAsa Avazyaka che, te bhAvanAe kahevAya che. A bhAvanAthI vratA dRDha bane che. prathama ane atima sivAyanA vacalA ra7 tItha"kAnA samayamAM cAma pAMca nahIM paNa cAra hoya che. arthAt prANAtipAtaviramaNa, mRSAvAdaviramaNa, attAdAnaviramaNa; ane parigrahavirama; A mATe juo uttarAdhyayana : kezIgautama savAda. a. 23. 12, bhAvanAe mATe tu tattvA0 7,3; ane pradmavyAkaraNa 6.10, * 2. ahiMsAvratanI bhAvanAmAM umAsvAti bhASyamAM Ane nathI gaNatA paNa eSaNAsamitine gaNe che. sarvArthasiddhine mULasUtrapATha samavAyAMgasUtrane anusare che, te neoMdhapAtra che. praznavyAkaraNamAM eSaNAsamitine paNa ahi'sAnI bhAvanA tarIke gaNAvI che. 3. tattvArthImAM AleAkita pAnabheAjana' evA pADe che, ane prasiddha paNa e ja che. 2010_03 Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sthAnAM samavAyAMga: 1 5. AdAna nikSepaNa samiti - pAtrAdi vastune levA ke mUkavAmAM avalokana ane pramAjanathI yatanA rAkhavI te. (2) 6. anuvAcibhASaNa - vicArapUrvaka belavuM te. che. krodhaviveka - phodhapratyAkhyAna. 8. viveka. 9. bhayaviveka. 10. hAsyaviveka. (3) 11. avagrahAnujJApanA - avagreDa eTale nivAsa sthAna tenI AjJA levI te. 12. avagrahasImA parijJAna - nivAsasthAnanI sImA jANI levI te. 13. svayaM avagraDano svIkAra - arthAt temAM rahevuM te. 14. sAdhamika pAsethI avagrahayAcana - koI bhikSue nivAsasthAna mAgyuM hoya - to tenI anumati laI te sthAnamAM rahevuM te. 15. sAdhAraNa bhejanane AcAyane batAvIne khAvuM te. (4) 16. strI, pazu athavA napuMsaka dvArA sevela zayanAsananuM vajana. 17. strIkathA vajana. 18. strIonI manohara iMdriyonA avalokananuM vajana. 19. pUve bhegavela rativilAsanuM maraNa na karavuM. 1. tasvArthabhASyamAM anuvAci-avagraha-vAcana ema pATha che. 2. digaMbara matabheda mATe juo prakaraNane aMte TippaNu naM. 6-cha. 3. tattvArthamAM Ane badale abhaNa-avagraha-vAcana che. arthAta samayamaryAdA pUrI thaye nivAsa-sthAna vAraMvAra mAgavuM te. 4. tattvArtha mAM mAtra anujJApita - pAna - bhajana e pATha che. 2010_03 Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 13. savAra 20. praNIta AhAranuM vajana. (5) 21. zrotrendriya rAgopati.1 22. cakSurindriya rAgapati. 23. dhrANendriya rAgaparati. ra4. jindriya rAgaparati. 25. spazendriya rAgaparati. [- sama. ra5] 3. pravacanamAtA aTha pravacanamAtA che - 1. Isamiti (koI paNa jIvane kaleza na thAya te rIte sAvadhAnatAthI cAlavuM te); 2. bhASAsamiti (satya, hitakArI, ane parimita tathA saMzayajanaka na bane tevuM bolavuM te); 3. eSaNasamiti (jIvanayAtrAmAM Avazyaka sAdhana meLavavAmAM sAvadhAnatApUrvaka pravRtti); 4. AdAna- bhAMDa - mAtra nikSepaNuM - samiti (pAtrAdi vastumAtrane letAM-mUkatAM sAvadhAnI); 5. uccAra- prazravaNa- khela - jalla - sighANa - pAriSThApanikA samiti (maLa, mUtra, zleSma, zarIrane mela, nAkane mela vagere paraThavavAmAM sAvadhAnI); 6. mane gupti (duSTa saMkalpane tyAga ane prazasta saMkalapane svIkAra); 7. vacanagupti (asatya, ahitakara, ane aparimita 1. tatvArthamAM A pAMcane badale Ama kahyuM che? - pAMce IddhinA majJa viSayamAM rAga na karavo ane amane jJamAM dveSa na kara. 2. jina zAstra ke AcArane AdhAra - sArabhUta tatva. juo prakaraNane aMte TippaNa naM. 8. sthA-8 2010_03 Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 114 sthAnAMga-samavAyAMga : 1 vacanane tyAga ane satya, hitakara, ane parimita vacanane svIkAra athavA prasaMge maunAvalaMbana); 8. kAyamukhi (akuzala pravRttine tyAga ane kuzala pravRttine svIkAra) [- samaya 8.] Isamiti Adi pAMca samitio che. [- sthA. 4pa7; -samara 5} Isamiti Adi pAMca samiti ane managati Adi traNa gupti e ATha samiti kahevAya che.' [- sthA0 603] managupti, vacanagupti ane kAyagupti A traNa guptie che ane te saMyata manuSyane heAya che. [- sthA0 126; -sama 3] 4. upasarga- parISaha upasarga (vijJa) cAra che - 1. divya, 2. mAnuSa; 3. tiya saMbaMdhI, 4. svayakRta. (1) divya upasarganA cAra prakAra che1. hAsya khAtara - koI mAtra gammata khAtara sAdhuno pIDA de te. 2. pradveSathI -jema saMgame bhagavAna mahAvIrane pIDA dIdhI. 1. samitimAM asapravRttinuM rekavuM to che ja, paNa pradhAnapaNe samAM pravRtti che; ane guptimAM pradhAnapaNe asatanI nivRti che. juo tatvArtha 9. 4-5. 2. juo prakaraNane aMte TippaNa na. 9. 2010_03 Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 115 13. saMvara 3. vimaSathI-sAdhu viSe saMzaya hoya to deva parIkSA khAtara je pIDA Ape te. 4. pRthagvimAtrA -jemAM hAsyAdi aneka kAraNe sAthe hoya. (2) mAnuSa upasarganA cAra prakAra che - 1-3. divya pramANe. 4. kuzIlapratisevanA - kuzala eTale abrahma - tene sevana mATe AmaMtraNa - A brahmacArIne pIDAkara thaI paDe. (3) tiryaMca saMbaMdhI upasargo cAra che - 1. bhayathI - keTalAka kUtarAo vagere prANIo bhayathI 2. SathI - caMDakauzika sApa bhagavAna mahAvIrane karaDyo te 3. AhArane kAraNe - siMha, vAgha, vagere AhAra mATe mArI nAkhe che te. 4. saMtatirakSA mATe - jema bilADI ke kUtarI pitAnAM baccAMnI rakSA mATe karaDe che te. (4) svayakRta upaganA cAra prakAra che - 1. ceLavAthI - jema ke AMkhamAM kaNuM paDayuM hoya te AMkhane cALIne je parANe pIDA UbhI karavI te, 2. paDavAthI, 3. stabdhatAthI - eka ThekANe UbhA rahevAthI hAtha pagamAM khAlI caDI jAya che tevuM; 4. AkuMcanathI - hAthapaga saMkecIne beThA hoIe ane khAlI caDI jAya-tevuM [-sthA0 361] 2010_03 Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sthAnAM samavAyAMga 1 parISaha1 bAvIsara che - 1. sudhA. 12. AkAza. 2. pipAsA. 13. vadha. 3. zIta. 14. yAcanA. 4. uSNa. 15. alAbha. 5. daMza-mazaka 16. roga. 6. acela. 17. tRNaspaza. 7. arati. 18. jala - zarIra ane 8. strI. vane mela. 9. caryA. 19. sakArapuraskAra. 10. niSadyA - svA- 20. prajJA. dayAcabhUmi 21. ajJAna. 11. zayyA. 22. dazana - samyagdarzana. [ - samaya 22] AvelA parISahAne tathA upasargone chadmastha samyak prakAre sahana kare tenAM kAraNe pAMca che - 1. mArga para daDha rahevA ane nijasa mATe je sahana karavuM Avazyaka che, te parISaha kahevAya. upasarga to AvI paDe che, paNa parISaha to svayaM svIkArelA hoya che. 2. vistAra mATe bhagavatI (za0 80. u0 8, pR0 161) ane uttarAdhyayanasUtra a0 2 juo. niyuktikAra parISahAdhyayanane karmapravAdanAmanA pUrvanA 17mA prAbhUtamAMthI nIkaLeluM jaNAve che. ahIM bhagavatIsUtra, tatvArthasUtra (9. 8-17) ane prastuta adhyayananI niyukti viSavivecananI dRSTie sarakhAvavAM jevAM che. 3. A sAthe umAsvAtie tattvArthabhASyamAM kSamAno prakAra je varNavyA che te sarakhAvavA jevo che tattvArtha0 9-6. . 2010_03 Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 13. saMvara 117 1. A parISaha tathA upasaga karanAre jIva pitAnA kamanA udayane vaza thaIne unmatta thayela che ane tethI ja mane vaDhe che, mArI mazkarI kare che, mane bAMdhe che ke mArI cAmaDI utAre che ane mArAM vastra vagere laI jAya che, phADI nAkhe che ane TukaDA karI nAkhe che, - ema vicArIne. 2. A to yakSAviSTa che ane tethI ja mane vaDhe che ityAdi vicAre. 3. mArA ja kaMI pUrvakamane udaya thaye haze tethI mane A vaDhe che ityAdi vicAre. 4. A duHkhane je huM samyapha nahi sahana karuM, kSamA nahiM dharuM, te mane ja navAM pApakama baMdhAze ema vicAre. pa. ane je huM samyaku sahana karIza te mArA ja kamanI nijA thaze ema vicAre. -isthA. 409] kevalI AvelA upaga ane parISahane samyaka rIte rahe che tenAM pAMca kAraNe che - 1. AnuM te citta ja ThekANe nathI tethI mArA para Akroza kare che, ItyAdi vicAre. 2. AnuM citta ja unmatta che tethI Akroza kare che ityAdi vicAre. 3. A puruSa yakSAviSTa che tethI Akroza Adi kare che ema vicAre 4. mArA pUrvabhavanA kamane udaya che jethI karIne A mANasa mArA para Akroza kare che ityAdi vicAre. 5. mane AvI rIte samyak prakAre upasaga ane parISahane sahana karate joIne bIjA zramaNa- nigraMthe paNa 2010_03 Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 119 sthAnAMga-samavAyAMga : 1 mArI dekhAdekhI karIne samyaka rIte temane sahana karaze ema vicAre. 5. pratyAkhyAna pratyAkhyAna e prakAranuM che (1) 1. koI manathI pratyAkhyAna le che. 2. kAI vacanathI pratyAkhyAna le che. -- tyAga [-sthA. 409 ] (2) 1. kAI lAMbA kALanuM pratyAkhyAna kare che. 2. kAI TUMkA kALanuM pratyAkhyAna kare che. [ -sthA 62] pratyAkhyAna traNa prakAranuM che (1) 1. kAI manathI pratyAkhyAna le che. 2. kAI vacanathI pratyAkhyAna le che. 3. kAI kAyAthI pratyAkhyAna le che. (2) 1. kAI dIghakAlanuM pratyAkhyAna le che. 2. kAI alpakAlanuM pratyAMkhyAna le che. 3. kAI kAyane rokavAnuM pratyAkhyAna le che. 2010_03 *[-thA. 127] 1. uttarAdhyana a. 29. pra. 13nA javANamAM bhagavAne jaNAvyuM che ke, pratyAkhyAnathI AsavadvAra baMdha thAya che ane icchAnA nirodha thAya che. icchAnirodha thavAthI jIva vistRSNa thaI zAMtapaNe vicare che. bhagavatI . u, 5 mAM jaNAvyuM che ke, pratyakhyAnanuM phaLa sacama che, ane saMcamathI uttarAttara kama kSaya thaI meAkSa maLe che. pratyAkhyAna mATe vizeSa viratAra mATe jIe AvazyakasUtra a. huM ane tenI niyukti; tathA bhagavatI ra. 7, 7. 2; za. 8, u, pa. haribhadre pratyAkhyAna"ka lakhyuM che. 2, Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 19 13. saMvara pratyAkhyAna pAMca prakAranuM che - 1. zraddhAnazuddha (sava pratyAkhyAna je pramANe levAnuM kahyuM hoya te pramANe zraddhApUrvaka lIdheluM); 2. vinayazuddha (gurune vidhipUrvaka vadana karI, manavacana-kAyathI gupta thaIne lIdheluM); 3. anubhASaNA-zuddha (guru je zabdomAM levarAve te zabdonI AvRttipUrvaka levAyeluM); 4. anupAlanA zuddha (lIdhelI pratijJAnuM pUrepUruM pAlana jemAM thAya te); 5. bhAvazuddha (pitAnI pratijJAne A leka ke paralekAdinI abhilASAthI, rAga ke dveSathI dUSita na kare te). [-sthA0 466] pratyAkhyAna daza prakAranuM che? - 1. anAgata pratyAkhyAna ( bhaviSyamAM tapa kama AdimAM bAdhA Avaze ema dhArI prathamathI ja karI levAtuM); 2. atikAnta pratyAkhyAna (vartamAna tapa karma Adi na karI zakAyuM hoya to tene badale pAchaLathI karAtuM); 3. keTIsahita pratyAkhyAna (eka pratyAkhyAna je vakhate pUruM thatuM hoya tyAMthI ja bIjAnI zarUAta karavAmAM Ave te; 4. niyatrita pratyAkhyAna (dareka mAsanA amuka divase karavAnA tapanI pratijJA), 1. eka chaThTha jJAnazuddha pratyAkhyAna paNa che. paNa tene zraddhAnazuddhamAM samajI levuM. 2. A daza bheda bhagavatI zataka 7, udeva ra7; pR. 136mAM gaNAvyA che. 3. A pratijJA rAgotpatti ke evuM bIjuM kAraNa AvI paDe te paNa nabhAvavI paDe che. A kAlamAM AvI pratijJA vicchinna thaI gaI che eTale ke keI AcarI zakatuM nathI. 2010_03 Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 120 sthAnAMga-samavAyAMga 1 5. sAgAra pratyAkhyAna (maryAdAo ke ajANatAM bhaMga thAya, rAjAjJA thAya, rogI thAuM - ityAdi agAre - apavA sAthe levAtuM); 6. anAgAra pratyAkhyAna (uparathI UlaTuM apavAde sivAyanu1); 7. parimANakRta pratyAkhyAna (je pratijJAmAM datta bhikSA mAgavAnAM ghara, bhikSA mAgavAnuM dravya ityAdinuM parimANa nakkI karI levAmAM Ave te); 8. niravazeSa pratyAkhyAna (sava prakAranAM azanAdine tyAga); 9 saMketaka pratyAkhyAna (kAMIka nizAna rAkhI karAyeluM pratyAkhyAna); 10. addhA pratyAkhyAna (kALanI apekSAthI karAyeluM pratyAkhyAna). [- sthA. 748 ] vyAvRtti -nivRtti traNa prakAre che.- 1. jJAnapUrvaka; 2. ajJAnapUrvaka, 3. saMzayapUrvaka. 3 Asakti ane AsevAnA paNa te ja rIte traNa bheda che. [-sthA. 218] tyAga cAra prakArane che- 1. manathI tyAga athavA manane tyAga. 2, vacanathI tyAga athavA vacanane tyAga. 3. kAyathI tyAga athavA kAyAne tyAga. 4. upakaraNane tyAga. akicanatAnA paNa te ja cAra bheda che. [sthA0 310] 1. AmAM ajANatAM tathA sahasAkAranI chUTa heAya che. 2010_03 Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 12. saMvara TipaNa 1. saMvara - bhagavAna buddha aMguttara nikAyamAM Asavane nirodha mAtra saMvarathI ja thato nathI batAvyuM paNa vibhAga karIne nIce pramANe batAvyo che - (1) saMvarathI- iddhi mokaLI hoya te trine saMvara karavAthI - guptendriya thavAthI tajajanya Asrava nathI thatuM. (2) pratisevanathI - pAna-bhejana, vastra, cikitsA Adi- A. badhuM ja na karavAmAM Ave to UlaTuM mana prasanna nathI rahetuM ane karma-- baMdha thAya che. mATe manane svastha rAkhavA khAtara A badhI cIjone upacoga karavAthI AsravanirAdha thAya che. paNa e pAna-bhojana vagere zekha khAtara bhegavavAmAM Ave, te AsravanuM ja kAraNa bane che e dhyAnamAM rAkhavuM. (3) adhivAsanAthI - sahana karavAthI - keIne zArIrika kaSTa sahana. karavuM pasaMda hoya te pachI tene zarIrasukha maLe tevI avasthA pasaMda Ave ja nahi; eTale tene te kaSTa sahanathI ja Avyavanirodha thAya. (4) parivarjanathI - tyAgathI - caMDa evA hAthI, azva, vagere jAnavara tathA sarpa, vIMchI jevA jaMtuo, khADe, kAMTAvALuM sthAna, pApamitra e. badhAM duHkhadAyaka che tethI temane tyAgavAthI tajanya Asravane nirodha thAya che. (5) vinodanAthI - hAMkI kADhavAthI - hisAvitaka, pApavita kAmavika Adi baMdhaka vitarkonI bhajana na karavAthI tajjanya Asavane. nirodha thAya che. (6) bhAvanAthI - zubha bhAvanAthI paNa Aavanirodha thAya che. je e zubha bhAvanAo na bhAvIe to UlaTA kamabaMdha thAya che. mATe te rekavA bhAvanA bhAvavI joIe. -aMguttara0 6. 58. vaLI avidyAnirodha e ja AjhavanirAdha che ema paNa kahyuM che.. -aMguttara0 6. 63. 2. sAmAyika - | sAmAyika e ja AtmA che - AvuM prathama nahi sAMbhaLelu mantavya sAMbhaLIne, ane tene samajIne pAzvanA anuyAyI kAlAsyaveSiputre mahAvIrane paMca mahAvratane dharma aMgIkAra karyAnI vAta bhagavatImAM (za0 1, u0 9, pR. 50 591) che. e batAve che ke bhagavAna mahAvIre sAmAcika viSe keTalAMka 2010_03 Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 12 sthAnAMga-samavAyAMga 1 navAM mantavyo rajU karyA hatAM. jaina saMghamAM sAmAyikane bahu mahatva ApavAmAM AvyuM che. ekalA sAmAyika Avazyaka upara ja jinabhadra vizeSAvazyaka je mahAna graMtha racyo che. 3. aNuvata:- bauddha dharmamAM upAsaka thavAnI prathama zarata e che ke teNe buddha, ghama ane saMghanA zaraNane svIkAravuM joIe. te ja pramANe jena upAsaka mATe trizaraNa che ja. vaLI jema jina upAsakanAM pAMca aNuvrata che, tema bauddha upAsakanAM paNa pAMca zIla che -te A: (1) prANAtipAta-viramaNa : (2) adattAdAna-viramaNa; (3) kAma- bhogamAM mithyAcArathI viramaNa (4) mRSAvAda-viramaNa; (5) surA, mera, madya ane pramAdisthAnathI viramaNa. - juo aMgura 8, 25. jana aNuvratanA ullekha mATe juo bhagavatI ( za0 7, 9, 2, pR. 135.) vivaraNa mATe juo tasvArtha0 7, 15. 4. satyanA daza prakAro :-- (1) eka dezamAM je arthamAM eka zabda vaparAto hoya te ja arthamAM bIjA dezomAM paNa e zabda vaparAto hoya te te arthane baMdha karavA mATe e zabdano prayoga te janapada-satya - arthAta dezanI apekSAe satya. (2) zabdane vyutpattijanya artha game te thato heya paNa je arthamAM so saMmata hoya te ja artha bedha mATe teno praga kara te saMmata-satya. jemake paMkamAMthI to kamaLa vagere ghaNI cIjo utpanna thAya che, paNa paMkaja zabdano kamaLanA ja arthamAM prayoga karavo te saMmata - satya. (3) sthApanA - pratimA e kAMI jina na kahevAya chatAM pratimAne jaIne vyavahAra thAya che ke "A jina che." A vyavahAra te sthApanA - satya. (4) keInu vardhamAna evuM nAma heya pachI bhale te kazAnI vRddhi na karato hoya paNa te vadhamAna ja kahevAya che. A "nAma - satya" kahevAya. (5) rUpanI apekSAe satya te rUpasatya. jema koIe catine mAtra kapaTathI veza paheryo hoya ane enuM evuM bAtharUpa joIne ( A yati che) evo vyavahAra thAya che te rUpa- satya. (6) pratIya - satya eTale ApekSika satya. jemake AmaLuM moTuM paNa kahevAya ane nAnuM paNa boranI apekSAe moTuM ane kerInI apekSAe nAnuM. 2010_03 Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 13. saMvara 123 (7) vyavahAranI apekSAe satya - jemake parvata paranAM jhADa baLI rahyAM hoya chatAM ApaNe kahIe chIe ke parvata baLe che, geLAmAMnuM pANI jhamatuM hoya che paNa ApaNe kahI chIe ke goLa jhame che. AvA aupacArika prayogo te vyavahAra- satya che. (9) bhAva eTale paryAya. keI eka paryAyane mukhyatAthI prayoga kare te bhAva - satya. jema bagalAmAM bIjA varNa hoya paNa kahevuM ke bagalo dhoLe che te arthAta temAM bIjA vaNa chatAM zukalanuM bAhulya che - tethI tene - zukala kahyo. (9) dhoga eTale saMbaMdha. saMbaMdhathI satya te -jemake mANasanA hAthamAM daMDa hoya to te daMDI kahevAya te, yoga - satya. (10) keInuM parAkrama joI tene siMha kahevo te upamA - satya; arthAta tinuM parAkrama siMha jevuM che. 5. satyavacananA atizaya - TIkAkAra kahe che ke A atizaya AgamazAstramAM jovAmAM nathI AvyA paNa bIjA granthamAM je joyA che te A haze ema dhArI te ja ahIM gaNAvI dauM chuM. te A pramANa:- 1. saMrakArI; ra. udAtta-UMce - bulaMda avAja; 3. upacAropeta - sAva grAmya nahiM tevuM; 4. gaMbhIra - mecanI jema; 5. anunAditA -paDagho paDe tevuM; 6. dakSiNa -- saralatA; 7. upanIta rAgata - mAla kezAdi rogayukta. A sAta atizayo zabdAzrayI che. ane bAkInA arthAzrayI che. te A pramANe -8mahAthatA; 9. AvyAhata paupacaM--pUrvAparane virodha nahi; 10. ziSTatA-svasiddhAnta je hoya te kahe athavA bolanAranI sabhyatAsucaka vANI; 11. asaMdigdhatva - sAMbhaLanArane saMzaya na Upaje tevuM; 12. apahatA ttara - bIje jemAM dUSaNa na daI zake tevuM; 13. hRdayagrAhitya-zrotAnA manane harI le tevuM; 14. dezakAlAvyatIta - prasaMgocita; 15. tasvAnurUpatra - je kahevAnI vastu hoya tadanakUla; 11. aprakIrNa prasUtatva - vistAra thAya paNa saMbaddha rIte arthAta asaMbaddha nahi tevuM athavA anadhikRta ane ativistRta na hoya tevuM 17. anyapragRhIta -vAkyo ane padonI paraspara sApekSatA; 18. abhijAtatva - vakatA athavA zrotAnI bhUmikAne anusaranAruM; 19. atinigdha ane madhura; 20. aparamamaMdhitva - bIjAnAM mamasthAnane ughADAM na paDe tevuM; 21. artha dharmAbhyAsAnapatatva - artha dharma ane abhyAsa 2010_03 Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 124 sthAnAMga-samavAyAMga: 1 vALuM; 22. udAra; 23. bIjAnI nindAyukta nahiM ane AtmautkarSa yukta nahi; 24. upagatathyAtva - uparanA guNane laIne jenI prazaMsA thAya tevuM; 5. anAnIta - kAla, kAraka, vacana, liMgAdine vyatyaya jemAM na hoya tevuM; ra6. utpAditAchinnakautuhalatva - viSayamAM zrotAne barAbara ekadhAruM kutuhala pedA kare tevuM; 27. abhutatva; 28. anativilaMba; 29. vibhrama - vikSepa - kilikiMcitAdi rahita-- vibhrama eTale vaktAnA mananI brAti, vikSepa eTale abhidheyAtha viSe mananI anAsakti, kilikiMcita eTale reSa, bhaya, abhilASa Adi bhAvone eka sAthe ke ekeke karavA te, AdizabdathI bIja mAnasika denuM grahaNa che - A badhA dethI rahita evuM vacana; 30. aneka jAti arthAta viSayanA bhede, temane Azraya levAthI vicitra lAge tevuM; 31. AhitavizeSatva - bIjuM vacana karatAM kAMIka vizeSatA yukta; 32. sakAratva - vaNa, pada, vAkyo badhAM alaga alaga hovAthI AkAravALuM baneluM; 33. sarvaparigrahItatva - sAhasayukta; 34. aparikheditatva - bAlatAM bolatAM thAka na caDe tevuM; 35. atryaditva - kahevA dhAryuM hoya te kahevAI rahe tyAM sudhI ekadhAruM belivuM te. bhagavAna mahAvIrane A 35 atizayathI yukta papAtika sUtramAM kahyA che. 6-7. digaMbara matabheda - (6) adattAdAnanI pAMca bhAvanAomAM sarvArthasiddhisaMmata tatvArthaatrapAThamAM maulika matabheda che. digambara ane zvetAmbaranA jIvanavyavahAramAM je maulika matabheda che te sthAna paratvenI A pAMca bhAvanAomAM vyakata thAya che. saTa siTa pramANe pAMca bhAvanAe A pramANe che - (1) zanyAgAra jevAM ke parvatanI guphA, jhADanI bakhela Adi jeno kaI svAmI na heya temAM nivAsa, (2) vicitAvAsa paDI bhAMgela gAmamAM khAlI paDela parityakata makAnamAM nivAsa-(3) pareparodhAkaraNa- bIjA para balAtkAra na kara-te, (4) bhikSazuddhi, (5) sadhamavisaMvAda- bIjA bhikSu sAthe tAruMmAruM karI jhaghaDo na karavo te. (7) sarvArthasiddhimAM-(7, 7) brahmacaryanI bhAvanA A pramANe che :. (1) strIrAmakathAzravaNatyAga, (2) strInA manaharAMganA nirIkSaNane tyAga, (3) pUrva rativilAsanA smaraNane tyAga, (4) vRdhyeSTarasatyAga- utpAdaka daSTa rasena tyAga, (5) zarIrasaMskArano tyAga. 2010_03 Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 13. saMvara 125 8 pravacanamAtA : pravacanamAtA" no ullekha bhagavatI (za0 25, u0 6, pR. 72 ) mAM paNa che. uttarAdhyayanamAM to "pravacanamAtA" e nAmanuM 24 muM adhyayana ja che. "pavAmAya" evA prAkRta zabdanAM saMskRta rUpo be saMbhave chepravacanamAta ane pravacanamAtuM. temAM uttarAdhyayananI niyukitamAM prathama rU5 svIkArIne e artha karyo che ke, jemAM saMpUrNa dvAdazAMga samAI jAya che te pravacanamAtA. paNa TIkAkAra zAMtyAcArye eka bIjI gAthA paNa TAMkI che jemAM pravacanamAtRrUpa paNa mAnavAmAM AvyuM che; ane artha karyo che ke, A pravacanamAtR eTalA mATe kahevAya che ke saMpUrNa dvAdazAMgano prasava emAMthI ja che. prathama artha karatAM A bIja arthavALA pravacanamAtR. zabdane ja jana sAhityamAM vadhAre pracAra che. sAra e che ke, jenazAstra kahe ke AcAra kaho te saune AdhAra- saunuM sArabhUta tatva te pAMca samiti ane traNa gupti ja che, je pravacanamAtA tarIke prasiddha che. uttavanA pravacanamAtu adhyayanane aMte kahyuM che ke, A pravacanamAtAnuM je vyathAyogya pAlana kare, te sarva karmane kSaya karI zIdhra mokSe jAya che. 9. upasarga - sUtrakRtAMganA tRtIya adhyayananuM nAma upasarvAdhyayana che. tenI niyuktimAM kahyuM che ke, dravyaupasarga cetanakRta ane acenakRta ema be prakAranA che; ane je AgaMtuka hoya tathA pIDAkArI hoya te upasarga kahevAya che. kamano udaya te bhAvaupasarga kahevAya che. vaLI sarva upasarganA audhika ane aupakamika evA be bheda che. audhika to te che je sAmAnyapaNe karmaprakRtinA udayanita hoya che; paNa daMDaghAta Adi je vaDe asatAvedanIya . ne udaya thAya che ane jene laIne a5vIrya bhikSunA saMyamane upaghAta thAya che, te aupakramika upasarga che. ahIM je cAra bheda divyAdi gaNAvyA che, te A opakramika upasargane samajavAnA che. ahIM gaNAvelA upabhede paNa niyuktikAre gaNAvyA che. e upasargo keTalIka vakhata anula heya che ane keTalIka vakhata pratila hoya che. anukulanuM tathA pratikRlanuM varNana sUtrakRtAMgamAM te ja adhyayananA kramazaH prathama - dvitIya udezamAM karyuM che. 2010_03 Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 nirjarA nirAza eka che. [ sthA0 16; -samaya 1] nirAsthAna pAMca che - 1. prANutipAtathI viramaNa, 2. mRSAvAdathI viramaNuka 3. adattAdAnathI viramaNa; 4. mithunathI viramaNa, pa. parigrahathI viramaNa. [-samaya 5] pAMca kAraNe jIva (kama) rajane vame che - (1-5) upara pramANe [-sthA0 4ra3] parijJAra pAMca che - 1. upadhi (vastrAdiupakaraNa) parijJA;2. upAzraya parijJA 3. kaSAyaparijJA, 4. gaparijJA, pa. bhaktapAna parijhA. -sthA4ra0 ] chu traNa kAraNe zramaNanigrantha mahAnirjarA ane mahAparyAvasAna pAme - 1. jyAre huM thoDuM ghaNuM zruta bhaNIza; 1. kamanuM kharI javuM te nirjarA. ATha karmanI apekSAe nija ATha prakAranI thAya che; tathA je bAra tapa vaDe nija thAya che, temanI apekSAe nirjarA bAra prakAranI paNa gaNAya che. 2. vastunuM jJAna karI, te viSe karavA-na karavAnI pratijJA karavI teA paNa nijerAnuM kAraNa che. 126 2010_03 Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 17. 14. nirjara 2. kyAre ekalavihArI thaI vicarIza; 3, kyAre huM maraNa vakhate lekhanA vrata svIkArI za- Ama A traNe bhAvanA manamAM kare; vacanathI bele ane kAyathI Adare che. huM traNa kAraNe zramaNopAsaka mahAnijArA ane mahApaya. vasAnane pAme - 1. jyAre huM thaDe ke jhAjho parigraha cheDIza, 2. kyAre huM A ghara choDIne dIkSA laI viharIza; 3. kyAre huM maraNa vakhate saMlekhanA vrata laIze Ama A traNe bhAvanA manamAM kare, vacanamAM utAre, ane kAyAthI Adare to. [-sthA 210] zramaNanigrantha mahAnijA ane mahApayavasAna pAme tenAM pAMca kAraNe - (1) 1. glAni vinA AcAyanI sevA kare. 2. tevI ja rIte upAdhyAyanI sevA kare. 3. tevI ja rIte sthaviranI sevA kare. 4. tevI ja rIte tapasvInI sevA kare. pa. plAnanI paNa sevA tevI ja rIte kare. (2) 1. glAni vinA navA sAdhunI sevA kare. 2. lAni vinA kulanI sevA kare. 3. glAni vinA gaNunI sevA kare. 4. glAni vinA saMghanI sevA kare. 5. glAni vinA sAdharmikanI sevA kare. [-sthA. 397] 2010_03 Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 129 sthAnAMgansamavAyAMga : 1 1. madyutapa AjIvikaranuM tapa cAra prakAranuM karyu che (1) ugratapa; (2) gheAratapa; (3) rasaparityAga; (4) [-sthA. 309] paeNcendriya pratisalInatA. mAthe tapa cha prakAranuM che (1) anazana; (2) avameAdaya - UNeAdarikA; (3) bhikSAcaryA ( gocarI jatI vakhate amuka abhigraha dharIne javuM . te -- tenuM bIjuM nAma vRttisakSepa paNa che); (4) rasaparityAga, (5) kAyakleza; (6) pratisalInatA (iMdriya, kaSAya, ane yoganA jaya, athavA viviktazayanAsananuM sevana ). [-sthA 511] advaitapa cha prakAranuM che-- (1) anazana; (2) UNAdarikA; (3) vRttisakSepa; (4) rasaparityAga; (5) kAyakleza; (6) salInatA --Indriyajaya Adi. [-sama 6] hu avamAya traNa prakAranuM che-- (1) upakaraNa viSayaka; (2) bhaktapAna viSayaka; (3) bhAvaviSayaka - krodhAdi kaSAyA nyUna karavA te. 1. tapa viSe nue bhagavatIsutra za 25, urdU chu, pR. 146; uttarAdhyana, a. 30; tattvArtha 9; 19046. 2. gAlAzaka matanA anuyAyIo. _2010_03 Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14. nijA upakaraNa avodaya traNa prakAranuM che- (1) eka vastra; (2) eka pAtra; (3) saMyamIsaMmata upadhidhAraNa. [-sthA. 182] kAyakleza sAta prakArane che- (1) sthAnAyatika; 2. utkaTukAsanika; 3. pratimA sthAyI, 4. vIrAsanika; pa. niSadhika; 6. daMDAyatika; 7. lagaDazAyI. - sthA. 554] 2, AtyaMtara tapa Abhyatara tapa cha che- 1. prAyazcitta, 2. vinaya, (jJAna Adi saNo viSe bahumAna); 3. vaiyAvRtya (sevAzuzruSA); 4. svAdhyAya (vividha abhyAsa); 5. dhyAna; 6. bulsaga (cittanA vikSepane tyAga). [-sthA0 511; -sama0 6] 3. prAyazcitta prAyazcitta eTale doSazuddhi mATenuM anuSThAna traNa prakAranuM che- (1) 1. jJAnaprAyazcitta (jJAnanA aticAra lAgyA hoya tenI zuddhi mATe AlocanAdi anuSThAna karavuM te); 2. dazana prAyazcitta; 3. cAritra prAyazcitta. 1. vyAkhyA mATe juo pR0 16, thA-9 2010_03 Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chuM sthAnoMgansamavAyAMga : 1 (ra) 1. AlAcanAhu; 2. pratikramaNAhU'; 3. tadubhayAhe. [-sthA. 201, 126] prAyazcitta cAra prakAranuM che1-3. uparyukta jJAnAdi; 4. vyaktakRtya prAyazcittara (vivekAha'). prAyazcitta cAra prakAranuM che:-3 1. parisevanA prAyazcitta; [pratisevanA eTale akRtya-apakRtya-karavuM te. e pratisevananA be bheda che. 1. pariNAmanI apekSAe -- arthAt akRtyakaraNa vakhate jevA mananA bhAve hAya tadanusArI; ane 2. akRtyAnusArI. pariNAmanA be bheda che ---- kuzala ane akuzala. jo kuzala pariNAmathI akRtya karAyuM hAya to te kalpamAM gaNAya che paNa jo akuzalabhAvathI akRtya karAyuM 1. A bhedo prAyazcittanA anuSThAnane lakSIne karavAmAM AvyA che. prathamanA traNa bhedo je kAraNe je doSe prAyazcitta Ave tene lakSIne che. guru samakSa nikhAlasa bhAve peAtAnI bhUla pragaTa karavI te AleAcana, ane thayela bhUlano anutAya karI tethI nivRtti thavuM ane navI bhUla na karavA sAvadhAna thavuM, te pratikramaNa, < 1 ra. vyakta * eTale AcA tenuM pratyeka kRtya vivekapUrvaka hovAthI pAvizeAdhaka ja bane che. athavA vyakta eTale spaSTa evAM zAstro -temAM judAjhudA doSo mATe kahelAM AlAcanAdri kRtyA te - arthAt zAsrapati prAyazcitta. athavA prAkRta vicatta rAkhtamAMthI saskRta vidyatta zabda upajAvIne atha karIe, te zAstramAM vihita na hovA chatAM AcAye avasthA vagere joIne ApeluM kRtya - anuSTAnarUpa prAyazcitta. prAkRta 'ciyatta' evA pAAntara laIe teA teno artha" AcAya ne prIti upave tevuM vaicAtyAdi kAryo ke thAya. te paNa pApaviroAdhaka hoI, prAyazcitta gaNAya. 3. jIA vyavahAralA gA. 36. - 2010_03 Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14. nija re hoya to te da5 - arthAt ahaMkArathI karAyeluM gaNAya che, ane tene mATe prAyazcitta jarUrI che. akRtyAnusArI pratisevanAnA mUlaguNasaMbaMdhI ane uttaraguNasaMbaMdhI ema be bheda che. mUlaguNapratisevanA pAMca prakAranI, pAMca mahAvratasaMbaMdhI; ane uttaraguNapratisevanA piMDavizuddhi AdisaMbadhI aneka bhede che. - A banne prakAranI pratisevanAmAM 10 prakAranAM AlocanAdi prAyazcitta che jenI vigata AgaLa Avaze.] 2. saMjanA prAyazcitta; [saMyojanA eTale eka ja jAtinA aticAra uparAuparI karavA te; evI saMyojanAmAM je prAyazcitta devAya te. jemake, bhikSAcaryAnA aneka aticAra eka pachI eka karavA - prathama te zayyAtarane piMDa na levo joIe te le, vaLI te paNa bIjAne tyAMthI sAdhu mATe lAveluM na hoya te ja levuM joIe chatAM tevuM le. - A sajanAne pezya prAyazcitta te saMjanA prA..] 3. ApaNuM prAyazcitta; [ApaNA-eTale umeravuM-eka aparAdha mATenuM prAyazcittAnuSThAna cAlatuM hoya te daramiyAna pharI pAche tevo ja aparAdha kare, to prAyazcittamAM vadhAro kare te. jemake, pAMca divasanA upavAsagya aparAdha mATe pAMca upavAsanuM prAyazcita cAlatuM hoya te ja vakhate pharI te deSa kare te daza upavAsanuM prAyazcitta thAya. vaLI pharI kare to 15nuM thAya; ema uttarottara vadhatuM jatuM utkRSTa cha mAsanuM prAyazcitta ApaNA prA. kahevAya.] 2010_03 Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 132 sthAnAga samavAyAMgaH 1 4. parikuMcanA prAyazcitta; [ aparAdha ke, kayA prasaMge karela vagere aparAdha saMbaMdhIhakIkatene viparIta batAvI Thage te parikucanA A deSane mATe devAtuM prAyazcitta te parikucanA prArA kahevAya.] prativaNI daza prakAre che - 1. dapapratisevanA [ahaMkArapUrvaka akRtyasevana ]; 2. pramAdapratisevanA; 3. anAjoga pra. [vismRtipUrvaka pra0]; 4. Atura pra. [rogI avasthAmAM prave]; pa. Apatti pra. durmikSa vagere kAraNe prave; 6. zakita pra; 7. sahasAkAra pra. [akasmAta pra.]; 8. bhaya pra; 9. praDhaSa pra; 10. vimaza pra. [ ziSyanI parIkSAthe pra]. [- sthA733] prAyazcittanA cha prakAra che - 2 1. AlocanA, 2. pratikramaNa 1 pratisevanA - pApapravRtti be prakAre che:- dapikA ane kalpikA. je rAgadveSavaza karavAmAM Ave che te dapikA che. ethI jIva virAdhaka bane che. paNa rAgadveSa rahita thaI kaI kahevAtI pApapravRtti karI hoya to te kalpikA kahevAya che. A jIva ArAdhaka che. -vRhatakalpa gA0 4943. juo bhagavatI za0 ra5, u. 4. 2. prAyazcittanA bheda te daza che. paNa ahIM ane AgaLa te te sthAnane lakSIne teTateTalA bheda kahyA che. daza bheda mATe juo bhagavatI za0 25, u0 7. 2010_03 Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14. nijara 3. tadubhayAha [uparanAM bane Avazyaka hoya te; 4. vivekA [ mAtra dezavALI cIjo paraThavI devAthI doSazuddhi thAya te]; 5. vyutsargoDuM [ kAyanI ceSTAne nirodha karavAthI (kAyetsaga karavAthI) je deSanI zuddhi thAya te ]; 6. tahiM [panuSThAnathI je dezanI zuddhi thAya te ]. [-sthAva 489] ka95- sAdhavAcAra- saMbaMdhI prAyazcittanA cha prastAra che 1. prANAtipAtanuM vacana bolanAra viSene (meTA sAdhue deDako mAryo na hovA chatAM, temanA paga pAse marela deDake joI nAnA sAdhue ALa devuM ke tame mAryo I0); 2. mRSAvAdanuM vacana belanAra viSene (meTA sAdhue amuka vAta na kahI hevA chatAM, temaNe tevI kahI che evuM nAne sAdhu kahe I0); 3. adattAdAna viSe vacana bolanAra viSene (amuka cIja meTA sAdhue carIne na ANI hovA chatAM, nAne sAdhu kahe ke temaNe cerI lIdhI che i.); 4. aviratinuM vacana belanAra viSene (upara pramANe abrahmacaya viSe kahe); . apuruSavAda karanAra vize (te pramANe, puruSa hevA chatAM amuka napuMsaka che, evuM tene dIkSA denAra AcAya pAse kahevuM Io ); 6. dAsavAda belanAra viSeno (keIne viSe dAsahalakA hovAno AkSepa karo . 1. prastAra eTale prAyazcittanI racanAvizeSa. bRhatkalpanA chaThThA uddezAnuM bIjuM sUtra AvuM ja che. vistAra mATe te sthAne jovuM. 2010_03 Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sthAnAMga-samavAyAMga -1 A ye prastAramAMthI jene je prApta hoya ane tanI samyak rIte pUrti na kare, te tene te ja prastArasthAna prApta thAya che. [-sthA. para8] 34 prAyazcittanA ATha prakAra che 1. AlAcanAha, 2. pratikramaNAha', 3. tadulayAha, 4. vivekAha, 5. vyutsargA', 6. tA', cha. chedA' ( pUva paryAyane chedI mahAvratanA ArepaNurUpa prAyazcittathI je doSanI zuddhi thAya te), 8 mUlA (mUlavratanuM pharI ArApaNa karavArUpa prAyazrittathI je doSanI zuddhi thAya te). [-sthA 605] --- prAyazcittanA nava prakAra che 1-8. upara pramANe, 9. anavasthApyAdu' (je doSanI zuddhi sAdhune amuka samaya sudhI vrata vinAnA rAkhI pharI pAchuM vratanuM AreApaNu karavArUpa prAyazcittathI thAya te.) [ "sthA 689 ] www prAyazcitta daza prakAranuM che -- 1-9 upara pramANe; 10. pArAMcikAha' ( gRhasthanAM kapaDAM paherAvI je prAyazcitta ApavAmAM che te). -sthA. 733] 1. jIe vyavahArabhASya gA0 53, 50 20, 2010_03 Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14. nija rA pa zramaNanigranthane pAMca kAraNe pArAMcita Ape chatAM (AcAya') atikramaNa nathI karatA -- 1. jo kAI phulagacchamAM rahIne paraspara kalarDa karAvatA hoya, 2. jo kAI gaNumAM kalaha karAvavA gaNumAM rahetA hoya, 3. hiMsAprekSI hAya, 4. chidraprekSI hAya, 5. praznazAstranA vAraMvAra prayoga karatA hAya. 4. AlAcanA, pratikramaNa, gA~ Aphri hu traNa kAraNe mAyAvI mAyA karIne tenI AlecanA, pratikramaNa, niMdA, gA~, vitrITana, ane vizeAdhana karatA nathI; tathA pharI na karavAnI pratijJA nathI karatA; ane prAyacitta nathI letA (1) 1. me* karyu che evuM abhimAna DAya; ra. hajI paNa karuM chuM evuM abhimAna hoya; 3. krI paNa karIza evuM abhimAna hAya. (2) 1. akIti thaze ema mAne; 2. avaNuvAda thaze ema mAne; 3. mAre avinaya thaze ema mAne. [ -sthAdeg 398 ] (3) 1. mArI kIti' ghaTaze ema mAne; 2. yaza ghaTaze ema mAne; 3. pUjA--satkAra ghaTI jaze ema mAne. 1. maMtravidyAvizeSa, jemAM da*NamAM devanuM AhavAna karavAmAM Ave che, ane zubhAzubha phaLa batAvavAmAM Ave che. 2010_03 Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 136 sthAnAM samavAyAMgaH 1 huM traNa kAraNe mAyA karIne tenI AcanA kare cAvat prAyazcitta le che- (1) 1. mAyAvIne A loka nindanIya bane che ema mAne, 2. upapAta (devanArakamAM janma) nindrita bane che ema mAne; 3. bhaviSyano janma nindanIya bane che ema mAne. (2) 1. amAyane A leka prazasta bane che ema mAne, 2. amAyAvInA upapAta prazasta bane che ema mAne; 3. amAyAvIne thanAro janma prazasta bane che ema mAne. (3) 5. jJAnaprApti mATe, 2. dazanaprApti mATe, 3. cAritraprApti mATe. [-sthA. 168]. huM mAyAvI mAyA karIne AlocanAdi na kare tenAM ATha kAraNe che - 1. meM kahyuM che evuM abhimAna hoya, 2. huM karuM chuM evuM abhimAna hoya, 3. huM karIza evuM abhimAna hoya, 4. mArI akIti thaze, pa. mAre vivAda thaze, 6. mAre avinaya thaze, 7. mArI kIti ochI thaze, 8. mAre yaza ocho thaze. $ mAyAvI mAyA karIne tenI AlocanAdi kare tenAM ATha kAraNe - 1. mAyAvIne A leka nindita bane che, 2010_03 Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 17 14. nirA 2. upapAta nindrita bane che, 3. AjAti-janma nindita bane che, 4. eka vakhata mAyA karI AlecanA na kare to ArAdhaka nathI thaI zakate, 5. eka vakhata mAyA karI AlocanA kare te ArAdhaka bane che, 6. bahu vakhata mAyA karI AlocanA kare te ArAdhaka nathI banate, 7. bahu vakhata mAyA karIne AlecanA kare to ArAdhaka bane che, 8. mArA AcArya ke upAdhyAyane atizayita jJAna dazana thAya te temane jaNAI Ave ke "A te mAyAvI che." jema nAnA prakAranI bhaThThIone agni aMdara ne aMdara khUba banyA kare che, tema mAyAvI mAyA karIne pitAnA hRdayamAM ja aMdara ne aMdara banyA kare che ane tene manamAM ema thayA kare che ke A badhA mArA para zaMkAnI najare jue che. - mAyAvI mAyA karIne tenI AlocanA je nathI karate te kaI paNa devalokamAM te utpanna thaI jAya che paNa te mahakide mAM cAvatuM saudharmAdimAM utpanna thato nathI, cirakAlIna sthitivALA devomAM utpanna thato nathI, ane tene bAhya ke AtyaMtara pariSada maLI hoya che paNa tenA de paNa tene Adara karatA nathI, teno samAdara karatA nathI, tene Asana ApatA nathI. UlaTuM te kAMI bolavA jAya che te cArapAMca deve tenI sAme AvIne tenuM apamAna kare che ane kahe che ke bahu bela mAM; bahu thayuM Adi. 2010_03 Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 138 sthAnAM samavAyAMga: 1 tyAMthI Ayu pUruM thaye cyavIne A manuSyalokamAM je halakAM kule che temAM te puruSa tarIke utpanna thAya che. jema ke - aMtakula, prAMtakula, tucchakula, daridrakula, bhikSukula, kRpaNakula Adi. ane temAM paNa te dUrUpa, durvaNa, dugandhavALe durasavALo, duspalavALe, aniSTa, akAMta, apriya, ama jJa, hInasvara, dInasvara, aniSTasvara, akAMtasvara, apriyasvara, amane jJasvara, amanAma-svara, anAdeyavacana, eve te thAya che ane tenI AsapAsanA loko paNa tene Adara karatA nathI. te kAMI belavA jAya che te bIjA cAra pAMca jaNuM tene reke che ane kahe che ke bahu bele nahi. paNa mAyAvI mAyA karIne je AcanA kare, te maraNa pAmIne te traddhivALA deva thAya che, cirakAlIna sthitivALo deva thAya che, hArathI tenI chAtI bhAyamAna hoya che, tenA hAthamAM kaTakAdi AbhUSaNo zobhI rahe che, vividha mukuTa vagere AbhUSaNathI te zobhAyamAna bane che, kalyANakArI vacce vagerethI zAbhita bane che, suMdara zarIra divyavadivALe bane che, te pAvana divya bhegapaga bhagave che, te kAMI bolavA mAge che tyAre bIjA cArapAMca deve AgaLa AvI tene khUba belo ema kahI utsAhI banAve che. te deva devalokamAMthI cyavI A manuSya lekamAM UMcA kulamAM janma le che, ane suMdara zarIravALo thAya che. tenI AsapAsanA loko tene Adara kare che. te bolavA cAhe che te tenI AsapAsanA loko bahu bolavA mATe tene Agraha kare che. [- sthA. 597] 2010_03 Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14. nirA zalya traNa che - 1. mAyAzalya; 2. nidAnazalya; 3. mithyAdazanazalya. [- sthA0 182; sama0 3] daza sthAna yukta sAdhu pitAnA deSanI AlocanA kare- 1. jAtisaMpanna; 2. kulasaMpanna; 3. vinayasanna; 4jJAnasaMpanna; 5. dazanasaMpanna; 6. cAritrasaMpanna; 7. kSamAzIla; 8. damanazIla, 9. amArI; 10. apazcAttApI (AlecanA lIdhA pachI pastAve na kare te ). [-sthA0 733] ATha sthAna saMpanna aNagAra (sAdhu) AlecanA levA yogya che - 1-8. upara pramANe. [-sthA. 604] daza sthAna saMpanna sAdhu AlecanA sAMbhaLavA yogya che1. AcAravALe; 2. avadhAraNavALe; 3. vyavahAra vALe;4 4. AlocakanI zarama TALe te 5. zuddhi karavAmAM samartha; 6. AlecakanI zakti joI prAyazcitta denAra; 7. AlecakanA deze bIjAne 1. mekSamArgamAM kATArUpa hevAthI A traNa zalya kahevAya che. AlecanAnuM phala A zalyane uddhAra che. juo -uttarAdhyana, a. 29, prazna 5. AlocanA viSe vadhu mATe juo- ghaniyukti, gA2 13-29, 2. juo bhagavatI. rAtaka 25, u0 7, pR. 143. 3. bhagavatImAM dazane badale aMtanAM be choDIne ATha gaNAvyAM che. * 4. vyavahAra pAMca prakArane che: Agama, zrata, AjJA, dhAraNA, ane chata - juo vyavahAra bhASya, gA. 200. 2010_03 Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sthAnAMga-samavAyAMga: 1 na kahe te; 8. deSasevanathI aniSTa thAya che ema samajAvI zakanAra; 9 priyadhama; 10. daDhadhama. [-sthA 733] ATha sthAna saMpanna aNagAra AlocanA sAMbhaLavA yegya che - 1-8. upara pramANe. -isthA 604] huM AlecanAnA daza de che - 1. anukaMpA utpanna karIne Alecana kare. [AlecanA lIdhA pahelAM gurunI sevA kare che ema mAnIne ke A sevAthI prasanna thaIne guru anukaMpAthI ochuM prAyazcitta Apaze. ] - 2. anumAna karIne AlocanA kare. [ A mRdu daMDa denAra che ke kaThora ema anumAnathI jANIne pachI mRdu daMDa maLe evI AzAthI AlecanA kare.] 3. dekhI lIdhuM che, ema dhArI AlocanA kare. [ AcAryo mATe aparAdha joI te lIdho ja che, have chupA cce zuM phAyado? temanI pAse jaIne nivedana karIza to AcAya khuza thaze ema dhArI AlecanA kare. paNa je ene ema lAge ke keIe joyuM nathI, te Ama vicAranAra AlocanA nathI karate mATe A deSa gaNAya che. ] 4. sthala dezanI AlocanA kare. [ pitAnA moTA devanI AlocanA kare che mATe A ke sAcA bole che, AvI pratIti karAvavA khAtara meTA dezanI AlocanA kare.] 5. sUmaSanI AlocanA kare. ["aho A to AvA jhINA jhINA dezanI paNa AlocanA kare che to sthUladoSanI 2010_03 Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14. nirA 11 te kare ja, evI pratIti karAvavA khAtara sUmadeSanI AlocanA kare.] 6. pracchannapaNe AlocanA kare. [AlocanA karI paNa kahevAya ane AcAya sAMbhaLI zake paNa nahi tema taddana nIcA svare AlocanA karavI te.] 7. moTethI belIne AlocanA kare. [ AlecanA mAtra gItAtha sAdhune ja saMbhaLAvavI joIe; paNa moTethI bolIne agItAne paNa saMbhaLAve.] 8. aneka jaNa pAse AlocanA kare. [SanI AlecanA eka pAse ja karavI joIe; paNa te ne te deSanI aneka jaNu pAse AlecanA le.] 9. agItAtha pAse AlocanA kare. [AlocanA gItAtha pAse ja levI joIe; tema na karatAM agItArtha pAse le.]. 10. duSasevI pAse AlocanA kare. [ mAre je aparAdha che te gurune paNa che ja, eTale mane te halaku prAyazcitta Apaze ema dhArI AlocanA kare.] $ pratikramaNa pAMca prakAranuM che- 1. AsavadvAranuM pratikamaNa (prANAtipAtAdi Asava dvArathI pAchA pharavuM-pharI hiMsAdi na karavAM te); " 2. mithyAtvanuM pratikramaNa 3. kaSAyanuM pratikamaNuM; 1. pratikramaNa eTale pAchA pharavuM. zubha yogamAMthI azubha yogamAM levAyuM hoya, te pAchA zubhAgamAM AvavuM te; svasthAnamAMthI pramAdane kAraNe parasthAnamAM javAyuM hoya, te pAchuM svasthAne javuM te. te "mAruM duSkRta mithyA thAo." ema kahevArUpa prAyazcitta che. paNa ahIM tene viSaya batAvyuM che. 2010_03 Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sthAnAM samavAyAMga: 1 4. yoganuM pratikramaNa 5. bhAvanuM pratikamaNa (upayukta vizenI virakSA vinAnuM sAmAnya pratikamaNa). [-sthA 467] pratikramaNa cha prakAranuM che - 1. uccAra pratikamaNa (mala paraThavIne pAchA pharI raste cAlatAM lAgelA nuM pratikramaNa karavuM te), 2. prazravaNa pratikamaNa (upara pramANe mUtra saMbaMdhI), 3. itvarika pratikramaNa (gheDA kALa saMbaMdhI jemake rAtrInuM, divasanuM Adi), 4. jAvajIva pratikamaNa (mahAvrata ke bhaktaparijJAna svIkArarUpa), 5. je kAMI mithyA thayuM hoya tenuM pratikamaNa, 6. svAsnAntika pratikamaNa (svagnaviSayaka pratikramaNa). [ sthA. pa38] gaha be prakAranI che - (1) 1. keI manathI goM kare che, 2. kaI vacanathI gaha kare che. (2) 1. keI dIgha kALa piyata gaha kare che, 2. kaI alapa kALa payata kare che. [-sthA. 61] pApakama nahi karavA mATe garlI traNa prakAranI che - (1) 1. koI manathI gaha kare che, 2. keI vacanathI gaha kare che, 3. kaI kAyAthI gaha kare che. 1. prAyazcittane bIjo bheda "mAruM duSkRta mithyA thAo" ema kahevArUpa. 2010_03 Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 13 14. nija (2) 1. kaI dIghakAla payata gaha kare che, 2. kaI alapakAla payata gae kare che, 3. kaI zarIrane reke che. [ -sthA127] gaha cAra prakAranI che - 1. svIkAruM chuM; ["have huM mArA duzcaritanuM nivedana karavA mATe gurune Azraya lauM" athavA "have huM ucita prAyazcitta lau" A AtmapariNAma tha te.1] 2. nirAkaraNa karuM chuM; [ sevela pApanuM huM nirAkaraNa karuM" - A AtmapariNAma paNa ukta prakAre gaha che.] 3. meM je kAMI karyuM che te khoTuM karyuM che, 4. "meM AvuM karyuM " Ama svadeSane svIkAra. [ sthA. ra88) pa. anuddaghAtima Adi prAyazcittaka huM anuddhAtika prAyazcitta cogya traNa che - 1. A AtmapariNAma pate gaharUpa nathI; paNa e pariNAmaheya to guru samakSa jaI athavA potAnI meLe duzcaritanI niMdA kare mATe A AtmapariNAmane paNa upacArathI gaha kahyo che. ahIM kAryane kAraNamAM upacAra che. bhagavatIsUtramAM eka prasaMge AvI AtmapariNAmarUpa goM karanArane ArAdhaka kahyo che. 2. A gahanuM svarUpa che. 3. anughAtika eTale jemAMthI ochuM na thaI zake tevuM guru prAyazcitta. prastuta sUtranI niyuktinA bhAgyamAM hastakarmAdi de sevanAra ane tene te aMge vividha prakAre salAha ApanArane kevAM kevAM guru mAsatapa vagere prAyazcitto Ave tenuM vistArathI varNana che. A sUtra braha-kalpamAM paNa che, uM. 4, 2. 1. 2010_03 Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 sthAnAMgasamavAyAMga: 1 1. hastakama karanAra, 2. mithuna sevanAra, 3. rAtri jana sevanAra. Du pArAMcika prAyazcitta (eTale upAzraya, grAma, deza AdimAMthI bahiSkAra) yogya traNa che - 1. duSTapArAcika, 2. pramattaparAMcika, 3. anya mithunasevI pArAcika. huM traNa anavasthApya prAyazcittagya che- 1. sAdhamikanI kacerI karanAra, 2. anyadhamInI cerI karanAra, 3. hAthathI keIne mAranAra.4 6. vinaya huM vinaya sAta prakAra che - 1. jJAnavinaya (jJAna pratye bhakti, bahumAna, arthAt vidhipUrvaka jJAnanuM grahaNa ane abhyAsa, jJAnIne paNa vinaya), 2. dazanavinaya (samyagadazanI puruSanI sevA), 1. badhI bAbatomAM apavAda hoya che, paNa mithuna viSe nathI. kAraNa, mithuna rAgadveSane abhAve thatuM ja nathI. juo baha95 bhASya gA. 4944thI. 2. juo prakaraNane aMte TippaNa na. 1. 3. juo prakaraNane ate TippaNa . 2. 4. buhakalpane TIkAkAra ahIM "halyAbaM" evo pATha nedhe che - ane artha kare che ke azivAdinA zamana mATe abhicAraka maMtrane prayoga karanAra. vaLI athAdANuM' e pATha paNa noMdhe che ane aSTAMga nimittane prayoga karanAra evo artha kare che. pa. juo bhagavatI za0 25, 6 7; dazavaikAlika navamuM ava; uttarASya0 1. 2010_03 Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14. nirA 14pa 3. cAritravinaya (cAritranI zraddhA, aMgIkAra ane bIjAne upadeza), 4. mane vinaya (AdarAgya AcAryAdi viSe aku zala mAnasika vyApArane nirodha ane kuzala vyApAronI pravRtti), pa. vacanavinaya, 6. kAyavinaya, 7. lokapacAravinaya (lokavyavahArAnukUla vatana). prazasta mane vinayanA sAta prakAra che - 1. apApaka - zubha ciMtA rUpa, 2. asAvadya-cauryAdi nindrita kamaviSayaka mananI apravRtti, 3. akiya- kAyikIAdi kriyAthI rahita, 4. nirupaleza-zekAdi bAdhAvajita, 5. anAsavakara-kamane Asava na thAya tevuM, 6. akSacikara - prANIne vyathA na kare tevuM, 7. abhayaMkara. S aprazasta mane vinayanA sAta prakAra che - 1. pApaka; 2. sAvadha; 3. sakriya che. upalezakara, 5. Asavakara; ; kSayikara; 7. bhayaMkara. $ prazastavacanavinaya ane aprazastavacanavinayanA upara pramANe sAta sAta bheda che. $ prazasta kAyavinaya sAta prakAra che - 1. Ayukta gamana - upagapUrvaka gamana; 2. Ayukta sthiti, 3. Ayukta niSadabesavuM; sthA-10 2010_03 Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 146 thAnagaransamavAyAMga: 1 4. Ayukta zayana; 5. Ayukta ullaMghana kUdIne oLaMgavuM; 6. Ayukta pralaMghana - oLaMgavuM, che. Ayukta sandriyogayuktatA. aprazasta kAyavinaya sAta prakAra che - 1-7. anAyukta gamana yAvat anAyukta sandriyayega yuktatA. $ lekepacAra vinaya sAta prakArano che - 1. najIka rahevuM-jethI belanArane takalIpha na paDe, 2. parAbhiprAyanuM anusaraNa; 3. kAyahetu-jemake AmaNe mane zrata ApyuM te te kahe te mAre karavuM joIe ema samajI; 4. kRtapratikRtitA - AmanuM kAMIka kAma karuM to mArA para upakAra karaze ema samajI; 5. AtagaveSaNa - regIne zodhIne tenI davA karavI te. * 6. dezakAlajJatA; 7. sevArthamAM anukUlatA. [-sthAva 585] 7. vaiyAvRtya - sevA vaiyAvRjya traNa prakAranuM che - (1) 1. dhAmika vai; 2. adhAmika vi; 3. ubhaya vai0. 1. bhejanAdi vaDe sevA - upakAra kare . bhagavatI sUtramAM vaiyAvRjyanA AcAryAdi adhikArI bhede daza bheda gaNAvyA che pR. 150. 2010_03 Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 147 14. nija rA 147 (ra) 1. Atma vaiyAvRtya, 2. para viyAvRtya; 3. ubhaya vaiyAvRtya. tevI ja rIte anugraha, anuzAsana, upAlaMbhanA paNa AlApaka samajI levA. [-sthA. 188] 8. svAdhyAya svAdhyAya pAMca prakArane che - 1. vAcana:-(jemAM ziSya bhaNe che ane guru bhaNAve che); 2. pracchanI? - (bhaNavAmAM AvyuM temAM je viSayamAM zakA rahI gaI hoya te viSe pUchavuM te); 3. parivartanA -(niHzaMka thayA pachI bhaNela mULapAThanI vAraMvAra AvRtti karavI te); 4. anuprekSA:-(sUtranI jema artha vize paNa vAraMvAra citana manana karavuM te); 5. dhamakathA :-(sUtrAthane abhyAsa thayA pachI dhama viSe kathA - vyAkhyAna - karavuM te). [-sthA 465] 1. mAtra pitA ja mATe bhAjana lAvavuM te - Ama je sAdhu gacchamAMthI nIkaLI gayA hoya te kare. 2. gacchamAM rahelA regI vagerenI sevA. 3. bhagavatI pR. 150. svAdhyAyanuM phala jJAnAvaraNIya karmano kSaya che. - uttarAdhyAyana a0 29, prazna 18. 2010_03 Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 149 sthAnAMga-samavAyAMga : 1 prazna cha prakAre thAya che 1. saMzaya prazna ( koI viSayamAM sazaya thavAthI ); 2. mithyAbhiniveza prazna ( para pakSamAM dUSaNa devA mATe); 3. anuyAgI prazna (je vastunuM vyAkhyAna karavuM hoya te ja viSayamAM guru peAte prazna upADI vyAkhyA kare te); 4. anulAma prazna ( sAMbhaLanArane anukUla banAvavA mATe kuzaLaprazna vagere pUchavA te); 5. jANIne karAyelA prazna (jema zAstramAM gautama pUche che); 6. na jANatA hovAthI karAyalA prazna. [ sthA. 534] hu A cAra mATI ekameAe nigrantha ke nigranthIne svAdhyAyara karavA ka2e nahi - 1. ASADI ekama (vadanI ), 2. AsAnI ekama (vanI), 1. praznonuM vivecana karatAM bhagavAna buddhe kahyu che ke, koI prazna evA hAya jenA eka aMzanA uttara ApavA joIe; koI prazna eve hAya che jenA sAmeA prazna karIne uttara ApavA joIe; koI prazna evA hAya che jenA uttara ApavA ja nahi; koI evA hAya che jenA vibhAga karIne uttara ApavA joIe. - aMguttara0 4-42, praznanAM ahIM jaNAvela kAraNA jevAM ja a'guttara0mAM paNa matAvyAM che. 5-165. 2. ahIM svAdhyAya zabdathI nadI Adi sUtranI vAcanAdine niSedha samajave. anuprekSA karavAnI chUTa che. A divase mahAtsavanA hovAthI te divase svAdhyAya karavAthI lAkaviruddha AcaraNa karyu kahevAya, mATe niSedha karyo che. 2010_03 Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 149 14. nirA 3. kArtikI ekama (vadanI), 4. citrI ekama (vadanI). $ A cAra saMdhyAe nigrantha ke nigranthIne svAdhyAya kara na ka95 - 1. prathama (sUryodaya pUve), 2. pazcima (sUryAsta samaye), 3. madhyAhana, 4. ardharAtri. che A cAra kALamAM nigrantha ke nigranthIne svAdhyAya kare kape - - 1. pUrvAhana - divasane pahelo pahora, 2. aparADuna - divasane aMtima pahera, 3. pradeSa - rAtrine pahele pahora, 4. pratyuSa - rAtrine aMtima pahera. [-sthA. ra85] $ AMtarikSa -AkAzasaMbadhI asvAdhyAya daza kAraNe 1. ulkApAta - tArAnuM paDavuM vagere, 2. digdAha - dizAe baLatI dekhAya te, 3. gajita -meghagarjanA, 4. vidyutuM, 5. nirdhAtu - vyatarakRta gajanA, 6. yugapad - saMdhyAnI ane caMdranI prajAnuM milana, 7. cakSAdIta - bhUtapizAcakRta prakAza, 8. dhUmikA - dhUmasa, 9. mahikA - jhAkaLa, 2010_03 Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2pa0 sthAnAMga samavAyAMgaH 1 10. rajauddaghAta - dhULa UDatI hoya te. huM audArika asvAdhyAya daza kAraNe che - 1. asthi , 2. mAMsa, 3. zeNita, 4. najIkamAM azuci hoya, 5. smazAna najIka, 6. caMdroparAga - caMdragrahaNa, 7. sUparAga - sUryagrahaNa, 8. patana - meTA puruSanuM maraNa, 9. rAjasaMgrAma, 10. upAzrayamAM mRta audArika zarIra paDyuM hoya. [-sthA 714] - 9 dhyAna dhyAna cAra che - 1. A dhyAna; 2. raudradhyAna; 3. dharmadhyAna. 4. zukladhyAna. [-samaya 4, -sthA. ra47] (1) A dhyAna cAra prakAranuM che - 1. aNagamatI vastunA viyogane vicAra, 2, managamatI vastune viyoga na thAya te vicAra, 3. AvI paDela rogathI mukta thavAne vicAra, 4. kSINa thaI gayo hoya chatAM kAmaga na tyAgavAne | vicAra, 1. bhagavatI pR. 150, zataka 25, u0 7; ane tattvArtha a09, rathI; leka-prakAza sarga 30, zla0 11thI. 2010_03 Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14. nirA AtadhyAnanAM cAra lakSaNA che 1. krendrana, 2. zAka, 3. tepanatA - azruvimAcana, 4. paridevanA - vAre vAre kleza upAve tevI bhASAnA prayoga. (2) raudradhyAna cAra prakAranuM che --~ 1. hui sAnubaMdhI, 2. mRSAnubaMdhI, 3. steyAnubaMdhI, 4. saMrakSaNAnumantrI - viSayasaMrakSaNanA upAyanuM ciMtana. raudradhyAnanAM cAra lakSaNA -- -- 1. AsannadoSa - pravRttinI aThulatArUpa doSa, 2. bahudoSa - hiMsAdi aneka doSa, 3. ajJAnadoSa - ajJAnathI hiMsAdimAM pravRtti te, - 4. AmaraNAMta doSa - maraNapayaMtane hiMsAdi doSa, (3) dharmadhyAna cAra prakAranuM che 151 1. AjJAvicaya --pravacananI paryAleAcanA, 2. apAyavicaya - rAgAdinya doSAnI paryAlAcanA, 3. vipAkavicaya - kamalanuM ci'tana, - 4. sa'sthAnavicaya - jIva leAka AdinA saMsthAnanA vicAra. dharmadhyAnanAM cAra lakSaNa che 1. AjJAruci,-pravacana vyAkhyAnamAM zraddhA, 2. nisaga ruci - upadeza vinA zraddhA thavI te, 3. sUtraruci - AgamamAM zraddhA, 4. avagADhaci - AgamanA vistRta adhyayanathI zraddhA. _2010_03 Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 152 sthAnAMga-samavAyAMga : 1 dharmadhyAnanAM cAra Alamana che . -- 1. vAcanA (zAstranA pATha levA), ra. pratispRcchA (zaMkA dUra karavA paDapUrNa), 3. parivatanA (zIkhelAnuM punarAvartana), 4. anuprekSA (zIkhelAnuM UMDuM ciMtana). madhyAnanI cAra anuprekSA che 1. ekAnuprekSA (huM ekalA chuM, evI vicAraNA), 2. anityAnuprekSA, 3. azaraNAnuprekSA, 4. saMsArAnuprekSA. (4) zukaladhyAna cAra prakAranuM che 1. pRthakatvavitaka savicArI [ekadravyanA nAnA prakAranA paryAyAne pUgata zruta(zAstra)ne anusarIne aneka nayA vaDe bhinnabhinna rIte vicAravA te]; ------ 2. ekatva vitaka avicArI [eka dravyanA aneka pAMcAnA abhedanuM zrutAnusArI ciMtana -- jemAM athanuM ciMtana cAlatuM hoya tA vyaMjanamAM vicaraNa nathI thatuM ane mana, vacana ke kAyanA kAI paNa eka yAgamAMthI khIjA ceAgamAM vicaraNa nathI thatuM ]; 3. sUkSmakriyA anivRtti [nirvANagamana pUrve kaivaLIe mana ane vacananI pravRtti.tA rAkI hoya che paNa kAyanI sUkSma ucchvAsAdi amuka pravRtti nathI rAkI hAtI -- e vakhatanuM dhyAna]; 4. samucchinnakriyA apratipAtI. [zailezIkaraNamAM caigane nirAya thavAthI badhI kriyA kSINa thaI gaI hoya che te vakhatanuM anupati svabhAvavALuM dhyAna ]. 2010_03 Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upala 14. nirA zukala dhyAnanAM cAra lakSaNa che - 1. avyathA - bhayane abhAva, 2. asaMmeha, 3. viveka - zarIrAtmano viveka, 4. vyutsaga - asaMgatA. zukala dhyAnanAM cAra AlaMbana - 1. kSamA, 2. mukti , 3. mRdutA, 4. RjutA. zukala dayAnanI cAra anuprekSA - 1. anantavRttitAnuprekSA (saMsAra anaMta che evI bhAvanA); 2. vipariNA mAnuprekSA (saMsAranI pratyeka vastu pariNamanazIla che evI bhAvanA); 3. azubhAnuprekSA (saMsAranI azubhatAnI bhAvanA); 4. apAyAnuprekSA (rAga dveSAdi doSone vicAra); [-sthA 247] TippaNuM 1. pArasaMcikaH prastuta sUtra mATe juo bRhatka u. 4, sU0 2. enA bhAgamAM bahu vistArathI kevA kevA aparAdhamAM kahyuM kayuM pArAMcika prAyazcitta lAge te vistArathI varNavyuM che - bRhatka95 bhASya gA0 4971 thI. mArAMcikane sAmAnya artha bahiSkAra evo che. tenA upAzraya, grAma, deza Adi bhede aneka bheda che. jemake koIne upAzrayamAMthI bahiSkAra kare, koIne grAmamAMthI bahiSkAra kare -- Adi. vaLI kula, gaNa, saMgha e samUhanI ApekSAe paNa. 2010_03 Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 154 sthAnAgasamavAyagaH 1 bahiSkAranA prakAre che. vaLI keIne liMga-bahiSkRta kare eTale ke tene veza laI levAmAM Ave. vaLI cha mAsathI mAMDIne bAra varSa paryantane bahiSkAra hoya che tethI kAlabhede paNa tenA aneka bhedo thAya che. vaLI koI tapa:pArasaMcika paNa hoya che. Ama vividha aparAdhe mATenAM vividha pArAcika che. vistarAthIe bU0 bhASya jevuM joIe. tenA mukhya be bheda che - 1. AzAtanA pArAcika - tIrthakara ane saMdhanI ekasAthe AzAtana kare ke gaNadharanI ekalAnI AzAtanA kare te pArAcika prAyazcitta lAge che; ane 2. pratisevanA pArAcika - enA traNa bheda che je ahIM prastuta sUtramAM batAvyA che. duSTa, pramatta ane anyakArI. (1) duSTanA be bheda cheH kaSAyaduSTa ane viSayaduSTa. atyaMta lobhAdi kaSAya yukta je hoya te kaSAyaduSTa pArAcika kahevAya - AvA jIvo potAne vipakSo marI gayo hoya to tenA maDadA para paNa potAne roSa ThAlave che - Ane mATe bhASyamAM evA sAdhunAM draSTAto ApyAM che jemaNe potAnA gurunA maDadA para paNa roSa dAkhavyo che. AvA kaSAyadune liMgaparAMcikanI sajA che. -bhASya gAtra 4986 thI. A guru ziSya bane sAdhu hevAthI svapakSakaSAyaduSTa kahevAya che. jeo parapakSa arthAta sAdhu sivAyanA bIjA rAjA, amAtya vagerene vadha karavAnuM vicAratA hoya ke jeNe karyo hoya tevA para5kSakaSAyaduSTane paNa liMgaparAMcika che. -gA. 4994 thI. je sAdhu sAdhvInA viSe ke gRhasthanI putrI ke patnI viSe ke anyatIthikanI sAdhvI viSe Asakata hoya te viSayaduSTa kahevAya. AvA duSTane kSetrapArAcika Adi pArAcike devAM. Avo sAdhu sakala AryAsaMghanuM apamAna karanAra gaNAya che ane te sauthI pApI lekhAya che. tevAne pharI tevuM na kare mATe dUra karavo joIe - gAtra 5006 thI. (2) kaSAya, vikathA Adi pAMca pramAdamAMthI nidrA pramAda ahIM prastuta che. temAM paNa tyAna inidrA prastuta che. A nidrA hoya tene liMgayArasaMcika che. -gAra pa016 thI. (3) sAdhu je paraspara gudAthI ke mukhathI kuceSTA kare te temane liMga pArAMcika che. -gA5026 thI. 2. anavasthApyaH A sUtra bRhakalpamAM (4. 3.) che. pR0 1349. ahIM batAvelA , aparAdho mATe jeTajeTalA samaya mATenuM anavasthApya heya te pUruM na 2010_03 Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 155 15. kSamAga thAya tyAM sudhI bhale te devamukta thaI gayo hoya chatAM tene vrata ApavAmAM nathI AvatAM. teNe jinakalpInI jema ugra tapasyApUrvaka rahevAnuM hoya che ane tene sau nAnA-moTAne vaMdana karavuM paDe che tathA keInI sAthe vArtAlApa vagerene saMbaMdha rAkhavAnI manAI che. Ane adhikArI varSabhanArAcasaMghayaNI heya che ane te upAdhyAya hoya che. juo gAtra 5058 thI. 15 mekSamArga vidyA ane cAritra' A be hoya te sAdhu anAda evA dIghakAlIna cAra gativALA saMsArane tarI jAya che. [-sthA 63] ekara jJAna, eka dazana, eka cAritra (A mekSamAga che). [-sthA 43 ] jJAna, darzana ane cAritra e traNa samyaka che ane e traNanI zAstramAM prajJApanA - bhedanirUpaNa che. [ -sthA. 194] mukta ane mukti makSa eka che. [-sthA 10; -samara 1] 1. juo prakaraNane aMte TippaNa na. 1. 2. A traNa samyapha hoya to ja mekSamArga che. jJAna, darzana ane cAritra e pratyekanA bhedo te ghaNA che, paNa temane sAmAnyadRSTie ahIM eka ema kahyAM che. 2010_03 Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 156 sthAnAMgalsamavAyAMga 1 siddhi eka che, siddha eka che, parinirvANa eka che, parinivRta eka che. [ sthA46] saMzuddha yathAbhUta pAtra eka che. sthA 37] 3. siddhone prathama samayamAM ekatrIsa guNa hoya che - 1. AbhinibAdhikajJAnAvaraNane kSaya, 2. zrutajJAnAvaraNa kSaya, avadhijJAnAvaraNane kSaya, mana:paryAyajJAnAvaraNane kSaya, 5. kevalajJAnAvaraNane kSaya, 6. cakSurdazanAvaraNane kSaya, 9. acakSurdazanAvaraNane kSaya, 8. avadhidazanAvaraNane kSaya, 9. kevaladazanAvaraNane kSaya, 10. nidrAne kSaya, 11. nidrAnidrAne kSaya, 12. pracalAno kSaya, 13. pracalA pracalAne kSaya, 14. tyAnaddhino kSaya, 15. sAtavedanIyane kSaya, - 19. asAtavedanIyane kSaya, 17. dazaranamehanIyane kSaya, 1. TIkAkAranA kathana pramANe prathama samayamAM evo artha karyo che. kharI rIte ema kahevuM joIe ke, siddhone A badhA guNo che. 2010_03 Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15. mokSamArga 18. cAritramAhanIyanA kSaya, 19. narakAyunA kSaya, 20. tiya"gAyune kSaya, 21. manuSyAsune kSaya, rara. devAyunA kSaya, 23. uccageAtrane kSaya, 24. nIcacAtranA kSaya, 25. zubhanAmanA kSaya, 26. azubhanAmanA kSaya, 27. dAnAMtarAyanA kSaya, 28. lAbhAMtarAyanA kSaya, 29. bhAgAntarAyanA kSaya, 30. upabhAgAntarAyane kSaya, 31. vIryAntarAyanA kSaya. hAya che. [sama. 31] jIvAnI sAthe ekatva sAdhanArane eka bhavanuM duHkha je kAI evA bhanya jIvA hAya che karIne siddha thaze, yuddha thaze, mukta thaze, ane sava duHkhanA aMta karaze. 17 [ -sthA. 38 ] eka bhava grahaNa parinirvANa pAmaze [sama. 1] bhavya jIveAmAMnA kAI e bhava grahaNa karI, kAi traNa bhava grahaNa karI, kAI cAra bhava grahaNa karI, kAI pAMca bhava grahaNa karI, kAI cha bhava grahaNa karI, kAI sAta bhava, kaiAI ATha bhava, kAI nava bhava, kAI daza, kAI agiyAra, kAI khara, kAI tera, kAI cauDha, kAI pAdara, kAI sALa, kAI 2010_03 Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 158 sthAnA samavAyAMga 1 sattara, keI aDhAra, keI ogaNIsa, koI vasa, koI ekavIsa, kaI bAvIsa, keI tevIsa, keAI covIsa, kaI pacIsa, kaI chavvIsa, kaI sattAvIsa, keI aThThAvIsa, kaI ogaNatrIsa, kaI trIsa, I ekatrIsa, kaMI batrIsa, kaI tetrIza bhava ghaNu karI mukta thaze. [-sama2-33] ISatrAmbhArA pRthvInAM bAra nAme che - 1. ISata; 2. IzvastrAgabhArA; 3. tanu; 4. tanukAra; 5. siddhi; 6. siddhAlaya; 7. mukti; 8. mukatAlaya; 9. brahma; 10. brahmAvataMsaka; 11. lokapratipUraNa; 12. lekAgacUlikA, | [ -sama0 12] ISaprAgabhArA pRthvIne AyAma - viSkabha 45 lAkha jana che [-samara 45] siddhagatimAM upapAta virahakALa' utkRSTa cha mAsa che. [-sthA pa35] je jIvanuM caramazarIra 500 dhanuSya pramANa hoya che, te jIva jyAre siddhagatimAM jAya tyAre tyAM tenA jIvapradezanI avagAhanA 300 dhanuSathI kAMIka vadhAre hoya che. [-sama0 104} * 1 eka jIva siddha thayA pachI vadhAremAM vadhAre cha mahinA sudhI koI paNa jIva siddha na thAya evuM bane. 2010_03 Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 159 15. mokSamArga 19. TipaNa 1. je kAMI jJAna che tene sAra to cAritra che. ane cAritrane sAra nirvANa che. Avazyaka niryukti (gA. 91) mAM bhadrabAhue jyAre A siddhAnta mUkayo tyAre temanA manamAM mekSamArga tarIke game te gaNAvIe paNa te somAM cAritra ja sAkSAta kAraNa - mukhya che, ema hatuM. jJAna game teTaluM heca paNa je samudramAM hAthapaga na halAvIe te ane te DUbavAnuM ja che (gA095). nipuNa jJAnarU5 nAvika maryo hoya paNa vAyurUpa cAritra na hoya te ApaNuM jIvarUpI vahANa kAI siddhagatie pahoce nahi (gA. 94). jIvane kevaLajJAna thAya chatAM tarata ja mekSa nathI thatuM, jyAre saMpUrNa yoganirodharUpa cAritra Ave che tyAre ja mekSa maLe che. eTale mokSanuM eka kAraNuM kahevuM hoya te cAritrane gaNAvI zakAya. paNa AgaLa cAlIne e ja AcArya. sAkSAta ane paraMparAthI mekSanA kAraNano vicAra karatAM aMdha-paMgu nyAye jJAna ane cAritrakriyA e banene mokSamArganA upAya tarIke sthApe che (gA099 thI ); ane chevaTe vaLI pAchA mokSanA kAraNarUpa cAritranA paNa be bheda karI traNa kAraNa. gaNAve che, ane kahe che ke jJAna e prakAzaka che, tapa e zeAdhaka che arthAta kamanI vijerA karI AtmAnI zuddhi kare che, ane saMyamathI gupti thAya che - arthAta navAM kamano baMdha thato nathI. - A traNane yoga e mokSa che (gA. 101). A ja vastune jinabhadra vistArathI dAkhalA-dalIlathI samajAvI che. uttarAdhyayananA 28mA adhyayanamAM vaLI tethI paNa AgaLa jaIne jJAna, darzana, cAritra ane tapane mokSamArga tarIke varNavyAM che. AmAM vizeSatA e che ke jIva je kAraNe dizA bhUlane chAMDI ThIka mAge Avyo ane je vinA tenI dizAmUla bhAge nahiM te samyagdarzana - zraddhAnane paNa gaNAvyuM che. umAsvAtie tapane samAveza cAritramAM ja karI daIne kahyuM ke - 'samyagdarzanazAnacAritrANi mokSamAMga :' jeo darzanane pRthaka nathI gaNAvatA temane mane paNa tene samAveza. jJAnamAM samajI levuM joIe; kAraNa avAyarUpa matijJAnane rUci aMza ja samyagdarzana che, tethI tene samAveza jJAnamAM thaI jAya che. 2010_03 Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - sthAnAM samavAyAMga: 1 jainetara dazanemAM te jJAnane mukhya mAnavuM ke kriyAne e viSe vivAdo cAlyA Ave che. nyAya -vaizeSika, sAMkhya, zAMkara vedAnta, mImAMsA ane mahAyAna boddha e badhAM jJAnane pradhAna mAne che ane bIjA keTalAMka karmane. sthaviravAdI bauddho zIla, samAdhi ane prajJA e traNane mekSanA upAya rU5 mAne che. paNa bhagavAna buddha tapasyAne mokSamArganA upAya gaNanArAone abhavya gaNAvyA che, ane mAtra zIla vizuddhine ja zramaNyAMga gaNAvyuM che. paNa ahIM e dhyAnamAM rAkhavuM joIe ke temaNe je tapa aMtaHzuddhi vinA karAyeluM hoya che tene ja niSedhyuM che; aMtakaraNanI zuddhi, kAyazuddhi ane vacanazuddhi pUrvaka-athavA to te te zuddhinI vRddhi karanAra - tapasyAne temaNe niSiddha nathI gaNI, e na bhUlavuM joIe. jue aMguttara0 4, 196. vaLI akuzala dharmonI vRddhi karanAra tapasyAne niSiddha gaNI che - kuzala dhamanI vRddhi karanArane nahi. - aMgu 0 10, 94. ahi mokSamArga vizenA bhagavatIgata (za0 1, u0 1, pR. 442) ane aMguttaragata (4, 175) praznottare vilakSaNa rIte samAnatA dharAve che. A sUtra sAthe aMguttaranuM eka sUtra sarakhAvavA jevuM che jyAM spaSTa kahyuM che ke vidyA ane caraNa e be hoya te bhikSu atyanta niSTha, atyanta lemI, atyaMta brahmacArI, atyanta paryavasAnavALe ane sarva devamanuSyomAM zreSTha thAya che. - aMguttara0 11, 11, 2010_03 Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sthAnAMga-samavAyAMga khaMDa 2 je tatvajJAna sthA-11 2010_03 Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2010_03 Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dravyAnuyoga 1. dravyonuM vagIkaraNa dravya be prakAranAM che - (1) 1. pariNata (pariNAmI - jIva ane pudgala); 2. apariNata (apariNamI - AkAza, dhama ane adhama). (2) 1. gatisamApanna (gamanazIla; jIva ane pudgala); 2. agatisamApanna (jIvaane pudgala sivAyanA). (3) 1. anantarAvagaDha (vartamAnakALe ja je kaI paNa AkAzapradezamAM, athavA kSetranI apekSA laIe te koI paNa eka AkAzapradezathI avyavahita pradezamAM Azrita hoya te.); 2. paraMparAvagADha (uparathI UlaTA te). [- sthA. 73] 1. sata kahe, vastu kahe, padArtha kahe ke dravya kahe e badhA zabdo samAnArthaka che. jIva, ajIva-pudgala, AkAza, dharmAstikAya ane adharmAstikAya e pAMca dravyo che. kAlane paNa juduM dravya gaNue to kula cha divya thAya.(vigata mATe juo A mALAnuM tattvArthasUtra, a. 5, sU. 2 I. ra. jana mate pariNAmI nahIM evuM keI dravya nathI. chatAM ahIM je - bheda pADyA che tenA khuta mATe juo prakaraNane aMte TippaNuM 1. 2010_03 Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 164 thAnAMgasamavAyagaH 2 rAzi1 be che - 1. jIvarAzi, 2. ajIvarAzi. [- sthA0 5; -sama. 2, 149.] samaya, AvalikA (= asaMkhyAta samaya; athavA eka zvAsocasane saMkhyAtame bhAga), AnaprANa (= sakhyAta AvalikA; huSTa ane nIrogI puruSanA urasa ane niHzvAsamAM jeTalo vakhata lAge te), stoka (= 7 zvAsocasa), kSaNa (= saMkhyAtA dhAsIsa), lava (= 7 oNka), muhUrta (= 77 lava athavA be ghaDI, athavA 3773 zvAsa jeTalo kALa), ahorAtra (= 30 muhUta), pakSa (= 15 ahorAtra), mAsa (=be pakSa), tratu (= be mAsa), ayana (=3 trAtu), saMvatsara (= 2 ayana), yuga (= 5 varSa), 100 varSa, 1000 varSa, lAkha vaSa, karADa vaSa, pUrvAga (= 84 lAkha varSa), pUrva (= 84 lAkha pUrvAga = 70560000000000 varSa), truTitAMga (=84 lAkha pUva), truTita (=84 lAkha traTitAMga), aTaTAMga; 1. samavAyAMganA - 14hmA ramUvamAM jIva ane ajIva rAzinI tenA bheda-prabhedo sAthe pUrI prarUpaNa samajI levAnI sUcanA che. TIkAkAra kahe che ke, A prarUpaNa zabdazaH prajJApanA sUtra pramANe samajI levI. prajJApanAne anuvAda A mALAmAM thavAnuM ja che eTale ahIM te utArI nathI. 2 . kALane sauthI sUkSma bheda. tene AgaLa bheda thaI zake nahIM. tenuM udAharaNa A pramANe ApavAmAM Ave che: se kamalapatra uparAupara rAkhyA hoya, temane kaI baLazALI yuvaka bhAlAnI aNIthI vIMdhe, tyAre eka patramAMthI bIjA patramAM jatAM bhAlAne jeTalo vakhata lAge, te kALanuM mApa paNa samaya na kahevAya. teTalAmAM te asaMkhyAta samaya lAge. Ane maLatuM vastra chedananuM paNa dRSTAMta che. juo anugadvAra, pR. 175. 2010_03 Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 165 1. dravyAnuga (ahIMthI zISaprahelikA sudhInA badhA vibhAgo pUrva pUrvathI uttarottara 84 lAkha gaNuM vadhAre samajavA) aTaTa, avavAMga, avava, hUhUkAMga, hUhUka, utpalAMga, utpala, padhAMga, padma, nalinAMga, nalina, akSanikurAMga, akSanikura, ayutAMga, ayuta, nayutAMga, nayuta, prayutAMga, prayuta, cUlikAMga, cUlikA, zISaprahelikAMga, zISaprahelikA; (ahIM sudhI vyAvahArika kAla che. ane tene saMkhyAta kALa kahevAya che. kAraNa ke te ApaNuthI barAbara gaNI zakAya che. A pachInuM je kAlamAna che, te paNa saMkhyAta te che ja, paNa te atizayavALA jJAnInI apekSAe. sAmAnya mANasa te kALane upamAthI ja samajI zake.) palyopama, sAgaropama, utsarpiNI, avasarpiNI- A badhA kAlavize jIva paNa che ane ajIva paNa che.1 [-sthA0 95] grAma (jemAM kara levAtuM hoya tevI vasati), nagara (jemAM kara na levAya te = nakara), nigama (vANiyAnuM raheThANa), rAjadhAnI (jemAM rAjAno abhiSeka thato hoya), beTa (jenA pharatI dhULanI dIvAla hoya te), kaba8 (halakuM nagara-jemAM halakA leke rahetA hoya), maDa (jenI cAre bAjue aDadhA yojanamAM kaI gAma na hoya te), droNamukha (jemAM javAne jalamArga ane sthalamAga- bane hoya), pattana (meTuM zahera), Akara (loha vagere dhAtunI khANa), Azrama (tIrthasthAna), saMbAdha (pavata Adi viSama bhUmimAM dhAnya saMgharavAnuM sthAna), saMniveza 1. juo prakaraNane aMte TippaNa 2. 2010_03 Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sthAnAMga samavAyAMga 2 (sArthavAhanA meTA sAthane UtaravAnuM sthAna), ghoSa (gokula; gAyone rahevAnuM sthAna), ArAma (upavana, strIpuruSane ArAma levAne maMDapa), udyAna (UjANI karavA jevuM bagIca), vana (jemAM eka ja jAtanAM jhADa meTA pramANamAM hoya), vanakhaMDa (jemAM aneka jAtanAM vRkSo hoya tevuM jaMgala), vApI (vAva - te cokhaMDI hoya che.), puSkariNI (goLAkAra jaLAzaya jemAM puSkara- kamaLa thatAM hoya), sarovara, sarovaranI hAra, kuvA, taLAva, kUDa, nadI, pRthvI, udadhi-ghanedadhi, vAtakadha (ghanavAta, tanuvAta), AkAzAntara (vAtankaMdhanI nIcenuM), valaya (pRthvIne vIMTAIne rahelA dhadadhi Adi), vigraha (lokanADInA vAMka), dvIpa, samudra, velA (samudranI bharatI), vedikA (oTale), dvAra (vijyAdi, tAraNa (e vijayAdi dvAranAM), narayika, nirayikAvAsa, yAvat vimAnika ane vaimAnikAvAsa, kalpa ane kalpavinAnAvAsa, varSa (bharatAdi), varSadhara parvata, kUTa (himavata kUTAdi), kUTAgAra (kUTamAMnAM bhavana), vijaya (cakavatI jene jIte che te), rAjadhAnI - A badhuM jIva paNa che ane ajIva paNa che. chAyA, Atapa, snA, aMdhakAra, unmAna, avamAna, atiyAnagRha (nagaramAM pravezatAM je ghara dekhAI Ave), 1. ahIM ra4 prakAranA jIvonA ra4 daMDaka samajI levAnA che. 2. AmAM grAma vagere acetana jaNAya che; paNa tyAM grAma Adine atha te te pradeza ane temAM vasanArA jIve e karavAthI teo jIva paNa kahevAya ane ajIva paNa kahevAya. 2010_03 Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1. dravyAnuga udyAnagRha, avaliba, saNi5vAya A badhuM paNa jIva ane ajIva che. [-sthAva 5] 2. astikAya - astikAyara pAMca che - 1. dharmAstikAya; 2. adharmAstikAya; 3. AkAzAstikAya; 4. jIvAstikAya; 5. pudgalAstikAya. [-sthA 441; -sama0 5] $ cAra astikAya avakAya che - 1. dharmAstikAya;2.adharmAstikAya; 3.AkAzAstikAya; 4. pudgalAstikAya. $ cAra astikAya arUpIkAya che - 1. dharmAstikAya; 2. adharmAstikAya; 3. AkAzAstikAya, 4. jIvAstikAya. [- sthA252] 1. TIkAkAra ane artha jaNAvatA nathI. rUDhithI jANI levAnI bhalAmaNa kare che. 2. A badhuM ajIva hovA chatAM jIvathI vyApta hovAthI jIva paNa kahevAya. 3. asaMkhya ke anantapradezano samUha jene heya te astikAya kahevAya. kAlane te samUha nathI tethI tene ahIM nathI gaye. A astikAyo viSe madraka zrAvakano anyatIthiM ka sAthe vAda thayo hato. teNe pratipAdana karyuM ke, temAnAM badhA bhale ApaNe carmacakSue na joI zakIe chatAM te mAna vA te joIe; kAraNa, je ApaNe na joIe zakIe te na hoya, te to ApaNe ghaNuM nathI joI zakatA paNa te badhuM hoya te che ja ityAdi. -bhagavatI za0 18, u. 7, pR. 237. ahIM je varNana che, tevuM varNana paNa bhagavatImAM maLe che.- bhagavatI 2. 10, pR0 para3. astikAnA paryA mATe juo bhagavatI 20. 2. pR0 pa33. 2010_03 Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 118 sthAnAM samavAyAMga 2 - A cAranA pradeze sarakhA che eTale ke asaMkhyAta pradeze che- 1. dharmAstikAya; 2. adharmAstikAya; 3. lokAkAza; 4. eka jIva. * [- sthA, 334 } A cArane ATha madhyapradeza che - 1. dharmAstikAya; 2. adharmAstikAya; 3. AkAzAstikAya; 4. jIva. [- sthA. 6ra4 } 3. navatattva bhAvapadAtha navara che - 1. jIva; 2. ajIva; 3. puNya, 4. pApa; 5. Asava; 6. saMvara; 7. nija rA; 8 bandha; 9. mokSa. [- sthA. 665] * 1. ghama, adharma ane AkAza e traNe dravyanA meranI madhyamAM rahelA ATha pradezane rucakapradeze kahe che. A TucakapradezathI dizAnI zarUAta thAya che. jIva jyAre kevalisamududhAtanI avasthAmAM hoya che tyAre tenA je ATha pradeze cakastha heya te phucaka kahevAya che; ane kevalisamududhAtAvasthAmAM na hoya, tyAre ATha avicala evA madhyamAM rahelA pradeza ahIM samajavAnA che. 2. mukhyapaNe te jIva ane ajIva evA paramArtharUpa be ja padArtha che, chatAM A e be dravyane ja vistAra karIne nava eTalA mATe kahyA che ke temane mokSazAstramAM upayogI che. A nava tatvanI yathArtha zraddhA e ja samyagdarzana che. ane te ja mekSamArgopayogI che. umAsvAti purvapApane judA nathI gaNatA. uttarAdhyayanamAM A navanI gaNatarI che. 28 24. 2010_03 Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1. dravyAnuga 4. dravyAnuyoga dravyAnuyoga daza prakArano che - 1. dravyAnuga (jIvAdi dravya dravya kevI rIte che tenI samaja); * - 2. mAtRkAnuga (pravacananA uddabhavasthAna jevI tripadI - utpAda, vyaya ane dhrauvya viSe samaja); 3. ekArthikAnuga (eka atha" mATe aneka vAcaka zabdonI samaja); 4. karaNAnuyoga (kaI paNa dravyanI kriyAmAM karaNa - sAdhakatama zuM che tenI samaja); 5. apitAnapitAnuyoga (dravyane gauNa mukhyapaNe vicAra); 6. bhAvitAbhAvitAnu(dravyAntaranA saMsAthI bhAvita - vAsita, ke tema na thAya tyAre avAsita dravya kevI rIte thAya che tenI samaja); 7. bAhyAbAhyAnu. (dravyanA bAhyAbahAne vicAra ) 8. zAzvatAzAzvatAnu (drAnI nityatA anityatA, viSe samaja); 9, tathyajJAnAnu. (padArtha je hoya tevuM ja jJAna karavuM te); 10. atathyajJAnAnu mithyAjJAna zuM kahevAya tenI samaja). [-sthA 727] 1. anuyoga eTale vyAkhyAna, spaSTIkaraNa. viSacabhedathI tenA cAra bheda che - (1) caraNakaraNanuga(mUla ane uttara guNanuM vyAkhyAna), (2) dharmakathAnuga (carinuM varNana), (3) gaNitAnuga (lokane viSe AvelA padArthone parimANunI samaja), (4) dravyAnuga (jIvAdi dravyanI samaja). 2010_03 Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sthAnAMgasamavAyAMga: 2 sava cAra che - 1. nAmasava (sarva evuM jenuM nAma heya), 2. sthApanAsava (kaI vastu viSe ema samajavuM ke temAM badhuM AvI gayuM te), * 3. Adezasava (kaMIka nyUna hoya te paNa vyavahArathI ke upagathI tene saMpUrNa kahevuM te 1), 4. niravazeSa sarva (saMpUNane lakSIne je vyavahAra thAya te). [- sthA. 299] TipaNa 1. badhAM dravyo pariNamanazIla che. arthAta te phUTastha nitya paNa nathI ane niravayavinAzI paNa nathI. paNa pariNAmI nitya - nityAnitya che. pratyeka dravyanA be aMza che - dhruvAMza ane abruvAMza. dhruvAza traNe kALamAM anuvRtta hovAthI zAzvata che ane tene laIne vastunI nityatAne vyavahAra thAya che. A ghavAMza te dravyAMza. adhUMvAMza e paryAyAMza che ane tene laIne vastumAM utpatti ane vyayanuM bhAna thAya che. te azAzvata hovAthI tene laIne vastumAM anityatAne vyavahAra thAya che. jaina mate koI paNa evuM dravya nathI je pariNAmI na hoya; paraMtu A sUtramAM kone pariNata ane apariNata evA be bhAgamAM vahecyAM che. eTale prazna e thAya che ke zuM kaI evuM dravya che je pariNamI paNa heya? ahIM TIkAkAre pariNata dravyomAM jIva ane pudgalano samAveza karyo che ane bAkInAM apariNatamAM samajI levAM joIe ema phalita thAya che. A khulAsAnuM samAdhAna ema jaNAya che ke, AkAza, dharmAstikAya ane adharmAstikAyamAM visadaza pariNamana nahi thatuM hovAthI temane TIkAkAre apariNatamAM gaNAvyAM haze. tyAre jIva ane pudgalamAM saTaza ane videza ane jAtanAM pariNAme spaSTapaNe jaNAya che tethI temane pariNatamAM gaNAvyAM che. 1. jemake pADImAM thoDuM dhI hoya chatAM koI kahe ke badhuM dhI khalAsa thaI gayuM. 2010_03 Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2. jIva vicAra 171 ' ukta praznane khulAse A pramANe paNa thaI zake che, pratyeka vastu divyanI apekSAe to apariNata che ane paryAyanI apekSAe pariNata che tethI temanA pariNata ane apariNata evA be bheda thaI zake che. 2. kAlane je bhinna dravya na mAnavAmAM Ave to te jIva ane ajIvanA paryAyarUpa gaNAya. paryAya ane paryAyavAnane bheda paNa che ane abheda paNa che. ahIM paryAya ane paryAyInA abhedanI apekSAe jIvana tathA AjIvana kAlarUpa paryAne jIva ane ajIva kahyA che. jinAcAryomAM kAla vize be paraMparA che. ekane mate kAla e svataMtra vyarUpa che. tyAre bIjAne mate kAla e svataMtra dravya nahi, paNa jIva ane ajIva dravyanA paryAyarUpa che. A sUtra bIjA matanI apekSAe che ema samajavuM. vizeSa mATe juo caturtha hindI kama granya pR. 157. jIvavicAra '1, jIvalakSaNa jIvAstikAya avarNa, agaMdha, rasa, aspRza, arUpI, zAzvata, avasthita loka dravya che. 1. dravyanI apekSAe jIvAstikAya anaMta, arUpI zAzvata jIvadravya rUpa che. 2. kSetranI apekSAe AkhA lokamAM jIvadravyo che. 3. kAlanI apekSAe jIvadravya trikALamAM sthitivALuM, dhruva, nitya, zAzvata, akSata, avyaya ane avasthita che. ja. bhAvathI chavadravya, agaMdha, avarNa, arasa, aspRza ane arUpI che. 5. guNathI jIvadravya upagaguNavALuM dravya che. 2010_03 Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ja sthAnAM samavAyAMga 2 A pAMca prakAre te samajavuM joIe. [- sthA0 441] 2. jIvabhede AtmA eka che. [- samara 16 -- sthA0 1] vidvAna eka che. [-sthA. 3ra ] sava jIvanA be prakAre - (1) 1. siddha; 2. asiddha - saMsArI. (2) 1. sendriya; 2. anindriya (aparyApta jI, iMdripagazUnya kevalI, ane siddha). (3) 1. sakAyika, 2. akAyika -siddha. (4) 1. sayogI; 2. agI (caudamA guNasthAnavatI agI kevalI ane siddha). " (5) 1. saveda; 2. aveda (anivRtti bAdarAdi che guNasthAnavatI jI ane siddha). 1. dravyanI apekSAe eka che ane pradezonI apekSAe aneka che, kAraNa AtmAnA pradeze asaMkhya che. athavA bhinna bhinna paryAnI apekSAe AtmA aneka hevA chatAM dhruva cetanadravyanI apekSAe eka che kAraNe te cetanA sthira che - nitya che. nitya hevAthI eka che. ane manuSyAdi AtmAnA paryAye asthira - anitya hovAthI aneka che - eTale te paryAyanI apekSAe AtmA aneka che. athavA sAmAnyanI apekSAe eTale ke badhA AtmAmAM cita rUpa dharma samAna che tenI apekSAe ananta AtmAne eka kahI zakAya; ane chatAM badhI Atmavyaktio judI. judI che eTale - e vizenI apekSAe - AtmA aneka paNa kahI zakAya. 2. ahIM gaNAvelA jIvanA bhedena prakAra bhagavatImAM paNa che. pR. 339. A ja bhedane laIne tyAM jJAnano vicAra karavAmAM AvyuM che. 2010_03 Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2. chavavicAra 173 (6) 1. sakaSAya; 2. akaSAya (upazAMtahAdi cAra guNasthAnavatI jI ane siddha). (7) 1. salephsa; 2. elekya (caudamAM guNasthAnavatI ayogI kevalI ane siddha). (8) 1. jJAnI (samyagadaSTi, kAraNa tenuM jJAna ja jJAna kahevAya che); 2. ajJAnI. (9) 1. sAkAropayukta(jJAnepagavALA), 2.anAkAre payukta (dazane pagavALA). (10) 1. AhAraka; 2. anAhAraka (vigrahagatisamApana jIva, samudraghAta dazAmAM rahela kevaLI, ayogI, ane siddha). (11) 1. bhASaka; 2. abhASaka (ayogI ane siddha). (12) 1. carama 2. acarama.1 (13) azarIrI, 2. azarIrI-siddha. [ sthA0 101] sava jIvanA traNa prakAre- (1) 1. samyagdaSTi, 2. mithyASTi, 3, samyamithyAdRSTi (trIje guNasthAne rahelo jIva). (2) 1. paryAptakara 2. aparyAptaka, 3. paryAptaka aparyAptaka - siddha. (3) 1. paritta (pratyeka zarIrI), 2. aparita (sAdhAraNa zarIrI), 3. noaparitta (siddha). 1. TIkAkArane mate carama eTale jene aMtima bhava thavAno hoya tevA; ane acarama eTale bhavya (mekSanA adhikArI ) hovA chatAM jemane aMtima bhava thavAno na hoya tevA. jue prakaraNane aMte TippaNuM 1. 2. jeNe AhArAdi paNi bAMdhI pUrI karI che te jIva te paryApta. 2010_03 * Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (c)ja sthAnAMgalsamavAyAMga 2 (4) 1. sUkSma, 2. bAdara, 3. sUkSma-bAdara (siddha). (5) 1. saMjJI, 2. asaMjJI, 3. sannI-neasaMzI (siddha). (6) 1. bhavya, 2. abhavya, 3. bhavya-noabhavya (siddha). -sthA. 162 ] sava jIvanA cAra prakAre - (1) 1. managI ,1 2. vacanagIra, 3. kAyayogI, 4. ayogI (niruddha vegavALA kevaLI ane siddha). (2) 1. strIvedaka, ra. puruSavedaka, 3. napuMsakavedaka, 4. veidaka (anivRtti bAdarAdi cha guNasthAnavatI jI ane siddha). (3) 1. cakSudaMzanI -caturindriyAdi, 2. acakSurdazanI - ekendriyAdi, 3. avadhidazanI, 4. kevaladazanI. () 1. sayata-sarvavirativALe sAdhu, 2. asaMyati- avirata, 3. saMyatAsayata - dezavirata upAsaka, 4. saMyata-asaMyati-siddha. [-sthA 365] sava jIvanA pAMca prakAre - (1) 1. phodhakaSAyI, 2. mAnakaSAyI, 3 mAyAkaSAyI, 4. bhakaSAyI, 5. akaSAyI (upazAMtahAdi cAra guNasthAnavatI che ane siddha). 1. jene maneyoga hoya tene bIjA be vacana- ane kAga hoya che paNa ahIM mananI pradhAnatA gaNI tevA jIvone manovegI kahyA chesaMjJI paMcendriya. 2. vacanayogavALAne paNa kAyayoga hoya che paNa e be pegamAM vacananI mukhyatA che, mATe tevA cha kAyamI gaNAya che - dvIndriyAdi 3. kAyayogI jene mAtra kAga hoya tevA- ekendriya cho. 2010_03 Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2. jIvavicAra 17 (2) 1. naiyika, 2. tiyA~ca, 3. manuSya, 4. deva, 5. siddha. [ "sthA0 458 ] sarva jIvanA cha prakAra (1) 1. AbhinibAdhikajJAnI, 2. zrutajJAnI, 3. avadhi jJAnI 4. mana:paryayajJAnI, 5. kaivalajJAnI, 6. ajJAnI (matiajJAnI, zrutaajJAnI ane vibha'gajJAnI ). (2) 1. ekendriya; 2. Indriya, 3. trIndriya, 4. catu. rindriya, 5. pa Mcendriya, 6. anindriya (aparyApta jIvA, iMdriyogazUnya kaivalI ane siddha). (3) 1. audArika zarIrI -tiyaMca ane manuSya, 2. vaikriyazarIrI - nAraka ane deva, 3. AhAraka zarIrI - viziSTa sayata, 4 tejasa zarIrI,15. kAmaNu zarIrI, 6azarIrI -siddha. [ "sthA0 483 ] sarva jIvanA sAta prakAra * (1) 1. pRthvIkAyika, 2. ApkAyika, 3. tejaskAyika, 4. vAyukAyika, 5. vanaspatikAyika, 6. trasakAyika, 7. akAyika * siddha. -- ------------ G (2) 1. kRSNalekSI,2 2. nIlalekSI, 3. kApAtaleSI, 4. telekSI, 5. padmalekSI, 6. zukalalekSI, 7. alekSIayAgI kevaLI ane siddha, [-sthA. 562] 1. ekaluM tejasArIra kAI jIvane hAtuM nathI. tema ekyuM kANa zarIra paNa koI jIvane hotuM nathI. paNa jIva jyAre eka zarIra cheADI maraNa vakhate khIntu zarIra grahaNa karavA jAya che, te dRramiyAnamAM aMtaragatimAM tejasa ane kAmhaNa e banne zarIra hoya che. e emAMthI kAI ekane pradhAna gaNI tejasazarIra kAma ArIra jIvane kahevAya. 2. lezmAnI samadbhUta mATe jIe prakaraNane aMte TippaNlR na. 2. _2010_03 Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sthAna samavAyAga 2 sava jIvanA ATha prakAre- (1) 1. narayika, 2. tiyaca, 3. tiyacI, 4. manuSya, 5. manuSpI, 6. deva, 7. devI, 8. siddha. (2) 1. AbhinidhikajJAnI, 2. AbhinidhikaajJAnI, 3. zrata jJAnI, 4. zrata ajJAnI, 5. avadhijJAnI, 6. vibhaMjJAnI, 7. manaHpayayajJAnI, 8. kevalajJAnI. [- sthAva 646] sava jIvanA daza prakAro - (1) 1-5. pRthvIkAyika yAvat vanaspatikAyika, 6. dviIndriya, 7. trIkvi , 8. caturindriya, 9. paMcendriya, 10. anindriya (aparyApta, iMdriyogazUnya kevaLI, ane siddha). (2) 1. prathamasamaya narayika (nArakarUpe jene eka ja rasamaya thayo hoya tevA nAraka), 2. aprathamasamaya narayika, 3. prathamasamaya tiyaca, 4. aprathamasamaya tiyaca, pa. prathamasamaya manuSya, 6. aprathamasamaya manuSya, 7. prathamasamaya deva, 8. aprathamasamaya deva, 9. prathamasamaya siddha, 10. aprathamasamaya siddha. [-- sthA. chaLa] 3. jIvavagaNa S sasArI jIvavagaNa - [daMDaka 1] narakanA jIvenI eka vagaNa. 1. samyagRSTi puruSanAM mati zrata, avadhi e jJAne jJAna kahevAya che, paNa mithyASTipuruSanAM e traNe jJAna ajJAna kahevAya che. avadhiajJAna eTale ja virbhAgajJAna. 2010_03 Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2. jIva vicAra (daza bhavanapati) [42] asurakumAranI eka vA, [60 3] nAgakumAranI [60 4] suvaNukumAranI [65] vidyutkrumAranI [da 6] agnikumAranI [k. 7] dvIpakumAranI [60 8] udadhikumAranI [da0 9] dikkumAranI [60 10] pavanakumAranI,, [g0 11] stanitakumAranI,, (pAMca sthAvara kAca) 27 ,, sthA-12 "" ,, "" "" "" 77 [60 12] pRthvIkAyanI [60 13] akAyanI [6'0 14] tejaskAyanI [da 15] vAyukAyanI [16] vanaspatikAyanI,, 77 "" ,, * "" "" 27 27 eka vA, "" rd 29 "" "" "" ,, ,, "" (sakAya) [60 17] dvIndriyanI eka vagaNA, [60 18] trIndriyanI [da'019] caturindriyanI,, [60 20] paMcendriyanI [60 21] manuSyanI ,, "" ,, "" "" "" (deva ) [da0 22] vyantaranI eka vagaNA, [60 23] jyAtiSInI eka vagaNA, _2010_03 177 Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 178 sthAnAMgansamavAyAMga: 2 [nlR0 24] vaimAnikanI eka vA. A 24 jIva'DakanI 24 vagaNuA che. huM bhavya-abhavya vA 1 1. eka bhavya jIveAnI vagaNA, 2. eka abhavyajIvAnI vA. [naM. 1] 1. eka bhavya nArakanI vaNA, 2. eka alabhya nArakanI vA. [da'. 2-24] 1-2 asurakumArAdi bAkInA jIvanA 23 daMDakamAM bhavya vaNA ane abhavya vA samajI levI. SS dRSTivaga`NA ~~ 1. eka samyagdaSTi jIvAnI vAra, eka mithyAdraSTi (mithyAtva mAhanIyanA uyathI jemanI dRSTi viparIta thaI gaI hoya tevA badhA ) jIvAnI vA, 3. eka samithyAdRSTi jIvAnI vA. [60 1] 1. samyagdaSTi nArakanI vagaNA, 1. jemanI mukti thavAnI che tevA vA te bhavya. jemanI mukti nathI thavAnI tevA jIve te abhavya. bhavya ane abhanya jIvarUpe aa samAna che paNa baMnene bheda svabhAvakRta che. jema jIva ane AkAza ane dravyarUpe samAna heAvA chatAM temanA bheda svabhAvathI che. 2. AmAM kSAyika samyagadRSTi jIveA, kSAyeApazamika samyagdaSTi jIve ane auyazamika samyagadRSTi venA cathAyeAgya samAveza che. 3. mizrASTivALA treA jinapadeza pratye udAsIna heAya che. mithyAtvamehanIyakama dRlikAnA traNa bhAga hoya che. :~ azuddha, adha vizuddha, ane vizuddha. temAM jyAre adhavizuddha dalikAnA uddaya hoya che, tyAre va mizradRSTivALA thAya che. AvI sthiti mAtra aMtarmuhUta sudhI Take che. tyAra pachI kAM tA mithyASTi thaI jAya che athavA samyagdaSTi. 2010_03 Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2. jIva vicAra 2. mithyASTinArakanI vagaNuM, 3. samyamithyAdaSTi nArakanI vagaNa. diMve ra-11] 1-3. daza bhavanapatinI paNa nAraka jema traNa traNa vagaNa. [daM012] 1. mithyASTi pRthvIkAyanI eka vagaNa. di013-16]1. apakAyAdi cAra sthAvaranI paNa eka eka vagaNe pRthvIkAyanI jema. [6 17] 1. samyagdaSTi kIndriyanI eka vagaNuM, - 2. mithyAdRSTi dvIndriyanI eka vagaNa. [E018-19] 1-2. trIndriya ane caturindriyanI paNa babbe vagaNa hIndriya jema. [E 20-24] 1-3. paMcendriya tiyacathI vaimAnika sudhInA jInI traNa traNa vagaNao nAraka jI jevI ja che. - huM kRSNa ane zulapAkSika chAnI vagaNa - 1. kRSNapAkSika nI eka vagaNa, * 2. zulapAkSika jIvonI eka vagaNa. [daM0 1] 1. kRSNapAkSika nArakanI eka vagaNa, 2. zuklapAkSika nArakanI eka vagaNuM. [60 2-24] 1-2. asurakumArAdi bAkInA ra3 jIvadaDakamAM paNa nAraka jema bakhe vagaNa che. 1. pRthvIkAyika sarva jIva mithyAdRSTi ja hoya che. tethI temanI ahIM eka ja vargaNa gaNI che. A ja pramANe je daMDakamAM traNamAMthI jeTalI daSTi saMbhave che, te daMDakamAM teTalI ja vargaNa batAvI che. 2. jemane ardhapula parAvartathI ocho saMsAra bAkI hoya te zukla pakSika, ane jemane tethI vadhAre bAkI hoya te kRSNapAkSika. 2010_03 Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sthAnAMgasamavAyAMga: 2 $ lezyA vagaNa - 1. kRSNa lephsAvALA jInI eka vagaNa, 2. nIla lephsAvALA jInI eka vagaNa, 3. kApata lephsAvALA chAnI eka vagaNuM, 4. te lephsAvALA jIvanI eka vagaNa, 5. padma lephsAvALA jIvenI eka vagaNa, 6. zukla lezyAvALA jInI eka vagaNa. [daM, 1] 1. kRSNa lephsAvALA nArakanI eka vagaNa, 2. nIla lephsAvALA nArakanI eka vagaNA, . . 3. kApAta lephsAvALA nArakanI eka vagaNa. [6. ra-11] 1. kRSNalezyAvALA bhavanapatinI daza vagaNa, 2. nIla lephsAvALA bhavanapatinI daza vagaNa, 3. kApAta lezyAvALA bhavanapatinI daza vagaNuM, 4. tejalezyAvALA bhavanapatinI daza vagaNa. [8. 12-13] 1-4. pRthvI ane aplAyanI cAra cAra vagaNA bhavanapatinI jema ja che. jiM0 14-15] 1-3. tejasa ane vAyu kAyanI traNa traNa vagaNa nArakanI jema che. [daM, 16] 1-4. vanaspatikAyanI cAra gaNu bhavanapatinI jema che. [daM0 17-19] 1-3. zrIndriya, trIndriya ane caturindriyanA traNa traNa vagaNa nArakanI jema che. [ 80 20, 21] 1-6. paMcendriya tiryaMca ane manuSyanI cha lezyAnI cha cha vagaNuM che. [daM, 22] 1-4. vyantaranI bhavanapati jema cAra vagaNuM. 1. lezyAnI mAhitI mATe juo prakaraNane aMte TippaNa 2. 2010_03 Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jI 2. jIva vicAra [daM, 23] . te lephsAvALA tiSInI eka vagaNuM. [E0 24] 4. tejalezyAvALA vaimAnikanI eka vagaNa. 5. padmazyAvALA vaiimAnikAnI eka vagaNa. 6. zukla lezyAvALA vaimAnikenI eka vagaNa. $ bhavyAbhavya ane vezyA saMgI vagaNana- (ba) 1. kRSNa lezyAvALA bhavya jIvenI eka vagaNa, 2. nIla lephsAvALA bhavya chAnI eka vagaNa, 3. kApatalephsAvALA bhavya jIvenI vagaNa, 4. tejoleizyAvALA bhavya jIvonI vagaNa, pa. padmalezyAvALA bhavya jInI vagaNuM, 6. zukalezyAvALA bhavya jIvonI vagaNa. (gA) 1. kRSNalezyAvALA abhavya jInI eka vagaNa. 2. nIlalezyAvALA 3. kApatalezyAvALA 4. te lephsAvALA 5. padmalephsAvALA 6. zuklalezyAvALA diM01] . 1. kRSNalezyAvALA bhavya nArakanI eka vagaNa, 2. nIlalezyAvALA bhavya nArakanI eka vagaNa, 3. kApatalezyAvALA bhavya nArakanI eka vagaNuM. HT. 1. kRSNalephsAvALA abhavya nArakanI eka vagaNa, 2. nIlalezyAvALA abhavya nArakanI vagaNa, 3. kApatalezyAvALA abhavyanArakanI eka vagaNa. 1. AnI sAthe aMguttara nikAsamAM (6.57) vaNavelI pUraNa kazyapanI cha abhijAtio sarakhAvavA jevI che. juo prakaraNane aMte TippaNa 3. 2010_03 Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 11 sthAnAMga-samavAyAMga:2 [60 2-11] eN. 1-3. deza bhavanapatinI nAraka pramANe. 4. teolezyAvALA bhavya bhavanapatinI deza vagaNuA. 4. 1.-3. deza bhavanapatinI nAraka pramANe. 4. teolezyAvALA abhavyabhavanapatinI daza vagaNuA. [60 12-13 ] 6., baTM. 1-4. pRthvI ane akAyanI bhavanapati ma. [60 14-15 ] ., 4, 13. tejasa ane vAyukAyanI nArakanI jema. [da0 16] ga, ga, 1-4. vanaspatikAyanI bhavanapati jema. [40 17-19 ] 2, 6, 1-3. dvi-indriya, trIndriya ane caturindriyanI nAka jema. [60 2021] paMcendriya tiyA~ca ane manuSyamAM 6. 1-4. bhavanapati jema. 5. padmalezyAvALA bhavyanI vagaNA. 6. zukla lezyAvALA bhavyanI vA bA. 1-4. bhavanapati ema. 5. padmalezyAvALA abhavyanI vaNo. 6. zuklalesyAvALA abhavyanI vagaNuA. [60 22] ma., A. 1-4. vyantaranI bhavanapati jema. [40 23] =. 4. teolezyAvALA bhanya jyAtiSInI eka vA. 34. 4. tejalezyAvALA abhavya janmyAtiSInI eka vagaNA. [60 24] naM. 4. teolezyAvALA bhavya vaimAnikAnI eka vagaNA. 5. padmalezyAvALA bhavya vaimAnikAnI eka vaNA. 6. zuklalesyAvALA ',, 2010_03 "" Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2. jIva vicAra 13 mA. 4 tejalezyAvALA abhavya vaimAnikAnI eka vagaNuM. pa. palezyAvALA da. zuklalesyAvALA $ lezyA ane dRSTisaMgI vagaNA- . 1. kRSNalezyAvALA samyagdaSTinI eka vagaNa. 2. nIlalephsAvALA 3. kApAtalezyAvALA 4. te jele zyAvALA pa. palezyAvALA 6. zuklalezyAvALA A. 1. kRSNalezyAvALA mithyASTinI eka vagaNuM. 2. nIlalezyAvALA 3. kApatalezyAvALA 4. tejalezyAvALA pa. palezyAvALA 6. zulalesyAvALA 3. 1. kRSNalezyAvALA samyagamithyASTijIvonI eka vagaNa. 2. nIlabhyovALA samyagu mithyASTinI eka vagaNuM. 3. kApelezyAvALA 4. te lephsAvALA pa. palezyAvALA 6. zukalalezyAvALA 601] . 1. kRSNalezyAvALA samyagadaSTi nArakanI eka vagaNuM. 2. nIlalezyAvALA samyaSTi nArakanI eka vagaNa. 3. kAMtilephsAvALA , 2010_03 Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 194 sthAnAMga-samavAyAMga: 2 ba. 1. kRSNelesyAvALA mithyAsRSTi nArakanI eka vagaNA. 2. nIlalezyAvALA 3. kApAtalezyAvALA "" 77 rU. 1 kRSNulesyAvALA sabhyamithyASTi nAranI eka vagaNA. 2. nIlalezyAvALA sabhyamithyASTi nArakanI eka vA. 3. kApAtalesyAvALA samithyA-STi nArakanI eka vagaNA. [40 2-11] a. 1-3. nAka jema. ,, ,, 4. tejolezyAvALA samyagdaSTa bhavanapatinI vagaNA. 2010_03 A. 1-3. nAraka jema. 4. tejolezyAvALA mithyASTi bhavanapatinI vagaNA. rU. 1-3. nAraka jema. 4. teolezyAvALA sabhyamithyASTi bhavanapatinI vagaNA. [60 12] bA. 1-4. pRthvIkAyanI bhavanapati jema vA. [60 13] bA. 1-4. aplAyanI bhavanapati jema vA. [draM 14] A. 1-3 tejaskAyanI nAraka jema vA. [da0 15] . 1-3. vAyukAyanI nAraka jema vA. [da'0 16] . 1-4. vanaspatikAyanI bhavanapati jema vagaNuA. [60 17] sa. 1-3. dvi-indriyanI nAraka jema vA. 6. 1-3. iindriyanI nAraka jaima vagaNuA. [g0 18] . 6, 1-3. trIndriyanI nAraka jema. [60 19] eN. . 1-3. caturindriyanI nAraka jema. Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2. jIva vicAra di0 20] . 1-4. paMcendriyatiya"canI bhavanapati jema. pa. padmalezyAvALA samyagdaSTi pacendriya tiyacanI eka vagaNa. 6. zuklalezyAvALA samyagadRSTi paMcendriya tiyacanI eka vagaNa. 3. 1-4. bhavanapati jema, 5. padmazyAvALA mithyASTi tiya"ca paMcendri yanI eka vagaNa. 6. zalezyAvALA mithyASTi tiryaMca paMcendri canI eka vagaNuM. rU. 1-4. bhavanapati jema. ' pa. padmalezyAvALA samyazmithyASTi tiyaca pacenidrayanI eka vaINA. 6. zuklalezyAvALA samyagamithyASTi tiyaca paMcendriyanI eka vagaNa. [dR0 21] . mA. rU. 1-6. manuSyanI paMcendriya tiya"ca jema. [daM0 22] . FT. . 1-4. 0cantaranI bhavanapati jema. [daM0 23] . 4. tejalezyAvALA samyagdaSTi jyotiSkanI eka vagaNa. bA.4. tejalezyAvALA mithyAdaSTi jyotiSkanI eka vagaNa. rU. 4. te lephsAvALA samyagamithyAdaSTi tiSka [ 80 24] . 3. rU. 4-6. vaimAnikanI tiya"ca pacendriyanI jema, lehyA ane pAkSikasaMgI vagaNache. 1. kRSNalezyAvALA kRSNa pAkSika nI eka vagaNa 2. nalalezyAvALA. 2010_03 Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sthAnAMgasamavAyAMga 2 3. kApatalezyAvALA kRSNapAkSika nI eka vagaNa. 4. te lephsAvALA . . 5. padhalephsAvALA 6. zuklalephsAvALA . 1. kRSNa lezyAvALA zukla pAkSika nI eka vagaNa. 2. nIlalezyAvALA. 3. kAtilezyAvALA. 4. te jele zyAvALA 5. padmalezyAvALA 6. zuklalezyAvALA daM0 1] . 1. kRSNalezyAvALA kRSNapAkSika nArakanI eka vagaNa. 2. nIlalezyAvALA , 3. kApatasyAvALA , A. 1. kRSNalezyAvALA zukla pAkSika nArakanI eka vagaNa. 2. nIlalezyAvALA 3. kApAtalephsAvALA ,, [ daM0 ra-11] ka. 1. kRSNalezyAvALA kRSNapAkSika bhavanapatinI vagaNa. - 2. nIlalezyAvALA kRSNapAkSika , 3. kApatalezyAvALA ,, 4. te jeleksAvALA , Sr. 1. kRSNalezyAvALA zukla pAkSika bhavanapatinI vagaNa. - 2. nIlezyAvALA , 13. kApatalephsAvALA , 4. te lephsAvALA , * * 2010_03 Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2. jIva vicAra | dara 12-13] . IT. 1-4. pRthvIkAya ane aplAyanI bhavanapati jema vagaNa. [ 60 14-15] . sa. 1-3. tejas ane vAyukAyanI vagaNuM nAraka jema. daM, 16] . . 1-4. vanaspatikAyanI vagaNa bhavana patinI jema. daM0 17-19] . 3. 1-3. dvIndriya, trIndriya ane caturindriyanI vagaNa nAraka jema. di0 20] . 1-4. paMcendriya tayacanI vagaNa bhavanapati jema. 5. palezyAvALA kRSNapAkSika paMcendriya tiyacanI eka vagaNuM. 6. zulalezyAvALA kRSNapAkSika paMcendriya tiyacanI eka vagaNuM. bA. 1-4. paMcendriya tiyacanI bhavanapati jema. pa. padmalezyAvALA, zulapAkSika paMcendriya tiyacanI eka vagaNa. 6. zuklalezyAvALA zukla pAkSika paMcendriya tiyacanI eka gaNA. daM0 21] . . 1-6. manuSyanI vagaNa tiryaMca jema. [ daM0 ra2] 1. vyastaranI vagaNA bhavanapati jema. [ 0 23] ka. 4. tejalezyAvALA kRSNapAkSika jayotiSkanI eka vagaNa, . 4. tejalezyAvALA zulapAkSika jyotiSkanI eka vagaNa. daM0 24] . 4. tejolezyAvALA kRSNapAkSika vimAnikanI - eka vagaNuM. 2010_03 Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sthAnAMga samavAyAMga 2 5. padmalezyAvALA kRSNapAkSika vaimAnikanI eka vagaNa. 6. zulalezyAvALA T. 4. te jele zyAvALA zulapAkSikanI vaimAnikanI eka vagaNa. ( pa. padmazyAvALA zukalapAkSika vaimAnikenI eka vagaNa. : 6. zuklalezyAvALA zulapAkSika vaimAnikenI eka vagaNa. A ATha 24 daMDaka che. [sthA0 51] 4 siddhavargaNA chuM anantarasiddha vagaNa- 1. tIrthasiddhonI eka vagaNa. (tItha, eTale ke saMghanA astitvamAM siddha thayelA. udA. rASabhadevanA gaNadhara RSabhasenAdi). 2. atIrthasiddhonI eka vagaNA (tIthane vyavacheda hoya te vakhate siddha thayelA. udA. marudevI). 3. tIrthaMkara siddhonI eka vagaNuM (tIrthakara thaIne je siddha thayA hoya tevA - RSabhAdi). 4. atIrthakara siddhonI eka vagaNuM (tIthakara sivAyanA je siddha thayA che tevA gautamAdi). 5. svayaMsabuddha siddhonI eka vagaNe (keInA. upadeza vinA tathA bAhya keI nimitta vinA pitAnI meLe ja jemane dhilAbha thAya che). 1. je hamaNAM ja siddha thayA hoya tevA prathamasamaya siddha, eTale. ke jemane siddha thayAne hajI prathama samaya che, te anandarasiddha che. A paMdara bheda paraspara vyavachedaka na samajavA. 2010_03 Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2. jIva vicAra 189 6. pratyekabuddha siddhonI eka vagaNa (gurunA upadeza vinA paNa kaI bAhya nimitta maLatAM jene dhilAbha thAya che). 9. buddhAdhita siddhonI eka vagaNa (AcAyanA upadezathI bedha pAmelA je siddha thayA hoya te). 8. strIliMga siddhonI eka vagaNa. 9. puMlliMga siddhonI eka vagaNa. 10. napuMsakaliMga siddhonI eka vagaNa. 11. svaliMgasiddhonI eka vagaNuM (jainanA liMge siddha thayelA). 12. anyaliMgasiddhonI eka vagaNa (ajaina parivrAjakAdinA liMge siddha thayelA)... 13. gRhiliMgasiddhonI eka vagaNa (gRhasthanA kapaDAM paheryA hoya ane siddha thayelA-marudevI jevAo). 14. ekasiddha siddhonI eka vagaNa (eka samayamAM eka ja siddha thayelA hoya tevAonI). 15. anekasiddha siddhonI eka vagaNuM (eka ja samayamAM bethI mAMDIne 108 sudhI siddha thayelAonI). - 6 paraMparasiddhanI vagaNuM- 1. aprathamasamayasiddhonI eka vagaNA.2 2. krisamayasiddhonI eka vagaNuM. 3. trisamayasiddhonI eka vagaNa. 4. catu samayasiddhonI eka vagaNa. 1.siddha thayAne jemane ekathI vadhAre samaya thayo hoya tevA. 2. siddha dazAno bIjo samaya cAlato hoya tevA. 3. siddha dazAne trIjo samaya cAlato hoya tevA, Ama AgaLanA viSe paNa eka eka samaya vadhArIne samajavuM. 2010_03 Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 190 sthAnAMgasamavAyAMga : 2 5. paMcasamayasiddhonI eka vagaNa. 6. samayasiddhonI eka vagaNuM. 7. saptasamayasiddhonI eka vagaNa. 8. aSTasamayasiddhonI eka vagaNa. 9. navasamayasiddhonI eka vagaNa. 10. dazasamayasiddhonI eka vagaNa. 11. saMkhyAtasamayasiddhonI eka vagaNa. 12. asaMkhyAtasamayasiddhonI eka vagaNa. 13. anantasamayasiddhonI eka vagaNo. [- sthA0 51 * 5. saMsAra1 huM saMsAra cAra prakArane che - (1) 1. dravya saMsAra (saMsAranA ane jANato, paNa temAM upayogazUnya raheto jIva; athavA jIve ane pagalA dravyanuM yathAyogya paribhramaNa); 2. kSetra sAra (jIva ane pudgalanuM cauda rAjalokamAM paribhramaNa; athavA je kSetramAM saMsAranI vyAkhyA karavAmAM Ave te kSetra paNa upacArathI ); 3. kAlasaMsAra (divasa, mAsa, vaSa Adi kAlApekSAe jIvanuM cAre gatimAM paribhramaNa; athavA je kolamAM saMsAranI vyAkhyA karavAmAM Ave te kAla paNa upacArathI.) - 4. bhAvasAra (sasAranA ane jANanAra ane temAM upayogavALe jIva; athavA jIva ane pudgala dravyanuM sasaraNamAtra; athavA audayika AdibhAvonuM ke varNAdibhAvanuM saMsaraNa). [-sthA. ra61] 1. saMsAra eTale paribhramaNa. 2010_03 Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2. jIva vicAra (2) 1 nairayikasaMsAra, 2. tiyansasAra; 3. manuSyasaMsAra; 4. devasaMsAra. bhavara tathA AyunA paNa upara pramANe cAra bheda che. - sthA0 ra94 6. saMsArI jIvanA bheda saMsArI jIvanA be bheda che - 1. trasa; 2. sthAvara. [-sthA0 101] saMsArI jI traNa prakAranA che - , 1. strI; 2. puruSa; 3. napuMsaka. -sthA0 162] saMsArI jI cAra prakAranA che - 1. narayika, 2. tiyaca, 3. manuSya; 4. deva. [- sthA0 365 sasArI che pAMca prakAranA che 1. ekendriya; 2. dIndriya; 3. trIndriya; 4. caturindriya 5. pacendriya. [- sthA. 458] 1. nArakagya Ayu, nAma ane trAdi karmanA udayathI nArakaparyAya dhAraNa kare te narayika saMsAra. 2. bhava eTale utpatti. narakamAM utpatti te narakabhava I. 3. Ayu eTale AyuSkarma. e karmanA prabhAvathI narakAdi bhavamAM jIva sthira rahe che. 2010_03 Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 192 sthAnAMga samavAyAMga : 2 saMsArI jIvAnA cha bheda 1. pRthvIkAya; 2. aSakAya; 3. vAyukAya; 4. tejaskAya; 5. vanaspatikAya; 6. trasakAya. [-sthA0 482] saMsArI jIvanA sAta bheda. 1. narayika; 2. tiyaca; 3. tiya"cI; 4. manuSya; pa. manuSyI; 6. deva; 7. devI. [-sthA. 560] sasArI jIvanA ATha bheda 1. prathama samaya naiyika; 2. aprathama samaya nairiyaka; 3. prathama samaya tiyaca; 4. aprathama samaya tiya ca; 5. prazna samaya manuSya; 6. aprathama samaya manuSya; 7. prathama samaya deva; 8. aprathama samaya deva. [-sthA. 646] sasArI jIvanA dRza bheda samaya 1 prathama samaya ekendriya; 2. aprathama samaya ekendriya; 3. prathama samaya dvIndriya; 4. aprathama samaya *Indriya; pa. prathama samaya trIndriya; 6. aprathama trIndriya; 7. prathama samaya cakSurindriya; 8. aprathama samaya caturindriya 9. prathama samaya pacendriya; 10. aprathama samaya' pacendriya. [-sthA. 771] 7. bhUtagrAma bhUtagrAma1 14 che . 1. sUkSmaaparyApta,ra 1. bhUta aTale jIvu ane grAma eTale samUha, arthAt jIveAnA samUha. ra. prathamanA cAra ekendriya vAnA avAtara bhedo che. _2010_03 Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2. jIva vicAra 2. sUkSma paryApta, 3. bAdara aparyApta, 4. bAdara paryApta, 5. kIndriya aparyApta, 6. kIndriya paryApta, 7. trIndriya aparyApta, 8 trIndriya paryApta, 9 caturidriya aparyApta, 10 caturindriya paryApta, 11 paMcendriya asaMjJI aparyApta, 12 paMcendriya asaMzI paryApta, 13 paMcendriya saMsI aparyApta, 14 paMcendriya saMsI paryApta1. [-sama 14] 8. jIvanakAya huM kAyanA be prakAra che - 1. trasakAya; 2. sthAvarakAya. $ trasakAyanA be prakAra che. 1. bhavasiddhika - bhavya; 2. abhavasiddhika. huM sthAvarakAyanA paNa te ja be bheda che. sthi0 75] 1. A bhede bhagavatImAM paNa che. - za0 25, u0 1, pR. 350. sthA--13 2010_03 Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 94 sthAnAMga samavAyAMga: 2 trasa traNa che- 1. tejaskAya;1 2. vAyukAya; 3. sthUla trasa prANI. [- sthA0 164] sthAvara traNa che- 1 pRthvIkAya; 2. apakAya; 3. vanaspati kAya. - sthA0 164] sthAvarakAyara pAMca che- 1. Indra sthAvarakAya; 2. brahma sthAvarakAya; 3. zilpa sthAvarakAya; 4. sammati sthAvarakAya; pa. prAjApatya sthAvarakAya. $ sthAvarakAyanA pAMca adhipati che- 1. Indra; 2. brahma, 3. zilpa; 4. sammati; 5. prajApati. - sthA393] 1. tejakAca ane vAyukAyanI karmAnusArI kAya sthAvara kAya che kAraNa, temane sthAvara nAmakarmane udaya hoya che. paNa ahIM temane traNa gaNavAnuM kAraNa temAM gati dekhAya che te che. bhagavatImAM badhA ekendriya sthAvara gaNyA che. 7, 4, pR. 338. tatvArthamAM paNa teja, vAyune traNa kahyA che ra-14. 2. karmAnusArI kAyanI apekSAe sthAvara pAMca che. uparanA traNa ane vAyu tathA agni. paNa vAyu tathA agnimAM bAhya gati dekhAya che eTale temane trasamAM gaNatAM sthAvara traNa ahIM gayA che. 3. sthAvara jIvone kAya samUha te. athavA sthAvara- sthitizIla che kAca - zarIra jenuM te. A badhA jIvone sthAvara nAmakarmane udaya hoya che. . 4. idra saMbaMdhI sthAvarakAya tepRthvIkAya. te ja rIte kramazaH apakAya, tejaskAya, vAyukAya, ane vanaspatikAya samajI levA. 2010_03 Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2. jIva vicAra 195 jIvanikAya che che- 1. pRthvIkAya; 2. apakAya; 3. tejaskAya, 4. vAyukAya; 5. vanaspatikAya. 6. trasakAya. * [- sthA. 480; samaga 6] pRthvIkAya, aSkAya, tejaskAya, vAyukAya, ane vanaspatikAya e pratyekanA be bhede che - (1) sUkSma ane bAdara, (2) paryAya ane aparyApta; (3) pariNata ane apariNata; (4) gati samApana ane agatisamApanna; (5) anantarAvagADha ane paraMparAvagADha. - sthA. 73] (1) sthAvarakAyanA upabheda- cAra megha che 1. puSkalasaMvata, * 2. pradyumna, 3. jImUta, 4. jinna. 1. A vibhAga bhagavatImAM che.- 7, 4, pR. 338. 2. A prakAranA bheda bhagavatImAM paNa che. pR. 338. 3. sUkSma nAmakarmane jene udaya che tathA je sarva lokamAM vyApta che, te sUkSma ane bAdara nAmakarmanA udayavALA tathA je amuka niyata sthaLe che te bAdara. 4. A 2-3-4-5 vargonI samajUtI mATe juo prakaraNane aMte TippaNuM 4. 2010_03 Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sthAnAMgasamavAyAMga: 2 (1) puSkala saMvata mahAmegha eka vakhata varase te daza hajAra varSa sudhI jamIna pAka ApyA kare. (2) pradyumna mahAmeLa eka vakhata varase to 1000 varSa sudhI jamIna pAka ApyA kare. * (3) jImUta mahAmegha eka vakhata varase to daza varSa sudhI jamIna pAka ApyA kare. (4) ane jihma mahAmegha aneka vAra varase te paNa eka ja varSa jamIna pAka Ape ane kadAca na paNa Ape. [ sthA. 347] tamaskAyanAM cAra nAma che. (1) 1. tama; 2. tamaskAya; 3. aMdhakAra, 4. mahIMdhakAra. (2) 1. lokAMdhakAra; 2. lakatama; 3. devAMdhakAra; 4. devatama. (3) 1. vAtaparigha - vAyune mATe parigha AgaLiyA jevuM 2. vAtaparighakSebha (pAThAMtara vAta paribha" davaparikSebha); 3. devAraNya; 4. devabRhe. $ e tamaskAya cAra kala5ne AvarIne rahe che - 1. saudharma, 2. IzAna, 3. sanakumAra, 4. mAhendra. [-sthA. ra91] 1. bhagavatImAM lagavAna mahAvIre A tamaskAyane apakAya gaNAvyuM che. tamaskAya eTale aMdhArAne rAzi. tenA vizeSa varNana mATe jijJAsue bhagavatI jevuM joIe. za0 6, u0 5, pR0 611. 2010_03 Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2. jIva vicAra mAdara tejaskAyanA pAMca prakAra che 1. aMgAra - aMgArA, ra. javAlA - agnizikhA, 3. mumura - bhArelA agni, 4. aci - kiraNa, 5. alAta - UMbADiyu. khadara vAyukAyanA sAta bheda che 1-4. pUrvAdicAra dizAnA, 5. UvavAyu, 6. adhAvAyu, 7. vidigdhAyu - cAra khUNAnA vAyu. SS bAdara vAyukAyanA pAMca prakAra che 1. pUrva vAyu; 2. pazcimavAyu; 4. uttaravAyu; 5. vidizvAyu. $ pAMca prakAranA acittaUAyu che 1. AkAnta vAyu - dabAyelA vAyu, 2. mAta vAyu - dhamaNane vAyu, 3. pIDita vAyu - bhInuM nIkaLe te, 197 [-sthA 444 ] [-sthA 547] 3. dakSivAyu; 2010_03 vastra nIceAvatAM je vAyu 4. zarIrAnugata vAyu - zvAsAvAsa. pa. samUmi vAyu- pa aa vIMjhavAthI thatA vAyu. [ sthA. 444 ] 1. A badhA prathama acitta hoya paNa pachI citta paNa thaI zake che. Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 198 sthAnAMgasamavAyAMga: 2 tRNa vanaspatinA traNa prakAra che - 1. saMkhyAta jIvavALI (nAlikAbaddha kusumAdi), 2. asaMkhyAta jIvavALI (lIMbaDe vagere vRkSa), 3. anantajIvavALI (lIla, phUga vagere). [ sthA. 141] tRNavanaspatinA cAra prakAra che - 1. abIja (jene agrabhAga bIjarUpa hoya, te DAMgara Adi; athavA jenA agrabhAgamAM bIja hoya te keraTakAdi); *. 2. mUlabIja (jenuM mULiyuM ja bIja rUpa haya, te jAI vagere); 3. pavabIja (pirAImAM je gAMTha hoya te ja bIjarUpa jene hoya te zeraDI vagere); 4. skadhabIja (thaDa e ja bIjarUpa jene hoya te megare Adi). [- sthA. ra44] tRNavanaspatinA pAMca prakAra che - 1. agrabIja, 2. mUlabIja, 3. pavabIja, 4. dhobIja, 5. bIjaha (bIja vAvavAthI Uge tevI vanaspati vaDa Adi). [-sthA. 431] 1 A bAda2 vanaspati samajavI. 2. A bAdara vanaspati samajavI. vaLI A sUtrane anya vyavadAraka na samajavuM. kAraNa, ahIM gaNAvela sivAyanI paNa tRNavanaspati che. |-yA 2010_03 Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra. jIva vicAra tRNuvanaspatinA cha prakAra che 15. agrInadi; 6. samUmi (dagdhabhUmimAM vinA bIja vAgye je tRNa vagere UgI jAya te ). * sthA0 484] bhAga; 3. skaya - pravAla - a'kura; [sthA. 613] tRNavanaspatinA ATha prakAra che-- 1. mUla; 2. kada-thaDanI nIcenA tha; 4. tvacA - chAla; 5. zAkhA; 6. 7. patra, 8. puSpa. tRNuvanaspatinA daza prakAra ---- 1-8. mUlAdi; 9. phUla; 10. khIja. (2) sUkSma jIvA-- sUkSmara ATha che. 1. prANusUkSma - kathavA vagere, 2. panakasUkSma - lIla phUga, 3. khIjasUkSma - bIjamAMnI jhINI kaNI, 4. ritasUkSma - lIlI vanaspati, - 5. puSpasUkSma, 6. aDasUkSma - jhINu* IMDu, 7. layanasUkSma - kIDIyAruM Adi, 8. snehasUkSma - hima, jhAkaLa vagere. 199 [-2410 1993] 2010_03 [ -sthA. 615] 1 A khadara vanaspatinA bheda samajavA. ra. A badhA atyaMta sukSma hoya che. dhyAnapUrvaka jovAthI ja jaNAya che. Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 200 sUkSma za 1. prAsUkSma; 2. nakasUkSma; 3. khIja; 4. ritasUkSma; 1. puSpasUkSma, 6. aDasUkSma. 7. layanasUkSma; 8. snehasUma; 9 gaNitasUkSma 10. bhagasUkSma.2 [-sthA0 716] sthAnAMgansamavAyAMga : : - (3) kSudraprANI-- cAra kSudraprANI che u pacendriyatiya ca. --- 1. krIndriya; 2. trIndriya; 3. caturindriya; 4. samUcchima [sthA. 350] kSudraprANInA cha prakAra 1. dvIndriya; 2. trIndriya; 3. caturindriya; 4. sa'mUmi. pacendriyatiya ca; 5. tejaskAya; 6. vAyukAya. [sthA 513] (4) tiryaMcanA upabhedA catuSpadmanA cAra bheda - 1. eka kharI vALA - gheADA vagere, 2. e kharI vALA - gAya vagere, 3. gaMDIpada - hAthI vagere, 4. sanakhapada - sihu vagere. [ "sthA 350] Wes 1. A jIvane bheda nathI. paNa sUkSmanA prasaMgathI gaNAvela che. gaNita e sUkSma viSaya che ja. ra. bhaga eTale vikA. aneka vastu viSayaka bhagA kADhavA hoya tyAre te paNa gaNita jema sUkSma banI jAya che - arthAt kaThaNa banI jAya che. A paNa jIva-nathI-sUkSma prasaMge gaNAvyuM che. 3. halakA Aaa - eTalA mATe ke teo te ja bhavamAM huM tyArapachInA ja bhavamAM mekSe nathI jatA. _2010_03 Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 201 2. jIva vicAra jabUdvIpanA bhArata varSamAM navajana lAMbA malyo pravezyA hatA, praveze che ane praveza karaze. [-sthA 671; sama0 8] pakSInA cAra prakAra che - 1. (jemanI pAMkha cAmaDAnI hoya tevA vAgoLa vagere) camapakSI; 2. (jemanI pAMkha rUMvADAnI hoya che tevAM cakalAM pArevAM vagere) lemapakSI; 3. samudgakapakSI (samugaka eTale dAbaDa - dAbaDA jevI biDAyelI pAMkhavALAM pakSIo - AvAM pakSI aDhIdvIpanI bahAra che); * 4. (pahoLI pAMkhavALAM) vitatapakSI. - sthA0 350] (5) AzIviSa- cAra jAti AzIviSa che - 1. vIMchI; 2. maMDuka; 3. sapa; 4. manuSya. pra. he bhagavAna vIMchInuM jhera kevaDA moTA zarIrane vyApI zake? u. adhabhArata jevaDA zarIrane vIMchInuM jhera vyApI zake che. A te tenI zakti samajavI. traNe kALamAM Ama kadI banavuM asaMbhava che. 1. A ja praznottara bhagavatImAM che- za0 8, u0 2, pR. 641. ahIM 1. AgataviSa paNa gharaviSa nahi, 2. gharaviSa paNa AgataviSa nahi, 3. AgataviSa ane ghoraviSa, 4. AgataviSa paNa nahi ane ghoraviSa paNa nahi- A AzIviSanI caturbhagI je aMguttaramAM che, te sarakhAvavA jevI che. (4, 110) 2010_03 Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22 sthAnAM samavAyAMga: 2 tevI ja rIte bAkInA viSe praznottaro samajI levA. kramazaH temanI zakti A pramANe che - maMDuka-AkhA bhAratavaSa jevaDA zarIrane; uraga - AkhA jabUdvIpa jevaDA zarIrane manuSya- AkhA samayakSetra jevaDA zarIrane. [- sthA341] (6) manuSyanA bheda- manuSyanA cha prakAre che - (1) 1. jaMbudvIpanA, 2. dhAtakI khaMDa dvIpanA pUrvArdhanA, 3. dhAtakI khaMDa dvIpanA pazcimAdhanA, 4. puSkaravaradvIpanA pUrvArdhanA, 5. puSkaravaradIpanA pazcimAdhanA, 6. antadvIpanA. (2) 1. samUchima manuSyanA traNa bheda- (1) kamabhUminA, (2) akarmabhUminA, (3) antadIpanA. 2. garbhaja manuSyanA traNa bheda - (1) kamabhUminA, (ra) akamabhUminA, (3) antadvIpanA. [- sthA490 ] 1A bhagavatImAM che. pR0 341. 2010_03 Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2. jIva vicAra - 203 addhivALA manuSyanA cha bheda- 1. arihaMta, 2. cakavatI, 3. baladeva; 4. vAsudeva; 5. cAraNa- jaMghAcAraNa ane vidyAcAraNa - sAdhu; 6. vidhAdhara. Rddhi vinAnA manuSyanA cha bhedara- ; 1. himavantanA 2. hiraNyavaMtanA; 3. harivaMzanA; 4. ramyakava zanA; 5. kurunA; 6. altadvIpanA. [-sthA 41] TipaNa 1. TIkAkAra carama-acaramane je artha kare che, tethI spaSTa nathI thatuM ke siddhane samAveza zAmAM thAya. acaramamAM thaI na zake; kAraNa TIkAkAra kahe che tema acarama eTale te bhavya chatAM jene carama bhava nathI thavAne tevA. paraMtu siddhane to bhavya to na kahI zakAya. have je caramane artha e karIe ke jene carama bhava thavAnuM che te athavA to jeNe carama bhava karI nAkhe che tevA jIve - to AmAM bhavya ane siddha bane AvI jAya. ane je acaramane artha evo karIe ke jene carama bhava thavAne nathI tevA arthAt bhavya ke abhavya game te - to A vargIkaraNa sarva chAnuM thayuM kahevAya. 2. vezyA e yogane eka pariNAmavizeSa che kAraNa kevaLI jyAM sudhI sagI hoya che tyAM sudhI zukala lezyAvALA paNa hoya che ane jyAre aMtamuhUrta zeSa rahe che tyAre teo yugane nirodha kare che eTale te agI ane alezya banI jAya che. e yoga te bIje kaI nahi paNa zarIra nAmakarmanI pariNativizeSa samaja. eTale ke audArikAdi zarIra vaDe AtmA potAnA vIryane pariNAve che te kAyAga kahevAya che- ane kAgano pariNAmavizeSa te vezyA. - lezyA saMbaMdhI bIjA 1. A bheda bhagavatImAM che. pR0 34ra. 2. RddhivinAnA 9 bhede AthI judA bhagavatImAM che - kSetrArtha vagere. pR. 342. 2010_03 Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 204 sthAnAMga samavAyAMga: 2 AcAryonuM kahevuM che ke kama'nuM cATavuM te lezyA che. ane tenA dravyalezyA ane bhAvalezyA ema be bheda che. calezyA te kRSNAdi dravyanA saMbaMdha samajave. paNa bhAvalezyA eTale te te dravyeAne laIne jIvanA pariNAmavizeSa thAya te. A vizeSa pariNAmeA samajavA mATe jAMbuphaLa khAnArA cha puruSonuM dRSTAnta prasiddha che. vizeSa mATe jIe hindI ceAthe kagrantha pR0 33, 3. aMguttara nikAyamAM ( 6. 57 ) pUraNa kazyapa cha abhinnati mAne che tenA ullekha che--te A pramANe che:-- 1. kRSNAbhiti. dheTAM sUkara, pakSI Adi pazupakSI para peAtAnI AjIvikA calAvanArA krUra manuSyA kRSNAbhitika kahevAya che. 2. nIlAbhinnati ka'TakavRtti bhikSue nIlAbhinatika che. (jebhikSue cAra pratyayAmAM kAMTA nAkhIne vApare te kaTakavRtti bhikSu che. 1. cIvaravajra, 2. piMDapAta-bhAjana, 3. zayanAsana, 4. glAna pratyaya bhejayadhI, mAkhaNa, tela, madhu Adi--e cAra pratyaya kahevAya che.) 3. leAhitAbhinnati--eka vastradhArI nigranthA A jAtinA che. 4. haridrAbhinnati - svaccha vastradhArI acelakanA zrAvako. 5. zuklAbhinnati -- AjIvakA ane AvikiNIe. 6. parazukalAbhijAti - nanda vatsa, kRza sAMkRtya, ane makhalI geAzAlaka A jAtinA che. makhalI geAzAlaka paNa A ja jAtanI cha abhitie mAne che jIe dIdhanikAya - sutta 2. paNa bhagavAna buddhane A vIrakaraNa pasada nathI. temanuM vargIkaraNa A pramANe che 1. kAI kRSNAbhinnatika hoya - nIca kulamAM janamyA hoya ane kRSNamika ane - pApakAryA kare. 2. kAI kRSNAbhinnatika hoya paNa zukaladhami`ka ane -- mana vacana kAyAthI surata hoya. 3. kAI nirvANane pAme. 4. kAI zuklAbhitika hoya - UMcAkulamAM janamyA hoya paNa kRSNaddhamika hoya. 2010_03 kRSNAbhinnatika heAca paNa akRSNa akala evA Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2. jIva vicAra 5. keI zukalAbhijAtika heca ane zukaladharmika heya. 6. koI zukalAbhijAtika heya ane ane azukala-akRSNa evA nivANane pAme.- aMgura, 6 57. ane dIghanikAca-sutta 33. 4. je pitAnI cAra paryAptione pUrNa kare che tevA paryApta nAmakamanA udayavALA jIvo te paryApta pRthvIkAcikAdi pAMca - ane jeo e cAra paryAptione paNa nathI pUrI karatA tevA aparyApta nAmakarmodayavALA pRthvIkAyikAdi pAMca te aparyApta. - AhAra, zarIra, indriya ane zvAsocchavAsa A cAra paryApti ekendriyo hoya che. * sthAvarakAyanA jInuM mRtyu svakAyika jIthI thAya che ke anya kAyika jIvothI - eTale pRthvIkAyAdinuM ghAtaka zastra pRthvIkAya paNa heya ane anya aSkAyAdi. Ama pRthvIkAyAdi kAyika zastra vaDe ke anya kAyika zastra vaDe pariNAmAstarane - eTale sacitta hoya te acitta thaI jAya te- pAme te pariNata kahevAya. ane AvI rIte acitta thayuM na hoya te apariNata kahevAya. Ama cetana na hoya chatAM te acetana pRthvIne paNa pRthvIkAya kahI zakAya. pRthvIkAyAdi AyukamanA udaya thavAthI jIva pRthvIkAyikAdi kahevAya. te jIva jyAre vigrahagatithI utpattisthAnamAM jato hoya tyAre gatisamApana kahevAya. utpanna thayA pachI sthira thAya te agatisamApana. je pRthvI kAyikAdi hamaNAM ja koI eka AkAzadezamAM AvIne , rahyA hoya te anantarAvagADha; ane AvIne rahyA pachI ekathI vadhAre samaya thaI gayA hoya tevA paraMparAvagADha. 2010_03 Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jIvapariNAmo jIvanA pariNAmanA daza prakAra che- 1. gati pariNAma (- nAraka, manuSya I.); 2. Indriya pariNAma (- ekedriya, kIndriya I); 3. kaSAya pariNuma (rAgadveSa rUpa); 4. lezyA pariNAmara (kaSAyadaya rajita pariNAma); 5. vega pariNuma (mAnasika - vAcika - kAyika kriyA); 6. upaga pariNAma (bodharUpa vyApAra); 7. jJAna pariNAma; 8. dazana pariNAma (zraddhAna); 9. cAritra pariNAma; 10. veda pariNAma [ sthA 713] 1. dravyanayanI apekSAe vastu arthAtarane pAme e pariNAma kahevAya. te vakhate tene atyaMta nAza nathI thaI jato; tema ja te sarvathA avikArya paNa nathI. paryAcanayanI apekSAe pariNAma eTale vastunA vidyamAna paryAyane nAza, ane navIna paryAyanI utpatti. ahIM batAvelA jIvana pariNAme, saMsArAvasthAnA che eTale ke kamasaMyukta chavadravyanA che. A dasa pariNAma bhagavatI za0 14, u0 4, pR. 312mAM Ave che. 2. kaSAya hoya to lezyA hoya ja; paNa lezyA hoya te kaSAya heya ja e niyama nathI. kAraNa ke kSINa kaSAyane paNa zukalezyA hoya che. 3. veda heca te cAritra hoya; paNa cAritrapariNati pachI veda hevAne niyama nathI. kAraNa, yathAkhyAtacAritrone veda nathI hotA. 206 2010_03 Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2maka 3. jIvapariNAme 207 1. gati pariNAma gatina pAMca prakAranI che - 1. narakagati, 2. tiyacagati, 3. manuSyagati, 4. devagati, 5. siddhagati. [- sthA0 442] gAta ATha prakAranI che - 1-5. narakagati Adi upara pramANe, 6. gurugati (UcuM, nIcuM ane tIra gamana karavArUpa svabhAva-guru-te vaDe gamana jemake, paramANu AdinuM); 7. praNedanagati (preraNAthI bANa AdinI); 8. prAgabhArAgati (bhArathI dabAyelI vastunI jemake nAvanI DUbavArUpI gati). [- sthA. 628 ] " 1. narakAdimAM javuM - gamana te gati; athavA jyAM javAmAM Ave te narakAdi kSetra te gati; athavA gatinAma e nAmakarmanI uttara prakRti ke / jene kAraNe gamana thAya te paNa gati; athavA gatinAma karmakRta jIvanI nArakAdi avasthA e paNa gati kahevAya. 2. uparanI dhamAM jaNAvelA cAra arthe narakAdi cAra gatine lAgu paDe che. paNa siddhagatimAM vizeSa eTalo che ke, temAM nAmakarmanI prakRti kAraNa hotI nathI; kAraNa tevI koI prakRti che ja nahi. 3. ahIM gatine sAmAnya artha - gamana - samajavo. 2010_03 Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 208 sthAnAMgasamavAyAga: 2 gati daza prakAranI che - 1. narakagati; 2. nAraka vigrahagati, 3. tiryaMcagati; 4. tiryaMca vigrahagati; 5. manuSyagati; 6. manuSya vigrahagati, 7. devagati, 8. deva vigraphugati, 9. siddhigati; 10. siddhi vigrahagati. - sthA. 745] $ dugati traNa che - 1. narakadugati; 2. tiyacidugati, 3. manuSyadugati. 6 dugata traNa che - upara pramANe. huM sugati traNa che - 1. siddhisugati, ra. devagati, 3. manuSyasugati. $ sugataruM traNa che -upara pramANe, [-sthA181] $ cAra dugati ane dugata che - 1. naraka; 2. tiyaca; 3. manuSya, 4. deva. 1 nAraka jIva jyAre narakamAM jato hoya tyAre vAMka khAIne jAya te. tiryaMca, manuSya ane devanI vigrahagati paNa te pramANe samajavI. vigrahagatinI samaja mATe juo tattvArtha0 2, 26-31. 2. siddhone te vigrahagati hotI nathI. eTale ahIM vigrahagatine artha AkAzavibhAganuM atikramaNa karIne gati e levo joIe. 3. manuSyagati e sugati paNa che ane durgati paNa che. sugati eTalA ' mATe ke, tyAMthI jIva sIdhe muktimAM paNa jaI zake che; ane durgati eTalA mATe ke, tyAM rahyo chava sAtamI narakamAM paNa jaI zake che. athavA manuSyabhavamAM AvI tenI kharAba hAlata thAya te paNa manuSyadurgati kahevAya. 4. jeNe rAga, dveSa ane mehane nAza karyo che te sugata che -- aMguttara0 3, 72. 5. nidita manuSyanI apekSAthI. 6. kilviSikAdi vindita devanI apekSAthI. 2010_03 Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 209 3. jIvapariNAme $ cAra sugati ane sugata che - 1. siddha; 2. deva; 3. manuSya; 4. sukula janma. [-sthA 267] Du pAMca kAraNe jIvela dugatimAM jAya che - 1. hisAra, 2. asatya, 3. corI, 4. mathuna 5. parigraha. pAMca kAraNe jIva sadgatimAM jAya che - 1. ahiMsA, 2. satya, 3. acauya, 4. brahmacarya; 1. aparigrahu. [sthA0 391 ] - 2, indriya pariNAma cikSuranA traNa prakAra che - 1. ekacakSu (jemake, chastha manuSyane); - 2. dvicakSu (jemake, devane'); 1 akuzala kAyakarma, akuzala vAkkama, akuzala mana:karma - A traNa akuzalathI narakamAM jAya che. te ja pramANe sAvadya Adi karmathI paNa. -aMguttara0 3, 341 thI. te ja pramANe svargamAM tethI viparIta kAma kare to jAya che e paNa tyAM jaNAvyuM che. - 2. hiMsA karavI, karAvavI ane anumodavI e traNa kAraNe narakamAM jAya che. -aMguTha 3, 153. te ja pramANe mRSAvAda, abrahma- kAmAsakti, mithyASTi Idene paNa narakanA kAraNarUpe batAvyA che; ane tethI viparIta ahiMsA vagerene svarganAM kAraNe batAvyAM che. aMgu0 3,153-162. 3. cakSu zabdanA be artha thAya che - dravyacakSu eTale AMkha ane bhAvacakSu eTale jJAna. juo prakaraNane aMte TippaNa naM. 1 4. kevaLajJAna na hoya tyAM sudhInA badhA vastha kahevAya; paNa ahIM atizayavALA jJAnathI rahita chadmastha samajavA. 5. AMkha ane avadhijJAna. sthA-14 2010_03 Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 sthAnAMga-samavAyAMga kara 3. tricakSu ( jemake, jJAna-druzanavALA zramaNa vA [-sthA. 212 } brAhmaNane ). indriyanA viSaya pAMca che. ' 1. zrotrendriyanA viSaya - zabda; 2. cakSurindriyaneA viSaya - rUpa; 3. ghrANendriyanA viSaya - gaMdha; 4. jivaeNndriyane viSaya - rasa; 5. sparzInendriyanA viSaya - sparza. indriyanA viSaya cha che 1-5. upara pramANe; 6. nAindriyaneA viSaya - jIva. w [ - sthA. 443 [-sthA. 486] indriyanA atIta viSaya deza che, vartamAna viSaya daza che ane anAgata viSaya deza che. pratyeka indriya 1. dezathI ane 2. savathI - ema be prakAre viSaya grahaNa kare che. eTale daza leTTha atItanA, daza bheda vartamAnanA ane deza bheda anAgatanA thAya. [-sthA. 706} 1. AMkha, kevaLajJAna ane darzana e traNanI apekSAe ahI' kevaLIM paNa tricakSu kahI zakAya. paNa teo cAkSuSAyAgazUnya hAvAthI temanI AMkha nahivat gaNavI joIe. eTale tricakSu zabdathI kevaLI nahIM samajavA. paNa AMkha, paramazrutajJAna ane darzIna - avadhirdezanavALA koI paNa chadmastha samajavA joIe. ra. indriyA ane temanA viSaya viSe nu bhagavatI pR0 359, 2010_03 Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3. jIvapariNAma 211 $ pratisaMsInI pAMca che 1-5. zandriya pratisalIna yAvat spazendriya pratisaMlIna. hu apratisalIna paNa te ja che. huM savara paNa te ja che. huM asaMvara paNa te ja che. [- sthA0 4ra7] 3. kaSAyapariNAma kaSAyaranA cAra bheda che- 1. krodha kaSAya (komehanIya kamanA udayathI thatuM jIvane pariNAmavizeSa); 2. mAnakaSAya; 3. mAyAkaSAya; 4. lAbhakaSAya. [ 80 1 24] nArakathI vaimAnika sudhInA 24 daMDakamAM A cAreya kaSAya hAya che. 9 koSAya Adi cAre kaSAyanA cAra cAra bheda che - 1-4 anantAnubaMdhI krodhAdi (anaMta bhavane vadhAranAra tera); pa-8. apratyAkhyAna kodhAdi (jenA hovAthI koI paNa jAtanuM pratyAkhyAna na ghaTI zake che. tethI dezavirati na thAya); 1. saMta - vijayI. 2. jIvane je kaluSita banAvI de te kaSAya. karmarUpI kSetrane sukha duHkharU5 phaLa Ape evuM kheDIne tayAra kare te kaSAya. 3. AnI vizeSa samajUta mATe juo prakaraNane aMte TippaNa naM. 2. 2010_03 Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra1ra sthAnAMga samavAyAMgaH 2 9-12. pratyAkhyAnAvaraNa krodhAdi (jenA hevAthI sarvavirati rUpa pratyAkhyAna jIva.na dhArI zake te); 13-16. saMjavalana kodhAdi (sarvavirati hovA chatAM iMdriya-viSaya pega thatAM sahaja caMcala thaI javAmAM kAraNabhUta thAya che. yathAkhyAta cAritra na thavA de.), [daM0 1-24] A 16 kaSAya narakathI vaimAnika sudhInA 24 daMDakamAM hoya che. | kodha kaSAya Adi cAre kaSAyanA cAra cAra bheda che - 1-4. jANIne karAyelAM krodhAdi (krodhAdinuM phaLa jANato hovA chatAM karelA); 5-8. ajANatAM karAyelA kodhAdi, 9-12. upazAMta kodhAdi (udayamAM na hoya tevA); 13-16. anupazAnta kodhAdi (udayamAM hoya tevA). * [60 1-24] A soLeya kaSAya nArakathI vaimAnika sudhInA ra4 daMDakamAM hoya che.' huM kodhAdi cAreya kaSAyanA cAra viSaya che - 1. pote; 2. anya; 3. pite ane anya bane 4. kaI nahi-apratiSThita (kAMI kAraNa na maLyuM hoya chatAM krodha Adi vedanIya kamanA udayathI thAya te). [dR0 1-24] nArakAdi 24 daMDakamAM badhA jInA kaSAya paNa e cAra viSayamAM hoya che. $ cAra kAraNe kodhAdinI utpatti thAya - 1. kSetrane kAraNe - eTale utpattisthAna narakAdine kAraNe 1. ekendriyAdi asaMjJI chavAmAM prathama cAra bheda pUrva saMjJI bhavanI apekSAe samajavA. 2010_03 Page #247 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 213 3. jIvapariNAma 2. vastune kAraNe athavA vAstune kAraNe arthAt gRhane kAraNe; 3. zarIrane kAraNe 4. upadhine kAraNe - upakaraNane kAraNe [, 1-24] nArakAdi badhA jIvomAM A cAra kAraNe kaSAya utpanna thAya che.' [-sthA 249] pratisaMlIna (nirodhavALA) puruSe cAra che - (1). 1. kapratisalIna; 2. mAnapratisaMlIna; 3. mAyApratisalIna4. lebhapratisaMlIna. (2) 1. mana:pratisaMlIna; 2. vacanapratisaMlIna; 3. kAyapratisalIna, 4. IndriyapratisalIna. apratisaMlIna (nirodha vinAnA) puruSe cAra che - - (1) 1. kopa-apratisUlIna 2. mAna-apratisaMlIna; 3. mAyA-apratisalIna, 4. lAbha-apratisaMlIna. (2) 1. mana-apratisalIna, 2, vacana-apratisaMlIna; 3. kAya-apratisaMlIna, 4. indriya-apratisaMlIna; [-sthA. ra78 ] 4. leyA pariNAma lehyA cha che - 1. kRSNalezyA, 2. nIlalezyA, 3. kApatalezyA; 4. tejezyA, 5. pAlezyA, 6. zuklalezyA. , [-sama0 6; - sthA. 504] 1. ekendriAdine pUrva saMjJI bhavanI apekSAe samajavA. 2. legyA eTale karmonA sAnidhyathI AbhAmAM thato vRttione pheraphAra athavA viziSTa vRtti ane bIjuM, te pheraphAra ke vRtti utpanna karanAra 2010_03 Page #248 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 214 sthAnAMga-samavAyAMga: 2 gautra - hebhagavana! lezyA keTalI che? bha0-he! gautama! lehyA cha che - kRSNa yAvatu zukla. ahiM "prajJApanAnuM lakSyApada (17) utAravuM. [- sama0 153 ] (1) traNa lezyA dugandhavALI che - 1. kRSNa vezyA2. nIla lephsA 3.kAta lezyA. A traNe dugatimAM laI janArI, saMkliSTa, amane, avizuddha, aprazasta ane zItakSa paNa kahevAya che. (2) traNa lesthA sugandhavALI che - 1. tejalezyA, 2. paulezyA; 3. zukla lezyA. A traNe lephsA sugatimAM laI janArI, asakliSTa, maneza, vizuddha, prazasta ane snigdhauSNa paNa kahevAya che. [-sthA0 221] [daM0 1] nArakane traNa lezyA cheH 1. kRSNa, ra. nala, 3. kApata. dravya - padArtha. pahelI bhAvalezyA che, ane bIjI dravyalezyA. dravyalezyAnI bAbatamAM bhinna bhinna mata che. keTalAkane mate lezyAdrivya karma paramANunuM baneluM hoya che; jo ke ATha kamaaNuothI te bhinna hoya che. bIjAne mate lezyAdrivya badhyamAna karmapravAharUpa ja che. trIjA tene svataMtra dravya mAne che. vizeSa mATe juo utarAdhyayana lezyAzcacana 34muM; tathA hiMdI karmagraMtha 4tho pR0 33; tathA bhagavatI pU0 393. 1. prajJApanAne anuvAda A mALAmAM thavAne heI, te pada ahIM utAryuM nathI. 2010_03 Page #249 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 215 3. jIvapariNAme [ daM2-11] bhavanapatine paNa traNa lehyA che, paNa te saMkliSTa samajavI. [daM0 12, 13] pRthvI ane aSkAyanI upara pramANe. [daM, 14, 15] teja ane vAyukAyanI nAraka jema. [daM, 16] vanaspatikAyanI bhavanapati jema. [ daM, 17-19] dvIndriya, trIndriya ane caturindriyane nArakanI jema. [20, 21] paMcendriyatiyaca ane manuSyane- traNa saMkilaSTa - kRSNa, nIla ane kApata; ane traNa asaMkilaSTa - teja, paddha ane zukla. [E 22] caMntarane bhavanapatinI jema. daMDa 24] vaimAnikane traNa lezyAH teje, padma, zukla. [-sthA. 132] sIdhama ane IzAna vimAnamAM telekyA che. [-sthA0 115] paMcendriya tiryaMca ane manuSyadevane cha lekyA che : kRSNa yAvat zukla. [-sthA. 504] asurakumArane cAra lehyA che. 1. kRSNa, 2. nIla0, 3. kApata, 4. teje. $ bAkInA bhavanapatine paNa te ja che. che pRthvIkAya, aSkAya, vanaspatikAya ane vANavyaMtarane paNa te ja cAra lehyA che. [- sthA. 319] 1. saMkilaSTa vizeSaNa eTalA mATe ke cothI te jelezyA - asaMkilaSTa paNa asurakumAra Adine heya che. 2010_03 Page #250 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 216 sthAnAM samavAyAMga 2 5. gapariNAma chuM ga traNa che - 1. maneyoga, . vacanaga, 3. kAyayoga. [60 1-11] nAraka tathA bhavanapatine A traNe yoga che. . [E0 20-24] tiryaMca pacendriyathI vaimAnika sudhInA jImAM paNa e traNe yoga hoya che. 6 prAga ane karaNa viSe paNa upara pramANe ja vyavasthA che. [-sthA0 124] 6. upaga-jJAna-pariNAma dezathI ane savathI AtmA jANe che, prabhAse che, vikriyA kare che, mithuna kare che, bole che, AhAra kare che, pariNumAve che, vede che ane nirA kare che. [- sthAva 80 ] zabda, rUpa, gadha, rasa ane sparzanuM jJAna AtmA savathI ke dezathI kare che. [ sthA0 80] aleka, tiyazloka, Uvileka ane saMpUrNa lokane AtmA samughAta karIne ane karyA vinA ema be prakAre avadhithI jANe dekhe che. adhakAdi cAreyane vaikriyazarIra karIne ane karyA vagara AtmA jANe dekhe che. [ sthA80] 1. prakaraNane aMte jAo TippaNe naM. 3. 2. jJAna viSe vyavasthita vicAra nandIsUtramAM che; ane tene ja vistAra karIne vizeSAvazyaka bhASyamAM jinabha jJAnapaMcakAdhikAra lakhe che. tatvArtha nA prathama adhyAyamAM umAsvAtie saMkSepamAM A aMge nirUpaNa karyuM che. 2010_03 Page #251 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3. jIvapariNAme jJAna pAMca che - AbhinibAdhika, zrutajJAna, avadhijJAna, mana:paryAvajJAna ane kevaLajJAna. [- sthA463 ] (1) pratyakSa ane parokSa jJAna be prakAranuM che- 1. pratyakSa ane 2. parokSa. (1) pratyakSajJAna be prakAranuM che - 1. kevalajJAna ane 2. kevalajJAna. 1. kevalajJAna be prakAranuM che - bhavastha kevalajJAna ane siddha kevalajJAna. $ bhavasthakevalajJAna be prakAranuM che - sogibhavastha kevalajJAna, ane agibhavakevalajJAna. sogibhAvastha kevalajJAna be prakAranuM che prathama samaya-sagibhAvastha kevalajJAna, ane aprathama samaya-sagibhavastha kevalajJAna. athavA sogibhavastha kevalajJAna be prakAranuM che - carama-- samayasayegibhavastha kevalajJAna, ane acaramasamaya-sagibhavastha kevalajJAna. 1. vastunA vizeSa bodhane jJAna kahe che, ane sAmAnya bedhane darzana kahe che. Indriye ane manathI thatuM jJAna te Abhinibedhika; zAstrajJAna te zrutajJAna; indriya ane mananI madada vinA je rUpI padArthanuM jJAna te avadhijJAna; mane dravyanuM tathA te dvArA ciMtita padArthanuM indriya-mananI sahAya vinA thatuM jJAna te manaH5rcAya; ane sakalavastune Atmajanya sAkSAtkAra te kevalajJAna. A pAMca jJAnanI sAmAnya vyAkhyA che. A pAMcajJAnano vicAra bhagavatI (8, 2. pR0 320)mAM che. 2. juo prakaraNane aMte TippaNuM naM. 4. 2010_03 Page #252 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 218 - sthAnAMgalsamavAyAMga 2 agibhAvastha kevalajJAnanA paNa prakAre sogibhAvastha kevalajJAnanA jevA ja che. huM siddhakevalajJAna be prakAranuM che- anaHrasiddha kevalajJAna, ane paraMparasiddha kevalajJAna. anantarasiddha kevalajJAna be prakAranuM che ekAnantarasiddha kevalajJAna, ane anekAnantarasiddha kevalajJAna. paraMparasiddha kevalajJAna be prakAranuM che- ekaparaMparasiddha kevalajJAna ane aneka paraMparasiddha kevalajJAna. 2. kevalajJAna be prakAranuM che- avadhi, ane mana:paryAya. $ avadhijJAna be prakAranuM che- bhavapratyaya, ane kSApazaki.1 bhavapratyayaavadhi bene hoya che deva ane nArakane. kSAyopathamika avadhijJAna bene hoya che - manuSya ane paMcendriyatiyacane. $ manaHpayayajJAna be prakAranuM che- bAjumati ane vipulamati. 1. juo prakaraNane aMte TippaNa naM. 5. 2. Rjumati mana:paryAya sAmAnya viSacaka che; tyAre vipulamati mana:paryatha vizeSa viSayaka che. paNa eTaluM dhyAnamAM rAkhavAnuM ke mana dvArA ciMtita vastumAMnA ja sAmAnya ane vizeSa viSaya bane che. 2010_03 Page #253 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3. jIvapariNAma 219 (2) parekSajJAna be prakAranuM che- 1. AbhinibAdhika, ane 2. zrutajJAna. 1. Abhinidhika be prakAranuM che- zrutanizrita, ane azrutanizrita.1 $ zrutanizrita be prakAranuM che - arthAvagraha, ane vyaMjanAvagraha. $ amRtanizritanA paNa te ja be bheda che. 2. zrutajJAnaya be prakAranuM che- aMgapraviSTa, ane aMgabAhya. aMgabAhya be prakAranuM che - Avazyaka, ane Avazyaka vyatirikata. Avazyaka vyatirikta be prakAranuM chekAlika, ane utkAlika [- sthA. 71] 1. pUrvamAM abhyasta zratanA saMskAranA AdhAre je avagrahAda mati, thAya te matanizrita Abhinidhika kahevAya, ane pUrvanA zrutasaMskAra vinA ja je mati thAya te azrutanizrita-tpatti Adi buddhirUpa. 2. artha ane indriyane saMbaMdha thavAthI je avyakta jJAna thAya che, te vyaMjanAvagraha. enI pachI sAmAnya jJAna thAya che te arthAvagraha. mana ane cakSu arthanI sAthe saMyukta thatAM nathI, tethI temane vyaMjanAvagraha thata nathI. te sivAyanI sparzanAdi IdriyothI prathama vyaMjanAvagraha ane pachI arthAvagraha thAya che; kAraNa ke emAM indriya ane arthane saMyogane avakAza che. 3. zrutajJAnanA A badhA bhede mATe juo TippaNa naM. 6. 2010_03 Page #254 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 220 sthAnAMga-samavAyAMga 2 :: (2) matijJAna (1) matijJAna eka che. Ga matinA cAra bheda che. avagraha, ThaMDA, avAya ane dhAraNA. [-sthA. 31 athavA 1. kuMbheAdaka samAna (hAya paNa alpa ane Tarka paNa alpakAla ); 2. vIraDAnA pANI samAna (alpa hovA chatAM thoDu navuM navuM vadhatuM hovAthI vadhu Take che ); 3. taLAvanA pANI samAna ( vipula hoya che ane ghaNAne upakArI thAya che tathA TakI paNa vadhu rahe che. ); 4. sAgaranA pANI samAna (sAmAnya rIte sakala padArthane viSaya kare che tethI vipula tathA akSaya hAya che). hu buddhi (azrutanizritamati )nA cAra bheda che ------ 1. aupattikI ( pahelAM jenA viSe sAMbhaLyuM ke vicAyuM na heAya te viSayanI tatkALe sUjha je paDe te); 2. vaiyikI (guruzuzruSA karavAthI kALakrame dhama, atha ane kAma viSayaka jJAna thAya te); 3. kAlmikI ( kAI paNa kA abhyAsa tathA tadviSayaka vicArathI te kamanI khAmatamAM AvatI nipuNatA ); 1. sAmAnyAlAcana te avagraha; sAmAnyAvakhAdha thayA pachI tenA vizeSAnI parIkSA karavI te IhA; vizeSano nizcaya te avAya; ane te nizcayane dRDha karI TakAvI rAkhave te dhAraNA. 2010_03 Page #255 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3. jIvapariNAme rara1 4. pAriNamikI (dIrghakAlIna nirIkSaNa tathA parIkSaNajanya buddhi). [- sthA0 364] AbhinibodhijJAna aThAvIza prakAranuM che - 1-6. zrotrendriyaarthAvagraha, cakSurindriya arthAvagraha, prANendriya arthAvagraha, jindriya arthAvagraha, spazanendriyaarthAvagraha, neIndriya arthAvagraha; 7-10. zrotrendriyavyaMjanAvagraha, dhrANendriyavyaMjanAvagraha, jihuvendriyavyaMjanAvagraha, spazanendriyavyaMjanAvagraha, 11-16. zrotrendriya IhA, cakSurindriya IhA, dhrANendriya"hA, jindriya IhA, spazanendriya IhA, neIndriya IhA; 17-rara. zrotraMdriyaavAya, cakSurindriyaavAya, ghANendriyaavAya, jilDravendriya avAya, spazanendriyaavAya, IndriyaavAya; ra3-28. zrotrendriyadhAraNA, cakSurindriyadhAraNA, dhrANendriyadhAraNuM, jihuvendriya dhAraNu, spazanendriyadhAraNA, IndriyadhAraNa. [- sama0 6, 28; -sthA para5] cAra Indriya-viSayanuM jJAna Indriya sAthenA tenA saMsagala pachI ja thAya che. te A pramANe - zrotrendriyane viSaya, dhrANendriyano viSaya, jindriyane viSaya, ane spazanendriyane viSaya. [-sthA, 336 ] - 1. ane tethI ja prathama vyaMjanAvagraha cAra ja gaNAvyA che. mana ane cakSune vyaMjanAvagraha nathI; kAraNa temAM viSayanA saMsarga vinA AtmA indriya vaDe viSayane jANe che. " 2010_03 Page #256 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22 sthAnAga samavAyagaH 2 (2) avagrahamatinA cha prakAra che - zIvra avagraha thAya te, bahene avagraha thAya te, bahuvidhane avagraha thAya te, dhavane avagraha thAya te, anizritane avagraha thAya te, asaMdigdhane avagraDa thAya te. IhAmati cha prakAranI che - zIvra IhA thAya te yAvat asaMdigdhanI IhA thAya te. avAyamati cha prakAranI che - zIvra avAya thAya te yAvat asaMdigdhane avAya thAya te. dhAraNAmatinA cha bheda che - bahune dhAraNa karI rAkhe te, bahuvidhane dhAraNa karI rAkhe te, jUnAne dhAraNa karI rAkhe te, gahanane dhAraNa karI rAkhe te, anizritane dhAraNa karI rAkhe te, asaMdigdhane dhAraNa karI rAkhe te. - sthA. 510] saMjJA eka che. - sthA30 takara eka che. - sthA. ra9] 1. vyaMjanAvagraha pachI thanAra mativizeSa te saMjJA. tatvArthamAM matinuM ja bIjuM nAma saMjJA ApyuM che. 2. IhA ane avAcanI vacce thanAra jJAna te take arthAta vimarza. avAya kaI paNa vastu viSayaka nizcaya che. jemake "A mANasa ja che - 2010_03 Page #257 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3. chavapariNAmo jJAta (dRSTAnta) cAra prakAranAM che - 1. AharaNa (apratIta atha je vaDe pratIta karavAmAM Ave te. AmAM dArjIntika-artha sAthe saMpUrNa sAdhamya hoya che ); 2. AharaNatadeza (ekadezI AharaNadArjIntikanA amuka dharmonuM ja sAdhamya samajavAnuM hoya che); 3. AharaNataddoSa (sAdhya, sAdhana ke ubhaya je dRSTAMtamAM na hoya evA sAdhyavikalAdi dethI yukta daSTAMta); 4 upanyAsapanaya (vAdIe potAnA Icchita arthane siddha karavA je anumAna mUkayuM hoya tenuM khaMDana karavA tethI viparIta pratipAdana karavuM te) (1) AharaNanA cAra prakAra che- 1. apAya (koI vastunI anarthatA athavA heyatA je dRSTAntathI dekhADavAmAM Ave te); e nizcaye pahoMcavA mATe "A mANasa hevo joIe" evuM IhArUpa jJAna prathama thAya che. ane pachI "A vastumAM te mANasamAM ja maLI zake tevI kriyA (hAtha-paga halAvavAM, mAthuM khaMjavALavuM Adi) dekhAya che... A vimarza thAya che, te taka che. ane A take pachI ja "A mANasa, ja che" evo nizcaya thAya che, te avAya. 1. juo TippaNa naM. 7. 2. juo nyAyAvatAra, kA0 24, 25. 3. Ane sAkSAt dRSTAnta te na kahI zakAya; paNa daSTAntane artha upapatti che, tene AdhAre A bheda gaNAya. jemake, keI kahe ke, AtmA. akartA che, amUrta hevAthI AkAzanI jema. tyAre tene javAba Ape. ke, to te AkAzanI jema AtmA abhaktA paNa thaI jaze i. 2010_03 Page #258 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 224 sthAnAMga samavAyAMga 2 2. upAya (vastunI prApti mATenA upAyanuM astitva ke upAdeyatA jenA vaDe siddha karavAmAM Ave te); che. 3. sthApanAkama (je dRSTAnta vaDe paramatane dUSita karIne, ke vamatamAM ApeluM dUSaNa dUra karIne svamatane sthira karavAmAM Ave te); 4. pratyutpannavinAzI (tatkAla AvI paDelA deSanA vinAza mATe je ApavAmAM Ave te). (2) AharaNatadezanA cAra prakAra che- 1. anuzAsti (bIjAnA sadguNanI prazaMsA karavI joIe e upadeza-bodha, zikhAmaNa jethI maLe te); 2. upAlabhya (duguNa mATe Thapako maLave joIe e bodha jethI maLe te); 3. pRcchA (nirNaya mATe sadaiva jJAnInuM zaraNa laI temane pUchavuM joIe e bodha jethI maLe te); 4. nizrAvacana (bodha bIjAne Apa hoya chatAM kaI zraddhALu ne saraLane sAme rAkhI tene uddezI kahevuM, jethI te sAMbhaLI bIjA paNa pitAne bhAge caDAve - A vastu je udAharaNathI samajAya te). (3) AharaNataddoSanA cAra prakAra che - 1. adhamayukta (jethI sAMbhaLanAranI adhamabuddhi vadhe); ''2. pratiloma (jethI pratikUla AcaraNanI zikSA maLe); 3. AtmAnIta (jethI svamatane ja ghAta thAya); 4. durupanIta (evuM aprastuta udAharaNa jethI svapakSanI siddhi thavAne badale temAM dUSaNa ja Ave). 1. A udAharaNone prayoga na karavo joIe. 2010_03 Page #259 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3. jIvapariNAme (4) upanyAsApanayanA cAra bheda che--- 1. tadvaMstuka (bIjAe rajU karela sAdhanane peAtAne hetu banAvI uttara ApavA tera ); 25 2. tanyavastuka (bIjAe rajU karela sAdhanathI je siddha thatuM hoya, tethI viparIta siddha karavuM te);3 3. pratinibha (jevAne teve javAba ApaveA te); 4. hetu (kAI pUche tenA javAba hetu darzAvIne ApavA te)pa. [-sthA. 338 ] 1. A badhA . kaMI mAtra udAharaNanA bhedo nathI, paNa bIjAnI vAtane kaikI rIte tADI nAkhavI -- enI rIta zIkhave che. - "C R. 'amRta hAvAthI tru nitya che, AkAzanI jema." enA uttaramAM kaheluM ke, " amRta hovAthI jIva anitya che, ka*nI jema." 3. koI kahe ke samudranA kinArAnAM vRkSanAM je pAna sthaLamAM paDe che tenAM sthalacara prANI thAya che, ane jaLamAM paDe temAMthI jaLacara prANI thAya che; tenA javAbamAM kahevuM ke, te! pachI je pAMdaDAM mANasa ke jAnavara khAI jAya che temanuM zuM thAya che ? kazuM nahIM, mATe pelI vAta pa khATI che. rUpiyA InAma tene kahevuM ke, 4. kAI kahe ke mane navI vAta saMbhaLAvanArane lAkha Apu. pachI dareka vAtane te sAMbhaLelI kahetA hAya, tA tArA khAya pAse mArA khapa lAkha rUpiyA mAge che. jo A vAta paNa peAte sAMbhaLelI che ema pelA kahe, te teNe khApanuM devuM bharapAI karavu joie; ane nathI sAMbhaLI ema kahe, tA teNe InAma ApI devu joIe. 5. koI pUche, 'brahmacarya' kema pALe che? ' teA javAbamAM jaNAve ke, na pALIe te narakamAM vadhu meATI vedyanA bheAgavavI paDe. sthA-15 _2010_03 Page #260 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 226 sthAnAgansamavAyAMgaH 2 hetu cAra che - (1) 1. yApaka (aneka vizeSaNe I vALe e hetu ke jene samajatAM tathA javAba ApatAM vAra lAge); 2. sthApaka (prasiddha vyAptivALe, jethI tarata sAdhyasiddhi thAya); 3. caMsaka (bIjAne bhrAMtimAM nAkhI de tera); 4. lUSaka (baMsaka hetune javAba). (2) 1 pratyakSa ke, 2. anumAna, 3. upamAna, 4. Agama. (3) 1. ati ane astisAdhaka (dhUmADAnuM astitva jema agninA astitvane siddha kare che); 2. asti ane niSedhasAdhaka (agninuM astitva zItaLatAne niSedha darzAve che); 1. sAdhya vinA je kadI na hoya te hetu. AharaNa bhedomAM je hetu zabda che, te to pratyuttara ke upapattirUpa samaja; paNa Ane sAdhyasAdhaka samaja. vistRta vivecana mATe juo dazavaikAlika cUrNi pR. 55 thI.. 2. jemake, "ghaTa paNa ati che, ane jIva paNa asti che, mATe ghaTa ane jIva baMne eka che." 3. jemake cuMsakanA javAbamAM kahe ke, "to pachI ghoDo paNa ati che, gAya paNa asti che, badhA padArtho paNa asti che, mATe ghoDe, gAya tathA baghA padArtho ane AtmA eka ja che !" 4. A vibhAgamAM hetune artha prameyajJaptimAM hetu- kAraNa arthAta pramANa evo le. 2010_03 Page #261 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3. jIvapariNAme 227 3. nAsti ane astisAdhaka (agninuM nAstitva zItaLatAnuM astitva darzAve che); 4. nAsti ane niSedhasAdhaka (A pIpaLe nathI, kAraNa ke A jhADa nathI). [- sthA, 338 ] (1) hetu pAMca che - ' hetune jANe nahi dekhe nahi; zraddhe nahi; prApta kare nahi; ane ajJAnamaraNe mare che. (2) hetu pAMca che - hetuthI jANatA nathI cAvat hetuthI ajJAnamAraNe mare che. (3) hetu pAMca che? - hetune jANe che yAvat chadmastha maraNe mare che. (4) hetu pAMca che - hetuthI jANe che yAvat hetuthI chadmastha maraNe mare che. (5) ahetuke pAMca che - ahetune nathI jANato yAvat aheturUpa sthamaraNe mare che. 1. A sUtranI TIkA bhagavatI sUtranI cUNine AdhAre karI che, ema TIkAkAra jaNAve che. hetune artha temaNe liga karyo che; ane pachI hetune jANe - dekhe te paNa hetu kahevAya ema artha karyo che. A atha hetunA Agama bhAva nikSepane AdhAre paNa thaI zake che. 2. arthAta asabhya rIte jANe cheka na jANe ema nahIM. 3. A samyagadRSTi viSe che. te anumAtA hovAthI kevaLI to kahevAya nahIM; mATe te chadmastha maraNe mare che ema kahyuM che. 4. sarvajJane anumAna-pramANathI jANavuM paDatuM na hovAthI tene badhA hetuo ahetu che. temane to badhuM pratyakSa che. A ahetune samyagadaSTi vastha sarvathA aheturUpe nathI jANatA, paNa kathaMcita aheturUpe jANe che, i artha karavo. 2010_03 Page #262 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 228 * sthAnAMga samavAyAMga: 2 (6) ahetu pAMca che - * ahetuthI jANato nathI thAvat ahetuthI chastha maraNe mare che. (7) ahetura pAMca che - ahetune jANe che yAvat aheturUpa kevalIbharaNe mare che. (8) ahetuka pAMca che - ahetuthI jANe che yAvat ahetuthI kevalImaraNe mare che. [- sthA. 410 ] vivAda cha prakArane che - 1. pAcho paDIne (jarA DhIluM mUkIne kAlaharaNa kare pachI ThIka meke joIne prativAdI para AkSepa karavA mAMDe); 2. pA pADIne (game te bahAnuM kADhIne prativAdI pAse vivAda baMdha karAve ane pachI avasara meLavI pharI zarU kare); 3. anukUla karIne (sabhya ane sabhApatine pitAnA pakSamAM laI vivAda kare te); 4. pratikUla karIne (sabhya, sabhApatine virodhI karI vivAda kare che. Ama tyAre ja kare jyAre pote samartha hoya); 1. ahetune artha upara pramANe karo; paNa ahetuthI kathaMcita jANe che, sarvathA nathI jANo zuM artha kara. 2-3. A pAMca kevalIne AzrayIne samajavA. 4. "A hetusUtranI TIkA meM karI che paNa tenuM rahasya te sarvajJa jANe." - TIkAkAra 2010_03 Page #263 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3. jIvapariNAme 229 5. bhAgalA paDAvIne (samAM ja paraspara vivAda thAya tevI sthiti UbhI kare); 6. meLavI laIne (amuka sabhyane pitAnA pakSakAre sAthe meLavI daIne). [-sthA para ] (vAdanA) deSa daza che. 1. tajajAtaSa (prativAdInA jAti-kulane doSa de te); 2. matibhaMgadoSa (vimaraNa); 3. prazAstudoSa (sabhApati ke sabhya niSpakSa na rahe te); 4. pariharaNadoSa (sAmAe Apelo deSa barAbara dUra na kare te); 5. svalakSaNadeSa (pate kareluM lakSaNa doSita hoya); 6. kAraNudeSa (sAdhya sAthe sAdhanane vyabhicAra); * 7 hetu doSa (hetumAM deSa heya); 8 saMkAmaNadoSa (prastutamAM aprastuta ghusADI devuM, athavA prativAdInA matane svIkAra); 9 nigrahadeSa (pratijJA hAni Adi nigrahasthAna maLavuM te); 10 vastudeSa (pakSamAM doSa). 1. ahIM vAda eTale vAdI-prativAdI vacce jayalAbha mATe thato vivAda; athavA guruziSya vacce thatI vAtacIta.-TIkAkAra. 2. hetu ane kAraNamAM taphAvata A pramANe samajavaH je sAdhanamAM dRSTAMta maLI zakatuM na hoya te kAraNa; ane je sAdhanamAM dRSTAnta maLI zakatuM hoya te hetu. 2010_03 Page #264 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sthAnAMga-samavAyAMga:2 30 vizeSa paNa deza che -- 1. vastudoSa; 2. tajajAtadeSara, 3. doSa (uparanA e sivAyanA matibha gAdi ATha je upara che tenA vizeSa bheda ); 4. ekAthika' (eka ja athavALA eka ja athavALA aneka zabdo ); pa. kAraNadASa ( kAraNanA bhedo-vizeSA, pariNAma, nimitta i. ); zabda athavA 6. pratyutpannadoSa ( vastunA svarUpane savathA nitya ke eka vagere mAnavAthI je doSa pratyakSa sAme ja najare Ave te); 7. nityadoSa (abhavyane mithyAtvAdi je doSa hoya che te, athavA vastune nitya mAnavAthI je Ave te); 8. adhikoSa ( jeTalAthI pratIti thaI zake tethI adhikanuM vacana ); 9. svakRtadoSa; 10. upanIta ( parakRta) doSa. [-sthA. 743] 1. upara je doSA gaNAvyA che temAMnA keTalAkane sAmAnyarUpe e sUtramAM samajavA ane e ja vizeSa rUpe A sUtramAM; uparAMta khInna paNa keTalAka vizeSa bhedo A sUtramAM kahyA che. 2. A baMne uparanA sUtramAM sAmAnya samajavA ane ahIM temanA vizeSa bheda samajavA, vastu -- pakSadoSanA bhedo 1. pratyakSanirAkRta (jemake, agni ThaMDA che); 2. anumAnanirAkRta ( jemake zabda nitya che); 3. svavacananirAkRta (jemake mArI mAtA vadhyA che). te ja pramANe tAta doSanA vizeSa bhedo-jAti, mama` ane karmAda AgaLa karI doSa devA te i. 2010_03 Page #265 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 231 31 3. jIvapariNAme (3) zrutajJAna A lokane viSe zramaNa bhagavAna mahAvIre bAra aMgavALuM gaNipiTaka kahyuM che. te A pramANe AcAra, sUtrakRta, sthAna, samavAya, vyAkhyAprajJapti, jJAtRdhamakathA, upAsakadazA aMtakRdazA, anuttare papAtikadazA, praznavyAkaraNa, vipAkazruta, dRSTivAda. [-- sama0 1] 4. bAra aMgo gaNipiTakanAM bAra aMge che - AcAra yAvat daSTivAda. $ AcArAMgamAM zuM che? zramaNanigraMthonA AcAra (jJAnAcAra, dazanAcAra - jJAnAdi kema grahaNa karavAM enA vidhiniyama); gocarI (bhikSAcaryA viSenA niyama); vinaya (jJAnavinaya Adi); vaiyika (vinayanuM phaLa kamakSaya vagere); sthAna (kAnsagara, upavezana- besavuM, zayana e traNa bhede che temanA niyame); gamana (vihAra karavA saMbaMdhI niyame); caMkramaNa (upAzrayamAM Amatema pharavAnA niyame); pramANa (bhajana, pAtra, vastra vagerenuM mApa); 1. juo bhagavatI za0 25, u0 4, pR. 164. 2. A mALAmAM "mahAvIrasvAmIne AcAradharma " e nAme tene chAyAnuvAda prasiddha thayelo che. 2010_03 Page #266 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra3ra sthAna samavAyAMga: 2 gojana (svAdhyAya, paDilehaNa Adi kAryomAM bIjAne joDavA saMbaMdhI niyame); bhASA; samiti; guti ; zacyA (rahevAnuM sthAna - vasati); upadhi (vastrapAtrAdi); bhaktapAna; udgama (sAdhu mATe AhAra taiiyAra karatAM je deze gRhasthane lAge che te); utpAdana (bhikSA lenAra sAdhune asAvadhAnatAthI lAgatA doSe); eSaNa (bhikSA lenAra ane denAra baMnene lAgatA de ); denI vizuddhi, zuddhAzuddha grahaNa suprazastavrata, (pAMca mahAvratarUpa mUla guNa); niyama; tapepadhAna. huM je AcAranuM A zAstramAM varNana che, te AcAra pAMca prakArano che - jJAnAcAra, dazanAcAra, cAritrAcAra, tapa-AcAra, * vIryAcAra. $ AcArazAstranI - vAcanAla saMkhyaya che, anuyogakAra 1. guru ziSyane mULa sUtra tathA tenA artha zIkhave te - pATha. 2. upakramAdi vyAkhyAna prakAre. 2010_03 Page #267 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3. jIvapariNAme 233. saMya che, pratipatti saMgeya che, veDha - veSTakora sagyeya che, kaleke saMyeya che, niyuktio saMpagyeya che. $ AcArazAstra badhAM aMgomAM prathama che, tenA be zrutaskaMdha che; 25 adhyayana che; 85 uddezanakAla che; samudezanakAla paNa 85 che; 18000 pade che; saMkhyAta akSare che; anata game che; ananta karyA che, temAM saMkhyaya trasa viSe ane ananta sthAvara viSe, je zAzvata che, kRta che, nibaddha che, nikAcita che - ItyAdi jinaprajJapta bhAvene viSe kahevAmAM AvyuM che. [ -samaya 136] 1. vastuviSayaka siddhAMta - ma. 2. chaMdavizeSa. koIne mane eka vastunI pratipAdaka saMkalanA. 3. mULa sUtrane spaSTa karanAra yuktio. - TIkA 4. racanAnA kramanI dRSTie nahIM, paNa racanA pachI goThavaNI vakhatanA sthAnanI dRSTie. sauthI prathama racanA to "pUrva ' nAmanA dRSTivAdanA eka aMzarUpa zAstranI thaI che. 5. amuka adhyayane maLIne eka taskaMdha - khaMDa thAya che. prathama khaMDamAM 9 ane bIjAmAM 16 adhyayana che. Ama, nizItha sivAyanAM kula 2pa adhyayano che. 6. uddezana eTale bhaNAvavuM te; tene samaya eTale keTalA pAThamAM AkhuM zAstra pUruM karavuM te. adhyayananA AMkaDA sAthe tenA pAThanI saMkhyA batAvIne kahIe te - a1-7, 2-6, 3-4, 4-4, 5-6, 6-5, 7-8, 8-7, 9-4, 10-11, 11-3, 12-3, 13-2, 14-2, 15-2, 16-2; ane bAkInAM 9 adhyayananA nava udezanakAla umeratAM kula 85 thAya 7. vizeSa vyAkhyA karI samajAvavuM te - vAcanA ApavI te. 8. A ane AgaLa bIjAM zAstronAM padonI je gaNatarI ApI che, te atyAre maLatAM te te zAstro sAthe saMgata nathI, te dhyAnamAM rAkhavuM.. 9. artha parida. 2010_03 Page #268 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sthAnAMga samavAyAMga: 2 sUtrakRtazAstramAM zuM che? sUtrakRtazAstramAM svasamaya, parasamaya, ane svaparasamayanI sUcana che; tathA jIva, ajIva, jIvAjIva, leka, alekanI sUcanA che; jIvAdi nava padArtha - tatvanI sUcanA che; navA zramanI, kusiddhAntathI jemanI matimAM vyAha thaye che tevA pramANenI, ane je saMzayazIla che temanI, - pApakArI malina buddhine vizuddha karavA mATe 180 kiyAvAdIne, 84 akiyAvAdIno, 7 ajJAnavAdIne ane 3ra vinayavAdIne ema kula 363 anyadRSTino nirAsa karavAmAM AvyuM che, jethI zramaNe svasamayamAM sthira thAya. sUtrakRtanAM sUtro ane tene artha e che ke je aneka prakAranAM dRSTAnta vaDe paramatanI nissAratA batAve che, vividha prakAre vistAra karIne zAstranA saddabhUta padArthonuM vyAkhyAna kare che, kSamAga tarapha laI jAya che, udAra che, ajJAnAMdhakArathI gherAyalA ja mATe dIpakanuM kAma Ape che, siddhimAM laI janAra nisaraNI jevAM che, ane bha ane kaMpa vinAnAM che. sUtrakRta zAstranI vAcanA saMkhyAta che. yAvat saMkhyAta niyukti che. - bAra aMgamAM sUtrakata bIjuM aMga che. tenA be zrutaskaMdha che ane ra3 adhyayana che, tenA 33 uddezanakAla 1. A mALAmAM "bhagavAna mahAvIrane saMcamadhama" e nAme tene chAyAnuvAda prasiddha thayo che. 2. prathama zrutaskaMdhanAM 16, ane bIjAnAM 7. 3. a. 1-4, 2-3, 324, 4-2, 5-2, ane bAkInAne eka eka. 2010_03 Page #269 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3. jIvapariNAme ra3pa che, 33 samudezanakAla che; 36000 pade che; yAvat jinaprajJasabhAne temAM kahevAmAM AvyA che. [- sama0 137] sthAnAMgazAstramAM zuM che? sthAnAMgamAM svasamaya, parasamaya yAvatuM lokAlekanI sthApanA che. temAM padAthenI vyAkhyA - dravya, guNa, kSetra kAla ane paryAya dRSTie karavAmAM AvI che. temAM pavata, pANI, samudra, surabhavana, suravimAna, Akara-khANa, nidhibhaMDAra, uttamapuruSa, svara, gAtra, jyotiSanuM calana e badhAnuM varNana che. temAM ekavidha dvividha yAvat dazavidha jIva ane pugalonuM varNana che. lokasthitinuM paNa varNana che. . tenI vAcana saMkhyaya che yAvat saMkhyAta loko che, saMkhyAta saMgrahaNIo che. bAra aMgamAM sthAnAMga e trIjuM aMga che. tene eka grutaskaMdha ane daza adhyayane che. 21 udezanakAla che. 72000 pada . saMkhyAta akSara che yAvat jinapraya padArthonuM temAM varNana che. [-sama0 138 ] samavAyAMgamAM zuM che? samavAyAMgamAM svasiddhAntanuM varNana che yAvat lokAlokanuM samyaka rIte jJAna karAvavAmAM AvyuM che. temAM ekathI mAMDI 1. A graMthamAM tene paNa anuvAda che. 2. 1-1, ra-4, 3-4, 4-4, 5-3. bAkInAnA eka eka. 3. A graMthamAM tene paNa anuvAda che. 2010_03 Page #270 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 236 sthAnAMgasamavAyagaH 2 uttarottara be traNa ema saMkhyAkame padArthonuM nirUpaNa karavAmAM AvyuM che. tyAra pachI bAra aMgarUpa zrutajJAnanuM varNana karavAmAM AvyuM che. te zAstramAM nAnA prakAranA ajIvanuM vistArathI varNana che. ane bIjA paNa ghaNuM vizeSa temAM vaNita che. jemake nAraka,tiya"ca, manuSya ane devasamUhanA AhAra, usa, leDyA, AvAsanI saMkhyA ane AvAsanuM pramANa; upapAta, cyavana, avagAhanA, avadhi, vedanA, bheda, upaga, yoga, Indriya ane kaSAyanuM varNana che. jInI vividha yoni maMdarAdiparvatano vistAra, UMcAI, paridhinuM pramANa, tathA tenA bhede; tathA kulakara, tIthakara, gaNadhara, samasta bharatanA adhipati cakravatI, cakadhara ane haladharanA bhede paNa varNavavAmAM AvyA che; tathA vaSa - bharatAdikSetronA nigamanuM, A ane AnA jevA bIjA padArthonuM paNa A samavAyAMgamAM varNana che. maMganI saMya eka eka pade che samavAyAMganI saMkhyaya vAcanA che yAvat te bAra aMgamAM cothuM aMga che. tenuM eka adhyayana che, eka zrutaskaMdha che, eka uddezanakAla che. 140000 pade che. saMkhyAta akSare che cAvat jinaprajhama bhAvone temAM goThavavAmAM AvyA che. [-sama0 139 ] 1vyAkhyAprajJaptimAM zuM che? vyAkhyAprajJaptimAM svasamayanI prarUpaNa che yAvata lekolokanuM vyAkhyAna che. 1. A mALAmAM "bhagavatIsAra" nAme tene chAyAnuvAda prasiddha thayela che. 2010_03 Page #271 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3. jIvapariNAme 237 vyAkhyAprajJaptimAM nAnA prakAranA deva, narendra ane rAjarSioe saMzayALu thaIne pUchelA 36000 praznanA bhagavAna mahAvIre vistArathI uttara ApyA che. te uttaromAM dravya, guNa, kSetra, kAla, paryAya, pradeza, pariNAma yathAvasthitabhAva, anugama, nikSepa, naya, pramANa, sunipuNa upakrama ityAdinuM vividha prakAre prakAzana che. temAM leka ane aloka saMbaMdhI mAhitI che. e uttare saMsArasamudrane taravA mATe sAdhana bane tevA te che. emanI Indroe paNa prazaMsA karI che; bhavyajanoe temanuM abhinaMdana karyuM che. adhikAranI rajane nAza karanArA te jJAnarUpa dIvA jevA che ane hA, buddhi ane matinI vRddhi karanArA che; vaLI te sUtrAthane vividha rIte samajAvanArA che tathA mahAmUlyavAna ane ziSyane hitakara che. * vyAkhyAprajJaptimAM saMkhyAta vAcanA che - yAvat saMkhyAta niyuktio che. te bAra aMgamAM pAMcamuM che. zrutaskaMdha eka che. se adhyayana che, tenA daza hajAra uddeza che, daza hajAra samudeze che. 36000 praznonA uttaro che. 84000 pade che. saMkhyAta akSare che yAvat jinaprajJapta bhAvonuM prarUpaNa che. [- sama0 140] jJAtRdhamakathAmAM zuM che? jJAtRdharmakathAmAM dRSTAMte ApavAmAM AvyAM che. dRSTAMtamAM 1. bhagavatInnAM zataka e ja adhyayana kahevAya che. 2. TIkAkAre uddezone kevI rIte daza hajAra jANavA te jaNAvyuM nathI. 3. "bhagavAna mahAvIranI dhamakathAo" nAme tene chAyAnuvAda A mALAmAM prasiddha thayela che. 2010_03 Page #272 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 238 sthAnAMga samavAyAMga : ra AvatA -nagara, udyAna, caitya, bagIcA, rAjA, mAtA-pitA, samavasaraNa, dharmAMcAya, dhamakathA, A leAka tema ja paraleAkanI Rddhi, bhAgane parityAga, pratrajayA, zrutAbhyAsa, tapApadhAna, dIkSAparyAya, salekhanA, bhojananA tyAga, pApApagamana, devalAkagamana, sukulamAM janma, pharI dhama prApti, ane mAkSa viSe kahevAmAM AvyuM che. yAvat A kathAmAM sAdhuonA vinaya viSe, tItha karanA zAsanamAM dIkSA laIne tenA pAlanamAM mada buddhivALA viSe, kaThaNa tapasyAthI hArI gayelA viSe, bhayaMkara parISaheAthI hArelAe viSe, mAkSamAga mAM AgaLa vadhatAM aTakI janArA viSe, viSayasukhanI AzAmAM mUDha anelA viSe; jJAna, daza`na, cAritra ane tapane dUSita karIne nakAmA thayelAo viSe, tathA tethI karIne temanI saMsAramAM thayelI durgati ane duHkha para parA viSe -- vistArathI kahevAmAM AvyuM che. - vaLI, jemaNe parISaha ane kaSAyanA sainyane jItI lIdhu che, dhaiya ja jemanuM dhana che ane sayamamAM jee utsAhapUrvaka nizcayavALA che tevA dhIrapuruSa viSe; je niHzalya thaI jJAna, darzana, cAritra, caiAganA ArAdhaka hAvAthI siddhimAgamAM prayANa karI rahyA che temanA viSe; e devanA anupama kAmabhoga bhogavI tyAMthI yathAkALe cyuta thaI manuSyaleAkamAM utpanna thaI pharI pAchA pravrajyA laI muktipathanA pravAsI thaI mAkSe gayA che temanA viSe--vistRta varNana che. vaLI, jeo mAgamAM calAyamAna thayA hoya temane manuSya ane devA upadeza ApI, sArAsAranA guNadoSa batAvI kevI rIte samAgamAM lAve che tenA viSe AmAM kahevAmAM AvyuM che. ane dRSTAntA ane pratItikara vacanA 2010_03 Page #273 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3. jIvapariNAme 239 sAMbhaLIne bhraSTa manuSya kevI rIte samAgamAM AvI janmamaraNane nAzaka saMyama pALI, devalokamAM jaI pAchA cyavI, sarva duHkharahita zAzvata kalyANakArI mekSamAM jAya che te paNa kahevAmAM AvyuM che. A ane AnA jevuM bIjuM paNa ghaNuM vistArathI jJAtRdhamakathAomAM kahevAmAM AvyuM che. jJAtRdhamakathAnI saMkhyAta vAcanA che, saMkhyAta anugadvAra che, saMkhyAta saMgreDaNae che; te chaThuM aMga che. tenA be dhrutaskaMdha che. ane prathama zratanA ogaNIsa adhyayana che. temAMnI kathAo be prakAranI che - eka banelI ane bIjI kaDhipata. [bIjA zratanI badhI dhamakathAne daza vagamAM vaheMcI nAkhavAmAM AvI che. ekaeka dhamakathAmAM pAMca pAMcase akhyAyikAo che. ekaeka AkhyAyikAmAM pAMcapAMcaso upAkhyAyikA . ane pratyeka upAkhyAyikAmAM 500 akhyAyikA-upAkhyAyikAo che. ema badhI maLI sADAtraNa kareDa kathAo thAya che. tenA ra9 uddezanakAla che. samudezanakAla paNa teTalA ja che. saMprakhyAta hajAra pade che. yAvat jinaprajJasabhAnuM varNana che. sima 141] upAsakadazAmAM zuM che? upAsakadazAmAM upAsaka-zrAvakanAM nagara, udyAna, caitya, vanakhaMDa, rAjA ane mAtA-pitAnuM varNana che; tathA 1. vargane atha adhyayana samajo. 2. kAraNa ke, baMne kutaskaMdhanAM maLI 29 adhyayane che. 3. bhagavAna mahAvIranA daza upAsake" e nAme tene chAyAnuvAda A mALAmAM prasiddha thayelo che. 2010_03 Page #274 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : 240 sthAnAM samavAyAMga: 2 samavasaraNa, dharmAcArya, dhamakathA, A loka ane paralokanI traddhinuM varNana che. upAsakanAM zIlavata, guNavrata, pauSadha, upavAsanuM varNana che. temane zrutAbhyAsa, tapa padhAna, pratimA, upasagara, saMlekhanA, bhaktapratyAkhyAna, tathA pAdapipagamananuM varNana che. mRtyu pachI temanI devalokamAM utpatti, tyAMthI cyavana karI sukulamAM janma ane pharI dhamaprApti karI mekSagamana e badhuM temAM kahevAmAM AvyuM che. vaLI upAsakadazAmAM zrAvakenI Rddhi, temane parivAra, temanuM dhamazravaNa, temanI dhamaprApti ane temanA samyakatvanI sthiratA ane vizuddhi, temanA mUlaguNa ane uttaraguNa tathA temanA aticAra, temanI upAsakapaNunI kAlamaryAdA, ane aneka prakAre temaNe je abhigraha dhAraNa karyA, pratimAo svIkArI, upasargo-saMkaTo sahana karyA tenuM; tathA jemane upasamAM nathI AvyA temanuM; temaNe je aneka prakAranuM tapa AcaryuM ane zIlavrata tathA guNavrata ane pauSadhapavAsa svIkAryA tenuM ane chevaTe saMlekhanAgrata laI aneka divasa sudhI annapAna vagara rahI AtmAne zuddha karI teo kapepapanna devapaNe utpanna thayA tenuM; ane te devalokanI saMpattinuM je anupama sukha temaNe bhagavyuM tenuM, ane tyAMthI yathAkALe zruta thaI manuSya rUpe janmI pharI pAchI jinadhamanI prApti karI, uttama saMyama pALI, kamarajane chAMDI kevI rIte teo mukta thaze tenuM A badhAnuM ane AnA jevuM bIjuM ghaNuM varNana temAM karavAmAM AvyuM che. upAsakadazAnI saMkhyAta vAcanA che, saMkhyAta anuyogadvAra che, yAvat saMkhyAta saMgrahaNIo che. te sAtamuM aMga 1. arthAsaMgrAhaka gAthAo. 2010_03 Page #275 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3. jIvapariNAme che. tene eka kutaskaMdha che ane deza adhyayana che. daza uddezana- ane samudezana- kAla che. saMkhyAta hajAra pada . yAvat temAM jinaprajJapta bhAvanuM nirUpaNa che. [-sama014] antakRddadazAmAM zuM che? antakRdazAmAM je mokSe gayA che temanA saMbaMdhI -nagara, udyAna, citya, vana, rAjA ane mAtA-pitAnuM varNana che. tathA samavasaraNa, dharmAcArya, dhamakathA, A loka ane paralokanI vyaktinuM varNana che. tathA mekSe janAra jIe kevI rIte bhegene tyAga karyo ane dIkSA lIdhI, temano zrutAbhyAsa, temanI tapasyA, temanI pratimA; temanI vividha prakAranI kSamA, AjavatA, mRdutA, zauca ane satya; temane saMttara prakArane saMyama, temanuM uttama brahmacarya, temanI niSparigrahatA, temanuM tapa ane tyAga, temanI samiti ane gupti, temane apramattabhAva, temanA svAdhyAya ane dhyAnanuM svarUpa, teo kevA uttama saMyamane pAmyA che te, temaNe kevA parISahe jItyA che te, ane cAra kAmanA kSayathI temaNe kevI rIte kevaLajJAna prApta karyuM che ke, temane dIkSA paryAya, ane temanA pAdapapagamanane kAla ane chevaTe savakamathI mukta thaI teo kevI rIte mokSe gayA te - A ane AnA jevA bIjA ghaNA bhAvenuM varNana antakRdazAmAM karavAmAM AvyuM che. aMtakRdazAnI saMkhyAta vAcanA che. saMkhyAta anugadvAra che. yAvat tenI saMkhyAta saMgraha che. cAvat te AThamuM 1. A mALAmAM pApa, puNya ane saMyama' nAmanA maNakAmAM tene chAyAnuvAda Ave che. -15 2010_03 Page #276 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 242 sthAnAM samavAyAMga: 2 aMga che. tene zrutaskaMdha eka che, adhyayana daza che. vaga sAta che. daza udezana- ane samudezana- kAla che. saMkhyAta hajAra pada . yAvat temAM jinaprajJa bhAvone kahevAmAM AvyA che. [-samara 143) anuttarapapAtikadazAmAM zuM che? anuttarapapAtikadazAmAM anuttara vimAnamAM utpanna thanAra sAdhuonA nagara, udyAna, citya yAvat mAtA-pitAnuM varNana che. tevA sAdhu saMbaMdhI samavasaraNa, dharmAcArya, dhamakathA, A loka ane paralokanI trAddhinuM varNana che. temaNe karela bhegene tyAga, lIdhela dIkSA, karela zratAbhyAsa, Acarela tapepadhAna, temane dIkSA paryAya, temanI pratimA, saMlekhanA, bhaktapratyAkhyAna, pAdapapagamana ane chevaTe anuttaramAM upapAta e varNavavAmAM AvyuM che. vaLI devalokamAMthI cyavI teo saMkulamAM utpanna thayA, pharI dhamaprApta ryo, ane chevaTe mokSane pAmyA te paNa varNavavAmAM AvyuM che. anuttarapapAtidazAmAM - tIrthakaranA samavasaraNanuM, tIrthakaranA atizayanuM, ane parISahane chatI yazasvI banelA, tapabaLa vaDe dedIpyamAna, jJAna, darzana ane cAritravALA 1. vaga ATha che, paNuM sAta kahyA che tenuM kAraNa e che ke, prathama daza adhyayana rU5 vargane nathI gaNe. - TIkAkAra. 2. A mALAnA pApa, puya ane saMyama' pustakamAM ene chAyAnuvAda Ave che. 2010_03 Page #277 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3. jIvapariNAme 243 ane vividha guNanA bhaMDAra evA tIrthaMkaranA ziSyanuM, aNagAramahaSionuM, viziSTa jJAnIonuM, tathA temanA guNanuM vistRta varNana che. vaLI bhagavAnanuM zAsana kevI rIte jIvane hitakArI che, devAsuramanuSyonI ddhi keTalI che, tIthakaranI pAse leke kevI rIte Ave che, temanI sevA kevI rIte kare che, tIrthakara kevI rIte deva ane manuSyane dharmopadeza kare che, temane upadeza sAMbhaLI badhA kAmagAne choDIne loke kevI rIte sayama, tapa ane bIjo AcAra svIkAre che; ane ghaNA varSanI pravajayA pALIne, jJAna, darzana ane cAritranI ArAdhanA karIne, jinavacanamAM daDha zraddhAvALA thaIne, hRdayathI jinavacananI anumodanA karIne, jene jeTalA upavAsa prApta thAya te karIne, loko kevI rIte dhyAnavALA thaI samAdhimaraNe marI anuttaramAM utpanna thAya che, ane anuttaramAM anupama devasukha jogavI yathAkAle tyAMthI cyavI yAvat saMyama pALI kevI rIte mokSe jAya che te badhuM ane te sivAya bIjuM ghaNuM anuttarapapAtikamAM kahevAmAM AvyuM che. anupAtikanI saMkhyAta vAcanA che, sakhyAta anuyAgadvAra che, saMkhyAta saMgrahaNIo che, te navamuM aga che, tene zrutaskaMdha eka che, daza adhyayana che, traNa vaga che, udezana ane samudezananA kAla daza che. saMkhyAta hajAra pade che, yAvat jinaprajJasa bhAvone temAM prarUpavAmAM AvyA che. -sama0 14che. 2010_03 Page #278 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sthAnAMgasamavAyagaH 2 10. praznavyAkaraNamAM zuM che? praznavyAkaraNamAM eka ATha prazno che, 108 aprazno che, ane 108 praznAprazno che. vidyAtizayenuM varNana che. sAdhakenA nAga ane supaNuM sAthe divya saMvAdanuM varNana che. praznavyAkaraNamAM- Adaza, aMguSTha, bAhu, asi, maNi vastra ane Aditya viSayaka praznonA vividha mahApraznavidyA, manaHpraznavidyA, ane devatA jemAM kAma karI Ape che tevI vividha vidyAonA praznonA lokone viramaya pamADe tevA mahAprabhAvika praznonA, je prazno sAMbhaLI lokone bahu pUrva kALe koI uttama damI tIrthakara thayA haze tevI pAkI zraddhA thAya tevA praznonA, samajavA kaThaNa paDe tevA praznonA, je savasavajJasamata hoya tevA praznonA, abudhajana paNa jemAM vizvAsa karavA lAgI jAya tevA pratyakSamAM vizvAsa upajAve tevA praznonA-svasamaya ane parasamayanuM nirUpaNa karavAmAM kuzala pratyekabuddhoe vividha athavALI bhASAmAM ApelA ane mahAvIra bhagavAne vividha rIte vistArathI jagatanuM hita sadhAya te rIte ApelA - javAnI prarUpaNA karavAmAM AvI che. praznavyAkaraNamAM saMkhyAta vAcanA che, saMprakhyAta anuyogadvAra che; cAvat saMkhyAta saMgraha che. bAra aMgomAM praznavyAkaraNa e dazamuM aMga che. tene eka prataskadha che. 45 1. aMguSTha, bAhuprazAdi maMtravidyAonA baLe pUchelA praznonA javAba daI devA te prazna pUchavAmAM na Ave chatAM je vidyAthI mAtra maMtranA jApathI zubhAzubha phaLa batAvI Ape, te aprazna; ane jemAM baMne hoya te praznA. 2010_03 Page #279 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3. jIvapariNAme 245 udezana-1 ane samudezana- kAla che. saMkhyAta hajAra pade che. yAvat jinaprajJama bhAvAnuM varNana che. sima 145] - 11 vipAkazutamAM zuM che? sArAM ane mAThAM kamanA vipAka temAM kahevAmAM AvyA che. A zrutane be bhAgamAM vahecI nAkhavAmAM AvyuM che. eka sukhavipAka ane bIjuM duHkhavipAka. daza dukhavipAka ane daza sukhavipAka che. duHkhavipAkamAM jemane duHkha jogavavuM paDe che, temanA nagara yAt mAtApitAnuM varNana che. tathA samavasaraNa, dharmAcArya, dhamakathA, gautamanuM nagaramAM javuM, ane saMsAranI dukhaparaMparA-A viSe kahevAmAM AvyuM che. sukhavipAkamAM jene sukha bhogavavuM paDe che temanA nagarAdinuM varNana che. tathA samavasaraNa, dharmAcArya, dhamakathA, A loka ane paralokanI addhie, legano parityAga, dIkSA, kRtAbhyAsa, tapapadhAna, dIkSA paryAya, pratimA, 1. "A aMganAM daza ja adhyayane che. tethI uzanakAla daza ja saMbhave; paNa saMbhava che ke bIjI koI vAcanA pramANe 45 adhyeyane hAya"-- ema TIkAkAra jaNAve che. vaLI atyAre maLI AvatA praznavyAkaraNamAM ahIM gaNAvela viSayanuM nAmanizAna paNa nathI, e viSe TIkAkAra ahIM mauna seve che. paNa jyAre te praznavyAkaraNanI TIkA lakhe che tyAre jaNAve che ke pUrva kALamAM A badhI vidyAo A zAstramAM hatI, paNa atyAre to AmAM mAtra pAMca Asava ane pAMca saMvaranuM ja varNana che. 2. A mALAnA "pApa, puNya ane saMcama" graMthamAM ene chAyAnuvAda Ave che. 2010_03 Page #280 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 246 sthAnAMga-samavAyAMga: 2 salekhanA, bhaktapratyAkhyAna, pAdapapagamana, devalokamAM gamana, sukutpatti, pharI dhamaprApti, ane mekSa - A viSe kahevAmAM AvyuM che. duHkhavipAkamAM-hiMsA, jUTha, corI, parastrI sAthe maithuna ane parigraDathI saMcita pApakarmane, tathA tIvrakaSAya, Idriya, pramAda, pApapravRtti, ane azubhAdhyavasAyathI saMcita pApakamane vipAka (phala) varNavavAmAM AvyuM che. jemake, keI naraka athavA tiryaMca yonimAM utpanna thaI aneka prakAranAM dukhethI gherAya che; manuSyamAM utpanna thavA chatAM paNa pApakarmanAM phaLa bhogave che: jemake, keIne vadha karavAmAM Ave che, keInuM vRSaNa kApI nAkhavAmAM Ave che, vaLI keInAM nAka, kAna Adi kApI nAkhavAmAM Ave che, koInA hAtha, paga ke jIbha kApI nAkhavAmAM Ave che, keIne AMkhamAM garama saLI nAkhavAmAM Ave che, keIne bALI nAkhavAmAM Ave che, keIne cIrI nAkhavAmAM Ave che, koIne bAMdhavAmAM Ave che, koIne sULa bheMkIne to koIne lAkaDI mArIne behAla karI nAkhavAmAM Ave che, garama sIsuM kaInA para reDavAmAM Ave che, garama tela keIna para reDavAmAM Ave che, keIne kulphImAM pakAvavAmAM Ave che, keIne zItalatAthI kaMpAvavAmAM Ave che, koIne kAyama bAMdhI rAkhavAmAM Ave che, keI ne bhAlAthI vIMdhavAmAM Ave che, keInI cAmaDI utArI levAmAM Ave che, keIne hAthamAM telavALAM kapaDAM vIMTI bhayaMkara rIte bALavAmAM Ave cheAvAM AvAM bhayaMkara duHkha bhogavavAM paDe che. kAraNa, pUrva samayamAM karelAM karmonI paraMparA tene AvAM bhayaMkara phaLa ApyA vinA mUkatI nathI. paNa tene chUTakAro tapamAM je 2010_03 Page #281 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3. pariNAme 247 UyapUrvaka lAgI jAya tA thavAsabhava kharA - A madhuM du:khavipAkamAM varNavavAmAM AvyuM che. ' tyAra pachI sukhavipAkamAM, zIlavaMta, saMyamI, guNavAna, tapasvI sAdhune anukapAbhAvathI tathA haMmezAM mananI prasannatAthI zubha bhAvanAvALA thaIne jeo zuddha nirdoSa AhAra Ape che, te bhAvazuddhi karI kevI rIte dhamaprApti kare che ane kevI rIte --jemAM aneka nakAdibhava ane duHkha, bhaya, viSAda, zeka ane mithyAtvanA DuMgarA che, jemAM adheya ajJAnAMdhakA35 kIcaDa hovAthI pAra thavAnA rastA maLavA muzkela che, jemAM jarA, maraNu ane janmanI kSubdha bhamarIo che, sALa kaSAyarUpI hiMsaka prANIe hAvAthI je bhayaMkara che evA -- anAdi-anaMta sasArane TUMkA kare che, ane kevI rIte te devAyu bAMdhe che ane devanA kAmabhogo bhogavI yathAkAle zruta thaI kevI rIte A naralAkamAM AvI sukulamAM utpanna thAya che, ane AyuSyamAn, dIgha zarIravALA, rUpavAna, yAvat Arogya ane buddhivALA thAya che ane temane matrA maLe che, svajana maLe che, cAvat badhI prakAranI samRddhi maLe che, ane temane vividha prakAranA kAmabhogathI kevuM sukha maLe che tenuM varNana che. AvI rIte anAdikALathI cAlI AvatI para parAthI AMdhelAM zubha ane azubha ane karmanA vipAkA kevI rIte sukha ane duHkha Ape che, te vipAkazrutamAM batAvavAmAM AvyuM che. A badhu eTalA mATe matAvavAmAM AvyuM che ke, jIvA te vicArI saMvegavALA thAya. A sivAya paNa bIjI ghaNuM temAM kahevAmAM AvyuM che. vipAkazrutanI saMkhyAta vAcanA che, sakhyAta anuye gadvAra che, yAvat sakhyAta sagrahaNIe che. A sUtra agAmAM _2010_03 Page #282 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 248 sthAnAgansamavAyAMga: 2 - agiyAramuM aMga che. tenAM vIza adhyayana che ane uddezanaane samudezana- kAla paNa vIza che. tenAM saMprakhyAta hajAra pade che, saMkhyAta akSare che, yAvat jinaprajJasa bhAvenuM temAM varNana che. sima0 146} daSTivAdamAM zuM che? dRSTivAdamAM badhA bhAvanI prarUpaNA karavAmAM AvI che. tenA mukhya pAMca vibhAga che - 1. parikama, 2. sUtre, 3. pUvagata, 4. anuga ane 5. cUlikA. - (1) parikamanA pAchA sAta vibhAga che-siddhazreNikA, manuSyazreNikA, spRzreNikA avagAhanAzreNikA, upasarapadAzreNikA, viprajahazreNikA, zrutAgrutazreNikA. siddhazreNikA parikamanA pAchA cauda vibhAga che - mAtRkApada, ekAthika pada, padoSapada, AkAzapada, ketubhUta, rAzibaddha, eka guNa, dviguNa, triguNa, ketubhUta, pratigraha, saMsAra- pratigraha, nandAvata, siddhabaddha. manuSya zreNikA parikamanA paNa upara pramANe cIda bhede che. ane bAkInA pRSTaNikAdi pAMca parikamanA agiyAra bhede che. svasamayanI apekSAe parikama che ja che. paNa sAtame parikama AjIvika matAnusArI che. ema sAtaparikama thAya. 1. dRSTivAdanA digambara saMmata varNana mATe tathA bane paraMparAnI te viSe tulanA mATe juo khaMDAgama bIjA bhAganI prastAvanA. . 2010_03 Page #283 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3. pariNAme 249 prathamanA cha parikame svasAmayika hovAthI temAM cAra naya vaDe vicAra karavAmAM Ave che. paNa airAzikanI dRSTie to sAte parikamamAM traNa nayathI vicAra karavAmAM Ave che. - (ra) sUtra aThayAsI che- Rjuga, pariNutA pariNata, bahubhAki, vipratyayika, anantara, paraMparA, samAna, saMpUtha, saMbhina, yathAtyAga, sauvastika, naMdyAvata, bahula, pRSTapRSTa, vyAvata, evabhUta, drikAvata, vartamAnapAda, samabhidra, sarvatobhadra, praNAma ane dvipratigraha; A bAvIze sUtrane svasiddhAnta anusAre svataMtrabhAve vicAra thAya che. e bAvIze sUtro paratantrapaNe gozAlaka matAnusAre vicAra thAya che; e bAvIze sUtrane traNanayathI vicAra karanArA trirAzikanI dRSTie vicAra thAya che; e bAvIze sUtrane svasamayapramANe cAre nAnI dRSTie vicAra thAya che. ema e bAvIzamAMnA pratyekano cAra prakAre vicAra thAya che. eTale kula aThayAsI sUtra gaNavAmAM Ave che.. (3) pUvagatamAM 14 pUrva che. te A pramANe - utpAdapUva, AgrAyaNI, vIyara, astinAstipravAda, jJAnapravAda, satyapravAda, AtmapravAda, kamapravAda, pratyAkhyAnapravAda, vidyAnapravAda, avayapravAda, prANAyupravAda, kriyAvizAla pravAda ane lokabindusAra. pratyeka pravAdanI vastu tathA cUlikAvastu nIce pramANe che - pravAda cUlikAvastu vastu 10 0 14 che 1 2010_03 Page #284 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 50 X F 5 ja sthAnAMga-samavAyAMga: 2 18 12 2 16 30 20 10 15 11 12 12 13 13 30 14 5 (4) anuyAganA be bhAga che-- mUla prathamAnuyAga anegaDikAnuyoga. ------ 10 x 2010_03 x X X x x * X X x mUlaprathamAnuyAgamAM bhagavAna ahintAnA pUrvabhava, devalAkagamana, Ayu, cyavana, janma, abhiSeka, rAjyalakSmI, pAlakhI, pratrajyA, tapasyA, AhAra, kaivalajJAna, tItha pravatana, saghayaNa, saMsthAna, UMcAI, Ayu, ziSya, gaNu, gaNadhara, AryAM, pravRtinI, catuvidha saMghanuM parimANu, kaivaLI, manaHparyAyajJAnI, avadhijJAnI, samyakatvI, zrutajJAnI, je anuttaramAM utpanna thAya che, je siddha thAya che, je pApApagamana kare che, je uttama munivaro kamaraja chAMDI jeTalA upavAsa karI mAhye jAya che, A ane AvI bIjI khAkhatA tIrthaMkara saMbadhI kahevAmAM Ave che. x gaDikAnuyAga aneka prakAranA cheH--jemake, kulazkaragaDikA, tIrthaMkaraga'0 gaNudharaga cakradharaga., dazAraga, aladevaga, vAsudevaga, vizaga, bhadrabAhuga, Page #285 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3. jIvapariNAme 2pa1 tapakamAM, citrAMtaragaM, utsapiNIgao, avasarpiNa, ane deva, naraka, tiyacagatimAM je vividha janma thAya che tenuM vyAkhyAna, AdiAdi gaMDikAo che. (5) cUlikA e AdinA cAra pUrvanI samajavAnI che, bAkInAM pUrvane cUlikA nathI. vigata mATe upara pUrvanuM varNana juo. daSTivAdanI vAcanA saMkhyAta che, saMkhyAta anugadvAra che, yAvat saMkhyAta saMgrahaNIo che, te bAramuM aMga che, tene zrutaskaMdha eka che, 14 pUva che, sakhyAta vastu che, saMkhyAta cUlavaltha che, saMkhyAta prAkRta che, sakhyAta prAtaprabhata che, saMkhyAta prAbhatikAo che, saprakhyAta prAkRtaprAbhatikA che, sakhyAta hajAra pade che, yAvatuM temAM jinaprajJapta bhAvene kahevAmAM AvyA che. [-samaya 14] A bAra aMga rU5 gaNipiTakanI virAdhanA karIne atIta kAlamAM anaMta, vartamAnakALamAM asaMkhyAta ane bhaviSyakALamAM anaMta jI saMsAramAM bhamyA, bhame che, ane bhamaze. tethI UlaTuM, tenI ArAdhanA karIne atIta kALamAM, vartamAna kALamAM ane bhaviSyamAM ananta jI saMsArane tarI e kSe gayA che, jAya che ane jaze. e dvAdazAMga bhUtakALamAM hatuM, vartamAnamAM che ane bhaviSyamAM haze. te dhruva che, nitya che, zAzvata che, akSaya che, avyaya che, nitya che. jema pRthvIkAyAdi pAMca astikAya zAzvata che, tema A gaNipiTakamAM ananta bhAva, ananta abhAva, ananta hetu, ananta ahetu, ananta kAraNa, ananta akAraNa, ananta 2010_03 Page #286 -------------------------------------------------------------------------- ________________ para sthAnAM samAcAMga : 2 jIva, anaH ajIva, ananta bhavya, ananta abhavya, ananta siddha, ananta asiddha, vize kahevAmAM AvyuM che. -sama. 148] gA. aMgAdi viSe paracUraNa brahmacarya (adayayana) navI che. 1. zastraparijho, 2. lekavijya, 3. zItoSNIya, 4. samyaktva, 5. Avani, 6. dhUna, 7. vimeha, 8. upadhAnazrata, 9. mahAparijJA. [-sama. 9, - sthA. 66ra che AcArapraka5ra pAMca prakArano che-- 1. brahmacaryanuM pratipAdana karatAM hovAthI A brahmacaryAdhyayane kahevAya che. te AcArAMgasUtranA prathama zrutaskaMdhAMtagata che. 2. AcArAMga sUtranI pAMcamI cUlikA je nizItha adhyayana kahevAya che, tenuM bIjuM nAma AcAraprakalpa paNa che. sAdhuonA AcAra saMbaMdhI vizeSa ka5, eTale ke prAyazcittonuM temAM varNana hovAthI- ane te prAyazcitto mukhyapaNe pAMca hovAthI ahIM te AcAraprakalpanA pAMca bheda varNavyA che. atyAre upalabdha AcArAMgamAMthI A nizItha azcayanane bAda karavAmAM AvyuM che, ane te eka svataMtra pustakarUpe upalabdha thAya che. tenA para jinadAsa mahattare cUrNa lakhI che je hajI chapAI nathI. A AcArakalpa nAmanA nizItha adhyayananuM mULa pratyAkhyAnapUrva nAmanA navamA pUrvanI tRtIya vastunA AcAra nAmanA vIzamAM prAbhUtamAM che eTale tene AdhAre A nizIthAdhyayananI racanA karavAmAM AvI che. 2010_03 Page #287 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3. jIvapariNAme 250 1. mAsika uddaghAtika; [ laghamAsanI tapasyA te mAsikaudghAtika kahevAya che. uddAta eTale bhAgapAta- arthAt ochuM karavuM. je mAsika tapasyArUpa prAyazcittamAMthI amuka aMza e che karavAmAM Ave te mAsika udhrAtika kahevAya che. prAyazcitta te eka mAsanuM kahevAya, paNa tapasyA trIsa divasanI nahiM paNa ra7A divasanI karavAthI eka mAsanuM prAyazcitta mAnI levAmAM Ave che; tethI te laghumAsa kahevAya che.] 2. mAsika anudughAtika; [je mAsika tapasyAmAMthI bhAgapAta karavAmAM na Ave te mAsika anuddaghAtika athavA gurumAsa kahevAya che.] 3. cAturmAsika udghAtika; 4. cAturmAsika anuddhAtika; 5. ApaNA. [keIpaNa deSa thaye hoya ane tenI AlocanA guru pAse kare, tyAre guru te deSane anukUla prAyazcitta Ape che. paNa je deSa thAya chatAM AlocanA na kare, te doSane anukUla prAyazcitta te maLe ja taduparAMta teNe te chUpAvyuM te mATe bIjA mAyArUpa deSanuM paNa maLe. A AropaNuM kahevAya che.] ApaNAnA pAMca prakAra che- " 1. prasthApitA [ upara jaNAvela AropaNa thayA pachI gurumAsAdi prAyazcittarUpa je tapasyA zarU karAya te;] 2010_03 Page #288 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sthAnAMga samavAyAMga: 2 ra. sthApitA [guru vaiyAvRttva ke evA kAI bIjA kAraNe AreApita prAyazcitta karavAnuM AgaLanA samaya upara mulatavI rAkhe che te; ] 3. kRtsnA[A pravatamAna zAsanamAM tapasyAnI haH cha mAsa payata che. ethI vadhu prAyazcitta jo ke.Ine prApta na thayuM hAya te! te kustA; ] 4. akRtsnA [cha mAsanI maryAdAne eLagIne paNa kAI ne prAyazcitta prApta thayuM hoya te! te karavAnuM nathI, paNu karavAnuM tA cha mAsa ja che, tethI tevAnu prAyAzcitta akRtsnA; ] 254 5. hADahADA [lamAsAdi prAyazcitta prApta thayuM hoya tene aTapaTa daI devAmAM Ave, te]. AcArapraka51 28 prakAre 1--2. mAsikI ArApaNA, 3-8. sapacarAtra mAsikI ArApaNA, 5-6. sadghazarAtra mAsikI ArApaNA, 7-12. tevI ja rIte cha le dvimAsikI Ara paNAnA, 13-18. traimAsikI ArApaNAnA, 19-24. cAturmAsikI ArApaNAnA, - Jain'Education International 2010_03 { -sthA0 433 ] 1. AcArAMganA nizIthAdhyayanamAM prAyazcitta batAvelAM che tenA AdhAre A bheda che. AnA vivecana mATe nizIthAdhyayananA 20mA uddezaka jovAnI bhalAmaNa TIkAkAra kare che. nizItha hajI chapAyuM nathI. mAtra lItheAmAM upalabdha che. ane te paNa amuka sAdhuene ja. Page #289 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3. jIvapariNAme 25. upaghAtikA ApaNA ra6. anupaghAtikA AropaNa, ra7. kRtnA AropaNa, 28. annA ApaNA. [-samaya 28 ] AcArAMga, sUtrakRtAMga ane sthAnAMgAe traNa gaNipiTakanAM- AcArAMganI cUlikAne na gaNue te - kula 57 adhyayane thAya che. [ -sama pa7] $ daza adhyayanavALAM zA daza che - 1. kamavipAkadazA (vipAka nAmanuM 11muM aMga); 2. upAsakadazA (sAtamuM aMga); 1. AcArAMganAM 24 (9+15 kAraNa soLamuM vimukti bAda devAnuM kahyuM che)+23 (sUtrakRtAMganAM 1+7)+10 (sthAnAMganA) = 57. paNa eka prazna rahe ja che ke, mULamAM cUlikA zabdathI vimukti nAmanuM ja adhyayana levAnuM TIkAkAra jaNAve che, tene AdhAra zuM? AcArAMganI badhI maLI pAMca cUlikA che. niyukti (AcArAMga niryukti-gA11)nI TIkA karatAM AcArya zIlAMka jaNAve che ke, dvitIyakRtarakadhanAM prathama 7 adhyayana e prathama cUlA, bIjAM (8-14) sAta e bIjI cUlA, bhAvanA nAmanuM 15muM adhyayana trIjI cUlA, vimukti nAmanuM 16 muM adhyayana e cothI cUlA ane nizIthAzcayana 17 muM e pAMcamI cUlA. TIkAkAra abhayadeva kahe che ke, nizIthAzcayana e te prasthAnAMtara hovAthI na gaNavuM; arthAta cothI cUlA ja aMtamAM rahe che te bAda karavI joIe. paNa A prastuta samavAyAMga sUtrane AdhAra kAI bIjI ja vAcanA hoya jemAM atyAre te te sUtromAM maLatAM adhyayanethI viparIta saMkhyAkrama heya. kAraNa, mULamAM eka ja cUlikAnuM vajana nathI karyuM; paNa cUlikAmAtranuM karyuM che. 2010_03 Page #290 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sthAnAMga-samavAyAMga 2 3. aMtakRdazA (AThamuM aMga); 4. anuttaraupapAtika dazA (navamuM aga); 5. AcAradazA (dazAzrutaskaMdha); 6. praznavyAkaraNadazA; 7. bandhadazA ke, 8. dvigRddhidazA; 9. dIghadazA; 10. saMkSepita dazA. (1) kamavipAkadazAnAM daza adhyayane che, te A pramANe 1, mRgAputra 2. gatrAsa, 3. aMDa, 4. zakaTa, pa. brAhmaNa, 6. nandISeNa, 7. zauya, 8. udumbara, 9. sahasodAha Amaraka, 10. kumAralikhu. 1. vartamAnamAM A aMgamAM daza adhyayane nathI; paNa prathama varganAM daza adhyayane che, tene AzrIne A kathana che, ema TIkAkAra khulAse kare che. paNa kharI rIte atyAranA upalabdha aMgane pATha jude ja che ema gaNavuM joIe. 2. A aMgamAM paNa hAla daza adhyacana nathI, paNa traNa vaga che, jemAM prathama ane tRtIya vargamAM daza, daza, ane dvitIcamAM 13 adhyayana che. ' 3. AnA pAThaphera viSe pAchaLa noMdha juo. pR. 245. ' 4. bandhadazAdi 4 kayAM zAstro che, te ame jANatA nathI - ema TIkAkAra jaNAve che. 5. vartamAna vipAkazratamAM tenuM nAma ujijhataka che. 6. vartamAnamAM agnisena. 7. vartamAnamAM nandivardhana. 8. vartamAnamAM tene krama AThame che, ahIM tene kyuM gayuM che. 9. vartamAnamAM devadattA. 10. vartamAnamAM aA. 2010_03 Page #291 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3. jIvapariNAme 257 (2) upAsakadazAnAM daza adhyayane che-AnaMda, kAmadeva, cUlaNipitA, surAdeva, cullazataka, kuNDalika, zakaTAlapatra, mahAzataka, naMdinIpitA, sApikApitA. (3) antakRdazAnAM daza adhyayane chela--namI, mAtaMga, semila, rAmagupta, sudarzana, jamAlI, bhagAlI, kiMkama, pallatatiya, phAla aMbadhutta. (4) anuttarapapAtidazAnAM daza adhyayane A che- RSidAsa, dhanya, sunakSatra, kAttaka, sasthAna, zAlibhadra, AnaMda, tetalI, dazArNabhadra, atimukta. (5) AcAradazAnAM daza adhyayane A che - 1. vIsa asamAdhisthAna, 2. ekavIza zabala, 3. tetrIsa AzAtanA, 4. aSTavidha gaNisaMpata, pa. daza citta samAdhisthAna, 6. agiyAra upAsakapratimA, 7. bAra bhikSupratimA, 8. payuSaNa kalpa, 9. trIsa mohanIyanAM sthAna, 10. AjAti-sthAna. 1. vartamAna aMtadazA ane anuttamAM ahIM kahela karatAM je pheraphAra che te mATe juo TippaNa naM. 8. 2. bhagavatImAM jaNAvelA kArtAi kathI Ane judo gaNAve; kAraNa te te zaruM thayeluM che. * 3. prasiddha zAlibhadra paNa A heya; paNa vartamAna anuttaramAM zAlibhadranuM adhyayana nathI. 4. jJAtAsUtramAM AvatA tetalIthI A jude gaNa; kAraNa te to mele gaye che ema jJAtAmAM kahyuM che. 5. jenuM IMdra potAnI samRddhi dAkhavIne mAna gALI nAkhyuM te darzANabhadra ja A hoya; paNa upalabdha anuttaramAM tene viSe adhyayana nathI. vaLI e dazArNabhaka mokSe gayo ema paNa kaI kaI ThekANe maLe che. 6. eka atimuktakanuM adhyayana aMtakRdazAmAM Ave che tenAthI A jude hevo joIe, kAraNa te te mokSe gayo che. sthA-17 2010_03 Page #292 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 29 ra58 sthAnAM samavAyAMga 2 (6) praznavyAkaraNadazAnAM daza adhyayane A che - upamA, sa khyA, trASibhASita, AcAryabhASita, mahAvIrabhASita, kSemakaprazna, kamalaprazna, addAgaprazna, aMguSaprazna, bAhuprazna. (7) badhadazAnAM daza adhyane- baMdha, mekSa, devadhi, dazAmaMDala, AcArya viprativatI, upAdhyAya viprativatI, bhAvanA, vimukti, zAtA, kama. (8) dvigRddhidazAnAM daza adhyayana va, vivAda, upapAta, sukSetrakRtna, 4ra svapna, trIsa mahAsvapna, kara sarva svana, hAra, rAma, gupta. (9) dIghadazAnA daza adhyayana- . caMdra, sUrya, zukra, zrIdevI, prabhAvatI, dvIpasamudropatti, bahuputrikA, madara, sthavira saMbhUtivijaya, sthavira pakva, usanizvAsa. (10) saMkSepitadazApa daza adhyayana- zudrikA vimAnavibhakti, mahatI vimAnavibhakti, aMgacUlikA, vagacUlikA, vyAkhyAcUlikA, aruNepapAta, varuNe pAta, garuDapapAta, velaMdhareSapAta, vaizramaNa papAta. sthi0 755] 1. upalabdha praznamAM te pAMca Asava ane pAMca saMvaranAM daza adhyayane ja che. ra. A hAla maLatuM nathI, paNa adhyanenA nAma uparathI viSaya kaLI zakAya che. 3. TIkAkAra kahe che ke AnuM te svarUpa paNa nathI samajAtuM. 4. TIkAkAra kahe che ke, AnuM svarUpa paNa ajJAta che. paNa tenAM adhyayanamAMnAM keTalAMka nirayAvalimAM maLe che. ahIM mULa pAThamAM paNa brAti che. dazane badale agiyAra gaNAvyAM che. 5. AnuM svarUpa ajJAta che ema TIkAkAra jaNAve che. 2010_03 Page #293 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3. jIvapariNAmo AcArAMganAM cUlikA sahita badhAM maLI 18000 pade che. -sama0 18] AcArAMganAM cUliMkA sahita 25 adhyayana che- zastraparijJA, lokavijaya, zItaSNika, samyakatva, AvantI, dhUta, vimeha, upadhAnazruta, mahAparijJA, piDaeNSaNa, zayyA, IrSA, bhASAdhyayana, vastra, pAtra, upagrapratimA, sAta satakaka, bhAvanA, vimukti. [-sama- 25] cUlikA sahita AcArAMganA 85 uddezana kAla che. -sama0 85] nava brahmacaryanA 51 uddezana kAla che. - sama0 51] sAta sataikakala che. [-sthA. 545] " sUtrakRtAMganA adhyayana. 23 che- samaya, vaitAlika, upasagaparijJA, strI parikSA, narakavibhakti, mahAvIrastuti, kuzIla paribhASA, vIya, dharma, samAdhi, mAga, samavasaraNa, yathAtathya, grantha, jamaIe, (AyANiya), gAthA, puMDarika, phiyAsthAna, AhAra-parijJA, apratyAkhyAnakiyA, aNagAramRta (AcArabhRta), AdrakIya, nAlaMdIya. [-sama- 23] 1. uddezaka vinAnAM A sAta adhyayano gaNavAM. temAMnuM pratyeka paNa saptakaka kahevAya che. te A pramANe sthAna, naivikI, uccAra-prastravaNavidhi, zabda, rUpa, parakriyA ane anya kriyA. vaLI ahIM cUlikAmAM nizIthane na gayuM. 2010_03 Page #294 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 290 sthAnAMgasamavAyAMga 2 gAthA jemAM seLayuM che tevA 18 adhyayana che- samaya yAvat gAthA. [-sama- 16] sAta mahAadhyayanora kahyAM che. -sthA pa45] vyAkhyAprajJaptimAM 81 mahAyugma zataka che. -sama0 81] vyAkhyAprajJapti-bhagavatInAM badhAM maLI 84000 pade che. [-sama0 84] 19 adhyayana (jJAtAnAM) che - ukSitajJAta, saMghATaka, aMDa, kubha, zelaka, tumba, rehiNI, mallI, mAgadI, caMdramA, dAva, udakajJAta, mAMDukya, tattalI, nandIphaLa, aparakaMkA, AkIrNa, saMsamAM, puDarikajJAta. [-sama19] kamavipAkanAM 43 adhyayane che. [-sama043 ] dRSTivAdanAM daza nAma che. | dRSTivAda, hetuvAda, bhUtavAda, tathyavAda, samyagvAda,dhamavAda, bhASAvicaya, pUvagata, anuyogagata, savajIne sukhAvaha. [-sthA 74ra) 1. prathama zratarakadhamAM. 2. dvitIya zrataskaMdhamAM. 3. mahAyugma eTale rAzivizeSa. e eka prakAranI saMkhyA che. tene jemAM vicAra karavAmAM Ave te paNa mahAyugma kahevAya. 4. adhyayana. 5. sUtrakRtAMganAM 23 ane vipAkanAM 20 maLI 43 thAya evI saMbhAvanA che, ema TIkAkAra jaNAve che. paNa ene vAcanAbheda ja gaNuM kADha joIe. 2010_03 Page #295 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6. jIvapariNAme dRSTivAdanA cAra vibhAga che-- parikama+, sUtra, pUvagata, anuyAga. dRSTivAdanAM 88 sUtro che---- Rnuzruta, pariNatApariNata yAvat nandIsUtra pramANe kahevAM. (juo AgaLa pUrva. 14 che--utpAda yAvat bindusAra. Gga pUrvAnI vastu nIce pramANe che-- pUrva utpAda ,, AgrAyaNI vIya pravAda dRSTivAdanAM 46 mAtRkApo che. [-sama0 46] dRSTivAdanAM khAvIze sUtranA svasiddhAnta pramANe svatantrabhAve vicAra thAya che. e AvIze sUtraneA traNa nayathI vicAra karanArA ArAzikanI dRSTie vicAra thAya che. e bAvIse sUtrane svasamaya pramANe cAra nayeAnI dRSTie vicAra thAya che. [sama0 22] vastu cAra cUla vastuY 10 14 [sthA 262] 2010_03 aDDAsI sUtro pAna 249.) [ -sama0 88] [ -sama. 14 ] 1 sthaLa sthA0 378 ,, 732 sama0 14 sthA 67 1 sakaLa vAGamayanA jema a, A ityAdri akSareza mAtRkAda kahevAya che, tema hata udR, vyaya, draugya e mAtRkApadI che. temanA ja kAMI vazeSAnI apekSAe 46 bheda haze evI saMbhAvanA TIkAkAra kare che. 2. a / ane AgaLa AvatI cUla ke cUlikA vastunA nirde`za digabarapura'parAmAM nathI. Page #296 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 262 sthAnAMgasamavAyagaH 2 vIyapravAda 8 cUlikA vastu sthA0 6ra7 71 pAhuDa sama0 71 astinAstipravAda sama. 18 cUla 10 sthA. 7rara satyapravAda ' 2 sthA0 109 AtmapravAda sama0 16 pratyAkhyAna sama0 20 vidyAnupravAda 15 sama0 15 pANako 13 sama0 13 lokabindusAra 25 sama0 25 $ zudrikA vimAnavibhaktinA prathama varganA 37 uddezanakAla che. bIjA varganA 38 uddezanakAla che. trIjA vaganA 40 uddezanakAla che. [-samaya 37, 38, 40] mahAvimAna vibhaktinA prathamavaganA 4 udezanakAla che, bIjA vaganA 42 udezanakAla che, trIjA varganA 43 udezanakAla che, cothAvaganA 44 udezanakAla che, pAMcamA vaganA 45 uddezana kAla che. [-sama 41-45] devalokathI cuta thayela jIe kahelAM trASibhASita ja adhyayana che. -samara 44] uttarAdhyayana 36 che - - vinayazrata, parISaha, caturaMga, asaMskRta, akAmamAraNa, puruSavidyA, urabhrIya, kapilIya, namipratrajyA, drumapatra, bahuzrutapUjA, harikezI, citra-saMbhUta, IkvakArIya, sabhikSu, 2010_03 Page #297 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3. jIvapariNAme 263 samAdhisthAna, pApazramaNaka, saMjaya, mRgacArikA, anAthapravajyA, samudra pAlita, rathanemI, gautama-kezI, samiti, cIya, sAmAcArI, khaluMkIya, mekSamAgagati, apramAda, tApamAga, caraNavidhi, pramAdasthAna, kama prakRti, leNyAdhyayana, aNagAramAgara, jIvAjIvavibhakti. [- sama0 36] dazA-ka9pa-vyavahAranA 26 uzanakAla che dazAnA daza, kalpanA che ane vyavahAranA 10 udezanakALa che. [-sama ra6] cAra prajJaptie aMgabAhya che- caMdraprApti, sUryaprajJapti, jabudvIpaprajJapti, dvIpasAgaraprajJapti. - I-sthA ra77] traNa prajJaptio kAlamAM bhaNAya che- caMdraprajJapti, sUryaprajJapti, dvIpasAgaraprajJapti. [-sthA0 15ra] 6. laukika zrata kAvyanA cAra prakAra che - 1. gadya, 2. padya, 3. kazya, 4. geyara. [- sthA0 379] 1. kathAtmaka. 2. kathA gadyamAM ane geya padyamAM samAvI zakAya; paNa ahIM kathA ane gAnane judAM gaNyAM che. 2010_03 Page #298 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra64 sthAnAMgasamavAyAMgaH 2 Ayurveda ATha prakArane che- 1. kumArabhUtya-bALacikitsAzAstra; 2. kAyacikitsA -zarIracikitsAzAstra 3 zAlAkya :- gaLAthI uparanA bhAganI cikitsAnuM zAstra; 4. zalyahatyA-zarIramAM kAMTe vagere pesI gayAM hoya tenI cikitsA 5. jagelI -viSavighAta tanna-agatanna; 6. bhUtavidyA - bhUta-pizAcodinA zamananuM zAstra 7. kSArata-ra- vIryapAta thato hoya tenI cikitsA 8. 2sAyana, [-sthA. 611] nava prakAre pApazrata prasaMga- 1. utpAta (lehIne varasAda Adi kudaratI utpAto zAthI thAya che, ane temanuM zuM phaLa te batAvanAra); 2. nimitta (atIta vartamAna, ane bhaviSyakALanI vAta jANavAno upAya darzAvanAra); 3. manTa (maMtravidyAnuM pratipAdana karanAra); 4. AkhyAyaka (mAtaMgavidyAnuM zAstra, jethI zubhAzubha kahI zakAya; 5. cikitsA (Ayurveda); 1. saLIthI je cikitsA karavAnI heya. 2. suzrutamAM Ane vAjIkaraNa kahe che. durbala manuSyane ghoDA je karanAra cikitsA. 3. je zrutazAstranI ArAdhanA-AsevA pApanuM nimitta bane tevAM zAstro. paNa je saMcamI asAdhAraNa saMjogomAM emane abhyAsa kare to te pApakRta nathI. 2010_03 Page #299 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3. jIvapariNAme 6. kalA (lekha vagere 72 kaLA saMbaMdhI); 7. AvaraNa (jenAthI AkAza DhaMkAya te mahela, makAna - vagere saMbadhI zAstra-vAstuvidyA); 8. ajJAna (laukika zruta-mahAbhArata, kAvya nATaka I); 9 mithyApravacana (bauddha zAstra i0). [ sthA 678] '29 prakAre pApagruta prasaMga- 1. bhauma (bhUmisabadhI thatA vikArenuM phaLa batAvanAra); 2. utpAta; 3. svapna (svapnanuM phaLa batAvanAra); 4. aMtarikSa (AkAzamAM grahonI gati vagerenuM rUpa batAvanAra); 5. aMga (zarIranAM aMga pharakavAM AdinuM phaLa batAvanAra); 6. svara (avAje uparathI zubhAzubha phaLa batAvanAra); 7. vyaMjana (zarIranAM maSA, tala vagere ciDune uparathI zubhAzubha phaLa batAvanArI; 8. lakSaNa (svastika vagere zarIragata zubhAzubha lakSaNonuM phaLa batAvanAra); - A ATha zA stranA sUtra1, vRtti, ane vAtika ema traNa traNa bheda che, tethI kula 24; ane vikathAnuyoga, 1. aMgazAstra . savAya bAkInAM zAstronI saMkhyA hajAra hajAra che; ane temanI vRtti lAkha zloka pramANa che, ane vAjJika (vRttinuM vyAkhyAna) kareDa glaeNka pramANa che. ane aMgazAstranAM sUtronuM pramANa lAkha, vRttinuM kareDa, ane vArtikanuM aparimita che, ema TIkAkAra jaNAve che. . 2 artha ane kAmanuM nirUpaNa karanAra zAstra-kAmasUtra 0. 2010_03 Page #300 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 266 sthAnAMga samavAyagaH 2 vidyAnayoga, matrAnuyoga, gAnagara, tathA anyatIthika pravRttAnuga A pAMca maLI ra9 thAya che. [-sama0 ra9 ] mahAnimittanA ATha bheda- 1-8. bhauma yAvat vyaMjana. [- sthA0 608] chuM. niddana bhagavAna mahAvIranA tIrthamAM sAta pravacananiphavaka thayA- . nAma dharmAcArya 1 bahurata jamAlI zrAvastI 2 jIvaprAdezika tidhyagupta RSabhapura 3 avyaktika ASADha vevikA 4 sAmucchedika azvAmitra mithilA pa aikiya gaMga ullakAtIra nagara 1. rohiNI vigere vidyAonI sAdhanA kema karavI te batAvanAra zAstra. 2. vazIkaraNAdi yogane varNavanAra zAstra. 3. atIta anAgata, ane vartamAnanA atIndriya padArthonA jJAnamAM hetubhUta meTAM zAstra. 4. nihanava eTale AgamapratiprAdita tatvane abhinivezane kAraNe a5lApa kara, potAne anukULa e paraMparAviruddha artha kare, ane bIjA pakSane yena kena prakAreNa khoTo siddha karavo te. juo TikhaNa naM. 9. 5. vizeSa mAhitI mATe juo TippaNa naM. 10. 6. vizeSa mATe juo TippaNa naM. 11. 7. vizeSa mATe juo TippaNuM naM. 12. 8. juo TippaNa naM. 13. 9. juo TippaNuM naM. 14. 2010_03- Page #301 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 7. chavapariNAme 6 trirAzika1 vaDuka antarakA 7 abaddhikara gaThAmAhila dizapura [- sthA. 587 | akriyAvAdI 3 ATha che - 1. ekavAdI, 2. anekavAdI, 3. mitavAdI, 4. nimitavAdI, 5. sAtavAdI, 6. samucchedavAdI, 7. niyatavAdI, 8. paraloka nathI ema kahenArA. [-sthA 607] (4) avadhijJAna pra. avadhi keTalA prakAranuM che? u0 avadhi be prakAranuM che? - (1) bhavapratyaya, ane (2) kSApazaki. ema ahIMyAM AkhuM avadhipade kahevuM. - sama0 153] avadhijJAna cha prakAranuM che - * 1. juo TippaNu naM. 15. 2. juo TippaNa naM. 16. 3. akriyAvAdI ane temanA bhedanI vizeSa mAhitI mATe juo TippaNuM , 17. . 4. prajJApanAsUtra pada 33. 5. A bhedo lAzapamika avadhijJAnanA athavA guNapratyaya avadhinA samajavA joIe. 2010_03 - Page #302 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 268 sthAnAM samavAyAMga: 2 (1) Anugamika [ avadhijJAnInuM anumAna kare tevuM jJAna. eTale ke, avadhijJAnI eka sthAna choDI bIje sthAne jAya chatAM tenuM jJAna tenI sAthe ja rahe]; (2) anAnugamika [A avadhi evuM hoya che ke je puruSanuM anugamana nathI karatuM. kAraNa, tenI utpattimAM te je dezamAM utpanna thayuM hoya che te deza paNa nimitta ke hoya che. eTale dezAntaramAM puruSa hoya tyAre te jJAna upayogI nathI - jema sudharAInuM phAnasa jayAM hoya tyAM UbhA rahenArane ja upagI bane che bIjAne nahi tema]; (3) vardhamAna [je avadhijJAna utpana thayA pachI uttarottara vRddhine pAme]; () hIyamAna [je avadhijJAna utpanna thayA pachI kamazaH hAnine pAme ane chevaTe aMgulanA asaMkhyaya bhAganI maryAdAvALuM thaI rahe ]; (5) pratipAtI [ utpanna thayA pachI taddana cAlyuM jAya tevuM]; (6) apratipAtI [ utpanna thayA pachI cAlyuM na jAya tevuM]. [-sthA para6] virbhAgajJAnara sAta prakAranuM che - 1. eka dizAmAM lokAbhigama; 1. utkRSTa lokamAtra maryAdAvALuM jJAna pratipAtI hoya che. paNa je jJAna alokamAM eka pradezane paNa jovAnI zakti dharAve che, te kadI pratipAtI hetuM nathI. - 2. samyakatvayukta avadhi heAya te avadhi kahevAya; ane mithyAtvI jIvane thayeluM avadhi vibhaMgajJAna kahevAya. (vi = viparIta, bhaMga = vastuvikalpa.) bhagavatImAM virbhAgajJAna viSayamaryAdAne laIne aneka prakAranuM kahyuM che. juo pR. 326, za0 8, u0 2. 2010_03 Page #303 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3. jIvapariNAme 2. pAMca dizAmAM lokAbhigama; 3. kriyAvaraNa jIva; 4. mutra jIva; 5. amudra jI; 6. rUpI jIva; 7. sava kAMI jIva. 269 (1) kASTha zramaNa-brAhmaNane eka dizAmAM leAkAbhigama vibha'gajJAna utpanna thAya che. eTale tene pUrva, pazcima, uttara ke dakSiNamAM athavA UMce yAvat saudharmI sudhI leAkanuM jJAna thAya che; tyAre teNe je dizAmAM leAka joyA hoya te ja dizAmAM leAka che ane khIje nathI evI pratIti tene thAya che ane te mAnavA lAge che ke mane ja atizayavALu jJAna utpanna thayuM che. tathA te khIAne ema kahevA lAge che ke je leAkA pAMca dizAmAM leAka che ema kahe che, te teA mithyA khele che. (2) koI zramaNa-brAhmaNane pAMce dizAmAM lokAbhigama vibhaga utpanna thAya che. eTale tene pUrva, pazcima, uttara ane dakSiNa tathA U Mce yAvat saudha vimAna sudhI leka dekhAya che; tethI te ema samaje che ke leAka tA pAMca ja dizAmAM che; tathA mane ja atizayavALu jJAna utpanna thayuM che. ane te ema kahevA lAge che ke je leAkA eka ja dizAmAM leAka che ema bele che, teo mithyA khele che. (3) kAI zramaNa-brAhmaNane kriyAvaraNa-jIva nAmanuM vibhagajJAna utpanna thAya che. eTale te jIveAne hiMsA karatA jue che, tU huM kheAlatA jue che, cArI karatAM jue che, maithuna karatAM jue che, parigrahamAM racyApacyA jue che, ane rAtrieAjana karatA jue che; paNa A badhAM kRtyAthI jIvAne pApakama adhAya che te e nathI joI zakatA _2010_03 Page #304 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 270 sthAnAMga-samavAyAMga: 2 te ema samaje che ke mane ja atizayavALuM jJAna utpanna thayuM che; ane te mAnatrA lAge che ke jIvane AvaraNa te kriyArUpa ja che; kriyAthI bhinna evuM kamarUpa AvaraNa te che ja nahiMdu'. ane te kahevA lAge che ke je zramabrAhmaNu * jIvane kriyAnuM AvaraNa nathI 'ema bele che, te te mithyA khele che. (4) kAI zramaNa-brAhmaNane mutha vibha'gajJAna utpanna thAya che. eTale te bAhya ane Abhyatara pudgalAne grahaNa karIne tenA nAnA prakAre sparza karIne vaikriyazarIranI viSuvA karatA devAne jue che. tene lAge che ke mane ja atizayavALuM jJAna utpanna thayuM che, tethI huM joI zakuM chuM ke jIva mutra - arthAt khAdya ane abhyatara pudgalAne grahaNa karI zarIraracanA karanAra che. je leAkA jIvane amutra kahe che, te tA mithyA kahe che, ema te mAlavA lAge che. (5) koI zramaNa-brAhmaNane amudagra vibhagajJAna thAya che. eTale te devAne ja Abhyatara ane bAhya pudgaleAnA zraNa vinA vikuvA karatA jue che. tyAre tene lAge che ke, mane atizayavALu jJAna utpanna thayuM che jethI huM joI zakuM chuM ke jIve amutra che. ane te ema kahevA lAge che ke je leAkA jIvane mugra samaje che te mithyAvAdI che. (6) rUpIjIva nAmanuM vibhaga jJAna jyAre koI zramaNabrAhmaNane utpanna thAya che, tyAre te vaDe te devAne ja khAdya-AbhyaMtara pudgalAnuM grahaNa karIne ane grahaNa karyA vagara (vakuvA karatA jue che. tene ema thAya che ke, mane atizayavALuM jJAna utpanna thayuM che; ane te mAnavA lAge 2010_03 Page #305 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3, jIvapariNAme 1 che ke, jIva teA rUpI che. pachI te, je leAkA jIvane arUpI kahetA heAya che, temane mithyAvAdI kahevA ma`DI jAya che. (7) ' savakAMIjIva' vibhaga jJAna jyAre kAI zramaNa-brAhmaNane thAya che, tyAre te vAyu vaDe AmathI tema hAlatAM-cAlatAM, ka'patAM, khIjA' puTTugala sAthe athaDAtAM pudgalAne jue che ane tene ema thAya che ke mane atizayavALuM jJAna utpanna thayuM che. te ema mAnavA lAge che ke lekamAM je kAMI che, te badhuM jIva ja che. pachI te, je leAkA leAkamAM jIva ane ajIva ane mAne che, temane mithyAvAdI kahevA lAgI jAya che. A vibha'gajJAnIne ... pRthvI vAyu ane tejaskAyanuM kharuM jJAna hetuM ja nathI, tethI te viSayamAM te mithyAbhramamAM paDayA hAya che. abhisamAgama. traNa prakAre cheH-- [-sthA. 542] (1) zaiva, (ra) adhaH, (3) ane tiya k. jyAre kAI zramaNa-brAhmaNane atizayavALu jJAnadarzana utpanna thAya che, tyAre te sAthI pahelAM UMce joI-jANI zake che. tyAra pachI tenA upayoga tiya gadizAmAM pravarte che ane tyAra pachI ja apeAlekamAM tenA upayoga pravRtta thAya che. kAraNa, adheAlAka sauthI durabhigama manAya che. [-sthA. 213] 1. maryAdApU da sabhyajJAna -- A paramAvadhi viSe kahevAmAM AvyuM hoya ema lAge che; kAraNa, tene atizayavALu' kahevAmAM AvyuM che. ane te kevalajJAna tA hoI zake nahi; kAraNa tene dezathI kramika upayAgavALu' kahyuM che. 2010_03 Page #306 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2. sthAnAMga samavAyAMga 2 (5) kevaLajJAna - dhastha ane kevaLI nigrantha ane nigranthIo che te paNa A samayamAM cAra kAraNe atizeSa (kevala) jJAnadazana utpanna thAya nahi - (1) vAraMvAra teo strIkathA, bhakta(jana)kathA, dezakathA ane rAjakathA A cAra vikathA karatAM hoya che; (2) viveka ane vyutsaga vaDe AtmAne teo samyaka prakAre pavitra karatAM nathI; (3) rAtrinA pUrva ane uttara bhAgamAM dhamadhyAna karatAM nathI; (4) nirdoSa annanI gaveSaNuM karatAM nathI. AthI UlaTuM vatana hoya to nigrantha ane nigranthIAne kevaLajJAna teo Icche to utpanna thAya. [- sthA. 284] kevalIne pAMca anuttara (zreSTha) che - 1. anuttara jJAna; 2. anuttara dazana; 3. anuttara cAritra; 4. anuttara tapa; 5. anuttara vIya. [- sthA0 450 ] kevalIne daza anuttara che - anuttara- jJAna, darzana, cAritra, tapa, vIya, kSamA, mukti (nirlobhatA,) trAjulA, mRdutA, laghutA (namratA). [ - sthA. 763] 1. azuddhAdine tyAga te viveka ane ekAgratApUrvaka zarIra ane vacananA vyApArano tyAga te vyutsarga. 2010_03 Page #307 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ** 3. chavapariNAmo chadmasthane oLakhavAnAM sAta sthAna - 1. jIvanI hiMsA karanAra hoya; 2. jUThuM bolanAra hoya; : 3. cerI karanAra hoya; 4. viSayamAM Asakta hoya; 5. pUjAsatkAramAM rAcatA hoya; 6. A pApakAya che ema bIjAne kahe chatAM pote te ja karato hoya; 7. belyA pramANe vartanAra na hoya. huM AthI UlaTuM kevaLIne oLakhavAnAM sAta sthAna nIce pramANe che :1. ahiMsaka hoya. 2-7. yAvat jevuM bele tevuM vartana paNa rAkhe. [- sthA0 550 ] huM avadhijJAnI prathama avadhiupaganI pravRtti vakhate pAMca kAraNe calita - kSubdha thAya - 1. pRthvIne alapa joIne; 2. sUkSmajaMtunA DhagalArUpa pRthvIne joIne; 3. mahAna ajagaranuM zarIra joIne, 4. atyanta sukhI ane mahatI addhivALA devane joIne, pa. ane grAmanagarAdimAM jenI keI ne jANa nathI tevA daTAyelA khajAnA joIne. huM paNa kevaLajJAnI A badhuM joIne jarAya calitakSubdha thatA nathI. [-sthA394] huM chavastha sarva prakAre A pAMcane jANe dekhe nahi- 1. dharmAstikAyane, sthA-18 2010_03 Page #308 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 274 - sthAnAMgansamavAcAMga: 2 2. adharmAstikAyane, 3. AkAzAstikAyane, . 4. zarIrarahita jIvane, 5. pudgala paramANune. SS jene jJAnadarzana utpanna thayuM che tevA jina, arihaMta, kevaLI e pAMcene sarva prakAre jANe che. huM chane chadmastha sava prakAre jANe dekhe nahi !~~~ 1-5. dharmAstikAya cAvat pudgala paramANune, 6. zabdane. 8 jene jJAnaddana utpanna thayuM che te jina, arihaMta, kaivaLI e thaine sava" prakAre jANe dekhe che. hu sAtane chadmastha sarva prakAre jANe dekhe 1-6. dharmAstikAyAdi yAvat zabdane, 7. gandhane. hu e sAteyane kevaLI saMpUrNa paNe jANe. [-sthA. 450] 2010_03 [ - sthA0 478 ] - nahi :-- [ - sthA. 567] - tevI ja rIte uparanA sAtamAM vAyu umerIne AThane ane te AThamAM 1. A jina thaze ke nahi ane 2. A savaduHkhanA aMta karaze ke nahi -- A be khAkhatA umerIne dRzane chadmastha sarva prakAre nathI jANatA ane kevaLI jANe che tema samajavuM. -- [-sthA. 610, 754 ] Page #309 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra75 3. jIvapariNAmo 6. pramANa- naya pramANu cAra che - (1) dravyapramANa; [ dravya arthAt vaturUpa pramANa; jemake gaja jevA dravya-vastu vaDe zarIra vagerenuM mApa kADhavuM, athavA dravyamAM keTalA paryAye che te jANavA. dravyapramANanA be bheda cheH- (1) pradezaniSpanna, (2) vibhAganiSpanna. pradezaniSpannanA eka pradezathI mAMDI anaMta pradeza sudhInA anaMta bheda che. tyAre vibhAganiSpannanA pAMca bheda che? - 1. mAna - dhAnya vagere mApavAnuM sAdhana; 2. unmAna - taLavAnAM sAdhane; 3. avamAna - kApaDa vagerene bharavAnuM sAdhana 4. gaNita - eka, be, traNa vagere; 5. pratimAna - jenAthI sonA cAMdIne tola thAya che te; athavA paisA vagere bIjI vastumAM eka vastunI kiMmata AMkavI te ]; (2) kSetrapramANaH - [ kSetra eTale AkAzanuM pramANa te. tenA paNa be bheda che:- 1. pradezanipanna ane 2. vibhAganiSpanna. pradezaniSpannanA eka pradezathI mAMDI asaMkhyAta pradeza sudhInA bhede che. ane vibhAganiSpananA bheda AgaLa, hAtha, vagere (3) kAlapramANaH -- [ kAlapramANanA paNa be bheda cheH-pradezaniSpanna ane vibhAganiSpanna. pradezaniSpannanA eka samayanI sthitithI mAMDI asaMkhyAta samayanI sthiti sudhInA bhede che; ane vibhAganiSpannanA samaya, AvalikA kSaNa, lava, mahUrtAdi; 1. jenAthI koI paNa vastunuM vizeSa jJAna thAya te pramANa; ane pramiti - vastujJAna, mApa te paNa pramANa. upara jaNAvela cAra bheda anugamAM che, sU0 13ra. tene vistAra AgaLanAM sUtromAM che, 2010_03 Page #310 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 276 sthAnAMga-samavAyAMga 2 [kSetra ane kAlane paNa dravyapramANamAM samAveza thAya che paNa te dravyanA paryAyarUpa paNa che tethI dravyathI judAM gaNAya che.] 4. bhAvapramANa - [ bhAvarUpa pramANu ke bhAvenuM pramANa. tenA traNa bheda cheH - guNa, naya, ane saMkhyA. jIvanA guNa jJAna, darzana ane cAritra che, temAM jJAnanA cAra bheda-pratyakSa, anumAna upamAna, Agama e jJAnarUpa pramANa che. nave naigamAdi prasiddha che. ane saMkhyA eka be vagere ]. [-sthA 258 ] sAta mUlana che - 1. naigama -[laukika rUDhi anusAra zabda ane arthane vicAra te nagama naya. jemake, kaI roTalI mATe loTa bAMdhatuM hoya ane ApaNe pUchIe ke zuM karo che? to javAba Apaze ke roTalI karuM chuM" - A javAbane zrotA ane vaktA bane sAce mAne che. temAM lekarUDhi ja mukhya kAraNa che ]; 2. saMgraH - aneka vastu ke vyakitao mAM kaI eka sAmAnya tatva joIne te saunI ekatA - abhinnatA sthApavI te saMgrahanaya. jemake manuSya, pazu, pakSI ityAdi sakala vyaktirUpe judA chatAM jIvarUpe e badhAne eka kahI devA; te ja pramANe cetana ane acetana e sakala vastune sat rUpe eka kahI devI ]; 3. vyavahAra - [sAmAnya tatvathI saMkalita thayelI vastumAM prayojanAnusAra vibhAga pADavA - tenA bhedapabhedene 1. eka ja vastune jovAnI vicAravAnI je vividha dRSTio te naya che. vizeSa samajUtI mATe juo prakaraNane aMte TippaNa naM. 18. 2010_03 Page #311 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3. jIvapariNAme 277 vicAra karavA te vyavaGAranaya. jemake, sattnA be bheda che jIva ane ajIva; ajIvanA be bheda che siddha ane saMsArI; saMsArInA be bheda che trasa ane sthAvara ]; ---- 4. RnusUtra : -- [ vastu vaikAlika chatAM tenI vatamAnasthitine ja pradhAnatayA vicAra karavA te RjusUtra naya. jemake, suvarNa vaikAlika che chatAM RnusUtranayavAdI tenA kAI paNa eka meda vITI jevA ghATane ja vicAra karIne kahe ke A vITI che }; 5. zabda : [zabdanA ane vicAra karatI vakhate je tenA kAla, vacana, liMga ityAdi bheddezane dhyAnamAM rAkhIne abheda kare te - zabdanaya. jemake, A nayane mate AjanA ghaTa e gaI kAlanA ghaTa karatAM judA che]; -- 6. samabhirUDha : -- [ paryAyabhede anA bheda kare te samabhinaya. A nayane mate rAjA, nRpati ityAdi paryAyavAcI zabdonA artha judA che. jemake, je zAthe te rAA; je manuSyone rakSe te nRpa, ityAdi]; 7. eva bhUtaH---- [ zabdaneA vyutpattisiddha artha jyAre vidyamAna hoya tyAre ja te zabdathI te ane vAcya mAne, anyathA nahi, te evabhUta naya. samabhaDhane mate rAjA zabdane vAcya eTale ke rAjA tarIke oLakhAtA mAnavI zAlatA na heAya arthAt sAmAnya vastra paherIne beThA hAya tyAre paNa rAjA kahevAya; paNa evabhUtanayane mate te jyAre te rAjacihnane dhAraNa karIne siMhAsana para beThA hAya ane zAlatA hAya, tyAre ja rAjA kahevAya, anyathA nahi]. [ -sthA. papara] 2010_03 Page #312 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra8 sthAnAMga-samavAyAMga: 2 7. dazanapariNAma dazana be prakAranuM che - 1. samyagdazana ane 2. mithyAdazana. (1) samyagdazana be prakAranuM che - nisaga samyagdarzana (upadeza vinA prApta thatuM); ane abhigamasamyagdazana (bIjAnA upadezathI thatuM). nisagasamyagdazana be prakAranuM che - pratipAtI (cAlyuM janAruM), ane apratipAtI (na cAlyuM janAruM.) $ abhigamasamyagdazananA paNa te ja be prakAra che. . (2) miyAdazana be prakAranuM che : - Abhigrahika (jana tatva sivAyanAM bIjA mithyA tamAM zraddhArUpa); ane anAbhigrahika (tethI UlaTuM). $ AbhigrahikamithyAdazana be prakAranuM che sAyavasita (samyagdazana thatAM cAlyuM janAruM) ane aparyAvasita (abhavyane hatuM, jene kadI aMta nathI). huM anabhigrahikane paNa te ja be bhede che. [- sthA0 70] dazanA sAta che - 1. samyagdazana; 2. mithyAdarzana, 3. samyazmiTyAdazana; 1. darzana mehanIyanA kSapazama athavA upazamathI thayuM hoya te darzanamohanIyanA udayathI pAchuM paNa cAlyuM jAya; ane darzana mehanA kSayathI thayeluM te kadI cAlyuM na jAya. . 2. ahIMyAM darzana zabdano prayoga zraddhAnarUpa darzana ane sAmAnyAvadharUpa darzana e bane arthamAM che. 2010_03 Page #313 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3. jIvapariNAme ra7e 4. cakSudaMzana; 5. acakSudaMzana; 6. avadhidazana; 7. kevaladazana. [-- sthA. pa65] darzana ATha che - 17. upara pramANe, 8. svapnadazana. [- sthA618] sarAga samyagdazana daza prakAranuM che - 1. nisagaruci - [ jinepadiSTa bhAvone bIjAnA upadeza vinA ja pitAnI matithI zraddha]; 2. upadezaruciH--[bIjAnA upadezathI zraddhALu thAya]; 3. AjJAruci -[mAtra AcAya ke kaI gurunA zabdane yathAvatu pramANa mAnI zraddhALu thAya; 4. sUtraruci - [ je sUtra-zAstra vAMcIne zraddhALu thAya; 5. bIjarUci:- [je ekAda jIvAdi vize sAMbhaLI bIjA tatvane paNa samajIne zraddhI le ]; 6. abhigamaruci -[je zAstrane arthapUrvaka bhaNe];' 7. vistAraruci - [dravyone tathA temanA paryAyone te pramANa ane naya vaDe vistArathI je jANe ]; 8, kriyAruci - jene AcaraNamAM ruci hoya ]; , 9. saMkSeparuci -[jene bIjA dazananuM jJAna na hoya ane jaina dazananuM paNa bahu ja thoDuM jJAna hoya; 1. A darzana e aca@darzananA vizeSa bhedarUpa ja samajavuM kAraNa, temAM mane vyApAra mukhya che. 2. A dazana rucirUpa che. jenuM mehanIya karma upazAMta nathI thayuM athavA kSaya paNa nathI pAmyuM, tene te hoya che. arthAta te darzanamehanA kSapaNamajanya che. juo uttarAa. 8, gA. 16. 2010_03 Page #314 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 200 sthAnAMga-samavAyAMga: 2 10. dharmaruci - jene zratadhama, cAritradhama ane astikAya dharmamAM zraddhA hoya]. * [- sthA. 51 | daM, 1. nAraka traNa che - samyagdaSTi, mithyAdaSTi ane samyagnadhyASTi. 60 2-11. bhavanapati traNa che nAraka jema. daM, ra0-24 1paMcendriyatiryaMcathI vaimAnika sudhInA cho paNa traNa prakAre che nAraka jema. ' [- sthA. 181] 8cAritrapariNAma cAritradhama be prakAra che: - 1. agAra cAritradhAma; 2. aNagAraka cAritradhama. [-sthA 72] huM kuMbhanA cAra prakAra che - . 1. bhinna - phUTele; 2. jarjarita - tirADa paDI hoya te 1. ahIM ekendriyanA pAMca daMDaka tathA hIndriya, trIndriya ane caturindriyanA daMDako varjita karyA che; kAraNa, ekeniyAmAM mAtra mithyAdaSTi ja hoya che, ane dvIyiAdi samithyASTi hotA nathI. 2. agAra eTale ghara. gharabAravALAne cAritradharma samyakatva ane pAMca aNuvrata Adi rU5 che. 3. ghara vinAnA te aNagAra- temano cAritradharma mUlaguNarUpa ane uttaraguNarUpa che. mUlaguNamAM pAMca mahAvratanuM pAlana ane uttaraguNamAM piMDavizuddhi Adi samAviSTa che. 2010_03 Page #315 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3. jIvapiraNAma 201 barAbara pakavyeA na heAya tethI pANI 3. parisAvI jharI jAya tevA; 4. aparisAvI SS cAritra paNa te ja rIte cAra prakAranuM che * pANI na jhare tevA. (1) agAradhara [ -sthA. 360 ] cAra zramaNApAsaka kahyA che ...(1) 1. mAtApitA samAna :---- [upacAra khAtara nahI paNa kharA dilathI sAdhu pratye sneha rAkhanAra, ane temane kadI mAThuM na lagADanAra]; 2. bhrAtR samAnaH { prasaMga upasthita thAya tA e kaDavAM vacana paNa kahe tevA ]; 3. mitra samAna H-- [ kudaratI snehavALA nahIM, paNa aupacArika snehavALA ]; 4. sapatnI samAna H -- [ zeAkanI jema haMmeza sAdhunAM dUSaNa ja IrSyAthI jenArA ]; (2) 1. Adaza' jevA H -- [ arIsAnI peThe sAdhunA upa dezane yathAvat grahaNa karI calita na thanArA ]; 2. patAkA jevA : - [ patAkAnI peThe calita cittavALA ]; -- 1. jo mUlavyu saMbadhI prAyazcitta lAgyuM hoya te cAritra bhinna kahevAya; paryAcachedarUpa prAyazcitta AvyuM hoya te cAritra ja rita kahevAya; sUkSma aticAra thayA hoya te paristrAvI ane niraticAra hAya te aparisrAvI cAritra kahevAya. ra. temanA aNuvrata viSe savaramAM kahevAmAM AvyuM che. bauddha zAstramAM paNa sAvadya vyApAra karavAno niSedha karavAmAM AvyeA cheH--(1) zasravANijya, (ra) chatranA vyApAra, (3) mAMsavyApAra, (4) madyavyApAra, (5) viSavyApAra - A niSiddha gaNAya che. aMguttara0 - 5. 178. _2010_03 Page #316 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 282 sthAnA samavAyAMga 3. sthANu samAna - [ dhUNa; jema kadI calita thAya nahIM tema sAdhu samajAve te paNa samaje nahI tevA]; 4. khara kaMTaka samAnaH - [ pitAnA haThAgrahamAMthI calita paNa na thAya ane sAmethI kaThora kAMTAnI , jema sAdhune vacanathI vIdhe tevA ]. [-sthA 321] zramaNa bhagavAna mahAvIranA zramaNe pAsakanI saudharmakalpanA aruNAbha vimAnamAM cAra papama sthiti kahI che. 1 [- sthA0 322 ] $ bhAravAhakanA cAra visAmA che - 1. eka khaMbhAthI bIjA khaMbhA para bhAra badale tyAre, 2. jyAre zArIrika hAjate jAya tyAre, 3. kayAMka nAgakumAra ke suvarNakumAranA maMdiramAM : vizrAma kare tyAre, 4. jyAM jIvanabhara vase che te paNa eka visAmo che. DuM tevI ja rIte zramaNe pAsakanA paNa cAra visAmA che - 1. jyAre zIlavrata ane guNavrata aMgIkAra kare che ane pauSadhopacAra Adare che tyAre; * 2. jyAre sAmAyika ke dezAvakAzika vratanuM bhalI rIte pAlana kare che tyAre; 1. A vAta upAsakadazAsUtramAM varNita AnaMdAdi daza zrAvake viSe samajavI. 2. sarakhAvo buddhazrAvakanI prasannatA.- aMguttara0 3. 4ra. 2010_03 Page #317 -------------------------------------------------------------------------- ________________ raha 3. jIvapariNAme 3. jyAre AThama, caudaza ke ekame pauSadhapavAsa Adare tyAre; 4. jyAre aMtima mAraNAntika lekhanA laI bhAtapANI choDI daI pAdapapagamana svIkAre ane mRtyunI AkAMkSA vinA divaso vitAve tyAre. [-sthA. 314] upAsakanI pratimA agiyAra che - 1. dazanazrAvaka [zakAdithI rahita samyagdazanane svIkAra karanAra]; 2. kRtavratakama [ samyagdarzana pachI aNuvratI bane ane guNavrate paNa dhAraNa kare te ]; * 3. kRtasAmAyika [ sAvadyogathI virati ane niravadya ganI bhajanA te sAmAyika, AvuM pauSadhopavAsa vinAnuM sAmAyika haMmezAM savAra ane sAMje traNa mahinA sudhI kare te]; 4. pauSadhApavAsanita [jethI kuzaladhamanI puSTi thAya tevuM AhAratyAgAdirUpa anuSThAna - te pauSadha, tevA anuSThAna sahita divasa ane rAta sudhI rahevuM te pauSadhapavAsa. athavA pauSadha eTale ATha vagere parvanA divase; temAM upavAsa karavo te pauSadhapavAsa. vyavahAramAM to AhAra, zarIrasatkAra, abrahmacarya ane sAvadya vyApArane parityAga te 1. jainamatanA pauSadhanI mazkarI bhagavAna buddha karI che ane prasaMge AryopAsatha varNavyo che.- aMguttara0 3. 70. 2. pratimA eTale pratijJA - abhigraha. A sUtramAM pratimA ane pratibhAvAnane abheda karI, pratimAne badale pratimAnAnane nirdeza che, ema samajavuM. 3. sAdhune savaMta ane zrAvakane AMzika gaNavuM.' 2010_03 Page #318 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 sthAnAMga-samavAyAMga 2 pauSadhopavAsa gaNAya che, evA pauSadhapavAsamAM nirata - Asakta hoya te 31, 5. divasamAM brahmacArI ane rAtrImAM parimANavALe [ pUrvokta cAra pratibhAyukta hoya ane uparAMta divasanA bhAgamAM brahmacarya pALe ane rAtrinA bhAgamAM strInuM athavA strI saMbaMdhI bheganuM parimANa bAMdhe, snAna kare nahIM, kachaTI mAre naDuiM; AvuM anuSThAna pAMca mAsa sudhI karanAro]; 6. divasa ane rAtrImAM brahmacArI, snAna na karanAra, divase jamI lenAra ane kaccha na bAMdhanAra [pUrvokta pAMca pratibhAdhArI hAya ane uparAMta brahmacarya pALe - Ama cha 'mAsa sudhI anuSThAna karanAre ]; 7. sacittAvArane tyAgI [pUrvokta cha pratimA dhArI heya ane sacittAhArano tyAga kare-AvuM anuSThAna 7 mAsa sudhI karanAre ]; 8. Arabane tyAgI [ pUrvokta sAta pratimAyukta hoya ane pRthvI AdinA jIvane AraMbha - hiMsA tyAge, AvuM anuSThAna 8 mAsa sudhI karanAra ]; 9 pregyaparityAgI [pUrvokta ATha pratimAdhArI hoya uparAMta potAnA nokara-cAkara ke bIjA koI pAse paNa AraMbha na karAve, AvuM anuSThAna 9 mAsa payanta karanAra]; 1. A cothI pratimA jyAre dhAravI hoya tyAre pUrvanI traNa pratimA te hevI ja joIe ane 4 mahinA sudhI be AThama, be caudaza, amAsa ane pUnamanA roja ema pratyeka mAsamAM cha vAra pauSadhopavAsa kare tyAre A cothI pauSadhopavAsa pratimA thaI gaNAya che. 2. A uparAMta dazamRtamAM ema paNa kahevAmAM AvyuM che ke pAMcamI pratimadhArI zrAvaka parvene divase ekarAtrikapratimA paNa dhAraNa kare. ekarAvika pratimAmAM AkhI rAta sudhI nirdoSa dhyAnanuM vidhAna che. 2010_03 Page #319 -------------------------------------------------------------------------- ________________ koI pUche te sudhI karanAra vakta 3. jIvapariNAme ra85 10. uddiSTabhaktatyAgI [pUrvokta nava pratimAyukta hoya ane pitAnA mATe rAMdhelA bhejanane paNa tyAga kare ane mAthe muMDana karAve athavA coTalI mAtra rAkhe, gharanI bAbatamAM kaI kaI pUche te mAtra hA-nAne uttara Ape - AvuM anuSThAna daza mAsa sudhI karanAre ]; 11. zramaNabhUta -- sAdhu je [ pUrvokta daza pratimAdhArI hoya ane muMDana kove ke loca kare, sAdhuveza svIkAre, Isamiti Adi sAdhune AcAra pALe, bhikSA mATe gRhasthanA ghera jAya ane kahe ke, "pratimAdhArI zrAvakane bhikSA Apa'; kaI pUche ke tame koNa cho? te "pratimAdhArI zrAvaka chuM" teve javAba Ape - AvuM anuSThAna agiyAra mAsa paryanta karanAre]1. - samaga 11] (2) nirvAnya nigrantha cAra prakAranA che: - 1. rAtnikara hoya paNa bhArekamI hAI dhamane anArAdhaka hoya; 1. TIkAkAra jaNAve che ke A pratimA viSe pAThAntara paNa che ane tena kramamAM paNa saheja pharaka che. - digaMbara paraMparAmAM - 1. dazanapratimA, 2. vrata, 3. sAmAyika, 4. pauSadhopavAsa, 5. sacittatyAga, 6. rAtribhuti athavA divAmithunatyAga, 7. brahmacarya, 8. AraMbhatyAga, 9. parigrahatyAga, 10. anumatiyAga, 11. udiSTatyAga - A nAma pracalita che. jenasiddhAnta saMgraha pR0 22. 2. jJAna, darzana ane cAritra e traNa ratna che-tenAthI ja jene vyavahAra cAlato hoya te rAtvika kahevAya. ahiM rAtvikane artha paryAyapejha sAdhu le. - eTale ke jene bIjA karatA sAdhupaNuM lIdhe vadhAre varSa thayAM hoya tevo. 2010_03 Page #320 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sthAnAMgalsamavAyAMga: 2 2. rAtnika hoya ane haLukamI hoI dhamane ArAdhaka hoya; 3. avamarAtnikala hoya ane bhAremI hoI dhamano anArAdhaka hoya; 4. avaronika hoya paNa haLukamI hAI dhamane ArAdhaka hoya. chu nircathI, zramaNopAsaka ane zramaNe pAsikA e paNa nigrantha jema cAra prakAranAM che. -sthA. 3ra0]. nitthara pAMca che? - 1. pulAka, [cokhA kADhI letAM pAchaLa rahetAM DAMgaranAM niHsAra phetarAM jevA saMyamanA sArathI zUnya nirgaLyo. A nigrantha jinekta padArthomAM to pAko zraddhALu hoya, pitAnI samaja pramANe kriyAnuSThAna paNa karatA hoya, paNa tapa ane zratanA prabhAvathI je kAMI labdhi prApta thaI hoya teno upaga karatA hoya che, ane jJAnamAM aticAra lAge tevuM vatana rAkhato hoya che ]; 2. bakuza [ pitAnA zarIra ane upakaraNanA ThAThamAM ja rAcIne potAnA cAritrane malIna banAvI mUkanAra, zrAddha ane yazanI kAmanA rAkhanAra, sukhazIla, mAthAnA vALa kAtarathI kApI paTiyA pADanAra, ane dIkSA paryAya TuMkAva paDe evA aticAra karanAra. emanA bheda be che - zarIrabakuza ane upakaraNabakuza ]; 1. paryAyalaghu- sAdhu avasthA TUMkI hoya te avamAnika. 2. jene dhanAdi bAhya ane mithyAtva, hiMsA Adi AMtarika gAMTha - baMdhana na hoya te. vizeSa mATe juo tasvArtha0 9. 48thI. nigranthanuM rUpavarNana bhagavatI (za0 25, u0 5, 50 55) mAM che. 2010_03 Page #321 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3. jIvapariNAme 287 3. kuzIla [jenuM zIla uttaraguNamAM khAmI AvavAthI athavA saMjavalana kaSAyathI kutsita thayuM hoya te. kuzIla be prakAranA che - pratisevanAkuzIla ane kaSAyakuzIla. jeo nigrantha thavAnI abhilASA to rAkhe che, paNa indriyanA saMyama vinAnA hovAthI ke kaI vakhata piMDavizuddhi, samiti, bhAvanA, tapa, Adi uttaraguNa viSenI savajJanI AjJAnuM ullaMghana karI bese che, teo pratisevanAkuzIla, ane jeo sayata chatAM keI kaI vakhata saMjavalana kaSAyI banI jAya che teo kaSAyakuzIla ]; 4. nigraMtha [jenA kaSAya kSaya pAmI gayA che te kSINaSAya athavA jene meha upazAMta thaI gayo che te upazAMtamaha nigrantha]; 5. snAtaka [jeNe potAnAM badhAM ghAtakamane joIne sApha karI nAkhyAM che te. te sagI athavA agI kevaLI hoya]. (1) pulAkanigranthanA pAMca prakAra che - 1. jJAnapulAkaH- [ jJAna saMbaMdhI aticAra lAgavAthI jJAnanI apekSAe AtmAne niHsAra karanAra ]; 2. dazanapulAkaH - [ kudaSTinI prazaMsA IthI samyagadarzanane malina karanAra ]; 3. cAritrapulAka -[mUlaguNa ane uttaraguNa saMbadhI aticAravALA ]; 4. liMgapulAka -vizvapAtranI maryAdA oLaMganAra]; 5. yathAsUkSmapulAkaH - [pramAdathI akalpya vastu svIkAranAra]. 2010_03 Page #322 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 288 sthAnAMga samavAyAMga: 2 (2) bakuzanigranthala pAMca prakAranA che - 1. Aga bakuza - jANI joIne karanAra; 2. anAjoga bakuza - sahasAkArI; 3. saMvRta bakuza - pracachantakArI; 4. asaMvRta bakuza - prakaTapaNe karanAra; 5. yathAsUma bakuza - pramAdavaza karanAra, (3) kuzIla nigraMthanA pAMca prakAra che. 1-5. pulAkanI jema. (4) nigranthanA pAMca prakAra che - 1. prathamasamaya nigranthaH - nigrantha thayAne - upazAMtamUha ke kSINameha thayAno prathama samaya jemane hoya tevA ]; 2. aprathamasamaya nigrantha; 3. caramasamaya nigrantha : - [ upazAMtamUha ke kSINa mehanA aMtima samayamAM vartamAna]; 4. acaramasamaya nigrantha; 1. zarIrabakuza ane upakaraNabakuza e pratyekanA A pAMca bheda samajjavA. 2. pratisevanAkuzIla ane kaSAyakuzIla e pratyekanA A pAMca bheda samajavA. jJAna-darzana-cAritraliMganI apekSAe akRtya karaNa kare te jJAnakuzIlAdi; ane koI prazaMsA kare tyAre kulAI jAya te yathAsUmakuzala. kedhAdi kaSAyavALe thaI jJAna, darzanano prayoga kare, cAritrabaLa vaDe zApa Ape, liMgAMtara kare, ane manathI kaSAya kare - te jJAnakuzIlAdi kaSAyakuzIla samajavA. cUrNikArane mate jJAnAdinI samyagAdhanA nahIM paNa virAdhanA karanAra te pratisevanAkuzIla, ane jJAnAdi pAMcanI kaSAya vaDe virAdhanA karanAra te kaSAyakuzIla. 2010_03 Page #323 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3. chavapariNAme 29 5. yathAsUkSma nigrantha :-[ badhA nigrantha yathAsUkSmanigrantha kahevAya ]. (5) snAtaka nigrathanA pAMca prakAra che - 1. azarIrI (acchavI); 2. azabala - aticArahita hovAthI; 3. akasmaza; 4. saMzuddha jJAna-dazanadhara ahaMta jina kevalI; 5. aparisAvI - agI. [-sthA 445 huM traNa nigranthane saMjJAmAM upayoga nathI - 1. pulAka; 2. nigrantha; 3. snAtaka. huM traNa nigraMtha sopathAga sahita ane rahita cheH - 1. bakuza; , pratisevanAkuzIla, 3. kaSAyakuzIla. [- sthA0 158 ] (3) muMDa muMDara pAMca che : - (1) 1. zrotrendriya maMDa, 2. cakSurindriya muMDa, 3. ghANendriya muMDa, 4 jihvendriya maMDa, 5. sparzendriya muMDa. (2) 1. krodhamuMDa, 2. mAna-muMDa, 3. mAyAmuMDa, 4. lobha muMDa, 5. ziramuMDa. [-sthA 443] 1. saMjJA - AhArAdi saMjJA. 1. muMDana - apanayana. tenA be bheda che- dravyathI ane bhAvathI. dravyathI muMDana te mAthAnA vALa kADhI nAkhavA te; ane bhAvathI muMDana te rAga ane dveSanuM apanayana. zrAnDiyAdinA viSayamAM Asakti ke dveSa na kare te zrotrendriyadi muMDa. tevI ja rIte krodhAdi muMDa samajavA. sthA-19 2010_03 Page #324 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sthAnAMgasamavAyAMga 2 muMDa daza cheH - uparanA baMne vargonA pAMca pAMca maLIne. [- sthA. 746 che (4) AcAra AcAra be prakAra che - 1. jJAnAcAra, 2. jJAnAcAra. jJAnAcAra be prakAra che - 1. dazanAcAra, 2. dazanAcAra. nedazanAcAra be prakArane che - 1. cAritrAcAra, 2. nacAritrAcAra. necAritrAcAra be prakArane che - 1. tapaAcAra, 2. vIcAra. [-sthA0 84 AcAra pAMca prakArane che - 1. jJAnAcAra [gyakALamAM svAdhyAyAdi karavAM te]; 2. dazanAcAra [ zAstramAM zaMkAkAMkSAdi na karavAM te ]; 3. cAritrAcAra [ samiti-guptirUpa]; 4. tapaAcAra. [ bAhya anazanAdi ane atyaMta vinayAdi tapanuM anuSThAna;] 5. vIcAra potAnI zakti chupAvyA vinA jJAnAdi AcAranuM pAlana ]. [- sthA0 43ra 2010_03 Page #325 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3. jIvapariNAme (5) saMyama-asaMyama sUtelA saMyatanA pAMca jAgrata che - arthAta saMyamI je pramAdI hoya te A pAMca kamabaMdhanA nimitta bane che - 1. zabda, 2. rU5, 3. rasa, 4. gaMdha, 5. spaze. $ paNa jAgatA sayatanA e ja pAMca sUtelA che - arthAta apramAdI saMyatane e pAMca kamabandhanuM nimitta thatA nathI. huM asaMyata sUto hoya ke jAgate hoya paNa tenA e pAMce jAgatA ja hoya che; arthAta asaMyata puruSane karmabaMdha sadA e pAcana nimitta thatA ja rahe che. - sthA0 422] ekendriyajIvane vadha na kare to pAMca prakArane saMyama thAya : - 1. pRthvIkAyika saMyama, 2. apUkAyika saMyama, 3. tejaskAyika sayama, . 4. vAyukAyika saMyama, 5. vanaspatikArtika saMyama. [ -sthA. 4ra9] dvi-iMdriyajIne vadha na kare te cAra prakArane saMyama thAya - 1. jIbhanuM sukha jAya nahi, 2. jIbhanuM duHkha Ave nahi, 3. spazanuM sukha jAya nahi, 4. spazanuM duHkha Ave nahi. [- sthA0 368] 2010_03 Page #326 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra9ra sthAnAMga-samavAyAMga 2 trIndriya jIne vadha na kare to cha saMyama thAya - 1-4. upara pramANe, 5. gaMdhanuM sukha jAya nahi, 6. gadhanuM duHkha Ave nahi. [-sthA0 521] caturindriyane vadha na kare te ATha saMyama thAya - 1-6. upara pramANe, 7. netrasukha jAya nahi, 8. netraduHkha Ave nahi. . [- sthA. 614] pacendriya jIvana vadha na kare te daza sayama thAya - 1-8. upara pramANe, 9. karNasukha jAya nahi, 10. karNaduHkha Ave nahi. [-sthA 715] hu paMcendriya jIvano vadha na kare te pAMca sayama thAya?-- 1. kaNasaMyama, 2. netrasaMyama, 3. ghANasaMyama, 4. jihuvAsaMyama, 5. sparzayama. huM sava ne vadha na kare te pAMca saMyama thAya - 1-5. ekendriyasaMyama yAvata pacendriyasaMyama. [- sthA0 430] saMyama be prakArane che- 1. saragasaMyama (rAgayukta saMyama athavA rAgI puruSane saMyama) ane 2. vItarAgasaMyama. (1) sarAgasaMyama be prakArano che - sUkSmaparAya-sarAgasaMyama (mehanIyanuM upazamana ke kSaya karanArane, dazamA guNasthAna vakhate hApha) ane bAdara 1. sUmasaM5rAca eTale sUkSma lAbha; ane bAdara eTale sthUla 2010_03 Page #327 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3. jIvapariNAme saMpAya-sarAgasaMyama dazamAM guNasthAna pahelAMnAM guNasthAnamAM hatA.) sUkSmasaM5rAya sarAgasaMyama be prakAra che - prathamasamayasUkSma saMva ane aprathamasamayasUma saM0, athavA -caramasamayasUkSma saM. ane acaramasamayasUma saM0, athavA-saMkilazyamAnasUma saM. ane vizuddhamAnasUma saM. huM bAdarasaparAyasarAga saMyama be prakAra che - prathamasamayabAdara saM0 ane aprathamasamayabAdara saMva, athavA-caramasamayabAdara saM0 ane acaramasamayabAdara, athavA-pratipAtIbAda saM. ane apratipAtIbAdara saM. (2) vItarAgasaMyama be prakArane che - upazAMtakaSAyavItarAgasaM0 ane kSINakaSAya vItara.. $ upazAMtakaSAyavItarAgasaMyama be prakArane che - prathamasamayaupazAMta ane aprathamasamaya upazAMta, athavA caramasamayaupazAMta ane acaramasasayaupazAMta.. $ kSINakaSAyavItarAgasaMyama be prakAra che - 4. chadmasthakSINakaSAya ane A. kevaLakSINa kaSAya. 1. dazamA sUmasaM50 guNasthAnamAM AvyAnA prathama samaye ane pachInA samaye hatA te prathama ane aprathama; sUmasaMpa0nA aMtima samaye ane zeSa samaye hatA te caramara ane acarama; tathA upazamaNIthI paDanArane hoya te saMkilazya ane zreNIe caDanArane hoya te vizuddhayamAna saMcama samaja. 2. prathama ane aprathama A baMne saMcama svIkAre te samaye ane tyAra pachInA zeSa samayanA kramazaH samajavA; aMtima be bheda bhAvI asaMcamAvasthA ane kSepakanI apekSAe samajavA. 3, A be bhede kramazaH agiyAramA ane bAramAM guNasthAnanA samajavA. 2010_03 Page #328 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sthAnAMgansamavAyAMga : 2 (ga) chadmasthakSINakaSAyavItarAgasayama e prakArane che svaya buddhavasthakSINu ane buddhAdhitachadmastha. svaya buddhachadmasthakSINakaSAyavItarAgasaMyama e prakAranA che -- prathama samayasvayaM ane aprathamasamayasvayaM; athavA caramasamayasvayaM ane acaramasamayasvayaM buddhabedhitasthakSINakaSAyavItarAgasayama be prakAranA ra4 prathamasamayabuddhameti. ane aprathamasamaya, athavA caramasamayabuddha ane acaramasamaya0. (1) kevaLIkSINakaSAyavItarAgasayama be prakAranA che-- sajogIkevaLI ane ajogIkevaLI sannegIkevaLIkSINukaSAyavItarAgasayama e prakAranA cheprathamasamayasajogI ane aprathamasamayasogI; athavA caramasamayasajAgI ane acaramasamayasajogI. ajogIkevaLIkSINakaSAyavItarAgasaMyama e prakAranA che-- prathamasamayaajogI ane aprathamasamayaajogI, athavA camasamayaajogI ane acaramasamayaajogI. [-sthA. 72] $ sathama cAra prakAranA che 1. manaHsaMcama; 2. vacanasaMyama; 3. kAyasayama; 4. upakaraNasama. OM A ja cAra prakAre tyAga ane akiMcanatA paNa che. [ndrasthA. 310 ] 2010_03 Page #329 -------------------------------------------------------------------------- ________________ , 3. jIvapariNAme saMyama pAMca prakArano che?-- 1. sAmAyika saMyama - [ samabhAvamAM rahevA badhI azuddha pravRttione tyAga kare che. tenA be bheda cheH 1. IsvarakAlika arthAt jyAM sudhI pAMca mahAvratanuM ApaNuM na karyuM hoya tyAM sudhI, ane 2. cAvajachavika arthAt jIvana Take tyAM sudhI.] 2. chedepasthApya saMyama - [ pUrva dIkSA paryAyane cheda karIne pharI mahAvratanuM ApaNuM - upasthApana je cAritramAM karAya che. tenA be bheda cheH 1. ivarasAmAyikavALA zaikSane ane caturyAma tajI paMcayAmamAM AvatA pArzvanAthanA sAdhune je pAMca mahAvratanuM AropaNa thAya te niraticAra; ane 2. mUlavrata aMgIkAra karyA bAda prAyazcitta AvavAthI pUrva paryAya chedI, mahAvratanuM navesara AropaNa karAya te sAticA20] 3. parihAravizuddhi saMyama - [vizeSa prakAranuM tapa te parihAra; tenAthI zuddha thayela cAritra]; 4. sUkSmasaM5rAya saMyamaH - [ sUkSma lebharUpa kaSAya ja jemAM zeSa hoya tevAnuM cAritra. tenA be bheda che: 1. zreNI para caDhatAne hatuM te vizuddhathamAna; ane 2. upazamazreNIthI paDatAne hatuM te saMklizyamAna.]; 1. AnuM varNana bhagavatI za0 25, u0 7, pR. 58mAM che. 2. sAmAyikanA ghaNA artha karAya che. jemake, "sama"-rAgAdithI rahita thavAnI pravRtti; athavA "sama' evAM jJAna-darzana-cAritrane lAbha jethI thAya te; athavA rAgAdi rahita puruSa -- "samane jethI guNano lAbha thAya te; athavA "sama" eTale maitrI, teno lAbha jethI thAya te. 3. ItvarakAlika prathama ane aMtima tIrthakaranA samayamAM hoya che, ane cAvajachavika vacalA bAvIsa ane videhavAsanA tIrthakaranA tIrthamAM hoya che. 2010_03 Page #330 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sthAna samavAyAMga 2 5. yathAprakhyAtacAritra sayamaH--[upazAMtaha ane kSINumeha chadmasthane tathA sayogI ane agI kevaLIne hate - kaSAya vinAne yathAzuddha saMyama). [- sthA0 4ra8 huM saMyama sAta prakArano che - 1. pRthvIkAyikasaMyama; 2. aSkAsiyama; 3. tejaskAyikasaMyama; 4. vAyukAyikasayama; 5. vanaspatikAyikasaMyama; 6. trasakAyikasaMyama; 7. ajIvakAyikasaMyama, hu tevI ja rIte e sAte asayama, AraMbha, anAraMbha, saMrabha, asaMraMbha, samAraMbha ane asamAraMbha paNa che. [-sthApa1} saMyama ATha prakArane che - 1. prathamasamaya-sUmasaM parAya-sarAgasaMyama; 2, aprathamasamayasUkSmaparAyansarAga yama; 3. prathamasamayabAdarasiM parAya-sarAgasaMyama; 4. aprathamasamaya bAdaraparAsarAgasaMyama; 5. prathamasamaya-upazAMtakaSAya vItarAgasaMyama; 1. AraMbha eTale prANane pIDA ApavI te. ane te prANa heya nahIM, paNa ajIvAzrita je prANa hoya temane pIDA ApavI te ajIvakAcika AraMbhane artha thAya. AraMbha eTale upadrava kare; saMraMbha eTale hiMsAne saMkalpa samAraMbha eTale paritApa pahoMcADe che. tethI UlaTA te anAraMbha Adi samajavA. 2010_03 Page #331 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra 3. chavapariNAme 6. aprathamasamaya-upazAMtakaSAya-vItarAgasayama, 7. prathamasamaya kSINakaSAya vItarAgasayama, 8. aprathamasamaya-kSINukaSAya-vItarAgasaMyama. [-sthA 647]. $ saMyama daza prakAra che - * 1. pRthvIkAyikasaMyama, 2. aSkAyikasaMyama, 3. tejaskAyikasaMyama, 4. vAyukAyikasayama, 5. vanaspatikAyikasaMyama, 6, dvIndriyasaMyama, 7. trIndriyasaMyama, 8. caturindriyasayama, 9. paMcendriyasayama, 10. ajIvakAyikasayamahuM asaMyama paNa upara pramANe daza prakAra che. [- sthA0 709 ] saMyama 17 prakArane che - 1-10. pRthvIkAyikasaMyama yAvata achavakAyika sayama11. prekSAsaMyama-vidhipUrvaka nirIkSaNa 12. upekSAsaMyama-zubhAgamAM pravRtti ane azubha gamAM nivRtti, 13. apahRtyasaMyama-vidhipUrvaka maLatyAga : 14. pramAjanA saMyama; 15. manaHsaMyama; 16. vacanasaMyama; 17. kAyasaMyama. [- sama0 17] asaMyama sAta prakArane che - 1-6, pRthvIkAyika yAt trasakAyika, 7. ajIvakAyika asaMyama. [- sthA0 571] 2010_03 Page #332 -------------------------------------------------------------------------- ________________ -ra8 sthAnAMgalsamavAyAMga: 2 asaMyama sattara prakArane che - 1-5. pRthvIkAya Adi pAMca sthAvarakAya saMbaMdhI; 6-9 dvi-IndriyaasaMyama yAvat paMcedriya asaMyama; 10. ajIvakAyika asayama; 11. prekSA asaMyama- upakaraNadine barAbara dhyAnapUvaka na nihALavAthI thate asayama; 12. upekSA - saMyama rAkhavo joIe tyAM na rAkhe ane asayamamAM pravRtti, 13. apahRtya - malamUtra avidhie nAkhavAthI te asaMyama; 14. apramAjana-asaMyama; 15. mana asaMyama; 16. vacana asayama; 17. kAya asaMyama. [- sama. 17] ekendriyajIvanI hiMsA karanArane pAMca asaMyama lAge che- 1. pRthvIkAyika asayama, 2. aSkAyika asayama, 3. tejaskAyika asaMyama, 4. vAyukAyika asayama, 5. vanaspatikAyika asaMyama. [-sthA. 4ra9] IndriyajIvane vadha kare te cAra asayama thAya che - 1. jIbhanuM sukha cAlyuM jAya, 2. jIbhanuM duHkha Ave, 3. spazanuM sukha cAlyuM jAya, 4. spazanuM duHkha Ave. [- sthA. 368] 2010_03 Page #333 -------------------------------------------------------------------------- ________________ je 3. jIvapariNAme tri-indriyajIvane vadha kare to cha asaMyama thAya - 1-4. upayukta, 5. gaMdhanuM sukha cAlyuM jAya, 6. gadhanuM duHkha Ave. [-sthA. para1] caturindriya jIvane vadha kare te 8 asaMyama thAya che - 16. uparyukta, 7. netrasukha jAya, 8 netraduHkha Ave. [- sthA0 614] paMcendriya jIvane vadha kare te 10 prakArane asaMyama thAya che - 1-8. upara pramANe, 9. kAnanuM sukha cAlyuM jAya, 10. kAnanuM duHkha Ave. [-sthA 715] paMcendriyajIvane vadha karanAra pAMca prakArane asayama kare che - 1. zrendriya asaMyama, 2. dhrANendriya asayama, 3. rasanendriya asaMyama, 4. cakSurindriya asayama, pa. sparza nendriya asaMyama. [- sthA0 430] sarva prANabhUtane vadha karanAra pAMca prakArano asaMyama 1. ekendriya asaMyama, 2. kIdriya asaMyama, 3. , trIndriya asayama, 4. caturindriya asaMyama, 5. paMcendriya - asaMyama. [- sthA0 430] 2010_03 Page #334 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sthAnAgasamavAyAMga 2 (6) aNugAranA guNadoSa aNugAranA ra7 guNa che - 1. prANAtipAtathI viramaNa, 2. mRSAvAdathI viramaNa; 3. adattAdAnathI viramaNa; 4 mithunathI viramaNa, pa. parigrahathI viramaNa; 6. zretrendriyanigraha; 7. cakSurindriyanigraha; 8. dhrANendriyanigraha; 9 jindriyanigraha; 10. sparzendriyanigraha; 11. krodhaviveka, 12. mAnaviveka; 13. mAyAvika; 14. bhaviveka; 15. bhAva tya; 16. karaNa - satya; 17. gasatya; 18. kSamA, 19. vItarAgatA; 20. manaHsamanvAhAra-mananI ekAgratA; 21. vacanasamanvAhAra - vacananI ekAgratA; 22. kAya samanvAhAra - kAyanI - ekAgratA; ra3. jJAnasaMpannatA; 24 dazanasaMpannatA; 25. cAritrasaMpannatA; 26. vedanAnI sahanazIlatA; ra7 mAraNatika sahanazIlatA. [- sama0 ra7] zabalara ekavIza che - 1. hastakamakaranAra [ ane karAvanAra ]; 2. maithunasevanAra; 3. rAtribhUjana karanAra; 4. AdhAkamI bheAjana karanAra (sAdhune mATe banAvela jana karanAra); pa. sAgArika jana karanAra (sthAna - Azraya ApanAranA gharanuM bhajana karanAra); 6. kharIdIne dIdheluM khAya te, 1. jue Avazyaka adhyayana kahyuM. 2. zabala eTale kAbaracItaruM. arthAta jenuM cAritra zabala - meluM thaI gayuM hoya te. AnuM varNana dazAzrutaskaMdhamAM che. 2010_03 Page #335 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3. jIvapariNAme 31 che. jenI bAdhA lIdhI hoya te khAnAra; 8. cha mAsamAM eka gaNumAMthI bIjA gaNamAM cAlI janAra; 9 eka mAsanI aMdara pANImAM traNa vakhata avagAhana kare che; 10. eka mAsamAM traNa mAyAsthAna sevanAra; 11. rAjapiMDa khAnAra; 12. jANI joIne hiMsA karanAra; 13. jANuM joIne ja huM belanAra; 14. jANI joIne corI karanAra; 15. jANI joIne sacitta pRthvI upara bese, sUe ke svAdhyAya kare; 16. jANI joIne sajala pRthvI ke sacittazilA vA jIvajaMtuvALI jagyAmAM bese, sUe ke svAdhyAya kare 17. sacitta jalamAM sthAna, zayyA ke svAdhyAya karanAra; 18 jANuM joIne mULa, kaMda, tvacA, pravAla, puSpa, phala, harita e badhAnuM bhajana karanAra; 19 varSamAM daza vakhata jalAvagAhana karanAra; 20 varSamAM daza mAyAsthAna sevanAra; 21. vAraMvAra bhInA hAthavALA pAsethI azanAdi laI khAnAra. [-sama0 21] nigrantha ke nigraMthIne A cha kuvacanano vyavahAra pe nahI1 - 1. alIkavacana - jemake, divase kaI sAdhu kAM 1. aMguttaramAM subhASita bhASAnAM pAMca lakSaNa batAvyAM che: 1.. kALa joIne belA, 2. satya hoya, 3. sneha yukta haya, 4. artha sahita heya, 5. mitrI cittathI belAya. aMgura 5,198. 2010_03 Page #336 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sthAnA samavAyAMga: 2 khAto hoya paNa tene kaI pUche tyAre "huM nathI kAM khAte" ema kahe]; 2. hIlitavacana - [ gaNa ke AcAranI IrSA thatI heya eTale temane joI moTethI bole ke "padhAre, padhAre gaNivara" - A sAcuM to che paNa gaNIne AthI pitAnuM apamAna jaNAya che]; 3. khiMsitavacana - mamabhedIvacana : - [jemake - "ThIka che te Akhare nIca jAtanAne"]; , 4. paruSavacana - kaTheravacana; 5. gRhasthavacana - [ gRhastha jema sagAIsUcaka zabda vApare che tevA zabdo - "A bhAI'. "kema che mAmA, ItyAdi. sAdhu te sarvasaMgatyAgI eTale bhAI, mAmA, bhANeja jevuM tene koI hoya ja nahi]; 6. upazamitanI udIraNuM karI bolavuM te - [ ekabIjAe paraspara khamAvI lIdhuM hoya ane vAtane khatama karI hoya chatAM pharI prasaMga Avye e ne e vAta karavI - ke, "te te Ama karyuM hatuM" ityAdi ]. - I-sthA para7} huM sakleza daza prakArane che - 1. upadhira saMkleza; 2. upAzraya sakaleza, 3. kaSAyasakleza 4. bhakta pAnasaMkleza; 5. mana sakaleza; 6. vacanasakleza; 7. kAyasaMkaleza; 8. jJAnasaphleza 9. dazanasakaleza; 10. cAritraleza. huM asakaleza paNa daza che - te ja pramANe - sthA0 739} 1. saMkaleza eTale asamAdhi. 2. saMyamamAM upakArI hoya te upadhi, vastra vagere. 2010_03 Page #337 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3. jIvapariNAme (7) aNugAranA AhAra-upAzraya SS cha kAraNe zramanigrantha AhAra letA atikramaNa nathI karatA -- 1. bhUkhanA upazamana mATe; -- 2. vaiyAvRttva mATe -- sevA mATe; 3. iryAvizuddhi mATe; 4. sacamAthe; 5. prANadhAraNa mATe; 6. dhamacitArthe . Thu cha kAraNe AhAra cheDe tA zramanigrantha atikramaN nathI karatA - \ 1. AtaMka; 2. upasarga; 3. brahmacaryanA rakSaNa mATe; 4. prANIyAthe, 5. tapa mATe; 6. zarIratyAgAthe. [-sthA. 500], gAcaracayyara cha prakAranI che 308: -: 1. peTA [ cAkhaMDI lAkaDAnI peTInI jema cAre dizAmAM gocarI karavAnA niyama]; 2. apeTA [cAra dizAnuM aDadhuM -- arthAt e dizA nakkI karI temAM gocarI karavAnA niyama ]; 3. geAmUtrikA [cAlatI gAya UdhAchatA trikANAnI paraparA thAya tema mUtrotsaga kare che; tema sAmasAmI AvelAM gharAnI e hArAmAM eka ghara A hAramAMthI ane 1. aMguttara (4. 159)mAM Ana Mde eka bhikSuNIne AvA ja prakAranA upadeza ApyA che. ra. gAya ke baLada jema UMcA ke halakA ghAsanA bheda karyo vinA care che, tema sAdhue anAsaktabhAve UMcanIca kulamAM bhikSA mATe kravuM te.. 2010_03 Page #338 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ver sthAnAMga samavAyAMga R bIjuM ghara sAmenI hAramAMthI --ema gAcarI mATe karavAne niyama ]; 4. pataMgavIthikA [ pataMgiyAnI peThe kaMI niyama vinA phAve tema gAcarI mATe karavAnA niyama ]; 5. samuvRttA [za MkhanAM kuMDALAM ekanI aMdara bIjuM ema AvelAM hAya che; tema gAmanAM gharAnAM kuMDALAM kalpI gAcarI karavAnA niyama, tenA be prakAra che: kuMDALAnA madhya bhAgamAMthI bahAra Avavu' te mahiH sajI; ane bahArathI madhyabhAgamAM javuM te AbhyaMtara sakhu.]; 6. gatnApratyAgatA [ eka hAramAM cheDA sudhI jaI, pAchA pharatAM mIjI hAramAM gocarI karavAnA niyama ]. [-sthA. 514] pitaiSaNA [ bhAjanagrahaNa karavAnA prakAra] sAta che-~~ - - 1. asaMsRSTa jemAM hAtha ke pAtra na kharaDAya tevI bhikSA levI te; 2. saMskRSTa jemAM hAtha ane pAtra ane kharaDAya tevI bhikSA levI te; 3. uddhRtA -- gRhasthe peAtAnA mATe rAMdhavAnA vAsaNamAMthI bIjA vAsaNamAM kADhyu hAya tevuM levu te; AmAM hAtha ke pAtra kharaDAya tA paNa cAle; 4. alpalepA -- nile pA -- jenAthI pAtra kharaDAya tevA caNA - vaTANA vagere levAM te; pa. avagRhItA ---- pIraseluM bhAjana yatnApUrvaka levuM te; 6. pragRhItA ---- pIrasavA mATe hAthamAM levAyuM heAya tevu athavA khAvA mATe hAthamAM levAyuM hoya tevuM jo gRhastha Ape te levuM te; cha. utidharmAM -- phUMkavA yogya - jene gRhastha phaeN'kI devAne hAya ane bIjuM kAI lenAra na heAya tevI bhikSA levI te. na - ---------- -- 2010 03 Page #339 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3. jIvapariNAme huM pauSaNa sAta che. tenA sAta bheda upara pramANe samajavA.] huM avagraDa pratimA [arthAt AvAsa, nivAsasthAna; tatsaMbaMdhI pratijJA] sAta che - 1. "mAre amuka ja upAzraya joIe" ema nakkI karIne AjJA mAge te, 2. ema nakakI kare ke huM A mArA sAthI sAdhuenA mATe upAzraya yAcIza ane temane je maLaze te temAM rahIza; 3. ema nakakI kare ke bIjA sAdhu mATe sthAna mAgIza paNa temAM huM rahIza nahi, 4. ema nakakI kare ke huM bIjA mATe upAzraya yAcIza nahi paNa bIjAe lIdhelamAM rahIza; 5. ema nakakI kare ke, huM mArA ekalAne mATe ja upAzrayanI yAcanA karIza paNa bIjA kaI mATe upAzrayanI yAcanA karIza nahi; 6. ema nakakI kare ke, jenA gharamAM huM rahIza enI ja pathArI paNa je maLe to ja laIza anyathA pathArI vinA ja rAta vitAvIza; 7. e niyama kare che, jenA gharamAM rahIza tyAM je pathArI pahelethI pAtharelI haze to ja upayoga karIza. -sthA. 55] zramaNa bhagavAna mahAvIre zramaNani mATe nava koTithI parizuddha bhikSA levAnuM kahyuM che - 1. haNe nahi; 2. ha|ve nahi; 3. haNutAne anumati na Ape . rAMdhe nahi; 5. rAve nahi; da, rAMdhatAne anumati Ape nahi; 7. kharIde nahI; 8. kharIdA nahIM; 9 kharIdatAne anumati na Ape. [-sthA681]. sthA-20 2010_03 Page #340 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sthAnAMgasamavAyAMga: 2 glAna nircanthane acitta jalanI traNa daridhAra ka - 1. utkRSTa [ Akho divasa cAlI zake teTaluM athavA kadanI kAMjI, drAkSanuM pINuM, zarabata vagere ; 2. madhyama [ A divasa cAle tethI thoDuM pANI athavA halakI jAtanA cAkhAnI kAMjI] 3. jaghanya [ tatkAla pUratI tarasa chIpe teTaluM pANI, athavA tRNanI kAMjI jevuM halakuM pINuM ]. - sthA. 172] hu eka upavAsavALA bhikSune traNa pAka levAM kalape- 1. uttedima - jyAM DAMgara Adine pIsI hoya tenuM dhAvaNa 2. saMsekima - bhAjIne ukALI je pANIthI sIMcavAmAM Ave che te 3. cAvalanuM dhAvaNa. $ be upavAsavALA bhikSune traNa pAka levAM kalpa- - 1. tiledaka - talanuM dhAvaNa 2. tuSAdaka - DAMgaranuM dhAvaNa 3. yadaka - javanuM dhAvaNa. huM traNa upavAsavALA bhikSune traNa pAnaka kalpa - 1. AyAmaka - osAmaNa ('avazrAvaNa); 2. sevIraka - kAMjI; 3. garama pANI. [- sthA. 182] . s upaghAta [jethI piMDa- bhajana akathya-asvIkArya banI jAya che tevA doSa] traNa prakAranA che - 2010_03 Page #341 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3. jIvapariNAme 1. uddagamepaghAta [piMDa-lejananI utpatti saMbaMdhI - dAtAne kAraNe thatA doSa]; 2. utpAdanepaghAta [ zrAvaka -- dAtA pAsethI piMDa meLavavAmAM sAdhune lAgatA deSa ]; 3. eSaNopaghAta [gaveSaNa - anveSaNa-grahaNa - tene lagatA doSe - dAtA ane sAdhu banene lAgatA ].3 $ vizuddhi paNa traNa prakAranI che - 1. udgamavizuddhi; 2. utpAdavizuddhi; 3. eSaNAvizuddhi. - sthA. 194] $ upaghAta pAMca che - . 1-3. upara kahelA; 4. parikampaghAta [parikama eTale saMskAra - vastrapAtranA saMskAra saMbaMdhI lAgatA de; jemake vastrane traNa thIgaDAM ja uparAuparI devAya, vadhAre nahi; vastrane amuka rIte ja phaDAya, pAtrane baMdhAya nahi evA evA niyamane bhaMga karavAthI lAgatA. doSe ]; pa. pariharaNopaghAta [pariharaNa - paheravuM - vAparavuM te. niyama e che ke, ekalA vicaranAra - gacachabhraSTa sAdhue je upakaraNavastrapAtrAdino upayoga karyo hoya temane upayoga bIjAthI na karI zakAya. A niyamano bhaMga karavAthI pariharaNapaghAta thAya. paNa e gacchabhraSTa sAdhu je gaccha 1. vigata mATe juo prakaraNane aMte TippaNa naM. 19, 2. vigata mATe juo TippaNa naM. 20. 3. vigata mATe juo TippaNa naM. 21. 2010_03 Page #342 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 308 sthAnAMgasamavAyAMga: 2 bahAra jaIne paNa dUdha dahIM vagere padArthomAM AsaktivALA na thaI gayuM hoya, te tenA upakaraNane upayoga karavAthI doSa lAgato nathI. vasati saMbaMdhI niyama evo che ke zeSakALamAM jayAM rahyA tyAM pAchA be mAsa pahelAM na avAya; ane jayAM caturmAsa rahyA hoya tyAM be caturmAsa sudhI na avAya. A niyamano bhaMga kare to paNa vasatipariharaNepaghAta doSa lAge. huM vizuddhi paNa pAMca che - 1-5. upara pramANe. [- sthA. jara5] $ upaghAtanA daza bheda che - 15. paMcama sthAna pramANe (upara pramANe) 6. jJAnapaghAta (pramAda AdithI); 7. dazanapaghAta (kAdithI); 8. cAritrepaghAta (samitibhaMga AdithI); 9. aprItikopaghAta (guru para sneha na rAkhavAthI vinayabhaMga thAya te); 10. saMrakSaNepaghAta (zarIra para mUcha thavAthI). $ vizuddhinA paNa te ja daza bheda che. [- sthA. 738] upADuta (eTale ke bhajanasthAnamAM levAyela bhajana) traNa prakAranuM che - 1. phalika pahuta phulahANAnI vastu bhejana mATe lavAya te ]1 svIkArya che. A avagRhItA nAmanI pAMcamI 1. sAdhune te pisSaNa saMbaMdhI che. 2010_03 Page #343 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3. jIvapariNAme 2. zuddhopahuta [alipta athavA zuddha jana lAvavAmAM Ave te]; 3. saMsRSTIpahata [ khAvAnI IcchAthI gRhastha jemAM hAtha nAkhyo hoya tevuM lisa ke alipta]. huM avagRhIta (eTale keI paNa prakAre karI dAyake lIdheluM evuM bhejana) traNa prakAranuM che - 1. avagRhIta - hAthathI pIrasAtuM [pIrasanAra vAsaNamAMthI laIne pIrasavA jAya, paNa jamanAra levAnI nA kahe, ane te ja vakhate kaI sAdhu AvI caDe. eTale jamanAre sAdhune kahe ke pAtra khullA kare, ane sAdhu jyAre khullAM kare tyAre pIrasanAra te vahorAvI de. AmAM pIrasanArane bIjI kaI kriyA karavI nathI paDI, mAtra hAthaka gRhasthanI thALIne badale pAtra tarapha vALa paDyo che ]; - 2. bhANAmAM pIrasAyeluM je pIrasanAra avicala rahIne jamanAranA bhANAmAMthI je pahelAM pIrasAyuM hoya te Apa, te A bIjA prakAranuM avagRhIta gaNAya]; 3. meDhAmAMthI Ape [ khAtAM vadheluM pAchuM pATiyAnA moDhAmAM nAkhatAM nAkhatAM je devAmAM Ave te ]. [-sthA182] 1. A alpalepa nAmanI cothI piMDeSaNa saMbaMdhI samajavuM. 2. je alipta hoya to cothI piMDeSaNa saMbaMdhI samajavuM. 3. A cha pragRhItA piDeSaNa saMbaMdhI che. paNa e jaghanya prakAranI kahevAya; kAraNa, hajI pIrasAyuM na hatuM, pIrasavA mATe prastuta hatuM. 4. A trIjA prakAranuM avagRhIta. ahIM moDhAmAM evA sAmAnya zabdane pATiyAnA moDhAmAM evo artha jugupsA na thAya mATe karyo che - ema vRddhavyAkhyA che. 2010_03 Page #344 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 310 - sthAnAMgasamavAyAMga 2 (8) aNagAranAM vizva-pAtra rejeharaNa alaka pAMca kAraNe prazasta kahevAya 1. tene pratyupekSA (paDilehaNa) alpa karavI paDe che; 2. laghutA prazasta che mATe, 3. rUpa vidhAsika hoya che? 4. anujJAta tapanuM anuSThAna saheje thAya mATe, 5. vipula indriyanigraha thAya mATe. [-sthA 455] traNa kAraNe vastra dhAraNa kare - ' 1. lajajA; 2. jugupsA-(vikRtAMga joIne rakhe kaI pravacananI dhRNa kare); 3. parISaha (zItoSNa, dazamazAda ). * [- sthA0 171] nigrantha ane nigranthinIe traNa prakAranAM vacce rAkhavAM ane vAparavAM kape- 1. jAMgamika-trasajIvanA avayavathI utpanna thayela - UnanAM 2. bhAMgika - atasI nAmanI vanaspatinAM 3. sutarAu. - sthA0 170] 1. paDilehaNamAM ocho samaya javAthI eTalo samaya svAdhyAyamAM vadhAre ApI zake, te phAyado che. 2. ladhutA eTale halakApaNuM. kapaDAM na hoya te dravyathI bhAra ocho. vaLI kapaDA para rAgaSa paNa na hoya te bhAvathI bhAra halake. 3. kapaDAM na paheryA hoya eTale alipsa samajAya ane tenA para badhA vizvAsa mUke. 4. upakaraNa saMlInatA nAmanuM tapa je bhagavAne kahyuM che te. 2010_03 Page #345 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3. jIvapariNAmo 16 nirthIinIoe cAra saMghATikA - pacheDI - sADI rAkhavI ane vAparavI kape - 1. eka be hAthanI, 2-3. be traNa hAthanIra; 4. eka cAra hAthanI. [-sthA 246] nigrantha ke nigranthinIe pAMca prakAranAM vastra rAkhavAM ane vAparavAM ka954 - 1. jAgamika - UnanuM; ra. bhAMgika - atasI nAmanI vanaspatinuM; 3. zaNanuM; 4. sutarAu; 5. jhADanI chAlanuM. [-sthA0 446] nigrantha ke nizvinIne pAMca prakAranAM rajoharaNuM rAkhavA ane vAparavAM kape - 1. UnanuM 2. UMTanA vALanuM; 3. zaNanuM; 4. balvaja (tRNavizeSa)nuM; 5. muMjanuM. [- sthA. 446] nigrantha ke nirthIinIne traNa prakAranAM pAtra rAkhavAM ane vAparavAM kape - 1. tuMbaDAnuM 2. lAkaDAnuM; 3. mATInuM. [-sthA170 ] 1. A upAzrayamAM oDhavI. 2. AmAMthI eka bhikSATana vakhate ane bIjI jaMgala jatI vakhate DhavI. 3. samavasaraNa vakhate eDhavAnI. 4. A sutra bRhatkalpamAM che; ude. 3, sU. 24. 5. A sUtra bRhatkalpamAM che; ude. 3, sU. 25. 2010_03 Page #346 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sthAnAMga samavAyAMgaH 2 (9) bhikSupratimA pratimA be che - (1) 1. samAdhipratimA - [ tenA be bheda cheH 1, zrata samAdhi prava; 2. cAritrasamAdhi pra.]; 2. upadhAna pratimA - [ upadhAna eTale tapa. AmAM bhikSunI prasiddha bAra pratimA ane zrAvakanI agiyAra pratimAno samAveza thAya che ]. (2) 1. vivekapratimA -[ AMtarika kaSA ane bAhya gaNa, zarIra, lejanAdinA tyAganI pratimA ]; 2. vyutsagapratimA - [ vyutsaga eTale kAtsaga]. 1. bhadrA - [ pUrvAdi cAre dizAmAM vArApharatI cAra pahera sudhI kAtsaga karavAnI pratijJA - Ama be divasarAta sudhI karavAnuM hoya]; 2. subhadrA - [ TIkAkAra AnA ThIka atha viSenI jANa nathI ema jaNAvI kahe che ke, bhadrA jevI ja A paNa haze. (4) 1. mahAbhadrA - [AmAM paNa bhadrA jema kAryotsarga karavAnuM hoya che paNa tenI avadhi AkhA divasarAtanI ane tevI rIte cAra ahorAtra paryanta karavAnuM ]; 2. sarvatobhadrA - [ daze dizAmAM AkhA divasa-rAtane kAyotsarga daza ahorAtra sudhI karavAnI pratijJA ]. (5) 1. zrudrikA mekapratimA - [mekapratimA eTale pezAba viSayaka pratimA tenA kAlApekSAe be bheda che: zudrikA-nAnI, mahatameTI. mokapratimA kSetranI apekSAe gAmanI bahAra, dravyanI apekSAe pezAbaviSayaka, ane kAlanI apekSAe ziyALAmAM 2010_03 Page #347 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3. jIvapariNAma 313 ke unALAmAM svIkAravAmAM Ave che. temAMthI mudrikA mekapratimA jo khAIne svIkArI hAya tA cha upavAsa pachI .pUrI thAya che ane khAdhA vinA svIkArI hoya te sAta upavAsa pachI pUrI thAya che ]; ra. mahatI mekapratimA [A pratimA je khAI ne svIkArI hAya te sAta upavAse ane khAdhA vinA svIkArI haiAya te 8 upavAse pUrI thAya che]; bannemAM bhAvathI dvivya vagere upasargI sahuna karavAnA hoya che. (6) 1. yavamacaMdrapratimA -- [ yavanI peThe madhyabhAgamAM puSTa ane cadranI jema hAnivRddhivALI te cavamadhyacaMdrapratimA. jemake kaI sAdhu sui ekame eka kALiyA anAja khAya ane pratidina eka eka kALiyA vadhArI pUname 15 kALiyA le ane pachI vida ekame paNa paMdara le ane tyAra pachI khIjathI kramaza : ekeka ghaTADI amAse eka kALiyA le. Ama eka mahinAmAM A pratimA pUrI thAya ]; ---- 2. vamadhyacaMdrapratimA -- [ vajranI jema madhyamAM pAtaLI ane caMdranI jema hAni-vRddhi yukta ~ te vajramadhyacaMdrapratimA. A pratimA vRddhi ekamathI paMdara kALiyA khAI zarU karavAmAM Ave che. pachI eka eka ghaTADI amAse ane sudi ekame ekeka kALiyA khAI vaLI pAchu bIjathI eka eka vadhArI pUname paMdara kALiyA laI pUrI karavAmAM Ave che]. [-sthA. 84] _2010_03 Page #348 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sthAnAMgalsamavAyAMga: 2 pratimA cAra che - (1) 1-4 uparamAMthI prathamanI cAra. (2) 1-4 , bIjI cAra. (3) 1-4 ,, trIjI cAra. [ sthA. 251] pratimA pAMca che - 1. bhadrA; 2. subhadrA 3. mahAbhadrA; sarva bhadrA pa. bhadrottarapratimA.2 [-sthA- 392] bhikSupratimA bAra che- 1. eka mAsanI; 2. be mAsanI; 3. traNa mAsanI; 4. cAra mAsanI, 5. pAMca mAsanI, 6. cha mAsanI; 7. sAta mAsanI; 8, prathama sAta rAtridivasanI, 9. dvitIya sAta rAtridivasanI; 10. tRtIya sAta rAtridivasanI; 11ahorAtrinI; 12. eka rAtrinI.. [-sama0 12] paravaiyAvRtyakarmapratimA (eTale ke bIjAnI sevA karavAne abhigraha ke pratijJA ] 91 kahI che. [-sama0 91] pratimA 92 che." [-sama0 92] 1. juo prakaraNane aMte TippaNa naM. 22. 2. juo prakaraNane aMte TipaNa naM. 23. 3. juo prakaraNane aMte TippaNa naM. 24. 4. juo prakaraNane aMte TippaNa naM. 25. 5. juo prakaraNane aMte TippaNu naM. 26. 2010_03 Page #349 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3. jIvapariNAme 315 hu pratimAdhArI sAdhue traNa upAzrayanuM pratilekhana (nirIkSaNa) karavuM joIe - 1. AgamanagRha - musApharakhAnuM-dhamazALA; 2. vivRtagRha [ cAre dizAe ke eka, be ke traNa dizAe khulluM hoya ane chAparA vinAnuM hoya tevuM ghara]; 3. vRkSamULa. $ e traNanuM anujJApana (arthAt rajA mAgavI te) tathA upAdAna paNa kape. $ tevI ja rIte pratilekhana, anujJApana ane upAdAna A traNa saMthArAnuM paNa samajavuM - 1. pRthvIzilA, 2. kAThazilA, 3. yathAsaMtRta - jevuM pAthareluM maLe tevuM. [-sthA. 191] pratimAdhArI sAdhune cAra prakAranI bhASA kalpa- 1. yAcanI [zAstramAM kahyA pramANe kaI cIja mAgavI te ] - 2. pRcchanI [koI bAbata pUchavA mATe vAparavI paDe te ]; 3. anujJApanI [pArakI cIja vAparavAnI rajA mAgavA mATe 4. pUche tenA uttaravALI. * [-sthA. ra37] traNa mAsanI bhikSupratimA jeNe svIkArI hoya tevA zramaNanirgasthane traNa datta bhejananI ane traNa datti pAnanI kalpa. [-sthA182] 2010_03 Page #350 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sthAnAMgasamavAyAMga: 2 tevI ja rIte pAMca mAsanI bhikSupratimAvALAne pAMca datti jananI ane pAMca dakti pAnanI svIkAravI ka9pe. [-sthA 424] $ eka rAtrinI bhikSupratimAnuM samyapha prakAre pAlana na karanAra pratimAdhArI nigranthane ahitakartA yAvat azubhabaMdhI traNa bAbato che 1. unmAdI thaI jAya, ke 2. dIghakAlika rogAtaMkane pAme, ke 3. kevalI prajJasa dharmathI bhraSTa thAya. huM paNa je samyapha pAlana kare te A traNa bAbate hitakArI cAvatuM zubha nIvaDe che - 1. avadhijJAna pAme, ke 2. manaHpayayajJAna pAme, ke 3. kaivalajJAna utpanna thAya. * [-sthA. 182] sasasamikA bhikSupratimAnI yathAsUtrArtha ArAdhanA 49 rAtridivasa ane temAM 1996 bhikSAthI thAya che. [- sthA. 545, - sama0 49] aSTaaSTamikA bhikSupratimAnI yathAsUtrArtha ArAdhanA 64 rAtridivasa ane temAM 288 bhikSAthI thAya che. - sthA645, - samara 64] 1. sAta sastako eTale ke 49 divasa. dareka saptakamAM dattio vadhatI jAya. jemake prathama saptakamAM dareka divase eka ja datti, ema sAtamAmAM dareka divase sAta datti. badhI maLI (+14+1+28+35+4+49) 196 dRtti. * 2. ATha divasanuM eka evAM ATha jUtha. dattine niyama upara pramANe. kula 288 dRtti thAya. 2010_03 Page #351 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3. jIvapariNAme 317 navanavamikA bhikSupratimAnI yathAsUtrArtha samyaka ArAdhanA 81 divasa ane temAM 405 bhikSAthI thAya che. - sama0 81, - sthA0 687 * dazadazamikAra bhikSupratimAnI yAtrA samyaka ArAdhanA 100 divasa ane 550 bhikSAthI thAya che. -sama0 100, -sthA 770] ekalavihArapratimA svIkAranAra aNagAramAM ATha guNa hAvA Avazyaka che - 1. zraddhA; 2. satya; 3. medhA;4. bahuzrutatA; 5. zakti; 6. aSAdhikaraNatA - kalaharahitatA; 7. dhRti, 8. vIya. - sthA. 194] $ zayyApratimA (zayyA viSenA niyama) cAra che - 1. pATa vagere je uddiSTa che temAMnuM kaI paNa eka levuM 2. prathamathI nakkI karI rAkhavuM ke amuka laIza ane pachI je te jovAmAM Ave te ja levuM, bIjuM na levuM; 3. te paNa je Azraya denAranuM hoya te ja levuM, bIjAnuM lAvIne Ape te na levuM 4. te paNa je pAtharela hoya te ja levuM. $ vastrapratimA cAra che - 1. sutarAu vagere je uddiSTa che te yAcIza; 2. najare caDeluM yAcIza; 3. Azraya ApanAra gRhasthanuM vAparela vastra yAcIza; 4. tenuM ja teNe tajI dIdheluM cAcIza. 1. ema nava divasanuM eka evAM 9 jUthanuM. kula dRtti 45. 2. daza divasanuM eka evAM daza Atha. kula 550 datti. 2010_03 Page #352 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAvAda jevA hAya te 218 sthAnAMga samavAyAMga: 2 pAtrapratimA cAra che - 1. dArupAtrAdi je uddiSTa che te mAgIza; 2. najare caDela pAtra yAcIza. 3. dAtAe ghaNIvAra vAparyuM hoya tevuM athavA tenI pAse be traNa pAtro hoya ane temAMthI vAra pharatI te vAparato hoya - temAMthI eka mAgIza; 4. teNe tajI dIdheluM pAtra yAcIza. huM sthAna (eTale ke kAryotsarga karavA mATenuM sthAna - Azraya - mAgavA saMbaMdhI) pratimA cAra che - 1. acitta sthAnamAM rahIne AkuMcana prasAraNa vagere kriyA karIza, ane acitta bhIMta vagerene Azraya laIza ane teTalAmAM ja harIza - pharIza; 2. haravA-pharavA sivAyanI uparanI baMne kriyAnI chUTa vALI; 3, mAtra AkuMcana - prasAraNanI chUTavALI, 4. traNe kriyAnI chUTa nahIM tevI. . -sthA 33 ] (10) pratilekhanA pramAdapratilekhanA cha prakAranI che - 1. ArabhaTA - utAvaLI - pUruM jovuM na jevuM te; 1. pratilekhana eTale nirIkSaNa, tapAsa. enA cAra bheda che - dravya, kSetra, kAla ane bhAva. (1) vastra, pAtra, Adi dhArmika upakaraNonuM tathA AhAradinuM nirIkSaNa karavuM te dravya-pratilekhanA, (2) kAtsaganI, besavAnI, sUvAnI, jagyAnuM tathA spaMDilabhUmi, mArga ane vihArakSetranuM nirIkSaNa karavuM te kSetra-pratilekhanA (3) gya kAle yogya kArya karavAne vicAra kare te kAla-pratilekhana ane (4) "aho meM zuM karyuM ? mAre zuM karavuM joIe? tapasyA je karavI joIe te huM karato nathI' - evuM dharma jAgaraNa - te bhAva-pratilekhanAM. pratilekhanAmAM pramAda karo - zithilya karavuM te pramAda-pratilekhanA, 2010_03 Page #353 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3. jIvapariNAme 31 - 2. sa'mA~ -- masaLIne pratilekhana karavuM te -- ghaDa kAyama rAkhI pratilekhana karavuM te; 3. mAsalI ~ sAMbelA jema vastranA cheDAne jaladI UMcAnIcA karavA te; 4. praspheTanA -- vastrane jhaTakavuM te; A 5. vikSiptA -- joyelA vasrane vagara joyelAmAM - phekavuM te; 6. vedikA -- pratilekhanA vakhate yathAyAgya na besavuM te. hu apramAda-pratilekhanA cha prakAranI cheH 1. anatiMta [pratilekhana vakhate vaane, ke peAtAne, ke anaine na nacAvavAM te]; 2. avalita [upara mujaba vastrane ke pAtAne na vALavuM te }; . 3. anAnuba'dhI ~ utAvaLa ke jhATaka vinAnI; 4. ameAsalI . vastranA cheDAne sAMbelAnI jema UcA ---- nIcA na karavA te; pa. cha purimAvALI1 ane nava kheATakavALI;2 1. purimA eTale prasphoTana -- jarIka jhaTakavuM te. tene niyama eve che ke vastrane paheALuM karI sAmenA bhAga barAbara joIne tene traNa vakhata sahaja jhATakyuM - A traNa purimA. puchI tene pheravI kharAkhara joIne vaLI pAchuM traNa vakhata sahaja jhATakavuM - Ama badhA maLI cha purimA thAya. ra. khATaka eTale paNa praskATana--sahaja jhaTakavuM te. tene paNa eve niyama che ke vastrapara keAI jIvajaMtu dekhAya eTale pahelA traNa vakhata khATaka karavA pachI traNa vakhata pramAna, vaLI traNa vakhata kheTaka ane traNa vakhata pramAna, vaLI traNa vakhata kheTaka ane traNa vakhata pramAna - khoTaka thAya. kheATakamAM pramAjanAnuM atara rahe che ane purimAmAM nirIkSaNanuM - evA A bannemAM pharaka samajavA joIe. ~ Ama nava 2010_03 Page #354 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20 sthAnAMgasamavAyAMga: 2 6. hAthamAM prANavirodhanA [arthAt hAtha uparanA jInuM pratilekhana karavuM joIe tenA mATe upara jaNAvela nava kheTaka karavA te ]. [-sthA. pa03] (11) vihAra nigrantha ke nigranthinAne eka mAsamAM be vAra ke traNa vAra A pAMca nadIo UtaravI ke taravI kape nahi1- 1. gaMgA; 2. jamunA 3. sayU:4. IrAvatI; 5. mahI. che paNa nIcenA pAMca kAraNe UtaravI ke taravI kalpa- 1. bhaya - rAjAne ke zatrune; 2. duSkALa; 3. keI zatru nadImAM vahAvI de, 4. sAmuM pUra AvI paDe; 5.. anAye AvI caDe. * [-sthA. 412] huM prathama prAvRt (comAsuM) thayA pachI nigrantha-nigranthinIne 1. bRhatkalpamAM u0 4. sU. 3ramAM paNa A ja niyama bhacAdinA apavAda vinA batAvyo che, paNa tyAM IrAvatIne badale kezikAne ullekha che. vaLI apavAdamAM ema kahyuM che ke, IrAvatI nadI jenuM kuNAla nagarI pAse aDadhI jAMdha sudhI pANI rahe che tene pAra karavAnI chUTa che. ahIM mahI nadInA nAmane nirdeza mAtra upalakSaNa che. tevI badhI meTI nadIo jemane pAra UtaravI kaThaNa che, te sau samajI levI. 2. aSADha ane zrAvaNa e be mAsa prAtu gaNAya che. temane prathama mAsa te prathama prAvaDa. athavA prADa comAsuM cAra mAsanuM gaNAya che temAMnA chellA 70 divasa e bIjuM prAvRDa gaNAya che. te divasamAM to vihAra karAya ja nahi. ane tyAra pahelAMnA divase mAM - prathama prAvRDamAM paNa 50 divasa ke 20 divasa paNa vihAra karbhe nahIM. 2010_03 Page #355 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3. jIvapariNAme 21 eka gAmathI bIje gAma vihAra karbhe nahi, paNa A pAMca kAraNe kape - . 1-5. upara pramANe. 6 varSAvAsane paryuSaNaka5 svIkAryA pachI nigraMtha ke nizvinIne grAmAnugrAma vihAra kape nahi; paNa je A pAMca kAraNa hoya te vihAra kare - 1. jJAna; 2. dazana; 3. cAritra, 4. AcArya ke upAdhyAya mRtyu pAme; 5. AcAya ke upAdhyAyanI sevA. [- sthA. 413] A pAMca kAraNe zramaNa nigrantha rAja aMtaHpuramAM praveze te atikramaNa nathI - 1. nagaranA daravAjA cAre taraphathI baMdha karavAmAM AvyA hoya ane tethI zramaNa-brAhmaNo bhikSA athe bahAra na jaI zakatA hoya ane bahAranA aMdara na AvI zakatA hiya, te temane raste karI apAvavA je rAjaaMtaHpuramAM praveza kare; 2. pIThaphalakAdi pAchAM ApavA mATe rAja-aMtaHpuramAM praveze; 3. duSTa azva ke gajathI DarIne je rAja-aMtaHpuramAM praveze; 4. bIje kaI baLapUrvaka sAhasa karI rAja-aMtaHpuramAM hAtha pakaDI laI jAya; 5. bahAranA ArAma ke udyAnamAM gayelA rAja-aMtaHpuranA loke tene gherIne aMtaHpuramAM laI jAya. -sthA 45] sthA-21 2010_03 Page #356 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sthAnAMga samavAyAMga: 2 9. vedapariNAma gautama -- he bhagavAna! veda keTalA prakAranA che bhagavAna huM gautama ! vedanA traNa prakAra che veda, puruSaveda ane napu Msakaveda. 1. gautama -- huM bhagavAna ! nArakane kayeA vaidya hAya ? bhagavAna -- he gautama ! nArakane veda ane puruSaveda nathI. nAraka napuMsaka hoya che. 2-11. bhavanapatine vakra ane puruSaveda hAya che. napu Msakavaida nathI. rara 12-19. pAMca sthAvara ane zrIndriyathI caturindriya paryanta napuMsaka ja hoya che. 20 eM. samUcchima tiyA~ca paMcendriya paNa napuMsaka ja hAya che; A. gaja tiyaMca paMcendriyane traNe veda heAya che. 21 maiM. samUcchima manuSya napu Msaka ja hAya. A. gaja manuSyane traNa vaida haiAya. 22-24. vyantara, jayeAtiSI ane vaimAnikane strI ane puruSaveda ja hAya che. [-sama0 156] matsya traNa prakAranA che 1. a'Daja -- IMDAmAMthI thayelA; 2. peAtaja - jhINI cAmaDIthI vIMTaLAyela hoya ane pachI te bhedIne nIkaLanArA; 3. samUcchi`ma ~~~ mAtApitAnA saMsaga+ (vanA utpanna thanArA. bheda (1) aMDaja matsyanA traNa 1. strI; 2. puruSa; 3. napu Msaka. (ra) pAtajanA matsyanA te ja traNa bheda che. - 2040_03 [-sthA. 129 ] Page #357 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3. pariNAme huM pakSI traNa prakAranAM che -- 1. aMDaja; 2. pitaja; 3. saMmUcchima. (1) aMDaja pakSInA traNa bheda che - 1. strI; 2. puruSa; 3. napuMsaka. (2) pitanA paNa upara pramANe traNa traNa bheda che. $ te ja pramANe ura parisapa1 ane bhuja parisarpanAra bhede samajI levA. [-sthAra9] huM strI traNa prakAranI che 1. tiyaca strI, ra. manuSya strI 3. deva bI. (1) tiyacca strInA traNa bheda che - 1. jalacarI, 2. sthalacarI, 3. khecarI. (2) manuSya strInA traNa prakAra che - 1. kamabhUmija, 2. akamabhUmika; 3. antadvIpaka, chu puruSanA bhedapabhedo paNa upara pramANe. huM napuMsakanA traNa bheda che - 1 nAraka napuMsaka ra.tiyacanapuMsaka;3. manuSyanapuMsaka (2) tiyaca napuMsaka traNa prakArano che - 1. jalacara; 2. sthalacara; 3. becara. (3) manuSya napuMsakanA traNa prakAra che - 1. kamabhUmija; 2. akamabhUmija; 3. antadvIpaka. [-sthA0 130 ] tiyacani jIvanA traNa bheda che - 1. strI, ra. puruSa, 3. napuMsaka. - sthA0 131] 1. jeo peTe cAle che tevA - sarSa vagere. 2. jeo hAthathI cAle che tevA naLiyA vagere. Jairi Education International 2010_03 Page #358 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 24 sthAnAMga samavAyAMga: 2 TipaNu 1. cakSu - aMdha, ekacakSu vagere ahIM jaNAvelA bhedenI sAthe boddha aMguttara nikAyamAM jaNAvelA aMdha, ekacakSu ane dvicakSu -evA puruSanA traNa bhede sarakhAvavA jevA che. aMdha te e che ke je A saMsAranA bhegane icchavA chatAM meLavavA ane bhAgavavA samartha nathI thato, ane je puNyapApanA vivekane paNa nathI jANato. ekacakSu te che je sAMsArika bhego ne hiMsA Adi pApa kAryo karIne paNa meLave che, paNa kuzalAkuzalane viveka nathI karI zakato. dvicakSu te che je mAtra dharmamAge maLelA ja bhegane bhagave che, ane kuzalAkuzalano viveka paNa karI zake che. e puruSa zreSTha kahevAya che. - aMguttara0 3. 29. 2. anantAnubaMdhI: anantabhavane vadhAranAra te anaMtAnubaMdhI kahevAya. A kaSAya heya tyAM sudhI samyagdarzananA sahabhAvI kSamAda dharmo thatA nathI. samyagdarzana nathI thatuM tenuM kAraNa A kaSAdaya nahi, paNa darzanamehanIya che. paNa je ema kahevAya che ke anatAnubaMdhInA kSayopazamathI samyakatvalAbha thAya che, eno artha evo che ke jyAre Ane kSopazama thAya che tyAre ja mithyAtvane kSayazama thaI tenAthI samyakatvalAbha thAya che. eTale ke jyAM sudhI anatAnubaMdhIne udaya hoya, tyAM sudhI mithyAtvane pazama thato ja nathI. eTale samyakatvalAbhanuM kharuM kAraNa anatAnubaMdhIne kSopazama nahi paNa mithyAtvane kSayapazama ane paraMparAo anatAnubaMdhIne kSopazama. 3. yoga - - vIryAntarAyakamanA kSapazamavizeSa-janya AtmAnI zakti je karmabaMdhamAM kAraNa che, te ga. e zaktinA vyApAranAM AlaMbana traNa hevAthI tenA traNa bheda che - manega, vacanaga ane kAga. ga, vIrya, bala, utsAha, parAkrama, ceSa, zakti, sAmarthya e badhAM ekathaka che. vastutaH kAga ja mukhya che; mana ane vacanaga te kAyoganA vizeSa che. kAraNa, kAyayoga sarvatra anugata ja che. jIva je kAga vaDe mane dravya ane bhASAdrivyanuM upAdAna karato hoya te agara bIjI ceSTA karato hoya te kAcoga kahevAya che. ane je kAgathI e bhASAdravyanA pudgalone choDe che te 2010_03 Page #359 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3. jIvapariNAme 325 vacanaga kahevAya che; ane je kAyAga vaDe mane dravyane ciMtanamAM joDe che te mane yoga kahevAya che. Ama eka kAyane vyApAra viSayabhede traNa nAma pAme che. jIvananI kaI paNa pravRtti, pachI te vAcika hoya ke mAnasika, evI nathI jemAM kAyayoga na hoya. jyAM sudhI vega che tyAM sudhI avazya kAyayoga te rahevAne ja. chevaTe siddhaavasthAmAM jyAre jIva agI heya che, tyAre ja kAga zunya thAya che. eTale jyAre bela heya ke ciMtana karato hoya tyAre paNa kAyayoga to hoya ja che. A pramANe traNe vegamAM mukhya to kAga ja che ane bAkInA be te tenA ja vizeSa che.- vizeSAvazyaka gA. 358 thI. ane jo e traNe vegane svataMtra mAnavA hoya te temanI vyAkhyA Ama karavI joIe -jIvane kAyika vyApAra te kAcaga. kAcika vyApArathI grahaNa karelA bhASAdravyane sahakAra meLavIne jIva tene choDavAne je vyApAra kare che te vacanayoga. ane kAcikavyApArathI grahaNa karelA manodravyane sahakAra meLavI jIva je ciMtanarUpa vyApAra kare che te manoga. Ama bAkInA bemAM kAga gauNa banI jAya che.- vizeSAvazyaka gA0 363-364. 4. pratyakSa ane pakSa jJAna: pAMca jJAnane ahIM pratyakSa ane parokSamAM vahecI nAkhyAM che. pratyakSa te kahevAya je mAtra AtmasApekSa hoya; eTale ke jemAM Indriya ane mananI jarUra na paDe. parokSa te che je Idriya ane mananI madada vaDe padA thAya che. kevaLajJAnanA je bheda che te svAmIkRta che. anyatra naMdImAM je indriyapratyakSa kahyuM che te sAMvyavahArika pratyakSa samajavuM joIe; pAramArthika nahi.- vizeSAgAtra 95. 5. avadhijJAnaH avadhinA be prakAramAM je bhavapratyaya che temAM deva ane nArakarUpa bhava ja kAraNa che. joke tyAM paNa kSayopazama to che japaNa te kSayopazamanuM paNa nimitta bhava ja che. tethI te apekSAe te bhavapratyaya kahevAya che. ane bIjuM avadhijJAnAvaraNanA kSapazamathI thAya che. temAM kSayapazamanuM kAraNa tapasyAdi che; tethI tene guNapratyaya paNa kahevAmAM Ave che. 6. sutajJAnaH gaNadhara kRta zrata-zAstra te aMgapraviSTa zrata. te AcArAMga Adi bAra che. ane gaNadhara sivAyanA bIja sthaviree racela zAstra te aMgabAhya. te 2010_03 Page #360 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 326 sthAnAMgalsamavAyAMga 2 sAmAyikAdi Savidha Avazyaka che. jene divasa ane rAtrInI prathama ane aMtima pirasImAM ja svAdhyAya thAya te kAlika; ane jene kAlano kAMI niyama nathI te utkAlika kahevAya. uttarAdhyayana e kAlika che ane dezavaikAlika e ulkAlika che. 7. jJAta - duSTAta: jenA hevAthI dAskRtika artha samajAya te jJAta eTale ke dAta. hetune sAccasahacAra ane sAdhyanA abhAvamAM hetune paNa abhAva jyAM nizcita hoya te dRSTAnta. tenA baLathI sAdhana vaDe sAdhyanI siddhi thAya che. A dRSTAntanA be bheda che: sAdhamya ane vidhamya. rasoIgharamAM agni sAthe dhUmano sahacAra nizcita che; tethI je anumAnamAM dhUmathI agni parvatAdimAM siddha karavAne heya, tyAM raDuM e sAdhabhya duSTAnta che. ane jalAzayamAM agni nathI tethI bUma paNa nathI mATe te ja anumAnamAM jalAzaya e vaidhamya dAta kahevAya. jJAta zabdanA bIjA paNa arthe che ane temAM badhAmAM sAmAnya artha eTalo rahelo che ja ke je sAdhyapratyAcaka heya. jemake, AkhyAna - kathA e paNa jJAta kahevAya. tenA be bheda che : satya ane kalpita. upamAna paNa jJAta kahevAya che. upapatti paNa jJAta kahevAya. jJAtinA upAdhibhedathI A sUtramAM cAra bheda batAvyA che. ahIM batAvela jJAtinuM vivecana dazavaikAlika niyuktimAM che; gAya parathI juo. 8. aMtakRdazA ane anuttarapapAtika :- aMtakRdazAnA ATha varga che, temAMnA prathama varganAM A daza adhyayananAM nAma che, ema TIkAkAra jaNAve che; ane umere che ke, "ahIM jaNAvela aMtakRtsAdhunAM nAme vartamAna aMtakRdizAmAM maLatAM nathI; paNa A daza maLe che - gautama, samudra, sAgara, gaMbhIra, timita, acala, kapilya, abhya, prasenajita, viSNu. eTale amane jaNAya che ke A koI anya vAcanAnusArI vacana che. vaLI te nAme janmAktaranAM kema na na hoya evI zaMkA paNa na karavI; kAraNa A sUtramAM janmAktara kahevAne prasaMga ja nathI." vartamAna anuttarapAtikamAM traNa vargo che, temAM trIjA vargamAM je adhyayana che temAMnA keTalAMka nAmo ahIM jaNAvela nAma sAthe maLe che. e trIjA varganAM nAma nIce pramANe che- dhanya, sunakSatra, trASidAsa, pellaka, rAmaputra, caMdramA, preSThika, peDhAlaputra, piTila, vihalla. eTale 2010_03 Page #361 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3. chavapariNAme ahIM paNa bIjI vAcanA pramANe adhyayanavibhAga che ema samajavuM upalabdha vAcanAnusArI nathI. 9. nihanavA sUkta arthAta AgamapratipAdita tatvane abhinivezane kAraNe a5lApa kare, paraMparAviruddha potAne anula artha karavo ane bIjA pakSane yenakena prakAreNa khoTe siddha karavo -e nidbhava che. nidbhava e mithyASTine ja eka prakAra che. abhiniveza vinA je kaMI paNa sUtranA arthamAM vivAda thAya, to te nidbhava nathI gaNato. eTale ja jinabhadra ane siddhasena jevA AcAryone kevalajJAna ane darzana bhinnakALe che ke nahi ane judAM che ke eka ja che e vize matabheda hovA chatAM temane nidbhava gaNavAmAM nathI AvyA. kAraNa, temanA e matabhedanA mULamAM satyAgaveSaNa mAnavAmAM AvI che. tyAre jamAli Adi je nidvavo prasiddha che, temane viSe jaina AcAryo evuM nathI mAnatA; paNa evo abhiprAya Ape che ke temaNe bhagavAna mahAvIranAM vacananA abhiprAyane jANajoIne uthApavAno prayatna karyo che. ane e ja temanI nivatAnuM kAraNa che. bIjA mithyAtvIo ane nivamAM taphAvata e ja che ke bIjA mithyAtvIe samagra jinapravacanane ja nathI mAnatA agara mithyA mAne che; paNa nidvavanI bAbatamAM tema nathI; teo to tenI kaI eka bAbatamAM mithyAbhinivezI hoya che. jaina paraMparA pramANe AvA niko bhagavAna mahAvIranA zAsanamAM ja utpanna thayA che; bIjA keI tIrthaMkaranA zAsanamAM AvuM nathI banyuM. A nikUvakArIo paNa janaliMga ja dhAraNa karI rAkhatA hatA, evo ullekha che. AthI mAnavAne kAraNa maLe che ke, vastutaH jinaparaMparAmAM te te vakhatanA nAnA moTA matabhedone kAraNe je kaI prabhAvazALI vyakti potAnA anuyAyIone sAthe meLavIne meTA samUhathI alaga thaI jato, tene nidrava kahevAno rivAja thaI gayo hato. eTale ke A nitAne jaina paraMparAnA te te vakhatanA nAnA moTA. saMpradAye ja gaNavA joIe. AnA purAvA tarIke, jinabhadra agara bIjA koI tevA samartha AcAryo digaMbarane paNa prAcIna niddha sAthe gaNAvI dIdhA ane nidbhavanI saMkhyA sAtamAMthI AThanI karI- te vastu mUkI zakAya ema che. nidronuM varNana Avazyaka niryukti(gA0778thI)mAM tathA uttarAdhyayana niryukti(gA. 164thI)mAM tenA mULa rUpamAM maLI Ave che. e varNanane - 2010_03 Page #362 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kara8 sthAnAMgasamavAyAMga: 2 gheDa vistAra Avazyaka sUtranA agara tenI niyuktinA mUlabhASyamAM thayelo jaNAya che. mULa niyuktimAM to e niddhanI saMkhyA sAta ja varNavelI che, emAM te saMdehane sthAna ja nathI. uparyukta sthaLe vAMcavAthI koI paNa e nirNaya para AvI zake tema che. paNa mUlabhAkhyakAre e nihnonI saMkhyAmAM beTika - digaMbarano umero karI sAtamAMthI ATha karI che; ane niyuktinI gAthAone cheDo khulAse paNa karyo che. jinabhake te niyukti ane e mUlabhASya upara potAnuM bhAgya karyuM che, ane pratyeka nikUvane zAstrArtha paNa racI kADhyo che, ane temanI kathAne paNuM saMgrahI lIdhI che. Avazyaka-cUrNa kAre e badhI vastu para potAnI cUrNanuM maDANa karyuM hovAthI temAM vaLI tethI paNa vistRta carcA hAya te svAbhAvika che. sthAnAMga sUtramAM e AThamAMthI sAta ja noMdhAyelA che. atyAre e kahevuM kaThaNa che ke sthAnAMganI saMkalanA para niyuktinI asara che ke nahi. paNa eTaluM to cokkasa che ja ke sthAnAMgamAM temanA viSe je mAhitI che tethI niryuktimAM vadhAre ja mAhitI che. chatAM sthAnAMganuM A sUtra eTaluM puravAra karI zake ja che ke aMgasUtromAM paNa kALe kALe sudhArAvadhArA thatA rahyA che. ane enuM pariNAma e AvyuM ke, temAM bhagavAna mahAvIranA nirvANa pachI 544 varSe thayela sAtamAM nidbhavanI paNa hakIkatane samAveza thaI gaye che. vIranirvANa pachI 609 varSe thanAra aMtima AThamA nitavane AmAM samAveza nathI karavAmAM Avyo e uparathI jaNAya che ke, mUlabhASyakAranA samayamAM zvetAMbara digaMbaranA viSe je rUpa lIdhuM hatuM te vAlajIvAcanA je vIranirvANa saMvata 980 athavA 993mAM thaI che, te vakhate na hatuM. 10. bahurata: bahurata matane prarUpaka kSatriyakumAra jamAli hato. saMsArathI vairAgya Upaje eTale teNe bhagavAna mahAvIra pAse 500 puruSe sAthe dIkSA lIdhI ane te 500 jaNane AcArya thaze. zrAvastInA tenka cityamAM raheto hato te vakhate tene koI kAraNe roga thaI Ave. eTale teNe eka ziSyane pathArI pAtharavA kahyuM. thoDI vAre teNe te ziSyane pUchayuM "pathArI thaI gaI ?" pelAe pAtharatAM pAtharatAM ja javAba ApyA 2010_03 Page #363 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3. jIvapariNAme 326 - "thaI gaI che. eTale te sUI javA mATe Ubhe thayo. paNa jaI jue che te pathArI hajI patharAtI ja hatI. e ja vakhate tene vicAra Avye ke, bhagavAna je ema kahe che ke, "karAtuM te karAyeluM samaje" (kriyamA tam) e to khoTuM che. je kharekhara ema hoya to A patharAtI pathArImAM huM sUI zakata; paNa sUI to zakato nathI. mAre hajI pAtharavAnI kriyA pUrI thaI rahe tyAM sudhI rAha jovI paDaze ane tyAra pachI ja patharAI ema mAnI huM sUI zakIza. mATe bhagavAne karAtuM, te karAyeluM samaje evo je siddhAta pratipAdita karyo che. te cheTe che. bIjA ziSyoe tene bhagavAnanA siddhAntanuM rahasya samajAvavA prayatna karyo, paNa te samaje nahi, ane teNe potAnI vAta pakaDI rAkhI. pachI te pitAnA virodhI siddhAntanuM pratipAdana karavA lAgyuM. A mata bahurata eTalA mATe kahevAya che ke, koI paNa kriyA eka samayamAM nahi paNa bahu samayathI sAdhya che. ema te mAne che; eTale bahumAM rata - Asakti dharAvanAra hovAthI te bahurata kahevAya che. A ghaTanA bhagavAna mahAvIrane kevaLajJAna thayA pachI 14 varSe zrAvastImAM banI. bhagavatI sUtramAM jamAlinI kathA atyaMta vistArathI ApavAmAM AvI che. temAM tenI bhagavAna mahAvIra sAthenI sagAIne kAMI paNa ullekha nathI. tene ATha rANuo hatI ema jaNAvyuM che, paNa temAMnI eka bhagavAna mahAvIranI putrI priyadarzanA hatI ke nahi te viSe sUtramAM kAMI kahyuM nathI. te mAtra kSatriyakumAra hato e jaNAvyuM che; paNa te bhagavAna mahAvIranI bena sudanAne putra hato te viSe sUtramAM kazuM kahevAmAM AvyuM nathI. teNe 500 puruSo sAthe dIkSA lIdhI ema te spaSTa ullekha che; paNa tenI patnI priyadarzanAe paNa dIkSA lIdhI hatI ema tyAM jaNAvyuM nathI. -AthI UlaTuM, niyuktinA mUlabhASyamAM eka gAthA (naM. 125). che, jemAM sudarzanAnuM nAma Ave che paNa tyAM paNa te koNa hatI e jaNAvyuM nathI. eTaluM ja nahi paNa te sudarzana -e te bhagavAna mahAvIranI bahena ke temanI putro - e viSe paNa e gAthAnA TIkAkAre matabheda TAMkaca che. paNa pachInI cUNagata kathAomAM te spaSTapaNe kahI dIdhuM che ke, jamAli e bhagavAna mahAvIranI moTI bahena sudazanA putra ane temanI anavadyAnI putrI priyadarzanAno pati hato. eTale ke bhANeja paNa hato ane jamAI paNa hate. acAnaka A badho saMbaMdha kevI rIte goThavAI gaye te zodhano viSaya che. 2010_03 Page #364 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . sthAnAM samavAyAMga: 2 sthAnAMgasUtra -(sUtra 471)mAM pAMca tIrthakarone kumArapravrajita kahyA che, jemAM eka bhagavAna mahAvIra paNa che. ane samavAyAMgamAM 19 tIrthakare gRhasthavAsa bhegavI dIkSA lIdhI tema spaSTa kahyuM che (sUtra 19), paNa nAma jaNAvyAM nathI. A bane sutrane sAthe rAkhIne artha karIe to kahevuM paDe ke, bhagavAna mahAvIre vivAha karyo na hato, ema A sUtromAM spaSTapaNe paraMparA sacavAI rahI che, bhagavAna mahAvIranA vivAhanI vAta sarva prathama kalpasUtramAM ja jovA maLe che; ane ethI e temanI vivAhaviSayaka bIjI paraMparAnI sUcanA Ape che, ema mAnavuM joIe. eTale bhagavatInuM jamAli adhyayana, sthAnAMga, samavAyAMga e badhuM temanA vivAhanA nidhanI paraMparAmAM mUkavuM joIe. ane kalpasUtra, Avazyaka niyukti tathA mUlabhASyathI mAMDIne cUNI sudhInA temanA vivAhanA ulekhe spaSTapaNe bIjI paraMparAmAM mUkavA joIe. bhagavAna mahAvIrane vivAha thayo hato tema atyAre zvetAMbara paraMparAmAM mAnyatA rUDha thaI che; tyAre digaMbarone tyAM to te avivAhita hevAnI vAta rUDha che. A jamAlinI kathA sAthe bhagavAna buddhanA ja kuTuMbI devadattanI kathA, jeNe buddhasaMdhamAM bhAgalA pADyA - te sarakhAvavA jevI che.-vinaya pR. 477. 11. jIvaprAdezika nihuna: jIvaprAdezika matane prarUpaka vasu nAmanA caudapUva AcAryane ziSya tithyaguma hato. te jyAre rAjagRhamAM hato tyAre AtmapravAda nAmanA pUrvanA ""he bhagavAna jIvane eka pradeza jIva kahevAya?" "nA, ema nathI; tevI ja rIte be, traNa, saMkhyAta ke asaMkhyAta to zuM paNa jIvanA je asaMkhyAta pradeze che temAMthI eka pradeza paNa e hoya tyAM sudhI tene jIva na kahevAya; kAraNa lokAkAzanA pradeza jeTalA ja pradezayukta saMpUrNa pratipUrNa pradeza hoya tyAre ja jIva kahevAya che, e A gautama ane bhagavAna mahAvIranA saMvAda uparathI tene eka na ja tarka paLe. teNe potAnA gurune kahyuM, "jo ema ja che te pachI je eka pradeza vinA te jIva nathI kahevAto ane je eka pradezathI te jIva kahevAya che, te carama pradezane ja jIva kAM na mAnava ? bIjA te sivAyanA pradeze te tenA vinA ajIva ja 1. mULamAM 2Sabhapura che; paNa TIkAkAre rAjaguha lakhyuM che, te mulabhASya gAtra 168ne anusarIne samajavuM. 2010_03 Page #365 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3. jIvapariNAme 31 che - tenAthI ja te badhA jIvatvane pAme che." gue tene ghaNuM samajAvavA - prayatna karyo paNa teNe te pitAne mata ja pakaDI rAkhyo. ane e ja pramANe te bIjAne samajAvavA lAge. eTale gue tene saMghathI bahiSkRta karyo. jIvanA pradezane varUpa mAnate hevAthI te jIvaprAdezika kahevAya che. eka vakhata amalakalpA nAmanI nagarImAM mitrazrI nAmanA zramaNopAsake anekavidha dravyonA thoDA thoDA aMzane tiSyagumanA pAtramAM ApyA ane pachI temanA pagamAM paDI kahevA lAgyo, "huM Aje dhanya thayo chuM ke meM Apa jevA sAdhune ATalAM badhAM dravya ApyAM'. A sAMbhaLI te be, tame te Ama karI mAruM apamAna karyuM che!"--eTale mitrazrIe turata javAba Apyo - "mApha kare, meM Apane ApanA siddhAnta pramANe dAna dIdhuM che. bhagavAna mahAvIranA siddhAnta pramANe nahi." - A sAMbhaLI tiSyaguptane potAnA kheTA siddhAntanuM bhAna thayuM ane teNe potAnA mithyAbhinivezanI AlocanA karI deSazuddhi karI. bhagavAna mahAvIrane kevaLajJAna utpanna thayA pachI 18me varSe A nikUvanI ghaTanA banI hatI. 12. avyaktika nihanava - avyakta eTale aspaSTa - koI paNa vastu viSe khAsa karI sAdhunA viSe nizcayAtmaka jJAna thaI zakatuM nathI - ema mAnanAra te avyaktika. A matanI utpatti AvI rIte batAvavAmAM Ave che:- AcArya ASADha acAnaka rAtamAM marIne deva thayA. temane potAnA yogavahana karatA ziSyonI dayA AvI; eTale te pAchA potAnA khoLicAmAM AvIne rahyA ane pUrvavata ziSyone temanA AcAramAM pravartAvyA. jyAre yogasamApti thaI tyAre ziSyane vaMdIne temaNe kahyuM - "he bhadanto ! mane kSamA karajo ke meM tamArI pAse atyAra sudhI vaMdana karAvyuM. pachI pitAnuM zarIra choDI te devalokamAM cAlyA gayA. A banAva parathI temanA ziSyone bhAre pazcAttApa thavA lAgyuM ke, "he ATalI badhI vAra ApaNe asaMtane vaMdana karyuM." chevaTe temane lAgyuM ke kharI vAta to e che ke, ApaNe koIne viSe nizcayapUrvaka kahI ja na zakIe ke A sAdhu che ke deva - eTale keIne namana karavuM ja nahIM; kAraNa je namana karIe ane te vyakti sAdhune badale deva heya, to asaMta-namananuM pApa lAge ane vaLI je ema kahIe ke A 1. sAdhu asaMyatane vaMdana na karI zake. deva to asaMyata ja hoya. 2010_03 Page #366 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 332 sthAnAMga-samavAyAMga:2 sAdhu nathI, te paNa kadAca sAdhuM ja hoya teA mRSAvAda kahevAya; mATe sAdhutAnA nizcaya thaI zake ja nahi. bIjA sthaviree temane samajAvyuM ke jema devanA vacana para vizvAsa mUkI tame tene deva mAnyA ane sAdhu na mAnyA, tema khIje ThekANe paNa koInA vacana para vizvAsa mUkI pachI sAdhutA - asAdhutAnA nizcaya thaI zake che. paNa tee te mAnyA ja nahi, ane sadhabahiSkRta thaI avyaktamatane pracAra karavA lAgyA. eka vakhata rAjagRhamAM balabhadra rAjAe 'temane mArI nAkhA' evA Adeza karyo; eTale, temaNe rAjAne kahyuM ke ame te| tie chIe; tuM zrAvaka thaIne amane kema marAvI zake? eTale rAjAe kahyuM-- vAta te barAbara che; paNa huM jANuM kevI rIte ke tame cAra che ke yuti?' A sAMbhaLI temanA peAtAnA siddhAnta viSenA bhrama dUra thayA. A matanA dharmAMcA ASADhane batAvyA che, te tenA prarUpaka tarIke nahIM, paNa temAM te nimitta banyA mATe, A ghaTanA bhagavAna mahAvIranA nirvANa pachI 214 vaSe khanI che. 13. sAsucchedika nihnavaH janma pachI tarata atyaMta nAza te samucche; AvA samucchedane mAne te sAmucchedika kahevAya. arthAt vastune kSaNakSayI mAnanAra. A matanI utpatti AvI rIte batAvavAmAM AvI cheH- mahAgirinA praziSya ane kANDinTanA ziSya azvamitra anupravAda pUrvanA abhyAsa karatA hatA. temAM " vamAna samayanA nArako vicchinna thaI jaze cAvat vatamAna samayanA vaimAnikI vicchinna thaI jaze, evI ja rIte dvitIyAdi samacanA nArA yAvat vaimAniko vicchinna thaI jaze" evA AlApaka AvyA. te sAMbhaLatAM ja tene thayuM ke jo Ama utpanna thatAM veMta ja jIva naSTa thaI jatA hoya, te pachI te karmInuM vedana kayAre kare ? jIvane kaphaLa vedavAnA avasara ja ja nathI AvatA. jyAre gurue tenA A vicAra jANyA tyAre tene kahyu ke, ahIM je vicchedanI vAta kahevAmAM AvI che te nayAzrita che. carcAyarUpe nArakAdi naSTa thavA chatAM dravyarUpe te vidyamAna rahevAnA ja; ane tethI peAtAnA karmInuM sukhaduHkharUpa kaSTa avazya bhAgavavAnA ja. eTale Atya Mtika nAzamAM A sUtranuM tAtpa nathI. * Ama samAvavA chatAM teNe ekAMta samucchedanuM ja samana karavA mAMDyu. eTale gurue tene sadhabahiSkRta karyAM. eka vakhata te vihAra karatAM karatAM kAMpilpamAM AvI pahoMcyA. tyAM zrAvakoe tene mAravA mAMDayo. eTale teNe kahyuM- meM teA jANyuM che ---- Jaih Education International 2010_03 Page #367 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3. jIvapariNAme ke tame te zrAvake che; to pachI sAdhune kema mAro che?" eTale zrAvakoe kahyuM ke, tamArA ja mata pramANe jeNe dIkSA lIdhI hatI te azvamitra ane jeo zrAvaka banelA te-e sau te kyAranA naSTa thaI cUkyA; tame ane ame atyAre anya ja chIe. A sAMbhaLI tene potAnA siddhAMtamAM rahelI bhrAMti samajAI ane te pharI samyakatvI thayo. A ghaTanA bhagavAna mahAvIranA nirvANa pachI 220 varSe banI che. 14.kiya nihunAvaH eka ja samayamAM be kriyAne anubhava thaI zake che evuM mAnanArA kriya kahevAya che. A matanI utpatti Ama batAvavAmAM Ave che - Arya mahAgirine praziSya ane dhanaguptane ziSya gaMga eka vakhata ullakAtIra nAmanA nagarathI potAnA AcAryane vaMdana karavA mATe zarada tumAM nIkaLe. vacce ullukA nadImAM cAlatAM mAthAnI tAla para sUryanA kiraNathI thatI garamI ane nIce pagamAM pANIthI thatI zItaLatAne anubhava karatAM karatAM tene vicAra thayo -sUtramAM te kahyuM che ke eka ja jAtanI vedanA eka samayamAM thAya che- pachI te zIta che ke uSNa. paNa e to pratyakSaviruddha che; kAraNa huM zIta ane uSNa bane prakAranI vedanA eka ja samayamAM veThuM chuM.' A vicAra teNe potAnA gurune jaNAvyo. gurue kahyuM-vAta ema che ke samaya ane mana eTalAM sUkSma che ke tame bheda nathI karI zakatA. kharI rIte vedanAne anubhava kramazaH ja thato hoya che. paNa gaMgane gurunI A vAta rUcI nahi, tethI aMte gurue tene bahiSkRta karyo. eka vakhata rAjagRhamAM maNinAga nAmanA nAganA cityamAM e pitAne siddhAMta samajAvato hato; tevAmAM e nAme AvIne kahyuM - "he duSa, tuM zuM samaje che? bhagavAna mahAvIre ahIM ja "eka samayamAM be kriyAnuM vedana nathI thatuM? e siddhAntanuM pratipAdana karyuM hatuM ane tuM ahIM ja enuM utthApana karavA beTho chuM? zuM tuM bhagavAnathI paNa hoziyAra che? choDI de tArA A vAdane nahitara hamaNAM mArI nAkhuM chuM." A sAMbhaLI gaMga bhayabhIta thaI gayA ane potAnI vAtane jatI karI prAyazcitta karyuM. A ghaTanA bhagavAna mahAvIranA nirvANa pachI 228 varSe banI che. 2010_03 Page #368 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 334 sthAnAMgasamavAyAMga: 2 15. rAzika nihanavaH chava, ajIva ane najIva evI traNa rAzine mAnanArA te rAzika. A matanI utpatti Ama batAvavAmAM AvI che:- dravya, guNa, karma, sAmAnya, vizeSa ane samavAya A cha padArthonI prarUpaNA karanAre, ane gotrathI kauzika-ulUka hevAthI paDulUka kahevAte paNa jenuM kharuM nAma rahagupta hatuM e A matane prarUpaka manAya che. eka vakhata e aMtaraMjIkA nAmanI nagarImAM bhUtaguhA nAmanA vyaMtarAyatanamAM rahetA pitAnA guru zrIguptane vaMdavA bIjA gAmathI Avato hato. rastAmAM teNe pravAdIone jItI lIdhA ane A badhI vAta pitAnA gurUne karI. vaLI pAcho mAyUrI Adi vidyAne laI te gAmanA rAjA balazrInI sAme paTTazAla nAmanA parivrAjakanI sAthe vAdamAM Utaryo. piTTazAle jIva ane ajIva evI be rAzinI sthApanA karI, tyAre tenI pratibhAne gothuM khavarAvavA pite eka trIjA nava rAzinI paNa sthApanA karI ane te parivrAjakanI bIjI vidyAone pitAnI mAyUrI Adi vidyAthI parAjaya Apyo. Ama karI te piTTazalane jItI potAnA gurunI pAse Avyo ane vAdanI badhI hakIkata temane karI. eTale gurue Adeza dIdhuM ke pAcho jA ane rAjasabhAmAM jaI eTaluM kahe - "rAzitrayano siddhAMta e siddhAMta nahi paNa apasiddhAMta che; paNa mAtra vAdInA parAbhava mATe ja meM e rAzitrayanA siddhAMtanI mArA buddhibaLe sthApanA karI che." paNuM e to abhimAnamAM AvI gaye, ane teNe gurune kahyuM, ke e apasiddhAMta nahi paNa sAco siddhAMta che; cho te prasiddha che saMsArI Adi, ajIva paNa ghaTAdi prasiddha che, ane najIvanI siddhi huM daSTAntathI kare che. jema daMDanA Adi, madhya ane aMta ema traNa bhAga che, tema sava bhAvanA paNa jIva, ajIva ane najIva evA traNa rAzi che. gurue ghaNuM samajAvyo paNa e mAnyo ja nahi. eTale guru rAjasabhAmAM tene laIne gayA ane rAjAnI samakSa kutrikApaNamAMthI temaNe jIvanI yAcanA karI eTale jIva maLe; ajIvanI yAcanA karI eTale ajIva maLe; paNa najIvanI yAcanA karyA chatAM kazuM maLyuM nahi. eTale sabhA samakSa rAhaguptano parAjaya jAhera thayo. eNe ja vizeSika sUtra racyAM che. A ghaTanA vIranirvANa pa44nI che. 1 jyAM badhuM maLe tevI dukAna. 2010_03 Page #369 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3. jIvapariNAme 335 16. aAdika nihanava jIva ane karmane baMdha nahi, paNa sparza mAtra thAya che evuM mAnanArA A matanI utpatti Ama batAvI che. - dazapura nagaramAM jyAre Arya rakSitanuM mRtyu thayuM ane AcArya zrI durbalikA puSpamitra gaNanuM paripAlana karatA hatA, te vakhate te gaNamAM gaThAmAhila nAmane eka sAdhu paNa hato. eka vakhata AcArya vidhya nAmanA sAdhune karmapravAda nAmanA pUvane kamabandhAdhikAra bhaNAvatA hatA. temAM evI vAta AvI ke kaI kama mAtra jIvane sparza ja karI kharI paDe che tenI sthiti vadhAre kALanI nathI hatI; jema keI sUkI bhIMta para kerI bhUkI bhabharAvIe ne turata kharI jAya tema; keI karma baMdhAya che ane sparza paNa pAme che ne tatkAla nahi paNa kAlAntare kharI jAya che- bhInI gAravALI bhIMtamAM jema cUnAnuM pANI; kaI karma baddha hoya che, spaSTa hoya che ane nikAcita hoya che te jIvanI sAthe ekatvane pAmI jaI kAlAntaramAM vedAya che; jema loDhAnA saLiyA. garama karI TIpavAmAM Ave to ekarUpa thAya tema. A sAMbhaLIne tarata goSThAmAhila belyo -" ema ja hoya te pachI jIva ane karma kadI judAM na paDavAM joIe, kAraNa teo ekarUpa thaI gayelAM hoya che. ane jo Ama thAya te karmabaMdhavALAne kadI mekSa thavo na joIe. eTale kharI rIte jIva ane karmane baMdha ja na mAna joI e; paNa jIva ane karmane mAtra sparza ja mAnavo jAIe." AcAryo tene samajAvyuM paNa te samaje ja nahi, eTale tene saMghabahAra karyo. A ghaTanA 584 vIranirvANamAM banI che. 17. akriyAvAdI - prastutamAM jinadaSTine na mAnanArA te akricAvAdI kahevAya che. paNa tene sAmAnya artha je baudazAstramAM paNa prasiddha che te e che ke jene mate puNya-pApanI tathA baMdha mokSanI vyavasthA na hoya te akriyAvAdI kahevAya che. nAstika e zabda paNa akriyAvAdIne sUcave che. bhagavAna buddha apekSAvizeSathI pitAne kriyAvAdI tema ja akriyAvAdI kahyA che-aMguttara0 2.4.3. vizeSa vivaraNa mATe juo sUtrakRtAMga 1. 12; bhagavatI za0 30, u. 1, pR. 570. (1) ekavAdIH jeo advaitane mAne che pachI te brahmAta hoya ke AtmAdrata - te ekavAdI kahevAya che. AgaLa upara te A ahetA 2010_03 Page #370 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 336 sthAnAMga samavAyAMga: 2 ghaNA thayA che. jemake, zabdAdvaita e viyAkaraNane mata che; vijJAna dvata tathA cinAdvaita e baudamata che. A akriyAvAda eTalA mATe che ke AtmAdi sivAya paNa jaDa vagere bIjI vastuo je pratyakSasiddha che temane te niSedha kare che. jenA mate sakala vastu sAmAnya daSTie eka che ane vizeSadaSTie aneka che. (2) anekavAdI : vastumAtra sAmAnyanI apekSAe eka chatAM mAtra vizeSanI apekSAe jeo tene aneka ja kahe che, te anekavAdI. A mata boddhone kahI zakAya, je sakala vastune paraspara vilakSaNa ja mAne che ane ekatA mAnatA ja nathI. dArzanika sUtrakALamAM vaizeSika niyAcikAdi paNa anekavAdI che. chatAM temane akriyAvAdI na kahI zakAya. (3) mitavAdI H jeo ema mAne che ke jIva ananta nathI paNa parimita che; eTale keI samaca e Avaze jyAre sakala jIvo mese gayA haze ane A saMsAra jIvazunya haze. A mitavAdI kahevAya. A mata ne che te jANamAM nathI. athavA jeo jIvane aNurUpa mAne che teo paNa mitavAdI kahevAya. A mata vallabhAcArya saMmata vedAntamAM prasiddha che. paNa tenuM mULa to upaniSada jeTaluM ja jUnuM che. (4) nirmitavAdI : je leke A jagatane Izvara, brahma ke aMDa ityAdithI nirmita thayeluM mAne che te badhA nimitavAdI kahevAya. A mato bahu AnA che ane temano ullekha sUtrakRtAMgamAM Ave che. (5) sAtavAdI jeo ema kahe che ke jIvanamAM sukha ja bhegAvIne AnaMda karo; AdhyAtmika vastunI pAchaLa paDIne A bhautika jIvanane phana na karavuM, te sAtavAdI kahevAya. A mata cArvAkane che. paNa TIkAkAra A matane bauddha jaNAve che ane kahe che ke, je loko ema kahe che ke tapasyA karI zA mATe zarIrane kaleza Apa, madhyama mArge cAlIne ja sAdhanA karavI joIe, e sAtavAdI che. paNa svayaM buddhanI marAmapratipadAne dhyAnamAM rAkhIe to A sAtavAdI tarIke bauddhone na gaNAvI zakAya. kAraNa temaNe te spaSTa kahyuM che ke, eka tarapha A cArvAka che, jemane indriyanI lAlasA pUrI karavAmAM ane bhautika AnaMda prApta karavAmAM ja majA Ave che; jeo AdhyAtmika sAdhanA mATe potAnA idrinA kAmabhegone aMzarUpe paNa jatA karavA tayAra nathI. ane bIjI tarapha A loke che je zarIranI jarA paNa kiMmata na samajatAM mAtra tene gaLAvI nAkhavA mATe vividha tapasyAomAM ja rata che. (jenenI kaThora dinacarcAnuM 2010_03 Page #371 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3. jIvapariNAme 37 varNana bhagavAna buddha karyuM che - juo aMguttara 3. 151.) paNa mArga . A banenI madhyamAM che. zarIrane eTaluM badhuM na tapavavuM jethI dhyAnamAM bAdhA Ave; tema zarIranA bhAgo pAchaLa eTalA badhA ghelA na thavuM ke bIjuM sUjhe ja nahIM. juo vinaya, pR. 80; aMguttara0 3. 151. A mAgane sAtavAdI to na ja kahI zakAya. paNa pAchaLanI bauddhasaMghanI zithilatA joIne ja TIkAkAre temane sAtavAdI kahyA hoya to yogya ja che. (6) samuchedavAdIH jeo pratikSaNa vastune nirantaya vinAzavALI mAne che te bauddho samudavAdI kahevAya che. " (7) niyatavAdIH niyatavAdI tarIke TIkAkAra nityavAdIne gaNAve che ane sAMkhyo e mata che ema jaNAvatA hoya tevuM lAge che. paNa A mata AjIvakane prasiddha ja che; eTale niyatane artha nitya karIne, jeo lekane zAzvata mAnatA hoya tevA nityavAdIno A mata che tema kahevuM barAbara lAgatuM nathI. (8) paroka nathI ema kahenArA A mata cArvAkane che te prasiddha ja che. 18. naya - janazAstromAMnI pratyeka vastune vicAra nathI karavAmAM Ave che. e koI zabada ke artha nathI jenA kAra karatI vakhate nayane upayoga na he. khAsa karI dRSTivAda nAmanA bAramA aMgamAM te A paddhati rahI. paNa pachI ziSyanI maMdabuddhi ityAdi kAraNe sarva mATe na vicAra baMdha karavAmAM AvyuM che. paNa je kaI yogya hoya te na vicAraNA karavAnI phTa paNa che. khAsa karIne kAlinnata ane dRSTivAdanA pratyeka padanA nayavicAranI paddhati jUnA kALamAM pracalita hatI; ane jyAM sudhI samagra zratane navesara dravyAnuyoga Adi cAra anugamAM vahecavAmAM AvyuM na hatuM tyAM sudhI temAM niyavicAraNA avazya karavI joIe evI paddhati rahI. paNa ziSyonI maMdabuddhi vagere kAraNone laIne AyaMja pachI Arya ArcarakSita samagra pratane judA judA cAra vibhAga-dravyAnuyega, gaNitAnuyoga, cAraNakaraNAnuga, dharmakathAnuyoga-mAM vaheMcI nAkhyuM. ane tyAra pachI pratyeka zabda ane arthamAM niyavicAraNA karavI ja joIe evo niyama nathI rahyo. paNa jyAM zrotA ane vakatA yogya hoya tyAM pitAnI yogyatA pramANe nayanI vicAraNA kare. ane je bane agya hoya te mAtra sUtra ane sthA-22 2010_03 Page #372 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 338 sthAnAMga-samavAyAMga: 2 tenA artha'thI kAma calAve, nayavicAraNA na kare.--jIe -- Avaya ka niyukti ma. gA0 760 thI. vizeSAvazyaka gA0 2675thI. prastuta sUtramAM sAta mUlanayA gaNAvyA che. AvI rIte sAta mUlanayA gaNAvavAnI paraMparA anuyogadvAramAM (50 264) ane tadanusArI Avazyaka niyukti (gA. 754) vagere granthAmAM paNa che. paNa AcAya umAsvAti pAMca mUlanayA gaNAve che. temane mate aMtima traNa naya zabdanacamAM sAmAviSTa che. tattvA nA digambara sUtrapATha pramANe mUla sAta nayeA ja manAcA che e dhyAnamAM rAkhavuM joIe. ane tadanusArI sakla Tvigabara paraparAmAM sAtane ja mUlanayA mAnavAnI paraMparA cAlu che. AcAya siddhasena vaLI eka trojI paraparA pADe che--temanA mate nagama e jIda nathI paNa saMgraha ane vyavahAramAM samAviSTa che. jaina AgamAmAM jUnA kALathI dravyArthi ka -paryAyAki, vyavahAra - nizcaya, jJAna - kriyA ityAdri rUpe nayavibhAga karavAnI paraMparA paNa rahI che. ane te te nayAmAM A sAtene samAveza karavAnI paraMparA paNa .prAcIna ja che.. sApekSa nayavicAra te satnaya che. paNa bIjI dRSTithI nirapekSa thaIne ekAMtathI vicAra karavA te nayAbhAsa che. sakala nayeAnA samUhapa anekAMtavAda che. e ja syAdvAda paNa kahevAya che. ahIM gaNAvelA sAte nayAnA svarUpa viSejIe tatttA'nu' vivecana. 1, 34, 35. 19, uddagama doSo udgama eTale piDa-bheAjananI utpatti. tatsaMbadhI AdhAkama vagere 16 doSo. A deSA zrAvakathI thAya che, jethI sAdhune AhAra ekapca banI jAya che :-- 1. AdhAkama --sAdhu mATe rAMdhavuM-agara kAMI sacitta hoya tene acitta karavuM te. ra. audezika--munine ApavuM che evA abhiprAyathI taiyAra bheAjanane saskAra Ape te. 3. pratika ~ zuddha AhAramAM AdhAka doSayukta AhAra bheLavIne sAdhune ApA--tethI lAgatA doSa. athavA AdhAkamI AhArathI kharaDAyelI kaDachIthI zuddha AhAra vaheArAve te paNa A doSa lAge. 2010_03 Page #373 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3. jIvapariNAme 4. mizrajAta-banAvatI vakhate sAdhu ane pitA-bane mATe sAthe banAvavAthI lAgato doSa. 5. sthApanA --sAdhune mATe banAvyuM che, paNa pitAnAM khAvAnAM vAsaNamAM rAkhI mUke ane pachI vahorAve che. 6. prAbhUtikA- sAdhune mahemAna tarIke gaNI temane AhAra ApavAthI lAgato doSa. 7. prAduSkaraNa-dIvAne prakAza karI sAdhune vaherAvavAthI lAgato deza. 8. zIta-sAdhu mATe kharIdIne vastu Ape. 9. prAmitya -sAdhu mATe udhAre lAvIne Ape. 10. parivartita-sAdhune ApavA mATe kaI sAthe adalabadalo karIne vastu lAvavAthI lAgate doSa. 11. abhyAhata-sAdhunA sAme jaI ApavAthI lAgatA doSa. kAraNa, niyama pramANe sAdhu gharaghara gocarI karavA nIkaLe tyAre ghare ApavuM joIe. 12. ubhinna-chAMdelI, DhAMdelI ke baMdha karelI vastune chAMdaNa toDI, ughADIne ApavAthI lAgato deza. 13. mAla pahuta-meDI, bheMyaruM ke zIkuM -emAMthI lAvIne sAdhune ApavAthI lAgatA doSa. '14. Acchi- koI pAsethI AMcakIne sAdhune ApavAthI lAgato doSa. 15. anisRSTa- pite ekalo mAlika na hoya tevI vastu bIjAne pUchaDyA vinA ApavAthI lAgatA doSa. 16. agravapUraka - sAdhunuM AvavuM sAMbhaLI, rasoImAM vadhAro karavAthI lAgato deSa. 20H utpAdana deze - utpAdana - saMpAdana -zrAvaka pAsethI meLavavuM-tethI sAdhune lAgatA de-e paNa seLa che:- 1. dhAtrI - bALakane dhavarAvanAra, snAna karAvanAra, vastra paherAvanAra, ramADanAra ane kheALAmAM besADanAra- A pAMca prakAranI dhAvamAtA jevuM kAma karIne bhikSA levAthI lAgato doSa. 2. dUti-dUtakarma karI AhAra levAthI lAgato deSa. 2010_03 Page #374 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 40 sthAnAMgasamavAyAMga 2 3. nimitta-nimitta joIne-bhUta, vartamAna ane bhaviSyanuM phaLa * kahIne bhikSA levAthI lAgato deSa. * 4. AjIva- pitAnI jAti, kula, gaccha vagerenI tArIpha karI bhikSA levAthI lAgato doSa. 5. vanapaka-bhikhArInI jema dInapaNuM rAkhavI bhikSA levAthI lAgato doSa. 6. cikitsA-cikitsA karI bhikSA levAthI lAgate deSa. | 7. krodha, 8. mAna, 9. mAyA, 10. lebha-A cArapUrvaka bhikSA levAthI lAgatA do. 11. pUrvapazcAstava - pahelAM ane pachI dAtAnAM vakhANa karavAthI lAgate deSa. 12. vidyA - bhikSA mATe vidyAno upayoga karavAthI lAgato doSa. 13. manna-matrane prayoga karavAthI lAgatA doSa. 14. cU-netrojana Adi lagAvI bhikSA levAthI lAgato deza. 15. yoga-pAralepa Adi yogane upayoga karI levAthI lAgato doSa , - 16. mUlakarma - bhikSA mATe garbhanuM staMbhana, rakSaNa, patana vagere karavAthI-tathA rakSAbaMdhana karavAthI lAgato deza. 21. eSaNAnA doSe - eSaNA-gaveSaNA-aSaNA-grahaNa - tatsaMbaMdhI deSa. A doSa dAtA ane sAdhu banethI thAya che. te daza che - 1. zaMkita-AdhAkarmAdi doSanI ubhaya pakSe ke bemAMthI koIne zaMkA heya chatAM le- de. 2. zrakSita- sacitta pRthvI AdithI kharaDAyela AhAra athavA jenI bAdhA hoya evA acitta AhArathI kharaDAyela AhAra letAM- detAM lAgata deSa. 3. nikSita - sacitta para rAkhela vastu detAM-letAM lAgato deSa. 4. pihita - sacittathI DhAMkela vastu detAM-letAM lAgatA doSa. 5. saMhata - ApavAnA pAtramAM akathya vastu hoya tene bAjue sacitta ke mizra para mUkI detAM-letAM lAgato deSa. 6. dAyaka - dAtA je cha kAcane virAdhaka heca arthAta detI vakhate upayogavALe na thaI zake te hoya, garbhiNa strI hoya, chokaruM teDeluM hoya, 2010_03 Page #375 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ' 3. jIvapariNAme chokaruM dhAvatuM hoya - AvA dAtA pAsethI levAthI lAgato deSa. AvA * dAtAe devuM paNa na joIe; tethI denArane paNa A dAyaka deSa lAge. 7. umizra-sacittathI mizrita acitta detAM-letAM lAgatA doSa. 8. apariNata - apakava vastu detAM-letAM lAgata deSa. 9. lipta - na khape tevI vastuthI lepAyelAM pAtra ke hAthathI letAMdetAM lAgato deza. 10. chadita - UlaTI karelA puruSathI letI-detAM lAgato deSa. rara. savatobhadrA pratimA H| sarvAbhakA pratimA eka bIjI rIte paNa svIkAravAmAM Ave che. te be prakAranI che - 1. zrutriko sarve bhadrA, 2. mahatI sarvatobhadrA. (1) zudrikAmAM nIce pramANe eka upavAsathI mAMDI pAMca sudhInA karavAnA hoya che. pAraNAnA divase 25 ane tapasyAnA-upavAsanA 75 ema kula 100 divasamAM e pUrI thAya che: 4 5' 1 | 2 | 3 A kaNakane niyama e che ke pahelI hAramAM 1 thI pAMca kramaza: mAMDavA ane pachInI hAramAM tene vacalo aMka prathama mAMDI yathAyogya mAMDatA javuM. te ja pramANe trIjImAM bIjInA vacalA aMkathI, jethImAM trIjInA vacalA aMkathI ane pAMcamImAM cothInA vacalA aMkathI zarUAta karavI. kASThakamAM aMka upavAsanA divase sUcave che. e upavAsa pUrA thAya eTale eka pAraNane divasa ane pharI tenA pachIne aMka hoya teTalA upavAsa. jemake zarUmAM eka upavAsabIje divase pAraNuM ane pachI be upavAsa; pachI eka divasa pAraNuM ane pachI traNa upavAsa -ema AgaLa vadhatAM javuM. 2010_03 Page #376 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34ra * sthAnAgasamavAyAMgaH 2 (2) mahatI sarvatobhakA-nA upavAsane koTho nIce pramANe che. temAM ekathI mAMDI sAta sudhI upavAsa hoya che. temAM upavAsanA divase 196 ane pAraNAnA divase 49 maLI kula 245 divasamAM te pUrI thAya che. koThAnI racanAnI samaja kSudrikA pramANe. 1 | 2 3 | 4 | 5 | ka | 7 4 5 6 1 2 3 | | 5 | 6 | 7 | 1 2 | 3 | ja 23. bhadrottara pratimA - bhadrottara pratimAnA paNa be bheda che:- 1. zullikA ane 2. mahatI. (1) zulikAmAM pAMcathI mAMDI nava sudhInA upavAsa hoya che. 175 divasanA upavAsa ane 25 pAraNAnA divase ema sarva maLI 200 divasamAM e pUrI thAya che. tene koTho nIce pramANe 2010_03 Page #377 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 343 3. jIvapariNAmo (2) mahatI bhadrIttarAmAM pAMcathI mAMDI 11 sudhI upavAsa karavAnA hoya che. 392 divasanA upavAsa ane 49 pAraNAnA divaso-sarva maLI 441 divasamAM te pUrI thAya che. teno koTho nIce pramANe - | 8 | 9 | 10 | 11 | 8 | 9 | 10 | 11 | 5 6 | 7 2) 6. | 10 | 11 | 10 | 11 | 9 | 10. ( 11 | 5 | 6 24. bhikSupratimA - A pratimA viziSTa hanana ane zratadhArI bhikSuoe dhAraNa karavAnI che. pahelI eka mAsanI, temAM AhAra ane pANInI ekeka datti svIkAre bIjI be mAsanI, temAM babbe hRtti le; ema vadhAratAM sAtamI pratimA sAta mAsanI, temAM sAta datti le. AThamI pratimA sAta' ahorAtra sudhInI che; temAM eka upavAsa karavAne, gAmanI bahAra rahevAnuM, uttAnAdi game te Asane rahI upasarga sahana karavAnA. navamI pratimA AThama pramANe, paNa Asana UkaDuM vagere ja hoya. dazamI paNa AThamI pramANe paNa Asana vIrAsana athavA ardha paryakAsana hoya. agIyAramI pratimAmAM be upavAsa hoya che eTalI ja vizeSatA samajavI. bAramI pratimAmAM traNa upavAsa hoya che ane trIjA upavAsanI rAtre lAMbA hAtha, maLelA paga, saheja nameluM zarIra animeSa nayana-yukta thaI kAyotsarga kare. 25. paravaiyAvRtyakama pratimA - bIjAnI sevA karavAnI pratijJArUpa--- A ne pratimArUpe ullekha kakyAMya jovAmAM nathI Avyo ema TIkAkAra jaNAve che. ane kahe che ke, 2010_03 Page #378 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 344 sthAnAMgasamavAyAMga: 2 A vinaya vaicAvRtyanA bhedo hovAno saMbhava kharo. te A pramANe - darzanaguNAdhikane viSe daza prakArano vinaya :- 1. satkAra, 2. abhyasthAna 3. sanmAna, 4. AsanAbhigraha, 5. AsanAnapradAna, 6. vaMdana, 7. aMjaligraha, 8. AvatA hoya te anugamana, 9. UbhA hoya to paryuM pAsanA, 10. jatA hoya to anutrajana. - A daza zuzraSAvinaya kahevAya che. - sATha prakArane anAzAtanA vinaya che. te A pramANe:- 1. tIrtha kara, 2. dharma, 3. AcArya, 4. vAcaka, 5. vi2, 6, kula, 7. gaNa, 8: saMdha, 9. sAbhAgika, 10. kriyA, 11. matijJAna, 12, zrutajJAna, 13. avadhijJAna, 14. mana:paryaca, 15. kevaLajJAna - A paMdaramAMnA pratyekanAM- 1anAzAtanA, 2. bhakti, 3. bahumAna, 4. varNavAda - A cAra karavAthI [1544] 60 prakArane anAzAtanA vinaya kahevAya che. aupacArikavinaya sAta prakArano che:- 1. abhyAsAsana -najIka besavuM, 2. denuvartana - icchAnuM anusaraNa, 3. kRtapratikRti - AcAryanuM bhajana vagere lAvIza to prasanna thaI mane bhaNAvaze evI buddhithI AhArAdi dAna karavuM te, 4. kArita nimittakaraNa - potAne eka ja pada samyaka rIte bhaNAvyuM hoya to tenA tarapha vinaca rAMkho ane emanuM kAma karI ApavuM te, 5. duHkhAnI gaveSaNa, 6. dezakAlajJatA, 7. badhI bAbatamAM anumati. vaiyAvRtyanA adhikArIbhede daza bheda che, te A pramANe - 1. AcArya, 2. upAdhyAya, 3. vi2, 4. tapasvI, 5. glAna, 6. zikSa, 7. sAdhamika, 8. kula, 9. gaNa, 10. saMgha. uparanA badhA maLI 87 bheda thAya che; paNa AcAryanA pAMca bheda che - 1. pravAjanA, 2. diga, 3. uddeza, 4. samudeza, 5. vAcanA -thI. eTale dazane badale vaiyAvRtyanA 14 bheda gaNue to 91 prakAranA vinaya -vaicAvRjyanI pratimA-thaI jAya. 26. pratimA 92 A 92nI gaNatarI TIkAkAra dazAtarakaMdhanI niyukitanA AdhAre Ape che, te A pramANe - 67 prakAranI samAdhipratimA te A pramANe samAdhipratimAna mULabheda be-mRtasamAdhi ane cAritrasamAdhi. temAM zratasamAdhinA 62 bheda-te A pramANe - AcArAMga sUtranA prathama skaMdhanI pAMca ane 2010_03 Page #379 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4. jIvanI sthiti bIjAnI 37, sthAnAMganI 16, ane vyavahArasUtranI 4- badhI maLI 62 thaI; ane sAmAyikAdi pAMca cAritranI pAMca samAdhi - ema 67 samAdhipratimA. ra3 prakAranI upadhAna pratimA -te 12 bhikSu ane 11 zrAvakanI. maLI 23 thaI. eka vivekapratimA. vivekapratimA krodhAdi bhede aneka chatAM sAmAnya dRSTie eka ja gaNe che. . eka pratisalInatA. te paNa indriyAdinA bhede aneka chatAM sAmAnya rIte eka kahevAya. Ama kula 2. mULa pratimAnA pAMca bhedamAM pAMcamI ekalI vihArapratimA paNa gaNAya che; paNa teno ahIM bhikSupratimA-je upadhAnAMtagata che-temAM. samAveza samajavo. jIvanI sthiti 1. sthitinA bhedo huM sthiti be prakAranI che - 1. kAyasthiti; [marI-marIne pharI-pharI te ja kAyanikAyamAM janma thAya te prakAranI1;] 2. bhavasthiti [ janmathI maraNapayatanI sthiti]. (1) kAyasthiti bene che - 1. A sthiti deva ane nArakane na hoya; kAraNa ke, deva marIne pharI deva thato nathI, ane nAraka marIne pharI nAraka thato nathI. ekanI eka kAyasthitimAM sAta-ATha bhava thaI zake 2. A sUtra agavyavacchedaparaka samajavuM. arthAt ahIM batAvela bemAM kAsthiti prApta thAya che, paNa bIjA pRthvIkAya Adi vileMdriyamAM tene niSedha karavAnuM sUtranuM tAtparya nathI. 2010_03 Page #380 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sthAnAMgansamavAyAMgaH 2 1. manuSya 2. tiryaMca paMcendriya. (2) bhavasthiti bane che - 1. deva; 2. nAraka. $ Ayu be prakAranuM che - 1. addhAyu [arthAt bhava cAlyo jAya chatAM je TakI rahe tevuM Ayu] 2. bhavAyu [ arthAt bhava pUro thatAM pUruM thaI jatuM!. (1) addhAyu bane che - 1. manuSya; 2. paMcendriya tiryaca. (2) bhavAyu bene che - 1. deva; 2. nAraka. huM be yathAyunuM pAlana kare che -- 1. deva; 2. nAraka. 1. A sUtra paNa upara jevuM ja samajavuM. bIjA manuSya vagerenI bhavasthitine niSedha karavAnuM ahIM tAtparya nathI. pachInAM adhAyu ane bhavAyunI bAbatamAM paNa tema ja samajavuM. - 2. jemake, eka manuSyabhava pUre thAya tyAra pachI pharI manuSya thavAne hoya to tenuM manuSyAyu pUruM nathI thatuM. AnI sarakhAmaNI kAyasthiti sAthe karI zakAya. 3. jemake, devabhavamAM devAyu bhegavavAnuM hoya, te devabhaya pUro thatAM pUruM thaI jAya. te jIva tarata pharI deva thato na hovAthI devAyu bhavAntaramAM cAlu rahetuM nathI. 4. ahIM mAtra devanArakane ja gaNAvyA che; kAraNa ke A bIjA sthAnanuM sUtra che, ema TIkAkAra khulAse kare che. bAkI to e be sivAyanAne paNa AvuM Ayu-pAlana hoya che. jemake, asaMkhya varSAyuvALA tiryaMca ane manuSya, uttama puruSo ane caramazarIrI.. 2010_03 Page #381 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4. jIvanI sthiti 37 $ benuM Ayu sapakrama che - 1. manuSya 2. tiyacapaMcendriya. [- sthA. 85] huM traNa yathAyu bhogave - arihanta, cakavatI ane baLadeva-vAsudeva. huM traNa madhyama Ayu bhegave che - arihaMta, cakavatI, ane baLadeva-vAsudeva. [- sthA0 143) Ayu sAta kAraNe tUTe - 1. adhyavasAya - rAgadveSa ane bhayarU5- tenAthI; 2. nimitta - daMDa, zastra vagerethI; 3. AhArathI; 4. vedanA - AMkha vagerenI pIDA - thI, pa. parAghAta - kUvAmAM paDavAthI ke evA kAraNe thatA AghAtathI; 6. spaza - sApa, vIMchI vagerenA DaMkhathI; 7. zvAsocchavAsa-ne nirodha karavAmAM Ave tethI. [- sthA. pa61] 1. AyuSane kALa pUro thayA pahelAM keI upakrama-akasmAta vagerethI thoDA samayamAM bhegavAI jAya tevuM arthAta niyata avadhi pahelAM mRtyu thaI jAya tevuM AyuSya. 2. ahIM batAvelA traNa sivAyanA nAraka ane devane vyavaccheda na samajavo. 3. madhyama Ayu eTalA mATe ke temane ghaDapaNa nathI. 2010_03 Page #382 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 348 sthAnAM samavAyAMga: 2 so varSanA AyuvALA puruSanI daza dazAra che - 1. bAla - [ A avasthAmAM sukhaduHkhanuM jIvane bahu bhAna hotuM nathI ]; 2. krIDA - [ AmAM mAtra kIDApradhAna jIvana heya. che - kAmagamAM tItrAbhilASa hoto nathI ]; 3. mandI - [ AmAM bhege pArjanamAM asamartha paNa bhoga bhogavavAmAM samartha hoya che ]; 4. balA - [ AmAM upadrava na hoya te pitAnuM sAmarthya batAve che ]; 5. prajJA - [AmAM IsitAthanI prAptinA upAyanuM ciMtana ane kuTuMbanI abhivRddhinuM ciMtana heAya che ; 6. hAyanI - [ AmAM kAmagathI virakta thAya che. ane Indriya kSINa thAya che]; 7. prapaMca - [ A dazAmAM khAMsI ane glemano prapaMca vadhe che]; * 8. prAbhAra - [ amAM vAMke vaLI jAya che]; 9. mumukhI - [ AmAM jIvana paNa akAruM thaI jAya che - maraNane Icche che ]; 10. zAyanI - [ AmAM cheka pathArIvaza thaI jAya che]. - sthA0 772] 1. so varSa upacArathI samajavAM joIe. kAraNa, pUvakaTivarSAyu puruSane paNa A badhI dazAo to hoya ja che; te tene tenA AyunA pramANamAM hoya. 2. daza varSane kAla te dazA 2010_03 Page #383 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 349 . . javanI sthiti 349 2. sarva jIvonI sthiti gautra - nArakonI sthiti keTalI? bha0 - jaghanya daza hajAra varSa ane utkRSTa 33 sAgara. gI. -- aparyApta nArakanI sthiti keTalI? bha0 - jaghanya aMtamuhUta ane utkRSTa paNa aMtamuhUrta. gI- paryApta nArakanI sthiti keTalI? bha0 - jaghanyathI aMtamuhUtapUna dazahajAra varSa ane utkRSTathI paNa aMtamuhUrtapUna 33 sAgara. 80 ra-24, Ama gautame ratnaprabhAthI mAMDI sAte nAraka viSe pUchyuM ane tene bhagavAne javAba Apyo. tyAra pachI kramazaH bhavanapati vagere daMDaka viSe pUchyuM ane bhagavAne javAba . A .1 yAvat - gautra - he bhagavAna! viya, vaijayaMta, jayaMta, aparAjitanI keTalI sthiti? bha0- he gautama! janvayathI 32 sAgara ane utkRSTa 33 sAgara. . gautra - sarvArthasiddhinI sthiti keTalI? bha0 - ajaghanyatkRSTa 33 sAgara sthiti che. 1. A AkhuM prakaraNa prajJApanA sUtra anusAra samajI levAnuM che. 2. gaMdhahastibhASya paNa temaja jaNAve che, paraMtu prajJApanAmAM jaghanyathI 31 sAgara kahyA che. 2010_03 Page #384 -------------------------------------------------------------------------- ________________ $ $ $ $ $ $ sthAnAMga-samavAyAMga 2 3. nArakanI sthiti (daM, 1) sthiti jadhanya utkRSTa pramANa 1. ratanaprabhAnA keTalAka - nArakAnI 1 palya .. .. sama0 1 2. ,, nA nArakanI .... .... 1 sAgara sama0 1. 3. , keTalAka nArakanI 2 palya ... sama0 2 4. ) 3 patya sama0 3. 5. 5 ) 4 palya sama04 6. , , 5 palya sama0 5 7. * ? 6 palya samaya 6 7 palya sama0 7 8 palya sama0 8 9 palya sama0 9 10 palya sama. 10 11 palya sama0 11 12 padya sama0 12 13 patya sama0 13 14 palya sama0 14 15 palya sama0 15 16 palyA sama0 16 17 pelya sama0 17 19. ;) 18 palya .... .... sama0 18 19 ,, ... ... sama0 19 20 ,, ... sama0 20 22. 55 5 21 , ... ... sama0 21 1. mULamAM ahIM pATha paDI gayo che tenI jaina dha. pra. sabhAnI AvRttimAM pUrti karavAmAM AvI che. $ $ 20. 22 2010_03 Page #385 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 351 25 ? 4. jIvanI sthiti 23. ratnaprabhAnA keTalAka nArakanI 22 padya sama0 22 23 4 .... sama0 2325, 24 , sama0 24 *. sama0 25 sama0 26, sama0 27 sama. 28 sama. 29 sama. 30 sama0 31 32 >> ... sama0 3ra. ... sama0 33 35. ... 10,000 varSa ... sthA0 7pa7 1. bIjI zakaraprabhAnA nArakanI ... 1 sAgara .... sama. 1 2. bIjI zarAmAM keTalAkanI 2 palya .... .... sama 2 3. ?? 2 sAgara sama0 2 4. bIjI zakarA0mAM ... .... 3 sAgara sama0 3 sthA0 146 1. trIjI vAlukAprabhA narakamAM ... 3 sAgara ... sama0 3 sthA. 146 2. ,, keTalAkanI cAra sAgara ... ... sama0 4 3. ; ; pAMcasAgara ... ... sama0 5 4. 92 , 6 sAgara ........ .... sama0 6 2010_03 Page #386 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3para sthAnAMgasamavAyAMga: 2 5. trIjI vAlukAmAM ...... .. 9 sAgara sama. 7 sthA. pa73 1. cothI paMkaprabhA narakamAM ... 7 sAgara ... sama0 7 sthA0 573 2. ,, keTalAkanI 8 sAgara . . samaya 8 3. , , 9 sAgara ... ... sama. 9 2 *** 10 sAgara sama0 10 5. cothI paMkaprabhAmAM ... ... 10sAgarasthA0757 1. pAMcamI dhUmaprabhA narakamAM keTalAkanI .. 10 sAgara ... sama0 10 sthA0 757 2. ;) 11 sAgara .... .... sama0 11 3. 55 ) 12 sAgara *** ... sama0 12 4. 2 3 13 sAgara sama0 13 5. , , 14 sAgara sama0 14 15 sAgara .. ... sama0 15 7. ) 16 sAgara sama0 16 *** *** 17sAgara sama0 17 1. chaThThInarakamAM keTalAkanI.... 17 sAgara . sama0 17 2. p. 1 18 sAgara ... ... sama0 18 3. ? , 19 sAgara ... ... sama0 19 4. ,, , 20 sAgara ... ... sama. 20 , , 21 sAgara -sama- 21 ... 1. juo 50 350nI nIce noMdha. 2010_03 Page #387 -------------------------------------------------------------------------- ________________ je je 4 + $ $ 4. jIvanI sidhati 3pa0 sthiti jaghanya utkRSTa pramANa 6. chaThThI. narakamAM keTalAkanI ... ... 22 sAgara sama0 22 1. sAtamI narakamAM keTalAkanI ... 22 sAgara ... sama0 22 - 23 sAgara .. sama. 23 24 sAgara ... sama0 24 25 sAgara ... samaya 25 26 sAgara 'sama. 26 ra7 sAgara **, sama0 ra7 28 sAgara sama. 28 ra9 sAgara sama0 29 30 sAgara sama. 30 31 sAgara sama0 31 32 sAgara ... samaya 32 12. sAtamI narakamAM kAla, mahAkAla, raurava mahA rauravamAM ... ... 33 sAgara sama0 33 13. apratiSThAnamAM ajaghanya-anutkRSTa 33 sAgara sama0 33 4. bhavanapatinI sthiti (daM, 2-11) (1) asurakumAranI 1. asurakumAranI . 10 hajAravarSa ... sthA0757 2. asurakumAramAM keTalAka devenI 1 palya ... samaya 1 3. 5 devAnI ... ... 1 sAgarathI sama0 1. kAMIka vadhAre sthA-23 2010_03 Page #388 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 8 jadhaca + $ $ $ $ $ $ $ sthAnAMga-samavAyAMgaH 2 sthiti jaghanya utkRSTa pramANa keTalAka devenI 2 palya ... sama0 2 3 palyA sama0 3 4 palya sama0 4 pa palya sama, 5 6 palya sama0 6 7 palya sama0 9 8 palya sama0 8 9 palya ... ... sama0 9 ... 10 huMjAravarSa ... sama0 10 10 palya sama0 10 11 palya ... ... sama0 11. 12 palya sama0 12 13 palya sama013 14 patya sama0 14 15 palya sama. 15 16 palya samaya 16 17 palya sama0 19 18 palya : sama. 18 19 pelyA sama0 19 20 palya sama0 20 21 palya sama0 21 22 palya sama0 22 23 paya samada 23 24 palya sama0 24 25 palya sama0 25 26 palya sama0 26 ra7 palya ... sama0 ra9 $ $ $ $ $ $ $ + 4 = 8 8 2010_03 Page #389 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4. jIvanI sthiti 355 sthiti jaghanya utkRSTa pramANa 31. 28 palya . sama0 28 32. i . * 29 palya .... sama0 ra9 33. ) 30 palya sama0 30 34. 3 31 palya ..... sama. 31 35. p 2 kara palya sama. 32 , 33 palya ... ... sama0 33 37. asurakumAranA devenI dezaUna . . sthA0113 be palya (2) nAgakumAranI 1. nAgakumAramAM - keTalAka devenI 1 palya ... ... sama0 1 2. ,, devenI ... ... dezaUna sama0 2 2 palya 3. ,, keTalAka devenI ... 10 hajAravaSa ... sama0 10 4. nAgakumAra devanI dezaUna ... ... sthA.113 be palya 5. nAgakumAranI ... 10,000 varSa ... sthA07pa7 (3) vighakumAranI 1. vidRkumAramAM keTalAka devenI 1 palya ... ... sama0 1 2. , devonI ... ... dezaUna sama0 2 be palya , keTalAMkanI ... 10,000 varSa ... sama0 10 4. , denI dezaUna ... ... sthA0113 be palya 2010_03 Page #390 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 356 sthAnAMgasamavAyAMga: 2 sthiti jaghanya utkRSTa pramANa 5. vidyutakumAranI .... 10,000 >> sthA0757 * varSa (4) suparNakumAranI 1. suparNakumAramAM keTalAka devenI 1 palya ... ... sama0 1 2. supaNukumAra devAnI ... ... dezaUna sama0 2 be palya 3. suparNamAM keTalAka devenI. 10,000 ... sama. 10 4. devenI dezaUna ... ... sthA0113 be palya 5. supaNakumAranI ... 10,000 ... sthA.7pa7 (5) agnikumAranI 1. agnimAM keTalAka devenI 1 palya ... ... sama0 1 2. , devonI ... ... dezaUna sama0 2 be palya ,, keTalAka devenI ... 10,000 varSa ... sama0 10 4. , devenI dezaUna ... ... sthA0113 che 5. agnikumAranI . 10,000 ... sthA.757 (6) vAyukumAranI 1. vAyumAM keTalAka devAnI 1palya ... ... samaya 1 2. , devonI ... ... dezaUna samaya 2 be palya 3. , keTalAka devenI ... 10,000 ... sama. 10 2010_03 Page #391 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4. jIvanI sthiti 357 * sthiti jaghanya utkRSTa pramANu 4. , devenI dezaUna ... ... sthA0113 be palya 5. vAyukumAranI ... 10,000... sthA.757 (7) svanitakumAranI 1. svanitakumAramAM keTalAka devenI 1 palya ... ... sama' 1 2. cha devAnI .. . dezaUna sama- 2 be palya 3. , keTalAka devenI ... 10,000 .. sama0 10 4. ,, devenI dezaUna ... ... sthA0 113 be patya 5. snatikumAranI ... 10,000 ... sthA07pa7 (8) udadhikumAranI 1. udadhikumAramAM keTalAka devanI 1 palya ... ... sama0 1 2. devenI ... ... dezaUna sama. 2 be palya ,, keTalAka devAnI ... 10,000 ... samaya 10 . 4. , devAnI dezaUna ... ... sthA0 113 e palya pa. udadhikumAranI .. 10,000 ..sthA 757 (9) dvIpakumAranI 1. dvIpakumAramAM keTalAka devenI 1 pUlya ... ... sama0 1 2. , devenI ... ..dezaUna sama. 2 be padya che >> 2010_03 Page #392 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 59 e pelyA 358 sthAnAMgasamavAyagaH 2, sthiti javanya utkRSTa pramANa 3. ,, keTalAka devAnI ... 10,000 ... sama0 10 4 ,, devAnI dezaUna ... ... sthA. 113 be palyA pa. dvIpakumAranI ... 10,000 ... sthA.757 (10) dikakumAranI 1. dikamAM keTalAka devenI 1 palya *** ... sama0 1 2. , devenI ... ... dezaUna sama0 2 3. , keTalAka devenI ... 10,000 ... samo 10 4. devenI dezaUna ... ... sthA.113 be palya 5. dikakumAranI ... 10,000 ... sthA. 757 5. sthAvarakAyAdinI sthiti (60 12-23) bAdara aplAyanI utkRSTa sthiti 7000 varSa che. -sthA573] $ bAdara tejaskAyanI utkRSTa sthiti traNa rAtridivasa che. $ bAdara vAyukAyanI , , traNa hajAra varSa che. [-sthA. 144]. bAdara vanaspatikAyanI utkRSTa sthiti 10,000 varSa che. [- sama0 16 - sthA) 757] trIndriyanI utkRSTa sthiti 49 rAtri-divasa che. [- sthA0 49] saMmUcchima bhujaparisarSanI utkRSTa sthiti dara hajAra varSa che. [- sama0 42] 2010_03 Page #393 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4. jIvanI sthiti 359 samUcchima urapasipanI utkRSTa sthiti pa3,000 varSa che. [- sama0 49] saMmUchima khecara paMcendriya tiyacanI. utkRSTa sthiti 72,000 varSa che. [- sama0 72] asaMkhyAta varSAyuSI saMjJI paMcendriya tiyacamAM keTalAkanI eka palya ane keTalAMkanI be palya sthiti che. [- sama. 1,2] asaMkhyAta varSIyuSI saMjJI paMcendriya tiryaMcanI utkRSTa sthiti 3 patya che. [-samara 3 asaMkhyavarSAyu gabhaja manuSyamAM keTalAMkanI 1 palya ane keTalAMkanI be palya sthiti che, tathA temanI utkRSTa . sthiti traNa valya che. [-sama, 1, 2, 3] jabUdIpanA bharatairavatavarSanI atIta utsarpiNInA suSama suSamA ArAmAM manuSyanuM paramAyu traNa palya hatuM. A avasarpiNamAM tathA AgAmI avasarpiNImAM paNa te ja pramANe che. [-sthA. 143] $ jambudvIpanA devakuru ane uttarakurunA manuSya traNa palya paramAyu bhegave che. $ puSkaravara dvIpanA pazcimAdhanA manuSya paNa teTaluM ja traNa palya paramAyuM jogave che. [sthA0 143] 2010_03 Page #394 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pramANa samaya 1 sthAnAMgasamavAyAMga: 2 jaghanya utkRSTa 1. vANavyaMtaranI sthiti ... 1 palya 2. , mAM keTalAka devanI 10,000 3. vANavyataranI , 10,000 ... 4. tiSkanI ,, ... 1palya ane 1 lAkha varSa sama0 10 sthApaka sama0 1 r 6. vaimAnikenI sthiti (da. 24) (1) saudharmakalpanI rithati jadhanya utkRSTa pramANa 1. saudharmaka9panA 1nI ... 1 palya ... sama. 1 2. ,, keTalAka devenI 1 sAgara ... ... sama0 1 2 patya .. ... sama0 2 ... e sama0 2 sAgarathI kaMIka vadhAre 3 palya ... *** sama0 3 ... sama. 4 .. sama pa ( 6 ) . ... sama0 6 sama0 7 ... sama0 8 . sama 9 nw w nh nrw ndh n MAG me a w 1. A devazabdathI devInuM paNa grahaNa samajavuM; kAraNa saudharmamAM palyathI ochI sthiti keInI che nahi. 2010_03 Page #395 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 13 . *** 4. jIvanI sthiti sthiti jaghanya utkRSTa pramANa 10 patya *** sama0 10 11 , . . sama0 11 12 ) : sama. 12 sama. 13 sama0 14 sama0 15 samaya 16 sama. 17 sama, 18 sama, 19 sama. 20 sama 21 sama0 22 sama0 23 sama0 24 sama. 25 sama. 26 sama0 ra7 samara 28 sama0 29 ?? 30 9 ... ... sama0301 sama0 31 ... sama0 32 ? 33 *** .. sama0 33 devenI . ... 2 sAgarasthA0113 31. ? [3ra. ?? 33. p. 34. ? 3pa. 4 36. , 1. mULa sUtramAM A hakIkata nathI; paNu krama pramANe AvavI joIe, tethI kauMsamAM mUkI che. 2010_03 Page #396 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sthAnAMgasamavAyAMga: 2 devarAja devendra zukranI bAhya pariSadanA devenI sthiti traNa palya che. ane aMdaranI pariSadunI devIonI sthiti traNa palya che. [- sthA0 200] zakendranI madhyama pariSadanA nI sthiti cAra palya che. [- sthA. ra60] zakendranI AtyaMtara pariSadanA devonI sthiti pAMca "palya che. [- sthA. 405] zakendranI agramAhiSI devIonI sthiti sAta patya che. -sthApa5] sIdhama kalpanI parigRhIta devIonI utkRSTa sthiti -sAta palya che. - sthA. 55] (2) IzAnakAnI sthiti jaghanya utkRSTa pramANa 1. IzAnakalpanA ... 1 palyathI ... samaya 1 , devenIla vadhAre 2. , keTalAka devonI 1 sAgara ... ... samaya .1 3. 2 patya ... ... sama26 4. p cha ** ... e samaya 2 sAgarathI kAMIka vadhAre sthA0 113 3 palyA ... sama3 ... sama0 4 5 ,, ... ... sama pa 1. A devazabdathI deva devI bane samajavAM. >> m m y ' ? 2010_03 Page #397 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4. jIvanI sthiti 33 sthiti janya utkRSTa pramANa 6 palya sama0 6 sama. 7 sama0 8 sama0 9 sama. 10 sama0 11 sama0 12 *** sama0 13 sama0 14 sama. 15 sama0 16 sama0 17 sama0 18 .. sama. 19 sama0 20 sama0 21 sama rara sama. 23 sama0 24 sama0 25 sama. 26 >> ra7 ) ... ... sama0 ra7 2 28 .. sama. 28 31. ) cha ra9 ) ... ... sama0 ra9 3ra. , 30 , ... ... sama0301 1. mULamAM A hakIkata nathI paNa kramAnusAra AvavI joIe; tethI kauMsamAM mUkI che. : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : 2010_03 Page #398 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sthAnAMga samavAyAMga: 2 sthiti jaghanya utkRSTa pramANa 33. 2 ) 31 palya ... ... sama. 31 34. 2 >> 32 ' che ** .. sama0 3ra 35. ,, 2 33 . ... ... sama. 33 36. IzAnakapanI patya sthA0683, devIonI IzAnanA devendranI bAhya pariSadanI devIonI sthiti traNa patya che. [-sthA 200 } IzAna devendranI madhyama pariSadanI devIonI sthiti cAra palya che [-sthA. ra60] IzAna devendranI AbhyatarapariSadanI devIonI sthiti pAMca palyopama che. [- sthA0 405] IzAna devendranI madhyama pariSadanA devenI sthiti cha palya che. [- sthA0 506] IzAna devendranI AtyaMtara pariSadanA devenI sthiti sAta palya che. [- sthA55] IzAna devendranI agramahiSIonI sthiti 9 palya che. [sthA- 683] (3) sanaskumAranI 1. sanakumAramAM . 2 sAgara ... sama0 2; sthA0 113 2. , keTalAka devenI 3 sAgara ... ... sama0 3 2010_03 Page #399 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3. h // 5. 2. 6. "" 19. sanatkumAramAM 3. 4. 1. mAhendramAM 5. ma ,, 2. "" 3. 4. "" 5. "" "" "" ""> "" 29. 33 33 ,, "" ', "" ka "" (5) brahmalAkanI 1. brahmaleAkamAM keTalAka chathI vadhAre deveAnI keTalAka devAnI 3 sAgara 4 sAgara 5 sAgara 6 sAgara y 77 vAnI ,, 4, jIvanI sthiti sthiti 4 sAgara 5 sAgara 6 sAgara "" devAnI (4) mAhendranI ,, 1. lAMtakamAM keTalAka devAnI sAgara 8 sAgara 9 sAgara ... dhanya ... (6) lAMtakanI ... ... e sAgarathI ... sama0 2; vadhAre sthA0 113 sama 3 sama 4 sama0 5 sama da 7sAgara sama0 7; thI vadhAre sthA0 577 634 ... ... 7 sAgara utkRSTa pramANa ... 10 sAgara ... 2010_03 cha sAgarasama hasAgarasthA0pa7 ... ... 365 ... sama sama0 9 ..10sAgarasama0 10 sama0 4 ... sama pa sama ke cha ... sama cha sthA07pa7 sthApa7 sama0 10 Page #400 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che 4. ) sthAnAMga samavAyAMga: 2 sthiti jadhanya utkRSTa pramANa 2. , ,, 11 sAgara .... ... sama0 1 3. 2 che 12 sAgara ... ... sama. 12 ka 13 sAgara ... ... sama0 13 5. . 14 sAgara ** .. sama0 14 6. lAMtakamAM devonI ... 10 sAgara ... sthA. 757 (7) mahAzukra - sahastrAranI 1. mahAzukamAM keTalAka devAnI .. 14 sAgara ... sama0 14 2. ? 15 sAgara ... ... sama0 15 4. 5 ), 16 sAgara ... ... sama0 16 5. sahasAra ka9panA ... ... 17 sama0 17 devAnI sAgara ...18sAgarasama018 (8) ANuta-prANutanI 1. ANata kalpanA keTalAka davAnI ... 18 sAgara .. sama. 18 2. ' . ...1lsAgara sama. 19 3. prANAta ) ... 19 sAgara'... sama. 19 4. , devenI ... ...20 sAgara sama0 20 ' (9) AraNa-ayyatanI jaghanya utkRSTa pramANa 1. AraNaka95mAM devenI 20 sAgara . sama0 20 - 21 sAgara sama0 21 3. ayuta ,, 21 sAgara ... sama0 21 4. - , ... 22 sAgara sama. 22 2. 2 ' 2010_03 Page #401 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4. jIvanI sthiti (10) traiveyakanI1 1. nIcalAnA nIcenA dhruve cakanI 2. nIcalA madhya 3. nIcalAnA uparanA 4. madhyamanA nIcenA,, 5. madhyamanA madhya 39 "" d' ' 26 6. madhyamanA uparanA,, 27 7. upalAnA nIcenA 28 8. upalAnA madhyanA, 29 9. upalAnA uparanA 30 "" jadhanya utkRSTa pramANa 22 sAgara 23 sAgara sama0 22, 23, 23 sAgara 24 sAgara 24 sAgara 25 sAgara 5 26 27 28 29 30 31 "" "" 27 22 "" "" * (12) krimiSikanI kilikhaSika deva traNa prakAranA che "" 22 1. kula traiveyaka nava che. temanu traNa nIcalA, madhyama ane upalA kahevAya "" "" "" "3 (11) anuttavimAnanI vijaya, vaijaya'ta, jayanta, aparAjita A anuttaravAsI devAnI jadhanyathI 31 sAgarApama sthiti che. ane utkRSTa 33 sAgara che ane temAM keTalAkanI 32 sAgara sthiti che. ka ,, [-sama. 31, 32, 33] sarvA siddhivimAnanA devAnI ajaghanya anubhRSTa 33 sAgara sthiti che. [ -sama. 33 ] sama0 23, 24 sama0 24, 25 sama0 25, 26 sama0 26, 27 sama0 27, 28 sama0 28, 29 sama0 29, 30 sama0 30, 31 2010_03 traNanuM jhUmakhuM che. ane te kAraNa ke te upara nIce AvelA che. sauthI nIcenA traNa te nIcalA, madhyanA traNa madhyamAM ane uparanA traNa te upalA Page #402 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sthAnamasamavAyAMga: 2 1. traNa palyopama sthitivALA, jeo tiSka ane saudharmavimAnanI vacce rahe che. 2. traNa sAgaropama sthitivALA, jeo saudharmaizAna ane sanaskumAra-mahendra vimAnanI vacce rahe che. 3. tera sAgaropama sthitivALA, jeo brahmaloka ane lAMtakavimAnanI vacce rahe che. [-sthA 199] (13) keTalAMka vaimAnikanI devomAM keTalAMkanI sthiti be palya che. [-sama0 2] je de sAgara, susAgara, sAgarakAMta, bhava, manu, mAnuSettara, ane lekahita vimAnamAM utpanna thAya che, te devenI utkRSTa sthiti eka sAgaropama che. - sama0 1] je zubha, zubhakAMta, zubhavarNa, zubhagadhe, zubhalezya, zubhasparza ane sudharmAvatasaka vimAnamAM utpanna thAya che, temanI utkRSTa be sAgara sthiti che. [-sama0 2] je deve AzaMkara, prabhaMkara, AzaMkara-prazaMkara, candra, caMdrAvata, caMdraprabha, caMdrakAnta, cadravarNa, caMdralezya, caMdradhvaja, caMdrazcaMga, caMdraSTa, cadrakUTa, caMdrottarAvatAsaka-A vimAnamAM utpanna thAya che, temanI utkRSTa sthiti 3 sAgaropama che. [- sama3] 1. A sAgarAdi vimAne sAtamA pAvaDAmAMpaDamAM-che. 2010_03 Page #403 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4. jIvanI sthiti je deve kRSTi, sukRSTi, kRSTi-Avata kRSTiprabhA, kRSTiyukta, puSTivarNa, kRSTilezya, kRSTidhvaja, kRSTiga, kRSTinTa, kRSTikUTa, kRSNayottarAvataMsaka-A vimAnamAM utpanna thAya che, temanI utkRSTa sthiti cAra sAgara che. -samaya 4]. je deve vAta, suvAta, vAtAvata, vAtaprabha, vAtakAMta, vAtavaNa, vAtalesya, vAtavraja, vAtazuga, vAtasRSTa, vAtakUTa, vAtettarAvataMka; sUra, sura, sUrAva, sUraprabhA, sUrakAMta suravarNa, sUralezya, sUradhvaja, sUrazuga, sUrasRSTa, sUrakUTa, sUrottarAvataMsaka - A vimAnamAM utpanna thAya che, temanI utkRSTa sthiti pAMca sAgara che.. [- sama0 5] je deve svayaMbhU, svayaMbhUramaNa, ghoSa, suSa, mahAghoSa, kRSTi ghoSa, vIra, suvIra, vIragata, vIrazreNika, vIrAvata, vIraprabha, vIrakAMta, vIravANuM, vIralezya, vIradhvaja, vIrazaMga, vIrasRSTa, vIrakUTa, vIrattarAvartAsaka - A vimAnamAM utpanna thAya che, temanI utkRSTa sthiti cha sAgara che. [- sama0 6] - je deve sama, samaprabha, mahAprabha, prabhAsa, bhAsura, vimala, kAMcanakUTa, sanakumArAvataMsaka -A vimAnamAM utpanna thAya che, temanI utkRSTa sthiti sAta sAgara che. - samaya 7] je de aci, acimAli, vairecana, pabhAkara, caMdrAbha, sUrAbha, supratiSThAbha, anyarcAbha, riSTAbha, aruNAbha, aruNe- . rAvataMsaka - A vimAnomAM utpanna thAya che, teonI utkRSTa sthiti ATha sAgara che. [-samaya 8] [- sama , ta, atithi ajita thA-24 2010_03 Page #404 -------------------------------------------------------------------------- ________________ za0 sthAnAMga samavAyAMga 2 - je padma, supa, padmAvata, padmaprabhapadyakAMta,padmavarNa, padmalezya, padmadhvaja, padmazRMga, padyasRSTa, padmakUTa, padmottarAvataMsaka; sUya, susUrya, sUryAvata, sUryaprabha sUryakAMta, sUryavarNa, sUlezya, sUyavaMja, sUyazRMga, sUryaaSTa, sUryakUTa, sUryottarAvatasaka; rucira, rucirAvata, ruciraprabha, rucirakAMta, ruciravaNuM, ruciralezya, ruciradevaja, ruciraIMga, rucirasRSTa, rucirasTa, rucirottarAvataMsaka - A vimAnamAM utpanna thAya che, te. devenI sthiti nava sAgara che. [- sama. 9] je de zeSa, suSa, mahAgheSa, nandighoSa, susvara, manorama, ramya, ramyaka, ramaNIya, maMgalAvarta, brahmalokAvatasaka - A vimAnamAM utpanna thAya che, te tenI utkRSTa sthiti daza sAgaropama che. , -sama0 10] je deve brahma, subrahma, brahmAvata, brahmaprabha, brahmakAnta.. brahmavarNa, brahmalezya, brahmadevaja, brahmaga, brAsRSTa, brahnakUTa, brahmottarAvataMsaka - A vimAnamAM utpanna thAya che, temanI. agiyAra sAgaropama sthiti che. sima0 11] , je de mAhendra, mahendravaja, kaMbu, kaMbugrIva, pukha, supukha, puMDa, sukuMDa, mahApuMDa, narendra, narendrakAMta, narendrottarAvataMsaka - A vimAnamAM utpanna thAya che, temanI utkRSTa sthiti bAra sAgaroparma che. -sama- 2) je deve vajA, suvA, vAva, vAkAMta, vAvaNa, vajalezya, vApa, vajaga, vajasRSTa, vajakUTa, vajetarA 2010_03 Page #405 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4. jIvanI sthiti vaMsaka, varkara, vaIrAvata, vaIraprabha, vaIrakAMta, vaIravaNu, vaIralezya, vaIrarUpa, vaIzuMga, vardharasTa, vaIrakUTa, vaI reAttarAvata saka; lAka, leAkAvata, leAkaprabha, lAkakAMta, leAkavaNuM, leAkalephsa, leAkarUpa, leAkazRga, lAkaSTa, leAkaTyUTa, leAkAttAvatasaka - A vimAnAmAM utpanna thAya che, temanI utkRSTa sthiti tera sAgaregama che. [-sama. 13] je tevA zrIkAMta, zrImahita, zrIsaumanasa, lAMtaka, kApiNa, mAhendrakAMta, mAhendrottarAvatasaka - A vimAnAmAM utpanna thAya che, temanI utkRSTa sthiti cauda sAgarApama che. [-sama. 14] je jeve! nada, suna, naMdAvata, naHprala, naMdakAMta, naMdavaNuM, nandalezya, nandavaja, nardezga, naSTa, nakUTa, nandItarAvata'saka, A vimAnAmAM utpanna thAya che, temanI utkRSTa sthiti 15 sAgaropama che. sava [~ sama. 1] je devA Avata, vyAvata, naMdi-Avata', mahAnardi Avata, aMkuza, aMkuzapralaMba, bhadra, subhadra, mahAbhadra, sava tAbhadra, bhadrottarAvata'saka A vimAnAmAM utpanna thAya che, temanI utkRSTa sthiti 16 sAgaropama che. - [sama. 16] je deve! sAmAna, susAmAna, mahAsAmAna, padma, mahApadma, kumuda, mahAkumuda, nalina, mahAnalina, puNDarika, mahApuMDarika, zukra, mahAzukra, siMha, sihukAMta, siMhavIta, bhAvita A vimAnAmAM utpanna thAya che, temanI utkRSTa sthiti 17 sAgarapama che. [-sama. 17] 2010_03 Page #406 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 372 sthAnAgasamavAyAMga 2 je deve kAla, sukAla, mahAkAla, aMjana, ziSTa, zAla, samAna, kuma, mahAdruma, vizAla,suzAla padma, padmagulma, kumuda, kumudagubha, nalina, nalinakuma, puMDarika, puMDarikagulama, sahastrArAvata saka -- A vimAnamAM utpanna thAya che, te devenI 18 sAgarepama sthiti che. [-sama0 18] je deve ANata, prANata, nata, vinata, ghana, suSira, Indra, IndrakAMta, IMdrottarAvataHsaka, - A vimAnamAM utpanna thAya che, temanI utkRSTa sthiti 19 sAgaropama che. sima 19] je de sAta, visAta, suvisAta, siddhAtha, utpala, bhittila, tigiccha,dizAsauvastika pralaMba, rucira,puSpa, supuSpa, puSpAvata, puSpaprabha, puSpakAMta, puSpavarNa, puSpalekSya, puSpadhvaja, puSyazRMga, puSpasiddha, pupattarAvasaka - A vimAjemAM utpanna thAya che, temanI utkRSTa sthati ra0 sAgaropama che. sima0 2]. - je de zrIvatsa, zrIdAmagaDa, mAlya, kRSTi, cAnnata, AraNavataMsaka - A vimAnomAM utpanna thAya che, temanI sthiti 21 sAgarepama che. - [-sama0 21] je deve mahita, vizruta, vimala, prabhAsa, vanamAla, aSNutAvahaMsaka - A vimAnamAM utpanna thAya che, temanI utkRSTa sthiti 22 sAgara che. - sama0 22] 2010_03 Page #407 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jIva viSe vividha [daMDaka vicAra] 1. zvAsocchavAsa-AhAra je de sAgAdi vimAnamAM utpanna thAya che te de, temanI sthiti utkRSTa eka sAgara hovAthI, adhamAsane aMte zvAsocchavAsa le che. ane temane eka hajAra vaSane aMte AhAranI icchA utpanna thAya che. [- samaya 1] je de zubhAdi vimAnamAM utpanna thanArA che ane jeo be sAgaropama AyuvALA che, teo 1 mahinA pachI uchuvAsa-nizvAsa le che ane temane be hajAra varSa pachI AhAra levAnI IcchA thAya che. - [- samaya 2] je AzaMkara Adi vimAnamAM utpanna thanArA traNa sAgara AyuvALA deva deDha mAsamAM eka vakhata zvAsachavAsa le che. te devone 3 hajAra varSe AhAranI IcchA utpanna thAya che. [-sama0 3] je deve kRSTi Adi vimAnamAM utpanna thAya che ane jemanuM Ayu utkRSTa cAra sAgara che, teo be mahine zvAsocchavAsa le che, ane 4 hajAra varSe AhAranI icchA kare che.. [- sama0 4] je deve vAta Adi vimAnamAM utpanna thAya che ane jemanI utkRSTa pAMca sAgara sthiti che, teo rA mahine 2010_03 Page #408 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sthAnAMgansamavAyAMga ra zvAsAvAsa le che ane 5 hajAra varSe AhAranI icchA kare che. BY je tevA svayaMbhU Adi vimAnAmAM ane jemanI utkRSTa sthiti cha sAgara che, zvAsAgchavAsa le che ane 6 hajAra varSa icchA kare che. te [-sama. 5] utpanna thAya che 3 mAsa pachI pachI AhAranI [sama0 6] je jevA sama Adi vimAnAmAM utpanna thAya che ane jemanI sthiti 7 sAgara che, te gA mAsane ate zvAseA vAsa le che ane 7 hejAra varSa pachI AhAranI icchA kare che. [-sama. 7] je devA aci' Adi vimAnAmAM utpanna thAya che ane jemanI Ayusthiti ATha sAgara che, te 4 mAsane a Mte zvAsAvAsa le che ane ATha hajAra varSa AhAranI icchA kare che. [-sama0 9 ] je davA padma Adi vimAnAmAM utpanna thAya che ane jemanI 9 sAgara sthiti che, teo jA mahine zvAsocchvAsa le che ane 9 hajAra varSa' AhAranI icchA kare che. [ -sama. 9] je devA ghASAdi vimAnamAM utpanna thAya che ane jemanI sthiti utkRSTa dRza sAgara che, te daza mAsa pachI zvAseAAsa le che ane daza hajAra varSa pachI AhAranI icchA kare che. [nsama. 10] _2010_03 Page #409 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5. jIva viSe vividha 305 je devA praznottarAdi vimAnAmAM utpanna thAya che ane jemanI sthiti 11 sAgara che te devA pAM mahine zvAsazvAsa le che ane agiyAra hajAra varSa AhAranI icchA kare che. [-sama. 11] je devA mADhundrAdi vimAnAmAM utpanna thAya che ane jemanI utkRSTa sthiti 12 sAgara che, te mAse zvAserAsa le che ane 12 hajAra varSa AhAranI icchA kare che. cha [- -sama0 12] jai devA vADhi vimAnAmAM utpanna thAya che ane jemanI sthiti utkRSTa 13 sAgara che, te 6aa mAse zvAsevAsa le che ane tera hajAra varSe AhAranI icchA kare che. [-sama0 13] zrIkAMtAdi vimAnAmAM utpanna thanArA 14 sAgara utkRSTa sthitivALA devA cha mAse zvAsevAsa le che ane 14 hajAra varSa AhAranI icchA kare che. [-sama0 14] nandrAdi vimAnAmAM utpanna thanArA 15 sAgaranI utkRSTa sthitivALA devA sADAsAta mAse zvAseAzrvAsa le che ane 15 hajAra varSa AhAranI icchA kare che. [-sama0 15] Avata Aphri vimAnAmAM utpanna thanAra 16 sAgarApama utkRSTa sthitivALA devA 8 mahine zvAseAzrvAsa le che ane 16 hajAra varSa AhAranI icchA kare che. [-sama0 16 ] 2010_03 Page #410 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 376 sthAnAMga samavAyAMga: 2 sAmAnAdi vimAnamAM utpanna thanAra 17 sAgarepama utkRSTa sthitivALA deva 8 mAse zvAse zvAsa le che ane 17 hajAra varSe AhAranI IcchA kare che. [- sama0 17} kAlAdi vimAnamAM utpanna thanAra 18 sAgaropamAM AyuvALA de 9 mAse zvAsecchavAsa le che ane 18 hajAra varSe AhAranI IcchA kare che. [- sama. 18 ] ANutAdi vimAnamAM utpanna thanAra 19 sAgaropama sthitivALA de lA mAse zvAsocchavAsa le che ane 19 hajAra varSe AhAranI IcchA kare che. [- sama0 19] sAtAdi vimAnamAM utapanna thanAra 20 sAgaropama. sthitivALA deve 10 mahine zvAsevAsa le che ane 20 hajAra varSe AhAra Icche che. . [- sama0 20} zrIvatsAdi vimAnamAM utpanna thanAra 21 sAgara sthitivALA de 10 mahine zvAsocchavAsa le che ane 21 hajAra varSe AhArane irache che. . * [- samaya 21] mahitAdi vimAnamAM utpanna thanAra 22 sAgara sthitivALA deve 11 mAse zvAsocchavAsa le che ane 22 hajAra vaSe AhAranI IcchA kare che. [-samaya 22 ] nIcalA raiveyakamAM utpanna thanAra 23 sAgarepama utkRSTa sthitivALA de 11 mAse zvAsecchavAsa le che ane 23 hajAra varSe AhAranI IcchA kare che. [- sama0 23 che. - 2010_03 : Page #411 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5. jIva viSe vividha 377 nIcalA praveyakamAMnA madhya praveyakamAM utpanna thanAra 24 sAgara sthitivALA deva 12 mAse zvAsocchavAsa le che. ane 24 hajAra varSe AhAranI IcchA kare che. [- samara 24, nIcalA raiveyakamAMnA uparanA raiveyakamAM upanna thanAra 25 sAgara utkRSTa sthitivALA deve 1ra mahine zvAsocchavAsa 2zvAsa le che ane 25 hajAra varSe AhAranI IcchA kare che. . [-sama- 25] madhyama veyakamAMnA sauthI nIcenA kaiveyakamAM utpanna thanAra 20 sAgaranI utkRSTa sthitivALA deve 13 mAse zvAse--- le che ane 26 hajAra varSe AhAranI IcchA kare che. [-sama- 26] * madhyama priveyakamAMnA vacalA daiveyakamAM utpanna thanArA. ra7 sAgaropamanI utkRSTa sthitivALA de 13aaaa mAse zvAsocchavAsa le che ane ra7 hajAra varSe AhAranI IcchA - [-sama- ra7che. madhyamAMnA uparanA raiveyakamAM utpanna thanArA 28 sAgara utkRSTa sthitivALA deve 14 mahine zvAsocchavAsa le che ane 28 hajAra varSe AhAranI IcchA kare che. [-samaya 28 ] upalAmAMnA nIcenA saiveyakamAM utpanna thanAra 29 sAgara utkRSTa sthitivALA deva 14 mAse zvAsocchavAsa le che. ane ra9 hajAra varSe AhAranI IcchA kare che. 1 - samaya ra9] upalAmAMnA madhyanA zreyakanA 30 sAgara utkRSTa, sthitivALA de 15 mAse zvAsecchavAsa le che ane 30 hajAra varSe AhAranI IcchA kare che. [- samaya 3 - 2010_03 Page #412 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sthAnAMga samavAyAMga:2 upalAmAMnA uparanA traiveyakanA 31 sAgaranI utkRSTa sthitivALA devA 1pA mAse zrvAsocchvAsa le che ane 31 hajAra varSa AhAranI icchA kare che. TAra [-sama. 3 ] jayaMtAdi anuttaravAsI 32 sAgara sthitivALA 16 mAse zvAsocchvAsa le che ane 3ra hajAra varSa` AhAranI icchA kare che. [ - sama0 32] sarvAM siddhinA devA 16 mAse zvAsocchvAsa le che ane 33 hajAra varSa AhAranI IcchA kare che. 1 [-sama0 33] AhAra cAra prakAranA cheH (1) 1. azana (khAvAnI vastu); 2. pAna (pIvAnI vastu); 3. khAdima (bhUkhanA upazamana mATe nahi paNa mAtra khAvA mATe khAvAnI vastu phaLaphaLAdi); 4. svAdima (svAdAthe ja je khavAya-pAnapaTTI sApArI vagere ). (2) 1. vadhAreluM; 2. vinA vadhAreluM; 3. rAMdhyA vinA svabhAvathI pakva - drAkSa vagere; 4. rAtavAsI rAkhavAthI nIpajela - dahIM vagere. [sthA. 295] AhAra ATha prakAranA che 1. maneAjJa azana; 2. mane pAna; 3. maneAjJa khAdima; 4. maneAjJa svAEima; . 5. amaneAjJa azana; 6. amanerI pAna; 7. amanAjJa khAdima; 8. amaneAjJa svAdima. [sthA 622] 2010_03 Page #413 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5. chava viSe vividha vikRti nava che - 1. dUdha, 2. dadhi; 3. navanIta- mAkhaNa 4. ghI; 5. tela; 6. gaLa; 7. madha; 8. magha; 9 mAMsa. [-sthA 674 ]. 6 gerasa vikRti cAra che - 1. dUdha; 2. dahIM; 3. ghI, 4. mAkhaNa. huM nehavikRti cAra che - 1. tela, 2. vRta; 3. vasA-carabI, 4. mAkhaNa. $ mahAvikRti cAra che- 1. madhu; 2. mAMsa; 3. madya; 4. navanIta-mAkhaNa. [-sthA ra74] $ bhejanane pariNAma (svabhAva) cha prakArane che - 1. mane jJa- manane game tevuM - abhilaSaNIya; 2. rasika-mAdhuryAdithI yukta; 3. prANanIya - tRpta kare tevuM, zarIranA rasamAM samatA lAve tevuM4. bahaNaya-zarIrane vadhAre tevuM 5. dIpanIya-jaTharAgni teja kare tevuM 6. madanIya- mAdaka. $ viSapariNAma cha1 prakAra che - 1. daSTa - sApa vagerenA DakhanuM; 2. bhuta-khAdheluM; 3. nipatita-zarIra para paDeluM, athavA dRSTiviSa; 4. mAMsAnusArI; 1. prathamanA traNa svarUpakRta che. ane aMtima traNa kAryakta che. 2010_03 Page #414 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sthAnAM samavAyAMga: 2 pa. zoNitAnusArI; 6. asthimajajAnusArI. [-sthApa33] huM nArakane AhAra cAra prakArane che - 1. aMgAropama1-khAdhA pachI thoDe vakhata dAha kare te; 2. mumupama - taNakhA je- lAMbA kALa sudhI. - dAha kare te 3. zItala; 4. himazItala. $ tiyacano AhAra cAra prakArane che - 1. kaMkopama-kakanAmanA pakSIne jema badhuM sukhabhakSya ane supaca, tema; , 2. bilopama-rasAsvAda vinAnuM jaladI gaLe utAravuM paDe teve; 3. pANamAMpama- caDALanA mAMsa jema ghaNita; 4. putramAM pama-jema putra para neha hevAthI tenuM mAMsa duHkhAdya bane che tema. $ manuSyanA AhAranA cAra prakAra che - 1. azana, 2. pAna; 3. khAdima; 4. svAdima. $ devanA AhAranA cAra bheda che- 1. varNavAna; 2. gadhavAna; 3. rasavAna; 4. spezavAna [sthA 340] 1. A ja krame nIce nIce hoya che. 2010_03 Page #415 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5. jIva viSe vividha 391 40. 1. gI--he bhagavana, nArakA zuM utpattinA kSetramAM AvatAMve'ta ja AhAra le che, laI ne zarIrarUpe pariNamAne che, pachI cAre taraphathI le che, pachI viSayarUpe pariNamAve che ane pachI viSuvA kare che ? la-hA gautama ema ja che. 60 2-24. ahIM khAkInuM AhArapara pramANe samajI levuM joIe. [sama. 153 ] 2. maraNu jIvane nIkaLavAnA pAMca rastA che 1. pagamAMthI; 2. sAthaLamAMthI; 3. chAMtImAMthI; 4. mAthAmAMthI; pa. sarvAMgamAMthI. pagamAMthI nIkaLe te narakamAM jAya, sAthaLamAMthI nIkaLe tAtiya cagatimAM jAya, chAtImAMthI nIkaLe tA devagatimAM jAya ane sarvAMgamAMthI nIkaLe teA siddhagatimAM jAya. [sthA0 461] maraNa vakhate AtmA zarIrane alpAMze ke sarvAze -- spaza karIne, smruti ApIne, sphuTa karIne, sarkAca karIne, pRthak karIne~~~nIkaLI jAya, [sthA 97] caramazarIrI jIvAne maraNa eka che. [sthA0 36] 1. prajJApanAnuM A AhArapada ahIM jANI joIne nathI utAryuM; kAraNa, A mALAmAM tenA anuvAda thavAno che. _2010_03 Page #416 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 cyavana eka che. SS cyavana baMne che 1. jayAtiSkane; 2. vaimAnikane. sthAnAMga sacavAyAMga 2 hu uddatanAra ene che 1. nArakane; 2. bhavanavAsIne. SS maraNu ene che ----------######### 1. manuSyane; 2. tiyacapa cendriyane, - [sthA 85 hu e maraNu evAM che jemanI zramaNa bhagavAna mahAvIre kI prazasA nathI karI, kIti nathI karI ane anumati nathI dIdhI (1) 1. pariSaddhathI parAjita thaIne vratabhaga thaI je maraNa thAya (valanmaraNa); 2. IMdriyane vaza thaI ne je maraNa thAya (vazAta maraNu)(ra) 1. nidAnamaraNu Rddhi AdinI icchA karI maravuM te); 2. taddbhava maraNu (pharI te ja bhavamAM AvavuM paDe tevuM maraNa). [sthA ra (3) 1. giripatana; 2. tarupatana. (4) 1. jalapraveza; 2. agnipraveza. (pa) 1. viSakSakSaNu; 2. pAtAnI meLe zastranA ghA khAi. maravuM te. hu e maraNu evAM che jemanI prazaMsA cAvat anumati bhagavAne nathI dIdhI paNa kAraNa hoya tA rajA ApI che 1. devamaraNa cyavana kahevAya che. 2. nAraka ane bhavanavAsInA maraNane uddata'nA kahe che. 2010_03 Page #417 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5. jIva viSe vividha 1. jhADa para laTakIne marI javuM (vaihAyasa); 2. gIdha jevA jIne potAnuM zarIra arpaNa karavu (gRdhrapR4). huM paNa be maraNaevAM che jemanI zramaNa bhagavAna mahAvIre hamezAM prazaMsA karI che ane sAdhuone anumati paNa dIdhI che - 1. pAdapapagamana (chinna vRkSa jema atyaMta nizreSTha hoya che, tema nizcaSTa rahIne te ja avasthAmAM samAdhipUrvaka maravuM te); 2. bhaktapratyAkhyAna (janane tyAga paNa zArirIka ceSTAne tyAga nahIM - evA prakAre samAdhipUrvaka maravuM te)(1) pAdapapagamana be prakAranuM che - 1. niharima; 2. aniharimara. A baMne pAdapapagamanamAM zarIrasevA karavAnI ja nathI. (2) bhaktapratyAkhyAnanA be bheda che - 1. niharama ane 2. aniharima. A baMnemAM zarIrasevAnI chUTa che [-sthA. 102] 1. hAthI, ke hAthInuM baccuM vagere moTA prANIonA mRta zarIrane gIdha khAya che. tevAonA zarIramAM praveza karavo, jethI gIdha te pazazarIra sAthe tenA zarIrane paNa khAI jAya.' 2. A vidhi vasatinA evA dezamAM thAya che, jyAMthI mRta zarIrane bahAra laI javuM paDe. 3. girika darA vageremAM thatA vidhi, jethI tyAMthI pachI mRta zarIrane bahAra kADhavAnuM rahe nahIM. 2010_03 Page #418 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sthAnAMgasamavAyAMga 2 maraNa traNa prakAranuM che - 1, bAla maraNa - asaMta - ajJanuM maraNa; 2. paMDita maraNa - saMyata - sujJanuM maraNa; 3. bAlapaMDita maraNa - saMyatAsaMyatanuM maraNa. (1) bAla maraNanA traNa prakAra che - 1. sthitalezya (maratI vakhate je leDyA hoya-jemake kRSNa, te ja lezyA marIne paNa - jemake narakamAM utpanna thAya tyAre rahe, tevuM); 2. saMkliSTalezya (maratI vakhate je lesyA hoya - jemake nIla, tenAthI vadhu saMkliSTa - jemake kRSNa lephsA marIne prApta thAya tevuM); 3. pacavajAtalezya (maratI vakhata karatAM maryA pachI vizuddha laDyA prApta thAya tevuM). (2) paMDita maraNanA traNa prakAra che 1. sthitalezya 2. asaMliSTa lephTa; 3. paryAvajAta lephTa. (3) bAlapaMDita maraNanA traNa bheda che - 1. sthitalezya; 2. asaMliSTa lephTa; 3. aparyavajAta lezya. [-sthA- 222] 1. ahIM traNa bheda batAvyA che, paNa vastutaH be ja kahevA joIe. kAraNa saMkalesana niSedha karavAthI kAMte sthitalezya hoya athavA pacavajAtalezya hoya. 2. ahIM traNa batAvyA che paNa eka ja bheda joIe. kAraNa saMkaleza ane vizuddhine niSedha thatAM sthitalezya bAkI rahe.. 2010_03 Page #419 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5. jIva viSe vividha che cAra antakriyA 1. koi jIva alpakamavALA hoya che te ghara cheADIne sacama svIkAre che ane pachI sayama, savara ane samAdhinI vRddhi kare che; te rukSa hAya che, sasArane pAra karavAnI tenAmAM icchA hAya che, te upadhAna kare che, duHkhanA kSaya kare che, tapasvI hoya che; paNa kaThaNa tapasyA ke kaThaNu vedanAmAM te nathI paDatA; eTale te dIrghakALanA dIkSAparyAMya pachI ja savaduHkhanA aMta karI mAhye jAya che. A antakriyAnA udAharaNarUpa rabharatacakravatI che. - * cA-25 35 2. koI jIva ghaNAM karmAM laIne A manuSyabhavamAM AkhyA hoya ane pachI ghara choDI dIkSA le che yAvat te tapasvI heAya che; paNa te evI AkarI tapasyA ane vaidyanA svIkAre che ke jethI thoDA samayamAM ja te saduHkhanA aMta karI meAkSa pAme che. A khIjA prakAranI antakriyA karanAra gajasukumAra aNugAra thaI gayA che. 1. evuM maraNa jethI phathI janma-maraNa rahe nahi. ra. prathama tItha kara RSabhadevanA sauthI mATA putra. e pU`bhavamAM ja tuLukamI thaI sarvAsiddha vimAnamAM utpanna thayA hatA ane tyAMthI manuSyalAmAM RSabhaputra thaI cakravatI thayeA. eka vakhata arIsAmAM pAtAne mAthe dhoLA vALa joI, tene vairAgya utpanna thayA, ane gRhasthAvasthAmAM ja kevaLajJAna pAmyA. pachI dIkSA laI pUrva lAkha varSa sudhI pratrajyA pALI meAkSe gayA. 3. kRSNanA nAnAbhAI, temaNe ariSTanemi pAse dIkSA lIdhI hatI, ane masANamAM kAryAtsaga karI UbhA hatA; tevAmAM temanA pUrvanA vairIe temanA mAthAmAM aMgArA bharyAM. tenuM du:kha samyak sahana karI, te mAkSe gayA. 2010_03 Page #420 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sthAnAMgasamavAyAMga 2 ' 3. upara pramANe ja badhI sAmagrI hoya to paNa keTalAka bahu lAMbA kALe sarva duHkhane nAza karI mekSa, pAme che. A prakAranI AMtakriyA karanAra sanaskumAra cakravatI thaI gayA che. 4. prathama aMtakiyA karanAranI jema a5kamavALe jIva hoya, te dIkSA laI bahu tapasyAmAM paDe nahi ane vedanA sahana kare nahi. chatAM apakALamAM sarvaduHkhano nAza karI mekSe jAya che, jema bhagavatI marudevIe karyuM. - sthAra35 maraNanA 17 prakAra che - 1. AvI cimaraNa (jyArathI na bhava zarU thAya. tyArathI te bhavanA Ayukamane pratyeka kSaNa apacaya. thatA hoya che, e apacaya); - - - 2. avadhimaraNa (ekavAra eka bhavanA AyuSyanA kamadalikene bhegavI marI jAya; ane pharI pAcho te ja bhavanA AyuSyakamanA dalikane bhegavI maravAnuM hoya, te prathamanuM maraNa te avadhimaraNa); 1. cothA cakravatIM. emaNe dIkSA lIdhI hatI ane te mahA tapasvI hatA. paNa temane bhavAntaramAM siddhi prApta thavAnI hovAthI bahu lAMbA, kALe siddhiyogya kahevAya. 2. traSabhadevanAM mAtA. temanAM kama kSINaprAya hatAM eTale tapasyA: paNa karI na hovA chatAM hAthInA hedA upara beThAM beThAM AyuSya pUruM thatAM siddha thaI gayAM. 2010_03 Page #421 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5. chava viSe vividha 287 3. Atyantika maraNa (je bhavanA AyuSyakamane jogavyuM hoya ane maryA hoya tyAra pachI e bhavanA AyuSyakamane bhegavavAno na ja hoya tevuM); 4. valamaraNa (juo pR. 382); 5. vazAmaraNa ( 4 ); 6. antaHzalyamaraNa (aparAdha zalyanI jema khUMcatA hoya, paNa lajajA ke abhimAnathI AlocanA vagere na thaI heya ane maraNa thAya te); 7. bhavamaraNa (juo pR. 382); 8. bAlamaraNa (pR. 384); 9. paMDitamaraNa ( ; ); 10. bAlapaMDita maraNa (0); 11. chadmastha maraNa - kevalI thayA vinA mAre te 12. kevalImaraNa; 13. vaihAyasa maraNa (juo pR0 383); 14. gRpRSTa maraNa ( , ); 15. bhaktapratyAkhyAna maraNa (); 16. IginImaraNa (amuka niyata pradezamAM zarIraceAnI chUTa rAkhI, zarIrasevAno tyAga karI, maratA sudhI cAre prakAranA AhArano tyAga karI maraNa svIkAre te); 17. pAdapapagamana maraNa (pR. 383). [- samaya 17] 2010_03 Page #422 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 39 sthAnAMga-samavAyAMga 2 3. samuddAta ane vikuNA samuddAta sAta che ---- vedanAsamu0,2 kaSAyasamu0, taijasa., AhAraka, ane kevalI 60 21. manuSyAne A sAte mAraNAMtika04, vaikiya,pa samudRghAta. samuddAta heAya che. [-sthA. 586, sama0 7 vaikriya, taijasa, ane vedanA, kaSAya, mAraNAMtika, AhAraka, A cha chAjJasthika samuddAta che. [-sama. 6] kaivalIsamudAtane ATha samaya lAge che -- ' prathama samayamAM daMDa kare che. bIjA samayamAM kapATa 1. te te vedanIyAdinA anubhava pariNAmeA sAthe AtmAnA ekIbhAva -- arthAt tadditara pariNAmeAmAM AtmA upayAgazUnya thaI, te te vedanIyATTikanA ghaNA pradezane udIraNA vaDe ucamAM lAvI, bhAgavI, AtmAthI khakherI nAkhe te. 2. vedanIya kaM'nA azAtAvedanIyanA. 3. meAhanIya kramanA cAritrakamAMzanA. 4. aMtarmuhUta' zeSa rahelA AyuSyakramanA 5. vaikriya, tejasa ane AhAraka e zarIranAmakarmAzrayI samajavA. jyAre AtmAne vakriya samuddhAta karavAnA hoya che tyAre te zarIrapramANa sakhyAta ceAjana lAMbA daMDAkAre AtmapradezAne bahAra kADhe che ane pachI pUrvabaddha vaikriya nAmakarmAMnA puhUgalAnuM visarjana kare che. A ja pramANe tejasa ane AhArakanuM paNa samajavuM, 6. sAtA asAtA vedanIya, zubhAzubha nAma ane gAtrakarmAzrayI A lIsamuddAta samajavA, temAM ATha samaya lAge, bAkInAne asaMkhyAta samaya lAge che. 7. peAtAnA deha jeTalA vistAravALA ane UMce tathA nIce leAkAntane sparze tevA jIvapradezAnA daMDa. e daMDane bIjA samayamAM pUrva ane pazcima dizAmAM leAkAnta sudhI vistAre te kATa. trIjA samayamAM te _2010_03 Page #423 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5. jIva viSe vividha gha kare che. trIjA samayamAM manthAna kare che. ceAthA samayamAM manthAna karyA pachI khAlI leAkane bharI de che. pAMcamA samayamAM chevaTe je bAkInA leAkane bharyAM hatA te pAche khAlI kare che. chaThThAmAM manthAnane sa kAce che. sAtamAmAM kapATane sa kAce che ane AThamA samayamAM krUDane sapheAce che. -sthA. 6para, sama0 8 ] 2. du 1. nArakane cAra samuddAta kahyA che 1. vedanAsamuAta; kaSAyasamuddAta; 3. mArAntikasamudhdhAta; 4. vaikriyasamuddAta. 60 15. vAyukAyane paNa te ja cAra samudbAta kahyA che. [-sthAdeg 380 ] bAhya. pudgalAnA grahaNa vinA thatI jIvAnI viSuvAra eka che. vidhruNA traNa kahI che. (1) 1. khAdya pudgalanA grahaNa sahita; 2. khAdya pudgalanA graNa rahita; 3. bAhya pudgalanA grahaNa sahita ane [-sthA. 18] rahita, 3 kATane uttara tathA dakSiNa tarapha leAkAnta sudhI vistAre eTale manthAna -vacAne AkAra thAya. prathama ane aSTama samaye AtmA audArika yAga yukta hAya. ra6-7 e traNamAM audArika mizra yoga hoya; 7-4-5mAM kArmANanA yoga hoya ane AhAraka heya. AmAM mana ane vacana yAganA prayAga na hoya. 2010_03 1. bhavadhAraNIya zarIrathI avagAhita pradeza na heAya, te mAhya kahevAya. te bAhya pradezavatI pudgalA paNa bAhya kahevAya. 2. A bhavadhAraNIya vaikriya zarIranI racanA viSe samajavuM. kAraNa, uttara vaikriya zarIranI bAhya pudgalAnA grahaNa pUrvaka hoya. 3. bhavadhAraNIya zarIramAM jyAre vizeSatA lAvavI hoya, tyAre. Page #424 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sthAnAM samavAyAMga 2 (2) 1. Abhyantara1 pudgalanA grahaNa sahita; 2. Abhyantara pugalanA grahaNa rahita, 3. Abhyantara pudgalanA grahaNa sahita ane rahita. (3) 1. bAhyAbhyantara pugalanA grahaNa sahita; 2. bAhyAbhyantara pudgalanA grahaNa rahita, 3. bAhyAbhyantara pudgalanA grahaNa sahita ane rahita. [-sthA120] vRkSavikuvaNara cAra che - 1. pravAla; 2. patra; 3. puSpa; 4. phaLa. [-sthA 344] 4. yoni ane kula (1) ni (jInuM utpattisthAna)nA traNa prakAra che - 1. zItA, 2. uSNa 3. zISNA. A traNa prakAranI ni tejasukAyane choDIne bAkInA sthAvarajIvone, kIndriyajIne, trIndriyajIne, caturindrayajIne, saMmUrNimapaMcendriyatiyaca tathA saMmUriSThama manuSyane hoya che. (2) yoni traNa prakAranI che - 1. bhavadhAraNIya ke audArika zarIrathI jeTalA kSetranuM avagAhana karyuM hoya, temAM rahelA pradeze AtyaMtara kahevAya che. 2. TIkAkAra kahe che ke tathAvidha labdhimAna puruSa labdhinA baLe vRkSa je pedA kare to je rIte kare te AmAM batAvyuM che. paNa vikriyAne pAribhASika artha na letAM vikAra e artha laIe, te TIkAkAre je prakAre A sUtrane artha karyo che tema karavAnI AvazyaktA nathI rahetI. 3, nArakane zItA ane uSmA be che; badhA de, garbhaja manuSya tathA garbhajatiryaMca paMcendriyane zItoSNa eka ja che. tejakAcanI yoni uSNa che. 2010_03 Page #425 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5. chava viSe vividha 1. sacittA, 2. acittA, 3. mizrA. ' A traNa prakAranI ni ekendriyajIne, vikalendriyajIne, saMmUcchima tiyaca paMcendriya, tathA saMmUchima manuSyane hoya che.' (3) yoni traNa prakAranI che - 1. saMvRtA-DhaMkAyela, 2. vivRtA-ughADI, 3. saMvRta- vivRtA. (4) yoni traNa prakAranI che - 1. kUrmonnatA-kAcabAnA jevI unnata, 2. zekhAva -zaMkha jema bhramI vALI, 3. vaMzI patrikA - vAMsanI pAtarI jevI. karmonnatA ni uttama puruSonI mAtAone hoya che. kUrmonnatA nimAM traNa prakAranA uttama puruSe garbhamAM Ave che - 1. arihaMta, 2. cakavatI, 3. baladeva vAsudeva. strIratnane zaMkhAvarta ni hoya che. te nimAM aneka che ane pudgale utpanna thAya che ane nAza pAme che, paNa keI e ghonimAMthI niSpanna thatAM nathI. vaMzI patrikA sAmAnya jIvone hoya che. temAM sAmAnya jI garbhadhAraNuM kare che.. [- sthA0 140] nisaMgraha3 sAta che - 1. nArakane tathA devane acitta, gabhajamanuSya tathA tiryaMcane mizrA. 2. ekendriya nAraka ane devane saMvRtA; vilendriyane vivRtA, ane saMvRta-vivRtA gabhaMjane. 3. nibhedathI jIvonA bheda. 2010_03 Page #426 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sthAnAMgansamavAyAMga: 2 - pakSI, mAchalAM, sApa vagere - IMDAmAMthI hAthI, vAgeALa vagere cAmaDAthI vIMTAI ne manuSya, gAya vagere pazu Adi Ara 4. rasaja rasamAM thanArA jaMtu; 5. sasvedaja -- parasevAmAM thanArA jaMtu jU vagere; 6. samRDima -- mAtA-pitAnA sayoga vinA utpanna samUrchAi thanArA jIve - kRmi vagere; 7. ubhija--jamIna bhedIne utpanna thanArA kha`janaka [-sthA. 543 ] 392 1. aDaja thanArA; 2. peAtaja utpanna thanArA; Adi. 3. jarAyuja sAthe janma pAmanAra; -- - caiAnisagraha AThe che 1-7. upara pramANe; kahevAya che. -- 8. aupayAtika -- deva ane nAraka jIvanAM cannirUpa dvArA 84 lAkha dvIndriya jAtinI cenimAM thanAra lAkha kahI che. che. aupapAtika [-sthA. 55] [-sama0 84] kulakATira . sAta [sthA 591] naM. 1. 1. vigata mATe jIe prakaraNane aMte Tippu 2. yAni eTale utpattisthAna; paNa kula te yAnimAM thanAra jIvanI vicitratAne lIdhe kahevAya che. chANa e jema vIchInI caiAna che; paNa chANamAM vIchI, kRmi bIjA jIvajaMtu ema aneka prakAranAM jIvakulA utpanna thAya che. vI'chIomAM paNa judA judA raMga Adine laIne aneka kula hAI zake. dvi-indriyanI yoni e lAkha ane kulakATa sAta lAkha samajavI. A ja pramANe AgaLa khInna chatrAnI yAni ane kula viSe samajavuM. 2010_03 Page #427 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 33. 5. jIva viSe vividha trIndriya jAtinI nimAM thanArI kulakaTi ATha lAkha kahI che. [-sthA 659] caturindriya jAtinI yonimAM thanArI 9 lAkha kulakeTi che. bhujaparisarpa ane sthalacara tiryacapaMcendriyanI paNa 9 lAkha kulaTi che. [- sthA. 701] jalacara pacendriyatiryaMcanI nimAM thanAra kulakeTi sADAbAra lAkha che. _ [-sama13 ] cArapagAM sthaLacara tiyacapaMcendriyanI nimAM thanArI kulaTi daza lAkha che. te ja pramANe urathI cAlanAra sthalacaranI paNa samajavI. [- sthA. 82] pannaga 84 hajAra che. . [- sama0 84]: gau-he bhagavana ! zAlI, trahI, ghauM, java ane javajava e badhAM dhAnya koThAmAM hoya, vAMsanA pAlAmAM hoya, mAMcAmAM hoya, mALamAM hoya, chAMdIne rAkhyAM hoya, lIMpIne rAkhyAM hoya, mATI vagerethI mudrita karyA hoya, baMdha karyo hoya, te temanI ni - aMkutpAdaka zakti - keTale kALa kAyama rahe? bha0 - he gautama! jaghanya aMtamuhUrta ane utkRSTa traNa varSa eni kAyama rahe che. tyAra pachI temanI yoni plAna thAya che, prativaMsa pAme che ane pachI te bIja a-bIja thaI jAya che ane niviccheda thAya che. -sthA0 145 ] 2010_03 Page #428 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sthAnAMga samavAyAMga: 2 te pramANe kalAya, masUra, tala, maga, aDada, vAla, kaLathI, cALA, tuvera, ane gALacaNAne rAkhavAmAM Ave, te temanI cAni jadhanya antarmuhUta ane utkRSTa pAMca varSa kAyama rahe che; ane te pramANe aLasI. kusuMbha, kaiAdarA, kAMga, khaMTI, zaNu, sarasava, ane mUlakakhIjane rAkhavAmAM Ave, te temanI yAni jaghanya antamuhUrta ane utkRSTa sAta varSa kAyama rahe che. -34 upapAta eka che. upapAtajanma ene che 1. deva, ane 2. nArakane gajanma ene che nakha. 5. janma ---------------- [ - sthA. 459, 575] - 1. manuSya, ane 2. pacendriyatiya cane. e ane garbhamAM ja AhAra le che, vRddhi pAme che, hAni pAme che, viku.A kare che, gatiparyAya pAme che, samuddhAta kare che, kAlasa yAga pAme che, gabha bahAra nIkaLe che, maraNa pAme che, cAmaDIvALA thAya che, e baMnenI utpatti zukra ane ceAtimAMthI che. [-29110 2<] [-sthA0 85] traNa pitR-aga che-- 1. asthi, 2. asthimiMjA, 3. kaeNza, mUcha, rezama ane 1. janmanA prakAra traNa che-- temAMnA u5pAta ane garbha viSe ahIM zuM che ane trIjo prakAra te samUCima samajavA, 2010_03 Page #429 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5. jIva viSe vividha traNa mAtu-aMga che - 1. mAMsa, ra. lehI, 3. mastuliMga-bheju. [- sthA. 29] -cAra udakagabha1 che - (1) 1. jhAkaLa, 2. dhUmasa, 3. zIta, 4. uSNa-ghAma. (2) 1. haimaka (hIma paDe te), 2. abrasaMsthita (AkAza vAdaLathI chavAI jAya te), 3. zItaSNa (atyaMta zIta ke uSNa thAya te), 4. paMcarUpika (jemAM gajita, vidyuta, jaLa, vAyu, vAdaLAM-e pAMca hoya te). mahA mAsamAM hamakagabha hoya che, phAgaNamAM abhrasaMsthita gabha hoya che, citramAM zItoSNa gabha hoya che ane vaizAkhamAM paMcarupika hoya che. [ sthA, 376] mAnuSI gabha cAra che- 1. strIrUpa; 2. puruSarUpa; 3. napuMsakarUpa; 4. biMbarUpa. jemAM ala5 zukra ane bahu ja - rakta hoya temAM strI utpanna thAya; a9pa eja ane bahu zuka hoya tyAM puruSa utpanna thAya; jemAM rakta ane zukanuM parimANa sarakhuM hoya temAM napuMsaka utpanna thAya ane strI saMbaMdhI eja sthira thaI jAya te ja biMba che. - sthA0 377] 1. kAlAMtaramAM varasAdanI sUcanA Ape te. 2. vAyuvikArathI strInuM ja sthira thaI gAMTha jevuM banI jAya che tene anabhijJa loke garbha jevuM lAgavAthI garbha kahe che. te bimba - kahevAya che. kharI rIte te garbha nathI. vaLI koI mAtra A loco jaIne kalpanA kare che ke AmAMthI garbhane bhUta laI gaye che. 2010_03 Page #430 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sthAnAMga-samavAyAMga 2 puruSanA saMsaga vinA paNa strIne pAMca kAraNe gabha rahe che - 1. nipradezane barAbara DhAMkyo na hoya ane zukravALI jagAe evI rIte beDI hoya ke jethI zukanA aNuo nimAM pravezI jAya te 2. nimAM zukathI kharaDAyela vastra nAMkhe te; 3. jANI joIne zukanA aNuone yonimAM dAkhala kare te; 4. bIjAnA kahevAthI zukanA aNuo dAkhala kare te 5. nadI nALAnA zItala jalanuM Acamana karavA jAya tyAre keInA zukavALuM te jaLa yonimAM pravezI jAya te. puruSanI sAthe saMsargamAM Ave chatAM strIne gabha na rahe tenAM pAMca kAraNe che - (1) 1. yauvana na khIlyuM hoya, 2. yauvana cAlyuM gayuM hoya; 3. janmathI ja vaMdhya hAya; 4. rogI hoya; 5. daurmanasyavALI hoya. (2) 1. nitya RtustrAva thate hoya; 2. jene kadI tustrAva thato na hoya, 3. jenA garbhAzayanuM zreta-chidra rogathI naSTa thaI gayuM hoya; 4. jenA garbhAzayanuM zrota rogavALuM hoya; 5. je hadathI vadhAre maithunamAM rakta hoya. (3) 1. tukAlamAM je egya rIte mithunasevI na bane, 2. zukanA aNuo naSTa thaI jAya te; 2010_03 Page #431 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * 5 jIva viSe vividha 397 3. je lohI utkaTa ane pittapradhAna hoya; 4. garbhadhAraNa thAya tyAra pahelA keI deva zaktine nAza karI nAkhe te; 5. bhAgyamAM ja saMtAna na hoya to. [- sthA0 416] 6. upapAta ane udvartanAra gau- he bhagavana! naratimAM upapAtane virahakAla keiTalo? bha0-he gautama! jaghanyathI eka samaya ane utkRSTa bArasa muhUta. manuSyagati, tiryaMcagati ane devagatinuM paNa ema ja samajavuM. ga - siddhagatine virahakAla keTale? bha0-jaghanya eka samaya ane utkRSTa cha mAsa. $ ukatanA paNa siddhigatine cheDIne tevI ja rIte kahevI. chu ahIM upapAta daMDaka" ane udvatanA daMDaka pUro kahe. - sama0 154] sAtamI narakamAM upapAtavirahakALa uSpaSTa cha mAsa che. " [-sthA pa35] 1. AvavuM - utpanna thavuM te. 2. maraNa. 3. ratnaprabhA vageremAM utkRSTa 24 muhurtAdi virahakAla che tathApi sAmAnyarUpe ahIM bAra kahyA che ema samajavuM. devagati viSe paNa tema ja samajavuM. paNa manuSya ane tiryaMcagatimAM bAra kahyA te gabhaMja viSe samajavuM. 4. siddhigatimAM udvartana ja nathI; kAraNa tyAMthI marIne koI bahAra jatuM ja nathI. 5, 6. juo prakaraNane aMte TippaNu naM. 2. 2010_03 Page #432 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sthAnAMga-samavAyAMga 2 7. upAdhe, karma ane parigraha (1) upadhi (jIvanuM jethI poSaNa thAya tenA traNa prakAra che-- 1. kamepadhi, 2. zarIre padhi, 3. bAhya bhAMDamAdhi .. daM, 2-11. bhavanapatine A traNe upAdhi hoya che. de. 17-24. kIndriyathI vaimAnika sudhInA badhA ja mAM A traNe upAdhi hoya che. (ra) upadhinA traNa prakAra - 1. sacitta. 2. acitta. 3. mizra. daM, 1-24. badhA jIvamAM A traNeya upadhi hoya che. huM parigrahanA paNa upara pramANe be rIte traNa bhede tathA svAmIo samajavAnA che. [- sthA0 138 ] jI ATha kama prakRtinuM cayana kare che, temaNe karyuM che ane kareze- 1. jJAnAvaraNIya; 2. dazanAvaraNIya; 3. vedanIya; 4.. mohanIya; 5. Ayu; 6. nAma; 7. gotra, 8. antarAya. (1) daM1-24. nArakathI vaimAnika sudhInA badhA ja e ja ATha kamanuM cayana kare che, temaNe karyuM che ane karaze. (26) daM, 1-24. tevI ja rIte upacayana, baMdha, udIraNA, vedanA, nija A pAMca viSe paNa traNe kALamAM samajavuM. [ sthA196] 1. nAraka ane ekendriyane bAhya bhAMDa vagere upakaraNa hetAM nathI tethI ahIM nathI gamyAM. 2010_03 Page #433 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 39 : 5. jIva viSe vividha 8zarIra (1) zarIratpatti ane niva tana daM, 1-24. nAraka vagere 24 daMDakamAM badhA jInA zarIranI utpatti be kAraNe che - 1. rAga; 2. Sa. huM te ja be kAraNe ra4 daMDakamAM nirvatane paNa samajavuM. [- sthA. 75] daM, 1. nArakanI cAra kAraNe zarIrespati che - 1. krodha; 2. mAna; 3. mAyA; 4. lebha. 80 2-24. bAkInA daMDakamAM paNa te ja cAra kAraNe. zarIretpatti che. $ zarIranuM nirvatana paNa ra4 daMDakamAM e ja cAra kAraNe che. [-sthA 371] (2) bhede, svAmI, ane avagAhanA daM, 1. nArakane be zarIra che - 1. Abhyantara eTale ke kAmaNa 2. bAhya eTale ke vaikriya. daM0 2-11. bhavanapatine paNa te ja pramANe. daM0 12-16. sthAvarakAyane be zarIra che - 1. Abhyantara eTale ke kAmaNa 2. bAhya eTale ke audArika 1. zarIrane AraMbha te utpatti ane pUruM thaI rahe te nirvatana. 2. kAmasahacArI tejasa paNa ahIM samajavuM. 2010_03 Page #434 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sthAna samavAyAga 2 daM17-199 kIndriya, trIndriya ane caturindriyane be zarIra 1. Abhyantara eTale ke kAmaNa 2. bAhya eTale ke asthi, mAMsa ane zeNitathI baddha audArika. daM, 20, 21. paMcendriya tiryaMca ane manuSyane be zarIra che - 1. Abhyantara eTale ke kAma 2. bAhya eTale ke asthi, mAMsa, zeNita, snAyu ane zirAthI baddha audorika. daM0 rara-24. vyantara, tiSka, vaimAnikane naraka jema. [-sthA75] daM1. vigrahagatisamApanna nArakane be zarIra hoya che - 1. taiijasa 2. kAmaNa. daM, 2-24. bAkInA daMDakamAM paNa te ja pramANe. [- sthA0 75] badhA deve be prakAranA che - 1. eka zarIrI ane 2. be zarIrI. maruta, kinnara, kiparuSa, gaMdharva, nAgakumAra, supaNa kumAra, agnikumAra ane vAyukumAra A badhA denA be bheda che. 1. eka zarIrI; 2. bezarIrI.3 [- sthA80] 1. jIvanuM utpattisthAna vizreNimAM hoya tyAre jIvanI gati sIdhI avijhahA nathI hotI, paNa savigrahA-vAMkI hoya che. te vakhate A be -zarIra heca che. 2. bhavadhAraNIcanI apekSAe. 3. uttara kriya kare che tenI apekSAe. 2010_03 Page #435 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5. jIva viSe vividha 80 1. nArakane traNa zarIra che - 1. vaikiya; 2. tijasa; 3. kAmaNa. daM, 2-11. bhavanapatine paNa te ja traNa zarIra che. 80 12. pRthvIkAyane traNa zarIra che - 1. audArika; 2. tijasa; 3. kAmaNa. daMDa 13. jalakAyika jIvane upara pramANe. daM0 14. tejaskAyane paNa upara pramANe.1 daM0 16. vanaspatine paNa te ja. daM0 17, 18, 19. dvi-Indriya, trIndriya ane caturindriyane paNa te ja traNa zarIra.2 80 rara-ra4. vyantara, jyotiSka, vaimAnikane paNa te ja traNa. [-sthA207] gautra - he bhagavana, zarIra keTalA prakAranAM che? bha0 - he gautama, zarIranA pAMca prakAra che 1. audArika, 2. vaikiya, 3. AhAraka, 4. taijasa, 5. kAmaNa. gau- dArika zarIranA keTalA bheda che? bha0-audArika zarIranA bheda pAMca che - ekendriya jIvenuM audArika zarIra cAvat garbhaja manuSya pacendriyanuM dArika zarIra. gautra - audArika zarIranI avagAhanA keTalI che? bha0- jaghanyathI aMgulane asaMkhyAta bhAga ane utkRSTa , eka hajAra pejanathI kAMIka vadhAre. (ahIM sarva 1. vAyukAyane AhAraka sivAyanAM cAre hoya che mATe ahIM nathI gayuM. 2. ticapaMcendriyane paNa AhAraka sivAyanAM cAra heya che eTale ahIM nathI gaNyA. manuSyane pAMce heya che eTale ahIM nathI gayA. sthA 26 2016_03 Page #436 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 402 nahi. jIvAnI avagAhanA avagAhanA-sasthAna pramANe samajI levI yAvat manuSyanA audArika zarIranI avagAhanA utkRSTa traNa gAu che.) gau -- vaikriya zarIranA keTalA bheda che ? sa e. eka ekendriya kraya zarIra ane eka paMcendriyanuM vaikriya zarIra. (ahIM bAkInA praznottarA samajI levAnA che.ra ane avagAhanAnuM paNa yAvat sanatyumArathI mAMDIne anuttara sudhInA bhavadhAraNIyanI eka eka hAtha AchI avagAhanA thAya che e badhuM paNa ahIM samajI levuM.) AhAraka zarIranA keTalA bheda che ? gau bha gau - sthAnAMga samavAyAMga : - : R - ahAraka zarIra eka ja che. amanuSyane bha - tA zuM te manuSyane hAya che ke - manuSyane hAya che; bIjAne nathI hAtuM. gau -- manuSyamAM paNa gabha jane hAya che ke samUcchi mane? bha. -- gabhaja manuSyane hAya che; bIjAne nahi. gau--tA zuM te kama bhUminA gabhaja manuSyane hAya che ke akama bhUminAne paNa bha kama bhUmija ga ja manuSyane hAya che; bIjAne gau manuSyane hAya che ke asakhyAtavaSIne paNu ? -- zuM sakhyAtavarSAyuSI kamabhUminA garbha ja - bha. - sakhyAtavarSAyuSI kamabhUmija gabha ja manuSyane hAya che; bIjAne nahi. 1. jue prakaraNanlR aMte TippaNuM na. ka. 2. jIe prakaraNane ate TippaNa na, 4. 3. jue prakaraNane aMte TippaN na, pa _2010_03 Page #437 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 404 . 5. chava viSe vividha gautra - temAM paNa paryAptane heAya che ke aparyAptane paNa? bha0 - mAtra paryAptane ja hoya che. gI. - paryAptamAM paNa zuM samyagdaSTi, samyamithyAdaSTi ke mithyASTine te hoya che? bha0 - samyagdaSTi saMkhyAmavarSAyuSI karmabhUmija gabhaja manuSyane hoya che; bIjAne nathI hotuM. gautra - samyagdaSTimAM paNa saMyata, asaMyata ke saMyatAsaMyatane hoya che? bha0 - saMyatane ja hoya che; bIjAne nathI hotuM. ga. - saMyatamAM paNa zuM pramattane hoya che ke apramatta saMyatane? bhAva-pramatasaMvatane hoya che. gautra - pramatta saMyatamAM paNa trAddhivALA ke RddhivinAnAne heya che? bha0 - RddhivALAne hoya che. bIjAne nahi. ema vAcanA ahIM samajavAnI che. AhAraka zarIra samacaturasasaMsthAnavALuM che. gautra - AhAraka zarIranI avagAhanA zI che? bha0 - jaghanyathI eka hAthathI kAMIka ochuM ane utkRSTa pUro hAtha. gautra - tejasa zarIranA keTalA prakAra che? bha0 - pAMca prakAranuM che - ekendriyanuM yAvatuM paMce. ndriyanuM. 2010_03 Page #438 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 404 sthAnAMgasamavAyAMga: 2 ahIM taijasanI avagAhanAnuM varNana paNa samajI levuM. ga. - raiveyakano deva mArAntika samudraghAta kare tyAre tenA taijasa zarIranI keTalI avagAhanA hoya? bha0 - pahoLAI ane jADAInI apekSAe zarIrapramANu heya che; paNa AyAma (laMbAI)nI apekSAe jaghanyathI alakamAM vidyAdharabraNa sudhI ane utkRSTa alokanA grAme sudhI, tathA UdavalokamAM pitAnA vimAna sudhI, ane tiryaMgadizAmAM manuSyakSetra sudhInI avagAhanA che. anuttarapapAtika de viSe paNa praveyaka jema ja samajI levuM. kAmaNa viSe paNa tejasa jema ja samajI levuM. - sama. 152] (1) jaMbudvIpanA bharatairavata varSanI atIta utsarpiNI, vartamAna avasarpiNI ane AgAmI utsarpiNInA suSamasuSamA ArAmAM manuSyanI avagAhanA traNa gAu ane Ayu traNa palya che. (2) te ja pramANe jaMbudvIpanA devakuru ane uttarakurunA manuSyo viSe. (3) te ja pramANe dhAtakIkhaMDanA manuSya viSe. (4) te ja pramANe puSkarAInA manuSya viSe. [-sthA143] (1) jambudvIpanA bharatairavata varSanI atIta utsarpiNI, vartamAna avasarpiNI ane AgAmI utsarviNanA suSamasuSamA ArAmAM manuSyanI 6000 dhanuSa UMcAI ane Ayu 6 aDadhA palya (traNa palya) samajavuM. 1. niyama evo che ke jevaDuM audArika ke vaikriya heya, tevaDuM ja tijasa ane kAmaNa heca. 2. juo prakaraNane aMte TippaNa naM. 6. 2010_03 Page #439 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5 jIva viSe vividha (2) te ja pramANe devakuru-uttarakurunA manuSya viSe. (3) te ja pramANe dhAtakIkhaMDanA manuSyo viSe. (4) te je pramANe puSkarAdhanA manuSyo viSe. [-sthA 493] bAdara vanaspatikAyanI utkRSTa eka hajAra cojana zarIravagAhanA kahI che. jalacara pacendriyatiyacanI paNa teTalI ja che. uraparisapa pacendriyatiyacanI paNa teTalI ja che. . - sthA7ra9] brahmaloka ane lAMtaka kalapanA denA bhavadhAraNIya zarIra utkRSTa pAMca hAtha UMcAM kahyAM che. -sthA0 49] mahAzuka ane sahasAra kalpanA devonA bhavadhAraNIya zarIranI UMcAI utkRSTa cAra hAtha kahI che. [-sthA 375] sanakumAra-mAhendra kalpanA denA bhavadhAraNIya zarIranI UMcAI utkRSTa 6 hAtha che. [-sthA pa32] ANata, prANata, AraNa ane acuta kalpanA denA bhavadhAraNIya zarIranI UMcAI utkRSTa traNa hAtha che. [-sthA. 151] priyakanA deve utkRSTa be hAtha UMcA che. [-sthA94] anuttaravAsI devenI UMcAI eka hAtha che. -sthA0 54] 2010_03 Page #440 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 401 sthAnAMgasamavAyAMga 2 bhavanavAsI, vANavyatara, jyotiSka, saudharma ane IzAnanA denA bhavadhAraNIya zarIranI UMcAI 7 hAtha che. . [- sthA. pa79] avagAhanA cAra che - 1. dravya avagAhanAra; 2. kSetra avagAhanAra; 3. kAla avagAhanArka5. bhAva avagAhanA. [-sthA ra76] (3) zarIranAM varNAdi - zarIra pAMca che - 1. dArika, 2. vaikriya; 3. AhAraka; 4. tijasa; 5. kAmaNa. e pAMce zarIramAM pAMca varNa ane pAMca rasa che. badhAM sthUla AkAravALAM zarIramAM pAMca varNa, pAMca rasa, be gadha ane ATha spaza hoya che. [-sthA- 395] daM, 1. nArakanAM zarIra () pAMca.varNavALAM ane (ka) pAMca rasavALAM che. (a) 1. kRSNa, 2. nIla, 3. lohita, 4. haridra, 5. zukala. (ba) 1. madhura; 2. tikta; 3. kaTuka; 4. kaSAya; 5. amla, 1. avagAhanA eTale zarIra- jemAM chava avagAhIne rahe che. 2. dravyathI anaMtadravya hoya che. 3. kSetrathI asaMkhyapradezamAM avagAhIne rahe che. 4. asaMkhyaya samayanI sthiti che. 5. bhAva - eTale varNa vagere paryA. varNAdi anaMta paryAyo hoya che. 2010_03 Page #441 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5. jIva viSe vividha 407 40 2-24. bAkInA daDakAmAM paNa zarIranA varasa te ja pramANe che. [-sthA. 395] nArakAe pAMca vaNu ane pAMca rasa yukta puddagalA, mAMdhyAM che, mAMdhe che ane mAMdhaze. te A pramANe ---- 1-5. kRSNa yAvat haridra, 1-5. madhura thAvat amla. 60 2-24. te pramANe bAkInA daDakAmAM samajI levuM, [-sthA. 469 ] 40 1. (4) keTalIka vizeSa khAkhatA pratyeka zarIramAM jIva eka che. mRtajIvanuM zarIra eka che. zarIramAMthI nava chidra vATe maLa nIkaLe che apAna. e kAna, e AMkha, be naskArAM, mADhuM, upastha, ane [-sthA. 675 ] [-sthA. 17] [-sthA. 24] cAra zarIre jIvasRSTa che. 1. vaikriya, 2. AhAraka, 3. taijasa, 4. kAmaNuM, cAra zarIra kAraNeAnmizra che -- - 1. audArika, 2. vaikriya, 3. AhAraka 4. taijasa. [sthA 332] 6. AmAM audArika eTalA mATenathI gaNyuM ke te mRtyu pachI jIvathI spaSTa nathI hetu, tyAre te sivAyanAM cAra tA jIva vinA kadI sabhavita ja nathI. 2010_03 Page #442 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sthAnA samavAyAga: 2 cAranuM eka zarIra supazya nahi- 1 pRthvI, 2. a5, 3. tejasa, 4. vanaspatikAya. [-sthA 335 - 9 saghayaNa - * gau -he bhagavana! saMghayaNa keTalA che? bha0 - he gautama! saMghayaNa che che - vAtrASabhanArA saM; 2. jhASabhanArAca saM; 3 nArAca saM; 4. adhanArAca saM; 5. kIlikA saM; 6. sevA saM0 de. 1. gautra - he bhagavan! nArakene kahyuM saMghayaNa hoya che? - bha0 - he gautama! nArake asaMghayala che. temanA zarIramAM asthi, zirA, snAyu e hotAM nathI. mAtra temane aniSTa ane azubha pagale asaMghayaNarUpe pariName che. dU0 2. gautra - asurakumArane karyuM saMghayaNa che? - bha0 - asurakumArane saMghayaNa hotuM nathI. ISTa ane zubha pudgale asaghayaNarUpe pariName che. 60 3-11, bAkInA bhavanapati viSe paNa upara pramANe. daM0 12. pRthvIkAyika jIne sevA saMghayaNa che. daM 13-16. bAkInA sthAvarakAyane paNa te ja. daM, 17-19 dvi-Indriya, trIndriya ane caturindriyane paNa te ja. 1. saMdhacaNa eThale saMgaThana - asthibaMdha. nAraka ane devane asthi ja hotAM nathI tethI temane asthibaMdhane prazna ja nathI. 2010_03 Page #443 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5. jIva viSe vividha 40. daM0 ra0 () saMmUcchima tiryaMca paMcendriyane paNa te ja. () gabhaja tiryacapaMcendriyane chaye saMghayaNa che. daM0 ra1 () saMmUrNima manuSyane sevA saM; () gabhaja manuSyane chaye saMghayaNa. daM, 22-24. asurakumAra jema asaMghayaNI. [- sama0 155; - sthA0 494che, 10. saMsthAna gautra - he bhagavana, saMsthAna keTalA che? bha0-he gautama! saMsthAna cha prakAranAM che - 1. samacaturasa; 2. jodhaparimaMDala: 3. sAdi. saMsthAna; 4. vAmana saM; pa. kunja saM; da. huMDa saMsthAnadaM0 1. gautra - nArakane kayuM saMsthAna che? bha0 -- nArakane phaMDa saMsthAna che. daM, 2. gau- asurakumArane karyuM saMsthAna che? bha0 - asurakumArane samacaturastra saMsthAna che. daM 3-11. bAkInA bhavanapatine paNa te ja. 60 12. pRthvInuM masura saMsthAna che. daM0 13. ApanuM stibuka sasthAna che. 14. tejanuM sUcikalApa saMsthAna che. daM0 15. vAyunuM saMsthAna patAkA che. daM0 16. vanaspati nAnA prakAranA saMsthAnavALI che. daM, 17-18 kIndriya, trIndriya ane caturindriyanuM huMDa saMsthAna che. daM, 20 () saMmUcchima tiryaMcapaMcendriyanuM huMDa saMsthAna. (1) gabhajatiyacapaMcendriyane ye saMsthAna hoya che. 2010_03 Page #444 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sthAnAMga-savAyAMga: 2 daM0 21() samUcchima manuSyane huDa saM. | (T) gabhaja manuSyane chaye saMsthAna. 60 22-24. vyaMtara, jAtiSI ane vimAnike asurakumAra jema samacaturastra saMsthAnavALA che. [- sama0 155; -sthA 45] 11. kriyA kyiA eka che. I-sthA. 4; sama0 1] kriyA be prakAranI che- (1) 1. jIvakiyA (jIvane vyApAra); 2. ajIvakiyA. $ jIvakiyA be prakAranI che - 1. samyakatva (samagdazanarUpa jIvane vyApAra; athavA samyagdarzanavALA jIvane vyApAra); 2. mithyAtva (tatvanI azraddhArUpa vyApAra athavA mithyAtvI jIvane vyApAra). DuM ajIvakriyA be prakAranI che- 1. airyA pathikI;3 2. sAMparAcikI.4 1. karaNa, vyApAra ane kriyA ekAIka che. 2. ajIva pudgalonuM kamaMrUpe pariNamana karavuM te. 3. upazAMtahAdi traNa guNasthAnavatI jIva mAtra yoganA kAraNe pudagalane sAtavedanIya kamarUpe pariNAve che te ecapathikI; athavA e karmanuM paNa nAma che. je kama ' prathama samaye baddha thAya ane bIjA samaye vedAI kharI jAya che te paNa eryApatha kahevAya che. A kriyAne kartA te jIva che, paNa AmAM pariNamana ajIvanuM kamarUpa thatuM hovAthI ajItakriyA kahevAya. 4. te ja pramANe saMpAya eTale kaSAya; tajajanya vyApAra te sAMparAcikI. 2010_03 Page #445 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5. chava viSe vividha 411 (2) 1. kAyikI (zarIrathI thatI), 2. AdhikaraNikI.1 Du kAyikI kriyA be prakAranI che - 1. anuparatakAyakiyA (avirata puruSa - mithyASTi ke vrata na svIkAranAra-tenI kAyAthI karelI;) 2. duSpayuktakAyakiyA (pramattasaMvatanI mana-vacana-, kAyAnA duSTa prayogapUrvakanI). $ AdhikaraNikI kiyA be prakAranI che - 1. saMjanAdhikaraNikI (judA judA bhAgo - khanna tene hAtho vagere judA hoya temane-jeDavA te;) 2. nirvatanAdhikaraNikI (khaDagAdI adhikaraNanuM utpAdana karavuM te.) (3) 1. prAaSikI - matsarapUrvakanI kiyA, 2. pAritApanikI -prANIone pIDavAnI kriyA. $ prASikI kiyA be prakAranI che - 1. jIvaviSayaka prAdraSikI, 2. ajIvaviSayaka prAddheSikI. huM pAritApanikI be prakAranI che - 1. svahastapAritApanikI, 2. parahastapAritApanikI. (4) 1. prANAtipAtakriyA - hiMsAkama, 2. apratyAkhyAna kiyA-avratInI kyiA; Du prANAtipAta kiyA be prakAranI che - 1. svahastaprANAtipAta, 2. parahastaprANAtipAta. 8 apratyAkhyAna kriyA be prakAranI che - 1. jIvaviSayakaapratyAkhyAna; 2. ajIvaviSayakaapra. 1. jenAthI AtmA narakamAM jAya te adhikaraNa - anuSThAna; athavA koI bAhya khaga vagere vastu paNa adhikaraNa kahevAya. tenAthI thatI. 2010_03 Page #446 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 sthAnAMga-samavAyAMga ra (5) 1. AraMbhikI; 2. pArigrahakI-parigrahasa`ma dhI. 8 ArabhikI e prakAranI che-- 1. jIvaAraMbhikI; ra. ajIvaAraMbhikI. Gga pArigrahikI e prakAranI che.-- 1. jIvapArigrahikI; ra. ajIvapArigrahakI. (6) 1. mAyApratyayA; 2. mithyAdarzanapratyayA. huM mAyApratyayA be prakAranI che 1. AtmabhAvava kanatA ( pAte halakA hAya chatAM umadA che tevuM batAvavuM); 2. parabhAvavakanatA (phUTalekha Adi karIne bIjAne ThaMgavuM te). huM mithyAdarzanapratyayA e prakAranI che~~~ 1. UnAtiriktamithyAdarzanapratyayA; ra. tacatiriktamithyAdarzanapratyayAra. (7) 1. dRSTinI kriyA (danane kAraNe thayelI ); 2. sRSTinI kriyA ( prazna nimittaka kriyA ) SS dRSTinI e prakAranI che-- 1. jIvaSTinI; 2. ajIvasRSTinI. Gga pRSTinI be prakAranI che-- 1. jIvasRSTinI; 2. ajIvasRSTinI. (8) 1. prAtItyikI (mAdya vastunA nimitte thatI); 2. sAmantApanipAtikI ( leAkeA bhegA maLI vAhavAha kare te sAMbhaLI thatI ). 1. AtmA aguSTapramANa che tevuM nyUna dazana; ane AtmA vyApaka che tevuM adhika dAna. A khane mithyAdeza nanimittaka kriyA te. 2. upara sivAyanI, AtmA che ja nahi evI mAnyatAethI lAgatI. 2010_03 Page #447 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5. jIva viSe vividha Thu prAtItyikI e prakAranI che 1. jIvaprAtItyikI; 2. ajIvaprAtItyikI. Gga sAmantapanipAtikI e prakAranI che 1. jIvasAmantApanipAtikI; ( kAI ne ghera gheADA vagere sArA hAya tenI prazaMsA sAMbhaLI ha thavAthI thatI ); 2. ajIvasAmantApanipAtikI. ( ratha vagere ajIvanI prazaMsA sAMbhaLI haSa thavAthI thatI ). 1. svAhastikI - peAtAnA hAthathI thayela; 2. naiSTikI - kSepaNa - phekavAthI thayela. - (9) 8 svAhastikI e prakAranI che---- 1. jIvAstikI, 2. ajIvasvAhastikI. SS nasRSTikI e prakAranI che 1. jIvanasRSTikI, 2. ajIvanaiSTikI. (10) 1. AjJApanI - AjJA karavAthI thatI; 2. vaidAriNI - vidyAraNa karavAthI thatI. 3 AjJApanI be prakAranI che 1. jIvajJApanI; 2. ajIvaAjJApanI. SS vaidyAriNI be prakAranI che-- 1. jIvavaidAriNI; 2. ajIvavaidAriNI. (11) 1. anAbhAgapratyayA thayelI; pramAdathI upayoga vinA 413 SS anAbhAgapratyayA e prakAranI che - 2. anavakAMkSApratyayA - zarIra tarapha beparavA thaI - vavuM te. - 1. anAyuktAdAnatA - upayAgazUnya thaI levuM te; 2. anAyuktapramAjanA - upayAgazUnya thaI pramA javuM te. 2010_03 Page #448 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 424 sthAnAM samavAyAMgaH 2 huM anavakAMkSA pratyayA be prakAranI che - 1. AtmazarIrAnavakAMkSA pratyayA; 2. parazarIrAnavakAMkSA pratyayA. (12) 1. premapratyayA; 2. SapratyayA. huM premapratyayA be prakAranI che - 1. mAyApratyayA; 2. lebhapratyayA. chuM SapratyayA be prakAranI che - 2. kodhapratyayA; 2. mAnapratyayA. [-sthA 60 daM0 1. samyagadRSTinArakane cAra kiyA che - 1. AraMbhikA; 2. pArigrahikI; 3. mAyA vRttikA, 4. apratyAkhyAna kiyA. 60 2. samyagdaSTi asarakumArane paNa te ja cAra kyiA hoya che. daM0 20-24 taryacapaMcendriyathI mAMDI vaimAnika sudhInA daMDakamAM paNa tevI kiyAe hoya che. [- sthA0 369 6 pAMca kiyA AraMbhikI che - 1. AraMbhikA 2. pArigrahikA, 3. mAyAvRttikA, 4. apratyAkhyAnakriyA; pa. mithyAdarzanavRttikA. daM, 1. mithyASTinArakane A pAMce kriyA hoya che. daM2-11. mithyASTibhavanapatine pAce kiyA hoya che. daM, 1-19 vikalendriyane pAMce kriyA hoya che. daMDa 20-24.mithyASTitiryacapaMcendriyathI vaimAnika sudhInA daMDakamAM e poce kiyA heya che. 2010_03 Page #449 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5. jIva viSe vividha 8 kriyA pAMca che (1) 1. kAyikI; 2. adhikaraNikA; 3. prAdeSikA; 4. pAri-tApanikA; pa. prANAtipAtakriyA. (2) 1-5. ArabhikA cAvat mithyAdarzanavRttikA. (3) 1. danapratyayA; 2. praznapratyayA, 3. pratItya - mAhya nimitte thatI; 4. sAmantApanikA; pa. svahastikA. (4) 1. nirujikA-nikSepaNujanyakama khadha; 2. AnAyanikA - maMgAvavAthI thatI; 3. vaidAraNikA; 4. anAbhAgavRttikA; 5. anavakAMkSavRttikA, 40 1-24. A cAre prakAre gaNAvelI pAMce kriyA badhA daMDakamAM hAya che. SS kriyA pAMca che - 1. premapratyayA; 2. dveSapratyayA; 3. pratyeAgakriyA; 4. samudAnakriyA - kammapAdAnarUpa; 5. ircApathikI. 60 21. A pAMcakriyA manuSyadaMDakamAM ja saMbhave. [sthA 49 ] 1. kriyA 415 kriyAsthAna tera che. boopt 1. aMda Da - prAjana prayukta hiMsA; 2. anatha daMDa niraka hiMsA; 3. hiMsAIDa; 4. akasmAtanuM Da; 5. sRSTiviparyAMsada Da; 6. mRSAvAdapratyaya; 7. adattAdAnapratyaya; 8. AdhyAtmika - AbhyaMtara;9. mAnapratyaya; 10. mitradveSapratyaya; 11. mAyApratyaya; 12. lAbhapratyaya; 13. IryApatha. [ -sama0 13] - - krama badhamAM nimitta evI ceSTA - tenA bhedo. 2010_03 Page #450 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sthAnA samavAyAMga: 2 12. saMjJA - abhilASa saMjJA eka che - - sthA. 30 ] saMjJA cAra che - 1. AhArajJA, 2. bhayasaMjJA, 3. mithunasaNA; 4. parigrahasaMjJA. [- sama0 4 - sthA0356] cAra kAraNe AhArasaMjJA Upaje - 1. peTa khAlI hoya to; 1. sudhAvedanIyanA udayathI; 3. matithI - AhArakathA sAMbhaLI khAvAnuM mana thaI AvavAthI; 4. khAvAnuM satata dhyAna hoya te. bhayasaMjJA cAra kAraNe Upaje 1. hInasatvathI; 2. bhayavedanIyanA udayathI, 3. matithI; 4. bhayanI satata ciMtAthI. maithunasaMjJA cAra kAraNe upaje 1. mAMsa ane lehInI bahulatAthI; 2. mehanIya kamanA udayathI, 3. matithI; 4. mithunanI satata ciMtAthI. parigrahasaMjJA cAra kAraNe Upaje - 1. avimuktithI; 2. lebhavedanIyanA udayathI; 3. matithI; 4. parigrahanI satata ciMtAthI. -sthA356] saMjJA daza che.- 1-4: AhAra yAvat parigraha, pa. krodhasaMjJA 6. mAnasaMjJA; 7 mAyAsaMjJA 8. lebhasaMjJA, 9. lokasaMjJA-jJAnepaga; 2010_03 Page #451 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5. jIva viSe vividha 17 10. oghasaMjJA - darzane pAga. daM, 1. nArakane A daza saMjJA hoya che. 02-23. bAkAnA daMDakamAM paNa A daza saMjJA hoya che. [-sthA0 752] bhayasthAna sAta che - 1. Ihalokabhaya; 2. paralokabhaya; 3. AdAnabhaya; 4. akasmAbhara; 5. vedanabhaya; 6. maraNabhaya; che. azlokabhaya. [-sthA. 549] bhayasthAna sAta che - 1-4. uparapramANe 5.AjIvikAbhaya, dara7.upara pramANe, | [sama0 7]. 13. gati - Agati gati eka che. Agati eka che. [- sthA25, 26] de. 1. nArakanI gati be ane Agati paNa be che - 1. manuSya; 2. paMcendriyatiyaca. daM2-11. bhavanapatinI paNa te ja. de. 12. pRthvIkAyanI gati che ane Agati be che - 1. pRthvIkAya; 2. pRthvIkAya. - 1, aMguttaramAM jAti-janma, jarA, vyAdhi, maraNa, agni, udaka, rAja, 2, AtmAnuvAda- potAnA du:zcaritane vicAra, parAnuvAdabhaya-bIje mane duzcarita kaheze e bhaya, daMDa, durgati; ItyAdi bhayanA bhedo batAvyA che. 4. 119 thI 5 77 thI. 2. jIva marIne jyAM jAya te gati ane jyAMthI marIne Ave te Agati. 3. nepRthvIkAyane artha jAlakAyAdi kare; ane gatimAM devanAraka vajI akAyAdi evo tathA AgatimAM nAraka vajIne akAyAdi artha karo . sthA-27 2010_03 Page #452 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 sthAnAMgasamAvAyAMga 2 daM. 13-14. bAkInA sthAvara viSe paNa yathAgya upara pramANe 60 1-21. kAndriyathI manuSyanA daMDaka sudhI paNa upara pramANe. daM0 22-24. A traNa devadaMDakamAM narakanI jema. [- sthA0 % che. paMcendriyatiyacanI gati cAra ane Agati paNa cAra che - 1. nAraka; 2. deva; 3. manuSya; 4. tiyaca. manuSyanI paNa e ja cAra gati - Agati che. [-sthA 367 ekendriyanI pAMca gati ane pAMca Agati che - 1. ekendriya; 2. dviIndriya; 3. trIndriya; 4. caturindriya; paMcendriya. dvi-indriya, trIndriya, caturindriya ane paMcendriya viSe paNa te ja pramANe, [-sthA 458 ? pRthvIkAyanI cha gati ane cha Agati che - 1. pRthvIkAya; 2. akAya; 3. tejaskAya, 4. vAyukAya; pa. vanaspatikAya; 6. trasakAya. akAya, vAyukAya, tejaskAya, vanaspatikAya, ane trasakAya viSe paNa upara pramANe [-sthA 482 aMDajanI gati sAta che ane Agati paNa sAta che - 1. aMDaja; 2. pitaja; 3. jarAyuja; 4. rasaja; 5. sarvedaja; 6. samUrchAima; 7. uddhijaja. pitaja, jarAyuja, saMvedaja, saMbhUmi ane ujijanI paNa upara pramANe gati-Agati sAta che. [-sthA. 543 2010_03 Page #453 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5. jIva viSe vividha aMDajanI ATha gati ane ATha Agati che- 1-7. aMDajathI uddhijaja; 8. aupapAtika pitaja ane jarAyujanI paNa ATha gati-Agati samajavI; bIjAnI nahi. [sthA. 55] pRthvIkAyanI 9 gati ane 9 Agati che 1. pRthvIkAya; 2. apUkAya; 3. tejasUkAya; 4. vAyukAya; 5. vanaspatikAya, 6. kIndriya; 7. trIndriya; 8. caturindriya; 9. paMcendriya. apakAyathI paMcendriya sudhInA jIvanI paNa gatiAgati upara pramANe che. [-sthA0 666] dizA traNa che- 1, U4; 2. adha; 3. tiya. A traNe dizAmAM jIvanI gati thAya che, Agati thAya che; vyutkrAMti- utpatti, AhAra, vRddhi, hAni,gatiparyAya, samuddaghAta, kAlasaMga, dazanAbhigama, jJAnAbhigama, jIvAbhigama ane achavAbhigama thAya che. 60 20, 21. paMcendriyatiryaMca ane manuSyanAM upara gaNuMvela gati vagere traNe dizAmAM thAya che. [-sthA163] dizA che che - 1. pUrva 2. pazcima 3. dakSiNa, 4. uttara pa. Urdhva; 6. adhaH, A chaye dizAmAM jIvanI gati Adi thAya che. 2010_03 Page #454 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 420 sthAnAMga-samavAyAMga:2 40 20, 21. tiyA~capacendriya ane manuSyanI ja gati Adi ye dizAmAM thAya che. 14, AvAsa 6 1. gau -- he bhagavana! A ratnaprabhApRthvInuM keTaluM kSetra avagAhIne narakanA keTalA AvAsa che? bha huM gautama! A ratnaprabhApRthvI eka lAkha 80 hajAra ceAjana pramANa jADI che. upara tathA nIce akaika hajAra Ajana bAda karIne vaccenA 1 lAkha 78 hajAra caiAjanapramANa bhAgamAM 30 lAkha narakAvAsa che. -------- s te narakAvAse aMdarathI gALa che ane bahArathI cArakhUNiyA che. yAvat temAM azubha nArake che ane temanI azubha vedanA che. khAkInAM 6 narakAnA AvAsA nIce pramANe jADAInuM pramANa yojana 132000 128000 120000 118000 116000 108000 27 dd "" [ sthA. 499] ,, "" AvAsa 2500000 1500000 1000000 300000 99,995 27 badhAM nAnA AvAse upara nIce ekeka hajAra yojana cheDI daIne madhya bhAgamAM hAya che paNa sAtamA 2010_03 I 1. aMguttaramAM AvatI vigatenI sarakhAmaNI mATe jIe prakaraNane aMte TippaNa na. 7. Page #455 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6 5. jIva viSe vividha narakamAM 108000 janapramANa jADAImAM uparathI parA hajAra pejana bAda karI ane nIcethI paNa parA hajAra jana bAda karI bAkInA madhyabhAganA traNa hajAra ejanapramANamAM mAtra pAMca anuttara mahAna narakAvAsa che. temanAM nAma - kAla, mahAkAla, raurava, mahAraurava ane apratiSThAna che. temAM raurava goLa che ane bAkInA trikoNa AkAranA tathA nIce muraprasaMsthAnavALA che. daM ra asurakumAranA AvAsa 400000 daM0 3 nAgakumAranA 8400000 daM0 4 suparNakumAranA 7200000 . 5 vAyukumAranA 9900000 60 6 dvIpakumAra yugalanA 7600 0001 daMDa 7 dikakumAra . , 60 8 udadhikumAra ,, daM 9 vikumAra , daM, 10 agnikumAra , daM 11 svanitakumAra , ratnaprabhAnI jADAI 180000 che. temAMthI upara ane nIcethI ekeka hajAra bAda karatAM madhyanA 178000 ejanapramANa bhAgamAM asurakumAranA 64 lAkha AvAsa che. temanAM bhavane bahArathI goLa che, aMdarathI cAra khUNiyAM che, tathA taLiyAmAM puSkarakarNikAnA AkAravALAM che. eka bhavanane bIjA bhavanathI chUTuM pADavA mATe vacce UMDI khAI khAdI pALa bAMdhI devAmAM AvI che. AvAmAM aAlikA, 1. samavAyAMganI mudrita pratimAM vavAri' e anyatra 76ne ulekha che tethI ahIM 76 lakhyA che. pATha che paNa 2010_03 Page #456 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 422 sthAnAMga samavAyAMga: 2 cArikA, gepuradvAra, daravAjA, toraNa, pratikAra e badhuM te te sthAnamAM AvyuM che. tathA te bhavamAM cAre tarapha candra, muzaLa, suMDhI ane zata nI goThavavAmAM AvyAM che. temAM 48 kaThAnI racanA karavAmAM AvI che. temAM 48 judA judA vanakhaMDanI racanA karavAmAM AvI che. tenI jamInane tathA dIvAlane lIMpIgUMpI suMdara banAvavAmAM AvI che. temAM gozISacaMdana ane raktacaMdananA thApA sIDI para devAmAM AvyA che. temAM kAlAguru, zreSTha kudruko, tathA turukanA dhUpathI cAre tarapha vAtAvaraNa mahekI UThela hoya che. te eTalAM badhAM sugaMdhI dravyothI vyApta che ke jANe kaI ghanIbhUta sugaMdhI dravya ja svayaM hoya tevAM thaI gayAM che. te badhAM bhavane svaccha che, slaNa che, snigdha che, vRSTa che, muSTa che, nIraja che, nimala che, vitimira che, vizuddha che, prabhAvALAM che, razmivALAM che, prakAzavALAM che, prasAda kare tevAM che, dazanIya che, abhirUpa che, ramaNIya che, pratirUpa che. bAkInA nAgakumAra vagerenAM bhavananuM paNa A ja pramANe varNana samajavuM. temanI saMkhyA upara batAvI ja che. de. 12-16. sthAvarakAyanA asaMkhyAta AvAsa che. dR. 17-19 kInidraya, trIndriya ane caturindriyanA paNa asaMkhyAta AvAsa che. daM. 20-21. tiyacapaMcendriya ane manuSyanA paNa asaMkhyAta AvAsa che. daM0 rara. gautra - vANuvyaMtaranA AvAsa keTalA che? ' bha0 - he gautama! A ratnaprabhA pRthvInA ratnamaya kAMDanI prathama eka hajAra ejananI je jADAI che, temAMthI upara ane nIcenA ekeka se yojana jatAM vaccenA 800 janapramANa bhAgamAM tirachI dizAmAM vyataranA bhaumeya 2010_03 Page #457 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5. jIva viSe vividha 413 nagara ane AvAse asaMkhyAta lAkha pramANa che. temanAM te nagarA adarathI cArapUNiyAM ane bahArathI gALa hAya che. AkInuM vana bhavanapatinA AvAsa jevuM samajI levuM. vadhArAmAM temAM dhajA-patAkAnI hArA hoya che. te suramya hAya che. tilakA tathA bAraNA AgaLa ratnajaDita adha caMdrAkAra e badhuM temane vicitra karI mUke che. aMdarathI ane ahArathI te snigdha che. temanuM taLiyuM suvaNunI vALukAthI DhAMkI devAmAM Avyu hAya che, temanA spaza' suMvALA hoya che, te suMdara che, yAvat prasAda ApanAra dezanIya ane pratirUpa che. daM. ra4. A ratnaprabhApRthvIthI U Mce khyAtiSkanAM vimA nAnI paNa upara bahu yojana, aneka se caiAjana, aneka sahasraryeAjana, aneka lAkha yAjana, aneka karoDa yAjana, aneka kATAkATa yojana, asaMkhya kATAkATiyAjanathI paNa UMce dUra vaimAnikAnAM ~ saudhama, IzAna, sanakumAra, mAhendra, brahma, lAMtaka, zukra, sahasrAra, Anata, prANata, AraNu ane acyutamAM, tathA traiveyaka ane anuttaramAM badhAM maLI 846023 vimAnA AvelAM che. yAvat darzanIya hAya che. - 60 23. A ramaNIya ratnaprabhApRthvIthI 90 yAjananI UMcAI pachInI 110 yAjana pramANa UMcAI sudhImAM tiya glAkamAM jayAtiSThadevAnA asakhyAta vimAnAvAse che. te janmyAtiSkavimAnAvAsanI prabhA cAre tarapha phelAyalI hAvAthI te zukala dekhAya che. temAM vividha maNi tathA ratnA hAvAthI te citravicitra dekhAya che; temanA upara vAyuthI vijaya patAkA UDe che ane temAM uparAupara chatro paNaAvelAM che; te bahuM UMcAM che, temane gaganacukhI zikharA che; pAMjarAmAMthI jema kAi vastunA bhAga nIkaLI AvI dekhAya tema temanAM jALiyAMmAM rAkhelA ratnA zANA Ape che. temAM maNu _2010_03 Page #458 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 424 sthAnAMga-samavAyAMga 2 ane kanakanA stUpo che. teomAM vikasita kamaLa, tilaka ane ratnamaya adhacaMdranAM citarAmaNa che; aMdara ane bahAra teo sukamala chetemAM suvarNaraja pAtharelI che; teo sukhaspazavALA che, zobhAyamAna che, prasAda upajAve tevA che, darzanIya che, suMdara che, pratirUpa che. pratyeka devalokanA keTakeTalA vimAnAvAsa che te nIce pramANe-- 0 0 saudharma 3ra00000IzAna 2800000 sanakumAra 1200000 mahendra 800000 brahmaloka 400000 lAMka 50000 zuka 40000 sahelAra AnataprANata 400 AraNa-arcyuta 300 adhovatI traNa praveyakanA 117 madhyanA traNa greveyakanA UdanA traNa raiveyakanA 100 anuttaranA nA 0 0 107 [- sama0 10, 25, 64, 72, 84, 96, 149, 150; -- sthA, 147, 757} : maratA 3400000 vanavAsa [- sama0 343 2010_03 Page #459 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5. jIva viSe vividha dharaNanA 4400000 bhavanAvAsa che. bhUtAnadanA 40 lAkha bhavanAvAsa che. [-sama0 40] vAyukumAranA indra prabhajananA 46 lAkha bhavanAvAsa che. -sama0 46] pahelA, pAMcamA, chaThThA ane sAtamA narakanA 34 lAkha narakAvAsa che. [-sama. 34 ] bIjA ane cAthA narakanA 35 lAkha narakAvAsa che. [-sama0 35] bIjA, ceAthA, pAMcamA, chaThThA ane sAtamA narakanA narakAvAsa 39 lAkha che. [ -sama0 39 ] ratnaprabhA, pakaprabhA, tama ane tamastamAnA narakAvAsa 41 lAkha che. vAsa che. [-sama0 41 ] pahelA, cAthA ane pAMcamA narakanA 55 lAkha narakA 4 vAsa che. [ sama0 44] [-sama0 55] pahelA, bIjA ane pAMcamA narakanA 58 lAkha narakA lAkha che. [-sama0 58 ]. ceAthA sivAyanAM mAkInAM cha narakAnA narakAvAsa 74 narakAvAsa 84 lAkha che. _2010_03 [ "sama. 74 ] [-sama0 84 Page #460 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sthAnAMgasamavAyAMga 2 15. vizeSa prakAre bhedo daM, 1. nAraka jIvanA be bhede che (1) bhavya ane abhavya. (2) anantaropapanna (kAla ke dezanI apekSAe -vyavadhAna rahita utpanna thayelA) ane paraMparopapanna (vyavadhAnasahita utpanna thayelA). (3) gatisamApanna ane agatisamApana.1 (4) prathamasamApapanna (utpanna thayAM eka ja samaya thayela hoya te) ane aprathamasamacopapanna. (5) AhAraka ane anAhAraka. (vigrahagati heAya tyAre eka ke be samaya anAhAraka rahe te anAhAraka; ane -tyAra pachI sadaiva AhAra le te AhAraka.) (6) ucchavAsaka ( uvA paryApti pUrI karanAra) ane nera chavAsaka. (7) sendriya (iMdriyaparyArita pUrI karanAra) ane anindriya. (8) paryApta (paryApta nAmakamane udaya heya te) ane aparyApta. - daM, 2-ra4. A AThe rIte babbe bhede bAkInA daDakomAM paNa samAna che. 60 1. nArakanA be bheda - (9) 1. saMjJA (mana paryApti pUrI karanAra) ane 2. asaMsI. 1. narakagatimAM jatA hoya te gatisamApana; ane tyAM pahoMcI gayelA te agatisamApana; athavA nArakarUpa banI gayelA te gatisamApana ane dravyanAraka te agati ; athavA cAlatA te gati, ane sthira te agati.. 2010_03 Page #461 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5. jIva viSe vividha daM0 2-11. bhavanapatinA paNa te ja be bheda. daM, ra0-24 tiyacapaMcendriyathI vaimAnika sudhInA daMDakAmAM paNa A banne bhede jIve che. 80 1. nArakanA be bheda che - (10) 1. bhASaka ane 2. abhASaka. daM0 -11. bhavanapatinA paNa te ja be bhede che. daM017-24. 1dvIndriyathI vaimAnika sudhInA daMDakanA jInA paNa te ja be bheda che. daM, 1. nArakanA be bheda - (11). 1. samyagdaSTi ane 2. mithyASTi. daM, 2-11. bhavanapatinA paNa A be bheda che. daM 124. zrIndriyathI vaimAnika sudhInA daMDakanA jInA paNa A be bheda che. daM, 1. nArakanA be bheda- (12). parittasaMsArI (jeNe pitAne saMsAra TUMkAvI nAkhe che) ane 2. aparittasaMsArI. daM, 2-24. bAkInA daMDakamAM paNa A be bhedo che. 60 1. nArakanA be bheda- (13) 1. saMkhyAtakAlasthitika ane 2. asaMkhyA A takAlasthitika. 1. ekendriyane bhASAparyApti hotI ja nathI tethI temane bAda karyA che. 2. ekendriyane samyaktva hatuM ja nathI. 3. daza hajAra varSAdi sthitivALA te saMkhyAta; ane palya vagere - asaMkhya pramANa varSa jIvanAra te asaMkhyAta0. 2010_03 Page #462 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4ra8 sthAnAMga samavAyAMga: daM, 20-22. 1tiyacapaMcendriyathI vANuvyaMtara sudhInA daMDakamAM A be bhede jIvo che. daM, 1 nArakanA be bheda- (14) 1. sulabhabodhi ane 2. dulabhadhi . (15) 1. kRSNapAkSika ane 2. zukalapAkSika. (16) 1. carima (arthAt jene prastuta nAraka bhava aMtima che te) ane 2. acarima. 80 224. bAkInA daMDakamAM paNa A ja rIte babbe bhede che. [- sthA) 79; - sama0 149. de. 1. eka samayamAM utpanna thanArA nArake -- katisaMcita (saMkhyAta, akatisaMcita (asa khyAta athavA ananta), ane avakatavyaka saMcita (eka) hoya che. ra-11. bhavanapati paNa teTalA ja, 17-24. dvi-IndriyathI vaimAnika sudhInA traNa prakAranA nAraka jema. [- sthA121}, 80 1. nArakanA daza prakAra che - 1. anantapanna ) 2. para pApapana (kolakRta bheda) 3. anantarAvagADe che (dezakRta bheda) 4. paraMparAgADha; 1. ahIM ekendriya tathA vilendriyanuM varjana che kAraNa ke te saMkhyAtasthitika ja hoya che. 2. jotiSka ane vimAnika asaMkhyAtasthitika ja che. 3. pAMca sthAvara-ekendriyanuM vajana che; kAraNa, te eka samayamAM asaMkhyAta ke anaMta Upaje che paNa eka nahIM. 2010_03 Page #463 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 49 5. jIva viSe vividha pa. anantarAhAraka; 6. paraMparAhAraka; 7. anantaraparyAptaka (prathama samaya paryApta) 8. paraMparaparyAptaka (aprathama satra); 9. carama; 10, acarama. 80 2-24. bAkInA daMDakamAM paNa A ja daza bheda samajI levA. [- sthA757] 16. kAma, pApasthAna, daMDaprAga ane karaNu kAma cAra che - 1. zugAra; 2. karuNa; 3. bIbhatsa; 4. raudra. gAra kAma devamAM, karuNa kAma manuSyamAM, bIbhatsa kAma tiryaMcamAM ane raudra kAma nArakamAM hoya che. - sthA357] phodha be prakAra che - 1. Atmati 2. paristhita. daM, 1-24. badhA nArakAdi daDakamAM e baMne prakAre kodha hoya. bAkInAM mAnAdi yAvat mithyAdarzana zalya sudhInAM 14 pApasthAne viSe paNa te ja samajavuM. [- sthA. 100] daMDa be prakAranA che - 1. arthadaMDa; 2. anarthadaMDa. 1. avyavahita pudgalane AhAra karanAra te athavA prathama samayamAM AhAraka te anaMtarA; bAkInA paraMparA. 2010_03 Page #464 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sthAnAMgasamavAyAMga 2 daM, 1-24. nArakathI vaimAnika sudhInA badhA jIne A baMne daMDa hoya che. [-sthA 69 daMDa traNa che - 1. manodaDa2. vacanadaMDa, 3. kAyadaMDa. daM0 1. nArakane uparanA traNe daMDa heAya che. daM0 2-11. bhavanapatine paNa te traNeya daMDa hoya che. daM, 20-24. tiryacapaMcendriyathI mAMDI vaimAnika sudhInA ine paNa traNeya daMDa che. [-sthA. 126] garbhaja tiryacapaMcendriyane tera prakArane proga che - 1. satya mana praga, 2. mRSA manaHprAga; 3. satyamRSA mana praga; 4. asatyamRSA mana prayoga; 5. satya vacana prayoga 6. mRSA vacana prayoga, 7. satyamRSA vacanaprayoga 8. asatyamRSA vacanapraga; 9. audArika zarIra kAyaprayoga : 10. audArikamizrazarIra kAyapraga; 11. vaikiyazarIra kAyapraga; 12. vikimizrazarIra kAyaprayoga, 13. kamazarIra kAyaprayoga. [- sama0 13] 1. ekendriyAdikanuM vajana eTalA mATe ke temane mana-vacana hatAM nathI. * 2010_03 Page #465 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5. jIva viSe vividha manuSyane paMdara prakArane praga che- 1-13. garbhajatiyacapaMcendriya pramANe 14. AhArakazarIra kAyapraga; 15. AhArakamizra kAyaprayoga. [-samaya 15] karaNa traNa che - 1. AraMbhakaraNa; 2. saMraMbhakaraNa; 3. samAraMbhakaraNa. 60 1-24. nArakathI vimAnika sudhInA badhA jIvomAM A. karaNa hoya che. [-sthAva 124] 17. praNidhAna, gupti ane agupti praNidhAna traNa che- 1. manapraNidhAna; 2. vacanapraNidhAna, 3. kAyapraNidhAna. daM0 1-11. nAraka ane bhavanapatine e traNe praNidhAna hoya che. daM, 20-24. tiryacapacendriyathI mAMDI vaimAnikane e traNe praNidhAna hoya che. dupraNidhAna vize paNa e ja pramANe samajavuM. supraNidhAna traNa che- 1. manasupraNidhAna; 2. vacanasupraNidhAna, 3. kAyasupraNidhAna. daM0 21. saMyata manuSyane ja traNa supraNidhAna hoya che. -sthA139] praNidhAna cAra prakAranuM che 1. mana praNidhAna; 2. vacanapraNidhAna 3. kAyapraNidhAna; 4. upakaraNapraNidhAna. 2010_03 Page #466 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 43ra, sthAnA samavAyAMga 2 60 1-11. nAraka ane bhavanapatine e cAreya praNidhAna hoya che. . 20-24. tiyacapacendriyathI mAMDI vaimAnikane e cAreya praNidhAna hoya che. dupraNidhAna vize paNa upara pramANe ja che. supraNidhAnanA cAra bheda- 1. manaHsupraNidhAna; 2. vacanasupraNidhAna, 3. kAyasupraNidhAna; 4. upakaraNasupraNidhAna. daM, 21. saMyata manuSyane ja A cAra supraNidhAna heya che. [-sthA 254] 3 gupti traNa che - 1. magupti, 2. vacanagupti, 3. kAyamupti. hR. 21. A traNa gupti phakta saMyata manuSyane hoya che. 6 agupti traNa che - 1. mananI agupti, 2. vacananI agupita, 3. kAyanI agupti. - 1-11. nAraka ane bhavanapatine A traNe agupti hoya che. 20. paMcendriya tiyayane A traNe agupti hoya che. ra1. asayata manuSyane A traNe agupti hoya che. rara-ra4. vyaMtara, jyotiSka ane vaimAnikane paNa A traNe agupti hoya che. [- sthA. 126] 2010_03 Page #467 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5. jIva viSe vividha 18 raddhi Rddhi traNa prakAranI che- 1. devaddhi 2. rAjaddhi: 3. gaNunI Rddhi. 1. devaddhi traNa prakAranI che- (1) 1. vimAnaddhi 2. vidurvaNaddhi; 3. paricAraNa Rddhi (mathunaviSayaka). (2) 1. sacitta; 2. acitta, 3. mizra. 2. rAjaRddhi traNa prakAranI che - (1) 1. nagara pravezanI chaddhi 2. nagaraniSkramaNa trAddhi; 3. sinya, vAhana, keSa, koThAranI Rddhi. (2) 1. sacitta; 2. acitta; 3. mizra. 3. gaNinI Rddhi traNa prakAranI che - (1) 1. jJAnaRddhi 2. darzana Rddhi 3. cAritra Rddhi. (2) 1. sacina; 2. acitta, 3. mizra. [-sthA. 214] daza sthAne tejalezyAthI bhasma thaI jAya che- 1. keI tejasalezyAlabdhiyukta zramaNa-brAhmaNanI ati AzAtanA kare tethI kupita thaIne te zramaNa-brAhmaNa te AzAtanA karanAra para tejasalezyA mUke ane tethI te pIDita thaIne pachI bhasma thaI jAya. 2. tevI ja rIte zramaNa-brAhmaNanI AzAtanA thatI joI keI deva taijasaleNyA mUke ane bhasma kare. 3. tevI ja rIte deva ane zramaNa-brAhmaNa e bane eka sAthe tajasaleNyA mUke ane bhama kare. sthA-28 2010_03 Page #468 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sthAnA samavAyAMgaH 2 4. tevI ja rIte zramaNa-brAhmaNa lephsA mUke tyAre pahelAM te dAhathI zarIramAM keDilA paDe, pachI e phoDalA phUTI jAya, ane pachI te bhasma thaI jAya. 5. tevI ja rIte deva lephsA mUke ane tevI ja sthiti thAya. 6. deva ane zramaNa-brAhmaNa ane eka sAthe lesyA mUke ane tevI ja sthiti thAya. che. tevI ja rIte zramaNa-brAhmaNa vezyA mUke ane moTA pheDalA UpasI Ave ane phUTI jAya. vaLI pAchA nAnA chellA UpasI Ave ane te paNa phUTI jAya ane tyAra pachI bhasma thaI jAya. 8. deva vezyA mUke ane tevI ja sthiti thAya. 9. bane leDyA mUke ane tevI ja sthiti thAya. 10. keI tijasa lephsAvALe kaI zramaNanI AzAtanA karavA khAtara tenA para tejasalekyA mUke to te tijasa lekyA kazuM karavA samartha thatI nathI. te AmathI tema UMcI-nIcI thAya che ane te zramaNanI AsapAsa AMTe mArI pachI AkAzamAM UchaLe che. UchaLIne cheDanAranA ja zarIra tarapha pAchI vaLI tenA zarIrane ja bALIne bhasma kare che. jema gozAlakanI tapelezyA viSe banyuM che tema, [-sthA 776 ] traNa kAraNe zramaNanigrantha saMkSipta vipula telephsAvALo thAya. 2010_03 Page #469 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5 * te , che. chava viSe vividha 1. AtApanA, 2. kSAMti-kSamA, 3. apAnaka tapa kama. [-sthA0 182] naipuNya nava bAbatanuM che 1. saMkhyAna-gaNita, 2. nimitta nimittazAstra, 3. kAyika -- zArIrika nipuNya (nADIo para kAbU hovA Adi); 4. purANazAstra; 5. samayasUcakatA; 6. pApaDita (bahuzAajJa;7. vAdavidyA; 8. bhUtikama-bhUtidAna 9 cikitsA. -isthA 679] nidhi pAMca che - 1. putra, 2. mitra; 3. zipa; 4. dhana; 5. dhAnya. -sthA 448] rAjacihna pAMca che - 1. khaga, 2, chatra, 3. mukuTa; 4. upAna, 5. cAmara. - - -sthA 408] bela daza prakAranuM che. - 1. zregnendriyabala, 2, cakSurindriyabala;3.dhrANendriyabala 4. rasendriyabala; 5. spazendriyala; 6. jJAnabala 7. darzanabala; 8. cAritrabala, 9. tabela; 10. vIryabala. -sthA 740] 1. aMguttaramAM pAMca bala - 1. zraddhAbala, 2. hIbala, 3. apatrApya bala, 4. vIcaMbala, 5. prajJAbela. (5-1, ityAdi). ane dIghanikAcamAM sAta bala gaNAvyAM che. pUrvokta pAMca ane smRtibela tathA samAdhibala. (dIgha0 33muM sutta). aMguttaramAM te ja sAta paNa batAvyAM che- 7. 3. tathAgatanAM paNa uparyukta pAMca bala che jethI e siMhanAda karI brahmacakranuM pravartana kare che - aMgura 7. 11. paNa te sarvabalamAM prajJAbela zreSTha che. - aMgu 7. 12, 16. 2010_03 Page #470 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 436 sthAnAMga-samavAyAMga: 2 * te te samayamAM utthAna, kama, ala, vI, puruSakAra . ' ane parAkrama e deva, asura ane manuSyane hoya che.1 [sthA 42] cha kAraNe jIvane Rddhi, zruti, yaza, ala, vIya, puruSakAra maLe nahi. te A 1. jIvane ajIva karavA icche te; 2. ajIvane jIva karavA icche tA; 3. eka ja vakhate sAcu' ane huM kheAlavA icche tA; 4. svakRtakama vedAya paNa kharu ane na paNa vedAya ema mAne te; 5. paramANune chedavA athavA bhedavA icche athavA agnithI mALavA icche tA; 6. leAkanI bahAra javA icche te. [sthA 419] [jaina zAstramAM je vastu nizcitarUpe jaNAvI che temAM jo sadehe hAya tA ja uparyukta karavAnuM mana thAya; eTale ja evA sadehavALA na thavuM evuM tAtpaya che. ] 1. utthAna eTale ceSTAvizeSa, bhramaNAdi kriyA te krama, zarIrasAmarthya' te khala, jIvathI utpanna thatI zaktivizeSa te vIca, abhimAna te puruSakAra ane je viSe abhimAna hoya te pUrNa thAya tyAre parAkrama kahevAya. A utthAnAddi badhAM vIryaMntarAya karmAMnA kSaya ane kSayAparAmathI thatAM jIvanAM vicitra pariNAme che. 2010_03 Page #471 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 47 5, jIva viSe vividha 19. paracUraNa (1) bhAva . bhAva cha prakAranA che-- 1. audayika, 2. aupazamika; 3 bhAyika, 4. kSApathamika; pa. pariNamika; 6. sAniyAtika. * -isthA. pa3] (2) vedanA vadana eka che. chedana eka che. bhedana eka che. [ sthA 33-35] vedanA eka che. sthA. 15-sama0 1] de. 1. gautra - he bhagavana! nArake zata vedanA vede che, uSNavedanA vede che ke zItoSNa vedanA vede che? bha- he gautama!nArake te traNa prakAranI vedanA vede che. da, 2-28. ahIM vedanA pada pramANe kahevuM. sima 153] 1. vizeSa vistAra mATe juo tatvArthasUtra adhyAya 2. temAM prathamanA pAMca viSe vistArathI varNana che. prathama pAMcanuM yathAyogya mizraNa te- sAthe rahevuM te - sAMnipAtika bhAva. jemake cAra gatimAM A sAnnipAtika bhAva hoya che. narakamAM nArakI jIvanuM nArakatva te dayikaindri te kSApopazamika; ane chevatva te pariNAmika. Ama bIjI gatiomAM paNa yathAyogya te traNa bhAvanuM mizraNa heya che. 2. prajJApanAnuM 35muM vedanAyada. 2010_03 Page #472 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 40 sthAnAM samavAyAMga 2 daM0 1. nArakone A daza prakAranI vedanA hoya che - 1. zIta; 2. uSNu; 3. sudhA; 4. pipAsA, 5. kaThu; 6. paratatratA. 7. bhaya; 8, zeka; 9. jarA; 10 vyAdhi. -sthA 753] - pratighAta pAMca prakArane che - 1. gati 2. sthiti, 3. baMdhana, 4. lega, 5. balavIrya, puruSakAra, parAkramane pratighAta." [-sthA 406] * (3) vigraha daM0 1. nArakane janmAktaramAM utpanna thatAM utkRSTa traNa samaya lenArA vigraDa karavA paDe che. daM, 2-11. bhavanapatine paNa tema ja. da0 17-24. kIndriyathI mAMDI vamAnika jIne paNa te ja pramANe. [-sthA rara1] 1. sagati yogya AcAra heya paNa koI evuM kRtya thaI jAya jethI sadgatine badale durgati maLe, te gatipratighAta kahevAya. 2. dI kAlika Ayuristhati bAMdhI heAya paNa evA keI adhyavasAya vaDe e sthiti ghaTI jAya che. 3. baMdhana nAmakama-e audArikahi pAMca bhede che te prazarata bAMdhyuM hoya ane tathAvidha adhyavasAyathI aprazasta banI jAya che. 4. devagati vageremAM prazasta bhege bhegavavAne gyA hoya paNa devagatino baMdha na thatAM je durgatine thAya to tene bhoga aprazasta maLe che. 5. bhega jema ja balavIyodi viSe samajavuM. 6. ekendriyanuM vajana samajavuM. kAraNa, te trasa nADInI bahAra Upaje che tyAre utkRSTa pAMca samaya le evo saMbhava che; paNa AvuM banatuM nathI. bhagavatImAM te utkRSTa cAra samaya le che tema kahyuM che. umAsvAtinA mate utkRSTa traNa ja samaya thAya che. 2010_03 Page #473 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5. jIva viSe vividha (4) samavasaraNa vAdIsamavasaraNa cAra che - 1. kviAvAdI, 2. ayiAvAdI, 3. ajJAnavAdI, 4. vinayavAdI. de. 1. nArakamAM A cAreya samavasaraNa che. daM0 2-11. bhavanapatimAM A cAreya samavasaraNa che. 6. 20-24. tiyacapacendriyathI mAMDI vimAnika sudhInA daMDakamAM paNa A cAreya samavasaraNa che. [- sthA0 345] akiyAvAdI. ATha che - 1. ekavAdI, 2. anekavAdI, 3. mitavAdI, 4. nimitavAdI, 5. sAtavAdI, 6. samuchedavAdI; . niyatavAdI, 8. paraleka nathI ema kahenAra (nAstika ). [-sthA 607] (5) yugma yugmaka cAra che - 1. kRta yugma; re. vyAja yuma, 3. dvApara yugya, 4. * kalyAja. 1. ekaThA thavAnI jagA te samavasaraNa. kriyAvAdI vagerenA bhedanI vigato mATe juo prakaraNane aMte TippaNa naM. 8. 2. ekeDhiyAdine mana nathI letuM eTale AvA vAdone teomAM saMbhava nathI. 3. juo prakaraNane aMte TippaNa naM. 9. 4. bhagavatIsAra pR0 658. je rAzimAMthI cAra cAra kADhatAM chevaTe cAra bAkI rahe te kUtayugma rAzi kahevAya. je rAzimAMthI cAra kADhatAM traNa bAkI rahe te ja rAzi. ane be bAkI rahe te dvAparayugmarAzi 2010_03 Page #474 -------------------------------------------------------------------------- ________________ *** sthAnoMga-samavAyAMga : 2 1-24. nArakathI mAMDIne vaimAnika sudhInA jIvAne A cAra yugma heAya che. [sthA. 316] TippaNa 1. 84 lAkha sainidvAraH - capi yAni - jIvAtpattisthAna asaMkhya che, paNa samAna vaNa gadhAdi hoya tevA sthAnane eka ja gaNIe te AnI 84 lAkha saMkhyA thAya che. tenI gaNatarI A pramANe che -- pRthvIkAyanA mULa bheda 350 che, tene pAMca varNa guNatAM 1750 thAya; tene che gadhe guNatAM 3500 thAya; tene pAMca rase guNatAM 17500 thAya; tene ATha spero guNatAM 1,40,000 thAya; tene pAMca sasthAne chtAM cha lAkha bheTTa pRthvIkAyanI yAninA thAya. pRthvIkAyanI jema amukAya teukAya ane vAyu e pratyekanA mULabheda paNa 350 ja che; eTale e badhAMnI ceAnie paNa sAta sAta lAkha samajavI. pratyeka vanaspatinA mULa beTTa 500, sAdhAraNa vanaspatikAcanA mULa bheda 700, dvondriya, trIndriya ane caturindriyanA mULa bheda seA seA che. deva, tiya capscendriya ane nAraka e pratyenA mULa bheda 200 ane manuSyanA mULa bheda 700 che. A badhAnA pRthvInI jema | guNAkAra karavAthI temanI yAni A pramANe Avaze-- 10 lAkha pratyeka vanaspatinI, 14 lAkha sAdhAraNa vanaspatinI, e lAkha kIndriyanI, e lAkha trIndriyanI, be lAkha caturindriyanI, deva, (taya ca paMcendriya ane eka bAkI rahe te kahyuMAja kahevAya. gaNita-paribhASAmAM samarAzi yugma kahevAya ane viSama te eja kahevAya. ahIM' yugma zabda sAmAnya rAzinA atha'mAM levA joIe; kAraNa rAzinA mULa e bheda che eja ane yugma. ejanA be bheda AAja ane kahyuMAja tathA yugmanA be bheda kRtayugma ane dvAparayugma. jIe| - khaMDAgama pustaka 3, pR0 249. ahIM Apela cAreyanI vyAkhyA paN rkhaMDAgamanI dhavalAmAM ApI che. - 2010_03 Page #475 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4. jIva viSe vividha ane nArakanI cAra-cAra lAkha, ane 14 lAkha manuSya pacendriyanI yoni che. A badhI maLI 84 lAkha jIvani samajavI. 2. upapAta ane udvatanA daMDakaH (60 1) ratnaprabhAmAM janya eka samaca, utkRSTa 24 muhuta; bAkInAM chaye narakamAM jaghanya eka samaya ane utkRSTa 7 rAtridivasa, ardhamAsa, mAsa, be mAsa, cAra mAsa ane cha mAsa kramazaH samajavA. (60 2-11) asurakumArathI mAMDI svanitakumAra sudhInA dase bhavanapatimAM janya eka samaya ane utkRSTa ra4 muhUrta. (daM0 12-16) pRthvIkAyathI vanaspati sudhInA ekendriya jIvone upayota virahAkAla che ja nahi. (017-19) kandriya, trAdriya ane caturindriyamAM jaghanya eka samaya ane utkRSTa aMtamuhUrta. (daM0 20) saMmUrNima tiryaMcapaMcendriyane kandriyAdi jema, ane gabhaMjane 12 muhurta utkRSTa samajavA. (daM021) garbhaja manuSyane gabhaMja tiryaMca jema ane saMmUrchAima manuSyane 24 muhurta virahakAla che. (60 22-23) vyaMtara ane jyotiSIne jaghanya eka samaya ane utkRSTa 24 muhUrta che. (daM0 24) saudharma ane IzAnane vyaMtara pramANe. paNa nakumArane utkRSTa nava divasa ane 20 muhurtA; mAhendrane di 12, mutra 10; brahmalekane divya rA; lAMtakano di0 45; mahAzukane diva 80; sahastrArano di. 100; Anatane saMkhyAta mAsa; prANatane paNa te ja; ApaNane saMkhyAta varSa; ayyatane paNa te ja; raiveyakanA traNe prastAramAM kramazaH saMkhyAta se varSo, saMkhyAta hajAra varSa, saMkhyAta lAkha varSa; anuttara vijayAdimAM asaMkhyAta kAla; ane sarvArthasiddhamAM palyopamano asaMkhyAta bhAga. ukatanA-daMDaka paNa upapAta-daMDaka pramANe ja samajI levuM. 3. avagAhanA - prajJApanAnA 21 mA padamAM chavanI avagAhanA ane saMsthAna kahyAM che, temAMthI avagAhanA viSe ahIM samajI levuM. vistArathI jANavA mATe tyAM jaI levuM; paNa saMkSepa A pramANe samajavo - badhA ekendriya jInuM AgaLanA asaMkhyAtamA bhAga jeTaluM zarIra jaghanyathI tathA utkRSTathI che; paNa temAM pratyeka vanaspatinuM utkRSTa hajAra yojanathI kAMIka vadhArI zarIra samajavuM. bAkInA jInuM utkRSTa dehamAna nIce pramANe - 2010_03 Page #476 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 442 sthAnAMgansamavAyAMga: 2 dvi-indriyanuM zarIra bAra ejana, trIjiyanuM traNa gAu, caturindriyanuM cAra gAu che; sAtamAM narakamAM 500 dhanuSa che ane bAkInAM chaThThAthI pahelA sudhInAM narakamAM kramazaH uttarottara aDadhuM aDadhuM samajavuM - eTale ke ra50, 125, 6rA, 31, 1pa dhanuSa ane bAra AgaLa, ane bA dhanuSa ane cha AMgaLa; garbhaja matsya ane uraparisarSanuM hajAra ejana, garbhaja pakSInuM be thI nava dhanuSa pramANa, bhujaparisarSanuM be thI nava gAu, garbhaja sthalacara copagAnuM cha gAu, saMbhUcchima jalacaranuM 1000 jana, saMmUrNima cepanA sthalacaranuM 2 thI 9 gAu, saM0 uraparisarpanuM teTalA ja jana, ane saM0 bhujaparisarSa tathA khecaranuM teTalA ja dhanuSa samajavuM. garbhaja manuSyanuM traNa gAu, saM. manuSyanuM AgaLanA asaMkhyAtamA bhAga jeTaluM bhuvanapatinuM sAta hAtha; vyaMtaranuM, jotiSInuM ane sudhama ane IzAnavAsI devAnuM paNa sAta hAtha; sanakumAra ane mahendranA devenuM cha hAtha, brahmaloka ane lAMtakanA devenuM pAMca hAtha, mahAzaka ane sahastrAranA devanuM cAra hAtha, Anata ane prANatanA devanuM traNa hAtha, AraNa--azrutanA devanuM paNa traNa hAtha, raiveyakanA devanuM be hAtha ane anuttaranA devenuM zarIra eka hAtha che. 4. vikiya zarIrane lagatA praznottara : jema ke pra.- ekendriyamAM vAyukAyane che ke avAyukAyane paNa? u- vAyukAyane che. tevI ja rIte vAyumAM paNa bAdarane ja che, temAM paNa paryAne ja che, tenA praznottarI yathAyogya samajI levA. te ja pramANe paMcendriyamAM praznottare samajavA. siddhAMta A pramANe che - aparyApta ke paryApta bane nArakane, gabhaMja tiryaMca paMcekicane, temAM paNa saMkhyAta varSAyuSI paryApta tiryaMcane ja, saMkhyAta varSAyuSI paryApta karmabhUmija manuSyane, paryApta ane aparyApta dene e vakriya zarIra hoya che. 5. saMrathAna - avagAhanAnI sAthe sAthe saMsthAna varNana paNa samajavAnuM che te A pramANe -- vikriya zarIranuM saMsthAnA nAnA prakAre che. vAyunuM patAkA jevuM, nArakanuM huMDa saMsthAna che, paMcendriya tiryaMca ane manuSyanA vikriyane 2010_03 Page #477 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5. jIva viSe vividha AkAra vividha prakAra che. devonA bhavadhAragIca vakriyane AkAra samacaturastra che ane uttara vakriyane nAnA prakAre che. vikriyanI avagAhanA A pramANe - jadhanyathI AMgaLane asaMkhyAtame bhAga ane utkRSTathI eka lAkha ejanathI vadhAre. temAM vAyunA viyinI avagAhanA jaghanya ane utkRSTa AMgaLane asaMkhyAta bhAga ja che. nArakanA bhavadhAraNIyanI jaghanya AMgaLane asaMkhyAtame bhAga ane utkRSTathI AgaLa jaNAvyA pramANe. temanA uttara vakriyanI jaghanyathI AMgaLano asaMkhyAtamo bhAga ane utkRSTathI potapotAnA bhavadhAraNIyathI bamaNI. paMcendriya tiyacanA vaiyinI utkRSTa 900 jina, manuSyanI eka lAkha yojanathI vadhAre ane devenuM uttara vaikriya eka lAkha yojana utkRSTa che, ane bhavadhAraNIya AgaLa jaNAvyA pramANe. 6. tijasanI avagAhanA I- ahIMyAM avagAhanAnA sAmAnya praznottara pachI ekendriAdi badhA chanI mAraNAMtika samudhAta vakhatanI tijasa zarIranI avagAhanA paNa samajI levAnI che; te A pramANe - ekendriyanI jADAI ane pahoLAImAM te svazarIrapramANa ane laMbAImAM jaghanya AMgaLane asaMkhyAta bhAga ane utkRSTa UMce ane nIce lekAta sudhInI. A utkRSTa avagAhanA je jIva lokanA eka cheDe hoya ane bIjA cheDe utpanna thavAno heca tenI apekSAe samajavI. dvi-IndriyAdi jonI laMbAImAM tiblokathI mAMDI lokAMta sudhInI che; kAraNa sAmAnya rIte dvi-indriyAdi che tIrachA lokamAM ja hoya che, ane tyAM rahyA bAraNAMtika samRghAta kare che. nArakanI janyathI hajAra yojana lAMbI che; kAraNa je nAraka pAtAlakalazanI hajAra yojana divAla bhedIne temAM mAchalArUpe utpanna thavAne hoya, te tene tijasa zarIranI avagAhanA hajAra yojana jevaDI lAMbI karavI paDe che. ane nAkanI utkRSTa avagAhanAnI laMbAI nIce sAtamA naraka sudhI, jene sAtamA narakamAMthI samudramAM mAchalArUpe utpanna thavAne heya; ane tIrachI dizAmAM svayaMbhUramaNa sudhI, je te tyAM mAchalArUpe thavAno hoya to; ane UMcI dizAmAM paMDakavana ane pukAraNuM sudhInI che, kAraNa nAraka temAM paNa utpanna thAya che. manuSyanI mAraNAnika tijasa avagAhane lokAta sudhInI che. bhavanapati, vyaMtara, jyotiSI 2010_03 Page #478 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sthAnAMgalsamavAyAMga 2 ane sudhama ane IzAnanA devenI mAraNAnika tijasa avagAhanAnI laMbAI jaghanyathI AMgaLane asaMkhyAtamo bhAga, je teo svasthAne ja pRthvI AdirUpe utpanna thavAnA hoya; ane utkRSTathI nIcI dizAmAM trIjA naraka sudhI, tIrachI dizAmAM svayaMbhUramaNa samudranI bahAranI vedikA sudhI, ane UMce iSaprAnArA pRthvI sudhI - kAraNa tyAM teo pRthvIkAyAdimAM utpanna thavA yogya che. sanakumArathI sahastrAra sudhInA vaimAnika devenI - jaghanyathI AMgaLane asaMkhyAta bhAga - teo puSkariNImAM snAna karavA paDyA hoya ane marIne temAM ja mAchalA rUpe thAya te; utkRSTathI nIcI dizAmAM mahApAtAlanA kalaza sudhInI, tIrachI dizAmAM svayaMbhUramaNa samudra sudhInI, ane UMcI dizAmAM ayyata devaloka sudhInI che. AraNathI ayyata sudhInA devanI mAraNAtika tejasa avagAhanA - janyathI AgaLanA asaMkhyAtamo bhAga ane utkRSTathI nIcI dizAmAM alakanA grAma sudhI, tIrachI dizAmAM manuSyakSetra pramANa ane UMcI dizAmAM azruta sudhInI. 7. AvAsa viSe - aMguttara nikAyamAM navA sattAvAsa mAnyA che ane temAM sarva jIvone vibhakta karI dIdhA che. 1. prathama sattAvAsamAM nAnA prakAranI kAca ane saMjJAvALA - keTalAka manuSya, keTalAka de ane keTalAka vinipAtikane samAveza che. 2. bIjA AvAsamAM nAnA prakAranI kAcavALA paNa sarakhI saMjJAvALA brahmakAyika deva che. 3. trIjA AvAsamAM sarakhI kAyavALA paNa nAnA prakAranI saMjJAvALA AbhAsvara de che. 4. cothA AvAsamAM eka jevI kAya ane saMjJAvALA zubhakRSNa de che. pa. pAMcama AvAsamAM asaMjJI ane apratisaMvedI evA asaMzasarva devo che. 6. chaThThA AvAsamAM rUpasaMjJA, paTighasaMjJA, ane nAnAbhasaMjJAthI AgaLa vadhIne jeo "AkAza anaMta' che evA AkAzAnaMcAyatanane prApta thayelA che, tevA so che. 2010_03 Page #479 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5. jIva viSe vividha 7. sAtamA AvAsamAM te savo che je AkAyAnacAyatanane paNa atikramIne "anaMta vijJAna che" evA vijJANAnaMcAyatanane prApta thayA che. 8. AThamA AvAsamAM te so che jeo "kAMI paNa nathI" evA akiMcAyatanane prApta che. 9. navamA AvAsamAM te sarve che je nevannAnAsAyatanane prApta che. 80 kiyAvAdI vagere - kriyAvAdInA 180 bheda che, akricAvAdInA 84 che, ajJAnavAdInA 67 ane vanayikanA 3ra che - A badhA maLI 363 bhede che. kriyAvAdInA 180 bheda A pramANe gaNavAmAM Ave che - 1. jIva, 2. ajIva, 3. Azrava, 4. saMvara, pa. bandha, 6. nija rA 7. puNya, 8, pApa, ane 9, mokSa. A nave padArthonuM astitva svataH ke parataH evA be vikalpa tathA te nave padArthonuM astitva nityarUpa ke. anityarUpe evA be vikalpa saMbhave; pachI e nave padArthanuM astitva kAla, Izvara, Atma, niyati ane svabhAva evA pAMca kAraNonA vikalpa saMbhave - A badhA vikalponI paraspara pejanA karatAM 942 4245= 180 bhede maLI Ave che. keI jIva viSe Ama kahe ke 1. jIva svata: nitya kAlane kAraNe che - Ano artha e thAya ke jIva che to eka svataMtra padArtha; te hRsva ke dIrdha jema sApekSa nathI; eTale ke dIdha joyuM hoya to ja bIjAne hRsva kahI zakAya che tema jIvetara joyuM hoya to ja jIvanuM bhAna thaI zake anyathA nahIM- ema mAnavAne kAraNa nathI. vaLI te nitya che. kAlavAdIne mate badhuM kAlAzrayI hovAthI jIva paNa kAlane kAraNe ja asti kahI zakAya. A maktavya kAlavAdInuM che. 2. paNa temAM ja pheraphAra karIne IzvaravAdI haze te A pramANe kaheze- jIva svataH nitya che Izvarane kAraNe. IzvaravAdI kAla nahi mAnatAM Izvarane ja badhI vastunA astitvamAM kAraNa mAne che. 2010_03 Page #480 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 446, sthAnAMgasamavAyAMga: 2 3-5. te ja pramANe Izvara nahi, paNa puruSa ja jagatamAM mukhya kAraNa che evuM mAnanAra AtmAnuM astitva puruSane kAraNe ane niyativAdI niyatine kAraNe tathA svabhAvavAdI svabhAvane kAraNe mAne, eTale bIjA traNa vikalpa bane. 6-10. tevI ja rIte svataH zabda vajI daI parataH zabda mUkI devAthI bIjA pAMca vikalpa banI Ave. prathamamAM AtmAdi padArthanuM svata: - svataMtra astitva mAnavAmAM AvyuM hatuM, tyAre A pAMcamAM pratyeka padArthanuM astitva parasApekSa mAnavAmAM Ave che. eTale ke jIvane bedha ghaTa dino bAdha thayA vinA zakya ja nathI, ema A vika9pAthI phalita thAya -eTale ke jIvanI siddhi karavI hoya to sTAdithI bhinna rUpe ja karavI joIe, svataMtrapaNe nahi. 11-20. uparanA daze vikalpomAM jIvane nitya mAnya che paNa je nitya na mAnatAM anitya mAnavAmAM Ave to A bIjA daza vikalpo banI jAya, 21-180. A ja pramANe achavAdi bAkInA 8 padArthanA 20-20 bheda gaNatAM bIjAM 160 bheda maLI Ave - ema badhA maLI 180 thAya. nakaze karavo hoya to A pramANe thAya - jIva _ | taH paraMta: ' hiMya anitya nitya anitya 16-20 kAlAdi pAMcathI 11-15 kAlAdi pAMcathI 6-10 kAlAdi pAMcathI kAlathI IzvarathI AtmathI niyatithI svabhAvathI A ja nakazA pramANe ajIva vagere bAkInA 8 nA 20-20 bheda samajI levA. 2010_03 Page #481 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5. jIva viSe vividha 447 akiyAvAdInA 84 bheda A pramANe samajavA - akriyAvAdI chavAda padArthone mAnatA nathI, eTale temane mate asti nahi paNa, nAsti badhuM che. vaLI je e badhuM che ja nahiM te nityAnityane prazna paNa rahe nathI; ane temAM kAlAdi pAMca kAraNamAM eka cadacchA chaThTha kAraNa umeravAnuM che. eTale vika AvA bane - 1. jIva svataH kAlathI nathI; 2. jIva svataH IzvarathI nathI - Adi. 84 nI saMkhyA A pramANe che-tattvanI saMkhyA 9ne badale 7 gaNavI, puca pApane bAda karavA, eTale 7 (tatva) kara (svataH ane parataH) 46 (kAlAdi) =84. A ja vastune nakazAthI kahevI hoya te A pramANe kahevAya - chava (nAsti) svata: paraMtaH 1-6 kAlAdi cha kAraNe -12 kAlAdi cha kAraNe Ama chava jema bAkInA achavAdi 6 nA paNa bAra-bAra bheda gaNatAM 12 x 7 = 84 bheda thAya, ajJAnavAdInA 67 bheda che te A pramANe samajavA-ajJAnavAo chavAdi padArtha viSe kahe che ke jIvAdi sata che ke asata che, ke sadasat che, ke avAo che, ke sadavAo che, ke asadavAo che, ke sadasadavAcya che e kAMI jANI zakAtuM nathI. Ama pratyeka jIvAdi padArtha viSe sAta sAta vika che; eTale 9 x 7 = 63 bheda te thAya - ane nava tattva sivAya utpattinA viSe paNa pitAnuM ajJAna jAhera kare che paNa tenA vikalpa prathamanA cAra ja che eTale 63 + 4 = 67 ema badhA maLI bhede ajJAnavAdInA thAya. vaiyikanA 32 bheda che te A pramANe - 1. deva, 2. rAjA, 3. yati, 4. jJAti, 5. vi2, 6. adhama, 7. mAtA, 8. pitA. A ATha jaNanI 1. manathI, 2. vacanathI, 3. kAyathI ane 4. dAnathI sevA-vinaya karavo evuM mantavya vanayikavAdIonuM che. eTale devAdi 8 4 manAdi 4 = 3ra bhaMga thAya, 2010_03 Page #482 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sthAnAMga samavAyAMga:2 kriyAvAdi Adi cAreya viSe jue A mALAnuM 'sacamadhama' pR0 23 thI, ane pR0 174 thI. sa 9. akriyAvAdI: :-- advaita brahmavAdI te ekavAdI. ane zabdAdvaitavAdI paNa ekavAdI hevAya. jagatamAM badhuM vilakSaNa che temAM sAmAnya jevuM kAMI tattva nathI evuM mAnanArA anekavAdI che. AAne ananta nahi paNa parimita mAnI eka vakhata jagatamAMnA badhA jIvA mekSe cAlyA jaze evu mAnanAra te mitavAdI athavA AtmAne aMguSThava mAtra ke cokhAnA dANA jevaDA parimita mAnanAra paNa mitavAdI kahevAya. athavA lAkane mAtra sAta dropa-samudrapramANa mAnave te paNa mitavAditA che. A jagata Izvare nimi`ta karyu che, brahmamAMthI banyuM che ke koI puruSe racyuM che ema mAnanAra te nimitavAdI, saMsAratyAga karI tAmA jevA kaSTadAyaka mAga svIkAravAthI mekSa maLI razake nahi, tapasyAjanya duHkhathI sukha kevI rIte maLe, sukha teA sukhajanya ja hoI zake mATe dehadamana nahi karatAM sukhapUrNAMka rahevu jethI bhaviSyamAM paNa sukha maLe ---- AvuM mAnanAra te sAtavAdI. pratikSaNe vastu nAza pAme che, sava vastu kSaNika ema mAnanAra kSaNikavAdI te samucchedavAdI che. jagatamAM sava niyata ja che--nitya ja che. evu mAnanAra te -- sAMkhya -- niyatavAdI che. cArvAka - nAstikA paleAka nathI ema kahe che. ------ 2010_03 Page #483 -------------------------------------------------------------------------- ________________ devanakAya 1. sAmAnya bAbate devasthiti cAra prakAranI che - 1. keI sAmAnya deva hoya; 2. keI snAtaka deva hAya; 3. keI deva purohita hoya; 4. koI prajavalana deva hoya. [-sthA 248* dezathI ane sarvathI de zabda sAMbhaLe che, rUpadarzana kare che, sugaMdha le che, rasAsvAda le che, sparza kare che, avabhAse che, prabhAse che, vikuNA kare che, paricAranuM kare che, bole che, AhAra le che, tene pariNAve che, vede che ane nirAza kare che. [- sthA0 80] huM samughAta karIne ane karyA vinA ema be prakAre AtmA (devAtmA) avadhi jJAna-dazanathI - 1. adholoka jANe dekhe che, 2. tiryazloka jANe-dekhe che; 3. Urvilaka jANe dekhe che; 4. sapUNaloka jANe dekhe che. 1. sthiti eTale maryAdA. jema manuSyamAM koI rAjA, koI amAtya ema bheda hoya che, tema devamAM paNa che. * 2. manuSyamAM bIjAnA guNagAna gAnA bhATa-cAraNe hoya che, tevI devajAti- te prajavalana deva kahevAya. 449 sthA-29 2010_03 Page #484 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 450 sthAnAMga samavAyAMga 2 huM te ja pramANe vikavaNA karIne ane karyA vinA, avadhijJAna-dazanathI - 1-4. adholAkadine jANendakhe che. -sthA 80 ] $ de traNa vakhate vidyuta kare che - 1. vikrvaNu karatI vakhate; 2. paricAraNa (maithuna) vakhate; 3. kaI zramaNa-brAhmaNane pitAnI trAddhi, yaza, bala, vIryAdinuM darzana karAvavuM hoya tyAre. - hu traNa kAraNe deve meghagarjanA kare che - 1-3. upara pramANe. ' [- sthA0 133] * huM devalokamAM na utpanna thayele deva Icche to paNa manuSyalokamAM zIdhra AvI zake nahi tenA traNa kAraNe che - 1. devenI kAmagamAM mUchita thaI jAya che, 2. manuSyalokano sneha tUTI jAya che ane devakane prema baMdhAI jAya che. 3. te e te devanA kAma mAM phasAI jAya che ke haMmezAM vicAra karyA kare che ke Aje jaIza, kAle jaIza, ema karatAM karatAM jemane mATe te javAnuM hoya, te loke te marI khUTe che eTale tene javApaNuM rahetuM nathI. $ deva Iche te manuSyalokamAM AvI zake tenA traNa kAraNe - 1. devenI kAmagamAM jaladI phasAI na jAya ane tene ema thAya ke manuSyalekamAM mArA dharmAcArya 2010_03 Page #485 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6. devanikAya upAdhyAya, gaNI vagere che jemanA prabhAvathI mane AvI devaddhi maLI che, to have temanI pAse jaI temane namaskAra karuM, temanI sevA karuM, 2. manuSyamAM te jJAnI, tapasvI ane ati duSkara kRtyone paNa karanArA paDyA che te huM temanI pAse jaI temane namaskAra karuM, temanI sevA karuM; 3. manuSyamAM mArAM mAtA, pitA, bhAI vagere sagAMsaMbaMdhIo che; to temanI pAse jaIne hAjara thAuM, jethI mane maLelI devaRddhine teo joI zake. [- sthA. 177] $ deva cAhe to paNa cAra kAraNe manuSyalokamAM zIvra AvI zake nahi - 13. upara pramANe, 4. manuSyalokanI gaMdha dene gamatI nathI. kAraNa, manuSyalokanI gaMdha 405 jana sudhI UMce phelAya che. ane te devone aNagamatI che. $ cAra kAraNe dhAre to deva manuSyalokamAM AvI zake - 1-3. prathama jema; 4. manuSyalokamAM mArA mitro, saMbaMdhIo che jemanI sAthe ema meM nakakI kareluM ke je kaMI paheluM marI devalokamAM jAya, teNe tyAMthI AvI bIjAne bedha Apa. [-sthA323 ] cAra prasarpaka (eka jagyAthI bIjI jagyAe pharanArAM) che- 1. anutpanna leMgenA niSpAdana mATe, 2. pUrvotpana bhege cAlyA na jAya te mATe, 2010_03 Page #486 -------------------------------------------------------------------------- ________________ spara sthAnAM samavAyAMga 2 3. anutpanna sukhanA niSpAdana mATe; 4. Avela sukha cAlyuM na jAya te mATe. [-sthA 339] $ deve pitAnuM cyavana traNa kAraNe jANe che - 1. vimAnAbharaNa niSpabha thaI jAya to 2. kalpavRkSe plAna thAya te 3. pitAnI jelezyA hIna thAya tA. dene uga thavAnA traNa sthAna che - 1. ahA ! A labdhi choDI maravuM paDaze; 2. mAre mAtAnA udaramAM mAtAnuM eja ane pitAnuM - vIrya e bannenA mizraNane AhAra karavo paDaze; 3. aho! azuci garbhamAM rahevuM paDaze. [sthA. 179 ] hu traNanI deve pRhA kare che - 1. manuSyabhava; 2. AyakSetramAM janma; 3. sukulamAM janma. hu dene zeka traNa kAraNe thAya che - 1. zakti hovA chatAM kRta bha nahi; * 2. IhalokanA kAmagamAM Asakta thaI lAMbA kALa sudhI dIkSA pALI nahi; 3. vizuddha cAritra pALyuM nahi. Ama vicArI te paritApa kare che. [-sthA178] 2010_03 Page #487 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6. denikAya 2. bhedo deva pAMca prakAranA che 1. bhavya dravyadeva ( deva thavA yogya ); 2. naradeva - cakravatI'; 3. dhama deva - AcAryAdi; 4. devAdhideva - arihanta; 5. bhAvadeva - vaimAnika vagere. 43 [-sthA0 401 deva cArara prakAranA che. 1. bhavanavAsI; 2. vAnabyutara; 3. kaiAtika; 4. vimAnavAsI. [-sthA. 257] (1) bhavanapati 1. asurakumAra, 2. nAgakumAra; 3. supakumAra; 4. vidyutakumAra, pa. agnikumAra; 6. dvIpakumAra, 7. udadhikumAra; 8. dizAkumAra; 9. vAyukumAra; 10. stanitakumAra, [-sthA. 736] daza bhavanapati devAnAM daza caityavRkSa che 1. azvattha; 2. zaktipa; 3. zAlmalI; 4. khara; 5. zirISa; 6. dudhiva'; 7. vastula; 8. palAza; 9. vapra; 10. `ikAra. [-sthA. 736] _2010_03 1. je ve! marIne deva thayAnA hAya te. 2. A bhede bhAdevanA samajavA, attara nikAcamAM devanA bhede A pramANe noMdhelA che 1. cAtumahArAjika, 2. tAtisa, 3. cAma, 4. tusita, 5. nimmAnarati, 6. paranismitavasatti, 7. brahmakAcika 9. tagttattara. -- aguttara0 11. 12. Page #488 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 54 sthAnAgasamavAyAMgaH 2 vidyutakumArImAM cAra mahattarikA (pradhAna) che - 1. citrA, 2. citrakanakA, 3. zahera; 4. saudAminI. [- sthA. ra59] vighukumArImAM 6 pradhAna che - 1. AlA, 2. zakA; 3. zaherA, 4. saudAminI, pa. IndrA, 6. ghanavidyutA. " [- sthA. pa07] dizAkumArIomAM cAra pradhAna che - 1. rUpa; 2 rUpAzA, 3. surUpa; 4. rUpavatI. [-sthA 259] dizAkumArIomAM cha pradhAna che - 1. rUpA; 2. rUpAMzA3. surUpa; 4.rUpavatI; pa. rUpakAtA; 6. rUpaprabhA. [[- sthA. pa07] vAyukumAranA cAra bheda che - - 1, kAla; 2. mahAkAla; 3. velamba; prabhajana. [- sthA0 256] asurakumAranA prAsAde aDhIse jana UMcA che [-sama0 103] (2) paramAdhArmika $ para dhArmika padara che - 1, aM; 2. aMbariSa; 3. zyAma; 4. sabala; 5. rudra, 6. upadra; 7. kAla; 8. mahAkAla; 9; asipatra; 10. 1. paramadhArmikane bhavanapatimAM ja gaNavA joIe. 2010_03 Page #489 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6. devanikAya dhanu; 11. kuMbha; 12. vAluka; 13. vitaraNa; 14. kharasvara; 15. mahAghoSa. [-sama 15] (3) vANavyaMtara $ vANavyaMtaranA ATha prakAra che - " 1. pizAce 2.bhUta3. yakSo, rAkSasa, pa. kinnare; 6. kiMguruSe; 7. mahera: 8. gadha. zuM A ATha vANavyaMtaranAM ATha cityavRkSe che te nIce pramANe - 1. pizAcenuM kadaMba; 2. yakSenuM vaDa; 3. bhUtAnuM tulasIvRkSa; 4. rAkSasanuM kaMTaka; 5. kinnaranuM azoka; 6. kiparuSanuM caMpaka; . bhuja(mahAraga)nuM nAgavRkSa; 8. gaMdharvonuM kendraka. [-sthA 654] vANuvyaMtaranAM cityavRkSa ATha jana UMcAM che. [-sama- 8] vANuvyatara devenI sudharmA sabhA nava jana UcI che. [-sama0 9]. (4) jatiSkaLa lokAMta (svayaMbhUramaNa samudranI jagatI jyAM leka pUro thAya che ane aleka zarU thAya che) ane jAtizcakanuM aMtara 1111 jana che. ane (lokamadhyanA) meruthI ticikanuM aMtara 11ra1 jena che. [- sama0 11] 1. juo prakaraNane aMte TippaNu naM. 1. 2010_03 Page #490 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jAka sthAnAM samavAyAMga 2 tiSI deve pAMca prakAranA che - cadro; 2. sUryo; 3. graho, 4. nakSatro, 5. tA .1 [-sthA 401] ja. caMdra-sUrya manuSyakSetramAM dakSiNArdha bhAgamAM 66 caMdranI prabhA che, hatI, ane haze; tathA 66 sUrya tape che, tapyA che, ane tapaze. [- sama 66 ] kAloda samudramAM 42 caMdra ane ra sUrya hatA, che, ane haze. [-sama0 42] puSkarAmAM 72 sUrya ane 7ra cadranuM astitva hatuM, che, ane haze. [-sama0 kara] caMdra tema ja sUryane 88 grahano parivAra che. [-samaya 88 ] A ratnaprabhA pRthvInA samataLathI 800 ejana UMce sUya bhramaNa kare che. [- sama0 111; -rathA 655] 1. ahIM jaNAvelA krama pramANe ja A pAMca prakAranA devanI gatinuM pramANa uttarouttara vadhAre samajavuM ane temanI RddhinuM pramANa kramaza: ghaTatuM samajavuM. AkhA jyotizcakamAM sUrya sivAyanA jeTalA jatiSI che, te badhA caMdrane ja parivAra gaNAya che. caMdra ane sUrya e be jayotiSInA chadro che. temAM paNa mukhya caMdra hovAthI bAkIne badho parivAra tene ja gaNAya che. eTale graho 98, 28 nakSatro, ane 66975 keTakeTI tArA A badhA ekalA caMdranA AjJAnuvatI manAyA che. gauNapaNe e sUryane paNa parivAra gaNAya. 2. juo prakaraNane aMte TippaNa naM. ra. 3. nAma mATe juo AgaLa naM. 3, vi0 2-14 2010_03 Page #491 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6. devanikAya 4pa7 jabudvIpamAM adholoka ane UdhvalikamAM maLIne sUryo 1900 ejana pramANa kSetrane tapAve che. [-sama- 19] zuklapakSane caMdra pratidina dara bhAgara jeTaluM vadhe che ane kRSNapakSano cadra teTalo ja pratidina ghaTe che. [- sama0 62] dhava rAhu kRSNapakSanA paDavAthI mAMDIne amAsa sudhI pratidina caMdranI lazyAnA paMdaramA bhAgane DhAMkato jAya che - jemake paDavAne divase ja bhAgane, bIjane divase teTalA ja bIjA bhAgane - ema karatAM karatAM amAsane roja saMpUrNa caMdrane DhAMkI de che.? [-samara 15] jabudvIpamAM sUryamaMDalonI saMkhyA 6pa che. [-sama0 65] niSadha parvatamAM 63 sUryamaMDala che. nIlavaMta pavatamAM paNa teTalAM ja che. [-sama0 63] 1. juo prakaraNane aMte TippaNa naM. 3. 2. juo vigata mATe prakaraNane aMte TippaNa naM. 4. 3. ahIM caMdranA 15 bhAga kalpavA eTale pratyeka bhAgane rAhu pratyeka divase Avarato jAya te paMdara divase jyAre amAsa Ave tyAre paMdara bhAga AvarAI jAya; tethI te divase saMpUrNa caMdra DhaMkAI jAya. e bhagavatI sAra' pR. 608. 4. maMDaLanI samaja mATe juo prakaraNane aMte TippaNa naM. 5. 5. niSadha parvata merunI dakSiNamAM pUrva-pazcima jaMbudvIpanI jagatI sudhI laMbAyelo che. eTale jaMbudviIpamAMnAM 65 maMDaLamAMthI be maMDaLe ke je jagatI upara Ave che, te sivAyanAM bAkInAM 63 maMDaLa niSaghaparvata upara Ave. te ja pramANe nIlavaMtanuM paNa samajavuM. 2010_03 Page #492 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 58 sthAnAMga samavAyAMga: 2 sUryamaMDalane viSka bha jana pramANa che. [- samara 48] sUyamala eka janamAM 23 ejana bhAga jeTaluM ochuM che. [-sama0 13] sUya pratyeka maMDaLane damuhUtamAM pUruM kare che. - samara 60] jyAre sUya sava bAhya maMDaLamAM bhramaNa kare che, tyAre ahIMnA manuSyane 31831 jana pramANu dUra rahyo dekhAya che.* [-samara 31] jayAre sUrya savabAho maMDaLathI trIjA maMDaLamAM bhramaNa karatA hoya che, tyAre ahIM rahelA manuSyane 33 hajAra janathI kaMIka che dUra rahyo dekhAya che." [-sama0 33 ] 1. sUrya vimAna jeTaluM paheluM teTale ja maMDaLane vijhaMbha - pahoLAI che. sUrya vimAna jeTaluM kSetra rekIne bhramaNa kare che teTale maMDaLane vidhvaMbha kahevAya. 2. eka jananA 61 bhAga karIe, temAMthI 48 bhAga jeTalo maMDaLane viSkabha bAda jatAM bAkI 13 ekasaThiyA bhAga vadhe teTaluM maDaLanuM pramANa yojanathI ochuM gaNAya. 3. vigata mATe juo prakaraNane aMte TippaNa naM. 6. 4. vigata mATe juo prakaraNane aMte TippaNa na. 7. 5. jaMbuddhIpaprajJaptimAM 32001 6 ane yajananA sAThiyA bhAganA 61 bhAga karI temAM ra3 bhAga - ATaluM batAvyuM che. mATe kiMciMta nyUnane artha eka hajAra yojana jeTaluM nyUna samajavuM. 2010_03 Page #493 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6. devanikAya 459 jyAre sUrya sarvAbhyaMtara maDaLamAM bhramaNa kare che tyAre ahIM rahelA dekhAya che. rahelA manuSyane 47263rlR caiAjana dUra rahyo [ -sama0 47 ] e AbhyaMtara maMDalamAM (sUrya jyAre bhramaNa karatA hAya tyAre) Adi muhUta mAM 96 AMgaLa pauruSI chAyA hAya che.1 [-sama0 96] uttaranuM ( sarvAbhyatara ) prathama sUryamaMDaLa 99 hajAra ceAjanathI vadhAre lAMbu paheALu che. dvitIya ane tRtIya maMDaLa paNa 99 hajAra janathI vadhAre lAMbuM-paheALu' che.ra [ - sama0 99 ] - uttarAyaNagata ( sarvAbhyaMtara maMDalamAM pravezelA) sUya ra4 AMgaLa pauruSI chAyA karIne pAza vALe che. [ "sama0 24] zrAvaNa zukalA sAtame4 sUrya 27 AMgaLa pauruSI chAyA karIne divasanA kSetrane ochuM karatA rAtrIkSetrane vadhAre che; arthAt tyAra pachI divasa TUMkA thAya che ane rAtrI vadhe che. [ "sama0 27] 1. juo prakaraNane aMte Tippa naM. 9. 2. vigata mATe jIe prakaraNane aMte TippaNuM na. 9, 3. ahIM zaMkune eka hAthanuM rAkhavuM, ema TIkAkAra kahe che. evA zakunI jyAre 24 gula chAyA paDe, tyAre samajavuM ke sUrya have sarvAbyatara maMDaLamAMthI pAA vaLIne dvitIyamAM praveze che. 4. ASADha pUrNimAe sthUla gaNatarIe chAcA 24 AMgaLa hAya, sAta divasamAM lagabhaga eka AMgaLa jeTalI chAcA vadhe, jethI zrAvaNa suda 7me 21 divasamAM 3 AMgaLa vadhavAthI 27 AMgaLa thAya. paNa nizcita gaNatarI karatAM tA ka*sakrAMtithI ra1mA divasa upara gheADuM vadhAre thAya tyAre 27 AMgaLa chAcA thAya. _2010_03 Page #494 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sthAnAMga samavAcAMga 2 caitra ane Aso mAsamAM sUrya eka vakhata 36 AMgaLa pauruSI chAyA kare che 460 kAtaka (vaizAkha ) kRSNA sAtamera pauruSI chAyA kare che. [ -sama. 37] kAka ane phAgaNanI pUname sUrya 40 AMgaLa pauruSI chAyA kare che. [sama0 36 ] sUrya 37 AMgaLa [-sama. 40] jabudvIpanA sUryAM jaMbudrIpamAM 180 caiAjana avagADIne sarvAbhyatara ma`DaLe uyane pAme che. [ -sama. 80 ] pravezatI ane nIkaLatI vakhate ema vAra sUryane bhramaNa karavuM paDe evAM 182 maDaLe! jaMbudrIpamAM che.pa [ -sama0 82 ] 1. A divasa te ane mAsanI pUrNimA. vAratavamAM te meSa saMkrAMti ane tulA saMkrAMti divase 36 AMgaLa chAyA hoya. 2. chApela pustakamAM kAka mAsa rASTra che. paNa tyAM TIkAnusAra ane vAstavamAM paNa vazAkha joIe. kAraNa, jo caitranI pUNi'mAmAM uparyukta ullekhAnusAra 36 AMgaLa hoya, teA sAta divasamAM eka AMgaLa vadhatAM vaizAkha suda 7me 37 AMgaLa thAya. 3. TIkAkAra kahe che ke, vaizAkha pUrNimA evA pATha khoTA samajavA. peSa pUrNimAe 48 AMgaLa chAyA hevAnuM sUtro jaNAve che. tyAra pachI mAdhamAM 4 ane phAgaNamAM 4 ema ATha AMgaLa AchA thAya. eTale phAgaNanI pUname cha AMgaLa rahe. vaLI upara kahyA mujaba AseAnI pUname 36 AMgaLa chAyA heya te temAM cAra AMgaLa umeratAM kAka pUname 40 AMgaLa maLI rahe. 4. jIe prakaraNane aMte TippaN na, 10. 5. jIo prakaraNane aMte TippaN na, 11. 2010_03 Page #495 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6. devanikAya 41 ceAthA caMdra saMvatsaranI hemaMtaRtunA 71 divasa vItye sUrya sabAhyamaMDaLathI AvRtti zarU kare che; arthAt dakSiNAcanathI nivRtta thaI uttarAyaNamAM vicare che.1 [ ~sama. 71 ] hu uttarAyaNathI nivRtta thayeleA sUrya dakSiNAyananA prathama maDalathI laI ne 39mA male chU muhUta jeTaluM divasakSetra AchuM karI teTaluM ja rAtrIkSetra vadhAre che. hu te ja pramANe dakSiNAyanathI nivRtta thayela sUya prathama maDalathI laI ne 3lme maDale teTaluM ja rAtrIkSetra AchuM kare che ane teTaluM ja dinakSetra vadhAre che. [ - sama. 78 ] leAmAM prathamanA cha mAsamAM sarvAtmya tara maDalathI khAdyama (dakSiNAyana) gati karatA 44mA male pahoMce che, tyAre sUya 1. pAMca varSoMnA eka cadrayuga. temAM prathamanAM be va cadrasa vatsara che. trIjI abhivardhita savatsara che, ceAthu ca'sa'vatsara che. ane pAMcamuM abhivRdhdhi ta saMvatsara che. ahI cAthu caMdrasavatsara prastuta che. tenI hemaMtaRtu mAgasarathI zarU thAya. ( pUrNimAnta mahinA hAvAthI mAgasara kRSNapratipadAthI mahinA ese ) ane eka caMdramAsanA 29 divasa gaNatAM tenA 7ra divasa mAha mAsanI kRSNa teraze pUrA thAya ane te ja divase te uttarAyaNa zarU kare che. 2. samastRta mATe jIe prakaraNane aMte TippaN na, 12. 3. vaSa~nI zarUAta dakSiNAyanathI thAya che eTale prathamanA cha mAsa dakSiNAyananA ane bInta cha mAsa uttarAyaNanA gaNavA. pratyeka divase pratyeka maMDale dakSiNAyana vakhate ? mukhta jeTaluM dinamAna 18 mu pramANa dinamAnamAMthI ghaTatuM hAvAthI 44mA maDale 442 = 88 eTale - muhUta jeTaluM nimAna ghaTaze ane teTalI ja rAtrI vadhaze. bIjA cha mAsa pramANa uttarAyaNamAM te ja hiMsAme dinamAna vadhe che ane rAtrImAna ghaTe che. 2010_03 - Page #496 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 46ra : sthAnAMga-samavAyAMga 2 tyAM divasanA bhAgane 6 muhUrta eTale ocho karI rAtrIne teTalI ja lAMbI karate bhramaNa kare che. - bIjA cha mAsamAM jyAre sarvabAhyamaMDalathI sarvAtyaMtara maMDala tarapha (uttarAyaNa) gati karato hoya che tyAre ja me maMDale rAtrinA bhAgane phUla muhUrta jeTaluM ochuM karI divasane bhAga teTalo ja vadhArata bhramaNa kare che. simara 88] sUya savabAhya maMDala tarapha jato hoya ke sarvAtyaMtara maDala tarapha AvatuM hoya, tyAre 3 mA maMDalamAM samAna evAM divasa rAtane viSama banAve che.1 [sama0 93] prathamanA cha mAsamAM jyAre sUrya dakSiNAyana gati karato hoya che, tyAre almA maDalamAM dUpha mutapramANa jeTaluM dinamAna ghaTADI rAtrimAna teTaluM ja vadhAre che. ane bIjA cha mAsamAM jyAre te uttarAyaNa gati karate heya che tyAre 49 mA maMDale teTaluM ja rAtrimAna ghaTADI teTaluM ja dinamAna vadhAre che. [samaya 98] 1. ahI 93muM maMDala kahyuM che te sarvAtyaMtara maMDalane dakSiNacananuM prathama tathA sarvabAhyane uttarAyaNanuM prathama maMDala gaNIne kahyuM che. anyathA dakSiNAyana tathA uttarAyaNa sarvabAhya tathA sarvAtyaMtara maMDalane vajIne gaNAtAM hevAthI e 93muM nahi paNa 992muM maMDala kahevAya che. e 9ramAM maMDalanA ardhabhAge sUrya hoya che tyAre rAta ane divasa sarakhAM eTale ke 15 - 15 muhuta pramANa hoya che. 2. pratyeka maMDale muhurta pramANa vadha-ghaTa thatI hovAthI 49mAM maMDale 4942 = 98 eTale 6 muhUrta pramANa ghaTa vadha thAya. 2010_03 Page #497 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 463 6. devanikAya sUryamaMDalane jananA ekasaThiyA bhAgamAM vibhAjita karIe te samAMza che. te ja pramANe caMdra maMDaLa vi.2 [-sama0 61] . nakSatra jabudvIpamAM pa6 nakSatre caMdranA vegamAM prakAze che. [- samapa6] kRttikA nakSatra caMdranA sarvabAhya maMDalathI gaNatAM dazamAM caMdramaMDalamAM bhramaNa kare che. ane AtyaMtara, caMdramaMDalathI gaNatAM dazamA caMdramaDalamAM anurAdhA bhramaNa kare che. [- sthA. 780] abhijitane choDIne bAkInAM ra7 nakSatrathI ja budvIpamAM vyavahAra cAle che.* [- samaya ra7] 1. jananA ekasaTha bhAga karIe to tevA 48 ekasaThiyA bhAga (8) barAbara te sUryamaMDalano vikalpa hevAthI te samAMza kahevAya che. viSamAMza nathI. 2. caMdramaMDalane vijhaMbha | jana sevAthI te paNa samAMza che. ahIM e khyAla rAkhavo joIe ke sUryanI jema badhA maLI 184 maMDaLo caMdrane nathI paNa mAtra 15 che. baMnenuM cArakSetra to 510 jana pramANa sarakhuM ja che. sUryanAM jaMbudviIpamAM 65 maMDaLe ane bAkInAM lavaNasamudramAM che. paraMtu caMdranAM mAtra pAMca ja maMDaLa jaMbumAM ane daza lavaNamAM che. sUryamaMDalanA aMtarAnuM mApa be jana che, jyAre caMdramaMDaLanA aMtarAnuM mApa 3pa thI kAMI vadhAre che. 3. juo prakaraNane aMte TippaNa naM. 13. 4. caMdra maMDaLanI sAthe abhijita nakSatrano yoga svalpakAlIna hovAthI vyavahAramAM tenI gaNatarI nathI karAtI. A vAta jaMbudvipa pUratI ja samajavI; dhAtakIkhaMDamAM tema nathI. 2010_03 Page #498 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sthAnAM samavAyAMga 2 abhijita nakSatra 9 muhUtathI kAMIka vadhAre caMdra sAthe dhogamAM rahe che. [-sthA0 669,-sama0 9 ] badhAM nakSatronA caMdra sAthenA veganuM kSetra saDasaThiyA bhAga karIe te samAze che. [-samA 67] huM jyotirmendra caMdra sAthe agrabhAgamAM saMpUrNakSetre 30 - 30 muhUrtano yoga nIcenAM nakSatrone che - 1. pUrvAbhAdrapadA, 2. kRttikA, 3. maghA;4. pUrvAphAlganI; 5. mUla; 6. pUrvASADhA. huM ane rAtrInA bhAgamAM ardhakSetramAM 15-15 muhartane yoga nIcenAM chane che - 1. zatabhiSa; 2. bharaNI; 3 Adra, 4. azleSA; 5. svAtI; 6. jyeSThA. huM ane A nIcenAM nakSatrone agra ane pazcAtu bane bhAge 45 muhUta sudhI deDhA kSetramAM caMdra sAthe yoga che 1. rohiNI; 2. punavasu, 3. uttarAphAlganI . vizAkhA; 5. uttarASADhA; 6. uttarAbhAdrapadA. [-sthA 517 -sama0 45-sama0 15] 1. ThIka gaNatarI pramANe 9 muhUrta ane muhUrtane pha bhAganA (bAruThiyA bhAganA) 67 bhAga karIe to temAMnA pa6 bhAga= 9. muhUrta. 2. samAnatI mATe juo prakaraNane aMte TippaNa naM. 14. 2010_03 Page #499 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 45 6. devanikAya A abhijitAdila sAta nakSatro pUrvArika che - 1. abhijita; ra. zravaNa 3. dhaniSThA, 4. zatabhiSakupha pa. pUrvAbhAdrapadA, 6. uttarAbhAdrapadA, 7. revatI. [-sthA 589] kRttikAra Adi sAta nakSatro pUvadvArika che. [- sama0 7) azvinI Adi sAta nakSatro dakSiNadvArika che - 1. azvinI, 2. bharaNI, 3. kRttikA, 4. rohiNI; 5. mRgazIrSa 6. Adra; 7. punarvasu. ( [-sthA pa89] maghAra Adi sAta nakSatro dakSiNadvArika che. [-samaya 7] puSyAdila sAta nakSatro pazcimaDhArika che - 1. puSya, 2. azleSA: 3. maghA, 4. pUrvAphAlganI, pa. uttarAphAlganI; 6. hasta; 7. citrA. [-sthA pa89] anurAdhAra Adi sAta nakSatro pazcimadvArika che. [- samaga 7] svAtI Adi sAta nakSatro uttaradvArika che - 1. svAtI; 2. vizAkhA; 3. anurAdhA; 4. yeSThA; 5. mUla; 6. pUrvASADhA7. uttarASADhA. [- sthA0 589] dhanikhAra Adi sAta nakSatro uttaradvArika che. [-samaya 7] 1. kayuM nakSatra kayA dvAranuM che temAM cha matabhedo che; ane te caMdraprajJaptimAM batAvyA che. tyAM je mata che te ahIMnA jevo ja che. 2. caMdraprajJaptimAM matAMtara tarIke varNavelA samavAyAMganA A matane TIkAkAra abhayadeva laukika mata hevAnuM jaNAve che. sthA-30 2010_03 Page #500 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - sthAnAMgansamavAyAMga: 2 A ATha nakSatro caMdrane sparze che- 1. kRttikA, 2. rehiNa3. punarvasu, 4. maghA; 5. citrA; 6. vizAkhA; 7. anurAdhA 8. jayeSThA. -sthA 656; -sama0 8] A nava nakSatrone vega caMdranA pazcAdabhAgamAM thAya che- 1. abhijita; 2. zravaNa 3 dhaniSThA, 4. revatI, 5. azvinI, 6. mRgazIrSaka . puSya 8. hasta; 9 citrA. [-sthA 694] abhijitAdi nava nakSatro uttaramAM rahyAM rahyAM dakSiNamAM rahelA caMdra sAthe dezamAM Ave che - 1. abhijita; 2. zravaNa; 3. dhaniSThA, 4. zatabhiSaka; pa. pUrvAbhAdrapadA, 6. uttarAbhAdrapadA, 7. revatI; 8. azvinI 9. bharaNuM. [-samaya 9; - sthA0 669] daza nakSatra jJAnanI vRddhi kare che - 1. mRgazIrSa, 2. A 3. puSya, 4. pUrvAbhAdrapadA, 5. pUrvAphAlganI; 6. pUrvASADhA; 7. mUla; 8. aSA ; 9. hasta; 10. citrA. [-sthA 781; - samaya 10 ] 1. arthAt caMdra temanI vacce thaIne nIkaLe che ane temane caMdra sAthe uttaramAM ane dakSiNamAM paNa yoga che. 2. caMdra AgaLa nIkaLI jAya eTale tenA pAchaLanA bhAge yoga thAya che. ahIM paNa eka matAMtara TIkAkAra TAMke che jemAM prastuta nava nakSatronA nAmamAM bheda che. 2010_03 Page #501 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 47 6. devanikAya ja. graha [ graho 8 che; paNa jaMbudvIpamAM caMdra be hoI pratyekane 88-88 hevAthI badhA maLI jaMbudvIpamAM 176 graha che. samabhUtaLathI 888 yojana UMce graho che ane tyAMthI UMce 12 jana payata AvelA che.] zuka mahAgraha pazcimamAM udaya pAme che ane 19 nakSatro sAthe bhramaNa karIne pAcho pazcimamAM ja asta thAya che. - sama0 19] zuka mahAgraDanI nava vIthio - kSetravibhAge che - 1. hayavIthi, 2. gajavIthi 3. nAgavIthi; 4. vRSabhavI thi; 5. govIthi; 6. uragavIthi; 7. ajavIthi 8. mRgavIthi; 9. vaizvAnaravIthi. [- sthA. 699] tAraka graha cha che - 1. zukra grahanA bhramaNakSetranA nava bhAga kalpIne temane vyavahAra khAtara judAM judAM nAma ApyAM che. te pratyeka vibhAge sAmAnya rIte traNa traNa nakSatro hoya che. granyAMtaramAM hayavIthinuM nAmAMtara airAvatavIthi paNa che. jyAre zukra graha prathamanI traNa vIthimAM vicarate hoya che, tyAre vRSTi bahu ja thAya che ane auSadhio sulabha thAya che tathA dhananI vRddhi thAya che. bIjI traNa pazusaMjJaka vIthiomAM jyAre zukra graha vicarato hoya che tyAre dhAnyAdi madhyama pramANamAM thAya. ane aMtima traNamAM vicarato hoya, tyAre lekane pIDAkArI bane che. 2. tArA jevA AkAranA graho te tAraka grahe. TIkAkAra jaNAve che ke je lokamAM caMdra sUrya ane rAhu Adi 9 graha jaNAya che paNa caMdrAdi traNa tArA jevA AkAranA na hovAthI te sivAyanA bAkInA cha ahIM tAraka graha batAvyA che. 2010_03 Page #502 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * * thAnAMgasamavAyAMga: 2 1. zuka; 2. budha, 3. bRhaspati . aMgAraka (maMgaLa); 5. zanaizcara; 6. ketu. [-sthA 481] 9. tAre nakSatronA tArA nIce pramANe che - nakSatra tArA sthaLa abhijita 3 sama0 3, sthA0 rara7 zravaNa samaya 3, sthA. 27 dhaniSThA sama, 5, sthA473 zatabhiSak 100 sama0 100 pUrvAbhAdrapadA 2 sama2, sthA0 110 uttarAbhAdrapadA 2 sama0 2, sthA0 110 revatI sama0 3ra azvinI sama, 3, sthA0 227 bharaNuM sama0 3, sthA0 rara7 kRttikA sama0 6, sthApa39 rohiNI sama, 5, sthA0 473 mRgaziraH sama0 3, sthA. rara7 Adra sama0 1, sthA. pa5 punarvasu samaya 5; sthA0 473 puSya sama0 3, sthA. rara7 azleSA sama0 6, sthA0 pa39 maghA sama0 7; sthA. pa89 pUrvAphAlganI 2 sama2, sthA) 110 uttarAphAzunI 2 . sama. 2, sthA0 110 hasta sama, 5, sthA0 473 h h h m ` h mh t bh m 0 m 2010_03 Page #503 -------------------------------------------------------------------------- ________________ citrA svAti vizAkhA anurAdhA jyeSThA mUla pUrvASADhA uttarASADhA 1 11 5. devanikAya sama 1, sthA pa sama 1, sthA. papa sama0 5, sthA0 473 sama0 4, sthA0 386 sama0 3, sthA0 227 sama0 11 sama 4, sthA0 386 sama 4, sthA0 386 revatIthI jyeSThA sudhInAM nakSatronA tArA 98 che. 1 [sama. 98] 49 ratnaprabhA pRthvInA samataLathI 900 yojana UMce tArA bhramaNa kare che. [samaH 9; sthA. 670; --sama0 112] traNa kAraNe tArA svasthAnathI calita thAya 1. vikriyA vakhate; 2. maithuna mATe; 3. eka sthAnathI khIje javA mATe. [sthA. 133] (5) vaimAnika devA -- vaimAnika dezanA mukhya be bheda che!-- saudharmAdi khAra kalpamAM utpanna thanArA kalpe papatra; ane e mAra devalAkanI uparanAM 9 traiveyaka ane pAMca anuttara vimAnAmAM 1. 98 kathA che paNa gaNatAM 90 thAya che. _2010_03 Page #504 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 470 sthAnAMga samavAyAMga: 2 utpanna thanArA te kalpAtIta. kalpanA devAmAM nAnA-moTAne bhAva hoya che tathA tee amuka kAraNe manuSyalokamAM paNa Ave che, jyAre kapAtItanA badhA devo ahemendra che. teone keInI AjJAnuM pAlana karavAnuM hotuM nathI. teo manuSyalokamAM mRtyu pahelAM kadI AvatA ja nathI. vizeSa, mATe juo tatvArthasUtra 4.17-28] 1. vimAnanA prastara ane vimAnanI saMkhyA che A cAra nIcalA ka5 adhacaMdrAkAre che- 1. saudhama, 2. IzAna, 3. sanaskumAra, 4. mAhendra, $ A vacalA cAra kalpa pUrNa caMdrAkAre che- 1. brahmaleka; 2. lAMtaka; 3. mahAzuka; 4. sahasAra. $ A upalA cAra kapa adhacaMdrAkAre che. 1. Anata; 2. prANata; 3. AraNa; 4. aSNuta. [-sthA0 383] $ vimAnika devAnA vimAnanA badhA maLI 62 prastara che.' huM saudharma ane IzAnanA prathama prastare AvalikAmAM pratyeka dizAmAM dara vimAne che. [- samara 62 ] saudharma ane IzAnanA badhA maLI 13 prastara che. [-sama- 13 brahmaleka kalpane cha prasta che. [-sthAva pa16] 1. vigata mATe jue prakaraNane aMte TippaNu naM. 15. 2, 5 na. 16. 2010_03 Page #505 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6. devanikAya raiveyaka vimAnanA prastara traNa che - 1. nIcalA raiveyakane prastara; 2. madhyama greveyakano prastara; 3. uparanA veyakano prastara. (1) nIcalA saiveyaka prastaranA traNa bheda - 1. sauthI nIcenAM vimAnane prastara; 2. madhyanAM vimAnano prastara; 3. uparanAM vimAnano prastara. (2) madhyama greveyaka prastaranA traNa bheda- 1. sauthI nIce prastara; 2. madhyane prastara; 3. upara prastara. (3) uparanA raiveyakanA prastaranA traNa bheda- 1. sauthI nIceno prastara; 2. madhyano prastara; 3. uparane prastara. [-sthA0 232] caiiveyakanA prastara nava che. -sthA685] badhAM maLI vimAne 8470ra3 che. [-sama 84] 1. puruSAkAra lekanA grIvAsthAne hevAthI nava vimAne priyaka kahevAya che te A - (1) sudarzana, 2. sapratibaddha, 3. manerama, 4. sarvabhadra, 5. suvizAla, 6. sumanasa, 7. saumanasa, 8. priyaMkara, 9, Aditya. A nava greveyakane traNa trikamAM vaheMcI nAkhavAmAM Ave che-adhastana, madhyama ane uparitana, e trikane lakSIne ahIM pratono vibhAga vaLyA che. 2010_03 Page #506 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ka72 sthAnAMga-samavAyAMga: 2 [te A pramANe -] saumanAM 3ra lAkha vimAne che. sama0 32 IzAnanAM 28 lAkha vimAne che. sama0 28 mAhendraka5nAM 8 lAkha vimAne che. sama0 131 lAMtakanAM 50 hajAra vimAne che. sama0 50 mahAzukanAM 40 hajAra vimAne che. sama0 40 sahaskAra ka5nAM 6 hajAra vimAno che. sama0 119 AraNa ka9yanAM 150 vimAna che. azruta kalpanA 150 vimAne che. sama0 101 ANata-prANutanAM 400 vimAne che. sama, 106 nIcalA raiveyakanAM 111 vimAne che. samaya 11 UdevalokamAM 5 anuttara vimAna che te A - 1. vijaya; 2. vijayata, 3. jayaMta; 4. aparAjita; pa. sarvArthasiddhi. -isthA. 451] saudharma (3ra lAkha), IzAna (28 lAkha), ane brahmaloka (4 lAkha) nAM sarva maLI 64 lAkha vimAne che. [-sama0 64] saudhama (3ra lAkha) ane IzAna (28 lAkha)nAM sarva maLI vimAne 60 lAkha che. [-sama0 60] zakAdi ATha devendrone pharavA mATenAM pAriyAnika A ATha vimAne che-- 1. ahIM sUtramAM jeTalAnI saMkhyA batAvI che, tene saMgraha ekasAthe karyo che. jenA viSe sUtramAM nathI te devalokanAM vimAnanI saMkhyA mATe juo TippaNa 16 mAM. 2010_03 Page #507 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6. devanikAya 473 1. pAlaka; 2. puSpaka; 3. saumanasa; 4. zrIvatsa, pa. nandAva; 6. kAmakama; 7 prItimanA; 8. vimala. * [-sthA 644] zakAdi daza InadrAnAM pharavA mATenAM A daza pAriyAnika vimAna che - 1-8. pAlaka yAvatuM vimala 9 mane rama; 10. sarvatobhadra. [-sthA. 769] saudharma vataMsaka vimAnanI haraeka dizAmAM dipa bhauma che. [-sama0 65] thA. lekAMtika deva sanakumAra ane mahendrakalpanI upara AvelA brahmaloka vimAnanA rijha vimAnanA prastaranI nIce akhADA jema samarasa AkAranI ATha kRSNarAji che. temAMnI be pUrvamAM, be dakSiNamAM, be pazcimamAM ane be uttaramAM che. 1. A vimAna idranA nivAsa mATenuM che ane te saudharma devalokanA 13 mA prataramAM dakSiNa dizAnI madhyamAM AveluM che. 2. nagarAkAranAM vizeSa sthAne. 3. temanI vizeSa mAhitI mATe juo prakaraNane aMte TippaNa naM. 17. 4. ahIM ADene samarasa kahI che tene artha mAtra eTale ja samaja ke te goLa nathI. kAraNa AgaLanA pATha parathI samacorasa mAtra AtyaMtara cAra ja rAji hevAnuM jaNAvyuM che; ane be jaNa tathA bIjI be trikoNa hevAnuM jaNAvyuM che. 5. dvApa samudronA kramamAM asaMkhyAtamA evA aNavara samudramAMthI UMce AkAzamAM tamaskAya phelAya che. e tamarakAcamAM A ATha rAjie che. eTale ke te te AkArane kRSNa pradeza che. . 2010_03 Page #508 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34 * ane dakSiNa Ai eka che sthAnAMgasamavAyAMga: 2 temAM pUrvanI AtyaMtara rAji dakSiNanI bAhya rAjine, dakSiNanI atyaMtara rAji: pazcimanI bAhya rAjine, pazcimanI AtyaMtara rAji uttaranI bAhyAne, ane uttaranI AtyaMtara rAji pUrvanI bAhyane aDelI che. temAM pUrva ane pazcimanI bAhya jio paNa tathA uttara ane dakSiNanI bAhya rAjio trikaNa cheane bAkInI cAre Abhyatara rAjie catuSkoNa che. e ATha kRSNarAjionAM nAma nIce pramANe che - 1. kRSNarAji; 2. megharAji; 3. maghArAji; 4. mAghavatI, pa. vAtaparighA; 6. vAtaparikSebha; 7. devaparighA; 8. devaparibha. e ATha rAjionI vaccenA khAlI bhAgamAM ATha lokAntika devenAM vimAne che, te nIce pramANe - 1. arci, 2. arcimAli; 3. vairecana 4. prazaMkara; 5. caMdrAbha; 6. sUryAbha; 7. supratiSThAbha; 8. anyarcAbha. e ATha lokAntika vimAnamAM ATha prakAranA deva che - 1. sArasvata; 2. Aditya; 3. vahina; 4. varuNa; pa. gardatAya; 6. tuSita; 9. avyAbAdha; 8. anyacara e devonI sthiti ATha sAgarepama che [- sthA0 623] 1. tatvArtha0mAM ene badale aNu nAma che. 2. prastuta sUtramAM ATha lokAMtika deva batAvyuM che. paNa navamasthAnamAM AmAM eka riSTa umerIne nava lokAMtika batAvyA che. tattvArtha0mAM riSTane sthAne kavacit ariSTa e pATha paNa maLe che. vaLI anyacanA sthAnamAM mata e pATha ja maLe che. tattvArthasUtramAM kyAMI anyarcanuM nAma ja nathI. keI tattvArthasUtrapAThamAM mat vaIne mAtra ATha ja lokAtika gaNAvyA che. 2010_03 Page #509 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6. devanikAya devanikAya nava-che- 1-8. sArasvata yAvat anyarcA 9. riSTa. avyAbAdha deve nava che ane 900 deve temanA parivArabhUta che. acaMde nava che ane temanA parivArabhUta deva 900 che. riSTa deva 8 che ane temanA parivAranA deve 900 che. [-sthA 684]. sArasvatanA deve sAta che ane parivAranA 700 de che. Aditya devasAta che ane temanA parivAranA deve 700 che. [-sthA 576 ] gardayanA deva sAta ane parivAranA deva 7000 che. tuSitanA deva sAta ane parivAranA 7000 de che. - sama0 576] gAya ane tuSitane parivAra 7000 devane che.' [- samaya 77] zuM vimAnanuM svarUpa vimAne traNa AkAranAM che - 1. goLAkAre, 2. trikeNukAre, 3. rasAkAre. (1) temAM je goLa vimAne che, te pokharAjanI kaNa jevA AkAre hoya che, temane pharato kille hoya che ane praveza mATe eka dvAra hoya che. 1. gAya ane tuSitanA parivArano saravALe te A 77000 che, ema TIkAkAra khulAso kare che; paNa tema karatAM paNa je saMkhyA upara sthAnAMgamAM batAvI che, tenI sAthe Ane meLa nathI: 2. AvalikAbaddha vimAne. 2010_03 Page #510 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sthAnAMgansamavAyAMga 2 () trikoNa vimAne ziMgaDAnA AkAranA hoya che. temane be bAjue killA hoya che, tathA eka bAju eka vedikA che. ane pravezadvAra temanI traNe bAjumAM hovAthI traNa che. (3) cerasa vimAne akhADA jevAM khaMDAM hoya che. ' temanI cAre bAjue vedikA ane cAra daravAjA che. [- sthA180] vimAne traNa prakAranAM che - 1. avasthita (zAzvata); 2. vaikriya (prajanavaza vidurvaNa karIne nipajAvela); 3. pAriyAnika' (manuSyalokamAM AvavA mATenAM azAzvata). [sthA180] sIdhama ane IzAna kalapanAM vimAne pAMca vaNanAM ane 500 ejana UMcAM che. [- sthA0 469; - samara 18 ] sanakumAra ane mahendra kalpanAM vimAne nIla, lohita, haridra ane zukla varNana che. - I-sthA 375] brahmaloka ane lAMtakanAM vimAne kRSNa, nIla ane lohita varNana che. [- sthA151] mahAzuka ane sahastrAra ka95nAM vimAne haridra ane zukla varNana che. [-sthA 94) 1. AmanAM nAma mATe juo pA. 472-3. 2010_03 Page #511 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 477 6. devanikAya [ bAkI badhAM vimAnane varNa zveta che.] sanakumAra ane mahendranAM vimAne 600 ejana UMcAM che; brahmaloka ane lAMtakanA vimAne 700 ejana UMcAM che; mahAzukra ane sahasAranAM vimAne 800 ejana UcAM che; Anata prANata, AraNaazrutanAM vimAne 900 jana UMcAM che. badhAM veyaka vimAne 1000 rojana UcAM che ane anuttarapapAtika devAnA vimAne 1100 jana UMcAM che. [-sthA. pa32, 578, 650, 65, 775; - sama0 109, 110, 111, 12, 13, 114] saudhavataMsaka ane IzAnavataMsaka vimAnane viSkabha (lAMbuM-pahoLuM) 12aaaa hajAra jana che. [-sama- 13] pAlaka vimAna eka lAkha yejana lAMbuM paheluM che. sarvArthasiddhi vimAna eka lAkha yojana lAMbuM paheluM che. [- sama0 1]. u3 vimAnane viSka 45 lAkha jana che. - sama0 45] 1. saudharma - IzAnanAM vimAnanI UMcAI upara (pA. 476) 500 yojana batAvAI gaI che. 2. pratyeka devalokanA chellA sauthI uparanA prataramAM te te devalokanA nAmavALAM avataMsaka vimAna hoya che temAM te te devalokanA adhipati indra rahe che. te avataMsaka vimAnanI cAre bAjue lokapAlanAM vimAne * heAya che. 3. saudharma kalpanA prathama prataramAM AvalikAbaddha vimAnI madhyamAM Avela indraka vimAnanuM nAma uDu vimAna che. 2010_03 . Page #512 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 478 sthAnAMga samavAyAMga 2 vaimAnika devanAM vimAnanA killAnI uMcAI 3000 jana che. [-samaya 104] vijaya-vaijayaMta,-jayaMta ane aparAjitanI rAjadhAnIomAM kaTanI UMcAI 37 jana che. - samara 37] saudharma ane IzAna kalpane pRthvIpiMDa ra700 jana jADe che. [- sama0 ra7] (huM) vimAna vize paracUraNa A be kalpamAM strIo (devIo) hoya che - 1. sIdhama 2. IzAna. [- sthA, 114 } A cAra kapa AvarIne tamaskAyara rahe che - 1. bAkInA devalokanA pRthvIpiMDanI jADAI nIce pramANe -- sanatkamAra ane mahendranI 2600 jana, brahma ane lAMtakanI 2500, zukra ane sRhasAranI 2400, Anata ane prANatanI 2300, AraNa ane ayyatanI 2300, 9 greveyakanI ra200, ane pAMca anuttara vimAnanI 2100 ejana. 2. kaMpI-samudromAM asaMkhyAta dvIpa arUNavara Ave che ane tenA pharato valayAkAre aNavara samudra che. aNavara kIpanI gatIthI samudramAM 4ra hajAra jana jaIe eTale tyAM pANInI uparathI AkAza tarapha tamaskAya je aMdhakAranA pudgalarUpa che, te UMce UMce phelAya che. jema upara jAya che tema tema te tamaskAcano vistAra vadhato jAya che. ane ema karatAM karatAM te asaMkhyAta jana UMce jAya che eTale te prathamanA cAra devalokane AvarI le che. ane tene cheDo brahmalokanA trIjA ziSTa pratara : che, jyAM temAMthI ATha kRSNarAjio baMdhAya che, jemAM lokAMtikane nivAsa che. 2010_03 Page #513 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6. devanikAya 47 1. saudharma, 2. IzAna; 3. sanakumA2; 5. mahendra. [-sthA. ra91] vimAne A traNa para pratiSThita che - 1. ghanedadhi, ra. dhanavAta, 3. AkAza. [- sthA. 180] tiryaMce marIne utpanna thaI zake tevA ATha kalpa che -- 1. saudharma, 2. IzAna; 3. sanakumAra; 4. mahendra pa. brahleka; 6. lataka; 7. zukra. 8. sahasAra, [- sthA. 644] daza kalpamAM Indra rahe che - 1-8. saudharma - sahastrAra; 9. prANata; 10. ayyata. [ - sthA0 769] 3. devendro indra traNa che - (1) 1. nAma-Indra (sAmarthya ke sattA vinA mAtra nAmathI; . 1. jema manuSyamAM svAmI - sevaka ityAdi bhAvo hoya che, tema devamAM paNa hevAthI devalokamAM paNa devanI bhinna bhinna jAtinI kalpanA karavAmAM AvI che. devamAM AvI daza jAtio che - 1. indra (svAmI), 2. sAmAnika, (InDasamAna), 3. trAyazciMza (maMtrI purohita), 4.pAriSadya (mitra), 5. AtmarakSa, 6. lokapAla, 7. anIka, (senika) 8, prakIrNaka (nagaravAsI), 9. Abhiyogya, (dAsa), 10. kibiSika (aMtyaja vaimAnika ane bhavanapatimAM A daze jAtio che. paNa tara ane jyotiSImAM lokapAla ane trAyaaiMza A be bheda nathI; bAkI badhA che. juo tatvArtha0 4. 4, 5. 2010_03 Page #514 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sthAnAMga-samavAyAMga: 2 2. sthApanA - Indra (citra ke mUti); 3. dravyendra". (2) 5. jJAnendrara - kevalajJAnI athavA zrutakevalI, 2. darzanendra- kSAyika samyagdarzanI; 3. cAritrendra- yathAkhyAta caritravALe. (3) 1. devendra - tiSI ane vaimAnikanA Indra; 2. asurendra- bhavanapati ane vyaMtaranA Indra, 3. manuSyandra - cakavatI. [- sthA119 ] rajI devasthAneja sendra che. ane bAkInAM devasthAne ahemendronAM che. temAM na te Indro che ane na to purehite. [- samara 24] devendra 3ra che - 1. artha mATe juo prakaraNane aMte TippaNa naM. 18. 2. A traNa bhAvendra paNa kahI zakAya. kAraNa pAramArthika aizvaryA teomAM raheluM che. 3. A traNa bheda bAhyalaukika arcanA AdhAre bhAvendranA samajavA. 4. te 24 devasthAne te A pramANe - daza bhavanapatinAM daza, ATha vyaMtaranAM ATha, pAMca jayotiSIonAM pAMca ane saudharmAdikanuM eka ema 10 + 8 + 5 + 1 = 24 sthAne indrAdhiSThita che. eTale ke te devasthAnomAM nivAsI bIjA devenI upara sattAdhIza indra hoya che. ane bAkInAM grecaka ane anuttara devasthAnamAM devo pote ja indra che eTale keIne keInI AjJA mAnavApaNuM nathI; tethI tyAMnA devo ahemendra kahevAya che. 5. ahIM vyaMtaranA 16 tathA aNapaNAdi vizeSa jAtinA vyaMtaranA 16 e indrone a5divALA hovAthI gaNatarImAM lIdhA nathI. vaLI caMdra ane sUrya asaMkhyAta hovAthI te asaMkhyAta indro che paNa temane sAmAnya rIte caMdra ane sUrya e bemAM samAveza gaNa. 2010_03 Page #515 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6. devanikAya [bhavanapatinA] 1. camara, 2. bali, 3. dharaNa, 4. bhUtAnaMda, 5. veNudeva, da. veNadArI, 7. harikAMta, 8. harisaha, 9. agnizikha, 10. agnimANava, 11. pUrNa, 12. vAsiSTha, 13. jalakAMta, 14. jalaprabha, 15. amitagati, 16. amitavAhana, 17. velaba, 18. prabhaMjana, 19, zeSa, 20. mahAghoSa. tizkendra] 21. caMdra, rara. sUrya, vaimAnikanA] 23. zaka, 24. IzAna, 25. sanaskumAra, 2. mahendra, ra7. brahma, 28. lAMtaka, 29. mahAzaka (ke zuka), 30 sahastrAra, 31. prANata, 32. ayuta. [-sama0 32] [bhavanapatinA Idro 1, 2. camara ane bali A be asurakumArendra che. 3, 4. dharaNa ane bhUtAnaMda A be nAgakumArendra che. 5, 6. veNudeva ane veNudArI A be suparNakumArendra che. 7, 8. hari ane harisaha A be vidyukumArendra che. 9, 10. agnizikha ane animANava A be agnikumArendra che. 11, 12. pUrNa ane vAsika A be dIpakumArendra che. 13, 14. jalakAMta ane jalaprabha A be udadhi kumArendra che. 15, 16. amitagati ane amitavAhana A be dizAkumArendra che. 1. AmAM ane AgaLanA badhAmAM prathama nAma dakSiNArdhanA adhipatinuM ane bIjuM nAma uttarArdhane adhipatinuM jANavuM. sthA-31 2010_03 Page #516 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 482 sthAnAMgalsamavAyAMga: 2 17, 18. velamba ane prabhajana A be vAtakumArendra che. 19, 20. ghoSa ane mahAghoSa A be nitakumArendra che. [ - sthA0 94]. [vyaMtaranA 1, 2. kAla ane mahAkAla A be pizAce che. 3, 4. supa ane pratirUpa A be bhUtendra che. 5, 6. pUrNabhadra ane mANibhadra A be yakSendra che. 7, 8. bhIma ane mahAbhIma A be rAkSasendra che. 9, 10. kinnara ane kiMpuruSa A be kinnarendra che. 11, 12. puruSa ane mahApuruSa A be kipuruSendra che. 13, 14. atikAya ane mahAkAya A be mahAragendra che. 15, 16. gItarati ane gItayazaH A be gandharve che. [sthA 94 ] [caMtaravizeSanA] 1, 2. sannihita ane sAmAnya A be aNapaNendra che. 3, 4. ghAta ane vihAta A be paNapaNendra che. - 5, 6. RSi ane RSipAlaka A be RSivAdIndra che. 7, 8. Izvara ane mahezvara A be bhUtavAdI che. 9, 10. suvatsa ane vizAla A be kanditendra che. 11, 12. hAsya ane hAsyarati A be mahAkanditendra che. 13, 14. zveta ane mahAzveta A be kubhAMDendra che. 15, 16. pataya ane patayapati A be patayendra che. [-sthA 94 ] [jyotiSInA] 1, 2. caMdra ane sUya A be vikendra che. [- sthA0 98] 2010_03 Page #517 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6. devanikAya vimAnikonA 1. saudharmakalpane zaka Indra che. 2. IzAnakalpane IzAna Indra che. 3. sanakumArane sanakumAra Indra che. 4. mahendrane mAhe indra che. pa. brahmalokane brahmaloka Indra che. 6. lAMtakano lAMtaka Indra che. 7. mahAzukane Indra mahAzuka che. 8. sahastrArane indra saDaskAra che. 9. ANata ane prANIne eka Indra prANata che. 10. AraNa ane ayyatane eka Indra ayyata che. - sthA0 94; 644; 769 ] 4. lepAle (1) bhavanapatinA 1. asurendra camaranA cAra lAkyAla che - (1) soma, (2) yama, (3) varuNa, (4) vaizramaNa. 2. asurendra balinA cAra - (1) soma, (2) yama, (3) vaizramaNa, (4) varuNa. 3. asurendra dharaNanA cAra - (1) kAlapAla, (2) kelapAla, (3) zailapAla, (4) zaMkhapAla. 1. devalokanA indranA vimAnanI rakSA mATe tenI cAra dizAe lokapAlo hoya che. ahIM gaNAvelA nAmanA krama pramANe prathamane lokapAla pUrva dizAmAM, dvitIya dakSiNa dizAmAM, tRtIya pazcimamAM ane caturtha uttaramAM rahe che. jema ke camaranA cAra kapAlamAM sama pUrvamAM, yama dakSiNamAM varuNa pazcimamAM ane vizramaNa uttaramAM che. te ja pramANe bAkInA indronA lokapAlanI dizAnI vyavasthA karI levI. 2010_03 Page #518 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sthAnAMgasamavAyAMga: 2 4. bhUtAnaMdanA cAra- (1) kAlapAla, (2) kelapAla, (3) zakhapAla, (4) zilapAla. 5. veNudevanA cAra - (1) citra, (2) vicitra, (3) citrapakSa, (4) vicitrapakSa. 6. vedArInA cAra - (1) citra, (ra) vicitra, (3) vicitra pakSa, (4) citrapakSa. 7. harikAMtanA cAra - (1) prabha, (2) suprabha, (3) prabha kAMta, (4) suprabhAta. 8. harisahanA cAra - (1) prabha, (2) suprabha, (3) suprabhakAMta, (4) prabhakAMta. 9. agnizikhanA cAra- (1) teja, (2) teja zikha, (3) tejaskAMta, (4) tejaprabha. 10. agnimANavanA cAra- (1) teja, (ra) tejaHzikha, (3) tejaprabha, (4) tejaskAMta. 11. pUNunA cAra- (1) rUpa, (2) rUpAMza, (3) sutakAMta, (4) taprabha. 12. vAsiSThanA cAra - (1) rUpa, (2) rUpAMza, (3) rutaprabha, (4) takAMta. 13. jalakAMtanA cAra --- (1) jala, (2) jalarata, (3) jalakAMta, (4) jalaprabha. 14. jalaprabhanA cAra-- (1) jala, (2) jalarata, (3) jala prabha, (4) jalakAMta. 15. amitagatinA cAra- (1) tvaritagati, (2) kSipragati, (3) siMhagati, (4) sihavikamagati. 2010_03 Page #519 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6. devanikAya 485 16. amitavAhananA cAra- (1) tvaritagati, (2) kSipragati, (3) siMhavikamagati, (4) siMhagati. 17. velaMbana cAra - (1) kAla, (2) mahAkAla, (3) aMjana, () riSTha. 18. prabhaMjananA cAra -- (1) kola, (2) mahAkAla, (3) ri4, (4) aMjana. 19. zeSanA cAra - (1) Avata, (2) vyAvata, (3) naMditAva(4) mahAnaMditAvata. 20 mahASanA cAra - (1) Avarta, (2) vyAvata, (3) mahAnaMditAvata, (4) naMditAvata. (2) vaimAnikanA 1. zakanA cAra - (1) sema, (2) yama, (3) varuNa, (4) vizramaNa. 2. IzAnanA cAra - (1) soma, (2) cama, (3) vaizramaNa, (4) varuNa 3-6. sanakumAra, brahmaloka, zaka ane prANatanA lokapAle zakanI jema samajavA. 7-10. mahendra, lAMtaka, sahastrAra ane azrutanA lokapAle IzAnanI jema samajavA. [- sthAva 256 ] zakane vaizramaNa nAmane uttaradizAvatI lopAla suvarNakumAra ane dvIpakumAranA 78 lAkha bhavanAvAne 1. vyaMtara ane jatiSI nikAyanA devomAM lokapAla nAmanI devajAti hatI ja nathI, tethI temanA hakonA lokapAlo paNa nathI. juo tasvArtha. 4. 5. 2010_03 Page #520 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 486 sthAnAM samavAyAMga 2 adhipati che, agragAmI che, svAmI, bhartA, mahArAjA ane senAnAyaka che.1 [-sama78] 5. devonI mahArANIo (1) bhavanavAsI indranI 1. asurarendra camaranI pAMca mahArANIo che - (1) kAlA, (2) rAji, (3) ratna, (4) vidyuta, (5) meghA. 2. asurendra balinI pAMca mahArANIo che - (1) zubhA, (2) niHzubhA, (3) raMbhA, (4) niraMbhA, (5) madanA. 3. nAgakumArendra dharaNanI cha mahArANIo che - (1) AlA, (ra) zakA, (3) saterA, (4) saudAminI, (5) IndrA (6) ghanavidyutA. 4. nAgakumAre bhUtAnaMdanI cha mahArANIo che - (1) rUpA, (2) rUpAzA, (3) surUSA, (4) rUpavatI, (pa) rUpakAMtA, (6) rUpaprabhA. pa-20. bhavanAvAsanA dakSiNArdhanA bAkInA indronI dharaNa jema ane uttarAdhanA IndronI bhUtAnanda jema che - che mahArANIe samajI levI. [--sthA 403, pa08] 1. suvarNakumAranA dakSiNa dizAmAM 38 lAkha bhavanAvAse che ane dvIpakumAranA 40 lAkha che te bane maLI 78 lAkha bhavanAvAsanA adhipati vizramaNa kapAla che. zakanA bIjA lokapAlanuM Adhipatya kenA upara che tenuM varNana bhagavatIsUtramAM che. paNa tyAM vizramaNane dvIpakumArane adhipati nathI jaNAvyuM. juo zataka 3, u. 7. bhagavatIsAra pR0 721mAM vi zramaNane suvaNane paNa adhipati nathI batAvyuM. 2010_03 Page #521 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 487 6. devanikAya (2) bhavanavAsI lakSAlanI 1. asurendra amaranA sema nAmanA lokapAlanI cAra mahArANIo che - (1) kanakA, (2) kanakalatA, (3) citraguptA, (4) vasuMdharA. 2-4. te ja pramANe camarane yama, varuNa ane zramaNa lokapAlanI mahArANIonAM nAma che. pa-8. uttara dizAnA asura-Indra balinA sama, yama, vaizramaNa ane varuNa nAmanA lekapolenI cAra-cAra mahArANIo che -- (1) mitanA, (2) subhadrA, (3) vidyatA, (4) azanI. -12. nAgakumArendra dharaNanA kAlapAla Adi cAra lokapAlanI -(1) azekA, (ra) vimalA, (3) suprabhA, (4) sudaza - A cAra cAra mahArANIo che. 13-16. nAgakumArendra bhUtAnaMdanA kAlapAla Adi cAra lokapAlanI - (1) sunandA, (2) subhadrA, (3) sujAtA, (4) sumanA - A cAra cAra maDArANIo che. 17-80. A ja pramANe bAkInA bhavanavAsIomAM dakSiNAdhanA indranA lokapAlonI dharaNanI jema ane uttarArthanA kapAlonI bhUtAnaMdanI jema cAra cAra mahArANIo jANI levI. [ -sthA ra73] (3) vyantaranI 1. pizAcarAja pizAcendra kAlanI cAra mahArANIo che - (1) kamalA, (2) kamalaprabhA, (3) utpalA, (4) sudarzanA. 2. mahAkAlanI paNa te ja nAmavALI cAra che. 2010_03 Page #522 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 49 sthAnAga samavAyAMga 2 ( 3. bhUtendra surUpanI - (1) rUpavatI, (2) bahupA, (3) supA, (4) subhagA. 4. pratirUpanI paNa te ja nAmanI cAra che. pa. yakSendra pUrNabhadranI - (1) putrA, (2) bahuputrikA, (3) uttama, (4) tArakA. 6. mANibhadranI paNa te ja nAmanI che. 7. rAkSasendra bhImanI - (1) paDyA, (2) vasumatI, (3) kanakA, (4) ratnaprabhA. 8. mahAbhImanI paNa te ja nAmanI che. 9. kinnarendra kinnaranI - (1) vaheMzA, (2) kesumatI, (3) tisenA, (4) ratiprabhA. 10. kiMguruSanI paNa te ja nAmanI cAra che. 11. kiM puruSendra sapuruSanI - (1) rehiNI. (2) navamitA, (3) hI, (4) puSpavatI. 12. mahApuruSanI paNa te ja nAmanI cAra che. 13. mahAragendra atikAyanI - (1) bhujagA, (2) bhujagavatI, (3) mahAkacchiA, (4) skuTA. 14. mahAkAyanI paNa te ja nAmanI che. 15. gadhevendra gItaratinI - (1) sughoSA, (2) vimalA, (3) susvarA, (4) sarasvatI. 16. gItayazanI paNa te ja nAmanI cAra mahArANIo che. [- sthA. ra73 ] (4) tiSkanI * 1. tiSkanA Indra candranI cAra mahArANIo che--(1) candraprabhA, (2) deHNAbhA, (3) asthimAlI, (4) prabhaMkarA. . 2010_03 Page #523 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 489 6. devanikAya 2. sUrya nAmanA vikendranI - (1) sUrya prabhA, (2) de:NAbhA, (3) agnimAlI (4) prazaMkarA. . IMgAla mahAgrahanI cAra- (1) vijayA, (2) vaijayantI, (3) jayaMtI, (4) aparAjitA. 4-90. tevI ja rIte e ja nAmanI bhAvaketu paryata badhA mahAgrahanI mahArANIo samajI levI. [-sthA ra73]. (5) vaimAnikendra ane lepAlanI (1) 1. devendra zakanI ATha mahArANIo che - 1. padmA, 2. zivA, 3. sUtI, 4. aMju, pa. amalA, 6. asarA, 7. navamitA, 8. rohiNI. 2. IzAna devendranI ATha mahArANIo che - 1. kRSNA, 2. kRSNarAji, 3. rAmA, 4. rAmarakSitA, 5. vasu, de. vasugAtrA, 7. vasumitrA, 8. vasuMdharA. (2) 1-4. (3) zakanA sama Adi cAra lokapAlanI cAra-cAra mahArANIo che - 1. rohiNI, 2. madanA, 3. citrA, 4. somA. (1) zakanA sama tathA yama nAmanA lekapAlanI cha mahArANIo che. (6) zakanA varuNa nAmanA lokapAlanI sAta mahA rANIo che. (4) zakanA sema nAmanA lekapAlanI ATha mahA rANIo che. 1. mahAgraho 88 che. nAma mATe bRhat saMgrahaNusUtra-munizrI yazevijayajI kRta anuvAda pR0 143. 2. devIonI utpatti IzAna sudhI ja che. tethI AgaLanA devalokamAM mahArANuone saMbhava na hovAthI ahIM te benA Indro tathA lekapAlanI mahArANIonI gaNatarI che. 2010_03 Page #524 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 490 sthAnAMga samavAyAMga: 2 pa-8. (2) IzAnanA soma Adi cAra lekapAlanI cAracAra mahArANuo che -- 1. pRthvI, 2. rAji, 3. ratnI, 4. vidhuta. (1) IzAnanA sema ane yama nAmanA lekapAlanI sAta mahArANIo che. (6) IzAnanA vaizamaNa kapAlanI ATha mahA rANuo che. () IzAnanA varuNa nAmanA lokapAlanI nava mahArANIo che. [-sthA. 273, 55, 574, 622, 682] 6. sAmAnika deve (1) bhavanapatinA inDonA 1. camaranA 64,000 sAmAnika deve che. 2. balinA 60,000 sAmAnika che. 3. dharaNanA 6,000 sAmAnika che. 4-20. bhUtAnaMdathI mahAghoSa sudhInA bAkInA bhavana patinA indronA paNa cha cha hajAra sAmAnika samajavA.2 [- samara 64,60; - sthA. 509] (2) vaimAnikendronA 1. zakanA 84,000 sAmAnika che. 1. samRddhimAM indra samAna paNa indravaMzanya deve te sAmAnika kahevAya che. 2. vyaktaranA badhA indrane 4000-4000 sAmAnike che. ane tizkendromAM-caMdrane 4 hajAra ane sUryane paNa cAra hajA2 sAmAnike che. 3. je vaimAnika-indronA sAmAnikanI saMkhyA nathI batAvI, te A pramANe - sanakumAranA 72 hajAra, lAMtakanA 50 hajAra, mahAzukranA 40 hajAra, ane acutanA 10 hajAra sAmAnika deve che. 2010_03 Page #525 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 6. devanikAya' 2. IzAnanA 80,000 sAmAnika che. 3. mahendranA 70,000 sAmAnika che. 4. brahmanA 60,000 sAmAnika che. 5. sahastrArA 30,000 sAmAnika che. 6. prANutanA 20,000 sAmAnika che. sima 84,80,70,60,30,20] 7. anIka - devasainya (1) bhavanaMtonAM 1. amaranAM pAMca laDAyaka sainya che, ane tenA pAMca senApati che - (1) sainya - 1. pAyadaLa2. hayAnIka; 7. gajA nIka, 4. mahiSAnIka; pa. rathAnIka. (ra) senApati - 1. kuma; 2. saudAmI, 3. kuMthu; 4. lohitAkSa; pa. kinnara. 2. balinAM pAMca laDAyaka sinya camara jema jANavAM; paNa tenA senApatinAM nAma A pramANe - 1. mahAdrama, 2. mahAsaudAma, 3. mAlaMkAra, 4. mahA lehitAkSa, 5. ki puruSa. 3. dharaNanAM pAMca laDAyaka sinya camara jema jANavAM; paNa tenA pAMca adhipati A pramANe - 1. indrane jyAre sainyanI jarUra paDe tyAre sAte prakAranuM saMnya vikuLane taiyAra karI ApanAra deve te anIka jatinA kahevAya che. 2. sainyanA AgaLa jaNAvyA pramANe bheda sAta che; paNa nATayAnIka ane gaMdharvonIkano upayoga laDAImAM nathI paNa eza-ArAmamAM che, tethI te sivAyanAM pAMca sainyane laDAyaka sainya gaNAvyAM che. 2010_03 Page #526 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 92 rasthAnAM samavAyAMga: 2 1. sena; 2. yazadhara, 3. sudarzana, 4. nIlakaMTha 5. AnaMda. 4. bhUtAnaMdanAM pAMca laDAyaka sainya camara jema ja jANavAM, paNa tenA senApatinA nAma nIce pramANe - 1. dakSa; 2. sugrIva 3. suvikrama, 4. vetakaMTha; pa. nadattara. 5. veNudevanuM laDAyaka sainya camara jema ane senApatio dharaNanI jema jANavA. 6. gudArInA senApatinAM nAme bhUtAnaMdanI jema. 7-20. bAkInA badhA dakSiNArdhanA IndronA senApatinAM nAme dharaNa jema ane uttarArthanA IndronA senApatinAM nAme bhUtAnaMda jema samajI levAM. - sthA0 424] 1. camaranAM sAta satya che ane tenA senApati sAta che te A pramANe -- (1) sainya - 1pa. pAyadaLathI rathAnIka; 6. nATaya sanya; 7. gaMdharva sainya. (ra) senApati -- 1-5. druma yAvat kinnara, da. rijha: 7. gItarati. 2. balinuM saiinya upara pramANe, senApatinAM nAma A pramANe - 1-5. mahAma yAvata kimuruSa; 6. mahAriSTa; 7. gItayaza. 3. dharaNanAM sainya te ja pramANe ane senApatinAM nAma A pramANe - 1-5. saddhasenathI AnaMda; 6. naMdana; 7. teyalI. 2010_03 Page #527 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6. devanikAya 493 4. bhUtAnaMdanuM sainya te ja pramANe ane senApatinAM nAma nIce pramANe 1-5. dakSathI naMdera, 6. rati; 7. mAnasa. pa-ra0. gharaNanI jema bAkInA dakSiNArdhanA IndranuM sainya ane senApati tathA bhUtAnaMdanI jema bAkInA uttarArdha indronuM sainya ane senApati samajI levA. [-sthApa82] 1. camaranA pAyadaLanA senApati kumanA sAta kaccha che -- prathama kacchamAM 64,000 de che; tyAra pachInA kacchamAM uttarottara bamaNu devo samajI levA. 2. balinA pAyadaLanA senApati mahAmanA paNa sAta karacha che - prathama kacchamAM 60,000 de che. tyAra pachInA kacchamAM uttarottara bamaNA bamaNa deva samajI levA. 3. dharaNanA paNa pAyadaLanA senApati drasenanA kaccha sAta che ane tenA prathama kacchanA de 28,000 che ane bAkInA kacchamAM uttaretara bamaNuM samajI levA. 4-20. bAkInA senApationA kacchanI vigata paNa dharaNanI jema samajI levI. [-sthA 583] (2) vaimAnikendronA 1. zakadevendranAM pAMca laDAyaka sanya tathA tenA pAMca senApatio che. te A pramANe - 1. vyaMtara nikAyamAM paNa indrone sAta prakAranuM sainya che. ane jyotiSIne indrone paNa sainya to che paNa temane cha prakAranAM sainya che. vRSabha athavA mahiSAnIka jotiSI nikAyamAM nathI e vizeSamAM samajavuM. 2010_03 Page #528 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 494 sthAnAMga-samavAyAMga: 2 (1) sainya: - 1. pAyadaLa; 2. hayAnIka; 3. gajAnaka 4. RSabhAnIka; pa. rathAnIka. (2) senApatio -- 1. hariegameSI; 2. vAyu 3. airAvaNa 4. dAmaThThI; 5. mAThara. 2. IzAnanAM paNa pAMca sainya te ja che paNa senApatinAM nAma A pramANe. - 1. laghuparAkama, 2. mahAvAyu, 3. puSpadaMta, 4. mahA dAmaThThI, 5. mahAmAThara. 3-20. AraNa paryata dakSiNArdhanAM vimAnanA IndronAM sainya tathA senApatie zaka jema ane azruta maryanA uttarArdhanAM vimAnanA indronAM zri tathA senApatio IzAnanI jema samajavAM. [- sthA0 404] 1. zakanAM sainya sAta che ane tenA sAta senApati che; te A pramANe -- (1) sainyaH-- 1. pAyadaLa, 2. hayAnIka; 3. gajAnIka; 4. vRSabhAnIka; 5. rathAnIka; 6. nATayAnIka; 7. gaMdharvonIka. (2) senApati:- 1. harigameSI; 2. vAyu; 3. airAvaNa 4. dAmaThThI; 5. mAThara; 6. zveta; 7. taMburu. 2. IzAnanAM sAta sinya e ja; paNa senApatinAM nAma A pramANe - 1. laghuparAkama, 2. mahAvAyu, 3. puSpadaMta, 4. mahA dAmaThThI, 5. mahAmAThara, 6. mahAzveta, 7. rata. 3-10. AraNuparyata dakSiNArdhanA IndronAM sabhyo tathA senApatio zaka jema jANavAM ane uttarArthanA IndronAM sainya tathA senApatio IzAnanI jema jANavAM. [-sthA. 582] 2010_03 Page #529 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6. devanikAya 495 1. zakranA hiraNegameSI pAyadaLanA senApatinA sainyanA sAta kaccha-samUhe che. temAM prathama kacchanA devA 84,000 che. ane bAkInAnA uttarAttara khamaNuA samajavA. 2-10. IzAnathI acyutapaya tanA devendronA pAyadaLanA paNu sAta sAta kaccha che; te paNa upara pramANe prathamathI bamaNA bamaNA devAnA banelA che. temanA prathama kacchanA devAnI sakhyA nIce pramANe che. te jANyA pachI bAkInA kacchAnI saMkhyA uttarAttara amaNI karI levI. (2) IzAnanI 80,000; (3) sanakumAranI 72,000; (4) mAhendranI 70,000; (5) brahmanI 60,000; (6) lAMtakanI 50,000; (7) zukranI 40,000; (8) sahasrAranI 30,000; (9) prANatanI 20,000, (10) acyutanI 10,000. [ -sthA. 583] 8. utpAtapata 1. bhavanapatinA 3 1. camarane tigicchakUTa nAmanA utpAtaparyaMta mULamAM 1022 yAjana vistAravALe che. 2 1. tiglAkamAM AvavA sAru camara vagere de jyAMthI utpatana - Urdhvagamana kare te utpAta pata kahevAya che. --- 2. asurakumAra, nAgakumAra ane uddhikumAranA AvAsA aruNAda samudramAM hovAthI temanA indra vagerenA utpAtapa tA paNa temAM ja che. kopa, dizA, agni ane stanitakumAranA AvAsA aruNavara dvopamAM hAvAthI temanA indra vagerenA utpAtaparyaMta paNa tyAM ja che. 3. A utpAtaparyaMta asaMkhyAtamA aruNeAda samudramAM AvelA che. tenI UMcAI 1722 yAjana che. vizeSa mATe ' bhagavatIsAra' pR0 916 jIe. 2010_03 Page #530 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 46 sthAnAMgasamavAyAMga: 2 ra-pa. camaranA lokapAla somane somaprabha, yamano yamaprabhu, varuNano varuNaprabha ane vaizramaNane vaizramaNaprabha-e cAre utpAta parvate hajAra yojana UMcA, hajAra gAu jamInamAM UMDA ane mULamAM hajAra yojana vistRta che. 6. baline rucakendra utpAtaparvata mULamAM 1022 jana lAMbA-paheLe che. 7-10. balinA lokapAlenA utpAtaparvatanuM mApa camaranA lokapAlanA utpAtaparvatanI jema samajavuM. 11. dharaNane dharaNaprabha utpAtaparvata hajAra yojana Uca, hajAra gAu jamInamAM UMDe ane mULamAM hajAra jana lAMbA-pahoLe che. 12. dharaNanA lokapAla kAlapAlanA mahAkAlaprabha utpAta parvatanuM mApa dharaNaprabha utpAtaparvata jema samajavuM. 13-15. bAkInA dharaNanA lokapAlanA utpAtaparvatanuM mApa paNa dharaNaprabha jema samajI levuM. 16-100. bAkInA bhUtAnaMdAdi Indro ane temanA cAra cAra lokapAlenA utpAtaparvatanuM mApa paNa dharaNanA dharaNaprabha utpAtaparvata jema samajI levuM. je je utpAtaparvatonAM nAma nathI jaNAvyAM, te te utpAtaparvatenAM nAma te te Indra ane lokapAlanAM nAma AgaLa "prabha" zabda lagADI jANuM levAM. [-sthA 7ra8] 2010_03 Page #531 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6. devanikAya (2) vaimAnikonA 1. zakane zakaprabha nAmano utpAtaparvata daza hajAra jana UMco che, daza hajAra gAu jamInamAM UDe che ane mULamAM daza hajAra jana paheLe che. ra-pa. zakanA sema Adi cAra lokapAlonA utpAta parvato paNa zakaprabha jevaDA che. 50. bAkInA vaimAnikendro ane temanA cAra-cAra lokapAlanA parvate temanAM nAma AgaLa prabha" zabda ja banAvI levA ane temanuM mApa zakaprabha jema jANavuM. [-sthA 728] 9. rAjadhAnImAMnI sabhAo vagere (1) rAjadhAnI 1. camacaMcAra rAjadhAnImAM pAMca sabhAo che - 1. sudharmAsabhA* - zayyAsthAna; 2. upapAtasabhA - janmasthAna; 1. kaMDalavaradvIpamAM dakSiNArdhamAM zakanA lopAlonA ane uttarArdhamAM IzAnanA lepAlanA utpAtaparvata che. 2. ratnaprabhA pRthvInA macabhAgamAM jyAM asuronA nivAse AvelA che, tyAM dakSiNArdhamAM temanA adhipati camarendranI camacaMcA nAmanI rAjadhAnI che. - "bhagavatIsAra' pR716. camacaMcAnA adhipati camare eka vakhata bhagavAna mahAvIranuM zaraNa laI zakane haMphAvavAnI kozIza karI hatI; tenI kathA mATe juo "bhagavatIsAra" pR. 200 thI AgaLa. 3. sabhA ane AgaLa AvanAra pariSadane artha eka nathI. sabhA sthAnanuM nAma che, jyAre pariSadane artha parivAra evo thAya che. 4. devonA janmasthAna vagerenI A sabhAonI vizeSa vigato mATe juo prakaraNane aMte TippaNa na. 19. sthA-ra 2010_03 Page #532 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 498 sthAnAMga samavAyAMga : 2 3. abhiSekasabhA--snAnAgAra; 4. alaMkArasabhA - vaaAgAra; 5. vyavasAyasabhA - pustakAlaya. adhAM indrasthAneAmAM A ja pramANe pAMca-pAMca sabhAe hoya che. [-sthA0 47] 2. camaracA rAjadhAnI indranA upapAta (janma ) vinA utkRSTa cha mAsa rahI zake. te ja pramANe pratyeka indrasthAna indroSapAta vinA cha mAsa rahI zake. [-sthA 55] 3. camaracA rAjadhAnInI pratyeka dizAmAM 33-33 bhauma che. [-sama. 33] 4. camaranI sudharmasabhAmAM 5100 thAMbhalA lAgelA che. alinI sabhAmAM paNa teTalA ja che. [-sama dha ] pa. asurendra camaranI sudharmAMsabhA 36 yAjana UMcI che. [-sama. 36] 6. saudha kalpanI sudharmasabhAnA mANuvaka nAmanA caitya staMbhanA uparanIcenA 12aa-12aa yAjana bhAga cheDIne AkInA 3pa ceAjana jeTalA bhAgamAM vajramaya geALa vAsaNamAM tItha karanAM hADakAM che. 7. camara ane linAM AvatArika layana yAjana lAMmAM pahoLAM che. _2010_03 [-sama 5] 16 hajAra [ -samada 16 ] Page #533 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6. devanikAya (2) pariSadA 5. bhavanavAsInI (1) 1. camaranI piraSado traNa che, te A pramANe H-- 1. samatA nAmanI AbhyaMtara, 2. caMDA nAmanI madhya; 3. jAtA nAmanI mAdhya. 2-3. camaranA sAmAnika ane trAyaztri zat devAne paNa te ja prakAre traNa pariSade che. 399 4-5. camaranA lokapAlanI tathA agrahiSInI paNa traNa pariSado hAya che, te AH---- 1. tummA; 2. tuDikA; 3. paryAM. (2) 1-5. alinI tathA khali saMbaMdhI sAmAnikathI mAMDI mahArANInI piraSadonuM varNana camara jema. (3) 1-3. dharaNa tathA tenA sAmAnika ane trAgni zatanI pariSado camara jema. 4-5. dharaNanA lokapAla ane mahArANIenI piraSado A pramANe : 1. ISA; 2. tuTikA; 3. dRDharathA. 2010_03 1. A pariSadezanA traNa bheda karavAmAM AvyA che te sabadhabhedathI samajavA. AbhyaMtara parivAranA devA indrane kAMI prayAjana hAya ane te khAlAve te ja Ave che, je elAvye ke vagara khelAvye paNa Ave te madhyama pariSadanA devA; ane je bAlAvyA vagara ja humezAM AjJA uThAvavA hAjara hoya te bAhya pariSadanA devA samajavA. indre sauthI prathama jemanI sAthe kAcakA nA vicAra kare te AbhyaMtara; ane tenA viSe prathama AbhyaMtara padA sAthe vicAra karyA pachI jemanI sAthe vizeSa vicAra kare te madhyama; ane jemane mAtra nica sabhaLAvI ja de, te khAdyaparivAranA devA samajavA. Page #534 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa00 sthAnAM samavAyAga: 2 (4-20) bAkInA bhavanavAsInI pariSadanuM varNana dharaNa jema jANI levuM. . vyaktaranI - (1) 1. pizAcenja kAlanI A traNa pariSado che. 1. ISa; 2. tuTikA; 3. darathA. 2-3. pizAcendra kAlanA sAmAnika ane mahArANI enI paNa kAla jema. (2-16) bAkInA vyaMtare viSe paNa kAla jema samajI levuM. - 4. tiSInI- (1) 1. tiSInA indra caMdranI traNa pariSade che - 1. tuM bA; 2. tuTikA; 3. paryA. 2-3. caMdranA sAmAnika ane mahArANIonI paNa te ja pramANe. (ra) sUrya viSe caMdra jema samajI levuM. . vaimAnikanI - (1) 1. devendra zakanI traNa pariSada che te A - 1. samitA; 2. caMDA; 3. jAtA. 2-5. zakanA trAyaviMzatu, sAmAnika, lokapAla ane tenI mahArANIonI pariSado paNa zaka jema. (2-10) bAkInA vaimAnikonI pariSade paNa upara pramANe. trIjA devalekathI mahArANIo na hovAthI temanI pariSado na gaNavI. [-sthA. 154] 2010_03 Page #535 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6. devanikAya 501 TipaNuM 1. tiSka - jyotiSI devenuM sthAna tiryazlokamAM che. sama-bhUtalA pRthvIthI 900 ejana UMce ane 900 jana nIce ema 1800 janana tIracha loka che. temAM samagrUtalAthI 790 jana UMce tivI devAnuM sthAna zarU thAya che ane tyAMthI bAkInA 110 gojanamAM jyotiSI devenuM sthAna pUruM thAya che. te A pramANe-- 1. samabhUlAthI 790 jana Uce tArAmaMDala suya 3. ,, 880 , caMdra 884 nakSatramaMDala 888 budhAdi graho 6. , 891 , zukAdi graho bRhaspati Adi graha maMgalAdi graha 9, ,, 900 , zanizcarAdi graha Ano artha e che ke lokane viSe samabhUtalAthI jAtizcaka 790 jina UMcuM che. meru ke je jaMbudvIpanI madhyamAM Avelo che, tyAMthI 6121 jana dUrathI tenI cAre bAjue jAtizcakra zarU thaIne ema ne ema TheTha lokAMta tarapha AgaLa vadhela che; ane te eTale sudhI ke jyotizcaka ane lokAMtane mAtra 1111 yojanAnuM cheTuM rahI jAya che. jyotiSI devAnA mukhya be bheda che-sthira ane calana svabhAvavALA. manuSyalekamAM caMdrAdi pAMca prakAranA jyotiSI deve calana svabhAvavALA che. te sadeva bhramaNa karyo kare che. tyAre manuSyakSetranI bahAranA jayotiSI deve sthira che. te bhramaNa karanArA nathI. ahIM je devo bhramaNa karanAra che ema kahyuM teno bhAvArtha e che ke, temanAM vimAna hamezAM gatimAna hoya che. tanivAsI de te tenI aMdara sthira paNa hoI zake. 2010_03 Page #536 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 502 sthAnAMgalsamavAyagaH 2 2. dakSiNAI-uttarArdha caMdra - manuSyakSetra je 45 lAkha yojana pramANa che, temAM badhA maLI caMdra 13ra ane sUrya paNa 13ra che. te A pramANe - jaMbudvIpamAM 2 caMdra ane 2 sUrya lavaNasamudramAM 4 caMdra ane 4 sUrya dhAtakIkhaMDamAM 12 caMdra ane 12 sUrya kAledasamudramAM 42 caMdra ane 42 sUrya puSkarArdhamAM 72 caMdra ane 7ra sUrya 132 132 eTale manuSya kSetranA dakSiNArdhamAM tenA aDadhA 66 caMdra ane 66 sUrya che. ane teTalA ja manuSyakSetranA uttarArdhamAM che. jyAre uttarArdhanA dakSiNArdhamAM Ave che, tyAre dakSiNAdhanA uttarArdhamAM jAya che, eTale haMmezAM bane bhAgomAM 66 caMdra ane teTalA ja sUryano pega rahe che. 3. sUryatApanA 1900 ejana - A 1900 pejana A pramANe -sUrya svasthAnathI upara eka jana prakAza phelAvI zake che ane svasthAnathI nIce 1800 jana. samabhUtalA ane sUryanuM aMtara 800 yojana thAya che, eTale e 800 gaNatAM bAkInA eka hajAra jana pazcima mahAvidehanI jagatInI pAsenA dezanI apekSAe samajavA joIe. kAraNa, jaMbudvIpamAM pazcima mahAvidehamAM vijayadvAra tarapha jamIna kramaza: nIcI thatI jAya che ane lavaNasamudra pAse cheka tenuM nIcANa eka hajAra yojana thaI jAya che. eTale te bhUminI apekSAe sUryaprakAza sarva maLI 1900 ejana pramANa phelAya che. jaMbudvIpa sivAyanA bIjA dvIpamAM sUrya svasthAnathI upara 100 ojana ane svasthAnathI nIce 800 jana prakAza Ape che; kAraNa, bIjA dvIpamAM jamIna sama rahe che; nIcI-UMcI thatI nathI. 4. caMdranI vadhaghaTanA bhAga - caMdranI nIce kRSNa rAhu vimAna AveluM che. ene pega caMdra sAthe niraMtara hoya che. tene ane caMdrane mAtra cAra AMgaLanuM aMtara rahe che. A rAhu vimAna caMdranA amuka bhAgane kRSNa pakSamAM pratidina Avare che 2010_03 Page #537 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6. devanikAya 503 ane zukalapakSamAM pratidina kramazaH AvaraNa choDatuM jAya che. A pramANe caMdranI hAni ane vRddhi thatI rahe che. caMdranA 931 bhAga kAlpatAM temAMthI eka bhAganuM to kadI AvaraNa thatuM ja nathI. bAkInA 930 bhAgamAMthI kramazaH pratidina 62-62 bhAganuM kRSNapakSamAM rAhunA vimAnathI AvaraNa thAya che. A pramANe 15 divasamAM 62 4 1pa = 930 bhAgane Avarita karI le che tyAre amAsa thAya che. pachI kramaza: 62-62 bhAganuM zukalapakSamAM AvaraNa haTe che. A rIte 15 divasamAM badhA bhAganuM AvaraNa dUra thaI pUrNimAnA divase caMdra nirAvaraNa thaI pUrNa prakAze che. 5. sUryamaMDalaH jaMbudvIpamAM meru parvatanI pazcime 44,820 yojana dUra eka sUrya che je bharatasUrya kahevAya che; ane teTale ja dUra pUrvamAM paNa bIje sUrya che je airAvata sUrya kahevAya che. baMne sUryo bheruthI DuM-thoDuM aMtara vadhAratAM merunI pradakSiNA kare che. te evI rIte ke bharatasUrya dakSiNa dizAmAM thaI pazcime jAya che ane eravatasUrya pazcimathI uttaramAM thaI pUrvamAM jAya che. A pramANe banne sUryanI ardhapradakSiNAthI je lagabhaga goLAkAra rekhA thAya, te eka maMDala kahevAya. tyAra pachI banne sUrya bIjA maMDalanI racanA kare che. te evI rIte ke bharata sUrya (jene have eravata sUrya kahe joI e; kAraNa tene udaya eravatamAM hato) pazcimathI uttaramAM thaI pUrvamAM Ave che ane airAvata sUrya (jene have bharatamAM udayane kAraNe bharata sUrya kahevo) pUrvamAMthI dakSiNamAM thaIne pazcime Ave che. A ja pramANe ane sUryo meruthI uttarottara aMtara vadhAratAM vadhAratAM badhAM maLI 184 maMDaLe kare che. Ama 184 muM maMDala jyAre pUruM thAya che, tyAre temanuM meruthI 45330U jana aMtara thAya che. eTale temanuM sarva maLI (45330 -44820 = 1rphe) parphe yojana pramANa bhramaNakSetra che. temAMthI mAtra 180 yojana pramANa jaMbudvIpamAM che ane bAkInA 3306 lavaNasamudramAM che. jaMbudvIpanA 180 yojana pramANa kSetramAM mAtra 65 sUryamaMDalo thAya che; ane bAkInAM 119 maMDala lavaNasamudramAM thAya che. 2010_03 Page #538 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 504 - sthAnAMgasamavAyAMga: 2 eka vakhata upara pramANe 184 maMDala karIne pAchA bane sUryo je krame meruthI aMtarikSetra vadhAryuM hatuM te ja krame aMtara ghaTADatA ghaTADatA svasthAne te ja pramANe 184 maMDala karIne pahoMcI jAya che. sarvAtyaMtara maMDalathI jyAre sUryo sarvabAhya maMDala tarapha gati karatA hoya, tyAre dakSiNAyana kahevAya che. ane sarvabAhyamaDalathI sabhyatara maMDalamAM gati karatA hoya che, tyAre uttarAyaNa kahevAya che. 6 mAsamAM uttarAyaNa ane cha mAsamAM dakSiNAyana pUruM thAya che. A pramANe eka varSamAM sUya aMdarathI bahAra ane bahArathI aMdara pAchA svasthAne AvI jaya che. dakSiNAyana vakhate dinamAna ghaTe che ane rAtrIe lAMbI thatI jAya che. uttarAyaNamAM tethI UlaTuM che. 6. 60 muhurta - jaMbudvIpamAM be sUrya che. temAMnA pratyeka vArApharatI bhAratamAM udaya pAme che. prathama divase bhAratamAM je 4 sUryano udaya hoya che, teno ja bIje divase udaya nathI hoto paNa bIjA 2 sUryane udaya hoya che. ane trIje divase pAche ve ne thatAM prathamanA ma no thAya che. eravata viSe - paNa A ja vyavasthA che. AnuM kAraNa e che ke, merunI saMpUrNa pradakSiNA karatAM, jene maMDala kahevAmAM Ave che, pachI te nAnuM hoya ke meTuM, 60 muhUrta (48 kalAka) lAge che. eTale pratyeka sUrya sthAne trIje divase pahoMce che. tethI vacalA divasamAM bIjA rasUryano udaya thAya che. 7. sUrya keTalA dUra dekhAya: sarva bAhyamaMDala lavasamudramAM che. e maMDalanI paridhi 318315 jana pramANa che. eTale 60 muhUrtamAM sUrya ATalA jana pramANa paribhramaNa kare che. jyAre sUrya sarvabAhya maMDalamAM paribhramaNa karato hoya, tyAre dinamAna bAra muhUrta hoya che. niyama evo che ke sUrya divasamAM (udayathI- asta sudhImAM) jeTalA jana pramANa kSetramAM bhramaNa karatA hoya, tenAthI ardhA yojana pramANa dUra hoya te te dekhAya che. eTale prathama e pramANa kADhavuM joIe ke te eka muhurtamAM keTalA jana pramANa kSetramAM bhramaNa kare. 60 muhartamAM te 318315 yojana pramANa bhramaNa kare, to eka muhUrtamAM pa305 jana pramANa bhramaNa kare. have je te eka muhUrtamAM pa305 yojana pramANa 2010_03 Page #539 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6. devanikAya 205 bhramaNa karatA hoya, te bAra muhUta pramANa divasanA ardhA 6 muhUrtamAM 318310 yAjana pramANa bhramaNa karI zake. niyama pramANe A ja draSTipathanI maryAdA paNa che. 8. chAyAnuM mApa: chAyAnuM mApa kADhavAnI A rIta che je divasamAM te mApa kADhavuM hAya, tenA muhUrtane--zaMku jenI chAyA kADhavAnI che tenuM mApa bAra AMgaLa hAvAthI bAre guNavA; tenuM ardhA karavuM; ane pachI pAchAM Ara AMgaLa bAda karavAM. eTale je rakama bAkI rahe, te te divasanuM chAcAnuM AMgaLa pramANa samajavuM. prastutamAM AbhyaMtara maMDalamAM jyAre sU hAya che, tyAre dinamAna 18 muhUrta che. tene khAra AMgaLe gUNatAM 18x12=216 Ave. tenA a 108 thAya. temAMthI khAra bAda karatAM 108-12=96 AMgaLa !~~A te divasanI pauruSI chAyAnuM mApa samajavuM. 9. maDaLanI laMbAI paheALAI:-- 66 jaMbudvIpamAM badhI bAmbu aMtima 180 yAjana pramANa kSetramAM sUnAM maMDalA AvelAM che. eTale jyAM prathama mAMDala zarU thAya, tyAM e maDalanI vacce jamUddApunI jeTalI lAMbAI paheALAI hoya, teTalI ja te maMDaLanI laMbAI paheALAI gaNavI joIe. AthI ja bUkInA eka lAkha yAjanamAMthI 360 (180x2) yeAjana bAda karIe eTale 99640 yAna lAMbu--paheALu prathama maMDala- che. AmAM prathama ane bIndra mAMDalanuM aMtara e yAjana tathA maMDala viSNubha yAjana---AnuM khamaNuM pa yAjana pramANa umerIe eTale 99640+5=99645 pa yAjana dvitIyamaDaLa lAMbuM paheALu che. A ja pramANe tRtIya maDaLanI lakhAI - paheALAI kADhavA mATe paNa dvitIyanA 996455 ceAjanamAM pUrvokta yojana umerIe eTale 99651 yojana tRtIya maMDaLanI laMbAI-paheALAI samajavI. A ja pramANe uttarAttara maMDaLanI laMbAI-paheALAI kADhavA mATe pa yAjana pUrva pU yAjanapramANamAM umeratAM iSTa yAjanapramANa maLI Ave che. 10 sarvotara ma`Dale udayaH-- 35 jabUkApamAM e sU che. temanuM sarvAtmyatara prathama maDala lavaNasamudrathI mAMDIne budvIpamAM pravezIe tA 190me yAjane paDe che. tethI _2010_03 Page #540 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa06 sthAnAMgansamavAyAMga: 2 kahevAmAM AvyuM che, ke 180 ejana avagAhIne sUryane sarvAtyaMtara maMDale udaya thAya che. prathama maMDala e prathama udayasthAna paNa kahevAya. ema jabUdvIpamAM eka sUryanAM udayasthAna 184 che. kAraNa, maMDalanI saMkhyA 184 che. - je sUrya bharatamAM udaya pAme te bharata sUrya. e sUrya niSadha parvata upara dakSiNa-pUrva dizAmAM jaMbudvIpanI jagatIthI 180 ejana dUra prathama udita thAya che. barAbara te ja vakhate uttara-pazcima dizAmAM nIlavaMta parvata para jabUjagatIthI 180 pejana dUra bIje sUrya prathama udaya pAme che, je airavatamAM prakAza karato hovAthI eravata sUrya kahevAya che. pachI e banne sUrya ekasarakhI gati zarU kare che. bharatasUrya gati karate karate saMpUrNa bharatane prakAzita karIne barAbara dakSiNa-pazcimamAM Ave che, tyAre tene udaya pazcima mahAvidehamAM thaye gaNAya che. te ja pramANe eravata sUrya gati karate karate saMpUNa airavata kSetrane prakAzIne jyAre ThIka uttarapUrvamAM AvI pahoMce che, tyAre tene udaya pUrvamahAvidehamAM thayo gaNAya che. ahIM e dhyAna rAkhavuM ke, banenI gati sarakhI hevAthI jyAre bharatasUryane udaya pazcima videhamAM thAya che. te ja vakhate eravatasUryane udaya pUrvavidehamAM thAya che. tyAra pachI saMpUrNa mahAvidehane prakAza karatAMkaratAM temanI dvitIya bhaMDalAbhimukha gati thAya che. eTale ke dvitIya udayasthAnamAM teo baMne ekasAthe pahoMcI jAya che. tethI pazcima videhamAM udayane pAmela bharatasUrya saMpUrNa dakSiNArdhamaMDala tathA pUrvamahAvidehamAM udayane pAmelo eravata sUrya saMpUrNa uttarArdha maMDala eka sAthe ja pUruM kare che. ane pAchA bane eka sAthe ja dvitIya maMDalamAM bhramaNa zarU kare che. e ja pramANe AgaLanAM maMDala viSe paNa samajI levAnuM che. aMtima maMDala pUruM karyA pachI ane pAchA je gatie AvyA \ hatA, te ja gatie pAchA AvyaMtara maMDalamAM jAya che. - jyAre sUryo prathama maMDalamAM bhramaNa karatA hoya che, tyAre. divasa saMpUrNa pramANano gaNAya che. eTale ke, te vakhate sauthI mATe divasa 18 muhurta pramANa hoya che. ane rAtri sauthI nAnI eTale ke 12 muhutI hoya che. tyAra bAda dinamAna prati maMDaLe 6 mAsa sudhI ja muhurta jeTaluM ghaTatuM jAya che ane teTalI ja rAta vadhatI jAya che. eTalAmAM dakSiNAyana 2010_03 Page #541 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6. devatanakAya 507 pUruM thAya che. pachI uttarAyaNa zarU thAya che. temAM rAta kramaza: teTalA ja pramANamAM ghaTe che ane divasa teTalA ja pramANamAM kramaza: vadhe che. samagra sabhyatara maMDalanA ApaNe upara joyuM te pramANe be bhAga paDI jAya che. dakSiNArdha ane uttarArdha. eka sUryane A baMne bhAga pUrA karavA mATe be divasa (be ahorAtra) eTale ke 60 muhurta lAge che. paNa samagra eka maMDaLa bane maLIne karatA hovAthI eka divasamAM pUruM karI le che. ane sUryo eka divasamAM (30 muhurtamAM) eka eka ardha bhAgane pUro karI bIjA divase jyAre bIjA adha bhAgane 30 muhartamAM pUre kare, tyAre bannene sarvAtyaMtara samagra prathama maMDaLa pUruM thAya che. ane A pramANe uttarottara bIjuM trIjuM Adi maMDaLe babbe divasamAM (60 muhUrtamAM) pratyeka sUrya pUrAM kare che. paNa pratyeka maMDaLanI apekSAe bane maLIne eka divasamAM ja pUruM karI le che te bhUlavuM na joIe. 11. 182 maMDala : savapi jabUdvIpamAM to sUryanAM maMDale mAtra 65 ja che, chatAM jabUDhApanA sUrya saMbaMdhI maMDala viSe hakIkata kahevAnI hevAthI te maMDalone jaMbadvApamAM che ema kahyuM che. sUryanAM badhAM maLI 184 maMDale che; temAMthI prathama-sarvAtyaMtara ane aMtima-sarva bAhya e maMDalone choDIne bAkInAM 18ramAM sUryanuM bhramaNa be vAra thAya che. eka vakhata sarvabAhya maMDala tarapha jatI vakhate ane bIjuM sarvabAhyathI pAchA sarvAtyaMtaramAM AvatI vakhate. | sarva prathama AtyaMtara maMDala bane sUrya maLIne eka divasamAM pUruM kare che. te ja pramANe sarvabAhya maMDala paNa bane maLIne eka divasamAM pUruM kare che. bAkInAM 182 maMDalomAM sUrya babbe vakhata bhramaNa karatA hevAthI, e pratyeka maMDalanA be divasa gaNavI joIe; eTale 182 4 2 = 364 divasa. te ane sarvAtyaMtara ane sarvabAhya maMDalanA be divasa ema 366 divasanuM eka varSa thAya che. A sUrya-saMvatsara kahevAya che. 12. dinamAna ane rAtrimAnanI vadhaghaTa: sarvAtyaMtara maMDala to uttarAyaNanuM aMtima ahorAtra gaNAtuM hovAthI ahIM prathama maMDala eTale sarvAtyaMtarathI bIjuM gaNavuM joIe. ane e ja dakSiNAyananuM prathama maMDala gaNAya che. sUrya satyaMtara maMDale hoya 2010_03 Page #542 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 108 sthAnAMgansamavAyAMga 2 che, tyAre divasa 18 muharta ane rAtri 12 muhUrta hoya che. pachI te dakSiNAyana gati kare che tyAre pratyeka maMDale ja muhurta pramANa dinamAna ghaTe che ane teTaluM ja rAtri pramANa vadhe che. eTale jyAre te 39 mAM maMDalamAM bhramaNa karato hoya, tyAre 24 39 = 78 thavAthI chu. muharta pramANa divasa ocho thaze ane teTalI ja rAtri vadhaze. te ja pramANe tethI UlaTuM dakSiNAyanathI nivRtta thayelA surya viSe 39 mA maMDale samajavuM. 13. pa6 nakSatra : jabUdvIpamAM caMdra be hovAthI pratyeka caMdranAM ra8 lekhe be caMdranAM pa6 nakSatro thAya. 1. abhijita, 2. zravaNa, 3. dhaniSThA, 4. zatabhiSaka , 5. pUrvA bhAdrapadA, 6. uttarA bhAdrapadA, 7. revatI, 8, azvinI, 9. bharaNI, 10. kRttikA, 11. rohiNI, 12. mRgazIrSa, 13. Adra, 14. punarvasu, 15. puSya, 16. AleSA 17. maghA, 18. pUrvAphAlganI, 16. uttarAphAgunI, 20. hasta, 21. citrA, 22. svAtI, 23, vizAkhA, 24, anurAdhA, 25. jayeSThA, 26. mULa, 27. pUrvASADhA, 28. uttarASADhA. A pratyeka babbe gaNavAthI 56 thAya. sUrya-caMdranI jema nakSatra maMDala anavasthita nathI paNa avasthita che. tethI nakSatrone pota-potAnA nicata maMDalathI maMDalAMtare javAnuM banatuM nathI. paNa sva-sva maMDalamAM ja rahI teo dakSiNAvarte merunI pradakSiNA karyA kare che. A pada nakSatrone bhramaNa mATe mAtra 8 maMDala che. ane te ThIka caMdramaMDalanI upara cAra jana UMce kaI ne kaI caMdramaMDalanI samazraNIe AvelAM che. nakSatronuM prathama maMDala caMdra-sUrya maMDalanA sarvAtyaMtara maMDala para AveluM che. temAM abhijita, zravaNa, ghaniSThA, zatatArA, pUrvAbhAdrapadA, uttarAbhAdrapadA, revatI, azvinI, bharaNa, pUrvAphAlganI, uttarAphAlganI ane svAtI - A bAra nakSatro jyAre maMDalanA dakSiNArdhamAM hoya, tyAre te ja nAmanAM bIjA bAra uttarArdhamAM bhramaNa karatAM hoya che. nakSatronuM bIjuM maMDala caMdranA trIjA maMDala upara AveluM che. temAM be punarvasa ane be maghA e nakSatronuM bhramaNa thAya che. nakSatronuM trIjuM maMDala lavaNasamudramAM caMdranA chaThThA maMDala upara AveluM che. temAM mAtra be kRttikAnuM ja bhramaNa thAya che. nakSatronuM cothuM maMDala caMdranA sAtamA maMDala upara che ane temAM 2010_03 Page #543 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6. denikAya 109 citrA ane rehiNI e babbe nakSatrAnuM bhramaNa che. nakSatrAnuM pAMcamu maMDala caMdranA AThamA maMDala upara che ane temAM e vizAkhAnuM bhramaNa che, nakSatrAnuM chaThThuM maMDala dezamA caMdra maMDala para che ane temAM e anurAdhAnuM bhramaNa thAya che. sAtamuM nakSatramaMDala 11 mA caMdramaMDala upara che ane temAM e jyeSThAnuM bhramaNa thAya che. ane chelluM AThamu nakSatramaMDala cadranA chellA 15mA maDala upara AveluM che ane temA ArdrA, mugazIrSa, puSya, AzleSA, mULa, hasta, pUrvASADhA ane uttarASADhA ATalAM nakSatro accenI saMkhyAmAM bhramaNa kare che. A rIte zvetAM caMdranA ratna, kathA, pumA, mA, mA, 13mA, ane 14mAmaDalamAM nakSatrAne cAga nathI. ane bAkInAM A aMkamaMDaLamAM nakSatrAnA yoga che. 14. nakSatra ane caMdranA cAga -- nakSatra eka ahArAtramAM (30 muhUrtamAM) jeTaluM kSetra cAle che, temAM te keTalA kSetrapramANamAM cadra sAthenA yAgamAM rahe che te jANavA mATe je saMpUrNa kSetranA 60 bhAga karIe, te sama aMza maLe; anyathA viSama aza maLe. jema ke 30 muhUrtamAM abhijita nakSatra jeTaluM kSetra bhramaNa kare che, tenA 67 bhAga karIe te 21 pUrA saDaThiyA bhAga kSetramAM tene caMdra sAthe yAga rahe che tema samajavuM. paNa je khIjI kAI bhAjaka saMkhyA rAkhIe, te aMza sama na AvatAM viSama Ave. have eTalA kSetramAM eTale ke ra bhAga jeTalA kSetramAM tene caMdra sAthe keTalAM muhUrta yAga rahyo te kADhavuM hoya, teA trirAzi karavI joIe ke saMpUrNa arthAta 1 kSetramAM 30 muhUrta lAge, teA rlR jeTalA kSetramAM keTalAM muhUta lAge? teA javAkha Ave ke 30 muhUrta arthAt 9chuM muhUrta. ATalA kALa te abhijit nakSatra caMdranA yAgamAM rahe che tema samajavuM, bAkInA zatabhiSaka AdinI kSetrasImA ane kALasImA nIce pramANe che kSetrasImA } jhu+134 zatabhiSaka, bharaNI, ArdrA, AzleSA, svAtI, jyeSThA uttarA bhAdrapadA, uttarA phAlgunI uttarASADhA, punasu, rAhiNI, } 14+434 vizAkhA khAkInAM badhAM 15 nakSatro kALasImA 15 mudda _2010_03 45 mudda chu=1 saMpUrNakSetra 30 mu Page #544 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 510 sthAnAMga-samavAyAMgaH 2 15. vimAnika vimAnanA prastara- vaimAnika denAM vimAne meTA makAnanA mALanI jema uparAupara AvelAM che. eTale e vimAnanI uparAupara AvelI zreNIono vibhAga karanAra taLiyAM te prastara kahevAya che. sarva maLI AvA 62 prastaromAM badhAM vimAna vahecAI jAya che. saudharma ane IzAna e banne ka ardhacaMdrAkAre sAmasAme hevAthI bane maLI pUrNa caMdrAkAra thAya che. saudharma dakSiNArdhamAM ane IzAna uttarArdhamAM che. bannenA ardhavalacAkAre tera-tera pAthaDA-prastara che. bane maLI saMpUrNa valayAkAre tera pAghaDA thAya. te ja pramANe sanaskumAranA dakSiNArdhamAM ane mahendranA uttarArdhamAM ardha ardha valayAkAra 2 pAthaDA che -banenA maLIne pUrNa valayAkAre bAra pAthaDA thAya che. enI upara brahmaloka saMpUrNa valayAkAre hovAthI tenA cha pAthaDA AvelA che. te ja pramANe lAMtakanA 5, zukanA 4 ane sahastrAranA cAra pAthaDA saMpUrNa valayAkAre jANavA. tyAra pachI Anata ane prANata saudharmazAnanI jema ardha-ardha valayAkAre hovAthI e bannenA maLIne saMpUrNa valayAkAre cAra prastara che. ane tenI upara te ja pramANe ANata-prAkRtanA banenA maLIne saMpUrNa valayAkAre cAra prastara AvelA che. A pramANe bAra devalokanA badhA maLI para prastara thAya che. tyAra pachI pratyeka vecakane ekeka tathA pAMca anuttarano eka prastara hovAthI- 10 prastara Ave che. Ama sarva maLI 62 prastaramAM saMpUrNa vaimAnika denAM vimAne AvI jAya che. 16. saudharma ane IzAnanAM vimAne H pratyeka prastaramAM cAre dizAmAM vimAnanI paMktio che, je AvalikA kahevAya che. amuka vimAne evAM che jemane AkAra niyata che. eTale ke trikoNa, catuSkoNa ane goLa - A traNa AkAravALAM vimAne A cAre dizAnI AvalikAomAM rahetAM hovAthI AvalikAbaddha kahevAya che. te sivAyanAM bIjAM aniyatAkAra vimAno che jemane koI nizcita AkAra nathI. te badhAM e cAre paMktionA AvalikAonA AMtarAmAM vikharAyelAM phUlanI jema ahIMtahIM rahetAM hovAthI puSpAvakIrNa vimAne kahevAya che. AvalikAbaddha vimAnonI pratyeka prastare saMkhyA nizcita 2010_03 Page #545 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6. devanikAya 511 che. te sivAyanAM amuka nizcita saMkhyAmAM te te prastaramAM puSpAvakIrNa vimAne hoya che. AvalikAbaddha vimAnomAM paNa krama evo che ke vacce indravimAna hoya che tyAMthI cAre dizAmAM Avali zarU thAya che. temAM prathama vikeNa, pachI catuSkoNa ane pachI goLa - A ja krame Avali pUrI thAya che. saudharmezAnanA 13 prastaramAMnA prathama prastaranI cAre AvalikAmAM 62-6ra vimAne che. uttarottara prastaranI AvalikAomAM eka-eka saMkhyA ochI karavI eTale bIjA prastaramAM pratyeka AvalimAM 61 vimAne raheze. ane chevaTe cArebAju ekeka vimAna rahe che. chelle prastara anuttara vimAnane che. temAM eka vacce che ane tenI cAre dizAe cAra AvelAM che. paMktibaddha vimAna sivAyanAM puSpAvakIrNa vimAne paNa pratyeka prastare cAre dizAonA AMtarAmAM AvelAM che. puSpAvakIrNanI pratyeka prastaramAM saMkhyA anicata che paNa pratyeka devalokanA prastaramAM te niyata che. devalokamAM Avaligata tathA puSpAvakIrNa vimAnonI saMkhyA nIce pramANe - devaloka prastara AvalikAgata puSpAvakI sarva vimAna 1 saudharma 13 ardha 1707 3198293 3200000 2 IzAna 13 ardha 1218 ra798782 2800000 - ------- banne maLI 13 2925 pa997075 6000000 3 sanaskumAra 12 ardha 1226 1 198774 4 mAhendra 12 ardha 874 79926 . | ! o o o 1 20008 o o o o o | 2100 1997900 2000000 400000 834 585 399166 49415 38604 50000 396 40000 banne maLI 12 pa brahmaloka 6 lAMtaka 7 mahAzukra 4 8 sahastrAra 4 9-10 ANaMta prANata 4 11-12 AraNa acuta 4 332 5668 A o o : 268 13ra o ja che 2010_03 Page #546 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAra 13-15 adhastana grevecaka 3 16-18 madhyama grevecaka 3 19-21 uparitana grevecaka 3 22-26 pAMca anuttara , sthAnAMga samavAyAMga ra 111 5 39 5 7874 . 31 61 . 2010_03 8489149 111 107 ra 17. leAkAMtika deveza - leAkAntika devA vicaratithI rahita che, tethI devaviSa` kahevAya che. te devAnAM nAnA-meTAne vyavahAra nathI tethI sarve ahumendra che. tenA AcAra e che ke jyAre tItha kareA gRhatyAga karatA heAya tyAre temanI pAse AvI tee A pramANe khAdha Ape che- -- 6 jaya jaya naMdA, jaya jaya bhaddA, jaya jaya muNivaravasabhA, mujajhAhi bhagava, lAganAhA, pavattehi bhayava'! dhammatittha, hiyasuhanisseyakara' jIvANameya bhavisai. A pramANe Adha ApI vaMdanA namaskAra karI tee cAlyA jAya che. Avazyaka ni. gA0 2347 tathA bhASya gA0 8688, 100 5 8490023 vinaya piTakamAM kahyuM che ke bhagavAna buddhe jJAnaprApti mAda upadeza ApavAmAMthI vimukha thavAno vicAra karyAM, tyAre sahu pati brahmA AvIne temane kahe che ke, bhagavAna, saMsAramAM bhavya davA ghaNA che; mATe upadeza Ape."jethI temane uddhAra thAya. vinaya0 - pR0 78. "C .. 18. kutsyendra - dravyendranA e bheda che. AgamathI dravyendra ane nAAgamathI dravyendra. je puruSa Agame karI indra zabda viSe jANatA hoya paNa te viSe upayegazUnya hAya tA te dravyaindre AgamathI kahevAya. ne AgamathI dravyendra traNa che-indra zabdanA jJAtAnuM mRta zarIra ane khAlakanuM zarIra je have pachI indra rAkhtane jANavAnuM che. ane jyAre indra zAsanakA na karatA hoya tyAre te paNa dravyendra kahevAya. athavA je pudgalA indranA Page #547 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6. devanikAya 513 zarIra rUpe pariNamavAnA hoya te pudagale athavA je AtmA indra thavAne hoya te AtmA paNa dravyendra kahevAya che. vaLI ezvarya e paNa devendronuM asthAyI hovAthI ane mAtra tIrthakarAdi jevA mahApuruSonuM ja aizvarya sthAyI hovAthI tenI apekSAe devendra zaka vagere paNa pravendra ja kahevAya. indrano ce bheda bhAvendra che paNa ahIM te jaNAvyo nathI; tristhAna kagata sUtra hovAthI. bhAvendranA be bheda che-AgamabhAvendra ane noAgama bhAvendra. indrazabdanA jJAnavALo tathA temAM upagavALo jIva te bhAve kahevAya. Ama kahevAnuM kAraNa e che ke jJAna ane jJAnIne abheda hovAthI je jIvane indrajJAna hoya te jIva paNa Indra kahevAya. Agama bhAvendra e jIva kahevAya che jene indra evuM nAma ane gotrakarmanuM vadana hoya arthAta je devalokamAM utpanna thaIne indra kahevAtA hoya ane sau tenI AjJA uThAvatA hoya - tenuM aizvarya svIkAratA hoya. tIrthakarane paNa bhAvendra kahI zakAya kAraNa temanuM aizvaryuM sthAyI che. 19. devenI sabhAo - devone janma manuSya vagere itara jIvonI jema garbhamAMthI nathI thato. paNa devasthAnamAM temanA janmasthAnamAM - je upayata sabhA kahevAya che - eka vastra DhAMkelI devAyA hoya che temAM AvIne te utpanna thAya che. eka aMtarmuhUrtamAM to teo badhI paryApti pUrNa karI le che ane taruNa jevA banI jAya che. tyAra pachI deve temane snAna karAvavA mATe snAnAgAramAM laI jAya che, te abhiSeka sabhA kahevAya che. snAna karyA pachI deve temane vastra ane ghareNAMthI zaNagAravA mATe alaMkArasabhAmAM laI jAya che. tyAMnuM kArya pUrNa thAya pachI vyavasAya sabhAmAM laI jAya che tyAM pustaka rAkhavAmAM , AveluM hoya che je vAMcIne devane anula paraMparAthI te abhijJa bane che ane kAryAkAryane nirNaya kare che. tyAra pachI te sudharmA sabhAmAM jyAM tenA bhegopaga mATenI saMpUrNa sAmagrI upasthita hoya che, tyAM jAya che ane tyAM ja rahI devanA kAmamAM rata thaI jIvana vyatIta kare che. kSA- 3 2010_03 Page #548 -------------------------------------------------------------------------- ________________ naraka ane mAraka naraka traNa para pratiSThita che - 1. pRthvI pratiSThita; 2. AkAzapratiSThita, 3. AtmapratiSThita. nigama, saMgraha ane vyavahAranayathI naraka pRthvI pratiSThita che. jusUtranayanI apekSAe naraka AkAzapratiSThita che; ane bAkInA traNa zabdanayanI apekSAe naraka AtmapratiSThita che. [-sthA186] adhelakamAM sAta pRthvI, sAta ghanedadhi, sAta ghanavAta, sAta tanuvAta, ane sAta AkAza-AMtarA che. e sAta AkAzaAMtarAmAM sAta tanuvAta che; e sAta tanuvAtamAM sAta ghanavAta che; e sAta ghanavAtamAM sAta ghanodadhi che; e sAta ghanodadhimAM paTalAkAranI sAta pRthvI AvelI che. temanAM nAma ane gAtra kamazaH nIce pramANe che - pRthvI nAma gotra pahelI gharmA ratnaprabhA bIjI va zA zarkarA prabhA vAlukAprabhA cethI aMjanA 5 kaprabhA pAMcamI riSTa dhamaprabhA 514 trIjI zilA 2010_03 Page #549 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa15 chaThThI 7. naraka ane mAraka maghA tamasa sAtamI mAghavatI tamatama [-sthA0 546] narakamAM suratano utpanna thayele nAraka manuSyamAM AvavAnI IcchA kare tenAM cAra kAraNe che - 1. narakamAMnI vedanA joIne; 2. narakapAlothI pIDAIne, 3. narakamAM bhegavavAnuM karma nirjarI na gayuM hoya chatAM javA Iche; 4. narakAyune kSaya na thaye heya chatAM javA Iche. paNa manuSyamAM te jaI zakato nathI. [-sthA 245 ] prathama, bIjI ane trIjI narakamAM uSNa vedanA che. tyAMnA nArake te uSNa vedanAne vede che. -sthA 147] ratnaprabhA pRthvInuM - 1. ratnakAMDa 1000 jana vistRta che. 2. vajIkAMDa >> * * * 3. vairyakAMDa * * * * 4. lohitAkSakAMDa 9 9; pa. masAragalakAMDa 6. haMsagarbhakAMDa 7. palakakAMDa 2 x 2 8. saugandhikAMDa 9. tirasakAMDa 2010_03 Page #550 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 516 sthAnAMga-samavAyAMga 2 10. aMjanakAMDa 20 21 22 23 11. aMjanapulakakAMDa 12. rajatakAMDa ?? ?? ?? ?? 13. jAtarUpakAMDa 14. aMkakAMDa 15. parIgha kAMDe 16. rijhakAMDa * * * * [- sthA. 778 ] ratnaprabhA pRthvInA vAkAMDanA uparanA cheDAthI lehitAkSakAMDanA nIcalA cheDA sudhInuM aMtara 3000 jana che. [-sama0 116] ratnaprabhAnuM jalabahulakAMDa 80 hajAra jana vistRta che. [-sama0 80] ratnaprabhAnA ratnakAMDanA uparanA cheDAthI pulakAMDanA nIcalA cheDA sudhInuM aMtara 7000 yojana che. [-sama0 120] niSadha varSadhara parvatanA UMcA zikharanA taLathI ratnaprabhAnA prathamakAMDanA madhyabhAga sudhInuM aMtara 900 jana che. nIlavaMtavarSadhara viSe paNa temaja che. [-sama0 112] bIjI narakanA madhyabhAgathI bIjA ghanedadhinA nIcalA cheDA sudhInuM aMtara 86 hajAra jana che. [- sama0 86] A ratnaprabhA pRthvInA prathama kAMDanA 800 ejanamAM vANavyaMtaranA bhaumeyavihAre che. [-sama0 111] 2010_03 Page #551 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa17 7. naraka ane mAraka ratnaprabhAnA aMjanakAMDanA nIcalA cheDAthI vANuvyaMtaranA bhaumeya vihAra sudhInuM aMtara 9900 ejana che. [-sama0 9] pakabahula kAMDanA uparanA cheDAthI nIcalA cheDA sudhInuM aMtara 84 lAkha jana che. [-sama0 84] vaDavAmukha pAtAlanA nIcalA cheDAthI ratnaprabhAnA nIcalA cheDA sudhInuM aMtara 79 hajAra jana che. [-samaya 79] ratnaprabhA pRthvIthI 17 hajAra rojana UMce jaIne pachI cAraNa devanI tirachI gati pravarte che. -sama0 17] sImantaka narakano vistAra 45 lAkha jana che. [-samara 45] apratiSThAna naraka eka lAkha jana vistRta che. [-sama0 ] dhUmaprabhA pRthvI eka lAkha aDhAra hajAra ejana vistRta che. [-sama0 18] 2010_03 Page #552 -------------------------------------------------------------------------- ________________ achavAstikAya 1. ajIvanA bhede anAtmA eka che. [- samaya 1] ajIva rAzi be prakAranI che - 1. rUpI ajIvarAzi, 2. arUpI ajIvarAzi. arUpI ajIvarAzinA daza bheda che - 1. dharmAstikAya 2. dharmAstikAyane deza; 3. dhamastikAyano pradeza; 4. adharmAstikAya; 5. adharmAstikAyano deza; 6. adharmAstikAyane pradeza; 7. AkAzAstikAya; 8. AkAzAstikAyane deza 9. AkAzastikAyano pradeza; 10. addhA samaya. 1. AtmA-jIva nahi te anAtmA. jIva sivAyanA adharmAstikAyAdi avakAyone anAtmAmAM samAveza che. achavAtikA che to aneka, paNa badhAnuM anAtmarUpa sAmAnya lakSaNa eka hovAthI eka paNa kahevAya. 2. ahIM prajJApanAnuM prathama prajJApanApada saMpUrNa akSaraza: samajI levAnuM che. phera eTale ke tyAM "prajJApanA zabdathI vyavahAra che; jyAre ahIM prajJApanAne badale "rAzi' zabdano prayoga che. A ajIvarAzinI vizeSa samaja mATe juo "tatvArthasUtra" adhyAya pAMcame ane "bhagavatIsAra" pR0 para0. 3. dharmAstikAyanA deza-pradezanI samaja mATe juo prakaraNane aMte TippaNa naM. 1. 4. vizeSa samajutI mATe juo prakaraNane aMte TippaNa na. 2. 518 2010_03 Page #553 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 8. ajIyAstikAya rUpI ajIva rAzi aneka prakAranI che. 19 [-sama0 149] 2. ajIvAstikAyanuM svarUpa cAra astikAya ajIvakAya che 1. dharmAstikAya; 2. adharmAstikAya; 3. AkAzAstikAya; 4. pudgalAstikAya. [-sthA. para] dharmAstikAya, adharmAstikAya ane AkAzAstikAyanA madhyapradezA ATha che. [-sthA. 624] dhu eka che. [-sthA. 7; sama0 1] dharmAstikAyamAM vaNa, gaMdha, rasa ane spa nathI. te zAzrvata avasthita lAkadravya che. dharmAstikAyanA sakSepathI pAMca bheda che: --- WOOD 1. dravyathI; 2. kSetrathI; 3. kAlathI; 4. bhAvathI; 5. guNathI, (1) dravyathI dharmAstikAya eka che. (2) kSetrathI lAkapramANa dharmAstikAya che. (3) kAlathI traNe kAlamAM tenuM astitva che. te dhruva che, nitya che, zAzrvata che, akSaya che. avyaya che, ane avasthita che. 2010_03 1. rUpI ajIvarAzi pudgalAstikAya ja che. tenA prathama cAra bheda che: skandha, deza, pradeza ane paramANu. te pratyeka pAchA va, gandha, rasa, sparza ane saMsthAnanA bhede aneka prakAre che. 2. jIe - bhagavatIsAra' pR. 533. 3, 'bhagavatIsAra' pR. parathI mAMDIne dharmAstikAyAdinA svarUpanA vicAra ahIM jevA ja che. Page #554 -------------------------------------------------------------------------- ________________ para sthAnAMgasamavAyAMga: 2 (4) bhAvathI dharmAstikAya varNa, gaMdha, rasa ane sparza vinAnuM che. (5) guNathI gamanaguNavALuM che. -sthA 441] adhama eka che. [- sthA. 8; -- samae ] adhamastikAya paNa varNa vinAnuM che yAvatuM badhuM dharmAstikAya jema samajI levuM; paNa guNathI sthAna guNavALuM che, ema samajavuM. [-sthA 442] * AkAzAstikAya paNa dharmAstikAya jevuM ja che. paNa kSetrathI loka-aloka pramANa samajavuM ane guNathI avagAhanAguNavALuM samajavuM. [-sthA 442 ] AkAza be prakAranuM che - 1. lekAkAza; 2. akAkAza. [-sthA0 74] 3. kAla samayakSetrano AyAma-viSkaja pistALIsa lAkha jana pramANa che. - sama0 45] kAla traNa prakArano che - 1. atIta; 2. vartamAna; 3. anAgata. 1. A be bheda kalpita che. AkAza eka akhaMDa dravyadha che. paNa jeTalA AkAzabhAgamAM dharmAstikAyAdi astikA che, teTalA bhAgane lokAkAza kahe che; ane bAkInAne alokAkAza. 2. juo prakaraNane aMte TippaNa naM. 3. 2010_03 Page #555 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 521 8. achavAstikAya samaya paNa traNa prakArano che - 1. atIta; 2. vartamAna. 3. anAgata. AvalikA, AnaprANa, staka, lava, muhUrta, aherAtra cAvatuM varSa, zatavarSa, sahasavarSa, pUrvAga, pUrva, yAvat avasarpiNI ane pudgalaparAvarta e badhAM paNa samayanI jema traNa prakAranAM che. [- sthA. 192] samA-kAla be che - 1. avasarpiNI samA, 2. utsarpiNa samA. [-sthA 67] - kAlanA paNa upara pramANe be bheda che. [-sthA 74 ] kAlanA cAra prakAra che - 1. pramANakAla- divasa ane rAtrirUpa; 2. yathA yunivRtikAla - jeTaluM jIve AyuSya bAMdhyuM heya teTaluM bhegavavuM te, 3. maraNakAla - jIva ane zarIrane viyega; 4. addhAkAla- samaya-AvalikAdirUpa. [-sthA264] avasarpiNI eka che. (1) suSamasuSamA eka che. (2) suSamA eka che. (3) suSamaduHSamA eka che. (4) duHSamasuSamA eka che. 1. "bhagavatIsAra" pU0 212 para A cAre bhedanuM vistRta varNana che. jijJAsue tyAM joI levuM. 2. khulAsA mATe juo "bhagavatIsAra" pR. 5. 2010_03 Page #556 -------------------------------------------------------------------------- ________________ para sthAnAMga samavAyAMga: 2 (5) duHSamAM eka che. (6) duHSamaduSamA eka che. utsarpiNuM eka che. (1) duSamaduHSamA eka che. (2) duHSamAM eka che. (3) duHSamasuSamAM eka che. (4) suSamaduHSamAM eka che. (5) suSamA eka che. (6) suSamasuSamA eka che. [-sthA. pa0] avasarpiNInA cha prakAra che - suSamasuSamA Adi. utsarpiNInA cha prakAra che -- duSamaduSamAAdi. [-sthA 492] avasarpiNanA traNa prakAra che - 1. utkRSTa, 2. madhyamA; 3. jaghanyA. avasarpiNInA ye samAnA paNa te ja pramANe traNa bheda samajI levA. utsarpiNI tathA tenA chaye samAnA paNa traNa bheda che te upara pramANe che. [-sthAva 137] 1. juo "bhagavatIsAra" pR. 35. avasarpiNI prathama ArAmAM utkRSTa gaNAya. vacalA cAra ArAmAM madhyama gaNAya ane aMtima ArAmAM jaghanya gaNAya. te ja pramANe Are jyAre zarU thAya tyAre tenI zarUAtamAM utkRSTa, vacalAM varSomAM madhyama ane aMtima varSomAM jaghanya gaNAya. te ja pramANe utsarpiNI viSe tethI UlaTuM samajI levuM. 2010_03 Page #557 -------------------------------------------------------------------------- ________________ para3 8. achavAstikAya utsarpiNImAM daza sAgarepama koTAkoTi kAla che. avasarpiNumAM daza sAgarepama kaTArkaTi kAla che. [-sthA0 56]. utsarpiNI ane avasarpiNuM maMDalamAM 20 sAgarepama kATArkaTikAla che. [-sama0 20] pratyeka avasarpiNInA pAMcamA samA duHSamAM ane chaThThA samA duSamaduHSamAno kAla ekavIza ekavIza hajAra varSa che. pratyeka utsarpiNInA prathama samA duSamaduSamA ane bIjA samA duSamAno kAla ekavIsa-ekavIsa hajAra varSa che. sima 21] pratyeka avasarpiNInA pAMcamA ane chaThThA samA e banene maLI 42000 varSa kAla che; ane utsarpiNInA prathama ane dvitIya samAna maLI 42000 varSa kAla che. [-sama0 42] duHSamAnAM sAta lakSaNo che - 1. akAlavarSA; 2. kAlamAM varSo nahi; 3. asAdhu pUjAya che; 4. sAdhu pUjAtA nathI; 5. guru pratye loko mithyAbhAvavALA hoya che, 6. mane dukhatA; 7. vacanaduHkhatA. suSamAnAM sAta lakSaNa che - 1. akAlamAM varSo nahi; . 2. kAlamAM varSA; 2010_03 Page #558 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 524 sthAnAMga samavAyAMga: 2 3. asAdhu pUjAtA nathI; 4. sAdhu pUjAya che; 5. guru pratye leke samyabhAvavALA hoya che; 6. manasukhatA; 7. vacanasukhatA. [-sthA0 559 ! duSamAnAM daza lakSaNa che. 1-5. upara pramANe akAle varSo Adi; 6. amanojJa zabda; 7. amanezarUpa; 8. amanorasa; 9. amane gaMdha; 10. amane sparza. suSamAnAM daza lakSaNa - 15. upara pramANe akAle varSo nahi, Ada; 6. manez zabda; 7. mane jJarUpa; 8. manejharasa; 9. manezgadha; 10. mane jJasparza. [-sthA ka65] suSamasuSamA samAmAM daza prakAranAM vRkSe upabhegamAM Ave che - 1. mattAMgaravRkSe --- madirA denAra vR; 2. bhUtAMgavRkSe - bhAjana denAra vRkSe; 3. truTitAMgavRkSe - vAdya denAra vRkSe; 2010_03 Page #559 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parama 8. ajavAstikAya 4. dIpAMga - dIpa denAra vRkSe; 5. tiraMga -agni denAra vRkSe; 6. citrAMgavRkSo -vividha puSpa denAra vRkSe; 7. citrarasavRkSo - vividha bhejana denAra vRkSe; 8. maryAgavRkSo - AbharaNa denAra vRkSo; 9. gehAkAravRkSo - gharanuM kAma ApanAra vRkSe; 10. vastradAyIvRkSe. [- sthA0 766 ] samaya eka che. [-sthA 40] pratyeka muhUrtamAM 77 lava che. -samaya 77] divasa ane rAtrinAM badhAM maLI 30 muhUrte che 1. rIka; 2. sakta (? sarpa), 3. mitra, 4. vAyu, pa. suprIta; 6. abhicandra; 7. mAhendra; 8. pralaMba, 9. brahma; 10. satya; 11. AnaMda; 12. vijaya; 13. vizvasena; 14. prAjApatya: 15. upazama; 16. IzAna; 17. tvaSTA, 18. bhAvitAtmaka 19. vaizramaNa; 20 varuNa; 21. satarisama; 22. gandharva, 23. agnizamaNa; ra4. Atapa: 25. Avarta 26. tvaSTapaka ra7, bhUmagha; 28. aSabha, 29. sarvArthasiddha; 30. rAkSasa.1 [-sama0 30] avarAtra-dinakSayavALAM cha che - 1. tRtIyaparva, 2. saptamaparva, 3. agiyAramuM parva, 4. paMdaramuM parva pa. ogaNIsamuM parva, 6. tevIsamuM parva. 1. "muhUrtaciMtAmaNimAM (6. para-pa3) muhurtAnA svAmI je 30 gaNAvyA che temanI A sAthe sarakhAmaNI karavI joIe. - 2. avamarAtraparvanI vizeSa samajUtI mATe juo prakaraNane aMte TippaNa na. 4. 2010_03 Fon Private & Personal Use Only Page #560 -------------------------------------------------------------------------- ________________ I ! para6 sthAnAM samavAyAMga: 2 2. atirAtra-dinavRddhivALAM cha che-- 1. caturthaparva, 2. AThamuM parva 3. bAramuM parva, 4. soLamuM parva che. vIsamuM parva, 6. vIsamuM parva. [-sthA pa24] sauthI nAnI rAtri bAra muhUrtanI hoya che. sauthI nAno divasa paNa bAra muhUrtano hoya che. [- sama0 12] caitra ane Aso mAsamAM divasa paMdara muhUrtane heya che. rAtri paNa tevaDI ja hoya che. [-sama15] ' koI eka vakhate piSa mAsamAM sauthI moTI rAtrI 18 muhUrtanI ane aSADhamAM divasa paNa tevo hoya che.* -sama0 18] candra-divasamAM 29 thI kAMIka vadhAre muhUrte che. [-sama0 ra9] ASADha, bhAdaravo, kAtika, piSa, phAgaNa ane vaizAkha e pratyekamAM badhA maLI rAtri-divasa 29 heAya che. " [-sama0 29] abhivadhitamAsanA badhA maLI 31 thI kAMIka vadhAre rAtri-divasa hoya che." 1. jIo prakaraNane aMte TippaNa naM. 5. 2. ASADhapUrNimAe sauthI nAnI rAta, ane piSapUrNimAe sauthI nAno divasa hoya che. "bhagavatIsAra', pR. 213. 3. "bhagavatIsAra' pR. 213. 4. "bhagavatIsAra" pR. 213. 5. adhikamAsavALo saMvatsara te abhivardhita saMvatsara kahevAya che. ane tene pratyeka mAsa abhivardhitamAsa kahevAya. tenA kula divasa 383a che. caMdramAsa gaNue te 13 mAsa gaNAya eTale divasene 13 thI bhAgatA ra9rU3 divasa eka mAsamAM Ave. 2010_03 Page #561 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 8. achavAstikAya paraha AdityamAsanA badhA maLI kAMIka ochA evA 31 rAtri-divase hoya che.' [-sama0 31] pAMca saMvatsaranA eka yugamAM bAsaTha pUnama ane bAsaTha amAsa hoya che. [-sama0 62] pAMca saMvatsaranA eka yuganA nakSatramAsI gaNIe te 67 nakSatramAsa thAya. " [-sama0 67] (be mAsanI eka Rtu) tu cha che?-- 1. prAvR- ASADha -zrAvaNa; 2. vaSarakta - bhAdara-Asa; 3. zarada -- kArtaka-mAgasara; 4. hemata - poSa-mahA; 5. vasanta - phAgaNa-citra; 6. grISma - vaizAkha-jeTha. [- sthA. para3] 1. kAMIka eAchA eTale ardho divasa gaNAtAM 30nA divasa thAya. 2. eka yugamAM traNa caMdravarSa hoya che ane be abhivardhitasaMvatsara -eTale ke adhikamAsavALAM varSa - hoya che. traNa caMdrasaMvatsaramAM 36 (1243=36) pUnama hoya che ane be abhivatisaMvatsaramAM 26 (1342=26) pUnama hoya che. badhI maLI 62 pUnama thAya. amAsa viSene hisAba paNa te ja pramANe samaja. 3. eka yugamAM 1830 divasa hoya che. jeTalA kALamAM caMdra nakSatramaMDaLa pUruM kare teTalA kALane nakSatra mAsa kahe che. nakSatra mAsanuM pramANa ra72 rAtri-divasa che. 183067 nakSatramAsa thAya. 4. TIkAkAra jaNAve che ke laukika vyavahAramAM Rtuone krama A mujaba che - varSA, zarada, hemaMta, zizira, vasaMta, ane grISma. 2010_03 Page #562 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 228 sthAnAMgasamavAyAMga 2 caMdrasaMvatsaranI pratyeka Rtu 59 rAtridivasanI hoya che. ( [ sama0 59] pAMca saMvatsaranA eka yugane atumAsa gaNue te 61 tumAsa thAya-- [-sama0 61] saMvatsara pAMca che-- 1. nakSatra saMvatsara (caMdra nakSatramaMDalane jeTalo samaya bhagave te raDye rAtrIdivasane eka nakSatramAsa; ane tevA 12 mAsane = 3ra rAtrIdivasane eka nakSatra saMvatsara); 2. yugasaMvatsara (pAMca saMvatsara maLIne thata;) 3. pramANa saMvatsara (divasenA pramANa parathI jenuM nAma paDe che te); 4. lakSaNa saMvatsara (amuka cine uparathI jenuM nAma apAya te); 5. zanizcara saMvatsara (jeTalA samayamAM zanaizcara eka nakSatra athavA bAre rAzine bhegave te). yugasaMvatsaranA pAMca bheda che - 1. caMdra; 2. caMdra; 3. abhivardhita, 4. caMdra pa. abhivadhita. 1. caMdra saMvatsaranI vizeSa samajUta mATe juo prakaraNane aMte TippaNu naM. 6. . 2. eka yugamAM caMdrasaMvatsa23 ane abhivardhitasaMvatsara 2 hoya. eka caMdrasaMvatsaranA divasa 3543 ane eka abhisaMvatsaranA divasa 3834 che. eTale yuganA divasa 1830 thAya. eka RtumAsa 30 ahorAtra gaNAya che eTale 1830-30 = 61 RtumAsa thAya. 3. juo prakaraNane aMte TippaNu naM. 7. 2010_03 Page #563 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 8. ajavAstikAya pramANasaMvatsaranA pAMca bheda che - 1. nakSatra (vyAkhyA upara pramANe); 2. caMdra (vyAkhyA upara pramANe); 3. kAtu (30 ahorAtra 1 RtumAsa; tevA 12 RtumAsa =360 divasane RtusaMvatsara); 4. Aditya (30 divasane 1 AdityamAsa; tevA 12 mAsa maLI 366 divasano Aditya saMvatsara); 5. abhivardhita (vyAkhyA upara pramANe). lakSaNa saMvatsaranA pAMca bheda che 1. je tithie je nakSatrane vega kahyo hoya, te tithimAM barAbara teno yoga thAya, jemAM Rtuno pariNAma barAbara kamazaH thato rahe, jemAM zIta ane uSNanuM mApa barAbara jaLavAya, ane jemAM pANI puSkaLa varase, te nakSatra saMvatsara kahevAya. 2. jemAM caMdrano sakala pUnama sAthe yoga rahe, jemAM nakSatro viSamacArI bane, je kaTuka hoya ane jemAM pANI puSkaLa hoya, tene caMdra saMvatsara kahe che. 3. jemAM vRkSe yathAsamaya pariName nahi, ane Rtu vinAnAM phaLa AvavA lAge, varSo ThIka varase nahi, tene kAzmaNa saMvatsara kahe che (anusaMvatsara). 4. jemAM pRthvI, pANI, puSpa ane phaLane sUrya rasa 1. jemake, kArtikamAM kRttikA, mAgasaramAM ArtA, piSamAM puSya, mahAmAM madhA, phAgaNamAM phAgunI, caitramAM citrA, vaizAkhamAM vizAkhA, jeThamAM mULa, aSADhamAM ASADhA, zrAvaNamAM dhaniSThA, bhAdaravAmAM bhAdrapadA, AmAM azvinI. sthA.-34 2010_03 Page #564 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 530 sthAnAMgasamavAyAMga: 2 Ape che ane thoDA paNa varasAdathI samyak pAka thaI jAya che, tene Aditya saMvatsara kahe che. 5. jemAM kSaNa, lava, divasa, ane hatu sUryanA tApathI tapta rahe che, jemAM badhI jagyAe dhULathI bharAI jAya che, tene abhivardhita saMvatsara kahe che. A [-sthA0 460] aupamika kAla be che - 1. pa pama; 2. sAgaropama. 1. koI eka jana vistAravALe ka eka divasathI mAMDI sAta divasa sudhImAM UgelA vALanA keTI agrabhAgathI khUba kUTIphUTI bharavAmAM Ave, ane pachI so so varSa pachI temAMthI eka vALa kADhavAmAM Ave - ema karatAM jeTalA kALe te kUvo khalAsa thAya, tene palyopamakALa kahevAmAM Ave che. 2. e palyopamakALanI keTAkoTine daze guNIe ne je saMkhyA Ave, te eka sAgaropamanuM parimANa samajavuM. ke (kareDa patya kareDa palya= koTAkoTI palya; keTakeTI palya410=sAgarepama.) [-sthA 99] aupamika kALa ATha che - 1. palyopama; 2. sAgaropama; 3. utsarpiNI 4. avasarpiNa; pa. pudgalaparAvartA: 6. atItAddha: 7. anAgatA ddhA; 8. savaddhA. [-sthA. 619] 1. jue "bhagavatIsAra" pR. 214. 2. utsarpiNI ane avasarpiNI tathA pudgalacarAvartanuM mApa paNa sAgarepamathI thatuM hovAthI te paNa pamika kALa kahevAya. 3. juo "bhagavatIsAra" pR. 514. 2010_03 Page #565 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 8. athavAstikAya 4. pudgalAstikAya (1) svarUpa pudgalAstikAya pAMca vaNu vALu, pAMca rasavALuM e gaMdhavALu, ATha spa vALu, rUpI, ajIva, zAzvata, avasthita lAkadravya che. tenA sakSepathI pAMca bheda che- 1. dravyathI; 2. kSetrathI; 3. kAlathI; 4. bhAvathI; 5. guNathI. 1. dravyathI pudgalAstikAyanAM anaMta dravya che; 2. kSetrathI lAkapramANa che; 3. kAlathI traNe kALamAM vidyamAna che; 4. bhAvathI vaNu vAna, gaMdhavAna, rasa ane spazavAna che; pa guNathI grahaNa guNavALu che. [-sthA0 441 ] (2) bheTTA 531 pudgala e prakAranA che 2 1. bhinna ane abhinna; ra. nAzavaMta ane avinAzI, 3. paramANu ane neparamANu - skaMdha; 4. sUkSma ane mAdara - sthUla; 1. jIva tene audArizarIrarUpe grahaNa karI zake che, mATe te grahaNa guNavALu kahevAya. indrica dvArA grahaNa yAgya hAvAthI pudgalAne paraspara sayeAga thavAnI zakayatA heAvAthI paNa tene grahaNa guNavALu kahI zakAya. ra. skaMdhathI alaga thayelAM te bhinna; ane alaga nahI thayelAM te abhinna. 3. paryAyanI apekSAe nAzava'ta, ane dravyanI apekSAe avinAzI, 2010_03 Page #566 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 32 sthAnAMga samavAyAMga: kar 1 5. addhapArzvasRSTa ane nAbaddhapArzva pRSTa; 6. paryAyAtIta ane aparyAyAtIta; 2 7. Atta ane anAtta (jIve jemaneA parigraharUpe ke zarIrarUpe svIkAra karyA hoya te Atta; ane bAkInA anAtta) 8. iSTa ane aniSTa 9. kAnta ane akAMta; 10. priya ane apriya; 11. maneAjJa ane amaneAjJa 12. manaAma ane amanaAma. 3 [-sthA0 82} pudgala traNa prakAranAM che 1. prayAgapariNata (jIvavyApArathI tathAvidha pariNAmane prApta thayela - jemake sUtaramAMthI anela kapaDuM); 2. mizrapuNita (jIvavyApAra vinA tathAvidha pari NAmane prApta te vizvasA ke svabhAva pariNata kahevAya - jemake AkAzanAM vAdaLa tathA iMdhanu vagere vagere. jemAM 1. samajUtI mATe e prakaraNane aMte TippaNa naM. 8, 2. TIkAkAra vAdya evuM pratIka laI tenAM be saMskRtarUpa niSpanna kare che --- paryAyAtIta ane paryotta. vikSita paryAya pUrA karyAM hAya -- vaTAvyA hAya, te paryAyAtIta; ane na vaTAvyA hAca te aparcAyAtIta. tathA je saMpUrNa paNe ekameka thaI gayAM hoya te paryotta; jemake karma pudgalA AtmA sAthe ekameka thaI jAya che; ane te sivAyanAM te aparyaMtta. 3, TIkAkAra manojJa ane manaAmamAM etre bheda kare che ke, jene viSenI vAta paNa manArama hoya te maneAjJa, ane jenA viSenuM ciMtana paNa manArama hoya te manama. 4. vizeSa mATe jIe bhagavatIsAra pR. 517, _2010_03 Page #567 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pas 8. achavAstikAya prayoga ane visasA baMne nimitta hoya te mizrapariNata. jemake sUtaramAMthI banela kapaDuM vagara vAparyuM jUnuM thAya te); 3. visasApariNata. [-sthA186] (3) pariNAmo pudgalapariNAma cAra prakArano che?-- 1. varNa pariNAma; 2. gaMdhapariNAma; 3. rasapariNAma; 4. sparza pariNAma. [-sthA. 265] ajIva (pudgala) pariNAma daza che - 1. baMdhanA pariNAma - pudgalone paraspara saMzleSa, 2. gati pariNAma; 3. saMsthAnA pariNAma-AkRti; 4. bhedapariNAma- chatAM paDavuM te; pa. varNa pariNAma; 6. rasapariNAma; 7. gadhapariNAma; 8. sparza pariNAma; 9. agurulaghupariNAma; 10. zabdapariNAma. [-sthA. 713] 1. juo "bhagavatIsAra" pR. 45. 2. juo bhagavatIsAra" pR. 484. 3. ahIM gurulaghu pariNAma paNa samajI le. juo "bhagavatIsAra" pR. 483. vyavahAraSTithI vicAra karIe to pugalanA cAra pariNAma che - guru, laghu, gurulaghu ane aguruladhu. 2010_03 Page #568 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa34 sthAnAMgasamavAyAMga 2 pudgalanA pariNAma bAvIsa prakAranA che - varNa pariNAma 1. kRSNavarNa pariNAma; 2. nIlavarNa pariNAma; 3. lehitavarNa pariNAma; 4. haridrAvaNuM pariNAma; pa. zukalavarNa pariNAma; gaMdhapariNAma 6. surabhiga pariNAma; 7. durabhigandha pariNAma; rasapariNAma 8. tiktarasa pariNAma; 9. kaTukarasa pariNAma; 10. kaSAyarasa pariNAma; 11. adhvarasa pariNAma; 12. madhurasa pariNAma; spezapariNAma 13. kaThinasparza pariNAma; 14. mRdu pariNAma; 15. gurusparza pariNAma; 16. laghuparza pariNAma; 17. zItasparza pariNAma; 18. uSNasparza pariNAma; 19. snigdhaparza pariNAma; 20. rUkSasparza pariNAma; 21. agurulaghusparza pariNAma; ra2. gurulaghusparza pariNAma. [-sama22] saMsthAna sAta che?-- 1. dIrgha, 2. hRsva; 3. vRtta (geLa rUpiyA jeva); 1. ahIM agurulaghu sparza pariNAma ane gurulaghu e banemAM sparza pariNAma e zabda che chatAM sparza pariNAma ATalA ja gaNAya che; tethI temano ahIM samAveza nathI karyo. * 2. A saMsthAno pudgalanAM samajavAM. pudgalanAM saMsthAnA pariNAma "bhagavatIsAramAM pAMca ane cha prakAranAM upabhedo sAthe batAvyAM che. juo - pR0 496, 2010_03 Page #569 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 8. ajavAstikAya pa35 4. caMza (trikeNa); 5. caturasa (cekhUNa); 6. pRthula; 7. parimaMDala (kaDA jevuM goLa). " [-sthA0 548] (4) calana-pratighAta acchinna1 pudgala traNa kAraNe calita thAya - 1. AhAramAM levAya te; 2. vaikiyamAM levAmAM Ave te; 3. ekasthAnathI bIje sthAne saMkramaNa thAya te. [-sthA 138 ] achinna pugala daza kAraNe calita thAya - 1. AhAramAM levAya te; 2. pariNamana thAya te; 3. uravAsa vakhate; 4. niHzvAsa vakhate; 5. vedanA vakhate 6. nircA vakhate; 7. vaikiya vakhate; 8. paricAraNA vakhate. 9. yakSAviSTa thaI 10. vAyuprerita thaI. [-sthA0 707] pudgalapratighAta traNa prakArano che - 1. paramANu pudgala sAthe bIje pugala bhaTakAI jAya te pratighAta pAme; 2. rUkSatAne kAraNe pratighAta pAme; 3. lekAte pahoMcI pratighAta pAme. [ -sthA 211] (5) saMghAta ane bheda Adi be prakAre pudgale saMdhAtane pAme - 1. svayaM saMghAtane pAme che; 2. parathI saMghAtane pAme che. 1. chinna - khaDagAdithI chedAyele te svasthAnathI calita thAya ja che; paNa ahIM nahIM dAyelA vizenI vAta che. 2010_03 Page #570 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa6 sthAnAMga samavAyAMga 2 be prakAre pugala bhedane pAme che - 1. svayaM pugale bhedAya che; 2. parathI pudgale bhedAya che. tevI ja rIte parizATana, paripatana ane visane paNa be rIte ja pAme che. [-sthA0 82] - pradeza eka che, paramANu eka che. - sthA0 45] traNa adya che - ' 1. samaya; 2. pradeza; 3. paramANu. tevI ja rIte e traNe abhedya, adA, agrA, anargha, amadhya, apradezI, ane avibhAjya che. [-sthA. 165] (6) pudgala vargaNAo - [1. dravya]. 1. paramANu yugalanI vargaNa eka che; 2. dipradezI pudgalaskaMdhanI vargaNA eka che; 3. tripradezI pudgalaskaMdhanI vagaNa eka che; 4. catuHpradezI pudgalaskaMdhanI vargaNa eka che. pa. paMcapradezI pudgalaskaMdhanI vargaNa eka che; 6. paTTadezI pudgalaskaMdhanI vaNA eka che; 1. A pugalane ja hoya ema nathI; paNa prasaMgathI ahIM paramANu sAthe mUkyo che. 2. "bhagavatIsAra' pR. 506. 2010_03 Page #571 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 8. achavAstikAya pa37 7. saptapradezI pudgalaskaMdhanI varganuM eka che; 8. aSTapradezI pudgalaskaMdhanI vaNa eka che; 9. navapradezI pugalaskaMdhanI vaNA eka che; 10. daza pradezI pudgalaskaMdhanI vaNA eka che; 11. saMkhyAta pradezI pugalaskaMdhanI vargaNA eka che; 12. asaMkhyAta pradezI pugalaskaMdhanI vaNA eka che, 13. ananta pradezI pugalaskaMdhanI vagaNA eka che. [2. kSetra ] 1. eka pradezamAM rahelA pudgalanI vaNI eka che; 2-12. be pradezamAM rahelA yAvat asaMkhyAta pradezamAM rahelA pudgalanI varganuM eka che. [3. kAla] 1. eka samayanI sthitivALAM pudgalanI vagaNA eka che. 2-12. be samayanI sthitivALAM yAvat asaMkhyAtasamayanI sthitivALAM pudgalanI varganuM eka che. 1. ahIM uparyukta paramANu pudgalathI mAMDI ananta pradezI pugalanI tere prakAranI vargaNA samajavI. pugalane evo svabhAva che ke tene anaMtapradezI kaMdha hoya to paNa te eka pradezamAM samAI zake. ra. ananta pradeza kAkAzamAM saMbhavatA ja nathI. pugalo dharmo stikAya vinA gati karI zakatA nathI; ane dharmAstikAya mAtra lokAkAzamAM ja che; tethI tenI avagAhanA lokAkAzamAM ja saMbhave; eTale anantapradezamAM rahelA pudgalanI vagaNAnuM varjana che. 3. ahIM pugalo paramANurUpe ke ekathI asaMkhyAta sudhI pradezamAM sthiti karanArarUpe ke eka guNa kALA Adi rUpe jeTalo samaya rahI zake, tenA vikalpo gaNAvyA che. ananta samaya sudhI uparyukta rUpe pudgalane rahevAne saMbhava ja nathI, mATe te vikalpa nathI gaNo. 2010_03 Page #572 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sthAnAMga samavAyAMga :: [4. bhAva] 1. eka guNa kRSNe pudgalanI vaNA eka che. 2-13. bheguNa kRSNa yAvatuM anata guNu kRSNa pudgalanI vaNA eka che. 538 tevI rIte mAkInA varNa tathA gaMdha, rasa, sparza viSenI ananta guNa sudhInI vaNAe paNa samajI levI. [vaSNu pa+gadha+2+rasa 5+5 8 =20; 20x13 kRSNAvarSAdi eka ekanI= 260. ra [1 dravya ] 1. jaghanyapradezI kadhanI eka vaNA; 2. utkRSTa pradezI -dhanI eka vaNA; 3. ajaghanyotkRSTa pradezI koMdhanI eka vaNA. [ 2. kSetra] 1. jaghanya pradezAvagAhI koMdhanI eka vaNA; 2. utkRSTa pradezAvagAhI skaMdhanI eka vaNA; 3.. ajaghanyatkRSTa pradezAvagAhI skadhanI eka vaNA. [3. kAla] 1. jaghanyasthitivALA skaMdhanI eka vaNA; 2. utkRSTa sthitivALA skaMdhanI eka vaNA; 3. ajaghanyAtkRSTa sthitivALA skaMdhanI eka vaNA. [4. bhAva] 1. jaghanyaguNu kRSNa ska MdhanI eka vaNA; 2. utkRSTa guNa kRSNa skadhanI eka vaNA; 3. ajadhanyatkRSTa guNa kRSNa skaMdhanI eka vaNA. _2010_03 Page #573 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 8. achavAstikAya pa39 tevI ja rIte bAkInA varNa 4, gaMdha 2, rasa , tathA sparza 8 viSe paNa samajI levuM . [kRSNAdi 20 43 vargaNA = 60.] [1. kSetra] . 1. eka pradezAvagAhI pugalo anaMta che. [2. kala] . 2. eka samaya sthitivALA pugale anaMta che. [3. bhAva] 3-22. eka guNa kRSNa pudgale anaMta che. tevI ja rIte bAkInA varNa, gaMdha, rasa ane sparza viSe paNa samajI levuM. [ sthApa6] ' [1. dravya] 1. dvipradezI kaMdha anaMta che. [2. kSetra] 2. dipradezAvagAhI pudgala anaMta che. [3. la]. 3. krisamayAzrita pudgala anaMta che. [4. bhAva]. 4-23. dviguNakRSNa pudgala anaMta che. tevI ja rIte bAkInA varNa, gaMdha, rasa, ane sparzanuM samajI levuM. [-sthA0 118] 2010_03 Page #574 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 40 thAnAMgalsamavAyAMga: 2 [dravya] 1. tripradeza skaMdha anaMta che. [kSetra] 2. tripradezAvagAhI pudgala anaMta che. [kAla. 3. trisamayAzrita pudgala anaMta che. 4-23. triguNakRSNa pudgala anaMta che. tevI ja rIte bAkInA varNa, rasa, gaMdha ane sparza viSe paNa samajI levuM. . [- sthA. ra34] dravya] 1. catuHpradeza skaMdha anaMta che.. [kSetra] 2. catu pradezAvagAhI pudgala anaMta che. [kAla]. 3. catuHsamayAzrita pudgala anaMta che. [bhAva) 4-23. caturguNakRSNa pudgala anaMta che. tevI ja rIte bAkInA varNa, rasa, gaMdha ane sparza viSe samajI levuM. [- sthA. 388] 2010_03 Page #575 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 8. avAstikAya [ dravya ] 1. paMcapradezI skaMdha anaMta che. [kSetra] 2. paMcapradezAvagAhI pudgala ana Mta che. [ kAla ] 3. pAMcasamayAzrita pudgala anaMta che. [ bhAva ] 4-23. paMcaguNakRSNa pudgala ana ta che. tevI ja rIte bAkInA vaNu, gaMdha, rasa ane spa viSe samajI levuM. [ -sthA. 474] 8 [ dravya ] 1. SapradezI dha anaMta che. [kSetra] 2. SapradezAvagAhI pudgala anaMta che. [ kAla ] 3. SaTsamayAzrita pudgala ana ta che. 541 [bhAva ] 4-23. SadguNakRSNa pudgala ana ta che. tevI ja rIte mAkInA vaNu, gaMdha, rasa ane spa viSe samajI levuM. [ sthA. 540] 2010_03 Page #576 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tha42 sthAnAMga samavAyAMga 2 [dravya] 1. saptapradezI kaMdha anaMta che. [kSetra]. 2. saptapradezAvAhI pudgala anaMta che. [ kAla] 3. saptasamayAzrita pudgala anaMta che. 4-23. sataguNakRSNa pudgala anaMta che. tevI ja rIte bAkInA varNa, gaMdha, rasa ane sparza viSe samajI levuM. [-rathA 593 } 10. [ dravya]. 1. aSTapradezI audha anaMta che. kSetra] 2. aSTapradezAvagAhI pudgala anaMta che. [kAla] 3. aSTasamayAzrita pudgala anaMta che. [bhAva) 4-23. aSTaguNakRSNa pudgala anaMta che. tevI ja rIte bAkInA varNa, gaMdha, rasa ane sparza viSe samajI levuM. [-sthA 660] 2010_03 Page #577 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 8. achavAstikAya pa43 543 11 [dravya) 1. navapradezI kaMdha anaMta che. kSetra] 2. navapradezAvAhI pugala anaMta che. [kAla]. 3. navasamayAzrita pudgala anaMta che. bhAva 4-23. navaguNakRSNa pudgala anaMta che. tevI ja rIte bAkInA varNa, gaMdha, rasa ane sparza viSe samajI levuM. [-sthA0 703 | 12 dravya) 1. dazapradezI skaMdha anaMta che. kSetra]. 2. dazapradezAvAhI pudgata anaMta che. [ kala]. 3. dazasamayAzrita pudgala anaMta che. [bhAva) 4-23. dazaguNakRSNa pudgala anaMta che. tevI ja rIte bAkInA varNa, gaMdha, rasa ane sparza viSe samajI levuM. [-thA 83] 2010_03 Page #578 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 544 sthAnAMga-samavAyAMga: 2 (7) zabdAdi zabda, rUpa, gaMdha, rasa, sparza zubhazabda, azubhazabda; surUpa, kurUpa, dIrgha, hasva, geLa, trikoNa, catuSkoNa, vistIrNa, parimaMDala kRSNa, nIla, lahita, haridra, zukala; surabhigaMdha, durabhigadha; tikta, kaTuka, kaSAya, amla, madhura; karkaza, mRdu, guru, laghu, zIta, uSNa, snigdha, rUkSa, agurulaghu, gurulaghu- A badhAM eka eka che. [-sthA 47] kAmaguNa pAMca che - 1. zabda; 2. rUpa; 3. rasa; 4. gaMdha; 5. sparza. [-sthA390; -sama0 5] A pAMca sthAnamAM ja Asakta thAya che, rakta thAya che, mUrijIta thAya che, gRddhivALA thAya che, lIna thAya che ane nAza pAme che. A pAMcane barAbara jANyAM na hoya, temane tyajyAM na hoya, te te jIvane ahitakartA, azubhakartA, asAmarthyakArI, anicasakArI ane saMsArakArI thAya che paNa je te pAMcane barAbara jANyAM hoya, cheDayAM hoya, te te hitakArI thAvat siddhidAyI bane che. te pAcene tyajavAthI sugatimAM jIva jAya che ane na tajavAthI durgatimAM jAya che. [-sthA- 390] 2010_03 Page #579 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 8, ajavAstikAya AtmA dezathI ane sarvathI zabdazravaNa kare che. tevI ja rIte e banne prakAre rUpadarzana kare che, gaMdhane sUMghe che, rasAsvAda kare che, sparzanuM pratisaMvedana kare che. [-sthA 80] zabda, rUpa, rasa, gaMdha ane sparza banne prakAranA che.1- 1. Atta ane anAtta; 2. iSTa ane aniSTa; 3. kAnta ane akAMta; 4. priya ane apriyaH 5. mane jJa ane amanojJa; che. mana-Ama ane amanama. [-sthA 83] zabda be prakArane che - 1. bhASAzabda; 2. nobhASAzabda. (1) bhASAzabdanA be bheda che - 1. akSarasaMbaddha-- akArAdi varNarUpa; 2. akSarasaMbaddha - varNarUpa nahi evI avyakta bhASA. 1. Adyazabda - pahAdine zabda; 2. Adya zabda - vaMzaTAdine rava. 1. AvA ja bheda pugalanA paNa che - juo pR. 532. 2. jIvane bhASAparyApti nAmanuM nAmakarma hAya che; tenA udayathI te pitAnI samIpamAM rahelA bhASAvargaNAnA pudgalene grahIne bhASArUpe pariNAve che, te bhASA. eTale ke manuSyanI akSarAtmaka vyakta, ane jemAM akArAdi varNane viveka nathI tevI pazu vagerenI avyakta jana te bhASA. juo bhaga, pR. 362, 158. 3. jIvane nahIM paNa ajIvane zabda te bhASA. thA-35 2010_03 Page #580 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa46 sthAnAM samavAyAMga 2 $ AdyazabdanA be bheda che - 1. tata (je vAghane cAmaDuM ke tAra bAMdhyA hoya tevA vAdyano zabda); A. vitata (tethI viparIta te). (.) tatanA be prakAra che - 1. ghana (tAMtane zabda); 2. zuSira (vINa ane Dhela vagereno). (.) vitatanA paNa te ja be bheda che. (arthAta kumaza: bhANuka ane kAhalane - TIkA) $ Adya zabdanA be bheda che - . bhUSaNazabda (nupUrAdino); cA. nAbhUSaNazada. () nobhUSaNa zabdanA be bheda che - . 1. tAlazabda - tALIne zabda; 2. lattiAzabda - lAtanA zabda. [ jhAlara paNa Ano artha thAya; paNa jhAlarane vAdya na gaNavAmAM Ave, to teno zabda ahIM samaja. [-sthA 81] zabdanA daza bheda che - 1. niharI - ghoSavA zabda, jemake ghaMTano 2. piDima - ghoSa vinAno-Dhela vagereno; 3. rUkSa - kAgaDA vagerene; 4. bhinna - kedra vagere rogathI bhASAmAM totaDApaNuM Ave che te 1. sAmAnya rIte te cAmaDuM lapeTa hoya tevAM mRdaMga Dhela Adi ja tata kahevAya; tAra bAMdhavAmAM Avyo hoya tevAM vAdyo vitata kahevAya? jhAlara vagerene dhana kahevAya; phUMkIne vagADAya tevA zaMkha Adine zuSira kahevAya. paNa upara badhe kauMsamAM jaNAvelA vizeSa artha samajavAnA che. 2010_03 Page #581 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 8. achavAstikAya pa. jarjarita - vINA vagereno 6. dIrgha -meghadhvani-athavA dIrghavarSAzrita; 7. hasva - dUra na saMbhaLAya te athavA hasva varNAzrita; 8. pRthatva - aneka bhinna bhinna svarenuM saMmizraNa 9. kAkaNuM - keyalano svara; 10. kiMkiNasvara - ghaMTaDIne svara. [-sthA70 5] zabdotpatti be prakAre che - 1. pugalonA saMghAtathI; 2. pudgalenA bhedathI. [-sthA0 81] sparza ATha che. 1. karkaza; 2. mRdu, 3. guru; 4. laghu; 5. zIta; 6. uSNa; 7. snigdha, 8. . [-sthA0 599 ] varNa pAMca che - 1. kRSNa, 2, nIla, 3. lehita; 4. harika; 5. zukala. rasa pAMca che - 1. tikta; 2. kaTu, 3. kaSAya; 4. alla; pa. madhura. [- sthA390 ] viSapariNAma cha prakArano che - * 1. daSTa - vIMchI vagere jherI jaMtu karaDavAthI je jhera caDe che te; 2. bhukta - jhera khAdhuM hoya ane caDe te 3. nipatita; 1. cAmaDI para paDayuM hoya te athavA daSTiviSa. 2010_03 Page #582 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 40 sthAnAMgalsamavAyAMga 2 4. mAMsAnusArI 5. zeNitAnusAra, 6. asthimiMjAnusArI. [- sthA. pa33] TipaNa 1. dharmAstikAyanA dezapradezaH akhaMDa dharmAstikAyarUpa skaMdha te A prathama bheda. dharmAstikAyanA pudgalaskaMdhanI jema aneka judA judA skaMdha hotA nathI; paNa e akhaMDa - dharmAstikAyamAM koI eka khaMDanI kalpanA karI zakAya che ane te kalpita aMzane dharmAstikAyane deza kahI zakAya; A bIjo bheda. e ja akhaMDa dharmAstikAyano avibhAjya aMza kalpavAmAM Ave te pradezarUpa dharmAstikAca kahevAya; A trIje bheda che. AvA asaMkhyAta pradezanI gharmAstikAyamAM kalpanA thaI zake che tethI dharmAstikAyane asaMkhyAtapradezI AMdha kahevAya che. A ja pramANe adharmAstikAya ane AkAzAstikAya viSe paNa samajavuM. 2. addhAsamayaH adAsamaya eTale kALa. kALanA samono samUha banI zake nahIM mATe tene astikAya-pradezasamUharUpa kahevAmAM nathI Avato. kALanuM mApa sUryanI gati uparathI nIkaLe che; eTale manuSyakSetramAM jyAM sUrya gati kare che tyAM ja kALanA divasa, saptAha, mAsa ityAdirUpa vyavahAranI prasiddhi che. manuSyakSetranI bahAra sUrya sthira hovAthI tyAM kALanuM mApa levuM asaMbhavita che. paNa je tyAMnA jIvane kALane vyavahAra karavo ja hoya, te manuSyakSetranA kALavyavahAra pramANe ja karI zake che, anyathA nahi. manuSyakSetra ane tenI bahAranA sUryo judA mAnavAmAM AvyA che e dhyAnamAM rAkhavuM joIe. bhagavatIsUtramAM kAlanA cAra bhedanuM varNana che. - juo "bhagavatIsAra" pR0 212. . . 2. A mAMsAnusArI vagere traNa bhedo kAryabhedathI che. mAMsamAM UtarI jAya te mAMsAnusArI, lAhImAM UtarI jAya te zeNitAnusArI ane hADakAmAM paNa pahoMcI jAya te asthimiMjAnusArI. 2010_03 Page #583 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa9 8. ajavAstikAya 3. samayakSetraH manuSyalakane samayakSetra kahevAmAM Ave che te eTalA mATe ke temAM sUryanI gati parathI kALanuM mApa kADhI tene divasa, mAsa, varSa Adipe kALano vyavahAra thAya che. jaMbudvIpa, tenI pharato lavaNasamudra, ane tenI phato dhAtakIkhaMDa ane tenI pharato kAlodadhisamudra ane tenI pharato puSkaravAradvIpa che. te puSkaravaradvIpane mAnuSottara parvata be bhAgamAM vaheMcI nAkhe che. eTale jaMbudvIpa, lavaNasamudra, ghAtakIkhaMDa, kAlodadhisamudra ane tenA pharato ardhA puSkaravaradvIpa eTaluM kSetra te samayakSetra kahevAya che ane aDhIdvIpa paNa kahevAmAM Ave che. 4. avamAtra parva: amAsa ane pUrNimA e parva kahevAya che. eTale je pakSa -- pakhavADiyAmAM te hoya te paNa parva kahevAya. ahIM tRtIya parvathI ASADhanuM kRSNapakSa samajavuM. temAM kramaza: divasanI hAni thAya che ane rAtri vadhe che. sasama parva eTale bhAdaravA mahinAnuM kRSNapakSa. temAM paNa kramaza: divasa ghaTe che. agiyAramuM parva eTale kArtika mAsanuM kRSNapakSa. temAM paNa kramaza: divasa ghaTe che ane rAtri vadhe che. te ja pramANe eka eka mAsa choDIne kRSNa pakSa samajavAnA che. eTale ke paMdaramA vagere parva no artha kramaza: piSa, phAgaNa ane vaizAkha kRSNapakSa samaja. 5. atirAtra pavA nIce jaNAvelAM caturtha Adi parvomAM rAtri ghaTe che ane divasa vadhe che. ahIM caturtha parvano artha che - ASADhanuM zukalapakSa. temAM rAtri ghaTIne divasa vadhavA mAMDe che. AThamuM Adi parvane artha kramazaH bhAdrapada, kArtaka, piSa, phAgaNa ane vaizAkhanuM zukalapakSa samajavo. te te pakSomAM divasa vadhe che ane rAtri ghaTe che. 6. caMdra saMvatsara : caMdra saMvatsaramAM bAra mAsa ane cha Rtu hoya che; ane 3543 divaso hoya che. caMdramAsa kRSNa pratipadAthI zarU thaI zukala pUrNimAe pUrNa thAya che ane te 2933 ahorAtra gaNAya che. tenA bamaNa karatAM eka RtunA divasa pala thAya. paNa ahIM 6 nI vivakSA na karIne mAtra 59 ahorAtra jaNAvyA che, ema samajavuM. 2010_03 Page #584 -------------------------------------------------------------------------- ________________ papa0 sthAnAMgalsamavAyAMga: 2 7. yugasaMvatsaranA bhedaH je krame ahIM caMdrAdi saMvatsara jaNAvyA che, te ja krame eka yugamAM kramazaH varSa Ave che. caMdra saMvatsara ra9 aherAtrano eka mAsa evA bAra mAse pUrNa thAya che, eTale tenA 354 divasa thAya. bIjuM caMdravarSa paNa teTalA ja divasanuM thAya ane tyAra pachI abhivardhita saMvatsara bese. te 311ru3 ahorAtrane eka mAsa evA bAra mAse pUrNa thAya che. eTale tenA 38344 aherAtra thAya. tyAra pachI 354 divasano caMdra saMvatsara bese. te pUruM thAya eTale vaLI 383 divasane abhivardhita saMvatsara bese. te pUruM thAya eTale eka yuga pUro thaye kahevAya. tenA badhA maLI divase 1830 thAya. abhivardhita saMvatsaramAM adhika mAsa Ave che tethI te abhivardhita kahevAya che. 8. baddha ane nebaddha pArthaspaSTa gaMdhavALAM pugala kyAM sudhI nAkamAM jaIne coMTI jAya nahIM, tyAM sudhI gaMdha Ave nahIM, te ja pramANe pugala zarIrane coMTe nahIM, tyAM sudhI tenI zItalatA ke tenI uSNatAnuM bhAna thAya nahi. te ja pramANe rasanuM bhAna jIbha vaDe je rasayukta padArtha jIbhe coMTe to ja thAya. A traNa indriAnA viSayamRta padArtho baddha-pAzva-skRSTa kahevAya che; kAraNa temAM zarIranA bhAgamAM sparza ane baddhatA eTale ke gADhatara AleSa Avazyaka che. paNa zabda mATe tema nathI. zapugalano mAtra kAna sAthe sparza Avazyaka che. teno gADhatara AzleSa-baddhatA-Avazyaka nathI. tethI zabda pugalane nobaddhapArzvadhRSTa kahI zakAya. AmAM niSedha baddhatAno go, sparzano nahIM. vaLI AMkhanA viSayabhUta pugalo paNa nabaddha pArzvaskRSTa kahevAya; kAraNa te pugalane to AMkha sAthe sparza temaja gADhatara AleSa Avazyaka ja nathI. kAraNa, AMkha dUra paDelA padArthane joI zake che. AmAM niSedha sparza ane baddhatA e baneno che tethI te paNa nobaddhapArzvadhRSTa kahevAya. A vibhAga indriya-viSacanI apekSAe karyo che. paNa te ja pramANe pagalone jIva sAthe ane paraspara sparza ane baddhatA hoya ke na hoya te parathI paNa temane baddha-pArzva pRSTha ane nabaLada-pArthaskRSTa e vibhAga thaI zake che. 2010_03 Page #585 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sthAnAMga - samavAyAMga khaMDa 3 je gaNitAnuga [bhUgeLa] 2010_03 Page #586 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2010_03 Page #587 -------------------------------------------------------------------------- ________________ loka-aloka 1. leka ane alekanA prakAre leka eka che.1 [-sthA. 5; - sama0 1]. alaka eka che. -sthA0 6; -samara 1. | * pra. - loka kone kahe? u0 - jIva ane ajIva e leka che. prava - lekamAM ananta zuM che? u0 - jIva ane ajIva. pra. - lokamAM zAzvata zuM che? u0 - jIva ane ajIva.3 [- sthA0 103] lekanA traNa prakAra che - 1. nAmaloka (koI jIva ke ajIvanuM leka evuM nAma hoya te); 2. sthApanAleka (lokanuM citra te); 1. cauda rajaju pramANa loka viSe juo prakaraNane aMte TippaNa . . 2. paMcAstikAyarUpa loka kahevAya che. ane paMcAstikAya e jIva ane ajIvarUpa che tethI ahIM jIva ane ajIvane loka kahyo che. 3. jIva ane ajIvane dravyArthika dRSTithI zAzvata samajavA joIe. paryAyadaSTithI te te bane azAzvata ja che. 553 2010_03 Page #588 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa4 sthAnAM samavAyAMga 3 ' 3. dravyaloka (jIvAjIva dravya). lakanA traNa prakAra che-- 1. jJAnalaka; 2. darzana ka; 3. cAritralaka. lokanA traNa prakAra che - 1. udghaleka; 2. aloka; 3. tiryazloka. [-sthA153] 2. paraspara vireAdhIne samAveza lokamAM je kAMI che tenuM vidhI paNa che, jema ke - 1. jIva ane ajIva, 2. trasa ane sthAvara; 3. sAnika - saMsArI ane anika - siddha; 4. AyuSa ane anAyuSa; 5. sendriya ane aniyi ; 6. saveda ane aveda; 7. sarUpI ane arUpI; 8. sapudgala ane apudugala; 9. saMsArApanna ane asaMsArasamApanna; 10. zAzvata ane azAzvata; 11. AkAza ane anAkAza; 12. dharma ane adharma, 13. baMdha ane mekSa; 14. puNya ane pApa; 15. Azrava ane saMvara; 16. vedanA ane nirA. [-sthA0 57-19] 1. A traNa bhedo te sAmAnya lokanA na samajavA paNa bhAvalokanA samajavA. tRtIya sthAna prastuta hovAthI A pramANe bhAvalokane jude pADI tenA traNa bheda kahyA che. anyathA nAma, sthApanA, dravya ane bhAva ema lekanA cAra bheda thAya. audayikAdi cha bhAvone bhAvaloka kahevAmAM Ave che. ahIM batAvelAM jJAna, darzana ane cAritra paNa yathAyogya kSAyikAdi bhAvomAM ja aMtabhUta hovAthI temane bhAvaloka kahyAM che. 2. A bheda kSetralokanA che. 2010_03 Page #589 -------------------------------------------------------------------------- ________________ papapa 1. loka-alaka 3. lekanI sthiti-vyavasthA lekasthiti traNa prakAre che- 1. AkAza para vAyu, 2. vAyu para udadhi; 3. udadhi para pRthvI (ratnaprabhA Adi.) [- sthA0 163] lekasthiti cAra prakAre che - 1-3. upara pramANe che. pRthvI para trasa ane sthAvara jIve che. [- sthA. 286] lekasthiti che prakAre che - 1-4. upara pramANe; 5. jIvanA AdhAre achavaka 6. karmanA AdhAre jIva.4 [- sthA. 498] lekasthiti ATha prakAre che.--- 1-6. upara pramANe che. ajIva jIvasaMgRhIta che; 8. jIva kamasaMgRhIta che. [-sthA 600] 1. baddha mAnyatA aMguttaramAM (8-70) A ja zabdamAM ApI che. 2. devavimAnavAsI deve vagere trasa prANIo pRthvI upara nathI rahetAM. sthAvara paNa pRthvI para bAdara samajavA joIe; kAraNa ke sUkSma sthAvara no sakla lekamAM che. 3. badhA ajI jIvane AdhAre nathI rahetA, paNa dArikAdi pudgale ja rahe che. 4. jJAnAvaraNAdi karmane AdhAre ja rahe che. prAca: jIvo karma vinA nathI hotA. A pRthvI upara rahetA jIvo viSe A samajavuM; siddha . vize nahIM. 5. jIvoe ajIvano svIkAra karelo che. ajIva vinA koI paNa vyavahAra jIvathI zakya ja nathI. 6. arthAta ja karmathI baddha che. 2010_03 Page #590 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sthAnAM samavAyAMga 3 lekasthiti daza prakAre che - 1. jI vAraMvAra mArIne tyAMnA tyAM ja utpanna thAya che, 2. jI niraMtara hamezAM pApakarma karatA ja rahe che; 3. jIvo niraMtara haMmezAM mehanIya karma bAMdhe che; 4. traNe kALamAM jIva ajIva thaI nathI jatA ane ajI jIva nathI thaI jatA; 5. traNe kALamAM trasa ane sthAvara jI vicchinna nathI thatA; 6. traNe kALamAM evuM nathI thatuM ke loka aleka banI jAya ke aleka loka banI jAya; 7. traNe kALamAM evuM nathI banatuM ke loka alakamAM praveze ke aleka lokamAM praveze 8. jyAM sudhI (jeTalAmAM) jIva che tyAM sudhI (teTale) loka che ane jyAM sudhI loka che tyAM sudhI jIve paNa che; 98 jeTalAmAM jIva ane pudgala gati karI zake che teTalo leka che. jeTalA loka che teTalAmAM jIva ane pudagale gati karI zake che; - 10. lekAMtanA badhA bhAgamAM bIjA kSanA saMyoga vinAnA pudgalone rUkSa karI nAkhavAmAM Ave che jethI che ane pudgale loka bahAra jaI zakatA nathI. [-sthAva 704] cAra kAraNe jIvo ane pudgale lekanI bahAra jaI zakatA nathI - 2010_03 Page #591 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1. lAka aleka 57 1. gatine abhAva1; 2. sahAyakaneA abhAva 3. rukSa hovAthI, 4. lAkasvabhAvane kAraNe.. [-sthA 337] 4. vividha * cAra astikAyathI lAka spaSTa-vyApta che 1. dharmAstikAya; 2. adharmAstikAya; 3. jIvAstikAya; 4. pudgalAstikAya. cAra utpanna thatI khAdarakAyathI lAka spaSTa che 1. pRthvIkAya; 2. akAya; 3. vAyukAya; 4. vanaspatikAya. [-sthA. 333] ardhAlAkamAM pAMca mAdara che 1. pRthvIkAya; 2. aplAya; spatikAya. 5. sthUla trasa prANa. UlAkamAM paNa te ja pAMca khAdara che. tiya plAkamAM pAMca khAdara 1. ekendriya; 2. dvIndriya; 3. trIndriya; 4. caturindriya; 5. paMcendriya. 3, vAyukAya; 4. vana [-sthA0 444] 1. jIva ane pudgalanA evA svabhAva ja che ke te leAkanI bahAra alAkamAM gati karI zakatA ja nathI. ra. jIva ane pudgalanA gatisvabhAva che chatAM te dharmAstikAyanI sahAyathI gati kare che. leka bahAra dharmAstikAya nathI eTale sahAyaka na maLavAthI gati thatI nathI. 3. leAkAte jaine pudgaleA eTalA badhA rUkSa thaI naya che ke te AgaLa gamana karI zakatA nathI. jIva paNa ka* pudgala sahita hAvAthI gati karI zake nahi. 4. leAnI maryAdA ja e che ke tenI aMdara ja gati zakaya bane. _2010_03 Page #592 -------------------------------------------------------------------------- ________________ papa8 sthAnAMga-samavAyAMga 3 adholakamAM pAMca mahAnaraka che - 1. kAla; 2. mahAkAla; 3. raurava, 4. mahAraurava; pa. apratiSThAna. U kamAM pAMca mahAvimAna che - 1. vijaya; 2. vaijayaMta; 3. jayaMta; 4. aparAjita; 5. sarvArthasiddha. [-sthA 4pa ] adholakamAM pAMca mahAnaraka che - 1. kAla; 2. mahAkAla; 3. raurava 4. mahAraurava pa. apratiSThAna. Urdhva lekamAM pAMca mahAvimAna che - 1. vijaya 2. vaijayaMta; 3. jayaMta; 4. aparAjita; pa. sarvArthasiddha. [-sthA 4pa1] UrvalokamAM adhelakamAM ane tiryakamAM be zarIravALA (be bhavamAM prApta thatA zarIravALA) cho cAra che. 1. pRthvIkAyika, 2. aSkAyika, 3. vanaspatikAyika, 4. sthUlatrasakAyika (ahIM paMcendriya samajavA). [- sthA 3ra9] adholekamAM cArathI aMdhakAra thAya che-- 1. naraka; 2. nArako, 3. pApakarma, 4. azubha pudgala. . 1. A banne kRSNarUpa hevAthI aMdhAruM kare ja. 2. jJAnAvaraNa, mithyAtva e badhA karmapudgalo ajJAna rUpI bhAvAdhakAra kare che. 3. azubhapudgale aMdhakArarUpe pariName che te. 2010_03 Page #593 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1. loka-aloka papa9 tIrachA lekamAM cArathI prakAza thAya che... - 1. co, 2. sUryo, 3. maNi 4. ti - agni Urva lokamAM cArathI prakAza thAya che - 1. de; 2. devIo: 3. vimAna 4. AbharaNa. A traNa mahAna che - 1. jambudvIpanA parvatomAM meru; 2. samudromAM svayaMbhUramaNa; 3. kapamAM brahmaloka. sthira ra05 ] cAre dizA ane vidizAnI apekSAe A traNa samapramANa che-- (1) 1. apratiSThAna naraka;2 2.jabUdIpa, 3. sarvArtha siddhamahAvimAna. (ra) 1. sImantaka naraka;3 2. samayakSetra- manuSyaloka; 3. ISaprAgabhArA pRthvI. -sthA. 148 } 1. aMguttaramAM AbhA, prabhA, Aloka, avabhAsa, prata-e pratyekanA cAra prakAra batAvyA che--- te A 1. caMdra, 2. sUrya, 3. agni, 4. prajJA. (- aMguttara0 4. 141-145) 2. A prathamanA traNane vistAra lAkha lAkha jana che. sAtamI narakamAM pAMca narakAvAsa che; temAMne vacalo narakAvAsa apratiSThAna narakAvAsa che. badhA dvIpa ane samudronI vacamAM Avelo dvIpa jaMbudvipa che. ane pAMca anuttaravimAnamAMnuM vacaluM sarvArthasiddha vimAna che. 3. A traNenuM pramANa 45 lAkha jana che. prathama narakanA prathama prastaramAM sImantaka narakAvAsa che. jaMbUtIthI mAMDI puSkaravarArdhadvIpa sudhInuM kSetra manuSyakSetra che ane siddhazilAnuM ja bIjuM nAma ISaprAzmArA pRthvI che. 2010_03 Page #594 -------------------------------------------------------------------------- ________________ r` sthAnAMga-samavAyAMga 3 lokamAM A cAra samapramANa che - (1) 1. apratiSThAna naraka 2. jambudvIpa, 3. pAlaka yAna vimAna, 4. sarvArthasiddha mahAvimAna. (2) 1. sImantaka naraka; 2. samayakSetra - manuSyaloka, 3. uDDavimAna 4. ISaprAgabhArA pRthvI; [- sthA, 328 ] alakamAM rahenArI ATha dizAkumArI mahattarikAe 1. bhegaMkarA; 2. bhagavatI, 3. subhegA 4. bhegamAlinI, pa. suvatsA; 6. vatsamitrA, 7. vAriNa; 8. balAhakA. UrvalokamAM rahenArI ATha dizAkumArI mahattarikAe 1. meghakaMrA, 2. meghavatI, 3. sumeghA; 4. meghamAlinI, 5. toyadhArA; 6. vicitra che. puSpamAlA; 8. aniMditA. [-sthA643] pRthvI ATha che - 1-7. ratnaprabhA - tamatamA; 8. ISatrAgabhArA. ISaprAgabhArA pRthvIne ATha yejana jeTalo madhyabhAga 8 jana jADe che. 1. A prathamanAM cAra eka lAkhAjana vistRta che. 2. saudharmanA indra mATe pAlaka nAmanA deve banAveluM vimAna. A vimAna zAzvata nathI. 3. A cAranuM mApa sarakhuM 4pa lAkha jana pramANa che. 4. A vimAna saudharmanA prathama prastaramAM AveluM che 2010_03 Page #595 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1. lekaaleka ISataprArambhArAnAM nAma ATha che - 1. ISat2. ISaprA bhArA; 3. tanu; 4. tanu tanu; 5. siddhi, 6. siddhAlaya; 7. mukti; 8. muktAlaya. [- sthA0 648] pratyeka pRthvI badhI taraphathI traNa valayathI gherAyelI 1. ghanedadhivalaya; 2. ghanavAtavalaya; 3. tanuvAtavalaya. [- sthA0 224]. badhA ghanodadhi 20 hajAra jana vistRta che. - sama0 20]. jabUdvIpanA meru parvatanI dakSiNe A ratnaprabhA pRthvImAM atinikRSTa cha mahAnaraka che - 1. lela, 2. laluka; 3. uda 4. nida; 5. jarata; 6. parata. cothI prakaprabhA pRthvImAM cha atinikRSTa mahAnaraka 1. Ara; 2. vAra; 3. mAra; 4. rera; pa. raurava; 6. bADakhaDa. [-sthA515] pRthvInA eka bhAgamAM dharatIkaMpanAM traNa kAraNo che - 1. A ratnaprabhA pRthvI nIce sthUla pudgale paDe te; 2. koI maheza nAmano mahAraga pRthvI nIce kUdAkUda kare ; 3. nAgakumAra ane suvarNakumAranuM pRthvI nIce yuddha thAya to. sthA-36 2010_03 Page #596 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 562 sthAnAMgasamavAyAMgaH 3 AkhI pRthvImAM dharatIkaMpanAM traNa kAraNe che - 1. pRthvI nIcene ghanavAta vyAkuLa thAya ane tethI ghanedadhi samudramAM tophAna mace; 2. koI maheza nAmano maheraga deva pitAnuM sAmarthya keI zramaNabrAhmaNane dekhADavA mATe pRthvIne calita kare; 3. devAsura saMgrAma thAya to. [-thA 198 ] traNa samudronuM pANI kudaratI pANI jevuM svAdavALuM 1. kAleda; 2. puSkareda; 3. svayaMbhUramaNa. e ja traNa samudramAM mAchalAM ane kAcabAnI bahalatA che. [- sthA. 149] A cAra samudra judA judA rasavALA che - 1. lavaNoda (khAruM pANI ); 2. varuNeda (madirA jevuM mAdaka pANI); 3. kSIrada (dUdha jevuM pANa); 4. dhRtoda (dhI jevuM pANI). [- sthA, 384] magadhanA ejananuM parimANa 8 hajAra dhanuSya che. [-sthA 636] jabUdvIpanA gaNitamAM kalA eTale ejanana 19 bhAga. [- sama19 1. dharatIkaMpanI bauddha mAnyatA mATe juo prakaraNane aMte TippaNa naM. 2 2010_03 Page #597 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1. lekaaleka 563 TippaNa 1. coda rajajupramANuloka - caudarajaju pramANa loka che. alokanI sAte naraka ekeka rajajIpramANa che. prathama narakanA uparanA cheDAthI saudharmayugala sudhImAM eka rajajI thAya che. tenI upara sanaskumAra ane mahendra kalpa eka sajaju reke che. tenI upara brahma ane tenI upara lAMtaka e be maLIne eka ju pramANamAM che. tenI upara mahAzukra ane tenI upara sahastrAra e be maLIne eka rAju pramANa che. tenI upara joDAjoDa AvelA Anata ane prANata ane tenI upara joDAjoDa AvelA AraNa ane ayyata - e cAra maLI eka rajaju pramANamAM che. tyAra pachI uparAupara AvelA nava grevecaka eka rajaju roke che. tenI upara AvelA pAMca anuttara ane tenI upara Avela siddhazilA e sarva maLI eka rajaju reke che. A sarva maLI cauda raju thAya che. lokane AkAra vaizAkha saMsthAne che; eTale ke bane hAthone keDa para rAkhI ane baMne pagane pahoLA karI UbhelA puruSanA AkAra jevo che. tenA traNa bhAga che: alaka, tiryazloka athavA madhyaloka ane Urdhvaloka. alokamAM narake che, madhyamAM dvIpa samudro che ane UrdhvamAM devanAM vimAna tathA siddhazilA che. jaina zAstromAM jema jIva ane ajIvane ja loka kahyo che, tema aMguttaramAM leka anaMta che ke sAta che evA praznanA javAbane TALIne bhagavAna buddha mAtra eTaluM kahyuM ke pAMca kAmaguNa-35, rasAdi e ja - loka che. ane kahyuM ke je manuSya e pAMca kAmane tyAge che te lokanA aMte pahoMcI tyAM ja vicAre che- ityAdi. [- aMgutta20 9. 38] 2. dharatIkaMpa bAbata auddha mAnyatA - bhUkaMpanAM aMguttaramAM ATha kAraNa gaNAvyAM che. te A- 1. pRthvI nIcenA mahAvAyunA vAvAthI pANI kaMpita thAya che ane tethI tenA para rahelI pRthvI kapita thAya che; ra. koI zramaNa-brAhmaNa pitAnI RddhinA baLa vaDe pRthvI bhAvanAne bhAve tethI. 3. jyAre bedhisatva mAtAnA garbhamAM Ave tyAre; 2010_03 Page #598 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 54 sthAnAMga-samavAyAMga : 3 4. jyAre edhisattva mAtAnI kUMkhamAMthI bahAra Ave; 5. jyAre tathAgatane anuttara jJAnalAbha thAya; 6. jyAre tathAgata dharmacakra pravartAve; cha. jyAre tathAgata AyusarakAranA nAza kare; 8. jyAre tathAgata nirvANalAbha kare. 2 dvIpasamudrAdhikAra 1. ja'dvIpa` adhA dvIpa ane samudronI vacce gALAkAre ja mUDhIpa AvelA che. tenA vyAsa eka lAkha ceojana ane ridhi 316,227 ceAjana, 3 gAu, 128 dhanuSa ane 13aa AMgaLathI kAMIka vadhAre che. [-aNuttara 8. 70 ] -sthA. para; sama. 6, 124 ] adhA rIpa-samudro hajAra yAjana jamInamAM UMDA samajavA. 1. jIe prakaraNane aMte Ti 2. A vRkSanA nAma uparathI ja - (1) vRkSa jakrIpamAM daza nIya e mahAna vRkSo che-- 1. devakurumAM zAlmalI%0kSa; 2. uttarakurumAM sudarzana nAmanuM jaMbUvRkSa. [-sthA. 779 ] naM. 1. A dvIpanuM nAma ja khUdvIpa paDeluM che. 2010_03 Page #599 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2. dvipasamudrAdhikAra A baMne vRkSe ATha jana UMcAM che. temanA madhyabhAgane vistAra ATha jana che. ane sarvaparimANa ATha janathI kAMIka vadhAre che.. . - zAlmalI vRkSamAM garuDadeva ane jaMbUvRkSamAM jaMbUdvIpane adhipati anAdata deva rahe che. te baMne de RddhimAna ane palyopama sthitivALA che. -sthA 86; 635; - sama0 8 ] (2) jagatI jabUdvIpanI jagatI1 (pharato kille) ATha jana UMcI che. te madhyabhAgamAM ATha jana pahoLI che. [- sama0 8; - sthA. 642] jabUdvIpanI vedikA be gAu UMcI che. [-sthA 91 ] jabUdvIpanI vedikA 12 jana pahoLI mULamAM che. [-sama0 12] badhA dvIpa ane samudranI vedikA 1ra jana pahoLI [- sthA. 93] jabUdvIpane (jagatImAM) cAra kAra che 1. viya (pUrvamAM), 2. vairyata (dakSiNamAM); 3. jayaMta (pazcimamAM); 4. aparAjita (uttaramAM). te dvArA ATha jana UMcAM ane cAra ejana paheLAM che, ane temanI bArasAkhanI bhIMta eka eka gAunI 1. juo prakaraNane aMte TippaNa naM. 2. 2. vedikA 500 dhanuSya pahoLI che. paNa te je jagatImAM che te jagatI 12 yojanA mULamAM pahoLI hovAthI vedikAne paNa mULamAM 12 jana pahoLI kahI che. 2010_03 Page #600 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sthAnAMga samavAyAMga 3 che. te dvAra samAnAntare AvelAM che. ane eka dvArathI bIju kAra 799,000 ejanathI kAMIka vadhAre cheTuM che. te dvAramAM palyopama sthitivALA te te kAranA nAmavALA cAra devo vase che. [- sama0 79; - sthA0 303; 657] badhA hIpa-samudronAM kArenI UMcAI ATha jana che. [- sthA0 657] vijaya dvAranI pratyeka bAjue nava bhauma (nagara) che. [-sama0 9] (3) meruparvata jabUDhIpanI vacamAM goLa meruparvata AveluM che. tenAM seLa nAme che - 1. maMdara, 2. meru; 3. manorama, 4. sudarzana; 5. svayaMprabha; 6. girirAja; 7. ratnazcaya; 8. priyadarzana; 9. lokamadhya; 10. lokanAbhi, 11. asta; 12. sUryAvata, 13. sUryAvaraNa; 14. uttara; 15. dizAdi, 16. avataMsa. [- sama0 16] | meruparvata sarva maLI eka lAkha jana pramANa UMce che. te 1000 ejana ratnaprabhA pRthvImAM UMDA Utarelo che. ane 9,000 jana jamIna upara UMco che. bhUmisthAne 10 hajAra ejana paheLe che. tyAMthI jema jema upara jaIe tema tema pratyeka pejane ejananA agiyAramAM 1. juo prakaraNane aMte TippaNa naM. 3. 2. bIja mate A seLa nAmo paNa prasiddha che - 1. maMdara, 2. meru, 3. sudarzana, 4. svayaMprabha, 5. marama, 6. girirAja, 7. ratanazcaya, 8. ziloccaya, 9. lekamathya, 10. lokanAbhi 11. sUryAvarta, 12. asta, 13. digAdi, 14. sUryAvaraNa, 15. avataMsa, 16. nagottama. 2010_03 Page #601 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2. dvIpasamudrAdhikAra pa67 bhAga jeTalo pahoLAImAM ghaTato jAya che, tethI upara 1000 jana paheLo rahe che. [-sthA. 719; sama0 10, 11, 123, 99] dharaNItalamAM meruparvatanI paridhi 31,623 ejanathI kAMIka nyUna che. - - samara 31] meruparvata upara 40 ejana UMcI geLa cUlikA che. te mULamAM bAra ejana, madhyamAM ATha jana ane upara cAra ceAjana pahoLI che. [-sama0 40, 12-sthA320, 640] meruparvatanA cheDAthI lavaNasamudra sudhInuM aMtara badhI dizAe 45 hajAra yojana che. [-samara 45] meruparvatanA pazcimAMtathI vijayadvAra pazcimAMta sudhInuM aMtara 55 hajAra yojana che. te ja pramANe vaijayaMta, yaMta ane aparAjita kAra viSe samajavuM. -sama0 55] meruparvatanuM prathama kAMDa 61,000 jana UMcuM che. ane bIjuM kAMDa 38,000 pejana UMcuM che. ' [- sama0 61, 38] 1. jue prakaraNane aMte TippaNa na. 4. 2. meru lAkha yojana UMco che. Toce tenI pahoLAI 1000 jana che. te hajAra ejanamAM ThIka vacce A cUlikA che. te vaiDUrya ratnanI banelI che. tenA para eka zAzvata caityagRha AveluM che. A cUlikAnI AsapAsa bAkInA 988 jana jeTalA bhAgamAM paMDaka nAmanuM vana che. 3. saMpUrNa meruparvata lAkha jana che. ane tenA kSetrasamAsagrantha" pramANe traNa kAMDa manAya che prathama kAMDa eka hajAra jana pramANa, dvitIya kAMDa 63,000 ejana pramANa ane tRtIyAkAMDa 36,000 jana pramANa; 2010_03 Page #602 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 58 sthAnAMga-samavAyAMga: 3 meruparvatamAM cAra vana che - 1. bhadrazAla; 2. naMdanavana, 3. saumanasa; 4. paMDakavana. paMDakavanamAM cAra abhiSekazilAra che - 1. pAMDuka belazilA, 2. ati pAMDuka balazilA, 3. rakta kaMbalazilA; 4. atirakta kaMbalazilA. [- samara 302]. naMdanavananA nIcalA cheDAthI saugandhika kAMDanA nIcalA cheDAnuM aMtara 8500 ejana pramANa che. [- samara 85] naMdanavananA uparanA cheDAthI paMDaka vananA nIcenA cheDA sudhInuM aMtara 98,000 jana pramANa che.* [- samaya 98] paNa A sUtramAM jamInanI aMdaranI 1000 jana pramANa merunI UMcAIne bAda karatAM mAtra bhUmisthAnathI je tenI 99000 yojana pramANa UMcAI che tene gaNI che; ane teTalA yojana pramANa merane be kAMDamAM vibhakta karyo che. eTale prathama kAMDa 61,000 yojana pramANa ane dvitIyakAMDa 38,000 yajana pramANu gaNatAM sarva maLI 99,000 yojana thAya. - 1. jamInamAMnA hajAra rana pUrA thAya eTale bhUmisthAne bhadrazAla vana Ave che. ane tyAMthI 500 ejana caDIe tyAM naMdana vana Ave che. tyAMthI 62,500 jana UMce jaIe tyAre saumanasavana Ave che. tyAMthI 36,000 yojana upara jaIe eTale merunI Toca para paMDakavana Ave che. 2. juo prakaraNane aMte TippaNa naM. 5. 3. A saugakikAMDa ratnaprabhA pRthvInA prathama khara kAMDamAM Avela che. kharakAMDanAM badhAM maLI 16 kAMDa che temAM AThamuM saugandhikakAMDa che. pratyeka kAMDa eka hajAra yojana pramANa che; eTale ratnaprabhA pRthvInA 8000 jana ane 500 jana meruna (kAraNa, bhUmisthAnathI naMdanavana pa00 jana upara che) ema badhA maLI 8500 ejana thAya. 4. bhUmisthAnathI 500 yojana UMce naMdanavana che ane pAchuM tyAMthI pa00 yojana UMcAI sudhI cAlyuM jAya che. paMDakavana zikhara para che tethI 99,000 hajAramAMthI eka hajAra bAda karatAM 98,000 ejana aMtara maLI rahe che. 2010_03 Page #603 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 569 2. dvipasamudrAdhikAra naMdanavananA pUrvAntathI pazcimAnta sudhInuM aMtara tathA uttarAntithI dakSiNAnta sudhInuM aMtara 9900 ejana che.' [-sama0 99] jabUdvIpanA merunA madhya bhAgamAM A ratnaprabhA pRthvInA uparanA ane nIcenA kSudra prataramAM ATha rucaka pradeza che, jemane laIne A daza dizAo gaNAya che-- 1. pUrva 2. pUrvadakSiNa 3. dakSiNa; 4. dakSiNapazcima;pa. pazcima; 6. pazcimottara; 7. uttara; 8. uttarapUrvaka 9. Urdhva, 10. adhaH. A daza dizAnAM daza nAma che - 1. IndrA; 2. agni, 3. yamA; ka. naitI; 5. vAruNI; 6. vAyavyA; 7. somA; 8. IzAnA; 9. vimalA; 10. tamA. [-sthA0 720] dharaNItalamAM rahelA meruparvatanI madhyamAM rahela rucakanAbhinI cAre tarapha meru pAMca pAMca hajAra jana pramANa paheLe che. (kAraNa ke tyAM tene viSkalsa 10,000 pejana che. eTale madhya bhAgathI badhI tarapha pAMca pAMca hajAra jana pramANa paheLo hoya.) [-sama0 118] 1. jyAM naMdanavana AveluM che tyAM meru 9954 yojana pramANa paheLe che. eTale ahIM sAmAnyapaNe 900 kahyA che ema samajavuM. 2. je ThekANe meruparvata 10,000 ejana paheLe che, tyAMthI lagabhaga daza jana nIce jaIe tyAre ratnaprabhA pRthvInA be pratara Ave che. A pratare AkhA lokamAM sauthI ochAM pahoLAM hAI phullaka kahevAya che. A bane prataranA madhyamAM AvelA gestanAkAra cAra cAra pradeza che. te rucaka pradeza kahevAya che. A pradeza parathI ja AThe dizAnI tathA vidizAnI kalpanA karavAmAM Ave che. te tiryagalokanI madhyamAM hovAthI tiryazlokamadhya paNa kahevAya che. 2010_03 Page #604 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa70 sthAnAMga samavAyAMga 3 (4) jambudvIpanA varSo-kSetro jabUdvIpamAM A babbe kSetro badhI rIte samAna mApavALAM che - (1) 1. meruparvatanI dakSiNe Avela bharata, 2. meruparvatanI uttare Avela aravata. (2) 1. meruparvatanI dakSiNe Avela himavaMta, 2. meruparvatanI uttare Avela hiraNyavaMta. 1. meruparvatanI dakSiNe Avela harivarSa, 2. meruparvatanI uttare Avela ramyagdarSa. (8) 1. meruparvatanI pUrve Avela pUrvavideha, 2. meruparvatanI pazcime Avela apara ' (pazcima) videha. (5) 1. meruparvatanI uttare Avela uttara kuru; 2. meruparvatanI dakSiNe Avela devakuru. -sthA 86] bharata ane airavata emanI pratyekanI javAnI laMbAI 144018 yojana che. [-sama0 14] 1. juo prakaraNane aMte TippaNa naM. 6 2. juo prakaraNane aMte TippaNa naM. 7. 3. juo prakaraNane aMte TippaNa naM. 8 4. juo prakaraNane aMte TippaNa naM. 9. pa. juo prakaraNane aMte TippaNa naM. 10. 6. jue prakaraNane aMte TippaNa naM. 11. 7. jabudvIpanA dakSiNAnta hevAthI ardhacaMdrAkAra jevA bharatanI jyAM vadhAremAM vadhAre laMbAI (pUrva-pazcima) che, te tenI jIvA. te ja pramANe 2010_03 Page #605 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2. dvIpasamudrAdhikAra 201 dakSiNA bharatanI jIvA lavaNusamudramAM pUrva ane pazcima sudhI gaNavI ane te 9000 yAjana lAMkhI che. (974813 yeAjana.) [ -sama0 122 ] dakSiNa bharatanI dhanuHpRSThanI lakhAI 9800 yeAjanathI kAMIka ochI che. (9607 ceAjana.) [-sama. 98] himavata ane hiraNyavata varSanI pratyekanI mAhA 6755 yAjana lAMbI che. [-sama. 67] himavata ane hiraNyavata varSanI jIvA 3767416 ceojanathI kAMIka ochI lAMkhI che. [-sama. 37] aravata viSe samajavuM. ardhacaMdrAkAra dhanuSanI derI jIvA kahevAya che. bharata ane himavaMta paryaMtane judA pADatI lAMbI lITI te bharatanI jIvA; ane aravata tathA zikharIne jIdA pADatI lAMkhI lITI te eNravatanI jIvA. 1. dakSiNA bharatanI jIvA eTale bharatavamAM Avela dIdhuM vatAya ane dakSiNa bharatane judA pADanArI lAMkhI lITI (pUrva-pazcima) samajavI. ra. geALa pradAnA je aMtima dhanuSanA kAmaThA jevA bhAga te dhanu:pRSTa kahevAya che. bharatavanA dakSiNa ane uttara evA be bhAga che. temAM lasamudra ane dakSiNa bharatane vrudAM pADatI je kAmaThAnA AkAre lITI che, te dakSiNa bharatanuM dhanu: pRSTha. eka mate te 97661 ceAjana paNa che. tu, 'lakSetrasamAsa ' -gA. 194, 3. himavata ane tenI pUrve Avela lavasamudrane judI pADatI geLAkAra lITI te himava tanA pUrva dezAnI bAhA. te ja pramANe pazcimanI paNa mAhA samajavI. te ja pramANe hiraNyavata kSetra ane lavaNasamudrane judI pADanAra lITIe paNa tenI khAhA kahevAya. A cArenuM mApa ekasarakhuM che. 2010_03 Page #606 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 572 sthAnAM samavAyAMga 3 | himavaMta-hiraNyavaMtanI jIvAnuM dhanupRSTha 38740maida jana che." [- samara 38] harivarSa ane ramyagdarSanI chavA 7397127 jana lAMbI che. - samara 73 ] harivarSa ane ramyagdarSanI jIvAnuM dhanupRSTha 840161da jana lAMbuM che. [-sama0 84] harivarSa ane ramyagdarSano vistAra 8000 ejanathI kAMIka vadhAre che. [-sama0 80] mahAvideha varSane viSkabha 33,000 pejanathI kAMIka vadhAre che. [-sama0 33] devakuru ane uttarakurunI jIvA pa3 hajAra ejanathI kAMIka vadhAre lAMbI che. [- sama0 pa3] jabUdvIpamAM meruparvatanI dakSiNe traNa varSa che - 1. bharata; 2. himavaMta; 3. harivarSa. jabUdvIpamAM merunI uttare traNa varSa che - 1. ramyagdarSa 2. hiraNyavaMta; 3. airavata. [- sthA0 197] I. , , , 1. himavata ane hiraNayavaMta e pratyekanI javAnuM mApa 37674 jana che. ane teTalI javAnuM dhanu pRSTha uparyukta che. 2010_03 Page #607 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2. dvipasamudrAdhikAra jabUdvIpamAM cha varSa che - 1. bharata, 2. eravata, 3. himavaMta 4. hiraNyavaMta 5. harivarSa, 6. ramyagdarSa. [-sthA para ] jabUdvIpamAM sAta varSa che - 1. bharata, 2. airAvata3. himavaMta; 4. hiraNyavaMta pa. harivarSa, 6. ramyagRSa; 7. mahAvideha. - sthA. papapa - samaga 7] jabUdvIpamAM daza kSetra che - 16. bharata yAvat ramyagdarSa; 7. pUrvavideha, 8. apavideha; 9. devaku; 10. uttarakuru. [- sthA. 7ra3] jabUdvIpamAM mahAvideha kSetranA cAra bhAga che - 1. pUrvavideha; 2. aparavideha; 3. devakupha 4. uttarakuru. [-sthA0 302] (5) jabUdIpanI karma-akarmabhUmi jaMbUdvIpamAM traNa karmabhUmi che - 1. bharata; 2. airAvata, 3. mahAvideha. [-sthA183] 1. chaThuM sthAnaka hovAthI cha varSa kahyA che. sAtamAnuM varjana na samajavuM. 2. eka ja videhakSetranA A pUrvavideha, aparavideha, ane devakuru tathA uttarakuru evA cAra bhAga che. 3. juo prakaraNane aMte TippaNa naM. 12. 2010_03 Page #608 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa74 sthAnAM samavAyAMga: 3 jabUdvIpamAM meruparvatanI dakSiNe traNa akarmabhUmi che - 1. himavaMta 2. harivarSa, 3. devakuru. jabUDhIpamAM meruparvatanI uttare traNa akarmabhUmi che - 1. uttarakuru, 2. ramyagdarSa 3. hiraNyavaMta. [-sthA 197] jabUdvIpamAM devakuphTa-utarakuru varjita cAra akarmabhUmi che - 1. himavaMta 2. hiraNyavaMta;3. harivarSa 4. ramyagdarSa. [-sthA32 ] jabUdvIpamAM cha akarmabhUmi che - 1. himavaMta 2. hiraNyavaMta; 3. harivarSa, 4. razya4Sa, 5. devakupha 6. uttarakuru. [-sthA parara] akarmabhUminA manuSyonA upaga mATe daza prakAranAM vRkSe che - 1. mattAMgaka - svAdu jaLane pUruM pADanAra; . 2. bhUttAMga -- bhAjana-pAtro pUrAM pADanAra; 3. sUryAga - vAjitronI garaja sAranAra; 4. dIpAMga - sUrya jevA tejasvI prakAzanA abhAvamAM dIpakanuM kAma ApanAra; 5. tiraMga - sUrya-caMdrAdinA prakAzanI garaja sAranAra; 6. citrAMga- anekaraMgI puSpanI mALA denAra; 7. citrarasAMga - vividha vAnIo pUrI pADanAra; 8. mayaMga-maNi, ratna vagere AbhUSaNe ApanAra; 9. gRhAkAra - gharanI garaja sAranAra; 2010_03 Page #609 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2. dvipasamudrAdhikAra pa75 10. anagna - jethI tyAMnA nivAsIonI nagnatA dUra thAya tevAM vastra ane bAkInI AvazyakatAnI pUrti karanAra. [- sama0 10] (6) cakravatInA vijaya jabUdvIpamAM meruparvatanI pUrvamAM vahetI zItA mahAnadInI uttare ATha cakravatI-vijaye AvelA che - ' 1. kaccha; 2. sukaccha; 3. mahAka7; 4. kacchakAvatI; 5. Avarta; 6. maMgalAvartA: 7 puSkalAva8. puSkalAvatI. eja zItA nadInI dakSiNe paNa ATha cakavartI-vijaya che te A - 1. vatsa; 2. suvatsa; 3. mahAvatsa; 4. vasAvatI; 5. ramya; 6. ramyaka; 7. ramaNika; 8. maMgalAvatI. jaMbudvIpamAM meruparvatanI pazcime zIdA nadI vahe che tenI dakSiNe ATha cakavartInA vijaye che te A - 1. padma; 2. supa; 3. mahApadma; 4. padmAvatI; pa. zaMkha, 6. kumuda; 7. nalina, 8. salilAvatI (nalinAvatI). eja zItadA nadInI uttare ATha cakavata-vija che, te A - 1. juo prakaraNane aMte TippaNa naM. 13. 2. A vijayamAM vartamAnamAM sImaMdhara svAmI nAmanA tIrtha kara vase che. 3. AmAM vartamAnamAM zrIyugaMdharasvAmI tIrthakara vase che. 4. AmAM vartamAnamAM zrIbAhasvAmI tIrthakara vase che. 2010_03 Page #610 -------------------------------------------------------------------------- ________________ para sthAnAMgasamavAyAMga 3 1. vapra; 2. suvapra; 3. mahAvapra; 8. vaprAvatI; pa. varlsa; 6. suvallu; 7. gaMdheila; 8. gaMdhilAvatI. jambudvIpamAM 34 cakavata-vijaya che te A pramANe - 32. mahAvidehamAM; 1 bharata; 1 airavata. = 34. [-samara 34]. (7) rAjadhAnI jaMbUDhIpamAM meru parvatanI pUrvamAM vahetI zItA nadInI uttare ATha rAjadhAnIo che - 1. kSemA; 2. kSemapurI, 3. riSTA; 4. rijhApurI; 5. khaggI; 6. maMjUSA; 7. auSadhi; 8. pauMDarikiNI. e ja nadInI dakSiNe paNa ATha rAjadhAnIo che- te A - 1. susImA; 2. kuMDalA: 3. aparAjitA;4. prabhaMkarA; 5. aMkAvatI; 6. padmAvatI; 7. zubhA; 8. ratnasaMcayA. meru parvatanI pazcime vahetI zItadA nadInI dakSiNe ATha rAjadhAnIo che te A - 1. azvapurI;2. siMhapurA;3. mahApurA;4.vijayapurA 5. aparAjitA; 6. aparA; 7. azekA; 8. vItazeko. 1. AmAM vartamAnamAM zrI subAhasvAmI tIrthakara vase che. ra. A AThe rAjadhAnIo kramazaH pUrvokta kacchAdi ATha uttara dizAvartI cakravata-vijayenI che, je pUrva mahAvidehamAM che. 3. A AThe rAjadhAnIo vatsAdi ATha dakSiNadizAvatI vijayanI che, je pUrva mahAvidehamAM che. 4. A ADe rAjadhAnIo paDyAdi ATha dakSiNadizAvatI vijayenI che, je pazcima mahAvidehamAM che. 2010_03 Page #611 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paS9 2. dvIpasamudrAdhikAra 177 e ja nadInI uttare paNa ATha rAjadhAnI che te A 1. vijayA 2. vaijayaMtI, 3. jayaMtI; 4. aparAjitA; 5. cakapurA; 6. khaggapurA; 7. avadhyA; 8. ayodhyA. [- sthA0 637] jabUdvIpamAM bhAratavarSamAM daza rAjadhAnIo che te A-- 1. caMpA (aMgadezanI), 2. mathurA (sUrasenanI); 3. vArANasI (kAzInA), 4. zrAvastI (kuNAlanI); 5. sAketa-ayodhyA (kozalanI); 6. hastinApura (kurunI); 7. kAMDilya (pAMcAlanI); 8. mithilA (videhanI); 9. kasabI (vatsanI); 10. rAjagRha (magadhanI). [- sthA. 718] 8. jambudvIpanA varSadhara parvata jaMbudvIpamAM meruparvatanI dakSiNe ane uttare samAna parimANayukta kramazaH A be varSadhara parvato AvelA che- 1. A AThe rAjadhAnI prAdi vijayonI che, je pazcima mahAvidehamAM uttara dizAmAM AvelA che. 2. A rAjadhAnIomAM sAmAnya rIte sAdhuone praveza niSiddha che; kAraNa ke tyAM manaHAbha karAvanAra strI vagere vastuo ghaNI hoya. eka mAsamAM eka vakhata praveza thAya tyAM sudhI ThIka; paNa be traNa vAra praveza kare to deSa lAge che ane prAyazcitta karavuM paDe che. rAjadhAnI badhI maLI 26 prasiddha che; paraMtu ahIM dazamasthAnaka hovAthI dazanuM grahaNa che. 3. bharata Adi kSetrone pRthaka karanArA parvato varSadhara kahevAya che. e che che, je ahIM gaNAvelA che. jaMbudvIpamAM badhAM maLI sAta kSetro che e AgaLa gaNAvI dIdhAM che. temAM be kSetranI vacce eka eka varSadhara thAya che - juo prakaraNane aMte TippA naM. 6. A badhA varSadhara parvata pUrvathI pazcima sudhI lAMbA che. eTale ke badhA varSadharone pUrvIta ane pazcimAMta lavaNasamudra sudhI che. sthA-37 2010_03 Page #612 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sthAnAMga samavAyAMga 3 (1) 1. cullahimavaMta 2. zikharI. (2) 1. mahAhimavaMta; 2. rukamI. (3) 1. niSadha 2. nIlavaMta. [--sthA 87] jaMbUDhIpamAM meruparvatanI dakSiNe traNa varSadhara parvata che - 1. cullahimavaMta; 2. mahAhimavaMta; 3. niSadha. jabUdvIpamAM meruparvatanI uttare traNa varSadhara parvata che1. nIlavaMta 2. rukamI, 3. zikharI. [-sthA197] jabUdvIpamAM cha varSadhara parvata che - . 1. cullahimavaMta 2. mahAhimavaMta, 3. niSadha; 4. nIlavaMta pa. TuMkamI, 6. zikharI. [-sthA para ] jabUdvIpamAM sAta varSadhara che - 1-6. cullahimavaMta cAvat zikharI; 7. maMdira (ma).* [- sthA. papapa --samara 7] 1. juo prakaraNane aMte TippaNa na. 14. 2. jaMbudvIyanA dakSiNAtathI gaNatAM sarva prathama cullahimavata Ave; paraMtu meruthI dakSiNa tarapha gae, to niSadha prathama Ave. 3. meruthI uttara tarapha gaNatAM prathama nIlavaMta Ave; paNa jaMbudvIpanA uttarAthI gaNatAM sarvaprathama zikharI Ave. 4. meru parvatane umAsvAtI varSadhara nathI gaNatA. temane te ja varSadhara parvata che. varSadharanI vyAkhyA je evI karIe ke, kSetrane vibhakta kare te varSadhara; te merune varSadhara kahI na zakAya. kAraNa, te to mahAvideha kSetranI madhyamAM che. te mahAvidehanA pUrva ane pazcima evA be bhAga kare 2010_03 Page #613 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2. dvIpasamudrAdhikAra cullahimavaMta ane zikharI vadharanI jIvA 249321 yeAjanathI kAMIka vadhAre lAMbI che. [-sama. 24] niSadha-nIlava Mta varSa dharanI jIvAnI laMbAI 941568 yAjana che. 59 [-sama0 94] mahAhimavAna ane rukamI vadharanI jIvA pa39314 yeAjana tathA dhanu:pRSThanI jIvA pa72930lR ceAjana che. [sama0 53,57] badhA cullahimavAna ane zikharI patA 100 ceAjana UMcA ane 100 gAu jamInamAM che. [sama. 100] mahAhimavAna ane rukamI vadharanI UMcAI 200 yeAjana che ane te jamInamAM UMDA 200 gAu che. [sama0 102 ] saugandhikakAMDa kAMDa)nA nIcenA mahAhimavAna ane rukamInI TAcathI (ratnaprabhA pRthvInA prathama kAMDanuM AThamuM cheDA sudhInuM aMtara 8200 yeAjana che. [-sama. 82] badhA niSadha-nIlavaMta parvatA 400 yAjana UMcA ane 400 gA UMDA che. [-sama0 106; sthA. 302] che tethI paNa tene varSadhara na kahI zakAya; kAraNa tema kahevA jatAM dIvatADhazone paNa vadhara hevA joIe. te paNa bharata ane airavatane e bhAgamAM vaheMcI nAkhe che. eTale A sUtramAM vadharanA sAmAnya artha kSetrane vibhakta karanAra evA na letAM bIje ja levA joIe. 2010_03 Page #614 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 'sthAnAMgasamavAyAMga: 3 (9) jaMbudvIpanA vaitADhavyaparvata (1) jambudvIpamAM maMdara (meru) parvatanI dakSiNe ane uttare samAna parimANayukta be vRttavaitADhaya che 1. himavaMtamAM zabdApAtI; 2. hiraNyavaMtamAM vikaTApAtI. e banne vRttavaitADhayamAM kamazaH A be palyasthitiyukta de vase che - 1. svAti, 2. prabhAsa. (2) jabUrIpamAM maMdara (meru) parvatanI dakSiNe ane uttare samAna parimANayukta A be vRttavaitADhaya che - 1. harivarSamAM gaMdhApAtI; 2. ramyagdarSamAM mAlyavAna. e banane vRttavaitADhayamAM palya sthitivALA A be deva kamazaH vase che - 1. aruNa; 2. padma. " (3) jambudvIpamAM meruparvatanI dakSiNe ane uttare be dIrghavaitADhaya parvate che - 1. bhAratamAM; 2. aravatamAM. bharatavarSanA dIrghavaitADhayamAM sarakhA mApavALI be guphAo che ane temAM be deve rahe che te A pramANe - 1. tamisAmAM kRtamAlyaka deva; 2. khaMDaprapAtAmAM. nRttamAlaka deva. airAvatanA vaitADhayamAM paNa e ja nAmanI guphAo che ane temAM e ja nAmanA deva vase che. -sthAva 87] . tamisyA ane khaMDaprapAtA guphA ATha yejana UMco che. [- sama0 636] 1. juo prakaraNane aMte TippaNa na. 15. 2010_03 Page #615 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2. dvipasamudrAdhikAra 181 badhI tamisA ane khaMDaprapAtA guphA para jana pahoLI che. [-samara 50 ] cAra vRttavaitADhaya che te A -- 1. zabdApAtI; 2. vikaTApAtI, 3. gaMdhApAtI; 4. mAlyavAna. temAM cAra de palyasthitivALA vase che te A-- 1. svAti, 2. prabhAsa; 3. aruNa; 4. padma. [[-sthA. 302] jabudvIpamAM 34 dIrghatAvyo che.2 [- sama0 34] badhA dIrghavaitADhayo 25 pejana UMcA ane 25 gAu jamInamAM hoya che, ane mULamAM 50 ejana pahoLA che. [-sama 25. 100,50] badhA vRttavaitADhayo hajAra yojana UMcA, hajAra gAu jamInamAM UMDA, ene mULamAM hajAra rojana pahoLA che. te badhe ThekANe samAna mApavALA che, ane parghakAkAravALA che. [-sama- 113; sthA. 7rara) badhA vRttavaitADhayonA uparanA zikharatalathI saugalpika kAMDanA nIcenA aMta sudhInuM aMtara 9000 jana che. [-sama0 90] badhI bAjunI vidyAdharaNuo dazadaza ejana vistAra vALI che. 1. "laghukSetrasamAsa"mAM A kramathI judA krama che : svAti, aruNa, padma, prabhAsa. juo gAthA 110. 2. te A pramANe - 32 vijemAMnA 3ra ane eka bharatamAM tathA eka eravatamAM. 3. A vidyAdhara zreNIo-eTale vidyAdharanAM nagaranI hAra samajavI. te dIrghatAparvata para hoya che ane te zreNIo upara daza jana jaIe eTale AbhiyogikadevonI zreNIo Ave che. 2010_03 Page #616 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa8ra sthAnAMga samavAyAMga 3 Abhigika devenI zreNIo paNa teTalA ja vistAravALI che. [sthA0 774 (10) jambudvIpanA vakSaskAra Adi parvata (1) jaMbudvIpamAM meruparvatanI dakSiNe AvelA devanI pUrva ane pazcimanI bAjumAM azvaskaMdha jevA ardhacaMdrAkAre be vakSaskAra parvata che -- 1. saumanasa; 2. vi ...bha. (2) jabUdvIpamAM merunI uttare Avela uttarakurumAM paNa tevA ja pUrva ane pazcimanI bAjumAM be vakSaskAra parvate che te A --- 1. gaMdhamAdana (pazcimamAM); 2. mAlyavAna (pUrvamAM). -isthA0 87] jabUdvIpanA maMdara parvatanI cAre vidizAe cAra vakSaskAra parvata che - 1. saumanasa (agni), 2. vidyutaprabha (naivatya) 3. gaMdhamAdana (vAyavya); 4. mAlyavata (IzAna). [-sthA 302] 1. A vakSaskAra parvata paNa vaitADhaya nAme oLakhAya che. ahIM temane judA eTalA mATe gaNAvyA che ke te badhA ekalA mahAvidehamAM ja che. 2. juo prakaraNane aMte TippaNa naM. 16. 3. upara 87mAM sUtramAM jaNAvela ja A parvata samajavA. temane vidizAmAM batAvavAnuM kAraNa e che ke te uttarathI dakSiNa tarapha ke dakSiNathI uttara tarapha evI rIte phelAyA che ke jethI amuka vidizAnI pradakSiNA thAya che. 2010_03 Page #617 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 583 2. dvIpasamudrAdhikAra (1) maMdara1 parvatanI pUrvamAM vahetI zItA nadInA uttara kinAre cAra vakSaskAra parvata che - 1. citrakUTa, 2. paghakUTa (brahmakUTa); 3. nalinakUTa; 4. ekazaila. (2) e ja nadInA dakSiNa kinAre A cAra vakSaskAra che - 1. trikUTa;2. vaizramaNakUTa; 3. aMjanakUTa 4. mAtaM janakUTa, (3) maMdara parvatanI pazcime vahetI zItedA nadInA dakSiNa kinAre A cAra vakSaskAra parvata che-- 1. aMkApAtIphUTa, 2. pakSApAtIkUTa, 3. AzIviSakUTa; 4. sukhAvahakUTa. . (4) e ja nadInA uttaranA kinAre A cAra vakSaskAraparvate che - 1. caMdraparvata, 2. sUryaparvata; 3. nAgaparvata; 4. devaparvata. [-sthA0 302] (1) jabUdIpamAM meruparvatanI pUrvamAM vahetI zItA nadInI uttare pAMca ane dakSiNe pAMca vakSaskAra che te A pramANe - 1. uttare 2. dakSiNe che. mAlyavAna; 1-4. trikUTa - mAta jana; ra-5. citrakUTa - ekazela 5. saumanasa. 1. mahAvidehamAM AvelA (A sUtramAM jaNAvelA 16) vakSaskAra, parvato aMge juo prakaraNane aMte TippaNa naM. 17.. 2010_03 Page #618 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sthAnAMgansamavAyAMgaH 3 (ra) te ja pramANe meruparyaMtanI pazcime vahetI zItAdA nadInI dakSiNe ane uttare pAMca-pAMca vakSaskAra parvata che te A 24 1. uttare 1-4. 1. vidyutprabha; 2-5. a kApAtI - sukhAvaha. 5. gaMdhamAdana. 2. dakSiNe 4pa ta - devaparyaMta; [-sthA. 434] (1) jamUdrIpamAM meruparvatanI pUrNAMmAM vahetI zItA nadInA ane uttara-dakSiNu kinArA para ATha vakSaskAra parvata che. -- 1. citrakUTa; 2. padmakUTa .(brahmakUTa); 3. nalinITa; 4. ekazUla, 5. triSTa; 6. vaizramaNa; 7. a Mjana; 8. mAtu jana. (ra) jaMbUdvIpamAM meruparvatanI pazcime vahetI zItAdA nadInA banne kinArA para ATha vakSaskAra parvA che 1. kApAtI; 2. pamApAtI; 3. AzIviSa; 4. sukhAvahu; 5. caMdraparvata; 6. sUryapata; 7. nAgapata; 8. devapata. [-sthA 637 (1) jamRdvIpanA meruparvatanI pUrvamAM vahetI zItA nadInA banne kinArA para deza vakSaskAra pata che 1 1. mAlyavAna; 2. citrakRta; 3. vicitrakUTa; 4. brahmaTa; 5-10. yAvat saumanasa. 1. pUrvokta (pR0 587-4)sUtra 434nA banne uttaradRkSiNanA vakSaskAranI baiDa te ja A sUtramAM deza che. paNa ahIM temanAM nAma viSe matabheda jaNAya che. pUrNAMkata sUtramAM vicitrakrUTanuM nAma nathI AvatuM paNa tene sthAne ekzala nAma Ave che. vaLI A sUtramAM kramaviparyAsa paNa che. _2010_03* Page #619 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2. dvipasamudrAdhikAra pa85 (2) jaMbUDhIpanA meruparvatanI pazcime vahetI zItadA nadInA banne kinArA para 10 vakSaskAra parvata che-- 1-10. vidyutaprabha yAvat gaMdhamAdana. [-sthAva 768] jabUdvIpamAM 200 kAMcanakara parvata che. [-sama102] badhA kAMcanaka parvata zikhara para 50 jana pahoLA ane mULamAM 100 ejana pALI che tathA 100 ejana UMcA ane 100 gAu UMDA che. [- sama0 50, 100] badhA yamakaka parvato hajAra rojana UMcA, hajAra gAu UMDA ane mULamAM hajAra rojana lAMbA-pahoLA che. [-sama0 113] saumanasa, gaMdhamAdana, vidhutaprabha ane mAlyavAna A vakSaskAra parvate maMdara parvatAMtathI pa00 ejana UMcA che ane tyAM ja pa00 gAu jamInamAM UMDA che. [-sama108] badhA vakSaskAra parvata zItA nadI tathA zItAdA nadI pAse tathA meruparvatanA cheDA pAse 500 ejana UMcA ane 500 gAu UMDA che. [-sama0 108; - sthA0 434 1. pUrvokta sUtra 434 (pR. 584)nA (2) pramANe. 2. pR. 95 para jaNAvelA devakara ane uttarakurunA 10 hadanI bane bAjue 10-10 kAMcanaka parvate AvelA che. eTale sarve maLI 200 thAya. 3. uttarakurumAM nIlavAna varSadharanI uttare bane kinAre ekeka hovAthI A parvata camaka kahevAya che. manuSyakSetramAM badhA maLI pAMca uttarakunA daza camaka parvato che. 2010_03 Page #620 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sthAnAMga samavAyAMga : 3 citrakUTa ane vicitrakUTa hajAra yeAjana UMcA, hajAra gAu UMDA ane hajAra yojana mULamAM lAMbA-paheALA che. [sama. 113] 5 1 (11) ja advIpamAMnAM kUTA (1) maMdara parvatanI dakSiNe Avela cullahimavAna patamAM e phUTa che-- 1. cuhimavAna phUTa, 2. vaizramaNa phUTa. (ra) maMdUra patanI dakSiNe Avela mahAhimavAna vadharamAM e phUTa che..... 1. mAhimavAna kUTa; 2. vaiya chUTa. (4) maMdara padegtanI dakSiNe Avela niSadha varSe gharamAM be phUTa che. 1. niSadhakUTa; 2. rucakaprabhakUTa. (4) merupa tanI uttare Avela nIlava tapa vadharamAM be phUTa che. 1. nIlavaMtakUTa; 2. upade naTa 1. jaMbudghoSanAM parapa phrUTa saMbaMdhI jIA prakaraNane aMte TippaNa ta. 18. ra. himavaMtaparyaMtanAM badhAM maLI agiyAra phUTa che paNa ahIM dvisthAnaka hAvAthI mAtra enuM ja grahaNa karyuM che: cullahimavAnakUTamAM te te parvatanA adhipati deva vase che tethI; vaMzramaNa sauthI chelluM hAvAthI. e agiyAre TAmAM pUrvadizAmAM sarva prathama siddha che. ane pachI kramazaH tenI pazcime bAkInAM dRza kUTA AvelAM che. teja pramANe khIjA vadharamAM paNa pUrva dizAmAM prathama siphrUTa ane tenI pachI bAkInAM kramazaH AvelAM che. 3. mahAhimavAnanAM samaLI ATha pheMTA che paNa enuM ja ahI grahaNa che. kAraNa upara pramANe. 4. niSadhanAM sarvAM maLI nava phUTa che paNa enuM ja grahaNa karyuM che. kAraNa mATe jue upara. mATe 5. nIlavaMtanAM paNa nava phUTamAMthI mAtra enuM ja grahaNa karyuM che. kAraNa upara jue. _2010_03 Page #621 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2. dvIpasamudrAdhikAra (5) meruparvatanI uttare Avela rukamI varSadharamAM 1. rukamIznaTa; 2. maNikaMcanakUTa. (6) meruparvatanI uttare Avela zikharI varSadhara parvatamAM be phUTa che - 1. zikharIphUTa; 2. tigikUTa. [-sthA. 87] (1) jabUdIpamAM merunI dakSiNe cha phUTa che?-- 1. culahimAnakUTa, 2. vaizramaNakUTa, (3) mahAhimavAnakUTa; 4. vaiDUryakUTa; 5. niSadhakUTa; 6. rucakakUTa. . ' (2) jaMbudvIpamAM merunI uttare cha phUTa che 1. nIlavaMtakUTa; 2. upadarzanakUTa; 3. rukamIphUTa (4) maNikacanakUTa, pa. zikharI; 6. ticchikUTa. [ sthA parara] cullahimavAnakUTanA uparanA cheDAthI cullahimavAna varSadharanI samatalabhUmi sudhInuM aMtara 600 yojana che. te ja pramANe zikharITanuM. [- sama0 109 ] . rukamInAM AThamAMthI be phUTanuM ja grahaNa che. 2. zikharInAM 11 mAMthI mAtra be phUTanuM ja grahaNa karyuM che. kAraNa mATe juo pA. 586, noMdha 2. 3. merunI dakSiNe Avela traNa varSadharamAMnAM pratyekanAM babbe phUTanuM ja grahaNa karyuM che tethI cha phUTa kahyAM che. 4. meruparvatanI uttare Avela traNa varSadharamAMnAM pratyekanAM babbephreTonuM ja ahIM grahaNa che tethI cha phUTo thAya. tema karavAnuM kAraNa kahevAI gayuM che. 2010_03 Page #622 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 588 sthAnAMgansamavAyAMga 3 mahAhimavAnakUTanI TocathI sauganDikA kAMDa sudhInuM aMtara 8700 jana che. [-samaya 87] rukamakRTa viSe paNa te ja pramANe samajavuM. [-samara 80] mahAhimavAnakUTanA uparanA cheDAthI mahAhimavaMta varSadharanI samatalabhUmi sudhInuM aMtara sAta jana che. te ja pramANe rukamITa viSe samajavuM. [-sama- 110] . niSadhakaTanA uparanA cheDAthI niSadha varSadharanI samataLabhUmi sudhInuM aMtara 900 jana che. te ja pramANe nIlavaMtakuTanuM samajavuM. [- samara 112] badhAM varSadharakUTa pa00 ejana UMcAM ane mULamAM pa00 ejana pahelAM che. [-sama0 108 ] (1) jabUdIpanA saumanasa vakSaskAra parvatanAM sAta kUTa che.-- 1. siddhakUTa; 2. saumanasakUTa; 3. maMgalAvatIkUTa; 4. devakukUTa; 5. vimalakuTa; 6. kAMcanakUTa; 7. viziSTakUTa. 1. A saumanasa gajadaMtAkAre che, ane methI dakSiNe Avela niSaghathI meru sudhI phelAyelo che. te devakuruthI pUrvamAM Avela che. temAM merunI najadIkane bhAgamAM prathama siphaTa che ane tyAra pachI kramaza: niSadha tarapha bAkInAM phaTo che. 2010_03 Page #623 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2. dvipasamudrAdhikAra pata (2) ja bUkIpanA gaMdhamAdana vakSaskAra parvatanAM sAta kuTI che - 1. siddhakUTa; 2. gaMdhamAdanakUTa; 3. gaMdhilAvatIkUTa; 4. uttarakUTa; pa. parighakUTa; 6.lehitAkSakRTa; 7.AnaMdanakUTa. [- sthApa90] jaMbudvIpanA maMdara parvatamAM bhadrazAlavanamAM ATha dizAhastikUTara che - 1. pottarakUTa, 2. nIlavAnakUTa; 3. suhastikUTa; 4. aMjanagirikUTa; pa. kumudakUTa; 6. palAzakakUTa; 7. avasakUTa; 8. racanagirikUTa. [- thA642] (1) jambudvIpamAM meruparvatanI dakSiNe Avela mahAhimAvAna varSadhara parvatamAM ATha phUTa che 1. siddha 2. mahAhimavAna; 3. himavAna; 4. rahita, pa. hI, 6. harikAMtA; 7. harivarSa; 8. vaiDUrya. 1. A gaMdhamAdana paNa gajadaMtAkAre che; merunI uttare Avela nIlavaMtathI meruparvata sudhI phelAyela che; ane uttarakurunI pUrvamAM che. merunI najadIkamAM siddha che ane tyAra pachI kramaza: nIlavaMtanI dizAmAM bAkInAM phUTa che. 2. A pheTa hastinA AkAre hovAthI hastikUTa kahevAya che. te kariphTa paNa kahevAya che. temane sthAnanirNaya A pramANe - zItA nadInA uttara kinAre pUrva dizAmAM paDyottara ane nIlavaMta phUTa che. ane tyAra pachInAM kramazaH merunI cAre dizAmAM babbe AvelAM che. 3. mahAhimavAnanAM A ATha phUTamAM prathama siddhakTa pUrva dizAmAM che. ane tyAra pachI kramazaH pazcima tarapha bAkInAM AvelAM che. 2010_03 Page #624 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sthAnAMgasamavAyAMgaH 3 (2) jabUdvIpamAM maMdaranI uttare Avela rukamI varSadharanAM ATha kUTa che - 1. siddha 2. rukamI, 3. ramya; 4. narakAMtA; pa. buddhi; 6. raoNya; 7. hiraNyavata; 8. maNikAMcana. [-sthA643] (1) jambudvIpamAM meruparvatanI dakSiNe Avela bharatavarSamAMnA dIrghatADhaya parvatanAM nava phUTa che-- 1. siddha 2. bharata, 3. khaMDaka; 4. mAnI; pa.vaitADhaya; 6. puNya; 7. tamisAguphA, 8. bharata, 9. vaizramaNa. (ra) jaMbUdvIpamAM meruparvatanI dakSiNe Avela niSedha varSadharanAM nava kUTa che - 1. siddha; 2. niSadha; 3. harivarSa 4. videha; pa. hI; 6. dhRti; 7. zItadA; 8. aparavideha, 9. rucaka. 1. rukamI varSadharanAM paNa pheTAmAM pUrva dizAmAM sarva prathama siddha che ane bAkInAM tyAra pachI kramazaH AvelAM che. 2. badhAM maLI dIdhavaitADhaya 34 che:- 1 bhAratamAM, 1 eravatamAM ane 32 vijayemAMnAM 32. A pratyeka vaitADhayomAM nava-nava phUTa che. A sUtramAM e 34 dIrdhatADhayo tathA te sivAyanA bIjA parvato jemane navanava phaTa che tevA 5 gaNAvyA che; eTale badhA maLI 39 parvatanAM nava-nava phUTa gaNAvyAM che. 3. badhA dIrdhatAthamAM sarva prathama siddhakTa pUrva dizAmAM che ane tyAra pachI tenI pazcime kramazaH bAkInAM phUTe AvelAM che. 4. badhA varSadharanuM prathama phUTa siddha che ane te sarva prathama pUrvamAM Avela che; ane tyAra pachI anukrame bIjAM hoya che. 2010_03 Page #625 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pala 2. dvipasamudrAdhikAra pa91 (3) meruparvatanA naMdanavanamAM nava phUTa che - 1. naMdana; 2. maMdaraH 3. niSadha; 4. haimavata; pa. jata; da. rucaka; 7. sAgaracitra; 8. vA; 9. balakUTa. (4) jaMbudvIpanA mAlyavAna vakSaskAra (gajadaMtagiri) parvatanAM nava phUTa che - 1. siddha; 2. mAlyavAna; 3. utarakuru; 4. ka7; pa. sAgara; 6. rajata; 7. zItA; 8. pUrNabhadra, 9. harissaha. (5) jaMbUnA kacchavijayanA dIrghavaitADhayanAM nava phUTa che 1. siddha; 2. kaccha; 3. khaMDaka; 4. mAnI; pa. vaitADhaya; 6. pUrNa 7. tamisAguphA, 8. kaccha 9. vaizramaNa. (6) jaMbanA sukacchavijayanA dIrghavaitADhayanAM nava kUTa che - 1. siddha; 2. suka7; 3. khaMDaka, 4. mAnI; 5. vaitADhaya; 6i. pUrNa; 7. tamisAguphA; 8. sukaccha, 9. vaizramaNa. (7) mahAkaccha, (8) kacchakAvatI, (9) Avarta, (10) maMgalAvarta, (11) puSkala, (12) puSkalAva vijayenA dIrgha vaitAnAM 9-9 nAM nAme gaNI levAM. bheda eTale ke 1. naMdanavanamAM cAre dizAe siddhAyatane che ane vidizAmAM prAsAdo che. pUrvanA siddhAyatananI uttare ane uttara-pUrvanA prAsAdanI dakSiNe naMdanakUTa che. pUrvanA siddhAyatananI dakSiNe ane dakSiNa-pUrvanA prAsAdanI uttaramAM maMdarakUTa che. A ja krame bAkInAM phUTanAM sthAna paNa samajI levAM. A naMdanavananA bala sivAyanA pratyeka phUTa para devIone nivAsa che. ane balamAM bala nAmane deva vase che. 2. AmAMnuM aMtima phUTa harissaha sahastrAMka phUTa kahevAya che. mAlyavAna parvatanuM siddhaTa merunI najIka che ane tyAra pachInAM kramaza: nIlavaMta parvatanI dizAmAM che. 2010_03 Page #626 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa92 sthAnAMga-samavAyAMga: 2 te te vaitADhanAM phUTanAM nAmamAM bIjuM ane AThamuM te te vaitADhayanA nAmavALuM samajavuM. bAkInAM nAme kaccha ane sukacchanAM nAme jevAM ja samajavAM. (13) vatsa, (14) suvatsa, (15) mahAvatsa, (16) vatsAvatI, (17) ramya, (18) ramya, (19) ramaNika, (20) maMgalAvatI - A ATha vijayenA dIrghavaitADhayanAM upara pramANe nava-nava phUTa samajavAM. nAma paNa te ja pramANe, bIju ane AThamuM kUTa pita-potAnA nAmanuM che. (21) jabUdIpanA vidyu--bha vakSaskAra (gajadaMtagiri)nAM nava phUTa che?-- 1. siddha 2. vidyuta, 3. devaku, 4. pa pa. kanaka 6. svastika; 7. zItadA; 8. sajala; 9. harikUTa. (22) jaMbudvIpanA padmavijayanA dIrghavaitADhayanAM nava 1. siddha; 2. padma; 3. khaMDaka; 4. mAnI; 5. vaitADhaya; 6. pUrNa; 7. tamisAguphA; 8. padha; 9. vaizramaNa. (23) supadma, (24) mahApaddha, (25) padmAvatI, (ra6) zaMkha, (ra7) kumuda, (28) nalina, (29) salilAvatI - A vijayenA paNa dIrghavaitADhayanAM nava-nava kaTe padma vijayanI jema samajI levAM. bIjA ane AThamA kRTanuM nAma pitapitAnA nAma jevuM samajavuM. (30) vapra, (31) suvapra, (32) mahAvapra, (33) vaprAvatI, (34) valsa, (35) suvalsa, (36) gaMdhila, (37) gaMdhilAvatI - A vijayenA vaitADhavyonAM paNa nava-nava phUTa upara pramANe samajI levAM. 1. A gajadaMtagirinAM zikharomAMnuM sarva prathama siddha merunI najIka che ane tyAra pachInAM kramazaH niSadhanI dizAmAM che. 2010_03 Page #627 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2. dvIpasamudrAdhikAra 54 (38) jaMbUDhIpamAM merunI uttare nIlavaMta varSadharamAM nava phUTa che - 1. siddha 2. nIlavaMta; 3. videha; 4. zItA; 5. kIti, 6. nArIkAMtA; 7. aparavideha; 8. ramyaka 9. upadarzana. (39) jaMbUdIpanA meruparvatanI uttare Avela eravatanA dIrghavaitADhayamAM nava phUTa che-- 1. siddha 2. ratna; 3. khaMDaka; 4. mAnI, pa. vaitADhya; 6. pUrNa; 7. timisaguhA 8. aravata, 9. vaizramaNa. [-sthA689] vakSaskAranAM bIjAM phUTe sivAyanAM badhAM hari (viprabhanuM) ane harissaha (mAlyavAnanuM) kUTe 1 hajAra jana UMcAM che; ane mULamAM hajAra rojana pahoLAM che. [-sama0 113] naMdanavananAM bAkInAM kUTa sivAyanAM badhAM balakUTe paNuM hajAra rojana UMcAM ane hajAra jana mULamAM pahelAM che. - sama0 113] - hari ane harissaha sivAyanAM vakSaskAranAM kaTe pa00 jana UMcAM ane mULamAM pa00 cojana lAMbAM-paheLAM che. balakUTa sivAyanAM bAkInAM naMdanavananAM badhAM phUTe paNa te ja pramANe. [- sama0 108] (12) jambudvIpamAMnA hRda jabUdvIpamAM meruparvatanI dakSiNe ane uttare AvelA - 1. vigata mATe juo prakaraNane aMte TippaNa 19. sthA-38 2010_03 Page #628 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 594 sthAnAMga samavAyAMga 3 (1) himAvAna ane zikharI varSadhara parvatamAM kamazaH A be mahAna hrada samAna parimANayukta che - 1. padmavRMda (himavAnamAM); 2. pIMDarika (zikharImAM). A be kuMDAmAM A be devatA palyasthitivALI rahe che. 1. zrIdevI, 2. lakSmIdevI. (2) mahAhimAvAna ane rukamImAM A be kuMDa che - 1. mahApa hada 2. mahApauMDarika. A be kuMDamAM A be devI palyasthitivALI nivAsa 1. hRdevI, 2. buddhidevI.. (3) niSadha ane nIlavatamAM A be kuMDe che - 1. tigichachuMda; 2. kesarIhUda. temAM palyasthitivALI be devatA vase che - 1. dhRti, 2. kIti. [-sthA88] (1) jambudvIpamAM merunI dakSiNe traNa mahAvRMda che - 1. padmaheMda; 2. mahApadmahUda, 3. tigicchachUMda. temAM traNa devatA vase che, te A - 1. zrI; 2. hI; 3. dhRti. (2) jaMbudvIpamAM meruparvatanI uttare traNa mahAhu ane temAM vasanArI traNa devIo A che - do:- 1. kesarI, 2. mahApAMDarika, 3. piDarika. levI - kIrti, buddhi, lakSmI.. [-sthA. 197] 2010_03 Page #629 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2. dvipasamudrAdhikAra pA jabUdvIpamAM maMdiranI dakSiNe AvelA devakurumAM ane maMdaranI utare AvelA uttakumAM pAMca-pAMca hade che, te A pramANe - (1) devakurumAM (2) uttarakurumAM 1. niSadha; 2. devakuru nIlavaMta uttarakuru, - je % airAvaNa; zrIdevI; 3. sUrya caka; 4. sulasa; 5. viprabha. mAlyavAna. [- sthA. 434] jabUdvIpamAM cha mahAda che ane temAM sthitivALI devIo rahe che. hrado devI 1. pahaMda; 2. mahApadyahUda; hIdevI; 3. tigicchahUda; dhatidevI; 4. kesarIda; kIrtidevI; pa. mahApauMDarika; buddhadevI; 6. pauDarika. lakSmIdevI. [- sthAparara] tigiccha ane kesarI vRMdane AyAma 4000 jana che. -sama0 117] (1) bharatavarSamAM be prapAtaCdara che - 1. gaMgAprapAta hRda; 2. siMdhuprapAta hRda. 1. juo prakaraNane aMte TippaNu naM. 20. 2. juo prakaraNane aMte TippaNa na. 21. 2010_03 Page #630 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sthAnAMgasamavAyAMga: 3 (2) himavaMtavarSamAM be prapAtahUda che- 1. rahitaprapAta hUda; 2. rehitAMzaprapAta hRda. (3) harivarSamAM be prapAtahada che - 1. hariprapAta hRda; 2. harikAMtaprapAta hRda. () mahAvidehavarSamAM be prapAtacda che - 1. zItAprapAta hRda; 2. zItadAprapAta hRda. (5) ramyagdarSamAM be prapAtaCda che - 1. narakAMtaprapAta hRda; 2. nArIkAMtaprapAta hRda. (6) hiraNyavaMtavarSamAM be prapAta hRda che 1. suvarNakUlaprapAta hRda; 2. pyakUlaprapAta hRda. (7) aravatavarSamAM be prapAtada che- 1. raktAprapAta hRda; 2. raktAvatIprapAta hRda. [-sthA0 88] padmada ane pauMDarika hRda 1000 ejana lAMbA che. [-samaya 113] mahApadma ane mahApoMDarika hUda 2000 ejana lAMbA che. [-sasa115] badhA mahAchaMde daza ejana UMDA kahyA che. [-sthA cha79] badhA salilakuMDa (prapAta) daza ejana UMDA che. [-sthA. 779]. 2010_03 Page #631 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2. dvIpasamudrAdhikAra (13) ja'mUThThIpanI nadIe1 (1) ja khUdrIpamAM meru parvatanI dakSiNe Avela mahAhimavAna vadharanA mahApadma hadamAMthI be mahAnadI nIkaLe che 4 1. rohitA; 2. hirakAMtA. (ra) te ja pramANe niSadha parvatanA tigiccha hadamAMthI e mahAnadI nIkaLe che 1. hirasilalA; 2. zIte dA. (3) jamUdrIpamAM merunI uttare Avela nIlavaMta vadharanA kesarI hUTTamAMthI be mahAnadI nIkaLe che 1. zItA; 2. nArIkAMtA. (4) te ja pramANe rukamI vadhara patanA mahApauDireka hRdamAMthI e mahAnadI nIkaLe che 1. narakAMtA; 2. rUpyakUlA. - (1) bharatavamAM e mahAna nadI padmadamAMthI nIkaLe che) ---- 197 1. gaMgA (pUrva tarapha vahe che); 2. tarapha vahe che). [-sthA. 99] che(je himavAnanA sindhu (pazcima (2) himavatavaSa mAM be mahAna nadIo che je kramazaH mahAhimavAna varSa dhamAMnA mahApadmadumAMthI ane himavAnanA padmahUdamAMthI nIkaLe che 1. rAhitA (pUrvamAM); 2. rAhitAMzA (pazcimamAM). 1. jIe prakaraNane aMte TippaNa na 22. 2010_03 Page #632 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 58 sthAnAgansamavAyAMga: 3. (3) harivarSamAM be mahAna nadIo che je kramazaH niSadhanA tigicha hRdamAMthI tathA mahAhimavatanA mahApatrahRdamAMthI nIkaLe che - 1. harisalilA (pUrvamAM); 2:harikAMtA (pazcimamAM). (4) mahAvidehavarSamAM be mahAnadIo che je kramazaH nIlavaMtanA kesarI hadamAMthI tathA niSadhanA tigi7 hRdamAMthI nIkaLe che 1. zItA (pUrvamAM); 2. zItedA (pazcimamAM). (5) ramyagdarSamAM be mahAnadIo che je kamazaH rukamInA mahApoMDarika hRdamAMthI tathA nIlavaMtanA kesarI hadamAMthI nIkaLe che - 1. narakAMtA nadI (pUrvamAM); 2. nArIkAMtA nadI (pazcimamAM). (6) hiraNyavaMtavarSamAM be mahAnadIo che je kamazaH zikharI parvatanA poMDarikavRMdamAMthI tathA rukamI parvatanA mahApoMDarika,hRdamAMthI nIkaLe che - 1. suvarNakUlA (pUrvamAM); 2. rAvyakRlA (pazcimamAM). (7) airAvata varSamAM be nadIo che je zikharI parvatanA pauMDarika hRdamAMthI nIkaLe che-- 1. rakatA nadI (pUrvamAM); 2. rakatAvatI nadI (pazcimamAM). [-sthA0 88] * (1) jabudvIpanA meruparvatanI dakSiNe AvelA cullahimavAnaparvatanA padmahadamAMthI traNa mahAnadIo nIkaLe che - 1. gaMgA, 2. siMdhu; 3. hitAMzA. 1. juo prakaraNane aMte TippaNu naM. 23, 2010_03 Page #633 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2. dvIpasamudrAdhikAra (2) meruparvatanI uttare AvelA zikharI parvatanA poMDarikadamAMthI traNa mahAnadIe nIkaLe che - 1. suvarNakUlA 2. raktA; 3. raktAvatI. (3) jambudvIpamAM meranI pUrvamAM pUrva mahAvidehamAM zItA. nadInI uttaramAM traNa AMtaranadIo che. 1. gAthAvatI; 2. kahavatI. 3. paMkavatI. (4) e ja zItA nadInI dakSiNe traNa AMtaranadIo che - 1. taptakalA, 2. marajalA; 3. unmattajalA. (5) jaMbUdvIpamAM merunI pazcime mahAvidehamAM vahetI zItedA nadInI dakSiNe traNa AMtaranadIo che - 1. kSIradA; 2. zIta srotA; 3. antavAhinI. (6) e ja zItadA nadInI uttare traNa AMtaranadI A che - 1. UrmimAlinI, 2. phenamAlinI;3. gaMbhIramAlinI [-sthA. 197] (1) jambudvIpamAM maMdara parvatanI dakSiNe bharatavarSamAM vahetI gaMgA mahAnadIne pAMca mahAnadI maLe che - 1. jamunA 2. sarayu, 3. AdI, 4. kesI; 5. mahI. (2) jambudvIpamAM maMdiranI dakSiNe bhAratavarSamAM siMdhu nadIne pAMca nadI AvI maLe che - 1. zatadra; 2. vibhAsA, 3. vitastA; 4. IrAvatI; 5. caMdrabhAgA. . juo prakaraNane ati TippaNa na. 23. 2. badhI maLI 12 AMtara nadIo videhamAM che. temane A sUtramAM gaNAvI che. 2010_03 Page #634 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sthAnAM samavAyAMgaH 3 (1) jaMbUDhIpamAM merunI uttare Avela airAvatanI raktA mahAnadIne pAMca mahAnadIo maLe che - 1. kRSNA 2. mahAkRSNA; 3. nIlA, 4. mahAnAlA; 5. mahAtIrA. () jambudvIpamAM merunI uttare AvelI aravata varSamAM rakatAvatI mahAnadIne pAMca mahAnadI maLe che- 1. IndrA; 2. indrasenA: 3. suSeNA; 4. vArisenA; 5. mahAgA . [-sthA 400 che. (1) jaMbukIpamAM dakSiNe bharatavarSamAM AvelI gaMgA ane siMdhune A daza nadIo AvI maLe che-- (1) gaMgAne maLanArI - 1. yamunA, 2. saryu3. AdI; 4. kesI; pa. mahI. (ra) sidhune maLanArI - 6. siMdhu (zatadru); 7. vitastA; 8. vibhAsA 9. IrAvatI; 10. caMdrabhAgA. (2) jabUdvIpamAM uttare eravatavarSamAM AvelI raktA ane rakatAvatI nadIone A daza nadIo AvI maLe che - (1) raktAne maLanArI - 1. kRSNA; 2. mahAkRSNa; 3. nIlA; 4. mahAnAlA; 5. tIrA. (ra) raktAvatIne maLanArI 6. mahAtIrA; 7. IndrA; 8. IndrasenA; 9. vArisenA; 10. mahAbhogA. [-sthA 717) 1. prastuta sUtramAM jaNAvela raktA ane raktAvatInAM pAMca-pAMca nAmo sAthe AgaLanA sUtramAM jaNAvela nAmanI saMgati nathI. 2010_03 Page #635 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2. dvipasamudrAdhikAra 601 (1) jaMbUmAM meru parvatanI dakSiNe cha mahAnadIo che-- 1. gaMgA; 2. siMdhu 3. hitA; 4. rehitAMzA; 5. harisalilA 6. harikAMtA. (2) meru parvatanI uttare cha mahAnadIo che - 1. narakAMtA; 2. nArIkAMtA; 3. suvarNakUlA, 4. rUdhyakUlA, pa. raktA; 6. raktAvatI. (3) meru parvatanI pUrvamAM mahAvidehamAM vahetI zItAnadInA bane kinAre cha AMtaranadIo che-- 1. gAthAvatI;2. kahavatI; 3. paMkavatI; 4. tapta jalA; 5. marajalA; 6. unmatta jalA. (4) meru parvatanI pazcime mahAvidelamAM zItadA nadInA bane kinAre cha AMtaranadIo che- 1. kSIradA; 2. zItaRotA; 3. aMta:vAhinI 4. UrmimAlinI; pa. phenamAlinI; 6. gaMbhIramAlinI. [-sthA para] (1) jambudvIpamAM sAta mahA nadIo che je pUrva tarapha vahIne lavaNasamudramAM maLe che - 1. gaMgA; 2. hitA; 3. harisalilA, 4. zItA 5. narakAMtA; 6. suvarNakUlA; 7. raktA. (2) jaMbudvIpamAM sAta mahAnadIo che je pazcima . tarapha vahIne lavaNasamudrane maLe che - 1. siMdhu; 2. hitAMzA, 3. harikAMtA; 4. zItAdA, 5. nArIkAMtA; 6. rUkhyakUlA; 7. rakatAvatI. [ sthA. pa55 -samaya 14] 1 2010_03 Page #636 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sthAnAMgasamavAyAMga 3 (1) niSadha varSadharamAMnA tigiccha hRdamAMthI zItadA mahAnadI nIkaLIne 7400 ejanathI kAMIka vadhAre uttarAbhimukha vahIne pachI cAra ejana lAMbA ane pa0 ejana pahoLA vajamaya nALacA (jIbha) vATe pitAnA vajInA taLiyAvALA prapAtakuMDamAM meTA ghaDAmAMthI metInI dhAranI jema mahAna ghoSa karatI paDe che. (2) A ja pramANe nIlavaMtanA kesarI hadamAMthI nIkaLatI dakSiNAbhimukhI zItA nadI viSe paNa samajI levuM. [-sama74] zItA, zIdA mahAnadIo mukhamUlamAM (samudra pAse) daza jana UMDI che.' [-sthA 779] (1) ja budvIpanA maMdara parvatanI pUrvamAM vahetI zItA nadInI uttare utkRSTathI ATha arihaMta, ATha cavata, ATha baLadeva ane ATha vAsudeva utpanna thayA che, thAya che ane thaze. (2-) te ja nadInI dakSiNe tathA merunI pazcime vahetI zItadAnI uttare ane dakSiNe paNa te ja pramANe mahApuruSonI utpatti samajavI. [-sthA 638] (1) jaMbudvIpamAM meruparvatanI pUrvamAM vahetI zItA nadIne uttare A badhuM AThanI saMkhyAmAM che - 1. dIrghavaitADhaya; 2. timisaguhA; 3. khaMDaprapAtaguphA; 1. juo prakaraNane aMte TippaNa naM. 24. 2. juo prakaraNane aMte TippaNa naM. 25. 3. juo prakaraNane aMte TippaNa naM. 26. 2010_03 Page #637 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2. dvIpasamudrAdhikAra 303 4. kRtamAlyakadeva; 5. nRtyamAlyakadeva; 6. gagAkuMDa; 7. si'kuMDa; 8. gaMgA nadI; 9. siMdhu nadI; 10 RSabhakUTa. (2) meruparvatanI pazcime vahetI zIteAdAnI dakSiNe paNa te ja pramANe. (3) zItAnI dakSiNe paNa te ja pramANe che. paNa gaMgA ane gaMgAkuMDane badale raktA ane raktAkuMDa tathA siMdhu ane sindhukuDane badale raktAvatI ane raktAvatI kuMDa samajavA. (4) zItAdAnI uttare paNa e ja pramANe pheraphAra samajavAnA che. [-sthA. 639 ] (1) gaMgA ane sindhu mahAnadIe peAtAtAnA prapAtakuMDamAM 25 gAu jeTalA vistRta dhAdharUpe magaranA mADhA jevA nALacAmAMthI jANe ghaDAmAMthI mAtInI dhAra thatI hoya tema paDe che. (ra) te ja pramANe zikharI parvata parathI raktA ane raktAvatI nAmanI mahAnadIe potapotAnA prapAtakuMDamAM paDe che. [nsama. 25] gaMgA, siMdhu, raktA ane raktAvatI mahAnadIonI devInA kIpe ATha-ATha yAjana lAMbA paheALA che.1 [-sthA. 629 ] 1. A devInA dvIpA te te nadInA prapAtakuMDamAM madhyabhAgamAM hAya che. 2010_03 Page #638 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sthAnAMga-samavAyAMga 3 gaMgA, sidhu, raktA ane raktAvatIno pravAha 24 kezathI kAMIka vadhAre vistRta che." [-sama0 24] (14) jabUdIpanA prakAzake sUrya-caMdrAdi jabUdvIpamAM A badhuM benI saMkhyAmAM prakAzya che, prakAze che ane prakAzaze- 1 caMdra 11 pUrvAphAlganI 21 uttarASADhA. 2 sUrya 12 uttarAphAlganI 22 abhicI 3 kRttikAra * 13 hasta 23 zravaNa 4 rahiNuM 14 citrA 24 dhaniSThA 5 mRgazira 15 svAtI 25 zatabhiSeka 6 Adra 16 vizAkhA 26 pUrvAbhAdrapadA 7 punarvasu 17 anurAdhA ra7 uttarAbhAdrapada 8 puSya 18 jayeSThA 28 revatI 9 aleSA 19 mUla 29 azvinI 10 maghA 20 pUrvASADhA 30 bharaNuM 1. A mApa pahadamAMthI gaMgA ane siMdhu nadIo tathA poMDarikamAMthI rakatA ane raktAvatI nIkaLe che tyAMnA pravAhanuM hoya e saMbhava che. kAraNa, te nadIo jyAre prapAtamAM paDe che tyAre to ra5 keza vistRta hoya che ane prapAtakuMDamAMthI nIkaLe che tyAre paNa teTalI ja vistRta hovAnuM zAstramAM jaNAvavAmAM Ave che. 2. (3) kRttikAthI mAMDIne (30) bharaNa sudhInAM 28 nakSatro che. te caMdrane parivAra gaNAya che tethI caMdra-sUrya pachI temane gaNAvI dIdhAM che. nakSatra bae che tethI badhAM maLI jaMbUkaMpamAM pa6 nakSatro che, 2010_03 Page #639 -------------------------------------------------------------------------- ________________ u5 para vasu 31 agni 32 prajApati 33 soma 34 rUka 35 aditi 36 bRhaspati 37 sarSa 38 pitR 39 bhaga 2. dvipasamudrAdhikAra 40 aryamana 49 vizva 41 savitA pa brahmA 4ra tvaSTa pa1 viSNu 43 vAyu 44 IndrAgni " pa3 varuNa 45 mitra 54 aja 46 Indra 55 vivRddhi 47 niti 56 pUSanuM 48 A5 pa7 azvina 58 yama 59 aMgArakara 60 vikAlaka 61 hitAkSa dara zanaizcara 63 Adhunika 64 prAdhunika 65 kaNa 66 kanaka 67 kanakanaka 68 kanakavitAnaka 69 kanakasaMtAnaka 70 sema 71 sahita 72 Asana 73 kAyepaga 74 karbaTaka 75 jakaraka 76 dudu bhaga 6. (31) agnithI mAMDI (58) cama sudhInAM 28 nAme nakSatronA adhipati devatAnAM che - te kramazaH samajavAnAM che. granthAntaramAM A devenAM nAmono krama viparita rIte paNa jovAmAM Ave che. 2. TIkAkAra pharIyAda kare che ke, "ahIM prastuta 88 grahonAM nAma aneka Adarza pustakamAM jovA chatAM nakkI thaI zakatAM nathI-eTale sUrya prajJaptimAMthI ja te 88 nAmone ApuM chuM." Ama kahI teo sUryaprajJaptimAMthI 88 grahonAM nAme Take che. mArI sAme AgamAdayanI AvRtti che. temAM 88ne badale 90 grahanAM nAma che. A 88 graha paNa caMdranA parivAramAM gaNAya che. A paNa lakhyuM che tethI jaMbudvIpamAM badhA maLI 176 grahe che. 2010_03 Page #640 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sthAnAM samavAyAMga: 3 77 zaMkha 78 zaMkhavarNa 79 zaMkhavaSNubha 80 kaMsa 81 kasavarNa 82 kaMsavarNAbha 83 2kamI 84 rukamAbhAsa 85 nIla 86 nIlAbhAsa 87 bhAsa 88 bhAsarAzi 89 tila - 90 tilapuSpavarNa 91 daga 92 dagapaMcavaNuM 93 kAka 94 kAkA-dha 5 IndragrIva 96 dhUmaketu 97 hari 98 piMgala 99 buddha 100 zukla 101 bRhaspati 102 rAhu 103 agastI 104 mANavaka 105 kAla 106 sparza 107 dhurA 108 pramukha 109 vikaTa 110 visaMdhi 111 niyala 112 padika 113 jaTikAdilaka 114 aruNa 115 agrila 116 kAla 117 mahAkAla 118 svastika 119 sauvastika 120 vardhamAnaka 121 pUSamAnaka 122 aMkuzare 123 pralaMba 124 nityAka 125 nidhIta 126 svayaMprabha 127 avalAsa 128 zreyaMkara 129 kSemakara 130 AzaMkara 131 prazaMkara 132 aparAjita 133 arata 134 azoka 135 vigatazeka 136 vimala 137 vyakta 138 vitathya 139 vizAla 140 zAla 141 suvrata 142 anivata 143 ekajI 144 kijI 14pa karakarika 146 rAjAgala 147 puSpaketu 148 bhAvaketu [- sthA. 90] 1. sUrya prajJaptinA pAThamAM prathama nIla ane nIlAbhAsa che pachI rukamI ane rukamAbhAsa che. 2. A nAme sUryaprajJaptimAM nathI. Jain Education InteMational 2010_03 Page #641 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 607. 2. dvIpasamudrAdhikAra (15) jambudvIpamAM kALa, Ayu vagere (1) jaMbudvIpanA bharatairavata varSamAM- 1. atIta utsarpiNInA suSamaduSamA ArAnuM; 2. vartamAna avasarpiNanA suSamaduSamA ArAnuM; 3. AgAmI utsarpiNInA suSamaduSamA ArAnuM - kAlamAna be sAgarepama keTakeTI che. (2) jambudvIpanA bharatairavata varSamAM- 1. atIta utsarpiNanA suSamA ArAmAM ra. vatamAna avasarpiNanA suSamA ArAmAM; 3. AgAmI utsarpiNanA suSamA ArAmAM - manuSyanA zarIranI UMcAI be gAu ane paramANu be palya kahyuM che. (3) jambudvIpamAM A be kurumAM manuSya hamezA suSamasuSamA ArAnI Rddhi bhagave che - 1. devakuru; 2. uttarakuru. (4) A be varSamAM sadA suSamAnI Rddhi manuSya bhagave che - 1. harivarSa, 2. ramyagdarSa. (5) A be varSamAM manuSya haMmezA suSamaduSamAnI trAddhi bhagave che- 1. himavAna; 2. hiraNyavAna. (6) A be varSamAM manuSya haMmezAM duSamasuSamAnI , addhi bhagave che- 1. pUrvavideha; 2. aparavideha. (7) A be varSamAM manuSya chaye ArAnI addhi bhegave che - 1. bharata, 2. airAvata. [-sthA 89] 2010_03 Page #642 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 108 sthAnAMgasamavAyAMga 3 (1) jabUdIpanA bharatairavatavarSamAM- * 1. atIta utsarpiNanA suSamA ArAnuM 2. vartamAna avasarpiNInA suSamA ArAnuM 3. AgAmI avasarpiNInA suSamA ArAnuM-kAlamAna traNa sAgarepama koTAkoTI che. (2) jaMbudvIpanA bharatairavata varSamAM - 1. atItautsarpiNInA suSamasuSamA ArAmAM 2. A avasarpiNInA suSamasuSamA ArAmAM, 3. AgAmI utsarpiNanA suSamasuSamA ArAmAM - manuSya traNa gAu UMcA ane traNa palya paramAyuvALA hoya che. (3) jambudvIpanA devakuru ane uttarakurunA manuSya traNa gAu UMcA ane traNa palya paramAyuvALA hoya che. [-sthA0 143] (1) jambudvIpamAM bharata-eravatavarSamAM atIta utsapi ne suSama-suSamA Are cAra sAgarepama koTAkoTIne hate. (2) te ja pramANe A avasarpiNane duSama-suSamAM A jaghanya cAra kaTAkeTI che. (3) te ja pramANe AgAmI utsarpiNIne suSama-suSamA Are cAra sAgaropama kaTAkoTI thaze. . -sthA 301] devakuru-uttarakurunA manuSya 49 rAtridivasamAM yauvana prApta kare che. [-sama0 49] harivarSa ane ramyagdarSanA manuSya 64 rAtridivasamAM yauvana prApta kare che. [- samara 63] 2010_03 Page #643 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2. dvIpasamudrAdhikAra (16) jambudvIpanAM tIrtho jabUdvIpamAM bharatavarSa ane airavatavarSamAM traNa tIrtho che 1. mAgadha; 2. varadAma; 3. prabhAsa. jabudvIpanA mahAvidehavarSanA pratyeka cakavativijayamAM paNa te ja nAmanAM traNa traNa tIrtho che. [-sthA. 142] 2. lavaNasamudra 1) lavaNasamudranuM mApa lavaNasamudrane cakavAlaviSkalsa 2 lAkha jana che. lavaNasamudranA pUrvAntathI pazcimAnta sudhInuM aMtara pAMca lAkha jana che. [- sama 125, 128; - sthA. 91] lavaNasamudranuM sarvapramANa 17 hajAra yojana che. lavaNasamudranuM pANI 16 hajAra yojana jeTaluM UMcuM vadhe che. [-sama0 16, 17] 1. jaMbudvipasaMbaMdhI badhAM maLI 102 tIrtho che. 32 vijaya ane bharata tathA airavata e 34mAM traNa-traNa hovAthI 3443=102 badhAM maLI thAya. bharatanI gaMgA pUrvamAM ane siMdhu pazcimamAM lavaNasamudrane maLe che tyAM kramaza: mAgadha ane prabhAsa tIrtha samajavAM. e mAgadha ane prabhAsanI vacce varadAma tIrtha hoya che. A traNe tIrtho lavaNasamudramAM 12 jana dUra AvelAM che. te ja pramANe eravatanI raktA ane raktAvatInA saMgama saMbaMdhI che ane trIjuM temanI vacce samajavuM. cakravarti vijayemAMnAM tIrtho te te vijayanI babbe nadIo zItAzItodAnA saMgamo che tyAM be ane temanI vacce trIjuM ema samajavAM. 2. juo prakaraNane aMte TippaNa naM. ra7. 3. A madhyabhAganA pANInuM mApa che. sthA-39 2010_03 Page #644 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 sthAnAM samavAyAMga 3 lavaNasamudramAM (madhyabhAgathI) banne tarapha 5-95 pradeza pachI ekeka pradeza jeTalI UMDAI ochI thatI jAya che. [- samaya 95] lavaNasamudranuM gotIrthakSetra sivAyanuM kSetra daza hajAra jana che. tenI udakamAlA - udakazikhA paNa daza hajAra jana pahoLI che. [-sthA 7ra0 3 (2) lavaNasamudranI jagatIra lavaNasamudramAM (jagatImAM) cAra dvArA che- 1. vijaya (pUrvamAM); 2. vaijayaMta (dakSiNamAM); 3. jayaMta (pazcimamAM), 4. aparAjita (uttaramAM). A kArone viSka ane temane praveza cAra yojana pramANa che. te dvAremAM cAra mahAddhizALI de palya sthitivALA ane te te dvAranA nAmavALA vase che.' [- sthA. 305] lavaNasamudranI vedikA be gAu UMcI che. [- sthAI 91] 1. baMne khaMDa taraphathI 95 hajAra jana pramANa kSetra je kramaza: lavaNasamudramAM nIcuM nIcuM thatuM jAya che, te gotIrtha kahevAya che. 2. juo prakaraNane aMte TippaNa naM. 2. 3. juo prakaraNane aMge TippaNa . 3. 4. jagatImAM dvAra samAnAMtare AvelAM che. lavaNasamudranI paridhi 1581139 yojana pramANa che temAMthI 18 yojana bAda karatAM 1581 121 thojana rahe che. tene cAre bhAMgatAM 35280 yojana ane 3 keASa Ave che. A eka dvArathI bIjA dvAranuM aMtara che. vizeSa mATe juo prakaraNane ate TippaNa naM. 3. 2010_03 Page #645 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2. dvIpasamudrAdhikAra (3) pAtALakaLazA lavaNusamudramAM ja mUThThIpanI vedikAnA cheDAthI 95 hajAra ceAjanAMte meTA pANInA ghaDA jevA cAra mahApAtALa - kaLaze. che. temanA adhipati palya sthitivALA cAra deve che kaLazo 1. vaDavAmukha 2. keyUpa; devo 1. kAla; 2. mahAkAla; 3. vela kha; 4. prabhajana. [-sthA. 305; - sama0 95] adhA mahApAtALa-kaLaze vajAnA anelA che. eka lAkha yeAjana UMDA che. temanI taLiyAnI tathA (kAMThe) mADhAnI paheALAI daza hajAra yeAjana che. tee madhyamAM eka lAkha yojana pahoLA che. pAtALakaLazanI vamaya dIvAlA - eTale ke ThI karI badhe ThekANe sarakhI jADI che ane te hajAra yojana pramANa che. 3. gR53; 4. Izvara. 111 badhA laghupAtALa-kaLaze| paNa vAnA anelA che. [ane te mahApAtALa-kaLazeA karatAM zatAMza nAnA che eTale ke] temanI vAmaya ThIkarI 10 yAjana jADI che. te taLiye tathA kAMThe 100 ceAjana pramANa paheALA tathA madhyamAM hajAra yeAjana pahALA che. ane UMDA paNa hejAra ceAjana che. [sthA 720 1. jIe prakaraNane aMte TippaNa na, ra8. 2010_03 Page #646 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 61ra sthAnAMga-samavAyAMga 3 (4) vedhara deva ane AvAsapavate jabUdvIpanI bAhya vedikAnA cheDAthI cAre dizAmAM lavaNasamudramAM 42000 ejanane aMtare palyasthitika cAra velaMdhara nAgarAjanA nivAsabhUta cAra AvAsaparvate chedev parvata 1. gestRpa; gestUpa (pUrvamAM); 2. ziva; , udakabhAsa (dakSiNamAM); 3. zaMkha; * zaMkha (pazcimamAM); 4. manaHzila. dakasIma (uttaramAM). ane cAre vidizAmAM teTale ja aMtare anulAnA dhAraNa karanAra nAgarAjonA AvAsaparva che. - parvato 1. karkoTaka; 1. karkoTaka (IzAnamAM 2. vidyuprabha; 2. vidyuprabha (agnimAM); 3. kailAsa; 3. kailAsa ( naitamAM); . 4. aruNaprabha. 4. aruNaprabha (vAyavyamAM). [- sthA35] velaMdhara ane anulaMdhara nAgarAnA AvAsaparvate 1721 jana UMcA che. [-sama0 17] lavaNasamudranI AtyaMtalAne 42000, UrdhvarelAne 60 hajAra, ane bAhyalAne 72 hajAra nAgarAje dhAraNa deva [- sama0 42, 60, 72) 1. juo prakaraNane ati TippaNa naM. ra9. 2010_03 Page #647 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2. dvIpasamudrAdhikAra pha13 jabUdvIpanA pUrvAtathI gastupa AvAsaparvatanA pazcimAnta sudhInuM aMtara 42000 ejana che. te ja pramANe bAkInA traNa AvAsaparvate udakabhAsa, zaMkha ane dakasIma viSe paNa teTaluM ja aMtara samajI levAnuM che. [-sama- 42] jaMbudvIpanA pUrvAntathI gerUpa AvAsanA pUrva cheDA sudhInuM aMtara 43000 ejana che. teTaluM ja bAkInA traNa AvAsa viSe. [-sama- 43 ] gostapa AvAsaparvatanA pUrvanA cheDAthI vaDavAmukha mahApAtAla-kalazanA pazcimota sudhInuM aMtara pa2000 jana che. te ja pramANe udakabhAsa ane keyUyanuM, zaMkha ane yUpakanuM, tathA dakasIma ane IzvaranuM paNa aMtara teTaluM ja che. [-sama para]. 1. jaMbudvIpathI AvAsaparvata 42000 ejana dUra che. tethI jaMbudvIpanA pUrvamAM AvelA gesUpa parvatanA pazcimAMta sudhInuM aMtara 42000 yojana che. te sarve AvAsaparvato lavaNasamudramAM che ane temane badhAne vizkalsa 1022 jana che. eTale gestUpanA pUrvAsa sudhInuM aMtara 4322 jana thAya. te ja pramANe dakSiNanA, pazcimanA ane uttaranA AvAsaparvatAnA bIjA cheDAnuM aMtara paNa teTaluM ja thAya. paNa ahIM uparanI rara jananI saMkhyAne vivakSAmAM nathI lIdhI tethI sAmAnyapaNe 43000 jana kahI dIdhA che. AgaLanAM sUtromAM paNa hajAranA pUrNAkane ja Apyo che. e 22 janane gaNyA nathI. 2. jaMbudvIpanA cheDAthI 95000 yojanAMte pUrvAdi cAre dizAmAM vaDavAmukha Adi pAtALakaLaze che. ane 42000 pejanAMte 1000 jana , viSkambhavALA AvAsaparvata che; eTale 5000-43000 = 1ra000 jana AvAsaparvata ane pAtALakaLazanuM aMtara thAya. ahIM paNa AvAsaparvatAne viSkanma 1022 che tene badale 1000 gaNo che. 2010_03 Page #648 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 114 sthAnAMgasamavAyAMgaH 3 stupa AvAsaparvatanA pUrvAntathI vaDavA mukha mahApAtAla-kaLazanA madhyabhAga sudhInuM aMtara pa7000 ejana che; te ja pramANe udakabhAsa ane keyUpa, zaMkha ane yupaka tathA dakasIma ane Izvara saMbaMdhI samajavuM. [-sama0 57] gepa AvAsaparvatanA pazcimAMtathI vaDavAmukha mahApAtala-kaLazanA madhyabhAga sudhInuM aMtara 58 hajAra ejana che. te ja pramANe cAre dizAnA AvAsa ane kaLazanuM samajavuM. * [-sama0 58 ] - meruparvatanA pUrvAtathI gestUpa AvAsanA pazcima aMta sudhInuM aMtara 87000 ejana che. maMdara parvatanA dakSiNAMtathI udakabhAsanA uttarAMta sudhInuM, maMdiranA pazcimotathI zaMkhanA pUrvAnta sudhInuM ane maMdiranA uttarAMtathI dakasImanA dakSiNa sudhInuM aMtara paNa 87000 jana che. - samara 87] maMdara parvatanA pUrvAntathI stupanA pUrvAnta sudhInuM, te ja pramANe bAkInI traNe dizA saMbaMdhI AvAsaparvatanuM 1. pAtALakaLazano viplabhya dazahajAra yojana che eTale madhyabhAga sudhImAM 5000 ejana thAya. para000+5000 = 17 hajAra yojana. 2. je AvAsaparvatanA jaMbukIpa taraphanA cheDAthI pAtALakaLazanA madhyabhAga sudhInuM aMtara kADhavuM hoya, te AvAsaparvatanA viSkalpanA 1000 jana umeravA joIe; tethI pa7 hajAra+1 hajAra 58 hajAra thAya. 3. merunA pUrvAtathI jaMbudvIpanA pUrvAnta sudhInuM aMtara 45 hajAra, jana che. ane tyAMthI 42 hajAra jana dUra AvAsaparvate che tethI 45+4=87 hajAra yojana thAya. 2010_03 Page #649 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2. dvIpasamudrAdhikAra aMtara 88000 jana che. maMdiranA madhyabhAgathI gastupa AvAsanA pazcimAMta sudhInuM aMtara 92000 ejana che. je pramANe bAkInI traNe dizAmAM AvAsaparvatanuM paNa samajavuM. [-sama0 92] meruparvatanA pazcimAMtathI stupa AvAsanA pazcimAMta sudhInuM aMtara 97000 ejana che. te ja pramANe bAkInA traNa AvAsanuM samajI levuM. [-sama97] meruparvatanA pazcimotathI gaustupa AvAsanA pUrvAna sudhInuM aMtara 98000 jana che. - te ja pramANe bAkInA traNa AvAsanuM [-sama- 98] - (5) aMtaradvIpa meru parvatanI dakSiNe AvelA himAvAna varSadharamAMthI IzAna, agni, naita ane vAyavya e cAra vidizAmAMthI 1. AvAsaparvatanA bIjA cheDA sudhInuM aMtara kADhavuM hoya to parvatano viSkabha umeravo joIe. tethI 87 + 1 = 88 hajAra thAya. 2. merunA madhyabhAgathI jaMbudvIpanA pUrvAnta sudhInuM aMtara 50 hajAra jana che, kAraNa, merune vikaeNbha 10 hajAra yojana hovAthI tenA aDadhA pAMca hajArane 45 hajAramAM umeravA paDe che. ane jabUdvIpanA cheDAthI 42 hajA2 janate gestupa AvAsaparvato che. tethI 5+45 +4ra = 92 hajAra yojana aMtara thAya. 3. ahIM merunA pazcimotathI gaNavAnuM che tethI bIjA pAMca hajAra umeravA paDe jethI merune saMpUrNa viThaMbha AvI jAya. 10+45+4=97 hajAra jana aMtara thAya. * 4. gestupAdine viSkama eka hajAra gaNIne umerIe to 90+1= 98 jAra yojana aMtara thAya. 2010_03 Page #650 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 616 sthAnAMgansamavAyAMga : 3 cAra dADhAe nIkaLIne lavaNusamudramAM praveze che. jamUdrIpanI jagatIthI 300 yAjana dUra e dADhAemAM ekeka aMtaradvIpa che. te, ja pramANe jaMbUnI jagatIthI 400, 500, 600, 700, 800 ane 900 ceAjanane aMtare pazu aMtaradvIpanA catuSkA (cAra cAra) e dADhAe para AvelA che. eTale ke pratyeka dADhA para sAta-sAta aMtaradvIpo che. A rIte himavAnanI cAra dADhAonA 28 aMtaradvIpeA thAya. te ja pramANe meruparyaMtanI uttare AvelA zikharI patanI cAra dADhAe para paNa 28 aMtaradrIpA che. Ama sa maLI 56 aMtaradrIpeA che. te sarva dvIpeAmAM dvIpanA nAma jevA ja nAmavALA manuSyAnA prakAre vase `che. himavAnanI cAra dADhAnA te aMtaradvIpanAM cha catuSkAnAM nAma nIce pramANe che-- (1) 300 yAjanAMte.-- 1. ekAka (IzAnamAM); 2. AbhAsika (agnimAM ); 3. veNika (naiRtamAM); 4. lAMgulika (vAyavyamAM). (2) 400 yAjanAMte 1. hayakaNu (IzAnamAM); 2. gajakaNu (agnimAM ); 3. geAkaNa (naiRtamAM); 4. zabdulIkaNa (vAyavyamAM ). (3) 500 yAjanAMte ---- 1. Adezamukha (IzAnamAM); 2. mehamukha(agnimAM ); 3. ayAmukha (naiRtamAM); 4. gAmukha (vAyavyamAM ). (4) 600 AjamAMte . 1. azvamukha (IzAnamAM ); ra. hastimukha (agnimAM); 3. siMhumukha (naiRtamAM); 4. vyAghramukha (vAyavyamAM). 1. jue prakaraNane aMte TippaN na. 30. _2010_03 * Page #651 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2. dvIpasamudrAdhikAra (5) 700 yAjanAMte-~ 1. azvakaNu (IzAnamAM); 2. hastikaNa (agnimAM); 3. akaNu (naiRtamAM); 4. kaNa prAvaraNa (vAyavyamAM). (6) 800 yAjanAMte - 317 1. ulkAmukha (IzAnamAM); 2. maimukha (agnimAM); 3. vidyutsukha (naiRtamAM ); 4. vidyuntamukha ( vAyavyamAM). (7) 900 yAjanAMte 1. ghanadaMta ( IzAnamAM); 2. lagdata (agnimAM); 3. gRDhadata (naiRtamAM); 4. zuddhadata (vAyavyamAM), (1--7) A ja pramANe meruparyaMtanI uttare AvelA zikharI vadharanI cAra dADhA paranAM sAta catuSkA ekAkathI mAMDIne zuddhadata sudhInAM samajI levAM. [-sthA. 304] ghanadata, ladata, gUDhadata, zuddhadAMta--A aMtaradvIpAnI laMbAI pahoLAI 900-900 ceAjana che. [-sthA. 698] A ulkAmukha, meghamukha, vizvanmukha, vidhuntamukha aMtaradvIpAnI lakhAI-paheALAI 800-800 yeAjana che. [-sthA. 630] che ane haze (6) lavaNasamudranA sUrya vagere lavaNusamudramAM A badhuM cAra-cAranI saMkhyAmAM hatuM, 1. sUryAM; 2. caMdra; 3-30. kRttikA yAvat bharaNI 1. bAkInAM nAma mATe jIA pR0 604. 2010_03 Page #652 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 19 sthAnoMga samavAyAMga :3 (28); 31-58. agnithI1 mAMDI yama (28;) 59-146. aMgArakathI mAMDI bhAvaketu (88). [-sthA. 305] merupa tanA pUrvAntathI gautamadvIpanA pUrvAnta sudhInuM aMtara 67 hajAra ceAjana che, [-sama 67] merunA pazcimAntathI gautamadvIpanA pazcimAMta sudhInuM aMtara 69 hajAra ceAjana che. [-sama. 69 ] 3. dhAtakIkhaDa4 (1) dhAtakIkhaMDanu mApa ane vedikA dhAtakIkhaDanA cakravAla viSNubha cAra lAkha yeAjana che. [sama0 127; sthA. 306] jakhUdrIpanI vedikAnA pUrvAnta (pazcimAMtapa)thI 1. bAkInAM nAma mATe jue pR0 605-6, 2. ja adbhApanI pazcima dizAnI jagatIthI khAra hAra yeAjana lavaNasamudramAM jaIe tyAM susthitanAmaka lavaNAdhipatinA nivAsabhUta gautama nAmanA dvIpa che. merunA pUrvAntathI jagatInuM aMtara 55000 ceAjana che emAM lavaNasamudranA 12000 ceAjana umerIe eTale 67000 yeAjananuM aMtara maLI rahe che. TIkAkAra jaNAve che ke ahIM temanI sAme je je sUtrapustakA che temAM gautama nAma nathI maLatuM paNa e aMtara pustakAMtaramAM prasiddha gautamaddApanuM ja maLI rahe che tethI ahIM. gautamadvIpa viSenuM ja A vaktavya samajavuM joI e. 3. merunA pazcimAMtathI jaMbUnI jagatI 45 hajAra + 12 hajAra . lavasamudranA + 12 hunnara gautamanAvikhaMbha= 69 hajAra. 4. jIe prakaraNane aMte TippaNlR na. 31. 5. ahIM sUtramAM pUrvAnta' evA pATha che te kharAkhara nathI. _2010_03 Page #653 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2. dvipasamudrAdhikAra : 19 dhAtakakhaMDanA cakavAlanA pazcimAMta (pUrvAnta)' sudhInuM aMtara sAta lAkha jana che. [-sama- 130] ghAtakIkhaMDanI vedikA be gAu UMcIM che. -sthA 92] (2) dhAtakIvRkSa tathA meru dhAtakIkhaMDanA pUrvArdhamAM dhAtakIvRkSa ATha jana UMcuM ane madhya bhAgamAM ATha yajana vistRta che. tenuM sarva pramANa ATha janathI kAMIka vadhAre che. temAM tene adhipati sudarzana nAmane deva vase che. bIjuM teTalA ja pramANavALuM kuTazAlmalI nAmanuM vRkSa che jene adhipati garuDadeva che. ' dhAtakIkhaMDanA pazcimArdhamAM mahApAtakI nAmanuM vRkSa che. tenuM mApa teTaluM ja che. ane temAM priyadarzana nAmano adhipati deva vase che. bIjuM kUTazAmalI nAmanuM vRkSa che, jene adhipiti garuDadeva che. [- sthA0 641, 92] dhAtakIkhaMDanA merunuM sarvapramANa (UMcAInuM) 85 hajAra jana che. [-sama0 85] 1. ahIM sUtramAM "pazcimAMta" pATha che te barAbara nathI. 2. sAta lAkha aMtara A rIte - jaMbudvIya 1 lAkha+lavaNa 2 lAkha+ghAtakI 4 lAkha = 7 lAkha jana thAya. paNa chApela pATha pramANe gaNue te jaMbUDhApanA eka lAkha jana ane dhAtakInA 4 lAkha janane samAveza thAya ja nahIM. mAtra lavaNasamudranA ja be lAkha jana gaNAya. kAraNa, jaMbadvIpanI vedikAne pUrvAnta ane ghAtakIne pazcimAMta e be vacce mAtra lavaNasamudra ja paDe che. 3. juo prakaraNane aMte TippaNa naM. 32. 2010_03 Page #654 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 620 sthAnAMgasamavAyAMga 3 - dhAtakIkhaMDanA meruparvate jamInamAM 1000 jana UMDA che. dazahajArathI ochA yojana paheLA dharaNItalamAM ane zikhara para eka hajAra jana paheLA che. [-sthA 7ra1] badhA bAhya meruparvata 84000 ejana UMcA che. [-sama 84] (3) kSetro, parvata, nadIo vagere dhAtakIkhaMDamAM ahIM jaNAvela badhuM benI saMkhyAmAM che 1. bharatavarSa, 2. aravatavarSa 3. himavaMtavarSa 4. hiraNyavaMtavarSa; 5. harivarSa, 6. ramyagdarSa, 7. pUrvavideha; 8. aparavideha, 9. devakuru; 10. devakurumahAvRkSa (kUTazAlmalI); 11. devakurumahAvRkSavAsI deva (garuDadeva); 12. uttarakuru; 13. uttarakurukSa) 14. uttarakurukSavAsIdeva; 15. himavAna varSadhara, 16. mahAhimavAna varSadhara, 17. niSadha varSadhara, 18. nIlavaMta varSadhara, 19. rukamI varSadhara, 20. zikharI varSadhara. 21. zabdApAtI (himavaMtasthita vRttavaitADhaya parvata); 22. zabdApAtIvAsI svAtIdeva; 23. vikaTApAtI (hiraNyavaMtasthita vRttavaitADhaya); 24. vikaTApAtIvAsI prabhAsadeva; 25. gaMdhApAtI (harivarSasthita vRttavaitADhaya); 26. gaMdhApAtIvAsI aruNadeva; 1. dhAtakIkhaMDa pUrvArdha ane pazcimArdhamAM vaheMcAyeluM che. tenA e pratyeka bhAgamAM jaMbudvopa jema kSetro, nadIo, parvato vagere hovAthI AkhA dhAtakIkhaMDamAM e badhuM ja bUDhApa karatAM bamaNuM thAya. kaI kaI vastuo bamaNI che te A sUtramAM jaNAvyuM che.' 2010_03 Page #655 -------------------------------------------------------------------------- ________________ , , , 22. , 2. dvIpasamukSadhikAra 6ra1 ra7. mAlyavAna parvata (ramyagdarSasthita vRttavaitADhayaM); 28. mAlyavAnavAsI padyadeva; 29. mAlyavAna (uttarakurunA pUrva pArzvamAM Avela vakSaskAra- gajadaMtagiri); 30. citrakUTa (zatAnA uttara kinAre sthita vakSaskAraparvata); ( 31. padmaphUTa ( >> >> 32. nalinakUTa ,, 33. ekazaila ( ,, 34. trikUTa ( ,, dakSiNa kinAre , ); 35. vaizramaNakUTa (), 36. aMjanakUTa ( >> 37. mAtaMjana ( 2 ) 38. saumanasa (devakurunA pUrva pArzvamAM Avela gajadaMtagiri); 39. vidyubha ( ,, pazcimapArdhamAM , ); 40. aMkApAtIkUTa (zIdA nadInA dakSiNa kinArA para vakSaskAra); 41. padmApAtIkUTa ( ; ); 42. AzIviSaphUTa ( ru. >> >> ); 43. sukhAvahakUTa ( >> >> >> ); 44. caMdraparvata (zIdAnA uttara kinArA parano vikSaskAra); 5. sUryaparvata ( , , ; ); 46. nAgapata ( 5 2 ); 47. devaparvata ( . >> ); , 2010_03 Page #656 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kara sthAnAMga samavAyAMgaH3 48. gaMdhamAdana (uttarakurunA pazcima pArthane gajadaMtagiri); 49. pukAraparvata; 50. laghuhimAnakUTara (himAvAna varSadharaparvatanuM); 51. vaizramaNakUTa ( _ ) ); para. mahAhimavAnakUTa (mahAhimAvAna varSadhara saMbaMdhI); 53. vaiDUryakUTa ( , , , ); 54. niSadhakUTa (niSadha varSadhara saMbaMdhI); 55. cakaphUTa ( ) _ + ) , 56. nalavaMtakUTa (nIlavaMta varSadhara saMbaMdhI kUTa); pa7. upadarzanakUTa ( ,, ,, 58. rukamIkUTa (rukamI varSadhara saMbaMdhI); 59. maNikaMcanakUTa ( , ); 60. zikharakUTa (zikharI varSadhara saMbaMdhI); 61. tigicchakUTa ( ); 62. pahada (himAvAna varSadharamAM); 63. padmaUdavAsI zrIdevI; 64. mahApadma hada (mahAhimAvAna varSadharamAM); 65. mahApa hadavAsI hIdevI; 66. poMDarika hada (zikharI varSadharamAM); 67. piDarika hadavAsI lakSmIdevI;' 1. A parvata jabUdvIpamAM nathI paNa dhAtakImAM benI saMkhyAmAM che. te dhAtakIkhaMDane pUrvAdha ane pazcimadhamAM vibhakta kare che. juo prakaraNane aMte Ti. naM. 31. 2. jaMbudvIpamAM eka eka varSadharane babbe phUTa che. paNa ghAtakImAM evA varSadhara be benI saMkhyAmAM hovAthI tenuM pratyeka phUTa benI saMkhyAmAM thAya. te ja pramANe hada, temAM vasanArI devI ane prapAtaCda viSe paNa samajavuM. 2010_03 Page #657 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2. dvIpasamudrAdhikAra 68. mahApoMDarikIMda (kamI varSadharamAM); 69. mahApoMDarika hadavAsI buddhidevI; 70. tigihada (niSadhavaSadharamAM); 71. tigiccha hadavAsI pratidevI; 72. kesarIhada (nIlavatavarSadharamAM); 73. kesarIhadavAsI kIrtidevI; 74. gaMgAprapAta hada (bharatavarSamAM); 75. siMdhuprapAtaUda ( , ); 76. rehitAprapAtaUda (himavaMta varSamAM); 77. hitAMzAprapAta hada (himavaMtavarSamAM); 78. hariprapAta hada (harivarSamAM); 79. harikAMtAprapAta hada ( 4 ); 80. zItAprapAtaUda (mahAvidehamAM); 81. zItadAprapAtaUda ( , ); 82. narakAMtAprapAtaUda (ramyagdarSamAM); 83. nArIkAMtAprapAtahara ( , ); 84. suvarNalAprapAta hada (hiraNyavaMtavarSamAM); 85 saccakUlAprapAtaUda ( ,, ); 86. raktAprapAta hada (aravatavarSamAM); 87. raktAvatIprapAta hada ( , ); 88. rehitA mahAnadI (himavaMtavarSamAM); 89. harikAMtA mahAnadI (harivarSamAM); 1. yadyapi ahIM ATha mahAnadIonAM ja nAma gaNAvyAM che paNa bAkInI gaMgA, siMdhu, rohitAzA, suvarNakUlA, ratA ane 2katAvatI mahAnadIo paNa dhAtakIkhaMDamAM enI saMkhyAmAM che ema samajI levI joIe. ahI A AThanuM ja nAma levAnuM kAraNa e che ke, jaMbudvIpanA (pR. 57) nadIprakaraNamAM eka evuM paNa sUtra che jemAM A AThanAM nAma gaNAvyAM che. prastuta sUtramAM tadanusArI vaktavya che. 2010_03 Page #658 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 sthAnAMgasamavAyAMga 3 90. harisalilA mahAnadI (harivarSamAM); 91. zIdA mahAnadI (mahAvidehamAM); 92. zItA mahAnadI ( , ); 4. nArIkAMtA mahAnadI (ramyagdarSamAM); 94. narakAMtA mahAnadI ( , ); , 95. kUlA mahAnadI (hiraNyavatavarSamAM); 96. gAthAvatI (zItAnI uttaramAM AvelI AMtara * * nadI); 97. kahuvatI ( ; 98. paMkavatI ( 9. taptakalA (zItAnI dakSiNe AvelI AMtara nadI) 100. mattalA ( * * 101. unmatta jalA( 102. kSAradAra (zI dAnI dakSiNe AvelI AMtara nadI); 103. siMhasrotA 104. antavAhinI 105. UrmimAlinI (zItAdAnI uttare Avela AMtara nadI); 106. phenamAlinIka ( , 107. gaMbhIramAlinI ( ) 1. granthAntaramAM AnuM bIjuM nAma vegavatI paNa maLe che. 2. AnuM bIju nAma kSIradA paNa che. 3. AnuM bIjuM nAma sItastrotA paNa che. 4. keI ThekANe A ane gaMbhIramAlinInA nAmanA kramamAM vyatyaya paNa jovA maLe che. 2010_03 Page #659 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2. dvipasamudrAdhikAra 6ra5 108. kaccha (zItA nadInI uttare AvelA cakravarti vijaya) 109. sukaccha 110. mahAkaccha 111. kacchakAvatI 113. AvatuM 114. puSkalAvata 11pa. puSkalAvatI 116. vatsa (zItA nadInA dakSiNa kinArAnA cakavati vijaya) 117. suvatsa 118. mahAvatsa 119. vatsAvatI 120. ramyA 121. ramyaka 122. ramaNika 1ra3. maMgalAvatI. 124. padma (zItodAnI dakSiNe AvelA cakravartivija) 125. supadma 126. mahApadma 1ra7. padmAvatI 128. zakha 129. kusuda 130. nalina 131. nalinAvatI sthA-40 2010_03 Page #660 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 626 sthAnAMga samavAyAMga 3 132. vapra(zIdAnI uttare AvelA cakravartivijaye) 133. suvapra 134. mahAvapra 135. vaprAvatI 136. zuM 137. suvazu 138. gaMdhila 139. gaMdhilAvatI 140. kSemA (zItA nadInA uttaranA vijayenI rAjadhAnIe) 141. kSemapurI 142. riSTA 143. rijhApurI 144. khaDagI 145. maMjuSA 146. auSadhi 147. piDarikiNI 148. susImA (zItA nadInI dakSiNanA vijayenI rAjadhAnIo) 149 kuMDalA 150. aparAjitA 151. prabhaMkarA 152. aMkAvatI 153. padmAvatI 154. zubhA 155. ratnasaMcayA 2010_03 Page #661 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . ??. 2. dvipasamudrAdhikAra ra7 156. azvapurA (zIdA nadInA dakSiNanA vijayenI rAjadhAnIo) 157. siMhapurA 158. mahApurA 159. vijApurA 160. aparAjitA 161. aparA ' 162. azokA. . 163. vItazekA 164. vijayA (zItodA nadInA uttara kinArAnA vija yonI rAjadhAnIo) 16pa. vaijayaMtI 166. jayaMtI 167. aparAjitA 168. cakapurA 169. khagapurA 170, avadhyA 171. ayodhyA 172. bhadrazAvina (meruparvata paranA vanakhaDA) 173. naMdanavana * * 174. saumanasavana 175. paMDakavana 176. pAMDuka balazilA (paDakavanamAM AvelI cAra abhiSekazilAo) 177. ati pAMDukaMbalazilA 178. raktaka balazilA - 179. atiraktakaM balazilA 2010_03 Page #662 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 128 - sthAnAMgasamavAyAM 3 180. meruparvata 181. meruparvatanI cUlikA , [- sthA. 92] dhAtakIkhaMDamAM 68 cakavartInA vijaye che. tathA temanI 68 rAjadhAnIo che.1 [-sama0 68 ] (4) dhAtakIkhaMDamAM jabUdvIpa jevuM 4. dhAtakIkhaMDa kapanA pUrvArdhamAM maMdara parvatanI dakSiNe ane uttare samapramANa A be kSetra AvelAM che - (1) 1. bharata (dakSiNamAM); 2. aravata (uttaramAM). (2-5) bAkInuM paNa jabuddhIpAdhikArapramANe (pR0 570). A. dhAtakIkhaMDa dIpanA pUrvArdhamAM maMdara parvatanI dakSiNe ane uttare samapramANu A be varSadhara che- (6) 1. cullahimavAna (dakSiNamAM); 2. zikharI (uttaramAM). (7-8). bAkInA varSadharanAM joDakAM paNa jabUdvIpa jema samajavAM (pR. 577-8). rU. dhAtakIkhaMDa dIpanA pUrvArdhamAM maMdaranI dakSiNe ane uttare A be vRttavaitADhaya che - . (9) 1. hiMmavaMtamAM zabdApAtI; 2. hiraNyavaMtamAM vikaTApAtI. 1. dhAtakIkhaMDanA pUrvArdhamAM 3ra vijaya ane bharata tathA auravata paNa vijaca gaNAya che tethI 34 thAya. eTalA ja vijayo dhAtakIkhaMDanA pazcimAImAM che tethI 344ra68 cakravartivijaya samajavA. vaLI te te vijayanI rAjadhAnI pratyekanI eka lekhe 68 thAya. * 2010_03 Page #663 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2. dvIpasasudrAdhikAra e e vaitADhayomAM A be deve vase che 1. svAtI; 2. prabhAsa. (10) khIjA be vRttavaitADhatro mATe paNa jamUdrIpa jema. (pR0 580) rUM. dhAtakIkhaMDamAM pUrvA mAM merunI dakSiNe Avela devakurunI pUrva ane pazcimamAM A be avaska dha jevA ardha cadrAkAre valavAra pavatA che-- (11) 1. saumanasa; 2. vidyutprabha. (12) utarakurunA vakSaskAra paNa jabudvIpa jema. (pR. 582 ) kara9 3. dhAtakIkhaMDa dvIpanA pUrvArdhanA merunI dakSiNe ane uttare A e vIryavaitADho samapramANa che (13) 1. bharatanA dIvRtADhaya; 2. airavatane dIgha vaitADhaca. bharatanA dIdvaitADhacamAMnI guphA tathA tenA adhipatinuM vaNu na paNu ja mUThThIpa pramANe (pR0 580). . dhAtakIkhaMDanA pUrvAdhamAM merunI dakSiNe tathA uttare e phUTa che te A bills passes a (14) 1. cuhimavAnaphUTa; 2. vaizramaNakUTa. (15-19) bAkInA vadharanAM kRTanI hakIkata paNa jakhUdvIpa jema. (pR0 586) . dhAtakIkhaMDanA pUrvAdha mAM meruparyaMtanI dakSiNe ane uttare himavAnaparyaMta ane zikharIpatamAM mahAjJava. che. A khe parika * (20) 1. padmahada (himavAnamAM); ra. (zikharImAM). 2010_03 Page #664 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 30 sthAnAMgansamavAyAMga : 3 temAM vasanArI devI tathA (21-22) bAkInA vadhara saMbaMdhI hado tathA devIe paNa jamRdvIpa jema. (pR0 594) -- . dhAtakIkhaMDanA pUrvArdhanA merunI dakSiNe AvelA mahAhimavAna vadharanA mahApadmadamAMthI be mahAnavIe nIkaLe che (23) 1. rAhitA; 2. harakAMtA. (24-26) bAkInA varSadharanI mahAnadIe viSe paNa ja zrRdvIpa jema. (pR0597) chu. dhAtakIkhaMDanA pUrvArdhamAM merunI dakSiNe bharatavarSomAM e vAtahara che (27) 1. gaMgAprapAtahada; 2. si'prapAtahada. (28-33) bAkInAM kSetronA prapAtaH paNa jammU jema. (pR0 596) che. dhAtakIkhaMDanA pUrva mAM merunI dakSiNe Avela bharatavaSa mAM e mahAnavIo che (34) 1. gaMgA; ra. sidhu. (35-40) mAkInA varSanI nadIe paNa jabudvIpa jema. (pR0 597) o, dhAtakIkha'DanA pUrvA mAM AvelA bharateravata va mAM (41-48) 1 atIta utsarpiNInA suSamaSamAM gArAnuM vyAjamAna e sAgaropama kATAkATI che, ityAdi badhuM ja mUddIpa pramANe samajI levAnuM che. (pR. 607) [ "sthA. 92] 2010_03 1 Page #665 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 631 2. dvIpasamudrAdhikAra za- te ja pramANe dhAtakIkhaMDanA pazcimArdhamAM paNa badhuM samajI levAnuM che. -sthA0 92] dhAtakIkhaMDanA pUrvArdha ane pazcimArthanA suSamA ArAnuM kAlamAna tathA suSamasuSamAArAnA manuSyanI UMcAI tathA paramAyu ja bUdvIpa jema samajI levuM ane devakuru tathA uttarakurunA manuSyanuM paramAyu tathA UMcAI paNa jabUdvIpa jema (pR. 608) samajI levuM. arihaMtavaMzAdinI utpatti paNa te mujaba. [- sthA0 143] (1) dhAtakIkhaMDanA pUrvArdhamAM A traNa varSammo che - 1. bharata; 2. avata; 3. mahAvideha. (2) dhAtakIkhaMDamAM pUrvArdhanA meruparvatanI dakSiNe traNa karmabhUmi che. 1. himAvAna varSa, 2. harivarSa, 3. devakuru. (3) dhAtakIkhaMDamAM pUrvArdhamAM meruparvatanI uttare traNa * mitro che1. uttarakuru, 2. ramyagdarSa; 3. hiraNyavaMtavarSa. (4) te ja pramANe merunI dakSiNe traNa varSaraparvata che-- 1. culahimavAna; 2. mahAhimavAna; 3. niSadha. (5) te ja pramANe merunI uttare traNa varSaraparvata 1. nIlavaMta 2. rukamI, 3. zikharI. (6) te ja pramANe maMdaranI dakSiNe traNa mahUira che - 1. padmahada; 2. mahApahada; 3. tigiccha hada. 2010_03 Page #666 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAra sthAnAMgalsamavAyAMga 3 temAM traNa revatA palya sthitivALI vase che - 1. zrI; 2. hI; 3. dhati. (7) te ja pramANe merunI uttare traNa mAdUra ane temAM vasanArI traNa Teva che- sUra: 1. kesarIhada 2. mahADarika; 3. piDarika, devatA: 1. kIti 2. buddhi, 3. lakSmI. (8) te ja pramANe merunI dakSiNe AvelA cullA himAvAna varSadharamAMthI padmahadamAMthI traNa mahInadIo 1. gaMgA, 2. siMdhu 3. hitAMzA. (9) te ja pramANe merunI uttaranA zikharI parvatamAMthI paDarika mahAhadamAMthI traNa mahAnadI vahe che - 1. suvarNakUlA, 2. rakatA; 3. rakatAvatI. * (10) te ja pramANe merunI pUrvamAM vahetI zItA mahAnadInA uttara kinArA tarapha traNa saMtAno che- 1. gAthAvatI; 2. kahavatI, 3. paMkavatI. (11) te ja pramANe dakSiNanA kinAre traNa aMtarano 1. taptakalA, 2. marajalA; 3. unmattajalA. * (12-13) te ja pramANe pazcimamAM vahetI zItadAnadInA uttara ane dakSiNanA kinAre traNa traNa caMtAnavImo che - : 1. kSIrAdA; 2. zItastrotA; 3. antavAhinI. uttara: 1. UmimAlinI, 2. phenamAlinI;3gaMbhIra mAlinI. (14) dhAtakIkhaMDanA pUrvArdhanA bhAratamAM traNa tIrtha che - 1. mAgadha; 2. varadAma; 3. prabhAsa. 2010_03 Page #667 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2. dvIpasamudrAdhikAra 33 (1-14) dhAtakIkhaMDanA pazcimArdhamAM paNa mamathI mAMDIne aMtaranavI sudhInI hakIkata samajavI. [-sthA. 183, 197, 142] (1) dhAtakIkhaMDanA pUrvArdhamAM bharatairavata varSomAM - 1. atIta utsarpiNanA suSamasuSamA ArAnuM, 2. A avasarpiNInA suSamasuSamA ArAnuM jaghanya, 3. AgAmI utsarpiNInA suSama-suSamA ArAnuM- -kAlamAna cAra sAgarepama koTAkoTI che. (2) dhAtakIkhaMDanA pUrvArdhamAM devakuru ane uttarakuru vajIne cAra varmabhUmi che-- 1. himavaMta 2. hiraNyavaMta; 3. harivarSa4. ramyagdarSa. (3) dhAtakIkhaMDanA pUrvArdhamAM cAra vRttavaitAdya che - 1. zabdApAtI; 2. vikaTApAtI, 3. gaMdhApAtI; 4. mAlyavaMta. temAM cAra deve palyasthitivALA vase che - 1. svAtI; 2. prabhAsa; 3. aruNa; 4. padma. (4) dhAtakIkhaMDanA pUrvArdhamAM mAvaThTha cAra prakAranuM che 1. pUrvavideha; 2. aparavideha;3. devakuru;4. uttarakuru. (5) dhAtakIkhaMDanA pUrvArdhamAM meruparvatanI pUrvamAM vahetI zItA mahAnadInA uttara ane dakSiNa kinAre cAracAra vakSAra parvata che - uttare dakSiNe 1. citrakUTa; 1. trikUTa 2. paghakUTa; 2. vaizramaNakUTa; 3. nalinakUTa; 3. aMjana; 4. ekazaila. 4. mAtaMjana. 2010_03 Page #668 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34 sthAnAMga-samavAyoMga : 3 (6) te ja pramANe pazcime vahetI zItAdA nadInA banne kinAre paNa cAra-cAra vakSAra parvato che. rakSiLe : 1. a kApAtI; 2. padmApAtI; 3. AzIviSa; 4. sukhAvahu. uttara: 1. caMdrapata; 2. sUrya parvata; 3. devaparyaMta; 4. nAgapata. (7) dhAtakIkhaMDanA pUrvAdha nA meruparyaMtanI cAre vidizAmAM cAra calavAra paryaMta (gajada'gira) che-~~ 1. saumanasa, 2. vidyutprabha; 3. ga MdhamAdana; 4. mAlyavAna. (8) dhAtakIkhaMDanA pUrvAMnA mahAvideha varSamAM jaghanya cAra ati, cAra vavartI, cAra vasteva ane cAra vastuva utpanna thayA che, thAya che ane thaze. (9) dhAtakIkhaMDanA pUrvAdha nA merumAM cAra vana che. 1. bhadrazAlavana; 2. nadanavana; 3. saumanasavana; 4. paDakavana. (10) dhAtakIkhaMDanA pUrvArdhanA merunA paDakavanamAM cAra abhiSekazilAo che 1. pAMDuka alA zilA; ra. atipAMDukakhalA zilA; 3. raktaka khalazilA; 4, atiraktaka khela zilA. (11) merunI sUviMga upara cAra yAjana vistRta che. (1-11) A ja pramANe dhAtakIkhaMDanA pazvimArdhamAM paNa AhathI mAMDIne vRddhinA sudhInI hakIkata samajI levI. [-sthA. 302] 2010_03 Page #669 -------------------------------------------------------------------------- ________________ wm 2. citrakUTa; ra adhara (1) dhAtakIkhaMDanA pUrvArdhamAM meruparvatanI pUrvamAM vahetI zItA nadInA uttara tathA dakSiNa kinArA tarapha pAMca-pAMca vakSAra parvata che. uttare dakSiNe 1. mAlyavAna; 1. trikUTa; 2. vaizamaNuM; 3. padmaphUTa; 3. aMjana; 4. nalinakUTa; 4. mAtaM jana; 5. ekazaila. pa. saumanasa. (2) te ja pramANe zIdA nadInA banne kinAre paNa pAMca pAMca vakSAra parvate che - dakSiNe uttare 1. vidyutaprabha; 1. caMdraparvata; 2. aMkApAtI; 2. sUryaparvata; 3. paphamApAtI; 3. nAgaparvata; 4. AzIviSa; 4. devaparvata; 5. sukhAvaha. 5. gaMdhamAdana. (3) te ja pramANe merunI dakSiNanA devakuruuttarakurumAM pAMca mIra - 2. temAM 2. uttarakurumAM 1. niSadha hada 1. nIlavaMtahada; 2. devakuruhada; 2. uttarakuruhada; 3. sUrya haMda; 3. caMdrahada; 4. sulasahada; 4. airAvaNa hada; 5. vidyuprabhahada. 5. mAlyavata hada, 2010_03 Page #670 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 636 sthAnAMgasamavAyAMga 3 (1-3) dhAtakIkhaMDanA pazcimAryamAM paNa te ja pramANe samajI levuM. [-sthA0 434] (1) dhAtakIkhaMDamAM pUrvArdhamAM cha akarmabhUmi che - 1. himavaMta 2. hiraNyavaMta; 3. harivarSa 4. ramyagdarSa; 5. devakuru; 6. uttarakuru. (2) dhAtakIkhaMDanA pUrvArdhamAM cha varSa che 1. bharata; 2. aravata; 3. himavaMta; 4. hiraNyavaMta; pa. harivarSa; 6. ramyagdarSa (3) dhAtakIkhaMDamAM pUrvArdhamAM cha varSaghara che - 1. culahimavAna; 2. mahAhimavAna; 3. niSadha; 4. nIlavAna; pa. rukamI, da. zikharI. (4) dhAtakIkhaMDanA pUrvArdhamAM merunI dakSiNe cha phUTa che ane uttare paNa cha phUTa che-- dakSiNe uttare 1. cullahimavAna, 1. nIlavaMta; 2. vaizramaNa; 2. upadarzana; 3. mahAhimavAna; 3. rukamI; 4. vaiDUrya 4. maNikacana; 5. niSadha; 5. zikharI; 6. rucaka. 6. tigiccha. (5) dhAtakIkhaMDadvIpamAM pUrvArdhamAM cha mahahada che ane temAM cha devatA vase che - mahAhrada devatA 1. padma; 1. zrI; 2. mahApadma; 2. hI; 2010_03 Page #671 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3. tigiccha; 4. kesarI; pa. mahApauMDarika, 6. paurika. 2. dvIpasamudrAdhikAra (6) dhAtakIkha'DanA merunI dakSiNe cha ane uttaramAM paNa teTalI ja che-- dakSiNe 1. gaMgA; 2. siMdhu; 3. rAhitA; 4. rAhitAMzA; pa. hira; 6. harikAMtA. paNa samajI levuM. 3. dhRti; 4. kIti; 5. buddhi, 6. lakSmI. mahAnadIe che uttare 1. narakAMtA; 2. nArIkAMtA; 3. suvaNu mUlA; 4. spyakalA; 5. raktA; 6. raktAvatI. (7) dhAtakIkhaMDanA pUrvArdhamAM merunI maLIne 6 zItA nadInA banne kinAre te ja pramANe pazcimanI zatAdA nadInA banne kinAre paNa 6 aMtaranavIe che zItAnI 1. gAthAvatI; ra. vatI; 3. pakavatI; 4. taptajalA; 5. mattajalA; $EURPS zItodAnI 1. kSIrAdA; 2. siMhasrotA; 3. atAvAhinI 4. pa. phenamAlinI; pUmAM vahetI aMtaranavIe che; Urmi mAlinI; 2010_03 6. unmattajalA. 6. gaMbhIramAlinI. (1-7) te ja pramANe dhAtakIkhaMDanA pazcimA mAM [-sthA. para2] Page #672 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 138 sthAnAM samavAyAMga 3 (1) dhAtakIkhaMDanA pUrvArdhamAM sAta varSa che - 1. bharata, 2. aravata, 3. himavaMta; 4. hiraNyavaMta, 5. harivarSa, 6. ramyagdarSa, 7. mahAvideha. (2) dhAtakIkhaMDanA pUrvArdhamAM sAta varSadhara che - 1. himavAna; mahAhimavAna; 3. niSadha; 4. nIlavaMta; pa. rukamI, 6. zikharI; 7. maMdara. (3) dhAtakIkhaMDanA pUrvArdhamAM sAta mahAnadIo pUrvavAhinI che ane kAledane jaI maLe che - 1. gaMgA; 2. hitA; 3. hari, 4. zItA pa. narakAMtA; 6. suvarNakUlA; 7. raktA. () dhAtakIkhaMDanA pUrvArdhamAM sAta nadIo pazcimAbhimukhI vahe che ane lavaNasamudramAM jaI maLe che- 1. siMdhu; ra. hitAMza; 3. harikAMtA, 4. zItadAra 5. nArIkAMtA; 6. pyakUlA, 7. raktAvatI. (1-4) dhAtakIkhaMDanA pazcimArdha viSe paNa ema ja samajavuM. paNa tenI pUrvavAhinI nadIo lavaNasamudrane ane pazcimavAhinI nadIo kAladasamudrane maLe che e vizeSamAM. [-sthA 555] - (1) dhAtakIkhaMDanI pUrvArdhanI timisa ane khaMDaprapAta guhA ATha yeAjana UMcI che. (2) dhAtakIkhaMDanA pUrvArdhamAM zItA mahAnadInA bane kinAre ATha vakSaskAra parvate che - 1-8. citrakUTa yAvat mAtaMjana (pR.633). (3) te ja pramANe zItAdAne bane kinAre ATha vakSaskAra che 2010_03 Page #673 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2. dvapasamudrAdhikAra 1-8. aMkApAtI yAvat nAgaparvata (pR. 634). () dhAtakIkhaMDamAM pUrvArdhamAM merunI pUrvamAM vahetI zItA ane zItAdA nadIne bane kinAre ATha-ATha cakravati vijaye che. (pR0 625-6). (5) te vijayanI rAjadhAnIo paNa bane nadInA bane kinAre ATha-ATha che. (pR0 6ra6-7). (6) dhAtakIkhaMDanA pUrvArdhamAM zItAnI uttare, ane dakSiNe tathA zItedAnI uttare ane dakSiNe - 8. cakavartI, 8. arihaMta, 8. vAsudeva utpanna thayA che, thAya che ane thaze. (7) dhAtakIkhaMDanA pUrvArdhamAM zItA mahAnadInI uttare- 8. dIrghavaitADhya (vijayenA vakSaskAra); 8. timisaguhA (vijayenA vakSaskAra saMbaMdhI); . 8. khaMDaprapAtaguhA , 8. kRtamAlyakadeva (timisa saMbaMdhI); 8. nRtyamAlyaka deva (khaMDaprapAta saMbaMdhI); 8. gaMgAkuMDa (vijayanI gaMgAne); 8. siMdhukuMDa (vijayanI siMdhune); 8. gaMgA (vijayanI); 8. siMdhu (vijayanI); . 8. rASabhakUTa parvata (vijayabhAvI); 8. aSabhakUTadeva, - e badhuM che. tathA e badhuM tenA dakSiNa kinAre paNa teTaluM ja che; paNa gaMgA ane siMdhune badale raktA ane raktAvatI nadI tathA tenA kuMDe samajavA. zItAdAnA dakSiNa kinAre zItAnA dakSiNa kinArA jema samajavuM. 2010_03 Page #674 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sthAnAMgasamavAyAMga: 3 (8) dhAtakIkhaMDanA pUrvArdhanI merunI cUlikA madhyabhAgamAM ATha jana pahoLI che. ' (1-8) dhAtakIkhaMDanA pazcimArdhamAM paNa badhuM te ja pramANe [-sthAva 641] (1) dhAtakIkhaMDanA pUrvArdhanA merunI pUrve zItA nadInA bane kinArA para daza vakSaskAra parvata che- 1-10. mAlyavAna yAvat saumanasa. (pR. 621, 27 thI 38) (2) te ja pramANe pazcimanI zItadA nadInA bane kinAre daza vakSaskAra parvata che - 1-10. vidhuprabha cAvat gaMdhamAdana. (pR. dara1, 39 thI 48) (1-2) dhAtakIkhaMDanA pazcimArdhamAMya te ja pramANe. [- sthA0 718] 4kAladasamudra kAledasamudrane cakravAla viSkabha ATha lAkha jana che. tene paridhi 91 lAkha yojanathI vadhAre che. [- sthA0 631; - sama0 91] kAledadhinI vedikA be gAu UMcI che. - sthA0 93] 1. dhAtakIkhaMDane valayAkAre vIMTIne rahelo samudra te kAloda samudra kahevAya che. tene paridhi 9177605 jana che. lavaNasamudranI jema AmAM gotIrtha nathI tema pAtALakaLaze paNa nathI. eTale pANInI UMDAImAM tathA UMcANamAM kyAMya pharaka paDato nathI. tenI sarvaThekANe UMDAI eka hajAra jana che. e dhAtakIkhaMDathI bamaNuM vistAra vALa hovAthI 8 lAkha jana paheLe che. 2010_03 Page #675 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2. dvIpasamudrAdhikAra 5. puSkaradvIpAdha1 Abhyatara puSkarAIno cakavAla viSka 8 lAkha ejana che. bAhya puSparAdhane paNa teTalo ja viSkabha che. [-sthA 632 ] puSkaravarakIpanI vedikA be gAu UMcI che. [-sthA 93] puSkarArdhanA merunuM mApa dhAtakIkhaMDanA meru jeTaluM samajavuM (pR. 619-ra0). [ sthA0 721] puSkarAInA pUrvArdhamAM merunI uttare Avela uttarakurumAM padmavRkSa che temAM padma nAmane adhipati deva vase che. dakSiNe Avela devakumAM kUTazAmalI nAmanuM vRkSa che temAM garuDadeva vase che. puSkarAdhanA pazcimArdhamAM uttarakurumAM mahApadma nAmanuM vRkSa che temAM pauMDarika nAmanA adhipati deva vase che ane devakurumAM kUTazAmalI vRkSa che temAM garUDadeva vase che. [-sthA. 93] puSkarArdhamAM ahIM jaNAvela badhuM dhAtakIkhaMDanI jema benI saMkhyAmAM che - 1. bharatavarSa 2-181. airAvata yAvata meruparvatanI cUlikA (pR0 620 I.). " [-sthA93] puSkarArdhadvIpamAM paNa dhAtakIkhaMDa jema cakvartivija 68 tathA temanI rAjadhAnIo 68 che. [-sama0 68] 1. juo prakaraNane aMte TippaNa naM. 33. sthA-41 2010_03 Page #676 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sthAnoMga-samavAyAMga : rU (1) puSkarA dvIpanA pUrvArdhamAM merunI dakSiNe ane uttare samapramANa A be kSetra che(1) 1 bharata; 2 aravata. ityAdi badhI hakIkta dhAtakIkhaMDanA pUrvAdha jema samajavI (pR0 628). te ja pramANe pazcimA` viSe paNa dhAtakIkhaDanA pazcimAya jema hakIkta samajI levI (pR. 631). [~~sthA 93 ] 42 puSkaravaraDhIpAnA pUrvAdha tathA pazcimAnI ka 'bhUmie tathA aka bhUmi vagerenI hakIkata paNa dhAtakIkhaDa jema (pR0 631-3) samajI levAnI che. [-sthA. 183, 197, 142] dhAtakIkhaMDa jema puSkaravaradvIpAmAM paNa ArAnA kAlamAnathI mAMDIne merunI cUlikA sudhInI hakIkta (pR0 633-4) samajI levI. [sthA. 302] puSkaravaradvIpAdha mAMnA vakSaskArathI mAMDIne mahAhadanI hakIkata dhAtakIkhaMDa jema (pR0 635) samajI levI. |sthA 434] { puSkaravaradvIpAdhanA suSamA ArAnuM kAlamAna Adi paNa dhAtakIkhaMDa jema (pR. 631) samajI levuM. [sthA 143] puSkaravaradvIpAnI cha akamabhUmi Adi hakIkata (pR. 636) paNa dhAtakIkhaDa jema samajavAnI che. [sthA para2] _2010_03 Page #677 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2. dvIpasamudrAdhikAra 43 puSkaravaradvIpAnA pUrvArdhamAMnA sAta varSo vagere hakIkata dhAtakIkhaMDa jema (pR. 638) samajI levI. [-sthA. pa55] puSkaravarakIpAdhanA pUrvArdhanI timisa guhA vagerenI hakIkata dhAtakIkhaMDa jema (pR0 638) samajI levI. paNa vizeSamAM eTaleke puSkaravarakIpArdhanA pUrvArdhanI pUrvavAhinI nadIo puSkaroda samudrane ane pazcimavAhinI kAleda samudrane maLe che tathA puSkaravarakIpArdhanA pazcimAdhanI pUrvavAhinI nadIo kAleda samudrane tathA pazcimavAhinI nadIo puSkaroda samudrane maLe che. [-sthA 641] puSkaravaradvIpArthanA pUrvArdhanI tathA pazcimArdhanI zItA ane zItAdAnA daza-daza vakSaskAronI hakIkata dhAtakIkhaMDa jema (pR. 640) samajI levI. [-sthA768] 6. manuSyakSetra samayakSetramAM maMdira bAda jatAM 69 varSa ane varSadhara che - 35 varSa; 30 varSadhara, 4 ISakAra= 69. -samara 69] samayakSetramAM kulaparvata (varSadhara) 39 che te A - 30 varSadhara; pa meru; 4 ISakAra = 39. [-samaya 39] 1. juo prakaraNane aMte TippaNa naM. 34. 2. jaMbumAM 7, dhAtakImAM 14 ane puSkarArdhamAM 14- sarva maLI 35 varSa bharatAdi che.' ' 3. jaMbumAM 6, dhAtakImAM 12, purArdhamAM 12 - sarva maLI 30 himAvAna Adi varSadhara che. AmAM merune gaNyA nathI e dhyAnamAM rAkhavuM. 4. be dhAtakImAM ane be puSkarAImAM. te paNa varSadhara ja kahevAya che. kAraNake kSetrane vibhakta kare che. 2010_03 Page #678 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sthAnAMga samavAyAMga 3 manuSyakSetramAM be samudra che - 1. lavaNa 2. kAleda. [ sthA) 111 ] samayakSetramAM A badhuM pAMca pAMca che - 1. bharata, 2. aravata; 3-181. himavaMta yAvata maMdaracUlikA (pR. 620 I0). [- sthA. 434] jabUdvIpanI bahAra A badhuM cAracAra che - 1. bharata, 2. airavata, 3-181. himavaMta rAvata maMdaracalikA (pR. 620). [-sthA306] (1) samayakSetramAM daza kuru che te A - 1-5. pAMca devakuru 6-10. pAMca uttarakuru. (2) samayakSetramAM daza mahAvRkSe che - 1. sudarzane ja bU (jabUlIpanA uttarakurumAM); 2. dhAtakIvRkSa (dhAtakakhaMDanA pUrvArdhanA uttarakurumAM); 3. mahAdhAtakIvRkSa dhAtakI pazcimAdhanA uttarakurumAM; 4. padmavRkSa (puSkaravArdhanA pUrvArdhamAM uttarakuramAM); 5. mahApadmavRkSa (puSkaravarArdha pazcimArdhanA uttara kurumAM); 6-10. pAMca phUTa zAlmalI (pAMce uttarakurumAM). te vRkSomAM kamazaH A daza deve vase che - 1. jaMbumAM eka, ghAtakImAM che ane purAImAM be sarva maLI pAMca - A ja pramANe bAkInA viSe paNa samajavuM. 2. ghAtakImAM be, puSparArdhamAM be- A ja pramANe bAkI vize paNa samajavuM. 3. 1 bhAratamAM, 2 dhAtakImAM ane be puSkarArdhamAM. ' 2010_03 Page #679 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2. dvipasamudrAdhikAra 1. anAda; 2. sudarzana; 3. priyadarzana; 4. pauMDarika; 5. mahApauMDarika, 6-10. veNudeva garuDa. [ sthA 764} 7. aDhIdvApabAhya loka (1) mAnuSottara parvata mAnuSottara parvatane cAre dizAe cAra zikhare che - * 1. ratna (dakSiNa-pUrvamAM) 2. ratnazcaya (dakSiNapazcimamAM); 3. sarvaratna (pUrvottaramAM) 4. ratnasaMcaya (pazcimottaramAM.) -sthA 30 3 mAnuSettara parvata mULamAM 1022 jana vistRta che. * [-sthA 724] mAnuSettaraparvata 1721 jana UMco che. [- sama0. 17] 1. juo prakaraNane aMte TippaNuM naM. 35. 2. A parvata manuSyakSetrabAhya puSkaradvIpArdhamAM gaNAya che. tenI pahoLAI 1022 bAda jatAM bAkInA bAhya puSkAradhaMnI eTale ke 8 lAkha-1022 =798978 jana pramANe che. tene AkAra beThelA siMha je che - AgaLathI UMce ane pAchaLathI kramaza: nIco che. te 1721 yajana Uco ane mULamAM 1022 jana paheLe che. tenI pahoLAI kramazaH ghaTatI jAya che ane zikharamAM ra4 yajana pahoLAI rahI jAya che. 3. sUtramAM dizA kahyuM che paNa vidizAmAM e phUTa samajavAM. - 4. A parvatamAM A cAra ja phUTa nathI paNa catuHsthAnaka hevAthI cAra kahyAM che. cAre dizAmAM paNa pratyekamAM traNa traNa hevAthI bIjA 12 phUTa paNa che. 2010_03 Page #680 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sthAnAMgasamavAyAMga 3 (2) nandIzvara viSe vicAre - nandIzvaradvIpanA maMDalamAM lagabhaga vacce cAre dizAe cAra aMcanakaparvata che 1. pUrvano aMcanaka parvata; 2. dakSiNane aMcanaka parvata; 3. pazcimano aMcanakaparvata; 4. uttarane aMcanaka parvata. te parvate 84000 ejana UMcA che, ane hajAra jana jamInamAM UMDA che. mULamAM teo dazahajAra ejana vistRta che ane tadanantara kamazaH vistAra ocho che te jAya che ane pachI chevaTe upara eka hajAra jana viSkabha rahI jAya che. mULamAM tene paridhi 31623 ejana che, ane upara 3166 yojana che. te badhA mULamAM vistIrNa che, madhyamAM saMkSipta che ane upara tanu che. ane ema gepuchAkAre che. te parvato sarva aMjanamaya che, svaccha che thAvat darzanIya che. te parvata para uparano sapATa bhAga bahuja ramaNIya che. ane tenI madhyamAM cAra siddhAyatana AvelAM che. te siddhAyatane 100 ejana lAMbAM, pa0 ejana pahoLAM, 72 jana UMcAM che. 1. jaMbudvIpathI mAMDIne gaNatAM naMdIzvara dvIpa AThamo che -. jaMbudvIpa, 2. dhAtakIkhaMDa, 3. puSkarava2, 4. vaNavara, 5. kSIrava2, 6. dhRtavara, 7. kSedava2. sAtamA davarakopane vIMTIne sAtamo kSedoda nAmano samudra rahe che ane tenI pharate valayAkAra, naMdIzvara dvIpa che. Ano cakravAla viSkabha 1638400000 che. manuSyakSetra bahAra A naMdIzvaramAM bAvana jinAlaye che ane tethI paNa AgaLa AvanAra bAramAM kuMDala ane ra1mA DucakIpamAM cAra-cAra che eTale sarva maLI manuSyakSetra bahAra 64 ce che. 2010_03 Page #681 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2. dvipasamudrAdhikAra e siddhAyatanene cAre dizAe cAra dvAra che - 1: devatAra; 2. asuradvAra; 3. nAgadvAra; 4. suparNodvAra. e cAra kAramAM te ja nAmanA cAra prakAranA deva vase che. e dvAranI sAme cAra mukhamaMDapa che. e mukhamaMDapanI sAme cAra prekSAgRhamaMDapa che. e maMpinI barAbara vacamAM cAra. vajanA AkhATaka che. te AkhATaka para cAra maNipiTikA che. maNipeTikA para cAra siMhAsana che. te cAra siMhAsana para cAra vijyaSya che. te dUSyanI vacamAM cAra vamaya aMkuza che. te aMkuzamAM motInI mALAnI cAra kuMbhikA che. e pratyeka kuMbhikA pharatI potAthI adhI UMcI cAra cAra ardha kuMbhikAo che.' e prekSAgRhamaMDapanI sAme cAra maNipIThikA che. e pIThikA para cAra citya stare che. e citya stUpanI cAre dizAe cAra cAra maNipIThikAo che. e pIThikA para paryakAsanabaddha, ratnaja, stupAbhimukha cAra jinapratimAo che - 1 1. 2Sabha 2. vardhamAna; 3. candrAnana;4. vArisena. e caityastUpanI sAme cAra maNipIThikA che ane temanA para cAra cityavRkSa che. e vRkSenI sAme cAra maNipIThikA che ane temanA para mahendravaja che. e vijenI sAme cAra nandA puSkariNI che. e puSkaraNionI cAre dizAe cAra vanakhaMDa che-- 1. pUrvamAM azokavana; 2. dakSiNamAM saptaparNavana; 3. pazcimamAM caMpakavana 4. uttaramAM Amravana. 2010_03 Page #682 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sthAnIMga-samavAyAMga 3 (1) temAM je pUrvadezAne acanaka parvata che, tenI cAre dizAe cAra naMdA puSkaraNIe che 149 1. nadAttarA; ra. nandA, 3. Ana MdA; 4.na diva nA te naMdA puSkaraNIe 1 lAkha ceAjana lAMbI, 50 hajAra ceAjana pahALI ane hAra ceAjana UMDI che. pratyeka vAvaDInI cAre dizAe pagathiyAnI traNa traNa hArA che. ane hAra sAme cAra tAraNa che. te pratyeka puSkariNInI cAre dizAe vanakhaMDa che. e puSkaraNIonI vacce cAra dadhimukha pava tA che. e patA 64000 ceAjana UMcA che ane eka hajAra ceAjana U'DA che. badhA bhAgamAM te sama che. darekanI paheALAI daza hajAra ceAjana che ane paridhi 31623 ceAjana che. te patA sarva prakAranA ratnayukta che-- yAvat darzanIya che. A A Simukha paryaMtanA uparanA bhAga sapATa che. bAkInuM badhuM varNana acanaka parvata jema samajI levuM -- yAvat uttaramAM Amravana che. (2) temAM je .dakSiNanA acanaka pata che, tenI cAre dizAmAM cAra nadA puSkaraNIe che-- 1. bhadrA; ra. vizAlA; 3. kumudA; 4. puDirikaNI. te puSkaraNIe eka lAkha. ceAjana lAMkhI che. ema bAkInu badhuM varNana pUvat samajI levuM. (3) temAM je pazcima taraphane acanaka pata che, tenI cAre dizAmAM cAra nIMdA puSkaraNIe ---- 1. nardiSaNA; 2. amAghA; 3. geratupA; 4. sudarzanA. bAkInuM varNana pU vat samajI levuM. 2010_03 Page #683 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2. dvIpasamudrAdhikAra 649 (4) temAM je uttaranA acanaka pata che, tenI cAre dizAe cAra puSkariNIe che 1. vijayA; 2. vaijaya tI; 3. jaya tI; 4. aparAjitA. bAkInuM badhuM varNana pUrvavat samajI levuM. nandIzvaradvIpanI madhyamAM cAre vidizAmAM cAra tikara pava tA che~~ 1. uttarapUrva ne; 2. dakSiNapUrva ne; 3. dakSiNapazcimane; 4. uttarapazcimane. e ratikara parvatA 1000 yojana UMcA che tathA 1000 gAu jamInamAM UMDA che. te badhe bhAge sama che. jhAlaranA AkAre darekane viSNubha 10000 cAjana che ane 31623 ceAjana piridha che. tee sa ratnayukta che, svaccha che, cAvat danIya che. (1) temAM je uttarapUrvImAM ratikara parvata che, tenI cAre dizAe izAna devendranI cAra paTarANIonI jadvIpapramANa cAra rAjadhAnIe che 1. nadAttarA kRSNAnI; 2. nadA kRSNArajinI; 3. uttarakurA rAmAnI; 4. devapurA rAmarakSitAnI. (2) temAM je dakSiNapUrvanA ratikara parvata che, temAM cAre dizAe zakendranI cAre paTarANIonI ja mUThThIpapramANa cAra rAjadhAnIe che- --- 1. samanA padmAnI; 2. saumanA zivAnI; 3. arcimAlI satInI; 4. maneAramA atnI. (3) temAM je dakSiNa pazcimanA ratikara parvata che, temAM cAre dizAe zakendranI cAre paTarANIonI ja mUThThIpapramANa cAra rAjadhAnIe che. -- 2010_03 Page #684 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sthAnAMga-samavAyoMga 3 1. bhUtA amalAnI; 2. bhUtAvatasaka apsarAnI; 3. geAstupA namitAnI; 4. sudarzanA rahiNInI. 350 (4) temAM je uttarapazcimamAM ratikarapata che, temAM cAre dizAe IzAnendranI cAra paTarANIonI ja khUdropapramANa cAra rAjadhAnIe che 1. ratnA vasunI; 2. ratnezrcayA vasuguptAnI; 3. saranA vasumitrAnI; 4. ratnasaMcayA vasuMdharAnI. [-sthA. 37] badhA aMcanaka patA 84000 cAjana UMcA che. [-sama0 84] adhA acanaka pavatA hajAra cAjana jamInamAM UDA, mULamAM daza hajAra yeAjana pahALA ane zikhara para hajAra ceAjana paheALA che. badhA tikara pavatA hajAra yeAjana UMcA tathA hajAra gAu jamInamAM UMDA che. te badhe ThekANe samAnaparimANa vALA che, ane jhAlaranA AkAre daza hajAra yeAjana pahoLA che. badhA dhimukha1 pava tA hajAra ceAjana UMDA che. te satra samAna parimANavALA tathA palya kasaMsthAne daza hajAra yeAjana" paheALA che, ane 64 hAra yAjana UMcA che. [-sthA0 725; -sama0 64] 1, A dRmuikha pava tA aMcanaka paryaMtanI cAre dizAe rahelI cAra vAvaDImAM madhyamAM AvelA che. acanaka cAra hAvAthI temanI 16 puriNImAM A dadhimukha patA sa` maLI 16 thAya. _2010_03 Page #685 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 61 2. dvipasamudrAdhikAra nandIzvara dvIpanI madhyamAM sAta dvIpa che - 1. jaMbudvIpa, 2. dhAtakIkhaMDIpa; 3. puSkaravarakIpara 4. varuNavaradIpa; 5. kSIravaradvIpa, 6. dhRtavara; 7. kSadavara. nandIzvara dvIpanI madhyamAM sAta samudra che. - 1. lavaNa 2. kAloda, 3. puSkareda, 4. varuNeda; 5. kSIrAda; 6. dhRtAda; 7. kSededa. [-sthA pa80] . (3) rucakadvIpa (1) jaMbUdIpanA meruparvatanI pUrvamAM cakavara parvatamAM ATha kUTa che - 1. riSTa, 2. tapanIya; 3. kaMcana; 4. rajata, 5. dizAsvastika; 6. pralaMba; 7. aMjana 8. aMjanapulaka. e kaTomAM RddhizALI paTyurithativALI ATha dizAkumArIo vase che - 1. nadattarA; 2. naMdA, 3. AnaMdA, 4. naMdivardhanA; pa. vijayA; 6. vaijayaMtI; 7. jayaMtI, 8. aparAjitA. (ra) jabUnA meruparvatanI dakSiNe rucakavara parvatamAM ATha phUTa che ane temAM ATha dizAkumArIo vase che te nIce pramANe - 1. jaMbudvIpathI gaNatAM A dvIpa ra1mo che. naMdIzvara AThamo che tyAra pachI 9. aruNa, 10. aruNavaradvIpa, 11. aNavarAvabhAsa, 12. kuMDalavara, 14. kuMDalavarAvabhAsa, 15. aruNe pAta, 16, aruNapapAtavara, 17. aruNeyapAtavarAvabhAsa, 18. zaMkha, 19. zaMkhavara, 20. zaMkhavarAvabhAsa, 21. rucaka. 2. A Tucakavara mAnuSottaranI jema valayAkAre rUcakAMpanI madhyamAM Ave che. eTale ahIM jaMbUnA meruthI cAre dizAmAM te hovAthI tenAM phUTa gaNAvyA che. A cakavara parvatanI cAre dizAmAM eka eka jinacaitya che. 2010_03 Page #686 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upara kUTo 1. kanaka; ra. kaMcana; 3. padma; 4. nalina; ya. zazI: 6. divAkara, 7. vaizramaNa; 8. vaidna . pa. rucaka; 6. rucakAttama; 7. caMdra; 8. sudarzana. sthAnAMga-samavAyAMga 3 (3) te ja pramANe pazcime rucakamAM 8 To ane 8 dizAkumArIe che te nIce pramANe -- kUTo 1. svastika; ra. ameAdha; 3. himavAna; 4. madara; kUTo 1. ra0H ra. ratneAccaya; kumArikAo 1. samAhArA; 2. supratijJA; 3. suprabhuA; 4. yazodharA, 5. lakSmIvatI; 6. zeSavatI: 7. citraguptA; 8. vasuMdharA. . kumArikAo 1. IlAdevI; ra. surAdevI; 3. pRthvI; (4) te ja pramANe uttare rucakamAM ATha phrUTo ane ATha dizAkumArIe nIce pramANe - 4. padmAvatI; pa. ekanAsA; 6. namitA; 7. sItA; 8. bhadrA. kumArikAo 1. ala khuSA; 2. mitrakezI; 2010_03 Page #687 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upas 2. dvipasamudrAdhikAra 3. sarvarana; 3. DarI; 4. ratnasaMcaya; 4. gatavAsanI; 5. vijaya; pa. AzA da. vaijayaMta; 6. sarvaga; 7. jayaMta. 7. zrI; 8. aparAjita. 8. hI. [-sthA0 643 ] rucaka mAMDalika parvata 85000 ejana UMce che. [- sama0 85] rucakavara parvata hajAra jana jamInamAM UMDe, mULamAM daza hajAra jana paheche ane zikhara para hajAra jana paheLe che. - sthA0 726]. (4) mAMDalika parvata . mAMDalika (valayAkAra) parvata traNa che - 1. mAnuSettara (puSkaravAramAM); 2. kuMDalavara (kuMDaladvIpamAM); 3. cakavarI ( TucakadvIpamAM). [- sthA0 204]. kuMDalavara parvate hajAra jana UMDe, mULamAM daza hajAra yojana paheLo ane zikhara para hajAra jana paheLe che. . [-sthA. 726] 1. mAnuSettara mATe puSkaradhadvapa ane rucaka mATe rucakaddhIpanuM . varNana jevuM. 2010_03 Page #688 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sthAnAMgasamavAyAMga 3 (5) asaMkhyAtame jambudvIpa vijayAre rAjadhAnI 12 lAkha yojana lAMbI ane paheLI che. [- samI 12] vijaya, vaijayaMta, jayaMta ane aparAjita rAjadhAnImAM prAkAre 37 jana UMcA che. [- sama0 37] * (6) asaMkhyAta aruNedaya samudra asurendra camarano tigiccha nAmano utpAtapavata 1721 jana UMce che. -sama0 17) asurendra balino Tucakendra utpAtaparvata 1721 jana Uco che. [-sama0 17] 1. A dvIpanuM nAma jaMbudvIpa che paNa te prathama jaNAvela jaMbudvIpa na samajavo. AgaLa jaI keTalAya lIpa-samudro vaTAvI asaMkhyAtame A jabUdvIpa Ave che. prathama naMbudvIpa sAthe mAtra AnuM nAmasadazya che. 2. prathama naMbudvIpanI jagatImAM pUrva dizAmAM Avela vijayadvAranA adhipatinI A vijayA nAmanI rAjadhAnI asaMkhyAtamAM jaMbudvIpamAM che. te ja pramANe bAkInA vaijayaMta, jayaMta ane aparAjita dvAranA adhipatinI te te nAmanI rAjadhAnIo paNuM A asaMkhyAtamAM jabUdvApamAM che. 3. camarane manuSyalokamAM AvavuM hoya tyAre te A parvata para AvIne kUde che tethI tenuM utpAtaparvata evuM nAma paDyuM che. te aruNodaya samudramAM dakSiNamAM 42 hajAra janAte Avela che. 4. A parvata paNa aruNodayamAM ja 42 hajAra yojanAte uttaramAM Avela che. 2010_03 Page #689 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2. dvIpasamudrAdhikAra 6 . TipaNuM 1. jaMbudvIpa - lokanA traNa bhAga che: aloka, madhyaloka ane Urdhvalaka. temAM madhyalokamAM ekabIjAne vIMTIne rahelA evA asaMkhya dvIpasamudro che. temAM saunI vacce jhAlara jevA goLAkAre jaMbudvIpa Avelo che ane tene vIMTIne baMgaDI AkAre goLa evo lavaNasamudra che. lavasamudrane vIMTIne dhAtakIdvIpa che. Ama eka samudra ane eka dvIpa ema ekabIjAne vIMTIne rahelA asaMkhyAta dvIpa ane samudro che. aMtima samudra svayaMbhUramaNa che te svayaMbhUramaNa nAmanA dvIpane vIMTIne rahela che. zAstrakAroe amuka dvIpa ane samudranAM nAme jaNAvyAM che ane bAkInAM mATe kahI dIdhuM che ke jagatamAM je kAMI prazasta che te nAmavALA te te dvIpa ane samudra che. dvIpanAM nAme kramaza: A pramANe che - jaMbU, dhAtakIkhaMDa, puSkara, vAruNIvara, lIvara, dhRtavara, Iznarasa, naMdIzvara, aruNa, ityAdi. ane samudranAM nAmo kramazaH A pramANe che- lavaNa, kAledadhi, ane tyAra pachInA badhA samudronAM nAme te je dvIpane vIMTaLAIne rahyA hoya te ja samajavAM; eTale puSkarasamudra, vAruNIvarasamudra, kSIrarasamudra Adi. 2. jagatI? - pratyeka dvIpa ane samudrane aMte jagatI hoya che. A jagatInA vistArane te te dvIpa ane samudramAM ja - jene te gheratI hoya - gaNavAmAM Ave che. te vajanI banelI hoya che. cheka nIce bAra yojana pahoLI che ane kramazaH ghaTatAM ghaTatAM cheka upara 4 yajana paheLI rahe che. te jagatInI upara vacce be gAu UMcI ane 500 dhanuSa paheALI vedikA AvelI che. e vedikAnI banne bAjue vana AveluM che. A jagatImAM samAnAntare cAra dvAra AvelAM che. 3. dvArenuM aMtara - 79 muM samavAya hovAthI 79000ne aMka ApI kAMIka vadhAre aMtara che ema kahyuM; paNa kharI rIte 7905ra jana, 1 keza, 153ra dhanuSa, 3 AMgaLa ane traNa cava aMtara jaMbudvIpanI jagatImAM AvelAM dvAranuM che. 2010_03 Page #690 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sthAnAMgasamavAyAMga 3 paNa pratyeka kIpa ane samudranI jaDatInAM kArenuM aMtara kADhavuM hoya te tenA mATe niyama A pramANe che - haraeka jagatImAM kAra cAra hoya che - ane haraeka kAra cAra cAra jana paheluM hoya che ane baMne bAjue eka eka kezanI bArasAkhanI bhIMta hoya che. -eTale cAre kAranI pahoLAI 16 yojana ane cAra dvAranI ATha bhIMtanI eka eka keza gaNatAM 8 keza pahoLAI thAya; eTale ke be jana thAya. Ama badhAM maLI 18 jana thAya. te te jagatInI eTale ke te te dvIpa-samudranI paridhimAMthI A 18 yeAjana bAda karI tene cAre bhAgatAM je bhAga Ave, te te jagatInAM dvArenuM paraspara aMtara samajavuM. jaMbadvIpanAM dvArenuM aMtara upara batAvyuM che. dhAtakIkhaMDanAM dvAranuM aMtara kADhavuM hoya to A pramANe - tenI paridhi 4110961 jina che temAMthI 18 bAda karIe eTale 4110943 rahe tene cAre bhAgatAM 1027735 jana, ane traNa kesa Ave - A dvArenuM aMtara samajavuM; A ja pramANe game te dvIpa-samudranA dvAranuM aMtara kADhI zakAya. 4. meruparvataH- bhUmitaLathI jamInamAM jema jema jaIe, tema tema te jananA agiyAramA bhAga jeTalo pratyeka yojane vadhe che eTale mULamAM te 1009011. jana pahoLe che. sArAMza e che ke meru taddana nIcethI upara caDhIe tema tema pahoLAImAM ghaTato jAya che. ane uparathI nIce UtarIe tema pahoLAImAM vadhato jAya che. e vadhaghaTanuM mApa pratyeka yojane jana che eTale agiyAra yojane eka jana ghaTe-vadhe. A aMka jene "ca" kahevAmAM Ave che te jANavAnI rIta A pramANe - nIce uparanA vistAranI bAdabAkI karavI eTale ke 10000] jana - 1000 ejana = 9091 jana Ave. Ane jeTalI UMcAI hoya teTalA vaDe bhAgavA eTale ke 909016 : 100000 uMcAInA jana =1deg300 xasass= cayAM. A ja rIte je je vastu sarakhI rIte ghaTatI-vadhatI hoya tene cayAMka nIkaLI zake che. A gaNitanA AdhAre meru amuka uMcAIe keTale pahoLo haze te jANI zakAya che. 2010_03 Page #691 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2. dvipasamudrAdhikAra 57 5. abhiSekazilAo: paDakavananA madhyabhAgamAM cUlikA AvelI che. te cUlikAnI cAre dizAe 50 bejana dUra jinabhavano Avela che. e jinabhavana pAse A abhiSekazilAo che. pUrvamAM pAMDukaMbalA, pazcimamAM raktakaMbalA, dakSiNamAM ati pAMDukaMbalA ane uttaramAM atiraktakaMbalA che. ati vizeSaNa vALI bane zilAmAM ekaeka siMhAsana ane bAkInI banemAM babe siMhAsana che. A siMhAsana para te te dizAmAM utpanna thanAra. tIrthakarane abhiSeka thAya che. pAMDukaMbalA ane raktakaMbalA para babbe siMhAsana mAnavAnuM kAraNa e che ke, pUrva mahAvideha ane pazcima mahAvidehamAM ekI sAthe kaI vakhata bae tIrthakarane janma thAya te ekI sAthe temano abhiSeka thaI zake. bharata ane eNravatamAM eka vakhate eka tIrthakarane janma hoya che tethI uttara ane dakSiNanI zilA para eka eka siMhAsana mAnyuM che. " 6. jaMbudvipanAM varSo-kSetro - jaMbudvIpamAM kula sAta varSa - kSetra Avela che. te A - bharata, eravata, himavaMta, hiraNyavaMta, harivarSa, ramyagdarSa ane videha. jaMbUdvIpanA dakSiNAte bharata ane uttarAne airAvata AvelA che. bhAratanI uttare himavaMta ane himavaMtanI uttare harivarSa AvelA che. A traNe kSetro meru parvatanI dakSiNe AvelAM che. tyAra pachI merunI AsapAsa AveluM videha kSetra che. te be bhAgamAM vaheMcAyeluM che. meruthI pUrvamAM raheluM videha pUrvavideha kahevAya che. ane pazcimamAM raheluM videha pazcima videha kahevAya che. videha pachI merunI uttare ramyagdarSa ane tenI uttare hiraNyavaMta ane tenI uttare ravatavarSa che. ramyagdarSa, hiraNyavaMta ane ravata varSa A traNe kSetro merunI uttare AvelAM che. A vibhAga nizcaca dizAne Azraye samajavo. paNa vyavahAra dizAnI apekSAe to sava kSetrone meru uttara dizAmAM ja paDe che. kAraNa, vyavahAramAM dizAne nicama sUryanA udayAsta upara avalaMbita che. sUryodaya tarapha moDhuM karI UbhA rahetAM DAbI bAjue uttara dizA gaNAya che ane bhAratavarSanA manuSyane A niyama pramANe uttara dizAmAM meru gaNAya. bharata kSetramAM sUryAstanI je dizA che, te eravatamAM sUryodayanI che tethI tyAM paNa sUryodaya tarapha moDhuM karatAM meru uttara dizAmAM ja paDe che. A ja pramANe bIjA varSe viSe paNa samajI levuM. sthA-4ra 2010_03 Page #692 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sthAnAMgasamavAyAMga: 3 A sAte varSone vibhakta karanAra cha varSadhara parvata che. te badhA pUrvathI pazcima lAMbA che. te A - himavata, mahAhimavaMta, niSadha, nIla, rukamI, ane zikharI. bharata ane himavaMtane himavaMta varSadhara judA pADe che. himavaMta ane harivarSane mahAhimavaMta parvata judA pADe che. harivarSa ane videhane niSadha parvata judA pADe che. videha ane ramyagdarSane nIla parvata judA pADe che. ramyagdarSa ane hiraNyavaMta kSetrane rukamI parvata .judA pADe che. ane hiraNayavaMta ane aivita kSetrane zikharI parvata judA pADe che. bharatathI mAMDI mahAvideha parvatanA kSetra ane parvatane kramaza: uttara dakSiNa vistAra bamaNo bamaNuM thatuM jAya che. te ja pramANe eravatathI mahAvidehaparyata paNa samajavuM. 7. bhArata ane airavata kSetra - goLa jaMbudvIpanA dakSiNAte hevAthI bharatakSetrano AkAra ardhacaMdrAkAra jevuM che. tenI pUrva, pazcima ane dakSiNa dizAe lavaNasamudra che uttara dizAe himavaMta parvata Avela che eNravata viSe ThIka tethI UlaTuM che - te jApanA uttarAno hovAthI tene pUrva-pazcima ane uttaramAM lavaNasamudra ane dakSiNamAM zikharI parvata che. te paNa ardhacaMdrAkAre ja che. A banne kSetro pUrvathI pazcima sudhInI laMbAImAM 14471 thI kAMIka nyUna yojana pramANa ane uttara dakSiNanI paheLAImAM parada yojana pramANa hovAthI temane samapramANa kahyAM che. ' 8. himavaMta ane hiraNayavaMta kSetraH- himavaMta kSetranI pUrva ane pazcime lavaNasamudra ane dakSiNe himavaMta parvata tathA uttare mahAhimavaMta parvata che. hiraNyavaMta kSetramAM pUrva ane pazcime lavaNasamudra che. tenI uttare zikharI parvata ane dakSiNe rUkamI parvata che. A banne kSetronA uttara-dakSiNanA vistAranuM ra105 jana pramANa mApa ane pUrva-pazcimalaMbAInuM 3767435 yojana pramANa mApa sarakhuM ja che. 9. harivarSa ane ramyagdarSa kSetre - harivarSanI pUrva pazcime lavaNasamudra ane uttare niSadha parvata tathA dakSiNe mahAhimavaMta parvata Avelo che. ramyagdarSanI paNa pUrva pazcime 2010_03 Page #693 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 659 2. dvIpasamudrAdhikAra lavaNasamudra ane uttare rukamI ane dakSiNe nIlavaMta parvate AvelA che. A banne kSetranI pUrva pazcimanI laMbAInuM mApa 739017 yojana pramANa ane uttaradakSiNanA vistAranuM mA5 84ra10 jana pramANa sarakhuM ja che. 10. videha kSetra - niSedhaparvata ane nIlavaMta parvatanI vaccenuM te kSetra videha ke mahAvideha kahevAya che. tenI pUrva ane pazcime to lavaNasamudra ja che. A videha che to eka ja; paNa tenI vacce meruparvata hovAthI tenA be vibhAga thaI jAya che-pUrva videha ane pazcimavideha. AkhuM videha kSetra pUrva ane pazcimamAM lAMbuM ekalAkha yojana pramANa che ane uttara dakSiNamAM paheluM 33684ra yojana pramANa che. pUrva ane pazcima videhanI pahoLAI (uttaradakSiNa) to sarakhI ja che eTale ke yojana 33684 pramANa che. ane temanI pUrva pazcima laMbAI paNa sarakhI che eTale ke jaMbudvIpanA eka lAkhojanamAMthI meruparvatanA vistAranA 10000 jana bAda karatAM 90000 ejana rahe che. AnI aDadhI laMbAI ane kSetranI che-eTale ke pratyekanI 45000 jana pramANa che. 11. devakura ane uttarakuru kSetro - A bane kuruo mahAvidehamAM ja AvelA che. videhanI dakSiNe niSadha ane uttare jala parvata AvelA che. te bane parvatamAMthI gajadaMtAkAre babe gajadaMtagiri nIkaLIne meru tarapha vistAra pAmelA che. eTale ke e bane parvatanI babbe zAkhA nIkaLIne TheTha merune sparze che. e zAkhA gajadaMtAkAre hovAthI be zAkhAno AkAra ardhacaMdrAkAra thAya che. niSadhanI bane zAkhAnI vacce devamuru ane nIlanI bane zAkhAnI vacce uttarakuru che. A banne kSetro ardhacaMdrAkAre che, ane sarakhA vistAravALAM che. videhane kula vistAra 33684ra yojana pramANa che. temAMthI vacce AvelA merunA dazahajAra yojana bAda karatAM bAkI ra3684yojana pramANa rahe che te bane kurunuM che. tenu ardha karIe eTale pratyeka kuranuM sarakhuM pramANa maLI Ave te A-1184ra yojana pramANa. A uttaradakSiNa vistAranA yojananuM mApa che. tene iSa kahevAmAM Ave che. pratyeka kuranI chavA 2010_03 Page #694 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sthAnAMgasamavAyAMga 3 54000 yajana pramANa che. A mApa pUrva pazcimanA vistAranuM samajavuM. ane pratyekanuM dhanu pRSTha 604181 jana pramANe che. A temanA adha valanuM mApa samajavuM. 12. karma-akarmabhUmi - asi (yuddhakaLA), masi (lekhana kaLA) ane kRSi A traNe prakAranA vyApArathI rahita evuM kSetra te akarmabhUmi. ane jyAM e traNe vyApAra heya tathA je bhUmimAM, zalAkA- tIrthaMkarAdi-mahApuruSo utpanna thatA hoya, te bhUmi karmabhUmi kahevAya che. akarmabhUminA jIvo marIne deva thAya, ane karmabhUminA jIvo marIne sarvatra-narakathI mAMDIne siddhagati sudhI jaI zake che. badhI maLIne manuSyakSetramAM 30 akarmabhUmi e che te A pramANeH- 5 himavaMta (1 jaMbUmAM, 2 dhAtakImAM ane be puSkarArdhamAM), 5 harivarSa, 5 devaku, 5 uttarakuru, 5 ramyagdarSa ane 5 hiraNyavaMta. ane badhI maLI karmabhUmio 15 che te A pramANe - 5 bharata, 5 airAvata, ane 5 mahAvideha. manuSyakSetranI bahAra manuSyo ja nathI eTale temAM kama-akarmabhUminA vibhAgano prazna ja nathI UThato. 13. cakravatInA vijayaH meru parvatanI pUrvamAM pUrva videha ane pazcimamAM pazcimavideha kSetra che. nIlavaMta parvatamAMthI nIkaLIne zItA nAmanI mahAnadI pUrva mahAvideha kSetrane barAbara sarakhA bhAge vahecIne lavaNasamudramAM jaIne maLe che. te ja pramANe niSadhaparvatamAMthI nIkaLI zIdA nAmanI mahAnadI pazcima videhamAMthI pasAra thaIne tene barAbara be bhAge vahecIne lavaNasamudramAM jaI maLe che. eTale be mahAvideha kSetra sarakhA bhAgamAM vaheMcAI jAya che. e cAre bhAgamAM ATha ATha kSetro AvelAM che. eTale badhAM maLI batrIza thAya. temane vijaya cakravatI kare che eTale cakravartivijaya e ja sArthaka nAma e kSetronuM che. pratyeka vijayanI laMbAI (uttaradakSiNa) 165tra yojanA ane pahoLAI (pUrva-pazcima) rarara7 jana pramANa che. 14. vaSadhara parvata: culahimavaMtazikharI -jaMbudvipamAM dakSiNa dizAthI uttara tarapha jatAM sarva prathama cullahimavaMta varSadhara che. ane uttara dizAthI dakSiNa dizA tarapha jatAM sarvaprathama zikharI parvata Ave che. bhAratathI bamaNe vistAra (uttara 2010_03 Page #695 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2. dvIpasamudrAdhikAra 361 dakSiNa ) cUllahimavatanA ane airavatathI bamaNA vistAra zikharIneA che. bharata ane eNravatanA vistAra sarakhe ja para6 yAjana pramANa che. eTale cullahimavaMta ane zikharInA vistAra 10para1 yAjana pramANa che. ane e bannenI laMbAI (pUrva-pazcima) 249328 yeAjana sarakhI ja ja che. banne putra teA 100 yeAjana UMcA che. mahAhimavaMta-kasI: cullahimavaMta varSadharanI uttare tenAthI khamaNA vistAravALuM himava takSetra Ave che ane te kSetranI uttare tenAthI bamaNA vistAravALe mahAhimavata pava ta Ave che. te ja pramANe zikharI va dhara patathI dakSiNe tenAthI bamaNuM hiraNyavaMta kSetra ane tenI dakSiNe tenAthI amaNA vistAravALA rukamI varSadhara Ave che. A banne mahAhimavaMta ane rukamInA vistAra (uttara-dakSiNa ) 42101 sarakhA ja che. bannenI sarakhI uMcAI 200 yeAjana pramANa che. ane lakhAI (pUrva-pazcima) 53931 ceAjana pramANa che. niSadha nIlavaMta H--mahAhimavata vadharanI uttare tenAthI bamaNA vistAravALuM harivakSetra che ane tenI uttare niSadhaparyaMta tenAthI bamaNA vistAravALeA AvelA che. te ja pramANe rukamI patanI dakSiNe racakSetra ane tenI dRkSiNe nIlavata parvata AveleA che. A banne niSadha ane nIlavaMta parvate vistAra, lakhAI ane UMcAImAM samapramANa che. temanI laMbAI ( pUrva-pazcima ) 94156 yeAjana, uMcAI 400 ceAjana ane vistAra (uttara-dakSiNa ) 16842 yeAjana che. 15. vaitADhaca pattA - vaitADhatha paryaMta e prakAranA che. bharataravatamAM je be vattADhathI che, tathA 32 vijayAmAM je kara vaitADharcA che, te sarve' dI che eTale ke lAMbA che. tethI te dIdha vaMtADhaya kahevAya che. ane te sivAyanA upara batAvela zabdApAtI vagere cAra vaitADho geALa che tethI te vRtta vaMtAca kahevAya che. bharataravatanA dIvaMtADho pUrvI ane pazcimamAM lavasamudrane sparze che. temAM khecara vidyAdharAnA AvAse che. te mane 25 caiAjana UMcA che. A vaitADhone kAraNe bharata ane airavata kSetranA e bhAga thaI jAya che. dakSiNa bharata ane uttara bharata; tathA dakSiNairavata ane uttara aravata. 3ra vijacanA vatADhayo 50 ceAjana lAMbA che. te pratyekamAM 110 vidyAdharAnAM nagarA che, 2010_03 Page #696 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sthAnAMga samavAyAMga 3 eTale badhAM maLI 34 vaitADhayomAM 3740 nagare che. e pratyeka vaitADhayamAM babe guphA AvelI che. temanAM dvAra cakravatI jIve tyAM sudhI ke teNe dIkSA na lIdhI hoya tyAM sudhI ughADAM rahe che. pachI baMdha thaI jAya che. te guphAmAM jatI vakhate cakravatI ekeka janane aMtare potAnA ratna vaDe maMDalakAre baMne tarapha lITI dore che jethI te guphAomAM prakAza thAya che. A 34 dIrgha vaitADhaya sivAyanA zabdApAtI Adi cAra vRtta vaitADhayo che, te upara jaNAvyA pramANe himavaMta Adi kSetranI barAbara madhyamAM AvelA che. e cAreya eka hajAra ejana UMcA ane jADA che. 16. vakSaskAra pate - saumanasa ane vidya--bha A vakSaskAra parvatanuM bIjuM nAma gajadaMta giri che, kAraNa ke te niSadha parvatamAMthI zarU thaIne meru sudhI hAthInA dAMtanI jema goLAkAre laMbAyelA che. A benI vacce devagurune pradeza - Avelo che. emane azvaskaMdhAkAra eTalA mATe kahyA che ke te niSadha parvata pAse mULamAM to 400 yojana UMcA che paNa pachI kramaza: temanI UMcAI vadhatI jAya che ane meru pAse to temanI UMcAI 500 ejana che. te mULamAM 500 yojana pahelA ane meru pAse khaganI dhAra jeTalA paheLA che. pratyeka parvatanI laMbAI 30ra09 yojana che ane ardhacaMdrAkAra banelA banenI laMbAI (dhanu pRSTha) 60418ra yojana pramANa che. gaMdhamAdana ane mAlyavAna e be vakSaskAra paNa gajadaMtAkAre hovAthI gajadaMta giri kahevAya che. nIlavaMta parvatamAMthI zarU thaIne meru parvata sudhI gajadaMtAkAre laMbAyA che, eTale bane maLI ardhacaMdrAkAre che. A baMnenI vacceno pradeza te uttarakuru che. A baMnenuM mApa upara pramANe ja samajavuM. 17. mahAvidehanA vakSaskAra parvato:- A sUtramAM jaNAvelA badhA maLI soLa vakSaskAra parvato mahAvidehamAM AvelA che. prathamanA ATha pUrva mahAvidehamAM ane aMtima ATha pazcima mahAvidehamAM che. mahAvidehamAM 3ra vijaya, 16 vakSaskAra ane bAra aMtaranadIo che. temanA sthAnano nirNaya A pramANe che:- merunA vanathI pUrva dizAmAM prathama be vijaye che temAM eka zItA nadInA uttara kinAre ane bIje dakSiNa kinAre; tyAra pachI be vakSaskAra parvata Ave che temane 2010_03 Page #697 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2. dvipasamudrAdhikAra eka zItA nadIne uttara kinAre ane bIje tenA dakSiNa kinAre; tyAra pachI vaLI pAchA te ja pramANe be vijaya ane temanI pachI be aMtaranadIo- te paNa eka uttara kinArA taraphathI vahetI ane eka dakSiNa kinArAthI vahetI; tyAra pachI pharI pAchA be vijaya ityAdi krama vaDe pUrva dizAmAM badhA maLI ATha vakSaskAre AvelA che. te ja pramANe pazcima videhamAM paNa ATha vakSaskAre AvelA che. e pratyeka vakSaskAranI pahoLAI (pUrva-pazcima) 500 yojana che ane laMbAI uttara dakSiNa) 165928 yojana che tathA e pakSakAronI UMcAI mULamAM niSadha ke nIlavaMta parvata pAse 400 yojana ane cheDe zItA ke zItAdA nadI pAse 500 yojana pramANa che. 18. jambudvIpanAM phUTaH phaTa eTale zikhara. te parvata saMbaMdhI, vRkSa saMbaMdhI ane vana saMbaMdhI ema mukhya traNa prakAre che. badhAM maLI jaMbudvIpamAM para5 phUTe che. te A pramANe - kinAM? pha UMcAI pahoLAI pahoLAI mULamAM zikhare 1. himavAna 11 500 yora 500 0 250 0 2. zikharI 11 500 ,, pa00 , 250 3. mahAhimavaMta 8 500 , 500 + 250 che 4. rUkamI 8 500 ,, 500 , 250 , 5. niSadha 9 500 , 500 , 250 2 6. nIlavata 500 , 7. vakSaskAra parvata 16 je mahAvidehamAM che pratyekanAM cAra-cAra 64 500 500 8. saumanasa (gadaM) 7 pa00 500 9. gaMdhamAdana (0) 7 250 10. vidyaprabha () 8 250 11. mAlyavAna () 250 12. naMdanavana 8 pa00 , 500 250 250 0. 250 0 500 0 500 2010_03 Page #698 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4 sthAnAMga samavAyAMga : 3 + 13. bhadrazALavana(kariTa) 9 500 500 14. naMdananuM khala (sahasrAMka phUTa) 1 1000 1 1000 15. mAlyavaMtanuM harisaMha (,) 16. vidyutprabhunuM hari 17. bharatane dIdhuM vatADhaya 9 9 18. aravatanA dIdha 10 19. vijayAnA32vaitADhatha rw 1 1000 25 pratyekanAM nava-nava 288 . 20. jaMbUvRkSa 21. zAlmalIkSa 22. bharatanuM RRSabhakUTa ' 23. aravatanuM RSabhakUTa K 24. vijayA 32nAM 32 2010_03 va 5 "" 33 kAza 3 "" tsuma 32 5 ,, 8 yA "3 dr .. 2000 1000 1000 5 33 .. 1 2 .. 27 "" g ,, 100 kAza 125 "" 50 "" yA 500 100 4 23 " kAza 55 A pa25 phUTAmAMnAM 76 phUTAmAM (cha lagirinA dharanAM 6, cAra gajada tagirinAM 4, bharatanA dIrdhavaitADhacanuM 1, aravatanA dIvatADhayanuM 1, 32 viyenAM 32, mahAvidehanA seALa vakSaskAra parvAMtanAM 16, jaMbu ane sAhmalInAM 16,) jina bhavanA che. ane bAkInAM kUTAmAM te te kUTanAM nAmavALAM devabhavanA che. vatADhayapava tAnA madhyanAM traNa-traNa tathA traNa sahasrAMka, e kUTA suvamaya che. bAkInAM badhAM ratnamaya phrUTA che. 73 19, jabudvIpanA hada: jabUpimAM cha varSadhara para cha mahAna ho (saravA) AvelA che temAMthI mahAna gaMgAdi nadI nIkaLe che. e cha heAnAM nAma prastuta sutramAM ApavAmAM AvyAM che. te cha behAnuM mApa kADhavA mATe sAmAnya nicama e che ke je pata para te hoya te paryaMtanI UMcAIthI dazaguNI temanI lakhAI ane laMbAIthI adhI paheALAI tathA daza yAjana UMDANa che, te A pramANe : -- Page #699 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2. dvIpasamudrAdhikAra pavatanI pavana nAma draha.nAma laMbAI pahoLAI UMDAI UMcAI yojana yojana pejana 100 himavAna padma 500 zikharI piDarika 1000 200 mahAhimavAna mahApadya 2000 1000 10 200 rukamI , mahApoMDarika 2000 1000 400 niSadha tigiccha 4000 400 nIlavaMta kesarI 100 20. devakuru-uttarakurunA hada - niSadha varSadharanI uttare 8344 yojana jaIe eTale devakurumAM zodA nadInA pUrvApara kinAre citrakTa ane vicitrakUTa nAmanA be parvata che. tyAMthI pAchA uttara tarapha jaIe eTale zItadA nadInA madhya bhAgamAM 1000 yojana lAMbe (dakSiNa-uttara) ane pa00 ejana pahoLo (pUrva-pazcima) ane daza ejana UMDe niSadha nAmane mahAda che, tenAthI uttare kramazaH teTateTalA yojanA aMtare devakuru Adi bAkInA mahAhade AvelA che. te ja pramANe uttarakuranA kuMDa viSe paNa samajI levAnuM che. pharaka e che ke te nIlavaMta parvatanI dakSiNe kramazaH AvelA che. ane citravicitra phUTane badale camaka nAmanA parvato pachI temanI dakSiNe AvelA che. ra1. jaMbudvIpanA prapAta uda - mahAnadIo piAtapitAnA hadamAMthI nIkaLIne, te je parvatamAMthI nIkaLatI hoya tenA ardha vistAra jeTalA jana pasAra karIne magaramacchanA moDhA jevI jIbha - paranALamAMthI nIce je kuMDamAM paDe che, te prapAtakaMDa kahevAya che. e prapAtakaMDe 14 che, kAraNa jaMbudvIpanI mahAnadIo - pratyeka kSetramAM baene hisAbe- 14 che. te kuMDenuM taLiyuM vajaya hoya che. mukhya sAta kSetranI 14 mahAnadIo sivAyanI mahAvidehanI 12 aMtaranadIo ane 32 vijayanI 64 nadIone (64+12 = 76) jemAMthI te nIkaLe che te kuMDa- kaho te hoya che paNa prapAtakuMDa hetA nathI. badhA maLI 90 kuMDanuM mApa nIce pramANe - 2010_03 Page #700 -------------------------------------------------------------------------- ________________ $$$ bharata-aravatanI nadInA himavaMta-hiraNyavAnanI sthAnAMga samavAyAMga nadInA * harivaramyagda nI nadInA 4 mahAvidehanI nadInA ra 4 prapAtakuMDa 2. aravata 3. himavata 4. hiraNyavaMta 5. riva 6. racava cha. mahAvideha gaNatarInuM kASTaka nIce pramANe che kSetra 1. bharata mahAnadI 1 gaMgA 2 sidh 3 rastA 4 raktAvatI 5 rAhitA 6 hitAMzA cha suvarNa lA rUcakUlA 8 harisalilA 9 harikAMtA 10 narakAMtA 12 nArIkAMtA 13 zItA 14 zItAdA 1578 vijayamAMnI 23 64 nadIe AMtaranadIo 1-12 vijayAnA AMtarAmAMnI "" 35 Da 37 :3 120 240 480 20 60 12 AMtaranadInA 12 32 vijayanI 64 naddInA 64 22. jamuddIpanI nadIo : -- jakhUddopanI mahAnadIe aMtaranadIe tathA parivAra nadIonI vistAra 60 yAjana 14000 14000 38000 38000 38000 parivAranadI 14000 14000 1456000 .. .. 33 2010_03 .. "" U~DAI 10 yAjana 10 10 .. 10 10 .. . dr .. 38000 56000 56000 56000 56000 532000 (videhanI mahAnadI bIjAnI 532000 jema tA e che. paNa vijayamAMnI 32 paNa mahAnadIe kahevAya che kAraNa te pratyekane caudacauda hajAra parivAra che. vaLI krurumAM paNa pratyekamAM 84000 hunnara che. eTale zItA zItAdyAnA pratyekanA parivAra 532000 che. ) . Page #701 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2. dvipasamudrAdhikAra 23. hidonAM dvAre ane nadIo - padmahadane traNa dvAra che: eka pUrvamAM, eka pazcimamAM ane eka uttaramAM. prathamanAM be 6 jana vistRta che ane aMtima 1rA jana vistRta che. e traNe dvAramAMthI kramazaH gaMgA, siMdhu ane rohitAzA nadIo nIkaLe che. prathamanI be te bhAratamAM ja pUrva ane pazcimamAM vahe che. paNa rohitAzA himavaMta varSamAM pazcima dizAbhimukha vahe che. padmahadanI jema paDarika hadane paNa traNa dvAra che. eka pUrvamAM, eka pazcimamAM ane eka dakSiNamAM. prathamanAM be 6 yajana ane aMtima 1rA jana vistRta che. pUrva ane pazcimanA dvAramAMthI kramaza: raktA ane raktAvatI nadI nIkaLe che, ane te airavata varSamAM vahe che. dakSiNa dvAramAMthI suvarNa lA nadI nIkaLe che ane te hiraNyavaMta kSetramAM pUrvAbhimukha vahe che. patA ane pauMDarika hada sivAyanA bAkInA 4 mahAhade (mahApadma, mahApoMDarika, tigi7 ane kesarI)ne banne dvAra che. eka uttara tarapha ane bIjuM dakSiNa tarapha. te cAra hadenAM dvAronuM mApa tathA temAMthI nIkaLatI nadIo nIce pramANe- parvata 48 3radvAra nI ' rakSiADhaR nahI. mahAhimavAna mahApadmahada 25 che. harikAMtA 1rA yo. rohitA niSadha tigi7 5. yoga zIdA ra5 20 harisalilA 2mI mahApoMDarika zarA * cakUlA ra5 yo. narakAMtA nIlavaMta kesarI 25 0 nArIkAMtA 50 - zItA 24. nadIonAM vahana, nALacAM ane UMDAI - badhA kahe varSadharanI madhyamAM ja AvelA che. kahanA pUrva ane pazcima dvAramAMthI nIkaLanArI nadIo gaMgA ane siMdhu tathA raktA ane raktAvatI sarva prathama te dvAramAMthI nIkaLIne dvAranI dizAmAM ja 500 yojana vahe che; eTale ke pUrva dvAramAMthI nIkaLanArI gaMgA ane raktA sarva prathama pUrva dizA tarapha ja 500 pejana vahe che ane pazcima dizAnA dvAramAMthI nIkaLanArI sivu ane raktAvatI sarva prathama 500 jana pazcima dizAbhimukha vahe che ane pachI ja potapotAnA kSetrAbhimukha vahe che - eTale ke 500 ejana pUrvamAM vahyA pachI ja gaMgA-siMdhu nadI bhatA 2010_03 Page #702 -------------------------------------------------------------------------- ________________ }}< sthAnAMgansamavAyAMgaH 3 bhimukha ane rastA-rastAvatI eravatAbhimukha vahe che. bAkInI badhI nadIe uttara ke dakSiNa dvAramAMthI nIkaLe che ane tethI ja te pAtapeAtAnA kSetra tarapha prathamathI ja vahevA mAMDe che. te te parvata paranI nadIe pAtapeAtAnA kSetranI abhimukha dizAmAM paryaMta para keTalA ceAjana vahe che te A pramANe -- nadI yojana parvata himavAna zikharI mahAhimavAna rumI niSadha ga'gA-sidh rAhitAMzA paDe che. raktA-rastAvatA suvA phUlA rAhitA harikAMtA 3pcakUlA narakAMtA harisalilA zItAdA nArIkAMtA 2 ga MgA-siMdhu) 2 rastA-rastAvatI vistAra 6 yAjana 2 rAhitA--rAhitAMzA 2 suvaN lA-rUpyalA) 12 2 harilikA-sikAtA. 25 2 zItA--gItAdA 50 4 2010_03 " parapha 206 23 523 276 1605 nIlavata zItA A pramANe paryaMta para vahyA pachI te sarve pAtAtAnA prapAtakuMDamAM .. 1605 943 741 badhI mahAnadIe eTale ke 14 -- pata parathI jyAre prapAtakuMDamAM paDe che, tyAre vamaya magaranA meADhA jevA nALacA vATe paDe che. e jIbhI kahevAya che. tene geAmukha paNa kahI zakAya. tenuM mApa A pramANe -- jADAI rU kAza 1 4 .. "" .. 3 thI adhika 3 thI kAMIka vadhAre ma + ' kaLA 1 lHk dee 2 kAza 1 yAjana * ma + .. Page #703 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2. dvIpasamudrAdhikAra badhI eTale ke 90 mahAnadIonI UMDAI ane vistAra nIce pramANe- Adi vistAra aMta vistAra Adi UMDAI aMte UMDAI bharataravatanI 4 ane 2 32 vijayanI 64 ) 13 cora kara . yo. 1} yoga himavaMta-haraNyavaMtanI ra1 , ane aMtara-nadI 12 che 125 ,, ? " co20 harivarSa-ramyagdarSanI 4 25 , 250 ,, 3 mahAvidehanI ra pa 0 , pa00 , 1 , 10 , 25. nadIo ane tIrthakara, cakavartI vagere - zItA ane zItAdA nadInA bane kinArA paranA badhA maLIne 32 vijayo che. eTale utkRSTathI, pratyeka vijayamAM eka eka tIrtha kara hoya to 32 thAya. ane pratyeka kinArA paranA ATha-ATha vijayomAM ATha- ATha tIrtha karano saMbhava thAya. ahIM tIrtha karanI jema cakravatI ane baLadeva-vAsudevanI utpatti paNa ATha-AThanI saMkhyAmAM kahI che. paNa eka samaye vijayomAM 3ra cakravatIno saMbhava ja nathI; kAraNa ke zAstrakAronA ja mata pramANe mahAvidehamAM jaghanyapade paNa cAra vAsudeve to hoya ja che. kadI paNa cArathI ochA vAsudeva mahAvidehamAM saMbhave ja nahi. ane jyAM vAsudeva hoya tyAM cakravartI hoya ja nahi e paNa zAstrane niyama che. eTale je cAra vijayamAM e vAsudeva haze tyAM cakravartI thaze ja nahi. tethI utkRSTapade mahAvidehamAM cakravatI 28 ja hovAno saMbhava che. 32 no nahi ja.' vaLI vijayomAM tIrthakara paNa jaghanyathI cAra to hoya ja che. eTale vAsudeva paNa 3ranI saMkhyAmAM vijayamAM kadI ekasAthe thaze nahiM paNa 28 ne saMbhava che. te ja pramANe baLadeva je vAsudevanA sahacArI ja hoya che, te paNa 32 nahIM paNa utkRSTathI 28 ja saMbhave. 26. nadIne kinAre ATha AThaH mahAvidehamAM pUrvamAM zatA ane pazcimamAM zItadA nadI vahe che. e nadIonA pratyeka kinAre ATha vijaya hoya che. eTale sarva maLI 32 vijaya thAya. te ja pramANe e nadIonA pratyeka kinAre je ATha AThanI saMkhyAmAM che te ahIM prastuta che. zItAnadInA uttara kinAre ATha 2010_03 Page #704 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 30 sthAnoMga-samavAyAMga 3 vijaya hAvAthI - ane hareka vijayamAM ekeka dIrghajaMtATaca heAvAthI badhA maLI ATha vaitATaca. pratyeka vaitADhyamAM khabbe guphA hAya che: eka misrA ane bIjI khaDaprapAtA. eTale ATha tamisrA ane ane ATha khaDaprapAtA guphA zItAnI uttare thAya. vaLI pratyeka guphAnA ekeka adhipati deva hoya che tethI tamisrAnA kRtamAlyaka deva ATha ane khaDaprapAtAnA nRtyamAlyaka deva ATha thAya. vaLI uttaranA pratyeka vijayamAM ekaggA ane eka siMdhu nadI hoya che tethI ATha gaMgA ane A si thAya. pratyeka vijayamAM eka RSabhakUTa hoya che tethI RSabhakUTa paNa ATha thAya. A ja pramANe khInna kinArA viSe paNa samajI levuM. 27 lavaNasamudra jakhUdvIpane vITAIne lavasamudra rahe che. te baMgaDInA AkAre che. ja khuddopanI jagatIthI dhAtakIkhaMDanI jagatI sudhI tenI pahoLAI jene cakravAla viSpabha kahe che te be lAkha yojana pramANa che.. eTala ke ja%0dvIpathI tene vizvamsa bamaNA che. jaMbudrIpanI pharatA hovAthI ja khUdvIpathI game te dizAmAM dhAtakIkhaMDa sudhInuM tenuM aMtara 2 lAkha yeAjana ja thAya che. eTale jo jakhUpa je vacce AvelA che tenA eka lAkha yAjana umerIe, te lavaNasamudranA koI paNa eka dhAtakIkhaDa sudhI paheAMcelA cheDAthI sAmI mAnnunA dhAtakIkhaMDa sudhInA cheDAnuM aMtara pAMca lAkha ceAjana thAya. (2+1+2=5). jaMbudvIpanI jagatIthI 95000 ceAjana sudhI uttarAttara pANI UMDuM vadhatuM jAya che. 95000 yAjanAMte tenI UMDAI eka hAra yeAjana pramANa che. AvI eka hunnara yAjana pramANa UMDAI 10000 yAjana sudhI khazakhara rahe che ane pachI dhAtakIkhaMDanI jagatI sudhInA 5000 yeAjanamAM uttarAuttara UMDAI ghaTatI jAya che. sArAMza e che ke lavaNasamudramAM madhyabhAgamAM 10000 yAjana pramANamAM 1000 yojana pramANa UMDANa che; ane jakhUdrIya ane dhAtakIkhaMDanI jagatIthI jema jema lavasamudra tarapha jaIe tema uttarAttara UMDANa vadhatuM jAya che. ane cheDethI Ama UMDAI 95000 yAjana paMta vadhatI jAya che. ane pachI madhyamAM dRza hAra ceAjana samatala rahe che. ( 95000+10000+95000=2 lAkha yeAjana.) je rIte 95000 yAjana sudhI banne taraphathI UMDANa vadhatuM jAya che, te ja pramANe jema jema samudramAM jaIe tema tema jaLavRddhi-eTale ke pANInI sapATIthI UMcAI paNa vadhatI jAya che. 95000 yAjanAMte AvI - _2010_03 Page #705 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 671 2. dvipasamudrAdhikAra jalavRddhi 700 yajana pramANa che. tyAra pachInA 10000 jana pramANa samatala samudramAM A vRddhi nathI thatI. eTale ke te 10000 yojananA samatalamAM jalavRddhi 700 jana pramANa ja kAyama rahe che, eTale madhyabhAgamAM sattaraso jana pANInI UMDAI che. e ja madhyamAM nIce pAtALakaLaza hovAthI samudranuM jaLa uchALA mAre che tethI tenI zikhA vadhIvadhIne mULa sapATI parathI eTale ke taLiyAthI 1000 jananI UMcAI parathI 16000 jana UMcI vadhe che. eTale sarva maLI te sthaLe pANInI UMDAI 17000 jana utkRSTa che. A zikhAnI pahoLAI daza hajAra yojana pramANa samatala jeTalI che. 28. pAtALakaLaze - lavaNasamudramAM je dazahajAra yojana cakravAla viSpaSNa jeTalI samataLa bhUmi che, temAM cAre dizAe A cAra mahA pAtALakaLaze rahelA che. pUrvamAM vaDavAmukha, pazcimamAM cUpa, uttaramAM, Izvara ane dakSiNamAM keyUpa che. vidizAo ladhu pAtALakaLazathI bharAI jAya che. A rIte AkhA samudranI bhUmi kaLazothI vyApta che. pratyeka vidizAmAM badhA maLI 1971 laghukaLazo 9 paMktimAM hoya che. ghAtakIkhaMDathI mAMDI jabudvIpa taraphanI - paMktiomAM kramaza: A pramANe hoya che. 223, 222, 221, 220, 219, 218, 217, 216, 215. eTale ke dhAtakIkhaMDa pAsenI paMktimAM 215 pAtALakaLaze hoya che. Ama cAra vidizAnA 7884 (197144 = 7884) thAya che. mahA pAtALa kaLazanA adhipati devenI sthiti 1 palya ane laghukaLazanA adhipati devanI sthiti ardha palya che. ra9. velaMdharanAgarAjeH lavaNasamudranI velA-dhArA-zikhAnA mukhya be prakAra che: velA ane anuvelA. cAre dizA taraphanI tathA UMcI te velA ane vidizA taraphanI anuvelA kahevAya che. vaLI bIjI rIte paNa velAnA bheda che- bAhya, AtyaMtara ane Urdhva, Abhyantarane madhyavelA paNa kahe che. je bUdvIpa taraphanI velA te AtyaMtara, ghAtakIpa taraphanI velA te bAhya ane madhyabhAgamAM je UMcI zikhA jAya che te Urva. A velAo potapotAnI maryAdAe mUkI AgaLa na vahI jAya te mATe temane velaMdhara ke anulaMdhara nAgarAje dhAraNa karI rAkhe che. 2010_03 Page #706 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 67ra sthAnAMgasamavAyagaH 3 30. aMtaradvapanAM aMtara - mULamAM jaNAvela 300, 400 vagere yojanAnuM mApa jaMbudvIpanI tadana najIka paDatI jagatIthI te te kApanuM samajavAnuM che. paraMtu jayAMthI te te dADhA lavaNasamudramAM praveze che, te te jaMbudvipanI jagatInA sthAnathI to yojane vadhAre ja che. ane te A pramANe - jagatIthI dADhA para jaIe eTale 300 janate prathama aMtaradropa Ave. te dvIpa 300 jananA viSumbhavALe che. te pUrI thayA pachI 400 jana jaIe eTale ke jAnIsthAnathI hajAra pejanAMte 400 jana viSkalpavALe bIje aMtaradvIpa Ave. e kApa pUruM thayA pachI 500 yojana dUra jaIe eTale pa00 jana viSkalsavALe trIje aMtaradvIpa Ave. e dvIpa pUro thayA pachI 600 jana jaIe eTale 600 jana vikaimbhavALe ethe aMtaradvIpa Ave. e pUro thayA pachI 700 jana jaIe eTale 700 ejana viSkasmavALo pAMcamo aMtaradvIpa Ave. e pUro thayA gachI 800 ejana AgaLa jaIe eTale 800 jana vikalpavALe ho aMtaradvapa Ave. e pUre thayA pachI 900 jana jaIe eTale 900 jana viSkalpavALe sAtame aMtaradvIpa Ave. enA aMte dADhA paNa pUrI thAya che. Ama eka dADhA jagatIthI mAMDIne 8400 ejana lAMbI lavaNamAM che. ( 300+100+400+400+500+100+600+600-700+700+800+800 900-900=8400 jana) prathama catuSkamAM jaNAvela kamazaH pratyeka dADhAmAM prathama, dvitIya catuSkamAM jaNAvelA dvitIca-ema sAtamA catuSkamAM jaNAvelA aMtaradvIpa dIpe dADhAne aMte hoya che, ane 900 jana vidhvaMbhavALA hoya che. 31. dhAtakIkhaMDa dhAtakIkhaMDanI paheLAI (cakravAla viSkabha) 4 lAkha yojana che. ane tene paridhi 4110961 yojana che. te lavaNasamudra pharato cUDI AkAre vIMTAIne rahe che. tenA mukhya be bhAga che-pUrvAdha ane pazcimAdha. tene be bhAge vahecI nAkhanArA be ISakAra parvato che. eka uttaramAM ane bIje dakSiNamAM. uttarane ISakAra lavaNasamudranI jagatImAM uttara dizAmAM AvelA aparAjita dvArathI mAMDIne dhAtakIkhaMDanI jagatImAM uttara dizAmAM AvelA aparAjita dvAra sudhI laMbAyelo che. 2010_03 Page #707 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2. dvIpasamudrAdhikAra 173 tethI te cAra lAkha yojana lAMbe (uttara-dakSiNa ) phelAyele che. ane bIje dakSiNa dizAmAM AvelA ISukAra lavaNasamudranI jagatImAM dakSiNa dizAmAM AvelA vaijayaMta dvArathI mAMDI brAtakIkhaMDanI jagatImAM dakSiNamAM AvelA vajayata drAra sudhI lakhAyelA che. AnI lIMbAI paNa cAra lAkha yAjana che. Ama A khanne IzukAra patathI dhAtakIkhaDano pUrvAdha ane pazcimA alaga paDI jAya che. A dvIpamAM be meru che. eka pUrvArdhamAM ane bIjo pazcimA mAM. e banne merunI AsapAsa jammUdvApanI jema kSetro ane parvate Adi AvelAM che tethI A dvApamAM jaMbUdvIpathI e badhuM bamaNuM-khamaNuM che. dhAtakIkhaDamAM vadhara ane vanI racanA A pramANe che--eka peDAmAM nAbhi ane tenA ArA heAya che. ahIM nAbhi sthAne lavaNasamudra samajavA. paiDAnI nAbhimAMthI jema ArA nIkaLe che tema ahIM lavasamudrathI ArA jema e ISukAra pata nIkaLIne dhAtakInA cheDA sudhI lakhAya che. ane te dhAtakIkhaMDanA e sarakhA vibhAga kare che - pU dhAtakIkhaMDa ane pazcimadhAtakIkhaMDa. pUrvAMdhAtakIkhaMDamAM pAchA ArAnI jema cha vadharI lavasamudrathI mAMDI dhAtakIkhaDanA cheDA sudhI lakhAya che. te ja pramANe pazcimAmAM paNa cha vadhara parvate ArAnI jema lavaNasamudrathI dhAtakIkhaMDanA cheDA sudhI lakhAya che. Ama kula 14 ArAnI jema tA samajavA. e patA dhAtakIkhaDanI paheALAI jeTalA eTale cAra lAkha yeAjana lAMbA che. ane pahoLAImAM ja khUdrApanA te te vadharathI khamaNA che. A caude ArA jevA patAnI vaccenA je khAlI bhAga rahe temAM cauda bharatAdi kSetro che. eTale kSetronI laMbAI teA cAra lAkha yeAjana che paNa paheALAI kramazaH lavaNathI mAMDIne dhAtakInA cheDA sudhI vadhatI jAya che. vaLI badhAM kSetronI Ardi paheALAI tathA aMtima paheALAI paNa eka sarakhI nathI. te A pramANe : *-- 1. e bharata ra. e eravata 3. e himavaMta 4. be hiraNyavata } } sthA-43 2010_03 Adi vistAra 129 662- yeA 212 92 26458 ye -- 212 2 aMtima vistAra 155 18547- yA 212 196 74190 ye 212 Page #708 -------------------------------------------------------------------------- ________________ }74 5. e hariva 6. e ramyava 7. e mahAvideha sthAnAMga samavAyAMga 3 156 105833 yeA 212 423334212 300 20 32. dhAtakIvRkSa tathA meruH jabUdrIpamAM eka devakuru ane eka uttarakuru hAvAthI temAM e ja vRkSA kahyAM che paNa ahIM dhAtakIkhaDamAM e devakuru ane e uttararu che tethI badhAM maLI cAra vrukSA thAya. prastuta sUtramAM jabudvIpathI je vizeSa vAta che te kahI che. banne devakurumAM te ja buddhopanI jema e zAlmalI nAmanAM vRkSa tathA garuDa deva samajavA. paNa pUrvAnA uttarakurumAM dhAtakI vRkSa ane pazcimAnA uttarakurumAM mahAdhAtakI vRkSeA che ema ahI` matAvyuM che. temanA devA paNa kramazaH suna ane priyadarzIna che. jaMbudrIpamAM te mAtra eka ja meru che. paNa dhAtakImaDamAM pratyeka pUrva ane pazcimA mAM ekaka hovAthI-be meru che. jamUdrIpanA meruthI A meruenA mApamAM pharaka che te dhyAnamAM levuM oIe. te A pramANe dhAtakIno mera mULamAM vistAra bhUtaLa para vistAra bhUmi ane nananuM aMtara naMdana ane saumanasavananuM atara saumanasa ane paDakanuM aMtara zikhara vistAra mULamAMthI UMcAI jamInamAM UMDA 14 296763 yeA 22 1187054219 yo 33. puSkaravara dvIpAdha : -- jaMbUno meru 1000deg 10000 500 2500 36000 1000 100000 1000 9500 9400 500 55500 38000 1000 85000 1000 kAleAda samudrane valacAkAre vITIne puSkaravara dvIpa rahela che. tenA cakravAla viSphabha 16 lAkha yeAjana che. eTale ke kAleAdanA viSNubhathI khamI che. tenA madhyabhAgamAM valayAkAra mAnuSettarapata che je tenA be bhAga kare che: eka AbhyaMtara puSparAdha ane mIjo mAdya puSkarA ahI AbhyaMtara puSpArA eTale ke kAleAda najIkanA puSparAdha prastuta che. _2010_03 Page #709 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2. dvIpasamudrAdhikAra 675 kAledanI jagatIthI barAbara 8 lAkha mAIlane aMte mAnuSettara parvata Ave che. mAnuSottara parvatanI paheLAI bAhya puSkarAnA 8 lAkha yojanamAM samAviSTa samajavI. e AtyaMtara puSkarArdhanA pUrvArdha ane pazcimAI evA be bhAga ISakAra parvata dhAtakIkhaMDa jema kare che. ane pachI ghAtakIkhaMDanI jema ja 12 varSadhara ArAnI jema che ane 14 kSetre ArAnI vacce khAlI jagyA roke che. A puSkarAInA varSo ane varSadhare ghAtakIkhaMDathI bamaNA pramANavALA che. A puSkarArdha sudhI ja manuSyo utpanna thAya che; mAnuSettara parvatanI bIjI bAjunA puSkarArdhamAM ane tethI AgaLa kyAMya manuSyanI utpatti nathI. tethI aDhIkApa jeTaluM manuSyakSetra kahevAya che. jaMbU, dhAtakI ane ardhapukara e aDhIdvIpa kahevAya che.' 34. manuSyakSetra - aDhIdvIpa pramANu manuSyakSetra che. te samayakSetra paNa kahevAya che. kAraNa tethI bahAra jotika vimAne sthira hovAthI tatkRta kAlavibhAga nathI. A manuSyakSetra sarva maLI 45 lAkha yojana vistRta che kAraNa jaMbudvIpa eka lAkha, tenA pharato lavaNa be lAkha, ane tenA pharato dhAtakI cAra lAkha, tenA pharato kAloda ATha lAkha ane tenA pharate puSkarAI 8 lAkha. AmAM jaMbUtApanuM mApa to lAkha jana ja gaNAya; paNa bAkInAnuM mApa je upara batAvyuM tethI bamaNA yojana gaNavA joIe; kAraNa te sau valayAkAre che eTale jaMbu 1 lAkha yojana lavaNa 4 + ghAtakI 8 , , kAloda 16 , , puSkarArdha 16 ,, 45 , , eTale ke jaMbudvIpanA koI paNa eka pUrvAna ke uttarAMtathI puSkarAInA koI paNa pUrvAna ke uttarAMta sudhInuM aMtara 22 lAkha yeAjana thAya; te ja pramANe jaMbudvIpanA kAI paNa pazcimAMta ke dakSiNAntathI puSkarArdhAnA pazcimAta ke dakSiNAta sudhInuM aMtara paNa 22 lAkha yojana che. Ama 22 x 2 = 44 lAkha yojanamAM jabUdvIpanA eka lAkha jana umerIe eTale 45 lAkha jananuM manuSyakSetra thAya. 2010_03 Page #710 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sthAnAMga samavAyAMga : 39? 35. advIpathI bAhyalAka: AgaLa kahyA pramANe puSkaravaradvIpamAM maDalAkAre mAnuSAttara ta che. eTale te paryaMta manuSyakSetranA killAnuM kAma Ape che, e killAnI bahAra eTale ke manuSyakSetranI bahAra manuSyAne janma tathA temanuM mRtyu nathI thatAM, manuSyakSetranI bahAra manuSya sivAyanA prANIo hAya che. temAM manuSyA rahI zakatA paNa nathI; kAraNa temAM eTalI badhI ThaMDaka temaja uSNatA hAya che ke temanuM mRtyu ja thAya. tethI koI deva potAnA varI manuSyane vera vALavA nimitte e pradezamAM laI jAya te, athavA vidyAdharA naMdIzvaradvIpa je manuSyakSetra bahAra che temAM gayA hoya, te te apekSAe manuSyakSetra bahAra paNa manuSyane saMbhava ghaTe che. paNa te kSetrane ja prabhAva evA che ke temAM koI paNa manuSyanAM janma tathA mRtyu te kadApi sabhave ja nahi. :3 A bAhya leAkamAM caMdrasUryAdi sthira hAvAthI samaya, AvalikAdi rUpe kAlanA vibhAga nathI. mAtra vartanAlakSaNa kAlanuM astitva che. 2010_03 Page #711 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sthAnAMga-samavAyAMga khaMDa 4 the mahApuruSa 2010_03 Page #712 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2010_03 Page #713 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAmAnya bAbate 1. mahApuruSe addhizALI manuSya pAMca prakAranA che - 1. arihaMta; 2. cakravatI, 3. baLadeva; 4. vAsudeva; 5. aNagAra. [[-sthA 440] utkaTa pAMca che-- 1. daMDAtkaTa (sace karIne utkaTa -cakravatI, athavA manodaMDa Adi utkaTa vyApAravALe - sAdhu); ra. rAtkaTa (cakavartA); 3. teneskaTa (vadhAre caravALe deza); 4. dezAtkaTa (vadhAre adhikRta dezavALe-cakravatI), che. sarvotkaTa (sarva prakAre prakarSane prApta - tIrthakara). [- sthA456] jina traNa che 1. avadhijJAnajina; 2. mana 5ryayajJAnajina 3. kevalajJAnajina. te ja pramANe kevalI ane arihaMta paNa traNa che. [-sthA. 220] jabUdvIpamAM bharatairavatavarSamAM eka samaye eka yugamAM- 1. pAMca varSanI eka yuga kahevAya che. tevA eka yugamAM arihaMtAdinI gaNatarI ahIM batAvI che. 2010_03 Page #714 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sthAnAMgansamavAyAMga : 4 1. e ariha Mtavaza;1 2. e cakravatI 'za; 3. e dazAravaza; 4. be arihaMta, 5. e cakravatI; 6. be baLadeva; 7. e vAsudeva; * utpanna thayA che, thAya che, ane thaze, [sthA 89 jaM khUdrIpamAM bharatavaSa ane aravata varSe pratyekamAM avasiyaNImAM ane utsarpiNImAM A traNa traNa vaza utpanna thAya che (1) 1. arihaMtavaMza; 2. cakravatI vaza 3, dazAravaza (2) te ja pramANe A traNa traNa uttamapuruSA utpanna thAya thAya che-- 1. arihaMta; ra. cakravartI; 3. maLadevavAsudeva. sco A ja pramANe dhAtakIkha'DanA pUrvAdha tathA pazcimA viSe ane puSkarAnA pUrvAdha pazcimA` viSe paNa samajavuM. [sthA. 143 bharata ane airavata varSa e pratyekamAM haraeka utsa piNI ane avasarpiNImAM 54-54 mahApuruSo thayA che, thAya che, ane thaze. te A pramANe - 12 cakravatI A; 9 aDhevADa 24 tIrthaMkara. 9 vAsudeveA. [sama 54 1. ahIM e vaza, vagere badhuM babbe kahyuM che te mAtra bharata ke mAtra auravatanI apekSAe na samajavuM; paNa eka arihaMta varA bharatamAM ane bIjo vaMza eravatamAM utpanna thAya che ema samajavuM. A ja vyavasthA bIjI bAbate| viSe paNa samajI levI. jema jaina para'parAmAM tema bauddha para parAmAM paNa eka samaye eka kSetre eka ja cakravartI ane tI kara hAya che evI mAnyatA che. jIA - aMguttara0 1,15.10-11. 2. zalAkApuruSa 63 gaNAya che. upara 54 gaNAvyA che. temAM 9 prativAsudeva umeravAthI 54+9=63 zalAkApuruSa thAya che. 2010_03 Page #715 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1. sAmAnya bAbato jabUDhIpamAM utkRSTa 34 tIrthakare saMbhave che.1 [-amara 34 ] mahAvidehamAM jaghanya cAra tIrthakara, cAra cakavatI, cAra baLadeva ane cAra vAsudeva hoya che. , - sthA. 302! ghAtakIkhaMDamAM utkRSTa 68 tIrthakara, 68 cakavata, 68 baLadeva ane 68 vAsudeva utpanna thayA che, thAya che, ane thaze. te ja pramANe puSkaravara hIpArdhamAM paNa samajavuM. [- sama0 68 2. arihaMtane janma vagere 1. arihaMtane janma; 2. arihaMtanI pravajyAH 3. arihaMtane jJAnotpatti : -- A traNa samaye 1. devalekamAM ajavALuM thAya che? 2. deve pRthvI para Utare che; 3. devenI sabhA bharAya che; 4. devIe kalakala kare che; 5. devendro manuSyalekamAM 1. jaMbudvIpamAM tIrthakarono saMbhava bharatavarSa, aravata varSa ane mahAvidehamAM che. mahAvidehamAM 32 vija che ane e pratyekamAM tIrthakarane saMbhava mAnavAmAM Avyo che. eTale 3ra vijayenA 32 ane bharata tathA aravatanA ekeka. ema eka ja samaye jaMbUtApamAM 34 tIrthakaronuM astitva saMbhave che. 2. A vidhAna mahAvidehanA 3ra vijayomAMthI mAtra cAramAM ja jo tIrthakara hoya tyAre lAgu paDI zake che. 3. dhAtakIkhaMDanA pUrvArdhanA 32 vijaya ane uttarArdhanA 3ra vijaya maLI 64 vijaya ane be bharata ane be eravata maLI 68 kSetra-te samAM jayAre tIrthakara hoya tyAre 68 saMkhyA thAya. 4. juo prakaraNane aMte TippaNI naM. 1. 2010_03 Page #716 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 68ra sthAnAMgalsamavAyAMga: 4 Ave che; 6-12. sAmAnika deva, trAyastrizade, kapAla deva, devonI paTarANIo, pArivArika de, senApatio ane AtmarakSa devo manuSyalokamAM Ave che; 13. deva siMhAsana para UbhA thaI jAya che, 14. devanAM Asana calita thaI jAya che; 15. deve siMhanAda kare che; 16. deve celeslepa kare che; 17. devanAM caityavRkSe calita thAya che ane 18. lekAMtika devo manuSyalokamAM Ave che. [- sthA. 134] 1-3. arihaMtajanma yAvata jJAnotpatti, 4. arihaMtanuM parinirvANa - - A cAra prasaMge uparyukta 18 bAbate bane che. [ sthA324] 1. ahaMtanuM nirvANa 2. ahaMtapratipAdita dharmanA viracheda, 3. pUrvagatazAstrano viccheda - - A traNa prasaMgeH 1. lokAkhyakAra ane devAndhakAra thAya che.1 [ - sthA0 134] 1-3. arhat nirvANa yAvatuM pUrvagatazAstra viccheda; 4. agniviccheda - - A cAra prasaMge paNa lokAkAra ane devAndhakAra thAya che. [-sthA324] 1. A ja pramANe buddhanA janma vagere paNa sakala lokane hitakara ane prakAza phelAvanArA tathA temanuM mRtyu paritApakArI manAya che. cakravatIne viSe paNa te ja pramANe. (aMguttara0 1.13; 2.6; 4.127.) vaLI prajAmAM mAnasika prakAza paNa phelAya che tenuM paNa varNana che. (4. 128) 2010_03 Page #717 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1. sAmAnya mAkhatA 3. tI karanA atizayA 1. temanA mAthAnA vALa, dADhI-mUcha,rAma ane nakha vadhatA nathI; 183 2. zarIra nimala ane nIrAga hoya; 6. gAyanA dUdha jevuM sapheda mAMsa ane leAhI hoya; 4. temanA zvAseAsa kamaLanI jema sugaMdhI hoya; pa. AhAra ane nihAra AMkhathI adRzya hoya; 6. AkAzamAM dhamA~caka rahe; 7. AkAzamAM chatra dharAyeluM rahe; 8. AkAzamAM sapheda cAmarA vIjhAya; 9. AkAza jevA svaccha sphaTikanuM aneluM pAdapITa sahita temanuM sihAsana hoya; 10. nAnI dhajAethI suobhita indradhvaja temanI AgaLa AgaLa cAle; 11. jyAM jyAM arihaMta bese che ke UbhA rahe che tyAM tyAM patrAdithI yukta ane dhajAethI suAbhita evuM aze!kavRkSa jevA nirmita kare che; 12. jarA pAchaLanA bhAgamAM temanA mastakapradeze tejoma`DaLanI racanA thaI jAya che je daze dizAmAM prakAza phelAve che; 13. pRthvI samataLa ane ramaNIya anI jAya che; 14. kAMTA adheAmukha thaI jAya che; 1pa. Rtu sukhaspazI thaI jAya che; 16. zItaLa, sugaMdhI ane suspa` pavanathI badhI dizAe pramArjita thaI jAya che; 1. jue prakaraNane ate dviSNu naM. ra. _2010_03 Page #718 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sthAnAM samavAyAMga 4 17. jhINuM jhINI varSothI jamInanI dhULa besI jAya che; 18. jaLa ane sthaLaja puSpone jAMgha sudhI Dhagale karavAmAM Ave che; 19. amanojJa zabda, sparza, rasa, rUpa ane gaMdhane nAza thAya che; 20. manojJa zabdAdino prAdurbhAva thAya che; 21. bhagavAnano vara hRdayaMgama ane janagAmI hoya che; 22. ardhamAgadhI bhASAmAM bhagavAna upadeza kare che; 23. e ardhamAgadhI bhASA-Arya-anArya manuSyane pazu ane pakSIone potapotAnI bhASArUpe pariName che ane te hitakara, sukhakara, ane mokSadAyI bane che; 24. bhagavAnanA pAdamUlamAM besIne deva-asura Adi parasparanA zatruo paNa zatrutA bhUlI prasanna citta upadeza sAMbhaLe che; 25. anyatIthika pravacanakartA paNa temane upadeza sAMbhaLavA Ave che; 26. anyatIthike bhagavAnanA praznano javAba ApI zakatA nathI; 1. AnaMde bhagavAna buddhane kahyuM ke, abhibhU nAmane zrAvaka brahmalekamAM che je pitAne svara sahastralokadhAtu sudhI pahoMcADI zake che, e vAta Ape kahI, paNa Apane svara keTale dUra sudhI jAya che e te batAve. tyAre bhagavAne kahyuM ke AnaMda, e to zrAvaka che ane huM tathAgata chuM. mAre svara te trisahastrI-mahAsahastrI lokadhAtu sudhI jaI zake che. [- aMgutta20 3.80.! 2010_03 Page #719 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1. sAmAnya bAbate 685 27. jyAM jyAM ahetuM vicare tyAM tyAM Iti-upadravane bhaya na rahe; 28. mArI bhaya na rahe; 29. svacakrano bhaya na rahe; 30. paracakano bhaya na rahe; 31. ativRSTi na thAya; 32. anAvRSTi na thAya; 33. dubhikSa na rahe, 34. prathamanA roga paNa zamI jAya.' 1-samara 34] 4tIrthakarene upadeza bhArata ane airavatavarSamAM prathama ane aMtima tIrthakara sivAyanA vacalA bAvIsa tIrthaMkara cAturyAma dharmano upadeza Ape che. te cAturyAma A pramANe - 1. sarva prANAtipAtathI viramaNa; 2. sarva mRSAvAdathI viramaNa 3. sarva adattAdAnathI viramaNa; 4. sarva parigrahathI viramaNa. mahAvidehamAM badhA tIrthakara A cAturyAma dharmane ja upadeza kare che. [ -sthA266 ] prathama ane aMtima tIrthaMkaranuM pravacana pAMca kAraNe durgama bane che- (kAraNa prathama tIrthaMkaranA ziSya sarala chatAM jaDa che ane aMtima tIrthaMkaranA ziSya vaka paNa che ane jaDa paNa che.) te A - 1. aMguttaramAM tathAgatanuM dharmacakra vijayI kema nIvaDe che te mATe buddhanA pAMca atizayo batAvyA che te A - 1. te arthajJa hoya che, 2. dharmajJa hoya che, 3. maryAdAne jANa hoya che, 4. kAlaNa hoya che, 5. pariSadane jANa hoya che. (5.131.) cakravatI ane tathAgatanI sarakhAmaNuM mATe juo 5. 133. 2010_03 Page #720 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 sthAnAMga samavAyAMga : 4 1. durAjyeya--AyAsasAdhya vyAkhyAyukta; 2. duvi bhajana-pRthakkaraNa karavAmAM kaSTa Ape; 3. duzamuzkelIthI samajAvI zakAya tevuM; 4. duHsahu - aneka pariSahA sahavA mATe kahyuM che paNa ziSye te mATe jhaTapaTa taiyAra nathI thatA; se 5. dUranucara - temanA samasta upadezeAnuM AcaraNa ati kaSTakara che tethI bIjA pAse tevA AcaraNanI apekSA AyAsasAdhya che. vacalA tIthaMkarAnuM pratipAdana sugama che tenAM kAraNe| uparathI UlaTAM ja che. te A -- 1. suAdhyeya, 2. suvibhajya, 3. suda, 4. susaha, 5. sucara. [sthA 396 ari taRSabhadeve A avasapaNInAM 9 sAgaropama kATAkATIvaSa vItyA pachI tItha pravartAvyuM. [-sthA. 697] A avasarpiNInA tRtIya suSama-dukhamA ArAnA 89 pakSa bAkI hatA, tyAre RSabha sava duHkhanA aMta karI meAkSe gayA. ane cAthA duSama-suSamAnA 89 pakSa khAkI hatA, tyAre bhagavAna mahAvIra mekSe gayA. [ -sama. 89] _2010_03 Page #721 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kulakaro-lokavyavasthApake 1. bhAratavarSanA jabUdvIpamAM bharatavarSanI atIta utsarpiNImAM daza kulakare thaI gayA che - 1. svayaMjala; 2. zatAyu; 3. anaMtasena; 4. amatasena; pa. tarkasena; 6. bhImasena; 7. mahAbhImasena; 8, daratha; 9. dazaratha; 10. zataratha. [-sthA ka67] jabUdvIpamAM bharatavarSamAM atIta utsarpiNImAM sAta kulakara thaI gayA che - 1. mitradAma; 2. sudAmA; 3. supArzva, 4. svayaMprabha; 5. vimalASa; 6. sughoSa; 7. mahAghoSa. [-sthApapa6; --sama0 157]. jabUdvIpamAM bharatavarSamAM atIta avasarpiNImAM 10 kulakara thaI gayA che - 1. svayaM jala; 2. zatAyu 3. ajitasena; 4. anantasena; 5. kAryasena; 6. bhImasena; 7. mahAbhImasena; 8. daDharatha; 9. dazaratha 10. zataratha. sima157 jaMbudvIpamAM bhAratavarSamAM A avasarpiNamAM sAta kulakara thaI gayA che - 1. juo prakaraNane aMte TippaNa naM. 3. 2. juo prakaraNane aMte TippaNa naM. 4. 2010_03 Page #722 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sthAnAMgalsamavAyAMga: 4 nAma , patnI 1. vimalavAhana candrayazA 2. cakSumAna caMdrakAntA 3. yazasvI surUpa 4. abhicaMdra pratirUpa 5. prasenajita cakSuSkAMtA 6. marUdeva zrIkAMtA 7. nAbhi marudevI - sama0 157,-sthA. papa6 ! vimalavAhana kulakara 900 dhanuSa UMcA hatA. -sthA0 696; -sama112] abhicaMdra kulakara 600 dhanuSa UMcA hatA.-- [- sthA. 518; -sama0 109] vimalavAhana kulakara mATe sAta prakAranAM vRkSe upabhaMga mATe pedA thayAM - 1. mattAMgaka - magha denAra; 2. bhaMga - bhAjana denAra; 3. citrAMga - puSpamALAo denAra; 4. citrarasAMga - vicitra raso denAra; 5. mayaMga - AbharaNa denAra; 6. anagna - vastradAyaka; 7. kalpavRkSo-Icchita vastu denAra. -sthApa56 ] jaMbudvIpamAM bharatavarSamAM AgAmI utsarpiNImAM sAta kulakara thaze-- 1. sthAnAMga ane samAcAMga banemAM AgAmI utsarpiNIne sarakhI rIte A sAta gaNAvyA che. paNa sthAnAMgamAM ja anyatra sImaMkara Adi 10 gaNAvyA che. A bhedanuM kAraNa vAcanA bheda sivAya bIjuM zuM hoI zake? 2010_03 Page #723 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2. kulakare-lokavyavasthApake 689 1. mitravAhana (mRgavAhana); 2. subhUma; 3. suprabha; 4. svayaM prabha; 5. datta (zubha); 6. sUkSma (surUpa); 7. subaMdhu. [- sama158; -sthA556] jabUdvIpamAM bharatavarSamAM AgAmI utsarpiNamAM daza kulakara thaze- 1. sImakara; 2. sImaMdhara; 3. kSemaMkara; 4. kSemadhara; 5. vimalavAhana, da. saMbhUti; 7. pratikRta; 8. daDhadhanu; 9. dazadhanu; 10. zatadhanu. [-sthA0 767] 2. eravatamAM jabUdvIpanA aravatavarSamAM daza kulakara AgAmI utsarpiNImAM thaze - 1. vimalavAhana; 2. sImaMkara, 3. sImaMdhara 4. kSemaMkara; 5. kSemadhara; 6. daDhadhana, 7. dazadhanu; 8. zatadhanu; 9. pratikRti, 10. sumati. [-samaya 158] 2010_03 Page #724 -------------------------------------------------------------------------- ________________ TippaNa [dareka prakaraNane aMte TippaNa apAvAM jeIe; paNa A khaMDamAM prathama che prakaraNanAM TippaNa ahIM bhegAM mUkavAM che.] 1. 68 cakravatI H cakravatI, khaLadeva ane vAsudeva kadI paNa 68-68nI saMkhyAmAM samAnakAle saMbhave nahi; eTale A vidhAna kAlabhedane lakSIne kareluM che ema samajavuM oIe-AvuM TIkAkAra mAne che. kAraNa, eka evA niyama che ke cakravatI jyAM je kAle heAya tyAre khaLadeva ane vAsudevanA saMbhava nathI. ane sUtromAM ja (sthAnAMga sUtra0 302) ochAmAM echA cAra cakravI, cAra khaLadeva ane cAra vAsudevanuM astitva te| mahAvidehamAM vijrayAmAM batAvyuM ja che. teA pachI cAra cakravatI tA videhamAM kAI ne kAI vijayamAM huMmezAM rahevAnA ja; eTale te apekSAe baLadeva-vAsudeva upalA niyama pramANe jyAM cakravatI haze tevA cAra vijayamAM sabhavaze nahi. eTale temanI 68-68nI sakhyAnI samakAlInarUpe kadI pUrti thaze nahi. A ja vAta cakravatI viSe paNa che; kAraNa, echAmAM ochA cAra baLadeva ane cAra vAsudeva kAI ne kAI vijayamAM raheze ja te tyAM upalA niyama pramANe cakravatI paNa saMbhavaze nahi; eTale temanI paNa samakAlInAnI 68nI saMkhyApUti kadI thaze nahi. sabhava che sUtrakArane ulleA niyama mAnya na heAya. eve paNa sabhava che ke e niyama jaina purANakAroe banAvI lIdhA hoya. sUtra pramANe temanI 68 saMkhyA A pramANe samajavI :-- dhAtakI e bhAgamAM che-pUrvAdha ane pazcimA. pUrvA mAM jakhUddIpa pramANe 34 ane pazcimAmAM paNa jakhUdvIpa pramANe 34nI saMkhyA samajavI. eTale banne maLIne 68 cakravatI vagere samajavA. ra. tItha pharanA atizayA : A 34 atizayA mATe jIe yegazAstra-hemacaMdrAcA` pR0 130, 6. prastuta sUtranI TIkAmAM AcArya 190 6 ane abhidhAnaciMtAmaNi ' ?. _2010_03 Page #725 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2. kulakare-le vyavasthApake bRhadvAcanAne AdhAre bIjA vadhArAnA atizayonuM paNa varNana kare che. vaLI ra thI pAMca sudhInA atizane janmapratyaya kahe che arthAta temanA te atizayomAM bIjuM kAraNa nahi paNa janma mukhyapaNe kAraNa che. 21 thI mAMDIne badhA tathA bArame atizaya karmanA kSacajanya che. ane bAkInA devakRta che. digaMbare ceDA pheraphAra sAthe 34 atizaye mAne che temAM 10 janmapratyaya, 14 devakRta, ane daza kevalajJAnakRta-karmakSayakRta che. te A pramANe - 1. atyaMta suMdara zarI2, 2. atizaya sugaMdhamaya zarIra, 3. parasevAno abhAva, 4. malamUtra rahita zarI2, 5. hita, mita ane pricavacavALA, 6. atulya baLa, 7. dUdha jevuM zveta lehI, 8. zarIramAM 1008 zubha lakSaNe, 9. samacaturastra saMsthAna, 10. vajasSabhanArAca zarIra,- A daza janmakRta atizaca che. 11. ardhamAgadhI bhASA, 12. prabhunA sAMnidhyamAM jo zatrutA bhUlI jAya che, ane mitra bane che, 13. dizAonI nirmalatA, 14. AkAzanI nirmalatA, 15. badhI RtunAM phala- phUla tathA dhAnyAdinI utpatti, 16. yojana sudhInI jamIna darpaNa jevI nirmaLa thavI, 17. bhagavAnanA paga taLe kamaLaracanA, 18. AkAzamAM jayadhvani, 19. sugaMdhI pavananuM maMdagatie vahevuM, 20. sugaMdhI jalanI varSA, 21. bhUmine kaTakazUnya karavI, 22. badhA jIvone AnaMda, 23. bhagavAnanI AgaLa AgaLa dharmacaka, 24. chatra, cAmara, dhvajA Adi ATha mAMgalika padArtho, - A 14 atizaye devakRta che. 25. eka yojanamAM subhikSa, 26. AkAzamAM gamana, 27. cAre dizAmAM prabhunA mukhanuM darzana, 28. adInatA, 29, upasargano abhAva, 30. AhArane abhAva, 31. badhI vidyAonuM svAmIpaNuM, 32. nakha ane keza vadhatAM nathI, 33. AMkhanA paladharA thatA nathI, 34. zarIranI chAyAno abhAva - A daza atizaya kevalajJAnakRta che. ahIM khAsa dhyAna devA jevI vastu e che ke abhayadevane mate AhAra-nihAra AMkhathI adRzya hoya che e jamakRta atizaya che. jyAre digaMbara mate AvA sthAne AhArano abhAva e atizaca mAnavAmAM Avyo che ane te janmakRta nahi paNa kevalajJAnakRta. A matabheda vetAbara-digaMbaranA kevalIkavalAhAra viSayaka matabhedanI yAda Ave che. ema jaNAya che ke bane paraMparAmAM A prakAranA 34 atizayenI kalpanA bane saMpradAyanA taddana judA paDyA pachInI che. 0 mate ardhamAgadhImAM 2010_03 Page #726 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 692 sthAnAMga-samavAyAMgaH 4 upadeza ane tenuM sArvabhASArUpe pariNamana e be atizaye karmakSayakRta mAnavAmAM AvyA che. je khAya nahIM to bole kema evA praznanA javAbamAM digaMbarazAstrakAroe yukti e ApI che ke bhagavAnanA bhAmaMDalamAMthI divya dhvani nIkaLe che ane tene deve ardhamAgadhImAM pariNata kare che. ane te ja bhASA pachI sarvabhASArUpe pariNata thAya che. Ane te ja prakAranI bauddha mAnyatA sAthe sarakhAvavA jevI che. hemacaMdranA mate paNa 34 atizanuM vibhAjana judI rIte che ane atizanA nAmamAM paNa bheda che. janmakRta jene te sahotha evuM nAma Ape che e cAra che. ahIM temanI abhayadeva sAthe lagabhaga samAnatA che. 11 atizaye karmakSayaja che. A agiyAramAM abhayadevasaMmata badhA nathI AvI jatA. paNa bhASAnI bAbatamAM abhayadeva ane hemacaMdra eka che. tyAra pachI hemacaMdra 19 atizaye devakRta batAvyA che. abhayadevane mate devakRta 15 che. AmAM hemacaMdra eka cAre tarapha mukha dekhAya che e devakRta atizaya gaNAvyo che paNa te digaMbarone mate kevalajJAnakRta che. bIjo eka atizaca traNa keTanI racanA-devakRta batAvyuM che - AnuM nAmanizAna digaMbarAmAM nathI. vetAMbaramAM paNa 34 nI gaNatarImAM e Avato nathI. atizayo viSe bIjA paNa matabheda mULa, abhayadeva, hemacaMdra ane digaMbaramAM che. te svayaM vicArI levA. sAmAnya rIte eTaluM kahI zakAya ke 34 atizanuM vibhAjana karatI vakhate koI eka nizcita siddhAnta rAkhIne A vibhAjana karavAmAM nathI AvatuM. kahevA khAtara janma vagere kAraNa saue batAvyAM che paNa amuka atizaca amuka ja vargamAM kema Ave-enA samarthanamAM joIe tevI prabaLa dalIla nathI. e vibhAjana svecchAcArI jaNAya che. vaLI mULa samavAyAMgamAM AvuM vibhAjana nathI e paNa batAve che e vibhAjana pachInA kALanuM che. 3. kulakare - sthAnAMgamAM A daza kulakaro atIta utsarpiNInA gaNAvyA che. jyAre samavAyAMgamAM atIta utsarpiNInA mAtra sAta gaNAvyA che. bannenA nAmamAM taddana bheda che paNa samavAyAMga je daza nAme atIta avasarpiNInAM gaNAve che, te nAmo sAthe mAtra bene bAda karIe te badhAM barAbara maLI rahe che. ahIM sthAnAMgamAM utsarpiNIne badale avasarpiNI 2010_03 Page #727 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2. kulakarA-lAkavyavasthApako 193 pATha rAkhyA hoya teA vadhAre sagata che. kAraNa sthAnAMgamAM ja anyatra utsarpiNInA mAtra sAta ja ( AthI taddana nuDhDhA ja ) gaNAvyA che ane e ja nAmeA samavAcAMgamAM paNa che. eTale A nAmeA atIta avasarpiNInAM gaNavAM joie. samavAyAMga sAthe je e nAmAnA bheda che te vAcanAbheda gaNyA oIe ema mane lAge che. eka evA samayanI kalpanA karavAmAM AvI che je prathama suSamasuSamA Are. kahevAya che. tyAre leAkAmAM kAI paNa jAtanAM sAmAjika, rAjakIya ke Arthika madhane hatAM nahi. sau yAta-peAtAnA rAnta hatA. khAvA-pIvAnI tathA paheravA-eDhavAnI leAkeAne ciMtA hatI ja nahi. teo jhADa nIce rahetA ane pRthvI para sUtA - besatA. khAvA-pIvA mATe paNa adhu vRkSo pUruM pADatAM. AbhUSaNA paNa vRkSajanya ja hatAM. Ama badhI vastue vRkSamAMthI ja maLatI hovAthI te vRkSe kalpavRkSa -- icchita ApanArAM kahevAtAM. AvAM dRza uttama prakAranAM kalpavRkSo prathama ArAmAM hatAM. te samayanAM puruSa ane strIe Ama mAtra kudarata-jIvI hAvAthI saMpUrNa paNe suMdara ane sudRDha tathA sulakSaNAvALAM hatAM. te badhAM svabhAve ja alpakaSAyI hatAM. alpaparigrahI te kharAM ja; paNa koI paNa cIja upara mamatA rAkhavI e temanA svabhAvathI ja viruddha hatuM. tethI te samayamAM gAya, khaLada, hAthI, azva--e badhAM jAnavaro chatAM temane kadI tee upayeAga karatAM nahi. Arthika vyavahAra jevuM kAMI hatuM nahi. tethI AjanI jema zeTha-cAkara, mAlika-gulAma, rAjA-prajA evA kAI paNa jAtanA vyavahAra te samayamAM hatA nahi. eTaluM ja nahi paNa AjanA sAmAjika vyavahAromAta-pitA, bhAI-bena, vahu, putravadhU, ityAdi paNa eTalA badhA rUDha nahi ke tee ekabIjA pratye mAtra tevA saMbaMdhe AAya. e samayamAM AjanI jema regacALA phATI nIkaLavAthI mRtyu athavA bIjI pIDAnA bhaya leAkeAne hatA ja nahi, Ama te AtaMka vinAnA, khAdhA vinAnA, upadrava vinAnA mAtra sukha ja sukha bhAgavatA. je oDu' sAthe janme te ja pati-patnI rUpe rahe. ane jyAre maravAnA cha mAsa bAkI rahe tyAre pAchuM eka yugalane pedA kare ~ temAM eka puruSa hoya ane eka strI. te pAchAM pati-patnI rUpe jIvana vitAve. 2010_03 Page #728 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 694 sthAnAM samavAyAMgaH 4 teo navA janmelA yugalanI zuzraSA mAtra 40 divasa ja kare ane teTalA ja divasamAM AjanAM pakSIonI jema navuM jugala covana prApta karI mAtapitAthI svataMtra thaI pitAnI jIMdagI vitAve. temanuM mRtyu mAtra bagAsA ke udharasathI thAya. ethI vizeSa pIDAdAyaka nahi. Avo e prathama Are che. e prathama ArAnAM varSo jema jema pasAra thatAM jAya che, tema pRthvInAM rasakasa eAchAM thatAM jAya che. Ama A ja prakAre bIjA ArAmAM yugalika dharma ja pravarte che. prathama suSama-suSama ArAnAM cAra kaTAkeTI sAgaravarSa ane bIjA suSamA ArAnAM traNa kaTokaTI sAgaravarSa pasAra thaye jyAre trIje suSama-duSamA Aro be kaTAkedI sAgaravarSane bese che, tyAre te yugalikenA zarIranI sthiti, temanA AdhArabhUta vRkSonI sthiti, temanAM AzrayasthAna pRthvInI sthiti prathama karatAM atyaMta hIna dazAe pahoMcI hoya che. ane jyAre A trIjA ArAno aMtima trIjo bhAga zarU thAya che, (A ArAnA traNa bhAga che; pratyeka bhAga - 6666666666666666 ATalA varSane hoya che; AvA be bhAga vaye jyAre trIje teTalA ja varSane bhAga zarU thAya tyAre) spaSTapaNe yugala dharmanI paDatInI nizAnIo jaNAya che. e vakhate yugaliyAomAM pitAnI Avazyaka cIjonI tANa temane paDe che ane pariNAma svarUpe vAdavivAda zarU thAya che - mArAtArAnI bhAvanA ghara ghAlavuM zarU kare che. e ja vakhate je temanI vyavasthA karanArA manuSya kramaza: utpanna thAya che te kulakare kahevAya che. AmAne prathama kulakara jayAre trIjA ArAno 1 palya jeTale bhAga bAkI rahe che tyAre utpanna thAya che. ane tyAra pachI dharmacakranI pravRtti karanArA prathama tIrthakara tathA rAjacanI vyavasthA karanAra cakravatI utpanna thAya che. ane tyAra pachI cothA ArAmAM bAkInA 23 tIrthakara ane baLadeva vAsudeva vagere zalAkA puruSe utpanna thAya che. pAMcamA ane chaThThA ArAmAM tevA kaI mahApuruSa utpanna thatA nathI. A pramANe atyaMta sukhanI dazAmAM ane atyaMta du:khanI dazAmAM mahApuruSonA janmane avakAza nathI ema phalita thAya che. paNa jyAre sukhaduHkha madhyama pramANanuM hoya che, tyAre teo janma le che. 4. A avasarpiNInA kulakara - A kula kario viSe vizeSa jANavAnI icchAvALAe Avazyaka niryukti gA. 149 thI jevuM. kulakaranuM kAma khAsa karI daMDanIti nirdhAraNa karavAnuM 2010_03 Page #729 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2. kulakare lekavyavasthApake hoya che. kulakarenA samayamAM mAtra traNa prakAranI daMDanIti che - hakkAra, makkAra ane dhikkAra. prathama be kulakaranA samayamAM mAtra hakkAra nIti hoya che; tRtIya ane caturtha kulakaranA samayamAM hakkAra ane makkAra baMne hoya che; ane pAMcamAMthI sAtamA sudhInA traNene traNe nIti hoya che. kaImAM kAMI vivAda thAya tyAre kulakara pAse pahoMce eTale kulakara aparAdhIne mAtra eTaluM ja kahe ke, "he, hA!" arthAta "ahe teM AvuM ja karyuM' - A vacana ja daMDanuM kAma karatuM ane aparAdhI lajijata thaI jato. tyAra pachI e nItithI kAma na cAlyuM eTale navI daMDanIti makkAranI zarU thaI - temAM aparAdhIne "hA!" thI paDe tema na hoya tyAM tuM Ama na kara e arthamAM "mA!" eTaluM kahevAthI teno daMDa thayo hoya tema te lajjita thaI jato. samaya jatAM A nIti paNa adhUrI lAgI tethI AgaLa upara dhikkAra devAnI navI daMDanIti zarU thaI. pachI jeno jevo aparAdha - traNamAMthI kaI eka nItithI daMDa devAmAM Avato. jabUdIpaprajJaptimAM sAtane badale A avasarpiNImAM 15 kulakara thayAne ullekha che. te vAcanAbhede samajavuM joIe. juo jaMbudvIpaprajJapti dvitIya vakSaskAra. digaMbaromAM 14 kulakara mAnyA che. jaMbudvIpa pratra jevAM ja nAma che; mAtra temAMthI eka RSabhane nathI gayA. ane nAmAnukramamAM cheDe bheda che juo "siddhAnasaMgraha" pR. 18. 2010_03 Page #730 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tIrthakaro 1. bharatavarSanI vartamAna avasarpiNanA tIrthakare devAdhideva -tIrthakara1 24 che, je A bharatavarSamAM A avasarpiNamAM thaI gayA che. [-samara 24] . 1. tIrthakaranAM ra. tIthakaranAM 3. tItharenI pUrvabhavanAM nAma mAtAnAM : nAma 1. vajAnAbha RSabha; marudevI; 2. vimala; ajita; 3. vimalavAhana; saMbhava; nAma vijyA; senA; 1. tIrthaMkara viSenI bauddha mAnyatA mATe juo prakaraNane aMte TippaNa naM. 1. 2. digaMbara mate ghaNAM nAmomAM pheraphAra che. temane mate cAvIsa nAme A pramANe che - vajanAbhi, vimalavAhana, vipulavAhana, mahAbala, atibala, aparAjita, naMdiNa, pAnAbhi, mahApadma, pAgulma, nalina prabha, padmottara, padmasena, padmaratha, dazaratha, megharatha, siMharatha, dhanapati, zramaNa, harivarma (zrIdhama), siddhArtha, supratiSThita, AnaMda, naMda. "abhidhAna rAjendra"mAM pAThAMtara ne che, tenI A nAma sAthe bahu samAnatA che. 3. nAmamAM matabheda mATe juo prakaraNane ate TippaNa naM. 2. 2010_03 Page #731 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4. dharmAMtisaMhuM; 5. sumitra; 6. dha mitra; 7. suMdarahuM; 8. dIrgha bAhu; 9. yugamADuM; 10. lamADuM; 11. dizA 12. indradatta; 13. suMdara; 14. mAhendra; 15. siMhatha 16. megharatha; 17. rUpI; 18. sudaeNzana; 19. naMdana; 20. siddhagiri, 21. adInazatru; 3. tItha kara abhinaMdana; sumati; padmaprabha; supArzva; caMdraprabha; suvidhi puSpadaMta; zItala; zreyAMsa; vAsupUjya; vimala; ananta; dharma'; zAMti; kuthu; ara;ra malli;3 munisuvrata; nama; 1. kuMthunAtha, TvigaMbara mate, 2. arahanAtha, digaMkhara mate. 3. mali e strIrUpe tItha kara thayA e ghaTanA manAya che. paNa digabare temane puruSa ja arhat ke cakravatI na thaI zake ema mAne che. 2010_03 siddhArthA; magalA; susImA; pRthvI; 197 lakSmaNA; rAmA; nandI; viSNu, jayA; zyAmA; suyazA; sutratA; acirA zrI; devI; prabhAvatI; padmA; prA; zvetAmbara mate Azcarya kArI mAne che. khaughno paNa strI aMguttara0 1,15.12-13. Page #732 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 699 22. zaMkha; 23. sudarzana; 24. naMdana. [-sama0 157 (gA. 11-14)] 4. tIrthaMkarAnA pitAnAM nAma 1. nAbhi;1 2. jitazatru; 3. jitAri; 4. savara; sthAnAMga samavAyAMga : 4 nemi; pArzva; vadhu mAna. [sama0 24; 157 (pR 139 1)] 5. tItharInAM dIkSAsthAna vinItA; ayeAdhyA; zrAvastI; aAdhyA; 1. digaMbaramAM je bhe che te A 5. megharatha, 6. dharaNa, 7. supratiSThita, zivA; vAmA; trizalA. [-sama. 157 (gA. 9-10)] 6. prathama bhikSA denAra 2010_03 zreyAMsa; 3 brahmadatta; surendradatta; indradatta; pramANe - 3. dRDharAjA (jitAri), 17. sUrya se patAnAM nAma mATe jue Ava. niryuM gA0 3878 - 2. kANuM kAM dIkSA lIdhI te mATe jIe Ava. niyu. gA0 25. RSabhadevanI janmabhUmi ikSvAkubhUmi che, paNa digaMbara mate ayAkhyA. digabarAe janma ane dIkSAsthAna eka ja mAnyAM che. ariSTaneminI janmabhUmi sau`pura paNa dIkSAbhUmi dvArakA; khAkI sa tI karAnI janma bhUmi te ja dIkSAbhUmi che. ariSTaneminI janmabhUmi uttarapurANamAM kArAvatI ane harimAM sau pura che. 3. juo Avazyakaniyukti - gA0 327-329. Tvigakhara mate je taphAvata che te A pramANe - 1. zyAma (harivazapurANane mate), 11. sunaMda 12. suMdara (jaya), 13. vizAqha (hu.), 14. vizAkha (dharmasiMha), 15. dhanyasena (sumitra), 16, dhamitra (ha0), 17, dharmamitra (aparAjita), 18. nadiSaNa (ha.), 19. nadiSaNa (vRSabhasena), 20. vRSabhasena (dvatta), 21. datta (varadRtta), rara. baraRRtta (pati). Page #733 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa. megha; padma; 6. dhara; vijaya; 7. pratiSa; 8. mahAsena; 9. sugrIva; 10. deTaratha; 11. viSNu 12. vasupUjya; 13. kRtavarmA; 14. siMhasena; 15. bhAnu; 16. vizvasena; 17. sUra; 18. sudarzana, 19. kumbha; 20. sumitra; 21. vijaya; 2. samudravijaya; 23. azvasena; 24. siddhArtha. [- samaya 157 gA. pa-7] 3. tIrthakare adhyA; kauzAmbI; somadeva; vArANasI; mAhe; candrapurI; semadatta; kAkandI; puSya; bhadalapura; punarvasu siMhapura; naMda; campA; sunaMda; kAMpilyapura; jaya; ayodhyA; ratnapura; dharmasiMha gajapura (hastinApura), sumitra; gajapura; vyAvrasiMha gajapura; aparAjita; mithilA; vizvasena; rAjagRha; brahmadatta; mithilA; dvArakA, varadata; vArANasI; dhanya; kuDapura. bahula. [ - sama0 157 [- sama0 157 (gA. rara) ] (gA026-28)) dina; 1. juo pA. 698 nI phUTanoTa na. 2. 2010_03 Page #734 -------------------------------------------------------------------------- ________________ u00 7. cityakSa 9. pAlakhI 1. nyAdha sthAnAMgasamavAyAMga 4 8. kalyANakanAM nakSatro [uttarASADhA]4 [abhijita] [hiNuM - mRgazIrSa [mRgazIrSa - Adra] [ 1-4. abhici- 2. saktiparNa 3. zAla; 4. priyaka; sudarzanA suprabhA; siddhAtha; suprasiddhA; 5. priyaMgu vijayA; [1-4. maghA; pa. punarvasu citrA; 6. chatrAbha; 7. zirISa vaijayaMtI; jayaMtI; [ 1 -4. vizAkhA; pa. anurAdhA ] [1-4. anurAdhA; 5. jyeSThA 10 8. nAgavRkSa; aparAjitA; 1. juo prakaraNane aMte Tipaga naM. 3. 2. digaMbarone mate prathamanI traNa ane ra2 tathA 24mI ne choDIne sarvatra nAmAMtara maLe che; eTaluM ja nahi, paNa banne digaMbara purANamAM paNa matabheda che. 3. digaMbara mate je taphAvata che te A pramANe - 2. viSamacchada, 4. sarala 6. piyaMgu, 7. zrIrasa, 9. sAlI, 12. jayaMtI, 14. dIrdha parNa, 22. meghazrega. 4. aSabhadevane cyavana, janma, rAjaprApti, dIkSA ane jJAnotpatti - A pAMca prasaMge uttarASADhA hatuM, paNa mokSane prasaMge abhijita hatuM. - lokaprakAza" 32, 60. 5. prathamanAM cAra kalyANaka rehiNamAM ane pAMcamuM mRgazIrSamAM samajavuM.- lokaprakAza"32, 320-21. 6. prathamanAM cAra mRgazIrSamAM ane pAMcamuM AdgamAM.- "lokaprakAza" 32, 346-7. 7. "lokaprakAza" 3ra. 370, 7ra. 8. "lokaprakAza" 3ra37. 9. "lokaprakAza" 32, 449, 10. leka prakAza" rUra. 477. 2010_03 Page #735 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 9. mAlika 10. palAza; 11. hiMduka; 12. pATala; 13. jAbuM; 14. azvattha; 15. dadhivarNa 16. naMdivarNa; 17. tilaka; 18. Ama; 19. azeka; 3. tIrthakare mUla; ' aruNaprabhA; pUrvASADhA, caMdraprabhA; [ 1 - 4. zravaNa; suryaprabhA; 5. dhaniSThA] [1-4. zatabhiSA, agni , 5 u0 bhAdrapadAra ' uttarA bhAdrapadA; suprabhA; revatI; paMcavarNA; puSya; sAgaradattA; bharaNI; nAgadattA; kRttikA; abhayakara; revatI; nivRtikarA; [1-4. azvinI, maramA; 5. bharaNI ] zravaNa; mane harA; azvinI; devakurA; uttarakurA; vizAkhA; vizAlA; hastettarA. caMdraprabhA(uttarA phAlganI) -sthA0 411] [- sama0 157 (gA. 15-17) ] 20. caMpaka; 21. bakula; 22. vetasa; 23. dhAtakI, 24. zAla. citrA; [- sama157 (gA. 33-5) ] 1. lokaprakAza" 32. 547. 2. "lokaprakAza" 3ra. pa70. 3. "lokaprakAza" 32. 770. 2010_03 Page #736 -------------------------------------------------------------------------- ________________ u02 zi1 0 0 [ , lsls 0 0 702 sthAnA samavAyagaH 4 10. prathama 11. prathama 12. keTalA sAthe 13. varNa zikhyA 2 dIkSA 1. jhaSabhasena brAhmI 4000 [ pita] 2. siMhasena phazuM 3. cAru zyAmAM 4. vajInAbha ajitA 1000 [ 0 ] 5. amara kAzyapI [ ,, ] 6. sutrata rati 1000 pagaura (rakta) 7. vidarbha semA 1000 [ pIta] 8. dina sumanA 1000 candragaura (ve) 9. varAha vAruNa 10. AnaMda sulasA 1000 [pIta] 0 0 0 0 1. digaMbarAmAM je nAmomAM taphAvata che te A pramANe-pa. amara, 6. vajacama2, 7. bali, 9. vaidarbha, 10. anAgAra, 11. kuMthu, 14. jaya, 16.-cakrAyudha, 18. kuMthu, 19. vizAkha, 20. malli, 21. saumaka, 23. svayaMbhU, 24. indumati. 2. digaMbara mate brAhmI, bhAvitA ane caMdanA sivAya badhAM nAma judAM che. te A pramANe-2. prakubajA, 3. dharmAryA, 4. maruSeNa, pa. anaMtamatI, 6. ratiSeNa, 7, mInAryA, 8. varuNA, 9. ghASA, 10. dhAraNA, 11. dhAraNA, 12, senA, 13. padmA, 14. sarvazrI, 15, suvratA, 17. hariNA, 18. pakSilA, 19. baMdhuNA, 20. puSyadattA, 21. maMgalA, 22. jamatI, ra3. sulocanA. * . * 3. digaMbara mate supArthane nIla ane mallinAthane suvarNa pIta che. e sivAya bheda nathI. Avazyaka niryukti gAtra 376-377mAM tIrthakaranA varNa viSe kahyuM che. 2010_03 Page #737 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 0 0 0 0 0 rakSitA 11. gestubha 12. sudhama 13. maMdira 14. yaza 15. ariSTa 16. cakAdha 17. svayaMbhU 18. kuMbha 19. indra 20. kuMbha 21. zubha 22. naradatta 23. dinna * 24. indrabhUti [-sama157 (gA. 39-41)] 3. tIrthakare 703 dhAraNuM 6001 [pIta] dharaNI padmagaura zivA [pIta] zuci 1000 aMjukA 1000 [ 2 ] bhAvitA, 1000 1000 rakSitA 1000 baMdhumatI 3002 priyaMgusama(nIla) puSpavatI 1000 nIlempala (kRSNa) amalA 1000 [ pIta] caMkSiNI 1000 nIlempala puSpasUlA 3003 priyaMgusama caMdanA eklA [ pIta] [-sama0 157 [-sthA sima0 157 (gA. 24-5); 108] - (gA. 4ra-4)] [-sama0 109; -sthA0 520 229] 1. Avazyaka niryuktimAM gA246-247mAM keTalAe sAthe dIkSA lIdhI e batAvyuM che. digaMbaramAM u50nA mate vAsupUjya 676 sAthe * ane ha050 nA mate 600 sAthe dIkSA lIdhI. 2. uttarapurANanA mate 300 sAthe ane ha50nA mate 606 sAthe mallie dIkSA lIdhI. 3. pArve ha050nA mate 606 ane u050nA mate 300 sAthe dIkSA lIdhI. 4. uttarapurANanA mate mahAvIre ekalAe ane hapuranA mate 300 sAthe dIkSA lIdhI. 2010_03 Page #738 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 704 14. UMcAI1 2. 450 3, 1. 500dhanuSa [-sama0 108; --sthA 435] -sama0 10771 -sama0 106] -sama0 105] [49 lAkhapUva 8 pUrvAMga [-sama.104] 39 lAkhapUrva 12 pUrvAMga [-sama0 71 [-sama. pa9] 3. 400 pa9 77 "" 4. 350 mR 5. 300 29 16 6. 250 3 7. 200 8. 150 19 20 [-sama0 103] [-sama0 102] [-sama0 101] -sama0 100] 9 24 9. 100 1 28 10. 90 -sama. 90] 75000 pUrva [-sama0 75 11. deg 12. 70 13. 14. 15. 16. ** "" "" ,, "" 60 ' sthAnAMga-samavAyAMga : 4 " 77 15. gRhastha paryAyara 83lAkhapUva [-sama083] ':,, "" "" "" ?? >> 27 -sama0 50 25 lAkha varSa [-sama0 45] gA lAkha varSa ] 45 40 [-sama0 40] 75000 varSa [-sama0 75] "" _20*0_03 ] -sama. 80] [63 lAkha varSa [-sama0 70] 18 lAkha varSa (kumArAvasthA) [sama0 60 45 lAkha varSa 1. Avazyaka niyukti -gA0 378-380mAM UMcAInuM varNana che. 2. Avazyaka niyuktimAM gRhasthaparcAyanuM varNana che [gA0 2997ra1] tenA AdhAre ahIM khUTatAM khAnAMnI pUti karI che. tathA jIe 'leAkaprakAza '. sa` 32, zlA 376, 407, 408, 431, 432, 457, 482, 552, 575, 599, 622, 723, 746, 774, 802, 84, 863. ahIM. samavAyAMgamAM pArzvanAtha mATe mAravAsamo sittA' evA pATha che. tenA sAmAnya adharamAM vAsa karIne ' evA levA -- e paraNyA na hatA e sarvasaMmata che. bhagavAna mahAvIra viSe paNa e ja pATha che. paNa tenA arthamAM vivAda thAya; kAraNa zve. temane paraNyA hatA tema mAne che, jyAre Tviga. tema nathI mAnatA. Page #739 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3. tIrthakara 17. 3pa dhanuSa-samara 35 71250 varSa 18. 30 ,, [-samara 30] 63000 varSa , [-sama- 25 100 varSa(kumArAvasthA) ,, -sama0 20] 22 hajAra varSa 15 ,, [sama. 15] zA hajAra varSa 22. 10 ,, -sama0 10; 300 varSa (kumArAvasthA)] -sthA0 73pa 23. 9 hAtha -sama0 9 30 varSa ! 24. 7 , -samara 7] , [-sama0 30] 16. sarvAyu 17. gaNa ane gaNadhara 1. 84 lAkha pUrva [-sama0 84] [84 gaNa, 84 gaNadhara) ra. [72 lAkha pUrva 90, 90 [-sama090 [102, 102 4. pa0 % 116, 116 pa. 40 100, 100 6. 30 >> 107, 107 1. Avazyaka niryuktimAM [-gA288-291] gaNa ane gaNadharonI saMkhyA ApI che. jenI saMkhyA sthATa -samamAM nathI maLI te Avazyaka niryuktinA AdhAre pUrI karI che. paNa jaNAya che ke sUtraparaMparA ane A niryuktimAM saMkhyAnI bAbatamAM ghaNe pheraphAra che. Avaka niryuM . mAM suvidhithI kuMthu sudhInI saMkhyA kramaza: nIce pramANe che je prastuta sutrothI viruddha che - 88, 81, 77, 66, 7, 50, 43, 36, 35, ane pArzvanA 8 ne badale niryuktimAM 10 che. prastutamAM niryukti ane digaMbaro lagabhaga ekamata che jyAre anyatra matabheda che. digaMbara mate kramazaH saunI saMkhyA A pramANe che - 84, 90, 105, 103, 116, 10, 95, 93, 88, 81, 77, 66, 55, 50, 43, 36, 35, 30, 28, 18, 67, 11, 10, 11. sthA-japa 2010_03 Page #740 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 706 sthAnAMga-samavAyAMga: 4 7. 20 : ] 95, 5 [-samaya 95 8. 10 lAkha pUrva [-sthA0 735 93, 93 [-sama- 93 9. [2 lAkha pUrva 86, 86 [-sama0 86 10. 1 ) ] 83, 83 [ sama0 83 11. 84 lAkha varSa [-sama0 84] da6, 66 [-sama da6] 12. [72 lAkha varSa 62, 62 [-sama dara 13. 60 >> pa6, pada -rama pada / 14. 30 ;, pa4, 54 [-sama0 54 15. 10 ,, [-sthA 735 48, 48 -sama- 48 16. [1 , ] 90, 90 [-sama0 90 17. 5000 varSa [-samavalpa 37, 37 [-sama 37] 18. [84000 , ] [33, 33 19. 15000 varSa [-sama0 55 28, 28 20. [30000 , ] 18, 18 21. 10 hajAra varSa [-sthA cha35 17, 17 22. 1000 varSa -sama 113; 11, 11) -rathA 735] 23. 100 varSa -sama0 100 8, 8 [-sama 8; -sthA 617 24. 72 varSa -sama 72 9, 11 -sthA680 -sama0 11 1. harivaMza purANane mate 72 varSa sarvA, mahAvIranuM che paNa uttarapurANane mate 70 varSa sarjAya che tethI te pramANe temano 30 varSa kumArakAla ane 40 varSa zramaNaparyAya gaNAya. tIrthakaronA sarvAyakAlanI gaNatarI Avazyaka niryukti gAtra 325-3ra7mAM che. 2010_03 Page #741 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che 0 o o o 3. tIrthakare 707. 18. zramaNa 19. zramaNa 20. zrAvikA 1. 84000-sama0 84] [3 lAkha [554000 2. [1 lAkha 330000 545000 3. ra ) 3360 00 4. 3 >> 630000 527000 5. 3ra0000 pa300 00 516000 6. 330000 505000 7. 3 lAkha 430000 493000 8. rAA 380008 91000 9. 2 30 0 0 00 471000 10. 1 , 120000 418000 1. zramaNonI saMkhyA Avazyaka niryuktimAM gAtra ra78-201mAM che, tadanusAra khUTatAM khAnAM bharyA che. Azcarya che A viSe digaMbara zvetAMbarane koI matabheda nathI. 2. Avazvaka niyuktimAM zramAgInI saMkhyA batAvI che paNa zAMtinAthanI tyAM 89000 nahi paNa 61600 batAvI che [-niyukti gA282-285.] digaMbarane mate kramazaH A pramANe 350000, 3ra0000, 320000 (330000), 330000, 730000, 420000, 330000, 380000, 380000, 380000, 120000, 10600, 10300, 108000, 62400, 60000, 60350, 60000, papa000, 50000, 4pa000, 40000, 35000, 6000 (4000). 3. digaMbara mate badhI ja saMkhyAmAM pharaka che. "lekaprakAza'nA sa. 3ranA AdhAre ahIM bAkInAM pAnAM bharyA che. paNa temAM pArzvanI zrAvikAnI saMkhyA 339000 oMdhI che. Avazyaka niryuktimAM [gAva 286) A saMkhyA prathamAnugathI jANI levAnuM kahyuM che. malayagiri TIkAmAM samavAyAMga saMmata ja pArzvanI zrAvikAnI saMkhyA Ave che. digaMbara mate tIrthakaronI zrAvikAnI saMkhyA A pramANe-1-8, pAMca-pAMca lAkha, 9. u0 putra pAMca lAkha, ane ha0 putra 4 lAkha, 10-16. cAra-cAra lAkha, 17-24. traNa-traNa lAkha. 2010_03 Page #742 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 70 sthAnAMgansamavAyAMga :4 11. 84000 106000 448000 12. 72000 103000 436000 13. 68000-sama0 68] 1 lAkha 424000 14. [66000 100800 414000 15. 64000 413000 62400 89000-sama0 89 393000 16. 62000 17. 60000 [60600 381000 18, 50000 60000 372000 19, 40000 55000 370000 20. 30000 21. 20000 50000-sama0 50 350000 41000-sama0 41 348000 40000-sama0 40 336000 22. 18000 23. 16000-sama0 16] 38000-sama0 38] 327000 [sama0 126] 24. 14000-sama0 14] 36000-sama036] 318000 23. jina kevI3 [1. zrAvaka 1. [305000 22. vAdIora [12650 2. 298000 12400 (22000) 3. 293000 12000 4. 288000 11000 |20000 77 15000 14000 1. zrAvakAnI saMkhyAnI sUcanA Ape tevuM eka paNa sUtra sthAnAMgasamavAyAMgamAM nathI. tethI A AkhuM khAnuM kauMsamAM mUkahyuM che. sakhyA * lokaprakAza '-sa 32ne AdhAre ApI che. gibAnI paraMparA pramANe zrAvakAnI badhI saMkhyAmAM phera che. 2. digaMbarone mate vAdIesanI saMkhyA nIce pramANe -- 1. 2075, 2. 12400, 3, upu. 12000, hu.pu 12100, 4. 11000, 5. 10450, 6. 9600 upu. nA mate ane 9000 [-cAlu _2010_03 Page #743 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3. tIrthakare 709 5. 281000 10450 (10650) 13000 6. 276000 9600] 12000 che. 2pa7000 8600 (-sama086) 11000 8. 250000 7i600 10000 9. 229000 6000 7500-sama075 10. 289000 pa800 [ 7000 11. ra79000 2000 - 6500 12. 215000 4700 (4200) 6000 13. ra08000 3600 (3200) papa00 14. 206000 3ra00 5000 -cAlu] ha0putra nA mate, 7. u050 8600, 50 8000, 8. 7600, 9. 6600 u05, 7600, ha50, 10.5700, 11. 5000, 12. 4200, 13, 3600 14. 3200, 15. 2800, 16. 2400, 17. 2050 udepu2, 2000 ha050, 18. 1600, 19, 1400 u50, 2200 hapura, ra0. 1200, 21. 1000, 22. 800, 23. 600, 24. 400. zvetAMbara saMmata vAdInI saMkhyApUrti "lokaprakAza"nA 32 mA sargonusAra karI che. temAM supArzvanI saMkhyA 8400 gaNI che. samavAyAMga pramANe 8600 nahIM. 3. digaMbarene mate jina-kevaLInI saMkhyA nIce pramANe - 1. 20000, 2. 20000, 3. 15000, 4. 16000, 5. 13000, 6. u0pura nA mate 12 hajAra ane hapurA nA mate 12800, che. u050 11000, ha050 11300, 8. 10000, 9. 7500, 10. 7000, 21. 6500, 12. 5000, 13. 5050, 14. 5000, 15. 4500, 16. 4000, 17. 3200. 18. 2800, 19, ha050 2650, u050 ra200, 20. 1800, 21. 1600, 22. 1500, 23. 1000, 24. 700. ahIM "lokaprakAzanA AdhAre noMdhI che. temAM suvidhinAthanI 7400 jaNAvI che, tyAre samavAyamAM 7500. digaMbara mate paNa teTalI ja che. kuMthunI "lokaprakAzamAM 3200 che. 2010_03 Page #744 -------------------------------------------------------------------------- ________________ o o o 1800 710 sthAnAMga-samavAyAMgaH 4 15. 20000 2000 4pa00 16. 290000 240 4300 17. 179000 200 3232 [-sama-3ra | 18. 184000 160 [ 2800 19. 183000 1400 2200 20. 172000 1200 21. 170000 1000 1600 22. 169000 800sthA0651; 1500 -sama0111] 23. 164000 600-sthApara0; 1000-sama0113 -sama0109! 24. 159000 400-sthA-382; 70 [-sama0110 -sama0106] 24. avadhijJAnI rapa. mana:paryAyI 26. caturdazapUvA? 1. [9000 12650 4750 (1ra7pa0) 1. "lokaprakAza" ane digaMbara paraMparAmAM jarAya matabheda nathI. paNa sUtra ane "lekaprakAza"mAM che te A pramANe. 17. 2500, 19, 2200, 21. 1600. eTale ke, ajitanAthane choDIne badhAmAM bheda che. vAdInI saMkhyAthI mAMDIne A traNecamAM ema dekhAya che ke "lekaprakAza' ane sUtrakAra judA paDe ja che. lokaprakAzakAre je saMkhyAo ahIM noMdhI che te temaNe "sattariyaThANa" temaja "pravacanasAra'nA AdhAre ja nedhI che. saMbhava che e paraMparA keI judI ja vAcanAnI heya. jJAtAmAM mallinA avadhijJAnI 2000 kahyA che. 2. A saMkhyA lokaprakAza pramANe ApI che. rAtra ane temAM bheda A che. 17. 3340, 19. 1750, ane jJAtAmAM 19. 800 kahyA che. tIrthakaronA mana:paryAyajJAnIonI saMkhyA digaMbara mate :1. ra050, 2. 12450 ubhu, 12400 ha50,3. 12150 u05-cAlu 2010_03 Page #745 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3. tItharA 12550 2. 9400 [-sama0 94, 113] 3. 9600 4, 9800 3720 _2010_03 12150 11650 5.11000 10450 6. 10000 10300 'G. 9000 9150 .. 8000 8000 - 400 7500 10, 7200 7500 11 6000 6000 1. 5400 6000 13. 4800 1500 14. 4300 5000 4500 15. 3600 -cAlu 12000 90pu0, 4. 11650, 5. 10400, 6. 10300 u0pu, :060 905, 7. 9150 3050, 9600 hu050, 8, 9000, 9. 7500 u-30, 6500 hu', 10, 7500, 11, 6000, 12, 6000, 13, 5500, 64. 5000, 5. 4500, 16. 4000, 16, 3300 9050, 335 303, 18, 2015, 19, 175 u0pu0, 2300 hrapu., 2, 6500, 26, 1250 uMdhu, 1200 he.50, 22. 900, 23. 750, 24, 500, 3. digaMbara mate tI karAnA caturdaza pRdhArIonI saMkhyA A pramANe--1. 4750, 2. 3750, 3. 2150, 4. 2500, 5. 2400, 6. 2300, 7, 2330 70'0, 2300 90pu, 8. 2000, 9. 1500, 2. 2400, 11. 1300, 12, 1100, 13, 1600, 14, 1000, 15. 90, 16, 90, 17. 700, 18. 610, 19, 550, 20, 500, 21. 450, 22, 400, 23, 350, 24, 300, leAkaprakAza 'mAM--16. 800 e bheda che. bAkInI sakhyA tenA tyAre ja lakhI che. 2150 1500 2400 2300 2350 2000 1500 1400 1300 1200 1100 1000 11 900 Page #746 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 712 sthAnAMga-samavAyAMga 3 16. 3000 4000 [300-sama093 17. 9100-sama091 8100-sama081] [670 18. [2600] [2551 ' 610 19. 1900-sama059) pa70-samapa7 668 20. [1800] [1500 pa00 21. 3900-sama039) 1250 (12 da0) 450 22. [1pa00 1000 400-sthA 381 23, 1400 7pa0 3pa-sama 105] 24. 1300 300-sama0 104; -sthA0 230] 7. vaikuviko 28. anuttaropapAtikara ra. aMtara 1.[20600 [ rara900 ] 2. 2000 jANamAM nathI [50 lAkha karoDa sAgara 3. 19800 30 >> 500] 1. digaMbara mate vaMkurvikanI saMkhyA A pramANe- 1. 20600, 2. 20400 u050, 204pa0 hapu2, 3. 19800 u050, 1985) ha050, 4. 19000, 5. 18400, 6. 16800 upu, 16300 ha0,0, 7. 15300 u050, 15150 ha050, 8, 14000 u050, 10400 hapura, 9, 13000, 10, 12000. 11. 11000, 12. 10000, 13. 9000, 14. 8000, 15. 19000, 16. 5000, 17. 5100, 18. 4300, 19. 2900 u50, 1400 ha00, 20, 2200, 21. 1500, 22. 100. 23. 1000, 24-900. 2. digaMbara mate anuttara vimAnamAM utpanna thanArA ziSyonI saMkhyA A pramANe-1-3. 20000, 4-8. 12000, 9-13. 11000, 14-18, 10000, 19-ra3. 8800, 24. 6000. upara jaNAvelI sivAyanI saMkhyA lokaprakAzakAra kahe che ke jANamAM nathI. lokapra. 32-1099. 3. be tIrthaMkara vaccenuM aMtara keTaluM e A khAnAmAM batAvyuM che, juo Avazyaka niryukti malagiri pR. 24, gA. ra-17. 2010_03 Page #747 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3. tIrthakaro 713 4. 19000 10 -sthA0730 5. 18400 9 -sthA0664} 6. 16108 [80 hajAra karoDa sAgara 7. 15030 8. 140 00 900 karoDa sAgara 9. 13000 90 kareDa sAgara 10. 12000 9 karoDa sAgara 11. 11000 1 karoDa sAgaramAM - 100 sAgara ane 66ra6000 varSa ochAM 12. 10000 54 sAgara 13. 9000 30 sAgara 14. 800 9 sAgara 15. 7000 4 sAgara | 16. 6000 3 sAgaramAM palyA nyUna-sthA0228 17. 5100 [ palya 18. 7300 3 palyamAM hajAra karoDa varSa ochAM 19. 2900 hajAra karoDa varSa 20. 2000 54 lAkha varSa 21. 5000 6 lAkha varSa 22. 1500 [1600 pa lAkha varSa 23. 1100-sama0114] 1200 83750 varSa ra4. 70 -sama0110]800-sama-111; 250 varSa -sthA 653 2010_03 Page #748 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sthAnAMga samavAyAMgaH 4 2. tIthaMkarA viSe vadhu mAhitI (1) sAmAnya jinendrone prathama bhikSA denArA vizuddha adhyavasAyI thaIne bhaktipUrvaka hAtha joDIne temane bhikSA Ape che. 114 lokanAtha RSabhane dIkSA lIdhA pachI eka varSa pachI prathama bhikSA maLI ane bAkInA tItha karAne e divasa pachI bhikSA maLI. RSabhadevane prathama bhikSAmAM ikSurasa maLye ane zeSa tItha karAne sarasa khIra maLI. tItha karAne jyAre prathama bhikSA maLI tyAre zarIra DhAMkAI jAya teTalA dhananI vRSTi thaI.ja badhA tIrthaMkarAnAM caityavakSepa dhajA-patAkA tathA tAra NAthI zaNagArelAM hoya che ane sura, asura tathA garuDadevAthI pUjita hoya che. vamAnanuM zAla caityavRkSa 32 dhanuSa UMcuM hatuM ane RSabhanuM traNa gAu UMcu hatuM. zeSa tI karAnAM caityakSe svazarIrathI maragaNAM UMcAM samajI levAM, 6. Ava. niyuM gA0 330. . ra. jIe Avazyaka niyukti gAthA 34ra. digambara mate bAkInA tItha karAmAMthI kAIne traNa divasa ane kAIne cAra divasa pachI bhikSA maLI che. 3. juo Avazyaka niyukti gA0 343. digaMbara mate bAkInA tItha karIne mAtra kSIra ja nahIM paNa dudhanAM nAnA prakAranAM pakavAna maLyAM hatAM. 4. Ava. ni. gA0 344. 5. A vRkSa nIce tItha karane kevaLajJAna utpanna thAya che. 2010_03 Page #749 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 0i15 3. tIthakare tIrthakarenAM prathama ziSya tathA ziSyAo uccakulanAM ucca vaMzanAM, vizuddhavaMzanAM ane guNavAna hoya che. [-sama0 157] devalokamAMthI cyavana karI garbhamAM Agamana, janma, dIkSA, kevala jJAna-darzana lAbha ane mokSa A pAMca mAMgalikara prasaMge mahAvIra sivAyanA tIrthakarenuM citrAdi nakSatra samajavuM ane bhagavAna mahAvIrane cyavana, garbhApaharaNa, janma, dIkSA ane kevala jJAnadarzanane lAbha - A pAMca mAMgalika prasaMge hastattarA nakSatra samajavuM. temane nirvANanuM nakSatra svAtI hatuM. ] [-sthA 411] tIrthakaronA pitA udayavALA tathA vizuddha kuLa ane vAnA hoya che ane guNavAna hoya che. jagatavatsala tIrthakaronI pAlakhIo badhI jatune yogya chAyAvALI hoya che. AgaLa manuSya tathA pAchaLa asurendro, surendro ane nAgendro e pAlakhIne vahana kare che. vAhaka devonAM kuMDalo tathA AbhUSaNe devo svaya 1. ahIM to badhA gaNadharane ane mukhya ziSyAone ucca kulanAM jaNAvyAM che. bhagavAna mahAvIranA agiyAra gaNadhara brAhmaNa hatA, eTale " temanuM kula paNa UMcuM ja mAnavuM joIe. paNa bhagavAnanA caritramAM garbhApaharaNanI ghaTanA to eTalA mATe ja banI kahevAya che ke brAhmaNa kuLa halakuM manAtuM hatuM. (A0 ni gAya 45 bhA) eTale AvAM kathane sApekSa che ane temAM saMpradAyavAda kAma kare che tema samajavuM joIe. 2. bhagavAna buddhanA jIvananA AvA cAra mAMgalika prasaMge-janma, jJAnaprApti, dharmacakrapravartana ane nirvANa che. te jyAM thayA hoya te te sthAna darzanIya che, ema aMguttaramAM kahyuM che (4-118). 3. digaMbare A ghaTanA nathI mAnatA. 2010_03 Page #750 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 716 sthAnAMga-samavAyAMga 4 vikyiA karI nipajAvI le che. pUrvamAM deva, dakSiNe nAge, pazcimamAM asura tathA uttaramAM garuDa tene vahana kare che. -sama257. aliMga, gRhasthaliMga ke kuliMga avasthAmAM kaI tIrthakare dIkSA lIdhI nathI paNa badhAe eka vastra sAthe dIkSA lIdhI che.1 sumatie upavAsa karyA vagara, vAsupUjya eka upavAsa karIne, pArtha ane malie traNa upavAsa karIne ane bAkInAe be upavAsa karIne dIkSA lIdhI che. - sama. 157]. jabudvIpanA bharatavarSamAM A avasarpiNInA 20 tIrthakarene sUryodaya vakhate kevaLa jJAna ane darzana utpanna thayAM che. te sarve pUrva bhavamAM ekAdazAMgadhArI hatA. 1. juo Avazyaka niryukti gA. 249 tathA "lokaprakAza 32-19@ii. digaMbara mate badhAe nagnAvasthAmAM dIkSA lIdhI che. 2. juo Avazyaka niryukti gAtra 250. digaMbara mate RSabha 6 mAsa, sumatie traNa, vAsupUjya upavAsa vinA, anantanAthathI kuyunAtha sudhInAoe (uttara purANane mate) traNa (ane hapune mate be), mallie (hane mate) be, munisuvrata (uThane mate) traNa, nemie (u0ne mate) traNa, mahAvIre (u0ne mate) traNa ane bAkInAoe be upavAsa karI dIkSA lIdhI. 3. juo Avazyaka niryukti gAtra ra75. prathamanA tevIsa levA. jemane pUrvAddhamAM kevaLajJAna thayuM hatuM. mahAvIrane pazcimAddhamAM thayuM che. TIkAkAra eka matAMtara TAMke che ke rara ne divasanA pUrva bhAgamAM ane malli tathA mahAvIrane divasanA aMtima bhAgamAM thayuM che. digaMbaramate A samaya viSe matabheda che, je ahIM noMdha nathI. 4. juo Avazyaka niryukti gAtra 258. paNa temAM RSabhadevane bAra aMganuM jJAna kahyuM che. digaMbare A viSe ema mAne che ke RSabha 1ra aMga ane 14 pUrvanA jANakAra hatA. 2010_03 Page #751 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3. tIthaMkara 13 ane RSabhadeva caturthAMzapU dhArI hatA. te sarve pUrva bhavamAM mAMDalika rAjA hatA ane RSabha cakravatI hatA. [-sama0 23] traNa cakravatI tI kara thayA 1. zAMti; 2. thu; 3. ara. vimala pachI 44 yugapradhAna puruSa sabhava kharAkhara hatuM. {sthA 231] sudhI meAkSanA [-sama. 44] ariSTanemi pachI 8 yugapradhAna puruSa sudhI meAkSane sabhava hatA ane temanI dIkSA pachI be varSe ja sAdhuo mAkSe gayA che. [sthA 620] I mahAvIra pachI traNa yugapradhAna puruSa sudhI meAkSane sabhava raho. OM [ sthA0 229] pAMca tIkarAe kumAravAsamAM rahI dIkSA lIdhI te Ave : -- 1. vAsupUjya; 2. malli; 3. ariSTanemi; 4. pA. pa. vIra. http { sthA0 471 1. A viSe digaMbarI paNa Ama ja mAne che. ra. jIe A ni. gA0 245 temAM kahyuM che ke bAkInA tIya karA mAMDalika rAnna hatA. ' 3. RSabha puchI asaMkhyAta yugapradhAna, pAnI pachI cAra yugapradhAna, mahAvIra pachI traNa, temi pachI 8 ane anya pachI saMkhyAta. * leAkaprakAza '-32. 1105, 1106. 4. kumAravAsa zabdanA arthanA matabheda aMge tue prakaraNane aMte Ti na. 4. 2010_03 Page #752 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 13 sthAnAMga-samavAyAMga 4 19 tIrthakare agAravAsamAM rahI dIkSA lIdhI. [-sama19] iSabhadeva ane aMtima tIrthakara vardhamAnanuM aMtara 1 sAgarepama koTAkoTI che. [- sama 135 ] - RSabhe 63 lAkha pUrva varSa sudhI rAjya karyuM ane pachI aNagAra thayA. - samagra 63 caMdraprabha cha mAsa chadmasthapaNe rahI kevalajJAna-darzana pAmyA. [-sthApara0 | ariSTanemi 54 divasa chadmasthapaNe rahI kevaLI thayA. - sama0 54] ariSTanemi dezanUna 700 varSa kevaLI rahI mokSe gayA. - samae ??... | pArzva 70 varSa zramaNarUpe rahI siddha-buddha thayA. - sama0 79 , malli tIrthakara1 maLI sAte pravajyA eka sAthe lIdhI -- 1. malli - videharAjanI kanyA (mithilAnagarI); 2. pratibuddha - IkvAku rAjA (sAketanagarI); 3. caMdracchAya - aMgarAja (caMpAnagarI); 4. rukamI - kuNAlAdhipati (zrAvastI); 5. zaMkha - kAzarAja (vArANasInagara), 6. adInazatru - kururAja (hastinApura); 7. jitazatru - pAMcAlarAja (kAMpilyanagarI). [-sthA564 ; 1. malli tIrthakara viSe digaMbarAbara matabheda mATe juo prakaraNane aMte TippaNa na. pa. 2010_03 Page #753 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 19 3. tIrthakare pAzvanA ATha gaNa hatA. temanA ATha gaNudhare hatA te A 1. zubha 2. zubhagheSa; 3. vasiSTha, 4. brahmacArI; 5. soma; 6. zrIdhara; 7. vIrabhadra; 8, yaza. - samaga 8] pArzvanA ATha gaNa ane ATha gaNadhara che te A che - 1-6. zubha-zrIdhara; 7. vaya 8. bhadrayaza. [- sthA. 617 | pArzvanA 1000 ziSya sarva duHkhano nAza karI mokSe gayA. [ - samaya 1 13 ! (2) mahAvIra zamaNa bhagavAna mahAvIra pUrve chaThThAbhavamAM jyAre pidila hatA tyAre eka karoDa varSa sudhI zramaNabhAve rahI sahastrArakalpamAM sarvArthavimAnamAM devarUpe utpanna thayA hatA. [ - samara 134 ] bhagavAna mahAvIrane garbha 82 divasano thayo tyAra paka garbhapaharaNa thayuM hatuM. - samara 82 ] bhagavAna mahAvIranA gamanuM apaharaNa 82 divasa vItye 83me divase thayuM hatuM. [-sama 83] zramaNa bhagavAna mahAvIranuM saMghayaNa vija8Sabha nArAca ane saMsthAna samacatura hatuM. teo sAta hAtha UMcA hatA. [- sthA. 568; - samara 7 1. cha bhavanI gaNatarI mATe juo prakaraNane aMte TippAnuM naM. 6. 2. Avazyaka niyukti - bhASya gAthA 48. pR. 54, 2010_03 Page #754 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1320 sthAnAMga-samavAyAMga: 4 bhagavAna mahAvIre nirjalA be upavAsa karI dIkSA lIdhI. te ja pramANe kevalajJAnadarzananI utpatti vakhate tathA mukti vakhate paNa temane be upavAsa hatA. [-sthA. pa31] bhagavAna mahAvIre varSAkAlano eka mAsa ane vIsa divasa vItyA pachI 70 divasa bAkI hatA tyAre varSAvAsa karyo. [- samaya 70] - sUphamasaMpAyamAM bhagavAna 17 karma prakRtione baMdha kare che te A - 1. AbhinidhijJAnAvaraNa 2. zutajJAnAvaraNa; 3. avadhijJAnAvaraNa; 4. mana:paryAyajJAnAvaraNa; 5. kevalajJAnAvaraNa; 6. cakSudrzanAvaraNa; 7. acakSudaMzanAvaraNa 8. avadhidarzanAvaraNa, 9. kevaladarzanAvaraNa; 10 sAtAvedanIya; 11. yaza-kIrtAinAmakarma; 12. uccagetra; 13 dAnAMtarAya; 14. lAbhAMtarAya; 15. bhegAntarAya 16. upabhegAntarAya; 17. vIryAntarAya. [- samara 171 kSINamoha guNasthAne bhagavAne mohanIya sivAyanI sAta karmaprakRtio vedI. [-samaga 7] bhagavAna mahAvIre chadmasthAvasthAnI aMtima rAtrie daza mahAsvapno joyAM ane teo jAgI gayA, te A - 1. comAsuM cAra mAsanuM gaNAya che. tenA divasa 120 temAMthI 50 divasa jatAM bAkI 70 bace - eTale ke comAsuM pUruM thavAne 70 divasa bAkI hatA tyAre temaNe comAsAno niyatavAsa svIkAryo. A tithi bhAdaravA suda pAMcama samajavI. je AjakAla sAMvatsarika parvane nAme oLakhAya che. 2. bhagavAna buddhanA jIvanamAM paNa jJAna prAptinA pUrve pAMca mahAsvanA darzanano ullekha che. buddhacarcA pR0 14; aMguttara0 5,196. prastuta svapnanuM varNana bhagavatImAM paNa che. 16. 6. 50 644, 2010_03 Page #755 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3. tIra 721 1. bhayaMkara tApizAcanA parAjaya, ra. zukla pAMkhavALA eka mahA puskeAkila; 3. vicitra ragavALI pAMkha sahita puskokila; 4. mATI ratnamALAnI joDa; pa. zreSTha zveta gAyA; 6. phUlothI DhaMkAyeluM padmasarovara; 7. sahasra tara'gI mahAsAgarane mAtra hAthathI tarI gayA; 8. tejasvI sUrya; 9. vaiya rmANavaNanA potAnA AMtaraDAthI mahA mAnuSAttara patane vIMTAyalA joyA; 10. merupavatanA zikhara paranA zreSTha sihAsana para peAtAne beThelA joyA. A svapnAnAM phaLa nIce pramANe che 1. tApizAcanA parAjayanA atha e che ke temaNe meAhanIya karmonA samULa uccheda karyAM. 2. zulapruskeAkilathI e sUcita thAya che ke teoe zukla dhyAnamAM ArahaNa karyuM. 3. vicitra pu|kilanuM dRna e temanI svasamaya ane parasamayanA pratipAdanathI aneka raMgI anela dvAdazAMgInI prarUpaNAnu sUcaka hatuM. 4. ratnamALAnI joDIne! e artha che ke temane upadeza agAra dhama ane aNugAra dhama evA joDalArUpa thaze. 5. zveta zreSTha gAyAnuM dana temanA zramaNa, zramaNI, zrAvaka ane zrAvikArUpa caturthAMNI sadhanuM sUcaka hatuM. 6. padmasarovaranuM darzana bhavanavAsI, vANavyaMtara, jyAtiSI ane vaimAnika ema cAra prakAranA devAnA pratipAdananu sUcaka che. 7. mahAsAgara tarI gayA e temanA sasArasAgara tarI javAnI sUcanA hatI. sthA-4 _2010_03 Page #756 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 722 sthAnAM samavAyAMga 4 8. tejasvI sUrya temanA ananya jJAna ane darzana rUpa prakAzanI sUcanA hatI. 9. mAnuSettara parvatano pitAmAM samAveza e devamanuSya sarva temane yaza gAvAnA hatA tenI sUcanA hatI. 10. meruzikhara para siMhAsane beThelA pitAne joyA teno artha e che ke teo deva-manuSya vagerenI sabhAmAM besIne dharmapravacana karavAnA hatA. [- sthA. 750] bhagavAna mahAvIre eka ja divasamAM ekAsane rahI. 54 praznonA uttaro ApyA. [- sama 54] A avasarpiNInA 24 tIrthakaramAM chellA zramaNa bhagavAna mahAvIra ekalA ja (keInI sAthe nahi) siddha buddha, mukta thayA ane sarva duHkhathI rahita thayA. [- sthA0 pa3] zramaNa bhagavAna mahAvIra sAdhika 42 varSa zramaNarUpe rahI siddha thayA. [- sama0 42] bhagavAna mahAvIranA samavasaraNanuM varNana zarUAtathI mAMDIne sudhama gaNadharanI ziSyaparaMparA AgaLa cAlI ane bAkInA gaNadharonI ziSya paraMparA AgaLa na cAlI e badhuM te pramANe samajI levuM. [-sama0 157] 1. juo Avazyaka niryukita gAthA 330. 2. samavasaraNanI vaktavyatA mATe juo bahandu5 gAga 1176 - 1217 ane Avazyaka niyukti gAtra 543 - 55. 2010_03 Page #757 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3. tIrthakare 7ra3 (3) mahAvIranA gaNadhare bhagavAna mahAvIranA nava gaNa hatA - 1. dAsagaNuM; 2. uttara balisahagaNa; 3. uddeha gaNu 4. cAraNagaNu pa. u vATikagaNu; 6. varSavATikagaNa, 7. kAmadhikagaNa; 8. mAnavagaNa, 9. kaTikagaNa; [-sthA- 680] bhagavAna mahAvIranA gaNadhare 11 hatA - 1. indrabhUti; 2. agnibhUti; 3. vAyubhUti, 4. vyakta 5. sudharma, 6. maMDita; 7. maurya putra 8. akapita; 9. alabhrAtA; 10. metArya, 11. prabhAsa. [- sama0 11] sthavira indrabhUti 92 varSa sarvAyu bhegavI siddha thayA. [-sama0 92] sthavira agnibhUtie 47 varSa gRhasthabhAve rahI dIkSA lIdhI. [-sama47] sthavira agnibhUti 74 varSa sarvAyu bhogavI siddha thayA. [- sama0 74] Arya sudharma 100 varSa sayu vitAvI mukta thayA. [- sama 100 ] sthavira maMDitaputra 83 varSa sarvAyu vitAvI mukta thayA. [- sama0 83] 1. juo Ava. ni. gA. 290, 91. gaNa eTale jenI vAcanA, kriyA ane AcAra sarakhAM hoya tevA pramANeno samUha. bhagavAnanA gaNa 9 hatA ane gaNadhara 11 hatA eTale ema mAnavuM joIe ke temanA gaNanAM be yugale sarakhI vAcanAdivALAM hatAM. 2. juo prakaraNane aMte TippaNu naM. 7. 3. Ava. niryuMgAthA 650mAM 46 varSa kahyAM che. 2010_03 Page #758 -------------------------------------------------------------------------- ________________ u 24 sthAnAMgasamavAyAMga 4 sthavira maMDita putra 30 varSa dIkSA pALI mokSe gayA. [- sama0 30 ] sthavira mauryaputre 65 varSa gRhastharUpe rahI dIkSA lIdhI. [-samaya 65] sthavira mauryaputra 95 varSa sarvAyu bhogavI siddha thayA. [- sama0 95] sthavira kaMpita 78 varSa sarvAyu vitAvI mukta thayA. - samara 78] sthavira alabhrAtA 72 varSa sarvAyu vitAvI mukta thayA. [- sama72] (4) mahAvIranA samakAlIne bhagavAna mahAvIranA tIrthamAM nava jIvoe tIrthakara nAma-gAtra bAMdhyuM-- 1. zreNika, 2. supArzva, 3. udAyI; 4. pidila aNagAra; 5. daDhAyuH 6. zaMkha; 7. zataka; 8. sulasA zrAvikA, 9. revatI. [- sthAva 691] bhagavAna mahAvIre ATha rAjAone ghara choDAvI dIkSA dIdhI- 1. vIrAMgaka; 2. varayazA, 3. saMjaya; 4. eNeyaka rAjarSi; pa. seya; 6. ziva; 7. udAyana; 8. zaMkhakAzivadhana. [ -sthA 621]. 1. A nava viSe vizeSa mAhitI mATe juo prakaraNane aMte TippaNa naM. 8. 2. A ATha rAjAe viSe mAhitI mATe juo prakaraNane aMte TippaNa. naM. 9, 2010_03 Page #759 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upa 3. tIrthakare bhagavAna mahAvIranA pa3 zramaNe ekeka varSa zramaNabhAve rahI anuttara vimAnamAM utpanna thayA. [- samaya 53] 3. bharatavarSanI utsapiNInI grevIsI jabUdvIpamAM bharatavarSamAM AgAmI utsapiNImAM covIsa tIrthaMkara thaze - nAma pUrvabhavanuM nAma 1. mahApadma zreNika (rAjagRhane rAjA) 2. sUradeva (surAdeva) supArzva (mahAvIranA kAkA) 3. supAzva udaka 4. svayaMprabha piphila aNagAra pa. sarvAnubhUti 6. devakRta (devagupta) kArtika 7. udaka zaMkha 8. peDhAlaputra 9. pidila sunaMda deDhIyu naMda 1. bhagavAna mahAvIranA zramaNe je anuttara papAtikamAM gayA temanuM varNana anuttaraupapAtikamAM che. atyAre je rUpamAM e sUtra upalabdha che, te pramANe A munionI saMkhyA 33 che, vaLI temane zrAmaparyAya ahIM jaNAvyA pramANe eka varSa nahi paNa vadhAre ja temAM jaNAvyo che. saMbhava che anuttara0mAM paNa vAcanAbheda heya. 2. juo prakaraNane aMte TippaNa naM. 10. 3. pUrvabhavanAM nAma aMge vizeSa mAhitI mATe juo prakaraNane aMte TippaNa naM. 11. 4. je nAme kauMsamAM mUkayAM che te prakAza" gata samavAyAMgamAMthI uddhata gAthAnAM pAThAMtara che. 2010_03 Page #760 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 726 rasthAnAM gansamavAyAMgaH 4 10. zataka 11. munisuvrata sarvavid 12. amama 13. niSkaSAya 14. nipulAka 15. nimama 16. citragupta 17. samAdhi 18. saMvara 19. anivRtti 20. vijaya 21. vimala 22. devapapAta 23. anaMtavijaya (anaMtavIrya) 24. bhadra zataka devakI satyakI vAsudeva (kRSNa) baLadeva rohiNI sulAsA revatI zatAli bhayAle dvIpAyana kRSNa nArada abaDa svAti buddha A tIrthakarenAM 24 pitA, 24 mAtA, 24 prathama ziSya, 24 prathama ziSyA, 24 prathama bhikSAdAyaka ane 24 caityavakSe thaze. [- sama0 158 ] 1. samavacAMgasUtramAM je pATha maLe che temAM A nAma nathI. paNa lokaprakAza"mAM samavAyAMganI gAthA uddhata karelI che temAM A nAma che. tyAM aMtima pada Ama che - "mautavigi mata ya" ane samavAyAMgamAM maLatavika rutha' che. paNa je bhadra nAma na gaNIe to samavAyAMgamAM 11 mA munisuvratanuM sarvavihu evuM vizeSaNa che tene nAma gaNavAthI 24nI saMkhyA pUrI thaI jaze. 2010_03 Page #761 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 77 3. tIrthakare he Arya, AgAmI utsarpiNImAM cAturyAma dharmanI prajJApanA karIne siddha thanArA nava che?-- 1. kRSNa vAsudeva; 2. rAma baLadeva; 3. udaka peDhAlaputra; 4. puli; 5. zatakagAthA pati; 6. dArukanigraMtha; 7. satyanircathIputra; 8. zrAvikAbuddha abaDaparivrAjaka; 9. supAzva nAmanI pAzvapatyA AryA. [-sthA 692] ka, bhAvI tIrthakara vimalavAhana he Arya! rAjA zreNika bhiMbhisAra karIne trIjI sImaMtaka narakamAM 84000 varSa sthitivALA nArakarUpe utpanna thaze. narakamAM te atyaMta kRSNa varNana thaze ane tyAM atyaMta vedanA bhagavaze. yathAkAla nArakarUpe rahI AgAmI utsarpiNImAM A ja jaMbudvIpamAM bhAratavarSamAM vaitADhaya parvatanI samIpamAM dezamAM zatakAra nAmanA nagaramAM sanmati kulakaranI bhadrA nAmanI bhAryAnI kukhe garbhamAM 1. A navamAMthI chaThTho dAruka nigraMtha ane navamI supA e bena nAma samavAyAMgamAM je 24 tIrtha karanAM pUrvabhavanAM nAmanI gaNatarI karI che temAM maLatAM nathI. e vAcanAbhedane kAraNe ja mAnavuM joIe. athavA TIkAkAre je khulAso karyo che ke A badhAne tIrthakara na gaNavA - e mAnI levuM. 2. sUtrakRtAMganA bIjA zrutaskaMdhamAM sAtamA nAlandI, adhyayanamAM je kathA che te A udakanI ja samajavI. teo prathama pArzva paraMparAnA sAdhu hatA. temaNe gautama sAthe prathama zrAvakanA ahiMsAvRta viSe carcA karI ane bhagavAna mahAvIrane e vize zuM kahevAnuM hatuM te barAbara samajI lIdhuM. pachI teo mahAvIranA mantavyamAM AdaravALA thayA tethI gautama temane bhagavAna pAse laI gayA. eTale temaNe pAMcasAmano dharma svIkAryo. sUtrakRtAMga mULa tema ja niryuktimAM temanA viSe A sUtramAM jaNAvela hakIkata kahI nathI. 2010_03 Page #762 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 7ra8 sthAnAMgansamavAyAMga 4 puruSarUpe utpanna thaze. 9 mAsa ane aa divasa vItye bhadrA rAtre sukumAra sarvAga saMpUrNa bALakane janma Apaze. tenA janmanI rAtrie zatakAra nagaramAM aMdara ane bahAra padma ane ratnanI varSA thaze, tethI tenAM mAtA-pitA e bALakanuM bArame divase mahApavA evuM nAma rAkhaze. jyAre bALaka 8 varSano thaze tyAre mAtA-pitA tene mahArAjyAbhiSeka karaze ane tyAra pachI mahApadma guNavAna rAjAnI jema vecatApUrvaka rAjyazAsana karaze. tenA rAjyazAsana kALamAM pUrNabhadra ane mahAbhadra nAmanA be de AvIne tenI sevAno bhAra saMbhALI leze. AthI nAgariko tenuM devasena evuM bIjuM nAma pADaze. tyAra pachI mahApadmane eka zvata zaMkha je zreSTha hAthI sAMpaDaze. rAjA e zreSTha hAthI para besI zatadvAra nagaramAM Amatema pharaze, eTale vaLI gAmanA nAgariko tenuM vimalavAhana evuM trIjuM sArthaka nAma paDaze. tyAra pachI te vimalavAhana rAjA badhAM maLI 30 varSa gRhasthAvAsa bhogavI mAtApitA vagerenI rajA laI saMbuddha thaIne mokSamArgamAM prasthAna karaze. te vakhate devo tenI kalyANakArI vANamAM prazaMsA karaze, tenuM abhinaMdana karaze. tyAra pachI gAma bahAranA subhUmibhAga udyAnamAM eka devaduSya grahaNa karI te pratrajyA leze; ane bAra varSa paryata zarIranI paravA karyA vinA je koI devI, mAnuSI ke tiryaMcasaMbaMdhI upasargo Avaze temane samyaka rIte samabhAvapUrvaka sahana karaze. pachI te bhagavAna vimalavAhana cAlavAmAM samitivALA yAvat brahmacArI thaze ane nirmama, niSparigrahI, lepa vagaranA, jema kAMsAnA vAsaNamAM kAMI na 2010_03 Page #763 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 7ra9 3. tIrthakare coTe tevI rIte taddana sneha vagaranA thaze yAvat bhAvanA adhyayanamAM je bhagavAna mahAvIra vISe kahevAmAM AvyuM che tevA, ghI homavAthI tejasvI thayelA agni jema jJAnAdi guNo vaDe tejasvI, zaMkhanI jema nirmala, jIvanI jema apratihatagati, gagana jema nirAlaMbana, vAyunI jema apratibaddha, zArada jala jema zuddha aMtaHkaraNayukta, padmapatra jema lepa vinAnA, kAcabAnI jema guptendriya, pakSInI jema baMdhanamukta, aSNanA zIMgaDA jema ekAkI, bhAcuMDa pakSInI jema apramatta, hAthInI jema zUra, vRSabha jema baLavAna, - siMha jema dudhaI, meMru jema akaMpa, sAgara jema gaMbhIra, caMdra jema zItala, sUrya jema ujajavala, kanakanI jema rUpavAna ane pRthvI jema sarva sparzane sahana karanAra thaze. te bhagavAnane pachI koI aMDaja, pitaja ke avagraha e koIno pratibaMdha nahi rahe. teo nirAkula bhAve saMyama pUrvaka jyAM Icchaze tyAM vihAra karaze. Ama anuttara jJAnadazanapUrvaka ucita rIte vihAra karatAM karatAM trAjutA, mRdutA, laghutA, kSamA, nirlobha, gupti, satya, saMyama, tapoguNa, zaucarUpI parinirvANunA mArga para vihAra karatAM karatAM dhyAnAvasthA apratihata anuttara kevala jJAna-darzana temanA AtmAmAM prakaTa thaze. eTale teo jina, ahaMta bhagavAna thaze. te kevaLI sarvajJa, sarvadazI, devamanuSya Adi badhA jInA paryAyane jANanAra ane dekhanAra thaze tathA saMpUrNa lakamAM savajInI Agati-gati, sthiti, cyavana, upapAda, tarka, manogata bhAva, bhejana, kRtye, ane parisevana jANaze dekhaze, ane te pUjA yogya bhagavAna nuM prakaTapaNe thatuM, guptapaNe thatuM badhuM mana vacana ane kAyAnuM kArya saMpUrNa lokanA sarva chAnuM jANaze dekhaze. Ama temanuM saMpUrNa 2010_03 Page #764 -------------------------------------------------------------------------- ________________ u30 sthAnAMgasamavAyAMga 4 jIvana bhagavAna mahAvIranA jevuM ("bhAvanA" adhyayanamAM je varNavavAmAM AvyuM che tevuM) vyatIta thaze. bhagavAna mahAvIranI jema teo paNa pAMca mahAvrata ane temanI bhAvanAne ane cha jIvanikAyanA saMyamano upadeza karatAM karatAM vihAra karaze. te A pramANe - "he zramaNa nirga-tho! meM jema nirga-thone eka AraMbhasthAna batAvyuM che, tema te vimalavAhana tIrthakara paNa eka AraMbhasthAnane upadeza karaze. meM jema premabaMdhana ane draSabaMdhana kahyAM che, tema te paNa kaheze. meM jema manadaMDa vacanadaMDa ane kAyadaMDa batAvyAM che, tema te paNa e traNa daMDa kaheze. tevI ja rIte mArI jema te kodha, mAna, mAyA ane lebha e cAra kaSAyanI, zabda, rUpa, rasa, gaMdha ane sparza e pAMca kAmaguNanI; pRthvIkAya, apakAya, tejaskAya, vAyukAya, vanaspatikAya ane trasakAya e cha chavAyanI; sAta bhayasthAnanI; ATha sadasthAnanI; nava brahmacaryanI guptinI daza zramadharmanI--ema yAvat 33 AzAtanAnI vimalavAhana paNa prarUpaNa karaze. vaLI meM zramaNadharmamAM nagnabhAva, muMDabhAva, asnAna, adaMtadhAvana, achatratva, vAhana na vAparavAnuM, bhUmizayyA, phalakazayyA, kASThazayyA, kezaleca, brahnacaryAvAsa, paragharapraveza, cAvatuM maLe ke na maLe paNa bhikSA jIvana e badhuM zIkhavyuM che, tema te vimalavAhana paNa zIkhavaze. 2010_03 Page #765 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3. tI'karA 731 "vaLI jema me' sadoSa AhAranA niSedha karyAM che, tema te paNa niSedha karaze. '' "vaLI jema zramaNAne pratikramaNayukta pAMcamahAvratanA aceladhama me' khatAvyA che, tema te paNa batAvaze. vaLI pAMca aNuvratta, sAta zikSAvrata ema khAra tratA zrAvakanAM atAvyAM che, tema te paNa batAvaze. "me jema bhikSue mATe zayyAtarapiMDa ane rAja piMDanA niSedha karyAM che, tema te paNa karaze. vaLI mAre jema nava gaNu ane agiyAra gaNadhara che, tema temane paNa haze. "vaLI jema meM trIsa varSa gRhasthaparyAyamAM gALI ane dIkSA lIdhI tathA khAra varSa ane sADA cha mAsa chadmasthaparyAya pALI kevala- jJAna dazananA lAbha karyAM, ane 30 varSamAM sADA cha mAsa kama kevalIrUpe rahI, ema kula 42 varSa zramaNaparyAya bhagavI sa maLI 72 vaSa Ayu bhAgavI, huM siddha, buddha ane mukta thaI sarva duHkhane nAza karIza, tema te vimalavAhana paNa teTalAM ja varSAM gRhasthAvAsa, chadmasthAvasthA, zramaNaparyAMya bhAgavI siddha, buddha ane mukta thaze ' TUMkamAM je zIlasamAcAra bhagavAna mahAvIrane! hatA, te ja pramANe vimalavAhananA samajI levAneA che. [-sthA. 693] arihaMta mahApadma 8 rAjAone dIkSA Apaze 1. padma, ra. padmagulma, 3. nalina, 4. nalinagulma, pa. padmoddhata, 6. dhanuruSkRta, 7. kanakaratha, 8. bharata. [sthA 625] 2010_03 Page #766 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 732 nirvANa sthAnAMga-samavAyAMga 4 5. aravatavarSanI vIsI jabUdvIpanA airAvata varSanA ra4 tIrthakara A pramANe che - vartamAna avasarpiNamAM AgAmI utsarpiNImAM 1. caMdrAnana sumaMgala 2. sucaMdra siddhArtha 3. agnisena 4. nadiSeNa mahAyaza 5. RSidatta dharmadevaja 6. vyavahArI (vratadhArI) zrIcandra 7. somacaMda puSpaketu 8. yuktisena mahAcandra 9. ajitasena mRtasAgara 10. zivasenA puNyaSa 11. devazarmA mahAgheSa 12. nikSiptazatra satyasena 13. asaMjavala zUrasena 14. anantaka mahAsena 15. upazAMta savona 16. guptisena devaputra 17. atipAzva 18. supAzva sutrata 19. marudeva sukozala 20. dhara anaMtavijaya 21. zyAmakeSTha vimala 22. agnisena uttara 23. agniputra mahAbala 24. vAriNa devAnanda [-sama0 158] supArzva 2010_03 Page #767 -------------------------------------------------------------------------- ________________ TipaNuM 1. tIrthaka viSenI bauddha mAnyatA - aMguttaramAM bhUtakALamAM sAta vItarAga evA tIrthaMkara thaI gayA che ema kahI temanAM nAma bhagavAna buddha gaNAvyAM che. A sAte mATe jemaNe bahumAna pradarzita karyuM teo devalokamAM gayA ane jemaNe temanI nindA karI teoe bahu apuNya upAjita karyuM che, ema paNa tyAM jaNAvyuM che. A uparathI jaNAya che ke, bauddho paNa bhagavAna buddhane ja prathama tIrthaMkara nathI gaNatA; temanI pahelA paNa sAta tIrthaMkara thaI gayA ema teo mAne che. teonAM nAma A pramANe che:-1. sunera, 2, mugapakakha, 3. aranemi, 4. muddAla, 5. hathipAla, 6. jotipAla, 7. araka. - aMguttara 7. 69 aMguttara (7. 70)mAM araka tIrthakaranA upadezane namUno A che. jainazAstramAM prasiddha "samaye noma pUmatha" vALA adhyayanamAM jIvananI kSaNikatA batAvavAne je upamAono upayoga thaye che, tevI ja upamA vAparIne manuSyane saccaritamAM vALavAnI kozIza arake paNa karI che. arakanA samayanI sthiti viSe varNana karatAM buddhabhagavAna kahe che ke, araka tIrthakaranA samayamAM 60 hajAra varSa nuM manuSyanuM Ayu hatuM. pa00 varSanI kumArI paraNAvavA yogya gaNAtI. e samayamAM manuSyane bAdhA cha jAtanI ja hatI: zIta, uSNa, bhUkha, tarasa, pezAba karavo paDe che, ane matsarga karavo paDe te. --A sivAya rega jevuM kazuM hatuM ja nahi. ATalI thoDI pIDA ane ATaluM lAMbu Ayu chatAM arake upadeza Apyo ke manuSyanuM Ayu bahu TUMkuM che temAM vaLI aneka prakAranAM duHkha che - ityAdi. A varNana jaina tIrthaMkara aranAthanA samayane lAgu pADI zakAya ke nahi, e eka prazna che. jaina zAstra pramANe temanuM Ayu 84 hajAra varSa che ane temanA pachInA mallinuM Ayu 55 hajAra varSa che. eTale paurANika rIte gaNIe to A samaya ara ane mallinI vacceno kahevo joIe. kAraNa, arakanA samayamAM Ayu 60 hajAra varSa batAvyuM che. chatAM A pherane bAda karIe te paNa jaina buddha ubhayanA varNana parathI eTaluM to tAravI 733 2010_03 Page #768 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34 sthAnAMga-samavAyAMga : 4 zakAya ke ara ke araka nAmanI kAI prabhAvazALI vyakti zramaNa paraMparAmAM avazya thaI hovI joIe. 2. dvigaara mate mAtAonAM nAmamAM matabhedaH-- digaMbara mate tItha karanI mAtAonAM nAmamAM bheda che. te A nAmeAthI jaNAI Avaro - 1. marudevI, 2. vijayasenA 3. suSeNA, 4. siddhArthA, 5. magalA, 6. susImA, 7. pRthvIsenA, 8. lakSmaNA, 9. jayarAmA (rAmA,) 10. sunaMdA, 11. naMdA (viSNuzrI ), 12. jAyAvatI (pATalA), 13. jacaracAmA (zarmA), 14, zarmA (revatI), 15. suprabhA ( sutratA ), 16. erA, 17. zrIkAMtA (zrImatI), 18. mitrasenA, 19. prAvatI (rakSitA), 20. sAmA (padmAvatI), 21. liA (vaprA), 22. sivAdevI, ra3. vAmAdevI, 24. priyakAriNI trizalA. ahIM diga MbaromAM paNa matabheda che. je uttara ane hirapurANamAM sarakhAM nAmeA che, tyAM bIjuM nAma kauMsamAM nathI mUkayuM; paNa jyAM virodha che tyAM harivaMzapurANa saMmata nAma kauMsamAM mUkyu ane uttarapurANanuM bahAra rAkhyuM che. AgaLa paNa A ja krame samajavuM. mAtAenAM nAma mATe jue Ava. ni. gA0 385-386. 3. kalyANakanAM nakSatro: je tI karIne eka ja nakSatra ccavana, janma, dIkSA, jJAnadarzanaprApti ane mAkSa~e pAMce mAMgalika prasaMge hoya che, te A khAnAmAM jaNAvyuM che. bhagavAna mahAvIrane pAMca kalyANakA A gaNavAnAM che-- myavana, garbhApaharaNa, janma, dIkSA, ane jJAnaprApti. digabone mate garbhApaharaNanI ghaTanA banI nathI tethI mahAvIranAM pAMca kalyANakA anya tItha karI jema ja gaNavAnAM che. dvega khAne mate nakSatro A pramANe che:-- (1) RSabhanAM - 1. uttarASADhA, 2. uttarASADhA, (60 pu.nA mate abhijita), 3. uttarASADhA, 4 x, 5. uttarASADhA. (2) ajitanAM - 1-5. rAhiNI. ( 3 ) sa'bhavanAM - 1. mRgasara, 2. 30 pu. mate mRgasara, huM pu mate jyeSThA, 34, 4. mRgasira, 5. 30 pu. mRgasira, hu. pu. jayeSThA. (4) abhinaMdananAM - 1-5. punavasu. ( 5 ) sumatinAM - 1-5. mA. 2010_03 Page #769 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3. tIrthakare karUpa (6) padmaprabhanAM - 1. citrA, 2. u0 putranA mate maghA, ha0 putra nA mate citrA, 3. citrA, 4. citrA, 5 citrA. (7) supArzvanAM - 1-4. vizAkhA, 5. anurAdhA. (8) candraprabhanAM - 1. jayeSThA, ra-4. anurAdhA, 5. jayeSThA. (9) puSpadaMtanAM - 1. mUla, 2. mUla, 3, 4, 4. mUla, 5. mUla. (10) zItalanAM-1-5. pUrvASADhA. (11) zreyAMsanAM - 1-4. zravaNa, 5. dhaniSThA. (12) vAsupUjyanAM - 1-2. zatabhiSaka , 3-4. vizAkhA, 5. vizAkhA, u0 putranA mate ane azvinI ha0 50 nA mate. (13) vimalanAM-1 -4. uttarAbhAdrapadA, 5. uttarASADhA u0 punA mate ane uttarAbhAdrapadA ha0 putranA mate. (14) anantanAM - 1. revatI, 2, 4, 3. revatI, 4. revatI, 58. (15) gharmanAthanAM - 1. revatI, 2-5. puSya. (16) zAMtinAthanAM 1-3. bharaNI, 4. 4, 5. bharaNuM. (17) kuMthunAM - 1-5 kRttikA. (18) aranAM- 1. revatI, 2. rahiNI ha0 50 nA mate, 3-4. revatI 5. revatI u0 putra nA mate, rohiNuM ha0 putranA mate. (19) malinAM- 1-4. azvinI, 5. bharANI. (20) munisuvratanAM- 1-5. zravaNa. (21) naminAM - 1. azvinI, 2. u. putranA mate svAtI, ha0 putra nA mate AzvanI, 3-4. azvinI, 5. azvinI. (22) neminAthanAM - 1. uttarASADhA, 2-5. citrA. (23) pAnAM - 1-2. vizAkhA, 3 4, 4, vizAkhA, 5. vizAkhA. (24) mahAvIranAM - 1. uttarASADhA, 2. uttarAphAlganI, 3. uttarA, 4. hastottarA (uttarAphAlganI), 5. svAtI. cokaDI che tyAM ema samajavuM ke purANamAM tyAM nakSatrano ullekha nathI. Avazyaka niryuktimAM kene kaI tithie jJAna thayuM te varNavyuM che gAya 263 thI. 4kamAravAsa"nA atha vize matabheda - prastuta prasaMgamAM TIkAkAra pitAnI paraMparA pramANe kumAravAsane artha arAjabhAva arthAta kuMvara hatA ane dIkSA lIdhI (nahIM ke kuMvArA hatA 2010_03 Page #770 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sthAnAMga-samavAyAMgaH 4 ane dIkSA lIdhI) e kare che; ane "agAravAsa maja vasittAne artha kare che ke jeo cirakAlaparyata rAjaca karatAM chatAM gharamAM rahyA ane pachI dIkSA lIdhI. prathama sthAnAMgamAM kumAravAsane artha kuMvara karyo che eTale ahIM samavAyAMgamAM agAravAsane artha kheMcIne rAja karo paDyo che e to dIvA jevuM spaSTa che. anyathA sIdho artha eTale thaI zakata ke jeo gRhastha hatA tevA 19 tIrthaMkara hatA. kumAravAsano artha "kuMvArA" paNa thaI zake che- kAraNa digambara paraMparA pramANe ahIM je nAma gaNAvyAM che te sau bAlabrahmacArI manAya che. vaLI e zabdano artha kuMvara karavA mATe paNa dalIla to che ja. te A pramANe -Avazyaka niryuktimAM (gA. 243-245) spaSTa kahyuM che ke e pAMcane abhiSeka thaye nahi ane temaNe dIkSA lIdhI; jyAre bAkInA 10 rAjA banyA ane temAMnA traNa te cakravatI hatA. A varNana dhyAnamAM rAkhIe te kuMvara evo artha spaSTa thAya che. paNa chatAM kuMvara e zuM kuMvAra na hoya e prazna to rahe ja che. ane e nakkI karavAnuM rahe ja che ke Avazyaka niryuktikArane temanA vivAha viSe zuM abhipreta hatuM? eka gAthA (248)mAM niktikAre ema kahyuM che ke vIra vagere pAMce prathama vacamAM dIkSA lIdhI; ane bAkInAM 19 jaNAMe madhyama vacamAM. TIkAkAra ahIM prathama vayane artha kumAralakSaNa ane madhyamavacano artha cauvanalakSaNa kare che. eka bIjI gAthA (255) mAM niryuktikAra spaSTa kahe che ke nAmAthArA viSaya niviyA te gumAvaLaMdi' Ano sIdho artha e che ke jemaNe indriyonA viSaye-bhego bhogavyA teo kumAra sivAyanA samajavA. arthAta je vIra vagere pAMca jaNAe kumArasvAsamAM dIkSA lIdhI temaNe viSayo bhegavyA nathI. "gAmAcArA" zabdane bIje paNa atha niyuktikAra kare che - "jemaNe je je grAmAkara vagere viSa kSetromAM vihAra karyo te kahevuM." A uparathI eka vastu spaSTa thAya che ke "gAmAyArA" e zabdanA be artho karavAnI paraMparA niyukti jeTalI jUnI che. ane tenA mULamAM paNa "kumAravAsa"nA kumAra zabdano artha brahmacArI levo ke nahi te viSeno matabheda che. 2010_03 Page #771 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3. tIrthakare 737 eka paraMparAmAM jemane kumAra kahyA hatA temane ja brahmacArI paNa kahyA hatA. paraMtu niyuktinI pahelAM paNa pAMca kumAramAMthI paNa mahAvIra jevAnA vivAhanI vAta svIkAravAmAM AvI hatI; tethI "gAmAyArA" e zabdanA be artha karavA paDyA. prathamanI paraMparAnuM anusaraNa digaMbarAmAM thayuM che; ane bIjInuM zvetAmbaramAM. juo lokaprakAza" 32004. AgaLa mahAvIra caritra je niyuktinI eka dvAragAthAmAM (458) saMgRhIta hyuM che, temAM vivAha ane apatya zabda che. eTale ema kahI zakAya ke bhagavAna mahAvIrane niyuktikAra vivAhita mAnatA hatA. bhagavAna mahAvIranA vivAhano jUnAmAM jUno ullekha kalpasUtramAM che, je prathama bhadrabAhukaThuM ka manAya che. ane niryukti dvitIya bhadrabAhuntaka che. eTale niHzaMka ema mAnI zakAya ke niryuktikAre bhagavAna mahAvIrane vivAhita ja mAnyA che. vastuta: banyuM ema lAge che ke eka evI paraMparA rahI che jenI sUcanA A sthAnAMganuM sUtra paNa Ape che, ke pAMca tIrthakaro kumAra hatA. A kumArano artha karatI vakhate be paraMparA paDI: ekane mate kumArano artha mAtra kuMvArA ja levo joIe -ethI te paraMparAvALAe tIrthakaronAM vistRta caritra lakhatI vakhate pAMcanAM caritre ja evAM lakhyAM ke temanA jIvanamAM vivAhanI ghaTanA Ave ja nahi. tethI temanI prasiddhi brahmacArI tarIke te paraMparA pramANe thaI. A prathama paraMparA khAsa karI digaMbaragraMthamAM che. jayAre bIjI paraMparAe pAMca tIrthakara kumAra hatA teno artha evo karyo ke teo kuMvara hatA -temaNe rAjya karyuM na hatuM-- temane mate A vAkyamAM vivAha karavA na karavAnI hakIkata samAviSTa ja na gaNavI joIe. tethI temaNe e hakIkata dhyAnamAM rAkhIne ja temanAM caritro lakhyAM che. tethI temanI prasiddhi te paraMparA pramANe evI thaI ke e pAMcano abhiSeka thayo na hato. A mAnyatA zvetAMbara granthAmAM che. vivAhanI bAbatamAM zvetAMbara kathAgranthomAM je malli ane neminA ja avivAhita hevAnI prasiddhi che-teno jUno AdhAra zo che te jaNAyuM nathI. mAtra kathAgrantha uparathI kazuM nakkI karI zakAya nahi. kAraNa jamAlinuM prAcIna caritra je bhagavatImAM ApyuM che te paNa bhagavAna mahAvIranA vivAhanI puSTi nathI karatuM; jyAre bAkInA badhA kathAgrantha tene bhagavAnano jamAI lekhe che. sthA-47 2010_03 Page #772 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sthAnAMga samavAyAMga 4 A viSe vadhu UhApAha meM jamAli viSenI neTamAM karyo ja che. paNa A badhI hakIkatane javA daIe ane prastutamAM o atha karave e vicArIe. sthAnAMga ane samavAyAMganAM prastuta banne sUtreA sAthe rAkhIne vAMcIe te sIdhe a eTaleA ja nIkaLe che ke pAMca khAlabrahmacArI hatA ane 19 jaNAe vivAha karyo. ahIM samavAyAMgamAM 19 mATe agAravAsa kahyo che, e hakIkata khAsa dhyAnamAM rAkhavA jevI che. je ApaNI sAme mAtra sthAnAMganuM pAMcanA kumAravAsa viSenuM sUtra hAya teA zaMkAne avakAza rahe che ke kumAranA artha ze! karaveA. paNa sAthe samavAyAMgamAM egaNIsane agAravAsa (nahi ke nRpatitva) kahenAra sUtra mUkIe, te ema ja kahevuM paDe che ke tyAM kumAranA artha khAlabrahmacArI ja levA joIe. ane bAkInAnA vivAhita. A pramANe digabarAnI mAnyatAne paNa Amika AdhAra che ja ema mAnavuM paDe che. se - 5. mahila tIthaMkara viSe matabheda -- digaMbare malline puruSa ja mAne che jyAre zvetAmbara mate pUrvabhavamAM mInta mitra sAthe kapaTa karI vadhAre tapasyA karI hAvAthI te kapaTanA phaLarUpe khIjo mitro rAntanA kumAraNe utpanna thayA tyAre e rAntanI kuMvarIpaNe utpanna thayA, ane AgaLa jatAM tItha kara thayA. srIrUpe tI kara thayA te paNa zvetAMbara mate AzcaryaghaTanA ja che. sAmAnya niyama te evA ja che ke puruSa ja tIthaMkara thAya. jIe 'lokaprakAza 'sarga 32, malTicaritra ane sa 3ra, zrloka 1007, mallinA pUrvabhavanA nAma viSe vivAda che. sattarisacaDhANa nAmanA zvetAMbara granthamAM temanuM nAma zramaNa khatAvyuM che . je digaMbaranA vaizramaNa sAthe maLe che, ane jJAtAmAM jyAM malTicaritra che tyAM pUrvabhavanuM nAma mahAbala evuM ApyuM che. mallinA caritra mATe jue A mALAnuM dharma kathAe'. C bhagavAna mahAvIranI 6. mahAvIranA prathama che bhavaH -- TIkAkAra cha bhavanI gaNatarI AvI rIte gaNAve che :-- peATTila nAmanA rAjakumAra thayA te eka bhava. tyAMthI deva thayA te khIjo bhava. tyAMthI cavI chatrA nagarImAM naMdRna nAme rAjaputra thayA te trIjo bhava. tyAMthI pAchA deva 2010_03 Page #773 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3. vItha kare 739 loke gayA te cotho bhava. tyAMthI eNvI devAnaMdAnA garbhamAM AvyA te pAMcapa bhava ane tyAMthI trizalA kSatriyANInI kukSimAM apaharaNa vaDe AvI janma lIdho te chaThTho bhava. A chaThThAne prathama gaNIe to piTTila chaThThA bhava thAya. A sivAya bIjI rIte gaNatarI karavA jatAM meLa bese nahIM. mATe ja AvI gaNatarI karI che, ema TIkAkAra umere che. paNa AvazyakaniyuktimAM jyAM pUrvabhavAdhikAra che tyAM naMdananA prasaMge teNe piTTila pAse dIkSA lIdhI ema kahyuM che. eTale ke naMdana pahelAMno bhava piTTila nahIM paNa piTTila te naMdananA guru hatA ane tenA pUrvamAM to kramazaH deva ane priya mitra cakravata hatA. juo ga. 448thI. 7. mahAvIranA gaNadhareH A badhA gaNadhare brAhmaNa hatA. ane madhyama pAvAmAM yajJa nimitte bhegA thayA hatA. bhagavAna jyAre tyAM pahoMcyA ane gAmamAM jyAre temanA viSe vAto thavA mAMDI, tyAre A brAhmaNe paNa temanI pAse gayA ane piotapotAnI zaMkA temaNe temanI sAme mUkI. temanuM yogya samAdhAna thavAthI te saue temanI pAse dIkSA lIdhI ane temanA anuyAyIoe paNa dIkSA lIdhI. te ja sau sauno prathama parivAra samajavo. temanA caritra mATe juo avazyakaniryukti gAtra 592thI. teomAM mukhya IndrabhUti hatA. gaNadharanI vizeSa hakIkata nIce pramANe che :1. nAma 2. zetra 3. mAtA 1. indrabhUti gautama pRthvI 2. agnibhUti 3. vAyubhUti 4. vyakta bhAradvAja vANI 5. sudharmA agnivezya bhadilA 6. maMDitaputra vAziSTha vijayA 7. mauryaputra kAzyapa 8. akaMpita gautama jayaMtI 9. alabhrAtA hAritAcana naMdA 10. metArca kauDinya varuNadevI 11. prabhAsa atibhadrA 2010_03 Page #774 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 740 4. pitA 1. vasubhUti 2. che sthAnAMga-samavAyAMgaH 4 5. gRhasthadazA 50 varSa 6. chagharathadazA 30 varSa 46 N. << S " je ne 5 6 J 4. dhanamitra 5. dharmila 6. dhanadeva 7. maurca K 53 65 K 40 R & o 9. vasu 10. datta 11. bala 7. kevalIdazA 1. 12 8. sarvAyu 9. ziSyaparivAra 92 500 1 6 74 100 je je je x + + $ $ $ $ $ 350 5. - 1 78 72 10. 16 11. 16 8. nava : 1. zreNika - bhagavAna buddha ane bhagavAna mahAvIra banneno samakAlIna rAjA zreNika hato. tenuM bIjuM nAma biMbisAra paNa che. te rAjagRhana rAjA hato. te tIrthaMkara thavAno te kathA sthAnAMga sUtramAM (693) vistArathI ApI che. tene anuvAda A bhAgamAM ja AgaLa che tyAMthI joI levo. 2010_03 Page #775 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3. tIrthakare 741 banyuM evuM lAge che ke te prathama bhagavAna mahAvIrane bhakta haze. paNa pachI bhagavAna buddhane bhakta thayo hoya. tenA phaLa svarUpe tene jaina kathAgranthomAM narakamAM javuM paDayuM che. 2. supArzva:- bhagavAna mahAvIranA kAkA e supArzva nAme hatA, te ja A che ema TIkAkAra jaNAve che. bhAvI covIsImAM te bIjA tIrthakara thaze ane temanuM nAma suradeva haze. Azcarya to e che ke AgAmomAM AmanA viSe vizeSa kAMI hakIkata maLatI nathI. mAtra A be ja vAta maLe che. AcArAMgamAM teo bhagavAnanA kAkA hatA te jaNAvyuM che ane prastutamAM te tIrthakara thaze te. A sivAya temanA viSe Agamo mauna che, 3. udAyI :- keNikano putra. eNe jyAre keNika marI gayo tyAre pATalIputra vasAvyuM. te parvane divase sAdhuone bolAvIne pauSadhavrata dhAraNa karato hato. tenA zatrunA putra sAdhunA veSamAM bAra varSa rahI, te jyAre pauSadhamAM hato tyAre tenI hatyA karI hatI. samavAyAMgamAM jyAM bhAvI tIrthakaranAM pUrvabhavanAM nAmo gaNAvyAM che tyAM udAyI nahIM paNa udayaudakanuM nAma gaNAvyuM che ane te udaka peDhAlaputra hovAno saMbhava che. 4. piTTila :-- eka to piTrila anuttaramAM gayo che tenI kathA anuttaraupapAtikamAM ApI che. teNe 32 patnIone cheDIne dIkSA lIdhI hatI. paNa te to mahAvidehamAMthI siddha thavAnuM che eTale A piTTila koI bIje ja samajavo joIe. - pa. daDhAyu :- TIkAkAra jaNAve che ke A apratIta che. eTale ke temane khabara nathI ke A koNa haze. 6-7. zaMkha ane zataka :- TIkAkAre zaMkha ane zatakane zrAvastInA zrAvake jaNAvyA che. bhagavatImAM (12. 1; pR. 220) zaMkhanI kathA Ave che tyAM bIjuM nAma zataka nahIM paNa muzkelI jaNAvyuM che. eTale meLa besADavAne mATe TIkAkAra kahe che ke puzkelI e zatakanuM ja bIjuM nAma hatuM. paNa bhagavatInA mULamAM to zaMkha viSe bhagavAne ema kahyuM che ke te mahAvidehamAM siddhabuddha thaze. tenA tIrthakara thavA na thavA viSe tyAM kazo ullekha nathI. vaLI puSkalI viSe to tyAM kAMI ja kahyuM nathI eTale TIkAkAre A zaMkha- zatakano meLa kaI rIte besADayo e samajAtuM nathI. jaNAya che ke nAma sAdRzya uparathI TIkAkAre A kalpanA karI che. 8. sulasA :- rAjagRhanA prasenajita rAjAnA nAga nAmanA sArathinI patnI sulasA hatI. eka vakhata tene pati putrAze indranI prArthanA karatA 2010_03 Page #776 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sthAnAMga-samavAyAMgaH 4 ' hato; tyAre teNIe kahyuM ke tamAre putra ja joI hoya to bIjIne paraNe. patie javAba Apyo, "mAre te tArAthI putra thAya e putrane ja khapa che. bIjAne nahIM. eka vakhata indra devasabhAmAM sulatAnI prazaMsA karato hato te sAMbhaLI eka deva tenI parIkSA karavA Avyo. devane namaskAra karIne teNIe kahyuM, "zuM joIe, kema AvyA che?" deve kahyuM, "tamArA gharamAM lakSapAka taila che tene mAre khaya che." teNe caTa daIne te mahAmUlya tela ApavA UThI. lAvIne ApavA jAya che tyAM deve vidyAnA baLe kaLAne pheDI nAkhyuM. pharIthI lAvI ane pharIthI pheDI nAkhyuM. ema traNa vAra deve pAtra phoDI nAkhyuM chatAM sulatAnA bhAvamAM parivartana thayuM ja nahIM. eTalA ja harSathI vaLI pAchuM devA mATe levA gaI. A joIne deva khuza tha. ane teNIne 32 gaLIo ApIne kahyuM ke A khAje jethI tane 32 sulakSaNA putro thaze. ane jyAre mArI jarUra paDe tyAre mane bolAvaje. deva te cAlyo gayo. sulatAe vicAryuM mAre 32 putro zuM karavA che? A 32 goLInA prabhAvathI eka ja sAro putra thAya to basa. ema vicArI teNIe badhI gALI eka sAthe khAdhI. khAdhI to kharI paNa teNInuM piTa 3ra putrone pramANamAM vadhavA mAMDyuM. AthI teNI bahu du:khI thaI ane devane yAda karyo. deve vidyAnA baLe kaSTa nivArI 32 lakSaNavaMtA putrone sukhaprasava karAvyuM. 9. revatI:- bhagavatIzAstramAM prasiddha che te, jeNe bhagavAnane auSadha ApyuM hatuM. za0 15, pR. 300. paNa bhagavatamAM tenA caritramAM tIrthakara thavAno ullekha nathI, e dhyAnamAM rAkhavuM joIe. 9. ATha rAjAo:- AmAMnAM sAta nAme eka adhUrI gAthAmAM AvyAM che. koI paNa pratamAM pUrI gAthA jevAmAM AvI nathI paNa "sad sarve jAtivaddhA" ATaluM umeravAthI A gAthA pUrI thAya che ema TIkAkAra jaNAve che. 1. 2. 3. vIrAMgaka, vIracaze ane saMjayane viSe TIkAkAra jaNAve che ke "e traNe pratIta che. paNa temanA caritra viSe mane vizeSa mAhitI maLatI nathI. eTale ahIM ApI nathI. 4. eNeyaka kaivetAmbI nagarInA rAjA pradeza koI saMbaMdhI haze ema TIkAkAranI kalpanA che. paNa rAjapraznIyama Ane viSe kAMI hakIkata nathI. 2010_03 Page #777 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3. tIrthakare 73 5. seya AmalakappA nagarIno rAjA. tenI nagarImAM jyAre bhagavAna AvyA tyAre sUryAbhadeve nATaka karyuM hatuM te kathA prasiddha che. juo rAjapraznoya. paNa teNe dIkSA lIdhAnI vAta rAjaprazrIyamAM nathI. 6. zivarAjarSinI kathA bhagavatImAM virbhAgajJAnI tarIkenI prasiddha ja che. te hastinApurano rAjA hato. bhagavatI za0 11. u0 9, pR. 208. 7. udAyana vItabhayano rAjA. bhagavAna mahAvIra tene dIkSA levAno abhiprAya jANI caMpAmAMthI vItabhaya AvyA ane teNe dIkSA lIdhI. tenI gAdIe tenA putra abhayane vAdale bhANeja kesI AvyA ane kesIe ja tene bhikSAmAM vijJAna ApyuM ane te marI gayo. tenA AvA mRtyunI hakIkata bhagavatImAM nathI, jyAM tenuM vistRta caritra ApyuM che. bhagavatI 13. 6. pR. 229 8, zaMkha. aMtadazAmAM (6. 6) kAzIrAja tarIke alakhane jaNAvyuM che. tenI dIkSA viSe paNa temAM ullekha che. eTale TIkAkAra zaMkhanuM bIjuM nAma ala kakha hoya tevI kalpanA kare che. 10. AgAmI utsarpiNanA tIrthakara - A covIsI utsarpiNInI hovAthI avasarpiNanI covIsIthI vyutkrame badhuM varNana samajI levuM. Ayu, UMcAI, gaNa, gaNadhara, parivAra vagere badhuM utsavanI covIsInA prathama tIrthaMkaranuM avasarpiNInA aMtima jevuM hoya. arthAta A cevAsInA prathama pAnAbhanuM varNana vardhamAna jevuM. A covIsInA bIjA tIrthaMkara sUre devanuM varNana gata vIsInA 23mA pAnA jevuM. ItyAdi krame A vIsInA chellA anaMtavijayanuM varNana gata covIsInA prathama RSabha jevuM samajI levuM. ahIM tIrthakaronA nAmane je krama gaNAvyuM che tathA temanA pUrvabhavanAM je krame nAmo gaNAvyAM che temAM bahu ja matabheda che. lokaprakAzakAre A nAmono krama judI ja rIte Apyo che. teno AdhAra zrI vIracaritramAMthI udarela dIvALI- kahyuM che tema teo jaNAve che. vaLI temaNe jinaprabhasUrikRta prAkRta dIvALI-kalpanA AdhAre paNa je matabheda che te paNa tyAM TAMkaDyo che. pravacanasAra ane samavAyAMgano krama eka jevo che. juo lokaprakAza sarga - 34. loka ra96 thI. digaMbara paraMparAmAM anAgata covIsInAM nAma A pramANe che - 1. zrImahApA, 2. suradeva, 3. supArzva, 4. svayaMprabhu, 5. sarvAtmabhU , 6. 2010_03 Page #778 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 744 sthAnAM samavAyAMgaH 4 zrIdeva, 7. kulaputradeva, 8. udaMkadeva, 9. preSThiladeva, 10. jayakIrti, 11munisuvrata, 12. araha, 13. niSpA5, 14. nikaSAya, 5. vipula, 16. nirmala, 17. citragupta, 18. samAdhigupta, 19. svayaMbhU, 20. anivRtta, 21. jayanAtha, 22. zrI vimala, 23. devapAla, 24. anantavIrya. digaMbaromAM to atIta covIsInAM nAma paNa maLe che. juo jaina siddhAnta saMgraha pR0 19. 11. pUrvabhavanAM nAma - ahIM jaNAvelAmAMthI prathamanA be, cothe, pAMca, sAtama, dazame, soLamo ane sattarama - ATalA viSe AgaLa upara kahevAI gayuM che ke e jIvoe bhagavAna mahAvIranI hayAtImAM tIrthaMkara nAmakarma upAmyuM juo pR0 724. bAkInA viSe je kAMI hakIkata maLe che te A pramANe - juo lekaprakAza sarga 34, 345thI. satyakI:-ceTaka rAjAnI putrI suSTAe cAritra aMgIkAra karI upAzrayamAM nagnAvasthAmAM AtApanA levA mAMDI. te ja vakhate peDhAla nAmano vidyAsiddha parivrAjaka tyAM AvI caDayo. teNe joyuM ke AvI brahmacAriNathI je putra thAya to te mArI vidyA zIkhavAne pAtra thAya kharo. ema vicArI teNe tyAM vidyAbaLe dhUmADo karI teNIne vyAmoha pamAne bIjanikSepa karyo. kALakrame suSThAne putra thayo. te ja A satyakI. tenA bApa parivrAjake mAtA pAsethI bALakanuM haraNa karyuM ane tene potAnI vidyAo ApI. e satyakIe pUrvabhavamAM rahiNI vidyAnI sAdhanA karI hatI. e sAdhanA A bhavamAM pUrNa thaI tethI rohiNI vidyA tenA lalATamAM vivara karIne tenA zarIramAM pravezI. A vivara te tenuM trIjuM netra thayuM. tethI te trinetranAme paNa oLakhAya che. kALakrame teNe pitAnA bApane paNa mArI nAkhe, ane vidyAdharendra pite banyo, ane e ja mahAdeva-zaMkara evA nAme lokamAM prasiddhine pAmyo. teNe pitAnI vidyAnA baLe sarva jinezvarone namaskAra karyA ane prabhu pAse nATakriyA karI. vAsudeva - dvArakAnA adhipati kRSNa, prasiddha ja che. temaNe neminAthanA aDhAra hajAra munione vidhivat namana karyuM tenA phaLa svarUpe tIrthakara nAmakarma bAMdhyuM kahevAya che. 2010_03 Page #779 -------------------------------------------------------------------------- ________________ { 3. tItharA 745 vasudevahiMDInA mate te trIjI narakamAMthI nIkaLI pachI zatadvAra nagaramAM mAMDalika rAjA thaze ane tyAM cAritra aMgIkAra karI tIrthaMkara nAmakarma pAmaze ema samajavuM. : baLadeva -- kRSNanA moTAbhAI baLadeva prasiddha che. te A na samajavA. kAraNa te te jyAre kRSNa tIrthaMkara haze tyAre temanA zAsanamAM muktilAbha karavAnA che evI kathA che. aDaH-- e parivrAjaka hatA. te bhagavAnanI dezanA sAMbhaLIne zrAvaka thayA. ane pachI bhagavAne peAtAnI sukhazAtAnA samAcAra sulasAne ApavAnuM kahyuM tyAre tene Azcarya thayuM ke A te kevI khAI ke khuda bhagavAna saMdezA kahevarAve. teNe vividha rIte sulasAnI parIkSA karI ane dharmabhaktimAM peAte paNa dRDha thayeA. aupapAtikamAM aDacaritramAM te mahAvidehamAM siddha thaze ema kahyuM che tethI prastuta aMkhaDa kAI khIne ja samajavA teIe. A sivAyanA bAkInA viSe kazI mAhitI maLatI nathI. udbhakaH -eka udAyInuM nAma Ave che jeNe tIrthaMkara nAmakarma uSAjyuM che. te ja A udbhaka samajave! ke nahI' e eka prazna che, kAraNa tyAM TIkAkAre jaNAvyuM che ke te kANikanA putra hatA. vaLI pR0 77 para ema Avaze ke udaka peDhAlaputra AgAmI utsarpiNImAM cAturyAmanI prarUpaNA karaze. teA te pramANe te udakane paNa tIrthaMkara gaNavA joIe. ane e te pArzvanuyAyI sAdhu hatA. ahIM udaka rAbtathI udaka peDhAlaputra te na laIe, te pachI sthAnAMga gata e sUtranI zI gati thAya ? vaLI je udAyIne na gaNIe te paNa sthAnAMga sUtranA bAdha che ja. vadhAre saMbhava udbhaka peDhAlaputranA che. kAraNa keANikaputranuM nAma udAyI che. saMbhava che ke sthAnAMganI ane samavAyAMganI vAcanAnA bhedane kAraNe Ama banyuM hoya ke samavAcAMga pramANe mAtra udrupha ja iSTa hoya ane udAyI nahIM, jyAre sthAnAMga pramANe banne. 2010_03 Page #780 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cakravatIe 1. cakavatI vize sAmAnya jabUdIpanA bharatavarSamAM A avasarpiNamAM bAra cakavatIo thaI gayA che temanI hakIkta A pramANe - nAma pitA mAtA strIratna 1. bharata jhASabha sumaMgalA subhadrA 2. sagara sumitravijaya yazomatI bhadrA 3. maghavA samudravijaya bhadrA sunaMdA 4. sanakumAra azvasena sahadevI jayA 5. zAMti vizvasena acirA vijayA sUra zrI 7. ara devI 8. subhUma padmazrI kRSNa zrI zUrazrI sudarzana kRtavIrya TRI 1. jema buddhane tema cakravatIne paNa bahujanane hitakartA ane Azcarya kara mAnyo che. aMguttara ra. 5. kramaza: sAta cakravartI thayA. sAtamA cakravartIe cakravata vratanuM pAlana na karyuM, tethI tenuM cakraratna aMtardhAna thaI gayuM, ane tethI lokomAM asaMtoSa ane nirdhanatA vadhavA mAMDayAM. pariNAmasvarUpa badhAM pApa manuSyamAM AvyAM. chevaTe narasaMhAranI hade manuSya pahoMcI gayA. AvuM jainasaMmata avasarpiNIne maLatuM varNana karI bauddhomAM pachI utsarpiNIne maLatuM varNana che. dIgha0 sutta 26. 2. jue Avazyaka niryukti gA0 374 thI. 3. juo Avazyaka niryukti gA0 399 - 400. 4. jue Avazyaka niryukti gAtra 398. u46 2010_03 Page #781 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4. cakavatAe 9. mahApadma padmottara vAlA vasuMdharA 10. hariNa mahAhari merA devI 11. jaya. vijaya vaprA. lakSmIvatI 12. brahmadatta brahma culanI kurumatI [- sama0 158] jabUdvIpana bharatavarSamAM AgAmI utsarpiNamAM bAra cakavatI thaze te A - 1. bharata; 2. dIrghadanta; 3. gUDhadanta; 4. zuddhadanta; 5. zrIputra; 6. zrIbhUti; 7. zrI soma; 8. padma; 9. mahApa; 10. vimalavAhana; 11. vimUlavAhana; 12. variSTha. A bAra cakavatanAM 12 mAtA, 12 pitA, ane bAra trIratno thaze. - sama0 158] be cakavatIoe kAmagane choDyA nahi ane tethI marIne sAtamI narake apratiSThAna narakamAM utpanna thayA che te A -- 1. subhUma; 2. brahmAdatta. [- sthA0 112] jabUdvIpamAM bhAratavarSamAM daza rAjadhAnIomAM daza rAjAoe dIkSA lIdhI, te A 1. bharata; 2. sagara; 3. maghavA; 4. sanaskumAra; 5. zAMti; 6. kuMthu; 7. ara; 8. mahApadma; 9. hariNa; 10. jaya. 1-thI 18 ] 1. bauddhomAM paNa eka bhAvI cakravatI zaMkhanuM nAma Ave che. dIghA sutta 26. 2. Avazyakaniyukti - ga0 40. 2010_03 Page #782 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 749 sthAnoMga-samavAyAMga : bharatacakravatI 500 dhanuSa UMcA hatA.1 ** [-sama0 108] bharatacakravatI chacha lAkha pUrva sudhI kumArapaNe rahI mahArAjyAbhiSeka pAmyA.ra [ * -sama0 77] bharatacakravatI e 6 lAkha pUrvavarSa rAjya karyuM ane pachI aNagAra thayA. [-sama0 129; sthA 519] bharatacakravatI 83 lAkha pUrva varSa gRhasthapaNe rahI jina thayA ane kevalajJAna darzana pAmyA. [-sam0 83] bharata 84 lAkha varSa sarjAyu bhAMgavI meAkSe gayA. [ -sama0 84] bharata pachI A ATha yugapradhAnapuruSoe muktilAbha karyAM 1. Adityayaza; 2. mahAyaza; 3. atikhala; 4. mahAala; 5. tejovI, 6. kAvIya; cha. IMDavI 8. jalavIya. [-sthA. 616] sagara cakravatI 450 dhanuSa UMcA sagara cakravatIe 71 lAkha va pravrajyA lIdhI. hatA. [-sama0 107] va gRhasthapaNe rahI [-sama0 76 ] hiraSeNa cakravatI e 8900 varSa rAjya karyuM, 2010_03 [-sama0 89 ] 1. cakravatIonA pramANa mATe jue Ava. ni0392,393. 2. cakravatI enA Ayu mATe jue Ava. ni0 35,396, Page #783 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4. cakavatIe 749 hariSeNa cakavartIe 9700 varSamAM kAMIka nyUna varSa gRhasthapaNe rahI dIkSA lIdhI. [- sama0 97]. brahmadatta cakavartI 7 dhanuSa UMco hato. teNe 700varSa paramAyu bhagavyuM ane marIne sAtamI apratiSThAna narakamAM utpanna thaye. [-sthA. pa53] jabUdvIpanA aurata varSamAM paNa AgAmI utsarpiNImAM bAra cakravatI, temanI bAra mAtA temanA bAra pitA ane temanAM bAra strIrane thaze. [-sama0 58] 2, cakravatinI Rddhi nava jananA vistAravALA nava mahAnidhio cakavatI rAjAne hoya che te A pramANe - 1. naisarSa mahAnidhi - AmAM niveza, grAma, Akara, nagara, paTTana, droNamukha, maDa ba, kaMdhAvAra ane gRhone samAveza thAya che. 2. pAMDuka mahAnidhi-AmAM gaNAya tevI, bharAya tevI, taLAya tevI ane mapAya tevI sarva dhana-dhAnyAdi vastuono samAveza thAya che. 3. piMgalamahAnidhi - AmAM sarva prakAranAM puruSanAM, strIonAM, hAthIonAM ane ghoDAonAM AbhUSaNone samAna veza thAya che. 1. cakravartI viSenA cAra Azcarya dharma mATe juo aMgu4. 130. ane tenI abhirUpatA, dIrdhAyutA, nIrogatA, ane sarvapriyatA - A cAra traddhi mATe jue dIdha0 suva 17. 2010_03 Page #784 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upa0 sthAnAMga-samavAyagaH 4 4. sarvaranamahAnidhi - AmAM sAta ekendriya ane sAta paMcendriya zreSTha ranonI utpatti thAya che. 5. mahApadma mahAnidhi - AmAM sarva prakAranAM raMgelAM ane sapheda vAnI niSpatti thAya che. 6. kAla mahAnidhi - prajAne hitakArI evuM atIta tathA anAgatanuM traNa traNa varSanuM kAlajJAna, se zilpa ane karmane samAveza AmAM thAya che. 7. mahAkAla mahAnidhi- AmAM loDhuM, rUpuM, sonuM, maNi, sphaTika, metI, pravAla vagere utpanna thAya che. 8. mANuvaka mahAnidhi - AmAM ddhAo, temanAM za ane bara, yuddhanIti ane daMDanItino samAveza thAya che. 9. zaMkha mahAnidhi-AmAM nATacavidhi,nATakavidhi tathA cAranA prakAranAM kAvya ane vAdyono samAveza thAya che. A nave mahAnidhio ATha caka para pratiSThita che, ATha pejana UMDA che, nava jana paheLA che ane bAra jana lAMbA che. temane AkAra peTInA jevo che. te sarve gaMgA nadInA mukha AgaLa AvelA che. te kanakanA banelA ane vaiDUryamaNinA bAraNAvALA che ane vividha ratnothI bharapUra che. te badhAne caMdrasUrya jevuM goLa cakanuM cihna hoya che. te te nidhinA nAmavALA tathA palya sthitivALA devatAo e nidhionA adhipati che; paNa temane temAMnuM kAMI vecavAno adhikAra nathI. A badhA nidhao cakavatanI mAlIkInA gaNAya che. [-sthA 673, 602] 2010_03 Page #785 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4. cakavAta e pratyeka cakavatane ATha kAkiNI ratno hoya che je eraNa para paDelAM hoya che. te ratno ATha suvarNapramANa heya che ane cha taLa tathA bAra khUNAvALAM hoya che. -sthA0 633 ] pratyeka cakavAtane A sAta ekendriya rane hoya che - 1. caka; 2. chatra: 3. cAmara, 4. daMDa: pa. asi; 6. maNi; 7. kAkiNI. pratyeka cavatane A sAta paMcendriya rane hoya che - 1. senApati 2. gAthApati, 3. vardhaka, 4. purohita pa. strI; 6. azva; 7. hastI. [- sthA558; -sama0 14] pratyeka cakavatIne 64 sera (laTane) maNimuktAne hAra hoya che. [- samaya 64] 1. bauddhoe paNa Ane maLatAM ja cakavatInAM sAta ratna mAnyAM che. cakraratnanI utpatti tathA vijayagAthA paNa lagabhaga sarakhI che. dIghara sutta 17. vaLI cakravartInuM cakraratna pAchuM kema nathI vaLatuM ane vijayI kema nIvaDe che tenAM pAMca kAraNo aMguttaramAM (pa.131) batAvyAM che:- 1. cakravatI artha jJa hoya che, 2. dharmajJa hoya che, 3. maryAdAzIla hoya che, 4. kAlajJa hoya che, pa. pariSadane jANanAra hoya che. kAmIjanone-1. hastI, 2. azva, 3. maNi, 4. strI, ane 5. gRhapati -e pAMca ratnane prAdurbhAva durlabha jaNAya che; paNa kharI rIte te A pAMca ratnano prAdurbhAva durlabha che:-1. tathAgata, 2. dharma vinayana dezaka, 3. dharmavinayane jJAtA, 4. dharma vinayane svIkAranAra, ane 5. kRtajJa. aMgu0 5.144. 2010_03 Page #786 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upara pratyeka cakravatI ne ~~ 48000 parkana, 72000 zreSTha pura, 96 karoDa grAma { -sama0 48, 72, 9] hAya che. sthAnoMga-samavAyAMgaH 4 1 baLadeva-vAsudeva ane prativAsudeva 1. bharatavanA A avasarpiNInA jakhUdrIpanA bharatavaSamAM A avasarpiNImAM thaI gayelA baLadeva-vAsudevAnI hakIkata A pramANe che 1.baLadevanA putra bhava 2. vAsudevanA pUrva bhava 3. pUrvabhavanA dharmAcArya 1. vizvanI vizvabhUma saMbhUta 2. subandhu taka 3. sAgaradatta 4. azAkalilata dhanadatta samudradatta RSipAla priyamitra lalitamitra puna su gagadatta 1. e prakaraNane aMte Ti naM. 1, pa. varAha 6. dharma sena 7. aparAjita 8. rAjalalita 9. 1 2010_03 subhadra suda na zreyAMsa kRSNa gagadatta AzAkare samudra dramasena Page #787 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vijaya tripRSTha kripRSTha 5. baLadeva-vAsudeva ane prativAsudeva 753 4. pUrvabhavanI 5. nidAnanuM. 6. baLadevI 7. vAsudeva nidAnabhUmi kAraNa 1. mathurA gAya acala 2. kanakavastu dhUta 3. zrAvastI saM grAma bhadra svayaMbhU 4. patana strI ke suprabha puruSottama 5. rAjagRDu raMgamAM parAjaya sudarzana puruSasiMha 6. kAkadI bhAryAnurAga AnaMda puruSapuMDarika 7. kauzAMbI gejhI na dana datta 8. mithilA paraddhi padma nArAyaNa 9. hastinApura mAtA rAma 8. baLavAsuda 9. baLadevanI 10.vAsudevanI 11. prativAsudeva nApitA: mAtA mAtA 1. prajApati bhadrA mRgAvatI azvagrIva 2. brahma subhadrA umAM tAraka 3. sema suprabhA pRthvI sudarzanA sItA madhukaiTabha 5. ziva vijayA amRtA nizuMbha 6. mahAziva vaijayaMtI lakSmImatI bali meraka 1. Ava. niyaMtibhASya gA. 41. 2. , , * gA. 40. 3. ,, , bhAga 42. A baLadeva vAsudevanAM nagaro kramaza: A pramANe che - pitana, dvArakA, dvArakA, dvArakA, azvapura, cakrapura, vArANasI, rAjagRha, mathurA.... Ava. ni. 408. 4. Avazyaka ni gA0 411. niryukti gAthAmAM rudrapachI temanuM nAma che. 5. cha e 410. 6. a >> a 409. sthA.-48 2010_03 Page #788 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 754 sthAnAMgasamavAyagaH 4 7. agnizikha jayaMtI zeSamatI pralAda 8. dazaratha aparAjitA kaikeyI rAvaNa 9. vasudeva rahiNI devakI jarAsaMdha 1-samaya 158; -sthA0 672] A baLadeva-vAsudeva dazAravaMzanA maMDana jevA che. teo uttama che, madhyama che, pradhAna che. vaLI teo ojasvI, tejasvI, balazAlI, ane suzobhita zarIravALA che. teo kAMta, saumya, subhaga, priyadarzana, surUpa, ane sukhazIla che. temanI pAse sau koI sukhe pahoMcI zake che. badhA lake temanAM darzana jhaMkhe che. teo mahAbaLI che. teo apratihata ane aparAjita che. zatrune mardana karanAra che. hajAro zatrunuM paNa mAna gALI nAkhe tevA che. dayALu, amatsarI, acapala ane acaMDa che. mRdu, maMjula ane hasIne vAtacIta karanAra che. temanI vANI gaMbhIra, madhura ane satya hoya che. teo vatsala che, zaraNAgya che. temanuM zarIra lakSaNa ane cihanayukta sarvAMgasuMdara che. te caMdranI jema zItaLa che, analasa che. prakAMDa daMDanItivALA che, gaMbhIradarzanavALA che. baLadeva tAladhvaja ane vAsudeva garuDadhvaja che. teo mahAdhanuSyane TaMkAra karanAra che. mahAna balanA samudra jevA che. raNAMgaNamAM durdhara dhanudhare che. teo dhIra puruSo che ane yuddhamAM kIti meLavanArA che. mahAna kulamAM pedA thayelA che. vajana paNa TukaDA karI nAkhe tevA baLavAna che. teo adha bharatanA adhipati hoya che. teo saumya che; rAjavaMzanA tilaka samAna che, ajita che, ajitaratha che. baLadeva hAthamAM haLa rAkhe che. vAsudeva dhanuSa rAkhe che; vaLI vAsudeva zaMkha cakra, gadA, zakti ane naMdaka dhAraNa kare che, temanA mukuTamAM zreSTha 2010_03 Page #789 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5. baLadeva-vAsudeva ane prativAsudeva 1pa ujajavala zukla vimala kaustubhamaNi hoya che; kAnamAM kuMDala hoya che tethI sukha zobhI rahe che, temanI AMkhe kamala jevI che temanI chAtImAM ekAvalI hAra laTakI rahyo hoya che, temane zrIvatsanuM lAMchana che. sarva vAtumAM saMbhave tevAM paMcaraMgI sugaMdhI suMdara phUlanI mALA temanA gaLAmAM zobhe che. temanA aMge pAMgamAM 800 prazasta cihna zobhe che. madamatta zreSTha gajendra jema lalitagati teo hoya che. kaca pakSInA madhura ane gaMbhIra zArada svara jevo temane ninAda che. baLadevo nIla ane vAsudeva pIta vastro pahere che. teo tejasvI, narasiMha, narapati, narendra che. teo naravRSabha che ane devarAja indra jevA che. rAjalakSmIthI zobhita eo rAma ane kezava bane bhAIo hoya che. e nava vAsudevamAMthI eka sAtamA narakamAM, pAMca chaThThImAM, eka pAMcamAmAM, eka cothAmAM ane eka kRSNa trIjA narakamAM gayA che. baLadeve nidAna karatA nathI. badhA vAsudeve nidAna kare che. rAma (baLadeva) UrdhvagAmI ane kezava (vAsudevo) adhogAmI hoya che ATha rAma muktimAM gayA ane eka brahmalokamAM gayA che. te ekane hajI garbhamAM rahevuM paDaze ane pachI te siddha thaze. kIrtipuruSa vAsudevonA pratizatru temanI sAthe cakayuddha kare che ane chevaTe svacakathI ja haNAI jAya che. - sama0 158;-sthA 672] 1. Ava. ni. gAra 413. cha 45. 3. >> 414. 2. ,, bhAgya ga0 43, 2010_03 Page #790 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hara sthAnAMga-samavAyAMga : - acala maLadeva 80 dhanuSa UMcA hatA. vijaya maLadeva 73 siddha thayA.ra [sama. 73 ] suprabha baLadeva 51 lAkha varSa sarvAyu bhAgavI siddha thayA. [ -sama. 80 ] lAkha varSa sayu bhAgavI nadana khaLadeva 35 dhanuSa UMcA hatA. rAma baLadeva 10 dhanuSa UMcA hatA. -sama. 10] rAma baLadeva 1200 varSa sarvIyu bhogavI deva thayA. [-sama. 12] tripurNa vAsudeva 80 dhanuSa UMcA hatA; ane temaNe 80 lAkha varSa rAjya karyuM. [nsama0 56 ] [ - sama0 35 ] [-sama 80] tripRSTha vAsudeva 84 lAkha varSa sarvAyu bhogavI marIne apratiSThAna narakamAM utpanna thayA. gA0 403. svayaMbhU vAsudeve 90 varSe vijayamAM lIdhAM. 1. baLadeva ane vAsudevanA zarIranA pramANa mATe 2. khaLadeva ane vAsudevanA Ayu mATe jue A puruSAttama vAsudeva 50 dhanuSa UMcA hatA. 2010_03 [-sama0 84] [-sama 90] [ -sama. 10 ] jIe A. ni. ni.405, 407 Page #791 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5. aLadeva-vAsudeva ane prativAsudeva puruSisaMha vAsudeva daza lAkha varSa sarvAyu bhAgavI chaThThI temA narakamAM utpanna thaye. [-sthA. 735] puruSisaMha vAsudeva daza lAkha varSa saLaMyu bhAgavI pAMcamI narakamAM utpanna thayA. [-sama0 133] datta vAsudeva 35 dhanuSa UMcA hatA. [ ~ sama0 35] te hajAra varSa vAsudeva kRSNa 10 dhanuSa UMcA hatA. sarvAyu bhAgavI trIjI vAlukAprabhA narakamAM utpanna thayA. [ - sama10; "sthA0 735] mahArANIe bhagavAna raSTa kRSNa vAsudevanI ATha mi pAse dIkSA laI mAse gaI 1. padmAvatI; 2. gaurI; 3. gAMdhArI; 4, lakSmaNA; 5. susImA; 6. jAkhavatI; 7. satyabhAmA; 8. rukamaNI. [-sthA 626] 2. bharatavarSanA bhAvI baLadevAdi ja khUdrIpamAM bharatavamAM AgAmI utsarpiNImAM baLadeva - vAsudeva ane prativAsudevA thanAra che, te A pramANe maLadeva 1. jaya ta 2. vijaya 3. bhadra 4. suprabha pa. suda na . Anada vAsudeva nada cho namitra dIrgha khADu mahAmAha atikhala mahAbAhu pratizatru tilaka leAhaja gha vAja gha kesarI 2010_03 patharAja aparAjita Page #792 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvipRSTha upa8 sthAnAMgasamavAyAMga: 4 7. naMdana balabhadra bhIma 8. padya mahAbhIma * 9. saMkarSaNa tripRSTha sugrIva A baLadeva-vAsudevenA nava pitA, baLadevanI nava mAtA, vAsudevanI nava mAtA paNa utpanna thaze. emanA pUrvabhava, pUrvabhavanA nava AcAryo, pUrvabhavamAM nava nidAnabhUmi ane nava nidAnanAM kAraNe paNa thaze. [- samara 158 ] 3. eravatanA baLadevAdi jabUdvIpanA aravatavarSamAM AgAmI utsarpiNImAM nava baLadeva - vAsudevanA pitA, nava baLadevanI mAtA, nava vAsudevanI mAtA utpanna thaze. temanuM varNana "bharatanA baLadeva - vAsudeva jema samajI levuM. temanA pUrvabha, 9 pUrvabhavanA AcAryo, pUrvabhavanI nava nidAnabhUmi, pUrvabhavamAM nava nidAnakaraNe e badhuM paNa thaze. - samara 158 ] TipaNa 1. 63 zalAkA puruSa - tIrthaka2, cakravartI, baLadeva-vAsudevaprativAsudeva A 63 zalAkA puruSa bharatavarSamAM A avasarpiNamAM kALakrame kevI rIte thayA ane keNa kenuM samakAlIna hatuM te nIcenA nakazA parathI samajAze. A nakaze Avazyaka niryukti vagere prathanA TIkAkAre Ape che te pramANe che 1. tIrthakara 2. cakavatI 3 baLadeva 4. vAsudeva pa. prativAsudeva 1. 1 RSabhadeva 1 bharata 2. ra ajitanAtha 2 sagara 3. 3 saMbhavanAtha 2010_03 Page #793 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5. maLadeva-vAsudeva ane prativAsudeva '' 4. 5. 6. 6 padmaprabha 4 abhinaMdana 5 sumatinAtha 7 supArzvanAtha 8 caMdraprabha <. 9. 9 suvidhinAtha 10. 10 zItaLanAtha 11. 11 zreyAMsanAtha 12. 12 vAsupUjya 13. 13 vimalanAtha 14. 14 anatanAtha 15. 15 dhamanAtha 16. 3 madhavA 4 sanatkumAra prazAMtinAtha 6 kuMthunAtha 7 aranAtha 17. 18, 16 zAMtinAtha 19. 17 kuMthunAtha 20. 18aranAtha 21. 21. 13. 24. 19 mallinAtha 25. 20 munisuvrata 9 mahApadma 26. 30. 31. 23 pA 32, 24 va mAna 8 ma ra7. 21 minAtha 10 hariSeNa 28. 11 jaya 29. 22 neminAtha 12 brahmatta 1 acala ra vijaya 3 bhadra 4 suprabha 5 sudarzana 6 AnaMda cha naMdana 89 padma (lakSmaNa) 9 rAma (maLadeva) 1 triSTa 2 dviSTha 2 tAraka 3 svayaMbhU 3 meraka 4 puruSottama 4 madhukaiTabha puruSasiMha panibha 1 6 puruSapuMDarika 6 khali cha datta 8 nArAyaNa (rAma) 9 kRSNa 1 azvatrIva 2010_03 359 7 prahalAda 8 rAvaNa 9 jarAsaMdha Page #794 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAmAnya mahApuruSe aMgavaMzanA 77 rAjAoe ghara cheDI dIkSA lIdhI. - sama0 77] bAhubali, brAhmI ane suMdarI 84 lAkha pUrva varSa sarjAyu bhegavI siddha buddha ane mukta thayA. [- sama 84] bAhubali, brAhmI ane suMdarI 500 dhanuSa UMcAM hatAM. -sthA. 435] 2010_03 Page #795 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sthAnAMga-samavAyAMga khaMDa 5 saMdhavyavasthA 2010_03 Page #796 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2010_03 Page #797 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 `saMdhavyavasthA 1 sagha saMgha catuvidha che~~~ 1. zramaNA, 2. zramaNIo; 3. zrAvakA, 4. zrAvikAo. [jgyA 33] 2 2. prayA nigrantha ke nigranthIne nIcenuM badhu pUrva ane uttara e e dizAbhimukha rahI karavuM ka2eH-- 1. pratrayAdAna (vidhipUrvaka rajoharaNAdi ApavuM te); 2. muMDana; 3. zikSAdAna (sUtra, artha ane tadrubhaya zIkhavArUpa 4 grahaNa zikSA ' tathA pratilekhanA vagerenI vidhi zIkhavArUpa " ( AcaraNa-zikSA '); 4. upasthApana (navA dIkSitane prathama sAmAyika vrata Ape che ane pachI kAlAMtare yeAgyatA joI ne pAMca mahAvratanI vaDI dIkSA Ape che te); 2010_03 1. jIe prakaraNane aMte Ti naM. 1. ra. jIe prakaraNane aMte TippaN na. 2. 3. bosa'dhamAM paNa prathama pratrajyA-zrAmaNera thAya che ane pachI upasaMpanna - bhikSu thAya che. zramaNeranuM jadhanya Ayu 15 ane bhikSunuM jadhanya Ayu 20 hAluM oIe. jaina saMdhamAM jadhanya Ayu AThe che. tu vinaya0 pR0 118-119, paMcavastuka gA. 50. upasthApanA vidhi mATe tue gA0 612 thI. 763 Page #798 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 764 " sthAnAMga samavAyAMga: 5 5. saMga - sahabhejana; 6. saMvAsa - sahavAsa; 7. svAdhyAyano uddeza (aMgAdi zAstrAbhyAsa karavAne upadeza Apavo te); 8. samudeza (abhyasta zAstrane vadhAre sthira karavAno upadeza Apavo te); 9. anujJApana (abhyasta zAstrane sabhyaprakAre dhAraNa karavAne ane bIjAne zIkhavavAno upadeza); 10. pApakarmanI AlocanA (guru samakSa aparAdhanuM nivedana); 11. pratikamaNa (azubha adhyavasAya choDI zubha adhyavasAya dhAraNa karavA te); 12. niMdA (AtmasAkSIe vratanA aticAronI jugupsA karavI te - pazcAttApa); 13. gaha (gurusamakSa pitAnA doSa mATe pazcAttApa); 14. vikukana (aticArane dUra kare te); 15. vizuddhi 16. te nahIM karavAnI pratijJA 17. yathAgya tapaHkarma prAyazcittano svIkAra; 18. ane mAraNAMtika saMkhanA-bhAta pANIne parityAga ke pAdapapagamana svIkArI maraNa nirapekSa thaI kAlayApana. pravajyA, muMDana, zikSA, upasthApana, saMbhoga ane saMvAsa A traNa viSe na ka9pe - 1. pravrajyAthI mAMDIne saMvAsa sudhInA cha dravyaka kahevAya che. jue brahakalpa gA413. 2. pAdapa eTale vRkSa jema sthira rahI bhAta pANIne tyAga te pAdapopagamana. 2010_03 Page #799 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1. saMghavyavasthA 1. paMDaka (napuMsaka), 2. vAtika (jananeMdriyamAM vikAra thatAM mithuna karyA vinA zAMta na thaI zakanAra) 3. kalaba (jananeMdriyanA vikAramAtrathI jene vIryapAta thAya che te). [-sthA. 202] pratrajyA traNa che - (1) 1. ileka-pratibaddha (A lekamAM ja sAruM khAvA-pIvAnuM maLe e abhilASathI levAtI dIkSa); 2. paraloka-pratibaddhA (atyAre saMyama pALIzuM to paralokamAM avarNanIya kAmabhoganI prApti thaze evA AzayathI levAtI); 3. ubhayapratibaddhA. 1. juo prakaraNane aMte TippaNa naM. 3. 2. TIkAkAra ahIM pAThAMtare vyAdhita - rogI evo zabda paNa batAve che. 3. vAtika ane kalIba je vIryastrAvane aTakAvavAno prayatna kare che to te napuMsaka banI jAya che. vipakSadarzana mAtrathI vIryapAta thAya to te dRSTikalIba; te ja pramANe zabdazravaNathI thAya to zabdakalIba; te ja pramANe saMzleza mAtre ke nimaMtraNa mAtra vIryapAta thAya to AdiSpakSIba ane nimaMtraNAlIba evA kalabanA cAra bheda che. A sivAya paNa bIjA ghaNuM prakAranA napuMsake zAstromAM batAvyA che. vizeSa mATe juo bRhatkalpa gApa38 thI. bauddha saMghamAM paNa paMDaka ane napuMsaka (baMne liMgavALa) ne pratrajyA devAnI manAI che. juo vinaya pR0 125, 128. paMDaka kevI rIte bhikSusaMghane kuzIla banAve che tenuM varNana vinaya ane bRhatkalpanuM lagabhaga sarakhuM che. 4. AvI dIkSA lenAra jyAre vadhI paDyA tyAre bhagavAna budde temanuM niyaMtraNa karavA mATe amuka niyame banAvyA. vinaya pR107. 2010_03 Page #800 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sthAnAMga-samavAyAMga 5 (2) 1. purataH pratibaddhA (putrAdi karatAM ziSya-parivAra sAre evI bhAvI ziSyanI AzAthI levAtI); 2. mAtaH pratibaddhA (dIkSA te le, paNa pUrva nehIne neha tUTe nahIM); 3. ubhayataH pratibaddhA; (3) 1. pIDA ApIne ApavAmAM AvatI 2. bhagADIne ApavAmAM AvatI; 3. saMbhASaNa karIne ApavAmAM AvatI. 1. surasevAthe levAtI pravajyA; 2. upadezanA prabhAvathI levAtI - devAtI; 3. saMketa pratrajyA (zaratamAM UtarIne jemake "phalANe dIkSA leze te huM laIza" evI rIte levAtI). pratrajyA cAra che. (1) 1-3. upara pramANe; 4. apratibaddhA (mAtra cAritranI pAlana mATe levAtI, jenuM dhyeya mekSa sivAya bIjuM kAMI na heya); (2) 1-3. upara pramANe 4. apratibaddhA. (3) 1. pIDA ApIne ApavAmAM AvatI;1 2. bhagADIne ApavAmAM AvatI; 3. upadeza ApIne ApavAmAM AvatI; 1. ahIM bIjo pATha paNa che, jeno artha thAya - "pitAnuM zArIrika ke vidyAbaLa dekhADI prabhAvamAM lAvI devAtI dIkSA." 2. bIjo artha : koI dUSaNa karIne ApavAmAMthI AvatI. 3. ahIM bIje pATha maLe che jene artha thAya -"dAsatvamAMthI choDAvI dIkSA ApavI te.' 2010_03 Page #801 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 77 1. saMghavyavasthA 4. paritRpta karIne ApavAmAM AvatI. (4) 1-3. upara pramANe 4. vihagagati pravajyA (jene sau koI marI khUTayuM hoya tevA ekAkInI dIkSA). (5) 1. naTakhAditA (savegazUnya hovA chatAM naTanI peThe bAhya veza bhajavI AhAraprApti mATe levAtI); 2. bhaTakhAditA (potAnA baLanuM bhaTanI jema pradarzana karIne athavA ADaMbarapriya thaI bhikSA meLavanAranI pratrajyA); 3. siMhabAditA (siMhanI peThe hakanuM khAto heya tema tathA Dara vinA ke hInatAno bhAva lAvyA vinA ke bIje dUra laI gayA vinA maLe tyAM ja khAI lenAranI dIkSA); 4. zagALakhAditA (ziyALanI peThe bhAgyavazAta A te maLyuM che ema hInatAnA bhAvathI tathA dUra laI jaIne khAya tenI dIkSA). (6) kRSi cAra prakAranI che- 1. eka vakhata vAvavuM paDe tevI (jAra bAjarAnI); 2. vAraMvAra vAvavuM paDe tevI (cokhAnI); 3. eka vakhata nIdavuM paDe tevI; 4. vAraMvAra nIMdavuM paDe tevI. pravajyA paNa kRSinI jema cAra prakAranI che." 1. (1) vacalA bAvIsa tIrtha karanA sAdhuone eka vakhata sAmAyika cAritra ApavuM paDatuM ane te cAvajajIva rahetuM, te pahelA prakAranI khetI jevuM gaNAya. (2) mahAvratamAM deSa lAgyA hoya tethI pharI navesara pAMca mahAvratanuM AropaNa karavuM paDe te bIjA prakAranI khetI jevuM gaNAya (prathama ane aMtima tIrthakaranA samayamAM navadIkSitane aticAra na hoya chata 2010_03 Page #802 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 768 sthAnAgasamavAyAMga 5 (7) 1. dhAnyanA DhagalA jevI (kacaro kADhI nAkhI dhAnyane khaLAmAM Dhagale karAya che tevA nirdoSacAritra rUpI); 2. khaLAmAM havAmAM uDADavAmAM Ave che ane pachI je Dhagale thAya che te dhAnya jevI (jene pachI zuddha karavAmAM thoDA prayatnanI ja AvazyakatA rahe che); 3. Dhere khUMdIne taiyAra karelA dhAnyanA DhagalA jevI (jene haju taddana zuddha karavA zrama ane samayanI apekSA che tevI); 4. laNIne khaLAmAM nAkhelA dhAnyanA DhagalA jevI (jene te haju badhuM ja sApha karavAnuM bAkI che). [ sthA0 355] pravajyAnA daza prakAra che.1. svecchAthI ke parecchAthI (chaMda); 2. roSathI; 3. dAridrayathI; 4. svapnathI ke svapnamAM; 5. pratikratA (pUrve ApelA vacana anusAra); 6. smaraNa karAvavAthI (pUrvavRttAMta yAda karAvavAthI); 7. regathI; 8. anAdarathI; vaDI dIkSArUpa chedacAritra ApavAmAM Ave che, te paNa AmAM gaNAya.) (3) eka vakhata aticAra lAgatAM AlocanA karI levI te trIjI. ane (4) aneka vAra aticAra lAgatAM aneka vAra AlocanAdi zuddhi karavI paDe te cothI khetI jevI jANavI. 1. AnAM udAharaNenA varNana mATe juo prakaraNane aMte TippaNuM naM. 4. 2010_03 Page #803 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1. saMghavyavasthA 9. devadvArA pratibaMdha pAmI; 10. putrapremathI. [ - sthA. 712] 3. AcAryopAdhyAya AcAya cAra prakAranA che(1) 1. pravajyAcArya hoya paNa upasthApanAcArya na hoya; 2. upasthApanAcAryuM hoya paNa pratrajyAcArya na heya; 3. pravajyAcArya heya ane upasthApanAcArya paNa hoya; 4. pratrajyAcArya na hoya ane upasthApanAcArya paNa na hoya te dharmAcArya (2) 1. udezanAcArya hoya paNa vAcanAcArya na hiya; 2. vAcanAcArya heya paNa uddezanAcArya na hoya; 1. vyavahArasUtra u0 10 sUtra 12 mAM AcAryanA traNa bheda batAvyA che: (1) pravrajyAcArya, (2) upasthApanAcArya ane (3) dharmAcArya. 2. sAmAyikAropaNarUpa pravrajayA Ape te pravajyAcArca; ane upasthApanA - pAMca mahAvratanA AropaNarUpa vaDI dIkSA Ape te upasthApanAcAryuM. 3. jeNe keIne upadeza ApI dIkSA mATe umedavAra banAvyuM hoya paNa pravajyA ke upasthApanA te na karyo hoya te dharmAcArya. 4. "tuM have amuka bhaNavAne adhikArI che" e zAstrapaThanano adhikAra ApanAra AcArya te udezanAcArya ane zAstranuM paThana karAve te vAcanAcArya. sthA-49 2010_03 Page #804 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 770 sthAnAMga samavAyAMgaH 5 3. uddezanAcAya hAya ane vAcanAcAya paNa hoya; 4. uddezanAcAya na hoya ane vAcanAcAya paNa na hoya.1 [sthA. 320] 4. gaNI kevA hoya ? gaNInI ATha saMpatti che 1. AcArasa Mpatti, 2. zrutasaMpatti; 3. zarIrasa patti; 4. vacanasaMpatti; 5. vAcanAsapatti; 6. matisa Mpatti; cha. prayAga (eTale vAdaviSayaka) soMpatti; 8. sagraha (arthAt kSetra, phalaka AdinA svIkAranI yAcitatA samajavA rUpI) saMpatti. - [-sthA 601] che sthAnayukta aNagAra gaNu dhAraNa karI zakeH-- 1. zraddhALu; 2. satyavAna; 7. medhAvI; 4. bahuzruta; 5. zaktimAna; 6. alpAdhikaraNa -- klezahita. [-sthA. 475] 1. arthAt kAIne dharmopadeza ApIne dUra rahenAra dharmAMcA, te pAte dIkSA nathI ApatA ke bhaNatara karAvatA nathI. ' 2. samAna zIlAcAravALA sAdhunA samudAya te ' gaNa '. te gaNanA nAyaka te 'gaNI' arthAt AcAryAM. tenI sapatti-guNavabhava mATe jIe dazAzrutaskaMdha 4 dazA. A ja pramANe bauddha mate upasapAdakanA guNa mATe jIe vinaya0 pR0 10. A AThe sapittanA cAra cAra bhedo mATe tue prakaraNane aMte TippaNuM na.. pa. 2010_03 Page #805 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1. saMghavyavasthA 5. AcAryopAdhyAyanA atizaya gaNane viSe AcAryopAdhyAyanA pAMca atizaya che - 1. AcAryopAdhyAya dhaLavALA paga upAzrayamAM lAvI bIjA pAse jhaTakAvarAve ke lUMve te paNa maryAdAnuM ulaMghana nathI gaNAtuM. 2. AcAryopAdhyAya maLamUtrano utsarga athavA tenI zuddhi upAzrayamAM kare te paNa maryAdAnuM ullaMghana nathI gaNatuM. 3. acAryopAdhyAya irache to vaiyAvRtya kare ane na Icche te na kare te paNa maryAdAnuM ullaMghana nathI gaNAtuM. 4. AcAryopAdhyAya upAzrayamAM eka rAta ke be rAta ekalA rahe to paNa atikamaNa nathI thatuM. pa. AcAryopAdhyAya upAzrayanI bahAra game tyAM eka rAta ke be rAta ekalA rahe to paNa atikramaNa nathI. [-sthA0 438] AcAryopAdhyAyanA gaNane viSe sAta atizaya che - 1-5. upara pramANe, 6. upakaraNanI vizeSatA 7. bhakta pAnanI vizeSatA. [- sthA. 570] 6. kalahanAM kAraNe ane nivAraNuM gaNamAM pAMca kAraNe AcAryopAdhyAya kalaha karAve - 1. gaNamAM rahenArA zramaNone samyapha rIte AjJA vA niSedha na kare, 2. vA vA jJAnAdithI joi sAdhune yogya rIte vaMdanakarmano prayoga na kare; 1. vyavahArasUtra u0 6, se. 2 mAM A ja sUtra che; ane tene vistAra vyavahArabhASyamAM che. 2010_03 Page #806 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 772 sthAnIMga-samavAyAMga : : pa 3. kAlakrame jene vAcanA ApavAnI hoya tene te pramANe Ape nahi;1 4. gaNumAM glAna ane zaikSyanI sevA karavAnI vyavasthA ThIka na kare; 5. game tema AjJA laI ne ke lIdhA vinA viharavA de. [-sthA. 399 ] AcArye pAdhyAya pAMca kAraNe gaNamAMthI kala TALI zakeH~~~~ 1-5. uparyuktathI UlaTI rIte varte te. ["sthA0 399 ] AcArye pAdhyAya sAta kAraNe gaNanA saMgraha karI zake -- 1. samyak prakAre AjJA vA niSedhanA prayoga kare; 2. samyak prakAre vaceAjyeSTha ke jJAnajyeSThane vaMdanakarma kare; 3. kAlakrame vAcanAyAgyane vAcanA Ape; 4. gaNamAM rAgI ane zaikSyanI sevAnI vyavasthA kare; pa. svacchaMdavihArane rAke; 6. upakaraNa samyak prakAre maLe tevI geAThavaNu kare; 7. maLelAM upakaraNanI samyak prakAre rakSAnA prakhadha kare. AcArye pAdhyAya sAta kAraNe gaNune! saMgraha na karI zakeH-- 1-7. uparathI UlaTuM vartana hoya teA. 2010_03 1. vAcanA ApavAnA kALakramanI vigate mATe jIe prakaraNane aMte TippaN na, 6. [ "sthA0 544] . Page #807 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAra 1. saMghavyavasthA 7. gaNu choDavAnAM kAraNe pAMca karaNe AcAryopAdhyAya gaNa cheDI cAlyA jAya - 1. temanI AjJA ke niSedha gaNamAM na paLAtAM hoya; 2. vAyejha ke jJAnayeka zramane vaMdana na kare, 3. yathAkALe mRtanI vAcanA na Ape; 4. pitAnA gaNanI ke anyanA gaNanI sAthvImAM Asakta thAya; 5. pitAnA sagAsaMbaMdhI gaNathI bahAra gayA hoya temano saMgraha ane upakAra karavA khAtara. [-sthA0 439 ] sAta kAraNe batAvI gaNa choDavAnI rajA mAgI gaNane cheDane jAya te Ara- 1. mane sarva dharma pasaMda che; 2. mane amuka dhama te game che paNa amuka nathI gamatA; 3. sarva dharmamAM mane saMzaya che; 4. amukamAM mane saMzaya che ane amukamAM nathI; pa. sarva dharma devA cAhuM chuM; 1. vizeSa vivaraNa mATe juo prakaraNane aMte TippaNa naM. 7. 2. je viSayanI potAne levA-devAnI icachA tenuM pAtra pitAnA gaNamAM na hoya, to jyAM te pAtra hoya tyAM javA mATe AcArya pAse gaNamAMthI chUTA thavAnI rajA mAgavI joIe ane pachI javuM joIe. athavA sAdhanAnI ugratA svIkAravI hoya - jevI ke ekalavihArI pratimA - to paNa gaNu choDavAnI rajA laI jaI zake che. jJAna, darzana ane cAritrane kAraNe gaNa choDavAnI rajA che anyathA nahi. juo bRhakalpa- u0 4, sU0 20-28. 2010_03 Page #808 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sthAnAMgansamavAyAMga : kama 6. amuka dharma devA cAhuM chuM ane amuka devA nathI cAhatA; 7. ekalavihAra pratimA svIkArI vicaravA icchuM chuM. [...sthA. 541] GOV 8. ziSya ane sthavira aMtevAsI cAra prakAranA che (1) 1. praznantyAziSya hoya paNa upasthApanAziSya na hoya; 2. upasthApanAziSya hoya paNa pratrajyAziSya na hoya; 3. pratrajyAziSya hoya ane upasthApanA zaSya paNa hoya; 4. pratrajyAziSya paNa na hoya ane upasthApanAziSya paNa na hoya. ---------------- (2) 1. uddezanAziSya hoya paNa vAcanAziSya na heAya; 2. vAcanAziSya hoya paNa uddezanAziSya na hoya; 3. uddezanAziSya hoya ane vAcanAziSya paNa hoya; 4. uddezanAziSya na heAya ane vAcanAziSya paNa na hoya. -sthA. 320] viranI traNa bhUmi che : 1. jAtivira (60 varSanA ); 2. zrutasthavira (sthAnAMga samavAyAMgane dhAraNa kare te); 1. jIe vyavahArasUtra u. 10, sUtra 15. 2010_03 Page #809 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa 1. saMghavyavasthA 3. paryAyasthavira (vIsa varSano zramaNaparyAya jene thaI gaye hoya te). [-sthA0 159] zaikSanI traNa bhUmi che - 1. utkRSTa cha mAsa; 2. madhyama cAra mAsa; 3, jaghanya sAta rAtrI. [-sthA159 ] 9. anujJA vagere anurAnA traNa bheda che - 1. AcArya Ape te2. upAdhyAya Ape te; 3. gaNI Ape te. te ja pramANe samanujJA, upasaMpadA ane parityAga" viSe samajavuM. [-sthA174] 1. juo vyavahArasUtra u0 10, sUtra 16. 2. zAstrapaThananI AjJA ke adhikAra te anujJA. tenA dAyaka bhedathI traNa bheda samajavA. 3. sarvaguNasaMpanna (juo vyavahAra u0 3.) evA AcArya upAdhyAya ane gaNuM je anujJA Ape to te samanujJA kahevAya che. tenA paNa dAyakabhede traNa bheda che. ahIM TIkAkAra prAkRta zabda samagunAno samanojJAH e saMskRta pratizabda sUcavI vikalpa sAdhunA traNa prakAra pADe che: AcArya, upAdhyAya ane gaNuM. ane kSullakAdi bIjA sAdhuonuM astitva chatAM tristhAna kAdhikAra hevAthI vivakSita nathI ema jaNAve che. paNa temaNe prathama artha karyo che te vadhAre saMgata lAge che. 4. pitAne gaNa cheDI bIjA gaNanI vyaktine AcAryAdi mAne che. 5. AcArya vagere pitAno gaNa cheDe te. 2010_03 Page #810 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sthAnAMga-samavAyAMga: 5 10. duSTa ziSyA mata (1) gurunI apekSAe traNa pratyenIka ... pratikUla che :-- 1. AcAya pratyenIka; 2. upAdhyAyapratyenIka; 3. sthavirapratyenIka, 776 (2) gatinI apekSAe traNa pratyenIka che: -- 1. ihaleAkapratyanIka; 2. paralAkapratyenIka; 3. ubhayalokapratyenIka, (3) samUhanI apekSAe traNa pratyenIka cheH-- 1. kulapratyenIka (ekAcAyanI saMtati te kula); 2. gaNapratyenIka (traNa traNa kula maLIne gaNa); 3. soMghapratyenIka (sazramaNasamUha te sagha). (4) anukaMpAnI apekSAe traNa pratyenIka cheH 1. tapasvI pratyenIka;2. glAnapratyanIka; 3. zaikSapratyanIka (5) bhAvapratyenIka traNa cheH-- 1. jJAnapratyenIka; 2. danapratyenIka, 3. cAritrapratyanIka. (6) dyutapratyenIka traNa che: 1. sUtrapratyenIka; 2. atha pratyenIka, 3. tadubhayapratyenIka. {-sthA. 208] 11. vyavahAra vyavahAra pAMca prakAranAra cheH-- 1. AgamavyavahAra; ra. zrutavyavahAra; 3. AjJAvyavahAra; 4. dhAraNAvyavahAra (gItArthe karela vyavahAranA prasaMga yAda 1. AvuM sUtra bhagavatImAM che: za. 8, 90 8, pR0 157. 2. A sUtra bhagavatImAM paNa che: za. 8, 708, pR0 155. jIe vyavahArasUtra 60 10, sU. 3. vizeSa vigatA mATe jIe prakaraNane aMte TippaNlR naM. 8. 2010_03 Page #811 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ha7. 1. saMghavyavasthA karI tene prasaMge vartavuM te); 5. chatavyavahAra (rUDhithI cAlyA Avato). jyAM sudhI koI paNa viSayamAM AgamathI vyavasthA maLI zakatI hoya tyAM sudhI te Agamane Azraya laI vyavahAra karavo joIe. je viSayamAM Agama na hoya temAM zretAnusArI vyavahAra kare. ane zruta paNa na hoya temAM AjJAne Azraya le; AjJA paNa na hoya te dhAraNa Azraya le ane dhAraNA paNa na hoya te jItano Azraya laI vyavahAra kare. Ama AgamAdithI vyavahAra calAvavo joIe. jyAre jyAre prasaMga paDe tyAre tyAre Ama AgamAdi vyavahArano samya prakAre Azraya laI pravRtti kare che teo jinAjJAna samya ArAdhaka thAya che. -sthA 421] 12 kapa kalpasthiti (sAdhunA AcAranI maryAdA)traNa prakAranI che - (1) 1. sAmAyikaka5sthiti (sAmAyika viSenA AcA nI maryAdA); 2. chede sthAnikA kalpasthiti (amuka vakhata pachI pAMca mahAvratanA AropaNarUpa cAritranI maryAdA); 3. nirvizamAnA ka5sthiti (parihAravizuddhi tapa svIkAranAranI maryAdA); 1. sAdhuone AcAra kalpasUtramAM pratipAdita karavAmAM AvyuM che. tadanusAre avasthAna te paNa kalpasthiti kahevAya. daza konI vyAkhyA mATe juo paMcAzaka 17muM. 2. A tathA pachInA bhedenI samajUtI mATe juo prakaraNane aMte TippaNa naM. 9. 2010_03 Page #812 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sthAnAM samavAyAMgaH 5 (ra) 1. nirviSTA ka5sthiti (pArihArika tapasyA pUrI karanAranI AcAramaryAdA); 2. jinakapasthiti (gacchathI bahAra jaI tapasyApUrvaka jIvana vitAvanAranI maryAdA); 3. sthaviraka95sthiti (gacchavAsI AcAryAdinI AcAramaryAdA). [- sthA0 206] kapasthiti che prakAranI che - 1-6 uparyukta. (-sthA0 pa30] kalpanA parimanyu (ghAtaka) cha che - 1. saMyamane parimanyu kaukucita che; 2. satyavacanane parimaMthu maukharya che; 3. iryApathikIno parimanyu cakSurlolupatA che; 4. eSaNAgocarIne parimaju titiNika che, (bhikSAcaryAmAM ISTa vastu na maLatAM khinna thaI gametema belavuM te); 5. muktimArgane parimanyu IcchA-lebha che. 6. mokSamArgano parimanyu lebhathI nidAna karavuM te che. kAraNa, sarvatra bhagavAne anidAnatAnI prazaMsA karI che. [- sthA. para9] 1. juo prakaraNane aMte TippaNa naM. 10 2. juo prakaraNane aMte TippaNa naM. 11. 3. bRhakalpa u. 6, sU. 14. 4. bRhakalpa u. 6, sU. 13. 5. pitAnA sthAne natikAnI jema nAccA kare te sthAna kIkucita - kuceSTA. hAthathI kAMkarA pheke ItyAdi zarIra vaDe karAtI kuceSTA te zarIrakakucita. ane moDhethI sITI vagADe agara bIjAne hasAve tevuM bole te bhASAkaucita. 2010_03 Page #813 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ge 1. saMghavyavasthA 13. samAcArI samAcArI daza prakAranI che - 1. IcchAkAra ("ApanI IcchA hoya te karuM-kare" ema 2. mithyAkAra ("mAruM duSkRtya mithyA thAo" ema kahevuM te; 3. tathAkAra ("ApanuM kahevuM yathArtha che ema kahevuM te); 4. AvazcikA ("Avazyaka kArya che" kahI bahAra javuM te); pa. nadhikI (bahAra jaI AvyA bAda, have huM gamanavyApAra baMdha karuM chuM ema kahevuM te); 6. ApRcchanA (badhI kriyAo karatAM gurune pUchavuM te); 7. pratikRcchA (pahelAM rajA na maLI hoya tevI kiyA mATe nimitta hotAM pharI pUchavuM te; 8. chaMdanA (lAvelI bhikSAmAMthI keIne joItuM hoya te lo ema kahevuM te; 9. nimaMtraNa (lAvyo na hoya paNa bhikSAdi lAvI ApavA pUchavuM te). 10. upasaMpadA (jJAnAdi artha gaccha choDIne anya sAdhune Azraye rahevuM te). A dazA prakAranI samAcArI kAlanA viSayamAM kahI che. [- sthA0 749] 1. juo prakaraNane aMte TippaNa naM. 12. 2. daza prakAranI vizeSa samajUtI mATe juo prakaraNane aMte Ti5Na naM. 13. 3. juo prakaraNane aMte TippaNa naM. 14. 2010_03 Page #814 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 780 sthAnAMga-samavAyAMgaH 5 14. saMga-visaMga saMga1 (arthAt samAna samAcArIvALA bhikSuonuM sAthe maLIne bhejana Adi) tenA bAra prakAra che - 1. upAdhi (vastrApAtrAdi); 2. zrata (zutanI vAcanA); 3. bhakta pAna; 4. aMjali pragraha (hAtha joDI namaskAra kahevA); 5. dAna (ziSyanuM); 6. nikAcana (nimatraNa); 7. abhyasthAna (mAna ApavA AsanethI UbhA thavuM); 8. kRtikarma (vaMdana); 9. vaiyAvRjyakaraNa (sevAcAkarI); 10. samavasaraNa (sAdhuone meLe); 11. saMniSadyA (Asana); 12. kathAprabandhana (vAda). [- sama0 12) zramaNa nirgasthanA mRSA AcArane pote je hoya ke bIjA zraddheya jana pAsethI sAMbhaLyuM hoya to te viSe vadhAremAM vadhAre traNa vakhata AlocanAno avasara de. paNa pachI sabhegane toDI visaMbhoga kare te AjJAnuM ullaMghana nathI gaNAtuM. I-sthA. 173] pAMca kAraNe zramaNanigraMtha sAMgika sAdharmikane visAMgika banAve to atikramaNa nathI - 1. akRtyasevana karyuM hoya; 1. AnuM vistArathI vivecana nizIthasUtranA pAMcamA udezanA bhASyamAM che. A gAthA nizIthabhASyamAM che. vyavahArabhASyamAM u0 5 mAM bhASya gA, 47mAM saMbheganA cha prakAra eAdi gaNAvyA che. ane ahIM gaNAvelA bAra bhedone ogha saMjoganA upabheda rUpe gaNAvyA che. bheda gaNanA karatI gAthAo (gA. 49-50) A ja che. ane gAra para mAM nizIthane paMcama udeza javAnI bhalAmaNa che. saMbhogane sAmAnya artha e che ke samAna samAcAra vALA bhikSuono sAthe maLIne bhoga te saMbhAga. tenA upAdhi Adi viSayabhede bAra bheda samajavA. te bhedanI samaja mATe juo prakaraNane aMte TippaNu naM. 15. 2010_03 Page #815 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1. sathavyavasthA 2. akRtya karyAM chatAM AlecanA na le; 3. AlocanA karyAM chatAM prAyazcitta na kare; 4. prAzcitta le paNa pAra pADe nahi; : 5. are ! A sthavirA ja vAraMvAra AcAranu atikramaNa karI akRtyA kare che te mAruM tee zuM karavAnA hatA?' ema kahe. 781 [sthA0 398] A nava sAmika sAthe sabhAga tADI visa bhAga kare te atikamaNu nathI :-- 1. AcArya pratyenIka; 2. upAdhyAyapratyenIka, 3. kulapratyenIka; pa. gaNapratyenIka; 6. saMghapratyenIka, 7. jJAnapratyenIka; 8. danapratyenIka; 9. cAritrapratyenIka. [sthA 661] 15. nigrantha-nigranthInA niyamA nigrantha cAra kAraNe nigranthI sAthe khele te atikramaNa nathI: 1. mAga pUchavA hoya; 2. mArga dekhADaveA hoya; 3. azanapAnAdi detA hoya; 4. azanapAnAdi devarAvatA hAya. [sthA. ra90] nigranthA pAMca kAraNe nigranthIo sAthe eka ThekANe sthAna, zayyA, ane niSadyA kare te atikramaNa nathIH---- 1. kAI nigranthA ane nigranthIe jemAMthI jaladI nIkaLI na zakAya, jemAM khIjAnI AvajAva thatI na hoya tevA verAna lAMbA gaLAvALA kAI ja galamAM AvI caDhayA hAya tA. 2010_03 Page #816 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 781 sthAnAMgasamavAyAMga 5 2. koI grAma, nagara ke zahera vageremAM amukane upAzrayanI sagavaDa maLI hoya paNa bIjAne kaI paNa prakAre sagavaDa na maLI hoya to te samaye ekatra sthAna Adi kare to; 3. nAgakumAra ke suparNakumArAvAsamAM jagyA maLI heya to; 4. je cera AvI nigraMthInAM kapaDAM laI jAya tevuM hoya to; 5. je yuvAne nirgasthI sAthe mithuna sevavA Ave e Dara hoya te. acela nigraMtha ekale hoya te sacela nircathI sAthe pAMca kAraNe rahe to atikamaNa nathI - 1. vikSiptacitta hoya; 2. daptacitta hoya; 3. yakSAviSTa heya; 4. unmAdI hoya; 5. nigraMthIe jene dIkSA apAvI hoya. [-sthA0 417] pAMca kAraNe zramaNanigraMtha nircathIne pakaDI rAkhe che Teko Ape te atikramaNa nathI - 1. je koI pazu ke pakSI nircathIne mAratuM hoya; 2. durga ke viSamamArgathI nigraMthI prakhalita thatI hoya ke paDI jatI hoya; - 3. nircathI kAdavakIcaDamAM phasAI gaI hoya ke lapaTI paDatI hoya te 4. nithIne nAvamAM caDAvavI hoya ke temAMthI utAravI hoya; 1. bRhatkalpa u0 6. 2010_03 Page #817 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1. saMghavyavasthA 783 pa. je nircathI kSiptacittA, hRptacittA, yakSAviSTA, unmAdI, upasargIyuktA, sAdhikaraNa, saprAyazcittA, yAvat jeNe bhaktapAnane tyAga karyo hoya tevI, athavA artha jAta hoya te. [-sthA437] cha kAraNe nigraMtha nircathIne pakaDI rAkhe ke Teko Ape te atikramaNa nathI - 1. kSiptacittA heya; 2. daptacittA heya; 3. yakSAviSTA hoya, 4. unmAdI hoya; 5. upasarga AvI paDyA heya; 6. sAdhikaraNuM hAya. - sthA476] nigraMtha ane nigraMthIo che kAraNe sAthe maLIne kAlagata (mRtyu pAmelA) sAdharmika pratye samAdara batAve to atikamaNa nathI - 1. aMdarathI bahAra kADhavuM hoya; 2. ekadama bahAra kADhavuM hoya; 3. bAMdhavuM hoya; 4. jAgaraNa karavuM hoya; 5. anujJApana karavuM hoya; 6. mUMgAmUgA sAthe jAya to. [- sthA. 477] 16. vAcanA A cArane vAcanA ApavI nahi - 1. avinIta, 2. vikRtipratibaddha 3. belagAma kopavALe; 4. mAyI. 1. jene teno pati agara cAra saMyamamArgathI yatita karavAnI kozIza karatA hoya tevI. 2. juo baha5 u0 6. sUtra 10-15. 3. sarakhAve bRhaka95 u0 4, sU0 10, 11. 2010_03 Page #818 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sthAnAMga samavAyAMga A cArane vAcanA ApavI :~ 1. vinIta; 2. vikRtimAM pratiSaddha na hoya; 3. kApa .jenA kAbUmAM hoya; 4, amAyI. [-sthA. 326] A traNane vAcanA ApavI nahi.1:-- 1. avinIta; vikRtimAM pratibaddha; 3. krodha jenA kAbUmAM na hoya. 784 - pa A traNane vAcanA ApavI : :-- 1. vinIta; 2. vikRtimAM pratibaddha na hoya; 3. krodha jenA kAbUmAM hoya. pAMca kAraNe sUtravAcanA ApeH---- 1. saMgrahAthe; 2. upagrahAthe; 3. nija rAthe 4. mane sUtra spaSTa thaze ema mAnI; pu. bhaviSyamAM sUtranA viccheda na thAya te mATe. pAMca kAraNe sUtra zIkhe H-- - 1. jJAnAthe; 2. darzanArthe 3. cAritrArtha; 4. mithyAbhiniveza cheDavA mATe; 5. yathAsthita padArtha jJAnAthe. [-sthA. 468 ] 17, AzAtanA AzAtanA 33 che: 1. ziSya ratnAdhikanI pAse thaI jAya te (evI rIte ke tenuM kapaDuM aDI jAya tevI rIte ghasIne cAle); 2. ziSya ratnAdhikanI sAme thaI jAya te; 3. ziSya ratnAdhikanI bAjue thaI jAya tA; 1. Aja sUtra bRhatkarSamAM che. u04, sU0 10, 11, _2010_03 Page #819 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5 1. saMghavyavasthA 4-6. te ja pramANe pAse UbhA rahe Adi, 7-9. te ja pramANe pAse bese Adi; 10-11. gurunI sAthe matsarga karavA gayo heya chatAM temanA pahelAM zucikarma kare ane gamanAgamananI AlecanA kare; 12. rAtre rAtvika pUche ke keNa jAge che tyAre jAgatAM chatAM javAba na Ape, 13. koI navI vAta rAtnikane prathama na kahetAM bIjAne kahe 14-17. gocarInuM prathama Alecana, darzana, nimatraNa, ane dAna gurune na kare paNa bIjAne kare; 18. gocarImAMthI sAruM sAruM pote khAI jAya; 19 prajane AcArya bolAve tyAre javAba na Ape, 20. rAtvika bolAve eTale tene saMbhaLAve ke zuM mane ja je che, te vAre vAre mane ja bolAve che? - Ama halakAM vacana saMbhaLAve; 21. rAtvika bolAve eTale prathama praNAma karuM chuM, kahevAne badale "zuM kAma che?" kahe; 22. rAtmika kAMI kahe eTale javAba Ape ke "tame keNa evuM kahenAra ?" 23. "tuM glAnAdinI sevA kema nathI karata' Ama jyAre AcArya kahe tyAre javAba Ape ke "tame kema nathI karatA ?" 24. dharmakathAnI sAvadhAna thaI anumodanA na kare 25. guru dharmakathA karatA hoya tyAre vacce kahe ke are A te tame bhUlI gayA; 26. dharmakathAnI vacce bolI vinna kare; sthA-50 2010_03 Page #820 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sthAnAMga samavAyAMga: 5 27. 'have bhikSAnA samaya thaI gayA che' ema kahI dha kathAnI pariSadane bhAMgI nAkhe; 28. ekanI eka vAta pariSada sAme kahe; 786 29. rAptikanA zayanAsanane pagathI ghasIne paNa mithyAduSkRta na de; 30. gurunA Asana para bese; 31. guruthI UMcA Asane bese, sUe, UbhA rahe; 32. kharAkharanA Asane bese; 33. Asana para beThAM beThAM ja gurune javAba Ape. [ ~sama. 33 ] 18. vadanAra kRtikama khAra AvatA vALu kahyuM che--jemake, 'e avanata, yathAjAta, khAra Avata, cAra zira ( arthAt zizanamana ), 1. A ja sUtra dazAzrutakadhamAM trIjI dazAmAM che. 2. vadanA mATe sAdhu ane sAdhvIoe ratnAdhika hoya tene vaMdana karavuM joIe evA niyama che. paNa sAvIe te sasaMcatAne ratnAdhika hoya ke nahi vaMdana karavuM ja joie. Ama karavAnuM kAraNa e batAvyuM che ke badhA jinenA tImAM dhama teA puruSapradhAna ja che. vaLI strIe tuccha hAya che tethI jo puruSa eve! sAdhu tene namaskAra kare ta tene gava caDe che ane pachI sAdhuthI koI paNa bAbatamAM jarA paNa DaratI nathI. vaLI dharma e puruSapraNIta che ane puruSA ja tenI rakSA karI zake che. vaLI strIene vaMdana karavuM te leAkaviruddha che. bIjA badhAM kAraNe je ahIM gaNAvyAM che te sAcAM haze ke nahi, paNa leAkAcAranI viruddha gaNAya mATe vaMdana na karavuM e kAraNa mULa che. ane e ja kAraNe vadananA mukhyapaNe niSedha karyo che. bhagavAna buddha paNa e prakAranA niyama banAvatI vakhate spaSTa kahyuM che ke strIone puruSA vadana na kare. AdhyAtmika mArgamAM paNa ne leAkasa grahanI dRSTi heAya te meTA puruSa! paNa prabaLa leAkAcAranA virAdha nathI karI zakatA enuM eka A udAraharaNa gaNI zakAya. jIe maha5 . 6 ane vinayapiTaka pR0 519-22; upadezamAlA gA0 15; paMcavastu gA. 154. 2010_03 Page #821 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1. saghavyavasthA 197 traNa gupti, e praveza ane eka niSkramaNa - A badhu kRtikama mAM Avazyaka che'.1 [-sama0 12] TippaNa 1. catuvidha saMgha - jaina kzAnakAmAM yAMya evI vAta jovAmAM nathI AvI ke phAca paNa kAI tI kare sroene pratrajyA levAnA niSedha karyo heAya. eTale sadha haMmezAM catuvidha ja manAyA che. bauddha paraMparAmAM AthI UlaTuM jovAmAM Ave che. bauddhasaMdhamAM sarvaprathama bhikSu, upAsaka ane upAsikA ema trividha sadha hatA. buddha bhagavAnanI mAsI mahAprajApati gautamIe jAte bhagavAnane srIone pravrajjA levAnI anumati ApavA bahu ja vinavyA paNa buddhe anumati ApI nahi. AthI gautamI bahu ja khinna thayAM ane azrubharyA nayane pAchAM pharyAM. bhagavAnanA mukhya ziSya Ana Mde jyAre temanI A sthiti joI, tyAre temaNe paNa buddhane e bAbatamAM vinaMtI karI. prathama teA buddha e viSe rAjI thayA niha. pachI Ana de vAta pheravIne ema pUchyuM, "te| zuM bhagavAna, srIe ApanA batAvela dharmane anusarI utkRSTa phaLane pAmI zake che ke nahi? bhagavAne AnA uttara hakAramAM ApyA eTale AnaMde vaLI pAchuM gautamIne pracAnI anumati ApavA kahyuM. mudde gautamInI sAme ATha meATI zaratA mUkI, temAnI mukhya teA e hatI ke, bhikSuNInI pravrajyA game teTalI lAMbI hAya chatAM te ja divase prajita thayelA bhikSune te va%0na karaze. gautamIe A badhI zarate maMjUra rAkhI ane strIone paNa pravrajyA levAnA adhikAra meLavyA. paNa buddhane A russuM nahi -- eTale chevaTe temaNe AnaMdane kahyuM ke, A sadhamAM me' strIone pratrajita thavAnI anumati te| ApI che, paNa tenuM phaLa e Avaze ke sadhamAM 1. khAra AvartanA vivaraNa mATe jIe prakaraNane aMte TippaNa na. 16. _2010_03 Page #822 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 78 sthAnAM samavAyAMga: 5 have mAtra 500 varSa paryata ja zuddha brahmacarya paLAvAne saMbhava che. je Ama na thayuM hota, to saMdhanI zuddhi barAbara hajAra varSa TakI raheta. AgaLa jatAM gautamIe bhagavAna pAse pelA kaDaka niyamane DhIlo karavA vinaMtI karI paNa bhagavAne kahyuM ke, e banI zake nahi. kAraNa, anyatIthiMkAmAM paNa bhikSuo bhikSuNIone vaMdana karatA nathI; to tathAgata-dharmamAM te kema bane? juo vinayapiTaka - pR0 119-parara; aMguttara0 8. 51, jaina saMghamAM paNa bhikSaNa mATe e niyamanuM pAlana barAbara atyAra sudhI cAlyuM AvyuM che, ane haju temAM parivartana thayuM nathI. juo bRhatkalpa bhASya gAtra 441620; upadezamAlA - gA. 15; paMcavatu gADha 154, senapraznamAM te strI kevaLI thaI gaI hoya to paNa tene lokonusaraNa karIne sAdhu vaMdana na kare, ema lakhyuM che. - senaprazna. 4. 40. 2. pravajyA - mokSa prati gamana te pravrajyA. eTale ke AraMbha ane bAhya AtyaMtara parigrahane tyAga kare che. jene pravajyA svIkAravI hoya te guru pAse upasthita thAya che, ane pitAnI icchA vyakta kare che. athavA Avela vyaktine guru projana pUche che. dIkSA levAnI IcchA jANI tenI parIkSA kare che. A parIkSAkAla sAmAnya rIte cha mAsane che. pachI egya kAle guru tene caityavaMdana Adi zIkhave che ane kramazaH sAmAyika pratikramAdi zIkhave che. A sUtradAna-vidhi kahevAya che. tyAra pachI vItarAgapUjA karIne te gurunI sAme upasthita thAya che, ane te samaye guru bIjA sAdhuonI sAthe caityavaMdana kare che. tyAra pachI zaikSa pitAne pratrajyA ApavA gurune vinaMtI kare che. eTale guru tene UbhA thaIne pAMca namaskArarUpa maMgala karI, rajoharaNa -je jainaliMga che - te samarpita kare che. vaLI pAchA zaikSa praNAmapUrvaka muMDa karavAnI gurune vinaMtI kare che. eTale guru paNa paMcanamaskArapUrvaka traNa vAra thoDA thoDA kezane leca kare che. tyAra pachI kramazaH sAmAyikArepaNa ane vAsakSepa thAya che. TUMkamAM pravrayAvidhi e pramANe che. nizcayanaye te AvI lAMbI vidhi vagara paNa pravrajyA thaI zake che; paNa vyavahAranaye A vidhi che ema samajavuM. A vyavahAravidhine avalaMbavAmAM na Ave, to zAsananI eka vyavasthA je sthapAI che te na rahe; mATe tenuM avalambana paNa Avazyaka che. - jue paMcavastuka pR0 1-37. 2010_03 Page #823 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1. saMghavyavasthA bauddhadharmamAM pravrajyAvidhi A prakAre che- 1. jJapti-kaI bhikSa saMgha samakSa Ubho thaI kahe ke amuka vyakti amukanI pAsethI upasaMpadAnI icchA rAkhe che, to saMdha tenI anujJA Ape. 2. anuzrAvaNa - "saMgha amuka vyaktine amuka pAse upasaMpanna svIkAra kare che; keIne vAdhe to nathI ne? hoya te bele" - AvuM kaI bhikSu traNa vAra saMgha samakSa bele. 3. dhAraNA-"badhA cUpa che eTale amukanI upasaMpadAne saMdhane svIkAra che ema huM samajuM chuM" - Ama bele eTale samajI levAnuM ke pravajyA thaI thaI cUkI. A jJapti, anuzrAvaNa, ghAraNAno vidhi to ja thAya je zaikSa AvI bhikSusaMdhanI samakSa upasaMpadAnI yAcanA kare ke, "bhanta! saMgha pAse mArI upa saMpadAnI yAcanA karuM chuM.'- juo vinaya - pR0 105. 3. paDaka-napuMsakAdi - paMDaka-napuMsakanAM lakSaNe zAstramAM batAvyAM che - jemake, te strI svabhAva hoya che. tenA svara ane vargamAM sAmAnya puruSa ane strI karatAM vilakSaNatA hoya che. tenI jananeMdriya lAMbI hoya che. tenI vANu mRdu hoya che. te mUtare che tyAre avAja thAya che ane phINa vaLatAM nathI. paMDakanA mukhya be bheda che : dUSitaveda ane upaghAtapaMDaka. dUSitavedapaMDaka be jAtanA che, paNa temanuM sAmAnya lakSaNa e che ke, teo strI ane puruSa baMne sAthe saMga cAhe che. jenAthI apatya-saMtAna pedA thaI zake te AsaktidUSitaveda paMDaka kahevAya che ane jenAthI saMtAna pedA thaI ja na zake te upasakti paMDaka kahevAya che. upaghAta paMDakanA be bheda che: vedoSaghAtakaMDaka ane upakaraNopaghAtapaMDaka. atyaMta kAmAsaktithI saMbhoga karavAthI kALakrame asAmarthya Ave che te vedapaghAta paMDaka kahevAya che ane koI kAraNathI jananeMdriyane kApI nAkhavAmAM Ave to te upakaraNepaghAta paMDaka kahevAya che. paMDakane dIkSA eTalA mATe nathI devAnI ke tene jayAre vedodaya thAya che, tyAre te anAcAra karyA vinA rahI zakato nathI. eTale te ane para pakSe dUSaNa pedA kare che. ane e rIte AkhA saMdhamAM anAcAranuM vAtAvaraNa phelAvI de che. 4. pravajyAnA prakAranAM udAharaNeH pravajyAnA A bhedonuM varNana paMcakalpa bhASyamAM che. pitAne ja kharekhara vairAgya hoya ane dIkSA le te te vecchAthI lIdhelI, ane vairAgya 2010_03 Page #824 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 390 sthAnAMga-samavAcAMga : 5 na hoya chatAM khIndranA abhiprAya mAtrathI le te te recchAthI lIdhelI kahevAya. svecchAnA udAharaNa tarIke gAviMda vAcakanuM udAharaNa che. gAviMda vAcakanI kathA AvI cheH te prathama baudhdha hatA, ane jaina granthAnA rahasyane jANavA khAtara kapaTathI jaina sAdhu banIne jaina AcArya pAse bhaNavA AvyA hatA. paNa bhaNatAM bhaNatAM ja temanuM mataparivartana thayuM ane temaNe peAtAnI vAta AcAryane kahI ane svecchAthI jaina dIkSA aMgIkAra karI. eTale A geviMda vAcakanI dIkSA svecchA-svIkRta dIkSAnuM dRSTAnta pUruM pADe che. A ja gAviMdAcArye eka niyukti racI kahevAya che je govidaniyukti kahevAya che. kathAnA vistAra mATe jIe upadezapada gA0 285, parecchAnA udAharaNa tarIke suMdarInandanI kathA che. te A pramANe : nAsik nAmanA nagaramAM naMda nAmanA vANiyA rahetA hatA. tenI suMdarI nAmanI srImAM te atyaMta Asakta hovAthI tene leAkeA suMdarIna da kahetA. tenA bhAI je sAdhu thaI gayA hatA temane pAtAnA bhAInI A dazAnI jANa thaI ane tethI temaNe peAtAnA bhAIne suMdarIthI dUra karavAnuM vicAyu. te tene ghare bhikSA levA gayA. gharanAM saue temane khUba bhAvathI bhikSA ApI. temanI pAsenuM eka pAtra temaNe pAtAnA bhAIne ApI sAthe cAlavA kahyuM. bhAI samajyeA ke muni hamaNAM pAtra laI leze ane rA Apaze. paNa te te tene ratna Ape ja nahi. suMdarIna Mdane peAtAnI patnInA viyoga khaTakavA lAgyA. sAdhu bhrAtAe saMsAranI mAyA viSe ghaNuM samajAvyuM paNa tene varAgya jAge ja nahi. tethI peAtAnI vidyAnA baLe prathama te temaNe vAnarayugala dekhADyu. temAM vAnarI viSe pUchyuM ke A kevI rUpavatI che? tyAre teNe kahyuM ke are A tA kaLI che. eTale sAdhue devayugala utpanna karI batAvyuM. ane kahyuM, je AvI apsarAthI paNa suMdarI zu vadhAre suMdara che? tyAre apsarAnuM rUpa jeIne te annaI ja gayA ane pUchavA lAgyA, AvI suMdara strI zAthI maLe. eTale sAdhue kahyuM, dharmAcaraNa kara-- dIkSA le teA evI aneka maLe, A sAMbhaLI teNe dIkSA lIdhI. A dRSTAMtamAM tenA bhAInI pravrajyA devAnI icchA ja mukhya bhAga bhajave che, tethI A parecchAnuM udAharaNa samajavuM. kathA mATe jue upadezada gA041,1 roSane kAraNe lIdhelI pratrayAnuM udAharaNa : rathavIrapura nagaramAM eka zivamUti nAmano mallu rahetA hatA. rAjAe tenuM parAkrama joIne tene 2010_03 Page #825 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1. saMghavyavasthA 791 mathurA chatavA mokalyo - paNa te pUchavuM bhUlI gayo ke kaI mathurA jItavI, pAMDumathurA ke mathurA ? eTale teNe bane mathurA chatIne rAjAne jaNAvyuM. rAjAe khuza thaIne tene yatheccha vihAranI chUTa ApI. eTale te moDI rAta sudhI paNa ghare Ave nahi. tenI patnI bicArI duHkhI thaI jAgatI rahe. Akhare teNIe sAsune e hakIkata jaNAvI. eTale te rAtre sAsue teNIne suvADI dIdhI ane jAgaraNa karyuM. moDI rAtre zivabhUti Avyo eTale mAe kahyuM ke, mAre tAruM kAma atyAre nathI. jyAM UghADAM kamADa jIe tyAM jA. AthI zivabhUtine bahuM roSa thaye ane roSamAM ne roSamAM te eka upAzrayamAM dAkhala thaye, ane Aya kRSNane dIkSA devA jaNAvyuM. temaNe mAtAnI AjJA na hovAthI nA pADI. eTale teNe svacaloca karyo. AthI Arya kRSNa tene liMga ApyuM ane sau sAthe vicAravA lAgyA. A roSathI levAtI dIkSAnuM udAharaNa che. juo Avazyaka niryuktibhASya gA0 145 nI TIkA; athavA vizeSAvazyaka bhASya gAtra 2551 nI TIkA. TrAcine kAraNe lIdhelI : eka lAkaDahAre dAridrayathI khUba pIDAto hato. eka zrAvake tene dharmopadeza karyo eTale teNe sAdhu pAse dIkSA lIdhI. A udAharaNa A pravajyA mATe prasiddha che. sva nathI ke svapnamAM lIdhelI : AnA udAharaNa tarIke puSacUlAnI kathA che. AnI kathA A pramANe che: puSyaketu nAmane rAjA hato. tenI rANI puSpavatIthI tene ekasAthe be bALaka thayAM. putranuM nAma puSpacUla rAkhyuM ane putrInuM nAma puSpacUlA. nAnapaNathI ja bhAI-bahenane atyaMta sneha hato. ane jema jema te moTAM thayAM tema tema vadhato ja cAlyo. putrI umaralAyaka thaI eTale rAjAe vicAryuM A bhAI-bahenane prema evo gADha che ke bane parasparanA viyogane sahana nahi karI zake. AthI bIje nahi. paraNAvatAM teNe te bhAI-bahenane ja vivAha karI dIdho. A ghaTanAthI rANI bahu duHkhI thaI ane dIkSA laI samyaka pALI svarge gaI. tyAM tene pitAnI putrInA uddhArano vicAra AvyuM. eTale prathama teNIne svapnamAM naraka dekhADayuM, ane pachI svarga. narakanuM duHkha ane svarganuM sukha joIne teNe eka jaina sAdhune pUchayuM ke, jIvo narakamAM zAthI jAya ane svargamAM zAthI? munie kahyuM, viSayAsakti sadaza pApothI chavo narake jAya che; ane viSayane tyajavAthI ja svargamAM jAya che. A sAMbhaLI teNIe pitA ane patinI AjJAthI dIkSA lIdhI. juo upadezapada gAya 130. 2010_03 Page #826 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 792 sthAnAMgasamavAyAMga: 5 pratizratA : e devoe avadhijJAnathI joyuM ke pote eka brAhmaNanA ghare putrayugalarUpe utpanna thavAnA che. eTale teo putranI prApti mATe phAMphAM mAratA te brAhmaNa pAse zramaNarUpa dharIne AvyA ane tene temaNe dharmopadeza karI jaina zrAvaka banAvyuM. brAhmaNe vAtavAtamAM pUchayuM "mAre putra thaze ke nahi?" zramaNarUpadhArI dee javAba Apyo "tAre putrayugala thaze paNa teo bane kumArAvasthAmAM ja dIkSA laI leze. mATe temane sukhe sukhe dIkSA levA deje; kaze aMtarAya karIza nahi." brAhmaNe e vastune svIkArI (pratizrata karI). Ama tenI pAse svIkRti laIne teo aMtardhAna thaI gayA. kALakrame brAhmaNane putro thayA. paNa putrahane kAraNe teNe temane zIkhavyuM ke zramaNe to rAkSasa jevA hoya che ane mAMsa khAya che. mATe kadI temane saMga kare nahi. AthI te putro sAdhuothI DaratA hatA. eka vakhata banyuM ema ke teo pharavA nIkaLyA hatA. teTalAmAM dUrathI zramaNa AvatA joyA. teo DarIne bIjuM AzrayasthAna nahi hovAthI jhADa para caDI gayA. zramaNe paNa jhADa nIce vizrAma karI jheLI ughADI jamavA beThA. uparathI pelAoe joyuM ke A to mAMsa jevuM kazuM khAtA nathI; amArA jevo sAdo ja kherAka khAya che. ema vicAratAM vicAratAM temane jAtismaraNa thayuM. eTale pachI mAtA-pitAnI AjJA laI temaNe dIkSA lIdhI ane temane paNa samajAvI dIkSA dIdhI. A pratizrutAnuM udAharaNa che. juo uttarAdhyaca a0 14nI niyukti. araja karAvavAthI : - mallIkuMvarIe temanA para Asakta thayelA rAjAone pUrvabhavanuM vRttAMta yAda ApI dIkSA levA rAjI karyo, te A pravrajyAnuM udAharaNa samajavuM. kathA mATe juo jJAtAdharma kathAga mallI - adhyayana 8muM nathI:- cothA cakravatI sanakumAranA rUpanI prazaMsA inDe karI tethI be ke tenuM rU5 jevA mRtyulokamAM AvyA. te snAna karavAnI taiyArI karato hato te vakhatanuM paNa tenuM rUpa joIne teo cakita thayA, ane pitAne acaMbe rAjAne kahyo. eTale rAjAe garvamAM AvI kahyuM, mAruM kharuM rUpa to mArI sabhAmAM huM beThe houM tyAre jovA Avaje. pachI te deve sabhAmAM hAjara thayA paNa rAjA tarapha jaI temaNe jarA moTuM kaTANuM karyuM. eTale rAjAe tema karavAnuM kAraNa pUchyuM. devoe rAjAne 2010_03 Page #827 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1. saMdha-vyavasthA 73 kahyuM ke, atyAre ApanA zarIramAM roga utpanna thayA che tethI prathama jevuM rUpa tamAruM atyAre nathI; A joIne ame khinna thayA chIe. rAjAne A vacano sAMbhaLI vairAgya Avyo ane teNe dIkSA lIdhI. A rogane kAraNe dIkSA lIdhAnuM udAharaNa che. dIkSA levAthI jIvaka komArabhatyanI cikitsAne lAbha maLaze ema dhArI ghaNuM regIo bauddha dIkSA levA maMDA. e jANI bhagavAna buddha rogIne dIkSA ApavI nahi, evo niyama karyo. juo - vinaya pR0 115. anAthaH--jenA pitA to pite garbhamAM hato tyAre ja marI gayA ane mAtA janma pachI tarata ja - e naMdINa pitAnA mAmAne tyAM Ucharyo hato, ane tenuM badhuM kAma eka nokaranI jema karato hato. eTale lokomAM kacAMya tene Adara maLato nahi. AvI rIte anAdara pAmIne te bahu duHkhI thato. tene samajAvavA tenA mAmAe kahyuM ke, bhale bIjA tane pitAnA kanyA na Ape, paNa huM te mArI putrI tane ApIza. paNa tenA nasIbe tenI putrIoe paNa te kurUpa hovAthI paraNavA nA pADI. AthI nirAza thaIne te maravAno vicAra karato hato tevAmAM eka sAdhu tene maLyA ane dIkSA ApI. A anAdarathI levAyela dIkSAnuM udAharaNa che.- jue upadeTApada gA. 618thI. Teva dvArA prativaya pAmIne - AnA udAharaNa tarIke metAryanI kathA prasiddha che. metArya pUrva bhavamAM purohitaputra hato. ane tene mitra rAjaputra hato. bannene sAgaracaMdra nAmanA rAjaputranA kAkAe kapaTathI dIkSA dIdhI. rAjaputra te kAkA jANa gama khAI gaye; paNa purohitanA manamAMthI kAMTe gaye nahi. bane marIne deva thayA, ane saMketa karyo ke je prathama marIne manuSyalokamAM jAya tene bIjAe baMdha Ayo. purohitaputra prathama ja eNvIne halakA kuLamAM janme paNa tene eka zeThANIe pitAnI te ja vakhate jamelI putrI ApIne laI lIdho. tenA vivAha vakhate deva bodha ApavA Ave paNa te samaye nahi; tethI deve tenI halakA kuLamAM janmavAnI hakIkata saune kahI dIdhI. AthI te dIkSA levA rAjI to thayo paNa kahyuM ke mAre A avarNavAda thayo tenAthI mukta karavAnI prathama tArI pharaja che. game te paNa prakAre je rAjakanyA mane maLe te mArI AbarU pAchI baMdhAya. pachI bAra varasa tenI sAthe lagnajIvana vitAvI huM dIkSA avazya laIza. A sAMbhaLI deve 2010_03 Page #828 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 794 sthAnAMga-samavAyAMgaH 5 te vAta mantra karI ane peAtAnA ddigdha prabhAvathI tenI saMpatti vadhArIne tathA meATA moTA mahela UbhA karIne abhayakumArane khAtarI karAvI ApI ke tene devanI sahAya che. tethI rAntae abhayanA kahevAthI pAtAnI putrI tene paraNAvI. bAra varasa thayAM eTale pharI pAche deva hAjara thayeA. A vakhate tenI patnIe khInna bAra varasa deva pAse mAgI lIdhAM. Ama ceAvIsa varSane aMte teNe dIkSA lIdhI. eka vakhata te bhikSA levA e ka sAnIne ghare gayeA. teTalAmAM sAnInI gerahAjarImAM krauMca pakSIe seAnAnA javanA dANA gaLI lIdhA. sAnIne zaka gayA ane pUchyuM paNa matAye jANavA chatAM kahyuM nahi. eTale teNe tenA mAthe cAmaDAnA paTA palALIne kasIne bAMdhyA. ane tene taDake UbheA rAkhyA. samaya jatAM cAmaDu' sa kAcAyuM ane metA ne bhacaMkara vedanA thavA maDI ane tenI AMkhA paNa nIkaLI paDI. A vedanA teNe samabhAvapUrvaka sahana karI ane mekSe gayA. daramicAna DhaMca kSIe meAtI vamI kADhavAM. A jeI sAnIne khUba ja pastAvA thayA. paNa vakhata vahI gayA hai. nue. Avazyaka niyukti gA0 869 870. putrapremI : vajrasvAmI jyAre garbhamAM hatA tyAre ja temanA pitAe dIkSA laI lIdhI hatI. jyAre temanA janma thayA tyAre koie kahyuM ke AnA pitAe dIkSA na lIdhI hota te kevuM sAruM thAta. A sAMbhaLI temane pUrvabhava cAda AvyA. tethI dIkSA levAnA peAtAnA sa`kalpane kAraNe temaNe rAta ane divasa revA mAMDayu'. mAtAe kaTALIne jyAre peAtAnA sAdhu evA pati dhanagiri tathA bhAI A samita bhikSA mAgavA nIkaLyA tyAre patine kahyuM ke, Ane ATalA divasa me pALyA, have tuM pALa. Ama kahIne nAnA cha mAsanA vajane ApI dIdhA, sAdhue e laI lIdheA, ane siddhagirine soMpI dIdhA. pachI zrAvikAee tene meATA karyo. mATA A yeA eTale mAtA sunadAne putranI lAlasA jAgI. eTale rAjadarakhAramAM jaI putra peAtAne pAchA maLe evI mAgaNI karI. rAtnae kahyuM, sabhAmAM e ALakane sau khelAve; jenI pAse e naca enI pAse rahe. mAtAe tene AlAgyA paNa te gayeA nahIM; paNa sAdhu pAse gayA. AthI chevaTe sunadAe paNa vicAryuM ke pAte paNa dIkSA laI le te sAruM. Ama putrapremane kAraNe dIkSA lenAra A suna'dAnuM udAharaNa prasiddha che. -- AvazyakaniyuM 0 gA 74, _2010_03 Page #829 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1. saMghavyavasthA pa. gaNunI saMpattinA bhede - AcArasaMpatti cAra che: 1. sadaiva AcAramAM samAdhizIla hoya; 2. pitAnI baDAIne bhAva na levo; 3. aniyata vihAra; 4. zarIra ane manathI nirvikArI. zratasaMpatti cAra prakAre che: 1. bahuzrutatA; 2. paricitasUtratA; 3. vicitrasUtratA. 4, sUtroccAranI vizuddhi. zarIrasaMpattinA cAra prakAra: 1. zarIranI samapramANatA; 2. lajajA Ave tevAM aMgone abhAva; 3. badhI iddhinI pUrNatA; 4. saMhanananI sthiratA. vacanasaMpattinA cAra prakAra: sau temanA vacanane svIkAre te AdeyavacanatA; 2. madhuravacanatA; 3. madhyasthabharI vANI; 4. asaMdigdha vANI. vAcanAsaMpattinA paNa cAra prakAra: 1. jANIne uddezana; 2. jANIne samudeza- ziSya zAstrane pacAvI zakaze nahi te jANIne vadhAre pAkuM karavAnuM kahevuM te; 3. parinirvAcya vAcanA- prathamanuM pAkuM karAvIne ja AgaLa vAcanA ApavI te; 4. arthanirmApaNuM-pUvApara saMgati samajAvIne artha kathana karavuM te. mati saMpatti : 1. avagraha, 2. IhA, 3. avAya ane 4. dhAraNA bhede cAra prakAranI che. prayoga eTale vAdaviSayaka saMpattinA cAra bheda: 1. vAda karavAnuM sAmarthya che ke nahi te tapAsavuM - AtmaparikSA; ra puruSaparijJAna - prativAdI kA mAne che te jANavuM te; 3. kSetraparijJAna 4. vastuparijJAna. ahIM vastune arthe rAjA-amAtya vagere sabhAsade samajavA ema TIkAkAra kahe che. paNa je tene artha viSaya parikSAna ema karyo hoya te ? saMgraha arthAta svIkAra tadviSayaka saMpattinA cAra bheda - 1. kSetrasaMpattiA kSetra mArA ziSya samudAyane yaMgya che ke nahi te jANavAnI zakti; 2. pAdapITha, phalaka vagere keTalAM joIze tenuM jJAna 3. kyAre svAdhyAya ane kyAre bhikSA e samayavibhAga karavAnI zakti; 4. cothocita vinaya viSayaka. 2010_03 Page #830 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sthAnAMgasamavAyAMgaH 5 6. vAcanAne kelakama - vAcanA ApavAne kAlakrama A pramANe che-traNa varSanA zrAmasyaparyAyavALAne AcAraprakalpAdhyayana; cAra varSanAne sUtrakRtAMga; pAMca varSanAne dazA-kalpa-vyavahAra; ATha varSanAne sthAnAMga-samavAyAMga; daza varSanAne vyAkhyAprajJapti; agiyAra varSanAne khuphiyAvimAvibhatti Adi pAMca azcayano; bAra varSanAne aruNopamAtAdi pAMca adhyayane; tera varSanAne utthAnazretAdi cAra; 14 varSanAne AzIviSabhAvanA; 15 varSanAne dRSTiviSabhAvanA; 16 Adi kramazaH varSomAM kramazaH cAraNa bhAvanA, mahAsvapna bhAvanA, te jenisarga 19 varSanAne bAramuM daSTivAda nAmanuM aMga; ane vIsa varSa pUrAM thAya eTale sarva zrutano adhikArI samaja. juo vyavahArasUtra u0 10. 7. gaNa choDavAnAM kAraNe - (1) ziSyone moTo samudAya e heca je deSabhAgI hoya. paNa bahumatIne kAraNe AcAryanuM kAMI paNa kahevuM na mAnatA hoya to AcArya pite gaNa choDIne cAlyA jAya. A kAraNe jyAre temane gaNa choDI javAnuM hoya tyAre rAtre chAnA-mAnA nIkaLI jAya. mAtra koI gRhasthane kahe ke huM amuka jagyAe jAuM chuM. eTale je ziSyone pharI temanuM zaraNa levuM hoya te sukhe laI zake -bRhakalpa gA1273. (2) AcAryuM paNa pratikramaNa ane kSAmaNa vakhate jene vinaya kara gyA hoya tevA vaSTi ke jJAnajayeSano vinaya karavo joIe. paNa je te AcArya paNAnA abhimAnane laIne tema na kare, to pachI gacchamAM bIjAne paNa tevuM vartana karavuM phAve; mATe A niyama che ke tevA AcAryo pitAne gaNa choDI devuM joIe. (3) jeTaluM zrata pote jAte hoya tenI vAcanA pitAnA ziSyane ApavI ja joIe; temAM ALasa nahi karavI joIe. jo Ama kare to teNe gaNa choDI de joIe, (4) karmanI gati nyArI che tethI AcArca chatAM viSayarAga na gaye hoya to AvuM banavA pAme che, eTale A cepa pAcho potAnA gaNamAM na phelAya mATe gaNa choDI devo e hitAvaha che. (5) keI sagAe dIkSA lIdhI hoya paNa te kaI kAraNe gaNa choDIne cAlyA jAya. ne temane pAchA meLavavA mATe potAne gaNa choDa 2010_03 Page #831 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1. sadharAvasthA 797 paDe to choDIne temane saMgraha ane upakAra kare. upakAra to temane vastra vagere sAmagrI pUrI pADavAthI thAya che. 8. pAMca prakAranA vyavahAraH (1) Agama eTale jJAna vyavahAranA be bheda che: pratyakSa ane parokSa. pratyakSamAM avadhi, mana:paryAya ane kevalajJAnathI je vyavahAra thAya che teno, ane parokSamAM Agamano samAveza thAya che. temAM paNa caturdazapUva, dazamUvI, navapUrva ane gaMdhahastI A zratadhare je vyavasthA Ape te AgamarUpa parokSa vyavahAra kahevAya che.-vyavahAra bhASya u0 10, gAra01-209, pratyakSa jJAnInI jema A zratadhare paNa Agamika viSayamAM pramANabhUta jJAna dharAve che, tethI teone paNa pramANabhUta mAnavA joIe.- gA0 211. (2) AgamathI vyatirikta je AcArAMgAdi che te zrata. navapUrva vagere je upara kahyAM te paNa zrata te che ja; paNa tenI vizeSatA e che ke te atIndriyadarzI puruSathI ja ThIka samajI zakAya che; mATe te Agama kahevAya che ane bAkI zrata kahevAya che. evA zratane dhAraNa karanAra prAyazcitta vagerene vyavahAra kare te mutavyavahAra. (3) agItArthane koI gUDhapadomAM AlocanA kahe ane te gItArtha pAse jaI saMbhaLAve eTale te paNa tevAM padothI zuddhidAna kare-te AjJA. (4) gItA dravya, kSetra, kAlAdi joIne amuka prakAre zuddhi karI hoya tevI ja rIte prasaMga AvatAM te yAda karIne zuddhi karavI te dhAraNA vyavahAra. (5) sUtramAM vihita na chatAM je vyavahAra rUDha thaI gayuM hoya tadanusAre zuddhi karavI karAvavI te. 9. ka5sthitinA bhede - (1) sAmAyika viSenA AcAranI maryAdAne sAmAyika kalpasthiti kahe che. te A pramANe prathama ane carama tIrthaMkaranA sAdhuone sAmAcika alpakAlIna heAya che. kAraNa zekSakALa pUro thayA pachI chedepasthApanIya cAritra ApavAmAM Ave che. vacalA tIrthakarana, 2010_03 Page #832 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 78 sthAnAMgasamavAyAMga: 5 sAdhuonuM sAmAyicAritra jIvana paryataja hoya che. vacalA tIrthakaranA sAdhuone pitAnA sAmAcikacAritranI A maryAdAo che- 1. jenA ghera UtaryA hoya tenA bhejanapAnane parivAra, 2. cAra mahAvratanuM pAlana, 3 vaMdanA karavI, 4. jeNe pitAnAthI pahelAM vrata aMgIkAra karyA hoya tene moTe mAna. A cAra ka95nuM pAlana te avazya karavuM ja joIe. ane A cAra sivAya bAkInA cha kalpa viSe aniyama hoya che. te A--1. pitAnA mATe banela bhejanapAna le paNa kharuM ane na paNa le; 2. te ja pramANe rAjapiMDa viSe; 3. jyAre deSa lAgyo hoya tyAre ja pratikramaNa kare, anyathA nahi; 4. varSAvAsa sivAyanA mahinAomAM eka ThekANe mahinAthI vadhAre rahe paNa kharA ane na paNa rahe; 5. varSAvAsane paNa niyama nahi; 6. nagnatAne paNa niyama nahi. prathama ane aMtima tIrthaMkaranA anuyAyIone mATe A prakArane sAmAyika kalpa nathI. (2) prathama ane aMtima tIrthakaranA samayamAM amuka vakhata pachI pAMca mahAvratonuMnA AropaNa karavArUpa chedo pasthApanIya cAritra ApavAmAM Ave che, tenI maryAdAo A pramANe che-1. Acelakya arthAt nagnatA, 2. pitAnA mATe banela pAnajanano tyAga, 3. jene tyAM UtaryA hoya tenA pAna-bhajanano tyAga, 4. rAjapiMDano tyAga, pa. vaMdanAvyavahAra, 6. pAMca mahAvratanI pAlanA, 7. jene pAMca mahAvratanuM AropaNa prathama thayuM hoya tene moTA mAnavAnI prathA, 8. dezI hoya ke nirdoSa paNa savAra sAMja pratikramaNa avazya karavuM, 9. cAturmAsa sivAyanA divasomAM eka mAsathI vadhAre kyAMya rahevuM nahi, 10. ane cAturmAsa varSARtumAM karavuM. A daze niyamo avazya pALavA joIe, evI A kalpanI maryAdA che. AcelanA be artha karavAmAM AvyA che: alpavannatAne paNa Acelakya. kahI zakAya ane nagnatAne paNa. zvetAMbaro A bane arthane mAne che, tyAre digaMbare mAtra nagnatAne ja. (3) jeo parihAra vizuddhi tapane svIkArIne rahyA hoya te nirvizamAna kahevAya che. teone yogya je maryAdA te nirvizamAnA. kalpasthiti. temanI maryAdA AvI che - nava sAdhuonI maMDaLI banIne parihAravizuddhika cAritrane aMgIkAra kare che-temAM eka vAcanAcArya 2010_03 Page #833 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1. saMghayavasthA 79 bane che ane cAra nirvizamAna arthAta tapasyA karanArA ane cAra temanI sevA karanArA - anucara bane che. cha mAsa paryata niyama pramANe tapa karyA pachI nirvizamAna anucara bane che ane anucara nirvizamAna bane che. teo paNa cha mAsa paryata tapasyA kare che. tyAra pachI vAcanAcArya cha mAsa paryata tapasyA kare che ane bAkInA badhA anucara bane che ane teomAMno keI eka vAcanAcArya, jee tapasyA nathI karatA teo paNa reja AyaMbila to kare ja che. Ama 18 mAsano A pArivArika kalpa che. pArihArika tapasyAmAM upavAsa A pramANe che. grISma RtumAM jaghanya eka upavAsa, madhyama be upavAsa ane utkRSTa traNa upavAsanI maryAdA che. zItaRtumAM jaghanya be, madhyama tragu ane utkRSTa cAra upavAsanI maryAdA che. ane varSARtumAM jaghanya traNa, madhyama cAra ane utkRSTa pAMca upavAsanI maryAdA che. AmAM pitAnI maryAdA pramANe jaghanyAdine svIkArIne tapasyA zarU kare. upavAsa be traNa vagere je lIdhA hoya tenA pAraNe abhigraha dharI bela karavAnuM hoya che ane vaLI pAchA upavAsa--Ama cha mAsa paryata kare. juo - pravacanasAroddhAra gA0 602thI. A pArihArika pitAne A ka95 pUro thayA pachI pAchA potAnA gacchamAM AvI paNa jAya che; ane nathI AvatA te jinakalpane svIkAre che. pArivArikanI yogyatAmAM cAritrazuddhi Avazyaka che ja taduparAMta navapUrvanuM jaghanya zratajJAna paNa Avazyaka che tathA vyavahAra ane kahyuM tathA prAyazcittane pAragAmI devA joIe. ane avasarpiNImAM trIjA ke cothA ane utsarpiNImAM bIjA, trIjA ke cothA ArAmAM janmela hovA joIe. A pArihArika cAritrane aMgIkAra karanArA viSe vistArathI jANavA icchanAre cotho karmagraMtha (saMskRta) gA. 1ramI jevI. athavA paMcavastu gATa 1485thI. temAM jinakapInuM varNana che. te ja thoDA phera sAthe pArihArikane lAgu paDe che. juo bRhakalpa gA2 1425thI. 10. jinakalpaH gacchathI bahAra jaIne tapasyApUrvaka jIvana vitAvanArane kahyuM te jinakalpa; temanI maryAdA te jinakalpasthiti. 2010_03 Page #834 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 200 sthAnAMga samavAyAMga: 5 jinakalpano svIkAra game te game tyAre nathI karI zakatuM paNa prathama to gacchamAM rahIne ane gacchamAM sAdhuone saMgraha karIne ja jina kalpInA AcAranuM pAlana karavuM paDe che. te A - AhAranI sAta prakAranI eSaNA che temAMthI mAtra pAMca prakAranI eSaNAnI chUTa che ane temAM paNa eka azana eka pAnano abhigraha dhAraNa karavo joIe. jinakalpa be prakArane che - pANi pAtra ane sapAtra, tathA sacela ane acela. temAMthI je prakAranI tene icchA hoya tevo abhyAsa kare joIe. ane gacchamAMthI nIkaLatAM pahelAM paNa gacchamoha, upadhimoha, vigayumeha, zayyAdine moha e badhAne samyak prakAre tyAgavA joIe; lUkhuM-sUkuM khAvAnI Teva pADavI joIe; ane prazasta bhAvanAone abhyAsa karavo joIe. vaLI UkaDA AsananI Teva pADavI joIe kAraNa jinakapIne niSadyA to che ja nahi. eTale sadaiva U kaDA Asane ja rahevuM paDe che. AvI teyArI karyA pachI potAnA saMdhane ke gaNane bhego karI tIrthakara samakSa, ane te na hoya to gaNadhara, te paNa na hoya te caudapUrva, te na hoya to abhinna dazapUvI ane te paNa na hoya to vaTavRkSa jevA koI vRkSa samakSa jinakalpana aMgIkAra kare. ane te vakhate sarva koIne khamAve. pachI potAnA sthAne jene AcArya sthApita karyo hoya tene paNa upadeza Ape ke, samyapha prakAre gacchanI anupAlanA karaje. Ama kahI pakSInI jema sarva kAMI choDI ekalo mAtra pAtra laIne ekAMtamAM nIkaLI paDe che. tRtIya pirasI sudhI vihAra kare ane ethI pirasImAM te jyAM hoya tyAM ja vAsa kare. ane kramaza: mAsa paryata rahevA lAyaka kSetra maLe eTale tyAM vAsa kare che. jina kalpI viSe vicAra nIcenA kArathI karavAmAM A che - 1. zruta-janya zrutajJAnamAM navamA pUrvanI AcAra nAmanI vastu ane utkRSTa bhinna dazapUva heya. 2. saMhana-vajaRSabhanArAca sahana na hovuM joIe. 3. upasarga - game tevA Ave chatAM sahana kare; paNa pratikAra karavAnI icchA na kare. 4. vedanA be prakAreH (1) AbhyapagamikI-pratyeka divase lAca kare te ane tenA ja jevI svayaMsvIkRta AtApanA tapa vagerethI thatI. tapa pArivArika pramANe samajavAnuM che. tathA (2) jarA ane karma pAkajanya vedanA te aupakramikI. 2010_03 Page #835 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 801 1. saMdhavyavasthA 801 5. ekala-tenI sAthe bIje kaI na hoya. 6. IMDila-jyAM mala-mUtrane tyAga kare che te jagyA vijana heya ane tyAM ja je vastronI jarUra na hoya te pheMkI de che. game tema thAya paNa sAdhune agya bhUmimAM malamUtrane tyAga na kare. 7. vasati-nivAsasthAna jevuM maLe tevuM ja vApare; AphatamAM paNa tenAM bAraNAM baMdha na kare. tema ja tyAMnAM dara vagere baMdha na kare, ane tene viSe jarA paNa mamatva na rAkhe. * 8. vasatino mAlika je temane zikhAmaNa Ape ke, "tamAre makAnamAM Ama rahevuM ane Ama na rahevuM, A maLamUtra tyAgavAnI jagyA che ane A nathI, keTalo kALa rahezo? A to tame vAparaje ane A nahi, makAnanI saMbhALa rAkhaje gAya-Dhera Ave nahi, kAMI paDI jAya te samuM karaje" - AvuM kahe to te vasatimAM rahevAne vicAra sarakho paNa na kare. vaLI jemAM bali devA heya, dIvo baLato hoya, kaI prakArane agni AdithI prakAza hoya, vaLI keAI pADezI gRhastha AvIne kahe ke amArA gharanI paNa jarA saMbhALa rAkhaje, vaLI tame keTalA jaNa ahIM raheze ema koI pUche - to paNa e vasatimAM jinakalpI na rahe. 9. bhikSAcaryA - tRtIya pArasImAM pUrvokta prakAre le- lakhIsukI. 10. bhikSunI koI pratimA svIkAratA nathI. abela paNa karatA nathI. kAraNa hamezAM nirlepa vastu levAnI maryAdA ja A kalpanI che. 11. jyAM mAsakalpa karyo hoya tyAM gAmane cha paMktimAM vaheMcI nAkhe ane pratyeka divasa akeka paMktimAM bhikSA mAge. 12. eka ja makAnamAM jinakalpIo rahe te utkRSTathI sAta rahe. paNa teo paraspara vAtacIta na kare. 13. kSetra - jina kalpInA janmanuM kSetra ane jyAM teNe jinakalpane svIkAra karyo hoya tevuM kSetra karmabhUmi ja che. akarmabhUmimAM temane janma aga2 jinakalpano svIkAra heto nathI. paNa je deva vagere kaI UThAvI laI jAya to akarmabhUmimAM paNa lAbhe. 14. kAla- avasarpiNImAM janmanI apekSAe tRtIya ane cotho Are; paNa sadbhAva pAMcamAM paNa hoya. ane utsarpiNImAM janma to bIjA trIjA ane cethAmAM saMbhave paNa jinakalpane svIkAra trIjA-cothAmAM ja kare. thA-151 2010_03 Page #836 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sthAnAM samavAyAMga 5 15. cAritra-prathama be cAritramAMthI koI paNa eka hoya to svIkAra karI zake che. svIkAra karyo pachI te sUkSmasaM5ra ti paNa hoya. 16. tIrtha - tIrtha cAlatuM hoya tyAre ja 17. paryAya - janmathI mAMDIne ra9 varSa ochAmAM ochA joIe ane sAdhuparyAya 20 varSane. 18. Agama-navuM zruta jinakalpa svIkAryo pachI bhaNe nahi. pUrvAdhItane svAdhyAya kare. - 19, veda-strIveda sivAyane hoya ane svIkAre svIkAryA pachI saveda agara aveda. aveda e auyamika samajavo; kAraNa jina kalpIne kSapakazreNuM nathI. ane te bhavamAM kevaLajJAna paNa thatuM nathI. 20. kalpa-sthitakalpamAM paNa heca ane asthita kalpamAM paNa heca. dazamAMthI cAra je vacalA tIrtha karanA samayamAM hoya che, te asthita kalpa; ane daze je prathama ane aMtima tIrtha karanA samayamAM hoya che, te sthitaka5.- juo pR. 797 TippaNa naM. 9. 21. liMga-svIkAra kare tyAre te dravya ane bhAva ane liMga heya; paNa pachI kadAca dravya liMga na paNa hoya, - je cera laI jAya athavA jINuM thaI jAya to. 22. zyA-jyAre svIkAre tyAre traNa prazasta leDyA he; paNa pachI to badhIne saMbhava che. paNa aprazastamAM te lAMbA kALa na rahe tema tenI te atisaMkilaSTa paNa na hoya. 23. dhyAna - jyAre dharmadhyAnamAM hoya tyAre svIkAre; paNa svIkAryA pachI ArtAdi dhyAna paNa saMbhave. kAraNa, karmanI gati vicitra che. paNa Arta roka dhyAna tene khAsa baMdhaka nathI thatAM, kAraNa kuzala pariNAma tenA uddAma heAya che. 24. gaNanA-eka samayamAM jinakalpane svIkAranArA utkRSTa zata pRthaka,- 900 lAbhe. paNa pUrva pratipanna te sahastrapRtha- 9000 lAbhe. 25. abhigraha - jinakalpa e ja jIvanaparyatane eka abhigraha hevAthI bIjA alpakAlIna abhigraha hotA nathI. vaLI tene caracaryAmAM bIjAnI jema keI apavAdane sthAna nathI eTale tenuM pAlana ja vizuddhikara che. 2010_03 Page #837 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra. 1, saMghavyavasthA ra6. pravrajyAdi-- koInI pratrajyA ane muMDana karato ja nathI. keIne avazya dIkSA leze e dhArI upadeza Ape che paNa pachI dIkSA mATe saMvigna sAdhu pAse mokalI Ape che. ra7. prAyazcitta -manathI paNa je kaI sUkSma aticAra thaye hoya te jaghanya prAyazcitta paNa cAra gurumAsanuM che. 28. niSkatikarma - AMkhanA melane paNa kADhatA nathI to pachI zarIra cikitsA te kare zenA? ra9. kAraNa -jema bIjA sAdhuo jJAnAdinA kAraNe apavAdamArganuM sevana kare che, tema jinakalpIne kaI evA kAraNasara apavAdamArganuM sevana na paddha ja che. 30. tRtIya pirasI-temane bhikSAkAla ane vihA2kAla che ane bAkInA vakhatamAM kAryotsarganI pAlana che. cAlavAnI zakti na hoya to nityavihAra na kare paNa eka kSetramAM vadhAre to rahe ja nahi. 31. samAcAra-sAdhusamAcAranA daza bheda che temAMthI - (1) AvazyakI- kayAMIka bahAra javAnuM hoya tyAre "javuM Avazyaka che." ema kahevuM te, (2) bahArathI pAchA pharI "have mAre mATe gamana niSiddha che" ema kahevuM te, (3) miththAkAra,- koI skUlanA thaI hoya te A mAruM duSkRtya mithyA thAo" ema kahevuM te, (4) ApRcchA- pitAnA kAryanI rajA mAMgavI te, (5) upasaMpadA - be prakAranI cheH sAdhu pAse ane gRhastha pAse; temAMthI gRhasthane sthAna nimitte pUchavuM ane rajA levI te jinakalpIne hoya; paNa jJAnAdi nimitte bIjA sAdhu pAse AjJA mAMgI rahevAnI upasaMpata temane na hoya. - A pAMca sivAyanI bIjI samAcArI jinakalpIne nathI hotI. pArivArika mATe paNa A badho vicAra sarakhe ja che; paNa je bheda che te nIce pramANe-- A pArivArike jinanI pAse ja tevuM cAritra aMgIkAra kare che ane jaghanyathI ekathI traNa gaca che AvuM vrata aMgIkAra kare che. pArivArikanuM pAraNuM belathI che jyAre jinaka95 mATe tema nathI. pArihArika ka95 alpakAlIna paNa che je te kalpa pUruM thayA pachI sthavira kalpamAM pAchA Ave; ane jAvajIva paNa che je tene pUre thayA pachI jinakalpamAM Ave agara pharI pharIne te ja kalpa svIkAre. A sivAya bIjo paNa bheda che te jijJAsue jeI levA. 2010_03 Page #838 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 804. sthAnAMga samavAyAMga: 5 bRhakalpamAM jinakalpanuM je varNana che te meM ahIM saMkSepamAM utAryuM che tethI tenA dvAre ane ahIM gaNAvelAM dvAramAM bheda Ave te svAbhAvika che. juo bahalkakalpa gA113ra thI. paMcavastu gA. 1368thI. 11. sthaviraka5:- AcAryAdi je gacchavAsI hoya che te sthavira kahevAya che. temanI je AcAramaryAdA te sthavirakalparisthati. te A pramANe-(1) vidhipUrvaka pravajyA levI te, (2) tyAra pachI pratidinakRtyane ane zAstrane abhyAsa, (3) zAstranA arthanuM grahaNa, (4) anicatavAsa- cAturmAsa sivAyanA divasamAM eka mAsathI vadhAre kayAMI na rahetAM dezadarzana karavuM, (5) niSpatti - vihAra daramiyAna navA navA gya ziSyane dIkSA ApI sAdhu banAvavA ane viharavuM-te vakhatanI maryAdA A pramANe - 1. AcArya, 2. upAdhyAya, 3. bhikSu, 4. sthavira ane 5. zaikSa Ama pAMca vargamAM saMpUrNa sAdhusamudAya vaheMcAI jAya che. (6) vihAra - karyuM kSetra sAdhusamudAya mATe viharavA yogya che ane kahyuM nathI enI tapAsa karIne pachI te te kSetramAM vihAra karavo. ane te veLAe upadhi keNa kevI rIte upADe e badhI maryAdA, ane upAzrayamAM kema pravezavuM ane bhikSA mATe kema nIkaLavuM ityAdinA niyamonuM pAlana, (7) samAcAra- icchAkAra, mithyAkAra Adi dazavidha samAcArInuM pAlana tathA bIjA nAnA meTA je niyama hoya temanuM paNa pAlana. vistAra mATe juo bRhatkalpa bhAga-gA. 1446thI. 12. samAcAra - juo bhagavatI za0 5, u0 7, pR0 144. A ja daza samAcArInuM varNana uttarAdhyayana a0 26mAM vyutkrame che. paNa tenI niryuktinI gAthAmAM A ja krame che (gA) 482thI). Avazyaka niryuktimAM to prastutasUtragata gAthAo ja che-gA. 665thI. bRhatkalpa gA0 1378mAM tathA 1623mAM A daza samAcArI gaNAvI che ane taduparAMta gAtra 1381thI tathA 1624thI cakravAla samAcArInuM varNana che, temAM prathama jinakapIne yogya ane pachI sthavirakalpIone yogya samAcArInuM vistArathI varNana che. vaLI, juo paMcAzaka 12muM. ziSTAcarita kriyAkalApa te samAcArI. tenA traNa bheda che- 1. eghasamAcArI- arthAta, sAmAnya samAcArI je edhaniyuktimAM 2010_03 Page #839 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1. saMghavyavasthA 805 prasiddha che te; 2. dazadhA samAcArI - te ahIM sUtramAM gaNAvelI IcchAkArAdi. ane 3. padavibhAga samAcArI- te chedasUtromAM che. temAM vartamAnakALanA jIvone upakArI thAya e daSTie, teo pUrvane abhyAsa to karI zake tema rahyuM na hovAthI, navamA pUrvanI tRtIya AcAra nAmanI vastumAMthI 20mA edha nAmanA prAbhUtamAMthI je AcAranI saMkalanA karavAmAM AvI che, te ghaniryukti nAme oLakhAya che. ane dezadhA samAcArI e uttarAdhyayananA 26mAM adhyayananA sArarUpa che. padavibhAga samAcArI paNa navamA pUrvamAMthI saMkalita karavAmAM AvI che. A0 nira gA0 665. 13. samAcArInA daza bheda - (1) koI kAraNasara kAMI ka karavA koIne kAMI kahevuM hoya tyAre * icchAkArane prayoga karavo joIe. bIje paNa tene kahevAmAM AvyuM na heya chatAM koInuM kAMI karavA cAhato heca te teNe paNa "IcchAkArane prayoga karave joIe. IcchAkAra eTale svecchAthI karavuM. tene prayoga A pramANe "ApanI marajI hoya to mAruM A karo" (mArI kAMI baLajerI nathI.) athavA - huM ApanI icchA hoya to ApanuM amuka kAma karI ApuM.' (te karavAmAM mArI kAMI baLajorI nathI.) kharI rIte to utsarga pade pitAnI zakti hoya tyAM sudhI to bIjAne koI kArya mATe kahevAnuM ja nathI. paNa je te pite karavAne zArIrika ke mAnasika durbaLatAne kAraNe azakta hoya athavA te kArya kema karavuM te jANa ja na , to ja bIjAne vinaMtI karavI e apavAdamAga che. koI plAnane madada karavI hoya to paNa tenI rajA laIne ja karavI joIe. kAraNa, saMbhava che te madada na ja cAhata heya. AvI sahAya levAnI vinaMtI paNa ratnAdhikane to karAya ja nahi. sAdhuonI e sAmAnya maryAdA ja che ke temaNe keInI icchA viruddha karavuM nahi. tethI ja A "icchAkAra'ne samAcArImAM sthAna che. AcAca vagerenI sevA karavI hoya to paNa icchAkArapUrvaka ja karavI joIe. vaLI AcAryo paNa ziSya pAsethI sevA levI hoya te temaNe paNa icchAkArane prayoga karavo joIe. nigraMtha zAsanamAM koI paNa kArya mAtra hukamathI ke balAtkArathI karavA-karAvavAnuM che ja nahi. A to utsargamAga samaja. paNa je ziSyA avinIta ja heya ane prathama IcchAkArathI 2010_03 Page #840 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 806 sthAnAMgalsamavAyAMga: 5 na mAne, to AjJA prayoga ane te paNa na mAne te pachI balapraganI paNa chUTa che. Avazyaka ni gAtra 668thI. (2) saMyamamArgamAM kAMIka khalanA thaI hoya-aticAra lAgyo hoya te "A mAruM duSkRta mithyA thAo" evuM kahevuM te miththAkAra che. paNa pitAnuM duSkRta mithyA te ja thAya--arthAt duSkRtyanuM kaTuka phaLa to ja na maLe, je te miththAkAra devAnI sAthe pharI pAcho mana-vacana - kAcAthI e kRtya kare nahi, karAve nahi, ane anumode nahi. anyathA e miththAkAra asatyavAda ane mAyArUpa-kapaTarUpa banI jAya che ane UlaTuM tethI bIjAM vadhArAnAM kaTaka phaLa bhogavavAM paDe che. eTale mithyAkAra devArUpa pratikramaNa te ja saphaLa bane, je pharI tevuM karma na kare. niryuktikAre "micchAdukakaDa" e padanA pratyeka akSarane paNa mane raMjaka artha batAvyo che - Ava0 ni gAtra 683thI. (3) kalyAkalpana jene nizcaya hAya, pAMca mahAvratamAM je sthira heya, saMyama ane tapathI je Adya hoya tevA saMcamIe- vAcanA letI vakhate, upadeza sAMbhaLatI vakhate, sUtrArthanuM kathana thAya tyAre - "ApanuM kahevuM avitatha che arthAta satya che ema kahevuM te " tathAkAra' kahevAya che. Avani. gA688-89. (4) avazyakaraNIya hovAthI Avazyaka ane naidhika bane arthataH eka ja che; paNa gamana vakhate je avazya karAya che te AvazcikI, ane Agamana vakhate pApapravRttine niSedha karavArUpa je avazyakaraNIya che te nadhika-evA gamanAgamana kRta tenA be bheda paDe che. bhikSAcaryA vagere Avazyaka kArya hoya tyAre guru AjJAthI - " Avazyaka kArya che.' ema kahI bahAra javuM te AvayikIkriyA. sAmAnya rIte evo niyama che ke sAdhue ekAgra thaI prazAMta bhAve rahevuM joIe. ane apavAda mArge Avazyaka kArya hoya to ja svasthAna cheDI javuM joIe. eTale jatI vakhate A AzyikI kahevAnI hoya che. AvazyakakArcanI gaNatarImAM jJAna, darzana ane cAritranuM sAdhaka je kArya hoya te Ave che. bAkInA nahi. eTale bAkInA kArya vakhate "AvazicakI ane prayoga kare to UlaTe karmabaMdha thAya che. ane uparyukta Avazyaka kArya prasaMge prayoga kare, te nirdoSa che. Ava0 ni gAtra 691thI. 2010_03 Page #841 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1. saMghavyavasthA 807 ' (5) AzcikI karIne vasati mahAra gayela sAdhu jyAre pA upAzrayamAM praveze che tyAre kahe che ke, pApapravRttinA have niSedha karuM chuM;' agara have mAre gamanavyApAra baMdha karuM chuM.' A naiSadhikI che. paNa je ema kahIne kharekhara te asAgathI nivRtta thAya te ja tenI naSedhikI saphala che, anyathA nahi. vaLI jyAre guru pAse javuM hoya tyAre paNa nabaidhikI karIne ja javuM joIe.- Avazyaka ni. gA0 695thI. (6) ziSye ucchavAsa-ni:zvAsa sivAyanI badhI kriyA gurune pUchIne ja karavI joIe. eTale kAMI paNa karavuM hoya te gurune pUchyuM ke, huM A kA' karuM?' te ApRcchanA kahevAya che. Ava. ni. gA0 697. (7) pratispRcchA eTale gurue je kAma karavAnA prathama niSedha karyo hAya, te jo prabala pratyeAjana heAya ane karavAnI rA mAgavI hAya teA te pratikRcchA kahevAya che. ahIM Avazyaka niyuktinA pAThAMtara che jenA a A pramANe che ke gurue je karavAnuM kahI rAkhyuM hoya te kA karavAnI zarUAta karatAM pahelA gurune kahevuM ke te huM karuM chuM~e pratispRcchA kahevAya che--Avazyakaniyukti gA0 697. LAAM (8) pAte je bhikSAmAM lAvyeA hoya temAMthI khapa hAya teA levAnuM zaMkSa sAdhune AmatraNa ApavuM te chadanA. jema ke, huM amuka amuka azana-pAna lAvyA chuM. temAMthI kArTanI kAMI levAnI icchA hoya tA leA. (9) bhikSA pAte na lAvyeA hAya paNa nimaMtraNa karavuM ke huM tamArA mATe amuka azana - pAna lAvI ApuM te nimaMtraNA. Ane badale uttarAcayanamAM abhyutthAna samAcArI che jene artha gurupUjA che. jIe uttarAdhyayana a0 26, gA0 7. Avazyaka ni. gA0 697. (10) upasaMpadA e prakAranI che. gRhasthanA AzrayasthAnamAM rahevuM te gRhastheApasa pat ane jJAna darzana tathA cAritra arthe anya sAdhunA Azraye svagacchane cheADIne rahevuM te sAdhUpasapaTTA kahevAya che. ahIM bIjI prastuta che. Avazyakani gA. 698thI. 14. phAlaviSayaka anuyAgadvAra koI paNa sUtranI vyAkhyAnAM dvArA anuyAganAM dvArA A cAra che----upakrama, nikSepa, anugama, ane naya. temAM anugama-vyAkhyAnanA be prakAra che: sUtrAnugama ane niyukatyanugama. niyuM katyanugamanA pAchA *com _2010_03 Page #842 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 808 sthAnA samavAyAMga 5 traNa prakAra che: 1. nikSepaniyuM katyanugama, 2. upaghAta niryuM katyanugama, ane 3. rasUtrasparzika niryuM katyanugama. temAM upadhAta niyuM katyanugama- eTale ke zAstrotpatti kevI rIte thaI -nAM dvAra udeza, nirdeza Adi badhAM maLI 26 che. (nigADha 137-138) temAM pAMcamuM dvAra kAla viSayaka che. ane e prasaMge A samAcAranI carcA hovAthI sUtramAM kahyuM che ke "kAlanA viSayamAM kahI che."- juo Avazyaka niryukti gA0 667. 15. saMganA bAra prakAra: (1) upadhiH vastrapAtrarU5 upadhine jyAM sudhI zeSazuddha le tyAM sudhI bIjA saMbhaMgika sAthe saMbhagika rahI zake che. paNa je azuddhanuM grahaNa kare kare ane kahevAmAM Ave to prAyazcitta le to saMbhogANuM che. paNa AvI rIte traNa vAra bhUla kare tyAM sudhI ja saMbhegAryuM che. jethI vAra bhUla kare to pachI tene maMDaLIthI alaga ja karavo joIe; pachI bhale teNe prAyazcitta lIdhuM hoya. te ja pramANe je maMDaLIthI alaga hoya tevA visaMgika-pArthastha ke saMcatI sAthe te zuddha ke azuddha uSadhinI eSaNa kare to traNa vAra mApha thAya paNa pachI visaMgAI gayuM. te ja pramANe upadhinA grahaNanI jema upAdhanA parikarma ane paribhAga viSe paNa saMbhagika ane visaMgikanI vyavasthA samajI levI. (2) zrata - saMbhegika ke bIjA gacchamAMthI upasaMpana thayelane vidhipUrvaka je vAcanA Apato hoya te zuddha gaNAya; paNa je zratanI vAcanA avidhipUrvaka saMbhagikane ke upasaMpanane ke anupasaMpanna vagerene karato heca, to traNa vAra to mApha che paNa pachI to prAyazcitta le te paNa vibhegA ja samajavo. (3) bhatapAna - AnI vyavasthA upadhi jema ja samajavI - paNa upadhimAM jyAM parikarma ane paribhega hatuM, tyAM bhajana ane dAna samajavuM. (4) aMjalipracaha - saMgikene ane saMvigna evA asaM. bhogikone hAtha joDI "kSamAzramaNone namaskAra" ema kahevArUpa aMjalipragrahaNa kare to zuddha che. paNa je pArtharathAdine te pramANe kare, to pUrva jema traNa vAra mApha paNa pachI visaMgAI samaja. 2010_03 Page #843 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1. saMghavyavasthA (5) dAna - saMgikane ke anyasaMgikane potAnA ziSya ApavA te zuddha che. paNa temAM zarata e che ke, jeo potAnA ziSyone vazvayAtrAdithI bharapUra na rAkhI zakatA hoya teTalA ja kAraNe temane ziSya na maLatA hoya tevAne ja Ape to; ane je kAraNa vinA visaMgikane agara pArzvane ziSya Ape to pUrvavata visagAI. (6) nikAcanA:nikAcanA, chandanA, ane nimatraNA e paryA che. saMgikane zavyA, upadhi, AhAra, ziSyadAna, svAdhyAya - AdinuM nimatraNa Ape e zuddha che, paNa visaMbhogikane ke pArzvasthane tema kare te pUrvavata visaMgAha samajavo. - (7) amrasthAna - eTale AvanArane mAna ApavA khAtara pitAnA Asanane choDI devuM te. Ane viSe paNa pUrva jema saMbhagika - visaMgikanI vyavasthA samajI levI. (8) katikarma - vidhipUrvaka vaMdana kare te zuddha; paNa avidhithI kare to pUrvavata visaMgAha. je azakta hoya te mAtra sUtroccAraNathI paNa vaMdana thaI zake che. ane te zuddha gaNAya che. * (9) vaiyAvRnyakaraNa - AhAra- upAdhi Adi devAthI, maLamUtra tyAgavAnuM pAtra devAthI, kaleza ghaTADavAthI, sahAya ApI upacAra karavAthI vaicAvRtya - sevA thAya che. A viSayamAM paNa saMbhogAsaMganI vyavasthA samajI levI. (10) samavasaraNa - jinasnAna, rathayAtrA, paTTayAtrA Adi kAraNe je ThekANe aneka sAdhu bhegA thAya te samavasaraNa. AthI A prakAranA sAdhuonA anya upAzraya paNa samajI levA joIe. jemake varSAvagraha-varSAvAsano upAzraya, Rtu baddhAvagraha, vRddhavAsAvagraha Adi. AvA avagraho-upAzrayonA paNa be bheda che. sAdhAraNavagraha ane pratyekAvagraha. judA judA gacchanA sAdhue maLI avagraha mAgyo hoya te sAdhAraNavagraha ane keI eka ja gacchanA sAdhue mAgyo hoya te pratyekAvagraha. e upAzrayamAM jANIjoIne je kaI zikhya cerI kare athavA vastrAdinI cerI kare te saMbhagika hoya ke anyasaMgika paNa te visaMgAI ja samaja. vaLI je ajANatAM cerI karI hoya ane kahyA chatAM pAchuM ne vALe to paNa visaMgAI ja samajavo. 2010_03 Page #844 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 810 sthAnAgasamavAyAMga: 5 (11) saMniSadyA - vizeSa prakAranuM anukULa Asana te saMniSadyA. AnA viSayamAM saMbhegAsaMganI vyavasthA A pramANe - saniSadyAgata kaI AcArya niSadyAgata saMgika AcArya sAthe je zratanuM parivartana kare te zuddha che. paNa je anyasaMgika, pArzvastha, sAdhvI ke gRhasthanI sAthe te prakAre besI mRtanuM parivartana kare te prAyazcittane yogya che. Asana upara besIne rastrArtha pUche agara AlocanA kare to paNa prAyazcittane yogya che. pUrvavata traNa vAra mApha pachI visaMbhogAha. (12) kathAprabaMdhana - kathA eTale vAdAdi. te pAMca prakAre che. tene prabaMdhathI karavI, te kathAprabaMdhana. kathAnA pAMca prakAra A che- 1. vAda-- chala jAtinA prayoga vinA paMcavacava ke vyavayava vAkyathI vAdI ke prativAdI dvArA potAnA matanuM samarthana karavuM paNa dRSTi satyAnveSaNanI ja hoya te vAda kahevAya che, vItarAgakathA e vAdakathA che. 2. jA- jo vAdamAM chalajAtino prayAga kare to te ja95 kahevAya che. 3. je kathAmAM eka jaNa ja pitAne pakSa kare che, bIje pitAne koI paNa pakSa nahi mUkatAM mAtra duSaNa ja Ape che, te vitaMDAkathA che. 4. prakIrNa kathA - AmAM utsargamArganI kathA athavA dravyAstikanayAzrita kathAno samAveza che. 4. nizcayakathA-e apavAdamArganI kathA athavA paryAyAstikanayAzrita kathA che. temAM prathamanI traNa pramANI sAthe sAdhue na karavI joIe. paNa je zramaNa sAthe kare, to prAyazcittane bhAgI che. pUrvavata traNa vAra mApha paNa cothI vAra prAyazcitta le to paNa visaMgAI samaja. 16. kRtikarmanA Ara Avate - mULamAM avataraNamAM TAMkelI gAthA Avazyaka niryuktinI che. gADha 1202. ane tyAra pachInI gAthAomAM AnI samajaNa ApI che ane kahyuM che ke A pramANe 25 AvazyakathI parizuddha je vaMdanA karavAmAM Ave, to te zIdhra nirvANa pAme athavA vimAnavAsI deva thAya. sugurune vaMdanA-"icchAmi khamAsaNo! vaMdiuM jAvaNijAe nizIhiyAe. aNujANaha, me miugahe, nizIhi ahaMkAya kAyasaMphAsa. khamaNijo be kilAma. apUkilaMtANuM bahasubheNuM bhe divase vaIka to? jatA bhe? javaNijajaM ca bhe?" ityAdi pAThathI be vakhata karavAnI hoya che. 2010_03 Page #845 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1. saMghavyavasthA 811 temAM "icchAmi khamAsamaNathI mAMDI "miugraha' sudhInA pATha artha e che ke "huM pApathI dUra thaI Apane vaMdana karavA cAhuM chuM to Aya parimita avagraha Ape (gheDI jagyA ApanI pAse Ape) . eTale ke A avagrahayAcanAnI kriyAno sUcaka pATha che. ATalA pAThamAMthI aNujAha" pada Ave eTalI vAramAM eka vakhata pitAnA zarIrane ardha avanata karavAnuM hoya che. A eka avanata kahevAya che ane te ja pramANe pharI vaMdanA karato hoya tyAre paNa pharI avanata thavAnuM hoya che - Ama kRtikarmamAM be avanata che. dIkSA letI vakhate ziSyanI athavA janmatI vakhate bALakanI jevI mudrA-arthAta kapAla para be hAtha dharI namratA dhAraNa karavI te hoya che te yathAjAta kahevAya che. vaMdanA vakhate A eka yathAjAta mudrA hevI joIe. avagrahamAM praveza karavAnI cAcanA pachI te maLe eTale ubhaDaka Asane besI ane hAtha lAMbA gurunI dizAmAM rAkhI pachI gurunA caraNamAM bane hAthe sparza karI uparyukta pAThamAMthI "a" akSara nIcA avAje kahI tyAMthI hAtha UMcakI pitAnA lalATanAM madhyabhAge sparza karatAM "ha" akSarane UMcethI uccAra kare. Ama "aho" zabdanA uccAramAM eka Avarta thayuM. te pramANe "kAyaM' zabdaccAramAM paNa eka Avarta karavuM ane te ja pramANe kAyasaMphAsa"mAMnA "kAya "nA uccAraNa vakhate paNa eka Avarta karavuM. - A traNa Avata thayA. tyAra pachI jyAre "jattA bhe ?' ityAdi Ave tyAre "ja" akSarane madaccAra karI guru caraNe karasparza karo. ane tta'nA madhyameccAra vakhate tyAMthI banne hAtha UMcakI bane hAtha adhdhara UMcA rAkhavA ane "bhe' akSara UMcA avAje bolatAM kapAlanA madhyabhAge hAthane aDADavA. A eka Avarta. te ja pramANe "ja" "va" "Ni" e traNa akSara bolatAM bIju Avarta ane te ja pramANe "ja" "ca" "bhe" A traNa akSara belatAM trIjuM Avarta karavuM - Ama eka vaMdanamAM badhA maLI che Avata thayA. ane jyAre bIjI vAra vaMdanA karavAnI hoya tyAre paNa pharI cha Avarta karavAnA hoya che eTale badhA maLI kRtikarmanA bAra Avarta thAya. avagrahamAM praveza karyA pachI sAmaNA karatI vakhate ziSya ane AcAryanAM banenAM maLI be ziromana ane te ja pramANe bIjI vaMdanA prasaMge paNa- eTale cAra zirAnamana. 2010_03 Page #846 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sthAnAMgansamavAyAMga pa ziSya jyAre vaMdana karatA hoya tyAre mana, vacana ane kAyane sacamamAM rAkhavAM joIe e traNa gupti. prathama vaMdana vakhate avagrahayAcanA karI praveza karavA ane te ja pramANe dvitIya vaMdana vakhate Ama e praveza thAya. AvayikI karIne avagrahathI prathama vadana karyo pachI khahAra javuM te niSkramaNa ekaja che. kAraNa, khIjI vaMdanA pachI bahAra na jatAM temanA pAmUlamAM rahIne ja sUtrasamApti karavAnI hAya che.-- A pramANe vaMdanAnAM 25 Avazyaka che. 12 --- 2010_03 Page #847 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sthAnAMga- samavAyAMga khaMDa 6 ThTho puruSaparIkSA 2010_03 Page #848 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2010_03 Page #849 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 puruSanA prakAro 1. e bheda ane traNa bheda (1) buddha ane mUDha yuddha e che :-- 1. jJAnabuddhe; 2. deza nabuddha. mUDha e cheH------ 1. jJAnamUDha; 2. darzanamUDha buddha traNa che - --: mUDha traNa che: 3 1. jJAnabuddhu 2. darzanayuddha' 3. cAritrabuddha 1. jJAnamUDha 2. darzanamUDha 3. tulanA karavA jevI che. - 2. 19. [ sthA. 104] cAritramUDha pa 1. AnI sAthe aMguttaranI (4, 86) catu gI sarakhAvavA jevI che :~ (1) avanata ane avanata; (2) avanata ane unnata; (3) unnata ane avanata; (4) unnata ane unnata. A ja vastu pudgalaprajJaptimAM paNa che. (4. 20) ra. jaineAmAM jema pratyekabuddhAdi prasiddha che, tema ekdomAM paNa mudda be prakAranA che:-- tathAgatabuddha ane pratyekabuddha. - aMguttara0 2. 6. pu. 3. bauddhomAM dRnamUDhane dRSTivipanna kahe che. jIe pudgalaprajJapti 2, 9. 4. pudgalaprajJaptigata zIlasaMpanna ane dRSTisapatranI AnI sAthe [sthA. 156] 2010_03 ya. Ane pudgalaprajJaptimAM zIlavipanna kahyo che. (2,9.) 15 Page #850 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sthAnAMgasamavAyAMga: 6 (2) traNa bheda puruSa traNa prakAranA che - (1) 1. nAmapuruSa; 2. sthApanApuruSa; 3. dravyapuruSa. (2) 5. jJAnapuruSa; 2. darzana puruSa; 3. cAritrapuruSa. (3) 1. vedapuruSa; 2. cinapuruSa; 3. abhilApapuruSa () 1. uttamapuruSa; 2. madhyamapuruSa, 3. jaghanyapuruSa. uttamapuruSa traNa prakAranA che - 1. dharmapuruSa (arihaMtAdi; 2. bhegapuruSa (cakavartI), 3. karmapuruSa (vAsudeva). madhyama puruSanA traNa prakAra che -- 1. uo, 2. bhege; 2. rAja. jaghanya puruSanA traNa prakAra che-- 1. dAsa; 2. bhUtaka; 3. bhAgIdAra. [-sthA. 128] lokamAM niHzIla, avirata, nirguNa nirmaryAda, pauSadhepavAsa tathA pratyAkhyAna vinAnA evA marIne sAtamI narake janArA traNa che- 1. rAjA; 2. mAMDalika; 3. mahAraMbhI kuTuMbI. lokomAM suzIla, vatI, sadguNa, maryAdAzIla, pratyAmyAna tathA pauSadhopavAsavALA, evA marIne sarvArthasiddha vimAnamAM utpanna thanArA traNa che - 1. parityaktaka rAjA2. pari0 senApati, 3. pari0 prazAstA. [-sthA150] puruSa traNa prakAranA che - 1. sUtradhara; 2. arthaghara; 3. tadubhayadhara. [-sthA. 169] 2010_03 Page #851 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 87 1, puruSanA prakAre (3) puruSa tribhaMgI puruSanA traNa prakAra che - (1) 1. sumanA-kAMIka karIne rAjI thanAra; 2. durmAnA-kAMIka karIne duHkhI thanAra; 3. taTastha-kAMIka kare tene harSa ke zoka nahi karanAra. 1. 1. kayAMka gayA pachI rAjI thanAra; 2. kayAMIka gayA pachI duHkhI thanAra; 3. kayAMIka gayA pachI madhyastha - taTastha rahenAra. bha. 1. kayAMIka jatAM jatAM rAjI thanAra; 2. kayAMIka jatAM jatAM duHkhI thanAra; 3. kyAMIka jatAM jatAM taTastha rahenAra. 6 1. kayAMIka javAnuM hoya te rAjI thanAra; 2. kayAMka javAnuM hoya te duHkhI thanAra; 3. kayAMIka javAnuM hoya to taTastha rahenAra. . . . upara gamanakriyA viSe sumanA, durmanA, ane taTastha evA bheda traNe kALAzrayI karavAmAM AvyA che, te ja pramANe gatiniSedhanA - eTale ke "na ga mATe rAjI thanAra", ItyAdi bheda samajI levA. (3-22) A ja pramANe nIcenI kriyAo viSe vidhi temaja niSedhane laIne traNe kALAzrayI bhedo svayaM banAvI levA - 1. AvavuM, 2. UbhA rahevuM, 3. besavuM, 4. hiMsA karavI, 5. chedana karavuM, 6. bolavuM, 7. bhASaNa karavuM, 8. devuM, 9. khAvuM, 10. prApta karavuM, 11. pIvuM, 12. sUvuM, 1. A traNa bhedo sAthe () nirAza, (2) AzAvALe, ane (3) vigatAza - A bhedo sarakhAvA jevA che. pagalaprajJapti 3,1. sthA-para 2010_03 Page #852 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sthAnAMgalsamavAyAMga 6 13. laDavuM, 14. jItavuM, 15. hAravuM, 16. sAMbhaLavuM, 17. rUpadarzana karavuM, 18. sUMghavuM, 19. rasAsvAda levA, 20. sparza kare. [- Daa 160] 2. puruSanI caturbhAgIo (1) unnata ane praNata puruSanA cAra prakAra che. (1) 1. kaI unnata hoya ane unnatamanA - tenuM mana paNa unnata hoya; 2. keI unnata hoya paNa praNatamanA-tenuM mana nIcuM heya-nIcamanA hoya; 3. koI praNata - nIce hoya paNa unnatamanA hoya; 4. koI praNata hoya ane nIcamanA hoya. (2) 1. kaI unnata hoya ane unnatasaMkalpI hoya; 2. koI unnata heya paNa prabhutasaMkalpI heya-hInA saMkalpI hoya; 3. kaI prabhuta hoya paNa unnatasaMkalpI hoya; 4. koI praNata hoya ane prabhutasaMka9pI hAya. 1. koI unnata hoya ane unnataprajJa hoya; 2. keI unnata hoya paNa prabhutaprajJa hoya; 3. kaI praNata hoya paNa unnataprajJa hAya; 4. kaI praNata hoya ane praNataprajJa hoya. (4) 1. koI unnata heya ane unnatadaSTi hoya; 2. koI unnata hoya paNa praNatadaSTi hoya; 3. kaI praNata heya paNa unnatadaSTi hoya; 4. kaI praNata hoya ane praNatadaSTi hoya. 2010_03 Page #853 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1. puruSanA prakAre (5) 1. keI unnata hoya ane unnata zIlAcArayukta hoya. 2. koI unnata hoya paNa praNata zIlAcAra vALA hoya; 3. kaI praNata hoya paNa unnata zIlAcAravALe heyara 4. kaI praNata hoya ane praNata zIlAcAravALo heya. 1. kaI unnata heya ane unnatavyavahArI hoya; 2. keI unnata hoya paNa prabhutavyavahArI hoya; 3. kaI praNata hoya paNa unnatavyavahArI hoya; 4. kaI praNata hoya ane praNavyavahArI hoya. 1. koI unnata heya ane unnata parAkramI hoya; 2. koI unnata hoya paNa prabhutaprarAkramI hoya; 3. koI praNata hoya paNa unnata parAkramI hoya; 4. kaI praNata hoya ane praNata parAkramI hoya. -isthA 236] (2) zuddha-azuddha puruSa cAra prakAranA che - (1) 1. koI puruSa zuddha hoya ane zuddhamanA hoya; 2. kaI puruSa zuddha hoya paNa azuddhamanA hoya; 3. koI puruSa azuddha hoya paNa zuddhamanA hoya; 4. koI puruSa azuddha hoya ane azuddhamanA heya. (2) 1. koI puruSa zuddha hoya ane zuddhasaMkalpI hoya; 2. koI puruSa zuddha hoya paNa azuddhasaMkalpI hoya; 3. kaI puruSa azuddha hoya paNa zuddhasaMkalpI hoya; 4. keI puruSa azuddha hoya ane azuddhasaMkalpI hoya. 2010_03 Page #854 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20 sthAnAMga samavAyAMga ka ka (3-7) te ja pramANe zuddhaprajJa, zuddhadaSTi, zuddha zIlAcAra vyavahArI ane zuddhaparAkramI puruSAnI yukta, paNa catu gIe ghaTAvI levI. puruSa cAra prakAranA che (1) 1. kAI ci hoya ane cimanA hoya; ra. keAI zuci hoya paNu azucimanA hoya; 3. koI azuci DaeNAya paNa cimanA hoya; 4. kAI aci hoya ane azucimanA hoya. (2-7) A ja pramANe zuci-azucinI sAthe sa'kalpa, prajJA, dRSTi, zIlAcAra, vyavahAra ane parAkrama e zabdo meLavI khAkInI catugIo upara pramANe banAvI levI. [sthA0 241] (3) sAcA-jADA puruSa cAra prakAranA che - [ "sthA. 239] .. -- (1) 1. kAI puruSa prathama sAcA hoya ane pachI paNa sAcA hoya; _2010_03 2. kAI prathama sAcA hAya paNa pachI jUThI nIvaDe; 3. kAI prathama jUThA hoya paNa pachI sAce ane; 3. kAI prathama jUThe ane pachI paNa jUThA hoya. (2) 1. kAI sAcA hAya ane satyapariNata hAya - sAcA pariNAma - adhyavasAyayukta hoya; -- 2. koI sAcA hoya paNa asatyapariNata hAya - tenAM pariNAma jUThAM-asatya hoya; 3. kAI nahI hoya paNa satyaparita hoya; 4. kAI jUTho hoya ane asatyapariNata hAya. Page #855 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1. puruSanA prakAre 1. kaI sAco hoya ane satyarUpa - satyamaya hoya; 2. koI sAro hoya paNa asatyarUpa hoya; 3. keI jUThe hoya paNa satyarUpa hoya; 4. keI jUTho hoya ane asatyarUpa hoya. 1. kaI sAco hoya ane satyamanA hoya; 2. koI sAce hoya paNa asatyamanA hoya; 3. kaI jUThe hoya paNa satyamanA hoya; 4. keI jUTho hoya ane asatyamanA hoya, (5-10) te ja pramANe sAcA-jUThA sAthe satyasaMka95, satya prajJA, satyaSTi, satyazIlAcAra, satyavyavahAra, ane satyaparAkama- A zabdo joDIne caturbhAgIo samajI levI. [-sthA 241] (4) bhadra-abhadra, SadazI Adi puruSanA cAra prakAra che - (1) 1. koI puruSa prathama paricaye bhadra lAge paNa saha vAse abhadra jaNAya; 2. koI puruSa prathama paricaye abhadra lAge paNa sahavAsathI bhadra jaNAya; 3. koI puruSa prathama paricaye bhadra lAge ane sahavAse paNa bhadra jaNAya; 4. koI puruSa prathama paricaye paNa abhadra jaNAya ane sahavAse paNa abhadra jaNAya. (2) 1. koI puruSa pitAnA deSa jue paNa bIjAnA deSa na jue; 2. koI potAnA deSa na jue paNa bIjAnA jue, 2010_03 Page #856 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 02 sthAnAMgalsamavAyAMga : 6 3. koI potAnA doSa jue ane bIjAnA deSa paNa jue; 4. keI pitAnA deSa na jue ane bIjAnA paNa de na jue. (3) 1. koI puruSa pitAnA doSa prakAze che paNa bIjAnA ke prakAza nathI; 2. koI puruSa potAnA deSa na prakAze paNa bIjAnA deSa prakAze che; 3. koI puruSa pitAnA deSa prakAze che ane bIjAnA paNa prakAze che; 4. koI puruSa pitAnA doSa prakAza nathI ane bIjAnA paNa de prakAza nathI. (4) 1. kaI puruSa potAnA doSa zAMta kare che paNa bIjAnA doSa zAMta nathI karato; 2. koI puruSa pitAnA de zAnta nathI karato paNa bIjAnA zAMta kare che; 3. koI puruSa pitAnA de zAMta kare che ane bIjAnA doSa paNa zAMta kare che; 4. koI puruSa pitAnA doSa zAMta nathI karato ane bIjAnA paNa zAMta nathI karato. (5) 1. koI abhyasthAna kare paNa abhyatthAna karAve nahi, 2. koI atyutthAna karAve paNa kare nahi; 3. kaI adbhutthAna kare ane karAve paNuM; 1. boddha paraMparA sAthe sarakhAmaNI mATe juo prakaraNane aMte TippaNa naM. 1. naM. 2, 2. >> 2010_03 Page #857 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1. puruSanA prakAro 823 4. kAI abhyutthAna kare paNa nahi ane karAve paNa nahi. (6) 1. koI vaMdana kare che paNa karAvatA nathI; 2. keAI vaMdana karatA nathI paNa karAve che; 3. keAI vaMdana kare paNa che ane karAve paNa che; 4. koI vaMdana karatA paNa nathI ane karAvatA paNa nathI. (7) 1. keAI satkAra kare che paNa satkAra karAvatA nathI; 2. kAI satkAra karAve che paNa karatA nathI; 3. keAI satkAra kare che ane karAve paNa che; 4. kAI satkAra karate nathI ane karAvatA paNa nathI. te ja pramANe sanmAna viSe catubha MgI. te ja pramANe pujA viSe catubha`gI. kAI vAcanA Ape che paNa vAcanA lete nathI; 2. keAI vAcanA le che paNa vAcanA ApatA nathI; 3. kAI vAcanA le che ane Ape paNa che. 4. keAI vAcanA letA paNa nathI ane ApatA paNa nathI. (8) (9) (10) 1. (11-13) te ja pramANe sUtrAnuM grahaNa, prazna pRSThave, javAba ApavA e viSe paNa catu gI samajI levI. (14) 1. koI puruSa sUtradhara hoya paNa adhara na hAyara; 2. koI puruSa sUtradhara na hoya paNa adhara hoya; 3. koI puruSa sUtradhara hoya ane adhara paNa hoya; 1. bauddha paraMparA sAthenI sarakhAmaNI mATe 3. 22 39 .. jue prakaraNe te TippaN na. 3, naM. 4. _2010_03 .. Page #858 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra4 sthAnAMgalsamavAyAMgaH 6 4. koI puruSa sUtradhara na hoya ane arthadhara paNa na hoya. [-sthA0 255] puruSanA cAra prakAra che - 1. koI puruSa prakaTa deSa seve paNa gupta deSa na seve; 2. koI prakaTa deSa na seve paNa gupta doSa seve, 3. kaI prakaTa seve ane gupta paNa seve; 4. kaI prakaTa doSa na seve ane gupta paNa na seve. [- sthA. ra7ra ] 5) dIna-adIna puruSanA cAra prakAra che - (1) 1. kaI puruSa bahArathI dIna hoya ane aMdarathI paNa dIna hoya; 2. koI bahArathI dIna hoya paNa aMdarathI adIna hoya; 3. koI bahArathI adIna heya paNa aMdarathI dIna hoya; 4. keI puruSa bahArathI adIna ane aMdarathI paNa adIna hoya. (2) 1. koI puruSa dIna hoya ane dInapariNata hoya; 2. kaI puruSa dIna hoya paNa adInapariNata hoya; 3. koI puruSa adIna hoya paNa dInapariNata hoya; 4. kaI puruSa adIna hoya ane adInapariNata hoya. (3) te ja pramANe dInarUpanI caturbhAgIo ghaTAvI levI. () 1. koI puruSa dIna hoya ane dInamanA hoya; 2010_03 Page #859 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 8raya 1. puruSanA prakAre 2. koI puruSa dIna hoya ane adInamanA hoya; 3. koI puruSa adIna heya paNa dInapariNata hoya; 4. kena puruSa adIna hoya ane adInapariNata heya. (5-17) te ja pramANe dIna kalpI, dInaprajJa, dinadaSTi, dIna zIlAcAra, dInavyavahAra, dInaparAkamI, dInavRtti, dInajAti, dInabhASI, dInAbhAsI, dInasevI, dInaparyAya, ane dInaparivAra puruSanI paNa caturbhagI ghaTAvI levI. [- sthA. ra79] (6) Arya-anAya puruSanA cAra prakAra che - (1) 1. koI puruSa dravyathI Aya heya ane bhAvathI paNa - Arya hoya; 2. keI dravyathI Aya paNa bhAvathI anArya hAya; 3. koI dravyathI anArya hAya paNa bhAvathI Arya hoya; 4. keI dravyathI anArya hoya ane bhAvathI paNa anArya hoya. (2-17) te ja pramANe AryapariNata, AyarUpa, AryamanA, AryasaMkalpI, AryaprajJa, AryadaSTi, AryazIlAcAra, AryavyavahArI AryaparAkramI, AryavRtti, AryajAti, AryabhASI, AryAvabhAsI, AryasevI, AyaparyAya, AryaparivAra puruSanI paNa caturbhagI ghaTAvI levI. -isthA. ra80] 1. bauddha paraMparA sAthe sarakhAmaNI mATe juo TippaNa naM. 5. 2010_03 Page #860 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sthAnAMgasamavAyAMga: 6 (6) kRza ane daDha puruSanA cAra prakAra che - (1) 1. kaI dravyathI kRza hoya ane bhAvathI paNa kRza hoya; 2. koI dravyathI kRza hoya paNa bhAvathI daDha hoya; 3. kaI dravyathI daDha paNa bhAvathI kRza hoya; 4. kaI divyathI dRDha hoya ane bhAvathI paNa daDha hoya. (2) 1. koI bhAvathI kRza hoya ane kRzazarIrI paNa hoya; 2. keI bhAvathI kRza hoya paNa daDhazarIrI hAya; 3. kaI bhAvathI dRDha hoya chatAM kRzazarIrI hoya; 4. keI bhAvathI daDha hoya ane daDhazarIrI paNa hoya. (3) 1. koI kRzazarIrIne jJAna-darzana prApta thAya paNa dRDhazarIrIne jJAna-darzana prApta nathI thatuM; 2. koI daDha zarIrIne jJAna-darzana prApta thAya che paNa kRzazarIrIne nathI thatuM; 3. koI kRzazarIrIne paNa jJAna-darzana prApta thAya che ane koI daDha zarIrIne paNa jJAna-darzana prApta thAya che; 4. kaI kRzazarIrIne paNa jJAna-darzana prApta nathI thatuM ane koI dRDhazarIrIne paNa prApta nathI thatuM. [ - svA2 283] (7) svAthI parAthI puruSanA prakAra cAra che -- (1) 1. kaI kahyuM karanAra hoya; 2. kaI kahyuM ane amuka ubhaya karanAra hoya; 3. koI sauvastika - maMgalapAThI hoya 2010_03 Page #861 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 827 1. puruSanA prakAre 4. kaI pradhAna hoya - saune uparI heya. (2) 1. kaI potAne bhavAta kare paNa parena bhavAnta na kare. 2. koI parane bhavAnta kare paNa potAne bhavAnta na kare; 3. kaI pitAno bhavAnta kare ane parane paNa bhavAnta kare; 4. kaI pitAnA bhavAnta na kare ane parano paNa bhavAnta na kare. (3) 1. keIpite aMdhArAmAM heya paNa bIjAne aMdhA rAmAM na nAkhe; 2. koI bIjAne aMdhArAmAM nAkhe paNa pite aMdhA rAmAM na rahe; 3. koI pite paNa aMdhArAmAM heya ne bIjAne paNa aMdhArAmAM nAkhe; 4. koI pite paNa aMdhArAmAM na hoya ane bIjAne paNa aMdhArAmAM na nAkhe. (4) 1. keI Atmadamana kare paNa paranuM damana na karI zake; 2. koI paranuM damana karI zake paNa Atmadamana na kare; 3. koI Atmadamana kare ane paranuM paNa damana kare; 4. koI Atmadamana na kare ane paranuM damana paNa na kare. -sthA. ra87] puruSa cAra prakAranA che - 1. koI pitA pUrato samartha heya paNa bIjA mATe sAmarthyahIna hoya; 2010_03 Page #862 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sthAnAMga-samavAyAMgaH 6 2. koI bIjA mATe sAmarthya dharAve paNa pitA pUrate asamartha hoya; 3. keI sva ane para bannenI apekSAe samartha hoya; 4. koI stra ane para bannenI apekSAe sAmarthya hIna hoya. [-sthA 289] (8) dezI vagere puruSanA cAra prakAra che - (1) 1. prakaTapaNe deSa sevanAra; 2. guptapaNe deSa sevanAra; 3. pratyutpannanaMdI (ISTa avasthA Ave temAM AnaMda mAnanArA); 4. nisaraNanadI (bahiSkAramAM AnaMda mAnanArA). (2) 1. bharata jevA uttarettara udayavALA; 2. brahmadatta jevA udaya pAmI asta thanArA; 3. harikeza jevA asta pachI udaya pAmanArA; 4. kAlavyAdha jevA uttarottara asta pAmanArA. (3) 1. ucca ane ucchadI, 2. ucca ane nIcachaMdI3. nIca ane uccazkedIka 4. nIca ane nIcajIMdI. -isthA0, 22, 35, 318] (9) vizvAsI-avizvAsI puruSanA cAra prakAra che - (1) 1. kahe ke vizvAsa karuM chuM ane vizvAsa kare paNa kharA; 2. kahe ke vizvAsa karuM chuM paNa vizvAsa kare nahi, 3. kahe ke vizvAsa nathI karato paNa vizvAsa karato hoya; 4. kahe ke vizvAsa nathI karate ane kare paNa nahi. 2010_03 Page #863 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 8ra9 paNa che. 1. puruSanA prakAre (2) 1. pitAnA para vizvAsa rAkhe paNa bIjA para nahi; 2. bIjA para vizvAsa rAkhe paNa pitA para rAkhe nahi; 3. pitA para vizvAsa rAkhe ane bIjA para paNa vizvAsa rAkhe; 4. pitA para vizvAsa na rAkhe tema bIjA para paNa vizvAsa na rAkhe. (3) 1. vizvAsa saMpAdana karavA cAhe ane karI paNa zake; 2. vizvAsa saMpAdana karavA cAhe paNa avizvAsanuM bhAjana bane; 3. avizvAsanuM bhAjana banavA mAge paNa vizvAsa egya bane; 4. avizvAsanuM bhAjana banavA mAge ane bane paNa kharA. (4) 1. koI pite vizvAsamAM AvI zake paNa bIjAne vizvAsamAM lAvI na zake; 2. koI bIjAne vizvAsamAM lAvI zake paNa pite vizvAsamAM AvI na zake, 3. koI pote vizvAsamAM Ave ane bIjAne paNa lAvI zake; 4. kaI pote vizvAsamAM na AvI zake ane bIjAne paNa vizvAsamAM lAvI na zake. [sthA 312] (10) jAtisaMpanna Adi puruSa cAra prakAranA che - (1) 1. jAtisaMpanna hoya paNa kulasaMpanna na hoya; 2. kulasaMpanna hoya paNa jAtisaMpanna na hoya; 2010_03 Page #864 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sthAnAMga-samavAyAMga: 6 3. jAtisaMpanna hoya ane kulasaMpanna paNa hoya; 4. jAtisaMpanna na hoya ane kulasaMpanna paNa na hoya. (2) tevI ja rIte jAtisaMpanna ane balasaMpannanI caturbhagI. (3) jAti ane rUpanI caturbhagI. (4) jAti ane zratanI caturbhagI (5) jAti ane zIlanI caturbhAgI. (6) jAti ane cAritranI caturbhagI. (7) kula ane balanI caturbhAgI. (8) kula ane rUpanI caturbhagI. (9) kula ane zratanI caturbhagI. (10) kula ane zIlanI caturbhagI. (11) kula ane cAritranI caturbhagI. (12) bala ane rUpanI caturbhagI. (13) bala ane zrutanI caturbhagI. (14) bala ane zIlanI caturbhAgI. (15) bala ane cAritranI caturbhagI. (16) rUpa ane zratanI caturbhagI. (17) rUpa ane zIlanI caturbhagI. (18) rUpa ane cAritranI caturbhAgI. (19) zrata ane zIlanI caturbhAgI. (20) zrata ane cAritranI caturbhagI. (21) zIla ane cAritranI caturbhAgI. [ sthA320] 1. bauddha paraMparA sAthe sarakhAmaNu mATe juo prakaraNane aMte TippaNa naM. 6. 2. i. che TippaNa naM. 7. 2010_03 Page #865 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1. puruSanA prakAre (11) sevA karanAra puruSa cAra prakAranA che - ) 1. potAnI sevA kare paNa bIjAnI nahi; - 2. bIjAnI sevA kare paNa pitAnI nahi; 3. potAnI sevA kare ane bIjAnI paNa kare; 4. pitAnI sevA na kare ane bIjAnI paNa na kare. 1. sevA kare paNa sAmI sevAnI AzA na rAkhe; 2. bIje pitAnI sevA kare ema cAhe paNa pite bIjAnI sevA na kare; 3. sevA kare ane sAmI sevAnI AzA rAkhe; 4. sevA na kare ane sAmI sevAnI AzA paNa na rAkhe. (3) 1. kAma karI Ape paNa mAnanI apekSA na rAkhe; 2. mAnanI apekSA rAkhe paNa kAma na karI Ape; 3. kAma karI Ape ane mAna paNa cAhe; 4. kAma paNa na kare ane mAna paNa na cAhe. 1. tevI ja rIte gaNakArya kare paNa mAna na cAhe enI paNa caturbhanI samajI levI. tevI ja rIte gaNusaMgraha kare paNa mAna na cAhe tenI caturbhagI. gaNanI zobhA vadhAre paNa mAna na cAhe tenI caturbhAgI. gaNanI zuddhi kare paNa mAna na cAhe tenI caturbhagI. (8) 1. rUpa javA de paNa dharma na javA de; 2. dhama javA de paNa rUpa kAyama rAkhe; 3. rUpa paNa rAkhe ane dharma paNa rAkhe; 4. rUpa paNa na rAkhe ane dharma paNa na rAkhe. te che ke 2010_03 Page #866 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sthAnAMga samavAyAMga : 6 tevI ja rIte dhama javA de paNu gaNune na cheDe ityAdi catubha gI. (10) tevI ja rIte priyadhama hoya paNa dRDhadharma na hAya ityAdi catubha`gI. 932 (9) (12) svAthI -parAthI, sugata-durgata Adi [-sthA. 320] puruSanA cAra prakAra che (1) 1. svAthI hAya paNa parAthI na heAya; 2. parAthI hAya paNa svAthI na hoya; 3. svAthI paNa hAya ane parAthI paNa hAya; 4. svAthI paNa na heAya ane parAthI paNa na hoya. (2) 1. kAI prathama du ta hoya ane pachI paNa du ta hoya; 2. kAI prathama dugata hoya paNa pachI sugata hAya; 3. kAI prathama sugata hAya paNa pachI duta hoya; 4. kAI prathama sugata hAya ane pachI paNa sugata hAya. (3) 1. kAI dugata hoya ane kruta paNa hoya; 2. kAI duta hoya paNa suvrata hAya; 3. kAI sugata hoya paNa duta hoya; 4. kAI sugata hoya ane sunnata paNa hAya. (4) 1. kAI dugata hoya ane duSpratyAnaMdI (upakArane khalA maLe tAya AnaMda nahi mAnanAra) hAya; 2. koI duta hoya paNa supratyAnandI hAya; 3. kAI sugata paNa duSpratyAnaMdI hoya; 4. koI sugata ane supratyAnandI hAya. 1. bauddha paraMparA sAthe sarakhAmaNI mATe jIA prakaraNane ate TippaN naM. 8. 2010_03 Page #867 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 833 1. puruSanA prakAre (5) 1. kaI durgata hoya ane pAchA marIne durgatimAM javAne heya - durgatigAmI hoya; 2. kaI durgata heya paNa sugatigAmI hoya; 3. keI sugata hoya paNa durgatigAmI hoya; * 4. kaI saMgata hoya ane sugatigAmI paNa hoya. (6) 1. durgata hato ane durgatimAM gayo, 2. durgata hite paNa sugatimAM gaye; 3. sugata hato paNa durgatimAM gaye 4. sugata hatA ane sugatimAM gaye. 1. kaI prathama paNa tama- ajJAnI hoya ane pachI paNa tamaajJAnI hoya, 2. kaI prathama tama paNa pachI jyoti - jJAnI thAya; 3. koI prathama jyoti paNa pachI tama; 4. koI prathama jyoti ane pachI paNa ti. (8) te ja pramANe tama ane tamabalanI caturbhagI ghaTAvI levI. (9) te ja pramANe tama ane tamabalamAM rati pAmanAranI caturbhagI ghaTAvI levI. (10) 1. koI parijJAta-karmA hoya arthAt karmabaMdhanAM kAraNabhUta bAhya khetI AdikAne tajI dIdhela hoya, paNa parijJAta-saMjJa na hoya athar AhArasaMjJA Adi abhilASAono tyAga karela na hoya. 2. koI parijJAta-saMgrahAya paNa parijJAta-kama na hoya; . 1. bauddha paraMparA sAthe sarakhAmaNI mATe juo prakaraNane aMte TippaNa naM. 9. sthA-53 2010_03 Page #868 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 834 sthAnAMga-samavAyAMga: 6 3. koI parijJAta-karyA hoya ane parijJAta-saMjJa paNa hoya; 4. koI parisAta-karmA paNa na hoya ane parijJAta saMjJa paNa na hoya. (11) 1. kaI parisAta-kama hoya paNa parijJAta-gRhasthAvAsa na hoya - arthAt gharabAra choDele na hoya; 2. koI parijJAta-gRhasthAvAsa hoya paNa parijJAta-karmA na hoya; 3. koIparijJAta-karmA hAya ane parijJAta-gRhasthAvAsa paNa heya; 4. parijJAta-kama paNa na hoya ane pariNAta-gRhasthA vAsa paNa na hoya. (12) te ja pramANe "parijJAta-saMjJa hoya paNa parijJAta gRhasthAvAsa na hoya ityAdi caturbhAgI paNa samajI levI. (13) 1. IhAtha hoya paNa paralokAthI na hoya; 2. paralekAthI heya paNa IhAthI na hoya; 3. IhAthI paNa hoya ane paralekAthI paNa hoya; 4. IhAtha na hoya ane paralekAthI paNa na hoya. (14) 1. kaI ekAda guNanI vRddhi kare paNa bIjA ekAda guNanI hAni kare, 2. koI ekAda guNanI vRddhi kare paNa be guNanI hAni kare; 1. boddha paraMparA sAthe sarakhAmaNa mATe juo prakaraNane aMte TippaNa naM. 10. 2010_03 Page #869 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1. puruSanA prakAra 3. kAI benI vRddhi kare paNa ekanI hane kare; 4. kAI enI vRddhi kare ane enI hAni kare. [sthA0 327] (13) hrIsattva Adi puruSanA cAra prakAra che. 1. kAI DrI-sattva hoya arthAt lajjAne kAraNe parAkrama dAkhavI zake; 35 2. koI hI-manaHsattva hoya arthAt kAI lajjAne kAraNe manamAM ja parAkramanA bhAva lAvI zake, kAmamAM nahi; 3. koI cala-sattva hoya arthAta kAI evA hAya je peAtAnuM parAkrama TakAvI zake nahi; 4. koI sthira-sattva hAya. (14) ghA karanAra, zreyaskaraAdi [-2410 330] 2010_03 puruSanA cAra prakAranA che (1) 1. ghA kare paNa ghAne sAph na kare; 2. ghAne sApha kare paNa ghA na kare; 3. dhA kare ane ghAne sApha paNa kare; 4. ghA na kare ane ghAne sApha paNa na kare. te ja pramANe 'ghA kare paNa ghAnI rakSA na kare' ityAdi catubhaMgI samajavI. (2) : .(3) te ja pramANe 'ghA kare paNa dhAneA rodha na kare' ityAdi catubhaMgI samajI levI. (4) 1. koI zreyaskara hAya ane uttarAttara zreyaskara rahe; 2. zreyaskara hoya paNa uttarottara pApI manatA jAya; Page #870 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sthAnoMga-samavAyaMga: ka 3. kAI pApI hoya paNa uttarAttara zreyaskara ane; 4. pApI hAya ane uttarAttara pApI anate jAya. (5) 1. keAI bhAvathI zreyaskara hoya paNa dravyathI zreyaskara sadaza hAya; 2. kAI bhAvathI zreyaskara hoya paNa dravyathI pApI sadeza haiAya; 3. kAI bhAvathI pApI hoya paNa dravyathI zreyaskara saddeza hoya; 582 4. kAI bhAvathI pApI hoya ane dravyathI paNa pApI sadaza hAya. (6) 1. zreyaskara hoya ane zreyaskara manAya; 2. zreyaskara hoya ane pApI manAya; 3. pApI hoya ane zreyaskara manAya; 4. pApI hAya ane pApI manAya. (7) 1. bhAvathI zreyaskara hAya paNa dravyathI zreyaskara sadeza manAya; 2. bhAvathI zreyaskara hAya paNa dravyathI pApI sadeza manAya; 3. bhAvathI pApI hAya paNa dravyathI zreyaskara sadaza manAya; 4. bhAvathI pApI hoya paNa dravyathI yApI sadeza manAya. (8) 1. prajJApaka hoya paNa prabhAvaka na hoya; 2. prabhAvaka hoya paNa prajJApaka na heAya; 3. prajJApaka hoya ane prabhAvaka paNa hAya; 4. prajJApaka na hoya ane prabhAvaka paNa na hoya. 1. pudgalaprajJapti (4. 7) mAM Ane lagabhaga maLatI dharmathikanI catubha'gI Apta che. 2010_03 Page #871 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1. puruSanA prakAre (9) 1. prajJApaka hoya paNa eSaNajIvI na hoya; 2. eSaNajIvI heya paNa prajJApaka na hoya; 3. prajJApaka hoya ane eSaNAjIvI paNa hoya; 4. prajJApaka na hoya ane eSaNAvI paNa na hoya. [-sthA0 344] (15) niSkRSTa-anikUTa, budha-abudha Adi puruSanA cAra prakAra che - (1) 1. prathama nikRSTa - tapasyAthI kRzazarIrI ane pachI paNa nikRSTa"; 2. prathama nikRSTa paNa pachI anikRSTa; 3. prathama anikRSTa paNa pachI niSkRSTa; 4. prathama aniSkRSTa ane pachI paNa aniSkRSTa. (2) 1. nikRSTa-kuzazarIrI ane niSkRSTAtmA-apakaSAyI; 2. nikRSTa ane anikRSTAtmA; 3. anikRSTa ane niSkRtmA; 4. aniSkRSTa ane aniSTabhA. (3) 1. budha - sankriyAzIla ane budha-vivekI, 2. budha-sakiyAzIla paNa abudha-avivekI; 3. abudha-asalkiyAzIla paNa budha-vivekI; 4. abudha-asankriyAzIla ane abudha-avivekI. (4) 1. budha ane budhahudaya; 2. budha ane abudhahudaya; 3. abudha ane budhahudaya; 4. abudha ane abudhahudaya. 1. bauddha paraMparAnI sarakhAmaNI mATe juo prakaraNane aMte TippaNa naM. 11. 2010_03 Page #872 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sthAnAMga-samavAyAMgaH 1 1. AtmAnukaMpI paNa parAnukaMpI nahi; 2. parAnukaMpI paNa AtmAnukaMpI nahi; 3. AtmAnukaMpI ane parAnukaMpI; 4 AtmAnukaMpI na hoya ane parAnukaMpI paNa na hoya. [-thA0 352 ] (16) mitra-amitra, mukta-amukta Adi puruSanA cAra prakAra che - (1) 1 koI mitra saMsArI mitra heya ane koI mitra kalyANamitra paNa hoya; 2. kaI saMsArI mitra hoya paNa kalyANamitra na hoya; 3. koI amitra saMsAramAM amitra paNa kalyANa mitra hoya; 4. keI amitra saMsAraamitra ane kalyANaamitra hoya. (2) 1. keI aMtaHkaraNathI mitra hoya ane mitrarUpa - bAhyAcArathI paNa mitra hoya; 2. koI aMtaHkaraNathI mitra hoya paNa amitrarUpa - bAhyAcAramAM amitrarUpa hoya; 3. koI amitra aMtaHkaraNathI hoya paNa bAhyAcAre mitra hoya; 4. kaI amitra aMtaHkaraNathI hoya ane bAhyAcAre paNa amitra hoya. (3) 1. koI dravyathI mukta hoya ane bhAvathI paNa mukta hoya; 2. keI dravyathI mukta hoya paNa bhAvathI mukta na hoya; 2010_03 Page #873 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1. puruSanA prakAre 839 3. keI dravyathI amukta hoya paNa bhAvathI mukta hoya; 4. kaI dravyathI amukta hoya ane bhAvathI paNa amukta hoya. (4) 1. koI mukta hoya ane muktarUpa hAya arthAt mukta je dekhAya paNa khare; 2. kaI mukta hoya paNa amutarUpa hoya arthAt mukta jevo dekhAya nahi. 3. kaI amukta hoya paNa muktarUpa hoya; 4. keI amukta hoya ane amuktarUpa paNa heya. [-sthA0 366] 3. pAMca bhede puruSanA pAMca prakAra che - . 1. hIsava - lajajAjanya parAkramavALo; 2. hImanaHsattva- lajajAthI manamAM parAkamavALe; 3. cala7 - asthira parAkramavALe; 4. sthirasatva 5. udayanasattva - vardhamAna parAkramavALA. [- sthA. kapara ] TipaNa 1. bauddha paraMparAmAM puruSa-asapuruSa - sarakhAvo aMguttara (4, 73). A cAra lakSaNathI asapuruSane jANo - (1) vagara paNa je bIjAnA doSa kahI Ape - je pUchavuM hoya to pachI kahevuM ja zuM? (2) bIjAnA guNa viSe pUchavA chatAM mauna rahe to pachI vagara pUchyuM te zene kahe ? (3) pitAnA deSa viSe pUchavA chatAM bele nahi - to pachI vagara pUchaye te pitAne deSa zene kahe ? 2010_03 Page #874 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 940 sthAnAMga samavAyAMmaH 6 (4) pitAnI prazaMsA to vagara pUchathe paNa karavA maMDI jAya - to pUchavAmAM Ave to zuM zuM na kahe . sapuruSanAM lakSaNa AthI UlaTAM che - (1) bIjAnA doSane pUchavA chatAM prakaTa na kare. (2) bIjanI prazaMsA vagara pUchaye paNa kare. (3) potAnA deSane vagara pUcha paNa kahI Ape. (4) potAnI prazaMsA to pUchavA chatAM paNa na kare. bIja eka prasaMge niMdA-prazaMsAno viSaya laIne ja A pramANe caturbhAgI gaThavI che. (1) koI evo hoya che je niMdya puruSanI yogya kALe niMdA kare che paNa prazaMsA yogyanI prazaMsA nathI karato. (2) keAI e hoya che je prazaMsA yogyanI yogya kALe prazaMsA to kare che paNa niMdyanI niMdA nathI karato. (3) keAI e hoya che niMdA ke prazaMsA kAMI karato nathI. (4) koI evo hoya che je niMdyanI niMdA ane prazaMsAgyanI prazaMsA paNa yogya kALe kare che. A cAramAM zreSTha koNa evA praznanA javAbamAM pATila parivrAjaka kahyuM ke trIjA naMbarane upekSAzIla manuSya ja cAremAM zreSTha gaNo joIe. paNa bhagavAna buddhe tenI e vAta mAnya na rAkhI ane kahyuM ke cothA naMbarane manuSya - zreSTha che kAraNa te kAlajJa che - arthAta keye vakhate zuM karavuM ane zuM na karavuM te te jANe che. aMguttara 4.100. Ane maLato viSaca puggala0mAM paNa che - 4. 15, 16, 17. 2. bauddha paraMparA sAthe sarakhAmaNI -- sarakhA pugalaprajJapti (4,1) - (1) asat puruSa keNu? je pote hiMsaka hoya, jUTho hoya, cora hoya, vyasanI hoya ane vyabhicArI hoya. (2) asapuruSatara keNa? je pote paNa uparyukta durgaNavALe hoya ane bIjAne paNa e durguNenA rasiyA banAve che. . (3) sapuruSa koNa? je te ahiMsaka hoya, sAce hoya, corI karanAra na hoya, nirvyasanI hoya ane brahmacArI hoya. (4) sapuruSatara koNa? je pote saguNa to hoya paNa bIjAne paNa saguNa banAvavAmAM prayatnazIla hoya. 2010_03 Page #875 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1. puruSanA prakAre A sivAya e ja graMthamAM (4, 2) pApa, pAtara, kalyANa ane kalyANatara - A pramANe paNa puruSanA cAra bheda pADI tenI samaja upara pramANe ja ApI che. e ja pramANe - pApadharma, pApadhamaMtara, kalyANadharma ane kalyANa dharmataranI (4,3) paNa samaja temAM ApI che. 3. bauddha paraMparA sAthe sarakhAmaNuM - AthI eka judA ja prakAranI caturbhagI pudgalaprajJapti (46)mAM che te A pramANe - (1) koI evo hoya che je prazna pUchavAmAM Ave to uttara ApatAM DhIla to kare paNa saMgata ja uttara Ape. (2) keI e hoya che je praznane uttara saMgata nahi paNa asaMgata ja Ape che ane te paNa zIghratAthI. kaI e hoya che je praznano uttara zIdhra Ape che ane saMgata paNa Ape che. 4. kaI evo hoya che je praznano uttara ApavAmAM DhIla paNa kare che ane saMgata uttara paNa nathI ApatA. 4. boddha paraMparA sAthe sarakhAmaNuM - AnI sAthe aMguttaranI (4,140) A caturbhAgI sarakhA - (1) kaI vAdI e hoya je artha jANe paNa vyaMjana - zabda na jANe; (2) koI vAdI e hoya che je vyaMjana jANe paNa artha na jANe. (3) kaI vAdI e heya che je vyaMjana ane artha baMne jANe. (4) koI vAdI evo hoya che je vyaMjana ke artha kazuM na jANe. pa. bauddha paraMparA sAthe sarakhAmaNuM - aMguttaramAM AryavyavahAranA cAra prakAra batAvyA che -(1) 1. adaSTane adRSTa kahe; 2. azratane azrata kahe; 3. amatane amata kahe; 4. avijJAtane avijJAta kahe. (2) 1. daSTane daSTa kahe; 2. zratane zrata kahe; 3. matane mata kahe, 4. vijJAtane vijJAta kahe. tethI viparIta anArtha vyavahAranA cAra prakAra che - adaSTane daSTa kahe - ityAdi (- aMguttara-4, 247, 248 ItyAdi) 2010_03 Page #876 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sthAnAM samavAyAMga: 6 6. bauddha paraMparA sAthe sarakhAmaNuM - aMguttaramAM eka AvI caturbha"gI paNa maLe che - (1) rUpa pramANa, ane rUpa prasanna; (2) gheSa pramANa ane gheSa prasanna; (3) rukSa pramANa ane rukSa prasana; (4) dharma pramANa ane dharma prasanna. (- aMguttara 4,65) A ja vastu pudgalaprajJAptimAM paNa che. (-4,22). 7. bauddha paraMparA sAthe sarakhAmaNI - A caturbhagInI sAthe aMguttara (4,6)nI nIcenI caturbhagI sarakhAvavA jevI che - (1) koIe zrutajJAna thoDuM saMpAdana karyuM hoya paNa AcaraNamAM jarAya na utAryuM hoya; (2) koIe thoDuM paNa zrata meLavIne tenA arthane samajane AcaraNamAM utAryuM hoya; . (3) koIe zrutajJAna te bahu meLavyuM hoya paNa tenA arthane vicArIne AcaraNamAM jarAya na mUkyuM hoya; (4) koI bahuzruta hoya ane zratane AcaraNamAM paNa utAryuM hoya. zIla, samAdhi ane prajJAnI pUrNatA ane apUrNatA AdinI paNa - caturbhagIo che - aMgura 4, 136, 13 7. 8. oddha paraMparA sAthe sarakhAmaNuM - AnI sAthe sarakhA aMguttaranI (45) caturbhagI - (1) je na pitAnuM hita kare che na paranuM; (2) je paranuM hita kare che paNa pitAnuM nahi (3) je pitAnuM hita kare che paraMtu paranuM nathI karato; (4) je sva-para baMnenuM hita kare che. A cAre jAtanA manuSyanI vividha rIte vyAkhyA paNa aMguttaramAM (4.96, 97, 98, 99; 5.17-20) karavAmAM AvI che. A saumAM zreSTha che je sva-para bannenuM hita kare che. (aMguTha 4.5). AvI caturbhAgI pugalaprajJAptimAM paNa che 4. 23. 2010_03 Page #877 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1. puruSanA prakAre 9. boddha paraMparA sAthe sarakhAmaNI - aMguttaramAM Ane maLatI ja caturbhagI che te A pramANe - (1) tama ane tamArAcaNa -je nIcakulamAM janma le eTale badhI rIte duHkhI heya, halake hoya paNa tenAM kRtya paNa je halakAM hoya te te A kaTimAM gaNa; 2. tama ane jAtiparAyaNa -nIca kulamAM janmavA chatAM je sucarita hoya. 3. ti ane tamArAyaNa-ucca kulamAM janme chatAM je durita hoya. 4. jyoti ane jyotiparAyaNa-uccalamAM janma ane sucarita paNa hoya. 4.85. A ja vastune pudgalaprajJaptimAM paNa kahI che. 4. 19. 10. bauddha paraMparA sAthe sarakhAmaNI - AnI sAthe aMguttaranI (4. 136) caturbhagI sarakhAvavA jevI che - (1) koI evo hoya che je zIla, samAdhi ane prajJAne pUrNatAe nathI pahoMcAData; (2) koI e hoya che je zIlanI pUrNatA sAdhe, paNa samAdhi ane prajJAnI nahi; (3) * kaI e hoya che je zIla-samAdhine pUrNatAe pahoMcADe paNa prajJAne nahi; (4) keI e hoya che je zIla, samAdhi ane prajJA e traNenI pUNatA sAdhe che. A ja pramANe bIjI eka caturbhagI paNa che temAM te ja guNone laIne gurutA vagerene vicAra che. -(ja. 137) 11 bauddha paraMparA sAthe sarakhAmaNI - ahIM mULa sthAnAMgamAM "ugA gAma ne dhi' mAtra che teno artha meM TIkAnusAra karyo che. ane prAyaH sarvatra meM ema ja karyuM che. paNa A ja caturbhagIne aMguttaranI nIcenI caturbhagI sAthe meLavIne vAMcIe, to eka navA ja arthanI stuti thAya che - (1) koI evo hoya che je kAyathI nikRSTa - dAta paNa cittathI anikRSTa - adAnta hoya; (2) keI e hoya je kAcathI anikRSTa paNa cittathI nikRSTa hoya; (3) keAI kAcathI ane cittathI anikRSTa he; (4) koI kAyathI ane cittathI nikRSTa hoya. A cAre bhaMganI samajaNa aMguttaramAM vistArathI ApavAmAM AvI che. (- aMguttara 4. 138) 2010_03 Page #878 -------------------------------------------------------------------------- ________________ puruSavizeSanA bhedo bhUtaka - cAkaranA cAra bheda che - 1. dahADiye (divasamAM amuka kalAka kAma kare ane amuka paisA ApavA - e niyama karI kAma karanAra); 2. yAtrAbhUtaka (yAtrAmAM sAthe kAma karavA lIdhela heya te); 3. uccatAbhUtaka (mAsika pagArathI kAma karanAra niya mita nekara); 4. kambADabhUtaka (UdhaDuM kAma karanAra mANasa). [- sthA. ra71] zUranA cAra prakAra che - 1. kSamAzUra (arihaMta); 2. tapa zUra (aNagAra); 3. dAnazUra (kubera), 4. yuddhajUra (vAsudeva). [-sthA317] putro cAra prakAranA che - 1. atijAta (pitAne TapI jAya te), 2. anujAta (pitAnI babarI kare te); 3. avajAta (pitAthI saMpatti vageremAM hIna); 4. kulAMgAra. [- sthA0 240 ] 844 2010_03 Page #879 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2. puruSavizeSanA bhedo megha cAra prakAranA che -- 845 1. pedA kare paNa saphala na kare; 2. saphala kare paNa pedA na kare; 3. pedA kare ane sala paNa kare; 4. pedA paNa na kare ane sala paNa na kare. mAtApitA paNa meghanI jema cAra prakAranAM che. [sthA 346] megha cAra prakAranA che 1. dezavI paNa savI nahi; ra. savaSI paNa dezavaSI nahi; 3. dezavI ane savavI, 4. dezavI paNa nahi, savaSI paNa nahi. tevI ja rIte rAjA paNa cAra prakAranAM che 1. dezAdhipati hoya paNa sarvASiti na hoya; 2. sarvAdhipati hoya paNa dezAdhipati na hoya; 3. dezAdhipati hoya ane sarvAdhipati paNa hoya; 4. dezAdhipati na heAya ane sarvAdhiti paNa na heAya. [sthA0 346] putra deza che. 1. Atmaja (pitAthI utpanna thayela); 2. kSetraja (mAtAmAM pitAnA vIryathI nahI paNa khIjAnA vIryathI thayelA); 3. dattaka (putra tarIke keI ne apAyelA); 4. vinayita ( ziSya ); 5. Arasa (jenA upara putra jevA kAI ne sneha hAya te); 6. maukhara (mAtra khuzAmata khAtara peAtAne koinA putra kahetA hoya); cha. zAMDIra (zauyane pratApe kAI nA prema jAgarita karI zake tevA); 8. saMdhita (anAthaputra); 9. aupayAcitaka (devatArAdhanAjanya) athavA avayAtika (sevaka); 10, dharmAMtevAsI. [sthA 762] 2010_03 Page #880 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 946 sthAnAMga-samavAyAMgaH ** taravaiyA cAra che-- (1) 1. samudra taravA cAhe ane samudrane tarI jAya; 2. samudra taravA cAhe ane gASpada tare; 3. gASpada taravA cAhe ane samudra tare; 4. geApada taravA cAhe ane geApada tare. (ra) 1. samudra tarI jAya paNa samudre vizAda pAme; 2. samudra tarI jAya paNa gepade vizAda pAme; 3. gASpada tarI jAya ane samudre vizAda pAme; 4. geApada tarI jAya ane gASpade vizAda pAme. sthA0 359 AjIvaka (AjIvikA calAvanAra) pAMca prakAranA che 1. jAtiAjIvaka (svAtinAM guNagAna gAI ne AjIvikA calAve); 2. kulaAjIvaka; 3. karma AjIvaka (vazapara parAthI cAlye AvatA dhaMdhA je zIkhave! na paDe - tenA vaDe kamANI karanAra); 4. zilpaAjIvaka (AcArya pAse zIkhyA vinA na AvaDe tevuM kAma-te karIne kamANI karanAra); pa. liMgaAjIvaka (vezajIvI). ' -- [-sthA 407] -- jAtiAya manuSya cha prakAranA che-- 1. aMbai, 2. kalaMda 3. vaideha; 4. vaidika, pa. hArita; 6. cuNu. A ye ilya jAtinA samajavA. 1. bauddha para MparA sAthe sarakhAmaNI mATe jue prakaraNane aMte TippaNa na.. 1. 2010_03 Page #881 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2. puruSavizeSanA bhedo kulaAya manuSya cha prakAranA che - 1. ugra; 2. bhega; 3. rAjanya; 4. IkvAku; 5. jJAtR; 6. kaurava.. [- sthA. 497] mUla gotra sAta che - 1. kAzyapa; 2. gautama; 3. vatsa; 4. kutsa; 5. kauzika; 6. mAMDavya; 7. vAzie. temAM je kAzyapa che te sAta prakAranA che - . 1. kAzyapa 2. zAMDilya; 3. gaulya; 4. bAla; 5. majakI, 6. parva prekSakI . varSakRSNa. temAM je gautame che te sAta prakAranA che - 1. gautama, 2. gArca 3. bhAradvAja, 4. aMgirasa, 5. zakarAbha; 6. bhakSakAbha; 7. udakAbhAbha. temAM je varlse che te sAta prakAranA che - 1. vatsa; 2. Agneya; 3. miMtrika4. svAmilI 5. zila; 6. asthisena; 7. vItakarma. temAM je kulsa che te sAta prakAranA che - 1. kutsa; 2. maugAlAyana; 3. piMgalAyana; 4. kauDinya; 5. maMDalI, 6. hArita; 7. saumya. temAM je kauzika che te sAta prakAranA che - 1. kauzika 2. kAtyAyana; 3. zAlaMkAyaNa;4. gelikAyaNa; pa. pAkSikAyaNa; 6. Aneya; 7. lauhitya. temAM je mAMDavya che te sAta prakAranA che - 1. mAMDavya; 2. arika; 3. saMmukta; 4. taila; 5. elApatya; 6. kAMDilya; 7. kSArAyaNa. 2010_03 Page #882 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sthAnAMga-samavAyAMga: 6 temAM je vAziSTha che te sAta prakAranA che - 1. vAziSTa, 2. ujAyana; 3. jArekRSNa 4. vyAghApatya, 5. kauDinya; 6. saMsI; 7. pArAzara. -sthA0 551] vanapaka (yAcaka) pAMca che. 1. atithi; 2. kRpaNa; 3. brAhmaNa 4. zvAna; 5. zramaNa. [-sthA0 454 ] TipaNuM 1. boddha paraMparA sAthe sarakhAmaNuM - AnI sAthe aMguttara (75) nI saptabhaMgI sarakhAvavA jevI che te A - (1) koI puruSa e hoya che je eka vAra DUbe ane DUbelo ja rahe; (2) koI puruSa snAna to kare paNuM pAcho DUbI jA; (3) koI puruSa snAna karI sthira thAya che; (4) koI puruSa snAna karI avalokana kare che; (5) koI puruSa snAna karI taravA mAMDe che; (6) keI puruSa snAna karI pratigADhaprApta he; (7) koI puruSa snAna karI tarI jaIne pAra pAmI rathala para AvI UbhuM rahe che. 2010_03 Page #883 -------------------------------------------------------------------------- ________________ puruSanI upamAo 1. vRkSanI tathA vRkSa saMbaMdhInI upamA puruSanA traNa prakAra che - 1. pati vRkSa jevA; 2. pupapeta vRkSa jeva; 3. phalopeta vRkSa jevA. [ sthA. 128 ] vRkSa cAra prakAranAM che - 1. pati ; 2. pupapeta. lopeta 4. chAyopeta. puruSa paNa vRkSa jema cAra prakAranA che - [-sthA313] vRkSanA cAra prakAra che - (1) 1. koI vRkSa dravyathI UMcuM hoya che ane bhAvathI paNa UMcuM hoya che; 2. keI vRkSa dravyathI UMcuM paNa bhAvathI nIcuM hoya che; 3. kaI vRkSa dravyathI nIcuM hoya che paNa bhAvathI UMcuM hoya che; ' 4. kaI vRkSa dravyathI nIcuM hoya che ane bhAvathI paNa nIcuM hoya che. (2) 1. kaI vRkSa dravyathI unnata hoya che ane bhAvathI unnata pariNAmI hoya che; 2. keI vRkSa dravyathI unnata hoya che paNa bhAvathI nIca pariNAmI hoya che; 849 sthA-54 2010_03 Page #884 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 50 sthAnAMga-samavAyAMga 3. kAI vRkSa dravyathI nIcuM hoya che paNa bhAvathI unnatapariNAmI hoya che; 4. koI vRkSa dravyathI nIcuM hoya che ane bhAvathI paNa nIcaparaNAmI hoya che. (3) te ja pramANe unnatarUpanI catubha`gI samajI levI. (4) 1. koI vRkSa dravyathI sIdhuM hoya ane bhAvathI paNa sIdhuM hAya; 2. kAI vRkSa dravyathI sIdhuM paNa bhAvathI vAMkuM hAya; 3. kAI vRkSa dravyathI vAMku hAya ane bhAvathI sIdhuM hoya; 4. kAI vRkSa dravyathI vAMku hAya ane bhAvathI paNa vAMkuM hoya. (5) te ja pramANe sIdhuM - pariNatanI caturbha`gI samajI levI. (6) te ja pramANe sIdhuM - rUpanI samajI levI; A chaye prakAranI catubha`gIe vRkSanI upamAe puruSanI paNa samajI levI. jemake (1) 1. koI puruSa vRkSanI jema dravyathI UMcA hoya ane bhAvathI paNa U McA hoya; 2. keAI puruSa vRkSanI jema dravyathI UMcA hoya paNa bhAvathI nIcA hoya; 3. koI puruSa vRkSanI jema dravyathI nIceA hoya paNa bhAvathI UMcA hAya. 4. koI puruSa vRkSanI jema dravyathI nIce hoya ane bhAvathI paNa nIce heAya. 2010_03 Page #885 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 851 3. puruSanI upamAo A ja pramANe bAkI pAMca puruSa caturbhagIo paNa ghaTAvI levI.1 kera (maMjarI) cAra prakAranA che - 1. AMbAne kera; 2. tAlane kera; 3. valine kera, 4. medraviSANAno (gADaranA zIMgaDA jevI vanaspatino) kera. puruSe paNa e cAre kora jema cAra prakAranA che. [ sthA. 242] patra cAra che - 1. asipatra (taravAra); 2. karapatra (kAvata); 3. surapatra (charI), 4. kalambacarikA (zastra). A cAra patropama puruSa paNa cAra che. [-sthA 349] puSpa cAra prakAranAM che - 1. rUpasaMpanna hoya paNa gaMdhasaMpanna na hoya; 2. gaMdhasaMpanna hoya paNa rUpasaMpanna na hoya; 3. rUpasaMpanna paNa hoya ane gaMdhasaMpanna paNa hoya; 4. rUpasaMpanna na hoya ane gaMdhasaMpanna paNa na hoya. puSpanI jema puruSa paNa cAra prakAranA che - 1. rUpasaMpanna hoya paNa zIlasaMpanna na hoya; 2. zIlasaMpanna hoya paNa rUpasaMpanna na hoya; 3. rUpasaMpanna hoya ane zIlasaMpanna paNa hoya; 4. rUpasaMpanna na hoya ane zIlasaMpanna paNa na hoya. -sthA320] I-sthA 236] 1. eka bIjA prakAre vRkSanI caturbhagInI upamA puruSane ApavAmAM AvI che. pagalaprajJapti 4, 21. 2010_03 Page #886 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tpara sthAnAMga-samavAyAMga: 6 phaLa cAra prakAranAM che?-- 1. kAcuM hoya paNa DuM madhura hoya; 2. kAcuM hoya chatAM pAkAnI jema madhura lAge; 3. pAkuM hoya chatAM thoDuM madhura lAge; 4. pAkuM hoya ane pAkAnI jema madhura lAge. puruSa paNa phaLanI jema cAra prakAranA hoya che. -isthA 253 ] 2. vastranI upamA (1) 1. kaI vastra dravyathI zuddha hoya ane bhAvathI paNa zuddha hoya; 2. kaI vastra dravyathI zuddha hoya paNa bhAvathI azuddha hoya; 3. kaI vastra dravyathI azuddha hoya paNa bhAvathI zuddha hoya; 4. keI vastra dravyathI azuddha hoya ane bhAvathI paNa azuddha hoya. (2) 1-4. te ja pramANe zuddha-pariNatanI caturbhagI. (3) 1-4. te ja pramANe zuddha-rUpanI caturbhAgI. vatra jevA puruSe paNa hoya che tethI temanI paNa upara pramANe vatranI upamA daI traNa caturbhagIo samajI levI jemake - 1. Ane maLatI AmranI upamA puruSane aMguttaranikAya (4106)mAM ApI che. te A pramANe -- (1) kAcI kerI heya paNa varNa pAkI jevo heca; (2) pAkI kerI chatAM varNa kAcI je heya; (3) kAcI kerI hoya ane varga paNa kAcInA jevo; (4) pAkI karI hoya ane varNa paNa pAkInA jevo. koI manuSya rUpa raMge ThIka hoya paNa Arya satya viSe kazuM na jANato hoya to te prathama kerI jevo - ityAdi svayaM samajI levuM. A ja viSaya pudgala-prajJaptimAM paNa Avyo che. (410). 2010_03 Page #887 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3. puruSanI upamAo 53 (1) 1. kAI puruSa vastra jema dravyathI zuddha hAya ane bhAvathI paNa zuddha hAya; 2. keAI puruSa vastra jema dravyathI zuddha hoya paNa bhAvathI azuddha hoya; 3. kAI puruSa vastra jema dravyathI azuddhe paNa bhAvathI zuddha hoya; levI. 4. kAI puruSa vastra jema dravyathI azuddha hAya ane bhAvathI paNa azuddha hAya. (2-3) A ja pramANe vastra jema zuddha-pariNata ane zuddha rUpanI paNa catu gIe samajI levI. [-sthA. 239] (1) 1. kAI vajra dravyathI zuci hAya ane bhAvathI paNa zuci hoya; 2. kAI vastra dravyathI zuci hoya paNa bhAvathI azica DAya;' 3. kAI varlR zuci hoya; dravyathI aci hoya paNa bhAvathI 4. koI vastra dravyathI azuci hoya ane bhAvathI paNa aci hAya, vajranI upamA daI puruSanI paNa catubhaMgI samajI [-sthA 241] 1. pudgalaprAptimAM kAzImAM banelA vastranI upamA ApI puruSanA traNa bheda khatAvyA che ane kahyuM che ke, kAzInuM vastra navuM heAya, jarA jUnuM hAya (madhyama heya) ke sAva jUnuM hoya teA paNa e vavAna ane mahAmUlya gaNAya che, tema kAI cAritramAmAM taveza, madhyama heAya ke vRddha hAya paNa te prazaMsAyeAgya ja che. (3, 11). _2010_03 Page #888 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMsthAnAM samavAyAMga: 6 3. phUgRhanI upamA phUTagRha cAra prakAranAM che - 1. prathama gupta hoya ane pachI paNa gupta hoya; 2. prathama gupta hoya paNa pachI acuta hoya; 3. prathama agupta hoya paNa pachI gupta hoya; 4. prathama agusa hoya ane pachI paNa agusa hoya. A kUTagRhanI jema puruSo paNa cAra prakAranA che. [-sthA. ra75] kuTAkAra zAlAnA cAra prakAra che - 1. kaI gupta hoya ane guptadvAra hoya; 2. koI gupta hoya ane guptadvAra hoya; 3. keI agupta hoya ane guptadvAra hoya; 4. koI agupta hoya ane aguptadvAra heya. kuTAkAra zAlAnI jema strIonA paNa cAra prakAra che - 1. koI gupta hoya ane guplendriya hoya; 2. kaI gupta hoya ane aguptendriya hoya; 3. kaI agupta hoya ane guptendriya haiya; 4. keI agupta hoya ane aguptendriya hoya. 1-sthA 275] 4. zaMkha, dhUmazikhA, ane vanakhaMDa zaMbUka - zaMkha cAra prakAranA che - 1. vAma ane vAmAvarta; 2. vAma ane dakSiNAvarta; 3. dakSiNa ane vAmAvarta, 4. dakSiNa ane dakSiNAvarta. zaMbUka jema puruSanI paNa catubhaga samajI levI. [-sthA. 289] 2010_03 Page #889 -------------------------------------------------------------------------- ________________ popa 3. puruSanI upamAo (1) dhUmazikhA cAra che - 1. vAma ane vAmAvarta, 2. vAma ane dakSiNAvarta; 3. dakSiNa ane vAmAvata, 4. dakSiNa ane dakSiNAvarta. (2) agnizikhAnA paNa upara pramANe cAra prakAra che. (3) vAtamaMDalikAnA paNa e ja cAra prakAra che. tevI ja rIte strInI paNa upara pramANe traNa caturbhagIo samajI levI. [-sthA 289] vanakhaMDa cAra che - 1. vAma ane vAmAvarta; 2. vAma ane dakSiNAvarta; 3. dakSiNa ane vAmAvarta, 4. dakSiNa ane dakSiNAvarta. puruSanA paNa vanakhaMDa jema cAra prakAra che. [-sthA289] 5. mArga, yAna, yugya Adi mArga cAra prakAranA che - (1) 1. pahelAM sIdhe ane pachI paNa sIdhe; 2. pahelAM sIdhe ane pachI vAMko; 3. pahelAM vAMko paNa pachI sIdho; 4. pahelAM vAMke ane pachI paNu vAMke. 1. aMguttaramAM bhAryAnI saptabhaMgI batAvI che. (1) vadhakasamA, (2) corasamA, (3) acasamA - akarma kAmA, ALasI, caMDI, duruktavAdinI ityAdi lakSaNavALI, (4) mAtRsamA, (5) bhaginIsamA, (6) sakhIsamA, (7) dAsIsamA. (759). 2. aMguttaramAM (. 161 thI) pratipadA (mArga) viSe judI rIte ja caturbhagIo gaThavavAmAM AvI che. 2010_03 Page #890 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 856 sthAnAMga-samavAyoga: 6 (2) 1. pahelAM ane pachI kSema; 2. pahelAM kSema paNa pachI akSema; 3. pahelAM akSema paNa pachI kSema; 4. pahelAM ane pachI akSema. (3) 1. kSema ane phremarUpa; 2. kSema ane akSemarUpa; 3. akSema ane kSemarUpa; 4. akSema ane akSemarUpa. mAnI jema puruSanI paNa catu gI samajI levI. [sthA 289] yAna cAra prakAranAM che (1) 1. pahelAM yukta joDeluM ane pachI paNa yukta joDeluM; 2. pahelAM yukta ane pachI ayukta; 3. pahelAM ayukta ane pachI yukta; 4. pahelAM ayukta ane pachI paNa ayukta. (2) 1. yukta ane cuktarita; 2. yukta ane ayuktapariNata; 3. ayukta ane yutapariNata; 4. ayukta ane ayuktapariNata. (3) 1. yukta ane yuktarUpa; 2. yukta ane ayuktarUpa; 3. ayukta ane yuktarUpa; 4. ayukta ane ayuktarUpa, (4) 1. yukta ane zaiAbhAyukta 2. yukta ane zaiAbhArahita, 3. ayukta ane zaiAbhAyukta; 4. ayukta ane zAbhArahita. (5-8) yAnanI jema yugma (je joDavAmAM Ave andhAdi) nI paNa cAra catubhaMgIe samajI levI. _2010_03 Page #891 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3. puruSanI upamAo 97 (12) yAnanI jema azvanI paNa cAra catula gI samajI levI. (12-16) yAnanI "jema hAthInI paNa cAra catubhagI samajI levI. sArathI cAra prakAranA che (17) 1. yAktA hoya paNa mAktA na hAya; 2. mektA hoya paNa yAktA na hoya; 3, cAktA hoya ane mektA paNa hoya; 4. ceAktA na hoya ane mAktA paNa na hoya. (18) yugmanI caryAM cAra prakAranI che 1. mArge jAya paNa unmArge na jAya; 2. unmAge jAya paNa mAge na jAya; 3. mArge jAya ane unmArge paNa jAya; 4. mAgeya na jAya ane unmArgeya na jAya. (1-18) puruSanI paN yAna, yugya, azva, hAthI, sArathI ane yugyacarcAnI jema 18 catubha gIe che. [sthA0 320] 6. megha, daDA megha cAra prakAranA che (1) 1. gaje paNa varase nahi; 2. varase paNa gaje nahi; 3. gaje paNa ane varase paNa; 4. gaje paNa nahi ane varase paNa nahi. 1. bauddha paraparA sAthe sarakhAmaNI mATe jue prakaraNane aMte TippaNuM na. 1. 2010_03 Page #892 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sthAnAMga samavAyAMga: 6 (2) 1. gaje paNa vidyut na kare; 2. vidyuta kare paNa gaje nahi; 3. gaje paNa ane vidyuta paNa kare; 4. gaje paNa nahi ane vis paNa kare nahi. (3) 1. varase paNa vidyata na kare, 2. avidyut kare paNa varase nahi; 3. varase paNa ane vidyut paNa kare; 4. varase paNa nahi ane vidyutuM paNa kare nahi. 1. kAlamAM varase paNa akAlamAM na varase 2. akAlamAM varase paNa kAle na varase 3. kAle varase ane akAle paNa varase; 4. kAle na varase ane akAle paNa na varase. 1. kSetramAM varase paNa akSetramAM na varase; 2. akSetramAM varase paNa kSetramAM na varase; 3. kSetramAM varase ane akSetramAM paNa varase; 4. kSetramAM na varase ane akSetramAM paNa na varase. meghanI jema puruSanI paNa pAMca caturbhAgIo samajI levI. [-sthA. 346] geLA-daDA cAra prakAranA che - (1) 1. madanane daDe; 2. lAkhano daDe; 3. lAkaDAno daDe; 4. mATIne gaLe. (2) 1. lehAne daDe; 2. trapune daDe; 3. tAMbAne daDo; 4. sIsAno daDe. (3) 1. rUpAne daDe; 2. senAne daDe; 3. ratnano daDe; 4. vajAne daDe. uparyukta daDA jevA puruSo paNa che eTale temanI jema puruSanI paNa traNa caturbhAgI ghaTAvI levI. [-sthA 349] 2010_03 Page #893 -------------------------------------------------------------------------- ________________ RSabha cAra prakAranA che 1 (1) 1. jAtisa Mpanna; 4. rUpasa'panna. (ra) kAI RSabha (3) keAI RSabha 3. puruSanI upamAo 7. RSabha (4) kAI RSabha ------ 1. jAtisa Mpanna hoya paNa kulasa Mpanna na hoya; 2. kulasaMpanna hoya paNa jAtisaMpanna na hoya; 3. jAtisaMpanna paNa hAya ane kulasaMpanna paNa hAya; 4. jAtisaMpanna na hAya ane kulasaMpanna paNa na heAya. (5) kAI RSabha 2. kulasa Mpanna; 3. khalasa panna 1. jAtisaMpanna hoya paNa khalasa Mpanna na heAya; 2. alasaMpanna hoya paNa jAtisa Mpanna na heAya; 3. jAtisaMpanna hoya ane alasaMpanna paNa hoya; 4. jAtisaMpanna na heAya ane alasaMpanna paNa na heAya. 95 1. jAtisaMpanna hoya paNa rUpasapanna na DAya; 2. rUpasaMpanna hoya paNa jAtisa Mpanna na hoya; 3. jAtisa Mpanna hoya ane rUpasaMpanna paNa hoya. 4. jAtisaMpanna paNa na hoya ane rUpasaMpanna paNa na hAya. 1. kulasaMpanna hAya paNa khaLasoMpanna na hoya; 1. bauddha paraMparA sAthe sarakhAmaNI mATe jue prakaraNane aMte TippaN naM. ra. 2010_03 Page #894 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sthAnAMga-samAcAMga * ka 2. aLasaMpanna hoya paNa kulasaMpanna na hoya; 3. kulasaMpanna hoya ane khaLasaMpanna paNa hoya; 4. kulasaMpanna na hoya ane maLasa panna paNa na heAya. (6) kAI RSabha 60 -- 1. kulasa'panna hoya paNa rUpasa'panna na hoya; 2. rUpasa panna hoya paNa kulasapanna na hoya; 3. kulasaMpanna hoya ane rUpasauMpanna paNa hoya; 4. kulasaMpanna na hoya ane rUpasa panna paNa na hoya. (7) kAI RSabha 1. maLasaMpanna hoya paNa rUpasauMpanna na heAya; 2. rUpasaMpanna hoya paNa maLasaMpanna na hoya; 3. alasapanna hoya ane rUpasa Mpanna paNa hoya; 4. khalasaMpanna na hoya ane rUpasaMpanna paNa na hoya; puruSanI 7 catubhaMgIe paNa RSabha pramANe [-sthA. *281] samajI levI. 8. hAthI-siha-pakSI hAthI cAra prakAranA che (1) kAI hAthI --- 1. bhadra hoya; 2. mantra hoya; 3. mRga hoya; 4. saMkINuM hAya. 1. aMguttaramAM rAntanA hAthInA cAra guNa matAvyA che: zrotA, hatA, kSantA, ane gantA, 4114 ane cAramAM rakSitA nAmanA pAMcame guNa umerI pAMca paNa batAvyA che. agu0 5-140 2010_03 Page #895 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3. puruSanI upamAo 1. madhuLInA jevI pILI AMkhavALe, kamazaH pAtaLuM thatuM jatuM evA suMdara dIrgha pUMchaDAvALa, agrabhAgamAM unnata ane dhIra ane sarva aMgothI samapramANa e bhadra, hAthI samaja. 2. asthira, moTI khaDabaDacaDI cAmaDI vALe, moTA mAthAvALA ane paMchavALe, moTA nakha ane dAMtavALA, siMhanA jevI pILI AMkhavALA maMda hAthI jANavo. 3. pAtaLI sUMDhavALa, pAtaLa, pAtaLI cAmaDIvALe, nAnA dAMta ane nakhavALa, Darapoka, trasta, udvigna, ane trAsa ApanAra mRga hAthI samaja. 4. uparyukta traNemAMthI DAMDAM lakSaNa jemAM maLI Ave e saMkIrNa hAthI jANa. bhadrane zaradamAM, maMdane vasaMtamAM, mRgane hemantamAM ane saMkirNane haMmezAM mada caDe che. (2) keI hAthI - 1. bhadra hoya ane bhadramanA paNa hoya; 2. bhadra heAya paNa madamanA hoya, 3. bhadra heya paNa mRgamanA heya; 4. bhadra hoya paNa saMkIrNamanA heya. (3) keI hAthI -- 1. maMda hoya paNa bhadramanA hoya; 2. maMda hoya ane maMdamanA hoya, 3. maMda hAya paNa mRgamanA heya; 4. maMda hoya paNa saMkIrNamanA hoya. 2010_03 Page #896 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sthAnAMgansamavAyAMga : 862 (4) kAI hAthI ---- 1. mRga hAya paNa bhadramanA hAya; 2. mRga hAya paNa maMdamanA hoya; 3. mRga hoya ane mRgamanA hoya; 4. mRga hoya paNa saMkINu manA hAya. (5) keAI hAthI1 - : ka 1. saMkINa hoya paNa bhadramanA hoya; 2. saMkINa hoya paNa ma`kramanA hoya; 3. saMkINu` hAya paNa mRgamanA hoya; 4. saMkINu hAya ane sakImanA hoya. hAthInI jema puruSanI paNa pAMca catubha gIe samajI levI. [sthA 281] 1. kAI si'hanI jema dIkSA le ane siMhanI jema pALe; 2. kAI siMhanI jema dIkSA le paNa ziyALa jema pALe; 3. kAI ziyALa jema dIkSA le paNa siMha jema pALe; 4. kAI ziyALa jema dIkSA le ane ziyALa jema pALe. [ sthA. 727] 1. rAjAne ayeAgya hAthInA pAMca dASA khatAnyA che heAya, (3) gandhakSama na hoya, (1) rUpakSama na hoya, (ra) zabdakSama na (4) rasakSama na heAya ane (5) sparzakSama na hoya. te ja pramANe bhikSu paNa e pAMca doSa hoya te anuttara dhane pAme nahi e vistArathI samajAvyuM che -- gu0 5.139, _2010_03 Page #897 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3. puruSanI upamAo pakSI cAra prakAranAM che-- 1. svarasa Mpanna hoya paNa rUpasa'panna na hoya; 2. rUpasaMpanna hoya paNa svarasaMpanna na heAya; 3. rUpasaMpanna ane svarasaMpanna hoya; 4. rUpasaMpanna na hoya ane svarasa''panna na hoya. . puruSanA paNa pakSI jema cAra prakAra che. 9. senA 13 [-sthA. 312] senA cAra prakAranI che (1) 1. jaya pAme paNa hAra pAme nahi; 2. parAjya pAme paNa jaya pAme nahi; 3. jaya paNa pAme ane parAjaya paNa pAme; 4. jaya paNa na pAme ane parAjaya paNa na pAme. (2) 1. jaya pAmyA pachI pharIthI jaya pAme; 2. jaya pAmyA pachI bIjI vAra hArI jAya; 3. parAjaya pAmyA pachI jaya pAme; 4. parAjaya pAmyA pachI pharI vAra paNa parAjaya pAme. 1. aMguttara nikAyamAM uMdaranI upamA paNa puruSane ApavAmAM AvI che (1) UMDuM khAde paNa rahe nahi; (2) rahe paNa UMDu khAde nahi; (3) rahe paNa nahi ane UMDu khAde paNa nahi; (4) UMDu khAde paNa khA ane rahe paNa kharA. 2010_03 je manuSya dharmo, vinaya Adi granthAne teA bhaNe paNa A satyane na samaje te prathama udara jevA che. AvI rIte khIjA paNa svaca' samajI levA. (-aMguttara 4.107). A ja viSaya pudgalaprajJaptimAM AvyA che. (4.9,) paNa Page #898 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 864 sthAnAM samavAyAMgaH 6 senAnI jema upara pramANe puruSanI paNa be caturbhagIo samajI levI. sthA. ra92] 10. kathaka kaMthaka cAra prakAranA che - (1) 1. pahelAM AkarNa ane pachI paNa AkaNa 2. pahelAM AkIrNa paNa pachI avinIta; 3. pahelAM avinIta paNa pachI AkIrNa 4. pahelAM avinIta ane pachI paNa avinIta. (2) 1. AkaNuM hoya ane cAla paNa AkarNanI, 2. A kIrNa hoya paNa cAla avinItanI; 3. avinIta hoya paNa cAla AkarNanI; 4. avinIta hoya ane cAla paNa avinItanI. 1. jAtisaMpanna hoya ane kulasaMpanna na hoya; 2. kulasaMpanna hoya ane jAtisaMpanna na hoya; 3. jAtisaMpanna hoya ane kulasaMpanna paNa hoya; 4. jAti saMpanna na hoya ane kulasaMpanna paNa na (4) tevI ja rIte jAtisaMpanna heca ane balasaMpanna - na hoya tenI caturbhAgI. (5) jAtisaMpanna hoya ane rUpasaMpanna na hoya enI caturbhagI. 1. aMguttaramAM (8, 14) khaluMka azva - avinIta azvanA ATha deSa batAvyA che. ane te ja pramANe avinIta bhikSunA paNa ATha deSa batAvyA che. 2010_03 Page #899 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3. puruSanI upamAo (6) jAtisa'panna hoya ane jayasaMpanna na hoya---- tenI caturbhuMgI. (7) kulasaMpanna hoya ane lasapanna na heAya--tenI caturbha`gI. 15 (8) kulasa'panna hoya ane rUpasapanna na hoya--tenI caturbha``gI. (9) kulasa Mpanna hoya ane jayasaMpanna na hoya--tenI catubha`gI. -------------- (10) khalasaMpanna hoya ane rUpasaMpanna na hAya -- tenI catu`gI. (11) khalasa panna hoya ane jayasa panna na hoya--tenI catu gI. (12) rUpasaMpanna hoya ane jayasaMpanna nahAya tenI catuMgI. kathakanI jema puruSanI paNa 12 catubhaMgIo samajI levAnI che. [ "sthA0 327] 1. TIkAkAranI sAmenI pratimAM jayasaMpanna evA pATha lAge che. kAraNa temaNe tenA artha paNa e ja rIte karyAM che. aMguttara nikAca (4. 112; 3. 94, 137 ityAdri)mAM satra azvanA prasaMge tene jayasa'yanna nahi paNa javasaMpanna - vegavAna kahyo che. agrattaramAM azvanA cAra guNa batAvyA che RdghatA, java, kSAMti, ane zauya.-- jIe 4. 112. vaLI vaNu, khala, java, AreAhupariNAha -- e cAra guNA paNa batAvyA che ane azvanI jema puruSa pakSe varNa zuM, khala zuM ityAdi paNa vistArathI samajAvyuM che. ~~ aMgu0 4. 256 thI. uparyuM ktamAM mRdutA meLavI azvanA pAMca guNeA batAvyA che.-- aMguttara, 5. 2036 9. 22. sthA-papa 2010_03 Page #900 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vA. sthAnAMga-samavAyAMgaH 6 * 11. kuMbha kuMbhanA cAra prakAra che - (1) 1. pUrNa ane pUrNa 2. pUrNa ane tuccha) 3. tuccha ane pUrNa 4. tuccha ane tuccha. (2) 1. pUrNa ane pUrNavabhAsI, 2. pUrNa ane tucchAva bhAsI; 3. tuccha ane pUrNAvabhAsI; 4. tuccha ane tucchAvabhAsI. (3) 1. pUrNa ane pUrNa rUpa; 2. pUrNa ane tuccharUpa; 3. tuccha ane pUrNarUpa; 4. tucchaane tuccharUpa.. () 1. pUrNa paNa hoya ane priyAtha hoya; 2. pUrNa paNa hoya ane halake heya; 3. tuccha hoya paNa priyArtha hoya; 4. tuccha hoya ane halako heya. (5) 1. pUrNa hoya paNa cUte heya; 2. pUrNa hoya paNa cUta na hoya; 3. tuccha hoya ane cUta hoya; 4. tuccha hoya paNa cUta na hoya. kuMbhanI jema puruSanI paNa pAMca caturbhagI samajavI. [2thA 360] kuMbhanA cAra prakAra che - 1. madhukuMbha ane DhAMkaNuM paNa madhuruM; 2. madhukuMbha paNa DhAMkaNuM jherI; 3. jherane kuMbha paNa DhAMkaNuM madhuruM; 4. jherane kuMbha ane DhAMkaNuM paNa jherI. 1. bauddha paraMparAnI sarakhAmaNI mATe juo prakaraNane aMte TippaNa naM. 3. 2010_03 Page #901 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 87 3. puruSanI upamAo puruSanA paNa kuMbhanI jema cAra prakAra che - 1. jenA hRdayamAM pApa ane kaleza nahi ane jenI jIbha paNa madhurabhASiNe haMmezAM hoya - te puruSane madhukuMbha ane madhurA DhAMkaNAvALe samaja. 2. jenuM hRdaya pApa na hoya ane lezI na hoya paNa jenI jIbha kaTukabhASinuM hoya te puruSane madhukuMbha ane jherI DhAMkaNAvALe samajo. 3. jenuM hRdaya kalezI paNa jIbha madhurabhASiNI hoya te puruSane viSakuMbha paNa madhurA DhAMkaNAvALo samaja. 4. jenuM hRdaya lezI ane jIbha paNa kaTukabhASiNa heya te puruSane viSakuMbha ane jherI DhAMkaNAMvALe samaja. * sthA360] 12. pANI pANI cAra prakAranuM che - (1) 1. uttAna ane uttAna; 2. uttAna ane gaMbhIra; 3. gaMbhIra ane uttAna; 4. gaMbhIra ane gaMbhIra. pANInI jema puruSa paNa cAra prakAranA che - 1. uttAna ane uttAnahudaya; 2. uttAna ane gaMbhIrahudaya; 3. gaMbhIra ane uttAnAsuMdaya; 4. gaMbhIra ane gaMbhIrahudaya. 1. ahIM pugalaprajJaptinA - gUthabhANI, puSpabhANI, ane madhubhANI - puruSanA A traNa prakAra sarakhAvavA jevA che. (3. 4) 2. A ja zabdomAM pugalaprajJapti (412) mAM udakahuda viSe kahevAmAM AvyuM che ane te pramANe puruSanI caturbhagI dhaTAvI che. 2010_03 Page #902 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sthAnAMga-samavAyAMga: 6 (2) 1. uttAna ane uttAnAbhAsI; 2. uttAna ane gaMbhIrAbhAsI, 3. gaMbhIra ane uttAnAvabhAsI; 4. gaMbhIra ane gaMbhIrAvabhAsI. puruSanA paNa te ja pramANe cAra prakAra che(1-2) samudranI paNa pANInI jema be catugIe. samajavI. ane samudranI jema puruSanI paNa be caturbhagIo samajavI. [-sthA 358] 13. keTa, ghaNu kaTa - sAdaDI cAra prakAranI che - 1. suM banI (tRNavizeSanI), 2. vAMsanI paTTInI; 3. cAmaDAnI; 4. kAMbaLAnI. puruSa paNa cAra prakAranA che - 1. keIsuMbanI sAdaDI jevA 2. kaI vAMsanI paTTInI sAdaDI jevA 3. kaI cAmaDAnI sAdaDI jevA; 4. koI kAMbaLAnI sAdaDI jevA. [-sthA 349 ] traNa - ghA cAra prakAranA che - (1) 1. aMtaHzalyavALA ane bAhya zalyavALA nahi; 2. bAhyazalyavALA paNa aMtaHzalyavALA nahi; 1. A prakAranI prarUpaNa bhagavAne gautamane jyAre mokSa mATe adhIra joyA tyAre karI che ane kahyuM ke tuM kAMbaLAnI sAdaDI jevo ziSya che. jue Avazyaka niryukti TIkA pR0 387 ma. 2010_03 Page #903 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che. puruSanI upamAo 3. aMtazalyavALA nahi ane bAhyazalyavALA; 4. aMtaHzalyavALA nahi ane bAhyazalyavALA paNa nahi. (2) aMtaHduSTa paNa bAya duSTa nahinI caturbhagI. traNanI jema puruSanI paNa be caturbhAgIo samajI levI. [ sthA. 344] 14. AcArya vagerenI upamA karaMDiyA cAra prakAranA che - 1. cAMDAlane; 2. vezyAne; 3. gAthA patine; 4. rAjAne. AcArya cAra prakAranA che - 1. cAMDAlanA karaMDiyA jevA; 2. vezyAnA karaMDiyA jevA; 3. gAthApatinA karaMDiyA jevA; 4. rAjAnA karaMDiyA jevA. -isthA 348] phala cAra prakAranAM che - 1. AmaLAM jevuM madhura hoya; 2. drAkSA jevuM madhura heya; 3. kSIra jevuM madhura hoya; 4. khAMDa jevuM madhura heya. 1. aMguttaramAM zAstA-dhama dezakanA pAMca prakAra batAvyA che- (1) aparizuddhazIla hoya ane pitAne parizuddhazIla mAne, (2) aparizuddhAjIva hAtha ane parizuddhAjIva potAne mAne, (3) aparizuddhadharmadezaka hoya ane parizuddhadharmadezaka potAne mAne, (4) aparizuddha vyAkaraNa hoya ane potAne parizuddhavyAkaraNa mAne, (5) aparizuddhajJAna-darzanI hoya paNa parizuddhajJAnadazanI pitAne mAne. paNa bhagavAna buddha pitAne e pAMcethI viparIta batAve che. (5. 100) zAstAnA eka bIjI rIte paNa bheda varNavavAmAM Ave che. juo pugala0 3,6. 2010_03 Page #904 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (2) sthAnAMga-samavAyAMgaH 6 AcArya paNa phaLanI jema upara pramANe cAra prakAranA che. [-sthA 320] vRkSa cAra prakAranAM che - (1) 1: zAlajAtinuM hoya ane zAlaparyAyI hoya; 2. zAlajAtinuM hoya ane eraMDaparyAyI hoya; 3. eraMDajAtinuM hoya paNa zAlaparyAyI hoya; 4. eraMDajAtinuM hoya ane eraMDaparyAyI hoya. 1. zAlajAtinuM ane zAlaparivAravALuM 2. zAlajAtinuM ane eraMDaparivAravALuM; 3. eraMDajAtinuM ane zAlaparivAravALuM; 4. eraMDajAtinuM ane eraMDaparivAravALuM. tevI ja rIte AcAryanI paNa be caturbhagIo samajI levI. (1) jema zAlavRkSonI madhyamAM raheluM moTuM zAlavRkSa zebhe che tema suMdara ziSyanI vacce suMdara AcArya zobhe che. (2) eraMDavRkSenI vacce jema cAlavRkSa dIpe che, tema suMdara AcArya asuMdara zimAM dIpe che. (3) jevI zAlavRkSonI vacce eraMDanI sthiti che tema suMdara ziSyAnI vacce asuMdara AcAryanI che. (4) je eraMDA vacce eraMDa tema asuMdara ziSyanI vacce asuMdara AcArya dekhAya che. [-sthA 349] 1. bauddha paraMparAnI sarakhAmaNI mATe juo prakaraNane aMte TippaNa naM. 4. 2010_03 Page #905 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3. puruSanI upamAo 41 matsya cAra prakAranAM che- 1. anukULa sote taranAra; 2. pratikULa sote taranAra; 3. aMte taranAra; 4. madhyamAM taranAra. bhikSuo paNa matsya jema cAra prakAranA che. [- sthA0 349] matsya pAMca che- 1-4. upara pramANe pa. sarvacArI. bhikSu paNa matsya jema pAMca prakAranA che. [-sthA0 453 ] pakSI cAra prakAranAM che- 1. nIkaLI zake paNa paritrajyA na karI zake, 2. paritrajyA karI zake paNa nIkaLI na zake; 3. nIkaLI zake ane parivayA paNa karI zake 4. nIkaLI zake nahi ane parivajyA paNa karI zake nahi. bhikSuo paNa te ja pramANe cAra prakAranA che. [-sthA0 351] ghuNa (kITavizeSa) cAra prakAranA che - (1) koI ghuNa- 1. tvacA khAnAra; 2. chAla khAnA2; 3. kAThe khAnAra; 4. sAra khAnAra hoya che. 1. bauddha paraMparA sAthe sarakhAmaNa mATe juo prakaraNane aMte DyAga na 5 2010_03 Page #906 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sthAnAMgansamavAyeMgaH HH bhikSu paNa e ghuNu jema cAra prakAranA che, temAM 1. tvacA khAnAra ghuNanA jevA bhikSunuM tapa sAra khAnAra ghuNanA jevuM che; 972 2. chAla khAnAra NunA jevA bhikSunuM tapa kASTha khAnAra ghaNunA jevuM che; 3. kASTha khAnAra NunA jevA bhikSunuM tapa chAla khAnAra dhuNunA jevuM che; 4. sAra khAnAra ghuNunA jevA bhikSunuM tapa tvacA khAnAra NunA jevuM che. [sthA 243] eka strInuM khIjI strI sAthe ane eka puruSanuM khIjA puruSa sAthenu aMtara cAra prakAranuM che --- 1. kAI paNa e lAkaDAMnA aMtara jevuM; 2. kAI paNa be padmanA aMtara jevuM; 3. kAI paNa e leDhAMnA AMtara jevuM; 4. kAI paNa e paththaranA aMtara jevuM. [sthA 270 TippaNa 1. auddha paraMparA sAthe sarakhAmaNI :-- A ja zabdomAM A caturbha gI aMguttara (4.101 ) mAM paNa che. sthAnAMgamAM meghanI A upamAthI puruSacatubha'gI samajI levAnI bhalAmaNa che; jyAre aMguttaramAM e pratyeka bhaMgane puruSamAM ghaTAvI paNa dIdhA che, te A pramANe --~ 1. bahu khele paNa kare kAMI nahi; ra. kare paNa mAle nahi; 3. khele paNa nahi ane kare paNa nahi; 4. khele paNa kharI ane kare paNa kharA. ' 2010_03 Page #907 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3. puruSanI upamAo vaLI A gajena ane varSaNanI catubhagIne bIjI rIte paNa ghaTAvI che. (aMgu0 4.402). A ja viSaya pudgalaprajJaptimAM paNa A che. (4.8). 2. bauddha paraMparA sAthe sarakhAmaNuM - ahIM jaNAvelI RSabhanI caturmagIothI eka judA prakAranI ja caturbhagI aMguttara (4.108) mAM batAvavAmAM AvelI che, te A- 1. kaI sAMDha evA hoya che je potAnA TeLAnI gAya sAme to caMDa hoya che paNa bIjI gAya sAme caMDa nathI hete - tema koI puruSa evo hoya che je potAnI pariSadamAM te caMDa hoya che paNa ajANu pariSadamAM nahi ityAdi. A ja viSaya pudgalaprajJaptimAM paNa che. (4. 13.) 3. bauddha paraMparAnI sarakhAmaNa -eka bIjA prakAre aMguttara (4. 103)mAM kuMbhanI upamAthI puruSanI caturbhAgI ghaTAvI che - 1. tuccha- khAlI hoya paNa DhAMkaNuM hoya. 2. bharyo hoya paNa DhAMkaNuM na haca. 3. tuccha heca ane DhokANuM paNa na hoya. 4. bharyo hoya ane DhAMkaNuM paNa hoya. vezabhUSA vagere bAhya AkAra to ThIka heca paNa Arya satyanI samaja jarA paNa na hoya te prathama kuMbhanA jevo. AryasatyanI samaja pUrI hoya paNa bAhya AkAra prakAra prasanna na hoya te bIjA kuMbha jevo. bAhya AkAra DhaMgadhaDA vinAne ane AMtarika prajJA paNa nahi te trIja kuMbha jevo ane je bAhyAkAre paNa ThIka ane prajJAe paNa ThIka te cothA ghaDA je. A ja viSaya pudgalaprajJaptimAM paNa che. (4. 11). 4. bauddha paraMparA sAthe sarakhAmaNI - prastuta sthAnAMganA sUtrane barAbara maLatI catubhagI aMguttaramAM che juo 4. 109. ane Ane maLatI puruSanI caturbhAgI pugalaprajJaptimAM che-4. 21. ahIM aMguttara (4. 91) nI A catubhaga paNa sarakhAvavA jevI che(1) pite asura hAya ane tene parivAra paNa asura hoya-arthAta svayaM duHzIla hoya ane tene parivAra paNa du:zIla hoya. 2010_03 Page #908 -------------------------------------------------------------------------- ________________ BY sthAnAMgansamavAyAMga ke (2) pAte asura hoya paNa tenA parivAra deva hAya arthAt peAte duHzIla hAca paNa tenA parivAramAM badhAM suzIla hAya. (3) pAte deva paNa tenA parivAra asura hAya. (4) pAte deva hoya ane parivAra paNa deva hoya. A viSe vadhu vicAra yajJavijayajIe bhrUNa karyo che. jIe--siddhA tarahasya stavana DhAla sAtamI guz2arasAhitya saMgrahuM ~~~ pR0 263, 5. oddha paraMparA sAthe sarakhAmaNI :~ aMguttaranikAya (4.5) mAM puruSanA cAra prakAra khatAvyA che: anusrotagAmI, pratisrotagAmI, sthitAtmA ane pAraMgata. jeeka sAMsArika kAmabheNeAmAM pharasyA rahe che te anusrotagAmI. je sAMsArika kAmabhegene vaza nathI thatA paNa indriyA para vijaya prApta kare che ane paripUrNa brahmacaya pALe che te pratisrotagAmI che, jeNe kleronA nAza karyAM hoya ane cittane jeNe vazamAM karyuM. hAya ane samAhitendriya hoya te sthitAtmA che. jeNe sakala karmonA nAza karyo che, je cittavimukti ane prajJAvimuktine anubhave che, je vedrajJa che, brahmacArI che te pAraMgata che. je evA abhigrahuM dhare ke upAzrayathI nIkaLIne je krame gRhasthAnAM ghara rastAmAM Ave te ja krame bhikSA mAgavI, te anusrotagAmI. bhikSAkSetranA aMtamAM jaIne upAzraya tarapha AvatAM je krame dharA Ave te krame bhikSA mAganAra te pratisrotagAmI. prAMtabhAgamAM bhikSA lenAra te atacArI ane madhyabhAgamAM bhikSA lenAra te madhyacArI bhikSu kahevAya che. 2010_03 Page #909 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sthAnAMga-samavAyAMga khaMDa-7 vividha 2010_03 Page #910 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2010_03 Page #911 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vyAkaraNa zuddha vAganuga dazA prakArane che- 1. cakArAnuyoga-vAkyamAM AvatA "ca" (ane) zabdane vicAra; ra. makArAnuyoga - vAkyamAM AvatA "mA" (mata) zabdane vicAra; 3. apikArAnuga-"api"(paNa)zabdano vicAra; 4. sakArAnuyoga-AnantaryAdi sUcaka "ra" (atha) zabdane vicAra; 5. sAyaMkArAnuga -"ThIka e arthamAM vaparAtA sAya" viSe vicAra; 6. ekavAnuga-ekavacana viSe vicAra; 7. pRthakvAnaga-dvivacana ane bahuvacanane vicAra; 8. saMyuthAnuga-samAsa viSe vicAra; 9. saMkrAmitAnuga - vibhaktivacananA viparyAsa viSe vicAra; 10. bhinnAnAga - sAmAnya vAta kahI pachI tene kama, kAla vagerenI apekSAe bheda karI vicAra kare tenA viSe vicAra. [- sthA. 744] 1. vAkakSArthane nahi paNa padArtha bedha viSayaka vicAra te. 877 2010_03 Page #912 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sthAnAMgasamavAyAMgaH 7 vacana vibhakti ATha che?-- 1. nideze prathamA -te, A, huM; 2. upadeze dvitIyA -- A kare, te bhaNe; 3. karaNamAM tRtIyAra - tenAthI ke mArAthI lavAyuM ke ke karAyuM; 4. saMpradAne catuthI- namaskAra svAhA enA cogamAM; 5. apAdAne paMcamI-temAMthI ke AmAMthI le ke haTAva; 6. svasvAmI bhAvamAM chaThThI - je Ano ke teno gayele che; 7. sannidhAnArthamAM sAtamI-temAM, tyAre, chate, e arthamAM; 8. AmaMtraNa AThamIka -e! he! juvAna ! [- sthA. 69 ] vacana traNa che - (1) 1. ekavacana; 2. dvivacana; 3. bahuvacana. (2) 1. strIvacana; 2. puvacana 3. napuMsakavacana. (4) 1. atItavacana; 2. pratyutpanavacana; 3. anAgatavacana. [-sthA. 193] 1. A sUtra anugamAM-129 muM che. re. A udAharaNa che ke kartari tRtIyAnuM che paNa kArakanI pravRtti vivakSAdhIna hovAthI kartAne je karaNanI virakSA karIe to karaNanuM udAharaNa banI zake. 3. vRddhayAkaraNe Ane AThamI kahe che. arvAcIna ane madhyakAlIna te Ane samAveza prathamAmAM ja kare che. 2010_03 Page #913 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nAma ajIva koyala kUca hela svaramaMDala svara sAta kahyA che - sthAna keNa bele ? 1. jaja agrajihvA mayura mRdaMga 2. hRSabha chAtI kUkaDo gemukhI (vAgha) 3. gAMdhAra haMsa zaMkha 4. madhyama madhyajihuvA gAya-gheTAM jhAlara 5. paMcama nAsikA gAdhikA (kusumakAlAmAM) 6. paivata vata) daMSTa 7. niSAda mastaka gaja mahAbherI e sAta svaranAM sAta lakSaNe che - 1. zvasvaravALA manuSyane jIvikA maLI rahe che. tenuM kAma niSphaLa jatuM nathI. tene gAyo, mitro ane putronI prApti thAya che. vaLI nArIne vallabha thAya che. 2. iSabhasvara hoya tene aizvarya prApta thAya che, te senApati bane che, ane tene dhanalAbha thAya che. vaLI vastra, gaMdha, alaMkAra, strI, zayanaAdi maLe che. 3. gAMdhArasvaravALA gItayuktijJa, pradhAnajIvikAvALA, kavio, kaLA, prajJAzIle ane bIjA bIjA zAstro hoya che. 1. sthAnAMganuM A AkhuM sUtra anugamAM zabdazaH che (sU. 128). 879 2010_03 Page #914 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 800 sthAnAM samavAyAMgaH 7 4. madhyamasvaravALA khAdhepIdhe sukhI rahe che ane dAna kare che. pa. paMcamasvaravALA rAjA hoya che, zUra hoya che. lokasaMgrahI hoya che ane gaNanAyaka hoya che. 6. paivata (raivata) svaravALA zAkunike, kajiyALA, vAgurika, zaukarika ane mAchImAro hoya che. 7. niSAdasvaravALA cAMDAle, mallA ane bIjA badhA pApakamIe tathA geghAtaka cAra hoya che. sAteya svarene traNa traNa grAma hoya che - 1. pajagrAma; 2. madhyamagrAma; 3. gAMdhAragrAma. (1) SajagrAmanI sAta mUInA che - 1. maMgI, 2. kauravaya; 3. hari; 4. rajanI, 5. sArakAMtA; 6. sArasI 7. zuddhaSaDyA. (ra) madhyamagrAmanI sAta mUInA che - 1. uttaramaMdA; 2. rajanI, 3. uttarA, 4. uttarAsamA; 5. AzakAMtA; 6. sauvIrA; 7. abhIru. (3) gAMdhAragAmanI sAta mUInA che - 1. naMdI, 2. zudrimA; 3. pUrimA; 4. zuddhagAMdhArA; 5. uttaragAMdhArA; 6. supyutarayAmA; 7. uttarAyatA koTimAtasA. sAte svare kyAMthI utpanna thAya che? nAbhithI. geyanI ni kaI che? gItarutAnika che. keTalA samayane ucchavAsa che? pAkanA samaya jeTalA heya. 2010_03 Page #915 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2. svaramaMDala geyanA AkAra traNa che ane te A pramANe - - prathama maMdathI zarU kare ane madhyamAM kamazaH vadhAre ane aMte pAcho ocho kare ema traNa AkAra bane che. geyanA cha deSa, ATha guNa, traNa vRtta ane be bhaNitio - A je samya prakAre jANatA hoya te suzikSita raMga madhye gAya. he gAyaka! A che doSa Ave te rIte na gAje - 1. bhayAkula thaI gAvuM 2. utAvaLA thaI gAvuM, 3. TUMkAvIne gAvuM 4. tAlabaddha na gAvuM; 5. kAkasvara kADhI gAvuM; 6. sAnunAsika vaheMccAra karI gAvuM. geyanA guNa ATha che - 1. pUrNa, 2. rakta; 3. alaMkRta; 4. vyakta; 5. avisvara; 6. madhura; 7. sama; 8. sukumAra. vaLI A paNa guNe che - 1. uravizuddha, kaMThavizuddha ane zirAvizuddha - je gavAya; 2. mRdu ane ghUMTI zakAya tevAM pade vALa 3. tAlabaddha ane pratikSepabaddha. 4. sAta svarathI sama. vaLI A paNa guNe che - 1. nirdoSa, 2. sAyukta; 3. hetuyukta; 4. alaMkRta; 5. upasaMhAyukta; 6. solgAsa; 7. mita; 8. madhura. traNa vRtta A che - 1. sama; 2. ardhasama; 3. sarvatra viSama. sthA-56 2010_03 Page #916 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 892 sthAnAMgalsamavAyAMgaH 7 bhaNiti A be che - 1. saMskRta; 2. prAkRta. A bene trASioe prazasta gaNI che. ane gIta A banne bhASAmAM gavAya che. madhura keNa gAya che? zyAmA. khara koNa gAya che? kAlI. rukSa keNa gAya che? kAlI. catura kaNa gAya che? gaurI. vilaMbayukta kaNa gAya che? kANa kuta keNa gAya che? aMdhA. visvara keNa gAya che? piMgalA. svare sAta prakAre sama che - 1. taMtrisama; 2. tAlama; 3. pAdarAma; 4. layasama; 5. gRhasama; 6. zvAsocchavAsasama; 7. saMcArasama. svara sAta, grAma traNa, mUchanA 21, ane tAna 49 che - Ama A svaramaMDala pUrNa thayuM. [- sthA0 553 ] 1. kaI prakaraNa ja A sUtramAM utArI lIdhuM lAge che, 2010_03 Page #917 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kaLA kaLAe 72 che 1. lekha; 2. gaNita; 3. rUpa; 4. nATya; 5. gIta; 6. vAdita; 7. svaragata; 8. puSkaragata; 9. samatAla; 10. vRta; 11. janavAda; 12. pAkakhacca (pAsA ramavAnI kaLa!); 13. aSTApada; 14. degamRttikA, 15. annavidhi; 16. pAnavidhi; 17. vastravidhi; 18. zayanavidha; 19. AryAM; 20. prahelikA; 21. mAgadhika; 22. gAthA; 23. zlAka; 24. gaMdhayukti; 25. madhusikatha; 26.AbharaNuvidhi; ra7. taruNIpratikama; 28. strIlakSaNa; 29. puruSalakSaNa; 30. heyalakSaNa; 31. gajalakSabu; 32. gaulakSaNa; 33. kukakuTalakSaNa; 34. miDhacalakSaNa; 35. cakralakSaNa; 36. chatralakSaNa; 37. da'DalakSaNa; 38. asilakSaNa; 39. maNilakSa; 40. kAkaNIlakSaNlR; 41. ca lakSabu; 42. cadralakSaNa; 43. sUya carita; 44. rAhurita; 45. graharita; 46. saubhAgyakara; 47. Dhaugyakara; 48, vidyAgata; 49. magata; 50. rahasyagata; 51. sabhAsa; para. cAra; 53. praticAra; 54. gRha; 55. prativyUha; 56. skaMdhAvAramAna; 57. nagaramAna; 58. vastumAna; pa9. skaMdhAvAraniveza; 60. vastuniveza; 61. nagaraneiveza; 62. stha; 63. rUpravAda; 64, azvazikSA; 65. hastizikSA; 66. dhanurveda; 67. hiraNyapAka; suvaNu 1. AnA vivaraNa tathA tulanA mATe jIe bhagavAna mahAvIranI dhama kathAe 'nI TippaNI. 913 2010_03 Page #918 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 894 sthAnAMga samavAyAMga: 7 pAka; maNipAka; dhAtupAka; 68. bAhuyuddha, daMDayuddha, muSTiyuddha, yadiyuddha, yuddha, niyuddha, yuddhaniyuddha, sUtrakhela; 69. nAlikAkhela, varta khela, dharma khela, carma khela; 70. patrachedya, kaTaka chedya; 71. sajIvanijIva; 72. zakunaruta. [- sama 7ra } nATyanA 3ra bheda che - [- samara 32] vAghanA cAra prakAra che - 1. tata-Dhola vagere pahoLAM vAdyo; 2. vitata-vINA vagere taMtu vAdyo; 3. ghana-jhAMjha vagere nakakara vAdyo; 4. zuSira-zaMkha vagere pilAM vAdyo. nATayanA cAra prakAra che - 1. aMcita; 2. ribhita; 3. ArabhaTa; 4, bhisola. geya cAra prakAranuM che - 1. uslipta; 2. patraka (pAdavRddha); 3. maMda; 4. raviMdaya (cita). mAlya (puSpanI racanA)nA cAra prakAra che - 1. grathima- dere nAkhI gUMthIne banAvelI mALA - 2. veSTima- vITIne banAvela pAghaDI - mukuTa; 1. AnA vivaraNa mATe juo - rAjapranIya sUtra kaMDikA 66. 2. rAjaprakrIyamAM paNa A cAra bheda batAvyA che. kaMDikA-85. 3. 32 prakAranA nATakamAMthI anukrame 25, 26, 28 ane 29muM. nATaka. juo rAjaprazrIya kaMDikA-83. vaLI nRtyanA bhedamAM paNa A ja cAra bheda gaNAvyA che. rAja0 87. 4. A ja cAra bheda rAjapraspIcamAM paNa batAvyA che. kaMDikA-86. 2010_03 Page #919 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3. kaLAe 85 3. rima-vAMsaDAnI saLInA pAMjarAne bharIne banAvela 4. saMghAtima- guccha. alaMkAra cAra prakAranA che - 1. kezAlaMkAra; 2. vastrAlaMkAra; 3. mAlyAlaMkAra; AbharaNAlaMkAra. abhinaya cAra prakArano che - 1. dArjInika, 2. prAtyaMtika; 3. sAmAnyata:nipAtanika; 4. lekamathyAvasAnika. -sthA 374] brAhmIlipinuM lekhavidhAna 18 prakAre che- 1. brAhmI, 2. yavanI, 3. deSaupakarikA, 4. kharephrikA, 5. kharazAvikA; 6. prahArAtigA; 7. uccattarikA, 8. akSarapRSikA 9. bhagavatikA, 10. vaiyikA; 11. nihavikA, 12. aMkalipi; 13. gaNitalipi 14. gaMdharvalipi; 15. Adarza lipi, 16. mAhezvarI, 17. dAmilalipi, 18. beliMdalipi. [-samaya 18] 1. A cAra bhedo rAjaprazrImAM che. juo kaMDikA 88. 2. anyatra lipinA 18 bheda gaNAvyA che. vizeSAvazyaka TIkA gAtra 464. ahIM gaNAvela brAhmIlipinA lekhavidhAnanA bheda prajJApanA pada prathamamAM che. sUtramAM 18 hevAnuM lakhyuM che paNa bhUtalipine meLavatAM gaNatarIe 19 thAya che. ane te ja pramANe mULa samavAyAMga chapAvanAra paNa 19 aMka mUkyA che. paNa anuvAdake bhUtalipine keSakamAM mUkI che. TIkAkAra kahe che ke pote A viSe kazuM jANamAM nathI. 2010_03 Page #920 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sthAnAMgasamavAyAMgaH 7 brAhmI lipimAM 46 mAtRkA akSare che. [- samaya 46] saMkhyAna eka cAra che-- 1. dravya; 2. mAtRkApada; 3. paryAya; 4. saMgraha. [-sthA 297] kati cAra che- 1-4 upara pramANe. [-sthA0 298] saMkhyAna (gaNita) cAra che - 1. pratikarma (saravALe); 2. vyavahAra (zreNu vagereno vyavahAra); 3. rajU (kSetra gaNita); 4. rAzi (trirAzI). [-sthA 338 ] saMkhyAna daza che - 1-4. upara pramANe; pa. kalAsavarNa (kalA - aMzanA samIkaraNanuM gaNita); 6. guNAkAra; 7. varga (te rakamane te rakamathI guNatAM Ave te); 8. ghana, 9. varga varga 1. A 46 akSarenI saMbhAvanA TIkAkAra A pramANe kare che. badhA "a"thI mAMDIne svare (paNa DhuM ane La ATalA varjita karavA) ane kSa sahita vyaMjana -eTale visarga ane anusvAra sahita bAra svara, 25 vargIya sparza vyaMjano, 4 ca, 2, la, va (aMtastha), za, sa, Sa, ha, kSa= 46. 2. vivaraNa mATe juo prakaraNane aMte TippaNa . 1. ' 3. kati = keTalA. dravya viSe keTalAno prazna kare te katidravya. e ja pramANe bIjA viSe. 2010_03 Page #921 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4. saMkhyAna (vargane varga); 10. kAkaca (karavatathI lAkaDAne chedavAnuM gaNita). [-sthA 747] vyAvahArika daMDa 96 AMgaLa samaja. te ja pramANe dhanuSa, nAlikA, yuga ane akSa tathA musalanuM mApa samajavuM. [-sama. 96] cAra gAune eka jana che. [ samaya 4] parva pachInI saMkhyA uttarottara 84 lAkhathI gaNuM karIne kADhavIka yAvat zIrSaprahelikA. [-sama, 84] TipaNa 1. draya vagereH-eka saMkhyAvALuM te akeka. temAM dravya sAmAnya dRSTie te eka ja che - paNa bhedadaSTie eka sacitta eka acitta ane eka mizra ema traNa bhede che. jainazAzvaprasiddha tripadI- badhuM 1. je daMDathI gAu vagerenuM mApa nIkaLe te vyAvahArika daMDa. paNa mApa jenAthI na kADhavuM hoya te avyAvahArika daMDa te game tevA heya. ra4 AgaLano eka hAtha ane evA cAra hAthane eka daMDa che. tethI 24 x 4 = 96 AgaLano vyAvahArika daMDa thAya. 2. daMDa, dhanuSa vagere badhAne cAra hAtha pramANa kahyA che. juo anuyogadvAra sUtra 133. 3. 2000 dhanuSane eka gAu. anugadvAra sUtra 134. 4. corAsI lAkha varSa pramANu eka pUrvAga che. ane 84 lAkha pUrvAga pramANa eka pUrva che. tyAra pachInI saMkhyAnAM nAma A pramANe che: truTitAMga, truTita, aTaTAMga, aTaTa, avavAMga, avala, hUhukAMga, hUka, utpalAMga, utpala, pakvAMga, padma, nalinAMga, nalina, arthanipUrAMga, arthanipUra, ayutAMga, ayuta, nayutAMga, nayuta, prayutAMga, prayuta, cUlikAMga, cUlikA, zIrSa prahelikAMga, ane zIrSa prahelikA. anugaTa 115, 138. 2010_03 Page #922 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sthAnAMgasamavAyAMgaH 7 utpanna thAya che, vyaya pAme che ane dhruva che - e mAtRkApada kahevAya che. athavA a, A, cha, I ityAdi badhAM zAstranA AdhArabhUta hovAthI e paNa mAtRkApade kahevAya che. eka paryAya te paceka ka. temAM jyAre vizenI vivakSA na hoya tyAre varNa, rasa vagere ane vizenI vivakSA hoya tyAre kALe pILA Adi. saMgrahadRSTithI je eka te saMgrahekaka - jema ke ghauMne dANe eka hoya to paNa ekvacane prayoga thAya che; ane ghauM ne Dhagalo paDyo hoya to paNa ghauM che, ema eka vacanathI vyavahAra thAya che. zreNI zreNa sAta kahI che?-- 1. ju-AyatA; 2. etaH vakA; 3. dvidhAvakA; 4. ekataH khA; pa. dvidhAkhA; 6. cakavAlA; 7. ardhacakravAlA. -sthAva pa81] TipaNa 1. zreNInA bhede -(1) sarala ane lAMbI zreNuM te juAyatA. jyAre jIvo ane pugale UrdhvalakathI alakamAM agara alokathI UrvamAM athavA te ja pramANe anya prakAre sIdhI rekhAe gati kare che, tyAre te sIdhI rekhA te Rju - AcatA zreNI che. 1. juo bhagavatI za0 25, u0 3, pR0 50 -emAM sAta bheda zreNInA gaNAvyA che. taduparAMta e ja zatakamAM zreNI viSe vividha rIte vicAra karavAmAM Avyo che. AkAzapradezanI paMkti - te zreNI kahevAya che. tenA AvA sAta bheda jIva-pugalanI gatine Azrita samajavA joIe. anyathA AkAzapradezanI zreNIo to badhI sIdhI ja che. tenA bhedonA vivaraNa mATe juo prakaraNane aMte TippaNuM naM. 1, 2010_03 Page #923 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa. zreNuM 989 (2) jyAre jIva ke pudgale jugatie gamana karatA hoya ane AgaLa jaI bIjI zreNImAM gati karavAnuM zarU kare, tyAre temanA e gamanamAM eka vAMka levo paDe che; tethI je zreNI thaI te ekatavakrA kahevAya. jema ke kaI eka jIva adhelakamAM pUrva dizAmAM mare che ane tenI utpattinuM sthAna UrvalokamAM pazcima dizAmAM che; to prathama te gatithI UrvalakanI pUrva dizAmAM pahoMco ane tyAMthI sIdhe pazcimamAM jaze. A pramANe tene pazcimamAM pahoMcavA mATe eka vAMka levo paDe che. (3) je zreNImAM be vAMka hoya te dvidhA vaka-jemake jIva UrvalokanA agni khUNAmAM mRtyu pAmya; paNa je tenuM utpattisthAna ane lokamAM vAyavya khUNAmAM hoya, to prathama to te tiryagatithI nitImAM jAya che, ane tyAMthI tiryagatithI vAyavyamAM pahoMce che. (4) je zreNImAM e tarapha lokanADI sivAyanuM kha eTale AkAza hoya te ekataHkhA kahevAya. trasajIvo to trasanADImAM ja hoya eTale emane je te trasamAM utpanna thavAnA hoya te - A ekataHkhA zreNIne prasaMga Avato nathI. paNa sthAvarajIvo ane pagale to trasanADI bahAra paNa che. tethI temane AvI gatine prasaMga Ave che. koI evo trasanADI bahArano jIva je trasanADImAM utpanna thavAnuM hoya, to A ekataHkhA zreNI thAya che. prathama to te jIva trasanADI bahAra hoya tyAMthI sIdho trasanADInA DAbA ke jamaNA paDakhe Ave che. ane pachI trasanADImAM te paDakhe agara je bIje paDakhe javAnuM hoya te te pramANe be traNa vagere vAMka laIne niyata sthAne utpanna thAya che. A ja pramANe pugalanI paNa gati thaI zake. (5) je zreNImAM be vakhata trasanADI bahAranuM AkAza hoya te dvidhAkhA kahevAya. trasanADInI DAbI bAjue bahAra rahelo chava je jamaNI bAjue bahAra utpanna thavAno hoya to A zreNI bane che. prathama to te je bAjue haze te bAjuthI lekanADI - trasanADImAM pravezaze ane pachI trasanADImAM gati karI tenI bahAra nIkaLI bIjI bAjue utpanna thaze. A pramANe pugala paNa karI gati zake che. (6) cakravAla gati jIvane nathI hotI paNa paramANune hoya che. cAla gati eTale goLAkAre - bhamarI khAIne gati karavI te. (7) ardhacakavAla eTale ardhagaLa - A paNa paramANune heAya che. 2010_03 Page #924 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paracuraNa 1. upAda - vyaya utpAda eka che, vigati-vikRti-virAma eka che.' [-sthA. 22, 23] Anantaya pAMca prakAranuM che - 1. utpAdanantarya, 2. vyayAnanta, 3. pradezAnatyaM; 4. samayAnantarya, 5. sAmAnyAnantarya. : [-sthA. 462] chedana pAMca prakAranuM che - 1. utpAdana chedana, 2. vyaya chedana; 3. baMdha chedana; 4. pradeza chedana. pa. dvidhAkAra chedana. [-sthA462] 2. apavRSTi-mahAvRSTinAM kAraNe traNa kAraNe a95vRSTi thAya che - (1) 1. te te pradezamAM jalaninA jIvo ke pudgale jalarUpe ghaNAM pariNata thatAM nathI; 1. sarakhAvo -NimAni mile saMtarU saMvatavAni ! tamane -- tINi ? / uppAdo paJjAyati, vayo paJjAyati, Thitassa ajhathata pAyati / tINimAni bhikkhave asaMkhatassa asaMkhatalakkhaNAni / katamAni tINi ? / na uppAdo TgrAvata, te vayo vAyata, na tikSNa mathatuM vAyata | aMguttara-3. 47. 2. vigatonA vivaraNa mATe juo prakaraNane aMte TippaNa naM. 1. 3. vigatenA vivaraNa mATe juo prakaraNane aMte TippaNa naM. 2. 4. Ane maLatAM ja pAMca kAraNe batAvI bhagavAna buddha kahe che ke, A varSonA aMtarAyanA kAraNene jatiSIo nathI naNatA. aMguttara 5. 197. 2010_03 Page #925 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6. paracUraNa 891 2. deva, nAga, yakSa ane bhUtAnI samyag ArAdhanA na karI hoya; 3. jalanA pudgaleAne vAyu khIje kheMcI jAya - ke vIMkhI nAkhe. (2) traNa kAraNe mahAvRSTi thAya che 1. te te pradezamAM jalayAninA jIvA ke pudUgale ghaNA parimANamAM piraNata thAya; 2. deva, nAga, yakSa, ane bhutAnI samyag ArAdhanA karI hoya; 3. khIjA pradezamAM varasanAra vAdaLAne vAyu te te pradezamAM kheMcI lAve ane te te pradezanAM vAdaLAne vIkhI na nAkhe. [-sthA. 176 ] 3. Azcaya 1. daza Azcaya tyAM che 1. upasa, 2. garbha haraNa, 3. strItItha; 4. abhavya pariSada - ayAgya pariSada; 5. kRSNanuM aparaka kAgamana; 6. caMdrasUryanuM AkAzathI UtaravuM; cha. harivaMza kulAtpatti; 8. camarApAta; 9; ekasA ATha siddha; 10, asa yatajA. A AyAM anantakAle thAya che. {sthA 777] 1. je TanA sAmAnya rIte na bane paNa vizeSa paristhitimAM manI gaI hoya eTale adbhuta jaNAya, ne Azcarya kahevAya che. A dezamAMthI pAMca tA-1, 2, 4, 6, 8 bhagavAna mahAvIranA tImAM ja banyAM che. pAMcamuM neminAthanA tImAM, 9muM RSabhanA tImAM, gunnu mallinAthanA tIrthAMmAM, 10muM suvidhinA tImAM ane chaThThuM zItalanA tImAM samajavuM. jIe leAkaprakAza sarga-36, 1031-1034. vigAnA vivaraNa mATe jIe prakaraNane aMte TiC na. 3. 2010_03 Page #926 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sthAnAMga samavAyAMga 7 4. sUtele kevI rIte jAge pAMca kAraNe sUtelo jAgI jAya - 1. zabdathI; 2. sparzathI; 3. bhUkhathI; 4. nidrAkSaya thaye; 5. svapnadarzana thaye. thA. 436] 5. ata - ananta aMta (arthAt nirNaya - pAra - paramarahasya) traNa che - 1. lekAnta (laukika arthazAsAdinuM rahasya); 2. vedAnta (veda-gAdinuM rahasya ); 3. samayAnta (jaina siddhAMtanuM rahasya). [- sthA. 219] ananta pAMca prakAranuM che - (1) 1. nAma anantaka; 2. sthApanA anantaka; 3. divyAnantaka; 4. gaNanAnantaka; 5. pradezAnantaka. (2) 1. ekatA anantaka; 2. dvidhA anantaka; 3. dezavistAra anantaka; 4. sarva vistAra anantaka; pa. zAzvatAnantaka. 1 - sthA. 462] anacka daza che - 1- 10. uparyukta. [ - sthA. 731 ] 6. vaidaka zAstra roga cAra prakArane che - 1. vAtajanya, 2. pittajanya; 3. zleSmajanya; 4. saMnipAtajanya. 1. vigatanA vivaraNa mATe juo prakaraNane aMte TipaNa naM. 4. 2. sarakhAve "reganA be bheda che - (1) kAyika ane (2) cetasika". - aMgu0 4,157. 2010_03 Page #927 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 93 6. paracUraNa cikitsAnAM cAra aMga che - 1. vaidya; 2. auSadha, 3. regI; 4. paricaryA. [-sthA0 343] cikitsaka (vaidya) cAra prakArane che - 1. potAnI cikitsA kare paNa bIjAnI na kare, 2. bIjAnI cikitsA kare paNa pitAnI na kare, 3. bIjAnI cikatsA na kare ane potAnI paNa na kare; 4. pitAnI cikatsA kare ane bIjAnI paNa kare. sthA. 344] gotpattinAM nava kAraNa che - 1. atyazana; 2. ahitAzana; 3. atinidrA; 4. atijAgaraNa; pa. mUtrAvarodha; 6. malAvarodha; 7. azvagamana - raste cAlavAthI thAka lAge te; 8. pratikUla bhajana: 9. kAmavikAra. [-sthA 667] 7. daMDanIti vagere daMDanItinA sAta prakAra che - 1. hakAra1, 2, makakAra; 3. dhikkAra; 4. paribhASaNa (aparAdhIne Thapake deve - "ahIMthI jaIza nahIM" -te); 5. maMDalabaMdha (kSetramaryAdA karI tethI bahAra na javAnI AjJA); 6. cAraka - keda; 7. chaviracheda - hasta, pAda vagere kApI nAkhavA. [ - sthA557] 1. prathamanI traNa nIti vize juo mahApuruSa khaMDamAM TippaNI. Ava0 nirA gA 164 thI. 2. aMtima cAra bharatarAjAnA vakhatathI zarU thaI che. Avani. gAra 166 ane mULabhASya gA. 3. koIne mate A cAramAMthI prathamanI be RSabhanA samayamAM ane aMtima be bharatanA samayamAMthI zarU thaI ema kahe che, 2010_03 Page #928 -------------------------------------------------------------------------- ________________ a aceAni traNa che sthAnAMga-samavAyAMga cha 1. sAma; ra. 6Da; 3. bheda, [-sthA0 185] AtmarakSA traNa che 1. dhArmika bAbatAthI preraNA laI, 2. mauna laI; 3. UThIne bIjI ekAMta jagyAe cAlyA jaI, [-sthA. 172 ] TippaNa 1. AnantayanA bhede - sAtatya, aviccheda, aviraha e badhA ekAka che. (1) satata jIvAnI utpatti te utpAdAnata --jemake naragatimAM utkRSTa asa MkhyAta samaya sudhI satata nArakA utpanna thAya che. pachI utpAdraviraha kALa Ave che. (2) te ja pramANe vyaya - arthAt mRtyu viSe samajI levAnuM. (3) pradezAnantaya (4) samayAnanta. (5) utpAdAdi kAI viroSanI vivakSA na hoya ne je sAmAnya sAtatya te sAmAnyAnanta. 2. chedananA bheda latest (1) navIna paryAyanI utpattithI vAdi dravyane pUrva paryocanI apekSAe cheda - nArA thAya che, tethI te utpAda chedana. (ra) pUM paryAcanA vyaca-nAzathI jIva Adi dravyanuM je chedana vyaya - vigama-nArA thayA te caca chedbhuta. (3) jIvanA karmabaMdhanA nAza ane pularaka dhathI amuka paramANunA sabaMdhanA nArA te badhaodana. (4) jIvAdi dravyanA pradezanA buddhithI vibhAga karavA te pradeza chedana. (5) vArdine be vibhAgamAM karavuM, te dvidhAkAra IMdana. 3. AAnA bhedo ka (1) tIthaMkarAne kevaLajJAna pachI upasaryAM nathI thatA paNa bhagavAna mahAvIrane thayA - geAzAle tejAleyA mUkI ane bhagavAnane dehapIDA thaI, 2010_03 Page #929 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6. paracUraNa te upasarga prasiddha ja che. juo bhagavatI zataka 15, pR0 ra94. digaMbara kathAnakomAM A gozALAno prasaMga nathI Avato. (2) garbhaharaNa ghaTanA e bhagavAna mahAvIranA jIvananI ja che. bIjI koI AvI ghaTanA banI nathI eTale e addabhuta manAya che - juo AcArAMga 2, 15, ane Avazyaka ni0 bhASya gA 47 thI. paNa bhagavatImAM jyAM devAnaMdAno prasaMga che tyAM bhagavAne teNIne kharI mAtA jaNAvI che, paNa garbha harakhaghaTanAno ullekha nathI e dhyAnamAM rAkhavA jevuM che, bhagavatI za0 5, u0 33, 50 259. digaMbaro A ghaTanA mAnatA nathI. (4) jAbhika gAmanI bahAra RjuvAlikA nadInA kAMThe zAlavRkSanI nIce bhagavAna mahAvIrane kevaLajJAna utpanna thayA pachI rAtre te mahasena nAmanA udyAnamAM gayA tyAM devee temanI jJAnatpattino utsava karyo. kutuhalavaza aneka loke AvyA. bhagavAne dezanA dIdhI paNa koIe cAritra aMgIkAra karyuM nahi. AthI temanI prathama dezanA niSphaLa gaI - eTale temanI prathama pariSadane abhavya kahI che. A paNa eka Azcaryakara ghaTanA che. juo AvazyakaniTu gA. pa38. tyAra pachI bhagavAna madhyama apApAmAM gayA ane tyAM gaNadharane dIkSA dIdhI. (5) dhAtakI khaMDanA bharatanI amarakaMkAnA nivAsI padmarAje devanI madadathI pAMDavabhAryA draupadInuM apaharaNa karyuM hatuM. te levA mATe kRSaNa tyAM gayA e paNa adabhuta ghaTanA che-juo jJAtAdhama kathA-avarakaMkA adhyayana 16 muM. (6) bhagavAnanI chadmasthAvasthAmAM caMdra ane sUrya ane pitAnA zAzvata vimAna sAthe AvyA ane darzana karyA, e paNa eka Azcarya ghaTanA banI che. A ghaTanA kozAbamAM banI hatI. Avazyakaniryukti gA0 516. (7) zAMbI nAmanI nagarImAM saMmukha nAmano rAjA hato. teNe keAI vIraya nAmanA mANasanI suMdara patnI vanamAlA harI laI pitAnA rANIvAsamAM rAkhI; ane bane sukhe rahevA lAgyAM. vIraya vanamAlAnA vivegamAM gAMDA jevo thaI Ama tema pharavA mAMDyo ane aMte bAlatapasvI thaze. eka divasa tenI evI sthiti rAja saMmukhe ane rANuM vanamAlAe joI. ane banene ekasAthe pazcAttApa thayo ke A bicAro 2010_03 Page #930 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 996 sthAnAMgalsamavAyAMga 7 ApaNe ja kAraNe AvI durdazAne pAmyuM. eTalAmAM te banne para vijaLI paDI ane teo marI gayAM. Ama maratI vakhate bane saMvega dazAmAM hovAthI marIne harivarSamAM yugaliyA thayAM. pilo vIraca tApasa paNa marIne vyaMtaradeva thayo. teNe virbhAgajJAnathI joyuM to peluM yugala sukhe krIDA karI vicaratuM hatuM. eTale potAnuM pUrva vaira yAda karIne teonI ucAI pitAnI divya zaktithI 100 dhanuSa karI dIdhI ane te yugalane bharatavarSamAM caMpAmAM lAvIne mUkI dIdhuM, ane vyasanI banAvyuM jethI narake jAya. caMpAne ikvAku vaMzano rAjA aputra marI gayuM hatuM eTale e yugalane rAjA-rANI banAvI dIdhA. e hari nAmano rAjA ane hariNI nAmanI rANInA nAme oLakhAyAM. temano je vaMza cAlyo te harivaMza, juo vasudeva hiMDI pR0356. (8) asurarAja camare bhagavAna mahAvIranA zaraNamAM rahI pitAthI uparanA saudharma devalokamAM vidurvaNA karIne tyAMnA devane trAsa Ape ane tenI vedikA para pitAne paga mUkyo. AthI kendra kapAyamAna thayo ane teNe vajana prahAra karyo, paNa te bhagavAnanA pAdamUlamAM vaikiyarUpane upasaMhAra karIne paDyo tethI tenuM vaja kAMI karI zakayuM nahi; bhagavAnanI zaraNamAM gayelA camarane zake kSamA karI. A ghaTanAnuM rocaka varNana bhagavatImAM che. A prasaMga amarendrane utpAta nAme oLakhAya che ane te adbhuta eTalA mATe che ke asurenI saudharma sudhI javAnI ghaTanA anaMtakALe ekAda vakhata ja bane che. ane te paNa arihaMta jevA mahApuruSanI sahAyatA hoya che. juo bhagavatI za0 3, u. 3, pR. 197. (9) bhagavAna jhUSabhadevanI sAthe utkRSTa 500 dhanuSanI avagAhanA vALA 108 jaNAe siddhigamana karyuM. A paNa eka Azcarya ja che. A ghaTanA Azcaryakara manAya che. paNa Avazyaka niryuktimAM (gA. 333 ane 434) RSabha dazA hajAra sAthe nirvANagamana karyuM ema kahyuM che. tenI saMgati zI ? (1) saMta te pUjAha che ja paNa asaMtanI pUjA thAya e Azcarya lekhAvuM joIe. Ama suvidhinA tIrthamAM A avasarpiNamAM banyuM che. tethI te AzcaryaghaTanA gaNAvI che. 4. anantakanA bhede - (1) anaMtaka evuM jenuM nAma hoya te nAma anaMtaka. 2010_03 Page #931 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6. paracUraNa 87 (2) koI paNa vastumAM anantanI ApaNA karavI te sthApanA anaMtaka, (3) gaNavA yogya je anaMta dravya te dravyAnaMtaka. (4) ananta evI je saMkhyA te gaNanAnaMtaka. (5) anaMta pradeze te pradezAnacka. (1) eka dIrdhatAnI apekSA karIne je anaMta hoya te ekataH anaMtaka = eka zreNInuM kSetra. (2) laMbAI ane pahoLAI ema be apekSAthI je anaMta te dvidhAanaMtaka = pratarakSetra. (3) rucakathI mAMDIne je pUrvA Adi koI eka dizAmAM dezane vistAra hoya, tenA pradezanI apekSAe te dezavistArAnaMtaka kahevAya. (4) sarvAkAza e anaMta pradezI hevAthI sarvavistarAnantaka. (5) anAdianaMta jIvAdidravya anaMta samayanI sthitivALuM che tethI te zAzvatAnaMtaka. sthA.-57 2010_03 Page #932 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samavAyAMgane aMte AvI rIte A zAstramAM kulakaravaMza, tIrthakaravaMza, cakravartAvaMza, dazAravaMza, gaNadharavaMza, trASivaMza, yativaMza, munivaMza kahevAmAM AvyA che. ane A zruta, kRtAMga, zrutasamAsa, zrutaskaMdha, samavAya, saMkhyA, samastAMga, athavA adhyayana bhagavAne kahyuM che - ema huM (sudharmA) kahuM chuM. [-samaya 159] 98 2010_03 Page #933 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zabdasUci ekatisaMcita 4ra8 akSara ra34; -praSThikA 885 -saMbaddha akarkaNatA 25 545 akaNuM 617 akSezya 3ra6 akarmabhUmi 202, 402, 573, pa04, agati 417-9; -samApana 163, 631, 642, 660 - 15, 205 akarmabhUmika 323 agastI 606 akasmaza 289 agAra 280, 721; -vAsa 738; akaSAya 106, 173 -sAmAcika 108 akaSAyI 174 agItArtha 141 akasmAt 49;-daMDa 415; -bhaya 417 agupti 42 akayaka 16 agurulaghu nAma 82; -pariNAma 533; alaMpita 723-24, 739 -sparza pariNAma 234 akAmanirjarA 69 agni 38, 45, 559, 569, 605, akAmamaraNa 262 618, 701; -kumAra 117, 356, akAyika 172, 15 400, 421, 4pa3, 482; -kumAakAMta 532 rendra 48; -putra 732; -praveza akiMcanatA 294 382; -bhUti 723, 739; -mANavA akiMcAyatana 445 481, 484; -viccheda 682; akuzala 30; -dharma 28 --vaizya 739; vaizramaNa para5; akUjanatA 25 -zikha 481, 484, 54; sena akRtajJatA 26. 732 akRSNazukala 93; -vipAkI 93 anyarca 474, 45 akriyA 36, 106; -mithyAtva 36; anyarcAbha 369, 74 -vAda 97; -vAdI ra34, ra67, ajhabIja 198 335, 430, 445, 447-8 agrasahiSI 499 akSa 887; -nikura 165; -nikurAMga agramAhiSI 362 165 agrAhya 536 akSamAM 5 agrila 606 89 2010_03 Page #934 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 900 sthAnAMgalsamavAyAMga aghAtI karma 106 ajJAtacArI 14 acarama 173, ra03 ajJAna 36-7, 43, 116,265;-kriyA acarima 428 36; -vAdI 234,439, 445, 456 acakSudarzana ra79; -AvaraNa 74 ajJAnI 173, 15 acakSudarzanI 174 aTaTa 165, 887; -aMga 164, 887 acakSuriddhica saMva2 106 aTTAlikA 424 acala 326, 53, 59; --baladeva aDada 394 56;- bhrAtA 723, 3ra4, 739 aDhIdvipabAhyaloka 476, 64pa acitta 391, 398, 433; --vAyu 17 aNagAra 29,30, 139, 147, 280, acintanIya 27 300, 317, 669, 723, 324, acirA 746 770; -mArga ra63; -sAmAyika acela 116; -dhamaM 731 108; -mRta 259 aceka 310 aNadhaNagendra 482 acaurca 209 aNuvrata 108, 122, 731 achinapudgala pa35 atathyajJAnAnuyoga 169 ayyata 42, 96, 366, 405,423, atikAca 482 424, 441, 442, 444, 470, atikrama 23 472, 477-9, 481, 483, atikramaNa 3ra1 485, 490, 44-5, 511; atikrAntapratyAkhyAna 119 - avataMsaka 37ra aticAra 23 aja 605 atijota 844 ajakaraka 605 atithi 848 ajavIthi 467 atipArtha 732 ajita 696, 702, 58; --sena atipAMDukaMbalazilA 627, 634 687, 73ra atibala 748, 757 ajIva 163-8, 172, 234, 236, atibhadrA 739 334,436, 445, 5536,563; atiyAnagRha 166 -astikAya pa18-9; mizraka atirakta kaMbalazilA pa68, 6ra7 39;-bheda pa18;-kAya 167,519; atirAtra para6; -parva 549 -kAyAraMbha 38; -kriyA 410; atizaya 110, 123, 685 - rAzi pa18; -abhigama 419 atizeSa ra7ra ajIvana 37 atisaMpanna 829 ajaina 188 atisthavira 774 agI kevalI 294 atIta kara0-1; -avasarpiNa 687; 2010_03 Page #935 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zabdasUci -utsarpiNI 687; -addA pa30 adhyayana 233 atIrthaMkarasiddha 188 adhyapUraka 339 atIrtha siddha 188 adhyavasAya 347 aDa 106 anagna 55, 688 adattAdAna 37, 124, 133; -pratyaya anapadhyAna ra5 415; -viramaNa 32, 107, 111, anabhigrahita 51 112, 126, 300 anaI 536 aAhya 536 anatiMta 369 aditi 605 anarthadaMDa 49, 465, 4ra9 adIna 824 anavakAMkSavRtti kA 415 adInamanA 825 anavakAMkSA pratyayA 413, 414 adInapariNata 824 anavasthAca 154; -prAyazcitta 144; adInazatru 697, 718 -ahaM 134 addAga 5% 258 anazana 128 addAmAla para anaMta 448, 153, 697, 759, 892; adApratyAkhyAna 120 -sena 687; -jJAnI 65; -nAtha addhAyu 73, 346 716; mizraka 39; -vijaya addAmizraka 30, 40 726, 732; vijJAna 445-vIrya addA samaya 518, pa8 726,744; -vRttitAnuprekSA 153; ataahmavAdI 448 --siddha 188; -anubaMdhI 79, adha: ra71, 569 211, 3ra4 adhama 447 anaMtaka 732 896 adharma 37, para, pa20, para4; -ndAna anaMtara 249; --avagADha 163, 195, 63; -pratimA 9; -mukta ra24; 205 -- astikAya 163, 167, 168, anAkAropayukta 173 ra74, pa08-20, 548, papa7 anAkAza 554 adhikadeSa 230 anAgata 520521;-pratyAkhAna 119; adhikaraNa 411 - addA 530 adhikaraNikA 415 anAgArapratyAkhyAna 120 adhipati anAcaraNa 76 adhivAsanA 121 anAcAra 23, 24 adhe 419; - gauravapariNAma 82; anAcINuM para - loka 449, 457, 504, 554, anAtta 532 papa7, 558, pa60 anAtmabhAvavatI 26 2010_03 Page #936 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 902 sthAnAMgasamavAyAMga anAtmA 518 aniSTa pa32 anAdata pa65, 545 anisRSTa 339 anAdeya nAma 84 anIka 479, 490 anAthapravrajyA 263 anukaMpA 776; - dAna 63 anAnugamika 268 anugamana 344 anAnubaMdhI 319 anugraha 147 anAbAdha 28 anujAta 844 anANigrahika pa1, para, ra78 anujJA 75 anAbhegapratisevanA 132 anujJAta 310 anAgapratyayA 413 anujJApana 315, 764 anAbhoga bakuza 288 anujJApanI 315 anAjogavRttikA 415 anujJAyita pAnabheAjana 112 anAgika para anutta2 95, 105, 272, 378, 402, anAgika mithyAtva para 4ra3, 424, 480, 510, 512; anAyukta pramAjanA 413; -AdAnatA -caritra ra72; -jJAna ra72; -tapa 413 ra72;-darzana 272; -mahAna 421; anAyuSa papa4 --vAsI 405; -vijayAdi 441, anAraMbha 28, 296 442; -vimAna 242, 367, anAraMbhI 7 469, 472, 478, 72, 725; anArAdhaka 285, 286 - vIrya 272 - upapAtika dazA anArya 320, 8ra5; -vyavahAra 841 231, 242, 257; -aupapAtika anAlA5 51 256, 326, 404, 477 anAzAtanA 344 anuddhAtika 143 anAhAraka 173, 426 anuparatakAyakriyA 411 anikRSTa 837 anupAlanAzuddha 119 anityAnuprekSA 152 anuprakSA 147, upara anidAnatA 24 anubaMdha 93 anici 172, 1bha, 426, papa4 anubhAva 88, 93; -alpa bahu anirdhArima 383 pa9; -udIrapakama 58; -35anivarta 606 zamanepakama 58; -kama , 57; anivRtti 7ra6, 744; - karaNuM 100; -nAmanidhattAyu 80; -- nikAcita -Adara 92, 103 60; -nidhana pada; -badhapakrama anizcita avagraha 222 57; -vipariNAmanopakama 58 anizrita upadhAna 17 anubhASaNazuddha 119 2010_03 Page #937 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anumatityAga 285 anamAna 226, 276; -nirAkRta 230 anuyAga 169, 249, 50, 261, 275, 337, 879; -gata 260; -dvAra 164, 232, 241, 338, 807, 887 anuyogI prazna 148 anurAdhA 467, 465, 466, 469, 108, 604, 700 anulAya 51 anuleAma prazna 148 anullApa 51 anuvIci bhASaNa 112 anuvela dhara nAgarAja 612 anuvajana 344 anuzAsana 147 anuzAsti 224 anubrAvaNa 789 anusrotagAmI 874 ane jIva 448 zamprusUci anekavAdI ra67, 336, 439 anekasiddha 189 anekAMtavAda 338 antaHvAhinI 599, 601, 632, 637 annakathA 44 annapuNya 14, 55 avividha 883 anyatIrthika 13 90, 97, 167, 266, 684 anyajJAnacArI 14 anyaliMga 716; -siddha 189 anyAnsakriyA 259 ap408; -krAya 63,177, 178, 192, 194, 195, 196, 215, 419, 442, 557; -kAcAraba 38 apakarSa 75 apakrAnti 99 apatrAmala 435 apadhyAna 25 aparaka kA 260 aparivadeha 570, 173, 190, 593, 607, 620, 133 aparA 576, 627 aparAjita 349, 367, 472, 478, 558, 565, 567, 606, 6, 653, 654, 699, 752, 757 aparAjitA 489, 576, 577, 626, 627, 649, 651, 700, 754 aparigraha 209 aparigrahI cha apariNata 163, 171, 195, 341 aparitta saMsArI 427 aparisAvI 289 aparyApta 195, 205, 426 aparyAptaka 173 aparyApta nAma 83 aparyApta nAraka 349 aparcAcAtIta 532 azauca 13 apazcAttApI 139 903 apahRtya 28; -sarcama 297 apAnaka tapa:ma 435 apAca 223; -vicaya 151; "anu prekSA 153 apArzvasthatA 25 adhikArAnuyAga 877 apudgala 554 apuruSavAda 133 2010_03 Page #938 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sthAnAMgasamavAyAMga apUrvakaraNa 100; -guNasthAna 103 abhavasiddhi 193 apekSA 171 abhavya 178, 426; -jIva 88, 178; aprajJapta 53 -nA2ka 178;-pariSada 891 apratipAtI 268, 278 abhASaka 173, 4ra7 apratibaddha 766 abhASita para apratiSThAna 421, 517, 558, 747, abhigamaruci 20 756 abhigamasamyagdarzana ra78 apratisaMlIna 211, 2013 abhigrahita 51 apratisaMvedI 444 abhigraha 14, 283 apratyAkhyAna 79,411; kaSAya 89; abhicandra para5, 688 - kriyA 259,414; -jhedhAdi 211 abhicArakamamaMtra 144 apradezI pa36 abhicI (abhijita) 604, 700 apramatta 30, 106; -saMvata 91, 102 abhijAti 181 apramAda 17, 30, 263; -pratilekhanA abhijita 463-5, 468, pa08, 700 319 abhidhAnaciMtAmaNi 690 apramAjana-asaMyama ra98 abhidhAna rAjendra 50, 696 aprazasta kAyavinaya 146 abhidhyA 76 aprazasta bhAvanA 67. abhinaMdana 697, 759 aprazasta manovinaya 14pa abhinaya 885 aprazasta vacanavinaya 145 abhibhU 684 aprazna :244 abhimAna 75 aprAkRtaka 16 abhilASa puruSa 816 apriya para abhilASa 416 aprItikepaghAta 308 abhivardhitamAsa para6 apsarA 489, 650 abhivardhita saMvatsara 461, para6-28, abAddhika 267, 335 530 abAdhA 96; -kAla 87, 96 abhiSekazilA 568, 634, 657 abudha 837; -hRdaya 837 abhiSeka sabhA 498, 513 abrahma 42, 54; -viramaNa 107 abhisamAgama ra71 abhagnasena 256 abhINa avagrahayAcana 112 abhadra 821 abhedya 536 acakarA 701 abhektA 226 abhayadAna 94 abhyAkhyAna 42 abhayadeva rA5, 465, 691, 692 abhyAkhyAna viveka 107 2010_03 Page #939 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zabdasUci abhyAsAsana 344 anyAhuta 339 aspRthAna 344, 780, 822 abhrasaMsthita 395 amatsaritA 68 amadhya 536 amana 50; -Ama para amanojJa 532 amama 7ra6 amalakA 331 amalA 650, 703 amAtya 64 amAthI 139; -paNuM 25 amitagati 481, 484 amitavAhana 486, 485 amitasena 687 amitra 838; - 5 838 amukta 838 amudagra jIva 269 amUrta 37 amRtA 53 ame 65ra ameghA 648 amosalI (amaulI) 319 ala 544 amana 164 ayuta 165, 8817;-aMga 165 887 agatA 106 agI 12, 174; -kevalI 92, 106 ayodhyA pAcha7, 627, 698-99 anika papa4 amukha 616 ara 697, 717, 746, 747, 58 araka 733 arata 606 arati 116 aranAtha 733 aranemi 733 a2sajIva 15 arasAhArI 15 araha (ahaMta) 744 arihaMta 28, 18, 203, 250, 27, 347, 391, 4pa3, 6-2, 634, 639, 679, 680, 683; -janma 681, 682; -jJAnatpatti 681; --pravrayA 681;-vaMza 631, 680 ariSTa 474, 703, 847 ariSTanemi 717, 718 aruNa 474, 580, 581, 606, 633, 651; -dvIpa 45, 651; -deva 20; -prabha 612; -prabhA 701; vara 478; -varAvabhAsa 651; -Abha 282, 369; -uttarAvataMsaka 369; -udaya samudra 654; -udasamudra 45; -u5pAta ra58, 651; -upapAtava2 651; -upa pAtavarAvabhAsa 651 arUpI 554 aci 17, 374, 369, 474; -mAli 369, 474, 488, 489, 649 artha 20, 43, 265, 841; - kathA 43; -daMDa 49, 415,429;-dhara 816, 823; -nipUra 887;nipUrAga 887-pratyenIka 776; ni 894; vinizcaya 20; -mRtadharma 12; -avagraha 219 adhacakravAla 889 adhacakravAlA 888 2010_03 Page #940 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 906 sthAnAMga samavAyAMga ardhacandrAkAra 470 ardhanArA sahanana 408 ardha paryakA 17, 343 arpitAnarpitAnuyoga 169 adhapugala 179; parAvarta 179 apaTA 303 ardhamAgadhI 684, 191 ardhasatya 109 arcamana 605 ahaMta 92, 685 -nirvANa 682 ahaMta 289 alakha (alakSa) 743 alasI 394 alaMkAra 885 -sabhA 498, 512 alaMbuvA 65ra alAta 197 alAbha 116 alipta 309 alI kavacana 301 aleya 173 alezyI 175 alaka 234,455,556;-AkAza pa20 alabhatA 17 alpabadutva 59 93 alpalepa 304, 309 alpavRSTi 890 alpAdhi karaNa 317 alpAyukarma baMdha 69 alakathA 18 avaktavyasaMcita 428 avagADharUci 151 avagAhanA 399, 406, 402, 404, 406, 441, 443; -guNa para; -nAmanidhattAyu 80; -zreNI 248 avagRhIta 308-9 avagRhItA 304 avagraha rara0, 222; -pratimA 305; -mati 222;-vAcana 112;-sImA parijJAna 112; -anujJApana 112 avacana 51 avajAta 844 avataMsa 566; -kaphUTa pa89 avadhi 218; --jJAna 33, 77, 217, 316, 364; -jJAnajina 679; -jJAnadarzana 449, 450; -jJAnAvarAguca 73;-jJAnI 6, 175,176, 267, 273, 325; -darzana 33, ra79; -darzanAvaraNa 74;-darzanI 174; -pada 267; -maraNa 386 avavyA pacha7 avabhAsa 606 avamAnika 286 amarAtraparva para 549 avamAna 116, 275 avamodarya 128, 129 avadhyA 627 avadhyapravAda 249 avarNavAda 10, 21, 27, 68 avalita 319 avaliMba 167 avava 165, 887;-aMga 165, 887 avasarpiNI 165, 251, 359, 404, para1, para2, 530, 607, 608, 633, 686, 687 avasthita 476 avAya 159, 220; -mati rarara avidyA 35; -Azrava 35; -nirodha 1 21 2010_03 Page #941 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zaradapUci 907 avinaya 36, para -sena 199, 746 avinIta 864 azvatya 453, 701 avibhAjya 536 azvina 605 avirata samyagdaSTi 91, 100 azvinI 465, 466, 468, 108, avirati 35, 38, 133 604, 301 avizvAsI 828 aSA 464 - 66, 468, 604 avisaMvAda 109 alekabhaya 417 aveda 172, 554 aSTaaSTamikA 316 avedaka 174 aSTApada 883 avyaktika 266; -nihanava 331 aSTAMganimitta 144 avyavasita ra5 aSTAMgika mArga 92 avyAbAdha 474 asapuruSa 839 avrata 35 asatya 42, 209; - pariNata 820; azana 378 -manA 821; --RSA 109; azanI 487 -RSAmana:prAga 430; mRSA azabala 289 vacanaprAga 430; -35 821 aAraNAnuprekSA upara asamartha 828 azarIrI 173, 15 289 asamAdhi 32, 33; -sthAna 42, 257 azAzvata papa4 asamAraMbha 38, 296 azuci 820; -manA 820 asaMleza ra3, 302 azuddha 819 -mane 819; -saMkalpI asaMkhyAta 168 asaMghayaNI 408, 409 azubha pa58; -dIrdhAyubaMdha 69; -nAma asaMsarva 444 84; -nAmakarma 73; -vipAkI 60; asaMjJI 174, 406, 444 -zabda 544; -anuprekSA 153; asaMdigdha avagraha 222 -anubaMdhI 60 asaMvata 174;-pUjA 891 azoka 606, 701 asaMcama 26- 99 azekA 487. 576, 627;-vana 647. asaMraMbha 38, 48, 211, 296 -vRkSa 683; -lalita upara asaMvRta bakuza 288 amRtanizrita 219 asaMsarga kathA 18 azva 751, 857; -kaNuM 617; -jhIva asaMsArasamApanna pa54 753, 759; -purA 576; -purI asaMtRSTa 304 627; -mitra 266, 332, 333; asaMskRta 26ra -mukha 61 6; -zikSA 89; asAtA 74; -vedanaca 72, 88 125 2010_03 Page #942 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 908 thAnAMgalsamavAyAMga asvAdhyAya 150 asAdhu 37 asi 51 asiddha 172 asipatra 454, 851 asilakSaNa 883 asura 436, 497, 714;- kumAra 177, 17, 323, 408, 409, 410, 421,441, 453-4,481, 495 - kumArendra 481;- hAra 647 -indra amara 483, 654; - Indra dharaNa 483;-Indra bali 483,486 asta pa66 asti--ane ati sAdhaka 226;-ane niSedha sAdhaka 226;- kAca 167, 519; -kAyadharma 12, 13; -nAstipravAda 249, 262 asthi 394;-miMjA 394; sena 847; -staMbha 46 asthiranAma 83 ahemendra 470, 480, 512 ahaMbhAva 77 ahitakta 26 ahitakArI 25 ahiMsA 209 ahetu 227, 228 ahorAtra 164, 5ra 1 aMkakAMDa 516 aMkalipi 855 aMkApAtI 634, 635, 639; --phuTa 583, 621 aMkAvatI pa76, 626 aMkuza 371, 606, 647 aMkuzapralaMba 371 aMga ra8, ra31, 265; -cUlikA 258; -praviSTa 219, 325; bAra ra36, 766; -bAhya 269, 325 -sUtra 328 aMgarAja 718 aMgavaMzanA 77 rAjAe 760 aMgAra 197 aMgAraka 468, 605, 618 aMgirasa 847 aMguttaranikAya che. 8, 11, 18, 23, 27, 30, 31, 35, 41, 44, 46, para, pa5, 6, 7, 92-7, 121, 122, 160, 181, 201, ra04, 205, ra08, 209, 244, 281, 283, 301, 303, 324, 335, 337, 467, 420, 435, 444, 453, papapa, papa9, 563, 680, 682, 684, 685, 697, 715, 720, 733, 746, 756, 815, 839, 841, 842, 843, 848, 852, 855, 862-5, 87ra-4, 890 aMguThuM pramANa 412 aMguSTha prazna ra58 aMcanaka parvata 646, 648, 649, aMcita 884 aMjana 372,485, 633, 635, 651; -kAMDa 16-17; -phUTa pa83, 622; -giriphUTa pa89; -mulaka 651; -pulakakAMDa 516 aMjanA 514 aMjaligraha 344 aMjIkA 703 2010_03 Page #943 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zaradasUci 9 9 2pa6, 489, 649 AkiMcanatA 120 aMDa 256, 260, 322-23, 336, AkaNa 260, 864 392, 418-19; sUma: 199 Akroza 5, 116 aMta 892 AkSepaNI 18 aMtakRta 22 AkhATaka 647 aMtakudazA 231, 241,256-7, 326, AkhyAna 3ra6 743 AkhyAcaka 264 aMtakriyA 385-86 AkhyAcikA 239; --nizrita 39 aMtacArI 14 Agama 139, rara6, 276 aMtajIvI 1pa AgamanagRha 315 aMtaranadI 633, 637, 666 AgamavyavahAra 776 aMtaraMjikA 267 AgAmI utsarpiNI 688, 689; -nA aMtarAya 70 -1, 73, 398 tIrthakara 743 aMtarikSa 265 AgAmI nirAdha 77 aMtadvIpa 22-3, 615-16, 67ra Agneya 847 aMtadvapaka 323 AgrAyaNI 261 aMta:zalyamaraNa 387 AcaraNa 763 aMtAhArI 15 AcAblika 15 aMtevAsI 774 AcAra 17, 18, 35, 31, ra1ra, aMtavAhinI 624 290; dazA 256, 257; -pAlana aMdha 324 34;-prakalpa 252, 254; -zAstra aMdhakA2 166, 196 233;-samAdhi 34;-saMpatti 770; aMdhAruM 827 - aMga 27, 109, 252, 255, aMba 454 259, 325, 344, 895; -aMgaaMbaDa 726, 74pa niyukti 45 aMbariSa 454 AcArya 21, 66, 127, 130, 137, aMbaSTha 846 321, 344, 453, 769, 869, Akara 165 870; -pratyanI ka 776, 781; AkAza 163, 479, 5ra0,554, 555; -- bhASita ra58; -viprativatI -pada 248; -pratiSThita 514; pa28; upAdhyAya 68, 768, -anaMta 444; -AnaMcAyatana 772, 772; -upAdhyAyanA ati444; -astikAya 167, 168, zaca 771 ra74, 518, para0, 548; -aMtara AcArga para 166; 514 Achidya 339 2010_03 Page #944 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 910 Annati 10, 137;--sthAna 257 Ava 340 Avaka 337, 846 AjIvika 128, 248 AvikAbhaya 417 AjJA 139 AjJApanI 413 AjJAruci 151, 279 AjJAvicaca 151 AjJAvyavahAra 776 sthAnAMgansamavAyAMga ANata 366,372, 376, 405,483 Atama 166, para5;-nAma 83 AtAka 16 AtApanA 435 AturapratisevanA 132 Adyazabda 545, 546 Apta 532 Atma 44; -4 841; -mana 827; -deSApasa hAra 17; pratiSThita 514; -pravAda 249, 262, 330; -bhAva 28; bhAvavatI 26; -rakSa 479; -rakSA 894; sthita 429; -adbhuta 335; -anukapI 838 AtmA 7, 106, 121, 172, 216, 223, 272, 381, 42, 449; -AbhinibeAdhika ajJAnI 176; -~' ka 67, 75: -upanIta 224 AtyaMtika maraNa 387 Adazamukha 616 Adalipi 885 AdAnanikSepa samiti 112 AdAnabhaya 417 Adigdha lIkha 765 Aditya mAsa pacha Adityayaza 748 Aditya savatsara 130 AdI 599, 600 AdaeNcanAma 84 Adezasava 170 AdhikaraNikI 411 AdhAkarma 338 Adhunika 605 AdhyAtmika 45 Anata 423, 424, 441, 442, 470, 472, 477, 478, 481, 110, 51 AnaprANa 164, para1 AnaMta 890; -nA bheda 894 Anada 257, 303, 492, 525, 684, 702, 753, 757 AnanakUTa 189 AnaMdA 648, 651 AnAyanikA 415 Anumika 268 AnugAmika 19 AnupUrvI nAma 83 Apa 49, 605 ApattipratisevanA 132 ApRcchanA 779 AkAcika 175 AbharaNa 5596-ala kAra 8856-vidhi 883 Abha2 369, 373, 606;-prabha kara 368 AbhAsika 616 AbhAravara 444 Abhigrahika 51, 52, 278 _2010_03 Page #945 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zabdasUci AbhinibaMdhika 87, 95, ra17, 219, AraMbhikI 412, 414 ra21; -jJAnAvaraNa 73; -jJAnI AraMbhI 7, 414 175, 176 ArA 642; -nuM kAlamAna 630 Abhinivezika pa2;-mithyAtva para ArAma 166 Abhigikadeva 67, 581, 582 ArAdhaka 137, 143, 286 AbhayogikI 67 ArAdhanA 22, 251 AbhiyogI 67 Arogya 28 Abhiyogya 479 AropaNa 253; -prAyazcitta 134 Agabakuza 288 Arjava 11, 13, 14 Abhyatara 129; -parivAra 499; ArtadhyAna 150 -pariSada 362; -parSadA 499 AdrakIya 259 AbhupagamikI vedanA 61 AdrA~ 464, 465, 108, 604, 700 AmalakapA 743 Arya 825; -kSetramAM janma 45ra; AmiSadAna 94 -jAti 825; -daSTi 825; -parAAmiSAvarta 45 kramI 825; -pariNuta 825; Amra 701; -vana 647 --pAravAra 825; -paryAya 825; Amla 406 -prajJa 825; -bhASI 825; -manA 825; -rUpa 825; -vRtti 85; AyAmaka 306 -vyavahAra 841; -vyavahArI Ayu 70, 71, 72, 191,346, 347, 825; -zIlAcAra 825;-saMkalpI 398;- karma 73, 81; -pariNAma 825;-sevI 825; -rakSita 335, 81; -baMdha 79 337; -vaja 337; -nsamita 794 Ayurveda 264 AryA 883 AyuSa papa4 AvabhAsI 825 Ara 561 Apasa 283 AraNa 366, 406, 423, 424,441 AlA 486 442,444, 470,472,477,478, AlApa 51 483,494,521 - avata saka 37ra AlApaka 332 ArabaTa 884 Aleka 19,34;-bhAjana bhajana 111 ArabhaTA 318 AlocanA 17, 24, 135, 136, 139, AraMbha 7, 38, 57, 296; -kathA 140; - ae 130, 132, 134 44; karaNa 431; -tyAga 285; AvatArikAlayana 498 -tyAgI 284 AvatI 252, 59 AraMbhakamizakAyapraga 430 AvaraNa 265, 270 AraMbhikA 415 Avarta 45, 371, 375, 485, 25, 2010_03 Page #946 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 575, 191, 625; -vALu 786 AvalikA 164,275,475, 110,521 Avazyaka 43,49, 64, 77, 78, 118, 219, 300, 326, 328;-kac 61;-cUNi 51;-cUNi kAra 328; --niyukti 109, 159, 327, 330, 34, 338, 512, 694, 702-7, 712, 714, 716,79, 7rara, 923, 739, 7469, 755, 804, 806-8, 868, 893; --niyuktibhASya 791, 895,896; -mahuvRtti 17; ~tirikta 219 AvacikA 779 sthAnAMgansamavAyaMga AvApa 222; kathA 44 AvAsa 305, 421-3, 444, 495; --ta 612 AvIcimaraNa 386 AzasAprayoga 78 AzA 653; 72 7para; dAna 63 AzAtanA 157, 463, 730, 784; -pArAMcika 145 AzIviSa 46, 201, 634, 635; -kRTa 583, 621 Azcarya 891; -nA bhedo 894 Azrama 165 Azrava 35, 38, 15, 168, 245, 254,258, 445,554; -dvAra 35 106, 118, 141; -nirAdha 35 AzleSA 108 ASADha 266, 331, 33ra Asakti 120 - Asana 16, 343; - anupradAna 744; -abhigraha 344 Asasana 605 AsavUla 32 Asura 40,50, 67; -yAgya karma 67 AsurI 67; -bhAvanA 67 AsevanA 120 AharaNa 223; - taddeza 23, 224; --taddoSa 213, 224 AhAra 303,347,373-08,381,419 AhAraka 85,173,388,389,401-3, 406-7, 426; -zarIrI 175; --zarIrakAyaprayAga 431 AhArapada 381 AhArarijJA 259 AhArabhAMDamAtranikSepaN samiti 113 AhAra saMjJA 416 AMtarikSa 149 AMkha 851 izvara kAlika 295 ivarika pratikramaNa 142 indra 45, 194,372, 425, 456,473, 479, 480, 483, 491, 493, 498, 500, 52, 605, 703; kAMta 372; -grIva 606; -datta 697, 698; - dhvaja 383: -smRti 703, 723, 739; -senA 600; -sthAvara kAya 194; agni 605; -adhiSThita 480, 486, 569, 600; ~uttarAvatasaka 372 indrA 454 indriya 35, 210, 221; - pariNAma 206; -viSaca 201 ikSvAku 718, 247 icchA 76; -kAra 774; parimANa 108; leAba 778 ikSya jAti 846 2010_03 Page #947 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUci lAdevI para iSata 158, 566; prAgbArA 158, 444, 506 561; -prAbhArA pRthvI 9 - iSukAra 643; - parvata 62 izyUkArIya 262 iSTa 532 ihaleAka 78; -pratibaddhA 765; -pratyanIka 776; -bhaya 417 ihAthI 834 iMgAla 489 kiMganI maraNa 387 IrAvatI (dI) 300, 599, 600 Irco 259; -patha 415; --pathikA 415; - samiti 32, 111, 113 IrSA 26 IzAna 41, 196, 215, 368, 406, 423, 424 441 444, 470, 472, 476, 478, 479, 481, 486, 485, 489, 490, 491, 494, 497, 110, 511, para; - pha 362, 483; - avata'saka 477; - indre 650 IzAnA 59 Izvara 336, 445, 448, 482, 661, 613-4;- vAdI 445;-hetuka 7 ISA 499-500 IhA 220H-mati 222 ugra 816, 847;-ta5 128 ucca 828; - kula 715;-chaMdI 828; - tAlutaka 244;-ttarikA 885 - vaMza 715 uccArapratikramaNa 142 sthA. 58 uccAra vidhi 259 uccAra samiti 113 ucchavAsaka 426 ucchavAsanAma 83 ucchvAsanizvAsa 258 urjitaka 256 urjitadharmo 604 uDDa 477, 560 uDuvATikagaNa 723 913 utkRSTa 679 uSkRTuMkA 16:-Asanika 16, 129 ulkAlika 219, 3ra6 utkRSTa par utkrAntisthAna 99 kukSipta 884;-cArI 14;-jJAna 260 uttamapuruSa 680, 86 uttamA 488 uttara 419, 566, 169, 732, 841; -kurA 649, 701;-kuru 359, 404, 45, 564, 500, 573, 574, 191, 22, 607, 608, 20, 633, 631, 635, 3, 641, 659; - ruTa 589; -kuruvRkSa 620; vAsIdeva 620; - 3ruhRda - gAMdhArA 880; - guNa 2806 -guNapratisevanA 131; -purANa 703,708, 709,711,782,716; -pUrva 569; - prakRti 59, 79, 84-86; -alissahugaNa 723; -madA 880; -vaikriya 443 kuruvRkSa33pa; uttarA 880 uttarAdhyayana 4, 11, 18, 27, 38, 42, 43, 45, 78, 111, 116, 2010_03 Page #948 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 914 118, 125, 128, 139, 144, 147, 159, 169, 214, 262, 279, 326, 72, 84, 805; -niryukti 34, 43, 327 uttarAphAlgunI 465, 468, 50, 604, 701 uttarAbhAdrapadA 44-6, 468, 701; uttarAyaNa 461, 462, 504, 507; -gata 45 uttarAyatA 880 uttarAnA adhipati 481 sthAnAMga samavAyAMga uttarASADhA 508, 604, 702, 464, 465, 469 uttarAsamA 880 uttAna 343, 867; - hRdaya 867 utthAna 436 utpannamizraka 39 utpannavigatamizraka 39 utpala 165, 372, 886 utpalA 487 utpalAMga 165, 887 utpAta 264, 265; -paryaMta 497, 496, 954 utpAda 169, 261, 890; - chedana 990 utpAdana ra3ra;-doSa 339; - upadhAta 307 utpAda pUrva 249 utpAda vizuddhi 307 utpAdAnata 890 utsarpiNI 165, 251, 359, 404, para1, parara, 530, 607, 8, 633, 680 usnehima 306 udaka 725, 74; - ga 395; - jJAna 260H- peDhAlaputra 727, 741; bhAsa 612, 63;-mAlA 610; -rAzi 46;-rekhA46;- hada 867; AmAla 847 udRddhi 166, 555; - kumAra 177,357, 421,453,481,495; -kumArendra 481 udaya 6, 27, 1905 udaya ( udaka ) 781 uddayana 839 udakadeva 744 udyAna 724, 744 udAyI 724, 743 udIraNA 57, 60, 62, 71, 105, 398; uparjana 57, 58 338;-vizuddhi udumbara 256 udgama 232; doSa 307; - pazcAta 307 uddaDha ( uddagdha ) pa61 uddiSTatyAga 285 uddiSTabhakta tyAgI 285 uddeza 344 uddezakAla 233 uddezanAcA 769 dezanA ziSya 774 uddehaga 726 tA 34 udbhijja 32, 418 -- 9 ubhinna ka39 udyAna 666;-gRha 167 udyAtanAma 83 unA 382, 3963, 441;-daMDa 441 2010_03 Page #949 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ulana 89 udbhaga 4pa2 unnata 818;- dRSTi 818;-parAkramI 819;prajJa 818;-manA 818; -vyavahArI 819;-zIlAcArayukta 819;-saMkalpI 818;-Ava 45 uca 75 unAma 75 sUci unmattajalA pa99, 601, 624, 632, 637 unmAda ra unmAdI. 27 unmAna 166, 275 unmAga 37; dezanA 68 utmizra 341 upakaraNa 128, 1296-praNidhAna 431; -bakuza 2886 - sacama 2946salInatA 310; supraNidhAna 432 upakrama 20, 21 upakaleza 23 upagrahupratimA 259 upazcAta 306-8; nAma 826-nizrita 39 upayana 60, 62, 63, 71, 398 upaTTuzana 593, 636;-4 5867, 62 upadeza56 94, 790 upadezamAlA 788, 789 upadezarahasya 94 upadezaruci ra79 upadhAnapratimA 312, 345 upadhAnazruta para, 259 upadhi 76, 126, 398, 7806-dhAraNa 129;-saleza 302 upaniSad 336 upanIta 230 upanyAsAnaya 223, 225 upapatti 223 upapAta 136, 137, 158, 258, 394, 397, 441, 498;-janma 394; -daMDaka 441;-virahakAla 441; -sabhA 497, 513 upamA 258 upamAna 226, 276, 326 upamA satya 110, 123 upayAga 95, 171;-pariNAma 206 uparudra 454 upavAsa 306, 341-3, 716, 720 upazama 104, papa upazamaka 92, 104 upazamana 57; - upakrama 57, 58 uparAmita udIraNA 302 upazAMta 73ra;- kaSAya0 293;-meha 89, 92, 104 upasarga 114, 125, 891, 894; - adhyayana 125; - parijJA 259 upasa'padA 775, 779; -zreNI 248 upasaMpanna 763 upasthApanAcAya 769 upasthAnA ziSya 774 upAkhyAyikA 239 yAdAna 315 15 upAdhi ra3ra upAdhyAya 66, 127, 155, 321, 344, 77, 781; 451;-pratyenIpha -viprativatI 258 uSAnaha 435 upAya 224 upAlaMbha 147, 224 2010_03 Page #950 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 916 sthAnAga-samavAyAMga upAzraya 126, 305, 315;- saMkaleza juga 249 . 302 RjutA 13, 153, ra72 upAsaka 283;- kathA 231;- dazA 239, jubhAva 17 255, 257;- pratimA 257; jumati 218 - zrAvaka 239 RjusUtra 261, 277, 514 upAhuta 308 tu 164, para7-8;- mAsa pa28; upekSA ra98; - saMyama 297 -saMvatsara pa29 ubhayata:pratibaddhA 766 Rddhi ra03, 436, 456, 607; ubhayapratibaddhA 765 -- gaurava 47;- vALe 403; ubhayalaka 78;- pratyenIka 776 - zAlI manuSya 679 umAM 753 RSabha 188, pa25, 646-7, 681, umAsvAti ra3, 35, 55, 111, 116, 714 717, 718, 758, 859, 159, 168,216,338,438, 578 878, 891, 893;-phUTa 603; uragavIthi 467 phUTaparvata 139; - pura 266, 330; uraparisarSa 323, 405, 442 - nArAcasa hanana 408;-sena urabhrIya 262 702; -senA 184;-anIka 494 ucac 848 RSi 482; - datta 732; -dAsa 257; ulakAmukha 617 - pAla 75; - pAlaka 482; ullA5 51 -bhASita ra58,262-vAdIndra 482 ullakA 333; - tIra 266, 333 ulUka 334 ekaka 886 uSNa 116, 390, 395, 438, 144 ecakSu 209, 3ra4 uMdara 863 ekajarI 606 uMbara 453 ekataHkhA 888-9 ekata:vakA 888-9 UnAtirikta mithyA darzana pratyaya 412 ekava 157; -vitarka avicArI upara Urdhva 71,419, 569;gaurava pari ekavAnuga 877 NAma 81;-loka 449,457,472, ekanAsA upara papa4, papa7, papa8, pa9, 560 ekalavihAra pratimA 317 UrmimAlinI pa99, 601, 624, 632, ekala vihArI 127; - pratimAM 773 637 ekavAdI 267, 335, 439,448 UMcagotra 73, 87 ekazarIrI 400 svaidika 20 ekaoNla 583, 621, 633, 635 jIAyatA 888 ekasiddha 189 2010_03 Page #951 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUci ha7 eka ATha siddha 891 ekAdazAMga dhArI 716 ekAnuprekSA upara ekarthika 230 - pada 248; -anu yoga 169 ekendriya 62, 79, 175, 191-2, 291, 298, 392, 401, 4ra7, 439, 441, 443, papa7; -ratna 751; - nuM vaeNkriya 402 ekeka 616-7 eNeyaka 7ra4, 74ra eraMDa jAti 870 eraMDaparyAyI 870 elApatya 847 evaMbhUta 249, 277 eSaNa ra3ra - upaghAta 307-jIvI 837;-deSa 340; - vizuddhi 307; - samiti 32, 111, 113 airAvata 50, 506, 536, 538, 570, pa72, 193, 6-7, 609, 620, 628, 630, 641-2, 644, 658, 689; -nA baladevAdi 759; -nI covIzI 732; - vIthi 467; - sUrya 503: rAvaNa 494, pa05; - hada 635 apathikI 410 ezvaryamada 77 e 98;-niyukti 139,804,805; - samAcArI 804; - saMjJA 417 eja 440 erasa 845 odhika 125 tpattikI 220 dayika 437 audArika 85, 150, 39-401,404, 406-7; -mizra 389; mizrazarIrane prayoga 430; -oga 189; -zarI2kAya prAga 430; -zarIrI 175 ozika 338 aupakramika 125 pakramikI 61 aupacArika vinaca 344 aupanidhika 15 aupapAtika 18, 392, 419, 745 aupamikakAla 530 aupayAcita, 845 aupathamika 437; - samyakatvI 101 auSadhi pa76, 626 kaccha 493,495, 57pa,51; kAvatI 575, 591, 625; -vijaya pa9t kaTa 868 kaTaka chedya 884 kaTuka pa06, 544 kaNa 605 kati 886 katisaMcita 428 kathA 43,66,39,326;-prabaMdhana780 kazya 263 kadaMba 455 kanaka 192, 605, 65ra; -naka 605; -ratha 731;-latA 487;-vitAna ka 605; - saMtAnaka 605 kana kA 487, 448 kapATa 388 kimbADa bhUtaka 844 kamalaprabhA 487 2010_03 Page #952 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 sthAnAMgasamavAyAMga kamalA 487 kalaMda 468 karakarika 606 kalA 265, pa62, 883;-savarNa 886 karaNuM 20, 57, 214, 510, 429, kalAya 394 431;-satya 300;-anuyAga 169 kalaka 76 kara5tra 851 ka5 130, 133, 263, 468, 470, karaMDiyA 869 479, 3ra3, 777; -nA parimaMtha karkaNatA 25 778;-vimAna 226-vimAnAvAsa karkaza 544 166;-vRkSa 45ra, 688, 693; karkoTaka 612 -sUtra 330, 737;-sthitinA karNaprAvaraNa 617 bhedo 797-atIta 470; - upakarNikAra 453 panna 469 karbaTa 165 kalpikA 13ra karbaTaka 605 kalpita 326 karma 6, 19, 24, 49,56, 7, 60, kalyANakanAM nakSatra 734 67,70,72,91-3, 160, 258, kalyANamitra 838 334, 335,436, 555;-AjIvaka kalyoja 439-40 846- uyakama 57;- grI 45, kaSAca 35, 43, 45, 53, 9, 126, para, 56, 68-70, 84, 86-8, 128, 141, 158, 206, 261-2, 96, 98,224, 251;-cayana 60; 406, 420, 544;-kuzIla 288 - nirodha 92;-niSeka 87; -puruSa -9-pariNAma 206;-pramAda 43; 816; - prakRti 59,61, 263, samughAta 388, 389 -saMkaleza 38, 70;-pravAda 116, 249, 335;- kula 332;- baMdha pa7, 96, kaMcana 651-ra 291;baMdhAdhikA2 335; -bhUmi kaMTaka 455 220, 633, 642, 660;-bhUmija 323; - 2ja 37; - rUpa ra70; -viyAka 27, 245, 255, 260; -vizuddhi mArgaNa 91; -sattA 88; -samudAya 61; --saMgRhIta papapa kaMbu 370; -grIva ka70 - sthiti 87- upadhi 398 kaMsa 606; -varNa 606; -varNAbha 606 kalathI 394. kalamba cIrikA 853 kAkaNI 547 kalaha 42, 75; -nAM kAraNa 771; kAkaMdI 699,753 - viveka 107;- zIlatA 67 kAkA 606 2010_03 Page #953 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUci 919 kAkiNI 751 - lakSaNa 883 kAtyAyane 847 kapilIca ra62 kAta lezyA 213 kApAta lezyI 175 kAma 20, 28, 43, 265, 429; - kathA 43;- guNa 544, 730; -- deva 257; -ma 473;- bhegI 31; - bhega mithyAcAra viramaNa 122; - vinicaya 20; - sUtra 265; - abhilASa 68;-AzaMsA 78; - AzA 76; - Asrava 35; -- Rddhika gaNa 723 kAya 35, 5. 163, 193, 345, 444;-agupti 43ra;-anujukatA 38;-asaMcama 298; - asaMva2 48;- jutA 109; - kaleza 128, 129;- gupti 114, 432;-cikitsA 264;-daMDa 49, 430, 730;-paricAraka 41; - puNya pa4;-praNidhAna 431; - pragakriyA 36;- vega 216, 324 -5- cogI 174;-vinaca 146;- vyApAra 51;-samannAhAra 300; -saMkaleza 302; -saMyama ra94, 29-saMvara 107: -supraNidhAna 431 - 2;- sthiti 345-6; utsarga 16, 143, kAyika 435 kAcikI 46 1, 415 kAraNa 229;-deSa 229-30 kArita nimittakaraNa 344 kArcadAna 63 kArtavIrya 748 kArtika 257, 725 kArmANa 85, 175, 389, 400 - 1, 404, 406,407;-zarIrI 15; -saMvatsara para;-umizra 407 kAmiMkI 220 kAryasena 687 kAryopaga 605 kAla 167, 171, 235, 276, 3pa3, 372, 376, 421, 454, 445, 482, 485, 487, 519-21, pa31, 537-43, 548, 558, 606, 611, 634, 807;-avagAhanA 406;-aMbAputra 257 -pAla 483, 487, 484, 496; -pramANa 25;-mahAnidhi 750; - vAdI 445;-vyAdha 828; - saMyoga 419;- saMsAra 190; -Adi 447-uda 456, 638; kAlA 486 kAlAguru 422 kAlAsyaveSiputra 121 kAlika 219, 326;- zrata 337 kAlI 754 kAvya 263 kAzi 853;- rAja 718, 743 kAzyapa 739, 847 kApI 702 kAsa 606 kAMkSA 25, 29, 30, 76 kAMga 394 kAMcanaka parvata pa85 kAMcanaTa 369, 588 kAMDa pa67 kAMDilya 847 2010_03 Page #954 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 930 phAMta para kAMpilya 326, 332, 177, 699 kinnara 400, 455,482,491, 492; -indra 483, 488 philviSa cha kiviSika 367, 479 phiviSNudeva yAgya karmI 68 ki kaNI svara 547 phi'kama 257 kripuruSa 400, 455, 482, 488, 491, 492;-indra 488 kIrti 593, 594; - devI palpa, 623 kIlikA 408 kukuTa lakSaNa 883 kuNAla nagarI 3ra0 kuNAlAdhipati 718 kuNimAhAra 68 kRtrikA 334 kRtsa 847 kuddAla 733 kubja sasthAna 409 kubhAMDendra 482 kumAra pravrujita 330 kumArabhRtya 264 kumAralipsa 256 sthAnAMga-samavAyAMga kumAravAsa 77, 735 kumArAvasthA 704 kumArga 37 kumuda 371-ra, 15, 625:-phUTa 589;-gulma 372 kumudA 648 kuru 203, 644; - matI 747;-rAja 78 326 76 35 144 kula 127, 138, 944, 392, 99; -Avaka 846; -Arca 847; - 72 9687, 689, 692, 694; -karagaDikA 250; kATi 392, 393; - gaccha 135; - ta 643; -putradeva 744;-pratyenIka cha76, 781; mada 77;-vacana 301; -- sa'panna 139,829H-sthavira 13; -agA2 844 kuliMga 716 kurAla 30:-dharma 28 kRzIla 287;-nigraMtha 288;-paribhASA 259 kusuMbha 394 kuMDAlika 257 kuMDapura 999 kuMDala 6466-1radvIpa 497, 651, 653; 5 - varAvabhAsa kuMDalA pa76, 626 kuzu 491, 697, 70, 716, 717, 7467, 759 duru kara kuMbha 260, 280, 454, 699, 703, 866, 873 kuMbhikA 647 gUjanatA ra5 phUTa 76, 166, 629, 636, 651, 6para -gRha 854;-zAlmalI 619, 641, 644;-stha nitya 170;--agAra 166;- agArazAlA 854 kRmetrita 391 kRtapratikRti 344 kRtamAlcaka 5806-deva 69 _2010_03 Page #955 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saci kRtamAlyadeva 639 kevalajJAna 6-7,33, 217, 72,316, kRtayugma 439;- rAzi 439 3ra7, 344, 716; - darzana lAbha kRtavarma 699 715 --- AvaraNa 730 kRtavarya 746 kevalajJAnI 15, ra73, 480 kutavratakama 283 kevaladarzana 33, 279, 720 kRtasAmAcika 286 kevaladarzanAvaraNa 74 kRtikarma 780,786 -nA bAra Avata kevaladarzanI 174 810 kevalisamudyAta 168, 388 kRttikA 464-6, 468, 504, 604 kevalI 92, 176, ra7ra - 4, 289, 617, 701 679; - kavalAhAra 691; - kSINa kaSAya ra93;-kSINu kaSAya vItarAga kustI 254 kupaNa 848 saMyama ra94; - maraNa 33, 387 kRza 826;-zarIrI 826 keza 394 kuzasAMkRtya 204 kezava vAsudeva 755 kezolaMkAra 885 kRSTi 369, 37ra-3;- Avarta 369; kezI-gotama saMvAda 121. - phUTa 369 - ghoSa 369; dhvaja kesarI 594, 637, 667, 757; - hada ka69;- prabha 369;- yukta 369; 594 - 5, 623, 632 -lezya 369;-vaNa 369;- ga keyI 754 369;- suSTa 369 kalAsa 612 kRSaNa 93, 406, 544, 7ra6, 744, koTikagaNa 723 zkara-3, 755, 759, 895; keTimAtasA 880 -nuM aparakAgamana 891;-pAkSika pratyAkhyAna 119 179, 468, 457;-rAji 473 kAThA 422 -4;-rAhu vimAna 502; -lezyA keNika 741 213; -lezyI 175; -zukalamizra kedarA 394 93; -vipAkI 93, 727, 757; kopa 5-zIlatA 67 -zrI 746; -abhijAti 204; kAmalaprazna 258 kRNA 489, 600,649-2janI 649 kora (maMjarI) 851 kRSNattarAvataMsaka 369 kolapAla 483, 484 ketubhUta 248 kezikA 320 ketumatI 488 kosaMbI, pa77 keta 468 kesI 599 - 600 keyU5 611, 613, 614 ke Dinya kakara 2010_03 Page #956 -------------------------------------------------------------------------- ________________ harara kaukucita 778 kautukakaraNa 68 kaurava 847 kauravIca 880 kauzAmbI 699, 753 kauzika 334, 847 kauDinca 739, 947 - 8 *ndritendra 482 kAnca 887 kriyamANa kRta kara kriyA 35, 270, 333, 338, 344, 410, 415, 817; ~ ruci 279; -AvaraNa jIva 269;-vAdI ra34, 335, 439, 445; -vizAla pravAda 49; sthAna 49, 259, 4125 krIDA 348 kIta 339 krodha 26, 35, 46, 4-6, 34, 61, 75, 78, 79, 211-2, 740, 399, 429, 730; kaSAyI 174; -nizrita 39; --pratyayA 414; --viveka 107, 112,300:-saMjJA 416; utpatti 447 kulIkha 75 kuleza 23 sthAnoMga-samavAyAMga kSaNa 164, 275 kSaNikavAdI 448 kSetra 83 kSakSaka 92, 64 kSamA 11, 13-4, 25, 153, 272, 300; zIla 139; zUra 844 kSaya 6, 57, 104; -upazama, 6 kSAyika 437; samyakatvI sabhyanI 480 2010_03 101; 267, 437; kSAyeApazimaka 218, -samyakatvI 10 o kSAra 38; -tatra 264; ayaNa 847 kSAMti 25 kSipragati 484 kSINameAha 92, 104: - guNasthAna 720; --guNasthAnavatI 89 kSIravara 646; - dvIpa 651 kSIrAda 562, 651 kSIrAdA 599, 601, 624, 632, 637 kSudraprANI 200 kSatrikAmAka pratimA 312 kSudrikA vimAna vibhakti 258, 262 kSudrikA satAbhadrA 341 kSudrimA 886 sudhA 116, 438; - vedanIya 416 supatra 851 kSuraprasasthAna 4ra6 kSullikA 342 kSetra 171, 235, 275, 519, 531,537-43,570,620, 642; -4845; -pramANa 205;-saMsAra 190;-A 203;-avagAhanA 406 kSemapurI pa76, 626 kSemakara 606, 689 kSemadha2 589 kSemA 76, 626 kSedavara 626, 651 kSAdoda 646 kSeAmaka prazna 258 khaTAza 38 khaDga 434; - purA 177, 627 khaDgI 576, 626 Page #957 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kharAvikA 885 mAsvara 455 rASTrikA 885 khaluMka azva 864 khaluMkIya 263 khaDaka 590-93 khaDaprapAta 580,638; -guphA 602,639 khADakhaDa 561 khAdima 478 khisita vacana 302 khecara 323, 442 kheTa 165 kheTaka 319, 320 khATAM tAla-mApa 68 gacchavAsI 804 gujakaNa 616 gadyatiri 591-2 gajapura 699 gajalakSaNa 883 gajavIthi 467 gajasukumAra 385 gAnIka 491, 494 gaNa 11, 127, 135, 171, 344, 319, 831, 832; -DavAnAM kAraNA 773, 796; -nava 730 gaNakA 831 gaNadhara 21, 325, 715, 719, 723, 731, 739, 895; ~gaDiyA 2503 nAM mAtA pitA 739, 740; -nI chadmasya dazA 74;nI kevalI dazA 74;nuM Ayu 740; na ziSya parivAra 640; gaNadharma 13 gaNanAnantaka 992 suci _2010_03 gaNapratyenIka 776, 781 gaNabheda 34 gasaMgraha chachara, 831 gaNavira 13 gaNita 275, 887; -lipi 885; -sUkSma 2006-aniyeAga 556; -anuyAga 169, 337 gaNipiTaka 231, 25, 255 gaNI 451, 770; nI Rddhi 433; -nI saMpatti 257, 770, 795; gati 2078, 417-20, 438, 456, 776; nAma karyuM 86;nAma nidhavAyu 8; --niSedha 817; -pariNAma 81, 2016, 133; -paryAya 419; -pratiSThAta 438; --baMdhana pariNAma 81; -ratika 90; -samApanna 163, 195, 205 gavApratyAgatA 34 gadya 263 923 gama 233 gamana 231; --kriyA 817; guNa 520 garama pANI 36 garuDadeva 565, 619, 641, 714 garuDAyapAta 258 garjana 873 gatAya 474, 475 garbha 396; mAM Agamana 715 gaja 201,322, 359, 402, 409, 410, 430, 441, 442 gaharaNa 891, 895 garbhAharaNa 715, 719 ga 75 goM 24, 135, 142-3, 764 gadveSaNArara Page #958 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sthAnAMgapsamavAyAMga gahana 76 gaMga 366, 363; -datta para gaMgA 320, 57, 598, 601, 6-3, 630, 632, 637-9; -kuMDa 6-3, 639; --prapAta uda 195, 623, gaMDikA 251 gaMdha 210, ra74, 406, 4pa1, 51.9, 544,545; -kathA 44; -nAma 82; -pariNAma pa33-4; -mAdana 582, 585, 622, 633-5, 640; -mAdanakUTa 589; -mAdana vakSaskAra 589 gaMdharva 400, 4papa; -muhUrta para; -lipi 885 -sainya 492;-anIka 491, 494;-80 482; --Indra gItarati 488 gaMdhahastibhASya 349 gaMdhayukti 886 gaMdhApAtI pa81, 620, 633 gaMdhila 576, 192, 6ra6 gaMdhilAvatI 576, 192, 626; -phaTa 589 gaMbhI2 326; 867; - mAlinI pa9, 601, 624, 632, 637 --hRdaya gAMdhAra 79; - grAma 886 gAMdhArI 757 giripatana 382 girirAja 566 gIta 883; yaza 482, 888; -rati 482, 492; -vAsinI 653 gItArtha 141 guNa 235, 276, 300, 3ra3, 334, 519 - 20, 531;-pratyaya ra67, 325; - vRddhi 834;-vrata 282; -zreNI 103;- saMkramaNa 103; - sthAna 91, 98; - hAni 834; guNAkAra 886 guNAnukathana 26 gupta 258 gupti 106, 114, 12, 232 ka22; - sena 73ra guphA 580 guru 533, 544;- mati 207; -mAsa 253; ladhu 533,544; -laghu spaNa pariNAma pa34 guhya 66 gUDhadanta 617, 77 gUDhAvata 45 gUrjara sAhitya 874 gRhanatA 76 gRddhi 76 dhrapUka 382 gRdhraspaSTa maraNa 387 gRhastha 11; -liMga716; -vacana 302 grahAkAra 574 gRhiliMga siddha 189 geca 263, 884;-nA AkAra 881; - nA guNa 881; -nA doSa 881 gAu 887 gAthA 259, 260, 883; -pati 51, 869; - vatI 599, 601, 624, 632, 637 gAna 263 gAmakathA 44 gAya 753 gAgye 847 2010_03 Page #959 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUci 925 gehAkAra vRkSa para golya 847 gokarNa 616 granya 259 gecara caryA 303 grathima 884 gocarI 231, 785 graha 4pa6, 467; - carita 983 getIrtha kSetra 610 grahaNa 31; -zikSA 763,-sama 882 gotra 70-72, 398, 847-karma 73 grAma 13, 165, 880, 882; --sthavira trAsa 256 gAdAsagaNa 723 grIma para7 godohika 16 praveyaka 423-4, 367, 376-8, gopuracArikA 4rara 404-1,423-4, 441-2,469- gemukha 616 472, 477-8, 480, 510, 512 gomUtrikA 303 glAna 227, 344; -nirca 386; gerasa vikRti 379 -pratyenIka 776 galikAyaNa 847 dhauM 393 goviMda vAcaka 790 dhana 546; -data 617; -vAta 166, vIthi 467 479,524, 562, 884-6; -vAtagozAlaka 128, 204, 249, 434 valaya pa61; -vitA 454, 486; gazIrSa caMdana 422 ghaniSThA 604 ceSTAmAhila 267, 335 dhadadhi 166, 479, 114, 516, 561, geTTI 753 562; -valaca 561 gestubha 703 ghama 514 gosvapa 612-3, 615, 648, 6pa0 ghA karanAra 835 goLa 543 ghAta 482 goLacaNA 394 ghAtI karma 105 geLA 858 dhuNa 871 goLAkAra 475 dha tavara 646, 6pa1 goNa lakSaNa 883 dhAda pa62, 651 gautama 3, 4, 29, 70, 80-1, 148, ghoratApa 128 . 188, 214, 322, 330, 349, vaiSa 128, 166, 369, 370, 374, 381, 497, 409, 420, 422, 481, 482, 485 437, 739, 847, 868; - keza dhrANendriya 210-asaMvara48;-nigraha 263; - dvIpa 618 300; -rAgaparati 113; -saMvara gaurava 47 - dAna 63 107; sAtA 74 garI 757 cakArAnuga 877 2010_03 Page #960 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sthAnAMgasamavAyAMga cakra 751; dhagaMDikA 250; -purA camara 424, 481, 490-6, 498-9, pa77, 627; -ne 746; lakSaNa 702; -caMcA 497-8; -indra 883 497; -utpAta 891 cakravatI 203, 347, 391, 453, cayana 61, 62, 70, 398 480, 55, 602, 634, 639, caraNa karaNAnuyoga 169, 337 669, 679-681, 685, 690, caraNa vidhi 263 717, 745, 746, 56; -vaMza carama 173, 203; -zarIra 158; 680; -vijaya pa5, 576, 609, - zarIrI 346, 381 628, 639, 660, 680; -nA carima 428 pitA 746; -nI Rddhi 749; -nI carma khela 884 mAtA 746; -nAM nAme 746; -nuM carmapakSI 201 strIratna 746;-viSe sAmAnya 746 carma lakSaNa 883 caya 116 cakravAla - viThaMbha 609, 640-1; calana pratighAta 535 -samAcArI 804; -gati 889 calasattva 835, 839 cakravAlA 888 calita 535 cakAdha 703 caMDa kauzika 115 cakSu: 24;-darzana 174,279;-dazanA caMDA 499-500 varaNa 74;-asaMva2 48;-indriya caMdanA 703 210; -indriyanigraha 300; caMdra ra58, 368, 456-7, 461, -Indriya rAgaparati 113; -lolu 464, 467, 480, 482, 488, patA 778; -sAtA 74 490, 500-3, 504, 559, 595, cakSukAMtA 688 604, 617; -kAMta 368; kAMtA cakSumAna 688 688; -phUTa 368; -gara 702; caturaMga 262 -chAyA 718;-divasa para6; -dhvaja caturindriya 62, 90, 175-9, 191-3, 368; -parvata 621, 634 -5, 200, 215, 292, 299, 322, 583; -purI 699; -prajJapti 390, 393, 400-1, 408-9, 263, 465; -prabha 368, 67, 418-9, 422, 440-2, papa7 718, 59; -prabhA 488, 701; caturdazapUrvadhArI 717 -bhAga 599-600; -maMDala 463; caturtha karmagraMtha 89 98,171,204,799 -mA 260, 326; -mAsa pa26; caturvidha saMgha 787 - zA 688; -lakSaNa 883; -leca catuSkoNa 544 368; -nI vadhaghaTa pa2; -vANa catuSpada 200 368; -varSa para7; -muMga 368; 2010_03 Page #961 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUci -saMvatsara 461, para7-9, 249; -saMpanatA 300; -AcAra 232, -sUryanuM AkAzamAMthI UtaravuM 891; ra90; ArAdhanA 22; -Indra -skRSTa 368; -hada 635 480; upadhAta 308 caMdrAnana 647, 73ra. cAru u02 caMdrAbha 369, 474 cAropapanna 90 caMdrAvata 368 cAvoka 336, 337, 448 caMdrattarAvatuMsaka 368 cAvala vaNa 36 caMpaka 455, 701; -vana 647 cAMDAla 869 caMpA pa77, 699, 743 cAMDika 75 cAturmahArAjika 453 cikitsaka 893 cAturmAsadharma 685, 727, 745 cikitsA 264, 340, 435, 893 cAturmAsika anuddhAtika ra53 citta 28, 257; -samAdhi 32; cAturmAsika uddhAtika 253 -advaita 336 cA pannata 37ra citra 484; -kanakA 454; phUTa 583, cAmara 435, 751 586, 621, 633, 635, 638; cAra 883 -gupta 7ra6, 744;-guptA 487, cA2ka 893 652; -pakSa 484; -rasAMga 574, cAraNa 203; -gaNa 723; -deva 517 688-rasavRkSa para5; -saMbhUta 262; cArathitika 90 -aMga pa74, 688; -aMgavRkSa cArikA 422 para5; - aMtaragaMDikA 254 cAritra 20, 22-4, 34, 106, citrA 454, 465-6, 468, 489, 155, 159, 206, 276, 281, 508, 604, 700-1; 285, 323, 345, 452, 83; citra puruSa 816 -ddhi 433; -dharma 1ra-3, culanI 747 21-2, 280; -nAza 67; -pari- culla zataka 257 NAma 2069 -puruSa 816-pulAka cula himavaMta 578, 628, 631, 287; --pratyenIka 781, 776; - 636, 660; phUTa 586,587,629 -prApti 136; -prAyazcitta 129; caMcuNa 846 -bala 435; -bhedinI 45; -buddha cUrNa 340 10, 815; -dhi 10;-mUDha 815; cUNI 227, 330; - kAra 288; -meha 101; -mohanIya 72, 79; gata 329 -loka 554; -vinaca 145; cUla 262 -virAdhanA 23; -nsamAdhi 344; cUlaNipitA 57 -saM kaleza 302; --saMpanna 139; cUlavaltha 251, 26 2010_03 Page #962 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 928 sthAnAMga samavAyAMga cUlikA 165, 248, 25ra, ra59, chedepasthApya saMyama 25 567, 634, 641, 887; -vastu jagatI 455, 565, 610,655 jaghanya puruSa 816 cUlikAMga 165, 887 jaghanyA para ceTaka 744 jaTikAdilaka 606 cetanA 9ra celekSepa 682 janapada kathA 44 janapadasatya 110, 122 caitya 333, 646; -vRkSa 453, 455, janavAda 883 647, 682, 754; -rastaMbha 498; janma 394, 75 jamAIe 259 cA2kathA 48 jamAli 257266, 327, 328,330, 2sAkAra 475 737-8 cerI 42, 54, 209 jamunA 320, 599 caudapUrvI u30 jaya 699,747,759; -saMpanna 865 cauda rajaju pa63 jayaMta 349, 367, 348, 478,papa8, vana 382, 45, 715 pa65, 267, 610, 6534, 53, cutAgruta zreNI 248 7pa7 chatra 435, 751; --lakSaNa 883 jayaMtI 489, 577, 6ra7, 649, chatrAbha 70 0 651, 700 chadmastha 209, ra73, ra74; -maraNa jayakati 743 387;-vItarAga99; kSINakakSAca0 jayanAtha 744 jayA 697, 746 * chapravAda 883 jarata 561 chardita 341 ja2A 438 chavi 41; - cheda 893 jarAyuja 392, 418-9 chaMdanA 779 jarAsaMdha 754, 759 Idanuvartana 344 jarjarita 547 chAghasthika samudhAta 388 jala 484; kAMta 481, 484; - kAyika chAyA 166, 505 40 ; -cara 323, 393, 405; chidra 407; -prekSI 135 -carI 3ra3; --prabha 481, 484; chedana 437, 890; -bheda 894 -praveza 382; -2ta 484 jala 116 chedepasthAnikA kalpasthiti 777 javajavuM 393 chedoSasthApanIya cha98 javasaMpana 865 chedAe 134 2010_03 Page #963 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUci 9ra9 javAba Apavo 823 jaMgamika 310-1 jaMgalI 264 jadhAcAraNa 203 jabamatI 757 jaba 70; -vRkSa pa64 jabUddhapa 20-2, 359,404, 4pa7, 460, 463, 467, 101-5, 507-8, 59 564, 573, 646, 651,54, 655, 679, 681, 687; -nA vakSasakAra 582, 584; -nAM phUTa 586,663; -nA vaitADhaya 580; -nA ida 593, 664; -nI nadIo 197, 166; -nA kALa, AvuM Adi 607; -nAM tIrtha 609; -nA prakAzaka sUryacaMdrAdi 604; -no airavatavarSa 749; -nA varSadhara pa77; -nAM varSa-kSetra 657; -nA prapAtada 665; -prajJapti 263,458, 695 jAtarUpakaDa 516 jAtA 499, 500 jAti 79; 479, 830; -Arya 846; -AjIvaka 846; -nAmakarma 82; -nAma nidhattAyu 80; -mada 77; -saMpanna 139; -sthavira 13 jArekRSNa 848 jAvajIva pratikramaNa 142 jitazatru 698, 718 jitAra 68 jitendriyatA 25 jina 66, 92, 274, 289, 679; -kalpa 79; -kalpasthiti 778; -ka9pI 155; -caitya 651; sthA-pa9 -pratimA 647;-pravacana 30,327; jinabhadra 122, 159, 216, 3278 jiteMdra 714 jihma 195 jihUndriya 210; -nigraha 300; -pratisalInatA 128; -rAgo pati 113 - jIta 139; -vyavahAra 777 jImUta 195 jIva 11, 30, 37, 6-3, 85-6, 163-8, 172, 174, 15, 179, 206, 209, 20, 225, 234, 235, 334-6, 373, 381 393, 398, 407, 4ra6, 436, 441, 445, 447, 448, 553-6, pa63, 570-1, 579; -athavA ajIva 201; -kAya 730; -kriyA 41 0; nikAya 25-6, 195; -daMDaka 178; -pariNAma 69, 206; -kAdazaka 266, 330; -bheda 172; -mizraka 39; yoni 441;-rAzi 164; lakSaNa 171; -vargaNA 176; -sa gRhIta 555; -samAsa 98; - pRSTha 407; -achavAmizraka 39; -ajIvavibhakti 263; -abhigama 419; -astikAya 167, 171, 557 jIvanavyApAra 281 jIvana sthiti 345 jIvitAsA prayAga 78 jIvitAthA 77 jugupsA 79, 310 javuM 436, 820 jetipAla 733 2010_03 Page #964 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 930 sthAnAga samavAyAMga jena 49, 51-52, 122, 163, 170 jyotiSI 177, 3ra3, 410441-3, 189, 278, 327, 335, 336; 456, 479-80 500, 501, 721 -liMga 3ra7; zAstra 337; jayotika 80, 90, 360, 382, 368, -siddhAMtasaMgraha 285 400-1, 406, 423, 432,453, jeTsa 76 488;-indra 464,481,482,489 jJapti 789 snA 166 jJAta 223, 326 jhAkaLa 395 jJAtA (dharma kathAMga) 18, 260, 710, jhADanI chAla 311 792, 89 TIkAkAra 64, 90, 156, 164, jJAti 447; -kathA 44 167, 170, 203, 207, 228, jJAtR 847; -dharmakathA 231, 237 229, 233, 237, 245, 54, jJAna 3, 20, 24, 34-6, 155, 159 255, 258, 260, 26, 265, -60, 209, 216-3, 276, 285, ra85, 326, 329, 330, 336, 321, 325, 338, 466, 722; 337, 343-4, 346, 390, -ddhi 433; -darzana ra71, 27ra, 459, 460, 465-7, 45, 274; -pariNAma 206; --puruSa 605, 739, 743, 865 816; -pulAka 287; -pratyenIka , tajajAta deASa 229-30 776,781;-pravAda 249;prApti tajajAta saMsRSTa kalpika 15 136, 715; -prAyazcitta 129; taTaratha 817 -bala 435; -buddha 10, 815; tata 546, 884 bodhi 10; -mUDha 815; leka tatuttarI 453 554; -vinaya 144; -virAdhanA tattva pa5, 106 23;-saMleza 23, 302;-saMpanna tattvArthasUtra 5, 6, 23, 35, 42, 23, 139; -saMpannatA 300; -abhi 55, 63, 68-71, 87, 94, gama 419; -AcA2 232, 290; -ArAdhanA 22; -AvaraNa 6, 106, 108, 111, 114, 116, 122, 124, 128, 150, 163, 70, 71, 72, 73, 94, 147, 208, 286, 338 437, 470, 398; -indra 480;-utpatti 682; -upadhAta 308 474 479; -bhAga 51, 12, jJAnI 173 116 yeSThA 464-6, 469, 508604,700 tathAkAra 779 ti 501, 559, 833, 843; tathAgata 435; buddha 815; rAvyA 31 -parAyaNa 843; -rasakAMDa para5; tathyajJAnAnuyoga 169 jotiraMga 574; -vRkSa parapa; tathyavAda 260 tizca8 456 tadanyavatuka 225 2010_03 Page #965 -------------------------------------------------------------------------- ________________ titikSA 17 sUci 931 tadubhayadhara 816 tarka ra22; -sena 687 tadubhaya pratyenIka 776 tala 394 tadubhacAuM 130, 133 taMtrisama 882 tabhavamaraNa 382, 387 tAna 882 takastaka 225 tAraka 753, 759; -graha 467 tadvayatiriktamithyAdarzana pratyaya 412 tArakA 488 tanuM 158, 561; -tanu 561; vAta tArA 4pa6,468-9,746; -maMDala 501 166, 504; --vAta valaya 561 tAla 851; -zabda pa46; pizAca tapa 3, 13-4, 24, 26, 34, 128, 7ra1; -sama 882 1pa9, 875; (bAhya 128;) tAvatiMsa 453 -AcA2 232, 290 tikta 406, 544 tapanIya 651 tigi7 342, 372, 636-7, 654; tabala 435 -phUTa 495, 187, 622; -hRda tapamada 77 pa94, 595, 623 tapamArga 263 tapazara 844 tinizilatAstambha 46 tapasamAdhi 34 timisa (timistrA) 638; -guhA 593, tapayA 3, 98, 160, 341 602, 639, 643 tapasvI 66, 127, 344; -pratyenIka tiraskAna 44 tirthaka 271, 419; -gaurava pariNAma tapipadhAna 232 82; -loka 423, 443, 449, tapohuM 13, 134 501, 554, 558 tAlezyA 434 tiryaMca 40, 62, 69, 175, 176, taptakalA 599, 601, 624, 632, 191-2, 200, 323, 329,418, 637 429, 479; -gati 46, ra07, tama 196, 425, 515 833, 843; 381, 397; -ne AhAra 380; -parAyaNa 843;-prabhA 560; --bala -paMcendriya 90, 346-47, 833 382, 414, 417, 420, 422, tamakAca 196, 473, 478 427-8, 430-2, 439, 440; tamastama 425, 515, 169 --)ogya karmabaMdha 18; -saMsA2 tamistra 580; -guphA 5902 taro 846 tiryacI 176, 192 taNI pratikarma 883 tila 606;-puSpavarSa 606;-udaka 306. tarupatana 382 tilaka 157, 701 2010_03 Page #966 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sthAnAMtra-samavAyAMga 3ra tigupta 266, 330, 331 titikSNa 778 hiMdu 701 tIrAlAka 559 tItha 188, 608, 686, 724 tIrthaMkara 21, 87, 250, 327, 330, 344, 512-3, 669, 681, 696, 715-8, 72, 74-5, 733-4, 758, 77; -gaDiMkA 250; -gRhasthaparyAya 704; nAmaka 84, 744; -nuM pratipAdana 686; --nuM aMtara 712;-nA zrAvaka 708; -nAM mAtApitA 696;--nuM pUrvabhavanuM nAma 696; -ne varNa 702; nuM dIkSAsthAna 698; -nAM kalyANaka nakSatra 700; -nA mana:paryAyajJAnI 710; -nuM sarjAyu 705; -nA vAdIe 708; -nI U'cAI 704; nI zrAvikA 707; -nI zramaNI 707; -nA pitA 698, 715; ~nI pAlakhI 7156 nA caturdazapUrvI 710; -nA gaNa - gaNadhara 705; -nI keTalA sAthe dIkSA 702; -nA prathamazikhyA 702; -nA avadhijJAnI 7106-ne prathama bhikSA denAra 68; ne upadeza 685; ~nI pAlakhI 700; -nA jina kevalI 708; -nAM caityakSa 700; --nA vavika 712; -nI mAtAe 734; -nAM nAmeA 696; nA prathama ziSya 702; -nA atizaya 683, 690; -nI vizeSa mAhitI 714; -nAM hADakAM 498; -nA zramaNa 707; -nA anutta rauSapAtika 712; -nA siddha 188; -nI bauddha mAnyatA 733 tuTikA 499-500 tuDikA 49-500 tumba 260 tumbA 499, 500 turujI 4rara tulasIvRkSa 45 tulA sakrAnti 460 tuvera 34 tuSita 474, 475 tuSAdaka 306 tusita 453 tuMgikA 4 tuMburu 494 sUryAMga 54 tRNa vanaspati 198-9 tRNa spardhA 116 tRSNA 76 te kAya 440 teja 215, 409, 484; -zikha 484; zauca 13 tejas 408; -kAMta 484; "kAca 63, 177, 192, 194-5, 390, 419; -kAyArabha 38; "kAcika 175, 401, 418; -prabha 484; lezmA 213, 215, 452; --lecI 175; --maDala 683; nlI 748 tettalI 20 tenduka 455; -caitya 328 teyalI 492 tejasa 85, 175, 400-7, 443-4; -avagAhanA 444;-lezyA 433-4; -zarIrI 175; -samuddAta 388 2010_03 Page #967 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUci 933 tala 847 tecadhArA 560 toraNa 166, 422 tyAga 13, 14, 120, 294 trasa 191, 194, 5546; -kAya 63, 192, 193, 195, 418; -kAyAraMbha 38; kAcika 175; -nADI 438; -nAma 83 trAyazvideva 479, 499, 500, 682 trikUTa 583, 621, 633, 635 trikoNa 544; -AkAra 45 tricakSu 210 trinetra 744 tripRSTha 753, 756, 758-9 trizaraNa 122 trizalA 698, 729 trIndriya 62, 90, 175-9, 1912, 200, 215, 292, 299, 358, 390, 393, 400-1, 408-9, 418-9, 422, 440-2, 557; -aparyApta 193; paryApta 193 truTita 164, 887; -aMga 164, 887; -aMgavRkSa para4 trerAzika 249, 261, 267, 334 yojayugma 439 jarAzi 439 tvacA 199 tvaritagati 484 tvaSTA 605, para5 dakasIma 61ra-4 dakSa 493, 492 dakSiNa 419, 569; pazcima 569; -ayana 461-62, 504-7; -ardhAnA adhipati 481 datta 689, 740, 753, 759; -vAsudeva 757 dattaka 845 datti 15, 306, 315-6, 343 dadhimukhapavata 648, 650 dadhivaNuM 453, 701 damanazIla 139 : darpa 5, 331; -pratisevanA 132 dapi kA 13ra darzana 20, 22-4, 34, 35, 78, 116, 155, 159, 217, 276, ra78, 285, 21, 327, 716, 722; -ddhi 433; -guNAdhika 344; -pariNAma 206; -puruSa 816; -pulAka 287; -pratimA 285; -pratyenIka 781, 776; -pratyayA 415; -prApti 136, -prAyazcitta 129; -bala 435; -buddha 10, 845; -dhi 10 -bhedinI 45; -mUDha 815; -meha 100; -mehanIya 6, 72; -loka papa4; -vinaya 144; -virAdhanA 23; -zrAvaka 283; -saMkaleza 302; -saMpanna 139; -saMpannatA 300; -AcAra 232, 290; -abhigama 419; -ArAdhanA 22; -AvaraNa 70-1; -AvaraNIya karma 74; -AvaraNI 398, 72; -Indra 480; -upaghAta 308 davapakSebha 196 dazadAmikA 317 dadhanu 689 dazapura 267, 335 dazaratha 687, 754 2010_03 Page #968 -------------------------------------------------------------------------- ________________ haka sthAnAM samavAyAMga daza vargaNA 181 digambara 98, 11, 12, 248, dazavaikAlika 34, 45, 77, 109, 261, 285, 323, 328, 330, 108, 144; -cUrNa 226; 338, 691-2, 696-8, 702-4, -niryukti 109, 326 708, 70-2, 714-6, 734, dazazramaNa dharma 730 737, 743-4, 855 dazA 263, 348 dinakSaca para5 dazAragAMDakA 250 dinamAna 507 dazAmaMDala 258 dinavRddhi para6 dazAravaMza 680 dilsa 697, 69, 702-3 dazAzrutaskaMdha 32-3, 64, 284, divasa para5-6 300, 344 divA 40 dahADiye 844 divAkara para daMDa 49, 62, 388, 4ra9-30, 7pa1, divAmaithunatyAga 285 857, 894; -nIti 695, 893; dizA 419, 420, 45, 566, 569; yuddha 884; -lakSaNa 883 -vIrya -kumAra 453; -kumArI 454, 748; - mAdAna 49; -Acatika pa60, 6pa1, 65ra; -kumArendra 16, 129; -utkaTa 679 481;-sauvastika 372;-svastika daMDaka 90, 188, 21 1-2, 280, 651; -hastiphUTa 589 349, 373, 399, 420, 47, dIkSA 127, 4para,715-6,720, 86ra 414, 465, 467, 427 dIghanikAya ra04-5, 435, 746-7, 749-50 dezamazaka 116 dIna 824; -jAti 825 -dRSTi 8ra5; dADhA 61 6 -parAkramI 825; -pariNata 824; dAna 63, 94, 780; -zara 844 -parivAra 825; paryAya 8ra5; dAmaDhI (dakti) 494 -prajJa 825; -bhASI 825; -manA dAmilalipi 885 824; -5 824; -vRtti 825; dAca ka 340 -vyavahA2825;-zIlAcAra 825; dArunarjhanya 727 -saMka9pI 825 -abhAsI 825; dArustaMbha 46 dIpAMga pa74; vRkSa para5 dAskRtika 885 dIrdha 545, 547; -goravapariNAma dAvadava 260 82; -daMta 747; -dazA ra56, dAsa 816; -vAda 133 258; -bAhu 697, ththa7; vaitAdikumAra 177, 358, 421 Dhaca pa79-81, 602, 629, 639; diga 344 -Ayu 28; -AyukarmabaMdha 69 2010_03 Page #969 -------------------------------------------------------------------------- ________________ duHbhaga 605 dubhiga dha 544 durUpanIta 224 duta 208, 832 duti 208, 209, 833; -gAmi 833 dulikA puSpamitra 335 duganAma 84 dumanA 817 durlabha 11; -Adhi 48 durlobhatA 1 1 durthAMta 832 duSkAla 320 duSTa 154; -nI kriyA 412;-pArAMcika 144; ziSya 776 sUci dupraNidhAna 431-32 duSpratyAnaMdI 832 du:kha 29; vipAka 245; -zayyA 30; AnI gaveSaNA 344 duHprayukta kAca 38; kriyA 411 duHprayukta mana 38 duHprayukta vacana 38 duHkhama duHkhamAM parara duHkhama suSamA pa21-22, 607-8 du:khamA para; daza lakSaNa 124 -sAta lakSaNa para3 duHsvara nAma 84 kRti 339 dega 606; -5McavaNa 606; -mRttikA 8.3 dRDha 826; "dhanu 689; 25 687, 699; 2thI 499-500; -lAbhaka 15; rArIrI 826; -Ayu 7245, 741 235 dRSTAMta 223, 237, 326 sRSTi 183, 820; -kalIba 765; -5tha 505; vaNA 178; vAda 18, 231, 233, 248,260-1, 337; -vinna 815; -viparyAsa 49, 415; -sa Mpanna 815; saMpannatA 24; saMyAgI vaNA 183 deva 21, 40, 47, 50, 62, 66, 138, 175-7, 191-2, 200, 323, 362, 3456, 3738, 392, 418, 429, 433-4, 436, 486, 64, 147, 681, 740; -gati 85, 207, 381; 397, -tama 196; -ddana 33; -daMDaka 419; --dvAra 647; -nikAya 475; --parikSAbha 474; pariyA 474; --pata 583, 6, 634-5; rUpAla 744; -putra 73ra; nayeAgyakama baMdha 69; --Rddhi 258, 433, 451; --RSi 112; leAka 46, 137, 138, 424, 250, 478, 479, 681; vyUha 196; rAkhyA 513; -zarmA 734;-zruta 725; -sabhA 113; saMsAra 191; sena 7ra8; sainya 490; sthiti 449; adhideva 453; -araNya 196; -asurasa grAma 562; -adhakAra 196, 682; -indra 368; 472, 478, 48, 513, 648, 681 devakI 726, 753 devakurA 649, 701 devakuru 359, 404, 405, 564, 570, 573-4, 592, 595, 607, 608, 2010_03 Page #970 -------------------------------------------------------------------------- ________________ est 6ra0,631, 233-6, 641, 644, 659; -uttarakanA hRda 665; --phUTa 588;-mahAvRkSa 620; mahAvRkSavAsI deva 620; -4 635 devatA 632 devadatta 330 devA 256 devAna'6 732 devAnaMdrA 739 sthAnAMgansamavAyAMga devI 40, 106, 362, 364, 447, 478, 489, 558, 2630, 681, 696, 746 devAyAna 726 deza 518-9; -thA 43, 44, 272; -kAlajJatA, 344; -dhANI 94; jaindakathA 44; -jJAnAvaraNI kara; -tyAgI 37; -darzanAvaraNI 72; -nepathyakathA 44; vikalpathA 44; virata 101; -adhipati 845; avakAzika 282; utkaTa 679 dehamAna 443 daivaphilviya 67 da:khAbhA 488-9 doSa 121, 306, 230, 824; -35885; --dRzI` 821; karikA --vizuddhi 2323 . doSI 828 daurbhAgyakara 883 zveta para, 753, 883; -pramAda 43 dramasena chapara dravya 38, 163, 170, 101, 172, 235, 275, 334, 119, 531, 536, 13843, 82526, 2010_03 83, 838, 886, 887, 892; -avagAhanA 406; cakSu 209; -dharma 12; -puruSa 816; -pramANa 275, 276; rUpa 332; -lezyA 204, 214; leAka 554; -zAstra 38; "saMsAra 190; -satya 109; --anuyAga 169, 337; Arthika 338; -indra 512-3 kehavatI 599, 601, 624, 632, 637 kema 302, 491-93; -patra 262 drauNamukha 165 draupadI 85 dvAdazAMga 125, 251, 721 dvAparayugma 439; -rAzi 439 dvAra 166, 565, 660, 647 655, dvArakA 698-9, 744 dvArAvatI 698 dvikAvarta 249 dvigRhiMdazA 256 dvicakSu 209, 324 vijayI 606 vidhAkAra chedanaM 890 dvidhAkhA 888-9 dvidhAvakA 8889 pRiSTha 753, 758-9 dvipratigraha 249 dvIndriya 62, 39, 90, 175-9, 1912, 200, 215, 291, 298, 322, 325, 390, 398, 400-1, 409, 418-9, 422, 427-8, 438, 4403, 157; --aparyApta 193; -paryApta 193 dvopa 166, 495, 651; kumAra 177, Page #971 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 357, 421, 453, 4856; --samudrAdhikAra 574; "samudropa5tti 258; -sAgara prajJapti 263 dvIpAcana 726 dveSa 42, 43, 53, 61, 75, 399; -nizrita 39; -pratyayA 77, 414 -15; -madha 53; -madhna, 730; --pratyayA mUrchA 78; viveka 107 hUMkriya 266 dhana 372, 435; --giri 794; -gupta rU63; dhRtta 752; -deva 740; -mitra 740; -AcatA 28 dhaniSTa 465-66, 468, 108, 701 dhanu 455; -pRSTha 571, 5796 -uddhRta 731 dhanurveda 883 dhanuSa 887 dhanya 257, 299 dhasmila 740 dhara 699, 732 dharaNa 45, 48, 486-7, 4903, 496, 499-500; -prabhu 496 dharaNI 703 dharatIkaMpa 563 dharatI kaMpana 561-2 dharma 5, 7-8, 12-13, 20-21, 43, sUci para, 68, 122, 259 344, 519, 544, 697, 759, 831; anAdara 43; -kathA 18, 147, 239, -kathAnuyAga 169, 337; --kathi 836; khela 884; -cakra 683; -cakrapravartana 7156 --ciMtA 32; -ddAna 67, 94; -dhyAna 1502, 272; dhvaja 732; -puruSa 816; 937 -pratimA -96; pravacana 72 -prApti 11; mitra 696; -ruci 280; -vAda 260; -viccheda 682 -vinizcaya 20;-saMgraha para;rnasa hu 697, 199; -sena 752; -AcA 8,450, 769; -antavAsI 845; -ArAdhaka 11; -astikAya 12, 163, 167-8, 273-4,51 -20, 548, 557 dhAtakI 701; rUkhaDa 404,405, 463, 502, 618, 628, 63, 637, 640-42, 646, 272, 68; --khaDadvIpa 202, 651; -nuM mApa 618; -vRkSa 119, 644, 674 dhAtupAka 884 dhAtrI 339 dhAnya 435 dhAraNa 31 dhAraNA 139, 20, 789; -mati 122; vyavahAra 776 dhikkAra 893 dhurA 606 zrRta 259 dhUmaketu 606 dhUmaprabhA para, 514, 517 dhUmazikhA 854-5 dhUmasa 35 dhRti 317, 590, 594, 632, 637; -devI 591, 623; "mati 17 dhavata 879 dhyAna 17, 129, 150 dhruvarAhu 457 kauca 169 nakSatra 456, 463, 46569; _2010_03 Page #972 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 938 sthAnAMgalsamavAyAMga -cadrayAga 509; -maMDala 501; - nalinAvatI pa5, 625 -mAsa para7-;-saMvatsara para8-9 nalinIphUTa 583, 621 nagara 165; --kathA 44; dharma 13; navagaNa 731 -niveza 883; - mAna 883; -sthavira 13 navata pa5, 106 nata 372 navanavAmikA 37 nadI 620,667,669; vahana, nALacAM, navapadArtha 234 UMDAI 667; -kinAre 669 navabrahmacarya 259, 730 napuMsaka 191, 226, 3ra3, 789; -rUpa navamapUrva 805 35;-veda 79, 322;-daka 174; navamitA 488, 489, 650, 65ra -vedanIya 87; -liMgasiddha 189 naMda 371, 35, 699, 725, 757; namaskAra puNya 54 -kAMta 371; -phUTa 371; -vaja nami 257,697,759;-pravrajyA 262 371; -prabha 371; -mitra 57; naya 249, 261, 276, 337; -leca 372; -nsa 204; -narNa navicAraNA 337;-AbhAsa 338; 371; -jhaMga 371; -sUrNa 371 --Azrata 332 naMdana 492, 591, 697, 698, 738 nayuta 165, 887; -aMga 165, 89, -9, 753, 58-19; -vana pa68 naraka 176, 208-9, 781, 397 -9, 6ra7 634; -baladeva 756 421, 465, 441, 442, 444, naMdanI pitA ra57 514-17, papa8; -gati 86, 207; naMdA 648-9, 651, 697, 739; --pAla 55; navabhakti ra5la; -puSkariNuM 647, 648 -sAtamImAM janArA 816; naMdi Avarta 371 -AvAsa 420, 4ra1, 425 naMdi ghoSa 370 narakAMtA 590, 197-98, 601, 624, naMditAvata 485 637-38; -prapAtada pa96, 623 naMdivarNa 701 naradatta 703 naMdivardhana rapa6 naradeva 453 naMdivardhanA 648, 651 narendra 370; -kAMta 370; -uttarA- nadiSeNa ra56, 73ra, 793 vAMsake 370 naMdiNA 648 nalina 165, 371, 372, 55, nadI 77, 880; -phaLa 260; -sUtra pa2, 6ra5, 6para, 731, 987; --phUTa 623, 625; -gulma 372, naMdIzvara 646, 651 731; -aMga 165, 887 naMdesara 492-3 2010_03 Page #973 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUci nadattarA 648-9, 651 - avataMsaka 371 naMdyAvarta 248-9, 371, 473 nAga 333; -kumAra 77, 177, 282, 355, 400, 421, 422, 453, 481, 485, 561; -kumArendra 481, 486-7; dattA 71; -dvAra 347; -parvata pa83, 621, 634-5, 639; -rAjA 612; -vRkSa 455, 70 0 nA 883, 884; sainya 492; -anIka 491, 494 nAnAbhasaMjJA 444 nAnApremakeSa 37 nAbhi 688, 698; -rAja 45 nAma 70, 398; -anacka 892; -indra 479)-karma 71, 79, 82 --86; -Atra 724;-puruSa 816; -loka 553; -satya 109-10, -112; -sarva 170 nAka 47, 61-62, 70, 80, 90, 178, 179, 214, 280, 322, 332, 345, 346, 349, 381 -82, 392, 394, 398-401, 406, 408-9, 417, 418, 426-32, 437-40, 443, 514-15, 558; -AhAra 380; -nuM phaMDa 442; - gya karma baMdha 68; -sthiti 350 nArakI 69 nArada 726 nArArA 408 nArAyaNa 753 nArI kAMtA 593, 197-8, 601, 624, 637-8; -prapAtada pa96, 623 nAlaMdIya 259 nAlikA 887; -khela 884 nAti ane ati sAdhaka 227 nAsti ane niSedha sAdhaka 227 nAstika 335, 439, 448 niMdA-24, 135, 769 ni:zubhA 486 ni:saraNa naMdI 828 nikAcana 780 nikAcita 60, 335 nikAya 324, 345 nivRti 77; -bhAva 68 nikRSTa 837, 843; -AtmA 837 nikSipta 340; -cArI 14; zastra nikSepaNa samiti 32 nigama 165; -thI 44 nigamana 65 nigrahadeSa 229 nityadoSa ra30 nityAloka 606 nidyota 606 nidraDha ( nigdha) 561 nidAna 35, 68, 778; -maraNa 382; -zalya 139 nidrA 42, 43, 74, 154 nidrAnidrA 74 nidhatta 59 nidhi 435 2010_03 Page #974 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 940 sthAnAMgasamavAyAMga nimaMtraNa 779 nirlobhatA 13 nimaMtraNa kalIba 765 nirvartana 399 -adhikaraNikI 411 nimitta 264, 340, 435; -upa- nirvANa 4, 159, 715, 732 jIvana 67 nipakathA 44 nimmAnarati 453 nirvikRtika 15 nicatavAdI 267, 337, 439, 446 nirvicikitsA 29 niyati 445-6 nirvizamAnAkalpathiti 777 niyatrita pratyAkhyAna 119 nirvikalpasthiti 778 niyama 232 nirvedanI 18, 19 niyala 606 niharima 383 niyANuM 78 niharI 546 niyuddha 884 nihetuka 97 niraMbhA 486 nivAsasthAna 305 - niranvaca vinAzI 170 nivRtti karA 701 'nira5lApa 17 nivRtti bAdara 91,103;-sthAnavatI 89 niravazeSa 170; -pratyAkhyAna 120 nizItha 233,252,259;-adhyayana 254 nirAlambanatA 37 nizuMbha 53, 59 nigati 605 nizrAvacana 224 nigraMtha 14, 25, 91, 97, 148-9, niSadyA 16; -svAdhyAyabhUmi 116 272, 285-89, 301, 310- niSadha pacha8, 590, 591, 55, 631, 11, 316, 320, 321, 781-2; -nircanhInA nicame 781; 636, 638;-phUTa 586-87, 622; -pravacana 29 - nIlavaMta 661; - parvata 457; -varSadhara5rvata 516, 620; - kaMda nirjarA 34, 60-63, 71, 98, 635 117, 126, 168, 398, 445; niSAda 879 -sthAna 126 nirNaca 19 niSeka 96; - racanA 96 nirmama 726 niSkaSAya 726, 774 nirmala 744 niSkramaNa 28 nirmANa nAma 84 niSThAna kyA 44 nirmitavAdI 267, 439, 448 niSpA5 744 niryukti 125, 143, 233, 328-9, nippalAka 726 344; -kAra 77, 116 nipratikamatA 17 2010_03 Page #975 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUci nisarga ruci 151, ra79 no abhacu 174 nisarga samyagdarzana 278 asa jJo 174 nivRjikA 415 no Adya 546:--zabda 545 nihavikA 885 Indriya 48; 210;-sAtA 74 nihanava ra66, 3ra7 nokaSAya 89 -vedanIya 79 nIca 828; -gotra;73; -chaMdI 828; kevalajJAna 217-18 -manA 818 nacAritrAcAra 290 nIla 406, 544, 606;- kaMTha kahya; novAsaka 426 -lezyA 213;-lezya 175-abhi- no jIva 334 jAti 204;-utpala 703 nojJAnAcAra 290 nIlavaMta 457, 578,593, 595,632, nodanAcA2 290 638;-phUTa 586-87, 622;-parvata paramANu pa31 506; -varSadhara paM16, 620; -hRda no paryAptaka 173 635 nepRthvIkAya 417 nIlavAna 636; -phUTa 689 nobaddhapArzva pRSTha para, nIlA 600; -AbhAsa 606 nAbAda2 147 nama 76 no bhavya 174 nRttamAlaka 500 nobhASAzabda pa45 nRtyamAlyakadeva 603, 639 nobhUSaNa pa45 nemi 698,716, 737, 59; -nAtha nosaMjJI 174 744, 891 nisa cata 174 naMgama ra76, 338, 514 nosUkSma 174 nepuNya 435 nyadha 700; -parimaMDala 409 necAyika 336 vyAya 160;-dazana 4 naracika 166, 175, 176, 191-2; nyAyAvatAra 223 - saMsAra 191;AvAsa 166 pakSadeSa 230 naiti 569 pakSI 201, 323, 860, 863, 871 naiSadhika 16, 129, paznApAtI kUTa pa83, 621 nadhikI 259, 779 pajajarata (praja2ka) 561 naisarpamahAnidhi 749 paTighasaMjJA 444 naisRSTikI 413 paDilehaNa 310 akSarasaMbaddha 545 paNapaNendra 482 niaparitta 173 pataya 482; -pati 482; -Indra 482 aparyAptaka 173 pataMgavIthikA 304 2010_03 Page #976 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 942 pattana 165 putra 199, 851 patraka 884 putradya 984 tharAja 757 54 233; vibhAga samAcArI 805 padArtha 163, 445; -nava 234 krika 606 sthAnAMga samavAyAMga parakriyA 259 pUrava 234 parataMtra 249; -tA 438 paramana 27 parinimattavasatti 453 pati 435 52paritApa 67 pararivAda 42, 75; viveka 107 padma 165, 3702, 374-75, 580, 581, 592, 625, 633, 636, 641, 652, 699, 731, 747, 753, 758, 887; -kAMta 370; -phUTa 370, 583, 621, 633, 635; gulma 372, 731; -gora 702, 703; -deva 621; -dhvaja 370; -prabha 370, 697, 759; lerca 370; glezyA 213; leyI 175; -vaNa 360;-vRkSa 641, 644; -zrRMga 370; "zrI 746;-rAva2 721; -sRSTa 370; -ha6 594, 595,631; -hadavAsI zrIdevI 622; maga 165, 887 padmA 486, 489, 649; vatI 575, 576, 592, 625, 26, 6para, 757; -Avata 370; -uttara 747; -uttara phUTa 589; uttarAvatsaka 370; -uddhRta 731 padya 193 pUna kasUkSma 199 panga 393 bhukrura (prabha'kara) 369 parasaddhi 753 paraMparA 249; -avagADha 167, 195, 205; -siddha 189 parama zuklAbhinnati 204 paramANu 436, 119, 131, 536 paramAdhArmi ka 454 paramAyu 359, 631 paraloka 19, 34, 78, 439, 448; -nathI ema kahenArA 267; -pratiaddA 765; pratyenIka 776; jnmaya 417; athI 834 paravaMcAvRtyakrama pratimA 34, 343; parasamaya 2345 pasthita 429 parAkrama 436, 438, 820 parAdhAta 347; nAma 83 parAnu+pI 838 parAthI 826, 832 dharAvata 45 parAzara 848 parikama 249, 261 parika padhAta 307 paricanA prAyazcitta 132 pariMgRhItadevI 36ra parigraha 7, 37, 42, 54, 127 209, 398; -tyAga 285; -viramaNa 32, 107, 111, 126, 300; -sajJA 416 parihikI 412 2010_03 Page #977 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUci parigrahI 7 parighaTa pa89, 634, 635 paricaraNa 40-1 paricAraNA 449-50, 535; -mRddhi 433; parijJA 126 parijJAtakarmA 833-34 parijJAta gRhasthAvAsa 934 parijJAta saMjJa 833 pariNata 163, 171, 195; -apariNata - 245, 261 pariNamanazIla 170 pariNAma 206, pa33 , pariNAmI 170; nitya 170 paritta 173; -saMsArI 4ra7 paritApanikI 411 parityakata karmA rAjA 816 paricata prazAstA 816 parityakata senApati 816 parityAga 775 parinirvANa 1pa6-7, 682 parinivRtta 156 paripatana 536 paribhASa 893 parimaMDala 544 parimita 448 parimitapiMDa pAtika 15 parivarjana 121 parivartana 147, 1para parivartita 339 parivAra 26-nadI 666; bhUtadeva 474 parivrAja 334 parizATana pa36 pariSadu 497, 499-500 parisevanA prAyazcitta 130 pariharaNa doSa 229 pariharaNa paghAta 307 parihAra vizuddhi 798; -saMcama 25 parIghakAMDa 516 parIta mizraka 39 parISaha 106, 116, 261, 310 paruSa vacana 302 parokSa 217, 325 pakSa jJAna 219 pacakA 17 paryava jAlezya 384 paryApta 195, 403, 426. 442 paryAptaka 173 paryApta nAma 83 paryApta naraka 349 paryApta pRthvIkAcika 205 paryAya 26, 171, 233, 235, 275, 886; - STa 285; -rU5 332; -laghu 286; -sthavira 13, 775; -atIta pa32; -arthika 338 paryuM pAsanA 3 paryuSaNA ka95 257, 321 parvata 620. parvataka upara; -rAji 46 parva prekSaka 847 parva bIja 198 pava 48-pa00 palAza 453, 701 2010_03 Page #978 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 944 sthAnAMgansamavAyAMga palAza phUTa 589 palya 350 palyopama 165, 530 pallatetiya 257 pazcima 419, 269; -dvArikA 465; -uttara 569 paMkaprabhA 3yara, 4ra3, pa04, 561 paMkavatI pa99, 601, 624, 632, 637 paMcaka95bhASya 789 paMcama 879 paMcamahAvrata 25, 121 paMcarUpika 35 paMcavarNA 701 paMcavastu 786, 788, 804 paMcavaTuka 763, 788, 799 paMcazIla 122 paMcasamiti 125 paMcAzaka 804 paMcAstikAya papa3 paMcendriya 62. 175-7, 191-2,215, 292, 299, 418, 419, 44ra, 557; -asaMjJI aparyApta 193; -asaMjJI paryApta 193; -tiryaMcA 179 200, 218, 280, 394, 400, 418, 419, 442-3;-vadhA 68; -naikriya zarI2402; -saMzI aparyApta 193; -saMjJI paryApta 193; -ratna 51 paMDaka765-vana 443,568,627,634 paMDitamaraNa 384, 387 pAkSika saMyogIvarguNa 185 pAkSikAyaNa 847 pAkhaMDa 13 pATala 701 pATalIputra 741 pATha ( Te) 460 pANAU 262 pANI 69, 867 pAtALa kalaza 443, 611, 676 pAtra 129, 156, 259, 311-pratimA 318 pAthaDA 368 pAdapapagama 283, 383, 387 pAdasama 882 pAdeSTha pada 248 pAna 378 pAnaka 306 pAnakathA 44 pAnavidhi 883 pAneSaNA 305 pA5 54, 15, 168, 445, 554; -karma 61, 62, 90, 117, 142, papa6, papa8; -karmanI AlocanA 764; -cayana 12-3; -puca 54; -puNya ane saMcama 16, 241, 242, 245 -zramaNa 263; -zrata 264, 265-sthAna 42, 107 429 pApI 836 pAyadaLa 491-5 pAramArthika ka25 pAraMgata 874 pArAMcika 153; -prAyazcitta 144 -ahaM 134 2010_03 Page #979 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUci pArigrahika 414 putra 435, 844-4pa pariNAmika 437 putrA 488 pariNAmikI 221 pudgala 163, 235, 531-32, 535 pAritApanikA 415 -39, 543, papa6, papa8; -parapAriyAnika 472,476; vimAna 473 mANu ra74;-parAvarta para1, 530; pAriSadya 479 -pariNAma pa33, 34; -pratighAta pAriSThApanikA 32 535; vargaNA paka6; -nkaMdha pa36-7; -astikAya 167, 519; pArzva ; 121, 698, 704, 727, 531, papa7 716, 717, 719, 759; -spaSTa puggalapambatti 815, 817, 836, 840, papa0; -apatyA 7ra7 pAlaka 473,477;-yAna vimAna 560 841-3, 851-3, 863, 867, 873 pAvA 79 punarvasu 464-66, 58,64, pASANarekhA 46 689, 700, upara pAhuDa 162 purata: pratibaddhA ha66 pAMcAla rAja 718 purANazAstra 435 pAMDukaMbalaziMlA pa68, 6ra7 purimA 329; -ardhaka 15 pAMDukaMbalA 634 puruSa 191, 3ra3, 446, 448, 872; pAMDukamahAnidhi 749 -kAra 436-8; -nI upamAo pitA 447 849; vizeSanA bhedo 844; pitR 605; -aMga ka94 -nA traNa prakAra 815-6; -nI pipAsA 116, 438 tribhaMgI 817; -nI caturbhagI pizAca 455;-indra 482,487, 500 818; -puMDarika 7pa3; -25 35; pihita 340 -lasaNa 883; vidyA ra62; piMgala 606;-mahAnidhi 749; -acana -veda 79, 3rara; vedaka 174; , 847 -vedanIya 87; -siMha 753, piMDima 546 759; siMha vAsudeva 57; piSaNa 259, 384, 308-9 uttama vAsudeva 53, 756, 59 pIta 72-3 pure hita 449, 480, 51 puTrila 727 pulakAMDa pa1pa, 516 puNya 54-55, 168, 445, 554, pulAka 286, 289; -nircanya 287 pa90;-ghoSa 73ra-pApa 168,335 puliMga siddha 189 447; -aSTaka papa puragata 883 sthA- 60 2010_03 Page #980 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sthAnAM samavAyAMga puSkaravara 646; -dvIpa 202, 358, puMDarika ra59, 37-2 -gulma 372; 651; -dvIpAuM 641, 674, 681 -jJAna 260 puSkarAI 404, 456, pa02; -opa puMDarikiNuM 648 642 paMDradeza 727 puSkariNI 166, 443 paMkila 721 puSkaroda 562, 643, 651 pUjA 823 puSkala 591; -saMvarta 1lpa pUjAzaMsAprayoga 78 puSkalAvatI pa75, 625 pUjAsatkAra 26 pulAva pa75, 591 pUtikarma 338 puSpa 199, 372, 851 puSpaka 473 pUraNakazyapa 181 puSpakAMta 372 pUmi 885 pupaketu 606, 732, 791 pUrimA 880 pUNuM 481,484, 591-3; -bhadra 482 puSpacUla 791 puSpacUlA 703, 791 581, 728 puSpadaMta 494 pUrva 164, 249, 26, 419, para1, puSpakvaja 372 659, 805, 887; -kutakarma puSpaprabha 37ra janya 97; -gata 248, 249,260 puSpamAlA 560 -1; -gatazAstrano vicacheda 682; puSpaleya 372 -dakSiNa pa69; -dvArika 465 puSpavatI 488, 703, 791 -bhavanA dharmAcArya paMra; -pazcAta puSavarNa 372 saMstava 340; -videha 570,573, puSpaga 372 607, 620, 633; -aMga 164, puSyasiddha 372 pa21; 887 puSpasUkSma 199 pUrvAphAlganI 464-68, pa04, 604 pupAvakIrNa 510 pUrvAbhAdrapadA 464-68, 504, 604 puSpAvata ka72 pUrvASaDhiA 464-66, 469, 108, puparAvartAsaka 37ra 604, 701 puSya 465-6, 504, 604,699,700-1 paMkha 370 pUSamAnaka 606 paMDa 370 pRcchanI 315 paMDaka 789 pRchA 224 2010_03 Page #981 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUci pRthakattva 547; --vitarka avicArI 152; -anuga 877 pRthvI 158, 166, 215,408, 409, 444, 490, 501, 514, 555, upara, 697, 739,753; -kAya 38, 63, 177, 178, 192, 194, 1lpa, 40, 417-19, 440-1, 444, 57; -kAyika 175, 176, 408; --pratiSThita pa4; -rAji 46; -rekhA 46; -zauca 13 pRSThalAbhika 15 pRSTinI kriyA 412 piTA 303 peDhAla 744; -putra 725,745 pillaka 325 pazUnya 42; -viveka 107 pikakhacca 883 piThThazAla 334 piTrila 326, 719, 7ra4-5, 8-9, 741 pitaja 322-3, 392, 418-9 pitana 53 paDarika pa94-5, 629, 632, 637, 641, 645; -da 622 poMDarikiNI pa76, 626 piDarI 653 paurUSI chAyA 459-60 pauSadha 283; -upavAsa 283, 285; -upavAsa nirata 283 prakAza papa0 prakIrNaka 479 pravRttAnuyoga ra66 prakRti 70; -alpa bahutva 59; -kadIrapakrama 58; -upazamanopakrama 58; -kama 56; nikAcita 60; nidhatta 59; -baMdha pa3, 93; -baMdhanopakrama 576 -vipariNAma nepakrama 58 prahatA 304, 309 pracalA 74; -pracalA 74 pracchanA 147 prajApati 194, 605,753 prajJapti 53 prajJapti 18, 262 prajJA 160, 116, 348, 820; -kathA 18; -paka 836; -bala 435 prajJApanA 45, 108, 155, 164, 214, 267, 349, 381, 437, 441, 518, 885 prajvalana 449 praNata 818, -daSTi 818; -parAkramI 819; --prajJa 818; -manA 818; -vyavahArI 819;-zIlAcAra 849 -saMka9pI 818 praNAma 249 praNidhAna 431, 432 praNidhi 27 prAgata AhAra vajana 113 prAdanagati 207 pratikarma 886 pratikuMcanatA 76 pratikramaNa 24,52, 130, 13, 141, 142, 73, 764; -ahaM 130, 132, 134 2010_03 Page #982 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 948 thAnAMga-samavAyAMga pratigraha 248 pratyakSa 19, 217, 226, 276, 325; pratighAta 438 nirAkRta 230 praticAra 883 pratyenIka 776 pratijJA 3, 119, 283, 764 pratyAkhyAna 10,17,108, 118-119, pratihAra 4rara 120, 262, 383, 387; -pUrva pratinibha 225 252; -pravAda 249; -AvaraNa pratipatti 233 79, 89, 212; -aSTaka 118 pratipadA 855 pratyutpanna deSa 230, 268, ra78 pratipRcchA 152, 779 pratyutpana naMdI 828 pratibuddha 718 pratyutpana vinAzI 73, 224 pratimA 283, 312, 324, 324, 343 pratyupakAra 8; -dAna 63 344; -dhArI 285, 31pa-sthAyI prayukSiA 310 16, t29 pratyekabuddha 815 pratimAne ra75 pratyeka vanaspati 440, 441 pratirU5 482, 488 pratyeka zarIra 407; - nAma 83 pratirUpA 688 pratyekasiddha 189 pratilekhana 315, 318; -pramAda 43 prathama ziSya 715 pratima 224 pradeza 93, 168, 172, 337, 518, prativAsudeva 680, 753, 58. 519, 536; -alpa bahutva 59; pratibhRha 883 -udIraNA krama pa8; -upazamanepapratizatru 77 krama 58-ka 16-7-Dedana 890; pratizrata 689 -nAmanidhattAyu 80; -nikAcita prativaNA 13ra 60; -nidhatta 59;-niSpanna ra75 pratiSTha 699 -baMdhanepakrama 58; -vipariNAmapratisalIna 211, 213 nopakrama 59; -anataka 892; pratisaMlInatA 128, 345 AnantaryA 990 pratisevanA 121, 130; -kuzala 288; pradyumna 15 -pArAcaMka 154 praSipratisevanA 132 pratisrotagAmI 874 pradhAna 454 pratIti 29, 30 prapaMca 348 pratItya 45; satya 110, 122; prapAtahada pa95, 630 -samupAda 4 prazaMkara 368, 474, 606 2010_03 Page #983 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUci prabhaMkarA 488-9, 576, 626 pravrAjanA 344 prabhajana 425, 454, 481-2, 485, prazastakAcavinaya 145 611 prazastamanovinaca 145 prabha 484; -kAMta 484 prazastavacanavinaya 145 prabhAvaka 836 prazastavata 232 prabhAvatI 258, 67 prazAstAsthavira 13 prabhAsa 369, 372, 580, 581, prazAstudeSa 229 609, 629, 632-33, 723, prazna 148, 237, 244, 823, 841; 729; -deva 620 -nA uttara 722; -pratyayA 415; pramasaMvata 91, 102, 403 -vyAkaraNa 186, 108 111 pramANa 231, 275; -kAla 511; 231, 244, 256; -vyAkaraNa -saMvatsara para8, 129 dazA ra58; -aprazna 244 pramAda 30-1, 35, 42, 43; -prati prastravaNa pratikramaNa 142 lekhanA 318;pratisevanA 132; prasarSaka 451 -sthAna 263 prasenajita 326, 688 pramArjanA saMcama 297 prastara 470, 471, 473 pramukha 606 prastAra 133 prayuta 165, 887; -aMga 65, 887 prayoga 48, 216, 431; -kriyA 36, prasthApitA 253 propheTanA 319 415; -pariNita 532; -saMpatti 70 prahArAtikA 885 pralaMba 372, para5, 60 6, 651 prahelikA 883 pralApa 51 prahalAda 754, 759 pravacana 18, 21; -mAtA 113, 125; prAkRta 21, 882 -vAtsalya 25 -sAra 710;-sAro- prAmbhArA 348; -gati 207 ddhAra 42, 43; ubhAvanA 25 prAjApatya 194, 525 pravAda 249 prANata 42, 336, 372, 406, 423-4, pravAla 199 442-2, 4, 42, 477-9, pravika kathA 18 481, 483, 485, 491, 495, pravrajyA 5, 25, 763, 765-6, dha10-1 768, 788; -dAna 763; -nA prANabhUta 299 prakAro 789; -ziSya 774; prANama 199 -AcArya 769 prANAtipAta 37, 54, 69, 133; 2010_03 Page #984 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 950 sthAnAMgasamavAyAMga -kriyA 411, 415; -viramaNuM prema 42; -tyAga 107; -nizrita 39 107, 126, 300 -pratyayA 77, 414-5; -baMdhana prANAyupravAda 249 1730 prAtItyikI 412-3 pregyaparityAgI 284 prAyayika 19 preSaka 3ra6 pratyaMtika 885 proSThiladeva 744 prAdukaraNa ka29 phila 852, 869; -dhama 13 prASikA 46pa phalipahuta 308 prAdvaSikI 41 phagu 702 prAdhunika 605 phUla 199 prAbhata 251, ra5ra;-prAtikA 2516 phenamAlinI pa99, 601, 624, 632, -aprAbhata 251 637 prAbhUtikA 339 prAmitya 339 akula 701 prAyazcitta 24, 129-30, 3ra, 134, bakusa 286 136, 143, 252, 764; -karaNa bakuza ninya 288 17. batrIsI 94 prATa 320, para7, baddha 335; -pAzva pRSTha para prAsAda 454 bala 435-36, 481, 490-93, prAMtacArI 14 498-9, 654, 40, 753, prAMtajInI 15 759, 830; phUTa pa91; 593; prAMsAhArI 15 -deva 203, 347, 602, 634, priya pa32;-darzana 566, 619, 645; 679, 680-1, 726, 745, -darzanA 29; -dharma 832; 7pa7-8;-devacaMDikA 250;-devane mitra upara pUrvabhava 52; -devanI mAtA priyaMkara 471 753; -deva-vAsudeva 3916 -deva priyaMgu 700; -sama 703 vAsudeva-prativAsudeva 5ra; -nipriyaka 700 dAnanuM kAraNa 753; --nidAnabhUmi prItinA 473 75; -bhadra 332; 58; -mada prekSAgRhamaMDa5 647 77 -vIrya 438, 748; -zrI prekSA saMyama 297-8 634; - saMpanna 830 pretazayyA 31 balA 348 2010_03 Page #985 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ha1 sUci balAhakA 560 bAhA pa71 bahuputrI 258 bAhuprazna 244, 258 bahuputrikA 488 bAhubali 760 bahubhAMgika 249 bAhuyuddha 884 bahumAna 344 bAhya tapa 128 bahurata 266, 328, 329 bAhya pariSada 362, 49 bahurUpI 488 bAhyabhAMDamAdhi 398 bahula 249, 699 bAhyabAhyanuga 169 bahuzrata 66; -pUjA 262 bAMdha 61 bahuzrutatA 517 biMdusAra 261 baMTI 394 biMbarUpa 35 baMdha pa3, 57, 60, 62, 71, 79. biMbisAra 740 105, 164, 258, 398, 445, bIja 199; -ruci ra79; -ha 198; 554; - chedana 890; -dazA 256, --sUkSma 199 258 bI malsa 429 baMdhana 438; -nAmakarma 438; -pari. buddha 8, 10, 11, 27, 28, 30-1, NAma 533; -mokSa 33pa -upakrama 94, 7, 121, 122, 157, pa7; 160, 24, 283, 330, 335, baMdhumatI 703 337, 468, 12, 606, 682, bAdara 174, 15, 422, 531, 557; 684, 715, 720, 733, 746, -aparyApta 193; -AkAra 358; 765, 787, 815; -cayo 720; --tejakAya 197; 358; nAma -badhita chadmastha ra94; -odhita 83; -paryApta 193; --vana siddha 189 spati 198, 358, 405; -vAyu buddhi 220, 590, 594, 632, 637; kAca 197, 358; saMparAya --devI pa94, 595, 623 arAgasaMcama ra92-3 budha 501, 837; -hRdaya 837 bAra aMga 236, 716 bRhatka95 21, 67, 13, 143, bAra vata cha31 143, 153-4, 311, 120, bAla 348, 847; -tapa karma 69; 722, 765, 778, 786, 799, -paMDita-maraNa 384, 387; 804; --bhASya 16, 144, 788 -brahmacArI 65; -maraNa 384, bRhasaMgrahaNIsUtra 489 bRhadvAcanA 691 2010_03 Page #986 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 952 sthAnAMgalsamavAyAMga bRhaspati 468, 501, 605, 606 370; -vRMga 370; -zauca 13; be zarIravALA papa8 -sRSTa 370; sthAvarakAya 194 bazarIrI 400 brahmA 605 beTika 328 brahmAkaMta 335; bAdhi 10, 11; lAbha 9 brahmAvata saka 158 bAliMdalipa 885 brahmAvata 360 boddha 4, 28, 35, 41, 42, 44, brahmottara 375 46, 49, para, pa5, 26, 92, brahmonarAvartasaka 370 93, 108, 160, 265, 281, brAhmaNa 210, 256, 848; kula 715 324, 336, 337, 555, 562, bAhmI 702, 760, 885, 886 563, 680, 692, 696, 697, bhaktakathA 43, 44 733,747, 751, 765, 789, bhakta pAna 126, 128, 232, 80; 825, 833, 834, 837, 841 saMkelaza 302 -43, 846, 848, 87, 859, bhaktapratyAkhyAna 383, 387 870-4; -graMtha 18; paraMparA bhaktajanakathA ra7ra 839; -mata 336; -zAstra 335; bhakti 344 -saMdha 337, 763 bhakSakAbha 847 brahma 158, 194, 636, 370, bhaga 60pa 423, 424, 448, 49 1, 495, bhagavatI (sAra) 5, 22, 24, 45, para5, 747, 7pa3; -kAcika 48, 49, 11, 5, 70, 79, 444, 4pa3; -kAMta 370; -kUTa 106, 108, 16, 118, 119, 37; guti 110; -caka 121-122, 125, 132, 139, 435; -carya 5, 13-14, 42, 143, 145, 146, 147, 150, 209, 285, 730; -caryaadhyayana 160, 167, 172, 1936, rapa2; -cArI 284, 719; datta 201-3, 206, 210, 214, 698, 999, 747, 749, 828; 217, rara7, ra31, 236-7, -dhvaja 370; -prabha 370 -lezya 260, 268, 25, 3ra9, 30, 37; -leka 41, 363, 368, 335, 349, 439, 4pa7, 486, 405, 441, 442, 470,47ra-3, 495, 497, 8, 119, para1, 476-79, 481, 483, 485, para6, 530, 532, 534, 537, 510, 511, papa9, 684, 755; pa47, 720, 737, 741, 43, -lokAvartasaka 370; -varNa 776, 804, 85, 896 2010_03 Page #987 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUci 953 bhagavAna (mahAvIra) 3, 70, 80, 91, 214, 3ra3, 329, 381, 333, 382, 383, 393, 37, 408-9, 420, 430, 497, 868, 891; -nA daza upAsaka 239; -nI dharmakathAo 237, 738, 883; -no svara 684 bhagAlI ra57 bhaTakhAditA 767 bhaNiti 88ra bhaliA 739 bhadra 371, 726, 7pa3, 7pa7, 759, 821, 860, 861; -prakRti 68 bhadrabAhu 159, 250, 737 bhadrazAla 568; -vana pa89, 6ra7, 634 bhadrA 3 2, 314, 648, 65ra, 727 746, 53 bhakilapura 699 bhadrottara prAtimAM 314, 38ra bhadrattarAvataMsaka 371 bhaya 29, 79, 438; -kathA 44; -dAna 63; -pratisevanA 132; --viveka 112; -saMjJA 41 6; -sthAna 467, 737 bhayAli 726 bharaNI 464, 465, 466, 468, 508, 604, 617, 701 bharata pa04, pa06, 570, 572, 590, 607, 628, 630, 636, 638, 642, 644, 658, 731, 746, 747, 758, 828, 893; -ca8vata 385, 748 bharatavarSa pa77, 609, 620, 641, 687; -nA bhAvI baladevAdi 757; -nIusarpiNInI vIzI 725 bharatasUrya 103 bharatairavata 359, 404, 607, 679 bhartA 8 bhava 157, 158, 19, 345, 368; -dhAraNuca 389, 402, 405, 406, 443 - bhavanapati 67, 80, 90, 277, 179 215, 280, 322, 349, 382, 398, 399, 401, 406, 408, 409, 467, 423, 426, 4302, 438-9, 441, 443, 453, 4pa4, 479-481, 483, pa00, 721 bhavanavAsI indra 486 bhavanAvAsa 424, 465, 486 bhavapratyaya 218, 325 bhavasiddha 193 bhavathita 345-6 bhavAnI 9ra7 bhavAta 73, 346 bhavAzrava 35 bhavya 157, 174, 178, 193, 426; -jIva 89, 178; dravyadeva453; -nAraka 178; -abhavya 181 bhaMgasUkSma 200 bhAgIdAra 816 bhAdrapadA pa08, 701 bhAnuM 699 bhArata varSa 201 2010_03 Page #988 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 954 sthAnAMgasamavAyAMgabhAradvAja 739, 847 -ajukatA 38; jutA 109; bhAravAhaka 282 paryApta 427; -vicaya 260; bhAre kamI 285 -zabda 545; -zuddhi 1096 bhAryA 855 -samiti 32, 45, 113 bhAryAnurAga 53 bhASita para bhAva 38, 143, 171, ra76437, bhASya 143, 153, 154, 3ra4, 512; 519, 520, 531, 538-43, -kAra 109 825, 826, 836, 838; -anu- bhAsa 60 6; -rAzi 606 jutA 38; -avagAhanA -406; bhAsura 369 -RjutA 109;-ketu 489,606, bhAMgika 310-1 618 bhikSA 305; -caryA 128; -jIvana bhAvacakSu 209 70 bhAvadharma 12 bhikSu 45, 345, 871-2; -pratimA bhAdeva 453 - 257, 314-17, 34 bhAvanA 106, 111, 121, 124, bhittila 372 127, 258, 259, 729, 730 bhivyA 76 bhAvapratyenIka 776 bhinna pa46; -piMDa pAtika 15; bhAvapramANa 276 -anuga 877 bhAvalezyA 204, 214 bhisela 884 bhAvalaka pa54 bhIma 482, 758; sena 687 bhAvazAstra 38 bhujagavatI 488 bhAvazuddha 119 bhujagA 488 bhAvasaMsAra 190 bhujaga 455 bhAva satya 109, 10, 123, 300 bhujaparisarpa 3ra3; 393, 442 bhAvita 371 bhuvanapati 442 bhAvitA 701. bhUgala papa1 bhAvitAtma para bhUta 455; -guhA 334; -grAma 192; bhAvitAbhAvitAnuyoga 169 -vAda 260; -vAdIndra 482; bhAvendra 480, 513 -vidyA 264; -avataMsaka 650 bhASaka 173, 4ra7 bhUtA 490, 650 bhASA 50, 109, 232, 301, 315, bhUtAnaMda 45, 481, 484, 486, 545; -adhyayana 109, 259; 487, 492, 493, 496 2010_03 Page #989 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 955 majijhamanikAca 49, 97 maDaba 165 maNi 559, 751; kaMcana 636; --phUTa 587, 622; kAMcana pa90; -nAga 333; -pAka 884; -piTikA 647; -lakSaNa 883; -aMga 575, 688; -aMga vRkSa para5 matiajJAnakriyA 36 matijJAna 6, 159, 20, 344 matibhaMgadeSa 229 mati saMpatti 770 mattala pa9, 601, 624, 632, bhUtikarma 68, 435 bhUmidAna 435 bhUtendra 482, 488 bhUmagha parapa bhUmi(akarmabhUmi) 202, 402, 573, pa74, 632, 642, 660; -nakarma bhUmi) 202, 633, 642, 660 bhUSaNa zabda 146 bhUtaka 816, 844 bhatAMga pa74; -vRkSa para4 bhaMga 688 bheda pa35, 536, 894 bhedana 437 bheda pariNAma pakaDe bhaga 28, 438, 816, 847 bhogakarA 560 bhAga puruSa 86 bhagavatikA 885 bhagavatI pa60 bhegamAlinI 560 bhegAzA 76 bhAjanane pariNAma 379 bhauma 266, 473 bhaumeya nagara 422-23 bhaumeya vihAra 516, 517 mattAMgaka pa74, 688 mattAMgaravRkSa para masya 201, 322, 871 mathurA 577, 753 mada 43, 5, 77, 486, 489; -sthAna 77, 730 madraka 167 madya ane pramAdasthAna viramaNa 122 madyapramAda 42 madyavyApAra 28 madhukuMbha 866 madhukaiTabha 753, 759 madhura 406, 544 madhujhikathe 883 madhyapradeza 168, 119 madhyama 879; apApA 895; -grAma 880; pariSad 362,499;-puruSa 816; -mArga 336; pratipAdana 336 makkA2 893 maga 394 magadha pa62 madhavA 746 maghA 464-66, 468, 108, 515, 604, 700; - rAji 474 2010_03 Page #990 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 956 madhyamA parara mana 35, 50, 333; atRpti 432, -asama 298; -Ama para; -gupti 111, 113; -ndeDa 49, 430, 730; -paricAraka 4ra; -prayAgakriyA 36; -praNidhAna 431; -yAga 50, 266, 324, 725; -ceAnI 174; -binaca 145; --sayama 295, 297; -sa va2 107; --sa kalA 302; samanyAhAra 300; -supraNidhAna 461-2; mana:paryaMca 33, 217, 28, 316, 344; jina 679; -jJAnAvaraNI 73; -jJAnI 6, 175, 176 mana:zIla 612 sthAnAMga-samavAyAMga manu 369 manuSya 46, 47, 50, 62, 68, 90, 175, 176, 177, 191, 192, 201-3, 218, 323, 346-7, 359, 382, 388, 394, 401, 402, 424, 405, 41720, 422, 429, 431, 436, 440, 442-4, 458, 68, 616, 630; -kSetra 456, 502, 643, 644, 675; -gata 207, 208, 397; -daMDaka 465; va 452; -lAka 138, 450-1, 470, 515, 559; tvayAgyakarma baMdha 68; -zreNI 248; -saMsAra 191; AhAra 380; indre 480; maneAjJa para maneAramA 649, 701 manAra 370, 471, 473, 566 maneAharA 701 manthAna 389 maraNa 381-5, 387; -kAla para; -bhaya 467; -antika salekhanA 764; -AzaMsA 78; -AzA 77 maruta 474 marudeva 688, 732 marudevI 189, 386, 188, 689 malagiri 712; -TIkA 707 mallinAtha 891 malTI 260, 697, 702, 710, 7168, 733, 939 759; -kuMvarI 79ra; -tI phara viSe matabheda 738 masAragallakAMDa 515 masUra 394 mastuliMga (maratu laMga) 395 mahutI 342; -bhadra!ttara 343; meka pratimA 313; vimAna vibhakti 258; -satAbhadrA 341-42 mahattarikA 454, 560 maha ka 21 mahAadhyayana 260 mahAMdhakAra 196 mahAkaccha 575, 191, 625 mahAkA 488 mahAkAya 482, 488 mahAkAla 353, 372, 421, 454, 482, 485, 487, 558, 606, 611; rUpAla 496; -prabhu 496 _2010_03 Page #991 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUci mahAkumuda 371 mahAkRSNa 600 mahAkanditendra 482 mahAgiri 333 mahAgraha 467, ma89 mahAla 669, 70, 455, 481, 482, 481, 460, 732 mahAcandra 732 mahAtIrA 600 mahAdAmaDhI (mahAmaddhi) 494 mahAdeva 744 mahAkuma 37ra, 491, 493 mahAghAtakI 69, 644 mahAna papa9 mahAnandiAvarta 37? mahAnaditAva 485 mahAnadI 630, 666 mahAnaraka papa8, pa61 mahAnalina 37 mahAnirjarA 126-7 mahAnimitta 266 mahAnIlA 600 mahApadma 371, 592, pa94, 55, 622, 625, 631, 636, 641, 725, 728, 731, 7x7, 759; -mahAnidhi 750; -vRkSa 644 mahAparijJA 25, 259 mahAparyavasAna 126-7 mahApAtAla 444; -kalaza 611 mahApurA 576, 627 mahApuruSa 488, 677, 679, 680 mahApuDa 370 mahApuMDarika 371 mahApuMzlekila 721 mahAparika pa94-5, 623, 632, 637, 645 mahAprajApati gautamI 787 mahAprabha 369 mahAbala 732, 748 mahAbAhu 57 mahAbhadra 376, 728 mahAbhadrA 312-314 mahAbhIma 482, 488, 758 mahAbhImasena 687 mahAga 600 mahAmAra 494 mahAmeLa 196 mahAmahanIya sthAna 64 mahAmaulAna 97 mahAyaza 732, 48 mahAyAna bauddha 160 mahAraMbha 68 mahAraMbha kuTuMbI 816 mahArANI 486-89, 500, 575 mahAriSTa 492 mahAraurava 353, 421, 58 mahAlohitAkSa 491 mahAvatsa 575, 592, 625 mahAvapra pa76, pa92, 626 mahAvAyu 494 mahAvikRti 379 mahAvideha pa02, 506, 573, 631, 638, 681, 685; -no vakSaskAra 662; varSa -609 2010_03 Page #992 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 958 mahAvimAna 558; -vibhakti 262 mahAvIrabhASita 258 mahAvIrivavAha 330 sthAnAMga-samavAyAMga mahAvIra 4, 11, 14, 29, 32, 115, 237, 282, 305, 327-33, 686, 704, 706, 715-20, 722, 729-30, 734, 740, 743; -nA gaNadhara 723, 739; -nA guNa 723; -nA pUrva cha bhava 737; -nA 53 zramaNA 725; nA samakAlInA 24; -stuti 259; -svAmIne AcAradhama 231 mahAvRkSa 644 mahAvRSTi 890 mahAvrata 25, 26, 108, 121, 7301, 763 mahAmAtaH 257 mahAziva 753 mahAzu* 41, 36, 371, 405, 441, 442, 470, 472, 406, 477, 481, 483, 490 mahAkSeta 482, 494 mahAsAgara 721 mahAsAmAna 371 mahAsena 699, 732 mahAsaudAma 491 mahAsvapna 720 mAhira 747 mahAda 29, 64ra mAhimavata 178; -rukamI 661 mahAhimavAna 589, 631, 36, 638; - phrUTa 186 - 8, 622; - vadhara ra mahita 372, 376 mahiSAnIka 491, 493 mahI 320, 599, 600 mahendra 510, 511; -vaja 647 maherA 561, 562 mahezva2 482 maheAraga 455, 56, 52; indre 482;-indre atikAca 488 makhalI 204 moMgala 468, 501 maMgalA 697 maMgalAvatI 575, 592, 625; -phUTa 588 magalAvata 372, 275, 191 megI 880 maSA 576, 626 saDana 75 maDala 457-8, 460-62, 5035; -madha 893 maDalI 847 maDitaputra 723-4, 739 mahuka 201 maMtra 264, 3406 -gata 883; -zauca 13; "anuyAga 266 madre 860, 884; -hAthI 861 madara 258,56, 578, 591, 638, 652, 703; cUlikA 644 madA 348 mAgadI 260 mAgadha 609, 632 mAdhika 883 mAdhavatI 474, 55 2010_03 Page #993 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUci mATha2 494 mANavaka 498 606-mahAnidhi kya mANibhadra 482, 488 mAtaMga ra57;-vidyA 264 mAtaMjana 633, 635, 638; -Ta pa83, 6ra1 mAtA 447, 753 mAtA-pitA 8, 84pa mAtR-aMga 395 mAtRkAakSara 886 mAtRkAnuyoga 169 mAtRkApada 248, 261, 886 mAna 35, 42, 45. 46, 53-4, 61, 75, 70, 79, 211, 25, 399, 4ra9, 730; -pratyacA 414-5; -viveka 107, -300;-saMjJA 416 mAnava 40; -gaNa 723 mAnasa 493 mAnI pa90-3 mAnI pa90-3 mAnuSI garbha 395 mAnuSottara 368, 645, 6pa3, 7ra1, 722 mAyA 42, 45, 47,53, 54, 61, 6, 78, 9, 135, 211, 399, ha30; -kavAyI 174; -nizcita 39; -pratyaya 412-5; -mUSAtyAga 108; -viveka 17, 300; -zalya 139 mAyAvI 68; -vRtti kA 414 mAra 561 mArAntika 17, 388 - 9, 444; sahanazIlatA 300; --ArAdhanA 17; -samududhAta 404 mAruta 400 mArga 37, 68, 259, 855;-aMtarAya mAgata: pratibaddha 766 mArdava 13-4 mAlaMkAra 401 mAlAkathA 44 mAli 701 mAlapahRta 339 mAhya 372, 884; -vaMta 182, 585, 633; tahada 635; vAna 581, 591, 55, 634, 635, 640;-vAparvata 622; -alaMkAra 885 mASatuSa para mAsa 164 mAsika anuddhAtika ra53 mAsika uddhAtika ra3 mAhAsyathA 44 mAhendra 41, 196, 365, 368,370, 375, 423-4, 441-2, 470, ka72-3, 476-7, 479, 481, 483, 485, 491, 495, para5, 697, 699; ka95 473; mota 371; dhvaja 370; -uttarAvatuMsaka 371 mAhezvarI 885 mAMgalika prasaMga 715 mAMDalika 653, 745, 816; -parvata - 653; -rAjA 717 mAMDavya 847 mAMDuca 260 2010_03 Page #994 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paraMpa 60 sthAnAMgasamavAyAMga mAMsa 35; vyApAra ra81 mumu 2 197 mitA 487 muzala 422 mitavAdI 267, 336, 439, 448 mukhiyuddha 884 mitra 435, para5, 605, 838;-kevI musala 887 65ra; -Sa pratyaya 415; rUpa muMsuMThI 422 838; -vAhana 689; -zrI 331 muhUrta 25, para1, para5; -ciMtAmaNi mithilA 266, 577, 699, 53 mithyA 48;-kAra 779;-jJAna 5, 169; muMDa 289-90 tva 35, 37, 43, 11, 141, muMDana 763 410;- vAhanaca 78;-darzana 42 mUDha 10, pa08, 815 78, 278. darzana pratyaya 412; mUchanA 880, 882 darzana vRtti 414-5; -danazalya mUcha 76, 77 139, 429; -nTraSTi 51, 91, 98, mUla 199,464-6,469,604, 701; 173, 3ra0, 4ra7; -dRSTi tiyaca -karma 340; -guNa 280; -naya 414; -STinAka 414; -daSTi- ra76, 338; -guNapratisevanA bhavanapati 414; -pravacana 265; 131; prakRti 19; -prathamAnuyoga abhiniveza 26; -abhiniveza 250; --bIja 198, 394; bhASya prazna 148; ci 78 329, 330; -bhASyakAra 328; mizra 48, 391, 398, 433; -jAta -ahaM 34 339; -pariNata pa32; -vacana 39 mRga 860 miMDhayalakSaNa 883 mRgacArikA ra63 mImAMsA 160 mRgavAhana 689 mukuTa 435 mRgazira: 468 mukta 157, 838; -rU5 839; -Alaya mRgazISa 465, 466, 504, 700 158, 561, mRgasira 604 mukti 13-4, 153, 158, 208, 272 mRgahAthI 861 mukhamaMDapa 647 bhUgavIthi 467 mugapakakha 733 mRgAputra 256 mumukhI 348 mRgAvatI 753 mudadma 270; - jIva 269 mRtajIva 407 munisuvrata 697, 716, 726, 744; mRdu 544 759 mRdukANikI 44 2010_03 Page #995 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mRdutA 13, 153, 272 mRSA 38; bhASA 109; -mana:prayAga 430; -vacanaprayAga 430; -nAda 37, 54, 69, 132-3; -vAda pratyaya 415; vAda viramaNa 32, 111, 122, 126, 300; viramaNa 107 metra 195, 399, 845, 857; -karA 560; garjanA 450; -mAlinI 560; -mukha 617; -27 697; rAji 474; vatI 560 meviSANu 851 metA 723, 739, 193 medhA 317, 489 merA 747 meru 455, 101, 559, 566, 619, 641, 643, 653, 659, 674; -cUlikA 628; -paryaMta 503, 566, 614, 615, 618, 28, 641, 659, 721; -zikhara 722 meSasa'krAMti 460 memukha 616 maitraka 847 maithuna 37, 40, 144, 209; viramaN 32, 126, 300, 469; -sa'jJA 416 mekSa 155, 159, 160, 168, 241, 258, 335-6, 445, 448, 554, 715; -mArga 155, 263, sUci 319 meAha 10, 105; -nIca 70-2, 398, 556; -nIyama 64, 75, 721; 87, 88, 89, 416, -nIcasthAna 64, 257 sthA.-61 2010_03 maukhara 84 maukha 778 maulAcana 847 maunacArI 14 mau 740; putra 723-4, 739 majakI 847 prakSita 340 961 yakSa 66, 445; -AviSTa 117, 135; --Avezajanya 26; -indra 482; -Indra pUrNabhadra 488 kSiNI 703 cannuvedika 20 yajJIya 263 kRti 447; -dhama 106 yAkhyAta 212, 249; cavamadhyaca drapratimA 313 vAdaka 306 cA 703, 719 yazasvI 689 yaza:kIrtinAma 84, 87 306, 296, 480 cayApravruttikaraNa 100 cathAyuni vRttikAla pa21 cathAsUmanigrantha 289 cathAsUmapulAka 287 cayAsUkSmabasa 288 cadRcchA 447 candra 422 25 483, 487, 489, 605, 618; -prabha 496 camaka pUrvata 585 yumA 569 camunA 600 catranI 885 -cAritra Page #996 -------------------------------------------------------------------------- ________________ haphara sthAnAMga samavAyAMga cazodha2 42 nisaMgraha 391, 392 caze 65ra rakatakaMbalazilA 6ra7 cazomatI 746 raktacaMdana 4rara cazevijaya 94, 484 raktA 601, 637, 638; -nadI pa98-9 caNiyuddha 884 632, 6378; -praya tahaMda 596, cAcanA 11 6. 623; -vatI pa98, 201; -vatIcAcanI 315 prapAta hada pa96, 623 cAtrAbhUtaka 844 rakSitA 703 cAthAtathya 259 24 126 cAna 855, 856; -kathA 44 rajata pa91, 651 cApaka 226 rajanI 880 cAma 7, 453 rajoharaNa 311 cAvajIvika 295 rajU 886 yuktisena 732 2ta 494 yuga 164, para7, 679, 887; -pradhAna rati 78, 493, 702, 833; -arati puruSa 717; -bAhu 697 42; -arati tyAga 108; -karayugala 693 parvata 649-50; -prabha 488; yugalika 694 -rasenA 488 yugasa vasara para8, papa0 rana 285, 293, 645, 65ra; -kAMDa yugma 439, 440 315, 516; -pura 699; -prabhA yugya 855, 856, 857 349-51, 421, 42, 423, yuddha 884; -kathA 44; niyukta 884; 425, 441, 4pa6, 469, 488, -zUra 844 497, 514-17, 560; -mAlA cUpaka 6114 721;-saMcaya 645,653;-saMcaya ga 17, 35, 26. 142, 216, pa76, 626, 650 203, 324, 340,389;-du:praNi ratnA 650 dhAna 43; -pariNAma 206;-yojana ranI 486, 490 232; -vahana 331; -vAhitA 24; roccaya 566, 645, 650, 65ra -zAstra 690; saMgraha 17; -nsatya 2thanamI 263 110, 123,300; anuga 266 2thavIrapura 790 jana 887; -parimANu para rathAnIka 491, 494, 492 yoni 392, 393, 440 2mANika pa75, 192, 625 yonidvAra 440 ramaNIya 370 niviccheda 33 ramya 370, 55, 192, 625 2010_03 Page #997 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ramyak 370, 105, 590, 592 -3, 625 ramyAi 203 ramyava 570, 504, 574, 607, 608, 620, 626, 63, 633, 638, 658 rasa 110, 406, 119, 544, 145; -gorava 47; dhAta 103; -ja 392, 418; -pariNAma 5634; --parityAga 128 rasanendriya asavara 48 rasanendriya savara 107 rasanecisAtA 74 sUci rasAyana 24 rahasyagata 883 ragamAM parAjaya 753 2bhA 486 rAkSasa 40, 445, 525; -2, 482; -indre bhIma 48 rAga 43, 53, 61, 77, 399; -badha 53 rAja 11, 447; -aMta:pura 321; -kathA 43, 44, 262 rAjaddhi 433 rAjagRha 330, 332-3, 577, 99 740, 713 rAjanya 81, 847 rAjadhAnI 165, 166, 497, 576, 377, 628,639,641,649,650 rAjapiMDa 731 rAjapraznI 742-3, 885 rAjagala rAjarSi 7ra4 rAjalalita chapara *63 rAjA 816, 84, 869; -Ane dIkSA 224 rAji 486, 490 pa rAjyAzraya rAjyeAtkaTa 679 rAptika 33, 285, 785 rAtri para5,526; -bhukti 285;-mAna 507; bhAjana 144 rAma 258, 53; gupta 257; -putra 326; baladeva 27, 752-6, 759; -rakSitA 489, 649 rAmA 489, 649, 697 rAvaNa 754, 759 rAzi 164, 886 rASTradharma 13 rASTrasthavira 13 rAhu 606;-rita 883; -vimAna 502 ribhita 884 riSTa 376, 474-5, 478, 485,492, 651; -kAMDa 516; --vimAna 473 riSTA 514, 506, 625; purI 576, 66 rAbha 369 rukamaNI 757 rukamAbhAsa 606 rukamI 578, 590, 606, 631, 636, 638, 78; -phUTa 587, 622; vadha2 620 rUcaka 569, 590, 591, 636, 651, 652; -phUDha 587, 622; -dvIpa 646,6516-pradeza 168; -prabhaTa 586; -mAlinI 569; -mAMDalika putradaMta 6536 vara 651, 653; --indra 496, 654; uttama 652 _2010_03 Page #998 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sthAnAMgansamavAyAMga ruci 78, 279; -hIna 30 rahita 589; -prapAtahada pa96 rUcira 370, 372; -kAMta 370; -phaTa rehitA 197, 601, 630, 637, 370; -vaja 370; prabha 370; 638; -prapAtahada 623; -mahAnadI varNa 370; -lezya 370; -vRMga 6ra3; -aMza 197, 598, 601, ka70;-sRSTa 30; -Avarta 370; 632, 637, 638; -aMzA -uttarAvata saka 370; prapAtahada 623 rUdra 454, 605, 53; --sena 492-3 raudra 429, para5; -dhyAna 150, 151 akSa 544, 546; -cArI 14; -jIva rIMga pa90 15;-AhArI 15 raurava 3pa3, 421, 558, 561 5 210, 259,454,484, 544-5, lakSaNa 265; -saMvatsara para8-9 830, 834, 883; -kAMta 484; lakSmaNA 697, 757 - kAMtA 454, 486; -paricAraka lakSmI pa94, 632, 637; -devI 594, 41; -prabha 484; -prabhA 454, pa95, 622; -matI 753; -vatI 486; -pramANa 842 -prasanna 747, 65ra 842; -mada 77; vatI 454, lagaMDazAyI 16, 129 486, 488; satya 110, 112; laghu 533, 544 -kSetrasamAsa 581; -saMjJA 444; -saMpanna 851 tA namratA 13;tA ra72;-parAkrama pA 486; -aMza 484; -aMzA 494; -pAtAlakalaza 611; -mAsa 454, 486 ra53; -himAvAna phUTa 622 rUpI 697; -jIva 269, ra70 lajajA 310, -dAna 63 acakulA pa97, 598, 601, 624, lattiAzabda pa46 637, 638;prapAtahaMda 596623 labdhi 4para; - 5 95 revatI 465, 466, 468, 469, 108, layana 54; -sUkSma 199 604, 701, 724, 726, 742 layasama 882 roga 116; -utpatti 892 lalitamitra para racanagiriTa 589 lava 164, 275, para1, parapa re2 561 lavaNa 38, 644, 651; -samudra 463, ravidAca 884 502-505, 508, 561, 608, roSa 75 610, 612, 616, 670; -nuM rAhagupta 334 mApa 609; -nI jagatI 610; -nA rahaNI vidyA 744 sUrya 617; -uda 562 rahiNI 260, 266, 464-6, 468, lavAlava 17 488, 489, 108, 604, 650, laSTadatta 617 700, 726, 754 laSTabAhu 697 2010_03 Page #999 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUci lAdhava 13, 14 lAbha 26; -mada 77; -AzaMsA 78 lAMtaka 35, 368, 423, 406, 424, 441, 442, 470, 472, 476-9, 483, 485, 490, 494, 511, 616; -kApiTha 371 lipi 885 lita 341 liMga Avaka 846 liMgapasaMcika 154 liMgapulAka 287 bhUSaka 226 lekha 883; - vighAna 885 lezyA 181, 183, 185, 203, 206, 213,434,457; -adhyayana 214, ra63; -pariNAma 206; -vaNA 256; -svabhAva 557; -hita 368; -AkAza para; -agracUlikA 158; -aMta 892; -aMtikadeva 473, 474, 478, pa12, 682; -atikavimAna 474; -andhakAra 196, 682; -abhigama 268-9; -aloka 235, para0, 553; --Avarta 371;-astikAya 168; -uttarAvataMsaka ka71; -upacAra vinaya 145-6 lobha 35, 42, 45, 47, 3, 54, 61, 76, 78, 9, 21 1, 399, 730;-kaSAya 104;-kaSAyI 174; -nizcita 39 --pratyaya 415; -pratyayA 414; -viveka 107, 112, 300; -vedanIca 416; - saMjJA 416; -AzaMsA 78 lomapakSI 201 lela 561 luka pa61 lAhabaMdha 757 lehita 406,544; -akSa 496,605; -akSakAMDa 515-6-akSakTa 189; -abhijAti 204 lohI 395 lokika 20; -mata 465 lIma 265 lauhitya 847 vaIra 371; -phaTa 371 -kAMta 371; -prabha 371; -35 ; varNa ka71; -le 371 - sRe 37; -baMga 371; --uttarAvata saka 37 vakSaskAra pa83,592, 629,633,635, 640, 642; -parvata 634, 662 leka 234, 371, 436, 448, 455, 501, papa4, papa6, 563, 645; -kAta 371, 455; -kaTa 371 ; -tama 196; -dravya 171, 519, 531; -nADI 166; -nAbhi 566; - pAla 470, 483, 485, 487, 489, 490, 496, 467, 499pa00, 682; --prakAza para, 150, 700, 70, 703-12, 716, 77, 726, 77, 891; --prakAza kAra 712;-pratipUraNa 158; -prabha 371; --bindusAra 249, 262; -bhAvanA ra7; -madhya pa66;-macAvasAnika 885 -rU5 371; -lezya 371; -varNa371;-vijaya rapara, ra59; -jhaMga 372; -saMjJA 416; -sRSTi 371; -sthiti 235, 255, 2010_03 Page #1000 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sthAnAMgamavAyAMga vanIka 340, 848 vapra 97, 453, 576, pa92, 626 vaprA 697, 747; -vatI pa76,52, vacana 35, 50, 878; agupti 432; -asaMvara 48, 298; -gupti 111,113,432; daMDa 49,430, 730; -puNya 54; --praNidhAna 431; -prayoga kriyA 36; yoga ra16, 324, 325; -megI 174; -vikalpa 51; -vinaya 145; -vibhakti 878; -saMkaleza u02; - saMpatti cha70; -saMcama 294, 297; -saMva2 107; -samanvAhAra 300; supraNidhAna 431, 432 vaja 70,375,591;-Avarta 370; -RSabha nArAcasa hanana 408, 719; -kAMDa 515-16; - kAMta 370; -phaTa 370; -nAbha 696, 702, -babdha 757; -madhyacaMdra pratimA 313; -rU5 370; -RSabhanArAya saMghayaNI 155; -lezya 370; -vaNuM 370; -mRga 370; -skRSTa 370; -svAmI 794; -uttarAvataMsaka 370 vaDa 445 vaDavAmukha 611, 613-4pAtAla 517 vaDe sA (vAMsA) 498 vasa pa75, pa92, 625, 847; -mitra 560 vatsAvatI pa5, 592, 625 vadha 1 16, 291, 298 vana 166, 568; -khaMDa 166, 422, * 854, 855; - mAla 37ra vanaspati 401, 409, 441; -kAya 63, 177, 192, 194-5, 215, 408, 418-9, 557; -kAyAraMbha 38;-kAyika 15 176 vaya 7 va2ta 698 varadAma 609, 662 varAha 702, 5ra variSTa 747 varuNa 474, 483, 485, 487, 489, 490, para5, 605-prabha 496; -matI 739; -va2Ipa 651; 66 562, 651; -upapAta 258 vargacUlikA 258 vaNa 176, 178, 279, 181, 182, 184-8, 537, 538 vargavaga 886 varNa 406, 19, 247; -nAma 82; -pariNAma 533-34; -vAda 344 vartabela 884 vartamAna para0-1; -upAda 249 vardhakI 751 vardhamAna 268, 606, 647, 659, 698, 714, 718 varSa 164, 166, parA, 570, 643; -kRSNa 847; -dhara 643;-dharakUTa 588; -dharaparvata 166, 660; -vATikagaNa 723 varSaNa 873 varSAkAla 720 varSArakata para varSAvAsa 720 valammaraNa 382, 387 valaya 76, 166 2010_03 Page #1001 -------------------------------------------------------------------------- ________________ valtha pa76, 192, 626 vallabhAcArya 336 valli 851 vArta maraNa 382, 387 vazIkaraNa 66, 266 vasaMta para7 vasiSTha 719 vasu 330, 489, 605, 650, 740; -gAtrA 489; -guptA 659; -deva 54; -devahiDI 86; pUjya 699; -bhUti 740 -matI 488; -mitrA 499, 650 vasuMdharA 487, 489, 650, 6para, 747 vastu 163, 249, 25, 264; -doSa 229, 230;-niveza 883; -mAna 883; -vidyA 265 vastra 29, 259, 310-11; -nnI upamA 852;kathA 44; -dAyIvRkSa para5; -puNya 54; -pratimA 317; -vidhi 883; -alaMkAra 885 vani 474 vacanatA 76 vaMjula 4pa3 vaMdana 344, 863 vaMdanA 786 vaMza 514 vaMzI patrikA 391 vAka 50; -anuga 877 vAcaka 344 vAcanA 147, 152, 232, 245, 3ra7, 344, 403, 710, 723, 783,784, 823;-AcArya 769; -anusAra 326; -ne kAlakrama 796; -bheda 6-3, 65, 725, 7ra7;-ziSya 774;-saMpatti 770 vAjIkaraNa 264 vANavyaMtara 80, 90, 360, 406, 422, 468455, 516, 517, 721 vANArasI pa77, 699 vAta 369, 373; -kAMta 369; -kumArendra 482; -kUTa 369;-dhavaja 369; -parikSAbha 196, 474; parigha 196; -paridhAbha 196; -parighA 474; -prabha 369; -lezya 369; -vaNuM ka69; -mRga 369; -suSTa 369-kaMdha 166;-AvatuM 369; -uttarAvataM saka 369 vAtika 76 vAda 258; -nA deSa 229; vidyA 435 vAdita 883 vAdI 234, 841; -samavasaraNa 439 vAdya 884 vApI 166 vAmana saMsthAna 409 vAmAM 698 vAcavyA 569 vAyu 63, 177, 192, 194, 195, 200, 215, 274, 338, 401, 409, 418, 419, 440, 442, 494, 525, 555, 605; -kAyAraMbha 38; -kAyika 175; kumAra 3pa6, 420, 418, 4ra1, 425, 453, 454; -bhUti 723, 739; -vaMkti 443 vA2 561 vAriNa732 2010_03 Page #1002 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 968 sthAnAMgalsamavAyAMga vANi pa60 vigati 990 vArisena 647 vigraha 166, 428; -gati 208, 4ra6; vArisenA 600 -gati samApanna 400 vAgI tha69, 702, 739 vicikitsA 25, 29, 30 vArtika 265 vicitra 484; -phaTa 586; -pakSa 484 vAla 394 vicitrA pa60 vAlathI vAcanA 328 vijaya 166, 367, 472, 478, vAlaka 455 papa8, 565, 610, 653, 654, vAlukAprabhA 3pa1, 3pa2, 514, 757 699, 726, 747, 753, 757 vAsukArAji 46 - 9; -duSya 647; -dvAra pa02, vAsiSTha 481, 484, 739, 847,848 pa67;-purA 576, 627;-baladeva vAsudeva 203, 347, 602, 639, 756 679-81, 726, 744, 753, vijayA 489,577,527, 648, 651, 55, 757, 58; -nA pitA 696, 700, 739, 746, 753; 753; -nI mAtA 753; -nA -rAjadhAnI 654 pUrvabhava 52; -kuza 757; vijJAna 3; -advaita 236 -gaMDikA 250; hiMDI 745 vitata 546, 844; --pakSI 201 vAsupUjya 697, 703, 716, 717, vitaya 606 759 vitastA pa89-600 vikaTa 606;-AyAtI 580, 581, vitraTana 135 620, 628, 133 vidarbha 72 vithA 43,44, 275;anuga 265 videha 590, , 69; -rAjanI viklendriya 414; -jIva 391 kanyAe 718 vikAlaka 605 vidyA upapa, 334, 340; -gata 883; vikuTTana 764 -cAraNa 203; -atizaya 244; vidurvANa 40; -mRddhi 433 -dhara 203; -dharazreNI 581; vipharvaNA 381, 389, 394, 449, -anupravAda 249, 262; 450 -anu. ra66; -dharendra 744 vikRti 378 vidyuta 486, 490, 192; - kumAra vikriyA 469 177, 355, 421, 481; -kumArI vikSitatA 319 454; -kumArendra 481; -prabha vikSepaNI 18-9 582, 595, 12, 621, 629, vigata mizraka 39 634, 635, 640;-prabhahada 635; vigatazeka 606 -dantamukha 617; -mukha 617 2010_03 Page #1003 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUci vidyatA 487 vimalA 487, 888, pa69 vidvaoNna 172 vimarza pratisevanA 132 vinata 37ra vimAna 368,373-6,423,470-2, vinaya 4, 17, 36, para, 129, 244, 476, 478, 501, 510, 559; 231, 330, 337, 344, 349, -Rddhi 433; -nuM svarUpa 475; 512, para5, 763, 765; -piTaka -vAsI 4pa3; -AbharaNa 45ra; 522, 76, 788, 789; -vAdI -AvAsa 423-4 234, 439; -vaMyAvRtya 344 vimukti 258-9; -kathA 18: -jJAna-zIlatA 68; -zuddha 119 --zruta | darzana kathA 18 262; -saMpanna 139; -nsamAdhi 34 vimeha rapara, 259 vidhvaMsa 536 vivAda 75, 228, 258 vinacita 845 vivRta 391; -gRha 315 vinipAtika 444 viratAvirata 91, 101 vinizcaya 20 virati 106 vinItA 698 virasajIva 15 vinadanA 121' virasAhArI 15 vidhya 335 virahAkAla 158, 397 vipariNAma pa7; -nopakama pa7-8; virAdhaka 132 -anuprekSA 153 virAdhanA 23, 251 vipAka 93, 96; -vicaca 151; -mRta vivRddhi 605 ra31, 245 viveka ra7ra, -pratimA 312, 3456 vipula 744; -mati 218 -ahuM 133-4 viprajahanda zreNI 248 vizAkhA 464 -466, 469, 108, vipratyayika 249 604, 700, 701 vipralA5 51 vizAla 372, 482, 606 vibhaMga ra70-1; -jJAna 176, 268; vizAla 648, 701 -jJAnakriyA 36; -jJAnI 176 viziSTakUTa 588 vibhAga niSpanna rakapa vizuddhi 307, 308, 764 vibhASA pa99 vizeSa 230, 334; -dRSTi 336 vimala 369, 372, 473, 606, vizeSAvazyaka 45, 6, 109, 122 696, 697, 717, 7ra6, 732, 216, 3ra3, 338, 791; -TIkA 759-kUTa 188; vAhana 688, 885 689, 696, 727, 728, 730, vizodhana 24, 135 731, 747 vizrata 372 2010_03 Page #1004 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sthAnAMgalsamavAyAMga vizva 605 vIra 369, 7176 -kAMta 369; -Ta vizvakasena para5, 699 ka69; -gata 369; -dhvaja 369; vizvanaMdI upara -prabha 369; bhadra 719; yaza vizvabhUmi 5ra 742; -cazA 724; -lezya 369; vizvasena 699, 746 - varNa 369; -mUMga 369; -zreNuM vizvAsI 828 369;-sRSTa 369; -aMgaka 7ra4, viSa 38;-kuMbha867;-pariNAma pa47; 742; - Avarta 369; -Asana --bhakSaNa 382; -vyApAra 281 343; -Asanika 16, 129; viSaya 43, 210;-duda 154 -pariNAma -utarAvataMsaka 369 379; -pramAda 43 vIca 249, 2pa9, 317,436; -pravAda vikabha 458 261-2; -bala 435; -AcAra viSNu 326, 605, 6-7, 699 232, 290; -AraMbhakathA 18 visaMdhi 606 vRkSa 564, 849, 870 nI upamA visabhoga 780 849; -mULa 315-vikurvaNa 390 visaMvAdanAga 38 vRtta 881; -vaitADhaya 580, 581, visAbhogika 780 visAta 372 vRtti 265 visAmA 282 vRddhavyAkhyA 39 visaddhimagra 75 vRdida 419 vistAraruci ra79 vRSabha 493; vIthi 467 vistIrNa 544 veDhaSTaka 233 vizvasApariNita pa33 veNuddArI 481, 484, 42 vihagagatinAma 83 veNudeva 481, 484, 42; -garuDa vihagaganipravajyA 769 vihala kara6 vetasa 701 vihota 482 veda 206, 322; -pariNAma ra06; vihAra 3ra 1; -pratimA -puruSa 816 vIchI 201 vedakasamyakatva 88 vItakarma 847 vedana 437; -bhaca 417 vItarAgatA 300 vedanA 60-62, 71, 347, 398, vItarAgasaMyama 292, 293 43-8,515, 554; -pada 447; vItarAgAvasthA 105 --samuthAta 388, 389; -sahanavItazekA pa76, 6ra7 zIlatA 300 vIthi 467 vedanIca 70, 71, 2, 398 2010_03 Page #1005 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUci 971 vedAnta 336, 892 vedikA 166, 565, 610, 618-9, vilaMdharadeva 62 velaMdhara nAgarAja 671 laMdharopAta ra58 vilaMba 454, 481-2, 485, 611 velA 166 vezyA 869 veSTima 884 vaMkiya 389, 399, 401, 402, 404, 406-7, 443, 476, pa35; -zarI2216, 270,420;-zarIrI 175; - samRdhAta 388-9 vaMkriyaka 85; nitaMba 333 vikayamizrazarIrakAyaprayoga 430 jayaMta 349, 367, 472, 478, papa8, 565, pa67, 610, 653-4 kiMjayaMtI 489, 577, 627, 649, 6pa1, 700, 753 verca 589, 636, 65ra; -kAMDa 515; - 586-7 622 vaMNavikA 885 vataraNa 455 vatADhaca 582, 29-3, 661 vitAlika ra59 vaidakazAstra 892 vedAraNikA 415 vedArigI 813 dika 20, 846 vaMdeha 846 vedharme 326 vanacika 231, 445, 447 vanacikI 220 vaimAnika 61, 70, 80-1, 87, 90, 166, 178, 179, 215, 280, 322, 332, 368, 382, 398, 400, 410, 414, 4ra3, 4ra7, 438-40, 444, 453, 469, 470,478-81,485,500,7ra1; -vimAnaprastara 510; -AvAsa 166; -indra 489; -nI rithati 360 vaMcAtya 129, 146, 344; -keraNa 780 varocana 369, 474 vizAkhapUrNimA 460 vaizeSika 60, 134, 36, vezramaNa 483, 485-7, 490, 496, parapa, pa96, 592, 593, 636, 652; -phUTa 583, 586, 587, 621, 622, 6ra9, 633, 635; -prabha 496; -upapAta 258; --lokapAla 486 vizvAnara vIthi 467 viSaNika 616 vaihAsa 382; -maraNa 387 vyaMjana 265, 266, 841; -avagraha vyakta 130, 601, 323, 739; -taprAyazcitta 130 vyatikrama 23 vyArA 50, 225, kara2, 400-1, 422, 432, 44, 442, 443, 479, 480, 487, 490; -nikAca 493; -Ayatana 364 vyaya 169, 890; -Thedana 890; -Anacrya 890 2010_03 Page #1006 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 972 sthAnAMga samavAyAMga vyavasAca 19, 20; -sabhA 498,513 vyavasita 25 vyavahAra 18, 139, 263, 276, 338, 514, 776, 77, 820, 886; -nizcaya 338; bhASya 130, 134, 139, 77, 797; -satya 6 10, 123; -sUtra 345,769,771,76 vyavahArikakAla 165 vyavahArI 732 vyAkaraNa 877 vyAkhyAcUlikA 258 vyAkhyAprajJapti 231, 236, 260 vyAdhramukha 616 vyAdhrasiMha 999 vyAdhrApatya 8488 vyAdhi 438 vyApAra 410 vyAvarta 249, 371, 485 vyAvahArika daMDa 887 vyAvRtti 120 vyutkrAMti 419 vyutsarga 17, 129, ra72; -pratimA - 312; - aha 133-4 mUha 883 traNa 868 vrata 106, 285, 731 vrIhI 193 zakaTa 2pa6 zakaDAlaputra 257 zakunaruta 884 zakti 317; -parNa 453 zika 362, 483, 485, 489, 49, 494, 495, 497,500; devendra 46; -prabha 497; Indra 362 zakA 486 zaNa 311, 394 zataka 724, 727, 7416 -gAthApati 727 zata nI 422 zataka pa99, 600 zadvAra 77, 728, 945 zatadhanu 689 zatabhiSaka 464, 465, 468, 58, 604 zatabhiSA 71 zataratha 687 zatavarSa para zatAyu 687 zatAli 726 zarA 4pa4 zanizcarAdigraha 501 zazcara 468, 605; --saMvatsara para8 zabala ra57, 300 zabda 210, 259, 274, 27, 544, 545, 546; -kalIba 765; -naya 338, 514; -paricAraka 41; --pariNAma 533; -adrata 336, -advaitavAdI 448;-ApAtI 580, pa81, 620, 628, 633;-utpatti 547 zayanakathA 44 zacanapuca 54 zacanavidhi 883 zavyA 116, ra3ra, 259: -tarapiMDa 731; --pratimA 317 zaraNa 122 zarada para7 zarIra 11, 85, 999, 406, 401 2010_03 - WWW.jainelibrary.org Page #1007 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUci 406-8, 44t; -nAmakarma 82; -baMdhananAma 82; -basa 286, 288; -rahitajIva ra74; saMghAta- nAma 82-saMpatti 770; -aMgo- pAMga 82; -avagAhanA 405; utpatti 399; upadhi 398 zarkarAba 847 zarkaraprabhA 3pa1, 514 zalAkApuruSa 680, 758 zilya 139; -hatyA 264 zazI 65ra zakkI karNa 616 zastra 38, 205; -parijJA upara, 259; - vANijaya 281 zaMkara 744 zaMkA 25, 29, 30, 575, 606,625, ( 698, 718, 741, 743, 724 zaMkita 340;- pratisevanA 132 zaMkha 612-1, 725, 884; -kAzi vardhana 24; pAla 483-4; -mahAnidhi 750; -vara 651; -varAvabhAsa 651; -vaNuM 606; -vaNabha 606; -Avarta 391 zAkhA 199 zAtA 258 zAyanI 348 zAla 372, 606, 700, 701; -caMtya vRkSa 714; -jAti 870; paryAyI zAzvata 554; -azAzvatAnuga 169 zAzvazravaNuM 3 zAMkaravedAMta 160 zAMDilya 847 zAMti 435, 697, 707, 717 746-7, 759 zAMtyAcArya 125 zikSAdAna 763 zikSAvrata 73 zikharI 578, 616-7, 628, 631, 636, 638, 660 - phUTa 587, 622; varSadhara 620 zirISa 453, 700 zi95 194, 435; -AjIvaka 846; -sthAva2kAya 194 ziva 612, 7ra4, 753; -bhUti 790; -rAjarSi 743; -sena 732 zivA 489, 649, 698, 703 ziSya 715, 774 ziSyA 715 -zIta 116, 390, 395, 438, pa44; -srotA 599, 601, 63ra zItala 697, 59, 891 zItA pa75, 583, 591, 593, 597, pa99, 602, 637; -prapAtada pa96, 623 zIdA pa5, 583-4, 590, 52, 57-8 602, 624, 634, 637-4, 640; -prapAtahada pa96, 623 zItoSNa 390, kalpa zItoSNaka 259 zIteNIya 252 zIrSa prahelikA 165, 887; -aMga 165, 887 zAla kAyaNa 847 zAlAkaya 264 zAlibhadra rapa7 zAlI 393 zAmalI 453; -vRkSa 564 2010_03 Page #1008 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 974 sthAnAMgasamavAyAMga zIla 160, 830;-kathA 18; -vipanna zeSavatI 65ra 815; -vrata 28, 282; -saMpanna zaikSa 31, 344, 775; pratyenIka 776 815, 851; -AcAra 820 zelaka 847 zukra 258, 372, 34, 423-4,67, zailapAla 483, 484 468, 471-2 478, 471, 485, zastiSNa 46 501, 510 zelA 514 zukala 93, 406, 544, 606;- dhyAna zailezIkaraNa 152 150, 15ra-3, 721; -pakSa 457; zaka 79, 438, 45ra -pAkSika 179, 428; -lezyA zeNita 394 206, 213; -lezyI 175; zarIra 845 vipAkI 93; abhijAti 204 zauca 13 zuci 17, 703, 820; -manA 820 zaurya 256 zuddha 819; -gAMdhArA 886;-daMta 617, zyAma 454; -keSTha 732 7476-dRSTi 820; -parAkramI 820; zyAmAM 697, 702 --prajJa 820-manA 819;-vyavahArI zraddhA 29-30, 278, 317; -bala 435 820;-zIlAcAyukta 820;-baja zraddhAnazuddha 119 881; -saMka9pI 819; -azuddha zramaNa 13, 23, 24, 210, 234, grahaNa 232; -auSaNika 15; 763, 848; dharma -730; nigraMnya -uparhata 309 127, 135, 303, 35, 315, zubha 368, 373, 70, 719; kAMta 321, 434, 782; -brAhmaNa 3, 368; kRSa444; -gadha pha68; 269 -71, 321, 433, 434, -ghoSa 719; -dIghAyubaMdha che; 4pa0; -bhagavAna mahAvIra 29; nAma 84; -nAmakarma 73; -bhega -bhUta 285; upAsaka 281-2, 28; -lezya 368; -vaNuM 368; 286; -upAsikA 286 vipAkI 60; -zabada 544; sparza zramaNI 763 368; -anubadhI 60 zravaNa 31, 465-6, 468, 504, zubhA 486,576,626 604, 701 zuzraSAvinaya 344 zrAvaka 101, 284, 345, 731,763 zudhire 546, 884 zrAvastI 266, 328, 336, 277, 698 zara 84; -sena ha32 753 zragAlakhAditA 767 zrAvikA 763, buddha aMbaDa5rivrAjaka zRMgAra 429 727 zelaka 260 zrI 594, 632, 636, 653, 67, zeSamatI 754 746; -kAMta 371, 35, 688, 2010_03 . Page #1009 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUci gupta334; -candra 732; dAma goMDa37ra; -deva 744;-devI 258, 594, 55, 622; -dhara 79; -putra 747; --bhUti 747; -mahApadma 743H-mahita 371; vatsa 276, 372, 473; vimala 744; -subAhu svAmI 576; -sAma 747; saumanasa 371 zruta 21, 26, 66, 126, 139, 452, 780; 830; -ajJAna kriyA 76; -ajJAnI 176; -kevalI 480; -jJAna 22, 217 219, 325, 344; -jJAnAvaraNI 73; -jJAnI 6, 175, 176; --dharma 12, 13, 21,22; -nizrita 219; -pratyanIka 776; *mada 77; byavahAra 776; -sampatti 770; -sAgara 732; --- dha 237, 256; -sthavira 13, 774 zreNaka (bhiAMbhasAra) 764, 725, 727, 74. zreNI 888; bheda 989 zreyakara 835 zreya ka2 606 zreyAMsa 697, 698, 752, 759 zrotrendriya 106, 216; asava2 48; -nigraha 300; -rAgApati 113; sAtA 74 zloka 883 zvAna 848 zvAsocchavAsa 347, 373-8,802 zveta 482, 494; --kaMThe 492; -gAya 723; zvetAvikA 266 175 zvetAMbara 124, 328, 330, 691, 692, 704, 709, 737 zvetAmbI 742 SaTsa DAgama 248 SalUka 267, 334 14 879; grAma 890 sabAya 173 sakAyika 172 sakta parapa saktipaNa 700 sagara 746, 747, 758 sucitta 391, 394, 433; AhAra tyAgI 284; tyAga 285 sala 592 sajIva-nirjIva 884 sappavAya 167 sata 163: puruSa 839 satarisama parapa satI 489, 649 terA 486 satkAra 344, 823; puraskAra 16; -Aza sAprayoga 78 sattarisacaThANuM 710, 738 sattA 57, 88 satya 13, 14, 109, 110, 122, 209, 367, 326, 125, 726, 744; -dRSTi 821; -nigranthIputra 727; -parAkrama 821; -pariNata 820; -prajJA 821; --pravAda 249, 262; mAmA 757; -bhASA 109; -manaH prayoga 430; --manA 821; -mRSA 39, 109; -mRSA mana:prayAga 430; -mRSA vacana prayAga 430; -35 821; -vacana 110, 123; - _2010_03 Page #1010 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 26 -vacana prayoga 430; vyavahAra 821; --zIlAcAra; 821; -sena 732; saMkalpa 821 sattvAvAsa 444 sadgati 209 sadguNanAza 26 sadbhAvapadArtha 168 satakumAra 41, 196, 364, 36, 386, 406, 423, 424, 441 -4, 470, 473, 476, 485, 490, 495, 510, 511, 746-7, 792; -mAhendra 405; -avata saka 369 sanniveza 165 sanihita 482 sanmati kulakara 027 samAna 344, 823 sapudgala 554 saptapaNuM vana 647 saptasamikA 316 sabala 454 sabhA 497-8 sabhAsa 883 sabhikSu 262 sthAnAMgansamavAyAMga sama 369, 374, 882 samacatusra 409, 40, 443, 719 samatAla 883 samanA 649 samanujJA 75 samapAdyutA 16 samaprabha 369 samapramANa 559-60 samabhiruDha 249, 277 samabhUtalA pRthvI 501 2010_03 samaya 160, 164, 259, 275, 333, para1, para5; -kSetra para0, 549, 559, 643; --sUcakatA 435; -aMta 892; Ana-ta 890 samavasaraNa 21, 259, 311, 439, 722, 780 samavAya 231, 334; aMga 111, 164, 235, 330, 465 samA pa21 samAcArI 79, 804, 805 samAdhi 17, 32, 34, 160, 259, 345, 726; "kayA 68; gupta 744; -pratimA 312, 346; -bala 435; sthAna 32, 42, 257, 263 samAna 249 samiti 106, 272, 263 samArela 38, 296; -karaNa 431 samAhArA upara sumitA 499, 500 samiti 114, 125 samucchinna kriyA apratipAtI 152 samucchedavAdI 167, 337, 439 448, samudra 270 samudAniyA 36, 415 samudgaka pakSI 201 samuddhAta 3889, 394. 419, 449 samurdaza 344; -764 samudrezanakAla 233 samudra 166, 326, 644, 752, 868; -nRtta 752; pAlita 263; -vijaya 699, 746 samata satya 110 sammati 194 Page #1011 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUci samyakatva 5, 106, 252, 259,40, 750; -2nA 650; svapna 258; 4ra7 -AtmabhU 743;-adhipati 845; samyak parAkrama 31 -addA pa30; -AnaMda 732; samyaka prayatna 31 -anubhUti 725; -arthavimAna samyagadarzana 7, 78, ra78 719; arthasiddhi (ddha) 111, 124, samyagraSTi 17, 87, 96, 173, 403, 349, 327, 378, 441, 472, 414, 4ra7 477, para5, 558-9, 816; samyam mithyAdarzana 78, ra78 --utkaTa 679 samya mithyAdRSTi 91, 9, 173 sarvatobhadra 249, 371, 473 samyam mithyAruci 78 sarvatobhadrA 312,314; -pratimA 341 sabhya ruci 78 salilAvatI pa75, 592 samyagU yAga 31 salezya 173 samya vAda 260 savitA 605 sagI 172; -kevalI 92, 98, saveda 17ra 105, 294 sazarIrI 173 sAnika 554 sahadevI 746 sarayU phara0, 599, 600 sahasAkAraprayAga 132 sarasava 394 sahasedAha Amaraka 56 sarasvatI 488 sahastravarSa para sarAga samyagdarzana 279 sahastrAra 41, 366, 405, 23, sarAga saMcama 69, 292 * 424,44-2,444, 470,472, sapI 554 476-485, 491, 495, 510, sarova2 166 511, 19; -avataMsaka 372 sarSa 201, 605 sahapati brahmA 512 sarva 170;-adattAdAna viramaNa 108; sahita 605 -kAmavirati 17; kAMI jIva saMkarSaNa 58 ra69, 271; -ne 653; ghAtI saMkIrNa hAthI 861 94; jIvasukhAvaha ra60; -jJAnA- saMketaka pratyAkhyAna 120 varaNuM 72; -darzanAvaraNa 72; saMketa pravrajyA 766 -dharma-tIrtha 66; -parigrahaviramaNa saMkrama 59 108;-prANAtipAta viramaNa 108; saMkramaNa 231, 535 -bhadra 471; -mRSAvAda viramaNa saMkrAmaNadeSa ra29 108; 645, 653; -methuna saMkrAmitAnuga 877 viramaNa 108; -ratna mahAnidhi saMkalaSTa lezya 384 sthA- 2 2010_03 Page #1012 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 978 saleza 23, 302 sakSepa 98; -ci 279 saMkSepitadazA 256, 258 saMkhyA 258, 276; -kRttika 15 saMkhyAtakAla 165 sakhyAta varSAyuSI 402 sakhyAna 435, 886 saganA tyAga 17 saMgrahu 886; dAna 63; "saMpatti sthAnAMga-samavAyAMga 770 saMgrahaNI 240, 276, 338, 514 sadha 21, 68, 122, 127, 344, 72,763;-dharma 13; -pratyenIka vasthA 73; 776, 781; -vira 13 sadhayaNa 408, 719 sadhATaka 260 sadhATikA 311 sadhAta 135 sadhAtima 885 sacArasama 882 sajaya 263, 724, 742 sajJA 222, 416-7, 444 sannI 174, 426, 848; jJAna 33; -paMcendriya 80; "manuSya 80 saMjvalana 79, 89, 212 saMtuSTithA 19 satASa 28 saMthArA 315 saniSadyA 780 saMparAya 410 sa pU`lAka 449 sakhAdha 165 samupravRttA 304 sabhava 696, 758 sabhinna 249 saMskRti 689, 752; vijaya 258 sabhAga 764, 780; nA prakAra 808: -visabhAga 780 saMmatisthAvarakAya 194 saMmardo 39 samukta 847 samUIi ma 199, 200,722-3,392, 418; -72rSArasa 359; -khecara 359; ---cAMgA thalacara 442; -jalacara 442; ti capacandriya 322, 341 390, 409, 44; -bhujaparisarpa 358; "manuSya 202, 322, 390-1, 409, 410, 443 samAyAgya 68 sacata 174, 291, 403; --manuSya 4312; satya 122; asayata 174 sacama 3, 13, 14, 118, 291-7, 385;-dharma 448; -asaMyama 69 sayUtha 249; --anuyoga 87 sayAgIvaNA 181 sayeAjanAdhikaraNikI 411 sayeAjanAprAyazcitta 131 sa2bha 38, 296; ---raNa 431 salInatA 128 sarakSaNeApadhAta 308 salApa ma salekhanA 127, 283 sa'vatsara 164, 527-8 saMvara 5, 17, 106, 121, 168, 245, 258, 445, 554, 698, 726 saMvardhita 845 _2010_03 Page #1013 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMvAsa 40-41, 764 saMvRta 97, 391; -bakuza ra88; -vivRtta 391 saMvega 17 saMveda 554 saMvedanI 18-09 saMzaya 43 saMzayita 51; -- mithyAtva para saMsaktataSa:karma 67 saMsAra 24, 155, 190; -pratigraha 248; - sAga2 76; -anuprekSA 152H - Apanna papa4 saMsArI 176, 191; -mitra 838 saMskRSTa 304; -kalpika 14; -upahata 309 saMsekima 306 saMskRta 882 saMsthAna 402, 409, 442, 534; -nAma 82, 2pa7,441; -pariNAma pa33; -vicaya 15 saMsTeija 392, 418 saMhita 340 sAkArayukta 173 sAketa-adhyA pacha7 sAgara 326, 351, 368, 373, 591;-kAMta 368; -catra 591; -64 752; -nA 701; upama 165, 367, pa30 sAgAra pratyAkhyAna 120 sAgArika bhajana 300 sAcA pariNAma 820 sAcuM 436 sAta 372; -nata 55; -dvIpasamudra pramANa 448; -vAdI 267, 336-7, 439, 448; -zikSAvrata 7 31; - sa ta ka 59 sAtA 74, 376; --gaurava 47; -vedanIca 72, 88 sAtivega 76 sa disaMsthAna 409 sAdharmika 127, 144, 344 sAdhacce 326 sAdhAraNa vanaspati 440 sAdhAraNa zarIranAma 83 sAdhu 37, 1ra7, 139, 203, 331 sAnukozatA 68 sAtripAtika 43 sAma 894 sAmanopanikA 415 sAmantopanipAtikI 415 sAmarthyahIna 827 sAmadika 20 sAmAcArI 263 sAmAna 371, 372, 376 sAmAnika 479, 490, 49, 500, 682 sAmAnya 98, 334, 448, 482 sAmAnya nipAtanika 885 sAmAnya dRSTi 336 sAmAcika 20, 108, 121, 282, 283, 285, 295, 3ra6, 345, 797; - kalpa sthiti 777,797; -vrata 763; -saMcama 25 sAmudrika 266; - ninava 332 sAcaMkArAnuga 877 sArakAMtA 880 sArathI 857 sArasI 880 sArasvata 474, 45 sAlepikApitA 257 2010_03 Page #1014 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 980, sthAnAMga samavAyAMga sAsvAdana samyaga dRSTi 91, 99 sItA 642, para sAMkhya 160, 337, 448 sImaka2 689 sAMjavalana 75 sImaMtaka pa17, 559 sAMparAcikI 410 sImaMdhara 189 sAMbhogika 344, 780 suadhIta 12 sAmAha 67 suka7 55, 625 sAmeAhI 67 sukAla 37ra sAMvatsarika 720 sukulamAM janma kapara sAMvyavahArika pratyakSa 325 suSTi 369 siddha 4, 9, 106, 156-8, 172, suzala 732 175-6, 386, 561, 58993; sukSetrakRtna 258 -kaTa 588-9; -gati 158, 208, sukha 28; nidrA 31; -lAlajI 98; 381, 997; -baddha 248; -bhegI -nava pAka 246; zavyA ra9, 31; 248 -Avaha 634-50; -AvahaphUTa siddhasena 327, 338 pa83, 621 siddhAMtasaMgraha 695 sugata 208-9, 83ra siddhAyatana 746 sugati 208-9, 833; --gAmI 833 siddhArtha 699, 67, 700, 73ra sugrIva 42, 699, 758 siddhi 156, 158, 56; vigrahagati suSa 369-70 sudhASA 788 208 sucandra 732 sicAla 86ra sujAtA 487 siMdhu pa97, 598, 600, 601, 630, suceSThA 744 632, 637, 638, 63 -kuMDa sutapasthita 12 603, 636; -nadI 603 -prapAta sutarAu 410-6 -haMda 55, 623, 630 sudarzana 25, 481, 492, pa64, siMha 361, 860, 862; -kAMta ka61; pa66, 619, 145, 652, 697 -khAditA 767; -gati 484; -9, 746, 7para-4, 757, 7pa9 -giri 697, 794; -nAda, 435; sudarzanA 3ra9, 487, 644, 648, -pura 999; -purA 576 6ra7; 650, 700, 53 -mukha 616; -ratha 697; -vikrama- sudharma (rmA) 442,455, 703, 323, gati 484-vIta 371;-zarA 31; 739; sabhA 47-8, 513; -sena 699, 702; senApati 94; -avataMsaka 368 -strotA 624, 637; -Asana 647 sudhyAta 12 2010_03 Page #1015 -------------------------------------------------------------------------- ________________ suMna6 371, 699, 725 sunA 487, 746, 794 sunakSatra 257 sunetta 33 suSa 370, 625, 192, 175 suparNa kumAra cha7, 356, 400, 421, 453, 48, 485, 466; -indra 481 suparNa dvAra 647 supArzva 697, 709, 74, 75, 732, 74o, 9'3, 9: supArthA 727 supuSTa kar puDa 370 supraNidhAna 436, 432 supratibaddha 481 supratiSThAbha 369, 47: supratyAnaMdI 832 suprabuddA para suprabha 484, 489, 753, 756-7, 759; !tu 488 suprabhA 486, 700-1 suprasiddhA 700 suprota paraMpa subaMdhu 689, 752 sutrama 370 subhaganAma 84 subhagA 489 subhadra 301, 6pura subhadrA 34, 487, 046, 713 sukSma 589, 746, 747, 759 subheAgA 560 sumati 689, 696-7, 716, 759 sumanasa 471 sUci sumanA 487, 72, 817 sumareMgala 732 sumareMgalA 746 sumitra 69, 697; -vijaya 746 sumedhA 560 sucA 67 sura 74; -deva 743 surabhigaMdha 544 surAdeva 27 surAdevI 6para surUSa 482, 488, 544 surUpA 454, 486, 698 surendradatta 698 sulabhaaidhi 428 sulasa 595; -H 635 sulasA 702,724, 72, 74o, 745 suvaja 370 suvalsa 482, 575, 54, 625 suvA 560 supra 576, 192, 626 suvarNa 486; -kumA2 27, 282; 561; - phUla prapAta H 16; phUlA 598, 599, 901, 32, 637, 638; kalAprAtasda 626; -pArka 883; -pIta 702 suva3 176, 592, 662 suvAcazuddhi 109 1 jIvAta 369 suvikrama 492 vidhi 17,895; -nAtha 706; -puSa daMta 697, 759 suvizAla 471 suvisAta 37ra suvI2 369 _2010_03 Page #1016 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sthAnAMgalsamavAyAMga suvrata 606, 702, 732, 832 sutratA 697 suzAla 372 suzrAmayatA 25 suzruta 264 suSamaduSamA para1, parara suSamasuSamA349, 404, parA, para2, 631, 633, 686, 693, 694 suSamAAre para1, para2, 607-8, 631, 642, 194;-nAM daza lakSaNa para4; -nAM sAta lakSaNa pa23 suvaMra 372 suSeNA 600 sukutaraAyAmA 880 susAga2 368 asAmAna 371 susImA 576, 626, 697, 757 susUra 369 surasUrya 370 susvara 370; -nAma 84 susvarA 488 suhastIkUTa pa89 suMdara 697; -bAhu 697 suMdarI 760; -nanda 760 saMsamAM 260 sUkSma 174, 195, 199, 531, 689; -aparyApta 192;-kriyA anivRtti 15ra;-nAma 83; paryApta 193; -saMpAya 92, 104, 720; -saMpAca saMcama ra95; -saMparAya sAgasaMyama 292 sUtelo kevI rIte jAge 892 sUtra 265, 248, 9, ra61, 460; -kRta 231, 234; -kRtaniryukti 34;-kRtAMga 7, 34, 42, 49,51, 55, 7, 8, 94, 125, 255, 259,260,335 - 6, 7ra7 -khela 884; -dhara 816, 823; -pratyanIka 776; -rUci 151,279; -vAcanA 784; pratadharma 12; -artha 823 sUra 369,746; -kAMta 369-70; -kUTa 369; -deva 725; -vaja 369; -prabha 369 70; -leya 369, 370; --varNa 369; --muMga 369; -zrI 746; -sRSTa 369, 370; -Abha 369; - Avarta 369; -uttarAvataMsaka 369 sUrya ra58, 370, 456-463, 482, 489, 490, 500, 501-2, 504 - 5, 507, 559, 595, 604, 617, 199, 722; -phUTa 730; -carita 883; tApa 502 - dhvaja 370;-parvata 183, 621, 6345; -prajJapti 263, 65, 606; -prabhA 489, 701; --maMDala 457, .458, 4pa9, 463, pa03; varNa 370; vimAna 458; -mUMga370; --hada 635; -Abha 474; -avataraNa 566;-Avarta 370, 566; uttarAvataMsaka 370; -udaya 505 sekArAnuyoga 877 senaprazna 788 senA 696, 863; -kathA 44; -pati 461-3, 51 sendriya 172, 4ra6, 554 seya 724, 743 sevA kara1, 831 sevArtA 408 2010_03 Page #1017 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUci saMnya 491, 493 stimita 326 sepama 347 sTenenkaTa 679 sema 483, 485, 487, 489 -90, staka 164, para1 45, 497, 605, 79, 53; tyAnadhi 74, 154 -caMda 732; -datta 699; -deva strI 21, 116, 191, 3ra3, 751, 699; -prabha 496s 753, 854-5, 972; -kathA 43, samA 489, 569, 702 44, 272; kathAvarjana 112; mila ra37 tIrtha 891; -ne pratrajyA 787; sogadhika kAMDa 515, 568, 79 -parijJA 259, 281 391; -rUpa saugadhikA 588 395; lakSaNa 883; liMgasiddha saudAminI 454, 486 189; --veda 79,322; vedaka 174 saudAmI 491 saudharma 41, 137, 196, 215, 236, sthalacarI 323 282, 360, 362, 368, 406, vira 13, 33, 127, 258, 325, 4ra3-4, 441, 468, 470, 344, 447, 774; -ka95 804; 472-3, 476, 478, 479, -kalpathati 778; -pA 258; 480-3, 510-1, 560; -pratyenIka 776; -vAdI 160 -avata saka 473, 477 spaMDila 34 saubhAgyakara 883 sthAna 234, 318; -guNa 20 saumanasa 471, 473, 568, 582, sthAnAtida 16 585, 629, 631, 634-5, sthAnAtika 129 640; -phaTa588; -vakSakAra 588; sthAnAMgazAstra 235, 255, 328, 330, -vana 6ra7, 634 345, 357, 421, 453 sImanA 649 thA5ka 226 saumya 847 ' sthApanA 339; -sarva 170; -anaMtaka sauryapura 698 892; -InDa 480; -kama 224; sauvastika 249, 106, 8ra6 -puruSa 816; -satya 109, 110, sauvIraka 306 122; leka para skaMdha 199, 519; 531, 538,543; sthApitA 254 " -bIja 198; -AvAraniza 883 sthAvara 90, 177, 191, 194, 322, sthalacara 323, 393 418,422, papa4-6; -kAya 193, sthAnakavAsI para 194, 358, 390, 399, 408; staMbha 75 --nAma 83 tanitakumAra 177, 441, 495; -ndra sthitAtmA 874 482 sthiti 93, 95, 282, 345, 374, 2010_03 Page #1018 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 984 sthAnAMga samavAyAMga ka76, 438; -udIraNapakrama 58; --alpabahu pa9;-upazamano krama 58-kama pa6;-ghAta 103; -nAma- . nidhattAyu 80; nikAcita 60; -nidhatta 59; -pariNAma 81; -baMdha 53; -baMdhanopakrama paNa -baMdhana pariNAma 81;-lezyarU84; -vipariNAmano pakrama 58 ritharanAma 83 risarva 835, 839 sthala pa31; --adattAdAna viramaNa 108; -trasa 194; -prANAtipAtaviramaNa 106; -mRSAvAdaviramaNa nAtaka 287 289, 448; -nigraMtha 289 snAna 32 ridhdha 544 sneha 38; vikRti 379; -sUkSma 199 sparza 92, 210, 347, 406, 519, 544-6, 606; -nAma 82; -nendriya 240; -neciasaMvara 48; -nendriya saMva2 107; -nendriyasAtAja; --paricAra 41; -pariNAmapa33-4-chadrayanigraha 360; -icirAgapatti 113 pRSTa 335-apRSTa 249-zreNI 248 TA 488 smRti 435; -bala 435; -bhraMza 43 cAkada 338 svakRta doSa 230 svadArasaMtoSa 108 svapna ra58, 265; -nuM phala 72 ; darzana 32, 279; -atikapratimaNa 142 svabhAva 445-6; -vAdI 446 svayaMjala 687 svayaMprabha 566, 6-6, 689, 75 svayaMprabhu 743 vayaMbhU 369, 374, 703, 53, 19;-rama 369, 443-4, 559, pa62; vAsudeva 756 svayaMsaMbuddha 188 svara 265, 789, 8-2; -mata 886 svaramaMDala 879, 88ra svarUpavarNana 286 svarga 209 svalakSaNa deva 229 svavacananirAkRta 230 svaliMgasiddha 189 svasamaca ra34-6, 24svasiddhAMta 249, 261 svastika pa92, 6-6, 6ra vahustikA 415 svAtI 464, 465, 469,08, 580, 501, 104, 629, 612, 76 pa; -deva 6ra ; -buda 9 svAdima 378 svAdhyAya 34, 129 : 7, 8, 149, 764 svAmilI 847 svAtha 826, 832 svAharitakI 41 hukakAra 894 hathipAla 633 haya kazuM 666 hayalakSaNa 883 hacavIthi 463 hayAnIka 496, 696 2010_03 Page #1019 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUci 985 hari pa6, 506, 636-8, 84; -dAMtA 481, 484, 197-4, 601, 623, 630, 637-8; --kAMtAprapAtahada pa96, 623; -kUTa pa9ra; -keza 828; -kezI 262; -prapAtahada pa96, 623 harisegameSI 494-5 haritasUkSma 199 haridra 406, 544; -abhijAti 204 haribhaka pa5, 94, 118 harivarSa pa70, 572, pa75, 589, 590, 607-8, 620, 636, 633. 636, 638, 658 vaLa 1 250. tti 891 harivaMzapurANa 694, 6-3, 76, 708-9, 711-2, 716 hariNacakravatI 747-9, 59 harisalilA pa97, 598, 601, 624 harisaha 481, 484, 591, 593 halukamAM 286 hasta 465, 466, 468, 508 -- 604; -karma 143-4;-uttarA 701 hastikaNuM 617 hastinApura pa77, 783, 5ra hastimukha 616 hastizikSA 883 histI 751 haMsaga kAMDa pa15 hADahaDA 254 hAtha 887 hAthI 857, 860, 861 hAni 419 hAyanI 348 hAra ra58 hArita 846, 847 -ayana 739 hAsya 79, 482; --nizrita 39; -rati 482; -viveka 112 hiMsA 42, 209, ra98; -daMDa 49, 415 hita 842; -aaN 21; -kArI 25 himavaMta 203, 580, 572, 574, 629, 633, 636, 638, 644, 658 himAvAna pa89, 607, 616, 631, 65ra; -varSadhara 615 hiraNayapAka 883 hiracavaMta 203, 570-2, 574, 590, 633, 636, 638, 658; -varSa 620, 636 hiraNyavAna 607 hIyamAna ra68 hIlita vacana 302 huM saMsthAna 409 hahUka 165, 887; -aMga 165, 887 hetu 225-7, 229; -doSa rara9; --vAda 260 hemaMta para hemacandrAcArya 690, 692 haMmaka 35; -garbha 35 haimavata 191 hada 630, 632; -nAM dvAra 667 hasva 544, 547; -gauravapariNAma 82 ho 488, 589, 590, 594, 63ra, 637, 653; -devI pa04, pa05, 622; -bala 435; -mana:sattva 835, 839; -sarva 835, 839 2010_03 Page #1020 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2010_03 Page #1021 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pUMjAbhAI jaina graMthamALa ke che sanmati prakaraNa (siddhasena divAkara kRta) jinAgamakathAsaMgraha zrIrAjacaMdra (vicAraratno sAthe) mahAvIrasvAmInA aMtima upadeza (uttarAdhyayanasUtra) yogazAstra (hemacaMdrAcArya kRta) jagatane AvatI kAlane puruSa (zrI rAdhAkRSNana kRta) tattvArthasUtra zrI mahAvIrakathA bhagavAna buddhanA pacAsa dharmasaMvAda suttanipAta buddhacarita gUjarAta vidyApITha amadAvAda-14. Bobcation international 2010 03 FOR Prvate 8 Personal use only. Page #1022 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2010_03 For Private & Personal use only