Book Title: Aagam 03 STHAN Moolam evam Vrutti
Author(s): Dipratnasagar, Deepratnasagar
Publisher: Deepratnasagar
Catalog link: https://jainqq.org/explore/004103/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI sthAnAGgasUtram namo namo nimmaladasaNassa pUjya zrIAnaMda-kSamA-lalita-suzIla-sudharmasAgara gurubhyo namaH / "sthAna" mUlaM evaM vRtti: [mUlaM evaM abhayadevasUri racita vRttiH ] [Adaya saMpAdakaH - pUjya AgamoddhAraka AcAryadeva zrI AnaMdasAgara sUrIzvarajI ma. sA. ] | (kiJcit vaiziSThyaM samarpitena saha) puna: saMkalanakartA- muni dIparatnasAgara (M.Com., M.Ed., Ph.D.) 04/08/2014, somavAra, 2070 zrAvaNa zukla 8 jain_e_library's Net Publications muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra-[3], aMga sUtra-[3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadaivasUri-racita vRttiH ~0~ Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [-] dIpa anukrama [-] sthAna [-] mUlaM [-] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [03], aMga sUtra [03 ] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH Education Internation "sthAna" - aMgasUtra-3 ( mUlaM + vRtti:) uddezaka [-], sthAnAGgasUtrasya mUla "TAiTala peja" NIANIANIANIANANIANIANIANA // ahem // zrImatsudharmasvAmigaNabhRtprarUpitaM zrImaccandragacchAlaGkArazrImadabhayadevasUri sUtrita vivaraNayutaM zrImatsthAnAGgasUtram / (prathamo vibhAgaH ) BAGAL prakAzayitrI - 1000 rAjanagaravAstavya zreSThi maganalAla pItAMbaradAsa 1000 sUryapuravAstavya zreSThi dIpacaMda suracaMda 1000 chAyApurI zrIjainasaMgha 501 sUryapuravAstavya zreSThi zivacaMda somacaMda 500 sUryapuravAstavya zreSThi nAnacaMda dhanAjI vittIrNa pUrNadravyasAhAyyena zreSThi veNIcandra suracandradvArA zrIAgamodayasamitiH mohamayyAM 'nirNayasAgara mudraNAlaye rAmacandra yesU zeDagedvArA mudravitvA prakAzitam / vIrasaMvat 2445. vikramasaMvat 1975 ( paNyaM 2-12-0 ) kAITa 1918 pratayaH 1000. JNNUMANN NNNN For Park Use Only ~1~ wor Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mUlAkA 783 mUlAMka: of 57 57 77 81 99 127 127 161 181 205 * sthAna-1 eka sthAna Azrita vividha viSayasya prarUpaNA - * sthAna- 2 viSaya: uddezaka: 1 uddezakaH 2 uddezaka: 3 - uddezaka: 4 * sthAna 3 - uddezaka: 1 * uddezaka: 2 uddezaka: 3 * uddezaka: 4 pRSTha 003 079 079 117 127 173 206 206 255 276 316 mUlAMka: 249 249 292 333 362 423 423 450 479 518 sthAnAGga sUtrasya viSayAnukrama viSaya: * sthAna- 4 uddezaka: 1 uddezaka: 2 uddezaka: 3 uddezaka: 4 * sthAna 5 uddezaka: 1 uddezaka: 2 uddezaka: 3 * sthAna 6 - SaD sthAna- Azrita vividhaviSayasya prarUpaNA - [ uddezakA: na asti ] pRSTha 361 362 415 471 529 ~2~ 582 582 619 667 707 mUlAMka: 592 699 800 8881010 dIpa- anukramAH 1010 pRSTha 764 viSaya: * sthAna 7 - sapta sthAna Azrita vividha viSayasya prarUpaNA * sthAna 8 - aSTa sthAna Azrita vividha viSayasya prarUpaNA * sthAna 9 -nava sthAna Azrita vividhaviSayasya prarUpaNA muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra - [03], aMga sUtra [03 ] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH * sthAna 10 - daza sthAna-Azrita vividhaviSayasya prarUpaNA 834 890 943 - 1058 Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [sthAna- mUlaM evaM vRttiH] isa prakAzana kI vikAsa-gAthA yaha prata sabase pahale "sthAnAGgasUtra" ke nAmase sana 1918 (vikrama saMvata 1975) meM Agamodaya samiti dvArA prakAzita huI, isa ke saMpAdakamahodaya the pUjyapAda AgamoddhAraka AcAryadeva zrI AnaMdasAgarasUrIzvarajI (sAgarAnaMdasUrijI) mahArAja sAheba | isI prata ko phira apane nAmase 'jinazAsana ArAdhanA TrasTa' kI tarapha se AcArya zrI hemacandrasUrijIne chapavAI, jisame unhoMne khudane to kucha nahIM kiyA, magara isI prata ko oNphaseTa karavA ke, Upara apanA nAma evaM apanI prakAzana saMsthA kA nAma chApa diyA. yaha spaSTa rUpase eka prakArase adattAdAna hI hai, aisI aneka prato ke agale do peja palaTakara yA nae DAlakara unhoMne apane nAmase chapavAI hai, isa taraha vo apane Apako bar3A Agama saMrakSaka sAbita karanekI anucita ceSTA kara cuke hai| isI sthAnAMga sUtra kI prata ko oNphaseTa kI madada se AcArya zrI nayacaMdrasAgarasUrijIne bhI chapavAyA hai, samudAya kI vaphAdArI nibhAte hae isa pUjyazrIne pUjya sAgarAnaMdasUrIzvarajI mahArAjazrI kA nAma bar3I ijjata ke sAtha apanI jagaha pe hI rakhA hai, aura khudakA nAma puna: saMpAdaka rUpa se peza kiyA hai| apanI prastAvanAmeM nayacaMdrasAgarasUrijI ne bhI merI taraha ukta bAta kA ullekha kiyA hai| isI sthAnAMgasUtra kI prata ko oNphaseTa kI madada se pUjya jambUvijayajI mahArAjajIne zrI motIlAla banArasIdAsa kI taraphase prakAzita karavAI hai, jo kI pustaka rUpase bAIMDeDa hai, aura pariziSTameM pujya zrI punyavijayajI saMkalita zuddhi-vaddhi patraka diyA hai| hamArA ye prayAsa kyoM? Agama kI sevA karane ke hameM to bahota avasara mile, 45-Agama saTIka bhI hamane 30 bhAgome 12500 se jyAdA pRSThomeM prakAzita karavAe hai, kintu logo kI pUjya zrI sAgarAnaMdasUrIzvarajI ke prati zraddhA tathA prata svarupa prAcIna prathA kA Adara dekhakara hamane isI prata ko skena karavAI, usake bAda eka speziyala phorameTa banavAyA, jisame bIcame pUjyazrI saMpAdita prata jyoM kI tyoM rakha dI, Upara zIrSasthAname Agama kA nAma, phira adhyayana-uddezaka-mUlasUtra- Adi ke naMbara likha die, tAki par3hanevAle ko pratyeka peja para kaunasA adhyayana, uddezaka Adi cala rahe hai usakA saralatAse jJAna ho zake, bAyIM tarapha Agama kA krama aura isI prata kA sUtrakrama diyA hai, usake sAtha vahA~ 'dIpa anukrama' bhI diyA hai, jisase hamAre prAkRta, saMskRta, hiMdI gujarAtI, iMgliza Adi sabhI Agama prakAzanomeM praveza kara zake hamAre anukrama to pratyeka prakAzanomeM eka sAmAna aura kramazaH Age baDhate hue hI hai, isIlie sirpha krama naMbara die hai, magara prata meM gAthA aura sUtroM ke naMbara alaga-alaga hone se hamane jahAM sUtra hai vahA~ kauMsa -] die hai aura jahAM gAthA hai vahA~ ||-|| aisI do lAina khIMcI hai| hara pRSTha ke nIce viziSTha phUTanoTa likhI hai| abhI to ye jain_e_library.org kA 'iMTaraneTa pablikezana' hai, kyoMki vizvabharameM aneka logo taka pahu~cane kA yahIM sarala, sastA aura Adhunika rAstA hai, Age jAkara Isiko mudraNa karavAne kI hamArI manISA hai| ......muni dIparatnasAgara. ~3~ Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [-] dIpa anukrama [-] sthAna [-] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra "sthAna" - aMgasUtra-3 ( mUlaM + vRtti:) uddezaka [-], [03], aMga sUtra [03 ] Education Internation // arham // navAGgITIkAkArazrImadabhayadevasUriviracitavivRttisametaM / zrIsthAnAGgasUtram / zrIvIraM jinanAthaM natvA sthAnAGgakatipayapadAnAm / prAyo'nyazAstradRSTaM karomyahaM vivaraNaM kizcit // 1 // iha hi zramaNasya bhagavataH zrImanmahAbIravarddhamAnasvAmina ikSvAkukulanandanasya prasiddha siddhArtharAja sUnormahArAjasyeva paramapuruSa kArAkrAntavikrAntarAgAdizatrorAjJAkaraNadakSakSmApatizata satata sevitapAdapadmasya sakalapadArthasArtha sAkSAtkaraNadakSakevalajJAnadarzana rUpapradhAnapraNidhyaMvabuddha sarvaviSayagrAmasvabhAvasya sakalatribhuvanAtizAyiparamasAmrAjyasya nikhilanItipravarttakasya paramagambhIrAnmahArthAdupadezAnnipuNabuddhyAdiguNagaNamANikyarohaNadharaNIkalpena bhANDAgAraniyukteneva gaNadhareNa pUrvakAle caturvarNazrIzramaNasaGghabhaTTArakasya tatsantAnasyevopakArAya nirUpitasya vividhArtharailasArasya devatAdhiSThi 1 upayogaH 2 "nasya copa pra 3 dhAraNa pra. vIra prabhoH vaMdanA evaM sthAnAMga vivaraNasya pratijJA mUlaM [-] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH For Penal Use On ~4~ Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [-], uddezaka [-], mUlaM [-] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03, aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: zrIsthAnA sUtra dhyayane vRttiH dvArANi tasya vidyAkriyAvalavatA'pi pUrvapuruSeNa kenApi kuto'pi kAraNAdanunmudritasyAta eva ca keSAzcidanarthabhIrUNAM mano- 1 sthAnAsthagocarAtikrAntasya mahAnidhAnasyeva sthAnAGgasya tathAvidhavidyAbalavikalairapi kevaladhArthapradhAnaiH svaparopakArAyArtha| viniyojanAbhilASibhirata eva cAvigaNitasvayogyatainipuNapUrvapuruSaprayogAnupazrutya kiJcitsvamatyomezya tathAvidhavarta phalAdimAnajanAnApRcchaya ca tadupAyAn dyUtAdimahAvyasanopetairivAsmAbhirunmudraNamivAnuyogaH prArabhyate iti zAstraprastA|banA // tasya cAnuyogasya phalAdidvAranirUpaNataH pravRttiH, yata uktam-"tassa phailajogamaMgalasamudAyatthA taheva daarauii|| tabbheyaniruttikamapayoyaNAIca bacAI ||1||"ti, tatra prekSAvatAM pravRttaye phalamasyAvazyaM vAcyam , anyathA hi niSpayojanatvamasyAzaGkamAnAH zrotAraH kaNTakazAkhAmaIna iva na pravarteranniti, taccAnantaraparamparabhedAd dvidhA, tatrAnantaramarthAvagamaH, tatpUrvakAnuSThAnatazcApavargaprAptiryA sA paramparaprayojanamiti 13 tathA yogaH-sambandhaH, sa ca yadyupAyopeya-12 bhAvalakSaNo yadutAnuyoga upAyo'rthAvagamAdi copeyamiti tadA sa prayojanAbhidhAnAdevAbhihita ityavasaralakSaNa: sambandho'sya vAcyaH, ko'sya dAne sambandho'vasara iti bhAvaH, yogyo vA dAne asya ka iti, tatra bhavyasya mokSamArgAbhilASiNaH sthitagurUpadezasya prANino'STavarSapramANapravrajyAparyAyasyaiva sUtrato'pi sthAnAGgaM deyamityayamavasaraH, yogyo'pi paharita pra. 2 tasya (anuyogasa ) phalyogamAlasamudAyAstathaiva dvArANi / tad (anuyogadvAra) bhedaniruktikamaprayojanAbhi ca vAcyAni // 1 // (vizeSAvazyakapUrayabhiprAyeNa prayojanamiti bhinnaM vAraM tathA ca dvAraprayojanamityarthaH) 3prayojanasya sAdhitaravAta, yadi ca na tathA tayayamapi sAdhya eva, CAS | sthAnAMga-vivaraNasya pratijJA, phalAdidvArasya nirUpaNaM ~5~ Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [-], uddezaka [-], mUlaM [-] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: cAyameveti, yata uktam-"tivarasapariyAgassa u AyArapakappanAmamajjhayaNaM / caucarisassa ya samma sUyagaDaM nAma aMgati | ||1||dskppbyvhaaraa saMvaccharapaNagadikkhiyaraseva / ThANaM samavAo'vi ya aMge te aha vAsassa // 2 // ti" anyathA &AdAne'syAjJAbhaGgAdayo doSA iti / tathA zreyobhUtatayA'sya vighnasambhave tadupahatazaktayaH ziSyA naivAtra pravarteraniti tadu-IX pazamAya maGgalamupadarzanIyam, uktaJca-"bahevigghAI seyAI teNa kayamaGgalovayArehiM / ghettabbo so sumahAnihivva jaha vA mahAvijjA // 1 // " iti, maGgalaM ca zAstrasyAdimadhyAvasAneSu krameNa zAstrArthasyAvighnena parisamAptaye tasyaiva sthairyAya tasyaivAvyavacchedAya ca bhavatIti, taduktam-"taM maMgalamAIe majjhe pajjantae ya satthassa / paDhama satyatyAvigdhapAragamaNAya niddiDaM // 1 // tasseva ya thijjatthaM majjhimayaM aMtimaMpi tssev| abbocchittinimittaM sissapasissAivasassa ||2||"ttiaa tatrAdimaGgalaM 'suyaM me AusaM ! teNaM bhagavayetyAdisUtraM, nandyantarbhUtatvAt zrutazabdasya, bhagavadbahumAnagarbhavAdvA AyuSmatA bhagavatetyasya, nandIbhagavadbahumAnayozca maGgacate-adhigamyate vAJchitamaneneti maGgalArthasya yujyamAnatvAditi, madhamaGgalaM paJcamAdhyayanasyAdisUtraM 'paMca mahabbae ityAdi, mahAtratAnAM kSAyikAdibhAvatayA maGgalatvAd, bhavati hi trivarSaparyAyasya tu AcAraprakalpanAmAdhyayanam / caturvasya ca sambaka sUtra nAmAmiti // 1 // dazAkalpavyavahArAH saMvatsarapacakadIkSitasyaina / | sthAnAnaM samavAyo'pi cADe te adhvarSasya // 2 // 2 bahu vinAni zreyAMsi tena kRtamalopacAraiH / prahItavyaH sa sumahAnidhiArava yathA vA mahAvidyA // 1 // 2 sanmAlamAdau madhye paryante ca zAstrama / prathama zAtrA (nasyA)vighnapAragamanAya nirdiSTam // 1 // tasyaiva ca sthaiyA madhyamamanyamapi tavaiva / ayucchi-1 pratinimitaM zivapraziSyAdivaMze ||2||4maalmaadisuutrmiti yogaH. phalAdidvArasya nirUpaNaM, maMgala-nirupaNaM, ~6~ Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [1], uddezaka [-], mUlaM [-] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: CALC vAttaH dvArANi zrIsthAnA- drAkSAyikAdiko bhAvo maGgalaM, yata uktam-"noArgamao bhAvo suvisuddho khAiyAio" tti, adhavA SaSThAdhyayanAdisUtraM 1 sthAnA 'chahiM ThANehiM saMpanne aNagAre arahaI gaNaM dharittae' ityAdi, anagArasya parameSThipazcakAntargatatvena maGgalatvAt, sUtrA-4A dhyayane bhidheyAnAM vA gaNadharasthAnAnAM kSAyopazamikAdibhAvarUpatayA maGgalatvAditi, antamaGgalaM tu dazamAdhyayanasthAntasUtra | phalAdi'dasaguNalukkhA poggalA aNaMtA paNNatte' tIhAnantazabdasya vRddhizabdavanmaGgalatvAditi, sarvameva vA zArakhaM maGgalaM, ni-15 jerArthatvAt , tapovat, maGgalabhUtasyApi zAstrasya yo maGgalasvAnuvAdaH sa ziSyamatimaGgalatvaparigrahArtha, makAlatayA hit| parigRhItaM zAkha maGgalaM syAd , yathA sAdhuH, ityalaM prasaneneti, iha ca zAstrasya maGgalAdi nirUpitamapi tadanuyogasya | draSTavyam , tayoH kathaJcidabhedAditi / athedAnI samudAyArthazcintyate-tatra sthAnAGgamityetacchAstranAma, nAma ca yathArthAdibhedAt trividhaM, tadyathA-yathArthamayathArthamarthazUnyaM ca, tatra yathArthaM pradIpAdi, ayathArtha palAzAdi, arthazUnyaM * DityAdi, tatra yathArtha zAkhAbhidhAnamiSyate, tatraiva samudAyArthaparisamApteH, yata evamatastannirUpyate-tatra ca sthAnamaGga ceti padadvayaM nikSepaNIyamiti, tatra sthAnaM nAmasthApanAdibhedAt paJcadazadhA, yadAha-"nAmaMThavaNAdaviekheta'ddhI u~ha urvaraitI vasahI / saMjemapairaMgahajohe" acalagaNaNasaMdhAbhAve ||1||tti, tatra sthAnamiti nAmaiva nAmasthAnaM, yasya vA sacetanasyAcetanasya vA sthAnamiti nAma kriyate tadvastu nAmnA sthAna nAmasthAnamityucyate, tathA sthApyata iti sthA-150 panA-akSAdiH, sA ca sthAnAbhiprAyeNa sthApyamAnA sthAnamapyabhidhIyate, tataH sthApanaiva sthAnaM sthApanAsthAnaM, tathA daa||2|| 1noAgamato bhAvaH suvizuddhaH kSAvikAdikaH / 1 kathaMci dA.pra. 3 apinA abhyavyapadezA api. phalAdidavArasya nirUpaNaM, maMgala-nirupaNaM, 'sthAna' evaM 'aMga' padasya nirupaNaM Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [1], uddezaka [-], mUlaM [-] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: dravyaM-sacittAcittaminabhedaM sthAnaM guNaparyAyAzrayatvAt , tataH karmadhAraya iti, tathA kSetram-AkAzaM, taJca tat sthAna ca dravyANAmAzrayatvAt kSetrasthAnaM, tathA addhA-kAlaH, sa ca sthAna, yato bhavasthitiH kAyasthitizca bhavakAlaH kAyakAlazcAbhidhIyate, sthitizca sthAnameveti, 'uha'tti UrdhvatayA sthAnam-avasthAnaM puruSasya UvasthAnaM-kAyotsarga iti, iha sthAnazabdaH kriyAvacanaH, evaM niSadanatvagvartanAdisthAnamapi draSTavyam, UrdhvazabdasyopalakSaNatvAditi, tathA uparatiH-viratiH saiva sthAnaM vividhaguNAnAmAzrayatvAt , vizeSArthoM veha sthAnazabdaH, tato virateH sthAna-vizeSo viratisthAnaM, tacca dezaviratiH sarvaviratiti, tathA vasatiH sthAnamucyate, sthIyate tasminnitikRtveti, tathA saMyamasya sthAna saMyamasthAnam , iha sthAnazabdo bhedArthaH, saMyamasya zuddhiprakarSApakarSakRto vizeSaH saMyamasthAnaM, tathA pragRhyate-upAdI-1 yate AdeyavacanatvAdhaH sa pragraho-grAhyavAkyo nAyaka ityarthaH, sa ca laukiko lokottarazceti, tatra laukiko rAjayuvarAjamahattarAmAtyakumArarUpo, lokottarazvAcAryopAdhyAyapravartakasthaviragaNAvacchedakarUpa iti, tasya sthAna-padaM pragrahasthAnamiti, tathA yodhAnAM sthAnam-AlIDhapratyAlIDhavaizAkhamaNDalasamapAdarUpaM zarIranyAsavizeSAtmakaM yodhasthAna, tathA 'acala'tti acalatAlakSaNo dharmaH sAdisaparyavasitAdirUpaH sthAnamacalatAsthAnaM, tathA 'gaNaNa'tti gaNanAviSayaM / sthAnamekabyAdizIpahelikAparyantaM gaNanAsthAnaM, tathA sandhAnaM dravyatazchinnasya kazukAderacchinnasya tu pakSmotsadyamAnatanvAderiti, bhAvatastu chinnasya prazastAprazastabhAvasya punaH sandhAnamacchinnasya tvaparAparotpadyamAnasya prazastAprazastabhAvasya sandhAnaM tadeva sthAna-vastunaH saMhatatvenAvasthAnaM sandhAnasthAnaM, 'bhAve'tti bhAvAnAm-audayikAdInAM sthAnam-avasthi 'sthAna' evaM 'aMga' padasya nirupaNaM, ~8~ Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [1], uddezaka [-], mUlaM [-] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: -25 zrIsthAnA-tiriti bhAvasthAnamiti / evamiha sthAnazabdo'nekArthaH, iha ca vasatisthAnena gaNanAsthAnena vA'dhikAra iti darzayi- sthAnAgasUtra- pyate // idAnImaGgAnikSepa ucyate, tatra gAthA-"nAmaMga ThavaNaMgaM davvaMga ceva hoi bhAvaMga / eso khalu aMgassA nikkhevodhya yane vRttiH ciubdhiho hoi // 1 // " ti, tatra nAmasthApane prasiddhe, dravyAGgaM punadravyasya-madyauSadhAderaGga-kAraNamavayavo veti dravyAGgaM sthAnAGga bhAvasya-kSAyopazamikAderevamevAjhaM bhAvAGgAmiti, deha bhAvAGgenAdhikAra ityapi darzayiSyate, tatra tiSThantyAsate vasanti yonikSepAH yathAvadabhidheyatayaikatvAdibhirvizeSitA AtmAdayaH padArthA yasmiMstat sthAnam, athavA sthAnazabdenehakAdikaH saGkhyAbhedo'bhidhIyate, tatazcAtmAdipadArthagatAnAmekAdidazAntAnAM sthAnAnAmabhidhAyakatvena sthAnam, AcArAbhidhAyakatvAdAcAravaditi, sthAnazca tatpravacanapuruSasya kSAyopazamikabhAvarUpasyAGgamivAra ceti sthAnAGgamiti samudAyArthaH 4 / tatra ca dazAdhyayanAni, teSu prathamamadhyayanamekAditvAt saGkhacAyA ekasakhyopetAtmAdipadArthapratipAdakatvAt ekasthAnam , tasya ca mahApurasyeva catvAryanuyogadvArANi bhavanti, tadyathA-upakramo nikSepo'nugamo nayazceti, tatra anuyojanamanuyogaH,-sUtrasyArthena saha sambandhanam , athavA anurUpo'nukUlo vA yo yogo-vyApAraH sUtrasyArthapratipAdanarUpaH so'nuyoga iti, Aha ca-"aNujojaNamaNujogo suyassa niyaeNa jamabhidheyeNa / vAvAro vA jogo jo aNurUvo-13 &A'NukUlo vA // 1 // " iti, athavA arthApekSayA aNoH-laghoH pazcAjAtatayA vA anuzabdavAcyasya sUtrasya yo'bhidheye | // 3 // 1nAmA sthApanA jyAnaM caiva bhavati bhAnAm / eSa khalu Asva nikSepazcarSidho bhavati // 1 // 2 iha va pra. saMbandhaH pra. 4 anuyojanama-18 nuyogaH sUtrasa nijakena yadabhidheyena / vyApAro vA yogo yo'nurUpo'nukUlo vA // 1 // 5sUtrAnuyogApekSayA pustvaM. SARERatininemarana 'sthAna' evaM 'aMga' padasya nikSepA:, ~9~ Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [-] dIpa anukrama [-] "sthAna" - aMgasUtra-3 ( mUlaM + vRtti:) sthAna [1], uddezaka [-], muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [03], aMga sUtra [03 ] Education Internation yogo - vyApArastena sambandho vA so'Nuyogo'nuyogo veti, Aha ca--"ahavA jamasthao thovapacchabhAvehi suyamaNuM tassa / abhidheye vAvAro jogo teNaM va saMbaMdho // 1 // tti, tasya dvArANIva dvArANi tatsaMvezamukhAni, ekasthAnakAdhyayanapurasyArthAdhigamopAyA ityarthaH, nagaradRSTAntazcAtra, yathA hi akRtadvAraM nagaramanagarameva bhavati, kRtaikadvAramapi duradhigamaM kAryAtipattaye ca caturmUladvAraM tu pratidvArAnugataM sukhAdhigamaM kAryAnatipattaye ca, evamekasthAnakAdhyayanapuramapyarthAdhigamopAyadvArazUnyamazakyAdhigamaM bhavati, ekadvArAnugatamapi ca duradhigamaM, saprabhedacaturdvArAnudvArAnugataM tu sukhAdhigamamityataH phalavAn dvAropanyAsa iti 5 / tAni ca dvitridvidvibhedAni krameNa bhavantIti tadbhedAH 6 / niruktistu upakramaNamupakrama iti bhAvasAdhanaH zAstrasya nyAsadezasamIpIkaraNalakSaNaH, upakramyate vA'nena guruvAmyogenetyupakrama iti karaNasAdhanaH, upakramyate'sminniti vA ziSyazravaNabhAve satItyupakrama ityadhikaraNasAdhanaH, upakramyate'smAditi vA vinItavineyavinayAdityupakrama ityapAdAna iti, evaM nikSepaNaM nikSipyate vA'nenAsminnasmAditi vA nikSe po nyAsaH sthApaneti paryAyAH, evamanugamanamanugamaH anugamyate'nenAsminnasmAditi vA'nugamaH- sUtrasya nyAsAnukUlaH paricchedaH, evaM nayanaM nayaH nIyate'nenAsminnasmAditi vA nayaH-anantadharmAtmakasya vastuna ekAMzapariccheda ityarthaH 7 / athaiSAmupakramAdidvArA NAmitthaMkrame kiM prayojanamiti ?, atrocyate, na hyanupakrAntaM sadasamIpIbhUtaM nikSipyate, nacAni 1 athavA yadataH lokapathAddhAvAsyAH sUtrameNu tasya abhiSeye vyApArI yogastena vA saMbandhaH // 1 // 'sthAna' evaM 'aMga' padasya nikSepAH, upakrama Adi dvArANi mUlaM [-] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH For Pernal Use Only ~10~ Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [1], uddezaka [-], mUlaM [-] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: zrIsthAnA- kSipta nAmAdibhirarthato'nugamyate, na cArthato'nanugataM nayairvicAryate ityayameva krama iti, uktazca-"dArakamo'yameva 1 sthAnAasUtra- u nikkhippai jeNa nAsamIvatthaM / aNugammai nAnatthaM nANugamo nayamayavihUNo ||1||"tti 8 // tadevaM phlaadiinyuktaani| dhyayane vRttiH | sAmpratamanuyogadvArabhedabhaNanapurassaramidamevAdhyayanamanucintyate-tatropakramo dvividho-laukikaH zAstrIyazca, tatra lI-ICI upakramAkikaH SoDA-nAmasthApanAdravyakSetrakAlabhAvabhedAt, tatra nAmasthApane kSuNNe, dravyopakramo dvedhA-sacetanAcetanamizra- dIdvArANi dvipadacatuSpadApadarUpasya dravyasya parikarma vinAzazceti, tatra parikarma-guNAntarotsAdanaM vinAzaH-prasiddha eva, evaM kSe-18 trasya-zAlikSetrAdeH kAlasya tvaparijJAtasvarUpasya nADikAdibhiH parijJAnaM, bhAvasya ca-gurvAdicittalakSaNasthAnavagatasyejitAdibhiravagama iti, zAkhIyo'pi podvaiva-AnupUrvInAmapramANavaktavyatA'rthAdhikArasamavatArabhedAt, tavAnupUrvI dazadhA'nyatroktA, tatra cotkIrtanagaNanAnupUryoridamavatarati, utkIrtanazca ekasthAnaM dvisthAnaM tristhAnamityAdi, gaNanaM tu| parisaGkhyAna-eka dve trINi ityAdi, sA ca gaNanAnupUrvI triprakArA-pUrvAnupUrvI pazcAnupUnAnupUrvI ceti, pUrvAnupU.| vyedaM prathama sadU vyAkhyAyate pazcAnupUrvyA dazamamanAnupUrdhyA tvaniyatamiti, tathA nAma dazadhA-ekAdi dazAntaM, tatra Sar3a nAmyasyAvatAraH, tatrApi kSAyopazamike bhAve, kSAyopazamikabhAvasvarUpatvAt sakala zrutasyeti, uktazca-"chabihanAme dobhAve khaovasamie surya samoyarati / je suyaNANAvaraNakkhaovasamajaM tayaM savvaM ||1||"ti / tathA pramANa dravyAdi- // 4 // dvArakamo'yameva tu nikSipyate yena nAsamIpasthaM / nAnyaslamanugamyate nAnugamo nayamatavihInaH // 1 // 2 pavidhanAni mAve kSAyopazammake zrutaM samavatarati / yad zrutajJAnAvaraNakSayopazAma takat sarvam // 1 // 45454844 upakrama-Adi dvArANi, 'sthAna' adhyayanasya anuciMtanam ~ 11~ Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [1], uddezaka [-], mUlaM [-] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: 4254 bhedAcaturvidha, tatra kSAyopazamikabhAvarUpatvAdasya bhAvapramANe avatAro, yata Aha-"dacyodi caumbheyaM pamIyate jeNa| taM pamANati / iNamajjhayaNaM bhAvotti bhAvamANe samoyarati ||1||"tti, bhAvapramANaM ca guNanayasaGkhyAbhedatasvidhA, tatrAsya guNapramANasakhyApramANayorevAvatAraH, nayapramANe tu na sampati, yadAha-"mUDhanaiyaM surya kAliyaM tu na nayA samoyaraMti ihaM / apuhutte samoyAro natthi puhutte samoyAro ||1||"tti, guNapramANaM tu dvidhA-jIvaguNapramANamajIvaguNapramANaM ca, tatra asya jIvopayogarUpatvAt jIvaguNapramANe'vatAraH, tasminnapi jJAnadarzanacAritrabhedatakhyAtmake asya jJAnarUpatayA jJAnapramANe, tatrApi pratyakSAnumAnopamAnAgamAtmake prakRtAdhyayanasyAptopadezarUpatvAdAgamapramANe, tatrApi | laukikalokottarabhede paramagurupraNItatvena lokottare sUtrArthobhayAtmani tathA cAha-jIvANapaNattaNao jIvaguNe boha-| bhAvao NANe / loguttarasuttatthobhayAgame tassa bhAvAo // 1 // " tatrApyAtmAnantaraparamparAgamabhedatastrividhe'rthatastI-| rthakaragaNadharatadantevAsinaH sUtratastu gaNadharatacchiSyatatpraziSyAnapekSya yathAkramamAtmAnantaraparamparAgameSvavatAraH, sasadhApramANamanyatra prapaJcitaM tata evAvadhAraNIyaM, tatra cAsya parimANasaGkhyAyAmavatAraH, tatrApi kAlikazrutadRSTivAda-17 zrutaparimANabhedato dvibhedAyAM kAlikazrutaparimANasaGkathAyAM, kAlikazrutatvAdasyeti, tatrApi zabdApekSayA saGkhyeyAkSarapadAdyAtmakatayA saGkhyAtaparimANAtmikAyAM paryAyApekSayA tvanantaparimANAtmikAyAM, anantagamaparyAyatvAdAgamasya, 1vyAdi catubhavaM pramIyate yena taspramANamiti / idamabhyayana bhAvo bhAvamAne samavatarAte // 1 // 2 mUDhanayikaM zrutaM kAlikaM tu na nayAH rAmavatarantIha / apRthaktve samavatAro nAti pRthakve smctaarH||1|| 3 jIvAnanyatvAt jIvaguNe bodhabhAvAt zAne / lokottarasUtrArthomayAgame tasya bhAvAt // // 0CCES upakrama-Adi dvAra aMtargat 'pramANa' viSayaka carcA, ~ 12 ~ Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [-] dIpa anukrama [-] zrIsthAnAGgasUtravRttiH // 5 // "sthAna" aMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRttiH) mUlaM [-1 "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH sthAna [1], uddezaka [-1 muni dIparatnasAgareNa saMkalita .... .. AgamasUtra [03 ], aMga sUtra [03] - *******... Education Internation tathA cAha- 'aNaMtA gamA anaMtA pajavA' ityAdi / tathA vaktavyatA svasamayetarobhayavaktavyatAbhedAt tridhA, tatredaM svasamayavaktavyatAyAmevAvatarati, sarvAdhyayanAnAM tadrUpatvAt, taduktam- "parasaMmao ubhayaM vA sammaddissi samao jeNaM / tA savvabhjhayaNAI sasamayavattavvaniyayAI // 1 // "ti tathA arthAdhikAro vaktavyatAvizeSa eva sa caikatvaviziSTAtmAdipadArthaprarUpaNalakSaNa iti / tathA samavatAraH-pratidvAramadhikRtAdhyayana samavatAraNalakSaNaH, sa cAnupUrvyAdiSu lAghavArthamukta eveti na punarucyate, tathAhi-- "ahuNA ya samoyAro jeNa samoyAriyaM paiddAraM / egaDANamaNugao so lAghavao Na puNa bacco // 1 // " nikSepatridhA bhaghanAmasUtrAdyApaka niSpannabhedAt Aha ca-"aNNai gheppai ya suhaM nikkhevapayANusArao satthaM / oho nAmaM sutaM nikhetsavvaM taovarasaM // 1 // " tatraughaH- sAmAnya madhyayanAdi nAma, uktazca"oho jaM sAmannaM suyAbhihANaM caubvihaM taM ca / ajjhayaNaM ajjhINaM Ao jhavaNA ya patteyaM // 1 // nAmAdi caunbheyaM vaneUNaM suANusAreNaM / paigahANaM jojjaM caupi kameNa bhAvesuM // 2 // tatrAdhyAtmaM - manastatra zubhe ayanaM gamanaM arthAdAtmano bhavati yasmAdadhyAtmazabdavAcyasya vA manasaH zubhasya AnayanamAtmani yato bhavati bodhAdInAM vA'dhi 1 parasamaya ubhayaM vA samyagdRSTeH khasamayo yena tataH sarvANyadhyayanAni khasamayayakavyatAnivAni // 1 // 2 adhunA ca samavatAro yena samayatAritaM pratidvAram ekasthAne'nugataH sa tApavato na punarvocya iti // 1 // ( sAmaiyaM so'Nugao lApayao No puNo vaco vi0 bhA0 ) 3 bhavyate gRhakhateca mukhaM nikSepapadAnusArataH zAstram oSo nAma sUtraM nikSeptavyaM tato'vazyam // 1 // 4] oSo yatsAmAnyaM sUtrAbhidhAnaM caturvidhaM taca adhyayanamakSINamAyaH kSapaNA ca pratyekam // 1 // nAmAdi caturbhedaM varNayitvA zrutAnusAreNa / ekasthAnamAyojyaM catuSvaipi krameNa bhAveSu // 2 // 5 sAmAiyamA0vi0 bhA0 upakrama Adi dvAra aMtargat 'pramANa' viSayaka carcA, nikSepasya bhedA: For Parts Only ~ 13~ 1 sthAnAdhyayane upakramA dIni // 5 // Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [-] dIpa anukrama [-] "sthAna" aMgasUtra - 3 (mUlaM + vRtti mUlaM [-1 "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH sthAna [1], uddezaka [-1 muni dIparatnasAgareNa saMkalita ...... ... AgamasUtra [03], aMga sUtra [03] ***....... Education Internation - kamayanaM yato bhavati tadaNjhayaNaMti prAkRtazailyA bhavatIti, Aha ca-" - "jeNaM suhappajjhayaNaM ajjhaSpANayaNamahiyamavaNaM vA / bohassa saMjamassa va mokkhassa va to tamajjhayaNaM // 1 // " ti, adhIyate vA paThyate Adhikyena smaryate gamyate vA tadityadhyayanamiti tathA yaddIyamAnaM na kSIyate sma tadakSINaM, tathA jJAnAdInAmAyahetutvAdAyaH, tathA pApAnAM karmaNAM kSapaNa | hetutvAt kSapaNeti, Aha ca-' - "ajjhINaM dijaMtaM acvocchittinayato alogojya / Ao nANAINaM jhavaNA pAvANa khavarNati (kammANaM ) // 1 // " nAmaniSpanne tu nikSepe asyaikasthAnakamiti nAma, tata ekazabdasya sthAnazabdasya ca nikSepo vAcyaH, tatra ekasya nAmAdiH saptadhA, taduktam- "nAmaM 1 ThavaNA 2 davie 3 mAuyapaya 4 saMgahekae caiva 5 / pajjava 6 bhAve ya 7 tahA sattete ekagA hoMti // 1 // " tatra nAmaiko yasyaika iti nAma, sthApanaikaH pustakAdinyastai kakAGkaH, dravyaikaH sacittAdikhidhA, mAtRkApadaikastu 'uppanne i vA vigame i vA dhuve i vA ityeSa mAtRkAvatsakalavAyamUlatayA avasthitAnAmanyataradvivakSitam akArAdyakSarAtmikAyA vA mAtRkAyA ekataro'kArAdiH, saMgrahako yenaikenApi dhvaninA bahavaH saGgRhyante, yathA jAtiprAdhAnyena trIhiriti, paryAyaikaH zivakAdirekaH paryAyo, bhAvaika audayikAdibhAvAnAmanyatamo bhAva iti, iha bhAvaikena adhikAro yato gaNanAlakSaNasthAnaviSayo'yameko gaNanA ca saGkhyA saGkhyA ca guNo guNazca bhAva iti, sthAnasya tu nikSepa ukta eva tatra ca gaNanAsthAnenehAdhikAraH, tataH ekalakSaNaM sthAnaM-saMkhyAbheda 1. vena zubhAdhyAtmAnayanamadhyAtmAnayanamadhikamayanaM vA / bodhasya saMyamasya yA mokSastra yA tatastad adhyayanam // 1 // 2 akSINaM dIyamAnamavyucchittinavatoloka iva Ayo jJAnAdInAM kSapaNA pApAnAM kSapaNamiti // 1 // 3 nAmasthApanAiye mAtRkApadasaMgraha kaphana paryayabhAve ca tathA saptaive ekakA bhavanti // 1 // adhyayana zabdasya arthaH, 'eka' zabdasya sapta nikSepAH For Parts Only ~14~ Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [8] dIpa anukrama [1] zrIsthAnAGgasUtravRttiH // 6 // mUlaM [1] sthAna [1], muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [03], aMga sUtra [03 ] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH "sthAna" - aMgasUtra-3 ( mUlaM + vRtti:) uddezaka [-], 1 sthAnA dhyayane oghAdinikSepAH ekasthAnaM tadviziSTajIvAdyarthapratipAdanaparamadhyayanamadhye kasthAnamiti uktAvopaniSpanna nAmaniSpannanikSepI, samprati sUtrAlApaka niSpannanikSepaH prAptAvasaraH, tatsvarUpaM cedam - sUtrAlApakAnAM - sUtrapadAnAM 'zrutaM me AyuSmanni'tyAdInAM nikSeponAmAdinyAsaH, sa ca avasaraprApto'pi nocyate sati sUtre tasya saMbhavAt sUtraM ca sUtrAnugame, sa cAnugamabheda evetyanugama evaM tAvadupavarNyate - dvividho'nugamo - niryuktyanugamaH sUtrAnugamaJca, tatra Ayo nikSepaniryuktyupodghAtaniryuktisUtrasparzika niyuktyanugamavidhAnatastrividhaH, tatra ca nikSepaniryuktyanugamaH sthAnAGgAdhyayanAdyekazabdAnAM nikSepapratipAdanA- * prastAvanA danugata eveti, upodghAtaniryuktyanugamastu -- 'uddese niddese ya nigame' ityAdigAthAdvayAdavaseya iti sUtrasparzika niryuktyanugamastu saMhitAdau SaDidhe vyAkhyAlakSaNe padArtha padavigraha cAlanApratyavasthAnalakSaNa vyAkhyAna bhedacatuSTayasvarUpaH, sa ca sUtrAnugame saMhitApadalakSaNavyAkhyAnabhedadvayalakSaNe sati bhavatItyataH sUtrAnugama evocyate, tatra ca alpagrantha mahArthAdisUtra lakSaNopetaM skhalitAdidoSavarjitaM sUtramuccAraNIyaM taccedam sU0 (1) suyaM me Au ! te bhagavatA evamakkhAyaM ( sU0 1 ) asya ca vyAkhyA saMhitAdikrameNeti, Aha ca bhASyakAraH- "muttaM 1 payaM 2 payattho 3 saMbhavato viggaho 4 viyAro ya 5 [ cAlanetyarthaH ] / dUsiyasiddhI 6 nayamayavisesao neyamaNusuttaM // 1 // " tatra sUtramiti saMhitA, sA cAnugataiva, 1 hi asI sambhavati pra. 2 sUtraM padaM padArthaH saMbhavato vigraho vicAra duSita siddhiyamata vizeSato nevamanusUtram // 1 // Etication Internation atra mUla - sUtrasya ArambhaH vartate, For Penal Praise Only ~ 15~ // 6 // Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti(c) sthAna [1], uddezaka [-], mUlaM [1] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAka [1] dIpa anukrama sUtrAnugamasya tadrUpatvAditi, Aha ca-"hoI kayattho vo sapayaccheyaM suyaM suyANugamo"tti, sUtre cAskhalitAdiguNopete uccArite kecidarthA avagatAH prAjJAnAM bhavantyataH saMhitA vyAkhyAbhedo bhavati, anadhigatArthAdhigamAya ca padAdayo vyAkhyAbhedAH pravartanta iti, tatra padAni-'zrutaM mayA AyuSman ! tena bhagavatA evamAkhyAta'miti, evaM padeSu vyavasthApiteSu sUtrAlApakaniSpanna nikSepAvasaraH, tatra ceyaM vyavasthA-"jattha u jaM jANejjA nikkhevaM nikkhiye niravasesaM / jasthapi yaNa jANejA caukayaM niksive tattha ||1||"tti, tatra nAmazrutaM sthApanAzrutaM ca pratItaM, dravya zrutamadhIyAnasyAnupayuktasya patrakapustakanyasta vA, bhAvazrutaM tu zrutopayuktasyeti, iha ca bhAvabhutena zrotrendriyopayogalakSaNenAdhikAraH, tathA 'Au ti AyuH-jIvitaM, tannAmAdibhedato dazadhA, tadyathA-"nAmaM 1 ThavaNA 2 davie 3 ohe 4 bhava 5 tabbhave ya 6 bhoge ya 7 / saMjama 8 jasa 9 kittI 10 jIviyaM ca taM bhaNNatI dasahA // 1 // " tatra nAmasthApane kSuNNe 'davie'tti dravyameva sacetanAdibhedaM jIvitavyahetutvAjIvitaM dravyajIvitaM, oghajIvitaM nArakAdyavizeSitAyurdravyamAnaM sAmAnyajIvitaM bhavati, nArakAdibhavaviziSTaM jIvitaM bhavajIvitaM nArakajIvitamityAdi, 'tanbhave yatti tasyaiva-pUrvabhavasya | samAnajAtIyatayA sambandhi jIvitaM tadbhavajIvitaM, yathA manuSyasya sato mAnuSatvenotpannasyeti, bhogajIvitaM cakravAdInA, saMyamajIvitaM sAdhUnAM, yazojIvitaM kIrtijIvitaM ca yathA mahAvIrasyeti, jIvitaM cauyureveti, iha ca saMyamA 1 bhavati ca kRtArtha uktvA sapadaccheyaM sUna sUtrAnugama iti. 2vatra tu yaM jAnIyAt nikSepa nikSipet niravazeSam / yatrApi ca na jAnIyAt catuSkarSa nikSipetrAtra // 1 // vAkyanikSepaprasAce bhASAnikSepabadana AyuHpratAve jIvitanikSepa dakhI, 'zruta' evaM 'Ausa' zabdasya nikSepA:, ~16~ Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [3] dIpa anukrama [1] sUtra vRttiH zrIsthAnA- 4 yuSA yazaH kIrttyAyuSA cAdhikAra iti, evaM zeSapadAnA yathAsambhavaM nikSepo vAcya iti // uktaH sUtrAlApakaniSpannanikSepaH padArthaH punarevam-iha kila sudharmmasvAmI paJcamo gaNadharadevo jambUnAmAnaM svaziSyaM prati pratipAdayAJcakAra-zrutam AkarNitaM 'me' mayA 'Au'ti AyuH jIvitaM tatsaMyamapradhAnatayA prazastaM prabhUtaM vA vidyate vasyAsAvAyuSmAMstasyAmantraNaM he AyuSman !-ziSya ! 'teNaM' ti yaH sannihitavyavahitasUkSmavAdarabAhyAdhyAtmikasakalapadArtheSvavyAhatavacanatayA''ptatvena jagati pratItaH athavA pUrvabhavopAsatIrthakaranAmakarmAdilakSaNaparamapuNyaprAgbhAro vilInAnAdikAlAlInamithyAdarzanAdivAsanaH parihRtamahArAjyo divyAdyupasargavargasaMsargAvicalitazubhadhyAnamArgoM bhAskara iva dhanadhA| tikarmmaghanAghanapaTala vighaTanollasitavimalakevalabhAnumaNDalo vibudhapatiSaTpadpaTalajuSTapAdapadmo madhyamAbhidhAnapurIprathamapravarttitapravacano jino mahAvIrastena 'bhagavatA' aSTamahAprAtihAryarUpasamayaizvaryAdiyuktena 'eva' mityamunA vakSyamANenaikatvAdinA prakAreNa 'AkhyAta' miti A-maryAdayA jIvAjIvalakSaNAsaGkIrNatArUpayA abhividhinA vA samastavastuvistAravyApanalakSaNena khyAtaM kathitaM AkhyAtamAtmAdi vastujAtamiti gamyate, atra ca 'zruta'mityanenAvadhAraNAbhidhAyinA svayamavadhAritamevAnyasmai pratipAdanIyamityAha, anyathA'bhidhAne pratyutApAyasambhavAt uktaza" kiM etto pAvayaraM ? sammaM aNahigayadhammasanbhAvo / annaM kudesaNAe kayarAgaMmi pADei // 1 // tti, 'maye 'tyananopakramadvArAbhihitabhAvapramANadvAragatAtmAnantaraparamparabhedabhinnArgame'yaM vakSyamANo grantho'rthato'nantarAgamaH sUtratastvAtmAgama 1 kimetasmAt kaSTakara sambam anadhigatasamayasadbhAvaH / anyaM kudezanayA kaSTatarAgati pAtayati // 1 // 2 bhinnAgamo'yaM pra // 7 // "sthAna" - aMgasUtra- 3 ( mUlaM + vRtti:) mUlaM [1] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH sthAna [1], uddezaka [-], muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [03], aMga sUtra [03 ] Education Internation 'Ausa' zabdasya nikSepA:, 'bhagavata' Adi zabdasya arthA: For Parts Only ~ 17~ sthAnAdhyayane AyuniMkSe pAH sa0 // 7 // Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti(c) sthAna [1], uddezaka [-1, mUlaM [1] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata + + sUtrAka [1] ityAha, 'AyuSmanni'tyanena tu komalavacobhiH ziSyamanaHpralhAdayatA''cAryeNopadezo deya ityAha, uktazca-"dhammamaiehiM aisuMdarehiM kAraNaguNovaNIehiM / palhAyaMto ya maNaM sIsaM coei Ayario ||1||"tti / AyuSmasvAbhidhAnaM cAtyantamAhAdaka, prANinAmAyuSo'tyantAbhISTatvAd, yata ucyate-'savve pANA piyAuyA appiyavahA suhAsAyA dukkhapaDikUlA savve jIviukAmA savvesiM jIviyaM piyaM"ti, tathA-"tRNAyApi na manyante, putrdaaraarthsmpdH| jIvitArthe narAstena, teSAmAyuratipriyam // 1 // " iti, athavA 'AyuSmannityanena grahaNadhAraNAdiguNavate ziSyAya zAstrArtho deya iti jJApanArtha sakalaguNAdhArabhUtatvenAzeSaguNopalakSaNena cirAyurlakSaNaguNena ziSyAmantraNamakAri, yata uktam-'buDhe'vi doNamehe na kaNhabhUmAu lohae udayaM / gahaNadharaNAsamatthe iya deyamachittikAriMmi // 1 // " viparyaye tu doSa iti, Aha ca--"Ayarie suttammi ya parivAo suttaasthapalimaMtho / annesipi ya hANI puvAvi na duddhadA vaMjhA // 1 // " iti, tathA 'tene tyanena tvAptattvAdiguNaprasiddhatA'bhidhAyakena prastutAdhyayanaprAmANyamAha, vaktRguNApekSatvAcanaprAmANyasyeti, 'bhagavate'tyanena tu prastutAdhyayanasyopAdeyatAmAha, atizayavAna kilopAdeyA, tadvacanamapi | tatheti, athavA 'teNaM ti ananopodghAtaniryuktyantargataM nirgamadvAramAha, yo hi mithyAtvatamaHprabhRtibhyo doSebhyo nirga dIpa anukrama dharmamayairati mundaraiH kaarnngunnopniitH| prahAdayazca manaH ziSyaM nodayalAcAryaH // 1 // 2 sarve prAmAH priyAyudho'priyavadhAH sukhAkhAdAH pratikUladuHkhAH sarve jIvitukAmAH sarveSAM jIvitaM priyam . 3 pRSThe'pi droNamethe na kRSNabhUmAluThati udakaM / prahaNadhAraNasamarthe evaM deyamacchittikAridhi // 1 // 4 bhAcArye sUtre kAya parivAdaH sUtrArthavinaH / anyeSAmapi ca hAniH spRSTyA'pi na dugdhadA pandhyA // 1 // ~ 18~ Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [?] dIpa anukrama [1] zrIsthAnA GgasUtravRtti: // 8 // "sthAna" aMgasUtra - 3 (mUlaM + vRtti mUlaM [1] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH - sthAna [1], uddezaka [-1 muni dIparatnasAgareNa saMkalita ...... ... AgamasUtra [03], aMga sUtra [03] -------- Education Internation tastato nirgatamidamadhyayanaM kSetrato'pApAyAM kAlato vaizAkhazuddhaikAdazyA pUrvAhNe bhAve kSAyike varttamAnAditi, evaM ca guruparvakramalakSaNaH sambandho'sya pradarzito bhavati, tathA tathAvidhena bhagavatA yaduktaM tat saprayojanameva bhavatIti sAmAnyataH saprayojanatA cAsyoktA, na hi puruSArthAnupayogi bhagavanto bhASante, bhagavattvahAne:, ata eva cAsyopAyopeyabhAvalakSaNaH sambandho'pi darzitaH, idaM hi bhagavadAkhyAtaM grantharUpApannamupAyaH, puruSArthastUpeya iti, ata eva cAtra zrotAraH zravaNe pravarttitAH, yataH - "siddhArtha siddhasambandhaM zrotuM zrotA pravarttate / zAstrAdau tena vaktavyaH, sambandhaH saprayojanaH // 1 // " iti 'eva' mityanena tu bhagavadvacanAdAtmavacanasyAnuttIrNatAmAha, ata eva svavacanasya prAmANyaM, sarvajJavacanAnuvAdamAtratvAdasyeti, athavA 'eva'mityekatvAdiH prakAro'bhidheyatayA nirdiSTaH, nirabhidheyatA''zaGkayA zrotRNAM kAkadantaparIkSAyAmivApravRttiratra mA bhUditi, 'AkhyAta mityanena tu nApauruSeyavacanarUpamidaM tasyAsambhavAdityAha yata uktam- "veyaMvayaNaM na mANaM aporaseyaMti nimmiyaM [tammayaM ] jeNa / idamaJcataviruddhaM vayaNaM ca aporaseyaM ca // 1 // jaM buccaitti vayaNaM purisAbhAve u neyamevaMti / tA tassevAbhAvo niyameNa aporuseyatte // 2 // " iti, a thavA AkhyAtaM bhagavatedaM na kuvyAdiniHsRtaM yathA kaizcidabhyupagamyate - " tasmin dhyAnasamApanne, cintAratnavadAsthite / niHsaranti yathAkAmaM kuvyAdibhyo'pi dezanAH // 1 // " ityasyAnenAnabhyupagamamAha, yataH - 'kuDayAdiniH - 1 vedavacanaM na mAnamapauruSeyamiti nirmitaM yena (tanmataM yena ) idamayantaviruddhaM yavanaM vAparuSeye na // 1 // yaducyate iti vacanaM puruSAbhAve tu naitadevamiti / yat tasyaivAbhAvo niyamenApauruSeyatve // 2 // 2 nimmiyaM pra. For Parts Only ~ 19~ 1 sthAnAdhyayane 1 sUtraM // 8 // Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [8] dIpa anukrama [1] sthAna [1], uddezaka [-], muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [03], aMga sUtra- [ 03 ] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM + vRtti mUlaM [1] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH sRtAnAM tu na syAdAptopadiSTatA / vizvAsazca na tAsu syAtkenemAH kIrttitA iti ? // 1 // " samastapadasamudAyena tvAmauddhatyaparihAreNa guruguNaprabhAvanAparaireva vineyebhyo dezanA vidheyetyAha evaM hi teSu bhaktiparatA syAt, tayA ca viyAderapi saphalatA syAditi, yaduktam- "bhattIeN jiNavarANaM khijjaMtI puvvasaMciyA kmmaa| AyariyanamokkAreNa vijjA | | maMtA ya sijjhati // 1 // "tti, namaskArazca bhaktireveti, athavA 'AusaMteNaM'ti bhagavadvizeSaNaM, AyuSmatA bhagavatA, cirajIvinetyarthaH, anena bhagavadbahumAnagarbheNa maGgalamabhihitaM bhagavadbahumAnasya maGgalatvAditi coktameva, yadvA 'AyuSmate 'ti parArthapravRttyAdinA prazastamAyurdhArayatA natu muktimavApyApi tIrdhanikArAdidarzanAt punarihAyAtenAbhimAnA| dibhAvato'prazastaM yathocyate kaizcit - "jJAnino dharmmatIrthasya, karttAraH paramaM padam / gatvA''gacchanti bhUyo'pi bhava tIrthanikArataH // 1 // " [ yadA yadA hi dharmasya glAnirbhavati bhArata / abhyutthAnamadharmasya tadA''tmAnaM sRjAmyaham // 2 // ] evaM hyanunmUlitarAgAdidoSatyAt tadvacaso'prAmANyameva syAt, niHzeSonmUlane hi rAgAdInAM kutaH punarihAgamana sambhava iti ?, athavA 'AyuSmatA' prANadhAraNadharbhavatA na tu sadA saMzuddhena tasyAkaraNatvenAkhyAtRtvAsambhavAditi, yadivA 'AvasaMteNaM'ti mayetyasya vizeSaNaM, tata AGiti gurudarzitamaryAdayA vasatA, anena tattvato gurumaryAdAvarttisvarUpatvAt gurukulavAsasya tadvidhAnamarthata uktaM, jJAnAdihetutvAttasya, uktaJca - "NANassa hoi bhAgI 1 bhaktyA jinavarANAM kSIyante pUrvasaMcitAni karmANi / AcAryanamaskAreNa vidyA mantrAtha sidhyanti // 1 // 2 azarIratvena 3 jJAnasya bhavati bhAgI sthirataro darzane cAritre ca dhanyA yAvatkathaM gurukulavAsaM na muvanti // 1 // gItAvAso ratirdhameM anaaytnvrjnm| nivaiba kaSAyANAmetat dhIrANAM zAsanam // 2 // Education Internation gurukulavAsasya varNanaM, For Parts Only ~20~ Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [1], uddezaka [-], mUlaM [1] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: 2 zrIsthAnA- sUtra 1sthAnAdhyayane tiH garukUla [1] dIpa anukrama 555 thirayarao dasaNe caritte ya / dhannA AvakahAe gurukulavAsaM na muMcaMti ||1||giiyaavaaso ratI dhamme, annaayynnvjnnN| niggaho ya kasAyANaM, eyaM dhIrANa sAsarNa ||2||"ti, athavA 'AmusaMteNaM'ti AmRzatA bhagavasAdAravindaM bhaktitaH karatalayugalAdinA spRzatA, anenaitadAha-adhigatasakalazAstreNApi guruvizrAmaNAdi vinayakRtyaM na moktavyam, ukta hi -"jahA''hiaggI jalaNaM NamaMse, NANAhutImaMtapayAbhisittaM / evAyarIya uvaciejA, aNataNANovagao'vi saM- pavAsAsU01 to||1||"tti, yadvA 'AusaMteNa'ti AjuSamANena-zravaNavidhimaryAdayA gurUnAsebamAnena, anenApyetadAha-vidhinaivocitadezasthena gurusakAzAcchrotavyam, na tu yathAkathaJcit , yata Aha-"niddA vigahAparivajjiehiM guttehiM paMjaliGaDehiM / bhattibahubhANapucvaM uvauttehiM suNeyadhvaM // 1 // " ityAdi, evamuktaH padArthaH, padavigrahastu sAmAsikapadaviSayaH, sa cAkhyAtamityAdiSu darzita iti / idAnI cAlanApratyavasthAne, te ca zabdato'rthatazca, tatra zabdataH nanu 'me' ityasya mama mahyaM ceti vyAkhyAnamucitaM, SaSThIcaturyorebaikavacanAntasyAsmatsadasya me ityAdezAditi, atrocyate, me ityayaM vibhaktipratirUpako'vyayazabdastRtIyaikavacanAnto'smacchabdArthe vartata iti na doSaH / arthatastu cAlanA-nanu vastu nityaM vA| sthAdanityaM vA', nityaM cettahi nityasyApracyutAnutpannasthiraikasvarUpatvAdyo bhagavataH sakAze zrotRtvasvabhAvaH sa eva ca kathaM ziSyopadezakatvasvabhAva iti, kiJca-ziSyopadezakatvaM tvasya pUrvasvabhAvatyAge syAdatyAge vA, yadi tyAge hanta hataM yathAhitAmilanaM namaspati nAnAhutimannapadAbhiSiktam / evamAcAryamupatidheta anantajJAnopamato'pi san // 1 // 2 privnitnidraavikceguptaiH| alipuTaiH / bhakibahumAnapUrvamupayuktaH zrotavyam // 1 // gurukulavAsasya varNanaM, ~ 21~ Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [8] dIpa anukrama [1] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM + vRtti mUlaM [1] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH sthAna [1], uddezaka [-], muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [03], aMga sUtra - [03] vastuno nityatvaM vastunaH svabhAvAvyatiriktatvena tatkSaye tatkSateriti, aparityAga iti cet, na, viruddhayoH svabhAvayoryugapadasambhavAditi, athacAnityamiti pakSastadapi na, niranvayanAze hi zrotuH zravaNakAla eva vinaSTatvAt kathanAva| sare'nyasyaivotpannatvAdakathanaprasaGgaH, yajJadattazrutasya devadattAkathanavaditi, atra samAdhirnayamateneti nayadvAramavatarati, tatra naigamasaGgravyavahArarju sUtrazabdasamabhirUDhaivambhUtA nayAH, tatra cAthAkhayo dravyamevArtho'stItivAditayA dravyArthike'vataranti, itare tu paryAya evArtho'stItivAditayA paryAyArthikanaye, tadevamubhayamatAzrayaNe dravyArthitayA nityaM vastu paryA yArthitayA tvanityamiti nityAnityaM vastviti pratyekapakSoktadoSAbhAvo guDanAgarAdivaditi, evameva ca sakalavyavahArapravRttiriti, uktadha- "sevvaM ciya paisamayaM uppAra nAsae ya niccaM ca / evaM caiva ya suhadukkhabaMdhamokkhAdisabhAvo // 1 // " ti / uktaH sUtrasparzikaniryukttyanugamaH, tadevamadhikRtasUtramAzritya sUtrAnugamasUtrAlApakanikSepasUtraspa ziMkaniyuktayanugamanayA upadarzitAH, ArAdhitaca sakramaM bhASyakAravacanaM, tadyathA--"suttaM suttANugamo sucAlAvagakao ya nikkheyo / suttaSphAsiyanijjutti nayA va samagaM tu vaccaMti // 1 // tti, eteSAM cArya viSaya ukto bhASyakA reNa- "hoI kayattho votuM sapayaccheyaM suaM suyANugamo / suttAlAvaganAso nAmAinAsaviniyogaM // 1 // suttaSphAsiyani 1 tAzrayeNa // 2 sarvameva pratisamayamutpadyate nazyati ca nilaM / evameva ca mukhaduHkhavandhamokSAdisadbhAvaH // 1 // 3 sUtre sUtrAnugamaH sUtrAlApakakRtatha nikSepaH sUtrasparzika nitinAtha samakameva prajanti // 1 // 4 bhavati kRtArtha utanA sapadacchedaM sUtraM sUtrAnugamaH / sUtrAlApakanyAso nAmAdinyAsaviniyo yam // 1 // sUtrasparzikanikiniyogaH zeSakaH padArthAdiH prAyaH sa eva naiyamanayAdimatagocaro bhavati // 2 // For Park Use Only ~ 22~ waryru Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [2] dIpa anukrama [2] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM + vRtti mUlaM [2] sthAna [1], uddezaka [-], muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra - [ 03 ], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH zrIsthAnAGgasUtravRttiH // 10 // jjuttiniogo sesao payatthAI / pAyaM so ciya negamanayAimayagoyaro hoi // 2 // tti, evaM pratisUtraM svayamanusaraNIyaM vayaM tu saMkSepArthaM kvacitkiJcideva bhaNiSyAma iti / yadAkhyAtaM bhagavatA tadadhunocyate-tatra sakalapadArthAnAM samyagmithyAjJAnazraddhAnAnuSThAnairviSayIkaraNenopayoganayanAdAtmanaH sarvapadArthaprAdhAnya matastadvicAraM tAvadAdAvAha * ege AyA (sU02) eko na vyAdirUpa AtmA jIvaH kathaJciditi gamyate, tatra atati satatamavagacchati 'ata sAtatyagamana' iti vacanAdato dhAtorgatyarthatvAdgatyarthAnAM ca jJAnArthatvAdanavarataM jAnAtIti nipAtanAdAtmA jIvaH, upayogalakSaNatvAdasya sisaMsAryavasthAdvaye'pyupayogabhAvena satatAvabodhabhAvAt, satatAvabodhAbhAve cAjIvatvaprasaGgAt, ajIvasya ca sataH punarjIvatvAbhAvAt, bhAve cAkAzAdInAmapi tathAtvaprasaGgAt evaJca jIvAnAditvAbhyupagamAbhAvaprasaGga iti, athavA atati- satataM gacchati svakIyAn jJAnAdiparyAyAnityAtmA, nanvevamAkAzAdInAmadhyAtmazabda vyapadezaprasaGgaH teSAmapi svaparyAyeSu satatagamanAd, anyathA apariNAmitvenAvastutvaprasaGgAditi, naivaM vyutpattimAtranimittatvAdasya, upayogasyaiva ca pravRttinimittatvAd, jIva eva AtmA nAkAzAdiriti yadvA saMsAryapekSayA nAnAgatiSu satatagamanAt muktApekSayA ca bhUtatadbhAvatvAdAtmeti, tasya caikatvaM kathaJcideva, tathAhi dravyArthatayaikatvamekadravyatvAdAtmanaH, pradezArthatayA tvanekatvamasaGgha ceyapradezAtmakatvAt tasyeti, tatra dravyaM ca tadarthazceti dravyArthastasya bhAvo dravyArthatA- pradezaguNaparyAyAdhA [1] [[padArthajJAnaprA0 pra. AtmA- artha, vyutpatti, Atmana: ekatvaM, For Pal Pal Use Only ~23~ 1 sthAnA dhyayane ekAnekAtmatAsi ddhiH sU0 2 // 10 // Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti(c) sthAna [1], uddezaka [-], mUlaM [2] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ratA avayavidravyatetiyAvat, tathA prakRSTo dezaH pradezo-niravayayoM'zaH sa cAsAvarthazceti pradezArthaH tasya bhAvaH prade-13 zArthatA-guNaparyAyAdhArA (ratA a) vayavalakSaNArthatetiyAvat, nanvavayavi dravyameva nAsi, vikalpadayena tasyAyujyamAnatvAt , kharaviSANavat, tathAhi-avayavidravyamavayavebhyo bhinnamabhinnaM vA syAd?, na tAvadabhinnamabhede hi avayavidravyavadavayavAnAmekatvaM syAd , avayavavadvA'vayavidravyasyApyanekatvaM syAt , anyathA bheda eva syAt, viruddhadharmAdhyAsasya bhedanivandhanatvAditi, bhinnaM cet tattebhyastadA kimavayavidravyaM pratyekamavayaveSu sarvAtmanA samavaiti dezato veti ?, yadi sarvAtmanA tadA'vayavasaGkhyamavayavidravyaM syAt kathamekatvaM tasya ?, atha dezaiH samavaiti tato yairdezairavayaveSu tadvArtate teSvapi dezeSu tatkathaM pravartate dezataH sarvato veti ?, sarvatazcettadeva dUSaNaM, dezatazcet teSvapi dezeSu kathamityAdi-18 | ranavasthA syAditi, atrocyate, yaduktam-'vikalpadvayena tasyAyujyamAnatvAditi tadayuktam, ekAntena bhedAbhedayoranabhyupagamAt , avayavA eva hi tathAvidhaikapariNAmitayA avayavidravyatayA vyapadizyante, ta eva ca tathAvidhavicitrapariNAmApekSayA avayavA iti, avayavidravyAbhAve tu ete ghaTAvayavA ete ca paTAvayavA ityevamasaGkIrNAvayavavyavasthA na sthAt , tathA ca pratiniyatakAryArthinAM pratiniyatavastUpAdAnaM na syAt , tathA ca sarvamasamaJjasamApanIpota, sannivezavizeSAd ghaTAyavayavAnAM pratiniyatatA bhaviSyatIti cet, satyaM, kevalaM sa eva sannivezavizeSo'vayavidravyamiti, yacco cyate-virudharmAdhyAso bhedanivandhanamiti, tadapi na sUktaM, pratyakSasaMvedanasya paramArthApekSayA bhrAntatvena saMvyavahArAdApekSayA vabhrAntatvenAbhyupagamAditi, yadi nAma bhrAntamabhrAntaM kathamityevamatrApi vaktuM zakyatvAditi / kizva-vidyate 564456-48-49-6-5045-50 Atmana: sidhdhi: ~ 24~ Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [1], uddezaka [-], mUlaM [2] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: // 11 // zrIsthAnA avayavidgabyam, avyabhicAritayA tathaiva pratibhAsamAnatvAd avayavavannIlayadvA, na cAyamasiddho hetuH, tathApratibhAsa- 1 sthAnAgasUtra- sthAnubhUyamAnatvAt , nApyanaikAntikatvaviruddhatve, sarvavastuvyavasthAyAH pratibhAsAdhInatvAd, anyathA na kizcanApi vastu dhyayane vRttiH sidhyediti / bhavatu nAmAvayavidravya kevalamAtmA na vidyate, tasya pratyakSAdibhiranupalabhyamAnatvAditi, tathAhi-na pratya- Atmasi kSagrAhyo'sAvatIndriyatvAt, nApyanumAnagrAhyaH, anumAnasya lijaliGginoH sAkSAtsambandhadarzanena pravRtteriti, Agama-diHsU02 gamyo'pi nAsau, AgamAnAmanyo'nyaM visaMvAdAditi, atrocyate, keyamanupalabhyamAnatA?, kimekapuruSAzritA sakala puruSAzritA vA ?, yokapuruSAzritA na tayA''tmAbhAvaH sidhyati, satyapi vastuni tasyAH sambhavAt, na hi kasyacit &ApuruSavizeSasya ghaTAyagrAhakaM pramANaM na pravRttamiti sarvatra sarvadA tadabhAvo nirNetuM zakya iti, na hi pramANanivRttI pra meyaM vinivarttate, prameyakAryatvAt pramANasya, na ca kAryAbhAve kAraNAbhAvo dRSTa ityanaikAntikatA'nupalambhahetoH, sakalapuruSAzritAnupalambhastvasiddha ityasiddho hetuH, na hyasarvajJena sarve puruSAH sarvadA sarvatrAtmAnaM na pazyantIti vaktuM zakyamiti, kica-vidyate AramA, pratyakSAdibhirupalabhyamAnatvAt , ghaTavaditi, na cAyamasiddho hetu, yato'smadAdipratyakSeNApyAtmA tAvadgamyata eva, AtmA hi jJAnAdananyaH, AtmadharmatvAt jJAnasya, tasya ca svasaMviditarUpatvAt, svasaMvi|ditatvaJca jJAnasya nIlajJAnamutpannamAsIdityAdismRtidarzanAt, na hyasvasaMvidite jJAne smRtiprabhavo yujyate, pramAtrantarajJAnasyApi smRtigocaratvaprasaGgAditi, tadevaM tadavyatiriktajJAnaguNapratyakSatve AtmA guNI pratyakSa eva, rUpaguNapratyakSatve ghaTaguNipratyakSatvavaditi, uktaJca-"guNapaJcakkhattaNao guNI vi jIvo ghaDoba pacakyo / ghaDaovya dhippai guNI // 11 1guNapratyakSAvAta guNyapi jIpo caDha isa pralAkSaH / paTa iva gutAte guNI guNamAtramahaNAta, yasmAn // 1 // OMX***** 4345544-45 Atmana: sidhdhi: ~ 25~ Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [2] dIpa anukrama [2] muni dIparatnasAgareNa saMkalita .... "sthAna" aMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRttiH) uddezaka [-1 [03 ], aMga sUtra [03] Atmana: sidhdhi: Eaton Intentiona - sthAna [1], ..AgamasUtra .......... guNamittaggahaNao jamhA // 1 // " tathA " aNNo'Nano va guNI hojja guNehiM ?, jai NAma so'Nano / NANaguNami tagahaNe dhippai jIvo guNI sakkha // 1 // aha anno to evaM guNiNo na ghaDAdayo vi paJcakkhA / guNamittaggahaNAo jIvammi kuto viAro'yaM // 2 // ti ye tu sakalapadArthasArthasvarUpAvirbhAvanasamarthajJAnavantasteSAM sarvAtmanaiva pratyakSa iti / tathA'numAnagamyo'pyAtmA, tathAhi - vidyamAnakartRkamidaM zarIraM bhogyatvAd, odanAdivat, vyomakusumaM vipakSaH, sa ca karttA jIva iti, nanvodanakartRvamUrtta AtmA sidhyatIti sAdhyaviruddho heturiti, naivaM, saMsAriNo mUrttatvenApyabhyupagamAd, Aha ca" jo kattAdi sa jIvo sajjhaviruddhatti te maI hujjA / muttAipasaMgAo taM no saMsAriNo doso // 1 // " tti, na cAyamekAnto, yaduta - liGgyavinAbhUtaliGgopalambhavyatirekeNAnumAnasyaiva ekAntato'pravRttiriti, hasitAdiliGgavizeSasya grahAkhyaliGgayavinAbhAvagrahaNamantareNApi grahagamakatvadarzanAt, na ca deha eva graho yenAnyadehe'darzanamavinAbhAvagrahaNaniyAmakaM bhavatIti, uktaJca - "soDaNegaMto jamhA liMgehi samaM adipubvovi / gahaliMgadarisaNAto gaho'Numeyo sarIraMmi // 1 // " iti, AgamagamyatvaM tvAtmanaH 'ege AyA' ata eva vacanAt nacAsyAgamAntarairvisaMvAdaH saMbhAvanIyaH, sunizcitAptapraNItatvAdasyeti, bahu vaktavyamatra tacca sthAnAntarAdavaseyamiti / kiJca 1 anyo'nanyo vA guNI bhavet guNebhyaH, yadi nAma so'nanyaH / jJAnamAtraguNagrahaNe te jIvo guNI sAkSAt // 1 // athAnyastadaivaM guNino na ghaTAdayo'pi pratyakSAH guNamAtragrahaNAt jIye kuto vicAro'yam 1 // 2 // 2 yaH karmAdiH sa jIvaH sAdhyaviruddha iti te matirbhavet mUrtatyAdiprasaGgAt tatra saMsAriNo doSaH // 1 // 3 so'nekAnto yasmAt lIH samamapUrvo'pi haliGgadarzanAt graho'numeyaH zarIre // 1 // mUlaM [2] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH For Parts Only ~26~ Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [1], uddezaka [-1, mUlaM [2] (03) muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: zrIsthAnA lasUtra vatiH AtmAbhAve jAtismaraNAdayastathA pretIbhUtapitRpitAmahAdikRtAvanugrahopaghAtau ca na prApnuyuriti / Atmanastu sapradeza- 1 sthAnAtvamavazyamabhyupagantavyaM, niravayavatve tu hastAdyavayavAnAmekatvaprasaGgaH pratyakyavaM sparzAyanupalabdhiprasaGgazceti sapradeza dhyayane AtmA pratyavayavaM caitanyalakSaNatadguNopalambhAt, pratigrIvAdyadhayayamupalabhyamAnarUpaguNaghaTavaditi sthApitametat 'dra- Atmasi| vyArthatayA eka Atmeti, athavA eka AtmA kathaJciditi, pratikSaNaM sambhavadaparAparakAlakRtakumArataruNanaranAraka- ddhiH sU02 svAdiparyAyairutpAdavinAzayoge'pi dravyArthatayaikatvAdasya, yadyapi hi kAlakRtaparyAyairutpadyate nazyati ca vastu tathApi sva-14 parapoyarUpAnantadharmAtmakatyAt tasya na sarvathA nAzo yukta iti, Aha ca-"na hi sabbahA viNAso addhApajjAyamittanAsaMmi / saparapajjAyANatadhammuNo vatthuNo jutto||1||"tti, kiJca-pratikSaNaM kSayiNo bhAvA' ityetasmAd vacanAt pratipAdyasya yatkSaNabhaGgavijJAnamupajAyate tadasakhyAtasamayaireva vAkyArthagrahaNapariNAmAjjAyate, na tu prtipttuH| pratisamayaM vinAze sati, yata ekaikamapyakSaraM padasatkaM sakhyAtItasamayasambhUtaM, saGkhyAtAni cAkSarANi padaM, saGkhyA -18 tapadaM ca vAkyaM, tadarthagrahaNapariNAmAJca sarva kSaNabhaGgaramiti vijJAnaM bhavet , taccAyuktaM samayanaSTasyeti, Aha ca-kaha vA savvaM khaNiyaM vinAyaM?, jaI maI suyAotti / tadasaMkhasamayasuttatthagahaNapariNAmao juttaM ||1||nu paisamayavi. // 12 // naiva sarvathA vinAzo'vAparyAbamAnanAze / khaparaparyAyAnantadharmasya vastuno yuktaH // 1 // 1 kathaM yA sarva kSaNika vijJAtaM / yadi matiH-zrutAditi tadasalayasamayasUtrAthagrahaNapariNAmato'yuktam // 1 // naiva pratisamayavinAze yenakai kamakSaramapi padasya / saMkhyAtItasAmayika saMkhyevAni padaM tAni // 3 // saMkhyeya-18 |pada vAkyaM tadarthapahaNapariNAmato bhavet / sarvakSaNabhAvAne tayayuphai samayanasya // 3 // SAREairahuaRLund Lumiarary.org Atmana: sidhdhi: ~ 27~ Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [2] dIpa anukrama [2] sthA0 3 Eatin "sthAna" aMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRttiH ) uddezaka [-1 sthAna [1], ..AgamasUtra [03 ], aMga sUtra [03] muni dIparatnasAgareNa saMkalita ..... Atmana: sidhdhi: .......... - NAse jeNekkekakkharaMpi ya payassa / saMkhAIyasamaiyaM saMkhejjAI paryaM tAI // 2 // saMkhejjapayaM vakaM tadatthagaNapariNAmao hojA / savvakhaNabhaMganANaM tadajuttaM samayanaissa // 3 // " iti, tathA sarvathocchede tRtyAdayo na ghaTante, pUrvasaMskA rAnuvRttAveva teSAM yujyamAnatvAd, Aha ca - "tittI samo kilAmo sArikkhavivakkhapaJcayAINi / ajjhayaNaM jhANaM bhAvaNA ya kA sabvanAsaMmi ? // 1 // " ti, tatra tRptiH prANiH zramaH - adhyAdikhedaH kumo glAniH sAdRzyaM sAdharmya vipakSI - vaidharmya pratyaya:-avabodhaH, zeSapadAni pratItAni, ityAdi bahu vaktavyaM tattu sthAnAntarAdavaseyamiti / tadevamAtmA sthitibhavanabhaGgarUpaH sthirarUpApekSayA nityo nityatvAccaikaH bhavanabhaGgarUpApekSayA tvanityaH anityatvAccAneka iti, Aha ca--"jamaNaMtapajjayamayaM vatyuM bhavaNaM ca cittapariNAmaM / ThiivibhavabhaGgarUvaM NiccANiJcAi to'bhimayaM // 1 // " ti, evaM ca "suhadukkhabaMdhamokkhA ubhayanayamayANuvattiNo juttA / egayarapariccAe saccacvavahAracchitti // 2 // " tti, athavA eka AtmA kathacideveti, yato jainAnAM na hi sarvathA kiJcidvastu ekamanekaM vA'sti, sAmAnyavizeSarUpatvAdvastunaH atha brUyAt- vizeSarUpameva vastu, sAmAnyasya vizeSebhyo bhedAbhedAbhyAM cintyamAnasyAyogAt, tathAhi -sAmAnyaM vizeSebhyo bhinnamabhinnaM vA syAt ?, na bhinnamupalambhAbhAvAd, na cAnupalabhyamAnamapi sattayA vyavaharttu zakyaM, kharaviSANasyApi tathAprasaGgAt, athAbhinnamiti pakSaH, tathA ca sAmAnyamAtraM vA syAdvizeSamAtraM veti, na hyekasmin mUlaM [2] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH 1 tRptiH zramaH kramaH sAdazya vipakSapratyayAdayaH / adhyayanadhyAne bhAvanA ca kA sarvanAze // 1 // 2] yadanantaparyayamayaM vastu bhavanaM ca citrapariNAmam / sthitivibhavabhaGgarUpaM nityAnityAdi tato'bhimatam // 1 // sukhaduHkhavandhamokSA ubhayanayamattAnuvarttino yuktAH / ekataraparityAge sarvavyavahAracchitiH // 2 // For Parts Only ~ 28~ Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [1], uddezaka [-], mUlaM [2] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: zrIsthAnA- sUtra dhyayane - sAmAnyameka vizeSAstvanekarUpA ityasaGkIrNavastuvyavasthA syAditi, atrocyate, na hyasmAbhiH sAmAnyavizeSayorekAntena | 1 sthAnA| bhedo'bhedo vA'bhyupagamyate, api tu vizeSA evaM pradhAnIkRtAtulyarUpA upasarjanIkRtatulyarUpA viSamatayA prajJAyamAnA | vizeSA vyapadizyante, ta eva ca vizeSA upasarjanIkRtAtulyarUpAH pradhAnIkRtatulyarUpAH samatayA prajJAyamAnAH sAmA-1 ekAtmani nyamiti vyapadizyanta iti, Aha ca-"nirvizeSa gRhItAzca, bhedAH sAmAnyamucyate / tato vizeSAtsAmAnyaviziSTatvaM sAmAnyana yujyate // 1 // vaiSamyasamabhAvena, jJAyamAnA ime kila / prakalpayanti sAmAnya vizeSasthitimAtmani // 2 // " iti, vizeSavAdaH tadevaM sAmAnyarUpeNAtmA eko vizeSarUpeNa tvanekaH, na cAtmanAM tulyarUpaM nAsti, ekAtmavyatirekeNa zeSAtmanAmanAtmatvaprasaGgAditi, tulyaM ca sarUpamupayogaH 'upayogalakSaNo jIva' iti vacanAt, tadevamupayogarUpaikalakSaNatvAt sarve evAtmAna ekarUpAH, evaM caikalakSaNatvAdeka Atmeti, athavA janmamaraNasukhaduHkhAdisaMbedaneSvasahAyatvAdeka Atmeti bhAvanIyamiti / iha ca sarvasUtreSu kathaJcidityanusmaraNIya, kathaJcidvAdasyAvirodhena sarvavastuvyavasthAnivandhanatvAt , uktazca-"syAdvAdAya namastasmai, yaM vinA sakalAH kriyaaH| lokadvitayabhAvinyo, naiva sAGgatyamiyUti // 1 // " tathA "nayAstava syAtsadasattvalAJchitA, rasopaviddhA iva lohadhAtavaH / bhavantyabhipretaphalA yatastato, bhavantamAryAH praNatA hitaiSiNaH // 1 // " iti / Atmana ekatvamuktanyAyato'bhyupagacchadbhirapi kaizcinniSkriyatvaM tasyAbhyupagatamatastannirAkaraNAya12 tasya kriyAvattvamabhidhitsuH kriyAyAH kAraNabhUtaM (ta)daNDasvarUpaM prathama tAvadabhidhAtumAha ege daMDe (su03) egA kiriyA (sU04) ege loe (sU05) ege aloe (sU06) / // 13 // SAREautatin international ~ 29~ Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [1], uddezaka [-], mUlaM [6] (03) muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [3-6] dIpa anukrama [3-6] 5064564564 ___ 'ege daMDe' eko'vivakSitavizeSatvAt daNjyate-jJAnAdyaizvaryApahArato'sArIkriyate AtmA'neneti daNDaH, sa ca! dravyato bhAvatazca, dravyato yaSTirbhAvato duSpayuktaM manaHprabhUti // tena cAtmA kriyAM karotIti tAmAha-egA kiriyA' ekA-avivakSitavizeSatayA karaNamAtravivakSaNAt karaNaM kriyA-kApikyAdiketi, adhavA 'ege daMDe egA: kiriya'tti sUbaddhayenAramano'kriyatvanirAsena sakriyatvamAha, yato daNDakiyAzabdAbhyAM trayodaza kriyAsthAnAni | pratipAditAni, tatrArthadaNDAnarthadaNDahiMsAdaNDAkasmAddaNDadRSTiviparyAsadaNDarUpaH paJcavidho daNDaH paramANApaharaNalakSaNo daNDazabdena gRhItaH, tasya caikatvaM vadhasAmAnyAditi, kriyAzabdena tu mRSApratyayA adattAdAnapratyayA AdhyAtmikI mAnapratyayA mitradveSapratyayA mAyApratyayA lobhapratyayA aiyApathikItyaSTavidhA kriyoktA, tadekatvaJca karaNamAtrasAmAnyAditi, daNDakriyayozca svarUpavizeSamupariSTAt svasthAna eva vakSyAma iti / akiyAvattvanirAsazcAtmana evaM, yaiH kilAkriyAvattvamabhyupagatamAtmanastai stRtvamapyabhyupagatamato bhujikriyAnivarttanasAmarthye sati bhoktRtvamupapadyate tadeva ca kriyA|vatvaM nAmeti, atha prakRtiH karoti puruSastu mujhe pratibimbanyAyeneti, tadayuktam , kathazcit sakriyatvamantareNa prakRtyupadhAnayoge'pi pratibimbabhAvAnupapatteH, rUpAntarapariNamanarUpatvAt pratibimbasyeti, atha prakRtivikArarUpAyA buddhereva sukhAdyarthaprativimvanaM nAtmanaH, tarhi nAsya bhogaH, tadavasthatvAttasyeti, atrApi bahu vaktavyaM tanu sthAnAntarAdavaseyamiti / / uktasvarUpasyAtmana AdhArasvarUpanirUpaNAyAha-'ege loe' eko'vivakSitAsaGkhyapradezAdhastiryagAdidigbhedatayA lokyate-dRzyate kevalAlokeneti loka-dharmAstikAyAdidravyAdhArabhUta AkAzavizeSaH, taduktam-"dharmAdInAM vRtti-13|| daMDa, kriyA, loka, aloka zabdasya vyAkhyA ~ 30~ Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [1], uddezaka [-], mUlaM [6] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: zAnA- nasUtra prata sUtrAMka [3-6] vRttiH // 14 // dIpa anukrama [3-6] vyANAM bhavati yatra tat kSetram / tairdranyaiH saha lokastadviparItaM hyalokAkhyam // 1 // " iti, athavA loko nAmAdira- 1 sthAnATadhA, Aha ca-"nAmaM ThavaNAdavie khitte kAle bhave ya bhAve ya |pjjvloe ya tahA aDDaviho loyaniklevo // 1 // " ti, dhyayane nAmasthApane sujJAne, dravyaloko jIvAjIvadravyarUpaH, kSetraloka AkAzamAtramanantapradezAtmaka, kAlalokaH samayAvali- | daNDakrikAdiH, bhavaloko nArakAdayaH svasmin 2 bhave vartamAnA yathA manuSyaloko devaloka iti, bhAvalokaH paDIdayikAdayoyAlokAbhAvAH, paryavalokastu drayANAM paryAyamAtrarUpa iti, eteSAM caikatvaM kevalajJAnAlokanIyavasAmAnyAditi // lokavyavasthA | lokAra hyaloke tadvipakSabhUte sati bhavatIti tamAha-ege aloe' eko'nantapradezAtmakatve'pyavivakSitabhedatvAdaloko lokavyudAsAt natvanAlokanIyatayA, kevalAlokena tasyApyAlokyamAnatvAditi, nanu lokaikadezasya pratyakSatvAt taddezAntaramapi bAdhakapramANAbhAvAt sambhAvayAmo yo'yaM punaraloko'sya dezato'pyapratyakSatvAt kathamasAvastItyadhyavasAtuM zakyo? yenaikatvena prarUpyata iti, ucyate, anumAnAditi, tacceda-vidyamAnavipakSo loko, vyutpattimacchuddhapadAbhidheyatvAd , iha yaDyutpattimatA zuddhazabdenAbhidhIyate tasya vipakSo'stIti draSTavyaM, yathA ghaTasyAghaTaH, vyutpattimacchuddhapadavAcyazca lokastasmAt savipakSa iti, yazca lokasya vipakSaH so'lokastasmAdastyaloka iti, atha na loko'loka iti ghaTAdInAmevAnyatamo bhaviSyati kimiha vastvantarakalpanayeti ?, naivaM, yato niSedhasadbhAvAniSedhyasyaivAnurUpeNa bhavitavyaM niSedhyazca // 14 // lokaH sa cAkAzavizeSo jIvAdidravyabhAjanamataH khalvalokenApyAkAzavizeSeNaiva bhavitavyam , yathehApaNDita ityukta 56 SAREauratoninhindiland A asurary.com loka, aloka zabdasya vyAkhyA ~31~ Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [1], uddezaka [-], mUlaM [6] (03) muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [3-6] dIpa anukrama [3-6] viziSTajJAnavikalazcetana evaM gamyate na ghaTAdiracetanastadvadalokenApi lokAnurUpeNeti, Aha ca-"logassa'sthi viva-| kkho suddhattaNao ghaDassa aghaDovva / [prerakaHsa ghaDAdI va matI [guruH] na nisehAo tadaNurUvo ||1||"tti // lokAlokayozca vibhAgakaraNaM dharmAstikAyo'tastarasvarUpamAha ege dhamme (sU0 7) ege adhamme (sU08) ege baMdhe (sU09) ege mokkhe (sU010) paye puNNe (sU0 11) ege pAve (sU0 12) ege Asave (sU013) ege saMvare (sU014) egA vevaNA (sU015) egA nijarA (suu016)||1|| ekA pradezArthatayA'saGkhyAtapradezAtmakattve'pi dravyArthatayA tasyaikatvAt , jIvapudgalAnAM svAbhAvike kriyAvattve sati gatipariNatAnAM tatsvabhAvadhAraNAd dharmaH, sa cAstInA-pradezAnAM saGghAtAtmakatvAt kAyo'stikAya iti // dharmasyApi vipakSasvarUpamAha-ege- adhamma' eko dravyata eva na dhammo'dharmaH adharmAstikAya ityarthaH, dharmo hi jIvapudgalAnAM gatyupaSTambhakArI, ayaM tu tadviparItatvAt sthityupaSTambhakArIti, nanu dharmAstikAyAdharmAstikAyayoH kathamastitvAvagamaH, pramANAditi brUmaH, taccedam-iha gatiH sthitizca sakalalokaprasiddha kArya, kAryaM ca pariNAmyapekSAkAraNAyattAtma lAbhaM vartate, ghaTAdikAryeSu tadhAdarzanAt, tathA ca mRtpiNDabhAve'pi digdezakAlAkAzaprakAzAdyapekSAkAraNamantareNa na doghaTo bhavati yadi syAt mRtpiNDamAtrAdeva syAt na ca bhavati, gatisthitI api jIvapudgalAkhyapariNAmikAraNabhAve'pi 1lokasyAkhi vipakSa zuba(pada)tvAt ghaTasthApaTa vAsa ghAvireva matiH na niSedhAt tadanurUpaH // 1 // CANCE CAkara anditurary.com "dharma, adharma, bandha, mokSa, punya, pApa, Azrava, saMvara, vedanA, nirjarA" zabdAnAma vyAkhyA ~ 32 ~ Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [7-16] dIpa anukrama [7-16] zrI sthAnA GgasUtravRttiH // 15 // "sthAna" aMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRttiH ) - sthAna [1], uddezaka [-], muni dIparatnasAgareNa saMkalita .... ..AgamasUtra [03 ], aMga sUtra [03] -------- Eaton Internationa nApekSAkAraNamantareNa bhavitumarhataH dRzyate ca tadbhAvo'tastatsattA gamyate yaccApekSAkAraNaM sa dharmo'dharmazceti bhAvArthaH, gatipariNAmapariNatAnAM jIvapudgalAnAM gatyupaSTambhako dharmAstikAyo, matsyAnAmiva jalaM, tathA sthitipariNAmapariNatAnAM sthityupaSTambhako'dharmAstikAyo, matsyAdInAmiva medinI, vivakSayA jalaM vA, prayogazca-gatisthitI ape kSAkAraNavatyau, kAryatvAt, ghaTavat, vipakSastrailokyazuSiramabhAvo veti, kiJca - alokAbhyupagame sati dharmAdharmmAbhyAM lokaparimANakAribhyAmavazyaM bhavitavyam, anyathA''kAzasAmye sati loko'loko veti vizeSo na syAt, tathA cAviziSTa evAkAze gatimatAmAtmanAM pugalAnAJca pratighAtAbhAvAdanavasthAnam, ataH sambandhAbhAvAt sukhaduHkhavandhAdisaMvyavahAro na syAditi, uktaJca - " tamhA dhammAdhammA logapariccheyakAriNo juttA / iharA''gAse tuhe logologotti ko bheo 1 // 1 // logavibhAgAbhAve paDighAtAbhAvao'NavatthAo / saMvavahArAbhAvo saMbaMdhAbhAvao hojjA // 2 // " iti / AtmA ca lokavRttirdharmmAdharmAstikAyopagRhItaH sadaNDaH sakriyazca karmaNA vadhyata iti vandhanirUpaNAyAha-'ege baMdhe' bandhanaM bandhaH, sakaSAyatvAt jIvaH karmaNo yogyAn pudgalAn AdRtte yat sa bandha iti bhAvaH, sa ca prakRtisthitipradezAnubhAvavibhedAt caturvidho'pi bandhasAmAnyAdekaH, muktasya sataH punarvandhAbhAvAdvA eko bandha iti, athavA dravyato bandho nigaDAdibhirbhAvataH karmmaNA tayozca bandhanasAmAnyAdeko bandha iti, nanu bandho jIvakarmmaNoH 1 tasmAt dharmAdharmau lokaparicchedakAriNau yuktI itarathA''kAze tulye loko'loka iti ko bhedaH // 1 // lokavibhAgAbhAve pratighAtAbhAvato'navasthAnAt / saMvyavahArAbhAvaH saMvandhAbhAvato bhavet // 2 // 2 sadasTAyapekSayA. For Parts Only mUlaM [ 16 ] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH "dharma, adharma, bandha, mokSa, punya, pApa, Azrava, saMvara, vedanA, nirjarA" zabdAnAma vyAkhyA ~ 33~ 1 sthAnAdhyayane dharmAsti kAyAdyA nirjarA ntAH 7-16 / / 15 / / www.landbrary.org Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [1], uddezaka [-], mUlaM [16] (03) muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: * prata sUtrAMka [7-16] dIpa anukrama [7-16] saMyogo'bhipretaH, sa khalvAdimAnAdirahito vA syAditi kalpanAdvayaM, tatra yadyAdimAniti pakSastadA ki pUrvamAtmA 4 pazcAt karma atha pUrva karma pazcAdAtmA uta yugapatkarmAtmAnau saMprasUryatAmiti trayo vikalpAH, tatra na tAvat pUrva-18 mAtmasaMbhUtiH sambhAvyate, nirhetukatvAt, kharaviSANavat, akAraNaprasUtasya ca akAraNata evoparamaH syAt , athA-12 nAdireva AtmA tathApyakAraNatvAnnAsya karmaNA yoga upapadyate nabhovat, athAkAraNo'pi karmaNA yogaH syAt tahiM] |sa muktasyApi syAditi, athAsAvAramA nityamukta eva tarhi kiM mokSajijJAsayA !, bandhAbhAve ca muktavyapadezAbhAva eva,* AkAzavaditi, nApi karmaNaH prAk prasUtiriti dvitIyo vikalpaH saGgacchate, karturabhAvAt , na cAkriyamANasya karma| vyapadezo'bhimataH, akAraNaprasUtezcAkAraNata evoparamaH syAditi, yugapadusattilakSaNastRtIyapakSo'pi na kSamaH, akA-|| raNatvAdeva, na ca yugapadusattau satyAmayaM kartA kamrmedamiti vyapadezo yuktarUpaH, sabyetaragoviSANavaditi, adhaadir-hai| hito jIvakarmayoga iti pakSaH, tatazcAnAditvAdeva nAtmakarmaviyogaH syAt, AtmA''kAzasaMyogavaditi, atrocyate, AdimatsaMyogapakSadoSA anabhyupagamAdeva nirastAH, yaccAdirahitajIvakarmayoge'bhidhIyate 'anAditvAnnAtmakarmaviyoga iti, tadayuktam, anAditve'pi saMyogasya viyogopalabdheH, kAJcanopalayoriveti, yadAha-"jaha veha kaMcaNovalasaMjogo'NAisaMtaigao'vi / vocchijjai sovAyaM taha jogo jIvakammANaM ||1||"ti, tathA anAderapi santAnasya vinAzo nabho'niromabhuSAM veti saMjhAviSayaM chandoviSaya vA, bhASyapradIpe'ta evoktaM upasaMkhyAnAnyetAni dhandoviSayANItyAhuriti. 2 yathA yeha kAcanopalasaMyo& go'nAdisaMtatigato'pi byuccyite sopAvaM tathA yogo jiivkrmnnoH||1|| S 455 "bandha, mokSa, punya, pApa, Azrava, saMvara, vedanA, nirjarA" zabdAnAma vyAkhyA ~34 ~ Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [7-16] dIpa anukrama [7-16] zrIsthAnAjhasUtravRttiH // 16 // "sthAna" - aMgasUtra-3 ( mUlaM + vRttiH) sthAna [1], uddezaka [-] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [03], aMga sUtra - [03] dRSTo bIjAGkurasantAnavat, Aha ca-- "annaMtaramaNivvattiyakajjaM vIryakurANa jaM vihayaM / tattha hao saMtANo kukuDiyaMDAiyANaM ca // 1 // ti / anAdibandhasadbhAve'pi bhavyAtmanaH kasyacinmokSo bhavatIti mokSasvarUpamAha-'ege mokkhe' mocanaM karmapAzaviyojanamAtmano mokSaH, Aha ca- ' kRtstrakarmakSayAnmokSaH' sa caiko jJAnAvaraNAdikarmApekSayA'STavidho'pi mocanasAmAnyAt muktasya vA punarmokSAbhAvAt ISatprAgbhArAkhyakSetra lakSaNo vA dravyArthatayaikaH, athavA dravyato mokSo nigaDAdito bhAvataH karmatastayozca mocanasAmAnyAdeko mokSa iti, nanvaparyavasAno jIvakarmasaMyogo'nAditvAjIvA* kAzasaMyogavaditi kathaM mokSasambhavaH 1, karmaviyogarUpatvAdasya, atrocyate, anAditvAdityanaikAntiko hetuH, dhAtukAvanasaMyogo hyanAdiH, sa ca saparyavasAno dRSTaH, kriyAvizeSAd, evamayamapi jIvakarmmayogaH samyagdarzanajJAnacAritraiH saparyavasAno bhaviSyati, jIvakarmmaviyogazca mokSa ucyate iti, nanu nArakAdiparyAyasvabhAvaH saMsAro nAnyaH, tebhyazca nArakatvAdiparyAyebhyo bhinno nAma kazcijjIvo, nArakAdaya eva paryAyA jIvaH, tadanarthAntaratvAditi saMsArAbhAve jIvAbhAva evaM nArakAdiparyAya svarUpavaditya satpadArtho mokSa iti Aha ca - "jaM nAragodibhAvo saMsAro nAragAibhinno y| ko jIvo taM mannasi ? tannAse jIvanAsotti // 1 // " atra pratividhIyate yaduktam 'nArakAdiparyAya saMsArAbhAve sarvathA jIvAbhAva evAnarthAntaratvAnnAra kAdiparyAyasvarUpavaditi, ayamanaikAntiko hetuH, hesro mudrikAyAzcAnarthAnta Education Internation 1 anyatarat anitikArya bIjAGkarayoryadvihatam / tatra hRtaH saMtAnaH kukuvyaNDAdikAnAM va 1 2 yantrArakAvibhAvaH saMsAro narakAdibhAvabhipraya / ko jIvaH ? (iti) evaM manyase, (yataH ) tamAze jIvanAsa iti (syAt) "mokSa, punya, pApa, Azrava, saMvara, vedanA, nirjarA" zabdAnAma vyAkhyA mUlaM [ 16 ] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH For Park Use Only ~35~ sthAnAdhyayane vandhamokSau // 16 // wor Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [1], uddezaka [-1, mUlaM [16] (03) muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: %95 prata sUtrAMka 4 [7-16] dIpa anukrama [7-16] ratvaM siddhaM na ca mudrikAkAravinAze hemavinAza iti, tadvannArakAdiparyAyamAtranAze sarvathA jIvanAzo na bhaviSyatIti, Aha pa-na hi nAragAdipajjAyamettanAsaMmi savvahAM naaso| jIvaddavvassa mao muddAnAsevva hemassa // 1 // " tti, api ca-"kammako saMsAro tannAse tassa jujae naaso| jIvattamakammakayaM tannAse tassa ko nAso ||2||"tti mokSazca puNyapApakSayAdbhavatIti puNyapApayoH svarUpaM vAcyaM, tatrApi mokSasya puNyasya ca zubhasvarUpasAdhayAt puNyaM tAvadAha-'ege puNNe' 'puNa zubhe' iti vacanAt puNati-zubhIkaroti punAti vA-pavitrIkarotyAtmAnamiti puNya-zubhakarma, sadvedyAdi dvicatvAriMzadvidham , yathoktam-"sAyaM 1 uccAgoyaM 2 naratiridevAu 5 nAma eyAu / maNuyadurga 7 devadugaM 9 paMceMdiyajAti 10 taNupaNagaM 15 // 1 // aMgovaMgatiyaMpiya 18 saMghavaNaM vArisahanArAyaM 19 / paDhamaMciya saMThANaM 20 vanAicaukka supasatthaM 24 // 2 // agurulahu 25 parAghAyaM 26 ussAsaM 27 AyavaM ca 28 ujjoya 29 / supasatthA | vihayagaI 30 tasAidasagaM ca 40 NimmANa 41 // 3 // titthayareNaM sahiyA bAyAlA puNNapagaIo" ti // evaM dvicatvAriMzadvidhamapi athavA puNyAnubandhipApAnubandhibhedena dvividhamapi athavA pratipANi vicitratvAdanantabhedamapi puNya-18 sAmAnyAdekamiti / atha karmaiva na vidyate pramANagocarAtikrAntatvAt zazaviSANavaditi kutaH puNyakarmasatteti , asa-1 | tyametat, yato'numAnasiddhaM karma, tathAhi-sukhaduHkhAnubhUterheturasti kAryatvAdakarasyeva bIjaM, yazca heturasyAstaskamma maina nArakAdiparyAyamAtranAze sarvathA nASaH / jIvadravyasva mato mudrAnAze ica henaH // 1 // 2 karmakRtaH saMsArakhamAjhe vasya yujyate nAzaH / vIvatvamakarmakRtaM tamAse tasya ko naashH| // iti RELIGunintentatistial Cainasurary.com | "mokSa, punya, pApa, Azrava, saMvara, vedanA, nirjarA" zabdAnAma vyAkhyA ~36~ Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [7-16] dIpa anukrama [7-16] zrIsthAnA GgasUtravRttiH // 17 // "sthAna" - aMgasUtra-3 ( mUlaM + vRttiH) mUlaM [ 16 ] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH sthAna [1], uddezaka [-] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [03], aMga sUtra [03 ] tasmAdasti kamrmeti, syAnmatiH- sukhaduHkhAnubhUterdRSTa evaM heturiSTAniSTaviSayaprAptimayo bhaviSyati, kimiha karmmaparikalpanayA hai, na hi dRSTaM nimittamapAsya nimittAntarAnveSaNaM yuktarUpamiti, naivaM, vyabhicArAt, iha yo hi dvayoriSTaza|bdAdiviSayasukhasAdhanasametayorekasya tatphale vizeSo-duHkhAnubhUtimayo yazcAniSTasAdhanasametayorekasya tatphale vizeSaH sukhAnubhUtimayo nAsau hetumantareNa sambhAvyate, na ca taddhetuka evAsau yuktaH, sAdhanAnAM viparyAsAditi pArizeSyAhiziSTahetumAnasau, kAryasthAt, ghaTavat, yazca samAnasAdhana sametayostatphalavizeSahetustat karmma, tasmAdasti karmeti, Aha ca - "jo tulasAhaNANaM phale viseso na so viNA heDaM / kajjattaNao goyama ! ghar3I vva heU ya se kammaM // 1 // " ti, kizva - anyadehapUrvakamidaM bAlazarIraM, indriyAdimattvAt, yadihendriyAdimattadanyadehapUrvakaM dRSTaM yathA bAladehapUrvakaM yuvazarIram, indriyAdimaccedaM bAlazarIrakaM tasmAdanyazarIrapUrvakaM yaccharIrapUrvakaM cedaM vAlakazarIraM tatkarma, tasmAdasti kamrmeti, Aha ca "bAlesarIraM dehaMtarapubvaM iNdiyaaimttaao| jaha vAladehapuNvo juvadeho putramiha kammaM // 1 // ti, nanu karmasadbhAve'pi pApamevaikaM vidyate padArtho na puNyaM nAmAsti, yattu puNyaphalaM sukhamucyate tatyApasyaiva taratamayogAdapakRSTasya phalaM yataH pApasya paramotkarSe'tyantAdhamaphalatA, tasyaiva ca taratamayogApakarSabhinnasya mAtrAparivRddhihAnyA yAvat prakRSTo'pakarSastatra yA kAcitpApamAtrA avatiSThate tasyAmatyantaM zubhaphalatA pApApakarSAt, tasyaiva ca pApasya sarvA 1 yastulyasAdhanayoH phaLe vizeSaH sa na vinA hetum kAryatvAt gautama ghaTa isa hetu tasya karma // 1 // 2 bAlazarIraM dehAntarapUrva indriyAdimattvAt / yathA vAladehapUrvI yuvadehaH pUrva karma // 1 // #punya, pApa, Azrava, saMvara, vedanA, nirjarA" zabdAnAma vyAkhyA For Penal Use On ~37~ 1 sthAnA dhyayane puNyasattA // 17 // anorary org Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [1], uddezaka [-1, mUlaM [16] (03) muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka * [7-16] 459 dIpa anukrama [7-16] tmanA kSayo mokSaH, yathA'tyastApathyAhArasevanAdanArogyam , tasyaivApathyasya kiJcitkizcidapakarSAt yAvat stokApathyAhA-II ratvamArogyakaraM, sarvAhAraparityAgAca prANamokSa iti, Aha ca-"pAvukarise'dhamayA taratamajogA'vakarisao subhayA / tasseva khae mokkho apatthabhattovamANAo // 1 // " tti, atrocyate, yaduktam-'atyantApacitAt pApAt sukhaprakarSa' iti, tadayuktam , yato yeyaM sukhaprakarSAnubhUtiH sA svAnurUpakarmaprakarSajanitA,prakarSAnubhUtitvAt , duHkhaprakarSAnubhUtivat , yathA hi duHkhaprakarSAnubhUtiH svAnurUpapApakarmaprakarSajaniteti tvayA'bhyupagamyate tatheyamapi sukhaprakarSAnubhUtiH (prakarSAnubhUtiriti)svAnurUpapuNyakarmaprakarSajanitA bhaviSyatIti pramANaphalamiti / puNyapratipakSabhUtaM pApamiti tatsvarUpamAha-ege pAveM'pAzayatiguNDayatyAtmAnaM pAtayati cAtmana AnandarasaM zoSayati kSapayatIti pApam , tacca jJAnAvaraNAdi byazItibhedam , yadA''ha"nANaMtarAyadasagaM 10 dasaNa Nava 19 mohaNIyachaccIsaM 45 / assAyaM 46 nirayAU 47 nIyAgoeNa aDayAlA 48 // 1 // | nirayadurga 2 tiriyadurga 4 jAicaukaM ca 8 paMca saMghayaNA 13 / saMThANAviya paMca u 18 vanAi caukamapasatthaM 22 // 2 // ubaghAya 23 kuvihayagaI 24 thAvaradasageNa hoti cottIsaM 24 / sabbAo miliAo bAsItI pAvapagaIo 82 // 2 // " tadevaM byazItibhedamapi puNyAnubandhipApAnubandhibhedAd dvividhamapi vA anantasattvAzritatvAdanantamapi vA'zubhasAmAmyAdekamiti / manu karmasattve'pi puNyamevaikaM karma na tatpratipakSabhUtaM pApaM karmAsti, zubhAzubhaphalAnAM puNyAdeva siddheriti, tathAhi-yasaramaprakRSTaM zubhaphalametat puNyotkarSasya kArya, yatpunastasmAdavakRSTamavakRSTataramavakRSTatamaM ca tatpu pApotka'bhamatA taratamayogAd apakarSataH zubhatA / tasyaiva kSaye mokSaH apabhyabhakopamAnAt // 1 // 454 SANS "punya, pApa, Azrava, saMvara, vedanA, nirjarA" zabdAnAma vyAkhyA ~ 38~ Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [1], uddezaka [-1, mUlaM [16] (03) muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: zrIsthAnA- prata sUtrAMka vRttiH pApasattA [7-16] // 18 // 4%250 dIpa anukrama [7-16] Nyasyaiva taratamayogApakarSabhinnasya yAvatparamaprakarSahAniH, paramaprakarSahInasya ca puNyasya paramAvakRSTatamaM zubhaphalaM-yA 1 sthAnAkAcit zubhamAtretyarthaH-duHkhaprakarSa iti tAtparya, tasyaiva ca paramAvakRSTapuNyasya sarvAtmanA kSaye puNyAtmakabandhAbhAvA- dhyayane mokSa iti, yathA atyantapathyAhArasevanAt puMsaH paramArogyasukhaM, tasyaiva ca kizcitpathyAhAravivarjanAdapathyAhArapari-13 vRddherArogyasukhahAniH, sarvathaivAhAraparivarjanAt prANamokSa iti, pathyAhAropamAnaM ceha puNyamiti, atrocyate, yeyaM duHkhaprakarSAnubhUtiH sA svAnurUpakarmAprakarSaprabhavA, prakarSAnubhUtitvAt , saukhyaprakarSAnubhUtivat , yathA hi saukhyaprakarSAnubhUtiH svAnurUpapuNyakarmaprakarSajaniteti tvayA'bhyupagamyate tatheyamapi duHkhaprakarSAnubhUtiH (prakarSAnubhUtitvAt) svAnurUpapApakarmamakarSaja-18 nitA bhaviSyatIti pramANaphalamiti, Aha ca-"kammaSpagarisajaNiya tadavasa pagarisANubhUio / sokkhappagarisabhUI jaha puNNappagarisappabhavA // 1 // " iti, taditi duHkhamiti / idAnImanantaroktayoH puNyapApakarmaNorbandhakAraNanirUpaNAyAha-'ege Asave' Azravanti-pravizanti yena kANyAtmanItyAzravaH, karmabandhaheturiti bhAvaH, sa cendriyakapAyAnatakriyAyogarUpaH | krameNa paJcacatuHpaJcapaJcaviMzatitribhedaH, uktaJca-"iMdiya 5 kasAya 4 abvaya 5 kiriyA 25 paNacaurapaMcapaNuvIsA / jogA tineva bhave AsavabheyA u bAyAlA // 1 // " iti, tadevamayaM dvicatvAriMzadvidho'thavA dvividho dravyabhAvabhedAt, tatra dravyAzravo yajalAntargatanAvAdI tathAvidhacchidraijalapravezanaM bhAvAzravastu yajIvanAvIndriyAdicchidrutaH karmajalasaJcaya iti, sa cAzravasAmAnyAdeka eveti ||athaashrvprtipkssbhuutsNvrsvruupmaah-'ege saMvare' saMtriyate-karmakAraNaM prANA 1 karmaprakarSajanitaM tad ( duHkha) avazyaM prakarSAnubhUteH / saukhyaprakarSAnubhUtiyathA puNyaprakarSaprabhavA // 1 // 2 tathAvidhapariNAmena chidai "punya, pApa, Azrava, saMvara, vedanA, nirjarA" zabdAnAma vyAkhyA ~ 39~ Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [1], uddezaka [-], mUlaM [16] (03) muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [7-16] dIpa anukrama [7-16] tipAtAdi nirudhyate yena pariNAmena sa saMvaraH, Anavanirodha ityarthaH, sa ca samitiguptidharmAnuprekSAparISaha(jaya)cAritrarUpaH krameNa pazcatridazadvAdazadvAviMzatipazcabhedaH, Aha ca-"samiI 5 guttI 3 dhammo 10 aNupeha 12 parIsahA 22 carittaM ca 5 / sattAvanna bheyA paNatigabheyAI saMvaraNe ||1||"tti, athavA'yaM dvividho dravyato bhAvatazca, tatra dravyato jalamadhyagatanAbAderanavaratapravizajjalAnAM chidrANAM tathAvidhadravyeNa sthaganaM saMvaraH, bhAvatastu jIvadroNyAmAzravatkambhejalAnAmi-18 ndriyAdicchidrANAM samityAdinA nirodhanaM saMvara iti, sa ca dvividho'pi saMvarasAmAnyAdeka iti / / saMvaravizeSe cAyo-4 gyavasthArUpe karmaNAM vedanaiva bhavati na bandha iti vedanAsvarUpamAha-egA beyaNA' vedanaM vedanA-svabhAvenodIraNAkaraNena vodayAvalikApraviSTasya karmaNo'nubhavanamiti bhAvaH, sA ca jJAnAvaraNIyAdikamrmApekSayA aSTavidhA'pi vipAkodayapradezodayApekSayA dvividhA'pi AbhyupagamikI-zirolocAdikA aupakramikI-rogAdijanitetyevaM dvividhA'pi vedanAsAmAnyAdekaiveti // anubhUtarasaM karma pradezebhyaH parizaTatIti vedanAnantaraM karmaparizaTanarUpAM nirjarAM nirUpaya-10 nAha-egA nijarA' nirjaraNaM nirjarA vizaraNaM parizaTanamityarthaH, sA cASTavidhakarmApekSayA'STavidhA'pi dvAdazavidhatapojanyatvena dvAdazavidhA'pi akAmakSutpipAsAzItAtapadaMzamazakamalasahanabrahmacaryadhAraNAdyanekavidhakAraNajanitatvenAnekavidhA'pi dravyato vastrAderbhAvataH karmaNAmevaM dvividhA'pi vA nirjarAsAmAnyAdekaiveti / nanu nirjarAmokSayoH kA prativizeSaH?, ucyate, dezataH karmakSayo nirjarA sarvatastu mokSa iti / iha ca jIvo viziSTanirjarAbhAjanaM pratyekazarIrAvasthAyAmeva bhavati na sAdhAraNazarIrAvasthAyAmataH pratyekazarIrAvasthasya jIvasya svarUpanirUpaNAyAha-ege sthA04 Randiturary.orm "punya, pApa, Azrava, saMvara, vedanA, nirjarA" zabdAnAma vyAkhyA ~ 40~ Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [1], uddezaka [-1, mUlaM [16] (03) muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: zrIsthAnA- prata sUtrAMka vRttiH // 19 // [7-16] dIpa anukrama [7-16] jIveM' ityAdi, athavA uktAH sAmAnyataH prastutazAstravyutpAdanIyA jIvAdayo nava padArthAH, sAmprataM jIvapadArtha vize- 1 sthAnApeNa prarUpayannAha dhyayane ege jIne pATikaraNa sarIraeNa (sU017) egA jIvANaM apariAittA biguThavaNA (sU0 18) ege maNe (sU019) jIvapadAegA baI (sU020) ege kAyavAyAme (sU0 21) egA uppA (su0 22) egA biyatI (sU0 23) egA vi the vizeSAH yacA (sU0 24) egA gatI (sU0 25) egA AgatI (sU0 26) ege cayaNe (sU0 27) ege upavAe (sU0 28) egA taphA (sU0 29) egA sannA (sU0 30) egA mannA (sU031) egA vinU (sU032) egA veyaNA (sU033) egA cheyaNA (sU034) egA bhaiyaNA (sU0 35) ege maraNe aMtimasArIriyANaM (sU036) ege saMmuddhe ahAbhUe patte (sU037) egadukne jIvANaM egabhUe (sU038) egA ahammapaDimA jase AyA parikilesati (sU039) egA dhammapahimA jaM se AyA pajjavajAe (sU040) ege maNe devAsuramaNuyANa saMsi saMsi samayaMsi (sU041) ege uTThANakammabalabIriyapurisakAraparakame devAsuramaNuyANaM taMsi 2 samayasi (sU042) ege nANe ege dasaNe ege carite (sU043) kA 'ege jIve pADikaeNaM sarIraeNaM' ekaH kevalojIvitavAn jIvati jIviSyati ceti jIvaH-prANadhAraNadharmA AtmetyarthaH, eka jIvaM prati gataM yaccharIraM pratyekazarIranAmakarmodayAt tatsatyekaM tadeva pratyekaka, dIrghatvAdi prAkRtatvAta,13/ tena pratyekakena zIryata iti zarIra-dehaH tadevAnukampitAdidharmopetaM zarIrakaM tena lakSitaH tadAnita eko jIva ityarthaH, Ind Santauratoni nd Turasurary.com ~ 41~ Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [1], uddezaka [-1, mUlaM [43] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka C+SCRSAGARC5-15 [17-43] dIpa anukrama [17-43]] athavA NakArI vAkyAlaGkArAdhI, tata eko jIvaH pratyekake zarIre varttata iti vAkyArthaH syAditi, iha ca 'paDikkha-11 eNa'ti kvacitpATho dRzyate, sa ca na vyAkhyAtaH, anavabodhAd, iha ca vAcanAnAmaniyatatvAt sarvAsAM vyAkhyAtumazakyatvAt kAJcideva vAcanAM vyAkhyAsyAma iti / iha vandhamokSAdaya AtmadharmA anantaramuktAstatastadadhikArAdevAtaH paramAtmadhamAn 'egA jIvANaM ityAdinA ege caritte' ityetadantena granthenAha-'egA jIvANaM apariyAittA vigacaNA' 'egA jIvANa' ti pratItaM 'apariyAitta'tti aparyAdAya paritaH-samantAdagRhItvA vaikiyasamudghAtena vAhyAna pudgalAn yA vikurvaNA bhavadhAraNIyavaikriyazarIraracanAlakSaNA svasmin 2 utpattisthAne jIvaiH kriyate sA ekaiva, pratyekamekatvAvadhAraNIyasyeti, sakalavaikriyazarIrA[thA pekSayA vA bhavadhAraNIyasyaikalakSaNatvAt kadhazciditi, yA punarvAhyapavalaparyAdAnaparvikA sottarabaiMkriyaracanAlakSaNA, sA ca vicitrAbhiprAyapUrvakatvAda vaikriyalabdhimatastathAvidhazaktima-14 tvAccaikajIvasyApyanekApi syAditi paryavasitam, atha bAhyapudgalopAdAna evottaravaikriyaM bhavatIti kuto'vasIyate !, yeneha sUtre 'apariyAittA' ityanena tadvikurvaNA vyavacchidyate iti cet, ucyate, bhagavatIvacanAt , tathAhi-"deve NaM bhaMte ! mahihie jAva mahANubhAge bAhirae poggalae apariyAittA pabhU egavannaM egarUvaM viunbittae ?, goyamA! no iNaDe |samaDe, deve NaM bhaite! bAhirae poggale pariyAittA pabhU', haMtA pabhU"tti, iha hi uttaravaikiyaM bAhyapudgalAdAnAd bhavatIti vivakSitamiti // 'ege maNeti mananaM manaH-audArikAdizarIravyApArAhatamanodravyasamUhasAcivyAjjIvavyApAro, manoyoga iti bhAvaH, manyate vA'neneti mano-manodravyamAtrameveti, tacca satyAdibhedAdanekamapi saMjinAM vA a ~ 42 ~ Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [17-43] dIpa anukrama [17-43] GgasUtra vRttiH "sthAna" sthAna [1], uddezaka [-], muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [03], aMga sUtra [03 ] - aMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRtti:) // 20 // zrIsthAnA- sakhyAtatvAdasaGkhyAtabhedamapyekaM mananalakSaNatvena sarvamanasAmekatvAditi || 'egA vahati vacanaM vAk-audArikavaikriyAhArakazarIravyApArAhRtavAgadravya samUhasAcivyAjjIvavyApAro, vAgyoga iti bhAvaH, iyaM ca satyAdibhedAdanekA'pyekaiva sarvavAcAM vacanasAmAnye'ntarbhAvAditi // 'ege kAyavAyAmetti cIyata iti kAyaH zarIraM tasya vyAyAmo4 vyApAraH kAyavyAyAmaH audArikAdizarIrayuktasyAtmano vIryapariNativizeSa iti bhAvaH, sa punaraudArikAdibhedena sasamakAro'pi jIvAnantatvenAnantabhedo'pi vA eka eva, kAyavyAyAmasAmAnyAditi yaccaikasyaikadA manaHprabhRtInAme | katvaM tat sUtra eva vizeSeNa vakSyati, 'ege maNe devAsure tyAdineti sAmAnyAzrayamevehakatvaM vyAkhyAtamiti // 'uppa'tti prAkRtatvAdutpAdaH, sa caika ekasamaye ekaparyAyApekSayA na hi tasya yugapadutpAdadvayAdirasti, anapekSitatadvizeSakapadArthatayA caiko'sAviti // 'vigraha' ti vigatirvigamaH, sA caikotpAdavaditi vikRtirvigatirityAdivyAkhyAntaramapyucitamAyojyam asmAbhistu utpAdasUtrAnuguNyato vyAkhyAtamiti / 'viyaya'tti vigateH prAguktatvAdiha vigatasya vigamavato jIvasya mRtasyetyarthaH arcA-zarIraM vigatAca, prAkRtatvAditi vidharcA vA viziSTopapattipaddhatirviziSTabhUSA vA, sA caikA sAmAnyAditi // 'ga'nti maraNAnantaraM manujatvAdeH sakAzAnnArakatvAdo jIvasya gamanaM gatiH, sA baiMkadekasyaikaiva RjyAdikA narakagatyAdikA thA, pudgalasya vA sthitibailakSaNyamAtratayA vaikarUpA sarvajIvapudgalAnAmiti // 'Aga'tti AgamanamAgatiH - nArakatvAdereva pratinivRttiH, tadekatvaM gateriveti // 'cayaNe'ti cyutiH cyavanam-vaimA nikajyotiSkANAM maraNaM, tadekamekajIvApekSayA nAnAjIvApekSayA ca pUrvavaditi // 'ubavAe'ti, upapatanamupapAto For Park Use Only mUlaM [43] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH ~ 43~ 1 sthAnAdhyayane ekayogatA // 20 // nary org Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [1], uddezaka [-1, mUlaM [43] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [17-43]] dIpa anukrama [17-43] devanArakANAM janma, saM caikavyavanavaditi // taka'tti takaNaM tarko-vimarzaH avAyAt pUrvA ihAyA uttarA prAyaH zira:kaNDUyanAdayaH puruSadharmA iha ghaTanta itisampratyayarUpA, iha caikatvaM prAgiyeti // 'sanna'tti saMjJAnaM saMjJA vyaJjanAvagrahottarakAlabhAvI mativizeSaH AhArabhayAdyupAdhikA vA cetanA saMjJA, abhidhAnaM vA saMjJeti // 'manna'si prAkRtatvAnmananaM matiH-kathaJcidarthaparicchittAvapi sUkSmadharmAlocanarUpA buddhiritiyAvat , Alocanamiti kecit , athavA mantA manniyanvaM(manitavyaM) abhyupagama ityarthaH, sUtradvaye'pi sAmAnyata ekatvamiti // 'egA vinati vidvAn vijJo vA tulyabodhayAdeka iti, strIliGgatvaM ca prAkRtatvAt utpAda(sya) uppAvat , luptabhAvapratyayatvAdvA ekA vidvattA vijJatA vetyarthaH // 'veyaNa'tti prAgvedanA sAmAnyakarmAnubhavalakSaNoktA iha tu pIDAlakSaNaiva, sA ca sAmAnyata ekaiveti // asyA eva kAraNavizeSanirUpaNAyAha-cheyaNeti chedanaM zarIrasyAnyasya vA khaDgAdineti ||"bheynne'ti, bhedanaM kuntAdinA, athavA chedanaM karmaNaH sthitighAtaH bhedanaM tu rasaghAta iti, ekatA ca vizeSAvivakSaNAditi / vedanAdibhyazca maraNamatastadvizeSamAha-ege maraNe ityAdi, mRtimaraNaM ante bhavamantima-caramaM tacca taccharIraM cetyaMAntimazarIraM tatra bhavA antimazArIrikI uttarapadavRddhiH, tadvA teSAmastIti antimazArIrikA dIrghatvaJca prAkRtazailyA, teSAM caramadehAnA, maraNaikatA ca siddhatve punamaraNAbhAvAditi / antimazarIrazca snAtako bhUtvA mriyate atastamAha-ege saMsuddhe' ityAdi, ekaH saMzuddhaH-azabalacaraNaH akaSAyatvAt 'yathAbhUtaH tAttvikaH ('patte'tti) pAtramiva pAtramatizayavadjJAnAdiguNaralAnAM prApto vA guNaprakarSamiti gamyate / 'egedukkhe' ekamevAntimabhavagrahaNasambhavaM duHkhaM yasya sa ekaduHkhaH AAAAEX SAREasatara ~ 44 ~ Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [1], uddezaka [-], mUlaM [43] (03) muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata kA sUtrAMka [17-43]] dIpa anukrama [17-43] zrIsthAnA- egahakkhe'tti pAThAntare tvekadhaivAkhyA-saMzuddhAdiLapadezo yasya, na svasaMzuddhasaMzuddhAsaMzuddha ityAdiko'pi, vyapade-17 sthAnAsUtra- zAntaranimittasya kaSAyAderabhAvAditi sa bhavatyekadhAkhyaH, ekadhA akSo vA-jIvo yasya sa tatheti, jIvAnA-prANi-14 dhyayane jInAmekabhUtaH-eka eva-Atmopama ityarthaH, ekAntahitavRttitvAd, ekatvaM cAsya bahunAmapi samasvabhAvatvAditi, athavA ekayogatA // 21 // 'patte' ityAdi sUtrAntaraM uktarUpasaMzuddhAdanyeSAM svarUpapratipAdanaparaM, tatra prAkRtatvAt pratyekamekaM duHkhaM pratyekaikaduHkhaM / | jIvAnAM svakRtakarmaphala bhogitvAt , kiMbhUtaM tadityAha-ekabhUtamananyatayA vyavasthita prANiSu, na sAGkhthAnAmiva bA-12 hyamiti // duHkhaM punaradharmAbhinivezAditi tatsvarUpamAha 'egA ahamme tyAdi, dhArayati durgatau prapatato jIvAna dhArayati-sugatau vA tAn sthApayatIti dharmaH, uktaJca-"dugaitiprasRtAn jantUna , yasmAddhArayate tataH / dhatte caitAn zubhe sthAne, tasmAddharma iti smRtH||1||" sa ca zrutacAmAritralakSaNaH, tatpratipakSasvadharmastadviSayA pratimA-pratijJA adharmapradhAnaM zarIraM vA adharmapratimA, sA caikA, sarvasyAH pariklezakAraNatayaikarUpatvAd, ata evAha-jaM se ityAdi, 'yat' yasmAt 'se' tasyAH svAmyAtmA-jIvo athavA 1'se'tti so'dharmapratimAvAnAtmA pariktizyate-rAgAdibhirvAdhyate saMklizyata ityarthaH, 'jaMsI'ti pAThAntaraM vA, tatazca] prAkRtatvena liGgavyatyayAt yasyAmadharmapratimAyAM satyAmAtmA pariklizyate sA ca ekaiveti / etadviparyayamAha-egA // 21 // dhamma tyAdi, prAgvannavaraM paryavAH-jJAnAdivizeSA jAtA yasya sa paryavajAto bhavatIti zeSaH, vizudhyatItyarthaH, AhitAnyA-14 -800-4444 Baitaram.org ~ 45~ Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [17-43] dIpa anukrama [17-43] "sthAna" - aMgasUtra-3 ( mUlaM + vRttiH) mUlaM [43] sthAna [1], uddezaka [-1, muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [03], aMga sUtra [03 ] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH ditvAcca jAtazabdasyottarapadatvamiti, athavA paryavAn paryaveSu vA yAtaH prAptaH paryavayAto'thavA paryatraH- parirakSA parijJAnaM vA zeSaM tathaiveti // dharmAdharmapratime ca yogatrayAdbhavata iti tatsvarUpamAha 'ege maNe' ityAdi sUtratrayaM tatra mana iti manoyogaH, tacca yasmin 2 samaye vicAryate tasmin 2 'samaye' kAlavi zeSa ekameva, vIpsAnirdezena na kacanApi samaye tad vyAdisaMkhyaM sambhavatItyAha, ekatvaM ca tasyaikopayogatvAt jIvAnAM, syAdetat-naikopayogo jIvo, yugapacchItoSNasparzaviSaya saMvedanadvaya darzanAt, tathAvidhabhinnavipayopayogapuruSadvayavat, atrocyate, yadidaM zItoSNopayogadvayaM tatsvarUpeNa bhinnakAlamapi samayamanasoratisUkSmatathA yugapadiva pratIyate, na punastadyugapadeveti, Aha ca - "samayAtisuhumayAo manasi jugavaM ca bhinnakAlaMpi / uppaladalasayavehaM va jaha va tamalAyacati // 1 // " yadi punarekatropayuktaM mano'rthAntaramapi saMvedayati tadA kimanyatragatacetAH puro'vasthitaM hastinamapi na viSayIkarotIti, Aha ca- "annaviNiuttamannaM viNiogaM lahadda jai maNo teNaM / hatthipi ThiyaM purao ki| mannacitto na lakkhei 1 // 1 ||"tti iha ca bahuvaktavyamasti tat sthAnAntarAdavaseyamiti, athavA satyAsatyobhayasvabhAvAnubhayarUpANAM caturNAM manoyogAnAmanyatara eva bhavatyekadA, vyAdInAM virodhenAsambhavAditi, keSAmityAha - 'devAsuramanuyANaMti tatra dIvyanti iti devA: - vaimAnikajyotiSkAste ca na surA asurAH - bhavanapativyantarAste ca mano 1 samayAtisaukSmyAt manyase yugapaca mitrakAlamapi / utpaladalatavedha iva yathA vA tadalAtacakamiti // 1 // 2 anyaviniyukamanyaM viniyogaM labhate yadi manastena / hastinamapi svayaM purataH kimanyacitto na lakSayati // 1 // For Park Use Only ~46~ Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [17-43] dIpa anukrama [17-43] GgasUtra vRttiH "sthAna" - aMgasUtra-3 ( mUlaM + vRttiH) Jan Eurato sthAna [1], uddezaka [-1, muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [03], aMga sUtra - [03] // 22 // zrIsthAnA- jatA manujA - manuSyAste ca devAsuramanujAsteSAM tathA 'bAgi'ti vAgyogaH, sa caiSAmekadA eka eva, tathAvidhamanoyogapUrva- 11 sthAnAkatvAt tathAvidhavAgyogasya, satyAdInAmanyatarabhAvAdvA, vakSyati ca "chahiM ThANehiM Natthi jIvANaM ihI i vA jAva dhyayane parakamei vA, taMjahA jIvaM vA ajIvaM karaNayAe 1, ajIvaM vA jIvaM karaNayAe 2, egasamaeNaM do bhAsAo bhAsittae" * ekayogatA * iti / tathA kAyavyAyAmaH - kAyayogaH, sa caiSAmekadA eka eva, saptAnAM kAyayogAnAmekadA ekatarasyaiva bhAvAt nanu yadAhArakaprayoktA bhavati tadadArikasyAvasthitasya zrUyamANatvAt kathamekadA na kAyayogadvayamiti ?, atrocyate, sato'pyaudArikasya vyAyAmAbhAvAdAhArakasyaiva ca tatra vyApriyamANatvAd, apyaudArikamapi tadA vyApriyate tarhi mizrayogatA bhaviSyati, kevalisamuddhate saptamaSaSThadvitIyasamayeSvaudArika mizravat, tathA cAhArakaprayoktA na labhyeta, evaM ca saptavidhakAyayogapratipAdanamanarthakaM syAdityeka eva kAyavyAyAma iti, evaM kRtavaikiyazarIrasya cakravaryAderapyaudArikaM nivyapArameva, vyApArayazcet ubhayasya vyApAravatve kevalisamudghAtavanmizrayogatetyevamapyekayogatvamavyAhatameveti tathA kAyayogasyApyaudArikatayA vaikriyatayA ca krameNa vyApriyamANatve AnuvRttitayA manoyogavAdyadi yaugapadyabhrAntiH syAt tadA ko doSa iti evaJca kAyayogakatve satyaudArikAdikAyayogAhRtamanodravyavAgdravyasAcinyajAtajIva vyApArarUpatvAt manoyogavAgyo gayorekakAyayogapUrvakatayA'pi prAguktamekatvamavaseyamiti, athavedameva vacanamatra pramANam, AjJA1 pahniH sthAnairnAsti jIvAnAM RddhiyAM yAvatparAkrama iti vA, tathA jIvAjIvakaraNatA ajIvaM vA jIvakaraNatAve ekasamayena dve bhASe bhASituM For Pasta Use Only mUlaM [43] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH ~ 47~ // 22 // Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [1], uddezaka [-1, mUlaM [43] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [17-43] dIpa anukrama [17-43] SRRORSCX grAhyatvAt asya, yataH-"ANAgejjho atyo ANAe ceva so kaheyaco / didaMtA diItia kahaNavihivirAhaNA ihA 4 // 1 // " iti, dRSTAntAddASTontiko'rtha ityarthaH / nanu sAmAnyAzrayaikatvenaiva sUtraM gamakaM bhaviSyatIti kimanena vizeSavyA khyAneneti ?, ucyate, naivaM, sAmAnyaikatvasya pUrvasUtrairevAbhihitatvAdasya punarutatvaprasaGgA, devAdigrahaNasamayagrahaNayozca vaiyarthyaprasaGgAceti / iha ca devAdigrahaNaM viziSTavaikiyalabdhisampannatayaiSAmanekazarIraracane satyekadA manoyogAdInAmanekatvaM zarIrava bhaviSyatIti pratipattinirAsAthai, na tu tiryagnArakANAM vyavacchedArtha, nanu tiryanArakA api| vaikriyalabdhimantasteSAmapi vikriyAyAM zarIrAnekatvena manaHprabhRtInAmanekatvapratipattiH sambhAvyata eveti tahaNamapi | nyAyyamiti, satyam , kintu devAdInAM viziSTataralandhitayA zarIrANAmatyantAnekateti tavaNaM, tathA 'pradhAnagrahaNa pUitaragrahaNaM bhavatIti nyAyAdadoSo, nArakAdibhyazca devAdInAM pradhAnatvaM pratItameveti, eteSAM ca manammabhRtInAM yathA-| prAdhAnyakRtaH kramaH, pradhAnatvaM ca bahvalpAlpatarakarmakSayopazamaprabhavalAbhakRtamiti // kAyacyAyAmasyaiva bhedAnAmekatA-2 mAha-ege uThANe'tyAdi, utthAnaM ca-ceSTAvizeSaH karma ca-bhramaNAdikriyA balaM ca-zarIrasAmarthya vIrya ca-jIva-18 prabhavaM puruSakArazca-abhimAnavizeSaH parAkramazca-puruSakAra eva niSpAditasvaviSaya iti vigrahe dvandvaikavadbhAvaH, ete ca vIryAntarAya[kSaya kSayopazamasamutthA jIvapariNAmavizeSAH, eteSu pratyekamekazabdo yojanIyo, vIryAntara kSaya]kSayopazamavaicitryataH pratyeka japanyAdibhedairanekatve'pyeSAmekajIvasyaikadA [kSaya]kSayopazamamAtrAyA ekavidhatvAdeka eva ja 1AzAmAyo'rtha AjJayeva sa kathayitavyaH / dRSTAntAhASTAntikaH kathana vidheritarathA virAdhanA // 1 // ~ 48~ Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [17-43] dIpa anukrama [17-43] zrIsthAnA GgasUtravRttiH // 23 // Jan Educator "sthAna" aMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRtti:) uddezaka [-] mUlaM [43] sthAna [1], muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [03], aMga sUtra [03 ] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH - dhanyAdiretadvizeSo bhavati kAraNamAtrAdhInatvAt kAryamAtrAyA iti sUtrabhAvArthaH, zeSaM prAgvaditi // parAkramAdezca jJAnAdimokSamArgo'vApyate, yata Aha--"abhudvANe viNaye parakkame sAhusevaNAe ya / sammadaMsaNalaMbho virayAviraie viraie // 1 // " iti, ato jJAnAdInAM nirUpaNAyAha-'ege nANe' ityAdi, athavA dharmapratimA prAguditA sA ca jJAnAdisvabhAveti jJAnAdIn nirupayannAha jJAyante - paricchidyante'rthA anenAsminnasmAdveti jJAnaM jJAnadarzanAvaraNayoH kSayaH kSayopazamo vA jJAtirvA jJAnamAvaraNadvayakSayAdyAvirbhUta AtmaparyavavizeSaH sAmAnyavizeSAtmake vastuni vizeSAMzagrahaNapravaNaH sAmAnyAMzagrAhakazca jJAnapaJcakAjJAnatrayadarzanacatuSTayarUpaH, taJcAnekamapyavabodhasAmAnyAdekamupayogApekSayA vA, tathAhi undhito bahUnAM bodhavizeSANAmekadA sambhave'pyupayogata eka eva sambhavati, ekopayogatvAjIvAnAmiti, nanu darzanasya jJAnavyapadezatvamayuktaM, viSayabhedAd, uktaJca - "jaM sAmannaragahaNaM daMsaNameyaM visesiyaM nANaM"ti, atrocyate, IhAvagrahI hi darzanaM, sAmAnyagrAhakatvAd, apAyadhAraNe ca jJAnaM, vizeSagrAhakatvAd, athacobhayamapi jJAnagrahaNena gRhItamAgame "AbhiniyohiyanANe aTThAvIsaM havaMti payaDIu" ti vacanAt tasmAdavabodhasAmAnyAddarzanasyApi jJAnavyapadezyatvamaviruddhamiti, nanu darzanaM pRthagevopAttamuttarasUtre tatkimiha jJAnazabdena darzanamapi vyapadiSTamiti 1, atrocyate, tatra hi darzanaM zraddhAnaM 1 abhyutthAne vinaye parAkrame sAdhuvevanAyAM ca samyagdarzanalAbho viratAdiratevirateza // 1 // 2 yat sAmAnyagrahaNaM darzanametat vizeSitaM jJAnama 3 AbhiniyodhikAne aSTAviMzatirbhavanti prakRtayaH, For Park Use Only ~49~ 1 sthAnA dhyayane jJAnAdinirUpaNA // 23 // Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [1], uddezaka [-1, mUlaM [43] (03) muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [17-43] vivakSitaM, jJAnAditrayasya samyakazabdalAgchitatve sati mokSamArgatvena vivakSitatvAt , mokSamArgabhUtaM caitaprayaM zraddhAnapa-13 haryAyeNaiva darzanena saheti / 'ege daMsaNe'tti, dRzyante-zraddhIyante padArthA anenAsmAdasmin veti darzana-darzanamohanIyasya: kSayaH kSayopazamo vA, dRSTiA darzana-darzanamohanIyakSayAdyAvibhUtastattvazraddhAnarUpa AtmapariNAmaH, taccopAdhibhedAdanekavidhamapi zraddhAnasAmyAdekam , ekajIvasya vaikadA ekasyaiva bhAvAditi, nanvavabodhasAmAnyAgjJAnasamyakttvayoH kaH prativizeSaH?, ucyate, ruciH samyaktvaM rucikAraNaM tu jJAnaM, yathoktam-"nANamavAyadhiIo dasaNamiI jhogghehaao| taha tattarAI samma roijjai jeNa taM nANaM ||1||"ti, 'caritte'tti caryate-mumukSubhirAsevyate taditi caryate vA gamyate anena nivRtAviti caritraM athavA cayasya karmaNAM riktIkaraNAcaritraM nirukanyAyAditi-cAritramohanIyakSayAdyAvibhUta Atmano viratirUpaH pariNAma iti, tadevaM vakSyamANAnAM sAmAyikAdita dAnAM viratisAmAnyAntarbhAvAdekasyaivaikadA bhA-18 vAdveti, eteSAM ca jJAnAdInAmayameva kramo, yato nAjJAtaM zraddhIyate nAnaddhattaM samyaganuSThIyata iti / jJAnAdIni yukAtpattivigatisthitimanti, sthitizca samayAdiketi samayaM prarUpayannAha ege samae (sU044) ege pAse ege paramANU (sU045) egA siddhI / ege siddhe / ege pariniyANe / ege parinibbue (sU046) 'ege samae' samaya:-paramaniruddhakAla utpalapatrazatavyatibhedadRSTAntAjarapaTTasATikApATanadRSTAntAdvA samayaprasiddhA1jJAnamAyAvI darzanAmi yathA'vagrahehe / tathA tattvAMcaH sampavayaM rocyate yena tat zanam // 1 // dIpa anukrama [17-43] ~50~ Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [44-46] dIpa anukrama [44-46] zrIsthAnA GgasUtravRttiH // 24 // "sthAna" - aMgasUtra-3 ( mUlaM + vRttiH) mUlaM [ 46 ] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH sthAna [1], uddezaka [-] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [03], aMga sUtra [03 ] davaboddhavyaH, sa caika eva varttamAnasvarUpaH, atItAnAgatayorvinaSTAnutpannatvenAbhAvAt, athavA asAvekaH svarUpeNa niraMzatvAditi / niraMzavastvadhikArAdevedaM sUtradvayamAha - ege paese ege paramANu prakRSTo - niraMzo dharmAdharmAkAzajIvAnAM dezaH- avayavavizeSaH pradezaH sa caikaH svarUpataH sadvitIyatvAdau dezavyapadezatvena pradezatvAbhAvaprasaGgAditi / 'paramANu'tti paramazcAsAvAtyantiko'Nuzca sUkSmaH paramANuH vyaNukAdiskandhAnAM kAraNabhUtaH, Aha ca - "kAraNameva tadantyaM sUkSmo nityazca bhavati paramANuH / ekarasavarNagandho dvisparzaH kAryaliGgaJca // 1 // " iti sa ca svarUpataH eka evAnyathA paramANurevAsau na syAditi / athavA samayAdInAM pratyekamanantAnAmapi tulyarUpApekSayaikatvamiti / yathA paramANostathAvidhaikatva pariNAmavizeSAdekatvaM bhavati tathA tata evAnantANumayaskandhasyApi syAditi darzayan sakalabAdaraskandhapradhAnabhUtamIpatprAgbhArAbhidhAnaM pRthivIskandhaM prarUpayannAha - 'egA siddhI' sidhyanti kRtArthA bhavanti yasthAM sA siddhiH sA ca yadyapi lokAnaM, yata Aha- "IhaM buMdiM caittANaM, tattha gaMtUNa sijjhai"tti, tathApi tatpratyAsatyeSatprAgbhArA'pi tathA vyapadizyate, Aha ca" bArasaMhiM joyaNehiM siddhI sabbahasiddhAu"tti, yadi ca lokAgrameva siddhiH syAt tadA kathametadanantaramuktam - "nimmeladagarayavaNNA tusAragokkhIrahArasarivanne'tyAdi tatsvarUpavarNanaM ghaTate ?, lokAgrasyAmUrttatyAditi, tasmAdISatprAgbhArA siddhirihocyate sA caikA, dravyArthatayA paJcacatvAriMzadyojana lakSapramANaskandhasyaikapariNAmatvAt, paryAyArthatayA tvanantA, athavA kRtakRtyatvaM lokAgramaNimAdikA vA siddhiH, ekatvaM ca 1 iha tanuM svatvA tatra gatvA sidhyanti 2 dvAdazamiyajanaiH siddhiH sarvArthasiddhAta 3 nirmaladakarajovaNa tuSAragokSIrahArasaraza For Penal Use Only ~51~ 1 sthAnAdhyayane siddhiloM kAmamitisAdhanaM // 24 // Contrary or Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [44-46] dIpa anukrama [44-46] sthA0 5 "sthAna" - aMgasUtra-3 ( mUlaM + vRttiH) mUlaM [ 46 ] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH sthAna [1], uddezaka [-1, muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [03], aMga sUtra [03 ] Education in sAmAnyata iti / siddheranantaraM siddhimantamAha- 'ege siddhe' siddhyati sma kRtakRtyo'bhavat sedhati sma vA-agacchat apunarAvRttyA lokAgramiti siddhaH sitaM vA baddhaM karma dhamAtaM dagdhaM yasya sa niruktAt siddhaH--karmmaprapaJcanirmuktaH, sa caeko dravyArthatayA paryAyArthatastvanantapuryAya iti, athavA siddhAnAM anantatve'pi tatsAmAnyAdekatvam, athavA | karmazilpavidyAmantrayogAgamarthayAtrA buddhitapaH karmmakSayabhedenAnekatve'pyasyaikatvaM siddhazabdAbhidheyatvasAmyAditi / karmmakSayasiddhasya ca parinirvANaM dhammoM bhavatIti tadAha- 'ege parinivvANe' pari-samantAnnirvANaM sakalakarmmakRta vikAranirAkaraNataH svasthIbhavanaM parinirvvANaM tadekam ekadA tasya sambhave punarabhAvAditi / parinirvANadharmmayogAt sa eva karmakSayasiddhaH parinirvRta ucyate iti taddarzanAyAha- 'eMge parinibbue' parinirvRtaH sarvataH zArIramAnasAsvAsthyavirahita iti bhAvaH, tadekatvaM siddhasyeva bhAvanIyamiti / tadetAvatA granthenaite prAyo jIvadharmmA ekatayA nirUpitAH, idAnIM jIvopagrAhakatvAt pudgalAnAM talakSaNAjIvadharmmA 'ege sade' ityAdinA jAva lukkhe' ityetadantena granthenaikatayaiva darzyante, pulAdInAM tu sattA keSAJcidanumAnato'vasIyate ghaTAdikAryopalabdheH keSAJcitsAMvyavahArikapratyakSata iti // ege sade / ene rUve / ege gNdhe| ege rase ege phAse / ege subbhisde| ege dubbhisde| ege surUbe / ege durube / ege dIhe / ege isse / ege vaTTe ege taMse ege cauraMse ege piDule / ege parimaMDale ege kiNhe / ege NIle / eMge lohie| ege hlide| ege sukile ege subhigNdhe| ege dubbhigNdhe| ege titte / ege kahue ege kasAe / ege aMbile / ege mahure / ege kakkhaDe jAva lukkhe ( sU0 47 ) For Parts Only ~ 52~ Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [1], uddezaka [-1, mUlaM [47] (03) muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAka [47] dIpa anukrama [47] zrIsthAnA- KI tatra zabdAdisUtrANi sugamAni, navaraM zabdacate-abhidhIyate aneneti zabdo-dhvaniH zrotrendriyaviSayaH, rupyate-aba-12 1 sthAnAlokyata iti rUpam-AkArazcakSurviSayaH, prAyate-siGghayate iti gandho-prANaviSayaH, rasyate-AsvAdyate iti rasaH-rasa-4 dhyayana vRttiH ajIbanendriyaviSayaH, spRzyate-chupyata iti sparzaH-sparzanakaraNaviSayaH, zabdAnAM caikatvaM sAmAnyataH sajAtIyavijAtIyavyA dharmA 14 vRttapApekSayA vA bhAvanIyaM / zabdabhedAvAha-'subbhisaditti zubhazabdA manojJA ityarthaH, 'dunbhi'tti azubho manojo // 25 // yo na bhavatIti, evaM ca zabdAntaramatrAntarbhUtamavaseyam , evaM rUpavyAkhyAne'pi, surupAdayazcaturdaza zuklAntA rUpabhedAH tatra suruupN-mnojnyruupmitr(ruupmiti| dIrgham-AyatataraM isvaM-taditara, vRttAdayaH paJca skandhasaMsthAnabhedAH, tatra vRttasaMsthAnaM modakavat , tacca prataradhanabhedAt dvidhA, punaH pratyekaM samaviSamapradezAvagADhamiti caturkI, evaM ca zeSANyapi, 'tase'tti tisro'nayaH-koTayo yasmiMstat vyasra-trikoNam , 'caturaMseti catasro'nayo yasya tattathA-catuSkoNamityarthaH tathA 'pihale'tti pRthulaM-vistIrNam , anyatra punariha sthAne AyatamabhidhIyate, tadeva ceha dIrghahasvapRthulazabdaivibhajyo[ktam , AyatadharmasvAdeSAM, tacAyataM prataraghanazreNibhedAt tridhA, punarekaikaM samaviSamapradezamiti ghoDhA, yacAyatabhedayorapi isvadIrghayorAdAvabhidhAnaM tadvattAdiSu saMsthAneSvAyatasya prAyo vRttidarzanArtha, tathAhi-dIrghAyataH staMbho vRttakhyatraH catu| rasazcetyAdi bhAvanIyam , vicitratvAdvA sUtragaterevamupanyAsa iti, 'parimaMDale'tti parimaNDalasaMsthAnaM valayAkAraM prataraghanabhedAt dvividhamiti, rUpabhedo varNaH, sa ca kRSNAdiH paJcadhA pratIta eva, navaraM hAridraH-pItaH, kapizAdayastu saMsargajA m||25|| | iti na teSAmupanyAsaH, gandho dvedhA-surabhirdurabhizca, tatra saumukhyakRtsurabhimukhyakRt durabhiH, sAdhAraNapariNAmo'sapTo kara ~534 Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [1], uddezaka [-1, mUlaM [47] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAka [47]] dIpa anukrama [47] durgraha iti saMsargajatvAdeva nokta iti, rasaH paJcadhA, tatra zleSmanAzakRt tiktaH 1 vaizadyacchedanakRtkaTukaH 2 annarucistambhanakRtkaSAyaH 3 AzravaNakledanakRdamlaH 4 hAdanabRMhaNakRnmadhuraH 5 saMsargajo lavaNa iti nokta iti, sparzo'STavidhaH, tatra karkazaH kaThino'namanalakSaNaH 1 yAvatkaraNAt mRdvAdayaH SaDanye, tatra mRduH sannatilakSaNaH 2 gururadhogamanahetuH 3 laghuH prAyastiyaMgUrdhvagamanahetuH 4 zIto vaizadyakRt stambhanasvabhAvaH 5 uSNo mAIvapAkakRt 6 snigdhaH saMyoge sati saMyoginAM bandhakAraNaM 7 rUkSastathaivAbandhakAraNamiti 8 / uktA pudgaladharmANAmekatA, idAnIM pudgalAliGgitajIvAprazastadharmANAmaSTA&AdazAnAM pApasthAnakAbhidhAnAnAM 'ege pANAivAe' / ityAdinA granthena 'dasaNasalle' ityetadantena tAmevAha___ege pANAtivAe jAba ege parigAhe / ege kodhe jAva lobhe / ege peje ege dose jAva ege paraparivAe / egA ara tirtii| ege mAyAmose / ege micchAdasaNasalle / (suu048)| ege pANAivAyaveramaNe jAva pari0dheramaNe / ege koha vivege jAva micchAdasaNasallavivege (sU049) tatra prANA:-ucchAsAdayasteSAmatipAtanaM-prANavatA saha viyojana prANAtipAto hiMsetyarthaH, uktazca-"paJcendriyANi trividhaM balaM ca, ucchAsaniHzvAsamathAnyadAyuH / prANA dazaite bhagavadbhirutAsteSAM viyojIkaraNaM tu hiMsA // 1 // " iti, sa ca prANAtipAto dravyabhAvabhedAt dvividho, vinAzaparitApasaklezabhedAt trividho vA, Aha ca-"tappajAyaviNAso dukkhuppAo ya saMkileso ya / esa vaho jiNabhaNio bajeyavyo payatteNaM ||1||"ti, athavA manovAkkAyaiHkaraNa 1 rAraparyAyavinAzo bulotpAdaka saMklezazca / eSa vayo jina gito barjavitavyaH prayatnena // 1 // SARERuratir i na ~ 54~ Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [1], uddezaka [-1, mUlaM [49] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [48-49] zrIsthAnA-kAraNAnumatibhedAnavadhA, punaH sa krodhAdibhedAt patriMzadvidho veti 1, tathA mRSA-mithyA vadanaM vAdo mRSAvAdaH, sa ca 4 81 sthAnA kA dhyabane gasUtra- dravyabhAvabhedAt dvidhA, abhUtobhAvanAdibhizcaturdhA vA, tathAhi-abhUtodbhAvanaM yathA sarvagata AtmA, bhUtanihavo nA-hai| vRttiH styAtmA, vastvantaranyAso yathA gaurapi sannazvo'yamiti, nindA ca yathA kuSThI tvamasIti 2, tathA adattasya-svAmi |pApasthAjIvatIrthakaragurubhiravitIrNasyAnanujJAtasya sacittAcittaminabhedasya vastunaH AdAna-grahaNamadattAdAnaM, cauryamityarthaH nAni t|| 26 // dviratizca taca vividhopAdhivazAdanekavidhamiti, tathA mithunasya-strIpuMsalakSaNasya karma maithunam-abrahma, tat manovAkAyAnAM kRta-18 kAritAnumatibhiraudArikavaikriyazarIraviSayAbhiraSTAdazadhA vividhopAdhito bahuvidhataraM yeti 4, tathA parigRhyate-svI-13 drakriyata iti parigrahaH, bAhyAbhyantarabhedAt dvidhA, tatra bAhyo dharmasAdhanavyatirekeNa dhanadhAnyAdiranekadhA, a(A)bhyantarastu mithyAtvAviratikaSAyapramAdAdiranekadhA, parigrahaNaM vA parigraho mUchetyarthaH 5, tathA krodhamAnamAyAlobhAH kaSAyamohanI yakarmapugalodayasampAdyA jIvapariNAmA iti, ete cAnantAnubandhyAdibhedato'saGkhacAtAdhyavasAyasthAnabhedato vA bahuva vidhAH, tathA 'peljetti priyasya bhAvaH karma vA prema, taccAnabhivyaktamAyAlobhalakSaNabhedasvabhAvamabhiSvaGgamAtramiti 10, tathA-'dosetti dveSaNaM dveSaH, dUSaNaM vA doSaH, sa cAnabhivyaktakrodhamAnalakSaNabhedasvabhAvo'prItimAtramiti 11, 'jAbatti 'kalahe ambhakkhANe pesuNNe' ityarthaH, tatra kalaho-rATI 12 abhyAkhyAnaM-prakaTamasadoSAropaNaM 13 paizUnya-pizuna| karma pracchannaM sadasaddoSAvirbhAvanaM 14, pareSAM parivAdaH paraparivAdo vikatvanamityarthaH 15, aratizca tanmohanIyodayaja-1 // 26 // zcittavikAra udvegalakSaNo ratizca tathAvidhAnandarUpA aratirati ityekameva vivakSitaM, yataH vacana viSaye yA ratistAmeva DOCOMOCRACCACANSAR dIpa anukrama [48-49] Santaratan KHA Kunduranorm ~55~ Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [1], uddezaka [-], mUlaM [49] (03) muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [48-49] di viSayAntarApekSayA arati vyapadizantyevamaratimeva ratimityaupacArikamekatvamanayorastIti 16, tathA 'mAyAmosa'tti mAyA ca-nikRtima'pA ca-mRSAvAdo mAyayA vA saha mRSA mAyAmRSA prAkRtattvAnmAyAmosa, doSadvayayogaH, idaM ca mAnamRSAdisaMyogadoSopalakSaNaM, veSAntarakaraNena lokapratAraNamityanye, premAdIni ca bahuvidhAni viSayabhedena adhyavasAyasthAnabhedato vA 17, mithyAdarzanaM-viparyastA dRSTiH, tadeva tomarAdizalyamiya zalyaM duHkhahetutvAt mithyAdarzanazalyamiti, mithyAdarzanazca pazcadhA-abhigrahikAnabhigrahikAbhinivezikAnAbhogikasAMzayikabhedAd upAdhibhedato bahutarabhedaM veti 8|18 // eteSAM ca prANAtipAtAdInAM uktakrameNAnekavidhatve'pi vadhAdisAmyAdekatvamayagantavyamiti / uktAnyaSTAdaza hai pApasthAnAni, idAnIM tadvipakSANAmeva 'ege pANAivAyaveramaNe ityAdibhiraSTAdazabhiH sUtrairekatAmAha, sugamAni cai tAni, navaraM viramaNaM viratiH, tathA vivekastyAga iti // ukta sapudgalajIvadravyadharmANAmekatvamidAnIM kAlasya sthitirUpatvena taddharmatvAt tadvizeSANAM 'egA osappiNI'tyAdinA 'susamasusame'tyetadantenaitadevAha--- egA osappiNI / egA susamasusamA jAva egA dUsamadUsamA / egA utsappiNI egA dussamadussamA jAva egA musamasusamA / (sU050) atha kAla eva kathamavasIyata iti cet?, ucyate, bakulacampakAzokAdipuSpapradAnasya niyamena darzanAnniyAmakaJca kAla iti, tatra 'osappiNIti avasarpati hIyamAnArakatayA avasarpayati vA''yuSkazarIrAdibhAvAn hApayatItyavasarpiNI sAgaropamakoTIkoTIdazakapramANaH kAlavizeSaH suSTu samA suSamA atyantaM suSamA suSamasuSamA atyantasukhasvarU 44-456 dIpa anukrama [48-49] -- - REmiratna Munmurary.au ~56~ Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [1], uddezaka [-], mUlaM [50] (03) muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: zrIsthAnA- nasUtra prata sUtrAMka [50] // 27 // dIpa anukrama [50] pastasyA eva prathamAraka iti, ekatvaM cAvasapiNyAH svarUpeNaikatvAdevaM sarvatra, yAvaditi sImopadarzanArthaH, tatazca suSama- 1 sthAnAsupametyAdi sUtra sthAnAntaraprasiddhaM tAvadadhyeyamiha yAvad 'dRsamadUsameM ti padamityatidezaH, ayaM ca sUtralAghavArthamiti, dhyayane evaM ca sarvatra yAvaditi vyAkhyeyam , atidezalabdhAni ca padAnyekazabdopapadAnyetAni-egA susamA egA susamadUsamA avasarpiegA dUsamasusamA egA dUsameM'ti, AsAM svarUpaM zabdAnusArato jJeyaM, pramANaM punarAdyAnAM tisRNAM samAnAM krameNa sAga-13 NyAdyA ropamakoTIkovyazcatukhidvisaGkhyAH, caturthyAstvekA dvicatvAriMzadvarSasahasronA, antyayostu pratyeka varSasahasrANyekaviMzatiriti / tathA utsappati-varddhate'rakApekSayA utsappayati vA bhAvAnAyuSkAdIna varddhayatIti utsarpiNI avasarpiNIpramANA duSThu samA duSSamA-duHkharUpA atyantaM duSSamA duSamaduSamA, yAvatkaraNAd 'egA dUsamA egA dUsamasusamA egA susamasamA egA susame ti dRzya, etatpramANaM ca pUrvoktameva navaraM viparyAsAviti / kRtA jIvapudgalakAlalakSaNadravyavividhadharmavizeSANAmekatvaprarUpaNA, adhunA saMsArimuktajIvapudgaladravyavizeSANAM nArakaparamANyAdInAM samudAyalakSaNadharmasya 'egA neraiyANaM vaggaNetyAdinA 'egA ajahaNNukosaguNalukkhANaM poggalANaM vaggaNetyetadantena granthena tAmevAha egA neraiyANaM vaggaNA egA asurakumArANaM vaggaNA cauvIsadaMDao jAva vemANiyANaM vaggaNA / egA bhavasiddhIyANa vaggaNA egA abhavasiddhIyANaM vaggaNA egA bhavasiddhineraiyANaM vaggaNA egA abhavasiddhiyANaM ratiyANaM vaggaNA, evaM jAva egA bhavasiddhiyANaM vemANiyANaM vaggaNA egA abhavasiddhiyANaM vemANiyANaM vANA / egA sammadihiyANaM ca // 27 // ~57~ Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [1], uddezaka [-1, mUlaM [11] (03) muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAka [51] dIpa anukrama [51] ggaNA egA micchariSTiyANaM vaggaNA egA sammAmicchahiDivANaM vaggaNA / egA sammadihiyANa rajhyANaM vaggaNA egA micchaddihiyANe NeraiyANaM vaggaNA egA sammamicchahiTiyANaM NeraiyANaM vaggaNA, evaM jAva thaNiyakumArANaM vagaNA / egA micchAdiviyANaM puDhavikAiyANaM vaggaNA evaM jAva vaNaslaikAiyANaM / egA sammaditiyANa beiMdiyANaM vaggaNA egA mikachaddiTThiyANaM veiMdiyANaM vaggaNA, evaM teiMdiyANaMpi caridiyANavi / sesA jahA neraiyA jAva egA sammamicchariDiyANaM vemANiyANaM vaggaNA // egA kaNhapakkhiyANaM vaggaNA, egA sujhapakkhiyANaM vaggaNA, egA kaNhapakkhiyANaM raiyANaM vaggaNA, egA mukkapakkhiyANaM NeraiyANaM vaggaNA, evaM cavIsadaMDao bhANiyabyo / egA kaNhalesANaM vagaNA egA nIlalesANaM vaggaNA evaM jAva sukkalesANaM vaggaNA, egA kaNhalesANa neraiyANaM vaggaNA jAva kAulesANaM NerajhyANa vaggaNA, evaM jassa jai lesAo, bhavaNavaiyANamaMtarapuDhaviAuvaNassaikAiyANaM ca cattAri lesAo teuvAubeiMdiyatiIvibhaparidiyANaM tinni lesAo, paMcidiyatirikkhajoNiyANaM maNussANaM challesAo, jotisiyANaM egA teulesA, vemANiyANa tinni uparimalesAo / egA kaNhalesANaM bhavasiddhiyANaM vaggaNA, evaM chamuvi lesAsu do do payANi bhANiyacyANi / egA kaNhalesANaM bhavasiddhiyANaM narayANaM vaggaNA egA kaNhalesANaM abhavasiddhiANaM NeraiyANaM vagaNA evaM jassa ati lesAo tassa tati bhANiyavAo jAva mANiyANaM / egA kaNhalesANaM sammadihiANaM vaggaNA, egA kaNhalesANaM micchadihiyANaM vagaNA, egA kaNhalesANaM sammAmicchaddihiyANaM vagaNA, evaM chamuvi lesAsu jAva vemANiyANaM jesi jadi vitttthiio| egA kaNhalesANaM kaNhapakkhiyANaM vaggaNA, egA kaNhalesANaM sukapakkhiyANaM baggaNA, jAva vemANiyANa ~58~ Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [1], uddezaka [-1, mUlaM [11] (03) muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: sthAnA prata sutrAMka [51] SASCIRCTOCOCACACANCIACASS dIpa anukrama [51] jassa jati lesAo ee aha cauvIsadaMDayA // egA titthasiddhANaM vaggaNA, evaM jAva egA ekasiddhANaM vaggaNA egA 1 sthAnAaNikAsiddhANaM vagaNA egA par3hamasamayasiddhArNa vamgaNA evaM jAva aNaMtasamayasiddhANaM vaggaNA / / egA paramANupoggalArNa dhyayane vaggaNA evaM jAva egA aNaMtapaesiyANaM khaMdhANaM vaggaNA / egA egapaesogADhANaM poggalANaM vaggaNA jAba egA asaM bhavyadRSTikhejapaesogADhANaM poggalANaM vaggaNA / egA egasamayaThitiyANaM poggalANaM vaggaNA jAva asaMkhejasamayaThitiyANaM pogga pakSalezyAlANaM vaggaNA / egA egaguNakAlagANaM poggalANaM vaggaNA, jAva egA asaMkheja egA aNaMtaguNakAlagANaM poggalANaM va siddhaparagaNA / evaM vaNNA gaMdhA rasA phAsA bhANiyacA jAba egA aNaMtaguNalukkhANaM poggalANaM dhaggaNA / egA jahannapaesi mANavaH yANaM saMdhANaM vagaNA egA ukassapaesiyANaM khaMdhANaM vaggaNA egA ajahannukassapaesiyANaM saMdhANaM pAgaNA evaM jahannIgAhaNayANaM ukosogAhaNagANaM ajahabrukosogAhaNagANaM jahannaThitiyANaM ucAssaThitIyANaM ajahanukosaThitiyANaM jahanaguNakAlagANaM ukassaguNakAlayANaM ajahannukassaguNakAlagANaM evaM vaNagaMdharasaphAsANaM vagaNA bhANiyabA, jAva egA ajahabukassaguNalukkhANaM poggalANa vaggaNA / / (sU0 51) 3. tatra 'neraiyANa ti nirgatam-avidyamAnamayam-iSTaphalaM karma yebhyaste nirayAsteSu bhavA nairayikAH-kliSTasattvavi-13 zeSAH, te ca pRthivIprastaTanarakAvAsasthitibhavyatvAdibhedAdanekavidhAsteSAM sarveSAM vargaNA vargaH samudAyaH, tasyAzcaikatvaM sarvatra nArakatvAdiparyAyasAmyAditi / tathA asurAzca te navayauvanatayA kumArA iva kumArAotyasurakumArAstepAmekA va-100 gaNeti, 'cauvIsadaMDa'tti caturviMzatipadapratibaddho daNDako vAkyapaddhatizcaturviMzatidaNDakA, sa iha vAcya iti zeSaH, sa|4|| CCCCCCCC | caturviMzati daMDakaH, tasya bhedA: ~59~ Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [51] dIpa anukrama [51] "sthAna" aMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRttiH ) mUlaM [ 59 ] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH sthAna [1], uddezaka [-], muni dIparatnasAgareNa saMkalita ..... ..AgamasUtra [03 ], aMga sUtra [03] .......... - cArya - 'nereiyA 1 asurAdI 10 puDhavAi 5 beiMdiyAdayo ceva 4 / nara 1 vaMtara 1 jotisiya 1 vemANI 1 daMDao evaM // 1 // " bhavanapatayo dazadhA - "asurA nAga suvaNNA vijjU aggI ya dIva udahI ya disi pavaNadhaNiyanAmA dasahA ee bhavaNavAsi // 2 // " tti, etadanusAreNa sUtrANi vAcyAni yAvaccaturviMzatitamaM 'egA vaimANiyANaM vaggaNa tti, eSa | sAmAnyadaNDakaH 1 / nanu nArakasattaiva durupapAdA AstAM taddharmmabhUtAyA vargaNAyA ekatvamanekatvaM veti, tathAhi na santi nArakAH, tatsAdhakapramANAbhAvAt, vyomakusumavat, atrocyate, pramANAbhAvAdityasiddho hetuH, tatsAdhakAnumAnasadbhA vAt, tathAhi vidyamAnabhoktRkaM prakRSTapApakarmaphalaM, karmmaphalatvAt puNyakarmaphalavat, na ca tiryaGnarA eva prakRSTapApaphalabhujaH, tasyaudArikazarIravatA vedayitumazakyatvAt, viziSTasurajanmanibandhanaprakRSTapuNyaphalavat, Aha ca"pAvaphalarasa pagissa bhoiNo kammaovasesavya / saMti dhuvaM te'bhimayA neraiyA aha maI hojjA // 1 // aJccatthadukkhiyA je tiriyanarA nAragatti te'bhimayA / taM na jao surasokkhappagarisasarisaM na taM dukkhaM // 2 // " ti, 'avasesa vvati yathA nArakebhyo'nye tiryaGnarA ityarthaH atha surANAmapi vivAdAspadIbhUtatvAt viziSTasurajanmanibandhanaprakRSTa , Eucation and 1] nairayikA anurAdayaH pRthyAdayo dvIndriyAdayacaiva marA vyantarA jyotikA vaimAnikA daNDakacaivaM // 1 // 2 asurA nAgAH suparNA vidyutaH anayatha dvIpA uddhayatha / dizaH pavanAH stanitanAmAnaH dazabhA ete bhavanavAsinaH // 1 // 2 pApaphalasya praSTasya bhoginaH karmasyA avazeSA (prakRSTapuSyaphalA devA iva santi dhruvaM te'bhimatA nairayikAH atha matirbhavet // 1 // atyantaduHkhitA me himarA nArakA iti te'bhigatAH / tatra yataH surasIyayaprakarSasadRzaM na taduHkham // 2 // [4] samvastha pra. caturviMzati daMDakaH, tasya bhedA: For Pernal Use Only ~60~ 3 a nayor Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [51] dIpa anukrama [51] zrIsthAnA GgasUtravRttiH // 29 // "sthAna" aMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRttiH ) mUlaM [51] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH sthAna [1], uddezaka [-], muni dIparatnasAgareNa saMkalita ..... ..AgamasUtra [03 ], aMga sUtra [03] -------- EcationEAL nAraka- deva sidhdhi: - puNyaphalavat ityasiddho dRSTAntaH, atrocyate, deva iti sArthakaM padaM vyutpattimacchuddhapadatvAd, ghaTAbhidhAnavaditi, tataH santi devA iti pratyetavyam, atha manuSyeNa guNarddhisaMpannenArthavad bhaviSyati devapadamiti na vivakSitadevasiddhiriti, atrocyate, yadidaM naravizeSe devatvaM tadaupacArikam, upacArazca tathyArthasiddhau satyAM bhavati, yathA nirupacaritasiMhasadbhAveM mANavake siMhopacAra iti, Aha ca - "devattisatthayamidaM suddhattaNao ghaDAbhihANaM va aha va matI maNuo ciya devo guNariddhisaMpanno // 1 // taM na jao taccarathe siddhe uvayArao mayA siddhI / taccatthasIha siddhe mANava sIhovayArogya // 2 // " iti api ca- "devesuM na saMdeho jutto jaM joisA sapaccakkhaM / dIsaMti takayAviya uvadhAyANuggahA jagao // 1 // AlayametaM ca maI puraM ca tavyAsiNo tahavi siddhA / je te devati mayA na ya nilayA nizcapaDiNNA // 2 // ko jAi va kimeyaMti hoja NissaMsayaM vimANAi / rayaNamayanabhogamaNAdiha jaha vijjAharAdINaM // 2 // " iti teSAmasurAdivizeSaH punarAptavacanAdavaseya iti / atha pRthivyaptejovAyuvanaspatikAyikAH kathamiha jIvatvena pratipattavyAH 1, ucchAsAdiprANidharmANAM teSvapratIyamAnatvAd, atrocyate, AptavacanAdanumAnatazca tatrAptavacanamidameva, anumAnaM khidaM-vanaspatayo 1 deva iti sArdhakamidaM zuddha (pada) tvAt ghttaabhidhaanmiv| atha ca matirmanujacaiva devo guNasaMpannaH // 1 // tatra yatastabhyArthe siddhe upacArato matA siddhiH / tathyArthasiddhe siddhe mANavake siMhopacArayat // 2 // 2 deveSu na saMdeho yukto vat jyotiSkAH khapratyakSeNa yante tatkRtA api copapAtAnugrahA jagataH // 1 // AlyamAtraM ca matiH puramiva tadvAsinaH tathApi viddhAH / ye te devA iti matA na ca nilayA nityaM pratizUnyAH // 2 // ko jAnAti kimetaditi bhavet , nista vimAnAdi ratnamayanabhogamanAdiha yathA vidyAdharAdInAm // 3 // 1 For Parts Only ~ 61~ 1 sthAnAdhyayane nArakadevasiddhiH // 29 // yor Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [1], uddezaka [-1, mUlaM [11] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAka [51] vimalavaNopalAdeyaH svasvAzraye vartamAnAH sAtmakAH, samAnajAtIyAGkarasadbhAvAd, arthovikArAGkaravat, Aha ca"masaMkurovva saamaannjaairuuvNkurovlNbhaao| tarugaNavihumalavaNopalAdayo sAsayAvasthA // 1 // " iti, iha samAnajAtigrahaNaM zRGgAGkuravyavacchedArtha, sa hi na samAnajAtIyo bhavatIti, tathA sAtmakamambho bhauma, bhUmikhanane svAbhAvikasambhavAd, darduravat , athavA sAtmakamantarikSodakaM svabhAvato vyomasambhUtasya pAtAt, matsyavat, Aha ca-bhUmikkhayasAbhAviyasaMbhavao dahurovya jalamuttaM" [sAtmakatveneti / ahavA macchova sahAvavomasaMbhUyapAyAo // 1 // " iti, tathA sAtmako vAyuraparapreritatiyaMganiyatadiggatitvAd govat , iha cAparapreritagrahaNena leSTvAdinA vyabhicAraH parihRtaH, evaM tiryaggrahaNenordhvagatinA dhUbhenAniyamitagrahaNena ca niyamitagatinA paramANuneti, tathA tejaH sAtmakamAhAropAdAnAt tadbhuddhivizeSopalabdhestadvikAradarzanAcca puruSavad, Aha ca-"aparepperiyatiriyAniyamiyadiggamaNo'nilo govya / analo AhArAo viddhivigArovalaMbhAo // 1 // " tti, athavA pRthivyaptejovAyavo jIvazarIrANi, abhrAdivikAravarjitamUrtajAtIyatvAt , gavAdizarIravaditi, abhrAdivikArA hi mUrtajAtIyatve satyapi na jIvatanabastena tatparihAro hetuvizeSaNam, Aha ca-"taNaoNambhAivigAramuttajAittao'nilaMtAI [bhUtAnIti prakramaH] / sasthAsatthahayAo nijIva dIpa anukrama [51] 1 bayakSa khA.pra. 2 arasara.pra. ais(mAMsAra isa samAnajAtIyasapAhuropasambhAt / takSmaNavimalavaNopalAdayaH khAzrayasthAH // 1 // bhUnikSatakhAbhASikasaMbhavAt daravat jalamuktam / athayA mAsvavat khamAvavyomasaMbhUtapAsAt // 1 // 5aparaprerita tirSaganiyamitadigamanAdanilo govat / anala AhArAta vRddhi vikAropalambhAt // 1 // tanavo'nanAdivi kArA mUrtajAtitvAt acilAntAni / zavAzastratAni niSasajIvarUpANi // 1 // CA pRthvI Adi paJca sthAvarAnAma jivatvasya sidhdhi: ~62~ Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [1], uddezaka [-1, mUlaM [11] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAka [51] zrIsthAnA-15 sjiivruuvaao||1||"ti, vanaspatInAM vizeSeNa sacetanatvaM bhASyagAthAbhirabhidhIyate-"jammajarAjIvaNamaraNarohaNA-18/ khAnA jhasUtra- hAradohalAmayao / rogatigicchAIhi ya NAribdha saceyaNA taravo // 1 // chikkapparojhyA chikkamittasaMkoyao kuliM dhyayane vRttiH givya / AsayasaMcArAo viyatta! vallI viyANAhi ||2||"['viytttti gaNadharAmantraNamiti ] sammAdayo va sAvappaboha-asAra boDa-sthAvarANAM saMkoyaNAdio'bhimayA / baulAdayo ya sddaaibisykaalovlNbhaao||3||tti ['sammAdati zamyAdayaH 'bisaya-18/ // 30 // kAlovalaMbhAo'tti viSayANAM-gItasurAgaNDUSakAminIcaraNatADanAdInAM kAlo vasantAdiriti] 1 'egA bhavasiddhiyetyAdi, bhaviSyatIti bhavA-bhAvinI sA siddhiH-nivRtiryeSAM te bhavasiddhikA-bhavyAH, tadviparItAstvabhavasiddhikA a-10 bhavyA ityarthaH / nanu jIvatve samAne sati ko bhavyAbhavyayorvizeSaH?, ucyate, svabhAvakRto, dravyatvena samAnayorjIva-6 nabhasoriva, Aha ca-"devAitte tulle jIvanabhANaM sabhAvao bhedo / jIvAjIvAigao jaha taha bhvveyrviseso||1||" ti, AbhyAM vizeSito'nyo daNDakaH 2 / egA sammaddiTTiyANa'mityAdi, samyag-aviparItA dRSTiH-darzanaM rucistattvAni prati yeSAM te samyagdRSTikAH, te ca mithyAtvamohanIyakSayakSayopazamopazamebhyo bhavanti, tathA mithyA-viparyAsavatI jinAbhihitArthasArthAzraddhAnavatI dRSTi:-darzanaM zraddhAnaM yeSAM te mithyAdRSTikAH-mithyAtvamohanIyakarmodayAdarucitajinava dIpa anukrama [51] janmajarAjIvanamaraNarohaNAhArayohadAmayAt / rogacikitsAdibhizca nArIya sacetanAstaravaH // 1 // spRSTaprarodikA spRSTamAtrAt saMkocataH liGgivat / AzrayasaMcArAta vyakta vAhIvijAnIhi (scetnaa:)||2||2smmaadvc khApAvoSasaMkocanAdito'bhimatAH / pakulAdayadhazabdAdiyiSayakAlopalambhAt // 101) babyAdile tulya jIvanabhasoH khabhAvato bhedaH / jIvAjIyAdigato yathA tathA bhavyataranizeSaH // 1 // // 30 // | pRthvI Adi paJca sthAvarAnAma jivatvasya sidhdhi: ~634 Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [1], uddezaka [-], mUlaM [11] (03) muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAka [51] dIpa anukrama [51] canA iti bhAvaH, uktaJca-"sUtroktasyaikasyApyarocanAdakSarasya bhavati naraH / mithyASTiH sUtraM hi naH pramANa jinAbhi-3 hitam // 1 // " iti / tathA samyak mithyA ca dRSTiryeSAM te samyagmithyAiSTikA:-jinoktabhAvAn pratyudAsInAH, iha ca gambhIrabhavodadhimadhyaviparivattI janturanAbhoganivartitena girisaridupalagholanAkalpena yathApravRttikaraNena saMpAditAntaHsAgaropamakoTAkoTIsthitikasya mithyAtvavedanIyasya karmaNaH sthiterantarmuhartamudayakSaNAdupayetikramyApUrvakaraNAnivRttikaraNasaMjJitAbhyAM vizuddhivizeSAbhyAmantarmuhartakAlapramANamantarakaraNaM karoti, tasmin kRte tasya karmaNaH sthitidvayaM bhavati, antarakaraNAdadhastanI prathamasthitirantarmuhartamAtrA, tasmAdevoparitanI zeSA, taba prathamasthitau mithyAtvadalikavedanAdasau mithyAiSTiH, antarmuhatena tu tasyAmapagatAyAmantarakaraNaprathamasamaya evaupazamikasamyaktvamAmoti, mithyAtvadalikaveda-18|| 8 nA'bhAvAt , yathA hi davAnalaH pUrvadagdhendhanamUparaM vA dezamavApya vidhyAyati tathA mithyAtvavedanAgnirantarakaraNamavApya vidhyAyatIti, tadevaM samyaktvamauSadhavizeSakalpamAsAdya madanakodravasthAnIya darzanamohanIyamazuddhaM karma tridhA bhavatiazuddhamavizuddha vizuddha ceti, trayANAM teSAM pujhAnA madhye yadA'rddha vizuddhaH puja udeti tadA tadudayavazAdaI vizuddhama| IdRSTatattvazraddhAnaM bhavati jIvasya, tena tadA'sau samyagmithyAdRSTirbhavati antarmuhUrta yAvat, tata U samyaktvapujaM midhyAtvapujaM vA gacchatIti, samyagdRSTimithyA dRSTimizravizeSito'nyo daNDakaH, tatra ca nArakAdiSvekAdazasu padeSu darzanatra yamasti, ata uktam-evaM jAba dhaNie'tyAdi, pRthivyAdInAM mithyAtvameva, tena teSAM tenaiva vyapadezaH, uktazca-'costhA06 diisa tasa sesayA micchatti caturdazaguNasthAnakavantastrasAH sthAvarAstu mithyAraSTaya evetyrthH| dvIndriyAdInAM milaM nAsti, JNEsuratis uniarary.orm ~64~ Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [1], uddezaka [-], mUlaM [11] (03) muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata zrIsthAnA sUtravRttiH sUtrAka 4%2564 [51] dIpa anukrama [51] saMjJinAmeva tajhAvAt , tatasteSu samyagdRSTimithyAdRSTitayaiva vyapadezaH, evaM 'teiMdiyANavi caridiyANavitti dvIndri-1 sA1sthAnAyavad vyapadezadvayena vargaNaikatvaM vAcyam , paJcendriyatiryagAdInAM darzanatrayamapyasti tatastridhA'pi tabyapadezaH, ata evo-18 dhyayane ktam-'sesA jahA neraiya'tti, tathA vAcyA iti zeSaH, daNDakaparyantasUtraM punaridam 'egA sammadiThiyANaM vemANiyANaM| dRSTilevaggaNA, evaM micchaddihiyANaM, evaM sammAmicchAdihiyANaM, etatparyantamAha-jAva egA sammAmicchetyAdi / 'egA kaNha- zyAdi pakkhiyANaM ityAdi, kRSNapAkSiketarayorlakSaNaM-"jesimavaDo poggalapariyaTTo sesao u saMsAro / te sukkapakkhiyA khalu ahie puNa kinnhpkkhiiaa||1||" iti, etadvizepito'nyo daNDakaH 4 // 'egA kaNhalesANa'mityAdi, lizyate prANI karmaNA yayA sA lezyA, yadAha-"zleSa iva varNabandhasya karmabandhasthitividhAyaH" tathA "kRSNAdidravyasAcivyAt , pariNAmo ya AtmanaH / sphaTikasyeva tatrAyaM, lezyAzabdaH prayujyate // 1 // " iti, iyaM ca zarIranAmakarmapariNatirUpA yogapariNatirUpatvAt , yogasya ca zarIranAmakarmapariNativizeSatvAt , yata uktaM prajJApanAvRttikRtA-"yogapariNAmo lezyA, kathaM punaryogapariNAmo lezyA?, yasmAt sayogikevalI zuklalezyApariNAmena vihatyAntamuharne zeSe yoganirodhaM karoti tato'yogitvamalezyatvaM ca prApnoti ato'vagamyate 'yogapariNAmo lezyeti, sa punaryogaH zarIranA-18 makarmapariNativizeSaH, yasmAduktam-"karma hi kArmaNasya kAraNamanyeSAM ca zarIrANA"miti," tasmAdaudArikAdizarIrayuktasyAtmano vIryapariNativizeSaH kAyayogaH 1, tathaudArikavaikriyAhArakArIravyApArAhatavAgadravyasamUhasAcivyAt // 31 // 1 yeSAmapApudgalaparAvataH zeSaH saMsArastu / te zurUpAkSikAH khala adhika punaH kRSNapAkSikAH // 1 // 2-562 - 2 2 % ~65M Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [1], uddezaka [-1, mUlaM [11] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAka [51] dIpa anukrama [51] jIvavyApAro yaH sa vAgyogaH 2, tathaudArikAdizarIravyApArAhRtamanodravyasamUhasAcivyAt jIvavyApAro yaH sa manoyoga iti 3, tato yathaiva kAyAdikaraNayuktasyAtmano vIryapariNatiyoMga ucyate tathaiva lejhyApIti, anye tu vyAcakSate lA-'kammanisyando lezyeti, sA ca dravyabhAvabhedAt dvidhA, tatra dravyalezyA kRSNAdidravyANyeva, bhAvalezyA tu tajanyo jIvapariNAma iti, iyaM ca SaTpakArA jambUphalakhAdakapuruSaSadRSTAntAd grAmaghAtakacaurapuruSaSadRSTAntAdvA AgamanasiddhAdavaseyeti, tatsUtrANi sugamAni, navaraM kRSNavarNadravyasAcivyAt jAtA'zubhapariNAmarUpA kRSNA sA lezyA yeSAM te tathA, evaM zeSANyapi padAni, navaraM nIlA IpatsundararUpaivamiti-anenaiva krameNa yAvatkaraNAt 'egA kAvoyalessANa'mityAdi sUtratrayaM dRzya, tatra kapotasya-pakSivizeSasya varNena tulyAni yAni dravyANi dhUmANi ityarthaH, tatsAhAyyAjjAtA kApotalezyA manAk zubhatarA sA lezyA yeSAM te tathA, tejaH-agnijvAlA tadvarNAni yAni dravyANi lohitAnItyarthaH, tatsAcivyAjjAtA tejolezyA zubhasvabhAvA, padmagarbhavarNAni yAni dravyANi pItAnItyarthaH tatsAcivyAjAtA padmalezyA zubhatarA, zuklavarNadravyajanitA zuklA, atyantazubheti, etAsAM ca vizeSataH svarUpaM lezyAdhyayanAdavaseyamiti, 'evaM jassa jaitti nArakANAmiya yasyAsurAderyA yAvatyo lezyAstaduddezena tadvargaNaikatvaM vAcyaM, "bhavaNe'tyAdinA talezyAparimANamAha, atra saGgahaNI-kAUnIlA kiNhA lesAo tinni hoti naraesuM / tajhyAe kAunIlA [pRthivyAmi tyarthaH] nIlA kiNhA ya ridvAe // 1 // [paJcamyAmityarthaH] kiNhA nIlA kAU teUlesA ya bhavaNavatariyA 1 kApotA nIlA kRSNA lepayAstisro bhavanti nrkessu| tRtIyAyAM kApotA nIlA (ya) nIlA kRSNA ca riTAyAm // 1 // kRSNAnIlAkApotAtejolezyAba bhvnvyntraaH| ACADCASE-CRA Baitaram.org ~66~ Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [1], uddezaka [-], mUlaM [11] (03) muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata 1 sthAnAdhyayane dRSTile sutrAMka zyAdi [51] // 32 // dIpa anukrama [51] zrIsthAnA-nAjoisasohamIsANa teulesA muNeyacyA // 2 // kappe saNakumAre mAhiMde ceva vaMbhaloe ya / eesu pamhalesA teNa paraM sukalesA sUtra- u||3|| puDhavI Au vaNassai bAyara patteya lesa cattAri / ganbhayatiriyanaresuM challesA tinni sesANaM // // " ayaM sAmAnyo vRttiH lezyAdaNDakaH 5 / ayameva bhavyAbhavyavizeSaNAdanyaH, 'egA kaNhalesANaM bhavasiddhiyANaM vaggaNe'tyAdi, 'eva'miti kRSNalezyAyAmiva 'chasuvitti kRSNayA saha SaTsu, anyathA anyA pazcaivAtidezyA bhavantIti, dve dve pade pratilezyaM bhavyA-| bhavyalakSaNe vAcye, yathA 'egA nIlalesANaM bhavasiddhiyANaM vaggaNe tyAdi 6, lezyAdaNDaka eva darzanatrayavizeSito'nyaH, 'egA kaNhalesANaM sammaddihiyANa'mityAdi, 'jesiM jai viTThIoM'tti yeSAM nArakAdInAM yA yAvatyo dRSTayaH samyaktvAdyAstepo tA vAcyA iti, tatra ekendriyANAM mithyAtvameva, vikalendriyANAM samyaktvamithyAtve, zeSANAM timro'pi dRSTaya iti 7, lezyAdaNDaka eva kRSNazuklapakSaviziSTo'nyaH, 'egA kaNhalesANaM kaNhapakkhiyANa'mityAdi, ete 'aDacauvIsa daMDaya'tti, ete caivaM-oho 1 bhavyAIhiM bisesio 2dasaNehi 3 pakkhehiM 4 / lesAhiM 5 bhavya 6. dasaNa 7 pakkhehiM 8 visiDa lesAhiM ||1||ti // itaH siddhavargaNA abhidhIyate, tatra siddhA dvidhA-anantarasiddhaparamparasiddhabhedAt , tatrAnantarasiddhAH paJcadazavidhAH, tadvargaNakatvamAha-'egA titdhetyAdinA, tatra tIyate'neneti tIrtha, 1jyotikasaudharmezAneSu ca tejolepayA muNitavyAH // 2 // kalpe sanatkumAre mAhendra caiva brahmaloke ca / eteSu pALezyAsataH parazAlezyAstu // 3 // pRthvyavanaspatibAdarapratyekeSu zyAzvatannaH / garbhajatipareSu pdyaa| tikhaH zeSANAm ||4||2bhossii bhanyAbhavyarakhAbhyAM vizeSitaH vaniH pakSAbhyAM / lezyAbhirbha | yadarzanapaviziSTAbhilezyAbhiH // 1 // // 32 // Taurasurary.org ~67~ Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [1], uddezaka [-], mUlaM [11] (03) muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAka [51] dIpa anukrama [51] dravyato madyAdInAM samo'napAyazca bhUbhAgo bhautAdipravacanaM vA, dravyatIrthatA tvasyApradhAnatvAd, apradhAnatvaM ca bhAvata| staraNIyastha saMsArasAgarasya tena tarItumazakyatvAt , sAvadyatvAdasyeti, bhAvatIrtha tu saho, yato jJAnAdibhAvena tadvipakSA dajJAnAdito bhavAJca bhAvabhUtAt tArayatIti, Aha ca-"jaM NANadasaNacarittabhAvao tdhivkkhbhaavaao| bhavabhAvao hAya tArei teNa taM bhAvao titthaM // 1 // " ti, triSu vA-krodhAgnidAhopazamalobhatRSNAnirAsakarmamalApanayanalakSaNeSu jJA-14 nAdilakSaNeSu vA artheSu tiSThatIti tristhaM, prAkRtatvAt titthaM, Aha ca-"dAhovasamAdisu vA jaM tisu thiyamahaba dasaVNAIsuM / to titthaM sako ciya ubhayaM ca visesaNavisesaM ||1||"ti, 'vizeSaNavizeSya'miti tIrtha saha iti sadyo vA tI-10 miti, trayo vA krodhAgnidAhopazamAdayo'rthAH-phalAni yasya tat vyarthaM, titthaMti pUrvavat, Aha ca-kohaggidAhasa-31 maNAdao va te ceva tinni jassa'sthA / hoi tiyatthaM titthaM tamatthasaddo phalastho'yaM // 1 // " athavA trayo jJAnAdayo'rthAHvastUni yasya tathyartham , Aha ca- ahavA sammaIsaNanANacarittAI tini jassa'sthA / taM titthaM punbodiyamihamattho vatthupajjAo // 1 // " ti // tatra tIrthe sati siddhA:-nivRtAstIrthasiddhA RSabhasenagaNadharAdivat teSAM vargaNeti 1, tathA| 1yata, hAnavarSAnacAritrabhAvavasadvipakSabhAvAt / bhavabhAvataya tArayati tena sahAyatassIyam // 1 // 2 dAdIpazamAdiSu vA patriSu sthitamadhadA darzanAdiSu / tatIrtha saha eSobhayaM ca vizeSaNavizeSyam // 1||kopaamidaahshmnaaiyo vA te caiva Sayo yathArthAH / bhavati vyartha tIrtha cata, arthazabdaH phalArtho'yam // 1 // 4 athavA samyagdarzanajJAnavAritrANi trayo yassArdhAH / tat tIrtha pUrva ditamihAyoM vaparyAyaH // 1 // Janataram.org sidhdhAnAma paMcadaza-bhedA: ~68~ Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [1], uddezaka [-], mUlaM [11] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: zrIsthAnA prata sUtra- 1 sthAnAdhyayane siddhabhedAH sutrAMka vRttiH 15 // 33 // [51] atIrthe-tIrthAntare sAdhuvyavacchede jAtismaraNAdinA prAptApavargamArgA marudevIvat siddhA atIrthasiddhAsteSA 2, evaMkara- NAt 'egA titthagarasiddhANaM vaggaNe'tyAdi dRzya, tIrthamuktalakSaNaM tatkurvantyAnulomyena hetutvena tacchIlatayA veti tIrtha- karAH, Aha ca-"aNulomaheutassIlayAya je bhAvatityameyaM tu / kuvbaMti pagAsaMti u te titthagarA hiyasthakarA // 1 // " iti, tIrthakarAH santo ye siddhAste tIrthakarasiddhA pabhAdivat teSAM 3, atIrthakarasiddhAH sAmAnyakevalinaH santo ye siddhA gautamAdivat teSAm 4, tathA svayam-AtmanA buddhAH-tattvaM jJAtavantaH svayambuddhAste santo ye siddhAste tathA teSAM 5, tathA pratItyaika kiJcit vRSabhAdikaM anityatAdibhAvanAkAraNaM vastu buddhAH-buddhavantaH paramArthamiti pratyekabuddhAste santo ye siddhAste tathA teSAM 6, svayambuddhapratyekabuddhAnAM ca bodhyupadhizrutaliGgakRto vizeSaH, tathAhi-svayambuddhAnAM bAhyanimittamantareNaiva bodhiH pratyekabuddhAnAM tu tadapekSayA, karakaNDvAdInAmiveti, upadhiH svayambuddhAnAM pAtrAdidizavidhaH, tadyathA-pattaM 1 pattAbaMdho 2 pAyaThavaNaM 3 ca pAyakesariyA 4 paDalAi 5 rayattANaM ca 6 gocchao 7 pAyanijogo // 1 // tinneva ya pacchAgA 10 rayaharaNaM 11 ceva hoi muhapoti 12 // " ti, pratyekabuddhAnAM tu navavidhaH prAvaraNavarja iti, svayambuddhAnAM pUrvAdhIte zrute aniyamaH pratyekabuddhAnAM tu niyamato bhavatyeva, liGgapratipattiH svayambuddhA dIpa anukrama [51] 494555645454 anAdi tIrthamityutpatre'pi tIrthAntaratA ata eva vipiSTatA sAdhunyakhAdinA. 2 AnulomyadevatacchIlatayA ye bhAvatIrghametattu / kurvanti prakAzayanti tu te tIrthakarA hitArthakarAH // 1 // 3 pAtrANi pAtrarandhaH pAtrasthApanaM pAtrakesarikA / paTalAni rajatrANaM ca gocchakaH paatrniyogH||1||pry evaM pracchAdakA kAroharaNameva bhavati mukhrnikaa| sidhdhAnAma paMcadaza-bhedA: ~69~ Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [1], uddezaka [-1, mUlaM [11] (03) muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: F prata sUtrAka [51] dIpa anukrama [51] A5-464-65 nAmAcAryasannidhAyapi bhavati pratyekabuddhAnAM tu devatA prayacchatIti / buddhabodhitA:-AcAryAdibodhitAH santo ye sikhAste buddhabodhitasiddhAsteSAM 7, eteSAmeva strIliGgasiddhAnAM 8 puMliGgasiddhAnAM 9 napuMsakaliGgasiddhAnAM 10 svaliGgasiddhAnAM rajoharaNAdyapekSayA 11 anyaliGgasiddhAnAM parivrAjakAdiliGgasiddhAnAM 12 gRhiliGgasiddhAnAM marudevIprabhRtInAM |13 ekasiddhAnAmekaikasmin samaye ekaikasiddhAnAM 14 anekasiddhAnAmekasamaye yAdInAM aSTazatAntAnAM siddhAnAmekA vargaNeti 15 / tatrAnekasamayasiddhAnAM prarUpaNA gAthA-'battIsA aDayAlA sahI bAvattarI ya boddhanvA / culasII channauI durahiya aTThottara sayaM ca // 1 // " etadvivaraNa-yadA ekasamayena ekAdaya utkarSeNa dvAtriMzat sidhyanti tadA dvitIye'pi samaye dvAtriMzad, evaM nairantayeNa aSTau samayAn yAvat dvAtriMzat sidhyanti, tata UrdhvamavazyamevAntaraM bhavatIti, yadA punakhayakhiMzada(ta A)rabhya aSTacatvAriMzadantAH ekasamayena sikSyanti tadA nirantaraM sapta samayAn yAvat siddhyanti, tato'vazyamevAntaraM bhavatIti, evaM yadA ekonapazcAzatamAdi kRtvA yAvat paSTirekasamayena siddhyanti tadA nirantaraM SaT samayAn siddhyanti, tadupari antaraM samayAdirbhavati, evamanyatrApi yojyam , yAvat aSTazatamekasamayena yadA siddhyati tadA'vazyameva samayAdyantaraM bhavatIti / anye tu vyAcakSate-aSTau samayAn yadA nairantayeNa siddhistadA prathamasamaye jaghanyenaikaH sidhyatyutkRSTato dvAtriMzaditi, dvitIyasamaye jaghanyenaikaH utkRSTato'STacatvAriMzat , tadevaM sarvatra jaghanyenaikA samaya utkRSTato gAthArtho'yaM bhAvanIyaH battIsetyAdi // evamanantarasiddhAnAM tIrthAdinA bhUtabhAvena pratyAsattivya-18 padezyatvena pazcadazavidhAnAM vargaNaikatvamuktamidAnI paramparasiddhAnAmucyate, tatra 'apaDhamasamayasiddhANa'mityAditrayo A asurary.com sidhdhAnAma paMcadaza-bhedA: ~ 70~ Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [1], uddezaka [-], mUlaM [11] (03) muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sutrAMka [51] dIpa anukrama [51] zrIsthAnA- dazasUtrI, na prathamasamayasiddhAH aprathamasamayasiddhAH siddhatvadvitIyasamayavartinaH teSAmevaM 'jAva'ttikaraNAd 'dusama-IP sthAnAgasUtra-hAyasiddhANaM ticaupaMcachasattahanavadasasaMkhejjAsaMkhejasamayasiddhANa'miti dRzya, tatra siddhatvasya tRtIyAdiSu samayeSu dvisa- dhyayane vRttiH TimayasiddhAdayaH procyante, yadvA sAmAnyenAprathamasamayAbhidhAnaM vizeSato dvisamayAdyabhidhAnamiti, atasteSAM vargaNA, siddhabhedAH kacit 'paDhamasamayasiddhANaM'ti pAThaH, tatra anantaraparamparasamayasiddhalakSaNaM bhedamakRtvA prathamasamayasiddhA anantarasiddhA // 34 // eva vyAkhyAtavyAH, byAdisamayasiddhAstu yathAzrutA eveti // ito dravyakSetrakAlabhAvAnAzritya punalavargaNakatvaM ci-14 mtyate-pUraNagalanadharmANaH pudgalAH, te ca skandhA api syuriti vizeSayati-paramANavo-niSpradezAste ca pudgalAzceti | vigrahasteSAM, evaMkaraNAt 'dupaesiyANaM khaMdhANaM ticaupaMcachasattahanavadasasaMkhejapaesiyANaM asaMkhejapaesiyANa'miti dazyamiti, kRtA dravyataH pudgalacintA, ataH kSetrataH kriyate-'egA egapaeseM'tyAdi, ekasmin pradeze kSetrasyAvagADhA:-avasthitA ekapradezAvagADhAsteSAM te ca paramANyAdayo'nantaprAdezikaskandhAntAH syuH, acintyatvAt dravyapariNAmasya, yathA pAradasyaikena kaNa cAritAH suvarNasya te saptApyekIbhavanti, punarvAmitAH prayogataH saptaiva ta[2] sAiti, 'jAva egA asaMkhejapaesogADhANaM'ti, anantapradezAvagAhitvaM tu nAsti pudgalAnAM, lokalakSaNasyAvagAhakSetrasthAhAyasaddhayeyapradezatvAditi, kAlata Aha-egA egasamae tyAdi, eka samayaM yAvat sthitiH paramANutvAdinA eka pradezAvagADhAditvena ekaguNakAlAditvena vA'vasthAnaM yeSAM te ekasamayasthitikAsteSAmiti, iha ca anantasamayahAsthiteH pudgalAnAmabhAvAd asaGgrejasamayadvitIyANamityuktamiti, bhAvataH pudgalAnAha-ekena guNo-guNanaM tADanaM SARELatunintainarana sidhdhAnAma paMcadaza-bhedA: ~71~ Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [51] dIpa anukrama [51] "sthAna" - aMgasUtra-3 ( mUlaM + vRttiH) sthAna [1], uddezaka [-1, mUlaM [51] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [03], aMga sUtra [03 ] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH yasya sa ekaguNaH, ekaguNaH kAlo varNo yeSAM te ekaguNakAlakAH, tAratamyena kRSNatarakRSNatamAdInAM yebhya A - rabhya prathamamutkarSapravRttirbhavatIti bhAvasteSAm evaM sarvANyapi bhAvasUtrANi SaSTyadhikadvizatapramANAni vAcyAni 260, | viMzateH kRSNAdibhAvAnAM trayodazabhirguNanAditi / sAmprataM bhaGgyantareNa dravyAdivizeSitAnAM jaghanyAdibhedabhinnAnAM skandhAnAM vargaNaikatvamAha-'egA jahannappaesiyANa' mityAdi, jaghanyAH - sarvAlpAH pradezAH - paramANavaste santi yeSAM te jaghanyapradezikAH, vyaNukAdeya ityarthaH skandhAH - aNusamudayAsteSAM utkarSantItyutkarSAH - utkarSavantaH utkRSTasaGkhyAH paramAnantAH pradezAH - aNavaste santi yeSAM te utkarSapradezikAH teSAM jaghanyAzca utkarSAzca jaghanyotkarSAH na tathA ye te ajaghanyotkarSAH, madhyamA ityarthaH, te pradezAH santi yeSAM te ajaghanyotkarSapradezikAsteSAm eteSAM cAnantavargaNatve'| pyajaghanyotkarSazabdavyapadezyatvAdekavargaNAtyamiti / 'jahannogAhaNagANaM'ti avagAhante Asate yasyAM sA'vagAhanA - kSe pradezarUpA sA jaghanyA yeSAM te svArthikakapratyayAjjaghanyAvagAhanakAsteSAm, ekapradezAvagADhAnAmityarthaH, utkarSAvagAhanakAnAmasaGkhyAtapradezAvagADhAnAmityarthaH, ajaghanyotkarSAvagAhanakAnAM saGkhyeyAsaGkhyeyapradezAvagADhAnAmityarthaH / jaghanyA - jaghanyasaGkhyA samayApekSayA sthitiryeSAM te jaghanyasthitikAH, ekasamayasthitikA ityarthaH teSAM utkarSA - utkarSavatsaGkhyA samayApekSayA sthitiryeSAM te tathA tepAmasaGkhyAta samayasthitikAnAmityarthaH, tRtIyaM kaNThyaM jaghanyena - jaghanyasahrayAvizeSeNaikenetyarthaH guNo-guNanaM tADanaM yasya sa tathA (tathA) vidhaH kAlo varNo yeSAM te jaghanyaguNakAlakAsteSAm evamukka1 ekasmAdArabhya dazAntAH saMkhyAsyAnantAveti trayodaza 2 khakhavargaNAyAM jaghanyAnAM vargaNAnAmanekavidhatvAt dhaNukAdaya iti. sidhdhAnAma paMcadaza-bhedA: For Pale Only ~72~ nirary or Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [51] dIpa anukrama [51] "sthAna" aMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRttiH ) uddezaka [-], mUlaM [51] sthAna [1], muni dIparatnasAgareNa saMkalita ..... ..AgamasUtra [03 ], aMga sUtra [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH -------- zrIsthAnA GgasUtravRttiH // 35 // - guNakAlakAnAmanantaguNakAlakAnAmityarthaH tRtIyaM kaNThyaM, evaM bhAvasUtrANyapi paSTirbhAvanIyAnIti // sAmAnyaskandha | vargaNaikatvAdhikArAdevAjaghanyotkarSapradezikasyAjaghanyotkarSapradezAvagADhasya skandhavizeSasyaikatvamAha ege jaMbUddIne 2 savvadIvasamuddANaM jAva addhaMgulagaM ca kiMcivisesAhie parikleveNaM ( sU0 52) ege samaNe bhagavaM mahAvIre imIse osappiNIe cabbIsAe titthagarANaM caramatityayare siddhe buddhe mutte jAva sabbadukkhapahINe (sU053) aNuttarobavAiyANaM devANaM egA rayaNI uDaJca teNaM pannattA (sU0 54) ahANakhate egatAre patte cittANakhatte egatAre paM0 sAtINakkhatte egatAre paM0 (sU0 55) egapadesogADhA poggalA anaMtA pannattA, evamegasamayaThitiyA egaguNakAlagA porAlA anaMtA pannattA, jAva egaguNalukkhA poggalA aNaMtA pannattA // ( sU0 56 ) egadvANaM samattaM // jambvA-vRkSavizeSeNopalakSito dvIpaH jambUdvIpaH dvIpa iti nAma sAmAnyaM yAvadgrahaNAdevaM sUtraM draSTavyam -'savvabhaMtarae sabvakhuDDA vaTTe tellApUya saMThANasaMThie evaM jobaNasayasahassaM AyAmavikkhaMbheNaM tinni joyaNasayasahassAiM solasasaha - ssAI donni sayAI sattAvIsAI tinni kosA aThThAvIsaM dhaNusayaM terasa aMgulAI arddhagulaM ca kiMcivisesAhie parikkheveNaM'ti, sugamametat uktavizeSaNazca jambUdvIpa eka eva, anyathA aneke'pi te santIti / anantaraM jambUdvIpa ukta iti tatmarUpakasya bhagavato mahAvIrasyaikatAmAha-- 'ege samaNe' ityAdi, eka:- asahAyaH asya ca siddha ityAdinA sa svandhaH, zrAmyati - tapasyatIti zramaNaH, bhajyata iti bhagaH- samagraizvaryAdilakSaNaH, uktaM ca- "aizvaryasya samagrasya, rUpasya yazasaH zriyaH / dharmasyAtha prayatnasya, SaNNAM bhaga itIGganA // 1 // iti, sa vidyate yasyeti bhagavAn, tathA vizeSeNe Eaton amma For Pal Use Only *** na atra sidhdhAnAma bhedAH vartate, yat mUla sampAdakena zIrSake likhitam tat mudraNa-azudhdhiH vartate ~73~ 1 sthAnAdhyayane siddhabhedAH 15 / / 35 / / Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [1], uddezaka [-1, mUlaM [16] (03) muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka rayati-mokSaM prati gacchati gamayati vA prANinaH prerayati vA-karmANi nirAkaroti vIrayati vA-rAgAdizatrun prati parA-1 kramayati iti vIraH, niruktito vA vIro, yadAha-"vidArayati yatkarma, tapasA ca virAjate / tapovIryeNa yuktazca, tasmAd vIra iti smRtH||1||" itaravIrApekSayA mahAMzcAsau vIrazceti mahAvIraH, bhASyoktaM ca-tiyaNavikkhAyajaso mahAjaso nAmao mahAvIro / vikato ya kasAyAisattusennapparAjayao ||1||iirei viseseNa va khivai kammAI gamayai sivaM vA / gacchai a teNa vIro sa mahaM vIro mahAvIro // 2 // " tiM // asyAmavasarpiNyAM caturvizatestIrthakarANAM madhye caramatIrthakaraHsiddhA-kRtArtho jAtaHbuddhA-kevalajJAnena buddhavAn bodhyaM muktaH-karmabhiH yAvatkaraNAt 'aMtakaDe' anto bhavasya kRto yena so'ntakRtaH 'parinivvuDe' parinirvRtaH karmakRtavikAravirahAt svasthIbhUtaH, kimuktaM bhavati?-savyadukkhappahINe-sarvANi zArIrAdIni duHkhAni prakSINAni prahINAni vA yasya sa sarvaduHkhaprakSINaH sarvaduHkhamahINo vA, sarvatra bahubrIhI kAntasya yaH paranipAtaH sa AhitAzyAdidarzanAditi, iha ca tIrthakarepvetasyaivaikatvaM mokSagamane, na tu RSabhAdInAM, dazasahasrAdiparivRtatvena teSAM siddhatvAd, uktaM ca-"ego bhagavaM vIro tettIsAe~ saha nivvuo pAso / chattIsaehiM paMcahiM saehiM nemIu siddhi go||1||" ityAdi / ekAkI vIro nivRta ityukaM, nitikSetrAsannAni cAnuttaravimAnA A 4ACANCS [52-56] dIpa anukrama [52-56] SAROSAMACA tribhuvanaviruSAtayayA mahAyazA nAmatI mahAvIraH / vikrAntaba kaSAyAvizatrusainyaparAjayAt // 1 // ityati vizeSeNa vA kSapayati karmANi gamayati zicaM tavA / gacchati ca tena vIsa rA mahAn vIro mahAvIrA // 1 // 2 evaM prakAreNa tu bhASyoktamiti saMbandhaH, 3eko bhagavAn vIravayastriMzatA saha nirvataH pArthaH / kApatrizadadhikaH paJcabhiH zatanAmastu sidi gataH // 1 // SARERatinindJAL ~ 74~ Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [52-56] dIpa anukrama [52-56] zrIsthAnA nIti tannivAsidevamAnamAha- 'anuttare'tyAdi, anuttaratvAdanuttarANi vijayAdi vimAnAni teSu ya upapAto- janma sa vidyate yeSAM te'nuttaropapAtikAste, NaMkArI vAkyAlaGkAre, devAH surA ekAM raniM-hastaM yAvat 'krozaM kauTilyena nadI'ti hai vadiha dvitIyA, 'uhuMuccatteNaM' ti vastuno hyanekadhoJcatvam, UrddhasthitasyaikamaparaM tiryasthitasyAnyat guNonnatirUpam, tatretarApohenordhvasthitasya yaduccatvaM tadRdhvoMccatvamityAgame rUDhamiti tenoccatvena, anusvAraH prAkRtatvAt, prajJatA:prarUpitAH sarvavidbhiriti, athavA anuttaropapAtikAnAM devAnAmUrdhvoccatvena pramANamiti zeSaH, ekA raliH prajJateti vyAkhyeyamiti // devAdhikArAdeva nakSatradevAnAM 'adA nakkhase' ityAdinA kaNThyena sUtratrayeNa tArakatvamuktam, tArA cajyotirvimAnarUpeti, kRttikAdiSu ca nakSatreSvidaM tArApramANam - 6 paMca 5 tinniM 3 eNgaM 1 ceDa 4 tirga 3 sa 6 veyaM 4 juyala 2 juMpalaM ca 2 / iMdiye 5 aiMga 1 e 1 visaya 53 samuha 4 varasagaM 12 // 1 // carDa 4 tithe 3 tithe 3 tiye 3 paMce 5 saMta 7 ve 2 ve 2 bhave tiyA tinni 3-3-3 / rikkhe tArayamANaM jara tihitulaM hayaM ka // 2 // " ti iha caikasthAnakAnurodhAnnakSatratrayasya tArApramANamuktaM, zeSanakSatrANAM tu prAyo'pretanAdhyayaneSu tad vakSyati, yastu kacidvisaMvAdastArApramANasya sa tathAvidhaprayojaneSu tithivizeSasya nakSatravizeSayuktasyAzubhatvasUcanArthakhenokagAthayomatAntarabhUtatvAnna bAdhaka iti / tArA pudgalarUpeti pudgalasvarUpamabhidhAtumAha- 'egappaesogADhe' ityAdi sugamaM, navaramekatra pradeze - kSetrasyAMzavizeSe avagADhA:-AzritA ekapradezAvagADhAH, te ca paramANurUpAH skandharUpAzceti, evaM varNa 5gandha 2 rasa 5 sparza 5 bhedaviziSTAH pudgalA vAcyA', ata evoktam- 'jAva egaguNalukkhe' ityAdi // tadevamanugamo'1 vadehamAna mudrite. GgasUtravRttiH "sthAna" - aMgasUtra-3 ( mUlaM + vRttiH) mUlaM [ 56 ] sthAna [1], uddezaka [-1, muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [03], aMga sUtra [03 ] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH // 36 // Education national For Parts Only *** na atra sidhdhAnAma bhedAH vartate, yat mUla sampAdakena zIrSake likhitam tat mudraNa- azudhdhiH vartate ~75~ 1 sthAnA dhyayane siddhabhedAH 15 // 36 // p Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [1], uddezaka [-1, mUlaM [16] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [52-56] dIpa anukrama [52-56] bhihitaH, adhunA kathaJcitmatyavasthAnAvasare bhaNitamapi nayadvAramanuyogadvArakramAyAtamiti punarvizeSeNocyate-tatra naiga-10 mAdayaH sapta nayAH, te ca jJAnanaye kriyAnaye cAntarbhavantIti tAbhyAmadhyayanamidaM vicAryate-tatra jJAnacaraNAtmake'sminadhyayane jJAnanayo jJAnameva pradhAnamicchati, jJAnAdhInatvAt sakalapuruSArthasiddheH, yataH-"vijJaptiH phaladA puMsAM, na [kriyA phaladA matA / mithyAjJAnAt pravRttasya, phalaprApterasambhavAd // 1 // " ityata aihikAmudhmikaphalArthinA jJAna evaM yalo vidheya iti / kriyAnayastu kriyAmevecchati, tasyA eva puruSArthasiddhAvupayujyamAnatvAt, tathA coktam-"kriyaiva | phaladA puMsAM, na jJAnaM phaladaM matam / yataH strIbhakSyabhogajJo, na jJAnAt sukhito bhavet // 1 // " ityata aihikAmuSmikaphalArthinA kiyaiva kAryeti / jinamate tu nAnayoH pratyeka puruSArthesAdhanatA, yata uktam-"heyaM nANaM kiyAhINaM, hayA annANao kiyaa| pAsaMto paMgulo daho, dhAvamANo ya aNdho||1||"ti, saMyoga eva cAnayoH phalasAdhakatvaM, |yata uktam-"saMjogasiddhIda phalaM vayaMti, nahu egacakkeNa raho payAi / aMdho ya paMgU ya vaNe samiccA, te saMpauttA nagaraM pavihA // 1 // " iti // bhASyakRtA'pyuktam-"nANAhINaM sabvaM nANaNao bhaNati kiM ca kirivAe / kiriyAe karaNanao tadubhayagAho ya sammattaM // 1 // " ti, athavA saptApi naigamAdayaH sAmAnyanaye vizeSanave cAntarbhavanti, tatra sAmAnyanayaH prakAntAdhyayanokAnAmAtmAdipadArthAnAmekatvamevAbhimanyate, sAmAmyabAditvAt tasya, sa hi mUte-eka 1hatAna kiyAhInaM hatAjAnataH kiyA / pazyan pardagdho dhAdhAndhaH // 1 // saMyogasiddheH phalaM vadanti, nakacakeNa sthaH prayAti / andhaba pahana bane 18 samekha sI saMprayuktI nagaraM praviSTau // 1 // hAnAdhInaM sarvaM hAnanayo bhaNati kica kriyayA 1 / kriyAyAH karaNanayakhadubhayaprada sambatavam // 1 // ~ 76~ Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [1], uddezaka [-], mUlaM [56] (03) muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [52-56] zrIsthAnA-18 nityaM niravayava niSkriyaM sarvagaM ca sAmAnyamevAsti, na vizeSo, niHsAmAnyatvAt, iha yannisAmAnyaM tannAsti yathA khara- 1 sthAnaviSANaM, yaccAsti na tanniHsAmAnyaM yathA ghaTa iti, tathA sAmAnyAdanye'nanye vA vizeSAH pratipadyeran ?, yadyanye kAdhyayane vRttiH nanUktamasantaste niHsAmAnyatvAt khapuSpavat , athAnanye tadA sAmAnyamAtrameva, tatra vA vizeSopacAraH, na copacA jJAnakriyAzaraNArthatattvaM cintyata iti, Aha ca-"eka niccaM niravayavamakiyaM savvagaM ca sAmannaM / nissAmannattAo nathi vi|| 37 // sAmAnyaseso khapuSpaM va // 1 // tathA-sAmannAo biseso anno'nanno va hoja? jai anno / so natthi khapuSpha piva'Nano & vizeSasAmannameva tayaM // 2 // " ti, tadevaM sAmAnyanayAbhiprAyeNAtmAdInAmekatvameva / vizeSanayamatena tu teSAmanekatvameva, sa vAdA hi brUte-vizeSebhyaH sAmAnya bhinnamabhinnaM vA syAt, na bhinnamatyantAnupalambhAt khapuSpavat, tathA-na sAmAnya vize-13 pebhyo bhinnamasti, dAhapAkasnAnapAnAvagAhavAhadohAdisarvasaMvyavahArAbhAvAt kharaviSANavat, athAbhinnaM tadA vizeSamAtra bastu na nAma sAmAnyamasti, teSu vA sAmAnyamAtropacAra iti, na copacAreNArthatattvaM cintyata iti, Aha ca-"na visesatvaMtarabhUyamasthi sAmannamAha vavahAro / uvalaMbhavvavahArAbhAvAo kharavisANaM va // 1 // " iti, tadevamAtmAdInAmanekatvameveti / nanu pakSadvaye'pi yuktisambhavAt kiM tattvaM pratipattavyamiti ?, ucyate, syAdekatvaM syAda dIpa anukrama [52-56] 56456015-1OM %25 1 ekaM nityaM niravaSayamakivaM sarvagaM ca sAmAnyam / nissAmAnyatvAt nAsti vizeSaH sapuSpavat // 1 // sAmAnyAdvizeSaH anyo'nanyo vA bhavet ! ya-Ta | dhanyaH / sa nAsti khapuSpa bhira anambaH sAmAnyameva kat ||1||2m vizeSAdarthAntarabhUtamasti sAmAnyamAda vyavahAraH / upalambhavyavahArAbhAvAt baarvi-DI|| 37 // paannmiy||1|| ~ 77~ Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [1], uddezaka [-1, mUlaM [16] (03) muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: nekatvamiti, tathAhi-samaviSayarUpatvAdvastunaH samarUpApekSayA ekatvaM viSamarUpApekSayA tvanekatvamiti, uktazca-"va-! stuna eva samAnaH pariNAmo yaH sa eva sAmAnyam / viparItAstu vizeSA vastvekamanekarUpaM tad // 1 // " iti // prata sUtrAMka [52-56] iti zrImadabhayadevamUriviracite sthAnAkhyatRtIyAGgavivaraNe prathamamadhyayaname kasthAnakAbhidhAnaM samApsamiti, (granthAgraM 1187 // ) dIpa anukrama [52-56] SAREastatinintimational atra prathama sthAnaM (adhyayana) parisamAptaM ~ 78~ Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [2], uddezaka [1], mUlaM [17] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata zrIsthAnAisUtravRttiH sUtrAka [17] // 38 // dIpa anukrama [17] atha dvitIyaM dvisthAnakAkhyamadhyayana 2 sthAna kAdhyayane vyAkhyAtamekasthAnakAkhyaM prathamamadhyayanaM, ataH saGkhyAkramasambaddhameva dvisthAnakAkhyaM dvitIyamadhyayanamArabhyate, asya 8 jIvAnAM cAyaM vizeSasambandhaH-iha jainAnAM sAmAnyavizeSAtmaka vastu, tatra sAmAnyamAzritya prathamAdhyayane AtmAdivastveka-161 dvaividhyaM tvena prarUpitamiha tu vizeSAzrayaNAt tadeva dvividhatvena prarUpyata ityanena sambandhenAyAtasyAsyAdhyayanasya catvAryanuyogadvArANyupakramAdIni bhavanti, tAni ca prathamAdhyayanavat draSTavyAni yastu vizeSaH sa svabuddhyA'vagantavyaH, kevalamasya caturudezakAtmakasthAdhyayanasya sUtrAnugame prathamoddezakAdisUtramidamuccAraNIyam javasthi NaM loge taM sarva dupaoAra, taMjahA-jIvaceva ajIvacceva / tase ceva thAvare va 1, sajoNiyaceva ajoNiyatheca 2, sAyaceva aNAyaceva 3, saIviyaceva, aNidie ceva 4, saveyagA va aveyagA ceSa 5, sarUvi ceca arUci ceva 6, sapoggalA yena apoggalA ceva 7, saMsArasamAvanagA ceva asaMsArasamAvanagA va 8, sAsayA ceSa asAsayA ceva 9, (sU0 57) asya ca pUrvasUtreNa sahAyaM sambandhA-pUrva ekam 'ekaguNarUkSAH pudgalAH anantAH' tatra kimanekaguNarUkSA api pudgalA| bhavanti yena te ekaguNarUkSatayA viziSyanta iti ?, ucyate, bhavantyeva, yato 'jadatthI'tyAdi, paramparasUtrasambandhastu-'zrutaMdrA mayA''yuSmatA bhagavataivamAkhyAtameka AtmetyAdi, tathedamaparamAkhyAtaM 'jadatthI'tyAdi, saMhitAdicaH pUrvavat, 'ghadU' AREauratonintenational atra dvitIya sthAnaM (adhyayana) Arabhyate, jIvAnAm vaividhyaM ~79~ Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [ 57 ] dIpa anukrama [ 57 ] "sthAna" - aMgasUtra-3 ( mUlaM + vRttiH) sthAna [2], uddezaka [1]. muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [03], aMga sUtra [03 ] jIvAnAm vaividhyaM, jIvAdikaM vastu 'asti' vidyate, NamitivAkyAlaGkAre, kvacitpATho 'jadatthi caNaM'ti, tatrAnusvAra AgamikazcazabdaH punararthaH evaM cAsya prayogaH - astyAtmAdi vastu, pUrvAdhyayanaprarUpitatvAd, yaccAsti 'loke' pazcAstikAvAtmake lokmate- pramIyata iti loka iti vyutpattyA lokAlokarUpe vA tat 'sarva' niravazeSaM dvayoH padayoH sthAnayoH pakSayorvivakSitavastu tadviparyayalakSaNAyoravatAro yasya tad dvipadAvatAramiti, 'dupaDoyAraM 'ti kvacit paThyate, tatra dvayoH pratyavatAro yasya tat dvipratyavatAramiti, svarUpavat pratipakSavazcetyarthaH, 'tadyathe' tyudAharaNopanyAse, 'jIvaceva ajIvaceva tti, jIvAzcaivAjIvAzcaiva, prAkRtatvAt saMyuktaparatvena hrasvaH, cakArI samuccayArthI, evakArAvavadhAraNe, tena ca rAzyantarApohamAha, nojIvAkhyaM rAzyantaramastIti cet, naivam, sarvaniSedhakatve nozabdasya nojIvazabdenAjIva eva pratIyate, dezaniSedhakatve tu jIvadeza eva pratIyate, na ca dezo dezino'tyantavyatirikta iti jIva evAsAviti, 'ceya' iti vA evakArArthaH 'ciya dheya evArtha' iti vacanAt tatazca jIvA eveti vivakSitavastu ajIvA eveti ca tatpratipakSa iti, evaM sarvatra, athavA 'yadasti' astIti yat sanmAtraM yadityarthaH tad dvipadAvatAraM dvividhaM, jIvAjIva bhedAditi zeSaM tathaiva / atha trasetyAdikayA navasUcyA jIvatattvasyaiva bhedAn sapratipakSAnupadarzayati- 'tase vevetyAdi, tatra trasanAmakarmodayata strasyantIti trasA:- dvIndriyAdayaH sthAvaranAmakarmodayAt tiSThantItyevaMzIlAH sthAvarAH - pRthivyAdayaH, saha yonyA- utpattisthAnena sayonikAH saMsAriNastadviparyAsabhUtAH ayonikAH siddhAH, sahAyuSA vartanta iti sAyuSastadanye'nAyuSaH siddhAH, evaM sendriyAH - saMsAriNaH, For Parts Only mUlaM [ 57 ] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH ~80~ ray.org Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [2], uddezaka [1], mUlaM [17] (03) muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata zrIsthAnA- sUtra- vRttiH sUtrAka [17] // 39 // dIpa anukrama [17] GOODCADORE anindriyAH-siddhAdayaH, savedakAH-strIvedAdhudayavantaH, avedakA:-siddhAdayaH, saha rUpeNa-mUrtyA vartanta iti samA-II sthAnasAnte inpratyaye sati sarUpiNaH-saMsthAnavarNAdimantaH sazarIrA ityarthaH, na rUpiNo'rUpiNo-muktAH, sapudgalAH kA- kAdhyayane dipudgalavanto jIvAH, apudgalAH-siddhAH, saMsAra-bhavaM samApanakA:-AzritAH saMsArasamApannakA-saMsAriNaH, taditare |ajIvanasiddhAH, zAzvatA:-siddhAH janmamaraNAdirahitatvAd, azAzvatAH-saMsAriNastadyuktatvAditi // evaM jIvatatvasya dvipadA-18 dhAdikivatAraM nirUpyAjIvatattvasya taM nirUpayannAha yANAM haiAgAsA ceva noAgAsA caiva / dhamme ceSa adhamme ceva / (sU058) baMdhe ceva mokkhe ceva 1 pugne ceva pAve va vidhyaM 2 Asave va saMghare va 3 veyaNA ceva nivarA ceva 4 (sU059) do kiriyAo pannacAo, jahA-jIvakiriyA ceva ajIvakiriyA ceva 1, jIvakiriyA dubihA pannattA, saMjahA-sammattakiriyA ceva, micchattakiriyA va 2, ajIvakiriyA duvihA pattA, saM0-iriyAvahiyA ceva saMparAgA ceva 3, do kiriyAo paM0 saM0---kAiyA ceva ahigaraNiyA va 4, kAzyA kiriyA duvihA pannattA taM0-aNuvarayakAyakiriyA ceva, duppauttakAyakiriyA ceva 5, ahikara. NiyA kiriyA duvihA pannattA, taM0-saMjoyaNAdhikaraNiyA va NivattaNAdhikaraNiyA ceva 6, do kiriyAo paM0 saM0pAusiyA ceva pAriyAvaNiyA ceca 7, pAusiyA kiriyA duvihA paM0 saM0-jIvapAusiyA ceva ajIvapAusiyA ceva 8, pAriyAvaNiyA kiriyA duvihA paM0 saM0-sahatyapAriyAvaNiyA ceva parahatyapAriyAvaNiyA ceva 9, do kiriyAo 1 AdinA sayogiphevalyAdayaH, teSAM kSAyopazamikabhAvAbhAvAt, kSAyopazamikANi cendriyANi, aS // 39 REautatumbinidina kriyAnAm vaividhyaM ~81~ Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [2], uddezaka [1], mUlaM [60] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: OM-% **** prata %A5 sUtrAMka [58-60] %A5% ** paM0 saM0-pANAtivAyakiriyA ceva apacakkhANakiriyA ceva 10, pANAtivAyakiriyA duvidA paM00-sahasthapANAtivAyakiriyA ceva parahalthapANAtivAyakiriyA ceva 11, apaccakkhANakiriyA duvihA paM0 0-jIvaapaJcakmANakirivA ceva ajIbaapaJcakyANakiriyA ceva 12, do kiriyAo paM0 saM0-AraMbhiyA ceva pariggahiyA ceva 13, AramiyA kiriyA duvihA paM0 saM0---jIvaAraMbhiyA ceva ajIvaAraMbhiyA ceva 14, evaM pariggahiyAvi 15, do kiriyAo paM0 saM0-mAyAvattiA ceva micchAdasaNavattiyA ceva 16, mAyAvattiyA kiriyA duvihA paM0 20-AyabhAvarvakaNatA ceva parabhAvakaNatA ceva 17, micchAdasaNavattiyA kiriyA duvihA paM0 20-NAirittamicchAdasaNavattiyA ceva tamvairittamicchAdasaNavattiyA ceva 18, do kiriyAo paM020-diviyA ceva puDiyA va 19, diTThiyA kiriyA duvihA paM0 saM0-jIvadihiyA ceva ajIvadiviyA ceva 20, evaM puTTivAvi 21, do kiriyAo paM0 20-pADuciyA ceSa sAmaMtovaNivAiyA ceva 22, pADuziyA kiriyA duvihA paM0 saM0-jIvapADuciyA ceva ajIvapAdhudhiyA ceva 23, evaM sAmaMtoSaNiyAcyAvi 24, do kiriyAo paM0 20-sAhatthiyA ceva NesatthiyA ceva 25, sAhasthiyAkiriyA duvihA paM0 saM0-jIvasAhatthiyA ceva ajIvasAhatviyA va 26, evaM satthiyAvi 27, do kiriyAo paM0 20 -ANavaNiyA ceva vevAraNiyA ceva 28, jaheva NesatthiyAo 29-30, do kiriyAo paM0 saM0-aNAbhogavattiyA va aNavakhavattiyA cetra 31, aNAbhogavattiyA kiriyA duvihA paM0 20-aNAuttabhaAiyaNatA va aNAuttapamaLaNatA ceva 32, aNavakhavattiyA kiriyA duvihA paM0 saM0-AyasarIraaNavakhavattiyA ceva parasarIrabhaNava dIpa anukrama [58-60] A 4 * %954 * SARERatininamarana kriyAnAm vaividhyaM ~82~ Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [58-60 ] dIpa anukrama [58-60] zrIsthAnA sUtra vRtiH // 40 // Jan Eucat sthAna [2], muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra ****** "sthAna" - aMgasUtra-3 ( mUlaM + vRtti:) uddezaka [1], [03], aMga sUtra [03 ] kriyAnAm dvaividhyaM battiyA caitra 13, do kiriyAo paM0 taM0 pijjavattiyA caitra dosavattiyA ceva 24, penabattiyA kiriyA dubiddA paM0 [saM0 -- mAyAvatiyA ceva lobhavattiyA ceva 35, dosavattiyA kiriyA duvihA paM0 taM0 - kohe caiva mANe netra 36, ( sU0 60 ) AkAzaM vyoma noAkAzam tadanyaddharmAstikAyAdi, dharmaH- dharmAstikAyo gatyupaSTambhaNuNaH tadanyo'dharmaH- adha| mastikAyaH sthityupaSTambhaguNaH / savipakSabandhAditattvasUtrANi catvAri prAgvaditi / bandhAdayazca kriyAyAM satyAmAtmano bhavantIti kriyAnirUpaNAyAha- 'do kiriye' tyAdi sUtrANi SaTUtriMzat, karaNaM kriyA kriyata iti vA kriyA, te ca dve prajJapte prarUpite jineH, tatra jIvasya kriyA-vyApAro jIvakriyA, tathA ajIvasya -- pudgalasamudAyasya yatkarmmatayA | pariNamanaM sA ajIvakriyeti, iha ciyazabdasya caivazabdasya ca pAThAntare prAkRtatvAdvirbhAva iti caivetyayaM ca samuccayamAtra eva pratIyate, apicetyAdivaditi, 'jIvakiriye tyAdi, samyaktvaM tattvazraddhAnaM tadeva jIvavyApAratvAt kriyA samyaktvakriyA, evaM mithyAtvakriyA'pi, navaraM mithyAtvam-atattvazraddhAnaM tadapi jIvavyApAra eveti, athavA samyagdarzanamidhyAtvayoH satorve bhavataH te samyaktvamithyAtvakriye iti // tatra 'IriyAvahiya'ti-IraNamIryA - gamanaM tadvi| ziSTaH panthA IrSApadhastatra bhavA airvApathikI, vyutpattimAtramidaM pravRttinimittaM tu yatkebalayogapratyavamupazAntamohAditrayasya sAtAvedanIyakarmmatayA ajIvasya pudgalarAzerbhavanaM sA airyApathikI kriyA, iha jIvavyApAre'pyajInapradhAnatvavivakSa For Park Use Only mUlaM [60 ] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH ~83~ 4 2 sthAnakAdhyayane | ajIvanandhAdiki yANAM dvaividhyaM // 40 // any org Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [2], uddezaka [1], mUlaM [60] (03) muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [58-60] dIpa anukrama [58-60] yA'jIvakriyeyamuktA, karmavizeSo vairyApathikIkriyocyate, yato'bhihitaM-"iriyAvahiyA kiriyA duvihA-bajjhamANA veijjamANA ya, jA[va] paDhamasamaye baddhA bIyasamaye beiyA sA baddhA puTThA veiyA NijjiNNA seyakAle akammaM vAvi bhavatIti, tathA samparAyAH-kapAyAsteSu bhavA sAMparAyikI, sA hyajIvasya pudgalarAzeH karmatApariNatirUpA jIvavyApArasyAvivakSaNAdajIvakriyeti, sA ca sUkSmasamparAyAntAnAM guNasthAnakavatAM bhavatIti // punaranyathA dve 'do kiriyetyAdi, 'kAiyA ceva'tti kAyena nivRttA kAyikI-kAyavyApAraH, tathA 'ahigaraNiyA ceva'tti adhikriyate AtmA | narakAdiSu yena tadadhikaraNam-anuSThAnaM bAhyaM vA vastu, iha ca bAhyaM vivakSitaM khagAdi, tatra bhavA AdhikaraNikIti / / kAyikI dvidhA-'aNuvarayakAyakiriyA vatti anuparatasya--aviratasya sAvadyAt mithyAdRSTeH samyagdRSTevA kAyakriyA-utkSepAdilakSaNA karmabandhanibandhanamanuparatakAyakriyA, tathA 'duppautsakAyakiriyA ceca'tti duSpayuktasya-8 duSTaprayogavato duSpraNihitasyendriyANyAzrityeSTAniSTaviSayaprAptI manAk saMveganirvedagamanena tathA anindriyamAzrityAzubhamanaHsaGkalpadvAreNApavargamArga prati durvyavasthitasya pramattasaMyatasyetyarthaH kAyakriyA duSprayuktakAvakriyeti 5, AdhikaraNikI dvidhA, tatra 'saMjoyaNAhigaraNiyA ceva'tti vatpUrva nirtitayoH khnggtnmuttyaadikyorrthyo| saMyojanaM | kriyate sA saMyojanA'dhikaraNikI, tathA 'NivattaNAhikaraNiyA ceva'tti yaccAditastayonivarttanaM sA nirvartanA yApathikIkiyA dvividhA adhyamAnA vaidyamAnAca, yA prathamasamaya baddhA dvitIyasamaye pevitA baddhA spRSTA veditA nirmANI eNyatkADe akarma caapi| | bhavati, 1 guNasthAnAnAvAdhyA iSTe icchAprativandhena itarasmin degena. saMvedani pra. SAREaratuninthintandna kriyAnAm vaividhyaM ~84~ Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [58-60] dIpa anukrama [58-60] zrIsthAnAGgasUtra vRttiH // 41 // Education "sthAna" - aMgasUtra-3 ( mUlaM + vRtti:) sthAna [2], uddezaka [1], muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [03], aMga sUtra [03 ] kriyAnAm dvaividhyaM dhikaraNikIti / punaranyathA dve- 'pAusiyA ceva'tti pradveSo matsarastena nirvRttA prAdveSikI, tathA 'pAriyAvaNiyA caiva ci paritApanaM tADanAdiduHkhavizeSalakSaNaM tena nirvRttA pAritApanikI, AdyA dvidhA- 'jIvapAusiyA caivatti jIve pradveSAjjIvaprAdveSikI, tathA 'ajIvapAusiyA ceva'tti ajIve-pASANAdau skhalitasya pradveSAdajIvaprA dveSikIti, dvitIyA'pi dvividhA 'sahatthapAriyAvaNiyA ceva tti svahastena svadehasya paradehasya vA paritApanaM kurvataH svahastapAritApanikI tathA 'parahatthapAriyAvaNiyA caivatti parahastena tathaiva ca tatkArayataH parahastapAritApanikIti / anyathA dve 'pANAivAyakiriyA ceva'tti pratItA, tathA 'apacakkhANakiriyA ceva'tti apratyAkhyAnam - aviratistannimittaH karmabandho'pratyAkhyAnakriyA sA cAviratAnAM bhavatIti / AdyA dvedhA -- 'sahasthapANAivAyakiriyA ceba'tti svahastena svaprANAn nirvedAdinA paramANAn vA krodhAdinA atipAtayataH svahastaprANAtipAtakriyA, tathA 'parahatthapANAivAyakiriyA caivatti parahastenApi tathaiva parahastaprANAtipAtakriyeti / dvitIyApi dvidhA, 'jIva apacakkhANakiriyA caiva tti jIvaviSaye pratyAkhyAnAbhAvena yo bandhAdirvyApAraH sA jIvApratyAkhyAnakriyA, tathA 'ajIva apacakkhANakiriyA caiva ti yadajIveSu madyAdiSvapratyAkhyAnAt karmabandhanaM sA ajIvApratyAkhyAnakriyeti / punaranyathA dve 'AraMbhiyA ceva'tti ArambhaNamArambhaH tatra bhavA ArambhikI, tathA 'pariggahiyA ceva'tti 'jIvaA' parigrahe bhavA pArigrahikI // AdyA dvedhA 'jIvaArambhiyA caivatti, yajIvAnArabhamANasya-upamRdgataH karmabandhanaM sA jIvArambhikI, tathA 'ajIvAraM| bhiyA cevati yazcAjIvAn jIvakaDevarANi piSTAdimayajIvAkRtIMzca vastrAdIn vA ArabhamANasya sA ajIvArambhi For Park Use Only mUlaM [60 ] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH ~ 85~ 2 sthAna kAdhyayane kriyANAM dvaividhyaM // 41 // Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [58-60 ] dIpa anukrama [58-60] "sthAna" - aMgasUtra-3 ( mUlaM + vRtti:) sthAna [2], uddezaka [1], muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [03], aMga sUtra [03 ] kriyAnAm dvaividhyaM kIti, evaM 'pAriggahiyA ceva'tti ArambhikIvad dvividhetyarthaH, jIvAjIvaparigrahaprabhavatvAt tasyA iti bhAvaH / punaranyathA dve 'mAyAvattiyA ceva'tti mAyA- zAThyaM pratyayo - nimittaM yasyAH karmabandhakriyAyA vyApArasya vA sA tathA, 'micchAdaMsaNavattiyA ceva tti mithyAdarzanaM mithyAtvaM pratyayo yasyAH sA tatheti, AyA dveSA- 'AyabhAvavaMkaNayA veva tti AtmabhAvasyAprazastasya vanatA-vakrIkaraNaM prazastatvopadarzanatA AtmabhAvavaGkanatA, vaGkanAnAM ca bahutvaviva| kSAyAM bhAvapratyayo na viruddhaH sA ca kiyA vyApAratvAt, tathA 'parabhAvavaMkaNayA ceva'tti parabhAvasya vaGkanatA - vaJcanatA yA kUTalekhakaraNAdibhiH sA parabhAvavaGkanateti, yato vRddhavyAkhyeyaM - "taM taM bhAvamAyarai jeNa paro vaMcijaha kUDalehakaraNAIhiM"ti, dvitIyA'pi dvedhA- 'UNA iritamicchAdaMsaNavattiyA ceva eti UnaM svapramANAddhInamatiriktaM| tato'dhikamAtmAdi vastu tadviSayaM mithyAdarzanamUnAtiriktamithyAdarzanaM tadeva pratyayo yasyAH sA UnAtiriktamithyAdarzanapratyayeti, tathAhi ko'pi midhyAdRSTirAtmAnaM zarIravyApakamapi aGgaSTaparvamAtraM [yavamAtraM ] zyAmAkatandulamAtraM veti hInatayA vetti tathA'nyaH paJcadhanuHzatikaM sarvavyApakaM vetyadhikatayA'bhimanyate, tathA 'tavvairittamicchAdaMsaNavattiyA ceva tti tasmAd UnAtiriktamithyAdarzanAd vyatiriktaM mithyAdarzanaM - nAstyevAtmetyAdimatarUpaM pratyayo yasyAH sA tatheti / punaranyathA dve- 'diTTiyA ceva eti dRSTerjAtA dRSTijA athavA dRSTaM darzanaM vastu vA nimittatayA yasyAmasti sA dRSTikAdarzanArthaM yA gatikriyA, darzanAd vA yatkamoMdeti sA dRSTijA dRSTikA vA, tathA 'puTTiyA ceva'ti pRSTiH pRcchA tato jAtA pRSTijA-praznajanito vyApAraH, athavA pRSTaM praznaH vastu vA tadasti kAraNatvena yasyAM sA pRSTiketi, athavA spRSTiH sparzanaM For Parts Only mUlaM [60 ] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH ~ 86~ Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [58-60] dIpa anukrama [58-60] zrIsthAnAGgasUtravRttiH Ja Eratur "sthAna" - aMgasUtra-3 ( mUlaM + vRtti:) sthAna [2], uddezaka [1]. muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [03], aMga sUtra [03 ] // 42 // tato jAtA spRSTijA, tathaiva spRSTikA'pIti / AdyA dvedhA- 'jIvadiTTiyA ceva tti yA azvAdidarzanArthaM gacchataH, tathA 'ajIvadiTTiyA cevatti ajIvAnAM citrakarmAdInAM darzanArthaM gacchato yA sA ajIvadRSTiketi, evaM 'puTTiyA caivatti 'eva'miti jIvAjIvabhedena dvidhaiva tathAhi - jIvamajIvaM vA rAgadveSAbhyAM pRcchataH spRzato vA yA sA jIvapU STikA jIvaspRSTikA vA ajIvapRSTikA ajIvaspRSTikA veti / punaranyathA dve- 'pADuciyA caivatti bAhyaM vastu pratItya* Azritya bhavA prAtItyikI tathA 'sAmantovaNivAiyA cevatti samantAt sarvata upanipAto - janamIlakastasmin bhavA | sAmantopanipAtikI AdyA dvedhA- 'jIvapADuciyA ceva'tti jIvaM pratItya yaH karmabandhaH sA tathA, tathA 'ajIvapADuciyA ceva tti ajIvaM pratItya yo rAgadveSodbhavastajo vA bandhaH sA ajIvaprAtItyikIti dvitIyApi dvidhaive| tyatidizannAha - 'evaM sAmantovaNivAiyAvitti, tathAhi kasyApi paNDo rUpavAnasti taM ca jano yathA yathA pralokayati prazaMsayati ca tathA tathA tatsvAmI hRSyatIti jIvasAmantopanipAtikI, tathA rathAdau tathaiva hRSyato'jIvasAmantopanipAtikIti, anyathA vA dve 'sAhasthiyA caiva'tti svahastena nirvRttA svAhastikI tathA 'nesatthiyA ceva'tti, nisarjanaM nisRSTaM, kSepaNamityarthaH, tatra bhavA tadeva vA naisRSTikI, nisRjato yaH karmmabandha ityarthaH, nisarga eva veti, tatra AdyA dvedhA- 'jIvasAhatthiyA ceva'tti yat svahastagRhItena jIvena jIvaM mArayati sA jIvasvAhastikI, tathA 'ajIvasAhatthiyA ceva'tti yacca svahastagRhItenaivA jIvena khaDgAdinA jIvaM mArayati sA ajIvasvAhastikIrti, athavA | svahastena jIvaM tADayata ekA, ajIvaM tADayato'nyeti / dvitIyA'pi jIvAjIva bhedaivetyatidizannAha - ' evaM nesatthiyA kriyAnAm dvaividhyaM For Parata Lise Only mUlaM [60 ] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH ~87~ 2 sthAnakAdhyayane kriyANAM dvaividhyaM // 42 // SPrary or Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [2], uddezaka [1], mUlaM [60] (03) muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [58-60] dIpa anukrama [58-60] cevatti, tathAhi-rAjAdisamAdezAdyadudakasya yantrAdibhinisarjanaM sA jIvanasRSTi kIti, yattu kANDAdInAM dhnuraadibhiH4|| sA ajIvanasRSTikIti, athavA gurbAdI jIva-ziSyaM putraM vA nisRjato-dadata ekA, ajIva punareSaNIyabhaktapAnAdikaM nisRjato-tyajato'nyeti, punaranyathA dve 'ANadhaNiyA ceva'tti AjJApanasya-AdezanasyeyamAjJApanameva vetyAjJApanI sevAjJApanikA tajjaH karmabandhaH, Adezanameva veti, AnAyanaM vA AnAyanI, tathA 'vayAraNiyA cevati vidAraNaM vicAraNaM vitAraNaM vA svArthikapratyayopAdAnAd baidAriNItyAdi vAcyamiti // ete ca dve api dvedhA-jIvAjIvabhedAditi, tathAhi-jIvamAjJApayata AnAyayato vA pareNa jIvAjJApanI jIvAnAyanI vA, evamevAjIvaviSayA ajIvAssjJApanI ajIvAnAyanI veti // tathA 'veyAraNiya'tti jIvamajIva vA vidArayati-sphoTayatIti, athavA jIvamajIva vA samAnabhASeSu vikrINati sati dvaibhASiko vicArayati paricchAyeitti bhaNitaM hoti, athavA jIvaM-puruSa vitArayati-pratArayati vaJcayatItyarthaH, asadguNairetAdRzaH tAdRzastvamiti, puruSAdivipratAraNabujhauva vA'jIvaM bhaNatyetAdRzametaditi yatsA 'jIvaveyAraNiA'jIvaveyAraNiyA vatti / etatsarvamatidezenAha-'jaheva nesasthiyatti, anyathA vA dve |'aNAbhogavattiyA ceya'tti anAbhogaH-ajJAnaM pratyayo-nimittaM yasyAH sA tathA, 'aNavakhavattiyA ceva'tti anavakAsA-svazarIrAdyanapekSatvaM saiva pratyayo yasyAH sA'navakAsApratyayeti, AdyA dvidhA-'aNAutsaAiyaNayA cevatti anAyuktaH-anAbhogavAnanupayukta ityarthaH tasyA''dAnatA-vastrAdiviSaye grahaNatA anAyuktAdAnatA, tathA 'aNAutta 1 asamAnabhAgeSu yo vikoNAti dvaibhASiko vi0 2 vA'yamAnabhAveSu pra. 3 vyavahAre dvArIbhavati ( dvilAlaH) sthA08 kriyAnAm vaividhyaM ~88~ Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti(c) sthAna [2], uddezaka [1], mUlaM [60] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [03, aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata asUtravRttiH sUtrAMka | uddazaH1 [58-60] dIpa anukrama [58-60] zrIsthAnA bhApamajjaNayA ceya'tti anAyuktasyaiva pAtrAdiviSayA pramArjanatA anAyuktapramArjanatA, iha ca tApratyayaH svArthikaH prAkR tatvena AdAnAdInAM bhAvavivakSayA veti / dvitIyA'pi dvividhA-'AyasarIretyAdi, tatrAtmazarIrAnavakAGkSapratyayA kAdhyayane svazarIrakSatikArikarmANi kurvataH, tathA parazarIrakSatikarANi tu kurvato dvitIyeti / 'do kiriye'tyAdi trINi sUtrANi, | kaNThyAni, navaraM prema-rAgo mAyAlobhalakSaNaH dveSaH krodhamAnalakSaNa iti, yadana na vyAkhyAtaM tatsugamatvAditi // etAca |garhAdvaikriyAH prAyo garhaNIyA iti garhAmAha vidhyaM duvihA garihA paM0 ta0-maNasA vege garahati / vayasA vege garahati / ahavA garahA duvihA paM0 20-dIdaM vege arddha garahati, rahassaM bege ajhaM garahati / (sU061) 'davihA garahe'tyAdi, vidhAna vidhA dve vidhe-bhedau yasyAH sA dvividhA, gahaNa gahA~-duzcaritaM prati kutsA, sAca svaparaviSayatvena dvividhA, sA'pi mithyAdRSTeranupayuktasya samyagdRSTezca dravyago, apradhAnagarhetyarthaH, dravyazabdasyApradhAnArthatvAd, uktaM ca-"appAhanne'vi ihaM katthai diho hu dabbasahoti / aMgAramaddao jaha dabvAyario sayA'bhavo // 1 // " ti, samyagdRSTestUpayuktasya bhAvagaheti, caturdA garhaNIyabhedAbahuprakArA vA, sA ceha karaNApekSayA dvividhokkA, tathA cAha-'maNasA vege garahaitti manasA-cetasA vAzabdo vikalpArtho avadhAraNAoM vA, tato manasaiva na vAce II43 // tyarthaH, kAyotsargastho durmukhsumukhaabhidhaanpurussdvyninditaabhissttutstdvcnoplbdhsaamntpribhuutsvtnyraajvaatto manasA 1 aprAdhAnye'pi iha kacidRSTa evaM dravyazabda iti / ahAramaIko yathA dravyAcAryaH sadA'bhavyaH // 1 // 555555 ~89~ Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [61] dIpa anukrama [61] - - aMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRtti "sthAna" sthAna [2], uddezaka [1], muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [03], aMga sUtra [03] pratyAkhyAnasya vaividhyaM samArabdhaputra paribhavakAri sAmantasaGgrAmo vaikalpikapraharaNakSaye svazIrSakagrahaNArtha vyApAritahasta saMspRSTaluJcitamastakastataH sa mupajAtapazcAttApAnalajvAlAkalApadandahyamAnasakalakammaindhano rAjarSiprasannacandra iva ekaH ko'pi sAdhvAdirgarhate -ju gupsate garhyamiti gamyate, tathA vacasA vA-yAcA vA athavA vacasaiva na manasA bhAvato duzcaritAdi uktatvAjjanaraJjanArthaM gahapravRttAGgAramarddakAdiprAyasAdhuvat eko'nyo garhata iti, athavA 'maNasA'vegetti iha apiH, sa ca sambhAvane, tena | sambhAvyate ayamartha:-api manasaiko garhate anyo vacaseti, athavA manasA'pi na kevalaM vacasA eko garhate, tathA vacasA'pi na kevalaM manasA eka iti sa eva garhate, ubhayathA'pyeka eva garhata iti bhAvaH, anyathA garhAdvaividhyamAha'ahave'tyAdi, athaveti pUrvoktadvaividhyaprakArApekSo dvividhA gardA prajJapteti prAgiva, apiH sambhAvane, tena api dIrghAbRhatIM addhAM-kAlaM yAvadekaH ko'pi garhate garhaNIyamAjanmApItyarthaH, anyathA vA dIrghatvaM vivakSayA bhAvanIyam, ApekSikatvAt dIrghasvayoriti evamapi svAm alpAM yAvadeko'nya iti, athavA dIrghAmeva yAvat hasvAmeva yAvaditi vyAkhyeyamaperavadhAraNArthatvAditi, eka eva vA dvidhA kAlabhedena garhate bhAvabhedAditi, athavA dIrgha hrasvaM vA kAlameva garhata iti // atIte garne karmaNi ga bhavati bhaviSyati tu pratyAkhyAnam uktaM ca- "aIyaM niMdAmi pappannaM saMvaremi aNAgayaM paJcakkhAmIti pratyAkhyAnamAha duvi paJcakakhANe paM0 [saM0 maNasA vege paJcakakhAti vayasA vege paJcakkhAti, ahavA paJcakkhANe dubihe paM0 [saM0 dIhaM 1] atItaM nindAmi pratyutpannaM saMvRNomi anAgataM prayAsyAmi For Park Use Only mUlaM [ 69 ] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH ~90~ Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [2], uddezaka [1], mUlaM [62] (03) muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata 2sthAnakAdhyayane uddezaH 1 sUtrAMka [62-63] nasya mokSahetozca dvaividhya dIpa anukrama [62-63] zrIsthAnA vege addha pathakkhAti rahassaM vege addhaM paJcakkhAti (sU062) dohiM ThANehiM aNagAre saMpanne aNAdIyaM aNavayamgaM dIhahAsatra bhaddhaM cAuraMtasaMsArakatAraM vItivatejA, saMjahA-vijAe ceva caraNeNa ceva (sU0 63) 'duvihe paJcakkhANe' ityAdi, pramAdaprAtikUlyena maryAdayA khyAna-kathanaM pratyAkhyAnaM, vidhiniSedhaviSayA pratijJetyarthaH, dAtaca dravyato mithyAdRSTeH samyagdRSTevA'nupayuktasya kRtacaturmAsamAMsapratyAkhyAnAyAH pAraNakadinamAMsadAnapravRttAthA rAjadu-1 hituriveti, bhAvapratyAkhyAnamupayuktasya samyagdRSTeriti, tacca dezasarvamUlaguNottaraguNabhedAdanekavidhamapi karaNabhedAd dvividham , Aha ca-manasA baiMkaH pratyAkhyAti-vadhAdikaM nivRttiviSayIkaroti, zeSaM mAgiveti / prakArAntareNApi tadAha -'ahavetyAdi, sugamaM / jJAnapUrvakaM pratyAkhyAnAdi mokSaphalamata Aha-'dohiM ThANehI'tyAdi, dvAbhyAM sthAnAbhyAMguNAbhyAM sampanno-yukto nAsyAgAraM-gehamastItyanagAra:-sAdhuH nAstyAdirasyetyanAdikaM tat avadagraM-paryantastannAsti | yasya sAmAnyajIvApekSayA tadanavadanaM tat dIrghA addhA-kAlo yasya tad dIrghAddhaM tat, makAra AgamikaH, dIpoM vA'dhvA -mArgo yasmiMstaddIrghAvaM tacaturanta-caturvibhArga narakAdigativibhAgena, dIrghatvaM prakaTAditvAditi, saMsArakAntAraM-bhavA|raNyaM vyatibrajed-atikAmet, tadyathA 'vidyayA caiva' jJAnena caiva 'caraNena caiva' cAritreNa caiveti, iha ca saMsArakArantAravyatibrajanaM prati vidyAcaraNayoyogapadyenaiva kAraNatvamavagantavyam , ekaikazo vidyAkriyayoraihikArtheSvaSyakAraNatvAt , nanvanayoH kAraNatayA avizeSAbhidhAne'pi pradhAna jJAnameva na caraNam , athavA jJAnamevaikaM kAraNaM na tu kriyA, G yato jJAnaphalamevAsI, kiza-yathA kriyA jJAnasya phalaM tathA zeSamapi yat kriyAnantaramavApyate bodhakAle'pi yajJa // 44 // pratyAkhyAnasya vaividhyaM ~91~ Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [62-63] dIpa anukrama [62-63] "sthAna" aMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRttiH ) mUlaM [ 63 ] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH sthAna [2], uddezaka [1] muni dIparatnasAgareNa saMkalita ..... ..AgamasUtra [03 ], aMga sUtra [03] Educationa - *******... yaparicchedAtmakaM yacca rAgAdivinigrahamayameSAmavizeSeNa jJAnaM kAraNaM yathA mRttikA ghaTasya kAraNaM bhavantI tadantarAlavarttinAM piNDazivakasthAsakozakuzUlAdInAmapi kAraNatAmApadyate tatheha jJAnamapi bhavAbhAvasya tadantarAlavarttinAM ca tatyapariccheda samAdhAnAdInAM kAraNamiti, yaccAnusmaraNamAtramantrapUta viSabhakSaNana bhogamanAdikamanekavidhaM phalamupalabhyate sAkSAttadapi kriyAzUnyasya jJAnasya, yathA caitad dRSTaphalaM tathA adRSTamapyanumIyata iti, Ah ca - "oha pahANaM nANaM na caritaM nANameva vA suddhaM / kAraNamiha na u kiriyA sA'vi hu nANatphalaM jamhA // 1 // jaha sA nANassa phalaM taha sepi taha bohakAlevi / neyapariccheyamayaM rAgAdiviNiggaho jo ya // 2 // jaM ca maNociMtiyamaMtapUyavisabhakkhaNAdi bahubheyaM / phalamiha taM paJcakakhaM kiriyArahiyassa nANassa // 3 // tti, atrocyate, yattAvaduktam- 'jJAnameva pradhAnaM jJAnameva caikaM kAraNaM na kriyA, yato jJAnaphalamevAsAviti, tadayuktam, yato yata eva jJAnAt kriyA tatazceSTaphalaprAptirata evobhayamapi kAraNamiSyate, anyathA hi jJAnaphalaM kriyeti kriyAparikalpanamanarthakaM jJAnameva hi kriyAvikalamapi prasAdhayet na ca sAdhayati, kriyA'bhyupagamAt, jJAnakriyApratipattau ca jJAnaM paramparayopakurute anantaraM ca kriyA yatastasmAt kriyaiva pradhAnataraM yuktaM kAraNaM, nAmadhAnamakAraNaM ceti, atha yugapadupakurutastata ubhayamapi yuktaM, na yuktamaprAdhAnyaM kriyAyA akAraNatvaM ceti, yaH punarakAraNatvameva kriyAyAH pratipadyate taM pratIdaM vizeSeNocyate-kriyA hi sAkSA 1] Aha pradhAnaM jJAnaM na cAritraM jJAnameva vA zuddhaM kAraNamiha naiva kiyA sApi jJAnaphalaM yasmAt // 1 // yathA sA jJAnasya pharka tathA zeSamapi bodhakAle'pi paricchedamayaM rAgAdivinigraho yA // 2 // yaca manazcintitamantrapUta viSabhakSaNAdi bahumedaM phalaniha tat pratyakSaM kriyArahitasya jJAnasa // 3 // For Parts Only ~92~ nary org Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [2], uddezaka [1], mUlaM [63] (03) muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [62-63] sAdhyo dIpa anukrama [62-63] zrIsthAnA- IItakAritvAt kAraNamantya, jJAnaM tu paramparopakAritvAdanantyam, ataH ko heturyadantyaM vihAyAnantyaM kAraNamiSyate, 2 sthAnaatha sahacAritAGgIkriyate anayoH, ato'pi hi jJAnameva kAraNaM na kriyetyatra na heturastIti, yaccoktam-'bodhakAle-18 kAdhyayane 'pI'tyAdi, tatra jJeyaparicchedo jJAnameveti rAgAdizamazca saMyamakriyaiva jJAnakAraNA bhavediti pratipadyAmahe, kintu ta-14 uddezaH1 tphale bhavaviyogAkhye'yaM vicAro, yaduta-kiM tat jJAnasya kriyAyAstadubhayasya vA phalamiti !, tatra na jJAnasyaiva, kriyA-1 jJAnakriyAphalatvAt tasya, nApi kevalakriyAyAH, kriyAmAtratvAt , unmattakakriyAvat, tataH pArizeSyAjjJAnasahitakriyAyA iti, yaccoktam-'anusmRtijJAnamAtrAt mantrAdInAM phalamupalabhyate' tatra mo-mantreSvapi parijapanAdikriyAyAH sAdhana mokSaH bhAvo na mantrajJAnasya, pratyakSaviruddhamidamiti ced yato dRSTaM hi kvacit mantrAnusmRtimAtrajJAnAdiSTaphalamiti, atrIcyate, na mantrajJAnamAtranirvatyai tatphalaM, tajjJAnasyAkriyatvAt , iha yadakriyaM na tat kAryasya nirvartakaM dRSTaM, yathA''kAzakusumaM, yacca nirvartakaM tadakriyaM na bhavati, yadhA kulAlaH, na cedaM pratyakSaviruddhaM, na hi jJAnaM sAkSAtphalamupaharadupalazyata iti, atha yadi na mantrajJAnakRtaM tatphalaM tataH kutaH punastaditi ?, tatsamayanibaddhadevatAvizeSebhya iti brUmaH, teSAM hi sakriyatvena kriyAnirvatyametat na mantrajJAnasAdhyamiti, Aha ca-"to taM katto? [AcAryaH] bhaNNati, tassamaya&AnivaddhadevabhovahiyaM / kiriyAphalaM ciya jao na maMtaNANovaogassa ||1||"tti, nanu samyagdarzanajJAnacAritrANi mokSa-15 mArga iti zrUyate, iha tu jJAnakriyAbhyAmasAvukta iti kathaM na virodhaH?, atha dvisthAnakAnurodhAdevaM nirdeze'pi na vi- // 45 // tatalat kutaH / bhaNvate tatsamayaniddhadevatopahitam / kiyAphalamaina yato na mAtrajJAnopayogasya // 1 // Baitaram.org ~93~ Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [2], uddezaka [1], mUlaM [63] (03) muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [62-63] dIpa anukrama [62-63] rodho, naivamavadhAraNagarbhatvAt nirdezasyeti, atrocyate, vidyAgrahaNena darzanamapyaviruddhaM draSTavyaM, jJAnabhedatvAt samyagdarzanasya, yathA hi avayodhAtmakatve sati materanAkAratvAdavagrahehe darzanaM sAkAratvAcApAyadhAraNe jJAnamuktamevaM vyavasAyAtmakatve satyavAyasya rUcirUpo'zaH samyagdarzanamavagamarUpo'zo'vAya eveti na virodhaH, avadhAraNaM tu jJAnAdivyatirekeNa nAnya upAyo bhavavyavacchedasyeti darzanArthamiti / vidyAcaraNe ca kathamAtmA na labhata ityAha-do ThANAi'mityAdi sUtrANyekAdaza, do ThANAI apariyANicA AyA No kevalipannattaM dhamma labheja savaNayAe, taM0-AraMbhe ceva pariggahe ceva 1, do ThANAI apariyAdittA AyA No kevalaM bodhi bujhejA taM0-AraMbhe va pariggahe ceva 2, do ThANAI apariyAittA AyA no kevalaM muMDe bhavittA AgArAo aNagAriyaM paJcaijA taM0-AraMbhe ceva pariggahe ceva 3, evaM No kevalaM baMbhaceravAsamAvasejA 4, No kevaleNaM saMjameNaM saMjamejA 5, no kevaleNaM saMvareNaM saMvarejA 6, no kevalamAmiNiyohiyaNANaM uppA DejA 7, evaM suyanANaM 8 ohinANaM 9 maNapajavanANaM 10 kevalanANaM 11 / (sU064) 'dve sthAne dve vastunI 'apariyANittatti aparijJAya jJaparijJayA yadhaitAvArambhaparigrahAvanAya tathA alaM mamAbhyA| miti parihArAbhimukhyadvAreNa pratyAkhyAnaparijJayA apratyAkhyAya ca brahmadattavattayoraniviSaNa ityarthaH, 'apariyAitta'tti kvacisAThaH, tatra svarUpatastAvaparyAdAyAgRhItvetyarthaH, AtmA 'no' naiva 'kevaliprajJasa' jinotaM 'dhamma' zrutadharma labheta 'zravaNatayA' zravaNabhAvena zrotumityarthaH, tadyathA-'ArambhAH ' kRSyAdidvAreNa pRthivyAdhupamaddastAn 'parigrahA' Tuesturary.com ~94~ Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [2], uddezaka [1], mUlaM [64] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAka vRttiH [64] dIpa anukrama [64] zrIsthAnA- dharmasAdhanavyatirekeNa dhanadhAnyAdayastAn , iha caikavacanaprakrame'pi vyaktyapekSaM bahuvacanam , avadhAraNasamuccayo sva-112 sthAnanasUtra- buddhyA jJeyAviti, 'kevalA' zuddhAM 'bodhi' darzanaM samyaktvamityoM 'budhyeta' anubhavet , athavA kevalayA vodhyeti vi-18 kAdhyayane bhaktipariNAmAt bodhyaM jIvAdIti gamyate 'vudhyeta zraddadhIteti // muNDo dravyataH zirolocena bhAvataH kaSAyAdyapanaya-uddezaH 1 nena 'bhUtvA' saMpadya 'agArAdU'gehAnniSkamyeti gamyate, kevalAmityasyeha sampandhAt 'kevalAM' paripUrNI vizuddhAM vA- aarmbhp||46|| nagAritAM-patrajyA 'pravrajet' yAyAditi, 'eva'miti yathA prAk tathottaravAkyeSvapi 'do ThANAI ityAdi vAkyaM paThanI-18rigrahAtyAyamityarthaH, 'brahmacaryeNa' abrahmaviramaNena yAso-rAtrau svApaH tatraiva vA vAso-nivAso brahmacaryavAsastamAvaset-kuryA- gena dharmaditi, 'saMyamena' pRthivyAvirakSaNalakSaNena saMyamayedAtmAnamiti, 'saMvareNa' AzravanirodhalakSaNena saMvRNuyAdAzravadvArA- 1 zravaNAdiNIti gamyate 'kevalaM' paripUrNa sarvasvaviSayagrAhakam 'AbhiNiyohiyanANaM'ti arthAbhimukho'viparyayarUpatvAnniyato'sa-3 jJAnAntaM zayasvabhAvatvAvU bodho-vedanamabhinibodhaH sa evAbhinibodhikaM tacca tajjJAnaM cetyAbhinibodhikajJAnam-indriyAnindriyanimittamoghataH sarvadravyAsarvaparyAyaviSayaM 'uppADeja'tti utpAdayediti, tathA 'eva'mityanenottarapadeSu 'no kevalaM uppADeja'tti draSTavyam , 'suyanANaM'ti zrUyate taditi zrutaM-zabda eva sa ca bhAvabhutakAraNatvAt jJAnaM zrutajJAnaM zrutagra-| nthAnusAri oghataH sarvadravyAsarvaparyAyaviSayamakSarazrutAdibhedamiti, tathA 'ohinANa'ti avadhIyate'nenAsmAdasmin | vetyavadhiH, avadhIyate-ityadho'dho vistRta paricchidyate maryAdayA vetyavadhiH-avadhijJAnAvaraNakSayopazama eva, tdup-10||46 / / dayogahetutvAditi, avadhAnaM vA'vadhiviSayaparicchedanamiti, avadhizcAsI jJAnaM cetyavadhijJAna-indriyamanonirapekSamAtmanox ~ 95~ Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [2], uddezaka [1], mUlaM [64] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAka [64] dIpa anukrama [64] rUpidvyasAkSAtkaraNamiti / tathA 'maNapajjavanANaM ti manasi manaso vA paryavaH-paricchedaH sa eva jJAnamathavA manasaH paryavAH paryAyAH paryayA vA-vizeSAH avasthA manaHparyavAdayasteSAM teSu vA jJAnaM manaHparyavajJAnamevamitaratrApi, samayakSetragatasaMjJimanyamAnamanodravyasAkSAtkArIti / 'kevalanANaMti kevalam-asahAyaM matyAdinirapekSatvAdakalaGka vA AvaraNamalAbhAvAt sakalaM vA-tatprathamatavaivAzeSatadAvaraNAbhAvataH sampUrNotpatterasAdhAraNaM vA-ananyasadRzasvAdanantaM vA-jJeyAnantatvAt tacca tajjJAnaM ca kevalajJAnamiti // kathaM punarddharmAdIni vidyAcaraNasvarUpANi prAmotItyAha-do ThANAImityAyekAdazasUtrI do ThANAI parivAbittA AyA kevalipannattaM dharma labheja savaNayAe, taM0-AraMbhe ceva pariggaDe gheva, evaM jAva kebalanANamupAdezamA (suu065)| dohi ThANehiM AyA kevalipannaca dhammaM labheja savaNayAe taM0-soca va amisameca zeva jApa kebalanANaM uppADejA (suu066)| sugamA / dhAdilAbha eva punaH kAraNAntaradvayamAha-'dohItyAdi sugama, kevalaM 'zravaNatayA' zravaNabhAvena, 'soca ceva'tti isvatvAdi prAkRtatvAdeva, zrutvA-AkarNya tasyaivopAdeyatAmiti gamyate, 'abhisametya' samadhigamya tAmevA vabudhyetyarthaH, uktaM ca-"saddharmazravaNAdeva, naro vigatakalmapaH / jJAtatattvo mahAsattvaH, paraM saMvegamAgataH // 1 // dharmojApAdeyatAM jJAtvA, sAteccho'tra bhAvataH / idaM svazaktimAlocya, grahaNe saMpravartate // 2 // " iti, 'evaM rohiM bujjheje| tyAdi yAvat kevalanANaM uppADeja'tti / kevalajJAnaM ca kAlavizeSe bhavatIti tamAha SARERatunintamanna ~96~ Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [67-69] dIpa anukrama [67-69] zrIsthAnAGgasUtravRttiH // 47 // "sthAna" - aMgasUtra-3 ( mUlaM + vRttiH) mUlaM [ 67 ] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH sthAna [2], uddezaka [1], muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [03], aMga sUtra [03 ] do samAo padmattAo, naMda -- osavpiNI samA caiva ussappiNI samA caitra ( sU0 67 ) duvidde ummAe paM0 taM0 ja kkhAvese caiva mohaNijjarasa caiva kammassa udapaNaM, tattha NaM je se jakkhAvese se NaM suhaveyatarAe caiva sudavimocatarAe deva, tatya NaM je se mohaNissa kammarasa udayaNaM se NaM duhaveyatarAe ceva duhavimoyayarAe caiva / (sU0 68 ) do daMDA paM0 [saM0 -- aTThAdaMDe ceva aNahAdaMDe ceya, neraiyAgaM do daMDA paM0 [saM0 aTThAvaMDe ya aNDAdaMDe ya, evaM cavIsA daMDao jAva vaimANiyANaM (sU0 69) samA- kAlavizeSaH, zeSaM sugamam // kevalajJAnaM mohanIyonmAdakSaya eva bhavatyataH sAmAnyenonmAdaM nirUpayannAha - 'duvihe ummApa' ityAdi, unmAdo graho buddhiviplava ityarthaH, yakSAvezaH-devatAdhiSThitatvaM tato yaH sa yakSAveza evetyeko, | mohanIyasya darzanamohanIyAdeH karmaNa udayena yaH so'nya iti, 'tatre'ti tayormadhye yo'sau yakSAvezena bhavati sa sukha| vedyataraka eva - mohajanitagrahApekSayA'kRcchrAnubhavanIyatara eva, anaikAntikAnAtyantikabhramarUpatvAdasyeti, atizayena | sukhaM vimocyate- tyAjyate yaH sa sukhavimocyatarakazcaiva, mantramUlAdimAtrasAdhyatvAdasyeti, athavA atyantaM sukhApeya:sukhApaneyaH sukhApeyataraH, tathA atyantaM sukhenaiva vimuJcati yo dehinaM sa sukhavimocataraka iti, mohajastu tadviparItaH, | aikAntikAtyantika bhramasvabhAvatayA'tyantAnucitapravRttihetutvenAnantabhavakAraNatvAt tathA''ntarakAraNajanitatvena mantrA| dyasAdhyatvAt karmakSayopazamAdinaiva sAdhyatvAditi, ata evoktaM- 'duhaveyatarAe caiva duhavimoatarAe ceva'tti, atizayena duHkhavedya eva duHkhavimocya eva cAsAviti // unmAdAt prANI prANAtipAtAdirUpe daNDe pravarttate daNDabhAjanaM For Parks Use Only ~97~ 2 sthAna kAdhyayane uddezaH 1 samAjammA dadaNDAH 1180 11 waryra Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [2], uddezaka [1], mUlaM [69] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [3], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [67-69] dIpa anukrama [67-69] vA bhavatIti daNDaM nirUpayannAha do daMDe'tyAdi, daNDaH-prANAtipAtAdiH, sa cArthAya-indriyAdiprayojanAya yaH so|'rthadaNDaH, niSprayojanastvanarthadaNDa iti / uktarUpameva daNDaM sarvajIveSu caturviMzatidaNDakena nirUpayannAha-NeraiyANa'mityAdi, 'evaM miti nArakavadarthadaNDAnadhaMdaNDAbhilApena caturvizatidaNDako zeyo, navaraM-nArakasya svazarIrarakSArtha para-1 |syopahananamarthadaNDaH pradveSamAtrAdanarthadaNDaH, pRthivyAdInAM rakhanAbhogenApyAhAragrahaNe jIvavadhabhAvAdarthadaNDo'nyathA tvana rthadaNDaH athavobhayamapi bhavAntarArthadaNDAdipariNateriti / samyagdarzanAditrayavatAmeva ca daNDo nAstIti tritayanirUpaNeicchuIrzanaM sAmAnyena tAvannirUpayati-tatra duvihe dasaNe pana taM0-sammaIsaNe va girachAdasaNe ceva 1, sammaIsaNe duvihe paM0 saM0-NisamAsammaIsaNe ceva abhigamasammaIsaNe va 2, NisamgasammaIsaNe duvihe paM0 20-paDivAI va apaDivAI ceva 3, abhigamasammadaMsaNe duvihe paM0 saM0-paDivAI ceva appaDivAI ceva 4, micchAdasaNe duvihe paM0 saM0-abhiggahiyamicchAdasaNe va aNabhigahiyamicchAdasaNe ceva 5, abhiggahiyamicchAdasaNe duvihe paM0 ta0-sapajavasite ceva apamavasite va 6, evamaNabhigahitamicchAdasaNe'vi 7 / (sU070) 'duvihe daMsaNe ityAdi sUtrANi sapta sugamAnyeva, navaraM, dRSTidarzanam-tattveSu ruciH tacca samyag-aviparItaM jinoktAnusAri, tathA mithyaa-vipriitmiti|'smmiNsnne'ityaadi, nisargaHsvabhAvo'nupadeza ityanarthAntaraM, abhigamo'dhigamo gurUpadezAdiriti, tAbhyAM yattat tathA, krameNa marudevIbharatavaditi, 'nisarga'tyAdi,pratipatanazIla pratipAti samyagdarzanamaupazamika Lunaturanorm ~ 98~ Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [ 70] dIpa anukrama [70] "sthAna" - aMgasUtra-3 ( mUlaM + vRttiH) sthAna [2], uddezaka [1]. muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [03], aMga sUtra - [03] zrIsthAnAGgasUtra // 48 // kSAyopazamikaM ca, apratipAti kSAyikaM tatraiSAM krameNa lakSaNaM-dahaupazamikIM zreNImanupraviSTasyAnantAnubandhinAM darzanamohanIyatrayasya copazamAdopazamikaM bhavati, yo vA'nAdimidhyAdRSTirakRta samyaktvamithyAtvamizrAbhidhAnazuddhAzuddhobhayarUpamivRttiH dhyAtvapudgalatripuJjIka eva akSINamithyAdarzano'kSapaka ityarthaH, samyaktvaM pratipadyate tasyopazamikaM bhavatIti kathaM ? -iha yadasya mithyAdarzanamohanI yamudIrNaM tadanubhavenaivopakSINamanyattu mandapariNAmatathA noditamatastadantarmuhUrttamAtramupazAntamAste, viSkambhitodayamityarthaH, tAvantaM kAlamasyopazamikasamyaktvalAbha iti, Aha ca - "vasAmagaseDhigayarasa hoi uvasAmiaM tu sammataM / jo vA akayatipuJja akhaviyamiccho uhadda sammaM // 1 khINammi udinaMmI aNudijate ya sesamicchatte / aMtomuhuttakAla ubasamasammaM lahai jIvo // 2 // " ti / antarmuharttamAtrakAlatvAdevAsya pratipAtitvaM yaccAnantAnubandhyudaye aupazamikasamyaktvAt pratipatataH sAsvAdanamucyate tadIpazamikameva, tadapi ca pratipAtyeva, jaghanyataH samayamAtratvAdutkRSTatastu paDAvalikAmAnatvAdasyeti, tathA iha yadasya mithyAdarzanadalikamudIrNa tadupakSINaM yaccAnudIrNa tadupazAntam, upazAntaM nAma viSkambhitodayamapanItamidhyAsvabhAvaM ca tadiha kSayopazamasvabhAvamanubhUyamAnaM kSAyopazamikamityucyate, namvaupazamike'pi kSayazcopazamazca tathehApIti ko'nayorvizeSaH 1, ucyate, ayameva hi vizeSaH yadiha vedyate dalikaM na tatra, iha hi kSAyopazamike pUrvazamitamanusamayamudeti vedyate kSIyate ca aupazamike tUdayaviSkambhaNamAtrameva, 1 upazamazreNigatasya bhavati aupadAmikaM tu samyattatvam / yo vA'kRtatriputro'kSapita mithyAtyo labhate samyatvam // 1 // kSINe udIrNe anudIneM va zeSadhyAzve antarmuhUrta kAmopazamikasamyayaM labhate jIvaH // 2 // For Parts Only mUlaM [ 70] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH ~99~ 2 sthAna kAdhyayane uddezaH 1 samyagmi dhyAdarzanaM // 48 // Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [2], uddezaka [1], mUlaM [70] (03) muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [70] Aha ca-"michattaM jamuinnaM taM khINaM aNuiyaM ca upasaMtaM / mIsIbhAvapariNayaM veijataM khaovasamaM // 1 // " ti, etadapi|8 jaghanyato'ntarmuhurtasthitikatvAdutkarSataH SaTSaSTisAgaropamasthitikatvAcca pratipAtIti, yadapi ca kSapakasya samyagdarzanadalikacaramapudgalAnubhavanarUpaM vedakamityucyate tadapi kSAyopazamikabhedatvAt pratipAtyeveti, tathA mithyAtvasamyagmithyA-12 svasamyaktvamohanIyakSayAt kSAyikamiti, Aha ca-"khINe daMsaNamohe tivihaMmivi bhavaniyANabhUyaMmi / niSpacavAyamaulaM sammattaM khAiyaM hoii||1||"tti, idaM tu kSAyikatvAdevApratipAti, ata eva siddhatve'pyanuvartata iti / 'micchAdasaNe ityAdi, abhigrahaH-kumataparigrahaH sa yatrAsti tadAbhigrahikaM tadviparItam-anabhigrahikamiti / 'abhiggahie' ityAdi, abhigrahikamidhyAdarzanaM saparyavasitaM-saparyavasAnaM samyaktvaprAptI, aparyavasitamabhavyasya samyaktvAprApteH, |taca mithyAtvamAtramapyatItakAlanayAnuvRttyA''bhigrahikamiti vyapadizyate, anabhigrahikaM bhavyasya saparyavasita mitarasyAparyavasitamiti, ata evAha-evaM aNabhI'tyAdi / darzanamabhihitamatha jJAnamabhidhIyate, tatra 'duvihe nANe ityAdIni Avassagavairine duvihe' ityAdisUtrAvasAnAni trayoviMzatiH sUtrANi // duvihe nANe paM0 ta0.-pacakkhe ceva parokkhe ceva 1, paJcAse nANe duvihe pannatte taM0-kevalanA va NokevalanANe ceva 2, kevalaNANe duvihe paM0 saM0--bhavatyaphevalanANe ceva siddhakevalaNANe ceva 3, bhavatyakevalaNANe dubihe paM0 20 nidhyAtvaM yadudIrNa tata, kSIrNa avadIrNa copazAntam / midhIbhAvapariNataM devamAnaM kSAyopavAbhikam // 1 // 2kSINe darzanamohe vivive'pi bhvnidaanbhuute|| diniyatapAyamatulaM samyaktva kSAyika bhavati ||1||3jinaamevaabhipraahiksnvaan , tatvasAparyavasitatvAbhAvAt atI teyAvi dIpa anukrama [70] sthA09 AK4-064955 ~ 100~ Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [71] dIpa anukrama [71] zrIsthAnA nasUtra vRttiH // 49 // "sthAna" aMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRttiH ) rand sthAna [2], uddezaka [1] muni dIparatnasAgareNa saMkalita ..... ..AgamasUtra [03 ], aMga sUtra [03] - .......... ---sajogibhavatthakevalaNANe ceva, ajogibhavatthakevalaNANe ceva 4, sajogibhavatthakevalaNANe dubihe paM0 taM0 - paDhamasamavasajogibhavatthakevalaNANe ceva apaDhamasamayasajogibhavattha kevalaNANe ceva 5, ahavA parimasamayasajogibhavatthakevalaNANe deva acarimasamayasajogibhavatthakevalanANe ceva 6, evaM ajogibhavattha kevalanANe'vi 7-8, siddhakevalaNANe dubihe paM0 taM0 - aNaMtarasiddha kevalaNANe caiva paraMparasiddha kevalanANe caitra 9, aNaMtarasiddhakevalanANe duvihe paM0 taM0 ekANaMtarasiddha kevaLaNANe ceva akANaMtarasiddha kevalaNANe ceva 10, paraMparasiddhakevalaNANe dubihe paM0 naM0 - ekaparaMparasiddhakevalaNANe va aNeka paraMparasiddha kevalaNANe ceva 11, NokevalaNANe dubihe paM0 [saM0 ohiNANe caitra maNapajavaNANe caitra 12, ohiNANe dubihe paM0 [saM0 bhavapacaie caiva khaovasamie caitra 13, donhaM bhavapaJcaie pannatte, taM0 devANaM caiva neraiyANaM ce 14, dohaM khaovasamie paM0 saM0 maNussANaM caiva paMcidiyatirikkhajoNiyANaM caiva 15, maNapajjavaNA duvihe paM0 taM0 ujjumati ceva viulamati caitra 16, parokkhe NANe dubihe pannatte, taM0 AbhiNitrohiyaNANe ceva suyanANe caitra 17, AbhiNibohigraNANe duvihe paM0 taM0 suyanissie caiva asuyanissie caiva 18, suyanissie dubihe paM0 saM0--- atthoggahe caiva baMjaNoggahe caiva 19, asuyanissite'vi emeva 20, suyanANe duvihe paM0 [saM0 --- aMgapathiTTe caiva aMgavAhire cetra 21, aMgabAhire dubihe paM0 taM0 - Avassae caiva Avasyavairitte caiva 22, Avasyavatiritte duvi paM0 saM0--kAlie caiva ukAlie ceva 23 / / ( sU0 71 ) sugamAni, navaraM 'jJAnaM' vizepAvabodhaH aznAti bhuGkte azrute vA - vyApnoti jJAnenArthAnityakSaH - AtmA taM prati yad For Pale Only mUlaM [71] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH ~ 101 ~ 2 sthAna kAdhyayane uddezaH 1 pratyakSaparo kSajJAne // 49 // yor Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [1] dIpa anukrama [71] sthAna [2], uddezaka [1]. muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [03], aMga sUtra [03 ] "sthAna" - aMgasUtra-3 ( mUlaM + vRttiH) varttate indriyamanonirapekSatvena tatpratyakSam - avyavahitatvenArtha sAkSAtkaraNadakSamiti, Aha ca- "akkho jIvo asthavvAvaNabhoyaNaguNaNNio jeNa / taM pai bahai nANaM jaM paJcakkhaM tamiha tivihaM // 1 ||"ti, parebhyaH - akSApekSayA pudgalamayatvena dravyendriyamanobhyo'kSasya jIvasya yattaparokSaM niruktavazAditi, Aha ca- 'akkhassa polakayA jaM davidiyamaNA parA teNa / tehiMto jaM nANaM parokkhamiha tamaNumANaM va // 1 // "tti, athavA parairukSA-sambandhanaM janyajanakabhAvalakSaNamasyeti parokSam - indriyamanovyavadhAnenAtmano'rthapratyAya kamasAkSAtkArItyarthaH // 'paJcakakhe' tyAdi, kevalam - ekaM jJAnaM kevalajJAnaM tadanyanno kevalajJAnam - avadhimanaHparyAyalakSaNamiti / 'kevale' tyAdi, 'bhavatthakevalanANe cevatti bhavasthasya kevalajJAnaM yattattathA, evamitaradapi, 'bhavatthe' tyAdi, saha yogaiH - kAyavyApArAdibhiryaH sa sayogI insamAsAntatvAt sa cAsau bhavasthazca tasya kevalajJAnamiti vigrahaH, na santi yogA yasya sa na yogIti vA yo'sAvayogI-zailezIkaraNavyavasthitaH zeSaM tathaiva, 'sayogI tyAdi, prathamaH samayaH sayogitve yasya sa tathA, evamaprathamo-vyAdisamayo * yasya sa tathA zeSaM tathaiva, 'athave'tyAdi, caramaH - antyaH samayo yasya sayogyavasthAyAH sa tathA, zeSaM tathaiva, 'eva' miti sayogisUtravatprathamAprathamacaramA caramavizeSaNayuktamayogisUtramapi vAcyamiti, 'siddhetyAdi, anantarasiddho yaH samprati samaye siddhaH, sa caiko'neko vA, tathA paramparasiddho yasya vyAdayaH samayAH siddhasya so'pyeko'neko veti teSAM yatke Education Internation 1 akSa jIvo'rthavyApanabhojanaguNAnvitare yena taM prati vartate jJAnaM yat pratyakSaM vahni trividham // 1 // 2 akSAt pugalamayAni yamendriyamanAMsi parANi tena tebhyo yat jJAnaM parokSami tadanumAnamiva // 1 // 3 poggalamayA pra pratyakSa evaM parokSa jJAnam mUlaM [71] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH For Park Use Only ~102~ Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [2], uddezaka [1], mUlaM [71] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata zrIsthAnA sUtravRttiH sUtrAka // 50 // [71] dIpa anukrama valajJAnaM tattathA vyapadizyata iti / 'ohinANe'ityAdi, 'bhavapaccaietti kSayopazamanimittatve'pyasya kSayopazamasyApi ra sthAnabhavapratyayatvena tasrAdhAnyena bhava eva pratyayo yasya tadbhavapratyayamiti vyapadizyata iti, idameva bhASyakAreNa sAkSepapa- kAdhyayane rihAramuktaM, tatrAkSepaH-"ohI khaovasamie bhAve bhaNito bhavo tahodaie / to kiha bhavapaJcaio vottuM jutto'vahI|4| uddezaH1 doNhaM 1 // 1 // " (doNhaM )ti devanArakayoH, atra parihAraH-'so'vi hu khaoksamio kintu sa eva u khaoyasama- pratyakSaparolAbho / tami sai hoi'vassaM bhaNNai bhavapaJcao to so // 1 // " yataH-"udayakkhayakhaovasamovasamAvi a jaMca kSajJAne kammuNo bhaNiyA / davvaM khettaM kAlaM bhavaM ca bhAvaM ca saMpappa ||1||"tti, tathA tadAvaraNasya kSayopazame bhavaM kSAyopa-6 zamikamiti / 'maNapajjavetyAdi, RgvI-sAmAnyagrAhiNI matiH RjumatiH-ghaTo'nena cintita ityadhyavasAyanivandhanaM] manodravyaparicchittirityarthaH, vipulA-vizeSagrAhiNI matirvipulamatiH-ghaTo'nena cintitaH sa ca sauvarNaH pATaliputriko'dyatano mahAnityAdyadhyavasAyahetubhUtA manodravyavijJaptiriti, Aha ca-"rirju sAmaNNaM tammattagAhiNI rijumatI maNonANaM / pAyaM visesavimuhaM ghaDamettaM ciMtitaM muNai // 1 // viulaM vatthuvisesaNamANaM taggAhiNI matI viulaa| ciMtiyamaNusarai ghaDaM pasaMgao pajjayasaehiM // 2 // " 'AbhiNiyohie'ityAdi, zrutaM karmatApannaM nizritam-A avadhiH kSAyopazamike bhAve bhaNito bhavasAyaudAyike / tataH kathaM bhavapratyAyiko aktuM yujo'vadhiyoH / // 1 // 2 so'pi kSAyopazAmikaH kintu sa evaM takSayopazamalAnaH / tasmin sati bhavanapazyaM bhavyate bhavaprAvikastataH / / 1 // 3 udayakSapakSayopazamopazamA yatha karmago bhanitAH dravyaM kSetra kAla bhavaM ca bhAvaM c| prApya // 1 // 4 hajuH sAmAnyaM tanmAnapAhiNI anumtimnojnyaanm| prAyo vizeSa vimalaM ghaTamA cintitaM jAnAti // 1 // vipulaM vastuvizeSaNamAnaM tahAhiNI mitiH vipulA / vintitamanusmarati ghaTaM prasarataH paryAyavAtaH // 2 // 40-544 [71] pratyakSa evaM parokSa jJAnam ~ 103~ Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [2], uddezaka [1], mUlaM [71] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03, aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAka +DANCACCOM [71] dIpa anukrama [71] zritaM zrutaM vA nizritamaneneti zrutanizrita, yatpUrvameva zrutakRtopakAraspedAnIM punastadanapekSamevAnupravarttate tadavagrahAdilakSaNaM zrutanizritamiti, yatpunaH pUrva tadaparikarmitamateH kSayopazamapaTIyastvAdautpattikyAdilakSaNamupajAyate'nyadvA zrotrAdiprabhavaM tadazrutanizritamiti, Aha ca-"puvaM suyaparikammiyamatissa jaM saMparya suyAIyaM / [2] suyanissiyamiyaraM 5 puNa aNissiyaM micuk(tN)||1||"ti 'sue'tyAdi, "atthoggahe'tti aryate-adhigamyate'rthyate vA anviSyata ityarthaH, tasya sAmAnyarUpasya azeSavizeSanirapekSAnirdezyasya rUpAderavagrahaNa-prathamaparicchedanamarthAvagraha iti, nirvikalpakaM jJAnaM darza-12 namiti yaducyate ityarthaH, sa ca naizcayiko yaH sa sAmayiko yastu vyAvahArikaH zabdo'yamityAdhulekhavAn sa Anta| mauhartika iti, ayaM cendriyamanaHsambandhAt poDhA iti, tathA vyajyate'nenArthaH pradIpeneva ghaTa iti vyaJjana-taccopakaraNendriyaM zabdAditvapariNatadravyasaGghAto vA, tatazca vyaJjanena-upakaraNendriyeNa zabdAditvapariNatadravyANAM vyaJjanAnAmavagraho vyaJjanAvagraha iti, athavA vyaJjanam-indriyazabdAdidravyasambandhaH iti, Aha ca-"jijai jeNa'ttho ghaDovva dIveNa vaMjaNaM to taM / uvgrnnidiysddaadiprinnyddbysNbNdho|| 1 ||"tti, ayaM ca manonayanavarjendriyANAM bhavatIti | caturdA, nayanamanasoraprAptArthaparicchedakatvAt, itareSAM punaranyatheti, nanu vyaJjanAvagraho jJAnameva na bhavati, indriya| zabdAdidravyasambandhakAle tadanubhavAbhAvAt , badhirAdInAmiveti, naivaM, vyaJjanAvagrahAnte tadvastugrahaNAdevopalabdhisadbhA pUrva bhutaparikamitamateyata, sAmprataM dhutAtItam / samibhita mitarat punaranizritaM maticatuSka tat // 1 // 2vyajyate yenAvoM ghaTa ina dIpega vyasanaM | (tatattat / upakaraNendriyazandAdipariNatadravyasambandhaH // 1 // pratyakSa evaM parokSa jJAnam ~ 104~ Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [2], uddezaka [1], mUlaM [71] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03, aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAka [71] dIpa anukrama [71] zrIsthAnA vAt , iha yasya jJeyavastugrahaNasthAnte tata eva jJeyavastUpAdAnAt upalabdhirbhavati tat jJAnaM dRSTaM, yathA'rthAvagrahaparyante // 2 sthAnasUtra- tata evArthAvagrahagAhyavastugrahaNAdIhAsadbhAvAt arthAvagrahajJAnamiti, Aha ca-"annANaM so bahirAiNaM va takAlama kAdhyayane vRttiH NuvalaMbhAo / [AcAryaH] na tadante tattocciya uvalaMbhAo tayaM nANaM ||1||"ti, kizca-vyaJjanAvagrahakAle'pi jJA- uddezaH1 namastyeva, sUkSmAvyaktatvAttu nopalabhyate, suptAvyaktavijJAnavaditi, IhAdayo'pi zrutanizritA eva, na tUktAH, dvisthA prtyksspro||51|| nakAnurodhAditi / 'assuyanissie'vi emeva'tti arthAvagrahavyaJjanAvagrahabhedenAzrutanizritamapi dvidhaiveti, idaM ca zrI- kSajJAne trAdiprabhavameva, yattu autpattikyAdyazrutanizritaM tanAvagrahaH sambhavati, yadAha-"kiha paDikukuDahINo jujhe kiMveNa umgaho IhA / kiM susilihamavAo dappaNasaMketa biMbaMti // 1 // " na tu vyaJjanAvagrahaH, tasyendriyAzritatvAt , buddhInAM tu mAnasatvAt , tato buddhibhyo'nyatra vyaJjanAvagraho mantavya iti / 'supaNANe ityAdi, pravacanapuruSasyAGgAnIvAGgAni teSu praviSTaM-tadabhyantaraM tatsvarUpamityarthaH, tacca gaNadharakRtaM 'uppanne i vetyAdimAtRkApadatrayaprabhavaM vA dhruvazrutaM vA AcArAdi, yatpunaH sthavirakRtaM mAtRkApadatrayavyatiriktavyAkaraNanibaddhamadhruvazrutaM vottarAdhyayanAdi tadaGgavAhyamiti, Aha ca-"gaNahara 1 gherAikataM 2 AesA mukavAgaraNao vA 24 dhuva 1 calavisesaNAo 2 aMgANaMgesu nANattaM ||shaa"T ti, 'aMgavAhI'tyAdi avazyaM kartavyamityAvazyaka-sAmAyikAdi SaDvidham, Aha ca-"samaNeNa sAvaeNa ya ajJAnaM sa badhirAdInAmiva tatkAlamanupasambhAta / na tadante tata ekopalambhAttakat jJAnam ||1||rkthN pratikuThahIno yupati vimbenAvagraha aMDA ki // 51 // KImusiSTamavAyo darpaNasaMkAnta vimbamiti // 1 // 3 gaNadharasthavirAdikRtaM AdezAt mujavyAkaraNato vA / dhuvacalavizeSaNAdA amAnasyoH nAnAtvam // 1 // YIv zramaNena zrAvakeNa cAvazyaM kartavyaM bhavati yasmAt / ante'Do nizadha tasmAdAvazyarpha nAma // 1 // pratyakSa evaM parokSa jJAnam ~ 105~ Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [2], uddezaka [1], mUlaM [71] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [3], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata R sUtrAka [71] dIpa anukrama [71] avassa kAyavvayaM havai jamhA / aMto aho Nisassa ya tamhA AvassayaM nAmaM // 1 // 5 // AvazyakA vya-4 tiriktaM tato yadanyaditi / 'Avassagavatiritte'ityAdi, yadiha divasanizAprathamapazcimapauruSIdvaya eva paThyate tatkA lena nivRttaM kAlikam-uttarAdhyayanAdi, yatpunaH kAlavelAvarja paThyate tadUrva kAlikAdityutkAlikaM-dazakAli4 kAdIti / / uktaM jJAnaM, cAritraM prastAvayati duvihe dhamme paM0 saM0-suvadhamme ceva carittadhamme ceba, suyadhamme duvihe paM0.0-suttasuyadhamme ceSa avasuyadhamme gheva, parittadhammo dubihe paM0 saM0-agAracarittadhamme ceva aNagAracarittadhamme gheva, duvihe saMjame paM0 saM0-sarAgasaMjame ceva - vItarAgasaMjame beva, sarAgasaMjame duvihe paM0 saM0-muhumasaMparAyasarAgasaMjame ceva bAdarasaMparAyasarAgasaMjame gheva, muhumasaMparAyasarAgasaMjame duvihe pannate, taM0-paDhamasamayasuhumasaMparAyasarAgasaMjame ceva apaDhamasamayamu0, athavA caramasamayasu0 acarimasamayasu0, ahavA suhumasaMparAyasarAgasaMjame duvihe paM0 ta0-saMkilesamANae va visujjhamANae ceva, pAdarasaMparAyasarAgasaMjame dubihe paM0 saM0-paDhamasamayabAdara apaDhamasamayabAdarasaM0, ahavA carimasamaya acarimasamaya, ahavA vAyarasaMparAyasarAgasaMjame duvihe paM0 ta0-paDhivAti ceva apaDivAti ceva, bIyarAgasaMjame duvihe paM0 saM0uvasaMtakasAyavIyarAgasaMjame ceva khINakasAyavIyarAgasaMjame ceba, uvasaMtakasAyavIyarAgasaMjame duvihe paM0 20-paDhamasamayauvasaMtakasAyavItarAgasaMjame ceva apaDhamasamayauva0, ahavA carimasamaya acarimasamaya, khINakasAyavItarAgasaMjame duvihe paM0 saM0-chaumasthakhINakasAyavIyarAgasaMjame ceva kevalikhINakasAyavIyarAgasaMjame peva, chaumatthakhINakasAyavI -6-% % % SAREauratoninternational dharmAnAm dvividhA: bhedAH, saMyamAnAm dvividhA: bhedA:, ~ 106~ Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [72] dIpa anukrama [72] zrIsthAnAGgasUtravRttiH // 52 // "sthAna" aMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRttiH ) uddezaka [1] muni dIparatnasAgareNa saMkalita .... -------- Education Internation sthAna [2], ..AgamasUtra [03 ], aMga sUtra [03] - yarAgasaMjame dubihe paM0 [saM0 sayaMbuddhaumatthakhINakasAya buddhayohiyachaDamastha0, sarvabuddhachaumattha0 dubihe paM0 taM0 -- paDhamasamaya0 apaDhamasamaya0, ahvA carimasamaya0 avarimasamaya0, buddhabohiyaumasthakhINa0 duvihe paM0 [saM0 paDhamasamaya apaDhamasamaya0, ahvA carimasamaya0 acarimasamaya, kevalikhINakasAyavItarAgasaMjame duvidde paM0 taM sajogikevalikhINakasAya0 ajogikevalikhINaka sAyavIyarAga0, sajogikevalikhINakasAyasaMjame dubihe paM0 taM0 paDha masamaya0 apaDhamasamaya0, ahvA carimasamaya0 acarimasamaya0, ajogikevalikhINakasAya0 saMjame duvidde paM0 taM paDhamasamaya apaDhamasamaya0 ahavA carimasamaya0 atharimasamaya0 // ( sU0 72 ) durga prapatato jIvAnaM ruNaddhi sugatau ca tAn dhArayatIti dharmaH zrutaM dvAdazAGgaM tadeva dharmaH zrutadharmaH caryate - Asevyate yat tena vA caryate - gamyate mokSa iti caritraM-mUlottaraguNa kalApastadeva dharmmazcAritradharmma iti / 'suyadhamme' ityAdi, sUtrayante sUcyante vA'rthA aneneti sUtram, susthitatvena vyApitvena ca muSTaktatvAdvA sUktaM, suptamiva vA suptam, avyAkhyAnenAprabuddhAvasthatvAditi bhASyavacanaM tvevaM" siceti kharai jamatthaM tumhA suttaM niruttavihiNA vA / sUei savati subbai sibbai sarae va jeNa'tthaM // 1 // avivariyaM suttaMpi va suTTiyavAvittao subuttaM "tti | arthate'dhigamyate'rdhyate vA yA cyate bubhutsubhirityartho vyAkhyAnamiti, Aha ca - "o suttAbhipyAo so attho ajjae va jamhatti" "caritetyAdi, 1 patato rakSati sugatI pate iti 2 sithati kSarati yasmAdarthaM tasmAtpUrva nirukavidhinA vA sUcayati jayati bhUyate sabhyate sarvate nAnArthaH // 1 // avitaM suptamiva susthitatryApitvAt sUcavi. 3 yaH sUtrAbhiprAyaH kho'tho'yate ca yasmAditi / dharmAnAm dvividhAH bhedAH, saMyamAnAm dvividhAH bhedAH, For Parts Only mUlaM [72] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH ~ 107~ 2 sthAna kAdhyayane 1 dharmasaMyamI / / 52 / / waryru Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [72] dIpa anukrama [72] "sthAna" aMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRttiH ) sthAna [2], uddezaka [1] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..... ..AgamasUtra [03 ], aMga sUtra [03] Eaton Intention .......... - agAraM gRhaM tadyogAdagArAH- gRhiNasteSAM yazcaritradharmmaH samyaktvamUlANuvratAdipAunarUpaH sa tathA evamitaro'pi, navaramagAraM nAsti yeSAM te'nagArA :- sAdhava iti / caritradharmazca saMyamo'tastamevAha- 'dubihe'tyAdi, saha rAgeNa-abhiSvaGgeNa mAyAdirUpeNa yaH sa sarAgaH sa cAsau saMyamazca sarAgasya vA saMyama iti vAkyam, vIto vigato rAgo yasmAt sa cAsau saMyamazca vItarAgasya vA saMyama iti vAkyamiti / 'sarAgetyAdi, sUkSmaH - asaGkhyAtakiTTikAvedanataH samparAyaH - kaSAyaH samparaiti - saMsarati saMsAraM janturaneneti vyutpAdanAd, Aha ca- 'kohAi saMparAo teNa juo saMparIti saMsAra"ti, sa ca lobhakaSAyarUpaH upazamakasya kSapakasya vA yasya sa sUkSma samparAyaH sAdhustasya sarAgasaMyamaH, vi zeSaNasamAso vA bhaNanIya iti, bAdarAH-sthUrAH samparAyAH kaSAyA yasya sAdhoH yasmin vA saMyame sa tathA sUkSmasamparAya prAcInaguNasthAnakeSu, zeSaM prAgvaditi / 'muhume' tyAdisUtradvaye prathamAprathamasamayAdivibhAgaH kevalajJAnavaditi / 'ahave'tyAdi, sakizyamAnaH saMyamaH upazamazreNyAH pratipatataH, vizuddhayamAnastAmupazamazreNIM vA samArohata iti / 'bAdare'tyAdisUtradvayaM, bAdarasamparAyasarAgasaMyamasya prathamA prathamasamayatA saMyamapratipattikAlApekSayA caramAcaramasamayatA tu yadanantaraM sUkSmasamparAyatA asaMyatatvaM vA bhaviSyati tadapekSayeti, 'ahavetyAdi, pratipAtI upazamakasthAnyasya vA | apratipAtI kSapakasyeti / sarAgasaMyama ukto'to vItarAgasaMyamamAha - 'bIyarAge' tyAdi, upazAntAH--pradezato'pyavedyamAnAH kapAyA yasya yasmin vA sa tathA sAdhuH saMyamo veti- ekAdazaguNasthAnavarttIti, kSINakaSAyo dvAdazaguNasthAna1paSTapamapekSya 2 kodhAyAH saMparAyAstairyutaH saMparaiti saMsAram / dharmAnAm dvividhAH bhedAH, saMyamAnAm dvividhAH bhedAH, For Pernal Use Only mUlaM [72] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH ~ 108~ nayoru Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [2], uddezaka [1], mUlaM [72] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [3], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAka [72]] // 53 // dIpa zrIsthAnA-18vatIti, 'uvasaMte'tyAdi sUtradvayaM prAgiva / 'khINetyAdi, chAdayatyAtmasvarUpaM yattacchadma-jJAnAvaraNAdighAtikarma tatra 2 sthAna: tiSThatIti chadmasthA-akevalI, zeSaM tathaiva, kevalam-uktasvarUpaM jJAnaM ca darzanaM cAsyAstIti kevalIti / "chatamatthe- kAdhyayane vRttiH tyAdi, svayambuddhAdisvarUpaM prAgiveti, 'sayaMvuddhe'tyAdi nava sUtrANi gatArthAnyeveti / uktaH saMyamaH, saca jIvAjIva- uddezaH1 viSaya iti pRthivyAdijIvasvarUpamAha-'dubihA puDhavI'tyAdiraSTAviMzatiH sUtrANi // pRthavyAdIducihA puDhavikAjhyA paM0 saM0-sudumA ceva bAyarA ceva 1, evaM jAva duvihA vaNassaikAiyA paM0 20-muhumA ceva nAM pariNAbAyarA ceva 5, duvihA puDhavikAiyA paM0 taM-paJjatagA ceva apajjattagA ceSa 9, evaM jAva vaNassaikAiyA 10, IPL metarau dubihA puDhavikAiyA paM0 20-pariNayA ceva apariNayA ceva 11, evaM jAva vaNassaikAiyA 15, duvihA davA paM0 taM.-pariNatA ceva apariNatA ceva 16, duvihA puDhavikAiyA paM0 20-gatisamAvanagA va agaisamAvanagA va 17, evaM jAva vaNassaikAiyA 21, duvihA danvA paM0 20-tisamAvannagA ceva agatisamAvannagA ceva 22, duvihA puDhavikAiyA paM0 saM0-aNaMtarogADhA gheva paraMparogADhA ceva 23, jAva davA028 (sU0 73) tatra pRthivyeva kAyo yeSAM te pRthivIkAyinaH samAsAntavidhau eva svArthikakapratyayAt pRthivIkAyikAH, pRthivyeva vA kAyaH-zarIraM so'sti yeSAM te pRthivIkAyikAste sUkSmanAmakarmodayAt sUkSmAzcaiva ye sarvalokApannAH, bAdaranAmakarmodayazrAvartino cAdarA ye pRthivInagAdiSveveti, naiSAmApekSikaM sUkSmavAdaratvamiti, 'eva'miti pRthivIsUtravadaptejovAyUnAM sU-| trANi vAcyAni yAvadvanaspatisUtram, ata evAha-jAvetyAdi, 'duvihe'tyAdi paJcasUcI, tatra paryAptanAmakarmodayava 464 anukrama [72]] 129 ~ 109~ Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [2], uddezaka [1], mUlaM [73] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03, aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [73] dIpa anukrama [73] tinaH paryAptAH, ye hi catasraH svaparyAptIH pUrayantIti, aparyAptanAmakamodayAdaparyAptakA ye svaparyAptInaM pUrayantIti, iha ca paryAptirnAma zaktiH sAmarthyavizeSa itiyAvat, sA ca pudgaladravyopacayAdupadyate, paDUbhedA ceyaM, tadyathA-AlAhAra 1 sarIriM 2 diya 3 pajjattI ANapANa 4 bhAsa 5 maNe 6 / cattAri paMca chappiya egiMdiyavigalasannINaM ||1||"ti, tatra ekendriyANAM catasro vikalendriyANAM paJca saMjinAM SaT, tatra AhAraparyAptirnAma khalarasapariNamanazaktiH 1, zarIraparyAptiH saptadhAtutayA rasasya pariNamanazaktiH 2, indriyaparyAptiH paJcAnAmindriyANAM yogyAn pudgalAn gRhItvA'nAbhoganivartitena vIryeNa tadbhAvanayanazaktiH 3, AnaprANaparyAptiH ucchAsanizvAsayogyAn pudgalAn gRhItvA tathA pariNamayyA''naprANatayA nisarjanazakti, 4 bhASAparyAptirvacoyogyAna pudgalAn gRhItvA bhASAkhena pariNamayya vAgyogatayA | nisarjanazaktiH 5, manaHparyAptirmanoyogyAna pudgalAn gRhItvA manastayA pariNamayya manoyogatayA nisarjanazaktiriti 6, etAH paryAptayaH paryAptanAmakarmodayena nirvaya'nte, tad yeSAmasti te paryAptakAH, aparyAptanAmakarmodayenAnivRttAH yeSA-15 metAH santIti te'paryAptakA iti, etAzca yugapadArabhyante'ntarmuhartena ca nirvaya'nte, tatra AhAraparyApternivRttikAlaH | samaya eva, katham ?, ucyate, yasmAt prajJApanAyAmuktaM 'AhArapajjattIe apajjattae NaM bhaMte! jIve kiM AhArae aNAhArae!, goyamA! no AhArae aNAhArae"tti, sa ca vidmahe AhAraparyAcyA aparyAptako labhyate, yadi punarupapAtakSetraprApto'pyAhAraparyApyA'paryAptako bhavettadaivaM vyAkaraNaM bhaved-goyamA! siya AhArae siya aNAhArae'tti, yathA 1 AhAraparyAyA'paryApto bhadanta ! jIvaH kimAhArakonAhArakaH ? gautama ! no AhArako'nAhArakaH / 2 gItama ! syAdAhArakaH syAdanAhAraphaH, ~110~ Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [73] dIpa anukrama [ 73] zrIsthAnA GgasUtravRttiH // 54 // "sthAna" aMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRttiH) uddezaka [1] muni dIparatnasAgareNa saMkalita .... sthAna [2], ..AgamasUtra [03 ], aMga sUtra [03] Eaton Internation - .......... tri zarIrAdiparyAptiSu 'siya AhArae siya aNAhArae'ti zeSAH punarasaGkhyAtasamayA antarmuhUrttena nirvartyanta iti, aparyAptakAstu ucchAsaparyAyA aparyAptA eva mriyante, na tu zarIrendriyaparyAptibhyAM yasmAdAgAmibhavAyuSkaM bA yante tacca zarIrendriyAdiparyAptyA paryAptaireva vadhyata iti / 'evamiti pUrvavadeveti / 'duvihA puDhacI tyAdiSaTsUtrI, | pariNatAH - svakAya para kAya zastrAdinA pariNAmAntaramApAditAH, acittIbhUtA ityarthaH, tatra dravyataH kSatrIdinA mizreNa dravyeNa kAlataH pauruSyAdinA [mizreNa] kAlena bhAvato varNagandharasasparzAnyathAtvena pariNatAH kSetratastu 'joyeNasayaM tu gaMtA aNahAreNa tu bhaMDasaMkaMtI | vAyAgaNidhUmeNa ya viddhatthaM hoi loNAi // 1 // hariyAla maNosila pippalI ya khajjUra muddiyA abhayA / AinamaNAinnA te'vi hu emeva NAyacyA // 2 // AruhaNe oruhaNe NisiyaNa goNAiNaM ca gAumhA / bhUmAhAracchede ubakkameNeva pariNAmo // 3 // " 'aNahAreNaM' ti svadezajAhArAbhAveneti, "bhaMDasaMkaMtI' ti bhAjanAd bhAjanAntarasaGkrAntyA, kharjUrAdayo'nAcaritAH abhayAdayastu AcaritA iti, pariNAmAntare'pi pRthivIkAyikA eva te, kevalamacetanA iti kathamanyathA'cetana pRthivI kAyapiNDaprayojanAbhidhAnamidaM syAt, yathA- 'ghaTTagaDagalagalevo emAdi payoyaNaM bahuhA' iti / 'eva' mityAdi prAgiva, tadevaM paJcaitAni sUtrANi / dravanti gacchanti vicitraparyAyAniti dravyANijIvapudgalarUpANi tAni ca vivakSitapariNAmatyAgena pariNAmAntarApannAni pariNatAni vivakSitapariNAmavantyeva, apa 1 kSetrAdinA pra. 2] yojanazataM tu gatvA'nAhAreNa bhADAlA / vRntAkadhUmena va vidhvastaM bhavati lavaNAdi // 1 // haritAlamanaHzile pippalI ca khajUraH mudrikA'bhayA / AcorNA anAvaste'pi evameva jJAtavyAH // 2 // Arohe'varohe niSIdanaM gavAdInAM ca gAtromA bhaumAhAravyavacchede upakrameNaiva pariNAmaH // 3 // mUlaM [73] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH For Palsta Use Only ~ 111 ~ 2 sthAna kAdhyayane uddezaH 1 pRthavyAdI nAM pariNAmetarI // 54 // Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [2], uddezaka [1], mUlaM [73] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [73] dIpa anukrama [73] |riNatAnIti dravyasUtra SaSTham / 'duvihe tyAdi SaTsUtrI, gatirgamanaM tAM samApannAH prAptAstadvanto gatisamApanAH, ye hi pRthivIkAyikAdyAyuSkodayAt pRthivIkAyikAdivyapadezavanto vigrahagatyA utpattisthAnaM prajanti, agatisamApannAstu sthitimantaH, dravyasUtre gatirgamanamAtrameva, zeSaM tathaiveti // 'duvihA puDhavItyAdi SaTsUtrI, anantaraM-sampratyeva samaye kvacidAkAzadeze avagAdA:-AzritAsta evAnantarAvagADhakAH, yeSAM tu yAdayaH samayA avagADhAnAM te paramparAvagADhakAH, athavA vivakSitaM kSetraM dravyaM vA'pekSyAnantaram-avyavadhAnenAvagADhA anantarAvagADhA, itare tu paramparAvagADhA iti // anantaraM dravyasvarUpamuktam , adhunA dravyAdhikArAdeva dravyavizeSayoH kAlAkAzayocisUtryA prarUpaNAmAha duvihe kAle paM0 saM0-osappiNIkAle ceSa ussappiNIkAle ceSa, duvihe AgAse paM0 ta0-logAgAse va alogAgAse ceva, (sU074) tatra kalyate-sajAyAyate'sAvanena vA kalanaM vA kalAsamUho veti kAla:-vartanAparAparatvAdilakSaNaH sa cAvasappiNyutsappiNIrUpatayA dvividho dvisthAnakAnurodhAduktaH anyathA'vasthitalakSaNo mahAvidehabhogabhUmisambhavI tRtIyo'pyastIti // 'AgAse'tti sarvedravyasvabhAvAnAkAzayati-AdIpayati teSAM svabhAvalAbhe'vasthAnadAnAdityAkAzam, A maryAdA-1 bhividhivAcI, tatra maryAdAyAmAkAze bhavanto'pi bhAvAH svAtmanyevA''sate nAkAzatAM yAntItyevaM teSAmAtmasAdakaraNAd, abhividhau tu sarvabhAvavyApanAdAkAzamiti, tatra loko yatrAkAzadeze dharmAstikAyAdidravyANAM vRttirasti sa evAkAzaM ~112~ Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [74] dIpa anukrama [74] zrIsthAnA GgasUtra vRttiH / / 55 / / "sthAna" aMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRttiH) uddezaka [1] muni dIparatnasAgareNa saMkalita .... -------- - sthAna [2], ..AgamasUtra [03 ], aMga sUtra [03] Internationa lokAkAzamiti, viparItamalokAkAzamiti / anantaraM lokAlokabhedenAkAzadvaividhyamuktaM, lokazca zarIrizarIrANAM sarvata AzrayasvarUpa iti nArakAdizarIridaNDakena zarIraprarUpaNAyAha rayANaM do sarIragA paM0 taM - abhaMtara ceva bAhiraMge ceva, anyaMtarae kammae bAhirae veDavvie evaM devANaM bhANiyavvaM, puDhavikAiyANaM do sarIragA paM0 saM0 abhaMtarage ceva bAhirage theva antarage kammara bAhira orAliyage, jAva vaNassaikAiyANaM, veiMdiyANaM do sarIrA paM0 vaM0 abhaMtarae caiva bAhirae caiva, annaMtarage kammae, aTThimaMsasoNitabaje bAhirae orAlie, jAva cauriMdiyANaM, paMcidiyatirikkhajoNiyANaM do sarIragA paM0 [saM0 abbhaMtarage caiva vAhirage ceba, abbhaMtarage kammae, aTThimaMsasoNiyaNhArudhirAddhe bAhirae orAlie, maNussANavi evaMcaiva / viggadgaisamAvannagANaM neraiyANaM do sarIragA paM0 taM0 teyae caiva kammae ceva, nirantaraM jAva vaimANiyANaM, neraiyANaM dohiM ThANehiM sarIruppattI siyA, taM0 - rAgeNa caiva doseNa caiva, jAva vemANiyANaM, neraiyANaM duTThANanivvatie sarIraMge paM0 taM0---rAganivvattie caiva, dosanivvattie caiva, jAva vaimANiyANaM, do kAyA paM0 taM0--tasakAe caiva thAbarakAe ceva, tasakAe dubihe paM0 taM bhavasiddhie caiva abhavasiddhie caitra, evaM yAvara kAya ni (sU075 ) 'raiyANa' mityAdi, prAyaH kaNThyaM, navaraM zIryate-anukSaNaM cayApacayAbhyAM vinazyatIti zarIraM tadeva zaTanAdidharmatayA'nukampitatvAt zarIrakaM te ca dve prajJapte jinaiH, abhyantaH- madhye bhavamAbhyantaraM, AbhyantaratvaM ca tasya jIvapradezaiH mUlaM [74] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH For Parts Only ~113~ 2 sthAna. kAdhyayane uddezaH 1 kAlAkA zazarIrANi / / 55 / / Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [2], uddezaka [1], mUlaM [75] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [3], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAka [75] saha kSIranIranyAyena lolIbhavanAt bhavAntaragatAvapi ca jIvasyAnugatipradhAnatvAdapavarakAdyantampraviSTapuruSavadanatizayinAmapratyakSatvAJceti, tathA bahirbhavaM bAhyaM, bAhyatA cAsya jIvapradezaiH kasyApi keSucidavayaveSvavyApterbhavAntarAnanuyAyi tvAnniratizayAnAmapi prAyaH pratyakSatvAJceti, tatrAbhyantaraM 'kammae'tti kArmaNazarIranAmakarmodayanirvaya'mazeSakarmaNAM prarobahabhUmirAdhArabhUtaM, tathA saMsAryAtmanAM gatyantarasaGkamaNe sAdhakatamaM tat kArmaNavargaNAsvarUpaM, karmaiva karmakamiti, karmakana haNe ca taijasamapi gRhItaM draSTavyaM, tayoranyabhicAritvenaikatvasya vivakSitatvAditi, 'evaM devANaM bhANiyavaM'ti ayamoM -yathA nairayikANAM zarIradvayaM bhaNitamevaM devAnAm-asurAdInAM vaimAnikAntAnAM bhaNitavyam, kArmaNavaikriyayoreva teSAM bhAvAt , caturviMzatidaNDakasya ca vivakSitatvAditi / 'puDhavI tyAdi, pRthivyAdInAM tu bAhyamaudArikamaudArikazarIranAmakarmodayAdudArapudgalanivRttamaudArikaM, kevalamekendriyANAmasthyAdivirahitaM, vAyUnAM vaikriyaM yattanna vivakSitaM, prAyikatvAt tasyeti // 'behadiyANa'mityAdi, asthimAMsazoNitairbaddha-naddhaM yattathA, dvIndriyAdInAmaudArikatye'pi zarIrasyAyaM vi-18 zeSaH / 'paMceMdie'tyAdi, paJcendriyatiryamanuSyANAM punarayaM vizeSo yadasthimAMsazoNitastrAyuzirApaddhamiti, asthyAdayastu pratItA iti / / prakArAntareNa caturvizatidaNDakena zarIraprarUpaNAmevAha-'viggahe tyAdi, vigrahagatiH-cakragatiryadA vizreNivyavasthitamutpattisthAnaM gantavyaM bhavati tadA yA syAttAM samApannA vigrahagatisamApannAsteSAM dve zarIre, iha taijasakAmeNayorbhedena vivakSeti, evaM daNDakaH // zarIrAdhikArAt zarIropattiM daNDakena nirUpayannAha-niraiyANa'mityAdi, kaNThyaM, kintu yA rAgadveSajanitakarmaNA zarIrosattiH sA rAgadveSAbhyAmeveti byapadizyate, kArye kAraNopacArAditi, 44520456% 15-255155 dIpa anukrama [75] For P LOW Taurasurare.org ~114~ Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [64] dIpa anukrama [75] zrIsthAnA jasUtra vRttiH // 56 // "sthAna" - aMgasUtra-3 ( mUlaM + vRttiH) sthAna [2], uddezaka [1], muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [03], aMga sUtra [03 ] 'jAva vaimANiyANaM'ti daNDakaH sUcitaH / zarIrAdhikArAccharIranirvarttanasUtraM, tadapyevaM, navaramutyattiH- ArambhamAtraM nirva| rttanA tu niSThAnayanamiti / zarIrAdhikArAccharIravatAM rAzidvayena prarUpaNAmAha - 'do kAe'tyAdi, trasanAmakarmodayAt trasyantIti trasAH teSAM kAyo - rAzisvasakAyaH, sthAvaranAmakarmodayAt tiSThantItyevaMzIlAH sthAvarAsteSAM kAyaH sthAvarakAya iti / trasasthAvarakAyayoreva dvaividhyaprarUpaNArthe 'tasakAyetyAdi sUtradvayaM, sugamaM ceti / pUrvasUtre bhavyAH zarIriNa uktA itastadvizeSANAmeva yadyathA karttumucitaM tat tathA dvisthAnakAnupAtenAha Education International mUlaM [ 75 ] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH do disAo abhigijjha kappati NiggaMdhANa vA NimAMdhINa vA paJcAvittae pAINaM ceva udINaM ceva, evaM muMDAvittae sikkhAvitta uvAvittae saMbhuMjittara saMvasittae sajjhAyamuddisita samjhAyaM samuddisittara saJjhAyamaNujANittae Aloittae paDikamitta nidittae garaddittae viuTTittae visohittae akaraNayAe anbhudvittara AhArihaM pAyacchitaM tavokammaM paDavattie, do disAto abhigijjha kappati NiggaMdhANa vA NiggaMthINa vA apacchimamAraNaMtiyasaMlehaNAjUsaNAjUsiyANaM bhattapANapaDiyAktiANaM pAbhovagatANaM kAlaM aNavakakhamANANaM viharittae, taMjahA-- pAINaM caiva udINaM caiva // (sU0 76) vidvANassa paDhamo uddesao samattI 2-1 // For Pale Only 'do disAo' ityAdi, dve dizI-kAThe abhigRhya-aGgIkRtya tadabhimukhIbhUyetyarthaH kalpate yujyate nirgatA granthAd- 5 // 56 // dhanAderiti nirmanthAH sAdhavasteSAM nirgranthyaH sAdhavyastAsAM pravrAjayituM rajoharaNAdidAnena, 'prAcInAM' prAcIM pUrvAmi ~ 115~ 2 sthAnakAdhyayane uddezaH 1 pravajyAdi budize waryra Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [ 76 ] dIpa anukrama [ 76 ] "sthAna" - aMgasUtra-3 ( mUlaM + vRttiH) sthAna [2], uddezaka [1]. muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [03], aMga sUtra [03 ] tyarthaH, 'udIcInAm' udIcImuttarAmityarthaH uktaM ca- "puNyAmuho u uttaramuho va dejA'havA paDicchejA jAe jiNAdao vA havejja jiNaceiyAI vA // 1 // " iti // 'eva' miti yathA pratrAjanasUtraM digadvayAbhilApenAdhItamevaM muNDanAdisUtrANyapi SoDazAdhyetavyAnIti, tatra muNDayituM zirolocanena 1 zikSayituM grahaNazikSApekSayA sUtrArthI grAhayituM AsevanAzikSApekSayA tu pratyupekSaNAdi zikSayitumiti 2, utthApayituM mahAtrateSu vyavasthApayituM 3 saMbhojayituM bhojanamaNDalyAM nivezayituM 4 saMvAsayituM saMstArakamaNDalyAM nivezayituM 5, suSThu A-maryAdayA adhIyata iti svAdhyAyaH-aGgAdistamuddeSTuM yogavidhikrameNa samyagyogenAdhISvedamityevamupadeSTumiti 6, samuddeSTuM yogasAmAcAryeva sthiraparicitaM kurvidamiti vaktumiti 7, anujJAtuM tathaiva samyagetad dhAraya anyeSAM ca pravedayetyevamabhidhAtumiti 8, AlocayituM gurave'parAdhAnnivedayitumiti 9, pratikramituM pratikramaNaM karttumiti 10, ninditumaticArAn svasamakSaM jugupsituM, Aha ca"saMcarittapacchayAvo niMda"tti 11, garhituM gurusamakSaM tAneva jugupsituM, Aha ca - "rahA'vi tahAjAtIyameva navaraM parappayAsaNae ti 12, 'viuTTittae'tti vyativarttayituM vinoTayituM vikuyituM vA aticArAnubandhaM vicchedayitumityarthaH / 13, vizodhayitumati caarpngk|pekssyaa''tmaanN vimalIkarttumiti 14, akaraNatayA punarna kariSyAmItyevamabhyutthAtumabhyupagantumiti 15, 'yathArham' aticArAdyapekSayA yathocitaM pApacchedakatvAt prAyazcittavizodhakatvAdvA prAyazcittaM, Educator International 1 pUrvamukho botaramukho vA dayAdathavA pratIcchet yasyAM jinandavo vA bhaveyurjinacaikhAni vA // 1 // 2 kharitapacAtApo nindA 3 ga'vi tathAjAtIyaiva navaraM parasmai prakAzanam, mUlaM [ 76 ] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH For Park Use Only ~ 116~ Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [2], uddezaka [1], mUlaM [76] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sutrAka zrIsthAnA-1& uktaM ca-pAva chidai jamhA pAyacchittaM tu bhannae teNa / pAeNa bAvi cittaM visohae teNa paccittaM // 1 // " ti, tapaH- sUtra- karma-nirvikRtikAdikaM pratipattum-abhyupagantumiti 16, saptadarza sUtraM sAkSAdevAha-do dise tyAdi, pazcimaivAmaGgala- vRttiH parihArArthamapazcimA sA cAsI maraNameva yo'ntastatra bhavA mAraNAntikI ca sA cAsau saMlikhyate'nayA zarIrakaSAyAdIti saMlekhanA-tapovizeSaH sA ceti apazcimamAraNAntikasaMlekhanA tasyAH 'jUsa'tti joSaNA-sevA tayA talakSaNadharmeNe-1 tyarthaH 'jUsiyANa'nti sevitAnAM, tadyuktAnAmityarthaH, tayA vA 'jhoSitAnAM kSapitAnAM kSapitadehAnAmityarthaH, tathA bhaktapAne pratyAkhyAte yaiste tathA teSAM, pAdapavadupagatAnAm-aceSTatayA sthitAnAmanazanavizeSa pratipannAnAmityarthaH,8 'kAlaM' maraNakAlamanavakAlatAM-tatrAnutsukAnAM viharnu-sthAtumiti 17 / evametAni diksUtrANyAdito'STAdaza / sarvatra yanna vyAkhyAtaM, tatsugamatyAditi // dvisthAnakasya prathamoddezako vivaraNataH smaaptH|| 2 sthAnakAdhyayane uddezaH1 pravajyAdipudize // 57 // dIpa anukrama [76] ihAnantaroddezake jIvAjIvadharmA dvitvaviziSTA uktAH, dvitIyoddezake tu dvitvaviziSTA eva jIvadharmA ucyante, itya-17 nena sambandhena AyAtasyAsyoddekazasvedamAdisUtramje devA ur3ovavanagA kappobavanagA vimANovapannagA cArovavanagA cAradvitIyA gatiratiyA gatisamAvanagA, tesiNaM devANaM IN57 // 1 pApaM chinati yasmAt pApacichattu bhaNyate tasmAt / prAyeNa bA'pi cittaM vizodhayati tena prAyazcittaM // 1 // atra prathamo uddezaka: samAptaM, davitIyo uddezaka: Arabdha: ~117~ Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [77] dIpa anukrama [77] "sthAna" - aMgasUtra-3 ( mUlaM + vRttiH) sthAna [2], uddezaka [2], muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [03], aMga sUtra [03 ] mUlaM [77] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH satA samitaM je pAve kamme kajjati tasthagatAvi egatiyA vedaNaM vedeti annatthagatAvi egatiyA veaNaM vedeti, jeraiyANaM satA samiyaM je pAve kamme kanati tatthagatAvi egatiyA veyaNaM vedeti annatthagatAvi egatiA veyaNaM vedeti, jAva paMceMdithatirikkhajoNiyANaM maNusvANaM satA samitaM je pAve kamme kajati ihagatAvi egatitA veyaNaM veyaMti annatthagatAvi egatiyA veNaM veyaMti, maNussavajA sesA ekagamA || ( sU0 77 ) 'je deve'tyAdi, asya cAnantarasUtreNa sahAyamabhisambandhaH- prathamoddezakAntyasUtre pAdapopagamanamuktam, tasmAcca devatvaM keSAJcidbhavatIti devavizeSabhaNanena tatkarmabandhavedane pratipAdayannAha 'je deveM' tyAdi, ye devAH surAH vakSyamANacizeSaNebhyo vaimAnikA anazanAderutpannAH kiMbhUtAH - 'uddhatti UrddhalokastatropapannakAH- utpannA UpapannakAste ca dvidhA- kalpopapannakAH- saudharmAdidevalokotpannAstathA vimAnopapannakAH - maitreyakAnuttaralakSaNavimAnotpannAH kalpAtItA ityarthaH, tathA pare 'cArova vanaga'tti caranti-bhramanti jyotiSkavimAnAni yatra sa cAro-jyotizcakrakSetraM samastameva, vyutpattyarthamAtrAnapekSaNena zabdapravRttinimittAzrayaNAt, tatropapannakAzcAropapannakAH - jyotiSkAH, na ca pAdapopagamanAdejyotiSkatvaM na bhavati, pariNAmavizeSAditi, te'pi ca dvidhaiva, tathAhi -cAre- jyotizcakrakSetre sthitireva yeSAM te cArasthitikAH samayakSebahirvarttino ghaNTAkRtaya ityarthaH, tathA gatau ratiryeSAM te gatiratikAH, samayakSetravarttina ityarthaH, gatiratayazcAsatatagatayo 'pi bhavantItyata Aha-gatiM gamanaM samiti - santatamApannakAH - prAptA gatisamApannakAH, anuparatagataya ityarthaH, teSAM devAnAM dvividhAnAM punarddhividhAnAM sadA-nityaM samitaM-santataM yatpApaM karma-jJAnAvaraNAdi, satatabandhakatvAt jIvAnAM, Education International For Parts Only ~ 118~ yor Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [2], uddezaka [2], mUlaM [77] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03, aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata zrIsthAnA-1 asUtravRttiH sUtrAka [77] // 58 // dIpa anukrama [77] kriyate-vadhyate, karmakartRprayogo'yaM, bhavati sampadyata ityarthaH, te devAstasya-karmaNaH abAdhAkAlAtikame sati 'tattha- sthAnagayAvitti apirevakArArthastasya caivaM prayogaH-tatraiva-devabhava eva kalpAtItAnAM kSetrAntarAdigamanAsambhavAdiha tatrAnya-18kAdhyayane trazabdAbhyA bhava eva vivakSitaH, na kSetrazayanAsanAdIti, gatAH-vartamAnA 'eke kecana devA vedanAm-udayaM vipAkaM | uddezaH1 'vedayanti' anubhavanti, 'annatthagayAvi'tti devabhavAdanyatraiva bhavAntare gatA-utpannA vedanAmanubhavanti, kecittUbhayatrA-1 pi, anye vipAkodayApekSayA nobhayatrApIti, etaca vikalpadvayaM sUtre nAzrita, dvitvAdhikArAditi // sUtroktameva vika- karmavedanaM lpadvayaM sarvajIveSu caturviMzatidaNDakena prarUpayannAha-niraiyANa'mityAdi, prAyaH sugamam, navaraM, "tatthagayAvi annatthagayAvi" evamabhilApena daNDako neyo yAvatpaJcendriyatiryazco'ta evAha-jA'tyAdi, manuSyeSu punarabhilApavizeSo dRzyaH, yathA 'ihagatAvi egaiyA' iti, sUtrakAro hi manuSyo'tastatretyevaMbhUtaM parokSAnAsannanirdezaM vimucya manuSyasUtre ihetyevaM nirdizati sma, manuSyabhavasya svIkRtatvena pratyakSAsannavAcina idaMzabdasya viSayatvAditi, ata evAha-'maNussavajA sesA ekkagamatti zeSAH-vyantarajyotiSkavaimAnikA ekagamA:-tulyAbhilApAH, nanu prathamasUtra eva jyotiSkavaimAnikadevAnAM vivakSitArthasyAbhihitatvAt kiM punariha tagaNaneneti', ucyate, tatrAnuSThAnaphaladarzanaprasaGgena bhedatazcoktatvAd, iha tu daNDakakameNa sAmAnyatazcoktatvAditi na doSo, dRzyate ceha tatra tatra vizeSoktAvapi sAmAnyoktiritaroktau vitareti // tatragatA vedanAM vedayantItyuktamato nArakAdInAM gatiM tadviparyastAmAgatiM ca nirUpayannAha neratitA dugatiyA duyAgatiyA paM0 saM0-neraie 2 su uvavajamANe maNussehito vA paMciMdiyatirikkhajoNiehito // 58 // ~119~ Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [2], uddezaka [2], mUlaM [78] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [78] vA upavajejA, se ceSa NaM se neradae geraiyattaM vipajahamANe maNussattAe vA paMceMdiyatirikkhajoNivattAe vA galelA, evaM asurakumArAvi, gavaraM, se va NaM se asurakumAre asurakumArattaM viSpajahamANe maNussattAe yA tirikkhajo. NivattAe vA gacchijjA, evaM sambadevA, puDhavikAiyA dugatiyA duyAgatiyA paM0 20--puDhavikAie puDhavikAiesu uvavajamANe puDhavikAiehito vA NopuDhavikAiehito vA uvavajejA, se ceva NaM se puDha vikAie puDhacikAiyata viSajahamANe puDhavikAiyattAe vA NopuDhavikAiyattAe vA gacchejA, evaM jAva maNussA / / (sU078) daNDakaH kaNThyo, nagharaM nairayikA-nArakA dvayoH-manuSyagatitiryaggatilakSaNayorgatyoradhikaraNabhUtayorgatiryeSAM te tathA, dvAbhyAmetAbhyAmevAvadhibhUtAbhyAmAgati:-AgamanaM yeSAM te tathA, uditanArakAyu raka eva vyapadizyate, ata ucyate 'Nerahae Neraiesutti, nArakeSu madhye ityarthaH, iha codezakramavyatyayAt prathamavAkyenAgatiruktA, 'se ceva NaM se'tti yo mAnuSatvAdito narakaM gataH sa evAsau nArako nAnyaH, anenaikAntAnityatvaM nirastamiti, 'vippajahamANe'tti viprajahanparityajan, iha ca bhUtabhAvatayA nArakavyapadezaH, anena vAkyena gatirukkA, itthaM ca vyAkhyAnaM 'tejaskAyikA byAgatayastiryajamanuSyApekSayA ekagatayastiryagapekSayeti vAkyamupajIvyeti, 'evaM asurakumArAvitti, nArakavaktavyA ityarthaH, |'navaraMti kevalamayaM vizeSa:-tiryakSu na paJcendriyeSvevosadyante pRthivyAdiSvapi tadukhatterityataH sAmAnyata Aha-'se ceva NaM se ityAdi jAva tirikkhajoNiyatsAe vA gacchejjatti, 'evaM savvadeva'tti asuravat dvAdazApi daNDakadevapadAni vAcyAni, teSAmapyekendriyeSUtyatteriti / 'NopuDhavikAiehiMto'tti anena pRthvIkAyikaniSedhadvAreNApkAyikA dIpa anukrama [78 ~ 120~ Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [2], uddezaka [2], mUlaM [78] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03, aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka 2 sthAnakAdhyayane uddezaH 2 | nArakANAM galyAgatI bhavyatvAdica [78] dIpa anukrama [78] zrIsthAnA- dayaH sarve gRhItA dvisthAnakAnurodhAditi, tebhyo vA-nArakavarjebhyaH samutpadyate, 'NopudavikAiyattApaMtti, devanArakava- sUtra-larjApkAyAditayA gacchediti, 'evaM jAva maNussa'tti, yathA pRthivIkAyikA 'dugatiyA' ityAdibhirabhilAparuktA evame- bhirevApkAyikAdayo manuSyAvasAnAH pRdhivIkAyikazabdasthAne'pkAyAdivyapadeza kurvadbhirabhidhAtavyA iti / vyantarAdayastu pUrvamativiSTA eveti / jIvAdhikArAdeva bhavyAdivizeSaNaiH SoDazabhirdaNDakArUpaNAyAha duvihA neraiyA pannattA, taMjahA bhavasiddhiyA ceva abhavasibiyA ceva, jAva vemANiyA 1 / duvihA neracyA paM0 0aNatarovapannagA ceva paraMparokvanagA ceka jAva vemANiyA 2 / dubihA rayA paM0 20-gatisamAvannagA ceva agatisamA. vanagA ceva, jAva vemANiyA 3 / duvihA neraiyA paM0 20-paDhamasamaovabannagA ceva apaDhamasamabhovavanagA ceva Ava vegANiyA 4 / duvihA neraiyA paM0 20-AhAragA ceSa aNAhAragA ceva, evaM jAva bemANiyA 5 / duvihA rathA paM0 saM0-ussAsagA ceva NoussAsagAva, jAva vemANiyA 6 / davihA nerahayA paM0 saM0-saiMdiyA ceva aNidiyA ceva, jAva vemANivA 7 / duvihA neraiyA paM0 10--pajattagA ceva apajattagA ceva, jAva vemANiA thA duvihA neraiyA paM0 20 -sanni ceva asanni ceva, evaM paMceMdiyA sabve vigaliMdiyavajJA, jAva vANamaMtarA (vemANiyA) 9 / duvihA neraiyA paM0 taM0-bhAsagA va abhAsagA gheva, evamegiMdiyavamA sabve 10 / vihA neracyA paM0 taM-sammaTTiIyA ceva miccharihIyA gheva, egiviyavajjA savve 11 / duvihA neraiyA paM0 saM0-parittasaMsAritA ceva arNatasaMsAriyA ceca, jAva vemANiyA 12 / duvihA neraiyA paM0 saM0-saMkhejakAlasamayadvitIyA ceva asaMkhejakAlasamayadvitIyA ceka, evaM paMceMdiyA // 59 // ~121~ Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [2], uddezaka [2], mUlaM [79] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAka [79] dIpa anukrama 79] egiviyavigaliMdiyavajA jAva vANamaMtarA 13 / duvihA neraiyA paM0 20-sulabhacodhiyA ghetra dulabhavodhiyA ceSa, Ava vemANiyA 14 / duvihA nedayA paM0 saM0--kaNhapakkhiyA ceva mukapakkhiyA gheva, jAca vemANiyA 15 / duvihA neracyA paM0 saM0-carimA gheva acarimA ceva, jAva vemANiyA 16 (sU079) tatra bhavyadaNDakaH kaNThyA, anantaradaNDake 'aNaMtaratti ekasmAdanantaramutpanA ye te'nantaropapannakAH, tadanyathA tu paramparopapannakAH, vivakSitadezApekSayA vA ye'nantaratayotpannAste AdyAH, paramparayA vitare iti 2, gatidaNDake gatisamApannakA-narakaM gacchantaH itare tu tatra ye gatAH, athavA gatisamApannA-nArakatvaM prAptA itare tu dravyanArakAH, athavA calasthiratvApekSayA te jJeyA iti 3, prathamasamayadaNDake 'paDhameM tyAdi, prathamaH samaya upapannAnAM yeSAM te prathamasamayopapannakAH, tadanye aprathamasamayopapannakA iti 4, AhArakadaNDake AhArakAH sadaiva, anAhArakAstu vigrahagatAveka dvau vA samayau, ye nADImadhye mRtvA tatraivopadyante, ye tvanyathA te trIniti 5, ucchAsadaNDake ucchusantItyuccvAsakAstatparyApti (sthA) paryAptakAH, tadanye tu nocchAsakAH 6, indriyadaNDake sendriyAH-indriyaparyAptyA paryAptAH, tadaparyAptAstu anindriyAH 7, paryAptadaNDake paryAptAH paryAptanAmakarmodayAditare vitarodayAditi 8, saMjJidaNDake saMjJino-mana:paryAptyA paryAptakAH tathA aparyAptakAstu ye (na tathA) te asaMjJina iti, 'evaM paMciMdie'tyAdi-asyAyamarthaH-yathA nArakAH saMjyasaMjibhedenoktAH 'evaM vigale diyavajjatti, vikalAni-aparipUrNAni saGkhyayendriyANi yeSAM te vikalendriyAH, tAn pRthivyAdIna 1 sAmAnya jIvApekSayA, tena yadi nADIvahiHsvacasAnAM tatrotsAdAbhAyaH karaNAparyAptikAle'paryApnAnakamA~vayasyAbhAva tadApi na kSatiH, ~122~ Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [2], uddezaka [2], mUlaM [79] (03) muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAka [79] dIpa anukrama 79] zrIsthAnA- dvitricaturindriyAMzca varjayitvA ye'nye caturviMzatidaNDake paJcendriyA asurAdayo bhavanti te sarve'pi saMsyasaMjJitayA 2 sthAnalasUtra- vAcyAH, daNDakAvasAnamAha-jAva vemANiya'tti vaimAnikaparyavasAnA apyevaM vAcyA iti, kvacid 'jAva vANavaMta- kAdhyayane vRttiH |riya'tti pAThastatrAyamarthoM-ye'saMjJibhyo nArakAditayopadyante te'saMjJina evocyante, asaMjinazca nArakAdiSu vyantarA-15 uddezaH2 | vasAneSUtpadyante na jyotiSkavaimAnikeviti teSAmasaMjJitvAbhAvAdihAgrahaNamiti 9, bhASAdaNDake bhASakA-bhASAparyopyu-14 nArakANA // 6 // | daye, abhApakAstadaparyAptakAvasthAyAmiti, ekendriyANAM bhASAparyAptiAstItyata Aha-evaM'mityAdi 10, samyagdRSTi-INbhavyatvAdi daNDake samyaktvamekendriyANAM nAsti, dvIndriyAdInAM tu sAsvAdanaM syAdapItyuktam-egiMdiyacajjA savvetti 11, da saMsAradaNDake parIttasaMsArikA:-saGkSiptabhavA itare vitare 12, sthitidaNDake kAlaH kRSNo'pi syAt samaya AcAro'pi sthAdataH kAlazcAsau samayazceti kAlasamayaH saGgyeyo varSapramANataH sa yasyAM sA sayeyakAlasamayA sA sthitiH-avasthAna yeSAM te satyeyakAlasamayasthitikAH, dazavarSasahasrAdisthitaya ityarthaH, itare tu palyopamAsadbhayeyabhAgAdisthitayaH, 'saMkhijjakAlaThiiya'tti kacisAThaH, sa ca sugama eveti, 'eva'miti nArakavad dvividhasthitikA daNDakoktAH, kiM sarve'pi!, netyAha-paJcendriyAH asurAdayaH, kimuktaM bhavati?-ekendriyavikalendriyavarjAH, eteSAM hi dvAviMzativarSasahasrAdikA sayAtaiva sthitiH, paJcendriyA api kiM sarve?, netyAha-yAvad vyantarAH vyantarAntAH, ete hi ubhayakhabhAvA bhavanti, / / 60 // jyotiSkavaimAnikAstu asaGgayAtakAlasthitaya eveti 13, bodhidaNDake bodhiH-jinadharmaH (prApti) sA sulabhA yeSAM te sulabhabodhikAra, evamitare'pi 14, pAkSikadaNDake zuklo vizuddhatvAt pakSaH-abhyupagamaH zuklapakSastena carantIti zuklapAkSikA, ~123~ Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [79] dIpa anukrama [79] "sthAna" aMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRttiH) uddezaka [2] muni dIparatnasAgareNa saMkalita .... -------- - sthAna [2], ..AgamasUtra [03 ], aMga sUtra [03] Education Internation zuklatvaM ca kriyAvAdityeneti, Aha ca- 'kiriyAbAI bhavve No abhanne sukapaklie No kiNhapakhkhie'ti, zuklAnAM vA --Astikatvena vizuddhAnAM pakSo vargaH zuklapakSastatra bhavAH zukupAkSikAH, tadviparItAstu kRSNapAkSikA iti 15, caramadaNDake yeSAM sa nArakAdibhavazcaramaH punastenaiva notpatsyante siddhigamanAt te caramAH anye tvacaramA iti 16, evamete Adito'STAdaza daNDakAH / prAvaimAnikAzcaramAcaramatyenoktAH, te cAvadhinA'dholokAdIn vidantyatastadvedane jIvasya prakAradvayamAha- dohiM ThANehiM AyA adhologaM jANai pAsai taM samohateNaM caiva appANaM AyA aheloga jANai pAsai asamohateNaM caiva appANeNaM AyA alogaM jANai pAsai, Adhohi samohatAsamohateNaM ceva appANeNaM AyA ahelogaM jANai pAsai evaM tirithalogaM 2 uddhRlogaM 3 kevalakappaM logaM 4 / dohiM ThANehiM AyA adhologaM jANai pAsai saM0--vivviteNa caiva appANaM AtA adhologaM jANai pAsai abiuvyiteNaM caiva appANeNaM AyA adhologaM jANai pAsai Ahodhi viubviyAviunviteNa caiva appANeNaM AtA adhologaM jANai (pAsa) 1 evaM tiriyalogaM0 4 / dohiM ThANehiM AyA sahAI suNei, taMdeseNaci AyA sadAI suNei sadhyeNaci AyA saddAI suNeti evaM ruvAI pAsai, gaMdhAI agghAti, rasAI AsAdeti, phAsAI paDhisaMvedeti 5 / dohiM ThANehiM AyA obhAsada, saM0--- deseNavi AyA obhAsada saveNaci AyA obhAsati, evaM pabhAsati cikuvati pariyAreti bhAsaM bhAsati AhAreti pariNAmeti vedeti nireti 9 dohiM ThANehiM deve saddAI 1 kriyAvAdI bhanyo bho abhavyaH pAkSiko no kRSNapAkSikaH. mUlaM [79] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH For Parts Only ~ 124~ Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [2], uddezaka [2], mUlaM [80] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: zrIsthAnAgasUtravRttiH prata sUtrAMka OM [80] dIpa anukrama suNei, taM0-deseNavi deve sadAI suNeti samveNavi deve sahAI suNei, jAva nijareti 14 / maruyA devA duvihA0 500 2sthAna--egasarIre ceva visarIre gheva, evaM kinnarA kiMpurisA gaMdhavA NAgakumArA suvannakumArA aggikumArA vAyukumArA 8, kAdhyayane devA duvihA paM0 saM0--egasarIre ceva bisarIre ceva / (sU080) viTThANassa bIo uddesao samatto 2-1 / uddezaH2 'dohItyAdi sUtracatuSTayaM, dvAbhyAM 'sthAnAdhyA prakArAbhyAmAtmagatAbhyAmAtmA-jIvo'dholokaM jAnAtyavadhijJAnena samuddhAta |pazyatyavadhidarzanena 'samavahatena' vaikriyasamudghAtagatenAtmanA-svabhAvena, samudghAtAntaragatena vA, asamavahatena | vaikriyetarakhanyatheti, etadeva vyAkhyAti-'AhohI'tyAdi yatprakAro'vadhirasyeti yathAvadhiH, AdidIrghatvaM prAkRtatvAt, paramA to'vadhiH |vadheA'dhova_vadhiryasya so'dho'vadhirAtmA-niyatakSetraviSayAvadhijJAnI sa kadAcit samavaddatena kadAcidanyatheti sama- dezasarvataH vahatAsamavahateneti, 'eca'mityAdi, 'evaM miti yathA'dholokaH samavahatAsamavahataprakArAbhyAmavadheviSayatayokta evaM zabdAdyAH | tiryaglokAdayo'pIti, sugamAni ca tiryaglokorddhalokakevalakalpasUtrANi, navaraM kevala:-paripUrNaH sa cAsau svakA-| yesAmathyAt kalpazva kevalajJAnamiva vA paripUrNatayeti kevalakalpaH, athavA kevalakalpaH samayabhASayA paripUrNastaM 'lokaM caturdazaragyAtmakamiti // vaikriyasamudghAtAnantaraM vaikriyaM zarIraM bhavatIti vaikriyazarIramAzrityAdholokAdijJAne prakA-18 |radvayamAha-'dohI tyAdi sUtracatuSTayaM kaNThyam , navaraM 'viubdhieNati kRtakriyazarIreNeti / jJAnAdhikAra eveda-|| // 61 // maparamAha-'dohItyAdi paJcasUtrI, dvAbhyAM 'sthAnAbhyAM prakArAbhyAM 'deseNacitti dezena ca zRNolye kena zrotreNakazrotropapAte sati, sarveNa vA'nupahatazrotrendriyo, yo vA sambhinnazroto'bhidhAnalabdhiyuktaH sa sarvairindriyaH zRNo [80] ~125~ Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [2], uddezaka [2], mUlaM [80] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [3], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [80] tIti sarveNeti vyapadizyate, 'evaM miti yathA zabdAn dezasarvAbhyAM evaM rUpAdInapi, navaraM jihvAdezasya prasuptyAdi-1 nopaghAtAddezenAsvAdayatItyavaseyamiti / zabdazravaNAdayo jIvapariNAmA uktAH, tatprastAvAt tatpariNAmAntarANyAha -'dohI'tyAdi, nava sUtrANi sugamAni, navaram , avabhAsate-dyotate dezena khadyotakavat, sarvataH pradIpavat, athavA avabhAsate-jAnAti sa ca dezataH phaDakAvadhijJAnI sarvato'bhyantarAvadhiriti 1, 'eva'miti dezasarvAbhyAM prabhAsate-prakapeNa dyotate 2, vikaroti dezena hastAdivakriyakaraNena, sarveNa sarvasyaiva kAyasyeti 3, 'pariyArei'tti maithuna sevate de zena manoyogAdInAmanyatamena, sarveNa yogatrayeNApi 4, bhASAM bhApate dezena jihvAgrAdinA sarveNa samastatAlvAdisthAnaH5, Ta AhArayati dezena mukhamAtreNa sarveNa ojaAhArApekSayA 6, AhArameva pariNamayati-pariNAma nayati khalarasavibhAgemAneti bhakkAzayadezasya plIhAdinA ruddhatvAd dezataH anyathA tu sarvataH 7, vedayati-anubhavati, dezena hastAdinA avaya-12 vena sarveNa sarvAvayavairAhArasatkAn pariNamitapudgalAn iSTAniSTapariNAmataH 8, nirjarayati-tyajatyAhAritAn pariNAmitAn veditAn AhArapudgalAn dezenApAnAdinA sarveNa sarvazarIreNaiva prasvedavaditi 9, athavaitAni caturdazApi sUtrANi vivakSitaviSayavastvapekSayA neyAni, tatra dezasarvayojanA yathA 'dezenApI ti dezato'pi zRNoti vivakSitazabdAnAM madhye kAMzcicchRNotIti, 'sarveNApI'ti sarvatazca sAmastyena, sarvAnevetyarthaH, evaM rUpAdInapi, tathA vivakSitasya dezaM sarvaM vA vivakSitamavabhAsayatyevaM prabhAsayati evaM vikurvaNIyaM vikurute paricAraNIyaM khIzarIrAdi paricArayati bhASaNIyApekSayA dezato bhASAM bhASate sarvato veti abhyavahAryamAhArayati AhRtaM pariNamayati vedya karma vedayati dezataH sarvato vA, evaM dIpa anukrama [80] ~ 126~ Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [2], uddezaka [2], mUlaM [80] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata zrIsthAnA- sUtravRttiH // 62 // sUtrAMka [80] nirjarayatyapi / dezasarvAbhyAM sAmAnyataH zravaNAyukta vizeSavivakSAyAM pradhAnatvAd devAnA tAnAzritya tadAha-dohI-16|2 sthAnatyAdi, etadapi vivakSitazabdAdiviSayApekSayA sUtracaturdazakaM neyamiti, dezataH sarvato vA / ete'nantarotA bhAvAHkAdhyayane zarIra eva sati sambhavantIti devAnA ca pradhAnatvAt teSAmeva vyaktitaH zarIranirUpaNAyAha-marue'tyAdi sUtrASTakA uddezaH2 kaNThayam , navaraM, maruto devA lokAntikadevavizeSAH, yata uktam-"sArasvatA 1 ditya 2 vaya 3 ruNa 4 gaItoya 5- samuddhAta tuSitA'6 vyAvAgha 7 maruto 8 'riSThA 9zceti' (tattvA a04 sU026)te caikazarIriNo vigrahe kArmaNazarIratvAta. vikriyetaratadanantaraM vaikriyabhAvAd dvizarIriNaH, dvayoH zarIrayoH samAhAro dvizarIraM tadasti yeSAM te tathA, athavA bhavadhAraNIya-8 to'vadhiH meva yadA tadaikazarIraH yadA tUttaravaikriyamapi tadA dvizarIrAH, kinnarAdhAstrayo vyantarAH, zeSA bhavanapataya iti,dA dezasarvataH parigaNitabhedagrahaNaM ca bhedAntaropalakSaNam, na tu vyavacchedAdha, sarvajIvAnAmapi vigrahe ekazarIratvasyAnyadA dviza- zabdAdyAH rIratvasya copapadyamAnasvAditi 8, ata eva sAmAnyata Aha-'devA duvihe tyAdi kaNThayam , dvisthAnakasya dvitIya 31 uddezako vivaraNataH smaaptH|| __ukto dvitIyoddezakaH, adha tRtIya Arabhyate, asya cAnantareNa sahAyamabhisaMbandhaH-anantarodezake jIvapadArtho-| nekadhoktaH, atra tu tadupagrAhakapudgalajIvadharmakSetradravyalakSaNapadArthaprarUpaNocyate ityevaMsambandhasyAsvedamAdimasUtrASTakamduvihe sare paM0 saM0--bhAsAsadde ceva NobhAsAsa ceba, bhAsAsade duride paM0 20-akkharasaMbaddha va noaksara // 62 // saMbaddha ceva, NobhAsAsade duvihe pannatta taM0-Aujasade va NoAujjasadde ceba, Aujasadde duvihe paM0 saM0-tate va dIpa anukrama [80] AkCACA atra dvitIyo uddezaka: samAptaM, tRtIyo uddezaka: Arabdha: ~127~ Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [8] dIpa anukrama [8] "sthAna" - aMgasUtra-3 ( mUlaM + vRttiH) sthAna [2], uddezaka [3], muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [03], aMga sUtra [03 ] mUlaM [81] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH vitate caiva tate dubidde paM0 taMda--ghaNe kSetra jhusire caiva, evaM vitate'vi, NoAujjasade dubihe paM0 naM0 - bhUsaNasa ceva nobhUsaNasade ceva, NobhUsaNasadde dubihe paM0 taM0 --- tAlasare caiva lattiAsa ceva, dohiM ThANehiM saDuppAte siyA, taMjA -- sAhanaMtANa caiva puggalANaM sahuppAe siyA bhiyaMtANa caiva pomAlANaM sahuppAe siyA (sU0 81 ) asya ca pUrvasUtreNa sahAyamabhisambandhaH - ihAnantarodezakAntyasUtre devAnAM zarIraM nirUpitaM tadvAMzca zabdAdigrAhako bhavatItyatra zabdastAvannirUpyate, ityevaMsambandhasyAsya vyAkhyA, sA ca sukaraiva, navaraM bhASAzabdo bhASAparyAptinAmakarmodayApAdito jIvazabdaH, itarastu nobhASAzabdaH 1, akSarasambaddho varNavyaktimAn noakSarasambaddhasvittara iti 2, AtodyaM - paTahAdi tasya yaH zabdaH sa tathA noAtodyazabdo vaMzasphoTAdiravaH 3, tataM yattantrI vardhAdivaddhamAtoyaM, 4 tacca kizida yathA pianikAdi kiJcicchudhiraM yathA vINApaTahAdikaM tajjanitaH zabdastato ghanaH zuSiraceti vyapadizyate 5, vitataM tatavilakSaNaM tantryAdirahitaM tadapi ghanaM bhANakavat zuSiraM kAhalAdivat tajjaH zabdo vitato ghanaH zuSirazceti, catuHsthAnake punaridamevaM bhaNiSyate--tataM vINAdikaM jJeyaM, vitataM paTahAdikam / dhanaM tu kAMzyatAlAdi, vaMzAdi zuSiraM matam // 1 // iti, vivakSAprAdhAnyAcca na virodho mantavya iti 6, bhUSaNaM nupUrAdi nobhUSaNaM bhUSaNAdanyat 7, tAlo - hastatAlaH, 'lattiya'tti kaMsikAH, tA hi Atodyatvena na vivakSitA iti, athavA 'lattiyAsadetti pASNiprahArazabdaH 8 // uktAH zabdabhedAH, itastatkAraNanirUpaNAyAha - 'dohI'tyAdi, dvAbhyAM 'sthAnAbhyAM' kAraNAbhyAM zabdotsAdaH syAd-bhavet 8, 'saMhanyamAnAnAM ca' saGghAtamApayamAnAnAM satAM kAryabhUtaH zabdosAdaH syAt, paJcamyarthe vA Educatin internation For Parts Only ~128~ www.lanerary.org Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [8] TIpa anukrama [8] zrIsthAnA GgasUtra vRttiH // 63 // "sthAna" aMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRttiH ) uddezaka (3) sthAna [2], ..AgamasUtra [03 ], aMga sUtra [03] muni dIparatnasAgareNa saMkalita .... -------- - Internationa SaSThIti saMhanyamAnebhya ityarthaH, pudgalAnAM bAdarapariNAmAnA yathA ghaNTAlAlayoH, evaM bhidyamAnAnAM viyojyamAnAnAM ca yathA vaMzadalAnAmiti / puGgasaGghAtabhedayoreva kAraNanirUpaNAyAha - dohiM ThANehiM poggalA sAhaNNaMti, taM0 saI vA pomgalA sAhanaMti pareNa vA posAlA sAhanaMti 1 / dohiM ThANehiM poggalA bhijaMti naM0 - saI vA poggalA bhivvaMti pareNa vA pogAlA bhijjati 2 / dohiM ThANehiM pogAlA parisati, naM0 saI vA poggalA parisaiti pareNa vA poggalA parisADijjati 3 evaM parivarDati 4 vidvaMsaMti 5 / dubihA poggalA paM0 [saM0 minA caiva abhinnA caitra 1, dubihA poggalA paM0 0 -- meuradhammA caiva nobheDaradhammA ceka 2, duvidhA porAlA paM0 taM0 poggalA caiva noparamANupoggalA ceva 3, dubihA poggalA paM0 vaM0--- suhumA caiva bAyarA caitra 4, dubihA pomAlA paM0 taM0 --baddhapAsapuTThA caiva nobaddhapAsapuDhA ceva 5, duvihA poggalA pannattA, taM pariyAditacaiva apariyAditazcaiva 6, duvir3A pogalA pannattA naM0 - attA caiva aNattA caiva 7, dubihA poggalA paM0 naM0 - iTThA caiva aNiTThA caiva 8, evaM kaMtA 9 piyA 10 ma paramANu 11 maNAmA 12, (sU0 82) / dubidhA sadA pannattA taM-- attA caiva aNatA ceva, 1 evamiTThA jAba maNAmA 6 / duvihA rUvA paM0 taM0 atA caiva aNattA caiva, jAva maNAmA, evaM gaMdhA rasA phAsA, evamikike cha AlAvagA bhANiyanvA (sU0 83) 'dohI 'tyAdi sUtrapaJcakaM kaNThyam, navaraM 'svayaM ve 'ti svabhAvena vA anAdiSviva pudgalAH saMhanyante sambadhyante, karmakartRprayogo'yaM, pareNa vA puruSAdinA vA saMhanyante saMhatAH kriyante, karmmaprayogo'yamevaM bhidyante vighaTante, tathA paripatanti | parvatazikharAderiveti, parizaTanti kuSThAdernimittAdaGgulyAdivat vidhvasyante vinazyanti ghanapaTalavaditi 5 // pudgalAneva mUlaM [81] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH For Parts Only ~ 129~ 2 sthAnakAdhyayane uddezaH 3 bhASAza bhAri labhedAdiH // 63 // ra Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [83] dIpa anukrama [23] "sthAna" - aMgasUtra-3 ( mUlaM + vRttiH) sthAna [2], uddezaka [3], mUlaM [83] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [03], aMga sUtra [03 ] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH dvAdazasUtryA nirUpayannAha - 'dubihe' tyAdi, bhinnAH- vicaTitA itare tvabhinnAH 1 svayameva bhidyata iti bhiduraM bhiduratvaM dharmo yeSAM te bhiduradharmANaH antarbhUtabhAvapratyayo'yaM pratipakSaH pratIta eveti 2 paramAzca te aNatruzceti paramANavaH noparamANavaH-skandhAH, sUkSmAH yeSAM sUkSmapariNAmaH zItoSNasnigdharukSalakSaNAzcatvAra eva ca sparzAste ca bhASAdayaH, bAdarAstu yeSAM bAdaraH pariNAmaH paJcAdayazca sparzAste caudArikAdayaH 4 pArzvena spRSTA dehatvacA khuptA reNuvatpArzvaspRSTAstato baddhA:-gADhataraM zliSTAH tanau toyavat pArzvaspRSTAzca te baddhAzceti rAjadantAditvAd vaddhapArzvaspRSTAH, Aha ca - 'puDaM reNuM ca taNuMmi baddhamappIkayaM paesehiM'ti, ete ca prANendriyAdigrahaNagocarAH, tathA no baddhAH kintu pArzvaspRSTA ityekapadapratiSedhaH zrotrendriyagrahaNagocarAH, yata uktam- "puDhaM suNei saddaM rUvaM puNa pAsaI apuDhaM tu / gaMdhaM rasaM ca phAsaM ca baddhapuDhaM viyAgare // 1 // tti, ubhayapadaniSedhe zrotrAdyaviSayAzcakSurviSayAzceti, iyamindriyApekSayA baddhapArzvaspRSTatA pudgalAnAM vyAkhyAtA, evaM jIvapradezApekSayA parasparApekSayA ca vyAkhyeyeti 5 'pariyAiyatti vivakSitaM paryAyamatItAH paryAyAtItAH paryAttA vA sAmastyagRhItAH karmapudgalavat, pratiSedhaH sujJAnaH 6 AttAH- gRhItAH svIkRtA jIvana parigrahamAtratayA zarIrAditayA vA 7 ipyante sma arthakriyArthibhiritISTAH 8 kAntAH -- kamanIyA viziSTavarNAdiyuktAH 9 priyAH prIti| karAH indriyAhAdakAH 10 manasA jJAyante zobhanA eta ityevaMvikalpamusAdayantaH zobhanatvaprakarSAdye te manojJAH 11 manaso matA- valabhAH sarvasyApyupabhoktuH sarvadA ca zobhanatvaprakarSAdeva niruktavidhinA maNAmA 12 iti vyAkhyAnAntaraM tvevaM1 spRSTaM revasanIyamAtmIkRtaM pradeza 2 zRNoti zabdaM rUpaM punaH pazcaSTaM tu gandhaM va sparza ca baddhaspRSTaM vyAraNIyAt // 1 // Education Internation For Penal Use On ~130~ Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [2], uddezaka [3], mUlaM [83] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03, aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata | kAdhyayane sUtrAMka [83] dIpa anukrama [83] zrIsthAnA-IPiSTA:-bAlabhAH sadaiva jIvAnAM sAmAnyena, kAntAH-kamanIyAH sadaiva tabhAvena, priyAH-adveSyAH sarveSAmeva, manojJAH- 2 sthAnasUtra manoramAH kathayA'pi, manaAmA-manaHpriyAzcintayA'pIti, vipakSaH sujJAnaH sarvatreti // pudgalAdhikArAdeva taddharmAna 81 vRttiH zabdAdIn anantarokkasaviparyayAttAdivizeSaNaSaTuviziSTAn 'duvihA sadde'tyAdisUtratriMzatA''ha-'duvihe tyAdi, kaNThyA uddezaH 3 ceyamiti / uktAH pudgaladharmAH, samprati dharmAdhikArAjjIvadharmAnAha | jnyaanaadyaa||64|| duvihe AyAre paM0 20-NANAyAre ceva nonANAyAre ceva 1, NonANAyAre duvihe paM0 saM0-saNAyAre ceva nodaMsaNA cArA: prayAre caiva 2, nodaMsaNAyAre duvihe paMsaM0-carittAyAre ceva nocarittAyAre ceva 3, NocarittAvAre duvihe paM0 20-taSAyAre timA sAceva vIriyAyAre ceva do paDimAo paM0 saM0-samAhipaDimA ceva uvahANapaDimA va 1, dopaDimAo paM0 20-vive mAyikaM ca gapaddhimA ceva viusagapaDimA ceva 2, do paDimAo paM0 taMjahA-bhaddA ceva subhaddA ceva 3, do paDimAo paM0 ----mahAbhaddA ceva sabbatobhadA ceva 4, do paDhimAo paM0 20-khur3iyA ceva moyapaDimA mahalliyA ceva moyapaDimA 5, yo paDimAo paM0 0-javamo ceva caMdapaDimA baharamajhe ceva caMdapaDimA 6, duvihe sAmAie paM0 0-agArasAmAie ceva aNagArasAmAie ceva (suu084)| 'duvihe AyAre ityAdi sUtracatuSTayaM kaNThyaM, navaraM AcaraNamAcAro-vyavahAro jJAna-zrutajJAnaM tadviSaya AcAraH kAlAdiraSTavidho jJAnAcAraH, Aha ca-"kAle viNae bahumANe uvahANe ceva tahaya niNhavaNe / vaMjaNamastha tadubhae aDhaviho 31 1 kAlo binayo bahumAna upabhAnaM caiva tathaivAnivanam / vyAnaM arthastadubhayamaSTavidhI ~ 131~ Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [84] dIpa anukrama [84] "sthAna" aMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRttiH ) uddezaka (3) sthAna [2], ..AgamasUtra [03 ], aMga sUtra [03] muni dIparatnasAgareNa saMkalita .... Education Intemational .......... - nANamAyAro // 1 // tti, nojJAnAcAra:- etadvilakSaNo darzanAdyAcAra iti, darzanaM samyaktvaM tadAcAro niHzaGkitAdiraSTavidha eva, Aha ca-- "NissaMkiya 1 nikkaMkhiya 2 nivvitigicchA 3 amUDhadiDI 4 ya / uvagRha 5 dhirIkaraNe 6 vacchala 7 pabhAvaNe 8 aTTha // 2 // " tti, nodarzanAcArazcAritrAdiriti, cAritrAcAraH samitiguptirUpo'STadhA, Aha ca"yeNihANajogajutto paMcahiM samiIhiM tIhiM gusIhiM / esa caritAyAro aDaviho hoi nAyacvo // 3 // " ci, nocAritrAcArastapaAcAraprabhRtiH, tatra tapaAcAro dvAdazadhA, uktaM ca- "bArasavihaMmivi tave sambhitarabAhire kusaladiDe / agi lAi aNAjIvI nAyantro so tavAyAro // 4 // " tti, vIryAcArastu jJAnAdiSveva zakteragopanaM tadanatikramazceti, uktaM ca - " aNigRhiyavalavirio parakkamai jo jahuttamAutto / jujai ya jahAthAmaM nAyanyo vIriyAyAro // 5 // " ti // atha vIryAcArasyaiva vizeSAbhidhAnAya paTTasUtrImAha- 'do paDimeM' tyAdi, pratimA pratipattiH pratijJetiyAvat, samAdhAnaM | samAdhiH- prazastabhAvalakSaNaH tasya pratimA samAdhipratimA dazAzrutaskandhoktA dvibhedA- zrutasamAdhipratimA sAmAyikAdicAritrasamAdhipratimA ca, upadhAnaM tapastatpratimopadhAnapratimA dvAdaza bhikSupratimA ekAdazopAsakapratimAzcetyevaMrUpeti / vivecanaM vivekaH- tyAgaH, sa cAntarANAM kaSAyAdInAM bAhyAnAM gaNazarIrabhaktapAnAdInAmanucitAnAM tatpratipattirvivekapranizaGko niSkAti nirvicikitso'mUDadRSTi / upabRMhA sthirIkaraNaM yAtsatyaM prabhAvanA aSTau // 2 // 3 pravidhAnayogayuktaH pazca samitiSu tiruSu guptissu| eSa cAritrAcAro'STavidho bhavati jJAtavyaH // 1 // 4 dvAdazavidhe'pi tapasi sAbhyantarabAdhe kuzaladRSTe / aglAnyA'nAjIcI jJA5 anigUhitacalavIryaH parAkramate yo yathoktamAyuktaH / yunakti ca yathAsthAna jJAtavyo vIryAcAraH // 1 // [1] [zanAcAH // 1 // 2 tavyaH sa tapaAcAraH // 1 // For Pale On mUlaM [24] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH ~132~ Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [2], uddezaka [3], mUlaM [84] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [3], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: kG prata dIpa anukrama [84] zrIsthAnA-1 timA, vyutsargapratimA-kAyotsargakaraNameveti, bhadrA-pUrvAdidikcatuSTaye pratyeka praharacatuSTayakAyotsargakaraNarUpA aho- sthAna: sUtra- rAtradvayamAneti, subhadrA'pyevaMprakAraiva sambhAcyate, adRSTatvena tu noktati, mahAbhadrApi tathaiva, navaramahorAtrakAyotsargarUpAkAdhyayane vRttiH ahorAtracatuSTayamAnA, sarvatobhadrA tu dazasu dikSu pratyekamahorAtrakAyotsargarUpA ahorAtradazakapramANeti, mokapratimA-| uddezaH 3 prasravaNapratimA, sA ca kAlabhedena kSudrikA mahatI ca bhavatIti, yata uktaM vyavahAre-"khuDDiyaM NaM moyapaDima paDiva- jJAnAdyAgNase"tyAdi, iyaM ca dravyataH prasravaNaviSayA kSetrato grAmAdevahiH kAlataH zaradi nidAghe vA pratipadyate, bhuktvA cet cArAH prapratipadyate caturdazabhakkena samApyate, abhuktvA tu SoDazabhakkena, bhAvatastu divyAdhupasargasahanamiti, evaM mahatyapi, navaraM timA sAbhuktvA cet pratipadyate SoDazabhakkena samApyate, anyathA tvaSTAdazabhakteneti, yavasyeva madhyaM yasyAH sA yavamadhyA, candramAyikaM ca iva kalAvRddhihAnibhyAM yA pratimA sA candrapratimA, tathAhi-zuklapratipadi eka kavalamabhyavahRtya tataH pratidinaM kavalavRddhyA paJcadaza paurNamAsyAM kRSNapratipadi ca paJcadaza bhuktvA pratidinamekaikahAnyA'mAvAsyAyAmekameva yasyAM bhute sA yavamadhyA candrapratimeti, yasyAM tu kRSNapratipadi paJcadaza bhuktvA ekaikahAnyA'mAvAsyAyAmekaM zuklapratipadi caikameva tataH18 punarekaikavRddhyA pUrNimAyAM paJcadaza bhute sA vanasyeva madhyaM yasyAM tanvityarthaH sA bajramadhyA candrapratimeti, evaM bhikSAdAvapi vAcyamiti // pratimAzca sAmAyikavatAmeva bhavantIti sAmAyikamAha-'duviheM ityAdi, smaanaaN-jnyaanaadiinaa-1||65|| mAyo-lAbhaH samAyaH sa eva sAmAyikamiti, tad dvividham-agAravadanagArasvAmibhedAd , dezasarvaviratI ityarthaH // jI-18 vadharmAdhikAra eva taddharmAntarANi 'dohaM uvavAe' ityAdibhizcaturvizatyA sUtrairAha ~ 133~ Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [85] dIpa anukrama [85] "sthAna" aMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRttiH) uddezaka (3) sthAna [2], ..AgamasUtra [03 ], aMga sUtra [03] muni dIparatnasAgareNa saMkalita .... Education International .......... - do ubabAda paM0 taM0 devANa caiva neraiyANa caiva 1 dohaM ubvaTTaNA paM0 taM0 NeraiyANa caiva bhavaNavAsINa caiva 2 donhaM cayaNe paM0 taM - joisiyANa ceva vaimANiyANa ceva 3 donhaM gavbhavatI paM0 saM0 maNurasANa caiva paMceMdiyatirikkhajoNiyANa caiva 4 doSaM gavbhatthANaM AhAre paM0 taM0 maNussANa caiva paMcadiyatirikkhajoNiyANa caiva 5 donhaM ganbhatthANaM buDDI paM0 taM0 maNurasANa caiva paMceMdriyatirikkhajoNiyANa caiva 6 evaM nicyuDDI 7 viguvvaNA 8 gatipariyAe 9 samugdhAte 10 kAlasaMjoge 11 AyAtI 12 maraNe 13 dohaM chavipavvA paM0 [saM0 - maNussANa cetra paMcidiyatiriksajoNiyANa caitra 4 do sukasoNitasaMbhavA paM0 taM maNussA caiva paMcidiyatirikkhajoNiyA ceva 15 duvihA ThatI paM0 taM kAyadvitI caiva bhavadvitI caiva 16 donhaM kAyadvitI paM0 taM0 maNussANaM caiva paMcidiyatirikkhajoNiyANa caitra 17 donhaM bhavaTTitI paM0 [saM0 - devANa caiva nairaiyANa caitra 18 duvihe Aue paM0 taM - addhAue caiva bhavAue donhaM advAue paM0 taM0- maNussANa caiva paMcadiyatiriktra oNiyANa caiva 20 doSTaM bhavAue paM0 taM0raiyANa caitra 21 duvihe kamme paM0 [saM0 padesakamme caiva aNubhAvakamme cetra 22 do ahAuyaM pAleti caitra 19 devANa caiva taM devadeva neraiyazceva 23 donhaM AuyasaMvaTTae paM0 taM0 - maNussANa ceva paMceMdiyatirikkhajoNiyANa caitra 24 (sU0 85) sugamatA navaraM ''kAkSa janmavizeSa iti, dIvyanti iti devAH- caturnikAyAH surA nairayikAH prAgvatteSAm 1, udvarttanamudvarttanA tatkAyAnnirgamo maraNamityarthaH tacca nairayikabhUvanavAsinAmevaivaM vyapadizyate, anyeSAM tu maraNameveti, nairayikANAM - nArakANAM tathA For Palsta Use Only mUlaM [85] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH ~ 134 ~ Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [2], uddezaka [3], mUlaM [85] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata zrIsthAnA-1 bhavaneSu-adholokadevAvAsavizeSeSu vastuM zIlamepAmiti bhavanavAsinasteSAm 2, pyutikSyavanaM maraNamityarthaH, tacca jyo-182 sthAna: tiSkavaimAnikAnAmeva vyapadizyate, jyotiSu-nakSatreSu bhavAH jyotiSkAH, zabdavyutpattireveyaM, pravRttinimittAzrayaNAtukAdhyayana vRttiH / candrAdayo jyotiSkA iti, vimAneSu-UlokavattiSu bhavAH vaimAnikA:-saudharmAdivAsinasteSAM 3, garbha-garbhAzaye uddazaH3 DyuskAntiH-utpattirgarbhavyutkAntiH, manorapatyAni manuSyAsteSAM, tiro'yanti-gacchantIti tiryaJcasteSAM sambandhinIrA uppaatii||66|| yoniHutpattisthAnaM yeSAM te tiryagyonikAH, te caikendriyAdayo'pi bhavantIti viziSyante-pathendriyAzca te tiryagyo-II dvartana| nikAzceti pazcendriyatiryagyonikAsteSAm 4, tathA dvayoreva garbhasthayorAhAro'nyeSAM garbhasyaivAbhAvAditi 5, vRddhiH-15 cyavanAdiH TU zarIropacayaH 6, nivRddhistaddhAnirvAtapittAdibhiH, nizabdasyAbhAvArthatvAt , nivarA kanyotyAdivat 7, vaikriyalabdhimatAM | vikurvaNA 8, gatiparyAyaH-calanaM mRtvA vA gatyantaragamanalakSaNaH, yacca vaikriyalabdhimAn garbhAnirgatya pradezato bahiH saGkAmayati sa vA matiparyAyaH, uktaM ca bhagavatyAM-"jIve NaM bhaMte! ganbhagae samANe Neraiesu uvavajejA?, gotamA!, atthegaie uvavajjejjA atthegaie no uvavajejA, se keNaDeNaM?, gotamA! se NaM sannI paMciMdie sabvAhiM pajattIhiM pajattae vIriyaladdhIe viucialaddhIe parANIyaM AgataM socA Nisamma paese nicchunbhai 2 veubviyasamugdhAeNaM jIno bhavanta ! garbhagataH san nairavi ke pUtpadyeta !, mautama ! asatyekaka utpayeta astyekako notpayeta, tatkenAna?, gautama! sa saMjJI pavendiyaH sarvAbhiH paryAptibhiH paryAptako vIryalabadhyA vaikiyalacyA parAnIkamAgataM bhulA nizamya pradezAn niSkAzayati vaikriyasamutpAtena samavadanti 2 caturakSiNI senA vikuvaiti / AT // 66 // 2 caturaGgiNyA senayA parAnIkena sAI saMgrAma saMgrAmayati. RECACK dIpa anukrama [85]] ~135~ Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [2], uddezaka [3], mUlaM [85] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata dIpa anukrama [85]] samohannai 2 cAuraMgiNi seNaM viuvvai 2 cAuraMgiNIe seNAe parANIeNaM saddhiM saMgAma saMgAmeI"tyAdi 9, samudghAto mAraNAntikAdiH 10, kAlasaMyogaH-kAlakRtAvasthA 11, AyAti:-garbhAnirgamo 12, maraNaM-prANatyAgaH 13, 'doNhaM chavipatti dvayAnAM-ubhayeSAM 'chavi'tti matublopAcchavimanti-svambanti 'pavva'tti parvANi sandhivandhanAni chaviparvANi kacit 'chaviyatta'tti pAThaH tatra chaviyogAcchaviH sa eva chavikaH sa cAsau 'atta'tti AtmA ca-zarIraM chavikAtmeti, 'chavipatta'tti pAThAntare chaviH prAptA jAtetyarthaH, garbhasthAnAmiti sarvatra sambandhanIyam 14, 'do suketyAdi, dvayoH zukra-retaH zoNitam-ArtavaM tAbhyAM sambhavo yeSAM te tathA 15, 'kAyahiti'tti kAye-nikAye pRdhivyAdisAmAnyarUpeNa sthitiH kAyasthitiH asaGkhyotsapiNyAdikA, bhave bhavarUpA vA sthitiH bhavasthitirbhavakAla ityarthaH 16, 'doNhati | dvayAnAmubhayeSAmityarthaH, kAyasthitiH saptApTabhavagrahaNarUpA, pRdhivyAdInAmapi sA'sti, na cAnena tadvyavacchedaH, ayogavyavacchedaparatvAt sUtrANAmiti 17, 'doNhe tyAdi, devanArakANAM bhavasthitireva, devAdeH punardevAdityenAnusatteriti |18, 'duvihe ityAdi adbhA-kAlaH tatpradhAnamAyu:-karmavizeSo'ddhAyuH, bhavAtyaye'pi kAlAntarAnugAmItyartho, yathA manu-/ ghyAyuH, kasyApi bhavAtyaya eva nApagacchatyapi tu saptASTabhavamAnaM kAlamutkarSato'nuvartata iti, tathA bhavapradhAnamAyurbha-1 vAyuH, yadbhavAtyaye apagacchatyeva na kAlAntaramanuyAti, yathA devAyuriti, 19, 'doNha'mityAdi sUtradvayaM bhAvitArthameva |21,'duvihe kamme ityAdi, pradezA eva-pudgalA evaM yasya vedyante na yathA baddho rasastatpradezamAnatayA vedya karma pradezakarma, yasya tvanubhAvo yathAbaddharaso vedyate tadanubhAvato vedyaM karmAnubhAvakarmeti 22, 'do' ityAdi, yathAvaddhamAyuryathAyuH pAla ~ 136~ Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [2], uddezaka [3], mUlaM [85] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: zrIsthAnA prata vRttiH // 67 // dIpa yanti-anubhavanti nopakramyate taditiyAvaditi,-'devA neraiyAvi ya asaMkhavAsAuyA ya tirimaNuyA / uttamapurisA yArasthAnatahA caramasarIrA ya niruvakamA // 1 // iti vacane satyapi devanArakayoreveha bhaNanaM dvisthAnakAnurodhAditi / 'doNha'- kAdhyayane mityAdi, saMvartanamapavartanaM saMvartaH sa eva saMvartakA, upakrama ityarthaH, AyuSaH saMvartakaH AyuHsaMvartaka iti 23 / paryA- uddezaH3 yAdhikArAdeva niyatakSetrAzritatvAt kSetravyapadezyAn pudgalaparyAyAnabhidhitsuH 'jNbuddii|' ityAdinA kSetraprakaraNamAha- | bharatAdijaMbUDIve dIve maMdarassa pabvayassa uttaradAhiNeNaM do vAsA [paM0 ta0-bahusamatullA avisesamaNANattA annamannaM NAtiva kSetrasva0 TuMti AyAmavikkhaMbhasaMThANapariNAheNaM taM0-bharahe ceva eravae ceSa, evameeNamahilAveNaM himavae ceva heranavate ceva, harivAse va rammayavAse ceba, jaMbuddIve dIve maMdarassa pabvayassa puracchimapaJcatthimeNaM do khittA [paM0 saM0-bahusamatullA avisesa jAva pumvavidehe ceva avaravidehe ceva, jaMbUmaMdarassa pabvayassa uttaradAhiNeNaM do kurAo [paM0 saM0-bahusamatulAmo jAna devakurA gheva uttarakurA ceva, tatva NaM do mahatimahAlayA mahAdumA [paM0 saM0-bahusamatulA avisesamaNANattA annamana NAzvadRti AyAmavikasabhuzcattobehasaMThANapariNAheNaM taM0-kUDasAmalI ceva jaMbU ceva sudaMsaNA / tattha NaM do devA mahiDiyA jAva mahAsokkhA paliovamadvitIyA parivasanti, ta rule ceva veNudeve aNADhite va jaMcUr3IvAhivatI (sU086) sugama caitat , navaramiha jambUdvIpaprakaraNaM paripUrNacandramaNDalAkAraM jambUdvIpaM tanmadhye melaM uttaradakSiNataH krameNa maa||67|| 1 denA nairayikA api ca asaNyavarSAbuSkAya tityanuSyAH / uttamapuruSAzca tathA caramapArIrAdha nirupakramAH // 1 // anukrama [85]] ~ 137~ Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [2], uddezaka [3], mUlaM [86] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03, aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: % prata 25 5-5*5*35 *3 t % varSANi ca sthApayitvA, tadyathA,-'bharaha hemavayaMti ya harivAsaMti ya mahAvidehati / rammaya eranavayaM eravayaM ceva vAsAI // 1 // ti, tathA varSAntareSu varSadharaparvatAn kalpayitvA, tadyathA-'himavaMta 1 mahAhimavaMta 2 pavvayA nisaDha 3 nIlavaMtA ya 4 / rASpI 5 siharI 6 ee vAsaharagirI muNayanvA // 1 // ' iti sarvamavaboddhavyamiti / mandarasyameroH uttarA ca dakSiNA ca uttaradakSiNe tayoruttaradakSiNayoriti vAkye uttaradakSiNeneti syAd, enapratyayavidhAnAditi, he varSe-kSetre prajJapte jinaH, samatulyazabdaH sahazArthaH atyantaM samatulye bahusamatulye pramANataH avizeSe-avilakSaNe naganagaranadyAdikRtavizeSarahite anAnAtve-avasapiNyAdikRtAyurAdibhAvabhedavarjite, kimuktaM bhavatItyAha-'anyoanya parasparaM nAtivAte, itaretaraM na lanyata ityarthaH, kairityAha-AyAmena' dairyeNa 'viSkambhena' pRthutvena 'saMsthAnena' AropitajyAdhanurAkAreNa 'pariNAhena' paridhineti, iha ca dvandvaikavadbhAvaH kArya iti, athavA bahusamatulye AyAmataH, tathAhi-bharataparyantazreNIyaM 'coisa ya sahassAI sayAi~ cattAri egasayarAI / bharahaddhattarajIvA chA ya kalA UNiyA kiMci // 1 // kalA ca yojanasyaikonaviMzatitamo bhAga iti 14471, eravate'pyevaM / tathA avizeSe viSkambhataH, tathAhi-paMca sae chabbIse chacca kalA vitthaDaM bharahavAsaMti, 526 ayameva cairavatasyApIti, anAnAtve saMsthAnataH anyo'nyaM nAtivartete, pariNAhataH pariNAhazca jyAdhanuHpRSThayoryapramANaM, tatra jyApramANamukta, dhanu: 1 bharata mayata hariva mahAnidezamiti ca / ramyagairavavataM aikhataM caiva varSANi // 1 // himakAdAyA varSadharagiraya ete 1 caturdaza sadanANi catvAri zatAni / | ekasaptAbhikAni bharatAttirajIcA SaTkalA UnAH kiMcit ||1||3pNc zatAni paDhizatyadhikAni paDalA visara bharatavarSa. 526-6-pisArA. dIpa anukrama [86] --2- 5 -- *** ** ~ 138~ Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [86] dIpa anukrama [86] "sthAna" aMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRttiH ) sthAna [2], uddezaka (3) muni dIparatnasAgareNa saMkalita .... ..AgamasUtra [03 ], aMga sUtra [03] mUlaM [ 86 ] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH -------- zrIsthAnA GgasUtravRttiH // 68 // - pRSThapramANaM vidam- 'coIsa ya sahassAI paMceva sayAI aTuMbIsAI / egArasa ya kalAo dhaNupuDhaM uttaraddhassa // 1 // ' 145282 / yathA ca bharatasyairavatasyApi tathaiveti / ekArthikAni vaitAni padAni, bhRzArthatvAca na punaruktateti, uktaM ca - "anuvAdAdara vIpsA bhRzArthaviniyogahetvasUyAsu / ISatsambhramavismayagaNanAsmaraNeSvapunaruktam // 1 // " iti, tadyathA, 'bharahe ceve' tyAdi, 'uttaradAhiNeNaM' tyetasya pAThasya yathAsaGkhyanyAyAnAzrayaNAd yathAsattinyAyAzrayaNAzca jambUdvIpasya dakSiNe bhAge bharatamAhimavataH, tasyaivottare bhAge airavataM zikhariNaH parata iti, 'eva' miti bharatairava tavat 'etenAbhilApena' 'jaMbUddIve dIve maMdarasse tyAdinA uccAraNenAparaM sUtradvayaM vAcyaM tayozcAyaM vizeSa: 'hemavae ceve'tyAdi, tatra haimavataM dakSiNato himavanmahAhimavatormadhye hiraNyavatamuttarataH rukmizikhariNorantaH harivarSa dakSiNato mahAhimavanniSadhayorantaH ramyakavarSa cottarato nIlarUkmiNorantariti, 'jaMbUddIve' ityAdi, 'puracchimapacatthimeNaM' ti purastAt - pUrvasyAM dizi pazcAt - pazcimAyAmityarthaH yathAkramaM pUrvazvAsau videhazceti pUrvavidehaH, evamaparavideha iti eteSAM cAyAmAdi granthAntarAdavaseyamiti / 'jaMbU' ityAdi, dakSiNena devakuravaH uttareNa uttarakuravaH, tatra AyA vidyutprabhasaumanasAbhidhAnavakSaskAraparvatAbhyAM gajadantAkArAbhyAmAvRtAH, itare tu gandhamAdanamAlyavadbhyAmAvRtAH, ubhaye cAmI arddhacandrAkArAH dakSiNottarato vistRtAH, tatpramANaM cedam- 'asayA bAyAlA ekArasa sahasa do kalAo ya viklaMbho ya kurUNaM te 1 catu sahasrANi paMcaiva zatAni aSTAviMzatyadhikAni ekAdaza ca kalA dhanuHpRSThe uttarArddhasya 14528-11 dhanuHpRSThaM 2 ekAdaza sahasrANi aSTa zatAni dvicatvAriMzadadhikAni dve kale bhistu devakurUNAM tripaMcAzatsahasrANi jIvA'nayoH // 1 // 12842-2 viSkambhaH 52000 jIvA. Education Internation For Palsta Use Only ~ 139~ 2 sthAna kAdhyayane uddezaH 3 bharatAdi kSetrasva0 // 68 // Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [2], uddezaka [3], mUlaM [86] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [0] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata dIpa anukrama [86] vannasahassa jIvA siM // 1 // " pUrvAparAyAmAzcaitA iti, 'mahaimahAlaya'tti mahAntI gurU 'atIti atyantaM mahasAtejasA mahAnAM vA-utsavAnAmAlayau-Azrayau mahAtimahaAlayau mahAtimahAlayau vA samayabhASayA mahAntAvityarthaH, mahAdrumau prazastatayA AyAmo-dairdhvaM viSkambho-vistAraH uccatvam-ucchrayaH udvedho-bhuvi pravezaH saMsthAnam-AkAraH pa|riNAhA-paridhiriti, tatrAnayoH pramANam-rayaNamayA pupphaphalA vikkhaMbho aha aha uccattaM / joyaNamaDubbeho khaMdho dojoyaNubbiddho // 1 // do kose vicchinno viDimA chajjoyaNANi jaMbUe / cAuddisipi sAlA pucille tattha sAlami // 2 // bhavaNaM kosapamANaM sayaNija tattha'NADhiyasurassa / tisu pAsAyA sAlesu tesu sIhAsaNA rammA // 3 // " iti, zAlmalyAmapyevameveti, kUTAkArA-zikharAkArA zAlmalI kUTazAlmalIti saMjJA, suThu darzanamasyA iti sudarzanetIyamapi saMjJeti, 'tastha'tti tayormahAdumayoH 'mahe tyAdi mahatI RddhiH-AvAsaparivAraratnAdikA yayostau maharcikau yAvadgrahaNAt 'mahajunyA mahANubhAgA mahAyasA mahAvala'tti, tatra yutiH-zarIrAbharaNadIptiH anubhAga:-acintyA zaktibaiMkriyakaraNAdikA yazaH-khyAtiH balaM-sAmarthya zarIrasya saukhyam-AnandAtmaka, 'mahesakkhA' iti kacitpAThaH, mahezI-mahezvarAvityAkhyA yayostI mehazAkhyAviti, palyopamaM yAvat sthitiH-Ayuryayostau tathA / garuDaH-suparNakumArajAtIyaH veNudevo nAmnA, aNADhi utti nAmnA // ratnamayAni puSpaphalAni bhaSTa viSkambho'STa uccatvaM aryayojanamudvedhaH skandho dviyojanodveSaH // 1 // kozadvayaM vistIrNo viTapo jambAH zAkhA SaT yojanA caturdizamapi zAlAH paurastyAM tatra zAlAyAM // 2 // bhavanaM kozapramANaM zayanIyaM tatrAnAitasurasya tiruSu prAsAdAH zAlAsu tAsu siMhAsanAni ramyANi // 3 // % 25AFACE ~140~ Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [2], uddezaka [3], mUlaM [87] (03) muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata zrIsthAnAGgasUtravRttiH 2 sthAnakAdhyayane uddezaH 3 varSadharAdisva0 // 69 // dIpa anukrama jaMbUmaMdarassa pabvayassa ya uttaradAhiNeNaM do vAsaharapavvayA [paM0 ta0-] bahusamatullA avisesamaNANatA annamannaM NAtivaiMti AyAmavikkhaMbhucattobbehasaMThANapariNAheNaM, taMjahA-culahimavaMte ceva sihariceva, evaM mahAhimavaMte va ruppitheva, evaM NisaDhe ceva NIlavate ceva, jaMvUrmadarassa pavyayassa uttaradAhiNeNaM hemavaMteraNNavatesu vAsesu do vaTavetahupavatA [paM0 taM0-] bahusamatullA avisesamaNANattA jAva saddAvAtI ceva vivaDAvAtI ceba, tastha NaM do devA mahiDiyA jAva paliobamadvitIyA parivasaMti taM0-sAtI ceva pabhAse ceba, jaMbUmaMdarassa uttaradAhiNeNaM harivAsarammatesu vAsesu do baTTaveyaTapathSayA [paM0 saM0-] bahusama0 jAva gaMdhAvAtI ceva mAlavaMtapariyAe ceva, tattha NaM do devA mahiDiyA ceSa jAva paliovamadvitIyA parivasaMti, 60-aruNe ceva paume ceva, jaMbUmaMdarassa pabvayassa dAhiNeNaM devakurAe puvAvare pAse etya NaM AsakkhaMdhagasarisA addhacaMdasaMThANasaMThiyA do vakvArapavvayA paM0 20-bahusamA jAva somaNase ceva vijuppabhe ceva, jaMvUmaMdara uttareNaM uttarakurAe putvAvare pAse etya NaM AsakkhaMdhagasarisA addhacaMdasaMThANasaMThiyA do vakyArapavyayA paM0 saM0-bahu0 jAba gaMdhamAyaNe ceva mAlavaMte ceva, jaMbUmaMdarassa pavvayassa uttaradAhiNeNaM do dIhaveyaDapadhvayA paM0 saM0-bahusamatullA jAva bhArahe ceva dIhaveyar3e erAvate ceva dIhaveyar3e, bhArahae Na dIhaveyar3e do guhAo paM0 20bahusamatullAo avisesamaNANattAo annamannaM NAtibaTuMti AyAmavikkhaMbhucattasaMThANapariNAhaNaM, taM-timisaguhA ceva khaMDagApavAyaguhA ceva, tattha NaM do devA mahiDiyA jAba paliovamahitIyA parivasaMti, saM0-yamAlae ceva naTTamAlae ceva, erAvayae NaM dIhaveyar3e do guhAo paM0 taM0-jAva kayamAlae ceva naTTamAlae ceva / aMbUmaMdarassa pava [87]] // 69 // ~141~ Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) waa yy sUtrAMka [b] anukrama [87] 35 36 36 4 34K "sthAna" aMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRttiH ) uddezaka [3]. muni dIparatnasAgareNa saMkalita .... sthAna [2], ..AgamasUtra [03 ], aMga sUtra [03] Education Internation - .......... yassa dAhiNeNaM cuhimavaMte vAsaharapavvae do kUDA paM0 saM0- bahusamatullA jAva viksaMbhucattasaMThANapariNAheNaM, taMva - himavaMtakaDe ceva vesamaNakUDe ceva, jaMbUgaMdaradAhiNeNaM mahAhimavaMte vAsaharapaJcae do kUDA paM0 naM0 - bahusama0 jAba mahAhimavantakUDe caiva veruliyakUDe caiva evaM nisaDhe vAsaharapaJcae do kUDA paM0 [saM0 bahusamA0 jAva nisaTakUDe caiva rugappa caiva / jaMbUmaMdara0 uttareNaM nIlavaMte vAsaharapavvae do kUDA paM0 taMtrasama0 jAva saM0-nIlavaMtakUDe caiva vadaMsaNakUDe caiva evaM rupibhi vAsaharapavyae do kUTA paM0 bahusama0 jAva taM0 rupikUDe caiva maNikaMcaNakUDe ceva, evaM siriMgi vAsaharapanvate do kUDA paM0 [saM0 bahusama0 jAva taM0 siharikUDe caiva tirgichikUDe peva (sU0 87) 'jaMbU' ityAdi, varSa- kSetravizeSaM dhArayato vyavasthApayata iti varSadharI 'cullo'ti mahadapekSayA laghurhimavAna cullahimavAn bharatAnantaraH, zikharI punaryatparamairavatam tau ca pUrvAparato lavaNasamudrAvavadbhAvAyAmatazca cavIsa sahassAI Nava ya sae joyaNANa battIse / cullahimavaMtajIvA AyAmeNaM kaladdhaM ca // 1 // 249328 evaM zikhariNo'pi tathA bharatadviguNavistArau yojanazatocchrAyoM paJcaviMzatiyojanAvagADhau Ayatacaturasra saMsthAna saMsthitau pariNAhastu tayoH 'vaiNayAlIsa saharasA sayamegaM naya ya vArasa kalAo / arddha kalAeN himavaMtaparirao sihariNo caiva // 1 // ti, 45109 'eva miti yathA himavacchikhariNI 'jaMbuddIve' tyAdinA'bhilApenoktau evaM mahAhimavadAdayo'pIti, tatra 1 caturviMzatiH sahasrANi naya ya zatAni dvAtriMzaka yojanAnAM himAyAmena kalAca. 249323 hi0 jIyA 2 paMcacatvAriMzatsahasrANi eka zataM navAdhikaM dvAdaza ca kalAH / kalAyA a ca himavatparizyaH zikhariNacaiva // 1 // pari0 45109-12 mUlaM [27] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH For Parts Only ~ 142 ~ Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [cb] dIpa anukrama [87] zrIsthAnA GgasUtra vRttiH // 70 // "sthAna" aMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRttiH ) sthAna [2], uddezaka (3) muni dIparatnasAgareNa saMkalita .... ..AgamasUtra [03 ], aMga sUtra [03] .......... - mahAhimavA~ladhvapekSayA, sa ca dakSiNataH rukmI cottarataH, evameva niSadhanIlavantau, navaraM eteSAmAyAmAdayo vizeSataH kSetrasamAsAd avaseyAH, kizcittu tadgAthAbhirevocyate- 'paMcasae chabbIse chacca kalA vitthaDaM bharahavAsaM / dasasaya bAvanna'hiyA vArasa ya kalAo himavaMte // 1 // hemavae paMcahiyA igavIsasayA u paMca ya klaao| dasahiyabAyAlasayA dasa ya kalAo mahAhimave // 2 // harivAse igavIsA culasIi sayA kalA ya ekkA ya / solasasahassa aTTha ya vAyAlA do kalA | NisaDhe // 3 // tettIsaM ca sahassA chacca sayA joyaNANa culasIyA / cauro ya kalA sakalA mahAvidehassa vikkhaMbho // 4 // joyaNasayamunviddhA kaNagamayA siharicullahimavaMtA / ruppimahAhimavaMtA dusauccA rupakaNagamayA // 5 // cattAri joyaNasae ubviddhA NisaDhaNIlavantA y| Nisaho tavaNijjamao verulio nIlavaMtagirI // 6 // ussehacaubbhAgo ogAho pAyaso nagavarANaM / vaTTaparihI utiuNo kiMcUNachabhAyajutto ya // 7 // ' ti, caturasraparidhistu AyAma viSkambhadviguNa iti / 'jaMbU' ityAdi 'do vahaveyapavvaya'tti, dvau vRttau palyAkAratvAd vaitADhyau nAmataH tau ca tau parvatau ceti vi Internationa 1] zidhikAni paMca zatAni SaT ca kalA vistRtaM bharatakSetraM dvipaMcAzadadhikAne daza zatAni dvAdaza ca kalA himavataH // 1 // haimavate paMcAdhikAnyekaviMzatizatAni paMca ca kalAH / dazAdhikAni dvicatvAriMzacchatAni daza ca kalAH mahAhimavati // 2 // harivarSe ekaviMzatyadhikAni caturazItiH zatAni kara caikA SoDazasahasrANi aSTazatAdhikAni dvicatvAriMzat dve ca kar3e niSaye // 3 // trayatriMzatsahANi SaT zatAni caturazItyadhikAla yojanAnAM cata kalA sakalAH mahAvidehasya viSkambhaH // 4 // zatayojanocI kanakamayo zikharamayantI / rukminAmavantadvizatothI rUpyakanakamayau // 5 // yojanacatuHzatocI niSadhanavantI niSadhasvapanIyamayo vaiddhayoM nIlavAn giriH // 6 // utsedha caturbhAgo'vagAhaH prAyazo nagavarANAM vRttaparirayastriguNaH kiMcidUnapaDbhAgayukta iti // 7 // mUlaM [27] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH For Parts Only ~ 143~ 2 sthAnakAdhyayane uddezaH 3 varSadharAdikha0 // 70 // Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [2], uddezaka [3], mUlaM [87] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [3], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [87] dIpa anukrama [87] grahaH, sarvataH sahasraparimANau rajatamayau, tatra haimavate zabdApAtI, uttaratastu airaNyavate vikaTApAtIti, 'tatyatti tayohA vRttavaitADhyayoH krameNa svAtiprabhAsau devau vasataH, tanavanabhAvAditi / evaM harivarSe gandhApAtI ramyagUvarSe mAlyavatparyAyo devI ca krameNaiveti // 'jaMbU' ityAdi 'puvAvare pAse'tti, pArzvazabdasya pratyeka sambandhAt pUrvapArthe'parapAce ca, kiMbhUte?-pattha'tti prajJApakenopadayamAne krameNa saumanasavidyutbabhau prajJaptI, kimbhUtau ?-azvaskandhasadRzAvAdau nimnau paryavasAna unnatI, yato niSadhasamIpe catuHzatocchritI merusamIpe tu paJcazatocchitAviti, Aha ca-"vAsaharagiriteNaM ruMdA paMceva joyaNasayAI / cattArisaubbiddhA ogADhA joyaNANa sayaM // 1 // paMcasae umbiddhA ogADhA paMca gAuyasayAI / aMgulaasaMkhabhAgo vicchinnA maMdarateNaM // 2 // vaikkhArapabvayANaM AyAmo tIsa joyaNasahassA / donni | ya sayA NavAhiyA chapa kalAo cauNhaM pi // 3 // " tti, 'avaracaMda'tti apakRSTamardU candrasyApArddhacandrastasya yatsaMsthAnam-AkAro gajadantAkRtirityarthaH, tena saMsthitAvapArddhacandrasaMsthAnasaMsthitI, arddhacandrasaMsthAnasaMsthitAviti kacisAThaH, tatra arddhazabdena vibhAgamA vivakSyate, natu samapravibhAgateti, tAbhyAM cArddhacandrAkArA devakuravaH kRtA, ata evaM vakSArAkArakSetrakAriNI parvato vakSAraparvatAviti / 'jaMbU' ityAdi tathaiva, navaraM aparapArce gandhamAdanaH pUrvapArce mAlyavAniti / 'do dIhaveyahutti, vRttavaitAThyavyavacchedArtha dIrghagrahaNaM, vaitAbyau vijayAnyau veti saMskAraH, tau ca bharatairA varSadharagivante vistRtAH paMcava yojanazatAni catuHzatIcAH yojanAnAM shtmvgaadaaH||1||2 paMcazasopA paMcazatagabyUtAvagADAH / aMgulAsaMkhyabhAgavistIrNA | mandarasamIpe. / / 2 // vakSaskArapavettAnAmAyAmadhizadyojanasahavANi dve zate navAdhike pada kA caturNAmapi // 3 // ~144~ Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [87] dIpa anukrama [87] zrIsthAnA GgasUtra vRttiH "sthAna" - aMgasUtra-3 ( mUlaM + vRttiH) sthAna [2], uddezaka [3], muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [03], aMga sUtra [03 ] // 71 // OM varSadharAdikha0 vatayormadhyabhAge pUrvAparato lavaNodadhiM spRSTavantau paJcaviMzatiyojanocchritau tatpAdAvagADhau paJcAzad vistRtau AyatasaMsthitau sarvarAjatAvubhayato vahiH kAJcanamaNDanAGkAviti, Aha ca - "peNuvIsaM uviddho pannAsaM joyaNANa vicchinno / * veyaho rayayamao bhArahakhesarasa majjhammi // 1 // " tti, 'bhArahae Na' mityAdi, vaitADhye'paratastamizrAguhA girivistA + uddeza: cha 4) rAyAmA dvAdazayojanavistArASTrayojanocchrayA AyatacaturasrasaMsthAnA vijayadvArapramANadvArA vajrakapATapihitA bahumadhye dviyojanAntarAbhyAM triyojanavistArAbhyAmunmagnajalAnimagnajalAbhidhAnAbhyAM nadIbhyAM yuktA, tadvat pUrvataH khaNDaprapAtA guheti / 'tattha NaM'ti tayoH tamisrAyAM guhAyAM kRtamAlyaka itarasyAM nRttamAlaka iti / 'erAvae' ityAdi tathaiva / 'jaMbU' ityAdi, himavadvarSagharaparvate yekAdaza kUTAni siddhAyatana 1 lahimavat 2 bharata 3 ilA 4 gaGgA 5 zrI 6 rohitAMzA 7 sindhu 8 surA 9 haimavata 10 vaizramaNa 11 kUTAbhidhAnAni bhavanti, pUrvadizi siddhAyatanakUTaM tataH krameNAparato'nyAni sarvaralamayAni svanAmadevatAsthAnAni pazcayojanazatocchrayANi tAvadeva mUle vistRtAni upari tadarddhavistRtAni, Adye siddhAyatanaM paJcAzayojanAyAmaM tadarddhaviSkambhaM SaTUtriMzaduccaM aSTayojanAyAmaizcaturyojana viSkambhapravezaistribhirdvArairupetaM jinapratimASTottarazatasamambirta, zeSeSu prAsAdAH sArddhadvipaSTiyojanocyA stadarddhavistRtAstannivAsi devatA siMhAsanavanta iti / iha tu prakRtanaganAya kanivAsabhUtatvAddevanivAsabhUtAnAM teSAM madhye AdyatvAcca himavatkUTaM gRhItaM sarvAntimatvAcca vazravaNakUTaM dvisthAnakAnurodheneti, Aha ca - "ketthai desaggahaNaM katthara gheppaMti niravasesAI / ukkamakamajuttAI kAra1 paMcavizatirudveSaH paMcAzayojanAnAM vistIrNaH / vaitAyo rajatamayo bharatakSetrasya madhye // 1 // 2 kutracidezamahaNaM kApikhante niravazeSANi / ukramakamayuktAni kAraNavazato niyukAni // 1 // Education International For Parts Only mUlaM [87] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH ~ 145~ 2 sthAna kAdhyayane / / 71 / / Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [2], uddezaka [3], mUlaM [87] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03, aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata dIpa anukrama Navasao niuttAI // 1 // " ti kUTasaGgrahazcArya-"veyaDa 9 mAlavaMte 9 vijuppaha 9 nisaha 9NIlavaMte ya 9 / Nava Nava kUDA bhaNiyA ekArasa sihari 11 himavaMte 11 // 1 // ruppi 8 mahAhimavaMte 8 somaNase 7 gaMdhamAyaNanage ya 7 / aMEDha satta satta ya vakkhAragirIsu cattAri ||2||"tti / 'jaMbU' ityAdi, mahAhimavati hyaSTau kUTAni, siddha 1 mahAhi*mavat 2 haimavat 3 rohitA 4 hI 5 harikAntA 6 hari 7 vaiDUrya 8 kUTAbhidhAnAni, dayagrahaNe ca kAraNamuktamiti / evaM'mityAdi, evaMkaraNAt 'jaMbU' ityAdirabhilApo dRzyaH, niSadhavarSadharaparvate hi siddha 1 niSadha 2 harivarSa 3 prAgvideha 4 hari 5 dhRti 6 zItodA 7 aparavideha 8 rucakAkhyAni 9 svanAmadevatAni nava kUTAni, ihApi dvitIyAntyayohaNaM prAgvad vyAkhyeyamiti / 'jaMbU'ityAdi, nIlavarSadharaparvate hi siddha 1nIla 2 pUrva videha 3 zItA 4 kIrti 5 nArIkAntA21 paravideha 7 ramyaka 8 upadarzanA 9 khyAni nava kUTAni, ihApi dvitIyAntyagrahaNaM prAgvaditi / eva'mityAdi, rukmivarSadhare hi siddha 1 rukmi 2 ramyaka 3 narakAntA 4 buddhi 5 raupyakUlA 6 hairaNyavat 7 maNikAzcanakUTA 8 khyAni | aSTa kUTAni, dvayAbhidhAnaM ca prAgvaditi / 'evaM mityAdi zikhariNi hi varSadhare siddha 1 zikhari 2 hairaNyavata 3 surAdevI 4 rakkA 5 lakSmI 6 suvarNakUlA 7 raktodA 8 gandhApAti 9 airAvatI 10 tigicchikUTA 11 khyAni ekAdaza | kUTAni, ihApi dvayograhaNaM tathaiveti // baitAye mAlyavati / vidyutbhe niSadhe nIlavati ca nava nava kUTAni bhagitAni ekAdaza zisari himapati // 1 // vimamahAhimavatoH sImanasagandhamAdananagayoH / athASTa sapta sapta va vakSaskAragiriSu catvAri // 3 // [87] 55%E5%-564 ~146~ Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [2], uddezaka [3], mUlaM [88] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata zrIsthAnA sUtravRttiH 2 sthAnakAdhyayane uddezaH3 didAdisva0 // 72 // dIpa anukrama [88] 462525-25962 jaMbUmaMdara0 uttaradAhiNeNaM culahimavaMtasiharIsu vAsaharapavvayesu do mahadahA paM0 20-bahusamatullA avisesamaNANattA aNNamaNNaM NAtivaTuMti, AyAmavikkhaMbhaujvehasaMThANapariNAhaNaM, saM0-paumadahe ceva puMDarIyadahe ceva, tastha NaM do devayAo mahaDiyAo jAva paliovamadvitIyAo parivasati, 0-sirI ceva lacchI gheva, evaM mahAhimavaMtaruppImu vAsa harapancaesu do mahadahA paM0 20-bahusama0 jAva taM0-mahApaumarahe ceva mahApoMDarIyarahe ceva, devatAo hirizeva budvijeva, evaM nisaDhanIlavaMtemu tigichidahe ceva kesaribahe ceva, devatAo dhitI ceva kittizceva, jaMbUmaMdara0 dAhiNaNaM mahAhimavaMtAo vAsaharapavyavAo mahApaumadahAo dahAo do mahANaIo pavahaMti, taM0-rohiyaceva harikatatheva, evaM nisaDhAo vAsaharapabbatAo tigichidahAo do ma0 --harizceva sIoazeva, jaMbUmaMdara0 uttareNaM bhIlavaMtAo vAsaharapabvatAo kesaridahAbho do mahAnaIo pavahaMti, taM0-sItA ceva nArikatA ceba, evaM ruppIo vAsaharapavyatAo mahApoMbarIyadahAo do mahAnaIo pavahaMti, taM0-NarakatA ceva ruppakUlA gheva, jaMbUmaMdaradAhiNeNaM bharahe vAse do pavAyadahA paM0 20-bahusama0 ta0-gappavAtadahe ceva siMdhuSpavAyadahe ceva / evaM himavae vAse do pavAyadahA paM0 20 -bahu0 saM0-rohiyappavAtahahe ceva rohiyaMsapavAtahahe ceva, jaMbUmaMdaradAhiNeNaM harivAse vAse do pavAyadahA paM0 bahusama0 taM0-haripavAtahahe ceva harikaMtapavAtahahe ceva, jaMvUmaMdarauttaradAhiNaNaM mahAvidehavAse do pavAyadahA paM0 bahusama0 jAva sIappavAtahahe ceva sItodaSpavAyadahe ceva, jaMbUrmadarassa uttareNaM rammae vAse do pavAyadahA paM0 saM0-bahu0 jAba narakaMtapavAyadahe va NArIkatappavAyahahe ceva, evaM herannavate vAse do pavAyadahA paM0 saM0-bahu0 suvannakUlapavAyadahe ~147~ Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) khrllaa yy anukrama sthAna [2], uddezaka [3], muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [03], aMga sUtra [03 ] **%% % % % % % *%% "sthAna" - aMgasUtra-3 ( mUlaM + vRttiH) mUlaM [88] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH caiva rupakUlappavAyadadde ceva, jaMbUmaMdarauttareNaM eravAe vAse do pavAyadahA paM0 bahu0 jAva rattappavAyadadde caiva ratAvaipavAyarahe cetra, jaMbUmaMdaradAhiNaNaM bharahe vAse do mahAnaIo paM0 bahu0 jAba gaMgA caiva siMdhU ceva, evaM jadhA pavAtaddadA evaM Io bhANiyavvAo, jAva eravae vAse do mahAnaIo paM0 bahumatulAo java rattA caiva racavatI caivA (sU088) 'jaMbU' ityAdi, iha ca himavadAdiSu SaTsu varSadhareSu krameNaite padmAdayaH paDeva hadAH, tadyathA - "peDame ya 1 mahAparame 2 tigiMchI 3 kesarI 4 dahe ceva / harae mahapuMDarie 5 puMDarIe caiva ya 6 dahAo // 1 // " himavata upari bahumadhyabhAge padmahada iti padmahadanAmA hadaH, evaM zikhariNaH pauNDarIkaH, tau ca pUrvAparAyatI sahasraM paJcazatavistRtI catuSkoNI dazayojanAvagADhau rajatakUla vajramayapApANI tapanIyatalau suvarNamadhyarajatamaNivAluko caturdazamaNisopAnau zubhAbatArau toraNadhvajacchatrAdivibhUSitau nIlosalapuNDarIkAdicito vicitrazakunimatsyavicaritau SaTpadapadalopabhogyAviti / 'tastha NaM'ti, tayo:-mahAhradayorddhe devate parivasataH padmahade zrIH pauNDarIke lakSmIH, te ca bhavanapatinikAyAbhyantarabhUte, palyopamasthitikatvAd, vyantaradevInAM hi palyopamArddhamevAyurutkarSato'pi bhavati, bhavanapatidevInAM tUtkarSato'rddhapaJcamapalthopamAnyAyurbhavatIti, Aha ca - "aDa addhapaMcama paliodama asurajuyaladevINaM / sesa Education Internation 1 padmo mahApadmazca timicchI kezarI hRdaya / hadI mahApuNDarIkaH puNDarIkakSaiva ca hRdAH // 1 // zikharaparvatasyopari bahumadhyabhAge hRdaH pra. adhikam / * nirmalake vAlo kAlo ki tribhuvanazrIjinarAjaparibhASitAni A0 pra. adhikam 2 sAtrayAcamapalyapamAni asurayugaladevInAM zeSANAM For Para Use Only ~148~ yor Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [2], uddezaka [3], mUlaM [88] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [3], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata 2sthAnakAdhyayane uddezaH3 idanadyAdisvarUpaM dIpa anukrama [88] zrIsthAnA-15AvaNadevayANaM desUrNa addhapaliyamukosaM // 1 // " ti, tayozca mahAidayormadhye yojanamAne padme arjuyojanavAhalye dazA-1 GgasUtra- vagAhe jalAntAdU dvikozocchye vajra 1 riSTha 2 vaiDUrya 3 mUla 1 kanda 2 nAle vaiDUrya 1 jAmbUnada 2mayabAhyAvRttiH bhyantararapatre kanakakaNike tapanIyakesare, tayoH karNike arddhayojanamAne tadarddhavAhasye tadupari devyorbhavane iti / 'eca' mityAdi, mahAhimavati mahApadmo rukmiNi tu mahApauNDarIkA, tau ca dvisahasrAyAmI tadarddhaviSkambhau dviyojnmaa||73|| napadmavyAsavantI, tayordaivate parivasato mahApajhe hImahApuNDarIke buddhiriti / 'eva'mityAdi, niSadhe tigiMchahade dhRtidevatA nIlavati kesarihade kItirdevatA, tau ca hUdI caturdvisahasrAyAmaviSkambhAviti, bhavati cAtra gAthA-"eesu suravahUo vasati pliovmdvitiiyaao| sirihiridhitikittIo buddhIlacchIsanAmAo // 1 // " ti| 'jaMbU' ityAdi, tatra rohinadI mahApadmahadAdakSiNatoraNena nirgatya SoDaza paJcottarANi yojanazatAni sAtirekANi dakSiNato giriNA gyaa| |hArAkAradhAriNA sAtirekayojana dvizatikena prapAtena makaramukhapraNAlena mahAhimavato rohidabhidhAnakuNDe nipatati, makaramukhajihvA yojanamAyAmena arddhatrayodazayojanAni viSkambhena kozaM vAhalyena, rohitaprapAtakuNDAya dakSiNatoraNena nirgatya haimavatavarSamadhyabhAgavatinaM zabdApAtivRttavaitAmyamarcayojanenAprApyASTAviMzatyA nadIsahatraiH saMyujyAdho jagatIM |vidArya pUrvato lavaNasamudramatigacchatIti, rohinadI hi prabAhe'rddhatrayodazayojanaviSkambhA kozodvedhA tataH krameNa varddhamAnA mukhe paJcaviMzatyadhikayojanazataviSkambhA sArddhadviyojanodvedhA, ubhayato vedikAbhyAM banakhaNDAbhyAM ca yuktA, evaM 1 vanadevatAmA dezonamardhapatyamukkaSTa // 1 // 2 eteSu (hadeSa) suravadhvo basanti palyopamasthitikAH / dhIhIkRti kIrtiyuddhilakSmIsanAmayaH // 1 // // 73 // ~ 149~ Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata [8] dIpa anukrama [8] "sthAna" - aMgasUtra-3 ( mUlaM + vRttiH) sthAna [2], uddezaka [3], muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [03], aMga sUtra [03 ] mUlaM [88] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH sarvA mahAnadyaH parvatAH kUTAni ca vedikAdiyuktAnIti, harikAntA tu mahApadmahadAdevottaratoraNena nirgatya pazcottarANi SoDaza zatAni sAtirekANi uttarAbhimukhI parvatena gatyA sAtirekayojanazatadvayapramANena prapAtena harikAntAkuNDe tathaiva prapatati, makaramukhajihnikApramANaM pUrvoktadviguNaM tataH prapAtakuNDAduttaratoraNena nirgatya harivarSamadhyabhAgavarttinaM gandhA| pAtivRttavaitADhyaM yojanenAsamprAptA pazcimAbhimukhIbhUtA SaTpaJcAzatA saritsahasraiH samagrA samudramabhigacchati, iyaM ca harikAntA pramANato rohinadIto dviguNeti / 'evamityAdi, evamiti 'jaMbUdIve' tyAdyabhilApasUcanArthaH / harinmahAnadI tigiMchidasya dakSiNatoraNena nirgatya sapta yojanasahasrANi catvAri caikaviMzatyadhikAni yojanazatAni sAtirekANi dakSi NAbhimukhI parvvatena gatvA sAtireka caturyojanazatikena prapAtena harikuNDe nipatya pUrvasamudre prapatati zeSaM harikAntAsamAnamiti / zItodAmahAnadI tigiMchidasyottaratoraNena nirgatya tAvantyeva yojanasahasrANi giriNA uttarAbhimukhI gatyA sAtireka caturyojanazatikena prapAtena zItodAkuNDe nipatatIti, jihnikA makaramukhasya catvAri yojanAni AyAmena paJcAzadviSkambheNa yojanaM bAhalyena kuNDAduttaratoraNena nirgatya devakurUn vibhajantI citravicitrakUTa parvatoM niSadhadAdazca paJca hRdAn dvidhA kurvatI caturazItyA nadIsahasrairApUryamANA bhadrazAlayanamadhyena meruM yojanadvayenAprAptA pratyasukhI AvarttamAnA adho vidyutprabhaM vakSAraparvataM dArayitvA meroraparato'para videhamadhyabhAgena ekaikasmAd vijayAdaSTAviM zatyA aSTAviMzatyA nadIsahastrairApUryamANA adho jayantadvArasya aparasamudraM pravizatIti zItodA hi pravAhe paJcAzayoja naviSkambhA yojanodvedhA tato mAtrayA parivarddhamAnA mukhe paJcayojanazataviSkambhA dazayojanodvedheti / 'jaMtra' ityAdi, Education Internation For Palata Use Only ~ 150 ~ Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [2], uddezaka [3], mUlaM [88] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03, aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata masUtra vRttiH kAdhyayane uddezaH3 idanadyAdisvarUpaM dIpa anukrama [88] zrIsthAnA- zItA mahAnadI kesarihadasya dakSiNatoraNena vinirgatya kuNDe patitvA meroH pUrvataH pUrvavidehamadhyena vijayadvArasyAdhaH pUrva samudraM zItodAsamAnazeSavaktavyA pravizatIti / nArIkAntA tu uttaratoraNena nirgatya ramyakavarSa vibhajantI harinmahAnadI- samAnavakkacyA ramyakavarSamayenAparasamudraM pravizatIti / 'eva'mityAdi, narakAntA mahApuNDarIkaidAdakSiNatoraNena vini rgatya ramyakavarSa vibhajantI harikAntAtulyavaktavyA pUrvasamudramadhigatA / rUpyakUlA tu tasyaivottaratoraNena vinirgatya aira74R NyavadvarSa vibhajantI rohinadItulyavaktavyA aparasamudraM gacchatIti / 'jaMbU' ityAdi, 'pavAyadaha'tti prapatanaM prapAtastadupalakSitI hUdI prapAtahUdI, iha yatra himavadAde gAt gaGgAdikA mahAnadI praNAlenAdho nipatati sa prapAtahada iti, prapAtakuNDamityarthaH, 'gaMgApavAyadahe cevatti himavadvarSadharaparvatoparivartipadmaidasya pUrvatoraNena nirgatya pUrvAbhimukhI paJca | yojanazatAni gatvA gaGgAvartanakUTe AvRttA satI paJca trayoviMzatyadhikAni yojanazatAni sAdhikAni dakSiNAbhimukhI parvatena gatvA gaGgAmahAnadI arddhayojanAyAmayA sakrozaSaDyojanaviSkambhayA'rdhakrozavAhalyayA jihikayA yuktena vivRtamahAmakaramukhapraNAlena sAtirekayojanazatikena ca muktAvalIkalpena prapAtena yatra prapatati yazca paSTiyojanAyAmavikambhaH kizcinyUnanavatyuttarazataparikSepo dAyojanodvedho nAnAmaNinibaddhaH yasya ca pUrvAparadakSiNAsu trayastrisopAnapratirUpakAH savicitratoraNAH madhyabhAge ca gaGgAdevIdvIpo'STayojanAyAmaviSkambhaH sAtirekapacaviMzatiparikSepaH jalAntAd dvikozocchito vajramayo gaGgAdevIbhavanena kozAyAmena tada viSkambhena kizcidUnakozocenAnekastambhazatasanniviSTenAlaGkAtoparitanabhAgaH, yatazca dakSiNatoraNena vinirgatya pravAhe sakrozaSar3ayojanaviSkambhA'rddhakozodhA gaGgA utta // 74 ~151~ Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata [8] dIpa anukrama [8] "sthAna" - aMgasUtra-3 ( mUlaM + vRttiH) sthAna [2], mUlaM [88] uddezaka [3], muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [03], aMga sUtra [03 ] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH rabharatArddha vibhajantI saptabhiH nadIsahasrairApUryamANA adhaH pUrvataH khaNDaprapAtaguhAyA vaitADhyaparvataM vidArya dakSiNArddha bharataM vibhajantI tanmadhyabhAgena gatvA pUrvAbhimukhI AvRttA satI caturddazabhirnadIsahasraiH samagrA mukhe sArddhadviSaSTiyojanaviSkambhA sakrozayojanodvedhA jagatIM vidArya pUrvalavaNasamudraM pravizati sa gaGgAprapAtahUdaH, etadanusAreNa sindhuprapAtaha do'pi vyAkhyAtavyaH, ata eva etau bahusamAdivizeSaNAvAyAmaviSkambhodvedhapariNAhairbhAvanIyAviti, sarva eva prapAtahUdA dazayojanodvedhA vaktavyA iti / yazceha varSadharanadyadhikAre gaGgAsindhurohitAMzAnAM tathA suvarNakUlArakkAraktavatInAmanabhidhAnaM tad dvisthAnakAnurodhAt, tAsAM hi ekaikasmAt parvatAt tryaM tryaM pravahatIti dvisthAnake nAvatAra iti / 'eva'mityAdi, evamiti prAgvat 'rohiyappavAyada he caivatti rohidU-uktasvarUpA yaMtra prapatati yazca saviMzatikaM yojanazatamAyAmaviSkambhAbhyAM kiJcinyUnAzItyadhikAni trINi zatAni parikSepeNa yasya ca madhyabhAge rohidvIpaH SoDazayojanAyAmaviSkambhaH sAtirekapaJcAzadyojana parikSepaH jalAntAd dvikozocchrito yazca rohiddevatAbhavanena gaGgAdevatAbhavanasamAnena vibhUSitoparitanabhAgaH sa rohiapAtahrada iti / 'rohiyaMsappavAyadahe ceva'ti himavadvarSadharaparvatoparivarttipadmahadottaratoraNena nirgatya rohitAMzA mahAnadI dve SaTsaptatyuttare yojanazate sAtirekaM uttarAbhimukhI parvatena gatvA yojanAyAmayA arddhatrayodazayojana viSkambhayA krozavAhalyayA jihnikayA vivRtamakaramukhapraNAlena hArAkAreNa ca sAtirekayojanazatikena prapAtena yatra prapatati yazca rohimapAtakuNDasamAnamAnaH tasya madhye rohitAMzadvIpo rohidvIpasamAnamAnaH rohitAMzAbhayanena prAguktamAnenAlaGkRtaH, yatazca rohitAMzAnadI rohinadIsamAnamAnA uttaratoraNena nirgatya pazcimasamudraM Ja Education International For Penal Use On ~152~ waryra Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [2], uddezaka [3], mUlaM [88] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata isatra dIpa anukrama [88] zrIsthAnA- pravizati sa rohitAMzAprapAtahada iti / 'jaMbU' ityAdi, 'harippavAyadahe ceva'tti harinadI pAguktalakSaNA yatra nipatati | M2 sthAna yazca dve zate catvAriMzadadhike AyAmaviSkambhAbhyAM sapta zatAni ekonaSaSTyAdhikAni parikSepeNa yasya ca madhyabhAge hariddeva- kAdhyayane tAdvIpaH dvAtriMzadyojanAyAmaviSkambhaH ekottarazataparikSepaH jalAntAd dvikozocchrito haridevatAbhavanabhUSitoparitana- uddezaH3 bhAgo'sau hariprapAta hada iti / 'harikaMtappavAyadahe ceva'tti harikAntoktarUpA mahAnadI yatra nipatati yazca haritkuNDa-| lAidanadyAsamAno haridvIpasamAnena harikAntAdevIdvIpena sabhavanena bhUpitamadhyabhAgaH sa harikAntAprapAtahUda iti / 'jaMbU' ityAdi, disvarUpaM 'sIyappavAyadahe ceba'tti yatra nIlavataH zItA nipatati yazca catvAryazItyadhikAni yojanazatAni AyAmaviSkambhAbhyAM paJcadazASTAdazottarANi vizeSanyUnAni parikSepeNa yasya ca madhye zItAdvIpazcatuHSaSTiyojanAyAmaviSkambho yuttarayojanazatadvayaparikSepaH jalAntAd dvikozohitaH zItAdevIbhavanena vibhUSitoparitanabhAgaH sa zItAprapAtahUda iti, 'sItodappavAyadahe vatti yatra niSadhAcchItodA nipatati sa zItodAprapAtahadaH zItAprapAtahadasamAnaH sa zItAdevIdvIpabhavanasamAnazItodAdevIdvIpabhavanazceti / 'jaMbU ityAdi, narakAntAnArIkAntAprapAtaidau ca harikAntAhariprapAtahadasamAnau svasamAnanAmadvIpadevikAviti / 'evaM'mityAdi, suvarNakUlArUpyakUlAprapAtahUdI rohitAMzArohiyapAtahadasamAnavaktavyo, 4 vizeSastUhya iti / 'jaMbU' ityAdi rakAraktavatIprapAtahUdI gaGgAsindhuprapAtahadasamAnavaktavyo, navaraM rakkA pUrvodadhigA|minI raktavatI tu pazcimodadhigAminIti / 'jaMbU' ityAdi 'jaMbuddIve 2 maMdarassa dAhiNaNaM bharahe vAse do mahAnadIo' ityAdi, 'evaM'miti anantarakameNa 'jaha'tti yathA pUrva varSe 2 dvau dvau prapAtahadAbukkI evaM nadyo vAcyAH, ~ 153~ Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [8] dIpa anukrama [8] "sthAna" aMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRttiH ) uddezaka (3) sthAna [2], ..AgamasUtra [03 ], aMga sUtra [03] muni dIparatnasAgareNa saMkalita .... .......... Internationa - tAzcaivaM "gaMgA 1 siMdhU 2 taha rohiyaMsa 3 rohINadI ya 4 harikaMtA 5 / harisalilA 6 sIyoyA 7 satteyA hoMti dAhiNao // 1 // sIyA va 1 nArikAMtA 2 narakAMtA ceva 3 ruppakUlA 4 ya / salilA subaNNakUlA 5 rattavatI ra 7 uttarao // 2 // " iti / jambUdvIpAdhikArAt kSetravyapadezyapudgaladharmAdhikArAcca jambUdvIpasambandhi bharatAdisatka kAlalakSaNaparyAyadharmAnanekadhA'STAdazasUtryA''ha mUlaM [ CC ] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH jaMbUdarIve 2 bharavasu vAsesu tItAe ussappiNIe susamadU samAe samAe do sAgarovamakoDAkoDIo phAle hotyA 1, evamimI se osappiNIe jAva pannatte 2 evaM AgamissAe ussappiNIe jAva bhavissati 3, jaMbUdIve dIve bharaheravasu vAsesu tItAe ussappiNIe susamAe samAe maNuyA do gAuyAI u ucattenaM hotthA 4, donni ya paliocamAI paramA pAlaityA 5, evamimIse osappiNIe jAva pAThavisthA 6, evamAgameslAte ussappiNIe jAva pAlissaMti 7, jaMbuddIve dIve bharaheravaesu vAsesa egasamaye egajuge do arihaMtasA uppaliMsu vA uppajaMti vA upajjistaMti vA 8, evaM cakkavaTTibaMsA 9, dasAravaMsA 10, jaMbUbhara heravaetu egasamate do arahaMtA upasui vA upajvaMti vA uppajissaMti vA 11 evaM cakkavaTTiNo 12, evaM valadevA evaM vAsudevA ( dasArakhaMsA) jAva uppajiMsu vA upajjaMti vA upajjissaMti vA 13, jaMbU0 dosu kurAsu maNuA sayA susamayasamamutta miDi pattA pacaNubbhavamANA viharaMti, taM0 devakurAe caiva uttara 1 gaMgAsindhU tathA rohitAMzA rohinadI va harikAntA / harisaDilA zItodA saptA bhavanti dakSiNasyAM // 1 // zItA ca nArIkAntA narakAntA caiva ru pyakUlA va salilA suvarNakulA ravatI raktA potarasyAM // 2 // For Parts Only ~ 154 ~ wor Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [2], uddezaka [3], mUlaM [89] (03) muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata zrIsthAnAgasUtra 2 sthAnakAdhyayane uddezaH3 suSamAduHpamAdisva0 // 76 // dIpa anukrama [89] kurAe ceva 14, jaMburIve dIve dosu vAsesu maNuyA sayA susamuttamaM iIi pattA pacaNubbhavamANA viharati taM--harivAse ceva rammagavAse va 15, jaMbU0 dosu vAsesu maNuyA sayA susamamuttamamiDi pattA pazcaNubbhavamANA viharati taM0-hemacae va eranavae ceva 16, jaMbudIve dIve domu khittesu maNuyA sayA dUsamasusamamuttamamiTTi pattA pakSaNubbhavamANA viharaiti, saM0-pubvavidehe ceva avaravidehe ceva 17, jaMbUdIve dIve dosu vAsesu maNuyA chabvihaMpi kAlaM pacaNubhavamANA viharati, taM0-bharahe ceva eravate ceva 18, (sU089) sugamAni caitAni, navaraM 'sItAe'tti atItA yA utsarpiNI prAgvat tasyAM tasyA vA supamaduSSamAyA:-bahusuSamAyAH samAyAH-kAlavibhAgasya caturthArakalakSaNasya 'kAlo'tti sthitiH pramANa vA 'hotyatti babhUveti / 'eva'miti jaMbuddIve 2 ityAdi uccAraNIyam , NavaraM 'imIsetti asyAM pratyakSAyAM vartamAnAyAmityarthaH, avasarpiNyAM-utArthAyAM, 'jAva'tti susamadUsamAe samAe-tRtIyAraka ityarthaH, 'do sAgarovamakoDAkoDIo kAle' 'paNNatte' prajJapte iti pUrvasUtrAdvizeSaH, pUrvasUtre hi hotyatti bhaNitamiti / evaM'mityAdi, 'AgamissAe'tti AgamiSyantyAmutsarpiNyAmiti bhaviSyatIti pUrva| sUtrAdvizeSaH, 'jambU' ityAdi suSamAyAM paJcamArake 'hottha'tti babhUvuH, 'pAlayitva'tti pAlitavantaH puurvsuutraadvishessH| 'jaMbu' ityAdi, 'egajuge'tti paJcAbdikaH kAlavizeSo yugaM tatraikasmin tasyApyekasmin samaye 'egasamae egajuge' ityevaM pAThe|'pi vyAkhyotakrameNaiva, itthamevArthasambandhAdanyathA vA bhAvanIyeti / dvAvahatAM vaMzau-pravAhAveko bharataprabhavo'nya airavataprabhava iti / 'dasAratti dasArA:-samayabhASayA vAsudevAH / 'jaMbU' ityAdi, sadA-sarvadA 'susamasusamaMti // 76 // ~155~ Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [2], uddezaka [3], mUlaM [89] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03, aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata dIpa anukrama [89] prathamArakAnubhAgaH suSamasuSamA tasyAH sambandhinI yA sA suSamasuSamaiva tAM uttamaddhi-pradhAnavibhUti uccastvAyu:kalpavRkSadattabhogopabhogAdikAM prAptAH santastAmeva pratyanubhavanto-vedayanto na sattAmAtreNetyarthaH, athavA suSamasuSamAM-kAlavizeSa prAptAH-adhigatA uttamAmRddhiM pratyanubhavanto viharanti-Asata iti, abhidhIyate ca-"dosuvi kurAsu maNuyA tipallaparamAuNo tikosuccA / pihikaraMDasayAI do chappannAI(tu) mnnuyaannN||1||susmsusmaannubhaavN aNubhavamANANa'vabagovaNayA / auNApannadiNAI ahamabhattassa aahaaro||2||" iti / devakuravo dakSiNAH uttarakurava uttarAsteSviti / 'jaMbU' ityAdi, 'susamati suSamA dvitIyArakAnubhAgaH, zeSaM tathaiva, paThyate ca-"herivAsaraMmaemuM AupamANaM sarIrau|sseho / paliovamANi donni u donni ya kosA samA bhaNiyA ||1||chhss ya AhAro causaDidiNANupAlaNA tesiM / piDhikaraMDANa sayaM aTThAvIsa muNeyavvaM // 2 // " iti / 'jaMbU' ityAdi, 'susamadussamIti suSamaduSpamA-tRtIyArakAnubhAgastasyA yA sA suSamaduSamA RddhiH, zeSaM tathaiva, ucyate ca-"gA~uyamuccA paliovamAuNo vajArasahasaMghayaNA / hemavaeranavae ahamiMdaNarA mihuNavAsI // 1 // causahI piThikaraMDayANa maNuyANa tesimaahaaro| bhattassa cautthassa ya uNasItidiNANupAlaNayA // 2 // " iti / 'jaMbU' ityAdi, dUsamasusamIti duSSamasuSamA caturthArakapratibhAgastatsamba dUyorapi kuminuSyAnipalyaparamAyuSasnikokocAH / pRSThakaraNdAni hai dAte SaTpaMcAzadadhika manujAnAM // 1 // bhuSamamuSamAnubhAvamanubhavatAmapatyagopanatA / | ekonapaMcAzadinAni aSTamabhakena AhAraH // 1 // haricarSaramyakayorAyuSaH pramANe zarIrasocchrapaH / patyopame cadvI kozI ca samI bhaNitI // 1 // paThena bhAracatuHSaSTidinAbhyanupAlanA teSAM pRthakaraNDAnAM azyAviMzayadhikaM zataM jJAtavyaM // 2 // 3 ga.15, 1 vaja. 64 pRSTha. di. A. 19 pAlanA ~156~ Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [2], uddezaka [3], mUlaM [89] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [3], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata zrIsthAnA- jhasUtravRttiH 26*5*5*555 // 77 // dIpa anukrama [89] dhinI RddhirduSpamasuSamaiva, zeSaM tathaiva, adhIyate ca-"maNuyANa puvakoDI AuM paMcussiyA dhaNusayAI / dUsamasusa- sthAnamANabhAva aNuhoti NarA niyayakAlaM // 1 // " iti / 'jaMbUddI ityAdi, 'chavihaMpitti suSamasuSamAdikaM utsarpiNya-lakAdhyayane vasarpiNIrUpamiti / anantaraM jambUdvIpe kAlalakSaNadravyaparyAyavizeSA ukkAH, adhunA tu jambUdvIpa eva kAlapadArthavyaJja- uddezaH 3 kAnAM jyotiSAM dvisthAnakAnupAtena prarUpaNAmAha candrAditya jaMbuddIve dIve do caMdA pabhAsisu vA pabhAsaMti vA pabhAsissaMti vA, do sUriA tarvisu vA tavaMti vA tavissaMti thA, nakSatrAdido kattiyA, do rohiNIo, do magasirAo, do adAo, evaM bhANiyavvaM, 'kattiya rohiNi maMgasira aMdA ya puNe svarUpaM svasU a 'pUso ya / tanto'vi arasa lesA mahA ya do phAguMNIo ya ||1||dstho cittI "sAI, visAhI taya hoti aNurAdA / jeTTI mUlo puvA ya AsADhA uttaroM ceva / / 2 // aniIsavaNadhaNihI sayabhisayA do ya hoMti bhavayoM / revati asmiNi bharaNI netaNyA ANuputvIe / / 3 // evaM gAhANusAreNaM yavaM jAba do bharaNIo / do agagI do payAvatI do somA do rudA do aditI do bahassatI do sappI do pItI do bhagA do ajamA do savitA do taTTA do vAU do iMdaragI do mittA do iMdA do niratI do AU do vissA do dhamhA do viNDU do basU do varuNA do avA do vividdhI do pussA do assA do yamA / do iMgAlagA do viyAlagA do lohitakkhA do saNicarA do AhuNiyA do pAhuNiyA do kaNA do kaNagA do kaNakaNagA do kaNagavitANagA do kaNagasaMtANagA do somA do sahiyA do AsAsaNA do // 77 // 1 manujAnA pUrvakovyAyuH paMcadhanuHpAtopichutAni / duSamasudhamAnubhAvamanumati narA niyatakAle // 1 // * * ~ 157~ Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [30] gAthAMka 1-3 dIpa anukrama [90-94] "sthAna". sthAna [2] uddezaka (01. muni dIparatnasAgareNa saMkalita .... .. AgamasUtra [03 ], aMga sUtra [03] **********. Education Internation - aMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRttiH) jogA do kabaDagA do ayakaragA do duMdubhagA do saMkhA do saMkhavannA do saMkhavannAbhA do kaMsA do kaMsavannA do kaMsavannAbhA do ruppI do ruppAbhAsA do NIlA do NIlobhAsA do bhAsA do bhAsarAsI do tilA do tilapuraphavaNNA do dagA do dugapaMcavannA do kAkA do kakaMdhA do iMdaggIvA do dhUmakeU do harI do piMgalA do buddhA do sudhA do bahassatI do] rAhU do agatthI do mANavagA do kAsA do phAsA do dhurA do pamuhA do viyaDA do bisaMdhI do niyatA do pallA do jaDiyA lagA do aruNA do aggihA do kAlA do mahAkAlagA do sotthiyA do sovasthiyA do vaddhamANagA do praisasamANagA do aMkusA do palaMbA do nicAlogA do zizujotA do sayaMprabhA do obhAsA do seyaMkarA do khemaMkarA do AbhaMkarA do pakarA do aparAjitA do arayA do asogA do vigatasogA do vimalA do vitattA do citathA do bisAlA do sAla do sutA do aNiyaTTA do egajaDI do dujar3I do karakarigA do rAyaggalA do pulphaketU do bhAvakeU / ( sU0 90) 'jaMbuddIve' ityAdi sUtradvayaM, 'pabhAsiMsu va etti prabhAsitavantau vA prakAzanIyamevaM prabhAsayataH prabhAsayiSyataH, candrayozca saumyadIptikatvAt prabhAsanamAtramuktam, Adityayozca khararazmityAttApitavantau vA evaM tApayatastApayiSyata iti vastunastApanamuktam anena kAlatrayaprakAzanabhaNanena sarvakAlaM candrAdInAM bhAvAnAmastitvamuktam, ata eva cocyate'na kadAcidanIdRzaM jagaditi, na vA vidyamAnasya jagataH karttA kalpayituM yuktaH, apramANakatvAt, atha yatsannive 3 1 me yA darzapAThena ca saMvadata iti nAinIye. For Parts Only mUlaM [90, gAthA-3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH ~ 158~ Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [2], uddezaka [3], mUlaM [90,gAthA-3] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [90] gAthAMka 1-3 zrIsthAnA- zavizeSavat tadbuddhimatkAraNapUrvakaM dRSTa, yathA ghaTaH, sannivezavizeSavantazca bhUbhUdharAdayaH, yazca buddhimAnasAvIzvaro jagatka- 2 sthAna sUtra- ti, naivam , sannivezavizeSavatyapi valmIke buddhimatkAraNatvasyAdarzanAdityatra bahu vaktavyaM tacca sthaanaantraadvseymiti| kAdhyayane . vRttiH dvisaddhayatvAJcandrayostatparivArasyApi dvikhamAha-'do kattie'tyAdinA 'do bhAvakeU' ityetadavasAnena andhena, sugama-15| uddezaH 3 pazcAyaM, navaraM ve kRttike nakSatrApekSayA, na tu tArikApekSayetyevaM sarvatreti, 'kattietyAdigAthAtrayeNa nakSatrasUtrasavahaH, candrAditya // 78 // kRttikAdInAmaSTAviMzatinakSatrANAM krameNAnyAdayo'STAviMzatireva devatA bhavanti, Aha ca-dvAvanI 1 evaM prajApatI 2] nakSatrAdi somau 3 rudrI 4 aditI 5 bRhaspatI 6 sappI 7 pitarau 8 bhagau 9 aryamaNI 10 savitArau 11 tvaSTArau 12 vAyU 138 svarUpaM bhaindrAgnI 14 mitrau 15indro 16 nirvatI 17 ApaH 18 vizvau 19 brahmANI 20 viSNU 21 vasU 22 varuNau 23 hai, *ajI 24 vivRddhI 25 grandhAntare ahirbudhAbuktI, pUSaNau 26 azvinau 27, yamAviti 28, granthAntare punarazvinIta* siArabhyatA evamuktAH, "azviyamadahanakamalajazazizUlabhRdaditijIvaphaNipitaraH yonyaryamadinakRttvaSTrapavanazakrAgnimi-15 traakhyaaH||1|| aindro nitistoyaM vizvo brahmA harirvasurvaruNaH / ajapAdo'hirbudhaH pUSA cetIzvarA bhAnAm // 2 // " aGgArakAdayo'STAzItimrahAH sUtrasiddhAH, kevalamasmadRSTapustakeSu keSucideva yadhoktasaGkhyA saMvadatIti sUryaprajJaptyanusAreThANAsAviha saMvAdanIyA, tathAhi tatsUtram-"tattha khalu ime aTThAsII mahAgahA pannattA, taMjahA-iMgAlae 1 viyaale| 62 lohiyakkhe 3 saNicchare 4 AhuNie 5 pAhuNie 6 kaNe 7 kaNae 8 kaNakaNae 9 kaNaviyANae 10 kaNasaMtANae // 78 // 11 some 12 sahie 13 assAsaNe 14 kajjoyae 15 kabbaDae 16 ayakarae 17 duMdubhae 18 saMkhe 19 saMkhavaNNe | dIpa anukrama [90-94] ~159~ Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [2], uddezaka [3], mUlaM [90,gAthA-3] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [90] gAthAMka 1-3 | 20 saMkhavannAbhe 21 kase 22 kaMsavaNNe 23 kaMsavannAbhe 24 NIle 25 NIlobhAse 26 ruppI 27 ruppobhAse 28 bhAse |29 bhAsarAsI 30 tile 31 tilapupphavaNNe 32 dage 33 dagapaMcavaNNe 34 kAe 35 kAkaMdhe 36 iMdaggI 37 dhUmakeU hai 38 harI 39 piMgale 40 buhe 41 sukke 42 bahassaI 43 rAhU 44 agatthI 45 mANavage 46 kAse 47 phAse 48 dhure| 49 pamuhe 50 viyaDe 51 visaMdhI 52 niyalle 53 payalle 54 jaDiyAilae 55 aruNe 56 aggillae 57 kAle 58 mahAkAle 59 sosthie 50 sovatthie 61 vaddhamANage 62 palaMbe 63 NicAloe 64 nicnujjoe 65 sayaMpabhe 66 obhAse 67 seyaMkare 68 khemakare 69 AbhaMkare 70 pabhaMkare 71 aparAjie 72 arae 73 asoge 74 vIyasoge 75 | vimale 76 viyatte 77 vitatthe 78 visAle 79 sAle 80 subbae 81 aniyaTTI 82 egajaDI 83 dujaDI 84 karaka|rie 85 rAyaggale 86 puppha 87 bhAvakeU88, idaM tatraiva saMgrahaNIgAthAbhiniyantritaM, tathAhi-"iMgAlae 1 TAviyAlae 2, lohiyakkhe 3 saNicchare ceva 4 / AhuNie 5 pAhuNie 6 kaNagasanAmA u paMceva 11 // 1 // some 1 sa-IC RsAhie 2 AsAsaNe ya 3 kajovae ya 4 kabbaDae 5 / ayakarae 6 duMduhae 7 saMkhasanAmAo tinneva 10 (21) // 2 // tinneva kaMsanAmA 3NIlA 5 ruppI yahoti cttaari| bhAsa 9tilapuSphavanne 11 [dage ya] daga paNa[paMca]vaNNe ya 13 kAya kA4 kaMdhe 15 // (36) // 3 // iMdaggi 1 dhUmakeU 2 hari 3 piMgalae 4 buhe ya 5 sukke ya 6 / bahassai 7 rAhu 8 agatthI 9 mANavae 10 kAsa 11 phAse ya 12 (48) // 4 ||dhuure 1 pamuhe 2 viyaDe 3 visaMdhiNiyale 5 tahA payalle ya 6 // sthA015 mA jaDiyAilae 7 aruNe 8 aggila 9 kAle 10 mahAkAle 11 (59) // 5 // sosthiya 1 sovasthiya 2 vaddhamANage | dIpa anukrama [90-94] ~160~ Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [2], uddezaka [3], mUlaM [90,gAthA-3] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [90] gAthAMka ||1-3|| zrIsthAnA- tahA palaMbe ya 4 / niccAloe 5 Niccujoe 6 sayaMpabhe 7 ceva obhAse 8 (17) // 6 ||seyNkr 1 khemakara 2 A-IM2 sthAnahusUtra-lAbhakara 3 pakare ya 4 boddhaye / arae 5 virae ya 6 tahA asoga 7 taha vIyasoge ya 8(75) // 7 // vimala 1 vi- 17 vRttiH tatta 2 vitatthe 3 visAla 4 taha sAla 5 subbae 6 ceva / aniyaTTI 7 egajaDI 8 ya hoi vijar3I ya 9 boddhavye (84) uddezaH 3 // 8 // karakarae 1 rAyaggala 2 boddhavve puSpha 3 bhAvakeU ya 4 / ahAsII gahA khalu NeyabvA ANupubbIe // 9 // " // 79 // & iti / jambUdvIpAdhikArAdevedamaparamAha jaMburIvassa NaM dIpassa beimA do gAuyAI uddhaM uccatteNaM pannattA / lavaNe NaM samure do jovaNasayasahassAI cakavAlavikkhaMbheNaM pannatte / lavaNassa NaM samuhassa vetiyA do gAuyAi uddhaM uccatterNa pannattA / (sUtraM 91) dhAyaisaMDe dIve puracchimaveNaM maMdarassa pavvayassa uttaradAhiNeNaM do vAsA pannattA bahusamatullA jAva bharahe ceva eravara gheva, evaM jahA jaMbuharI tahA etthavi bhANiyacvaM jAva dosu vAsesu maNuyA chavihaMpi kAlaM patraNubhavamANA viharati ta0 bharahe ceva eravate caiva, NavaraM kUDasAmalI ceva dhAyaharukkhe ceva, devA garule ceva veNudeve sudaMsaNe gheSa, dhAtatIsaMDadIvapacacchimaddhe NaM maMdarassa paJcayassa uttaradAhiNeNaM do vAsA pannattA bahu0 jAva bharahe ceva eravae ceva jAva chavihaMpi kAlaM paJcaNubhavamANA viharati bharahe ceva eravara gheva, Navara kUTasAmalI ceva mahAdhAyatIrukkhe ceva, devA garule va veNudeve piyadasaNe ceva, dhAyaisaMDe NaM dIve do bharahAI do eravayAI do hemavayAI do herannavayAI do harivAsAI yo rammagavAsAI do pujyavidehAI // 79 // do avaravidehAI do devakurAo do devakurumahadumA do devakurumahadumavAsI devA do uttarakurAo do uttarakurumahadumA do dIpa anukrama [90-94] ~ 161~ Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [12] TIpa anukrama [96] "sthAna". sthAna [2], uddezaka (3) muni dIparatnasAgareNa saMkalita ..... ..AgamasUtra [03 ], aMga sUtra [03] .......... * % 3 j996+9+ ratha - aMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRttiH) uttarakurumahaddumavAsI devA do cuhahimavaMtA do mahAhimavaMtA do nisadA do nIlavaMtA do ruppI do siharI do sahAvAtI do sahAvAdavAsI sAtI devA do viyaDhAvAtI do viyaDAvAtivAsI pabhAsA devA do gaMdhAvAtI do gaMdhAvAtivAsI aruNA devA do sAlapariyAgA do mAlavaMtapariyAgAvAsI paDamA devA do mAlavaMtA do cittakUDA do pamhakUDA do nali - kUDA do egaselA do tikUDA do vesamaNakUDA do aMjaNA do mAtaMjaNA do somaNasA do vijuppamA do aMkAvatI do pamhAvatI do AsIvisA do suhAvahA do caMdapabbaMtA do sUrapanyatA do NAgapavvatA do devapavvayA do gaMdhamAyaNA do sugArapabvayA, do himavaMtakUDA do vesamaNakUDA do mahAhimavaMtakUDA do veruliyakUDA do sihakUr3A do ruyagakUDA do nIlavaMtakUDA do vadaMsaNakUDA do ruppikUDA do maNikaMcaNakUDA do siharikUDA do tigicchikUDA do pamadahA do paumaddahavAsiNIo sirIdevIo do mahApatramahA do mahApa maddahavAsiNIo hirIto devIo evaM jAva do puMDarIyadahA do poMDarIyaddaddavAsiNIo lacchIdevIo, do gaMgApavAyadA jAba do rattavatipavAta dahA do rohiyAo jAva do ruSpakulAto do gAivatIo do dahavatIo do paMkavatIo do tattajalAo do mattajalAo do ummattajalAo do khIroyAo do sIhasotAo do aMtovAhiNIo do ummimAliNIo do pheNamAliNIo do gaMbhIramAliNIo do kacchA do sukacchA do mahAkacchA do kacchagAvatI do AvatA do maMgalAvattA do pukkhalA do pukkhalAvaI do bacchA do suvacchA do mahAvacchA do bacchagAvatI do rammA do rammagA do ramaNijjA do maMgalAvatI do pamhA do supamhA do mahapamhA do pamgAvatI do saMkhA do pAliyA do kumuyA do sa (ja) lilA (NA) batI do vappA do subappA do mahAvappA do vappagAvatI do bammU do For Penal Use Only mUlaM [12] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH ~ 162 ~ yor Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [2], uddezaka [3], mUlaM [92] (03) muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: sthAna prata zrIsthAnAnasUtradRttiH kAdhyayane uddezA3 sUtrAMka // 80 // [92] 815 dIpa anukrama suvaggU vo gaMdhilA do gaMdhilAvatI 32 do khemAo do khemapurIo do ridvAo do riTThapurIo do khaggIto do maMjusAo do osadhIjo do poMdarigiNIo do susImAo do kuMDalAo do aparAjiyAo do pabhaMkarAo do aMkAvaIo do pamhApaIo do subhAo do khaNasaMcayAo do AsapurAo do sIdapurAo do mahApurAo do vijayapurAo do aparAjitAo do avarAo do asobAo do vigayasogAo do vijayAto do vejayaMtIo do jayaMtIo do aparAjiyAo do cakapurAno do saggapurAo do avajjhAo do aujjhAo 32 do mahasAlavaNA do gaMdaNavaNA do somaNasavaNA do paMhagavaNAI do paMDukaMbalasilAo do atipaMDukaMbalasilAo do rattakaMbalasilAmo do airattakaMbalasilAo do maMdarA do maMdaracUlitAo, cAyatisaMDassa NaM dIvassa bediyA do gAuyAI ubamuthareNaM pnnttaa| (sUtraM 92) kAlodassa NaM samudassa veiyA do gAuyAI uI uccatteNaM pannattA / puksaravaradIvar3apuracchimaddheNaM maMdarassa pavvayassa uttaradAhiNeNaM do vAsA paM0 bahusamatullA jAva bharahe ceva eravae cetra taheva jAva do kurAo paM. devakurA ceva uttarakurA yeva, tatya gaM do mahatimahAlatA maharamA paM0 20-kUDasAmalI ceva paumarukkhe ceva, devA garule va veNudeve paume ceka, jAva chabbihaMpi kAlaM paJcaNubhavamANA viharati / pukkharavaradIvar3apaJcacchimaddhe NaM maMdarassa paJcayassa uttaradAhiNeNaM do bAsA paM0 20-taheba NANattaM phUDasAmalI ceva mahApaumarukkhe ceva, devA garule ceva veNudeva puMDarIe ceva, pukkharavaradIvar3e Na dIve do bharahAI do eravayAI jAva do maMdarA do maMdaracUliyAo, pukkharavarassa NaM dIvassa veiyA do gAuyAI lamukhatteNaM pannattA, samvesipi Na dIvasamudANaM vediyAo do gAuyAI uDamuJcatteNaM paNNatAo (sU0 93) 25% [96] // 8 // ~ 163~ Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [2], uddezaka [3], mUlaM [93] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [93] 'jaMbU' ityAdi kaMThayaM, navaraM, vajramayyAH aSTayojanocchrAyAyAzcatuAdazoparyadhovistRtAyA jambUdvIpanagaraprAkArakalpAyA jagatyA dviganyUtocchUitena paJcadhanuHzatavistRtena nAnAratnamayena jAlakaTakena parikSiptAyA upari vediketi padmavaravediketyarthaH, paJcadhanuHzatavistIrNA gavAkSahemakiGkiNIghaNTAyuktA devAnAmAsanazayanamohanavividhakrIDAsthAnamubhayato vanakhaNDavatIti / / | jambUdvIpavaktavyatAnantaraM tadanantaratvAdeva lavaNasamudravaktavyatAmAha-'lavaNe Na'mityAdi kaNThyam , navaram, 'cakravAlasya-maNDalasya viSkambha:-pRthutvaM cakravAlaviSkambhasteneti, samudravedikAsUtraM jambUdvIpavedikAsUtravadvAcyamiti / kSetraprastAvAlavaNasamudravaktavyatAnantaraM dhAtakIkhaNDavaktavyatAM 'dhAyai saMDe dIve' ityAdinA vedikAsUtrAntena andhenAha-kaNThayazvAyam , navaraM dhAtakIkhaNDaprakaraNamapi jambUdvIpalavaNasamudramadhyaM valayAkRti dhAtakIkhaNDamAlikhya himavadAdivarSadharAna | jambUdvIpAnusAreNaivobhayataH pUrvAparavibhAgena bharatahaimavatAdivarSANi ca vyavasthApya pUrvAparadizorvalayaviSkambhamadhye melaM |ca kalpayitvA'vaboddhavyam / anenaiva ca krameNa puSkaravaradvIpArddhaprakaraNamapIti / tatra dhAtakInAM-vRkSavizeSANAM khaNDo vanasamUha ityartho dhAtakIkhaNDastayukto yo dvIpaH sa dhAtakIkhaNDa evocyate, yathA daNDayogAddaNDa iti, dhAtakIkhaNDa|zcAsau dvIpazceti dhAtakIkhaNDadvIpastasya 'puracchimati paurastyaM pUrvamityartho yadarddha-vibhAgastaddhAtakIkhaNDadvIpapaurastyA, pUrvAparArddhatA ca lavaNasamudravedikAto dakSiNata uttaratazca dhAtakIkhaNDavedikAM yAvad gatAbhyAmiSukAraparvatAbhyAM dhAtakIkhaNDasya vibhaktatvAditi, uktaM ca-"paMcasayajoyaNucA sahassabhegaM ca hoti vicchinnA / kAloyayalavaNajale 1paMcazatavojanocau sahakhane ke ca bhavato vistiinniiN| kAlodakalapaNajale dIpa anukrama [97]] Anjaanasurary.org ~164~ Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [93] TIpa anukrama [97] zrIsthAnAjJasUtravRttiH // 81 // "sthAna" aMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRttiH) mUlaM [ 53 ] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH sthAna [2], uddezaka (1 muni dIparatnasAgareNa saMkalita ..... ..AgamasUtra [03 ], aMga sUtra [03] - .......... Eucation Intematon puTThA te dAhiNuttarao // 1 // do isuyAranagarA dhAyaiDassa majjhayAraThiyA / tehi duhA Niddissara puNbaddhaM pacchi maddhaM ca // 2 // " iti tatra Namiti vAkyAlaGkAre, 'mandarasya' merorityevaM dhAtakIkhaNDapUrvArddhapazcimArddhaprakaraNe pratyekamekonasaptatisUtrapramANe jambUdvIpaprakaraNavadadhyetavye vyAkhyeye ca, ata evAha- 'evaM jahA jaMbuddIve tahe 'tyAdi, navaraM varSadharAdikharUpamAyAmAdisamatA caivaM bhAvanIyA - "puvaiddhassa ya majjhe merU tassa puNa dAhiNuttarao / vAsAI tinnitinivi videhavAsaM ca majjhami // 1 // aravivarasaMThiyAI cauro lakkhAI tAI khettAI ( dIrghatayA ) / aMto saMkhicAI ruMdatarAI kameNa puNo // 2 // bharahe muhavikkhaMbho chAvasiyAI codasahiyAI / auNattIsaM ca sayaM bArasahiyadusayabhAgANaM // 3 // 66143 / aTThArasa ya sahassA paMcaiva sayA havaMti sIyAlA paNapaNNaM aMsasayaM bAhirao bharahavikkhaMbho // 4 // 18547333 / cauguNiya bharahavAso [vyAsa ityarthaH ] hemavae taM caugguNaM taiyaM [ harivarSamityarthaH ] / harivAsaM cauguNitaM mahAvidehassa vikkhaMbho // 5 // jaha vikkhaMbhA dAhiNadisAe taha uttare'vi vAsatie / jaha puvvaddhe satta u 1 1 spRSTI to dakSiNottarayoH // 1 // dvau iSukArau nagavarI ghAtakIcaMDasya madhye sthitI / tAbhyAM dvidhA nirdizyate pUrvArdha pazcimArdhaM ca // 2 // 2 pUrvArdhasya ca madhye mehaH punastasya dakSiNottarataH / varSANi trINi trINi videhavarSa va madhyabhAge // 1 // aravivarasaMsthitAni catvAro lakSA kSetrANi tAni (Na) antaH saMkSiptAni vistRtAni krameNa punaH // 2 // bharate mukhaviSkaMbhaH padSaSTizatAni caturdazAdhikAni / ekonatrizabda zataM dvAdazAdhikadvizatabhAgAnAM // 3 // aSTAdaza sahasrANi paMcaiva ca zatAni bhavati saptacatvAriMzadadhikAni paMcapaMcAzadadhikaM aMzasataM bAhyato bharataviSkambhaH // 4 // caturmunito bharatavyAso hemavati tacaturguNaM tRtIyaM harivarSa caturguNo mahAvidehasya viSkambhaH // 5 // yathA viSkambhA dakSiNasyAM dizi tathottarasyAmapi varSatrike / yathA pUrva sava For Parts Only ~ 165 ~ 2 sthAna kAdhyayane uddezaH 3 // 81 // Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [2], uddezaka [3], mUlaM [93] (03) muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [93] itiha avaraddhe'vi vAsAI // 6 // sattANauI sahassA sattANauyAI aDha ya sayAI / tinneva ya lakkhAI kurUNa bhAgA ya4 bANauI // 7 // [viSkambha iti] 3978971 / / aDavaNNasayaM tevIsa sahassA do ya lakkha jiivaao| doNha girINAyAmo saMkhitto taM dhaNU kurUNaM // 8 ||vaashrgirii 12 vakkhArapabvayA 32 puvapacchimaDhesu / jaMbuddIvagaduguNA dhistharao ussae tulA // 9 // kaMcaNagajamagasurakurunagA ya yaha caTTadIhA ya / vikkhaMbhognehasamussaeNa jaha jaMbudI| viccA // 10 // lakkhAI tinni dIhA vijjuSpabhagaMdhamAdaNA do vi / chappannaM ca sahassA donni sayA sattavIsA ya // 11 // auNahA donni sayA uNasattari sahassa paMcalakkhA ya / somaNasa mAlavaMtA dIhA ruMdA dasa sayAI // 12 // savvAo'viNaIo vikhNbhobbehdugunnmaannaao| sIyAsIyoyANaM vaNANi duguNANi vikkhaMbho // 13 ||"[vistrto vanamukhAnItyarthaH] "vAsaharakurusu dahA [varSadhareSu kuruSu ca ye hUdA ityarthaH] nadINa kuMDAI tesu je dIvA / uccehussayatullA vikkhaMbhAyAmao duguNA // 14 // " [jambUdvIpakApekSayeti] kiyadUra jambUdvIpaprakaraNaM dhAtakIkhaNDapUrvArdhA tathA'parArthe'pi varSANi // (| sAnapatiH sahasrANi saptanavalyadhikASTazatAni / traya eva ca lakSAH kurvAdhiSkambho dinayatiza bhAgAH // 7 // aSThapaMcara-3 sadadhika zataM prayovizcatisahasrANi he lakSe jIvA tuhiyogiyorAyAmaH kurUNAM tatsaMkSiptaM dhanuH // 8 // varSadharagirivakSaskAraparvatAH pUrvApadhimAIyoH / jaMbuddhIpabriguNA visArata uchayena tulyaaH||5|| kAMcanayamakadevakurunagAva rattadIrghautAyAzca / viSphabhodveSasamuccaparyathA aMndropagatAH // 10 // lakSAm dIrghA nIn vighutprabhAga dhamAdanI dvAvapi / SaTpaMcAzatsAhalANi saptaviMzatyadhike pAte // 11 // ekonapaSTayadhike / zate ekonasaptatiH sahasrANi paMca lakSAtha / zrImanasamAsyavaMtI dIyoM iMdau jAe zatAni // 12 // sarvA api nayo vikabhovadviguNamAnAH / sItAsItodayoH banamukhAni dviguNAni visarataH // 13 // varSabharakarupa hadA nadInA kuMDAni teSu ye dvIpAH / udveSocchyAbhyAM tulyAH viSkamAyAmato dviguNAH // 14 // dIpa anukrama [97]] 5453 - - Baitaram.org ~166~ Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [2], uddezaka [3], mUlaM [93] (03) muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata vRttiH sUtrAMka [93] dIpa anukrama [97]] zrIsthAnA-bhilApena vAcyamityAha-jAva dosu vAsesu maNue'tyAdi, etasmAddhi sUtrAt parato jambUdvIpaprakaraNe candrAdijyotiSAM asUtra- 18 sUtrANyadhItAni tAni ca dhAtakIkhaNDapuSkarA pUrvArddhAdiprakaraNeSu na sambhavanti, dvisthAnakatvAd asyAdhyayanasya, kAdhyayane dhAtakIkhaNDAdau ca candrAdInAM bahutvAditi, Aha ca-"do' caMdA iha dIve cattAri ya sAyare lavaNatoe / dhAyaisaMDe | uddezaH3 dIve vArasa caMdA ya sUrA ya // 1 // " iti candrANAmadvitvena nakSatrAdInAmapi dvittvaM na syAt tato dvisthAnake'navatAra // 8 // iti / jambUdvIpaprakaraNAdasya vizeSa darzayannAha-NavaramityAdi, navaraM kevalamayaM vizeSa ityarthaH, kurusUtrAnantaraM tatra 'kUDasAmalI ceva jaMbU ceva sudaMsaNe'ti uktamiha tu jambUsthAne 'dhAyaharukkhe ceva'tti vaktavyam , pramANaM ca tayoja mbUdvIpakazAlmalyAdivat , tayoreva devasUtre 'aNADhie ceca jaMbuddIvAhivAI'tyatra vaktavye 'sudasaNe cevatIha vaktavya-12 4 miti| ghAyaisaMDe dIve ityAdi pazcimA prakaraNaM pUrvArdhavadanusatavyam , ata evAha-'jAva chabvihaMpikAla mityAdi, vizeSamAha-NavaraM kUDasAmalI' tyAdi, dhAtakIkhaNDapUrvArdottarakuruSu dhAtakIvRkSa ukta iha tu mahAdhAtakIvRkSo'dhyetavyaH, devasUtre dvitIyaH sudarzanastatrAdhItaH iha tu priyadarzano'dhyetavya iti, pUvArddhapazcimArddhamIlanena dhAtakIkhaNDadvIpa sampU-| varNamAzritya dvisthAnakaM 'dhAyaisaMDe 'mityAdinAha-dve bharate pUrvArddhapazcArddhayoryaddakSiNadigbhAge tayorbhAvAdityevaM sarvatra, bharatAdInAM svarUpaM prAguktam, 'do devakurumahAdumeti dvau kUTazAlmalIvRkSAvityarthaH dvau tadvAsidevI veNudevAvityarthaH, do uttarakurumaharmeti dhAtakIvRkSamahAdhAtakIvRkSAviti, taddevI sudarzanapriyadarzanAviti, culahimavadAdayaH SaD varSa 1bI caMdAvida dvIpe catvArazca sAgare lapaNatoye dhAta zrIsaMde dvIpe dvAdaza aMbAzca sUryAzca // 1 // ~167~ Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [93] dIpa anukrama [7] Jan Education "sthAna" - aMgasUtra-3 ( mUlaM + vRtti:) mUlaM [ 93] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH sthAna [2] uddezaka [3], muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [03], aMga sUtra [03 ] dharaparvatAH zabdApAtivikaTApAtigandhApAtimAlavatparyAyAkhyavRttaiyatADhyAzca tannivAsisvAtiprabhAsAruNapadmanAbhadevAnAM dvayena dvayena sahitAH krameNa dvau dvAvuktau, 'do mAlavaMta'tti mAlavantAvuttarakurutaH pUrvadigvattinau gajadantakau staH, tato bhadrazAlabanatadvedikAvijayebhyaH parau zItottarakUlavarttinau dakSiNottarAyatI citrakUTo vakSaskAraparvatI, tato vijayenAntaranadyA vijayena cAntaritAvanyo tathaivAnyau punastathaivAnyAviti punaH pUrvavana mukhavedikA vijayAbhyAmarvAk zItAdakSiNakUlavatIni tathaiva trikUTAdInAM catvAri dvayAni, tataH saumanasI devakurupUrvadigvarttinau gajadantako, tato gajadanta| kAveva devakurupratyagbhAgavarttinau vidyutprabho, tato bhadrazAlavanatadvedikAvijayebhyaH parataH tathaivAGkAvatyAdInAM catvAri | dvayAni zItodAdakSiNa kUlavarttIni, punaranyAni pazcimavanamukhavedikAntyavijayAbhyAM pUrvataH krameNa tathaiva candraparvatAdInAM catvAri dvayAni, tato gandhamAdanAbuttarakurupazcimabhAgavarttinI gajadantakAviti ete dhAtakIkhaNDasya pUvArDe pazcimArddha ca bhavantIti dvau dvAyuktAviti, ipukArau dakSiNottara yo dizodhatakIkhaNDavibhAgakAriNAviti, 'do cullahimavaMtakUDA' ityAdi, himavadAdayaH par3ha varSadharaparvatAH teSu ye dve dve kUTe jambUdvIpaprakaraNe abhihite te parvatAnAM dviguNatvAd ekekazo dve dve syAtAmiti, varSadharANAM dviguNatvAt padmAdihadA api dviguNAstaddevyo'pyevamiti / caturdazAnAM gaGgAdimahAnadInAM pUrvapazcimArdrApekSayA dviguNatvAt tatprapAtahUdA api dvau dvau syurityAha- 'do gaMgApavA yaddahe 'tyAdi, 'do rohiyAo' ityAdI nadyadhikAre gaGgAdInAM sadapi dvitvaM nokaM, jambUdvIpaprakaraNoktasya - "mahAhimavaMtAo vAsaharapatrayAo mahApaDamaddaddAo do mahAnadIo pavahaMtI" tyAdisUtrakramasyAzrayaNAt tatra hi rohidAdaya evASTau zrUyanta iti, For Parts Only ~168~ rryp Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [2], uddezaka [3], mUlaM [93] (03) muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: zrIsthAnA- asUtravRttiH 2 sthAnakAdhyayane uddezaH3 prata sUtrAMka [93] citrakUTapadmakUTavakSaskAraparvatayorantare nIlabadvarSadharaparyatanitambavyavasthitAd grAhavatIkuNDAddakSiNatoraNavinirgatA'STA- viMzatinadIsahasraparivArA zItAbhigAminI sukacchamahAkacchavijayayorvibhAgakAriNI grAhavatI nadI, evaM yathAyoga dvayo- IyoH savakSaskAraparvatayovijayayorantare krameNa pradakSiNayA dvAdazApyantaranadyo yojyAH, tadvitvaM ca pUrvavaditi, paGkava- tItyatra vegavatIti granthAntare dRzyate, kSArodelyatra kSIrodetyanyatra, siMhazrotA ityatra sItazrotA ityaparatra, phenamAlinI gambhIramAlinI cetIha vyatyayazca razyate iti, mAlyavadgajadantakabhadrazAlavanAbhyAmArabhya kacchAdIni dvAtriMzadvijayakSetrayugalAni pradakSiNato'vagantavyAnIti, tathA kacchAdiSu krameNa kSemAdipurINAM yugalAni dvAtriMzadavagantavyAnIti, bhadrazAlAdIni merau catvAri banAni-"bhUmIe bhaddasAlaM mehalajuyalaMmi donni rammAI / naMdaNasomaNasAI paMDagaparimaMDiyaM siharaM // 1 // " iti vacanAt , mevordvitve ca vanAnA dvitvamiti, zilAzcatasro merau paNDakavanamadhye cUlikAyAH kramaNa pUrvAdiSu, atra gAthe-"paMDegavaNami cauro silAu causuvi disAsu cUlAe / caujoyaNaussiyAo sbjunnkNcnnmyaao||1|| paMcasayAyAmAo majhe diihttnn'ddhruNdaao| caMdaddhasaMThiyAo kumuoyarahAragorAo // 2 // " iti, mandare-merI merucUlikA-zikharavizeSaH, svarUpamasyA:-"meruse uvari cUlA jiNabhavaNavihasiyA tuvI(50)succA / dIpa anukrama [97]] AYURRRRRRR 1 bhUmau bhavazAla mekhalAyugale de ramye nandanasImanase pANTukaparimANitaM zikharam // 1 // 2 pANDakAne catannaH zilAvatarAMbapi vizu cUlAyAH / cturyo-1&||83 jAjanIcitAH sarvArjunakAyanamadhmaH ||1||pyshaataayaamaa madhye dIvAdhulAH / ardhacandasaMsthitAH nadodarahAragIrAH // 2 // 3kummo0 / samaSi0, 4 mero pari cUlA jinabhAvanabhUSitA catvAriMzat ucAH / SARERaunintamatarnal ~169~ Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [2], uddezaka [3], mUlaM [93] (03) muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka %25450-15045% [93] bArasa aha ya cauro mUle majhuvari rudA ya // 1 // iti, vedikAsUtraM jambUdvIpabat , dhAtakIkhaNDAnantaraM kaalodsmudro| bhavatIti tadvaktabyatAmAha-kAlode'tyAdi kaNThyam , kAlodAnantaramanantaratyAdeva puSkaravaradvIpasya pUrvArddhapazcArddhatadubhayaprakaraNAnyAha-'pukkhare'tyAdi, trINyapyatidezapradhAnAni, atidezalabhyazcArthaH sugama eva, navaraM pUrvArdhAparArddhatA dhAtakIkhaNDavadiSukArAbhyAmavagantavyA, bharatAdInAM cAyAmAdisamataivaM bhAvanIyA-"iguyAlIsa sahassA paMceva sayA havaMti uNasIyA / tevattaramaMsasayaM muhavikkhaMbho bharahavAse // 1 // "415794 pannahi sahassAI cattAri sayA havaMti chAyAlA / terasa ceva ya aMsA bAhiro bhrhvikkhNbho||2||" 6544616 / cauguNiya bharahavAso [vistara ityarthaH] hemavae taM caugguNaM taiyaM [hrivrpmityrthH]| harivAsaM cauguNiyaM mahAvidehassa vikkhaMbho // 3 // " evamairavatAdIni mantavyAni "sa-1 ttattari sayAI coisa ahiyAI sattarasa lakkhA / hoi kurUvikkhaMbho aha ya bhAgA aparisesA // 4 // " 1707714 "cattAri lakkha chattIsa sahassA nava sayA ya solahiyA / [eSA kurujIvA] / 436916 doNha girINAyAmo saMkhitto taM| dhaNU kurUNaM // 5 // somaNasamAlavaMtA dIhA vIsaM bhave sayasahassA / teyAlIsa sahassA auNAvIsA ya donni sayA // 6 // ___ vAdA yatvAri mUle madhya upari vistIrNA ||1||2ekctvaariNshtshsaan para zatAni bhavantyekonAzIyadhikAni trisaptapikAsamaMzAnA mukha viSkabho bharatavarSe // 1 // paMcaSaSTisahasrANi catvAri zatAni bhavati SaTcatvAriMzadapikAni prayodazca evAzA bAyo bharataviSkambhaH // 2 // caturguNitabharatavyAso haimavate tabataka tRtIya hAravarSe caturgaNitaM mahApidehasya viSkambhaH // 3 // samasaptatiH zatAni caturdazAdhikAni saptadaza lakSA bhavati kuruviSkambhaH aSTau ca mAyA apariyoSAH // 4 // caturlakSaSaTtriMzatsahasrapodazAdhiyAnavazatAni yoniyA rAyAmaH tanuH kurUNAM saMkSitaM // 5 // saumanalamAlavaMtI donoM viMzatiH yAtasahalAgi kAtricatvArimAtsahasrANi ekonaviMzatyadhika mate // 6 // dIpa anukrama [97]] %2525 ~170~ Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [93] TIpa anukrama [97] muni dIparatnasAgareNa saMkalita ..... zrIsthAnAGgasUtravRttiH // 84 // "sthAna" - aMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRtti:) uddezaka (1 sthAna [2], ..AgamasUtra [03 ], aMga sUtra [03] .......... Eaton Inationa 2043219 / "solahiyaM sayamegaM chabbIsasahassa solasa ya lakkhA / vijjuSpabho nago gaMdhamAyaNA caiva dIhAo // 7 // 1626116, mahAdrumA jaMbUdvIpakamahAdrumatulyAH, tathA - "dhAyaivaraMmi dIve jo vikkhaMbho u hoi u NagANaM / so duguNo NAyacvo pukkharaddhe NagANaM tu // 8 // vAsaharA vakkhArA dahanaikuMDA vaNA ya sIyAI / dIve dIve duguNA bittharao ussae tulA // 9 // usuyAra jamagakaMcaNa cittavicittA ya vaTTaveyahA / dIve dIve tulA dumehalA je ya veyA // 10 // " iti / puSkaravaradvIpavedikAmarUpaNAnantaraM zeSadvIpasamudravedikAprarUpaNAmAha-'savvesiMpi Na mi tyAdi kaNThyaM / ete ca dvIpasamudrA indrANAmutpAtaparvatAzrayA itIndravatavyatAmAha mUlaM [ 53 ] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH do asurakumAriMdA pattA, taM0 camare caiva balI ceva, do NAgakumAriMdA paNNattA, saM0dharaNe caiva bhUyANaMde caiva 2, do su - vanakumAriMdA paM0 [saM0 veNudeve caiva veNudAlI ceva do vijukumAriMdA paM0 taM0 pannattA taM0 -- aggisiddhe caiva aggimANave caiva, do dIvakumAriMdA paM0 [saM0 paM0 taM0--jalakaMte ceva jalappabhe ceva, do disAkumAriMdA paM0 naM0 - abhiyagatI caiva amitavAhaNe ceva, do vAtakumA 1 SoDazAdhikaM zataM pavizatisahasrANi poDaza ca lakSA vidyutprabho namo gandhamAdanaca dIrthoM // 7 // 2ghAtakIvare dvIpe yo viSkambhastu bhavati tu nagAnAM sadviguNo jJAtavyaH puSkarA gagAnAntu // 8 // dharA vakSaskArAH hRdanadIkuMDAni vanAni ca sItAdayaH dvIpe dvIpe dviguNA vistarata ucchrayeNa tulyA // 9 // iSukArayama kakAzanacitra vicitrAzca vRttavaitAcyA dvIpe dvIpe tulyA] dvimesalA ye na vaitAbhyaH // 10 // For Parts Only ~ 171 ~ haricaiva harissahe caiva, do agnikumAriMdA putre caiva visiDe caiva, do dahikumAriMdA 2 sthAnakAdhyayane uddezaH 3 // 84 // Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [2], uddezaka [3], mUlaM [94] (03) muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [14] SSCREENSUSRX riMdA paM0 -laMbe ceva pabhaMjaNe ceba, do thaNiyakumAriMdA paNNattA, taM0-yose ceva mahApose ceva, do pisAiMdA pannattA---0-kAle ceva mahAkAle ceva, do bhUiMdA paM0 10-suruve ceva paDirUve ceSa, do apiMkhadA pannattA, taM0punama ceva mANibhadeva, do rakkhasiMdA pannatA, taM0-bhIme ceva mahAbhIme gheva, do kinnariMdA pannattA, saM0-kinnare veva kiMpurise ceva, do kiMpurisiMdA paM0 saM0-sappurise ceva mahApurise ceva, do mahoragiMdA paM0 saM0-atikAe gheva mahAkAe ceva, do gaMdhabidA 50, taM0-gItaratI ceva gIyajase ceva, do aNapaniMdA paM0, taM0-saMnihie ceSa sAmaNNaNe gheva, do paNapaniMdA paM0, 0-dhAe ceva vihAe ceva, do isivAIdA paM0, taM0-isineva isivAlae ceka, po bhUtabAiMdA pannattA, saM0-issare va mahissare ceba, do kaMdidA paM0 saM0-mubacche ceva visAle gheva, do mahAkadiMdA pannatA, taM0-hasse ceva hassaratI gheva, do kumaMDiMdA paM0 saM0-see ceva mahAsee ceSa, do pataiMdA paM0 saM0-patae va pavayavaI ceva, joisiyANaM devANaM do iMdA pannattA, -caMde ceva sUre ceva, sohammIsANesu NaM kappesu do iMdA paM0, taM0-sake va IsANe gheva, evaM sarNakumAramArhidesu kappesu do iMdA paM0, taM0-sarNakumAre ceva mAhide ceba, ghaMbhalo. galaMtaesu NaM kapesu do iMdA paM0, 0-bhe va laMtae ceka, mahAsukasahassAresuNaM kappesu do iMdA pannatA, saM0mahAmuke gheva sahassAre gheva, ANayapANavAraNacutesu NaM kappe do iMdA paM0 saM0-pANate ceva abhute gheva, mahAsukAsahassAremu NaM kappesu vimANA duvaNNA paM0, ta-hAlidA ceva sukillA ceva, gevinagANaM devA NaM do rayaNIo muJcatteNaM pannattA (sU0 94 ) dvitIyasthAne tRtIyodezakaH samAptaH / 2-3 / dIpa anukrama [98 sthA015 ~172~ Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [4] dIpa anukrama [8] zrIkhAnAGgasUtravRttiH // 85 // sthAna [2] uddezaka [3], muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [03], aMga sUtra [03] 449 "sthAna" - aMgasUtra-3 ( mUlaM + vRttiH) asurAdInAM dazAnAM bhavanapatinikAyAnAM mervapekSamA dakSiNosaradigdvayAzritatvena dvividharavAd viMzatirindrAH, tatra 5 camaro dAkSiNAtyo balI tvaudIcya ityevaM sarvatra, evaM vyantarANAmaSTanikAyAnAM dviguNatvAt SoDazendrAH tathA aNapa* NNikAdInAmapyaSTAnAmeva vyantaravizeSarUpamikAyAnAM dviguNatvAt SoDazeti jyotiSkAnAM tyasaGkhyAtacandrasUryatve'pi jAtimA zrAzrayaNAd dvAveva candrasUryAkhyAbindrAnuktau saudharmAdikalpAnAM tu dazendrA ityemaM sarve'pi catuHSaSTiriti / devAdhikArAt tanivAsabhUtavimAnava kanyatAmAha - 'mahAsu' tyAdi kaNThyaM, navaraM hAridrANi pIsAni, kamazcAyaM saudharmAdivimAnavarNaviSayo yathA - saudharmezAnayoH paJcavarNAni tato dvayorakRSNAmi punardvayorakRSNamIlAni tato dvayoH zukrasahasrArAbhidhAnayoH pItazuklAni tataH zukkAnyeveti, Aha ca- "sohamme paMcamamA ekanahANI u jA sahassAro / do do tulA kappA teNa paraM puMDarIyAI // 1 // " iti / devAdhikArAdeva dvisthAnakAnupAtinIM tadavagAhamAmAha -- 'gevejagANa' mityAdi, pUrvapad vyAkhyeyamiti / dvisthAnakasya tRtIyodezakaH samAptaH // Education Internationa uktastRtIyodezakaH, sAmprataM caturthaH samArabhyate-asya ca jIvAjIvavaktavyatApratibaddhasya pUrveNa sahAyaM sambandhaH - pUrvasmin hi pudgalajIvadharmAuktAH iha tu sarva jIvAjIvAtmakamiti vAcyam, anena sambandhenAyAtasyAsyoddezakasye| mAni pazcaviMzatirAdisUtrANi samayetyAdIni, samayAti vA AvaliyAti vA jIvAti yA ajIvAti yA pathati 1, ANApANUti vA thoveti vA jIvAti yA ajIvAti yA atra tRtIyo uddezakaH samAptaM, caturtha: uddezaka: ArabdhaH mUlaM [94] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH For Parts Only ~ 173~ 2 sthAna kAdhyayane uddezaH 3 / / 85 / / Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [2], uddezaka [4], mUlaM [95] (03) muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAka [95] dIpa anukrama [99]] pabudhati 2, khaNAti yA labAti vA jIvAti yA ajIvAti yA pavucati 3, evaM muhuttAti vA ahorattAti vA 4, panAti vA mAsAti bA 5, uti vA ayaNAti vA 6, saMvaccharAti vA jugAti vA 7, vAsasayAti vA vAsasahassAi vA 8, vAsasatasahassAi vA vAsakoDIda vA 9, pulcaMgAvi vA puruvAti vA 10, tuDiyaMgAti vA tuDhiyAti vA 11, bhaDaMgAti vA adahAti vA 12, abavaMgAti vA avavAti vA 13, hUhUaMgAti vA hRdayAti vA 14, uppalaMgAti thA appalAti vA 15, paTamaMgAi vA patamAti yA 16, NaliNaMgAti vA paliNAti vA 17, acchaNikuraMgAti vA acchaNiurAti vA 18, ajaaMgAti vA alaAti vA 19, NaaMgAti vA pauAti vA 20, paDataMgAti vA paratAti vA 21, cUlitaMgAti pA yUlitAti vA 22, sIsapaheliyaMgAti vA sIsapaheliyAti vA 23, paliovamAti vA sAgarovamAti vA 24, pasappiNIti vA osappiNIti vA jIvAti yA ajIvAti yA pavudhati 25, gAmAti vA garAti yA nigamAti yA rAyahANIti vA kheDAti vA kambaDhAti vA maDaMbAti vA doNamuhAti vA paTTaNAti vA AgarAti vA AsamAti vA saMbAhAti vA saMnivesAi vA ghosAi vA ArAmAi vA ujANAti vA vaNAti vA vaNasaMDAti vA bAvIha vA pukSaraNIti vA sarAti yA sarapaMtIti vA agaDhAti vA salAgAdi vA dahAti vA NadIti vA puDhavIti vA upadIti vA vAtakhaMdhAti vA uvAsaMtarAti vA balatAti vA pigahAti vA dIvAti vA samudAi vA belAti vA vetitAti vA dArAti vA toraNAti vA rativAti bANeratitAvAsAti vA jAva vemANiyAi vA vemANiyAcAsAti vA kappAti vA kappaSimANAvAsAti vA vAsAti vA vAsadharapavvatAti vA kUvAti vA kUDagArAti vA vijayAti vA rAyahANIi vA jIvAti yA ajI ********************* ~ 174~ Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [2], uddezaka [4], mUlaM [95] (03) muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAka [95] dIpa anukrama [99]] zrIsthAnA- vAti yA pavucati 47 / chAtAti vA AtavAti vA dosiNAti vA aMdhagArAti vA omANAti vA ummANAti vA atitA sthAnaNagihAti vA ujANagihAti vA avaliMbAti vA saNippavAtAti vA jIvAti yA ajIvAti thA pacupada / do rAsI paM0 kAdhyayane taM-jIvarAsI ceva ajIvarAsI ceva (sUtraM 95) uddezaH4 eSAM cAnantarasUtreNAyamabhisambandhaH-pUrvatra jIvavizeSANAmuccatvalakSaNo dharmo'bhihitaH, iha tu dharmAdhikArAdeva samayAdisthitilakSaNo dharmo jIvAjIvasambandhI jIvAjIvatayaiva dharmadharmiNorabhedenocyata iti, tatra sarveSA kAlapramANAnAmAdyaH paramasUkSmo'bhedyo niravayava usalapatrazatavyatibhedAdyudAharaNopalakSitaH samayaH, tasya cAtItAdivivakSayA bahutvAd bahuvacanamityAha-samayAi vA' ityAdi, itizabda upapradarzane, vAzabdo vikalpe, tathA asaGkhyAtasamayasamudayAtmikA AvalikA kSullakabhavagrahaNakAlasya SaTpaJcAzaduttaradvizatatamabhAgabhUtA iti, tatra samayA iti vA AvalikA iti vA yatkAla| vastu tadavigAnena jIvA iti ca, jIvaparyAyatvAt, paryAyaparyAyiNozca kathazcidabhedAt, tathA ajIvAnAM-pudgalAdInAM paryAyatvAdajIvA iti ca, cakArau samuccayAdhauM, dIrghatA ca prAkRtatvAt , procyate-abhidhIyata iti, na jIvAdivyatirekiNaH samayAdayaH, tathAhi-jIvAjIvAnAM sAdisaparyavasAnAdibhedA yA sthitistadbhedAH samayAdayaH sA ca taddharmoM dharmazca dharmiNo nAtyantaM bhedavAn , atyantabhede hi viprakRSTadharmamAtropalabdhau pratiniyatadharmiviSaya eva saMzayo na syAt, tadanyebhyo'pi hitasya bhedAvizeSAda , dRzyate ca yadA kazciddharitatarutaruNazAkhAvisaravivarAntarataH kimapi zuklaM pazyati tadA phimiyaM pa-16 tAkA kiM vA balAketyevaM pratiniyatadharmiviSayaH saMzaya iti, abhede'pi sarvadhA saMzayAnusattireva, guNagrahaNata eva tasyApi ~ 175~ Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [2], uddezaka [4], mUlaM [95] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAka [95] gRhItatvAditi, iha tvabhedanayAzrayaNAjIvAi yetyAyuktam, iha ca samayAvalikAlakSaNArthadvayasya jIvAdidvayAtmakatayA bhaNanAd dvisthAnakAvatAro dRzyaH, evamuttarasUtrANyapi neyAni, vizeSaM tu vakSyAma iti, 'ANApANU' ityAdi, 'AnaprAjANA'viti-ucchAsaniHzvAsakAlaH sAyAtAvalikApramANAH, Aha ca-"harasa aNavagahassa, niruvakiTThassa jNtunno| ege UsAsanIsAse, esa pANutti vucaI // 1 // " tathA stokAH saptocchAsaniHzvAsapramANAH, kSaNAH saGkhyAtAnaprANalakSaNAH, saptastokapramANA lavAH, 'evaM miti yathA prAkane sUtratraye jIvA iti ca ajIvA iti ca procyate ityadhItamevaM sarvepUttarasUtrevityarthaH, muhUrtAH-saptasaptatilavapramANAH, uktaJca-"satte pANUNi se thove, satta dhovANi se lave / lavANaM sattahattarIe, esa muhutte viyaahie||1||tinni sahassA satta ya sayANi tevatsariM ca UsAsA / esa muhutto bhaNio samvehiM arthatanANIhiMda // 2 // " iti, ahorAtrAH triMzanmuhartapramANAH, pakSAH paJcadazAhorAtrapramANAH, mAsA dvipakSAH, Rtavo dvimAsamAnAH vasantAdyAH, ayanAni RtutrayamAnAni, saMvatsarA ayanadvayamAnAH, yugAni paJcasaMvatsarANi, varSazatAdIni pratItAni, dapUrvAGgAni caturazItivarSalakSapramANAni, pUrvANi pUrvAdvAnyeva caturazItilakSaguNitAni, idaM caiSAM mAnam-"puvassa u parimANaM sAraM khalu hoti koDilakkhAo / chappannaM ca sahassA boddhabbA vAsakoDINaM // 1 // " iti, 7056000000 dIpa anukrama [99]] haesthAnavaglAnasya nirupakaSTasya jantoH eka urakhAsani:nyAsaH eSa prANa iti ucyte||1||2spt prANA:sakhokaH sapta lokAH lavaH saptasaptatyA sabaiH eSa muhUrta iti vyaakhyaatH||1|| trINi sahasrANi sapta ca satAni trisaptatiyoTAsA eSa muhUrto bhaNitaH sarvairanantazAnibhiH // 1 // pUrvasva tu parimANaM saptatiH khalu bhavanti koTIlakSAHSipaMcAzasphoTIsahakhANi ca varSANAM boddhavyAni // 1 // ~ 176~ Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [2], uddezaka [4], mUlaM [95] (03) muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: zrIsthAnA prata 2 sthAnakAdhyayane uddezaH4 sUtrAka [95] dIpa anukrama [99]] 0000, pUrvANi caturazItilakSaguNitAni truTitAGgAni bhavanti, evaM pUrvasya pUrvasya caturazItilakSaguNanenottaramuttaraM saJjayAnaM bhavati yAvacchIrSapraheliketi, tasyAM caturnavatyadhikamakasthAnazataM bhavati, atra karaNagAthA-"icchiyaThANeNa guNaM paNasunnaM caurasItiguNitaM ca / kAUNaM taivAre pucvaMgAINa muNa saMkhaM // 1 // " zIrSaprahelikAntaH sAMvyavahArikaH saGkhyAtakAlaH, tena ca prathamapRthivInArakANAM bhavanapativyantarANAM bharatairavateSu suSamaduSSamAyAH pazcime bhAge naratirazcAM cAyumIyata iti, kizca-zIrSaprahelikAyAH parato'pyasti saGkhyAtaH kAlaH, sa cAnatizAyinAM na vyavahAraviSaya itikRtvaupamye prakSiptaH, ata eva zIrSaprahelikAyAH parataH palyopamAdyupanyAsaH, tatra palyenopamA yeSu tAni palyopamAni-asaGgyAtavarSakoTIkoTIpramANAni vakSyamANalakSaNAni, sAgareNopamA yeSu tAni sAgaropamANi-palyopamakoTIkoTIdazakamAnAnIti, dazasAgaropamakoTIkovya utsarpiNI, evamevAvasarpiNIti / kAlavizeSavat prAmAdivastuvizeSA api jIvAjIvA eveti dvipadaiH saptacatvAriMzatA sUtrairAha-gAme'tyAdi, iha ca pratyeka jIvAi yetyAdirAlApo'dhyetavyo, grAmAdInAM ca jIvAjIvatA pratItaiva, tatra karAdigamyA grAmAH, naiteSu karo'stIti nakarANi 1, nigmaa:-vnninivaasaaH| rAjadhAnyo-yAsu rAjAno'bhiSicyante 2 kheTAni-dhUliprAkAropetAni karbaTAni-kunagarANi 3, maDambAni sarvato'rddhayojanAt parato'vasthitaprAmANi droNamukhAni yeSAM jalasthalapathAvubhAvapi staH 4, pattanAni yeSu jalasthalapathayoranya|tareNa payohArapravezA, AkarA-lohAdyutpattibhUmayaH 5, AzramAH-tIrthasthAnAni saMvAhA:-samabhUmI kRSi kRtvA yeSu du 1 icchitasthAnena guNyaM zUnyapaMcaka caturazItiguNitaM ca / pUrvAgAdInAM saMkhyA tatibArAn kRtyA AbhIhi // 1 // ~ 177~ Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [2], uddezaka [4], mUlaM [95] (03) muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAka [95] dIpa anukrama [99]] bhUmibhUteSu dhAnyAni kRSIvalAH saMvaharita rakSArthamiti 6, sannivezAH sArthakaTakAdeH ghoSA-goSThAni 7, ArAmA-vi-13 vidhavRkSalatopazobhitAH kadalyAdipracchannagRheSu strIsahitAnAM puMsAM ramaNasthAnabhUtA isi, udyAnAni patrapuSpaphalacchA-1 yopagAdivRkSopazobhitAni bahujanasya vividhaveSasyonnatamAnasya bhojanArthaM yAnaM-gamanaM yeSviti 8, vanAnItyekajAtIyavRkSANi vanakhaNDA:-anekajAtIyottamavRkSAH 9, vApI caturasrA puSkariNI vRttA puSkaravatI veti 10, sarAMsi-jalAzayavizeSAH saraHpatayaH-sarasA paddhatayaH 11, 'agaha'tti avaTA:-kUpAH, taDAgAdIni pratItAni 12, pRthivI-ralaprabhAdikA udadhiH-tadadho ghanodadhiH 14, vAtaskandhA:-dhanavAtatanubAtA itare vA avakAzAntarANi-vAtaskandhAnAmadhastAdAkAzAni, jIvatA caiSAM sUkSmapRthivIkAyikAdijIvavyAptatvAt 15, palayAni-pRthivInAM beSTanAni ghanodadhidhanavAtatanuvAtalakSaNAnIti vigrahA-lokanADIvakrANi, jIvatA yeSAM pUrvavat 16, dvIpAH samudrAzca pratItAH 17, belA-samudrajalavRddhiH, vedikAH pratItA: 18, dvArANi-vijayAdIni toraNAni teSveveti 19, nairayikA:-kliSTasattvavizeSAsteSAM cAjIvatA karmapudgalAdyapekSayA tadutpattibhUmayo nairavikAvAsAsteSAM ca jIvatA pRthivIkAyikAdyapekSayA, ityevaM caturvizatidaNDako'bhidheyaH 43 ata evAha-yAvadityAdi, kalpA:-devalokAstadaMzAH kalpavimAnAbAsAH 44, varSANi-bharatAdikSetrANi varSadharaparvatA:-himavadAdayaH 45, kUTAni-himavatkUTAdIni kUTAgArANi-teSveva devabhavanAni 46, vijayA:-cakavativijetavyAni kacchAdIni kSetrakhaNDAni, rAjadhAnyA-kSemAdikAH, 'jIve'tyAdi ihoktaM sarvatra sambandhanIyamiti 47 / ye'pi pudgaladharmAste'pi tathaivetyAha-'chAyetyAdi sUtrapaJcakaM gatArtham , navaraM chAyA vRkSAdInAmAtapaH | Sanitaram.org ~178~ Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [2], uddezaka [4], mUlaM [95] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAka [95] dIpa anukrama [99]] zrIsthAnA- Adityasya, 'dosiNAti vatti jyotsnA andhakArANi-tamAMsi, avamAnAni-kSetrAdInAM pramANAni hastAdIni u- 2 sthAna masUtra nmAnAni-tulAyAH karSAdIni, atiyAnagRhANi-nagarAdipraveze yAni gRhANi, udyAnagRhANi pratItAni, avaliMbA saNipa-16 kAdhyayane vRttiH vAyA ya rUDhito'vaseyA iti, kimetat sarvamityAha-jIvA iti ca, jIvavyAptatvAt tadAnitatvAddhA, "ajIvA iti | uddezaH4 ca' pudgalAdyajIvarUpatvAt tadAzritatvAdveti, procyate-jinaiH prarUpyata iti / iha ca jIvAi yetyAdi sUtrapaJcake'pi pratyekamadhyetavyamiti / atha samayAdivastu jIvAjIvarUpameva kasmAdabhidhIyate , ucyate, tadvilakSaNarAzyantarAbhAvAd hai ata evAha-do rAsItyAdi kaNThyam / jIvarAzizca dvidhA-baddhamuktabhedAt , tatra baddhAnAM bandhanirUpaNAyAha vihe baMdhe paM0, taM0-pezAbaMdhe ceva dosabaMdhe ceva, jIvANaM dohi ThANehiM pAvaM karma baMdhati, saM0-rAgeNa ceva dosaNa ceca, jIvA NaM dohiM ThANehiM pAvaM kamma udIreMti, saM0-abhovagamivAte ceva vetaNAte uvakagitAte ceya vevaNAte, evaM dheti evaM Nijereti-abbhoSagamitAte ceva veyaNAte uvakamitAte ceva veyaNAte (sUtra 96) prema-rAgo mAyAlobhakaSAyalakSaNaH, dveSastu krodhamAnakaSAyalakSaNaH, yadAha-"mAyA lobhakapAyazcetyetad rAgasaMjJitaM| dvandvam / krodho mAnazca puna?Sa iti smaasnirdissttH||1||" iti, premNaH-premalakSaNacittavikArasampAdakamohanIyakamapudgalarAzevandhana-jIvapradezeSu yogapratyayataH prakRtirUpatayA pradezarUpatayA ca sambandhanam tathA kaSAyapratyayataH sthityanubhAgavizeSApAdanaM ca premabandhaH, evaM dveSamohanIyasya bandho dveSavandha iti, raktaM hi,-"jogA payaDipadesa tthiti-13|||| 1 yogebhyaH prakRtipradezabandhaM kaSAyebhyaH sthityanubhAgabaMdha karoti / / ~179~ Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [6] dIpa anukrama [100 ] "sthAna" aMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRttiH ) sthAna [2], uddezaka [VI. mUlaM [ 56 ] ..AgamasUtra [03 ], aMga sUtra [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH muni dIparatnasAgareNa saMkalita ..... Eaton Intematona .......... - aNubhAgaM kasAyao kuNai "tti, premadveSalakSaNAbhyAM karmabhyAmudayagatAbhyAM jIvAnAmazubhakarmabandho bhavatItyAha- 'jI vANa' mityAdi, athavA pUrvasUtramanyathA vyAkhyAya sambandhAntaramasya kriyate - sAmAnyena bandho dvedhA- premato dveSatazceti, sa cAnivRttisUkSmasamparAyAntAn guNasthAninaH pratItya draSTavyaH yastUpazAntamohakSINamohasayoginAM sa yogapratyaya eva, sa tu vandhatvena na vivakSito, bandhasyApi tasya zeSakarmabandhavilakSaNatayA'bandhakalpatvAt yasya hi karmaNo'sau tadalpasthitikAdivizeSaNam uktaM ca- "appaM vAyara mauyaM bahuM ca rukkhaM ca sukilaM caiva / maMdaM mahanvayaM tiya sAyAbahulaM ca taM kammaM // 1 // " iti, alpaM sthityA bAdaraM pariNAmataH mRdvanubhAvataH bahu pradezaH mandaM lepato bAlukAvat, mahAvyayaM sarvApagamAt / etadeva darzayannAha - 'jIvA NamityAdi, jIvAH sattvAH NaM vAkyAlaGkAre dvAbhyAM 'sthAnAbhyAM kAra NAbhyAM pApam-azubhamazubhabhavanibandhanatvAt na tu niranubandhaM dvisamayasthitikamatyantaM zubhaM tasya kevalayogapratyayatvAditi, vananti-spRSTAdyavasthAM kurvanti, rAgeNa caiva dveSeNa caiva, kaSAyairityarthaH nanu mithyAtvAviratikaSAyayogA bandhahetavaH tatkathaM kaSAyA eva ihoktA iti ?, ucyate, kaSAyANAM pApakarmabandhaM prati prAdhAnyakhyApanArtha, prAdhAnyaM ca sthityanubhAgaprakarSakAraNatvAt teSAmiti, athavA atyantamanarthakAritvAd, uktaJca - " ko dukkhaM pAvejA kassa va sokkhehiM bimhao hojjA ? / ko vA na laheja mokkhaM ? rAgaddosA jai na hojA // 1 // " iti athavA bandhahetu dezagrAhakamevedaM sUtraM dvisthAnakAnurodhAditi na doSaH / uktasthAnadvayavaddhapApakarmaNazca yathodIraNavedananirjarAH kurvanti dehina1 tatsayogika alpaM bAda mRdu bahu rUkSaM zutraM caiva maMdaM mahAvyayaM sAtA bahulamiti // 1 // 2 ko duHkhaM prApnuyAt kasya vA sukhairvimayo bhUyAt ko na labheta mokSaM rAgadveSA yadi na bhavetAM // 1 // For Parts Only ~ 180 ~ Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [2], uddezaka [4], mUlaM [96] (03) muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata zrIsthAnA- lasUtra- vRttiH sUnAka 4%456-54-% [96] // 89 // dIpa anukrama [100] stathA sUtratrayeNAha-'jIvetyAdi gatArtham , navaraM udIrayanti-aprAptAvasaraM sadudaye pravezayanti, abhyupagamena-aGgI- 2sthAnakaraNena nivRttA tatra vA bhavA AbhyupagamikI tayA-zirolocatapazcaraNAdikayA vedanayA-pIDayA upakrameNa-karmodIra-15 kAdhyayane NakAraNena nivRttA tatra vA bhavA aupakramikI tayA-jvarAtIsArAdijanyayA, 'evaM miti uktaprakArata eva vedayanti uddezaH4 | vipAkato'nubhavantyudIritaM saditi, 'nirjarayanti' pradezebhyaH zATayantIti / nirjaraNe ca karmaNo dezataH sarvathA vA bhavAntare siddhI vA gacchataH zarIrAnniryANaM bhavatIti sUtrapaJcakena tadAha dohiM ThANehiM AtA sarIraM phusittANaM NijjAti, taM0-deseNavi AtA sarIraM phusittANaM NijjAti samveNavi AyA . sarIragaM phusittANaM NijAti, evaM kurittANaM evaM phuDittA evaM saMvadRticA evaM nibaTTatittA (sUtra 97) 'dohI'tyAdika kaNThayaM, navaraM dvAbhyAM prakArAbhyAM 'deseNabitti dezenApi katipayapradezalakSaNena keSAzidezAnA| milikAgatyotpAdasthAnaM gacchatA jIvena zarIrAhiH kSiptatvAt , 'AtmA' jIvaH, 'zarIraM dehaM 'spRSTvA' zliSTvA 'niryAti' zarIrAnmaraNakAle niHsaratIti, 'sabvevitti sarveNa-sarvAtmanA sajIvapradezaiH kandukagatyotpAdasthAnaM gacchatA zarIrAd bahiH pradezAnAmaprakSiptatvAditi, athavA dezenApi-dezato'pyapizabdaH sarveNApItyapekSA, AtmA, zarIraM, ko'rthaH-zarIradezaM pAdAdikaM spRSTvA'vayavAntarebhyaH pradezasaMhArAniyoti, sa ca saMsArI, 'sarveNApi' sarvatayA'pi, apidezenApItyapekSaH, sarvamapi zarIraM spRSTvA niryAtIti bhAvaH, sa ca siddho, vakSyati ca-"pAyaNijjANA Niraesu "uvavajaMtI"tyAdi, yAvat "sabbaMgaNijjANA siddhesu"tti / AtmanA zarIrasya sparzane sati sphuraNaM bhavatItyata ucyate REaratime ~ 181~ Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [2], uddezaka [4], mUlaM [97] (03) muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: 845459 prata sUtrAka [97]] 1-'e'mityAdi, 'evaM miti 'dohiM ThANehI'tyAdyabhilApasaMsUcanArthaH, tatra dezenApi kiyadbhirapyAtmapradezairilikAgatikAle 'saveNavitti sabbairapi gendukagatikAle zarIraM 'phurittANa ti sphorayitvA saspandaM kRtvA niryAti, athavA zarIrakaM dezataH zarIradezamityarthaH sphorayitvA pAdAdiniryANakAle, sarvataH-sarva zarIra sphorayitvA sarvAGgAniryANAvasara iti / sphoraNAca sAtmakatvaM sphuTaM bhavatItyAha-'eva'mityAdi, 'evaM miti tathaiva dezena-Atmadezena zarIraka 'phuDittANa ti sacetanatayA sphuraNaliGgataH sphuTaM kRtvA ili kAgatau sarveNa-sarvAtmanA sphuTa kRtvA gendukagatAviti, athavA zarIrakaM dezataH-sAtmakatayA sphuTaM kRtvA pAdAdinA niryANakAle sarvataH-sarvAGganiryANaprastAva iti, athavA phuDittA| sphoTayitvA vizIrNa kRtvA, tatra dezato'kSyAdivighAtena sarvataH sarvavizaraNena devadIpAdijIvavaditi / zarIraM sAtmakatayA sphuTIkurvastatsaMvartanamapi kazcitkarotItyAha-eba'mityAdi, 'evaM'miti tathaiva 'saMvattANa'tti saMvartya-saGkocya zarIrakaM dezenelikAgatI zarIrasthitapradezaiH sarveNa-sarvAtmanA gendukagatI sarvAtmapradezAnAM zarIrasthitatvAnniryAtIti, athavA zarIraka-zarIriNamupacArAddaNDayogAddaNDapuruSavat, tatra dezataH saMvarcanaM saMsAriNo biyamANasya pAdAdigatajIvapradezasaMhArAt sarvatastu nirvANaM ganturiti, athavA zarIrakaM dezataH saMvardhva-hastAdisaGkocanena sarvataH-sarvazarIrasakocanena pipIlikAdivaditi / Atmanazca saMvartanaM kurvan zarIrastha nivarsanaM karotItyAha-evaM 'nivvadRyittA ti, tathaiva nivartya-jIvapradezebhyaH zarIrakaM pRthakRtyetyarthaH, tatra dezenelikAgatI sarveNa gendukagatI, athavA dezataH zarIraM nirvasAtmanaH pAdAdiniryANavAn sarvataH sarvAGganiryANavAniti, athavA pazcavidhazarIrasamudAyApekSayA dezataH zarIram dIpa CORDSROCKGROCER anukrama [101] jaanasaramorg ~ 182~ Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [97] dIpa anukrama [101] sthAna [2], uddezaka [4], muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [03], aMga sUtra [03 ] zrIsthAnA jhasUtravRttiH // 90 // "sthAna" - aMgasUtra-3 ( mUlaM + vRttiH) audArikAdi nivartya taijasakArmaNe svAdAyaiva, tathA sarveNa sarve zarIrasamudAyaM nivartya niryAti, sidhyatItyarthaH / anantaraM sarvaniryANamuktam, tacca paramparayA dharmazravaNalAbhAdiSu, te ca yathA syustathA darzayannAha Education International mUlaM [ 97] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH dohiM ThANehiM AtA kevaLapannattaM dhammaM labhejjA savaNatAte, taM0 khateNa ceva uvasameNa deva, evaM jAba maNapajavanANaM uppADejA [saM0 khateNa ceva uvasameNa caiva (sUtraM 98 ) 'dohI 'tyAdi kaNThyaM, navaraM 'khaeNa ceva'tti jJAnAvaraNIyasya darzanamohanIyasya ca karmaNaH udayaprAptasya kSayeNa - nirja raNena anuditasya copazamena - vipAkAnanubhavena, kSayopazamenetyuktaM bhavati, yAvatkaraNAt kevalaM bohiM bujjhejA muMDe bhavittA agArAo aNagAriyaM pavvajjA kevalaM vaMbhacevAsamAvasejjA, kevaleNaM saMjameNaM saMjamijjA, kevaleNaM saMvareNaM saMvarejjA, | kevalaM AbhiNibohiyanANamuppADejA ityAdi dRzyam evaM yAvanmanaH paryavajJAnamukhAdayediti, kevalajJAnaM tu kSayAdeva bhavatIti tanoktam / iha ca yadyapi bodhyAdayaH samyaktvacAritrarUpatvAt kevalena kSayeNa upazamena ca bhavanti tathA'pyete kSayopazamenApi bhavanti, zravaNAbhinibodhikAdIni tu kSayopazamenaiva bhavantIti sarvasAdhAraNaH kSayopazama uktaH padadvayenAtaH sa eva vyAkhyAta iti / bodhyAbhinibodhika zrutAvadhijJAnAni ca SaTSaSTisAgaropamasthitikAnyutkarSato bhavanti, sAgaropamANi ca palyopamAzritAnIti tadvitayaprarUpaNAmAha duvihe addhomie patte taM0--palio me caiva sAgarovame caiva se kiM taM palio me ?, palio me--jaM joyaNavinaM, pahaegAhiyaparUdANaM hoUna niraMtaraNicitaM bharitaM vAggakoDINaM // 1 // vAsasae vAsasae ekeke avaDaMmi For Parts Only ~ 183~ 2 sthAna kAdhyayane uddezaH 4 // 90 // www.andray or Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [2], uddezaka [4], mUlaM [99] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [99] gAthAMka ||1-3|| ASNA jo kAlo / so kAlo bombo, udhamA egassa pallassa // 2 // eesi pAhANaM koDAkoDI haveja dasaguNitA / taM sAgarovamassa u egassa bhave parImANaM // 3 // (sU0 99) upamA-aupamyaM, tayA nivRttamaupamika addhA-kAlastadviSayamopamikamaddhIpamikam , upamAnamantareNa yaskAlapramANamanatizayinA grahItuM na zakyate tadaddhIpamikamiti bhAvaH, taca dvidhA-palyopamaM caiva sAgaropamaM caiva, tatra palyavatpalyastenopamA yasmiMstatsalyopamam , tathA sAgareNopamA yasmiMstatsAgaropamaM, sAgaravanmahAparimANamityarthaH, idaM ca palyopamasAgaropamarUpamaupamika sAmAnyata uddhArAddhAkSetrabhedAt tridhA, punareMkaikaM saMvyavahArasUkSmabhedAt dvidhA, tatra saMvyavahArapalyopamaM nAma yAvatA kAlena yojanAyAmaviSkambhoccatvaH palyo muNDanAnantaramekAdisaptAntAho rAtraprarUDhAnAM vAlAgrANAM bhRtaH pratisamayaM vAlAgroddhAre sati nilepo bhavati sa kAlo vyAvahArikamuddhArapalyopamamuTIcyate, teSAM dazabhiH koTIkoTIbhiH vyAvahArikamuddhArasAgaropamamucyate, teSAmeva vAlAgrANAM dRSTigocarAtisUkSmadravyA saGkhyeyabhAgamAtrasUkSmapanakAvagAhanA'saGkhyAtaguNarUpakhaNDIkRtAnAM bhRtaH palyo yena kAlena nilepo bhavati tathaivoddhAre tatsUkSmamuddhArapalyopamaM, tathaiva ca sUkSmamuddhArasAgaropamam , anena ca dvIpasamudrAH parisaJcAyante, Aha ca-"uddhArasAgarANaM ahAijANa jattiyA samayA / duguNAduguNapavitthara dIvodahi raju evaiyA // 1 // " iti, addhApalyopama sAgaropame api sUkSmabAdarabhede evameva, navaraM varSazate 2 vAlasya vAlAsayeyakhaNDasya coddhAra iti, anena nArakAdisthisthA016 1 uddhArasAgaropamayoH sAbadvayoH yAvantaH samayAH etApanto dvIpodadhayo dviguNadviguNapravistarA rjH||1|| dIpa anukrama [103-106] ~ 184~ Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [2], uddezaka [4], mUlaM [99] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: zrIsthAnA prata sUtrAMka [99] gAthAMka ||1-3|| vRttiH // 9 // tayo mIyante, kSetrato'pi te dvividhe evameva, navaraM pratisamayamekaikAkAzapradezApahAre yAvatA kAlena vAlAgraspRSTA eva | | 2 sthAnapradezA udriyante sa kAlo vyAvahArika iti, yAvatA ca vAlAgrAsaGgyAtakhaNDaH spRSTA aspRSTAzvodriyante sa kAlaH sU kAdhyayane kSma iti, ete ca prarUpaNAmAtraviSaye eva, AbhyAM ca dRSTivAde spRSTAspRSTapradezavibhAgena dravyamAne prayojanamiti zrUyate, uddezaH4 bAdare ca trividhe api prarUpaNAmAtraviSaye eveti, tadevamiha prakrame uddhArakSetrIpamikayonirupayogitvAdaddhaupamikasyaiva palyopacopayogitvAda advetivizeSaNaM sUtre upAttamiti, ata evAddhApalyopamalakSaNAbhidhitsayA''ha sUtrakAra-se kiM|mAdisva. ta'mityAdi, atha kiM tat palyopamaM ?, yadIpamikatayA nirdiSTamiti prazne nirvacanametadanuvAdenAha-'paliovametti, palyopamamevaM bhavatIti vAkyazeSaH, 'jaM' gAhA, kila yadyojanavistINamityupalakSaNavAtsarvato yadyojanapramANaM palyaM-1 dhAnyasthAnavizeSaH ekAha eva aikAhikastena prarUDhAnA-vRddhAnAM muNDite zirasi ekenAhA yAvatyo bhavantItyarthaH, etasya copalakSaNatvAdutkarSataH saptAhaprarUDhAnAM vAlAgrANAM koTyo-vibhAgAH sUkSmapalyopamApekSayA'saMkhyeyakhaNDAni yA-1 darapalyopamApekSayA tu koTayaH-sahabAvizeSAH tAsAM kiM bhavet?-'bharitaM bhUtaM, kathamityAha-nirantara' nicitaM nivi-10 4 DatayA nicayavatkRtamiti / 'vAsa' gAhA, etasmAsalyAvarSazate varSazate'tikrAnte sati prativarSazatamityarthaH, ekaikasmin vAlAne asaddhayeyakhaNDe cApahRte-uddhRte sati 'yaH kAloM' yAvatI addhA bhavati pramANataH sa tAvAn kAlo boddhavyA, kimityAha-'upamA upameyaH, kasyetyAha-ekasya palyasya, idamuktaM bhavati-sa kAla eka palyopamaM sUkSma vyAvahArika | // 91 // cocyata iti / 'eesiM' gAhA, eteSAm-uktarUpANAM sUkSmavAdarANAM 'palyAnAM' palyopamAnAM koTIkoTI bhaved daza dIpa anukrama [103-106] aurary.com ~185~ Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [100 -101] gAthAMka ||2-3|| dIpa anukrama [108 -109] Education "sthAna" - aMgasUtra-3 ( mUlaM + vRttiH) mUlaM [ 99 ] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH sthAna [2] uddezaka [4]. muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [03], aMga sUtra [03 ] guNitA yaditi gamyate, daza koTIkovya ityarthaH, tadekasya sUkSmarUpasya vAdararUpasya vA sAgaropamasyaiva bhavetparimANamiti // etaizca yeSAM krodhAdInAM phalabhUtakarmasthitirnirUpyate tatsvarUpanirUpaNAyAha duvihe kohe pannatte taM0 - AyapaiTThite caiva parapaiTThie ceva, evaM neraiyANaM jAva vaimANiyANaM, evaM jAva micchAdaMsaNasale (sU0 100) / dubihA saMsArasamAvannagA jIvA paM0 saM0 tasA caiva thAvarA deva, dubihA sabvajIvA paM0 taM0siddhA caiva asiddhA caiva duvidhA savvajIvA paNNattA taM0--saiMdiyA ceva aniMdiyA ceva, evaM esA gAhA phAsetavvA jAba sasarIrI ceva asarIrI caiva siddhasaiMdiyakAe joge vee kasAya lesA ya NANuvaogAhAre bhAsaga carine ya sasarIrI // 1 // ' ( sU0 101 ) AtmAparAdhAdaihikApAyadarzanAdAtmani pratiSThitaH - AtmaviSayo jAtaH AtmanA vA paratrAkrozAdinA pratiSThito-janita AtmapratiSThitaH, pareNAkrozAdinA pratiSThitaH - udIritaH parasmin vA pratiSThito jAtaH parapratiSThita iti / 'eva' miti yathA sAmAnyato dvedhA krodha ukta evaM nArakAdInAM caturviMzatervAcyaH, navaraM pRthivyAdInAmasaMjJinAmuktalakSaNamAtmapratiSThitatvAdi pUrvabhavasaMskArAt krodhagatamavagantavyamiti / evaM mAnAdIni mithyAtvAntAni pApasthAnakAnyAtma paraprati| SThitavizeSaNAni sAmAnyapadapUrvakaM caturviMzatidaNDa kenAdhyetavyAni, ata evAha - 'evaM jAya micchAdaMsaNasalle tti, eteSAM ca mAnAdInAM svavikalpajAtaparajanitatvAbhyAM svAtmavarttiparAtmavarttibhyAM vA svaparapratiSThitatvamavaseyam / evamete pApasthAnAzritAstrayodaza daNDakA iti / uktavizeSaNAni ca pApasthAnAni saMsAriNAmeva bhavantIti tAn bhedata Aha For Par Use Only ~ 186~ Tray org Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [100 -101] gAthAMka ||2-3|| dIpa anukrama [108 -109] "sthAna" - aMgasUtra-3 ( mUlaM + vRtti:) sthAna [2], mUlaM [101] uddezaka [4], muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra [03], aMga sUtra [03 ] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH zrIsthAnA GgasUtravRttiH // 92 // -- 'duvihe 'tyAdi kaNThyamiti // nanu saMsAriNa eva jIvA utAnye'pi santi ?, santyeveti prAya ubhayadarzanAya trayodazasUtrImAha-- 'duvihA save' tyAdikaM, kaNThyA ceyaM, navaraM sendriyAH - saMsAriNo'nindriyAH- aparyAptaka kevalisiddhAH 2 'evaM esa'tti, 'evaM' siddhAdisUtroktakrameNa 'duvihA sabbajIvetyAdilakSaNena eSA vakSyamANA prastutasUtrasahagAthA sparzanIyA anusaraNIyA, etadanusAreNa trayodazApi sUtrANyadhyetavyAnItyarthaH, ata evAha- 'jAva sasarIrI ceva asarIrI ceva'tti / 'siddha' gAhA, siddhAH sendriyAzva setarA uktAH, evaM 'kAe'tti, kAyAH - pRthivyAdayastAnAzritya sarve 4 jIvAH saviparyayA vAcyAH, evaM sarvANi vyAkhyeyAni, vAcanA caivaM- 'sakAyaceva akAyaceva' 'sakAyAH pRSivyAdiSaDUvidhakAyaviziSTAH saMsAriNaH, akAyAstadvilakSaNAH siddhAH 3, sayogAH - saMsAriNaH ayogA- ayoginaH siddhAzca 4, 'vedetti savedAH - saMsAriNaH avedAH - anivRttivAdara samparAyavizeSAdayaH paTU siddhAzca 5, 'kasAya'tti, sakaSAyAHsUkSmasamparAyAntAH akaSAyAH- upazAntamohAdayazcatvAraH siddhAzca 6, 'lesA yatti salezyAH- sayogyantAH saMsAriNaH alezyA:- ayoginaH siddhAzca 7, 'nANe'tti jJAninaH - samyagdRSTayo'jJAnino-mithyAdRSTayaH, Aha ca--"avisesiyA mai cciya sammaddissi sA mannANaM / maiannANaM micchAdiTThissa suryapi emeva // 1 // " iti, ajJAnatA ca mithyAdRSTibodhasya sadasatoravizeSaNAt, tathAhi santyarthAH, iha tatsattvaM kathaJciditi vizeSitavyaM bhavati, svarUpeNetyarthaH, midhyAdRSTistu manyate - santa eveti tatazca pararUpeNApi teSAM sattvaprasaGgaH tathA na santyarthAH, iha tadasattvaM kathaJci avizeSitA matireva sambaH sA matijJAnaM siyAjJAnaM zrutamapyevameva // 1 // Education Internation For Park Use Only ~ 187 ~ 2 sthAna kAdhyayane uddezaH 4 krodhAde rAtmastha tAdisi ddhatvAdi sU0 100 101 // 92 // Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [2], uddezaka [4], mUlaM [101] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [100-101] gAthAMka ||1-3|| diti vizeSivyaM bhavati, pararUpeNetyarthaH, sa tu na santyeveti manyate, tathA ca tatpratiSedhakavacanasthApyabhAvaH prasajatIti, athavA zazaviSANAdayo na santItyetatkathaJciditi vizeSaNIyaM, yataste zazamastakAdisamavetatayaiva na santi, na tu zazazca viSANaM ca zazasya vA viSANaM zRGgipUrvabhavagrahaNApekSayA zazaviSANaM tadrUpatayA'pi (vA) na santIti, tadevaM sadasatoH kathaJci|dityetasya vizeSaNasthAnabhyupagamAt tasya jJAnamapyayathArthatvena kutsitatvAdajJAnameva, Aha ca-"jaha dunvayaNamavayaNaM kucchiyasIlaM asIlamasatIe / bhaNNai taha NANapi hu micchaddihissa annANaM // 1 // " iti, tathA mithyAdRSTeradhyavasAyo na jJAnaM, bhavahetutvAt, mithyAtvAdivat , tathA yadRcchopalabdherunmattavat, tathA jJAnaphalasya satkiyAlakSaNasyA-13 bhAvAt andhasya svahastagatadIpaprakAzavaditi, Aha ca-"sadasadavisesaNAo bhavahejajaicchiovalaMbhAo / NANaphalAbhAvAo micchAdihissa annANaM // 1 // " iti 8, 'uvaogi'tti, sAgArovautte ceva aNagArobautte ceva tti sahAkAreNa-vizeSAMzagrahaNazaktilakSaNena vartate ya upayogaH sa sAkAro, jJAnopayoga ityarthaH, tenopayuktAH sAkAropayuktAH, anAkArastu tadvilakSaNo darzanopayoga ityarthaH, abhidhIyate ca-"ja sAmanaggahaNa bhAvANaM neya kaTu AgAraM / avisesiUNa atthe daMsaNamiti vuccae samae ||1||"tti, tenopayuktA anAkAropayuktA iti 9, 'AhAra'tti, AhArakA 1 yathA purvacanamavacanaM kurisataM kIlamazIla asatyAH / bhaNyate yayA tathA jJAnamapi mibhyAdarerazAnameva // 1 // 2 sadasadavizeSaNAavato yAdacchikopalaMbhAt / zAnaphalAbhAvAca mithyAvATerazAnaM // 1 // 3 yasAmAnyagrahaNaM padArthAnA mevAkAraM kRtvA'viziSyAthIn darzanamityucyA zAna sAmAnyagrahaNa padArthAnA nevAkAra kAsviziSyArthAna darzanamityucyate sanaye // 1 // dIpa anukrama [108 * -109] Brainrary.org ~ 188~ Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [2], uddezaka [4], mUlaM [101] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: asUtravRttiH prata sUtrAMka [100-101] gAthAMka ||1-3|| // 93 // lAojolomakavalabhedabhinnAhAravizeSagrAhiNaH, Aha ca-"oyAhArA jIvA samve apajjattagA muNeyabvA / pajattagAya lome pakkheve hoti bhaiyavvA // 1 // egiMdiya devANaM rajhyANaM ca natthi pakkheyo / sesANaM jIvANaM saMsAratthANakAdhyayane pakkhevo // 2 // " iti, anAhArakAstu "viggahagaimAvaNNA 1 kevaliNo samohayA 2 ajogI ya3 / siddhA ya 4 sa | uddezaH4 aNAhArA sesA AhAragA jIvA // 3 // " iti, 10 / 'bhAsa'tti bhASakAH-bhASAparyAptiparyAptAH abhASakA:-tadapa- prazastApraparyAptakA ayogisiddhAzca 11 / 'caramatti caramA yeSAM caramo bhavo bhaviSyati, acaramAstu yeSAM bhavyatve satyapi caramozastAni sAbhavo na bhaviSyati, na nirvAsyantItyarthaH 12 / 'sasarIri'tti saha yathAsambhavaM paJcavidhazarIreNa ye te insamAsAntavidheHmaraNAni sazarIriNaH-saMsAriNo azarIriNastu-zarIrameSAmastIti zarIriNastanniSedhAdazarIriNaH-siddhAH 13 // ete ca saMsAriNaH sU0102 siddhAzca maraNAmaraNadharmakAH, aprazastaprazastamaraNatazcaite bhavantIti prazastAprazastamaraNanirUpaNAya navasUtrImAha do maraNAI samaNeNaM bhagavatA mahAvIreNaM samaNANaM NiggaMdhANaM No NicaM vaniyAI No NicaM kittiyAI No NicaM pUiyAI No NicaM pasasthAI No Ni abhaNunAyAI bhavaMti, taMjahA-balAyamaraNe ceva basaTTamaraNe ceva 1 evaM NiyANamaraNe ceva tambhavamaraNe va 2 giripaDaNe ceva tarupaDaNe ceva 3 jalappavese ceva jalagappavese ceva 4 visabhakkhaNe ceva satthobADaNe ceva 5 do maraNAI jAca No NicaM anbhaNunAyAI bhavaMti, kAraNeNa puNa appaDikuTThAI taM0-behANase ceva giddhapaDhe ceva 6 1ojaAhArAH sarve aparyAptakA jIvA jhAtavyAH paryAptakAzca lomni prakSepe bhavanti bhaktavyAH // 1 // ekendriyANAM devAnAM nairayikANAM ca nAsti prakSepaH // 13 // grahagatimApatrAH kavAla naH samabahatA ayoginaH siddhAvAnAhArAH zeSA AhArakA jIvAH // 1 // dIpa anukrama [108 -109] ~ 189~ Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [2], uddezaka [4], mUlaM [102] (03) muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [102 do maraNAI samaNeNaM bhagavayA mahAvIreNa samaNANaM niggaMdhANaM NicaM vaniyAI jAva anbhaNunnAtAI bhavati, taM-pAobagamaNe ceSa bhattapamakkhANe ceva 7 pAogamaNe duvihe paM0 saM0-NIhArime ceva anIhArime va NiyamaM apatikame 8 bhattapanakkhANe duvihe paM0 saM0-NIhArime ceva aNIhArime ceva, NiyamaM sapadikame 9 (sU0 102) 'do maraNAI' mityAdi, kaNThyA ceyam, navaraM de maraNe zramaNena bhagavatA mahAvIreNa zrAmyanti-tapasyantIti zramaNAsteSAM, te ca zAkyAdayo'pi syuH, yathoktam-"Niggathe 1 saka 2 tAvasa 3 geruya 4 AjIva 5 paMcahA samaNA" iti tadvyavacchedArthamAha-nirgatA andhAd-bAhyAbhyantarAditi nirghandhAH-sAdhavasteSAM no 'nityaM sadA 'varNite tAstayoH pravartayitumupAdeyaphalatayA nAbhihite kIrtite-nAmataH saMzabdite upAdeyadhiyA 'buhayAIti vyaktavAcA ukta | upAdeyasvarUpataH pAThAntareNa 'pUjite vA' tatkAripUjanataH 'prazaste' prazaMsite zlAghite, 'zaMsu stutAviti vacanAt , abhyanujJAte' anumate yathA kuruteti, 'valAyamaraNaM'ti valatA-saMyamAnivartamAnAnAM parISahAdibAdhitatvAt maraNaM | valanmaraNaM, 'vasahamaraNa'ti indriyANAM vazam-adhInatAmRtAnA--gatAnAM snigdhadIpakalikAvalokanAkulitapataGgAdInAmiva maraNaM vazAnmaraNamiti, Aha ca-"saMmajogavisannA maraMti je taM balAyamaraNa tu / iMdiyavisayavasagayA maraMti je taM basa tu // 1 // " iti, evaM 'NiyANe'tyAdi, 'eva'miti do maraNAI samaNeNamityAdyabhilApasyottara nindhiAH zAkyAstApasA gairikA AjIvakAH paMcadhA zramaNAH // 2 saMyamayogaviSaNNA niyante talabanmaraNa tu indriyaviSaya vazagatA niyante the| dazAmaraNaM // 1 // dIpa anukrama [110] ~190~ Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [102] dIpa anukrama [110] "sthAna" - aMgasUtra-3 ( mUlaM + vRtti:) mUlaM [102 ] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH sthAna [2], uddezaka [4], muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [03], aMga sUtra - [03] uddezaH 4 prazastApra // 94 // zrIsthAnA- 2 sUtreSvapi sUcanArthaH, RddhibhogAdiprArthanA nidAnaM tatpUrvakaM maraNaM nidAnamaraNaM, yasmin bhave varttate jantustaddbhavayogya 2 sthAnasUtra- 3 mevAyurvaddhA punarviyamANasya maraNaM tadbhavamaraNam, etacca saGkhyAtAyuSkanaratirazcAmeva, teSAmeva hi tadbhavAyurvandhI 4 kAdhyayane vRttiH OM bhavatIti, uktaM ca- "mottuM aMkammabhUmaganaratirie suragaNe ya Neraie / sesANaM jIvANaM tavbhavamaraNaM tu kesiMci // 1 // " iti, 'satthovADaNe'tti zastreNa-dhurikAdinA avapATanaM - vidAraNaM svazarIrasya yasmiMstacchatrAvapATanam, 'kAraNe puNe - 7. tyAdi, zIlabhaGgarakSaNAdI pAThAntare tu kAraNena 'apratikruSTe' anivArite bhagavatA, vRkSazAkhAdAvuddhaddhatvAd vihA- 8 zastAniyasi - nabhasi bhavaM vaihAyasaM prAkRtatvena tu vehANasamityuktamiti, gRnaiH spRSTaM sparzanaM yasmiMstad gRbhraspRSTam, yadivA gRdhANAM bhaye pRSThamupalakSaNatvAdudarAdi ca tadbhakSyakarikara bhAdizarIrAnupravezena mahAsatsvasya mumUrSoryasmiMstat gRpRSThamiti, gAthAstra "ddhAdibhakkhaNaM gaddhapabbaMdhaNAdi behAsaM / ete donnivi maraNA kAraNajAe aNunAyA // 1 // " iti / aprazastamaraNAnantaraM tatprazastaM bhavyAcAM bhavatIti tadAha- 'do maraNAI' ityAdi, pAdapo-vRkSaH, tasyeva chinna| patitasyopagamanam - atyantanizceSTatayA'vasthAnaM yasmiMstapAdapopagamanaM bhakkaM bhojanaM tasyaiva na ceSTAvA api pAdapopagamana iva pratyAkhyAnaM varjanaM yasmiMstadbhakapratyAkhyAnamiti, 'NIhArimaMti yadvasaterekadeze vidhIyate tattataH zarIrasya nirharaNAt - nissAraNAnniharimaM yatpunargirikandarAdau tadanirharaNAdanirdhArimaM / 'niyama'ti vibhaktipariNAmA maraNAni sU0 102 1 apharma bhUmikanara tiro muktvA suragaNAnairavikAMtha zeSANAM jIvAnAM kepAvideva tadbhanamaraNaM // 1 // 2drAdibhakSaNaM gRhapRSTha udbandhanAdi vaihAyasaM / ete // 94 // dve maraNe kAraNajAte anujJAte api // 1 // Education International For Park Use Only ~ 191~ waryra Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [2], uddezaka [4], mUlaM [102] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: -SSES prata sUtrAMka [102 dIpa anukrama [110] niyamAdapratikarma-zarIrapratikriyAvarja pAdapopagamanamiti, bhavati cAtra gAthA-"sIhAisu abhibhUo pAyavagamaNaM karei thiracittI / Aumi pahuppaMte biyANiu navari gIyattho // 1 // " iti, idamasya vyAghAtavaducyate, niyAghAtaM tu yassUtrArthaniSThitaH utsargato dvAdaza samAH kRtaparikarmA san kAla eva karotIti, tadvidhizcAyam-"cattauri vicitAI vigatInijjUhiyAI cattAri / saMvacchare ya donni u egaMtariyaM ca AyAma // 2 ||nnaaivigiho ya tavo chammAse | parimiyaM ca AyAma / anne'vi ya chammAse hoi vigir3ha tavokarma // 3 // vAsaM koDIsahiyaM AyAma kAu ANupubbIe / saMghayaNAdaNurUvaM etto addhAi niyameNaM // 4 // yataH-dehammi asaMlihie sahasA dhAUhiM khijjamANehiM / jAyai aTTamjhANaM sarIriNo caramakAlammi // 5 // kizva-bhAvamavi saMlihei jiNappaNIeNa jhANajogeNaM / bhUyatvabhAvaNAhi ya / parivAra ghohimUlAI // 6 // bhAvei bhAviyappA bisesao navari taMmi kAlammi / payaIya nigguNattaM saMsAramahAsamudassa // 7 // jammajarAmaraNajalo aNAimaM vasaNasAvayAiNNo / jIvANa dukkhaheU kaI roddo bhvsmuddo|| 8 // siMhAdinAbhibhUtaH pAdapopamamanaM karoti sthiracitaH / AyuSi prabhavati vijJAtha para gItArthaH // 1 // (1) bahuppate pra. 2 catvAri vicitrANi vikRtirahitAni catvAri / saMvatsare ca he ekAntarita AcAmAmlameva // 2 // nAti vikaSTaM ca tapaH SaNmAsI parimitaM cAcAmlaM / anyAnapi SaNmAsAn bhavati viruSTa tapaHkarma // 3 // varSe koTisahitamAcAmAmlaM kRtvaanupuuaa| saMhananAdyanurUpametatkAlAdi niyamena // 4 // dehe'salikhite sahasA dhAtubhiH kSIyamANaH / jAyate AtadhyAne zarIriNatharamakAle // 5 // bhAvamapi saMlekha yati jinapraNItena dhyAnayogena / bhUtArthabhAvanAniSa parivarvate bodhimUlAni // 6 // bhAvayati bhAvitAtmA vizeSataH para tasmin kAle / prakRtyA nirguNavaM saMsAramahAsamudrasya // 7 // janmajarAmaraNAlo'nAvimAn vyasanazvApadAkIrNaH / jIvAnAM duHkhahetuH kaTho do bhavasamuhaH // 8 // ACAKACCEACM ~192~ Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [2], uddezaka [4], mUlaM [102] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata zrIsthAnA- sUtravRttiH sUtrAMka [102] // 15 // dIpa anukrama [110] dhanno'haM jeNamae aNorapArammi navarameyaMmi / bhavasayasahassadulaha laddhaM saddhammajANaMti // 9 // eyassa pabhAveNaM | 2 sthAnapAlijaMtassa sai payatteNaM / jammatare'vi jIvA pArvati na dukkhadogacaM // 10 // ciMtAmaNI aubbo eyamapubyo yasakAdhyayane kapparukkhotti / eyaM paramo maMto eyaM paramAmayaM etthaM // 11 // eNtvaM veyAvaDiyaM gurumAINaM mahANubhAvANaM / jesi uddezaH4 pabhAveNeyaM pasaM taha pAliyaM ceva // 12 // tesiM namo tesiM namo bhAveNa puNovi tesiM ceva Namo / aNuvakayaparahi-131 prazastApayarayA je eyaM deti jIvANaM // 13 // " ityAdi, "saMlihiUNa'ppANaM evaM paJcappiNettu phlgaaii| gurumAie ya samma khamA- | zastAni viuM bhAvasuddhIe // 14 // uvahiUNa sese paDibaddhe tammi taha biseseNaM / dhamne ujjamiyacvaM saMjogA iha vio- maraNAni gaMtA // 15 // aha vaMdiUNa deve jahAvihiM sesae ya gurumAI / paJcakkhAittu tao tayaMtie sabamAhAraM // 16 // sama- sU0102 bhAvami ThiyappA samma siddhaMtabhaNitamaggeNaM / girikaMdaraMmi gaMtuM pAyavagamaNaM aha karei // 17 // sabvatthApaDivaddho 1 dhanyo'haM yena mayAunarvApAre parametasmin / bhavazatasaisadurlabhaM labdhaM saddharmayAnamiti // 9 // (2) bhayasamuddammi pra. etasya prabhAvena pAlyamAnasya sakarAyanena / janmAntare'pi jIyAH prAmuvanti na duHkhadau khaM // 10 // cintAmapirapUrvaH eSo'pUrvadha kalpavRkSa iti / eSaH paramo maMtra etaraparamamRtamatra / / 11 // (1) esa apucco pra. gAthAvRttI. (4) icchaM gAthAvRttI. atra yAvRzyaM gurvAdInAM mahAnubhAvAnAM / yeSA prabhAvenaitatprApta tathA pAlita caiva // 12 // tebhyo namastebhyo namo bhAvena punarapi tebhyavaiva / namaH anupAtaparahitaratA ye enaM dadati jIvAnAM // 13 // sailekha sikhAtmAnamevaM pratyaya phalakAvi gurumAdikAMca samyak kSAmayitvA bhAyazuSyA // 14 // upavRMhayitvA zeSAn pratibaMdhAstasmin tathA vizeSeNa / dharma udyatitavyaM saMyogA yaha viyogAntA // 95 iti // 15 // atha vaMditvA devAna yathAvidhi zeSAMdha gurUMdIca / pratyAkhyAya tataH tadantike sarvamAhAraM // 16 // samabhAve sthitAramA sampaksiddhAntamanitamArgeNa / girikaMdarAyAM gatvA pAdapopagamanamaya karoti / / 17 // sarvanApratibako ATMasturary.com ~193~ Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [102] dIpa anukrama [110] "sthAna" aMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRttiH) uddezaka [V). muni dIparatnasAgareNa saMkalita ..... sthAna [2], ..AgamasUtra [03 ], aMga sUtra [03] - .......... rand | daMDAyayamAi ThANamiha ThAuM / jAvajjIvaM ciTThai NicceDI pAyavasamANo // 18 // paDhamilayasaMghayaNe mahANubhAvA kareMti evamiNaM / pAyeM suhabhAvacciya NiccalapayakAraNaM paramaM // 19 // bhattaparijJANasaNaM ticaunvihAhAracAyaNiSphanna sappaDikammaM niyamA jahAsamAhI viNiddiddhaM // 20 ||"ti, iGgitamaraNaM tviha noktaM, dvisthAnakAnurodhAt, tallakSaNaM cedam - "iMgiyadesaMmi sayaM caubvihAhAra cAyanippannaM / uvvattaNAijuttaM na'NNeNa u iMgiNImaraNaM // 1 // " iti / idaM ca maraNAdisvarUpaM bhagavatA loke prarUpitamiti lokasvarUpaprarUpaNAya praznaM kArayannAha - mUlaM [102 ] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH ke ayaM loge ?, jIvacaiva ajIvaceva, ke anaMtA loe ?, jIvacaiva ajIvacaiva, ke sAsayA loge ?, jIvazceva ajIvaceva (sU0 103 ) / dubihA cothI paM0 taM 0 NANabodhI caiva daMsaNabodhI ceva, duvihA buddhA paM0 naM0 -- NANabuddhA caiva daM saNabuddhA deva, evaM mohe, mUDhA ( sU0 104 ) 'ka' iti praznArthaH, 'aya' miti dezataH pratyakSa Asannazca yatra bhagavatA maraNAdi prazastA prazastasamasta vastustomatattvamabhyadhAyi, lokyata iti loka iti praznaH asya nirvacanaM jIvAzcAjIyAzceti paJcAstikAyamayatvAllokasya, teSAM ca jIvAjIvarUpatvAditi, uktaM ca-- "paMcasthikAyamaiyaM logamaNAiNihaNaM jiNakkhAyaM"ti / lokasvarUpabhUtAnAM 1 daMDAyatamAdi sthAnamiha sthitvA yAvajjIvaM tiSThati niveSTaH pAdapasamAnaH // 18 // prathamasaMhananA mahAnubhAvAH kurvantyetadidaM prAyeNa zubhabhAvA eva nizcalapadakAraNaM paramaM // 19 // bhaktaparijJAnazanaM tricaturvidhAhArayAga niSpanaM sapratikammai niyamAt yathAsamAdhi vinirdiSTam // 20 // iMgitadeze khayaM caturvi dhAhAratyAganiSpanaM udvarttanAdiyukaM nAnyena ligitamaraNaM // 1 // 2 paMcAstikAyamaya loko'nAdinidhano jinAkhyAtaH // For Parts Only ~ 194 ~ nary org Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [2], uddezaka [4], mUlaM [104] (03) muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [104] dIpa anukrama [112] zrIsthAnA hAca jIvAjIvAnAM svarUpaM praznapUrvakeNa sUtradvayenAha-ke aNaMte'tyAdi, ke anantAH loke? iti praznaH, atrottaraM-18 2 sthAna jIvA ajIvAzceti, eta eva ca zAzvatA dravyAtayeti // ye caite'nantAH zAzvatAca jIvAste bodhimohalakSaNadharmayo-kAdhyayane gAdbuddhA mUDhAzca bhavantItidarzanAya dvisthAnakAnupAtena sUtracatuSTayamAha-duvihe'tyAdi, bodhanaM ghodhiH-jinadharmalAbhaH uddezaH4 jJAnabodhiH-jJAnAvaraNakSayopazamasambhUtA jJAnaprAptiH, darzanabodhiH-darzanamohanIyakSayopazamAdisampannaH zraddhAnalAbha | lokaadyaa|| 96 // // iti, etadvanto dvividhA buddhAH, ete ca dharmata eva bhinnA na dharmitayA, jJAnadarzanayoranyo'myAvinAbhUtatvAditi, evaM bodhyA 'mohe mUDha'tti, yathA bodhivuddhAzca dvidhokA tathA moho mUDhAzca vAcyA iti, tathAhi-'mohe duvihe pannatte taka-yANamohe dyAzca civa daMsaNamohe ceva jJAnaM mohayati-AcchAdayatIti jJAnamoho-jJAnAvaraNodayaH, evaM 'dasaNamohe ceSa' samyagdarzanamo-18 sU0103hodaya iti, 'duvihA-mUDhA paM0-0-NANamUDhA ceva','jJAnamUDhA' uditajJAnAvaraNAH 'dasaNamUDhA ceva darzanamUDhA-mithyAdRSTaya iti| dvividho'pyayaM moho jJAnAvaraNAdikarmanibandhanamiti sambandhena jJAnAvaraNAdikarmaNAmaSTAbhiHsUtraividhyamAha NANAvaraNije kamme duvihe paM0 saM0-desanANAvaraNije ceva savvaNANAvaraNijje ceva, darisaNAvaraNije kamme evaM por veyaNiko kamme duvihe paM00-sAtAveyaNije yeva asAtAveyaNijje ceva, mohaNije kamme duvihe paM0 ta0-sImohaNije va carittamohaNi ceya, Aue kamme duvihe paM0 20-addhAue ceSa bhavAue ceka, gAme kamme duviDhe - G pratte taM0-mubhaNAme ceca asubhaNAme ceva, gotte kamme duvihe paM0 ta0-uccAgote ceva NIyAgote yeSa, aMtarAie kamme // 96 // duvihe paM010-paDappannaviNAsie ceva pihitaAgAmipahaM (sU0 105) SARERaunintamaraana Darnaturary.com ~195~ Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [2], uddezaka [4], mUlaM [105] (03) muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [105] H dIpa anukrama [113] 'NANe tyAdi, sugamAni caitAni, navaraM jJAnamAvRNotIti jJAnAvaraNIyam , Aha ca-"sarajaggayasasinimmalayarassa jIvassa chAyaNaM jamiha / NANAvaraNaM kama paDovarma hoi evaM tu // 1 // " deza-jJAnasthA''bhinibodhikAdimAvRNotIti dezajJAnAvaraNIyam , sarvaM jJAna kevalAkhyamAvRNotIti sarvajJAnAvaraNIyaM, kevalAvaraNaM hi Adityakalpasya kevalajJAnarUpasya jIvasyAcchAdakatayA sAndrameghavRndakalpamiti tatsarvajJAnAvaraNaM, matyAdyAvaraNaM tu dhanAticchAditAdityeSanabhAkalpasya kevalajJAnadezasya kaTakuvyAdirUpAvaraNatulyamiti dezAvaraNamiti, paThyate ca-"kevalaNANAvaraNaM 1dasaNa chakaM ca mohayArasagaM / [anantAnubandhyAdItyarthaH] tA sambadhAisannA bhavaMti micchattavIsaimaM ||1||"ti, athavA dezopaghAtisauMpaghAtiphaDakApekSayA dezasarvAvaraNatvamasya, yadAha-"maitisuyaNANAvaraNaM dasaNamohaM ca taducaghAINi / taphaDugAI duvihAI desasabbovaghAINi // 1 // sanvesu sambadhAisu haesu desovaghAiyANaM ca / bhAgehiM muccamANo samae samae aNaMtehiM // 2 // paDhama lahai nagAraM ekeka vannamevamannapi / kamaso visujjhamANo lahai samattaM namokAra // 3 // " iti, tathA darzana-sAmAnyArthabodharUpamAvRNotIti darzanAvaraNIya, uktaM ca "dasaNasIle jIve dasaNaghAyaM karei jaM zaragatazazinirbhalatarakha jIvasyApachAdanaM yadiha / jJAnAvaraNa karma paTopamaM bhavatyevamena // 1 // 2 kevalajJAnAparaNaM darzanaSaTuM ca mohadvAdazaka / tAH sarvaxpAtisaMhAH bhavaMti mithyAtvaM vidhAvisamaM // 1 // matizrutakAnAvaraNa darzanamohana tadupadhAtIni / tatpacakAni vividhAni dezasauMpaghAtIni // 1 // sarveSu sarvapAtipurateSu dezopaghAtinAM ca / bhAgermuvyamAnaH samaye samaye'mantaiH // 1 // prathamaM labhate nakAra ekaika varNamevamanyamapi / kamazo vizudhyamAno lamate saMpUrNa sthA0174 namaskAra // 1 // 4 darzanazIke jIve darzanaghAtaM karoti OROS ~ 196~ Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [2], uddezaka [4], mUlaM [105] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: zrIsthAnA- sUtravRttiH prata sUtrAMka // 97 // [105] dIpa kammaM / taM paDihArasamANaM dasaNavaraNaM bhave jIve // 1 // " iti, 'evaM ceva'tti dezadarzanAvaraNIyaM cakSuracakSuravadhidarza- 2 sthAnanAvaraNIyam , sarvadarzanAvaraNIyaM tu nidrApaJcakaM kevaladarzanAvaraNIyaM cetyarthaH, bhAvanA tu pUrvavaditi, tathA vedyate-anu-13 kAdhyayane bhUyata iti vedanIyaM, sAta-sukhaM tadrUpatayA vedyate yattattathA, dIrghatvaM prAkRtatvAt, itarat-etadviparItam, Aha ca uddezaH4 al-"maDelittanisiyakaravAladhAra jIhAe~ jArisaM lihaNaM / tArisayaM veyaNiyaM suhaduhauppAyarga muNaha // 1 // " iti, moha- sU0 105 yatIti mohanIyaM, tathAhi-"jahai majjapANamUDho loe puriso paravvaso hoi / taha moheNavi mUDho jIvo u paravyaso hoI // 1 // " iti, darzanaM mohayatIti darzanamohanIyaM-mithyAtvamizrasamyaktvabhedaM, cAritra-sAmAyikAdi mohayati yatkapAya 16 nokaSAya 9 bhedaM tattathA, eti ca yAti cetyAyuH etadrUpaM ca "rdukkhaM na dei Au~ naviya suhaM dei causuvi gaIsuM / dukkhasuhANAhAraM gharei dehaDiyaM jIyaM // 1 // " iti / addhAyu:-kAyasthitirUpaM, bhAvanA tu prAgvat, bhavAyurbhavasthitiriti, vicitraparyAyainamayati-pariNamayati yajIva tannAma, etatsvarUpaM ca 'jaiha cittayaro nijaNo aNegarUvAI kuNai rUbAI / sohaNamasohaNAI cokkhamacokkhehiM vaNNehiM // 1 // taha nAmaMpihu karma aNegarUbAI kuNai jiivss| yatkamma / tatpratIhArasamAnaM darzanAvaraNaM bhavenIce // 1 // 2 madhuliptanizitakaravAladhArAyA jilayA yAdarza lihana / tAdRzaM vedanIyaM sukhaduHkhorapAdaka jAnIta // 1 // 3 yathA madyapAnamUDho loke puruSaH paravazo bhavati / tathA mohenApi mUDho jIvana paravazo bhavati // 1 // 4 duHkha na dadAyAyuH nApi ca mukhaM | dadAti catamaSyapi gatiSu / duHkhasukhayorAdhAraM dhArayati dehasthitaM jI // 1 // 5 yathA citrakAro nipuNo'nekarUpANi karoti rUpANi / zobhanAnyacomanAni cokSAyacokSANi varNaiH // 1 // tathA nAmApyeva karmAnekAni rUpAni karoti jIvasya / anukrama [113] // 27 // ~197~ Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [2], uddezaka [4], mUlaM [105] (03) muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [105] sohaNamasohaNAI iTANihAI loyassa // 3 // iti, zubhaM-tIrthaMkarAdi azubham-anAdeyatvAdIti, pUjyo'yamityAdi-4 vyapadezarUpAM gAM-vAcaM trAyata iti gotraM, svarUpaM cAsyedam-"jaha kuMbhAro bhaMDAI kuNaI pujjeyarAI loyassa / iya goyaM kuNai jiyaM loe pujeyarAvadhaM // 1 // " iti, uccairgotraM pUjyatvanivandhanamitarattadviparItaM, jIvaM cArdhasAdhanaM cAntarA eti-patatItyantarAyam, idaM caivaM-"jaiha rAyA dANAI Na kuNaI bhaMDArie vikUlaMmi / evaM jeNaM jIvo kamma ta aMtarAyati // 'paddhapannaviNAsie ceva'si pratyutpanna-vartamAnalabdhaM vasvityarthoM vinAzitam-upahataM yena tattathA, pAThAntareNa pratyutpannaM vinAzayatItyevaMzIlaM pratyutpannavinAzi, caivaH samuccaye, ityekam , anyaJca pidhatte ca-niruNaddhi ca AgAmino-landhavyasya vastunaH panthA AgAmipathastamiti, kvacidAgAmipathAniti dRzyate, kvacicca AgamapahaMti, tatra ca lAbhamArgamityarthaH / idaM cASTavidhaM karma mUchojanyamiti mUchokharUpamAha-- duvihA mucchA paM0 20-pejavattitA ceva dosavattitA ceva, pejavattiyA mucchA duvihA paM00-mAe va kobhe ceva, dosavattiyA mucchA duvihA paM00-kohe gheva mANe ceva (sU0 106) duvihA ArAhaNA paM0 20-cammitArAhaNA ceva kevaliArAhaNA ceva, dhammiyArANA duvihA paM0 0-suyadhammArAhaNA va parittadhammArAhaNA ceva, kevaliArAhaNA duvihA paM0, taM0-aMtakiriyA ceva kappavimANovavattiA ceva (sU0 107) do tisthagarA nI 1 zobhanAnyazobhanAnIdhAmyaniSTAni loke // 1 // 2 yathA kumbhakAro bhADAni karoti pUjyatarAni lokasya / evaM gotraM karoti jIrSa loke pUjyetarAvasthaM // 1 // 3 yathA rAjA dAnAdi na karoti mAdAgArike vikUle / evaM yena jIvaH karma tadantarAyamiti // 1 // BRBRBBWS* dIpa anukrama [113] Naturary.org ~ 198~ Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [108] dIpa anukrama [116] zrIsthAnAjatsUtravRttiH // 98 // "sthAna" - aMgasUtra-3 ( mUlaM + vRtti:) mUlaM [108 ] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH sthAna [2], uddezaka [4], muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [03], aMga sUtra [03] luppalasamA vaneNaM paM0 [saM0 muNimya caiva ariTThanemI caiva do titthavarA piyaMgusAmA yantreNaM paM0 [saM0 mahI caiva pAse cena, do tityayarA paumagorA vajeNaM paM0 [saM0 paSThamappa caiva vAsupUjne ceSa, do titvagarA caMdagorA vaneNaM paM0 naM0 - caMdappa caiva puSpadaMte caiva (sU0 108 ) 'duvihe 'tyAdi sUtratrayaM kaNThyaM, navaraM mUrcchA-mohaH sadasadvivekanAzaH prema-rAgo vRttiH - varttanaM rUpaM pratyayo vA heturyasyAH sA premavRttikA premapratyayA kA, evaM dveSavRttikA dveSapratyayA beti // mUrcchApAttakarmaNazca kSaya ArAdhanayeti tAM sUtratrayeNAha 'duvihe' tyAdi, sUtratrayaM kaNThyam, navaraM ArAdhanamArAdhanA-jJAnAdivastuno'nukUlavartitvaM niraticArajJAnAdyAsevetiyAvat dharmeNa zrutacAritrarUpeNa carantIti dhArmikAH sAdhavasteSAmiyaM dhArmikI sA cAsAvArAdhanA ca dhArmikArAdhanA, kevalinAM zrutAvadhimanaH paryAya kevalajJAninAmiyaM kevalikI sA cAsAvArAdhanA ceti kevalikArAdhaneti / 'supadhamme' tyAdau viSayabhedenArAdhanAbheda uktaH, 'kevali ArAhaNe'tyAdau tu phalabhedeneti, tatra anto bhavAntastasya kriyA antakriyA, bhavaccheda ityarthaH, taddheturyA''rAdhanA zailezIrUpA sA'ntakriyeti, upacArAt eSA kSAyikajJAne kevalinAmeva bhavati / tathA 'kalpeSu' devalokeSu, na tu jyotizcAre, vimAnAni devAvAsavizeSAH athavA |kalpAzca-saudharmAdayo vimAnAni ca taduparivartitraiveyakAdIni kalpavimAnAni teSUpapattiH upapAto janma yasyAH sakAzAt sA kalpavimAnopapattikA jJAnAdyArAdhanA, eSA ca zrutakevalyAdInAM bhavatIti, evaMphalA ceyamanantaraphaladvAreNochA paramparayA tu bhavAntakriyA'nupAtinyeveti / jJAnAdyArAdhanA'nantaramuktA, tatphalabhUtAzca tIrthakarAstairvA sA For Peaks On ~ 199~ 2 sthAna kAdhyayane uddezaH 4 sU0 108 // 98 // Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [2], uddezaka [4], mUlaM [108] (03) muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: 8496+ prata sUtrAMka [109] samyakkRtA dezisA veti tIrthakarAn dvisthAnakAnupAtenAha-'do titthayare'tyAdi sUtracatuSTayaM kaNThyam , navaraM padmarakkotpalaM tadvad gaurI panagaurI, rakAvityarthaH, tathA candragauyai candrazuklAvityarthaH, gAthA'tra-"paumAbhavAsupujA rattA sasipuSpadaMta sasigorA / sunvayanemI kAlA pAso mallI piyaMgAbhA // 1 // " iti / tIrthakarasvarUpamanantaramuktam, tIrthakartRtvAca tIrthakarA, tIrtha ca pravacanamataH pravacanaikadezasya pUrva vizeSasya dvisthAnakAvatArAyAha sazapavAyapuvassa NaM duve vasthU paM0, (sU0 109) puSvAbhaivayANakkhate dutAre panno, uttarabhaSayANaksatte dutAre paNNate, evaM puNyaphagguNI uttarAphAguNI (sU0 110) aMto NaM maNussakhettassa yo samuhA paM0 saM0-lapaNe gheva kAlode ceSa (sU0 111) do cacavaTTI aparicattakAmabhogA kAlamAse kAlaM kiyA ahesattamAe puDhavIpa apatidvANe Narae neraittattAe uvavannA taM0-subhUme ceva baMbhadatte ceva (sU0 112) 'sacappavAye'tyAdi, sadbhaco-jIvebhyo hitaH satyaH-saMyamaH satyavacanaM pA sa yatra sabhedaH sapratipakSazca prakarSaNo-1 dyate-abhidhIyate tatsatyapravAda tacca tatpUrva ca sakala zrutAtpUrva kriyamANatvAditi satyapravAdapUrva, tacca SaSThaM, tatparimANaM ca ekA padakoTI SaTpadAdhikA, tasya dve vastunI, vastu ca-tavibhAgavizeSo'dhyayanAdivaditi / anantaraM SaSTha| pUrvakharUpamuktamadhunA pUrvazabdasAmyAt pUrvabhAdrapadanakSatrasvarUpamAha-'puve'tyAdi kaNThyam / nakSatraprastAvAnnakSatrAntara 1 pAnabhavAcI racI vidhI zazigaurI / munnatanemI kRSNI pAvamAzI priyaMgvAmI // 1 // S+++ M dIpa anukrama [117] X4 ROSAKASE M runmiaranmarg ~200~ Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [2], uddezaka [4], mUlaM [112] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [112] kAdhyayane | uddezaH4 sU0113118 dIpa zrIsthAnA-svarUpaM sUtratrayeNAha-'uttaretyAdi kaNThyam / nakSatravantazca dvIpAH samudrAzceti samudradvisthAnakamAha-aMto 'mi sUtra- tyAdi, anta:-madhye 'manuSyakSetrasya manuSyotpattyAdiviziSTAkAzakhaNDasya paJcacatvAriMzadyojanalakSapramANasya, zeSa vRttiH kaNThyamiti / manuSyakSetraprastAvAdaratakSetrotpannottamapuruSANAM narakagAmitayA dvisthAnakAvatAramAha--'do cakkavahIM'tyAdi, dvau cakreNa-ratnabhUtapaharaNavizeSeNa vartituM zIlaM yayostau cakravartinI, 'kAmabhoga'tti kAmau ca-zabdarUpe bhogaashc||19|| gandharasasparzAH kAmabhogAH, athavA kAmyanta iti kAmA manojJA ityarthaH te ca te bhujyanta iti bhogAzca-zabdAdaya iti kAmabhogA na parityaktAste yakAbhyAM tau tathA 'kAlamAsetti kAlasya-maraNasya mAsaH upalakSaNaM caitasakSAhorAtrAdestatazca kAlamAse, maraNAvasara iti bhAvaH, 'kAlaM maraNaM kRtvA adhaHsaptamyAM pRthivyAM, tamastamAyAmityarthaH adhograhaNaM vinA saptamI upariSTAccintyamAnA ratnaprabhA'pi syAdityadhograhaNaM, apratiSThAne narake paJcAnAM madhyame nairayikatve notpannau, subhUmo'STamo brahmadattazca dvAdazaH, tatra ca tayostrayastriMzatsAgaropamANi sthitiriti / nArakANAM cAsambadheya#kAlA'pi sthitirbhavatIti bhavanapatyAdInAmapi tAM darzayan paJcasUtrImAha asuriMdavajiyANaM bhavaNavAsINaM devANaM desUNAI do paliovamAI ThitI pannattA, sohamme kappe devANaM ukkoseNaM do sAgarobamAI ThitI pannatA, IsANe kappe devANaM ukoseNaM sAtiregAI do sAgarovamAI ThitI pannattA, saNaMkamAre kappe devANaM jahanneNaM do sAgarovamAI ThitI pannattA, mAhiMde kappe devANaM jahanneNaM sAiregAI do sAgarovamAI ThitI pannacA / (sU0 113) dosu kappesu kappatthiyAo pannattAo, taM0-sohamme ceva IsANe ceva / (sU0114) dosu kappesu devA teu anukrama [120] // 99 / / ~ 201~ Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [2], uddezaka [4], mUlaM [115] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [113-118] lessA pannattA, taM0-sohamme caiva IsANe ceva (sU0 115) dosu kappesu devA kAyapariyAragA paM0 ta0-sohamme ceva IsANe gheva, dosu kappesu devA phAsapariyAragA paM0 saM0-saNakumAre ceva mAhide ceva, dosu kappesu devA rUvapariyAragA paM0 ta0-bhaloga ceSa laMtage gheva, dosu kappesu devA sahapariyAragA paM0 saM0-mahAsuphe ceva sahassAre ceva, do iMdA maNapariyAragA paM0 taM0-pANae ceva ajue ceva (sU0 116) jIvA NaM dudvANaNivvattie poggale pAvakammatAe ciNisu vA cirNati vA ciNissaMti vA, 20tasakAyanivvattie ceva thAvarakAyanivvattie ceva, evaM avaciNiMsu pA lavaciNati vA uvaciNissaMti vA, baMdhisu vA baMdhati vA baMdhissaMti vA, udIriMsu vA vIreMti vA udIrissaMti vA, vesu vA vedeti vA vedissaMti vA, NijAriMsu vA NijariMti kA NijarissaMti vA (sU0 117) dupaesitA khaMdhA aNatA pannattA dupadesogADhA poggalA aNaMtA pannattA evaM jAva duguNalukkhA poggalA arNatA pannattA (sU0 118) Ahe- / | zakaH 4 // duhANaM samattaM / / / 'asure'tyAdi, asurendrau-camarabalI tadvarjitAnAM [tatsAmAnikavarjitAnAM ca, sUtre indragrahaNena sAmAnikAnAmapi grahaNAd , anyathA sAmAnikatvameva teSAM na syAditi, zeSANAM trAyaviMzAdInAmasurANAM tadanyeSAM ce] bhavanavAsinA devAnAmutkaSato ve palyopame kizcidUne sthittiH prajJaptA, uktava-"camara 1 bali 2sAra 3 mahiyaM 4 sesANa surANa 1 camaravalI tadvarjitAnAmanyeSAM bhavanavAsino devAnAM asurendravarNanAt nAyakumArAdIndANAmityarthaH utkarSato ve pra. bhavaneSu dakSiNArdhApatInAmisAdivacanAta sampageSo'pi pAThaH, 1 samAne vibhavAyuSi bhavA sAmAnikA ityukteSTIpitametara, camaramalinoH sAgaramadhika ca zeSANAM surANAM dIpa anukrama [121-126] RCESCCU ~ 202~ Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [2], uddezaka [4], mUlaM [118] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka zrIsthAnA-1 sUtravRttiH [113 -118] ACC44 AuyaM vocch| dAhiNadivaGkapaliya do desUNuttarilANaM ||1||"ti, utkarSata evaitat jaghanyatastu dazavarSasahasrANIti, Aha ca-"dase bhavaNavaNayarANaM vAsasahassA ThiI jahanneNaM / paliovamamukkosaM vatariyANaM viyANijjA // 1 // " iti, zeSa kAdhyayane sugamam , navaraM saudharmAdiSviyaM sthiti:-"do 1 sohi 2 satta 3 sAhI 4 dasa 5 codasa 6 sattare va 7 ayraaii| uddezaH4 sohammA jA suko taduvari ekkekamArove // 2 // " iti, iyamutkRSTA, jaghanyA tu "paliyaM 1 ahiya 2 do sAra 3 sU0118 sAhiyA 4 satta 5 dasa ya 6 coddasa ya 7 / sattarasa sahassAre 8 taduvari ekekamArove // 3 // " iti / devalokaprastAvAt syAdidvAreNa devalokadvisthAnakAvatAraM saptasUtryA''ha-dosu' ityAdi, kalpayoH-devalokayo khiyaH kalpa-| striyo-devyaH, parato na santi, zeSa kaNThyamiti 1, navaraM 'teulesati tejorUpA lezyA yeSAM te tejolezyAH, teca 31 saudharmezAnayoreva na parataH, tayostejolezyA eva, netare, Aha ca-"kiNhA nIlA kAU tekalesA ya bhvnnvNtriyaa|| joisa sohammIsANa teUlesA muNeyavvA // 1 // " iti, 'kAyapariyAragatti paricaranti-sevante striyamiti pricaarkaaH| kAyataH paricArakAH kAyaparicArakAH, evamutsaratrApi, navaraM sAdiparicArakAH sazaMderevopazAntavedopatApA bhava 1AyuH vakSye / dAkSiNAtyAnA sAdhapatya dezone de uttarANAM // 1 // 2 bhavanavyantasyordaza varSasahasrANi aghanyena sthitiH patyopamamutkRSTa byantarANA vijAnIyAt // 1 // o sAdhike sapta sAdhikAni vaza caturdaza saptadaza sAgaropamANi / saudharmAdyAvacchukaH taduparyekakamAropayet // 1 // patyaM adhika dve sAdhike sAgare sapta daza ca caturdaza pa / saptadaza sahasAre tadupayeMkakamAropayet // 1 // 5 kRSNanIlakApotatejozyASa bhavanavyantarAH / jyotiSacaudharmezAneSu // 10 // tejolezyA jJAtavyAH // 1 // dIpa anukrama [121-126] Hrajastaram.org devAnAm paricAra-viSayaka carcA: ~203~ Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [2], uddezaka [4], mUlaM [118] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [113 -118] ntiItyabhiprAyaH, AnatAdiSu caturSa kalpeSu manaHparicArakA devA bhavantIti vaktavye dvisthAnakAnurodhAd 'do iMdA' ityukta, AnatAdiSu hi dvAvindrAviti, gAthA'tra-"do kAyappaviyArA kappA phariseNa donni do rUve / sadde do caura maNe uvariM pariyAraNA natthi // 1 // " iyaM ca paricAraNA karmataH, karma ca jIvAH svahetubhiH kAlatraye'pi citAdyavasthaM kurvantItyAha-'jIvANa'mityAdi, sUtrANi SaT sugamAni, navaraM, jIvA-jantavo, NaM vAkyAlaGkAre, dvayoH sthAnayoH-AzrayayostrasasthAvarakAyalakSaNayoH samAhAro dikhAnam , tatra mithyAtvAdibhirye nirvartitAH-sAmAnyenopArjitAH vakSyamANAvasthApaTyogyIkRtAH dvayorvA sthAnayoH nivRttiryeSAM te dvisthAnanivRttikAstAn pudgalAn kArmaNAn pApakarma-dhAtikarma sarvameva vA jJAnAvaraNAdi tadbhAvastattA tayA pApakarmatayA tadrUpatayetyarthaH, citavanto vA atItakAle cinvanti vA | samprati ceSyanti vA anAgatakAle keciditi gambate, cayanaM ca kaSAyAdipariNatasya karmapudgalopAdAnamAtra, upacayana | tu citasyAbAdhAkAlaM muktvA jJAnAvaraNIyAditayA niSekA, sa cairva-prathamasthitI bahutaraM karmadalika niSiJcati tato dvitIyAyAM vizeSahInamevaM "jAvukosiyAe visesahINaM NisiMcaI" iti, bandhanaM tu tasyaiva jJAnAvaraNAditayA nissiktsy| punarapi kaSAyapariNativizeSAnikAcanamiti, udIraNaM khanudayaprAptasya karaNenAkRSyodaye kSepaNamiti, vedanam-anubhavaH, nirjarA-karmaNo'karmatAbhavanamiti / karma ca pudgalAtmakamiti pudgalAn dravyakSetrakAlabhArdvisthAnakAvatAreNa nirUpayannAha |--'tupaesI'tyAdi sUtrANi trayoviMzatiH, sugamA ceyaM, navaraM yAvatkaraNAt 'dusamayahie'tyAdi sUtrANyekaviMzatirvA-15 hI kAyapravicArI kalpo sparzana dvau dvau rUpeNa / dvau zabdena catvAro manasopari paricAraNA nAsti // 1 // dIpa anukrama [121-126] SaintairathiA... | devAnAm paricAra-viSayaka carcA: ~ 204~ Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [113 - 118] dIpa anukrama [121 -126] zrIsthAnAjJasUtravRttiH // 101 // "sthAna" - aMgasUtra-3 ( mUlaM + vRtti:) sthAna [2], uddezaka [4], mUlaM [118] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra [03], aMga sUtra [03 ] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH 2 sthAna cyAni, kAlaM paJcadvipaJcASTabhedAn varNagandharasasparzAzcAzrityeti vAcanA caivaM- 'dusamayaDiIyA poggale 'tyAdi // dvisthAnakasya caturtha uddezakaH samAptaH / tatsamAptau ca zrImadabhayadevasUriviracite sthAnAsyatRtIyAGgavivaraNe dvitIyamadhyayanaM OM kAdhyayane dvisthAnakAbhidhAnaM samAptamiti // uddezaH 4 sU0 118 atra 'dvitIyaM sthAnaM parisamAptaM iti zrIsthAnAGgAkhye tRtIye'Gge dvisthAnakAkhyaM dvitIyamadhyayanaM samAptaM / For Park Use Only ~ 205~ // 101 // wor Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [3], uddezaka [1], mUlaM [119] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03, aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [119] **** * dIpa dvisthAnakAnantaraM tristhAnakameva bhavati sakyAkramamAmANyAdityanena sambandhenAyAtasya caturanuyogadvArasya caturudezakasyAsya tatrApi dvitIyAdhyayanAntyoddezake jIvAdipoyA ukkA asyApyadhyayanasya prathamoddezake ta evAbhidhIyanta ityevasambandhasyaitatpathamoddezakasya tatrApyanantaroddezakAntyasUtre pudgaladharmo ukkA etatprathamasUtre tu jIvadharmA ucyanta ityevaM-14 sambandhasyaitadAdisUtrasya tao iMdA paNNatA 0--NAmide ThavaNiMde davide, tao iMdA 50 ta0-NANide daMsarNide parisiMde, to iMvA paM0 taM0-deviMde asuriMde maNusside (sU0 119) 'tao iMda'tyAdeAkhyA, sA ca sukaraiva, navaramindanA-aizvaryAd indraH nAma-saMjJA tadeva yathArthamindretyakSarAtmakamindro nAmendraH, athavA sacetanasyAcetanasya vA yasyendra ityayathArtha nAma kriyate sa nAmanAmavatorabhedopacArAnnAma cAsAvindrazceti nAmendraH, athavA nAmnaivendra indrArthazUnyatvAnnAmendra iti, nAmalakSaNaM punaridam-"yadvastuno'bhidhAnaM |sthitamanyArthe tadarthanirapekSam / paryAyAnabhidheyaJca nAma yAdRcchikaM ca tathA // 1 // " iti, ayamarthaH yadastvityAdinA ya thArthamindra ityAyukta, sthitamityAdinA tvayadhArtha gopAlAdAvindretyAdi, yAdRcchikamanarthaka DitthAdIti 3, athavA yadijandanAdyarthanirapekSaM gopAlAdivastuna indra ityAdikamabhidhAnaM yathArthatayA zakrAdAvanyatrArthe sthitaM tannAmeti, indrAdiva stuno vA abhidhAnamindanAdyarthanirapekSaM sad gopAlAdAvanyatrArthe sthitaM nAmeti / tathA indrAdyabhiprAyeNa sthApyata iti / sthApanA-lepyAdikarma saivendraH sthApanendraH, indrapratimA sAkArasthApanendraH akSAdinyAsastvitara iti, sthApanAlakSa anukrama [127] * ** atra 'tRtIyaM sthAnaM' Arabhyate, iMdra zabdasya vyAkhyA evaM nikSepA: ~206~ Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [3], uddezaka [1], mUlaM [119] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ansUtra prata sUtrAMka [119] dIpa zrIsthAnA- Namidam-"yattu tadarthaviyuktaM tadabhiprAyeNa yacca tatkaraNiH / lepyAdikarma tat sthApaneti kriyate'lpakAlazca // 1 // "|3 sthAna iti, tathA, "leppagahatthI hatyitti esa sanbhAviyA bhave ThavaNA / hoi asambhAve puNa hasthitti nirAgiI akkho // 1 // " kAdhyayane iti, tathA dravati-gacchati tAMstAn paryAyAn drUyate vA taistaiH paryAyorvA-sattAyA avayavo vikAro vA varNAdigu- udde NAnAM vA drAvaH-samUha iti dravyaM, tacca bhUtabhAvaM bhAvibhAvaM ceti, Aha ca--"devae 1 duyae 2 doravayavo vigAro 3 sU0119 // 102 // guNANa saMdAvo 4 / davvaM bhavaM bhAvassa bhUyabhAva ca jaM jogaM // 1 // " ti, iti / tathA "bhUtasya bhAvino vA bhAvasya hi kAraNaM tu yalloke / tad dravyaM tattvajJaiH sacetanAcetanaM gaditam // 1 // " tathA 'anupayogo dravyamapradhAnaM ceti, tatra dravyaM 51 cAsAvindrazceti dravyendraH, sa ca dvidhA-Agamato noAgamatazca, tatra AgamataH-khalvAgamamadhikRtya jJAnApekSayetyarthaH, noAgamatastu tadviparyayamAzritya, tatrAgamata indrazabdAdhyetA'nupayukto dravyendraH 'anupayogo dravya miti vacanAt, ayamevArtho maGgalamAzritya bhASya uktaH, tathAhi-"Agamao'Nuvautto maMgalasaddANuvAsio vattA / tannANaladbhijutovi Novauttotti to daca // 1 // " iti, tathA noAgamatastrividho dravyendraH, tadyathA-jJazarIradravyendro bhavyazarIradra-1 vyendro jJazarIrabhavyazarIravyatiriktadravyendrazceti, tatra jJasya zarIraM jJazarIraM jJazarIrameva dravyendraH jJazarIradravyendraH, lepyahastI hastIti eSA sadbhAvikA sthApanA bhavet / bhavatyasadbhAve punaIstIti nirAkRtirakSaH // 1 // 2 ati dUpate vA doH (sattAyAH) avayavo vikAro | davA guNAnAM saMdrAvo (bhAjana) tavyaM bhavyabhAvasya bhUtabhAvasya ca yad yogyAmiti // 1 // 3 Agamato'nupayutto maMgalazabdAnuvAsita (AtmA) vakA / tjjnyaanl-4||102|| bhiyukto'pyanupayukta iti tato dravyaM // 1 // anukrama [127] SARERatinintennatural iMdra zabdasya vyAkhyA evaM nikSepA: ~ 207~ Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [3], uddezaka [1], mUlaM [119] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [119] dIpa etaduktaM bhavati-indrapadArthajJasya yaccharIramAtmarahitaM tadatItakAlAnubhUtatabhAvAnuvRttyA siddhazilAtalAdigatamapi prata-12 ghaTAdinyAyena noAgamato dravyendra iti, indrakAraNatvAt indrajJAnazUnyatvAcca tasya, iha sarvaniSedha eva nozabdaH, tathA bhanyo-yogya indrazabdArtha jJAsyati yo na tAvadvijAnAti sa bhavya iti tasya zarIraM bhavyazarIraM tadeva dravyendro bhadhyazarI-| radravyendraH, ayamana bhAvArthoM-bhAvinI vRttimaGgIkRtya indropayogAdhAratvAt madhughaTAdinyAyenaiva tadvAlAdizarIraM bhavyazarIradravyendra iti, nozabdaH pUrvavat, uktana maGgAlamadhikRtya-"maMgalapayatthajANayadeho bhavyassa vA se jiivovi|nnoaagmo |davvaM Agamarahiotti jaM bhaNitaM // 1 // " iti, jJazarIrabhavyazarIravyatiriktadravyendro bhAvendra kAryeSvabyApUtaH, Agamato|'nupayuktadravyendravat , tathA yaccharIramAtmadravyaM vA'tItabhAvendrapariNAmaM taccobhayAtiriktadravyendro, zazarIradravyendravata, tathA yo bhAvIndraparyAyazarIrayogyaH pudgalarAzirvaca bhAvIndraparyAyamAtmadravyaM tadapyubhayAtirikto dravyendraH, bhavyazarIradravyendravat , sa cAvasthAbhedena trividhaH, tadyathA-ekabhaviko baddhAyuSko'bhimukhanAma gotrazceti, tatra ekasmin bhave tasminnevAtikAnte bhAvI ekamaviko-yo'nantara eva bhave indratayopatsyata iti, sa cotkarSatastrINi palyopamAni bha-3 vanti, devakurvAdimithunakasya bhavanapatyAdIndratayosattisambhavAditi, tathA sa evendrAyurvandhAnantaraM baddhamAyuraneneti baddhAyurucyate, sa cotkarSataH pUrvakoTItribhAgaM yAvad, asmAtsarataH AyuSkabandhAbhAvAt , tathA abhimukhe-saMmukhe japanyotkarSAbhyAM samayAntarmuhAnantarabhAvitayA nAmagotre indrasabandhinI yasya sa tathA, tathA bhavizvaryayuktatIrthakarA di-18 1 maMgalapadArthakSAtRdevo bhavyarUpa yA sajIvo'pi (deH) / noAganato dravyaM Agamarahita iti yadaNitaM // 1 // 2 sajIvoti. anukrama [127] 1-225% iMdra zabdasya vyAkhyA evaM nikSepA: ~ 208~ Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [3], uddezaka [1], mUlaM [119] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka // 10 // [119] dIpa zrIsthAnA-bAbhAvendrApekSayA apradhAnatvAcchAdirapi dravyendra eva, dravyazabdasyApradhAnArthe'pi pravRtteriti, bhAvendrastviha tristhAna- 3 sthAna sUtra- kAmurodhAnotA, talakSaNaM cedam-bhAvam-indanakriyAnubhavanalakSaNapariNAmamAzrityendra indanapariNAmena vA bhavatIti kAdhyayana vRttiH bhAvaH sa cAsAvindrazceti bhAvendraH, yadAha-bhAvo vivakSitakriyA'nubhUtiyukto hi vai samAkhyAtaH / sarvarindrAdivadi-| &uddezaH1 hendanAdikriyAnubhavAt // 1 // " sa ca dvidhA-Agamato noAgamatazca, tatra Agamata indrajJAnopayukto jIvo bhAvendraH, sU0119 kathamindropayogamAtrAt tanmayatA'vagamyate ?, na hyagnijJAnopayukto mANavako'gnireva, dahanapacanaprakAzanAdyarthakriyAprasAdhakatvAbhAvAditi cet, na, abhiprAyAparijJAnAt, saMvit jJAnamavagamo bhAva ityanarthAntaram , tatra 'arthAbhidhAnapratyayAstulyanAmadheyA' iti sarvavAdinAmavisaMvAdasthAnaM, yathA ko'yaM, ghaTaH, kimayamAha?, ghaTazabda, kimasya | jJAna, ghaTa iti, agniriti ca yat jJAnaM tadavyatirikko jJAtA talakSaNo gRhyate, anyathA tajjJAne satyapi nopalabheta,3 atanmayatvAt, pradIpahastAndhavat puruSAntaravadvA, na cAnAkAraM tat, padArthAntaravadvivakSitapadArthAparicchedaprasaGgAt, bandhAdyabhAvazca jJAnAjJAnasukhaduHkhapariNAmAnyatvAd , AkAzavat, na cAnalaH sarva eva dahanAdyarthakriyAprasAdhako, bhasmacchannAgninA vyabhicArAditi kRtaM prasaGgena, noAgamato bhAvendra indranAmagotre karmaNI vedayan paramaizvaryabhAjana, sarvaniSedhavacanatvAnozabdasya, yatastantra nendrapadArthajJAnamindravyapadezanivandhanatayA vivakSitaM indanakriyAyA eva ca viva4kSitatvAt , athavA tathAvidhajJAnakriyArUpo yaH pariNAmaH sa nAgama eva kevalo na cAnAgama ityato mizravacanatvAt nozabdasya noAgamata ityAkhyAyata iti / nanu nAmasthApanAdravyeSvindrAbhidhAnaM vivakSitabhAvazUnyatvAd dravyatvaM ca 05-% 84-5-45-50% anukrama [127] RELIGunintentATHREE iMdra zabdasya vyAkhyA evaM nikSepA: ~ 209~ Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [3], uddezaka [1], mUlaM [119] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [119] samAnaM vartate, tatazca ka eSAM vizeSaH, Aha ca-"abhihANaM dabattaM tadatthasunnattaNaM ca tullaaii| ko bhAvavajiyANa | nAmAINaM paiviseso? // 1 // " iti, atrocyate, yathA hi sthApanendre khalvindrAkAro lakSyate tathA kartuH sadbhUtendrAbhiprAyo bhavati tathA draSTustadAkAradarzanAdindrapratyayastathA praNatikRtadhiyazca phalArthinaH stotuM pravartante phalaM ca prApnuvanti keciddevatAnugrahAt na tathA nAmadravyendrayoriti, tasmAt sthApanAyAstAvaditvaM bheda iti, Aha ca-"AgAro'bhiSpAo sAvaDI kiriyAphalaM ca pAeNaM / jaha dIsai ThavaNiMde na tahA nAme na daviMde // 1 // " iti. yathA ca dravyendro bhAve-11 ndrakAraNatAM pratipadyate tathopayogApekSAyAmapi tadupayogatAmAsAdayatyavAptavAMzcai na tathA nAmasthApanendrAvityayaM vizeSa | iti, Aha ca-"bhAvasa kAraNaM jaha davaM bhAvo ya tassa pajjAo / upaogapariNatimao na tahA nAmaM na vA ThavaNA // 1 // " iti / uktA nAmasthApanAdravyendrA, idAnIM bhAvendraM tristhAnakAvatAreNAha-tao ItyAdi kaNThapa, / navaraM jJAnena jJAnasya jJAne vA indraH-paramezvarI jJAnendraH-atizayavacchratAdyanyatarajJAnavazavivecitavastuvistaraH kevalI vA, evaM darzanendra:-kSAyikasamyagdarzanI, caritrendro-yathA''khyAtacAritraH, eteSAM ca bhAvena-sakalabhAvapradhAnakSAyikalakSaNena vivakSitakSAyopazamikalakSaNena vA bhAvataH-paramArthato vendratvAt-sakalasaMsAryaprAptapUrvaguNalakSmIlakSaNaparamaizvarya 1 abhidhAnaM dravyatvaM tadarthazUnyatvaM ca tulyAni ko bhAvavarjitAnAM nAmAdInAM prativizeSaH / // 1 // (yena bhedaatryste)| 2 AkAro'bhiprAyo buddhiH kiyAhai phalaM ca yathA prAyaH sthApanendra zyate na tathA sAmendra na dravyede // 1 // 3 ptapUrvazca pra. 4 bhArasya kAraNaM yathA ivyaM bhAvazca tasya paryAyaH upayogapariNatimaso na tathA nAma na vA sthApaneti // 1 // dIpa anukrama [127] RELIGunintentATHREE iMdra zabdasya vyAkhyA evaM nikSepA: ~210~ Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [3], uddezaka [1], mUlaM [119] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka vRttiH // 104 // [119] dIpa anukrama [127] zrIsthAnA-pAyuktatvAd bhAvendratA'vaseyeti / uktamAdhyAtmikaizvaryApekSayA bhAvendratraividhyamatha bAhyezvaryApekSayA tadevAha-tao sthAna iMda'tyAdi, bhAvitArtha, navaraM devA-vaimAnikA jyotiSkavaimAnikA vA rUDheH asurAH-bhavanapativizeSA bhavanapativyantarA| kAdhyayane vA surapayudAsAt, manujendraH-cakravatyAdiriti // trayANAmapyeSAM vaikriyakaraNAdizaktiyuktatayendratvamiti vikurvaNA- uddezaH1 nirUpaNAyAha sU0 121 tivihA viSvaNA paM0 20-bAhirate poggalae pariyAtittA egA vikubvaNA bAhirae pomgale apariyAdittA egA vikuvvaNA bAhirae poggale pariyAdittAvi appariyAdittAvi egA vikucaNA, ticihA viguvvaNA paM0 0-abhaMtarae poggale pariyAittA egA vikubbaNA abhaMtare pogale apariyAdittA egA vikubvaNA abhaMtarae pogAle pariyAtittAvi aparitAdittAvi egA vikubbaNA, tividdA vikumvaNA paM020-bAhirabhaMtarae poggale parivAicA egA vikuvvaNA bAhirambhaMtarae poggale apariyAittA egA vigubvaNA bAhirabhaMtarae pomAle pariyAittAvi apariyAittAvi egA viuThavaNA / (sU0120) tibihA neraiyA pannattA taM0-katisaMcitA akatisaMcitA abattabagasaMcitA, evamegidiyavajA jAva bemANiyA (sU0 121) 'tivihe'tyAdi sUtratrayI kaNThyA, navaraM bAhyAn pudgalAn-bhavadhAraNIyazarIrAnavagADhakSetrapradezavartino vaikriyasamudghA-13 tena paryAdAya-gRhItvaikA vikurvaNA kriyate iti zeSaH, tAnaparyAdAya, yA tu bhavadhAraNIyarUpaiva sA'nyA, ytpunrbhvdhaa-15||104|| karaNIyasyaiva kizcidvizeSApAdanaM sA paryAdAyApi aparyAdAyApi iti tRtIyA vyapadizyate, athavA vikurvaNA-bhUpAkaraNaM, RELIGunintentATHREE iMdra zabdasya vyAkhyA evaM nikSepA:, 'vikurvaNA' zabdasya artha: ~211~ Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [120 -121] dIpa anukrama [128 -129] "sthAna" - aMgasUtra-3 ( mUlaM + vRttiH) sthAna [3], uddezaka [1]. mUlaM [121] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH tatra bAhyapuGgalAnAdAyAbharaNAdIn aparyAdAya kezanakhasamAracanAdinA ubhayatastUbhayatheti, athavA'paryAdAyeti kRkalAsasarpAdInAM raktatvaphaNAdikaraNalakSaNeti / evaM dvitIyasUtramapi, navaramabhyantarapudgalA bhavadhAraNIyenaudArikeNa vA zarIreNa ye kSetrapradezA avagADhAsteSveva ye varttante te'vaseyAH, vibhUSApakSe tu niSThIvanAdayo'bhyantarapudgalA iti / tRtIyaM tu bAhyAbhyantarapudgalayogena cAcyamiti, tathAhi ubhayeSAmupAdAnAd bhavadhAraNIyaniSpAdanaM tadanantaraM tasyaiva kezAdiracanaM ca, anAdAnAcciravikurvitasyaiva mukhAdivikArakaraNaM, ubhayatastu vAhyAbhyantarANAmanabhimatAnAmAdAnato'nyeSAM cAnAdAnato'niSTarUpabhavadhAraNIyetararacanamiti // anantaraM vikurvaNoktA, sAca nArakANAmapyastIti nArakAnnirUpayannAha'tivihe 'tyAdi, kaNThyam, navaraM 'katI'tyanena saGkhyAvAcinA vyAdayaH saGkhyAvanto'bhidhIyante, ayaM cAnyatra praznavi| ziSTasaGkhyAvAcakatayA rUDho'pIha saGkhyAmAtre draSTavyaH, tatra nArakAH kati-kati saGkhyAtAH saGkhyAtA ekaikasamaye ye utpannAH | santaH saJcitAH - katyutpattisAdharmyAd buddhyA rAzIkRtAste katisaJcitAH, tathA na kati na saGkhyAtA ityakati-asaGkhyAtA anantA vA tatra ye akati-akatisaGkhyAtAH asaGkhyAtA ekaikasamaye utpannA samtastathaiva saJcitAste akatisazitAH, tathA yaH parimANavizeSo na kati nApyakatIti zakyate vaktuM so'vakavyakaH sa caika iti tatsaJcitA avaktavyakasaJcitAH, samaye samaye ekatayosannA ityarthaH, utpadyante hi nArakA ekasamaye ekAdayo'saGkhyeyAntAH uktaM ca - " eMgo va do va tinni va saMkhamasaMkhA va egasamaeNaM / uvavatevaiyA uccatA vi emeva // 1 // " iti etaddevaparimANametadeva nAra 1 eko thApA yo vA saGkhyAtA asaGkhyA vaikasamayena utpayante evAyantaH udvarttante'pyevameva (devAH) // 1 // Education Internation 'vikurvaNA' zabdasya arthaH, nArakANAm nirupaNaM For Pasta Use Only ~ 212~ Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [3], uddezaka [1], mUlaM [121] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: zrIsthAnA- gasUtra- 3 sthAnakAdhyayane | uddezaH1 prata sUtrAMka [120-121] vRttiH | sU0 122 // 10 // kANAmapi, yata uktam-"saMkhA puNa suravaratula"tti, katisaJcitAdikamarthamasurAdInA daNDakoktAnAmatidizannAhaevaM'mityAdi, 'evaM'miti nArakavaccheSAzcaturvizatidaNDakoktA vAcyA ekendriyavarjAH, yatasteSu pratisamayamasaGkhyAtA anantA vA akatizabdavAcyA evotpadyante, na tvekaH saGkhyAtA vA iti, Aha ca-"aNusamayamasaMkhejjA saMkhejjAUyatiriyamaNuyA ya / egidiesu gacche ArA IsANadevA ya // 1 // ego asaMkhabhAgo vaTTai unvaTTaNovavAyami / eganigoe nicaM evaM sesesuvi sa eva // 2 // " iti / anantarasUtre katisaMcitAdiko dharmoM vaimAnikAnAM devAnAmuktaH, adhunA devAnAM sAmAnyena paricAraNAdharmanirUpaNAyAha tivihA pariyAraNA paM0 ta0-ege deve anne deve annesi devANaM devIo a abhijujiya 2 pariyAreti, appaNijiyAo devIo ani jiva 2 pariyAreti, appANameva appaNA viubbiya 2 pariyArevi 1, ege deve No are devA No aNNesi devANaM devIo amijuMjiya 2 pariyAreti attaNijiAo devIo abhijuMjiya 2 pariyAreda apANameva apaNA viDaviya 2 pariyAreti 2, ege deve No anne devA No aNNesi devANaM devIo abhimuMjiya 2 paritAreti No appaNijiAtAo devIo abhijujiya 2 paritAreti apANameva appANaM viubviya 2 paritAreti3, (sU0 122) / tivihe mehuNe paM0 20 dIpa anukrama [128-129] SCACANC+4 // 105 // 1 saGkhyA punaH suravaratulyA (nArakANAM). 2 anusamayamasapAtA: sahayAyuSastu tiryazo manuSyAca ekendriyeSu gaccheyuH ArAdIzAnAdevAca // 1 // kAeko'sababhAgo vartate ugarlanopapAte ekasminigode nilaM evaM kSepeyapi sa eva // 2 // ~213~ Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [123] dIpa anukrama [131] "sthAna" - aMgasUtra-3 ( mUlaM + vRtti:) uddezaka [1]. [03], aMga sUtra [03 ] sthAna [3], muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra Education Interrational - dive mANurasate tirikkhajoNIte, tao mehuNaM gacchati vaM0 devA maNussA tirikkhajoNitA, tato mehuNaM sevaMti 0 - itthI purisA NapuMsagA ( sU0 123) 'tivihA parItyAdi, kaNThyam, navaraM paricAraNA-devamaithunaseveti, ekaH kazciddevo na sarvo'pyevamiti kim ? - 'aNNe deve 'ti anyAn devAn- alparddhikAn tathA'nyeSAM devInAM satkA devIzvAbhiyujyAbhiyujya-AlipyAzliSya vazIkRtya vA paricArayati - paribhuGkte vedabAdhopazamAyeti, na ca na sambhavati devasya devasevA puMsyene tyAzaGkanIyam, manuSyeSvapi tathA zravaNAt, na cAtrArthe narAmarayoH prAyo vizeSo'stIti, eka evAyaM prakAro devadevInAmanyatvasAmAnyAdata eva dvayorapi padayorekaH kriyAbhisambandha iti, evamAtmIyA devIH paricArayatIti dvitIyaH, tathA''tmAnameva paricArayati kathaM ? - AtmanA vikRtya vikRtya paricAraNAyogyaM vidhAyeti tRtIyaM evaM prakAratrayarUpApyekeyaM paricAraNA, prabhaviSNUtkaTakA maikaparicArakava zAditi, athAnyo deva AdyaprakAraparihAreNAntyaprakAradvayena paricArayatIti dvitIyeyamaprabhaviSNUcitakAmaparicArakadevavizeSAt tathA'nyo deva AdyaprakAradvayavarjanenAntyaprakAreNa paricArayatIti tRtIyA'nurakaTakAmAsparddhikadevavizeSasvAmikatvAditi // paricAraNeti maithunavizeSa uto'dhunA tadeva maithunaM sAmAnyataH prarUpayannAha 'tivihe mehuNe' ityAdi kaNThyaM, navaraM mithunaM strIpuMsayugmaM tatkarma maithunaM nArakANAM tana sambhavati dravyata iti caturthI mAstyeveti noktam // mithunakarmaNa eva kArakAnAha--'tao' ityAdi kaNThyaM, teSAmeva bhedAnAha'tao mehuNa' mityAdi, kaNThyaM, navaraM syAdilakSaNamidamAcakSate vicakSaNAH-- " yoni 1 mRdutya 2 masthairya, mugdhatvaM 4 For Park Use Only mUlaM [123] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH ~ 214~ Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [123] dIpa anukrama [139] zrIsthAnAjhasUtravRttiH // 106 // "sthAna" aMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRttiH) uddezaka [1]. [03 ], aMga sUtra [03] muni dIparatnasAgareNa saMkalita .... Eaton International - sthAna [3], ..AgamasUtra klIvatA 5 stanau 6 / puMskAmiteti 7 liGgAni sapta strItve pracakSate // 1 // mehanaM 1 kharatA 2 dAya 3, zauNDIrya 4 zmazru 5 ghRSTatA 6 / strIkAmite 7 ti liGgAni sapta puMsye pracakSate // 2 // stanAdizmazrukezAdibhAvAbhAvasamanvitam / napuMsakaM budhAH prAhurmohAnalamudIpitam // 3 // " tathA'nyatrApyuktam- "stana kezavatI strI syAd, romazaH puruSaH smRtaH / ubhayorantaraM yacca tadabhAve napuMsakam // 1 // " ityAdi / ete ca yogavanto bhavantIti yogaprarUpaNAyAha tivihe joge paM0 [saM0 maNajoge batijoge kAyajoge, evaM ravivANaM vigaliMdiyavajjANaM jAva vaimANiyANaM, tivihe pa oge paM0 taM0--maNapaoge vatipaoge kAyapaoge, jahA jogo vigaliMdiyavajjANaM tathA paogo'vi, tivihe karaNe paM0, taM maNakaraNe vatikaraNe kAyakaraNe, evaM vigaliMdiyavajaM jAna bemANiyANaM, tivihe karaNe paM0 taM0 AraMbhakaraNe saMraMbhakaraNe samAraMbhakaraNe, niraMtaraM jAva bemANiyANaM ( sU0 124 ) 'tivihe joe' ityAdi, iha vIryAntarAyakSayakSayopazama samuttha labdhivizeSapratyaya mabhisandhyanabhisandhipUrvamAtmano vIrya yogaH, Aha ca - "jogo vIriyaM dhAmo ucchAha parakkamo tahA cedvA / sattI sAmatyaMti ya jogassa havaMti pajjAyA // 1 // " iti, sa ca dvidhA-sakaraNo'karaNazca tatrAlezyasya kevalinaH kRtsnayorjJeyadRzyayorarthayoH kevalaM jJAnaM darzanaM copayujJAnasya yo'sAvaparispando'pratigho vIryavizeSaH so'karaNaH, sa ca nehAdhikriyate, sakaraNasyaiva tristhAnakAvatAritvAd, atastatraiva vyutpattistameva cAzritya sUtravyAkhyA, yujyate jIvaH karmabhiryena 'kaimmaM joganimittaM vajjhai'tti vacanAt yuGkte1 yogo vIrya sthAna utsAhaH parAkramakhathA peTA zaktiH sAmavyamiti ca yogakha bhavanti paryAyAH // 1 // 2 karma yoganimittaM badhyate For Parts Only mUlaM [ 123 ] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH ~215~ 3 sthAna kAdhyayane uddezaH 1 sU0 124 // 106 // Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [124] dIpa anukrama [132] sthAna [3], uddezaka [1], muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" - aMgasUtra-3 ( mUlaM + vRtti:) prayuGkte yaM paryAyaM sa yogo vIryAntarAyakSayopazamajanito jIvapariNAmavizeSa iti Aha ca "marNasA vayasA kApaNa vAvi juttassa viriyapariNAmo / jIvassa appaNijo sa jogasanno jiNakkhAo // 1 // teojogeNa jahAM rattattAI ghaDassa pariNAmo / jIvakaraNappaoe viriyamavi tahaSpapariNAmo // 2 // iti manasA karaNena yuktasya jIvasya yogo vIryaparyAyo durbalasya yaSTikAdravyavadupaSTambhakaro manoyoga iti, sa ca caturvidhaH satyamanoyogo mRSAmanoyogaH satyamRSAmanoyogo asatyAmRSAmanoyogazceti, manaso vA yogaH-karaNakAraNAnumatirUpo vyApAro manoyogaH, evaM vAgyogo'pi, evaM kAyayogo'pi, navaraM sa saptavidha:- audAriko 1 dArikamizra 2 vaikriya 3 vikriyamizrA 4 hArakA 5 hArakamizra 6 kArmaNakAyayoga 7 bhedAditi, tatrIdArikAdayaH zuddhAH subodhAH, audArikamizrastu audArika evAparipUrNA mizra ucyate, yathA guDamizraM dadhi na guDatayA nApi dadhitayA vyapadizyate tattAbhyAmaparipUrNatvAt evamaudArikaM mizra kArmaNena naudArikatayA nApi kArmaNatayA vyapadeSTuM zakyam aparipUrNatvAditi tasyaudArika mizravyapadezaH, evaM vaikriyAhArakamizrAvapIti zatakaTIkAlezaH, prajJApanA vyAkhyAnAMzastvevam-audArikAdyAH zuddhAstatparyAptakasya mizrAstvaparyAtakasyeti, tatrotpattAvadArikakAyaH kArmaNena audArikazarIriNazca vaikriyAhArakakaraNakAle vaikriyAhArakAbhyAM mizrI bhavati ityevamaudArikamizraH, tathA vaikriyamizro devAdyutpattI kArmaNena kRtavaikriyasya caudArikapravezAddhAyAmaudAri Education International 1 manasA vacasA kAyena vApi yuktasya vIryapariNAmaH jIvasthAtmIyaH sa yogo jinAkhpAtaH // 1 // tejoyogena yathA ratyAdipadastha pariNAmaH jIvakaraNaprayoge vIryamapi tathA''tmapariNAmaH // 2 // yogasya vyAkhyA evaM bheda-prabhedAH mUlaM [124] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH For Park Use Only ~ 216~ Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [3], uddezaka [1], mUlaM [124] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka | 3 sthAna kAdhyayane uddezaH1 sU0124 lA [124 dIpa anukrama [132] zrIsthAnA-18 keNa, AhArakamizrastu sAdhitAhArakakAyaprayojanaH punaraudArikapraveze audArikeNeti, kArmaNastu vigrahe kevalisamudghAte gasUtra- veti, sarva evAyaM yogaH paJcadazagheti, sanaho'sya-"saccaM 1 mosaM 2 mIsaM 3 asaccamosaM 4 maNo vatI ce 8 vRttiH kAo urAla 1 vikiya 2 AhAraga 3 mIsa 6 kammaigo 7 // 1 // " iti // sAmAnyena yoga praSya vizeSato nAra kAdiSu paturvizatI padeSu tamatidizannAha evaM mityAdi, kaNThayaM, nvrmtiprsnggprihaaraayedmukt-"vigliNdiy||17|| padamuka-vigAlAdaya- vajANaM"ti tatra vikalendriyAH-apaJcendriyAH, teSAM hye kendriyANAM kAyayoga eva, dvitricaturindriyANAM tu kAyayogavAgyogAviti // manaHprabhRtisambandhenaivedamAha-'tivihe paoge' ityAdi, kaNThyaM, navaraM manaHprabhRtInAM vyApriyamANAnAM jIvana hetukartRbhUtena yad vyApAraNa-prayojanaM sa prayogaH manasaH prayogo manamprayogaH, evamitarAvapi, 'jahe'tyAyatidezasUtra pUrvavadbhAvanIyamiti / manaHprabhRtisambandhenaivedamaparamAha-'tivihe karaNe ityAdi kaNThyaM, navaraM kiyate yena taskaraNaM-mananAdikriyAsu pravarsamAnasthAtmana upakaraNabhUtastathA tathApariNAmavatpudgalasaGghAta iti bhAvaH, tatra mana evaM karaNaM manaHkaraNamevam itare api, 'evaM mityAdyatidezasUtra pUrvavadeva bhAvanIyamiti, athavA bogaprayogakaraNazabdAmAM mana:prabhRtikamabhidheyatayA yogaprayogakaraNasUtreSyabhihitamiti nArthabhedo'nveSaNIyaH, trayANAmapyeSAmekArthatayA Agame bahuzaH pravRttidarzanAt, tathAhi-yogaH paJcadazavidhaH zatakAdiSu vyAkhyAtA, prajJApanAyAM svevamevAyaM prayogazabdenoktaH, tathAhi -"kativihe NaM bhaMte ! paoge pannatte, gotamA! pannarasabihe" ityAdi, tathA Avazyake'yameva karaNatayoktA, tathAhi 1salaM muSA mitraM asalyAmuSA mano namo'pi vaina kAya baudArikavaiphiyAhArakamidhAH kArmaNa iti // 1 // 4%-4-9649 // 107 // RELIGunintentATHREE yogasya vyAkhyA evaM bheda-prabhedA: ~217~ Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [3], uddezaka [1], mUlaM [124] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [124] dIpa anukrama [132] -"jujaNakaraNaM tivihaM maNavatikAe ya maNasi saJcAi / sahANe tesi bheo cau cauhA sattahA ceva // 1 // " iti // prakArAntareNa karaNatraividhyamAha-'tidhiheM'ityAdi, ArambhaNamArambhaH-pRdhivyAdhupamaInaM takha kRti:-karaNaM sa eva vA karaNamityArambhakaraNamevamitare api vAcye, navaramayaM vizeSa:-saMrambhakaraNaM pRthivyAdiviSayameva manaHsanklezakaraNaM, samArambhakaraNaM-teSAmeva santApakaraNamiti, Aha ca-"saMkaippo saMraMbho paritAvakaro bhave samAraMbho / AraMbho uddavao suddhanayANaM tu sadhyasi // 1 // " iti // idamArambhAdikaraNatrayaM nArakAdInAM vaimAnikAntAnAM bhavatItyatidizamAha-nirantara mityAdi, sugama, kevalaM saMrambhakaraNamasaMjJinAM pUrvabhavasaMskArAnuvRttimAtratayA bhAvanIyamiti // ArambhAdikaraNasya kriyAntarasya ca phalamupadarzayannAha tihiM ThANehiM jIvA appAuattAte karma pagariti, taM0-pANe ativAtittA bhavati musaM vaicA bhavai tahArUvaM samarNa vA mAhaNaM vA aphAsueNaM aNesaNijjeNaM asaNapANakhAimasAimeNaM paDilAmicA bhavai, icetehi tihi ThANehi jIvA a. pAuattAte pharma pagareti / tihiM ThANehiM jIvA dIhAuattAte karma pagareMti, taM0-No pANe ativAticA bhavada No musaM patittA bhavati tathArUvaM samaNaM vA mAhaNaM vA phAsuesaNijeNaM asaNapANakhAimasAimeNaM paDilAbhettA bhavai, ise tehiM tihiM ThANehiM jIvA dIhAuyattAe kamma pagareMti / tihiM ThANehiM jIvA asubhadIhAdhyattAe karma pagareti, taMjadhA 1yuznakaraNaM vividha manovAkkAyeSu manasi satyAdi sasAne teSAM bhedaH caturdhA caturdA kAyA saptathA caiva // 1 // 2 saMkalpaH saMrabhaH paritApako bhvetsmaarNbhH| AraMbha upadravataH zuddhanavAnAnnu sarveSAM // 1 // ~ 218~ Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [3], uddezaka [1], mUlaM [125] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: zrIsthAnA CCT vRttiH prata sUtrAMka [125] // 108 // dIpa anukrama [133] pANe ativAtittA bhavada musaM vaittA bhavai tahArUvaM samaNaM vA mAhaNaM kA hIlettA NidittA khisettA garahittA avamANittA 13sthAnaannayareNaM amaNuneNaM apItikArateNaM asaNa. paDilAbhettA bhavai, iccetehiM tihiM ThANehiM jIvA asubhadIhAuacAe pharma kAdhyayane pagareti / tihiM ThANehiM jIvA subhadIhAuattAte kammaM pagareMti, taM0-jo pANe ativAtittA bhavai No musaM vadittA bha uddezaH1 yaha tahArUvaM samaNaM cA mAhaNaM vA vaMdittA namaMsittA sakAritA samANecA kallANaM maMgala devataM cetitaM pajuvAsettA maNu sU0125 neNaM pItikAraeNaM asaNapANakhAimasAimeNaM paDilAbhittA bhavai, icetehiM tihiM ThANehiM jIvA suhadIhAutattAte karma pagareti / (sU0 125) 'tihiM ThANehi ityAdi, tribhiH 'sthAnaH' kAraNaiH 'jIvAH' prANinaH 'appAuyattAe'tti alpa-stokamAyu:-jI-11 vitaM yasya so'lpAyustadbhAvastattA tasyai alpAyuSTAya tadarthaM tannibandhanamityarthaH, karma-AyuSkAdi, athavA alpamAyu: jIvitaM yata AyuSastadalpAyuH tadbhAvastattA tayA karma-AyurlakSaNaM 'prakurvanti' banantItyarthaH, tadyathA-prANAn' prANedAno''tipAtayiteti 'zIlArthatannanta'miti karmaNi dvitIyeti, prANinAM vinAzanazIla ityarthara, evaMbhUto yo bhavati, evaM mRSAvAdaM vaktA yazca bhavati, tathA-tAkAraM rUpa-svabhAvo nepathyAdi vA yasya sa tathArUpaH dAnocita ityarthaH, taM zrAmyati-tapasyatIti zramaNaH-tapoyuktastaM mA hana ityAcaSTe yaH paraM prati svayaM hanananivRttaH sanniti sa mAhano-mUlaguNadharastaM, vAzabdau vizeSaNasamuccayAthauM, pragatA asavaH-asumantaH prANino yasmAt tamAsukaM taniSedhAdaprAsukaM | sacetanamityarthaH tena, eSyate-gaveSyate udgamAdidoSavikalatayA sAdhubhiyaMttadeSaNIyaM-kalpyaM taniSedhAdaneSaNIyaM tena, CASSACANCE jIva, karma, prANa, rUpa, zramaNa, aprAsuka, aneSaNIya Adi zabdAnAm vyAkhyA ~219~ Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti sthAna [3], uddezaka [1], mUlaM [125] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [03, aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [125] dIpa anukrama [133] azyate-bhujyate ityazanaM ca-odanAdi pIyata iti pAnaM ca-sauvIrakAdi khAdanaM khAdastena nirvRttaM khAdanArthaM tasya nirvayamAnatyAditi khAdima ca-bhaktIdi svAdanaM svAdaH tena nirvRttaM svAdima dantapavanAdIti samAhAradvanddhastena, gAthAzcAtra-"asaNaM odaNasattugamuggajagArAi khajjagavihI ya / khIrAi sUraNAdI maMDagapabhitI ya vinneyaM ||1||paannN sovIrajacodagAi cittaM surAiyaM ceva / AukkAo samvo kakaDagajalAiyaM ca tahA // 2 // bhattosaM daMtAI kharaM naalikrdkkhaaii| kakaDigaMvagaphaNasAdi bahuvihaM khAimaM neyaM // 3 // daMtavaNaM taMbolaM cittaM ajjagakuheDagAI ya / mahupippalisaMThAdI aNegahA sAima hoi||4||" iti, pratilambhayitA-lAbhavantaM karotItyevaMzIlo yazca bhavati, te alpaayussktyaa| karma kurvantIti prakramaH, 'itheehiMti ityetaiH prANAtipAtAdibhiruktaprakAraitribhiH sthAnaH jIvA alpAyuSTayA karma prakahavantIti nigamanamiti / iha ca prANAtipAtayitrAdipuruSanirdeze'pi prANAtipAtAdInAmevAlpAyurvandhanibandhanatvena taskA raNatvamuktaM draSTavyamiti, iyaM cAsya sUtrasya bhAvanA-adhyavasAyavizeSeNaitatrayaM yathoktaphalaM bhavatIti, athavA yo hi jIvo jinAdiguNapakSapAtitayA tatpUjAdyartha pRthivyAdyArambheNa nyAsApahArAdinA ca prANAtipAtAdiSu vartate tasya sarAgasaMyamaniravadyadAnanimittAyuSkApekSayeyamalpAyuSTA samavaseyA, atha naitadevaM, nirvizeSaNatvAt sUtrasya, alpAyuSkasya kSullakabhavagrahaNarUpasyApi prANAtipAtAdihetuto yujyamAnatvAd, ataH kathamabhidhIyate-savizeSaNaprANAtipAtAdivatI jIva A-| pekSikI cAlpAyuSkateti ?, ucyate, avizeSaNatve'pi sUtrasya prANAtipAtAdevizeSaNamavazya vAcyaM, yata itastRtIyasUtre RESSESSIOCCADC0 4A 'azana, pAna, khAdima, svAdima' zabdasya vyAkhyA, prANAtipAtAditvAt alpAyurnibandhantvaM ~220~ Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [125 ] dIpa anukrama [133] zrIsthAnAGgasUtravRttiH // 109 // "sthAna" aMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRttiH) uddezaka [1]. muni dIparatnasAgareNa saMkalita .... Education Internationa - sthAna [3], ..AgamasUtra [03 ], aMga sUtra [03] prANAticatvaditvAt alpAyurnibandhantvaM prANAtipAtAdita eva azubhadIrghAyuSTAM vakSyati, na hi samAna hetoH kAryavaiSamyaM prayujyate, sarvatrAnAzvAsaprasaGgAt, tathA 'samaNovAsagassa NaM bhaMte! tahArUvaM samaNaM vA mAhaNaM vA aphAsueNaM aNesaNijjeNaM asaNapANakhAimasAimeNaM paDilAbhemANassa kiM kajjai ?, goyamA !, bahutariyA se nijjarA kajjai, appatarAe se pAve kamme kajjaiti bhagavatIvacanazravaNAdavasIyate naiveyaM kSullakabhavagrahaNarUpA'lpAyuSTA, na hi svalpapApabahunirjarAnibandhanasyAnuSThAnasya kSullakabhavamahaNanimittatA sambhAvyate, jinapUjanAdyanuSThAnasyApi tathAprasaGgAt, athAprAsukadAnasya bhavatUktA'lpAyuSTA, prANAtipA| tamRSAvAdayostu kSulakabhavagrahaNameva phalamiti, naitadevam, ekayogapravRttatvAd aviruddhatvAcceti, atha mithyAdRSTizramaNabrAhmaNAnAM yadaprAsukadAnaM tato nirupacaritaivAlpAyuSTA yujyate, itarAbhyAM tu ko vicAra iti ? naivam, aprAsu keneti tatra vizeSaNasyAnarthakatvAt prAsukadAnasyApi alpAyuSkaphalatvAvirodhAd, uktaM ca bhagavatyAm - " samaNovA sayarasa NaM bhaMte! tahArUvaM asaMjata avizya apaDihaya apaccakkhAyapAvakammaM phAsueNa vA aphAsuraNa vA esaNijeNa vA aNesaNijeNa vA asaNa 4 paDilA bhemANassa kiM kajjai ?, goyamA ?, egaMtaso pAvekamme kajjai, no se kAi nijjarA kajjai"tti, yacca pApakarmaNa eva kAraNaM tedalpAyuSTAyA api kAraNamiti, nanvevaM prANAtipAtamRSAvAdArthaprAsukadAnaM ca kartta " 1 yujyate 2 zramaNopAsakena bhadanta / tathArUpaM zramaNaM vA mAhanaM vAprAsu ke nAnepaNIvenAzanapAnasAdimakhAdimena pratisambhavatA kiM kriyate, gautama | bahutarA tena nirjarA kriyate'lpataraM tena pApakarma kiyate 3 zramaNopAsana bhadanta / tathArUpaM asaMyadAritApratihatA vAkhyAtapApakarmANaM prAphena vAprAkena vA eSaNIyenAnepaNIyena vA azanAdinA pratilambhayatA kiM kriyate ?, gautama ! ekAntaH pApakarma kiyate na tena kAvinirjarA kiyate // 4 bahunirjarAsAdhanatve'pi alpasya 5 sarAgasaMyama nirvadApekSayA 6 aprAsukAdidAnaM. mUlaM [125] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH For Parts Only ~ 221~ 3 sthAnakAdhyayane uddezaH 1 sU0 125 // 109 // Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [125] dIpa anukrama [133] muni dIparatnasAgareNa saMkalita .... "sthAna" aMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRttiH) uddezaka [1] sthAna [3], ..AgamasUtra [03 ], aMga sUtra [03] Education International - vyamApannamiti ?, ucyate, ApadyatAM nAma bhUmikApekSayA ko doSaH ?, yataH " adhikArivazAcchAstre, dharmasAdhanasaMsthitiH / vyAdhipratikriyAtulyA, vijJeyA guNadoSayoH // 1 // " tathA ca gRhiNaM prati jinabhavanakAraNaphalamuktam- "etadiha bhAvayajJaH sadgRhiNo janmaphalamidaM paramam / abhyudayAnyucchittyA niyamAdapavargabIjamiti // 1 // " tathA "aNNai jiNapUyAe kAryavaho jaivi hoi u kahiMci / tahavi taI parisuddhA gihINa kUvAharaNajogA // 1 // asadAraMbhapavattA jaM ca gihI teNa tesiM vizleyA / tannivvittiphalacciya esA paribhASaNIyamidaM // 2 // " iti dAnAdhikAre tu zrUyate dvividhAH zramaNopAsakAH- saMvignabhAvitA lubdhakadRSTAntabhAvitAzceti yathoktam- " saMviggaMbhAviyANaM loyaditabhAviyANaM ca / mottRNa khesakAle bhAvaM ca kahiMti suhunchaM // 1 // " iti, tatra lubdhakadRSTAntabhAvitA yathAkathaJciddadati, saMvignabhAvitAstvaucityeneti, taccedam, "saMgharaNami asuddhaM dopahavi geNhantadetayANa'hiyaM / AuraditeNaM taM caiva hitaM asaMtharaNe // 1 // " iti, tathA "NAyAgayANaM kappaNijANaM annapANAINaM davvANaM desakAlasaddhAsakArakama juyaM" ityAdi, kacit "pANe ativAditA mukhaM vayitte"tyevaM bhavatizabdavarjA vAcanA, tatrApi sa evArthaH ktvApratyayAntatA vA vyA prANAticaditvAt alpAyurnivandhantvaM 1 bhamyate jinapUjAyAM yadyapi kathaMcitkAyanadho bhavati tathApi sA parizuddhA gRhiNAM kUpodAharaNadRSTAntAt // 1 // asadAraMbhapravRttA yaca gRhiNastena teSAM vijJeyA nivRtipha eSA paribhAvanIyametat // 2 // 2 vibhAvitAnAM kAntabhAvitAnAM ca kSetrakAlI bhAve ca zukkhA muche kathayanti (dezayati) // 1 // 3 saMstaraNe dvayorapi gRhaNatorahitamaddhaM AturadRSTAntena tadevAstaraNe hitaM (dezAdibhedAt ) // 1 // 4 nyAyAgatAnAM kalpanIyAnAM annapAnAdInAM ivyANAM dezakAlA satkArakamayutaM (dAnaM). mUlaM [125] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH For Parts Only ~222~ Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [125] dIpa anukrama [133] "sthAna" - aMgasUtra-3 ( mUlaM + vRtti:) sthAna [3], uddezaka [1]. mUlaM [125] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [03], aMga sUtra [03 ] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH sUtra // 110 // zrIsthAnAkhyeyA, prANAnatipAtya mRSoktvA zramaNaM pratilambhya alpAyuSTayA karma banantIti prakramaH zeSaM tathaiva, athavA pratilambha+nasthAnakasyaivetare vizeSaNe, tathAhi prANAnatipAtyAdhAkarmAdikaraNato mRSoktvA yathA-aho sAdho ! svArthasiddhamidaM bhavRttiH 14 kAdi kalpanIyaM vo na zaGkA kAryetyAdi, tataH pratilambhya tathA karma kurvantIti prakramaH iha ca dvayasya vizeSaNatvena ekasya vizeSyatvena tristhAna katvamavagantavyam, gambhIrArthaM cedaM sUtramato'nyathA'pi bhAvanIyamiti // alpAyuSkatAkAraNAnyuktAnyadhunaitadviparyayasyaitAnyeva viparyastatayA kAraNAnyAha - 'tihI' tyAdi prAgvadavaseyam, navaraM 'dIhAuyattAetti zubhadIrghAyuSTAyai zubhadIrghAyuSTayA veti pratipattavyaM, prANAtipAta viratyAdInAM dIrghAyuSaH zubhasyaiva nimittatvAd, ukta ca--"mahanvaya aNubvaehi ya bAlatavo'kAmanijjarAe ya / devAuyaM nibaMdhai sammadiTThI ya jo jIvo // 1 // " tathA, "payaIeN taNukasAo dANarao sIlasaMjamavihUNo / majjhimaguNehiM jutto maNuyAuM baMdhae jIvo // 2 // " devamanuSyAyuSI ca zubhe iti / tathA bhagavatyAM dAnamuddizyoktaM- "samaNovAsayassa NaM bhaMte! tahArUvaM samaNaM vA 2 phAsuesaNijjeNaM | asaNa 4 paDilA bhemANassa kiM kajjai ?, goyamA !, egaMtaso nijjarA kajjai, No se kei pAve kamme kajjai 2 iti, yacca nirjarAkAraNaM tacchubhadIrghAyuH kAraNatayA na viruddhaM, mahAtratayaditi / anantaramAyuSo dIrghatAkAraNAnyu 1 mahAtairate bAlo'kAmanirjarayA ca devAyurnibadhnAti samyagdani yo jIvaH // 1 // prakRtyA tanukaSAyo dAnaratiH zIlasaMyamavihInaH madhyamaguNairyukto manujAyurvabhAti jIvaH // 1 // 2 zramaNopAsakena madanta / tathArUpaM zramaNaM vA mAhanaM vA prApaNIyenAzanAdinA 4 pratilambhayatA kiM kriyate ?, gautama 1 ekAntato nirjarA kriyate na tena kiMcidapi pApakarma kiyate // prANAtipAtAditvAt alpAyurnibandhantvaM For Park Use Only ~ 223~ 3 sthAnakAdhyayane uddezaH 1 sU0 125 // 110 // war Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [3], uddezaka [1], mUlaM [125] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [125] SSCRRORSCRDS tAni, tava zubhAzubhamiti tatrAdau tAvadazubhAyudIrghatAkAraNAnyAha--'tihIM'tyAdi prAgvat, navaraM azubhadIrghAyuSTAyai iti nArakAyuSkAyeti bhAvaH, tathAhi-azubhaM ca tatsApaprakRtirUpatvAt dIrgha ca tasya jaghanyato'pi dazavarSasahasrasthitikasvAdutkRSTatastu trayastriMzatsAgaropamarUpatvAdazubhadIrgha, tadevaMbhUtamAyuH jIvitaM yasmAtkarmaNastadazubhadIrghAyustadAbastattA tasyai tayA veti, prANAn-prANina ityartho'tipAtayitA bhavati mRSAvAda vaktA bhavati tathA zramaNamazanAdinA hIlanAdi kRtvA pratilambhayitA bhavatItyakSaraghaTanA, hIlanA tu jAtyAdhughaTTanato nindanaM manasA khisanaM janasamakSaM garhaNaM tatsamakSa apamAnanamanabhyutthAnAdibhiA, 'anyatareNa' bahUnAM madhye ekatareNa, kacittvanyatareNeti na dRzyate, 'amanojJena' svarUpato'zobhanena kadannAdinA'ta evAprItikArakeNa, bhaktimatastvamanojJamapi manojJameva, tatphalatvAd, AryacandanAyA iva, AryacandanayA hi kulmApAH sUrpakoNakRtA bhagavate mahAvIrAya paJcadinonapANmAsikakSapaNapAraNake dattAH, tadaiva ca tasyA lohanigaDAni hemamayanUpurI sampannau kezAH pUrvavadeva jAtAH paJcavarNavividharatnarAzibhihaM bhRtaM sendra devadAnavanaranAyakairabhinanditA kAlenAvAptacAritrA ca siddhisaudhazikharamupagateti, iha ca sUtre'zanAdi prAsukApAsukatvAdinA na vizeSitaM, hIlanAdikartuHprAsukAdivizeSaNasya phalavizeSa pratyakAraNatvAt , matsarajanitahIlanAdivizeSaNAnAmeva pradhAnatayA tatkAraNatvAditi / prANAtipAtamRpAvAdayonivizeSaNapakSavyAkhyAnamapi ghaTata eva, avajJAdAne|'pi prANAtipAtAdedRzyamAnatvAditi, bhavati ca prANAtipAtAdenarakAyuH, yadAha-"micchAdihI mahAraMbhapariggaho tibba 1 mibhyASTimahAraMmaparigrahastIna dIpa anukrama [133] 2-61-56-06-%* ~ 224~ Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [3], uddezaka [1], mUlaM [125] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: zrIsthAnA- isUtravRttiH kAdhyayane prata sUtrAMka [125] -- // 111 // -- dIpa anukrama [133] lohanissIlo / narayAuyaM nibaMdhai pAvamatI roddprinnaamo||1||" iti // uktaviparyayeNAdhunetaradAha-'tihiM ThANehI- sthAna tyAdi pUrvavat, navaraM 'vanditvA' stutvA 'namasthitvA praNamya satkArayitvA vastrAdinA sanmAnayitvA pratipattivizeSeNa | kalyANa-samRddhiH taddhetutvAt sAdhurapi kalyANamevaM maMgalaM vighnakSayastadyogAnmaGgala devatamiva [devateva] daivataM caityamiva-181 jinAdipratimeva caityaM zramaNaM 'paryupAsya' upasevyeti, ihApi prAsukAprAsukatayA dAnaM na vizeSitaM, pUrvasUtraviparya- sU. 126 yavAdasya, pUrvasUtrasya cAvizeSaNatayA pravRttatvAditi, na ca prAsukAprAsukadAnayoH phalaM preti na vizeSo'sti, pUrvasUtrayostasya pratipAditatvAt, tasmAdiha prAsukaiSaNIyasya kalpaprAptAvitarasya cedaM phalamavaseyaM, athavA bhAvaprakarSavizeSAdanepaNIyasyApIdaM phalaM na virudhyate, acintyatvAccittapariNataH, sA hi bAhyasyAnuguNatayaiva na phalAni sAdhayati, bharatAdInAmiveti, iha ca prathamamalpAyuHsUtraM dvitIyaM tadvipakSaH tRtIyamazubhadIrghAyuHsUtraM caturthaM tadvipakSa iti na punaruktateti // prANAnatipAtanAdi ca guptisadbhAve bhavatIti guptIrAha tato guttIto pannattAo, taM0-maNaguttI vatigucI kAyaguttI, saMjayamaNussANaM rAto guttIo paM0 20-maNa i0 kAya, to aguttIbho paM0 saM0-maNaaguttI vaguttI kAyaaguttI, evaM nerahatANa jAva thaNiyakumArANaM, paMciMdiya 1 lobhAniszIlaH / nirayAyurnibadhnAti pApamatI rudrapariNAmaH // 1 // 2 prati vi.pra. 3 yathAbhadakApekSayA pravRttI manuSyApekSayA syAttat , caturthaM tulA // 111 // pariNatApekSayA ata eva sarakArathitvelAdi, tathA devAnuSkAyapekSametat ~ 225~ Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [3], uddezaka [1], mUlaM [126] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: P -RDR prata sUtrAMka [126] 56 tirikvajoNiyANaM asaMjaptamaNussANa vANamaMtarANaM joisiyANaM vemANiyANaM / tato daMDA paM0 saM0-gaNadaMDe vayadaMDe kAya daMDe, neradayANaM tao daMDA paNNattA, taM0-maNadaMDe vaidaMDe kAyadaMDe, vigaliMdiyabaja jApa vemANiyANa (sU0126) 'taoM' ityAdi kaNThyaM, navaraM gopanaM guptiH-manaHprabhRtInAM kuzalAnAM pravartanamakuzalAnAM ca nivarttanamiti, Aha ca ---"maNaguttimAiyAo guttIo tinni samayake UhiM / pariyAreyararUvA NiddiDAo jo bhaNiyaM // 1 // samio NiyamA gutto gutto samiyattaNami bhaiyabyo / kusalavaimuIrato jaM vaigutto'vi samio'vi // 2 // " iti, etAzcaturvizatidaNDake cintyamAnA manuSyANAmeva, tatrApi saMyatAnAM, na tu nArakAdInAmityata Aha-saMjayamaNussANa'mityAdi, kaNThyam / / uktA guptayasta dviparyayabhUtA athAguptIrAha-'taoM ityAdi kaNThyaM, vizeSatazcaturviMzatidaNDake etA atidizannAha-evaM'mityAdi, 'evaM'miti sAmAnyasUtravannArakAdInAM timro'guptayo vAcyAH, zeSaM kaNThayaM, navaramihaikendriyavikalendriyA noktAH, vAGAnasosteSAM yathAyogamasambhavAt , saMyatamanuSyA api nokkAH, teSAM guptipratipAdanAditi // aguptayazcAtmanaH pareSAM ca daNDanAni bhavantIti daNDAnnirUpayannAha-taodaNDe 'tyAdi, kaNThyaM, navaraM manasA daNDanamAtmanaH pareSAM ceti manodaNDaH, athavA daNyate aneneti daNDo mana eva daNDo manodaNDa iti, evamitarAvapi, vizeSacintAyAM caturviMzatidaNDake 'naraiyANaM tao daMDA' ityAdi yAvadvaimAnikAnAmiti sUtraM vAcyaM, navaraM 'vigaliMdiyavarjati 1 manogatyAdikA guptayatikhA samayakebhiH pravicAretararUpA nirSiya yato bhaNitaM // 1 // samito niSamA gupto guptaH samitane bhakanyaH kuzalavAcamudIrayan yadvAraguto'pi samito'pi // 1 // dIpa anukrama [134] %4354760 ~ 226~ Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [126] dIpa anukrama [134] zrIsthAnAGgasUtravRttiH // 112 // "sthAna" aMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRttiH) mUlaM [126 ] uddezaka [1]. [03 ], aMga sUtra [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH muni dIparatnasAgareNa saMkalita .... Education Internation - sthAna [3], ..AgamasUtra ekadvitricaturindriyAn varjayitvetyarthaH teSAM hi daNDatrayaM na sambhavati, yathAyogaM vADmanasorabhAvAditi / daNDazca garhaNIyo bhavatIti gaha sUtrAbhyAmAha- 'garhA' zabdasya vyAkhyA: 'tivihe 'tyAdi sUtradvayaM gatArtha, navaraM, garhate - jugupsate daNDaM svakIyaM parakIyaM AtmAnaM vA 'kAyasAvitti sakArasyAgamikatvAt kAyenApyekaH, kathamityAha- pApAnAM karmmaNAmakaraNatayA hetubhUtayA, hiMsAdyakaraNenetyarthaH, kAyagarhA hi pApakarmApravRtyaiva bhavatIti bhAvaH, uktaM ca - "pApajugupsA tu tathA samyakparizuddhacetasA satatam / pApodvego'karaNaM tadacintA cetyanukramasaH // 1 // " iti, athavA pApakarmaNAmakaraNatAyai tadakaraNArthaM tridhA'pi garhate, athavA caturthyarthe SaSThI tataH pApebhyaH karmabhyo garhate tAni jugupsata ityarthaH kimartham ? - akaraNatAyai mA kArSamahametAnIti, 'dIDapege arddhati dIrgha kAlaM yAvat, tathA kAyamapyekaH pratisaMharati-niruNaddhi, kayA ? -pApAnAM karmmaNAmakaraNatayA hetubhUtayA tadakaraNena tadakaraNatAyai vA tebhyo vA garhate, kArya vA pratisaMharati tebhyaH, akaraNatAyai teSAmeveti // atIte daNDe gardA bhavati sA cokkA, bhaviSyati ca pratyAkhyAnamiti sUtradvayena tadAha - 'tivihe 'tyAdi gatArtha, navaraM 'gari tivihA garahA paM0 [saM0 maNasA deMge garahati vayasA bege garahati, kAyasA vege garaiti pAvANaM kammANaM akaraNayAe, athavA garahA tividdA, paM0 naM0 - dIhaMge addhaM garahRti, rahassaMyege addhaM garahati, kAryapege paDisAharati pAvANaM kammANa akaraNayA, tivihe pacakakhANe paM0 [saM0 maNasA vege paJcasvAti vayasA vege paJcakakhAti kAyasA vege paJcakkhAi, evaM jahA garahA tahA paJcakkhANevi do AlAvagA bhANiyavyA (sU0 127 ) For Parts Only ~ 227~ 3 sthAnakAdhyayane uddezaH 1 sU0 127 // 112 // www.landbrary or Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [3], uddezaka [1], mUlaM [127] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [127] dIpa anukrama [135] hatti garhAyAM, AlApako cemI 'maNase'tyAdi, 'kAyasA cege paJcakkhAi pAvANaM kammANaM akaraNayAe' ityetadanta / ekaH, 'ahavA' paccakkhANe tivihe paM0-10-dIhaMpege addhaM paJcakkhAi rahassaMpege addhaM paJcakkhAi kAryapege paDisAharada pAvANaM kammANaM akaraNayAe iti dvitIyaH, tatra kAyamapyekA pratisaMharati pApakarmAkaraNAya athavA kArya pratisaMharati pApakarmabhyo'karaNAya teSAmeveti // pApakarmapratyAkhyAtArazca paropakAriNo bhavantIti tadupadarzanAya dRSTAntabhUtavRkSANAM taddASTontikAnAM ca puruSANAM prarUpaNArthamAha tato rukkhA paM0 saM0-pattovate phalovate puSphovate 1 evAmeva tao purisajAtA paM0 saM0-pattovArukkhasAmANA puphovArukSasAmANA phalovArukhasAmANA 2, tato purisajjAyA paM0 20-nAmapurise ThavaNapurise dabbapurise 3, to purisajjAyA paM0, 0-nANapurise dasaNapurise carittapurise 4, tao purisajAyA paM0 saM0-vedapurise vidhapurise abhilAvapurise 5, tivihA purisajAyA paM0 20-uttamapurisA majhimapurisA jahannapurisA 6, uttamapurisA tividA paM0 saM0-dhammapurisA bhogapurisA kammapurisA, dhammapurisA arihaMtA bhogapurisA cakavaTTI kammapurisA vAsudevA, mahimapurisA tivihA paM0 taM0-uggA bhogA rAyannA 8, jahannapurisA tivihA paM0 taM0-dosA bhayagA bhAtilagA 9 (sU0 128) 'tao rukkhe'tyAdi sUtradvayaM, patrANyupagacchati-prAmoti patropagaH, evamitarI, 'evameveti dAntikopanayanArthaH, puruSajAtAni-puruSaprakArA yathA patrAdiyuktatvenopakAramAtra viziSTaviziSTataropakArakAriNo'rthiSu vRkSAH tathA lokottara AREauratoninternational Turmurary.org ~ 228~ Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [128] dIpa anukrama [136 ] "sthAna" - aMgasUtra-3 ( mUlaM + vRtti:) mUlaM [128 ] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH sthAna [3], uddezaka [1], muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [03], aMga sUtra [03 ] 3 sthAna GgasUtra vRttiH // 113 // zrIsthAnA- 4 puruSAH sUtrArthobhayadAnAdinA yathottaramupakAravizeSakAritvAt tatsamAnA mantavyAH, evaM laukikA apIti, iha ca 'patto* varga ityAdivAdhye pattovA ityAdikaM prAkRtalakSaNavazAduktaM, 'samANe' ityatrApi ca 'sAmANe' iti // atha puruSaprastA-kAdhyayane 2 vAt puruSAn saptasUtryA nirUpayannAha - 'tao' ityAdi kaNThyaM, navaraM nAmapuruSaH puruSa iti nAmaiva, sthApanApuruSaH puru- uddezaH 1 2 papratimAdi, dravyapuruSaH puruSatvena ya utpatsyate utpannapUrvI veti, vizeSo'trendrasUtrAd draSTavyo bhavati, atra bhASyasU0 128 * gAthA - "Agame o'Nuvatto iyaro davyapuriso tihA taio / egabhaviyAi tiviho mUluttaranimmio vAvi // 1 // " mUlaguNanirmitaH puruSaprAyogyANi dravyANi, uttaraguNanirmitastu tadAkAravanti tAnyeveti bhAvapuruSabhedAH punarjJAnapurupAdayaH / jJAnalakSaNabhAvapradhAnapuruSo jJAnapuruSaH evamitarAvapi / vedaH puruSavedaH tadanubhavanapradhAnaH puruSo vedapuruSaH, sa ca strIpuMnapuMsakasambandhiSu triSvapi liGgeSu bhavatIti, tathA puruSacihnaH zmazruprabhRtibhirupalakSitaH puruSazcihnapuruSo, yathA napuMsakaM zmazrucihnamiti, puruSavedo vA cihnapuruSastena cihyate puruSa itikRtveti, puruSaveSadhArI vA khyAdiriti, abhilapyate'neneti abhilApaH zabdaH sa eva puruSaH puMliGgatayA abhidhAnAt yathA ghaTaH kuTo veti, Aha ca- "abhilAyo puMliMgAbhihANamettaM ghaDo va ciMdhe u / purisAkiI napuMso veo vA purisaveso vA // 2 // veyapuriso tirliMgo'vi puriso vedAzubhUikAlammi" // iti, 'dhammapurisa' tti-dharmmaH kSAyikacAritrAdistadarjanaparAH puruSAH dharmmapuruSAH uktaM ca 1 Agamato'nupayukta noAgamato dravyapuruSastridhA tRtIyaH ekamanikAdivividhaH mUlottaranirmito vA'pi ( yogyAni dravyANi AkAravanti vA ) // 1 // abhilApaH puMliGgAbhidhAnamAtraM paTa isa ciThe tu / puruSAkRti napuMsaka vedo yA puruSayeSo vA // 2 // vedapuruSastriliMgo'pi puruSavedAnubhUtikAle / Ja Eucation International For Parts Only ~ 229~ // 113 // Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [3], uddezaka [1], mUlaM [128] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [128] dIpa anukrama [136] "dhammapuriso tayajjaNavAvAraparo jaha susAha" iti, bhogA:-manojJAH zabdAdayastatparAH puruSA bhogapuruSAH 1, Aha ca"bhogapuriso samajjiyavisayasuho cakavaTTiba" iti, karmANi-mahArambhAdisampAdyAni narakAyuSkAdInIti, ugrA-bhagavato nAbheyasya rAjyakAle ye ArakSakA Asan, bhogAstatraiva guravaH, rAjanyAstatraiva vayasyAH, taduktam-"uggA bhogA rAyanna khattiyA saMgaho bhave cauhA / Arakkhi guru vayaMsA sesA je khattiyA te u // 1 // " iti, tadvaMzajA api tattavyapadezA iti, eSAM ca madhyamatvamanutkRSTatvAjaghanyatvAbhyAmiti, dAsA-dAsIputrAdayaH bhRtakAH-mUlyataH karmakarAH 'bhAillaga'tti bhAgo vidyate yeSAM te bhAgavantaH zuddhacAturthikAdaya iti // uktaM manuSyapuruSANAM traividhyamadhunA sAmAnyatastirazcAM jalacarasthalacarakhacaravizeSANAM, 'tivihA macche'tyAdi sUtrAdazabhistadAha tivihA macchA paM0 saM0-aMDayA poayA saMmucchimA 1, aMDagA macchA sivihA paM0 saM0-itthI purisA NapuMsagA 2, potayA macchA tivihA paM0 saM0-itthI purisA NapuMsagA 3, tivihA pakkhI paM0 ta0-azyA pomayA samucchimA 1, aMDayA pakkhI tivihA paM0 saM0-itthI purisA NapuMsagA 2, potajA pakkhI tibihA paM0 saM0-itthI purisA NapuMsagA, evameteNaM abhilAveNaM gharaparisappAvi bhANiyavvA, bhujaparisappAvibhANiyavyA 9 (sU0 129) evaM ceva tivihA itthIo paM0 saM0-tirikkhajoNitthIo maNussitthIo devisthIo 1, tirikkhajoNIo itthIo vivi 1 dharmapuruSasadarjanabyApAraparo cathA musAdhuriti // 2 bhogapuruSaH samarjitaviSaya mukhadhakavatAva / 3vyA bhogA rAjanyAH kSatriyA saMpahI bhavecatuoM // mA| rakSakaguruvayasyAH zeSA ve kSatriyAste tu // 1 // HATurmurary.org ~230~ Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [129 131] dIpa anukrama [137 139] zrIsthAnAGgasUtra vRttiH // 114 // "sthAna" - aMgasUtra-3 ( mUlaM + vRtti:) mUlaM [131] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH sthAna [3], uddezaka [1], muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [03], aMga sUtra - [03] can Internationa hAo paM0 [saM0 --- jalacarIo thalacarIo khahacarIo 2, maNussityIo tivihAo, paM0 saM0 kammabhUmibhAo akammabhUmiyAo aMtaradIvigAo 3, tivihA purisA paM0 vaM0tirikkhaoNIpurisA maNustapurisA devapurisA 1, ti rikkhajoNipurisA tivihA taM0 - jalacarA thalacarA khecarA 2, maNussapurisA tivihA paM0 [saM0 kammabhUmigA akasmabhUmigA aMtaradIvagA hai, tivihA napuMsaMgA paM0 taM ratiyanapuMsamA tirikkhajoNiyanapuMsagA maNussanapuMgA 1, tirikkhajoNiyanapuMsagA tivihA paM0 [saM0] jalayarA thalavarA khabarA 2, maNussanapuMsaMgA tividhA paM0 taM0 kammabhUmigA akammabhUmigA aMtaradIvagA hai| (sU0 130) tivihA tirikkhajoNiyA paM0 taM itthI purisA npuNsgaa| (sU0 131 ) sugamAni caitAni, navaraM aNDAjAtA aNDajAH, potaM vastraM tadvajjarAyurvarjitatvAjjAtAH, potAdiva vA vohitthAjjAtAH potajAH, sammUcchimA agarbhajA ityarthaH, sammUcchimAnAM khyAdibhedo nAsti napuMsakatvAtteSAmiti sa sUtre darzita iti / pakSiNo'NDajAH haMsAdayaH, potajA valgulIprabhRtayaH sammUcchimAH khaJjanakAdayaH, udbhijjatye'pi teSAM sammUrkajatvavyapadezo bhavatyeva, udbhijjAdInAM sammUrcchanaja vizeSatvAditi, 'eva' miti pakSivat etena pratyakSeNAbhilApena 'tivihA uraparisappetyAdisUtratrayalakSaNena, urasA-vakSasA parisarpantIti uraH parisarpAH sarvvAdayaste'pi bhaNitavyAH, tathA bhujAbhyAM cAhubhyAM parisarpanti ye te tathA nakulAdayaste'pi bhaNitavyAH, 'evaM ceva'tti, evameva yathA pakSiNastathai vetyarthaH, ihApi sUtratrayamadhyetavyamiti bhAvaH // uktaM tiryagvizeSANAM traividhyamidAnIM strIpuruSanapuMsakAnAM tadAha For Palata Use Only ~231~ 3 sthAna kAdhyayane uddezaH 1 sU0 131 // 114 // Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [129 131] dIpa anukrama [137 139] "sthAna" - aMgasUtra-3 ( mUlaM + vRttiH) sthAna [3], uddezaka [1]. muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [03], aMga sUtra [03 ] mUlaM [131] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH 'tivihetyAdi navasUtrI sugamA, navaraM 'kharaM'ti prAkRtatvena kham-AkAzamiti, kRSyAdikarmmapradhAnA bhUmiH karmabhUmiH| bharatAdikA paJcadazadhA tatra jAtAH karmabhUmijAH, evamakarmabhUmijAH, navaramakarmabhUmiH bhogabhUmirityarthaH devakurvAdikA triMzadvidhA, antare-madhye samudrasya dvIpA ye te tathA teSu jAtA AntaradvIpAsta evAntaradvIpikAH / vizeSa (taH ) traividhyamuktvA sAmAnyatastirazcAM tadAha- 'tivihe'tyAdi, kaNThyam // rUyAdipariNatizca jIvAnAM lezyAvazato bhava[tI]ti tannibandhanakarmakAraNatvAt tAsAmiti nArakAdipadeSu lezyAH tristhAnakAvatAreNa nirUpayannAha neraiyANaM tao lesAo paM0 vaM0 kaNhalesA nIlalesA kAulesA 1, asurakumArANaM tao lesAo saMkiliTThAo paM0, taM0 phaNDlesA nIlalesA kAulesA 2, evaM jAva thaNiyakumArANaM 19, evaM puDhavikAiyANaM 12 AThavaNarasavikAiyANavi 13-14 te kAiyANaM 15 bAukAiyANaM 16 vediyANaM 17 teMdiyANaM 18 cauridiANaci 19 tao lessA jahA neraiyANaM, paMcidiyatirikkhajoNiyANaM tao lesAo saMkilihAo paM0 taM kaNTlesA nIlalesA kAulesA 20, paMcidiyatirikkhajoNiyANaM tao lesAo asaMkilihAo paM0 saM0 teulesA pamhalesA sukalesA 21, evaM maNustANaci 22, vANamaMtarANaM jahA asurakumArANaM 23, vaimANiyANaM tao lessAo paM0 [saM0 teulesA pahalesA sukalesA 24 (su0 132 ) 'neraiyANa' mityAdidaNDakasUtraM kaNThyaM, navaraM 'neraiyANaM tao lessAotti etAsAmeva tisRNAM sadbhAvAdavizepaNo nirdezaH, asurakumArANAM tu catasRNAM bhAvAt saGkiSTA iti vizeSitaM caturthI hi teSAM tejolezyA'sti, kintu Ja Eucation Inteirational For Parts Only ~ 232~ Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [3], uddezaka [1], mUlaM [132] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata zrIsthAnA sUtratAttI sUtrAMka [132] dIpa anukrama [140 sA na saMkliSTeti, pRthivyAvidhvasurakumArasUtrArthamatidizamAha-'evaM puDhavI'tyAdi, pRthivyavyanaspatiSu veSosAdasambha-121 hai vAcatuthIM tejolezyA'stIti savizeSaNo lezyAnirdezo'tidiSTaH, tejovAyudvitricaturindriyeSu tu devAnutpattyA tada- kAdhyayane bhAvAnnivizeSaNa ityata evAha-taoM ityAdi, paJcendriyatirazcAM manuSyANAM ca paDapIti saMkliSTAsaMkliSTavizeSaNata- uddezaH 1 catu:sUtrI, navaraM manuSyasUtre atidezenoke iti vyantarasUtre saMkliSTA vAcyAH, ata evoktaM-vANamaMtare'tyAdi, bai sU0133 & mAnikasUtraM nirvizeSaNameva, asaMkliSTasyaiva trayasya sadbhAvAt , vyavacchedyAbhAvena vizeSaNAyogAditi / jyotiSkasUtraM noktaM, teSAM tejolezyAyA evaM bhAvena tristhAnakAnavatArAditi // anantaraM vaimAnikAnAM lezyAdvAreNehAvatAra ukto, jyotiSkANAM tu tathA tadasambhavAccalanadharmeNa tamAha tidi ThANedi tArArUbe calijA ta-vikubvamANe vA pariyAremANe vA ThANAo vA ThANaM saMkamamANe tArArUve calejA, lihiM ThANehi deve viSNutAra karejA taM0-vikubtramANe vA pariyAremANe vA tahArUvasa samaNassa vA mAhaNarasa vA iDiM jutti jasaM balaM vIriyaM purisakAraparakama ucaIsemANe deve vijutAraM krejaa| tihiM ThANehiM deve dhaNiyasaI karegA ta0vikubamANe, evaM jahA vijutAraM taheva thaNiyasapi (sU0 133) 'tArArUvetti tArakamAtra 'calejA' svasthAnaM tyajet , vaikriyaM kurvadvA paricArayamANaM bA, maithunArthaM saMrambhayuktami- // 115 // tyarthaH, sthAnAdvaikasmAt sthAnAntaraM saGkrAmat gacchadityarthaH, yathA dhAtakIkhaNDAdimeru pariharediti, athavA kacinmaha-14 ~233~ Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [3], uddezaka [1], mUlaM [133] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [133] ki devAdI camaravadvaikriyAdi kurvati sati tanmArgadAnArtha calediti, uktaM ca-tattha NaM je se vAghAie aMtare se jahanneNaM donni chAvaDhe joyaNasae, ukkoseNaM bArasa joyaNasahassAI ti, tatra vyAghAtikamantaraM maharddhikadevasya mArgadA& nAMditi // anantaraM tArakadevacalanakriyAkAraNAnyuktAnyatha devasyaiva vidyutstanitakriyayoH kAraNAni sUtradvayenAha-ti hI'tyAdi, kaNThya, navaraM 'vijayAraMti vidyut-taDitsava kriyata iti kAraH-kArya vidyuto vA karaNaM kAraH-kriyA vi|dyutkArastaM, vidyutaM kuryAdityarthaH, kriyakaraNAdIni hi sadarpasya bhavanti, tatpravRttasya ca dollAsavatazcalanavidyudgajanAdInyapi bhavantIti calanavidyutkArAdInAM vaikiyAdikaM kAraNatayoktamiti, 'RviM' vimAnaparivArAdikAM dyuti-zarIrAbharaNAdInAM 'yaza' prakhyAti balaM zArIraM vIrya-jIvaprabhavaM puruSakArazca-abhimAnavizeSaH sa eva niSpAditasvaviSayaH parAkramazceti puruSakAraparAkramaM samAhAradvandvaH, tadetatsarvamupadarzayamAna iti / tathA stanitazabdo meghagarjitaM 'evaM'mityAdi vacanaM 'pariyAremANe vA tahAruvasse'tyAdyAlApakasUcanArthamiti // vidyutkArastanitazabdAvutpAtarUpAvanantaramuktAvathotpAtarUpANyeva lokAndhakArAdIni paJcadazasUtryA-'tihiM ThANehI tyAdikayA prAha tihi ThANehiM logaMdhayAre siyA taM-arihaMtehi vocchijjamANehiM arihaMtapannate dhame vocchijamANe punyagate vocchi 1tana vyApAtikaM yadidamantaraM tamapanyena dviSaSThayAdhike / zate yojanAnA utkRSTa tu dvAdaza sahastrAni utpAto'trAbhUtabhAvArtho'niSTatAca, yato'trAdyAni haitrINi mUtrAmyaniSTArthasUcakAnyaparANi tu dazeSThAyazaMsIni, saMgatA cotpttivtutpaatsthaapyudytaarthtaa| 2 mepekSayeti saMgrahaNIttiH, kAdAvilAmantaraM tu lakSayo janAnyapi yamarAdyAgama isa %E5%B55 dIpa anukrama [141] ~234~ Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [3], uddezaka [1], mUlaM [134] (03) muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: zrIsthAnA prata sUtrAMka [134] ANAM vRttiH dIpa anukrama [142] jamANe 1, tihiM ThANedi logujote siyA taM0-bharahaMtehiM jAyamANehiM arahaMtesu pascayamANemu arahatANaM NANuppAya 3 sthAnamahimAsu 2, vihiM ThANehi devaMdhakAre siyA taM-arahaMtehiM bocchijamANehiM arahatapanna dhamme vocchijamANe punva kAdhyayane gate vocchijamANe 3, tihiM ThANehi devujote siyA 0-arahatehiM jAyamANehiM arahaMtehiM panvayamANehi arahavANaM NA uddezaH 1 guppAyamahimAmu 4, tihiM ThANehiM devasaMnivAe siyA taM0-arihaMtehiM jAyamANehiM arihaMtehiM pabvayamANehiM arihaMtANaM sU0134 nANuppAyamahimAsu 5, evaM devukaliyA 6 devakahakahae 7 / tihiM ThANehiM deviMdA mANusaM loga havvamAgacchati taM0arahaMtehiM jAyamANehiM arahaMtehiM panvayamANehiM arahatANaM NANuppAyamahimAmu 8, evaM sAmANiyA 9 vAyattIsagA 10 logapAlA devA 11 AgamahisIno devIo 12 parisovavannagA devA 13 aNiyAhivaI devA 14 AyarakkhA devA 15 mANusaM loga hlbmaagcchti| tihiM ThANehiM devA abbhudvijA, taM0-arahatehiM jAyamANehiM jAva taM ceSa 1, evamAsaNAI calejA 2, sIhaNAta karejA 3, celukkhevaM karejA 4, tihiM ThANehiM devANaM ceyarukkhA calejA taM0-arahaMtehiM taM va 5 / tihiM ThANehiM logaMtiyA devA mANusaM loga idhvamAgacchijjA, taM0-arahaMtehiM jAyamANehiM arahaMtehiM panvayamANehiM arahatANaM NANuppAyamahimAsu (sU0 134) kaNThyA ceyaM, navaraM, 'loke kSetraloke'ndhakAra-tamo lokAndhakAraM syAd-bhavet dravyato lokAnubhAvAbhAvato vA prakAzakasvabhAvajJAnAbhAvAditi, tadyathA-arhanti azokAdyaSTaprakArAM paramabhaktiparasurAsuravisaraviracitAM jnmaantrmhaa-IC||116 lavAlavirUDhAnavadyavAsanAjalAbhiSiktapuNyamahAtarukalyANaphalakalpA mahAprAtihAryarUpAM pUjAM nikhilapratipasthiprakSayAtma ~ 235~ Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [3], uddezaka [1], mUlaM [134] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [134] dIpa anukrama [142] siddhisaudhazikharArohaNaM cetyarhantaH, uktaM pa-"arihaMti vaMdaNanamaMsaNANi arihaMti pUyasakAraM / siddhigamaNaM ca arihA | hai arihaMtA teNa dhucaMti ||1||"tti, teSu 'vyavacchidyamAneSu' nirvANaM gacchatsu, tathA'rhaprajJapte dharme vyavacchidyamAne tIrtha vyavacchedakAle, tathA 'pUrvANi' dRSTivAdAGgabhAgabhUtAni teSu gataM-praviSTaM tadabhyantarIbhUtaM tatsvarUpaM yacchrataM tatpUrvagataM tatra vyavacchidyamAne, iha ca rAjamaraNadezanagarabhaGgAdAvapi dRzyate dizAmandhakAramAtraM rajasvalatayeti, yatpunarbhagavatsvahaMdAdiSu nikhilabhuvanajanAnavadyanayanasamAneSu vigacchatsu lokAndhakAraM bhavati tatkimadbhutamiti ! / lokodyoto lokAnubhAvAnmanuSyaloke devAgamAdvA, 'nANuppAyamahimAsu' kevalajJAnotpAde devakRtamahotsaveSviti, devAnAM bhavanAdiSvandhakAra devAndhakAra lokAnubhAvAdeveti, lokAndhakAre ukte'pi yaddevAndhakAramuktaM, tatsarvatrAndhakArasadbhAvapratipAdanArthamiti / / evaM devodyoto'pi, devasannipAto-bhuvi tatsamavatAro, devotkalikA-tatsamavAyavizeSaH, 'eca'miti tribhireva sthAnaH 'devakahakaheci devakRtaH pramodakalakalastribhireveti, 'habbanti zIghra 'sAmANiya'tti indrasamAnarddhayaH, 'tAyattIsa-11 gatti mahattarakalpAH pUjyAH 'lokapAlA' somAdayo digniyuktakAH 'agramahiSyaH' pradhAnabhAryAH 'pariSat parivArastatropapannakA ye te tathA 'anIkAdhipatayoM' gajAdisainyapradhAnA airAvatAdayaH 'AtmarakSA' aGgarakSA rAjJAmiveti, 'mANussaM loyaM habbamAgacchantIti pratipadaM sambandhanIyaM 15 // manuSyalokAgamane devAnAM yAni kAraNAnyuktAni | tAnyeva devAbhyutthAnAdInAM kAraNatayA sUtrapazcakenAha-tihiM' ityAdi kaNThyaM, navaraM 'anmuhijatti siMhAsanA 1 candananamanAnyaI ti pUjAsatkArAvaInti siddhigamanaM cAInti denAInca ucyante // 1 // 1364-1562 ~236~ Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [3], uddezaka [1], mUlaM [134] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [134] dIpa anukrama [142] zrIsthAnA-madabhyuttiSTheyuriti, 'AsanAni zakAdInAM siMhAsanAni, taccalanaM lokAnubhAvAdeveti, siMhanAdacelorakSepI pramodakAyauM sthAnamasUtra- |janapratItI, caityavRkSA ye sudharmAdisabhAnAM pratidvAraM purato mukhamaNDapaprekSAmaNDapacaityastUpacaityavRkSamahAdhvajAdikramataHkAdhyayane vRttiH bhUyante, lokAntikAnAM pradhAnataratvena bhedena manuSyakSetrAgamanakAraNAnyAha-'tihIM'tyAdi kaNTha, navaraM lokasya-va-18 uddezaH1 // 117 // | malokasyAntA-samIpaM kRSNarAjIlakSaNaM kSetraM nivAso yeSAM te lokAnte vA-audayikabhAvalokAvasAne bhavA anantara-1 sU0135 |bhave muktigamanAditi lokAntikA:-sArasvatAdayo'STadhA vakSyamANarUpA iti // atha kimarthaM bhadanta! te ihAgacchantIti ucyate, AhetAM dharmAcAryatayA mahopakAritvAt pUjAdyardham , azakyapratyupakArAzca bhagavanto dhammAcAryo, yataH tiNhaM duSpaDiyAra samaNAuso! taM0-ammApiThaNo 1 bhaTTissa 2 dhammAyariyassa 3, saMpAto'vi ya NaM kei purise ammApiyaraM sabapAgasahassapAgedi tihiM abhaMgetA surabhiNA gaMdhaTTaeNaM ubaTTittA tihiM udagehiM majAvitA savvAlaMkAravibhUsiyaM karettA maNuna thAlIpAgasukhaM aTThArasarvajaNAulaM bhoyaNaM bhoyAvettA jAvajIvaM piDivaDeMsiyAe parivahejA, teNApi tassa ammApiussa duppaDiyAraM bhavai, ahe NaM se taM ammApiyaraM kevalipannatte dhamme AghavaittA pannavittA parUpittA ThAvittA bhavati, teNAmeva tassa ammApiussa suppaDittAraM bhavati samaNAuso! 1, kei mahAce daridaM samukkasejjA, tae NaM se daride samukiDe samANe pacchA puraM ca NaM viulabhogasamitisamannAgate yAvi viharejA, tae NaM se mahace annayA kayAi daridIhUe samANe varasa parihassa aMtie habamAgacchejjA, tae NaM se daride tassa bhahissa savyassamavidalayamANe // 117 // teNAvi tassa duSpaDiyAra bhavati, ahe NaM se taM mAhi kevalipannatte dhamme AghavaittA pannavadattA parUvaittA ThAvadattA bhavati, X ~ 237~ Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [3], uddezaka [1], mUlaM [135] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: F5 prata sUtrAMka [135] dIpa anukrama [143] teNAmeva tassa bhaTTissa suppaliyAraM bhavati 2, keti tahArUvassa samaNassa vA mAiNassa vA aMtie egamavi AyariyaM dhammiyaM suvayaNaM socA nisamma kAlamAse kAlaM kicA annayaresu devaloema devatAe uvavanne, tae NaM se deve taM dhammAyariyaM dubhikkhAto vA desAto subhiksaM desaM sAharejA, kaMtArAo vA NikatAra karejA, dIhakAlieNaM vA rogAtakaNaM abhibhUtaM samANaM vimoelA, teNAvi tassa dhammAyariyassa duppaDiyAraM bhavati, adhe NaM se taM dhammAyariyaM kelipannattAo dhammAo bhaTTha samANaM bhugovi kevalipannatte dhamme ASavaticA jAva ThAvatittA bhavati, teNAmeva tassa dhammAyariyarasa suppaDiyAraM bhavati 3 (sU0 135) 'tiNha' trayANAM duHkhena-kRcchreNa pratikriyate-kRtopakAreNa puMsA pratyupakriyata iti khalapratyaye sati duSpatikaraM pratyupaka mazakyamitiyAvat, he zramaNa ! he AyuSman ! samastanirdezo vA he zramaNAyuSmanniti bhagavatA ziSyaH sambodhitaH, ambayA-mAtrA saha pitA-janakaH ambApitA tasyetyeka sthAna, janakatvenaikatvavivakSaNAt, tathA 'bhahissa'tti bhartuH|poSakasya svAmina ityartha iti dvitIya, dharmadAtA AcAryoM dharmAcAryaH tasyeti tRtIyam , Aha ca-"duSpratikArI mAtApitarI svAmI guruzca loke'smin / tatra gururihAmutra ca sudusskrtrprtiikaarH||1||" iti, tatra janakaduSpratikAryatAmAha-saMpAo'tti prAta:-prabhAtaM tena samaM samprAtaH sampAtarapi ca-prabhAtasamakAlamapi ca, yadaiva prAtaH saMvRttaM | tadevetyarthaH, anena kAryAntarAvyagratAM darzayati, saMzabdasyAtizayArthatvAdvA atiprabhAte, pratizabdArthatvAdvA'sya pratiprabhAtamityarthaH, 'kazciditi kulIna eva, na tu sarvo'pi 'puruSoM mAnavo devatirazcorevaMvidhavyatikarAsambhavAt, zataM pA ~238~ Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [3], uddezaka [1], mUlaM [135] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: 3 sthAnakAdhyayane prata sUtrAMka [135] // 118 // sU0135 dIpa anukrama [143] zrIsthAnA- kAnAm oSadhikkAthAnAM pAke yasya 1 oSadhizatena vA saha pacyate yat 2 zatakRtvo vA pAko yasya 3 zatena vA asUtra- rUpakANAM mUlyataH pacyate 4 yattacchatapAkam, evaM sahasrapAkamapi, tAbhyAM tailAbhyAm, 'abbhaMgettA' abhyaGgaM kRtvA vRttiH 'gandhaddaeNaM'ti gandhATTakena-gandhadravyakSodena 'udvatyai udvalanaM kRtvA tribhirudakaiH-gandhodakoSNodakazItodakaH 'majayitvA' snA(na)payitvA manojJaM-kalamaudanAdi 'sthAlI piTharI tasyAM pAko yasya tattathA, anyatra hi pakkamapakkaM vA na tathAvidhaM syAditIdaM vizeSaNamiti 'zuddha' bhaktadoSavarjitaM sthAlIpAkaM ca tacchuddhaM ca sthAlIpAkena vA zuddhamiti vigrahaH, aSTAdazabhilokapratItairvyaJjanaiH-jhAlanakaistakrAdibhirvA AkulaM-saGkIrNa yattattathA, athavA'STAdazabhedaM ca tad vyaJjanAkula ceti, atra bhedapadalopena samAsaH, bhojanaM bhojayitvA, ete cASTAdaza bhedA:-'sUo 1 daNo 2 javanaM 3 tinni ya meM*sAI 6 goraso 7 jUso8 / bhakkhA 9 gulalAvaNiyA 10 mUlaphalA 11 hariyagaM 12 sAgo 13 // 1 // hoi rasAlU ya tahA 14 pANaM 15 pANIya 16 pANagaM ceva 17 / ahArasamo sAgo 18 niruvahao loio piNddo||2|| mAMsatrayaM jalajAdisatkaM jUSo-mudgatantulajIrakakaTubhANDAdirasaH, bhakSyANi-khaNDakhAdyAdIni gulalAvaNikA-guDaparpaTikA lokaprasiddhA guDadhAnA vA mUlaphalAnyeka eva padaM, haritaka-jIrakAdi zAko-vastulAdibharjikA, rasAlU-majikA, tallakSa| sUpa ovano yavAnnaM trINi ca mAMsAni goraso munAdiraso / bhakSyANi gulapaTikA mULaphalAni jIrakAdi vatdhulAdiH // 1 // bhavati majikA ca tathA murAdi karkaTijalaM sauvIrAdi caiva / aSTAdazaH zAko nirUpaito lImikaH piNDA // 1 // ACCACADA W // 118 anditurary.com bhojanasya aSTAdaza bhedA: ~239~ Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [3], uddezaka [1], mUlaM [135] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: 6056-4256* prata sUtrAMka 5 [135] Namidam-do ghayapalA mahupalaM dahissa addhAdayaM miriya vIsA / dasa khaNDagulapalAI esa rasAlU Nivaijoggo ||1||'ti, pAnaM-surAdi, pAnIyaM-jalaM, pAnaka-drAkSApAnakAdi, zAka:-takrasiddha iti, yAvAn jIvo yAvajjIvaM-yAvayANadhAraNa pRSTheskandhe avataMsa ivAvataMsaH-zekharastasya karaNamavataMsikA pRSTyavataMsikA tayA pRSThayavataMsikyA parivahet , pRSThyAropitamityarthaH, tenApi parivAhakena parivahanena vA tasya-ambApiturduSpratIkAram , azakyaH pratIkAra ityarthaH, anubhUtopakAratayA tasya pratyupakArakAritvAd, Aha ca-"karyajvayAro jo hoi sajaNo hoi ko guNo tassa ! / uvayArabAhirA je havaMti te 5 suMdarA suyaNA // 1 // " iti, 'ahe NaM se'tti atha cet NamityalaGkAre sa puruSastam-ambApitaraM dharme 'sthApayitA' sthApanazIlo bhavati, anuSThAnataH sthApayatItyarthaH, kiM kRtvetyAha-AghavaittA' dharmamAkhyAya 'prajJApya' bodhayitvA 'prarUpya' prabhedata iti, athavA AkhyAya sAmAnyato yathA kAryo dharmaH, prajJApya vizeSato yathA'sAvahiMsAdilakSaNaH, prarUpya prabhedato yathA (aSTAdaza) zIlAGgasahasrarUpa iti, zIlArthatannantAni vaitAnIti, 'teNAmeva'tti tatastenaiva dharmasthApanenaiva * na parivahanena athavA tenaiva dharmasthApakapuruSeNa na parivAhinA 'tasya' pratyupakaraNIyasyAmbApituH 'suppaDiyAti sukhena pratikriyate-pratyupakriyata iti supratikAraM, bhAvasAdhano'yaM, tadbhavati-pratyupakAraH kRto bhavatItyarthaH, dharmasthApanasya mahopakAratvAd , Aha ca-"saMmattadAyagANaM duSpaDiyAraM bhavesu bhuemuN| savvaguNameliyAhivi upagArasahassakoDIhiM // 1 // "IN 1 / etapale madhuparka danobhAMDaka marIcA vizatiH / daza gussayoH palAni eSa rasAchapatiyogyaH // 1 // 1katopakAro yo bhavati sajano bhavati ko | guNalAma ? / upakAravAhyA ye bhavanti te sundarAH sajanAH // 1 // 3 samyata padAyakAnAM duSpratikAraM bhaveSu bahucapi / sarvaguNanIlitAbhirapi upakArasahakhakoTIbhiH // 1 // dIpa anukrama [143] 45645 SCE Himaturary.com ~240~ Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [135] dIpa anukrama [143] zrIsthAnA GgasUtravRttiH // 119 // "sthAna" - aMgasUtra-3 ( mUlaM + vRtti:) uddezaka [1], mUlaM [135] [03], aMga sUtra [03 ] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH sthAna [3], muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra iti 1 / atha bharttuH duSpratikAryatAmAha -- 'keha mahace' tti kazcit ko'pi mahatI aizvaryalakSaNA'rcA -jvAlA pUjA vA yasya | athavA mahAMzcAsAvarthapatitayA arghyazca pUjya iti mahAccoM mahAcyoM vA mAhatyaM mahattvaM tadyogAnmAhatyo vA Izvara i- 4 tyarthaH, daridram-anIzvaraM kazcana puruSamatiduHsthaM 'samutkarSayet' dhanadAnAdinotkRSTaM kuryAt, 'tataH' samutkarSaNAnantaraM sa daridraH samutkRSTo dhanAdibhiH 'samANe'tti san 'paccha'tti pazcAtkAle 'puraM ca NaM'ti pUrvakAle ca samutkarSaNakAla evetyarthaH athavA pazcAdbhartturasamakSaM purazca bhartuH samakSaM ca vipulayA 'bhogasamityA' bhogasamudayena 'samanvAgato' yukto yaH sa tathA sa cApi 'viharet' varttata, tato'nantaraM 'sa'mahAca bharttA 'anyadA' lAbhAntarAyodaye 'kadAcid' tathA| vidhAyAmasahyAyAmApadi daridrIbhUtaH san 'tasya' pUrvasamutkRSTasya 'antike' pArzve 'havaM'ti ananyatrANatayA zIghraM trANasya tatra zakyatvAbhisandheH Agacchet tadA sa pUrvAvasthayA daridraH pUrvopakAriNe bhartre 'savvastaM'ti sarvvaM ca tat svaM ca- dravyaM ceti sarvasvaM tadapi, AstAmalpamiti, 'dalayamANe tti dadat na kRtapratyupakAro bhavediti zeSaH, atastenApi - sarvasvadAnena sarvasvadAya kenApi vA duSpratikArameveti 2 / atha dharmAcAryaduSpratikAryatAmAha-- 'keI' tyAdi, 'Ayariya'ti pApakarmabhya ArAdyAtamityAryamata eva dhArmikamata eva suvacanaM zrutvA zrotreNa 'nizamya' manasA'vadhArya anyatareSu devalokeSvanyataradevAnAM madhye ityartho devatvenotpanna iti, durlabhA bhikSA yasmin deze sa durbhikSastasmAt 'saMharet' nayeta, kAntAram araNyaM nirgataH kAntArAnniSkAntArastanniSkramitAraM vA, dIrghaH kAlo vidyate yasya sa dIrghakAlikastena roga:kAlasahaH kuSThAdirAtaGkaH-kRcchrajIvitakArI sadyoghAtItyarthaH zUlAdiranayordvandvaMkara rogAtaGkaM teneti, dharmasthApanena tu Educaty Internation For Penal Use Only ~ 241 ~ ra sthAnakAdhyayane uddezaH 1 sU0 135 // 119 // Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [3], uddezaka [1], mUlaM [135] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [135] dIpa anukrama [143] bhavati kRtopakAro, yadAha-"jo jeNa jaMmi ThANammi ThAvio dasaNe va caraNe vA / so ta tao curya taMmi ceva kAuM bhave niriNo // 1 // " tti, zeSa sugamaravAnna sRSTamiti / dharmasthApanena cAsya bhavacchedalakSaNaH pratyupakAraH kRtaH syAditi dharmasya sthAnatrayAvatAraNena bhavacchedakAraNatAmAha tihiM ThANehiM saMpaNNe aNagAre aNAdIya aNavadaggaM dImaddhaM cAurata saMsArakaMtAraM vIIvaejA, taM0-aNidANayAe dihisaMpaniyAra jogavAhiyAe (sU0 136) ticihA osappiNI paM0 20-ukosA majjhimA jahannA 1, evaM chapi samAo bhANiyanyAo, jAva dUsamadUsamA 7, tivihA ussappiNI paM0 ta0-unosA majjhimA jahannA 8 evaM chappi samAo bhANiyabbAmao, jAva musagasusamA 14 (sU0137) vihiM ThANehiM acchinne poggale calejA saMka-AhArijamANe vA pomAle calejA vikubvamANe vA poggale calejA ThANAto vA ThANaM saMkAmijamANe poggale calejA, tivihe uSadhI paM0 taM0-kammovahI sarIrovahI bAhirabhaMDamattovahI, evaM asurakumArANaM bhANiyanvaM, evaM egidivanerahayavaja jAva vemANiyANaM 1, mahavA tivihe uvadhI paM0 saM0-saJcitte acitte mIsae, evaM rahANaM niraMtaraM jAva bemANiyANa, tivihe parigahe paM00-kammaparigahe sarIraparigahe bAhirabhaMDamatapariggahe, evaM asurakumArANaM, evaM egidiyaneratiyavaja jAva vemANiyANaM 3, ahavA tivida parigahe pa0 ta0-sacitte acitte mIsae, evaM neratiyANaM niraMtaraM jAva vemANiyANaM 4 (suu0|| 138 // ) yo yena basin sthAne sthApito darzane vA caraNe vA / sa taM tatathyutaM tassimena kRtvA bhavebhirSaNaH // 1 // SAREauratoninternational Janataram.org ~ 242~ Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [3], uddezaka [1], mUlaM [138] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: zrIsthAnAjhasUtravRttiH prata sUtrAMka [138] // 120 // 'tihI'tyAdi kaNThyaM, navaraM anAdikam-Adirahitamanavadagram-anantaM dIrghAdhvaM-dIrghamArga catvAro'ntA-vibhAgA| sthAnanarakagatyAdayo yasya taccaturantaM, dIrghatvaM prAkRtatvAt , saMsAra evaM kAntAram-araNyaM saMsArakAntAraM tad 'vya-II kAdhyayane tivrajet vyatikrAmediti, anAdikavAdIni vizeSaNAni kAntArapakSe'pi vivakSayA yojanIyAni, tathAhi-anA-81 uddezaH1 ghanantamaraNyamatimahattvAccaturantaM digbhedAditi, nidAnaM-bhogaddhiprArthanAsvabhAvamArtadhyAnaM tadvivarjitatA anidAnatA sU0138 hai tayA 'dRSTisampannatA' samyagdRSTitA tayA 'yogavAhitA' zrutopadhAnakAritvaM samAdhisthAyitA vA tayeti / bhavavyativrajanaM ca kAlavizeSa eva syAditi kAlavizeSanirUpaNAyAha-'tivihe'tyAdisUtrANi caturdaza kaNThyAni, navaram 81 avasarpiNIprathame'rake utkRSTA, caturyu madhyamA, pazcime jaghanyA, evaM suSamasuSamAdiSu pratyekaM trayaM trayaM kalpanIyam,8 tathA utsapiNyAH duSpamaduSpamAdi sajhedAnAM coktaviparyayeNotkRSTatvaM prAgvadyojyamiti // kAlalakSaNA acetanadravyadhA* anantaramuktAstatsAdhAtpudgaladhAnnirUpayan sUtrANi paza caturazca daNDakAnAha-tihIM'tyAdi, chinnaH khaGgAdinA pudgalaH samudAyAccalatyevetyata Aha-'acchinnapudgala' iti, 'AhArejamANe'tti AhAratayA jIvena gRhyamANaH svasthAnAcalati, jIvenAkarSaNAt, evaM vaikriyamANo vaikriyakaraNavazavartitayeti, sthAnAtsthAnAntaraM saGkamyamANo hastAvineti / upadhIyate-poSyate jIvo'nenetyupadhiH, kammaivopadhiH kammopadhiH, evaM zarIropadhiH, vAya:zarIrabAhirvatI bhANDAni ca-bhAjanAni mRnmayAni mAtrANi ca-mAtrAyuktAni kAMsyAdibhAjanAni bhaajnopkr-8||120|| NamityarthaH, bhANDamAtrANi tAnyevopadhiH bhANDamAnopadhiH, athavA bhANDa-vastrAbharaNAdi tadeva mAtrA-paricchadaH[cchedaH) dIpa anukrama [146] L ogiramera ~ 243~ Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [3], uddezaka [1], mUlaM [138] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03, aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: -5 prata sUtrAMka [138] saivopadhiriti, tato bAhyazabdasya karmadhAraya iti, caturviMzatidaNDakacintAyAmasurAdInAM trayo'pi vAcyAH, nArakaike-18 dAndriyavarjAH, teSAmupakaraNasyAbhAvAd, dvIndriyAdInAM tUpakaraNaM dRzyate eva kepAzcidityata evAha-eva'mityAdi, 'a-1 havetyAdi, sacittopadhiryathA zailaM bhAjanam, acitto-vastrAdiH, mizraH-pariNataprAya zailabhAjanameveti, daNDakacintA sugamA, navaraM sacittopadhi rakANAM zarIraM acetanaH-usattisthAnaM mizraH-zarIramevocchrAsAdipudgalayuktaM teSAM sacetahai nAcetanatvena mizratvasya vivakSaNAditi, evameva zeSANAmapyayamUhya iti / 'tivihe pariggaheM'ityAdi sUtrANi upadhivanne yAni, navaraM parigRhyate-svIkriyate iti parigraho-mUrchAviSaya iti, iha ca eSAmayamiti vyapadezabhAgeva grAhyA, saca nArakaikendriyANAM kAdireva sambhavati, na bhANDAdiriti / pudgaladharmANAM tritvaM nirUpya jIvadharmANAM 'tivihe'ityAdi-18 bhitribhiH sadaNDakaiH sUtraistadAha tivihe paNihANe paM0 20-maNapaNihANe bayapaNihANe kAyapaNihANe, evaM paMcidiyANaM jAva vemANiyANaM, tivihe suppaNihANe paM0 20-maNamuppaNihANe dhayasuppaNihANe kAyasuSpaNihANe, saMjayamaNussANaM tivida suSpaNihANe pannatte taM0maNamuppaNidANe badasuppaNihANe kAyamuSpaNihANe, tivihe duSpaNihANe paM0 saM0-maNaduSpaNihANe vaiduppaNihANe kAyaduSpaNihANe, evaM paMciMdiyANaM jAva vemANiyANaM (sU0139) tivihA joNI paM0 20-sIvA usiNA sIosiNA, evaM pagidiyANaM vigalibiyANaM teuphAiyavajANaM saMmucchimapaMciMdiyatirikkhajoNiyANaM samucchimamaNussANa ya / tinihA joNI paM00-sacicA acicA mIsiyA, evaM egidiyANaM vigaliMdiyArNa samucchimapaMcidiyatiriksajoNiyANa saM dIpa anukrama [146] 5* REAC 5 3 * ~244~ Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [3], uddezaka [1], mUlaM [140] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: zrIsthAnAnasUtravRttiH prata sUtrAMka [140] // 121 // dIpa anukrama [148] mucchimamaNussANa ya / tividhA joNI paM0 20-saMvuSTA viyaDA saMvuDaviyaDA / sivihA joNI paM0 saM0-kummunnayA 3 sthAnasaMkhAvatA vaMsIpattiyA, kummunnavA NaM joNI uttamapurisamAUNaM, kumunnayAte the joNIe ticihA uttamapurisA gambhaM vaka- kAdhyayane maMti, taM0-araItA cakavaDI baladevavAsudevA, saMkhAvattA joNI itthIrayaNasa, saMkhAvattAe NaM joNIe bahave jIvA uddezaH1 va poggalA ya vamati vijakamati cayaMti uvavajati no ceva NaM niSphajjati, vaMsIpattitA Na joNI piddajaNasa, vaMsIpa sU0140 ttitAe NaM joNIe vahave pihajaNe garbha vakarmati (mU0 140) kaThyAni caitAni, navaraM praNihitiH praNidhAnam-ekAgratA, tacca manAprabhRtisambandhibhedAnidheti, tatra manasaH praNidhAnaM| | manaHpraNidhAnamevamitare, taca caturviMzatidaNDake sarveSAM paJcendriyANAM bhavati, tadanyeSAM tu nAsti, yogAnAM sAmastyenAbhAvAdityata evoktam-'evaM paJcediyetyAdIti / praNidhAnaM hi zubhAzubhabhedamatha zubhamAha-'tiviheM ityAdi sAmAnyasUtraM 1, vizeSamAzritya tu caturviMzatidaNDakacintAyAM manuSyANAmeva tatrApi saMyatAnAmevedaM bhavati, cAritrapariNAmarUpatvAdasyeti, ata evAha-saMjayetyAdi 2, (duSTaM) praNidhAnaM duSpaNidhAnam-azubhamanaHpravRttyAdirUpaM sAmAnyapraNidhAnavat vyAkhyeyamiti 3 // jIvaparyAyAdhikArAt 'tivihetyAdinA gambhaM vakkamaMtI'tyetadantena grandhena yonisvarUpamAha, tatra yuvanti-taijasakArmaNazarIravantaH santa audArikAdizarIreNa minIbhavantyasyAmiti yoniH-jIvasyotpattisthAnaM zItAdisparzavaditi, 'evaMti yathA // 121 / / | sAmAnyatastrividhA tathA caturviMzatidaNDakacintAyAmekendriyavikalendriyANAM tejovarjAnA, tejasAmuSNayonitvAt , pazce-15) ~245~ Page #247 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [3], uddezaka [1], mUlaM [140] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [140] dIpa anukrama [148] ndriyatiryapade manuSyapade ca sammUrchanajAnAM trividhA, zeSANAM tvanyatheti, yata Aha-"sIosiNajoNIyA sabbe devA ya ganbhavatI / usiNA ya teukAe duha Nirae tiviha sesANaM // 1 // " iti // anyathA yonitraividhyamAha-'tivihe tyAdi kaNThyaM, navaraM daNDakacintAyAmekendriyAdInAM sacittAdikhividhA yoniranyeSAM svanyathA, yata uktam-"acittA khalu joNI neraiyANaM taheba devANaM / mIsA ya gambhavasahI tivihA joNI ya sesANaM // 1 // " iti, punaranyathA tAmAha-'tivihe tyAdi, saMvRtA-saGkaTA ghaTikAlayavat vivRtA-viparItA saMvRtavivRtA tUbhayarUpeti, etadvibhAgo'yaM -"egiMdiyaneraiyA saMvuDajoNI havaMti devA y| vigaliMdiyANa vigaDA saMvuDaviyaDA ya gambhami ||shaatti' 'kummunnaye-18 tyAdi kaNThyaM, navaraM kUrmaH-kacchapaH tadvadunnatA kUrmonnatA, zaGkhasyevAvoM yasyAM sA zaGkhAvA, vaMzyA-vaMzajAlyAH kApatrakamiva yA sA vaMzIpatrikA, 'gambhaM vakamaMti'tti garne utpadyante, baladevavAsudevAnAM sahacaratvenaikatvavivakSayottamapuru patraividhyamiti, 'bahabeM'ityAdi, yonitvAjjIvAH pudgalAzca tadrahaNaprAyogyAH, kiM?-vyutkrAmanti' utpadyante, 'vyavakrAmanti' vinazyanti, etadevavyAkhyAti-viukkamatIti, ko'rthaH-cyavante, 'vakamaMti'tti, kimuktaM bhavati ?-utpadyante iti, 'pihajaNassa'tti pRthagjanasya-sAmAnyajanasyotpattikAraNaM bhavatIti / anantaraM yonito manuSyAH prarUpitAH, adhunA manuSyasya sadharmaNo bAdaravanaspatikAyikAn prarUpayannAha zItoSNayonikAH sarve devAzca grbhdhyutkraantikaaH| uNA va tejaskAye dvidhA narake trividhA zeSAgAm // 1 // 2 acittava yoni rayikANAM tathaiva devAnAm / mizrA ca garbhayasatInAM trividhA yonizva zeSANAm // 1 // 3 ekendriyarayikAH saMpavayonayo bhavanti devAya / vikalendriyANAM vivRtA saMvRta vivRtA ca garne // 1 // 2-5-242 ~ 246~ Page #248 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [3], uddezaka [1], mUlaM [142] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [142] 3 sthAnakAdhyayane uddezaH1 sU0.142 dIpa anukrama [150] zrIsthAnA-16 tivihA saNavaNassaikAiyA paM0 saM0-saMkhejajIvitA asaMkhezajIvitA arNatajIviyA (sU0 141) jaMbuddIve dIve bhA rahe vAse to titthA paM0 20-mAgahe varadAme pabhAse, evaM eravaepi, jaMbuddIve dIve mahAvidehe vAse egamege cavRttiH kAvaTTivijaye tato titthA paM0 saM0-mAgahe varadAme pabhAse 3, evaM dhAyaisaMDe dIve puracchimaddhevi 6, pacatyimaddhevi 9, puksaravara dIvaddhapuracchimaddhevi 12 paJcasthimaddhevi 15 (sU0 142) // 122 // 'tivihe'tyAdi, tRNavanaspatayo bAdarA ityarthaH, saGkhyAtajIvikAH-saGkhyAtajIvAH, yathA nAlikAbaddhakusumAni jAtyAdInItyarthaH, asajhyAtajIvikA yathA nimbArAdInAM mUlakandaskandhatvakchAkhAprabAlAH, anantajIvikA:-panakAdaya iti, iha prajJApanAsUtrANyapIrathaM-"je ke'vi nAliyAvaddhA, puSphA saMkhejajIviyA / NIhuA aNaMtajIvA, je yAvanne tahA-TU |vihA ||1||pumussplnlinnaannN, subhagasogaMdhiyANa ya / araviMdakoMkaNANaM, sayavattasahassavattANaM // 2 // viTaM baahi-| 4ArapattA ya kanniyA ceva egajIvassa / abhitaragA pattA patteyaM kesaraM mijA // 3 // " iti / tathA-liMbavarjabukosaMba6 sAlaaMkulapIlusalUyA / salaimoyaimAla[motthAya baulapalAse karaMje y||4||" ityAdi, "eersi mUlAvi asaMkhe / 1 yAni kAnyapi nAlikAbaddhAni puSpANi saMkhyeyajIvikA ni / nirananta trIvA ye cApyanye tathAvidhAH // 1 // pokhalanalinAnA bubhysaugndhikyodh| bharavindakokanadayoH zatapatrasahalapatrayoH // 2 // vRtaM bAgapatrANi kAkA ekajIvasya / abhyantarANi patrANi pratyeka kezarANi minAtha // nimbAmajambUkozAmyazAlAkopIlazAlakAH / sahakImocakImAchakA pakulapalAkarazAca // 4 // eteSAM mUlAnyapyasaMmveya mIvikAni kandAnyapi skandhA api tvamapi AcAlA api pravAsA mapi, patrANi pratyekajIbikAni puSpANyanekagIvikAni phalAnyekAsthikAni. CROS // 122 / / ~ 247~ Page #249 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [3], uddezaka [1], mUlaM [142] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [142] dIpa anukrama [150] jajIviyA kaMdAvi khaMdhAvi tayAvi sAlAvi pavAlAvi, pattA patteya jIviyA, puSphA aNegajIviyA, phalA egaDiyA" iti // anantaraM vanaspataya uktAste ca jalAzrayA bahavo bhavantItisambandhAjalAzrayANAM tIrdhAnAM nirUpaNAyAha-jaMbuddIvara ityAdi paJcadazasUtrI sAkSAdatidezatazca, sugamA ca, kevalaM tIrthAni-cakravartinaH samudrazItAdimahAnadyavatAralakSaNAni 8 tannAmakadevanivAsabhUtAni, tatra bharatairAvatayostAni pUrvadakSiNAparasamudreSu krameNeti, vijayeSu tu zItAzItodAmahAnadyoH | pUrvAdikrameNaveti // jambUdvIpAdau manuSyakSetre santi tIrthAni prarUpitAni, adhunA tatraiva santaM kAlaM tristhAnopayoginaM | sUtrapaJcadazakena sAkSAdatidezAbhyAM nirUpayannAha jaMbuddIce 2 bharaherakhaemu bAsesu tItAe ussappiNIte susamAe samAe tinni sAgarovamakoDAkoDIo kAlo husthA 1, evaM osappiNIe navaraM pannatte 2, AgamissAte ussappiNIe bhavissati 3, evaM dhAyaisaMDe puracchimaddhe paJcasthimaddhevi 9, evaM pukkharakharadIvatapurachimaddhe pacasthimaddhevi kAlo bhANiyabyo 15 / jaMbuddIve dIve bharaheravaesu vAsesu sItAte ussappiNIte susamasusamAte samAe maNuyA tiNNi gAuyAI uddhaM uccatteNaM tini paliovamAI paramANu pAlaitthA 1, evaM imIse osappigIte 2 AgamissAe passappiNIe 3, aMbuddIve dIve devakuruuttarakurAsu maNuyA tiSNi gAubhAI ulaM ucacerNa paM0, tini paliovamAI paramAu~ pAThayaMti 4, evaM jAva pukkharakharadIvaddhapaJcatthimaddhe 20 / jaMbuddIve dIye bharaherakhaemu vAsemu egamegAte osappiNissappiNIe to basAo upajisu vA uppacaMti vA uppajissaMti vA 0-arahaMtavase cakabahivaMse dasAravaMse 21, evaM jAva pukkharavaradIvaddhapaJcasthimaddhe 25 / jaMbUdIve dIve bharaheravaesu vAsesu egamegAe osappiNIussaNNiIe tabhI 604 ~248~ Page #250 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [3], uddezaka [1], mUlaM [143] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: zrIsthAnAna jAsUtra prata CAK NCR |3 sthAnakAdhyayane uddezaH1 sU0146 sUtrAMka [143] // 123 // dIpa anukrama [151] 5555555 uttamapurisA upajisu vA uppajati vA uppajjissaMti vA taM0-arahatA cakavaTTI baladevavAsudevA 26, evaM jAva pukkharavaradIvaddhapaJcatthimaddhe 30, tao ahAuyaM pAlayati taM0-arahaMtA cakavaTTI baladevavAsudevA 31, tao majhimamAuyaM pAlayaMti, taM0-arahatA cakavaTTI baladevavAsudevA 32 (sU0 143). 'jabUddIve ityAdi suvodha, kiMtu, 'pannatte' iti avasarpiNIkAlasya vartamAnatvenAtItossarpiNIvat hottha'tti na vypdeshH| kAryaH api tu pannattetti kArya ityarthaH, 'jaMvUddIvetyAdinA vAsudeve'tyetadantena granthena kAladharmAnevAha-sugamazcArya, kintu 'ahAjya pAlayaMti'tti nirupakramAyuSkatvAt , madhyamAyuH pAlayanti vRddhatvAbhAvAt / AyuSkAdhikArAdidaM | sUtradvayamAha thAyarateukAiyANaM ukoseNaM tinni rAIdiyAI ThitI pannattA / vAyaravAukAiyANaM utkoseNaM tini vAsasahassAI ThitI paM0 / (sU0 144) / aha bhaMte ! sAlINaM vIhIrNa godhUmANaM javANaM javajavANaM etesi NaM dhannANaM kohAuttANaM pAhAuttArNa maMcAuttArNa mAlAuttArNa olittANaM littANaM laMchiyANaM mukhiyANa pihitANaM kevaiyaM kAlaM joNI saMciti ?, goyamA ! jahaNNeNaM aMtomuhurta ukkoseNaM tiNi saMvaccharAI, teNa paraM joNI pamilAyati, teNa para joNI paviddhaMsati, teNa paraM joNI viddhasati, teNa paraM bIe abIe bhavati, teNa paraM joNIvocchedo paM0 (suu0145)| docAe NaM sakarapabhAe puDhavIe NeraiyANaM ukoseNaM tiNi sAgarobamAI ThitI paM0 1, taccAe NaM vAluyappabhAe puDhavIe jahanneNaM NeraDyANa tinni sAgarobamAI ThitI paNNatA 2(sU0 146) 45555 // 123 ~249~ Page #251 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [146 ] dIpa anukrama [154] "sthAna" aMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRttiH) uddezaka [1]. muni dIparatnasAgareNa saMkalita .... Education International - sthAna [3], ..AgamasUtra [03 ], aMga sUtra [03] bhaMte' zabdasya vibhinna vyAkhyA: spaSTam // sthityadhikArAdevedamaparamAha- 'ahe' tyAdi, 'aha bhaMte'tti 'artha' paripraznArthaH, 'bhadante 'ti bhadantaH - kalyANasya sukhasya ca hetutvAt kalyANaH sukhazceti, Aha ca-" - "adikalANasuhattho dhAU tassa ya maMdatasado'yaM / sa bhadaMto kalANaM suho ya kalaM kilAroggaM // 1 // ityAdi, athavA bhajate-sevate siddhAn siddhimArga vA athavA bhajyate-sevyate zivA [siddhya]thiMbhiriti bhajantaH, Aha ca-' -"ahaMvA bhaja sevAe tassa bhayaMtotti sevae jamhA / sivagaiNo sivamaggaM | senvo ya jao tadasthINaM // 1 // " athavA bhAti-dIpyate bhrAjate vA-dIpyate vA dIpyate eva jJAnatapoguNadIsyeti bhAnto bhrAjanto veti, Aha ca - " ahevA bhA bhAjo vA dittIe hoi tassa aMtoti / bhAjato vA''yario so NANatavogujuIe // 1 // " iti, athavA bhrAntaH- apeto mithyAtvAdeH, tatrAnavasthita ityarthaH iti bhrAntaH, athavA bhagavAnaizvaryayukta iti, Aha ca - "ahaMvA bhaMto'peo jaM micchattAibaMdhaheUo | ahavesariyAi bhago vijjai so teNa bhagavaMto // 1 // " iti bhavasya vA saMsArasya bhayasya vA - trAsasyAntahetutvAt-nAzakAraNatvAd bhavAnto bhayAnto veti, uktaM ca--"neraiiyAibhavassa va aMto jaM teNa so bhavatotti / ahavA bhayassa aMto hoi bhavaM (yaM) to bhayaM tAso // 1 ||"tti, 1 madiH kalyANamukhArthI dhAtustasya ca bhadaMtazabdo'yaM sa bhavaMtaH kalyANaM sukha kasyaM kilArogyam // 1 // 2 athavA bhaja sevAyAM tasya bharjata iti sevate yasmAcchitragAminaH zivamArge sevyazca yatastadarzibhiH // 1 // 3 athavA bhA bhAjo vA dIptau tasya bhavati bhAnta iti bhAjanto vA''nAryaH sa jJAnatapoguNavA // 1 // 4 athavA prAnto'to yamidhyAtvAdivandhahetutaH / athavaizvaryAdiH bhago vidyate tasya tena bhagavAn // 1 // 5 nairayikAdibhavA vAnto yattena sa bhavAnta iti athavA bhayasyAnto bhavati bhayAntaH bhayaM trAsaH // 1 // mUlaM [946] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH For Parts Only ~ 250 ~ wor Page #252 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [3], uddezaka [1], mUlaM [146] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: kAdhyayane prata sUtrAMka [146] vRttiH // 124 // dIpa anukrama [154] zrIsthAnA-10 iha ca bhadantAdInAM zabdAnAM sthAne prAkRtatvAdAmantraNArtha bhaMtetti padaM sAdhanIyamiti, ato 'bhaMte'tti mahAvIramAmantra-15 yannuktavAn gautamAdiH 'zAlInAM kalamAdikAnAmiti vizeSaH, zepANAM brIhINAmiti sAmAnyaM, 'yavayavA'yavavizeSA eva,da lasUtra'eteSAm' abhihitatvena pratyakSANAM koThe-kuzUle AguptAni-prakSepaNena saMrakSitAni koSThAguptAni teSAmevaM sarvatra, navara uddezaH1 palyaM-vaMzakaTakAdikRto dhAnyAdhAravizeSaH, mazca:-sthUNAnAmupari sthApitavaMzakaTakAdimayo janapratItaH mAlako-gRha-18 |syoparitanabhAgaH, abhihitaM ca-"aDDo hoi maMco mAlo ya gharovariM hoi"tti, 'olittANaM'ti dvAradeze pidhAnena hai| sU0146 saha gomayAdinA avaliptAnAM littANaM ti sarvataH 'laMchiyANaM'ti rekhAdibhiH kRtalAnchanAnAM 'muddiyANati mRtti-10 kAdimudrAvatAM 'pihiyANaM'ti sthagitAnAM, 'kevatiyaMti kiyantaM kAlaM yoniryasthAmakara utpadyate?, tataH paraM yoniH pra-8 mlAyati-varNAdinA hIyate pravidhvasyate-vidhvaMsAbhimukhA bhavati 'vidhvasyate'kSIyate, evaM ca tadvIjamabIjaM bhavati-14 uptamapi nAnuramutpAdayati, kimuktaM bhavati ?-tataH paraM yonivyavacchedaH prajJapto mayA'nyaizca kevalibhiriti, zeSa spaSTam // 5 sthityadhikArAdevedamaparaM sUtradvayamAha-'doce'tyAdi sphuTa, navaraM dvitIyAyAM pRthivyAM, phinAmikAyAmityAha-zarkarAprabhAyAmityevaM yojanIyaM, sarvapRthivISu ceyaM sthitiH-"sAgaramegaM tiya satta dasa ya sattarasa taha ya baaviisaa| tettIsaM jAva ThiI sattasu puDhavIsu ukosA ||1||jaa paDhamAe jeTThA sA biiyAe kaNiDiyA bhaNiyA / taratamajogo eso dasavAsasa-1 hassa rayaNAe // 2 // " iti // narakapRthivyadhikArAnnarakanArakavizeSasvarUpaprarUpaNAya sUtratrayamAha kurAyo bhavati maMco mAlaca dopari bhavati. 2 eka sAgara trINi sapta dadA ca saptadaza tathA ca dvAviMzatiH / trayastriMzadyAvata sthitiH saptamu pRthvIpUtkRSTA // 124 // ||1||2vaa prathamAyAM spezA sA dvitIyAyAM kaniSThikA bhapitA / taratamayoga eSa dazavarSasahanAni khAyAM // 1 // SCACHECANCY ~ 251~ Page #253 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [146 ] dIpa anukrama [154] "sthAna" aMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRttiH) uddezaka [1] sthAna [3], ..AgamasUtra [03 ], aMga sUtra [03] muni dIparatnasAgareNa saMkalita .... Education Internation - --- paMcamAe NaM dhUnappabhAe puDhavIe vinni nirayAvAsa saya sahassA paM0, tisuNaM puDhabIsu NeraiyANaM usiNaveyaNA pannattA taM0paDhamAe dobAe tathAe, timraNaM puDhabIsu raiyA uNiveyaNaM pacaNubhavamANA viharaMti -- paDhamAe docAe tacAe (sU0 147) tato loge sabhA saparkisa sapaDidisiM paM0 [saM0 appaiDANe Narae jaMbuddIve dIve savvaTTasiddhe mahAvimANe, tao loge samA saparkikha sapaDidisi paM0 taM0 sInaMtara NaM Narae samayakkhette IsIpavbhArA puDhavI (sU0 148) tao samuddA parAIe udgarasenaM paM0 taM kAlode pukkharode sayaMbhuramaNe 3 tao samuddA bahumacchakacchabhAiNNA paM0 naM0 - labaNe kAlode sayaMbhuramaNe ( sU0 149) 'paMcamAe' ityAdi, subodhaM kevalaM 'usiNavepaNa'tti tisRNAmuSNasvabhAvatvAt tisRSu nArakA uSNa vedanA ityuktvApi yaducyate nairathikA uSNavedanAM pratyanubhavanto viharantIti tattadvedanA sAtatyapradarzanArtham // narakapRthivInAM kSetrasvabhAvAnAM prAgasvarUpamuktamatha kSetrAdhikArAt kSetra vizeSasvarUpasya tristhAnakAvatAriNo nirUpaNAya sUtracatuSTayamAha 'tao' ityAdi, trINi loke samAni-tulyAni yojana lakSapramANatvAt na ca pramANata evAtra samatvamapi tu auttarAdharyavyavasthitatayA samazreNitayA'pItyata Aha- 'sapakkhimityAdi, pakSANAM dakSiNavAmAdipArzvAnAM sadRzatA-samatA sapakSamityavyayIbhAvastena samapArzvatayA samAnItyarthaH, ikArastu prAkRtatvAt tathA pratidizAM vidizAM sadRzatA sapratidik tena samapratidiktayetyarthaH, apratiSThAnaH saptamyAM paJcAnAM narakAvAsAnAM madhyamaH, tathA jambUdvIpaH sakaladvIpamadhyamaH, sarvArthasiddhaM vimAnaM paJcAnAmanucarANAM madhyamamiti / sImantakaH prathamapRthivyAM prathamaprastade narakendrakaH paJcacatvAriMzadyojana mUlaM [ 149 ] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH For Parts Only ~ 252~ wor Page #254 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [3], uddezaka [1], mUlaM [149] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata zrIsthAnA- gasUtravRttiH sUtrAMka // 125 // [149] * % lakSANi, samayaH kAlaH tatsattopalakSita kSetra samayakSetraM manuSyaloka ityarthaH, ISad-alpo yojanASTakavAhalyapaJcacatvA- | 3 sthAnarizallakSaviSkambhAt prAgbhAra:-pudgalanicayo yasyAH-seSatpAgbhArA'STamapRthivI, zeSapRthivyo hi ratnaprabhAdyA mahApA- kAdhyayane mbhArAH, azItyAdisahasrAdhikayojanalakSavAhalyatvAt , tathAhi-"paDhamA'sIisahassA battIsA aTTavIsa vIsA y| ahAra | uddezaH1 solasa ya aha sahassa lakkhovari kujA // 1 // " iti, viSkambhastu tAsAM kameNakAdyAH saptAntA rajava iti, athaveSa- | sU0152 lAgbhArA manAgavanatatvAditi // prakRtyA-svabhAvenodakarasena yuktA iti, krameNa caite dvitIyatRtIyAntimAH / prathamadvitIyAntimAH samudrA bahujalacarAH anye tvarUpajalacarA iti, uktaM ca-"lavaNe udagarasesu ya mahorayA macchakacchahA bhaNiyA / appA sesesu bhaye na ya te NimmacchayA bhaNiyA // 1 // " anyacca- lavaNe kAlasamude sayaMbhuramaNe ya hoti macchA u / avasesa samuddesuM na huMti macchA na mayarA vA // 2 // nasthitti paurabhAvaM paDuca na u sbbmcchpddiseho| appA sesesu bhave naya te nimmacchayA bhaNiyA // 3 // " iti // kSetrAdhikArAdevApratiSThAne narakakSetre ye utpadyante tAnAha to loge NissIlA NivyatA NiguNA nimmerA NippaJcakkhANaposahobavAsA kAlamAse kAlaM kicA ahe sattamAe puDhavIe appatidvANe Narae gairaiyattAe ubavajaMti, taM0-rAyANo maMDalIyA je ya mahAraMbhA kocuMbI / tabhI loe musIlA 1prathamAzItiH sahasrANi dvAtriMzadadhAviyA liviMzatibATAdaza SoDazA cASTa sahasrAgi lakSopari kuryAt // 1 // 2 lavaNe udakaraseSu ca mahoragA mAspaka-padA // 125 chapA bhaNitAH / alpAva poSeSu bhaveyuna tha se nimatsyakA bhanitAH // 1 // 3 lavaNe kAlasamudre sAyaMbhUramaNe ca bhavaMti bhatsyAH / avazeSasamudreSu na bhavati | maramA vaamkraavaa||1||nsntiiti praparamA pravIkha naiva sarvathA maraspapratiSedhaH / alpA zeSeSu bhaveyuneva te nirmalAkAH bhgitaaH||1|| % dIpa anukrama [157]] * ~253~ Page #255 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [3], uddezaka [1], mUlaM [152] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: * prata sUtrAMka [15] 15-05-25 dIpa anukrama [160] sukhkhayA sagguNA samerA sapacakkhANaposahovabAsA kAlamAse kAlaM kinnA savvaTThasiddhe mahAvimANe devatAe uvavattAro bhavaMti, saM0-rASANo paricattakAmabhogA seNAvatI pasatthAro / (su0 150) dhamalogalataesu NaM kappesu vimANA tivaNNA paM0 saM0-kiNhA nIlA lohiyA, ANayapANayAraNasutesu NaM kappesu devANaM bhavadhAraNijasarIrA ukoseNaM tiNNi ravaNIo uddhaM upateNaM paNNatA (sU0 151) tao pannatIo kAleNaM ahijjati, taM0-caMdapannattI sUrapannattI dIvasAgarapannattI (sU0 152) tiTThANassa par3hamo uddeso samatto / / | 'taoM ityAdi, 'niHzIlA' nirgatazubhasvabhAvAH duHzIlA ityarthaH, etadeva prapazyate-'nivratAH' aviratAH prANA* tipAtAdibhyo 'nirguNA' uttaraguNAbhAvAt 'nimmera'tti nirmaryAdAH pratipannAparipAlanAdinA, tathA pratyAkhyAnaM ca namaskArasahitAdi pauSadhaH-parvadinamaSTamyAdi tatropavAsa:-abhaktArthakaraNaM sa ca to nirgatau yeSAM te niSpratyAkhyAnapauSadhopavAsAH 'kAlamAseM' maraNamAse 'kAlaM' maraNamiti, 'NeraiyattAetti pRthivyAditvavyavacchedArtha, tatra hyekendriyatayA tadanye'pyutpadyanta iti, tatra rAjAnaH-cakravattivAsudevAH mANDalikA:-zeSA rAjAnaH, ye ca mahArambhA:-paJcendriyAdivyaparopaNapradhAnakarmakAriNaH kuTumbina iti, zeSa kaNThayam / / apratiSThAnasya sthityAdibhiH samAne sarvArthe ye upadyante tAnAha-'taoM' ityAdi sugama, kevalaM rAjAnaH-pratItAH parityaktakAmabhogAH-sarvaviratAH, etaccottarapadayorapi sambandhanIyaM, senApatayaH-sainyanAyakAH prazAstAro-lekhAcAryAdayaH, dharmazAstrapAThakA iti kvacit // anantarokkasarvArthasiddhavimAnasAdhAdvimAnAntaranirUpaNAyAha-baMbhetyAdi, iha ca "kiNhA nIlA lohiya"tti, pustakeSvevaM traividhyaM dRzyate, ~254~ Page #256 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [152] dIpa anukrama [160] zrIsthAnA GgasUtra vRttiH // 126 // sthAna [3], uddezaka [1], muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [03], aMga sUtra [03 ] "sthAna" - aMgasUtra-3 ( mUlaM + vRtti:) mUlaM [ 152 ] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH 3 sthAna sthAnAntare ca lohitapItazuklatveneti, yata uktam -- "sohamme paMcavanA ekagahANI ya jA sahassAro / do do tullA kappA teNa paraM puMDarIyAI // 1 // " iti, anantaraM vimAnAnyuktAni tAni ca devazarIrAzrayA iti devazarIramAnaM tristhA ke kAdhyayane nakAnupAtyAha- 'ANayetyAdi, bhavaM- janmApi yAvadbhAryante bhavaM vA devagatilakSaNaM dhArayantIti bhavadhAraNIyAni tAni 4 uddezaH 1-2 ca tAni zarIrANi ceti bhavadhAraNIyazarIrANIti, uttaravekriyavyavacchedArtha cedaM tasya lakSapramANatvAt, 'ukkoseNaM' ti utkarSeNa, na tu jaghanyatvAdinA, jaghanyena tasyotpattisamaye'GgulA saGkhya bhAgamAtratvAditi zeSaM kaNThyamiti / anantaraM devazarIrAzrayavaktavyatoktA tatpratibaddhAzca prAyastrayo granthA iti tatsvarUpAbhidhAnAyAha- 'tao' ityAdi kAlena -pra- 8 dhamapazcimapauruSI lakSaNena hetubhUtenAdhIyante, vyAkhyAprajJaptijambUdvIpaprajJaptizca na vivakSitA, tristhAnakAnurodhAditi, zeSaM spaSTam // iti tristhAnakasya prathama uddezako vivaraNataH samAptaH // sU0 153 vyAkhyAtaH prathama uddezakaH, tadanantaraM dvitIya Arabhyate, asya cAyamabhisambandhaH, prathamodezake jIvadharmmAH prAya uktAH, ihApi prAyasta evetItthaM sambandhasyAsyedamAdisUtram - tivihe khoge paM0 [saM0 tivihe loge paM0 [saM0 1 sodhameM paMcavarNAni ekaikadAnizca yAvatsahasvAraH dvau dvI kalpo lyo tataH paraM puNDarIkANi // 1 // NAmaloge ThavaNaloge davvaloge, vividha loge paM0 taM0 NANaloge daMsaNaloge caricaloge, uddhaloge ahologe tiriyaloge (sU0 153) Education Internationa atra tRtIya sthAnasya prathama- uddezakaH samAptaH, atha dvitIya uddezaka: Arabhyate For Park Use Only ~ 255 ~ // 126 // Page #257 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [153] dIpa anukrama [161] "sthAna" - aMgasUtra-3 ( mUlaM + vRtti:) mUlaM [153] sthAna [3], uddezaka [2], muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [03], aMga sUtra [03 ] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH cAmabhisambandhaH - anantarasUtreNa candramajJayAdigranthasvarUpamuktamiha tu candrAdInAmevArthAnAmAdhArabhUtasya lokasya svarUpamabhidhIyata ityevaMsambandhavato'sya sUtrasya vyAkhyA -lokyate-avalokyate kevalAvalokeneti loko, nAmasthApane indrasUtravat, dravyaloko'pi tathaiva, navaraM jJazarIrabhavya zarIravyatiriktadravyaloko dharmAstikAyAdIni jIvAjIvarUpANi rUpyarUpINi sapradezApradezAni dravyANyeva, dravyANi ca tAni lokazceti vigrahaH, uktaM ca- "jIvamajIve rUvamaruvI sapaesaappaese ya / jANAhi davvaloyaM NiccamaNiccaM ca jaM dabbaM // 1 // " iti, bhAvalokaM tridhA''ha -- 'tiviheityAdi, bhAvaloko dvividhaH-Agamato noAgamatazca tatrAgamato lokaparyAlocanopayogaH tadupayogAnanyatvAt puruSo vA, noAgamatastu sUtroko jJAnAdiH, nozandasya mizravacanatvAd, idaM hi trayaM pratyekamitaretarasavyapekSaM nAgama eva kevalo nApyanAgama iti, tatra jJAnaM cAsau lokazceti jJAnalokaH, bhAvalokatA cAsya kSAyikakSAyopazamikabhAvarUpatvAt, kSAyikAdibhAvAnAM ca bhAvalokatvenAbhihitatvAd, uktaM ca-- "odazya uvasamie ya khaie va tahA khaovasamie ya / | pariNAma sannivAe ya chaviho bhAvalogo u // 1 // " tti, evaM darzanacAritralokAvapIti // atha kSetralokaM tridhA''ha| 'tivihe' ityAdi, iha ca bahusamabhUmibhAge ratnaprabhAbhAge merumadhye aSTapradezo rucako bhavati, tasyoparitanapratarasyopari|STAnnava yojanazatAni yAvajyotizcakrasyoparitalastAvat tiryaglokastataH parata UrddhabhAgasthitatvAt Urddha loko dezonasapta | 1 jIvA ajIvA rUpiNo'rUpiNaH sapradezA apradezAva | jAnIhi dravyalokaM nityamanityaM ca yadravyaM // 12 audAyika aupazamikaH kSAyikaH kSAyopaza mikakSa tathA pariNAmaH sannipAtazca SaDvidho bhAvaloka iti // 1 // Education International 'loka' zabdasya vyAkhyA evaM nikSepAH For Park Use Only ~256~ Page #258 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [3], uddezaka [2], mUlaM [153] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03, aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [153] dIpa anukrama [161] zrIsthAnA-IPArajupramANo rucakasyAdhastanapatarasyAyo nava yojanazatAni yAvattAvattiryaglokaH, tataH parato'dhobhAgasthitatvAdadholokaH 3 sthAnaasUtra- sAtirekasaptarajjupramANaH, adholoko lokayormadhye aSTAdazayojanazatapramANastiryagbhAgasthitatvAt tiryagloka iti, pra-14 kAdhyayane kArAntareNa cAyaM gAthAbhiyAkhyAyate- ahvA ahapariNAmo khettaNubhAveNa jeNa osannaM / asuho ahotti bhaNio uddezaH3 dabbArNa teNa'hologo // 1 // uhUM uvariM jaM Thiya suhakhettaM khettao ya davvaguNA / uppajati subhA vA teNa tao jala-| // 127 // sU0154 logotti // 2 // majjhaNubhAvaM khettaM jaM taM tiriyati vayaNapajavao / bhaNNai tiriya visAlaM ao ya taM tiriyalogotti // 3 // " lokasvarUpanirUpaNAnantaraM tadAdheyAnAM camarAdInAM 'camarassetyAdinA acupalogavAlANa'mityetadamtena grandhena parSado nirUpayati camarassa NaM amuriMdassa asurakumArarano tato parisAto paM0 saM0-samitA caMDA AyA, ambhitaritA samitA manimatA caMDA bAhiratA jAvA, camarassaNaM asuriMdassa asurakumArarano sAmANitANa devANaM tato parisAto paM0 taMsamitA jaheva camarassa, evaM vAyattIsagANavi, logapAlANaM tuMbA tuDiyA pakSyA, evaM aggamahisINavi, balissavi evaM ceva, jAva amgamahisINaM, dharaNassa ya sAmANivatAyattIsagANaM ca samitA caMDA jAtA, logapAlANaM aggamahisINaM IsA tuDiyA daDharahA, jahA dharaNassa tahA sesANaM bhavaNavAsINaM, kAlassa NaM pisAiMdassa pisAyaraNNo to pari 1 athavA adhaH pariNAmaH kSetrAnubhAvena yena prAyeNa azubho'dha iti bhaNito vyANAM tenAcolokaH // 1 // Urvamupari yasthitaM zubhakSetra kSetratazca zubhA P 127 // vA vyaguNA utpayante tena sa urvaloka iti // 1 // madhyamAnubhAvaM kSetraM yattattiyegiti vacanaparyAyataH / bhavyate tiryavizAlaM ataba tattiryagloka iti // 1 // ***atra mUla saMpAdane eka sthUla mudraNadoSaH vartate (mUla pratameM Upara dAyIM tarapha uddeza: 3 likhA hai, parantu yahA~ dUsarA uddezaka cala rahA hai) 'loka' zabdasya vyAkhyA evaM nikSepA: ~ 257~ Page #259 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [3], uddezaka [2], mUlaM [154] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [154] sAo paM00 IsA tuDiyA DharahA, evaM sAmANiyaaggamahisINaM, evaM jAva gIyaratigIyajasANaM, caMdassa Na jotirsidassa jotisaramo tato parisAto 50, 0-tubA tuDhiyA pavA, evaM sAmANiyaagamahisINa, evaM sUrassapi, sakassa NaM deviMdassa devaraso tato parisAo paM0 saM0-samitA caMDA jAyA, evaM jahA camarassa jAva aggamahisINaM, evaM jAva azrutassa logapAlANaM (sU0 154) / sugamazcArya, navaraM 'asuriMdasse'tyAdau indra aizvaryayogAt rAjA tu rAjanAditi 'pariSat parivAraH, sA ca tridhA | pratyAsattibhedena, tatra ye parivArabhUtA devA devyazcAtigauravyatvAt prayojaneSvapyAhUtA evAgacchanti sA abhyantarA pariSat ye svAhatA anAhUtAzcAgacchanti sA madhyamA ye tvanAhatA apyAgacchanti sA bAhyeti, tathA yayA saha prayojanaM paryAlocayati sA''dyA yayA tu tadeva polocitaM sat prapaJcayati sA dvitIyA yasthAstu tatpravarNayati sA'ntyeti // anantaraM pariSadutpannadevAH prarUpitAH, devatvaM ca kuto'pi dharmAt, tatpratipattizca kAlavizeSe bhavatIti kAlavizepanirUpaNapUrvaM tatraiva dharmavizeSANAM pratipattIrAha tato jAmA paM0 saM0-paDhame jAme majjhime jAme pacchime jAme, tihiM jAmehiM AtA kevalipannattaM dharma labheja savaNatAte-paDhane jAme majhime jAme pacchime jAme, evaM jAva kebalanANaM uppADejA paDhame jAme majjhime jAme pacchime jAme / tato bayA paM0 saM0-paDhame vate majjhime vate pacchime bae, tihiM vatehiM AyA kevalipannattaM dharma labheja savaNayAe, ta0-paDhame vate majhime bate parichame bate, eso ceva gamo yanbo, jAna kevalanANaMti (sU0 155) dIpa anukrama [162] * 52 marary.org ~258~ Page #260 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [155] dIpa anukrama [163 ] "sthAna" - aMgasUtra-3 ( mUlaM + vRtti:) sthAna [3], uddezaka [2], mUlaM [ 155] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [03], aMga sUtra [03 ] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH zrIsthAnA // 128 // 'tao jAmetyAdi spaSTaM kevalaM yAmo-rAtrerdinasya ca caturthabhAgo yadyapi prasiddhastathA'pIha tribhAga eva vivakSitaH GgasUtra- 2 pUrvarAtramadhyarAtrApararAtralakSaNo yamAzritya rAtristriyAmetyucyate, evaM dinasyApi, athavA caturthabhAga eva saH, kintviha vRttiH caturtho na vivakSitaH, tristhAnakAnurodhAdityevamapi trayo yAmA ityabhihitam, evaM 'jAva'ttikaraNAdidaM dRzyaM-- 'kevalaM' bohiM bujjhejA muMDe bhavittA agArAo aNagAriyaM pavvajjA, kevalaM vaMbhaceravAsamAvasejjA, evaM saMjameNaM saMjamejjA, saMvaraNaM saMvarejjA, AbhiNibohiyanANaM uppADeje' tyAdi / yathA kAlavizeSe dharmapratipattirevaM vayovizeSe'pIti tannirUpaNatastatra dharmavizeSapratipattIrAha- 'tao vayetyAdi sphuTaM, kintu prANinAM kAlakRtAvasthA vaya ucyate, tat tridhA bAlamadhyamavRddhatva bhedAditi, vayolakSaNaM cedam - "ASoDazAdbhavedvAlo, yAvatkSIrAnnavarttakaH / madhyamaH saptatiM yAvat pazto vRddha ucyate // 1 // " zeSaM prAgvat // uktAneva dharmavizeSAMstridhA bodhizabdAbhidheyAn 1 bodhimato 2 bodhivipakSabhUtaM mohaM 3 tadvatazca 4 sUtracatuSTayenAha Educatin internation tividhA bodhI paM0 [saM0 NANabodhI daMsaNabodhI caritavodhI 1 tibihA buddhA paM0 taM gANabuddhA daMsaNabuddhA caritta buddhA 2 evaM mohe 3 mUDhA 4 (sU0 156 ) tivihA pavvajjA, paM0 taM0 ilogapaDhibaddhA paralogapaDibaddhA duhatopaviddhA, tividdA pabvajA, paM0 [saM0 purato paDhibaddhA maggato paDhibaddhA duhao paDibaddhA, tividdA paJjA, paM0 taM0-yAva ittA yAvattA buAvaicA, tithihA pabvajjA paM0 [saM0 udAtapavvajjA akkhAtapavvajjA saMgArapavvajjA (sU0 157 ) For Par Lise Only 4 ~ 259~ 3 sthAna kAdhyayane uddezaH ra sU0 157 // 128 // wor *** atra mUla saMpAdane eka sthUla mudraNadoSaH vartate (mUla pratameM Upara dAyIM tarapha uddeza: 3 likhA hai, parantu yahA~ dUsarA uddezaka cala rahA hai) Page #261 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [3], uddezaka [2], mUlaM [157] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03, aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: MUSA prata sUtrAMka [157] dIpa anukrama [165] subodha, kintu bodhiH-samyagbodhaH, iha ca cAritraM bodhiphalatvAt bodhirucyate, jIvopayogarUpatvAddhA, bodhiviziSTAH puruSAstridhA jJAnabuddhAdaya iti, 'evaM mohe mUDha'tti codhivadvaddhavacca moho mUDhAzca trividhA vAcyAH, tathAhi-ti-12 vihe mohe paNNatte, taMjahA-nANamohe' ityAdi, 'tivihA mUDhA pannattA, taMjahA-NANamUDheityAdi / cAritrabuddhAHprAgabhihitAH, te ca pravrajyAyAM satyAmatastAM bhedato nirUpayannAha-'tivihe'tyAdi, sUtracatuSTayaM sugama, kevalaM pravrajanaMgamanaM pApAcaraNavyApArepviti pratrajyA, etacca caraNayogagamanaM mokSagamanameva, kAraNe kAryopacArAt, tandulAn varSati parjanya ityAdivaditi, uktaM ca-"pabdhayaNaM paJcajjA pAbAo suddhacaraNajogesu / iya mokkhaM pai gamaNaM kAraNa kjovyaaraao|| 1 // " iti, ihalokapratibaddhA-aihalaukikabhojanAdikAryArthinAM paralokapratibaddhA-janmAntarakAmAdyarthinAM dvidhApratibaddhA-ihalokaparalokapratibaddhA sA cobhayArthinAmiti, purataH-agrattaH pratibaddhA pravrajyAparyAyabhAviSu | ziSyAdiSyAzaMsanataH pratibandhAt mArgata:-pRSThataH svajanAdiSu snehAcchedAt tRtIyA dvidhA'pIti / 'tupAvaitta'tti 'tuda vyathane' iti vacanAt todayityA-todaM kRtvA vyathAmutpAdya yA pravrajyA dIyate municandraputrasya sAgaracandreNeva |sA tathocyate, 'puyAvahatta'tti, 'pluGgatAviti vacanAt plAvayitvA-anyatra nItvA AyeMrakSitavad yA dIyate sA tatheti, 'buyAvahattA' saMbhASya gautamena karSakavaditi / avapAta:-sevA sadgurUNAM tato yA sA avapAtapatrajyA, tathA AkhyAtena-dharmadezanena ANyAtasya vA-pravajetyabhihitasya gurubhiryA sA''khyAtapravrajyA phalgurakSitasyeveti, 'saMgA 1 prajamaM pravajyA pApAzuddhacaraNayogeSu / evaM mokSa prati gamanaM (prabanyA) kAraNe kAryopacArAt // 1 // pravrajyA- vyAkhyA evaM bhedA: ~260~ Page #262 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [157] dIpa anukrama [165] zrIsthAnA nasUtravRttiH // 129 // "sthAna" - aMgasUtra-3 ( mUlaM + vRtti:) sthAna [3], uddezaka [2], muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [03], aMga sUtra [03] rati saGketastasmAd yA sA saGgArapratrajyA metAryAdInAmiveti, athavA yadi tvaM pratrajasi tadA mayA pramajitavyamityevaM yA sA tathA // uktamajyAvanto nirgrandhA bhavantIti nirgranthasvarUpaM sUtradvayenAha tao niyaMThA gosaMNNovaDattA paM0 taM0 pulAe niyaMThe siNAe / tato niyaMThA santraNosaMNo uttA paM0 [saM0 use paDisevaNAkusIle kasAyakusIle 2 ( sU0 158) tamo sehabhUmIo paM0 taM0 ukosA majjhimA jahannA, umosA chammAsA, majjhimA caumAsA, jahannA sattarAiMdiyA / tato therabhUmIo paM0 taM0-jAithere suttayere pariyAyayere, sadvivAsajAe samaNe NiggaMdhe jAtithere, ThANaMgasamavAyaghare NaM samaNe NiggaMce suyathere, vIsavAsaparivAra NaM samaNe NiggaMthe pariyAyathere ( sU0 159 ) mUlaM [157] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH 'tao' ityAdi, nirgatA prandhAt sabAhyAbhyantarAditi nirmanthAH saMyatA 'no' naiva saMjJAyAm AhArAdyabhilASarU pAyAM pUrvAnubhUtasmaraNAnAgatacintAdvAreNopayuktA ye te nosaMjJopayuktAH, tatra pulAko labdhyupajIvanAdinA saMyamAsAratAkArako vakSyamANalakSaNaH, nirmanthaH-upazAntamohaH kSINamoho veti, snAtako ghAtikarmamalakSAlanAvAghazuddhajJAnasvarUpaH tathA traya eva saMjJopayuktA nosaMjJopayuktAzceti saGkIrNasvarUpAH, tathAsvarUpatvAt, tathA cAha - "sannanosannovautta"tti, saMjJA ca AhArAdiviSayA nosaMjJA ca tadabhAvalakSaNA saMjJAnosaMjJe tayorupayuktA iti vigrahaH, pUrvahasvatA prAkRtatvAditi, tatra vakuza:- zarIropakaraNavibhUSAdinA zavalacAritrapaTaH pratiSevaNayA mUlaguNAdiviSayayA, kutsitaM zIlaM yasya sa tathA evaM kaSAyakuzIla iti // nirmanthAzvAropitavratAH kecit bhavantIti vratAropaNakAlavizeSAnAha For Parts Only ~ 261~ 3 sthAnakAdhyayane uddezaH 3 sU0 159 / / 129 / / *** atra mUla saMpAdane eka sthUla mudraNadoSaH vartate (mUla pratameM Upara dAyIM tarapha uddezaH 3 likhA hai, parantu yahA~ dUsarA uddezaka cala rahA hai) pulAka, nirgrantha, snAtaka, bakuza, kuzIla zabdAnAm vyAkhyA yor Page #263 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [3], uddezaka [2], mUlaM [159] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [159] pratao sehetyAdi sugama, kintu 'seheti 'pidhU saMrAddhAviti vacanAt sedhyate-niSpAdyate yaH sa sedhaH zikSA vAdAdhIta iti zaikSaH tasya bhUmayo-mahAnatAropaNakAlalakSaNAH avasthApadavya iti sedhabhUmayaH zaikSabhUmayo veti, ayamabhi-IX prAyaH-utkRSTataH padbhirmAsairutthApyate na tAnatikAmyate, jaghanyataH saptabhireva rAtrindivairgRhItazikSatvAditi, uktaMca"sahassa tinni bhUmI jahanna taha majjhimA ya ukkosA / rAIdisatta caumAsigA ya chammAsiA ceva // 1 // " iti, Asu cArya vyavahArokto vibhAgaH-"pubbovapurANe karaNajayahA jahaniyA bhUmI / ukkosA dummehaM paDucca assaddahANaM &ca // 1 // emeva ya majjhimagA aNahijate asaddahaMte ya / bhAviyamehAvissavi, karaNajayahA ya majjhimagA // 2 // " iti // zaikSasya ca viparyastaH sthaviro bhavatIti tadbhUminirUpaNAyAha-"tao there" ityAdi kaThya, navaraM sthaviro-vRddhastasya bhUmayaH-padavyaH sthavirabhUmaya iti, jAti:-janma zrutam-AgamaH paryAyaH-pravrajyA taiH sthavirA-vRddhA ye te tathoktA iti, iha ca bhUmikAbhUmikAvatorabhedAdevamupanyAsaH, anyathA bhUmikA uddiSTA iti tA eva vAcyAH syuriti, eteSAM ca trayANAM krameNAnukampApUjAvandanAni vidhevAni, yata ukta vyavahAre-"auhAre uvahI sejA, saMthAre khettsNkme| zaikSasya tino bhUmayo jaghanyA tathA madhyamA botkRSTA / rAtriMdivasapta caturmAsikA pAsmAsikA caina // 1 // 2 pUrvopasthe purANe karaNayArtha javamyA bhUmiH / utkRSTA durmedharma pratIyAzrayAnaM ca // 1 // evameva ca madhyamA anadhIvAne cAbaddadhAne ca / bhAvitamepApino'pi karaNajayAthai ca madhyamA // 1 // AhAre upayau zayyAyAM saMvAre kssetrsNgme| 35S dIpa anukrama saU5545* [167] + * * * %% ~2624 Page #264 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [159 ] dIpa anukrama [167 ] zrIsthAnA GgasUtravRttiH // 130 // "sthAna" aMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRttiH) uddezaka [2]. ..AgamasUtra [03 ], aMga sUtra [03] sthAna [3], muni dIparatnasAgareNa saMkalita .... Education Intentiona - kiIcchedANuvattIhiM, aNukaMpai theragaM // 1 // udvANAsaNadANAI, jogAhAraypasaMsaNA / nIyasejAi niddesavattitte pUyae suyaM // 2 // uANaM vaMdaNaM caiva, gahaNaM daMDagassa ya / aguruNo'viya Niddese, taIyAe pavattae // 1 // " iti // sthavirA iti puruSaprakArA uktAH, tadadhikArAt puruSaprakArAne vAha mUlaM [159 ] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH tato purisajAyA paM0 [saM0 sumaNe dummaNe NosumaNeNodummaNe 1 tato purisajAyA paM0 [saM0 gaMtA NAmege sumaNe bhavati, gaMvA NAmege dummaNe bhavati, gaMtA NAmege NomaNeodummaNe bhavati 2, tao purisajAyA paM0 [saM0 jAmItege sumaNe bhavati, jAmItege dummaNe bhavati, jAmItege NomumaNeNodummaNe bhavati 3 evaM jAissAmItege sumaNe bhavati 34, tato purisajAyA paM0 taM0 - agaMtA NAmege sumaNe bhavati 35 tato purisajAtA paM0 saM0Na jAmi ege sumaNe bhavati 36, tato purisajAyA paM0 [saM0 jAissAmi ege sumaNe bhavati, 37, evaM AgaMtA NAmege sumaNe bhavati 38, emitege su0 3 essAmIti ege sumaNe bhavati 3 evaM eeNaM abhilAveNa gaMtA va agaMtA (ya) 1 AgaMtA khalu tathA aNAgaMtA 2 ciTThi camaciTTittA 3, NisiticA caiva no ceda 4 // 1 // IvA ya ahaMtA ya 5 chiMdittA khalu tahA adittA 6 bUvittA avRtittA 7 bhAsittA ceva No ceva 8 // 2 // dazA ya adavA ya 9 bhuMjittA khalu tathA abhuMjittA 10 / laMmittA abhittA 11 pitA ceva no ceka 12 // 3 // sutittA asutittA 13 jujjhittA khalu vahA ajujjhittA 14 // ja 1 kRticchando'nutibhiranukaMpate sthaviraM // 1 // utthAnAsanadAnayoH yogyAdvArazaMsanAyAM nIcaiH zayyAdau nirdezayavei pUjyate zrutaM // 2 // utthAnaM vandanaM caiva daNDasya agurorapi ca nirdeze tadA pravartate tasya tRtIyasya // 1 // For Parts Only ~ 263 ~ 3 sthAna kAdhyayane uddezaH z sU0 161 // 130 // *** atra mUla saMpAdane eka sthUla mudraNadoSaH vartate (mUla pratameM Upara dAyIM tarapha uddeza: 3 likhA hai, parantu yahA~ dUsarA uddezaka cala rahA hai) ora Page #265 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [3], uddezaka [2], mUlaM [161]+gAthA 1-5 muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [160-161] titA ajayittA ya 15 parAjiNitA ya [va] no caiva 16 // 4 // sadA 17 ruvA 18 gaMdhA 19 rasA ya 20 phAsA 21 (2146=126-1-127) taheva ThANA ya / nissIlassa garahitA pasatthA puNa sIlavaMtassa || 5 // evamikeke timi ra tini u AlAvagA bhANiyavvA, sadaM muNettA NAmege sumaNe bhavati3 evaM sumIti 3 muNissAmIti 3, evaM asuNettA NAmege sumaNe bhavati 3 na suNemIti 3 Na suNissAmIti 3, evaM svAI gaMdhAI rasAI phAsAI, epheke cha cha AlAvagA bhANiyabA 127 AlAvagA bhavaMti (sU0160) tao ThANA NissIlassa nivvayassa NigguNassa jimmerassa NippacakkhANaposahovavAsassa garahivA bhavaMti taM0-assi loge garahite bhavai uvavAte garahie bhavai AyAtI garahitA bhavati, tato ThANA susIlassa subvayassa saguNassa sumerasa sapaJcakyANaposahovavAsassa pasatyA bhavaMti, saM0-assi loge pasatye bhavati uvavAe pasatthe bhavati AjAtI pasasthA bhavati (sU0 161) 'tao purise tyAdi, puruSajAtAni-puruSaprakArAH suThu mano yasyAsI sumanAH-harSavAn rakta ityarthaH, evaM durmanA-dainyAdimAn dviSTa ityarthaH, nosumanAnodumanA:-madhyasthaH, sAmAyikavAnityarthaH / sAmAnyataH puruSaprakArA uktAH, etAneva vizeSato gatyAdikriyApekSayA tao ityAdibhiH sUtrairAha-tatra 'gavA' yAtvA kacidvihArakSetrAdau nAmeti sa|mbhAvanAyAmekaH kazcit sumanA bhavati-dRSyati, tathaivAnyo durmanAH-zocati, anyaH sama eveti, atItakAlasUtramiva vartamAnabhaviSyatkAlasUtre, navaraM 'jAmItegeM' ityAdiSu itizabdo hetvarthaH / 'evamagaMtetyAdipratiSedhasUtrANi AgamanasUtrANi ca sugamAni, 'evam etenAnantaroktenAbhilApena zeSasUtrANyapi vakacyAni / athoktAnyanukkAni ca sUtrANi dIpa anukrama [168-174] ~264~ Page #266 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [3], uddezaka [2], mUlaM [161] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: SHTHH. prata sUtrAMka kAdhyayane [160 -161] zrIsthAnA-18 saMgRhNan gAthApaJcakamAha-gaMte'tyAdi, gaMtA agatA Agantetyuktam , aNAgaMtatti-aNAgatA nAmege sumaNe bhvi4|| sUtra- aNAgaMtA nAmege dummaNe bhavai, aNAgaMtA nAmage nosumaNenodummaNe bhavai 3, evaM na AgacchAmIti 3, evaM na vRttiH AgamissAmIti 3, 'cihittatti sthitvA urddhasthAnena sumanA durmanA anubhayaM ca bhavati, evaM-ciTThAmIti, ci uddezaH3 hissAmIti acidvittA' ihApi kAlataH sUtratrayam, evaM sarvatra navaraM 'niSadya upavizya no cevtti-anissdy-a||131|| sU0 111 nupavizya 3, hatvA-vinAzya kizcit 3, ahatvA-avinAzya 3, chittvA-dvidhA kRtvA 3, acchittvA-pratItaM 3, 'bu itta'tti uktvA-bhaNitvA padavAkyAdikaM 3, 'avuitta'tti anuktvA 3, "bhAsitteti bhASitvA saMbhASya kazcana sa-1 4mbhApaNIyaM 3, 'no ceva'tti abhAsittA asaMbhASya kaJcana 3, 'daca'tti dattvA 3 adavA 3 bhuktvA 3 abhuktvA 34 labdhvA 3 alabdhvA 3 pItyA 3 'no ceva'tti apItvA 3 sustvA 3 asuptvA 3 yuddhA 3 ayuvA 3'jahatta'tti jitvA paraM 3 ajitvA parameva 3 'parAjiNittA' bhRzaM jitvA 3 paribhanna vA prApya sumanA bhavati, varjanakabhAvimahAvittavyayavinirmuktatvAt , parAjitAn-prativAdinaH, sambhAvitAnarthavinirmuktatvAdvA, 'no ceva'tti aparAjitya 3 / saddetyAdi gAthA sUtrata eva boddhavyA, apazcitatvAt tatraivAsyA iti / evamike' ityAdi, 'evaM'miti gatvAdisUtroktakrameNa ekaikasmin zabdAdau viSaye vidhipratiSedhAbhyAM pratyekaM trayaskhaya AlApakA:-sUtrANi kAlavizeSAzrayAH sumanAH durmanA nosumanAnodummanA ityetatsadatrayavanto bhaNitavyAH, etadeva darzayannAha-samityAdi, bhAvitArtham , 'evaM ruvAI ga-1 // 131 // dhAI' ityAdi, yathA zabde vidhiniSedhAbhyAM trayastraya AlApakA bhaNitA evaM 'khvAI pAsitte'tyAdayaH trayasya eva 355555 dIpa anukrama [168-174] ***atra mUla saMpAdane eka sthUla mudraNadoSa: vartate (mUla pratameM Upara dAyIM tarapha uddeza: 3 likhA hai, parantu yahA~ dUsarA uddezaka cala rahA hai) ~265~ Page #267 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [160 -161] dIpa anukrama [168 -174] "sthAna" - aMgasUtra-3 ( mUlaM + vRttiH) uddezaka [2], mUlaM [ 161] [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH sthAna [3], muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra darzanIyAH, evaJca yadbhavati tadAha - 'ekke ityAdi, ekaikasmin viSaye SaDAlApakA bhaNitavyA bhavantIti tatra zabde daziMtA eva, rUpAdiSu punarevaM rUpANi dRSTvA sumanA durmanA anubhayaM 1 evaM pazyAmIti 2 evaM drakSyAmIti 3 evaM adRSTvA 4 na pazyAmIti 5 na drakSyAmIti 6 paTU, evaM gandhAn ghrAtvA 6 rasAnAsvAdya 6 sparzAn spRSTveti 6 / 'tava ThANA yatti yatsagrahagAthAyAmuktaM tad bhAvayannAha - 'tao ThANA' ityAdi, trINi sthAnAni niHzIlasya - sAmAnyena zubhasvabhAvavarjitasya vizeSataH punaH nirvratasya prANAtipAtAdyanivRttasya nirguNasyottaraguNApekSayA nirmmaryAdasya lokakulAdyapekSayA niSpratyAkhyAnapauSadhopavAsasya pauruSyAdiniyamaparvopavAsarahitasya garhitAni - jugupsitAni bhavanti, tadyathA - 'assi ti vibhaktipariNAmAdayaM lokaH- idaM janma garhito bhavati, pApapravRttyA vidvajjana jugupsitatvAt, tathA upapAtaH - akAmanirjarAdijanitaH kilviSikAdidevabhavo nArakabhavo vA, 'upapAto devanArakANA' miti (nArakadevAnAmupapAtaH tattvA0 a0 2 sU0 35 ) vacanAt sa garhito bhavati kilbipikAbhiyogyAdirUpatayeti, AjAtiH - tasmAcyu tasyodvRttasya vA kumAnuSatvatiryaktvarUpA garhitA, kumAnuSAditvAdeveti / uktaviparyayamAha-'tao' ityAdi, nigada siddham // etAni ca garhitaprazastasthAnAni saMsAriNAmeva bhavantIti saMsAri jIvanirUpaNAyAha tividhA saMsArasamAnagA jIvA paM0 [saM0 itthI purisA napuMsagA, tivihA savvajIvA paM0 taM0 sammaddiTThI micchAdiDI sammAmicchadiTTI ya, ahavA tivihA saJcajIvA paM0 [saM0 pajjattagA apanattagA NopajattagANo'pannasagA / evaMsammaddiGkiparittApajjattaga sudumasannibhaviyA va ( sU0 162 ) Ja Eucation International For Parts Only ~266~ Page #268 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [162 ] dIpa anukrama [175] zrIsthAnAGgasUtravRttiH "sthAna" - aMgasUtra-3 ( mUlaM + vRtti:) sthAna [3], uddezaka [2], muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [03], aMga sUtra [03 ] 'tivihe 'tyAdi sUtrasiddhaM // jIvAdhikArAt sarvajIvAMstristhAnakAvatAreNa paddhiH sUtrairAha - 'tivihe 'tyAdi, subodhaM, navaraM 'nopajjanta'tti noparyApta kAno aparyAptakAH siddhAH, 'eva'miti pUrvakrameNa sammadddviItyAdigAthArddhamuktAnuktasUtrasagrahArthamiti / 'tivihA savvajIvA paM0 taM0 parittA 1 aparitA 2 noparittAnoaparittA 3' tatra parItAH - pratyekazarIrAH aparIttA:- sAdhAraNazarIrAH parIttazabdasya chando'rtha vyatyaya iti 'suma'tti tivihA sabvajIvA paM0 taM0-suhumA * bAyarA nohumAnovAyarA, evaM saMjJino bhavyAzca bhAvanIyAH, sarvatra ca tRtIyapade siddhA vAcyA iti / sarva eva caite loke vyavasthitA iti lokasthitinirUpaNAyAha / / 132 / / tividhA logaThitI paM0 taM0 AgAsapaiTTie bAte vAtapatiDie udahI udahipatiTTiyA puDhavI, tao disAo paM0 saM0uddhA ahA tiriyA 1, tihiM disAhiM jIvANaM gatI pavattati, ur3Ae ahAte tiriyAle 2, evaM AgatI 3 varSAtI 4 AhAre 5 jur3I 6 NibuDI 7 gatipariyAte 8 samugdhAve 9 kAlasaMjoge 10 daMsaNAbhigame 11, NANAbhigame 12, jIvAbhigame 13, tihiM disAhiM jIvANaM ajIvAbhigame paM0 [saM0 ur3Ate ahAte tiriyAte 14, evaM paMcidiyatirikkhajoNiyANaM, evaM maNussANavi (sU0 163) 'tivihe 'tyAdi kaNThyaM, kintu lokasthitiH- lokavyavasthA AkAzaM jyoma tatra pratiSThito vyavasthita AkAzapratiSThito vAto- ghanavAtatanuvAtalakSaNaH sarvadravyANAmAkAzapratiSThitatvAt udadhiH- ghanodadhiH pRthivI - tamastamaHprabhAdiketi // uktasthitike ca loke jIvAnAM dizo'dhikRtya gatyAdi bhavatIti dignirUpaNapUrvaka tAsu gatyAdi nirUpayan 'tao dise tyAdi sUtrANi caturddazAha - sugamAni ca, navaraM dizyate-vyapadizyate pUrvAditayA vastvanayeti dik sA ca nAmAdibhedena saptadhA, 4 // 132 // Education Internation For Par Lise Only mUlaM [ 162 ] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH ~267~ 2 sthAnakAdhyayane 4 uddezaH 3 sU0 163 *** atra mUla saMpAdane eka sthUla mudraNadoSaH vartate (mUla pratameM Upara dAyIM tarapha uddeza: 3 likhA hai, parantu yahA~ dUsarA uddezaka cala rahA hai) aru Page #269 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [3], uddezaka [2], mUlaM [163] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [163] dIpa anukrama [176] Aha ca-"nAma 1 ThavaNA 2 davie 3 khettadisA 4 tAvakhetta 5 pannavae 6 / sattamiyA bhAvadisA7 sA hoaTThArasavihAu // 1 // " tatra dravyapa-pudgalaskandhAderdika dravyadika, kSetrasya-AkAzasya dik kSetradika, sA caivaM-"ahapaeso ruyago ti-16 riyaloyassa mjjhyaarNmi| esa pabhavo disANaM eseva bhave aNudisANaM // 1 // " tatra pUrvAdyA mahAdizazcatasro'pi dvipradezA-12 dikA yuttarAH, anudizastu ekapradezA anuttarAH, UrdhvAdhodizau tu caturAdI anuttare, yato'vAci-"dupaesAdi duruttara 4 egapaesA aNuttarA ceva / cauro4 cauro ya disA caurAdi aNuttarA dunni 2 // 1 // saMgaDuddhisaMThiAo mahAdisAo havaMti cttaari| muttAvalIu cauro do ceva ya hu~ti ruyaganibhA // 2 // " nAmAni cAsAm--"iMde 1 ggeyI 2 jammA ya 3 neraI 4 vAruNI ya 5 vAyavvA 6 / somA 7 IsANAvi ya 8 vimalA ya 9 tamA 10 ya boddhavvA // 1 // " tApaH-savitA tadupala|kSitA kSetradik tApakSetradik, sA ca aniyatA, yata uktam-"jesiM jatto sUro udei tesiM taI havai punvA / tAvakkhecadisAo payAhiNaM sesiyAo siM // 1 // " tathA prajJApakasya-AcAryAderdika prajJApakadik, sA caivam-" pannavao jayabhimuho sA puccA sesiyA payAhiNao / tasseva'NugaMtabvA aggeyAI disA niyamA // 1 // " bhAvadik / nAma sthApanA vyakSetradizaH tApakSetraprajJApakAH / saptamIkA bhAvadik sA bhavatyamAdazAnidhA evaM // 1 // 2 apradezo rucako manye tiryaglokasya eSa prabhavo |dizAmeSa evAnudicAmapi // 1 // rA pridezAdikA anuttrkprdeshaav| catasrazcataca dizaH catarAvI anuttarehe ||1||4aakttodigsthitaa mhaadiyo| bhavati catakSaH / muktAvalIva catasode eva ca bhavato rucakanibhe // 1 // 5 aindI bhAmeyI yamA ca naitirvAruNI va vAyavyA / somA dezAnI api ca vimalA cahA zanamA ca boddhavyA // 1 // yeSAM yataH sUrya udayate te sA bhavati puurvo| tApakSetravik pradakSiNaM zeSA asyAH ||1||7prshaapkaa pUrvA pradakSiNataH zeSAH / tassA evAnugaMtavyAH AmeyyAcA diyo niyamAva // 1 // ~268~ Page #270 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [3], uddezaka [2], mUlaM [163] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [163] dIpa anukrama [176] zrIsthAnA-1BAcASTAdazavidhA-"puDhavizjalarajalaNavAyAdhamUlA5khaMdhaggaporavIyA ya8 / biti10cau11paMciMdiyatiriya 3 sthAnajhasUtra (12 nAragA 13 devasaMghAyA 14 // 1 // saMmucchima 15 kammA 16 kammabhUmaganarA 17 tahataradIvA 18 / kAdhyayane vRttiH / bhAvadisA dissai ja saMsArI niyayameyAhiM // 2 // " iti, iha ca kSetratApaprajJApakadimbhirevAdhikAraH, tatra ca tiryaggraha-| uddezaH2 Nena pUrvAdyAzcatasra evaM dizo gRhyante, vidikSu jIvAnAmanuzreNigAmitayA vkssymaanngtyaagtivyutkraantiinaamyujymaan||133|| sU0164 tvAt, zeSapadeSu ca vidizAmavivakSitatvAt, yato'traiva vakSyati,-" chahiM disAhiM jIvANaM gaI pavattaI tyAdi, tathA granthAntare'pyAhAramAzrityoktam-"nibvAdhAraNa niyamA chaddisiMti" tatra 'tihiM disAhiti saptamI tRtIyA paJcamI vA yathAyogaM vyAkhyeyeti, gati:-prajJApakasthAnApekSayA mRtvA'nyatra gamanam, 'evaM miti pUrvoktAbhilApasUcanArthaH, AgatiH-prajJApakapratyAsannasthAne Agamanamiti, vyutkrAntiH--utpattiH, AhAraH pratItaH, vRdbhiH zarIrasya varddhanaM, nivRddhiH-zarIrasyaiva hAniH, gatiparyAyazcalanaM jIvata eva, samudghAto-vedanAdilakSaNaH, kAlasaMyogo-vartanAdikAlalakSaNA nubhUtiH maraNayogo vA, darzanena-avadhyAdinA pratyakSapramANabhUtenAbhigamo-bodho darzanAbhigamaH, evaM jJAnAbhigamaH, jI&IvAnAM jJeyAnAM avadhyAdinaivAbhigamo jIvAbhigama iti / 'tihiM disAhiM jIvANaM ajIvAbhigame pannatte, taM0-uDAe | evaM sarvatrAbhilapanIyamiti darzanArthaM paripUrNAntyasUtrAbhidhAnamiti / etAnyapi jIvAbhigamAntAni sAmAnyajIvasUtrANi pRthvIjalajjalanavAtA mUlastadhAnaparvabIjAzca / dvitricatuHpaMceMdriya nirmamArakA devasaMghAtAH // 1 // samUchimakarmAvarmabhUmiganarAsasathAntaradvIpagAH bhAvadizo R // 133 // vyapadizyate barasaMsArI niyatametAbhiH // 1 // RESSETTE ~ 269~ Page #271 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [163] dIpa anukrama [176] "sthAna" - aMgasUtra-3 ( mUlaM + vRtti:) sthAna [3], uddezaka [2], muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra [03], aMga sUtra [03 ] mUlaM [ 163 ] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH caturviMzatidaNDa kacintAyAM tu nArakAdipadeSu diktraye gatyAdInA trayodazAnAmapi padAnA sAmastyenAsambhavAt pazvendri-' yatiryakSu manuSyeSu ca tatsambhavAt tadatidezamAha- 'eva' mityAdi, yathA sAmAnyasUtreSu gatyAdIni trayodaza padAni vikatraye abhihitAnyevaM paJcendriyatiryaGamanuSyeSviti bhAvaH, evaM caitAni SaDiMzatiH sUtrANi bhavantIti // athaiSAM nArakAdiSu kathamasambhava iti 1, ucyate, nArakAdInAM dvAviMzaterjIvavizeSANAM nArakadevepUtpAdAbhAvAdUrdhvAdhodizorvivakSayA gatyAgatyorabhAvaH, tathA darzanajJAnajIvAjIvAbhigamA guNapratyayA avadhyAdipratyakSarUpA ditraye na santyeva, bhavapratyayAvadhipakSe tu | nArakajyotiSkAstiryagavadhayo bhavanapativyantarA UrdhvAvadhayaH vaimAnikA adho'vadhaya ekendriyavikalendriyANAM svavadhirnAstyeveti / yathoktAni ca gatyAdipadAni trasAnAmeva sambhavantIti sambandhAtrasAnnirUpayannAha tivihA tasA paM0 [saM0 teukAiyA bAukAiyA urAlA tasA pANA, tividhA thAvarA, paM0 saM0 puDhavikAiyA AukAiyA vaNarasaikAiyA (sU0 164 ) 'tivihe 'tyAdi spaSTa, kintu trasyantIti trasAH-calanadhamrmANaH, tatra tejovAyavo gatiyogAt trasAH, udArAH-sthUlAH 'sA' iti zrasanAmakarmodayavarttitvAt, 'prANA' iti vyaktocchvAsAdiprANayogAt ddhIndriyAdayaste'pi gatiyogAdeva trasA iti / uktAstrasAH, tadviparyayamAha - 'tivihe 'tyAdi, sthAnazIlatvAt sthAvaranAmakarmodayAcca sthAvarAH, zeSaM vyaktameveti / iha ca pRthivyAdayaH prAyo 'GgulAsaveya bhAgamAtrAvagAhanatvAt acchedyAdisvabhAvA vyavahArato bhavantIti tatprastAvAnizcayAcchedyAdInaSTabhiH sUtrairAha Education Internation For Parts Only ~270~ Page #272 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [3], uddezaka [2], mUlaM [165] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka zrIsthAnA sUtravRttiH 3 sthAnakAdhyayane uddeza: sU0 166 [165] // 134 // 1% dIpa anukrama [178] tato akachejA paM0 saM0-samaye padese paramANU 1, evamabhejA 2 aDajhA 3 agizA 4 aNaDA 5 amajjA 6 apaesA 7 tato avibhAtimA paM020-samate paese paramANU 8 (sU0165) ajoti samaNe bhagavaM mahAvIre gotamAdI samaNe NigaMthe AmaMtettA evaM bayAsI-kiMbhavA pANA? samaNAuso', goyamAtI samaNA NigaMdhA samarNa bhagavaM mahAvIra uvasaMkarmati upasaMkamittA vadaMti namasaMti baMdittA namaMsittA evaM bayAsI-jo khalu vayaM devANuppiyA! eyama8 jANAmo vA pAsAmo bA, taM jadi Na devANuppiyA eyamajhu No gilAyati parikahittate tamicchAmo NaM devANuppiyANaM - tie evamaha jANittae, ajotti samaNe bhagavaM mahAvIre goyamAtI samaNe nimagaMthe AmaMtecA evaM vayAsI-dukkhabhayA pANA samaNAuso', se NaM bhaMte! dukkhe keNa kaDe, jIveNaM kaDe pamAdeNa 2, se NaM bhaMte ! dukkhe kahaM veijjati ?, appamAerNa 3 (sU0 166) 'tao acchejjetyAdi, chettumazakyA buddhyA kSurikAdizastreNa vetyacchedyAH, chedyatve samayAditvAyogAditi, samayaHkAlavizeSaH pradezo-dharmAdharmAkAzajIvapudgalAnAM niravayavorDavAH paramANu:-askandhaH pudgala iti, uktaMca-satyeNa | sutikkhaNavi chettuM bhenu pajaM kira na sakA / taM paramANu siddhA vayaMti AI pamANANaM ||1||"ti, evaM'miti pUrvasUtrAbhilApasUcanArtha iti, abhedyAH sUcyAdinA adAhyA agnikSArAdinA agrAhyA hastAdinA na vidyate' yeSAmityanaddhoM vibhAgadvayAbhAvAt , amadhyA vibhAgatrayAbhAvAt , ata evAha-'apradezA' niravayavAH, ata evAvibhAjyA-vibhaktumaza satIpaNenApi zastreNa hetu bhettuM ca yaH kila na zakyate taM vadanti paramANuM jJAnasiddhAH pramANAnAmAdi // 5 // ( H1134 // ~ 271~ Page #273 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [3], uddezaka [2], mUlaM [166] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03, aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [166] kyAH, athavA vibhAgena nivRttA vibhaagimaastnnissedhaadvibhaagimaaH| ete ca pUrvatarasUtroktAH trasasthAvarAkhyAH prANino duHkhabhIrava ityetat saMvidhAnakadvAreNAha-'ajoM' ityAdi, sugama, kevalam 'ajjotti'tti ArAt pApakarmabhyo yAtA | AryAstadAmantraNaM he AryA ! 'iti' evamabhilApenAmadhyetisambandhaH, zramaNo bhagavAn mahAvIra gautamAdIn zramaNAn nirgrandhAneva-vakSyamANanyAyenAvAdIditi, kasmAd bhayaM yeSAM te kiMbhayAH, kuto vibhyatItyarthaH, 'prANAH' prANinaH 'sa maNAuso'tti he zramaNAH! he AyuSmanta iti gautamAdInAmevAmantraNamiti, ayaM ca bhagavataH praznaH ziSyANAM vyusAda-12 4/nArtha eva, anena cApRcchato'pi ziSyasya hitAya tattvamAkhyeyamiti jJApayati, ucyate ca--"katthai pucchai sIso 8 kahiMdha'puhA vayaMti aayriyaa| sIsANaM tu hiyahA viulatarAgaM tu pucchAe // 1 // " iti, tatazca 'uvasaMkamaMti'tti upasaGkAmanti-upasaGgacchanti tasya samIpavartino bhavanti, iha ca tatkAlApekSayA kriyAyA vartamAnatvamiti vartamAnanirdezo na duSTaH, upasaGkamya vandante stutyA namasyanti praNAmataH, 'evam anena prakAreNa 'vayAsi'tti chAndasatvAt bahuvacanArthe ekavacanamiti avAdiSuH uktavanto no jAnImo vizeSataH no pazyAmaH sAmAnyato, vAzabdau vikalpArthoM, PI'taditi tasmAdetamartha-kiMbhayAH prANA ityevalakSaNaM, 'no gilAyaMti'tti na glAyanti-na zrAmyanti parikathayituM parikathanena taMti tataH, 'dukkhabhaya'tti duHkhAt-maraNAdirUpAt bhayameSAmiti duHkhabhayAH, 'se gaMti tad duHkha |'jIveNaM kaDetti duHkhakAraNakarmakaraNAt jIvena kRtamityucyate, kathamityAha-pamAeNa'ti pramAdenAjJAnAdinA 1 citpRSati ziSyaH kacicApRSThA badantyAcAryAH / ziSyANAM hitAyava vipulatara tu pRcchAyAM // 3 // dIpa anukrama [179] ~272~ Page #274 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [3], uddezaka [2], mUlaM [166] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [166] zrIsthAnA- masUtravRttiH // 135 // 6468055* dIpa anukrama [179] vandhahetunA karaNabhUteneti, uktaMca-"pamAo ya murNidehi, bhaNio ahameyo / anANaM saMsao ceva, micchANANaM| sthAnataheva ya ||1||raago doso mainbhaMso, dhammami ya aNAyaro / jogANaM duSpaNIhANaM, ahahA bjiyvo||2||" kAdhyayane iti / tacca vedyate-kSipyate apramAdena, bandhahetupratipakSabhUtatvAditi / asya ca sUtrasya kuzkhabhayA pANA 1 jIveNaM kaDe uddezaH 2 dukkhe pamAeNaM 2 apamAeNaM beijjaI 3 tyevarUpapraznottaratrayopetatvAt tristhAnakAvatAro draSTavya iti // jIvena kRtaM sU0167 kA duHkhamityuktamadhunA paramataM nirasyaitadeva samardhayannAha annautthitA gaM bhaMte! evaM AtikvaMti evaM bhAsaMti evaM pannati evaM parUvaMti kahanaM samaNANaM niggaMdhANaM kiriyA kajati ?, tattha jA sA kaDA kajjai no taM pucchaMti, tattha jA sA kaDA no kajati, no taM pucchaMti, tattha jA sA akaDA no kajati no taM pucchaMti, tattha jA sA akaDA kajati taM pucchaMti, se evaM dattavvaM sitA-akicaM dukhaM aphusaM dukkhaM akajamANakaDaM dukhaM akaTu akahu pANA bhUyA jIvA sattA vevaNaM vedetitti vattavvaM, je te evamAIsu micchA te evamAIsu, ahaM puNa evamAikkhAmi evaM bhAsAmi evaM panavemi evaM parUvemi-kicaM dukkhaM phussaM dukkhaM phaz2amANakarDa dukkhaM kaTu 2 pANA bhUyA jIvA sattA veyaNaM veyatitti vattavya siyA (sU0 167) taiyaThANassa bIo uddesao smtto|| 'annautthI'tyAdi prAyaH saSTaM, kintu anyayUthikAH-anyatIrghikA iha tApasA vibhaGgajJAnavantaH, 'evaM' vakSya // 135 // 1 pramAdava muniindrbhnito'ttbhedH| ajJAnaM saMzayathaiva, mibhyAkSAnaM tathaiva cArAgo dveSo matibhraMzo dharme vAnAdaraH yogAnA duSpraNidhAna adhyA jayitavyaH // 1 // ~273~ Page #275 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [3], uddezaka [2], mUlaM [167] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [167] mANaprakAramAkhyAnti sAmAnyato bhASante vizeSataH krameNaitadeva prajJApayanti prarUpayantIti paryAyarUpapadadvayena uktamiti, athavA AkhyAnti ISad bhASante vyaktavAcA prajJApayanti upapattibhirbodhayanti prarUpayanti prabhedAdikathanata iti, kiM tadityAha-kathaM kena prakAreNa 'zramaNAnAM nigranthAnAM mate iti zeSaH kriyate iti kriyA-karma sA 'kriyatte' bhavati du:khAyeti vivakSayeti praznaH, iha tu catvAro bhaGgAH, tadyathA-kRtA kriyate-vihitaM satkarma duHkhAya bhavatItyarthaH 1, evaM kRtAna kriyate 2 akRtA kiyate 3 akRtA na kiyate 4 iti, eteSvanena praznena yo bhaGgAH praSTumiSTastaM zeSabhajAnirAkaraNapUrvakamabhidhAtumAha'tastha'tti teSu caturyu bhaGgakeSu madhye prathama dvitIyaM caturthaM ca na pRcchanti, etatrayasyAtyantaM ruceraviSayatayA tatpaznasthApyapravRtteriti, tathAhi-'yA'sau kRtA kriyate' yattatkarma kRtaM sadbhavati no tatte pRcchanti, pUrvakAlakRtatvasyApratyakSatayA asattvena nimranthamatatvena cAsaMmatatvAditi, 'tatra yA'sau kRtA no kriyate' iti teSu-bhaGgAkeSu madhye yattatkarma kRtaM na bhavati no tatpRcchanti, atyantavirodhenAsambhavAt , tathAhi-kRtaM cet karma kathaM na bhavatItyucyate?, na bhavati cet kathaM kRtaM taditi, kRtasya karmaNo'bhavanAbhAvAt , 'tatra' teSu 'yA'sAvakRtAM yattadakRtaM karma 'no kriyate' na bhavati no tAM pRcchanti, akRtasyAsatazca karmaNaH kharaviSANakalpatvAditi, amumeva ca bhaGgakatrayaniSedhamAzrityAsya sUtrasya tristhAnakAvatAra iti sambhAvyate, tRtIyabhaGgakastu tatsaMmata iti taM pRcchanti, ata evAha-tatra 'yA'sAvakRtA kriyate' yattadakRta-pUrvamavihitaM karma bhavati-duHkhAya sampadyate tAM pRcchanti, pUrvakAlakRtatvasthApratyakSatayA asatvena lAdukhAnubhUtezca pratyakSatayA satvenAkRtakarmabhavanapakSasya sammatatvAditi, pRcchatAM cAyamabhiprAyo-yadi nirgandhA api | BROTHERNKAR dIpa anukrama [180] AREauratan international ~274~ Page #276 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [167] dIpa anukrama [180] "sthAna" - aMgasUtra-3 ( mUlaM + vRtti:) mUlaM [167 ] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH sthAna [3], uddezaka [2], muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [03], aMga sUtra [03] zrIsthAnA GgasUtra // 136 // akRtameva karmma duHkhAya dehinAM bhavatIti pratipadyante tataH suSThu - zobhanaM asmatsamAnabodhatvAditi zeSAnapRcchantaH tR-sthAnatIyameva pRcchantIti bhAvaH, 'se'tti atha teSAmakRtakarmAbhyupagamavatAmevaM vakSyamANaprakAraM vaktavyam-ullApaH syAt, ta 7 kAdhyayane vRttiH hai eva vA evamAkhyAnti parAn prati yaduta athaivaM vaktavyaM-prarUpaNIyaM tatvavAdinAM syAt bhaved, akRte sati karmmaNi uddezaH 2 * duHkhabhAvAt akRtyam - akaraNIyamabandhanIyam - aprAptavyamanAgate kAle jIvAnAmityarthaH, kiM ? 'dukkhaM duHkhahetutvAt sU0 167 4 karma, 'aphussaM'ti aspRzyaM karma akRtatvAdeva, tathA kriyamANaM ca varttamAnakAle badhyamAnaM kRtaM cAtItakAle baddhaM kriya| mANakRtaM dvandvaikatvaM karmmadhArayo vA na kriyamANakRtamakriyamANakRtaM, kiM tat ? - duHkhaM karma 'akicaM dukkha mityAdipadatrayaM, 'tattha jA sA akaDA kalaha taM pucchaM tyanyatIrthikamatAzritaM kAlatrayAlambanamAzritya tristhAnakAvatAro'sya draSTavyaH kimuktaM bhavatItyAha-akRtvA akRtvA karma prANA dvIndriyAdayaH bhUtA:-taravo jIvAH - pazcendriyAH sattvAH pRthivyAdayo yathoktam - "prANA dvitricatuH proktA, bhUtAstu taravaH smRtAH / jIvAH pathendriyA jJeyAH, zeSAH sattvAH prakIrttitAH // 1 // " iti vedanA-pIDAM vedayantIti vaktavyamityayaM teSAmuhApaH, etadvA te ajJAnopahatabuddhayo bhASante parAn prati, yaduta evaM vaktavyaM syAditi prakramaH // evamanyatIrthikamatamupadArtha nirAkurvannAha - 'je te' ityAdi, ya ete anyatIrthikA evam uktaprakAramAhaMsutti-uktavantaH 'mithyA' asamyak te anyatIrthikA evamuktavantaH, 'Ahesuti uktavantaH, akRtAyAH kriyAtvAnupapatteH kriyata iti hi kriyA, yasyAstu kathaJcanApi karaNaM nAsti sA kathaM kriyeti, akRtakarmAnubhavane hi baddhamukasukhitaduHkhitAdiniyatavyavahArAbhAvaprasaGga iti, svamatamAviSkurvannAha - 'aha'mi For Pernal Use On ~275~ // 136 // www.anibrary.org Page #277 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [3], uddezaka [2], mUlaM [167] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [167] 15945456455 dIpa anukrama [180] tyAdi 'ahaMti ahameva nAnyatIrthikAH, punaHzabdo vizeSaNArthaH sa ca pUrvavAkyAduttaravAkyArthasya vilakSaNatAmAha, 'evamAikkhAmI'tyAdi pUrvavat, kRtyaM karaNIyamanAgatakAle duHkhaM, taddhetukatvAt karma, spRzya-spRSTalakSaNavandhAvasthAyogya kriyamANaM vartamAnakAle kRtamatIte, akaraNaM nAsti karmaNaH kathaJcanApIti bhAvaH, svamatasarvasvamAha-kRtvA kRtvA karmeti gamyate, prANAdayo vedanAM-karmakRtazubhAzubhAnubhUtiM vedayanti-anubhavantIti vaktavyaM syAt samyagvAdinAmiti / [visthAnakasya dvitIya uddezako vivaraNataH samAptaH // ukto dvitIyodezakaH, sAmprataM tRtIya Arabhyate, asya cAyamabhisambandhaH-ihAnantaroddezake vicitrA jIvadharmAH prarUpitAH ihApi ta evaM prarUpyanta ityanena sambandhenAyAtasyAsyoddezakasyAdisUtratrayam-. tihiM ThANehiM mAthI mAya phaTTa No AlotejA No paDikamejA No gidijjA No garahijA No vijaDejA No visohelA No akaraNAte ambhuDhejA No ahArihaM pAyacchittaM tavokamma paDibajjejA, 0-akarisu vA'haM karemi vA'haM karissAmi vAI1 / tihiM ThANehiM mAthI mAyaM kaha No AlotejjA No paDikamijA jAva No paDibajejA akittI vA me sitA avaNNe vA me siyA aviNate vA me sitA 2 tihiM ThANehiM mAyI mAyaM kaTTa No AloejA jAva no paDivajelA saM0 -kittI vA meM parihAtissati jaso vA me parihAtissati pUyAsakAre vA meM parihAtissati 3 / tihiM ThANehi mAthI mAyaM kaTu AloejjA patikamejA jAva paDibajjejA taM0-mAyissa NaM assi loge garahite bhavati uvavAe garahie bhavati AyAtI garahiyA bhavati / tihiM ThANehiM mAyI mAyaM kaTu AloejjA jAya paDivojA saM0-amAthissa NaM -64625 atra tRtIya-sthAnasya dvitIya -uddezaka: samApta:, atha tRtIya-uddezakaH Arabhyate ~ 276~ Page #278 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [3], uddezaka [3], mUlaM [168] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [168] zrIsthAnA- ariMsa loge pasarathe bhavati uvayAte pasatthe bhavai AyAI pasatthA bhavati 5 / tihiM ThANehiM mAyI mArya kaTu AloejA 3 sthAnalasUtrajAva paDhivajejA, taM0-NANavatAte dasaNaTThayAte carittadvayAte 6 / (sU0 168) kAdhyayane vRttiH 'tihiM ThANehI tyAdi, asya ca pUrvasUtreNa sahAyaM sambandhaH-pUrvasUtre mithyAdarzanavatAmasamaJjasatokkA, iha tu kaSAyavatAM uddezA3 // 137 // tAmAhetyevaMsambandhasyAsya byAkhyA-'mAyIM' mAyAvAn 'mAyA' mAyAviSayaM gopanIyaM pracchannamakArya kRtvA no Alo- sU0 168 cayet mAyAmeveti, zeSa sugama, navaraM AlocanaM-gurunivedanaM pratikramaNaM-mithyAduSkRtadAnaM nindA-AtmasAkSikA gA~-14 gurusAkSikA vitroTana-tadadhyavasAyavicchedanaM vizodhanam-AtmanaH cAritrasya vA atIcAramalakSAlanaM akaraNatAbhyutthAnaMpuna tat kariSyAmItyabhyupagamaH'ahArihaM yathocitaM 'pAyacchitaMti pApacchedakaM prAyazcittavizodhakaM vA tapaHkarma-nirvikRtikAdi pratipadyeta, tadyadhA-akArSamahamidamataH kathaM nindyamityAlocayiSyAmi svamAhAtmyahAniprApterityevamabhimAnAt 1 tathA karomi cAhamidAnImeva kathamasAdhviti bhaNAmi 2 kariSyAmIti cAhametadakRtyamanAgatakAle'pi kathaM prAyazcittaM pratipadya iti / kIrtiH-ekadiggAminI prasiddhiH sarvadiggAminI saiva varNo yazaHparyAyavAdasya athavA dAnapuNyaphalA| kIrtiH parAkramakRtaM yazaH, taca varNa iti tayoH pratiSedho'kIrtiH avarNazceti, avinayA sAdhukRto me syAditi, idaM ca sUtramaprAptaprasiddhipuruSApekSaM, 'mAyaM kahutti mAyAM kRtvA-mAyAM puraskRtya mAyayetyarthaH, 'parihAsyati' hInA bhaviSyati pUjA puSpAdibhiH satkAro vastrAdibhiH, idamekameva vivakSitamekarUpatvAditi, idaM tu prAptaprasiddhipuruSApekSaM, zeSa sug-15||127 jAmam // uktaviparyayamAha-'tihI'tyAdi sUtratrayaM spaSTa, kintu 'mApI mAyaM kaha Aloejatti iha mAyI akRtyakara-18 dIpa anukrama [181] CSC A ~ 277~ Page #279 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [3], uddezaka [3], mUlaM [168] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: *-40- prata sUtrAMka [168] * ANakAla eva AlocanAdikAle tvamAyyeva AlocanAdyanyadhAnupapatteriti, 'assi'ti arya, yato mAyina ihalokAdyA gahiMtA bhavanti yatazcAmAyina ihalokAdyAH prazastA bhavanti yatazcAmAyina AlocanAdinA niraticArIbhUtasya jJAnAdIni svasvabhAvaM labhante ato'hamamAyI bhUtvA''locanAdi karomIti bhAvanA // anantaraM zuddhiruktA, idAnIM tatkAriNo'bhyantarasampadA tridhA kurvannAha tato purisajAyA paM0 20-muttadhare atyadhare tadubhayadhare (sU0 169) kappati NiggaMdhANa vA NiggaMdhINa vA tato vasthAI dhArittae vA pariharittate vA, taM0-jaMgite bhaMgite khomite 1, kappada NiggaMdhANa vA NimagaMdhINa vA 2 tato pAyAI dhArittate vA pariharittate vA, taM0-lAuyapAde vA dArupAde vA maTTiyApAde vA (sU0 170) vihiM ThANehiM vartha dharejjA, taM0-hiripattitaM duguMchApattiyaM parIsahavattiya (sU0 171) tao AyaraksA 50 saM0-dhammiyAte paDicoyaNAte pachicoetA bhavati tusiNIto vA sitA udvittA vA AtAte egaMtamaMtamavakamejA NigaMdhassa NaM gilAthamANarasa kappati tato viyaDadattIo paDiggAhittate, taM0-ukosA majjhimA jahannA (sU0 172) 'tao purI'tyAdi subodha, navaramete yathottaraM pradhAnA iti / teSAmeva bAhya sampadaM sUtradvayenAha-kappatI'ti kalpate' yujyate yuktamityarthaH, 'dhArittaeti dharnu parigrahe 'parihattuM paribhoktumiti, athavA "dhAraNayA uvabhogo, pariharaNe hoi paribhoga'tti / 'jaMgiyaM jaMgamajamaurNikAdi "bhaMgiyaM' atasImaya 'khomiyaM' kA sikmiti| alAvupAtraka-tu 1dhAragadopabhogaH pariharaNaM bhavati paribhogaH. %2544454545446 dIpa anukrama [181] ~ 278~ Page #280 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [3], uddezaka [3], mUlaM [172] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: zrIsthAnA- prata sUtrAMka vRttiH [172] // 138 // dIpa anukrama [185] kA mbaka, dArupAtraM-kASThamayaM mRttikApAtraM-mRnmayaM zarAvavAghaTikAdi, zepaM sugamaM / vastragrahaNakAraNAnyAha-'tihIM'tyAdi, sthAnahI-lajjA saMyamo vA pratyayo-nimittaM yasya dhAraNasya tattathA, jugupsA-pravacanakhiMsA vikRtAGgadarzanena mA bhUdityevaM pra- kAdhyayane tyayo yatra tattathA, evaM parIpahAH-zItoSNadaMzamazakAdayaH pratyayo yatra tattathA, Aha ca-"vevi vAur3e vAie ya hIri-15 uddezaH3 khaddhapajaNaNe ceva / esiM aNuggahaTThA liMgudayahA ya paTTo u // 1 // " ('beuvitti vikRte tathA 'aprAvRte' vakhAbhAve sati sU0172 'vAtikeca ucchUnatvabhAjane hiyAM satyAM 'khaTTe' vRhatyamANe 'prajanane mehane 'limodaya'tti strIdarzane liGgodayarakSArthamityarthaH) tathA, "taMNagahaNAnalasevAnivAraNA dhammasukajhANaTThA / dihaM kappaggahaNaM gilANamaraNayA ceva // 1 // " iti, vastrasya grahaNakAraNaprasaGgAt pAtrasyApi tAnyAkhyAyante,-"aMtaraMtabAlavuhA sehA''desA gurU asahuvaggo / sAhAraNoggahAladdhikAraNA pAyagahaNaM tu // 1 // " (ataraMtatti-glAnA AdezAH-prAghUrNakAH, 'asahutti sukumAro rAjaputrAdiprabajitaH 'sAdhAraNAvagrahAt' sAmAnyopaSTambhArtha alabdhikArtha ceti)| nirganthaprastAvAnnirgandhAnevAnuSThAnataH saptasUtryA''ha-'tao Ae'tyAdi sugamA, navaram AtmAnaM rAgadveSAderakRtyA bhavakUpAdvA rakSantItyAtmarakSAH 'dhammiyAe paDicoyaNAe'tti dhArmikeNopadezena-nedaM bhavAdRzAM vidhAtumucitamityAdinA prerayitA-upadeSTA bhavati anukUletaropasagekAriNaH, tato'sAvupasargakaraNAnnivarttate tato'kRtyAsevA na bhavatItyataH AtmA rakSito bhavatIti, tUSNIko vA vArcayama vikRte'prAyate ucchUite vAtike va hIH mahanmehane caiva eSAM cAnugrahArtha liMgodayerakSArtha paEH // 1 // 2 tRNapraNAnalasevAnivAraNAya dharmazA // 138 // dhyAnAya glAnAya maraNArthAya vara kApamaharNa ||1||3glaanvaadaanupsthaapitmaaghuurnnkaacaaryraajputraadiinaaN sAdhAraNopabahArtha alabdhikA tha pAtrapadaNam // 1 // ~ 279~ Page #281 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [172] dIpa anukrama [185] "sthAna" - aMgasUtra-3 ( mUlaM + vRtti:) mUlaM [ 172] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH sthAna [3], uddezaka [3], muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra [03], aMga sUtra [03 ] upekSaka ityarthaH syAditi 2, preraNAyA aviSaye upekSaNAsAmarthyaM ca tataH sthAnAdutthAya 'Aya ( Ae ) 'tti AtmanA ekAntaM - vijanaM antaM bhUvibhAgamavakrAmet gacchet / nirgranthasya glAyataH - azaknutrataH, tRDvedanAdinA abhibhUyamAnasyetyarthaH, AhAragrahaNaM hi vedanAdibhireva kAraNairanujJAtaM / 'tao'ti tisraH 'viSaDa'tti pAnakAhAraH, tasya dattayaH- ekaprakSepapradAnarUpAH pratigrahItum-AzrayituM vedanopazamAyeti, utkarSa :- prakarSaH tadyogAdutkarSA utkarSatIti votkarSA utkRSTetyarthaH, pracurapAnakalakSaNA, yayA dinamapi yApayati, madhyamA tato hInA, jaghanyA yayA sakRdeva vitRSNo bhavati yApanAmAtraM vA labhate, athavA pAnakavizeSAdutkRSTAdyA vAcyAH, tathAhi - kalamakAJjikAvazrAvaNAdeH drAkSApAnakAdeva prathamA 1 paSThikA [di] kAJjikAdermadhyamA 2 tRNadhAnya kAJjikAderuSNodakasya vA jaghanyeti, dezakAlasvarucivizeSAdvotkarSAdi neyamiti / tirhi ThANehiM samaNenigaM sAhammiyaM saMbhogiyaM visaMbhogiyaM karemANe NAtikramati taM sataM vA dahuM, sassa vA nisamma, tavaM mosaM AuTTati catthaM no AuTTati (sU0 173) vividhA aNunnA paM0 naM0 - AyarivattAe uvajjhAyantAra gnnitaate| tividhA samaNunnA paM0 naM0 - AyariyattAte uvajjhAyattAte gaNittAte, evaM uvasaMpayA, evaM vijahaNA (sU0 174 ) 'sAmiyaMti samAnena dharmeNa caratIti sAdharmikastaM sam-ekatra bhogo-bhojanaM sambhogaH- sAdhUnA samAnasAmAcArIkatayA parasparamupadhyAdidAnagrahaNasaMvyavahAralakSaNaH sa vidyate yasya sa sAmbhogikaH taM visambhogo-dAnAdibhirasaMvyavahAraH sa yasyAsti sa visambhogikastaM kurvan nAtikrAmati-na khatyatyAjJAM sAmAyikaM vA vihitakAritvAditi, svayamAtmanA sAkSAt dRSTvA sambhogikena kriyamANAmasaMbhogikadAnagrahaNAdikAmasamAcAroM, tathA 'sahassa'ti zraddhA Education Internation For Parts Only ~ 280~ Page #282 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [3], uddezaka [3], mUlaM [174] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [174] zrIsthAnA- sUtravRttiH // 139 // dIpa anukrama [187] zraddhAnaM yasmin asti sa zrAddhaH-zraddheyavacanaH ko'pyanyaH sAdhustasya vacanamiti gamyate 'nizamya' avadhArya, tathA sthAna'tacaMti eka dvitIyaM yAvat tRtIyaM 'mosaMti mRpAvAdaM akalpagrahaNayAvasthadAnAdinA sAvadyaviSayapratijJAbhaGgalakSa- kAdhyayane NamAzrityeti gamyate, 'Avartate' nivartate tamAlocayatItyarthaH, anAbhogatastasya bhAvAt prAyazcittaM cAsyocitaM dIyate, uddezaH 3 caturthaM tvAzritya prAyo no Avatate-taM nAlocayati, tasya darpata evaM bhAvAditi, Alocane'pi prAyazcittasyAdAnama- sU0174 syeti, atazcaturthAsambhogakAraNakAriNaM visambhogikaM kurvanAtikAmatIti prakRtam , uktaM ca "egaM va do va tinni va AudRtassa hoi pacchittaM / AuddhRte'vi tao pariNe tiNhaM visaMbhogo // 1 // " iti, etacUrNi:-se saMbhoio asuddhaM giNhaMto coio bhaNai-saMtA paDicoyaNA, micchAmi dukaDaM, Na puNo evaM karissAmo, evamAuTTo jamAvanno taM pAyacchisaM dAUM saMbhogo / evaM bIyavArAevi, evaM taiyavArAevi, taiyavArAo parao cautthavArAe tamevAi-14 yAra seviUNa AudRtassavi visaMbhogoM' iti, iha cAdyaM sthAnadvayaM gurutaradoSAzrayaM, yatastatra jJAtamAtre zrutamAtre ca visaMbhogaH kriyate, tRtIyaM tvalpataradoSAzraya, tatra hi caturthavelAyo se vidhIyata iti / 'aNunna'tti, anujJAnamanujJAadhikAradAnaM, Acaryate-maryAdAvRttitayA sevyata ityAcAryaH, AcAre vA pazcaprakAre sAdhurityAcAryaH, Aha ca ekazo vA dvikatvavikRtvo vA AvartamAnasya bhavati prAyavisaM AvartamAnasyApi tatastrayANAM parata: visaMbhogaH // 1 // 2 sa sAMbhogiko kArya rAIdhovito bhaNati satI praticodanA mithyA me duSkRtaM na punarevaM kariSyAmi evamAtte yadApanasat prAyavittaM dayA saMbhogaH / evaM dvitIyabArAyAmapi, evaM tRtIvArAyAmapi, tRtIyavArAyAH paratazcaturdhavArAyAM tamevAticAra sevayitvA AvartamAnasyApi visaMbhogaH, GAN AcArya zabdasya vyAkhyA ~ 281~ Page #283 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [ 174 ] dIpa anukrama [187] "sthAna" aMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRttiH) uddezaka (3) sthAna [3], ..AgamasUtra [03 ], aMga sUtra [03] muni dIparatnasAgareNa saMkalita .... .......... Internationa - "paMcavihaM AyAraM AvaramANA tahA payAsaMtA AyAraM daMsentA AyariyA teNa vucchaMti // 1 // " tathA "suttatthavika lakkhaNajutto gacchassa meDhibhUo ya / gaNatattiviSpamuko atthaM vAei Ayario // 2 // tadbhAvastattA tayA, uttaratra ga NAcAryagrahaNAdanuyogAcArya tayetyarthaH tathA upetyAdhIyate'smAdityupAdhyAyaH, Aha ca- "saMmettanANadaMsaNajutto suttatthatadubhayavihinnU / AyariyaThANajogo suttaM vAei ubajhAu // 1 // " iti // tadbhAva upAdhyAyatA tathA, tathA gaNaH - sAdhusamudAyo yasyAsti svasvAmisambandhenAsau gaNI - gaNAcAryastadbhAvastattA tayA, gaNanAyakatayeti bhAva iti, tathA samitisaGgatA autsargika guNayuktatvenocitA AcAryAditayA anujJA samanujJA, tathAhi - anuyogAcArya syAtsargika guNAH "taimhA vayasaMpannA kAlociya gahiyasayalasuttasthA / aNujogANuNNAe jogA bhaNiyA jiniMdehiM // 1 // ihapara (rahA) mosAvAo pavayaNakhiMsA ya hoi loyaMmi / sesANavi guNahANI titthuccheo ya bhAveNaM // 2 // " iti gaNAcAryo'pyAtsargika evaM"suttatthe nimmAo piyadaDhadhammo'NuvattaNAkusalo / jAIkulasaMpanno gaMbhIro laddhimaMto ya // 1 // saMgahubaggahanirao kayakaraNo pavayaNANurAgI ya / evaMviho u bhaNio gaNasAmI jiNavariMdehiM // 2 // " athaivaMvidhaguNAbhAve anujJAyA 1] paMcavidhamAcAre AcarantastathA prakAzayantaH AcAraM darzayanta AcAryAratena ucyante // 1 // sUtrArthaM vilakSaNayukto gacchasyAdhArabhUta gaNarAptivipramukto'rthe vAcAcAryaH // 2 // 2 samyaktyajJAnadarzanayuktaH sUtrArthatadubhayavidhijJaH AcAryasthAnayogyaH sUtraM mAcayatyupAdhyAyaH // 1 // 3 tasmAdvatasaMpannAH guhItakAlocitasakalasUSArthAH / anuzegAnujJAyA yogyA bhavitA jinendraH // 1 // itarathA tu mRSAvAdaH pravacananindA ca bhavati loke zeSANAmapi guNahAnistrIyAMcchedanAztA // 2 // 4 sUtrArthayornimatiH priyadharmAnuvartamAkuzalaH jAtikulasaMpanno gaMbhIro sandhimaSa // 1 // saMgrahopagraha nirataH kRtakaraNaH pravacanAnurAgI ca evaMvidha eva bhaNito gaNakhAmI jinavarendraH // 1 // AcArya, upAdhyAya, gaNI Adi zabdasya vyAkhyA mUlaM [ 174 ] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH For Parts Only ~ 282 ~ Page #284 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [174] dIpa anukrama [187] zrIsthAnAnasUtravRttiH // 140 // "sthAna" - aMgasUtra-3 ( mUlaM + vRtti:) mUlaM [ 174 ] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH sthAna [3], uddezaka [3], muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [03], aMga sUtra [03 ] kAdhyayane uddezaH 3 sU0 174 apyabhAvAt kathamanyA samanujJA bhaviSyatIti, atrocyate, uktaguNAnA madhyAt anyatamaguNAbhAve'pi kAraNavizeSAt 1 3 sthAnasambhavatyevAsau, kathamanyathA'bhidhIyate - "je yAvi maMditti guruM viittA, Dahare ime appasupatti naccA / hIlaMti micchaM paDivajjamANA, kareMti AsAyaNa te gurUNaM // 1 // " iti, ataH keSAJcit guNAnAmabhAve'pyanujJA samagraguNabhAve tu samanujJeti sthitam, athavA svasya manojJAH - samAnasAmAcArIkatayA abhirucitAH svamanojJAH saha vA manojJairjJAnAdibhi riti samanojJAH - ekasAmbhogikAH sAdhavaH, kathaM trividhA ityAha--' AcAryatayetyAdi, bhikSukSulakAdibhedAH santo'pi na vivakSitAH, tristhAnakAdhikArAditi / 'evaM uvasaMpaya'tti, 'evamityAcAryatvAdibhistridhA samanujJAvat / upasaMpattiru|pasaMpat-jJAnAdyarthaM bhavadIyo'hamityabhyupagamaH, tathAhi kazcit svAcAryAdisandiSTaH samyak zrutagranthAnAM darzanaprabhAvakazAstrANAM vA sUtrArthayorgrahaNa sthirIkaraNa vismRtasandhAnArthe tathA cAritravizeSabhUtAya vaiyAvRttyAya kSapaNAya vA sandi|STamAcAryAntaraM yadupasampadyate, uktaM ca- "jaivasaMpayA ya tivihA NANe taha daMsaNe carite ya / daMsaNaNANe tivihA duvihAya carita aDhAe // 1 // " iti, seyamAcAryopasampad, evamupAdhyAyagaNinorapIti, 'evaM vijahaNa'ti 'eva'mityA|cAryatvAdibhedena tridhaiva vihAnaM parityAgaH tacca AcAryAdeH svakIyasya pramAdadoSamAzritya vaiyAvRttyakSapaNArthamAcAryAntaropasampacyA bhavatIti, Aha ca - "niyaigacchAdanaMmi u sIyaNadosAiNA hoi"tti, athavA AcAryo jJAnAdyarthamupasa 1 ye cApi guruM maMda iti viditvA bAlo'sAvalpazruta iti ca hatyA midhyAtvaM pratipadyamAnA hIlayaMti te gurUNAmAzAtanAM kurvanti // 1 // 2 upasaMpa trividhA jJAne tathA darzane cAritre ca darzanAne trividhA dvividhA ca cAritrArthaM // 1 // 3 nijagacchAdanyatra sIdanadoSAdinaiva bhavati Education Internation For Park Lise Only ~ 283~ // 140 // waryra Page #285 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [3], uddezaka [3], mUlaM [174] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [175]] STOCK+ dIpa anukrama [188 ECASSESC mpanna yati tamarthamananutiSThanta siddhaprayojanaM vA parityajati yat sA''cAryavihAniH uktaM ca-"vasaMpannoja kAraNa tu taM kAraNaM apUrito / ahavA samANiyaMmI sAraNayA vA visaggo vA // 1 // " iti, evamupAdhyAyagaNinorapIti / / iyama-1 nantaraM viziSTA sAdhukAyaceSTA tristhAnake'vatAritA, adhunA tu vacanamanasI tatparyudAsI ca tatrAvatArayannAha tivihe vayaNe paM0 20-savvavaNe tadannavayaNe NoavayaNe, tivihe avayaNe paM0 saM0-NotavyayaNe No sadannavayaNe avayaNe / tivihe maNe paM0 saM0-sammaNe tayanamaNe NoamaNe, tivihe amaNe paM0 0-NotaMmaNe NotayannamaNe, amaNe (sU. 175) sUtracatuSTayam, asya gamanikA-tasya-vivakSitArthasya ghaTAdevacana-bhaNanaM tadvacanaM, paTArthApekSayA ghaTavacanavat, tasmAda-vivakSitaghaTAderanyaH-paTAdistasya vacanaM tadanyavacanam , ghaTApekSayA paTavacanavat, noavacanam-abhaNananivRtti-| canamAnaM DityAdivaditi, athavA sA-zabdabyusattinimittadharmaviziSTo'rtho'nenocyata iti tavacanaM yathArthanAmetyarthaH, jvalanatapanAdivat, tathA tasmAt-zabdavyutpattinimittadharmaviziSTAdanyaH-zabdapravRttinimittadharmaviziSTo'rtha ucyate aneneti tadanyavacanamayathArthamityarthaH, maNDapAdivat, ubhayavyatirikta noavacanaM, nirarthakamityoM , DityAdivat , a. thavA tasya-AcAryAderyacanaM tadvacanaM tadvyatiriktavacanaM tadanyavacana-avivakSitapraNetRvizeSa noavacanaM vacanamAtramityarthaH, trividhavacanapratiSedhastvavacanaM, tathAhi-notadvacanaM ghaTApekSayA paTavacanavat, notadanyavacanaM ghaTe ghaTavacana yatkAraNamAnityopasaMpavalatkAraNagapUrayan athavA samAnite (saMpUrNe) sAraNatA ca viso vA // 1 // KA ~ 284~ Page #286 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [3], uddezaka [3], mUlaM [175] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka zrIsthAnA- isUtravRttiH 3 sthAna kAdhyayane uddeza:3 sU0176 [175]] // 141 // dIpa anukrama [188 vat, avacanaM vacanacivRttimAtramiti, evaM vyAkhyAntarApekSayA'pi neyam , tasya-devadattAdestasmin vA ghaTAdau manasta- manaH tato-devadattAt anyasya-yajJadattAderghaTApekSayA paTAdau vA manastadanyamanaH, avivakSitasambandhivizeSaM tu manomAnaM| noamana iti, etadanusAreNAmano'pyUdyamiti / / anantaraM saMyatamanuSyAdivyApArA uktAH, idAnIM tu prAyo devavyApA- san 'tihI tyAdibhiraSTAbhiH sUtrairAha tihiM ThANehiM aspabuTThIkAte sitA, taM0-tassi ca NaM desaMsi vA padesasi vA No bahave udagajoNiyA jIvA va pogAlA ya udagattAte vakarmati viukarmati cayaMti uvavaaMti, devA NAgA jakkhA bhUtA No sammamArAhitA bhavaMti, tatva samuTThiyaM udagapoggalaM pariNataM vAsitukAmaM annaM desaM sAhati anbhavalagaM ca NaM samuShitaM pariNataM vAsitukAmaM vAukAe vidhuNati, icetehiM tihiM ThANehiM appabudvigAte sitA 1 / tihiM ThANehiM mahAvuTTIkAte sitA, taMjahA-taMsi ca NaM desaMsi vA patesaMsi vA bahave sadgajoNitA jIvA ya poggalA ya udagattAte vakarmati vijayAmati cayaMti uvavajati, devA jakkhA nAgA bhUtA sammamArAhitA bhavaMti, annattha samuTTitaM udagapoggalaM pariNayaM vAsiukAmaM desaM sAharati abhabadalagaM ca NaM samudvisaM pariNayaM vAsitukAmaM No bAuAto vidhuNati, itehiM tihiM ThANehi mahAbudvikAra sibhA 2 / (sU0176) sugamAni caitAni, kintu 'appabuDhikAe'tti, alpaH-stokaH avidyamAno vA varSaNaM vRSTi:-adhaH patanaM vRssttiprdhaanH| M kAyo-jIvanikAyo vyomanipatadakAya ityarthaH, varSaNadharmayuktaM vodakaM vRSTiH, tasyAH kAyo-rAzivRSTikAyaH, alpa // 14 // FarPurwanaBNamunoonm ~285~ Page #287 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [3], uddezaka [3], mUlaM [176] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: % prata sUtrAMka [176] %% A dIpa anukrama [189] 4cAsau vRSTikAyazca alpavRSTikAyaH sa 'syAd bhavet tasmiMstatra-magadhAdau, cazabdo'lpavRSTitAkAraNAntarasamuccayArthaH, dANamityalaGkAre, 'deze janapade pradeze-tasyaivaikadezarUpe, vAzabdau vikalpAcauM, udakasya yonayaH-pariNAmakAraNabhUtA udaPkayonayasta evodakayonikA-udakajananasvabhAvA 'vyutkrAmanti' utpadyante 'vyapakrAmanti' cyavante, etadeva yathAyoga paryAyata AcaSTe-cyavante utpadyante kSetrasvabhAvAdityeka, tathA 'devA'vaimAnikajyotiSkAH 'nAgA'nAgakumArA bhavanapatyu palakSaNametat , yakSA bhUtA iti vyantaropalakSaNam, athavA devA iti sAmAnya nAgAdayastu vizeSaH, etabrahaNaM ca prAya PApapAmevaMvidhe karmaNi pravRttiriti jJApanAya, vicitratvAdvA sUtragateriti, nosamyagArAdhitA bhavanti avinayakaraNAjana padairiti gamyate, tatazca tatra-magadhAdau deze pradeze vA tasyaiva samusthitam-utpannaM udakapradhAnaM paudgalaM-pudgalasamUho megha ityarthaH udakapaudgalaM, tathA 'pariNataM udakadAyakAvasthAprAptam , ata eva vidyudAdikaraNAdvarSitukAmaM sadanyaM dezamaGgAdikaM saMharanti-jayantIti dvitIya, abhrANi-meghAstai Ilaka-durdinaM acavaIlaka 'vAuAe'tti vAukAyaH pracaNDavAto |'vidhunAti' vidhvaMsayatIti tRtIyam 'ice ityAdi nigamanamiti, etadviparyAsAdanantarasUtram / tihiM ThANehiM ahuNovabanne deve devalogesu iccheja mANussaM loga habvamAgacchittate, No ceva Na saMcAteti hayyamAgapichattae, taM0--ahuNoSayanne deve devalogesu divvesu kAmabhogesu mucchite giddhe gaDhite ajjhovavanne se NaM mANussate kAmabhoge No ADhAti No pariyANAti No aTuM baMdhati No niyANaM pagareti No ThiipakappaM pakareti, ahuNovavanne deve devalogesu dibvesu kAmabhogesu mucchite giddhe gaDhite ajhovavanne tassa NaM mANussae pemme bocchiNNe divve saMkate 5 ~286~ Page #288 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [177] dIpa anukrama [190 ] zrIsthAnAGgasUtravRti // 142 // "sthAna" aMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRttiH) uddezaka (3) sthAna [3], ..AgamasUtra [03 ], aMga sUtra [03] muni dIparatnasAgareNa saMkalita .... Jan Eaton Internationa - bhavati, aNovabanne deve devalogesu divvesu kAmabhogesu mucchite jAva ajjhovavatre tassa NaM evaM bhavati iyadi na gacchaM hutaM gacche, teNaM kAleNamappADayA maNussA kAladhammuNA saMjuttA bhavati, icetehiM tihiM ThANehiM ahuNovanale deve devaloge icchelA mANusaM logaM havamAgacchittae No ceva NaM saMcAteti havvamAgacchittate 3 / tihiM ThANehiM deve agovabanne devalogesu icchekhA mANUsaM logaM havamAgacchittae, saMcAtei hunvamAgacchittate-- anuNovabanne deve devalogesa divvesu kAmabhoge amucchite agiddhe agaDhite aNajjhovabanne tarasa NamevaM bhavati-asthi NaM mama mANussate bhave Ayari teti vA uvajjhAteti vA pavatIti yA thereti vA gaNIti vA gaNadhareti vA gaNAvacchedeti vA, jesiM prabhAveNaM mate imA etAkhvA divvA devaDI divyA devajutI divye devANubhAve lar3e patte abhisamannAgate taM gacchAmi NaM te bhagavaMte baMdAmi masAmi sakAremi sambhANemi kalANaM maMgalaM devayaM cezyaM paluvAsAmi, ahuNovavatre deve devalogesu dinvesu kAmabho gesu amucchie jAva aNajhovavane vassa NaM evaM bhavati-esa NaM mANussate bhave NANIti vA tavassIti vA atiduradu* karakArage taM gacchAmi NaM bhagavaMtaM vaMdAmi NamaMsAmi jAya pajuvAsAmi, ahuNotravanne deve devalagegesu jAva aNajjhovavanne, tassa NamevaM bhavati asthi NaM mama mANussate bhave mAtAti vA jAva suhAti vA taM gacchAmi NaM tesimaMtiyaM pAunbhavAmi pAsaMtu tA me imaM etArUvaM divvaM deviDiM divvaM devajutiM dicvaM devANubhAvaM uddhaM pacaM abhisamannAgayaM, ithetehiM tihiM ThANehiM adduNovavanne deve devalogesu iccheja mANUsa loga hanvabhAgacchittate saMcAteti havvamAgacchittate, 4 ( sU0 177) For Parts Only mUlaM [ 177] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH ~ 287 ~ 3 sthAnakAdhyayane uddezaH 3 sU0 177 // 142 // Page #289 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [3], uddezaka [3], mUlaM [177] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03, aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [177]] dIpa anukrama [190] adhunopapanno devA, ketyAha-devalokeviti, iha ca bahuvacanamekasyaikadA anekepUrapAdAsambhavAdekArthe razyaM vacanavyatyayAdevalokAnekatvopadarzanArtha vA athavA devalokeSu madhye kvaciddevaloka iti, 'icchedU' abhilaSet, pUrvasaGgatikadarzanAdyartha mAnuSANAmayaM mAnuSastaM 'havvaM' zIghaM 'saMcAeItti zaknoti, divi-devaloke bhavA divyAsteSu kAmau ca-zabdarUpalakSaNI bhogAzca-gandharasaspazoMH kAmabhogAsteSu, athavA kAmyanta iti kAmA:-manojJAste ca te bhujyanta iti bhogAH-zabdAdayaste ca kAmabhogAsteSu mUJchita iva mUJchito-mUDhaH, tatsvarUpasyAnityatvAdavibodhAkSamatvAt , gRddhaH-tadAkAThagavAn atRpta ityarthaH, prathita iva grathitastadviSayasneharajUbhiH sandarbhita ityarthaH, adhyupapanna:-AdhikyenAsakto'tyantatanmanA ityarthaH, 'no Adriyate' na teSvAdaravAn bhavati 'no parijAnAti' ete'pi vastubhUtA ityevaM na manyate, tathA teSviti gamyate, no artha banAti-etairidaM prayojanamiti na nizcayaM karoti, tathA teSu no nidAna prakaroti-pate me bhUyAsurityevamiti, tathA teSveva no sthitiprakalpam-avasthAnavikalpanameteSvahaM tiSTheyamiti ete vA mama tiSThantusthirIbhavantvityevaMrUpaM sthityA vA-maryAdayA viziSTaH prakalpA-AcAra AsevetyarthastaM 'prakaroti kartumArabhate, prazabdasyAdikArthatvAditi, evaM divyaviSayaprasaktirityeka kAraNaM 1, tathA yato'sAvadhunopapanno devo divyeSu kAmabhogeSu mUJchitAdivizeSaNo bhavati tatastasya mAnuSyarka-manuSyaviSayaM prema-neho yena manuSyaloke Agamyate tad vyavacchinnaM, divi bhavaM divyaM-svargagatavastuviSayaM saGkAntaM-tatra deve praviSTaM bhavatIti divyapremasaGkrAntiriti dvitIyam 2, tathA'sau devo yato divyakAmabhogeSu mUcchitAdivizeSaNo bhavati tatastatpratibandhAt 'tassa gati tasya-devasya evaM ti evaMprakAra ~288~ Page #290 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [177] TIpa anukrama [190 ] zrIsthAnAGgasUtravRttiH // 143 // "sthAna" aMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRttiH) uddezaka [(3) sthAna [3], ..AgamasUtra [03 ], aMga sUtra [03] muni dIparatnasAgareNa saMkalita .... - Eaton International cittaM bhavati, yathA 'iyapiMhati ita idAnIM na gacchAmi, 'muhUrta'ti muharttena gacchAmi kRtyasamAptAvityarthaH, 'teNaM kAleNaM ti yena tatkRtyaM samApyate sa ca kRtakRtyatvAdAgamanazakto bhavati tena kAlena gateneti zeSaH tasmin vA kAle gate, zabdo vAkyAlaGkArArthaH, alpAyuSaH svabhAvAdeva manuSyA mAtrAdayo yaddarzanArthamAjigamiSati te kAladhamrmeNamaraNena saMyuktA bhavanti, kasyAsau darzanArthamAgacchatviti asamAptakarttavyatA nAma tRtIyamiti 3, 'iceehI 'tyAdinigamanaM | 3 || devakAmeSu kazcidamUcchitAdivizeSaNo bhavati, tasya ca mana iti gamyate, evaMbhUtaM bhavati - 'AcArya' pratibodhakapratrAjakAdiH anuyogAcAryo vA 'itiH evaMprakArArtho vAzabdo vikalpArthaH, prayogastvevaM manuSyabhave mamAcAryo'stIti vA, upAdhyAyaH -sUtradAtA so'stIti vA, evaM sarvatra, navaraM pravarttayati sAdhUnAcAryopadiSTeSu vaiyAvRttyAdiSviti pravartI, uktaM ca- "basaMjamajogesuM jo jogo tattha taM payaTTei / asahuM ca niyatteI gaNatattillo pavatI u // 1 // " iti, pravarttivyApAritAn sAdhUn saMyamayogeSu sIdataH sthirIkaroti iti sthaviraH, uktaM ca--"thirakaraNA puNa thero pavattivAvArie asthesu / jo jattha sIyai jaI saMtabalo taM thiraM kuNai // 1 // " iti gaNo'syAstIti gaNI - gaNAcAryaH, gaNadharo - jinaziSyavizeSaH AryikApratijAgarako vA sAdhuvizeSaH, uktaM ca- "pivaidhamme dadhamme saMviggo ujjuo ya teyaMsI / saMgahuvaggahakusalo suttatthabiU gaNAhivaI // 1 // " gaNasyAvacchedo vibhAgo'Mzo'syAstIti, yo hi gaNAMzaM 1 tapaH saMyamayogeSu yo yogyastatra taM pravartayati asaddhaM ca nivartayati gaNaptikaraH pravartI tu // 1 // 2 sthirakaraNApunaH sthaviraH pravartaka vyApAriteSyaryeSu yo yatra sIdati yatissalataM sthiraM karoti // 1 // priyadharmAdharmAvima kakSa tejakhI saMgrahopamahakuzalaH sUtrArthavid gaNAdhipatiH // 1 // For Parts Only mUlaM [ 177] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH AcArya, upAdhyAya, sthavira, gaNI, gaNAvacchedaka Adi zabdasya vyAkhyA ~ 289~ 2 sthAnakAdhyayane uddezaH 3 sU0 177 // 143 // Page #291 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [177] dIpa anukrama [190] "sthAna" - aMgasUtra-3 ( mUlaM + vRtti:) mUlaM [177] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH sthAna [3], uddezaka [3], muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra [03], aMga sUtra [03 ] gRhItvA gacchopaSTambhAyaivopadhimArgaNAdinimittaM viharati sa gaNAvacchedakaH, Aha ca - "uddhA (bhA) baNApahAvaNakhettovahimaggaNAsu avisAI / suttatthatadubhayaviU gaNavaccho eriso hoi // 1 // " iti, 'ima'tti iyaM pratyakSAsannA etadeva rUpaM yasyA na kAlAntare rUpAntarabhAk sA etadrUpA divyA-svargasambhavA pradhAnA vA devAnAM surANAmRddhi :- zrIrvimAnaralAdisampaddevarddhiH, evaM sarvatra, navaraM dyutiH- dIptiH zarIrAbharaNAdisambhavA yutirvA -yuktiriSTaparivArAdisaMyogalakSaNA'nu| bhAga:-acintyA vaikriyakaraNAdikA zaktiH labdhaH-upArjito janmAntare prAptaH idAnImupanataH abhisamanvAgato-bhogyatAM gataH, 'tadviti tasmAttAn bhagavataH -pUjyAn bande stutibhirnamasyAmi praNAmena satkaromyAdarakaraNena vastrAdinA vA sanmAnayAmyucitapratipattyA kalyANaM maGgalaM daivataM caityamitibuddhyA 'paryupAse' seve ityekaM, 'esa NaM'ti 'eSaH' avadhyAdipratyakSIkRtaH mAnuSya ke bhave varttamAna iti zeSo, manuSya ityarthaH, jJAnIti vA kRtvA tapasvIti vA kRtvA, kimiti ? -duSkarANAM siMhaguhA kAyotsargakaraNAdInAM madhye duSkaramanuraktapUrvopabhuktaprArthanAparataruNImandiravAsAprakampagrahmacaryAnupAlanAdikaM karotIti atiduSkaraduSkarakArakaH, sthUlabhadravat, 'tat' tasmAdgacchAmitti-pUrvamekavacananirdeze'pIha pUjyavivakSayA bahuvacanamiti, tAn duSkaraduSkarakArakAn bhagavato vanda iti dvitIyaM, tathA 'mAyA i vA piyA i vA bhajjA i vA bhAyA i vA bhagiNI i vA puttA i vA dhUyA i vetti yAvacchaDadAkSepaH snuSA - putrabhAryA, 'tadi'ti tasmAt teSAmantike- samIpe 'prAdurbhavAmi' prakaTIbhavAmi, 'tA meM'ti tAvat me mameti tRtIyaM // 1] udbhAvanapradhAvanakSetropadhimArgeNAstraviSAdI sUtrArthatadubhayavidvAvacchedaka IdRzaH // 1 // Internationa For Parts Only ~290~ war Page #292 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [178] TIpa anukrama [191] zrIsthAnAGgasUtravRtti: // 144 // "sthAna" aMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRttiH) mUlaM [178 ] uddezaka [(3) [03 ], aMga sUtra [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH Education Internation muni dIparatnasAgareNa saMkalita .... sthAna [3], .. AgamasUtra - *******... rAto ThANAI deve pIchejA 0 0 - aho NaM mate saMte mANusaM bhavaM 1 Arite khette jammaM 2 sukulapathAyAtiM 3, 5 / tihiM ThANehiM deve paritappekhA, bale saMte vIrie saMte purisakAraparakame khemaMsi subhikvaMsi AvariyauvajjhAtehiM vijamAhiM kasarIreNa No bahute sute ahIte 1, aho NaM mate ihalogapaDhivadveNaM paraleogaparaMmuddeNaM visayatisiteNaM No dIhe sAmannaparitAte aNupAlite 2, aho NaM mate iDirasasAyagarupaNaM bhogAmisagidveNaM No visuddhe carite phAsite 3, ithetehiM0 6 / ( sU0 178) tihiM ThANehiM deve catissAmiti jANAi, taMz2ahA vimANAbharaNAI NippabhAI pAsittA kapparukkha milAyamANaM pAsittA appaNo teyalessaM parihAyamANi jANittA, iehiM 3, 7 / tihiM ThANehiM deve ubvegamAgaccheyA, taM0 aho NaM mae imAto etArUvAto divvAto deviDIo divyAo devajutIto divbAo devANubhAvAo pa tAto laddhAto abhisamaNNAgatAto catiyavvaM bhavissati 1, aho NaM mate mAuoyaM piusukaM taM tadubhayasaMsaGkaM vappaDhamayAte AhAro AhArayavvo bhavissati 2, aho NaM mate kalama jaMbAlA asutIte ubveyaNivAte bhImAte gabhavasahIte vasiyacvaM bhavissa, iceehiM tihiM 3, 8| (sU0 179) tisaMThiyA vimANA paM0 taM0 vaTTA sA cauraMsA 3, tattha NaM je te baTTA vibhANA te NaM pukkharakanniyAsaMThANasaMThitA sabbao samatA pAgAraparikkhittA egaduvArA panacA tattha NaM je te tasA vimANA te NaM siMghADagasaMThANasaMThitA duhato pAgAraparikkhittA, egato vetitA parikkhitA tidubArA pannatA, tattha NaM je te cauraMsavimANA te NaM akkhAGagasaMThANasaMThitA, sambato samaMtA vetitAparikkhittA, cauduvArA paM0 / dvi For Parts Only ~ 291~ 3 sthAna kAdhyayane uddeza: 3 sU0 180 // 144 // Page #293 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [3], uddezaka [3], mUlaM [180] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: - prata sUtrAMka [180] 155455 pativiyA vimANA paM0 saM0-paNodadhipatihitA ghaNavAtapaiSTiyA ovAsaMtarapaidvittA, tividhA vimANA paM0 saM0--- avahitA veunvitA parijANitA / (sU0 180) 'pIhejatti spRhayed-abhilapedAryakSetram-arddhapar3izatijanapadAnAmanyatarat magadhAdi sukule-ikSvAkAdI devalokAt pratinivRttasyAjAti:-janma AyAti-AgatiH sukulapratyAjAtiH sukulapratyAyAtirvA tAmiti / 'paritappeja'tti | pazcAttApaM karoti, aho vismaye 'sati vidyamAne bale zArIre vIrye jIvAzrite puruSakAre abhimAnavizeSe parAkrame abhimAna eva ca niSpAditasvaviSaye ityarthaH, 'kSeme' upadvAbhAve sati 'subhiH sukAle sati 'kalyazarIreNa' nIrogadeheneti sAmagrIsadbhAve'pi no bahuzrutamadhItamityekaM, 'visayatisieNati viSayatRSitatvAdihalokapratibandhAdinA dIrghazrAmaNyaparyAyApAlanaM iti dvitIya, tathA RddhiH-AcAryatvAdI narendrAdipUjA rasA-madhurAdayo manojJAH sAtasukhametAni gurUNi-AdaraviSayA yasya so'yamRddhirasasAtagurukastena athavA ebhigurukasteSAM prAptAvabhimAnato'mAptau ca prArthanAto'zubhabhAvopAttakarmabhAratayA'laghukastena bhogeSu-kAmeSu AzaMsA ca-aprAptaprArthanaM gRddhaM ca-prAptAtRptiryasya sa bhogAzaMsAgRddhaH, iha cAnusvAralopahasvatve prAkRtatayeti, pAThAntareNa bhogAmiSagRddheneti, no vizuddham-anaticAra caritraM spRSTamiti tRtIyam, ityetairityAdi nigamanam / vimAnAbharaNAnAM niSprabhatvamausAtikaM tacakSurvibhramarUpaM vA, 'kalparukkhagati caityavRkSa, teyalessaMti zarIradIhiM sukhAsikAM vA, 'icetehI'tyAdinigamanaM, bhavanti caivaMvidhAni liGgAni devAnAM cyavanakAle, uktaM ca-"mAsyamlAniH kalpavRkSaprakampaH, zrIhInAzo vAsasA coparAgaH / danyaM tandrA kAmarA SACCHAR dIpa anukrama [193] + 5 + ~292~ Page #294 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [3], uddezaka [3], mUlaM [180] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [180] 4 % // 145 // 5 dIpa anukrama [193] zrIsthAnA-IKgAGgabhaGgI, dRSTibhrAntirvepathuzcAratizca // 1 // " iti, 'ubvegati udvega-zokaM mayetacyavanIya bhaviSyatItyekaM, tathA sthAnaasUtra- mAturoja:-ArtavaM pituH zukraM tattathAvidhaM kimapi vilInAnAmativilInaM tayoH-ojaHzukayorubhaya-dvayaM tadubhayaM taccakAdhyayana vRttiH tatsaMsRSTaM ca, saMzliSTaM ceti yA, parasparamekIbhUtamityarthaH, tadubhayasaMsRSTaM tadubhayasaMzliSTa vA evaMlakSaNo ya AhArastasya | uddezaH3 garbhavAsakAlasya prathamatA tatprathamatA tasyA, prathamasamaya evetyarthaH, sa AharttavyaH-abhyavahAryo bhaviSyatIti dvitIyaM, sU0180 |tathA kalamalo-jaTharadravyasamUhaH sa eva jambAlaH-kaImo yasyAM sA tathA tasyAm ata evAzucikAyAM udvejanIyAyAM-18 | udvegakAriNyAM bhImAyAM-bhayAnikAyAM garbha eva vasatirgarbhavasatistasyAM vastavyamiti tRtIyaH, atra gAthe bhavataH-"devAvi | devaloe divvAbharaNANuraMjiyasarIrA / jaM parivati tatto taM dukkhaM dAruNaM tesiM // 1 // taM surabimANavibhava ciMtiya ca yaNaM ca devlogaao| aivaliyaM ciya jaM navi phuTTai sayasakara hiyayaM // 2 // " iti, 'iceehI'tyAdi nigamanam // adha devavaktavyatAnantaraM tadAzraya vimAnavaktavyatAmAha-tisaMThie'tyAdi, sUtratrayaM sphuTameva, kevalaM trINi saMsthitAnisaMsthAnAni yeSAM tAni tribhirvA prakAraiH saMsthitAni trisaMsthitAni, 'tattha NaM'ti teSu madhye 'pukkharakapiNae'ti | puSkarakarNikA-padmamadhyabhAgaH, sA hi vRttA samoparibhAgA ca bhavati, 'sarcata iti dikSu 'samantAditi vidikSu 'siMghADagaM'ti trikoNo jalajaphalavizeSaH 'ekata' ekasyAM dizi yasyAM vRttavimAnamityarthaH 'akkhADago' ctursrH| devA api devaloke divyAbharaNAnurastizarIrAH / yatparipatanti tataHvaM dAnaM teSAm // 1 // taM suravimAna vibhayaM vitayitvA cyavanaM ca devalokAt / / atimaliI cava hRdayaM yacchatAzara na sphuTati. LOCA-25 // 145 // ~ 293~ Page #295 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [3], uddezaka [3], mUlaM [180] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [180] 4564645% pratIta eva, vedikA-muNDaprAkAralakSaNA, etAni caivaMkamANyevAvalikApraviSTAni bhavanti, puSpAvakIrNAni tvanyathA pIti, bhavanti cAtra gAthA:-"sabbesu patthaDesu majjhe baDhe aNaMtare taMsaM / eyaMtaracaturaMsaM puNovi vaDhU puNo taMsaM // 1 // baTTa vassuvari tasaM taMsassa upari hoi / cauraMse cauraMsaM uhuM tu vimANaseDhIo // 2 // vaTuM ca valayagaMpi va taMsaM siMghADagaMpiva vimANaM / cauraMsavimANapi ya akkhADagasaMThiyaM bhaNiyaM // 3 // sabbe vaTTavimANA egaduvArA havaMti binneyaa| | tinni ya taMsavimANe cattAri ya hoMti caurase // 4 // pAgAraparikkhittA vaTTavimANA havaMti sabvevi / cauraMsavimANANaM cauddisi veiyA hoi||5|| jatto vaTTavimANaM tatto. taMsassa beiyA hoi / pAgAro boddhabbo avasesehiM tu pAsehiM // 6 // AvaliyAsu vimANA baTTA taMsA taheva cauraMsA / puSphAvaginnayA puNa aNegaviharUvasaMThANA // 7 // " iti / pratiSThAnasUtrasyeyaM vibhajanA-"ghaNaudahipaihANA surabhavaNA hoti dosu kappesu / timu vAupaiDANA tadubhayasupaiDiyA tIsu // 1 // teNa paraM ubarimagA AgAsaMtarapaiDiyA sabve"tti / avasthitAni-zAzvatAni vaikriyANi-bhogAdyartha niSpAditAni, 1 sarveSu prasaTeSu madhye bhUtaM anantaraM tryasaM / etadanantaraM caturakhaM punarapi vRttaM punaruyasaM // 1 // vRttaM vRttasyopari asaM vyasyopari bhavati / caturasasya caturakha kaIntu vimAnakSeNayaH // 2 // taM ca valayamiva tryavaM bhaMgATakamiva vimAnaM / turasavimAnamapi cAkSAkarmasthitaM bhaNitaM // 3 // sarvANi vRttavimAnAnyekadvArANi bhavanti vijJavAni / zrINi ca dhyasavimAne catvAri ca bhavanti caturakhe // 4 // prAkAraparikSitAni vRttavimAnAni bhavaMti sarvANyapi / caturakSAlimAnAnAM catamadhu vikSa veSikA bhavati // 5 // yato pratavimAna satadhyakSasa vedikA bhavati / prAkAro boddhavyojazeSeta pASu // // AvalikA vimAnAni mRttAni / yatrANi tathaiva caturasrANi / puSpAvakIrNakAni punaranekavidharUpasaMsthAnAni / / 7 // 2 ghanodadhipratiSThAnAni surabhavanAni bhavaMti dvayoH kalpayoH / triSu vAyupratiSThAnAni kAtadubhayasupratiSTitAni triSu // 1 // tataH paramuparitanAni AkAzAntarapratiSThitAni sarvANi / / CCCCCCC dIpa anukrama [193] ~294~ Page #296 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [180 ] dIpa anukrama [193] zrIsthAnAGgasUtravRttiH // 146 // "sthAna" aMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRttiH) mUlaM [180 ] uddezaka (3) [03 ], aMga sUtra [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH muni dIparatnasAgareNa saMkalita .... - sthAna [3], ..AgamasUtra Education Internation yato'bhihitaM bhagavatyAM - "jAhe NaM bhaMte ! sakke deviMde devarAyA divvAI bhogabhogAI bhuMjikAme bhavai se kahamiyANi pakareti ?, goyamA ! tAhe cevaNaM se sakke deviMde devarAyA evaM mahaM nemipaDirUvagaM vibbara [ nemiriti cakradhArA tadvadvRttavimAnamityarthaH > evaM joyaNasayasahassaM AyAmavikkhaMbheNaM ityAdi yAvat "pasAyavasie sayaNijje, tattha NaM se sakke deviMde devarAyA ahiM aggamahisIhiM saparivArAhiM dohi ya aNiehiM NaTTANIeNa ya gaMdhabbANIeNa ya saddhiM mahayA naTTa jAva divbAI bhogabhogAI bhuMjamANe viharadda"ti, pariyAnaM tiryaglokAvataraNAdi tatprayojanaM yeSAM tAni pAriyAnikAni - pAlakapuSpakAdIni vakSyamANAnIti // pUrvatarasUtreSu devA uktAH, adhunA vaikriyAdisAdharmyAnnArakAnnirUpayannAha- vividhA neraiyA paM0 0 -- sammAdiTThI micchAdiTTI sammAmicchAdiTThI evaM vigaliMdiyavajaM jAna vaimANiyANaM 27 / tato duggatIto paM0 naM0 - raiyaduggatI tirikkhajoNIyaduggatI maNuyaduggatI 1 tato sugatIto paM0 saM0--- siddhisogatI devasogatI maNusvasogatI 2 / tato duggatA paM0 [saM0 - merati taduggatA tirikkhajoNitaduggayA maNussaduggatA 3, tato sugatA paM0 [saM0 siddhasogatA devasoggatA maNussasuggatA 4 ( sU0 181 ) 1 yadA bhadanta / zako devendro devarAjo divyAn bhogabhogAn bhokAmo bhavati sa kathamidAnIM prakaroti gautama / tadeva ca pAko devendro devarAja ekaM mahanemipratirUpakaM vikurvati, ekaM yojanazatasahasraM bhayAmaviSkaMbhAbhyAM 2 prAsAdAvataMsakaH zayanIyaM tatra sa ko devendro devarAjaH aSTAbhirapramahISibhiH sapa vArAbhibhyAmanIkAbhyAM tyAnIkena ca sArddhaM mahatA nRtyaM yAvadivyAn bhoga bhogAn bhuMgana, viharati // For Parts Only ~ 295~ 3 sthAnakAdhyayane uddezaH cha sU0 181 // 146 // Page #297 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [3], uddezaka [3], mUlaM [181] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [181] dIpa anukrama [194] AKACEBCACASA 'tividhe'tyAdi spaSTa, nArakA darzanato nirUpitAH, zeSA api jIvA evaMvidhA evetyatidezataH zeSAnAha-evaMmityAdi gatArtha, navaraM 'vigaleMdiyavarjati nArakavat daNDakatridhA vAcyaH ekendriyavikalendriyAn vinA, yataH pRthicyAdInAM mithyAtvameva dvitricaturindriyANAM tu na mizramiti / trividhadarzanAzca durgatisugatiyogAt durgatAH sugatAzca | |bhavantIti durgatyAdidarzanAya sUtracatuSTayamAha-'tao'ityAdi, vyaktaM, paraM duSTA gatirdurgatirmanuSyANAM durgatirvivakSayaiva, tarasugaterapyabhidhAsyamAnatvAditi, durgetA-du:sthAH sugatAH-susthAH / siddhAdisugatAstuzvi] tapasvinaH santo bhavantIti tatkarttavyaparihartavyavizeSamAha pautthabhattitassa Na mikkhussa kappati tao pANagAI paDigAhittae, saM0-ussetime saMsetime cAuladhoSaNe 1, chahabhatitassa Na bhikkhusta kApati tao pANagAI paDigAhitae taM0-tilodae tusodae javodae 2, ahamabhattiyassa NaM bhikkhussa kappati tato pANagAI paDigAhittae, taM0-AyAmate sovIrate suddhaviyaDe 3, tivihe ubahaDe paM0 20phaliobahaDe suddhobahaDhe saMsaTThovADe 4, tivihe jaggahite paM0 20-jaM ca ogiNhati jaMpa sAharati jaM ca bhAsagasi pakvivati 5, vividhA omoyariyA paM0 saM0-vagaraNomoyariyA bhattapANomodaritA bhAvomoparitA 6, uvagaraNomodaritA tivihA paM0 saM0-ege patthe ege pAte ciyattovahisAtijANatA 7, tato ThANA jiggaMthANa pA NimadhINa yA ahiyAte asubhAte aksamAte aNisseyasAe aNANugAmiyattAe bhavaMti, taM0-kUaNatA kAraNatA avajjhANatA 8, tato ThANA jimgaMdhANa vA NiggaMdhINa vA hitAte suhAte samAte jisseyasAte ANugAmiattAte bhavati, taM0-akUaNatA ~296~ Page #298 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [182 ] dIpa anukrama [195] zrIsthAnA sUtravRttiH // 147 // "sthAna" - aMgasUtra-3 ( mUlaM + vRtti:) mUlaM [182 ] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH sthAna [3], uddezaka [3], muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [03], aMga sUtra [03] Education International akakaraNatA aNavajhAyA 9, tato sahA paM0 vaM0 mAyAsale NiyANasale micchAdaMsaNasa 10, tihi ThANehiM samaNe NiggaMthe saMkhittavivelesle bhavati, vaM0 AyAvaNavAte 1 saMtikhamAte 2 apANageNaM tavo kammeNaM 3, 11 / timAsitaM NaM bhikkhupaDimaM paDivannassa aNagArassa kappaMti tato dattIo bhojaNassa paDigAheta va to pANagassa 12, egarAtiyaM bhikkhupaDimaM sammaM aNaNupAlemANassa aNagArassa ime tato ThANA ahitAte anubhAte akhamAte aNisteyasAte aNAnugAmitA bhavati, taM0 ummAyaM vA ubhijdA 1 dIhakAliya vA rogAyaka pAuNelA 2 kevalipannattAto vA dhammAto bhaMsejjA 3, 13, egarAtiyaM bhikkhupaDimaM sammaM aNupAlemANassa aNagArassa tavo ThANA hitAte subhAte khamAte NissesAte ANugAmitattAe bhavati, taM0 oddiNANe vA se samuppajejA 1 maNapajavanANe vA se samuppA 2 kevalaNANe vA se samupajenA 3, 14 / (sU0 182 ) 'catthe'tyAdi sUtrANi caturdaza vyaktAni, kevalaM ekaM pUrvadine dve upavAsadine caturtha pAraNakadine bhaktaM-bhojanaM pariharati yatra tapasi tat caturthabhaktaM tadyasyAsti sa caturthabhaktistasya, evamanyatrApi, zabdavyutpattimAtrametat pravRttistu caturthabhaktAdizabdAnAmekAdyupavAsAdiSviti, bhikSaNaM zIlaM dharmmaH tatsAdhukAritA vA yasya sa bhikSurbhinatti vA kSudhamiti bhikSustasya pAnakAni-pAnAhArAH, utsvedena nirvRttamutsvedimaM yena brIhyAdipiSTaM surAyarthaM utsvedyate, tathA saMsekena nirvRttamiti saMsekimaM-araNikAdipatrazAkamutkAlya yena zItalajalena saMsicyate taditi tanduladhAvanaM pratItameva, tilodakAdi tasatprakSAlanajalaM, navaraM tuSodakaM trIdyudakam 2 AyAmakam - avazrAvaNaM sauvIrakaM For Park Lise Only ~ 297~ 3 sthAna kAdhyayane uddeza: 3 sU0 182 // 147 // www.inrary.org Page #299 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [3], uddezaka [3], mUlaM [182] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [182] dIpa anukrama [195] *****5*5556****** kAlikaM zuddhavikaTam-uSNodakaM 3, upahRtamupahitam , bhojanasthAne DhaukitaM bhaktamiti bhAvaH, phalika-praheNakAdi, |taca tadupahRtaM ceti phalikopahataM avagRhItAbhidhAnapaJcamapiNDaipaNAviSayabhUtamiti, yadAha vyavahArabhASye-"pheliyaM|| paheNagAI vaMjaNabhakkhehiM vA'virahiyaM jaM / bhottumaNassovahiyaM paMcamarpiDesaNA esa // 1 // " iti, tathA zuddham-alepakRtaM zuddhodanaM ca, tacca tadupahataM ceti zuddhopahRtaM, etaccAlpalepAbhidhAnacaturtheSaNAviSayabhUtamiti, tathA saMsRSTaM nAma-bhokta-13 kAmena gRhItakUrAdau kSipto hastaH kSipto na tAvat mukhe kSipati tacca lepAlepakaraNasvabhAvamiti, tadevaMbhUtamupahRtaM saMsRSTopahRtaM, idaM caturtheSaNAtvena bhajanIyaM, lepAlepakRtAdirUpatvAdasyeti, atra gAthA-"suddhaM ca alevakaDaM ahava Na suddhodaNo bhave suddhaM / saMsaddha AuttaM [bhoktumArabdhamityarthaH> levADamalevarDa vAvi // 1 // " iti, iha ca traye ekadvitrisaMyogaiH saptAbhigrahavantaH sAdhayo bhavantIti 4 avagRhItaM-nAma kenacit prakAreNa dAyakenAttaM bhaktAdi 'ya'diti bhaktam , cakArAH samuccayArthAH avagRhNAti-Adatte hastena dAyakastadavagRhItam, etaca SaSThI piNDeSaNeti, evaM ca vRddhavyAkhyApariveSakaH piTikAyAH kUraM gRhItyA yasmai dAtukAmastadbhAjane kSeptumupasthitastena ca bhaNita-mA dehi, atrAvasare prAplena sAdhunA dharmalAbhitaM, tataH pariveSako bhaNati-prasAraya sAdho! pAtraM, tataH sAdhunA prasArite pAtre kSiptamodanam , iha ca |saMyataprayojane gRhasthena hasta evaM parivartito nAnyat gamanAdi kRtamiti jaghanyamAhRtajAtamiti, iha ca vyavahAra-1 kAlika prahaNakAdi va vyaJjanabhakSyAvirahita / bholumanasa upahata paMcamI piMparISA // 1 // 2evaM cAlepakataM athavA zuddhodanaH zarva bhavetsaraH / Ayupha (bhoktumArabdha) lepakRtamalepakRtaM vApi // 1 // ~298~ Page #300 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [3], uddezaka [3], mUlaM [182] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: zrIsthAnAH prata sUtrAMka [182] vRttiH // 148 // dIpa anukrama [195] 45595 bhASyazlokaH-"bhujamANassa ukkhitaM, paDisiddhaM taM ca teNa u / jahannovahaDaM taM tu, hatthassa pariyattaNA // 1 // " iti,IP3 sthAnatathA yacca pariveSakA sthAnAdavicalan saMharati-bhaktabhAjanAt bhojanabhAjaneSu kSipati taccAvagRhItamiti prakramaH, kAdhyayane zloko'tra- aha sAhIramANaM tu, vahato [pariveSayannityarthaH> jo u daayo| dalejAvicalio tatto, chahI esAvi | | uddezaH3 esaNA // 1 // " iti, tathA yacca bhaktamAsyake-piTharAdimukhe kSipati taccAvagRhItamiti, evaM cAtra vRddhavyAkhyA-kUrama sU0182 vahAdananimittaM kaliMjAdibhAjane vizAlottAnarUpe kSiptaM tato bhAktikebhyo dattaM tato bhuktazeSa yadbhUyaH piTharake prakAzamukhe kSipantI dadyAt pariveSayantI vA prakAzamukhe bhAjane tat tRtIyamavagRhItaM, zloko'tra-"bhuttasesaM tu jaMbhUo, chumbhaMtI piThare daye / saMvatI va annassa, AsagaMmi pagAsae // 1 // " iti, nanu Asye-mukhe yat prakSipatIti mukhyArthe sati kiM piTharakAdimukhe iti vyAkhyAyata iti ?, ucyate AsyaprakSepavyAkhyAnamayuktaM, jugupsAbhAvAditi, Aha ca"paikkhevae duguMchA, Aeso kuDamuhAIsu"nti 5 / avamam-UnamudaraM-jaTharaM yasya so'vamodaraH, avamaM vodaraM avamodaraM tadbhAvotramodaratA prAkRtatvAdomoyariyatti, avamodarasya vA karaNamavamodarikA, vyusattireveyamasya, pravRttistUnatAmAtre, tatra prathamA jinakalpikAdInAmeva na punaranyeSAM, zAstrIyopadhyabhAve hi samagrasaMyamAbhAvAditi, atiriktAna 1 bhujamAnasya utkSipta pratiSiddha taba tena tu / jaghanyopahRtaM tattu hastasya parivartanAt // 1 // 2 atha saMhiyamAnameva beSakaH yo veSayan dadyAdacAlitantataH pApeSA'pyeSaNA // 1 // 3 bhuktazeSantu yad bhUyaH kSipantI piThare dadyAt / parivezyantI vAnyasya Atye prakAze // 1 // (mukhe) prakSepe jugupsA piTharAdimukhevAdezaH (jugupsAyAH abhAvAt ). . .. // 148 ~299~ Page #301 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [3], uddezaka [3], mUlaM [182] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [182] dIpa anukrama [195] haNato yonIdarateti, uktaM ca-"ja vaTTai uvagAre upakaraNaM taM si(tesi) hoi uvagaraNaM / airega ahigaraNaM ajao a-II jayaM pariharaMto // 1 // " [ayatazca yattat bhuJjAno bhavatItyarthaH> bhaktapAnAvamodaratA punraatmiiyaahaarmaanprityaagto| veditavyA, uktaM ca-"vettIsa kira kavalA AhAro kucchipUrao bhaNio / purisassa mahiliyAe aTThAvIsaM bhaveda kavalA // 1 // kavalANa ya parimANa kukuDiaMDagapamANamettaM tu / jo vA avigiyavayaNo vayaNami chuheja vIsattho // 2 // "12 iti, iyaM cASTa 1dvAdaza 2 SoDaza 3 caturvizatye 4 katriMzadantaiH kavalaiH 5 krameNAlpAhArAdisaMjJitA pazcadhA bhavati, uktaM ca-"appAhAra 1 abaDDA 2 dubhAga 3 pattA 4 taheva kiMcUNA 5 / aha 1 duvAlasa 2 solasa 3 cavIsa 4 tahekkatIsA ya 5 // 1 // " iti, 'evam' anenAnusAreNa pAne'pi vAcyA, bhagavatyAmadhyuktam-"bettIsa kukuDiaMDagapamANamette kavale AhAramAhAremANe pamANapattetti vattavyaM siyA, etto ekeNavi kavaleNa UNagaM AhAramAhAremANe samaNe NiggaMdhe no pagAmarasabhoitti vattavvaM siya"tti, bhAvonodaratA punaH krodhAdityAgaH, uktaM ca "kohAINamaNudiNaM cAo jiNayayaNabhAvaNAo u / bhAveNomodariyA pannattA vIyarAgehiM // 1 // " upakaraNAvamodarikAyA bhedAnAha 1 yadartata upakAre satteSAM upakaraNaM bhapati upakaraNaM / bhatirekamadhikaraNamayato'yataM dhArayan // 1 // 2 kila dvAtriMzatrUvalA AhAraH kukSipUrako bhaNitaH / puruSasya mahilAyA aSTAviMzatirbhaveyaH kavalAH ||1||kaalaano parimANa kamavaMDakapramANamAnaM / yo bA'vikRtapadanaH badane kSiperiyala alpAhArApA / dvibhAgA prAptA tava kiMcinA adAyazayodazacavizatyekazikavalastathA // 1 // 4 dvAtriMzataM kupavyaNDakapamANamAtrAkavalAnAdAratvenAdvArayan pramANaprApta iti pakavyaH svAdita ekenApi kabalenonaM mAhAramAdArayan zramaNo niyanyo go prakAmarasabhojIti vakanyaH syAt // 5 krodhAdInAmanudinaM sAgo jinavacanabhAvanAzca bhAvenAvamodaratA prAptA vItarAgaiH // 1 // ~300~ Page #302 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [182 ] dIpa anukrama [195] "sthAna" - aMgasUtra-3 ( mUlaM + vRtti:) mUlaM [182 ] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH sthAna [3], uddezaka [3], muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [03], aMga sUtra [03 ] 3 sthAna zrIsthAnA- 4 'vakaraNe tyAdi, ekaM vastraM jinakalpikAdereva, evaM pAtramapi, 'aigaM pAyaM jiNakappiyANa' miti vacanAditi, tathA 'ciyaGgasUtra| teNaM' saMyamopakArako'yamiti prItyA malinAdAvaprItyakaraNena vA 'ciyattassa vA' saMyaminAM saMmatasya upadheH- rajohara-kAdhyayane vRttiH NAdikasya 'sAijaNaya'tti sevA 'ciyattovAhisA ijjaNaya'tti 7 / 'ciyatteNe 'ti prAguktametadviparyayabhedAn sakalAnAha uddezaH 3 'tao' ityAdi spaSTaM, kintu ahitAya-apathyAya asukhAya duHkhAya akSamAya-ayuktatvAya aniHzreyasAya - amokSAya 41 sU0 182 // 149 // anAnugAmikatvAya na zubhAnubandhAyeti, kUjanatA- ArttasvarakaraNaM karkaraNatA - zayyopadhyAdidoSodbhAvanagarbhaM pralapanaM apadhyAnatA-ArttaraudradhyAyitvamiti 8, uktaviparyayasUtraM vyaktaM 9, nirmanthAnAmeva pariharttavyaM trayamAha-'taoM' ityAdi, zalyate-bAdhyate aneneti zalyaM, dravyatastomarAdi bhAvatastu idaM trividhaM mAyA - nikRtiH saiva zalyaM mAyAzasyaM 1, evaM 4 sarvatra, navaraM nitarAM dIyate-lUyate mokSaphalamanindyabrahmacaryAdisAdhyaM kuzalakarmakalpataruvanamanena devadiprArthana pariNAmanizitA sineti nidAnaM mithyA viparItaM darzanaM mithyAdarzanamiti 10 / nirmanthAnAmeva labdhivizeSasya kAraNatrayamAha - 'tihI tyAdi, saGgitA - laghUkRtA vipulApi vistIrNA'pi satI anyathA''dityavimbavat durdarzaH syAditi tejolezyA - tapovibhUtijaM tejasvitvaM taijasazarIrapariNatirUpaM mahAjvAlAkalpa yena sa sadhivipulatejolezyaH AtApanAnAM| zItAdibhiH zarIrasya santApanAnAM bhAva AtApanatA zItAtapAdisanamityarthastayA 'kSAnyA' krodhanigraheNa kSamA-marSaNaM na tvazkatayeti kSAntikSamA tayA, apAnakena pAraNakakAlAdanyatra 'tapaHkarmaNA' SaSThAdineti, abhidhIyate ca 1 eka pAtra jinakalpikAnAma Eaton International For Parts Only ~301~ // 149 // Page #303 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [3], uddezaka [3], mUlaM [182] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [182] bhagavatyAm-"jeNaM gosAlA! egAe sanahAe kummAsapiMDiyAe egeNa ya vivaDAsaNeNaM chaI chaDeNaM aNikkhitteNaM tavokammeNaM urlDa vAhAo pagijjhiya 2 sUrAbhimuhe AyAvaNabhUmIe AyAvemANe viharai se NaM aMto chaNhaM mAsANaM saMkhittavipulateyalesse bhavai"tti 11, 'temAsiya mityAdi, bhikSupratimAH-sAdhorabhigrahavizeSAH, tAzca dvAdaza, tatraikamAsikyA-14 dayo mAsottarAH sapta tisraH saptarAtrindivapramANAH pratyeka ekA ahorAtrikI ekA ekarAtrikIti, uktaM c--"maasaaii| sattA 7 paDhamA 1 bii 2 taiya 3 satta rAidiNA 10 / aharAi 11 egarAI 12 bhikkhUpaDimANa vArasagaM ||1||"ti, ayamatra bhAvArtha:-"paDivajjai eyAo saMghayaNadhiijuo mahAsatto / paDimAo bhAviyappA samma guruNA aNunnAo // 1 // " gacche cciya nimmAo jA punvA dasa bhave asaMpunnA / navamasta taiyavatthU hoi jahanno suyAbhigamo // 2 // vosaTTacattadeho ubasaggasaho jaheba jinnkppii| esaNa abhiggahIyA bhattaM ca alevarDa tassa ||3||gcchaa viNikkhamittA paDivajA mAsiyaM mahApaDimaM / dattega bhoyaNassA pANassavi ega jA mAsaM // 4 // pacchA gacchamuvetI eva dumAsI timAsi jA satta / navaraM dattivivahI jA satta u sattamAsIe // 5 // tatto a aGkamI khalu havai ihaM pddhmsttraaiidii| mAsAyAH saptamAsAntAH sapta prathamA dvitIyA tRtIyA saptArAtridivA / ahorAtrA ekarAtrA bhivapratimAnoM dvAdazakaM // 1 // pratipayata etAH saMhananabhUtiyuto mahAsatvaH pratimA bhAvitAsmA smyggurunnaa'nuhaatH||1|| gale nirmAta esa yAvatpUrvANi dazca bhaveyurasaMpUrNAni / navamasya tRtIyapastu bhavati japanyaH zrutAbhigamaH // 2 // myurarASTakhatadeha upasargasaho yara jinakalpI / eSaNA'bhigRhItA bhakaM bAlepattathA // 3 // gacchAdviniSkramya pratipadyata mAsikA mahAprAtamA / | darakA bhojanasa pAnavApyekA yAvanmAsa / / 4 pakSAdragchamatyeti evaM dvimAsisI trimAsikI yAvatsatamAti kii| para datividhiyAMvat sata sAmAsikyA // 5 // tavavAgIha bhavati prathamA saptarAtridina / tavAM caturtha catunApAnakenAtha vishessH||6|| SABCSC REACTECSCOCOCK dIpa anukrama [195] RA bhikSupratimA-varNanaM ~302~ Page #304 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [3], uddezaka [3], mUlaM [182] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [182] jhasUtravRttiH 3 sthAnakAdhyayane uddezaH3 sU0182 // 15 // dIpa anukrama [195] dAvIe cautthaeNaM apANaeNaM aha viseso // 6 // tathA cAgamaH-"paDhamasattarAIdiyaM NaM bhikkhupaDima paDivanassa a- |NagArassa kappara se cauttheNaM bhatteNaM apANaeNaM bahiyA gAmassa ve"tyAdi, "uttANagapAsallI nesajjI bAvi ThANa ThA-1 ittA / aha ubasagge ghore dibbAI sahai avikaMpo // 1 // doccA vi erisi ciya bahiyA gAmAdiyANa navaraM tu / uku- DulagaMDasAI DaMDAyatiuca ThAicA // 2 // taccAevI evaM navaraM ThANaM tu tassa godohI / vIrAsaNamavAvI ThAeja va aM- bakhujo ya // 3 // emeva ahorAI chaI bhattaM apANagaM navaraM / gAmanagarANa bahiyA vagdhAriyapANie ThANaM // 4 // emeva egarAI aThamabhatteNa ThANa baahiro| Isi panbhAragae aNimisaNayaNegadivIu // 5 // sauhaTu donni pAe vamghAriyapANiThAyaI ThANaM / vagdhArilaMbiyabhuo sesa dasAsu jahA bhaNiyaM // 6 // " iti, tatra trimAsikI tRtIyA tAM pratipannasyaAzritasya 'dattiH sakRtprakSepalakSaNeti 12, ekarAtrikI dvAdazI tAM samyagananupAlayataH unmAda:-cittavibhramo, rogaHkuSThAdirAtaGka:-zUlavizUcikAdiH sadyopAtI, sa ca sa ceti rogAtak, 'pAuNejjeti prApnuyAt 'dharmAt'-zrutacAritralakSaNAt bhrazyet, samyaktvasyApi hAnyeti, unmAdarogadharmabhraMzAH pratibhAyAH samyagananupAlanAjanyA 'ahitAcIH prathamAM gaharAtridiyAM bhikSupratimA pratipatrasya anagArasya kalpane caturthena bhaktanApAna kena prAmasya phiH|| 2 uttAnakaH pArthalIno naiSadhI vApi sthAnaM sthityA / [athopasagAn porAna vivyAdIn sahateuvikapaH // 5 // dvitIyAni izyeva prAmAdInAM bahiH parantarakaTukala kuTazAyI DAyata ica vA sthiratyA // 2 // tRtIyAyAmapyevaM paraM tasya sthAnaM godaahikev| vIrAsana athavA tit vApi bhAmakubjaya // 3 // evamevAhorAtrikI para SaSTha bhakkamapAna / dhAmanagarAt bAhirapalabitapANinA sthAna // 4 // C | epamepaikarAtrikI azmabhatena sthAnaM pahiH / paraprArabhAragataH animeSanayanaikadRSTiH // 5 // saMhatya dvAvapi pAdI avalaMbitapAniH vidhati sthAnaM / avalaMbitabhuvaH | * zeSa dazAsu yathA mANitaM // 6 // 4-0-8454 150 // bhikSupratimA-varNanaM ~303~ Page #305 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [3], uddezaka [3], mUlaM [182] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [182] AAAA dIpa anukrama [195] duHkhArthA bhavantIti hRdayam 13, viparyayasUtrametadanusArato boddhavyamiti 14 // uktarUpANi ca sAdhvanuSThAnAni karma-18 bhUmiSveva bhavantIti tannirUpaNAyAha jaMbuDIve 2 tato kazmabhUbhIo paM0 ta0-bharahe eravate mahAvidehe, evaM dhAyaisaMDe dIve purachimaddhe jAva pukkharavaradIbar3apaJcatyimaddhe 5 / (sU0 183) tivihe saNe paM0 20-sammaIsaNe miccharasaNe sammAmiccharasaNe 1, tividhA rutI paM00-sammarutI miccharutI sammAmiccharuI 2, tividhe paoge paM0 saM0-sammapaoge micchapaoge sammAmicchapaoge 3 (sU0 184) tivihe, parasAe paM0 ta0-dhammite vavasAte adhammie vavasAte dhammiyAdhammie vavasAte 4, athavA tividhe vavasAte, paM0 20-paJcakkhe paJcatite ANugAmie 5, ahavA tividhe barasAte paM00-daloie paraloie ihalogitaparalogite 6, ihalogite vavasAte tivihe paM0 saM0-logite vetite sAmatite 7, logite vavasAte tividhe paM0 ta0-atthe dhamme kAme 8, vetige vavasAte tividhe paM0 20-riuvyede jajamvede sAmavede 9, sAmaite vavasAte tividhe paM0, 0-NANe daMsaNe carite 10, tividhA atthajoNI paM0 saM0-sAme yaMDe bhede 11 (sU0 185) 'jaMbuddIve'tyAdi sUtrANi sAkSAdatidezAbhyAM paJca sugamAni ceti / ukkAH karmabhUmayaH, atha tadgatajanadharmanirUpaNAyAha -'tivihe'tyAdi sUtrANyekAdaza kaNThyAni, kintu trividhaM darzanaM-zuddhAzuddhamizrapuJjatrayarUpaM mithyAtvamohanIyaM, tathA-| & vidhadarzanahetutvAditi 1, rUcistu tadudayasampAdhaM tattvAnAM zraddhAnaM, 'prayoga' samyaktvAdipUrvo manaHprabhRticyApAra | iti athavA samyagAdiprayogaH-ucitAnucitobhayAtmaka auSadhAdivyApAra iti 3, 'vyavasAyoM' vastunirNayaH puruSArtha ~ 304~ Page #306 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [185 ] dIpa anukrama [198] zrIsthAnA nasUtravRttiH // 151 // "sthAna" - aMgasUtra-3 ( mUlaM + vRtti:) mUlaM [185 ] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH sthAna [3], uddezaka [3], muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [03], aMga sUtra - [03] siddhArthamanuSThAnaM vA sa ca vyavasAyinAM 'dhArmikA 1 dhArmika 2 dhArmikAdhArmikANAM saMyatAsaMyata dezasaMyatalakSaNAnAM sambandhitvAdabhedenocyamAnastridhA bhavatIti, saMyamAsaMyamadezasaMyamalakSaNaviSayabhedAdvA 4, vyavasAyo- nizcayaH, sa ca pratyakSo'vadhimanaH paryAyakevalAkhyaH pratyayAt-indriyAnindriyalakSaNAnnimittAjjAtaH prAtyayikaH sAdhyam-anyAdikamanugacchati sAdhyAbhAve na bhavati yo dhUmAdihetuH so'nugAmI tato jAtamAnugAmikam - anumAnaM tadrUpo vyavasAya AnugAmika eveti, athavA pratyakSaH - svayaMdarzanalakSaNaH prAtyayikaH- ASThavacanaprabhavaH tRtIyastathaiveti 5, ihaloke bhava aihalaukiko-ya iha bhave varttamAnasya nizcayo'nuSThAnaM vA sa aihalaukiko vyavasAya iti bhAvaH, yastu paraloke bhaviSyati sa 5 pAralaukikaH, yastviha paratra ca sa aihalaukikapAralaukika iti 6, laukikaH sAmAnyalokAzrayo nizcayo'nuSThAnaM vA, vedAzrito vaidikaH, samayaH sAGkhyAdInAM siddhAntastadAzritastu sAmayikaH, laukikAdayo vyavasAyAH pratyekaM trividhAste ca pratItA eva, navaraM arthadharmakAmaviSayo nirNayo yathA-"arthasya mUlaM nikRtiH kSamA ca, dharmasya dAnaM ca dayA damazca / kAmasya vittaM ca vapurvayazca, mokSasya sarvoparamaH kriyAsu // 1 // ityAdirUpaH tadarthamanuSThAnaM vA arthAdireva vyavasAya ucyate iti 8, RgvedAdyAhito nirNayo vyApAro vA RgvedAdireveti 9, jJAnAdIni sAmA (ma)yiko vyavasAyaH, tatra jJAnaM vyavasAya eva paryAyazabdakhAt, darzanamapi zraddhAnalakSaNaM vyavasAyo, vyavasAyAMzatvAttasyeti pratipAditameva, cAritramapi samabhAvalakSaNo vyavasAya eva, bodhasvabhAvasyAtmanaH pariNativizeSatvAt yaccocyate, "saccaraNamaNudvANaM 1 tatra vidhipratiSedhAnugamanuSThAnaM sacAritre. Education Internationa For Palsta Use On ~305~ 3 sthAnakAdhyayane uddezaH i sU0 185 // 151 // www.ncbrary.org Page #307 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [3], uddezaka [3], mUlaM [185] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [3], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [185]] dIpa anukrama [198] vihipaDisehANugaM tastha"tti tatra tadvAhyacAritrApekSamavagantavyamiti, athavA jJAnAdau viSaye yo vyavasAyo-bodho'nuSThAna hai| vA sa viSayabhedAt trividha iti, sAmA(ma)yikatA cAsya samyagmithyAzabdalAJchitasya jJAnAditrayasya sarvasamayeSvapi bhAvAditi 10, arthasya-rAjalakSmyAdeoniH-upAyo'rthayoniH sAma-priyavacanAdi daNDo-vadhAdirUpaH paranigrahaH bhedo-II jigISitazatruparivargasya svAmyAdisnehApanayanAdiH, kacittu daNDapadatyAgena pradAnena saha timro'rthayonayaH pazyante, bhavanti cAtra zlokAH-"parasparopakArANAM, darzanaM 1 guNakIrtanam 2 / sambandhasya samAkhyAnazmAyatyAH saMprakAzanam 4 // 1 // " asminnevaM kRte idamAvayobhaviSyatItyAzAjananamAyatisaMprakAzanamiti, "vAcA pezalayA sAdhu tavAhamiti cArpaNam 5 / iti sAmaprayogajJaiH, sAma paJcavidhaM smRtam // 1 // " vadhazcaiva 1 pariklezo 2, dhanasya haraNaM tathA 3 / iti daNDavidhAna daNDo'pi vividhaH smRtaH // 2 // sneharAgApanayanaM 1, saMharSotpAdanaM tadA 2 / santarjanaM ca 3 bhedajJairbhedastu hai trividhaH smRtH||3||"sNhrssH-sprddhaa santarjanaM ca-asyAsmanmitravigrahasya paritrANaM matto bhaviSyatItyAdikarUpamiti, pradAnalakSaNamidam-"yaH samprApto dhanotsargaH, uttamAdhamamadhyamaH / pratidAnaM tathA tasya, gRhItasyAnumodanam // 1 // dravyadAnamapUrvaM ca 3, svayaMgrAhapravartanam 4 / deyasya pratimokSazca 5, dAnaM paJcavidhaM smRtam // 1 // dhanotsargo-dhanasampat svayaMgrAhapravartanam-parasveSu deyapratimokSa-RNamokSa iti, prayogazcAsAmevam-"uttama praNipAtena, zUraM bhedena yojayet / nIcamalpapradAnena, samaM tulypraakrmaiH||1||" iti / anantaraM jIvA dharmataH prarUpitAH, idAnIM pudgalAMstathaiva prarUpayannAha EASEE SAREauratonintennational ~306~ Page #308 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [3], uddezaka [3], mUlaM [186] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [186] dIpa anukrama [199] zrIsthAnA- tivihA poggalA paM0 ta0-paogapariNatA mIsApariNatA vIsasApariNatA, tipatir3hiyA NaragA paM0 ta0-puDhavipati 3sthAnadvitA AgAsapatihitA AyapaidvibhA, NegamasaMgahavabahArANaM puDhavipaiDiyA ujusutassa AgAsapatitiyA tihaM saraNa kAdhyayane tANaM AyapatiTThiyA / / (sU0 186) uddezaH 3 // 15 // prayogapariNatA:-jIvavyApAreNa tathAvidhapariNatimupanItAH, yathA paTAdiSu karmAdiSu vA, 'mIsa'tti prayogavinahai sAbhyAM pariNatAH, yathA paTapudgalA eva prayogeNa paTatayA vinasApariNAmena cAbhoge'pi purANatayeti, visrasA-svabhAvaH tatpariNatA anendradhanurAdivaditi / pudgalaprastAvAdvisApariNatapudgalarUpANAM narakAvAsAnAM pratiSThAnanirUpaNAyAha'tipaiTTie'tyAdi, sphuTaM, kevalaM narakA-nArakAvAsA AtmapratiSThitAH-svarUpapratiSThitAH / tatpratiSThAna nabarAha'Negame tyAdi, naikena-sAmAnyavizeSagrAhakatvAt tasyAnekena jJAnena minoti-paricchinattIti naikamaH, athavA nigamA:-10 nizcitArthabodhAsteSu kuzalo bhavo vA naigamaH, athavA naiko gamaH-arthamArgo yasya sa prAkRtatvena naigamaH 1, saMgrahaNaM bhedAnAM saGgrahAti vA tAn saMgRhyante vA te yena sa saGgraho-mahAsAmAnyamAtrAbhyupagamapara iti 2, vyavaharaNaM vyavahiyate vA sa vyavahiyate vA tena vizeSeNa vA sAmAnyamavahiyate-nirAkriyate'neneti lokanyavahAraparo vA vyavahArovizeSamAtrAbhyupagamaparaH 3, eteSAM nayAnA mateneti gamya, Rju-avakramabhimukhaM zrutaM-zrutajJAnaM yasyeti RjuzrutA, Rju[8 vA-atItAnAgatavakaparityAgAdvartamAnaM vastu sUtrayati-gamayatIti RjusUtraH-svakIyaM sAmprataM ca vastu nAnyadityabhyu // 152 // pagamaparaH, zabdyate-abhidhIyate'bhidheyamaneneti zabdo-vAcako dhvaniH, nayanti-paricchindantyanekadhAramakaM sabastu 1515450560 OM545-45645+5+ ~307~ Page #309 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [3], uddezaka [3], mUlaM [186] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [186] dIpa anukrama [199] Tra sA(ana)vadhAraNatayakena dharmeNeti nayAH zabdapradhAnA nayAH zabdanayAH, te ca trayaH-zabdasamabhirUdaivaMbhUtAkhyAH, tatra zabdanamabhidhAnaM zabdyate vA yaH zabdyate vA yena vastu sa zabdaH, tadabhidheyavimarzaparo nayo'pi zabda eveti, saca bhAvanikSeaparUpaM vartamAnamabhinnaliGgavAcakaM bahuparyAyamapi ca vastvabhyupagacchatIti, vAcakaM vAcakaM prati vAcyabhedaM samabhirohayati dU-Aznayati yaH sa samabhirUDhA, sa hyanantaroktavizeSaNasyApi vastunaH zakrapurandarAdivAcakabhedena bhedamabhyupagacchati ghaTa-1 paTAdivaditi, yathA zabdArtho ghaTate-ceSTata iti ghaTa ityAdilakSaNaH 'eva'miti tathAbhUtaH satyo ghaTAdiroM nAnyathevevamabhyupagamapara evaMbhUto nayaH, ayaM hi bhAvanikSepAdivizeSaNopetaM vyutpattyarthAviSTamevArthamicchati, jalAharaNAdiceSTAvantaM ghaTamiveti 7, tatrAyatrayasthAzuddhatvAt prAyo lokavyavahAraparatvAcca pRthivIpratiSThitatvaM narakANAmiti mataM, caturthasya zuddhatvAt AkAzasya ca gacchatAM tiSThatAM vA sarvabhAvAnAmaikAntikAdhAratvAt bhuvo'naikAstikatvAcyAkAzapratiSThitatvaBAmiti, trayANAM tu zuddhataratvAt sarvabhAvAnAM svabhAvalakSaNAdhikaraNasyAntaraGgatvAdavyabhicAritvAca AtmapratiSThitatvamiti, na hi svasvabhAvaM vihAya parasvabhAvAdhikaraNA bhAvAH kadAcanApi bhavantIti, yata Aha-"vatthu vasai sahAve sattAo ceyaNavva jIvammi / na vilakkhaNataNAo bhinne [anyatra> chAyAtave ceva // 1 // " iti, narakeSu ca mithyAtvAd gatirjantUnAM bhavatIti athavA nayA mithyAdRza iti sambandhAnmithyAtvasvarUpamAha tividhe micchate 500-akiritA aviNate annANe 1, akiriyA tividhA, paM00-paogakiriyA samudANakiriyA 1jIye vedaneca yastu svabhAce vasati sattvAt chAyAtapAviyA bailakSamyAdamyatra na. ~ 308~ Page #310 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [3], uddezaka [3], mUlaM [187] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: trAsthAnA prata sUtrAMka [187]] // 15 // dIpa anukrama [200] annANakiriyA 2, pabhogakiriyA vividhA, paM00-maNapaogakiriyA vaipaogakiriyA kAyapogakiriyA 3, samudANa 3 sthAnakiriyA tividhA paM0 saM0-arNatarasamudANakiriyA paraMparasamudANakiriyA tadubhayasamudANakiritA 4, annANakiritA kAdhyayane tividhA paM00-matiannANakiriyA suttaannANakiriyA vibhaMgaannANakiriyA 5, aviNate tivihe paM0 saM0-desazcAtI uddezaH 3 nirAlaMdhaNatA nANApejadose 6, annANe tividhe paM0 20-desaNNANe savvaNNANe bhAvannANe 7 (sU0 187) sU0187 'tividhe micchatte' ityAdi, sUtrANi sapta sugamAni, navaraM mithyAtvaM viparyastazraddhAnamiha na vivakSitaM, prayogakriyAdInAM vakSyamANatajhedAnAM asambadyamAnatvAt , tato'tra mithyAtvaM kriyAdInAmasamyagrUpatA mithyAdarzanAnAbhogAdijanito viparyAso duSTatvamazobhanatvamiti bhAvaH, 'akiriya'tti najiha duHzabdArtho yathA azIlA duHzIletyarthaH, tatazvAkriyA-duSTakriyA mithyAtvAdyupahatasyAmokSasAdhakamanuSThAnaM, yathA mithyAdRSTAnamapyajJAnamiti, evamavinayo'pi, ajJAnam-asamyagjJAnamiti, akriyA hi azobhanA kriyaivAto'kriyA trividhetyabhidhAyApi prayogetyAdinA kriyaivoketi, tatra vIryAntarAyakSayopazamAvirbhUtavIryeNAtmanA prayujyate-vyApAryata iti prayogo-manovAkAyalakSaNastasya kriyA-karaNaM vyApRtiriti prayogakriyA, athavA prayogaiH-manaHprabhRtibhiH kriyate-badhyata iti prayogakriyA karmetyarthaH, sA ca duSTatvAdakriyA, akriyA ca mithyAtvamiti sarvatra prakramaH, 'samudANati prayogakriyayaikarUpatayA gRhItAnAM karmavargaNAnAM samiti-samyaka prakRtibandhAdibhedena dezasarvopaghAtirUpatayA ca AdAna-svIkaraNaM samudAnaM nipAtanAttadeva kriyA-ka-IN // 153 // marmeti samudAnakriyeti, ajJAnAt vA ceSTA karma vA sA ajJAnakriyeti 2, prayogakriyA trividhA vyAkhyAtAoM 3, ~309~ Page #311 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [3], uddezaka [3], mUlaM [187] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [187]] nAstyantaraM-vyavadhAnaM yasyAH sA'nantarA sA cAsau samudAnakriyA ceti vigrahaH, prathamasamayavartinItyarthaH, dvitIyAdi-13 samayavartinI tu paramparasamudAnakriyeti, prathamAprathamasamayApekSayA tu tadubhayasamudAnakriyeti, 'maiannANakiriya'tti "avisesiyA maicciya sammaddihissa sA mainnANaM / maiannANaM micchAdihissa suyaMpi emeva // 1||tti [avize|pitA matireva samyagdRSTeH sA matijJAnam / matyajJAnaM mizyAdRSTeH zrutamapyevameva // 1 // matyajJAnAt kriyA-anuSThAna matyajJAnakriyA, evamitare api, navaraM vibhaGgo-mithyAdRSTeravadhiH sa evAjJAna vibhaGgAjJAnamiti / vyAkhyAtamakriyAmithyAtvaM, avinayamithyAtvavyAkhyAnAyAha-'aviNayetyAdi, viziSTo nayo vinayaH-pratipattivizeSaH tatsatithedhAdavinayaH, dezasya-janmakSetrAdestyAgo dezatyAgaH sa yasminnavinaye prabhugAlIpadAnAdAvasti sa dezatyAgI, nirgata AlambanAd-AzrayaNIyAt gacchakuTumbakAderiti nirAlambanastadbhAvo nirAlambanatA-AzrayaNIyAnapekSasvamiti bhAvaH, puSTAlambanAbhAvena vocitapratipattibhraMzaH, prema ca dveSazca premadveSa nAnAprakAraM premadveSaM nAnApremadveSamavinayaH, iyamatra bhAvanA-ArAdhyaviSayamArAdhyasaMmataviSayaM vA prema tathA''rAdhyAsammataviSayo dveSa ityevaM niyatAvetau vinayaH syAt, uktaM ca-"saruSi natiH stutivacanaM, tadabhimate prema tavipi dveSaH / dAnamupakArakIrttanamamantramUlaM vazIkaraNam // 1 // " iti, nAnAprakArau ca tAvArAdhyatatsaMmatetaralakSaNavizeSAnapekSatvenAniyataviSayAdavinaya iti, ajJAnamithyAtvamita ucyate -'annANe'tyAdi, jJAnaM hi dravyaparyAyaviSayo bodhastanniSedho'jJAnaM tatra vivakSitadravyaM dezato yadA na jAnAti tadA dezAjJAnamakAraprazleSAt, yadA ca sarvatastadA sarvAjJAnaM, yadA vivakSitaparyAyato na jAnAti tadA bhAvAjJAnamiti, a. 45-5115156456- 5 dIpa anukrama [200] 256056 ~310~ Page #312 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [3], uddezaka [3], mUlaM [187] (03) muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: zrIsthAnA- jasUtravRttiH prata sUtrAMka [187] kAdhyayane uddeza sU018 // 154 // dIpa anukrama [200] thavA dezAdijJAnamapi mithyAtvaviziSTamajJAnameveti akAraprazleSaM vinApi na doSa iti / ukta mithyAtvaM, tayAdharma iti | tadviparyayamadhunA dharmamAha tivihe dhamme paM0 saM0- suyadhamme carittadhamme asthikAyadhamme, tividhe uvakame paM0 saM0-dhammite ukkame adhammite uvayame dhammitAdhammite lavakame 1, ahvA tividhe ukkame paM0 saM0-Aovakkame parokkame tadubhayobakame 2, evaM veyAvathe 3, aNuggahe 4, aNusaTThI 5, uvAlabhaM 6, evamekeke tinni 2 AlAvagA aheva ubakame (sU0 188) 'tivihe dhamma'ityAdi zrutameva dharmaH zrutadharmaH svAdhyAyaH, evaM caritradharma:-kSAntyAdizramaNadharmaH, ayaM ca dvividho'pi-dravyabhAvabhede dharme bhAvadharma uktaH,yadAha-"duvihou bhAvadhammo suyadhammo khalucarittadhammo y| suyadhammo samAo carittadhammo smnndhmmo||1||"iti, astizabdena pradezA ucyante teSAM kAyo-rAzirastikAyaH sa cAsau saMjJayA dharmazcetyastikAyadhammoM, gatyupaSTambhalakSaNo dhammAstikAya ityarthaH, ayaM ca dravyadharma iti / anantaraM zrutadharmacAribadhIcukI adhunA tadvizeSAnAha-tivihe uvakkame ityAdi, sUtrANi aSTau sugamAni, paraM upakramaNamupakramA-upAyapUrvaka ArambhaH, dharme-zrutacAritrAtmake bhavaH sa vA prayojanamasyeti dhArmikaH, zrutacAritrArtha Arambha ityarthaH, tathA na dhArmikaH adhArmika:-asaMyamArthaH, tathA dhArmikazcAsau dezataH saMyamarUpatvAt adhArmikazca tathaivAsaMyamarUpatvAt dhArmikAdhAmikA, dezaviratyArambha ityarthaH, athavA nAmasthApanAdrabyakSetrakAlabhAvabhedAt padriya upakramaH, taba nAmasthApane suzAne, draSyo 1 vividhastu bhAvadharmaH zrutadharmaH khacha cAritradharma / zrutadharmaH khAdhyAyazcAritrathamaH zramaNadhammaiH // 1 // 115 + // 154 // ~311~ Page #313 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [3], uddezaka [3], mUlaM [188] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03, aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: % prata sUtrAMka [188] dIpa anukrama [201] pakramastu jJazarIrabhavyazarIravyatiriktastridhA-sacittAcittamizradravyabhedAt , tatra sacittadravyopakramo dvipadacatuSpadApadabhedabhinnaH, punarekaiko dvividha:-parikarmaNi vastuvinAze ca, taba parikarmaNi-dravyasya guNavizeSakaraNaM tasmin sati, tadyathA-ghRtAdhupayogena puruSasya varNAdikaraNam , evaM zukasArikAdInAM zikSAguNavizeSakaraNaM, tathA catuSpadAnAM hastyAdInAmapadAnAM ca vRkSAdInAM vRkSAyurvedopadezAdvArdhakyAdiguNApAdanamiti, tathA vastuvinAze ca puruSAdInAM khaGgA dibhirvinAza evopakrama iti, evamacittadravyopakramaH padmarAgAdimaNeH kSAramRtpuTapAkAdinA vaimalyApAdanaM vinAzazceti, hai mizradravyopakramastu kaTakAdivibhUSitapuruSAdidravyasyaiveti, tathA kSetrasya-zAlikSetrAdeH parikarma vinAzo vA kSetropakramaH, tathA kAlasya-candroparAgAdilakSaNasyopakramaH-upAyena parijJAnaM kAlopakramA, tathA bhAvasya prazastAprazastarUpasyopAyataH parijJAnameva bhAvopakramaH, sa cAprazasto DoDDinIgaNikA'mAtyadRSTAntAvaseyaH, prazastazca zrutAdinimittamAcAryAdibhAvopakrama iti, evaM ca dhArmikasya-saMyatasya yazcAritrAdyartha dravyakSetrakAlabhAvAnAmupakrama uktasvarUpaH sa dhArmika evopa kramaH, tathA adhArmikasya-asaMyatasyAsaMyamArtha yaH so'dhArmika eva, tathA dhAmmikAdhArmikasya-dezaviratasya yaH sa 4IdhArmikAdhAmmika iti, atha svAmyantarabhedenopakramameva tridhA''ha-tatrAtmano'nukUlopasargAdau zIlarakSaNanimittamupahai kramo-baihAnasAdinA vinAzaH parikarma vA AtmArtha vA upakramo'nyasya vastunaH Atmopakrama iti, tathA parasya parArtha | vopakramaH paropakrama iti, tadubhayasya-AtmaparalakSaNasya tadubhayArthaM vopakramastadubhayopakrama iti, 'evaM'miti upakramasUtravat 4aa Atmaparobhayabhedena vaiyAvRttyAdayo bAcyAH, vyAvRttasya bhAvaH karma vA vaiyAvRtya-bhaktAdibhirupaSTambhA, tatrAtmavaiyA Audiorary.org ~312~ Page #314 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [3], uddezaka [3], mUlaM [188] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: zrIsthAnA sUtravRttiH prata sUtrAMka [188] dIpa anukrama [201] 15-1354 vRttyaM gacchanirgatasyaiva, paravaiyAvRttyaM glAnAdipratijAgarakasya, tadubhayavaiyAvRttyaM gacchavAsina iti, anugraho-jJAnAdhupa-B sthAnakAraH, tatra AtmA'nugraho'dhyayanAvipravRttasya parAnugraho bAcanAdipravRttasya tadubhayAnugrahaH zAkhavyAkhyAnaziSyasanahA- kAdhyayane dipravRttasyeti, anuziSTiH-anuzAsanam, tatra Atmano yathA-vAyAlIsesaNasaMkaDaMmi gahaNami jIva! na hu chlio| uddezaH iNDiM jaha na chalijjasi bhuMjato rAgadosehiM // 1 // " iti, (tathA vidheyamiti zeSa iti), parAnuziSTiryathA-"tA taMsi bhA- sU0188 vavejjo bhavadukkhanipIDiyA tuhaM ete / haMdi saraNaM pavanA moeyadhvA payatteNaM // 2 // " iti, tadubhayAnuziSTiryathA "keha-8 kaha'vi mANusattAi pAviyaM caraNa pavararayaNaM ca / tA bho ettha pabhAo kaiyAvi na jujae amhaM // 1 // " iti, upA-12 lambhaH-iyamevAnaucityapravRttipratipAdanagarbhA, sa cAtmano yathA-"colaiMgadidaMteNaM dulahaM lahiUNa mANusaM jammaM / jaM na kuNasi jiNadharma appA kiM verio tujha // 1 // " iti, paropAlambho yathA-"uttamakulasaMbhUo uttamagurudikkhio tuma vaccha! / uttamanANaguNaDDo kaha sahasA vavasio evaM? // 1 // " iti, tadubhayopAlambho yathA-eMgassa kae niyajIviyassa bahuyAo jiivkoddiio| dukkhe ThavaMti je kevi tANa kiM sAsarya jIyaM // 2 // " ti, 'eca'mityAdinA 1 dvicatvAriMzadeSaNAsakaTe bahane jIva ! naiva chalitaH / idAnIM yathA na chalyase bhuMjAno rAgadveSAbhyAm // 1 // 2 tatvaM teSAM bhAvavaidyo(si) bhavabuHkhanipI|ditA ete vo zaraNaM prapanA mocayitavyA (duHkhAt) prayatnena // 2 // 3 ka kathamapi manuSyatvAdi prAptaM prAraM pArivaranaM ca tat bhI atra pramAdo na dApi yuAte'smAkam // 3 // bhojanAdidRSTAntairdularbha mAna janma labdhvA yajinadharma na karoSi kiMvAtmaMstvameva vairI tava // 1 // 5vts| lAlA laa||155|| | uttamakulasaMbhUta uttamagurudIkSita uttamajJAnaguNANyA kamame sahasA vyavasito'si // 2 // ekasya nijajIvitasa te bar3hakA jIvakoThI bukha sthApayati ye kecit teSAM ki zAzvataM jImitaM // 3 // 465555 ~313~ Page #315 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [3], uddezaka [3], mUlaM [188] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [188] dIpa anukrama [201] BACKS pUrvokto'tidezo vyAkhyAtaH, evaM cAtrAkSaraghaTanA-yathaivopakrame Atmaparatadubhayaistraya AlApakA uktAH evamekaikasmin vaiyAvRttyAdisUtre te trayastrayo vAcyA iti / atha zrutadharmabhedA ucyante tivihA kahA, paM0 saM0-asthakahA dhammakahA kAmakahA 7, tivihe viNicchate paM0 saM0-atyaviNicchate dhammaviNi chate kAmaviNicchate 8, (sU0189) arthasya-lakSmyAH kathA-upAyapratipAdanaparo vAkyapravandho'rthakathA, uktaM ca-"sAmAdidhAtuvAdAdikRSyAdipratipAdikA / arthopAdAnaparamA, kathA'rthasya prakIrtitA // 1 // " tathA-"arthAkhyaH puruSArtho'yaM, pradhAnaH prtibhaaste| tRNAdapi laghu loke, ghigartharahitaM naram // 1 // " iti, iyaM ca kAmandakAdizAstrarUpA, evaM dharmopAyakathA dharmakathA,* uktaM ca-"dayAdAnakSamAyeSu, dhAGgeSu pratiSThitA / dharmopAdeyatAgarbhA, budhairdharmakathocyate // 1 // " tathA-"dharmAkhyaH puruSArtho'yaM, pradhAna iti gIyate / pApasaktaM pazostulyaM, dhigdharmarahitaM naram // 2 // " iti, iyaM cottarAdhyayanAdirUpA'vaseyeti, evaM kAmakathA'pi, yadAha--"kAmopAdAnagarbhA ca, vayodAkSiNyasUcikA / anurAgegitAdyutthA, kathA kAmasya varNitA // 1 // " tathA-"smitaM na lakSeNa vaco na koTibhirna koTilakSaH savilAsamIkSitam / avApyate'nyaihuMdayopagRhanaM, na koTikovyA'pi tadasti kAminAm // 1 // " iti, iyamapi vAtsyAyanAdirUpA'vaseyeti, prakIrNA vA tattadarthI vacanapaddhatiH kathA caritravarNanarUpA vA, arthAdivinizcayAH-arthAdisvarUpaparijJAnAni, tAni ca "arthAnAmabAne duHkhamarjitAnAM ca rakSaNe / nAze duHkhaM vyaye duHkhaM, dhigarthe duHkhakAraNam // 1 // " tathA "dhanado dhanArthinAM dharmaH, RBSE ~314~ Page #316 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [189] dIpa anukrama [202] zrIsthAnAasUtravRttiH / / 156 / / "sthAna" - aMgasUtra-3 ( mUlaM + vRttiH) mUlaM [189 ] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH sthAna [3], uddezaka [3], muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [03], aMga sUtra [03 ] kAmadaH sarvakAminAm / dharma evApavargasya, pAramparyeNa sAdhakaH // 2 // " tathA "zalyaM kAmA viSaM kAmAH, kAmA AzIviSopamAH / kAmAnabhilaSanto'pi niSkAmA yAnti durgatim // 3 // " ityAdIni // anantaramarthAdivinizcaya ukta iti tatkAraNaphalaparamparAM tristhAnakAnavatAriNImapi prasaGgato bhagavatpraznadvAreNa nirUpayannAha Education International tahArUvaM NaM bhaMte! samaNaM vA mAhaNaM yA pavAsamANassa kiMphalA pajjuvAsaNatA ?, savaNaphalA, se NaM bhaMte! sabaNe kiMphale ?, NANaphale, se NaM bhaMte! jANe kiMphale ?, viNNANaphale, evameteNaM abhilAveNaM imA gAdhA aNugaMtavvA-savaNe NANe ya vinnANe paJcakakhANe ya saMjame / aNaNhate taye caiva vodANe akiriya nivvANe // 1 // jAba se NaM bhaMte! akiriyA kiMphalA ?, nivvANA, se NaM bhaMte! nivvANe kiMphale 1, siddhigaigamaNapajjavasANaphale pannatte, samaNAuso ! // ( sU0 190 ) tRtIyasya tRtIya uddezakaH // 'tahArUveM'tyAdi pAThasiddhaM, kevalaM paryupAsanA-sevA, zravaNaM phalaM yasyAH sA tathA sAdhavo hi dharmmakathAdikaM svAdhyAyaM kurvantIti zravaNaM tatsevAyAM bhavatIti jJAnaM zrutajJAnaM, vijJAnam-arthAdInAM heyopAdeyatvavinizcayaH, 'eva' miti pUrvoktenAbhilApena se NaM bhaMte! vijJANe kiMphale 1, paJcakkhANaphale' ityAdinA, iyaM gAthA anugantavyA anusaraNIyA, etadgAthoktAni padAnyadhyetavyAnItyarthaH, 'savaNe' ityAdi, bhAvitArthA, navaram pratyAkhyAnaM - nivRttidvAreNa pratijJAkaraNaM saMyamaH -prANAtipAtAdyakaraNam uktaM ca---" pazcAzravAdviramaNaM paJcendriyanigrahaH kaSAyajayaH / daNDatrayaviratizceti saMyamaH For Penal Use Only ~315~ 3 sthAna kAdhyayane uddezaH ra su0 190 156 // Page #317 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [3], uddezaka [3], mUlaM [190] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03, aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [190] gAthAMka saptadazabhedaH // 1 // " iti, anAzravo-navakarmAnupAdAnam , anAzravaNAlaghukarmatvena tapo'nazanAdibhedaM bhavati, vyavadAna-pUrvakRtakarmavanalavanaM 'dAe lavane' iti vacanAt karmakacavarazodhanaM vA 'daipa zodhana' iti vacanAditi, akriyA-yoganirodhaH, nirvANaM-karmakRtavikArarahitatvaM siddhyanti-kRtArthA bhavanti yasyAM sA siddhiH-lokAnaM saiva gamyamA-* natvAd gatistasyAM gamanaM tadeva paryavasAnaphalaM-sarvAntimaprayojanaM yasya nirvANasya tatsiddhigatigamanaparyavasAnaphalaM prajJaptaM 8. mayA anyaizca kevalibhiH, he zramaNAyuSmanniti gautamAdikaM ziSyaM bhagavAnAmantrayannidamuvAceti / tristhAnakasya tRtIyodezako vivaraNataH smaaptH|| ||1|| dIpa anukrama [203-204] vyAkhyAtaH tRtIya uddezakaH, adhunA caturtha Arabhyate, asya cAyamabhisambandhaH-pUrvasmin uddezake pudgalajIvadharmA| khitvenoktA ihApi ta eva tathaivocyanta ityanena sambandhenAyAtasyAsyedamAdisUtrapaTai paDimeM'tyAdi, asya ca pUrvasUtreNa sahAyamabhisambandhaH-pUrvasUtre zramaNamAhanasya paryupAsanAyAH phalaparamparokkA iha tu tadvizeSasya kalpavidhirucyata ityevaMsambandhitasyAsya vyAkhyA paDimApaDivanassa aNagArarasa kappati tao upassayA paDilehittae, taM0-ahe AgamaNagihaMsi vA ahe viyadagirhasi vA ahe rukkhamUlagihasi vA, evamaNunavittate, uvAtiNittate, paDimApaDivannarasa aNagArassa kappati to saMghAragA paDilehittate, saM0-puDhavisilA kadusilA ahAsaMthaDameva, evaM aguNNavittae ubAiNittae (sU0 191) atra tRtIya-sthAnasya tRtIya-uddezaka: parisamAptaM. atha tRtIya-sthAnasya caturtha-uddezaka: Arabdha: ~316~ Page #318 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [3], uddezaka [4], mUlaM [191] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: 15 kAdhyayane pRttiH uddezaH4 prata sUtrAMka [191] H dIpa zrIsthAnA RI 'pratimA' mAsikyAdikA bhikSupratijJAvizeSalakSaNAM pratipannaH-abhyupagatavAn yaH sa tathA tasthAnagArasya 'kalpan' 3 sthAnaasUtra- hai yujyante traya upAzrIyante-bhajyante zItAditrANArthaM ye te upAzrayAH vasatayaH pratyupekSitum-avasthAnArthaM nirIkSitu miti, 'ahe'tti adhArthaH, athazabdaha padatraye'pi trayANAmapyAzrayANAM pratimApratipannasya sAdho kalpanIyatayA / tulyatApratipAdanArtho, vA vikalpAH , pathikAdInAmAgamanenopetaM tadarthaM vA gRhamAgamanagRha-sabhAprapAdi,yadAha- sU0 191 |"Agantu gAratthajaNo jahiM tu, saMThAi jaM vA''gamaNami tesiM / taM Agamo kiM tu bidU vayaMti, sabhApavAdeulamAiyaM bhI c||1||" iti, tasmin upAzrayaH-tadekadezabhUtaH pratyupekSituM kalpata iti prakrama iti, tathA 'viyarDa'ti vivRtamanAvRtaM, taca dvedhA-adha Uca, tatra pArvata ekAdidikSu anAvRtamadhovivRtaM anAcchAditamamAlagRhaM coTTa-12 | vivRtaM tadeva gRhaM vivRtagRham , ukkaM ca-"abAuDaM jaMtu cauddisiMpi, disAmaho tinni duve ya ekA / ahe bhave taM viyarDa gihaM tu, uhuM amAlaM ca aticchadaM ca // 1 // " ti, tasmin vA, tathA vRkSasya-karIrAdeniMgalasya mUlam-adhobhAgastadeva gRhaM vRkSamUlagRhaM tasmin veti / pratyupekSayA copAzraye zuddhe gRhasthaM prati tadanujJApanaM bhavatItyanujJApanAsUtram'evaM'miti, etadeva 'paDimApaDivanne'tyAdhudhAraNIyaM, navaraM pratyupekSaNAsthAne anujJApanaM vAcyamiti / anujJAte ca gRhiNA| tasyopAdAnamityupAdAnasUtra, tadapyevameveti, 'obAiNittapatti upAdAtuM grahItuM praveSTumityarthaH, evaM saMstArakasUtratrayagRhasthajana AgA yatra tu tiSThate yadvAgamane veSAM tadAgantukAgAraM vidvAMso badanti sabhAprapAdevakusAdikam // 1 // 2 anAvarta yattu catamapa DI||157 // INIdizu athavA tiraSu dikSa dvayoH pAcavorapava sadamovikRtaM acchAditamamAla cor3a pipataM // 1 // R anukrama [205] +5** * ~317~ Page #319 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [191] dIpa anukrama [205] "sthAna" - aMgasUtra-3 ( mUlaM + vRttiH) mUlaM [191] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH sthAna [3], uddezaka [4], muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra [03], aMga sUtra [03 ] mapi, navaraM pRthivIzilA uDago [ubaDago ]tti yaH prasiddhaH, kASThaM cAsau zilevAyativistarAbhyAM zilA [sA] ceti kASTha| zilA 'yathAsaMstRtameve 'ti yattRNAdi yathopabhogArha bhavati tathaiva yalabhyata iti / pratimAzca niyatakAlA bhavantIti kAlaM tridhA''ha tivihe kAle paNNatte taM0 tIe paDuppaNNe aNAgae, tivihe samae paM0 vaM0 tIte paDuppanne aNAgae, evaM AvaliyA ANApANU thove lave muhutte ahoratte jAva vAsavatasahasse puvyaMge pujbe jAva osappiNI, tividhe pomAlapariyaTTe paM0 naM0 tIte pappanne aNAgate (sU0 192) ticihe vayaNe paM0 saM0egavayaNe duvayaNe bahuvayaNe, avA tivihe baghaNe paM0 taM itthavaNe puMvayaNe napuMsagavayaNe, ahavA tivihe vayaNe paM0 [saM0 tItayayaNe paDuppannavayaNe aNAgayavayaNe (sU0 193) ati-atizayeneto- gato'tItaH, pidhAnavadakAralope tIto, varttamAnatvamatikrAnta ityarthaH, sAmpratamutyannaH pratyutsanno vartamAna ityarthaH, na Agato'nAgato varttamAnatvamaprApto, bhaviSyannityarthaH, uktaM ca-- " bhavati sa nAmAtItaH prApto yo nAma varttamAnatvam / eSyaMzca nAma sa bhavati yaH prApsyati varttamAnatvam // 1 // " iti / kAlasAmAnyaM tridhA vibhaSya tadvizeSAMkhidhA vibhajayannAha 'tivihe samaye ityAdi kAlasUtrANi, samayAdayo dvisthAnakAdyoddezakavat vyAkhyeyAH, navaraM 'poggalapariyaTTe'tti pugalAnAM rUpidravyANAmAhArakavarjitAnAM audArikAdiprakAreNa grahaNataH ekajIvApekSayA parivartanaM - sAmastyena sparzaH pujalaparivarttaH, sa ca yAvatA kAlena bhavati sa kAlo'pi puGgalaparivarttaH, sa cAnantotsarpi Education Internationa For Parts Only ~ 318~ Page #320 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [3], uddezaka [4], mUlaM [193] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [193] zrIsthAnA-pANyavasappiNIrUpa iti, sa cetthaM bhagavatyAmuktA-"kativihe gaM bhaMte! poggalapariyaTTe pannate?, goyamA! sattavihe pannatte, 3 sthAna lasUtra- taMjahA-orAliyapoggalapariyaTTe veunbiyapoggalapariyaTTe evaM teyAkammAmaNavaiANApANUpoggalapariyaTTe" tathA 'se- kAdhyayane vRttiH kaNadveNaM bhaMte! evaM buccai-orAliyapoggalapariyaTTe 2?, goyamA! jeNaM jIveNaM orAliyasarIre vaTTamANeNaM orAliyasarI-18 | uddezaH4 ripAuggAI davAI orAliyasarIrattAe gahiyAI jAva NisaTThAI bhavaMti, se teNa'DheNaM goyamA! evaM buccai-orAliya- sU0 193 // 158 // poggalapariyaTTe o02"| evaM zeSA api vAcyAH, tathA "orAliyapoggalapariyaTTe NaM bhaMte ! kevaikAlassa NicaTTijai?, goyamA! arNatAhiM ussappiNIosappiNIhiM"ti, evaM zeSA apIti, anyatra vevamucyate-"oraoNla 1 viubvA 2 teya18 3 kamma 4 bhAsA 5 ''NupANu 6 maNagehiM 7 / phAsevi sabbapoggala mukkA aha bAyaraparaho // 2 // dave suhumaparaTTo jAhe bhAegeNa aha sarIreNaM / logaMmi savyapoggala pariNAmeUNa to mukkA // 1 // " iti, dravyapudgalaparivartasahazA ye'nye kSetrakAlabhAvaparivarttAste'nyato'vaseyA iti / ete ca samayAdayaH pudgalaparivantiAH svarUpeNa bahavo'pi tatsAmAnyalakSaNa 1 katividho bhadanta ! puralaparAvartaH prAptaH, gItama / saptavidhaH prahaptaH, tadyathA-audArikapunalaparivartaH kiyapuralaparivartaH evaM tejaHkarmamanobAgAna[prANapudgalaparArataH // 2 atha kenArthena bhadanta / evamucyate audArikapuralaparAvataH 21, gautama ! yena jIvena audArikapArIre vartamAnenaudArikaprAyogyAni vyAmi | audArikazarIratayA gRhItAni yAvanimAni bhavanti, matha tenAna gautamaivamucyate audArika pugalaparAvarsaH / / zrIdhArikapulaparAvataH bhdnt.| kiyatA kAlena nirvasyate / , gautamAnantAbhiratsarpiNyavasarpiNIbhiH // 4audArikapaiphiyatejaHkarmabhASAna prANamanobhiH sarve pulAH saMspRzya mukkA athAsI vAdarapatrivatrtaH // // 158 / / ye sUkSmaparApattoM badakena zarIreNAtha loke sarve pulAH pariNamaya mukkAH sukhadA // 1 // dIpa anukrama [207] ~ 319~ Page #321 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [3], uddezaka [4], mUlaM [193] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03, aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [193] mekaM arthamAzrityaikavacanAntatayoktAH, bhavanti caikAdiSvartheSvekavacanAdInItyekavacanAdiprarUpaNAyAha-tivihe' ityAdi, eko'rtha ucyate'nenoktiveMti vacanamekasyArthasya vacanamekavacanamevamitare api, atra krameNodAharaNAni-devo devI devaaH| vacanAdhikAre ahavetyAdi sUtradvayaM subodham , udAharaNAni tu strIvacanAdInAM nadI nadaH kuNDaM, tItAdInAM kRtavAn karoti kariSyati / vacanaM hi jIvaparyAyastadadhikArAt tasaryAyAntarANi tristhAnake'vatArayannAha tivihA pannavaNA paM0 20-NANapannavaNA dasaNapannavaNA carittapannavaNA 1, tividhe samme paM0 saM0-nANasamme dasaNasamme parittasamme 2, tividhe uvadhAte paM0 20-uggamovaghAte uppAyaNoSaghAte esaNovadhAte 3, evaM visohI 4 (sU0194) tivihA ArAhaNA paM0 saM0-NANArANA dasaNArANA carittArANA 5, NANArANA tivihA paM020-kosA majhimA jahannA 6, evaM IsaNArAhaNAvi , carittArAhapAvi 8, sividhe saMkilese paM020-nANasaMphilese dasaNasaMkilese parittasaMkile se 9, evaM asaMkilesevi 10, evamatikame'vi 11, vaikame'vi 12, aiyAre'vi 13, aNAyArevi 14 / tihamatikamANaM AloejA paTikamajjA nidijA garahijA jAva paDivajijA, saM0-NANAtikamassa saNAtikamassa carittAtikamassa 15, evaM vaikamANavi 16, aticArANaM 17, aNAyArANaM 18 (sU0 195) tividhe pAyacchitte paM0 saM0-AloyaNArihe paDikamaNArihe vadubhayArihe 19 (sU0 196) 'tivihe'tyAdi sUtrANAmekonaviMzatiH, spaSTA ceyaM, paraM prajJApanA-bhedAyabhidhAnaM, tatra jJAnaprajJApanA-Abhinibo-|| adhikAdi paJcadhA jJAnam, evaM darzanaM kSAyikAdi tridhA, cAritraM sAmAyikAdi pazcadheti, samazcatIti samyak-aviparIta dIpa anukrama [207] ~320~ Page #322 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [196] dIpa anukrama [210] zrIsthAnAGgasUtravRttiH // 159 // "sthAna" aMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRttiH ) mUlaM [196] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH sthAna [3], uddezaka [V). muni dIparatnasAgareNa saMkalita .... ..AgamasUtra [03 ], aMga sUtra [03] AdhAkarmAdayaH doSAH - Education Internationa mokSasiddhiM pratItyAnuguNamityarthaH tacca jJAnAdIni, upahananamupaghAtaH, piNDazayyAderakalpyatetyarthaH, tatra udgamanamudgamaH piNDAdeH prabhava ityarthaH, tasya cAdhAkamrmmAdayaH SoDaza doSAH, uktaM ca--" tasthuggamo pasUI pabhavo emAdi hoMti egaDA / so piMDassiha pagao tassa ya dosA ime hoMti // 1 // AhAkammu 1 desiya 2 pUikamme ya 3 mIsajAe ya 4 / ThavaNA 5 pAhuDiyAe 6 pAoyara 7 kIya 8 pAmicce 9 // 2 // parivaTTie 10 abhihaDe 11 ubhine 12 mAlohaDe iya 13 / accheje 14 anisa 15 ajjhoyarae ya 16 solasame // 3 // " iti iha cAbhedavivakSayA udgamadoSA evonamaH ata stenodgamenopaghAtaHpiNDAderakarUpanIyatAkaraNaM caraNasya vA dazabalIkaraNamundramopaghAtaH, udgamasya vA piNDAdiprasUterupaghAtaH- AdhAkarmmatvAdibhirduSTatA udgamopaghAtaH, evamitarAvapi kevalamusAdanA -sampAdanaM gRhasthAsiNDAderupArjanamatyarthaH, taddoSA dhAtrItyAdayaH SoDaza, yadAha uSpAyaNa saMpAyaNa NibvattaNamo ya hoMti egaDA / AhArassidda pagayA tIya ya dosA ime hoMti // 1 // dhAI 1 dUi 2 nimite 3 AjIva 4 vaNImage 5 timicchAya 6 / kohe 7 mANe 8 mAyA 9 lobhe ya 10 havaMti dasa ee // 2 // pubviM pacchA saMbhava 11 vijA 12 maMte ya 13 cuna 14 joge ya 15 / uppAyaNAya dosA solasame mUlakamme ya // 3 // " iti, tathA eSaNA gRhiNA dIyamAnapiNDAdergrahaNaM taddoSAH zaGkitA 1 tatrodramaH prasUtiH prabhava ityAdInyekArthAni bhavanti sa piMDaspe prakRtaH tasya ca doSA ime bhavanti // 1 // bhASAkarma audezikaM pUtikarma va mizrajAta sthApanA prAkRtikA prAduSkRtaM krItaM prAmitvaM // 2 // parivartitaH abhyAhRtaH udbhiH mAlAhataH AccheyaH anisRSTaH abhyavapUrakaca ghoH // 2 // 2 utpAdanA sampA danA nirvartanA ca bhavati ekArthAni AhArasyeha prakRtA takhAM ca doSA ime bhavanti // 1 // dhAtrI dUtI nimittaM AjIvikA vanIpakaH cikitsA va kocaH mAnaH mAyA somava bhavaMti dazaite // 2 // 3 pUrva pathAdvA saMstaraH vidyA mantrazca cUrNayogatha utpAdanAyAM doSAH poDazo mUlakarma ca // 1 // For Penal Use Only ~321~ sthAnakAdhyayane uddezaH 4 sU0 196 // 159 // Page #323 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [3], uddezaka [4], mUlaM [196] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [196] dayo dazeti, Aha pa-"aisaNagavesaNannesaNA ya gahaNaM ca hoMti egaTThA / AhArassiha pagayA tIya ya dosA ime hoti // 1 // saMkiya 1 makkhiya 2 nikkhitta 3 pihiya 4 sAhariya 5 dAyagu 6mmIse 7 / apariNaya 8 litta chaDDiya 10 esaNadosA dasa havaMti // 2 // " iha ca 'solesa uggamadosA gihiyAo samuhie viyANAhi / uSmAyaNAya dosA sA-1 hao samuDie jANa // 3 // eSaNAdIpAstUbhayasamutthA iti, evamudgamAdibhidoSaravidyamAnatayA vA vizuddhiA-piNDaca-| raNAdInAM nirdoSatA sA unnamAdivizuddhirudmAdInAM vA vizuddhiryA sA tatheti, idamevAtidizannAha evaM cisohiiN| jJAnasya-zrutasyArAdhanA-kAlAdhyayanAdiSvaSTasvAcAreSu pravRttyA niraticAraparipAlanA jJAnArAdhanA, evaM darzanasya niHzaGkitAdiSu cAritrasya samitiguptiSu, sA cotkRSTAdibhedA bhAvabhedAt kAlabhedAti, jJAnAdipratipatanalakSaNaH savizyamAnapariNAmanivandhano jJAnAdisaiklezA, jJAnAdizuddhilakSaNo vishujymaanprinnaamhetukstdsikleshH| 'evaM|miti, jJAnAdiviSayA evAtikamAdayazcatvAraH, tatrAdhAkarmAzritya caturNAmapi nidarzanam-"AhAkammAmaMtaNa paDisuNamANe aikamo hoi 1 / payabheyAdi vaikkama 2 gahie taizeyaro gilie // 1 // " iti, isthamevottaraguNarUpacAritrasya catvAro'pi, etaduddezena jJAnadarzanayostadupagrahakAridravyANAM ca pustakacaityAdInAmupaghAtAya mithyAzAmupabRMhaNArtha eSaNA gaveSaNA'nveSaNA ca prahaNaM ca bhavamayekArthAni AhArasyeha prakRtaH tasmAM ca doSA ime bhavanti ||1||shNkit: akSitaH nikSiptaH pihitaH saMhataH dAyaka unmizraH / apariNataH liptaH charSitaH eSaNAdoSA daza bhavanti // 2 // 2 SoDazogamadoSAn gRhiNaH samutthitAn vijAnIhi / utpAdanAcA doSAn sAdhoH | samutthitAn jAnIhi // 3 // 3 ASAkarmAmaMtraNapratiSavaNe atikramo bhavati / padabhedAdI vyatikamo gRhIte tRtIya itaro gilite // 1 // dIpa anukrama [210] AdhAkarmAdaya: doSA: ~322~ Page #324 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [3], uddezaka [4], mUlaM [196] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03, aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [196] 3 sthAnakAdhyayane uddezaH 4. sU0197 dIpa zrIsthAnA- vA nimantraNapratizravaNAdibhirjJAnadarzanAtikramAdayo'pyAyojyA iti / 'tiNhaM aikamANaMti pachyA dvitIyArthatvAt 4AtrInatikramAnAlocayet-gurave nivedayedityAdi prAgvat , navaraM yAvatkaraNAt 'visohejA viuddejjA akaraNayAe anbhu- vRttiH dADejA ahArihaM tavokammaM pAyacchitta'mityadhyetavyamiti, pApacchedakatvAt prAyazcittavizodhakatvAdvA prAkRte pAyacchitta- // 16 // miti zuddhirucyate tadviSayaH zodhanIyAticAro'pi prAyazcittamiti, taca vidhA, dazavidhatve'pi tasya tristhAnakAnurodhAditi, tatrAlocanamAlocanA-gurave nivedanaM tAM zuddhibhUtAmahati tayaiva zuyati yadaticArajAtaM bhikSAcaryAdi tadAlocanAhamiti, evaM pratikramaNaM-midhyAduSkRtaM tadaha sahasA asamitatvamaguptatvaM ceti, ubhayam-AlocanApratikramaNalakSaNamarhati yattattathA, manasA rAgadveSagamanAdi, sArddhagAtheha-"bhikkhAyariyAi sujjhai aiyAro kovi vivddnnaae| U / bIo ya asamiomitti kIsa sahasA agutto vA // 1 // sahAiesu rAgaM dosaM ca maNo gao tiygNmi"tti| ete ca prajJApanAdayo dhammoMH prAyo manuSyakSetra eva syuriti tadvaktavyatAmAha jaMbUrIve 2 maMdarassa payassa dAhiNeNaM tato akammabhUmio paM0 saM0-hemavate haribAse devakurA, jaMbuddIve 2 maMdarassa pavyayassa uttareNaM tao akammabhUmIo paM0 saM0-uttarakurA rammagavAse eraNNavae, jaMcUrmadarassa dAhiNeNaM tato vAsA paM0 taM0-bharahe hemavae harivAse, janmadarassa uttareNaM tato vAsA paM0 taM0-rammagavAse heranavate eravae, jaMbUmaMdaradAhi mikSAcaryAyAM ko'pi aticAraH sa vikaTanayA zuddhyati / kathaM sahasA'samito'gupto vA'smIti dvitiiyH| ||1||(prtikrmnn ) zabdAdikeSu mano rAgaM 4 varSa vA gataM tRtIya (mithaM). anukrama [210] AdhAkarmAdaya: doSA: ~323~ Page #325 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [3], uddezaka [4], mUlaM [197] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sutrAMka [197] dIpa NeNaM tato vAsaharapavatA paM0 ta0-cuhimavaMte mahAhimavaMte NisaDhe, jaMbUmaMdarauttareNaM tao vAsaharapabdhatA paM0 saM0NIlavaMte rUpI siharI, aMbUbhaMdaradAhiNeNaM tao mahAdahA paM080-paumadahe mahApaumadahe tigiMchadahe, tattha NaM tato devatAo mahiDiyAto jAya paliocamadvitItAo parivasaMti, taM0-sirI hirI dhitI, evaM uttareNavi, Navara-kesaridahe mahApoMDarIyadahe poMDarIyadahe, devatAto kicI buddhI lacchI, jaMvUmaMdaradAhiNeNaM culahimavatAto vAsadharapavatAto paumadahAo mahAdahAto tato mahANatImao pavaIti, tAMgA siMdhU rohitaMsA, jaMbUmaMdarauttareNaM siharIo pAsaharapabbatAto poMDarIyadahAo mahAdahAo vao mahAnadIo pahaMti, taM0-subannakUlA rattA rattavatI, jaMbUmaMdarapuracchimeNaM sItAe mahANatIte uttareNaM tato aMtaraNatIto paM0 ta0-gAhAvatI dahavatI paMkavatI, jaMbUmaMdarapuracchimeNaM sItAte mahANatIte vAhiNaNaM tato aMtaraNatIco paM0 saM0-tattajalA mattajalA ummattajalA, jaMvUmaMdarapaJcasthimeNaM sIodAte mahANaIe dAhiNeNaM tato aMtaraNatIto paM0 saM0-khIrodA sItasotA aMtovAhiNI, jaMbUmaMdarapacatyimeNaM sItodAe mahANadIe uttareNaM to aMtaraNadIto paM0 ta0- ummimAliNI pheNamAliNI gNbhiirmaalinii| evaM dhAyaisaMDe dIve puracchimaddhevi akammabhUmIto ADhavettA jAva aMtaranadIotti giravasesaM bhANiyavaM, jAva puksaravaradIvaDapaJcatthimar3e taheba niravasesaM bhANiyadhvaM (su0 197) | 'jaMbUddIce ityAdi, idaM ca prakaraNaM dvisthAnakAnusAreNa jambUdvIpapaTAnusAreNa cAvaseyamiti, navaramantaranadInAM vi kambhaH paJcaviMzatyadhika yojanazatamiti / anantaraM manuSyakSetralakSaNakSitikhaNDavaktavyatoketyadhunA bhajayantareNa sAmAnyapRthvIdezavaktavyatAmAha anukrama [211] ~324~ Page #326 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [197] dIpa anukrama [211] zrIsthAnAGgasUtravRttiH // 161 // "sthAna" aMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRttiH) uddezaka [V). mUlaM [198 ] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH muni dIparatnasAgareNa saMkalita .... Eaton Intemational sthAna [3], ..AgamasUtra [03 ], aMga sUtra [03] - *******... sihaM ThANehiM dese puDhavIe calejA, saM0 athe NamimIse rayaNappabhAte puDhavIte urAlA poggalA nivatejjA, tate NaM te urAlA poggalA niyatamANAdesaM puDhavIe calenA 1, mahorate vA mahiDIe jAva mahasabakhe imIse rayaNappabhAve puDhavIte ahe ummaNimajjiyaM karemANe deSaM puDhabIte caleyA 2, NAgasuvannANa vA saMgAmaMsi vaTTamANaMsi desa puDhavIte cale, ithehiM tihiM0 / tihiM ThANehiM kevalakappA puDhavI calenA, taMadhe NaM imIse ravaNappabhAte puDhavIte ghaNavAte guppejjA, vae NaM se ghaNavAte guvite samANe ghaNodaddimejA, tae NaM se ghaNodahI eie samANe kevalakappaM puDhaviM cAlenA, deve vA mahiTTite jAva mahesakne tadArUvarasa samaNassa mAddaNassa vA iDDi jutiM jasaM balaM vIritaM purisakAraparakamaM uvadaMsemANe kevalakappaM puDhaviM cAlijjA, devAsurasaMgAmaMsi yA vaTTamANaMsi kevalakappA puDhavI calejA, ithetehiM tihiM0 / ( sU0 198 ) 'tihIM' tyAdi spaSTaM kevalaM deza iti bhAgaH, pRthivyAH - rajaprabhAbhidhAnAyA iti, 'ahe'si adhaH 'orAli'tti u| dArA- vAdarA nipateyuH - visrasApariNAmAt tato vicaTeyuramyato vA''gatya tatra lageyurvantramuktamahopalavat, 'lae 'ti tataste nipatanto dezaM pRthivyAJcalayeyuriti pRthivIdezazca lediti, mahorago-vyantaravizeSaH, 'mahiDie' parivArAdinA yAva karaNAt 'mahajjuie' zarIrAdidIsyA 'mahAbale' prANataH 'mahANubhAge' vaikriyAdikaraNataH 'mahesakkhe' maheza ityAkhyA yasyeti, unmagnanimagnikAm-usatanipatAM kuto'pi darpAdeH kAraNAt kurvan dezaM pRthivyAzcavyet sa ca calediti, nAgakumArANAM suparNakumArANAM va bhavanapativizeSANAM parasparaM saGgrAme varttamAne - jAyamAne sati 'desa' ti dezazcalediti, 'ithepahiM'ti nigamanamiti / pRthivyA dezatazcalanamuktam, adhunA samastAyAstadAha - 'tihI syAdi, spaSTaM, kintu kevalaiva kevala For Parts Only ~ 325~ 3 sthAnakAdhyayane uddezaH 4 sU0 198 // 161 // Page #327 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [3], uddezaka [4], mUlaM [198] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [198] SHREST kalpA, IpavUnatA ceha na vivakSyate, ataH paripUrNesyarthaH paripUrNaprAyA beti, pRthivI-bhUH, 'ahe'tti adho dhanavAtaHtathAvidhapariNAmo vAtavizeSo 'gupta' vyAkulo bhavet kSubhyedityarthaH tataH sa guptaH san ghanodadhi-tathAvidhapariNAmajalasamUhalakSaNamejayet-kampayet , 'tae gaMti tato'nantaraM sa ghanodadhirejita:-kampitaH sam kevalakalpAM pRthivI cAlayet, sA ca calediti, devo vA Rddhi-parivArAdirUpAM dyutiM zarIrAdeH yaza:-parAkramakRtAM khyAti balaM-zArIra vIrya-jIvaprabhavaM puruSakAra-sAbhimAnaM vyavasAyaM niSpannaphalaM tameva parAkramamiti, balavIryAdyupadarzanaM hi pRthivyAdica lana vinA na bhavatIti tadarzayaMstAM calayediti, devAzca-vaimAnikA asurA:-bhavanapatayasteSAM bhavapratyayaM vairaM bhavati, abhidhIyate ca bhagavatyAm-"kiM pattiyaNNaM bhaMte! asurakumArA devA sohammaM kappaM gayA ya gamissaMti ya?, goyamA! tesi ka devANaM bhavapacahae verANubaMdhe"tti, tatazca sakhAmaH syAt , tatra vattemAne pRthivI caletU, tatra teSAM mahAnyAyAmata 3 utsAtanipAtasambhavAditi 'iceehI tyAdi, nigamanamiti / devAsurAH sakAmakAritayA'nantaramukkAH, te ca dazavidhAH 'indrasAmAnikatrAyakhiMzapArSayAtmarakSalokapAlAnIkaprakIrNakAbhiyogyakilpiSikAzcaikaza' (tattvA0 a04 sU04) iti vacanAt, iti tanmadhyavartinaH tristhAnakAvatAritvAt kilbiSikAnabhidhAtumAha tividhA devakipisiyA paM0 saM0-tipaliovamadvitItA 1 tisAgarovamadvitItA 2 terasasAgaroSamadvitIyA 3, kahiNaM bhaMte ! vipalitovamahitItA devakiJcisiyA parivasaMti ?, uppi joisiyANaM hihi sohammIsANesu kappemu etya NaM sipaliovamahitIcA devA kibisiyA parivasati 1, kahi NaM bhaMse ! tisAgarovamadvittIsA devA kiblisiyA parivasaMti ?, dIpa anukrama [212] ~326~ Page #328 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [3], uddezaka [4], mUlaM [199] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: zrIsthAnA prata sUtrAMka [199]] 3 sthAnakAdhyayane uddezaH4 sU0201 // 12 // jupi sohaMmIsANANaM kappANaM dehi sarNakumAramAhida kappe etya NaM tisAgarovamadvitIyA devakigvisiyA parivasaMti 2, kahiNa bhaMte ! terasasAgarovamadvitIyA devakiJyisitA parivasaMti ?, upi baMbhalogassa kapparasa hihiM laMtage kappe eltha gaM terasasAgarovamadvitItA devakincisiyA parivasaMti 3 (sU0 199) sakassa deviMdassa devaraNo bAhiraparisAte devANaM tinni paligoSamAI liI pannattA, sakassa NaM deviMdassa devarano abhitaraparisAte devINa tini paliokmAI ThitI paM0, IsANasa paM deviMdassa devaranno bAhiraparisAte devINaM tinni paliovamAI ThitI paM0 (sU0 200) tivihe pAyapichatte paM0 saM0-NANapAyacchite dasaNapAyacchitte carittapAyacchite, tato aNugdhAtimA paM0 saM0-hatvakamma karemANe mehurNa sevemANe rAIbhovaNaM muMjamANe, tao pAraMcitA paM0 saM0-duTThapAraMcite pamattapAracite annamaya karemANe pAraMcite, sato aNavaThThappA paM0 20-sAhamiyANaM teNaM karemANe annadhammiyANaM teNaM pharemANe hatyAtAlaM dalayamANe (sU0 201) 'tivihe syAdi sphuTaM, kevalaM, kibbisiyatti-nANassa kevalINaM dhammAyariyassa saMghasAhUNaM / mAI avannavAI kibisiyaM bhAvaNaM kuNai ||1||"tti evaMvidhabhAvanopAttaM kilbirSa-pApaM udaye vidyate yeSAM te kilbipikA devAnAM madhye kizalpiSikA:-pApA athavA devAzca te kilbiSikAzceti devakilbiSikA:-manuSye caNDAlA ivAspRzyAH, 'uripa' upari 'hiddiN| adhastAt 'sohammIsANesutti SaSThyarthe sptmii| devAdhikArAyAtaM 'sake tyAdi sUtratrayaM sugamamiti / devInAmanantaraM sthiti 1jJAnasya kevalinI dharmAcAryasya sahasAdhUnAM / avarNavAdI mAvI kiriyadhiko bhAvanAM karoti // 1 // dIpa anukrama [213] d // 16 // ~327~ Page #329 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [3], uddezaka [4], mUlaM [201] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [201] ruktA, devItvaM ca pUrvabhave saprAyazcittAnuSThAnAdbhavatIti prAyazcittasya tadvatAM ca prarUpaNAyAha-'tiviheM'tyAdi sUtracatuSTayaM sugama, kevalaM 'nANe'tyAdi, jJAnAdyaticArazudyarthaM yadAlocanAdi jJAnAdInAM vA yo'ticArastat jJAnaprAyazcittAdi, tatrAkAlAvinayAdhyayanAdayo'dhAvaticArA jJAnasya zaGkitAdayo'STau darzanasya mUlaguNottaraguNavirAdhanArUpA vicitrAH cAritra syeti| 'aNugdhAima'tti udghAto-bhAgapAtastena nirvRttamudghAtimaM, lamvityarthaH, yata uktam-"a Na chinnasesaM pubbaddheNaM datu saMjuyaM kaauN| dejAhi lahuyadANaM gurudANaM tattiyaM ceva // 1 // " iti, bhAvanA-mAso'rddhana chinno jAtAni paJcadaza dinAni, tato mAsApekSayA pUrva tapaH paJcaviMzatitamaM tadaI sArbadvAdazakaM tena saMyutaM mAsAddha, jAtAni saptaviMzatirdinAni sA - nItyevaM kRtvA yad dIyate talaghumAsadAnam , evamanyAnyapi, etanniSedhAdanudghAtimaM tapo, guJcityarthaH, tadyogAtsAdhavo-1 'pi vA tathocyante, 'hastakarma' hastena zukrapudgalanighAtanakriyA AgamaprasiddhaM tatkurvan , saptamI ceyaM SaSThacA, tena kurvata iti vyAkhyeyam , eteSAM ca hastakarmAdInAM yatra vizeSe yo'nudghAtimavizeSo dIyate sa kalpAdito'vaseyaH, 'pAraMciya'ci pAra-tIraM tapasA aparAdhasyAJcati-gacchati tato dIkSyate yaH sa pArAcI sa evaM pArAzcikaH tasya yadanuSThAnaM tacca pArAbhikamiti dazamaM prAyazcittaM, liGgakSetrakAlatapobhirvahiHkaraNamiti bhAvaH, iha ca sUtre kalpabhASya idamabhidhIyate-"AsAyaNa paDisevI duviho pAraMcio samAseNaM / ekekaMmi ya bhayaNA sacaritte ceva acaritte // 1 // ana chine zeSaM pUrvatapo'rdhana saMyupha palA / saphadAnaM dadyA gurudAnaM tAvadeva // 1 // 2 samAsena pArAdhiko dvividhA AzAtanAyo pratisevAya c| ekekasmin bhajanA ca saMcAritra bhakArine evaM // 1 // dIpa anukrama [215] aNugghAImaM Adi prAyazcittasya varNanaM ~328~ Page #330 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [3], uddezaka [4], mUlaM [201] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: zrIsthAnAsasUtravRttiH prata sUtrAMka [201] 3 sthAnakAdhyayane uddezaH4 sU0201 // 13 // sabvacaritaM bhassai keNavi paDisevieNa u paeNaM / katthai cida deso pariNAmavarAhamAsaja // 2 // tulamivi abarAhe pariNAmavaseNa hoi nANattaM / kasthai pariNAmaMmivi tule avarAhanANattaM // 3 // " tatra AzAtakapArAzcika:-'tisthayara- zApavayaNasue Ayarie gaNahare mahiDIe / ete AsAyaMte pacchitte maggaNA hoi ||1||"tti tantra--sabve AsAyaMte pAvati pAraMciyaM ThANaM"ti, iha ca sUtre pratisevakapArAzcika eva trividha uktaH, taduktam-"parisaMvaNapAraMcI tiviho so hoi |ANupuvIe / duDhe ya pamatte yA nAyabbo annamanne y||1||" tatra duSTo-doSavAn kaSAyato viSayatazca, punareMkaiko dvedhA, sapakSavipakSabhedAt, uktaM ca-"duviho ya hoi duTTho kasAyaduvo ya visayaduvo ya / duviho kasAyaduddo sapaksaparapakva caubhaMgo // 1 // " tatra svapakSe kaSAyaduSTo yathA sarpapanAlikAbhidhAnazAkabharjikAgrahaNakupito mRtAcAryadantabhaJjakaH sAdhuH, viSayaduSTastu sAdhvIkAmukaH, tatra coktam-"liMgeNa liMgiNIe saMpattiM jo NigacchaI pAyo / sambajiNANa'jjAo saMgho vA''sAito teNaM // 1 // pAvANaM pAvayaro didvipphAsevi so na kappati tu | jo jiNapuMgavamuI namiUNa 1sarva cAritra bhrasyati phenApi pratiSevitena padena kutracittipati dezaH pariNAmAparAdhAbAsAtha // 2 // tulye'pyaparAce pariNAmayazena bhamati nAnAtvam / kutracit pariNAme tulye'pi aparAdhanAnAtvam // 3 // 2 tIryakarapravacanazrutAni AcAryAna gaNadharAna mahardikAn / etAnAzAtayati prAyadhise mArgaNA bhavati // 1 // 3 sarvAnAzAtayan prAmoti pArAci sthaanm| 4 pratiSevaNApArApikavividhaH sa AnupUA duSTava pramattaca jJAtavyo'myo'nyatha // 1 // 5 dvividhaSa bhavati duSTaH kavAyaduzva viSayaduzca / dvividhA kaSAyadudhaH sapakSaparapakSayoH cturbhH||1||6ligen liginyAH saMprAli yo gacchati pApaH / sarvajinAgAmAryAH saMghadhAzAtitastena // 1 // pApAmA pApataro dRSTispo'pi kattuM tava naiva kalpate yo jinaparasudA navA dIpa anukrama [215] SXS kaa||163|| SAREarattirintimational aNugghAImaM Adi prAyazcittasya varNanaM ~329~ Page #331 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [3], uddezaka [4], mUlaM [201] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [201] zatameva dhariseha // 2 // " tti, "saMsAramaNavayaggaM jaaijraamrnnveynnaapurN| pAvamalapaDalachannA bhamaMti muddaadhrisnnenn||3||" iti, parapakSakaSAyaduSTastu rAjavadhako dvitIyo rAjAgramahiSyadhiganteti, uktaM ca-"jo ya saliMge duTTho kasAya visaehiM rAyavahago ya / rAyaggamahisiparisevao ya bahuso payAso ya // 1 // " pramattaH-paJcamanidrApramAdavAna, mAMsAzipravraji tasAdhavaditi, ayaM ca sadgaNo'pi tyAgya iti, Aha ca- avi kevalamuppADe Naya liMgaM dei aNaisesI se / desava-15 zAyadaMsaNaM vA geNha aNicche palAyaMti // 1 // " tathA, anyo'mya-parasparaM mukhapAyuprayogato maithunaM kurvan , puruSayugamiti zeSaH, ucyate ca-"AsayaposayasevI kevi maNUsA duveyagA hoti / tesiM liMgavivegoM"tti, AsevitAticAravizeSaH sannanAcaritatapovizeSastaddoSoparato'pi mahAvrateSu nAvasthApyate-nAdhikriyate ityanavasthApyaH tadaticArajAtaM tacchukhirapi vA'navasthApyamucyata iti navamaM prAyazcittamiti, tatra sAdharmikAH-sAdhavasteSAM saskasyoskRSTopadhi(:)ziSyAdevI bahuzo vA pradviSTacitto vA, 'teNaM ti steyaM-cauryaM kurvan , tathA anyadhAmmikA:-zAkyAdayo gRhasthA vA teSAM satkasyopadhyAdeH steyaM kurvanniti 1 tathA hastenA''tADanaM hastatAlastaM 'dalamANe dadat, yaSTimuSTilakuTAdibhirmaraNAdinirapekSa dIpa anukrama [215] 1 tAmeva varSayati // 2 // saMsAramanavadanaM janmamaraNarAvedanApracura / pApamalapaTalacchA prAmyanti mudrAdharSaNena // 3 // 1 va khaliMge kaSAyaviSayairduSTaH | | rAjavaghakA rAjApramahiSIpariSecakara bahudhAH prakAzaca // 9 // 3 api kevalamutpAdayena va liMga tayAnatizayI vadAti / dezajataM samyaktvaM vA gRhANa ani| gachati palAyante ||1||4aasypopysevinH ke'pi manuSyAH dvivedA bhavanti teSAM liMgavivekaH / / AREauratonintehational aNugghAImaM Adi prAyazcittasya varNanaM ~330~ Page #332 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [201] dIpa anukrama [215] zrIsthAnAGgasUtravRttiH // 164 // "sthAna" aMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRttiH ) uddezaka [V). muni dIparatnasAgareNa saMkalita .... -------- Eaton International - sthAna [3], ..AgamasUtra [03 ], aMga sUtra [03] AtmanaH parasya vA praharanniti bhAvaH uktaM ca "kosaM bahuso vA paduDacitto va teNiyaM kuNai / paharai jo ya sapakkhe niravekkho ghorapariNAmo // 1 // " athavA 'atthAyANaM dalamANo tti pAThastatra arthAdAnaM dvavyopAdAnakAraNamaSTAGganimittaM taddadat, prayuJjAna ityarthaH, athavA 'hatthAlaMbaM dalamANe ti pAThaH tatra hastAlamba iSa hastAlambastaM hastAlamba dadad, azivapurarodhAdau tatprazamanArthamabhicArakamantravidyAdi prayuJjAna ityarthaH / pUrvoktaprAyazcittaM pratrAjanA viyuktasya bhavati, tAni cAyogyanirAsena yogyAnAM vidheyAnIti tadayogyAnnirUpayan sUtraSaTumAha tato No kappaMti paJcAttae, saM0 paMDhae vAtite kI 1, evaM muMDAvittae 2, sikkhAvittae 3, udvAvittae 4, saMbhuMjita 5, saMvAsita 6 ( sU 202 ) 'tao' ityAdi kaNThyaM, kintu 'paNDakaM' napuMsakaM tacca lakSaNAdinA vijJAya parihartavyaM, lakSaNAni cAsya--' "mahilAsahAvo saravannabheo, meMDhaM mahaMtaM mauI ya vAyA / sasaddagaM muttamapheNagaM ca payANi chappaMDagalakkhaNANi // 1 // " ci tathA vAto'syAstIti vAtikaH, yadA svanimittato'nyathA vA mehanaM kapAyitaM bhavati tadA na zaknoti yo vedaM dhArayituM yAvanna pratisevA kRtA sa vAtika iti, artha ca niruddhavedo napuMsakatayA pariNamati, kvacittu 'vAhiyati pAThaH, tatra vyAdhito rogItyarthaH, tathA klIva:- asamarthaH, sa ca caturddhA dRSTiklIvazabdakkIvAdigdhakkIbanimantraNaklIvabhedAt, tatra yautkRSTaM bahudA pradviSTacitta sainyaM karoti pradati yaH khapakSe nirapekSaH porapariNAmaH // 1 // 2 mahilA sabhAyaH kharavarNabhedaH mehanaM mahandrI ca vANI sazabdakaM mUtramaphenaM ca etAni SaT paMDakalakSaNAni // 1 // 1 For Parts Only mUlaM [201] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH ~ 331 ~ 3 sthAnakAdhyayane uddezaH 4 sU0 202 / / 164 // Page #333 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [3], uddezaka [4], mUlaM [202] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [202] hai syAnurAgato vivakhAdyavasthaM vipakSaM pazyato mehanaM galati sa dRSTiklIvaH, yasya tu suratAdizabdaM zRNvataH sa dvitIyo, yastu vipazeNAvagUDho nimantrito vA vrataM rakSituM na zaknoti sa Adigdhakkobo nimantritaklIvazceti, caturvidho'pyayaM nirodhe napuMsakatayA pariNamatIti, cAtikakkIcayostu parijJAnaM tayostanmitrAdInAM vA kathanAderiti, vistarazcAtra kalpAdabaseyaH, hai ete cotkaTavedatayA pratapAlanAsahiSNava iti na kalpante pravAjayituM, anAjakasyApyAjJAbhaGgena doSaprasaGgAditi, uktaM | ca-"jiNavayaNe paDikuDaM jo pabvAvei lobhadoseNaM / caraNahio tavassI lovei tameva u caritaM // 1 // " iti, iha sUtrayo'pravAjyA ukkAH tristhAnakAnurodhAd, anyathA anye'pi te santi, yadAha-"bAle buDhe napuMse ya, jaDDe kIve ya vAhie / teNe rAyAvagArI ya, ummatte ya adNsnne||1||daase duDhe (ya) mUDhe (ya), aNatte jugie iy| ovaddhae ya bhayae, sehaniepheDiyA iya // 2 // gunviNI bAlavacchA ya, pambAveuM na kappaI"tti, adaMsaNo-andhaH anntto-RnnpiidditH| juMgio-jAtyazAhInaH obaddhao-vidyAdAyakAdipratijAgarakaH sehaNipheDiA-apahata iti, evaM'mityAdi, yathaite pra. vAjayituM na kalpante evameta eva kathazcicchalitena pratrAjitA api santo muNDayituM zirolocena na kalpante, uktaM ca -"pathyAvio siyatti, [yaH syAdityarthaH> muMDAveje aNAyaraNajogo / ahavA muMDAvinte dosA aNivAriyA purimA // 1 // " iti, evaM zikSayituM-pratyupekSaNAdisAmAcArI grAhayituM, tathA upasthApayituM-mahAnateSu vyavasthApayituM, tathA jinapacane pratikRSTa yaH pramAzayati khobhadoSeNa / carapasthitastapasI lopayati tadeva cAritraM // 1 // bAlopo jala kI vyAdhitaH / / rAsteno rAjApakArI va unmattadhAdAMnA // 1 // dAso duzca mUDaba nANAta juMgita iti avabaddhako bhUtakA ziSyaniSphe Tiketi ||1||grbhinnii bAlavatsA va pramAjazAyituM na kalpate // sAyanAjitA saMDayituM anAcaraNayogyaH bhayavA saMbite parissA doSA anivAritAH // dIpa anukrama [216] kalakacks OMOMOM Auditurary.com ~ 332~ Page #334 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [3], uddezaka [4], mUlaM [202] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03, aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: zrIsthAnA- sthAnakAdhyayane FE prata sUtrAMka [202] // 165 // sU0203 dIpa sambhoktum-upadhyAdinA, pavamanAbhogAt saMbhuktAzca saMvAsayitum-AtmasamIpe AsayituM na kalpanta iti prakrama iti / kathacit saMvAsitA api vAcanAyA ayogyA:-na vAcanIyA iti, tAnAha tato avAyaNijjA paM0 saM0-aviNIe vigatIpaDivaddhe aviositapAhuDe, to kaSpati pAtittate, taM0-viNIe acigatIpaDibaddhe viusiyapAhe / to dusannappA paM0 saM0-duDhe mUDhe buggAhite, tao susannappA paM0 20-aduDhe amUDhe abuggAhite (sU0 203) I 'taoM' ityAdi sugama, navaraM na vAcanIyA:-sUtra na pAThanIyA, ata evArthamadhyazrAvaNIyAH, sUtrAdarthasya gurutvAt , tatrAvinItaH sUtrArthadAturvandanAdivinayarahitaH, tadvAcane hi doSaH, yata uktam-"iharahavi tAva thambhai aviNIo laMbhio kimu sueNaM ! / mA Naho nAsihiI khaeva khArovasegou ||1||gojuuhss paDAgA sayaM palAyassa vaddhaha ya vegaM / dosodae ya samarNa na hoi na niyANatulaM ca // 2 // " nidAnatulyameva bhavatItyarthaH, "viNeyAhIyA vijA dei phalaM iha pare ya loyaMmi / na phalaMta'viNayagahiyA sassANiva toyhiinnaaii||3||" iti, tathA vikRtipratibaddho-gRtAdirasavizeSagRddhaH anupadhAnakArIti bhAvaH, ihApi doSa eva, yadAha-"atevo na hoi jogo na ya phalae icchiyaM phalaM vijaa| ___ itarathA'pi tAvat sAnAti avinIto sabhitaH kiM zrutena mA nazvanAzayiSyati khate kSArAyasekAdiva // 1 // goyUthasya patAkA svayaM palAyamAnasA barddhayati vega doSodaye va zamanaM na bhavati na ca nidAnatulyaM // 3 // 2 binayAdhItA vidhA iha parasiba loke dadAti phalaM bha phalanyavinaSagrahItAH pAsmAnIva toyahInAni // 1 // 3 atapo na bhavati yogo na ca anukrama [216] * bhaa||165 ~333~ Page #335 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [203] dIpa anukrama [217] "sthAna" aMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRttiH) uddezaka [4]. muni dIparatnasAgareNa saMkalita .... - sthAna [3], ..AgamasUtra [03 ], aMga sUtra [03] Education Internation avi phelati vilamaguNaM sAhaNahINA jahA vijjA // 1 // " iti avyavasitam - anupazAntaM prAbhRtamiva prAbhRtaM narakapAlakauzalikaM paramakrodho yasya so'vyavasitaprAbhRtaH, utaM ca - "appevi pAramANiM avarAhe vayai khAmiyaM taM ca / bahuso udIrayaMto aviosiyapAhuDo sa khalu // 1 // " iti, 'pAramANi' paramakrodhasamudghAtaM vrajatIti bhAvaH, etasya vAcane ihalokataratyAgo'sya preraNAyAM kalahanAt prAntadevatAchalanAcca, paralokato'pi tyAgaH, tatra zrutasya dattasya niSphalatvAt, UparakSitabIjavaditi, Aha ca - "deviho u paricAo iha coyaNa kalaha 1 devayAchalaNaM 2 / paralogaMmi a akalaM khittaMpi va Usare bIyaM // 1 // " iti etadviparyayasUtraM sugamaM / zrutadAnasyAyogyA uktAH, idAnIM samyaktvasyApyayogyAnAha - 'tao' ityAdi kaNThyaM, kintu duHkhena kRcchreNa saMjJApyante prajJApyante bodhyanta iti duHsaMjJApyAH, tatra duSTo - dviSTaH tattvaM prajJApakaM vA prati sa cAprajJApanIyo, dveSeNopadezApratipatteH, evaM mUDho guNadoSAnabhijJaH, vyudmAhitaH- kuprajJApakadRDhIkRtaviparyAsaH so'pyupadezaM na pratipadyate, uktaM ca "pubvaM kuggAhiyA keI, bAlA paMDiyamANiNo / necchati kAraNaM souM, dIvajAe jahA gare // 1 // " iti eteSAM svarUpaM kalpAt kathAkozAccAvaseyamiti / etadvi 2 1] phalavIcchitaM phalaM vidyA vipulamaguNaM sAdhanahInA phaDati yathA vidyA // 1 // 2 alpe'pi aparAdhe kopaM ajati kSAmitaM ca bahuza udIrayati so'vyupitaprAbhRtaH // 1 // 3 dvividhastu parityAgaH iha codane kalahaH devatAnaM paraloke cAphalaM Upare kSetre bojamina // 1 // 4 pUrva kumAhitAH keci dvAlA paMDitamAninaH / necchanti kAraNaM zrotuM dvIpajAtA yathA narAH // 1 // ( buggAhiyeti gAthAvRttiH ). mUlaM [203] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH For Parts Only ~ 334 ~ www.nary.or Page #336 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [3], uddezaka [4], mUlaM [203] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: C prata sUtrAMka [203] // 16 // dIpa anukrama [217] zrIsthAnA- paryastAn susaMjJApyatayA''ha-taoM' ityAdi, sphuTamiti, uktAH prajJApanArhAH puruSAH, adhunA tatprajJApanIyavastUni 3 sthAnatristhAnakAvatArINyAha kAdhyayane sato maMDaliyA pavyatA paM0 20-mANusuttare kuMDalavare ruagavare (sU0 204) tato mahatimahAlayA paM0 20 uddeza: jaMburIve maMdare maMdaresu sayaMbhuramaNe samudde samuddesu baMbhaloe kappe kappesu (sU0 205) sU0205 AI 'tao maMDalie tyAdi, maNDalaM-cakravAlaM tadasti yeSAM te maNDalikAH-prAkAravalayavadavasthitA mAnuSebhyo mAnuSa-18/ kSetrAdvottaraH-paratovatI mAnuSottara iti, tatsvarUpaM cedam-"pukkharavaradIvaI parikhivai mANusuttaro selo / pAyAsarasarisarUvo vibhayaMto mANusaM loga // 1 // sattarasa egavIsAi joyaNasayAi so samubbiddho / cattAri ya tIsAI mUle kosaM ca ogADho // 2 // dasa bAvIsAi ahe vicchinno hoi joyaNasayAI / satta ya tevIsAI vicchinno hoi mAmi // 3 // cattAri ya caubIse vitthAro hoi uvari selassa / ahAije dIve do ya samude aNuparIi // 4 // " iti|| tathA-'jaMbUddIvo dhAryaha pukkharadIvo ya vAruNivaro ya / khIravaro'vi ya "dIvo ghayavaradIvo ye khoyavaro // 5 // puSkaracaradvIpAI parikSipati mAnuSottaraH zailaH prAkArasadRzarUpaH vibhajan mAnuSaM loke // 1 // ekatriMzatyadhikasaptadazayojanazatAni sa samuJcaH triMzadasAvikacatuHzatAni kozaM cAvagADhaH // 2 // dvAviMzatyadhikadazayojanazatAni adho likhI! bhavati ayoviMzatyadhikasaptazatAni madhye vistIrNo bhavati // 3 // |caturvizatyadhikacatuHzatAni zailasyopari vistAro bhavati sAyadvIpAna dvau samudrAvanupAti // 4 // 1jaMbUdvIpo dhAtakI puSkaradvIpakSa vAruNIvaraca kSIravaro'pi ca, dIpo dhUtavaradvIpazca kSodavaraH // 5 // MIn166 oe ~335~ Page #337 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [205 ] dIpa anukrama [219] "sthAna" aMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRttiH) uddezaka [V). muni dIparatnasAgareNa saMkalita .... - sthAna [3], ..AgamasUtra [03 ], aMga sUtra [03] Eaton International naMdIsaro 'the aruNo aruNoo ya kuMDalaMvaro ya / taha saMkhe aMga avara kuse kuMvaro tao dIvo // 6 // " iti kramApekSayA ekAdaze kuNDalavarAkhye dvIpe prAkArakuNDalAkRtiH kuNDalavara iti tadrUpamidam"kuMDalavarassa majjhe Naguttamo hoti kuNDalo selo pAgArasarisarUvo vibhayaMto kuNDalaM dIvaM // 1 // bAyAlIsasahasse ubbiddho kuMDalo havai selo evaM caiva sahassaM dharaNiyalamahe samogADho // 2 // dasa caiva joyaNasae bAvIse vitthaDo ya mUlaMmi / satteva joyaNasae bAvIse vitthaDo majjhe // 3 // cattAri joyaNasae caDavIse vitthaDo u siharatale"tti, tathA trayodaze rucakavarAkhye dvIpe kuNDalAkRtI rucaka iti etasya tvidaM svarUpaM - "yagavarassa umajjhe nagutamo hoti pabcao ruago / pAgArasarisaruvo ruagaM dIvaM vibhayamANo // 1 // ruyagassa u usseho caurAsItiM bhave sahassAI / evaM caiva sahassaM dharaNiyalamahe samogADho // 2 // dasa ceva sahassA khalu bAvIsA joyaNANa boddhavyA / mUlaMmi u vikkhaMbho sAhIo ruyagaselassa // 3 // " tathA madhyavistAro'sya sapta sahasrANi dvAtriMzatyadhikAni, zirovistArastu 1 naMdIzvara vAruNo'ruNAvapAtaca kuMDalavaratha tathA zaMkhaH rucakaH bhujavaraH kuzaH kA~cavaraca tato dvIpaH // 6 // 2 kuMvarasya madhye nagottamo bhavati kuMDalaH zailaH prAkArasadRzarUpo vibhajan kuMDalaM dvIpaM // 1 // dvicatvAriMzatsahasA dviddhaH kuMDalo bhavati zailaH adho dharaNItale ekameva sahalaM samavagADhaH // 2 // dazayo janazatAni dvAviMzatyadhikAni mUle vistRto dvAviMzatyadhikasaptayojanazatAni madhye vistRtaH // 3 // caturviMzatyadhika caturyojanazatAni zikharatale vistRtaH // 4 // 3 rucakarasya madhye nagottamo bhavati parvato rucakaH prAkArasadazarUpaH rucarka dvIpaM vibhajan // 1 // rucakasyotyevaH caturazItirbhavet sahasrANi paraNitale ekameva sahasramadhaH samayagADhaH // 2 // dvAviMzatyadhikadazasahasrayojanAni boddhavyaH mULe tu viSkambhaH sAdhikaH // 3 // mUlaM [205] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH For Parts Only ~ 336~ Page #338 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [3], uddezaka [4], mUlaM [205] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [205]] jasUtravRttiH // 167 // dIpa anukrama [219] zrIsthAnA-18catvAri sahasrANi caturvizatyadhikAnIti / mAnuSottarAdayo mahAnta uktA iti mahadadhikArAdatimahata Aha-tao sthAna * mahaItyAdi vyaktaM, kevalamatimahAntazca te AlayAzca-AzrayAH atimahAlayA mahAntazca te'timahAlayAzceti mahAti- kAdhyayane mahAlayAH, athavA laya ityetasya svArthikatvAt mahAtimahAnta ityarthaH, dvirucAraNaM ca mahacchabdasya mandarAdInAM sarva-12 (uddezaH4 gurutvakhyApanArtham , avyutpanno vA'yamatimahadarthe varttata iti, 'maMdarasutti merUNAM madhye jambUdvIpakasya sAtirekala- sU0 206 kSayojanapramANatvAcchepANAM caturNI sAtirekapaJcAzItiyojanasahasrapramANatvAditi, svayambhUramaNo mahAn sumerorArabhya tasya zeSasarvadvIpasamudrebhyaH samadhikapramANatvAt , teSAM tasya ca krameNa kiJcinyUnAdhikarajjupAdapramANatvAditi, brahmalo|kastu mahAn , tatpradeze paJcarajjupramANatvAt lokavistarasya, tatpramANatayA ca vivakSitatvAt brahmalokasyeti / anantaraM brahmalokakalpa ukta iti kalpazabdasAdhAt kalpasthiti tridhA''ha tividhA kappaThitI paM0, taM-sAmAiyakappaThitI chedoSaTThAvaNiyakappaTTitI nivisamANakappadvitI 3, ahavA tivihA kapadvitI paM0 saM0-NinviTThakappadvitI jiNakappaThitI therakappaThitI 3 (sU0 206) sUtradvayaM vyaktaM, kevalaM samAni-jJAnAdIni teSAmAyo-lAbhaH samAyaH sa eva sAmAyika-saMyamavizeSastasya tadeva vA kalpa-karaNamAcAraH, yathoktam-"sAmadhye varNanAyAM ca, karaNe chedane tathA / aupamye cAdhivAse ca, kalpazabdaM vidu-1 // 167 // buMdhAH // 1 // " iti sAmAyikakalpaH, sa ca prathamacaramatIrthayoH sAdhUnAmalpakAlaH, chedopasthApanIyasya sadbhAvAt, madhyatIrtheSu mahAvideheSu ca yAvatkathikA, chedopasthApanIyAbhAvAt , tadevaM tasya tatra vA sthiti:-paryAdA sAmAyikakalpa kalpa-maryAdAyA: varNanaM ~337~ Page #339 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [206] dIpa anukrama [220] "sthAna" aMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRttiH ) uddezaka [V). muni dIparatnasAgareNa saMkalita .... Eaton International sthAna [3], ..AgamasUtra [03 ], aMga sUtra [03] kalpa maryAdAyAH varNanaM - .......... sthitiH, sA ca zayyAtarapiNDaparihAre caturyAmapAlane puruSajyeSThatve bRhatparyAyasyetareNa vandanakadAne ca niyamalakSaNA zukapramANopetavastrApekSayA yadacelatvaM tatra 1 tathA AdhAkambhikabhaktAdyagrahaNe 2 rAjapiNDAgrahaNe 2 pratikramaNakaraNe 4 mAsakalpakaraNe 5 paryupaNakalpakaraNe 6 cAniyamalakSaNA ceti, atroktam--- "sijjAyarapiMDe yA 1 cAujjAme ya 2 purisajeTTe ya 2 / kiikammassa ya karaNe 4 cattAri aDiyA kappA // 1 // Acelu 1 kuddesiya 2 sapaDikamaNe ya 3 rAyapiMDe va 4 / mAsaM 5 posavaNA 6 chappeaNavaTTiyA kappA // 2 // tatrAcelakatvamevam- "duviho hoi acelo asaMtacelo ya saMtacelo ya / tattha asaMtehiM jiNA saMtA'celA bhave sesA // 1 // sIsAveDhiyapotaM naiuttaraNaMmi naggayaM veMti / junehiM naggiyamhi tura sAliya ! dehi me pottiM // 2 // junnehiM khaMDiehiM asabvataNuyAuehiM Na ya NicaM | saMte| hivi NiggaMthA acelayA hoMti celehiM // 3 // " ityAdi, tathA pUrvaparyyAyacchedenopasthApanIyam - AropaNIyaM chedopasthApanIyaM, vyaktito mahAvratAropaNamityarthaH tacca prathamapazcimatIrthayoreveti zeSA vyutpattistathaiva, tassthitizvokalakSaNeSveva da zasu sthAna kepyavazyaM pAlanalakSaNeti, tathAhi - "desaThANaThio kappo purimassa ya pacchimassa ya jiNassa / eso dhuyaraya 1 zayyAtarapiMDa caturyAmatha puruSajyechatha kRtikarmaNaca karaNe catvAro'vasthitAH kalpAH // 1 // acelakSyamIdezikaM sapratikamaNava rAjapiMDava mAsaH paryu paNA paDhapyete'navasthitAH kalpAH // 2 // 2 dvividho bhavatyaceo'sala sacelaca tatrAsatsu binA acelAH zeSAH satkhapi celeSu // 1 // zIrpAveSTitapotaM nadyutaraNe na buvanti jIrNeSu namAmi zAlika svara me potaM dehi // 2 // jIrNeSu teSu asataprAkRteSu naca nityaM yeSu satyapi ninyA alakA manti // 3 // 3 dazasthAnasthitaH kalpaH pUrvasya pazcimasa va jinasya eSa dhUtarajAH--- mUlaM [206 ] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH For Parts Only ~ 338~ Page #340 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [3], uddezaka [4], mUlaM [206] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: masUtra prata sUtrAMka 206] dIpa anukrama [220] zrIsthAnA-15 kappo dasaThANapaiDio hoi // 1 // " iti, "Acela 1 kuddesiya 2 sijjAyara 3 rAyapiMDa 4 kiikamme 5 / vaya 6 3 sthAna jeDa 7 paDikkamaNe 8 mAsaM 9 pajjosavaNakappe 10 // 2 // " iti, nirvizamAnA ye parihAravizuddhitapo'nucaranti parihA- kAdhyayane vRttiH rikA ityarthaH, teSAM kalpe sthitiyathA-grISmazItavarSAkAleSu krameNa tapo jaghanyaM caturthaSaSThATamAni madhyama paThAdIni u-15 | uddezAna tkRSTamaSTamAdInIti, pAraNaM cAyAmameva, piNDaipaNAsaptake cAdyayorabhigraha eva, paJcasu punarekayA bhakkamekayA ca pAnaka- sU0 206 // 168 // mityevaM dvayorabhigraha iti, ukkaM ca-"vArasa 1 dasa 2 aGka 3 dasa 14 2 chaha 3 adveva 1 chaha 2 cauro ya 30 ukkosamajjhimajahannagA u vAsAsisiragimhe // 1 // pAraNage AyAma paMcasu gaho dosa'bhiggaho bhikkhe"ti, niviSTA / -AsevitavivakSitacAritrA anuparihArikA ityarthaH, tatkalpasthitiyathA pratidinamAyAmamAtraM tapo bhikSA tathaiveti, ukta ca-"kaippaDiyAvi paidiNa kareMti emeva cAyAma"ti, ete ca nirvizamAnakA nirviSTAzca parihAravizuddhikA ucyante, teSAM ca navako gaNo bhavati, te ca evaMvidhA:-"sabve carittavato u, dasaNe parinir3hiyA / navapubbiyA jahanneNaM, ukosA dasapuciyA // 1 // paMcavihe vavahAre, kappaMmi duvihaMmi ya / dasavihe ya pacchite, sabve te pariniThiyA // 2 // kalpaH dazasthAnapratiSThito bhagati ||5||1gaaceskyaudeshikN zaSyAtarapiMDaH rAjapiMTaH kRtikarma matAni jyA pratikramaNa mAsaH paryuSaNAkalpaH // 1 // bAdazamaM dazama aSTamaM dazarma aSThama paI / ma pa caturtha cotkRSTamadhyamajaghanyato varSA zizirapISmeSu // 1 // pAraNake mAyAmAmla paMcasu graho dvayoprArabhigraho mikSAyAM // 4 kalpasthitA api pratidinamejamevAcAmlaM kurvanti // 5 sarva cAritravanta eva varSAne parinibhitAH jaghanyena navapUrSiNa uktasto dazapUrviNaH // KE ||168 // paMcayidhe vyavahAre vividha kalpe ca dazavidhe ca prAyaSite sarva ete pariniSThitAH // 2 // kalpa-maryAdAyA: varNanaM ~339~ Page #341 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [3], uddezaka [4], mUlaM [206] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [3], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka 206] dIpa anukrama [220] ityAdi, jinA-gacchanirgatasAdhuvizeSAsteSAM kalpasthitirjinakalpasthitiH, sA caivam-jinakalpaM hi pratipadyate jaghanyato'pi navamapUrvasya tRtIyavastuni sati utkRSTatastu dazasu bhinneSu prathame saMhanane, divyAdhupasarga rogavedanAzcAsau sahate, ekAkyeva bhavati, dazaguNopetasthaNDila evoccArAdi jIrNavastrANi ca tyajati, vasatiH sarvopAdhivizuddhAsya, bhikSAcaryA tRtIyapauruSyAM, piNDaiSaNottarAsAM paJcAnAmekataraiva, vihAro mAsakalpena, tasyAmeva vIthyAM SaSThadine bhikSATanamiti, evaMprakArA ceyaM 'suyasaMghayaNe'tyAdikAd gAthAsamUhAt kalpoktAdavagantavyeti, bhaNitaM ca-"gacchami ya nimmAyA dhIrA jAhe ya gahiyaparamatthA / amgahi joga abhiggahi, uti jiNakappiyacaritaM // 1 // " agrahe Adhayorabhigrahe-paJcAnAM piNDaipaNAnAM dvayoryoMge-dvayormadhye ekatarasyA gRhItaparamArthAH, "ghiIbaliyA tavasUrA nitI gacchAu te purissiihaa| balavIriyasaM-13 ghayaNA uvasaggasahA abhIruyA // 1 // " iti, sthavirA:-AcAryAdayo gacchapratibaddhAsteSAM kalpasthitiH sthavirakalpa-| sthitiH, sA ca "pabvajA sikkhAvayamasrdhagahaNaM ca aniyeo vAso / nirphattI ya vihAro sAmAyArI ThiI ceva // 1 // " | ityAdiketi, iha ca sAmAyike sati chedopasthApanIyaM tatra ca parihAravizuddhikabhedarUpaM nivizamAnakaM tadanantaraM nirviSTakA-| yikaM tadanantaraM jinakalpaH sthavirakalpo vA bhavatIti sAmAyikakalpasthityAdikaH sUtrayoH kramopanyAsa iti / uktakalpasthitivyatikrAmiNo nArakAdizarIriNo bhavantIti taccharIranirUpaNAyAha 1 gacche ca nirmAtA zrIrA yadA gRhItaparamArthAH amAyAbhigrahayoge copati jinakalpikacaritraM // 1 // 2 bhUtibalikAH tapaHzUrAste puruSasiMhA gacchAnirgamAnchati balavIyacaMdananayutA upasargarabahA abhauravaH / / 13 pratrajyA zikSA bratAni arthagrahaNa vAniyato vAsaH ziSyANAM niSpattiva vihAraH sAmAcArI sthitiSa // 1 // 24 kalpa-maryAdAyA: varNanaM ~340~ Page #342 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti sthAna [3], uddezaka [4], mUlaM [207] (03) muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: zrIsthAnA masUtra prata sUtrAMka [207]] vRttiH 169 // dIpa anukrama [221] neraiyANaM tato sarIragA paM0 saM0-unvite tevae kammae, asurakumArANaM tato sarIragA paM0 saM0-evaM ceva, evaM // 3 sthAnasambasi devANaM, puDhavikAiyANaM tato sarIragA paM0 20-orAlite teyae kammate, evaM vAukAiyavajANaM jAva cari- kAdhyayane diyANa (sU0 207) guruM paDuca tato paDiNItA paM0 20-AyariyapaDiNIte ubajjhAyapaDiNIte therapaDiNIte 1, gati | uddezaH4 paDuna tato paDiNIyA paM0 saM0-ihalogapaDiNIe paralogapaDiNIe duhabho logapaDiNIe 2, samUhaM paduzca tato paddhi- pratyanIkAH NItA paM0 0-kulapaDiNIe gaNapaliNIe saMghapaDiNIte 3, aNukaMpaM paDuzca tato paDiNIyA paM0 20 tavassipaDi- sU0207NIe gilANapaDiNIe sehapaDiNIe 4, bhAvaM paDucca tato paDiNItA paM0 20-NANapaDiNIe daMsaNapaDiNIe paritapa 208 DiNIe 5, surya paJca tato paDiNItA paM0 saM0-suttapaDiNIte atthapariNIte tadubhayapaDiNIe 6 (sU0 208) 'neraiyANamityAdi, daNDakaH kaNThayA, kintu evaM sabbadevANaM ti yathA asurANAM trINi zarIrANi evaM nAga-12 kumArAdibhavanapativyantarajyotiSkavaimAnikAnAm , evaM 'vAukAiyavajANa'ti, vAyUnAM hi AhArakavarjAni ca svAri zarIrANIti sarjanamevaM paJcendriyatirazcAmapi catvAri manuSyANAM tu paJcApIti ta iha na darzitAH / kalpasthitivyatikrAmiNazca pratyanIkA api bhavantIti tAnAha-gurumityAdi sUtrANi pada vyakkAni, kintu gRNAti-abhidhatte | tattvamiti gurustaM pratItya-Azritya pratyanIkA:-pratikUlA:, sthaviro jAtyAdibhiH, etatpratyanIkatA caivam-"jaccAIhi | avantaM vibhAsada baTTA nayAvi uvavAe / ahio chiddappehI pagAsavAdI aNaNulomo // 1 // " ahavAvi vae evaM jAkhAdibhiravarga vibhASate bhopapAte'pi vartate ahitaH chidraprekSI prakaTavAdI ananulomaH // 1 // 2 athavA'pi badedevaM ~341~ Page #343 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti sthAna [3], uddezaka [4], mUlaM [208] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [208] dIpa anukrama [222] uvaesa parassa deMti evaM tu / dasavihaveyAvacce kAyacca sayaM na kubvaMti // 2 // " iti, gatiH-mAnuSatvAdikA tatrehalokasya-pratyakSastha mAnuSatvalakSaNaparyAyasya pratyanIka indriyArthapratikUlakAritvAt pazcAgnitapasvivadihalokapratyanIkA, paraloko-janmAntaraM tatpratyanIkaH indriyArdhatatparo, dvidhAlokapratyanIkazcauryAdibhirindriyArthasAdhanaparaH, yadvA ihalokapratyanIka ihalokopakAriNAM bhogasAdhanAdInAmupadravakArIhalokapratyanIkA, evaM jJAnAdInAmupadravakArI paraloka-18 pratyanIkA, ubhayeSAM tu dvidhAlokapratyanIka iti, athavehaloko-manuSyalokaH paraloko-nArakAdirubhayametadeva dvitayaM, pratyanIkatA tu tadvitathaprarUpaNeti, kulaM cAndrAdikaM tatsamUho gaNaH koTikAdistatsamUhaH saha iti, pratyanIkatA caiteSAM avarNavAdAdibhiriti, kulAdilakSaNaM cedam-'ettha kulaM vinneyaM egAyariyassa saMtaI jA u / tiNha kulANa miho| puNa sAvekkhANaM gaNo hoi // 1 // savvo'vi nANadasaNacaraNaguNavibhUsiyANa samaNANaM / samudAyo puNa saMgho guNasamudAottikAUNaM // 2 // ' anukampAm-upaSTambhaM pratItya-Azritya tapasvI-kSapakA, glAno-rogAdibhirasamarthaH,4 zaikSaH-abhinavapravajitaH, ete hyanukampanIyA bhavanti, tadakaraNAkAraNAbhyAM ca pratyanIkateti, bhAvaH-paryAyaH, saca jIvAjIvagataH, tatra jIvasya prazasto'prazastazca, tatra prazastaH kSAyikAdiH, aprazasto vivakSayaudayikaH, kSAyikAdizca jJAnAdirUpaH, tato bhAva-jJAnAdi pratItya pratyanIkasteSAM vitathaprarUpaNato dUSaNato vA, yathA-"pAyayasuttanivaddhaM ko 1parasyopadezaM dadati evameva dazavidha yAvRtya kartavyaM paraM sarva na kurvanti // 2 // 1 atra kulaM bile yamekAcArya sva yA tu saMtatiH / trayANAM kulAnAM mithaH sApekSANAM gaNo bhavati // 1 // sadA'pi jJAnadarzanadharaNaguNavibhUSitAnAM zramaNAnAM / samudAyaH punaH saMghaH guNasamudAya itikRtvA // 2 // 3 prAkRtabhASAnibaddhametacuta ko ~342~ Page #344 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti sthAna [3], uddezaka [4], mUlaM [208] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: jansUtra prata sUtrAMka [208] baGgAni sU0209 dIpa anukrama [222] zrIsthAnA- vo jANai paNIya keNeyaM / kiM vA caraNeNaM tU dANeNa viNA ukiM havA // 1 // " iti, sUtra-vyAkhyeyamarthaH-tad 3 sthAna vyAkhyAnaM niyuktyAdistadubhayaM-dvitayamiti tatpratyanIkatA-"koyA vayA ya te ciya te ceva pamAya appamAyA ya / kAdhyayane vRttiH mokkhAhigAriyANaM joisajoNIhi kiM kajaM // 1 // " ityAdidUSaNodbhAvanamiti / uktA kalpasthitirgarbhajamanujAnA-18| uddezaH4 dameva taccharIraM ca mAtApitRhetukamiti tayostadaGgeSu hetutve vibhAgamAha maataapi||17|| tato pitiyaMgA paM0 saM0-aTThI advimiMjA kesamaMsuromanahe / tao mAuyaMgA paM0 ta0-maMse soNite matthuliMge (sU0209) sUtradvayaM kaNThyaM, kevalaM pituH-janakasyAGgAni-avayavAH pitraGgAni prAyaH zukrapariNatirUpANItyarthaH, asthi pratItaM 1 asthimijA-asthimadhyarasaH 2 kezAca-zirojAH zmazru ca-kUrcaH romANi ca-kakSAdijAtAni nakhAzca-pratItAH kezazmazruromanakhamityekameva prAyaH samAnatvAditi / mAtraGgAni ArttavapariNatiprAyANItyarthaH, mAMsaM pratItaM, zo|Nita-rakaM, mastuli-zeSa medAphiphisAdi, kapAlamadhyavarti bhejakamityeke / pUrvokasthavirakalpasthitipratipannasya viziSTanirjarAkAraNAnyabhidhAtumAha tihiM ThANehi samaNe NiggaMthe mahAnibare mahApajjavasANe bhavati, taM-kayA NaM ahaM appaM vA bahuyaM kA surya ahiji 1vA jAnAti kenedaM praNItaM! / kiMvA dAnena vinA cAritreNa bhavati iti // 1 // 2 kAyA bratAni ca tAnyeva pramAdA apramAdAya ta eva / mokssaa-||17|| vikAriNAM jyotiyonibhiH kiM kAryam // 2 // ho ~343~ Page #345 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [210] dIpa anukrama [224] "sthAna" aMgasUtra- 3 (mUlaM+vRtti uddezaka [V). mUlaM [210 ] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH muni dIparatnasAgareNa saMkalita .... -------- Education International - sthAna [3], ..AgamasUtra [03 ], aMga sUtra [03] 5 sAmi kathA NamamekalavihArapaDimaM upasaMpajittA NaM viharissAmi, kayA NamahamapacchimamAraNaMtitasaMhaNAsUsAsUsite bhattapANapaDiyAikkhite pAovagate kAlaM aNavakhamANe viharissAmi evaM sa maNasA sa vayasA sa kAyasA pAgaDemANe ( pahAremANe ) niggaMthe mahAnijjare mahApAvasANe bhavati / tihiM ThANehiM samaNovAsate mahAnijare mahApAvasANe bhavati, taM0kayA NamahamapyaM vA bahuyaM vA parigAI paricaissAmi 1 kayA NaM ahaM muMDe bhavittA AgArAto aNagAritaM pabvaissAmi 2 kayA NaM ahaM apacchimamAraNaMtiyasaMlehaNAsaNAsite bhattapANapaDi yAtikkhate pAovagate kAlaM aNavastramANe viddarissAmi 3 evaM sa maNasA sa vayasA sa kAyasA pAgaDemANe [ jAgaramANe ] samaNovAsate mahAnijjare mahApajjavasANe bhavati ( sU0 210 ) 'tihI 'tyAdi sugamaM, navaraM mahatI nirjarA-karmakSapaNA yasya sa tathA mahat-prazastamAtyantikaM vA paryavasAnaM - paryantaM | samAdhimaraNato'punarbharaNato vA jIvitasya yasya sa tathA atyantaM zubhAzayatvAditi, evaM samaNasa' tti evamukta lakSaNaM trayaM sa iti sAdhuH 'maNasa' tti manasA hasvatvaM prAkRtatvAt evaM sa vayasatti vacasA sa 'kAyasa'ti kAyene tyarthaH, sakArAgamaH prAkRtatvAdeva, tribhirapi karaNairityarthaH, athavA svamanasetyAdi, pradhArayan-paryAlocayan kacittu pAgaDemANeti pAThastatra prakaTayan vyaktIkurvannityarthaH / yathA zramaNasya tathA zramaNopAsakasyApi trINi nirjarAdikAraNAnIti darzayannAha - 'tihI tyAdi, kaNThyaM / anantaraM karmanirjaroktA, sA ca pudgalapariNAmavizeSarUpetipudgalapariNAma vizeSamabhidhAtumAha For Parts Only ~ 344 ~ Page #346 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti sthAna [3], uddezaka [4], mUlaM [211] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: zrIsthAnA RA prata sUtrAMka [211] tivihe poggalapaDidhAte, paM0 saM0-paramANupoggale paramANupoggalaM pappa paDiha nijA luksattAte yA paTihaNijA 3 sthAnasUtralogate vA paDihamijA (sU0 211) tivihe, cakkhU paM0 taM-egacakkhU vicakkhU ticakkhU, chatamasthe Na maNusse kAdhyayane vRttiH | egacakkhU deve vicakkhU tahArUne samaNe vA mAhaNe vA uppannanANadasaNadhare se NaM ticakyUtti vattavyaM sitA (sU0 212) uddezaH4 // 171 // tividhe abhisamAgame paM0 20--paI aI tiriya, jayA gaM tahArUvassa samaNassa vA mAhaNassa yA atisese nANa- &AzramaNazrAdasaNe samupajati se NaM tappaDhamatAte uDumamisameti tato tiritaM tato pacchA ahe, ahologe Na durabhigame pannatte vakamanosamaNAuso ! (sU0 213) rathAH 'tivihe'ityAdi, pudgalAnAm-aNvAdInAM pratighAto-gatiskhalanaM pudgalapratighAtaH, paramANuzcAsau pudgalazca paramANu- lasU0210pApudgalaH sa tadantaraM prApya pratihanyeta-gateH pratighAtamApayeta, rUkSatayA vA tathAvidhapariNAmAntarAt gatitaH prati hanyeta, lokAnte vA, parato dharmAstikAyAbhAvAditi / pudgalapratighAtaM ca sacakSureva jAnAtIti tannirUpaNAyAha'tivihe'ityAdi, prAyaH kaNThayaM, cakSuH-locanaM tad dravyato'kSi bhAvato jJAnaM tadyasyAsti sa tayogAcakSureva, cakSuSmA-| nityarthaH, sa ca trividhaH-cakSuHsaGkhyAbhedAt, tatraikaM cakSurasvetyekacakSurevamitarAvapi, chAdayatIti chadma-jJAnAvaraNAdi 213 tatra tiSThatIti chAsthaH, sa ca yadyapyanutpannakevalajJAnaH sarva evocyate tathApIhAtizayavatzrutajJAnAdivarjito vivakSita | iti ekacakSuH cakSurindriyApekSayA, devo dvicakSuH cakSurindriyAvadhibhyAm, utpannamAvaraNakSayopazamena jJAnaM ca-zrutA- // 171 // vadhirUpaM darzanaM ca-avadhidarzanarUpaM yo dhArayati-bahati sa tathA ya evaMbhUtaH sa tricakSuH, cakSurindriyaparamazrutAvadhibhi dIpa anukrama [225] 211 %ARA3% ~345~ Page #347 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti sthAna [3], uddezaka [4], mUlaM [213] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: *** prata sUtrAMka 213] riti vaktavyaM syAt , sa hi sAkSAdivAvalokayati heyopAdeyAni samastavastUni, kevalI viha na vyAkhyAtaH, kevalajJAnadarzanalakSaNacakSurddhayakalpanAsambhave'pi cakSurindriyalakSaNacakSuSa upayogAbhAvenAsatkalpatayA tasya cakSusvayaM na vidyata itikRtveti, dravyendriyApekSayA tu so'pi na virudhyata iti / cakSuSmAnanantaramuktaH, tasya cAbhisamAgamo bhavatIti taM digbhedena vibhajayamAha-'tivihe'ityAdi, abhItyarthAbhimukhyena na tu vipayosarUpatayA samiti-samyak | na saMzayatayA tathA A-maryAdayA gamanamabhisamAgamo-vastuparicchedaH / ihaiva jJAnabhedamAha-'jayA 'mityAdi, 'ai& sesatti zeSANi-chadAsthajJAnAnyatikrAntamatizeSa-jJAnadarzanaM tacca paramAvadhirUpamiti saMbhAvyate, kevalasya na krameNo payogo yena tatprathamatayetyAdi sUtramanavA syAditi, tasya-jJAnAderutpAdasya prathamatA tatprathamatA tasyAM 'uhuMti' Udhrvalokamabhisameti-samavagacchati jAnAti tatastiyagiti-tiryaglokaM tatastRtIya sthAne'dha ityadholokamabhisameti, evaM ca sAmarthyAt prAptamadholoko durabhigamaH, krameNa paryantAdhigamyatvAditi, he zramaNAyuSmanniti ziSyAmantraNamiti / anantaramabhisamAgama ukkA, sa ca jJAnaM tacaddhirihava vakSyamANatvAditi RddhisAdhAt tabhedAnAha tividhA iTTI paM0 saM0-deviTTI rAiDI gaNiTTI 1, deviTThI tibihA 50 taM0-vimANitI vigujvaNir3I parivAraNiDDI 2, ahavA depiDI tivihA paM0 saM0-sacittA acittA mIsitA 3, rAiDI tividhA paM0 saM0-mo ativANihI ranno nijANiDDI rANo balavAhaNakosakoTThAgAriTTI 4, ahavA rAtiDI tivihA paM0 ta0-sacittA acittAmIsitA 5, gaNitI tivihA paM0 saM0-NANiDI daMsaNir3I carittiDDI, ahavA gaNiDI tivihA paM00-sacittA acicA mIsiyA 7, (sU0214) *** dIpa anukrama [227] ** HATunesirary.org ~346~ Page #348 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti sthAna [3], uddezaka [4], mUlaM [214] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [214] dIpa anukrama [228] zrIsthAnA-1 'tivihA ihIM ityAdi, sUtrANi sapta sugamAni, navaraM devasya-indrAdeddhiH aizvarya devaDhirecaM rAjJaH-cakravAderga-I sthAnaprasUtra- 3ANino-gaNAdhipaterAcAryasyeti 1 / vimAnAnAM vimAnalakSaNA vA RddhiH-samRddhiH, dvAtriMzallakSAdikaM bAhulyaM mahattvaM ratnA- kAdhyayane vRttiH diramaNIyatvaM ceti vimAnarddhiH, bhavati ca dvAviMzalakSAdika saudharmAdiSu vimAnabAhulyam, yathoktam- battIsa aTTha-1|| uddezaH 4 devarAjavIsA vArasa aha cauro sayasahassA / AreNa baMbhalogA vimANasaMkhA bhave esA // 1 // paMcAsa catta chacceva sahassA | // 172 // laMtasukkasahasAre / sayacauro ANayapANaesu tinnAraNajuyae // 2 // ekArasuttara heDimesu sattuttaraM ca majjhimae / gaNiRddhiH sayamegaM uvarimae paMceva aNuttaravimANA // 3 // " iti, upalakSaNaM caitat bhavananagarANAmiti, vaikiyakaraNalakSaNA sU0214 RddhikriyarddhiH, vaikriyazarIrahiM jambUdIpadvayamasaGkhyAtAn vA dvIpasamudrAn pUrayantIti, uktaM ca bhagavatyAm-"camere| NaM bhaMte ! kemahiDie jAva kevatiyaM ca NaM pabhU viuvittae?, goyamA ! camare NaM jAva pabhU NaM kevalakappaM jaMbuddIva dIvaMTU bahuhiM asurakumArehiM devehi ya devIhi ya AinnaM jAva karettae, aduttaraM ca NaM goyamA! pabhU camare jAva tiriyamasaMkheje dIvasamude bahuhiM asurakumArehiM Ainne jAva karittae, esa Ne goyamA ! camarassa 3 ayameyArUve visayamette dvAtriMzavaSTAnizatidvAdazATa ca catvAri zatasahasrANi / ArAbrAhmalokAt vimAnasaMkhyayA bhavet // 1 // paMcAyacatvAriMzat SaT sahamAthi lAntakacakarAhanAreSa catvAri shtaanyaantpraanntyostriiyaarnnaashyutyo| // 2 // aparakhane ekAdazAdhikaM mabhyame saptottara zataM uparitane ekapAta anuttaravimAnAni paMceca // 3 // 1 camaro bhadanta ! kITazo maddadiko vApatkiyadvivayituM prabhuH gItama! camaro yAvatsamarthaH kevalakalpaM hI pAmiramarakumAranikAyaH devaH devImiva AkIrNa yAvara H // 172 // karNa, atha ca gautama ! prabhuSamaro yAvattirvayasaMkhyeyadvIpasamudrAn bahubhiramurakumAranikAyarAkrIna gAvaka, eSa cautama ! camarasa etAdRzakharUpaH viSayamAtra ukaH RECE ~347~ Page #349 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti sthAna [3], uddezaka [4], mUlaM [214] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka 214] buie, no ceva NaM saMpattIe viumbisu 3, evaM sakke'vi do kevalakappe jaMbuddIve dIye jAva Aine kareja"tti, paricAraNA kAmAsevA tadRddhiH anyAn devAnanyasatkA devIH svakIyA devIrabhiyujyAtmAnaM ca vikRtya paricArayatItyevamuktalakSaNeti 2 / sacittA-svazarIrAmamahiSyAdisacetanavastusampat acetanA-vakhAbharaNAdiviSayA mizrA-alaGkRtadevyAdirUpA 3 / atiyAnaM-nagarapravezaH, tatra Rddhi-toraNahaTTazobhAjanasambhaddAdilakSaNA niryAnaM-nagarAnnirgamaH tatra RddhiH-hastikalpanasAmantaparivArAdikA balaM-caturaGgaM vAhanAni-vegasarAdIni kozo-bhANDAgAraM koSThA-dhAnyabhAjanAni teSAmagAroha koSThAgAraM dhAnyagRhamityarthaH teSAM tAnyeva vA RddhiryA sA tathA 4 / sacittAdikA pUrvavad bhAvanIyeti 5 / jJAnaddhiviziSTa zrutasampat , darzanarddhiH-pravacane nimzavitAditvaM pravacanaprabhAvakazAkhasampadA cAribarddhiniraticAratA / sacittA ziSyAdikA acittA vastrAdikA mizrA tathaiveti / iha ca vikurvaNAdikajayo'nyeSAmapi bhavanti, kevalaM devAdInAM vizeSavatyastA iti teSAmevoktA iti / RddhisadbhAve ca gauravaM bhavatIti ta dAnAha tato gAravA paM0 saM0-DIgArave rasagArakhe sAtAgArave (sU0 215) tividhe karaNe paM0 saM0-dhammite karaNe adhammie karaNe dhammitAdhammie karaNe (sU0 216) tivihe bhagavatA dhamme paM0 saM0-muadhijjhite sujjhAtite sutavassite, jayA muadhijjitaM bhavati tadA sujjhAtiyaM bhavati jayA sujjhAtiyaM bhavati tadA sutavassiyaM bhavati, se suadhijjite sujjamAtite sutavassite sutakkhAte NaM bhagavatA dhamme paNNace (sU0217) 1na caiva saMpacyA vyakArSAMta nikaroti vikaribhAti / evaM zako'pi dvau kevalakApI jaMbUdvIpI dvIpI AphINoM yAvarAMta / / SARKASAXY dIpa anukrama [228] ~348~ Page #350 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti sthAna [3], uddezaka [4], mUlaM [217] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [217] dIpa anukrama [231] zrIsthAnA-II 'tao gArave'tyAdi vyaktaM, paraM gurorbhAvaH karma veti gauravaM, tacca dvedhA-dravyato bajrAderbhAvato'bhimAnalobhalakSaNA 3 sthAnasUtra zubhabhAvavata AtmanaH, tatra bhAvagauravaM vidhA, tatra RddhyA-narendrAdipUjAlakSaNayA AcAryatvAdilakSaNayA vA abhi- kAdhyayane vRttiH mAnAdidvAreNa gauravaM RddhigauravaM, RddhiprAtyabhimAnAprAptaprArthanAdvAreNAtmano'zubhabhAvo bhAvagauravamityarthaH, evamanya- | uddezaH4 trApi, navaraM raso-rasanendriyAoM madhurAdiH sAta-sukhamiti, athavA RyAdiSu gauravamAdara iti / anantaraM cAritra- suu0215||173|||| |ddhiruktA, cAritraM ca karaNamiti tajhedAnAha-'tivihe ityAdi, kRtiH karaNamanuSThAnaM, tacca dhAmmikAdisvAmibhedena 216trividhaM, tatra dhArmikasya-saMyatasyedaM dhArmikamevamitare, navaramadhArmikaH-asaMyatastRtIyo dezasaMyatA, athavA dharme l 217 bhavaM dharmo vA prayojanamasyeti dhArmika, viparyastamitarat , evaM tRtIyamapIti / dhArmikakaraNamanantaramuktaM, tacca dharma paveti tadAnAha-'tibihe ityAdi sarTa, kevala bhagavatA mahAvIreNetyevaM jagAda sudharmasvAmI jamyUsvAminaM pratIti, suSTu-kAlavinayAcArAdhanenAdhIta-gurusakAzAt sUtrataH paThitaM svadhItaM, tathA suptu-vidhinA tata eva vyAkhyAnenArthataH zrutvA dhyAtam-anuprekSita, zrutamiti gamyaM sudhyAtam, anuprekSaNA'bhAve tattvAnavagamenAdhyayanazravaNayoH prAyo'kRtArthatvAditi, anena bhedadvayena zrutadharma uktaH, tathA suSTu-ihalokAdyAzaMsArahitatvena tapasthitaM-tapasyAnuSThAnaM, sutapasthitamiti ca cAritradharma ukta iti, trayANAmapyeSAmuttarottarato'vinAbhAvaM darzayati-'jayA ityAdi vyakta, paraM nirdoSAdhyayanaM vinA zrutArthApratIteH sudhyAtaM na bhavati tadabhAve jJAnavikalatayA sutapasthitaM na bhavatIti bhAvaH, yadetat-svadhI-|| tAditrayaM bhagavatA varddhamAnasvAminA dharmaH prajJaptaH 'se'tti sa svAkhyAtaH-suSTuktaH samyagjJAnakriyArUpatvAt , tayozcaikA-II 4-0544-4500-5645445% % ~349~ Page #351 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti sthAna [3], uddezaka [4], mUlaM [217] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [217] dIpa anukrama [231] ntikAtyantikasukhAvandhyopAyatvena nirupacaritadharmatvAt , sugatidhAraNAddhi dharma iti, ukkaM ca-"nANaM payAsayaM sohao tavo saMjamo ya guttikro| tiNDaMpi samAoge mokkho jiNasAsaNe bhaNio // 1 // " iti, [jJAnaM prakAzakaM shodhk| tapaH saMyamastu guptikaraH / trayANAmapi samAyogo mokSo jinazAsane bhnnitH||1||] Namiti vAkyAlaGkAre / sutapasthitamiti cAritramuktaM, tacca prANAtipAtAdivinivRttisvarUpamiti tasyA bhedAnAha tividhA vAvatI paM0 0-jANU ajANU vitigicchA, evamajhoSavANA pariyAvajaNA (sU0 218) tividhe aMte paM0 saM0-chogate yaMte samayaMte (sU0 219) tato jiNA paM0 saM0-ohiNANajiNe maNapajavaNANajiNe kevachaNANajiNe 1, tato phevalI paM0 saM0-ohinANakevalI maNapajavanANakevalI kevalamANakevalI 2, tao arahA, paM0 saM0-ohinANabharahA maNapajavanANaarahA kevalanANabharahA 3 (sU0 220) 'ticihe'tyAdi, vyAvarttanaM vyAvRttiH, kuto'pi hiMsAdyavadhernivRttirityarthaH, sA ca yA jJasya-hiMsAdehetusvarUpaphalaviduSo jJAnapUrvikA vyAvRttiH, sA tadabhedAt jANutti gaditA, yA tvajJasyAjJAnAt sA ajANU ityabhihitA, yA tu vicikitsAtaH-saMzayAt sA nimittanimittinorabhedAdvicikitsetyabhihitA / vyAvRttirityanenAnantaraM cAritramukta tadvipakSazcAzubhAdhyavasAyAnuSThAne iti tayoradhunA bhedAnatidezata Aha-'eca'mityAdi sUtre, 'eva'miti vyAvRttiriva tridhA 'ajjhovavajjaNatti adhyupapAdanaM kacidindriyArthe adhyupapattirabhiSvaGga ityarthaH tatra jAnato viSayajanyamana) ~350~ Page #352 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [220] dIpa anukrama [234] zrIsthAnAGgasUtravRttiH // 174 // "sthAna" aMgasUtra- 3 (mUlaM + vRtti uddezaka [V). muni dIparatnasAgareNa saMkalita .... Education Internation sthAna [3], ..AgamasUtra [03 ], aMga sUtra [03] - .......... yA tatrAbhyupapattiH sA jANU yA tvajAnataH sA ajANU yA tu saMzayavataH sA vicikitseti, 'pariyAvajaNa 'tti paryApadanaM paryApattirAsevetiyAvat sA'pyevameveti / 'jANu'tti jJaH, sa ca jJAnAt syAdityuktaM jJAnaM cAtIndriyArtheSu prAyaH zAstrAditi zAstrabhedena tadbhedAnAha - 'tivihe aMte ityAdi, amanamadhigamanamantaH- paricchedaH, tatra loko-lokazAstraM tatkRtatvAt tadadhyeyatvAccArthazAstrAdiH tasmAdanto nirNayastasya vA paramarahasyaM paryanto veti lokAntaH, eSamitarAvapi, navaraM vedA RgAdayaH 4 samayA jainAdisiddhAntA iti / anantaraM samayAnta uktaH, samayazca jinakevalyaIcchandavAcyairuktaH samyagbhavatIti jinAdizabdavAcyabhedAnabhidhAtuM trisUtrImAha-'tao jiNe tyAdi, sugamA, navaraM rAgadveSamohAn jayantIti jinA:- sarvajJAH, uktaM ca- "rAgo dveSastathA moho, jito yena jino hyasau / astrazastrA| kSamAlatvAdannevAnumIyate // 1 // " iti, tathA jinA iva ye varttante nizcayapratyakSajJAnatayA te'pi jinAstatrAvadhijJAnapradhAno jino'vadhijinaH evamitarAvapi, navaramAthAvupacaritAvitaro nirupacAraH, upacArakAraNaM tu pratyakSajJAnitvamiti, kevalam ekamanantaM pUrNa vA jJAnAdi yeSAmasti se kevalinaH uktaM ca- "kaMsiNaM kevalakappaM logaM jANaMti taha ya pAsaMti / kevalacarittaNANI tamhA te kevalI hoMti // 1 // " iti ihnapi jinavad vyAkhyA, arhanti devAdikRtAM pUjAmityarhantaH, athavA nAsti rahaH pracchannaM kiJcidapi yeSAM pratyakSajJAnitvAtte arahasaH, zeSaM prAgvat / ete ca salezyA api bhavantIti lezyAprakaraNamAha 1 kevala lokaM jAnAti pazyati ca kevalacAritrajJAnI tasmAtsa kevalI bhavati // 1 // For Park Use Only mUlaM [ 220 ] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH ~ 351 ~ 3 sthAnakAdhyayane uddezaH 4 sU0 218219 avadhijinAdyAH sU0 220 // 174 // Page #353 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [221] dIpa anukrama [235] "sthAna" aMgasUtra- 3 (mUlaM+vRtti uddezaka [V). mUlaM [221] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH muni dIparatnasAgareNa saMkalita .... sthAna [3], ..AgamasUtra [03 ], aMga sUtra [03] Eaton International - *******... to sAo dubhigaMghAo paM0 taM0 kaNhalesA NIlalesA kAulesA 1, tao lesAo subbhigaMdhAto paM0 taM 0 teU0 panha0 sukkalesA 2 evaM doggatigAmiNIo 3 sogatigAmiNIo 4 saMkiliTTAo 5 asaMkilaTThAo 6 amaNunAja 7 maNunnAo 8 avisuddhA 9 visuddhAo 10 appasatthAo 11 pasatyAo 12 sItalukkhAo 13 NihAo 14 (sU0 221) tivihe maraNe paM0 [saM0 bAlamaraNe paMDiyamaraNe vAlapaMDiyamaraNe, bAlamaraNe tivihe paM0 saM0--Thitalese saMkilihalese pajjavajAtalese, paMDiyamaraNe tivihe paM0 naM0 - Thitalese asaMkiliTThalese pajjavajAtalese 3, bAlapaMDitamaraNe tividhe paM0 taM0Thitalesse asakiliGkale se apajjavajAtale se 4 ( sU0 222 ) 'o' ityAdi sugamaM, navaraM 'dubhigaMdhAo'tti durabhigandhA durgandhAH, durabhigandhatvaM ca tAsAM pudgalAramakatvAt, pudgalAnAM ca gandhAdInAM avazyaMbhAvAditi, Aha ca - "jaha gomaDassa gaMdho suNagamaDassa va jahA ahimaDassa / ettovi anaMtaguNo lesANaM appasatthANaM // 1 // " iti nAmAnusArI cAsAM varNaH kapotavarNA lezyA kapotalezyA, dhUmravarNetyarthaH, 'subhigaMdhAoM'ti surabhigandhayaH, Ah ca - "jaha surabhikusumagaMdho gaMdhI vAsANa pissamANANaM / esovi anaMtaguNo pasatthalesANa tivhapi // 1 // " iti, tejo- vahnistadvarNA lezyA lohitavarNetyarthaH, tejolezyeti, padmagarbha 1 yathA gozavasya gandho vazavasyAhizavasya vA gandhaH ito'pyanantaguNo'prazastAnAM zyAnAM gandhaH // 1 // 2 yathAsurabhimandho gandho vAsAna vidhyamANAnAM ito'pyanantaguNaH prazastAnAM tisRNAmapi zyAnAm // 1 // For Parts Only ~ 352~ Page #354 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti sthAna [3], uddezaka [4], mUlaM [222] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03, aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [222] 3 sthAnakAdhyayane uddezaH4 lezyAmaraNe sU0221 222 % dIpa anukrama [236] zrIsthAnA-18varNA lezyA pItavarNetyarthaH padmalezyA, zuklA pratItA, evaMkaraNAtprathamasUtravat / 'taoM ityAdyabhilApena zeSasUtrANyadhyeyAjhAsUtra- nIti, tatra durgati-narakatiryagrUpAM gamayanti prANinamiti durgatigAminyaH, sugatiH-manuSyadevagatirUpA, saliSTAH saG vRttiH klezahetutvAditi, viparyayaH sarvatra sujJAnaH, amanojJAH amanojJarasopetapudgalamayatvAt, avizuddhA varNataH, aprshstaaH||175| azreyasyo'nAdeyA ityarthaH, zItarUkSAH sparzataH AdyAH, dvitIyAstu snigdhoSNAH sarzata eveti / anantara lezyA uktA, | adhunA tadvizepitamaraNanirUpaNAyAha-'tivihe' ityAdi sUtracatuSTayaM, bAla:-ajJastadvad yo varttate viratisAdhakavivekavikalatvAt sa bAla:-asaMyatastasya maraNaM bAlamaraNam , evamitare, kevalaM-paDidhAtorgatyarthatvena jJAnArthatvAdviratiphalena phalavadvijJAnasaMyuktatvAt paNDito-buddhatattvaH saMyata ityarthaH, tathA aviratatvena vAlavAdviratatvena ca paNDitatvAd bAlapaNDitaH-saMyatAsaMyata iti, sthitA-avasthitA avizudhyantyasaDiklazyamAnA ca lezyA kRSNAdiryasmin tasthita lezyaH, saDiklaSTA-savizyamAnA saikvezamAgacchantItyarthaH, sA lezyA yasmiMstattathA, tathA paryavAH-pArizeSyAdvizusaddhivizeSAH pratisamayaM jAtA yasyAM sA tathA, vizuyA varddhamAnetyarthaH, sA lezyA yasmiMstattatheti, atra prathamaM kRSNAdi lezyaH san yadA kRSNAdilezyeSveva nArakAdipUtpadyate tadA prathamaM bhavati, yadA tu nIlAdilezyaH san kRSNAdilezyeSpadyate tadA dvitIya, yadA punaH kRSNalezyAdiH san nIlakApotalezyeSUpadyate tadA tRtIyam , uktaM cAntyasyasaMvAdi bhagavatyAm yaduta-se NUNaM bhaMte ! kaNhalese nIlalese jAva sukkalese bhavittA kAulesesu neraiesu uvavajaha, haMtA, 1 atha nUnaM bhavanta ! kRSNalezyo nIlalezyo gAvagumalezyo bhUtyA kApotalezyeSu nairapikedhUpayate naa||175|| ~353~ Page #355 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti sthAna [3], uddezaka [4], mUlaM [222] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [222] dIpa anukrama [236] goyamA!, se keNaDeNaM bhaMte ! evaM vucai?, goyamA! lesAThANesu saMkilissamANesu vA visujjhamANesu vA kAulessaM pari-1 Namai 2 kAulesesu neraiesu uvakjai"tti, etadanusAreNottarasUtrayorapi sthitalezyAdi vibhAgo neya iti / paNDitamaraNe saklizyamAnatA lezyAyA nAsti saMyatatvAdevetyayaM bAlamaraNAdvizeSaH, bAlapaNDitamaraNe tu sakRizyamAnatA vizudhamAnatA ca lezyAyA nAsti, mizratvAdevetyayaM vizeSa iti / evaM ca paNDitamaraNaM vastuto dvividhameva, saklizyamAnalezyAniSedhe avasthitavarddhamAnalezyatvAt tasya, trividhatvaM tu vyapadezamAtrAdeva, bAlapaNDitamaraNaM tvekavidhameva, sakli zyamAnaparyavajAtalezyAniSedhe avasthitalezyatvAt tasyeti, traividhyaM tvasyetaravyAvRttito vyapadezatrayapravRtteriti / maraNa&AmanantaramuktaM, mRtasya tu janmAntare yathAvidhasya yadvastutrayaM yasmai sampadyate tasya tattasmai darzayitumAha to sANA avyavasitassa ahitAte asubhAte akhamAte aNissesAte aNANugAmiyattAte bhavaMti, saM0-se NaM muMDe bhavittA agArAto aNagAriyaM pamvatite NinagaMthe pAvayaNe saMkite kaMkhite vitigicchite bhedasamAvane kalasasamAvane niggaMthaM pAkyaNaM josarahati No pattiyati No roeti taM parissahA amijuMjiya ra amibhavaMti, No se parissahe abhijuMjiya 2 abhibhavada 1, se NaM muMDe bhavittA agArAto aNagAritaM panvatite paMcahi mahavvaehiM saMkite jAca kalusasamAvane paMca mahanyatAI no sadahati jAva No se parissahe abhimuMjiya 2 abhibhavati, se NaM muMDe bhavittA agArAto aNagAriyaM panvatite chahi yautamaivaM, azva kenArthena bhadantavamucyate gautama ! lezyAsthAneSu saMvizyamAneSu vizavyamAneSu nA kApotalezyAM pariNamate pariNamya ca kApotalezyeSu mAnacikepUrapayate. ~354~ Page #356 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti sthAna [3], uddezaka [4], mUlaM [223] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: 18 3 sthAna kAbhyayane + prata sUtrAMka [223] sUtravRttiH uddezaH4 zaGkitetaratvAdyahitAdikasvAya dIpa anukrama [237] zrIsthAnA jIvanikAedi jAva abhibhavA 3 / tato ThANA vavasiyassa hitAte jAva ANugAmitatvAte bhavaMti, saM0-se NaM muMDe bhavittA agArAto aNagAriyaM paJcatite Niggaye pAvayaNe hissaMkite Nikhite jAva no kalusasamAvanne NigaMthaM pAvayaNaM sahati pattiyati roteti se parissahe abhijuMjiya 2 amibhavati, no taM parissahA abhijuMjiya 2 abhibhavaMti 1, se NaM muMDe bhavittA agArAto aNagAriyaM pamvatite samANe paMcahiM mahatvaehiM hissaMkie Nikhie jAva parissadde abhiju||176|| jiya 2 abhibhavai, no taM parissahA abhijuMjiya 2 abhibhavaMti 2, se NaM muMDe bhavitA bhagArAmao aNagAriyaM pancaie chahiM jIvanikAedi NissaMkite jAva parissahe amijuMjiya 2 abhibhavati, no taM parissahA amiz2ujibha 2 amibha vaMti 3 (sU0 223) 'tao ThANe'tyAdi, trINi. sthAnAni-pravacanamahAvratajIvanikAyalakSaNAni avyavasitasya-anizcayavato'parAkramavato vAhitAya-apathyAyAsukhAya-duHkhAya akSamAya-asaGgatatvAya aniHzreyasAya-amokSAyAnanugAmikatvAya-azubhAnuvandhAya bhavanti, 'se Na ti yasya trINi sthAnAnyahitAditvAya bhavanti sa zaGkito-dezataH sarvato vA saMzayavAn, kAvitastathaiva matAntarasyApi sAdhutvena mantA vicikitsitaH-phalaM prati zaGkopetaH ata eva bhedasamApanno-dvaidhIbhAvamApatraH -evamidaM na caivamitimatikA kaluSasamApanno-naitadevamitipratipattikaH, tatazca nirgranthAnAmidaM nairgandhaM prazastaM pragataM prathamaM vA vacana miti pravacanam-Agamo dIrghatvaM prAkRtatvAt, na zraddhatte sAmAnyato na pratyeti-na priitivissyiikroti| BI no rocayati-na cikIrSAviSayIkaroti 'ta'miti ya evaMbhUtastaM pranajitAbhAsaM parisahyanta iti parISahA:-kSudAdayaH a 6 // 176 // ~355~ Page #357 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti sthAna [3], uddezaka [4], mUlaM [223] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03, aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [223] dIpa anukrama [237] bhiyuSya 2-sambandhamupagatya pratispardha vA abhibhavanti-nyakurvantIti, zeSa sugamam / uktaviparyayasUtra prAgvat , kintu hitam-adoSakaramiha paratra cAtmanaH pareSAM ca pathyAnnabhojanavat, sukham-AnandastRSitasya zItalajalapAna iva kSamam-ucitaM tathAvidhavyAdhivyAdhAtakauSadhapAnamiva niHzreyasa-nizcitaM zreyaH-prazasya bhAvataH paJcanamaskArakaraNamiva anugAmikam-anugamanazIlaM bhAsvaradravyajanitacchAyeveti / ayaM caivaMvidhaH sAdhurihaiva pRthivyAM bhavatItyarthena sambandhena pRthivIsvarUpamAha egamegA Na puDhavI tihi valaehi samvao samaMtA saMparikkhittA, saM0-dhaNodadhivalaeNaM ghaNavAtabalaeNaM taNuvAyavalateNaM (sU0 224) geraiyA NaM ukoseNaM tisamatiteNaM viggaheNaM uvavajjati, egidiyavarja jAva vemANiyANaM (sU0 225) 'egamege'tyAdi, ekaikA pRthvI rakSaprabhAdikA sarcataH, kimuktaM bhavati ?-samantAdathavA dikSu vidikSupetyarthaH 'samparikSisA' veSTitA AbhyantaraM ghanodadhivalayaM tataH krameNetare, tatra dhanaH-styAno himazilAvat udadhiH-jalanicayaH sa cAsau sa ceti ghanodadhiH sa eva valayamiva valayaM-kaTakaM ghanodadhivalayaM tena, evamitare api, navaraM ghanazcAsau vA-4 tazca tathAvidhapariNAmopeto dhanavAtaH, evaM tanuvAto'pi tathAvidhapariNAma eveti, bhavantyatra gAthA:-"navi a phusaMti aloga cauraoNpi disAsu sabbapuDhavIo / saMgahiyA valaehiM vikkhaMbhaM tesi vocchAmi // 1 // chacceva 1 apaMcama 2 naiva ca spRzaMti alokaM catasRSvapi dikSu sarvAH pRthvyaH saMgrahItA klasarviSkabhaM teSAM vakSye // 1 // paT caivAIpaJcamAni // ~356~ Page #358 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti sthAna [3], uddezaka [4], mUlaM [225] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [225] // 177 // dIpa anukrama [239] zrIsthAnA- joyaNa saddhaM ca 3 hoi rayaNAe / udahI 1 ghaNa 2 taNuvAyA 3 jAhAsaMkheNa niddiDA // 2 // tibhAgo 1(yojnsy)| 43 sthAna gAuyaM ceva 2 tibhAgo gAuyassa ya / Aidhuve pakkhevo aho aho jAva sattamiraM // 3 // " iti, etAsu ca pRthi- kAdhyayane vISu nArakA eva utpadyanta iti tadusattividhimabhidhAtumAha-'neraiyA 'mityAdi, trayaH samayArikhasamayaM tadyatrAsti sa uddezaH 4 trisamayikastena vigraheNa-vakragamanena, 'ukkoseNaM ti sAnAM hi vasanAcyantarutpAdAt vakadvayaM bhavati, tatra ca vaya ghanodadhyAeva samayAH, tathAhi-Agneyadizo nairRtadizamekena samayena gacchati, tato dvitIyena samazreNyA'dhastatastRtIyena vAyavya / divalayAdizi samazreNyaiveti, basAnAmeva sosattAvebavidha utkarSeNa vigraha ityAha-egeMdiyetyAdi, ekendriyAstvekendriyeSu paJca-| ni vigra&sAmayikenApyutpadyante, yataste bahistAt trasanADIto bahiraNyutpadyante, tathAhi-"vidisAu disaM paDhame bIe paisaraha lAhotpAdaH loyanADIe / taie uppiM dhAvai cautthae nIi bAhiM tu // 1 // paMcamae vidisIe garnu uppajae u egidi"ti sa- sU02244mbhava evAyaM, bhavati tu catuHsAmayika eva, bhagavatyAM tadhoktatvAditi, tathAhi-"apajattagasuhamapuDhavikAie NaM 225 bhaMte! ahelogakhettanAlIe bAhirille khette samohae samohaNittA je bhavie uDaloyakhettanAlIe bAhirile khette apajattasuhumapuDhavikAiyattAe uvavajittae se NaM bhaMte ! katisamaieNaM viggaheNaM uvavajejjA, go0! tisamaieNa vA causama 1 yojanaM sArtha va bhavati ramAyAM udadhidhanatanuvAtA yathAsakona nirdiSTAH // 2 // yojananibhAyaH gavyUtaM gavyUvatribhAgaya bhAvibhuve prakSepaH adhH| adhaH yAvatsaptamyAm // 5 // 2 vidiyo dizi prathame dvitIye pravizati lokanAyo tRtIye upari dhAvati canu nAyA bahirnigacchati // 1 // vidizi paMcame yatvA utpayave ekendriytven| aparyApta sakSamapUcIkAyiko bhadamtAdholokakSetranAmA bATo kSetre samavahataH samavaddaya yo bhavya UrvalokavanAcyA baahorogredd-| maa||17|| |payoptasUpamadhyIkAyatabA utpattuM sa bhadanta / katisAmayikena vigraheNa utpayeta!, pItama 1 nisAmayikena vA catuHsAma. 55555-OMkara ~ 357~ Page #359 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti sthAna [3], uddezaka [4], mUlaM [225] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [225]] dIpa anukrama [239] ieNa vA viggaheNa uvavajjejjA" ityAdi, vizeSaNavatyAmapyuktam-"sutte causamayAo natthi gaI u parA vinnidihaa| jujjai ya paMcasamayA jIvassa imA gaI loe // 1 // jo tamatamavidisAe samohao baMbhalogavidisAe / uvavajaI *gaIe so niyamA paMcasamayAe // 2 // uvavAyAbhAvAo na paMcasamayAhavA na saMtAvi / bhaNiyA jaha causamayA maha labaMdhe na santAvi // 3 // " iti, ata uktam-'egidiyavajjati, yAvadvaimAnikAnAmiti-vaimAnikAntAnAM jIvAnAM trisAmayika utkarSeNa vigraho bhavatIti bhAvaH / mohavatAM tristhAnakamabhidhAyAdhunA kSINamohasya tadAha khINamohassa NaM arahao sato kammaMsA jugavaM khijaMti, taM0-nANAvaraNijjaM dasaNAvaraNijja aMtarAtiyaM (sU0 226) abhitINakkhate titAre paM0 1 evaM savaNo 2 assiNI 3 bharaNI 4 magasire 5 pUse 6 jeTTA 7 (sU0227) dha. mAto NaM arahAo saMtI arahA tihiM sAgarobamehiM ticaubhAgapaliovamaUNaehiM cItikatehiM samuppanne (sU0 228) samaNassa NaM bhagavao mahAvIrassa jAva tazcAo purisajugAo jurgatakarabhUmI, mahI gaM arahA tihiM purisasarahiM saddhiM guMDe bhaSittA jAva pabvatite, evaM pAsevi (sU0 229) samaNassa NaM bhagavato mahAvIrassa tinni sayA cauddasapuvINa ajiNANaM jiNasaMkAsANaM sabaksarasannivAtINaM jiNa iva avitahavAgaramANANaM ukosiyA cauddasapubbisapayA hutthA (sU0 230) to tithavarA cakavaTTI hotyA taM0-saMtI kuMthU aro 3 (sU0 231) 1yikena vApi vigraheNorapadyate // 2 sUtre catuHsamayAyA gayAH parA gatinaM nirdiyA yujyate ca paMcasamayA jIvasyaiSA gatiloke // 1 // vastamatamobidizi samavahato mahAlokavi dizi upayave sa niyamAta paMcasamasayA gayA // 2 // utpAdAbhAvAna paMcasamayA athavA sasyapi na bhagitA yathA catuHsamayA mahatpravandhe sakhapi // 3 // ~358~ Page #360 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti sthAna [3], uddezaka [4], mUlaM [231] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: zrIsthAnA prata sUtrAMka %25% vRtti |3 sthAnakAdhyayane uddezaH4 sU0226231 [231] // 178 dIpa anukrama [245] 'khINetyAdi kSINamohasya' kSINamohanIyakarmaNo'hato-jinasya trayaH karmAMzAH-karmaprakRtaya iti, uktaM ca"carame nANAvaraNaM paMcavihaM dasaNaM cauvigapaM / paMcavihamaMtarAya khavaittA kevalI hoi // 1 // " iti, zeSa kaNThyam / anantaramazAzvatAnAM tristhAnakamuktam , adhunA zAzvatAnAM tadAha-'abhI tyAdi sUtrANi sapta kaNThyAnIti / parampa-| rasUtre kSINamohasya tristhAnakamuktamadhunA tadvizeSANAM tIrthakRtAM tadAha-'dhamme'tyAdi prakaraNaM, 'ticaubhAga'tti vibhizcaturbhAgaH pAdaiH palyopamasya satkairUnAni tricaturbhAgapalyopamonAni tairvyatikAntairiti, uktaM ca-"dhammajiNAo saMtI tihi u ticaubhAgapaliyaUNehiM / ayarehiM samuppanno"tti / 'samaNasse'tyAdi, yugAni paJcavarSamAnAni kAlavizeSA lokaprasiddhAni vA kRtayugAdIni tAni ca kramavyavasthitAni tatazca puruSA guruziSyakramiNaH pitAputrakramavanto vA yu. gAnIva puruSayugAni, puruSasiMhavatsamAsaH, tatazca paJcamyA dvitIyArthatvAt tRtIya puruSayugaM yAvat , jambUsvAminaM yAvadityarthaH, 'yuga'tti puruSayugaM tadapekSayA'ntakarANAM-bhavAntakAriNAM nirvANagAminAmityarthaH, bhUmi:-kAlo yugAntakara bhUmiH, idamuktaM bhavati-bhagavato varddhamAnasvAminastIrthe tasmAdevAvadhestRtIya puruSa jambUsvAminaM yAvannivoNamabhUta , tata di uttaraM tadvyavaccheda iti / 'mallI'tyAdi sUtrasyaM, tatra saMvAda:-"ego bhagavaM vIro pAso mallI ya tihiM tihiM sae hiM"ti mallijinaH strIzatairapi tribhiH / 'samaNetyAdi, 'ajiNANa'ti asarvajJatvena jinasaMkAzAnAM sakalasaMzayacchedakA caramasamaye paMcavidha jJAnAvaraNaM bharvikalpa darzanAvaraNa aMtarAca paMcavidha kSapayitvA phevalI bhavati // 2 maMjinAcchAntiH caturbhAgonayanyaikhibhiH | dApalyaiH tribhirataraiH samutpannaH / / Mil // 178 // ~359~ Page #361 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti sthAna [3], uddezaka [4], mUlaM [231] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [231] dIpa anukrama [245] katvena sarve-sakalA akSarasakSipAtA:-akArAdisaMyogA vidyante yeSAM te tathA svArthikenpratyayopAdAnAt teSAM, viditasakalavApayAnAmityarthaH, 'vAgaramANANa'nti byAgRNatAM vyAkurvatAmityarthaH / 'tao' ityAdi, atroktm-'sNtii| kuMthU a aro arahaMtA ceva cakkavaTTI ya / avasesA titthayarA maMDaliA Asi rAyANo // 1 // " iti / tIrthakarAzcaite vimAnebhyo'vatIrNA iti vimAnavisthAnakamAha tato gevijaSimANapatthamA pannattA taM0-hiDimagevijabimANapatthaDe manijhamagevijabimANapatthaDe uparimagevija vimANapatthaDe, hiDimagevijabimANapatthaDe tivihe paM0 saM0-hehima 2 gevijavimANapasthaDe hehimamajhimagevijavimANapatthaDe heDimauparimagevijabimANapatthaDe, majjhimagevijavimANapatthaDe tibihe paM0 20-manijhamahedvimagevejavimANapasthaDe bhajhima 2gevija majhimaSavarimovija0, ubarimagevijavimANapatthaDe tivihe paM0 ta0-varimaheDimagevija0 parimamajjhimagevija0 barima 2 gevijavimANapatthaDe (sU0 232) jIvANaM tihANaNijvanite poggale pAvakammattAte ciNimu vA ciNiti vA ciNissaMti vA, taM0-isthiNivvacite purisanivvattie NapuMsaganivvatsite, evaM ciNauvaciNadhandIraveda taha NijarA ceva (sU0 233) tipatesitA khaMdhA aNatA paNNatA, evaM jAva tiguNalukkhA poggalA aNaMvA pannattA / (sU0 234) tiDhANaM samattaM tatiyaM ajAyaNaM samarza / 1vAntiH kundhAraNa mahantaya cakavatinaca / avazeSAstIkarA mAMDalikarAjA Asan // 1 // ~360~ Page #362 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [234] dIpa anukrama [248] zrIsthAnA GgasUtra vRttiH // 179 // "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM + vRtti mUlaM [ 234 ] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH sthAna [ 3 ], uddezaka [4]. muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [03], aMga sUtra [03 ] 'o' ityAdi, lokapuruSasya grIvAsthAne bhavAni graiveyakAni tAni ca tAni vimAnAni ca teSAM prastaTA-racanAvizepavantaH samUhAH / iyaM ca maiveyakAdivimAnavAsitA karmmaNaH sakAzAt bhavatIti karmaNaH tristhAnakamAha - 'jIvA NamityAdi, sUtrANi paTU, tatra tribhiH sthAnaiH strIvedAdibhirnirvarttitAn-arjitAn pudgalAn pApakarmmatayA azubhakarmmatvenottarottarAnubhAdhyavasAyatazcitavantaH - AsaMkalanata evamupacitavantaH paripoSaNata eva baddhavanto-nirmApaNataH udIritavantaH - adhyavasAyavazenAnudIrNodayapravezanataH veditavantaH anubhavanataH nirjaritavantaH pradezaparizAdanataH, saGgraha - NIgAthArddhamatra - ' evaM ciNauvaciNabaMdhaudIraveya taha nijarA ceva'tti 'eva'miti yathaikaM kAlatrayAbhilApenoktaM tathA sarvANyapIti / karma ca pudgalAtmakamiti pudgalaskandhAn prati tristhAnakamAha - 'tipaesie' tyAdi, spaSTamiti, | sarvasUtreSu vyAkhyAtazeSaM kaNThyamiti // tristhAnakasya caturthoddezakaH samAptaH // tatsamAptau ca zrImadabhayadevasUriviracitasthAnAGgavivaraNe tRtIyaM tristhAnakAkhyamadhyayanaM samAptamiti / samAdhaM tRtIyamadhyayanam // // iti zrImadabhayadevasUrivaravihitavivaraNayutaM tristhAnakAkhyaM tRtIyamadhyayanaM samAptam // vyAkhyAtaM tRtIyamadhyayanam adhunA saGkhyAkramasaMbaddhameva catuHsthAnakAkhyaM caturthamArabhyate, asya cAyaM pUrveNa saha atra tRtIya sthAnaM parisamAptaM atha caturtha sthAnaM Arabhyate For Parts Only ~361~ 3 sthAna kAdhyayane uddezaH 4 sU0 232 234 // 179 // Page #363 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti sthAna [4], uddezaka [1], mUlaM [234] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: * * prata sUtrAMka [234] * vizeSasambandhaH-anantarAdhyayane vicitrA jIvAjIvadravyaparyAyA uktA ihApi ta evocyante, ityanena sambandhenAyAtasyAsya caturuddezakasya caturanuyogadvArasya sUtrAnugame prathamoddezakAdisUtrametat cattAri aMtakiriyAto paM0 saM0-tatva khalu paDhamA imA aMtakiriyA-appakammapacAyAte yAvi bhavati, se Na muMDe bhavitA agArAto aNagAriyaM pabvatite saMjabhavahule saMvarabahule samAhibahule lahe tIrahI ucahANavaM dukkhaksave tavassI tassa Na No vaddaSpagAre tave bhavati No tahappagArA veyaNA bhavati tahaSpagAre purisajjAte dIheNaM paritAteNaM sijhati bujAti mubhati pariNigvAti samvadukkhANamaMtaM karei, jahA se bharahe rAyA cAuraMtacakavaTTI, paDhamA aMtakiriyA 1, ahAvarA docA aMtakiriyA, mahAkamme paJcAjAte yAvi bhavati, se gaM muMDe bhavittA agArAo aNagAriyaM pamvatite, saMjamabahule saMvarabahule jAva uvahANavaM dukkhaksave tavassI, tassa NaM tahapagAre tave bhavati tahapagArA veSaNA bhavati, tahapagAre purisajAte nirudreNaM paritAteNaM sijjhati jAva aMtaM kareti jahA se gatasUmAle aNagAre, docA aMtakiriyA 2, ahAvarA tathA aMta kiriyA, mahAkamme pacAyAte yAvi bhavati, seNaM muMDe bhavittA agArAto aNagAriyaM pazyatite, jahA docA, navaraM dIheNaM paritAteNaM sijhati jAva savvadukkhANamaMtaM kareti, jahA se sarNakumAre rAyA cAuratacakavaTThI tathA aMtakiriyA 3, ahAvarA cautthA aMtakiriyA appakammapaJcAyAte yAvi bhavati, se NaM muMDe bhavittA jAva pamvatite dIpa anukrama [248] * SACARAL * ~362~ Page #364 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti sthAna [4], uddezaka [1], mUlaM [235] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [235] zrIsthAnAisUtravRttiH |3sthaankaadhyyne uddezaH1 antakiyA: | sU0235 // 18 // dIpa anukrama [249] saMjamabahule jAva tassa Na No tahappagAre tave bhavati No tahaSpagArA veyaNA bhavati, tahapagAre purisajAe NirudreNa paritAteNa sijhati jAva samvadukkhANagaMta kareti, jahA sA marudevA bhagavatI, ghautthA aMtakiriyA 4 (sU0 235) asya cAyamabhisambandhaH-anantaroddezakasyopAntyasUtre karmaNazcayAyuktamiha tu karmaNastatkAryasya vA bhavasyAntakriyocyata iti, athavA zrutaM mayA''yuSmatA bhagavataivamAkhyAtamityabhidhAya yattadAkhyAtaM tadabhihitaM tathedamaparaM tenaivAkhyAtaM yattaducyata ityevaMsambandhasthAsya vyAkhyA-antakriyA-bhavasyAntakaraNam tatra yasya na tathAvidhaM tapo nApi parIpahAdijanitA tathAvidhA vedanA dIrgheNa ca pravrajyAparyAyeNa siddhirbhavati tasyaikA 1 yasya tu tathAvidhe tapovedane alpenaiva ca pranajyAparyAyeNa siddhiH syAt tasya dvitIyA 2 yasya ca prakRSTe tapovedane dIpeNa ca paryAyeNa siddhistasya tRtIyA 3 yasya punaravidyamAnatathAvidhatapovedanasya isvaparyAyeNa siddhistasya caturthIti, antakriyAyA ekasvarUpatve'pi sAmagrIbhedAt cAturvidhyamiti samudAyAH , avayavArthastvayaM-catamro'ntakriyA: prajJaptA bhagavateti gamyate, 'tatre ti saptamI nirdhAraNe tAsu catasRSu madhye ityarthaH, khalukyAlaGkAre, iyamanantaraM vakSyamANatvena pratyakSAsannA prathamA, itarApekSayA AdyA antakriyA, iha kazcitpuruSaH devalokAdau yAtvA tato'lpaiH-stokaiH karmabhiH karaNabhUtaiH pratyAyAtaH-pratyAgato mAnuSatvaM iti alpakarmapratyAyAto ya iti gamyate, athavA ekatra janitvA tato'lpakarmA san yaH pratyAyAtaH sa tathA, laghukarmatayotpanna ityarthaH, cakAro vakSyamANamahAkarmApekSayA samuccayArthaH, api sambhAvane, sambhAvyate'yamapi pakSa ityarthaH, bhavati-syAt, sa iti asI, NaM vAkyAlaGkAre, muNDo bhUtvA dravyataH zirolocena bhAvato rAgAdyapanayanena agArAd *A4 // 18 // aMtakriyAyA: varNanaM ~363~ Page #365 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [235 ] dIpa anukrama [249] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [03], aMga sUtra [03] "sthAna" - aMgasUtra-3 ( mUlaM + vRttiH) sthAna [4], uddezaka [1], Educatin internation aMtakriyAyAH varNanaM dravyato gehAdbhAvataH saMsArAbhinandidehinAmAvAsabhUtAdaviveka gehAnniSkramyeti gamyate anagAritAM agArI-gRhI asaMyataH tatpratiSedhAdanagArI saMyatastadbhAvastattA tAM sAdhutAmityarthaH, pratrajitaH - pragataH prApta ityarthaH, athavA vibhaktipariNAmAdanagAritayA - nirgranthatayA 'pravrajitaH' pravrajyAM pratipannaH kiMbhUta ityAha- 'saMjamabahule tti saMyamena - pRthivyAdisaMrakSaNalakSaNena bahula:- pracuro yaH sa tathA saMyamo vA bahulo yasya sa tathA evaM saMvarabahulo'pi, navaramAzravanirodhaH saMvaraH, athavA indriyakapAyanigrahAdibhedaH evaM ca saMyamabahulagrahaNaM prANAtipAtavirateH prAdhAnyakhyApanArthaM, yataH-- "ekaM ciya ettha vayaM nihiDaM jiNavarehiM samyehiM / pANAivAyaviramaNamavasesA tassa rakkhaTTA // 1 // iti, etacca dvitayamapi rAgAdyupazamayuktacittavRtterbhavati, ata Aha-samAdhibahulaH, samAdhistu prazamavAhitA jJAnAdirvA, samAdhiH punarniHsnehasyaiva bhavatItyAha- 'lUhe' rUkSaH zarIre manasi ca dravyabhAvasnehavarjitatvena paruSaH, lUpayati vA karmmama lamapanayatIti SaH, kathamasAvevaM saMvRtta ityAha-yataH "tIraDI" tIraM pAraM bhavArNavasthArthayata ityevaMzIlastIrArthI tIrasthAyI vA tIrasthitiriti vA prAkRtatvAt tIradvetti, ata eva 'uvahANavaMti upadhIyate upaSTabhyate zrutamaneneti upadhAnaM zrutaviSayastapaupacAra ityarthaH tadvAn, ata eva - 'dukkhakkhavetti duHkham - asukhaM tatkAraNatvAdvA karma tat kSapayatIti duHkhakSapaH, karmakSapaNaM ca tapohetukamityata Aha-'tavassI'ti tapo'bhyantaraM kamrmendhanadahanajvalana kalpa manavaratazubhadhyAnalakSaNamasti yasya sa tapasvI, 'tassa NaM'ti yazcaivaMvidhastasya NaM vAkyAlaGkAre no tathAprakAram atyantaghoraM 1 atra - ekamevAtra mataM sarvejinavarairnirdiSTaM / prANAdipAta niramaNamavazeSANi tastha rakSAyeM // 1 // For Pasta Use Only mUlaM [235] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH ~364~ Page #366 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [4], uddezaka [1], mUlaM [235] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata asUtra kAdhyayane sUtrAMka [235] rahakara NApa payA- sU0235 zrIsthAnA-pravardhamAnajinasyeva tapA-anazanAdi bhavati, tathA no tathAprakArA-atidhoraivopasargAdisampAdyA vedanA-duHkhAsikA 4 sthAna bhavati, alpakarmapratyAyAtatvAditi, tatazca tattathAprakAramalpakarmapratyAyAtAdivizeSaNakalApopetaM puruSajAta-puruSapra-18 vRttiH kAro 'dIrpaNa' bahukAlena 'paryAyeNa' pravrajyAlakSaNena karaNabhUtena siddhayati-aNimAdiyogena niSThitAoM vA vizeSataH uddezaH1 // 18 // siddhigamanayogyo vA bhavati, sakalakarmanAyakamohanIyaghAtAt, tato ghAticatuSTayaghAtena bujyate kevalajJAnabhAvAt antasamastavastUni, tato mucyate bhavopagrAhikarmabhiH, tataH parinirvAti-sakalakarmakRtavikAravyatikaranirAkaraNena zItI- kriyA: bhavatIti, kimuktaM bhavatItyAha-sarvaduHkhAnAmantaM karoti, zArIramAnasAnAmityarthaH, atathAvidhatapovedano dIrgheNApi paryAyeNa kiM ko'pi siddhaH iti zaGkApanodArthamAha-'jahA seM'ityAdi, yathA'sau yaH prathamajinaprathamanandano nandanazatAajanmA bharato rAjA catvAro'ntAH-paryantAH pUrvadakSiNapazcimasamudrahimavalakSaNA yasyAH pRthivyAH sA caturantA tasyA ayaM svAmitveneti cAturantaH sa cAsau cakravattIM ceti sa tadhA, sa hi prAgbhave laghUkRtakA sarvArthasiddhavimAnAcyutvA cakravartitayopadya rAjyAvastha eva kevalamutpAdya kRtapUrvalakSapravrajyaH atathAvidhatapovedana eva siddhimupagata iti prathamA|ntakriyeti 1, 'ahAvare'ti 'atha anantaramaparA pUrvApekSayA'nyA dvitIyasthAne'bhidhAnAt dvitIyA mahAkarmabhiH-gurukammebhirmahAkarmA san pratyAyAtaH pratyAjAto vA yaH sa tathA, 'tassa 'miti, tasya-mahAkarmapratyAyAtatvena tatkSapaNAya tathAprakAraM ghoraM tapo bhavati, evaM vedanA'pi, karmodayasampAyaravAdupasargAdInAmiti, 'niruDeneti alpena yathA'sau TragajamukumAro viSNulaghubhrAtA, sa hi bhagavato'riSThanemijinanAthasyAntike pravajyAM pratipadya zmazAne kRtakAyotsarga-1 dIpa anukrama [249] | aMtakriyAyA: varNanaM ~365~ Page #367 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [4], uddezaka [1], mUlaM [235] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03, aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: * prata sUtrAMka [235] dIpa anukrama [249] IMlakSaNamahAtapAH zironihitajAjvalyamAnAGgArajanitAtyantavedano'lpenaiva paryAyeNa siddhavAniti, zeSa kaNThayam 2, 'a-1 hAvare'tyAdi kaNThaya, yathA'sI sanatkumAra iti caturthacakravartI, sa hi mahAtapA mahAvedanazca sarogatvAt dIrghataraparyA-IN yeNa siddhA, tadbhave siyabhAvena bhavAntare setsyamAnatvAditi 3, 'ahAvaretyAdi kaNThayaM, yathA'sau marudevI prathamajinajananI, sA hi sthAvaratve'pi kSINaprAyakarmatvenAlpakarmA avidyamAnatapovedanA ca siddhA, gajavarArUDhAyA evAyuHsamAptI siddhatvAditi 4, eteSAM ca dRSTAntadAntikAnAmarthAnAM na sarvathA sAdharmyamanveSaNIyam , dezadRSTAntasvAdeSAM, yato| marudevyA 'muNDe bhavitte'tyAdivizeSaNAni kAnicinna ghaTante, athavA phalataH sarvasAdharmyamapi muNDanAdikAryasya siddhasya | * siddhatvAditi / puruSavizeSANAmantakriyoktA, adhunA teSAmeva svarUpanirUpaNAya dRSTAntadAAntrikasUtrANi par3izatimAha-- cattAri rukkhA paM0 ta0-nae nAmege unnae 1 unnate nAmamege paNate 2 paNate nAmamege unnate 3 paNate nAmamege paNate 4, 1 / evAmeva pattAri purisajAtA paM00-unnate nAmege unnate, saheca jAva paNate nAmege paNate 2 / cattAri rukkhA paM0 20-unnate nAmamege unnatapariNae 1 uNNae nAmamege paNatapariNate 2 paNate NAmamege unnatapariNate 3 paNae nAmamege paNayapariNae 4,3 / evAmeva cattAri purisajAyA paM0 ta0-unnate nAmamege unnayapariNate caubhaMgo 4, 4 / cattAri rukkhA paM0 saM0-unnate nAmege unnatarUve taheva caubhaMgo 4, 5 / evAmeva catvAri purisajAyA paM0 20 -unnae naam04,6| cattAri purisajAyA paM0 20-unnate nAmamege unnatamaNe unna04,7evaM saMkappe 8 panne *A5%%* * | aMtakriyAyA: varNana ~366~ Page #368 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [4], uddezaka [1], mUlaM [236] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka 4sthAnakAdhyayane uddezaH1 unnatAdi sU0 236 [235] dIpa anukrama [250] zrIsthAnA 9 diTThI 10 sIlAbAre 11 vavahAre 12 parakame 13 ege purisajAe paDivakso natti / cattAri rukkhA paM0 20jhasUtra ujjUnAmamege ujjU ujjU nAmamege 4ke, caubhaMgo 4, evAmeva cattAri purisajAtA paM0 saM0-ujUnAmamege 4, evaM jahA vRttiH unnatapaNatehiM gamo tahA ujuvakehivi bhANiyabbo, jAva parakame / 26 (sU0 236) // 182 // kaNThyaM, kintu vRzyante-chidyante iti vRkSAH, te vivakSayA catvArA prajJaptA bhagavatA, tatra unnataH-ucco dravyatayA 'nAmeti sambhAvane bAkyAlaGkAre vA 'eka' kazcidbhakSavizeSaH, sa eva punarunnato-jAtyAdibhAvato'zokAdirityeko bhaGgaH, unnato nAma dravyata eva ekaH anyaH praNato-jAtyAdibhAvahIMno nimbAdirityarthaH iti dvitIyaH praNato nAmaiko dravyataH kharca ityarthaH sa eva unnato jAtyAdinA bhAvenAzokAdiriti tRtIyaH, praNato dravyata eva khaH sa eva praNato jAtyAdihIno nimbAdiriti caturthaH, athavA pUrvamunnataH-tuGgaH adhunA'pyunatastuGga evetyevaM kAlApekSayA caturbhaGgIti 1, 'evaM mityAdi, evameva vRkSavaccatvAri puruSajAtAni-puruSaprakArA anagArA agAriNo vA, unnataH puruSaH kulaizvaryAdipAbhilaukikaguNaiH zarIreNa vA gRhasthaparyAye punarunnato lokottaraiAnAdibhiH pravajyAparyAye athavA unnata uttamabhavatvena punarunnataH zubhagatitvena kAmadevAdivadityekaH 'taheca'tti vRkSasUtramivedaM, 'jAva'tti yAvat 'paNae nAma ege paNae'tti, caturthaMbhaGgakastAvan vAcyaM, tatra unnatastathaiva praNatastu jJAnavihArAdihInatayA durgatigamanAdvA zithilatve zailakarAjadArSivat brahmadattavadveti dvitIyaH, tRtIyaH punarAgatasaMvegaH zailakavat metAryavadvA, caturtha udAyinRpamArakavatkAla zaukarikavadveti 2, evaM dRSTAntadAntikasUtre sAmAnyato'bhidhAya tadvizeSasUtrANyAha-unnataH tugatayA eko vRkSaH // 182 // ~367~ Page #369 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [236] dIpa anukrama [250 ] "sthAna" - aMgasUtra-3 ( mUlaM + vRttiH) sthAna [4], uddezaka [1]. muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [03], aMga sUtra [03 ] unnatapariNataH azubharasAdirUpamanunnatatvamapahAya zubharasAdirUponnatatayA pariNata ityekaH, dvitIye bhane praNatapariNa ta uktalakSaNonnatatvatyAgAt, etadanusAreNa tRtIyacaturthI vAcyau, vizeSasUtratA cAsya pUrvamunnatatvapraNatatve sAmAnyenAbhihite iha tu pUrvAvasthAto'vasthAntaragamanena vizeSite iti, evaM dArzantike'pi pariNatasUtramavagantavyamiti 4, pari| NAmazcAkArabodhakriyAbhedAt tridhA, tatrAkAramAzritya rUpasUtraM, tatra unnatarUpaH saMsthAnAvayavAdisaundaryAt 5, gRhasthapuruSo'pyevaM, pratrajitastu saMvignasAdhunepathyadhArIti 6, bodhapariNAmApekSANi catvAri sUtrANi, tatra unnato jAtyAdiguNairuccatayA unnatamanAH prakRtyA audAryAdiyuktamanAH, evamanye'pi trayaH, 'eva' miti saGkalpAdisUtreSu caturbhaGgikAtidezo'kAri lAghavArtha, saGkalpo-vikalpo manovizeSa eva vimarza ityarthaH, unnatatvaM cAsyaudAryAdiyuktatayA sadarthaviSayatayA vA 8, prakRSTaM jJAnaM prajJA, sUkSmArthavivecakatvamityarthaH, tasyAzJconnatatvamavisaMvAditayA 9, tathA darzanaM dRSTiHcakSurjJAnaM nayamataM vA tadunnatatyamapyasaMvAditayaiveti 10, kriyApariNAmApekSamataH sUtratrayam, tatra zIlAcAraH, zIlaM - | samAdhistatpradhAnastasya vA''cAra:- anuSThAnaM zIlena vA-svabhAvenAcAra iti, unnatatvaM cAsyAdUSaNatayA, vAcanAntare tu zIlasUtramAcArasUtraM ca bhedenAdhIyata iti 11, vyavahAraH - anyo'nyadAnagrahaNAdivivAdo vA, unnatatvamasya zlAdhyatveneti 13, parAkramaH - puruSakAravizeSaH pareSAM vA zatrUNAmAkramaNaM, tasyonnatatvamapratihatatvena zobhanaviSayatvena ceti 12, unnataviparyayaH sarvatra praNatatvaM bhAvanIyamiti, 'ege purI'tyAdi eteSu manaHprabhRtiSu saptasu caturbhaGgikAsUtreSu eka eva puruSajAtAlApako'dhyetavyaH, pratipakSo-dvitIyapakSo dRSTAntabhUtaH vRkSasUtraM nAsti, nAdhyetavyamitiyAvat, iha manaHprabhRtInAM dA Eucation International For Parata Lise Only mUlaM [ 236 ] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH ~368~ Page #370 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [236] dIpa anukrama [250 ] zrIsthAnAsUtra - vRttiH "sthAna" - aMgasUtra-3 ( mUlaM + vRttiH) sthAna [4], uddezaka [1], muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra [03], aMga sUtra [03 ] 4 sthAna kAdhyayane uddezaH 1 unnatAdi // 183 // ntikapuruSadharmANAM dRSTAntabhUtavRkSeSvasambhavAditi / 'ujya'tti RjuH- avako nAmeti pUrvavadekaH kazcidvRkSaH tathA RjuH aviparItasvabhAva aucityena phalAdisampAdanAdityekaH, dvitIye dvitIyaM padaM vaGka iti vakraH, phalAdau viparItaH, tRtIye prathamapadaM vakraH- kuTilaH caturthaH sujJAnaH, athavA pUrva RjuravakraH, pazcAdapi RjuH-- avakro'thavA mUle Rjurante hU~ ca RjurityevaM catubhaGgI kAryetyeSa dRSTAntaH 1, puruSastu RjuH- avako bahistAt zarIragativAkceSTAdibhistathA RjurantanirmAyatvena susAdhuvadityekaH, tathA Rjustathaiva 'vaGka' iti tu vakraH antarmAyitvena kAraNavazaprayuktArjavabhAvaduH- OM sU0 236 sAdhuvaditi dvitIyaH tRtIyastu kAraNavazAddarzitabAhiranArjavo'ntarnirmAya iti pravacanaguptirakSApravRttasAdhuvaditi, OM caturtha ubhayato vakraH, tathAvidhazaThavaditi, kAlabhedena vA vyAkhyeyam 2 / atha Rju RjupariNata ityAdikA ekAdaza caturbhaGgikA lAghavArthamatidezenAha - 'evamityanena RjurnAma RjurityAdinopadarzitakramabhaGgakakrameNa 'yathe'ti yena prakAreNa pariNatarUpAdivizeSaNanavakavizeSitatayetyarthaH, unnatapraNatAbhyAM parasparaM pratipakSabhUtAbhyAM gamaH sadRzapAThaH kRtaH, 'tathA' tena prakAreNa pariNatarUpAdivizeSitAbhyAmityarthaH, RjuvAbhyAmapi bhaNitavyaH, kiyAn sa ityAha- 'jAva parakame'tti, RjuvakravRkSasUtrAtrayodazasUtraM yAvadityarthaH, tatra ca Rju 2 RjupariNata 2 RjurUpa 2 lakSaNAni paT sUtrANi vRkSadRSTAntapuruSadArzantikasvarUpANi, zeSANi tu manaHprabhRtIni sapta adRSTAntAnIti 13 / puruSavicAra evedamAha - paDimA paDivannassa NamaNagArassa kappaMti cattAri bhAsAto bhAsitae, saM0-jAvaNI pucchaNI aNujavaNI puTussa vAgaraNI (sU0 237) cattAri bhAsAjAtA paM0 taM sacamegaM bhAsajAyaM bIyaM mosaM taiyaM sakSamosaM catthaM asacamosaM 4 Education internationa For Parts Only mUlaM [ 236 ] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH ~369~ / / 183 // Page #371 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [4], uddezaka [1], mUlaM [239] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [239]] dIpa anukrama [253] (sU0 238) cattAri vatthA, paM0 saM0-suddhe NAma ege suddhe 1 suddhe NAmaM page asuddhe 2 asuddhe NArma ege suddhe 3 asuddhe NAma ege asuddhe 4, evAmeva cattAri purisajAtA paM0 0-suddhe NAmaM ege suddhe caubhaMgo 4, evaM pariNatarUve vasthA sapaDivakyA, cattAri purisajAtA paM0 -suddhe NAmaM ege suddhamaNe ghaubhaMgo 4, evaM saMkappe jAva parakkame (sU0 239) sphuTa, paraM pratimA-bhikSupratimA dvAdaza samayaprasiddhAstAH pratipannaH-abhyupagatavAn yastasya, yAcyate'nayeti yAcanI| pAnakAdeH dAhisi me etto annataraM pANagajAyamityAdisamayaprasiddhakrameNa, tathA pracchanI mArgAdeH kathazcitsUtrArthayovoM, tathA anujJApanI avagrahasya tathA pRSTasya kenApyarthAdeAkaraNI-pratipAdanIti // bhASAprastAvAdApAbhedAnAha-cattAri bhAse'tyAdi, jAtam-utpattidharmakaM tacca vyaktivastu, ato bhASAyA jAtAni-vyaktivastUni bhedA:-prakArAH bhASAjAtAni, tatra santo munayo guNAH padArthA vA tebhyo hitaM satyamekaM-prathama sUtrakramApekSayA bhASyate sA tayA vA bhASaNaM |vA bhASA-kAyayogagRhItavAgyoganisRSTabhASAdravyasaMhatiH tasyA jAta-prakAro bhASAjAtaM astyAtmetyAdivat, dvitIya sUtrakramAdeva 'mosaM'ti prAkRtatvAnmRSA-anRtaM nAstyAtmetyAdivat, tRtIyaM satyamRSA-tadubhayasvabhAvaM AtmA'styakartetyAdivat, caturthamasatyAmRSA-anubhayasvabhAvaM dehItyAdivaditi, bhavatazcAtra gAthe-"saccA hiyA satAmiha saMto muNao guNA payatthA vA / tabivarIyA mosA mIsA jA tadubhayasahAvA // 1 // aNahigayA jA tIsuvi saddo ciya 1 salA hitA satAmiha santo munayo guNAH padArthAcA / tadviparItA mRSA mizrA sA yA tadubhayasabhAvA // 1 // yA tisayapi anadhikatA ~370~ Page #372 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [4], uddezaka [1], mUlaM [239] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [239]] zrIsthAnA-5 kevalo asaccamusA / eyA sabheyalakkhaNa sodAharaNA jahA mutte // 2 // " iti, puruSabhedanirUpaNAyaiveyaM trayodazasUtrI I'cattAri vatdhetyAdi, spaSTA, navaraM zuddhaM vastraM nirmalatantvAdikAraNArabdhatvAtu punaH zuddhamAgantukamalAbhAvAditi, vRttiH athavA pUrva zuddhamAsIdidAnImapi zuddhameva, vipakSI sujJAnAveveti, atha dASTontikayojanA 'evamevetyAdi, zuddho // 184 // jAtyAdinA punaH zuddho nirmalajJAnAdiguNatayA kAlApekSayA veti 'caubhaMgo'tti catvAro bhaGgAH samAhRtAH caturbhaGgI| caturbhaGgavA, puMlliGgatA cAtra prAkRtatvAt , tadayamoM-vakhavaccatvAro bhaGgAH puruSe'pi vAcyA iti| eva'miti yathA zuddhAta *zuddhapade pare caturbhaGgaM sadASTAntikaM vakhamuktamevaM zuddhapadaprAkpade pariNatapade rUpapade ca caturbhaGgAni vakhANi 'sapaDi vakkha'tti sapratipakSANi sadA ntikAni vAcyAnIti, tathAhi-cattAri vatthA pannattA, taMjahA-suddhe nAma ege suddhapariNae caturbhaGgI, 'evamevetyAdi puruSajAtasUtracaturbhaGgI, evaM suddhe nAma ege suddharUve caturbhaGgI, evaM puruSeNApi, vyAkhyA tu pUrvavat / 'cattArItyAdi, zuddho bahiH zuddhamanA antaH evaM zuddhasaGkalpaH zuddhaprajJaH zuddhadRSTiH zuddhazIlAcAraH zuddha- vyavahAraH zuddhaparAkrama iti vastravarjAH puruSA eva caturbhaGgavanto vAcyAra, vyAkhyA ca prAgiveti, ata evAha-evaM|mityAdi / puruSabhedAdhikAra evedamAha cattAri sutA paM0 saM0-atijAte aNujAte avajAve kuliMgAle (sU0240) cacAri purisajAtA paM0 saM0-sacce nAma ege sabhe, so nAma ege asace 4, evaM pariNate jAva parakame, cattAri batthA paM0 20-sutInAma ege sutI, 1 kevalaH zabda ela sA'sasamRSA / etAH sabhedalakSaNAH khodAharaNA yathA sUtre // 2 // |4 sthAnakAdhyayane uddezA1 pratibhAvataH pAnakAni bhApAH zu dAdiH sU0237238239 dIpa anukrama [253] // 184 // ~371~ Page #373 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [4], uddezaka [1], mUlaM [241] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [241] dIpa anukrama [25] munAma ege asuI, caubhaMgo 4, eSAmeva cattAri purisajAtA, paM0 20-mutINAma ege sutI, paubhaMgo, evaM jaheva muddhaNaM batSeNaM bhaNitaM taheva sutiNAvi, jAva parakame (sU0 241) cattAri koravA paM0 taM-avapalaMgakorape vAlapalabakokhe palipalaMcakorave meMDhavisANakorave, evAmeva cattAri purisajAtA paM0 ta0 aMbapalaMghakoravasamANe tAlapalaM. bakoravasamANe balipalabakoravasamANe meMDhavisANakoravasamANe (sU0 242) sutAH-putrAH 'aijAe'ti pituH sampadamatilAba jAta:-saMvRtto'tikramya vA tAM yAta:-prApto viziSTatarasampadaM 4 samRddhatara ityarthaH ityatijAto'tiyAto vA, RSabhavat, tadhA 'aNujAe'tti anurUpaH, sampadA pitustulyo jAto'nuSoljAtaH anugato vA pitRvibhUlyA'nuyAtaH, pitRsama ityarthaH, mahAyazovat, AdityayazasA pitrA tulyatvAttasya, tathA 'adhajAe'tti apa ityapasado hInaH pituH sampado jAto'pajAtaH pituH sakAzAdIpaddhInaguNa ityarthaH, Adityayazovat, bharatApekSayA tasya hInatvAt, tathA 'kuliGgAle'tti kulasya-svagotrasyAGgAra ivAGgAro dUSakatvAdupatApakatvAdveti kaNDarIkavat, evaM ziSyacAturvidhyamapyavaseyaM, sutazabdasya ziSyeSvapi pravRttidarzanAt tatrAtijAtaH siMhagiryapekSayA vairakhAmivat , anujAtaH zayyaMbhavApekSayA yazobhadravat, apajAto bhadrabAhusvAmyapekSayA sthUlabhadravat, kulAGgAraH kuulvaalkvdudaayinRpmaarkvdveti| tathA 'cattArItyAdi, satyo yathAvadvastubhaNanAd yathApratijJAtakaraNAca, punaH satyaH saMyamitvena sayo hitatvAda, athavA pUrva satya AsIdidAnImapi satya eveti caturbhaGgI / evaMprakArasUtrANyatidizannAha | -evaM'mityAdi, vyakaM, navaramevaM sUtrANi-'cattAri purisajAyA paM0-sacce nAma ege saJcapariNae 4, evaM sacca ~372~ Page #374 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [4], uddezaka [1], mUlaM [242] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03, aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [242] // 185 // zrIsthAnA- ve 4 sacamaNe 4 saccasaMkappe 4 saccapanne 4 saccadiTThI 4 saccasIlAyAre 4 saccavavahAre 4 saccaparakametti 4, puruSA- lasUtra MAdhikAra evedamaparamAha-cattAri vatthetyAdi zuci-pavitraM svabhAvena punaH zuci saMskAreNa kAlabhedena veti, puruSacatu- 'bRttiH bhaGgayAM zuciH puruSo'pUtizarIratayA punaH zuciH svabhAveneti, suipariNae suiruve ityetatsUtradvayaM dRSTAntadAntikope satam, 'suimaNe ityAdi ca puruSamAtrAzritameva sUtrasaptakamatidizannAha-'eva'mityAdi kaNThyaM / puruSAdhikAra evedamapara-1 mAha-'cattAri korave ityAdi, tatra AdhaH-cUtaH tasya pralambaH-phalaM tasya koraka-tanniSpAdaka mukulaM Amrapralambakorakam , evamanye 'pi, navaram-tAlo vRkSavizeSaH, vallI-kAlijabAdikA, meMDhaviSANA-meSaGgasamAnaphalA banaspati jAtiH, AulivizeSa ityarthaH, tasyAH korakamiti vigrahaH, etAnyeva catvAri dRSTAntatayopAttAnIti catvArItyuktam, Mna tu catvAryeva loke korakANi, bahutaropAlambhAditi, 'eve'tyAdi sugama, navaramupanaya evaM-yaH puruSaH sevyamAna uci- takAle ucitamupakAraphalaM janayatyasAvAmapralambakorakasamAnaH, yastvaticireNa sevakasya kaSTena mahadupakAraphalaM karoti sa tAlapralambakorakasamAnaH, yastu alevonAcireNa ca dadAti sa vallIpralambakorakasamAnA, yastu sevyamAno'pi zobha-| navacanAnyeva brUte upakAraM tu na kaJcana karoti sa meNDaviSANakorakasamAnaH, tatkorakasya suvarNavarNatvAdakhAyaphaladAya-1 katvAcceti // puruSAdhikAra eva ghuNasUtra cattAri ghuNA paM0 20-tayakkhAte challikkhAte kahakkhAte sArakkhAte, panAmeva cattAri bhikkhAgA paM0 0-tayakyAyasamANe jAva sArakkhAyasamANe, tayakkhAtasamANassa NaM bhikkhAgassa sArakkhAtasamANe tave paNNatte, sArakkhAyasamA 4 sthAnakAdhyayane uddezaH 1 atijAtAdiH sa tyAdiH |kArakAH sU0240241242 dIpa anukrama [256] X // 185 // ~373~ Page #375 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [4], uddezaka [1], mUlaM [243] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [243] dIpa anukrama [257] Nassa Na bhikkhAgassa tayakkhAtasamANe tave paNNatte, challikkhAyasamANassa NaM bhikkhAgassa kaTThakvAyasamANe tave paNNate, kahakkhAyasamANassa NaM mikkhAgassa challikkhAyasamANe tave paNNatte (sU0 243) tvaca-bAhyavalkaM khAdatIti tvakkhAdaH, evaM zeSA api, navaraM 'challi'tti abhyantaraM valkaM kASTha-pratItaM sAra:-kASThamadhyamiti dRSTAntaH, 'evameve'tyAdyupanayasUtraM, bhikSaNazIlA bhikSaNadharmANo bhikSaNe sAdhavo vA bhikSAkAH, tvakkhAdena dhuNena samAno'tyantaM santoSitayA AyAmAmlAdiprAntAhArabhakSakatvAt tvakkhAdasamAnA, evaM chalIkhAdasamAnoDalepAhArakatvAt kASThakhAdasamAno nirvikRtikAhAratayA sArakhAdasamAnaH sarvakAmaguNAhAratvAditi, eteSAM caturNAmapi bhikSAkANAM tapovizeSAbhidhAnasUtra 'tayakkhAye'tyAdi, sugama, kevalamayaM bhAvArtha:-svakalpAsArAhArAbhyavaha nirabhiSvaGgatvAt karmabhedamaGgIkRtya vajrasAraM tapo bhavatItyato'padizyate-'sArakkhAyasamANe tatti, sArakhAdaghuNasya sArakhAdatvAdeva samarthatvAt vajratuNDatvAccote, sArakhAdasamAnasyoktalakSaNasya sAbhipvaGgatayA tvakkhAdasamAnaM karmasArabhedaM pratyasamarthaM tapaH syAt , tvakvAdakaghuNasya hi tattvAdeva sArabhedanaM pratyasamarthatvAditi, tathA challIkhAdaghuNasamAnasya bhikSAkasya svakkhAdadhuNasamAnApekSayA kinidviziSTabhojitvena kiJcitsAbhiSvaGgatvAt sArakhAdakASThakhAdaghuNasamAnApekSayA tvasArabhojitvena nirabhiSyaGgitvAca karmabhedaM prati kASThakhAdadhuNasamAnaM tapaH prajJapta, nAtitIvra, sArakhAdaghuNavat , nApyatimandAdi, tvakchalIkhAdadhuNavaditi bhAvaH, tathA kASThakhAdaghuNasamAnastha sAdhoH sArakhAdadhuNasamAnApekSayA asArabho|jitvena nirabhiSvaGgatvAt tvakchahIkhAdaghuNasamAnApekSayA sAratarabhojitvena sAbhiSvaGgasvAcca chAtIkhAdaghuNasamAnaM tapaH ~374~ Page #376 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [243] dIpa anukrama [257] zrIsthAnA GgasUtravRttiH // 186 // "sthAna" aMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRttiH) uddezaka [1] sthAna [4], ..AgamasUtra [03 ], aMga sUtra [03] muni dIparatnasAgareNa saMkalita .... -------- - Education Internation prajJataM, karmmabhedaM prati na sArakhAdakASThakhAdaghuNavadatisamarthAdi nApi tvakvAdaghuNavadatimandamiti bhAvaH, prathamavikalpe | pradhAnataraM tapo dvitIye'pradhAnataraM, tRtIye pradhAnaM, caturthe'pradhAnamiti // anantaraM vanasyatyavayavakhAdakA ghuNAH prarUpitA iti vanaspatimeva prarUpayannAha caucvihA vaNavaNassatikAtitA paM0 taM0 - aggabIyA mULabIyA porabIyA saMdhavIyA ( sU0 244 ) cauhiM ThANehiM ahuNovaNNe raie raiyalogaMsi icchejjA mANusaM logaM hanyamAgacchittate, No ceva NaM saMcAte havamAgacchittate, ahuNoaaNNe neraie NirayogaMsi samubbhUyaM veyaNaM veyamANe icchelA mANusaM logaM havvamAgacchittate No ceva NaM saMcAi havyamAgacchattate 1 ahuNovanane raie niratalogaMsi girayapAlehiM bhujjo 2 ahidvijamANe icchejA mANusaM loga havvamAgacchittate, jo ceva NaM saMcAveti havyamAgacchittate 2 ahuNovanane raie NirataveyaNijjaMsi kammaMsi akkhINaMsi avetitaMsi aNijjinaMsi icchejA0, no ceva NaM saMcAei 3, evaM NirayAuaMsi kammaMsi akkhINaMsi jAba jo ceda NaM saMcAteti iccamAgacchittate 4, ithetehiM cauhiM ThANehiM ahuNovavanne neratite jAva no ceva NaM saMcAteti havyamAgacchi 4 (sU0 245) kAMti NimAMthINaM cacAri saMghADIo dhArita vA pariharitate vA taM0-egaM duhatyavitthAraM, do tihatyavitvArA egaM cahatyavitvAraM ( sU0 246 ) 'cavvihe 'tyAdi, vanaspatiH pratItaH sa eva kAyaH zarIraM yeSAM te vanaspatikAyAH ta eva vanaspatikAyikAH, tRNaprakArA vanaspatikAyikAstRNavanaspatikAyikA bAdarA ityarthaH, anaM bIjaM yeSAM te agravIjAH - koriNTakAdayaH, agre vA mUlaM [243] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH For Parts Only ~ 375~ 4 sthAna kAdhyayane uddezaH 1 tvakkhA dAdiH a prabIjA diH nAra kAgamaH saMghAvyaH sU0 243246 // 186 // Page #377 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [4], uddezaka [1], mUlaM [246] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [246] bIja yeSAM te'pravIjA:-brIhyAdayaH, mUlameva bIjaM yeSAM te mUlabIjA:-utsalakandAdayaH, evaM parvabIjA-ikSvAdayaH, skandhavIjA:-sallakyAdayaH, skandhaH dhuDamiti, etAni ca sUtrANi nAnyavyavacchedanaparANi, tena bIjaruhasammUcrchanajAdInAM nAbhAvo mantavyaH, sUtrAntaravirodhAditi / anantaraM vanaspatijIvAnAM catuHsthAnakamuktam , adhunA jIvasAdhAnnArakajIvAnAzritya tadAha-'cauhI'tyAdi sugama, kevalaM 'ThANehiMti kAraNaH 'ahuNovavanne'tti adhunopapanna:-aciropapannaH, nirgatamayaM-zubhamasmAditi nirayo-narakastatra bhavo nairayikaH, tasya cAnanyotpattisthAnatAM darzayitumAha-nirayaloke, tasmAdicchenmAnupANAmayaM mAnupastaM loka-kSetravizeSa 'havaM' zIghramAgantuM, 'no ceva'tti naiva, NaM vAkyAlaGkAre, 'saMcAeI' samyak zakroti AgantuM, 'samunbhUyaM ti samudbhUnAm-atiprabalatayotpannAM pAThAntareNa 'sammukhabhUtAm' ekahelotpannAM pAThAntareNAmahato mahato bhavanaM mahadbhUtam tena saha yA sA samatA tAM sumahadbhUtAM vA vedanAM-duHkharUpAM vedayamAna:-anubhavan icchediti manuSyalokAgamanecchAyAH kAraNam 1, etadeva cAzakanasya, tIvravedanAbhibhUto hi na zakta Agantumiti, tathA nirayapAlaiH-ambAdibhiH bhUyo bhUyaH-punaH punaradhiSThIyamAnaH-samAkramyamANaH AgantumicchedityAgamanecchAkAraNametadeva cAgamanAzaktikAraNaM, tairatyantAkAntasyAgantumazaktatvAditi 2, tathA niraye vedyateanubhUyate yat nirayayogyaM vA yadvedanIyaM tannirayavedanIya-atyantAzubhanAmakAdi asAtavedanIyaM vA tatra karmaNi akSINe sthityA avedite ananubhUtAnubhAgatayA anirjINe-jIvapradezebhyo'parizadite icchet mAnuSaM lokamAgantuM na ca |zaknoti, avazyavedhakamme nigaDaniyantritatvAdityAgamanAzakana eva kAraNamiti 3, tathA 'eca'miti 'ahuNovacane' ityAdya dIpa anukrama [260] 12 Inimation ~376~ Page #378 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [246] TIpa anukrama [260] zrIsthAnAsUtravRttiH // 187 // "sthAna" aMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRttiH ) uddezaka [1] sthAna [4], ..AgamasUtra [03 ], aMga sUtra [03] muni dIparatnasAgareNa saMkalita .... Education Internation *******... - milApasaMsUcanArthaM nirayAyuSke karmANi akSINe yAvatkaraNAt aveie ityAdi dRzyamiti 4, nigamayannAha - 'icepahiM'ti, iti evaMprakArairetaiH- pratyakSairanantaroktatvAditi / anantaraM nArakasvarUpamuktaM, te cAsaMyamopaSTambhakaparigrahAdukhayanta iti ta dvipakSabhUtaM parigrahavizeSaM catuHsthAnake'vatArayannAha - 'kappaMtI'tyAdi, kalpante - yujyante nirgatA granthAd-bandhahetorhiravyAdermithyAtvAdezceti nirmandhyaH sAdhvyastAsAM saGghAvyaH- uttarIyavizeSarUpA dhArayituM vA parigrahe parihartuM vA paribhokchumiti, dvau hastau vistAraH - pRthutvaM yasyAH sA tathA kalpanta iti kriyApekSayA kartRtvAt saMghATInAM, 'egaM duhatthavitthAraM, egaM cauhatyavitthAraM 'ti prathamA syAttadarthe ca prAkRtatvAt dvitIyoktA, dhArayanti paribhuJjate ceti, pratyayapariNAmena veti (vA) kriyAnusmRteH dvitIyaiva tatra prathamA upAzraye bhogyA trihastavistArayorekA bhikSAgamane dvitIyA vicArabhUmigamane caturthI samavasaraNe, uktaM ca "saMghADIo cauro tattha duhatthA javasayaMmi // dunni tihatthAyAmA bhikkhar3A ega ega uccaare| osaraNe cauhatthA nisannapacchAyaNI masiNA // 1 // " iti nArakatvaM dhyAnavizeSAd, dhyAnavizeSArthameva ca saMghAvyAdiparigraha iti dhyAnaM prakaraNata Aha cAri jhANA paM0 [saM0 aTTe jhANe rode jhANe dhamme jhANe suke jhANe, aTTe jhANe caubihe paM0 naM0 - amaNunnasaMpaogasaMpatte tassa vippaogasatisamaNNAgate yAvi bhavati 1, maNunnasaMpaogasaMpatte tassa avippayogasatisamaNNAgate yA bhavati 2 AkasaMpaogasaMpatte tassa vippaogasatisamaNNAgae yAvi bhavati 3, parijusitakAmabhogasaMpaogasaMpatte [1] saMghAvyatastatra dvitA upAdhye | dve trihastAyAme bhikSAye ekA uccAre baiMkA avasaraNe caturhastA niSaNapracchAdanI masRNA // 1 // For Parts Only mUlaM [246] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH ~ 377 ~ 4 sthAnakAdhyayane uddezaH 1 dhyAnAni sU0 247 // 187 // Page #379 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [4], uddezaka [1], mUlaM [247] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [247] sassa avipaogasatisamaNNAgate yAvi bhavai 4, aTTassa NaM jhANassa cattAri lakSaNA paM0,0-kaMdaNatA sotaNama sippaNatA paridevaNatA / rode jhANe caunvihe paM0 20-hiMsANubaMdhi mosANubaMdhi teNANuvaidhi sArakkhaNANubaMdhi, sahassa Na jhANassa cattAri lakkhaNA paM0, 10-osaNNadose bahudose annANadose AmaraNaMtadose / dhamme jhANe caubihe pa. uppaDoyAre paM0 saM0-ANAvijate avAyavijate vivAgavijate saMThANavijate, dhammassa NaM jhANassa cattAri lakkhaNA paM0 taM0-ANAruI NisaggAI suttaruI ogADharutI, dhammassa jhANassa catvAri AlaMbaNA paM0 taM0-yAyaNA paDipucchaNA pariyaTTaNA aNuppahA, dhammassa gaMzANassa cattAri aNuppehAo paM0 10-egANuppehA aNicANuppehA asaraNANuppehA saMsArANuppehA, suke jhANe caubvihe cauppaDoAre 50 ta0-puhuttavitake saviyArI 1, egattavitake aviyArI 2, muhumakirite aNiyaTTI 3, samucchinnakirie apaDivAtI 4, sumAssa gaM jhANassa cattAri la. kkhaNA paM0 saM0--avyahe asammohe vivege viussagge, sukAssa gaM jhANassa catvAri AlaMbaNA paM0 saM0-saMtI muttI mahave agave, muphassa paM jhANassa cattAri aNuppehAo paM0 20-arNatavattiyANuppehA vipariNAmANuppehA asubhANuppehA abAyANuppehA (sU0247) . sugarma caitannavaraM-dhyAtayo dhyAnAni, antarmuharttamAtra kAlaM cittasthiratAlakSaNAni, uktaM ca-"aMtomuhuttamittaM cittAvatthANamegavasthummi / chaumasthANaM jhANaM joganiroho jiNANaM tu // 1 // " iti, tatra RtaM-duHkhaM tasya nimittaM 1 antarmuhartamA ekatra vastuni mano'vasthAnaM / dhyAnaM chapasthAmA jinAnAM tu goganirodhaH // 1 // dIpa anukrama [261] catvAra: dhyAnasya varNanaM ~378~ Page #380 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [4], uddezaka [1], mUlaM [247] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [247] 4 sthAnakAdhyayane uddezaH1 dhyAnAni sU0247 zrIsthAnA tatra vA bhavaM Rte vA-pIDite bhavamA dhyAna-Dho'dhyavasAyaH hiMsAgratikrAryAnugataM raudra zrutacaraNadharmAdanapeta dharmya zodhayatyaSTaprakAraM karmamalaM zucaM vA kumayatIti zuklaM, 'caubbihe'tti catamro vidhA-bhedA yasya tattadhA, amanojJasya-aniSTasya, asamaNunassatti pAThAntare asvamanojJasya-anAtmapriyasya zabdAdiviSayasya tatsAdhanavastuno yA samprayogaH-sambandhastena samprayuktA-sambaddhaH amanojJasamprayogasamprayukto asvamanojJasamprayogasamprayukto vA ya iti // 188 / gamyate 'tasyeti amanojJazabdAderbiprayogAya-viprayogArthaM smRtiH-cintA tAM samanvAgataH-samanuprApto bhavati yaH prANI so'bhedopacArAdAtamiti, cApItizabda uttaravikalpApekSayA samuccayArthaH, athavA amanojasamprayogasamprayukto | yaH prANI tasya prANinaH viprayoge-prakramAdamanojJazabdAdivastUnAM viyojane smRti:-cintanaM tasyAH samanvAgata-samA-| gamanaM samanyAhAro viprayogasmRtisamanvAgataM, cApIti tathaiva, bhavati ArtadhyAnamiti prakramaH, athavA amanojJasampra-1 yogasampayukta prANini 'tasyeti amanojJazabdAdeviprayogasmRtisamanvAgatamArtadhyAnamiti, uktaM ca-"ArttamamanojJAnAM samprayoge tadviprayogAya smRtisamanyAhAraH" (tattvArtha0 a0 9 sU031) iti prathamamevamuttaratrApi, navaraM manoja-vallabhaM dhanadhAnyAdi aviprayogaH-aviyoga iti dvitIyamArttamiti, tathA AtaGko-roga iti tRtIya, tathA 'pari jusiya'tti niSevitAH ye kAmA:-kamanIyAH bhogAH-zabdAdayo'thavA kAmau-zabdarUpe bhogAH-gandharasasparzAH kAmarAbhogAH kAmAnAM vA-zabdAdInAM yo bhogastaistena vA samprayuktA, pAThAntare tu teSAM tasya vA samprayogastena smpryukto| yaH sa tathA, athavA 'parijhusiya'tti parikSINo jarAdinA sa cAsau kAmabhogasamprayuktazca yastasya teSAmevAviprayoga dIpa anukrama [261] // 18 catvAra: dhyAnasya varNanaM ~379~ Page #381 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [4], uddezaka [1], mUlaM [247] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [247] smRteH samanvAgata-samanvAhAraH, tadapi bhavatyAdhyAnamiti caturtha, dvitIya vallabhadhanAdiviSayaM caturtha tatsampAdyazazabdAdibhogaviSayamiti bhedo'nayorbhAvanIyaH, zAstrAntare tu dvitIyacaturthayorekaravena tRtIyatvam , caturdhe tu tatra nidAna4muktaM, uktaM ca-"amaNunnANaM saddAivisayavasthUNa dosamailassa / (vastUni--zabdAdisAdhanAni dosotti dveSaH) dhaNiyaM viyogaciMtaNamasaMpaogANusaraNaM ca // 1 // taha sUlasIsarogAiveyaNAe viogapaNihANaM / tayasaMpaogaciMtA tappaDiyArAulamaNassa // 2 // ihANaM visayAINa veyaNAe ya rAgarattassa / aviogajhavasANaM taha saMjogAbhilAso ya R // 3 // deviMdacakkavaTTittaNAiguNariddhipatthaNAmai / ahama niyANaciMtaNamannANANugayamaccataM // 4 // " iti, Arta dhyAnalakSaNAnyAha-lakSyate-niNIyate parokSamapi cittavRttirUpatvAdArtadhyAnamebhiriti lakSaNAni, tatra krandanatA-mahatA zabdena viravaNaM zocanatA-dInatA tepanatA-tipeHkSaraNArthatvAdazruvimocana paridevanatA-punaH punaH kliSTabhASaNamiti,etAni 6 ceSTaviyogAniSTasaMyogarogavedanAjanitazokarUpasyaivArtasya lakSaNAni, yata Aha-taissakaMdaNasoyaNaparidevaNatADaNAI liMgAI / ihANiDaviyogAviyogaviyaNAnimittAI // 1 // " iti, nidAnasyAnyeSAM ca lakSaNAntaramasti, Aha ca zabdAdiviSayasAdhanAnAmanozAnAM dveSamalinasya viyogaktinaM bAI asaMprayogAnusmaraNaM ca // 1 // tathA zulaMzirorogAdivedanAyA viyogapraNidhAnaM tasAbasamprayogacintA tarapratIkArAkulamanasaH // 1 // iSTAnAM viSayAdInAmanubhave rAgaratasyAviyogAdhyavasAnaM tathA saMyogAmilApazca // 3 // devendacakravattidivAdiguNadiprArthanAmayaM / adharma nidAnacinvanamazAnAnugatamakhamtam // 4 // 2 tapAdanazocanaparidevanatAdanAni liMgAni / dazAniSTaviyogAviyoya vedanA nimittAni // 1 // dIpa anukrama [261] For P OW catvAra: dhyAnasya varNanaM ~380~ Page #382 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [4], uddezaka [1], mUlaM [247] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: zrIsthAnA- prata sUtrAMka [247] // 189 // dIpa anukrama [261] "niMdA niyayakayAI pasaMsada savimhao vibhUIo / patthei tAsu rajjai tayajjaNaparAyaNo hoi // 1 // " iti // atha raudra- 4 sthAnadhyAnabhedA ucyante, hiMsA-sattvAnAM vadhabandhanAdibhiH prakAraH pIDAmanubanAti-satatapravRttaM karotItyevaMzIlaM yatpraNidhAnaM| kAdhyayane hiMsAnubandho vA yatrAsti taddhiMsAnubandhi raudradhyAnaM iti prakrama iti, uktaM ca-"sattavahavehabaMdhaNaDahaNakaNamAraNAipa- | uddezaH 1 NihANaM / aikohaggahagatthaM NigghiNamaNaso'hamavivAgaM // 1 // " iti, tathA mRSA-asatyaM tadanuvannAti pizunA'sabhyA-| dhyAnAni sadbhUtAdibhirvacanabhedaistanmRSAnubandhi, Aha ca-"pisuNA'sanbhAsambhUyabhUyAyAivayaNapaNihANaM / mAyAviNo'tisaM- mAsU0247 dhaNaparassa pacchannapAdhassa // 1 // " iti, tathA stenasya-caurasya karma steyaM tIvakrodhAdyAkulatayA tadanubandhavat seyAnuvandhi, Aha ca-"teha tibvakohalohAulassa bhUtovaghAyaNamaNaja / paradabvaharaNacittaM paralogAvAyaniravekkhaM // 1 // " iti, saMrakSaNe-sopAyaiH paritrANe viSayasAdhanadhanasyAnubandho yatra tatsaMrakSaNAnubandhi, ydaah-"sedaaivisysaahnndhnnsNrkssnnpraaynnmnniddN| sabvAhisaMkaNaparovaghAyakalusAulaM cittaM // 1 // " iti / athaitallakSaNAnyucyante-osannadose'tti hiMsAdInAmanyatarasmin osanaM-pravRtta prAcurya bAhulyaM yatsa eva doSaH athavA 'osara'ti bAhulye 1 nindati nijakRtAni prazaMsati savismayo vibhUtIH prArthayati tAsu rajyati tadarjanaparAyaNo bhavati // 1 // 2 sayavadhavepabaMdhanadahanAMkanamAraNAdipra| nibhAnamatikodhagrahAtaM nigamanaso'yamavipArka ||1||3pishunaaraabhyaastbhuutvaataadivcnprnnidhaan / mAyAvino'tisaMdhAnaparasya praznapApasma // 1 // 4 tathA tInakocalobhAkulasya bhUtopaghAtanaganArya parAvyaharaNanitaM paralokApAyAnarapekSa // 1 // 5zabdAdiviSayasAdhanapanaserakSaNaparAyaNamani / sarvAmiza- R // 189 // kanaparopadhAtakalapAkulaM vittaM // 1 // catvAra: dhyAnasya varNanaM ~381~ Page #383 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [4], uddezaka [1], mUlaM [247] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: * prata sUtrAMka [247] 4555*4 nAnuparatatvena doSo hiMsAdInAM caturNAmanyatara osannadoSaH, tathA bahuSvapi-sarveSvapi hiMsAdiSu doSaH-pravRttilakSaNo| bahudoSaH, bahu-bahuvidho hiMsAnRtAdiriti bahudoSaH, tathA ajJAnAt-kuMzAstrasaMskArAt hiMsAdiSvadharmasvarUpeSu narakAdikAraNeSu dharmabuddhyA'bhyudayArtha yA pravRttistallakSaNo doSo'jJAnadoSaH, athavA uktalakSaNamajJAnameva doSo'jJAnadoSa iti, anyatra nAnAvidhadoSa iti pAThastatra nAnAvidheSu tu-uktalakSaNAdiSu hiMsAdyupAyeSu doSo'sakRtpravRttiriti nAnA& vidhadoSa iti, tathA bharaNamevAnto maraNAntaH AmaraNAntAdAmaraNAntam asaJjAtAnutApasya kAlasaukarikAderiva yA hiMsAdiSu pravRttiH saiva doSa AmaraNAntadoSaH / atha dhaya caturvidhamiti svarUpeNa catuSu padeSu-svarUpalakSaNAlambanAXInuprekSAlakSaNeSvavatAro vicAraNIyatvena yasya taccatuSpadAvatAraM caturvidhasyaiva paryAyo vA'yamiti, kacit 'cauppaDoyAramiti pAThastatra caturyu padeSu pratyavatAro yasyeti vigraha iti, 'ANAvijae'tti A-abhividhinA jhAyante'rthA yayA sA''jJA-pravacanaM sA vicIyate-niNIyate paryAlocyate vA yasmiMstadAjJAvicarya dharmadhyAnamiti, prAkRtatvena vijaya| miti, AjJA yA vijIyate adhigamadvAreNa paricitA kriyate yasminnityAjJAvijayaM, evaM zeSANyapi, navaraM apAyA| rAgAdijanitAH prANinAmaihikAmuSmikA anarthAH, vipAkA-phalaM karmaNAM jJAnAdyAvArakatvAdi saMsthAnAni lokadvIpasamudrajIvAdInAmiti, Aha ca-"AptavacanaM pravacanamAjJA vicayastadarthanirNayanam / AzravavikathAgauravaparISahAthai pAyastu // 1 // azubhazubhakarmapAkAnucintanArtho viSAkavicayaH syAt / dravyakSetrAkRtyanugamana saMsthAnavicayassvi | & // 2 // " ti, etalakSaNAnyAha-'ANArui'tti AjJA-sUtravyAkhyAnaM niryuktyAdi tatra tayA vA ruciH-zraddhAnaM A dIpa 5 anukrama [261] * 323325 catvAra: dhyAnasya varNanaM ~382~ Page #384 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [4], uddezaka [1], mUlaM [247] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: zrIsthAnAmasUtravRttiH prata sUtrAMka [247]] MijJAruthiH, evamanyatrApi, navaraM nisargaH-svabhAvo'nupadezastena, tathA sUtram-AgamaH tatra tasmAdvA, tathA avagAhanamava-II 4 sthAna gADham-dvAdazAGgAvagAho vistarAdhigama iti sambhAvyate tena ruciH athavA ogAdatti sAdhupratyAsannIbhUtastasya sAdhU- kAdhyayane padezAdruciH, uktaM ca-"AgamauvaeseNaM nisaggao jaM jiNappaNIyANa / bhAvANaM saddahaNaM dhammagjhANassa taM liMga uddezaH1 olu1 // " iti, tattvArthazraddhAnarUpaM samyaktvaM dharmasya liGgamiti hRdayaM, dharmasyAlambanAnyucyante-dharmadhyAnasaudhArohaNA- dhyAnAni rthamAlambyanta ityAlambanAni vAcanaM vAcanA-vineyAya nirjarAyai sUtradAnAdi, tathA zaGkite sUtrAdau zaGkApanodAya guroH sU0247 pracchanaM pratipracchanA, pratizabdasya dhAtvarthamAtrArthatvAditi, tathA pUrvAdhItasyaiva sUtrAderavismaraNanirjarArthamabhyAsaH parivarttaneti, anuprekSaNamanuprekSA-sUtrArthAnusmaraNamiti / athAnunekSA ucyante--anviti-dhyAnasya pazcAtakSaNAni-paryAlocanAnyanuprekSAH, tatra eko'haM na ca me kazcinnAhamanyasya kasyacit / na taM pazyAmi yasyAhaM, nAsau bhAvIti yo mama ||1" ityevamAtmana ekasya ekAkino asahAyasyAnuprekSA-bhAvanA ekAnuprekSA, tathA-"kAyaH sannihitApAyaH, sampadaH padamApadAm / samAgamAH sApagamAH, sarvamutsAdi bhaGgaram // 1 // " ityevaM jIvitAderanityasyAnuprekSA anityAnuprekSeti, tathA | "janmajarAmaraNabhayairabhihate vyAdhivedanAgraste / jinavaravacanAdanyatra nAsti zaraNaM kaciloke // 1 // " evamazaraNasya|atrANasyAtmano'nuprekSA azaraNAnuprekSeti, tathA-"mAtA bhUtvA duhitA bhaginI bhAryA ca bhavati saMsAre / brajati sutaH | pitRtAM bhrAtRtAM punaH zatrutAzcaiva // 1 // " ityevaM saMsArasya-catasRSu gatiSu sarvAvasthAsu saMsaraNalakSaNasyAnuprekSA saMsA-1 // 19 // 1 bhAgamopadezena nisargato yajinapraNItAnAM bhAvAnAM zraddhadhAnaM taddharmabhyAnino liMga // 1 // dIpa anukrama [261] catvAra: dhyAnasya varNanaM ~383~ Page #385 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [247] dIpa anukrama [261] "sthAna" - aMgasUtra-3 ( mUlaM + vRttiH) sthAna [4], uddezaka [1]. muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [03], aMga sUtra [03 ] mUlaM [ 247 ] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH rAnuprekSeti / atha zumAha- 'puhuttavitake tti pRthaktvena - ekadravyAzritAnAmutyAdAdiparyAyANAM bhedena pRthutvena vA vistIrNabhAvenetyanye vitarko vikalpaH pUrvagatazrutAlambano nAnAnayAnusaraNalakSaNo yasmiMstattathA, pUjyaistu vitarkaH zru tAlambanatayA zrutamityupacArAdadhIta iti, tathA vicaraNam-arthAd vyaJjane vyaJjanAdarthe tathA manaHprabhRtInA yogAnAmanyatarasmAdanyatarasminniti vicAro 'vicAro'rthavyaJjanayogasaGkrAnti'riti ( tattvA0 a0 9 sU0 46 ) vacanAt, saha vicAreNa savicAri, sarvadhanAdityAdinsamAsAntaH, uktaM ca - "uppAyaThitibhaMgAI pajjayANaM jamegadavvaMmi / nANAnayANusaraNaM pucvagayasuyANusAreNaM // 1 // saviyAramatthavaMjaNa jogaMtarao tayaM paDhamamukaM / hoti puhuttaviyakkaM saviyAramarAgabhAvassa // 2 // " ityeko bhedaH, tathA 'egattaviyatti ekatvena abhedenotyAdAdiparyAyANAmanyatamaikaparyAyAnbanatayetyartho vitarkaH- pUrvagatazrutAzrayo vyaJjanarUpo'rtharUpo vA yasya tadekatvavitarkam, tathA na vidyate vicAro'rthavyaJjanayoritarasmAditaratra tathA manaHprabhRtInAmanyatarasmAdanyatra saJcaraNalakSaNo nirvAtagRhagatapradIpasyeva yasya tadavicArIti pUrvavaditi, uktaM ca-""jaM puNa sunippakaM nivAyasaraNappaIvamiva cittaM / uppAyaThiibhaMgAiyANamegaMmi pajAe // 1 // aviyAramatthavaMjaNajogaMtarao tayaM biiyasukaM / putragayasuyA laMbaNa mega ttaviyakamaviyA // 2 // " iti dvitIyaH, tathA 1] utpAdasthitibhaMgAdipadAnAM yadekasmin dranye nAnAnayairanusaraNaM pUrvamatazrutAnusAreNa // 1 // savivAramarthavyaJjanayogAntaratastat prathamakam bhavati pRthaktvavitarka savicAramarAgabhAvasya // 2 // 2 yatpunaH niSprakaMpa nivAsasthAnapradIpamiva citaM utpAdasthiti gaMgAdInAmekasmin paryAye // 1 // avicAramarthavyaJjanayogAntaratastat dvitIyaM zum pUrvagatazrutAlambanamekatvavitarkamavicAram // 2 // Education Internation catvAra: dhyAnasya varNanaM For Park Use Only ~384~ Page #386 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [247] TIpa anukrama [261] zrIsthAnA GgasUtravRttiH // 191 // muni dIparatnasAgareNa saMkalita .... "sthAna" aMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRttiH ) uddezaka [1] sthAna [4], ..AgamasUtra [03 ], aMga sUtra [03] Education Internation *******... catvAra: dhyAnasya varNanaM - 'sumakirie 'tti nirvANagamanakAle kevalino niruddha manovAgyoga syArddha niruddha kAyayogasyaitad, ataH sUkSmA kriyA kA yikI uccchAsAdikA yasmiMstattathA na nivarttate na vyAvarttata ityevaMzIlamanivartti pravarddhamAnatara pariNAmAditi, bhaNitaM ca - "nivvANagamaNakAle kevaliNo daraniruddhajogassa / suhumakiriyA'niyahiM taiyaM taNukAyakiriyassa // 1 // " iti tRtIyaH, tathA, 'samucchinnakirietti samucchinnA - kSINA kriyA-kAyikyAdikA zailezIkaraNe niruddhayogatvena yasmiMstattathA, 'appaDivAe'tti anuparatisvabhAvamiti caturthaH, Aha hi -"tasseva ya selesIgayassa selovva niSpakaMpassa / vocchinnakiriyAmappaDivAI jhANaM paramasukkaM // 1 // " iti iha cAntye zuklabhedadvaye ayaM kramaH - kevalI kilAntarmuhUrtta bhAvini paramapade bhavopagrAhikarmmasu ca vedanIyAdiSu samudghAtato nisargeNa vA samasthitiSu satsu yoganirodhaM karoti, tatra ca - 'paijjattamettasannissa jattiyAI jahanna jogissa / hoMti maNodavvAI tanvAvAro ya jammetto // 1 // tadasaMkhaguNavihINe samae samae niraMbhamANo so / maNaso savvanirohaM kuNai asaMkhejasamaehiM // 2 // pajjattametabiMdiya jahannavaijogapajjayA je u / tadasaMkhaguNavihINe samae samae niraMto // 3 // sabvavaijogarohaM saMkhAtI ehiM kuNai samaehiM / 1 nirvANagamanakAle'niruddhayogasya kevalinaH sUkSmakriyAniti tRtIyaM sUkSmakAya kriyasya // 1 // 2] tasyaiva tasya zaila va niSprakaMpastha vyucchikriyamapratipAti dhyAnaM paramazulaM // 1 // 3 saMzinaH paryAptamAtrasya yAvanti japanyayoginaH bhavati manodravyANi tadvyApAratha yAvanmAtraH // 1 // tadaguNavihInAni samaye samaye nirundhan saH / manasaH sarvanirodhaM karotisamayaiH // 2 // paryAptamAtrAdriyassa jaghanyavArayogaparyayA ye tu tadasaguNavihInAn samaye samaye nidhana // 3 // sarvavAyogaro saGkhyAtItaH karoti samavaiH / mUlaM [247] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH For Pernal Use Only ~385~ 4 sthAna kAdhyayane uddezaH 1 dhyAnAni sU0 247 // 191 // Page #387 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [4], uddezaka [1], mUlaM [247] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [247] SACREASELECk tatto a muhamapaNagassa paDhamasamaovavannassa ||4||jo kira jahannajogo tadasaMkhejaguNahINamekeke / samae niruMbhamANo dehatibhAgaM ca muMcato // 5 // ruMbhai sa kAyayogaM saMkhAItehiM ceva samaehiM / to kayajoganiroho selesIbhAvaNAmei M // 6 // zailezasyeva-meroriva yA sthiratA sA zailezIti, 'hassakkharAI majjheNa jeNa kAleNa paMca bhannati / acchai se lesigao tattiyametaM tao kAlaM // 1 // taNurohAraMbhAo jhAyai suhumakiriyANiyadi so| vocchinnakiriyamappaDivAI selesikAlaMmi // 2 // " iti / atha zukladhyAnalakSaNAnyucyante-'avahetti devAdikRtopasargAdijanitaM bhayaM calanaM vA vyathA tasyA abhAvo avyatham , tathA devAdikRtamAyAjanitasya sUkSmapadArthaviSayasya ca saMmohasya-mUDhatAyA niSedhAdasammohaH, tathA dehAdAtmana Atmano vA sarvasaMyogAnAM vivecanaM-buyA pRthakaraNaM vivekA, tathA niHsaGgatayA dehopadhityAgo vyutsarga iti / atra vivaraNagAthA-"cAlijai bIhei va dhIro na parIsahovasaggehiM / suhumesu na saMmujhai bhAvesu na devamAyAsu 2 // 1 // dehavivittaM pecchai apANaM taya savvasaMjoge 3 / dehovahivussagaM nissaMgo sambahA kuNA // 2 // " iti, AlaMbanasUtra vyaktaM, tatra gAthA-"aha khaMtimaddavajavamuttIo jinnmypphaannaao| AlaMbaNAI 1 tatazca sUkSmapanakasya prathamasamagopanasya // 4 // yaH kila jaghanyayogaladarAjJoyaguNahIname kai kasmin samaye nidhana behavibhAgaM ca {can // 5 ||s kAyayoga saGkhyAtItathaiva samayai gadi tataH kRtayoganirodhaH zailezIbhAvanA eti // 6 // bena madhyena kAlena paMca ivAkSarANi bhaSyante / tAyanmAnaM kAlaM tataH kA zailezIgatatiti // 1 // tanurodhArambhAt dhyAyati sUkSmakiyAnivRtti saH / vyucchimakiyamapratipAti zailezIkAle // 2 // 2 cAsyate vibheti vA dhIro na pariyaho pasamaH sUkSmedhyapi bhAyeSu na saMmutAti na ca devamAyAsu // 1 // AtmAnaM deha vivi prekSate tathA sarvasaMyogAca vehopaSiputsarga nissaigaH sarvathA karoti // 3 // | atha kSAntimArdavAvamukhyaH AlaMbanAni dIpa anukrama [261] catvAra: dhyAnasya varNanaM ~386~ Page #388 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [4], uddezaka [1], mUlaM [247] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: zrIsthAnA- prata sUtrAMka [247] vRttiH // 19 // sthAnakAdhyayane uddezaH1 dhyAnAni sU0247 jehi u sukajhANaM samAruhai // 1 // " iti, atha tadanuprekSA ucyante-'aNaMtavattiyANuppeha'tti anantA-atyanta prabhUtA vRttiH-vartanaM yasyAsAvanantavRttiH anantatayA vA vartata ityanantavatI tadbhAvastattA, bhavasantAnasyeti gamyate, tasyA anuprekSA anantavRttitAnuprekSA anantavartitAnuprekSA veti, yathA-"esa aNAi jIvo saMsAro sAgaronya duttaaro| nArayatiriyanarAmarabhavesu parihiMDae jIvo // 1 // " iti, evamuttaratrApi samAsaH, navaraM 'vipariNAme'tti vividhena | prakAreNa pariNamanaM vipariNAmo vastUnAmiti gamyate, yathA-"sabbaTThANAI asAsayAI iha ceva devaloge ya / suraasuranarAINaM riddhivisesA suhAI ca // 1 // " 'asubhe'tti azubhatvaM saMsArasyeti gamyate, yathA-"dhI saMsAro jami(mI)juyANao paramarUvagabbiyo / mariUNa jAyai kimI tattheva kaDevare niyae // 1 // " tathA apAyA AzravANAmiti gamyate, yathA-"koho ya mANo ya aNiggahIyA, mAyA ya lobho ya pavahamANA / cattAri ee kasiNA kasAyA, siMcaMti | mUlAI puNambhavassa // 1 // " iha gAthA-"AsavadArAvAe taha saMsArAsuhANubhAvaM ca / bhavasaMtANamaNaMtaM vatthUNaM vipa|riNAma ca // 1 // " iti / dhyAnAd devatvamapi syAdato devasthitisUtra 1jinamatapradhAnAH sadhyAna samArodati // 1 // 1 eSa jIvo'nAdiH sAgara iva saMsAro duruttAraH / jIvo mArakatirthaparAmarabhareSu parihiMDate // 1 // 3 iha devaloke ca sarvAgi sthAnAbhyazAvatAnyeSa surAsuranarAdInAM RddhivizeSAH mukhAni ca // 1 // 4 vika saMsAra yasmina yuSA paramarUpagarvitaH mUlA kRmirjAyate tatraiva nije kalevare // 1 // 5 zodho mAnadhAmigRhItI mAyA va lobhaSa vipardhamAnI catvAra ete kRtamAH kaSAyAH punarbhavasya mUlAni sizcanti // 1 // mAzramadvArApAyAna tathA saMsArAbhAnubhAvaM anantaM bhavasantAnaM vastUnAM pariNAma c||1|| dIpa anukrama [261] catvAra: dhyAnasya varNanaM ~387~ Page #389 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti sthAna [4], uddezaka [1], mUlaM [248] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [248] k calabihA devANa ThitI paM0 saM0-deve NAmamege 1 devasiNAte nAmamege 2 devapurohite nAmamege 3 devapajalaNe nAmamege 4, cauvidhe saMvAse paM0 taM0-deve NAmamege devIe saddhiM saMvAsaM gacchejjA, deve NAmamege chavIte sadi saMvAsa gaccheLA, chavI NAmamege devIe saddhiM saMvAsaM gacchejA, chavI NAmamege chavIte saddhiM saMcAsaM gacchejjA (sU0 248) cattAri kasAyA paM0 20-kohakasAe mANakasAe mAyAkasAe lobhakasAe, evaM rajhyANaM jAva vemANiyANaM 24, caupatidvite kohe paM0 ta0-Atapaidvite parapatiTie tadubhayapaidvite apatihie, evaM NeraiyANaM jApa mANiyANe 24, evaM jAva lome, vemANiyANa 24, cAhiM ThANehiM kodhuppattI sitA, saM0-khettaM pazcA vatthu pahucA sarIra pahuMcA uvahiM pahucA, evaM rajhyANaM jAva vemANiyANaM 24, evaM jAva loma. vemANiyANaM 24, carabidhe kohe 500aNatANubaMdhikohe apakkhANakohe paJcakkhANAvaraNe kohe saMjalaNe kohe, evaM neraiyANaM jAva vemANiyANaM 24, evaM jAva lobhe bemANiyANa 24, caubihe kohe paM0 0-AbhogaNibvattie aNAbhogaNinvattite labasate aNuvasaMte, evaM neradayArNa jAva dhemANiyANaM 24, evaM jAva lobhe jAva vemANiyANaM 24 (sU0 249) sthiti:-kramo maryAdA rAjAmAtyAdimanuSyasthitivadeva, devaH sAmAnyo nAmeti vAkyAlaGkAre ekaH kazcit snAtaka:pradhAnaH, deva eva devAnAM vA snAtaka iti vigrahaH, evamuttaratrApi, navaraM purohitaH-zAntikarmakArI pijjalaNe'tti prajvalayati-dIpayati varNavAdakaraNena mAgadhavaditi prajvalana iti / devasthitiprastAvAt tadvizeSabhUtasaMvAsasUtram , etacca vyakaM, kintu saMvAso-maithunAtha saMvasanaM, 'chavi'tti tvatadyogAdaudArikazarIraM tadvatI nArI tirazcI vA tadvAnnara dIpa anukrama [262] saba ~388~ Page #390 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti sthAna [4], uddezaka [1], mUlaM [249] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: 4 sthAnA prata sUtrAMka [249] saMvAsaH sU0248 kaSAyAH sU0249 zrIsthAnA- stiryagvA chavirityucyate / anantaraM saMvAsa uktA, sa ca vedalakSaNamohodayAditi mohavizeSabhUtakapAyaprakaraNamAha 'cattAri kasAye'tyAdi, tatra kRSanti-vilikhanti karmakSetraM sukhaduHkhaphalayogyaM kurvanti kaluSayanti vA jIvamiti vRttiH niruktividhinA kapAyAH, uktaM ca-"suhadukkhabahusaIyaM kammakkhettaM kasaMti te jamhA / kalusati jaM ca jIvaM teNa kaptA- yatti dhucaMti // 1 // " athavA kaSati-hinasti dehina iti karSa-karma bhavo vA tasyAyA lAbhahetutvAt karSa vA Aya- // 19 // yanti-gamayanti dehina iti kaSAyAH, uktaM ca-"karma kasaM bhavo vA kasamAo siM jao kasAyAto / kasamAyayati va jao gamayaMti kasaM kasAyatti // 1 // " iti, tatra krodhanaM krudhyati vA yena sa krodhaH-krodhamohanIyodayasa- mpAdyo jIvasya pariNativizeSaH krodhamohanIyakamaiva veti, evamanyatrApi, navaraM jAtyAdiguNavAnahamevetyevaM mananam-avagamanaM manyate vA'neneti mAnaH, tathA mAnaM hiMsanaM vazcanamityathoM mIyate vA'nayeti mAyA, tathA lobhanam-abhikANaM| lubhyate vA'neneti lobhaH / evaM miti yathA sAmAnyatazcatvAraH kaSAyAstathA vizeSato nArakANAmasurANAM yAvacaturviMzatitame pade paimAnikAnAmiti / 'cauppaiTTie'tti caturpa-AtmaparobhayatadabhAveSu pratiSThitaH catuHpratiSThitaH, tatra 'AyadIpaiDie'tti AtmAparAdhenaihikAmuSmikApAyadarzanAdAtmaviSaya AramapratiSThitaH pareNAkrozAdinodIritaH paraviSayo vA || lAparapratiSThitaH AtmaparaviSaya ubhayapratiSThitaH AkrozAdikAraNanirapekSaH kevalaM krodhavedanIyodayAd yo bhavati so'ma sukhaduHkhabahuzasya karmakSetra karSanti te yasmAt / yaca jI kalaSayanti tena kaSAyA iti ucyante // 1 // yadvA kasA karma bhayo vA kaSaH anyoraayo| yataH kaSAyAna, kAmAyayaMti vA yato gamayanti vA karSa pAyA iti // 5 // dIpa anukrama [263] 25E5 1. // 193 // 'kaSAya' artha evaM varNanaM ~389~ Page #391 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [4], uddezaka [1], mUlaM [249] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [249] tiSThitA, ukta ca--"sApekSANi ca nirapekSANi ca koNi phalavipAkeSu / sopakramaJca nirupakramaM ca dRSTa yathA''yukam // 1 // " iti, ayaM ca caturthabhedo jIvapratiSThito'pi AtmAdiviSaye'nutpannatvAdapratiSThita ukto, na tu sarvathA apratiSThitaH, catuHpratiSThitatvasthAbhAvaprasaGgAditi / ekendriyavikalendriyANAM kopasyAtmAdipratiSThitatvaM pUrvabhave tasariNAmapariNatamaraNenotpannAnAmiti, evaM mAnamAyAlobhaidaNDakatrayamaparamadhyetavyamiti, kSetraM nArakAdInAM 4 svaM svamukhattisthAnaM pratItya-Azritya evaM vastu sacetanAdi 3 vAstu vA-gRham zarIraM duHsaMsthitaM virUpaM vA upadhiryadyasyopakaraNa, ekendriyAdInAM bhavAntarApekSayeti, evaM mAnAdibhirapi daNDakatrayaM, anantaM bhavamanuvanAti-avicchinnaM karotItyevaMzIloDanantAnubandhI ananto vA'nubandho'syetyanantAnubandhI samyagdarzanasahabhAvikSamAdisvarUpopazamAdicaraNalavavibandhI, cAritramohanIyatvAt tasya, na copazamAdibhireva cAritrI alpatvAdyathA'manasko na saMjJI kintu mahatA mUlaguNAdirUpeNa cAritreNa cAritrI, manaHsaMjJayA saMjJivad, ata eva trividhaM darzanamohanIyaM paJcaviMzatividhaM cAritramohanIyamiti, nanu 'paDhamilluyANa udae niyametyAdi virudhyate, cAritrAvArakasya samyaktvAvArakatvAnupapatteH, ata eva saptavidhaM darzanamohanIyamekaviMzatividhaM cAritramohanIyamiti mataM saGgatamAbhAtIti, atrocyate, 'paDhamelluyANe'tyAdi yaduktaM tadanantAnubandhinAM na samyakraSAvArakatayA kintu samyaktvasahabhAbyupazamAdyAvArakatayA, anyathA'nantAnubandhibhireSa samyakrakasthAvRttasvAt kimapareNa mithyAtvena prayojanaM?, AvRtasyAcyAvaraNe'navasthAprasaGgAt, tasmAdyathA "kevaliyanANalaMbho 1kaSAvANAM kSayAdanyatra na kevalajJAnalabhaH // dIpa anukrama [263] 25 'kaSAya' artha evaM varNanaM ~390~ Page #392 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [4], uddezaka [1], mUlaM [249] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: sUtravRttiH saMvAsa: prata sUtrAMka [249] // 194 // dIpa nannattha khae kasAyANa"ti iha kaSAyANAM kevalajJAnasyAnAvArakatve'pi kaSAyakSayaH kevala jJAnakAraNatayoktaH, tasminneva dA sthAnA. tasya bhAvAd, evamanantAnuvandhikSayopazama eva samyaktvalAbha ucyate, tasmin sati tasya bhAvAda, yato nAnantAnuba- uddeza-1 |ndhipUditeSu mithyAtvaM kSayopazamamupayAti, tadabhAvAcca na samyaktvamiti, yacca saptavidhaM samyagdarzanamohanIyamiti matA-11 hantaraM tatsamyaktvasahacaritatvenopazamAdiguNAnA samyaktvopacArAditi manyAmaha iti, na vidyate pratyAkhyAnam-aNuvra sU0248 tAdirUpaM yasmin so'pratyAkhyAno-dezaviratyAvArakA, pratyAkhyAnam AmaryAdayA sarvaviratirUpamevetyarthoM vRNotIti pra kAyA: tyAkhyAnAvaraNaH savalayati-dIpayati sarvasAvadyaviratimapIndriyArthasampAte vA savalati-dIpyata iti sajvalanaH sU0249 yathAkhyAtacAritrAvArakaH, evaM mAnamAyAlobheSvapyanantAnubandhyAdibhedacatuSTayamadhyetavyamiti, eSAM niruktiH pUjyairiyamuktA-"anantAnyanubannanti, yato janmAni bhUtaye / ato'nantAnuvandhyAkhyA, krodhAdyA''dyeSu darzitA ||1||naalpmpyutshedyessaaN, pratyAkhyAnamihodayAt / apratyAkhyAnasaMjJA'to, dvitIyeSu nivezitA // 2 // sarvasAvadyaviratiH, pra| tyAkhyAnamudAhRtam / tadAvaraNasaMjJA'tastRtIyeSu nivezitA // 3 // zabdAdIn viSayAna prApya, sajvalanti yato muhuH / / ataH saJjavalanAhAnaM, caturthAnAmihocyate // 4 // " iti, evaM mAnAdibhirapi daNDakatrayam / 'AbhogaNibvattie'tti Abhogo-jJAnaM tena nirvacito yajAnan kopavipAkAdi ruSyati, itarastu yadajAnanniti, upazAntaH-anudayAvasthaH, tatla-II tipakSo'nupazAntaH, ekendriyAdInAmAbhoganirvartitaH saMjJipUrvabhavApekSayA, anAbhoganivartitastu tadbhavApekSayA'pi, upa-|| anukrama [263] 'kaSAya' artha evaM varNanaM ~391~ Page #393 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [4], uddezaka [1], mUlaM [249] (03) muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [249] zAnto nArakAdInAM viziSTodayAbhAvAt anupazAnto nirvicAra eveti, evaM mAnAdibhirapi daNDakatrayam / idAnI kaSAyANAmeva kAlatrayavartinaH phalavizeSA ucyante jIvA NaM calAhiM ThANehiM aTTha kammapagaDIo ciNiMsu, taM0-koheNaM mANeNaM mAthAe lobheNaM, evaM jAva pemANiyANaM 24, evaM ciNaMti esa Dao, evaM ciNissaMti esa daMDao, evameteNaM tinni daMDagA, evaM ubaciNisu avadhiNati uvaciNissaMti, baMdhimu 3 udIriMsu 3 vesu 3 nijaresu NijjareMti nijarissaMti, jAva vemANiyANaM, evameboke pade tini 2 daMgA bhANiyabbA, jAva nija rissaMti (sU0 250) cattAri paDimAo paM0 20-samAhipaDimA uvahANapaDimA vivegapaDimA viussagapaDimA, cacAri paDimAo paM0 20-bhadA subhadA mahAbhaddA savvatobhadA, cattAri paDimAto paM0 saM0-khur3iyA moyapadimA mahalliyA moyapaDimA avamajhA badaramajhA (sU0251) 'jIvA NamityAdi gatArtha, navaram cayanaM-kaSAyapariNatasya karmapudgalopAdAnamAtra upacayana-citasyAbAdhAkAlaM muktvA | jJAnAvaraNIyAditayA niSeka, sa caiva-prathamasthitau bahutaraM karmadalika niSiJcati, tato dvitIyAyAM vizeSahInaM, evaM yAvaduskRSTAyAM vizeSahInaM niSiJcati, uktaM ca-"mottUNa sagamavAhaM paDhamAi ThiIe~ bahutaraM dabvaM / sese visesahINaM jAvukosaMti sabve-15 siN||1||" iti, bandhana-tasyaiva jJAnAvaraNIyAditayA niSiktasya punarapi kaSAyapariNativizeSAnikAcanamiti, udIraNam-| anudayaprAptasya karaNenAkRSyodaye prakSepaNamiti, vedana-sthitikSayAdudayaprAptasya karmaNa udIraNAkaraNena ghodayabhAvamupa 1khakamavAdhAkAlaM muktvA (niSeke) prathamasthitau bahutaraM dravyaM zeSAyAM vizeSahInaM yAvatutvaSTAyo sarvAsA // 1 // dIpa anukrama [263] Accc Xnoramod ~392~ Page #394 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [4], uddezaka [1], mUlaM [251] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [251] // 195 // dIpa zrIsthAnA- nItasyAmubhavanamiti, nirjarA karmaNo'karmasvabhavanamiti, iha ca dezanirjaraiva grANyA, sarvanirjarAyAzcaturviMzatidaNDake sthAnA0 sUtra- sambhavAta, krodhAdInAM ca tadakAraNatvAta, krodhAdikSayaskhaika tatkAraNatvAditi, iha prajJApanAdhItA sanagAthA.- uddezaH 1 vRttiH "AyapaiDiya 1 khettaM paDucca 2 tANuvaMdhiH 3 Abhoge 4 / ciNasavaciNabaMdha udIra veya taha nijarA cepH||1|| karmacayAdi | iti / anantaraM nirjaroktA, sA ca viziSTA pratimAghanuSThAnAdbhavatIti, pratimAsUtratrayaM, tad dvisthAnakAdhItamapIhAdhIyate, 0250 catuHsthAnakAnurodhAditi, vyAkhyA'pyasya pUrvavadanusarsavyA, kintu smaraNAya kizciducyate-samAdhiH-zrutaM cAritraM ca pratimA TrAtadviSayA pratimA-pratijJA abhigrahaH samAdhipratimA dravyasamAdhirvA prasiddhastadviSayA pratimA-abhigrahaH samAdhipratimA sU0251 evamanyA api, navaramupadhAna-tapaH vivekaH-azuddhAtiriktabhaktapAnavastrazarIratanmalAdityAgaH 'viussagge'tti kAyo-18 srgH| tathA pUrvAdidikcatuSTayAbhimukhasya pratyeka praharacatuSTayamAnaH kAyotsargo bhadreti, ahorAtradvayena cAsyAH samA-1 Mptiriti, subhadrA'pyevaMbhUtaiva sambhAvyate, na ca dRSTeti na likhiteti, evameva cAhorAtrapramANaH kAyotsargo mahAbhadrA, caturbhizcAhorAtrairiyaM samApyate, yastu digdazakAbhimukhasyAhorAtrapramANaH kAyotsargaH sA sarvatobhadrA, sA ca dazabhirahorAtraiH samASyata iti / moyapratimA-prazravaNapratijJA sA ca kSullikA yA poDazabhaktena samApyate mahatI tu yA'STAdaza bhakteneti, yavamadhyA yA yavavaddattikavalAdibhirAdyantayohInA madhye ca vRddheti, vajramadhyA tu yA'dhantavRddhA. madhye hInA nAceti / pratimAzca jIvAstikAye eveti tadviparyayasvarUpAjIvAstikAyasUtra ME195 // 1 AtmapratiSThitaH kSetraM pratItya anantAnubandhI AbhogaH cinAti upacinAti badhAti udIrayati paidayati nirjarayati // 1 // anukrama [265] ~393~ Page #395 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [252] dIpa anukrama [266 ] "sthAna" aMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRttiH) mUlaM [252 ] uddezaka [1] [03 ], aMga sUtra [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH muni dIparatnasAgareNa saMkalita .... Internationa sthAna [4], ..AgamasUtra - *******... cittAri asthikAyA ajIvakAyA paM0 saM0 dhammatthikAe adhammatthikAe AgAsatthikAe poggahatthikAe, cattAri athikAyA aruvikAyA paM0 [saM0 dhammatthikAe adhammasthikAe AgAsatthikAe jIvasthikAe (sU0 252 ) catAriphalA paM0 [saM0 Ame NAmaM ege Amamahure 1 Ame NAmamege pakamahure 2 pake NAmamege Amamahure 3 pake NAmamege kamare 4, evAmeva cattAri purisajAtA paM0 taM0 - Ame NAmamege AmamahuraphalasamANe, 4 (sU0 253) uvihe sadhe paM0 [saM0 kAujuyathA bhAsukuvayA bhAvujnuyayA avisaMvAyaNAjoge, caubvidde mose paM0 taM0 kAyaaNujjuyayA bhAsaaNujjuyayA bhAvaanuyayA visaMvAdaNAjoge, caubvihe paNihANe paM0 vaM0---maNapaNihANe vaipaNihANe kAyapaNihANe uvakaraNapaNidhANe, evaM raiyANaM paMcidiyANaM jAva vaimANiyANaM 24, caubvihe suppaNihANe paM0 [saM0 maNasuppaNihANe jAva uvagaraNamuppaNihANe, evaM saMjayamaNussANavi, caubvihe duppaNihANe, paM0 taM maNaduSpaNihANe jAva uvakaraNaduppa NihANe, evaM paMcidivANaM jAva vemANiyANaM 24 ( sU0 254 ) 'asthikAya'tti, astItyayaM trikAlavacano nipAtaH, abhUvan bhavanti bhaviSyanti ceti bhAvanA, ato'sti ca te pra | dezAnAM kAyAzca rAzaya iti, astizabdena pradezAH kaciducyante, tatazca teSAM vA kAyAH astikAyAH, te cAjIvakAyAH acetanatvAt / astikAyA mUrttAmUrttA bhavantItyamUrttapratipAdanAyArUpyastikAyasUtraM, rUpaM mUrttirvarNAdimattvaM tadasti yeSAM te rUpiNastaparyudAsAdarUpiNaH-amUrttA iti / anantaraM jIvAstikAya uktaH, tadvizeSabhUtapuruSanirUpaNAya phalasUtraM, Amam apakkaM sat Amamiva madhuram AmamadhuramISanmadhuramityarthaH tathA AmaM sat pakkamiva madhuramatyantamadhu For Parts Only ~ 394 ~ wor Page #396 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [4], uddezaka [1], mUlaM [254] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: zrIsthAnA- gasUtravRttiH prata sUtrAMka [254] sthAnA0 uddezaH 1 ajIvAstikAyAH sU0252 AmAdi // 196 // dIpa anukrama [268] ramityarthaH, tathA pakkaM sat AmamadhuraM prAgvat , tathA pakkaM sat pakkamadhuraM prAgvadeveti, puruSastu Amo-cayaH zrutAbhyAma- vyaktaH AmamadhuraphalasamAnA, upazamAdilakSaNasya mAdhuryasyAlpasyaiva bhAvAt , tathA Ama evaM pakkamadhuraphalasamAnaH- pakkaphalavanmadhurasvabhAvaH, pradhAnopazamAdiguNayuktatvAditi, tathA pakko'nyo vayaH zrutAbhyA pariNataH AmamadhuraphalasamAnA, upazamAdimAdhuryasyAlpatvAt , tathA pakvastathaiva, pakkamadhuraphalasamAno'pi tathaiveti / anantaraM pakkamadhura uktaH, sa ca satyaguNayogAt bhavatIti satyaM tadviparyayaM ca mRSA tathA satyAsatyanimittaM praNidhAnaM pratipipAdayiSuH sUtrANyAha'caubbihe sace' ityAdIni gatArthAni, navaramRjukasya-amAyino bhAvaH karma vA RjukatA kAyastha RjukatA kA- yarjukatA, evamitare api, navaraM bhAvo-mana iti, kAyarjukatAdayazca zarIravAGamanasAM yathAvasthitArthapratyAyanArdhAH prathattayaH, tathA anAbhogAdinA gavAdikamazvAdikaM yadvadati kasmaicit kizcidabhyupagamya vA yanna karoti sA visaMvAdanA tadvipakSeNa yogaH-sambandho'visaMvAdanAyoga iti, 'mose'tti mRSA'satyaM kAyasthAnRjukatetyAdi vAkyam / praNidhiH praNidhAna-prayogaH, tatra manasaH praNidhAnam-AtaraudradharmAdirUpatayA prayogo manaHpraNidhAnam, evaM bAkAyayorapi, upakaraNasya-laukikalokottararUpasya vastrapAtrAdeH saMyamAsaMyamopakArAya praNidhAnaM-prayoga upakaraNapraNidhAnaM / 'evaM'miti | yathA sAmAnyatastathA nairayikANAmiti, tathA caturvizatidaNDakapaThitAnAM madhye ye paJcendriyAsteSAmapi vaimAnikAntAnAmevameveti, ekendriyAdInAM manaHprabhRtInAmasambhavena praNidhAnAsambhavAditi / praNidhAnavizeSaH supraNidhAnaM duSpaNipAnazceti tatsUtrANi, zobhanaM saMyamArthatvAt praNidhAnaM-manaHprabhRtInAM prayojanaM supraNidhAnamiti / idaM ca supraNidhAnaM satyamaNi dhAne sU0254 // 196 // ~395~ Page #397 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [4], uddezaka [1], mUlaM [254] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [3], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [254] caturvizatidaNDakanirUpaNAyAM manuSyANAM tatrApi saMyatAnAmeva bhavati, cAritrapariNatirUpatvAt supraNidhAnasyetyAhaprA evaM saMjayetyAdi, duSpraNidhAnasUtra sAmAnyasUtravat navaraM duSpaNidhAnam-asaMyamA manaHprabhRtInAM prayoga iti / puruSAdhikArAdevAparathA puruSasUtrANi caturdaza pattAri purisajAtA 500-AvAtabharate NAmamege No saMvAsabhahate 1, saMvAsabhadae NAmamege No AvAtabharae 2, ege AvAtabhaddatevi saMvAsabhaitevi 3 ege No, AvAyabhahate no vA saMvAsabharae 4,1, battAri purisajAyA paM0 taM0apaNo nAmamege vajaM pAsati No parassa, parassa NAmamege vajaM pAsati 4,2, cattAri purisajAyA paM0 saM0-apaNo NAmamege baja khadIrei No parassa 4, 3, appaNo nAmamege vajaM ubasAmeti No parassa 4, 4, cattAri purisajAyA paM0 taM0-ambhuDhei nAmamege No abbhuhAveti, 5, evaM baMdati NAmamege No baMdAvei 6, evaM sakArei 7 sammANeti 8 pUei 9 vAei 10 paDipucchati 11 pucchai 12 vAgareti, 13, suttadhare NAmamege No atyadhare asthadhare nAmamege No suttadhare 14 (sU0 255) sugamAni, navaramApatanamApAta:-prathamamIlakaH tatra bhadrako-bhadrakArI darzanAlApAdinA sukhakaratvAt , saMvAsa:-cirai| sahavAsastasminna bhadrako hiMsakatvAt saMsArakAraNaniyojakatvAdveti, saMvAsabhadrakA saha saMvasatAmatyantopakAritayA no ApAtabhadrakaH anAlApakaThorAlApAdinA, evaM dvAvanyo / 'vaLa'ti vargyata iti varvyam avadyaM vA akAralopAt, vajravajraM vA gurutvAddhiMsA'nRtAdi pApaM karma tadAtmanaH sambandhi kalahAdau pazyati, pazcAttApAnvitatvAt , na parasya, taM dIpa anukrama [268] ~396~ Page #398 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [255] dIpa anukrama [269] zrIsthAnA GgasUtravRttiH // 197 // "sthAna" - aMgasUtra-3 ( mUlaM + vRtti:) sthAna [4], uddezaka [1], mUlaM [255] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [03], aMga sUtra [03] pratyudAsInatvAt anyastu parasya nAtmanaH, sAbhimAnatvAt, itara ubhayoH, niranuzayatvena yathAvadvastubodhAt aparastu nobhayorvimUDhatvAt iti / dRSTvA caika AtmanaH sambandhi avadyamudIrayati bhaNati yaduta mayA kRtametaditi, upazAntaM vA punaH pravarttayatyathavA vajraM karmma tadudIrayati - pIDotpAdanena udaye pravezayatIti, evamupazamayati- nivarttayati pApaM karma vA / 'agbhuTTe'tti abhyutthAnaM karoti na kArayati pareNa, saMvinapAkSiko laghuparyAyo vA, kArayatyeva guruH, ubhayavRttirvRSabhAdiH, anubhayavRttirjinakalpiko'vinIto veti / evaM vandanAdisUtreSvapi, navaraM vandate dvAdazAvarttAdinA, satkaroti vastrAdidAnena, sanmAnayati stutyAdiguNonnatikaraNena, pUjayati ucitapUjAdravyairiti vAcayati - pAThayati, 'no vAyAve' AtmAnamanyeneti upAdhyAyAdiH, dvitIye zaikSakaH, tRtIye kvacit granthAntare'nadhItI, caturthe jinakalpikaH / evaM sarvatrodAharaNaM svabuddhyA yojanIyam, pratIcchatIti sUtrArthI gRhNAti pRcchati praznayati sUtrAdi vyAkaroti brUte tadeveti sUtradhAraH -- pAThakaH, arthagharo boddhA, anyastUbhayadharaH, caturthastu jaDa iti / camarasaNaM asuriMdara amarakumAraranno pattAri logapAlA paM0 taM0 some jame varuNe besamaNe, evaM balissavi some jame besamaNe varuNe dharaNassa kAlapAle kolapAle selapAle saMkhapAle, evaM bhUyAnaMdassa cattAri phAlapAle kolapAle saMkhapAle selapAle, veNudevassa citte vicitte cittapakle vicittapakkhe veNudAlissa citte vidhitte vicittapatre cittapakkhe harikaMtassa pane supabhe pabhayaMte suSpabhakaMte harissahassa pabhe suppane suppabhakaMte pabhakaMte aggisihassa teU teDasihe te kaMte uppa aggimANavassa teU teDasihe teupabhe teDakaMte punnassa rUe rUyaMsevakaMte rUdappane evaM visiTThassa Education International For Parka Use Only ~397~ 14 sthAnA0 uddezaH 1 ApAtabha drakAdi sU0 255 // 197 // waryra Page #399 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [256] dIpa anukrama [270] "sthAna" aMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRttiH) uddezaka [1]. sthAna [4], ..AgamasUtra [03 ], aMga sUtra [03] muni dIparatnasAgareNa saMkalita .... Education Internation .......... - rUte se rUtappame rUyakaMte, jalakaMtarasa jale jalaite jalakaMte jalappabhe jalappahassa jale jalarate jalappar3e jalakaMte, amitagatissa turiyagatI khipparAtI sIhagatI sIdavikamagatI amitavAhaNassa turiyagatI khippagatI sIha vikamagaDhI sIhagatI velaMbassa kAle mahAkAle aMjaNe riThThe pabhaMjaNassa kAle mahAkAle riTThe aMjaNe, ghosarasa Avatte viyAvante NaMdiyAvatte mahANaMdiyAvatte mahAghosassa Avatte viyAbatte mahANaMdiyAvatte NaMdiyAvatte 20, sakassa some jame varuNe samaNe, IsANassa some jame besamaNe varuNe, evaM egaMtaritA jAyacutassa, caunvihA bAjakumArA0 paM0 [saM0 kAle mahAkAle velaMbe pabhaMjaNe ( sU0 256) caDhabdihA devA paM0 taM bhavaNavAsI vANamaMtarA joisiyA vimANavAsI (sU0 257) caubvihe pamANe paM0 saM0daSvappamANe khettappamANe kAlapramANe bhAvappamANe (sU0 258 ) puruSAdhikArAdeva devavizeSapuruSanirUpaNaparANi lokapAlAdisUtrANi kaNThyAni, navaraM indraH paramaizvarpayogAt prabhuhAn vA gajendravat, rAjA tu rAjanAd dIpanAt zobhAvattvAdityarthaH ArAdhyatvAdvA, ekArthI vaitAviti, dAkSiNAtyeSu yo nAmatastRtIyo lokapAlaH sa audIcyeSu caturthazcaturthastvitara iti, evaM 'ekaMtariya'tti, yannAmAnaH zakrasya tannAmAna eva sanatkumArabrahmalokazukraprANatendrANAM tathA yannAmAna IzAnasya tannAmAna evaM mAhendralAntakasahasrArAcyutendrANAmiti / kAlAdayaH pAtAlakalazasvAmina iti / caturvidhA devA ityuktam, etacca saGkhyApramANamiti pramANaprarUpaNasUtraM, tatra pramiti pramIyate vA paricchidyate yenArthastat pramANaM tatra dravyameva pramANaM daNDAdidravyeNa vA dhanurAdinA zarIrAdevyairvA daNDahastAGgulAdibhiH dravyasya vA jIvAdeH dravyANAM vA jIvadharmmAdharmmAdInAM dravye vA paramANvAdI paryA For Pale On mUlaM [256 ] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH ~ 398~ Page #400 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [4], uddezaka [1], mUlaM [258] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: zrIsthAnA- masUtravRttiH prata sUtrAMka [258] // 198 // yANAM dravyeSu vA teSveva teSAmeva pramANaM dravyapramANaM, evaM yathAyogaM sarvatra vigrahaH kAryaH, tatra dravyapramANaM dvidhA-pra- sthAnAM0 dezaniSpannaM vibhAganiSpannaM ca, tatra AdyaM paramANvAdyanantapradezikAnta, vibhAganiSpannaM paJcadhA-mAnAdi, tatra mAnaM uddezaH 1 dhAnyamAnaM setikAdi rasamAnaM karSAdi 1 unmAnaM tulAkarSAdi 2 avamAnaM hastAdi 3 gaNitamekAdi 4 pratimAnaM gujA-lokapAlAH vallAdIti 5 kSetram-AkAzaM tasya pramANa dvidhA-pradezaniSpannAdi, tatra pradezaniSpannamekapradezAvagADhAdi asaGkhyaprade- sU0 256 zAvagADhAnta, vibhAganiSpannamaGgalyAdi, kAla:-samayastanmAnaM dvidhA pradezaniSpannamekasamayasthityAdi asaGkhayeyasamaya- devAH sthityantaM vibhAganiSpannaM samayAvaliketyAdi, kSetrakAlayordravyatve satyapi bhedanirdezo jIvAdidravyavizeSakatvenAnayo- sU0257 statparyAyatA'pIti dravyAdviziSTatAkhyApanArthaH, bhAva eva bhAvAnAM vA pramANaM bhAvapramANaM guNanayasaGkhyAbhedabhinnaM, tatrA pramANaM guNA-jIvasya jJAnadarzanacAritrANi, tatra jJAna pratyakSAnumAnopamAnAgamarUpaM pramANamiti, nayA-naigamAdayaH, saGkhyA- sU0 258 ekAdiketi / devAdhikAre evedaM sUtracatuSTayaM cattAri disAkumArimahattariyAo paM0 20-rUyA rUyaMsA surUvA rUyAvatI, cacAri vijukumArimahattariyAo paM0 saM0 -cittA cittakaNagA saterA sotAmaNI (sU0 259) sakassa NaM deviMdassa devaranno majjhimaparisAte devANaM cattAri paliovamAI ThitI paM0, IsANassa deviMdassa devaranno majjhimaparisAe devINaM cattAri paliocamAI ThiI paM0 (sU0 260) caubihe saMsAre paM0 ta0-davvasaMsAre khecasaMsAre kAlasaMsAre bhAvasaMsAre (sU0 261) | // 198 // 'cattAri disA' ityAdi sugama, navaraM dikumAryazca tA mahattarikAzca-pradhAnatamAstAsAM vA mahattarikA dikumArImaha-1 dIpa anukrama [272] SCARRIES ~399~ Page #401 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [261] dIpa anukrama [275] "sthAna" - aMgasUtra-3 ( mUlaM + vRtti:) sthAna [4], uddezaka [1]. mUlaM [261] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [03], aMga sUtra [03 ] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH ttarikAH, etA madhyarucakavAstavyA arhato jAtamAtrasya nAlakalpanAdi kurvantIti, vidyutkumArI mahattarikAstu vidigurucakavAstavyAH, etAzca bhagavato jAtamAtrasya catasRSvapi dikSu sthitA dIpikAhastA gAyantIti / ete ca devAH saMsAriNa iti saMsArasUtraM, saMsaraNam itazcetazca paribhramaNaM saMsAraH, tatra saMsArazabdArthajJastatrAnupayukto dravyANAM vAjIvapudgalalakSaNAnAM yathAyogaM bhramaNaM dravyasaMsAraH, teSAmeva kSetre-caturdazarajyAtmake yatsaMsaraNaM sa kSetrasaMsAraH, yatra vA kSetre saMsAro vyAkhyAyate tadeva kSetramabhedopacArAt saMsAro yathA rasavatI guNaniketyAdi, kAlasya-divasapakSamAsayanasaMvatsarAdilakSaNasya saMsaraNaM cakranyAyena bhramaNaM patyopamAdikAlavizeSavizeSitaM vA yatkasyApi jIvasya narakAdiSu sa kAlasaMsAraH, yasmin vA kAle-paurupyAdike saMsArI vyAkhyAyate sa kAlo'pi saMsAra ucyate abhedAcathA pratyupekSaNAkaraNAt kAlo'pi pratyupekSaNeti tathA saMsArazabdArthajJaH tatropayukto jIvapudgalayorvA saMsaraNamAtramupasarjanIkRtasambandhidravyaM bhAvAnAM vaudayikAdInAM varNAdInAM vA saMsaraNapariNAmo bhAvasaMsAra iti / ayaJca dravyAdisaMsAro'nekanayairdRSTivAde vicAryate iti dRSTivAdasUtraM cavihe diDivAe paM0 [saM0 parikammaM suttAI pubvagae aNujoge ( sU0 262) caDavihe pAyacchitte paM0 saM0pANapAyacchidaMsaNapAyacchite zvarisapAyacchitte ciyatta kiJcapAyacchitte 1 / cavvihe pAyacchite paM0 taM0 parisevaNApAyacchitte saMjoyaNApAyacchitte AroaNApAyacchitte paliDaMcaNApAyacchite 2 (sU0 263 ) 'erfast feere' ityAdi, tatra dRSTayo darzanAni-nayA udyante - abhidhIyante patanti vA avataranti yasmi - Eucation International For Parts Only ~ 400~ Page #402 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [263] dIpa anukrama [277] zrIsthAnAGgasUtravRttiH // 199 // "sthAna" aMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRttiH) mUlaM [263 ] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH sthAna [4], uddezaka [1]. muni dIparatnasAgareNa saMkalita .... ..AgamasUtra [03 ], aMga sUtra [03] Eaton Internationa - *******... caturdaza- pUrvasya nAmAni evaM zloka pramANa - nnasau dRSTivAdo dRSTipAto vA dvAdazamaGgam, tatra sUtrAdigrahaNayogyatAsaMpAdanasamartha parikarma gaNitaparikarmavat, tacca siddhasenikAdi, sUtrANIti RjusUtrAdIni dvAviMzatirbhavanti, iha sarvadravyaparyAyanayAdyarthasUcanAt sUtrANIti, sama tAtpUrva karaNAt pUrvANi tAni botpAdapUrvAdIni caturdazeti eteSAM caivaM nAmapramANAni, tadyathA-" uppAya 1 aggeNIyaM 2 vIriyaM 3 asthinatthi u pavAyaM 4 / NANapatrAyaM 5 sa 6 AyapavAyaM ca 7 kammaM ca 8 // 1 // pubvaM paccakkhANaM 9 vijaNuvAyaM 10 ajha 11 pANA 12 / kiriyAvisAlapuvaM 13 codasamaM biMdusAraM tu 14 // 2 // uppAye payakoDI 1 aggeNIyaMmi channaukkhA 2 / viriyambhi sayarilakkhA 3 sadvilakkhA u atthiNatthimmi 4 // 3 // egA paDaNA koDI NANapavAmi hoi pubbaMmi 5 / egA payANa koDI chacca payA saccavAryami // 4 // chabbIsaM koDIo AyapavAryami hoi payasaMkhA 7 / kammapavAe koDI asItI lakkhehiM anbhahiA 8 // 5 // culasIi sayasahassA paccakkhAmi vanniyA pucve / ekA payANa koDI dasa sahasahiyA ya aNuvAe 10 // 6 // chabbIsaM koDIo payANa pubve avaMjhaNAmi 11 / pANAummi ya koDI chappaNalakkhehi amahiyA 12 // 7 // navakoDIo saMkhA kiriyavisAlami 1] utpAdaM atrAyaNIyaM vIrya astinAtipravAdaM jJAnapravAdaM sakhyapravAdamAtmapravAdaM ca karmapravAdaM ca // 1 // prayAkhyAnaM pUrva vidyAnuvAdaM avandhyaM prANAyuH ki yAvizAlaM pUrva caturdazaM bindusAraM tu // 2 // utpAde padakoTI aprAyaNIce paNaratikSA bI saptatilakSAH astinAstipUrve parikSAH // 3 // pAdonekA koTI jJAnapravAde bhavati pUrve satyavAde SaDadhikA padakoTI // 4 // AtmapravAde zitiH kAvyaH padasayayA bhavaMti azI lakSairadhikA padakoTI karmapravAde // 5 // prakhyAkhyAnapUrve caturazItisahasrANi varNitAni vidyAnuvAde dazasahasrAdhikaikA koThI padAnAM // 6 // avandhyanAni pUrve padvizatiH koyyaH padAnAM prANAyuSi va padpaMcAkSAdhikA koTI // 7 // guruNA kriyAvizAla nava koyo For Pale On ~ 401 ~ 4 sthAnA0 uddezaH 1 dRSTivAdaH sU0 262 prAyazcittaM sU0 263 // 199 // Page #403 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [4], uddezaka [1], mUlaM [263] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: 27 * prata sUtrAMka [263] * viniyA guruNA 13 / addhatterasalakkhA payasaMkhA biMdusArammi // 8 // " iti, teSu gata-praviSTaM yat zrutaM tatpUrvagataM-pUrvANyeva, aGgapaviSTamaGgAni yatheti, yojanaM yogaH anurUpo'nukUlo vA sUtrasya nijenAbhidheyena saha yoga ityanuyogaH, sa caikastIrthakarANAM prathamasamyaktvAvAptipUrvabhavAdigocaro yaH sa mUlaprathamAnuyogo'bhidhIyate, yastu kulakarAdivaktavyatA gocaraH sa gaNDikAnuyoga iti / pUrvagatamanantaramukta, tatra ca prAyazcittaprarUpaNA''sIditi prAyazcittasUtradvayaM, tatra jJAnameva prAyazcittaM, yatastadeva pApaM chinatti prAyaH cittaM vA zodhayatIti niruktivazAt jJAnaprAyazcittamiti, evamanyavApi, 'viyattakice'tti vyaktasya-bhAvato gItArthasya kRtya-karaNIyaM vyaktakRtyaM prAyazcittamiti, gItArtho hi gurulAghavaparyAlocanena yat kizzana karoti tatsarva pApavizodhakameva bhavatIti, athavA jJAnAdyaticAravizuddhaye yAni prAyazcittAnyAlocanAdIni vizeSato'bhihitAni tAni tathA vyapadizyante, (yadvA) 'viyatteti vizeSeNa-avasthAdyaucityena vizeSAnabhihitamapi datta-vitIrNamabhyanujJAtamityarthaH, yatkicinmadhyasthagItArthena kRtyam-anuSThAnaM tad vidattakRtyaM prAyazcittameva, |'ciyattakitti pAThAntaratastu prItikRtyaM vaiyAvRttyAdIti, pratipevaNam-AsevanamakRtyasyeti pratipevaNA, sA ca dvidhA-pariNAmabhedAt pratiSevaNIyabhedAdA, tatra pariNAmabhedAt "paMDisevaNA u bhAvo so puNa kusalobya hoja'kusalo vA / kusaleNa hoi kappo akusalapariNAmao dappo // 1 // " pratiSevaNIyabhedAna "mUlaguNauttaraguNe duvihA 1 varNitA padasaSayA atrayodaza kSA bindusAre padasalAyA // 8 // 2 bhAyaH pratiSevanA saH punaH kuzalo thA bhavedakuzalo vA / guvAlena bhavati kalpaH akuzalapariNAmAdapaH // 1 // 3 mUlaguNottaraguNeSu dvividhA dIpa anukrama [277] * * caturdaza-pUrvasya nAmAni evaM zloka pramANaM, prAyazcita-varNanaM. ~ 402~ Page #404 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [4], uddezaka [1], mUlaM [263] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [263] sthAnA uddezaH1 prAyazcittaM sU0 263 // 200 / zrIsthAnA- paMDisevaNA samAseNaM 1 / mUlaguNe paMcavihA piMDavisohAigI iyarA // 1 // " tasyAM prAyazcittamAlocanAdi, taccedam- sUtra- "AloyaNa 1 paDikamaNe 2 mIsa 3 vivege 4 tahA viussagge 5 / taba 6 cheya 7 mUla 8 aNavaThThayA ya 9 pAraMcie vRttiH 41. ceva // 1 // " iti pratiSevaNAprAyazcittaM 1, saMyojanam-ekajAtIyAticAramIlana saMyojanA yathA zayyAtarapiNDo| gRhItaH so'pyudakAhastAdinA so'pyabhyAhRtaH so'pyAdhAkammikastatra yat prAyazcit tat saMyojanAprAyazcittam, tathA AropaNamekAparAdhaprAyazcitte punaH punarAsevanena vijAtIyaprAyazcittAdhyAropaNamAropaNA, yathA pazcarAtrindivaprAyazcittamApannaH punastatsevane dazarAtrindivaM punaH paJcadazarAtrindivamevaM yAvatSaNmAsAt tatastasyAdhikaM tapo deyaM na bha-| vati api tu zeSatapAMsi tatraivAntarbhAvanIyAni, iha tIrthe SaNmAsAntatvAt tapasa iti, uktaM ca "paMcAIyArovaNa neyavyA jAva hoti chammAsA / teNa para mAsiyANaM chaNhuvari josaNaM kujA // 1 // " iti, AropaNayA prAyazcittamAropaNAprAyazcittamiti, tathA parikuJcanam-aparAdhasya dravyakSetrakAlabhAvAnAM gopAyanamanyathA satAmanyathA bhaNanaM parikucanA parivaJcanA vA, utaM ca-davve khette kAle bhAve paliuMcaNA cauviyappa"tti, tathAhi-saccitte aJcittaM 1 jaNavayapaDiseviyaM ca addhANe 2 subhikkhe ya dubhikkhe 3 haTeNa tahA gilANeNaM // 1 // " iti, tasyAH prAyazcittaM parikulanAprAyazcittaM, vizeSo'tra vyavahArapIThAdavasaiya iti / prAyazcittaM ca kAlApekSayA dIyata iti kAlanirUpaNAsUtram 1 pratiSeSaNA samAsena / mUlaguNeSu paMcavidhA pichaviyonyAdikA itarA // 1 // 2 AlocanaM pratikramaNaM mi vivekAcA gutsargaH / taparale do mUlamanavasthApyaM pArAMcitaM caiva // 1 // paMcAdikAropaNA jJAtavyA yAvadbhavanti SaNmAsAstataH paraM mAsAdInAM paNAmupari bodhaNaM kuryAt // 1 // 4 sacittamacittaM | janapadapratitevitaM cAvani subhikSe durbhikSe ca iSTena tathA mlAnena // 1 // RESEARC dIpa anukrama [277] // 20 // prAyazcita-varNanaM. prAyazcittasya daza-bhedA: ~ 403~ Page #405 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [264] TIpa anukrama [278] "sthAna" aMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRttiH ) uddezaka [1]. sthAna [4], ..AgamasUtra [03 ], aMga sUtra [03] muni dIparatnasAgareNa saMkalita .... *******... Education Internation - vihekAle paM0 [saM0 pamANakAle ahAuyanivvattikAle maraNakAle addhAkAle ( sU0 264 ) caubvihe moggalapariNAme patte taM0 vannapariNAme gaMdhapariNAme rasapariNAme phAsapariNAme ( sU0 265) bharaheravasu NaM vAle purimapacchimavajA majjhimagA bAbIsaM arahaMtA bhagavaMtA cAvAmaM dhammaM paNNaveMti, taM0--savAto pANAtivAyAo veramaNaM, evaM musAvAyAo veramaNaM, savvAto adinnAdANAo veramaNaM sacAo bahiddhAdANA [ pariggahA ]o veramaNaM 1, sanveNaM mahAvidedesu arahaMtA bhagavaMto cAuAmaM dhammaM paNNavayaMti, saM0-savvAto pANAtivAyAo veramaNaM, jAva savvAtI mahiddhAdANAo veramaNaM ( sU0 266 ) tatra pramIyate - paricchidyate yena varSazatapalyopamAdi tatpramANaM tadeva kAlaH pramANakAlaH, sa ca addhAkAlavizeSa eva divasAdilakSaNo manuSyakSetrAntarvatIti, uktaM ca- "duviho pamANakAlo divasapamANaM ca hoi rAI ya / cauporisio divaso rAI cauporisI caiva // 1 // " iti, yathA-yatprakAraM nArakAdibhedenAyuH karmavizeSo yathAyustasya raudrAdidhyAnAdinA nirvRtiH- bandhanaM tasyAH sakAzAdyaH kAlo-nArakAditvena sthitirjIvAnAM sa yathAyurnirvRtikAlaH, athavA yathAssyuSo nirvRtistathA yaH kAlo - nArakAdibhave'vasthAnaM sa tatheti, ayamapyaddhAkAla evAyuSkakarmAnubhavaviziSTaH, sarvasaM| sArijIvAnAM varttanAdirUpa iti uktaM ca- "Auyamettavisiddho sa eva jIvANa vattaNAdimao / bhannai ahAukAlo 1] dvividhaH pramANakAla divasapramANo bhavati rAtripramANa catuSpauruSIko divasa rAtrirapi catuH pauSI eva // 15 2 Ayumatra viziSTaH sa eva jIvAnAM vartanAdimayaH bhavyate yathA''yuSkakAlo mUlaM [264) "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH For Parts Only ~ 404 ~ Page #406 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [4], uddezaka [1], mUlaM [266] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: zrIsthAnA- lasUtravRttiH prata sUtrAMka [266] // 201 vattaha jo jaciraM jeNaM // 1 // " iti, maraNasya-mRtyoH kAlaH-samayo' maraNakAlaH, ayamapyaddhAsamayavizeSa eva, maraNa- viziSTo maraNameva vA kAlo, maraNaparyAyatvAditi, uktaM ca-"kAloti mayaM maraNaM jaheha maraNaM gaotti kaalgo| tamhA sa kAlakAlo jo jassa mao mrnnkaalo||1||" iti, tathA addhaiva kAlaH addhAkAlaH, kAlazabdo hi varNapramANakAlAdiSvapi vartate, tato'ddhAzabdena viziSyata iti, ayaM ca sUryakriyAviziSTo manuSyakSetrAntarvatI samayAdirUpo'vaseyaH, uktaM ca-"sUrakiriyAvisiTTo godohAikiriyAsu niravekkho / addhAkAlo bhannai samayakkhettaMmi samayAi // 1 // samayAvaliyamuhuttA divasamahorattapakkhamAsA ya / saMvaccharajugapaliyA sAgaraosappipariyaTTA // 2 // " iti / dravyapayAyabhUtasya kAlasya catuHsthAnakamuktam, idAnIM paryAyAdhikArAt pudgalAnAM paryAyabhUtasya pariNAmasya tadAha- 'cauvihe' ityAdi, pariNAmaH-avasthAto'vasthAntaragamanam, uktaM ca-"pariNAmo hyAntaragamanaM na tu sarvathA vyavasthAnam / na ca sarvathA vinAzaH pariNAmastadvidAmiSTaH // 1 // " iti, tatra varNasya-kAlAdeH pariNAmaH-anyathA bhavana varNena vA kAlAdinetaratyAgena pudgalasya pariNAmo varNapariNAmaH, evamanye'pi / ajIvadravyapariNAma ukto'dhunA tu jIvadravyasya pariNAmA vicitrA sUtraprapazyenAbhidhIyante-tatra ca "bharate tyAdisUtradvayaM vyaktameva, kintu pUrvapazcimavajoM, vartate yo yacira yena // 1 // kAla iti mataM maraNaM yaha maraNaM gata iti kAlagataH / tasmAt sa kAlakAlo yo yasya mato maraNakAlaH // 2 // sUryakriyAviziSTo godohAdikriyAsu nirapekSaH / ahAkAlo bhaNpate samayAdiH samavakSetre // 1 // samaya AvalikA muhUrtaH divaso'horAtraH pakSaH mAsaH saMvatsaraM yugaM pasyaH sAgaraH utsarpiNI parAvataH // 2 // sthAnA0 | uddezaH1 pramANakAlAdiH pariNAmaH yAmA: sU0214265. dIpa anukrama [280] ~ 405~ Page #407 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [4], uddezaka [1], mUlaM [266] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: 2-5%8-4-56 -5 prata sUtrAMka [266]] 4-5% 82-% | kimuktaM bhavati?-madhyamakA iti, te cASTAdayo'pi bhavantItyucyate-dvAviMzatiriti, catvAro yamA eva yAmA nivRttayo yasmin sa tathA 'bahiddhAdANAo'tti bahirddhA-maithunaM parigrahavizeSaH AdAnaM ca-parigrahastayordvandvaikatvamathavA A dIyata ityAdAnaM-parigrAhya vastu tacca dharmopakaraNamapi bhavatItyata Aha-bahistAt-dharmopakaraNAd bahiyediti, iha ca samaithunaM parigrahe'ntarbhavati, na hyaparigRhItA yoSid bhujyata iti pratyAkhyeyasya mANAtipAtAdezcaturvidhatvAt caturyAmatA| dharmasyeti, iyaM ceha bhAvanA-madhyamatIrthakarANAM videhakAnAM ca caturyAmadharmasya pUrvapazcimatIrthakarayozca pazcayAmadha marmasya prarUpaNA ziSyApekSA, paramArthatastu pazcayAmasyaivobhayeSAmapyasau, yataH prathamapazcimatIrthakaratIrthasAdhava RjujaDA sAvakajaDAzceti, tattvAdeva parigraho varjanIya ityupadiSTe maithunavarjanamavavorbu pAlayituM ca na kSamAH, madhyamavidehajatIthe | karatIrthasAdhavastu RjuprajJaravAt tadboDhuM varjayituM ca kSamA iti, bhavatazcAtra zloko-"purimA ujjujaDDA u, vakajaDDA ya pacchimA / majjhimA ujupannA u, teNa dhamme duhA kae // 1 // purimANaM dubbisojho u, carimANaM duraNupAlae / kappo majjhimagANaM tu, suvisujjhe supAlae // 2 // " iti / anantarokkebhyaH prANAtipAtAdibhyo'nuparatoparatAnAM durgatisugatI bhavataH, tadvantazca te duggaMtetarA bhavantIti durgatisugatyAtmakapariNAmayodurgatasugatAnAM ca bhedAn sUtracatuSTayenAha prathame jujAH vaLajavAba pAdhAyAH madhyamAstu anuprakSAstena dharmoM dvidhA kRtH||1|| 1 pUrvANa durvizIdhvastu caramANAM duramupAlyaH kalpaH madhyamAnAntu mubizobhyaH khanupAlpaca // 1 // dIpa % RSBB%55 anukrama [280] ~406~ Page #408 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [4], uddezaka [1], mUlaM [267] (03) muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: zrIsthAnA sUtravRttiH durgatisu prata sUtrAMka [267] sU0 267 dIpa pattAri duggatIto paM0 saM0-radayaduggatI tirikkhajoNiyaduragatI maNussaduggatI devaduggaI 1, cattAri soggaIo 4 sthAnA0 paM00-siddhogatI devasoggatI maNuyasoggatI sukulapaJcAyAti 2, cattAri duggatA paM0 saM0-meradayaduggayA tiri uddezaH 1 kkhajoNiyaduggatA bhaNuyaduggatA devaduggatA 3, cattAri suggatA paM0 ta0-siddhasugatA jAva sukulapacAyAyA 4 (sU0267) paDhamasamayajiNasaNaM cattAri kammaMsA khINA bhavaMti-NANAvaraNijaM dasaNAvaraNijja mohaNijja aMtarAtitaM 1, uppannanA gatI NasaNadhare NaM arahA jiNe kevalI cattAri kammase vedeti, saM0-vedaNijja AuyaM NAmaM gotaM 2, paDhamasamayasiddhassa NaM cattAri kammaMsA jugarva khijati 20-vethANinaM AuyaM NAma gotaM 3 (sU0 268) | kevalyA'cattArI'tyAdi gatArtham , navaraM manuSyadurgatiH ninditamanuSyApekSayA devadurgatiH kilbiSikAdyapekSayeti, 'sukulapa dikarmakSayau sU0268 cAyAItti devalokAdau gatvA sukule-ikSvAkAdau pratyAyAtiH-pratyAgamanaM pratyAjAtirvA-pratijanmeti, iyaJca tIrthakarAdInAmeveti manuSyasugate gabhUmijAdimanujatvarUpAyA bhidyate, durgatirepAmastItyaci pratyaye durgatA duHsthA vA durgatAH evaM sugatAH / anantaraM siddhasugatA ukkAH te cASTakarmakSayAt bhavantyataH kSayapariNAmasya kramamAha- paDhame tyAdi sUtratrayaM vyakta, paraM prathamaH samayo yasya sa tathA sa cAsau jinazca-sayogikevalI prathamasamayajinastasya karmaNaH-sAmAnyasyAMzAH 51 |-jJAnAvaraNIyAdayo bhedA iti, utpanne-AvaraNakSayAjAte jJAnadarzane-vizeSasAmAnyabodharUpe dhArayatItyutpannajJAnadarza-|| nadharo'nenAnAdisiddhakevalajJAnavataH sadAzivasyAsadbhAvaM darzayati, na vidyate rahA-ekAnto gopyamasya sakalasannihitavyavahitasthUlasUkSmapadArthasArthasAkSAtkAritvAdityarahA devAdipUjA'hatvenAhanvA rAgAdijetRtvAjinaH kevalAni-paripU anukrama [281] ~ 407~ Page #409 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [4], uddezaka [1], mUlaM [268] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [268] gAni jJAnAdIni yasya santi sa kevalIti, siddhatvasya karmakSapaNasya ca ekasamaye sambhavAt prathamasamayasiddhasyetyAdi vypdishyte| asiddhAnAM tu hAsyAdayo vikArA bhavantIti hAsya tAvaJcatuHsthAnakAvatAritvAdAha pahiM ThANehiM hAsuppattI sitA taM0-pAsittA bhAsettA suNettA saMbharettA (sU0 269) caubihe aMtare paM0taM. -kaTThatare pamhaMtare lohaMtare pattharaMtare, evAmeva itithae vA purisassa vA caubihe aMtare paM0 20-kahatarasamANe pamhasarasamANe lohaMtarasamANe pattharaMtarasamANe (sU0270) cattAri bhayagA paM020-divasabhayate jattAbhayate ucattabhayate kaccAlabhayate (sU0 271) pattAri purisajAtA paM0 saM0-saMpAgaDapaDisevI NAmege jo pacchannapaDisevI pacchannapaDisevI NAmege No saMpAgaDapaDisevI ege saMpAgaDhapaDisevIvi pacchannapaDisevIvi ege no saMpAgapaTisevI No pacchannapaDisevI (sU0272) 'cauhI'tyAdi, hasanaM hAsaH-hAsamohodayajanito vikArastasyotpattiH-utpAdaH hAsotpattiH 'pAsitta'tti dRSTvA vidUSakAdiceSTAM cakSuSA, tathA bhASitvA vAcA kicicasUrivacanaM tathA zrutvA zrotreNa parokaM tathAvidhavAkyaM tathA tathAvidhameva ceSTAvAkyAdikaM smRtvA hasatIti zeSaH, evaM darzanAdIni hAsakaraNAni bhavantIti / asiddhAnAmeva dharmAntaranirUpaNAya dRSTAntadAntikArthavatsUtradvayam, 'caubdhiheM' ityAdi, kASThasya ca kASThasya ceti kASThayorantaraM-vizeSo rUpanirmANAdibhi riti kASThAntaramevaM pakSma-karpAsarUtAdi pakSmaNorantaraM viziSTasaukumAryAdibhiH lohAntaraM atyantacchedakatvAdibhiH daprastarAntaraM-pASANAntaraM cintitArthaprApaNAdibhiriti, 'evameva' kASThAdyantaravat, striyA vA khyantarApekSayA puruSasya dIpa anukrama [282] ~ 408~ Page #410 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [272] dIpa anukrama [286] "sthAna" - aMgasUtra-3 ( mUlaM + vRtti:) mUlaM [272] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH sthAna [4], uddezaka [1], muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra [03], aMga sUtra [03 ] zrIsthAnA 4 sthAnA0 vA puruSAntarApekSayA, vAzabdau strIpuMsayozvAturvidhyaM prati nirvizeSatAkhyApanArthI, kASThAntareNa samAnaM tulyamantaraMsUtra- 4 vizeSo viziSTapadavIyogyatvAdinA pakSmAntarasamAnaM vacanasukumAratayaiva lohAMtarasamAnaM snehacchedena parIpahAdau nirbhaGga- 42 uddezaH 1 vRttiH * tvAdibhizva prastarAntarasamAnaM cintAtikrAntamanorathapUrakatvena viziSTaguNavavandyapadavIyogyatvAdinA ceti / annt|| 203 // ramantaramuktamiti puruSavizeSAntaranirUpaNAya bhRtakasUtraM tatra bhriyate-poSyate smeti bhRtaH sa evAnukampito bhRtakaH karmmakara ityarthaH, pratidivasa niyatamUlyena karmmakaraNArthaM yo gRhyate sa divasabhRtakaH 1 yAtrA - dezAntaragamanaM tasyAM | sahAya iti viyate yaH sa yAtrAbhRtakaH 2 mUlyakAlaniyamaM kRtvA yo niyataM yathAvasaraM karmma kAryate sa uccatAbhRtakaH, kabbADa bhRtakaH- kSitikhAnakaH oDAdiH, yasya svaM karmmAyate dvihastA trihastA vA khayA bhUmiH khanitavyaitAvate dhanaM dAsyAmItyevaM niyamyeti, iha gAdhe - "divasabhayao u gheppai chinneNa ghaNeNa divasadevasiyaM / jattA u hoi gamaNaM ubhayaM vA [ AgamanaM cetyarthaH ] ettiyadhaNeNaM // 1 // kavvAla oDamAI hatthamiyaM kamma ettiyadhaNeNaM / ecirakAluJcatte 45 kAyadhvaM kamma jaM ti // 2 // uktaM laukikasya puruSavizeSasyAntaramadhunA lokottarasya tasyAntarapratipAdanAya pratiSevi sUtraM, tatra samprakaTam-agItArthasamakSamakalpyabhaktAdi pratiSevituM zIlaM yasya sa samprakaTapratisevItyevaM sarvatra, navaraM pra chimena dhanena divase divase divasabhRtastu gRhyate yAtrA tu bhavati gamanaM gamanAgamane vA iyatA dhanena // 1 // oDAdiH kabbatako niyamya iyatA bhanena hastamitaM kamma kAryate upatAbhRtaka iyatkAlaM karma karttavyaM yadU navIti (bhavati) // 2 // Education Intematon For Parts Only ~409~ hAsa: a ntaraM bhU takAH pra * tisevinaH sU0 269 270. 271272 // 203 // Page #411 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [272] dIpa anukrama [ 286] "sthAna" aMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRttiH) sthAna [4], uddezaka [1] muni dIparatnasAgareNa saMkalita .... ..AgamasUtra [03 ], aMga sUtra [03] .......... Eaton Intentional - cchannamagItArthAsamakSaM, atra cAdye bhaGgakatraye puSTAlambanoM vakuzAdiH nirAlambano vA pArzvasthAdirdraSTavyaH, caturthe tu nirgranthaH snAtako veti, antarAdhikArAdeva devapuruSANAM strIkRtamantaraM pratipAdayannAha camara Adi asurakumArassa agramahiSyaH camarasta NaM asuriMdassa asurakumArarano somassa mahArano cattAri aggamahisIo paM0 taM0 kaNagA kaNagalatA cittaguttA vasuMdharA, evaM jamassa varuNassa vesamaNassa, vahissa NaM vatiroyaNidassa vatiroyaNaratra somassa mahArano cacAri aggamahisIo paM0 vaM0-- mittagA subhaddA vijuvA asaNI, evaM jamassa vesamaNassa varuNarasa, dharaNassa NaM nAgakumAriMdassa nAgakumArarano kAlavAlassa mahArano cattAri aggamahisIo paM0 [saM0 asogA vimalA suppabhA sudaMsaNA, evaM jAna saMkhavAlassa, bhUtANaMdassa NaM NAgakumAriMdassa nAgakumAraranno kAlavAlassa mahArano cattAri agga0 paM0 saM0sunaMdA subhadA sujAtA sumaNA, evaM jAna selavAlassa jahA dharaNassa evaM sabbesi dAhiNiMda logapAlANaM jAva ghosarasa jahA bhUtAnaMdassa evaM jAva mahAghosassa logapAlANaM, kAchassa NaM pisAIdassa pisAyarano cattAri aggamahisIo paM0 taM0 kamalA kamalappabhA uppalA sudaMsaNA evaM mahAkAlassavi, suruvassa NaM bhUviMdassa bhUtarano cattAri jaggamahisIo paM0 taM rUpavatI bahuruvA suruvA subhagA evaM paDhiruvassavi, puNNabhadasta NaM jakkhiMdassa jakkharano cattAri agamahisIo paM0 [saM0 puttA bahuputtitA uttamA tAragA, evaM mANibhadassavi, bhImassa NaM rakkhasidassa rakkhasarano dattAri aggamahisIo paM0 naM0paDamA vasumatI kaNagA ravaNappabhA, evaM mahAbhImassavi, kiMnarasta NaM kiMnariMdarasa cattAri agga0 paM0 0 vaDeMsA ketumatI ratiseNA ratippabhA, evaM kiMpurisarasavi, sappurisassa NaM kiMpurisiMdarasa0 mUlaM [ 272 ] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH For Pernal Use Only ~ 410 ~ Page #412 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [4], uddezaka [1], mUlaM [273] (03) muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: zrIsthAnAisUtra prata sUtrAMka vRttiH 204 // K4 sthAnA0 uddezaH1 agramahipyaH vikRtayaH kUTAgArAH sU0273274275 [273] catvAri agamahisIo paM0 saM0-rohiNI NavamitA hirI puSphavatI, evaM mahApurisassapi, atikAyassa NaM mahoragiMdassa cattAri agamahisIo paM0 taM0-bhuyagA bhuyagavatI mahAkacchA phuDA, evaM mahAkAyassavi, gItaratissa gaM gaMdhabidassa catvAri agga0 500-sudhosA vimalA sussarA sarassatI, evaM gIyajasassavi, caMdassa NaM jotisiMdassa jotisarano cattAri aggamahisIo paM0 0-caMdappamA dosiNAbhA azcimAlI pabhaMkarA, evaM sUrassavi, Navara sUrappamA dosiNAbhA azcimAlI pabhaMkarA, iMgAlassa gaM mahAgahassa cattAri aggamahisIo paM0 20-vijayA bejayaMtI jayaMtI aparAjiyA, evaM sabjesi mahAgahANaM jAva bhAvakeussa, sakassa NaM deviMdassa devaranno somassa mahAro cattAri agga0 50 taM0-rohiNI mayaNA cittA somA, evaM Ava cesamaNassa, IsANassa NaM deviMdassa devaratno somassa mahArasro cattAri aga050 ta0-puDhavI rAtI rayaNI vijU, evaM jAva varuNassa (sU0 273) cattAri gorasavigatIo paM0 saM0-khIra dahiM sapi gavaNItaM, cacAri siNehavigaitIo paM00-rohaM payaM vasA NavaNIta, cattAri mahAvigatIo paM0 saM0-mahuM maMsaM majjaM NavaNItaM (sU0274) cattAri kUDAgArA paM0 saM0-gutte NAmaM ege gutte gutte NAma ege agupte agutte NAma ege gutte agutte NAma ege agutte, evAmeva pattAri purisajAtA paM0 ta0-gutte NAmamege gutte 4, cattAri kUDAgArasAlAo paM0 20-guttA NAmamegA guttaduvArA guttANAmamegA bhagutaduvArA aguttA NAmamegA guttaduvArA aguttA NAmamegA aguttaduvArA, pavAmeva pacAristhIo paM020-guttA nAmamegA guniMditA guttA NAmamegA aguttidiA [4] 4 (sU0 275) cauvihA ogAhaNA paM00-yUyogAhaNA khe dIpa anukrama [287] camara Adi asurakumArassa agramahiSya: ~ 411~ Page #413 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [276] dIpa anukrama [290] "sthAna" - aMgasUtra-3 ( mUlaM + vRtti:) mUlaM [ 276 ] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH sthAna [4], uddezaka [1]. muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra [03], aMga sUtra [03 ] vogAhaNA kAlogAhaNA bhAvogAhaNA (sU0 276) cattAri pannattIo aMgabAhiriyAto paM0 naM0caMdrapannacI sUrapannattI jaMburIvapannattI dIvasAgarapannattI (sU0 277 ) || caudvANassa paDhamo uddebho // 1 // 'camarasse'tyAdikamagramahiSIsUtraprapaJcamAha, kaNThyazcAyam, navaraM 'mahAranno' tti lokapAlasyAgrabhUtAH - pradhAnA mahiSyo -rAjabhAryA agramahiSya iti, vairoyaNatti-vividhaiH prakArai rocyante dIpyanta iti virocanAsta eva vairocanA:- utta | radigvAsino'surAH teSAmindraH, dharaNasUtre 'eva'miti kAlavAlasyaiva kolapAlazailapATha zaGkapAlAnAmetannAmikA eva catasrazvatasro bhAryAH, etadevAha 'jAva saMkhavAlassa'ti, bhUtAnandasUtre 'eva' miti yathA kAlavAlasya tathAnyeSAmapi, navaraM tRtIyasthAne caturthI vAcyaH, dharaNasya dakSiNanAgakumAranikAyendrasya lokapAlAnAmagramahiSyo yathA yannAmikAstathA tannAmikA eva sarveSAM dAkSiNAtyAnAM zeSANAmaSTAnAM veNudeva harikAntaagnizikha pUrNajalakAntaamitagatibelamba gho pAkhyAnAmindrANAM ye lokapAlAH sUtre darzitAsteSAM sarveSAmiti, yathA ca bhUtAnandasyaudIcya nAgarAjasya tathA zeSANAmaSTAnAmaudIcyendrANAM veNudAriharissahAgnimAnavaviziSTajalaprabhAmitavAhanaprabhaJjanamahAghoSAkhyAnAM ye lokapAlAstepAmapIti, etadevAha 'jahA dharaNasse' tyAdi / uktaM sacetanAnAmantaramathAntarAdhikArAdevA cetanavizeSANAM vikRtInAM gorasa snehamattvalakSaNamantaraM sUtratrayeNAha - 'cattArI tyAdi, gavAM raso gorasaH vyutpattireveyaM gorasazabdasya pravRttistu mahiSyAdInAmapi dugdhAdirUpe rase, vikRtayaH zarIramanasoH prAyo vikArahetutvAditi zeSaM prakaTam, navaraM sarpiH ghRtam, navanItaM-kAkSaNaM, sneharUpA vikRtayaH snehavikRtayo vasA-asthimadhyarasaH, mahAvikRtayo- mahArasatvena mahA vikAra kAritvAt, Education International For Park Use Only ~412~ Page #414 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [4], uddezaka [1], mUlaM [277] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [277] tayaH kU dIpa zrIsthAnA-IXmahataH sattvopaghAtasya kAraNatvAJceti, iha vikRtiprastAvAd vikRtayo vRjagAthAbhiH prarUpyante-khIraM 5 dahi 4 Naka- 4 sthAnA0 nasUtra- NIyaM 4 ghayaM 4 tahA telameva 4 guDa 2 maja 2 / mahu 3 maMsaM 3 ceva tahA ogAhimagaM ca dasamI u||1|| go- uddezaH 1 vRttiH mahisuTTipasUrNa elagakhIrANi paMca cattAri / dahimAiyAI jamhA uTTINaM tANi No huMti // 2 // cattAri hoti tellA agramahi tilaayasikusuMbhasarisavANaM ca / vigaIo sesAI DolAINaM na vigiio||3|| davagulapiMDagulA do maja puNa kaTTha- | piiprkr||205|| pichaniSphanaM / macchiyakottiyabhAmarabheyaM ca tihA mahu~ hoi // 4 // jalathalakhahayaramaMsaM camma basa soNiyaM tiheyapi / |NaM vikaAilla tinni calacala ogAhimagaM ca vigaIo // 5 // AdimAni trINi calacaletyevaM pakkAni vikRtirityarthaH "sesA na hoti vigaI a jogavAhINa te u kappatI / paribhujaMti na pAyaM jaM nicchayao na najati // 1 // egeNa ceva tavao maTAkArANi pUrijati pUyaeNa jo tAo / bIovi sa puNa kappai nivigaI levaDo navaraM // 2 // " ityAdi / acetanAntarAdhikArA-| avagAhadeva gRhavizeSAntaraM dRSTAntatayA'bhidhitsuH purupastriyozcAntaraM dArzantikatayA abhidhAtukAmaH sUtracatuSTayamAha- nAHprajJa'cattAri kUDetyAdi, kUTAni zikharANi stUpikAstadvantyagArANi-gehAni-athavA kUTa-sattvabandhanasthAnaM tadvadagArANi | prAyaH kSIra dadhi navanIta ghRtaM tathA tailameva guro mayaM madhu mAMsa caiva tathA'vagA himaM ca dazamI tu||1|| gomahinyuSTrIpAnAmerakasya dhIrANi pakSa dadhyA & sU0273dIni catuoM yasmAddaSTrINAM tAni na bhavanti // 2 // catvAri bhavanti tailAni tilAtasaukusuMbhasarpapANAM ca vikRtayaH zeSANi DoliyAdInAM na vikRtyH||3|| vagupiTaguTI dvau marya punaH kASThapiSTa niSpana mAkSikakotikabhrAmarabhedena madhu tripA bhavati // 4 // jalasthalabacaramAMsAni varma banA soNitaM tridhaitadapi // 205 // Adima pakAnatrayaM bhavanAhima ba vikRtistu // 5 // zeSA vikRtayo na bhavati te yogavAhinAM kalpante prAyaH parijhuMjate na yanidhayato na zAyave // 1 // ekesAnApUpena kaTAhadeva yaH pUryate tataH dvitIyo'pi sa punaH kalpate nirvikRtiko lepatatparam // 2 // anukrama [291] 277 ~ 413~ Page #415 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [277] dIpa anukrama [291] "sthAna" - aMgasUtra-3 ( mUlaM + vRtti:) sthAna [4], uddezaka [1]. muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [03], aMga sUtra [03] Education Internationa kUTAgArANi tatra guptaM prAkArAdivRtaM bhUmigRhAdi vA punarguSThaM sthagitadvAratayA pUrvakAlAparakAlApekSayA veti, evamanye'pi trayo bhaGgA boddhavyAH, puruSastu gupto nepathyAdinA'ntarhitatvena punargupto guptendriyatvena, athavA guptaH pUrva punarguso'dhunApIti, viparyaya kahyaH, tathA kUTasyeva AkAro yasyAH zAlAyA - gRhavizeSasya sA tathA, ayaM ca strIliGgadRSTAntaH, | strIlakSaNadArzantikArthasAdharmyavazAt, tatra guptA-parivArAvRtA gRhAntargatA vastrAcchAditAGgA gUDhasvabhAvA vA guptendri yAstu nigRhItAnaucityapravRttendriyAH, evaM zeSabhaGgA UhyAH / anantaraM gujhendriyatvamuktamindriyANi cAvagAhanAzrayANItyavagAhanAnirUpaNasUtraM, avagAhante - Asate yasyAM Azrayanti vA yAM jIvAH sA'vagAhanA - zarIraM dravyato'vagAhanA | dravyAvagAhanA, evaM sarvatra tatra dravyato'nantadravyA kSetrato'saGkhyeyapradezAvagADhA, kAlato'saGkhyeyasamayasthitikA, bhAvato varNAdyanantaguNeti, athavA'vagAhanA vivakSitadravyasyAdhArabhUtA AkAzapradezAH, tatra dravyANAmavagAhanA dravyAvagAhanA, kSetramevAvagAhanA kSetrAvagAhanA, kAlasyAvagAhanA samayakSetralakSaNA kAlAvagAhanA, bhAvavatAM dravyANAmavagAhanA bhAvAva gAhanA, bhAvaprAdhAnyAditi, AzrayaNamAtraM vA avagAhanA, tatra dravyasya paryAyairavagAhanA-AzrayaNaM dravyAvagAhanA, evaM kSetrasya kAlasya, bhAvAnAM dravyeNeti, anyathA vopayujya vyAkhyeyamiti / avagAhanAyAzca prarUpaNA prajJaptiSviti taccatuHsthAnakasUtram, tatra prajJApyante prakarSeNa bodhyante arthA yAsu tAH prajJaptayaH, aGgAni AcArAdIni tebhyo bAhyAH aGgavAdyAH, yathArthAbhidhAnAzcaitAH kAlika zrutarUpAH, tatra sUraprajJapti jambUdvIpaprajJaptI paJcamaSaSThAGgayorupAGgabhUte, itare tu prakIrNakarUpe iti, vyAkhyAprajJaptirasti paJcamI kevalaM sA'GgapraviSTetyetAzcatasra uktA iti // catuHsthAnakasya prathamoddezakaH samApta iti / atha caturtha sthAnasya prathamo uddezakaH parisamAptaH / For Park Use Only mUlaM [277] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH ~414~ Page #416 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [278] TIpa anukrama [292] zrIsthAnA GgasUtra vRttiH // 206 // "sthAna" aMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRttiH) uddezaka [2]. mUlaM [278 ] ..AgamasUtra [03 ], aMga sUtra [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH sthAna [4], muni dIparatnasAgareNa saMkalita .... Education Internationa .......... atha caturthasthAnake dvitIya uddezaH / vyAkhyAtazcatuHsthAnakasya prathamodezako'dhunA dvitIya Arabhyate, asya cAyaM pUrveNa sahAbhisambandhaH - anantarodezake jIvAdidravyaparyAyANAM catuHsthAnakamuktamihApi teSAmeva tadevocyata ityevaMsambandhasyAsyo dezakasyedamAdisUtracatuSTayamcattAri paDilINA paM0 [saM0 - kohapaDisalIye mANapaDilI mAyApaDisaMlIge lobhapaDilINe, cacAri apaDisaMlINA paM0 taM0 - kohapaDisalINe jAva lobha paDilINe, cattAri paDisalINA paM0 vaM0maNapaDilINe vatipaDisalINe kAyapa DilINe iMdiyapaDilINe, cattAri apaDilINA paM0 saM0 maNaapaTisaMlIne jAva iMdiyamapaDhisaMlI 4 ( sU0 278) bacAri purisajAtA paM0 naM0dINe NAmamege dINe dINe NAmamege adINe adINe NAmamege dI adINe NAmamege adINe 1, cattAri purisajAtA paM0 saM0 dINe NAmagege dINapariNate dINe NAmaM ege adINapariNate adINe NAmaM ege dINapariNate adINe NAmamege adINapariNate 2, cattAri purisajAtA paM0 taM0 dINe NAmamege dIve (4) 3, evaM dINamaNe 4-4, dINasaMkappe 4-5, dINapatre 4-6, dINadiTTI 4-7, dINasIlAcAre 4-8, dINavavahAre 4-9, cattAri purisajAyA paM0 taM0 - dINe NAmamege dINaparakame, dINe NAmamege adINa0 ha (4) 10, evaM savvesiM cabhaMgo bhANiyabvo, cattAri purisajAtA paM0 naM0dINe NAmamege dINavittI 4-11, evaM dINajAtI 12, - atha caturtha sthAnasya dvitIya uddezaka: Arabhyate / For Pernal Use Only ~415~ 4 sthAnA0 uddezaH 2 pratisaMlI natAdiH sU0 278 dInAdiprakArAH sU0 279 // 206 // Page #417 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [4], uddezaka [2], mUlaM [279] (03) muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [279]] CCC dINabhAsI 13, dINobhAsI 14, cattAri purisajAtA paM0 ta0-dINe NAmamege dINasevI ra (4) 15, evaM dINe NAmamege dINaparivAe 16, dINe NAmamege dINapariyAle ha (1) 17, savvattha caubhaMgo (sU0 279) 'cattAri paDisaMlINe'tyAdi, asya ca pUrvasUtreNa sahAyamabhisambandhaH-anantarasUtre prajJaptaya ukkAra, tAzca pratisaM-12 lInareva budhyanta iti pratisaMlInAH setarAH anenAbhidhIyanta ityevaMsambaddhamidaM sugama, navaraM, krodhAdikaM vastu vastu prati samyaglInA-nirodhavantaH pratisalInAH, tatra krodhaM prati udayanirodhenodayaprAptaviphalIkaraNena ca pratisaMlInaH kodhapratisaMlInaH, uktaM ca-"udayasseva niroho udayappattANa vA'phalIkaraNaM / jaM estha kasAyANaM kasAyasaMlINayA esA // 1 // " kuzalamanaudIraNenAkuzalamanonirodhena ca manaH pratisaMlInaM yasya sa manasA vA pratisalIno manaHpratisaM lInaH, evaM vAkAyendriyeSvapi, navaraM zabdAdiSu manojJAmanojJeSu rAgadveSaparihArI indriyapratisaMlIna iti, atra gAthA 4-"apasatthANa niroho jogANamudIraNaM ca kusalANaM / kajami ya vihI gamaNaM joge saMlINayA bhaNiyA // 1 // " sahesu ya bhayapAvarasu soyavisamuvagaesu / tuDeNa va ruDheNa va samaNeNa sayA na hoyabvaM // 1 // " evaM zeSendriyeSvapi vaktavyA, ityevaM manaHprabhRtibhirasaMlIno bhavati viparyayAditi / asalInameva prakArAntareNa saptadazabhizcaturbhagIrUpairdInasUtrairAhadIno-dainyavAn kSINojitavRttiH pUrva pazcAdapi dIna eva athavA dIno bahirvacyA punadIMno'ntartRttyetyAdizcaturbhazI, udayasyaiva girodha udayaprAptAmA vAkalIkaraNaM thadana kaSAyANAM eSA kayAyasaMlInatA // 1 // 2 apakSaratAnA yogAnA nirodhaH kuzalAnAmudIraNaM ca kArye ca vidhinA gamanaM eSA yoge saMlInatoyA // 1 // 3zabdeSu bhadrakapApakeSu zrotraniSayamupagateSu kona cA tuTena vA sadA zramagena na bhavitavyaM // 1 // dIpa anukrama [293] 'pratisaMlinatA' viSayaka vivaraNa ~ 416~ Page #418 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [4], uddezaka [2], mUlaM [279] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: zrIsthAnA- prata sUtrAMka sUtravRttiH [279] tathA dIno bahirvRttyA mlAnavadanatvAdiguNayuktazarIreNetyarthaH, evaM prajJAsUtra yAvadAdipadaM vyAkhyeyaM, dInapariNataH a-I sthAnA0 dInaH san dInatayA pariNato'ntarvRttyetyAdi caturbhaGgI 2, tathA dInarUpo malinajIrNavastrAdinepathyApekSayA 3, tathA uddezaH2 dInamanAH svabhAvata evAnunnatacetAH 4, dInasaGkalpa unnatacittasvAbhAnye'pi kathathiddhInavimarzaH 5, tathA dInamazAhIna-IIpratisaMlIsUkSmAlocanaH 6, tathA dInazcittAdibhirevamuttaratrApyAdipadaM, tathA dInadRSTirvicchAyacakSuH 7, tathA dInazIlasamAcAraH hInadharmAnuSThAnaH8, tathA dInavyavahAro dInAnyo'nyadAnapratidAnAdikriyaH hInavivAdo vA 9, tathA dInaparAkramo sU0278 hInapuruSakAra iti 10, tathA dInasyeva vRttiH-varttanaM jIvikA yasya sa dInavRttiH 11, tathA dIna-dainyavantaM puruSaM dainya- dInAdivadvA yathA bhavati tathA yAcata ityevaMzIlo dInayAcI, dInaM vA yAtIti dInayAyI, dInA vA-hInA jAtirasyeti | prakArAH dInajAtiH 12, tathA dInavadInaM vA bhASate dInabhASI 13, dInavadavabhAsate-pratibhAti avabhApate vA-yAcata ityevaM- sU0279 zIlo dInAvabhAsI dInAvabhASI vA 14, tathA dInaM nAyaka sevata iti dInasevI 15, tathA dInasyeva paryAyaH-avasthA | pratragyAdilakSaNA yasya sa dInaparyAyaH 16, 'dInapariyAle'tti dInaH parivAro yasya sa tathA 17, 'sabvattha caurma|go'tti sarvasUtreSu catvAro bhaGgA draSTavyA iti / puruSajAtAdhikAravatyeveyamaSTAdazasUtrI pattAri purisajAtA paM0 20-aje NAmamege aje 4,1 / cattAri purisajAtA paM0 saM0-bhaje NAmamege ajapariNae 4, 2 / evaM ajarUve 3 / ajamaNe 4 / ajasaMkappe 5 / ajapane 6 / ajadihI 7 / ajjasIlAcAre 8 / ajavavahAre 9 / ajaparakame 10 / ajavittI 11 / avajAtI 12 / ajabhAsI 13 / ajobhAsI 14 / ajaseSI 15 / dIpa anukrama [293] // 207 // ~ 417~ Page #419 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [4], uddezaka [2], mUlaM [280] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [280] evaM ajaparithAe 16 / ajapariyAle 17, evaM sattara AlAvagA 17, jahA dINeNaM bhaNiyA tahA aoNavi bhANiyanvA, pattAri purisajAyA paM00-aje NAmamege ajamAve aje nAmamege aNajabhAve aNaje nAmamege ajamAve aNaje nAmamene agajanabhAve 18 (sU0 280) cattAri usabhA paM0 saM0-jAtisaMpanne kulasaMpanne palasaMpanne rUvasaMpanne, evAmeva. cattAri purisajAtA paM0 saM0-jAtisaMpanne jAva ruvasaMpanne 1, catvAri usabhA paM0 saM0-jAtisaMpanne NAma ege no kulasaMpaNNe, kulasaMpaNNe nAma ege no jAisaMpaNNe, ege jAtisaMpaNNevi kulasaMpaNNeci, ege no jAtisaMpaNNe no kulasaMpanne, evAmeva cattAri purisajAyA paM0 ta0-jAtisaMpanne nAmamege 4, 2, cattAri usabhA pannattA ta-jAtisaMpanne nAma ege no balasaMpanne, evAmeva cattAri purisajAyA paM0 20-jAtisaMpanne 4, 3, cattAri usabhA paM0 saM0--jAisaMpanne nAma ege no rUpasaMpanne 4, eSAmeva cattAri purisajAyA paM0 20-AtisaMpanne nAma ege no rUvasaMpane, rUpasaMpane NAmamege 4,4, pattAri usamA paM0 saM0-kulasaMpanne nAma ege no balasaMpanne 4 evAmeva cattAri purisajAyA paM0 20kulasaMpanne nAmamege no balasaMpanne ha4, 5, pattAri sabhA paM0 ta0-kulasaMpanne NAmamege No rUvasaMpanne, kha 4, evAmeva pattAri purisajAvA paM0 saM0-kula. 4,6, cattAri sabhA paM0 saM0-calasaMpane NAma ege no rUvasaMpaNNe 44 evAmeva cattAri purisajAyA paNNatA taM0-balasaMpaNNe nAmamege 4,7cattAri hatthI paM00-bhare maMde mite saMkinne, evAmeva cattAri purisajAyA paM0 saM0-bhare maMde mite saMkinne, cattAri hatthI paM0 0-bhare NAmamege bharamaNe, bhare NAmamege maMdamaNe, bhare NAmabhege miyamaNe, bhare nAmamege saMkinamaNe, eSAmeva cattAri purisajAyA paM0 20-bhare NAma dIpa 45166454545454545-454 anukrama [294] ~418~ Page #420 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [4], uddezaka [2], mUlaM [281] + gAthA 1-5 muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: zrIsthAnA sUtravRttiH prata sUtrAMka [281] II ROCH mege bharamaNe bhare NAmamege maMdamaNe bhare NAmamege miyamaNe mahe NAmamege saMkinnamaNe, cattAri hatthI paM020-maMde NAmamege bharamaNe maMde nAmamege maMdamaNe maMde NAmamege miyamaNe maMde NAmamege saMkinamaNe, evAmeva cattAri purisajAtA, paM0 saM0-de NAmamege bharagaNe taM ceba, cattAri hatthI paM0 saM0-gite NAmoMge bharamaNe mite NAmamege maMdamaNe mite NAmamege miyamaNe mite NAmamege saMkinnamaNe, evAmeva cattAri purisajAtA 50, taM0-mite NAmamege bharamaNe taM gheva, catvAri hatthI paM0 saM0-saMkiNNe nAmamege bhahamaNe saMkinne nAmamege maMdamaNe saMkinne nAmamege miyamaNe saMkinne NAmamege saMkinnamaNe, evAmeva cattAri purisajAyA paM0, taM0-saMkinne nAmamege bhahabhaNe taM ceva jAva saMkine nAmamege saMkinnamaNe, madhuguliyapiMgalakkho aNupubasujAyadohaNaMgUlo / purao udaggadhIro savvaMgasamAdhito bhaho // 1 // calabahalavisamacamgo thUlasiro thUlaeNa peeNa / dhUlaNahadaMtavAlo haripiMgalaloyaNo maMdo // 2 // taNuo taNutaggIvo taNuvatato taNuyadattaNavAlo / bhIrU tatthuviggo tAsIya bhave mite NAmaM / / 3 // etesi hatthINaM thoSa thovaM tu jo harati hatthI / ruveNa va sIleNa va so saMkinoti naaybo||4|| bhado majai sarae maMdo uNa majjate vasaMtami / miDa majati hemaMte saMkinno sabvakAlaMmi // 5 // (sU0 281) gatArthI, navara, AryoM navadhA, yadAha-khette jAI kula kamma sippa bhAsAi nANacaraNe ya / dasaNAriya NavahA| micchA sagajavaNakhasamAi // 1 // iti, tatra AryaH kSetrataH punarAryaH pApakarmabahirbhUtatvenApApa ityarthaH, evaM saptadaza 1 AtikulakarmazilpabhASAbhyaH zAnadharaNAbhyAM darzanAcAryA navadhA zakayayanasamAdayo mlecchAH // 1 // sthAnA uhezaH 2 AryAdiprakArAH vRSabhahastidRSTAntA sU028.281 dIpa anukrama [300] T // 208 // ~419~ Page #421 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [281] dIpa anukrama [ 300] "sthAna" - aMgasUtra-3 ( mUlaM + vRtti:) sthAna [4], uddezaka [2], muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [03], aMga sUtra [03] sUtrANi neyAni, tathA AryabhAvaH kSAyikAdijJAnAdiyuktaH anAryabhAvaH kodhAdimAneti / puruSajAtaprakaraNameva dRSTAntadAntikArthopetamA vikathAsUtrAdabhidhIyate, pAThasiddhaM caitat navaraM RSabhA - balIvardAH jAtiH- guNavanmAtRkatvaM kulaM- guNavasitRkatvaM balaM - bhAravahanAdisAmarthyaM rUpaM zarIrasaundaryamiti, puruSAstu svayaM bhAvayitavyAH 2, anantaradRSTAntasUtrANi tu sapuruSadAntikAni jAtyAdIni catvAri padAni bhuvi vinyasya SaNNAM dvikasaMyogAnAM 'jAisaMpanne no kulasaMpanne' ityAdinA sthAnabhaGgakakrameNa SaDeva caturbhaGgikAH kRtvA samavaseyAni / hastisUtre bhadrAdayo hastivizeSA vakSyamANalakSaNA vanAdivizeSitAzca yadAha - "bhadro mando mRgazceti, vijJeyAstrividhA gajAH / vanapracAra 1 sArUpya 2, sattvabhedopalakSitAH 3 // 1 // " iti tatra bhadro hastI bhadra eva dhIratvAdiguNayuktatvAt, mando manda eva dhairyavegAdiguNeSu mandasvAt, mRgo mRga eva tanutvabhIrutvAdinA, saGkIrNaH kizid bhadrAdiguNayuktatvAt saGkIrNa eveti, puruSo 'pyevaM bhAvanIyaH, uttarasUtrANi tu catvAri sadAntikAni, bhadrAdipadAni catvAri tadadhaH krameNa catvAryeva bhadramana:prabhRtIni ca vinyasya "bhadde nAmaM ege bhaddamaNe" ityAdinA krameNa samayaseyAni, tatra bhadro jAtyAkArAbhyAM prazastastathA bhadraM mano yasyAthavA bhadrasyeva mano yasya sa tathA dhIra ityarthaH, mandaM mandasyeva vA mano yasya sa tathA nAtyantadhIraH, evaM mRgamanA bhIrurityarthaH, saGkIrNamanA bhadrAdicitralakSaNopetamanA vicitracitta ityarthaH, puruSAstu vakSyamANabhadrAdilakSaNAnusAreNa prazastAprazastasvarUpA mantavyA iti, bhadrAdilakSaNamidam - 'maha'gAthA, madhuguTikeva-kSaudravaTikeva piGgale-pi akSiNI locane yasya sa tathA anupUrveNa paripAvyA Education International For Pale Only mUlaM [ 281] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH ~420~ bh| maM / se ma meM mR / sa Page #422 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [4], uddezaka [2], mUlaM [281] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [0] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [281] // 209 // zrIsthAnA-18 suSTha jAtA-utpanno yaH so'nupUrvasujAtaH, svajAtyucitakAlakramajAto hi balarUpAdiguNayukto bhavati sa cAsI dIrghalAGga-1 sUtra- lava-dIrghapuccha iti sa tathA, anupUrveNa vA sthUlasUkSmasUkSmataralakSaNena sujAtaM dIrgha lAGgalaM yasya sa tatheti, puratA- uddezaH2 vRttiH agrabhAge udamaH-unnataH tathA dhIra:-akSobhaH tathA sarvANyaGgAni samyak-pramANalakSaNopetatvena AhitAni-vyavasthitAni AryAdi yasya sa sarvAGgasamAhito bhadro nAma gajavizeSo bhavatIti, 'cala'gAhA, cala-zlathaM bahalaM-sthUlaM viSama-baliyuktaM carma yasya prakArAH sa tathA, sthUlazirAH, sthUlakena 'paeNatti pecakena pucchamUlena yuktaH sthUlanakhadantavAlo, haripiGgAlalocana:-siMhavat | vRSabhahastipiGgAkSo mando gajavizeSo bhavatIti, 'taNugAhA, tanuka:-kRzaH tanugrIvaH tanutvak-tanucA tanukadamtanakhavAlaH, dRSTAntAH bhIruH-bhayazIla svabhAvatatrasto bhayakAraNavazAt stabdhakarNakaraNAdilakSaNopeto bhIta eva udvignaH kaSTavihArAdAbuddhega- sAsU0280& vAn svayaM trastaH parAnapi trAsayatIti trAsI ca bhavenmRgo nAma gajabheda iti, 'eesiM gAhA' 'bhado gAhA' kaNThye, tathA 'daMtehiM haNai bhaddo maMdo hattheNa AhaNai hatthI / gattAdharehi ya mio, saMkinno sabao haNai // 1 // " iti, anantaraM saMkIrNaH saGkIrNamanA ityatra manaHsvarUpamuktamatha vAcaHsvarUpabhaNanAya vikathAkathAprakaraNamAha cattAri vikahAtI paM0 saM0-ityikahA bhattakaddA desakahA rAyakahA, isthikahA paNvihA paM0 20-itthINaM jAikahA itthINa kulakaddA itthINaM rUvakahA itthINaM NevatthakahA, bhattakahA caubbihA paM020-bhattassa AvAvakahA bhatassa NinvAvakahA bhattassa AraMbhakahA bhattassa nihANakahA, desakahA paubihA paM0 0-desavihikahA desavika aa||209 1 bhado dantairhanti mando hastenAiti hastI gAnAdharAbhyAM va mRgaH saMkIrNaH santi // 1 // dIpa 281 anukrama [300] ~421~ Page #423 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [4], uddezaka [2], mUlaM [282] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [282] ppakahA desacchaMdakahA desanevatthakahA, rAyakahA paubvihA paM0 ta0-ratno atitANakahA rano nijANakahA rano balavAhaNakahA rano kosakoTThAgArakahA, pabihA dhammakahA paM020-akSevaNI vikkhevaNI saMveyaNI nivvegaNI, akkhevaNI kahA paravihApaM0 ta0-AyAraakkhevaNI vavahAraakkhevaNI pannattiakkhevaNI didvivAtaaksevaNI, vikkhevaNI kahA caunvihA paM0 20-sasamaya kahei, sasamayaM kahittA parasamayaM kahei 1, parasamaya kahettA sasamaya ThAvatittA bhavati 2, sambhAvAtaM kahei sammAvAtaM kahettA micchAvAtaM kahei 3 micchAbAta kahettA sammAvAtaM ThAvatittA bhavati 4, saMvegaNI kathA caubihA paM0 saM0-dahalogasaMvegaNI paralogasaMvegaNI AtasarIrasaMvegaNI parasarIrasaMvegaNI, NivegaNIkahA pAunvihA paM0 saM0-ihaloge ducinnA kammA ihaloge duhaphalavivAgasaMjuttA bhavaMti 1, ihaloge ducinnA kammA paraloge duruphalavivAgasaMjuttA bhavaMti 2, paraloge duzcinnA kammA ihaloge duhaphalavivAgasaMjuttA bhavaMti 3, paraloge ducinnA kammA paralove duhaphalavivAgasaMjuttA bhavaMti 4, ihaloge sucitrA kammA idaloge muhaphalavivAgasaM juttA bhavaMti 1, ihaloge sucinnA kammA paraloge suhaphalavivAgasaMjuttA bhavaMti 2 evaM caubhaMgo 4 (sU0 282) sugamam , navaraM, viruddhA saMyamabAdhakatvena kathA-vacanapaddhatirvikathA, tataH khINAM strISu vA kathA strIkathA, iyaM ca katherayuktApi strIviSayatvena saMyamaviruddhatvAdvikatheti bhAvanIyeti, evaM bhaktasya-bhojanasya, dezasya-janapadasya, rAjJonRpasyeti, brAhmANIprabhUtInAmanyatamAyA yA prazaMsA nindA vA sA jAtyA jAtervA katheti jAtikathA, yathA-'ghignAjhaNIvAbhAve, yA jIvanti mRtA iva / dhanyA manye jane zUdrIH, ptilksse'pyninditaaH||1|| iti, evaM ugrAdikulo WERMEHTHANESH dIpa anukrama [301] | 'vikathA' sambandhI dIrghacarcA ~422~ Page #424 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [ 282] dIpa anukrama [ 301] zrIsthAnAsUtravRttiH // 210 // muni dIparatnasAgareNa saMkalita .... "sthAna" aMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRttiH) uddezaka [2]. sthAna [4], ..AgamasUtra [03 ], aMga sUtra [03] Eaton International *******... 'vikathA' sambandhI dIrghacarcA - yannAnAmanyatamAyA yat prazaMsAdi sA kulakathA, yathA- 'aho caulukyaputrINAM sAhasaM jagato'dhikam / patyurmRtyoM vizantyanau, yAH premarahitA api // 1 // iti, tathA andhrIprabhRtInAmanyatamAyA rUpasya yatprazaMsAdi sA rUpakathA, yathA--'candravakrA sarojAkSI, saGgIH piinghnstnii| kiM chATI no matA sA'sya, devAnAmapi durlabhA 1 // 1 // " iti, tAsAmeva anyatamAyAH kacchAbandhAdinepathyasya yatprazaMsAdi nepathyakatheti, yathA- 'ghinnArIraudIcyA bahuvasanAcchAditAGgalatikatvAt / yadyauvanaM na yUnAM cakSurmodAya bhavati sadA // 1 // " iti strIkathAyAM caite doSAH "Ayapa ramohudIraNaM uDDAho suttamAiparihANI baMbhavayassa aguptI pasaMgadosA ya gamaNAdI // 1 // " unniSkramaNAdaya ityarthaH, tathA zAkaghRtAdInyetAvanti tasyAM rasavatyAmupayujyanta ityevaMrUpA kathA AvApakathA, etAvantastatra pakkApakkAnnabhedA vyaJjanabhedA veti nirvApakatheti, tittirAdInAmiyatAM tatropayoga ityArambhakathA, etAvat draviNaM tatropayujyata iti niSThAnakatheti, uktaJca - " - "sAgaghayAdAvAdI pakkApako ya hoi nivvAvo / AraMbha tittirAI miTThANaM jA sayasahassaM ||1||" iti, iha cAmI doSAH- "AhAramantareNavi gehIo jAyae saIMgAlaM / ajiiMdiya odariyAvAo u aNunnadosA ya // 2 // " iti tathA deze magadhAdau vidhiH-viracanA bhojanamaNibhUmikAdInAM bhujyate vA yadyatra prathamatayeti dezavidhistarakathA dezavidhikathA evamanyatrApi, navaraM, vikalpaH- sasyaniSpattiH, vaprakUpAdidevakulabhavanAdivizeSazceti, chando 1] AtmaparayomahodIraNA uDGgAdaH sUtrAdiparihAniH brahmavatasyAguptiH prasaMgadoSA uni ca // 1 // 2AkavRtAdirAvApaH pakkApakaca bhavati nirvANaH / titirAyAraMbhaH yAvacchatasahasrAdi niSThAnaM // 1 // 3 AhAramantareNApi gRjyA sAMgAraM jAyate ajitendriyatA audarikavAdastu anujJAdoSatha // 1 // mUlaM [ 282 ] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH For Parts Only ~ 423 ~ 14 sthAnA0 uddezaH 2 kathAH sU0 282 // 210 // Page #425 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [4], uddezaka [2], mUlaM [282] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [282] gamyAgamyavibhAgo yathA lATadeze mAtulabhaginI gamyA anyatrAgamyeti, nepathyaM-strIpuruSANAM veSaH svAbhAviko vibhUSAmatAtyayazceti, iha doSA:-rAgaddopuppattI sapakkhaparapakkhao ya ahigaraNaM / vahaguNa imotti deso soI gamaNaM ca a-. siM // 1 // " iti, tathA atiyAna-nagarAdau pravezastarakathA atiyAnakathA, yathA-"siyasiMdhurasaMdhago siyacamaro || seyachattachannaNaho / jaNaNayaNakiraNaseo eso pavisai pure rAyA // 1 // " iti, evaM sarvatra, navaraM niryANa-nirgamaH, tatkathA yathA-"vaijatAujjamamaMdabaMdisaI milaMtasAmataM / saMkhuddhasennamuhuyaciMdhaM nayarA nivo niyai // 1 // " valaMhastyAdi vAhanaM vegasarAdi, tatkathA yathA-"hesaMtahayaM gajaMtamayagalaM ghaNaghaNaMtarahalakkhaM / kassa'nnassavi sennaM NinnAsiyasattusina bho||1||" kozo-bhANDAgAra koSThAgAraM-dhAnyAgAramiti, tatkathA yathA-purisaparaMparapatteNa bhariyavissaMbhareNa koseNaM / NijiyavesamaNeNaM teNa samo ko niyo anno||1||" iti, iha caite doSA:-"cAriya corA bhimare 2 hiya 1 mAriya 2 saMka kAukAmA bA / bhuttAbhuttohANe kareja vA AsasapaogaM // 1 // " bhuktabhogoDabhuktabhogo vA avadhAvanaM kuryAdityarthaH / AkSipyate-mohAt tattvaM pratyAkRSyate zrotA'nayetyAkSepaNI, tathA vikSipyate 1rAgaDDaSotpattiH sapakSaparapakSAbhyAmadhikaraNaca eSa bahuguNo deza iti zrutvA'nyeSAM gamanaM ca // 1 // 2 sitasindhuraskandhayataH zita cAmaraH sitacchatracchannanabhAH jananayanakiraNazveta eSa pravizati pure rAjA // 1 // 3 vAyamAnAyudhaM amaMdabaMdizabdaM mIlatsAmantaM saMvandhasainyaM ubUtaci nagarAbhUpo nigacchati // 1 // heSaddhaya garjana panapanAvamAnasthalakSa kasyAnyasyApi sainya nirvAzitazatrusainya bhoH // 1 // 4 puruSaparamparayA prAptena bhUtasamAvizvena kozAgAreNa / nirmita-15 zramaNena tena samo'nyaH ko nRpaH ! // 1 // 5cArikacaurAbhimaratayA have mArite zakA katukAmA pA / mukkAmuSyoravadhAnanaM kuryAcAzaMsAprayoga vA // 1 // dIpa anukrama [301] *CROGR50 | 'vikathA' sambandhI dIrghacarcA ~424~ Page #426 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [4], uddezaka [2], mUlaM [282] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: zrIsthAnA- sUtra prata sUtrAMka [282]] sU0 282 // 211 // sanmArgAt kumArge kumArgAdvA sanmArge zrotA'nayeti vikSepaNI, saMvegayati-saMvegaM karotIti saMvedyate vA-saMbodhyate saM- sthAnA0 vejyate vA-saMvegaM grAhyate zrotA'nayeti saMvedanI saMvejanI veti, nirvidyate-saMsArAdenidhiNNaH kriyate anayeti niveda- uddeza:2 nIti, AcAro-locAsnAnAdista prakAzanena AkSepaNI AcArAkSepaNIti, evamanyatrApi, navaraM vyavahAraH-kathazcidApa- kathAbhedA: nadoSavyapohAya prAyazcittalakSaNaH, prajJaptiH-saMzayApannasya zroturmadhuravacanaiH prajJApana, dRSTivAda:-zrotrapekSayA nayAnusA-1 reNa sUkSmajIvAdibhAvakatham , anye tvabhidadhati-AcArAdayo granthA eva parigRhyante, AcArAdhabhidhAnAditi, asthA-13 zcArya rasaH-"vijAcaraNaM ca tayo purisakAro ya samiiguttIo / uvaissai khalu jaM so kahAe~ akkhevaNIi raso // 1 // " iti, svasamaya-svasiddhAntaM kathayati, tadguNAnuddIpayati pUrva, tatastaM kathayitvA parasamayaM kathayati, tadoSAna darzayatItyekA, evaM parasamayakathanapUrvakaM svasamayaM sthApayitA-svasamayaguNAnAM sthApako bhavatIti dvitIyA, 'sammAvAyamityAdi, asyAyamarthaH-parasamayeSvapi ghuNAkSaranyAyena yo yAvAn jinAgamatattvavAdasahazatayA samyag-aviparItatattvAnAM vAdaH samyagvAdaH taM kathayati, taM kathayitvA teSveva yo jinapraNItatattvAt viruddhatvAnmithyAvAdastaM doSadarzanataH kathayatIti tRtIyA, parasamayeSveva mithyAvAdaM kathayitvA samyagvAdaM sthApayitA bhavatIti caturthI, athavA sa. myagvAdaH-astitvaM, mithyAvAdo-nAstitvaM, tatra AstikavAdidRSTIruktvA nAstikavAdidRSTINatIti tRtIyA, etadviparyayA caturthIti, ihaloko-manuSyajanma tatsvarUpakathanena saMveganI ihalokasaMveganI, sarvamidaM mAnuSatvamasAramadhruvaM kada 1 vidyAcaraNaM ca tapaH puruSakAratha samiti guptayaH / upadizyate khaLa yat sa kathAyA AkSepaNyA rasaH // 1 // dIpa anukrama [301] saa||211|| 'vikathA' sambandhI dIrghacarcA ~425~ Page #427 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [4], uddezaka [2], mUlaM [282] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [282] lIstambhasamAnamityAdirUpA, evaM paralokasaMvedanI devAdibhavasvabhAvakathanarUpA-devA apIr2yAMviSAdabhayaviyogAdiduHkhairabhibhUtAH, kiM punastiryagAdaya iti, AtmazarIrasaMveganI yadetadasmadIyaM zarIrametadazuci azucikAraNajAtamazucidvAravinirgatamiti na pratibandhasthAnamityAdikathanarUpA, evaM parazarIrasaMveganI, athavA parazarIraM-mRtakazarIramiti, ihaloke duzcIrNAni-cauryAdIni karmANi-kriyA ihaloke duHkhameva karmadumajanyatvAt phalaM duHkhaphalaM tasya vipAka:-anubhavo duHkhaphalavipAkastena saMyuktAni duHkhaphalavipAkasaMyuktAni bhavanti caurAdInAmivetyekA, evaM nArakANAmiveti dvitIyA, A garbhAt vyAdhidAridyAbhibhUtAnAmiveti tRtIyA, prAkRtAzubhakarmotpannAnAM narakamAyogya banatAM kAkagRdhrAdInAmiva caturthIti, 'ihaloe sucinnetyAdi caturbhaGgI tIrthakaradAnadAtR 1 susAdhu 2 tIrthakara 3 devabhavasthatIrthakarAdInA 4 miva bhAvanIyeti // ukto vAgvizeSo'dhunA puruSajAtapradhAnatayA kAyavizeSamAha- saheba bacAri purisajAyA paM0 taM-kise NAmamege kise kise NAmamege dRDhe daDhe NAmamege kise baDhe NAmamege daDhe, cattAri purisajAyA paM0 saM0-kise NAmamege kisasarIre kise NAmamege dRDhasarIre daDhe NAmamege kisasarIre daDe NAmamege daDhasarIre 4 // cattAri purisajAyA paM0 taM0-kisasarIrassa nAmamegassa NANadasaNe samuppaNati No daDhasarIrassa daDhasarIrassa NAma egassa NANadasaNe samuppajati No kisasarIrassa egassa kisasarIrassavi NANadasaNe samuppajati daDhasarIrassavi egassa no kisasarIrassa gANadaMsaNe samuppajati No daDhasarIrassa (sU0 283) cAhiM ThANehiM niggaMdhANa vA niggaMthINa vA assi samayasi atisese nANadasaNe samuppajiukAmevi na samuppojA, taM0 dIpa anukrama [301] 'vikathA' sambandhI dIrghacarcA ~426~ Page #428 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [4], uddezaka [2], mUlaM [284] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: zrIsthAnA jasUtra vRttiH prata sUtrAMka [284] // 212 // -amiSakSaNaM abhikkhaNagisthikaha bhattakaha desakaha gayakaI kahettA bhavati 1, vivegeNa vijassaggeNaM No sammamappANaM I+4 sthAnA. bhAvitA bhavati 2 puSvarattAparattakAlasamayaMsi No dhammajAgaritaM jAgaratitA bhavati 3, phAsuyassa esaNijassa jaMThassa uddezaH2 sAmudANiyassa No samma gasitA bhavati 4, intehiM cauhi ThANehiM nirmAthANa yA nimgaMdhINa vA jAba no samuppa sU0283jjejjA / carhi ThANehiM niggaMdhANa vA niggaMdhINa yA atisese pANadasaNe samuppajiukAme samuSpajjejA, taM0-itthIkahaM bhattakaI desakahaM rAyakaha no kahattA bhavati, vivegeNa viusaggeNaM sammamappANaM bhAvetA bhavati, punvarattAvarattakAlasamayasi dhammajAgariyaM jAgaratitA bhavati, phAsuyassa esaNijassa uMchassa sAmudANiyassa sammaM gavesiyA bhavati, ithe ehiM cAhiM ThANehiM niggaMdhANa vA niggaMthINa vA jAva samupajjejA (sU0 284) 'cattAri purise tyAdi kaNThayaM, navaraM kRzaH-tanuzarIraH pUrva pazcAdapi kRza eva athavA kRzo bhAbena hInasattvA|ditvAt punaH kRzaH zarIrAdibhirevaM dRDho'pi viparyayAditi, pUrvasUtrArthavizeSAzritameva dvitIyaM sUtraM, tatra kRzo bhAvataH, zeSa sugarma / kRzasyaiva caturbhaGgavA jJAnotpAdamAha-cattArI'tyAdi vyaktaM, kintu kRzazarIrasya vicitratapasA bhAvitasya |zubhapariNAmasambhavena tadAdharaNakSayopazamAdibhAvAt jJAnaJca darzanazca jJAnadarzanaM jJAnena vA saha darzanaM jJAnadarzanaM chAasthikaM kaivalika vA tatsamutpadyate, na dRDhazarIrasya, tasya hi upacitatvena bahumohatayA tathAvidhazubhapariNAmAbhAvena kSayopazamAdyabhAvAdityekaH, tathA'mandasaMhananasyAlpamohasya dRDhazarIrasyaiva jJAnadarzanamukhadyate, svastha zarIratayA manaHsvAsthyena zubhapariNAmabhAvataH kSayopazamAdibhAvAt na kRzazarIrasyAsvAsthyAditi dvitIyaH, tathA kRzasya havakha vA tadu dIpa anukrama [303] NCRACK ~427~ Page #429 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [284] dIpa anukrama [ 303] "sthAna" - aMgasUtra-3 ( mUlaM + vRtti:) sthAna [4], uddezaka [2], muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [03], aMga sUtra [03] sadyate viziSTa saMhananasyAlpamohasyobhayathApi zubhapariNAmabhAvAt kRzatvadRDhatve nApekSata iti tRtIyaH, caturthaH sujJAnaH / jJAnadarzanayorutpAdaH ukto'dhunA tavyAghAta ucyate, tatra - 'cauhI' tyAdi sUtraM sphuTaM paraM nirdhandhIgrahaNAt striyA api kevalamukhadyata ityAha, 'asminniti asmin pratyakSa ivAnantarapratyAsanne samaye 'aisese 'ti zeSANi-matyAdicakSurdarzanAdIni atikrAntaM sarvAyavodhAdiguNairyattadati zeSamatizayavatkevalamityarthaH samutpattakAmamapItI haivArtho draSTavyaH, jJAnAderabhilASAbhAvAt kathayiteti zIlArthikastRn tena dvitIyA na viruddheti, 'vivekene 'ti azuddhAdityAgena 'vijassageNaMti kAyavyutsargeNa pUrvarAtrazca rAtreH pUrvo bhAgo apararAtrazca-rAtreraparo bhAgaH tAveva kAlaH sa eva samaya:- avasaro jAgarikAyAH pUrvarAtrApararAtrakAlasamaya stasmin kuTumbajAgarikAvyavacchedena dharmapradhAnA jAgarikA-nidrAkSayeNa bodho dharmajAgarikA, bhAvapratyupekSetyarthI, yathA-"kiM kaMya kiM vA sesaM kiM karaNijjaM tavaM ca na karemi / pubvAvarattakAle jAgarao bhAvapaDilehA // 1 // " iti athavA "ko mama kAlo? kimeyassa uciyaM? asArA visayA niyamagAmiNo vira| sAvasANA bhIsaNo maccU || 1 ||" ityAdirUpA vibhaktipariNAmAt tayA jAgaritA-jAgarako bhavati, athavA dharmmajAgarikAM jAgaritA-karteti draSTavyamiti, tathA pragatA asavaH - ucchrAsAdayaH prANA yasmAt sa prAsuko nijjIvastasya eNyategaveSyate udgamAdidoSarahita tayetyepaNIyaH- kalpyastasya unchayate-alpAlpatayA gRhyata ityuccho-bhaktapAnAdistasya samu SKI mUlaM [ 284 ] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH 1 ki kRtaM kiMvA zeSaM kiM karaNIye tapaya na karomi pUrvAparakAle jAmato bhAvapratilekhanA // 1 // 2 ko vA na kAlaH kimetavocitaM a sArA viSayA niyamayAmino virasAvasAnAH bhISaNo mRtyuH // 1 // For Park Use Only ~428~ Page #430 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [4], uddezaka [2], mUlaM [284] (03) muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: dasUtra prata sUtrAMka [284] zrIsthAnA-II dAne-bhikSaNe yAcyA bhavaH sAmudAnikaH tasya no samyaggaveSayitA-anyeSTA bhavati, ityevaMprakAra:-etairanantaroditai- sthAnA0 mArityAdi nigamanam , etadviparyayasUtraM kaNThyaM / nigrandhaprastAvAttadakRtyaniSedhAya sUtre uddezaH 2 vRttiH no kappati nimgaMdhANa vA nimagaMdhINa vA cAhiM mahApADivaehi sajhAyaM karettae, taM0-bhAsAhapADivae iMdamahapADi mhaaprti||213|| vae katiyapATivae sugimhapADivae 1, No kappai niggaMthANa pA niggaMdhINa yA cAhiM saMjhAhiM sajjhArya karettae, taM0paDhamAte pacchimAte mAhe aDarate 2 // kapai niggaMthANa vA niggaMthINa vA cAukAlaM sajjhAyaM karettae, saM0-punvaNhe, sU0285avarahe pose parse (sU0285) caubihA logaThitI paM0 saM0-AgAsapatihie bAte vAtapatihie udadhI 286udadhipatiTThiyA puDhacI puDhavipaidviyA tasA thAvarA pANA 4 (sU0286) cattAri purisajAtA 500-tahe nAmamege 287motahe nAmagege sobatthI nAmamege padhANe nAmamege 4, cattAri purisajAyA paM020-AyaMtakare nAmamege No paraMtakare 1 paraMtakare NAmamege jo AtaMtakare 2 ege AtaMtakarevi paratakarevi 3 ege jo AtaMtakare No paraMtaphare 4, 2, pattAri purisajAtA paM0 20-AtaMtame nAmamege no paraMtame paraMtame no (ha) 4, 3, cattAri purisajAyA paM0 taM0-Adame nAmamege No paraMdame 4, 4, (sU0287) caunvidhA garahA paM0 saM0-uvasaMpajjAmittegA garahA viti gicchAmilegA garahA jaMkiMcimicchAmIttegA garahA evaMpi pannattegA garahA (sU0 288) 'no kappaI'tyAdike kaNThaye, kevalaM mahotsavAnantaravRttitvenotsavAnuvRttyA zeSapratipaddharmavilakSaNatayA mhaaprtipd-181|| hastAsu, iha ca dezavizeSarUDhayA pADivaehiMti nirdezaH, svAdhyAyo-nandyAdisUtraviSayo vAcanAdiH, anuprekSA tu naM niSi SA565 288 dIpa anukrama [303] 'asvAdhyAya-divasa sambandhI kathanaM ~429~ Page #431 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [4], uddezaka [2], mUlaM [288] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [288] dhyate, ASADhasya paurNamAsyA anantarA pratipadApADhapratipadevamanyatrApi, navaramindramahA-azvayupaurNamAsI, sugrISmaHcaitrapaurNamAsIti, iha ca yatra viSaye yato divasAnmahAmahAH pravarttante tatra tadivasAt svAdhyAyo na vidhIyate mahasa mAptidinaM yAvat , tacca paurNamAsyeva, pratipadastu kSaNAnuvRttisambhavena vaya'nta iti, uktaM ca-"AsADhI iMdamaho ka4|ttiya sugimhae ya boddhabbo / ee mahAmahA khalu samvesi jAva pADivayA // 1 // " iti, akAlasvAdhyAye cAmI doSAH -"suyaNANami abhattI logaviruddhaM pamattachalaNA ya / vijAsAhaNavegunnadhammayA eva mA kuNasu // 1 // " iti, vidyAsAdhanavaiguNyasAdhamryeNaivetyarthaH, prathamA sandhyA anudite sUrye pazcimA-assamayasamaye / uktaviparyayasUtraM kaNThyaM, kintu 'puvaNhe avaraNheM tti dinasyAdhacaramapraharayoH 'paose pacUse'tti rAtreriti / svAdhyAyapravRttasya ca lokasthitiparijJAnaM bhavatIti tAmeva pratipAdayannAha-'caubihe'tyAdi, lokasya-kSetralakSaNasya sthitiH-vyavasthA lokasthitiH, AkAzapratiSThito vAto-dhanavAtatanuvAtalakSaNaH, udadhiH-ghanodadhiH, pRthivI-ratnaprabhAdikA, asA-dvIndriyAdayaste punarye ralaprabhAdipRthvISyapratiSThitAste'pi vimAnaparvatAdipRthivIpatiSThitatvAt pRthivIpratiSThitA eva, vimAnapRthivInAM cAkAzAdipratiSThitatvaM yathAsambhavamavaseyam , avivakSA beha vimAnAdigatadevAditrasAnAmiti, sthAvarAstviha bAdaravanassatyAdayo grAhyAH, sUkSmANAM sakalalokapratiSThitatvAt , zeSaM sugamamiti / anantaraM trasAH prANA uktAH, adhunA basamA ApAThI indramahaH kArtikaH suprISme boddhavyAH ete mahAmahAH khalu sarveSAM yAvatpratipadaH // 1 // 2 zrutajJAnemaktiH lokaviruddhatA pramattachalanA pa &AvidyAsAdhanavaiguNpaSamatA iti mA kuru // 1 // dIpa anukrama [307] SAREauratonintamarnama Inurasaram.org 'asvAdhyAya-divasa sambandhI kathanaM ~430~ Page #432 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [4], uddezaka [2], mUlaM [288] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03, aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [288] zrIsthAnA-ThANavizeSasya 'cattArI'tyAdibhizcaturbhizcaturbhaGgIsUtraH svarUpaM darzayati, kaNThayAni caitAni, kevalaM 'taha'tti sevakaH san | sUtra- yathaivAdizyate tathaiva yaH pravartate sa tathA, anyastu no tathaivAnyathApItyartha iti notathaH, tathA svastItyAha carati vA vRttiH sauvastikaH prAkRtatvAt kakAralope dIrghatve ca sovatthI-mAGgalikAbhidhAyI mAgadhAdiranyaH, eteSAmevArAdhyatayA pra- dhAnA-prabhuranya iti / 'AyaMtakare'tti Atmano'ntam-avasAnaM bhavasya karotItyAtmAntakaraH, no parasya bhavAntakaro, / / 214 // dharmadezanAnAsevakaH pratyekabuddhAdiH 1, tathA parasya bhavAntaM karoti mArgapravattenena parAntakaro nAtmAntakaro'carama | zarIra AcAryAdiH2, tRtIyastu tIrthakaro'nyo vA3, caturthoM duSamAcAryAdi4, athavA''tmano'nta-maraNaM karotIti | AtmAntakaraH, evaM parAntakaro'pi, iha prathama Atmavadhako dvitIyaH paravadhakaH tRtIya ubhayahantA caturthastvavadhaka iti, athavA''tmatantraH san kAryANi karotItyAtmatantrakaraH, evaM paratantrakaro'pi, iha tu prathamo jino, dvitIyo bhikSuH, tRtIya AcAryAdiH, caturthaH kAryavizeSApekSayA zaTha iti, athavA Atmatantra-AtmAyattaM dhanagacchAdi karotItyAtmata nakara evamitarApi bhaGgayojanA svayamUhyeti / tathA AtmAnaM tamayati-khedayatItyAtmatama:-AcAryAdiH, paraM-ziSyAdika drItamayatIti paratamaH, sarvatra prAkRtatvAdanusvAraH, athavA Atmani tamaH-ajJAnaM krodho vA yasya sa AtmatamAH, evami tare'pi, tathA AtmAnaM damayati-zamavantaM karoti zikSayati vetyAtmadamaH AcAryo'zvadamakAdirvA, evamitare'pi, navaraM para:-ziSyo'zvAdiA // damazca gIgItaH syAditi garhAsUtra, tatra gurusAkSikA Atmano nindA garyo, tatra upasaMpadyeAzrayAmi guruM svadoSanivedanArtha abhyupagacchAmi vocitaM prAyazcittaM itItyevaMprakAraH pariNAma ekA garheti, gotvaM 4 sthAnA0 uddezaH2 mahAprati pada: sU0285286287288 dIpa anukrama [307] // 214 / / atra sampAdana-kArye athavA 'prUpha-riDIMga' avasare kiMcita skhalanA jAtA: (yahA~ prata meM zIrSaka sthAne jo mahApratipadaH likhA hai vo galatIse raha gayA dIkhatA hai, kyoMki vo viSaya pichale pRSTha para pUrNa ho gayA hai.) atra Atmanokara: evaM parAntakara: viSaya vartate. ~ 431~ Page #433 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [4], uddezaka [2], mUlaM [288] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [0] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [288] CARSAKACAARCccc cAsyoktapariNAmasya garhAyAH kAraNatvena kAraNe kAryopacArAd gA~samAnaphalatvAzca draSTavyamiti, abhidhIyate hi bhaga-1 batyAm-"niggaMthe NaM gAhAvaikulaM piMDavAyapaDiyAe [piNDalAbhapratijJayetyarthaH>, pavijeNaM annayare akiccahANe paDi|sevie, tassa NaM evaM bhavai-iheva tAva ahaM eyarasa ThANassa Aloemi paDikamAmi niMdAmi jAva paDivajAmi, tao pacchA therANaM aMtithaM AloissAmi0 se ya saMpaDie asaMpatte appaNA ya pubbameva kAlaM karejA se NaM bhaMte ! kiM ArAhae virAhae?, goyamA! ArAhae no virAhae"tti, tathA vitigicchAmi'tti vIti-vizeSeNa vividhaprakArairvA cikisAmi-pratikaromi nirAkaromi garhaNIyAn doSAna itItyevaMvikalpAtmikA ekAunyA gardA, tata eveti, tathA 'ja|kiMcimicchAmIti'tti yarikazanAnucitaM tanmithyA-viparItaM duSTha me-mama ityevaMvAsanAgarbhavacanarUpA ekA'nyA gardA, evaMsvarUpatvAdeva gAyAH, tathA 'evamapIti anenApi-svadoSagahaNaprakAreNApi prajJatA-abhihitA jinaidoSazuddhiriti pratipattirekA garhA, evaMvidhapratipattehA~kAraNatvAditi, 'evaMpi pannattegA garaheti pAThe vyAkhyAnamidam , 'evaMpi panatte egA' iti pAThe tvidaM-yatkiJcanAvA tanmithyetyevaM pratipattavyamityevamapi prajJapte-prarUpite satyekA gahIM bhavati, evaMvidhaprarUpaNAyAH prajJApanIyasya gardAkAraNatvAt , athavA upasaMpadye-pratiSedhAmyahamaticArAnityevaM svadoSapratipattirekA 1 niyandho gRhapatikula piDAdAnapratikSayA praviSTo'nyatarat abasthAna pratiSevitaM, tasyaiva bhavati-dadaiva tAvadahametasya sthAnasyAlocayAmi pratikAmyAmi nimandAmi yAvatpratipaye tataH pavArastha virANAmantike AlocayiSyAmi, saca saMprasthito'saMprApta AtmanA ca pUrvameva kAkucAt sa bhadanta kimArAdhako virAdhakA , gautama! ArAdhako na virAdhakaH / dIpa anukrama [307] ~ 432~ Page #434 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [4], uddezaka [2], mUlaM [288] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03, aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: zrIsthAnA sUtravRttiH // 215 // prata sUtrAMka [288] puruSANA gardA, tathA vicikitsAmi-zake azaGkanIyAnapi jinabhASitabhAvAn gurvAdIn vA doSavattayetyevaMprakArA api gardA sva-64 sthAnA0 doSapratipattirUpatvAdeveti, tathA yaskiAna sAdhUnAmanucitaM tadicchAmi-sAkSAdakaraNe'pi manasA'bhilapAmi, iha makArA uddezaH2 AgamikaH prAkRtatvAditi, athavA yatkiJcana sAdhukRtyamAzritya mithyA-viparyasto'smi-bhavAmi mithyAkaromi vA mithyayAmIti, 'micchAmi'mlecchavadAcarAmi vA mlecchAmIti micchAmi, zeSaM pUrvavat , tathA asadanuSThAnapravRttaH san preritaH | samalamastvAsan kenApi svakIyacittasamAdhAnArthaM vA svakIyAsadanuSThAnasamarthanAya kliSTacittatayaivaM prarUpayAmi bhAvayAmi vA, yaduta- dicaturbhagI evamapi prajJaptiH-prarUpaNA'sti jinAgame, pAThAntare tvevamapi prajJapto'yaM bhAva ityasthAnAbhinivezI utsUtraprarUpako vA'- sU0289 hamityekA gahIM, evaM svadoSapratipattirUpA gardA sarvatreti // gardA ca doSavarjakasyaiva samyag bhavati netarasyeti doSavarjakajIvasvarUpanirUpaNAya saptadaza caturbhaGgI sUtrANi cattAri purisajAyA paM0 -apaNo nAmamege alamaMthU bhavati No parassa parassa gAmamege alamaMthU bhavati No appaNo ege apaNovi alamaMthU bhavati parassavi ege no appaNo alamaMthU bhavati No parassa 1 / cattAri maggA paM0 taM0-ujjU nAmamege ujU uNU nAmamege ke ke nAmamege ujjU ke nAmamege ke 2 / evAmeva cattAri purisajAyA paM0 saM0---ujU nAmamege ujjU 4, 3 / cattAri maggA paM0 saM0-kheme nAmamege kheme kheme NAmamege akheme (4), 4 / evAmeva catvAri purisajAtA paM0 saM0-kheme NAmamege kheme, ha (1), 5 / cattAri maggA paM0 saM0kheme NAmamege khemarUve, kheme NAmamege akhemarUve 4,6 / evAmeva cattAri purisajAyA paM0 ta0-kheme nAmamege khe dIpa anukrama [307] // 215 // ~ 433~ Page #435 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [4], uddezaka [2], mUlaM [289] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [289]] marUbe 4, 7 / pattAri saMyukA paM020-vAme nAmamege vAmAvatte vAme nAmamege dAhiNAvatte dAhiNe nAmamege vAmAvatte dAhiNe nAmamege dAhiNAvatte 8 / evAmeva cattAri purisajAyA paM0 saM0-cAme nAmamege vAmAvatte, ka (4) 9 / cattAri dhUmasihAo paM020-cAmA nAmamegA vAmAvattA 4, 10 / evAmeva cattAritthIo paM0 20-yAmA NAmamegA vAmAvattA 4, 11 / cattAri aggisihAo paM00-vAmA NAmamegA vAmAvattA, (i)4, 12 / evAmeva pacAritthIle paM00-vAmA NA0 (6)4, 13 / cattAri vAyamaMDaliyA paM0 20-vAmA NAmamegA vAmAvacA 4, 14, evAmeva cattAritthIo paM0 saM0-vAmA gAmamegA vAmAvattA 4, 15 / cattAri vaNasaMDA paM0 20-vAme nAmamege vAmAvatte 4, 16, evAmeva cattAri purisajAyA paM0 saM0-vAme NAmamege vAmAvate, 4, 17 // (sU0 289) vyaktAni, kevalaM alamastu-niSedho bhavatu ya evamAha so'lamastvityucyate, niSedhaka ityarthaH, sa cAtmano durNayeSu pravarttamAnasyaiko niSedhakaH, athavA 'alamaMthu'tti samayabhASayA samartho'bhidhIyate, tataH Atmano nigrahe samarthaH kazciditi, eko mArga RjurAdAvante'pi RjuH athavA RjuH pratibhAti tattvato'pi jureveti, puruSastu RjuH pUrvAparakAlApekSayA, antastatvavAhistattvApekSayA veti, kacittu 'ujjUnAma ege ujjUmaNetti pAThaH, so'pi bahistattvAntastattvApekSayA vyAkhyeyA, kSemo nAmaiko mArga Adau nirupadravatayA punaH kSemo'nte tathaiva, prasiddhitattvAbhyAM vA, evaM puruSo'pi krodhAdyupadravarahitatayA kSema iti, kSemo bhAvato'nupadravatvena kSemarUpa AkAreNa mArgaH, puruSastu prathamo bhAvadravyaliGgayuktaH sAdhuH, dvitIyaH kAraNiko dravyaliGgavarjitaH sAdhureva, tRtIyo nihnavaH, caturtho'nyatIrthiko gRhastho veti, 7, dIpa anukrama [308] ~ 434~ Page #436 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [4], uddezaka [2], mUlaM [289] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [289] zrIsthAnA- sUtravRttiH // 216 // zambUkAH-zaGkAH vAmo vAmapArthavyavasthitatvAt pratikUlaguNatvAdvA, vAmAvarsaH pratItaH, evaM dakSiNAvarto'pi, dakSiNo dakSiNapAzcaniyuktatvAdanukUlaguNavAddheti, puruSastu vAmaH pratikUlasvabhAvatayA vAma evAvartate-pravartata iti vAmAvartoM viparItapravRtterekaH anyo vAma eva svarUpeNa kAraNavazAd dakSiNAvartaH-anukUlavRttiH, anyastu dakSiNo'nukUlasvabhAva- tayA kAraNavazAt vAmAvartaH-ananukUlavRttirityevaM caturtho'pIti, dhUmazikhA vAmA vAmapArzvavartitayA ananukUlasvabhA-| batayA vA vAmata evAvartate yA tathAvalanAt sA vAmAvartA, strI puruSavad vyAkhyeyA, kambudRSTAnte satyapi dhUmazi- khAdidRSTAntAnAM khIdAntike zabdasAdhayeNopapannataratvAd bhedenopAdAnamiti 11, evamagnizikhApi 13, vAtamaNDa|likA-maNDalenorddhapravRtto vAyuriti, iha ca striyo mAlinyopatApacApalyasvabhAvA bhavantItyabhiprAyeNa tAsu dhUmazikhAdidRSTAntatrayopanyAsa iti, uktaJca-"cavalA mailaNasIlA siNehaparipUriyAvi tAveI / dIvayasihandha mahilA laddhappasarA bhayaM deha // 1 // " iti, 15, vanakhaNDastu zikhAvat, navaraM vAmAvarto vAmavalanena jAtatvAn vAyunA vA tathA dhUyamAnatvAditi 16, puruSastu pUrvavaditi 17 // anukUlasvabhAvo'nukUlapravRttizcAnantaraM puruSa uktaH, evaMbhUtazca nirgranthaH sAmAnyenAnucita pravRttAvapi na svAcAramatikAmatIti darzayavAha cAhiM ThANehiM NiggaMdhe NigaMthiM AlabamANe vA saMlabamANe vA NAtikamati taM0-paMthaM pucchamANe vA 1 paMthaM desamANe vA 2 asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA dalemANe vA 3 dalAvemANe vA 3(sU0 290) tamukAyasma NaM cattAri 1 capalA malinatAkaraNazIlA behaparipUritApi tApayati dIpakaziveva mahilA labdhaprasarA bhayaM dadAti // 1 // sthAnA0 uddezaH2 nigraMthyA | sahAlA pAdi sU0 290 tamaskAyaH 291 dIpa anukrama [308] XU216 // ~ 435~ Page #437 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [291] dIpa anukrama [310] sthAna [4], muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra ********* "sthAna" - aMgasUtra-3 ( mUlaM + vRttiH) uddezaka [2], [03], aMga sUtra [03] Eucation International nAmabhejA paM0 [saM0 tamiti vA tamukkAteti vA paM0 [saM0 logaMdhagAreti vA Dogatamaseti vA aMdhakAreti vA mahaMdhakAreti vA / tamukAyarasa NaM cattAri NAmadhenA debaMdhagAreti vA devatamaseti vA / tamukkAyassa NaM cattAri nAmabhejA paM0 [saM0 dhAvaphaladeti yA bAtaphalikhometi vA devaranneti vA devavUDheti vA / tamukAte NaM cattAri kappe AvaritA ciThThati taM - sodhammIsANaM saNakumAramAhiMdaM ( sU0 291 ) 'cauhI tyAdi, sphuTaM kintvApan - ISatprathamatayA vA jalpan saMlapan mitho bhASaNena nAtikrAmati-na laGghayati nirgranthAcAraM, "ego egisthie saddhiM neva ciTThe na saMlave" vizeSataH sAdhyA ityevaMrUpaM, mArgapraznAdInAM puSTAlambanatvAditi, tatra mArge pRcchan, praznIya sAdhammika gRhastha puruSAdInAmabhAve he AyeM ! ko'smAkamito gacchatAM mArga ityAdinA krameNa | mArga vA tasyA dezayan dharmmazIle! ayaM mArgaste ityAdinA krameNa, azanAdi vA ddd-dhrmshiile| gRhANedamazanAdItyevaM tathA azanAdi dApayan, AyeM! dApayAmyetattubhyaM Agaccheha gRhAdAvityAdividhineti / tathA tamaskAryaM tama ityAdibhiH zabdaH vyAharannAtikramati bhASAcAraM yathArthatvAditi tAnAha- 'tamukkAye' tyAdi sUtratrayaM sugamaM, navaraM tamasa:- aSkAyapariNAmarUpasyAndhakArasya kAyaH - pracayastamaskAyo, yo hyasaGkhyAtatamasvAruNavarAbhidhAnadvIpasya bAhyavedikAntAdaruNodAkhyaM samudraM dvicatvAriMzadyojana sahasrANyavagAhyoparitanAjjalAntAdekapradezikayA zreNyA samutthitaH | saptadazaikaviMzatyadhikAni yojanazatAni Urddhamukhatya tataH tiryak pravistRNan saudharmmAdIMzcaturo devalokAnAvRttyorddhamapi 1 ekAkI ekAmiyA striyA sArdhaM naiva tiSThet naiva tt| mUlaM [291] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH For Park Use Only ~ 436~ Page #438 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [291] dIpa anukrama [310] "sthAna" - aMgasUtra-3 ( mUlaM + vRttiH) sthAna [4], uddezaka [2], muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [03], aMga sUtra [03 ] mUlaM [ 291] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH sthAnA0 tamaskAyaH sU0 291 zrIsthAnA * ca brahmalokasya riSThaM vimAnaprastaTaM samprAptaH, tasya nAmAnyeva nAmadheyAni, 'tama' iti tamorUpatvAditirupapradarzane vA GgasUtra| vikalpe tamomAtrarUpatAbhidhAyakAnyAdyAni catvAri nAmadheyAni, tathA'parANi catvAryevAtyantikatamorUpatAbhidhAyakA- 5 uddezaH 2 vRttiH nIti, loke ayamevAndhakAro nAnyo'stIdRza iti lokAndhakAraH, devAnAmapyandhakAro'sau, taccharIraprabhAyA api tatrAprabhavanAditi devAndhakAraH, ata eva te balavato bhayena tatra nazyantIti zrutiriti, tathA'nyAni catvAri kaaryaa|| 217 // zrayANi vAtasya parihananAt parighaH - argalA, parigha iva parighaH, vAtasya paridho dhAtaparighaH, tathA vAtaM parighavat kSo bhayati hatamArga karotIti vAtapariSakSobhaH, vAta eva vA parighastaM kSobhayati yaH sa tathA, pAThAntareNa vAtaparikSobha iti, vaciddevaparigho devaparikSobha iti cAdyapadadvayasthAne paThyate, devAnAmaraNyamiva balavadbhayena nAzanasthAnatvAda yaH sa devAraNyamiti, devAnAM vyUhaH sAgarAdisAGgrAmikavyUha iva yo duradhigamyatvAt sa devavyUha iti, tamaskAya svarUpapratipAdanAyaiva 'tamukkAye Na'mityAdi sUtraM gatArtham, kintu saudharmAdInAvRNotyasau kukkuTapaJjarasaMsthAnasaMsthitasya tasya pratipAdanAd uktaM ca- "tamukAe NaM bhaMte! kiMsaMThie pannatte ?, goyamA ! ahe mallagamUlasaMThie upiM kukuDapaMjarasaMThie pannatte" ti // anantaraM tamaskAyo vacanaparyAyairukto'dhunA arthaparyAyaiH puruSaM nirUpayatA paJcasUtrI gaditA cattAri purisajAtA paM0 [saM0 saMpAgaDapaDisevI NAmamege pacchannapaDisevI NAmamege pappannanaMdI nAmamege NissaraNagaMdI NAmamege 1 / cattAri seNAo paM0 [saM0 jatittA NAmamege No parAjiNittA parAjiNittA NAmanege No jatittA 1 tamaskAyo bhadanta kiMsaMsthitaH prajJapto, gautama adho mUlasthitaH upari kurkuTapaMjarasaMsthitaH // Eucation International For Parts Only ~437~ // 217 // Page #439 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [4], uddezaka [2], mUlaM [292] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: B prata sUtrAMka [292] egA jatittAvi parAjiNittAvi egA no jatittA no parAjiNicA 2 / evAmeva pattAri purisajAtA paM0 saM0-jatittA nAmamege no parAjiNittA 4,3 / cattAri seNAo paM0 20-jatittA NAmaM egA jayaI AittA NAmamegA parAjiNati parAjiNittA NAmamegA jayati parAjiNicA nAmamegA parAjiNati 4 / evAmeva pattAri purisajAtA paM. taM0-jaittA nAmamege jayati 4, 5 / (sU0 292) sugamA ca, navaraM kazcitsAdhurgacchavAsI samprakaTameva-agItArthapratyakSameva pratisevate mUlaguNAnuttaraguNAn vA darpataH kalpena veti samprakaTapratisevItyekA, evamanyaH pracchanna pratisevata iti pracchannapratisevI, anyastu pratyusana-labdhena vastrazidhyAdinA pratyutpanno vA-jAtaH san ziSyAcAryAdirUpeNa nandati yaH sa pratyutpannanandI, athavA nandanaM nandiAAnandaH, pratyutpannena nandiryasya sa pratyutpannanandiH, tathA prAghUrNakaziSyAdInAmAtmano vA niHsaraNena-gacchAdenirgamena nandati yo nandiA yasya sa tathA, pAThAntare tu pratyutpanna-yathAlabdhaM sevate-bhajate nAnucitaM vivecayatIti pratyutpannasevIti / 'jaitta'tti jetrI jayati ripubalamekA na parAjetrI-na parAjayate-ripubalAna bhajyate dvitIyA tu parAjetrI-pagarebhyo bhaGgabhAk, ata eva no jetrIti, tRtIyA kAraNavazAdubhayasvabhAveti, caturthI tvavijigISutvAdanubhayarUpeti, puruSaH lA-sAdhuH sa jetA parIpahANAM na tebhyaH parAjetA-udvijate ityartho mahAvIravadityeko, dvitIyaH kaNDarIkavat, tRtIyastu kadAcijetA kadAcitkarmavazAt parAjetA zailakarAjarSivat, caturdhastvanutpannaparIpahaH / jitvA ekadA ripubalaM punarapi jayatItyekA anyA jitvA parAjayate-bhajyate anyA parAjitya-paribhajya punarjayati caturthI tu parAjitya-paribhajyaikadA dIpa anukrama [311] HARASHTRA AREasatirintanational ~ 438~ Page #440 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [292] dIpa anukrama [311] zrIsthAnAGgasUtravRttiH // 218 // "sthAna" aMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRttiH ) uddezaka [2]. muni dIparatnasAgareNa saMkalita .... sthAna [4], ..AgamasUtra [03 ], aMga sUtra [03] Internationa - *******... punaH parAjayate, puruSastu parISAdiSvevaM cintanIya iti // jetavyAzveha tattvataH kaSAyA eveti tatsvarUpaM darzayitukAmaH krodhasyottaratropadarzayiSyamANatvAnmAyAdikaSAyatrayaprakaraNamAha cattAri ketaNA paM0 taM0--sImUlaketaNate meMDhavisANaketa te gomuttiketaNate avalehaNitaketaNate, evAmeva cauvidhAmAyA paM0 taM0 vaMsImUlaketaNAsamANA jAva avalehaNitAsamANA, vasImUlaketaNAsamANaM bhAyaM aNupaviTTe jIve kAlaM kareti raiesa uvavajjati, meMDhavisANaketaNAsamANaM mAyamaNuSpavidve jIve kADhaM kareti tirikkhajoNitesu uvavajjati, gomutti0 jAva kAlaM kareti maNussesu uvavajjati, avalehaNitA jAva devesu uvavajjati / cattAri thaMbhA paM0 [saM0 selayaM advithaMbhe dAruthaMbha tithisatArthame evAmeva caDhavvidhe mANe paM0 [saM0 sethaMbhasamANe jAva timisalatArthabhasamANe, selathaMbhasamANaM mANaM aNupaviTTe jIve kAlaM kareti neratie uvavajjati evaM jAva timisalatAbhasamANaM mANaM aNupaviTTe jIve kAlaM kareti devesu uvavajjati / cattAri vatthA paM0 [saM0 kimirAgara te kaddamarAgarate khaMjaNarAgarate daliergarate, evAmeva uvvidhe lobhe paM0 naM0 - kimirAgarattavatthasamANe kaddamarAgarattavatyasamANe khaMjaNarAgaracabasthasamANe haldirAgaratavatyasamANe, kimirAgarattavatthasamANaM lobhamaNupaviTTe jIve kAlaM karei neraiesa ubavajjada, taheva jAva ilidarAgaratavatyasamANaM lobhamaNupaviTTe jIve kAlaM karei devesu uvavajjati ( sU0 293 ) 'cattArI 'tyAdi prakaTaM, kintu ketanaM sAmAnyena vakraM vastu puSpakaraNDasya vA sambandhi muSTigrahaNasthAnaM vaMzAdidalakaM, tacca vakraM bhavati, kevalamiha sAmAnyena vakraM vastu kevanaM gRhyate, tatra vaMzImUlaM ca tatketanaM ca vaMzImUlaketanamevaM mUlaM [292 ] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH For Parts Only ~ 439~ 4 sthAnA0 uddezaH 2 prakaTase vyAdi ketanAdi sU0 292293 / / 218 // Page #441 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [4], uddezaka [2], mUlaM [293] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [293] sarvatra, navaraM meNDaviSANaM-meSazRGkha, gomUtrikA pratItA, 'avalehaNiya'tti avalikhyamAnasya vaMzazalAkAderyA pratanvI tvak sA'valekhaniketi, vaMzImUlaketanakAdisamatA tu mAyAyAstaddhatAmanArjavabhedAt, tathAhi-yathA vaMzImUlamatigupi-* lavakramevaM kasyacinmAyA'pItyevamalpAlpatarAlpatamAnArjavatvenAnyA'pi bhAvanIyeti, iyaM cAnantAnubandhyapratyAkhyAnapratyAkhyAnAvaraNasavalanarUpA krameNa jJeyA, pratyekamityanye, tenaivAnantAnubandhiyA udaye'pi devatvAdi na virudhyate, evaM mAnAdayo'pi, vAcanAntare tu pUrva kodhamAnasUtrANi tato mAyAsUtrANi, tatra krodhasUtrANi 'cattAri rAio pnnttaao| |taM0-pavayarAI puDhavirAI reNurAI jalarAI, evAmeva caubdhihe kohe' ityAdi mAyAsUtrANIvAdhItAnIti, phalasUtre anupraviSTa:-tadudayavartIti, zilAvikAraH zailaH sa cAsau stambhazca-sthANuH zailastambhaH, evamanye'pi, navaraM, asthi dAru ca pratItaM, tinizo-vRkSavizeSastasya latA-kambA tinizalatA, sA cAtyantamRdvIti, mAnasyApi zailastambhAdisamAnatA tadvato namanAbhAvavizeSAt jJeyeti, mAno'pyanantAnubandhyAdirUpaH krameNa dRzyaH, tatphalasUtra vyaktaM, kRmirAge vRddhasampradAyo'yaM-manuSyAdInAM rudhiraM gRhItvA kenApi yogena yuktaM bhAjane sthApyate, tatastatra kRmaya utpadyante, te ca vAtAbhilASiNaH chidranirgatA AsannA bhramanto niharalAlA muJcanti tAH kRmisUtraM bhaNyate, tacca svapariNAmarAgaraJjitameva bhavati, anye bhaNanti-ye rudhire kRmaya utpadyante tAn tatraiva mRditvA kacavaramuttArya tadrase kazcid yoga prakSipya paTTasUtraM raJjayanti, sa ca rasaH kRmirAgo bhaNyate anuttArIti, tatra kRmINAM rAgo-raJjakarasaH kRmirAgastena raktaM kRmirAgaraktam, evaM sarvatra, navaraM kaImo-govATAdInAM khaJjanaM-dIpAdInAM haridrA pratItaiveti, kRmirAgAdiraktavastrasamAnatA dIpa anukrama [312] 84%ra ~440~ Page #442 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [4], uddezaka [2], mUlaM [293] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [293] dIpa zrIsthAnA- ca lobhasya anantAnubandhyAditajhedavatAM jIvAnAM krameNa dRDhahInahInatarahInatamAnuvandhatvAt , tathAhi-kRmirAgarakA sthAnA0 asatra- vastraM dagdhamapi na rAgAnubandhaM muJcati, tadbhasmano'pi raktatvAd, evaM yo mRto'pi lobhAnubandhaM na muJcati tasyAbhidhI- uddezA2 vRttiH yate lobhaH kRmirAgaraktavastrasamAno'nantAnubandhI ceti, evaM sarvatra bhAvanA kAryeti, phalasUtraM saSTam, iha kaSAyamarU- saMsArAdi paNAgAthA:-"jalareNupuDhavipabvayarAIsariso caubviho koho / tiNisalayAkaTTaDiyaselatthaMbhovamo mANo // 1 // 3 | sU0294 mAyA'valehigomuttimeMDhasiMgaghaNavaMsimUlasamA / lobho halidakhaMjaNakaddamakimirAgasAriccho // 2 // pakkhacaumAsavaccha- AhAraH rajAvajjIvANugAmiNo kmso| devanaratiriyanArayagaisAhaNaheyavo bhaNiyA // 3 // " iti // anantaraM kaSAyAH prarUpitAH, 295 kaSAyaizca saMsAro bhavatIti saMsArasvarUpamAha caubihe saMsAre paM0 ta0--NeratiyasaMsAre jAva devasaMsAre / caubbihe Aute paM0 20-NeratiAute jAva devAjate / cabihe bhave paM00-ratiyabhave jAva devabhave (sU0 294) cavihe AhAre paM0 taM0--asaNe pANe khAime sAime / caumbihe AhAre paM0 20-ubakkharasaMpanne uvakkhaDasaMpanne sabhAvasaMpanne parijusiyasaMpanne (sU0 295) 'caubbihe' ityAdi vyaktaM, kintu saMsaraNaM saMsAra:-manuSyAdiparyAyAnnArakAdiparyAyagamanamiti, nairayikaprAyogyeSvA jalareNupRthvIparyatarAjIsarazacaturvidhaH krodhaH tinighAlatAkAlAsthikaulastambhopamo mAnaH // 1 // mAyAvalekhikAgomUtramyAdhanavaMzamUlasamA lobho / DIhridaakhNjnkdmkniraagstyaaH1|| pakSacaturmAsasaMvatsarayAvajjIvAnugAminaH kramazaH devanaratiryabhArakagatisAdhanadevI bhaNitAH // 3 // anukrama [312] // 212 ~441~ Page #443 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [4], uddezaka [2], mUlaM [295] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: HSS prata sUtrAMka [295] yurnAmagovAdiSu karmasUdayagateSu jIvo nairayika iti vyapadizyate, uktaM ca-"neraie NaM bhaMte! neraipasu upavajA aneraie neraiesu jvavajjai ?, goyamA, neraie neraipasu uvavajaha no aneraie neraiesu uvavajjai" iti, tato nairayikasya saMsaraNam-utpattidezagamanamaparAparAvasthAgamanaM vA nairayikasaMsAraH, athavA saMsaranti jIvA yasminnasau saMsAro X-gaticatuSTaya, tatra nairayikasyAnubhUyamAnagatilakSaNaH paramparayA caturgatiko vA saMsAro nairayikasaMsAraH, evamanye'pi // uktarUpazca saMsAra AyuSi sati bhavatIti AyuHsUtra, tatra eti ca yAti cetyAyu:-karmavizeSa iti, tatra yena nirayabhave prANI dhriyate tannirayAyurevamanyAnyapi, uktarUpaM cAyubhave sthiti kArayatIti bhavasUtraM, kaThyaM, kevalaM bhavanaM bhavaH-utpattiniraye bhavo nirayabhavo manuSyeSu manuSyANAM vA bhavo manuSyabhavaH, evamanyAvapi / bhaveSu ca sarveSvAhArakA jIvAH ityAhArasUtre, tatrAhiyata ityAhAraH azyata ityazanam-odanAdi pIyata iti pAnaM-sauvIrAdi khAdaH prayojanamasyeti | khAdima-phalavargAdi svAdaH prayojanamasyeti svAdima-tAmbUlAdi, upaskriyate'nenetyupaskaro-hiGagvAdistena sampannoyukta upaskarasampannaH, tathA upaskaraNamupaskRtaM-pAka ityarthastena sampanna odanamaNDakAdi: upaskRtasampannaH pAThAntareNa no upaskarasampanno-hiGgAdibhirasaMskRta odanAdiH, svabhAvena-pAka vinA sampanna:-siddhaH drAkSAdiH svabhAvasampannA, 'parijusiya'tti paryuSita-rAtriparivasanaM tena sampannaH paryuSitasampanna iDDarikAdiH, yatastAH paryuSitakalanIkRtAH amla 1 nairapiko bhadanta / nairapike pUtpadyate anairayiko nairayipheyate !, gautama 1 narayiko nairayikeSUtpadyate na amaraviko nerapikapUrapadyate / dIpa anukrama [314] ~442~ Page #444 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [4], uddezaka [2], mUlaM [295] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: sUtravRttiH prata sUtrAMka [295] IN ROU vArasA bhavanti, AranAlasthitAmraphalAditi // anantaroditAH saMsArAdayo bhAvAH karmavatAM bhavantIti 'caunvihe baMdhe' ityAdi kammeprakaraNamArAdekakasUtrAt uddezaH 2 cAuThivahe baMdhe paM0 saM0-pagatibaMdhe ThitIbaMdhe aNubhAvabaMdhe padesabaMdhe / caumvihe uvakame paM0 saM0-baMdhaNovakame udIraNo- prakRtibavakame uvasamaNIvakAme viSpariNAmaNovakame / baMdhaNovakame cauvihe paM0 taM0-pagatibaMdhaNovaphame DhitibaMdhaNokkame aNu dhAdi bhAvabaMdhaNIvakAme padesabaMdhaNopakAme / udIraNovakkame caubvihe paM0 saM0-pagatIudIraNokkame ThitIudIraNovakame aNubhA sU0 296 bajadIraNoSakAme padesaudIraNovakAme / uvasamaNovakAme cauvihe paM0 saM0-pagatiuvasAmaNokkame Thiti0 aNu patesavasAmaNovapAme / vipariNAmaNokkame caubbihe paM0 20-pagati ThitI. aNu0 patesaviSa pibihe apAcahue paM. saM0-pagatiappAbahue Thiti0 aNu0 patesappAbahute / caubihe saMkame paM0 saM0-pagatisaMkame ThitI. aNu0 paesasaMkame / caubihe Nivatte paM0 saM0-pagatiNidhatte ThitI. aNu0 paesaNidhatte / caubihe NikAyite 50 saM0-pagatiNikAyite Thiti0 aNu0 paesaNikAyite (sU0 296) prakaTaM caitat , navaraM sakaSAyatvAt jIvasya karmaNo yogyAnAM pudgalAnAM bandhanam-AdAna bandhaH, tatra karmaNaH prakR-13/ tayaH-aMzA bhedA jJAnAvaraNIyAdayo'STau tAsAM prakRtervA-avizeSitasya karmaNo bandhaH prakRtivandhaH, tathA sthiti:tAsAmevAvasthAnaM jaghanyAdibhedabhinnaM tasyA bandho-nirvatanaM sthitibandhaH, tathA anubhAvo-vipAkaH tIvAdibhedo rasa // 220 / / ityarthastasya bandho'nubhAvabandhaH, tathA jIvapradezeSu karmapradezAnAmanantAnantAnAM pratiprakRti pratiniyataparimANAnAM dIpa anukrama [314] 'bandha' zabdasya artha evaM bhedA: ~443~ Page #445 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [4], uddezaka [2], mUlaM [296] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03, aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [296]] badhA-sambandhanaM pradezabandhaH, parimitaparimANaguDAdimodakabandhavaditi, evaJca modakadRSTAntaM varNayanti vRddhAH-yathA kila modakaH kaNikAguDaghRtakaTubhANDAdidravyabaddhaH san ko'pi vAtaharaH ko'pi pittaharaH ko'pi kaphaharaH ko'pi hamArakaH ko'pi buddhikaraH ko'pi vyAmohakaraH, evaM karmaprakRtiH kAcijJAnamAvRNoti kAciddarzanaM kAcit sukhaduH khAdivedanamukhAdayatIti, tathA tasyaiva modakasya yadhA'vinAzabhAvena kAlaniyamarUpA sthitirbhavati, evazca karmaNo'pi 4 tadbhAvena niyatakAlAvasthAnaM sthitivandhaH, tathA tasyaiva modakasya yathA snigdhamadhurAdirekaguNadviguNAdibhAvena raso bhahai vati, evaM karmaNo'pi dezasarvaghAtizubhAzubhatIjamandAdiranubhAgavandhaH, tathA tasyaiva modakasya yathA kaNikAdidravyANAM parimANavattvaM evaM karmaNo'pi pudgalAnAM pratiniyatapramANatA pradezabandha iti / upakramyate-kriyate'nenetyupakramaH-karmaNo 4 vaddhatvodIritatvAdinA pariNamanahetu vasya zaktivizeSo yo'nyatra karaNamiti rUDhaH, upakramaNaM vopakramo-bandhanAdI nAmArambhaH, 'sthAdArambha upakrama' iti vacanAditi, tatra bandhanaM-karmapudgalAnAM jIvapradezAnAM ca parasparaM sambandhanaM, idaM ca sUtramAtrabaddhalohazalAkAsambandhopamamavagantavyaM tasyopakramaH-ukArthoM bandhanopakramaH, AsakalitAvasthasya vA karmaNo baddhAvasthIkaraNaM bandhanaM tadevopakamo-vastuparikarmarUpo bandhanopakramo, vastuparikarmavastuvinAzarUpasyApyupakamasyAbhihitatvAditi, evamanyatrApi, navaramaprAptakAlaphalAnAM karmaNAmudaye pravezanamudIraNA, ukkaM ca-"ja karaNeNokahiya udae dijjA udIraNA esA / pagaIThiiaNubhAgappaesamUluttaravibhAgA // 1 // " tathA udayodIraNAnidhattani 1 patkaraNenAkRSyodaye dIyata eSodIraNA prakRtisthitlanubhAgapradezagUlottara vibhaagaaH||1|| dIpa anukrama [315] SAREauraton international 'bandha' zabdasya artha evaM bhedA: ~ 444~ Page #446 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [296] dIpa anukrama [315] zrIsthAnA jJasUtravRttiH // 229 // "sthAna" - aMgasUtra-3 ( mUlaM + vRttiH) sthAna [4], uddezaka [2], muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [03], aMga sUtra [03] uddezaH 2 prakRtinaH ndhAdi sU0 296 kAcanAkaraNAnAmayogyatvena karmmaNo'vasthApanamupazamaneti, uktaM ca- "ovaNavaNa saMkramaNAI ca tinni kara- 2 4 sthAnA0 NAI" iti, upazamanAyAM santIti prakramaH, tathA vividhaiH prakAraiH karmmaNAM sattodayakSayakSayopazamodvarttanApavarttanAdibhire tadrUpatayetyarthaH, girisaridupalanyAyena dravyakSetrAdibhirvA karaNavizeSeNa vA'vasthAntarApAdanaM vipariNAmanA, iha ca vipa4riNAmanA bandhanAdiSu tadanyeSvapyudayAdiSvastIti sAmAnyarUpatvAd bhedeno keti / bandhanopakramo bandhanakaraNaM caturddhA tatra prakRtibandhanasyopakramo jIvapariNAmo yogarUpaH, tasya prakRtibandhahetutvAditi, sthitibandhanasyApi sa eva, navaraM, kaSAyarUpaH sthiteH kaSAyahetukatvAditi, anubhAgabandhanopakramo'pi pariNAma eva, navaraM kaSAyarUpaH, pradezabandhanopakamastu sa eva yogarUpa iti, yata uktam- "jogA payaDipaesaM ThiiaNubhAgaM kasAyao kuNai" iti, prakRtyAdibandhanAnAmArambhA vA upakramA iti, evamanyatrApi / yanmUlaprakRtInAmuttaraprakRtInAM vA dalikaM vIryavizeSeNAkRSyodaye dIyate sA prakRtyudIraNeti, vIryAdeva cAprAptodayayA sthityA sahAprAptodayA sthitiranubhUyate sA sthityudIraNeti, tathaiva prAptodayena rasena sahAprAptodayo raso yo vedyate sA'nubhAgodIraNeti tathA prAptodayairniyataparimANa karmapradezaiH sahAprAptodayAnAM niyataparimANAnAM karmmapradezAnAM yadvedanaM sA pradezodIraNeti, ihApi kaSAyayogarUpaH pariNAma Arambho vopakramArthaH, prakRtyupazamanopakramAdayazcatvAro'pi sAmAnyopazamanopakramAnusAreNAvagantavyAH, prakRtivipariNAmanopakramAda| yo'pi sAmAnyavipariNAmanopakramalakSaNAnusAreNAvaboddhavyAH, upakramastu prakRtyAditvena pudgalAnAM pariNamanasamarthaM jI - 4 // 221 // 1] udvarttanApavartana saMkramaNarUpANi na trINi karaNAni ( dezopazamanAyAM ). 2 yeNAt prakRtipradezau sthityanubhAvI kaSAyataH karoti / For Pernal Use On bandha, udaya, udiraNA, upazamana, udvartana, prakRti- sthiti Adi viSayasya vyAkhyA mUlaM [296] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH ~ 445~ waryra Page #447 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [4], uddezaka [2], mUlaM [296] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03, aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [296]] SHRS*55 dIpa vavIryamiti / 'appAbahue'tti alpaM ca-stokaM bahu ca-prabhUtamalpabahu tadbhAvo'lpavahutvaM, dIrghatvAsaMyuktatve ca prAkRtatvAditi, prakRtiviSayamapabahutvaM bandhAdyapekSayA, yathA sarvastokaprakRtibandhaka upazAntamohAdiH, ekavidhabandhakatvAda, bahutarabandhaka upazamakAdisUkSmasamparAyaH, par3idhabandhakatvAt , bahutaravandhakaH saptavidhabandhakastato'STavidhavandhaka iti, sthitiviSayamalpabahutvaM yathA-"sacvatthovo saMjayassa jahannao ThiibaMdho, egeMdiyavAyarapajjattagassa jahannao ThiibaMdho asaMkhejaguNo" ityAdi, anubhAgaM pratyalpabahutvaM yathA,-"saivvatthovAI aNaMtaguNavuhiThANANi asaMkhejaguNavuhiThANANi asaMkhejaguNANi jAva aNaMtabhAgavuhiThANANi asaMkhejaguNANi" pradezAlpabahutvaM yathA-"aDavihabaMdhagassa AuyabhAgo thovo nAmagoyANaM tullo visesAhio nANadaMsaNAvaraNaMtarAyANaM tullo bisesAhio mohassa visesAhio veyaNIyassa visesAhio" iti, yAM prakRti banAti jIvaH tadanubhAvena prakRtyantarasthaM dalika vIryavizeSeNa yatpariNamayati | sa saGkamaH, uktaM ca-"so saMkamotti bhannai jabbaMdhaNapariNao paogeNaM / payayaMtaratthadaliya pariNAmai tadaNubhAve jaM | // 1 // " iti, tatra prakRtisaGkamA sAmAnyalakSaNAvagamya eveti, mUlaprakRtInAmuttaraprakRtInAM vA sthiteyaMdutkarSaNaM apakarSaNaM 1saMvatasya japanyaH sthitivandhaH sarvatophA epheniyavAdaraparyAptakasya japanyaH sthitibandhaH asatyAtaguNaH ananta guNavRddhisthAmAni sarvasokAni asamaguNavRddhisthAnAnyasoyaguNAni yAvadanantabhAgavRddhisthAnAnyasoyaguNAni 3 aSThavivaMdhalA bhAyubhIgaH loko nAmagotrayosulyo vizeSAdhiko hai zAnadarzanAvaraNAntarAyANAM tulyo vizeSAdhiko mohasya vizeSAdhiko vedanIyasya vizeSAdhikaH 4 yavandhanapariNataH prayogena tadanubhAva prakRlAntarasthaM dalika gopariNamayati bat sa saMkrama iti bhavyate // 1 // anukrama [315] %252-2255 SARERatininemarana bandha, udaya, udiraNA, upazamana, udvartana, prakRti-sthiti Adi viSayasya vyAkhyA ~446~ Page #448 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [296] dIpa anukrama [315] "sthAna" - aMgasUtra-3 ( mUlaM + vRttiH) sthAna [4], uddezaka [2], muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [03], aMga sUtra [03 ] / / 222 // zrIsthAnA vA prakRtyantarasthitI vA nayanaM sa sthitisaGkrama iti uktaM ca--"ThisaMkamotti buccai mUluttarapagaIo u jA hi tthiii| sUtra- * ubvaTTiyA va ovaTTiyA va pagaI jiyA va'nnaM // 1 // " iti, anubhAgasaMkramo'pyevameva yadAha - "tatparya unbaTTiyA vRttiH va ovaTTiyA va avibhAgA / aNubhAgasaMkamo esa annapagaI NiyA vAvi // 1 // " iti, anupayaMti - anubhAgasaGkramasva - rUpanirddhAraNaM, 'avibhAga'tti anubhAgAH 'niya'tti nItA iti / yatkarmmadravyamanyaprakRtisvabhAvena pariNAbhyate sa pradezasaGkramaH, uktatha ""jaM daliyamannapagaI Nijjai so saMkamo paesassa" iti nidhAnaM nihitaM vA nidhattaM bhAve karmmaNi vA tapratyaye nipAtanAt, udvarttanApavarttanAvarjitAnAM zeSakaraNAnAmayogyatvena karmaNo'vasthApanamucyate, nitarAM kAcanaM-bandhanaM nikAcitaM karmaNaH sarvakaraNAnAmayogyatvenAvasthApanaM, uktaJcobhayasaMvAdi - "saMkramaNaMvi nihattIeN Natthi sesANi vatti iyarassa" iti, nikAcanAkaraNasyeti, athavA pUrvavaddhasya karmmaNastaptasaMmIlita lohazalAkA sambandhasamAnaM nighattaM taptamilitasaMkuTTita lohazalAkA sambandhasamAnaM nikAcitamiti, prakRtyAdivizeSastUbhayatrApi sAmAnyalakSaNAnusAreNa neya iti, vizeSato bandhAdisvarUpa jijJAsunA karmaprakRtisaGgrahaNiranusaraNIyeti // ihAnantara malpabahutvamuktaM, tatrAtyantamalpamekaM zeSaM tvapekSayA bahu ityalpabahutvAbhidhAyina ekakatisarvazabdAn catuHsthAnake'vatArayan 'casArI'tyAdi sUtratrayamAha, Jacation internation 1] mUlottaraprakRtInAM yA sthitistasyA utkarSaNamapakarSaNaM prakRtyantarasthitAvayamaM vA sthitisaMkrama ityucyate // 1 // 2] tantrArtha (kharUpaM ) udarzitA vA apavartitA vA avibhAgAH / anubhAgasaMkana epaH anyaprakRti nItA vA'pi // 1 // 3 yatkimanya prakRtI nIyate sa pradezasya 4 nisaMkramaNamapi nAsti nikAyanasya zeSANyapi // For Parata Lise Only mUlaM [296] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH bandha, udaya, udiraNA, upazamana, udvartana, prakRti- sthiti Adi viSayasya vyAkhyA ~ 447~ sthAnA0 uddezaH 2 prakRtiba dhAdi sU0 296 // 222 // war Page #449 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [297] dIpa anukrama [316] "sthAna" - aMgasUtra-3 ( mUlaM + vRttiH) mUlaM [297] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH sthAna [4], uddezaka [2], muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [03], aMga sUtra [03] Education Internationa cattAriekA paM0 [saM0 davie ekate mADa ukate pajjate ikate saMga ikate ( sU0 297) cacAri katI paM0 dvitakatI mAuyakatI pAvatI saMgahakatI ( sU0 298) cattAri savvA paM0 [saM0 nAmasavvae ThavaNasavvae Aesamvate niravasesasavvate (sU0 299 ) ekasayopetAni dravyAdIni svArthikakapratyayopAdAnAdekakAni, tatra dravyamevaikakaM dravyaikakaM sacittAdibhedAt trivi dhamiti, 'mAupaekkae'si mAtRkApadaikakam ekaM mAtRkApadaM, tadyathA-uppanne ivetyAdi, iha pravacane dRSTivAde samastanayayAdavIjabhUtAni mAtRkApadAni bhavanti tadyathA-uppanne i vA vigae i vA dhuve i vatti, amUni ca mAtRkApadAnIva A ityevamAdIni sakalazabdazAstrArthavyA pAravyApakatvAnmAtRkApadAnIti, paryAyaikakaH ekaH paryAyaH, paryAyo vizeSo dharmma ityanarthAntaraM sa cAnAdiSTo varNAdirAdiSTaH kRSNAdiriti, saGgrahaikakaH zAliriti, ayamarthaH - sagrahaH samudAyastamAzrityaikavacana garbhazabdapravRttiH, tathA caiko'pi zAliH zAlirityucyate, bahavo'pi zAlayaH zAhiriti, Thoke tathAdarzanAditi, kacitpATha: 'davie ekkae' ityAdi, tatra dravye viSayabhUte ekaka ityAdi vyAkhyeyamiti / katIti praznagarbhAparicchedavatsaGkhyAvacano bahuvacanAntaH, tatra dravyANi ca tAni kati ca dravyakati kati dravyANItyarthaH, dravyaviSayo vA katizabdo dravyakatiH, evaM mAtRkApadAdiSvapi, navaraM saGgrahAH zAliyavagodhUmA ityAdi / nAma tatsarvaM ca nAmasarva sacetanAdeva vastuno yasya sarvvamiti nAma tannAmasarvaM nAmnA sabai sarva iti vA nAma yasyeti vigrahAd-nAmazabdasya ca pUrvanipAtaH, tathA sthApanayA-sarvametaditikalpanayA akSAdi dravyaM sarve sthApanA sarva sthApanaiva vA akSAdidravyarUpA sarvvaM sthApanA For Parts Only ~448~ war Page #450 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [4], uddezaka [2], mUlaM [299] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [299] zrIsthAnA- sUtravRttiH // 223 // 4 sthAnA0 uddezaH2 mAnuSottarakUTAH du pSamasuSa 6-03- 25 saI, AdezanamAdezaH-upacAro vyavahAraH sa ca bahutare pradhAne vA Adizyate deze'pi yathA vivakSitaM ghRtamabhisamIkSya bahutare bhukta stoke ca zeSe upacAraH kriyate-saca ghRtaM bhuktaM, pradhAne'pyupacAraH yathA grAmapradhAneSu gateSu puru-1 peSu sabboM grAmo gata iti vyapadizyate iti, ata AdezataH sarvamAdezasarvaM upacArasarvamityarthaH, tathA nirvshesstyaa| |-aparizeSavyaktisamAzrayeNa sabai niravazeSasarvaM, yathA-animiSAH sarve devAH, na hi devavyaktiranimiSatvaM kAcid vyabhicaratItyarthaH, sarvatra kakAraH svArthiko draSTavyaH / anantaraM sarva prarUpitaM tatprastAvAt sarvamanuSyakSetraparyantavatini parvate sarvAsu tiryagdikSu kUTAni prarUpayannAha mANumuttarassaNaM pavvayassa caDhadisiM cattAri kUDA paM0 ta0-rayaNe rataNucate saJcarayaNe rataNasaMcaye (sU0 300) jaMbahIve 2 bharaheravatesu vAsesu tItAte ussappiNIe susamasusamAe samAe cattAri sAgarovamakoDAkoDIo kAlo hutthA jaMbUdIye 2 bharaheravate imIse osappiNIe dUsamasusamAe samAe jahaNyApae Na cattAri sAgarojamakoDAkoDIo kAlo hutthA, jaMbuddIve 2 bharaherakhaemu vAsesu AgamessAte ussappiNIte susamasusamAte samAe cattAri sAgarovamakoDAkoTImo kAlo bhavissai (sU0301) jaMbUrIve 2 devakuruuttarakuruvajAo cattAri akammabhUmIo paM0 saM0-hemavate heranavate harivasse rammagavAse, cattAri baTTaveyaDapabbatA paM0 saM0-sahAvaI viyaDAvaI gaMdhAvaI mAlavaMtaparitAte, tattha NaM yattAri devA mahidvitIyA jAva paliovamadvitItA parivasaMti, 0-sAtI pabhAse aruNe paume, jaMbUhIve 2 mahAvidehe vAse caubihe paM0 0-pudhvavidehe avaravidehe devakurA uttarakurA, mabbe'vi NaM NisaDhaNIlavaMtavAsaharapavvatA cattAri joyaNasayAI ur3a mAvarSAdi sU0300302 dIpa anukrama [318] ~449~ Page #451 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [4], uddezaka [2], mUlaM [302] + gAthA-1 muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [302] uccatteNaM cattAri gAuyasayAI ummeheNaM paM0, jaMvUhIve 2 maidarassa pabvayassa purathimeNaM sItAe mahAnadIe uttare kUle pattAri bakkhArapabvayA paM0 saM0-cittakUDe pamhakUDe NaliNakUDe egasele, jaMbU0 maMdara0 pura0 sItAe mahAnadIe dAhiNakale pattAri vakhArapazvayA paM0 saM0-tikUDe besamaNakUDe aMjaNe mAtaMjaNe, jaMbU0 maMdara paJcasthimeNaM sIodAe mahAnatIe dAhiNakUle cattAri bakkhArapannatA paM020-aMkAvatI pamhAvatI AsIbise suhAvahe, jaMbU0 maMdara para0 sIodAe mahANatIte uttarakUle battAri vakkhArapabvayA paM0 taM0--caMdapavyate sUrapanyate devapazyate NAgapanvate, jaMbU madarassa pabvayassa camu vidisAsu cattAri bakkhArapabbayA paM0 saM0---somaNase viappabhe gaMdhamAyaNe mAlavaMte, jaMbUrIve 2 mahAvidehe vAse jahannapate cattAri arahatA cattAri cakavaTTI cattAri baladevA cacAri vAsadevA upajimuvA uppajati vA upajirasaMti vA, jaMbUrIve 2 maMdarapavate cattAri vaNA paM020-bharasAlavaNe naMdaNavaNe somaNasavaNe paMDagavaNe, jaMbU0 mandare pavae paMDagavaNe cattAri abhisegasilAo paM0 20-paMhurpha palasilA aipaMDukabalasilA ratakaMbalasilA atirattakaMvalasilA, maMdaracUliyA NaM ubariM cattAri joyaNAI vikkhaMbheNaM pannatA, evaM dhAyaisaMDadIvapurachimajhevi kAlaM Adi karenA jAva maMdaracUliyatti, evaM jAva pukkharavaradIvapaJcarichamaddhe jApa maMdaracUli yatti-jaMbUddIvagAvassagaM tu kAlAo mUliyA jAva / dhAyaisaMDe pukkharavare ya putvAvare pAse // 1 // (sU0 302) 'mANusuttarasse'tyAdi sphuTa, kintu 'caudisinti catasRNAM dizAM samAhArazcaturdika tasmiMzcaturdizi, anusvAraH prAkRtatvAditi, kUTAni-zikharANi, iha ca diggrahaNe'pi vidizviti draSTavyaM, tatra dakSiNapUrvasyAM dizi ratnakUTa, garu dIpa anukrama [322] SAREauraton international ~450~ Page #452 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [4], uddezaka [2], mUlaM [302] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03, aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: zrIsthAnA vRttiH prata sUtrAMka [302] // 224 // usya veNudevasya nivAsabhUtaM, tathA dakSiNAparasyAM dizi raloccayakUTaM velambasukhadamityaparanAmaka velambasya vAyukumArendrasya ra sthAnA samvandhi, tathA pUrvottarasyAM dizi sarvaratnakUTa veNudAlisuparNakumArendrasya, tathA aparottarasyAM ralasaJcayakUTa prabhaJjanA- kA uddezaH2 paranAmakaM prabhaJjanavAyukumArendrasyeti, evaM caitad vyAkhyAyate dvIpasAgaraprajJaptisaGgrahaNyanusAreNa, yatastatroktam- | mAnuSotta "dakSiNapubveNa rayaNakUDa garulassa veNudevassa / sabbarayaNaM ca punbuttareNa taM veNudAlissa // 1 // rayaNassa avarapAse | rakUTAHdubhAtinivi samaicchiUNa kUDAI / kUDaM velaMbassa u vilaMbasuhayaM sayA hoi // 2 // sabarayaNassa avareNa tinni samaicchi-1 pSamasuSa UNa kuuddaaii| kUDa pabhaMjaNassa u pabhajaNaM ADhiyaM hoi // 3 // " iti, iha catuHsthAnakAnurodhena catvAryukAni, a- mAvarSAdi nyathA anyAnyapi dvAdaza santi, pUrvadakSiNAparottarAsu trINi trINi, dvAdazApi caikaikadevAdhiSThitAnIti, urpha ca- sU0 "pujveNa tini kUDA dAhiNao tiNi tiNNi avareNaM / uttarao tinni bhave cauddisiM mANusanagassa // 1 // " iti / anantaraM mAnuSottare kUTadravyANi prarUpitAni, adhunA tenAvRtakSetradrayANAM catu:sthAnakAvatAraM 'jaMbUddIvetyAdinA cattAri maMdaracUliyAoM etadantena granthenAha-vyaktazcArya, navaraM, citrakUTAdInAM vakSArapaLatAnAM poDazAnAmidaM svarUpam"paMcasae bANaue solasa ya sahassa do kalAo ya / vijayA 1 vakkhAraM 2 taranaINa 3 taha vaNamuhAyAmo 4 // 1 // " 16kSiNapUrvasyAM ratnakUTa gaDhasya peNudevasya sarvaraca pUrvottarasyAM tadveSudAlinaH ||1||jlyaaprpaatriimypi samatikramya kuTAni kUTa laMbasya tu vilaMbasukhad sadA bhavati // 2 // sarvaranavAparasyoM trINi kUDAni samatikramya prabhaMjanasya prabhaMjanaM kuTa AyaM bhavati ||3||2puurvsyaa trINi DhAni dakSiNamA trINi aparAtrINi uttarasyAM trINi bhaveyuktasUpu dishumaanussnmsy||1||3dinblaadhikpNcshtaani pokhaza sahasrANi kaThe vijayA vakSaskArA ||224 // antarnayaH tathA vanamukhAna AyAmena // 1 // ABSCASS dIpa anukrama [322] - ~ 451~ Page #453 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [4], uddezaka [2], mUlaM [302] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [302] iti, sathA-jatto vAsaharagirI tatto joyaNasayaM samavagADhA / cattAri joyaNasae ubdhiddhA sabbarayaNamayA P||1||jso puNa salilAo tatto paMcasayagAuubbeho / paMceva joyaNasae ubbiddhA AsakhaMdhaNibhA // 2 // " iti.IN 4 viSkambhazcaiSAmevam-"vijayANaM vikkhaMbho bAvIsasayAI tershiyaaii| paMcasae baklArA paNuvIsasayaM ca salilAo3 1 // " iti // padyate-gamyate iti padaM-sasayAsthAnaM taccAnekati jaghanya-satrahInaM padaM jaghanyapadaM tatra vicArye satyavazyaMbhAvena catvAro'rhadAdaya iti / / bhUmyAM bhadrazAlavanaM mekhalAyugale ca nandanasaumanase zikhare paNDakavanamiti, anna gAthA:- bAbIsasahassAI puvyAvaramerubhaddasAlavaNaM / aDDAijasayA uNa dAhiNapAse ya uttarao // 1 // paMceva joyaNasae uhuM gaMtUNa paMcasayapihulaM / naMdaNavaNaM sumeruM parikkhivittA ThiyaM rammaM // 2 // vAsahisahassAI paMceva sayAI| naMdaNavaNAo / uhuM gaMtUNa varNa somaNasaM naMdaNasaricchaM // 3 // somaNasAo tIsaM chacca sahasse vilaggiUNa giri / vimalajalakuMDagahaNaM havada varNa paMDagaM sihare // 4 // cattAri joyaNasayA cauNauyA cakavAlao rudai / igatIsa joyaNasayA bAvaDI parirao tassa / / 5 // " iti, tIrthakarANAmabhiSekArthAH zilA abhiSekazilAH cUlikAyAH pUrvadakSiNA yato varSadharagirisato yojanazataM samavagAhAH caturyojanazatAnyudviyAH savarAmayAH // 1 // yataH punaH salilAH tataH paMcazatagamyUtAnyuTTedhaH paMcaiva yojanatAmyudriddhA avrkmpnimaa| // 2 // 2 vijavAnAM viSkambho prayodazAdhikAni dvAviMzativAtAni vakSaskArAgA paMcazatAni satitAnA paMcavizavadhika zataM // 1 // meroH pUrvAparayodvAviMzatiH sahakhANi bhavazAlaya dakSiNottarapArthaborasatRvIyazatAni punH||1|| paMcaiva yojanazatAnpUrNa galA paMcayojanazatapRthukha naMdanaM sumera tAparikSipya sthita ramyaM // 2 // nandanavanApUrNadvAdhyiAtiH sahalAgi paMcava zatAni gatvA nandanavanasarI sImagarsa va ||3||somnsaaspdvidhrshkhaanni gatvA, kA girau vimalajalakuMDagahana pANDaka banaM bhavati zikhare // 4 // canunaMvatyadhikacatuHsatAni cakavAla tayA vistIrNa dviSaTavadhikakatriMzayachatAni tasya parirayaH // 5 // dIpa anukrama [322] ~ 452~ Page #454 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [4], uddezaka [2], mUlaM [302] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: zrIsthAnA- jansUtra vRttiH dvIpadvA prata sUtrAMka [302]] // 225 // 304 dIpa anukrama [322] parottarAsu dikSu krameNAvagamyA iti, uvariti agre 'vikkhaMbheNaM ti vistareNeti yathA 'jaMbahIve dIye bharaherava- sthAnA0 emu cAsesu' ityAdibhiH sUtraH kAlAdayazcalikAntA abhihitAH evaM dhAtakIkhaNDasya pUvArDe pazcimA puSkarA - uddezaH2 syApi pUrvAGe pazcimAr3he ca pAyAH, ekamerusambaddhavaktavyatAyAH caturvapyanyeSu samAnatvAd, etadevAha-eva'mi-131 tyAdi, amumevAtideza sahagAthayA Aha-jaMbUhIvetyAdi, jaMbudvIpasvedaM jambUdvIparka taM vA gacchatIti jambUdvIpagaM, rANi ajambUdvIpe yaditi kacisAThaH, avazyaMbhAvitvAd vAcyatvAdvA''vazyakaM jambUdvIpakAvazyaka jambUdvIpagAvazyaka vA vastu- ntaradvIpAH jAtaM, tuH pUraNe, kimAdi kimantaM cetyAha-kAlAt suSamasuSamAlakSaNAdArabhya cUlikA-maMdaracUlikA yAvat yattaditi| 31sU0303. gamyate dhAtakIkhaNDe puSkaravare ca dvIpe yau pUrvoparI pAcauM pratyekaM pUvArddhamaparArddha ca tayoH pUrvApareSu varSeSu vA-kSetrevanyUnAdhikaM draSTavyamiti zeSa iti // aMbaDIvassa paM dIpassa cattAri dArA paM0saM0-vijaye vejayaMte jayaMte aparAjite, te NaM dArA pattAri joyaNAI vikhaMbheNa tAbatitaM ceva paveseNaM paM0, tattha Na cattAri devA mahiDIyA jAva paliovamadvitItA parivasaMti vijate vejayaMte jayaMte aparAjite (sU0303) jaMbUhIve 2 maMdarassa pavvayassa dAhiNeNaM culahimavaMtassa vAsaharapavyayassa causu vidisAsu lavaNasamuI tini 2 joyaNasayAI ogAhittA etya NaM cattAri aMtaradIvA paM0 saM0-egUrUyadIve AbhAsiyadIve vesANitadIve gaMgoliyadIve, tesuNaM dIvesu caDabvihA maNussA parivasaMti, taM0-egUrUtA AbhAsitA vesANitA gaMgoliyA, // 225 // tesi NaM dIvANaM causu vidisAmu lavaNasamudaM cattAri 2 jovaNasayAI ogAhettA etya NaM catvAri aMtaradIvA paM0 taM0 ~ 453~ Page #455 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [4], uddezaka [2], mUlaM [304] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [304] +CACA -hayakanadIve gayakanadIve gokannadIve saMkulikannadIve, tesu NaM dIvesu cAumvidhA maNussA parivasati taM0-yakannA gayakannA gokanA saMkulikanA, tesi NaM dIvANaM causu vidisAsu lavaNasamuI paMca 2 joyaNasayAI ogAhittA ettha NaM cattAri aMtaradIvA paM0 20-AryasamuhadIve meMDhamuhadIve aomuddadIye gomuhadIve, tesu NaM dIvesu caucihA maNussA bhANiyanvA, siNaM dIvANaM causu vidisAmu lavaNasamuI cha cha joyaNasayAI ogAhettA etya NaM cattAri aMtaradIvA paM0 saM0AsamuhadIve hasthimuhadIve sIhamuhadIve bagghamuhadIve, tesu gaM dIghesu maNussA bhANiyanvA, tesi NaM dIvANaM pasu vidisAsu lavaNasamudaM satta satta joyaNasayAI ogAhettA etva NaM cattAri aMtaradIvA paM0 saM0-AsakannadIve hasthikannadIye akannadIve kanapAuraNadIve, temu NaM dIvesu maNuyA bhANiyabbA, tesi NaM dIyANaM causu vidisAsu lavaNasamuI aTThaha joyaNasayAI ogAhettA etya NaM cattAri aMtaradIvA 500-ukAmuhadIve mehamuhadIve vijumuhabIve vijudaMtayIye, tesu NaM dIvesu maNussA bhANivaNyA, tesi Na dIvANaM causu vidisAsu lavaNasamuI Nava Nana joyaNasayAI ogAhettA estha NaM catvAri aMtaradIvA paM0 ta0-paNadaMsadIye lavaMtadIve gUDhatadIve, muddhadatadIye, tesu NaM dIyesu caundhihA maNussA parivasaMti, taM0-ghaNadatA bahadaMtA gUDhadatA suddhatA, jaMbUhIve 2 maMdarassa pavvayassa uttareNaM siharissa vAsaharapabjayassa casu vidisAsu lavaNasamudaM tini 2 joyaNasayAI ogAhettA estha NaM catvAri aMtaradIvA paM00---egUruyadIve sesaM tadeva niravasesaM bhANiyaba jAna suddhadaMtA (sU0304) jaMbUdIvassa NaM dIvassa bAhirillAo betitatAo caparisi lavaNasamuI paMcANauda jovaNasahassAI ogAhettA etya Ne mahatimahAlatA mahAlaMjarasaMThANasaMThitA catvAri mahApAyAlA dIpa anukrama [324] SAMACREC ~454~ Page #456 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [4], uddezaka [2], mUlaM [305] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: -5 zrIsthAnAisUtravRttiH NCRes 4 % prata sUtrAMka [305] + // 226 // 4 sthAnA uddezaH2 pAtAlakalazAHdhAtakIvikabhAdi sU0305. | 306 5 + dIpa anukrama [325] paM0 saM0-balatAmuhe keute jUbae isare, elva NaM catvAri devA mahiDriyA jAva paliovamahitItA parivasaMti, taM0kAle mahAkAle velaMye pabhaMjaNe, jaMbUdIvassa NaM dIvassa bAhirilAo vetitaMtAo caudisiM lavaNasamuI bAyALIsaM 2 joyaNasahassAI ogAhettA etya NaM cauNhaM velaMdharanAgarAINaM cattAri AvAsapabvatA paM0 20-gothUbhe udayabhAse saMkhe dagasIme, tattha NaM cattAri devA mahiDiyA jAva paliokmaTritItA parivasaMti 0-gothUbhe sivae saMkhe maNosilAte, aMdIvarasa NaM dIvassa bAhirillAo veiyaMtAo causu vidisAsu lavaNasamudaM bAyAlIsaM 2 joyaNasahassAI ogAhettA ettha NaM cajaNhaM aNuvelaMdharaNAgarAtINaM catvAri AvAsapavvatA 50 ta0-kakoDae vijuSpabhe kelAse aruNappabhe, tattha NaM pattAri devA mahiDIyA jAva paliovamadvitItA parivasaMti, saM0-phakoDae kadamae kelAse aruNappabhe, lavaNe NaM samudeNaM cattAri caMdA pabhAsisu vA pabhAsaMti vA pabhAsissaMti vA, cattAri sUritA tavisu cA tavaMti vA tavissaMti vA, cattAri kattiyAo jAva cattAri bharaNIo, cattAri aggI jAva cattAri jamA, cattAri - gArA jAva cattAri bhAvakeU, lavaNassa NaM samudassa cattAri dArA paM0 20--vijae vijayaMte jayaMte aparAjite, te NaM dArA Na cattAri joyaNAI vikkhaMbheNaM tAvatitaM ceka paveseNaM paM0, tattha NaM cakSAri devA mahir3iyA jAva paliovamadvitiyA parivasaMti-vijaye bejayaMte jayaMte aparAjie (sU0 305) dhAyaisaMDe dIve catvAri joSaNasayasahassAI cakavAlaviksaMbheNaM paM0, jaMbUdIvassa NaM dIvassa bahiyA cattAri bharahAI cattAri eravayAI, evaM jahA sahudesate taheva niravasesa bhANiyavvaM jAva cattAri maMdarA cattAri mandaracUliAo (mU0306) KAMASTRACT // 226 // ~455~ Page #457 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [ 306 ] dIpa anukrama [326] "sthAna" - aMgasUtra-3 ( mUlaM + vRtti:) sthAna [4], uddezaka [2], muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra [03], aMga sUtra [03 ] vijayAdIni krameNa pUrvAdidikSu viSkambho-dvArazAkhayorantaraM pravezaH- kuDyasthUlatvamaSTa yojanAnyuccamiti, uca "ujoyaNavicchinA aheva ya joyaNANi ubviddhA / ubhaovi kosakosaM kuDDA vAlao tesiM // 1 // " iti, krozaM zAkhAbAhalyamityarthaH, "paliocamaDiIyA suragaNaparivAriyA sadevIyA / eesu dAranAmA vasaMti devA mahiDIyA ||2||" iti, 'cullahimavaMtassa' tti mahAhimavadapekSayA laghorhimavataH, tasya hi prAgbhAgAparabhAgayoH pratyekaM zAkhAdvayamastItyucyate 'casu vidisAsu' vidikSu pUrvottarAdyAsu lavaNasamudraM trINi trINi yojanazatAnyavagAhya-uhA ye zAkhAvibhAgA varttante 'etya'tti eteSu zAkhAvibhAgeSu antare-madhye samudrasya dvIpAH, athavA antaraM - parasparavibhAgastatpradhAnA dvIpA antaradvIpAH, tatra pUrvottarAyAmekoru [ca] kAbhidhAno yojanazatatrayAyAmaviSkambho dvIpaH evamAbhASikavaipANikalAGgulikadvIpA api krameNAgneyInaiRtIvAyavyAsviti caturvidhA iti samudAyApekSayA na tvekaikasminniti, ataH krameNaite yojyAH, dvIpanAmataH puruSANAM nAmAnyeva, te tu sarvAGgopAGgasundarA darzane manoramAH svarUpato, naikorucakAdaya eveti tathA etebhya eva catvAri yojanazatAnyavagAhya pratividik caturyojanazatAyAmaviSkambhA dvitIyAzcatvAra eva, evaM yeSAM yAvadantaraM teSAM tAvadevAyAmaviSkambhapramANaM yAvatsaptamAnAM navazatAnyantaraM tAvadeva ca tatpramANamiti, sarve'pyaSTAviMzatirete, etanmanuSyAstu yugmaprasavAH patyopamAsaGkhye ya bhAgAyupo'STadhanuHzatoccAH, tathairAvatakSetra vibhAga 1 yojanacatuSkaM vistIrNa ayojanodvedhA ubhayato'pi kozako kuiyA bAhUlyatastayoH // 1 // payopamasthitikAH suragaNaparivRtAH sadevIkAH eteSu dvAranAmAno vasanti devA mahardikAH // 2 // Internationa mUlaM [ 306 ] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH For Penal Use On ~456~ war Page #458 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [4], uddezaka [2], mUlaM [306] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [306] zrIsthAnA- kAriNaH zikhariNo'pyevameva pUrvottarAdividikSu krameNatannAmikaivAntaradvIpAnAmaSTAviMzatiriti, antaradvIpaprakaraNArthasa- 4 sthAnA0 isUtra- brahagAthAH-"culahimavaMta pubbAvareNa vidisAsu sAgaraM tisae / gaMtUrNataradIvA tinni sae hoMti vicchinnA // 1 // au-18 uddezaH 2 vRttiH NAvannanavasae kiMcUNe parihi tesime naamaa| egUrugAbhAsiya besANI ce naMgUlI // 2 // eesi dIvANaM parao pAtAlaka cattAri joyaNasayAI / ogAhiUNa lavaNaM sapaDidisiM causayapamANA // 3 // cattAraMtaradIvA hayagayagokannasaMkulI-| lazAH dhaa||227|| kaNNA / evaM paMcasayAI chasattaaDheca nava ceva / / 4 // ogAhiUNa lavaNaM vikkhaMbhogAhasarisayA bhaNiyA / cauro ca takIvinauro dIvA imehiM NAmehiM yabvA // 5 // AyaMsagameMDhamuhA aomuhA gomuhA ya caurete / assamuhA hatthimuhA sIha- kaMbhAdi muhA ceva bagghamuhA // 6 // tatto a assakannA hasthiyakannA akannapAuraNA / ukkAmuhamehamuhA vijumuhA vijudaMtA ya sU0306 // 7 // ghaNadaMta lahadaMtA nigUDhadaMtA ya suddhadaMtA ya / vAsahare siharaMmivi evaM ciya aTThabIsAvi // 8 // aMtaradIvesuI narA dhaNusayabhaTThasiyA sayA muiyA / pAliMti mihuNadharma pAlassa asaMkhabhAgAU // 9 // causadvi piDhikaraMDayANi havAhimavatpUrvAparayovipitu vizatI sAgara gayA dvIpAnizatacittIrNA bhavanti // 1 // ekonapaMcAmAdapi nasataM kicina paridhiH teSAbhimAni | nAmAni ekoruka AbhASiko viSANI lAMgulI aura // 2 // eteSAM dvIpAnAM paratazcatvAri yojanazatAdi avagAya lavaNaM sapratidizi catuHzatapramANAH // 3 // kA caravAro'nsIpA hayagajagokarNazAlIkarNAH ete paMcazatAni SaTsaplASTa nava caiva // 4 // lavaNamavagAya viSkambhAvagAhasaratAH bhaNitAH patyAraSatvArI dvApA 12 | imainAmabhitivyAH // 5 // bhAdapaka meMhamukhAyomukhA gomukhaya catvAra ete azvanukho istimulaH siMhamukhanaiva vyApramusaH // 6 // tatathyAzvakarNaH isika-1, // 227 // |NopharNakarNaprAvaraNAH ulkAmukhaH meSabhusaH vidyunmuso vigurantaba // 7 // panavaMtodantaH nigaDadantaba zuddhadamtaba zikhariSyapi varSadhare ekameva azArSi-17 zatirapi // 8 // antapipu mraa| dhanu-zatAyocchUitAH sadA muditAH pAlayanti mithuna kadharma palyAsamabhAgAyuSaH // 5 // catuHSaSTiH pRthakaraNdakAni dIpa anukrama [326] SAREauraton international ~ 457~ Page #459 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [4], uddezaka [2], mUlaM [306] (03) muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [306] maNuyANa'vaccapAlaNayA / auNAsII tu diNA cautthabhatteNa aahaaro||10||" iti // etya 'ti madhyameSu dazasu yojanasahasreSu mahAmahAnta iti vaktavye samayabhASayA 'mahaimahAlayA' ityuktam , mahacca tadaraJjaraM ca araMjaraM-udakumbha ityarthaH mahArajaraM tasya saMsthAnena saMsthitA yete tathA, tadAkArA ityarthaH, mahAntastadanyakSullakavyavacchedena pAtAlamimivAgAdhatvAt gambhIratvAsAtAlAH pAtAlavyavasthitatvAdA pAtAlAH mahAntazca te pAtAlAzceti mahApAtAlA, vaDavAmukhaH ketuko yUpaka Izvarazceti, krameNa pUrvAdidizviti, ete ca mukhe mUle ca daza sahasrANi yojanAnAM, madhye uccaistvena ca lakSamiti, eSAmuparitanabhAge jalameva madhye vAyujale mUle vAyureveti, etannivAsino devAH vAyukumArAH kAlAdaya iti, iha gAthA:-"paNanaui sahassAI ogAhittANa cauddisiM lavaNaM / cauro'laMjarasaMThANasaMThiyA hoMti | pAyAlA // 1 // valayAmuha keUe jUyaga taha issare ya boddhavve / sathvavairAmayANaM kuDDA eesiM dasasaiyA // 2 // joyaNasahassadasagaM mUle uvariM ca hoti vicchinnA / majjhe ya sayasahassaM tattiyamettaM ca ogADhA // 3 // paliovamaThiIyA eesiM ahivaI surA iNamo / kAle ya mahAkAle velaMba pabhaMjaNe ceva // 4 // annevi ya pAyAlA khuDDAlaMjaragasaMThiyA 1 manuSyAH ekonAzItiM yAvadaSasyapAlanAdinAgi AhAracaturthagana // 1 // 2 caturdizi lavarNa paMcanavatisahasrANyAcagAya catvAro'laMjarasaMsthAna| saMsthitAH pAtAlA bhavanti / / 1 // klayamukhaH ketukaH sUpakalAthA IzvaraSa ovyAH sarve yanamayAH kAyA eSAM dazazatAni // 2 // dazasahasayojanAni muule| uparica vistIrNA bhavanti madhye zatasahasra tAvanmAtraM cAvagADAH // 3 // palyopamasthitikA eteSAmadhipatimurA ete kAlaca mahAphAlaH belaMyaH prabhaMjana caiva // 4 // anye'pi ca dhakkAlaMjarasaMsthitA dIpa anukrama [326] Inmastaram.org ~ 458~ Page #460 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [ 306 ] dIpa anukrama [326] zrIsthAnAGgasUtravRttiH // 228 // "sthAna" aMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRttiH ) uddezaka (2). muni dIparatnasAgareNa saMkalita .... - sthAna [4], ..AgamasUtra [03 ], aMga sUtra [03] Internationa lavaNe / ahasayA culasIyA satta sahassA ya sabvevi // 5 // joyaNasayavicchinnA mUlabariM dasa sayANi majjhami / ogADhA ya sahassaM dasa joyaNiyA ya. siM kuDDA // 6 // pAyAlANa vibhAgA savvANavi tinni tinni boddhavyA / hehimabhAge vAU majhe vAU ya udayaM ca // 7 // uvariM udagaM bhaNiyaM paDhamagabIesa vADhasaMkhubhio / vAme [vamatItyarthaH >, udagaM teNa ya parivahui jalanihI khuhio // 8 // parisaMThiyaMmi pavaNe puNaravi udagaM tameva saMThANaM / vacceI teNa udahI parihAyaiNukameNevaM // 9 // " iti velAM lavaNasamudrazikhAmantarvizantIM vahirvA''yAntImazikhAM ca dhArayantIti saMjJAkhAdvelaMdharAste ca te nAgarAjAzca - nAgakumAravarAH velaMdharanAgarAjAsteSAmAvAsaparvatAH pUrvAdidikSu krameNa gostUpAdayaH, vidikSu-pUrvottarAdiSu velaMdharANAM pazcAttayo anunAyakatvena nAgarAjA anuvelaMdharanAgarAjAH, velaMdharavataMvyatA| gAthA: "desajoyaNassahassA lavaNasihA cakkavAlao ruMdA solasasahassauccA sahasyamegaM tu ogADhA // 1 // [ samAd bhUbhAgAditi bhAvaH > desUNamaddhajoyaNa lavaNasihovari dagaM tu kAladuge / [ divA rAtrau cetyarthaH ]>, 1 bane pAtAlAH santi te sarve'pi saptasahasrASTazatacaturazItimitAH // 5 // yojanazata vistIrNa mUle upari ca daza zatAni madhye avagADAtha sadayaM daza yojanAni (yojanamAnA ) bhittiH // 6 // sarveSAmapi pAtAlAnAM prayakhayo bhAgA bodavyAH apastanabhAge vAyurmadhye vAyurudakaM ca // 7 // upari udakaM bhaNitaM prathamadvitIyayoH saMmito vAyurudakaM vamati tena kSubhito jalanidhiH parivarddhate // 8 // pavane paristhite punarapyudakaM tarasaMsthAnameva gacchati tenodabhiH parir3Iyate'nukrameNaivaM // 9 // 2 lavagazikhA dazayojanasasamAnA cakavAkato vikhINI poDazasahasrocA ekaM sahasraM tvavagADhA // 1 // divA rAtrI va dezronama yojana lavaNazikhopari mUlaM [ 306 ] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH For Parts Only ~ 459~ 4 sthAnA0 uddezaH 2 pAtAlaka lazAH dhAtakIvi kaMbhAdi sU0 306 // 228 // Page #461 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [4], uddezaka [2], mUlaM [306] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [306] | airega Airega parivahada hAyae vAvi // 2 // abhitariya belaM dhareMti lavaNodahissa nAgANaM pAyAlIsasaharasA[antavizantImityarthaH> dusasarisahassa bAhiriyaM // 3 // " [bahirgacchantImityarthaH> sahi nAgasahassA dhariti aggodagaM zikhAgramityarthaH> samudassa / velaMdharaAvAsA lavaNe ya cauddisiM curo||4|| puvAi aNukamaso godhubhadagabhAsasaMkhadagasImA / godhubha sivae saMkhe maNosile nAgarAyANo // 5 // aNuvelaMdharavAsA lavaNe vidisAsu saMThiyA curo| kakoDe vijuSpabhe kelAsa'ruNappabhe ceva // 6 // kakoDaya kaddamae kelAsa'ruNappa ya rAyANo / bAyAlI|sasahasse gaMtu udahimi sabvevi / / 7 // cattAri joyaNasae sIse kosaM ca uggayA bhUmiM / sattarasa joyaNasae igavIse UsiyA savve // 8 // iti, 'pabhAsiMsutti candrANAM saumyadIptikatvAdvastuprabhAsanamuktamAdityAnAM tu khararazmitvAt 'tavaiMsutti tApanamuktamiti / catuHsaGkhyatvAccandrANAM taparivArasyApi nakSatrAdezcatuHsaGkhyatvamevetyAha-catasraH kRttikA nakSatrApekSayA na tu tArakApekSayeti, evamaSTAviMzatirapi, agniriti kRttikAnakSatrasya devatA yAvadyama iti bharaNyA de atirekamatireka parivardhate hIyate vApi // 1 // abhyantarI velAM dhArayati lavaNodaH hAmAyArivArAhanamAnA devAH nAmAnA bAsamatisahanI pAna // 3 // pasinAMgarAhanI dhArayaMvanodakaM samudrasya / velamdharANAmAvAsA lavaNe ca caturdiA catvAraH // 4 // pUrvAdhAnukamataH goratUpadakabhAsazaMkhadakasImAsyA mostUpazivazaMsamanaHzilA nAgarAjAnaH // 5 // lavaNe vidikSu catvAro'nuvelaMdharAvAsAH saMsthitAH karkoTakaliyutpanakailAsAruNaprabhA va // // karkoTakA kardamakaH kailAso'ruNaprabhazva rAjAnaH dvAcatvAriMzatsahasrANi tassidA sarve'pi gatvA // 7 // catvAri yojanazatAni triMzataM koza codgatA bhUmi / saptadazayojanazatI ekaviMzavicchritAH sarve // 8 // dIpa anukrama [326] ~ 460~ Page #462 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [ 306 ] dIpa anukrama [326] zrIsthAnAGgasUtravRttiH // 229 // "sthAna" aMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRttiH ) uddezaka [2]. sthAna [4], ..AgamasUtra [03 ], aMga sUtra [03] muni dIparatnasAgareNa saMkalita .... Education Internation *******... - vatA, aGgAraka Ayo grahaH bhAvaketurityaSTAzItitama iti zeSaM yathA dvisthAnake, samudradvArAdi jambUdvIpadvArAdivaditi, cakravAlasya- valayasya viSkambhI - vistaraH jambUdvIpAdvahnirghAtakIkhaNDapuSkarArddhayorityarthaH, zabdopalakSita uddezakaH | zabdodezako dvisthAnakasya tRtIya ityarthaH kevalaM tatra dvisthAnAnurodhena 'do bharahAI' ityAdyuktamiha tu 'cattArI'tyAdi, uktaM manuSyakSetravastUnAM catuHsthAnakamadhunA kSetrasAdharmyAnandIzvara dvIpavastUnAmAsatyasUtrAccatuHsthAnakaM 'naMdIsarasse'tyAdinA granthenAha mUlaM [ 306 ] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH [ atha nandIzvaravicAraH ] NaMdIsaravarassa NaM dIvassa cakavAlavikkhaMbhassa bahumajjhadesabhAge cauddisiM cattAri aMjaNaga paJcatA paM0 [saM0 purathimile aMjaNagapavvate dAhiNille aMjaNagapavyae pacasthimile aMjaNagapavvate uttari aMjaNagapavvate 4, te NaM aMjaNagapavvatA caDarAsIti joyaNasahassAI uI ucattenaM evaM jovaNasahassaM unheNaM mUle dasa joyasahassA vikkhaMbheNaM tadaNaMtaraM ca NaM mAyAe 2 parihAtegANA 2 uvarimegaM joyaNasahassaM vikkhaMbheNaM paNNattA mUle ikatIsaM joyaNasahassAI chaca tevI se joyaNasate parikakheveNaM upariM tini 2 joyaNasahassAI evaM ca chAva joyaNasataM parikSeNaM, mUle vicchinnA madhye saMkhettA, upitaNuyA0 gopucchasaMThANasaMThitA savvaaMjaNamayA acchA sahA lahA ghaTTA maTThA bhIrayA nivyaMkA nikaMkaDacchAyA sappabhA samirIyA sajoyA pAsAIyA darisaNIyA abhiruvA paDhiruvA, siNaM aMjaNagapavvayANaM uvariM bahusamaramaNijabhUmibhAgA paM0 tesi NaM bahusamaramaNijjabhUmibhAgANaM bahumajjhadesa bhAge cattAri siddhAyayaNA paNNattA, te NaM siddhAyayaNA evaM jovaNasarva AyAmeNaM paNNattA paNNAsaM joyaNAI viksaMbheNaM bAba For Parts Only ~ 461 ~ 4 sthAnA0 uddezaH 2 nandIzva rAdhi0 sU0 307 // 229 // waryra Page #463 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [ 307] dIpa anukrama [ 327 -329] "sthAna" aMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRttiH ) uddezaka (2). Eaton nation muni dIparatnasAgareNa saMkalita .... - sthAna [4], ..AgamasUtra [03 ], aMga sUtra [03] -- 1 + tari joyaNAI uuthaseNaM, tesiM siddhAyayaNANaM caudisiM cattAri dArA paM0 [saM0 devadAre asuradAre jAgadAre suvannadAre, tesu NaM dAresu caudhviA devA parivasaMti, taM devA asurA nAgA suvaNNA, tesi NaM dArANaM purato cattAri muhamaMDavA paM0 tesi NaM muhamaMDavANaM purao cattAri pecchAgharamaMDavA paM0 tesi NaM pecchAgharamaMDavANaM bahumajjhatabhAge cattAri vairAmayA akkhADagA paM0 tesi NaM vairAbhayANaM akkhADagANaM bahumajjhadesabhAge cattAri maNipeDiyAto paM0, tAsi NaM maNipeDhatANaM vAraM cattAri sIhAsaNA pannattA, tesi NaM sIhAsaNANaM uvariM cattAri vijayadUsA pannattA, tesi NaM vijayadusagANaM bahumajjhade sabhAge cattAri vairAmatA aMkusA paM0 tesu NaM vatirAmatemu aMkusesu cattAri kuMmikA muttAdAmA paM0, te NaM kuMbhikA muttAdAmA patteyaM 2 annehiM tadadvauttapamANamitehiM cAhiM addhakuMbhakehiM muttAdAmehiM savvato samatA saMparikkhittA, tesi NaM pecchAgharamaMDavANaM purabho cattAri maNipeDhitAo paNNattAo, tAsi NaM maNipeDhiyANaM ubariM cattAri 2 cetitabhA paNNattA, tAsi NaM cetitathUbhANaM patteyaM 2 cauddisiM cacAri maNipeDiyAto paM0 tAsi NaM maNipeDitA ubariM cattAri jiNapaDimAo savvarayaNAmaIto saMpaliyaMkaNisannAo bhUbhAmimuhAo citi, taM0-risabhA vaddhamANA caMdANaNA vAriseNA tesi NaM cetitadhUbhANaM purato cattAri maNipeditAo paM0, tAsi NaM maNipeditANaM uvariM cattAri cetitarukkhA paM0 tesi NaM cetitarukkhANaM purao cacAri maNipeDhiyAo paM0 tAsi NaM maNipeDiyANaM uvariM cattAri mahiMdajhayA paM0 tesi NaM mahiMdaJjhatANaM purao cattAri NaMdAvo pukkharaNIo paM0, tAsi NaM pukkhariNINaM patteyaM 2 udisiM basAri vaNasaMDA paM0 taM0 puracchimeNaM dAhiNeNaM paJcasthimeNaM uttareNaMpunyeNaM asogavaNaM dAhi 3 For Penal Use Only mUlaM [ 307] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH ~ 462 ~ or Page #464 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [4], uddezaka [2], mUlaM [307] + gAthA-1 muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [307] zrIsthAnAjansUtravRttiH 4 sthAnA0 uddezaH2 nandIzvarAdhi0 sU0307 // 30 // dIpa anukrama [327 Namo hoi sattavaNNavaNaM / avareNa caMpagavaNaM cUtaSaNaM uttare pAse // 1 // tattha paMje se puracchimile aMjaNagapavyate tassa NaM cArisiM cattAri dAmo pukkhariNIto paM0 saM0-NaMduttarA gaMdA ANaMdA naMdivaddhaNA, tAo gaMdAmo puksariNIo erga joyaNasayasahassaM AyAmeNaM pannAsa joyaNasahassAI vikkhaMbheNaM dasa joyaNasavAI ulleheNaM, tAsi NaM pukkha. riNINaM patteyaM 2 cauhisiM pattAri tisobANapaDirUvagA, tesi NaM tisovANapaDirUbagANaM purato pattAri toraNA paM0, taM0 -purachimeNaM dAhiNeNaM paJcasthimeNaM uttareNaM, tAsi NaM pukkharaNINaM patteyaM 2 caudisi cattAri vaNasaMDA 50, 50purato dAhiNa. paJca0 uttareNaM, puveNaM asogavarNa jAva ghUyavaNaM uttare pAse, cAsi NaM pukkhariNIrNa bahumamadesabhAge catvAri dadhimuhagapabvayA paM0, te NaM dadhimuhagapabvayA causahi joyaNasahassAI uI ucatteNaM egaM joyaNasahassaM unheNaM samvattha samA pallagasaMThANasaMThitA dasajoyaNasahassAI vikkhaMbheNaM ekatIsaM joyaNasahassAI chapa tevIse joyaNasate parikseveNaM, samvarayaNAmatA acchA jAva paDirUvA, tesiNaM dadhimuhagapavyatANaM ubari bahusamaramaNijjA bhUmibhAgA paM0, sesaM jaheba aMjaNagapavatANaM taheva niravasesaM bhANiyabrva, jApa cUtavaNaM uttare pAse, tatva paMje se pAhiNi aMjaNagapavyate tassa Na caladisiM cattAri gaMdAo pukkharaNIo paNNatAo, saM0-bharA visAlA kumuvA poMurigiNI, tAto gaMdAto pukkharaNIto erga joyaNasayasahassaM sesaM taM ceva jAva dadhimugapaThavatA jAva vaNasaMDhA, tasya gaMje se pathasthimille aMjaNagapanvate tassa NaM caurisiM cattAri gaMdAo pukkharaNImo 50, taM0-diseNA amohA godhUbhA sudasaNA, sesa taM gheva, taheba dadhimuhagapaJcatA taheva siddhAyayaNA Ava vaNasaMDA, vazya Na je se utsarile aMja CACACACACY -329] // 30 // ~ 463~ Page #465 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [4], uddezaka [2], mUlaM [307] (03) muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: * 4% prata sUtrAMka [307] CCCCTOCAL CCESS dIpa anukrama [327 Nagapanvate tarasa Na parisiM cattAri gaMdAo pukkharaNIo paM0, 20-vijayA vejayaMtI jayaMtI aparAjitA, tAto NaM puksariNIo erga joyaNasavasahassaM taM ceva pamANaM taheba dadhimuddagapavyatA taddeva siddhAyayaNA jAva vaNasaMDA, gaMdIsaravarassa ka dIvasa cakavAlavikvaMbhassa bahumajhadesabhAge causu vidisAsu cattAri ratikaragapaJcatA paM0, 0-uttarapuracchimille ratikaragapabbate dAhiNapuracchimille raikaragapanvae dAhiNapaJcasthimile ratikaragapabvate uttarapaJcathimille ratikaragapavae, te NaM ratikaragapabvatA dasa joyaNasayAI uI uccatteNaM dasa gAutasatAI ubveheNaM savvastha samA mallarisaMThA saMThitA dasa joyaNasahassAI vikkhaMbheNaM ekatIsaM jovaNasahassAI chaca tevIse joyaNasate parikkhevaNa, sambarayaNAmatA, acchA jAva patirUvA, tastha NaM je se uttarapuracchimille ratikaragapanvate tassa NaM caradisi IsANassa deviMdarasa devarano cauNDamaggamahisINaM jaMbUrIvapamANAo cattAri rAyahANIo paM0 saM0-NaMduttarA gaMdA uttarakurA devakurA, kapahAte kaNharAtIte rAmAe rAmarakkhiyAte, tattha Na je se dAhiNapurakichamile ratikaragapabbate, tarasaNaM cAdisiM saphAssa devidassa devaratno balAhamAgamahisINaM jaMbUrIvapamANAto cattAri rAyahANIo paM0, 0-samaNA somaNamA azcimAlI maNoramA paramAte sivAte satIte aMjUe, tattha NaM je se dAhiNapaJcasthimille ratikaragapabase tattha NaM cArisiM sapharasa deviMdassa devaralo cauNDamaggamahisINaM jaMbUrIvapamANamettAto casAri rAbahANIo paM0, ta-bhUtA bhUtabasA gothUbhA sudasaNA, amalAte akarAte NavamitAte rohiNIte, tastha NaM je se uttarapapasthimile ratikaragapavate tastha NaM -329] PASCHEMLCCC ~464~ Page #466 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [4], uddezaka [2], mUlaM [307] (03) muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [307] zrIsthAnAjasUtravRttiH // 231 // carisimisANassa deviMdassa devaranno cauNDamAmahisINaM jaMbUddIvappamANamittAto cattAri rAyahANIo paM0, taM C4 sthAnA0 rayaNA ravaNucatA samparataNA rataNasaMcayA, vasUte vasugucAte vasumittAte vasuMdharAe (sU0 307) uddezaH 2 sUtrasiddhazcArya, kevalaM-jambU 1 labaNe dhAyai 2 kAloe pukkharAi 3 juyalAI / vAruNi 4 khIra 5 ghaya 6% nandIzvaikkhU 7 naMdIsara 8 aruNa 9 dIvudahI ||1||ti gaNanayA'STamo nandIzvaraH sa eva varaH 2, amanuSyadvIpApekSayA | rAdhi0 bahutarajinabhavanAdisadbhAvena tasya varatvAditi, tasya cakravAlaviSkambhasya pramANa 1638400000, uktaM ca-II "tevaI koDisayaM caurAsIiMca syshssaaii| naMdIsaravaradIve vikkhaMbho cakkavAleNaM // 1 // " iti, madhyazcAsau dezabhAgazca-dezAvayavo madhyadezabhAgaH, sa ca nAtyantika iti bahumadhyadezabhAgo na pradezAdiparigaNanayA niSTa|kittaH, api tu prAya iti, athavA atyantaM madhyadezabhAgo bahumadhyadezabhAga iti, tatra ihAJjanakAH mUle daza yojanasahasrANi viSkambheNetyuktam, dvIpasAgaraprajJaptisaGgrahiNyAM tUkam-"culasIti sahassAI ubiddhA ogayA | sahassamahe / dharaNitale vicchinnA ya UNagA te dasasahassA // 1 // nava ceva sahassAI paMceva ya hoti joyaNasayAI / aMjaNagapaJcayANaM mUlaMmi u hoi vikkhaMbho // 2 // " kaMdasvetyarthaH, "nava ceva sahassAI cattAri ya hoti 1 viSaSTiH koTipAtaM caturazItidha zatasahasrANi nandIzvaravaradvIpe cakavAlato viSkambhaH // 1 // 2 caturazItiH sahasrANi uzikAH adhaH sahasra gatAH kicinyUnadazasahasrANi dharaNItale vistIrNAH // 1 // nava caiva sahasrANi paMva bhavanti yojanazatAni aMjanakaparvatAnA mUle bhavati tu vikabhaH // 2 // 3 nava caiva | sahasrANi catvAri ca bhavaMti zatAni dIpa anukrama [327-329] Shock nandIzvaradvIpasya sthAna Adi adhikAra: ~465~ Page #467 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [4], uddezaka [2], mUlaM [307] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [307] joyaNasayAI / aMjaNagapabbayANaM dharaNiyale hoi vikkhaMbho // 1 // " iti, tadidaM matAntaramityavaseyamevamanyatrApi, matAntarabIjAni tu kevaligamyAnIti, 'gopucchasaMThANa'tti gopuccho hyAdau sthUlo'nte sUkSmastadvatte'pIti, 'savvaMja-14 Namaya'tti aJjana-kRSNaratavizeSaH tanmayAH sarva evAnanyamayatvena sarvathaivAjanamayAH sarvojanamayA, paramakRSNA iti bhAvaH, uktaM ca-"bhiMgaMgaruilakajalaaMjaNadhAusarisA virAyati / gagaNatalamaNulihatA aMjaNagA pabbayA rammA // 1 // " iti, acchAH AkAzasphaTikavat, saNhA-lakSNaparamANuskandhaniSpannAH, zlakSNadalaniSpannapaTavat, laNhA-lakSNA masRNA | ityarthaH, dhuNTitapaTavat , tathA dhRSTA iva ghRSTAH, kharazAnayA pASANapratimAvat, mRSTA iva mRSTAH sukumArazAnayA pASA Napratimeva zodhitA vA pramArjenikayeva ata eva nIrajasa: rajorahitatvAt nirmalAH kaThinamalAbhAvAt dhautavastravadvA niSpakA ArdramalAbhAyAt akalaGkatvAdvA 'nirakaDacchAyA' niSkaGkaTA niSkavacA nirAvaraNetyarthaH chAyA-zobhA yeSAM te tathA akalazobhA vA saprabhA devAnandakatvAdiprabhAvayuktAH athavA svena AtmanA prabhAnti na parata iti svaprabhAH yataH 'samirIyA' saha marIcibhiH-kiraNaye te tathA, ata eva 'saujjoyA' sahodyotena-vastuprabhAsanena vartante ye te tathA 'pAsAIya'tti prAsAdIyAH-manaHprasAdakarAH darzanIyAstAMzcakSupA pazyannapi na zramaM gacchatItyarthaH abhirUpAHkamanIyAH pratirUpAH draSTAraM draSTAraM prati ramaNIyA iti yAvatzabdasacahA, bahusamAH-atyantasamA ramaNIyAzca ye te 1 yojanAnAmaMjanakaparvatAnA dharaNItale bhavati viSkambhaH // 1 // 2 gAragala karuvirakavalAMjanadhAtusAmA birAjante gaganatalamanulikhata ivAMjanakAH parvatA ramyAH // 1 // STOROSCORRECAMER dIpa anukrama [327-329] nandIzvaradvIpasya sthAna Adi adhikAra: ~466~ Page #468 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [4], uddezaka [2], mUlaM [307] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: zrIsthAnAsUtra prata sUtrAMka [307] vAtA // 23 // C dIpa anukrama [327-329] tathA siddhAni-zAzvatAni siddhAnAMvA-zAzvatInAmahaatimAnAmAyatanAni-sthAnAni siddhAyatanAni, uktaM ca-"aMjaNa- sthAnA gapavvayANaM siharatalesuM havaMti patteyaM / arahatAyayaNAI sIhaNisAyAI tuMgAI // 1 // " mukhe-agradvAre Ayatanasya maNDapAhA uddezaH2 mukhamaNDapAH paTTazAlArUpAH prekSA-prekSaNakaM tadarthaM gRharUpAH maNDapAH prekSAgRhamaNDapAH prasiddhasvarUpAH, vairaM-varja ranavize- nandIzvapastanmayAH AkhATakA:-prekSAkArijanAsanabhUtAH pratItA eva vijayadUSyANi-vitAnakarUpANi vastrANi tanmadhyabhAgI rAdhika evAnuzAH avalambananimittaM, kumbho muktAphalAnAM parimANatayA vidyate yeSu tAni kumbhikAni mukkAdAmAni-muktApha || sU0307 lamAlAH, kumbhapramANazca-"do asatIo pasatI do pasatIo setiyA cattAri setiyAo kuDavo cattAri kuDavA-* pattho cattAri patthA ADhayaM cattAri ADhayA doNo saTThI ADhayAI jahanno kuMbho asIi majjhimo sayamukoso" iti, 'tadaddheti teSAmeva muktAdAnAmarddhamuccatvasya pramANaM yeSAM tAni tadarboccatvapramANAni tAnyeva tanmAtrANi taiH 'addhakuM- bhikehiM'ti muktAphalArddhakumbhavadbhiH sarvataH-sarvAsu dikSu, kimuktaM bhavati?-samantAditi, caityasya siddhAyatanasya pratyA-14 sannAH stUpAH-pratItAzcaityastUpAzcittAlhAdakatvAdvA caityAH stUpAH caityastUpAH saMparyaGkaniSaNNA:-padmAsananiSaNNAH, evaM| caityavRkSA api, mahendrA iti-atimahAntaH samayabhASayA te ca te dhvajAzceti, athavA mahendrasyeva-zakAdeyajA mahendradhvajAH / zAzvatapuSkariNyaH sarvA api sAmAnyena nandA ityucyante, 'sasapannavaNaM'ti saptacchadavanamiti, 'tisovANa 1 aMjanakaparvatAnA zivarataleSu bhAMti pratyeka / bahadAyatanAni siMhaniSadyAni tuMgAni // 1 // 2 asatI pasatiH pasatI setikA patana: setikaa:IN232|| karanA catvAraHkaranA prasthakaH catvAraH prasthakAH bhAdakaH catvAra AdakAH dromaH ADakapakapA japanyaH kuMbho'zImA madhyamaH paatenolaa| nandIzvaradvIpasya sthAna Adi adhikAraH ~ 467~ Page #469 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [4], uddezaka [2], mUlaM [307] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: 9-18 prata sUtrAMka [307] % .SCXCCC0 PROG 9-60 dIpa anukrama [327-329] pariyati ekadvAra prati nirgamapravezAdha tridigabhimukhAstisraH sopAnapatayaH, dadhivat zvetaM mukha-zikharaM rajatamayatvAt yeSAM te tathA, uktaM ca-"saMkhadalavimalanimmaladahiyaNagokhIrahArasaMkAsA / gagaNatalamaNulihaMtA sohaMte dahimuhA rammA // 1 // " iti, bahumadhyadezabhAge-uktalakSaNe vidikSu-pUrvottarAdyAsu ratikaraNAdratikarAH 4, rAjadhAnyaH krameNa kRSNAdInAmindrANInAmiti, tatra dakSiNalokArddhanAyakatvAcchakasya pUrvadakSiNadakSiNAparavidigyaratikarayostasyendrANInAM rAjadhAnya itarayorIzAnasyottaralokArDAdhipatitvAt tasyeti, evaJca nandIzvare dvIpe aJjanakadaSimukheSu |4-16 viMzatirjinAyatanAni bhavanti, atra ca devAH cAtumosikapratipatsu sAMvatsarikeSu cAnyeSu ca bahuSu jinajanmAdiSu devakAryeSu samuditA aSTAhnikAmahimAH kurvantaH sukhaMsukhena viharantItyuktaM jIvAbhigame, tato yadhanyAnyapi tathAvidhAni santi siddhAyatanAni tadA na virodhA, sambhavanti ca tAni uktanagarISu vijayanagaryAmiti, tathA dRzyate | |ca pazcadazasthAnoddhAraleza:-"solasadahimuhaselA kuMdAmalasaMkhacaMdasaMkAsA! kaNayanibhA battIsa raikaragiAra bAhirA tersi // 1 // " dvayordvayorcApyorantarAle bahiHkoNayoH pratyAsattau dvau dvAvityarthaH, "aMjaNagAigirINaM NANAmaNipajjalaMtasiharesu / bAvannaM jiNaNilayA maNirayaNasahassa kUDavarA // 1 // " iti, tattvantu bahuzrutA vidantIti / etaca pUrvoktaM sarva satyaM jinoktatvAt iti satyasambandhena satyasUtram zaMkhadala vimalanigamadadhiSanamokAramulAhArasaMkAzA: / gaganatalamanulikhantaH zobhante dadhimukhA ramyAH ||1||2ddhimukholaa poDazAmadarzakhacaMdrasaMkAzAH / dvAtriMzadatikarA: kanakanibhAH tayoH (vAyo)bahiH // 1 // 1aMjanakAdigirINA nAnAmapipramacchikhareSu dvipaMcAzaminAhANi maNiratnamayAnisahasrANi kUTavarAH // 1 // SAREauratonintemational wwwmarary.orm nandIzvaradvIpasya sthAna Adi adhikAra: ~ 468~ Page #470 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [4], uddezaka [2], mUlaM [308] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [308] zrIsthAnAansUtra vRttiH // 233 // dIpa anukrama [330] caubihe sage paM0 ta0-NAmasaNe ThavaNasacce davvasace bhAvasacce (sU0 308) AjIviyANa paubdhihe tave paM0 4 sthAnA0 taM0-uggatave ghoratave rasaNijahaNatA jibhidiyapaDisaMlINatA (sU0 309) cavihe saMjame paM0 ta0.-maNasaM- uddezaH2 jame vatisaMjame kAyasaMjame ubagaraNasaMjame / caunvidhe citAte paM0 20--maNacitAye batithiyAte kAyaciyAte jaba nAmasa. varaNaciyAte / caubihA akiMcaNatA paM0 20-maNaakiMcaNatA batiakiMcaNatA kAyaakiMcaNatA uvagaraNaakiMcaNatA tyAdiA. (suu0310)|| iti dvitIyodezakaH sampUrNaH / / jIvikatanAmasthApanAsatye sujJAne, dravyasatyamanupayuktasya satyamapi bhAvasatyaM tu yatsvaparAnuparodhenopayuktasyeti / satyaM cAritra- pAsaMyamaH vizeSa iti cAritravizeSAnuddezakAntaM yAvadAha-'AjIvietyAdi, 'AjIvikAnAM gozAlakaziSyANAM ugratapaH- (pustakAaSTamAdi kvacana 'udAra miti pAThaH tatra udAraM-zobhanaM ihalokAdyAzaMsArahitatveneti ghora-AtmanirapekSa rasanitahaNayA' ghRtAdirasaparityAgaH jihvendriyapratisaMlInatA-manojJAmanojJeSvAhAreSu rAgadveSaparihAra iti, ArhatAnAM tu dvAdazasU0308adheti, manovAkkAyAnAmakuzalatvena nirodhAH kuzalatvena tUdIraNAni saMyamA, upakaraNasaMyamo mahAmUlyavastrAdiparihArA 310 pustakavastRNacarmapaJcakaparihAro vA, tatra-''gaMDI kacchavi muTThI saMpuDaphalae tahA chivADIya / evaM potyayapaNagaM pannattaM bIyarAgehiM // 1 // bAhallapuhattehiM gaMDI pottho u tullao dIho / kacchavi aMte taNuo majhe pihulo muNeyabbo // 2 // gaMDI kacchapI muSTiH saMpuTaphalakalavA sapATikA ca etApustakapaMca prApta vItarAgaiH // 1 // bAhalyapakvaigaMDIpumA ketu tatvaM dIrSa phalchapI aMte | // 233 // tanukaH madhye pRthulaH sAtavyaH // 2 // ~469~ Page #471 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [4], uddezaka [2], mUlaM [310] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [310] ciuraMguladIho vA vaTTAgiti muDipotthao ahavA / cauraMguladIhocciya cauraMso hoi vineo // 3 // saMpuDago dugamAi phalagA vocchaM chivADittAhe / taNupattUsiyarUvA hoi chivADI buhA ceti // 4 // doho vA hasso vA jo pihalo hoi appabAhallo / taM muNiyasamayasArA chivADipotthaM bhaNatIha // 5 // " vastrapaJca dvidhA, apratyupekSitaduSpratyupekSitabhedAt , tatra-appaDilehiyadUse tUli uvahANagaM ca nAyavvaM / gaMDuvahANAliMgiNi masUrae ceva pottamae // 1 // palhavi koyava pAvAra navayae taha ya daaddhigaaliio| duSpaDilehiyadUse evaM bIyaM bhave paNagaM // 2 // pallavi hatthutdharaNaM tu koyavo rUyapUrio paDao / daDhigAli dhoyapottI sesa pasiddhA bhave bheyA // 3 // taNapaNagaM puNa bhaNiya jiNehiM kammagaMThimahaNehiM / sAlI vIhI kodava rAlaga ratne taNAI ca // 4 // " carmapaJcakamidam-"ayaelagAvi mahisI mi-18 gANa ajiNaM tu paMcamaM hoi / taliyA khalagavajho kosaga kattI ya pIyaM tu // 5 // " iti, 'ciyAe'tti tyAgo manaH caturaMsadIyoM vA vRttAkatiraripustakamathanA / caturaMguladIrtha eva caturasro bhavati jnyaatyH||3|| phalakadvayAdiH saMpuTako'ya vAye sapATikA tamupatrItirUpAM bhavati supATiko budhA avase // 4 // dIpoM vAhaso vA yoDalyavAhalyaH pRthubhvti| taM hAtasamayasArAdhinADIpustakaM bharNatIha // 5 // 2 apratile jitaSyeNu dUlikopapAnaM bahAtalyaM gaMDopadhAmamAliginI masUrakaveva potamayaH // 1 // prahattiH kutupaH prAcArI navatyA tathA va dNssttraagaaddiH| duSpratihekhitadUSye etaddhitIyaM bhavet pasakaM // 2 // prahattihastAtaraNe kutupako rUtapUritaH paraH / gAnirdhArApotikA zeSAH prasiddhA bhedA bhavanti // 3 // tRNapaca punarbhaNita jinaH aSTakamayabhigavanaiH / zAlI mohiH koivo rAlako'raNyatRNAni ca // 4 // 3 ajaiTa kagomahiSIgA bhUgANAmajinaM tu paJcamaM bhavati / talikA khalako bhavadbhaH kozakaH katarikA (kRttikA) va dvitIyaM tu // 5 // dIpa anukrama [332] ~ 470~ Page #472 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [310] TIpa anukrama [332] zrIsthAnA GgasUtravRttiH // 234 // "sthAna" aMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRttiH ) sthAna [4], uddezaka [2]. muni dIparatnasAgareNa saMkalita .... ..AgamasUtra [03 ], aMga sUtra [03] -------- - Eaton International prabhRtInAM pratIta eva, athavA manaHprabhRtibhirazanAdeH sAdhubhyo dAnaM tyAgaH, evamupakaraNena pAtrAdinA bhaktAdestasya vA tyAga upakaraNatyAgaH, na vidyate kiJcana - dravyajAtamasyetyakiJcanastadbhAvo akiJcanatA niSparigrahatetyarthaH, sA ca manaHpra bhRtibhirupakaraNApekSayA ca bhavatIti yathokteti // catuHsthAnakasya dvitIyodezakaH samAptaH // 4333 vyAkhyAto dvitIyodezakaH, atha tRtIya Arabhyate, asya cAyaM pUrveNa sahAbhisambandhaH, pUrvatra jIvakSetraparyAyA uktAH, iha tu jIvaparyAyA ucyante ityevaMsambandhasyAsyedamAdi sUtradvayaM * cAri rAdIo paM0 taM pavvayarAtI puDhavirAtI bAlubarAtI udgarAtI, evAmeva caDabbihe kohe paM0 [saM0 pabvayarAtisamANe puDhavirAtisamANe vAluyarAtisamANe udgarAtisamANe pavvayarAtisamANaM koI aNupaviTTe jIve kAlaM karei raite uvavajjati, puDhavirAtisamANaM kohamaNuSpavidve tirikkhajoNitesu uvavajjati, vAluyarAtisamANaM koI aNupaviTTe samANe maNurasesu uvavajjati, udgarAtisamANaM kohamaNupaviDe samANe devesu javavajjati 1 / cattAri udagA paM0 naM0 -- kadamodara khaMjaNodaya vAluodae selodae, evAmeva cavvihe bhAve paM0 taM0 kadamodgasamANe khaMjaNodgasamANe vAluodgasamANe selodgasamANe, kamodgasamANaM bhAvamaNupaviTTe jIve kAlaM karei perasee ubavajjati, evaM java selogasamANaM bhAvamaNupaviTTe jIve kAlaM karei deveSu uvavajjai (sU0 311) cattAri pakkhI paM0 saM0ruya saMpanne nAmamege jo ruvasaMpanne rUvasaMpanne nAmamege to stasaMpanne ege rUvasaMpannevi ruvasaMpannevi no rutasaMpanne No rUvasaMpanne, atha caturtha sthAnasya dvitIya- uddezakaH parisamAptaH atha caturtha sthAnasya tRtIya- uddezaka: Arabhyate mUlaM [310 ] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH For Parts Only ~ 471~ 4 sthAnA0 uddezaH 2 krodhaH pa kSidRSTAntaH sU0 311312 // 234 // wor Page #473 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [4], uddezaka [3], mUlaM [312] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [312] evAmeva cattAri purisajAyA paM0 ta0-yasaMpanne nAmamege No ruvasaMpanne 4, cattAri purisajAyA paM0 saM0-pattiyaM karemItege pattiya karei pattiyaM karemItege apattitaM kareti appattiyaM karemItege pattitaM karei appattiyaM karemItege appattitaM kareti, pattAri purisajAyA paM0 taM0-apaNo NAmamege pattitaM kareti No parassa parassa nAmamege pattiyaM kareti No appaNo (4)ha, cattAri purisajAyA paM020-pattiyaM pavesAmItege pattitaM pavesei pattiyaM pavesAmItege appattitaM paveseti 4 / cattAri purisajAtA paM0 ta0-apaNo nAmamege pattitaM pavesei No parassa parassa 4 ha (sU0 312) 'cattArI'tyAdi, asya cAyamabhisambandhaH-pUrva cAritramukta, tatpratibandhakazca krodhAdibhAva iti krodhasvarUpaprarUpaNAyedamucyate, tadevaMsambandhasyAsya dRSTAntabhUtAdisUtrasya vyAkhyA-'rAjI' rekhA, zeSa kodhavyAkhyAnaM mAyAdivat, mAyAdiprakaraNAccAnyatra krodhavicAro vicitratvAt sUtragateriti, dvitIyaM sugamameva // ayaM ca krodho bhAvavizeSa eveti bhAvaprarUpaNAya dRSTAntAdisUtradvayamAha-'cattArItyAdi prasiddhaM, kintu kaImo yatra praviSTaH pAdAdirnAkraSTuM zakyate kaSTena vA zakyate, khaJjanaM dIpAdikhajanatulyaH pAdAdilepakArI kaImavizeSa eva, vAlukA pratItA sA tu lagnApi jalazoSe pAdAderalpenaiva prayatnenApatItyalpalepakAriNI, zailAstu pASANAH zlakSNarUpAste pAdAdeH sparzanenaiva kizciduHkha| mukhAdayanti, na tu tathAvidhaM lepamupajanayanti, kaImAdipradhAnAnyudakAni kaI modakAdInyucyante, bhAvo-jIvasya rAgAdipariNAmaH tasya kaImodakAdisAmyaM tatsvarUpAnusAreNa kammalepamaGgIkRtya mantavyamiti / anantaraM bhAva ukto'dhunA tadvataH puruSAn sadRSTAntAn cittAri pakkhI'tyAdinA 'atyamiyatvamiye'tyetadantena andhenAha-vyaktazcArya, navaraM ||* dIpa anukrama [334] ~472~ Page #474 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [4], uddezaka [3], mUlaM [312] (03) muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: zrIsthAnA- sUtravRttiH OM prata sUtrAMka [312] // 235 // dIpa anukrama [334] rutaM rUpaM ca sarveSAmeva pakSiNAmastyataste viziSTe eveha grAhye, tato rutaM-manojJazabdastena sampannaH ekaH pakSI na ca rU- sthAnA peNa-manojJenaiva kokilavat, rUpasampanno na rutasampannaH, prAkRtazukavata, ubhavasampanno mayUravat, anubhayasvabhAvaH udezaH3 kAkavaditi, puruSo'tra yathAyogaM manojJazabdaH prazastarUpazca priyavAditvasadveSatvAbhyAM sAdhurvA siddhasiddhAntaprasiddhazuddha- tarUpapI. dharmadezanAdisvAdhyAyapravandhavAn locaviralavAlottamAGgatAtapastanutanutvamalamalinadehatAalpopakaraNatAdilakSaNasuvi- tyaprItica. hitasAdhurUpadhArI vA yojya iti / 'pasiya'ti prItireva prItika svAdhikakapratyayopAdAne'pi rUDhernapuMsakateti, taska-II turbhaGgikAH romi pratyayaM vA karomIti pariNataH prItikameva pratyayameva vA karoti, sthirapariNAmatvAt ucitapratipattinipuNatvAt sU0 312 saubhAgyavatvAti, anyastu prItikaraNe pariNato'prItiM karoti uktavaiparItyAditi, aparo'prItI pariNataH prItimeva | karoti, saJjAtapUrvabhAvanivRttatvAt, parasya vA aprItihetuto'pi prItyutpattisvabhAvatvAditi, caturdhaH sujJAnaH, Atmana ekaH kazcit prItikam-AnandaM bhojanAcchAdanAdibhiH karoti-utsAdayati AtmArthapradhAnatvAnna parasya, anyaH parasya parA pradhAnatvAnnAtmano'para ubhayasyApyubhayArthapradhAnatvAditaro nobhavasyApyubhayAzUnyatvAditi, AtmanaHpratyayaM-pratIti | karoti na parasyetyAdyapi vyAkhyeyamiti, 'pattiyaM pavesemiti prItikaM pratyayaM vA'yaM karotItyevaM parasya citte viniPAvezayAmIti pariNatastathaivaikA pravezayatItyeka iti, sUtrazepo'nantarasUtraM ca pUrvavat / cattAri ruksA paM0 0-pattobae puSphovae phalovae chAyovae, evAmeva cattAri purisajAyA paM0 saM0---pattovAru // 235 // ___ kkhasamANe pupphovArukkhasamANe phalovArukkhasamANe chAtovArukkhasamANe (sU0 313) bhAraNNaM vahamANassa cattAri ~ 473~ Page #475 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [4], uddezaka [3], mUlaM [314] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [314] AsAsA pannattA, saMjahA--jattha NaM asAto asaM sAharai natthaviya se ege AsAse paNNace 1, jatthaviya NaM uccAra vA pAsavarNa vA parihAveti tatthaghiya se ege AsAse paNNatte 2, jatthaviya NaM NAgakumArAvAsaMsi vA suvannakumArAvAsaMsi vA cAsaM ubeti tasthaviya se ege AsAse pannate 3, jasthaviya NaM AvakadhAte ciTThati tatvaviya se ege AsAse pannate 4, evAmeva samaNovAsagassa cattAri AsAsA paM0 saM0-jastha gaM sIlabbataguNavataveramaNapaJcakkhANaposahoyavAsAI paDivajeti tasthavisa se ege AsAse paNNatte 1, jatthaviya NaM sAmAiyaM desAvagAsithaM sammamaNupAlei tatvaviya se ege AsAse paM0 2, jatvaviya NaM cAuddasahamuddiTTapunnamAsiNIsu paDipunnaM posaha samma aNupAlei tatthavi ya se ege AsAse paNNate 3, jasthavi ya NaM apacchimamAraNaMtitasalehaNAjUsaNAjUsite bhattapANapaDitAtikkhite pAovagate kAlamaNavakakhamANe viharati tatvaviya se ege AsAse pannate 4 (sU0 314) patrANi-parNAnyupagacchatIti patropago balapatra ityarthaH, evaM zeSA api, patropagAdivRkSasamAnatA tu puruSANAM lokotarANAM laukikAnAM cArthiSu tathAvidhopakArAkaraNena svasvabhAvalAbha eva paryavasitatvAt 1, sUtradAnAdinA upakArakatvAt 2 arthadAnAdinA mahopakArakatvAt 3 anuvarttanApAyasaMrakSaNAdinA satatopasevyatvAca 4 krameNa draSTavyeti / bhAraM -dhAnyamuktolyAdikaM vahamAnasya-dezAddezAntaraM nayataH puruSasya AzvAsA-vizrAmAH, bhedazca teSAmavasarabhedeneti, yatrAvasare aMsAd-ekasmAt skandhAdaMsamiti-skandhAntaraM saMharati-nayati bhAramiti prakramaH tatrAvasare apiceti uttarAzvAsApekSayA samuccaye 'se' tasya voduriti 1, pariSThApayati-vyutsRjati 2, nAgakumArAvAsAdikamupalakSaNamato'nyatra dIpa anukrama [336] 50*5-25% ~ 474~ Page #476 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [4], uddezaka [3], mUlaM [314] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [314] zrIsthAnA TIvA''yatane vAsamupaitIti-rAtrI vasati 3 yAvatI-yasarimANA kathA-manuSyo'yaM devadattAdivo'yamiti vyapadezalakSaNA sthAnA yAvatkathA tayA yAvajIvamityarthaH, tiSThati-vasati ityayaM dRSTAntaH 4, 'evamevetyAdi dASTAntikA, zramaNAna-sAdhU-I uddezaH3 nupAste iti zramaNopAsaka-zrAvakastasya sAvadyavyApArabhArAkAntasya AzvAsA:-tadvimocanena vizrAmAH cittasyAzyA- patrAdyupa sanAni-svAsthyAni idaM me paralokabhItasya trANamityevaMrUpANIti, sa hi jinAgamasaGgamAvadAtabuddhitayA aarmbhpri||236|| gacatu grahI duHkhaparamparAkArisaMsArakAntArakAraNabhUtatayA parityAjyAvityAkalayan karaNabhaTavazatayA tayoH pravarttamAno ma-| sU0313 hAntaM khedasamtApaM bhayaM codahati, bhAvayati caivaM-"hiyae jiNANa ANA cariyaM maha parisaM aunnassa / evaM Ala-14 AzvAsappAlaM abvo dUraM visaMvayai // 1 // hayamamhANaM nANaM hayamamhANaM maNussamAhappaM / je kila laddhaviveyA viceTThimo bA- catuSkaM labAlabdha // 2 // " ti, yatrAvasare zIlAni-samAdhAnavizeSAH brahmacarya vizeSA vA vratAni-sthUlapANAtipAtaviramaNA sU0314 dIni, anyatra tu zIlAni-aNuvratAni vratAni-sapta zikSAtratAni tadiha na vyAkhyAtaM, guNavatAdInAM sAkSAdevopAdAnAditi, guNavate-digvatopabhogaparibhogavatalakSaNe viramaNAni-anarthadaNDaviratiprakArA rAgAdiviratayo vA pratyAkhyA-1 nAni-namaskArasahitAdIni poSadhaH-parvadinamaSTamyAdi tatropavasanam-abhaktArthaH poSadhopacAsaH, eteSAM dundustAna pratipadyate-abhyupagacchati tatrApi ca 'se' tasyaika AzvAsaH prajJapto 1, yatrApi ca sAmAyika-sAvadyayogaparivarjananirava hRdaye jinAnAmAzA mamApuSpasyeya paripraM evaM AlapyAla, Azcarya hai, dUraM visaMvadati ||1||htmsmaakN jJAnaM itamasmAkaM mAnuSyamAhAtmyaM / yatkila // 236 // labdhapiyakA api bhuyAlA iva ceSTAmaH // 2 // dIpa anukrama [336] ASSSC ~ 475~ Page #477 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [4], uddezaka [3], mUlaM [314] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: 2017 prata sUtrAMka [314] dyayogapratisevanalakSaNaM yadvyavasthitaH zrAddhaH zramaNabhUto bhavati, tathA deze-digvatagRhItasya dikparimANastha vibhAge avakAza:-avasthAnamavatAro viSayo yasya taddezAvakAzaM tadeva dezAvakAzika-digvatagRhItasya dikparimANasya pratidinaM | safepakaraNalakSaNaM sarvatratasaGkepakaraNalakSaNaM vA anupAlayati-pratipattyanantaramakhaNDamAsevata iti, tatrApi ca tasyaika | AzvAsaH prajJapta iti 2, uddiSTetyamAvAsyA paripUrNamiti-ahorAtraM yAvat AhArazarIrasatkAratyAgabrahmacaryAvyApAralakSa-| kANabhedopetamiti 3, yatrApi ca pazcimaivAmaGgalaparihArArthamapazcimA sA cAsau maraNamevAnto maraNAntastatra bhavA mAraNA-12 ntikI sA cetyapazcimamAraNAntikI sA cAsau salikhyate'nayA zarIrakapAyAdIti sailekhanA-tapovizeSaH sA ceti apazcimamAraNAntikIsablekhanA tasyAH 'jUsaNa'tti jopaNA sevanAlakSaNo yo dharmastayA 'jUsiya'tti juSTaH sevitaH athavA kSapitaH-kSapitadeho yaH sa tathA, tathA bhaktapAne pratyAkhyAte yena sa tathA, pAdapavat upagato-nizceSTatayA sthitaH pAdapopagataH, anazanavizeSa pratipanna ityarthaH, kAla-maraNakAlaM anavakAGkana tatrAnutsuka ityarthaH, viharati tiSThati / catvAri purisajAyA paM0 ta0-uditodite NAmamege uditatthamite NAmamege atyamitodite NAmamege atthamiyatthamite NAmamege, bharahe rAyA cAuraMtacakavaTTI Na uditodite, baMbhadatte NaM rAyA cAuraMtacakavaTTI udiatthamite, haritesavale NamaNagAre Namatthamiodite, kAle NaM soyariye atyamitatyamite (sU0 315) cattAri jummA paM0 saM0-kabajumme teyoe dAvarajumme kalioe, neratitANaM cattAri jummA paM0 ta0-kahajumme teoe dAvarajumme phalitoe, evaM asurakumArANaM jAba thaNiyakumArANaM, evaM puDhavikAiyANaM Au0 teu0 bAu0 vaNassatika uditANaM diyANaM cauridi CARRRRENA dIpa anukrama [336] ~ 476~ Page #478 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [4], uddezaka [3], mUlaM [316] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: zrIsthAnAjasUtravRttiH prata sUtrAMka [316]] // 37 // yANa paMciMdiyatirikkhajoNiyANaM maNussANaM vANamaMtarajoisiyANaM vemANiyANaM samyesi jahA jeraiyANaM (sU0 316) 4 sthAnA0 cattAri sUrA paM00-khaMtisUre tavasUre dANasUre juddhasUre, khaMtisUrA arahaMtA tabasUrA aNagArA dANasUre vesamaNe ju-. uddezaH 3 basUre vAsudeve (sU0317) cattAri purisajAyA paM0 saM0-ucce NAmamege uccacchaMde use NAmamege NItacchaMde NIte uditodiNAmamege uccacchaMde nIe NAmamege NIyacchaMde (sU0 318) amurakumArANaM cattAri lesAto paM020-kaNhalesA tAdica. NIlalesA kAulesA teulesA, evaM jAva thaNiyakumArANaM, evaM puDhavikAiyANaM AuvaNassaikAiyANaM vANamaMtarANaM sambesi yugmaca-zUjahA asurakumArANaM (sU0 319) racatuSkaM uditazcAsau unnatakulabalasamRddhiniravadyakarmabhirabhyudayavAn uditazca paramasukhasaMdohodayenetyuditodito yathA bharataH, uccAdica. uditoditatvaM cAsya prasiddhaM 1, tathA uditazcAsau tathaiva astamitazca bhAskara iva sarvasamRddhibhraSTatvAt durgatigatatvAcetyuditAstamito brahmadattacakravartIva, sa hi pUrvamudita unnatakulotpannatvAdinA svabhujopArjitasAmrAjyatvena ca pazcA-basU sU0315dastamitaH atathAvidhakAraNakupitabrAhmaNaprayuktapazupAladhanurgolikAprakSepaNopAyaprasphoTitAkSigolakatayA maraNAnantarA 319 pratiSThAnamahAnarakamahAvedanAprAptatayA ceti 2, tathA astamitazcAsau hInakulosattidurbhagavadurgatatvAdinA uditazca samRddhikIrtisugatilAbhAdineti astamitodito yathA harikezavalAbhidhAno'nagAraH, sa hi janmAntaropAttanIcairgotrakarmavazAvAtaharikezAbhidhAnacANDAlakulatayA durbhagatayA daridratayA ca pUrvamastamitAditya ivAnabhyudayavattvAdastamita iti, // 237 // pazcAttu pratipannapravrajyo niSpakampacaraNaguNAvarjitadevakRtasAnnidhyatayA prAptaprasiddhitayA sugatigatatayA ca udita iti | dIpa lezyA0 anukrama [338] CASSAR ~ 477~ Page #479 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [4], uddezaka [3], mUlaM [319] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [319] |3, tathA astamitavAsI sUrya iva duSkulatayA duSkarmakAritayA ca kIrtisamRddhilakSaNatejovarjitatvAdastamitazca durgatigamanAdityastamitAstamitaH, yathA kAlAbhidhAnaH saukarikaH, sa hi sUkaraizcarati-mRgayAM karotIti yathArthaH saukarika eva duSkulopannaH pratidinaM mahiSapaJcazatIvyApAdaka iti pUrvamasta mitaH pazcAdapi mRtvA saptamanarakapRthivIM gata iti astamita eveti 4, bharahetyAdi tu udAharaNasUtraM bhAvitArthameveti / ye evaM vicitrabhAvaizcintyante te jIvAH sarva eva caturSa rAziSvavatarantIti tAn darzayannAha 'cattAri jumme'tyAdi, jummatti-rAzivizeSaH, yo hi rAzizcatuSkApahAreNa apahiyamANazcatuHparyavasito bhavati sa kRtayugma ityucyate, yastu triparyavasitaH sa yojaH dviparyavasito dvAparayugmaH ekaparyavasitaH kalyoja iti, iha gaNitaparibhASAyAM samarAziyugmamucyate viSamastu oja iti, iyaJca samayasthitiH, loke tu kRtayugAdIni evamucyante-"dvAtriMzatsahasrANi, kalau lakSacatuSTayam / varSANAM dvAparAdau syAdetad dvitricaturguNam // 1 // " iti, uktarAzInnArakAdiSu nirUpayannAha neraie'tyAdi sugama, navaraM nArakAdayazcaturddhA'pi syuH, janmamararANAbhyAM hInAdhikatvasaMbhavAditi, punarjIvAneva bhAvanirUpayannAha-'cattAri sUre'tyAdi sUtradvayaM kaNThyaM, kintu zUrA-18 vIrAH, kSAntizUrA aInto mahAvIravat, tapaHzUrA anagArAH dRDhamahArivat, dAnazUro baizramaNa uttarAzAlokapAlastIrthakarAdijanmapAraNakAdiralavRSTipAtanAdineti, uktaJca-"vesamaNavayaNasaMcoiyA u te tiriyajaMbhagA devA / koDiggaso hirannA rayaNANi ya tattha uvaNeti // 1 // " tti, yuddhazUro vAsudevaH kRSNavat tasya SaSTyadhikeSu triSu saGkAmazateSu 1 vaizramaNavacanasaMcoditAstu te tiyagnuMbhakA devAH kopazo hiramparamAni ca tatropanayanti // 1 // dIpa anukrama [341] ~ 478~ Page #480 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [319 ] dIpa anukrama [341] "sthAna" - aMgasUtra-3 ( mUlaM + vRttiH) sthAna [4], uddezaka [3], muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [03], aMga sUtra [03 ] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH mUlaM [ 319] sthAnA0 GgasUtra uddezaH 3 zrIsthAnA- labdhajayatvAditi, uccaH puruSaH zarIrakulavibhavAdibhiH tathA unnatacchandaH - uccatAbhiprAyaH audAryAdiyuktatvAt nIca cchandastu-viparIto nIco'pyuccaviparyayAditi / anantaramuccetarAbhiprAya uktaH, sa ca lezyAvizeSAd bhavatIti lezyAvRttiH sUtrANi, sugamAni ca, navaraM asurAdInAM catasro lezyA dravyAzrayeNa bhAvatastu paDapi sarvadevAnAM, manuSyapaJcendriyati- he yAnayugyarakSAM tu dravyato bhAvatazca paDapIti, pRthivyabUvanaspatInAM hi tejolezyA bhavati devotpatteriti teSA catasra iti / uktale 5 sArathiprazyAvizeSeNa ca vicitra pariNAmA mAnavAH syuriti yAnAdidRSTAntacaturbhaGgikAbhiranyathA ca puruSacaturbhaGgikA yAnasUtrA- bhRticatu0 dinA zrAvakasUtrAvasAnena granthena darzayannAha - // 238 // sU0 320 Jan Eucation International cattAri jANA paM0 taM0-jutte NAmamege jutte jutte NAmamege ajutte ajutte NAmamege jutte ajutte nAmamege ajutte, evAmeva cattAri purisajAyA paM0 saM0-jutte NAmamege jutte jutte NAmamege ajutte 4 cattAri jANA paM0 taM0-jutte NAmamege juttapariNate jutte NAmamege ajuttapariNate 0, evAmeva cacAri purisajAyA paM0 [saM0 jutte NAmamege jutapariNate 4, cattAri jANA paM0 taM0 jutte NAmamege juttarUbe jutte NAmamege ajjusarUve ajutta NAmamege juttaruve0 4, evAmeva cattAri purisajAyA paM0 naM0 - jutte NAmamege juttaruve 4, cattAri jANA paM0 taM0-jutte NAmamege jucasole 4, evAmeva cattAri purisajAyA paM0 saM0-jutte NAmamege jutasome / cattAri juggA paM0 taM0-jutte nAmamege jutte, evAmeva cattAri purisajAyA paM0 saM0-jutte NAmabhege jutte 4, evaM jadhA jANeNa cattAri ADhAvA tathA juggeNavi, paDhipakkho taba purisajAvA jAva someti / cattAri sArahI paM0 taM0 - joyAvaracA NAmaM eye no vijoyAvaittA For Park Use Only ~479~ // 238 // Page #481 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [4], uddezaka [3], mUlaM [320] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [320] vijoyAvaittA nAma ege no joyAvaittA ege joyAvaittAci bijoyAvaittAvi ege no joyAvaittA no vijoyASaittA, evAmeva cattAri hayA paM0 ta0-jutte NAmaM ege jutce jutte jAmamege ajutte 4 evAmeva catvAri purisajAyA paM0 taM0-jutte NAmamege jutte, evaM juttapariNate juttarUve juttasobhe savvesi paDivakkho purisajAtA / catvAri gayA paM0 taM0-jutte NAmamege jutte 4, evAmeva cattAri purisajAyA paM0 saM0-jutte NAmamege jutte 4 evaM jahA hayANaM tahA gayANavi bhANiyabvaM, paDivakkho taheva purisjaayaa| cattAri jaggAritA paM00-dhajAtI NAmamege No upahajAtI uppathajAtI NAmamege No paMthajAtI ege paMthajAtIvi uppahajAtIvi, ege jo paMthajAtINo upapahajAtI, evAmeva cattAri purisjaayaa| cattAri puSphA paM0 ta0-vasaMpanne nAmamege jo gaMdhasaMpanne gaMdhasaMpanne NAmamege no rUvasaMpanne ege rUvasaMpannevi gaMdhasaMpannevi eo No rUvasaMpanne No gaMdhasaMpanne, evAmeva cattAri purisajAtA paM0 ta0-rUvasaMpanne NAmamege No sIlasaMpanne 4, cattAri purisajAyA paM0 -jAtisaMpanne nAmamege no kulasaMpanne 4.1, pattAri purisajAyA paM0 taM0-jAtisaMpaNNe nAmaM ege No balasaMpanne palasaMpanne nAma ege No jAtisaMpanne 4, 2, evaM jAtIte sveNa 4 catvAri AlAvagA 3, evaM jAtIte sueNa 4,4, evaM jAtIte sIleNa 4, 5, evaM jAtIte caritteNa 4, 6, evaM phuleNa baleNa 4, 7, evaM kuleNa sveNa 4,8,kuleNa suteNa 4, 9, kuleNa sIleNa 4, 10, kuleNa caritteNa 4, 11, cattAri purisajAtA paM0 ta0 vaLasaMpaNNe nAmamaige No rUvasaMpanne 4, 12, evaM baleNa suteNa 4, 13, evaM baleNa sIleNa 4,14, evaM baleNa caritteNa 4, 15, cattAri purisajAyA paM00-rUvasaMpanne nAmamege No suyasaMpaNNe 4, dIpa anukrama [342] ~ 480~ Page #482 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [4], uddezaka [3], mUlaM [320] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: zrIsthAnA sUtravRttiH prata sUtrAMka [320] sthAnA0 | uddezaH3 yAnayugyasArathiprabhRticatu. sU. 320 // 239 // dIpa anukrama [342] 16, evaM rUpeNa sIleNa 4, 17, rUveNa caritteNa 4, 18, cattAri purisajAtA paM0 saM0-suyasaMpanne nAmamege No sIlasaMpanne 4, 19, evaM suteNa caritteNa ya 4, 20, cacAri purisajAtA paM0 ta0-sIlasaMpanne nAmamege no caritasaMpanne 4, 21, ete ekavIsaM bhaMgA bhANitabvA, cattAri phalA paM0 taM0-Amalagamahure muditAmahure khIramahure khaMDamahure, evAmeva pattAri AyariyA paM00-AmalagamahuraphalasamANe jAva khaMDamahuraphalasamANe, cattAri purisajAyA paM0 taM0-AtavetAvacakare nAmamege no paravetAvapakare 4, cattAri purisajAtA paM0 saM0-phareti nAmamege veyAvaca No paricchai paDicchai nAmamege veyAvacaM no kareda 4, cattAri purisajAnA paM0 0-aTThakare NAmamege No mANakare mANakare NAmamege No aTThakare ege aTThakarevi mANakarevi ege No aTTakare jo mANakare, pattAri purisajAtA paM0 saM0-bhANaTukare NAmamege No mANakare 4, catvAri purisajAtA paM0 saM0-gaNasaMggahakare NAmamege No mANakare 4, cattAri purisajAyA paM0 20ANasobhakare NAma ege No mANakare 4, cattAri purisajAyA paM0 saM0 -mANasohikare NAmamege no mANakare 4, catvAri purisajAyA paM0 20-kavaM nAmamege jahati no dharma dharma nAmamege jahati no rUvaM ege rUbaMpi jahati dhammapi jahati ege no rUvaM jahati no dharma, cattAri purisajAyA paM0 saM0-dhamma nAmamege jahati no gaNasaMThitiM 4, catvAri purisajAyA paM0 20-piyadhamme nAmamege no vaDhadhamme dadhamme nAmamege no pitadhamme ege piyadhammevi dadhammevi ege no piyadhamme no dadhamme, cattAri AyariyA paM0 20-pabvAyaNAyarite nAmamege jo uvaTThAvaNAyarite uvaTThAvaNAyarie NAmamege No pancAyaNAyarie ege pabbAya // 239 // ~481~ Page #483 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [4], uddezaka [3], mUlaM [320] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [320] NAtaritevi ubakAvaNAtaritevi ege no panvAyaNAtarite no uTThAvaNAtarite dhammAyarie, pattAri AyariyA paM0 taM0-udesaNAyarie NAmamege No vAyaNAyarie 4 dhammAyarie, cattAri aMtevAsI 50 ta0-paJcAyaNaMtevAsI nAma ege No uvaTThAvarNatevAsI 4 dhammatevAsI, cattAri aMtevAsI paM0 20-uddesaNaMtevAsI nAma ege no vAyaNaMtevAsI 1 [vAyaNaMtevAsI] 4 dhammaMtevAsI, cattAri niggaMthA paM0 saM0-rAtiNiye samaNe nirgathe mahAkamme mahAkirie aNAyAvI asamite dhammassa aNArASate bhavati 1 rAiNite samaNe nigathe appakamme appakirite AtAvI samie dhammassa ArAhate bhavati 2 omarAtiNite samaNe niggaMthe mahAkamme mahAkirite aNAtAvI asamite dhammassa aNArAhate bhavati 3, omarAtiNite samaNe niggaMdhe appakamme appakirite AtAvI samite dhammassa ArAhate bhavati 4, pattAriNiggaMdhIo paM00-rAtiNiyA samaNI niggaMdhI evaM ceva 4, cattAri samaNovAsagA paM. 0---rAyaNite samaNoSAsae mahAkamme taheva 4, cattAri samaNovAsiyAo paM0 saM0-rAyaNitA samaNovAsitA mahAkammA taheba canAri gamA (sU0 320) 'cattArI'tyAdi kaNThyazcArya, navaraM yAna-zakaTAdi, tayuktaM balIvAdibhiH, punaryukta-saGgataM samagrasAmagrIkaM vA pUrvAparakAlApekSayA vA ityekaM anyat yuktaM tathaivAyuktaM tRtaviparItatvAditi, evamitarau, puruSastu yukto dhanAdibhiH punaryukta ucitAnuSThAnaiH sanirvA, pUrvakAle vA yukto dhanadhAnupAnAdibhiH pazcAdapi tathaiveti caturbhaGgI, athavA yukto dravyaliGgena bhAvalina ceti prathamaH sAdhaH, dravyaliGgana netareNeti dvitIyo nihavAdiH, na dravyaliGgena bhAvaliGgena tu yukta iti | dIpa anukrama [342]] ~ 482~ Page #484 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [4], uddezaka [3], mUlaM [320] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [320] dIpa zrIsthAnA- tRtIyaH pratyekabuddhAdiH, ubhayaviyuktazcaturtho gRhasthAdiriti, evaM sUtrAntarANyapi, navaraM yuktaM gobhiH yuktapariNataM tu a-16 sthAnA0 sUtra- yuktaM satsAmayyA yuktatayA pariNatamiti, puruSaH pUrvavat , yuktarUpaM-saGgatasvabhAva prazastaM vA yuktaM yuktarUpamiti, puruSapakSe uddezaH3 vRttiH yukto dhanAdinA jJAnAdiguNairvA yuktarUpaH-ucitaveSaH suvihitanepathyo veti, tazA yuktaM tathaiva yuktaM zobhate yuktasya yAnayugya vA zobhA yasya tayuktazobhamiti, puruSastu yukto guNaistathA yuktA-ucitA zobhA yasya sa tatheti, yugya-vA- saardhin||240|| hanamazvAdi, athavA gollaviSaye japAnaM dvihastapramANaM caturasraM savedikamupazobhitaM yugyakamucyate tadyuktamArohaNasAmayyA bhRticatu || paryANAdikayA punaryuktaM vegAdibhirityevaM yAnavad vyAkhyeyam, etadevAha-'evaM jahe'tyAdi, pratipakSI dATostikastathaiva, sU0 320 ko'sAvityAha-'purisajAya'ti puruSajAtAnItyevaM pariNatarUpazobhasUtracaturbhaGgikAH sapratipakSA vAcyA, yAvacchobhasUtracaturbhaGgI yathA ajutte nAma ege ajuttasobhe, etadevAha-'jAva sobhetti, sArathiH-zAkaTikaH, yojayitA |zakaTe gavAdInAM na viyojayitA-mokA, anyastu viyojitA na tu yojayiteti, evaM zeSAvapi, navaraM caturthaH kheTayatyeveti, athavA yonayantaM prayute yaH sa yokrApayitA viyokrayataH prayoktA tu viyokrApayiteti, lokottarapuruSavivakSAyAM tu sArathiriva sArathiryojayitA-saMyamayogeSu sAdhUnAM pravarttayitA, viyojayitA tu-teSAmevAnucitAnAM nivartayiteti, yAnasUtravat hayagajasUtrANIti, 'juggAriyatti yugyasya caryAnvahanaM gamanamityarthaH, kacittu 'juggAyariya'ti pAThaH, tatrApi yugyAcaryeti, pathayAyi eka yugyaM bhavati noladhayAyItyAdizcaturbhaGgI, iha ca yugyasya caryAdvAreNaiva nirdeze caturvidhatveno | // 24 // tatvAt taccaryAyA evoddezenoktaM cAturvidhyamavaseyamiti, bhAvayugyapakSe tu yugyamiva yugya-saMyamayogabharavoDhA sAdhuH, sa|PI STORCE anukrama [342]] ~483~ Page #485 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [4], uddezaka [3], mUlaM [320] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [320] ca padhiyAyyapramatta utpathayAyI lihAvazeSaH ubhayayAyI pramattaH caturthaH siddhaH, krameNa sadasadubhayAnubhayAnuSThAnarUpatvAt, athavA pacyupathayoH svaparasamayarUpatvAd yAyitvasya ca gatyarthatvena bodhapoyatvAt svasamayaparasamayabodhApekSayeyaM ctu| bhanI neyeti, ekaM puSpaM rUpasampannaM na gandhasampannamAkulIpuSpavat dvitIyazca bakulasyeva tRtIyaM jAteriva caturtha badaryAderiveti, puruSo rUpasampano-rUpavAn suvihitarUpayukto veti 7 jAti 6 kula 5 bala 4 rUpa 3 zruta 2 zIla 1 cAritralakSaNeSu saptasu padeSu ekaviMzatI dvikasaMyogeSu ekaviMzatireva caturbhaGgikAH kAryAH sugamAzceti, Amalakamiva madhuraM | yadanyat Amalakameva vA madhuramAmalakamadhuraM 'muddiyatti mRdIkA-drAkSA tadvatsava vA madhurai mRdIkAmadhuraM kSIravat khaNDavacca madhuramiti vigrahaH, yathaitAni krameNeSabahubahutarabahutamamAdhuryavanti tathA ye AcAryA IpadvahubahutarabahutamopazamAdiguNalakSaNamAdhuryavantaste tatsamAnatayA vyapadizyanta iti, AtmavaiyAvRttyakaroDalaso visambhogiko vA paravaiyAvRtyakaraH svArthanirapekSaH svaparavaiyAvRttyakaraH sthavirakalpikaH ko'pi ubhayanivRtto'nazanavizeSapratipannakAdiriti, karotyevaiko vaiyAvRttya niHspRhatvAt 1 pratIcchatyevAnya AcAryatvaglAnatvAdinA 2 anyaH karoti pratIcchati ca sthaviravizeSaH 3 ubhayanivRttastu jinakalpikAdiriti 4, 'aTThakareM'tti arthAna-hitAhitaprAptiparihArAdIn rAjAdInAM digyAtrAdau tathopadezataH karotItyarthakara:-mantrI naimittiko vA, sa cArthakaro nAmaiko na mAnakaraH, kathamahamanabhyarthitaH kathayiSyAmItyavalepavarjitaH, evamitare trayaH, atra ca vyavahArabhASyagAthA-"puTTApuTTho paDhamo jattAi hiyAhiyaM parikahei / taio 1 pRSTo'To vA prathamo yAtrAyAM hivAhita parikathayati tRtIyaH dIpa anukrama [342] ~484~ Page #486 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [320] dIpa anukrama [342] zrIsthAnAGgasUtra vRtti: // 241 // "sthAna" aMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRttiH ) uddezaka [(3) sthAna [4], ..AgamasUtra [03 ], aMga sUtra [03] muni dIparatnasAgareNa saMkalita .... - Internationa puTTho sesA u NiSphalA eva gacchevi // 1 // " iti gaNasya - sAdhusamudAyasyArthAn- prayojanAni karotIti gaNArthakaraHAhArAdibhirupaSTambhakaH, na ca mAnakaro'bhyarthanAnapekSatvAt evaM trayo'nye, uktaM ca- "AhArajava hisayaNAiehiM gacchasvaggahaM kuNai / bIo na jAi mANaM donnivi taio na u caDattho // 1 // " iti athavA 'no mANakaro' si gacchArthakaro'hamiti na mAdyatIti / anantaraM gaNasyArtha uktaH, sa ca saGgahoData Aha-'gaNasaMgahakare tti gaNasyAhArAdinA jJAnAdinA ca saGgrahaM karotIti gaNasaGgrahakara, zeSaM tathaiva, uktaM ca- "so' puNa gacchassa'TTo u saMgaho tattha saMgaho duviho / dabbe bhAve niyamAu hoMti AhAraNANAdI // 1 // " AhAropadhizayyAjJAnAdInItyarthaH, na mAdyati, | gaNasyAnavadyasAdhusAmAcArIpravarttanena vAdidharma kathinaimittikavidyAsiddhatvAdinA vA zobhAkaraNazIlo gaNazobhAkaro, no mAnakaro'bhyarthanA'napekSitayA madAbhAvena vA, gaNasya yathAyogaM prAyazcittadAnAdinA zodhiM-zuddhiM karotIti gaNazodhikaraH, athavA zaGkite bhaktAdau sati gRhikule gatvA'nabhyarthito bhaktazuddhiM karoti yaH sa prathamaH, yastu mAnAnna gacchati sadvitIyaH, yastvabhyarthito gacchati sa tRtIyaH, yastu nAbhyarthanApekSI nApi tatra gantA sa caturtha iti, rUpaM - sAdhunepathyaM | jahAti -tyajati kAraNavazAt na dharma cAritralakSaNaM voTikamadhyasthitamunivat, anyastu dharmaM na rUpaM nihvavat, ubhayamapi utprabrajitavat, nobhayaM susAdhuvat dharmyaM tyajatyeko jinAjJArUpaM na gaNasaMsthitiM svagacchakRtAM maryAdAM, iha 2 1 pRSTaH zeSoM nikalI evaM gacche'pi 12 AhAropadhizayanAdikairgacchasyopagrahaM karoti dvitIyo na mAnaM yAti tRtIyo dvAvapi na tu caturtha iti // 1 // 2 sa gacchasyArthaH punaH saMprahastu tatra saMgraho dvividhaH dravye bhAve niyamAd bhavanti AhArAdayo jJAnAdayazca // 1 // dya mUlaM [320 ] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH For Parts Only ~ 485 ~ 4 sthAnA0 uddezaH 3 yAnayugyasArathiprabhRticatu0 sU0 320 // 241 // wor Page #487 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [4], uddezaka [3], mUlaM [320] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [3], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: * prata sUtrAMka [320] * IM kaizcidAcAryaiH tIrthakarAnupadezena saMsthitiH kRtA yathA-nAsmAbhirmahAkalpAcatizaya zrutamanyagaNasatkAya deyamiti, evaM |ca yo'nyagaNasatkAya na tahadAviti sa dharmaM tyajati na gaNasthiti, jinAjJAnanupAlanAt, tIrthakaropadezo hyeva-sarvebhyo yogyebhyaH zrutaM dAtavyamiti prathamo, yastu dadAti sa dvitIyaH, yastvayogyebhyaH taddadAti sa tRtIyaH, yastu zrutAvyava-IX &cchedArtha tadavyavacchedasamarthasya paraziSyasya svakIyadigbandhaM kRtvA zrutaM dadAti tena na dharmoM nApi gaNasaMsthitistyati sa caturtha iti, uktaM ca-"sayameva disAbaMdhaM kAUNa paDicchagassa jo dei / ubhayamavarlabamANaM kAmaM tu tayaMpi pUemo ||1||"tti, priyo dharmoM yasya tatra prItibhAvena sukhena ca pratipatteH sa priyadharmA na ca raDho dharmoM vasya, Apadyapi tapariNAmAvicalanAt, akSobhavAdityarthaH sa dRddhdhmmeti, uktaM ca "desavihaveyAvace annatare khipamujjama kuNati / accatamaNebvANi dhiiviriyakiso paDhamabhaMgo // 1 // " anyastu dRDhadharmA aGgIkRtAparityAgAt na tu priyadharmA kapTena dharmapratipatteH, itarau sujJAnau, uktaM ca-"dukkheNa ugAhijjai bIo gahiyaM tu nei jA tiirN| ubhayaM to kallANo taio carimo u paDikuTTho // 1 // " iti, AcAryasUtracaturthabhane yo na prajAjanayA na cotthApanayAcAryaH sa ka ityAha |-dharmAcArya iti, pratibodhaka ityarthaH, Aha ca-"dhammo jeNuvaiTTo so dhammagurU gihI va samaNo vA / kovi tihiM | khavameva digbaMdha kRtvA pratInachakAya yo dadAti (zrutaM ) tamapyubhayagavalaMbayaMtaM prakAmaM punyaamH||1|| 2 dazavizvayAttyepanyatarasmin kSipramukhama &Akaroti atyantamapidhAnta prativIryazaH prathamabhaMgaH // 1 // 3 duHlenozAcate dvitIyo gRhItaM tu nayati pAraM tRtIya ubhayamataH kalyANadharamastu pratikuSTaH // 1 // 20 yena dharma upadiSTaH sa dharmaguruH gRhI dhamaNo vA ko'pi tribhiH. dIpa * anukrama [342] ***** ~486~ Page #488 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [4], uddezaka [3], mUlaM [320] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03, aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [320 dIpa zrIsthAnA-14 utto dohivi ekekageNeva // 1 // " iti, tribhiriti-prajAjanotthApanAdharmAcAryatvairiti, uddezanam-anAdeH paTha- sthAnA. sUtra ne'dhikAritvakaraNaM tatra tena vA''cAryoM-guruH uddezanAcAryaH, ubhayazUnyaH ko bhavatItyAha-dharmAcArya iti, ante- uddezaH3 vRttiH 6 guroH samIpe vastuM zIlamasyAntevAsI-ziSyaH prajAjanayA-dIkSayA antevAsI prajAjanAntevAsI dIkSita ityarthaH, upa-18 sthApanAntevAsI mahAvatAropaNataH ziSya iti, caturthabhaGgakasthaH ka ityAha-dharmAntevAsI dharmapratibodhanataH ziSyaH, // 24 // dhArthitayopasampanno vetyarthaH, yo noddezanAntevAsI na vAcanAntevAsIti caturthaH, sa ka ityAha-dharmAntevAsIti, bhRticatu. | nirgatA bAhyAbhyantaragrandhAnnirgranthAH-sAdhavo, ratnAni bhAvato jJAnAdIni tairvyavaharatIti rAlikA paryAyajyeSTha ityarthaHhU sU0 320 zramaNo-nirgrantho mahAnti-gurUNi sthityAdibhistathAvidhapramAdAdyabhivyajayAni karmANi yasya sa mahAkA, mahatI hai mAtApikriyA-kAyityAdikA karmabandhaheturyasya sa mahAkriyaH, na AtApayati-AtApanAM zItAdisahanarUpAM karotItyanAtApI|| trAdisamAH mandazraddhatvAditi, ata evAsamitaH samitibhiH, sa caivaMbhUto dharmasthAnArAdhako bhavatItyekaH, anyastu paryAyajyeSTha evA- zrAvakA: lpakammoM-laghukA alpakriya iti dvitIyaH, anyastu avamo-laghuH paryAyeNa rAliko avamarAlikA, evaM niyandhikAna- sU0321 maNopAsakazramaNopAsikAsUtrANi 'cattAri gama'tti triSvapi sUtreSu catvAra AlApakA bhavantIti // cattAri samaNovAsagA paM0 ta0-ammApitisamANe bhAtisamANe mittasamANe savattisamANe, pattAri samaNobAsagA paM0 saM0-adAgasamANe paDhAgasamANe khANusamANe kharakaTayasamANe 4 (sU0 321) samaNassa NaM bhagavato mahAvIrassa // 242 // 1 saMyuktaH dvAbhyAmekaikena vA (prvraajkaadvH)||1|| anukrama [342] For P OW ~ 487~ Page #489 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [4], uddezaka [3], mUlaM [322] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [322] samaNovAsagANaM sodhammakappe aruNAbhe vimANe cattAri paliovamAI ThitI pannattA (sU0 322) cauhi ThANehiM ahuNoSavanne deve devalogesu icchejA mANusaM loga havvamAgachittate No ceva NaM saMcAteti haldhamAgacchittate, taM0-ahuNovavajhe deve devalogesu divyesu kAmabhogesu mucchite giddhe gaDhite ajhovavanne se NaM mANussae kAmabhoge no ADhAi no pariyANAti No aTuM baMdhai No NitANaM pagareti No ThitipagappaM pagareti 1, ahuNovavanne deve devalogesu dinvesu kAmabhogesu muchite 3 tassa Na mANussate peme vocchinne divve saMkete bhavati 2, ahuNovavanne deve devalopasu divyesu kAmabhogesu mugchite 4 tassa NaM evaM bhavati-damhi gacchaM muhutteNaM gacchaM, teNaM kAleNamapAuyA maNussA kAladhammuNA saMjuttA bhavaMti, 3, ahuNocavanne deve devaloesu dibvesu kAmabhogesu mucchite 4 tassa NaM mANussae gaMdhe paTikUle pahilome nAvi bhavati, uDupiya NaM mANussae gaMdhe jAva cattAri paMca joyaNasatAI incamAgacchati 4, icetehiM cauhi ThANedi ahuNovavaNNe deve devaloemu icchejjA mANusa loga habvamAgacchittae po ceva NaM saMcAteti halcamAgacchittae / carSi ThANehiM ahuNovabanne deve devaloema icchemA mANusaM loga havvamAgacchittate saMcAei havyamAgacchittae taM0-ahuNovabanne deve devalogesu dilbesu kAmabhogesu amucchite jAva aNajjhovabanne, tassa NaM evaM bhavati-asthi khalu mama mANussae bhave Adhariteti kA uvajjhAeti vA pavacIti vA thereti vA gaNIti vA gaNadhareti vA gaNAvaccheeti vA jesiM pabhAveNaM mae imA etArUvA divyA devir3I dilyA devajucI laddhA pattA abhisamannAgayA, taM gacchAmi gaM te bhagavate dhaMdAmi jAca paavAsAmi, 1, bhahuNovayanne deve devaloesu jAva aNajhovavanne tassa NamevaM bhavati-esa NaM mANussae bhave jANIti dIpa anukrama [344] ~ 488~ Page #490 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [4], uddezaka [3], mUlaM [323] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: - % prata sUtrAMka -4 [323] dIpa zrIsthAnA- vA tavasmIti vA aidukararakArate, taM gacchAmi NaM te bhagavaMte baMdAmi jAva pajuvAsAmi 2, ahuNovavanne dethe devalo. lA4 sthAnA asUtraesu jAva aNajjhovavanne tassa NamevaM bhavati-asthi NaM mama mANussae bhave mAtAti vA jAva suNDAti bA, taM gacchA uddezaH 3 vRttiH miNaM tesimaMtitaM pAumbhavAmi pAsaMtu tA me imametArUnaM divaM debiDiM divvaM devajurti laddhaM pattaM abhisamannAgataM 3, vIrazrAvaahuNovavanne deve devalogesu jAva aNajjhovavanne tassa NamevaM bhavati-asthi NaM mama mANussae bhave miti vA, sahIti kadevatvaM // 243 // vA suhIti vA sahAeti vA saMgaeti vA, tesiM ca NaM amhe annamanassa saMgAre paDisute bhavati, jo me pusvi cayati se sU0 322 saMbohetabve, icetehiM jAva saMcAteti havamAgacchittate 4 / (sU0 323) devAgamA'ammApiisamANe mAtApitRsamAnaH, upacAraM vinA sAdhuSu ekAntenaiva vatsalatvAt , bhrAtRsamAnaH alpataraprema- nAgamakAtvAt tattvavicArAdau niSThuravacanAdapIteH tathAvidhaprayojane tvatyantavatsalatvAceti, mitrasamAnaH sopacAravacanAdinA raNAni prItikSate, tatkSatau cApadyapyupekSakatvAditi / samAnaH--sAdhAraNaH patirasyAH sapakSI, yathA sA sapakyA IrSyAvazAKAdaparAdhAn vIkSate evaM yaH sAdhuSu dUSaNadarzanatatparo'nupakArI ca sa sapalIsamAno'bhidhIyata iti, 'adAga'tti A darzasamAno yo hi sAdhubhiH prajJApyamAnAnutsargApavAdAdInAgamikAn bhAvAn yathAvatpratipadyate sannihitArthAnAdarzaka vat sa AdarzasamAnA, yasyAnavasthito bodho vicitradezanAvAyunA sarvato'pahiyamANatvAt patAkeva sa patAkAsamAna[x hai iti, yastu kuto'pi kadAgrahAnna gItArthadezanayA cAlyate so'namanasvabhAvabodhatvenAprajJApanIyaH sthANusamAna iti, yastu prajJApyamAno na kevalaM svAgrahAnna calati api tu prajJApakaM durvacanakaNTakaividhyati sa kharakaNTakasamAnaH, kharA anukrama [345] zrAvakasya caturvidha svarUpa ~ 489~ Page #491 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [4], uddezaka [3], mUlaM [323] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: CAD prata sUtrAMka [323] CROFERENERAL nirantarA nidhurA vA kaNTA:-kaNTakA yamiMstat kharakaNTa-bunbUlAdiDAlaM varaNamiti loke yaducyate tazca bilagnaM cIvaraM na kevalamavinAzitaM na muzatyapi tu tadvimocakaM puruSAdikaM hastAdiSu kaNTakaiH vidhyatIti, athavA kharaNTayati-lepavanta | karoti yat tatkharaNTam-azucyAdi tatsamAno, yo hi kuvodhApanayanapravRttaM saMsargamAtrAdeva dUSaNavantaM karoti, kubodhakuzIlatAduSpasiddhijanakatvenotsUtraprarUpako'yamityasaSaNodbhAvakatvena veti / zramaNopAsakAdhikArAdidamAha-'samaNasse'tyAdi kaNThyaM, navaraM, zramaNopAsakAnAmAnandAdInAmupAsakadazAbhihitAnAmiti / devAdhikArAdevedamAha'cauhI tyAdi, tristhAnake tRtIyoddezake prAyo vyAkhyAtameveda, tathApi kizciducyate, cauhi ThANehiM no saMcAeitti sambandhaH, tathA devalokeSu devamadhye ityarthaH, havaM-zIghaM, saMcAeitti-zaknoti, kAmabhogeSu-manojJazabdAdiSu mUcchita iva mUcchito-mUDhastatsvarUpasyAnityatvAdevibodhAkSamatvAt gRddhaH-tadAkADAvAn atRpta ityarthaH grathita evaM prathitasta-14 dviSayasneharajubhissaMdarbhita ityarthaH, adhyupapannaH atyantaM tanmanA ityarthaH, nAdriyate--na tepvAdaravAn bhavati, na parijAnAti-ete'pi vastubhUtA ityevaM na manyate, tathA teSviti gamyate no artha banAti-etairidaM prayojanamiti nizcaya karoti, tathA no teSu nidAnaM prakaroti-ete me bhUyAsurityevamiti, tathA no teSu sthitiprakalpam-avasthAnavikalpaname teSvahaM tiSThAmi ete vA mama tiSThantu-sthirA bhavantvityevaMrUpaM sthityA vA-maryAdayA prakRSTaH kalpaH-AcAraH sthitiprakalpastaM prakaroti-karnumArabhate, prazabdasyAdikArthatvAditi, evaM divyaviSayaprasaktirekaM kAraNaM, tathA yato'sAvadhunotpanno devaH kAmeSu mUcchitAdivizeSaNo'tastasya mAnuSyakamityAdi iti divyapremasaGkrAntiH dvitIya, tathA'sau devo yato bho-IN dIpa anukrama [345] JABEdurainhintamarikana ForParaamaRAVIDEOnly zrAvakasya caturvidha svarUpaM ~ 490~ Page #492 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [323] dIpa anukrama [345] "sthAna" - aMgasUtra-3 ( mUlaM + vRttiH) mUlaM [ 323] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH sUtravRttiH // 244 // sthAna [4], uddezaka [3], muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [03], aMga sUtra [03 ] zrIsthAnA- geSu mUrcchitAdivizeSaNo bhavati tatastatpratibandhAt 'tassa Na'mityAdi iti devakAryAyattatayA manuSyakAryAnAyattatvaM tRtIyam, tathA divyabhogamUrcchitAdivizeSaNAttasya manuSyANAmayaM mAnuSyaH sa eva mAnuSyako gandhaH pratikUlo- divyagandha * viparItavRttiH pratilomazcApi indriyamanasoranAhAdakatvAd, ekArthI vaitau atyantAmanojJatApratipAdanAyoktAviti yA vaditi parimANArthaH, 'cattAri paMceti vikalpadarzanArthe kadAcit bharatAdiSvekAntasuSamAdau catvAryevAnyadA tu pazcApi, manuSyapazcendriyatirazcAM bahutvenaudArikazarIrANAM tadavayavatanmalAnAM ca bahutvena durabhigandhaprAcuryAditi, Agacchati manudhyakSetrAdAjigamiSuM devaM pratIti, idaM ca manuSyakSetrasyAzubhasvarUpatvamevokaM, na ca devo'nyo vA navabhyo yojanebhyaH parataH AgataM gandhaM jAnAtIti, athavA ata eva vacanAt yadindriyaviSayapramANamukkaM tadaudArikazarIrendriyApekSayaiva sasbhAvyate, kathamanyathA vimAneSu yojanalakSAdipramANeSu dUrasthitA devA ghaNTAzabdaM zRNuyuryadi paraM pratizabdadvAreNAnyathA veti narabhavAzubhatvaM caturthamanAgamanakAraNamiti, zeSaM nigamanam AgamanakAraNAni prAyaH prAgvat tathApi kiJciducyate, kAmabhogeSvamUrcchitAdivizeSaNo yo devastasya 'eva'miti evaMbhUtaM mano bhavati yaduta asti me, kintadityAhaAcArya iti vA AcArya etadvAsti itiH- upapradarzane vA vikalpa evamuttaratrApi kvaciditizabdo na dRzyate tatra tu sUtraM sugamameveti, iha ca AcAryaH pratibodhakapratrAjakAdiranuyogAcAryo vA upAdhyAyaH- sUtradAtA pravarttayati sAdhUnAcAryopadiSTeSu vaiyAvRttyAdiSviti pravattIM, pravarttivyApAritAn sAdhUn saMyamayogeSu sIdataH sthirIkaroti sthaviro, gaNoisyAstIti gaNI - gaNAcAryaH gaNadharo-jinaziSyavizeSaH AryikApratijAgarako vA sAdhuvizeSaH samayaprasiddhaH, gaNasyA For Park Use Only ~ 491~ 4 sthAnA0 uddezaH 3 devAgamA nAgamakAraNAni sU0 323 // 244 // Page #493 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [4], uddezaka [3], mUlaM [323] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [323] 2- - vicchedo-dezo'syAstIti gaNAvacchedakaH, yo hitaM gRhItvA gacchAvaSTambhAyaivopadhimArgaNAdinimittaM viharata, 'ima'tti iyaM pratyakSAsannA, etadeva rUpaM yasyA na kAlAntarAdAvapi rUpAntarabhAk sA tathA, divyA-svargasambhavA pradhAnA vATU devarddhiH-vimAnaralAdikA dyutiHzarIrAdisambhavA yutirvA-yuktiriSTaparivArAdisaMyogalakSaNA labdhA-upArjitA janmAntare xprAptA-idAnImupanatA abhisamanvAgatA-bhogyAvasthAM gatA, 'taMti tasmAttAn bhagavataH pUjyAn vande stutibhiH, nama-15 syAmi praNAmena satkaromi AdarakaraNena pakhAdinA vA sanmAnayAmyucitapratipattyA kalyANa maGgalaM daivataM caityamitibuddhyA paryupAse-sevAmItyekam, tathA jJAnI zrutajJAnAdinetyAdi dvitIya, tathA 'bhAyA i vA bhajAi pA bhaiNI i vA puttA i vA dhUyA i veti yAvacchabdAkSepaH, suSA-putrabhAryA 'taM tasmAtteSAmantika-samIpaM prAdurbhavAmi-prakaTIbhavAmi 'tA' tAvat 'meM mama 'imeM' iti pAThAntara iti tRtIya, tathA mitra-pazcAtsnehavat sakhA-bAlavayasyaH suhRt-sajjano hitaiSI sahAyaH-sahacarastadekakAryapravRtto vA saGgataM vidyate yasyAsau sAGgatikaH-paricitasteSAM, 'amhe'tti asmAbhiH 'annamannassa'tti anyo'nyaM 'saMgAre'tti saGketaH pratizrutaH-abhyupagato bhavati smeti, je mo' (me)tti yo'smAkaM pUrva cyavate devalokAt sa sambodhayitavya iti caturtha, idazca manuSyabhave kRtasaGketayorekasya pUrvalakSAdijIviSu bhavanapatyAditpadya cyutvA ca naratayotpannasyAnyaH pUrvalakSAdi jIvitvA saudharmAdityadya sambodhanArthaM yadehAgacchati tadA'vaseyamiti, ityetairityAdi nigamanamiti / anantaraM devAgama uktastatra tatkRtodyoto bhavatIti tadvipakSamandhakAraM loke Aha calahiM ThANehiM logaMdhagAre siyA, saM0-arahatehiM vocchinnamANehiM arahatapannate dhamme borichajjamANe puvvagave vocchi dIpa - anukrama [345] +ck ~492~ Page #494 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [324] dIpa anukrama [346] zrIsthAnA GgasUtra vRttiH // 245 // "sthAna" - aMgasUtra-3 ( mUlaM + vRttiH) mUlaM [ 324] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH sthAna [4], uddezaka [3], muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [03], aMga sUtra [03 ] jamANe jAyatete vocchijamANe, cauhiM ThANehiM loujjote sitA, taM0 arahaMtehiM jAyamANehiM arahaMtehiM pabbatamANehiM arahaMtANaM NANuppayamahimAsu arahaMtANaM parinivvANamahimAsu 4, evaM devaMdhagAre devujote devasannivAte devukalitAte devakahakahate, cahiM ThANehiM deviMdA mANussaM logaM hantramAgacchaMti evaM jahA tiThANe jAva logaMtitA devA mANussaM loga hayyabhAgaccheyA, taM0 - arahaMtehiM jAyamANehiM jAva arihaMtANaM parinivvANamahimAsu (sU0 324 ) 'hI' tyAdi vyaktaM, kintu loke'ndhakAraM tamisraM dravyato bhAvatazca yatra yad syAt, sambhAvyate hyarhadAdivyavacchede dravyato'ndhakAraM utpAtarUpatvAt tasya, chatrabhaGgAdau rajaudghAtAdivaditi, vahnivyavacchede'ndhakAraM dravyata eva, tathAsvabhAvAt dIpAderabhAvAdvA, bhAvato'pi vA, ekAntaduSpamAdAvAgamAderabhAvAditi / pUrva devAgama uktaH, ato devAdhikAravantamAduHkhazayyAsUtrAt sUtraprapaJcamAha - 'cauhI tyAdi, sugamazcArya, navaraM lokodyotazcaturSvapi sthAneSu devAgamAt janmAditraye tu svarUpeNApi, evamiti yathA lokAndhakAraM tathA devAndhakAramapi caturbhiH sthAnaiH, devasthAnedhvapi hyarhadAdivyavacchedakAle vastumAhAtmyAt kSaNamandhakAraM bhavatIti, evaM devodyoto'rhatAM janmAdiSviti, devasanipAto:-- devasamavAya evameva devotkalikA - devalahariH, evameva devakahakahetti - devapramodakalakalaH, evameva devendrA manuSyalokamAgaccheyuH arhatAM janmAdiSveveti yathA tristhAnake prathamoddezake tathA devendrAgamanAdIni lokAntikasUtrAvasAnAni vAkyAni, kevalamiha parinirvANamahimAsthiti caturthamiti / pUrvamarhatAM janmAdivyatikareNa devAgama uktaH, adhunA arhatAmeva pravacanArthe duHsthitasya sAdhoH duHkhazayyA itarasyetarA bhavantIti sUtradvayenAha Eucation International For Penal Use On ~ 493~ 4 sthAnA0 uddezaH 3 lokAndhakArAdiH sU0 324 / / 245 / / Page #495 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [4], uddezaka [3], mUlaM [325] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [325] cattAri dusejAmo paM0 ta0-tattha khalu imA paDhamA duhasejAtaM0-se NaM muMDhe bhavittA agArAto aNagAriyaM pavyatite nimagaMthe pAvayaNe saMkite kaMkhite vitigicchite bheyasamAvanne kalusasamAvanne nirNathaM pAvayaNaM No sahahati No pattiyati No roei, migadha pAvayaNaM asadahamANe apattitamANe aroemANe maNaM uccAvataM niyacchati viNighAtamAvaati paDhamA duhasejjA 1, ahAvarA docA duhasejjA se NaM muMDe bhavittA agArAto jAca pancatite saeNaM lAbheNaM No tussati parassa lAbhamAsAeti pIheti pattheti abhilasati parassa lAbhamAsAemANe jAva amilasamANe maNaM uhAvayaM nivaccha viNighAtamAvajati docA duhasejjA 2, ahAvarA taccA duhasejA--se NaM muMDe bhavittA jAva pavvaie vigve mANussae kAmabhoge AsAei jAva abhilasati dibvamANussae kAmabhoge AsAemANe jAva amilasamANe maNaM uNAvayaM niyacchati viNighAtamAvajjati tathA duhasejjA 3, ahAvarA cautthA duhasejjA-se Na muMDe jAva pabvaie tassa NamevaM bhavati jayA NaM ahamagAravAsamAvasAmi tadA Namaha saMvAhaNaparimaNagAtambhaMgagAtuccholaNAI labhAmi jappabhiI carNa AI muMDe jAva pancatite tappamidaM ca NaM ahaM saMvAhaNa jAva gAtuccholaNAI No labhAmi, se gaM saMvAhaNa jAva gAtuccholaNAI AsAeti jAva amilasati se Na saMbAhaNa jAva gAtuccholaNAI AsAemANe jAva maNaM uccAvataM niyacchati viNighAyamAvajjati cautthA duhasejA 4 / cattAri suhasejAo paM0 saM0-tatya khalu imA paDhamA muhasejA, se NaM muMDe bhavittA agArAto aNagAriyaM paJcatie nimgaMthe pAvayaNe nissaMkite NikAMkhite ninvitigicchie no bhedasamA dIpa anukrama [347] BESEARCH marana ~ 494~ Page #496 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [4], uddezaka [3], mUlaM [325] (03) muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: zrIsthAnA sUtravRttiH prata sUtrAMka // 246 // [325] 55554545515345527 vanne no kalusasamAvane niggaMdhaM pAvayaNaM sahai pattIyai roteti nirgavaM pAvayaNaM sadahamANe pattitamANe roemANe no maNaM uccAvataM niyacchati No viNipAtamAvajati par3hamA suhasejjA 1, ahAvarA doccA suhasenA, se gaM muMDe jAva pancatite sateNaM DAmeNaM tussati parassa lAbha No AsAeti No pIheti No patyei No amilasati parassa lAbhamaNAsAemANe jAva aNamilasamANe no maNaM uccAvataM Niyacchati No viNighAtamAvanati, doSA suhasejjA 2, ahAvarA tathA muhasenA-se Na muMDe jAba pambaie dinbamANussae kAmabhoge No AsAeti jAva no abhilasati dibbamANussae kAmabhoge aNAsAemANe jAva aNabhilasamANe no maNaM uccAvataM niyacchati No viNidhAsamAvajjati tathA muhasejA 3, ahAvarA cautthA suhasejjA-se NaM muMDhe Ava pancatite tassa NaM evaM bhavati-jai sAva bharahaMtA bhagavaMto haTThA AroggA baliyA kallasarIrA annayarAI orAlAI kallANAI viulAI payatAI paggahitAI mahANubhAgAI kammakkhayakAraNAI tavokammAI pavijeti kimaMga puNa ahaM ambhovagamiovAmiyaM vevaNaM no samma sahAmi khamAmi titiksemi ahiyAsemi mamaM ca NaM abhovagamimovAmiyaM sammamasahamANassa akkhamamANassa atitikkhamANassa aNahiyAsemANassa kiM manne kajati', etaso me pAve kamme kajati, mamaM ca gaM abbhovagamio jAna samma sahamANassa jAva ahivAsemANassa kiM manne kajati , egaMtaso me nijarA kajati, cautthA suhasevA 4 (sU0 325) cattAri bhavAyaNijjA, paM0 saM0aviNIe vIgaIpaDibaddhe aviosavitapAhuDhe mAI / cattAri vAtaNijA paM0 ta0-viNIte avigatIpaDibaddhe vittosavitapAhuDhe amAtI (sU0 326) 4sthAnA0 | uddezaH 3 dukhasukhadAzayyA: | sU0 325 | vAcanIyAvAcanIyAH sU0326 dIpa anukrama [347] // 246 // ~ 495~ Page #497 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [4], uddezaka [3], mUlaM [326] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [326]] K+NXCANACA 'casArI'tyAdi, catanA-catuHsacyA duHkhadAH zayyA duHkhazayyA, tAtha dravyato'tathAvidhakhadAdirUpAH bhAvatastu duHsthacittatayA duHzramaNatAsvabhAvAH pravacanAzraddhAna 1 paralAbhaprArthana 2 kAmAzaMsana 3 snAnAdiprArthana 4 vizeSitAH prajJatAH, 'tatreti tAsu madhye 'se' iti sa kazcita guruko athArthoM vA ayaM sa ca vAkyopakSepe 'pravacane' zAsane dIrghatvaca prakaTAditvAditi zaGkitaH-ekabhAvaviSayasaMzayayuktaH kAjito-malAntaramapi sAdhvitibuddhiH vicikissitaH-18 dAphalaM prati zaGkAvAn bhedasamApanno-buddhidvaidhIbhAvApanna evamidaM sarva jinazAsanoktamanyathA veti kalupasamApano-naita devamiti viparyasta iti, na zraddhate-sAmAnyenaivamidamiti no pratyeti-pratipadyate prItidvAreNa no rocayati-abhilA-1 pAtirekeNAsevanAbhimukhatayeti, mana:-cittamucAvacam-asamaJjasaM nirgacchati-yAti karotItyarthaH, tato vinighAta-dharmabhrazaM saMsAraM vA Apacate, evamasau zrAmaNyazayyAyAM duHkhamAsta ityekA, tathA svakena-svakIyena labhyate lambhanaM veti lAbhA-annAde rajAdevoM tena AzAM karotItyAzayati sa nUnaM me dAsyatItyevamiti AsvAdayati vA-labhate cet bhuGga evaM spRhayati-vAgchayati prArthayati-yAcate abhilaSati-labdhe'pyadhikataraM vAgchatItyarthaH, zeSamuktArthamevamapyasau duHkhamAsta iti dvitIyA, tRtIyA kaNThyA, agAravAso-gRhavAsastamAvasAmi-tatra vatse sambAdhanaM-zarIrasyAsthisukhatvAdinA naipuNyena mardanavizeSaH parimardanaM tu-piSTAdermalanamAtra parizabdasya dhAtvarthamAtravRttitvAt gAtrAbhyaGgA-tailAdinAs-12 yakSaNaM gAtrotkSAlanam-aGgadhAvanametAni labhe na kazcit niSedhayatIti, zeSa kaNThyamiti caturthI // duHkhazayyAviparItAH sukhazayyAHprAgivAvagamyA, navaraM-'haha'tti-zokAbhAvena hRSTA iva hRSTA arogA-jvarAdivarjitAH balikA:-prANavantaH dIpa anukrama [348] ~496~ Page #498 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [4], uddezaka [3], mUlaM [326] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: 5 zrIsthAnA asUtravRttiH prata sUtrAMka [326]] 247 // %95 dIpa kalpazarIrA:-paTuzarIrA anyatarANi-anazanAdInAM madhye ekatarANi udArANi-AzaMsAdoparahitatayodAracittayuktAni | 4 sthAnA0 kalyANAni maGgalasvarUpatvAt vipulAni bahudinatvAt prayatAni prakRSTasaMyamayuktatvAt pragRhItAni AdarapratipannatvAt mahA uddezaH3 nubhAgAni acintyazaktiyuktatvAt (samRddhAne) RddhivizeSakAraNatvAt karmakSayakAraNAni mokSasAdhakatvAt tapAkarmANi-lI tapaH-kriyAH pratipadyante-Azrayanti, 'kimaMga puNa'tti kiM prazne aGgretyAtmAmantraNe'laGkAre vA 'punariti pUrvoktAvalakSaNya-12 zayyA : darzane zirolocabrahmacaryAdInAmabhyupagame bhavA AbhyupagamikI upakramyate'nenAyurityupakramo-jvarAtIsArAdistatra bhavA sU0 324 yA saupakramikI sA cAsau sA ceti AbhyupagamikaupakramikI tAM vedanAM-duHkhaM sahAmi tadutpattAvabhimukhatayA, asti ca / vAcanIsahiravaimukhyArthe yathA'sau bhaTasta bhaTaM sahate, tasmAnna bhajyata iti bhAvaH, kSame Atmani pare vA'vikopatayA titikSAmiyAvAca| adainyatayA adhyAsayAmi sauSThavAtirekeNa tatraiva vedanAyAmavasthAnaM karomItyarthaH, ekArthA vaite zabdA, ki 'manne tinIyAH manye nipAto vitakarthiH kriyate-bhavatItyarthaH, 'egaMtaso'tti ekAntena sarvathetyartha iti / / ete ca duHkhasukhazayyAvanto sU0325. nirguNasaguNAH atastadvizeSANAmeva vAcanIyAvAcanIyatvadarzanAya sUtradvayaM, kaNThyaM, navaraM 'vIyaitti vikRtiH-kSIrAdikA 326 'avyavazamitaprAbhRta' iti prAbhRtam-adhikaraNakArI kopa iti / anantaraM vAcanIyAvAcanIyAH puruSA uktA iti puruSA adhikArAt tadvizeSapratipAdanaparaM caturbhaGgikAprativaddhaM sUtrapravandhamAha C // 247 // 'battAri purisajAyA paM0 saM0-AtaMbhare nAmamege no paraMbhare paraMbhare nAmamege no AtaMbhare ege AtaMbharevi paraMbharevi ege no Aryabhare no paraMbhare, cattAri purisajAyA paM0 ta0-duggae nAmamege duggae duggae nAmamege suggate suggate anukrama [348] SACROSCOR ~497~ Page #499 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [4], uddezaka [3], mUlaM [327] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [327] 4%85% nAmageme duggae suggae nAmamege suggae, cattAri purisajAyA paM0 taM0-dugagate nAmamege dukhae duggae nAmamege mupae suggae nAmamege dunvate suggae nAmamege subbae 4, cattAri purisajAyA paM0 20-duggate nAmamege duSpaDitA. gaMde duggate nAmamege muppaDitANaMde 4, cattAri purisajAvA paM0 20-duggate nAmamege duggatigAmI duggae nAmamege suggatigAmI 4, cacAri purisajAyA paM0 taM0-duggate nAgameMge duggatiM gate duggate nAmamege sugarti gate 4, cattAri purisajAtA paM020-tame nAmamege tame tame nAmamege jotI jotI NAmamege tame jotI NAmamege jotI 4, pattAri purisajAtA paM00--tame nAmamege tamabale tame nAmamege jotibale jotI nAmamege tamabale jotI nAmamege jotIbale, 'cattAri purisajAtA paM0 saM0-tame nAmamege tamavalapalajaNe tame nAmamege jotIvalapalakSaNe 4, cattAri purisajAnA paM0 20-parinAyakamme nAmamege no parinnAtasanne parinAtasanne NAmamege No parinAtakamme ege parinnAtakammevi0 4, pattAri purisajAtA paM0 saM0-parinnAyakamme NAmamege no paribhAtagihAvAse paritnAyagihAyAse NAma ege No parinnAtakamme 4, pattAri purimajAtA paM0 saM0-pariNNAyasanne NAmamege no paribhAtagihAvAse parijAtanihAvAse NAma ege04, pattAri purisajAtA paM0 saM0-ihatthe NAmamege no paratthe paratthe nAmamero no ihatthe 4, cattAri purisajAtA paM0 saM0--egeNaM NAmamege bahuti egeNaM hAyati egeNaM NAmamege bar3A dohiM hAyati dohiM NAmamege vaDati e. . geNaM hAtati ege dohiM nAmamege bahuti dohiM hAyati, cattAri kathakA paM0 20-Ainne nAmamege Aine Ainne nAmamege khaluke khaluke nAmamege Ainne khaluMke nAmamege khaluke 4, evAmeva cattAri purisajAvA paM0 20-Aine nAma dIpa anukrama [349] 2584545 564 ~ 498~ Page #500 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [4], uddezaka [3], mUlaM [327] (03) muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: zrIsthAnAasUnavRttiH prata sUtrAMka [327] // 248 // mege Aine paubhaMgo, pattAri kaMthagA paM0 ta0-Atinne nAmamege AtinatAte viharati Ainne nAmamege khalukattAe 4 sthAnA0 viharati 4, evAmeva cattAri purisajAnA paM0 saM0-Ainne nAmamege AinnatAe viharai, caubhaMgo cattAri pakaMthagA uddeza 3 paM00-jAtisaMpane nAmamege No kulasaMpanne 4, evAgeva cattAri purisajAtA paM0 saM0-jAtisaMpanne nAmamege cata. AtmambhabhaMgo, cattAri kaMthagA paM0 saM0-jAtisaMpanne nAmamege No balasaMpanne 4, evAmeva cattAri purisajAtA paM020-jA ritvAditisaMpanne nAmamege No balasaMpaNNe 4, cattAri kaMdhagA paM0 20-jAtisaMpanne NAmamege No rUvasaMpanne 4, evAmeva cattAri caturbhamA purisajAtA paM0 saM0-jAtisaMpanne nAmamege No rUvasaMpaNNe 4 cattAri kaMthagA 500--mAisaMpanne NAmamege No sU0327 jayasaMpaNe 4 evAmeva cattAri purisajAyA paM0 ta0-jAtisaMpanne 4, evaM kulasaMpanneNa ya balasaMpaNNeNa ta 4, kulasaMpanneNa ya ruvasaMpaNNeNa ta 4 kulasaMpaNNeNa ta jayasaMpanneNa ta 4 evaM balasaMpanneNa ta svasaMpanneNa ta 4 balasaMpanneNa ta jayasaMpaNNaNa ta 4, samvattha purisajAyA paDivakkho, cattAri kaMthagA paM0 saM0-rUvasaMpanne NAmamege No jayasaMpanne 4 evAmeva canAri purisajAyA paM0 saM0-rUvasanne nAmamege No jayasaMpanne 4 / cacAri purisajAyA paM0 jahA-sIhattAte NAmamege nikkhaMte sIdattAte piharai sIhattAte nAmamege nikSate siyAlattAe viharai sIyAlattAe nAmamege nikkhate sIhattAe vihara sIyAlaptAe nAmamege nikkhate sIyAlattAe vihara (sU0 327) 'cattArI'tyAdi, AtmAnaM vibharti-puSNAtItyAtmambhariH prAkRtatvAdAyaMbhare, tathA paraM vibhIti parambhariH, praakRt-IM||248|| vAsaraMbhare iti. tantra prathamabhaMge svArthakAraka eva, sa ca jinakalpiko, dvitIyaH parArthakAraka eva, sa ca bhagavAnahen, dIpa anukrama [349] ~ 499~ Page #501 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [4], uddezaka [3], mUlaM [327] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [327] hai tasya vivakSayA sakalasvArthasamApteH varapradhAnaprayojanaprApaNapravaNaprANitatvAt , tRtIye svaparArthakArI, sa ca sthavirakalpikaH vihitAnuSThAnataH svArthakaratvAvidhivasiddhAntadezanAtazca parArthasampAdakatvAt , caturthe tUbhayAnupakArI, sa ca mugdhamatiH kazcid yathAcchando veti, evaM laukikapuruSo'pi yojanIyaH / ubhayAnupakArI ca durgata eva syAditi durga-18 tasUtra, durgato-daridraH, pUrva dhanavihInatvAt jJAnAdiratnavihInatvAdvA pazcAdapi tathaiva durgata eveti, athavA durgato* dravyataH punardurgato bhAvata iti prathamaH, evamanye trayo, navaraM mugato dravyato dhanI bhAvato jJAnAdiguNavAniti / durgataH ko'pi vratI syAditi durbatasUtra, durgato-daridraH durbata:-asamyagnato'thavA durvyayaH-AyanirapekSavyayaH kusthAnavyayo hai vetyekaH, anyo durgataH san suvrato-niraticAraniyamaH, suvyayo vaucityapravRtteriti, itarau pratItau / durgatastathaiva duSpatyAnandA-upakRtena kRtamupakAraM yo nAbhimanyate, yastu manyate taM sa supratyAnanda iti / durgato-daridraH san durgatiM gamiSyatIti durgatigAmItyevamanye'pi, navaraM sugati gamiSyatIti sugatigAmI, sugataH-Izvara ityarthaH / durgatastathaiva hai| durgatiM gataH yAtrAjanakupitatanmAraNapravRttadramakavat , evamanye trayaH / tama iva tamaH pUrvamajJAnarUpatvAdaprakAzatvAdvA pazcAdapi tama evetyekaH, anyastu tamaH pUrvaM pazcAjyotirivajyotirupArjitajJAnatvAt prasiddhiprAptatvAdvA, doSau sujJAnau / tamaH-kukarmakAritayA malinasvabhAvastamaH-ajJAtaM balaM-sAmarthya yasya tamaH- andhakAraM vA tadeva tatra vA balaM yasya sa tathA, asadAcAravAnajJAnI rAtricaro vA caurAdirityekaH, tathA tamastathaiva jyotiH-jJAnaM balaM yasya AdityAdinakAzo vA jyotistadeva tatra vA balaM yasya sa tathA, ayaM cAsadAcAro jJAnavAn dinacArI vA caurAdiriti dvitIyo, dIpa CADCACANCIEOCOM anukrama [349] NAGAR ~500~ Page #502 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [327] dIpa anukrama [349] zrIsthAnA GgasUtravRttiH // 249 // "sthAna" - aMgasUtra-3 ( mUlaM + vRttiH) sthAna [4], uddezaka [3], muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra [03], aMga sUtra [03 ] jyotiH - satkarmakAritayojjvalasvabhAvasta mogalastathaiva, ayaM ca sadAcAravAn ajJAnI kAraNAntarAdvA rAtricara iti tRtIyaH, caturthaH sujJAnaH, ayaJca sadAcAravAn jJAnI dinacaro veti / tathA tamastathaiva 'tamabalapalajjaNe' tti tamo-mithyAjJAnaM andhakAraM vA tadeva balaM tatra vA athavA tamasi uktarUpe bale ca-sAmarthyaM prarajyate ratiM karotIti tamovalapraraJjanaH evaM jyotirbalapraraJjano'pi, navaraM jyotiH - samyagjJAnamAdityAdiprakAzo veti, evamitarAvapi, ihApi ta eva pUrvasUtroktAH puruSavizeSAH praraJjanavizeSitAH draSTavyAH, athavA tamastathaivAprasiddho vA tamobalena-andhakAravalena saJcaran pralajjate iti tamovalapralajjanaH - prakAzacArI, evamitare'pi, navaraM dvitIyo'ndhakAravArI tRtIyaH prakAzacArI caturthaH 4 sU0 127 kuto'pi kAraNAdandhakAracAryeveti, 'pajjalaNe'ti kacitpAThaH tatrAjJAnabalenAndhakAravalena vA jJAnabalena prakAzatralena hai| vA prajvalati darpito bhavatyavaSTambhaM karoti yaH sa tatheti / parijJAtAni jJaparijJayA svarUpato'vagatAni pratyAkhyAnapa- se rijJayA ca parihRtAni karmANi - kRSyAdIni yena sa parijJAtakarmA no-na ca parijJAtAH saMjJA-AhArasaMjJAdyA yena sa parijJAtasaMjJaH, abhAvitAvasthaH pratrajitaH zrAvako vetyekaH, parijJAtasaMjJaH sadbhAvanAbhAvitatvAt na parijJAtakarmmA kRSyAdyanivRtteH zrAvaka iti dvitIyaH, tRtIyaH sAdhuJcaturtho'saMyata iti / parijJAtakarmA - sAvadhakaraNakAraNAnumatinivRttaH kRpyAdinivRtto vA na parijJAtagRhAvAso'prabrajita ityekaH, abhyastu parijJAtagRhAvAso na tyaktArambho duSpratrajita iti dvitIyaH tRtIyaH sAdhuzcaturtho'saMyataH tyaktasaMjJo viziSTaguNasthAnakatvAdatyatagRhAvAso gRhasthatvAdekaH anyastu // 249 // parihRtagRhavAso yatitvAdabhAvitatvAnna parihRtasaMjJaH anya ubhayathA anyo nobhayatheti / ihaiva janmanyarthaH - prayojanaM Educatin internationa For Pale Only mUlaM [ 327] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH ~ 501~ 4 sthAnA0 uddezaH 3 AtmambharityAdicaturbhayaH Page #503 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [327] dIpa anukrama [349] "sthAna" - aMgasUtra-3 ( mUlaM + vRttiH) mUlaM [ 327] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH sthAna [4], uddezaka [3], muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [03], aMga sUtra [03 ] bhogasukhAdi AsthA vA idameva sAdhviti buddhiryasya sa ihArtha ihAstho vA bhogapuruSa ihalokapratibaddho vA paratraiva janmAntare artha AsthA vA yasya sa parArthaH parAstho vA sAdhurbAlatapasvI vA iha paratra ca yasyArtha AsthA vA sa suzrAvaka ubhayapratibaddho vA ubhayapratiSedhavAn kAlazaukarikAdirmUDho veti, athavA ihaiva vivakSite grAmAdau tiSThatIti ihasthastatpratibandhAnna parastho anyastu paratra pratibandhAtsarasthaH anyastUbhayasthaH anyaH sarvAprativaddhatvAdanubhayasthaH sAdhuriti / ekeneti zrutena ekaH kazcidvarddhate ekeneti samyagdarzanena hIyate, yathoktam- "jaha jaha bahussuo saMmao ya sIsagaNasaMparivuDo y| aviNicchio ya samae taha taha siddhaMtapaDiNIo // 1 // " ityekaH tathA ekena zrutenaivAnyo varddhate dvAbhyAM samyagdarzana vinayAbhyAM hIyate iti dvitIyaH, dvAbhyAM zrutAnuSThAnAbhyAmanyo barddhate ekena samyagdarzanena hIyate iti tRtIyaH, dvAbhyAM zrutAnuSThAnAbhyAM anyo varddhate dvAbhyAM samyagdarzana vinayAbhyAM hIyata iti caturthaH, athavA jJAnena varddhate rAgeNa hIyate ityekaH, anyo jJAnena varddhate rAgadveSAbhyAM hIyate iti dvitIyaH, | anyo jJAnasaMyamAbhyAM varddhate rAgeNa hIyate iti tRtIyaH, anyo jJAnasaMyamAbhyAM varddhate rAgadveSAbhyAM hIyata iti caturthaH, athavA krodhena barddhate mAyayA hIyate kopena varddhate mAyAlobhAbhyAM hIyate krodhamAnAbhyAM varddhate mAyayA hIyate krodhamAnAbhyAM varddhate mAyAlobhAbhyAM hIyata iti / prakanthakAH pAThAntarataH kanyakA vA-azvavizeSAH, AkINa-vyApto javAdiguNaiH pUrva pazcAdapi tathaiva, anyastvAkIrNaH pUrva pazcAtkhaluGko - galiravinIta iti anyaH pUrva 1 yathA yathA bahuzrutaH saMmataca ziSyagaNasaMparivRtatha avinikhito yadi samaye tathA tathA siddhAntapratyanIkaH // 1 // Education Internation For Park Use Only ~ 502~ Page #504 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [4], uddezaka [3], mUlaM [327] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: zrIsthAnA- sUtravRttiH loke prata sUtrAMka [327] // 25 // | sU0329 dIpa anukrama [349] khaluGkaH pazcAdAkIrNoM guNavAniti caturthaH pUrva pazcAdapi khaluka eveti / AkIrNo guNavAna AkIrNatayA-guNavattayA sthAnA vinayavegAdibhirityarthaH, vahati-pravartate viharatIti pAThAntaraM AkIrNo'nya ArohadoSeNa khaluGkatayA-galitayA vahati, uddezaH anyastu khalupa: ArohakaguNAt AkIrNaguNatayA vahati, caturthaH pratItaH, sUtradvaye'pi puruSA dAntikA yojyAH, sUtre tu kacinnoktA, vicitratvAt sUtragateriti, 5 jAti 4 kula 3 bala 2 rUpa 1 jayapadeSu dazabhirdvikasaMyogairdazaiva | samA0 prakandhakadRSTAntacaturbhaGgIsUtrANi, pratyekaM tAnyevAnusaranti santi daza dArTAntikapuruSasUtrANi bhavantIti, navaraM jayA sU0 328 parAbhibhava iti, siMhatayA-UrjavRttyA niSkAnto gRhavAsAt tathaiva ca viharati udyatavihAreNeti, zRgAlatayA-dIna- dvizarIrAma vRttyeti / pUrva puruSANAmancAdibhirjAtyAdiguNena samatokkA'dhunA apratiSThAnAdInAM tAmeva pramANata Aha pajAri loge samA 500-apaihANe naraNa 1 jaMbuddIve dIve 2 pAlate ANavimANe 3 samvasiddhe mahAvimANe 4, pattAri loge samA sapakkhi sapaDidiAsa paM0 20-sImaMtae narae samayakkhette uDuvimANe IsIpambhArA puDhavI, (sU0 328) paDaloge NaM cattAri nisarIrA paM0 20-puDhavikAiyA Au0 vaNassai0 gharAlA tasA pANA, aho loge NaM cattAri visarIrA paM0 ta0-evaM ceva, evaM tiriyaloebi 4 (sU0 329) 'catsArI'tyAdi sUtradvayaM prAyo vyAkhyAtArtha tathApyucyate, apratiSThAno narakAvAsaH saptamyAM narakapRthivyAM paJcAnA kAlAdInAM narakAvAsAnAM madhyavartI, sa ca yojanalakSaM, pAlaka pAlakadevanirmitaM saudharmendrasambandhi yAnaJca tdvimaa-8||250|| nazca yAnAya pA-manAya vimAnaM yAnavimAnaM, natu zAzvatamiti, sarvo|siddhaM paJcAnAmanuttaravimAnAnAM madhyamamitibATa *CONOCOSUSK kara SAREarattunintenthnational ~503~ Page #505 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [4], uddezaka [3], mUlaM [329] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [329] catvAro loke samA bhavanti, kathamityAha-'sapakkhi sapaDidisaM'ti samAnAH pakSA:-pArdhA dizo yasmin tatsapakSa / | ihekAra prAkRtatvena tathA samAnAH pratidizo-vidizo yasmiMstatsapratidik tad yathA bhavatyevaM samA bhavantIti, sadRzAH pakSariti sapakSamityavyayIbhAvo veti, pRthusaGkIrNayorhi dravyayoradhauparivibhAgena sthitayostulyamAnayorvA viSamatAvya81vasthitayorna samA dizo vidizazca bhavantItyatyantasamatAkhyApanArthamidaM vizeSaNadvayamiti, sImantakaH prathamapRthivyAM prathamaprastaTe pazcacatvAriMzadyojanalakSapramANa iti, samayaH-kAlastadupalakSita kSetraM samayakSetraM manuSyakSetramityarthaH, uDuvimAnaM saudharme prathamaprastaTa eveti, ISad-alpo ratnaprabhAdyapekSayA prAgbhAraH-ucchrayAdilakSaNo yasyAM seSatyAgbhArA / | ISanAgabhArA Urdhvaloke bhavatIti UrdhvalokaprastAvAdidamAha-'uDe'tyAdi, dve zarIre yeSAM te dvizarIrAH, eka pRthivIkA-| |yikAdizarIrameva dvitIyaM janmAntarabhAvi manuSyazarIraM tatastRtIyaM keSAzcinna bhavatyanantarameva siddhigamanAt , 'o rAlA tasati udArA-sthUlA dvIndriyAdayo na tu sUkSmAstejovAyulakSaNAH, teSAmanantarabhave mAnuSatvAprAptyA siddhirna bhavatIti zarIrAntarasambhavAt, tathodAratrasagrahaNena dvIndriyAdipratipAdane'pIha dvizarIratayA paJcendriyA eva grAhyAH, vikalendriyANAmanantarabhave siddherabhAvAd, uktaJca-"vigalA labheja viraI Na hu kiMci labheja suhumatasA" [[vikalA labheran viratiM naiva kiJcillabheran sUkSmatrasAH] iti / lokasambandhAyAte adholokatiryaglokayoratidezasUtre, |gatArthe iti / tiyeMglokAdhikArAt tadudbhavaM saMyatAdipuruSa bhedairAha cattAri purisajAyA paM0 20-hirisatte hirimaNasatte calasatte thirasatte (sU0 330) catvAri sijapaDimAo paM0, dIpa anukrama [351] REarathimland ~ 504~ Page #506 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [4], uddezaka [3], mUlaM [331] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: zrIsthAnAmasUtravRttiH prata sUtrAMka [331] // 25 // cattAri patthapaDimAmo paM0, cattAri pAyapaDimAo paM0, cattAri ThANapaDimAo paM0 (sU0 331) pattAri sarIragA 4sthAnA0 jIvapuDA paM0 saM0-veumbie AhAraNa teyae kammae, thattAri sarIragA kammammIsagA paM0 saM0-orAlie beja uddeza 3 bie AhArate teute (sU0 332) cAhiM asthikAehiM loge phuDe paM00-dhammasthikAraNaM adhammatviphAeNaM jI | sattvamativasthikAraNaM puggalatthikAraNa, cauhi bAdarakAtehiM uvavajamANehiM loge phuDe paM00-puDhavikAiehiM Au0 vAu0 mAjIvaspRvaNassaikAiehiM (sU0333) catvAri paesaggeNaM tullA paM0 20-dhammattikAe adhammasthikAe logAgAse ega TalokaspR. STapradezAjIve (sU0 334) 'cattArItyAdi, hiyA-lajjayA sattvaM-parISahAdisahane raNAGgaNe vA avaSTambho yasya sa hIsattvaH, tathA hiyA-hasi gratulyAH *sU0330pyanti mAmuttamakulajAtaM janA iti lajjayA manasyeva na kAye romaharSakampAdibhayaliGgopadarzanAt sattvaM yasya sa hrIma-13 naHsattvA, calam-asthiraM parISahAdisampAte dhvaMsAt sattvaM yasya sa calasattvaH, etadviparyayAt sthirasatva iti / sthirasattvo'nantaramuktA, sa cAbhigrahAn pratipadya pAlayatIti tadarzanAya sUtracatuSTayamidaM-'cattAri sijetyAdi, sugama,18 navaraM zayyate yasyAM sA zayyA-saMstArakaH tasyAH pratimA-abhigrahAH zayyApratimAH, tatroddiSTaM phalakAdInAmanyatamat grahIdhyAmi netaradityekA, yadeva prAguddiSTaM tadeva yadi drakSyAmi tadA tadeva grahISyAmi nAnyaditi dvitIyA, tadapi yadi tasyaiva zayyAtarasya gRhe bhavati tato grahISyAmi nAnyata AnIya tatra zayiSya iti tRtIyA, tadapi phalakAdikaM yadi yathAsaMstRtamevAste tato grahISyAmi nAnyatheti caturthI, Asu ca pratimAsvAdyayoH pratimayorgacchanirgatAnAmagrahaH uttara dIpa anukrama [353] 456 SAROSCR ~ 505~ Page #507 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [4], uddezaka [3], mUlaM [334] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [334] *****5 yoranyatarasyAmabhigrahaH, gacchAntaragatAnAM tu catasro'pi kalpanta iti, vastrapratimA-vastragrahaNaviSaye pratijJA, kArpA-| sikAdItyevamuddiSTaM vakhaM yAciSye iti prathamA, tathA prekSitaM vastraM yAciSye nAparamiti dvitIyA, tathA''ntaraparibhoge-1 nottarIyaparibhogena vA zayyAtareNa paribhuktaprAya bakhaM grahISyAmIti tRtIyA, tathA tadevotsRSTadharmakaM grahISyAmIti caturthI, pAtrapratimA uddiSTaM dArupAtrAdi yAcidhye 1, tathA prekSitaM 2 tathA dAtuH svAGgika paribhutaprAyaM dvitreSu vA pAbAneSu paryAyeNa paribhujyamAnaM pAtraM yAciSya iti tRtIyA, ujjhitadharmakamiti caturthI, sthAna-kAyotsargAdyartha AzrayaH tatra pratimA sthAnapratimAH, tatra kasyacivU bhikSorevaMbhUto'bhigraho bhavati yathA-ahamacita sthAnamupAzrayiSyAmi tatra cAkuzcanaprasAraNAdikAM kriyAM kariSye, tathA kizcidacittaM kuDhyAdikamavalambayiSye, tathA tatraiva stokapAdaviharaNaM samA-* zrayiSyAmIti prathamA pratimA, dvitIyA tvAkuJcanaprasAraNAdikriyAmavalambanaM ca kariSye na pAdaviharaNamiti, tRtIyA / svAkucanaprasAraNameva nAvalambanapAdaviharaNe iti, catuthIM punaryatra trayamapi na vidhatte / anantaraM zarIraceSTAnirodha ukta iti zarIraprastAvAdidaM sUtradvayaM-'cattArItyAdi vyaktaM, kintu jIvena spRSTAni-vyAptAni jIvaspRSTAni, jIvena hi spRSTAnyeva vaikriyAdIni bhavanti, na tu yathA audArika jIvamuktamapi bhavati mRtAvasthAyAM tathaitAnIti, 'kammummIsaga'tti kArmaNena zarIreNonmizrakANi na kevalAni yathaudArikAdIni trINi vaikriyAdibhiramizrAgyapi bhavanti naivaM kArmaNeneti bhAvaH / zarIrANi kANenonmizrANItyuktamunmizrANi ca spRSTAnyeveti spRSTaprastAvAt sUtradvayaM-'cauhI'tyAdi, ga-1 tArthaM, kevalaM 'phuDe'tti spRSTaH-pratipradeza vyAptaH, sUkSmANAM pazcAnAmapi sarvalokAt sarvaloke usAdAt vAdarataijasAnAM dIpa anukrama [356] 5557 ~5064 Page #508 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [334] TIpa anukrama [356] zrIsthAnA- GgasUtra vRtti: // 252 // "sthAna" aMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRttiH ) uddezaka (3) sthAna [4], ..AgamasUtra [03 ], aMga sUtra [03] muni dIparatnasAgareNa saMkalita .... - Eucation International tu sarvalokAdudRsya manuSyakSetre RjugatyA vakragatyA cotpadyamAnAnAM dvayorukapATayoreva vAdaratejastvavyapadezasyeSTa[tvAcca'cauhiM bAdarakA ehiM' ityuktaM, bAdarA hi pRthivyambuvAyuvanaspatayaH sarvato lokAduddhRtya pRthivyAdi ghanodadhyAdi ghanavAtavalayAdi ghanodadhyAdiSu yathAsvamukhAdasthAneSvanyataragatyotpadyamAnA aparyAptakAvasthAyAmatibahutvAt sarvalokaM pratyekaM spRzanti, paryAptAstvete vAdaratejaskAyikAstrasAzca lokAsayeyabhAgameva spRzantIti, uktaJca prajJApanAyAm"ettha NaM bAdarapuDhavikAiyANaM pajjattagANaM ThANA pannattA, uvavAeNaM loyassa asaMkhejaibhAge," tathA "bAdarapuDha vikAiyANaM apajattagANaM ThANA pannattA, ucavAeNaM savvaloe," evamabvAyuvanaspatInAM tathA "bAdarateukAiyANaM pajjattANaM ThANA mannattA, ubacAeNaM choyarasa asaMkhejaibhAge" bAdarateDakkAiyANaM apajjattANaM ThANA pannattA, loyassa dosu ukavADe tiriyaloyatadve ya" ti dvayorUrddhakapATayorUrdhvakapATasthatiryagloke cetyarthaH, tiryaglokasthAlake cetyanye, tathA "kehinaM bhaMte! suhumapuDhavikAiyANaM pajjatagANaM apajattagANa ya ThANA pannattA ?, goyamA ! suhumapuDhavikAiyA je pajjatagA je ya apajjattagA te sabbe egavihA avisesamaNANattA sambalogapariyAvannagA pannattA samaNAuso!" tti, evamanye'pi, 1] atra vAdapRthvIkAyikAnAM paryAptakAnAM sthAnAni praptAni upapAtena ThokalyA saMkhyAtatamo bhAgaH, bAdarapRthvI kAyikAnAmaparyAptakAnAM sthAnAni tAni upapAtena sarvaloke, bAdara tejaskAyikAnAM paryAptAnAM sthAnAni tAni upapAtena lokasyAsaMstatamo bhAgaH, mAdaratejaskAvikAnAmaparyAptakAnoM sthAnAni tAni sokasya dvarukapATayotiryagloke ca (sthAle ca // 2 bhadanta sUkSmapRthvIkAyikAnAmaparyAptakAnAM paryAptakAnAM ca sthAnAni prajJaptAni ?, gautama ! sUkSmapRthvIkA bikA ye paryAptA ye cAparyAtakAste sarve ekavidhA avizeSA anAnAtvAH sarvalokaparyAyAH prakRtAH zramaNAyuSman mUlaM [334) "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH For Parts Only ~ 507 ~ 4 sthAnA0 uddezaH 3 sattvaprati mAjIvaspRSTalokaspR pradeza pratulyAH sU0 330334 // 252 // Page #509 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [334] dIpa anukrama [356] "sthAna" - aMgasUtra-3 ( mUlaM + vRttiH) sthAna [4], uddezaka [3], muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [03], aMga sUtra [03 ] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH mUlaM [334] "evaM beiMdriyANaM pAttApajattANaM ThANA pannattA, uvavAeNaM loyassa asaMkhejaibhAgo"tti, [dvIndriyANAM paryAptAkAparyAtAkAnAM sthAnAni prajJaptAni upapAtena lokasyAsaGkhyAtatamo bhAgaH ] evaM zeSANAmapIti / caturbhirlokaH spRSTa ityuktamiti | lokaprastAvAttasya dharmAstikAyAdInAM cAnyo'nyaM pradezataH samatAmAha - 'cattArI tyAdi kaNThyaM, navaraM pradezAgreNa - prade zaparimANeneti tulyAH--samAH sarveSAmeSAmasaGkhyAtapradezatvAt, 'loyAgAse'tti AkAzasyAnantapradezatvena dharmAstikAyAdibhiH sahAtulyatAprasakkerlokagrahaNaM, 'egajIve'tti sarvajIvAnAmanantapradezatvAdvivakSitatulyatA'bhAvaprasaGgAdekagrahaNamiti / pUrvaM pRthivyAdibhiH spRSTo loka ityuktamiti pRthivyAdiprastAvAdidamAha camegaM sarIraM no suparasaM bhavai, saM0 puDhavikAiyANaM Au0 te 0 vaNassaikAiyANaM ( sU0 335) cattAri iMdi yathA puTThA vedeti, 0 sotiMdiyatthe pANidiyatye jibhidiyatthe phAsiMdiyatve (sU0 336) cauhiM ThANehiM jIvA yapoggalA va No saMcAteMti bahiyA logaMtA gamaNatAte, vaM0 gatiabhAveNaM NiruvaggahatAte lukkhatAte logANubhAveNaM (sU0 337) 'canha'mityAdi kaNThyaM, kintu 'no parasaM'ti cakSuSA no dRzyamatisUkSmatvAt, kvacit no supassaMti pAThaH, tatra na sukhadRzyaM na cakSuSaH pratyakSadazyamanumAnAdibhistu dRzyamapItyarthaH, bAdaravAyUnAM tathA sUkSmANAM paJcAnAmapi tadekamanekaM vA adRzyamiti caturNAmityuktaM, vanaspataya iha sAdhAraNA eva grAhyAH, pratyekazarIrasyaikasyApi dRzyatvAditi / pRthivyAdInAM zarIrasya cakSurindriyAviSayatvamuktamitIndriyaviSayaprastAvAdidamAha-'cattAri iMdiye' tyAdi, spaSTaM, kintu indriyai Ja Education International For Parts Only ~508~ Page #510 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [337] dIpa anukrama [359] zrIsthAnA GgasUtravRttiH // 253 // "sthAna" - aMgasUtra-3 ( mUlaM + vRttiH) mUlaM [337] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH sthAna [4], uddezaka [3], muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [03], aMga sUtra [03 ] 4 sthAnA0 raryante - adhigamyanta itIndriyArthAH - zabdAdayaH, 'puTTha'tti spRSTAH - indriyasambaddhA 'veti'tti vedyante-AtmanA jJAyante, nayanamanovarjAnAM zrotrAdInAM prAptArthaparicchedasvabhAvatvAditi, uktaM ca-- "puDhaM suNei saddaM rUvaM puNa pAsaI apuDhaM 4 uddezaH 3 tu / gaMdhaM rasaM ca phAsaM ca baddhapuDhaM viyAgare // 1 // " iti [spRSTaM zRNoti zabdaM rUpaM punaH pazyatyaspRSTameva gaMdharasaM ca OM zarIrAsupRthvyAdi| sparza ca baddhaspRSTaM vyAkuryAt // 1 // ] anantaraM jIvapudgalayorindriyadvAreNa grAhaka grAhyabhAva ukto'dhunA tayorgatidharmma+ cintayannAha - 'cauhI tyAdi, vyaktaM, paramanyeSAM gatireva nAstIti 'jIvA ya puggalA ye'tyuktam, 'no saMcAaiMti' na zaknuvanti nAlaM 'bahiya'tti bahistAlokAntAt aloke ityarthaH, gamanatAyai - gamanAya gantumityarthaH, gatyabhAvena - lokAntAt paratasteSAM gatilakSaNasvabhAvAbhAvAdadho dIpazikhAvat, tathA nirupagrahatayA dharmAstikAyAbhAvena tajjanitagatyupaSTambhAbhAvAt gantryAdirahitapaGguvat, tathA rUkSatayA sikatAmuSTivat, lokAnteSu hi punalA rUkSatayA tathA pariNamanti yathA parato gamanAya nAlaM, karmapudgalAnAM tathAbhAve jIvA api, siddhAstu nirupagrahatayaiveti, lokAnubhAvena- lokamaryA tu loke'gamaH dayA viSayakSetrAdanyatra mArttaNDamaNDalavaditi / anantarokA artha uktavannidarzanataH prAyaH prANinAM pratItipathapAtino bhavantIti nidarzanabhedapratipAdanAya paJcasUtrI dRzyatA spRSTA i 5 ndriyAthaH jIvapuGgalAnAma * sU0 335 337 Education Internationa caNAve paM0 [saM0 AharaNe AharaNatadese AharaNatose unannAsovaNae 1, AharaNe caDabbihe paM0 taM0 abAte Said aNAkamme pappannaviNAsI 2, AharaNatase caubvihe paM0 naM0 - aNusiddI ubAlane pucchA nissAvayaNe 3, AharaNatadose unhe paM0 taM0 adhammajutte paDhilome aMtovaNIte duruvaNIte 4, uvanAsovaNae caDabbihe paM0 For Parts Only ~509~ // 253 // Page #511 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [4], uddezaka [3], mUlaM [338] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [338] rusakara ta0 samvatthute tadannavatthute paDinibhe hetU heU 5, caubihe-500-jAvate thAvate dhaMsate lUsate, athavA heU calabihe paM0 20-pakSakkhe aNumANe ovamme Agame, ahavA heU cauDirahe paM0 20-bhatthittaM asthi so deU 1, asthittaM Nasthi so heU 2, gasthit asthi so heU 3, patthittaM Nasthi so heU 4 (sU0 338) tatra jJAyate asmin sati dAAntiko'rtha iti adhikaraNe pratyayopAdAnAt jJAtaM-dRSTAntaH, sAdhanasadbhAve sAdhyasyAvazyaMbhAvaH sAdhyAbhAve vA sAdhanasyAvazyamabhAva ityupadarzanalakSaNo, yadAha-"sAdhyenAnugamo heto, sAdhyAbhAve ca* nAstitA / khyApyate yatra dRSTAntaH, sa sAdharvetaro dvidhA // 1 // " iti, tatra sAdharmyadRSTAnto'gniratra dhUmAdyathA mahAnasa iti, vaidharmyadRSTAntastu anyabhAve dhUmo na bhavati yathA jalAzaye iti, athavA AkhyAnakarUpaM jJAtaM, tacca caritakalpitabhedAt dvidhA, tatra caritaM yathA nidAnaM duHkhAya brahmadattasyeva, kalpitaM yathA pramAdavatAmanityaM yauvanAdIti | dezanIyaM, yathA pANDupatreNa kizalayAnAM dezitaM, tathAhi-"jaha tumbhe taha amhe tumbhe'viya hohihA jahA amhe / appAhei paDataM paMDuyapattaM kisalayANaM // 1 // " [yathA yUyaM tathA vayaM yUyamapi bhaviSyatha yathA vayaM zikSayati patat pAMDupatraM kizalayAn // 1 // ] iti, athavopamAnamAtraM jJAtaM sukumAraH karaH kizalayamivetyAdivat, athavA jJAtamupapattimAtraM jJAtahetutvAt , kasmAdyavAH krIyante? yasmAnmudhA na labhyante ityAdivaditi, evamanekadhA sAdhyapratyAyana svarUpaM jJAtamupAdhibhedAt caturvidhaM darzayati-tatra A-abhividhinA hiyate-pratItI nIyate apratIto'rtho'nenetyAhazaraNaM, yatra samudita eva dArzantiko'rthaH upanIyate yathA pApaM duHkhAya brahmadattasyeveti, tathA tasya-AharaNArthasya deza dIpa anukrama [360] AharaNasya bhedA: ~510~ Page #512 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [4], uddezaka [3], mUlaM [338] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [338] sthAnA. uddezaH 3 AharaNa bhedAH sU0338 dIpa anukrama [360] zrIsthAnA- staddezaH sa cAsAvupacArAdAharaNaM ceti prAkRtatvAdAharaNazabdasya pUrvanipAta AharaNataddeza iti, bhAvArthazcAtra-yatra dRSTA- asUtra ntArthadezenaiva dAntikArthasyopanayanaM kriyate tattaddezodAharaNamiti, yathA candra iva mukhamasyA iti, iha hi candre sauvRttiH myatvalakSaNenaiva dezena mukhasyopanayanaM nAniSTena nayananAsAvarjitatvakalaGkAdineti, tathA tasyaiva-AharaNasya sambandhI sAkSAtprasaGgasampanno vA doSastaddoSaH sa cAsau dhau dhammiNaH upacArAdAharaNaM ceti prAkRtatvena puurvnipaataadaahrnnt||254|| doSa iti, athavA tasya-AharaNasya doSo yasmiMstattathA, zeSa tathaiva, ayamatra bhAvArthaH yatsAdhyavikalatvAdidoSaduSTa tadoSAharaNaM, yathA nityaH zabdo'mUrtatvAt ghaTavat, iha sAdhyasAdhanavaikalyaM nAma dRSTAntadoSo, yaJcAsabhyAdivacanarUpaM tadapi taddopAharaNaM, yathA sarvathA'hamasatyaM pariharAmi gurumastakakartanavaditi, yadvA sAdhyasiddhiM kurvadapi dopAntaramupanayati tadapi tadeva, yathA satyaM dharmamicchanti laukikamunayo'pi.-"vara kRpazatAdvApI, baraM vApIzatAkratuH varaM kratuzatAtputraH, satyaM putrazatAGkaram // 1 // " iti vacanavaktRnAradavaditi, anena ca zrotuH putrakratuprabhRtiSu prAyaH saMsArakAraNeSu dharmapratItirAhiteti AharaNataddoSateti, yathA vA-buddhimatA kenApi kRtamidaM jagat sannivezavizeSavasvAt ghaTavat sa cezvara iti, anena hi sa buddhimAn kumbhakAratulyo'nIzvaraH sijyatIti, Izvarazca sa vivakSita iti, tathA vAdinA abhimatArthasAdhanAya kRte vastUpanyAse tadvighaTanAya yaH prativAdinA viruddhArthIpanayaH kriyate paryanuyohai gopanyAse vA ya uttaropanayaH sa upanyAsopanayaH, uttararUpamupapattimAtramapi jJAtabhedo jJAtahetutvAditi, yathA akattA|''tmA amUrttatvAdAkAzavadityukta anya Aha-AkAzavadevAbhoktatyapi prAptamaniSTaM caitaditi, yathA vA mAMsabhakSaNamaduSTaM KASALA AharaNasya bhedA: ~511~ Page #513 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [4], uddezaka [3], mUlaM [338] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [3], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: + *5%+5 prata sUtrAMka [338] 56*5 prANyaGgatvAdodanAdivat , atrAhAnyaH-odanAdivadeva svaputrAdimAMsabhakSaNamapyaduSTamiti, yathA vA tyaktasaGgA vakhapAtrA| disahaM na kurvanti RSabhAdivat, atrAha-kuNDikAdyapi te na gRhNanti tadvadeveti, tathA kasmArakarma kuruSe yasmAda dhanArthIti, iha prathamaM jJAtaM samagrasAdharmya dvitIyaM dezasAdharmya tRtIyaM sadoSa caturtha prativAyuttararUpamityayameSAM svarUpavibhAga iti, iha dezataH saMvAdagAdhA-"cariyaM ca kappiyaM vA duvihaM tatto caubihekakaM / AharaNe taddese taddose cevuvannAsA // 1 // " [caritaM ca kalpika vA dvividhaM tatazcaturvidhamekaika AharaNaM taddezaH taddoSazcaiva upanyAsaH // 1 // ] iti, 'avAyeM apAya:-anarthaH sa yatra dravyAdiSvabhidhIyate yathaiteSu dravyAdivizeSeSvastyapAyo vivakSitadravyAdivizeSeSviva, heyatA cA'sya yatrAbhidhIyate tadAharaNamapAya iti, sa ca caturdhA dravyAdibhiH-tatra dravyAt dravye vA'pAyo dravyameva vA tatkAraNatvAdapAyo dravyApAyaH, etaddheyatAsAdhakaM etatsAdhakaM vA''haraNamapi tathocyate, tatAyogo-dravyApAyaH parihAryastatra vA'pAyo vattate dezAntaragamanenopArjitadraviNayostallobhAt parasaramAraNapariNatayoH svagrAmAd vahiH prAptAvanutApAt idatyaktamatsyagilitatadvittayormatsyavandhakapArthAt gRhItasya tasya ma-1 syasya vidAraNe'vAptatadravyalugdhabhaginyA matsyacchedakazastrAbhighAtena taduddAlanapravRttamAritamAtRkAyAstathAvidhavyatikaradarzanotpannasaMvegAt pratipannapravrajyayordhAtRvaNijoriva, tatparihArazca pravrajyayA tattyAgAditi, AharaNatA cAsya deze-18 nopanayasyAvivakSaNAditi, tathA kSetrAt kSetre vA kSetrameva vA'pAyaH kSetrApAyaH, zeSaM tathaiva, evamuttaratrApi, tatprayogaHapAyavat kSetra varjayet jarAsandhAbhidhAnaprativAsudevAt sambhAvitApAyAM madhurAnagarI yathA dazArhacakra varjayAmAseti, dIpa anukrama [360] For P OW AharaNasya bhedA: ~512~ Page #514 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [4], uddezaka [3], mUlaM [338] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: asUtra prata sUtrAMka [338] dIpa anukrama [360] zrIsthAnA- athavA sambhavatyapAyaH sapratyanIkakSetre sasarpagRhavat, kAlApAyo yathA-sApAyakAlavarjane yateta, dvaipAyano dvArakA- 4 sthAnA0 mAvarSadvAdazakAjakSyatIti zrutaneminAthavacano dvAdazavarSalakSaNasApAyakAlaparijihIrSayottarApathapravRtto dvaipAyano ya- uddezaH / vRttiH theti, athavA sApAyo'pi bhavati kAlo rudrAdivaditi, tathA bhAvApAyo yathA bhAvApAyaM pariharet mahAnAgavat nAga-31 AharaNadattakSullakavadveti, tathAhi-kila kazcit kSapakaH prastutapAraNakaH sakSullakaH samArabdhabhikSArthabhramaNakaH kathavinmArita-18 // 255 // maNDUkikA kSulakaprerito'pratipannatadvacanaH punarAvazyakakAle smAritatadarthaH samutkhannakopaH kSulakopaghAtAyAbhyutthito sU0528 vegAdAgacchan stambha Apatito mRto jyotiSkaghUkhanno'nantaraM cyuto jAtismaradRSTiviSasaptayotsanaH sarpadaSTamRtaputreNa ca sapeSu kupitena rAjJA''diSTajanamAryamANeSu nAgeSu nAgavinAzakanareNa kenApyoSadhibalAdAkRSyamANo dRSTakopavipAThAkatayA ca madRSTiviSeNa mA ghAtakapuruSavidhAto bhavatviti bhAvanayA pucchato nirgacchan yathAnirgamaM ca khaNyamAnaH ko palakSaNabhAvApArya parihRtavAniti, tathA sa evAnantaraM nAgadattAbhidhAnarAjasutatayosanno bAlatva eva pratipakSapravrajyo|'tyantasaMvinastiryagbhavAbhyAsAcAtyantakSudhAlurAdityodayAdastamayaM yAvad bhojanazIlo'sAdhAraNaguNAvarjitadevatAbhivandito'ta eva tadgacchagatamAsAdikSapakacatuSTayasyAviSayIbhUto vinayA tepAmupadarzitasvArthAnItabhojanaH taizca massarAjhojanamadhyaniScyUtaniSThIvano'tyantopazAntacittavRttitayA yaH saJjAtakevalaH purdevatAvanditasteSAmapi kSapakANAM| saMvegahetutvena kevalajJAnadarzanasamRddhisampAdakaH koparUpaM bhAvApAyaM parijahAreti, athavA kopAdilakSaNo bhAvo'pAyo // 255 // bhavati kSapakaspeveti, gAthe iha-"devAvAe duniu vANiyagA bhAyaro dhaNanimittaM / vahapariNayamekamika dahami ma AharaNasya bhedA: ~513~ Page #515 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [338] dIpa anukrama [360] AharaNasya bhedA: "sthAna" - aMgasUtra-3 ( mUlaM + vRtti:) mUlaM [ 338 ] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH sthAna [4], uddezaka [3], muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [03], aMga sUtra - [03] Education International ccheNa nivveo // 1 // khitaMmi avakramaNaM dasAravaggassa hoi avareNaM / dIvAyaNo ya kAle bhAve maMDakiyAkhamao // 2 // " [ dravyApAye dvau vaNigbhrAtarau dhananimittaM / vadhapariNatI ekaikasmin hRde matsyena nirvedaH // 1 // kSetre | avakramaNaM dazArhabargasya bhavatyaparasyAm / dvIpAyanazca kAle bhAve maNDUkikAkSapakaH // 2 // ] iti, 'uvAe'ti upAya:upeyaM prati puruSavyApArAdikA sAdhanasAmagrI sa yatra dravyAdAvupeye astItyabhidhIyate yathaiteSu dravyAdivizeSeSu sAdhanIyeSvastyupAyo vivakSitadravyAdivizeSavat, upAdeyatA vA'sya yatrAbhidhIyate tadAharaNamupAya iti, so'pi dravyAdibhizcaturdeva, tatra dravyasya suvarNAdeH prAsukodakAdervA dravyameva vA upAyo dravyopAyaH, etatsAdhanametadupAdeyatAsAdhanaM vA''haraNamapi tathocyate, tatprayogazcaivam asti suvarNAdiSupAyaH upAyenaiva vA suvarNAdau pravarttitavyaM, tathAvidhadhAtuvAdasiddhAdivaditi, evaM kSetropAyaH - kSetraparikarmmaNopAyo yathA astyasya kSetrasya kSetrIkaraNopAyo lAGgalAdistathAvidhasAdhuvyApAro vA tenaiva vA pravarttitavyamatra tathAvidhAnyakSetravaditi, evaM kAThopAya:- kAlajJAnopAyaH, yathA asti kAlasya jJAne upAyaH dhAnyAderiva, jAnIhi vA kArla ghaTikAcchAyAdinopAyena tathAbhUtagaNitajJavaditi, evaM bhAvopAyo yathA bhAvajJAne upAyo'sti bhAvaM vopAyato jAnIhi vRhatkumArikAkathAkathanena vijJAtacaurAdibhASA bhayakumAravaditi, tathAhi kila rAjagRhanagarasvAminaH zreNikarAjasya putro'bhayakumArAbhidhAno devatAprasAdalabdhasarva kaphalAdisamRddhArAmasyAvaphalAnAM akAlAmraphala dohadavaddhAryA dohadapUraNArthe cANDAlacaureNApaharaNe kRte cauraparijJAnArtha nAvyadarzananimittamilita bahujanamadhye bRhatkumArikAkathAmaca kathat, tathAhi - kAcid vRddhakumArikA For Palsta Use On ~514~ Page #516 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [4], uddezaka [3], mUlaM [338] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: masUtra prata sUtrAMka [338] dIpa anukrama [360] zrIsthAnA- vAnchitavaralAbhAya kAmadevapUjArthamArAme puSpANi corayantI ArAmapatinA gRhItA sadbhAvakathane vivAhitayA patyA sthAnA. aparimuktayA mayArthe samAgantavyamityabhyupagama kArayitvA muktA tataH kadAcit vivAhitA satI patimApRcchaca rAtrA-18 uddezaH 3 vRttiH vArAmapatipArce gacchantI caurarAkSasAbhyAM gRhItA sadbhAvakathane pratinivRttayA bhavasAce AgantavyamitikRtAbhyupagamA aahrnn1256|| muktA ArAme gatA ArAmikeNa satyapratijJetyakhaNDitazIlA visarjitA itarAbhyAmapi tathaiva visarjitA patisamIpamA- II bhedAH gateti, tato bho lokAH patyAdInAM madhye ko duSkarakAraka iti cAsau papraccha, tata ISyAluprabhRtayaH patyAdIn duSka-4 sU0 338 sarakAritvenAbhidadhuH, cauracANDAlastu caurAniti, tato'sAvanenopAyena bhAvamupalakSya caura itikRtvA taM bandhayAmAseti, atrApi gAthe-"emeva cauvigappo hoi uvAo'vi tattha davammi / dhAuvAo paDhamo jaMgalakuliehiM khettaM tu // 1 // 6 kAlo'vi nAliyAIhiM hoi bhAvammi paMDio abho| corassa kae NaTTi ya vaDakumAri parikahiMsu // 2 // "8 [evameva caturvikalpo bhavatyupAyo'pi tatra dravye dhAtuvAdaH prathamaH lAMgUlakulikA kSetraM tu // 1 // kAlo'pi nAli| kAdibhiH bhavati bhAve paMDito'bhayaH caurasya kRte nRtye vRddhakumArIkathAM paricakhyau // 2 // ] iti / 'ThavaNAkamme'tti sthApanaM pratiSThApanaM sthApanA tasyAH karma-karaNa sthApanAkammeM yena jJAtena paramataM dUpayitvA svamatasthApanA kriyate tatsthApanAkambheti bhAvaH, tatra dvitIyAGge dvitIyazrutaskandhe prathamAdhyayanaM puNDarIkAkhya, tatra yuktamasti-kAcitpuSkariNI kaImapracurajalA tanmadhyadeze mahatpuNDarIkaM taduddharaNArtha catasRbhyo digbhyazcatvAraH puruSAH sakardamamArgaH // 25 // praveSTumArabdhAH, te cAkRtataduddharaNA evaM paGke nimagnAH, anyastu taTastho'saMspRSTakaIma evAmoghavacanatayA tadudatavAniti AharaNasya bhedA: ~ 515~ Page #517 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [4], uddezaka [3], mUlaM [338] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [338] jJAtam , upanayazcAyamatra-kardamasthAnIyA viSayAH puNDarIka rAjAdivyapuruSaH catvAraH puruSAH paratIrthikAH paJcamaH puruSaH sAdhuH amodhavacanaM dharmadezanA puSkariNI saMsAraH taduddhAro nirvANamiti, anena ca jJAtena viSayAbhiSvaGgAvatAM tIthikAnAM bhavyasya saMsArAnuttArakatvaM sAdhozca tadviparyayaM vadatA AcAryeNa paramatadUSaNena svamataM sthApitamato bhavatI jJAtaM sthApanAkamrmeti, athavA''pannaM dUSaNamapohya svAbhimatasthApanA kAryetyevaMvidhArthapratipattiryato jAyate tatsthApanAkarma, kila mAlAkAreNa kenApi rAjamArgapurIpotsargalakSaNAparAdhApohAya tatsthAne puSpapuJjakaraNena kimidamiti pRcchato lokasya hiMguzivo devo'yamiti badatA vyantarAyatanasthApanA kRteti, etasmAskilAkhyAnakAduktArthaH pratIyata itIda sthApanAkamrmeti, tathA nityAnityaM vastvityasaGgataM jinamataM viruddhadharmAdhyAsAditi dUSaNamApannametadvyapohAyocyate-18 viruddhadharmAdhyAso na bhedanibandhanaM vikalpasyeva, vikalpo hi kramabhAvivarNollekhavAn viruddhadharmopeto bhavati, na ca kathacideko na bhavati, khaNDazo vibhaktasya tasya svarUpalAbhAbhAvAt pravRttinivRttyorakAraNatA syAdasamaJjasaM caivamiti, evazca viruddhadharmAdhyAsasya kathazcidabhedakatve sati na kevalaM nityAnityaM na bhavatIti dUSaNamapoDhamapi tu sarvamanekAntAtmakamiti vikalpajJAnena svamataM prasAdhitam, ato vikalpajJAtaM svamatasthApanena sthApanAkarmeti, atra niyuktigAthA:"ThevaNAkamma eka [abhedamityarthaH> diDhato tattha puMDarIyaM tu / ahavA'vi samaDhakaNa hiMgusivakarya udAharaNaM // 1 // " iti, savyabhicAro heturyaH sahasopanyastastasya samarthanArtha yo dRSTAntaH punarupanyasyate sa sthApanAkarmeti, uktaM ca 1 sthApanA karma mi sthAntastantra puMDarIkaM tu bhathavA pisaMjJAcchAdakahiMgazivadevakatanadAharaNam // 1 // dIpa anukrama [360] SAREauraton international AharaNasya bhedA: ~516~ Page #518 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [338] dIpa anukrama [360] GgasUtravRttiH sthAna [4], uddezaka [3], muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [03], aMga sUtra [03 ] // 257 // sthAna- 4 "saMvvabhicAraM he sahasA bottuM tameva annehiM / uvabUhai sappasaraM sAmatthaM cappaNo jAuM // 1 // " ti, tadyathA - anityaH zabdaH kRtakatvAt, atha varNAtmake zabde kRtakatvaM na vidyate varNAnAM nityatayA'bhihitatvAditi vyabhicAraH, samarthanA punarvarNAtmA zabdaH kRtako nijakAraNabhedena bhidyamAnatvAt ghaTapaTAdivat ghaTAdidRSTAntena hi varNAnAM kRtakatvaM sthApitamiti bhavatyayaM sthApanAkamrmeti, 'pappannaviNAsi tti pratyutsannasya tatkAlotpannavastuno vinAzo'bhidheyatayA yatrAsti OM tatmatyutpannavinAzIti, yathA kenApi vaNijA duhitrAdistrIparivArazIlavinAzarakSArthaM tadAsaktinimittasvagRhAsannarAjagAndharvikaguNanikAyAH svagRhe kuladevatAnivezanAd guNanikAkAle tasyA devatAyA amataH AtodyanAdavyAjena rAjAparAdhaparihAreNa vinAzaH kRtaH, evaM guruNA ziSyAn kacid vastunyabhyupapadyamAnAnupalabhya tasya tadAsaktinimittatvamupahantavyamityevaM pratyutpannavinAzanIyatAjJApakatvAt pratyutpannavinAzijJAtatA gandharvikAkhyAnakasyAvagantavyeti, uktazca - "hoti paDuppannaviNAsaNaMmi gaMdhanviyA udAharaNaM / sIso'vi katthaI jaI ajjhovajjeja to guruNA // 1 // bAreyabvo uvAeNaM" iti, athavA akarttA''tmA amUrttatvAdAkAzavadityutyanne Atmano'kartRtvApattilakSaNe dUSaNe tadvinAzAyocyate-kantaivAtmA kathaJcinmUrttatvAddevadattavaditi / vyAkhyAtamAharaNaM, AharaNatA caitadbhedAnAM dezena doSavattayA copanayanAbhAvAditi / athA haraNatadezo vyAkhyAyate sa ca caturddhA, tatra anuzAsanamanuzAstiH- sadguNotkIrttanenopabRMhaNaM "sthAna" - aMgasUtra-3 ( mUlaM + vRtti:) mUlaM [ 338 ] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH Education International AharaNasya bhedA: 1] savyabhicAra hetuM sahasothA tamevAnyaiH upabRMhayati saprasaMga sAmarthya vAmanohArA // 1 // 2 bhavati pratyutpanna vinAzane gAMdharvakodAharaNaM ziSyo'pi kutrApi yadi abhyupapayeta tadA guruNopAyena vAravittavyaH // For Park Use Only ~ 517 ~ 4 sthAnA0 uddezaH 3 AharaNa bhedAH sU0 338 / / 257 / / Page #519 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [4], uddezaka [3], mUlaM [338] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03, aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [338] sA vidheyeti yatropadizyate sA'nuzAstiH, yathA guNavanto'nuzAsanIyA bhavanti, yathA sAdhulocanapatitarajaHkaNApana-1 4Ayanena lokasambhAvitazIlakalaGkA tatkSAlanAyArAdhitadevatAkRtaprAtihAryA cAlanIvyavasthApitodakAcchoTanovaghATitaca-151 pAgopuratrayA subhadrA aho zIlavatIti mahAjanenAnuzAsiteti, uktaM ca-"AharaNaM taddese cauhA aNusahi taha uvAlabho / pucchA nissAvayaNaM hoi subhaddA'NusaTTIe // 1 // sAhukkArapuroyaM jaha sA aNusAsiyA purajaNeNaM / veyAvaccA-1 Isuvi eva jayaMtevakUhejA // 2 // " iti, iha ca tathAvidhavaiyAvRttyakaraNAdinApyupanayaH sambhavati tatyAgena ca mahAjanAnuzAstimAtreNopanayaH kRta ityAharaNataddezateti, evamanabhimatAMzatyAgAdabhimatAMzopanayanamuttareSvapi bhAvanIyamiti, tathA upAlambhanaM upAlambho-bhayantareNAnuzAsanameva sa yatrAbhidhIyate sa upAlaMbho yathA kacidaparAdhavRttayo vineyA upAlambhanIyAH yathA mahAvIrasamavasaraNe savimAnAgatacandrAdityodyotena kAlavibhAgamajAnatI mRgAvatInAmnI sAdhvI sthitA tatastadgamane'tikAlo'yamiti samdhAntA saha sAdhvIbhirAryacandanAsamIpaM gatA tayA copAlabdhA-ayuktamidaM bhavAhazInAmuttamakulajAtAnAmiti, tathA pRcchA-praznaH kiM kadhaM kena kRtamityAdi sA yatra vidheyatayopadizyate sA pRcchA, yathA pracchanIyA jJAnino nirNayArthibhiryathA bhagavAn koNikena pRSTaH, tathAhi-kila koNikaH zreNikarAjaputraH zramaNaM bhagavantaM mahAvIraM papraccha, tadyathA-bhadanta ! cakravartino'parityaktakAmA mRtAH kotpadyante, bhagavatA'bhihitaM bhAharaNaM tadeyo caturthA anuzAstisathopAlaMbhaH pRcchA nibhAvacanaM bhavati subhadAnuzAstI // 1 // sAdhukArapUrvaka yathA sA'nuzidhA paurajanena yApU. kasyAdiSvapi evaM yatamAnAmapyupabRhayet // 1 // dIpa anukrama [360] AharaNasya bhedA: ~ 518~ Page #520 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [338] dIpa anukrama [360 ] zrIsthAnAjhasUtra vRttiH / / 258 / / sthAna [4], uddezaka [3], muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [03], aMga sUtra [03 ] AharaNasya bhedA: "sthAna" - aMgasUtra-3 ( mUlaM + vRtti:) mUlaM [ 338 ] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH canIntanamond saptamanarakapRthivyAM tato'sau vabhANa ahaM kotpatsye?, svAminokaM paThyAM sa uvAca-ahaM kiM na saptamyAM ?, svAminA + jagade-saptamyAM cakravarttino yAnti tato'sAvabhidadhau kimahaM na cakravarttI?, yato mamApi hastyAdikaM tatsamAnamasti, svAminA pratyUce - tava ratnanidhayo na santi tato'sau kRtrimANi ratnAni kRtvA bharatakSetrasAdhanapravRttaH kRtamAli| kayakSeNa guhAdvAre vyApAditaH SaSThIM gata iti / tathA 'nissAvayaNeti nizrayA vacanaM nizrAvacanam, ayamarthaH- kamapi suziSya mAlavya yadanyaprabodhArthaM vacanaM tannizrAvacanaM tadyatra vidheyatayocyate tadAharaNaM nizrAvacanaM yathA asahanAn vineyAn mAIva sampannamanyamAlambya kiJcid brUyAt, gautamamAzritya bhagavAniveti, tathAhi kila gautamaM tApasAdipravraji| tAnAM kevalotpattAvanutpanna kevalatvenAdhRtimantaM cirasaMzliSTo'si gautama / ciraparicito'si gautama ! mA zvamadhRtiM kArSIrityAdinA vacanasandohenAnuzAsayatA anye'pyanuzAsitAH, tadanuzAsanArthaM dumapatrakAdhyayanaM ca praNinye iti, uktaM ca"pucchAe koNie khalu nissAvayaNami goyamassAmi" [pRcchAyAM koNikaH khalu nizrAvacane gautamasvAmI ] iti // vyAkhyAtaM taddezodAharaNam, taddopodAharaNamatha vyAkhyAyate taca caturddhA tatra 'ahammajutetti yadudAharaNaM kasyacidarthasya sAdhanAyopAdIyate kevalaM pApAbhidhAnasvarUpaM yena coktena pratipAdyasyAdharmmabuddhirupajanyate tadadharmmayuktaM, tadyathA-upAyena kAryANi kuryAt kolikanaladAmavat, tathAhi putrakhAda kamarakoTakamArgeNopalabdhabilavAsAnAmazeSa matkoTakAnAM taptajalasya trile prakSepaNato mAraNadarzanena raJjitacittacANakyAva sthApitena cauragrAhanaudAmAbhidhAnakuvindena cauryasahakAritAlakSaNopAyena vizvAsitA militAzcaurA viSamizrabhojanadAnataH sarve vyApAditA iti, AharaNataddoSatA cAsyAdhamrmmayuktatvAt tathA For Parts Only ~519~ 4 sthAnA0 uddezaH z AharaNa bhedAH sU0 338 / / 258 // Page #521 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [4], uddezaka [3], mUlaM [338] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [338] ************ vidhazroturadharmabuddhijanakatvAceti, ata eva naivavidhamudAharttavyaM yatineti, 'paDilometi pratikUlaM yatra prAtikUlyamupadidazyate yathA zaThaM prati zaThatvaM kuryAt, yathA caNDapradyote tadapaharaNArthaM tadapahRtAbhayakumArazca kAreti, taddoSatA cAsya zrotuH parApakArakaraNanipuNabuddhijanakatvAt , athavA dhRSTaprativAdinA dvAvevarAzI jIvazcAjIvazcetyuke tAtidhAtA) ka-11 zcidAha-tRtIyo'pyasti nojIvAkhyo gRhakolikAdicchinnapucchavaditi, asthApi taddoSatA'pasiddhAntAbhidhAnAditi, 'a-18 tovaNIe ti AtmaivopanItaH-tathA nivedito niyojito yasmiMstattathA, yena jJAtena paramatadUSaNAyopAttenAtmamatameva dutayApanIyate yathA piGgalenAtmA tadAtmopanItaM, tathAhi-kathAmadaM taDAgamabhedaM bhaviSyatIta rAjJA pRSTaH piGgalAbhidhAnaH sthapAMtaravocat-bhedasthAne kapilAdiguNe puruSe nikhAte satIti, amAtyena tu sa eva tatra tadguNatvAnnikhAta iti tenA-18 smaiva niyuktaH, svavacanadoSAt , tadevaMvidhamAtmopanItamiti, atrodAharaNaM yathA sarve satvA na hantavyA ityasya pakSasya | dUSaNAva kazcidAha-anyadharmasthitA hantavyA viSNuneva dAnavA ityevaMvAdinA AtmA hantavyatayopanIto dhamantira|sthitapuruSANAmAta, taddoSatA tu pratItaivAsyote, 'durUvaNIe'tti duSTamupanItaM-nigamitaM yojitamasminniti durupanItaM parivrAjakavAkyavad, yathA hi kila kazcit pArabAjako jAlavyagrakaro matsyabandhAya calitA, kenacid dhUrtena kizciduktastena ca tasyottaramasaGgataM dattam, atra ca vRttaM-"kandhA''cAryA'dhanA te nanu zapharavadhe jAlamazvAsi matsyAsteme madyopadaMzAn pibAsa nanu ? yuto vezyayA yAsi vezyAm / dattvA'rINAM gale'hika nu tava ripayo? yeSu sandhi chinajhi, caurastvaM dyUtahetoH kitava jhAta kathaM? yena dAsIsuto'smi // 1 // " ityevaM prakRtasAdhyAnupayoge svamatadUSaNAvaha vA dIpa anukrama [360] ********* AharaNasya bhedA: ~ 520~ Page #522 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [4], uddezaka [3], mUlaM [338] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: zrIsthAnA- sUtra prata sUtrAMka [338] // 259 // mAsU0 338 dIpa anukrama [360] yattaddArzantikena saha sAdhAbhAvAd durupanItamiti, yathA nityaH zabdo ghaTavad, iha ghaTe nityatvaM nAstyeveti kuta- sthAnA. statsAdhayocchabdasya nityatvamastu?, api tvanityatvAt ghaTasya tatsAdhAcchabdasyAnityatvamevAnabhimataM sidhyatIti sA- uddeza:3 dhyAnupayogIdamudAharaNam , tathA santAnocchedo mokSo dIpasyevetyabhyupagame dIpadRSTAntAdanAdimato'pi santAnasyAva- bhA AharaNastutA pratIyate, tathAhi-dIpasyAtmanazca santAnoccheda uttarakSaNAjanakatvAt, tattve cArthakriyAkAritvalakSaNamavAbhAvA- bhedAH dantyakSaNasyAvastutvam avastutvajanakatvAt pUrvakSaNasyApi tata eva pUrvatarasyApItyevaM samastasyApi santAnasyAvastutvam , atha kSaNAntarAnArambhe'pi svagocarajJAnajananalakSaNArthakriyAkAritvAdantyakSaNo vastu bhaviSyati, naivam , evaM hi bhUtabhAviparyAyaparamparApi yogijJAnaM svaviSayamutpAdayatIti vastutvaM svIkuryAt, tanna kSaNAntarAnArambhe vastutvamityato bhavati dIpajJAtaM svamatadUSaNAvahamiti, athavA anityaH zabdaH kRtakatvAd ghaTavaditi vaktavye sambhramAdanityo ghaTaH kRtakatvAcchandavaditi badato durupanItaM viparyayopanayanAditi, atra gAthA-"paDhama ahammajuttaM paDilomaM attaNo uvanAso / duruvaNiyaM ca cautthaM ahammajuttami naladAmo ||1||pddilome jaha abhao pajoyaM harai avahio saMto" iti "asauvanAsaMmi ya talAyabheyaMmi piMgalo dhavaI / aNimisageNhaNabhicchuga duruvaNIe udAharaNaM // 1 // " iti, ukta AharaNatadoSo'dhunopanyAsopanaya ucyate, sa ca caturDA, tatra 'tabbatthue'tti tadeva-paropanyastasAdhanaM vastviti-utta prathamamadharmayukta pratiloma Aramana upanyAsaH durupanItaM ca caturthamadharmayukte navadAmaH // 1 // pratiloni yathA'bhayaH pradyota harati apahatA san // &AtmopanyAse ca taDAkabhere piMgalaH sthapatiH animeSavAhakabhikSurdurupanIte udAharaNaM // 1 // Ben Zhong Xin Ting Ling . // 25 // AharaNasya bhedA: ~521~ Page #523 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [4], uddezaka [3], mUlaM [338] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [338] kArabhUtaM vastu yasminnupanyAsopanaye sa tadvastuko'thavA tadeva-paropanyastaM vastu tadvastu tadeva tadvastukaM tadyukta upanyAsomApanayo'pi tadvastuka ityucyate evamuttaratrApi, yathA kazcidAha-samudrataTe mahAn vRkSo'sti, tacchAkhA jalasthalayorupari | TrAsthitAH, tasatrANi ca yAni jale nipatanti tAni jalacarA jIvA bhavanti yAni ca sthale nipatanti tAni sthalacarA| kA iti, anyastadupanyastameva tarupatrapatanavastu gRhItvA taduktaM vighaTayati, yaduta-yAni punarmadhye teSAM kA vAtsetyetadupapa-13 BAttimAtramuttarabhUtaM tadvastuka upanyAsopanayo, jJAtatvaM cAsya jJAtanimittatvAt , athavA yathArUDhameva jJAtametat , tathA hi evaM prayogo'stha-jalasthalapatitapatrANi na jalacarAdisattvAH sambhavanti, jalasthalamadhyapatitapatravat, tanmadhyapatitapatrANAM hi jalasthalapatitapatrajalacaratvAdiprAptivadubhayarUpaprasaGgo, na cobhayarUpAH sattvA abhyupagatA iti, athavA nityo jIvaH amUrtatvAdAkAzavadityukte Aha-anitya evAstu amUrtatvAt karmavaditi / tathA 'tayannavatthuetti tasmAt-paropanyastAd vastuno'nyaduttarabhUtaM vastu yasminnupanyAsopanaye sa tadanyavastuko yathA jale patitAni jalacarA ityukte etavighaTanAya patanAdanyaduttaramAha-yAni punaH pAtayitvA khAdati nayati vA tAni kiM bhavanti?, na kividityartho'yamapi jJApakatayA jJAtamuktaH, athavA yathArUDhameva jJAtameSaH, tathAhinna jalasthalapatitAni patrANi jalaca-| rAdisattvAH sambhavanti, manuSyAdyAzritAnIva, ayamabhiprAyo yathA-jalAdyAzritatvAt jalacarAditayA tAni sampadyante tathA manuSyAdyAzritatayA manuSyAdibhavayUkAditayA'pi sampadyantAm, AzritatvasyAvizeSAt , na ca tAni tathA'bhyupa-13 gamyanta iti jalAdigatAnAmapi jalacaratvAdyasambhava iti, tathA 'paDinibhetti yatropanyAsopanaye vAdinopanyastava dIpa anukrama [360] 'AharaNa' tadoSA ~522~ Page #524 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti sthAna [4], uddezaka [3], mUlaM [338] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: zrIsthAnA- jAsatra- prata sUtrAMka [338] bhedAH vRttiH // 20 // dIpa anukrama [360] stunaH sadRzaM vastUttaradAnAyopanIyate sa pratinibho yathA ko'pi pratijAnIne yaduta-yo mAmapUrva zrAvayati tasmai lakSa-4i sthAnA. mUlyamidaM kaTorakaM dadAmIti, sa ca zrAvito'pi tannApUrvamiti pratipadyate, tata ekena siddhaputreNoktam-"tujha piyAjadazA 3 majjha piuNo, dhAreDa aNUNayaM sayasahassaM / jai suyapurva dijau aha na suyaM khorayaM dehi // 1 // " iti, pratinibhatA AharaNacAsya sarvasminnapyukta zrutapUrvamevedaM mametyevamasatyaM vaco buvANasya parasya nigrahAya tava pitA mama pituriyati lakSami-| tyevaMvidhasya dvipAzarajjukalpasyAsatyasyaiva vacasa upanyastatvAditi, asya copapattimAtrarUpasyApyarthajJApakatayA jJAtatva sU0338 muktamiti, athavA yadhArUDhameva jJAtameSaH, tathAhi atrAyaM prayogaH-nAstyazrutapUrva kiJcit zlokAdi mametyevamabhimAnadhanaM brUmo vayam-asti tayAzrutapUrva vacanaM tava pitA mama pitu rayatyanUnaM zatasahasramite yatheAte / tathA 'he'tti yatropanyAsopanaye paryanuyogasya heturuttaratayA'bhidhIyate sa heturAite, yathA kenApi kazcit paryanuyukta:-aho ki yavAH krIyante tvayA?, sa vAha-yena mudhaiva na labhyante jhAte, tathA kasmAt brahmacaryAdikaSTamanuSThIyate?, yasmAdakRtatapasAM narakAdau gurutarA vedanA bhavatIti, idamapi upapattimAtrameva jJAtatvenoktamarthajJApakatvAdiAte, athavA'yamapi yathArUDhaM jJAtameva, tathAhyasyaivaM prayogaH-kasmAt tvayA pravrajyA kriyata iti pRSTaH san kenApi sAdhurAha-yatastAM vinA mokSo na bhavati, etatsamarthanAyaiva sAdhustamAha-bho yavamAhin! kimiAte tvayA yavAH krIyante?, sa tvAha-yena mudhA na labhyante, sAdho // 26 // zvAyamabhiprAyo yathA-mudhAlAbhAbhAvAt tAn krINAsi tvamevamahaM tAM vinA tadabhAvAttAM karomIti, iha ca mudhA ya 1 taba pitA mama piturdhArayatyanUna zatasahasraM yadi zrutapUrva dadAtu atha na zruvaM kSaurakaM dehi // 1 // ~523~ Page #525 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti sthAna [4], uddezaka [3], mUlaM [338] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [338] vAlAbhasya krayaNe hetoH sato dRSTAntatayopanyastatvAddhetUpanyAsopanayajJAtateti, iha ca kizcidvizeSeNaivaMvidhA jJAtabhedAH | sambhavantyanye'pi kintu te na vivakSitAH antarbhAvo vA kathazcit gurubhirvivakSito na ca taM vayaM samyag jAnIma iti / atha jJAtAnaMtaraM jJAtavaddhetoH sAdhyasiddhyaGgatvAt tadbhedAna heU ityAdinA sUtratrayeNAha-vyaktaM caitat, navaraM hinotigamayati jJeyamiti hetuH-anyathA'nupapattilakSaNaH, uktaJca-"anyathA'nupapannatvaM, hetorlakSaNamIritam / tadaprasiddhisandehaviparyAsaistadAbhatA // 1 // " iti, prAguktazca hetuH paryanuyuktasyottararUpamupapattimAtramayaM tu sAdhyaM pratyanvayavyatirekavAn | tathAvighadRSTAntasmRtatajhAva iti, sa caikalakSaNo'pi kizcidvizeSAcaturkI, tatra 'jAvae'tti yApayati-vAdinaH kAlayA-| panAM karoti, yathA kAcidasatI ekaikarUpakeNa ekaikamuSTraliNDaM dAtavyamiti dattazikSasya patyustadvikrayArthemujjayanIpreSaNopAyena biTasevAyAM kAlayApanAM kRtavatIti yApakA, uktaJca-"ubbhAmiyA ya mahilA jAvagaheummi uttttliNddaaii||" iti, iha vRddhaiyAkhyAtam-prativAdinaM jJAtvA tathA tathA vizeSaNabahulo hetuH kartavyo yathA kAlayApanA bhavati, tato-18 'sau nAvagacchati prakRtamiti, sa cedRzaH sambhAvyate-sacetanA vAyavaH aparapreraNe sati tiyaganiyatatvAbhyAM gatima-16 vAt gozarIravaditi, ayaM hi heturvizeSaNabahulatayA parasya duradhigamatvAt vAdinaH kAlayApanAM karoti, svarUpamasyA-12 navabudhyamAno hi paro na jhagityevAnakAntikatvAdidUSaNodbhAvanAya pravartituM zaknoti, ato bhavatyasmAd vAdinaH kAla-18 dAyApaneti, athavA yo'pratItavyAptikatayA vyAptisAdhakapramANAntarasavyapekSatvAnna jhagityeva sAdhyapratItiM karoti api tu kAlakSepeNetyasau sAdhyapratItiM prati kAlayApanAkAritvAdyApakaH, yathA kSaNikaM bastviti po bIjasya satvAditi hetuH, dIpa anukrama [360] ~524~ Page #526 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti sthAna [4], uddezaka [3], mUlaM [338] (03) muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: zrIsthAnA sUtra prata sUtrAMka [338] 6 // 261 // dIpa anukrama [360] nahi sattvazravaNAdeva kSaNikatvaM pratyeti para ityato bauddhaH sattvaM kSaNikatvena vyAptamiti prasAdhayitumupakramate, tathAhi 4 sthAnA sattvaM nAmArthakriyakAritvameva, anyathA vandhyAsutasyApi sattvaprasaGgaH, arthakriyA tu nityasyaikarUpatvAnna krameNa nApi uddezaH / | yogapadyena kSaNAntare akartRtvaprasaGgAdityato'rthakriyAlakSaNaM sattvamakSaNikAnnivartamAna kSaNika evAvatiSThata ityevaM kSepeNa AharaNa| sAdhyasAdhane kAlayApanAkAritvAd yApakaH sattvalakSaNo heturiti / tathA sthApayati pakSamakSepeNa prasiddhavyAptikatvAt bhedAH | samarthayati, yathA parivrAjakadhUrte lokamadhyabhAge dattaM bahuphalaM bhavati taJcAhameva jAnAmIti mAyayA pratigrAmamanyAnyaM sU0 338 lokamadhyaM prarUpayati sati tannigrahAya kazcit zrAvako lokamadhyasyaikatvAt kathaM bahuSu prAmAdiSu tatsambhava ityevaMvi-4 ghopapattyA svadarzito bho lokamadhyabhAgo na bhavatIti pakSa sthApitavAniti sthApako hetuH, uktaza-"logassa majha-16 jANaNa thAvagaheU udAharaNaM" iti, sa cAyaM-agniratra dhUmAt, tathA nityAnityaM vastu dravyaparyAyatastathaiva pratIyamAnatvAditi, anayozca pratItavyAptikatayA akAlapeNa sAdhyasthApanAt sthApakatvamiti / tathA vyasayati-paraM vyAmohayati zakaTatittirIgrAhakadhUrttavad yaH sa vyaMsaka iti, tathAhi-kazcidantarAlalabdhamRtatittirIyuktena zakaTena nagaraM praviSTaH | ukto pUrtena yathA-zakaTatittirI kathaM labhyate, sa ca kilAyaM zakaTasya satkAM tittirI yAcata ityabhiprAyAdavocattarpaNAloDikayeti, saktvAloDanena jalAdyAloDitasaktubhirityarthaH, tato pUrtaH sAkSiNa Ahutya satittirIke zakaTa ja-| grAha, uktAzca madIyametad, anenaiva zakaTatittirIti dattatvAt , mayA tu zakaTasahitA tittirI zakaTatittirIti gRhii-3||21|| tatvAditi, tato viSaNNaH zAkaTika iti, atroktam-"sA sagaDatittirI sagaMmi hemi hoi NAyabvA / / " iti, sa caivaM ~ 525~ Page #527 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti sthAna [4], uddezaka [3], mUlaM [338] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [338] 11-asti jIvo'sti ghaTa ityabhyupagame jIvaghaTayorastitvamavizeSeNa vartate tatastayorekatvaM prAptamabhinnazabdaviSayasvAditi | haiM vyasako hetuH, ghaTazabdaviSayaghaTasvarUpabat, athAstitvaM jIvAdau na vartate tato jIvAdyabhAvaH syAdastitvAbhAvAditi vyaMsakaH prativAdino vyAmohakatvAditi, tathA 'lusae'tti lUpayati-muSNAti vyaMsakApAditamaniSTamiti lUSako hetuH, sa eva zAkaTiko, yathA-dhUrtAntarazikSitena hi zAkaTikena tena yAcito'sau dhUrta tahi dehi me tarpaNAloDikAmiti, tato dhUrtenoktA svabhAryA-dehyasmai sarakUnAlobyeti, tAJca tathA kurvantI tAryA gRhItvA'sau prasthito'vAdIcca dhUrtamabhi-madIyeyaM tarpaNamiti satkUnAloDayatIti tarpaNAloDiketi bhavataiva dattatvAditi, sa cAyaM yadi jIvaghaTayorastitvavRttyA ekatvaM sambhAvayasi tadA sarvabhAvAnAmekatvaM syAt, sarveSvapyastitvavRtteravizeSAt , na caivamiti, ihAstitva-| vRtteravizeSAdityayaM lUpako jIvaghaTayorekatvApAdanalakSaNasyAbhAvApattilakSaNasya vA'niSTasya parApAditasyAnena lUSitatvAzAditi, athaveti hetoH prakArAntaratAdyotako vikalpArtho hinoti-gamayati prameyamarthaM sa vA hIyate-adhigamyate ane4Aneti hetuH-prameyasya pramitI kAraNaM pramANamityarthaH, sa caturvidhaH svarUpAdibhedAt , tatra 'paJcakkhe'tti azvAti aznute-1 vyAmotyAnityakSa:-AsmA taM prati yadalate jJAna tatpratyakSaM nizcayato'vadhimanaHparyAyakevalAni, akSANi vendriyANi | prati yatsatpratyakSa vyavahAratastaccakSurAdiprabhavamiti, lakSaNamidamasya-"aparokSatayA'rthasya, grAhakaM jJAnamIdRzam / pratya-| kSamitarat jJeyaM, parokSaM grahaNekSayA // 1 // " grahaNApekSayeti bhAvaH, anviti-liGgadarzanasambandhAnusmaraNayoH pazcAnmAnaM 13 &I-jJAnamanumAnam, etallakSaNamidam-"sAdhyAvinAbhuvo liGgAt, sAdhyAnizcAyakaM smRtam / anumAnaM tadadhAnta, pramA dIpa anukrama [360] ~526~ Page #528 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti sthAna [4], uddezaka [3], mUlaM [338] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: zrIsthAnA sUtravRttiH prata sUtrAMka [338] // 362 // dIpa anukrama [360] |NatvAt samakSavad // 1 // " iti, etacca sAdhyAvinAbhUtahetujanyatvenApyupacArAddheturiti, tathA upamAnamupamA saivopamya | 2 sthAnA0 anena gavayena sadRzo'sau gauriti sAdRzyapratipattirUpaM, uktaJca-"gAM dRSTvA'yamaraNye'nyaM, gavayaM vIkSate yadA / bhUyo- jdazaH / |'vayavasAmAnyabhAjaM vattuMlakaNThakam // 1 // tasyAmeva tvavasthAyAM, yadvijJAnaM pravartate / pazunaitena tulyo'sauM, gopiNDI iti sopamA / / 2 // " iti, athavA zrutAtidezavAkyasya samAnArthopalambhane saMjJAsaMjJisambandhajJAnamupamAnamucyata iti, bhedAH ma Agamyante-paricchidyante arthA anenetyAgamaH-AptavacanasampAdyo viprakRSTArthapratyayaH, uktazca-"dRSTeSTAvyAhatAd vA- sAsu0338 sU0 kyAsaramArthAbhidhAyinaH / tattvagrAhitayotsannaM, mAnaM zAbdaM prakIrtitam // 1 // AptopajJamanulavayamaSTeSTavirodhakam / tattvopadezakRt sArva, zAstraM kApathaghaTTanam // 1 // " iti / ihAnyathA'nupapannatvalakSaNahetujanyatvAdanumAnameva kArye kAraNopacArAddhetuH, sa ca caturvidhaH, caturbhaGgIrUpatvAt , tatra asti-vidyate taditi-liGgabhUtaM dhUmAdivastu itikRtvA | asti saH-agnyAdikaH sAdhyo'rtha ityeva heturiti anumAnaM, tathA asti tadayAdikaM vastvato nAstyasau tadviruddhaH zItAdirartha ityevamapi heturanumAnamiti, tathA nAsti tadazyAdikamataH zItakAle'sti sa zItAdira\ ityevamapi heturanumAnamiti, tathA nAsti tadakSatvAdikamiti nAsti zizapAtvAdiko'rtha ityapi heturanumAnamiti, iha ca zabde kRtakatvasyAstitvAdastyanityatvaM ghaTavattathA dhUmasyAstitvAdihAstyagnirmahAnasa ivetyAdikaM svabhAvAnumAna kAryAnumAnaJca prathamabhaGgakena sUcitam 1, tathA anerastitvALUmAstitvAdvA nAsti zItaparza ityAdi viruddhopalambhAnumAna viruddhakAryopalambhAnu-II mAnaJca, tathA'gnedhUmasya vA'stitvAnnAsti zItasparzajanitadantavINAromaharSAdiH puruSavikAro mahAnasavadityAdi kAraNavi-TU ACCACK ~ 527~ Page #529 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [338] dIpa anukrama [360] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM + vRtti sthAna [4], uddezaka [3], muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [03], aMga sUtra [03 ] ruddhopalambhAnumAnam kAraNaviruddhakAryopalambhAnumAnaM ca dvitIyabhaGgakenAbhihitaM 2 tathA chatrAderaneva nAstitvAdasti kacitkAlAdivizeSe AtapaH zItasparzo vA pUrvopalabdhapradeza ivetyAdikaM viruddha kAraNAnupalambhAnumAnaM viruddhAnupalambhAnumAnazca tRtIyabhaGgakenopAtaM 1 tathA darzanasAmamyAM satyAM ghaTopalambhasya nAstitvAnnAstIha ghaTo vivakSitapradezavadityAdi svabhAvAnupalabdhyanumAnaM tathA dhUmasya nAstitvAnnAstya vikalo dhUmakAraNakalApaH pradezAntaravadityAdi kAryAnupalabdhyanumAnam, tathA vRkSanAstitvAt ziMzapA nAstItyAdi vyApakAnupalambhAnumAnaM tathA'gnernAstitvAmo nAstItyAdi kAraNAnupalambhAnumAnazca caturthabhaGgakenAvaruddhamiti, na ca vAcyaM na jainaprakriyeyaM, sarvatra jainAbhimatAnyathAnupapannatvarUpasya hetulakSaNasya vidyamAnatvAditi 4 / anantaraM hetuzabdena jJAnavizeSa uktastadadhikArAd jJAnavizeSanirUpa NAyAha- mUlaM [ 338 ] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH cavi saMkhANe paM0 [saM0 paDikammaM 1 bavahAre 2 ra 3 rAsI 4 ahologe NaM cattAri aMdhagAraM kareMti, taM0 -- naragA raiyA pAvAI kammAI asumA posAlA 1, tiriyaloge NaM cattAri ujjotaM kareMti, saM0-caMdA sUrA maNi AbharaNA 4, 3 ( sU0 338 ) / / jotI 2, ur3ogeNaM cattAri ujavaM kareMti, taM0devA 1 devIo 2 vimANA cANassa tatio uddesato samato // 'cavyihe' ityAdi, saGkhyAyate - gaNyate aneneti saGkhyAnaM gaNitamityarthaH, tatra parikarma saGkalanAdikaM pATIprasiddhaM, evaM vyavahAro'pi mizrakavyavahArAdiranekadhA, rajjuriti rajjugaNitaM kSetragaNitamityarthaH, rAziriti trairAzikapaJcarAzikAdIti / For Para Use Only ~ 528~ waryru atra mudraNa-doSa dRzyate:- mUla-saMpAdane (sU0 338) likhitam tat punaH likhitam ( mUla saMpAdanameM sU0 338 dUsarI bAra chapa gayA hai ) Page #530 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti sthAna [4], uddezaka [3], mUlaM [338-R*] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: LA prata sUtrAMka [338R] zrIsthAnA-rajuriti kSetragaNitamuktamiti kSetrasambandhAllokalakSaNakSetrasva tridhA vibhaktasyAndhakArodyotAvAzritya sUtratrayeNa prarUpaNA- kAsthAnA0 nasUtra- mAha-'ahe' ityAdi sugamaM, kintu adholoke-uktalakSaNe catvAri vastUnIti gamyate narakA-narakAvAsA nairayikA-nArakA uddezaH 3 vRttiH ete kRSNasvarUpatvAt andhakAraM kurvanti, pApAni karmANi jJAnAvaraNAdIni mithyAtvAjJAnalakSaNabhAvAndhakArakAritvAda-| saMkhyAnA ndhakAra kurvantItyucyate, athavA andhakArasvarUpe adholoke prANinAmutpAdakatvena pApAnAM karmaNAmandhakArakartRtvamiti, |ni andh||263|| tathA azubhAH pudgalAH-tamizrabhAvena pariNatA iti / 'maNi'tti maNayaH-candrakAntAdyAH, 'joitti jyotiragniriti // kArodyocatuHsthAnakasya tRtIyoddezako vivaraNataH samApta iti / / takArakAH sU0339vyAkhyAtastRtIyoddezakaH, tadanantaraM caturtha Arabhyate, asya cAyamabhisambandhaH--ihAnantaroddezake vividhA bhAvAzcatuHsthAnakatayoktA ihApi ta eva tadhevIcyanta ityevaMsambandhasyAsyoddezakasyedamAdisUtra cattAri pasappagA paM0 20-aNuppannANaM bhogANaM uppAettA ege pasappae pucuppannANaM bhogANaM avippatogeNaM ege pasappate aNuppanANaM sokyANaM uppAittA ege pasappae pubbuppannANaM sokkhANaM avipaogeNaM ege pasappae / (sU0 339) NeratitANaM calamvihe AhAre paM0 saM0-iMgAlobame mummarovame sItale himasItale, tirikkha joNiyANaM caubihe AhAre paM0 saM0-kovame bilovame pANamaMsovame puttamaMsovame, maNussANaM cauThivahe AhAre paM020-asaNe jAva sAtime, // 263 // devANaM cavihe AhAre paM0 ta0-vannamaMte gaMdhamaMte rasamaMte phAsamaMte / (sU0 340) cattAri jAtiAsIvisA paM0 340 dIpa anukrama [361] 4544 Saintairatanimal aurary.com 'R- sUtrAMka puna:mudritaM (yaha sUtrAMka dubArA chapa gayA hai) atra caturtha-sthAnasya tRtIya-uddezaka: parisamApta: atha caturtha-sthAnasya caturtha: uddezaka: Arabdha: ~529~ Page #531 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [ 341] dIpa anukrama [364] "sthAna" aMgasUtra- 3 (mUlaM+vRtti uddezaka [V). mUlaM [341] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH sthAna [4], ..AgamasUtra [03 ], aMga sUtra [03] muni dIparatnasAgareNa saMkalita ..... Education Internation .......... taM 0 vicchutajAtIyAlI vise maMDukajAtIyAsIvise uragajAtIyAsIvise maNusvajAti AsI vise, vicchuyajAti AsIvisassa NaM bhaMte! kevaie visae patnatte ?, pabhU NaM bicchu jAti AsIdise adbhabharappamANamettaM noMdiM viseNaM visapariyaM viTTamANi karitae visae se visatAe no ceva NaM saMpattIe kareMsu vA kareMti vA karissaMti vA, maMDukajAtiA sIsisa pucchA, pabhU NaM maMDukajA tijasIvise bharahRSyamANametaM baudiM viseNaM ( visapa0 ) visaTTamANi, sesaM taM caiva jAva karessaMti vA, uragajAti pucchA, pabhU NaM uragajAti asIvise jaMbUdIvapamANametaM bodi viseNa sesaM taM caiva jAva karessaMti vA, maNussajAtipucchA, pabhU NaM maNustajAti AsIvise samatakhettapamANamettaM vaudi biseNaM visapariNataM visamANi karezara, visate se bisaTTatAte no ceva NaM jAva karissaMti vA ( sU0 341 ) 'cattAri pasapa'tyAdi, asya cAnantarasUtreNa sahAyaM sambandhaH - anantarasUtre devA devyazca nirdiSTAH, te ca bhogavantaH sukhitAzca bhavantIti bhogAn sukhAni cAzritya prasarpakabhedAbhidhAnAyedamucyate, ityevaM sambandhasyAsya vyAkhyA-prakarSeNa sarpanti - gacchanti bhogAdyarthaM dezAnudezaM saJcaranti Arambhaparigrahato vA vistAraM yAntIti prasarpakAH, 'aNupapannAnaM'ti dvitIyArthe SaSThIti anutpannAn -asampannAn bhogAn-zabdAdIn tatkAraNadraviNAGganAdIn vA 'uppAittati utpAdayituM sampAdanAya athavA'nutpannAnAM bhogAnAmutpAdayitA- utpAdakaH san ekaH ko'pi prasarpati-pragacchati, prasarpako vA pragantA bhavatIti gamyate, prasarpanti ca bhogAdyarthino dehinaH uktaJca - "dhAvei rohaNaM tarai sAgaraM bhamaMi giriniguMjesu / 1 dhAvati rohaNaM tarati sAgaraM bhrAmyati girinikujeSu / For Pernal Use Only ~ 530 ~ yor Page #532 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti sthAna [4], uddezaka [4], mUlaM [341] (03) muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata hasatra sUtrAMka [341] dIpa anukrama [364] zrIsthAnA-18 mArei baMdhabaMpihu puriso jo hojja (i) dhnnluddho||1|| aDai bahuM vahai bharaM sahai chuhaM pAvamAyarai ciTTho / kula- 4 sthAnA sIla jAtipaccayaTTiiM ca lobhao cayai // 2 // " iti, tathA pUrvotpannAnAM pAThAntareNa pratyutpannAnAM vA 'avipao-NuddezaH 4 vRttiH gaNaM'ti aviprayogAya rakSaNArthamiti 'saukhyAnA miti bhogasampAdyAnandavizeSANAM, zeSa sugarma / bhogasaukhyArthazca prasa-| | prasarpakAH pantaH karma baddhA nArakatvenosadyanta iti nArakAnAhArato nirUpayannAha-'neraiyANa'mityAdi vyaktaM, kevalaM aGgAro AhAra: // 264 // pamaH alpakAladAhatvAt murmuropamaH sthirataradAhatvAt zItalaH zItavedanosAdakatvAt himazItalo'tyantazItavedanA- AzIjanakatvAt , adho'dha iti krama iti / AhArAdhikArAt tiryagmanuSyadevAnAmAhAranirUpaNAya sUtravayaM-'tirikkhajo-3 viSAH NiyANa'mityAdi vyakta, navaraM kaGkaH-pakSivizeSaH tasyAhAreNopamA yatra sa madhyapadalopAt kopamaH, ayamoM-yathA hidi sU0341 kaGkasya durjaro'pi svarUpeNAhAraH sukhabhakSyaH sukhapariNAmazca bhavati evaM yastirazcA subhakSaH sukhapariNAmazca sa kaGkopama iti, tathA pile pravizadravyaM bilameva tenopamA yatra sa tathA, bile hi alabdharasAsvAdaM jhagiti yathA kila kizcit pravizati evaM yasteSAM galabile pravizati sa tathogyate, pANo-mAtaGgastanmAMsamaspRzyatvena jugupsayA duHkhAcaM syAdevaMta yasteSAM duHkhAcaH sa pANamAMsopamaH, putramAMsaM tu snehaparatayA duHkhAdyataraM syAdevaM yo duHkhAdyataraH sa putrAMsopamaH, ka-1 |meNa caite zubhasamAzubhAzubhatarA veditavyAH, varNavAnityAdI prazaMsAyAmatizAyane vA matuviti / AhAro hi bhakSaNIya 1mArayati bAMdhavamapi puruSo yo bhavezanabdhaH // 1 // aTati bahuM paddati bhAra sahate kSudhAM pApamA carati pradhaH / kulazIlajAtipratyayasthiti va C // 24 // obhopahatastvajAti // 1 // + Santaratimahind ~531~ Page #533 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti sthAna [4], uddezaka [4], mUlaM [341] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [341] yA iti bhakSaNAdhikArAdAzIviSasUtra, sugamazcedaM, navaraM 'AsIvisatti Azyo-daMSTrAstAsu viSa yeSAM te AzIviSAH, te ca hai karmato jAtitazca, tatra karmatastiryaGamanuSyAH kuto'pi guNAdAzIviSAH syuH, devAzcAsahasrArAcchApAdinA parabyApAda nAditi, ukaca-"AsI dADhA taggayamahAvisA''sIvisA duvidda bheyA / te kammajAibheeNa NegahA caubihaviggappA // 1 // " [AzI draSTA taktamahAviSA AzIviSA dvividhabhedAH te karmajAtibhedena naikadhA caturvidhavikalpAH // 1 // (vRzcikamaMDukoraganarA:)] iti, jAtita AzIviSA jAtyAzIviSA:-vRzcikAdayaH, kevaiya'tti kiyAna viSayo-yocaro vipasyeti | gamyate, prabhuH-samarthaH, a.bharatasya yatpramANa-sAtirekatriSaSTyadhikayojanazatadvayalakSaNaM tadeva mAtrA-pramANaM yasyAH sA'rddhabharatapamANamAtrA tAM bondi-zarIraM viSeNa-svakIyAzIprabhaveNa karaNabhUtena viSapariNatAM-viSarUpApannAM viSaparigatAsamiti kacisAThe tavyAptAmityarthaH, 'visahamANi' vikasantI vidalantI 'karnu' vidhAtuM viSayaH sA-gocaro'sau athavA se tasya vRzcikasya, viSamevArthoM viSArthastadbhAvastattA tasyA viSArthatAyA-viSatvasya tasyAM vA 'no ceva'tti naivetyarthaH | 'sampattyA' evaMvidhavondisamprAptidvAreNa 'karisa'tti akAryurvRzcikA iti gamyate, iha caikavacanaprakrame'pi bahuvacadAnanirdezo vRzcikAzIviSANAM bahutvajJApanArtha, evaM kurvanti kariSyanti, trikAlanirdezavAmISAM caikAlikatvajJApanA, samayakSetraM-manuSyakSetraM / viSapariNAmo hi vyAdhiriti tadadhikArAd vyAdhibhedAnAi cabihe vAhI paM0 20-vAtite picite sibhite sannivAtite, caDavidA vigirA paM0 saM0-vijjo osadhAI Apare paricArate / (sU0243) cacAri tigicchagma paM0 0-bhAdavigicchate nAmamege No paravivicchate 1 paratigi dIpa anukrama [364] atra mudraNa-doSa dRzyate:- mUla-saMpAdane (sU0 343) likhitam, (mUla saMpAdanameM sU0 343 chapA hai, yahAM sUtrAMka 342 AtA hai, magara 343 chApA hai, usakA kAraNa yaha hai kI isake pahale sUtrAMka 338 do bAra chapa gayA thA, isalie zAyada bAdame yaha galatI sudhAralI gaI hai)| ~532~ Page #534 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti(c) sthAna [4], uddezaka [4], mUlaM [344] (03) muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: zrIsthAnAH dasatra prata // 265 // sUtrAMka [344] 4 sthAnA uddezaH4 vyAdhicikitse sU0 343 cikitsakavaNazalyazreya:pApAkhyA yakAdi 4sU0 344 // 265 // cchae nAmamege 4, 2, cattAri purisajAyA paM0 ta0-yaNakare NAmamege no vaNaparimAsI vaNaparimAsI nAmamege No vaNakare ege vaNakarevi varNaparimAsIvi ege No vaNakare No vaNaparimAsIvi 1, catvAri purisajAyA paM0 saM0-vaNakare nAmamege jo vaNasArakkhI 4, 2, pattAri purisajAyA paM0 20-vaNakare nAma ege No vaNasarohI 4, 3, cattAri vaNA paM0 20-aMtosale nAmamege No bAhiMsalle 4, 1, evAmeva catvAri purisajAyA paM0 0-aMtosale NAmamege No bAhiMsale 4, 2, pattAri SaNA paM0 0-aMto duDhe nAma ege No bAhiM duDhe cAhiM buTTe nAma ege no aMto 4, 3, evAmeva pattAri purisajAyA paM0 saM0-aMto duhe nAmamege no bAhiM duDhe 4, 5, cattAri purisajAyA paM0 saM0setase NAmamege seyaMse seyaMse nAmagege pAvase pAvase NAmaM ege seyaMse pAvaMse NAmamege pAvase, 1, pattAri purisajAyA paM00-setase NAmamege setaMsetti sAlisae setase NAmamege pAsetti sAlisate 4, 2, cattAri purisA paM0 ta0setaMsetti NAmamege setaMsetti maNNati setaisetti NAmamege pAvaMsetti maNNati 4, 3, cattAri purisajAtA paM0 20seyaMse NAmamege seyaMsetti sAlisate mannati setaMse NAmamege pAvaMsetti sAlisate mannati 4,4, battAri purisajAtA paM0 ta0-ApatittA NAmamege No paribhAvatittA paribhAvaittA NAmamege No bhApatittA 4, 5, cattAri purisajAyA paM0 saM0-AghavatittA NAmamege no uchajIvisaMpanne uchajIvisaMpanne NAmamege No ApabaittA 4, 6, caunvihA rukkhavigubvaNA paM00-pacAlattAe pattattAe pupphattAe phalattAe (sU0 344) 'cauvihe' ityAdi kaNThayaM, kevalaM vAto nidAnamasyeti vAtikaH evaM sarvatra navaraM sannipAta:-saMyogo dvayostrayANAM veti dIpa anukrama [366] ~533~ Page #535 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti sthAna [4], uddezaka [4], mUlaM [344] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [344] vAtAdisvarUpaM caitat-"tatra sakSo 1 laghuH 2 zItaH 3 kharaH 4 sUkSma 5 zcalo 6'nilaH / pittaM sasneha 1 tIkSNo 2SNaM | |3 laghu vinaM5 saraM 6 dravam 7 // 11 // kapho guru 1 himaH 2 snigdhaH 3 prakledI 4 sthira 5 picchilaH 6 / sannipAtastu saGkIrNa lakSaNo byAdimIlakaH // 2 // " vAtAdInAM kAryANi punrimaani-"paarussysngkocntodshuulshyaamtvmnggvythcessttbhnggaaH| |suptatvazItatvakharatyazoSAH, kammoNi vAyoH pravadanti tjjnyaaH||1|| parisravasvedavidAharAgA, baigandhyasaledavipAkakopAH / pralApamUbhrimipItabhAvAH, pittasya karmANi vadanti tajjJAH // 2 // zvetatvazItatvagurutvakaNDUsnehopadehastimitatvalepAH / utsedhasampAtacirakriyAzca, kaphasya kammANi vadanti tajjJAH // 3 // " iti / anantaraM vyAdhirukaH, adhunA tasyaiva cikitsAM cikitsakAMzca sUtradvayenAha-'cauThivahe'tyAdi, kaNThyaM, navaraM cikitsA-rogapratIkArastasyAzcAtu-| vidhya kAraNabhedAditi, etatsUtrasaMvAdakamuktamaparairapi-"bhiSA 1 dravyANyu 2 pasthAtA 3, rogI 4 pAdacatuSTayam / cikitsitasya nirdiSTa, pratyeka taccaturguNam // 1 // dakSo 1 vijJAtazAstrArtho 2, dRSTakA 3 zuci 4 bhiSak / bahukalpa 1 bahuguNaM 2, sampannaM 3 yogyamauSadham 4 // 2 // anuraktaH 1 zuci 2 dakSo 3, buddhimAn 4 paricArakaH / Abyo 1 rogI bhiSagvazyo 2, jJApakaH 3 sattvavAnapi 4 // 3 // " iti, iyaM dravyarogacikitsA mohabhAvarogacikitsA tvevaM,nibvigai nibbalome tavauddhaTThANameva umbhAme / veyAvaccAhiMDaNa maMDali kappaTThiyAharaNaM // 1 // " iti [nirbala vallAdi, avamam-Una udbhAmo-bhikSAbhramaNam AhiMDaNaM dezeSu maNDalI-sUtrArthayoH 'kappaDiyA' zreSThivadhUriti> |nirvikRtika ballAdi nyUna AcAmAmlAdi kAyotsargaH vihArAvaiyAvRttyaM bhikSAzramaH maMDalI (mohacikitsaipA) kulaputri dIpa anukrama [366] Auditurary.org 'vAta" AdinAm svarUpaM evaM kAryANi, vyAdhi cikitsA ~534~ Page #536 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [4], uddezaka [4], mUlaM [344] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [344] dIpa anukrama [366] zrIsthAnA |kodAharaNAta cikitsakA dravyato jvarAdirogAn prati bhAvato rAgAdIn pratIti, tatrAtmano gyarAdeH kAmAdervA cikisUtra tskH-prtiktetyaatmcikitsk iti / athAtmacikitsakAna bhedataH sUtratrayeNAha-cattArItyAdi kaNThyaM, navaraM vraNaM uddezaH 4 -dehe kSataM svayaM karoti rudhirAdinirgAlanArthamiti vraNakaro no-naiva vraNaM parimRzatItyevaMzIlo vraNaparimItyekaH, a- vyAdhi nyastvanyakRtaM vraNaM parimRzati na ca tat karotIti, evaM bhAvavarNa-aticAralakSaNaM karoti kAyena na ca tadeva primRshti-hai| cikitse // 266 // punaH punaH saMsmaraNena spRzati, anyastu tatparimRzyatyabhilASAnna ca karoti kAyataH saMsArabhayAdibhiriti, varNa karoti | sU0343 na ca tasaTTavandhAdinA saMrakSati, anyastu kRtaM saMrakSati na ca karoti, bhAvatraNaM tvAzrityAticAraM karoti na ca taM sAnu- cikitsavandhaM bhavantaM kuzIlAdisaMsargatannidAnaparihArato rakSatyeko'nyastu pUrvakRtAticAraM nidAnaparihArato rakSati navaM ca na kavaNazakaroti, 'noM naiva vraNaM saMrohayatyauSadhadAnAdineti vaNasarohI, bhAvatraNApekSayA tu no vaNasarohI prAyazcittApratipatte, lyazreya:aNasarohI pUrvakRtAticAraprAyazcittapratipattyA, no vraNakaro'pUrvAticArAkAritvAditi / utA AtmacikitsakAH, aba pApAkhyAcikitsya varNa dRSTAntIkRtya puruSabhedAnAha-'cattArItyAdi catuHsUtrI, sugamA, navaraM, antaH-madhye zalyaM yasya adRzya-1- yakAdi mAnamityarthaH vacathA, 'bAhiM salletti yacchalyaM vraNasthAntaralpaM bahistu bahu tadahiriva bahirityucyate, anto bahiH salyasU0344 yasya tattathA, yadi punaH sarvathaiva tattato bahiH syAt tadA zalyataiva na syAd, uddhRtatve vA bhUtabhAvitathA syAdapIti 2, yatra punarantarSahu bahirapyupalabhyate tadubhayazalyaM 3 caturthaH zUnya iti 4, gurusamakSamanAlocitatvenAntaH zalyam-ati-INTREET cArarUpaM yasya sa tathA, bahiH zalyaM AlocitatayA yasya tattathA, antarbahizza zalyamAlocitAnAlacitatvena yasya sa vyAdhi cikitsA, ~535~ Page #537 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [4], uddezaka [4], mUlaM [344] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [344] tathA, caturthaH zUnyaH / antarduSTaM vaNaM lUtAdidoSataH, na vahI rAgAdyabhAvena saumyatvAt 4, puruSastu antarduSTaH zaThatayA saMvRtAkAratvAnna bahirityekaH, abhyastu kAraNenopadarzitavAkpArupyAditvAbahireveti / puruSAdhikArAt tadbhedapratipAdanAya SaTsUtrI kaNThayA ca, kintu atizayena prazasyaH zreyAnekaH prazasyabhAvaH sadbodhatvAt punaH zreyAna prazastAnuSThAnatvAt sAdhuvadityeka 1 anyastu zreyAMstathaiva atizayena pApaH pApIyAn , sa cAviratatvena duranuSThAyitvAditi 2 abhyastu | pApIyAn bhAvato mithyAtvAdibhirupahatatvAt kAraNavazAt sadanuSThAyitvAca zreyAn udAyinRpamArakavat 3 caturthaH sa eva kRtapApa iti 4, athavA zreyAn gRhasthatve niSkramaNakAle vA punaH zreyAn pravrajyAyAM vihArakAle vetyevamanye'pi / zreyAneko bhAvato dravyatastu zreyAn prazasyatara ityevaMvuddhijanakatvena sadRzakaH-anyena zreyasA tulyo na tu sarvathA zreyAnevetyekaH 1, anyastu bhAvataH zreyAnapi dravyataH pApIyAnityevaMbuddhijanakatvena sadRzakaH-anyena pApIyasA samAno na tu pApIyAneveti dvitIyaH2, bhAvataH pApIyAnapyanyaH saMvRtAkAratayA zreyAnityevaMbuddhijanakatayA sadRzako'nyena zreyaseti tRtIyaH, caturthaH sujJAnaH / zreyAnekaH sadttatvAt zreyAnityevamAtmAnaM manyate yathAvadvodhAt lokena dhA manyate vizadasadanuSThAnAd, iha ca mannijaitti vaktavye prAkRtatvena manna Ityuktam , zreyAnapyanya AtmanyaruciparAyaNatvAt | pApIyAnityAtmAnaM manyate, sa eva vA pUrvopalabdhatadopeNa janena manyate dRDhaprahArivat 1 pApIyAnaSyaparo mithyAtvAdhupahatatayA zreyAnityAtmAnaM manyate, kutIrthikavat, tadbhakkena veti 2, pApIyAnanyo'viratikatvAt pApIyAnityAsmAnaM manyate, sadbodhatvAva, asaMyato vA manyate, saMyatalokeneti 3, zreyAneko bhAvato dravyatastu kizcitsadanuSThAyi dIpa anukrama [366] For P OW ~ 536~ Page #538 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [4], uddezaka [4], mUlaM [344] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03, aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata zrIsthAnA sUtravRttiH sUtrAMka // 267 // [344] dIpa anukrama [366] vAta zreyAnityevaM vikalpajanakatvena sahazako'nyena zreyasA manyate-jJAyate janeneti vibhaktipariNAmAtA sadazakamA- 4 sthAnA0 tmAnaM manyata iti evaM zeSAH 4, 'Aghavaitteti AkhyAyakA-prajJApakaH pravacanasya ekaH-kazcinna ca pravibhAvayitA- uddezaH4 prabhAvayitA prabhAvakaH zAsanasya udArakriyApratibhAdirahitatvAt pravibhAjayitA vA-pravacanArthasya nayotsargAdibhirdiva- vyAdhiH vecayiteti, athavA AkhyAyakaH sUtrasya pravibhAvayitA pravibhAjayitA vA'rthasyeti / AkhyAyaka ekaH sUtrArthasya na co | cikitse chajIvikAsampanno naiSaNAdinirata ityarthaH, sa cApadgataH saMvinaHsaMvijhapAkSiko vA, yadAha-"hoja hu vasaNaM patto sarI-1 sU0 343 radubballayAe asmttho| caraNakaraNe asuddhe suddhaM maggaM paravejA // 1 // " tathA-"osanno'vi vihAre kammaM siDhilei cikitsasulahabohI ya / caraNakaraNaM visuddhaM uvahato parUveto // 2 // " [zarIradaurbalyenAsamarthaH vyasanaM prApto bhavet (tathApi) azuddhe caraNakaraNe zuddhaM mArga prarUpayet // 1 // vihAre'vasanno'pi karma zithilayati sulabhabodhizca vizuddhaM caraNakaraNa lyazreyaHmupabRMhayan prarUpayaMzca // 2 // ] ityekaH dvitIyo yathAcchandaH tRtIyaH sAdhuH caturthI gRhasthAdiriti, pUrvasUtre sAdhulakSaNa pApAkhyApuruSasyAkhyApakatvonchajIvikAsampannavalakSaNA guNavibhUSoktA adhunA tatsAmyAhRkSavibhUSAmAha-'cauvihe tyAdi,athavA 5 yakAdi pUrvamuJchajIvikAsaMpannaH sAdhupuruSa uktaH, tasya ca vaikriyalabdhimatastathAvidhaprayojane vRkSaM vikurvato yadvidhA tadvikriyA sU0 24 syAttAmAha-'caubihe'tyAdi pAtanayaivoktA), navaraM "pravAlatayeti navAGkaratayetyarthaH / ete hi pUrvokkA AkhyAya-- kAdayaH puruSAstIrthikA iti teSAM svarUpAbhidhAnAyAha 1 // 267 // cattAri vAtisamosaraNA paM0 20-kiriyAvAdI akiriyAvAdI annANitAvAdI veNatiyAvAdI / NeraiyANaM catvAri CHANGIAUSIOS ~537~ Page #539 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [4], uddezaka [4], mUlaM [345] (03) muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [345] vAdisamosaraNA paM0 saM0--kiriyAvAdI jAva veNatitavAdI, evamasurakumArANavi jAva thaNiyakumArANaM evaM vigaliMpi yavajaM jAva vemANiyANaM / (sU0 345) bAdinaH-tIthikAH samavasaranti-avatarantyeSviti samavasaraNAni-vividhamatamIlakAsteSAM samavasaraNAni vAdisamavasaraNAni, kriyAM-jIvAjIvAdirartho'stItyevaMrUpAM vadantIti kriyAvAdina AstikA ityarthaH teSAM yatsamavasaraNaM tatta evocyante abhedAditi, taniSedhAdakriyAvAdino-nAstikA ityarthaH, ajJAnamabhyupagamadvAreNa yeSAmasti te ajJAnikAH ta eva vAdino'jJAnikavAdinaH, ajJAnameva zreya ityevaMpratijJA ityarthaH, vinaya eva vainayikaM tadeva niHzreyasAyetyevaMvAdino, vainayikavAdina iti, etadUbhedasaGkhyA ceya-"asiyasaya kiriyANaM akiriyavAINa hoi culasII / annANiya sattaTThI veNaiyANaM ca battIsA // 1 // " [kriyAvAdinAM azItyadhikaM zataM akriyAvAdinAM caturazItirajJAninAM saptaSaSTiH vainayikAnAM dvAtriMzat // 1 // ] iti, tatrAzItyadhikaM zataM kriyAvAdinAM bhavati, idaM cAmunopAyenAvagantavyam-jIvAjIvAzravasaMvaravandhanijerApuNyApuNyamokSAkhyAna nava padArthAn viracayya paripAcyA jIvapadArthasyAdhaH svaparabhedAvupanya-18 sanIyau tayoradho nityAnityabhedI tayorapyadhaH kAlezvarAtmaniyatisvabhAvabhedAH paJca nyasanIyAH, punazcetthaM vikalpAH kartavyAH-asti jIvaH svato nityaH kAlata ityeko vikalpaH, vikalpArthazcArya-vidyate khavayamAtmA svena rUpeNa na parApekSayA isvatvadIrghatve va nityazca kAlavAdinaH, uktenaivAbhilApena dvitIyo vikalpa IzvarakAraNinaH, tRtIyo vikalpa AtmavAdinaH 'puruSa evedaM nimityAdipratipatturiti, caturthoM niyativAdinaH, niyatizca-padArthAnAmavazyantayA ya dIpa anukrama [367] Turasurare.org vAdiH, tasya samavasaraNAni, kriyAvAdi, akriyAvAdi ~ 538~ Page #540 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [345] dIpa anukrama [367] zrIsthAnA GgasUtravRttiH // 268 // "sthAna" - aMgasUtra-3 ( mUlaM + vRtti:) mUlaM [ 345] sthAna [4], uddezaka [4], muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [03], aMga sUtra [03 ] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH 4 sthAnA0 uddezaH 4 dyAyAH yathAbhavane prayojakakartrIti paJcamaH svabhAvavAdinaH, evaM svata ityajahatA labdhAH pazca vikalpAH, parata ityanenApi paJcaiva labhyante tatra parata ityasyAyamartha:-iha sarvapadArthAnAM pararUpApekSaH svarUpaparicchedo yathA hrasvatvAdyapekSo dIrghatvAdiparicchedaH, evameva cAtmanaH stambhakumbhAdIn samIkSya tadvyatirikte hi vastunyAtmabuddhiH pravarttata ityato yadAtmanaH svarUpaM * kriyAvAtatparata evAvadhAryate na svata iti, nityatvAparityAgena caite daza vikalpAH, evamanityatvenApi dazaiva, evaM viMzatijavapa - 4 dArthena labdhAH ajIvAdiSvapyaSTasvevameva pratipadaM viMzatirvikalpAnAmato viMzatirnavaguNA zatamazItyuttaraM kriyAvAdinA sU0 345 miti, ete ca vikalpA ekaikazo na labhyante zIlAGgavaditi / tathA akriyAvAdinAM tu caturazItirdraSTavyA, evaJceyaM + puNyApuNyavivarjitapadArthasaptakanyAsastathaiva jIvasyAdhaH svapararUpavikalpadvayopanyAsaH, asatvAdAtmano nityAnityabhedI 1 na staH, kAlAdInAM tu paJcAnAM SaSThI yadRcchA nyasyate, iyaM cAnabhisandhipUrvikA'rthaprAptiriti pazcAdvikalpAbhilApaHnAsti jIvaH svataH kAlata ityeko vikalpaH evamIzvarAdibhirapi yadRcchAvasAnaiH sarve par3ikalpAH, tathA nAsti jIvaH parataH kAlata iti SaDeva vikalpA ityekatra dvAdaza, evamajIvAdiSvapi paTsu pratyekaM dvAdaza vikalpAH evaJca dvAdaza saptaguNAzcaturazItivikalpAH nAstikAnAmiti / ajJAnikAnAM tu saptapaSTirbhavati, iyaM cAmunopAyena draSTavyA-tatra jIvAjIvAdIn nava padArthAn pUrvavat vyavasthApya paryante cotpattimupanyasyAdhaH sapta sadAdaya upanyasanIyAH, sattva 1 ma sattvaM 2 sadasattvaM 3 avAcyatvaM 4 sadavAcyatvaM 5 asadavAcyatvaM 6 sadasadavAcyatva 7 miti, tata ete naca saptakAH triSaSTiH, utpattestu catvAra evAdyA vikalpAH, tadyathA-sattva 1 masavaM sadasaya 3 mavAcyakhaM 4 ceti, triSaSTimadhye kSiptAH saptaSaSTi vAdi:, tasya samavasaraNAni, kriyAvAdi, akriyAvAdi, ajJAnika, For Penal Use On ~ 539~ / / 268 // Page #541 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [4], uddezaka [4], mUlaM [345] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [345] rbhavanti, vikalpAbhilApazcarva-ko jAnAti jIvaH sanniti kiMvA tena jJAtenetyeko vikalpaH, evamasadAdayo'pi pAcyAH, tathA satI bhAvotpattiriti ko jAnAti kiM vA'nayA jJAtayA? evamasatI sadasatI avaktavyA ceti, sattvAdisaptabhajavAzcAyamarthaH-svarUpamAtrApekSayA vastunaH sattvaM 1 pararUpamAtrApekSayA tvasattvaM 2 tathA ekasya ghaTAdidravyadezasya prIvAdeH sadbhAvaparyAyeNa grIvAtyAdinA''diSTasya sattvAt tathA ghaTAdidravyadezasyaivAparasya bubhAderasadbhAvaparyAyeNa vRttatvA|dinA paragataparyAyeNaiyAdiSTasyAsatvAt vastunaH sadasattvam 3 tathA sakalasyaivAkhaNDitasya ghaTAdivastuno'rdhAntarabhUtaiH paTAdiparyAyanijaizcojhe kuNDalauSThAyatavRttagrIvAdibhiryugapadvivakSitasya sattvenAsattvena vA dhaktunazakyatvAt tasya ghaTAdevyasyAvaktavyatvam 4, tathA ghaTAdidravyasyaikadezasya sadbhAvaparyAyairAdiSTasya sattvAdaparasya svaparaparyAyayugapadAdiSTatayA sattvenAsatvena vA vaktumazakyatvAt ghaTAdidravyasya sadavaktavyatvamiti 5, tathA tasyaiva ghaTAdidravyasyaikadezasya paraparyA-| yairAdiSTasyAsatvAdaparadezasya svaparaparyAyairyugapadAdiSTatvena tathaiva vakumazakyatvAt tasya ghaTAderasadavaktavyatvam 6, tathA ghaTAdidragyasyaikadezasya svaparyAyairAdiSTatvena satvAdaparasya paraparyAyairAdiSTatayA asatvAdanyasya svaparaparyAyayugapadAdiSTasya tathaiva vaktumazakyatvenAvaktavyatvAt tasya ghaTAdidravyasya sadasadavaktavyatvamiti 7, iha ca prathamadvitIyacaturthA | akhaNDavastvAzritAH zeSAzcatvAro vastudezAzcitA darzitAH, tathA'nyaistRtIyo'pi vikalpo'khaNDavastvAnita evoktaH, tathAhi-akhaNDasya vastunaH svaparyAyaH paraparyAyaizca vivakSitasya sadasattvamiti, ata evAbhihitamAcAraTIkAyAm"iha cotpattimaGgIkRtyottaravikalpatrayaM na sambhavati, padArthAvayavApekSasvAt tasyopattezcAvayavAbhAvA"diti, evama-16 dIpa anukrama [367] | vAdiH, tasya samavasaraNAni, ajJAnika, ~540~ Page #542 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [4], uddezaka [4], mUlaM [345] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: jAsatravRttiH prata sUtrAMka [345] zrIsthAnA- jJAnikAnAM saptaSaSTirbhavatIti / bainayikAnAM ca dvAtriMzat , sA caivamavaseyA-suranRpatiyatijJAtisthavirAdhamamAtRpitRRNAM P4 sthAnA0 lApratyekaM kAyena vAcA manasA dAnena ca dezakAlopapannena vinayaH kArya ityete catvAro bhedAH surAdiSvaSTAsu sthAneSu bha-dizA 4 vanti, te caikatra mIlitA dvAtriMzaditi, sarvasaGkhyA punareteSAM trINi zatAni triSadhyadhikAnIti, uktazca pUjyaiH-"A- IkriyAvA|stikamatamAtmAdyA 9 nityAnityAtmakA nava padArthAH / kAlaniyatisvabhAvezvarAtmakRtakAH svprsNsthaaH||1|| kAla- cAcA yahacchAniyatIzvarasvabhAvAtmanazcaturazItiH / nAstikavAdigaNamataM na santi sapta svaparasaMsthAH // 2 // ajJAnikavAdi-IXIsU0 345 mataM nava jIvAdIn sadAdisaptavidhAn / bhAvotpatti sadasavaidhA'vAcyAzca ko vetti // 3 // vainayikamataM vinayazcetovA- garjitAdikAyadAnataH kaayeN| suranRpatiyatijJAtisthavirAdhamamAtRpitRSu sadA // 1 // " iti, etAnyeva samavasaraNAni caturviza-1 meghapuruSAH tidaNDake nirUpayannAha-niraiyANa'mityAdi sugama, navaraM nArakAdipazcendriyANAM samanaskatvAccatvAryapyetAni sambha- sU0346 vanti, 'vigaleMdiyavajuti ekadvitricaturindriyANAmamanaskatvAnna sambhavanti tAnIti / puruSAdhikArAt puruSavizepapratipAdanAya prAyaH sadRSTAntasUtrANi puruSasUtrANi tricatvAriMzataM 'cattAri mehe'tyAdItyAha, cattAri mehA paM0 20-jittA NAmamege No vAsittA vAsittA NAmamege No gajittA ege gajittAvi bAsittAvi ege No gabhittA No vAsittA 1, evAmeva cattAri purisajAyA paM0 20-gajittA NAmamege No vAsittA 4, 2, pacAri mehA paM0 20 jittA gAmamege No vijuvAittA vijuyAittA NAmamege 4, 3, evAmeva cattAri purisajAyA paM0 // 269 // taM0 kittA NAmamene No vijuyAittA 4, 4, cattAri mehA paM0 20-vAsittA NAmamege No vijuyAittA 4, 5, 985 dIpa anukrama [367] vAdiH, tasya samavasaraNAni, ajJAnika, vainayika ~541~ Page #543 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [4], uddezaka [4], mUlaM [346] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [346] evAmeva pattAri purisa0 vAsittA NAmamege No vijuyAittA 4, 6, cattAri mehA paM0 saM0-kAlavAsI 4, 7, NAmamege No akAlavAsI evAmeva cattAri purisajAyA paM0 ta0-kAlavAsI gAmamege no akAlavAsI 4, 8, cacAri mehA paM0 0khettavAsI NAmamege No akhittavAsI 4, 9, evAmeva cattAri purisajAyA paM0 ta0-khettavAsI NAgamege No akhetavAsI 4, 10, pattAri mehA paM0 saM0-jaNatittA gAmagege No NimmavaittA jimmavaittA NAmamege No jaNatittA 4, 11, eSAmeva cattAri ammApiyaro paM0 saM0-jaNaittA NAmamege No NimmavaittA 4, 12, cattAri mehA paM0 ta0-desavAsI NAmamege No sambavAsI 4, 13, evAmeva cattAri rAyANo paM0 taM0-desAdhivatI NAmamege No savvAdhivatI 4,14 (sU0346) sugamAni ca, navaraM meghA:-payodAH garjitA-garjikRt no varSitA-na pravarSaNakArIti 1, evaM kazcitpuruSo garjiteva, garjitA dAnajJAnavyAkhyAnAnuSThAnazatrunigrahAdiviSaye uccaiH pratijJAvAn no-naiva varSiteva varSitA-varSako'bhyupagatasampAdaka ityarthaH, anyastu kAryakartA na coccaiH pratijJAvAniti, evamitarAvapi neyAviti 2 / 'vijuyAitta'tti vidyutko 3, evaM puruSo'pi kazciduccaiH pratijJAtA na ca vidyutkAratulyasya dAnAdipratijJAtArthArambhADambarasya kartAkA'nyastu ArambhADambarasya kartA na pratijJAteti, evamanyAvapIti 4, varSitA kazcid dAnAdibhine tu tadArambhA-12 DambarakoM, anyastu viparIto'nya ubhayathA'nyo na kiJciditi 5-6, kAlavarSI-avasaravarSIti evamanye'pi, 7, puruSastu kAlavarSIva kAlavarSI-avasare dAnavyAkhyAnAdiparopakArArthapravRttika ekaH anyastvanyatheti, evaM zeSau 8, |kSetraM dhAnyAdyutpattisthAnam 9, puruSastu kSetravarSIva kSetravarSI-pAtre dAnazrutAdInAM nikSepakA, anyo viparIto'myastathA dIpa anukrama [368] megha: evaM tasya bhedA: ~542~ Page #544 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [4], uddezaka [4], mUlaM [346] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: zrIsthAnAjasUtravRttiH | puSkarasaM prata sUtrAMka [346] // 27 // vidhavivekavikalatayA mahaudAryAt pravacanaprabhAvanAdikAraNato vA ubhayasvarUpo'nyastu dAnAdAvapravRttika iti 10,6 sthAnA0 janayitA megho yo vRSTyA dhAnyamugamayati, nimmApayitA tu yo vRSTyaiva saphalatA nayatIti 11, evaM mAtApitarAvapIti uddezaH4 prasiddhaM, evamAcAryo'pi ziSyaM pratyupanetavya iti 12, vivakSitabharatAdikSetrasya prAdRDAdikAlasya vA deze Atmano vA dezena varSatIti dezavarSI 1 yastu tayoH sarvayoH sarvAtmanA vA varSati sa sarvavarSI, anyastu kSetrato deze kAlataH vartAdyA sarvatrAtmano vA sarvaH 2, athavA kAlato deze kSetrataH sarvatra 3 Atmano vA sarvataH 4, athavA Atmano dezena kSetrataH meghapuruSAH 5, kAlato vA sarvatra 6, athavA kSetrakAlato dezena AtmanaH sarvataH 7, athavA kSetrato deze, Atmano dezena kAlataH | sU0 347 sarvatra 8, athavA kAlato deze Atmano dezena kSetrato na sarvatre 9tyevaM navabhirvikalpairvarSati sa dezavarSI sarvavIM ceti, karaNDakacaturthaH sujJAna iti 13, rAjA tu yo vivakSitakSetrasya meghavaddeza eva yogakSemakAritayA prabhavati sa dezAdhipatina sarvAdhipatiH sa ca pallIpatyAdiH, yastu na palyAdau deze'nyatra tu sarvatra prabhavati sa sarvAdhipatirna dezAdhipatirya- sU0 340 stUbhayatra sa ubhayAdhipatirathavA dezAdhipatirbhUtvA sarvAdhipatiyoM bhavati vAsudevAdivat sa dezAdhipatizca sarvAdhipati|zceti, caturtho rAjyabhraSTa iti 14, pattAri mehA paM0 20-gukkhalasaMbar3hate pajunne jImUte jimhe, pukkhalabaTTae NaM mahAmehe egeNa vAseNaM dasavAsasahassAI bhAveti, pajune NaM mahAmehe egeNaM bAseNaM dasa vAsasayAI bhAveti, jImUte Na mahAmehe eoNaM vAseNaM dasavAsAI bhAveti, jimhe NaM mahAmehe bahahiM vAsehiM ega vAsaM bhAveti vA Na vA bhAvei 15, (sU0 347) pattAri karaMDagA paM0 27. // dIpa puruSAH anukrama [368] ~543~ Page #545 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [4], uddezaka [4], mUlaM [348] +gAthA 1 se 4 muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [348] saM0-soSAgakaraMDate vesitAkaraMDate gAhAvatikaraMDate rAyakaraMDate 16, evAmeva cattAri AyariyA paM0 saM0-sovAgakaraMDamasamANe vesisAkaraMDagasamANe gAhAcaikakaraMDanasamANe rAyakaraMDagasamANe 17 (sU0348) cattAri ruksA paNNattA taM0-sAle nAmameMge sAlapariyAte sAle nAmamege eraMDapariyAe eraMDe04, 18 evAmeva pattAri AyariyA paM020sAle NAmamege sAlaparitAte sAle NAmamege eraMDapariyAte eraMDe NAmamege04, 19 catvAri rukkhA paM020--sAle NAmamege sAlaparivAra. 4, 20 evAmeva cattAri AyariyA paM0 saM0-sAle nAmabhege sAlaparibAre04, 21 sAladu mama jhayAre jaha sAle NAma hoi dumarAyA / iva suMdaraAyarie suMdarasIse muNeyavye // 1 // eraMDamajhayAre jaha sAle NAma hoi dumarAyA / iya suMdaraAyarie maMgulasIse muNeyabbe // 2 // sAladumamajhayAre eraMDe NAma hoti dumarAyA / iya maMgulaAyarie suMdarasIse muNeyavve / / 3 / / eraMDamajhayAre eraMDe NAma hoi dumraayaa| isa maMgulaAyarie maMgulasIse muNeyabve // 4 // cattAri machI paM0 20-agusoyacArI paDisoyacArI aMtacArI majmacArI, 22 evAmeva cattAri bhikkhAgA paM0 saM0-aNusobacArI paDisoyacArI aMtacArI majjhacArI, 23 cattAri golA paM0 saM0-madhusisthagole jaGagole dArugole maTTiyAgole, 24 evAmeva cattAri purisajAyA paM0 saM0-madhusitthagolasamANe 4, 25 pattAri golA paM020-athagole taugole taMvagole sIsagole, 26 evAmeva catvAri purisajAyA paM020-ayagolasamANe jAva sIsagolasamANe, 27 cattAri golA paM0 20-hiraNNagole suvannagole rayaNagole vayaragole, 28 evAgeva battAri purisajAyA paM0 saM0-hiraNNagolasamANe jAtra bairagolasamANe, 29 cattAri pattA paM0 saM0-asipatte dIpa anukrama [370] hurasurare.org ~ 544~ Page #546 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [ 349 ] gAthA dIpa anukrama [371 376] zrIsthAnAGgasUtravRttiH // 271 // sthAna [ 4 ], muni dIparatnasAgareNa saMkalita .... "sthAna" aMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRttiH ) uddezaka (V). mUlaM [ 349] + gAthA 1 se 5 ..AgamasUtra [03 ], aMga sUtra [03] Education Internationa meghaH evaM tasya bhedA: - karapatte khurapatte kalamcIritApate 30 evAneva cacAri purisajAyA paM0 taM0 - asipattasamANe jAva kalaMbacIritApattasamANe, 31 cattAri kaDA paM0 saM0--suMvakaDe vidalakaDe cammakaDe kaMbalakaDe, 32 evAmeva cattAri purisajAyA paM0 [saM0 - muMbakadasamANe jAva kaMbalakaDasamANe 33 ( sU0 349) caDhavviA cauppayA paM0 [saM0 egakhurA dukhurA gaMDIpadA saNaphadA, 34 cavyiA pakkhI paM0 taM cammamapakkhI lomapakkhI samuggapakkhI vitatapakkhI, 25 caDavviddA khuTTapANA paM0 [saM0 beiMdiyA teiMdiyA cauraMdiyA saMmucchimapaMcidiyatirikkhajoNiyA 36 ( sU0 350 ) cattAri pakkhI paM0 taM nivRttittA NAmamege jo parivatittA parivaittA nAma ege to nivaittA ege nivatittAvi pari vittAvi ege no nivatittA no parivatittA 37 evAmeva cattAri bhikkhAgA paM0 [saM0 NivatittA NAmamege no parivatittA 4, 38 (sU0 351) cattAri purisajAyA paM0 taM0 NikaDe NAmamege kiDe nikaTThe nAmamege aNikaDe 4, 39 cattAri purisajAyA paM0 [saM0 nikaTThe nAmamege zikaTTappA NikaTThe nAmamege anikappA 4 40 cattAri purisajAyA paM0 [saM0 mudde nAmamege budde budde nAmamege ahe 4, 41 cattAri purisajAyA paM0 saM0--budhe nAmamege hie 4 42 cattAri purisajAyA paM0 taM0 AyANukaMpate jAmamege to parANukaMpate 4, 43 (sU0 352 ) 'pukkhale'tyAdi, 'egeNaM vAseNaMti ekayA vRSTyA bhAtrayatIti udakasnehavatIM karoti dhAnyAdiniSpAdana samarthAmitiyAvat bhuvamiti gamyate, jihmastu bahubhirvarSaNairekameva varSam-abdaM yAvat bhuvaM bhAvayati naiva vA bhAvayati rUkSatvAttajausyeti / atrAntare medhAnusAreNa puruSAH puSkalAvarttasamAnAdayaH puruSAdhikAratvAt abhyUdyA iti, tatra sakRdupade For Parts Only "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH ~ 545 ~ 4 sthAnA0 uddezaH 4 karaNDakaH vRkSamatsyagolapatra kaTAH catu SpadAdyAH pakSibhina niSkRSTAdyAH sU0 348352 // / 271 // aru Page #547 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [352 ] dIpa anukrama [379] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM + vRtti sthAna [4], uddezaka [4], mUlaM [ 352 ] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [03], aMga sUtra [03 ] zena dAnena vA prabhUtakAlaM yAvacchubhasvabhAvamIzvaraM vA dehinaM yaH karotyasAvAdyameghasamAnaH, evaM stokatara stokatamakAlApekSayA dvitIya tRtIya meghasamAnI asakRdupadezAdinA dehinamalpakAlaM yAvadupakurvannanupakurvan vA caturthameSa samAna -iti 15 / karaNDako vastrAbharaNAdisthAnaM janapratItaH, zvapAkakaraNDakaH- cANDAlakaraNDakaH, sa ca prAyazcarmmaparikammapi karaNavarSAdicamazasthAnatayA atyantamasAro bhavati, vezyAkaraNDakastu jatupUrita svarNAbharaNAdisthAnatvAt kiJcittataH sAro'pi vakSyamANakaraNDakApekSayA tvasAra eveti, gRhapatikaraNDakaH zrImatkauTumbikakaraNDakaH, sa ca viziSTamaNisutrarNAbharaNAdiyuktatvAt sArataraH, rAjakaraNDakastu amUlyaratnAdibhAjanatvAtsAratama iti 16, evamAcAryo yaH padmajJaka| gAthAdirUpasUtrArthadhArI viziSTakriyAvikalazca sa prathamaH atyantAsAratvAt, yastu duradhItazrutalavo'pi vAgAvambareNa mugdhajanamAvarjayati sa dvitIyaH parIkSA'kSamatayA asAratvAdeva, yastu svatamayaparasamayajJaH kriyAdiguNayuktazca sa tRtIyaH sAratarasyAt, yastu samastAsvAryaguNayuktatayA tIrthakarakalpaH sa caturthaH sAratamasyAt sudharmAdivaditi 17, sAlo nAmaikaH sAlAbhidhAnavRkSajAtiyuktatvAt sAThasyaiva paryAyA- dharmmA bahalacchAyatvAsevyatvAdayo yasya saH zAlaparyAya ityekaH, zAlo nAmaka iti tatraiva eraNDasyeva paryAyA dharmA avahalaMcchAvatvA''sevyatvAdayo yasya sa eraNDaparyAya iti dvitIyaH, eraNDo nAmaika eraNDAbhidhAnavRkSajAtIyatvAt sAlaparyAyo vahalacchAyatyAdidharmmayuktatvAditi tRtIyaH, eraNDo nAmaikastathaiva eraNDaparyAyaH avahalacchAyatvAdyeraNDadharmayuktatvAditi caturthaH 18, AcAryastu sAla iva sATho yathA hi sAlo jAtimAnevamAcAryo'pi yaH satkulaH sadgurukulaJca sa sATha evocyate tathA sAlaparyAyaH - sAdharmmA Educatuny Internationa For Penal Use On ~ 546~ Page #548 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti sthAna [4], uddezaka [4], mUlaM [352] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka zrIsthAnA- sUtra- vRttiH ||272 // [352] yathA hi sAlaH sacchAyatvAdidharmayukta evaM yo jJAnakriyAprabhavayazaHprabhRtiguNayukto bhavati sa tathocyate ityekaH, tathA sthAnA. sAlo nAmaika iti tathaiva eraNDaparyAyastUktaviparyayAditi dvitIyaH, evamitarAvapIti 19, tathA sAlastathaiva sAla eva | 5 uddezaH 4 parivAraH-parikaro yasya sa sAlaparivAraH, evaM zeSatrayamiti 20, AcAryastu sAla iva sAlo gurukulazrutAdibhiruttama-15 tvAt sAlaparivAraH sAlakalpamahAnubhAvasAdhuparikaratvAt , tathA eraNDaparivAraH eraNDakalpanirguNasAdhuparikaratvAt eva- vRkSamatsya| meraNDo'pi zrutAdibhihInatvAditi, caturthaH sujJAnaH, ukta caturbhaGgayA evaM bhAvanArtha 'sAladume'tyAdi gAthAcatuSkaM, vyaktaMgolapatranavaraM maGgalam-asundaraM 21, anuzrotasA caratItyanuzrotazcArI-nadyAdipravAhagAmI evamanye trayaH 22, evaM bhikSAkA- kaTAH catusAdhuH, yo hyabhigrahavizeSAdupAzrayasamIpAt krameNa kuleSu bhikSate so'nuzrotazcArimatsyavadanuzrotazcArI prathamo, yastU-INpadAyAH krameNa gRheSu bhikSamANa upAznayamAyAti sa dvitIyo, yastu kSetrAnteSu bhikSate sa tRtIyaH, kSetramadhye caturthaH 23, madhu- pakSibhirsitthu-madanaM tasya golo-vRttapiNDo madhusitdhagola evamanye'pi, navaraM jatu-lAkSA dArumRttike prasiddha iti 24, yathate || golA mRdukaThinakaThinatarakaThinatamAH krameNa bhavantyevaM ye puruSAH parIpahAdiSu mRdudRDhaDhataradRDhatamasattvA bhavanti te madhusitthagolasamAnA ityAdibhirvyapadezairvyapadizyanta iti 25, ayogolAdayaH pratItAH 26, etaizcAyogolakAdibhiH sU0348 352 kameNa gurugurutaragurutamAtyantagurubhiH ArambhAdivicitrapravRttyupArjitakarmabhArA ye puruSA bhavanti te'yogolasamAnA ityAdivyapadezavanto bhavanti pitRmAtRputrakalanagatasnehabhArato veti 27, hiraNyAdigoleSu krmennaalpgunngunnaadhikgunnaa-IV||272|| dhikataraguNAdhikatameSu puruSAH samRddhito jJAnAdiguNato vA samAnatayA yojyAH 28, patrANi-parNAni tadvatanutayA dIpa anukrama [379] niSkR ~547~ Page #549 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti sthAna [4], uddezaka [4], mUlaM [352] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [352] yAni asthAdIni tAni patrANIti, asiH-khaDgaH sa eva patramasipatraM karapatraM-kakacaM yena dAru chidyate zura:-churaH sa eva patraM kSurapatraM, kadambacIriketi zastravizeSa iti 29, tatra drAk chedakatvAdaseyaH puruSo drAgeca snehapAzaM chinatti so'sipatrasamAnaH, avadhAritadevavacanasanatkumAracakravartivat, yastu punaH punarucyamAno bhAvanAbhyAsAt snehatalaM chinatti sa karapatrasamAnaH, tathAvidhazrAvakavat, karapatrasya hi gamanAgamanAbhyAM kAlakSepeNa chedakatvAditi, yastu zrutadhanemArgo'pi sarvathA snehacchedAsamartho dezaviratimAtrameva pratipadyate sa kSurapatrasamAnaH, kSuro hi kezAdikamalpameva chinatIti, yastu snehacchedaM manorathamAtreNaiva karoti sa caturthaH aviratasamyagdRSTiriti, athavA yo gurvAdiSu zIghramandamandataramandatamatayA sneha chinatti sa evamapadizyate 31, kambAdibhirAtAnavitAnabhAvena niSpAdyate yaH sa kaTaH kaTa iva kaTa ityupacArAt tantvAdimayo'pi kaTa eveti, tatra 'suMbakaDe'tti tRNavizeSaniSpannaH 'vidalakaDe'tti vaMzazakalakRtaH15 'cammakaDetti varddhavyUtamaJcakAdiH 'kaMbalakaDe'tti kambalameveti 32, eteSu cAlpabahubahutarabahutamAvayavapratibandheSu puruSA TAyojanIyAH, tathAhi-yasya gurvAdiSvalpaH prativandhaH svalpavyalIkAdinApi vigamAt sa summakaTasamAna ityevaM sarvatra bhAvanIyamiti 33, catuSpadAH sthalacarapaJcendriyatiryazcaH ekaH khuraH pAde pAde yeSAM te ekakhurA:-azvAdayaH, evaM dvau khurau yeSAM te tathA te ca gavAdayaH, gaNDI-suvarNakArAdInAmadhikaraNI gaNDikA tadvatpadAni yeSAM te tathA te hastyAdayaH, 'saNapphayasi sanakhapadAH nAkharA:-siMhAdayaH, ihottarasUtradvaye ca jIvAnAM puruSazabdavAcyatvAt puruSAdhikArateti 34, carmamayapakSAH pakSiNazcarmapakSiNo-balgulIprabhRtayaH evaM lomapakSiNo-haMsAdayaH samudrakavat pakSI yeSAM te samu dIpa anukrama [379] ~548~ Page #550 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti sthAna [4], uddezaka [4], mUlaM [352] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: zrIsthAnA- masUtravRttiH prata sUtrAMka // 273 // [352] dIpa anukrama [379] kapakSiNaH, samAsAnta ina , te ca bahidvIpasamudreSu, evaM vitatapakSiNo'pIti 35, kSudrA-adhamA anantarabhave siya-IM sthAnA bhAvAt prANA-upAsAdimantaH kSudramANAH saMmUrchana nirvRttAH sammUJchimAH, tirazcAM satkA yoniryeSAM te tathA tataH uddezaH4 padatrayasya karmadhAraye sati sammUchimapazcendriyatiryagyonikA iti bhavati 36, nipatitA-nIDAdavatarItA-avatarItuM karaNDakAH zakto nAmakaH pakSI dhRSTatvAdajJatvAdvA na tu parivajitA-na paritrajituM zakto bAlasvAdityekA, evamanyaH parivajituM vRkSamatsyazaktaH puSTatvAnna tu nipatituM bhIrutvAdanyastUbhayathA caturdhastUbhayapratiSedhavAnatibAlavAditi 37, nipatitA-bhikSAca- golapatraryAyAmavatarItA bhojanAdyarthitvAnna tu parivrajitA-paricamako glAnatvAdalasatvAlajjAlutvAdvetyekaH anyaH paritrajitA- kaTAH catuparibhramaNazIla AzrayAnnirgataH san na tu nipatitA-bhikSArthamavatarItumazaktaH sUtrArthAsaktatvAdinA, zeSau spaSTau 38, padAdyAH | niSkRSTaH-niSkarSitaH tapasA kRzadeha ityarthaH punarnikRSTo bhAvataH kRzIkRtakaSAyatvAdevamanye traya iti 29, etadbhAya-11 pakSibhit|nArthamevAnantaraM sUtraM-ni:kRSTaH kRzazarIratayA tathA ni:kRSTaH AtmA kaSAyAdinirmathanena yasya sa tathetyevamanye trayI niSkRiti, athavA niHkRSTastapasA kRzIkRtaH pUrva pazcAdapi tathaivetyevamAdyasUtraM vyAkhyeyaM, dvitIyaM tu yathoktameveti 40, budho| STAdyAH budhatvakAryabhUtasakriyAyogAt, uktazca-"paThakaH pAThakazcaiva, ye cAnye tattvacintakAH / sarce te vyasanino rAjan, bhAsU0348 352 yaH kriyAvAn sa pnndditH||1||" iti, punarbudhaH savivekamanastvAdityekaH, anyo budhastathaiva abudhastvaviviktamana|stvAt , aparastvabudho'sakriyatvAt budho vivekavaJcittatvAcaturtha ubhayaniSedhAditi 41, anantarasUtreNaitadeva vyakI R // 273|| kriyate-budhaH sakriyatvAt, budha hRdayaM-mano yasya sa budhahRdayo vivecakamanastvAt , athavA budhaH zAstrajJatvAt budha ~549~ Page #551 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti sthAna [4], uddezaka [4], mUlaM [352] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03, aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ACC prata sUtrAMka [352] kA hRdayastu kAryeSvamUDhalakSavAdityekaH, evamanye traya UhyAH 42, AtmAnukampakaH-AtmahitapravRttaH pratyekabuddho jinakalpiko vA parAnapekSo vA nipuNaH, parAnukampako niSThitArdhatayA tIrthakaraH AtmAnapekSo vA dayaikaraso metAryavat , ubhayAnukampakaH sthavirakalpika ubhayAnanukampakaH pApAtmA kAlazaukarikAdiriti 43 / anantaraM puruSabhedA raktAH, adhunA tadvyApAravizeSa tadvedasampAdyamabhidhitsuH sUtrasaptakamAha-'caubihe saMvAse' ityAdi cAunyihe saMvAse paM0 20-divve Asure raksase mANuse 1, paubidhe saMvAse paM0 saM0-deve NAmamege devIe saddhi saMvAsaM gacchati deve nAmamege asurIe saddhi saMvAsaM gacchati amure NAmamege devIe sahi saMvAsaM gacchana asure nAmamege asurIe saddhiM saMvAsaM gacchati 2, cauvvidhe saMvAse paM0 20-deve nAmamege devIe saddhi saMvAsaM gacchati deve nAmamege rakkhasIe sadi saMvAsaM gacchati rakkhase NAmamege devIe saddhi saMvA gacchati rakkhase nAmamegaM rakkhasIe saddhiM saMvAsaM gacchati 4, 3, caubvidhe saMcAse paM0 ta0-deve nAmamege devIe saci saMvAsaM gacchati deve nAmamege ma. gussIhi saddhi saMvAsaM gacchati magusse nAmamege devIhiM saddhiM saMvAsaM gacchati maNusse nAmamege maNussIi saddhiM saMbAsaM gacchati 4, caviSe saMvAse paM0 20-asure gAmamege asurIe saci saMvAsaM gacchati amure nAmamege rakkhasIe saddhiM saMvAsaM gacchati 4, 5, caubvidhe saMvAse paM0 taM0-asure nAmamege asurIe saddhi saMvAsaM gacchati asure NAmamege maNussIe saddhiM saMvAsaM gacchati5, 6, caubvidhe saMvAse 500--rakkhase nAmamege rakkhasIe saddhiM saMvAsaM gacchati rakkhase nAmamege mANusIe saddhiM saMvAsaM gachati 4, 7, (sU. 353) caubihe avarcase paM0 20-Asure Amioge dIpa anukrama [379] CIAL ~550~ Page #552 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [354] dIpa anukrama [381] zrIsthAnAjhasUtravRttiH // 274 // "sthAna" aMgasUtra- 3 (mUlaM + vRtti sthAna [4], uddezaka [4]. ..AgamasUtra [03 ], aMga sUtra [03] muni dIparatnasAgareNa saMkalita .... Eaton Internationa - saMmohe devavise carhi ThANehiM jIvA AturatAte kammaM pagareMti, taM0 kovasIlavAte pAhuDasIla yA saMsattatokammeNaM nimittAjIvayAte, caDahiM ThANehiM jIvA AbhiogattAte kammaM paraiti taM attukosegaM paraparivANaM bhUtikame kouyakaraNaM, cahiM ThANehiM jIvA sammohattAte kammaM parAti, vaM0 ummaggadesaNAe mamgaMtarAyaNaM kAmAsaMsao meNaM bhijjAniyANakaraNeNaM, cauhiM ThANehiM jIvA devakivvisiyattAte kammaM pagareti naM0 - arahaMtANaM avanaM vayamANe aratapannattassa dhammassa avanaM vayamANe AyariyauvajjhAyANamavannaM vamANe cAuvannarasa saMgharasa avanaM vadamANe ( sU0 354 ) kaNThyaM, navaraM striyA saha saMvasanaM zayanaM saMvAsaH dyauH svargaH tadvAsI devo'pyupacArAd dyaustatra bhavo divyo vaimAnikasambandhItyarthaH, asurasya - bhavanapativizeSasyAyamAsura evamitarI, navaraM rAkSaso-vyantaravizeSaH, caturbhaGgikAdeva asura 2 rAkSasa 1 | manuSya | sUtrANi devAsuretyevamAdisaMyogataH SaD bhavanti / purusskriyaadhikaar| devApadhvaMsasUtraM devI asurI rAkSasI tatrApadhvaMsanamapadhvaMsaH - cAritrasya tatphalasya vA asurAdibhAvanAjanito vinAzaH, tatrAsurabhAvanAjanita AsuraH yeSu vA'nuSThAneSu varttamAno'suratvamarjayati tairAtmano vAsana mAsurabhAvanA, evaM bhAvanAntaramapi, abhiyogabhAvanAjanita AbhiyogaH, sammohabhAvanAjanitaH sAmmohaH, devakilviSabhAvanAjanito daivakilviSa iti, | iha ca kandarpabhAvanAjanitaH kAndappapadhvaMsaH paJcamo'sti, sa ca sannapi noktaH, catuHsthAnakAnurodhAd, bhAvanA hi paJcAgame'bhihitAH, Aha ca - "kaMdappa 1 devakivvisa 2 abhiogA cha AsurA ya 4 saMmohA 5 / esA u saMkiliTThA paMcavihA bhAvaNA bhaNiyA // 1 // " [kaMdarpI devakilbiSA'bhiyogyA AsurI ca saMmohA / etAstu saMkliSTAH paMcavidhA For Parts Only mUlaM [ 354 ] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH ~ 551 ~ 4 sthAnA0 uddezaH 4 saMvAsaH AsurAbhiyogyA dyAH sU0 353-354 // 274 // Page #553 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [354] dIpa anukrama [381] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM + vRtti sthAna [ 4 ], uddezaka [4], mUlaM [ 354 ] bhAvanA bhaNitA // 1 // ] AsAca madhye yo yasyAM bhAvanAyAM varttate sa tadvidheSu deveSu gacchati cAritralezaprabhAvAd, uktaJca - "jo saMjao'vi eyAsu appasatthAsu vahadda kahaMci / so tactrihesu gacchai suresu bhaio caraNahINo // 1 // " [yaH saMyato'pyetAsu aprazastAsu varttate kathaJcit / sa tadvidheSu sureSu gacchati bhaktazvaraNahInaH // 1 // ] iti, AsurAdirapadhvaMsa uktaH, sa cAsuratvAdinibandhana ityanurAdibhAvanA svarUpabhUtAnyasurAdityasAdhanakarmmaNAM kAraNAni sUtracatuSTayenAha-'cauhiM ThANehI' tyAdi kaNThyaM, navaraM asureSu bhava AsuraH-asuravizeSastadbhAvaH AsuratvaM tasmai AsuratvAya tadarthamityarthaH, athavA asuratAyai asuratayA vA karmma-tadAyuSkAdi prakurvanti-karttumArabhante, tadyathA - krodhanazIlatayAkopasvabhAvatvena prAbhRtazIlatayA - kalahana sambandhatayA saMsakkatapaHkarmaNA - AhAropadhizayyAdipratibaddhabhAvatapazcaraNena nimittAjIvanasayA- traikAlika lAbhAlAbhAdiviSayanimittopAttAhArAdyupajIvaneneti, ayamartho'nyatraivamuktaH -- " aNubaddhaviggahoMbiya saMsattatayo nimittamAesI / nikkivaNirANukaMpo AsuriyaM bhAvaNaM kuNai // 1 // " [anubaddhavigrahaH saMsaktatapA nimittAdezI niSkRpaH niranukaMpa AsurikIM bhAvanAM karoti // 1 // ] iti, tathA abhiyogaM vyApAraNamarhantItyAabhiyogyAH kiGkaradevavizeSAstadbhAvastattA tasyai tayA veti, AtmotkarSeNa-AtmaguNAbhimAnena paraparivAdena -paradoSaparikIrttanena bhUtikarmaNAM jvaritAdInAM bhUtyAdibhI rakSAdikaraNena kautukakaraNena-saubhAgyAdinimittaM parastrapanakAdikaraNeneti, iyamapyevamanyatra - " kouya bhUIkamme pasiNA iyare nimittamAjIvI / ihirasasAyagaruo abhiogaM bhAvaNaM kuNai // 1 // " iti [ prazno'GguSThapraznAdiritaraH svamavidyAdiriti > [ kautukaM bhUtikarma praznaH itara ( svamAdiH ) nimittAjIvI uttaration For Fasten ~552~ www.ncbrary.org Page #554 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti sthAna [4], uddezaka [4], mUlaM [354] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: zrIsthAnA- sUtravRttiH saMvAsa: prata sUtrAMka [354] // 275 // dIpa anukrama [381] RddhirasasAtAgauravita AbhiyogyAM bhAvanAM karoti // 1 // ] tathA sammuhyatIti sammohaH-mUDhAtmA devavizeSa eva tadbhA- 4 sthAnA0 vastattA tasyai sammohatAyai sammohatvAya sammohatayA veti, unmArgadezanayA-samyagdarzanAdirUpabhAvamArgAtikrAntadharma- [ uddezaH4 prathanena [prakaTanena-kathanena> mArgAntarAyaNa-mokSAdhvapravRttatadvighnakaraNena, kAmAzaMsAprayogeNa-zabdAdAvabhilApaka|raNena, 'bhijatti lobho gRddhistena nidAnakaraNaM etasmAttapaHprabhRtezcakravAditvaM me bhUyAditi nikAcanAkaraNaM teneti, AsurAiyamapyevamanyatra-"ummaggadesao magganAso maggavippaDIvattI / moheNa ya mohettA saMmohaM bhAvaNaM kuNai // 1 // " bhiyogyAiti, [unmArgadezako mArganAzako mArgavipratipattikA mohena ca mohayitvA saMmohI bhAvanAM karoti // 1 // devAnAM madhye dyAH kilviSaH-pApo'ta evAspRzyAdidharmako devazcAsau kilviSazceti vA devakilviSaH zeSaM tathaiva, avarNa:-azlAghA asa-18sU0353. doSoghaTTanamityarthaH, ayamartho'nyatraivamucyate-nANassa kevalINaM dhammAyariANa sabbasAhUNaM / bhAsaM avanamAI ki-18 354 bisiyaM bhAvaNaM kuNai / / 1 // " iti, [jJAnasya kevalinAM dharmAcAryANAM sarvasAdhUnAm / bhASamANo'varNAdi kisvipikI bhAvanAM karoti // 1 // ] iha kandarpabhAvanA nokA catuHsthAnakatvAditi, avasarazcAyamasyA iti sA pradarzyate-"kaMdappe kukkuie davasIle yAvi hAsaNakare ya / vimhAvito ya paraM kaMdappaM bhAvaNaM kuNai // 1 // " iti, [kandarpaH kandarpakathAvAn , kucito bhANDaceSTaH, dravazIlo dAt drutagamanabhASaNAdi, hAsanakaro dheSavacanAdinA svaparahAsotpAdakaH vismApakaHindrajAlI> [kaMdapI kukucitaH drutagAmI cApi hAsanakaraH paraM vismApayan (vismApaka indrajAlI) kaMdapI bhAvanAM: karoti // 1 // ] ayazcApadhvaMsaH pravagyAnvitasyeti pravajyAnirUpaNAya 'caubvihA pabbaje' tyAdi sUtrATaka ~553~ Page #555 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti sthAna [4], uddezaka [4], mUlaM [355] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [355] calamvihA payajA paM00-ihalogapaDiyaddhA paralogapaTivaddhA duhato logapaDhibaddhA appaDibaddhA 1, cAumvihA padhvajA paM020-puramopaDibaddhA maggopaDicaddhA duhato paDibaddhA apaDivaDhA 2, cauvvihA padhvajA paM020-obAyapavajA akvAtapaccajA saMgArapabvajA vihagagaipabbajA 3, caubvihA pavajA paM0 saM0-yApahattA puyAyadattA moyAbadattA paripUyAvaittA 4, caubvihA panbajjA paM0 20-naDakhazyA bhaDakhajhyA sIhakhaDyA siyAlakkhayA 5, ca3vihA kisI paM0 saM0-yAviyA parivAviyA NiditA pariNiditA 6, evAmeva cAumvihA padhvajA paM0 saM0-yAritA parivAvitA niMditA pariNiditA 7, cavihA pancajA paM0 saM0-dhamapuMjitasamANA dhanaviralitasamANA dhannavikkhitta samANA dhanasaGkaTTitasamANA 8, (sU0355) kaNThyaM, kintu ihalokaprativaddhA nirvAhAdimAtrArthinAM paralokapratibaddhA janmAntarakAmAdyarthinAM vidhAlokaprati baddhobhayArthinAM apratibaddhA viziSTasAmAyikavatAmiti / purataH-agrataH pratrajyAparyAyabhAviSu ziSyAhArAdiSu yA pratibaddhA sA tathocyate, evaM mArgataH-pRSThataH svajanAdiSu, vidhA'pi kAcit , apratibaddhA pUrvavat / 'ovAya'tti avapAtaH-sadgurUNAM sevA tato yA pravrajyA sAdhvapAtapravrajyA, AkhyAtasya-atrajetyAyuktasya yA syAt sAuMDakhyAtapravaNyA AryarakSitadhAtuH phalgurakSitasyeveti, 'saMgAra'tti saGketastasmAdyA sA tathA metAryAdInAmiva yadivA yadi vaM pravrajasi tadA'hamapItyevaM saGketato yA sA tatheti, 'vihagagaItti vihagagatyA-pakSinyAyena parivArAdiviyogenaikAkino dezAntaragamanena ca yA sA vihagagatipravrajyA, kacid 'vihagapabajeti pAThastatra vihagasye dIpa anukrama [382] SACANCE Hrwasaramorg 'pravrajyA' evaM tasya bhedA: ~554~ Page #556 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [4], uddezaka [4], mUlaM [355] (03) muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [355] 5- 43 dIpa anukrama [382] zrIsthAnA-veti dRzyamiti, vihatasya vA-dAriyAdibhiraribhirveti / 'tuyAvaittatti todaM kRtvA todayitvA-vyathAmutpAdya yA pravajyA sthAnA GgasUtra- dIyate, municandra putrasya sAgaracandreNeva sA tathocyate, 'uyAvaitta'tti kvacitpAThastatra ojo-balaM zArIraM vidyAdisakaM | uddezaH4 vRttiH vA tatkRtvA-pradaya yA dIyate sA ojayitvetyabhidhIyate, 'puyAvaittatti 'pluG gatAviti vacanAt plAvayitvA-anyatra || ihaloka nItvA''yarakSitavat, pUtaM vA dUSaNavyapohena kRtvA yA sA pUtayitveti, 'vuyAvaitta'tti sambhASya gautamena karSakavat, prtibddhaa||276|| vacanaM vA pUrvapakSarUpaM kArayitvA nigRhya ca pratijJAvacanaM vA kArayitvA yA sA tathoktA, kacit 'moyAvaitta'tti pATha- dipratrajyAstatra mocayitvA sAdhunA tailArthadAsatvaprAptabhaginIvaditi, 'parivuyAvaittatti ghRtAdibhiH parignutabhojanaH paripluta eva bhedAH taM kRtvA pariplutayitvA muhastinA raDavat yA sA tathocyata iti / naTasyeva saMvegavikaladharmakathAkaraNopArjitabhojanA- sU0355 dInAM 'khaiya'tti khAditaM bhakSaNaM yasyAM sA naTakhAditA, naTasyeva vA 'khaiva'tti saMvegazUnyadharmakathanalakSaNo hevAkA-sva-| bhAyo yasyAM sA tathA, evaM bhaTAdiSvapi, navaraM bhaTaH tathAvidhavalopadarzanalabdhabhojanAdeH khAditA ArabhaTavRttilakSaNahevAko vA siMhaH punaH zauryAtirekAdavajJayopAttasya yathArabdhabhakSaNena vA khAditA tathAvidhaprakRtiyoM zRgAlastu nya-1 mRtyopAttasyAnyAnyasthAnabhakSaNena vA khAditA tatsvabhAvo veti / kRSiH-dhAnyArtha kSetrakarSaNam , 'vAviya'tti sakRddhAnyavapanavatI 'parivAviya'tti dvistriyaM utsAdhya sthAnAntarAropaNataH parivapanavatI zAlikRSivat, 'niMdiya'tti ekadA dAvijAtIyatRNAdyapanayanena zodhitA nidAtA, 'pariniMdiya'tti dvistriA tRNAdizodhaneneti, pravrajyA tu vAviyA sAmA R||276 // yikAropaNena parivAviyA mahAvatAropaNena niraticArasya sAticArasya vA mUlaprAyazcittadAnataH, nindiyA sakRdaticA-| SARERatunintainational 'pravrajyA' evaM tasya bhedA: ~555~ Page #557 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [4], uddezaka [4], mUlaM [355] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [3], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [355] rAlocanena pariNiMdiyA punaH punariti 'dhannapuMjiyasamANa'tti khale lUnapUnavizuddhapuJjIkRtadhAnyasamAnA sakalAticArakacavaraviraheNa labdhasvasvabhAvatvAt ekA, anyA tu khalaka eva yadvirelitaM-visAritaM vAyunA pUnamapujIkRtaM dhAnya tatsamAnA yA hi laghunApi yatnena svasvabhAvaM lapsyata iti, anyA tu yadvikIrNa-gokhurakSuNNatayA vikSipta dhAnyaM tatsa-12 mAnA yA hi sahajasamutpannAticArakacavarayuktatvAt sAmayyantarApekSitayA kAlakSepalabhyasvasvabhAvA sA dhAnya vikIrNasamAnocyate, anyA tu yatsaGkarSita-kSetrAdAkarSitaM khalamAnItaM dhAnyaM tatsamAnA yA hi bahutarAticAropetatvAd bahutarakAlaprAptavyasvasvabhAvA sA dhAnyasaGkarSitasamAneti, iha ca puJjitAderdhAnyavizeSaNasya paranipAtaH prAkRtatvAditi // iyazca pravrajyA evaM vicitrA saMjJAvazAbhavatIti saMjJAnirUpaNAya sUtrapazcarka cattAri salAmo paM0 20-AhArasannA bhayasannA mehuNasannA pariggahasannA 1, cAudi ThANehiM AhArasanA samuppajati, taM0-bhomakohatAte 1 chuhAveyaNijassa kammassa udaeNaM 2 matIte 3 tadavovogeNaM 4, 2, carhi ThANehiM bhayasannA samupajAti, saM0-dINasattattAte bhayaveyaNijassa kammassa udaeNaM matIte tadahovaogeNaM 3, cAhiM ThANehiM mehuNasannA samupajjati, 20-citamaMsasoNiyayAe mohaNijassa kammassa udaeNaM matIte saTThovaogeNaM 4, carhi ThANehiM pariggahasanA samupajjA, taM-avimuttavAe lobhaveyaNijassa kammarasa udaeNaM matIte tadahovaogeNaM 5 (sU0 356) cAumvihA kAmA paM0 saM0-siMgArA kaluNA bIbhatsA rodA, siMgArA kAmA devANaM kaluNA kAmA maNuyANa bIbhatsA kAmA tirikkhajoNiyANaM rodA kAmA rayANaM (sU0 357) dIpa anukrama [382] Alaunciurary.orm saMjJA evaM tasya utpatti: ~556~ Page #558 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [357] dIpa anukrama [384] zrIsthAnA asUtravRttiH // 277 // Jan Ecat "sthAna" - aMgasUtra-3 ( mUlaM + vRttiH) sthAna [ 4 ], uddezaka [4], muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [03], aMga sUtra [03 ] mUlaM [ 357] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH 'cArI'tyAdi vyaktaM kevalaM saMjJAnaM saMjJA- caitanyaM taccAsAta vedanIya mohanIyakammodayajanyavikArayuktamAhArasaMjJAdivena vyapadizyata iti, tatrAhArasaMjJA- AhArAbhilASaH bhayasaMjJA-bhayamohanIyasampAdyo jIvapariNAmo maithunasaMjJAvedodayajanito maithunAbhilASaH parigrahasaMjJA - cAritramohodayajanitaH parigrahAbhilApa iti, avamakoSThatayA - riktodaratayA matyA - AhArakathAzravaNAdijanitayA tadarthopayogena satatamAhAracintayeti / hInasattvatayA - sattvAbhAvena matiHbhayavArttAzravaNabhISaNadarzanAdijanitA buddhistayA tadarthopayogena- ihalokAdibhayalakSaNArthaparyAlocaneneti / cite upacite | mAMsazoNite yasya sa tathA tadbhAvastattA tayA cittamAMsazoNitatayA matyA- suratakathAzravaNAdijanitabuddhyA tadarthopayogena- maithunalakSaNArthAnucintaneneti / avimuktatayA - saparigrahatayA matyA-sacetanAdiparigrahadarzanAdijanitabuddhyA tadarthopayogena parigrahAnucintaneneti / saMjJA hi kAmagocarA bhavantIti kAmanirUpaNasUtraM vyaktaJca, kintu kAmAH - zabdAdayaH, zRGgArA devAnAM ekAntikAtyantikamanojJatvena prakRSTaratirasAspadatvAditi, ratirUpo hi zRGgAro, yadAha - "vyavahAraH puMnAryoranyo'nyaM raktayoratiprakRtiH zRGgAraH" iti manuSyANAM karuNA manojJatvasyAtathAvidhatvAttucchatvena kSaNadRSTanaSTatvena zukrazoNitAdiprabhavadehAzritatvena ca zocanAtmakatvAt, karuNo hi rasaH zokasvabhAvaH "karuNaH zokaprakRti"riti vacanAditi, tirakSAM bIbhatsA jugupsAspadatvAt, bIbhatsaraso hi jugupsAtmako, yadAha - "bhavati jugupsAprakRtibIbhatsaH' iti, nairayikANAM raudrA-dAruNA atyantamaniSTatvena krodhotpAdakatvAt, raudraraso hi kodharUpo, yata Aha"raudraH krodhaprakRti" riti / ete ca kAmAH tucchagambhIrayorvAdhaketarA iti tAvabhidhitsuH sadRSTAntAnyaSTau sUtrANyAha saMjJA evaM tasya utpattiH For Parts On ~ 557 ~ 14 sthAnA0 uddezaH 4 saMjJAH sU0 356 kAmAH sU0 357 / / 277 // nirar Page #559 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [4], uddezaka [4], mUlaM [358] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [358] pattAri udagA paM0 ta0-uttANe NAmamege uttANodae uttANe NAmamege gaMbhIrodae gaMbhIre NAmamege uttANodae gaMbhIre jAmamege gaMbhIrodae 1, evAmeSa pattAri purisajAyA paM020-utANe nAmamege uttANahidae ucANe NAmamege gaMbhIrahidae 1,2, pattAri udgA paM0 20-uttANe NAmamege uttANobhAsI uttANe NAmamege gaMbhIrobhAsI 4,3, evAmeva cattAri purisajAyA paM0 saM0-uttANe NAmamege uttANobhAsI uttANe NAmamege gaMbhIrobhAsI 4,4, cattAri udahI paM0 ta0uttANe NAmamege uttANodahI uttANe NAmamege gaMbhIrodahI 4,5, evAmeva catvAri purisajAtA paM0 20-uttANe NAmayege uttANahiyae 4, 6, cattAri uhI paM0 ta0-uttANe NAmamege uttANobhAsI uttANe NAmamege gaMbhIrobhAsI 4,7, evAmeva cattAri purisajAyA paM0 ta0-uttANe NAmamege ucANobhAsI 4, 8 (sU0 358) 'catArI'tyAdIni vyaktAni ca, kintu udakAni-jalAni prajJaptAni tatrottAnaM nAmaika tucchatyAta pratalamityarthaH punarusAnaM svacchatayopalabhyamadhyasvarUpatvAdudaka-jalam , usANodayetti vyasto'yaM nirdezaH prAkRtazailIkzAt samasta ivAvabhAsate, na ca mUlopAttenodakazabdenAyaM gatArthoM bhaviSyatIti vAcyam, tasya bahuvacanAntatvenehAsambadyamAnatvAt, sAkSAdudakazabde ca sati kiM tasya vacanapariNAmAdanukarSaNenetyevamudadhisUtre'pi bhAvanIyamiti / tathottAnaM tathaiva gambhIramudaka-gaDulatvAdanupalabhyamAnasvarUpaM tathA gambhIram-agAdhaM pracuratvAduttAnamudakaM svacchatayopalabhyamadhyasvarUpatvAt tathA gambhIramagAyatvAt punargambhIramudakaM gaDulatvAditi, puruSastu uttAnaH agambhIro bahirdarzitamadadainyAdijanyavikRtakAyavAkSeSTatvAduttAnahRdayastu dainyAdiyuktaguhyadharaNAsamarthacittasvAdityekaH anya uttAnaH kAraNavazAharzitavika RECOGESABKAA%ESCR S SISTERSTOREACT dIpa anukrama [385] PA ~ 558~ Page #560 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [4], uddezaka [4], mUlaM [358] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: zrIsthAnA- vRttiH prata sUtrAMka [358] // 278 // dIpa anukrama [385] taceSTatvAt gambhIrahRdayastu svabhAvenottAnahRdayaviparItatvAt tRtIyastu gambhIro dainyAdivattve'pi kAraNavazAt saMvRtA sthAnA0 kAratayA uttAnahadayastathaiva caturthaH prathamaviparyayAditi / tathA uttAnaM pratalatvAduttAnamavabhAsate sthAnavizeSAt tatho- zAra ttAnaM tathaiva gambhIram-agAdhamavabhAsate saGkINozrayatvAdinA tathA gambhIram-agAdhamuttAnAvabhAsi tu vistIrNasthAnAzraya-18 udakodasvAdinA / tathA gambhIram-agAdhaM gambhIrAvabhAsi tathAvidhasthAnAzritatvAdinaiveti, puruSastUttAna:-tuccha ucAna evAva |dhisamapubhAsate pradarzitatucchatvavikAratvAd dvitIyaH saMvRtatvAt tRtIyaH kAraNato darzitavikAratvAccaturthaH sujJAnaH / tathA ruSAH udakasUtradvayavadudadhisUtradvayamapi sadArTAntikamavaseyamiti, athavA uttAnaH sagAdhatvAdeka udadhiH-udadhidezaH pUrva pa sU0 358 |zcAdapi uttAna eva velAyA bahiHsamudreSvabhAvAt dvitIyastuttAnaH pUrya pazcAd gambhIro velA''gamenAgAdhatvAt tRtI tarakaku. yastu gambhIraH pUrva pazcAt velAvigamenottAna udadhiH caturthaH sujJAnaH // samudraprastAvAttattarakAn sUtradvayenAha mbhasamapucattAri taragA paM0 saM0-samuI tarAmItege samudaM tarai samudaM tarAmItege goppataM tarati goppataM tarAmItege 4,1, cattAri ruSAH taragA paM0 saM0-samuI tarittA nAmamege samudde visItate samudaM tarecA NAmamege goppate visItati gopatitaM 4,2 (sU0 sU0 359355) pacAri kuMbhA paM0 taM-punne nAmamege punne punne nAmamege tucche tucche NAmamege pugne tucche NAmamege tucche, evAmeSa 360 pattAri purisajAyA paM0 20-punne nAmamege punne 4, cattAri kuMbhA paM0 ta0-punne nAmamege punobhAsI pugne nAmamege tumlobhAsI tucche nAmamege punnobhAsI tucche nAmamege tucchobhAsI, evaM cattAri purisajAyA paM0 saM0-punne // 278 // NAmamege punnobhAsI 4, cattAri kuMbhA paM0 saM0-punne nAmamege punnarUve pune nAmamege tuccharUve 4, evAmeva cattAri OMARHI ~ 559~ Page #561 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [4], uddezaka [4], mUlaM [360] + gAthA 1 se 4 muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [360] gAthA ||1-4|| dIpa anukrama [387-391] R5RW6955-555k purisajAyA paM0,0-punne nAmamege punnarUve 4, cattAri kuMbhA paM0 saM0-punnevi ege pitaDhe punnevi ege akdale tucchevi ege piyahe tucchevi ege avadale, evAmeva cattAri purisajAyA paM0 20-punevi ege pitaDhe 4, taheva cattAri kuMbhA paM00-punevi ege vissaMdati punevi ege No vissaMdati tucchevi ege vissaMdati tuphachevi ege na vissadai, eSAmeva cattAri purisajAyA paM0 0-punnevi ege vissaMdati 4, taheva cattAri kuMbhA paM0 saM0-bhinne jajarie parissAI aparissAi, evAmeva caubihe paritte paM0 0-bhinne jAya aparissAI, pattAri kuMbhA paM0 20-mahukuMbhe nAma ege mahuppihANe mahukuMbhe NAmaM ege visapihANe visakuMbhe nAma ege mahupihANe visakuMbhe NAmamege visapihANe, evAmeva cattAri purisajAyA paM0 saM0-mahukuMbhe nAma ege madhupihANe 4-hiyayamapAvamakalusaM jIhA'pi ya maharabhAsiNI nithaM / jami purisaMmi vijati se madhukuMbhe madhupihANe // 1 // hiyayamapAvamakalusaM jIhA'vi ya kaDayabhAsiNI nicaM / jaMmi purisaMmi vijati se madhukuMbhe visapihANe // 2 // jaM hiyayaM kalusamayaM jIhA'pi ya madhurabhAsiNI nidhaM / jami purisaMmi vijati se visakuMbhe mahupihANe // 3 // jaM hiyayaM kalusamayaM jIhA'pi ya kaDuyabhAsiNI nicaM / aMmi purisaMmi vijati se visakuMbhe visapidANe // 4 // (sU0 360) 'cattAri tarage'tyAdi vyaktaM, navaraM tarantIti tarAH ta eva tarakA, samudra-samudrabahustaraM sarvaviratyAdikaM kArya tarAmi -karomItyevamabhyupagamya tatra samarthatvAdekaH samudraM tarati-tadeva samarthayatItyekaH, anyastu tadabhyupagamyAsamarthatvAt goSpadaM-tatkalpaM dezaviratyAdikamalpatamaM tarati-nirvAhayatIti, anyastu goSpadaprAyamabhyupagamya vIryAtirekAt samudra Brainram.org ~ 560~ Page #562 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [360] gAthA // 1-4 // dIpa anukrama [387 -391] zrIsthAnA sUtra 4 sthAnA0 prAyamapi sAdhayatIti caturthaH pratItaH 1 / samudraprAyaM kArya tarIkhA nirvAhya samudraprAye prayojanAntare viSIdati-na tanni / / 279 / / ruSAH rvAhayatIti vicitratvAt kSayopazamasyeti, evamanye traya iti 2 / puruSAneva kumbhadRSTAntena pratipipAdayiSuH sUtraprapaJcamAha- 1 uddezaH 4 4 sugamazcAyaM, navaraM pUrNaH sakalAvayavayuktaH pramANopeto vA punaH pUrNo-madhvAdibhRtaH dvitIye bhane tuccho-riktaH, tRtIye 4 udakoda* tucchaH- apUrNAvayavo laghurvA, caturthaH sujJAnaH, athavA pUrNo bhRtaH pUrva pacAdapi pUrNa ityevaM catvAro'pi 1, puruSastu pUNoM ghisamapujAtyAdibhirguNaiH punaH pUrNo jJAnAdibhiriti athavA pUrNo dhanena guNairvA pUrva pazcAdapi taiH pUrNa evetyevaM zeSA api 2, pUrNo'vayavairdadhyAdinA vA pUrNa evAvabhAsate draSTRNAmiti pUrNAvabhAsItye ko'nyastu pUrNo'pi kutazciddhetorvivakSitaprayo- 2 tarakakujanAsAdhakatvAdestuccho'va bhAsate, evaM zeSa 3 / puruSastu pUrNo ghanazrutAdibhistadviniyogAcca pUrNa evAvabhAsate, ambhasamapunyastu tadaviniyogAttuccha evAvabhAsate, anyastu tuccho'pi kathamapi prastAvocitapravRtteH pUrNavadavabhAsate, aparastucchodhanazrutAdirahito'ta eva tadaviniyojakatvAt tucchAvabhAsIti 4 / tathA pUrNo nIrAdinA punaH pUrNa puNyaM vA pavitraM rUpaM yasya sa tatheti prathamo dvitIye tucchaM hInaM rUpam-AkAro yasya sa tuccharUpaH, evaM zeSa 5 / puruSastu pUrNo jJAnAdibhiH pUrNarUpaH puNyarUpo vA viziSTara joharaNAdidravyaliGgasadbhAvAt susAdhuriti dvitIyabhaGge tuccharUpaH kAraNAtyataliGgaH susAdhureveti tRtIye tuccho jJAnAdivihIno nihvAdizcaturtho jJAnAdidravyaliGgahIno gRhasthAdiriti 6 / tathA pUrNastathaiva apistucchApekSayA samuccayArthaH ekaH kazcit priyAya- prItaye ayamiti priyArthaH kanakAdimayatvAt sAra ityarthaH, tathA apadalam - apazadaM dravyaM kAraNabhUtaM mRttikAdi yasyAsAvapadalaH avadalati vA dIryata ityavadalaH Amapa "sthAna" - aMgasUtra-3 ( mUlaM + vRttiH) sthAna [ 4 ], uddezaka [4], muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra [03], aMga sUtra [03 ] mUlaM [ 360 ] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH vRttiH Education Internationa For Parts Only ~ 561~ ruSAH sU0 360 // 279 // Page #563 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [4], uddezaka [4], mUlaM [360] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [360] gAthA ||1-4|| dIpa anukrama [387-391] katayA'sAra ityarthaH, tuccho'pyevameveti / puruSo dhanazrutAdibhiH pUrNaH priyArthaH kazciniyavacanadAnAdibhiH priyakArI sAra iti, anyastu na tathetyapadalaH paropakAraM pratyayogya iti, tuccho'pyevameveti 8. pUrNo'pi jalAdeviSyandate-zravati, iha tuccha:-tucchajalAdiH sa eva viSpandate, apiH sarvatra samuccaye pratiyogyapekSayeti 9 puruSastu pUrNo'pyeko vipyandate-dhanaM dadAti zrutaM vA anyo neti tuccho'pi-alpavittAdirapi dhanazrutAdi viSyandate'nyo naiveti 10 tathA bhinnaH-sphuTitaH jarjarito-rAjIyuktaH parizrAvI-duSpakatvAt kSarakaH aparizrAvI kaThinatvAditi 11 / cAritraM tu bhinna mUlaprAyazcittApatyA jarjaritaM chedAdimAptyA parisrAvi sUkSmAticAratayA aparisrAvi niraticAratayeti, iha ca puruSA-1 dhikAre'pi yaccAritralakSaNapuruSadharmabhaNanaM taddharmAdharmiNoH kathaJcidabhedAdanavadyamavagantavyamiti 12 / tathA madhuna:-kSI-| drasya kumbho madhukumbho madhubhRtaM madhveva vA pidhAna-sthaganaM yasya sa madhupidhAnaH evamanye trayaH 13 / puruSasUtraM svayameva "hiya'mityAdigAthAcatuSTayena bhAvitamiti, tatra hRdayaM-manaH apApam-ahiMsramakaluSam-aprItivarjitamiti, jihvA'pi ca madhurabhASiNI nityaM yasmin puruSe vidyate sa puruSo madhukumbha iva madhukumbho madhupidhAna iva madhupidhAna iti prathamabhaGgayojanA, tRtIyagAthAyAM yat hRdayaM kaluSamayam-anItyAtmakamupalakSaNatvAt pApaM ca jihvA yA madhurabhASiNI nityaM tatsA ceti gamyate yasmin puruSe vidyate sa puruSo viSakumbho madhupidhAnastarasAdhamyoMditi 14 / atra ca caturthaH puruSa upasargakArI syAdityupasargaprarUpaNAya 'carabvihA ubasagge'tyAdi sUtrapazakamAha caubihA unasaggA paM0 ta0-divyA mANusA tirikkhajoNiyA AyasaMcayaNijA 1, divvA upasaggA caumvihA paM0 *AKADCASSES upasarga evaM tasya bhedA: ~562~ Page #564 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [361] dIpa anukrama [392] zrIsthAnA GgasUtra vRttiH // 280 // "sthAna" - aMgasUtra-3 ( mUlaM + vRttiH) sthAna [ 4 ], uddezaka [4], muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [03], aMga sUtra [03] mUlaM [ 361] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH *%* % saM0 - dAsA pAosA vImaMsA puDhovemAtA 2, mANussA uvasaggA caDhavidhA paM0 vaM0 - hAsA pAosA vImaMsA kukhIupaDi sevaNayA 3, tirikkhajoNiyA uvasaggA caDhavviA paM0 taM0 bhatA padosA AhAraheDaM avacaleNasArakkhaNayA 4, AtasaMcaivaNijA uvasaggA caDhavA paM0 [saM0 paTTaNatA pavaDaNatA thaMbhaNatA lesaNatA 5 ( sU0 361 ) kaNThyacedaM, navaramupasarjanAnyupasRjyate vA-dharmmAt pracyAvyate janturebhirupasargA-bAdhAvizeSAH, te ca kartRbhedAccatu biMdhAH, Aha ca--" uvasajjaNamuvasaggo teNa tao ya uvasijae jamhA / so divyamaNuyatericcha Aya saMveyaNAbheo || 1||" iti, [upasarjanamupasargaH yena yato vopasRjyate yasmAt sa divyamAnujatairyagAtmasaMvedanAbhedaH // 1 // ] AtmanA saMcetyante - kriyanta ityAtmasaMcetanIyAH, tatra divyA hrAsati -hAsAdbhavanti hAsasambhUtatvAdvA hAsA upasarga evetyevamanyatrApi, yathA bhikSArthaM grAmAntaraprasthitala kairvyantaryA upayAcitaM pratipannaM yadIpsitaM lapsyAmahe tadA tavoNDerakAdi dAsyAma iti, labdhe ca tatra tavedamiti bhaNitvA taduNDerakAdi taiH svayameva bhakSitaM devatayA ca hAsena tadrUpamAvRtya krIDitaM anAgacchatsu ca jhulakeSu vyAkule gacche niveditamAcAryANAM devatayA zulakavRttaM, tato vRSabhairuNDerakAdi yAcitvA tasyai dattaM tathA tu te darzitA iti, pradveSAdyathA saGgamako mahAvIrasyopasargAnakarIt, | vimarSAt yathA kvaciddevakulikAyAM varSA sUSitvA sAdhuSu gateSu tadIya evAnyaH pazcAdAgatastatroSitaH taM ca devatA kiM svarUpo'yamiti vimarSAdupasargitavatIti, pRthag-bhinnA vividhA mAtrA -hAsAdivasturUpA yeSu te pRthagvimAtrA athavA pRthag- vividhA mAtrA vimAtrA tayA ityetatatRtIyaikavacanaM padaM dRzyaM tathAhi hAsena kRtvA pradveSeNa karo Education Internationa upasarga evaM tasya bhedA: For Pale Only ~563~ 4 sthAnA0 uddezaH 4 upasargAH sU0 361 // 280 // Page #565 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [4], uddezaka [4], mUlaM [361] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [361] dIpa anukrama [392]] SSSSSCk C2452-2240 tItyevaM saMyogAH, yathA saGkamaka eva vimarSeNa kRtvA pradveSeNa kRtavAniti, tathA mAnuSyA hAsAt yathA gaNikA-1 duhitA kSullakamupasargitavatI sA ca tena daNDena tADitA vivAde ca rAjJaH zrIgRhadRSTAnto niveditasteneti, pradveSAdyathA gajasukumAraH somila brAhmaNena vyaparopitaH, vimarSAdyathA cANakyoktacandraguptena dharmaparIkSArtha liGginoDantaHpure dharmamAkhyApitAH kSobhitAzca sAdhavastu kSobhituM na zakitA iti, kuzIlam-abrahma tasya pratiSevaNaM kuzIlapratiSevaNaM tadbhAvaH kuzIlapratiSevaNatA upasargaH kuzIlasya vA pratiSevaNaM yeSu te kuzIlapratiSevaNakAH athavA kuzIlapra|tiSevaNayeti vyAkhyeyaM, yathA sandhyAyAM vasatyarthaM proSitasyeAlohe praviSTaH sAdhuzcatasRbhirIAlujAyAbhirdattAvAsaH pratyeka caturo'pi yAmAnurupasamgito na ca kSubhitaH, tathA tairazcA bhayAt zvAdayo dazeyuH pradveSAcaNDakauziko bhagavantaM daSTavAn AhArahetoH siMhAdayaH apatyalayanasaMrakSaNAya kAkyAdaya upasargayeyuriti, tadhA AtmasaMcetanIyAH ghaTTanatA ghaTTanayA vA yathA'kSiNi rajaH patitaM tatastadakSi hastena malitaM duHkhitumArabdhamadhavA svayamevAkSiNi gale vA mAMsAGkarAdi jAtaM ghaTTayatIti prapatanatA prapatanayA cA yathA aprayalena saJcarataH prapatanAt duHkhamukhadyate stambhanatA stambhanayA vA yathA tAvadupaviSTaH sthito yAvat suptaH pAdAdiH stabdho jAtaH zleSaNatA zleSaNayA vA yathA pAdamAkucya sthito vAtena tathaiva pAdo lagita iti, bhavanti cAtra gAdhA:-"hAsa 1 padosa 2 vImaMsao 3 vimAyAya 4 vA bhave digdo / evaM ciya mANusso kusiilpddisevnncuttho||1|| tirio bhaya 1 ppaosA 2 ''hArA 3 'vaccAdirakkhaNatthaM vA 4 // ghaTTaNa 1 dhaMbhaNa 2 pavaDaNa 3 lesaNao vaa''ysNceo4||2|| divyaMmi vaMtarI 1 saMgame 2 gajai 3 chobhaNAdIyA 4 la upasarga evaM tasya bhedA: ~564~ Page #566 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [361] dIpa anukrama [392] zrIsthAnA jhasUtravRttiH // 281 // muni dIparatnasAgareNa saMkalita .... "sthAna" aMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRttiH ) uddezaka [4]. sthAna [4], ..AgamasUtra [03 ], aMga sUtra [03] Eaton Intentional upasarga evaM tasya bhedA: - [ ityuttarArddha >, gaNiyA 1 somila 2 dhammovaesaNe 3 sAllujosiyAIyA 4 / tiriyaMmi sANa 1 kosiya 2 sIhA acirasUviyagavAI // 3 // kaNuga 1 kuDaNA 2 bhipayaNAi 3 gattasaMlesaNAdao 4 neyA / AodAharaNA kAya 1 vitta 2 kapha 3 sannivAyA va "ti // 4 // [hAsyAtpradveSAdvimarzAdvimAtrAto vA bhaveddivyaH / evameva mAnuSyaH kuzIlapratipevanAcaturthaH // 1 // tairazcaH bhayAtmadveSAdAhArAdapatyarakSaNArthaM vA / ghaTTanastaMbhanaprapatanasaMleSaNato vA''tmasaMvedaH // divye vyantarI saMgama ekayatilobhanyAdikA (kSobhaNAdikAH) / mAnuSye gaNikAsomiladharmopadeza kerSyAluyoSidAdayaH // tairavIne zvaka zikasiMhAciraprasUtagavAdikAH / kaNakuTTanAbhipatanagartAsaMleSaNAdayo jJeyAH // AtmodAharaNAni vAtapittakaphasanivAtA vA] upasargasahanAt karmmakSayo bhavatIti karmmasvarUpapratipAdanAyAha mUlaM [361] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH kamme paM0 [saM0 subhe nAmamege subhe subhe nAmamege asubhe asubhe nAma 4, 1, caDabbihe kamme paM0 saM0subhe nAmamege subhavivAge subhe NAmamege asubhavivAge asubhe nAmamege subhavicAge asubhe nAmamege asubhavivAge 4, 2, caunvidde kamme paM0 [saM0 pagaDIkamme ThitIkamme aNubhAvakamme padesakamme 4, 3, (sU0 362) caDabbihe saMghe paM0 saM0 - samaNA samaNIo sAvagA sAviyAo (sU0 363) caubvihA buddhI paM0 taM0 uppattitA veNatitA ka mmiyA pAriNAmiyA, DabvadhA maI paM0 [saM0 ugamatI IhAmatI avAyamaI dhAraNAmatI, athavA caubviddA matI paM0 taM 0 araMjarodgasamANA viyarodayasamANA sarodgasamANA sAgarodagasamANA (sU0 364 ) caDavvihA saMsArasamAvannagA jIvA paM0 [saM0 raitA tirikkhajoNIvA maNussA devA, cavviA savajIvA paM0 taM0 maNajogI For Parts Only ~ 565 ~ 4 sthAnA0 uddezaH 4 karmasaGghaH i jIvAH sU0 362365 / / 281 // ayor Page #567 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [4], uddezaka [4], mUlaM [365] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [365] dIpa baijogI kAyajogI ajogI ahavA caubvihA sanbajISA paM0 saM0-isthiSevagA purisavedagA gapuMsakavedagA avevgaa| athavA pabbihA savvajIvA paM0 0-cakkhudaMsaNI acakkhudasaNI ohisaNI kevaladasaNI ahavA caumvihA sa bajIvANaM taM0-saMjayA asaMjayA saMjayAsaMjayA NosaMjayANoasaMjayA (sU0365) cabiheM'tyAdi sUtratrayaM vyakaM, navaraM kriyata iti karma jJAnAvaraNIyAdi tat zubha-puNyaprakRtirUpaM punaH zubhazubhAnuvandhitvAt bharatAdInAmiva, zubhaM tathaivAzubhamazubhAnuvandhitvAt brahmadattAdInAmiva azubha-pApaprakRtirUpaM zubhaM| zubhAnubandhitvAt duHkhitAnAmakAmanirjarAvatAM gavAdInAmiva azubhaM tathaiva punarazubhamazubhAnubandhiscAt matsyabandhA dInAmiveti / tathA zubhaM sAtAdi sAtAditvenaiva vaddhaM tathaivodeti yattat zubhavipAkaM yattu baddhaM zubhatvena saGkrAmakaraNavaBAzAtadetyazubhatvena tad dvitIya, bhavati ca karmaNi karmAntarAnupravezaH, saGkamAbhidhAnakaraNavazAd, uktazca-"mUlaprakRtyabhinnAH saGkamayati guNata uttarAH prkRtiiH| nanvAtmA'mUrttatvAdadhyavasAnaprayogeNa // 1 // " iti, tathA matAntaram"mosUNa AuyaM khalu daMsaNamohaM carittamohaM ca / sesANaM payaDINaM uttaravihisaMkamo bhaNio ||1||"[aayurdrshnmoh cAritramohameva ca muktvA zeSANAM prakRtInAmuttaravidhisaMkramo bhnnitH||1||] yaddaddhamazubhatayodeti ca zubhatayA tattRtIyaM caturthaM pratItamiti, tRtIyaM karmasUtramatratyadvitIyodezakabandhasUtravajJeyamiti / caturvidhakarmasvarUpaM saGgha eva vittIti sahasUtraM, sa ca sarvavidvacanasaMskRtabuddhimAniti buddhisUtraM, buddhizca mativizeSa iti matisUtre, sugmaani| caitAni, navaraM sage-guNaratnapAtrabhUtasatvasamUhA, taba zrAmyanti-tapasyantIti zramaNAH athavA saha manasA zobhanena| SAE%E0*904SMARA%***** anukrama [396] 'karma' vyAkhyA evaM tasya zubha-azubha rupeNa bhedA:, ~566~ Page #568 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti sthAna [4], uddezaka [4], mUlaM [365] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: zrIsthAnA - GgasUtravRttiH prata sUtrAMka // 282 // [365] ROCEARC dIpa nidAnapariNAmalakSaNapAparahitena ca cetasA vartata iti samanasastathA samAna-svajanaparajanAdiSu tulyaM mano yeSAM te sthAnA. samanasaH, uktazca-"to samaNo jada sumaNo bhAveNa ya jaina hoi pAvamaNo / sayaNe ya jaNe ya samo samo ya uddezA4 mANAvamANesuM // 1 // " [tadA zramaNaH yadi sumanA: bhAvena yadi na bhavati pApamanAH / svajane jane ca samaH samazca| karmasaGkaH maanaapmaanyoH||1||] athavA samiti-samatayA zatrumitrAdiSvaNanti-pravarttanta iti samaNAH, Aha ca-"nasthita buddhi ya si koi veso pio va sabvesu ceba jIvesu / eeNa hoi samaNo eso anno'vi pajjAo // 1 // " [nAsti / jIvA ca tasya ko'pi dveSyaH priyo vA sarveSvapi jIveSu / etena bhavati samanAH eSo'nyo'pi pryaayH||1||] iti, sU0365 prAkRtatayA sarvatra samaNatti, evaM samaNIo, tathA zRNvanti jinavacana miti zrAvakAra, uktazca-"avAptadRSTyAdivizuddhasampat , paraM samAcAramanuprabhAtam / zRNoti yaH sAdhujanAdatandrastaM zrAvaka mAhuramI jinendrAH // 1 // " iti, athavA zrAnti pacanti tattvArthazraddhAnaM niSThAM nayantIti zrAH, tathA vapanti-guNavatsaptakSetreSu dhanavIjAni nikSipantIti vAstathA kiranti-kliSTakarmarajo vikSipantIti kAstataH karmadhAraye zrAvakA iti bhavati, yadAha-"zraddhAlutAM zrAti padArthacintanAddhanAni pAtreSu vapatyanAratam / kiratyapuNyAni susAdhusevanAdathApi taM zrAvakamAhuraJjasA // 1 // " iti, evaM zrAvikA apIti, tathA utpattireva prayojanaM yasyAH sA autpattikI, nanu kSayopazamaH kAraNamasyAH, satyaM, kintu sa khalvantaraGgatvAtsarvabuddhisAdhAraNa iti na vivakSyate, na cAnyacchAstrakarmAbhyAsAdikamapekSata iti, api ca-bujyutpAdA laa||282|| pUrva svayamadRSTo'nyatazcAzruto manasA'pyanAlocitastasminneva kSaNe yathAvasthito'rtho gRhyate yayA sA lokadvayAviruddha anukrama [396] zramaNa, samiti, zrAvaka Adi zabdasya vyAkhyA, 'budhdhi' tasyA: bhedA: ~567~ Page #569 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [4], uddezaka [4], mUlaM [365] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [365] dIpa kAntikaphalavatI buddhirIsattikIti, yadAha-"puvamadidvamasuyamaveiyatakkhaNavisuddhagahiyatthA / abbAhayaphalajogA buddhI uppattiyAnAma // 1 // " iti, [pUrvamahaSTAzrutajJAtasya tatkSaNe gRhItavizuddhArthI / avyAhataphalayogavatI autpAtikI nAnI buddhiH||1||] naTaputrarohakAdInAmiveti, tathA vinayo-guruzuzrUSA sa kAraNamasyAstatpradhAnA vA 4 bainayikI, apica-kAryabharanistaraNasamarthA dharmArthakAmazAstrANAM gRhItasUtrArthasArA lokadvayaphalavatI ceyamiti, yadAha |-"bharanittharaNasamasyA tivaggasuttatthagahiapeyAlA / ubhao logaphalavatI viNayasamutthA havai buddhi // 1 // tti, bhiranistaraNasamarthA gRhItatrivargazAkhasUtrArthasArA / ubhayalokaphalavatI vinayasamutthA bhavati buddhiH||1||] naimi ttikasiddhaputraziSyAdInAmiveti, anAcArya karma sAcArya zilpaM kAdAcitkaM vA karma nityabyApArastu zilpadimiti, karmaNo jAtA karmajA, apica-karmAbhinivezopalabdhakarmaparamArthA karmAbhyAsavicArAbhyAM vistIrNA prazaMsA phalavatI ceti, yadAha-"upaogadivasArA kammapasaMgaparigholaNavisAlA / sAhukAraphalavatI kammasamutthA havai buddhI | // 1 // " iti [upayogaSTasArA karmaprasaMgaparigholanavizAlA / sAdhukAraphalavatI karmasamutthA bhavati buddhiH||1||] haraNyakakarSakAdInAmiveti, pariNAmaH-sudIrghakAlapUrvAparArthAvalokanAdijanya AtmadharmaH sa prayojanamasyAstapradhAnA veti | pAriNAmikI, apica-anumAnakAraNamAtradRSTAntaH sAdhyasAdhikA bayovipAke ca puSTIbhUtA abhyudayamokSaphalA ceti, yadAha-"aNumANaheudiDhatasAhiyA vayavivAgapariNAmA / hiyanissesaphalavaI buddhI pariNAmiyA nAma // 1 // " iti | [[anubhAnaheturaSTAntasAdhikA dhyovipaakprinnaamaa| hitaniHzreyasaphalavatI buddhiH pAriNAmikInAnI // 1 // ] abhayaku-1 anukrama [396] 'budhdhi' tasyAH bhedA: ~ 568~ Page #570 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [4], uddezaka [4], mUlaM [365] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: zrIsthAnA- uddezaH4 vRttiH prata sUtrAMka // 28 // buddhiH [365] dIpa mArAdInAmiveti / tathA mananaM matiH tatra sAmAnyArthasyAzeSavizeSanirapakSasyAnirdezyasya rUpAdeH aba iti-prathamato grahaNa- sthAnA. paricchedanamavagrahaH sa eva matiravagrahamatirevaM sarvatra, navaraM tadarthavizeSAlocanamIhA prakrAntArthavizeSanizcayo'yAyaH avagatArthavizeSadharaNaM dhAraNeti, uktaza-"sAmannatvAvagahaNamoggaho bheyamaggaNamihehA / tassAvagamo'vAo avicuI karmasa dhAraNA tassa // 1 // " iti / [sAmAnyenArthAvagrahaNamavagraho bhedamArgaNamihehA tasyAvagamo'vAyo'vicyutirdhAraNA tasya // 1 // ] tathA araJjaram-udakumbho alaJjaramiti yatprasiddhaM tatrodakaM yattatsamAnA prabhUtArthagrahaNokSaNadharaNa-18 jIvAH sAmarthyAbhAvenAlpatvAdasthiratvAca, araJjarodakaM hi saGkSiptaM zInaM niSThitaM ceti, vidaro-nadIpulinAdau jalArthoMsU0365 gartaH tatra yadudakaM tatsamAnA alpatvAdaparAparArthohanamAtrasamarthatvAt jhagiti aniSThitatvAca, tadudakaM hyalpaM tathA'parAparamalpamalpa syandate, ata eva kSipramaniSThitazceti, saraudakasamAnA tu vipulatvAdvahujanopakAritvAdaniSThitasvAcca prAyaH sarojalasyApyevaMbhUtatvAditi, sAgarodakasamAnA punaH sakalapadArthaviSayatvenAtyantavipulatvAdakSayatvAdalabdhamadhyatvAca, sAgarajalasyApi hyevaMbhUtatvAditi / yathoktamatimanto jIvA eva bhavantIti jIvasUtrANi paJca vyaktAni caitAne, navaraM manoyoginaH-samanaskA yogatrayasabhAve'pi tasya prAdhAnyAdevaM vAgyogino dvIndriyAdayaH kAyayogina ekendriyA a yogino-niruddhayogAH siddhAzceti / avedakA:-siddhAdayaH / cakSuSaH sAmAnyArthagrahaNamavagrahahArUpaM darzanaM cakSurdarzanaM tadvasAntazcaturindriyAdayaH, acakSuH-sparzanAdi tadarzanavanta ekendriyAdaya iti / saMyatA:-sarvaviratAH asaMyatA-aviratAH sN-1||28|| yatAsaMyatA-dezaviratAH jayapratiSedhavantaH siddhA iti // jIvAdhikArAjIvavizeSAn puruSabhedAn catuHsUtryA''ha anukrama [396] 'budhdhi' tasyAH bhedA: ~ 569~ Page #571 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [4], uddezaka [4], mUlaM [366] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [366] dIpa cattAri purisajAyA paM0 20-mite nAmamege mitte mitne nAmamege amitte amite nAmamege mitte amitte NAmamege amite 1, pattAri purisajAyA paM0 20-mitte NAmamege mittarUve ca ubhaMgo, 4, 2, cattAri purisajAyA paM0 saM0-mutte NAmamege mule mutte NAmamege amutte, 4, 3, cattAri purisajAyA paM0 20-mutte NAmamege muttarUve 4,4, (sU0366) paMciMviyatiriksajoNiyA caugaIyA cauAgaIyA paM0 ta0-paMcidiyatirikkhajoNiyA paMcidiyatirikkhajoNipasu pavavajamANA rahaehito vA tirikkha joNipahiMto vA maNussehito vA devehiMto vA uvavajjejjA, se cevaNaM se paMkiMdiyatirikkhajogie paciMbiyatirikkhajoNiyataM vippajahamANe gairaittattAe vA jAva devattAte vA uvAgacchajA, maNussA cajagaIA pauAgatitA, evaM ceva maNussAvi (sU0 367) beiMdiyA NaM jIvA asamArabhamANassa cauvihe saMjame kajati, taM-jinbhAmayAto sokkhAto avavarovittA bhavati, jinbhAmaeNaM dukkheNaM asaMjogettA bhavati, phAsamayAto sokkhAto avabarovettA bhavada evaM ceva 4, beIdiyANaM jIvA samArabhamANassa cauvidhe asaMjame kajAti, saM0-jibhAmayAto sokkhAo vavarovittA bhavati, jibbhAmateNaM dukkheNaM saMjogittA bhavati, phAsAmayAto sokkhAo vavarovettA bhavai (sU0 368) sammaridvitANaM NeraiyANaM cattAri kiriyAo paM0 saM0-AraMbhitA pariggahitA mAtAvattiyA apacakkhANakiriyA, sammadidvitANamasurakumArANaM cattAri kiriyAo paM0 saM0-evaM gheva, evaM vigaliviyavajaM jAca vemANiyANaM (sU0 369) cAhiM ThANehiM saMte guNe nAsejA, taM0-koheNaM paDiniseveNaM akayaNNuyAe milchattAbhiniveseNaM / cahi ThANehiM saMte guNe dIvejA taMjahA-abbhAsavattitaM paracchaMdANuvattisaM kAhe katapatikatiteti vA, anukrama [397] ~570~ Page #572 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [4], uddezaka [4], mUlaM [370] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka zrIsthAnA sUtravRttiH [370] // 284 // dIpa anukrama [401] OLCANCHAR (sU0370) NeraiyANaM cAhiM ThANehi sarIruppattI sivA, taMjahA-koheNaM mANeNaM mAyAe lobheNaM, evaM jAva vemANi 4 sthAnA. yANaM, rakSyANaM cAhiM ThANehiM nibbattite sarIre paM0 taM0-kohanibattie jAva lobhaniyattie, evaM jAva bemANi uddezaH 4 yANaM (sU0 371) mitrapazce'cattArItyAdi, spaSTA ceyaM, navaraM mitramihalokopakAritvAtpunarmitraM-paralokopakAritvAtsadguruvat, anyastu mitraMndriyanarasnehavattvAdamitra paralokasAdhanavidhvaMsAtkalatrAdivat , anyastvamitraH pratikUlatvAnmitraM nirvedotpAdanena paralokasAdhagatyAgAtanopakArakatvAdavinItakalanAdivaccaturtho'mitraH pratikUlatvAt punaramitraH saGklezahetutvena durgatinimittatvAt , pUrvApara-18 dvIMdriyA kAlApekSayA vedaM bhAvanIyamiti / tathA mitramantaHsnehavRttyA mitrasyaiva rUpam-AkAro bAhyopacArakaraNAt yasya sa saMyametara XsamyaghumitrarUpa iti eko, dvitIyo'mitrarUpo bAhyopacArAbhAvAt tRtIyaH amitraH snehavarjitatvAditi caturthaH pratItaH / tathA| STikriyA | mukta:-tyaktasaGgo dravyataH punarmukto bhAvato'bhiSvaGgAbhAvAt susAdhuvat, dvitIyo'muktaH sAbhiSvaGgatvAt raGgavat / guNanAzatRtIyo'mukto dravyataH bhAvatastu mukko rAjyAvasthotpannakevalajJAnabharatacakravartivat , caturtho gRhasthA, kAlApekSayA veda tanUtpAdA dRzyamiti / mukko nirabhiSvaGgatayA muktarUpo vairAgyapizunAkAratayA yatirivetyeko dvitIyo'muktarUpa uktaviparItatvAd sU0366. gRhasthAvasthAyAM mahAvIra iva tRtIyo'muktaH sAbhiSvaGgatvAcchaThayativaccaturtho gRhastha iti / jIvAdhikArikaM paJcendriyAtiyegmanuSyasUtradvayaM sugama, evaM dvIndriyasUtradvayamapi, navaraM dvIndriyAt jIvAn asamArabhamANasya-avyApAdayataH, 284 // |jihvAyA vikAro jihvAmayaM tasmAt saukhyAd-rasopalambhAnandarUpAdavyaparopayitA-abhraMzayitA, tathA jihvAmayaM-jihva-! ~571~ Page #573 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [371] dIpa anukrama [402] "sthAna" - aMgasUtra-3 ( mUlaM + vRttiH) sthAna [ 4 ], uddezaka [4], muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [03], aMga sUtra [03] Education Internation ndriyahAnirUpaM yad duHkhaM tenA saMyojayiteti / jIvAdhikArAdeva samyagdRSTijIvakriyAsUtrANi sugamAni caitAni, navaraM samyagdRSTInAM catasraH kriyA mithyAtvakriyAyA abhAvAt, evaM 'vigaliMdiyavajjaM'ti, ekadvitricaturindriyANAM paJcApi, teSAM mithyAdRSTitvAt, dvIndriyAdInAJca sAsAdanasamyaktva syAtpatvenAvivakSitatvAditi, evaM ceha vikalendriyavarjanena SoDaza kriyAsUtrANi vaimAnikAntAni bhavantIti / anantaraM kriyA uktAstadvAMzca sadbhUtAn paraguNAn nAzayati prakAzayati cetyevamartha sUtradvayaM tacca sugamaM, navaraM sato -vidyamAnAn guNAn nAzayediva nAzayet apalapati na manyate, krodhena| roSeNa tathA pratinivezena-eSa pUjyate ahaM tu netyevaM parapUjAyA asahanalakSaNena kRtamupakAraM parasambandhinaM na jAnAtItyakRtajJastadbhAvastattA tayA mithyAtvAbhinivezena-bodhaviparyAsena, uktaJca -- "roseNa paDiniveseNa tahaya akavaNNumicchabhAveNaM / saMtaguNe nAsitA bhAsai aguNe asaMte vA // 1 // " iti [ropeNa pratinivezena tathaivAkRtajJatayA mithyAbhAvena ca sato guNAnnAzayitvA'sato doSAn bhASate // 1 // ] asata:- avidyamAnAn kvacitsaMtetti pAThastatra ca sato -vidya mAnAn guNAn dIpayet vadedityarthaH, abhyAso hevAko varNanIyAsannatA vA pratyayo - nimittaM yatra dIpane tadabhyAsapratyayaM dRzyate hyabhyAsAnnirviSayApi niSphalApi ca pravRttiH, sannihitasya ca prAyeNa guNAnAmeva grahaNamiti, tathA paracchandasya- parAbhiprAyasyAnuvRttiH- anuvarttanA yatra tasaracchandAnuvRttikaM dIpanameva, tathA kAryahetoH- prayojananimittaM cakIrSitakArya pratyAnukUlyakaraNAyetyarthaH tathA kRte-upakRte pratikRtaM pratyupakAraH tadyasyAsti sa kRtapratikRtikaH 'iti vA' kRtapratyupakarttetihetorityarthaH, athavA kRtapratikRtaye iti vA ekenaikasyopakRtaM guNA volkIrttitAH sa tasyAsato - For Parts Only mUlaM [371] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH ~572~ Page #574 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [371] dIpa anukrama [402] zrIsthAnAnasUtra vRtti: // 285 // "sthAna" aMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRttiH ) sthAna [4], uddezaka [4]. muni dIparatnasAgareNa saMkalita .... ..AgamasUtra [03 ], aMga sUtra [03] Eaton Intimational - *******... spi guNAn pratyupakArArthamutkIrttayatItyarthaH, itirupapradarzane vA vikalpe / idaca guNanAzanAdi zarIreNa kriyata iti zarIrasyotpattinirvRttisUtrANAM daNDakadvayaM kaNThyaM caitat navaraM krodhAdayaH karmmabandhahetavaH karma ca zarIropattikAraNamiti kAraNakAraNe kAraNopacArAt krodhAdayaH zarIrotyattinimittatayA vyapadizyanta iti / 'cauhiM ThANehiM sarIre' tyAyuktaM, krodhAdijanyakarmmanivarttitatvAt krodhAdibhirnivartitaM zarIramityapadiSTaM, iha cotpattirArambhamAtraM nirvRttistu ni Spattiriti / krodhAdayaH zarIranirvRtteH kAraNAnItyuktaM tannigrahAstu dharmasyetyAha mUlaM [271] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH cattAri dhammadArA pannatA, taMjahA---khaMtI gusI aAve maddave (sU0 372) cauhi ThANehiM jIvA ratiyattAe kammaM pakareMti, taMjahA -- mahAraMbhavAte mahApariggadyAte paMcidiyaheNaM kuNimAhAreNaM 1 cauhiM ThANehiM jIvA tirikkhajoNiyattAe kammaM pagareMti, taM0mAitAte niyaDiGatAte aliyavayaNeNaM kUDatulakUDamANeNaM 2 caurhi ThANehiM jIvA maNusatAte kammaM parAreMti, taMjA - pagatibhaddatAte pagativiNIyayAe sANukosayAte abhaccharitAle 3 cauhi ThANehiM jIvA devAya tAe kammaM pagati, taMjahA sarAgasaMjameNaM saMjamAsaMjameNaM bAlatako kammeNaM akAmaNijjarAe 4 (sU0 373) pavi bajje paM0 taM0~~tate vitate ghaNe jhusire 1 caubvihe naTTe paM0 [saM0 aMcie ribhie ArabhaDe misole 2 caubvihe e paM0 [saM0 uktta pattae maMdae roviMdae 3 cantrihe malle paM0 taM0 thame veDhime pUrime saMghAtime 4 caubihe alaMkAre paM0 vaM0 kesAlaMkAre vatthAlaMkAre mallAlaMkAre AbharaNAlaMkAre 5 ghavihe abhiNate paM0 taM0- ditite pAMDu sute sAmaMtovAtaNite logamabbhAvasite 6 ( sU0 374 ) saNakumAramAhiMde suNaM kappesu vimANA cavannA paM0 taM0 NIlA For Parts Only ~ 573 ~ 4 sthAnA0 uddezaH 4 dharmadvArA surkhetucA yAdivi mAnava rNAdi sU0 372 375 // 285 // Page #575 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [4], uddezaka [4], mUlaM [375] (03) muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [375] dIpa anukrama [406] lohitA hAlihA mukilA, mahAsukasahassAresu Na kappesu devANaM bhavadhAraNijjA sarIramA ukoseNaM cattAri rayaNIo urcha uccatteNaM pannattA (sU0 375) 'cattAri dhamme'tyAdi, dharmasya-cAritralakSaNasya dvArANIva dvaaraanni-upaayaa| kSAntyAdIni dharmadvArANItyuktaM, athArambhAdIni nArakaravAdisAdhanakarmaNo dvArANIti vibhAgataH 'cauhiM ThANehiM' ityAdinA sUtracatuSTayenAha-kaNThyacaitat , navara 'naraiyattAe'tti nairayikatvAya nairayikatAyai nairayikatayA vA karma-AyuSkAdi, neraiyAuyattAetti pAThAntare nairayikAyuSkatayA nairayikAyuSkarUpaM karmadalikamiti, mahAn-icchAparimANenAkRtamaryAdatayA bRhan ArambhaH-pRthivyAdhupamaIlakSaNo yasya sa mahArambhaH-cakavAdistadbhAvastattA tayA mahArambhatayA evaM mahAparigrahatayA'pi, navaraM pari-17 gRhyata iti parigraho-hiraNyasuvarNadvipadacatuSpadAdiriti, 'kuNima miti mAMsaM tadevAhAro-bhojanaM tena, 'mAillayAe'tti mAyitayA mAyA ca mana kuTilatA, 'niyaDillayAe'tti nikRtimattayA nikRtizca vajanArthaM kAyaceSTAdyanyathAkaraNalakSaNA abhyupacAralakSaNA vA tadvattayA, kUTatulAkUTamAnena yo vyavahAraH sa kUTatulAkUdamAna evocyate atasteneti, prakRtyA-svabhAvena bhadrakatA-parAnupatApitA yA sA prakRtibhadrakatA tayA sAnukrozatayA-sadayatayA massarikatA-paraguNA-15 sahiSNutA tatpratiSedho'matsarikatA tayeti, sarAgasaMyamena-sakaSAyacAritreNa vItarAgasaMyaminAmAyupo bandhAbhAvAt saMyamAsaMyamo-dvisvabhAvatvAddezasaMyamaH bAlA iva bAlA-mithyAzasteSAM tapaHkarma-taphAkriyA bAlatapaHkarma tena akA| mena-nirjarAM pratyanabhilASeNa nirjarA-karmanirjaraNaheturbubhukSA disahanaM yat sA akAmanirjarA tyaa| anantaraM devotpatti 5555 ~574~ Page #576 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [4], uddezaka [4], mUlaM [375] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: zrIsthAnAasUtravRttiH prata sUtrAMka [375] // 286 // dIpa kAraNAnyuktAni, devAzca vAdyanAvyAdiratayo bhavantIti vAdyAdibhedAbhidhAnAya SaTsUtrI, taba bajetti-vAdyaM tatra-tataM sthAnA. vINAdikaM jJeyaM, vitataM paTahAdikam / ghanaM tu kAMsyatAlAdi, vaMzAdi zudhiraM matam // 1 // iti, nATyageyAbhinayasUtrANi uddeza 4 sampradAyAbhAvAnna vivRtAni, mAlAyAM sAdhu mAlyaM-puSpaM tadracanApi mAlyaM granthaH-sandarbhaH sUtreNa granthanaM tena nirvRttaM | dharmadvArAgrandhirma mAlAdi, beSTanaM veSTastena nivRttaM veSTimaM-mukuTAdi, pUreNa-pUraNena nivRttaM pUrima-mRnmayamanekacchidraM vaMzazalA- yurhetuvAkAdipaJjaraM vA yatpuSpaiH pUryata iti, saGghAtena nivRttaM sAtimaM yatparasparataH puSpanAlAdisaGghAtanenopajanyata iti, a-| hAvAdivilakiyate--bhUSyate'nenetyalaGkAraH kezA evAlaGkAraH kezAlaGkAraH, evaM sarvatra devAdhikAravatyeva 'sarNakumAre'tyAdikA dvi-II mAnavasUtrI sugamA ceyaM, navaraM sanatkumAramAhendrayozcaturvarNAni, kalpAntareSu tvanyathA, taduktam-"sohamme paMcavaNNA eka- rNAdi gahANI u jA shssaaro| do do tullA kappA teNa paraM puMDarIyAo ||1||"[dvyordvyoH kalpayorvarNasya hAniH kAryesU0373tyarthaH> tatra bhave dhAryate taditi taM vA bhavaM dhArayatIti bhavadhAraNIyaM-yajanmato maraNAvadhi 'kRtamuSTikastu ratiH sa eva| vitatAGkaliraraniriti vacane satyapi ranizabdeneha sAmAnyena hasto'bhidhIyata iti, zukrasahasrArayozcaturhastA devA a-1 nyatra vanyathA, yata Aha-"bhavaNa 10 vaNa 8 joisa 5 sohammIsANe satta hoti rayaNIo / ekekahANi sese duduge| ya duge cauke ya // 1 // gevijesuM donI ekA rayaNI aNuttaresu"tti [bhavanavAnamaMtarajyotiSkasaudharmezAneSu sapta ratnayo bhavati zeSeSu ekaikahAniH bike dvike ca dvike catuSke ca // // aveyakeSu dve ratnI anuttarasureSvekA rtiH||] bhvdhaarnnii-3||2 yAnyevaM, uttaravaikriyANi tu lakSamapi sambhavanti, utkRSTenaitat , jaghanyatastvaGgalAsayeyabhAgapramANAnyutpattikAle bhavadhA- anukrama [406] ~ 575~ Page #577 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [4], uddezaka [4], mUlaM [375] (03) prata sUtrAMka [375] raNIyAni bhavantyuttaravaikriyANi tvagulasaGkhyeyabhAgapramANAnIti / anantaraM devavaktavyatoktA, devAzcApkAyatayA'pyutpadhante ityudakagarbhapratipAdanAya 'cattArI'tyAdi sUtradvayamAha pattAri udakagamA paM0 ta0-ussA mahiyA sItA usiNA, cattAri udagambhA paM0 saM0--hemagA ambhasaMdhaDA sItosiNA paMcarUvitA,-mAhe u hemagA gambhA, phagguNe adhbhasaMthadA / sItosiNA u citte, vatisAhe paMcarUvitA / / 1 / / (sU0376) cattAri mANussIgambhA paM0 saM0-itthittAe purisattAe NapuMsagattAte bittAe, appaM sukaM pahuM ocaM, itthI tattha pajAtati / appaM oyaM bahuM sukaM, puriso tatva pajAtati // 1 // doNhaMpi rattasukANaM, tullabhAce nnpuNso| itthItotasamAoge, piMca tattha pajAyati // 2 // (sU0377) 'dagagabha'tti dakasya-udakasya garbhA iva garbhA dakagarbhAH-kAlAntare jalavarSaNasya hetavastatsaMsUcakA iti tattvamiti, avazyAya:-kSapAjalaM mahikA-dhUmikA zItAnyAtyantikAni evamuSNA-dharmAH, ete hi yatra dina utpannAstasmAdutkarSeNAvyAhatAH santaH padbhirmAsairudakaM prasuvate, anyaiH punarevamuktam-"pavanAbhravRSTividyudgarjitazItoSNarazmipariveSAH / jalamatsyena sahoktAH dazadhA dhaatuprjnhetuH||1||" tathA "zItavAtAzca binduzca, garjitaM pariveSaNam / sarvaM garbheSu zaMsanti, nirgranthAH saadhudrshnaaH||1||" tathA "saptame 2 mAse, saptame 2'hani / garbhAH pArka niyacchanti, yAdRzAstAdRrza phalam // 1 // " hima-tuhinaM tadeva himakaM tasyaite haimakA himapAtarUpA ityarthaH, 'abbhasaMghaTa'tti abhrasaMsthitAni medherAkAzAcchAdanAnItyarthaH, Atyantike zItoSNe, paJcAnAM rUpANAM-garjitavidyujalavAtAdhalakSaNAnAM samAhAraH paJcarUpaM dIpa anukrama [406] JABERatinintamational wjanmiorary.org ~576~ Page #578 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [4], uddezaka [4], mulaM [377] + gAthA 1-2 muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: | udakagarbhaH prata sUtrAMka [377] gAthA ||1-2|| dIpa anukrama [409411] zrIsthAnA-4 tadasti yeSAM te paJcarUpikA udakagarbhAH, iha matAntaramevam-pauSe samArgazIrSe sandhyArAgo'mbudAH sapariveSAH / nAtya) nasUtra- mArgazire zItaM pausse'tihimpaatH||1|| mAghe prabalo vAyustupArakaluSadyutI ravizazAGkau / atizItaM saghanasya ca uddezaH4 vRttiH bhAnorastodayI dhanyau // 2 // phAlgunamAse rUkSazcaNDaH pavano'bhrasamalavAH snigdhAH / pariveSAzcAsakalA. kapilastAmro|| zAravizva shubhH||3|| pavanaghanavRSTiyuktAzcaitre garbhAH zubhAH sapariveSAH / ghanapavanasalilavidyutstanitezca hitAya vaizAkhe mnussyg||287|| & // 4 // " iti, tAneva mAsabhedena darzayati-'mAhe'tyAdi zlokaH / garbhAdhikArAnArIgarbhasUtraM vyaktaM, kevalaM 'isthittAeM'tti bhaizca kAkhItayA vimbamiti-garbhapratibimba garbhAkRtirArttavapariNAmo na tu garbha eveti, uktazca-"avasthitaM lohitamaGganAyA, sU0376 vAtena garbha bruvate'nabhijJAH / garbhAkRtitvAtkaTukoSNatIkSNaiH, zrute punaH kevala eva rakte // 1 // garbha jaDA bhUtahataM va- 379 dantI"tyAdi, vaicitryaM garbhasya kAraNabhedAditi zlokAbhyAM tadAha-'appamityAdi, zukra-retaH puruSasambandhi oja-| ArtavaM raktaM khIsambandhi yatra garbhAzaya iti gamyate iti, tathA khiyA ojasA samAyogo-vAtavazena taristharIbhavana-1 4 lakSaNaH khayojaHsamAyogastasmin sati bimba 'tatra' garbhAzaye prajAyate, anyairapyatroktam-"ata eva ca zukrasya, bAhuTalyAjAyate pumAn / raktasya strI tayoH sAmye, klIbaH zukrAtave punH||1|| vAyunA bahuzo bhinne, yathAvaM bhuptytaa| |viyonivikRtAkArA, jAyante vikRtairmlaiH||2||" iti // garbhaH prANinAM janma vizeSaH sa cotpAdo'bhidhIyate, utpAda4 zcolAdAbhidhAnapUrve prapazcata iti tatsvarUpavizeSapratipAdanAyAha // 287 // upAyapuvassa NaM cattAri mUlavasthU pannattA (sU0 378) caubihe kandhe paM0 ta0-bhAje paje karaye gee (sU0379) * * wraanasaram.org ~577~ Page #579 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [380] dIpa anukrama [ 414] "sthAna" aMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRttiH ) uddezaka [4]. mUlaM [ 380 ] [03 ], aMga sUtra [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH muni dIparatnasAgareNa saMkalita .... Ja Education intimational sthAna [4], ..AgamasUtra - .......... ravitANaM cattAri samugdhAtA paM0 taM0 veyaNAsamugdhAte kasAyasamugdhAte mAraNaMtiyasamugdhAe veDabbiyasamugdhAe, evaM bakAiyANavi (sU0 380 ) arihato NaM ariTThanemissa cattAri sayA cohasapuvvINamajiNANaM jiNasaMkAsANaM savvakkharasabhivANaM jiNo iva avitathavAgaramANANaM ukositA caudasapubvisaMpayA hulyA (sU0 381) samaNassa NaM bha gavao mahAvIrassa bacAri sayA vAdINaM sadevamaNuyAsurAte parisAte aparAjiyANaM ukositA vAtisaMpayA hutyA (sU0 382) hilA cattAri kappA addhacaMdasaMThANasaMThiyA pannattA, taMjA-- sohamme IlANe saNakumAre mAhiMde, majhilA cacAri kappA paDipunacaMdasaMThANasaMThiyA pannattA, taMjA-- baMbhaloge laMtate mahAsuke sahassAre, uvarikSA cattAri kappA addhacaMdaThANasaMThitA pannattA, taMjahA - ANate pANate AraNe acute ( sU0 383 ) cattAri samuddA patteyarasA paM0 taM0 - lavaNode varuNode khIrode ghatode ( sU0 384) cattAri AvattA paM0 taM0 kharAvate umatAbace gUDhAvate Ami sAvate, evAmeva cattAri kasAyA paM0 taM0 kharAvattasamANe kohe unmattAvattasamANe mANe gUDhAvattasamANA mAtA A misAvattasamANe lome, kharAvatasamANaM koI aNupaviTTe jIve kAlaM kareti Neraiesa uvavajjati, unnattAvattasamANaM mANaM evaM caiva gUDhAvattasamANaM mAtamevaM ceva AnisAvattasamANaM lobhamaNupaviTTe jIve kAlaM kareti neraiesa uvavajjeti (sU0385) 'upAye' tyAdi kaNThyaM, navaraM utpAdapUrva prathamaM pUrvANAM tasya cUlA - AcArasyAgrANIva tadrUpANi vastUni pariccheda| vizeSA adhyayanavaccUlAvastUni / utpAdapUrva hi kAvyamiti kAvyasUtraM kaNThyaM caitannavaraM kAvyaM granthaH, gadyam -acchandonibaddhaM zastraparijJAdhyayanavat payaM chandonibaddhaM vimuktyadhyayanavat kathAyAM sAdhu kathyaM jJAtAdhyayanavat, geyaM-gAna For Par&Pat Use Only ~ 578 ~ Morp Page #580 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [4], uddezaka [4], mUlaM [385] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [385] dIpa anukrama [419] zrIsthAnA- yogya, iha gadyapadyAntarbhAve'pItarayoH kathAgAnadharmaviziSTatayA vizeSo vivakSita iti / anantaraM geyamukta, tacca bhA-16 sthAnA0 gasUtra- pAsvabhAvatvAt daNDamandhAdikameNa lokaikadezAdi pUrayati, samudghAto'pyevameveti sAdhAt samudghAtasUtre sugame ca, uddezaH 4 vRttiH navaraM samuddhananaM samupAta:-zarIrAdvahirjIvapradezaprakSepaH, vedanayA samudghAtaH kaSAyaiH samudghAto maraNamevAnto mara-12 vastusamu NAntaH tatra bhavo mAraNAntikaH sa eva samudghAto vaikriyAya samudghAtaH2 iti. vigrahA iti / vaikriyasamudghAto hila-14 | dUdhAtapU. // 288 dhirUpa ukta iti lamdhiprastAvAt viziSTa zrRMtalabdhimatAmabhidhAnAya 'arahaoM' ityAdi sUtradvayI sugamA, navaramajinA-* vivAdika nAmasarvajJatvAt jinasaMkAzAnAmavisaMvAdivacanatvAd yathApRSTanirvvaktRtvAca sarve akSarANAm-akArAdInAM snnipaataa| lpasaMsthAdA-vyAdisaMyogA abhidheyAnantatvAdanantA api vidyante yeSAM te sarvAkSarasannipAtinaH, eteSAM jinasaMkAzatve kAraNamAha- nAdhira 'jiNo vivetyAdi, 'ukkosiya'ci nAto'dhikAzcaturdazapUrviNo babhUvuH kadAcidapIti / te ca prAyaH kalpeSu gatA iti sAvatAH sAkalpasUtrANi sugamAni ca, navaraM 'addhacaMdasaMThANasaMThie'tti pUrvAparato madhyabhAge sImAsajhAvAditi / devalokA hisU0 379. kSetramiti kSetraprastAvAt samudrasUtra vyaktaM, navaraM ekamekaM prati bhinno raso yeSAM te pratyekarasAH, atulyarasA ityarthaH, 385 lavaNarasodakatvAlavaNaH pAThAntare tu lavaNamivodakaM yatra sa lavaNodo nipAtanAditi prathamaH vAruNI-surA tayA samAnaM | vAruNaM vAruNamudakaM yasmin sa vAruNodaH caturthaH kSIravattathA ghRtavadudakaM yatra sa kSIrodaH paJcamaH ghRtodaH SaSThaH, kAlodipuSkarodasvayambhuramaNA udakarasAH, zeSAstu ikSurasA iti, uktazca-bAruNivarakhIravaro ghayavara lavaNo ya hoti || patteyA / kAlo pukkharaudahI sayaMbhuramaNo ya udagarasA // 1 // " iti / anantaraM samudrA ukAsteSu cAva" bhavantI ~579~ Page #581 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [4], uddezaka [4], mUlaM [385] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [385] dIpa anukrama [419] tyAvartAn dRSTAntAn kapAAMzca tadAntikAnabhidhitsuH sUtradvayamAha-sugarma caitat , navaraM kharo-niSThuro'tivegitayA pAtakazchedako vA AvartanamAvataH sa ca samudrAdezcaRvizeSANAM veti kharAvartaH, unnataH-ucchritaH sa cAsAvAvarttazceti unnatAvataH, sa ca parvatazikharArohaNamArgasya vAtotkalikAyA vA, gUDhazcAsAvAvatazceti gUDhAvataH sa ca gendukadavarakasya dArugranthyAdevA AmiSaM-mAMsAdi tadarthamAvataH zakunikAdInAmAmipAvartta iti, etatsamAnatA ca krodhAdInAM krameNa parApakArakaraNadAruNatvAt patratRNAdivastuna iva manasa unnatatvAropaNAt atyantadulekSyasvarUpatvAt anarthazatasampAtasaGkule'pyavapatanakAraNatvAceti, iyaJcopamA prakarSavatA kopAdInAmiti tatphalamAha-'kharAvattetyAdi, azubhapariNAmasyAzubhakarmabandhanimittatayA duggetinimittatvAducyate 'raiemu uvavajaha'tti // aNurAhAnakkhace cauttAre 40 puNyAsADhe evaM ceca uttarAsADhe evaM ceva (sU0386) jIvANaM cauThANanibyattite poggale pAvakammattAte ciNiMsu vA citi vA ciNissaMti vA, neratiyanivvattite tirikkhajoNitanivattite maNussa. devanivvasite, evaM uyaciNisu vA ubaciNati vA ubaciNissaMti vA, evaM ciya uvaciya baMdha udIra veta taha nijare ceva / (sU0 387) caupadesiyA khaMthA arNatA pannatA caupadesogADhA poggalA aNaMtA paDasamayadvitIyA poggalA arNatA cataguNakAlagA poggalA aNatA jAva caguNalukkhA poggalA aNaMtA paNNattA (sU0 388) / cauttho uddeso samato cauThANaM cautthamajjhayaNaM samat / / nArakA anantaramuktAstaizca vaikriyAdinA samAnadharmANo devA iti tadvizeSabhUtanakSatradevAnAM catuHsthAnakaM vivakSuH | ~580~ Page #582 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [388] dIpa anukrama [422] zrIsthAnAsUtravRttiH // 289 // "sthAna" - aMgasUtra-3 ( mUlaM + vRtti:) sthAna [4], uddezaka [4], muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra [03], aMga sUtra [03 ] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH mUlaM [388 ] 4 sthAnA0 nakSatratA aNurAhetyAdi sUtratrayamAha- kaNThyaHJcaitaditi / devatvAdibhedazca jIvAnAM karmapudgalacayAdikRta iti tatpratipAdanAyAha* 'jIvANa'mityAdi sUtra, vyAkhyAtaM prAkU tathApi kiJcillikhyate, 'jIvANaM 'ti NaMzabdo vAkyAlaGkArArthaH, caturbhiH uddezaH 4 1 sthAnakaiH- nArakatvAdibhiH paryAyenirvartitAH karmmapariNAmaM nItAstathAvidhAzubhapariNAmavazAdvaddhAste catuHsthAnanirvarttitAstAn pudgalAn, kathaM nirvarttitAnityAha- pApakarmmatayA-azubhasvarUpajJAnAvaraNAdirUpatvena, 'ciNisati tathAvidhAparakarmmapuGgale zcitavantaH - pApaprakRtIralpapradezA bahupradezIkRtavantaH, 'neraiyanivvattie'si nairayikeNa satA nirvarttitA iti vigrahaH, evaM sarvatra, tathA 'evaM ubaciNisu'tti cayasUtrAbhilApenopacayasUtraM vAcyaM uvacirNimutti- upacitavantaH paunaHpunyena 'eva' miti cayAdinyAyena bandhAdisUtrANi vAdhyAnItyarthaH iha ca 'evaM bandhaudIre 'tyAdivatavye yaccayopacayagrahaNaM tatsthAnAntaraprasiddha gAdhottarArddhAnuvRttivazAditi, tatra 'baMdha'tti baMdhisu 3 zvabandhanavaddhAn gADhavandhanabaddhAn kRtavantaH 3, 'udIra'tti udIriMsu 3 udayaprApte dalike anuditAMstAn AkRSya karaNena veditavantaH 3, 'veya'tti ve diMsu 3 pratisamayaM svena rasavipAkenAnubhUtavantaH 3 'taha nijarA ceva'tti nijariMsu 3 kAtsmyeMnAnusamayamazeSatadvipAkahAnyA parizAtitavantaH 3 iti / pudgalAdhikArAt pudgalAneva dravyAdibhirnirUpayannAha 'cauppae se' tyAdi sugamamiti // iti catuHsthAnakasya caturtha uddezakaH samAptaH // granthA 2932 // 289 // // iti zrImad bhagadevAcAryaviracite sthAnAsyatRtIyAGgavivaraNe catuHsthAnakAsyaM caturthamadhyayanaM samAptam // atra caturtha sthAnaM parisamAptaM For Praise Only ~ 581 ~ rakAH puna nirvarttanaM 1 puGgalaprade zAdi sU0 386 388 Page #583 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [9], uddezaka [1], mUlaM [389] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: atha paJcamasthAnakam prata sUtrAMka [389] dIpa anukrama [423] vyAkhyAtaM caturthamadhyayana, sAmprataM saGkhyAkramasambaddhameva paJcasthAnakAkhyaM paJcamamadhyayanaM vyAkhyAyate, asya cAya, vizeSAbhisambandhaH-ihAnantarAdhyayane jIvAjIvataddharmAkhyAH padArthAzcatuHsthAnakAvatAraNenAbhihitAH, iha tu ta eva paJcasthAnakAvatAraNenAbhidhIyante ityanenAbhisambandhenAyAtasyAsyoddezakatrayavatazcaturanuyogadvAravato'dhyayanasya prathamodezako vyAkhyAyate, asya ca pUrvodezakena saha sambandho'dhikRtAdhyayanavat draSTavyaH, tasya cedamAdisUtram paMca mahanvayA paM0 saM0-sambAto pANAtivAyAo beramaNaM / / jAva savyAto pariggahAto veramaNaM / paMcANuSvatA paM0 0 -thUlAto pANAivAyAto veramaNaM thUlAto musAvAyAto veramaNaM thUlAto adinAdANAto veramaNaM sadArasaMtose icchAparimANe / / (sU0 389) asya ca pUrvasUtreNa sahAya sambandhaH-pUrvasUtre ajIvAnAM pariNAmavizeSa uktaH iha tu sa eva jIvAnAmucyata ityevaM sambandhasyAsya vyAkhyA saMhitAdikameNa, saca kSuNNa eva, navaraM paJceti samayAntaravyavacchedaH, tena na catvAri, prathama-18 pazcimatIrthayoH pazcAnAmeva bhAvAt , mahAnti-vRhanti tAni ca tAni bratAni ca-niyamA mahAvratAni, mahattvaM caiSAM sarva-1 sthA049 REaramKand atha paMcamaM sthAnaM Arabhyate caturtha: evaM paMcamaM sthAnasya abhisaMbaMdha:, mahAvratasya vyAkhyA ~582~ Page #584 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [ 389 ] dIpa anukrama [423] sthAna [5], uddezaka [1], muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [03], aMga sUtra [03] zrIsthAnAGgasUtravRttiH // 290 // "sthAna" - aMgasUtra-3 ( mUlaM + vRttiH) mUlaM [ 389 ] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH jIvAdiviSayatvena mahAviSayatvAt uktaJca - " paDhamaMmi savvajIvA bIe carame a sabvadavvAI | sesA mahabvayA khaDa | tadekadeseNa davvANaM // 1 // " iti [prathame sarve jIvA dvitIye carame ca sarvANi dravyANi / zeSANi mahAvratAni tadeka| deze dravyANAM // 1 // ][ 'tadekadeseNaM'ti teSAM dravyANAmekadezenetyarthaH tathA yAvajjIvaM trividhaM trividheneti pratyAkhyAnarUpatvAcca teSAmiti, dezaviratApekSayA mahato vA guNino vratAni mahadbhatAnIti, puMliGganirdezastu prAkRtatvAditi, prajJaptAni - tathAvidhaziSyApekSayA prarUpitAni mahAvIreNANAdyatIrthakareNa ca na zepairiti etatkila sudharmasvAmI jambUsvAminaM pratipAdayAmAsa tadyathA sarvasmAt niravazepAtrasasthAvara sUkSmavAdarabhedabhinnAt kRtakAritAnumatibhedAccetyarthaH, athavA dravyataH SaDjIvanikAyaviSayAt kSetratastrilokasambhavAt kAlato'tItAde rAjyAdiprabhavAdvA bhAvato rAgadveSasamutthAcca, na tu paristhUrAdeveti bhAvaH prANAnAM - indriyocchAsAyurAdInAmatipAtaH prANinaH sakAzAdvibhraMzaH prANAtipAtaH prANiprANaviyojanamityarthaH tasmAdviramaNaM - samyagjJAna zraddhAnapUrvakaM nivarttanamiti tathA sarvasmAt sadbhA vapratiSedhA 1 sadbhAvodbhAvana 2 arthAtarokti 3 gabhedAt 4 kRtAdibhedAca athavA dravyataH sarvadharmAstikAyAdidravyaviSayAt kSetrataH sarvalokAlokagocarAt kAlato'tItAde rAjyAdivarttino vA bhAvataH kapAyanokaSAyAdiprabhavAt mRSA-alIkaM vadanaM vAdo mRSAvAdaH tasmAdviramaNaM - viratiriti, tathA sarvasmAt kRtAdibhedAdathavA dravyataH saceta nAcetanadravyaviSayAt kSetrato grAmanagararANyAdisambhavAt kAlato'tItAde rAjyAdiprabhavAdvA bhAvato rAgadveSamohasamusthAt adattaM-svAminA avitIrNaM tasyA''dAnaM grahaNamadattAdAnaM tasmAdviramaNamiti, tathA sarvasmAt kRtakAritAnumati Education International mahAvratasya viSada vyAkhyA: For Para Use Only ~583~ 5 sthAnA0 uddezaH 1 mahAvratA zutratAni sU0 389 // 290 // Page #585 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [1], uddezaka [1], mUlaM [389] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [389] dIpa anukrama [423] bhedAdathavA dravyato divyamAnuSatairazcabhedAt rUparUpasahagatabhedAdvA tatra rUpANi-nirjIvAni pratimArUpANyucyante rUpasahagatAni tu-sajIvAni bhUSaNavikalAni vA rUpANi bhUSaNasahitAni rUpasahagatAnIti kSetratakhilokasambhavAt kAlato'tItAde rAjyAdisamutthAdvA bhAvato rAgadveSaprabhavAt mithunaM-strIpuMsadvandvaM tasya karma maithunaM tasmAd viramaNamiti, tathA | sarvasmAt-kRtAderathavA dravyataH sarvadravyaviSayAt kSetrato lokasambhavAt kAlato'tItAde rAjyAdibhavAdvA bhAvato rAgadveSaviSayAt parigRhyate-AdIyate parigrahaNaM vA parigrahaH tasmAdviramaNamiti / / vrataprastAvAt 'pazcANuvvaetyAdhaNutratasUtra, sphuTaM cedaM, kintu aNUni-laghUni vratAni aNuvratAni, laghutvaM ca mahAvratApekSayA alpaviSayatvAdineti pratIta| meveti, uktaM ca-"savvagayaM sammattaM sue caritte Na pajjavA sabve / desaviraI paDuccA doNhavi paDisehaNaM kujA // 1 // " iti [ sarvadravyaparyAyagataM samyaktvaM zrute cAritre ca sarve paryAyA na / dezaviratiM pratItya dvayorapi pratiSedhaM kuryAt-nasarvaTradravyANi na sarvaparyavAH // 1 // ] athavA anu-mahAtratakathanasya pazcAttadapratipattI yAni vratAni kathyante tAnyanuvratAni, uktaM ca-"jaidhammassa'samatthe jujjai taddesaNaMpi sAhUNaM / tadahigadosanivittIphalaMti kAyANukaMpaTTA // 1 // " iti [yatidhamasyAsAmarthe taddezanamapi sAdhUnAM yujyate tadadhikadoSanivRttiphalatvArakAyAnukaMpArthaM // 1 // ] athavA sarveviratApekSayA aNoH-laghoguNino vratAnyaNuvratAnIti, sthUlA-dvIndriyAdayaH sattvAH, sthUlatvaM caiSAM sakalalaukikAnAM jIvatvapraWIsiddheH, sthUlaviSayatvAt sthUlaH tasmAt prANAtipAtAt / tathA sthUla:-paristhUla-vastuviSayo'tiduSTavivakSAsamudbhavAstasmAt | mRSAvAdAt tathA paristhUravastuviSayaM cauryAropaNahetutvena prasiddhamatiduSTAdhyavasAyapUrvakaM sthUlaM tasmAdadattAdAnAt tathA - % E REmiratinidin inrary.org | mahAvratasya viSada-vyAkhyA:, aNuvratasya viSada-vyAkhyA ~584~ Page #586 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [9], uddezaka [1], mUlaM [389] (03) muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: vRttiH 155-45-2 prata sthAnA. uddezaH1 vaNodyA: sugatidugaitihetavA su0390. sUtrAMka [389] dIpa anukrama [423] zrIsthAnA- svadArasantoSa-AtmIyakalatrAdanyatrecchAnivRttiriti, upalakSaNAt paradAravarjanamapi grAhya, tathA icchAyA:-dhanAdi- asUtra viSayAbhilASasya parimANaM-niyamanamicchAparimANaM dezataH parigrahaviratirityarthaH / icchAparimANaM cendriyArthagocaraM zreya [3] itIndriyArthavaktavyatArthe paMcavannetyAditrayodazasUtrImAha paMcavannA 50 taM0-kiNhA nIlA lohitA hAlidA sukillA 1, paMca rasA paM0 saM0-tittA jAva madhurA 2, paMca // 291 // kAmaguNA paM0 -sadA rUvA gaMdhA rasA phAsA 3, paMcahi ThANehiM jIyA sajjati 20-sadehiM jAva phAsehiM 4, evaM rajati 5 mukhchati 6 gijhaMti ajhovavanaMti 8, paMcahiM ThANehiM jIvA viNighAyamAvarjasi, saM0-saddehiM jAva phAsehiM 9 paMca ThANA apariSNAtA jIvANaM ahitAte asubhAte akhamAte aNissetAte aNANugAmitattAte bhavaMti, taM0-sahA jAva phAsA 10 paMca ThANA suparinAtA jIvANaM hitAte subhAte jAva ANugAmiyattAe bhavaMti, saM0sadA jAva phAsA 11, paMca ThANA apariSNAtA jIvANaM duggatigamaNAe bhavaMti taM0-sahA jAva phAsA 12, paMca ThANA pariNAyA jIvANaM suggatigamaNAe bhavaMti taM0-sahA jAba phAsA 13 (sU0 390) paMcahiM ThANehiM jIvA dongatiM gacchati, taM0-pANAtivAteNaM jAva pariggaheNaM, paMcahi~ ThANehiM jIvA sogati gacchaMti, saM0-pANAtivAtave ramaNeNaM jAva pariggahaveramaNaM (sU0 391) prakaTA peyaM, navaraM paJca varNAH 1 pazcaiva rasAstadanyeSAM sAMyogikatvenAvivakSitatvAditi 2, 'kAmaguNa'tti kAmasyamadanAbhilApasya abhilApamAtrasya vA sampAdakA guNA-dharmAH pudgalAnAM, kAmyanta iti kAmAH te ca te guNAzceti Saintaintinni K unaturanorm aNuvratasya viSada-vyAkhyA ~585~ Page #587 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [391] dIpa anukrama [425] Jan Educati "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM + vRtti mUlaM [ 399 ] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH sthAna [5], uddezaka [1], muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [03], aMga sUtra [03 ] vA kAmaguNA iti / 'paMcahiM ThANehiM'ti paJcasu pazcabhirvA ( indriyaiH ) sthAneSu - rAgAdyAzrayeSu tairvA saha sajyante saGga sambandhaM kurvantIti 4, 'evamiti paJcasveva sthAneSu rajyante saGgakAraNaM rAgaM yAntIti 5 mUrcchanti taddoSAnavalokanena mohamacetanatvamiva yAnti saMrakSaNAnubandhavanto vA bhavantIti 6, gRdhyanti - prAptasyAsantoSeNAprAptasyAparAparasyAkAGkSAvanto bhavantIti 7, adhyupapadyante tadekacittA bhavantIti tadarjanAya vA''dhikyenopapadyante - upapannA ghaTamAnA bhavantIti 8, vinighAtaM maraNaM mRgAdivat saMsAraM vA''padyante prApnuvantIti, Aha ca - "raktaH zabde hariNaH sparze nAgo rase ca vAricaraH / kRpaNapataGgo rUpe bhujago gandhe nanu vinaSTaH // 1 // paJcasu raktAH pazca vinaSTA yantrAgRhItaparamArthAH / ekaH paJcasu raktaH prayAti bhasmAntatAM mUDhaH // 2 // iti / 'aparinAya'tti aparijJayA svarUpato'parijJAtAni - anavagatAni apratyAkhyAnaparijJayA vA pratyAkhyAtAni ahitAya - apAyAya azubhAya-apuNyabandhAya asukhAya vA akSamAya-anucitatvAya asamarthatvAya vA aniHzreyasAya - akalyANAyAmokSAya vA yadupakAri sarakAlAntaramanuyAti tadanugAmikaM tatpratiSedho'nanugAmikaM tadbhAvastasvaM tasmai ananugAmikatvAya bhavanti 10 dvitIyaM viparyayasUtraM 11, uttarasUtradvayena tu etadevAhitahitAdi vyaJjitamasti durgatigamanAya -nArakAdibhavaprAptaye sugatigamanAya - siddhyAdiprAptaye iti 12-13 / durgatisugatyoH kAraNAntarapratipAdanasUtre sugame iti / iha saMvaratapasI mokSahetU, tatrAnantaramAzrava| nirodhalakSaNaH saMvara utto'dhunA tapobhedAtmikAH pratimA Aha paMcapaDimAto paM0 taM0--bhaddA subhaddA mahAbhaddA savvatobhaddA bhadduttarapaDimA ( sU0 392 ) paMca thAvarakAyA paM0 [saM0 For Parts Only ~ 586~ janesbrary org Page #588 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti sthAna [9], uddezaka [1], mUlaM [393] (03) muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [393] dIpa anukrama [427] zrIsthAnA-de thAvarakAe babhe thAvarakAe sippe thAvarakAe saMmatI thAvarakAe pAjAvace thAvarakAe paMca thAvarakAyApipatI paM0 45sthAnA0 sUtra taM0-iMde pAvarakAtAdhipatI jAna pAtAvace thAvarakAtAhipatI (sU0 393) paMcahi ThANehiM ohidasaNe samuppajita- uddezaH1 vRttiH kAmevi tappaDhamayAte khaMbhAtejA, saM0-appabhUtaM vA puDhavi pAsittA tappaDhamayAte khaMbhAtejA, kuMthurAsibhUtaM vA puDhaSi pratimA pAsittA tapar3hamayAte khaMbhAtejA, mahatimahAlataM vA mahoragasarIraM pAsittA tappaDhamatAte khaMbhAtejA, devaM vA mahar3iyaM sthAvarAH // 29 // jAva mahesakvaM pAsittA tappaDhamatAte khaMbhAtejA puresu vA porANAI mahatimahAlatAni mahAnihANAI pahINasAmitAti avadhikepahINaselayAti pahINaguttAgArAI ucchinnasAmiyAI uchinnaseuyAI ucchinnaguttAgArAI jAI imAI gAmAgaraNagarakheDa- valAnutpakapaDadoNaguhapaTTaNAsamasaMbAhasabhivesesu siMghADagatigacaukcaccaracaummuhamahApahapahesu NagaraNiddhamaNesu susANasunnAgAra- syutpattI girikaMdarasantiselovaDhASaNabhavaNagihesu saMnikkhittAI ciTThati tAI vA pAsittA tappaDhamatAte khaMbhAtejA, ihiM paMcarhi sU0 392 ThANehiM ohidasaNe samuSpajiukAme tappaDhamatAte khaMbhAejjA / paMcahi ThANehi kevalabaranANadasaNe samuppaliukAme sappaDha 394 matAteno khaMbhAtejA, taM0-appabhUtaM cA puDhavi pAsittA tappaDamatAte No khaMbhejA, sesaM saheba jAva bhavaNagihesu saMnikkhittAI cihati tAI vA pAsittA tappaDhamayAte No khaMbhAtejA, sesaM taheva, icetehiM paMcahi ThANehiM jAva no khaMbhA tejA (sU0394) 'paMce'tyAdi vyaktaM, navaraM bhadrA 1 mahAbhadrA 2 sarvatobhadrA 3 di 1 catu 2 dazabhi 3 dinaiH krameNa bhavantItyuktaM / kAmAga, subhadrA tvadRSTasvAnna likhitA, sarvatobhadrA tu prakArAntareNApyucyate, dvidheyaM-zudrikA mahatI ca, tatrAthA catu OMRAC%*555 RUIR92 // Baitaram.org | bhadrA Adi tapa pratimAyA: tapasa: varNanaM ~587~ Page #589 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [9], uddezaka [1], mUlaM [394] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: dinA dvAdazAvasAnena paJcasaptatidinapramANena tapasA bhavati, asthAzca sthApanopAyagAthA-"egAI pacaMte ThaviuM majha tu AimaNupaMtiM / raciyakameNa ya sese jANa lahuM sabaobhaI // 1 // " iti [ekAdikAn paMcAMtAna sthApayitvA madhya AdimaM anupaMkti / ucitakrameNa zeSAn jAnIhi sarvatobhadram // 1 // ] pAraNakAdinAni tu pazcaviMzatiriti, sthApanA,12 prata sUtrAMka [394] dIpa anukrama 12345/mahatI tu caturthAdinA poDazAvasAnena paNNavatyadhikadinazatamAnena bhavati, asyA api sthApanopAyagAthA-3 1 "egAI sattaMte ThavilaM majhaMca AdimaNupaMtiM / uciyakameNa ya sese jANa mahaM sabbaobhaI // 1 // " iti, rAsa[ekAdikAn saptAntAn sthApayitvA madhyaM Adima anupaMkti ucitakrameNa zeSAn jAnIhi mahAsarvatobhadrA // 1 // 45123/ pAraNakadinAnyekonapazcAzaditi, sthApanA, bhadrottarapratimA dvidhA-kSulikA mahatI ca, tatra AdyA dvAdazAdinA [428] 123456 viMzAntena pAsaptatyadhikadinazatapramANena tapasA bhavati, asyAH sthApanopAyagAthA-"paMcAI va navate 7123456 Thavi majhaM tu AdimaNupati / uciyakameNa ya sese jANaha bhaddottaraM khuDDu // 1 // " iti [paMcAdikAn navA3456712 6712345ntAn sthApayitvA madhyaM AdimaM anupaMkti ucitakrameNa zeSAn jAnIhi kSudraM bhadrottarAM // 1 // ] pAraNakadi5601234 nAni pazcaviMzatiriti, mahatI tu dvAdazAdinA caturviMzatitamAntena dvinavatyadhikadinazatatrayamAnena tapasA A asurary.com | bhadrA Adi tapa pratimAyA: tapasa: varNanaM ~588~ Page #590 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [9], uddezaka [1], mUlaM [394] (03) muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [394] dIpa anukrama zrIsthAnA- 65 bhavati, tatra ca gAthA-"paMcAdigArasaMte ThaviuM majhaM tu AimaNupaMti / uciyakameNa ya sese mahaI bhaddottara sthAnA0 asUtra- 1567 jANa // 1 // " iti [paMcAdikAnekAdazAntAn sthApayitvA madhya AdimaM anupaMkti ucitakramaNa zeSAn jAnIhi uddezA1 vRttiH 1986mahatIM bhadrottarAM // 1 // ] pAraNakadinAnyekonapaJcAzaditi 3 / uktaH karmaNAM nirjaraNahetustapovizeSaH, adhunA hai pratimAH sthAvarA // 293 // 5 9 10 11 teSAmevAnupAdAnahetoH saMyamasya viSayabhUtAnekendriyajIvAnAha-paMce'tyAdi, sthAvaranAmakarmo- avadhike|811.11 56 dayAt sthAvarA-pRthivyAdayaH teSAM kAyA-rAzayaH sthAvaro vA kAya:-zarIraM yeSAM te sthAvara valAnutpa1011 5 6 kAyAH, indrasambandhitvAdindraH sthAvarakAyaH pRthivIkAyaH, evaM brahmazilpasammatiprAjApatyA tyutpattI api akAyAditvena yAcyA iti / etannAyakAnAha-paMcediyetyAdi, sthAvarakAyAnAM-pRthi-| sU0393. 11.1 5 6 7 8 vyAdInAmiti (mapi) sambhAvyante'dhipatayo-nAyakA dizAmivendrAmyAdayo nakSatrANAmivA|zviyamadahanAdayo dakSiNetaralokArddhayoriva zakezAnAviti sthAvarakAyAdhipataya iti / ete cAvadhimanta ityavadhisvarUpa|mAha-paMcahIM'tyAdi vyaktaM, navaraM avadhinA darzana-avalokanamarthAnAmutsattukAma-bhavitukAma tanayamatAyAM-avadhidarza-18 notpAdaprathamasamaye 'khaMbhAejatti skannIyAt kSubhyeta, calatItyarthaH, avadhidarzane vA samutpattukAme sati avadhimAniti | gamyate kSubhyed alpabhUtAM-stokasattvAM pRthivIM dRSTvA, vAzabdA vikalpArthAH, anekasattvavyAkulA bhUriti sambhAvanAvAna akasmAdalpasattvabhUdarzanAt AH kimetadevamityevaM kSubhyadeva akSINamohanIyatvAditi bhAvaH, athavA bhUtazabdasya prakR. 394 [428] S REaratinim Kisma | bhadrA Adi tapa pratimAyA: tapasa: varNanaM ~589~ Page #591 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [5], uddezaka [1], mUlaM [394] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [394] tyarthatvAdaspabhUtA-alpA, pUrva hi tastha bahrI pRthvIti sambhAvanA''sIditi 1, tathA'tyantapracuratvArakundhUnAM kunthurA-10 |zibhUtA-kundhurAzitvaprAptAM pRthivIM dRSTvA atyantavismayadayAbhyAmiti.2, tathA 'mahahamahAlayati mahAtimahat mahoragazarIraM-mahA'hitanuM vAhyadvIpavatiyojanasahasrapramANaM dRSTvA vismayAd bhayAdvA 3, tathA devaM maharddhikaM mahAdyutika mahAnubhAgaM mahAbalaM mahAsaukhyaM dRSTvA vismayAditi 4, tathA 'puresu batti nagarAdhekadezamUtAni prAkArAvRtAni purA-18 KNIti prasiddhaM teSu purANAni-cirantanAni orAlAI kacisAThaH tatra manoharANItyarthaH 'mahahamahAlayAIti vistIrNa-1 haivena mahAnidhAnAnIti-mahAmUlyaratnAdimattvena, prahINAH svAmino yeSAM tAni tathA, tathA prahINAH sekAraH-secakAste vevoparyupari dhanaprakSepakAH putrAdayo yeSAM tAni tathA, athavA prahINAH setavaH-tadabhijJAnabhUtAH pAlayastanmArgA vA'ticirantanatayA pratijAgarakAbhAvena ca yeSAM tAni prahINasetukAni, kiM bahunA, nidhAyakAnAM yAni gotrAgArANi-kula| gRhANi tAnyapi prahINAni yeSAM / athavA teSAmeva gotrANi-nAmAnyAkArAzva-AkRtayaste prahINA yeSAM tAni prahINagotrAgArANi prahINagotrAkArANi vA, evamucchinnasvAmikAdInyapi, navaramiha prahINA:-kiMcitsattAvantaH ucchinnA-nirnaSTa|sattAkAH, yAnImAni-anantaroktavizeSaNAni tathA prAmAdiSu yAni, tatra karAdigamyo mAmaH, Agatya kurvanti yatra sa Akaro-lohAdyutpattibhUmiriti, nAsmin karo'stIti nakara, dhUlIpAkArIpetaM kheTaM, kunagaraM karbarTa, sarvato'rddhayojanAt pareNa sthitagrAma maDamba yasya jalasthalapadhAvubhAvapi tad droNamukhaM yatra jalapathasthalapathayoranyatareNa paryAhArapravezastatpattanaM tIrthasthAnamAzramaH yatra parvatanitambAdidurge paracakrabhayena rakSArtha dhAnyAdIni saMvahanti sa saMvAhaH, yatra prabhU dIpa anukrama [428] 4 2-5%4 Pinnauranorm ~590~ Page #592 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [9], uddezaka [1], mUlaM [394] (03) muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: mApratimA prata sUtrAMka [394] dIpa anukrama zrIsthAnA-18tAnAM bhANDAnAM pravezaH sa saMnivezaH, tathA RkATaka-trikoNa rathyAntaraM sthApanA > trika-yatra rathyAnAM trayaM milati svAnA sUtra R uddezaH1 ta catvaraM-rathyASTakamadhyaM catuSka-yatra rathyAcatuSTayaM caturmukha-devakulAdi mahApatho-rAjamArgaH patho-sthyAmAtraM, evaMbhUteSu vRtti vA sthAneSu, nagaranirddhamaneSu-tatkSAleSu, tathA agArazabdasambandhAt zmazAnAgAraM-pitRvanagRhaM zUnyAgAra-pratItaM tathA gRhazabdasambandhAt girigRha-parvatopari gRhaM kandaragRha-giriguhA girikandaraM vA zAntigRha-yatra rAjJAM zAntikarma-ho-14 sthAvarA // 294 // |mAdi kriyate zailagRha-parvatamutkIrya yaskRta, upasthAnagRhaM-AsthAnamaNDapo'thavA zailopasthAnagRha-pASANamaNDapaH bhava-IM avadhikenagRha-yatra kuTumbino vAstavyA bhavantIti, athavA zAntyAdivizeSitAni bhavanAni gRhANi ca, tatra bhvnN-ctuHshaalaadi| balAnutpagRhaM tu-apavarakAdimAnaM teSu sannikSiptAni-nyastAni dRSTvA kSubhyed adRSTapUrvatayA vismayAllobhAdveti, 'icceehI'tyAdibhAtyutpattI nigamanamiti / kevala jJAnadarzanaM tu na skamnIyAt kevalI vA yAthAtmyena vastudarzanAt kSINamohanIyatvena bhayavismayalo- sU0 392. bhAdyabhAvena atigambhIratvAcceti, ata Aha-paMcahIM'tyAdi sugamamiti / tathA nArakAdizarIrANi bIbhatsAnyudArANi ca dRSTvA'pi na kevaladarzanaM skannAtIti zarIraprarUpaNAya 'neraiyANa'mityAdi sUtraprapaJcaH NeraiyANaM sarIragA paMcavannA paMcarasA paM0 0-kiNhA jAba sukillA, tittA jAva madhurA, evaM niraMtara jAva vemANiyANaM / paMca sarIragA paM0 ta0-orAlite beubbite AhArate teyate kammate, orAlitasarIre paMcavanne paMcarase paM00 kiNhe jAva sukille vitte jAva mahure, evaM jAva kammagasarIre, sabvevi gaM bAdarakhoM didharA kalevarA paMcavanA X1-294 // paMcarasA dugaMdhA aTThaphAsA (sU0395) -- 395 -- [428] - RBSE ~591~ Page #593 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [9], uddezaka [1], mUlaM [395] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [3], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: * prata sUtrAMka [395]] dIpa anukrama [429] *%454545605kara gatArthazcArya, navaraM paJcavarNatvaM nArakAdivaimAnikAntAnAM [ zarIriNAM ] zarIrANAM nizcayanayAt , vyavahAratastu ekavarNaprAcuryAt kRSNAdipratiniyatavarNataiveti, 'jAva sukillatti kiNhA nIlA lohitA hAliddA sukillA 'jAva mahura lAsi tittA kaDayA kasAyA aMbilA mahurA 'jAva bemANiyANaM'ti caturviMzatidaNDakasUtram / 'sarI'tti utpattisamayA-III dArabhya pratikSaNameva zIryata iti zarIraM, 'orAliya'tti udAraM-pradhAnaM udAramevIdArika, pradhAnatA cAsya tIrthakarAdizarIrIpekSayA, na hi tato'nyat pradhAnataramasti, prAkRtatvena ca orAliyaMti 1, athavA urAlaM nAma vistarAlaM vizAlaM sAtirekayojanasahanapramANatvAdasya anyasya cAvasthitasyaivamasambhavAt, ukta-"joyaNasahassamahiyaM ohe egidie tarugaNesu / maccha juyale sahassaM uragesu ya gambhajAesu // 1 // " iti [yojanasahasramadhikaM oghenaikendriye tarugaNe ca / matsyayugale sahasraM garbhajAtepUrageSu ca // 1 // ] vaikriyasya lakSapramANatve'pyanavasthitatvAt , tadeva orAlikaM 2, athavA uralamalpapradezopacitatvAbRhattvAcca bhiNDavaditi tadeva orAlikaM nipAtanAt 3, athavA orAlaM-mAMsAsthisnAyvAdya vabaddhaM tadeva orAlikamiti 4, uktaba-tatthodAra 1 murAlaM 2 uralaM 3 orAlamahaba 4 binneyaM / odAriyati paDhama kapaDucca titthesarasarIraM // 1 // bhannai ya tahorAlaM vittharavaMtaM vaNassaI pappa / pagaIe natthi anna padahamettaM visAlaMti // 2 // [[uralaM thevapaesovaciyapi mahalagaM jahA bhiMDaM / maMsaTiNhArubaddhaM orAlaM samayaparibhAsA // 3 // iti [tatrodAramurAlamuralamorAlamathavA vijJeyaM prathama tIrthezvarazarIraM pratItyaudArikamiti // 1 // bhaNyate ca tathorAlaM vistAravaddhanasati prApya prakRtyAyadanyannAstyetAvanmAnaM vistRtaM // 2 // stokapradezopacitamapi bhiMDavanmahat uralaM mAMsAsthisnAyubaddhamorAlaM Janaturary.com nArakAdinAm zarIrasya varNanaM ~592~ Page #594 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [1], uddezaka [1], mUlaM [395] (03) muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [395] dIpa anukrama [429] zrIsthAnA- samayaparibhASA // 2 // ] 'veubviya'tti vividhA viziSTA vA kriyA vikriyA tasyAM bhavaM vaikriyaM, uktaM ca-"vivihA va vi- 5sthAnA siTThA vA kiriyA vikiriya tIeN jaM bhavaM tamiha / veubviyaM tayaM puNa nAragadevANa pagaIe // 1 // " iti, vividhA vA uddezaH1 vRttiH viziSTA vA kriyA vikriyA tasyAM yadbhava tadiha vaikriyaM tatpunaH prakRtyA nArakadevAnAM // 1 // ] vividhaM viziSTaM vA ku-18 zarIradinti taditi, vaikukimiti bA, 'AhArae'tti tathAvidhakAryotpattau caturdazapUrvavidA yogavalenAhiyata ityAhAraka, varNana / / 295 // ukkaM ca.-"kajami samupane suyakevaliNA visiladdhIe / jaM estha Aharijjai bhaNaMti AhAragaM taM tu // 1 // " [zrutake- sU0 395 valinA viziSTalabdhyA yadatra kArye samutkhanne Ahiyate tadevAhArakaM bhaNyate // 1 // ] kAryANi cAmUni-"pANidayariddhi-15 saMdarisaNathamatthovagahaNaheuM vA / saMsayavoccheyattthaM gamaNaM jiNapAyamUlammi // 1 // " [pANidayasiMdarzanArtha arthAvagrahaNAya vA saMzayacyucchedAya vA jinapAdamUle gamanaM // 1 // ] kAryasamAptau punarmucyate yAcitopakaraNavaditi, 'teyae'tti tejaso bhAvastaijasaM, uSmAdi liGgAsiddhaM, uktaM ca-"sabyassa umhasiddhaM rasAdiAhArapAgajaNagaM ca / teyagaladdhinimittaM 51 |ca teyagaM hoi nAyavvaM // 1 // " iti [sarveSAmuSmatAsiddhaM rasAcAhArapAkajanakaM ca / tejolabdhinimittaM ca tejaHzarIraM | bhavati jJAtavyaM // 1 // ] 'kammae'tti karmaNo vikAraH kArmaNaM, sakalazarIrakAraNamiti, uktaM ca-"kammavigAro kamma-17 NamaddavihavicittakammaniSphannaM / sambasi sarIrANaM kAraNabhUyaM muNeyavvaM // 1 // " iti [karmavikAraH kArmarNa aSTavidhavi-13 citrakarmaniSpannaM / sarveSAM zarIrANAM kAraNabhUtaM ca jJAtavyaM // 1 // ] audArikAdikramazca yathottaraM sUkSmatvAt pradezabA-15 hulyAcceti / tathA sarvANyapi bAdaravondidharANi-paryAptakatvena sthUrAkAradhArINi kalevarANi-zarIrANi manuSyAdInAM // 295 // induranorm | nArakAdinAm zarIrasya varNanaM ~593~ Page #595 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [1], uddezaka [1], mUlaM [395] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [395]] dIpa anukrama [429] pazAdivarNAdInyavayavabhedeneti, adhigolakAdiSu tathaivopalabdheH, 'do gaMdha'tti surabhidurabhibhedAt , 'aTTha phAsatti CIkaThinamRdazItoSNagurulaghusnigdharUkSabhedAditi, avAdarabondidharANi tu na niyatavarNAdivyapadezyAni, aparyAptatvenAva yaghavibhAgAbhAvAditi, anantaraM zarIrANi prarUpitAnIti zarIrivizeSagatAn dharma vizeSAna paMcahi ThANehItyAdinA''jeSasUtrAmtena anyena darzayati paMcahi ThANehiM purimapacchimagANaM jiNANaM duggamaM bhavati, saM0-dubhAikkhaM duvibhaja dupassaM dutitikkhaM durnnucrN| paMcarhi ThANehiM majjhimagANaM jiNANaM sugama bhavati, taM0-muAtikkhaM suvibhaja supassaM sutitikkhaM surnnucr| paMca ThANAI samaNeNaM bhagavatA mahAvIreNaM samaNANaM NiggaMyANaM NicaM vanitAI nithaM phittitAI NicaM dhutitAI NicaM pasatthAI niyamabhaNunnAtAI bhati, vaM0-saMtI guttI ajave mahave lAghave, paMca ThANAI samaNeNaM bhagavatA mahAvIreNaM jAva ambhaNunAyAI bhavaMti, saM0-sace saMjame tave citAte baMbharavAse, paMca ThANAI samaNANaM jAya abbhaNunAyAI bhavaMti, taM0-ukkhittagharate nikkhittacarate aMtacarate paMtacarate lahacarate, paMca ThANAI jAva ambhaNupraNAyAI bhavaMti, 0-annAtacarate abhailAyacare moNacare saMsaTThakappite tajjAsaMsaTTakappite, paMca ThANAI jAva ambhaNunAvAI bhavaMti, saM0-upanihite muddhesaNite saMkhAdattite dihalAbhite puTThalAbhite, paMca ThANAI jAva abbhaNuNNAtAI bhavaMti, taM0-AyaMvilite nibiyate puramar3ite parimite piMDavAvite bhinnapiMDavAvite, paMca ThANAI anbhaNunAyAI bhavaMti, 60-bharasAhAre virasAhAre aMsAhAre paMtAhAre chahAbAre, paMca ThApAI bhanbhaNunAyAI bhavaMti, saM0-arasajIvI virasajIbI aMtajIvI khyA050 junmurary.orm ~594~ Page #596 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [1], uddezaka [1], mUlaM [396] (03) muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: zrIsthAnAmasUtra vRttiH prata // 296 // ka sUtrAMka paMtajIvI sahajIvI, paMca ThANAI0 bhavaMti, taM0-ThANAtite ukkaDuAsaNie paDimahAtI vIrAsaNie Nesalie, paMca 5sthAnA ThANAI. bhavaMti, taM0-DAyatite lagaMDasAtI AtAvate abAuDate akaMhUyate (sU0396) paMcahi ThANehi samaNe. uddezaH1 nigaMthe mahAnijare mahApajjavasANe bhavati, taM0-agilAte AyariyaveyAvacaM karemANe 1 evaM uvajhAyaveyAvacaM karemANe | durgamasuga2 theraveyAvarSa03 tabassiveyAvacaM04 gilANaveyAvarca karemANe 5 / paMcahi ThANehiM samaNe nimgaMdhe mahAnijare mahApajja |makSAntivasANe bhavati, taM0-agilAte sehabeyAvacaM karemANe 1 agilAte kulabeyA0 2 agilAe gaNave0 3 agilAe saMghave. | satyAdhu4 agilAte sAhammiyaveyAvaccaM karemANe 5 (sU0 397) kSiptAdi sthAnAdi sugamazcArya, navaraM pazcasu sthAnakeSu-AkhyAnAdikriyAvizeSalakSaNeSu purimA-bharatairAvateSu caturvizaterAdimAste ca pazci-IK sU0396 makAzca-caramAH purimapazcimakAsteSAM jinAnA-arhatAM 'duggamati duHkhena gamyata iti durgama bhAvasAdhano'yaM kRcchravR vaiyAvRttyaM ttirityarthaH tadbhavati vineyAnAmRjujaDatvena vakrajaDatvena ca, tAni cemAni tadyathe' tyAdi, iha cAkhyAnaM vibhajanaM darzana titikSaNamanucaraNaM cetyevaM vaktavye'pi yeSu sthAneSu kRcchravRttirbhavati tAni tadyogAt kRvRttInyevocyante iti kRcchra ttidyotakaduHzabdavizeSitAni karmasAdhanazabdAbhidheyAnyAkhyAnA(khyeyA)dIni vicitratvAcchandapravRtterAha, 'duAikkha' mityAdi, tatra durAkhyeya-kRcchrAkhyeyaM vastutattvaM, vineyAnAM mahAvacanATopaprabodhyatvena bhagavatAmAyAsotsatterityevamA khyAne kRcchravRttirukkA, evaM vibhajanAdiSyapi bhAvanIyA, tathA-vyAkhyAte'pi tatra durvibha-kaSTavibhajanIyaM, RjujaDatvAdereva tadbhavati duHzAGka ziSyANAM vastutattvasya vibhAgenAvasthApanamityarthaH, durvibhavamityatra pAThAntare durvibhAvyaM [396] dIpa anukrama [430] K 4 % sU0 397 2-5 S aturary.com ~595~ Page #597 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [397] dIpa anukrama [431] "sthAna" - aMgasUtra-3 ( mUlaM + vRttiH) sthAna [5], uddezaka [1], muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra [03], aMga sUtra [03 ] mUlaM [ 397] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH duHzakA vibhAvanA karttuM tasyetyarthaH, tathA 'dupparasaM'ti duHkhena darzyate iti durdarza, upapattibhirduHzakaM ziSyANA pratItAvAropayituM tasvamiti bhAvaH, 'dutitikkha'ti duHkhena titikSyate sahyate iti dustitikSaM parIpahAdi duHzakaM parISahAdikamutpannaM titikSayituM, ziSyaM tatmati kSamAM kArayitumiti bhAva iti, 'duraNucaraM ti duHkhenAnucaryate - anuSThIyata iti duranucaramantarbhUtakAritArthatvena duHzaka manuSThApayitumityarthaH, [ kAtantre hi kAritasaMjJayaiva Niganto jJApyate ] athavA teSAM tIrthe durAkhyeyaM durvibhajamAcAryAdInAM vastutastvaM ziSyAn prati, AtmanApi durddarza dustitikSaM duranucaramityevaM kAritArthe vimucya vyAkhyeyaM teSAmapi RjujaDAditvAditi / madhyamAnAM tu sugamaM akRcchravRttiH, tadvineyAnAmRjuprajJatvenA* lpaprayatenaiva bodhanIyatvAd vihitAnuSThAne sukhapravarttanIyatvAcceti zeSaM pUrvavat, navaramakRcchrArthaviziSTatA AkhyAnAdInAM vAcyA, tathA 'suranucaranti rephaH prAkRtatvAditi nityaM sadA varNitAni phalataH kIrttitAni-saMzabditAni nAmataH, 'bujhyAI'ti vyaktavAcoktAni svarUpataH 'prazastAni' prazaMsitAni zlAghitAni 'zaMsu stutA'viti vacanAt abhyanujJAtAni karttavyatayA anumatAni bhavantIti, ayaM ca sUtrorakSepaH pratisUtraM vaiyAvRtyasUtraM yAvad dRzya iti, tatra kSAntyAdayaH krodhalobhamAyAmAnanigrahAH tathA lAghavamupakaraNato gauravantrayatyAgatazceti, tathA'nyAni paJca, sadbhyo hitaM satyam-analIkaM, taccaturvidhaM yato'vAci - " avisaMvAdanayogaH kAyamanotrAgajihmatA caitra / satyaM caturvidhaM tacca jinavarama| te'sti nAnyatra // 1 // " iti tathA saMyamanaM saMyamo - hiMsAdinivRttiH, sa ca saptadazavidhaH, taduktam- "puDhavidagaaga| NimAruya vaNaSphara biticaupaNiMdi ajjIve / pehopehapamajaNaparivaNamaNovaI kAe // 1 // [ pRthvIdakAgnimArutavana For Parts Only ~ 596~ |ryorg Page #598 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [397] dIpa anukrama [431] zrIsthAnA sUtravRttiH // 297 // "sthAna" - aMgasUtra-3 ( mUlaM + vRttiH) sthAna [5], uddezaka [1], muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [03], aMga sUtra [03 ] mUlaM [ 397] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH sthAnA0 satyAdyutkSiptAdi spatidvitricatuHpaMceMdriyAjIveSu prekSotprekSapramArjanapariSThApana manovAkkAyeSu // 1 // ] athavA - "pazcAzravAdviramaNaM paJcendri yanigrahaH kaSAyajayaH / daNDatrayaviratizceti saMyamaH saptadazabhedaH // 1 // " iti, tathA tapyate'neneti tapaH, yato'bhyadhAyi OM uddezaH 1 "rasarudhiramAMsamedo'sthimajja zukrANyanena tapyante / karmANi vA'zubhAnItyatastapo nAma nairutam // 1 // " [ sAmvarthami7 durgamasugatyarthaH > tacca dvAdazadhA yathA''ha - "aNasaNamUNoyariyA vittIsaMkhevaNaM rasaccAo / kAyakileso saMkINayA ya bajjho makSAntitavo hoi // 1 // pAyacchittaM viNao beyAvacaM taheva smjhaao| jhANaM ussaggo'viya agbhitarao tavo hoi // 2 // " iti [ anazanamabamaudarya vRtisaMkSepo rasatyAgaH kAyaklezaH saMlInateti bAhyaM tapo bhavati // 1 // prAyazcittaM vinayo vaiyAvRttyaM tathaiva svAdhyAyo dhyAnamutsargaH api cAbhyantaraM tapo bhavati // 1 // ] 'cighAe'ti tyajanaM tyAgaH- saMvinaikasA- 8 sthAnAdi mbhogikAnAM bhaktAdidAnamityarthaH, gAthe cAtra- "to kayapaJcakkhANo AyariyagilANavAuhANaM / dejA'saNAra saMte 40 396 lAbha kayavIriyAyAro // 1 // saMviggaannasaMbhoiyANa desijja sagugakulANi / ataraMto vA saMbhoiyANa dekhe jahasamAhI // 2 // " iti [ tataH kRtapratyAkhyAnaH AcAryagyAnabAlavRddhAnAM / sati lAbhe'zanAdi dadyAt kRtavIryAcAraH // 1 // ] 1 sU0 197 kayapazcakkhANo'viya Ava0 ) saMvignAnyasaMbhogikAnAM zrAddhakulAni darzayet / sAMbhogikAnAmadhyazako yathAsamAdhi dezayet // 1 // ] brahmacarye -maithunaviramaNe tena vA bAso brahmacaryavAsa ityeSa pUrvoccaiH saha dazavidhaH zramaNadharma iti, anyatra tvayamevamukta:- " khaMtI ya maddava'jjava mutI tavasaMjame ya boddhavve / saccaM soyaM AkiMcaNaM ca vaMbhaM ca jaidhammo // 1 // " iti [ kSAntizca mAddevamArjavaM muktistapaH saMyamazca boddhavyaH / satyaM zaucamAkiMcanyaM ca brahma ca yatidharmaH // 1 // ] vaiyAvRttya ( For Penal Use On ~ 597 ~ // 297 // nary org Page #599 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [1], uddezaka [1], mUlaM [397] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: A prata sUtrAMka [397] dIpa anukrama [431] itazca sAdhudharmabhedasya bAhyatapovizeSasya vRttisaGkepAbhidhAnasya bhedAH 'ukkhisacarae'ityAdinA abhidhIyante, tatra u-1. kSipta-svaprayojanAya pAkabhAjanAdudRtaM tadarthamabhigrahavizeSAcarati-tadgaveSaNAya gaccatItyukSiptacarakaH, evaM sarvatra, navaraM nikSipta-anudva ante bhavamAnta-bhuktAvazeSa ballAdi prakRSTamAntaM prAnta-tadeva paryuSitaM, rUkSa-niHsnehamiti, hA |ca bhAvapratyayapradhAnakhena utkSiptaparakatvamityAdi draSTavyamevamuttaratrApi bhAvapradhAnatA dRzyA, iha cAdyau bhAvAbhigrahAvi-1* tare dravyAbhigrahAH, yato'bhANi-"ukkhittamAicaragA bhAvajuyA khalu abhiggahA hoti / gAyaMto va ruyaMto jaM deha nisa-18 NamAI vA // 1 // "[ utkSiptAdigharakatvAdikA abhigrahA bhAvayutA bhavaMti / gAyan vA rudana niSaNNAdiLa yahadAti | // 1 // ] tathA "lebaDamalevarDa vA amugaM davaM ca ajja ghecchAmi / amugeNa u daveNaM aha davvAbhiggaho nAma // 2 // " iti [ lepakRdalepakRvA'mukaM dravyaM cAya grahISyAmi / amukena tu dravyeNaiSa dravyAbhigraho nAma // 1 // ] pavamanyatrApi |vizeSa Uhya iti, ajJAtaH-anupadarzitasvAjanyarddhimAnajitAdibhAvaH san carati-bhikSArthamaTatItyajJAtacarakaH, tathA 'annailAyacarae'tti annaglAnako doSAnnabhugiti bhagavatITIppanake uktaH, evaMvidhaH san , athavA annaM vinA glAyakA-samutpannavedanAdikAraNa evetyarthaH abhyasmai vA glAyakAya bhojanArthaM caratIti annaglAnakacarako'nnaglAyakacarako-| |'nyaglAyakacarako vA, kacit pAThaH 'annavela'tti tatrAnyasyAM-bhojanakAlApekSayA''dyAvasAnarUpAyAM velAyAM-samaye ciratItyAdi dRzya, ayaM ca kAlAbhigraha iti, tathA maunaM-maunavrataM tena carati maunacarakaH, tathA saMsRSTena-kharaNTite netyartho hastabhAjanAdinA dIyamAnaM 'kalpika' kalpavat kalpanIyamucitamabhigrahavizeSAbhakAdi yasya sa saMsRSTakalpikaH, SCAROSACANCCC REmainine Kunitarary.org ~598~ Page #600 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [9], uddezaka [1], mUlaM [397] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka // 29 // [397] dIpa anukrama [431] zrIsthAnA- tathA 'tajAtena' deyadravyaprakAreNa yatsaMsRSTaM hastAdi tena dIyamAnaM kalpikaM yasyeti vigraha iti, upanidhIyata ityupa- 5sthAnA0 uddezaH1 asUtra- nidhiH-pratyAsannaM yadyathAkathaJcidAnItaM tena carati tadgrahaNAyetyarthaH ityopanidhikaH, upanihitameva vA yasya grahaNa-I vRttiH | viSayatayA'sti sa prajJAderAkRtigaNavena matvarthIyANapratyaye aupanihita iti, tathA zuddhA-anaticArA eSaNA-dAki- durgamasuga hai tAdidopavarjanarUpA 'saMsahamasaMsaTTe tyAdisaptaprakArA anvatarA vA tayA caratItyuttarapadavRyA zuddhaiSaNikaH, saGkhyApra-IMmakSAnti dhAnA:-parimitA eva dattayaH-sakRdbhakkAdikSepalakSaNA grAhyAH yasya sa saGkhyAdattikA, dattilakSaNazlokaH-"dattI u satyAdhujattie vAre, khibaI hoti tttiyaa| avocchinnaNivAyAo, dattI hoi dabetarA // 1 // " iti [yAvatIvArAH kSipati tAvatyo akSiptAdidattayo bhavanti / avyucchinnanipAtAyetarayordattirbhavati // 1 // ] tathA dRSTasyaiva bhaktAdelAbhastena caratIti tathaiva dRSTalA-lA sthAnAdi bhikaH, pRSTasyaiva sAdho! dIyate te? ityevaM yo lAbhastena caratIti prAgvat pRSTalAbhikaH, AcAmla-samayaprasiddhaM tena cara na yamitacara- sU0396 vaiyAvRttyaM patItyAcAmlikaH, nirgato ghRtAdivikRtibhyo yaH sa nimvikRtikA, purimArddha-pUrvAhalakSaNaM pratyAkhyAnavizeSo'sti yasya sa tathA, parimito-dravyAdiparimANataH piNDapAto-bhaktAdilAbho yasyAsti sa parimitapiNDapAtikA, bhinnasyaiva-sphoTitasyaiva kApiNDasya saktukAdisambandhinaH pAto-lAbho yasyAsti sa bhinnapiNDapAtikaH / grahaNAnantaramabhyavaharaNaM bhavatItyata etadu-1 cyate-'arasaM' hiDnavAdibhirasaMskRtamAhArayatItyaraso vA''hAro yasyAsAvarasAhAraH, evaM sarvatra, navaraM virasaM-vigatarasaM *purANadhAnyaudanAdi, rUkSaM tailAdivarjitamiti, tathA arasena jIvituM zIlamAjanmApi yasya sa tathA, evamanyatrApi / 'ThANAie'tti sthAna kAyotsarga: tamatidadAti-prakaroti atigacchati veti sthAnAtidaH sthAnAtigo veti, utkuTukA-1 FarPurwanaBNamunoonm ~599~ Page #601 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [1], uddezaka [1], mUlaM [397] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [397] dIpa anukrama [431] sana-pIThAdau putAlaganenopavezanarUpamabhigrahato yasyAsti sa utkuTukAsanikaH, tathA pratimayA-ekarAtrikyAdikayA / kAyotsargavizeSeNaiva tiSThatItyevaMzIlo yaH sa pratimAsthAyI 'vIrAsana' bhUnyastapAdasya siMhAsane upaviSTasya tadapanayane | yA kAyAvasthA tadrUpaM, duSkaraM ca taditi, ata eva vIrasya-sAhasikasyAsanamiti vIrAsanamuktaM tadasthAstIti vIrAsa-1 4AnikA, tathA niSadyA-upavezanavizeSaH, sA ca pazadhA, tatra yasyAM samaM pAdI putI ca spRzataH sA samapAdaputA 1 yasyAM - tu gorivopavezanaM sA goniSadhikA 2 yatra tu putAbhyAmupaviSTaH san eka pAdamutpAvyAste sA hastisuNDikA 3 paryaGkArddhaparyaGkA ca prasiddhA, nipadyayA carati naiSayika iti, daNDasyevAyatiH-dIrghatvaM pAdaprasAraNena yasya sa daNDAyatikaH, tathA lagaNDaM kila duHsaMsthitaM kASThaM tadvanmastakapArNikAnAM bhuvi laganena pRSThasya cAlaganenetyarthaH yaH zete tathAvidhAbhigrahAt sa lagaNDazAyI, tathA AtApayati-AtApanAM zItAtapAdisahanarUpAM karotItyAtApakaH, tathA na vidyate prAvRtaM-bAvaraNaM asyetyaprAvRtakA, tathA na kaNDUyata ityakaNDUyakA, 'sthAnAtiga' ityAdipadAnAM kalpabhASyavyAkhyeyam-"uddhaTThANa ThANAiyaM tu paDimA ya hoti maasaaii| paMceva NisejAo tAsi vibhAsA u kAyabvA // 1 // vIrAsaNaM tu sIhAsaNebva | jahamukajANugANeviTTho / DaMDe lagaNDauvamA Ayayakuje ya doNhapi // 2 // AyAvaNA ya tivihA ukkosA majjhimA jahannA ya / ukosA u nivanA nisanna majjhA Thiya jahannA ||3||tivihaa hoi nivannA omaMthiya pAsa taiya uttANA", iti [ sthAnAdikamevosthAnaM pratimA bhavanti mAsAdyAH / niSadyAH paMcava tAsAM vibhASA tu kartavyA // 1 // advaijA-1 nuko (muktajAnukaH) yathA siMhAsane niviSTaH vIrAsanaM daMDena lagaMDena upamA dvayorapi aaytkubjtvyoH||1|| AtA ~600~ Page #602 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [397] dIpa anukrama [431] "sthAna" - aMgasUtra-3 ( mUlaM + vRttiH) uddezaka [1], mUlaM [397] sthAna [5], muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [03], aMga sUtra [03 ] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH zrIsthAnAkasUtra vRttiH // 299 // Education t satyAdhu tkSitAdi panA ca trividhotkRSTA madhyamA jaghanyA ca suptasyotkRSTA niSaNNA madhyA sthitA jaghanyA // 1 // nirvarNA trividhA bha vati avamaMthitA pArzvA tathA uttAnA ] niSaNNApi trividhA - "goduha ukkuDapaliyaMkamesa tivihA ya majjhimA hoi / taiyA u hasthisoMDagapAyasamapAiyA ceva // 4 // " iti [ (niSaNNA) godohikorakuTaparyaMkA eSA trividhA ca madhyamA bhavati tRtIyA tu hastisoMDikA pAdasamapAdikA caiva // 1 // ] iyaM ca niSaNNAdikA trividhA'dhyAtApanA svasthAne punarapyutkRSTAdibhedA omaMdhiyAdibhedenAvagantavyA, iha ca yadyapi sthAnAtigatvAdInAmAtApanAyAmantarbhAvastathApi pradhAnetaravivakSayA na punaruktatvaM mantavyamiti / tathA mahAnirjaro bRhatkarmakSayakArI mahAnirjaratvAcca mahad-AtyantikaM punarudbhavAbhAvAt paryavasAnaM - anto yasya sa tathA, 'agilAe'ti aglAnyA-akhinnatayA bahumAnenetyarthaH, AcAryaH pa 4 sthAnAdi caprakAra:, tadyathA-prajAjanAcAryo digAcAryaH sUtrastha uddezanAcAryaH sUtrasya samuddezanAcAryo vAcanAcAryazceti, tasya vaiyAvRsya-vyAvRttasya - zubhavyApArayato bhAvaH karma vA vaiyAvRttyaM bhaktAdibhirdhamrmopagrahakArivastubhirupagrahakaraNamAcAryavaiyAvRttyaM tatkurvANo vidadhaditi, evamuttarapadeSvapi, navaramupAdhyAyaH- sUtradAtA sthaviraH sthirIkaraNAt athavA jAtyA paSTivArSikaH paryAyeNa viMzativarSaparyAyaH zrutena samavAyadhArI tapasvI - mAsakSapakAdiH glAnaH- azako vyAdhyAdibhiriti, tathA 'seha'tti zikSako'bhinavapratrajitaH 'sAdharmikaH' samAnadharmA liGgataH pravacanatazceti, kulaM- cAndrAdikaM sAdhu samudAyavizeSarUpaM pratItaM gaNaH- kulasamudAyaH saGghogaNasamudAya ityevaM sUtradvayena dazavidhaM vaiyAvRttyamAbhyantaratapobhedabhUtaM pratipAditamiti, uktaM ca- "AyariyauvajjhAe theratavassI gilANasehANaM / sAImiyakulagaNa saMgha saMgayaM ta For Parts Use One ~601~ 5 sthAnA0 uddezaH 1 durgamasugamakSAnti sU0 196 vaiyAvRttyaM sU0 397 / / 299 / / anibrary o Page #603 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [397] dIpa anukrama [431] "sthAna" aMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRttiH) uddezaka [1] Education In muni dIparatnasAgareNa saMkalita .... sthAna [5], ..AgamasUtra [03 ], aMga sUtra [03] - *******... miha kAyadhvaM // 1 // " iti [AcAryopAdhyAyastha viratapasvizaikSaglAnAnAM sAdharmikakulagaNasaMghasya saMgataM tadiha ka rttavyam // 1 // ] paMcahi ThANehiM samaNe NiggaMthe sAhammitaM saMbhotitaM visaMbhotitaM karebhANe NAtikamati, saM0 sakiritaThThANaM paDisevittA bhavati 1 paDisevittA jo Aloei 2 AloicA No paTTaveti 3 paTuvettA No Nidhvisati 4 jAI imAI berANaM ThitipappAI bhavati tAI atiyaMciya 2 paDiseveti se iMda'haM paDisevAmi kiM maM therA karissaMti ? 5 / paMcahiM ThANehiM samaNe nimgaMthe sAraMmitaM pAraMcitaM karemANe NAtikramati, taM0--- sakule vasati sakulassa bhedAte acmuTThittA bhavati 1 gaNe vasati gaNassa bhetAte abhuTTettA bhavati 2 hiMsappehI 3 chippehI 4 abhikkhaNaM pasiNAvataNAI paraMjittA bhavati 5 / (sU0 398 ) AyariuvajjhAyarasa NaM gaNaMsi paMca duggahaTTANA paM0 taM0 - AyariyauvajjhAe NaM garNasi ANaM vA dhAraNaM vA no samma pajettA bhavati 1 AyariyauvajjhAe NaM garNasi AdhArAtiNiyAte kitikammaM no sammaM paraMjitA bhavati 2 AyariyaDabajhAte gaNaMsi je suttapAvajAte dhAreti te kAle 2 No sammamaNuSpavAtittA bhavati 3 AyariyauvajjhAe gaNasi gilANaseveyAvacaM no sammamadhbhuTTittA bhavati 4 AyariyauvajjhAte garNasi aNApucchitacArI yAvi havai no ApucchibacArI 5 / AyariyauvajjhAyarasa NaM gaNaMsi paMcAvuggahaTTANA paM0 0 -AyariyauvajjhAe garNasi ANaM vA dhAraNaM vA sambhaM paraMjitA bhavati, evamadhArAyaNitAte sammaM kiikammaM paraMjittA bhavai AyariyauvajjhAe NaM gaNaMsi je sutapajjavajAte dhAreti te kAle 2 samma aNupavAittA bhavai AyariyaDavajjhAe gaNaMsi gilANasevetAvacaM sammaM ambhuTTittA bhavati Aya For Parts Only mUlaM [397 ] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH ~ 602 ~ Page #604 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [9], uddezaka [1], mUlaM [399] (03) muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: zrIsthAnAlasUtravRttiH prata sUtrAMka // 30 // [399]] dIpa anukrama [433] SECREENERACTICAL riyauvamAte gaNasi ApukichayacArI yAci bhavati No aNApucchiyacArI (sU0 399) paMca nisijAo paM0 saM0 5sthAnA0 uDatI godohitA samapAyaputA palikA addhapalitaMkA / paMca ajabaDhANA 50 ta0-sAdhuajjavaM sAdhumahavaM sAdhulAparva | uddezaH1 sAdhukhaMtI sAdhumuttI (sU0400) visaMbhogasAmbhogika-ekabhojanamaNDalIkAdika visAmbhogika-maNDalIbAhyaM kurvanAtikAmati AjJAmiti gamyate, ucitatvAditi, sakriya--prastAvAdazubhakarmavandhayuktaM sthAnaM-akRtyavizeSalakSaNaM pratiSevitA bhavatItyekaM, pratiSevya gurave nA-18 locayati-na nivedayatIti dvitIyaM, Alocya 'gurUpadiSTaprAyazcittaM na prasthApayati-kartuM nArabhata iti tRtIyaM, prasthApya XI rau niSana nirvizati-na samastaM pravezayatyathavA 'nirvezaH paribhoga' iti vacanAnna paribhule-nAsevata ityarthaH iti caturtha, yA-12 dyArjave nImAni suprasiddhatayA pratyakSANi 'sthavirANAM sthavirakalpikAnAM 'sthitI samAcAre' prakalpyAni-prakalpanIyAni yo sU0398gyAni vizuddhapiNDazayyAdIni sthitiprakalpyAni athavA sthitizca-mAsakalpAdikA prakalpyAni gya-piNDAdIni sthi-II tiprakalpyAni tAni 'azyaMciya aiyaMciya'tti atikramyAtikramyetyarthaH, pratiSevate tadanyAnIti gamyate, atha sa-151 chATakAdiH sAdhurevaM paryAlocayati-yathA naitatpratiSevitumucitaM gurunauM bAhyau kariSyati, tatretara Aha-'seM' iti tadakalpyajAtaM 'haMda'tti komalAmantraNaM vacanaM hamityakAraprazleSAdahaM pratiSevAmi kiM mama 'sthavirAH' guravaH kariSyanti ?, na kicittai ruSTairapi me kareM zakyate iti balopadarzanaM paJcamamiti / 'pAraMciyaMti dshmpraayshcittbhedvntmphtli-13||30|| gAdikamityarthaH kurvannAtikAmati sAmAyikamiti gamyate, kule-cAndrAdike vasati gacchavAsItyarthastasyaiva kulasya bhedA-- 400 Belanataramorg sAmbhogika, visAmbhogika, pAraMciya Adi zabdAnAm vyAkhyA ~603~ Page #605 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [5], uddezaka [1], mUlaM [400] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [400] yAnyo'nyamadhikaraNotsAdanenAbhyutthAtA bhavati yatata ityarthaH ityeka, evaM gaNasyApIti dvitIya, tathA hiMsA-vadhaM sA-18 dhvAdeH prekSate-gaveSayatIti hiMsAprekSIti tRtIya, hiMsArthamevApabhrAjanArthaM vA 'chidrANi pramattatAdIni prekSata iti chidraprekSIti caturthaM, abhIkSNamitIha punaHzabdArthaH tatazcAbhIkSNamabhIkSNaM punaH punarityarthaH praznA-aGgASTakubyapraznAdayaH sAvadyAnuSThAnapRcchA vA ta evAyatanAnyasaMyamasya praznAyatanAni prayoktA bhavati, prayuGga ityarthaH iti paJcamaM / tathA AcAryo-1 |pAdhyAyasyeti samAhAradvandaH karmadhArayo vA, tatazcAcAryasyopAdhyAyasya 'gaNaMsi'tti gaNe 'vigrahasthAnAni' kalahAzrayAH, AcAryopAdhyAyau dvayaM vA 'gaNe' gaNaviSaye 'AjJA' he sAdho! bhavatedaM vidheyamityevaMrUpAmAdiSTiM 'dhAraNAM' na vidheyamidamityevaMrUpAM 'no'naiva samyag-aucityena prayokkA bhavatIti sAdhavaH parasparaM kalahAyante asamyagniyogAta durmiya-1 tritatvAcca, athavA anaucityaniyoktAramAcAryAdikameva kalahAyante ityevaM sarvatreti, athavA guuddhaarthpdairgiitaarthsy| purato dezAntarasthagItArthanivedanAya gItArtho yadaticAranivedanaM karoti sA''jJA, asakRdAlocanAdAnena yatprAyazcittavizeSAvadhAraNaM sA dhAraNA, tayorna samyak prayokteti sa kalahabhAgiti prathama, tathA sa eva 'AhArAiNiyAe'tti ralAni dvidhA-dravyato bhAvatazca, tatra dravyataH karketanAdIni bhAvato jJAnAdIni, tatra ralaiH-jJAnAdibhircavaharatIti rAnikA-bRhatparyAyo yo yo rAliko yathArAlikaM tadbhAvastattA tayA yadhArAtikatayA-yathAjyeSThaM kRtikarma-vandanaka | vinaya eva vainayikaM tacca na samyak prayoktA, antarbhUtikAritArthatvAdvA prayojayitA bhavatIti dvitIya, tathA sa evaM | yAni zrutasya paryavajAtAni-sUtrArthaprakArAn 'dhArayati' dhAraNAviSayIkaroti tAni kAle kAle-yathAvasaraM na samyaga dIpa anukrama [434] *4-95 JAMEaurainininml Mjaanasurary.org ~ 604~ Page #606 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [9], uddezaka [1], mUlaM [400] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [0] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: sUtravRttiH // 301 // prata sUtrAMka [400] dIpa anukrama [434] nupravAcayitA bhavati-na pAThayatItyarthaH iti tRtIyaM, kAle anupravAcayitetyuktaM tatra gAthAH-"kAlakameNa pattaM saMva- 5sthAnA ccharamAiNA ujaM jaMmi / taM taMmi ceva dhIro vAejA so ya kAlo'yaM // 1 // tibarisapariyAgarasa u AyArapakappa- uddezaH1 nAmamajjhayaNaM / cauvarisassa ya samma sUyagaDaM nAma aMgati // 2 // dasakappathyavahArA saMvaccharapaNagadikkhiyasseva / / visaMbhogaThANaM samavAo'viya aMge te aTThavAsassa // 3 // dasavAsassa vivAho ekkArasavAsayassa ya ime u / khuDDiyavimANamAI | pArAJcite ajjhayaNA paMca nAyabvA // 4 // bArasavAsassa tahA aruNuvavAyAi paMca ajjhayaNA / terasavAsassa tahA uTThANasuyAiyA vyudheta| cauro // 5 // codasavAsassa tahA AsIvisabhAvaNaM jiNA binti / pannarasavAsagarasa ya dihIvisabhAvaNaM tahaya // 6 // rau niSasolasavAsAIsu ya ekottaravuDiesu jahasaMkhaM / cAraNabhAvaNamahAsuviNabhAvaNA teyaganisaggA // 7 // egUNavIsavAsagassa dyAve u didvivAo duvAlasamamaMga / saMpuSNavIsabariso aNuvAI sabvasuttassa ||8||"tti, [saMvatsarAdinA kAlakrameNa yasmin sU0398yadeva prAptaM tattasminneva dhIro vAcayet so'yaM kAlaH // 1 // trivarSaparyAyakasyAcAraprakalpanAmAdhyayanaM caturvasya ca sUtra-18/ 399. kRnAmAGgamiti samyagvAcayet // 2 // dazAkalpavyavahArAH saMvatsarapaMcakadIkSitasyaiva sthAnAMrga samavAyo'pi te aSTavarSa-| 400 syAMge // 3 // dazavarSasya vivAhaH ekAdazavarSasyamAni zulakavimAnapravibhaktyAdInyadhyayanAni paMca jJAtavyAni // 4 // dvAdazavarSasya tathA'ruNopapAtAdIni paMcAdhyayanAni trayodazavarSasya tathotthAnazrutAdikAni catvAri // 5 // caturdazavarSasyAzIviSabhAvanAM jinA avanti paMcadazavarSakasya ca dRSTiviSabhAvanAM tathA ca ||6||ssoddshvrssaadissu caikaikottaravardhiteSu yathAsaMkhya cAraNabhAvanAM mahAsvAmabhAvanAM tejInisarga // 7 // ekonaviMzatikasya tu dRSTivAdo dvAdazamamaMga saMpUrNaviM CCCALSO ACANCE // 301 // FmPanaswantheontr ~605~ Page #607 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [ 400 ] dIpa anukrama [434] sthA0 51 "sthAna" - aMgasUtra-3 ( mUlaM + vRttiH) sthAna [5], uddezaka [1], mUlaM [ 400 ] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra [03], aMga sUtra [03 ] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH zativarSo'nupAtI sarvazrutasya // 1 // ] tathA sa eva glAna zaikSavaiyAvRtyaM prati na samyak svayamabhyutthAtA - abhyupagantA bhavatIti caturtha, tathA sa eva gaNaM anApRcchaya carati-kSetrAntarasaGkramAdi karotItyevaMzIloDanApRcchayacArI, kimuktaM bhavati ?-no ApRcchayacArIti pathamaM vigrahasthAnaM / etadeva vyatirekeNAha-avigrahasUtraM gatArthaM / niSayAsUtre niSadanAni | niSadyAH- upavezanaprakArAstatrAsanA lagnaputaH pAdAbhyAmavasthita utkuTukastasya yA sA utkuTukA, tathA godahanaM godohikA tadvayA'sau godohikA, tathA samau-samatayA bhUlagnau pAdau ca putau ca yasyAM sA samapAdaputA, tathA paryaGkA - jinaprati mAnAmiva yA padmAsanamiti rUDhA, tathA arddhaparyaGkA - UrAvekapAdanivezanalakSaNeti / tathA RjoH rAgadveSavakratvavarjitasya sAmAyikavataH karmma bhAvo vA ArjavaM saMbara ityarthaH tasya sthAnAni bhedA ArjavasthAnAni, sAdhu-samyagdarzanapUrvaka tvena zobhanamArjavaM mAyAnigrahastataH karmmadhArayaH sAdhorvA yaterArjavaM sAdhvArjavaM, evaM zeSANyapi / ArjavayuktAzca mRtvA prAyo devA bhavantIti paMcavihA joisietyAdinA IsANassa Nametadantena granthena devAdhikAramAha paMcavidhA joisiyA paM0 [saM0 caMdA sUrA gahA gakkhattA tArAo, paMcavidhA devA paM0 [saM0 bhavitabbadevA NaradevA dhammadevA devAtidevA bhAvadevA (sU0 401) paMcavidyA paritAraNA paM0 [saM0 kAtaparicAraNA phAsaparivAraNA pari tAraNA sahaparitAraNA maNaparivAraNA (sU0 402) camarassa NaM asurridassa asurakumArarano paMca aggamahisIo paM0 taM0-kAle rAtI ravaNI bijjU mehA, balissa NaM vatirovaNidassa vatirovaNaranno paMca aggamahisIo paM0 saM0 subhA NisubhAraMbhA NiraMbhA mataNA (sU0 403) camarassa Namasurridassa asurakumAraraNNo paMca saMgAnitA aNitA paMca For Parts Only ~ 909~ Page #608 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [404] dIpa anukrama [438] zrIsthAnAGgasUtravRttiH // 302 // sthAna [5], uddezaka [1] muni dIparatnasAgareNa saMkalita .... ..AgamasUtra [03 ], aMga sUtra [03] -------- * * * - *-% *%*56% "sthAna" aMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRttiH ) mUlaM [ 404 ] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH EducationEIE - saMgAmiyA aNiyAdhivatI paM0 taM0-pAyacANite pIDhANite kuMjarANite mahisANite rahANIte, dume pAyantANitAdivatI sodAmI AsarAyA pIDhANiyAdhivatI kuMthU datthirAyA kuMjarANitAdhivatI lohitakle mahisANitAdhivatI kinnare rathApitAvitI / valisa NaM vatirotaNiMdassa vatirotaNarano paMca saMgAmitANivA paMca saMgAmitANIyAdhivatI paM0 taM0pAyatANate jAva radhANite, mahaddume pAyattANitAdhivatI mahAsotAmo AsarAtA pIDANitAdhivatI mAlaMkAro hatthirAyA kuMjarANitAdhipatI mahAlohiakkho mahisANitAdhivatI kiMpurise radhANitAdhipatI dharaNassa NaM nAgakumAridassa nAgakumArarano paMca saMgAmitA aNitA paMca saMgAmitANIyAdhipatI paM0 [saM0 pAyattANite jAva rahANIe, bhaddaseNe pAyazANitAdhipatI jasodhare AsarAyA pIThANitAdhipatI sudaMsaNe itthirAyA kuMjarANivAdhipatI nIlakaMThe mahisANiyAdhipatI ANaMde rahANitA hivaI / bhUyAnaMdassa nAgakumAriMdassa nAgakumAraranno paMca saMgAmiyANiyA paMca saMgAmiyANIyAhibaI paM0 [saM0 pAyatANIe jAva rahANIe dakkhe pAyattANiyAhivaI suggIve AsarAyA pIDhANiyAhivaI sucikame halthirAyA kuMjarANitAhivaI seyakaMThe mahisANiyA hivaI naMduttare rahANiyAhivaI / veNudevassa NaM suvanniMdassa suvanakumArarano paMca saMgAmiyANitA paMca saMgAmivANitAhipatI paM0 [saM0 - pAyatANIte evaM jathA dharaNassa tathA veNudevassavi, veNudAliyassa jahA bhUtANaMdassa, jadhA gharaNassa tahA savvesiM dAhiNihANaM jaba ghosassa, jadhA bhUtANaMdassa tathA sandhesi urilA jAva mahAghosassa / sakassa NaM deviMdassa devaranno paMca saMgAmitA aNitA paMca saMgAmitANitAdhivatI paM0 saM0 - pAyatcANite jAva ubhANite, hariNegamesI pAyattANitAdhivatI vAU AsarAtA pIDhANitAdhivaI erAvaNe hattharAyA For Palsta Use Only ~ 607 ~ 5 sthAnA0 uddezaH 1 jyotiSka bhavyadevA diparicA raNA'grama hiSIcama rAdhanI kAnidvikalpAbhya ntaraparSa risthatiH sU0 401 Skate // 302 // you Page #609 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [1], uddezaka [1], mUlaM [404] (03) muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: 25 prata sUtrAMka [404] dIpa anukrama [438] kuMjarANitAdhipaI dAmaTTI usabhANitAdhipatI mADharo radhANitAdhipatI, IsANassa NaM devidassa devaralo paMca saMgAmiyA aNitA jAva pAyattANite pIDANie kuMjarANie usamANie radhANite, lahuparajAme pAyattANitAdhivatI mahAvAU AsarAyA pIDhANiyAhibaI puSphadate hatthirAyA kuMjarANiyAhivatI mahAdAmar3I usabhANiyAhibaI mahAmAvare rathANivAhiyatI, jadhA samassa tahA savvesi dAhiNilANaM jAva AraNassa jadhA IsANassa tahA sambosi uttarilANaM Apa abhutassa (sU0404) sapharasa gaM deviMdassa devarano abbhataraparisAe devANaM paMca palioSamAI ThitI paM0, IsANarasa NaM deviMdassa devaro ambhaMtaraparisAte devINaM paMca paliovamAI ThitI paM0, (sa0405) sugamazcArya, navaraM jyotIMSi-vimAnavizeSAsteSu bhavA jyotiSkA iti, tathA dIvyanti-krIDAdidharmabhAjo bhavanti | dIvyante vA-stUyante ye te devAH, bhavyA-bhAvidevaparyAyayogyA ata eva dravyabhUtAH te ca te devAzceti bhavyadravyadevAH-vaimAnikAdi 4, devatvenAnantarabhave ye utpatsyanta ityarthaH, narANAM devA naradevAzcakravartina ityarthaH, dharmapradhAnA devA dharmadevA:-cAritravanto devAnAM madhye atizayavanto devAH devAdhidevAH-ahentaH bhAvadevA-devAyuSkAdyanubhavanto vaimAnikAdayaH 4 ityarthaH / 'paritAraNa'tti vedodayapratIkAraH, tatra strIpuMsayoH kAyena paricAraNA-maithunapravRttiH kAyaparicA raNA IzAnakalpaM yAvad , evamanyatrApi samAsaH, navaraM sparzena tadupari dvayoH 4 rUpeNa dvayoH 6 zabdena dvayo 8 manasA &|caturyu 12 aveyakAdiSu paricAraNaiva nAstIti / 'sAjhAmikANi' satrAmaprayojanAni, etacca gAndharvanATyAnIkayoyaMva cchedArtha vizeSaNamiti, anIkAdhipatayaH-sainyamadhye pradhAnAH padAtyAdayaH, evaM padAtInA-pattInAM samUhaH pAdAtaM tade % ~608~ Page #610 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [1], uddezaka [1], mUlaM [405] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: AjIva prata sUtrAMka [405] dIpa anukrama [439] zrIsthAnAvAnIkaM pAdAtAnIkaM pIThAnIkaM-azvasainyaM, pAdAtAnIkAdhipatiH padAtirevottamaH, azvarAjaH-vadhAnA'zvA, evama sthAnA sUtra 12nye'pi, 'dAhiNillANa'ti sanatkumArabrahmazukAnatAraNAnAM, 'uttarillANaM'ti mAhendralAntakamahana raNatAcyunAnA-IALuddezA1 vRttiH 4 miti, iha ca dAkSiNAtyAH saudharmAdayo viSamasaJjayA iti viSamasaJjayatvaM zabdasya pravRttinimittIkRtya brahmalokazukrI dApratipAtA. hai kSiNAtyAvuktI, samasaGkhyatvaM tu pravRttinimittIkRtya lAntakasahasrArAvuttarAviti, tathA devendrastabAdhyayanAbhidhAnaprakIrNakazruta iva dvAdazAnAmindrANAM vivakSaNAdAraNasyetyAyuktamiti sambhAvyate, anyathA catuSu dvAtravendrAvata AraNa tyetyA-15 kArAjadyanupapannaM svAditi / ihAnantaraM devAnAM vaktavyatoktA, duSTAdhyavasAyasya ca prANinastadgAtasthityAdipratighAto bhavatIti | | cihAni | tannirUpaNAyAha sU0406. paMcavihA paDihA paM0 saM0-gatipaDihA ThitIpaDihA baMdhaNapaDihA bhogapaDihA balavIritapurimayAraparakamapaTihA 408 (sU0406) paMcavidhe AjIvite paM0 20-jAtiAjIve kulAjIve kammAjIve sippAjIve liMgAjIve (sU0407) paMca rAtaphahA paM0 saM0-khaggaM chatvaM upaphesaM upANahAo vAlavIaNI (sU0408) | 'paMcavihA paDihe tyAdi sugama, navaraM 'paDiha'tti prAkRtatvAt uppA ityAdivatpratighAtaH prAtaharanAmetyarthaH, tatra | |gateH-devagatyAdeH prakaraNAcchubhAyAH pratighAtaH-tatprAptiyogyatve sati vikarmAkaraNAdaprAptigaMtipratighAta, pratyAdipari pAlanataH prAptavyazubhadevagatenairakaprAptI kaNDarIkasyeveti, tathA sthiteH-zubhadevagatiprAyogyakarmaNAM bar3ava pratighAtaH sthitipratighAtA, bhavati cAdhyavasAyavizeSAristhateH pratighAto, yadAha-"dIhakAlaThiyAo isakAlaThiyAbho pakarei"15 400 dancinrary.orm ~609~ Page #611 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [1], uddezaka [1], mUlaM [408] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: SACANSAR prata sUtrAMka [408] dIpa anukrama iti, [dIrghakAlasthitikAH hasvakAlasthitikAH prakaroti prktii|| tathA bandhanaM nAmakarmaNa uttaraprakRtirUpamaudArikAdibhedataH paJcavidhaM tasya prakramAt prazastasya prAgvat pratighAto bandhanapratighAto, bandhanagrahaNasyopalakSaNatvAt tatsahacaraprazastazarIratadaGgopAjasaMhananasaMsthAnAnAmapi pratighAto vyAkhyeyaH, tathA prazastagatisthitibandhanAdipratighAtAd bho| gAnA-prazastagatyAdyavinAbhUtAnAM pratighAto bhogapratighAto, bhavati hi kAraNAbhAve kAryAbhAva iti, tathA prazastagatyAderabhAvAdeva balavIyapuruSakAraparAkramapratighAto bhavatIti pratItaM, tatra valaM-zArIraM vIrya-jIvaprabhavaM puruSakA:-abhimAnavizeSaH parAkramaH-sa eva niSpAditasvaviSayo'thavA puruSakAra:-puruSakarttavyaM parAkramo-balavIryayovyopAraNamiti / devagatyAvipratighAtazca cAritrAticArakAriNo bhavatItyuttaraguNAnAzritya tadvizeSamAha-paMcavihe tyAdi, jAti-bAhmaNAdikAmAjIvati-upajIvati tajjAtIyamAtmAnaM sUcAdinopadaya tato bhakkAdikaM gRhAtIti jAtyAjIvakA, evaM sarvatra, navaraM kulam-ugrAdikaM gurukulaM vA karma-kRSyAdyanAcArya vA zilpa-tUrNanAdi sAcAryakaM vA liGga-sAdhuliGgaM tadA|jIvati, jJAnAdizUnyastena jIvikA kalpayatItyarthaH, liGgasthAne'nyatra gaNo'dhIyate, yata uktam-"jAIkulagaNakamme sippe AjIvaNA u paMcavihA / sUyAe asUyAe appANa kahei ekeke ||1||"tti, [Atmano jAtikulagaNakarmANi zilpaM vA sUcayA'sUcayA vaikaikaM kathayatIti paMcavidhA aajiivkaaH||1||] tatra gaNo-mallAdiH, sUcayA-vyAjenAsU|cayA-sAkSAt / anantaraM sAdhUnAM rajoharaNAdikaM liGgamukka, adhunA khagAdirUpaM rAjJAM tadevAha-paMca raaykkubhaa| ityAdi vyaktaM, navaraM rAjJAM-nRpatInAM kakudAni-cihnAni rAjakakudAni, 'uSphesi'tti ziroyeSTanaM zekharaka ityarthaH, 34 [442 44 +ache SAREmainine ~610~ Page #612 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [ 408 ] dIpa anukrama [ 442 ] "sthAna". aMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRttiH ) sthAna [5], uddezaka [1] muni dIparatnasAgareNa saMkalita .... ..AgamasUtra [03 ], aMga sUtra [03] mUlaM [ 408 ] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH zrIsthAnAGgasUtravRttiH // 304 // Educationa *******... - 'pAhaNAu'si upAnahI, vAlavyajanI cAmaramityarthaH zrUyate ca - "avaNe paMca kakuhANi jANi rAyANa ciMdhabhUyANi / khaggaM chattovANaha mauDaM taha cAmarAoya // 1 // " iti [ khaGgaM chatra upAnahI mukuTaM tathA cAmarANi paMcApanayati yAni rAjJaH cihnabhUtAni // 1 // ] anantaroditakakudayogya zcaizyAkAdipravrajitaH sarAgo'pi san sattvAdhikatvAdyAni vastUnyAlambya parISahAdInapagaNayati tAnyAha paMcahi ThANe matthe NaM udine parissahovasamge sammaM sahejA khabhejA titikkhejA ahiyAsejjA, saM0-udinakamme khalu ayaM purise ummattagabhUte, teNa me esa purise akosati vA avahasati vA Nicchodeti vA NijbhaMcheti vA baMdhati vAraMbhati vA chavicchetaM kareti vA pamAraM vA neti udavei vA vatthaM vA paDiggahaM vA kaMbalaM vA pAyapuMNamacchadati vA vicchidati vA diti vA avaharati vA 2 akkhAtiTTe khalu ayaM purise, teNaM me esa purise akosati vA taheba jAva avaharati vA 2, mamaM ca NaM tabbhavaveyaNile kamme utine bhavati, teNa me esa purise akosati vA jAva avaharati vA 3, mamaM ca NaM sammama sahamANassa akhamamANassa atitikyamANassa aNadhitAsamANassa ki bhanne kajjati 1, egaMtaso me pAve kamme kajjati 4, mamaM ca NaM sammaM sahamANassa jAva ahiyA semANassa kiM mane kajjati ?, egaMtaso me NijjarA kati 5, ithetehiM paMcahi ThANehiM chamatthe udine parIsahovasagge sammaM sahejA jAva ahiyaasejaa| paMcahi ThANehiM kevalI udine parIsahovasamme sammaM sahejA jAva ahiyAsenA, saM0-- khitacitte khalu ataM purise teNa me esa purise akkosati vA taba jAva avaharati vA 1 dittacitte khalu ayaM purise teNa me esa purise jAva avaharati vA0 2 jakkhAtiTTe khalu For Parts Only ~ 611~ 5 sthAnA0 uddezaH 1 chadmasthake velipari pahAH sU0 409 // 304 // any org Page #613 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [ 409 ] dIpa anukrama [ 443 ] Education "sthAna" - aMgasUtra-3 ( mUlaM + vRttiH) mUlaM [ 409 ] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH sthAna [5], uddezaka [1], muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [03], aMga sUtra [03] ayaM purise teNa me esa purise jAva avaharati vA 3 mamaM ca NaM tamavaveyaNile kamme udine bhavati teNa me esa pu. rise jAva avaharati vA 4 mamaM ca NaM sammaM sahamANaM samamANaM titikkhamANaM ahiyAsemANaM pAsettA bahave anechamatthA samaNA NiggaMthA udine 2 parIsahovasagge evaM sammaM sahissaMti jAva ahiyAsissaMti 5, ithetehiM paMcahi ThA hiM kevalI dine parIsahovasagge samma sahejA jAba ahiyA senA ( sU0 409 ) * sphuTaM, kintu chAdyate yena tacchadma-jJAnAvaraNAdighAtikarmmacatuSTayaM tatra tiSThatIti chadmasthaH sakapAya ityarthaH udIrNAna- uditAn parISahopasargAn abhihitasvarUpAn samyak - kaSAyodaya nirodhAdinA saheta bhayAbhAvenAvicalanAd bhaTaM bhaTavat kSameta kSAntyA titikSeta adInatayA abhyAsIta parIpahAdAvevAdhikyenAsIta na calediti, udIrNa-uditaM prabalaM vA karmma - mithyAtvamohanIyAdi yasya sa udIrNakamma khalurvAkyAlaGkAre ayaM pratyakSaH puruSaH unmattako-madirAdinA vitacittaH sa iva unmattakabhUto, bhUtazabdasyopamAnArthatvAt, unmattaka eva vA unmattakabhUto bhUtazabdasya prakRtyarthatvAt udIrNakamma yato'yamunmattakabhUtaH puruSaH tena kAraNena 'meM' iti mAM eSaH- ayamAkrozati zapati apahasatiupahAsaM karoti apagharSati vA apagharSaNaM karoti nizchoTayati-sambandhyantarasambaddhaM hastAdau gRhItvA balAt kSipati nirbhartsayati durvacanaiH badhnAti rajyAdinA ruNaddhi kArAgArapravezAdinA chaveH-zarIrAvayavasya hastAdeH chedaM karoti maraNaprArambhaH pramAro-mUrcchAvizeSo mAraNasthAnaM vA taM nayati-prApayatIti apadvApayati-mArayati athavA pramAraM maraNameva 'ucaddaveiti upadravayati upadravaM karotIti, patagrahaM pAtraM kambalaM pratItaM pAdamoJchanaM-rajoharaNaM Acchinatti-balAdu chadmastha, udIrNakarmA, patadgraha, pAdaprachana Adi zabdAnAm vyAkhyA For Penal Use On ~612~ Planetary org Page #614 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti sthAna [9], uddezaka [1], mUlaM [409] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [3], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [409] dIpa zrIsthAnA-dAlayati 'vicchinatti' vicchinnaM karoti, dUre vyavasthApayatItyarthaH, athavA vastramIpacchinatti Acchinatti, vizeSeNa 5 sthAnA0 sUtra / chinatti vicchinatti, bhinatti-pAtraM sphoTayati apaharati-corayati, vAzabdAH sarve bikalpArthA ityeka parISahAdisaha- uddezaH1 vRttiH nAlambanasthAnaM, idaM cAkrozAdika, iha prAya AkrozavadhAbhidhAnaparISahadvayarUpaM mantavyamupasargavivakSAyAM tu mAnuSyaka- chamasthake prAdveSikAdyupasargarUpamiti 1 / tathA yakSAviSTo-devAdhiSThito'yaM tenAkrozatItyAdi dvitIyaM 2, tathA ayaM hi parISaho-18 velipriH05|| pasargakArI mithyAtvAdikarmavazavattI 'mamaM ca Na'ti mama punastenaiva-mAnuSyakeNa bhavena-janmanA vedyate-anubhUyate pahAH yattattadbhavavedanIyaM karma udIrNa bhavati-asti tenaiSa mAmAkozatItyAdi tRtIyaM 3, tathA epa bAlizaH pApAbhItatvA- sU0409 karotu nAmAkozanAdi mama punarasahamAnasya 'kiM mannetti manye iti nipAto vitArthaH 'kajjai'tti sampadyate, iha vi-18 nizcayamAha-egaMtaso tti ekAntena sarvathA pApaM karma-asAtAdi kriyate' saMpadyata iti caturtha, tathA ayaM tAvat * pApaM banAti mama cedaM sahato nirjarA kriyata iti paJcamaM, 'iceehI'tyAdi nigamanamiti, zeSaM sugrm| chadmasthaviparyayaH | kevalIti tatsUtraM, tatra ca kSiptacittaH-putrazokAdinA naSTacittaH, dRptacittA-putrajanmAdinA darpavaJcitta unmatta eveti, mAM ca sahamAnaM dRSTvA anye'pi sahiSyanti, uttamAnusAritvAt prAya itareSAM, yadAha-"jo uttamehiM maggo pahao so * dukaro na sesANaM / Ayariyami jayaMte tayaNucarA keNa siipjjaa?||1||" iti, [yo mArga uttamaiH prahataH sa zeSANAM na duSkaraH AcArye yatamAne tadanucarAH kena sIdeyuH // 1 // ] 'icceehI tyAdyatrApi nigamanaM, zeSa sugamamiti / chadma daa||305| da sthakevalinoranantaraM svarUpamuktamidAnImapi tayoreva tadAha anukrama [443] ~613~ Page #615 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [ 410] dIpa anukrama [444] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM + vRtti mUlaM [ 410] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH sthAna [5], uddezaka [1], muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [03], aMga sUtra [03] paMca heU paM0 taM0--heDaM na jANati heDaM Na pAsati heDaM Na bujjhati heDaM heU paM0 [saM0 heuNA Na jANati jAva heuNA annANabharaNaM marati 5, 2, chamatthamaraNaM marai 3, paMca heU paM0 [saM0 uNA jANai jAva heuNA heDaM Na yAgati jAba addeu chamatthamaraNaM marati 5 paMca aheU paM0 [saM0 tthamaraNaM marati 6, aheU paM0 [saM0] aheDaM jANati jAva aheDaM kevalimaraNaM marati 7, paMca aheU paM0 [saM0 aNuttare nANe NAbhigacchati he annANamaraNaM marati 1 paMca paMca heU paM0 taM0- he jANai jAva he umatthamaraNaM maraha, paMca aheU paM0 [saM0 a aheuNA na jANavi jAva addeuNA chauma - aheuNA jAti jAna aheuNA kevalimaraNaM narati 8, kevalissa NaM paMca aNuttarA paM0 taM0 aNuttare daMsaNe aNuttare carite aNuttare tave aNuttare vIrite 9 ( sU0 410 ) 'paMca heU' ityAdi sUtranavakaM tatra bhagavatIpaJcamazatasaptamoddezaka cUrNyanusAreNa kimapi likhyate, pazca hetavaH, iha yaH jhasthatayA'numAnavyavahArI anumAnAGgatayA hetuM liGgaM dhUmAdikaM jAnAti sa heturevocyate, evaM yaH pazyati zraddhatte 3 prApnoti ceti 4, tadeva hetucatuSTayaM mithyAdRSTimAzritya kutsAdvAreNAha hetuM na jAnAti na samyagvizeSato gRhNAti, naJaH kutsArthatvAdasamyagavaitItyarthaH, evaM na pazyati sAmAnyataH, na bujyate na zraddhace, bodheH zraddhAnaparyAyatvAt, tathA na samabhigacchati-bhavanistaraNakAraNatayA na prApnoti, evaM cAyaM caturvidho heturbhavatIti, tathA hetum adhyavasAnAdimaraNa hetu janyazvenopacArAd ajJAnamaraNaM mithyAdRSTizvenA jJAta hetu tadbhamyabhAvasya maraNaM tantriyate-karoti yazcaivaMvidhaH so'pi hetureveti paJcamo heturvidhita evokta iti 1 / tathA paMca hetavastatra yo hetunA dhUmAdinA'numeyamartha jA For Parts Only ~614~ arr Page #616 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti sthAna [9], uddezaka [1], mUlaM [410] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [03, aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sthAnA0 uddezaH 1 hetvahetavaH anuttarANi 'va kelinaH sU0 410 // 306 // sUtrAMka [410] dIpa anukrama [444] zrIsthAnA-18/nAti sa hetureva, evaM yaH pazyatItyAdi / tadeva kutsAdvAreNa mithyAdRSTimAzritya hetucatuSTayamAha-hetunA na jAnAtyanumeyaM, nasUtra- naJaH kutsArthatvAdevAsamyagavagacchatItyarthaH ,evaM na pazyatItyAdi, tathA hetunA-maraNakAraNena yo'jJAnamaraNaM viyate sa vRttiH hetureveti paJcamo heturiti 2 tathA paca hetavo yo hi samyagdRSTitayA hetuM samyagjAnAti sa heturevetyevamanye'pi, navaraM hetu-hetumat chadmasthamaraNaM samyagdRSTitvAnnAjJAnamaraNamanumAtRtvAcca na kevalimaraNamiti, evaM tRtIyAntasUtramapi 3 iha sUtradaye'pi hetavaH svarUpata uktAH 4, [ mithyAdRSTisamyagdRSTiyugmApekSayA sUtrayugalatA anyathA sUtracatuSTayaM ] tathA pazAhetavaH yaH sarvajJatayA anumAnAnapekSA sa dhUmAdikaM hetuM nArya heturmamAnumAnotthApaka ityevaM jAnAtI-I satyato'hetubhUtaM taM jAnannaheturevAsAvucyate, evaM darzanabodhAbhisamAgamApekSayA'pi / tadevama (va a) hetucatuSTayaM chadmasthamAzritya dezaniSedhata Aha-'ahetu'miti, dhUmAdikaM hetumahetubhAvena na jAnAti-na sarvathA'vagacchati, kathazcidevAvagacchatItyarthaH, no dezaniSedhArthatvAt , jJAtuzcAvadhyAdikevalitvenAnumAnAvyavahartRtvAdityeko'yamaheturdezapratiSedhata uktA, evamahetuM kRtvA dhUmAdikaM na pazyatIti dvitIyo, na budhyatte-na zraddhate iti tRtIyo, nAbhisamAgaccha-12 tIti caturthaH, tathA ahetu-adhyavasAnAdihetunirapekSaM nirupakramatayA chadmasthamaraNam-anumAnavyavahatRtve'pyakevalivAt tasya, ayaM ca svarUpata evaM paJcamo'heturukA 5 / tathA paJcAhetavo yo'hetunA-hetvabhAvena kevalitvAt jAnAtyasAvaheturevetyevaM pazyatItyAdayo'pi, evaM ca chadmasthamAzritya padacatuSTayenAhetucatuSTayaM dezapratiSedhata Aha-tathA ahetunA-upakramAbhAvena chadmasthamaraNaM niyata iti paJcamo'hetuH svarUpata evoktA 6 / tathA paJcAhetavaH ahetuM na hetubhAvena, // 306 // ~615~ Page #617 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti sthAna [5], uddezaka [1], mUlaM [410] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [03, aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [410] dIpa anukrama [444] vikalpitaM dhUmAdikaM jAnAti kevalitayA yo'numAnAvyavahAritvAt so'hetureva, evaM yaH pazyatItyAdi, tathA ahernu nirhetukamanupakramatvAt kevalimaraNamanumAnAvyavahArivAndhiyate-yAtyasAvahetuH paJcamaH, ete pazcApIha svarUpata uktAH, / evaM tRtIyAntasUtramapyanusartavyamiti 8 gamanikAmAtrametat, tattvaM tu bahuzrutA vidantIti / tathA na santyuttarAgaNi-pradhAnAni yebhyastAnyanuttarANi, yathAsvaM sarvathA''varaNakSayAt , tatrAdye jJAnadarzanAvaraNakSayAd, anantare mohakSayAt , tapasazcAritrabhedatvAt , tapazca kevalinAmanuttaraM zailezyavasthAyAM zukladhyAnabhedasvarUpa, dhyAnasyAbhyantaratapobhedatvAt / vIryaM tu vIryAntarAyakSayAditi 9 / kevalyadhikArAt tIrthakarasUtrANi caturdaza, paubhapahe NamarahA paMcacitte husthA, taM0--cittAhiM cute caittA gambhaM vakaMte cittAhiM jAte vittAhi muMDe bhavittA agArAo aNagArita panvaie cittAhiM aNate aNuttare NivAghAe NirAvaraNe kasiNe paDipugne kevalaparanANadasaNe samuSpanne cittAhiM pariNicute, puSpadaMte NaM arahA paMcamUle hutyA, mUleNaM cute caittA gambhaM vakate, evaM ceva evameteNaM abhilAveNaM imAto gAhAto aNugaMtavbAto, paumappabhassa cicA 1 mUle puNa hoi puSpadaMtassa 2 / puvAI AsADhA 3 sIyalassuttara vimalassa bhadavasA 4 // 1 // revatitA aNaMtajiNo 5 pUso dhammassa 6 saMtiNo bharaNI 7 / kuMthussa kattiyAo 8 arassa taha revatIto ya 9 // 2 / / muNisuvvayassa savaNo 10 AsiNi NamiNo 11 ya nemiNo cittA 12 / pAsassa visAhAo 13 paMca va hatthuttaro bIro 14 / / 3 / / samaNe bhagavaM mahAvIre paMcahatthusare hotyA hatthu'ttarAhiM cue caittA gambhaM vakate hatdhuttarAhiM gabbhAo gabhaM sAharite hatthuttarAhiM jAte hatyuttarAhiM muMDe bhavittA Ava REaratinaina ~616~ Page #618 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRttila sthAna [5], uddezaka [1], mUlaM [411] + gAthA 1-3 muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [03, aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: zrIsthAnA sUtravRttiH // 307 // prata sUtrAMka [411] gAthA ||1-3|| dIpa anukrama [445-449] paJcaie hatyuttarAhi aNaMte aNuttare jAva kevalavaranANadasaNe samuppanne // (sU0 411) iti paMcamadvANarasa par3hamo 5 sthAnA0 uhesao smtto|| uddezaH1 kaNThyAni caitAni navaraM padmaprabhA-RSabhAdiSu SaSThaH, paJcasu cyavanAdidineSu citrA nakSatravizeSo yasya sa paJcacitraH padmaprabhAcitrAbhiriti rUkyA bahuvacanaM, cyutaH-avatIrNaH uparimoparimaveyakAdekatriMzatsAgaropamasthitikAt cyutvA ca 'garbha'ti disthAnagan) kukSau vyutkrAntaH-utpannaH, kauzAmbyAM dharAbhidhAnamahArAjabhAryAyAH susImAnAmikAyAH mAghamAsabahulaSaSThayAM, 'kAni jAto garbhanirgamanena kArtikabahuladvAdazyAM tathA muNDo bhUtvA kezakaSAyAdyapekSayA agArAnniSkamyAnagAritA-zramaNatAM | sU0411 pravajito-gataH anagAritayA vA pramajitaH kArtikazuddhatrayodazyAM, tathA'nantaM paryAyAnantatvAt anuttaraM sarvajJAnottamatvAt niyAghAtamapratipAtitvAt nirAvaraNaM sarvathA svAvaraNakSayAt kaTakuDyAdyAvaraNAbhAvAdvA kRtsnaM sakalapadAthe-11 viSayatvAt paripUrNa svAvayavApekSayA akhaNDaM paurNamAsIcandrabimbavat, kimityAha-kevalaM jJAnAntarAsahAyatvAt saMzuddhatvAdvA ata eva varaM-pradhAnaM kevalavaraM jJAnaM ca-vizeSAvabhAsaM darzanaM ca-sAmAnyAvabhAsaM jJAnadarzanaM tacca tattaJceti kevalavarajJAnadarzanaM samutpanna-jAtaM caitrazuddhapaJcadazyAM, tathA parinirvRto-nirvANaM gataH mArgazIrSabahulaikAdazyAmAdezAntareNa phAlgunabahulacatuyAmiti / 'evaM ceva'tti padmaprabhasUtramiva puSpadantasUtramaNyadhyetavyaM, "evaM' anantaroktasvarUpeNa etena-anantaratvAt pratyakSeNAbhilApena sUtrapAThenemAstisraH sUtrasaGgrahANagAthA anugantavyA:-anusattevyAH, zeSasUtrAbhilApaniSpAdanArthaM 'paumappabhasse tyAdi, tatra padmaprabhasya citrAnakSatraM cyavanAdiSu paJcasu sthAnakeSu bhavatItyAdi gA // 307 // -4444 ~617~ Page #619 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [411] gAthA ||2-3|| dIpa anukrama [ 445 -449] muni dIparatnasAgareNa saMkalita sthA0 52 Jan Eratury in "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM + vRtti uddezaka [1], AgamasUtra [03], aMga sUtra sthAna [5], dhAkSarArtho vaktavyaH, sUtrAbhilApastvAdyasUtradvayasya sAkSAdarzita eva itareSAM tvevaM- 'sIyale NaM arahA paMcapuNyAsADhe horathA, taMjahA-puNyAsAdAhiM cue caitA ganbhaM vakate, puNyAsADhAhiM jAe' ityAdi, evaM sarvANyapi iti vyAkhyA tvevaM - puSpadanto-navamatIrthakaraH AnatakalpAdekonaviMzatisAgaropamasthitikAt phAlgunabahulanavamyAM mUlanakSatre cyutazrayutvA kAkandInagaryo sugrIvarAjabhAryAyAH rAmAbhidhAnAyA garbhatvena vyutkrAntaH 1, mUlanakSatre mArgazIrSabahulapaJcamyAM jAtaH, tathA mUla eva jyeSThazuddhapratipadi matAntareNa mArgazIrSabahulaSaSThayAM niSkrAntaH, tathA mUla evaM kArttikazuddhatRtIyAyAM kevalajJAnamukhabhaM, tathA abhvayujaH zuddhanavambAmAdezAntareNa vaizAkhabahulapaSThayAM nirvRta iti 2 tathA zItalo| dazamajinaH prANatakalpAdviMzatisAgaropamasthitikAdvaizAkhabahulaSaSThayAM pUrvASADhA nakSatre cyutaH cyutvA ca bhahilapure dRDharathanRpatibhAryAyA nandAyA garbhatathA vyutkrAntaH, tathA pUrvASADhAsveva mAghavahuladvAdazyAM jAtaH, tathA pUrvASADhAstheva mAgha bahuudvAdazyAM niSkrAntaH, tathA pUrvASADhAsveva pauSasya zuddhe matAntareNa bahule pakSe caturdazyAM jJAnamutyannaM, tathA tatraiva nakSatre zrAvaNazuddhapaJcamyAM matAntareNa zrAvaNabahu dvitIyAyAM nirvRta iti, evaM gAthAtrayoktAnAM zeSANAmapi sUtrANAM prathamAnuyoga padAnusAreNopayujya vyAkhyA kAryA, navaraM caturddazasUtre abhilApavizeSo'stIti taddarzanArthamAha'samaye' tyAdi, hastopalakSitA uttarA hasto bottaro yAsAM tA hastottarAH-uttarAH phAlgunyaH, paJcasu yavanagarbhaharaNAdiSu hastottarA yasya sa tathA 'garbhAta' garbhasthAnAt 'garbha'nti garbhe garbhasthAnAntare saMhRto nItaH, nirvRtastu svAtinakSatre kArttikAmAvAsyAyAmiti // iti paJcamasthAnakasya prathamodezako vivaraNataH samAptaH // atra paMcama sthAnasya prathamo uddezakaH parisamAptaH mUlaM [ 419] + gAthA 1-3 [03 ] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH For Parts Only ~618~ - rary.org Page #620 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti sthAna [1], uddezaka [2], mUlaM [412] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [3], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: zrIsthAnAgasUtra 5 sthAnA. uddezaH2 vRttiH mahAnadyu prata sUtrAMka [412] %2-% tAretarI // 308 // prathamaprAbR paryuSaNA dIpa * uktaH prathamodezakaH, sAmprataM dvitIya Arabhyate, asya cAyamabhisambandhaH-anantaroddezake vividhA jIvavaktavyatokkA ihApi saivocyata ityevamabhisambandhasyAsyedamAdisUtram no kappai nigaMyANa pA nigaMthINa vA imAo udivAo gaNiyAo vitaMjitAto paMca mahaSNavAto mahANadIo aMto mAsassa dukkhutto vA tikkhutto vA uttarittae vA saMtarittae thA, taM0-gaMgA jauNA saraU erAvatI mahI, paMcarhi ThANehiM kappati, taM0-bhasi vA 1 dubhikkhaMsi vA 2 pambaheja va Ne koI 3 doghaMsi vA ejamANasi mahatA vA 4 aNAritesu 5 / (sU0412) No kappai NiggaMdhANa vA NimAthINa vA padamapAusaMsi gAmANugAmaM dUijittae, paMcahi ThANehiM kappA, taM0-bhayaMsi vA dubhikkhaMsi vA jAva mahatA vA aNAritehiM 5 / vAsAvAsaM paJjosavitANaM No kappai NigaMyANa yA 2 gAmANugAmaM dUijittae, paMcahi ThANehiM kappai, taM0-NANaTTayAe basaNavAe cari saTTayAe AyariyauvajjhAyA vA se bIsuMbhejA AyaritaujjhAyANa vA bahitA veAvaJcaM karaNatAte (sU0413) asya ca pUrvasUtreNa sahAyamabhisambandhaH-pUrvasUtre kevalinigranthagataM vastUktamiha tu chadmasthanimranthagataM taducyata ityebamasyArAgarbhasUtrAdU anyeSAM ca sambandhAnAM no kappaItyAdInAM vyAkhyA sukaraiva, navaraM 'no kappA'tti na kalpante-na yujyante, ekavacanasya bahuvacanArthatvAt 'vatthagandhamalaGkAra'mityAdAviveti, nirgatA grandhAditi nirgranthAH-sAdhavasteSAM, |tathA nigranthInAM-sAdhvInAM, iha prAyastulyAnuSThAnatvamubhayeSAmapItidarzanArthI vAzabdo, 'imA' iti vakSyamANanAmataH pratyakSAsannA uddiSTAH-sAmAnyato'bhihitA yathA mahAnadya iti gaNitAH yathA paJceti vyajitA-vyaktIkRtAH yathA go vihAretarI sU0412 anukrama [450 22 // 308 // | atha paMcama sthAnasya dvitIyo uddezaka: Arabdha: ~619~ Page #621 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti sthAna [9], uddezaka [2], mUlaM [413] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: CCCC prata sUtrAMka [413] dIpa anukrama [451] tyAdi vizeSaNopAdAnAdvA yathA mahArNavA iti, tatra mahArNava iva yA bahUdakatvAt mahArNavagAminyo vA yAstA vA mahArNavA mahAnadyo-gurunimnagA: antaH-madhye mAsasya dvikRtvo vA dvau vArau vikRtvo vA-trInvArAn uttarItu-lakayituM bAhujAdinA santarItuM-sAGgatyena nAvAdinetyarthaH lavayitumeva, sakRdvottarItumanekazaH santarItumiti, akalpyatA | cAtmasaMyamopaghAtasambhavAt zabalacAritrabhAvAd, yata Aha-"mAsambhaMtara tinni dagalevA u karemANe"tti [mAsAnta|khINi dakalepanAni nAbhipramANajalottaraNAni kurvan ] [udakalepo-nAbhipramANajalAvataraNamiti > iha sUtre kalpa bhASyagAthA-"imautti suttauttA 1 uddiDha naIo 2 gaNiya paMceva 3 / gaMgAdi bajiyAo 4 bahRdaya mahanavAo | |ya 5 // 1 // paMcaNhaM gahaNeNaM sesAvi u sUiyA mahAsalilA // " iti, [imA iti sUtroktA uddiSTA nadyaH gaNitAH paMcaiva vyaMjitAH gaMgAdikAH bahudakA mahArNavAH // 1 // paMcAnAM grahaNena zeSA api mahAsalilAH sUcitAH] pratyapAyAzceha"ohAramagarAiyA, ghorA tattha u sAvayA / sarIrovahimAIyA, NAvAteNA va katthaI // 1 // " iti, [apahAraH (matsyaH) makarAdikA ghorAstatra zvApadAH evaM zarIropadhistenA vA naustenA vA kutracit // 1 // ] apavAdamAha-paMcetyAdi, bhaye-rAjapratyanIkAdeH sakAzAdupadhyAdyapahAraviSaye sati 1 durbhikSe vA-bhikSA'bhAve sati 2,'pabvahejatti pranyathate-k bAdhate antarbhUtakAritArthatvAdvA pravAhayet kazcit pratyanIkaH, tatraiva gaGgAdau prakSipedityarthaH 3 'daoghaMsi'tti udakaughe vA gaGgAdInAmunmArgagAmitvenAgacchati sati tena plAvyamAnAnAmityarthaH, mahatA ca ATopeneti zeSaH 4, 'aNAriesutti vibhaktivyatyayAdanAryaH-mlecchAdibhirjIvitacAritrApahAribhirabhibhUtAnAmiti zeSA, mleccheSu vA Agacchasviti | 50% REmiratna murary.org ~620~ Page #622 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti sthAna [9], uddezaka [2], mUlaM [413] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03, aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: mahAnA prata sUtrAMka [413] dIpa anukrama [451] TparyuSaNA zrIsthAnAzeSaH, etAni puSTAlampanAnIti tattaraNe'pi na doSa iti, uktaM ca-"sAlaMbaNo paDatovi appayaM duggame'vi dhArei sUtraiya sAlaMbaNasecI dhArei jaI asaDhabhAvaM // 1 // AlaMbaNahINo puNa nivaDai khalio ahe duruttAre / iya nikAraNasevI | uddezaH 2 paDai bhavohe agAhammi // 2 // " iti, [patannapi sAlambana AtmAnaM durgame'pi dhArayati evaM sAlaMbanasevI yatiraza-HTS ThabhAvaM dhArayati // 1 // AlambanahInaH punaH skhalito'dho duruttare nipatati evaM niSkAraNasevI agAdhe bhavaughe patati | taaretrii||309|| // 1 // ] tathA, 'paDhamapAusaMsitti iha ASADhazrAvaNI prAvRddha, ASADhastu prathamaprAvRTa, RtUnAM vA prathameti pratha-15 maprApRT , athavA caturmAsapramANo varSAkAlaH prAvRDiti vivakSitaH, atra saptatidinapramANe prAvRSo dvitIye bhAge tAvanna | prathamaprAvRkalpata evaM gantuM, prathamabhAge'pi paJcAzaddinapramANe viMzatidinapramANe vA na kalpate jIvavyAkulabhUtatvAd, uktaMca vihAretarau | "ettha ya aNabhiggahiyaM vIsairAI savIsayaM mAsaM / teNa paramabhiggahiyaM gihinAyaM kattiyaM jAva ||1||"tti, [viMzati | sU0412rAtriMdivAnAM saviMzatirAtriMdivaM mAsaM / atrAnabhigRhItaM tataH paramabhigRhItaM gRhijJAtaM kArtikaM yAvat // 1 // ] anabhigRhIta-anizcitamazivAdibhinirgamabhAvAda, Aha ca-"asivAdikAraNehiM ahavA vAsaM na sudda AraddhaM / abhiva-IN dviyaMmi vIsA iyaresu savIsaI mAso // 1 // " iti, [azivAdibhiH kAraNairathavA varSaNaM na suSTu ArabdhaM / abhivarddhite dAviMzatiH itareSu sviNshtirmaasH||1||] yatra saMvatsare adhikamAso bhavati tatra ASADyA viMzatidinAni yAvadanabhi-| VAhika AbAso'nyatra saviMzatirAvaM mAsa-pacAzataM dinAnIti, atra caite doSA:-"chakkAyavirAhaNayA AvaDaNaM visa-1 makhANukaMTesu / vujkSaNa abhihaNa rukkhollasAvae teNa uvacarae // 1 // akkhunnesu pahesu puDhavI udagaM ca hoi duvihUM tu| JMEauratani CAMumtaram.org ~621~ Page #623 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti sthAna [9], uddezaka [2], mUlaM [413] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [413] dIpa anukrama [451] jalapayAvaNaagaNI iharA paNao hariyakuMthU // 2 // " iti, [SaTrAyavirAdhanA''patanaM viSamasthANukaNTakeSu vahanamabhihananaM vRkSAdAvArdratAzcApadAH steno upacarakazaMkA // 1 // akSuNNeSu pathiSu pRdhabyudakaM (bhaumAMtarikSabheda) bhavati vividha AI pratApane'gniH itarathA panako harite kuMthustrase // 1 // ] tatastatra prAvRSi kimata Aha-ekasmAd prAmAdavadhibhUtAduttara-18 * grAmANAmanatikramo prAmAnugrAma sena grAmaparamparayetyartha, athavA ekagrAmAlaghupazcAbhAvAbhyAM grAmo'NugrAmo, gAmo jaya aNugAmo ya gAmANugAma, tatra 'dUijittae'ti drotu-vihartumityutsargaH, apavAdamAha-paMcetyAdi, sathaiva, navaraTrAmiha pravyatheta--prAmAcAlayenniSkAzayet kazcit udakaughe vA Agacchati tato nazyediti, uktaMca-"ASAhe duribhakkhe | bhae doghaMsi vA mhNtNsii| paribhavaNatAlaNaM vA jayA paro vA karejAsi // 1 // " iti, [AvAhe durbhikSe bhaye mahati dakaughe paribhavanaM tADana vA yadA paraH kariSyati // 1 // ] tathA varSAsu-varSAkAle varSo-vRSTivarSAvarSo varSAsu vA AvAsaHavasthAnaM varSAvAsastaM, saca jaghanyataH AkArtikyAH dinasaptatipramANo madhyavRtyA caturmAsapramANaH utkRSTatA SaNmAsamAnaH, taduktam-"ia sattarI jahannA asiha nauI vIsuttarasarya dh|jh vAse maggasire dasa rAyA tinni ukosA // 1 // [mAsamityarthaH > "kAUNa mAsakappaM tattheva ThiyANa tIta maggasire / sAlaMbaNANa chammAsio ujeDAgaho hoi // 1 // |iti, [iti saptatirjaghanyo'zItirnavativiMzatyuttaraM zataM ca yadi mArgazIrSe varSet dazarAtrANi trINi yaavdutkRssttH||1|| kRtvA mAsakalpaM tatraiva sthitAnA mArgazIrSe'tIte sAlaMbanAnAM pANmAsikastu jyeSThAvagraho bhavati // 1 // ] 'pajjosaSiyANa'ti parIti-sAmastyemoSitAnAM paryuSaNAkalpena niyamabadastubhAramdhAnAmityarthaH, paryuSaNAkalpazca myUnodaratAkaraNaM KAISANSAR M unmurarmom ~622~ Page #624 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti sthAna [9], uddezaka [2], mUlaM [413] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: vRttiH prata sUtrAMka [413] dIpa anukrama [451] zrIsthAnA- vikRtinavakaparityAgaH pIThaphalakAdisaMstArakAdAnamuccArAdibhAtrakasaMgrahaNaM locakaraNaM zaikSAprajAjanaM prAragRhItAnAM bha-55sthAnA0 lasUtra- maDagalakAdInAM parityajanamitareSAM grahaNaM dviguNavarSopagrahopakaraNadharaNamabhinavopakaraNAgrahaNaM sakrozayojanAt parato uddezaH2 gamanavarjanamityAdikaH, uktaMca-"dabvaTThavaNA''hAre vigaI saMthAramattae loe / saccitte accitte vosiraNaM gahaNadhara- mahAnA lANAi // 1 // " iti [ dravyasthApanA''hAre vikRtiH saMstArakamAtrakalocAH sacitte'citte vyutsarjanaM grahaNaM dhAraNaM ityaadittaaretrii||310|| // 1 // ] 'dabaTThavaNa'tti nizIdhe dvAraparAmarza iti // jJAnamevArthoM yasya sa jJAnArthastadbhAvastattA tayA jJAnArthatayA prathamaprAvR| jJAnArthatvena tatrApUrvaH zrutaskandho'nyasyAcAryAderasti sa ca bhaktaM pratyAkhyAtukAmastato yadyasau tatsakAzAna gRhyateparyuSaNAtato'sau vyavacchidyate atastadrahaNArtha grAmAnugrAma drotuM kalpate, evaM darzanArthatayA-darzanaprabhAvakazAstrArthitvena, cA- vihAretarI ritrArthatayA tu tasya kSetrasyAneSaNAkhyAdidoSaduSTatayA tadrakSaNArtha, tathA 'AyariyauvajjhAe'tti samAhAradvandvatvA- sU0412 sadAcAryopAdhyAyaM vA 'se' tasya bhikSoH 'vIsuMbhejatti viSvak-zarIrAt pRthagbhavet jAyeta mriyatetyarthaH, tatastatra | Pl gacche anyasyAcAryAderabhAvAd gaNAntarAzrayaNA) adhavA 'vImuMbheja'si vizvambheta tasya sAdhorAcAyodivizrandho | lA bhavet tato'tyantarahasyakAryakaraNAyeti, tathA AcAryopAdhyAyAnAM vA bahistAd varSAkSetrasya vartamAnAnAM vaiyAvRttyakaraNatAyai preSitasyAcAryAdinA drotuM kalpata iti, uktaMca-"asive omoyarie, rAyaduDhe bhae va gelanne / nANAitiga-15 ssaTTA 3 vIsuMbhaNa 4 pesaNeNaM ca 5 // 1 // " iti / [azive'vamaudarye rAjadviSTe bhaye glAnatve vA jJAnAditrikAeM vi- // 31 // pvagabhavanena preSaNena ca // 1 // ] SARERainintentiarana ~623~ Page #625 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti sthAna [5], uddezaka [2], mUlaM [414] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [03, aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [414] dIpa paMca aNugghAtitA paM0 saM0-hatyAkama karemANe mehuNaM paDisevemANe rAtIbhovaNaM bhujemANe sAgAritapiMDa a~jemANe rAyapiMDaM bhujemANe (sU0414) 'aNughAiya'tti na vidyate udghAto-laghUkaraNalakSaNo yasya tapovizeSasya tadanughAtaM yathAzrutadAnamityarthaH toSAM pratiSevAvizeSato'sti te'nudghAtikAH, 'hastakarma'samayaprasiddhaM tatkurvANaH, maithunam-abrahma atikramAdinA sevamAnaH, tathA bhujyata iti bhojanaM rAtrI bhojanaM rAtribhojanaM tacca dravyato'zanAdi, kSetrataH samayakSetre kAlato divA gRhItaM divA bhuktaM divA gRhItaM rAtrau bhuktaM rAtrau gRhItaM divA bhuktaM rAtrau gRhItaM rAtrau bhuktamityevaM caturbhaGgarUpaM bhAvato rAgadvepAbhyAM tadbhuJjAno'znannityarthaH, atra doSAH-"saMtime suhumA pANA" ityAdizlokatrayaM, tathA-"jaivi hu phAsugadavaM kuMthU paNagA tahAvi duppassA / paJcakkhaM nANIvihu rAIbhattaM pariharaMti // 1 // jaivi ya pivIligAi dIsaMti paIvajoiujjoe / tahavi khalu aNAinnaM mUlavayavirAhaNA jeNaM // 2 // " [yadyapi dravyaM prAsukameva tathApi kuMthupanakA durdAH / pratyakSajJAnyapi rAtribhaktaM pariharati // 1 // yadyapi ca pipIlikAdayo dRzyante pradIpajyotiSa udyote tathApi anAcIrNameva mUlavatavirAdhanA yena // 1 // ] tathA agAraM-gRhaM saha tena vartata iti sAgAraH sa eva sAgArikA-zavyAtarastasya piNDa:-AhAropadhirUpaH, anyastvasau na bhavati, uktaM c-"tnnchaarddglmllgsejjaasNthaarpiiddhlevaaii| sejjAyarapiMDo so na hoi seho ya sobhio||1||" iti, [tRNakSAraDagalamalakazayyAsaMstArakapIThalepAdiH zayyA&AtarapiMDo na sa bhavati sopadhikaH zaikSazca // 1 // ] sAgArikapiNDasta bhuJjAnaH, tadbhojane cAmI doSA:-"tisthakarapaDikkuTTo anukrama [452] Humurary.om 'aNugghAtika' zabdasya vyAkhyA evaM tat kAraNA: ~624~ Page #626 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [414] dIpa anukrama [452] "sthAna" - aMgasUtra-3 ( mUlaM + vRttiH) sthAna [5], uddezaka [2], muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [03], aMga sUtra [03 ] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH mUlaM [ 414] zrIsthAnA GgasUtravRtiH // 311 // annAyaM [ ajJAtoMcho na bhavatItyarthaH > uggamo'vi ya na sujhe [paricayAt> / avimuttiya lAghavayA dullahasejA ya vocchedo // 1 // paDibaMdhanirAkaraNaM keI anne u gihI agahaNassa / tassAuTTaNa [ zayyAtarAvarjana mityarthaH > ANaM | itthavare veti bhAvatthaM // 1 // " iti [ tIrthaMkarapratikuSTo'jJAtatvamuddramo'pi ca na zuddhyet lobhitA'lAghavatA durlabhazayyA ca vyucchedo vA // 1 // kecit pratibandhanirAkaraNaM anye tu agrahaNasya gRddhiH zayyAtarasyAvarjanaM apare'trAjJAM bhAvArthaM bruvanti // 1 // ] tathA rAjJaH piNDo rAjapiNDaH taM bhuJjanaH, rAjA ceha cakravarttyAdiryata Aha-"jo muddhAabhisito paMcAhi~ sahio ya bhuMjae rajAM / tassa u piMDo vajjo tavvivarIyaMmi bhayaNA u // 1 // " piMDasvarUpaM ca "asaNAIyA cauro varathe pAe ya kaMbale caiva pAuMchaNae ya tahA aTThaviho rAyapiMDo tu // 2 // [ yo mUrbhAsbhiciktaH paMcabhiH sahitazca rAjyaM bhuMke / tasyaiva piMDo dharmyastadviparIte bhajanaiva // 1 // azanAdikAzcatvAro vastraM pAtraM kaMbalazcaiva pAdaproJchanaM ca tathA'STavidha eva rAjapiNDaH // 1 // ] doSA AjJAdayaH IzvarAdipravezAdI vyAghAtaH amaM galadhiyA preraNA lobha eSaNAvyAghAtazrIvidyAGkA cetyAdaya iti // paMcahi ThANehiM samaNe nimgaMthe rAyaMteDaramaNupavisamANe nAikamati, taM0 nagaraM sivA samvato samaMtA gutte guttabAre, bahave samaNamAhaNA No saMcAeMti bhatAte vA pANAte vA nikkhamittate vA pavisittate vA tesiM vijhavaNavAle rAvaMdeDaraviselA 1 pAsihAritaM vA pIDhaphalagasejjAsaMthAragaM pacapiNamANe rAyaMte ramaNupavesevA 2 hatassa vA gavasa vATThassa AgacchamANassa bhIte rAyatevara maNupavesiyA 3 paro va NaM sahasA vA balasA vA bAdAve sahAya aMterasaNu 'aNugghAtika' zabdasya vyAkhyA evaM tat kAraNAH For Pasta Use Only ~ 625~ 1 5 sthAnA0 uddezaH 2 paJcAnuvU ghAtimAH antaHpura pravezaH sU0 414 415 // 311 // Page #627 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [ 415 ] dIpa anukrama [453] "sthAna" - aMgasUtra-3 ( mUlaM + vRttiH) mUlaM [ 415] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH sthAna [5], uddezaka [2], muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [03], aMga sUtra [03 ] paveseA 4 bahitA va NaM ArAmagayaM vA ukhANagayaM rAyatevarajaNo sambato samatA saMparikkhivittA NaM nivesijjA / ithetehiM paMcahi ThANehiM samaNe nimgaMdhe jAva NAtikramai ( sU0 415 ) nAikamati AjJAmAcAraM gheti, nagaraM syAt bhavet sarvataH sarvAsu dikSu samantAd-vidikSu, athavA sarvataH kimuktaM bhavati ? - samantAditi, guptaM prAkAraveSTitatvAt guptadvAraM dvArANAM sthagitatvAt zrAmyanti tapasyantIti zramaNAH mA va dhIriti pravRttiryeSA te mAhanAH-uttaraguNamUlaguNavantaH saMyatA ityarthaH athavA zramaNAH - zAkyAdayaH mAhanA - brAhmaNA 'no saMcAenti'ti na zaknuvanti, bhaktAya pAnAya vA niSkramituM vA nirgantuM nagarAt tadbahirbhikSAkuleSu bhikSitvA tathaiva praveSTuM ceti, tatasteSAM zramaNAdInAM prayojane vijJApanAya rAjJo'ntaHpurasthasya pramANabhUtarAjJyA vA rAjAntaHpuramanupravized, iha ca zAkyAdInAM prayojane yadrAjJo vijJApanaM tadapavAdApavAdarUpaM, asaMyatAviratatvAtteSAM etacca kiJcidAtyantikaM saGghAdiprayojana mavalambamAnAnAM bhavatIti samavaseyamityekaM, tathA kRtaprayojanaiH pratihiyate pratinIyate yattatpratihArama yojanatvAt prAtihArikaM pIThaM paTTAdikaM phalakaM-avaSTambhaphalakaM zayyA-sarvAGgINA phalakAdirUpA saMstArako - laghutaro'thavA zayyA zayanaM tadarthaH saMstArakaH zayyAsaMstArako dvandvaikavadbhAvAt pIThaphalakazayyAsaMstArakaM 'pacappiNamANe 'ti ArSatvAt pratyarpayituM tatpravizet yasmAd yadAnItaM tattatraiva nikSezavyamiti kRtveti dvitIyaM, hayAderduSTAdAgacchato bhIta iti tRtIyaM para:--AtmavyatiriktaH 'sahasa'tti akasmAt 'balasa'tti balena haThAt sakArastvAgamiko bAhau gRhIsveti caturthe, 'bahiyA va'tti nagarAderbahirArAmagataM vA udyAnagataM vA nirmanthaM tatra ArAmo vividhapuSpajAtyupazobhita For Palata Use On ~ 626~ Janurary org Page #628 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [415] dIpa anukrama [453] zrIsthAnAGgasUtravRttiH // 312 // "sthAna" - aMgasUtra-3 ( mUlaM + vRttiH) sthAna [5], uddezaka [2], muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra [03], aMga sUtra [03 ] Education Internation udyAnaM tu campakavanAdyupazobhitamiti, 'saMparikkhicitta'tti saMparikSipya parivArya sannivizet-krIDAdyarthaM gata AvAsaM kuryAditi paJcamamiti, 'icehI 'tyAdinA nigamanaM, iha ca pIThAdInAmarpaNasya grahaNavyatirekeNAsambhavAt tadbrahaNamadhyanenaiva saGgRhItaM draSTavyamiti, bhavanti cAtra gAthA: "thaMDaraM ca tivihaM junaM navayaM ca kannagANaM ca / ekkekaMpi yaduvihaM sahANe ceva paraThANe // 1 // etesAmanyaraM rano aMteuraM tu jo pavise / so ANAaNavatthaM micchattavirAhaNaM pAve // 2 // saddAidiyatthova ogadosA na esaNaM sohe / siMgArakahAkahaNe egayarubhae ya bahudosA // 3 // bahiyAvi[nirgatasyetyarthaH > hoMti dosA kerisiMgA kahaNagiNhaNAIA / gabbo bAusitaM siMgArANaM ca saMbharaNaM // 4 // [rUyantaHpuraM ca trividhaM jIrNa tAruNaM ca kanyakAnAM ca / ekaikamapi ca dvividhaM svasthAne parasthAne caiva // 1 // eteSAmanyataradrAjJontaHpuraM ya eva pravizet sa AjJAnavasthAmidhyAtvavirAdhanAH prApnuyAt // 2 // zabdAdiSvindriyArtheSUpayoga doSenepaNAM na zodhayet zRMgArakathAkathane ekatarobhayadoSAH bahudoSAzca // 3 // bahirapi doSA bhavanti kIdRzAH kathanagrahaNAdikAH garyo bAkuzikatvaM zRMgArANAM smaraNaM ca // 4 // ] "vitiyapada [ apavAda ityarthaH > maNAbhogA 1 vasahi parikkheva 2 sejAsaMdhAre 3 / hayamAI dudvANaM AvayamANANa 4 kajesu 5 // 5 // " iti / [ anAbhogAdvasatiparikSepAt zayyAsaMstArakArthAya duSTAnAM hayAdInAM ApatatAM (rakSArthI) kAryeSu praveze dvitIyaM padaM // 1 // ] anantaramantaHpurasUtratvAt strIgatamuktamadhunA'pi tadgatameva kriyAvizeSamAha paMca ThANehimitthI puriseNa sArddha asaMvasamANIdi garbha gharejA, taM0 irathI dubbiyaDA dunisaNNA sukapomgale a For Parts Only mUlaM [ 415] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH ~627~ 15 sthAnA0 uddezaH 2 antaHpurapravezaH sU0 415 // 312 // war Page #629 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [ 416 ] dIpa anukrama [454] sthAna [5], uddezaka [2], muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [03], aMga sUtra [03] n "sthAna" - aMgasUtra-3 ( mUlaM + vRttiH) mUlaM [ 416] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH cidvijA, sukapolasiTTe va se vatye aMto joNIte aNupavesejA, saI vA sA sukapomgale aNupavesejA, paro va se sukapogale aNupavesejA, sIodagaviyaDeNa vA se AyamamANIte sukapoggalA aNupavesenA, ithetehiM paMcahiM ThANehiM jAba ghare 1 paMcahi ThANehiM itthI puriseNa saddhi saMvasamANAvi garbha no dharejA, taM0-- appattajovaNA 1 atikaMtajovaNA 2 jAtivaMzA 3 gelannapuDA 4 dogaNaMsiyA 5 ivetehiM paMcahi ThANehiM jAva no gharejjA 2 paMcahi ThANehimitthI puriseNa saddhiM saMvasamANIce no ganbhaM gharekhA, saM0 nicoDavA athoDayA vAvannasoyA vAviddhasoyA anaMgapaDisevaNI, ijetehi paMcahi ThANehimitthI puriseNa saddhiM saMvasamANIci gamaM No gharejA 3 paMcahi ThANehiM itthI0 [saM0 -- uDaMmiNo nigAmapaDisebiNI tAvi bhavati, samAgatA yA se sukapoggalA paDividdhaMsaMti udine vA se pittasoNite purAvA devakammaNA puttaphale vA no nihiDe bhavati, ithetehiM jAba no gharejA 4 / (sU0 416) 'paMca' ityAdi sUtracatuSTayaM kaNThyaM, navaraM 'duvviyaDa'tti vivRtA - anAvRtA sA cottarIyApekSayA'pi syAdato duHzabdena vizeSyate duSThu vivRtA dutrivRttA paridhAnavarjitetyarthaH athavA vivRtorukA - dubivRtA, duvivRtA yA satI durnniSaNNA - duSThu virUpatayopaviSTA guhyapradezena kathaJcitpuruSanisRSTazukra pudgalavadbhUmipaTTAdikamAsanamAkramya niviSTA sA durnivRta durbhiNNeti zukrapuGgalAn kathaJcitpuruSa nisRSTAnAsanasthAnadhitiSThet -yonyAkarSaNena saMgRhNIyAt, tathA zukrapudgalasaMsRSTaM 'se' tasyAH striyA vastramantaH- madhye yonAvanupravizet, iha ca vastramityupalakSaNaM tathAvidhamanyadapi kezimAtuH kezavarakaNDUyanArthaM raktanirodhanArthaM vA tathA prayuktaM sadanupravized anAbhogena vA tathAvidhaM vastraM parihitaM sad yonimanupravizet, tathA 'svayaM' miti Education International puruSeNa saha saMvAsa-rahitepi garbha dhAraNasya kAraNAH For Penal Use On ~ 628~ Page #630 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [1], uddezaka [2], mUlaM [416] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [416] dIpa anukrama [454] zrIsthAnA- putrArthinItvAcchIlarakSikatvAcca 'seti sA zukrapudgalAn yonAvanupravezayet, tathA 'paro vatti zvazuprabhRtikaH putrA-45sthAnA0 sUtra- meva 'se' tasyA yonAviti gamyate, tathA 'viyarDa'ti samayabhASayA jalaM tabAnekadhetyata ucyate-zItodakalakSaNaM yadvi- uddezaH2 vRttiH kaTa-palvalAdigatamityarthaH tena vA 'se tasyA AcamatyAH pUrvapatitA-udakamadhyavartinaH zukrapudgalAH anupavizeyuriti, garbhadhara diicceehI tyAdi nigamanamiti / aprApyauvanA prAya AvarSadvAdazakAdAvAbhAvAt tathA'tikAntayauvanA varSANAM paJca- NAdharaNe // 31 // paJcAzataH paJcAzato vA ArttavAbhAvAdeva, yato'vAci-"mAsi mAsi rajaH khINAmajasraM savati vyaham / vatsarAd dvA- sU0416 dazAva, yAti pazcAzataH kSayam // 1 // pUrNaSoDazavarSA strI, pUrNaviMzena saMgatA / zuddhe garbhAzaye 1 mArge 2, rakte 44 zukra 5 'nile 5 hRdi 6 // 2 // vIryavantaM sutaM sUte, tato nyUnAbdayoHpunaH / rogyalpAyuradhanyo vA, garbho bhavati naivayA // 3 // " iti, zuddhe-nirdoSe garbhAzayAdiSaTra ityarthaH, tathA jAteH-janmata Arabhya vagdhyA-nibIMjA jAtivandhyA, tathA | glAnyena-lAnatvena spRSTA mlAnyaspRSTA-rogAditA, tathA daurmanasya-zokAdyasti yasyAH sA daurmanasthikA tadvA saJjAnatamasyA iti daurmanasthiteti, 'iceehI'tyAdi nigamanaM / 'nityaM sadA na vyahameya RtU-raktapravRttilakSaNo yasyAH sA nityatukA, tathA na vidyate RtU-raktarUpaH zAstraprasiddho vA yasyAH sA anRtukA, tathAhi-"Rtustu dvAdaza nizAH, pUrvAstisro'tra ninditaaH| ekAdazI ca yugmAsu, sthAtputro'nyAsu kanyakA // 1 // padmaM saGkocamAyAti, dine'tIte dAyathA tathA / RtAvatIte yoniH sA, zukraM naiva pratIcchati // 2 // mAsenopacitaM raktaM, dhamanIbhyAmRtI punaH / iparakRSNaM | // 313 // [vigandhaM ca, bAyuryonimukhAzude // 3 // " iti, tathA vyApannaM-vinaSTaM rogataH zroto-garbhAzayazchidralakSaNaM yasyAH sA Maanasurary.orm | puruSeNa saha saMvAsa-rahitepi garbha-dhAraNasya kAraNA: ~629~ Page #631 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [5], uddezaka [2], mUlaM [416] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [416] dIpa anukrama [454] vyApanazrotAH, tathA vyAdigdha vyAvirddha vA-vAtAdivyAptaM vidyamAnamapyupahatazaktika zrotA-uktarUpaM yasyAH sA dhyA-18 digdhazrotA byAviddhazrotA nA, tathA maithune pradhAnamaGgaM mehanaM bhagazca tatpratiSedho'naGgaM tenAnaGgena-ahAryaliGgAdinA a-1 naGge vA-mukhAdau pratiSevA'sti yasyAH anaGgaM vA-kAmamaparAparapuruSasamparkato'tizayena pratiSevata ityevaMzIlA'naGgapati-10 viNI, tathAvidhavezyAvaditi, Rtau-RtukAle no-naiva nikAmam-atyarthaM bIjapAtaM yAvat puruSa pratiSevata ityevaMzIlA danikAmapratiSeviNI 'vA'pIti uttaravikalpApekSayA samuccaye samAgatA vA 'se' tasyAste pratividhvaMsante-yonidoSAdupa hatazaktayo bhavanti, mehanaviznotasA vA yonevahiH patanto vidhvaMsante iti, udIrNa ca-utkaTa tasyAH pittapradhAnaM zoNitaM 4 syAt tacAbIjamiti, purA vA-pUrva vA garbhAvasarAt devakarmaNA-devakriyayA devatAnubhAvena zaktyupaghAtaH syAditi | dazepaH, athavA devazca kArmaNaM ca-tathAvidhadravyasaMyogo devakAmmeNaM tasmAditi, putralakSaNaM phalaM putro vA phalaM yastha karmaNastatputraphalaM tadvA no nirviSTaM bhavati, alabdhaM anupAttaM syAdityarthaH, 'thevaM bahunivvesa' ityAdI nirvezazabdasya lAbhArthasya darzanAdathavA putraH phalaM yasya tatputraphalaM-dAnaM tajjanmAntare'nirviSTa-adattaM bhavati, nirviSTasya dattArthatvAt , | yathA 'nAniviTTha lagbhai'tti / khyadhikArAdeva sAdhvIvaktavyatApratibaddhaM sUtradvayamidamAha paMcahi ThANehi nirmAyA niggaMdhIo ya egato ThANaM vA sijaM vA nisIhiyaM vA cetemANe NAtikamaMti, 20-asthega iyA nimagaMdhA niggaMdhIo va eNaM maI agAmitaM chinnAvAyaM dIhamaddhamaDavimaNupaviSTA tatthegavato ThANaM pA seja vA nisIsthA053 hiyaM vA ghetemANe NAtikamati 1, atthegayA jiggaMthA 2 gAmaMsi vA NagaraMsi vA jAva rAyahANisi vA vAsa uvA SARERatini ~630~ Page #632 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [9], uddezaka [2], mUlaM [417] (03) muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: zrIsthAnA sUtravRttiH prata sUtrAMka // 314 // [417] dIpa sU0417 gatA egatiyA yastha upassayaM labhaMti egatitA No labhaMti satthegatito ThANaM vA jAba nAtikamaMti 2, atyegatitA 5sthAnA nirgathA tha 2 mAgakumArAvAsaMsi vA (muvaNNakumArAvAsaMsi vA), vAsaM uvAgatA tasthegayao jAva NAtikarmati 3, Amo- kA uddezaH2 sagA dIsaMti te icchaMti nimgaMdhIo cIvarapaDitAte paDigAhittate tatthegavao ThANaM vA jAva NAtikamati 4, juvANA nindhAnA dIsaMti te icchaMti niggaMdhImo mehuNapaDitAte paDigAhittate tatthegayao ThANaM vA jAva NAtikamaMti 5, itehi paMcarhi | nirgranthIThANehiM jAva nAtikamati / paMcahi ThANehi samaNe nigathe acelae saceliyAhiM niggaMdhIhiM saddhiM saMvasamANe nAikamati, |bhiH saha taM0-khitathi samaNe NiggaMthe nigaMyehimavijamANehi acelae saceliyAhiM niggaMthIhiM saddhiM saMvasamANe NAtikamati sthAnAdi 1, evameteNaM gamaeNaM dittacitte jakkhAtihe umjhAyapatte nigaMthIpabvAviyate samaNe NiggaMthehiM avijamANehi acelae saceliyAhiM NiggaMdhIhi saddhi saMvasamANe NAtikamati (sU0417) 'paMcahi~'ityAdi, sugama, navaraM 'egayaotti ekatra 'ThANati kAyotsarga upavezanaM vA sejati zayanaM 'nisIhiya'ti | svAdhyAyasthAnaM 'cetayantaH' kurvanto 'nAtikAmanti' na layanti, AjJAmiti gamyate, 'asthi'tti santi bhavanti 'egayaya'tti eke kecana 'ekAM' advitIyAM 'mahatI' vipulAmagrAmikAmakAmikAM bA-anabhilapaNIyAM chinnA ApAtAH sAdhegokulA-15 dInAM yasyAM sA tathA tAM dIrgho'dhvA-mArgo yasyAM sA tathA tAM dIrghAdhvAnaM, makArastvAgamikA, dIrgho'ddhA thA-kAlo nistaraNe yasyAH sA dIrghAddhA tAmaTavIM-kAntAramanupraviSTA durbhikSAdikAraNavazAt 'tatra' aTavyAM' 'egayau'tti ekataH | ekatretyarthaH sthAnAdi kurvantaH AgamoktasAmAcAryA nAtikAmanti 1, tathA rAjadhAnI yatra rAjA abhiSicyate vAsamupa anukrama [455] // 314 ~631~ Page #633 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [1], uddezaka [2], mUlaM [417] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: -- - prata sUtrAMka [417] dIpa lagatAH-nivAsa prAptA ityarthaH, 'egaiyA yatyatti ekakA-ekatarA nirgranthA nimrathikA vA caH punararthaH atra-grAmAdau upAzrayaM-gRhapatigRhAdikamiti, tathA 'attheti atha gRhapatigRhAdikamupAzrayamalagdhvA 'egAyA' eke kecana nAgakumArAvAsAdau vAsamupAgatAH athavA 'attheti iha sambadhyate asti santi bhavanti nivAsamupagatA iti, tasya ca nA-| |gakumArAvAsAderatizUnyatvAdathavA bahujanAzrayatvAdanAyakatvAca nigranthikArakSArthamekata evaM sthAnAdi kurvANA nAtikAmantIti, tathA AmuSNantItyAmopakA-caurA dRzyante te ca icchanti niyandhikAH 'cIvaravaTiyAe'tti cIvaramatijJayA-vastrANi gRhISyAma ityabhiprAyeNa pratigRhItuM yatreti gamyate tatra nirgrandhAstadrakSaNArthamekataH sthAnAdikamiti 4% tathA maithunapratijJayA-maithunArthamiti 5 / idamapavAdasUtram , utsargazcApavAdasahito bhASyagAthAbhiravaseyastAzcemAH-"bhaya-| NapayANa cauhaM [ekaH sAdhurekA strItyAdibhaGgakAnAmityarthaH> annatarajue u saMjae saMte / je bhikkhU viharejA aha-| vAvi kareja sajjhAyaM // 1 // asaNAdiM vA''hAre uccArAdi ca AcarejAhi / niguramasAdhujuttaM annatarakahaM ca jo| kahae ||2||[cturnnii bhajanApadAnAmanyatarayutaH san saMyato yo bhikSurviharet athavA svAdhyAyamapi kuryAt // 1 // azanAdi cA''hareduccArAdi vA''caret asAdhuyuktAM niSThurAmanyatarAM kathAM ca kathayedyaH ||2||][striibhiH saheti > "so ANAaNavatyai micchattavirAhaNaM tahA duvihaM / pAvai jamhA teNaM ee u pae vivajejA // 3 // " iti [sa AjJAbhaMgamanavasthA mithyAtvaM virAdhanAM tathA dvividhA / prAmoti yasmAttata etAni sthAnAni varjayet // 3 // ] "bIyapayamaNappaje [apavAdo'nAtmavaze ityarthaH> gelanuvasaggarohagaDANe / saMbhamabhayavAsAsu ya khaMtiyamAINa nikkhamaNe // 4 // " iti, anukrama [455] Saintaintina A nurary.om ~632~ Page #634 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [1], uddezaka [2], mUlaM [417] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka nigranthIbhiH saha [417] dIpa anukrama [455] zrIsthAnA-18|| anAtmIyatve glAnatve upasarge rodhake'dhvani / saMbhrame bhaye varSAsu ca kSAntika (vRddha) prabhRtInAM niSkamaNe dvitIyapadaM| 5 sthAnAH asUtra- Inn] acelaH kSiptacittatvAdinA, kSiptacittaH zokena, tAtijAgarakAH sAdhavo na vidyante tato nirgranthikAH putrAdikamiva putrAdikAmavAuddeza-2 vRttiH 18 taM sajhopAyantIti na tato'pyasAvAjJAmatikAmati 1, dRptacitto harSAtirekAt 2, yakSAviSTo-devAdhiSThitaH 3, unmAda nirgranthAnAM // 315 // tAprApto vAtAdikSobhAt 4, nirgandhikayA kAraNavazAtputrAdiH pravAjitaH, sa ca bAlavAdacelo mahAnapi vA tathAvidha vRddhatvAdineti / atra cotsargApavAdau bhASyAbhihitAvevam-'je bhikkhU ya sacele ThANanisIyaNa tupaTTaNaM vAvi / ejja 1 sacelANaM majjhami ya ANamAINi // 1 // iya saMdasaNasaMbhAsaNehiM bhinnakahabirahajogehi / / [doSA bhavantIti > tathA | sthAnAdi hai sijjAtarAdipAsaNa voccheya dudidhammatti // 2 // [yo bhikSuH sacelo'pi sthAnaM niSIdanaM tvaravartanaM vA cetayet | sU0417 sacelAnAM sAdhvInAM madhye tasyAjJAdIni // 1 // iha darzanasaMbhASaNaiH bhinna kathAbhirvirahayogaiH / zayyAtarAdibhirdarzanaM vyuhAcchedaH durdaSTadharma iti (avajJA) // 2 // ] tathA-"saMvarievihu dosA kiM puNa egataraNigiNa ubhao vA / diTThamadiTTabba me didvipayAre bhave khobho // 3 // " [saMvRte'pi doSA eva kiM punarekatarasminnagne ubhayasmin vA / mamASTavyaM dRSTamiti dRSTipracAre bhavet kssobhH||1||] ityutsargaH-"bIyapadamaNappaje gelanuvasaggarohagANe / samaNANaM asaIe samaNIpanyAvie ceva // 1 // " iti |[dvitiiyN padamanAtmavaze glAnatve upasarge rodhake'dhvani / zramaNAnAmasati zramaNImatrAjite caiva // 1 // ] dharma nAtikAmatItyuktaM tadatikramazcAzravarUpa iti tadvArANi tasyaiva ca pratipakSatvAt saMvaradvArANi punarAbavizeSAMzca daNDakriyAlakSaNAnAparijJAsUtrAdAha ~633~ Page #635 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [418] dIpa anukrama [ 456 ] Eucation in "sthAna" aMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRttiH ) sthAna [5], uddezaka [2] muni dIparatnasAgareNa saMkalita ..... ..AgamasUtra [03 ], aMga sUtra [03] .......... Azrava, saMvara vyAkhyA - paMca AsavadArA paM0 saM0micchattaM aviratI pamAde kasAyA jogA / paMca saMvaradArA paM0 [saM0 samma biratI apamAdo akasAtitamajogitaM / paMca daMDA paM0 [saM0 aTThAdaMDe agadvAvaMDe hiMsAvaMDe akrandA (smAt ) daMDe diDI vipari yAsitAdaMDe ( sU0 418) AraMbhiyA paMca kiritAo paM0 saM0 AraMbhitA 1 pariggahitA 2 mAtAvattitA 3 apakSakkhANakiriyA 4 micchAdaMsaNaSattitA 5, micchadihiyANa neraiyANaM paMca kiriyAo paM0 saM0 jAva micchAdaMsaNavaciyA, evaM savvesiM nirantaraM jAva micchaddiTTitANaM vemANitANaM, navaraM vigaliMditA micchadiTTI Na bhannaMti, sesaM taheba / paMca kiriyAto paM0 [saM0 kAvitA 1 ahigariNatA 2 pAThosiyA 3 pAritAvaNiyA 4 pANAtivAtakiriyA 5, rahayA paMca evaM caiva nirantaraM jAba bemANiyANaM 1 paMca kiritAo paM0 vaM0 AraMbhitA 1 jAva micchAdaMsaNavattitA 4, raiyANaM paMca kiritA, niraMtaraM jAva vaimANiyANaM 2 paMca kiriyAto paM0 [saM0 vihitA 1 puhitA 2 pADocitA 3 sAmaMtovaNivAiyA 4 sAhatthitA 5, evaM zeraiyANaM jAva vaimANiyANaM 24, 3 / paMca kiriyAto paM0 saM0 --- satthitA 1 ANavaNitA 2 beyAraNiyA 3 aNAbhogavacitA 4 aNavakaMsavacitA 5, evaM jAva vaimANiyA NaM 24, 4 / paMca kiriyAo paM0 [saM0 pejavattitA 1 dosavatiyA 2 paogakiriyA 3 samudANakiriyA 4 IriyAvahiyA 5, evaM mAvi, sANaM natmi 5 / ( sU0 419 ) 'paMce 'tyAdi sugamaM, navaraM AzravaNaM- jIvataDAge karmmajalasya saGgaThanamAzravaH, kamrmmanibandhanamityarthaH, tasya dvArANIva dvArANi upAyA AzravadvArANIti / tathA saMvaraNaM- jIvataDAge karmmajalasya nirodhanaM saMvarastasya dvArANi upAyAH saM For Parts Only mUlaM [418] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH ~ 634 ~ yor Page #636 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [9], uddezaka [2], mUlaM [419] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: | sU0418 prata sUtrAMka [419] dIpa anukrama [457]] zrIsthAnA-varadvArANi-mithyAtvAdInAmAzravANAM krameNa viparyayAH samyaktvaviratyapramAdAkapAyitvAyogitvalakSaNAH prathamAdhyaya-815sthAnA0 lasUtra- navadvAcyA iti / daNjyate AtmA'nyo vA prANI yena sa daNDaH, tatra prasAnAM sthAvarANAM vA AtmanaH parasya vopakArAya | uddezaH2 vRttiH hiMsA'rthadaNDaH viparyayAdanarthadaNDaH hiMsitavAn hinasti hiMsiSyatyayamityabhisandheryaH sarpavairikAdivadhaH sa hiMsAdaNDa AzravasaM iti 'akasmAiMDa'tti magadhadeze gopAlavAlAvalAdiprasiddho'kasmAditi zabdaH sa iha prAkRte'pi tathaiva prayukta iti varadaNDAra tatrAnyavadhArtha prahAre mukte'nyasya vadho'kasmAddaNDa iti yo mitrasyApyamitro'yamitibuddhyA vadhaH sa dRSTiviparyAsadaNDa kriyAH 4 iti / ete hi daNDAkhayodazAnAM kriyAsthAnAnAM madhye'dhItA iti prasaGgataH zeSANyaSTau kriyAsthAnAnyabhidhIyante, tatra mRSAkriyA-AtmajJAtyAdyarthaM yadalIkabhASaNaM 1 tathA adattAdAnakriyA AtmAdyardhamadattagrahaNaM 2 tathA adhyAtmakriyA 419 yatkenApi kathazcanApyaparibhUtasya daurmanasthakaraNaM 3 tathA mAnakriyA yajAtyAdimadamattasya pareSAM hIlanAdikaraNaM 4 tathA * amitrakriyA yat mAtApitRsthajanAdInAmalpe'pyaparAdhe tIbradaNDasya dahanAGkanatADanAdikasya karaNaM 5 tathA mAyAkriyA &AyacchaThatayA manovAkAyapravartanaM 6 tathA lobhakriyA yallobhAbhibhUtasya sAvadyArambhaparigraheSu mahatsu pravartanaM 7 tathearyApathikakriyA yadupazAmtamohAderekavidhakarmavandhanamiti 8, atra gAthA-"aTThA 1NavA 2 hiMsA 3 'kamhA 4 dihI ya 5 mosa 5 dinne ya 7 / ajjhastha 8mANa 9 mitte 10 mAyA 11 lobhe 12 riyAvahiyA 13 // 1 // " iti, [artho'noM hiMsA'kasmAd dRSTima'SA'dattaM ca / adhyAtmasthA mAnaH mitraM mAyA lobha iyA~pathikI (iti kriyAH) 12 // 1 // ] navaraM C // 316 // 'vigalidie"tyAdi ekadvitricaturindriyeSu mithyAdRSTivizeSaNaM na vAcyaM, teSAM sadaiva samyaktvAbhAvena vyavacchedyAbhAvAt , saMvarasya vyAkhyA, daMDasya artha evaM bhedA: ~635~ Page #637 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [5], uddezaka [2], mUlaM [419] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: MCGL prata sUtrAMka [419] dIpa anukrama [457]] sAsAdanasya cAlpatvenAvivakSitatvAditi / kAyikI-kAyaceSTA 1 adhikaraNikI-khagAdinirvartanI 2 prAdepikI-ma-12 sarajamyA 3 pAritApanikI-duHkhosAdanarUpA 4 prANAtipAtaH pratItaH 5 / 'diTThiyA' azvAdicitrakarmAdidarzanArtha gamanarUpA 1 'puTTiyA' jIvAdIn rAgAdinA pRcchataH spRzato vA 2'pADuciyA' jIvAdIn pratItya yA 3 'sAmaMtovaNivAiyA' azvAdirathAdikaM loke zlAghayati iSyato azvAdipateriti 4 'sAhasthiyA' svahastagRhItajIvAdinA |jIvaM mArayataH 5 / 'nesatthiyA' yatrAdinA jIvAjIvAn nisRjataH 1 'ANavaNiyA' jIvAjIvAnAnAyayataH 2 'viyAraNiyA' tAneva vidArayataH 3 'aNAbhogavattiyA' anAbhogena pAtrAdyAdadato nikSipato vA 4 'aNavakhavattiyA' ihaparalokApAyAnapekSasyeti 5 / 'pejavattiyA rAgapratyaMyA 1 'dosavattiyA' dveSapratyayA 2'pryogkriyaa'| kAyAdivyApArAH 3 'samudAnakriyA' kamrmopAdAnaM 4'IriyAvahiyA' yogapratyayo bandhaH 5 / idaM ca premAdikriyApazcaka sAmAnyapade, caturvizatidaNDake tu manuSyapada eva sambhavati, IpithakriyAyA upazAntamohAditrayasyaiva bhAvAdilyAha'eva'mityAdi, ihaikendriyAdInAmavizeSeNa kriyoktA, sA ca pUrvabhavApekSayA sarvApi sambhavatIti bhAvanIya, dvisthAnake & dvitvena kriyAprakaraNamuktamiha tu paJcakatvena nArakAdicaturvizatidaNDakAzrayeNa ceti vizeSaH, kriyANAM ca vistaravyA khyAnaM dvisthAnakaprathamoddezakAdvAcyamiti / anantaraM kammeNo bandhanibandhanabhUtAH kriyA ukkAH, adhunA tasyaiva nirjaropAyabhUtAM parijJAmAha paMcavihA parinA 50 saM0-ubahiparinnA ubassayaparikSA kasAyaparinnA jogaparikSA bhattapANaparinA (sU0 420) paM 5756056 ~636~ Page #638 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [ 421] dIpa anukrama [459 ] zrIsthAnA sUtra vRttiH // 317 // "sthAna" - aMgasUtra-3 ( mUlaM + vRttiH) sthAna [5], uddezaka [2], muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [03], aMga sUtra [03 ] mUlaM [ 421] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH Education cavihe bavahAre paM0 [saM0 Agame sute ANA dhAraNA jIte, jahA se tattha Agame sitA AgameNaM vavahAraM paTTavaijA No se tattha Agame siyA jahA se tasya sute sitA suteNaM dhavahAraM paTTavejjA No se tattha sute sitA evaM jAva jahA se tattha jIe siyA jIteNaM vabahAraM paTuvejA, ithetediM paMcahiM vabahAraM paTTaveyA AgameNaM jAva jIteNaM, jadhA 2 se tattha Agame Aba jIte vahA 2 vavahAraM paTTavejjA se kimAhu bhaMte! AgamabaliyA samaNA nimagaMdhA ? ithetaM paMcavidhaM bavahAraM jatA jatA jahiM jahi tathA tatA tahiM tahiM aNissitovasthitaM sammaM vavaharamANe samaNe NiggaMdhe ANAve ArAghate bhavati ( sU0 421) 'parijJA, upAdhi, vyavahAra, Agama, zrutAdi zabdAnAma vyAkhyA: 'paMcavihe 'tyAdi, sugamaM, navaraM parijJAnaM parijJA vastusvarUpasya jJAnaM tatpUrvakaM pratyAkhyAnaM ca, iyaM ca dravyato bhAvatazca tatra dravyato'nupayuktasya bhAvatastUpayuktasyeti, Aha ca - "bhAvaparinnA jANaNa paJcakkhANaM ca bhAveNaM" iti, [jJAnaM bhAvena pratyAkhyAnaM ca bhAvaparijJA // ] tatropadhI-rajoharaNAdistasyAtiriktasyAzuddhasya sarvasya vA parijJA upadhiparijJA, evaM zeSapadAnyapi, navaramupAzrIyate - sevyate saMyamAtmapAlanAyetyupAzrayaH // parijJA ca vyavahAravatAM bhavatIti vyavahAraM rUpayannAha - 'paMce' tyAdi, vyavaharaNaM vyavahAraH, vyavahAro mumukSupravRttinivRttirUpaH iha tu tannibandhanatvAt jJAnavizeSo'pi vyavahAraH, tatra Agamyante paricchidyante arthA anenetyAgamaH kevalamanaHparyAyAvadhipUrva caturdaza kadaza kanavakarUpaH 1 tathA zeSaM zrutaM - AcAraprakalpAdizrutaM, navAdipUrvANAM zrutatve'pyatIndriyArthajJAnahetutvena sAtizayatvAdAgamavya- 4 // 317 // padezaH kevalavaditi 2 yadagItArthasya purato gUDhArthapadairdezAntarasthagItArthanivedanAyAvicArA locanamitarasyApi tathaiva For Parts Only 5 sthAnA0 uddezaH 2 parijJAH ~637~ AgamA. divyavahArA: sU0 420 421 Page #639 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [1], uddezaka [2], mUlaM [421] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [3], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [421] AKAM dIpa %256456-226256-0-%25645605 zuddhidAnaM sA''jJA 3 gItArthasaMvignena dravyAdyapekSayA yatrAparAce yathA yA vizuddhiH kRtA tAmavadhArya yadanyastatraiva tathaiva / tAmeva prayute sA dhAraNA vaiyAvRttyakarAdervA gacchopagrahakAriNo azeSAnucitasyocitaprAyazcittapadAnAM pradarzitAnAM dharaNaM dhAraNeti 4 tathA dravyakSetrakAlabhAvapuruSapratiSevAnuvRttyA saMhananadhRtyAdiparihANimapekSya yatprAyazcittadAna yo vA yatra gacche sUtrAtiriktaH kAraNataH prAyazcittavyavahAraH pravartito bahubhiranyaizcAnuvartitastajjItamiti, atra gAthA:-"AgamasuyavavahAro muNaha jahA dhIrapurisapannatto / paccakkho ya parokkho so'vidha duviho muNebabbo ||1||pnyckkhovi ya duviho iMdiyajo ceva no ya iMdiyao / iMdivapaJcakkhoviya paMcasu visaesu neyabvo // 2 // noiMdiyapazcakkho vavahAro so samAsao tiviho| ohimaNapajjave yA kevalanANe ya paJcakkho // 3 // paJcakkhAgamasariso hoi parokkhovi | Agamo jassa / caMdamuhIva u sovihu AgamavavahAravaM hoi // 4 // pArokkhaM vavahAraM Agamao suyaharA badhaharati / codasadasapugvadharA navapuciga gaMdhahatthI y||5||[shRnnut yathA dhIrapuruSaprajJaptaM AgamazcatanyavahAraM so'pi ca dvividhH| pratyakSaH parokSazca jnyaatvyH||1||prtyksso'pi ca dvividhA iMdriyajazcaiva noiMdriyajazcaiva iMdriyapratyakSo'pi ca paMcasu viSayeSu | jnyaatvyH||2|| sa noiMdriyapratyakSo vyavahAraH saMkSepatasvividhaH avadhimanaHparyavau ca kevalajJAnaM ca pratyakSaH // 3 // pratyakSAgamasadRzo bhavati parokSe'pyAgamo yasya caMdramukhIva so'pi AgamavyavahAravAneva bhavati // 4 // zrutadharA AgamataH parokSaM vyavahAraM vyavaharanti caturdazadazapUrvadharA navapUrvI gaMdhahastI ca ||5||](pte gandhahastisamAH) "jaM jaha|mollaM rayaNaM taM jANai ravaNabANio niuNaM / iva jANai paJcakkhI jo sujjhai jeNa dineNaM // 6 // kappassa ya nijucita %2595% anukrama [459] 4 Rainrary.org "Agama, zruta, AjJA, dhAraNA, jIta" zabdAnAma vyAkhyA ~638~ Page #640 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [9], uddezaka [2], mUlaM [421] (03) muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [421] dIpa zrIsthAnA- 1vavahArasseva paramaniuNassa / jo atthao biyANai so vavahArI aNulAo // 7 // taM ceva'Nusajate [anusaran >105 sthAnA sUtra- vivahAravihiM pauMjai jahuttaM / eso suyavavahAro pannatto pIarAgehiM // 8 // aparakkamo tavassI gaMtuM jo sohikAragasa-14 uddezaH2 vRttiH mIve / na caeI AgaMtuM so sohikaro'vi desAo // 9 // aha paTTavei sIsaM desaMtaragamaNanaTuceTTAo / icchAma'jo AgamAdi kAuM sohiM tumbhaM sagAsaMmi // 10 // so vavahAravihinnU aNusajittA suobaeseNaM / sIsarasa dei ANaM tassa imaM vyavahArAH // 318 // dAdeha pacchittaM // 1 // [ gUDhapadairupadizatIti >3 jeNa'nnayAi diTuM sohIkaraNaM parassa kIrataM / tArisayaM ceva puNo uppannaM sU0421 kAraNaM tassa // 12 // so taMmi ceva dave khette kAle ya kAraNe purise / tArisayaM ceva puNo kariMtu ArAhao hoi | 4 // 13 // yAvaccakaro vA sIso vA desahiMDao vAvi / desaM avadhArento cautthao hoi vavahAro // 14 // iti 5, bahuso bahussuehiM jo vatto no nivArio hoi / vattaNuvattapamANaM (vatto) jIeNa kayaM havai eyaM // 15 // [yathA nayAvanmUlyaM yadralaM tannipuNo ratnavaNigjAnAti evaM pratyakSavAn yo yena dattena zuddhyati tajjAnAti // 6 // kalpasya ni yukkiM vyavahArasyaiva ca paramanipuNasya yo'rthato vijAnAti sa vyavahArI anujnyaatH||7|| tamevAnusaran yathoktaM vyava-1 hAravidhi prayukta eSa zrutavyavahAro vItarAgaiHprajJaptaH // 8 // aparAkramastapasvI gaMtu yaH zodhikArakasamIpe na zaknoti AgaMtuM yaH zodhikaro'pi dezAt // 9 // atha prasthApayati ziSyaM dezAntaragamananaSTaceSTAH icchAma Arya! tava sakAze zodhiM kartuM ||10||s vyavahAravidhijJaH zrutopadezamanusRtya ziSyasthAjJAM dadAti (gUDhapadaiH) tasyaitat prAyazcittaM dadyAH // 318 // // 11 // yena parasya kriyamANaM zodhikaraNamanyadA dRSTaM punarapi tasya kAraNamutpanna tAdRzaM caiva // 12 // sa tasmiMzcaiva anukrama [459] -% SARELIEatunintentiaTISHRA "Agama, zruta, AjJA, dhAraNA, jIta" zabdAnAma vyAkhyA ~639~ Page #641 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [421] dIpa anukrama [459 ] "sthAna" - aMgasUtra-3 ( mUlaM + vRttiH) mUlaM [ 421] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH sthAna [5], uddezaka [2], muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [03], aMga sUtra [03] dravye kSetre kAle kAraNe puruSe ca tAdRzIMcaiva punaH kArayannArAdhako bhavati // 13 // vaiyAvRttyakaro vA dezahiMDako vApi ziSyaH dezamavadhArayan caturthako bhavati vyavahAraH // 14 // bahuzrutairbahuzo vRtto na nivAritazca bhavati vRttAnuvRttapravRttaH etajjItena kRtaM bhavati // 15 // ] tathA - 'jaM jassa upacchittaM AyariaparaMparAeN aviruddhaM / jogA ya bahuvihIyA eso khalu jIyakappo u // 16 // " iti [yad yasyAcAryaparamparayA'viruddhaM prAyazcittaM yogAzca bahuvidhikAH eSa khalu jItakalpa | eva // 16 // ] jIta-AcaritaM idaM cAsya lakSaNaM-" asaDheNa samAijhaM jaM katthai keNaI asAvajjaM / na nivAriyamannehiM bahumaNumayameyamAyariyaM // 17 // " iti [ azaThena samAcIrNa yatkutracitkenacidasAvayaM / anyairna nivAritaM anumataM bahuguNametadAcaritaM // 1 // ] AgamAdInAM vyApAraNe utsargApavAdAvAha - 'yethe'ti yaprakAraH kevalAdInAmanyatamaH 'se' tasya vyavahartuH sa ca uktalakSaNaH 'tatra' teSu paJcasu vyavahAreSu madhye tasmin vA prAyazcittadAnAdivyavahArakAle | vyavaharttavye vA vastuni viSaye AgamaH kevalAdiH syAdbhavet tAdRzeneti zeSaH Agamena 'vyavahAra' prAyazcittadAnAdikaM 'prasthApayet' pravarttayet na zeSaH Agame'pi SaDidhe kevalenAvandhyabodhatvAt tasya tadabhAve ca manaHparyAyeNaivaM pradhAnatarAbhAve itareNeti, atha 'no' naiva 'se' tasya sa vA 'tatra' vyavaharttavyAdAvAgamaH syAt 'yathA' yatprakAraM tatra zrutaM syAt tAdRzena zrutena vyavahAraM prasthApayediti, 'icceehiM' ityAdi nigamanaM sAmAnyeneti, yathA yathA'sau tatrAga| sAdi syAttathA tathA vyavahAraM prasthApayediti tu vizeSanigamanaM iti / etairvyavahartuH praznadvAreNa phalamAha - 'se kime'tyAdi, atha kiM he bhadanta ! - bhaTTArakA AhuH pratipAdayanti ke ? --AgamavalikA - uktajJAnavizeSabalavantaH zramaNA ni "Agama, zruta, AjJA, dhAraNA, jIta" zabdAnAma vyAkhyA For Pale Only ~640~ andrary org Page #642 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [1], uddezaka [2], mUlaM [421] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: + +S prata sUtrAMka [421] dIpa anukrama [459] zrIsthAnA nyA kevaliprabhRtayaH 'iceya'ti. ityetadvakSyamANaM, athavA kiM tadityAha-'ityevaM' iti uktarUpaM etaM-pratyakSaM ke ?-pAca-15/5 sthAnA asUtra- vidhaM vyavahAra-prAyazcittadAnAdirUpaM 'saMmaM vavaharamANe'tti sambadhyate vyavaharan-pravartayannityarthaH kathaM?-'saMma' timA udezaH2 vRttiH samyak tadeva kathamityAha-'yadA yadA' yasmin yasminnavasare 'yatra yatra' prayojane kSetre vA yo yaH ucitastamiti zeSaH4 vyavahArAH tadA tadA kAle tasmiMstasmin prayojanAdau, kathaMbhUtamityAha-anizritaiH' sarvAzaMsArahitairupAzritaH-aGgIkRto'ni suptjaag||319|| dhitopAzritastaM athavA lizritazca-ziSyatvAdipratipannaH upAzritazca-sa eva vaiyAvRttyakaratvAdinA pratyAsannatarastau a (rA: rajadhavA nibhitaM ca rAgaH upAzritaM ca zreSaste athavA nizritaM ca-AhArAdilipsA upAzritaM ca-ziSyapratIcchakakulAca-18| AdAnepekSA te na to yatra sattatheti kriyAvizeSaNaM, sarvathA pakSapAtavarjitatvena yathAvadityarthaH, iha pUjyavyAkhyA-rAgo || hoi nissA svassio dosasaMjutto // 1 // ahava Na AhArAI dAhI majjhaM tu pasa nissA u / sIso paDio vAsa0421 hoi uvassA phulAIyA // 1 // " iti, [rAgastu bhavati nibhA dveSasaMyukta upaashritH| adhavA AhArAdi mahyaM na dAsyati || 422TAeSa mizvA tu 1 ziSyaH pratIrachako vA bhaviSyatyupazrA kulaadikaa]|| AjJAyA-jinopadezasyArAdhako bhavatIti hanta | 423 Ahureveti guruvacanaM gamyamiti / zramaNaprastAvAt tampatikarameva sUtradvayenAha saMjatamaNussANaM bhuttANa paMca sAgarA paM020-sahA Aga kAsA, saMjanamagussANaM jAgarANaM paMca bhuttA paM0 saM0-sahA jAba phaasaa| asaMjayamaNussANaM muttANaM kA mAmarAgaMvA paMca jAmarA paM010-sahA jAba phAsA (sU0422) paMcarti ThANehiM jISA rataM ApiyaMti, saM-pANAtivAteNaM Ava pariggaheNaM / paMcadi ThANedi jIvA rataM bamaMti, 0 // 319 // tarau +SCASESCAKACC4 SAREaratinathtima "Agama, zruta, AjJA, dhAraNA, jIta" zabdAnAma vyAkhyA ~641~ Page #643 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [ 423] dIpa anukrama [ 461] sthA0 54 Education "sthAna" - aMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRtti mUlaM [423] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH sthAna [5], uddezaka [2] muni dIparatnasAgareNa saMkalita ...... ...AgamasUtra [03 ], aMga sUtra [03] NARESAMA 4% 4% 4444 pANAtivAtaveramaNeNaM jAva pariggahaveramaNeNaM (sU0 423 ) paMcamAsiyaM NaM bhikkhupaDimaM paDivannassa aNagArarasa kappaMti paMca dattIko bhoyaNassa paDhigAttate paMca pANagastra (sU0 424) paMcavidhe ubaghAve paM0 [saM0 ummamovaghAte uppAyaNovadhAte esaNovaghA parikammovaghAte prihrnnovpaate| paMcavidyA visohI paM0 taM0 uggamavisohI uppAyaNavisodhI esaNAvisohI parikamma visohI pariharaNavisodhI ( sU0 425 ) vyaktaM, navaraM 'saMjaye 'tyAdi 'saMyatamanuSyANAM' sAdhUnAM 'suptAnAM' nidrAvatAM jAgratIti jAgarA :- asuptA jAgarA iva jAgarAH, iyamatra bhAvanA - zabdAdayo hi suptAnAM saMyatAnAM jAgradvahnivadapratihatazaktayo bhavanti, karmmabandhAbhAva kAraNasyApramAdasya tadAnIM teSAmabhAvAt karmmabandhakAraNaM bhavantItyarthaH / dvitIyasUtra bhAvanA tu jAgarANAM zabdAdayaH sutA iva suSThAH bhasmacchannAgnivat pratihatazaktayo bhavanti, karmmabandhakAraNasya pramAdasya tadAnIM teSAmabhAvAt karmmabandhakAraNaM na bhavantItyarthaH / saMyataviparItA hyasaMyatA iti tAnadhikRtyAha --'asaMjae' tyAdi vyakta, navaramasaMyatAnAM pramAditayA avasthAdvaye'pi karmmabandhakAraNatayA apratihatazaktitvAcchabdAdayo jAgarA iva jAgarA bhavantIti bhAvanA / saMyatAsaMyatAdhikArAt tadvyatikarAbhidhAyi sUtradvayaM sugamaM, navaraM 'jIva'tti asaMyatajIvAH 'ra'ti jIvasvarUpoparaJjanAdraja iva raja:- karma 'AiyaMti'tti Adadati gRhNanti bannantItyarthaH, 'jIva'tti saMyatajIvAH 'vamaMti'tti tyajanti kSapayantItyarthaH / saMyatAdhikArAdevAparaM sUtradvayaM 'paMcamAsie'tyAdi vyaktaM, navaraM upaghAtaH - azuddhatA, udgamopaghAtaH udgama1 svAbhAvikAH zabdAdayaH suptadazAyAM khatantratayA pravartante jAtAM tu yatanayeti zabdAdInAM supte jAditarate athavA svapnajAyate avabodhAnabodhI. For Parts Only ~ 642 ~ Any org Page #644 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti sthAna [9], uddezaka [2], mUlaM [425] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [03, aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: // 32 // prata sUtrAMka [425]] dIpa anukrama [463] zrIsthAnA- dopairAdhAkarmAdibhiH SoDazaprakArabhaktapAnopakaraNAlayAnAmazuddhatA, evaM sarvatra, navaraM utpAdanayA-utpAdanAdopaiH po- 5 sthAnA. asUtra- maDazabhiH dhAtryAdibhiH eSaNayA-taddoSairdazabhiH zaGkitAdibhiriti, parikarma-vakhapAtrAdeH chedanasIvanAdi tena tasyopa-15 uddezaH2 vRttiH ghAtaH-akalpyatA, tatra vastrasya parikarmopaghAto yathA-"tiNhuvari phAliyANaM vatthaM jo phAliyaM tu saMsIve / paMcaNha e- paJcamAsi gataraM [karNikAdyanyatarat > so pAvaha ANamAINi ||1||[ystisRnnaaN dhimgalikAnAM upari thiggalikA bakhe saMsI- kI pratimA vyet paMcavidhAnAmekatarasmin sa prAmotyAjJAdIni // 1 // ] tathA pAtrasya "avalakkhaNegabaMdhe dugatigaairegabaMdhaNaM upaghAtavAvi / jo pAyaM pariyaTTai [paribhuGge> paraM divaDDAo mAsAo // 1 // " [apalakSaNamekabaMdhaM dvitrivizeSabandhanaM vaapi| vizuddho ya etat pAtraM paribhuGge sArdhAt maasaatprtH||1||] sa AjJAdInAmotIti, tathA vasateH "dUmiya dhUmiya bAsiya sU0424 ujjoiya balikaDA avattA ya / sittA saMmaTThAviya visohikoDiM gayA vasahI // 1 // " iti [mitA dhavalitA bAsito- 425 bAyotitA balikRtA'vyaktA ca siktA saMmRSTApi ca vasatirvizodhikoTiM gatA // 1 // ] [dUmitA dhavalitA balikRtA kUrAdinA avyaktA chagaNAdinA liptA saMmRSTA sammArjitetyarthaH>, tathA pariharaNA-AsevA tayopadhyAderakalpyatA, tabopadheryathA ekAkinA hiMDakasAdhunA yadAsevitamupakaraNaM tadupahataM bhavatIti samayavyavasthA, "jaggaNa appaDivajjhaNa| |jaivi cireNaM na uvahame" [jAgaraNamapratibandhaH (stastadA) yadyapi cireNAgacchati gacche na tathApyupahanyAt // ] iti vacanAd, asya cAyamarthaH-ekAkI gacchabhraSTo yadi jAgarti dugdhAdiSu ca na prativaddhyate tadA yadyapyasau gacche cireNA- // 320 // gacchati tathApyupadhirnopahanyate anyathA tUpahanyata iti, vasaterapi mAsacaturmAsayorupari kAlAtikrAnteti tathA mAsayaM 4 kiOSCARROSAROK ~643~ Page #645 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti sthAna [5], uddezaka [2], mUlaM [425] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [03, aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: % prata sUtrAMka [425]] 445 dIpa k! caturmAsadvayaM cAvarjayitvA punastatraiva vasatAmupasthAneti ca tadoSAbhidhAnAt , uktaM ca-"uuvAsA samaItA kAlAtItA u sA bhave sejA / sA ceva uvaTThANA duguNA duguNaM avajittA // 1 // " iti [RtuvarSayormAsacaturmAsyoramataH kAlAtItA bhavecchayyA / sA caivopasthAnA dviguNaM 2 abarjayitvA // 1 // ] tathA bhaktasyApi pAriSThApanikAkAraM pratyakalpyatA, taduktam-"vihigahiyaM vihibhuttaM airega bhattapANa bhottavyaM / vihigahie vihibhutte ettha ya cauro bhave bhaMgA // 1 // ahavASiya vihigahiyaM vihibhutaM taM gurUha'NunnAyaM / sesA nANunnAyA gahaNe dine ca nijahaNaM ||2||"[vidhigRhiitN vidhi-12 bhuktamatireka bhaktapAnaM bhoktavyaM vidhigRhIte vidhimukte atra ca bhaveyuH catvAro bhNgaaH||1|| athavA vidhigRhItaM vidhibhuktaM tadgurubhiranujJAtaM zeSA nAnujJAtA gRhIte datte vA niyUhaNA (tyaagH)||2||] udgamAdibhireva bhaktAnAM kalpyatA:-vizuddhaya iti| upaghAtavizuddhivRttayazca jIvA nirddharmadhArmikatvAbhyAM bodheralAbhalAbhasthAneSu pravartanta iti tatpratipAdanAya sUtradvayam paMcahi ThANehiM jIvA dullabhavodhiyattAe kammaM pakareMti, taM0-arahaMtANaM avannaM vadamANe 1 arahatapannattassa dhammassa avanaM badamANe 2 AyariyauvajhAyANa avannaM vadamANe 3 cAuvanassa saMghassa avannaM vayamANe 4 vidhakatavarSabhacerANaM devANaM avannaM vadamANe 5 / paMcahi ThANehi jIvA sulabhabodhiyattAe kammaM pagareMti, taM0-arahaMtANaM vanaM vadamANe jAva vivaktavabaMbhacerANaM devANaM vannaM vadamANe (sU0426) 'paMcahIM'tyAdi sugama, navaraM durlabhA bodhiH-jinadharmo yasya sa tathA tadbhAvastattA tayA durlabhavodhikatayA tasyai vA/ karma-mohanIyAdi prakurvanti-dhananti, arhatAmavarNa-azlAghAM vadan , yathA-"natthI arahaMtatI jANaM vA kIsa bhuMjae| anukrama [463] Santauratoni n d M auranorm bodhi evaM karma zabdasya vyAkhyA ~644~ Page #646 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [1], uddezaka [2], mUlaM [426] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [426] dIpa anukrama [464] shriisthaanaa-daabhoe| pAhuDiyaM tuvajIvaha[samavasaraNAdirUpAM> emAi jiNANa u avaghno ||1||"[naastyrhn jAnAno vA kathaM 5 sthAnA. sUtra- bhogAn bhunakti prAbhRtikAM vopajIvati ityAditu jinAnAmavarNaH // 1 // ] na ca te nAbhUvan tANItapravacanopalabdhe, uddezaH2 vRttiH 13/nApi bhogAnubhavanAdidoSaH, avazyavedyasAtasya tIrthakaranAmAdikarmaNazca nirjaraNopAyatvAt tasya, tathA vItarAgatvena | ahaMdavasamavasaraNAdiSu pratibandhAbhAvAditi, tathA arhatvajJaptasya dharmasya-zrutacAritrarUpasya prAkRtabhASAnibaddhametat tathA kiM| | dinA // 321 // cAritreNa dAnameva zreya ityAdikamavarNa vadana, uttaraM cAtra prAkRtabhASAtvaM zrutasya na duSTaM bAlAdInAM sukhAdhyeyatve-12 durlabhasulanopakAritvAt , tathA cAritrameva zreyo, nirvANasthAnantarahetutvAditi, AcAryopAdhyAyAnAmavarNa vadan yathA bAlo'ya-18| bhabodhitA dAmityAdi, na ca bAlavAvirdoSo bukhyAdibhirvRddhatvAditi, tathA catvAro varNo:-prakArA zramaNAdayo yasmin sa tathA shai| sU0426 Peva svArthikAvidhAnAccAtuvarNastasya sadasthAvaNa vadan , yathA-ko'yaM saGgho? yaH samavAyavalena pazusaGgha ivAmArgamapi mAgIMkarotIti, na caitatsAdhu, jJAnAdiguNasamudAyAtmakatvAt tasya, tena ca mArgasyaiva mArgIkaraNAditi, tathA vipakaM | -supariniSThitaM prakarSaparyantamupagatamityarthaH tapazca brahmacarya ca bhavAntare yeSAM vipakkaM vA-udayAgataM tapobrahmacarya taddhetukaM devAyuSkAdi karma yeSAM te tathA teSAmavarNa vadan, na santyeva devAH, kadAcanApyanupalabhyamAnatvAt , kiM vA tairviTairiva kAmAsakamanobhiravirataistathA nirnimeparaceSTizca biyamANairiva pravacanakAryAnupayogibhizcetyAdika, ihottaraM-santi | |devAH, tatkRtAnugrahopaghAtAdidarzanAt, kAmAsaktatA ca mohasAtakarmodayAdityAdi, abhihitaM ca-"ettha pasiddhI // 21 // sAnAdihetorevAcaraNAyAM samupAdAnAt. 2 pUrvapuruSANAM tathAvidhakAraNAbhAvAt tathAvidhAcaraNAbhAvAt amArgalaM tathA cAvapi vyutpattI virodho na. ~645~ Page #647 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [426] dIpa anukrama [464] "sthAna" - aMgasUtra-3 ( mUlaM + vRttiH) sthAna [5], uddezaka [2], muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [03], aMga sUtra [03] mohaNIyasAyaveyaNiya kmmudyaao| kAmapasattA viraI kammodayao ciya na tesiM // 1 // aNimisa devasahAvA nizceTThA'NuttarA u kayakiccA / kAlaNubhAvA titthunnapi annattha kubvaMti // 2 // " [ atra samAdhAnaM mohanIyasAta vedanIyakarmaNorudayAt kAmaprasaktA iti teSAM karmodayato viratirapi na // 1 // devasvabhAvAdanimeSAH nizceSTA anuttarAstu kRtakRtyAH / kAlAnubhAvAttIrthonnatimapyanyatra kurvanti // 2 // ] tathA arhatAM varNavAdo yathA - " jiyarAgadosamohA sabvanna tiyasanAhakayapUyA / acaMtasaccavayaNA sivagaigamaNA jayaMti jiNA // 1 // " iti [ jitarAgadveSamohAH sarvazAH tridazanAthakRtapUjA: / atyaMtasatyavacanAH zivagatigAmino jayaMti jinAH // 1 // ] arhahmaNItadharmmavarNo yathA - "vatthu payAsaNasUro aisayarayaNANa sAyaro jayai / sabvajayajIvabaMdhubaMdhU duviho'vi jiNadhammo // 1 // " [ vastuprakAzanasUryaH atizayaralAnAM sAgaro jayati / sarvajagajjIvasnehalabaMdhurdvividho'pi jinadharmaH // 1 // ] AcAryavarNavAdI yathA"tesiM namo tesiM namo bhAveNa puNovi tesi caiva namo / aNuvakayaparahiyarayA je nANaM deti bhavvANaM // 1 // " [ tebhyo namastebhyo namo bhAvena punarapi tebhya eva namaH anupakRtaparahitaratA ye jJAnaM dadati bhavyebhyaH // 1 // ] caturvarNazramaNasavarNo yathA - " eyaMmi pUiyaMmi natthi tayaM jaM na pUiyaM hoi / bhuvaNevi pUaNijo na guNI saMghAo jaM anno // 1 // " [ etasmin pUjite nAsti tadyatpUjitaM na bhavati yadbhuvane'pi saMghAdanyo guNI na pUjanIyaH // 1 // ] devavarNavAdo yathA-"devANa aho sIDhaM visayavisamohiyAvi jiNabhavaNe / accharasAhiMpi samaM hAsAI jeNa na kariti // 1 // " Eucation International For Park Use Only mUlaM [ 426 ] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH ~ 646~ Page #648 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [ 426] dIpa anukrama [464] zrIsthAnA sUtra vRttiH // 322 // "sthAna" aMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRttiH) uddezaka [2] muni dIparatnasAgareNa saMkalita ..... Eaton nationa sthAna [5], ..AgamasUtra [03 ], aMga sUtra [03] - .......... iti / [ devAnAmaho zIlaM viSayaviSamohitA api jinabhavane / apsarobhirapi samaM yena hAsyAdi na kurveti // 1 // ] saMya| tAsaMyatavyatikarameva paMcapaDisaMlINetyAdinA AropaNasUtraparyantena granthenAha mUlaM [426] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH sorti paMca paDilINA paM0 taM0 soiMdiyapaDisaMlINe jAva phAsiMdiyapaDilINe / paMca appaDisaMlINA paM0 [saM0 diyaappaDisaMlIne jAva phaasiNdiyappddisliinne| paMcavidhe saMvare paM0 taM0 sotiM diyasaMvare jAva phAsiMdiyasaMvare, paMcavihe asaMvare paM0 taM0 - soiMdiyaasaMvare jAba phAsiMdiyaasaMvare / (sU0 427) paMcavidhe saMjame paM0 naM0 -- sAmAvitasaMjame chedoSadvAvaNiyasaMjame parihAravisuddhitasaMjame suDumasaMparAgasaMjame ahavAyacaritasaMjame (sU0 428) egiMdiyA NaM jIvA asamArabhamANassa paMcavidhe saMjame kajjati, taM0 puDhavikAtiyasaMjame jAva vaNassatikAtitasaMjame / egiMdiyA NaM jIvA samArabhamANassa paMcavihe asaMjame kannati, taM0 puDhavikAsita saMjame jAva vaNassatikA titaasaMjame / ( sU0 429 ) paMcidiyA NaM jIvA asamArabhamANassa paMcavidhe saMjame kajati, taM0 sortiditasaMjame jAva phAsiMdivasa jame, paMcidiyA NaM jIvA samAraMbhamANassa paMcavidhe asaMjame kajjati, taM0 sortidiyaasaMjame jAva phAsiMdiyaasaMjame, savvapANabhUyajIvasattA NaM asamArabhamANassa paMcavidhe saMjame kajati, taM0 egiditasaMjame jAda paMciMdiyasaMjame / savvapANabhUtajIvasattA NaM samAraMbhamANassa paMcavidhe asaMjame kajjati, taM0- ergiditaasaMjame jAva paMcidivabhasaMjame ( sU0 430 ) paMcavidhA taNavaNassatikAtitA paM0 taM0 - aggabIyA mUlabIyA poravIyA baMdhavIyA bIyaruhA ( sU0 431 ) For Park Use Only ~ 647 ~ 5 sthAnA0 uddezaH 2 pratisaMlI. nasaMvareta rAH sAmAyikAdyAH ekendriyasaMyametarI pathendri yasaMyametarau tRNava naspatiH sU0427 431 | // 322 // Page #649 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [431] dIpa anukrama [ 469 ] "sthAna" aMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRttiH) sthAna [5], uddezaka [2] muni dIparatnasAgareNa saMkalita .... ..AgamasUtra [03 ], aMga sUtra [03] .......... Eaton Internationa - gatArthazcAyaM, navaraM zrotrendriyAdikramo yathAprAdhAnyAt, prAdhAnyaM ca kSayopazamabahutvakRtaM / tathA pratisaMlInetarasUtrayoH puruSo dhamma uktaH, saMvaretarasUtrayostu dharma eveti / tathA saMyamanaM saMyamaH pApoparama ityarthaH, tatra samo - rAgAdirahitastasya ayo- gamanaM pravRttirityarthaH samAyaH samAya eva samAye bhavaM samAyena nirvRttaM samAyasya vikAro'Mzo vA samAyo vA prayojanamasyeti sAmAyikaM uktaM ca - " rAgaddosavirahio samoti ayaNaM autti gamaNaMti / samagamaNaMti samAo sa eva sAmAiyaM nAma // 1 // ahahvA bhavaM samAe nivvataM teNa taMmayaM vAvi / jaM tappaoyaNaM vA teNa va sAmAiyaM neyaM // 2 // " iti [ rAgadveSavirahitaH sama iti ayanamaya iti gamanamiti samagamanamiti samAyaH sa eva sAmAyikaM nAma // 1 // athavA samAye bhavaM tena nirvRttaM tanmayaM vApi yatsatprayojanaM vA tena vA sAmAyikaM jJeyaM // 2 // ] athavA samAni-jJAnAdIni teSu tairvA ayanamayaH samAyaH sa eva sAmAyikamiti, avAdi ca - " ahavA samAi sammatanANacaraNAi tesu tehiM vA / ayaNaM ao samAo sa eva sAmAiyaM nAmA // 1 // " iti [athavA samAni samyaktvajJAnacaraNAni teSu tairvA'yanaM ayaH samAyaH sa eva sAmAyikaM nAma || 1 || ] athavA samasya-rAgAdirahitasyA''yo- guNAnAM lAbhaH samAnAM vA jJAnAdInAmAyaH samAyaH sa eva sAmAyikaM, abhANi ca ahavA samassa Ao guNANa lAbho tti jo samAo so / ahavA samANamAo Neo sAmAiyaM nAma // 1 // " iti [ athavA samasyAyastu guNAnAM lAbha iti yaH sa samAyaH athavA samAnAmAyo jJeyaH sAmAyikaM nAma // 1 // ] athavA sAmni - maitryAM sAmnA vA ayastasya 1 zrotrasya zabdavargaNApudralAnAM catuHsparzAnAM grahaNasAmabhyapatatvAt zeSANi sarvANi svaSTasparzaprANi teSu tu cakSurAdikrameNa prAdhAn sAmAyika zabdasya vividha evaM vizada vyAkhyA:,:, For Parts Only mUlaM [431] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH ~648~ yor Page #650 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [1], uddezaka [2], mUlaM [431] (03) muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [431] dIpa anukrama [469] zrAsthAnA- vA AyaH sAmAyaH sa eva sAmAyika, abhyadhAyi ca-"ahavA sAmaM mettI tattha ao teNa vatti sAmAo / ahavA5sthAnA0 gasUtra-18 sAmassAo lAbho sAmAiyaM nAma // 1 // " iti [athavA sAma maitrI tatrAyastena bAdhya iti sAmAyaH athavA sAmna uddezaH2 vRttiH Ayo lAbhaH sAmAyikaM nAma // 1 // ] sAvadyayogaviratirUpaM sarvamapi cAritramavizeSataH sAmAyikameva, chedAdivize-IN |sAmAyi paistu viziSyamANamarthataH zabdataca nAnAtvaM bhajate, tatra prathama vizeSaNAbhAvAt sAmAnyazabda evAvatiSThate sAmA-13 kAdyAH // 323 // yikamiti, taca dvidhA-itvarakAlikaM yAvajjIvikaM ca, tattvarakAlikaM sarveSu prathamapazcimatIrthakaratIrtheSvanAropi-15 sU0431 dAtavratasya yAvajIvikaM tu madhyamavidehatIrthakaratIrtheSu bhavati iti, teSUpasthApanA'bhAvAditi, sAmAyika ca tatsaM yamazcetyevaM sarvatra vAkyaM kAryamiti, bhavanti cAtra gAthA:-"sabvamiNaM sAmAiya chedAdivisesao puNa vibhinnaM / 4 avisesiyamAdimayaM Thiyamiha sAmannasannAe // 1 // sAvajajogaviraitti tattha sAmAiyaM duhA taM ca / ittaramAvakahahai|tiya paDhama paDhamaMtimajiNANaM // 2 // titthesu aNAroviyavayarasa sehassa thovakAlIyaM / sesANamAvakahiyaM titthesu videhayANaM ca // " iti, [sarvamidaM sAmAyika chedAdivizeSataH punarvibhinnaM avizeSitamAdima sthitaM caitadiha sAmAnya4A saMjJayA // 1 // sAvadyayogaviratiriti tatra sAmAyika dvidhA tacca itvaraM yAvatkathikamiti ca prathama prathamAntimajinayoH t // 2 // tIrthayoranAropitatratasya zaikSasya stokakAlInaM / zeSANAM yAvatkathikaM tIrtheSu videhagAnAM ca // 3 // ] tathA chedaca* // 323 // pUrvaparyAyasyopasthApanaM ca teSu yatra tacchedopasthApanaM tadeva chedopasthApanika te vA vidyate yatra tacchedopasthApanikamathavA pUrvaparyAyacchedenopasthApyate-Aropyate yatmahAvratalakSaNaM cAritraM tacchedoSasthApanIyaM, tadapi dvidhA-anaticAraM sAti SAMERai hunmurary.orm | sAmAyika zabdasya vividha evaM vizada-vyAkhyA:, ~649~ Page #651 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [1], uddezaka [2], mUlaM [431] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [0] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [431] dIpa anukrama [469] cAraM ca, tatrAnaticAra yaditvarasAmAyikasya zikSakasyAropyate pArzvanAthasAdho paJcayAmadharmapratipattI, sAticAraM tu yanmUlaprAyazcittaprAptasyeti, ihApi gAthe-"pariyAyassa u cheo jatthovaTThAvaNaM vaesuM ca / cheovaTThAvaNamiha tamaNaiyAre-6 taraM duvihaM // 1 // sehassa niraiyAraM titvaMtarasaMkame va taM hojA / mUlaguNaghAiNo sAiyAramubhayaM ca Thiyakappe // 2 // " paryAyasya chedaH yatropasthApanaM ca vrateSu chedopasthApanamiha tadanaticArataratvAbhyAM dvividhaM // 1 // ziSyasya niraticAra tIrthAntarasaMkrame vA tadbhavet / mUlaguNaghAtinaH sAticAramubhayaM ca sthitakalpe // 1 // ] (prathamapazcimatIrthayorityarthaH > tathA pariharaNaM parihAraH-tapovizeSaH tena vizuddhaM parihAro vA vizeSeNa zuddho yasmiMstatparihAravizuddhaM tadeva parihAravizuddhika, parihAreNa vA vizuddhiyasmiMstatsarihAravizuddhika, tacca dvidhA-nirvizamAnaka nirviSTakAyikaM ca, tatra nirvizamAna-15 kAnAM ca tadAsevakAnAM yattanirvizamAnakaM, yattu niviSTakAyikAnAmAsevitavivakSitacAritrakAyAnAM tanniviSTakAyikamiti, hApi gAthe-"parihAreNa visuddhaM suddho ya tabo jahiM viseseNaM / taM parihAravisuddhaM parihAravimuddhiyaM nAma // 1 // AIN duvikalpa nivissamANanibiTukAiyavaseNaM / parihAriyANuparihAriyANa kappaTThiyassa'viya // 2 // " iti, [parihAreNa vizuddhaM yatra vizeSeNa zuddhaM ca tpH| tatparihAravizuddhaM parihAravizuddhikaM naam||1|| tad dvivikalpaM nirvizamAnaniviSTakAyikavazAt parihArikAnuparihArikANAM kalpasthitasyApi ca // 2 // ] iha ca navako gaNo bhavati, tatra catvAraH parihArikA apare tu tadvayAvRttyakarAzcatvAra evAnuparihArakAH, ekastu kalpasthito vAcanAcAryoM gurubhUta ityarthaH, eteSAM ca nirvizamAnakAnAmayaM parihAra:-grISme japanyAdIni caturthapadhASTamAdIni zizire tu paSThATamadazamAni varSAsvaSTamadazamadvAdazAni pA CAPAN AJulturary.com | sAmAyika zabdasya vividha evaM vizada-vyAkhyA:, ~ 650~ Page #652 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [5], uddezaka [2], mUlaM [431] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: satra %A vRttiH // 324 prata sUtrAMka [431] dIpa anukrama [469] % zrIsthAnA- raNake cAyAma, itareSA sarveSAmAyAmameva, evamete catvAraH paNmAsAna punaranye catvAraH SaDeva punarvAcanAcAryaH paDitisthAnA0 &sarva evAyamaSTAdazamAsikaH kalpa iti / tathA sUkSmAH-lobhakiTTikArUpAH samparAyA:-kaSAyA yatra tatsUkSmasamparAya, uddezaH 2 tadapi dvidhA-vizudyamAnakaM saktizyamAnakaM ca, tatrAdyaM kSapakopazamazreNidvayaM samArohataH, saGktizyamAnakaM tUpazamaneNitaH pracyavamAnasyeti, tatroktam-"kocAi saMparAo teNa jao saMparII saMsAraM / taM suhumasaMparAyaM suhumo jatthAva-131 kAdyAH seso se||1|| seTiM bilaggao taM visujjhamANaM tao cayaMtassa / taha saMkilirasamANaM pariNAmavaseNa vineyaM // 2 // " iti [krodhAdiH saMparAyo yatastena saMsAraM saMparaiti yatra sa sUkSmo'vaziSTaH tatsUkSmasaMparAyaM ||1||shrenni vilagatastadvizudyamAnaM tatazcayavamAnasya tathA saMklizyamAnaM pariNAmavazena vijJeyaM // 2 // ] athazabdo yathArthaH, yathaivAkaSAyatayetyarthaH, AkhyAtaM-abhihitaM adhAkhyAtaM tadeva saMyamo'thAkhyAtasaMyamaH, ayaM ca chadmasthasyopazAmtamohasya kSINamohasya ca sthAt kevalinaH sayogasyAyogasya ca syAditi, ihAbhyadhAyi-"ahasado jAhastho ADo'bhivihIeN kahiyamakkhAyaM / * caraNamakasAyamudiyaM tamahaklAyaM ahakkhAyaM // 1 // taM duvigappaM chaumasthakevalivihANao puNekekaM / khayasamajasajogAjogi kevalivihANao duvihaM // 2 // " iti [athazabdo yAthArthe AGabhividhau kathitaM AkhyAtaM caraNamakaSAyamuditaM tadyathAkhyAtaM athAkhyAtaM // 1 // tad dvivikalpa chadmasthakevali vidhAnataH punarekaikaM kSayazamajasayogyayogikevali-ma vidhAnAd dvividham // 2 // ] 'egidiyA NaM jIva'tti ekendriyAn NamityalaGkAre jIvAn asamArabhamANasya-saMghaTTA-18 &AdInAmaviSayIkurvataH saptadazamakArasya saMyamasya madhye paJcavidhaH saMyamo-nyuparamo'nAzravaH kriyate' bhavati, tadyathA 33157 % % sAmAyika zabdasya vividha evaM vizada-vyAkhyA:, ~6514 Page #653 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [5], uddezaka [2], mUlaM [431] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [431] dIpa anukrama [469] 55 pRthivIkAyikeSu saMyamaH-saTTAdhuparamaH pRthivIkAyikasaMyamaH, evamanyAnyapi padAni, asaMyamasUtraM saMyamasUtravad vipa-hai kAryayeNa vyAkhyeyamiti / 'paMceMdiyANa'mityAdi, iha saptadazaprakArasaMyamabhedasya pazcendriyarsayamalakSaNasyendriyabhedena bhedavi vakSaNAt paJcavidhatvaM, tatra pazcendriyAnArambhe zrotrendriyasya vyAghAtaparivarjanaM zrotrendriyasaMyamaH evaM cakSurindriyasaMyamAdayo'pi vAcyA, asaMyamasUtrametadviparyAsena boddhavyamiti / 'saccapANe'tyAdi, pUrvamekendriyapazcendriyajIvAzrayeNa saMyamAsayamAvukkAviha tu sarvajIvAzrayeNAta eva sarvagrahaNaM kRtamiti, prANAdInAM cAya vizeSa:-"prANA dvitricatuH proktA, bhUtAstu taravaH smRtaaH| jIvAH paJcendriyA jJeyAH, zeSAH sattvA itiiritaaH||1||" iti, iha saptadazaprakArasaMyamasyAdyA FInava bhedAH saGgahItAH, ekendriyasaMyamagrahaNena pRthivyAdisaMyamapaJcakasya gRhItatvAditi etavyatyayenAsaMyamasUtraM / 'taNa vaNassaitti tRNavanasatayo-bAdarA vanaspatayo'gravIjAdayaH krameNa koraNTakA utpalakandA vaMzAH zalakyo vaTA evamAMdayo, vyAkhyAtaM caittyaagiti| paMcavidhe AvAre paM0 ta0-NANAyAre dasaNAyAre caricAyAre tavAyAre vIriyAyAre (sU0432) paMcavidhe AyArapakappe paM0 ta0-mAsite ugdhAtite mAsie aNugghAie caumAsie ugdhAie cAummAsie aNugyAtIte ArovaNA / ArovaNA paMcavihA paM0 ta0-paTTaviyA ThabiyA kasiNA akasiNA hADahalA (sU0 433) 1puDhavidagaagagibhAgya paNassaibiticatapaNivijajIvA / pehuppehalamajaNa paridravaNamaNovaIkAe 110 isakabhedatvAt padhendiyasayamasva. 3 vikalendriyanikapondriyaiH saha nava bhedA pRthvyAyekendriyAdisaMyamAnA. ~652~ Page #654 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [433] dIpa anukrama [471] zrIsthAnAGgasUtravRttiH // 325 // Jan Eucatur "sthAna" - aMgasUtra-3 ( mUlaM + vRttiH) sthAna [5], uddezaka [2], muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [03], aMga sUtra [03] 5 sthAnA0 uddezaH 2 433 AcaraNamA cAro - jJAnAdiviSayA''sevetyarthaH jJAnAcAraH - kAlAdiraSTadhA darzanaM samyaktvaM tadAcAro niHzaGkitAdiraSTadhaiva cAritrAcAraH-samitiguptibhedo'STadhA tapaAcAro'nazanAdibhedo dvAdazadhA vIryAcAro vIryAgopanameteSveveti / AcArasya- prathamAGgasya padavibhAgasAmAcArIlakSaNaprakRSTakalpAbhidhAyakatvAt prakalpa AcAraprakalpaH- nizIthA- 4 AcArAH dhyayanaM sa ca paJcavidhaH paJcavidhaprAyazcittAbhidhAyakatvAt tathAhi tatra keSuciduddezakeSu laghumAsaprAyazcittApattiru- udvAtikAcyate 1 keSucicca gurumAsApattiH 2 evaM laghucaturmAsa 3 gurucaturmAsA 4ssropaNAzceti 5 tatra mAsena niSpannaM mAsikaM dyAropaNAH tapaH, tacca udghAto bhAgapAto yatrAsti tadudghAtikaM ladhvityarthaH, yata ukam - "adveNa chinnasesaM puSyadveNa tu saMjuyaM 1 sU0 432| kAuM / dejAhi lahuyadANaM gurudANaM tattiyaM caiva // 1 // " iti etadbhAvanA mAsikatapo'dhikRtyopadarzyate-mAsasyArddhachinnasya zeSaM dinAnAM paJcadazakaM tat mAsApekSayA ca pUrvasya paJcaviMzatikasyArjena - sArdhadvAdazakena saMyutaM kRtaM sArddhA saptaviMzatirbhavatIti / AropaNA tu caDAvaNatti bhaNiyaM hoi, yo hi yathApratiSevitamAlocayati tasya pratiSecAniSpannameva mAsalaghumAsaguruprabhRtikaM dIyate yastu na tathA tasya tattAvaddIyate eva mAyAniSpannaM cAnyadAropyate ityAropaNeti / 'ArovaNe' ti AropaNokasvarUpA, tatra 'paTTaviya'tti bahuSvAropiteSu yanmAsagurvAdiprAyazcittaM prasthApayati-bodumArabhate tadapekSayA'sau prasthApitetyukkA 1, 'Thaviya'tti yatprAyazcittamApannastattasya sthApitaM kRtaM na vAhayitumArabdha ityarthaH, AcAryAdivaiyAvRttyakaraNArthaM, taddhi vanna zaknoti vaiyAvRttyaM karttuM vaiyAvRttyasamAptau tu tatkariSyatIti sthApitocyata iti 2, kRtsnA punaryatra jhoSo na kriyate, jhopassvayaM-iha tIrthe SaNmAsAntameva tapastataH paNNAM mAsAnAmupari yAn mA AcAra zabdasya vyAkhyA evaM bhedAH, paJcavidha prAyazcittam For Panalyse On mUlaM [ 433] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH ~653~ / / 325 // ayor Page #655 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [1], uddezaka [2], mUlaM [433] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [433] dIpa anukrama [471] sAnApanno'parAdhI teSAM kSaparNa-anAropaNaM prasthe catuHsetikA'tiriktadhAnyasyeva jhATanamityarthaH, jhopAbhAvena sA paripU-15 nANeti karanetyucyata iti bhAvaH3, akRtvA tu yasyAM SaNmAsAdhika jhopyate, tasyA hi tadatiriktajhATanenAparipUrNa svAditi 4,'hADahaDeti yat laghugurumAsAdikamApanastat sadya eva yasyAM dIyate sA hADahaDoktati 5 / etatsvarUpaM ca|| vizeSato nizIthaviMzatitamodezakAdavagantavyamiti / ayaM ca saMyatAsaMyatagatavastuvizeSANAM vyatikaro manuSyakSetra eva bhavatIti manudhyakSetravartino vastuvizeSAn 'jaMbuddIvetyAdinA 'umuyArA nasthiti paryavasAnena andhenAha jaMbudIve 2 maMdarasa pabayassa purathime NaM sIyAe mahAnaIe uttareNaM paMca vakvArapanyatA paM0 saM0-pAlavaMte cittakaDe panhaphUThe NaliNakuDe egasele 1 jaMbUmaMdarassa purao sItAe mahAnadIe dAhiNeNaM paMca vakkhArapavatA paM0 saM0tikUDe vesamaNakUDe aMjaNe mAyaMjaNe somaNase 2 jaMbUmaMdarassa paJcasthimeNaM sIotAte mahANadIe dAhiNaNaM paMca vakkhArapasyatA paM0 0-vijuppabhe aMkAvatI pamhAvatI AsIvise suhAvahe 3 jaMghUmaMdarapaJcasTimeNaM sItotAte mahAnadIte uttareNaM paMca vakkhArapamyatA paM0 taM0-caMdapavvate sUrapabbate NAgapaJcate devapambate gaMdhamAdaNe 4 jaMbUmaMdaradAhiNaNaM devakurAe kurAe paMca mahadahA paM0 taM0-nisahadahe devakurudahe sUradahe sulasadahe vijuppabhadahe 5 jaMvUmaMdarauttarakurAte kurAe paMca mahadahA paM0 saM0-nIlavaMtadahe uttarakurudahe caMdahe erAvaNadahe mAlavaMtadahe 6 savve'bi NaM vakkharapabvayA (teNaM) sIyA sIoyAo mahANaIo maMdaraM vA panvataMteNaM paMca joyaNasavAI uI uccatteNaM paMcagAuyasatAI unheNaM 7 / dhAyaisaMDe dIve puracchigadveNaM madarassa pavvayassa puracchimeNaM sItAte mahANatIte uttareNaM paMca baksArapaJcatA 500-mAlate 8 sthA05. SAREarathinde G aurary.org paJcavidha-prAyazcittam ~654~ Page #656 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [1], uddezaka [2], mUlaM [434] (03) muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: zrIsthAnA sUtra vRttiH prata sUtrAMka [434] // 326 // dIpa muccatvaM evaM jayA aMbuDIve tapA jAba pukkharavaravIvaDapaJcatthimaddhe vakkhArA dahA ya pazcattaM bhANiya / samayakSa te Na paMca 15sthAnA bharahAI paMca eravatAI, evaM jaghA cauhANe vitIyause tahA ethavi bhANiyabvaM jAva paMca maMdarA paMca maMdaracUlitAo, uddezaH2 NavaraM usuyArA Nasthi (sU0434) usame gaM arahA kosalie paMcadhaNusatAI uI utteNaM hotyA 1 / bharahe the mAlavaddharAyA cAuraMtacakAvaTThI paMca dhaNusayAI uI uccatteNaM husthA 2 / bAhubalI NamaNagAre evaM gheva 3 bhINAmajA evaM ceva 4 kSaskArAevaM suMdarIvi 5, (sU0 435) dyAH RSakaNThyazcArya, navaraM mAlava(va)to gajadantakAt pradakSiNayA sUtracatuSTayoktA viMzatirvakSaskAragirayo'vagantavyA iti, iha bhAdInAca devakuruSu niSadhavarSadharaparvatAduttareNASTau yojanAnAM zatAni caturviMzadadhikAni yojanasya caturazca saptabhAgAnatikramya zItodAyA mahAnadyAH pUrvAparakUlayorvicitrakUTacitrakUTAbhidhAnau yojanasahasrociGgatau mUle sahanAyAmaviSkambhAvupari sU0434paJca yojanazatAyAmaviSkambhI prAsAdamaNDitI svasamAnanAmadeva nivAsabhUtau parvatI staH, tatastAbhyAmuttarato'nantarodi- 425 tAntaraH zItodAmahAnadImadhyabhAgavatI dakSiNottarato yojanasahanamAyataH pUrvAparataH paJca yojanazatAni vistIrNaH | |dikAvanakhaNDadvayaparikSipto daza yojanAvagAho nAnAmaNimayena dazayojananAlenAddhayojanavAhalyena yojanaviSkambhenArddha-| yojanavistIrNayA kozostiyA karNikayA yuktena niSadhAbhidhAnadevanivAsabhUtabhavanabhAsitamadhyena tadaddhepramANASTottara-1 |zatasamayapIstadanyeSAM ca sAmAnikAdidevanivAsabhUtAnAM padmAnAmanekalakSaH samantAt parivRtena mahApadmena virAjamAna-12" madhyabhAgo niSadho mahAdaH, evamanye'pi niSadhasamAnavaktavyatAH svasamAnAbhidhAnadevanivAsA uktAntarAH samavaseyAH, anukrama [472 vakSaskAra-parvatAnAm varNanaM ~ 655~ Page #657 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [5], uddezaka [2], mUlaM [435] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03, aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [435] dIpa navaraM nIlavanmahAhado vicitrakUTacitrakUTaparvatasamavaktavyatAbhyA yamakAbhidhAnAbhyAM svasamAnanAmadevAvAsAbhyAM parvatAbhyAmanantaraM draSTavyastato dakSiNataH zeSAzcatvAra iti, ete ca sarve'pi pratyeka dazabhirdazabhiH kAzanakAbhidhAna yojanazatocchitaiyojanazatamUlaviSkambhaiH pazcAzadyojanamAnamastakavistAraiH svasamAnanAmadevAdhivAsaiH pratyeka dazayojanAntaraiH pUrvAparavyavasthitaiH giribhirupesAH, eteSAM ca vicitrakUTAdiparvatahadanivAsidevAnAmasaGgyeyatamajambUdvIpe dvAdazayojanasaha-| * sapramANAstazAmikA nagayoM bhavantIti, 'sabvevi Na'mityAdi, sarve'pi jambUdvIpAdisambandhinaH, 'teNaM ti zItAzItode mahAnadyau pratIte lakSaNIkRtya nadIdizItyarthaH, mandaraM vA-meruM vA parvataM prati taddizItyarthaH, tatra mAlavatsaumanasavidyutlabhagandhamAdanAgajadantAkAraparvatA meru prati yathoktasvarUpAH, zepAstu vakSAraparvatA mahAnadyau pratIti, iyaM cAnantaroditA sapta sUtrI dhAtakIkhaNDasya puSkarArddhasya ca pUrvAparArddhayoI zyetyata evoktam-evaM jahA jaMbU' ityAdi / samayaH-kAlastadvipaziSTaM kSetraM samayakSetra-manuSyakSetraM tasyaivAdityagatisamabhibyaGgaya RtvayanAdikAlayuktatvAt , 'jAva paMca maMdara'tti iha | yAvatkaraNAt pazna haimavatAni paJca hairaNyavatAnItyAdi paJca zabdApAtina ityAdi copayujya sarvaM catuHsthAnakadvitIyodeMzakAnusAreNa vAcyaM, navaraM 'usuyAra'tti catuHsthAnake catvAra iSukAraparvatA uktAH iha tu te na vAcyAra, pazcasthAna katvAdasyeti / anantaraM manuSyakSetre vastUnyuktAnIti tadadhikArAdbharatakSetravarttamAnAvasarpiNIbhUSaNabhUtamRSabhajinavastu tatsambandhAdanyAni ca pazcasthAnake'vatArayan sUtrapaJcakamAha-'usame 'mityAdiH kalyaM, navaraM 'kosalie'tti anukrama [473] 44-%% Santaratani | vakSaskAra-parvatAnAm varNana ~ 656~ Page #658 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [5], uddezaka [2], mUlaM [435] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka 24 [435] 585%25-562565%* ri zrIsthAnA- kozaladezotsannatvAt kozaliko, bharatAdayazca RSabhApatyAni / buddhAzcaite, buddhazca bhAvato mohakSayA dravyato nidrAkSa-18 sthAnA asUtra-IyAditi dravyabodha kAraNata upadarzayannAha uddezaH2 vRttiH paMcahi ThANehiM mutte vicujjhejA, taM0-sadeNaM phAseNaM bhoyaNapariNAmeNaM NihakkhaeNaM suviNadasaNeNaM (sU0436) paM. dravyabodhacahi ThANehi samaNe jiggaMdhe giggaMdhi giNhamANe vA avalaMbamANe vA NAtikAmati, saM0-nigathiM ca Ne annayare pasu- hetavaH ni||327|| jAtie vA pakkhijAtie vA ohAtejA tatva NiggaMdhe NiggaMthi giNhamANe vA avalaMbamANe vA nAtikamati 1 giggaMthe granthyabalajiggaMthi duggasi vA visamaMsi vA pakkhalamANi vA pavaDamANi vA giNhamANe vA avalaMyamANe vA NAtikamati 2 mvAdAvANigaMthe gimAthi setaMsi vA paMkasi vA paNagaMsi vA udagaMsi bA ukasamANI vA ujjhamANI vA giNhamANe vA 'avalaMbamANe yA NAtikamati 3 niggathe niggathi nAvaM ArubhamANe vA orohamANe vA NAtikamati 1, khetaittaM dittaittaM a. kramaH kkhAiI jammAyapattaM utsaggapattaM sAhigaraNaM sapAyarichattaM jAva bhacapANapaDiyAtikkhiyaM aTThajAya vA nirmAthe nigathiM 0436geNhamANe vA avalaMcamANe vA NAtikamati 5 // (sU0437) 437 'paMcahI'tyAdi kaNThayaM, navaramiha nidrAkSayo'nantarakAraNaM zabdAdayastu tatkAraNatvena tatkAraNatayoktAH, bhojanapariNAmo xbubhukSA / anantaraM dravyaprabuddhaH kAraNata ukto, atha bhAvaprabuddhamanuSThAnata AjJAnatikramiNaM darzayitumAha-paMcahI tyAdi | sugama, navaraM 'giNhamANe'tti bAhvAdAvaGge gRhan avalambamAnaH patantIM bAhAdI gRhItvA dhArayan athavA 'sabvaMgiyaM tu // 327 // gahaNaM kareNa avalaMbaNaM tu desamitti [sarvAGgika tu grahaNaM kareNa avalambanaM tu deze] nAtikAmati svAcAramAjJAM vA gItA-15 dIpa jJAnati -25 anukrama [473] ~657~ Page #659 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [1], uddezaka [2], mUlaM [437] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [437] dIpa anukrama [475] %-5- 45-454545464 vArthasthaviro nigranthikA'bhAve na yathAkathaJcit , pazujAtIyo dRptagavAdiH pakSijAtIyo gRdhrAdiH, 'ohAejatti upaha nyAt tatreti-upahanane gRhalAtikAmati kAraNikatvAt niSkAraNatve tu doSAH, yadAha-"micchattaM uDDAho virAhaNA phAsa bhAvasaMbaMdho / paDigamaNAI dosA bhuttAbhutte va nAyabvA / / 1 // [mithyAtvamuDDAho virAdhanA sparza bhAvapratibaMdhaH pratigamanAdayo dopA bhuktAbhuktayozca jnyaatvyaaH||9||] ityekaM, tathA duHkhena gamyata iti durgaH, sa ca tridhA-vRkSadurga:|* kAzvApadadugryo mlecchAdimanuSyadurgaH, tatra vA mArge, uktaM ca-"tivihaM ca hoi duggaM rukkhe sAvayamaNussaduggaM ca"S iti [durga trividhaM ca bhavati vRkSazvApadamanuSyadurgabhedAt // ] tathA viSame vA-gartapASANAdyAkule parvate vA praskhalaMtI vA gatyA prapatantI vA bhuvi, athavA "bhUmIe asaMpattaM pattaM vA hatthajANugAdIhiM / pakkhalarNa nAyavvaM pavaDaNa bhUmIeN gattehiM| MInsp" iti [bhamAvasaMprAptiH prAptirvA hstjaanvaadibhiH| praskhalanaM jJAtavyaM prapatanaM bhUmI gAtraiH // "] gRhannAtikAma-12 tIti dvitIyaM, tathA paGkaH panako vA sajalo yatra nimajyate sa sekastatra vA, paGkaH-kardamastatra vA, panake vA AgantukapratanudravarUpe kama eva olyAM vA, 'apakasaMtI paGkapanakayoH parihasantI apohyamAnAM vA-seke udake vA nIyamAnAM gRhNannAtikAmatIti, gAthe ceha-"paMko khalu cikkhillo AgaMtuM pataNuo davo paNao / socciya sajalo seo | sIijjai jattha dubihevi // 1 // " iti, paMkapaNaesu niyamA osagaNaM vujhaNaM siyA see / nimiyaMmi nimajaNayA sajale| see siyA dovi // 2 // [paMkaH khalu cikkhila AgaMtukaH pratanuko dravaH panakaH / so'pi ca sajalA sekaH yatra dvivi- dhe'pi sIdyate // 1 // paMkapanakayoniyamAdadhogamanaM seke syAdvahana (nirmudi stimite) nimajjanatA sajale seke sthAtAM ~658~ Page #660 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [1], uddezaka [2], mUlaM [437] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: sUtra prata sUtrAMka [437]] dIpa anukrama [475] zrIsthAnAdvAvapi // 2 // ] iti tRtIyaM, tathA nAvaM 'AruhamANe tti Arohayan 'oruhamANe ti avarohyannuttArayanisyoM 5sthAnA nAtikrAmatIti caturtha, tathA kSipta-naSTaM rAgabhayApamAnaizcittaM yasyAH sA kSiptacittA sAM vA, ukta ca-"rAgeNa vA bha- uddezaH2 vRti : eNa cA ahavA avamANiyA mahaMteNaM / etehiM khisacitta"tti [rAgeNa vA bhayena vA'thavA mahatA'pamAnitA etaiHninthya kSiptacittA // ] tathA haptaM sanmAnAt darpayazcittaM yasyAH sA haptacittA tAM vA, uktaMca-"iti esa asaMmANA khittolAvalambahe. // 28 // sammANao bhave ditto| aggIva iMdhaNeNaM dippaDa cittaM imehiM tu // 1 // lAbhamaeNa va matto ahavA jeUNa dujjayaM sa- tavaH tuM"ti |[ityesso'snmaanaakssiptH snmaanaadbhvedptH| agnirivendhanadRSyati cittamebhireva // 1 // lAbhamadena vA masaH athavA||sU0436. jitvA durjaya zatru // ] yakSeNa-devena AviSTA-adhiSThitA yakSAviSTA tAM vA, atroktam-"pubvabhapaverieNaM ahavA rAgeNa / 437 rAgiyA saMtI / eehi jakkhaTTa"tti [pUrvabhavavairiNA'dhayA rAgeNa rAgavatI satI / etaiyakSAviSTA // ] unmAda-unma-| ttatAM prAptA unmAdaprAptA tAM vA, atrApyuktam-"ummAo khalu duviho jakkhAeso ya mohaNijo ya / jakkhAeso| vutto moheNa imaM tu vocchAmi // 1 // savaMrga dahaNaM ummAo ahava pittamucchAe"tti, [vanmAdaH khalu dvividhA yakSA-13 vezazca mohanIyazca / yakSAveza ukto mohenenaM tu vakSyAmi ||shaa rUpamaMgaM ca dRSTvA unmAdo'thavA pitsamUcyA // ] upasarga-1 upadravaM prAptA upasargaprAptA tAM vA, ihApyuktam-"tivihe ya uvassagge dibve mANussae tirikkhe ya / dibbe ya puSpa-18 bhaNie mANusse Abhioge ya // 1 // vijAe maMteNa ya cujheNa va joiyA aNappavasA" iti [vividhAzcopasargAH divyA & maanussyaasairkssshc| divyAzca pUrva bhaNitA mAnuSyA AbhiyogAzca // 1 // vidyayA maMtreNa cUrNena vA yojitA anaatmvshaa||] tathA| ~659~ Page #661 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [5], uddezaka [2], mUlaM [437] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [437] dIpa anukrama [475] 5544 sahAdhikaraNena sAdhikaraNA-yuddhArthamupasthitA tAM vA saha prAyazcittena saprAyazcittA tAM ghA, bhAvanA ceha-"ahiMga raNami kayaMmi u khAmeumuvaTTiyAe pacchittaM / tappaDhamayAbhaeNaM hoi kilaMtA va vahamANI ||1||"[adhikrnne kRte kSAmaKIyitumupasthitAyA athavA taprathamatayA prAyazcittaM vahatI kila bhayena vA klAntA bhavati // 1 // ] tathA bhaktapAne AbhavaM pratyAkhyAte yayA sA bhaktapAnapratyAkhyAtA tAM vA, iha gAthA-"ahU~ vA heDa vA samaNIrNa virahie kahiMtassa / mu4cchAe~ vivaDiyAe kappar3a gahaNaM parinnAe // 1 // " iti [artha vA hetuM vA virahe zramaNIbhyaH kathayataH / mUrchayA vipati-12 MtAyAH parijJAyAM (anazane) grahaNaM kalpate // 1 // ] tathA arthaH-kAryamutAnAjanataH svakIyapariNetrAderjAtaM yayA sA'rtha-T* jAtA paticaurAdinA saMyamAJcAlyamAnetyarthastAM vA, iha gAthA-"ahotti jI' kajaM saMjAyaM esa aTThajAyAja / taM puNa saMjamabhAvA cAlijjataM samavalaMba // 1 // " ti [yasyA arthaH kArya saMjAtaM eSA evA'rthajAtA / tAM punaH saMyamabhAvAccAlya& mAnAM samavalaMbayanti // 1 // ] paJcamamiti 5 // anantaraM yeSu sthAneSu vartamAno nimrantho dhammai nAtikAmati tAmyukAni, adhunA tadvizeSa AcAryo yeSvatizayeSu vartamAnastaM nAtikAmati tAnAha AyariyauvajjhAyassa gaM gaNasi paMca atisesA paM00--AyariyauvajjhAe aMto upassagassa pAe nigigjhiya 2 paphoDemANe vA pamajemANe vA NAtikamati 1 AyariyauvajjhAe aMto ubassagassa uzArapAsavarNa vigiMghamANe vA bisodhemANe vA NAtikamati 2 AyariyauvajjhAe pabhU icchA veyAvaDiyaM karejA icchA ko karejA 3, AyariyauvajhAe ~660~ Page #662 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [9], uddezaka [2], mUlaM [438] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [438] dIpa anukrama [476] zrIsthAnA- aMto ubassagassa egarAya vA durAtaM vA egAgI ksamANe NA0 4 AyariyauvajjhAe vAhiM ubassagassa egarAta vA du- 45sthAnA0 husUtrarAta vA basamANe NAtikamati 5 (sU0 438) | uddezaH 2 vRttiH 'Ayarie'tyAdi, AcAryazcAsAbupAdhyAyazcetyAcAryopAdhyAyaH, sa hi keSAzcidarthadAyakatvAdAcAryo'nyeSAM sUtradAya- aacaaryo||329|| katvAdupAdhyAya iti tasya, AcAryopAdhyAyayorvA, na zeSasAdhUnAM, 'gaNe sAdhusamudAye vartamAnasya vartamAnayorvA gaNa-II tizeSAra viSaye cA zeSasAdhusamudAyApekSayetyarthaH pazcAtizeSA:-atizayAH prajJaptAH, tadyathA-AcAryopAdhyAyo'ntaH-madhye 'upA- sU0438 *zrayasya' vasateH 'pAdI nigRhya 2' pAdadhUleruDUyamAnAyA nigrahaM vacanena kArayitvA yathA'nye dhalyA na bhriyante tathetyarthaH, prasphoTayitvA AbhigrahikenAnyena vA sAdhunA svakIyarajoharaNena UrNikapAdaproJchanena vA prasphoTanaM kArayan / / jhATayannityarthaH, pramArjayanvA zanailUMSayan nAtikrAmatIti, iha ca bhAvArtha itthamAsthita:-AcAryaH kulAdikAryeNa ni-14 |rgataH pratyAgata utsargeNa tAvadasaterbahireva pAdau prasphoTayati, atha tatra sAgAriko bhavettadA vasaterantaH prasphoTayet / prasphoTanaM ca pramArjanavizeSastacca cakSurvyApAralakSaNapratyupekSaNapUrvakamitIha sapta bhaGgAH, tatra na pratyupekSate na pramArTi ce-13 tyekaH, na pratyupekSate pramASTIMti dvitIyaH, pratyupekSate na pramASTIMti tRtIyaH, pratyupekSate pramArTi ceti caturthaH, yattatpratyupekSyate pramArNyate ca taduSpratyupekSitaM duSpramArjitaM 4 duSpratyupekSitaM supramArjitaM bA 4 supratyupekSitaM duSpramArjitaM vA 6 | supratyupekSitaM supramArjitaM vA 7 karoti, iha ca saptamaH zuddhaH zeSeSvasamAcArIti, yadi tu sAgArikazcalastataH saptatA-18 V // 329 // lamAtra saptapadAvakramaNamAtraM vA kAlaM vahireva sthitvA tasmin gate pAdI prasphoTayet, uktaM ca-"aivAigaMmi cAhiM AcArya-upAdhyAyasya atizayA: ~661~ Page #663 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [1], uddezaka [2], mUlaM [438] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [3], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [438] dIpa anukrama [476] acchati muhattagaM gher"tti| [atipAtike'sthire bahirmuhartakaM tiSThanti sthviraaH||] alpArthake saptatAlamAna (atipAtito|'sthiraH>, tato vasatau pravizet , kaH kena cAsya pAdau pramArjayatItyucyate--"abhiggahiyassa asaI tasseva raohareNa 51 annayaro" / (tasyaivetyAcAryasyaiva > pAu~chaNunnieNa va puMchai u aNannabhutteNaM // 1 // " ti / [AbhigrahikasyAsati tasyaiva rajoharaNenAnyataraH / pAdapoMchanenaurNikena vA puMchati tvananyabhuktena // 1 // ] vasateranta praviSTasya cAyaM vidhiHvipulAyAM vasatAvaparibhogasthAne saGkaTAyAM cAtmasaMstArakAbakAze upaviSTasya pAdau pramArjanIyau, anyasyApi gaNAvacchedakAderayameva vidhiH, kevalamanyo bahicirataraM tiSThatIti, uktaM ca-"vipulAe aparibhoge attaNaovAsae va beddhss| emeva ya bhikkhussavi navaraM cAhiM cirayaraM tu // 1||"[vipulaayaampribhoge Atmano'vakAze vopaviSTasya / evameva bhi-| dakSorapi navaraM bahizciratarameva // 1 // ] etAvAneva cAyamatizayo yadasI na ciraM bahirAste, atha ciraM tiSThataH ke doSAda iti?, ucyate-"taNhuNhabhAviyassA (sukumArAcAryasya > paDicchamANassa [bahistAt > mucchmaaiiyaa| khaddhArAyaNagi- lANe [pracuradravapAne glAnatve > muttatthavirAhaNA ceva // 1 // " ityAdi, [tRpoSNabhAvitasya pratIcchataH muurchaadikaaH| pracuracapAne glAnatvaM sUtrArthavirAdhanA caiva // 1 // ] zeSasAghavastu ciramapi bahistiSThanti na ca doSAH syuH, jitazramakhAd, Aha ca-"dasavihaveyAvace saggAma vahiM ca nicvaayaamo| sIuNhasahA bhikkhU Na ya hANI vAyaNAIyA |" [dazavidhavaiyAvRttye svagrAme bahirvA nityaM vyAyAmaH / zItoSNasahA bhikSavo na ca haanirvaacnaadikaaH||1||] ityeko-15 lAtizayaH, tathA'ntaH-madhye upAzrayasya uccAra-purISa prazravaNa-mUtraM vivecayan-sarva pariSThApayana vizodhayan-pAdAdila 1960-625405 For P OW | AcArya-upAdhyAyasya atizayA: ~662~ Page #664 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [9], uddezaka [2], mUlaM [438] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [438] dIpa anukrama [476] bIvAnA- masya niravayapatyaM kurvan zaucabhAvena beti, athavA sakRdvivecanaM bahuzo vizodhana, uktaM -"sabyasta paDaNa vigicaNA 35 sthAnA. asUtra- puyapAdahatthalaggassa / phusaNadhuvaNA visohaNa saI ca bahuso ya nANataM // 1 // " iti, [putapAdahastalagnasya sarvasya tya- uddezaH2 pati: janaM vivecanaM parzane dhAvanaM vizodhanaM sakRdazazceti nAnAtvaM // 1 // ] nAtikAmati, iha ca bhAvArtha evaM-AcAryo aacaaryaa||10|| notsargato vicArabhUmi gacchati dopasambhavAt , tathAhi-zrutavAnayamityAdiguNataH pUrva vIthiSu vaNijo bahumAnAdabhyu- IItizeSAH sthAnAdi kRtavantastato vicArabhUmau sakRdviA''cAryasya gamane AlasyAsanna kurvanti parAzukhAzca bhavanti, etotare dRSTvA sU0438 Wzante yadutAyamidAnI patito yaNijAnAmabhyusthAnApakaraNAditye micyAtvagamanAdayo doSAH, uktaMca-"syavaM tavassi parivAravaM ca vnniyNtraavnnuddhaanne| (aMtarApaNo vIthI>, duTTANaniSNamami ya (dvinirgame>hANI ya (vinayakha> paramuhA'vo // 1 // " [zrutavAMstapasvI parivAravAMzceti vaNijo'ntarApaNe utthAne (prAyatiSata) dvinigame ca hAnirvinayasya | parA'khe'varNaH // 1 // ] [avarNo nUnaM dvirbhuGga iti> "guNavaMta jato paNiyA pUiMta'ne visanayA saMmi / paDimotti aNuhANe (anusthAne > duSihaniyattI abhimuhANaM // 1 // " [yato vaNijo guNavataH pUjayanti anyAna'pi ca saMjJArthaM | | yAtaH patita ityanutthAne'bhimukhAnAM nivRttiddhividhA ||1||](shraavktvaatrjittvaabhyaaN nivRttiriti> tathA matsa| ribhyaH sakAzAnmaraNabandhanApabhrAjanAdayo'nye'pi vyavahArabhASyAdavagantavyA iti dvitIyo'tizayA, tathA prabhuHsamarthaH icchA-abhilASo vaiyAvRsthakaraNe yadi bhavettadA vaiyAvRttya-bhaktapAnagaveSaNagrahaNataH sAdhubhyo dAnalakSaNaM kuryAt / // 330 adhecchA-abhilASastadakaraNe tanna kuryAditi, bhAvArthastvayaM-AcAryasya bhikSAbhramaNaM na kalpate, yato'vAci-"uppa-18 | AcArya-upAdhyAyasya atizayA: ~663~ Page #665 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [5], uddezaka [2], mUlaM [438] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [438] dIpa anukrama [476] OMOMOM nANA jaha no adaMti, cottIsabuddhAisayA jiNiMdA / evaM gaNI aTThaguNovaveo, sasthA va no hiMDai ihimaM tu // caturviMzaddhAtizayA jinendrA yathA na bhikSAmaTanti evamaSTaguNopapeto gaNyapi zAstA iva RddhimAno hiMDate // 1 // 4 doSAstvamI-"bhAreNa vedaNA vA hiMDate uccanIyasAso vA / AiyaNachaDuNAI (pracurapAnakAderApAnAdau chAdayo>IA gelanne porisIbhaMgonn" iti, bhAreNa vedanA hiMDamAne uccniicshvaasovaa| AdAne pAnakacchaInAyAH glAnatve pauruSIma-* jazca // 1 // ] evamAdayo'neke doSA vyavahArabhASyoktAH samavaseyAH, ete ca sAmAnyasAdhorapi prAyaH samAnAstathApi gacchasya tIrthasya vA mahopakAritvena rakSaNIyatvenAcAryasyAyamatizaya uktaH, uktaM ca "jeNa kulaM AyattaM taM purisaM| AyareNa rakkhijA / na hu tuMbaMmi viNaDhe arayA sAhAravA hoti // 1 // " tti [yasyAyattaM kulaM taM puruSa AdareNa rakSayet nemo vinaSTAyAM sAdhArakA arakA naiva bhavanti // 1 // ] tRtIyaH, tathA antarupAzraya ekA cAsau rAtrizcetyekarAtraM tadvA dvayo rAjyoH samAhAro dvirAtraM tadvA, vidyAdisAdhanArthamekAkI ekAnte vasannAtikAmati, tatra tasya vakSyamANadopAsambhavAd, anyasya tu tadbhAvAditi caturthaH, evaM paJcamo'pi, bhAvArthazcAyamanayoH-antarupAzrayasya vakSArake viSvavasati bahirvopAzrayasya zUnyagRhAdiSu vasati yadi tadA asAmAcArI, doSAzcaite-puMvedoSayogena janarahite hastakarmAdikaraNena saMyame bhedo bhavati, maryAdA mayA lahinteti nirvedena vaihAyasAdimaraNaM ca pratipadyata iti, iha gAthA-"tabbhA| vuvaogeNaM rahie kaMmAdi saMjame bhedo| merA va laMghiyA me vehANasamAdi ninveyA // 1 // jaiviya niggayabhAyo takahAvi rakkhijjai sa annehiM / vaMsakaDikhevi chinno'vi veNuo pAvae na mahiM // 2 // vIsu pasao dappA gaNiyAyarie | AcArya-upAdhyAyasya atizayA: ~664 ~ Page #666 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [5], uddezaka [2], mUlaM [438] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [438] dIpa anukrama [476] zrIsthAnA-daya hoi emeva / suttaM puNa kAraNiyaM bhikkhussavi kAraNe'NunnA // 3 // vijANaM parivADi pabbe pabve kareMti AyariyA / 5 sthAnA. jhasUtra- diDhato mahapANe anto cAhiM ca yasahIe // 4 // " iti,[janarahite tadbhAvopayogena karmAdinA saMyamabhedaH / mayA maryAdA vRttiH | laMghiteti nirvedAdvaihAyasAdi // 1 // yadyapi ca nirgatabhAvastathApi so'nyaiH| rakSyate vaMzasamudAye chinno'pi veNurna prA-IS AcAryasya moti mahIM // 2 // viSvak vasato dAt gaNyAcAryayorbhavatyevameva / sUtraM punaH kAraNikaM bhikSorapi kAraNe'nujJA // 3 // gaNanirgamaH // 331 // AcAryAH parvaNi parvaNi vidyAnAM paripATI kurvanti / dRSTAnto mahAprANena antarbahizca vasatyAH // 4 // ] AcAryasya RddhimagaNe atizayA ukkAH, adhunA tasyaivAtizayaviparyayabhUtAni gaNAnnirgamanakAraNAnyAha ntaH paMcahiM ThANehiM AyariyatabajhAvassa gaNAvakamaNe paM0 20-AyariyauvajjhAe gaNasi ANaM vA dhAraNaM vA no samma sU0439. pajittA bhavati AyariyadhvajjhAe gaNasi adhArAyaNiyAte kitikammaM veNazya No samma pajittA bhavati 2 AyariyaubajmAte gaNaMsi je suyapajjavajAte dhAriti te kAle no sammamaNupavAdettA bhavati 3 AyariyauvajjhAe gaNasi sagaNitAte vA paragaNiyAte vA niggaMthIte bahilese bhavati 4 mitte NAtIgaNe vA se gaNAto avakamejA tesiM saMgahovaggahahayAte gaNAvakamaNe pannate 5 (sU0439) paMcavihA iDDImaMtA maNussA paM0 ta0-arahatA cakavaDI paladevA vAsudevA bhAviyappANo aNagArA (sU0440) paMcamaTThANassa bihao uheso|| 'paMcahIM'tyAdi sugama, navaraM AcAryopAdhyAyasya AcAryopAdhyAyayorvA gaNAd-gacchAt apakramaNa-nirgamo gaNApa- // 331 // kramaNa AcAryopAdhyAyo 'gaNe' gacchaviSaye 'AjJA yA' yogeSu pravartanalakSaNAM dhAraNAM vA-vidheyeSu nivartanalakSaNAM, 'no' 440 ~665~ Page #667 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [1], uddezaka [2], mUlaM [440] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [440]] dIpa anukrama [478] naiva samyaga-yaucityaM prayoktA-tayoH pravartanazIlo bhavati, idamuktaM bhavati-duvinItatvAd gaNasya te prayoktamazakavana digaNAdapakAmati kAlikAcAryavadityekaM, tathA gaNaviSaye yathAralAdhikatayA-yathAjyeSTha kRtikarma tathA vainayika-vi nayaM 'no' naiva samyak prayoktA bhavati, AcAryasampadA sAbhimAnatvAtu, yataH AcAryeNApi pratikramaNakSAmaNAdiSUci tAnAmucitavinayaH karttavya eveti dvitIyaM, tathA asau yAni zrutaparyavajAtAni-yAn zrutaparyAyaprakArAnudezakAdhyaya-16 dinAdIn dhArayati hRdyavismaraNatastAni kAle 2-yathAvasare no samyaganupravAcayitA-teSAM pAThayitA bhavati, 'gaNe'tti iha sambadhyate, tena gaNe-gaNaviSaye gaNamityarthaH, tasyAvinItatvAt tasya vA sukhalampaTatvAnmandaprajJatvAdveti gaNAdapa4AmatIti tRtIyaM, tathA asau gaNe vartamAnaH 'sagaNiyAe'tti svagaNasambandhiyAM 'paragaNiyAe'tti paragaNasatkAyAM nirgranthyAM tathAvidhAzubhakarmavazavartitayA sakalakalyANAzrayasaMyamasaudhamadhyAd bahirlezyA-antaHkaraNaM yasyAsau bahi|lezyaH, Asakto bhavatItyarthaH, evaM gaNAdapakrAmatIti, na cedamadhikaguNatvena asyAsambhAvyaM, yataH paThyate-"kammAI nUrNa ghaNacikaNAI garuyAI cajasArAI / nANahRyapi purisaM paMthAo uppahaM niMti ||1||"[gurukaanni vajrasArANi cikkaNAni karmANi dhanAni jJAnAdhyamapi puruSaM nUnaM patha utpathaM nayaMti // 1 // ] iti caturtha, tathA mitrajJAtigaNo vA| -suhRtsvajanavargo vA 'se' tasyAcAryAdeH kuto'pi kAraNAd gaNAdapakAmedatasteSAM suhRtsvajanAnAM saGgrahAdya) gaNA dapakamaNaM prajJapta, tatra saGgrahasteSAM svIkAraH, upagraho vastrAdibhirupaSTambha iti paJcamaM / anantaramAcAryasya gaNApakramaNa-15 sthA0 56 mukta, sa ca RddhimanmanuSyavizeSa ityadhikArAd RddhimanmanuSya vizeSAnAha-paMcavihe'tyAdi kaNThyaM, navaraM RddhiH AcAryasya gaNa-apakramaNasya kAraNA: ~666~ Page #668 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [1], uddezaka [2], mUlaM [440] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: khAnA- asUna prata sUtrAMka vRttiH // 332 // [440] AmapauSadhyAdikA sampat , tadyathA-AmapauSadhirvighuDoSadhiH khelauSadhi(jallauSadhi)jalo-mala: sauSadhiH AsIviSatvaM sthAnA. -zApAnugrahasAmarthyamityarthaH AkAzagAmitvamakSINamahAnasikatvaM vaikriyakaraNamAhArakatvaM tejonisarjanaM pulAkatvaM kSI- uddezaH2 rAzravatvaM madhvAzrayatvaM sapirAzravatvaM koSThabuddhitA bIjabuddhitA padAnusAritA sambhinnazrotRtva-yugapatsarvazabdazrAvite- gaNApakra. tyarthaH pUrvadharatA avadhijJAnaM manaHparyAyajJAnaM kevalajJAnaM arhattA gaNadharatA cakravartitA baladevatA vAsudevatA cetyeva-15 maNahetavaH mAdikA, uktaM ca-"udayakhayakhaovasamovasamasamutthA bhuppgaaraao| evaM pariNAmavasA laddhIo hoti jIvANaM raddhimantaH // 1 // " iti, [udayakSayakSayopazamopazamasamutthA bahuprakArAH pariNAmavazAjIvAnAM labdhaya evaM bhavanti // 1 // ] sU0439tadevarUpA pracurA-prazastA atizAyinI vA Rddhividyate yeSAM te RddhimantaH bhAvitaH-sadvAsanayA vAsitaH AtmA 440 yaiste bhAvitAtmAno'nagArA iti, eteSAM ca RddhimattvamAmapApadhyAdibhirahaMdAdInAM tu caturNI yathAsambhavamAmopadhyA|dinA'hatyAdinA ceti // paJcamasthAnakasya vivaraNato dvitIyoddezakaH samApta iti / dIpa anukrama [478] uko dvitIyodazakA, sAmprataM tRtIya Arabhyate, asya cAyamabhisambandhaH-anantaroddezake jIvadhammoH prAyaH prarUpitA:, iha svajIvajIvadharmA ucyante, ityevaMsambandhasyAsyedamAdisUtram paMca asthikAyA paM0 saM0-dhammatthikAte adhammasthikAte AgAsasthikAte jIvasthikAle pomAlasthikAe, dhammatyikAe avanne agaMdhe arase aphAse arUvI ajIve sAsae avaTThie logavve,se samAsao paMcavidhe paM0 ta0-dambo khitto N33 // RELIGunintentATHREE atra paMcama sthAnasya dvitIyo uddezaka: parisamApta: atha paMcama sthAnasya tRtIyo uddezaka: Arabdha: ~667~ Page #669 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [5], uddezaka [3], mUlaM [441] (03) muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [441] dIpa anukrama kAlo bhAvao guNao, dabao NaM dhammasthikAe egaM davaM khettato logapamANamette kAlo Na kayAti NAsI na kayAi na bhavati Na kayAi Na bhavissaitti bhurvi bhavati ya bhavissati va dhuve Nitite sAsate akkhae abbate avahite Nice bhAvato bhavane agaMdhe arase aphAse guNato gamaNaguNe ya 1, adhammasthikAe avanne evaM ceva, Navara guNato ThANaguNo 2, AgAsathikAe avanne evaM ceva NavaraM khettao logAlogaSamANamitte guNato avagAhaNAguNe, sesaM taM va 3, jIvathikAe NaM avanne evaM ceba, Navara dabbaoNaM jIvasthigAte aNaMtAI davAI, arUvi jIce sAsate, guNato upabhogaguNe sesaM tava 4, poggalasthigAte paMcavanne paMcarase duggaMdhe aTThaphAse rUbI ajIve sAsate avaTTite jAva davabho Na poggalasthikAe aNaMtAI pabvAI khetto logapamANamette kAlato Na kayAi gAsi jAva Nice bhAvato vanamaMte gaMdhamaMte rasamaMte kAsamaMte, guNato gahaNaguNe (sU0441) paMca gatIto paM0 20-nirayagatI tirithagatI maNuyagatI devagatI si. dvigatI (sU0 442) 'paMce'tyAdi, asya cAyamabhisambandhaH-anantarasUtre jIvAstikAyavizeSA Rddhimanta uktAH iha tvasamaveyAnantapradezalakSaNaRddhimantaH samastAstikAyA ucyanta ityevaMsambandhasyAsya vyAkhyA prathamAdhyayanavadanusatrtavyA, navaraM dhmoNstikaayaadyH| kimarthamitthamevopanyasyaMta iti, ucyate, dharmAstikAyAdipadasya mAGgalikatvAt prathama dhamostikAyopanyAsaH punamAstikAyapratipakSavAdadharmAstikAyasya punastadAdhAratvAdAkAzAstikAyasya punastadAdheyatvAjjIvAstikAyasya punastadupagrAhakatvAt pudgalAstikAyasyeti, dhammAstikAyAdInAM krameNa svarUpamAha-'dhammatyikAeM tyAdi varNagandharasasparzapratiSedhAd [479] CORRC BACRO Baitaram.org ~668~ Page #670 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [1], uddezaka [3], mUlaM [442] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [442] dIpa zrIsthAnA- arUvitti rUpaM-mUrtivarNAdimattvaM tadasyAstIti rUpI na rUpI arUpI amUrta ityarthaH, tathA ajIvaH-acetanaH, zAzvataH5 sthAnA. sUtra- pratikSaNaM sattA''liGgitatvAdavasthitaH anena rUpeNa nityatvAditi, lokasyAMzabhUtaM dravyaM lokadravyaM, yata uktam-"- uddezA3 casthikAyamaiyaM logamaNAinihaNaM / " iti, [paJcAstikAyamayaM lokamanAdinidhanaM ] adhaitatsvarUpasyoktasya prapazcanAyA-15 dharmAsti nuktasya cAbhidhAnAyAha-'samAsataH' sopataH paJcavidho, vistarastvanyadhApi syAt , kathamityAha-dravyato' dravyatA- kAyAdyAH // 333 madhikRtya kSetrataH kSetramAzritya evaM kAlato bhAvatazca 'guNata:' kAryataH kAryamAzrityetyarthaH, tatra dravyato'sAveka dravyaM gatayaH tathAvidhaikapariNAmAdekasaGkhyAyA eveha bhAvAt , kSetrato lokasya pramANaM lokapramANaM--asaGkhyeyAH pradezAstaparimANama-131 sU0441syeti lokapramANamAtraH, kAlato na kadAcinnAsIdityAdi kAlatrayanirdezaH, etadeva sukhArthaM vyatirekeNAha-abhUcca bha- 442 vati ca bhaviSyati ceti, evaM trikAlabhAvitvAdravo, mA bhUdekasargApekSayaiva bhuvasvamiti sarvadevaMbhAvAnniyato, mA bhUdanekasargApekSayava niyatatvamiti pralayAbhAvAt zAzvataH, evaM sadAbhAvenAkSayaH, paryAyApagame'pyanantapoyatayA'vyayaH, evamubhayarUpatayA avasthitaH, anena prakAreNIghato nitya iti pUjyavyAkhyA, athavA yata eva kAliko'sAvata evaM dhruvo'vazyaMbhAvitvAdAdityodayavat, niyata ekarUpatvAt , zAzvataH pratikSaNaM sattvAdata evAkSayo'vayavidravyApekSayA a4kSato vA paripUrNatvAt , avyayo'vayavApekSayA avasthito nizcalatvAt , tAtparyamAha-nitya iti, athavA indrazakAdizahAbdavasoyazabdA dhuvAdayo nAnAdezajavineyapratipatyarthamupanyastA iti, tathA guNataH gamanaM gatistad guNo-gatipariNA-| C // 333 // mapariNatAnAM jIvapudgalAnAM sahakArikAraNabhAvataH kArya matsyAnAM jalasyeva yasyAsau gamanaguNo gamane vA guNaH-upa anukrama [480] 25-45 ~669~ Page #671 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [442] dIpa anukrama [ 480 ] "sthAna" - aMgasUtra-3 ( mUlaM + vRttiH) mUlaM [442 ] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH sthAna [5], uddezaka [3], muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [03], aMga sUtra [03 ] kAro jIvAdInAM yasmAdasau gamanaguNa iti, 'evaM ceva'tti yathA dharmAstikAyo'dhIta evamadharmAstikAyo'pIti, navaraM kevalametAvAn vizeSo yaduta - 'ThANaguNe'tti sthAnaM sthitirguNaH - kArya yasya sa sthAnaguNaH, sa hi sthitipariNatAnAM jIvAdInAmapekSAkAraNatayA sthAnaM kArya karoti sthAne vA sthitau guNaH- upakAro yasmAt sa tathA, 'logAloge' tyAdi lokAlokayostadvyaktyoryatpramANaM- anantAH pradezAstadeva parimANamasyeti lokAlokapramANamAtraH, avagAhanA-jIvAdInAmAzrayo guNaH kArye yasya tasyAM vA guNaH - upakAro yasmAtso'vagAhanAguNaH, 'anaMtAI dabvAI' ti anantA jIvAsteSAM ca pratyekaM dravyatvAditi, 'arUvI jIve'ti jIvAstikAyo'mUrttastathA cetanAvAniti, upayogaH- sAkArAnAkArabhedaM caitanyaM guNo-dhamrmmo yasya sa tathA zeSaM tadeva yadadharmAstikAyAdInAmiti, lokapramANo jIvAstikAyaH pudgalAstikAyazca tayostatraiva bhAvAditi, 'gahaNaguNeti grahaNaM-audArikazarIrAditayA grAhyatA indriyagrAhyatA vA varNAdimattvAt paraspara sambandhalakSaNaM vA tadguNo-dharmmo yasya sa tathA / anantaramastikAyA uktA iti tadvizeSasya jIvAstikAyasya sambandhivastUmyAha adhyayanaparisamAptiM yAvaditi mahAsamvandhaH, tatra 'paMce' tyAdi gatisUtraM kaNThyaM, navaraM gamanaM gati 1 gamyata iti vA gatiH - kSetravizeSaH 2 gamyate vA anayA karmmapudgalasaMhatyeti gatiH - nAmakarmottaraprakRtirUpA 3 tatkRtA vA jIvAvastheti 4, tatra niraye- narake gati 4 nirayazcAsau gatizceti vA 2 nirayaprApikA vA gatiH 3 nirayagatiH, evaM tiryakSu 4 tirazcAM 2 tiryaktvaprasAdhikA vA gati 3 stiryaggatiH, evaM manuSyadevagatI, siddhau gatiH 1] vyutpatticatuSkagrahaNasUtraNAya catuSkaH, Adhe ratnaprabhAvAmAzritya gamanaM dvitIye tatkSetraviSaye tRtIye narakAvasthAyA hetuH karma tu narakabhavaH. For Parts Only ~670~ nary org Page #672 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [1], uddezaka [3], mUlaM [442] (03) muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [442] dIpa zrIsthAnA-siddhizvAsI gatizceti vA siddhigatiH, gatiriha nAmaprakRtirnAstIti / anantaraM siddhigatiruktA, sA cendriyArthAn ka-1| 5sthAnA0 asUtrapAyAdIMzcAzritya muNDitatve sati bhavatItIndriyAnindriyakaSAyAdimuNDAMzcAbhidhitsuH sUtratrayamAha uddezaH3 paMca iviyatyA paM0 10-soviviyatye jAva phAsiMviyatthe 13paMca muMDA paM0 ta0-sotidivamuMDe jAva phAsidiyamuMDe2, muNDA ahavA paMca muMDA paM00-kohamuMDe mANamuMDe mAyAmuMDe lobhamuMDe siramuMDe 3 (sU0443) aheloge the paMca bAyarA paM0 pnycbaad||334|| taM0-puDha vikAjhyA Au0 vAta0 vaNassai orAlA tasA pANA 1, ur3aloge the paMca bAyarA paM0 0-evaM taM va 2, rabAdaratiriyaloge the paMca bAyarA paM0 saM0-egiMdiyA jAba paMciMditA 3 / paMcavidhA bAyarateukAiyA paM020-iMgAle tejobAdajAlA mummure anI alAte 1, paMcavidhA bAdaravAukAiyA paM0 saM0-pAINavAte paDINavAte dAhiNavAte udINavAte rAcittavivisavAte 2, paMcavidhA acittA vAukAiyA paM0 ta0-akate dhaMte pIlie sarIrANugate saMmucchime 3 (sU0444) vAyavaH 'paMcetyAdi sugama, navaraM indanAdindro-jIvaH sarvaviSayopalabdhibhogalakSaNaparamaizvaryayogAt tasya liGgaM tena dRSTaM sU0443sRSTaM juSTaM dattamiti vA indriyaM-zrotrAdi, taccaturvidhaM nAmAdibhedAt, tatra nAmasthApane sujJAne, nivRttyupakaraNe dravye 444 |ndriyaM, labdhyupayogI bhAvendriyaM, tatra nivRcirAkAraH, sA ca bAhyA'bhyantarA ca, tatra bAhyA anekaprakArA, abhyantarA punaH krameNa zrotrAdInAM kadambapuSpa 1 dhAnyamasUrA 2timuktakapuSpacandrikA 3 kSurapa 4 nAnAprakAra 5 saMsthAnA, | upakaraNendriyaM viSayagrahaNe sAmarthya, chedyacchedane khaGgasyeva dhArA, yasminnupahate nirvRtisadbhAve'pi viSayaM na gRhNAtIti, l-I&aa||34|| dhIndriyaM yastadAvaraNakSayopazamaH, upayogendriyaM yaH svaviSaye vyApAra iti, iha ca gAthA:-"iMdo jIvo sabbovala-1 anukrama [480] *CACA 8362 | indriya zabdasya vyAkhyA evaM tat prakArA: ~671~ Page #673 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [5], uddezaka [3], mUlaM [444] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [444] dIpa anukrama [482] saddhibhogaparamesarattaNao / sottAdibhedamiMdiyamiha taliMgAdibhAvAo // 1 // tannAmAdi cauddhA davaM nibvatiovakaraNaM | ca / AkAro nivvatI cittA bajjhA imA aNto||2|| puppha kalabuyAe dhannamasUrA'timuttacaMdo ya / hoi khuruppo nANAgiI ya soiMdiyAINaM // 3 // visayaggahaNasamatthaM uvagaraNaM iMdiyaMtaraM taMpi / jaM neha taduvaghAe giNhai nivittibhAvevi // 4 // laDuvaogA bhAviMdiyaM tu laddhitti jo khaovasamo / hoi tayAvaraNANaM tallAbhe ceva sesaMpi // 5 // jo savisayavAvAro so uvaogo sa cegakAlammi / egeNa ceva tamhA uvaogegiMdio savvo // 6 // egidiyAdibhedA pa ica sesiMdiyAI jIvANaM / ahavA paDucca laddhiMdiyapi paMciMdiyA sabve // 7 // jaM kira baulAINaM dIsa sesiMdiova-17 [laMbhovi / teNa'sthi tadAvaraNakkhaovasamasaMbhavo tesiM // 8 // iti, [sarvopalabdhibhogaparamaizvaryatvAdindro jIvaH taliM-131 gAdibhAvAdiMdriyamiha zrotrAdibhedam // 1 // tannAmAdibhedena caturddhA nivRttirupakaraNaM ca dravyaM AkAro nirvRttiH bAhyAra citrA aMtarimA // 2 // kalaMbukAyAH puSpaM masUrIdhAnyaM atimuktakapuSpacandraH bhavati caramo nAnAkRtizca zrotre4AndriyAdInAm // 3 // viSayagrahaNasamarthamupakaraNamindriyAntaraM tadapi yatneha tadupaghAte nivRttibhAve'pi gRhNAti // 4 // labdhyupayogI bhAvendriyameva yaH tadAvaraNAnAM kSayopazamo bhavati sa landhiH tallAbhe eva zeSANyapi // 5 // yaH saviSayavyApAraH sa upayogaH sa caikakAle ekenaiva tasmAdupayogenaikeMdriyaH srvH||6|| ekendriyAdayo bhedAH zeSANIndri-1 yANi pratItya jIvAnAM athavA labdhIndriyaM pratItya sarve'pi pNcendriyaaH||7|| yatkila bakulAdInAM zeSendriyopala. mbho'pi dRzyate tena teSAM tadAvaraNakSayopazamasambhavo'pyasti // 8 // ] aryante-abhilaSyante kriyArthibhirayante vA-a | indriya zabdasya vyAkhyA evaM tat prakArA: ~672~ Page #674 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [444] dIpa anukrama [482] "sthAna" - aMgasUtra-3 ( mUlaM + vRttiH) sthAna [5], uddezaka [3], mUlaM [444] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [03], aMga sUtra [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH zrIsthAnA jhasUtravRttiH / / 335 / / dhigamyanta ityarthA indriyANAmarthA indriyArthA:-tadviSayAH zabdAdayaH, zrUyate'neneti zrotraM tacca tadindriyaM ca zrotrendriyaM tasyArthI grAhyaH zrotrendriyArthaH zabdaH, evaM krameNa rUpagandharasasparzAzcakSurAdyarthA iti / muNDanaM muNDaH- apanayanaM, sa ca dvedhA-dravyato bhAvatazca tatra dravyataH zirasaH kezApanayanaM, bhAvatastu cetasa indriyArthagatapremApremNoH kaSAyANAM | vA'panayanamiti muNDalakSaNadharmayogAt puruSo muNDa ucyate, tatra zrotrendriye zrotrendriyeNa vA muNDaH pAdena khakha ityAdivat zrotrendriyamuNDaH zabde rAgAdikhaNDanAcchotrendriyArthamuNDa iti bhAva ityevaM sarvatra tathA krodhe muNDaH krodha muNDastacchedanAdevamanyatrApi, tathA zirasi zirasA vA muNDaH ziromuNDa iti / idaM ca muNDitatyaM bAdarajIvavizeSANAM bhavatIti lokatrayApekSayA bAdarajIvakAyAn prarUpayan sUtratrayamAha - 'Ahe 'tyAdi sugamaM, navaramadhaUrddhalokayostejasA bAdarA na santIti paMca te uktAH, anyathA SaT syuriti, adholokagrAmeSu ye vAdarAstejasAste aspatayA na vivakSitAH, ye corddhakapATadvaye te utpattukAmatvenotpattisthAnAsthitatvAditi, 'orAlatasatti trasakhaM tejovAyuSvapi prasiddhaM atastadvyavacchedena dvIndriyAdipratipatyartha morAlagrahaNaM, orAThAH-sthUlA ekendriyApekSayeti, ekamindriyaM karaNaM sparzanalakSaNamekendriyajAtinAmakarmodayAttadAvaraNakSayopazamAcca yeSAM te ekendriyA:- pRthivyAdayaH, evaM dvIndriyAdayo'pi, navaramindriyavizeSo jAtivizeSazca vAcya iti / ekendriyA ityuktamiti tAn paJcasthAnakAnupAtino vizeSataH sUtratra | 1 yadyapi yadbhedestadAkhye 'ti 2-2-46 zrIsiddhahemacandrAnugatayAtra na virodhayApi pANinIyAnusAriNAM svAdvirodhAbhAsaH paraM tatrApi apravRttyA arajanAdvA vikRtatA yamyA. indriya zabdasya vyAkhyA evaM tat prakArA: For Parts Only ~673~ 5 sthAnA0 uddezaH 3 muNDAH paJcavAdaravAdaratejovAda rAcitta vAyavaH sU0 443 444 // 335 // Page #675 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [444] dIpa anukrama [482] sthAna [5], muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM + vRtti mUlaM [ 444 ] uddezaka [3], [03 ], aMga sUtra [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH yeNAha - 'paMcavihe 'tyAdi, aGgAraH pratItaH jvAlA-agnizikhA chinnamUlA saivAcchinnamUlA'ciH murmuro-bhasmamizrAgnikaNarUpaH alAtaM ulmukamiti / prAcInavAtaH pUrvavAtaH pratIcInaH- pazcimaH dakSiNaH pratItaH udIcInaH-uttaraH tada nyastu vidizvAta iti / AkAnte pAdAdinA bhUtalAdau yo bhavati sa AkAnto yastu dhmAte ityAdau sa dhmAtaH jalAdravastre niSpIDyamAne pIDitaH udgArocchrAsAdiH zarIrAnugataH vyajanAdijabhyaH sammUcchimaH, ete ca pUrvamacetanAstataH sacetanA api bhavantIti / pUrva paJcendriyA uktA iti pazcendriyavizeSAnAha, athavA anantaraM sacetanAcetanA vAyava uktAH, tAMzca rakSanti nirmanthA eveti tAnAha paMca nimAMthA paM0 taM0--puDhAte vause kusIle NiggaMthe siNA te 1, pulAe paMcavihe paM0 saM0- NANapulAte daMsaNapulAte carittapulAte liMgapulAte ahAsuddumapulAte nAmaM paMcame 2, baDase paMcavidhe paM0 saM0 AbhogabaDale aNAbhogabase saMyu se ase adAsuhumabause nAmaM paMcame 3, kusIle paMcavidhe paM0 [saM0 NANakusIle daMsaNakusIle caricakusIle liMgakusIle ahAsutumakusIle nAmaM paMcame 4, niyaMThe paMcavihe paM0 [saM0 paDhamasamaya niyaMThe apaDhamasamayaniyaMThe carimasamayaniyaMThe arimasamayaniyaMThe ahAsuhamaniyaMThe 5, siNAte paMcavidhe paM0 taM0 acchavI 1 asabale 2 akrammaMse 3 saMsuddhaNANadaMsaNadhare arahA jiNe kevalI 4 aparissAvI 5,6 (sU0 445 ) 'paMca niyaMThe' tyAdi, sUtraSTuM sugamaM, navaraM granthAdAbhyantarAnmithyAtvAdervAhyAca dharmopakaraNavarjAddhanAdernirgatA nirmanthAH, pulAkA- taMdulakaNazUnyA parlaji tadvad yaH tapaHzrutahetukAyAH saGghAdiprayojane cakravarttyAderapi cUrNanasamarthAyAH labdhe Education Internationa nirgrantha zabdasya vyAkhyA evaM bheda-prabhedAH For Penal Use On ~674~ Page #676 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [9], uddezaka [3], mUlaM [445] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: granthAH prata sUtrAMka [445]] dIpa anukrama [483] zrIsthAnA- rupajIvanena jJAnAyaticArAsevanena vA saMyamasArarahitaH sa pulAkA, atroktam-"jinapraNItAdAgamAt sadaivApratipA- 5sthAnA0 prasUtra tino jJAnAnusAreNa kriyAnuSThAyino labdhimupajIvanto nirgandhapulAkA bhavantI"ti, bakuzaH zavalaH karbura ityarthaH, za-18 vRttiH zarIropakaraNavibhUSAnuvartitayA zuddhyazuddhivyatikIrNacaraNa iti, ayamapi dvividhaH, yadAha-"mohanIyakSayaM prati prasthitAH paJca ni. zarIropakaraNavibhUSAnuvartina:-tatra zarIre anAguptavyatikaraNa karacaraNavadanaprakSAlanamakSikarNanAsikAdyavayavebhyo vidU-13 // 33 // pikAmalAthapanayanaM dantapAvanalakSaNaM kezasaMskAraM ca dehavibhUSArthamAcarantaH zarIravakuzA, upakaraNabakuzAstu akAla eva prakSAlitacolapaTTakAntarakalpAdicokSavAsaHpriyAH pAtradaNDakAdyapi tailamAtrayojavalIkRtya vibhUSArthamanuvartamAnA vibhrati, ubhaye'pi ca RddhiyazaskAmAH-tatra RddhiM prabhUtavastrapAtrAdikAM khyAti ca guNavanto viziSTAH sAdhava ityA dipravAdarUpAM kAmayante, sAtagauravamAzritAH nAtIvAhorAtrAbhyantarAnuSTheyAsu kriyAsvabhyudyatAH, aviviktaparivArA:4AnAsaMyamAt pRthagbhUtaH pRSTaja tailAdikRtazarIramRjaH katarikAkalpitakezazca parivAro yeSAmiti bhAvaH, bahucchedazava-1* mAlayuktAH-sarvadezacchedAhoticArajanitazabalatvena yuktA nirgranthabakuzA iti" tathA kutsitaM uttaraguNapratiSevayA sAyala-15 &AnakaSAyodayena vA dUSitatvAt zIlaM-aSTAdazazIlAsahasrabhedaM yasya sa kuzIla iti, eSo'pi dvividha eva, atrApyuktam "dvividhAH kuzIlA:-pratisevanakuzIlAH kaSAyakuzIlAca, tatra ye namrandhyaM prati prasthitAH aniyatendriyAH kathaJcitkizci-IN pradevottaraguNeSu-piNDavizuddhisamitibhAvanAtapaHpratimAbhigrahAdiSu virAdhayantaH sarvajJAjJolanamAcaranti te pratisevanA-lA kuzIlAH, yeSAM tu saMyatAnAmapi satAM kathazcitsavalanakaSAyA udIyante te kapAyakuzIlAH," nirgato grandhAnmohanIyA nirgrantha zabdasya vyAkhyA evaM bheda-prabhedAH ~675~ Page #677 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [5], uddezaka [3], mUlaM [445] (03) muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: / prata sUtrAMka [445]] dIpa anukrama khyAta nirgandhaH kSINakaSAya upazAntamoho vA, kSAlitasakalapAtikarmamalapaTalatvAt snAta iva snAtaH sa eva snAtakA, sayogo'yogo vA kevalIti / adhunaita eva bhedata ucyante, tatra pulAka ityAsevApulAkaH paJcavidho, labdhipulAkasyaikavidhatvAt , tatra skhalitamilitAdibhiraticAraiAnamAzrityAtmAnaM asAraM kurvan jJAnapulAkaH, evaM kudRSTisaMstavAdibhirdarzanapulAkaH, mUlottaraguNapratisevanAtazcaraNapulAkaH, yathoktaliGgAdhikagrahaNAt niSkAraNe'nyaliGgakaraNAdvA liGgapulAkA, kizcitramAdAnmanasA'kalpyagrahaNAdvA yathAsUkSmapulAko nAma pAma iti / bakuzo dvividho'pi paJcavidhaH, tatra zarIropakaraNabhUSayoH saJcintyakArI AbhogavakuzaH, sahasAkArI anAbhogavakuzaH, pracchannakArI saMvRtabakuzaH, prakaTa-1 kArI asaMvRtabakuzaH, mUlottaraguNAzritaM vA saMvRtAsaMvRtatvaM, kizcitnamAdI akSimalAyapanayan vA yathAsUkSmayakuzo| nAma pama iti, kuzIlo dvividho'pi pacavidhaH, tatra jJAnadarzanacAritraliGgAnyupajIvana pratiSevaNato jJAnAdikuzIlo liGgasthAne kvacittapo dRzyate, tathA ayaM tapazcaratItyevamanumodyamAno harSa gacchan yathAsUkSmakuzIlaH pratiSevaNayaiveti, kaSAyakuzIlo'pyevaM navaraM krodhAdinA vidyAdijJAnaM prayuJjAno jJAnakuzIlaH, darzanagranthaM prayuJjAno darzanataH zApaM dadata cAritrataH kaSAyaliGgAntaraM kurvan liGgataH manasA kaSAyAn kurvan yathAsUkSmaH / cUrNikAkAravyAkhyA khevam-'samyagArAdhanaviparItA pratigatA vA sevanA pratisevanA, sA paJcasu jJAnAdiSu yeSAM te pratisevanAkuzIlA, kaSAyakuzIlAstu paJcasu jJAnAdiSu yeSAM kaSAyairvirAdhanA kiyata iti / antarmuhUrtapramANAyA nirgranthAddhAyAH prathame samaye vartamAna ekaH zeSeSu dvitIyaH antime tRtIyaH zeSeSu caturthaH sarveSu paJcama iti vivakSayA bheda eSAmiti / chaviH-zarIraM tadabhAvAtkA 0-%9 [483] SAREairabKSkind Maraiaram.org | nirgrantha zabdasya vyAkhyA evaM bheda-prabhedAH ~676~ Page #678 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [9], uddezaka [3], mUlaM [445] (03) muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [445]] dIpa anukrama zrIsthAnA-bAyayoganirodhe sati acchavirbhavati avyathako vA 1 niraticAratvAdazavalaH 2 kSapitakarmatvAdakAMza iti tRtIyaH 3, 5 sthAnA gasUtra jJAnAntareNAsampRktatvAt saMzuddhajJAnavarzanadharaH pUjAItvAdaIn nAsya raho-rahasyamastItyarahA vA jitakaSAyatvAjinaH, uddezaH3 vRttiH kevalaM-paripUrNa jJAnAditrayamasyAstIti kevalIti caturthaH 4, niSkriyatvAtsakalayoganirodhe aparizrAvIti paJcamaH, 5, ka-15 paJca ni citpunarahana jina iti pazcamaH / atra bhASyagAthA:-"hoi pulAo duviho laddhipulAo taheva iyaro ya / laddhipulAo || grenthAH // 337 // saMghAikale iyaro ya paMcaviho // 1 // nANe desaNa caraNe liMge ahasuhamae ya naaybyo| nANe daMsaNacaraNe tesiM tu virAhaNa su0445 asAro // 2 // liMgapulAo annaM nikAraNao karei so liMgaM / maNasA akappiyANaM nisevao hoihAmuhumo // 3 // sArIre upakaraNe vAsiyattaM duhA samakkhAyaM / muphilavasthANi dhare dese sambe sarIraMmi // 4 // AbhogamaNAbhoga saMbuDa-15 massaMtuSTe ahAsuhume / so duviho vA bauso paMcaviho hoi nAyabvo // 5 // Abhoge jANato karei dosaM tahA apA-IN |bhoge / mUlattarehi saMvuDa vivarIya asaMvuDo hoi||6|| acchimuhaM majjamANo hoi ahAsuhamao tahA bauso / paDi-15 sevaNA kasAe hoi kusIlo duhA eso||7|| nANe daMsaNacaraNe tave ya ahasuhamae ya boddhabve / paDisevaNAkusIlo ra paMcaviho U muNeabbo // 8 // nANAdI uvajIvai ahasuhamo aha imo muNeyabbo / sAijato rAga vacai eso tavaca-IN raNI // 9 // [eSa tapazcaraNItyevamanumodyamAno harSa brajatItyarthaH> "emeva kasAyaMmivi paMcaviho ceva hoi kusIlo u||3 koheNaM bijAI pauMjaemeva mANAI // 10 // " evameva mAnAdibhirityarthaH> "emeva desaNatave sAvaM puNa dei u carittami // 337 maNasA kohAINaM karei aha so ahAsumo // 11 // paDhamA 1 paDhame 2 carama 3 acarime 4 ahasuhume 5 hoi ni-* [483] SARELatun international nirgrantha zabdasya vyAkhyA evaM bheda-prabhedAH ~677~ Page #679 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [5], uddezaka [3], mUlaM [445] (03) muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [445]] dIpa anukrama [483] 4 gaMthe / acchavi 1 assapale yA 2 akamma 3 saMsuddha 4 arahajiNA 5 // 12 // " iti, [bhavati pulAko dvividho labdhi-18|| pulAkastathaivetarazca / landhipulAkaH saMghAdikArye itarazca paMcavidhaH // 1 // jJAne darzane cAritre liMge yathAsUkSmazca jJA-1 tavyaH / jJAne darzane caraNe teSAM viraadhnyvaasaarH||2|| niSkAraNato liMgapulAko'nyadU liMga sa karoti / manasA akalpitAnAM nisevako bhavati yathAsUkSmaH // 3 // zarIre upakaraNe ca bAkuzikatvaM dvidhA samAkhyAtaM zuklavastrANi dhArayan deze sarvasmin zarIre // 4 // Abhogo'nAbhogaH saMvRto'saMvRto yathAsUkSmaH / sa dvividho vA bakuzaH paMcavidho bhavati jnyaatvyH||5|| Abhogo jAnan doSaM karoti tathA'nAbhogaH / mUlottaraguNeSu saMvRtaH viparIto'saMvRto bhavati / San6 // akSimurkha mArjayan bhavati yathAsUkSmastathA bakuzaH / pratisevanAkaSAyayorbhavati dvidhaiSaH kuzIlaH // 7 // jJAne darzane caraNe tapasi ca yathAsUkSmazca boddhavyaH / pratisevanAkuzIlaH paMcavidhastu jnyaatvyH||8||jnyaanaadyupjiivti athaiSa yathAsUkSmo jJAtavyo yo yaM tapazcArIti svAdayan rAgaM brajati // 9 // evameva kaSAye'pi paJcavidho bhavati kuzIlastu / krodhena vidyAdi prayukta evameva mAnAdibhiH // 10 // evameva darzanatapasoH cAritre punaH zApaM dadAti / atha manasA krodhAdIna karoti sa yathAsUkSmaH // 11 // prathamo'prathamaH caramo'caramo yathAsUkSmo bhavati niryandhaH acchviH| azabala: akarmA saMzuddhaH ahaMjinaH // 12 // ] nimranthAnAmevopadhivizeSapratipAdanAya sUtradvayamAhasthA057 kappai NigaMdhANa vA NiggaMthIma vA paMca vatthAI dhArittae vA pariharettate vA, jahA-jaMgite bhaMgite sANate potite nirgrantha zabdasya vyAkhyA evaM bheda-prabhedAH ~678~ Page #680 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [1], uddezaka [3], mUlaM [446] (03) muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: zrIsthAnAansUtra // 338 // prata sUtrAMka [446] dIpa anukrama [484] tirIDapaTTate NAma paMcamae / kappai nigaMthANa vA niggaMdhIga vA paMca rayaharaNAI cArittae vA pariharittate vA-jahA 5sthAnA uNNie uTTite sANate pacApizciyate muMjApicite nAmaM paMcamae (sU0446) uddezaH3 &aa 'kappaMtI'tyAdi kaNThyaM, navaraM kalpante-yujyante dhArayituM parigrahe parihatu-Asevitumiti, athavA 'dhAraNayA uva- vastrarajobhogo pariharaNA hoi paribhogotti, 'jaMgie'tti jaGgamAH-trasAstadavayavaniSpannaM jAnAmikaM-kambalAdi, "bhaMgie'tti haraNapabhaMgA-atasI tanmayaM bhAGgika, 'sANae'tti sanasUtramaya sAnakaM, 'pottie'tti potameva potarka-kAryAsikaM, 'tirIDa-4 vatti vRkSavaDAyamiti, iha gAthA: "jaMgamajAyaM jaMgiya taM puNa vigaliMdiyaM ca pNciNdi| ekekaMpi ya iso hoi vi- sU0446 bhAgeNa NegavihaM // 1 // paTTasuvanne malae aMsuyacINaMsue ya vigaliMdI / unnoTTiyamiyalome kutave kiTTI ya paMciMdI // 2 // [jaMgamAjjAtaM jAGgamikaM tatpunarvikalendriyarja paMcendriyajaM ca / ita ekaikamapi vibhAgenAnekavidhaM bhavati // 1 // paTTaH suvarNa malayaM aMzukaM cInAMzukaM ca vikalendriyajaH auNikauSTike mRgalomarja kutuparja paMceMdriyaM ca // 1 // ] (paTTaH pra- mAtItaH suvarNa-suvarNavarNasUtraM kRmikANAM malaya-malayaviSaya eva aMzuka-rukSNapaTTaH cInAMzuka kozIraH cInaviSaye vA TrAyadbhavati zlakSNApaTTAditi mRgaromarja-zazalomajaM mUSakaromajaM vA kutapaH-chAgalaM kiTTijameteSAmevAvayavaniSpanna-17 |miti >, "ayasI baMsImAiya bhaMgiyaM sANayaM tu saNavakko / potaM kappAsamaya tirIDarukkhA tiriddptttto||1||[a-II tasIvaMzyAdijaM bhAMgika saNavalkalaM tu sANaka karpAsamayaM potaM tiriiddvRkssaattiriiddpttttH||1||] iha pazcaviSe vasne prarU-10 phtei'pyutsargataH kAryAsikaurNike evaM grAhye, yato'vAci-"kappAsiyA u donnI unniya ekko ya pribhogo|" iti, ~679~ Page #681 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [5], uddezaka [3], mUlaM [446] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03, aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [446] dIpa anukrama [484] lokappAsiyarasa asaI vAgayapaTTo ya kosiyAro ya / asaI ya unniyassA vAgaya kosejapaTTo ya // 1 // " iti, [kA-1 sikasyAsati balvajapaTTazca kozikArazca / asati caurNikasya balbajaH kauzeyapaTTazca // 1 // ] tadapyamahAmUlyameva grAhya, mahAmUlyatA ca pATalIputrIyarUpakASTAdazakAdArabhya rUpakalakSaM yAvaditi / rajo hriyate-apanIyate yena tadrajoharaNaM, uktaM ca-"harada rayaM jIvANaM bajhaM abhaMtaraM ca ja teNaM / rayaharaNaMti pavuccai kaarnnkjovyaaraao||1||" iti, [hiyate rajo jIvAnAM bAhyamabhyantaraM ca yattena rajoharaNamityucyate kAraNe kAryopacArAt // 1 // ] tatra 'unniyaMti avilomamayaM 'uTTiya'ti uSTralomamayaM 'sAnaka' sanasUtramayaM 'pacApizciyae'tti balbajaH-tRNavizeSaH tasya 'pizciyati kuTTitatvak tanmayaM 'mujaH' zarapaNIti, iha gAthA:-"pAuMchaNayaM duvihaM osaggiyamAvavAiyaM ceva / ekekaMpiya duvihaM nibvAdhAyaM ca vAghAye // 1 // " (vyAghAtavattvitaraditi >, autsagirka rajoharaNaM paTTaniSadyAdvayayuktamApavAdikamanAvRtadaMDaM, niLaghAtikamaurNikadazika vyAghAtika vitaraditi-"jaM taM nibyApAyaM taM ega uniyaMti nAyava / (ausargikaca > ussaggiyavAghArya uTTiyasaNapaJcamujaM ca // 2 // nivAghAyavavAi dArugadaMDupiNayAhiM dasiyAhiM / avavAiya ghAghAyaM uTTIsaNavaca muMjamayaM // 3 // " ti [pAdanojchanaka dvividhamautsargikamApavAdikaM caiva ekaikamapi ca dvi| vidhaM niyAghAtaM ca vyAghAtaM // 1 // yattanniyAghAtaM tadekaM auNikamiti jJAtavyaM / autsargikavyAghAtikamauSTikaM zaNaM | balyajaM muMjaM ca // 2 // nirvyAghAtamapavAdikaM dArudaNDAnvitAbhirdazAbhiH ApavAdikavyAghAtaM auSTrikabalvamuMjamayaM Plu] zramaNAnAM yathA vakharajoharaNe dharmopagrAhake tathA parANyapi kAyAdIni, tAnyevAha 465 ~680~ Page #682 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [447] dIpa anukrama [485] zrIsthAnAGgasUtravRttiH // 339 // "sthAna" - aMgasUtra-3 ( mUlaM + vRttiH) mUlaM [ 447 ] uddezaka [3], [03], aMga sUtra [03 ] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH sthAna [5], muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra dhammaM varamANassa paMca NissAThANA paM0 vaM0 ikkAe gaNe rAyA givatI sarIraM ( sU0 447) paMca NihI paM0 [saM0 -- puttanihI mittanihI sippanihI dhaNaNihI dhannaNihI ( sU0 448 ) soe paMcavihe paM0 taM0 - puDhavisote Auso tesote maMtasote baMbhasote ( sU0 449 ) 'dhamma' mityAdi, dharmma- zrutacAritrarUpaM, NamityalaGkAre carataH sevamAnasya paMca nizrAsthAnAni - AlambanasthAnAni / upagrahahetava ityarthaH, paTTAyAH pRthivyAdayaH, teSAM ca saMyamopakAritA''gamaprasiddhA, tathAhi pRthivIkAyamAzrityoktam - "ThANanisIyatuyaddaNa uccArAINa gahaNa nikkheve / ghaTTagaDagalagalevo emAi paoyaNaM bahuhA // 1 // " akAyamAzritya - parisepiyaNahatthA idhoyaNe cIradhoyaNe ceva / AyamaNabhANadhuvaNe emAi paoyaNaM bahuhA // 2 // [ sthAnaM niSIdanaM tvagvarttanaM uccArAdInAM grahaNe nikSepe ghaTTake Dagale lepo bahudhaivamAdiprayojanaM pRthvyAH // 1 // pariSekaH pAnaM hastAdighAvanaM cIradhAvanaM caiva AcamanaM bhAMDaghAvanaM bahudhaivamAdiprayojanamadbhiH // 2 // ] tejaHkAyaM prati-oyaNa vaMjaNapANaga AyAmusiNodagaM ca kummAso / DagalagasarakkhasUiya pippalamAI ya uvaogo // 3 // vAyukAyamadhikRtya - daieNa batthiNA vA paoyaNa hojja vAuNA muNiNo / gelannammivi hojjA sacittamI se pariharejA // 4 // [ odanaM vyaMjanaM nakaM AcAma uSNodakaM ca kulmASAdiH DagalakAH bhasma sUcizca pippalakamAdi upayogaH // 3 // dRtikena bhastrayA prayojanaM bhavedvAyunA muneH glAnatve'pi bhavet sacittamizrI pariharet // 4 // ] vanaspatiM prati - saMthArapAyadaMDagakhomiyakappA ya // 339 // pIThaphalagAi / osahame sajjANi ya emAi paoyaNaM tarusu // 5 // trasakAye pazcendriyatirazca AnityoktaM-cammaTThi daMta For Parts Only ~681~ 5 sthAnA0 uddezaH z nizrAsthAnAni putrAdinidhayaH zaucaM sU0 447448 449 p Page #683 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [5], uddezaka [3], mUlaM [449] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: + + prata sUtrAMka [449] 26 dIpa *MACROCHEMESSACRECOM naharomasiMgaamilAichagaNagomutte / khIradahimAiyANaM paMceMdiyatiriyaparibhoge // 6 // [saMstArakapAtradaNDakakSImikakArpAsapIThaphalakAdiauSadhabhaiSajyAni caivamAdi taruSu prayojanaM // 5 // cAsthidantanakharomabhaMgAmlAna(avyAdi) gomayagomUtraiH kSIradadhyAdika paMcendriyatiryaparibhogaH // 6 // ] evaM vikalendriyamanuSyadevAnAmapyupagrahakAritA vAcyA. tathA gnno-gcch| tasya copagrAhitA-'ekkassa kao dhammoM ityAdigAthApUgAdavaseyA, tathA "guruparivAro gaccho hAtastha basaMtANa nijarA viulA / viNayAu tahA sAraNamAIhiM na dospddivttii||1|| anozAvekkhAe jogami tahiM| tihiM py1to| niyameNa gacchavAsI asaMgapayasAhago neo // 2 // " iti, [guruparivAro gacchastatra vasatAM vipulA nijarA vinayAttathA sAraNAdibhirna dossprtipttiH||1|| anyo'nyApekSayA yoge tatra tatra pravarttamAnaH gacchavAsI niyamenAsaMgapadasAdhako jnyeyH||2||] tathA rAjA-narapatistasya dharmasahAyakatvaM duSTebhyaH sAdhurakSaNAd, uktaM ca lokikaiH"zudralokAkule loke, dharma kuryuH kathaM hi te / kSAntA dAntA ahaMtArazcedrAjA tAnna rakSati // 1 // tathA 'arAjake hi loke'smina, sarvato vidrute bhayAt / rakSArthamasya sarvasya, rAjAnamasRjat prbhuH||2||" iti, tathA gRhapatiH-zagyAdAtA, so'pi nizrAsthAnaM, sthAnadAnena saMyamopakAritvAt, taduktam-"dhRtistena dattA matistena dattA, gatistena | dattA sukhaM tena dattam / guNanIsamAliGgitebhyo varebhyo, munibhyo mudA yena datto nivaasH||1||" tathA "jo dei hai uvassayaM jaivarANa tavaniyamajogajuttANaM / teNaM dinA vatvannapANasayaNAsaNavigappA // 2 // " iti [yo dadAtyupAzraya ytivrebhystpomiymyogyuktebhyH| tena dattA vstraanpaanshynaasnviklpaaH1||] tathA zarIraM-kAyaH, asya ca dha anukrama [487] %2501 ~682~ Page #684 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [1], uddezaka [3], mUlaM [449] (03) muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [449] yaH zauca dIpa zrIsthAnA-18|mmopamAhitA sphuTava, yato'vAci-zarIraM dharmasaMyuktaM, rakSaNIya prayatnataH / zarIrAcchravate dharmaH, parvatAt salilaM yathA||5sthAnA0 GgasUtra- // 1 // " iti, bhavati cAtrAryA-dhammai carataH sAdholoMke nizrApadAni paJcaiva / rAjA gRhapatiraparaH SaTrAyA gaNazarIre uddazaH 2 vRttiH c||2||" iti, zeSa sugama / zramaNasya nizrAsthAnAnyuktAmi, atha laukika nidhilakSaNaM nizrAsthAnaM paJcadhA pratipAda- | nishraasthaa||34aaynaah-pNc nihIM'tyAdi sugama, navaraM nitarAM dhIyate-sthApyate yasmin sa nidhiH-viziSTaratnasuvarNAdidravyabhAjana | nAni pu tatra nidhiriva nidhiH putrazcAsau nidhizca putranidhiH, dravyopArjakatvena pitronirvAhahetutvAdata eva svabhAvena ca tayorA- trAdinidhanandasukhakaratvAcca, atroktaM paraiH-"janmAntaraphalaM puNyaM, tapodAnasamudbhavam / santatiH zuddhavaMzyA hi, paratreha ca zarmaNe || // 1 // " iti, tathA mitraM-suhRttaca tanidhizceti mitranidhirarthakAmasAdhakatvenAnandahetutvAt , taduktam-"kutastasyAstApAsU0447. rAjyazrI, kutastasya mRgekSaNAH / yasya zUra vinItaM ca, nAsti mitraM vicakSaNam // 1 // " zilpaM-citrAdivijJAnaM tadeva 448nidhiH zilpanidhiH, etacca vidyopalakSaNaM, tena vidyA nidhiriva puruSArthasAdhanatvAd, atroktam-"vidyayA rAjapUNyaH sthAdvidyayA kAminIpriyaH / vidyA hi sarvalokasya, vazIkaraNakArmaNam // 1 // " iti, tathA dhananidhiH-kozo dhAmya2nidhi:-koSThAgAramiti / anantaraM nidhiruktaH, sa ca dravyataH putrAdirbhAvatastu kuzalAnuSThAnarUpaM brahma, tatpunaH zIcatayA/ vibhaNiSuH prasaGgena zeSANyapi zaucAnyAha-paMcaviheMtyAdi vyaktaM, navaraM zurbhAvaH zaucaM, zuddhirityarthaH, tacca vidhA-dravyato bhAvatazca, tatrAyaM catuSTayaM dravyazIcaM, paJcamaM tu bhAvazaucaM, tatra pRthivyA-mRttikayA zauca-jugupsitamalagandhayorapanayanaM zarIrAdibhyo gharSaNopalepanAdineti pRthivIzaucaM, iha ca pRthivIzaucAbhidhAne'pi yatsaraistallakSaNamabhidhIyate, yaduta-'ekA anukrama [487] ~683~ Page #685 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [5], uddezaka [3], mUlaM [449] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [449] dIpa liMge gude timrastathaikatra kare daza / ubhayoH sapta vijJeyA, mRdaH zuddhau mniissibhiH||1|| etacchaucaM gRhasthAnAM, dviguNaM brahmacAriNAm / triguNaM vAnaprasthAnAM, yatInAM ca caturguNam // 2 // " iti, tadiha nAbhimasa, gandhAyupaghAtamAtrasya zaucatvena vivakSitatvAt , tasyaiva ca yuktiyuktasvAt iti 1, tathA adbhiH zaucamapzaucaM prakSAlanamityarthaH 2, tejasA'gninA tadvikAreNa vA bhasmanA zaucaM tejaHzIcaM 3, evaM maMtrazaucaM zucividyayA 4 brahma brahmacaryAdikuzalAnuSThAnaM tadeva zaucaM| brahmazaucaM 5, anena ca satyAdizaucaM caturvidhamapi saGgrahItaM, taccedam-"satyaM zaucaM tapaH zaucaM, shaucmindriynigrhH|| sarvabhUtadayA zaucaM, jalazaucaJca paJcamam // 1 // " iti, laukikaiH punaridaM saptadhoktam-yadAha-"sapta snAnAni proktAni, svayameva svayaMbhuvA / dravyabhAvavizuddhyarthamRSINAM brahmacAriNAm // 1 // AgneyaM vAruNaM brAhaya, vAyavyaM divyameva ca / pA|rthivaM mAnasaM caiva, snAnaM saptavidhaM smRtam // 2 // AgneyaM bhasmanA snAnamavagAhAM tu vAruNaM / ApohichAmayaM brAhayaM, vAyavyaM tu gavAM rjH||3|| sUryadRSTaM tu yadRSTa, taddivyamRSayo viduH| pArthivaM tu mRdA snAnaM, manaHzuddhistu mAnasam // 4 // " iti / anantaraM brahmazaucamuktaM, tacca jIvazuddhirUpaM, jIvaM ca chadmastho na jAnAti kevalI tu jAnAtIti sambandhAcchadmasthakevalinorajJeyajJeyavastupratipAdanAya sUtradvayamAha paMca ThANAI chaumatthe savvabhAvaNaM Na jANati Na pAsati, taM0-dhammasthikAtaM adhammasthikAtaM AgAsasthikArya jIvaM asarIsadiyaddhaM paramANupoggalaM, eyANi ceva uppananANadasaNadhare arahA jiNe kevalI sambabhAveNaM jANati pAsati dhammasthikAtaM jAva paramANupoggalaM (sU0450) adhologe the paMca aNuttarA mahatimahAlatA mahAnirayA 500-kAle anukrama [487] Postaram.org ~684~ Page #686 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [451] dIpa anukrama [489] zrIsthAnAGgasUtravRttiH // 341 // "sthAna" - aMgasUtra-3 ( mUlaM + vRttiH) mUlaM [451] sthAna [5], uddezaka [3], muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [03], aMga sUtra [03 ] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH mahAkAle rorute mahArorute appatiDDANe 1 / uDaloge NaM paMca aNuttarA mahatimahAlatA mahAvimANA paM0 [saM0 vijaye vijayaMte jayaMte aparAjite sambasiddhe 2 ( sU0 451) paMca purisajAtA paM0 taM0hirisatte hirimaNasate calasatte thirasate udataNasatte (sU0 452 ) paMca macchA paM0 taM0 -- aNusotacArI paDhisotacAri aMtacArI majjhacArI sabacArI, evameva paMca bhikkhAgA paM0 taM0 - aNusoyacArI jAva savvasoyacArI ( sU0 453) paMca vaNImagA paM0 taM0 atihivaNImate kiviNavaNImate mAhaNavaNI mate sANavaNImate samaNavaNImate (sU0 454 ) 'chatyetyAdi sugamaM, navaraM chadmastha ihAvadhyAdyatizayavikalo gRhyate, anyathA amUrttatvena dharmAstikAyAdIn ajAnannapi paramANuM jAnAtyevAsau mUrttatvAttasya, atha sarvabhAvenetyuktaM tatazca taM kathavijAnannapyanantaparyAyatayA na jAnAtIti, evaM tarhi saGkhyA niyamo vyarthaH syAt, ghaTAdInAM subahUnAmarthAnAmakevalinA sarvaparyAyatayA jJAtumazakyatvAditi, 'savvabhAveNaM'ti ca sAkSAtkAreNa zrutajJAnena tvasAkSAtkAreNa jAnAtyeva, jIvamazarIrapratibaddhaM - dehamuktaM, paramANuzcAsau pudgalazceti vigrahaH, vyaNukAdInAmupalakSaNamidaM // yathaitAnyatIndriyANi jinaH paJca jAnAti tathA'nyadapyatIndriyaM jAnAtItyadholokorddhalokavarcchatIndriyaM paJcasthAnakAvatAri darzayan sUtradvayamAha - 'aho' ityAdi vyakta, navaraM 'aholoe'tti saptamapRthivyAM anuttarAH - sarvotkRSTA utkRSTavedanAditvAttataH paraM narakAbhAvAdvA, mahattvaM ca caturNA kSe zrato'pyasaGkhyAtayojanatvAdapratiSThAnasya tu yojanalakSapramANatve'pyAyuSo'timahatvAnmahattvamiti, evamUrdhvaloke'pi / kAlAdiSu vijayAdiSu ca sattvAdhikapuruSA eva gacchantIti tatpratipAdanAyAha - 'paMca purise' tyAdi, 'hirisapti'tti Education Internation For Pale On ~685~ 4 5 sthAnA0 uddezA sarvabhAvena dharmAdijJA kAlavija yAdyAH ma hAlayAH hIsattvAdyAH anuzrotazcAritvAdyA va nIpakAH su0 450454 / / 341 // ayu Page #687 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [1], uddezaka [3], mUlaM [454] (03) muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [454] dIpa anukrama [492] pahiyA-lajjayA sattvaM-parIpaheSu sAdhoH saGgAmAdAvitarasya vA avaSTambho-avicalatvaM yasyAsI hIsattvaH, tathA hiyA'pi manasyeva sattvaM yasya na dehe zItAdiSu kampAdivikArabhAvAt sa hImanaHsattvaH, calaM-bhaGguraM satvaM yasya sa tathA, etadviparyayAt sthirasattvA, udayanaM-udayagAmi pravarddhamAnaM sattvaM yasya sa tathA / anantaraM sattvapuruSa uktaH, sa ca bhikSureveti tatsvarUpapratipAdanAya dRSTAntadASTontikasUtre paMca macchetyAdike Aha-tatra matsyaH prAgvat bhikSAkastu anuzrItazcArivadanuzrotazcAri-pratizrayAdArabhya bhikSAcArI sa ca prathamaH, pratizrotazcArIva pratizrotavArI dUrAdArabhya pratizrayAbhimukhacArItyarthaH, sa ca dvitIyaH, antacArI-pArzvacArIti tRtIyaH, zeSau pratItau / bhikSAkAdhikArAttadvizeSa paJcadhA''ha-paMcetyAdi vyakaM, kintu pareSAmAtmaduHsthatvadarzanenAnukUlamASaNato yallabhyate dravyaM sA vanI pratItA tAM pibati-AsvAdayati pAtIti veti banIpaH sa eva vanIpako-yAcakA, iha tu yo yasyAtidhyAderbhakto bhavati taM tAzaMsanena yo dAnAbhimukhaM karoti sa vanIpaka iti, tatra bhojanakAlopasthAyI prAghUrNako'tithistahAnaprazaMsanena tadbha-IN kAt yo lipsati so'tithimAzritya vanIpako'tithivanIpakA, yathA-"pAeNa dei logo uvagArisu parijie va | jusie vA / jo puNa adbhAkhinnaM atihiM pUei taM dANaM // 1 // " iti, [prAyeNa dadAti loka upakAribhyaH paricitebhyo vA prItebhyaH / yaH punaradhvakhinnamatithiM pUjayati taddAnam ||1||]('jusie'tti prIte tamiti tasya dAnaM mahA-| phalamiti zeSaH>, evamanye'pi navaraM kRpaNA:-raGkAdayo du:sthAH, udAharaNam-"kimiNesu dummaNesu ya abandhavAyaM| kijuMgiyaMgesu / pUyAhije loe dANapaDAgaM harai deNto||1||[kRpnnebhyo durmanobhyo'bandhubhya AtaMkibhyo vyaGgitAM / -- LACKS+% REmiratna ~686~ Page #688 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [1], uddezaka [3], mUlaM [454] (03) muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [454] dIpa anukrama [492] zrIkhAnA-8 gebhyaH / pUjAhAveM loke dadat dAnapatAkAM harati ||1||]('aayki'tti rogI 'muMgiyaMgoM' vyaGgitaH 'pUjAhAryeti pUji- 5 sthAnA0 tapUjake> mAhanA-jAhmaNAH, tatrodAharaNa-loyANuggahakArisu bhUmIdevesu bahuphalaM dANaM / avi nAma babhabaMdhasa kiMuddezaH 3 vRttiH puNa chakammanirayANaM ||1||[lokaanugrhkaarissu brAhmaNeSu dAnaM bahaphalaM brahmabaMdhumAveSvapi nAma kiM punaH paTarmanira-II sarvebhAvana | tebhyaH // 1 // ] (baMbhayaMdhusutti-janmamAtreNa brahmavAndhaveSu nirguNeSvapItyarthaH, yajanAdIni SaT karmANoti > zvavanIpako dhrmaadijnyaa||142 nAjJAne yathA-"api nAma hoja sulabho goNAINaM taNAi aahaaro| chicchikArahayANa nahu sulabho hoja suNatANaM // 1 // kAlavija. kelAsabhavaNA ee, gujjhagA AgayA mahiM / carati jakkharUveNaM, pUyA'pUyA hitA'hitA // 2 // [api nAma gavAdInAM |&AyAmatRNAcAhAraH sulabho bhavet / zItkArakaraNahatAnAM zunAM naiva sulabho bhavet // 1 // ete kailAsabhavanA guhyakA mahIM AgatA PAhAlayAH yakSarUpeNa caranti te pUjitA apUjitA hitA ahitaaH||2||](puujyaa hitA apUjayA tvahitA ityarthaH>, amaNA:- hIsatvApaJcadhA-nirgandhAH zAkyAstApasA gairikA AjIvikAzceti, tatra zAkyavanIpako yathA-"bhuti cittakammahiyA va kA-TriA dyAH anu. ruNiyadANaruiNo ya / avi kAmagaddabhesuvina nassae ki puNa jatI // 1 // " iti, [citrakarmasthitAH iva kAruNikA zrItazcAri|dAnarucayazca bhuJjanti nAma | kAmagardabheSvapi na nazyati kiM punrytipu||1||] evamanye'pi tApasavanIpakAdayo nIpakAH draSTacyA iti / yo'yaM vanIpaka uktaH sa sAdhuvizeSaH, sAdhuzcAcelo bhavatItyacelatvasya prazaMsAsthAnAnyAha sU0450paMcahi ThANehiM acelae pasatthe bhavati, taM0-appA paDilehA 1 lAyabie pasatthe 2 rUve vesAsite 3 tave aNunAte 454 // 342 // SACSCGC khAdyA ba piM tApasavanIpakAdayo ~687~ Page #689 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [5], uddezaka [3], mUlaM [457] (03) muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [457]] dIpa anukrama [495] 4 viule iMdiyaniggahe 5 (sU0 455) paMca ukalA pannattA taM0-daMDukale rajukale teNuphale desuphale sanbukale (sU0456) paMca samitIto paM0 ta0-IriyAsamitI bhAsA jAna pAriThAvaNiyAsamitI (sU0457), 'paMcahI'tyAdi pratItaM, navaraM na vidyante celAni-vAsAMsi yasyAsAvacelakA, saca jinakalpikavizeSassadabhASAdeva tathA 8 jinakalpikavizeSaH sthavirakalpikacAlpAlpamUlyasapramANajIrNamalinavasanatvAditi, 'prazastaH' prazaMsitastIrthakaragaNadharA-3 dibhiriti gamyate, alpA pratyupekSA'celakasya syAditi gamyam , pratyupekSaNIyatathAvidhopadherabhAvAd, evaM ca na svAdhyAyAdiparimantha iti, tathA layorbhAvo lAghavaM tadeva lApavikaM dravyato bhAvato'pi rAgaviSayAbhAvAt prazastaM-aninya syAt , tathA rUpaM-nepathyaM vaizvAsika-vizvAsaprayojanamalipsutAsUcakatvAt svAditi, tathA tapaH-upakaraNasaMllInatArUkApamanujJAta-jinAnumataM svAt , tathA vipulo-mahAnindriyanigrahaH syAd , upakaraNaM vinA sarzanapratikUlazItavAtAta-12 pAdisahanAditi / indriyanigrahaca satvenotkaTaireSa kartuM zakya ityutkaTabhedAnAha-paMcetyAdi sugama, navaraM 'ukkala'tti || utkaTA utkalA vA, tatra daNDa:-AjJA aparAdhe daNDanaM vA sainyaM vA utkaTa:-prakRSTo yasya tena votkaTo yaH sa daNDoskaTaH, daNDena botkalati-vRddhiM yAti yaH sa daNDotkala:, ityevaM sarvatra, navaraM rAjyaM-prabhutA stenAH-caurAH dezomaNDalaM sarva-etatsamudaya iti / asaMyato daNDAdibhirutkaTo bhavati, saMyatastu samitibhiriti samitIH prAha-paMce tyAdi sugama, navaraM sam-ekIbhAveneti:-pravRttiH samitiH zobhanakAgrapariNAmastha ceSTetyarthaH, IraNamIyo gamanamityarthaH | + 1 rajoharaNamukhavasikArUpadvividhopakaraNadhArakaH / 2 zeSAH sarve'pi trivizvAyupakaraNadhAriNaH / samiti zabdasya vyAkhyA evaM tasya paJcavidha bhedA: ~688~ Page #690 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [9], uddezaka [3], mUlaM [457] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [457 dIpa anukrama [495] zrIsthAnA- tatra samitirIryAsamitiH, uktaM ca-"IryAsamiti ma rathazakaTayAnavAhanAkAnteSu mArgeSu sUryarazmipratApiteSu prAsuka- 5 sthAnA. vivikteSu yugamAtradRSTinA bhUtvA gamanAgamanaM karttavya"miti, tathA bhASaNaM bhASA tasyAM samitirbhASAsamitiH, uktaM ca uddezaH3 vRttiH 13-"bhASAsamiti ma hitamitAsandigdhArthabhASaNa" tathA eSaNamepaNA gaveSaNagrahaNagrAsaipaNAbhedA zaGkAdilakSaNA. vA 31 acelakadi tasyAM samitireSaNAsamitiH, uktaM ca-"eSaNAsamiti ma gocaragatena muninA samyagupayuktena navakoTIparizuddha prA- prAzastya hyam" iti, tathA 'AdAnabhANDamAtranikSepaNAsamitiH' bhANDamAtre AdAnanikSepaviSayA suMdaraceSTetyarthaH, iha cApratyupe- | mutkalA akSitApramArjitAdyAH sapta bhaGgAH pUrvoktA bhavantIti, tathA uccAraprazravaNakhelasiMghANajallAnAM pariSThApanikA-tyAgastatra | samitayaH samitiyoM sA tatheti, tatroccAraH-purISaM prazravaNa-mUtra khela:-zleSmA jallo-malaH siMghAno-nAsikodbhavaH zleSmA, a- jIvabhedatrApi ta eva sapta bhaGgA iti / samitiprarUpaNaM ca jIvarakSArthamiti jIvasvarUpapratipAdanAya sUtrASTakamAha gatyAgata. paMcavidhA saMsArasamAvanagA jIvA paM0 0-egiditA jAva paMciMditA 1 / egidiyA paMcagatiiyA paMcAgatitA paM0 yaH kalasaM0-egidie egiditesu uvavajamANe egivitehiMto jAva paMciMdipahito yA uvavajejA, se cevaNaM se egivie egi mAdyacidita viSajahamANe egidittAte vA jAva paMcidittAte vA gacchejA 2 / viyA paMcagatitA paMcAgaiyA evaM va 3 / catA evaM jAva paMcidiyA paMcagatitA paMcAgaiyA paM0 saM0-paMciMdiyA jAya gacchejA 4-5-6 / paMcavidhA sambajIvA paM0 sU0455 459 0-kohakasAI jAva lobhakasAI akasAtI 7 / ahavA paMcavidhA sadhajIvA paM0 saM0-raiyA jAva devA siddhA 7 (sU0458) aha bhaMte! kalamasUratilamuggamAsaNipphAbakulatthaAlisaMvagasatINapalimaMthagANaM etesi NaM dha // 34 // ~689~ Page #691 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [459 ] dIpa anukrama [497] sthA0 58 "sthAna" - aMgasUtra-3 ( mUlaM + vRttiH) mUlaM [ 459 ] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH sthAna [5], uddezaka [3], muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [03], aMga sUtra [03] nANaM kuttANaM jadhA sAlINaM jAva kevatitaM kAlaM joNI saMcidvati ?, goyamA ! jaddaNNeNaM aMtomuddattaM ukoseNaM paMca baccharAI, teNa paraM joNI pamilAyati jAba teNa paraM joNIvocchede paNNatte (sU0 459) paMca saMbaccharA paM0 [saM0 --NakkhacasaMvacchare jugasaMcchare pramANasaMyacchare lakSaNa saMbacchare sarNicarasaMghacchare 1, jugasaMyacchare paMcavihe paM0 taM0caMde caMde abhivahnite caMde abhivaddhite caiva 2, pamANasaMvacchare paMcavihe paM0 [saM0 nakkhatte caMde UU Adi abhivaddhite 3, lakkhaNasaMvacchare paMcavihe paM0 [saM0 samagaM nakkhattA jogaM joyaMti samagaM udU pariNamati / NatruhaM NAtisIto bahUdato hoti nakkhate // 1 // sasisagalapuNNamAsI jotetI bisamacAraNakkhatte / kaDuto bahUdato (yA) tamAhu saMvaccharaM caMda // 2 // disamaM pavAliNo pariNamanti aNudsu deti pupphaphalaM / vAsaM Na samma vAsati tamAhu saMbaccharaM kammaM // 3 // vigANaM tu rasaM pupphaphalANaM tu dei Adiyo / apevi vAseNaM sammaM niSphalae sassaM 4 || 4 || AdicateyatabitA khaNalabadivasA uU pariNamati / pUriMti reNuthalatAI tamAhu abhivaddhitaM jANa // 5 // ( sU0 460 ) 'paMcavihe 'tyAdi sphuTArtha, navaraM saMsArasamApannA - bhavavarttinaH viprajahat parityajan, sarvajIvAH - saMsArisiddhAH, akaSAyiNaH - upazAntamohAdayaH / jIvAdhikArAdvanaspatijIvAnAzritya paJcasthAnaka mAha -- 'ahe 'tyAdi, tristhAnakavad vyAkhyeyaM, navaraM kalA - baTTacaNagA masUrA-caNaIyAo tilamuggamAsAH pratItAH niSphAvA-bahAH kulatthA:- cavalagasarisA cippiDayA bhavanti AlisiMdayA cavalayA saINA- tuvarI palimanthAH - kAlacaNagA iti / anantaraM saMvatsarapramANena yonivyatikrama uktaH, adhunA sa eva saMvatsaracintyate iti, 'paMca saMbacchare tyAdisUtracatuSTayaM tatra 'nakkhatta For Pay Lise On ~ 690~ anurary org Page #692 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [5], uddezaka [3], mulaM [460] + gAthA 1-5 muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: zrIsthAnA satra vRttiH // 344 // prata sUtrAMka [460] gAthA ||1-5|| dIpa anukrama [497-503]] 5555555 saMvacchare'tti, iha candrasya nakSatramaNDalabhogakAlo nakSatramAsA, sa ca saptaviMzatiH dinAni ekaviMzatiH saptapaSTi- 5 sthAnA0 bhAgA divasasyeti 2714, evaMvidhadvAdazamAso nakSatrasaMvatsaraH, sa cAya-trINi zatAnyahAM saptaviMzatyuttarANi ekapaMcA- uddeza 3 & zacca saptapaSTibhAgA iti 3271:1, evaM paJcasaMvatsarAtmakaM yugaM tadekabhUdezamUto vakSyamANalakSaNazcandrAdiyugasaMvatsaraH sarvajIvAH 2, pramANa-parimANaM divasAdInAM tenopalakSito vakSyamANa eva nakSatrasaMvatsarAdiH pramANasaMvatsaraH 3, sa eva lakSa-121 | kalAdIzaNAnAM vakSyamANasvarUpANAM pradhAnatayA lakSaNasaMvatsaraH4, yAvatA kAlena zanaizcaro nakSatramekamadhavA dvAdazApi rAzIna nAmadhiMIbhule sa zanaizcarasaMvatsara iti, yatazcandraprajJaptisUtram-"saniccharasaMvacchare aTThAvIsavihe pannate-abhII savaNe jAva u- ttatA saMmattarAsADhA, jaM vA sanicchare mahaggahe tIsAe saMvaccharehiM savvaM nakkhattamaMDalaM samANei"tti / [ zanaizcarasaMvatsaro'STAviMza- vatsarAH tividhaH prajJapto'bhijit zravaNaH yAvaduttarASADhA yadvA zanaizcaramahAgrahaH triMzatA varSeH sarva nakSatramaNDalaM pUrayati 5] sU0458yugasaMvatsaraH pazcavidhA, tadyathA-caMde'tti ekonaviMzadinAni dvAtriMzaca dviSaSTibhAgA divasasyetyevaMpramANaH29 kRSNa-II 460 pratipadArabdhaH pUrNamAsIniSThitazcandramAsastena mAsena dvAdazamAsaparimANazcandrasaMvatsaraH, tasya ca pramANamida-trINi za-I tAnyahAM catumpazcAzaduttarANi dvAdaza ca dviSaSTibhAgAH 3543, evaM dvitIyacaturthAvapi candrasaMvatsarI, 'abhivahipatti | ekatriMzaddinAni ekaviMzatyuttarazataM caturvizatyuttarazatabhAgAnAmabhivaddhitamAsaH 311, evaMvidhena mAsena dvAdazamA-la mAsapramANo'bhivatisaMvatsaraH, sa ca pramANena-trINi zatAnyahAM dhyazItyadhikAni catuzcatvAriMzaca dviSaSTibhAgA: 28 // 344 / / ityevaM paJcamo'pi, ebhizcandrAdibhiH paJcabhiH saMvatsaraireka yugaM bhavati, teSAM ca paJcAnAM saMvatsarANAM madhye abhivaddhi saMvatsarasya paJca bhedA: evaM tasya dinamAnaM ~691~ Page #693 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [5], uddezaka [3], mulaM [460] + gAthA 1-5 muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03, aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [460] gAthA ||1-5|| dIpa anukrama [497-503]] tAkhye saMvatsare adhikamAsakA patatIti, pramANasaMvatsaraH paJcavidhA, tatra 'nakSatra' iti nakSatrasaMvatsaraH, sa ca uktalakSaNaH, kevalaM tatra nakSatramaNDalasya candrabhogamAtraM vivakSitamiha tu dinadinabhAgAdipramANamiti, tathA candrAbhivarddhitAvapyukalakSaNAveva kintu tatra yugAvayavatAmAtramiha tu pramANamiti vizeSaH, 'u' iti RtasaMvatsaraH, triMzadahorAtrapramANedizabhiH RtumAsaiH sAvanamAsakarmamAsaparyAyairniSpannaH, SaSTacadhikAhorAtrazatatrayamAna iti 360, 'Aicetti AdityasaMvatsaraH, sa ca triMzadinAnyaddhai ceti, evaMvidhamAsadvAdazakaniSpannaH paTpaTyadhikAhorAtrazatatrayamAna iti 366, | ayamevAnantarokto nakSatrAdisaMvatsaro lakSaNapradhAnatayA lakSaNasaMvatsara iti / tatra nakSatramAha-'samagaM' gAhA, samarkasamatayA nakSatrANi-kRttikAdIni yoga-kArtikIpaurNamAsyAditithyA saha sambandha yojayanti-kurvanti, padamukta bhavatiyAni nakSatrANi yAsu tithipUtsargato bhavanti, yathA kArtikyAM kRttikAH, tAni tAsveva yatra bhavanti yathoktam-"jeho vaca mUleNa sAvaNo dhaNivAhiM / addAsu ya maggasiro sesA nakkhattanAmiyA mAsA // 1 // " iti [jyeSTho brajati mUlena zrAvaNo brajati dhaniSThAbhiH / ArdrayA ca mArgazIrSaH zeSA nakSatranAmAnaH maasaaH||1||] tathA yatra samatayaiva RtavaH pariNamanti, na viSamatayA, kAtrtikyA anantaraM hemantaH pauSyA anantaraM ziziraturityevamavatarantIti bhAvaH, yazca na nava atIva uSNa-dharmoM yatra so'tyuSNaH, na-naivAtizIta:-atihimaH, bahUdakaM yatra sa bahudakaH, sa ca bhavati lakSaNato & nakSatra iti, nakSatracAralakSaNalakSitatvAnakSatrasaMvatsara iti, asyAM ca gAthAyAM pazcamAghamAvaMzako paJcakalAvitIya vicitreti chaMdovinirupadizyate, 'bahulA vicitta'tti gAthAlakSaNAt patti-paMcakalo gaNa iti / 'sasiMgAhA 'sasi'tti | Anmurary.org | saMvatsarasya paJca bhedA: evaM tasya dinamAnaM ~692~ Page #694 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [460] gAthA // 1-5|| dIpa anukrama [ 497 -503] zrIsthAnA GgasUtravRttiH // 345 // muni dIparatnasAgareNa saMkalita sthAna [5], Educationa "sthAna" - aMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRtti:) uddezaka [3], mUlaM [ 460 ] + gAthA 1-5 AgamasUtra - [03], aMga sUtra [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH vibhaktilopAt zazinA-candreNa sakalapaurNamAsI-samastarAkA yaH saMvatsara iti gamyate athavA yatra zazI sakalAM paurNamAsIM yojayati-AtmanA sambandhayati / tathA viSamacArINi - yathAsvatithiSvavattani nakSatrANi yatra sa viSamacArinakSatraH, tathA kaTuko'tizItoSNasadbhAvAt bahUdakazca dIrghatvaM prAkRtatvAt, tamevaMvidhamAhurlakSaNato muvate tadvidaH saMvatsaraM candraM candracAralakSaNalakSitatvAditi / 'visamaM' gAhA, viSamaM vaiSamyeNa pravAla-palavAGkura stadvidyate yeSAM te pravAlino vRkSA iti gamyate, pariNamanti-prabAlavattAlakSaNayA avasthayA jAyante, athavA prayAdino-vRkSAH pariNamantiaGkurodbhedAdyavasthAM yAnti, tathAM anRtuSu astrakAlaM dadati - prayacchanti puSpaphalaM yathA caitrAdiSu kusumAdidAyino'pi svarUpeNa cUtAH mAghAdiSu puSpAdi yacchantIti, tathA varSa-vRSTiM megho na samyagvarSati yatreti gamyate, tamAhurlakSaNataH saMvatsaraM kArmaNaM, yasya RtusaMvatsaraH sAvana saMvatsarazceti paryAyau // 'puDhavigAhA, yatra tviti gamyate, tathA ca yatra tu saMvatsare pRthivyudakayo rasa-mAdhuryasnigdhatAlakSaNaM puSpaphalAnA ca dadAtyAdityaH tathAsvabhAvatvAt, tathAvidhodakAbhA | ve'pIti bhAvaH, ata evAlpenApi varSeNa samyak yathAbhimataM niSpadyate sasyaM zAsyAdidhAnyaM sa lakSaNata Aditya saMvatsara ucyata iti zeSa iti / 'Aica' gAhA, AdityatejasA taptAH pRthivyAditApe'pyupacArAt kSaNAdayastatA iti mantavyaM, tatra kSaNo-muhUrttaH lavaH - ekonapaJcAzaducchrAsapramANo divasaH - ahorAtraH RtuH - mAsadvayapramANaH 'pariNamanti' atikrAmanti yatreti gamyate, yazca pUrayati vAyUtkhAtareNubhiH sthalAni - bhUmipradezavizeSAn tamAhurAcAryA lakSaNataH saMvatsaramabhivarddhitaM 'jANa' tti tvamapi ziSya / taM tathaiva jAnIhIti / saMvatsara vyAkhyAnamidaM tattvArthaTIkAyanusAreNa saMvatsarasya paJca bhedA: evaM tasya dinamAnaM For Pale Only ~693~ 5 sthAnA0 uddezaH 3 saMvatsarAH [sU0 458460 // 345 // Page #695 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [460] gAthA ||2-4|| dIpa anukrama [ 497 -503] "sthAna" - aMgasUtra-3 ( mUlaM + vRttiH) uddezaka [3], AgamasUtra - [03], aMga sUtra sthAna [5], muni dIparatnasAgareNa saMkalita mUlaM [ 460 ] + gAthA 1-5 [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH prAyo likhitamiti / anantaraM saMvatsara uktaH, sa ca kAlaH kAlAtyaye ca zarIriNAM zarIrAnnirgamo bhavatItyatastanmArge nirupayannAha paMcavidhe jIvarasa NijjANamagge paM0 [saM0 pAtehiM UrUhiM ureNaM sireNaM sambaMgehiM, pAehiM NikSaNamANe nirayaMgAmI bha ti, UrUhiM gilANamANe tiriyagAmI bhavati, ureNaM nijjAyamANe maNuyagAmI bhavati, sireNaM NiJjAyamANe devagAmI bhavati, sabbe nijjAyamANe siddhigatipajavasANe paNNatte (sU0 461) paMcavihe chreyaNe paM0 naM0 - uppAcheyaNe viyaccheyaNe baMdhacchevaNe paesaccheyaNe dodhAraccheyaNe / paMcavidhe ANaMtarie paM0 taM0 uppAtayaNaMtarite vitaNaMtarite patesA NaMtarite samatANaMvarie sAmaNNANaMtarite / paMcavidhe anaMte paM0 taM0NAmaNaMdate ThavaNANatate davtrANatate gaNaNANatate padesANaMtate, ahavA paMcavihe bhaNatate paM0 taM eto'NaMtate duhatonaMtara desavisthAraNaMtara savvavitthArANaMtate sAsayANaMtate ( sU0 462 ) 'paMcavihe 'tyAdi vyaktaM, kintu niryANa-maraNakAle zarIriNaH zarIrAnnirgamastasya mArgoM niryANamArgaH - pAdAdikaH, tatra 'pAehiM 'ti pAdAbhyAM mArgabhUtAbhyAM karaNatA''pannAbhyAM jIvaH zarIrAnniryAtIti zeSaH, evaM urubhyAmityAdAvapi, atha krameNAsya niryANamArgasya phalamAha-pAdAbhyAM zarIrAnniryAn jIvo 'nirayagAmiti prAkRtatvAdanusvAra iti nirayagAmI bhavati, evamanyatrApi, navaraM sarvANi ca tAnyaGgAni ca sarvAGgAni tairniryAn siddhigatiH paryavasAnaM saMsaraNaparyanto yasya sa siddhigatiparyavasAnaH prajJapta iti / niryANaM cAyuSkacchedane bhavatIti chedanaM prarUpayannAha - 'paMcavihe' For Parts Only ~694~ Page #696 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [1], uddezaka [3], mUlaM [462] (03) muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: zrIsthAnA- isUtravRttiH prata sUtrAMka 3346 // [462] dIpa tyAdi kaNThyaM, kevalaM 'uppatti utpAdo devatvAdiparyAyAntarasya tena chedo-jIvAdidravyasya vibhAga utpAdacchedanaM, tathA||5sthAnA0 viya'tti vyayo vigamo mAnuSatvAdiparyAyasya tena chedanaM jIvAdereveti vyavacchedanaM, tathA bandhanasya-jIvApekSayA karmaNaHuddezA3 skandhApekSayA tu sambandhasya chedana-vinazana bandhacchedanamiti, tathA tasyaiva pradezato nirvibhAgAvayavato bujyA chedana- jIvanivibhajanaM pradezacchedanaM, tathA jIvAdereva dravyasya dvidhAkaraNaM dvidhAkAraH sa eva chedanaM dvidhAkAracchedanaM, upalakSaNaM caita-IoNamArgAH vidhAkArAdInAM, anena ca dezataH chedanamuktaM, athavosAdasya-utpatteH chedanaM-viraho yathA narakagatI dvAdaza mutAH, vya-IVchedAnantayacchedanaM-udvartanAvirahA, so'pyevaM, bandhanaviraho yathopazAntamohasya saptavidhakarmabandhanApekSayA, pradezacchedana-pradeza-13 yAnatAni | viraho yathA visaMyojitAnAmanantAnubandhyAdikarmapradezAnAM, tathA dve dhAre yasya tad dvidhAraM tacca tacchedanaM ca dvidhAra-lAsU0461. cchedanamupalakSaNatvAdasyaikadhArAdyapi dRzyam , tacca kSurakhaDgacakrAcaM, tacca chedanazabdasAmyAdihopAttamiti, pradezacchedana- 4' sthAne kvacit 'paMthaccheyaNe'tti paThAte, tatra pathicchedana-mArgacchedanaM maargaatikrmnnmityrthH||chednsy ca viparyaya Ana-15 ntaryamiti tadAha-paMcavihe'tyAdi, Anantarya-sAtatyamacchedanamaviraha ityarthaH, tatrotsAdasya yathA nirayagatau jIvA|nAmutkarSataH asaGgyeyAH samayAH, evaM vyayasyApi, pradezAnAM ca samayAnAM ca tatpratItameva, avivakSitotsAdavyayAdivizepaNamAnamtayemAtra sAmAnyAnantarya, zrAmaNyasya vA AkarSaviraheNAnantarya zrAmaNyAnantaryamiti bahujIvApekSayA vA zrAmaNyapratipattyAnantarya, taccASTI samayA iti // anantarasUtre samayapradezAnAmAnantaryamukta, te cAnantA ityanantakameva pr.laa||346 // | rUpayannAha-'paMcavihe'tyAdi sUtradvayaM pratItArtha, navaraM nAnA anantakaM nAmAnantakaM anantakamiti yasya nAma, yathA| anukrama [505] ~695~ Page #697 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [5], uddezaka [3], mUlaM [462] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [462] dIpa samayabhASayA vaskhamiti, sthApanaiva sthApanayA vA anantakaM sthApanAnantaka-anantakamiti kalpanayA'kSAdinyAsaH, jJabha-15 vyazarIrAdivyatiriktaM dravyANAmaNyAdInAM gaNanIyAnAmanantakaM dravyAnantakaM, gaNanA-saJjayAnaM tAlakSaNamanantakamavivakSi-10 tANvAdisamayeyaviSayaH sayAvizeSo gaNanAnantakaM, pradezAnAM saGkhyeyAnAmanantakaM pradezAnantakamiti, ekataH-ekanAMze nAyAmalakSaNenAnantakamekato'nantakam-ekazreNIkaM kSetra, dvidhA-AyAmavistArAbhyAmanantakaM dvidhAnantakaM-pratarakSetraM, lAkSetrasya yo rucakApekSayA pUrvAdyanyataradiglakSaNo dezastasya vistAro-viSkambhastasya pradezApekSayA anantakaM dezavistArA nantakaM, sarvAkAzasya tu caturtha, zAzvataM ca tadanantakaM ca zAzvatAnantakam-anAdyaparyavasitaM yajIvAdidravyamanantasamaya|sthitikatvAditi / evaMbhUtArthaparicchedo jJAnAdbhavatIti jJAnasvarUpamirUpaNAyAha paMcavihe gANe paM0 ta0-AmiNibohiyaNANe suyanANe ohiNANe maNapajjavaNANe kevalaNANe (sU0463) paMcavihe NANAvaraNije kamme paM0 saM0-AmiNibohiyaNANAvaraNije jAva kevalanANAvaraNijje (sU0464) 'paMcavihe'tyAdi, paJceti-paJcasaGkhyA vidhAH-bhedA yasya tasaJcavidhaM, jJAtiAnamiti bhAvasAdhanaH saMvidityarthaH, jJAyate livA'nenAsmAdveti jJAna-tadAvaraNasya kSayaH kSayopazamo vA, jJAyate vA'sminniti jJAna-AtmA tadAvaraNakSayakSayopazama pariNAmayukto, jAnAtIti vA jJAnaM tadeva svaviSayagrahaNarUpatvAditi, 'prajJapta' prarUpitamarthatastIrthakaraiH sUtrato gnndhraiH| uktaM ca-"atthaM bhAsai arihA suttaM gaMthaMti gaNaharA niuNaM / sAsaNassa hiyahAe, to suttaM pavattai // 1 // " iti [ahen bhASate'tha sUtra praznanti gaNadharAH nipuNaM / zAsanasya hitArthAya tataH sUtraM pravartate // 1 // ] athavA prAjJAt-tIrthakarAt | anukrama [505] 35 nurasurary.org jJAnasya paMcavidhatvaM evaM tasya vyAkhyA: ~696~ Page #698 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [9], uddezaka [3], mUlaM [464] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [464] dIpa zrIsthAnA-pArvA prajJayA thA AtaM-prAptamAttaM vA prAjJAptaM prajJAp prAjJAttaM prajJAttaM vA, tadyathA-arthAbhimukho'viparyayarUpatvAnniyagasUtra- to'saMzayarUpatvAdvodhaH-saMvedanamabhinibodhaH sa eva svArthikapratyayopAdAnAdAbhinibodhika, abhinivodhe vA bhavaM tena vA uddezaH3 vRttiH nirvRttaM tanmayaM tatprayojanaM vetyAbhinivodhika, abhinibudhyate vA tat karmabhUtamityAbhinivodhika-avagrahAdirUpaM matijJA-1 jJAnAni nameva, tasya svasaMviditarUpatvAt, bhedopacArAdityarthaH, abhinibudhyate vA anenAsmAdasmin vetyaabhinivodhik-tdaav-18/jnyaanaavr||347|| raNakarmakSayopazama iti bhAvArthaH, Atmaica vA abhinibodhopayogapariNAmAnanyatvAdabhinibudhyata ityAbhiniyodhika, taccala NIyAni tajjJAnaM cetyAbhiniyodhikajJAnamiti, Aha ca-"asthAbhimuho niyao boho jo so mao abhiniboho / so cevA- sU0463bhiNibohiyamahava jahAjoggamAjojaM // 1 // taM teNa tao tammi ya so vA'bhiNibujjhae tao vA taM // " iti [arthA-181 464 bhimukho niyato bodhA yaH so'bhinivodho mataH / sa evAbhinivodhikamathavA yathAyogya AyojyaM // 1 // tattena tata-16 stasmiMzca sa vA'bhinibudhyate tato vA tat // ] tathA zrUyata iti zrutaM-zabda eva, bhAvazrutakAraNatvAt kAraNe kAryopacArAditi bhAvArthaH, zrUyate vA anenAsmAdasminveti zrutaM, tadAvaraNakarmakSayopazama ityarthaH, Atmaiva vA zrutopayogapariNAmAnanyatvAcchraNotIti zrutaM, zrutaM ca tajjJAnaM ca zrutajJAnam , Aha ca-"taM teNa tao tammi ya suNei so vA suyaM ca teNaMti // " iti [tattena tatastasiMzca zRNoti sa vA zrutaM tena tathA avadhIyate'nenAsmAdasminvetyavadhiH, a-IY zavadhIyata ityadho'dho vistRta paricchidyate maryAdayA vetyarthaH, sa cAvadhijJAnAvaraNakSayopazama eva, tadupayogahetutvAditi,8 avadhAnaM vA avadhiviSayaparicchedanamityarthaH, avadhizcAsau jJAnaM cetyavadhijJAnaM, uktaM ca-"teNAvadhIyate tami vA'va anukrama [507] SARERatunintanasana FaPranaamvam ucom jJAnasya paMcavidhatvaM evaM tasya vyAkhyA:, jJAnAvaraNIya-karmAdi paMcaka: ~ 697~ Page #699 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [5], uddezaka [3], mUlaM [464] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [3], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: B prata sUtrAMka [464] dIpa anukrama [507] AhANaM ca to'yahI so ya / majjAyA jaM tIe dabvAiparoppara muNai // 1 // " iti, [tenAvadhIyate tasmin vA'vadhAnaM | tato'vadhiH sa ca maryAdA tasmin dravyAdipara kSetrAdi paraM jAnAti // tathA pariH-sarvatobhAve avanaM avaH ayanaM vAra hai| ayaH Ayo vA gamanaM vedanamiti paryAyAH pari avaH ayaH Ayo vA paryavaH paryayaH paryAyo vA manasi manaso kA paryavaH paryayaH paryAyo vA manaHparyavo manAparyayo manaHparyAyo vA, sarvatastatpariccheda ityarthaH, sa eva jJAnaM manaHparyavajJAnaM manamparyayajJAnaM manaHparyAyajJAnaM vA, athavA manasaH paryAyAH paryayA paryavA vA bhedA dharmA bAhyavastvAlocanAdiprakArA ityarthabhasteSu teSAM vA jJAnaM manAparyAyajJAna manaHparyayajJAnaM manaHparyavajJAnamiti, Aha ca-pajjavaNaM pajayaNaM pajjAovA maNami maNaso vA / tassa va.prajAyAdinANaM maNapajjavannANaM // 1 // " iti [ paryavanaM paryayanaM paryAyo vA manasi manaso vA tasya vA paryAyAdijJAnaM manaHparyAyajJAnaM // 1 // ] kevalaM-asahAya matyAdijJAnanirapekSatvAt zuddhaM vA AvaraNamalaka-14 laGkarahitatvAt sakalaM vA tatprathamatayaivAzeSatadAvaraNAbhAvataH sampUrNosatteH asAdhAraNaM vA ananyasadRzatvAt ananta vA jJeyAnantatvAt yathAvasthitAzeSabhUtabhavadbhAvibhAvasvabhAvAvabhAsIti bhAvanA taca tat jJAnaM ceti kevalajJAnaM, uktaM ca-"kevalamegaM suddhaM sagalamasAhAraNaM aNataM ca / pAyaM ca nANasaddo nANasamANAhigaraNo'yaM // 1 // " iti, [ke-4 balaM eka zuddhaM sakalaM asAdhAraNaM anaMtaM ca / prAyeNAyaM jJAnazabdaH jJAnasamAnAdhikaraNaH // 1 // ] prAya iti manaHpa-14 yoyajJAne tatpuruSasyApi darzitatvAt / iha ca svAmikAlakAraNaviSayaparokSatvasAdhamyottadbhAve ca zeSajJAnasadbhAvAdAdAveva matijJAnazrutajJAnayorupanyAsa iti, tathAhi-ya eva matijJAnasya svAmI sa eva zrutajJAnasya, "jastha matinANaM tattha | 6545455555 ANGALORECASSADG SAREairatna jJAnasya paMcavidhatvaM evaM tasya vyAkhyA:, jJAnAvaraNIya-karmAdi paMcaka: ~698~ Page #700 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [464] dIpa anukrama [507 ] "sthAna" - aMgasUtra-3 ( mUlaM + vRttiH) sthAna [5], uddezaka [3], mUlaM [ 464 ] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [03], aMga sUtra [03 ] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH jasUtravRttiH // 348 // zrIsthAnA- 2) suyanANaM" iti [ yatra matijJAnaM tatra zrutajJAnaM ] vacanAt, tathA yAvAn matijJAnasya sthitikAlastAvAnevetarasya pravAhApekSayA atItAdiH sarva eva, apratipatitaikajIvApekSayA tu SaTSaSTisAgaropamANyadhikAnIti tathA yathA matijJAnaM kSayo+ pazamahetukaM tathA zrutajJAnamapi yathA ca matijJAnamoghataH sarvadravyAdiviSayamevaM zrutajJAnamapi yathA ca matijJAnaM parokSaM evaM zrutajJAnamapi tathA matijJAnazrutajJAnabhAve cAvadhyAdibhAvAditi, Aha ca-- "jaM sAmikAlakAraNavisayaparokkhattahiM tulAI / tambhAve sesAI teNAIe maisuyAI // 1 // " iti [ svAmikAlakAraNaviSaya parokSatvairya tulyAni tadbhAve zeSANi ca tenAdI matizrute // 1 // ] matipUrvakatvAt zrutasya viziSTamatyaMzarUpatvAdvA zrutasyAdI materupanyAsa iti, uktaM ca - " maipubvaM jeNa suyaM teNAIe maI visiTTho vA / maibheo ceva surya to maisamaNaMtaraM bhaNiyaM // 1 // " iti [matipUrvaM yena zrutaM tenAdI matirviziSTo vA matibheda eva zrutaM tataH matisamanantaraM bhaNitaM zrutaM // 1 // ] tathA kAlaviparyayasvAmi lAbha sAdhayimmatijJAna zrutajJAnAnantaramavadhijJAnasyopanyAsaH tathAhi yAvAneva matijJAnazrutajJAnayoH sthitikAlaH pravAhApekSayA apratipatitaikasa svAdhArApekSayA ca tAvAnevAvadhijJAnasyApi tathA yathaiva matijJAna zrutajJAnayoviparyayajJAne bhavataH evamidamapi mithyAdRSTervibhaGgajJAnaM bhavatIti, tathA ya eva tayoH svAmI sa evAsyApi bhavatIti, tathA vibhaGgajJAninastridazAdeH samyagdarzanAvAsI yugapadeva jJAnatrayalAbhasambhava iti, uruM ca - "kAlavivajjayasAmittalAbhasAhammaoDavahI tatto / " [ kAlaviparyayasvAmitva lAbhasAdharmyato'vadhistataH // ] tathA chadmasthaviSayabhAvAdhyakSatvasAdharmyAdavadhijJAnAnantaraM manaH paryavajJAnasyopamyAsaH, tathAhi yathA'vadhijJAnaM chadmasthasya bhavati evaM manaHparyAyajJAna jJAnasya paMcavidhatvaM evaM tasya vyAkhyA:, jJAnAvaraNIya karmAdi paMcaka: For Par Use Only ~699~ 5 sthAnA0 uddezaH 3 jJAnAni jJAnAvaraNIyAni su0 463464 // 348 // www.lanerary.org Page #701 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [5], uddezaka [3], mUlaM [464] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [464] dIpa anukrama [507] mapi, tathA yathA'vadhijJAnaM rUpidravyaviSayamevametadapi, tathA yathA'vadhijJAnaM kSAyopazamike bhAve tathedamapi, tathA yathA'vadhijJAna pratyakSa tathedamapIti, uktaM ca-"mANasametto chaumatthavisayabhAvAdisAmanA" iti [manojJAnamatazchAmasthyaviSayabhAvAdisAmAnyAt ] tathA manaHparyAyajJAnAnantaraM kevalajJAnopanyAsaH tasya sakalajJAnottamatvAt tathA apra mattayatisvAmisAdhAt, tathAhi-yathA manaHparyAyajJAnamuttamayatereva bhavati evamidamapi, tathA avasAnalAbhAt, yo * kAhi sarvajJAnAni samAsAdayati sa khalvanta evedamAmotIti, tathA viparyayAbhAvasAdhAt, tathAhi-yathA manaHparyAya-15 jJAnaM saviparyayaM na bhavatyevaM kevalamapIti, uktaM ca-aMte kevalamuttamajaisAmittAvasANalAbhAo / etthaM ca matisuyAI parokkhamiyaraM ca paJcakkhaM // 1 // " iti, [kevalamante uttamayatisvAmitvAdavasAnalAbhAt atra ca matizrute parokSaM itarANi pratyakSaM // 1 // ] uktasvarUpasya jJAnasya yadAvArakaM kamme tatsvarUpAbhidhAnAya sUtraM-paMce'tyAdi sugama, uktaM jJAnAvaraNamiti tatkSapaNopAyavizeSasya svAdhyAyasya bhedAnAha paMcavihe sajjhAe paM0 saM0-yAyaNA pucchaNA pariyaNA aNuppehA dhammakahA (sU0465) paMcavihe pacaNANe paM0 taM0-sadahaNasuddhe viNayasuddhe aNubhAsaNAsuddhe aNupAlaNAsuddhe bhAvasuddhe (sU0466) paMcavihe paDiyAmaNe paM0 20 -AsabadArapatikamaNe micchattapaDikamaNe kasAyapaDikamaNe jogapaDikamaNe bhAvapaDikamaNe (sU0467) 'paMcavihe' ityAdi sugamaM, navaraM zobhanaM A-maryAdayA adhyayana-zrutasyAdhikamanusaraNaM svAdhyAyaH, tatra vakti ziyastai prati guroH prayojakabhAvo vAcanA pAThanamityarthaH, gRhItavAcanenApi saMzayAdhusattI punaH praSTavyamiti pUrvAdhItasya || 3555 SAREauratonlol jJAnasya paMcavidhatvaM evaM tasya vyAkhyA:, jJAnAvaraNIya-karmAdi paMcaka: ~ 700~ Page #702 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [1], uddezaka [3], mUlaM [467] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [467]] dIpa anukrama [510] zrIsthAnA- sUtrAdeH zaGkitAdau praznaH pracchaneti, pracchanAvizodhitasya sUtrasya mA bhUdvismaraNamiti parivartanA, sUtrasya guNanamityarthaH, 5 sthAnA0 gasUtra- hai sUtrayadarthe'pi sambhavati vismaraNamataH so'pi paribhAvanIya ityanuprekSaNamanuprekSA, cintaniketyarthaH, evamabhamyastazrutena dha- uddezaH3 vRtti makathA vidheyeti dharmasya-zrutarUpasya kathA-vyAkhyA dharmakatheti / dharmakathAmanthanirmathitamithyAbhAvAzca bhavyAH zuddha svAdhyAyAH pratyAkhyAnaM prapadyanta iti tadAha-paMcavihe' ityAdi, prati-pratiSedhata AkhyAna-maryAdayA kathana-pratijJAnaM pratyAkhyAnaM, prtyaakhyaa|| 349 // tatra zraddhAnena-tathetipratyayalakSaNena zuddhaM-niravayaM zraddhAnazuddhaM, zraddhAnAbhAve hi tadazuddhaM bhavati, evaM sarvatra, iha niyu- nAni pratigAthA-"paccakkhANaM sabvadesiyaM jaM jahiM jayA kAle / taM jo saddahai naro taM jANasu saddahaNasuddhaM ||1||"[y-18|tikrmdydaa yatra kAle (sthavirakalpAdau bharatAdI) sarvajJena pratyAkhyAnaM dezitaM tadyaH zraddadhAti naraH tat zraddhAnazuddhaM jAnIhiNAni // 1 // ] vinayazuddhaM yathA-"kiikammassa visohiM pauMjae jo ahINamairittaM / maNavayaNakAyagutto taM jANam viNa sU0465zAyao sujaM ||2||"[kRtikrmnno vizuddhiM yo'hInAtiriktaM prayuMjIta manovacanakAyaguptastat vinayazuddha jAnIhi | 467 daa||1||] anubhASaNAzuddhaM yathA-"aNubhAsada guruvayaNaM akkharapayavaMjaNehiM parisuddhaM / paMjaliuDo abhimuho taM jANaWNubhAsaNAsuddhaM ||3||"[anubhaasste guruvacanamakSarapadavyaJjanaH parizuddham / kRtaprAJjalirabhimukhastat jAnIhi anubhA paNAzuddhaM // 1 // ] navaraM gururbhaNati-vosiriti, ziSyastu vosirAmitti, anupAlanAzuddhaM yathA-"kaMtAre dubhikkhe A-31 dAyake vA mahayA (3)(mahatItyarthaH> samuppanne / je pAliyaM na bhaggaM taM jANa'NupAlaNAsuddhaM // 1 // " [kAntAre durbhikSedI AtaMke vA mahati samukhAne / yanna bhagnaM pAlitaM tadanupAlanAzuddha jAnIhi // 1 // ] bhAvazuddhaM, yathA-"rAgeNa va doseNa ~ 701~ Page #703 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [1], uddezaka [3], mUlaM [467] (03) muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [467]] va pariNAmeNa va (ihalokAdyAzaMsAlakSaNena >na dUsiyaM jaM tu taM khalu paJcakkhANaM bhAvavisuddhaM muNeyavaM // 1 // " iti|81 dArAgeNa vA dveSeNa vA pariNAmena vA (icchAdinA)na dUSitaM yattu tatkhalu pratyAkhyAnaM bhAvavizuddha jJAtavyaM // 1 // ]5. anyadapi SaSThaM jJAnazuddhamiti niyuktAvuktaM, yadAha-"paJcakkhANaM jANai kappe jaM jaMmi hoi kAyavyaM / mUlaguNauttaraguNe taM jANasu jANaNAsuddhaM // 1 // " ti [yasmin kAle yatpratyAkhyAnaM mUlaguNepUttaraguNeSu vA kartavyaM bhavati tat jAnAti tajjJAnazuddha jAnIhi // 1 // ] iha tu pazcasthAnakAnurodhAnnedamuktaM, zraddhAnazuddhena vA sangRhItatvAta, jJAnavizeSatvAta zraddhAnasyeti / pratyAkhyAne ca kRte kadAcidaticAraH sambhavati, tatra ca pratikramaNaM karttavyamiti pratikramaNa nirUpaya-2 nAha-paMcavihe' ityAdi, pratIpaM kramaNaM pratikramaNaM, etaduktaM bhavati-zubhayogebhyo'zubhayogAnupakrAntasya zubheSveva gamanamiti, uktaM ca-"svasthAnAdyatsarasthAnaM, pramAdasya vazAgataH / tatraiva kramaNaM bhUyaH, pratikramaNamucyate // 1 // kSAyopazamikAdAvAdaudayikasya vazaM gataH / tatrApi ca sa evArthaH, pratikUlagamAt smRtaH // 2 // " iti, idaM ca viSayabhe-|| dAt paJcadheti, tatra AzravadvArANi-prANAtipAtAdIni tebhyaH pratikramaNaM-nivartanaM punarakaraNamityarthaH AzravadvAraprati kramaNa, asaMyamapratikramaNamiti hRdayaM, mithyAtvapratikramaNaM yadAbhogAnAbhogasahasAkAraimithyAtvagamanaM tannivRttiH, evaM tAkapAyapratikramaNa, yogapratikramaNaM tu yat manovacanakAyavyApArANAmazobhanAnAM vyAvarttanamiti, AzravadvArAdiprati kramaNamevAvivakSitavizeSa bhAvapratikramaNamiti, Aha ca-"micchattAi na gacchai na ya gacchAvei nANujANAi / jaM sthA059 4 maNavaikAehiM taM bhaNiyaM bhAvapaDikamaNaM // 1 // " iti, [mithyAtvAdi na gacchati na ca gamayati nAnujAnAti / ya dIpa anukrama [510] CER L aturary.com ~702~ Page #704 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [5], uddezaka [3], mUlaM [467] (03) vRttiH 5 sthAnA0 uddezaH 3 zrutavAcanAzikSaNahetavaH | sU0468 prata sUtrAMka [467] dIpa anukrama [510] zrIsthAnA- nmanovAkkAyaiH tadbhaNitaM bhAvapratikramaNaM // 1 // ] vizeSavivakSAyAM tUtA eva catvAro bhedAH, yadAha-"micchattapaDi- sUtra- kamaNa taheva assaMjame paDikkamaNaM / kasAyANa paDikamaNaM jogANa ya appasatthANaM // 1 // " iti / [mithyAtvAprati- kramaNaM tathaiva cAsaMyamApratikramaNaM kapAyebhyaH pratikramaNaM yogebhyo'prazastebhyazca // 1 // ] bhAvapratikramaNaM ca zrutabhAvita mamatereva bhavatIti zrutaM vAcanIyaM zikSaNIyaM cetyetadvayopadarzanArthaM suutre|| 350 // paMcahi ThANehiM sutaM bAejA, taM0-saMgahaDhyAte ubaggahaNaTuyAte NijjaraNahayAte sutte vA me pajavayAte bhavissati suttassa vA avopichattiNayaTThayAte / paMcahi ThANehiM suttaM sikkhijA, taM0-NANavayAte daMsaNaTThayAte parittayAte yu mahavimotaNaTThayAte ahatthe vA bhAve jANissAmItika? (sU0468) 'paMcahIM'tyAdi sugama, navaraM suttaM-zrutaM sUtramAtraM vA 'vAcayet' pAThayet, tatra sahA-ziSyANAM zrutopAdAnaM sa evArtha:-prayojanaM tasmai saGgrahArthAya saGgraha eva vA'rthoM yasya sa sanahArthastaddhAvastattA tayA saGgrahArthatayA zrutasanaho bhava-| veSAmiti prayojaneneti bhAvaH athavaita eva mayA saGgahItA bhavanti-ziSyIkRtA bhavantIti sAhArthatayA, tatsanahA-| yeti bhAvaH, evamupagrahArtheyopagrahArthAtayA bA, evaM hyete bhaktapAnavakhAdyutsAdanasamardhatayopaSTambhitA bhavanviti bhAvaH, nirjarArthAya-nirjaraNamevaM me karmaNAM bhavatviti, zrutaM vA-grantho 'me' mama vAcayata iti gamyate 'paryavajAtaM' jAtavizeSa sphuTatayA bhaviSyatIti, avyavacchittyA nayanaM-zrutasya kAlAntaramAparNa avyavacchittinayaH sa evArthastasmai iti / jJAna // 350 // marwlanmitrary.org muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ~ 703~ Page #705 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [5], uddezaka [3], mUlaM [468] (03) prata sUtrAMka tattvAnAM paricchedo darzana-teSAmeva zraddhAnaM cAritraM-sadanuSThAnaM vyugraho-mithyAbhinivezastasya tasmAdvA pareSAM vimocana vyubrahavimocana tadarthAya tadarthatayA cA, 'ahatthe'tti yathAsthAna-yathAvasthitAn yathArthAn vA-yathAprayojanAn bhAvAn-jIvAdIn yathArthAn vA-yathAdravyAn bhAvAna-paryAyAn jJAsyAmItikRtvA-itihetoH zikSata iti / yathAvasthitAzca bhAvA U loke saudharmAdaya iti tadviSayaM sUtratrayaM, tathA'dholoke nArakAdayazcaturviMzatiriti tadgatAM caturviMzatisUtrI tathA tiryagloke jambUdvIpAdaya iti tadgatavastuviSayaM ca sUtracatuSTayamAha sohammIsANesu NaM kappesu vimANA paMcavaNNA paM0 taM-kiNhA jAva sukillA 1, sohammIsANesu NaM kappesu bimANA paMcajoyaNasayAI urcha uccatteNaM pannattA 2, baMbhalogaLaMtatesu NaM kappesu devANaM bhavadhAraNijasarIragA ukoseNaM paMcarayaNI urdu upAtteNaM paM03 / neracyA NaM paMcavanne paMcarase poggale baMdhesu vA baMdhati vA baMdhissaMti vA 0-kiNhA jApa supille titte jAva madhure, evaM jAva vemANitA 24 / 4 (sU0469) jaMbuddIve 2 maMdarassa panvayassa dAhiNeNaM gaMgA mahAnadI paMca mahAnadIo samati, taM0---jauNA saraU AdI kosI mahI 1 / jaMvUmaMdarassa dAhiNeNaM siMdhumahANadI paMca mahAna [468] dIpa anukrama [511] 1 adholoke'pi jyotiSkavaimAnikayoH khayaM gamanaM bhavatyeva, vimAnAni mA bhUvana, pugalopavikhAditu teSAmeva nirvimAnAnAmapi, iti nArato'dholokAdau | kAloke iti kacidvidyamAno'pi pAThaH. andiorary.om muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ~ 704~ Page #706 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [1], uddezaka [3], mUlaM [470] (03) zrIsthAnAna asUtra vRttiH 351 // prata sUtrAMka [470]] dIo samapyati 20-sata vibhAsA vitatthA erAvatI caMdabhAgA 2 jaMbUmaMdarassa uttareNaM rattAmahAnaI paMca mahAna 5 sthAnA Io samappeMti, --kiNhA mahAkiNhA nIlA mahAnIlA mahAtIrA 3, jaMbUmaMdarassa uttareNaM rattAvatImahAnaI paMca uddeza:3 mahAnaImo samappeMti, taM0-iMdA iMdaseNA suseNA vAriseNA mahAbhoyA 4(sU0470) paMca titthagarA kumAravAsamajhe vimAnopasittA (jamAvasittA) muMDA jAva pancatitA, taM0-yAsupuje mallI ariTunemI pAse dhIre (sU0471) camaracaMcAe catAbandha pugalAnarAyahANIe paMca sabhA paM0 saM0-sabhA sudhammA ubavAtasabhA abhiseyasabhA alaMkAritasabhA vavasAtasabhA, egamege NaM dIsaMgamaH iMdahANe paMca sabhAo paM0.0-sabhA suhammA jAva vavasAtasabhA (sU0472) paMca NakkhattA paMcatArA 500 kumAraji-NihA rohiNI puNabvasU hattho visAhA (sU0473) jIvANaM paMcaTThANaNivittite poggale pAvakammattAte ci- nAHsabhAH jiMsu vA ciNaMti vA ciNissaMti vA, taM0-egivitanivvattite jAva paMciMditanivvattite, evaM-ciNa ubaviNa baMdha paMcatArakakhadIra beda taha NijarA ceva / paMcapattesivA khaMdhA arNatA paNNattA paMcapatesogADhA poggalA aNaMtA paNNatA jAva paMcagu- nakSatrANi galukkhA poggalA aNaMtA paNNattA (sU0474) paMcamaTThANassa saIo uddeso / paMcamAyaNaM samarsa // pudgalAH sU0469sarvANyetAni sugamAni, navaraM 'baMdhisutti zarIrAditayeti, 'dakSiNene ti bharate 'samati'tti samAnuvanti, 'utta 474 reNe'ti airavata iti / pUrvatarasUtre bharatavaktavyatokteti tatprastAvAttaduHsannatIrthakarasUtraM sugama, navaraM kumaaraannaamraajbhaa-INM51|| vena vAsaH kumAravAsaH taM 'ajjhAvasitta'tti adhyuSyeti / tathA bharatAdikSetraprastAvAt kSetrabhUtacamaracaJcAdivaktavya dIpa anukrama [513] wwwjanatarary.om muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ~ 705~ Page #707 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [7], uddezaka [3], mUlaM [474] (03) tAbhidhAyi sUtradvayaM / camaracacA ratnaprabhApRthivyAM camarasyAsurakumArarAjasyeti, sudhA sabhA yasyAM zayyA, upapAtasabhA yasyAmutpadyate, abhiSekasabhA yasyAM rAjyAbhiSekeNAbhiSicyate, alaGkArikA yasyAmalakiyate, vyavasAyasabhA yatra pusta4 kavAcanato vyavasAyaM-tattvanizcayaM karoti, etAzca yathAkramamuttarapUrvasyA draSTacyA iti / devanivAsAdhikArAnnakSatrasUtraM / nakSatrAdidevarUpatA ca sattvAnAM karmapudgalacayAderiti cayAdisUtrapaTU / pudgalAzca vividhapariNAmA iti pudgalasUtrANIti, vyAkhyA ca prAgvadadhyayanasamAptiM yAvatsukaraiveti, paJcamasthAnakasya tRtiiyH|| prata sUtrAMka [474] dIpa anukrama [517] iti zrImadabhayadevAcAryaviracite sthAnAGgavivaraNe paJcamasthAnAkhyaM paJcamamadhyayanaM samAsamiti // andhA 1625 // wwjanatarary.om muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: atra paMcama-sthAnasya tRtIyo uddeza: samApta:, "paMcama-sthAnaM api samAptaM" ~ 706~ Page #708 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [6], uddezaka [-], mUlaM [475] (03) zrIsthAnA sUtravRttiH guNA ki // 352 // prata sUtrAMka [475]] SAMACARE 6sthAnA0 uddezaH 3 atha SaSThasthAnakamadhyayanam / gaNadharaNavyAkhyAtaM paJcamamadhyayanamadhunA saGkhyAkramasambaddhameva SaTsthAnakAkhyaM paSThamArabhyate, asya cAyaM vizeSasambandhaH-ihA| nantarAdhyayane jIvAdiparyAyaprarUpaNA kRtA ihApi saiva kriyate ityevaMsambandhasyAsya caturanuyogadvArasyedamAdisUtram- graMthIgrahaNaM chahiM ThANehiM saMpanne aNagAre arihati gaNaM dhArittate, taM0-sar3I purisajAte 1 sacce purisajAte 2 mehAvI purimajAte bahirnaya3 bahussute purisajAte 4 sattimaM 5 appAdhikaraNe 6 (sU0475) chahiM ThANehiM nigAthe niggathiM giNhamANe vA nAvi avalaMbamANe vA nAikamai, taM-khittacittaM dittacittaM jakkhAtiTuM ummAnapatra uvasamgapattaM sAhikaraNaM (sU0 476) sU0475chahiM ThANehiM niggaMdhA niggaMdhIo ya sAhammita kAlagataM samAyaramANA gAikamaMti, taM0-aMtohiMto vA bAhiM NINemANA 477 1 bAhIhito vA nicAhi NINemANA 2 uvehamANA bA 3 uvAsamANA vA 4 aNunnavemANA vA 5 tusiNIte vA saMpavayamANA6 (sU0477) asya cAyamabhisambandhaH, pUrvasUtre 'paJcaguNarUkSAH pudgalA anantAH prajJaptA' ityukaM, prajJApakAzcaiSAmarthato'rhantaH sU-18 to gaNadharAH, gaNadharAzca vaiguNairyuktasyAnagArasya gaNadharaNAhatvaM bhavati tadyuktA eveti teSAM guNAnAmupadarzanAyedamukta-16 |mityevaMsambandhasyAsya vyAkhyA, saMhitAdicarcastu pratIta eveti, navaraM pani sthAnaiH-guNavizeSaiH 'sampanno' yukto'nagAro dIpa anukrama [518 JABERatinintamational wwjanatarary.om muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: atha SaSThaM sthAnaM Arabhyate, atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna-6 samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat madraNa-doSaH, SaSThe sthAne na kiMcita uddezakaH vartate ~707~ Page #709 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [6], uddezaka [-], mUlaM [477] (03) + -+ --- prata sUtrAMka [477] dIpa anukrama -mikSuH 'arhati' yogyo bhavati 'gaNa' gacchaM dhArayituM maryAdAyAmiti gamyate, pAlayituM vetyarthaH, 'saddhiti zraddhAvAn, azraddhAvato hi svayamamaryAdAvartitayA pareSAM maryAdAsthApanAyAmasamarthatvAt gaNadhAraNAnahatvaM, evaM sarvatra bhAvanA kAryA, | 'puruSajAta' puruSaprakAraH, iha ca padbhiH sthAnerityuktvApi yaduktaM zrAddhaM puruSajAtamiti taddharmadharmavatorabhedAd anyathA zrAddhatvaM satyatvamityAdi vaktavyaM syAditi 1, tathA 'satyaM sayo-jIvebhyo hitatayA pratijJAtazUratayA vA, evaMbhUto hi puruSo gaNapAlaka Adeyazca syAditi 2, tathA 'medhAvi'mayodayA dhAvatItyevaMzIlamiti niruktivazAt, evaMbhUto hi gaNasya maryAdApravattako bhavati, athavA medhA-zrutagrahaNazaktistadvat, evaMbhUto hi zrutamanyato jhagiti gRhItvA ziSyAdhyApane samartho bhavatIti 3 tathA bahu-prabhUtaM zrutaM-sUtrArtharUpaM yasya tattathA, anyathA hi gaNAnupakArI sthAt, uktaM ca -"sIsANa kuNai kaha so tahAviho haMdi nANamAINaM / ahiyAhiyasaMpatti saMsAruccheyaNaM paramaM // " [kathaM ziSyANAM paramAM saMsArocchedinI jJAnAdInAmadhikAdhika saMpatti tathAvidhaH sa kariSyati // 1 // ] tathA "kaha so jayaja agIo kaha vA kuNaja agIyanissAe / kaha thA kareu gacchaM savAlavuhAulaM so u // 2 // " iti 4, [kathaM so'gItArtho yatatAM kathaM | vAgItArthanizrayA karotu sa bAlavRddhAkulaM gacchaM ca sa kathaM karotu (pravarttayatu) // 1 // ] tathA 'zaktimat' zarIramantratatraparivArAdisAmarthyayukta, taddhi vividhAsvApatsu gaNasyAtmanazca nistArakaM bhavatIti 5, tathA 'apAhigaraNa"nti alpa avidyamAnamadhikaraNaM-svapakSaparapakSaviSayo vigraho yasya tattathA, taddhyanuvartakatayA gaNasyAhAnikAraka bhavatIti 6,8 lAgranthAntare khevaM gaNinaH svarUpamuktam-"muttatthe nimmAo piyadadhammo'NuvattaNAkusalo / jAIkulasaMpanno gaMbhIro 40-594 [520] 46555 ainatorary.om muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ~ 708~ Page #710 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [477] dIpa anukrama [520] zrIsthAnAGgasUtravRti: // 353 // "sthAna" - aMgasUtra-3 ( mUlaM + vRttiH) uddezaka [-1, mUlaM [ 477 ] sthAna [ 6 ], laddhimaMto ya // 1 // saMgahubaggahanirao kayakaraNo patrayaNANurAgI ya / evaMviho u bhaNio gaNasAmI jiNavariMde hiM // 2 // " [ sUtrArthe niSNAtaH priyadRDhadharmaH anuvarttanAkuzalaH / jAtikulasaMpanno gaMbhIro labdhimAMzca // 1 // saMgraho pagrahanirataH kRtakaraNaH pravacanAnurAgI ca / evaMvidha eva bhaNito gaNasvAmI jinavarendraH // 2 // ] iti / anantaraM gaNadharaguNA uktAH, gaNadharakRtamaryAdayA ca varttamAno nirmantho nAjJAmatikrAmatItyetat sUtradvayenAha-tatra prathamaM paJcasthAnake vyAkhyAtameva tathApi kiJciducyate-gRhNan prIvAdAvavalambayan hastavastrAzalAdau gRhItvA nAtikrAmatyAjJAmiti gamyate, kSiptacittAM zokena dRSTacittAM harSeNa yakSAviSTAM - devatAdhiSThitAM unmAdaprAptAM vAtAdinA upasargaprAptAM tiryakhAnu dhyAdinA nIyamAnA sAdhikaraNAM - kalahayantIM // pahniH sthAnaiH vakSyamANairnirgranthAH - sAdhavo nirgranthyazca sAdhyyastathAvidhanirgrandhAbhAve mizrAH santaH sAdharmikaM samAnadharmmayuktaM sAdhumityarthaH 'samAyaramANe ti samAdriyamANAH sAdharmikaM pratyAdaraM kurvANAH samAcaranto vA utpAdanAdivyavahAraviSayIkurvanto nAtikrAmantyAjJAM khIbhiH saha vihArasvAdhyAyAvasthAnAdi na kAryamityAdirUpAM puSTAlambanatvAditi, 'aMtohiMto vatti gRhAdermadhyAdbahirnayanto vAzabdA vikalpArthAH, 'bAhihiMto vatti gRhAderbahistAt nirvahi:- atyantabahirvahistAttarAM nayantaH, 'upekSamANA' iti, upekSA dvividhA - | vyApAropekSA avyApAropekSA ca, tatra vyApAropekSayA tamupekSamANAH, tadvipayAyAM chedanabandhanAdikAyAM samayaprasiddha| kriyAyAM vyApriyamANA ityarthaH, avyApAropekSayA ca mRtakasvajanAdibhistaM satkriyamANamupekSamANAH tatrodAsInA ityarthaH tathA 'uvAsamANa'tti pAThAntareNa 'bhayamANa'tti vA rAtriMjAgaraNAttadupAsanAM vidadhAnAH, 'uvasAmemANa'tti For Fans Only 6 sthAnA0 uddezaH 3 ~709~ gaNadharaNa guNA nimaithIgrahaNaM bahirnayanAdi sU0 475 477 // 353 // incibrary.org [03] muni dIparatnasAgareNa saMkalita ..........AgamasUtra [03], aMga sUtra "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna-6 samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSaH, SaSThe sthAne na kiMcit uddezakaH vartate Page #711 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [6], uddezaka [-], mUlaM [477] (03) prata sUtrAMka [477]] dIpa anukrama pAThAntare taM kSudravyantarAdhiSThitaM samayaprasiddhavidhinopazamayanta iti, tathA 'aNunnavemANa'tti tatsvajanAdIstatsariSThA-12 TrapanAyAnujJApayantaH, 'tusiNIe'tti tUSNIMbhAvena saMpravrajantastatsariSThApanAthemAgamAnujJAtatvAt sarvamidamAjJAtikamAya |na bhavatIti / chAnasthikazcArya vyavahAraH prAya ukta iti chadmasthaprastAvAdidamAha cha ThANAI chaumarathe salvabhAvaNaM Na jANati Na pAsati, taMjahA-dhammasthikAyamadhammatthikAtaM AyAsaM jIvamasarIrapatibaddhaM - paramANupoggalaM saI, etANi ceva uppannanANadasaNadhare arahA jiNe jAva sabvabhAvaNaM jANati pAsati 20-dhammasthikAsaM jAva sara (sU0478) chahiM ThANehiM savvajIvANaM Nadhi iDIti vA juttIti vA, [jasei vA baleti vA vIriei yA purisakAra (jAva) parakameti vA, taM0-jIvaM vA ajIcaM karaNatAte 1 ajIvaM vA jIvaM karaNatAte 2 egasamaeNa vA do bhAsAto bhAsittate 3 sayaM kaDaM vA kammaM vedemi vA mA vA veemi 4 paramANupoggalaM vA chidittae vA bhidittae vA agaNikAteNa vA samodahittate 5 bahitA vA logatA gamaNatAte 6 (sU0479) chajjIvanikAyA paM0 20-guDhavikAiyA jAva tasakAiyA (sU0 480) cha tAraggahA, paM0 taM0-suke buhe bahassati aMgArate sanizcare ketU (sU0481) chabihA saMsArasamAvanagA jIvA paM0 saM0-puDhavikAiyA jAva tasakAiyA, puDhavikAiyA chagaiyA chAgatitA paM0 0-pudavikAtite puDhavikAiesu ubavajamANe puDhavikAiehiMto vA jAva tasakAipahiMto vA uvavajejA, so ceva NaM se puDhavikAtite, puDhavikAtitattaM vippajahamANe puDhavikAtitattAte vA jAva tasakAtitattAte vA gacchejA, AukAtiyAvi chagatitA chAgatitA, evaM ceva jAva tasakAtitA (sU0482) chanvihA savvajIvA paM0 ta0-AmiNibohiyaNANI [520] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ~ 710~ Page #712 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [6], uddezaka [-], mUlaM [483] (03) zrIsthAnA sUtravRtti 455 // 354 // prata sUtrAMka [483] dIpa anukrama [526] jAba kevalaNANI annANI, ahavA chavidhA sadhvajIvA paM0 saM0-egidiyA jAna paMciMdiyA aNiMdiyA, bhahavA cha 6 sthAnA0 vihA sadhvajIvA paM0 saM0-orAliyasarIrI veThabviyasarIrI AhAragasarIrI teagasarIrI kammagasarIrI asarIrI uddezaH3 (sU0483) chavyihA taNavaNassatikAtitA paM0 ta0-amgabIyA mUlabIyA porabIyA saMdhabIyA bIyarahA samu- | chamasthecchimA (sU0484) tarajJeyAje'chahI'tyAdi, iha chadmastho-viziSTAvadhyAdivikalo na bakevalI, yato yadyapi dharmAdharmAkAzAnyazarIraM jIvaM ca para- yAni SaDmAvadhirna jAnAti tathApi paramANuzabdau jAnAtyeva, rUpitvAt tayoH, rUpiviSayatvAcAvadheriti, etacca sUtraM saviparyayaM zaktayaH prAgvyAkhyAtaprAyameveti / chadAsthasya dharmAstikAyAdiSu jJAnazaktirnAstItyuktamadhunA sarvajIvAnAM yeSu yathA zakirnAsti / lA nikAyAH tAni tathA''ha-chahI'tyAdi, paTsu sthAneSu sarvajIvAnAM-saMsArimuktarUpANAM nAsti RddhiH-vibhUtiH, itIti-evaM- tAragrahAH kArA yayA jIvAdirajIvAdiH kriyate, vA vikalpe, evaM dyutiH-prabhA mAhAtmyamityarthaH, yAvatkaraNAt 'jasei vA saMsAriNaH kAbalei vA vIriei vA purisakAraparakame i ve'ti, idaM ca vyAkhyAtamanekaza iti na vyAkhyAyate, tadyathA-'jIvaM ve'-1 tyAdi, jIvasthAjIvasya karaNatAyAM, jIvamajIvaM kartumityarthaH 1, ajIvasya vA jIvasya karaNatAyAM 2 'egasamayeNa vatti agravI0 yugapadvA dve bhASe satyAsatyAdike bhASitumiti 3 svayaMkRtaM vA karma vedayAmi vA mA vA ghedayAmItyatrecchAvaze vedane've- sU0478. dane vA nAsti balamiti prakramA, ayamabhiprAyo-na hIcchAvazataH prANinAM karmaNaH kSapaNAkSapaNe sto bAhubalina iva, 484 api tvanAbhoganivartite te bhavataH anyatra kevalisamudghAtAditi anyathA vA bhAvanIyaM 4 paramANupudgalaM vA chettuM vA 98503 JABERatinintamational S wlanniorary.org muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna-6 samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSaH, SaSThe sthAne na kiMcit uddezakaH vartate ~711~ Page #713 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [6], uddezaka [-], mUlaM [484] (03) prata sUtrAMka [484] dIpa anukrama [527] khagAdinA dvidhAkRtya bhettuM vA zUcyAdinA vA vidhvA, chedAdI paramANutvahAneH, agnikAyena vA samavadagdhumiti, sUkSmavenAdAhyatvAttasyeti 5, bahistAdvA lokAntAgamanatAyAM 6, alokasyApi lokatA''patteriti // jIvamajIvaM kartumityuktamato jIvapadArthasyaiva bahudhA prarUpaNAya 'chajIvanikAye'tyAdi sUtraprapaJcamAha-sugamazcArya, navaraM jIvAnAM |nikAyA-rAzayo jIvanikAyAH, iha ca jIvanikAyAnabhidhAya yat pRthivIkAyikAdizabdainikAyavanta uktAH tattepAmabhedopadarzanArtha, na hyekAntena samudAyAt samudAyino vyatiricyante, vyatirekeNApratIyamAnatvAditi // tArakAkArA grahAstArakagrahAH, loke hi nava prahAH prasiddhAH, tatra ca candrAdityarAhaNAmatArakAkAratvAdanye paTU tathokkA iti, WI'suke'tti zukraH 'bahassaItti bRhaspatiH 'aMgArako' maGgalaH 'sanicchatti zanaizcara iti / saMsArasamApanakajIvasUtre pRthvIkAyikAdayo jIvatayoktAH pUrvasUtre tu nikAyatveneti vizeSAnna punaruktateti / jJAnisUtre ajJAninakhividhA mithyAtvopahatajJAnAH / indriyasUtre'nindriyAH-aparyAptAH kevalinaH siddhAzceti / zarIrasUtre yadyapyantaragatI kAmaNazarIrisambhavastadvyatiriktasya taijasazarIriNo'sambhavastathApyekatarAvivakSayA bhedo vyAkhyAtavyaH tathA azarIrI siddha iti / tRNavanaspatikAyikA bAdarA ityarthoM, mUlabIjA-utsalakandAdayaH ityAdi vyAkhyAtameva, navaraM sammUchimA:digdhabhUmI bIjAsattve'pi ye tRNAdaya utpadyante / yathAdhikRtA'dhyayanAvatAraM prarUpitA jIvAH, atha teSAmeva ca ye paryAyavizeSA durlabhAstAMstathaivAha chahANAI sannajIvANaM No sulabhAI bhavaMti, taM0-mANussae bhave 1 Ayarie khitte jamma 2 sukule pacAyAtI 3 phe Mandiarayan muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ~712~ Page #714 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [485] dIpa anukrama [528] zrIsthAnA GgasUtra vRttiH / / 355 / / Jus Educato "sthAna" - aMgasUtra-3 ( mUlaM + vRttiH) uddezaka [-], mUlaM [ 485 ] sthAna [6], paM0 taM0 aforare dhammassa savaNatA 4 suyassa vA sadahaNatA 5 sadahitassa vA patitassa vA roitassa vA sammaM kAraNaM kAsayA 6 ( sU0 485) cha iMdiyatthA paM0 [saM0 soiMdiyatthe jAva phAsiMdiyatye noiMdiyatthe ( sU0 486 ) - vihe saMvare paM0 [saM0 soviMdiyasaMvare jAva phAsiMdiyasaMvare NoiMditasaMvare, chabihe asaMvare paM0 [saM0 soiMdiabha saMvare jAba phArsiditaasaMvare NoiMdita asaMvare ( sU0 487 ) chabbihe sAte paM0 saM0 soiMdiyasAte jAva noiMdiyasAte, chabihe asAte paM0 [saM0 sotiMditaasAve jAba noIditaasAte (sU0 488 ) chabbihe pAya -AloyaNAridde paDikamaNAri tadubhayArihe vivegArihe viussaggArihe tavArihe ( sU0 489 ) 'chANAI' tyAdi, paT sthAnAni - paT vastUni sarvajIvAnAM 'no' naiva 'sulabhAni'. suprApANi bhavanti, kRcchralabhyAnItyarthI, na punaralabhyAni, keSAJcijjIvAnAM tallAbhopalambhAditi tadyathA - mAnuSyako - manuSyasambandhI bhavo-janma sa no sulabha iti prakramaH, Aha ca - " nanu punaridamatidurlabhamagAdhasaMsAra jaladhivibhraSTam / mAnuSyaM khadyotakata DillatAvilasitapratimam // 1 // " iti evamAyeM kSetre - arddhapaDizatijanapadarUpe janma-utpattiH, ihApyuktam- 'satyapi ca mAnupatve durlabhataramArya bhUmisambhavanam / yasmin dharmAcaraNapravaNatvaM prApnuyAt prANI // 1 // " iti, tathA sukule - ikSvAkA|dike pratyAyAti:- janma no sulabhamiti, atrAbhihitam - " AryakSetrosasau satyAmapi satkulaM na sulabhaM syAt / saJcara NaguNamaNInAM pAtraM prANI bhavati yatra // 1 // " iti tathA kevaliprajJaptasya dharmasya zravaNatA durlabhA yato'vAci - "sulabhA suraloyasirI rayaNAyaramehalA mahI sulahA / nibbuisuhajaNiyaruI jiNavayaNasuI jae dulahA // 1 // " iti, For Parts at Le Only 6 sthAnA0 uddezaH 3 durlabhAni indriyA zrarthAH saMva rAsaMvarau sAtAsAte prAyazcittaM ~713~ sU0 485489 / / 355 / / wwwancibrary.org muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra [03], aMga sUtra [03 ] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna-6 samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSaH, SaSThe sthAne na kiMcit uddezakaH vartate Page #715 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [6], uddezaka [-], mUlaM [489] (03) prata sUtrAMka [489] dIpa anukrama SIT suralokazrIH sulabhA rakSAkaramekhalA mahI sulabhA / nirvRtisukhajanitaruciH jinavacana zrutirjagati durlabhA // 1 // ] zrutasya vA zraddhAnatA durlabhA, uktaM ca-"Ahacca savarNa lahUM, saddhA paramadulahA / socA neAuyaM magga, bahave paribhassaha ||1||"kdaacicchrvnnN labdhvA zraddhA paramadulebhA / yataH bahavo nyAyopapannaM mArga zrutvA'pi paribhrazyanti | | // 1 // ] tathA zraddhitasya vA sAmAnyena pratItasya vopapattibhirathavA prItikasya-svaviSaye utpAditaprIteH rocitasya vAcikIrpitasya samyag yathAvat kAyena-zarIreNa na manorathamAtreNAviratavat sparzanatA-sparzanamiti, yadAha-"dhammapihu saddaItayA, dulahayA kAraNa phAsayA / iha kAmaguNesu mucchiyA, samaya goyama! mA pamAyae // 1 // " iti, [dharma || tu zraddadhatAM durlabhA tataH kAyena sarzanatA / saMsAre kAmaguNeSu mUcchitAnAM tanmA samayamapi pramAH gautama || // 1 // ] manuSyabhavAdInAM ca durlabhatvaM pramAdAdiprasakapANinAmeva na sarveSAmiti, yato manuSyabhavamAzrityAbhihitam | -"evaM puNa evaM khalu annANapamAyadosao neyaM / jaM dIhA kAyaThiI bhaNiyA egidiyAINaM // 1 // esA ya asaidosAsevaNao dhammavajacittANaM / tA dhamme jaiyavaM samma sai dhIrapurisehiM ||2||"ti, [etat punarevaM khalu asa-| kRtpramAdadoSato jJeyaM / yaddIrghA kAyasthitirbhaNitaikendriyAdInAM // 1 // eSA cAsakRdoSAsevanato dharmavarjitacittAnAM / tat dharme yatitavyaM samyak sadA dhiirpurussaiH||2||] mAnuSatvAdIni ca sulabhAni durlabhAni ca bhavantIndriyArthAnAM saMvare asaMvare ca sati, tayozca sato sAtAsAte stastatakSayazca prAyazcittAd bhavatItIndriyArthAnindriyasaMvarA-18 saMvarau sAtAsAte prAyazcittaM ca marUpayan sUtrapaTamAha-sugamaJcedaM, navaraM 'cha iMdiyatyatti manasa AntarakaraNatvena ka [532] ainatorary.om muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ~714~ Page #716 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [489 ] dIpa anukrama [532] "sthAna" - aMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRtti:) mUlaM [ 489 ] sthAna [ 6 ], uddezaka [-1, 6 sthAnA0 uddeza: 3 zrIsthAnA- OM raNatvAt karaNasya cendriyatvAt tantrAntararUDhyA vA manasa indriyatvAt tadviSayasyendriyArthatvena SaDindriyArthA ityuktaM, GgasUtra ! tatra zrotrendriyAdInAmarthA viSayAH zabdAdayaH, 'noiMdiyattha'tti audArikAditvArthaparicchedakatvalakSaNadharmmadvayopetavRttiH mindriyaM tasyaudA rikAditvadharmalakSaNadezaniSedhAt noindriyaM manaH sAdRzyArthatvAdvA nozabdasyArthaparicchedakatvenendri- *manuSyA yANAM sadRzamiti tatsahacaramiti 'noindriyaM manastasyArtho viSayo jIvAdiH noindriyArtha iti / zrotrendriyadvAreNa nR manojJazabdazravaNato yatsAtaM sukhaM tacchrotrendriya sAtamevaM zeSANyapi, tathA yadiSTacintanatastannoindriyasAtamiti / A- ddhimanta locanAhai yad gurunivedanayA zuddhyati, pratikramaNArha yad mithyAduSkRtena, tadubhayArha yadAlocanAmithyAduSkRtAbhyAM vivekAI yatpariSThApite AdhAkarmAdau zuddhyati, vyutsargArhaM yatkAyaceSTAnirodhataH, tapo'rha yannirvikRtikAdinA tapaseti / prAyazcittasya ca manuSyA eva boDhAra iti manuSyAdhikAravat 'chanvihA maNussA' ityAdisUtrAdArabhya A lokasthitisUtrAt // 356 // utsarpiNI 4 suSamasuSa mAnaro prakaraNamAha Education intemational chavhiA maNussagA paM0 taM0 - jaMbUdIvagA dhAyaisaMDadIvapuracchimadbhagA dhAtatisaMDadIvapathatthimadbhagA pukkharavaradIvaGgapuratthimadbhagA pukkharavaradIvaDhapanccatthimagA aMtaradIvagA, ahavA chavihA maNussA paM0 taM0 saMmucchimamaNussA 3-kammabhUmagA 1 akammabhUmagA 2 aMtaradIvagA 3 gambhavakaMtiamaNussA 3-kammabhUmigA 1 akammabhUmigA 2 aMtadIvagA 3 ( sU0 490 ) chavhiA iDImaMtA maNussA paM0 [saM0 arahaMtA cakavaTTI baladevA vAsudevA cAraNA bijAharA cha hA aNiDImaMtA maNussA paM0 [saM0 - hemavaMtagA herannavaMtagA harivaMsagA rambhagavaMsagA kuruvAsiNo aMtaradIvagA (sU0 Forest Use Only catvAyuSI saMhananaM saMsthAna sU0 490. 495 // 356 // ~715~ www.janbrary.org muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [03], aMga sUtra - [ 03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna-6 samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSaH, SaSThe sthAne na kiMcit uddezakaH vartate Page #717 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [6], uddezaka [-], mUlaM [491] (03) prata sUtrAMka [491] dIpa anukrama [534] 35555 491) chabbihA osapiNI paM0 ta0-susamasusamA jAba dUsamadUsamA, chabbihA osappiNI paM0 saM0-dussamadussamA jAva susamamusamA (sU0 492) jaMburIve 2 bharaheravaesu vAsesu tItAe ussappiNIte susamasusamAte samAe maNuyA chaJca dhaNusahassAI uDamubatteNaM hutthA, chaca advapaliovamAI paramAuM pAlayitthA 1, jaMbuddIve 2 bharaheravatemu vAsesu imIse osappiNIte susagasusamAte samAe evaM ceva 2, jaMyU0 bharaherakhate AgamessAte ussappiNIte susamasusamAte samAe evaM ceva jAva chaccha addhapaliovamAI paramAuM pAlatissaMti 3, jaMbuddIve 2 devakurauttarakurAsu maNuyA chadhaNussahassAI u uccatteNaM paM0 chacca addhapaliovamAI paramAuM pAleMti 4, evaM dhAyaisaMDadIvapuracchimaDhe cattAri AlAvagA jAva puksaravaradIvaDpapacchimaddhe catvAri AlAvagA (sU0493) chavyihe saMpavaNe paM0 saM0-vatirosabhaNArAtasaMghayaNe usabhaNArAyasaMghayaNe nArAyasaMghayaNe addhanArAyasaMghayaNe khIlitAsaMdhayaNe chevaTThasaMghayaNe (sU0494) chavihe saMThANe paM0 20-samacauraMse NaggohaparimaMDale sAtI khuje vAmaNe huMDe (sU0 495) gatArtha caitat , navaraM 'ahavA chabbihe'tyatra sammUchainajamanuSyAstrividhAH karmabhUmijAdibhedena, tathA garbhavyutkrAtikAAkhidhA tathaiveti poddhaa| cAraNa'tti jaGghAcAraNA vidyAcAraNAzca, vidyAdharA-vaitAbyAdivAsinaH / 'uccadhaNusahassAIti |bIn kozAnityarthaH, 'chacca addhapaliovamAIti trINi palyopamAnItyarthaH / saMhananaM-asthisaJcayaH, vakSyamANopamAnopameyaH zaktivizeSa ityanye, tatra vajra-kIlikA RSabhaH-pariveSTanapaTTaH 'nArAcA-ubhayato markaTabandhaH, yatra dvayorasmorubhayatomarkaTabandhena baddhayoH paTTAkRtinA tRtIyenAsthnA pariveSTitayorupari tadasthitritayabhedi kIlikAkAraM vajranAmaka ROCEMC-NCRX Janatarary.om muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ~716~ Page #718 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [6], uddezaka [-], mUlaM [495] (03) zrIsthAnA- sUtravRttiH // 357 // prata sUtrAMka [495]] dIpa anukrama [538] ACACCORREAL masthi bhavati tadvanaRSabhanArAcaM prathama, yatra tu kIlikA nAsti tad RSabhanArAcaM dvitIyaM, yatra tubhayomarkaTabandha evaM sthAnA0 tanArAcaM tRtIyaM, yatra tvekato markaTabandho dvitIyapAdhaM kIlikA tadarddhanArAcaM caturtha, kIlikAviddhAsthidvayasazcita uddezaH3 kIlikAkhyaM paJcama, asthidvayaparyantasparzanalakSaNAM sevAmA sevAmAgatamiti sevAH SaSTha, zaktivizeSapakSe tvevaMvidhadArga- manuSyA deriva dRDhatvaM saMhananamiti, iha gAdhe-"vajarisabhanArAyaM paDharma bIyaM ca risabhanArAyaM / nArAya addhanArAya kIThiyATiyanRtahaya cheva // 1 // risaho ya hoi paTTo vajaM puNa khIliyaM viyANAhi / ubhao makaDabaMdha nArAyaM taM viyANAhi ||2||"IIddhimnt vajraSabhanArAcaM prathama dvitIyaM ca RSabhanArAcaM nArAcamarddhanArA kIlikA tathA sevAH ca // 1 // RSabho bhavati utsarpiNI. ca paTTA vanaM punaH kIlikA vijAnIhi ubhayato markaTabandhaM nArAcaM vijAnIhi tat // 2 // ] saMsthAna-zarIrAkRtiravayavaracanAtmikA, tatra samA:-zarIralakSaNokapramANAvisaMvAdinyazcatasro'srayo yasya tat samacaturasra, anistviha caturdi- mAnarovibhAgopalakSitAH zarIrAvayavAstatazca sarve'pyaSayavAH zarIralakSaNoktapramANAvyabhicAriNo yasya na tu nyUnAdhikamamA-8 catvAyuSI NAstanulyaM samacaturasraM, tathA nyagrodhavatsarimaNDalaM nyagrodhaparimaNDalaM, yathA nyagrodha upari sampUrNAvayavaH adhastanabhAge saMhananaM punarna tathA tathedamapi nAbherupari vistarabahulaM zarIralakSaNoktapramANabhAga adhastu hInAdhikapramANamiti, tathA 'sAdI' tisaMsthAnaM AdirihotsedhAkhyo nAbheradhastano dehabhAgo gRhyate tenAdinA zarIralakSaNoktapramANabhAjA saha vartate yattat sAdi, sa-hasU0490vameva hi zarIramaviziSTenAdinA saha vartata iti vizeSaNAnyathAnupapatteriha viziSTatA labhyate, ataH sAdi-utsedhabahulaM 495 paripUrNotsedhamityarthaH, 'khajetti adhastanakAyamaDarbha, ihAdhastanakAyazabdena pAdapANizirogrIvamucyate tadU yatra zarIralakSa-INRom SANEaratuntainlional janeiorary.org muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna-6 samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSaH, SaSThe sthAne na kiMcit uddezakaH vartate ~717~ Page #719 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [ 495 ] dIpa anukrama [538] Jus Educator "sthAna" - aMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRtti:) mUlaM [ 495 ] sthAna [6], uddezaka [-], | NokapramANavyabhicAri yatpunaH zeSaM tadyathoktapramANaM tatkunjamiti, 'vAmaNa'si maDahakoSThaM yatra hi pANipAdazirogrIvaM yathoktapramANopetaM yatpunaH zeSaM koSThaM tanmaDabhaM-nyUnAdhikapramANaM tadvAmanaM, 'huMDe'ti sarvatrAsaMsthitaM yasya hi prAyeNaiko|'pyavayavaH zarIralakSaNoktapramANena na saMvadati tatsarvatrAsaMsthitaM huMDamiti, uktaM ca- "tulaM 1 vittharabahulaM 2 ussehavahulaM ca 1 maDahako ca 4 / heTThilakAyamaDahaM 5 samvatthAsaMThiyaM huMDaM // 1 // " iti, [tulyaM 1 vistArabahulaM 2 utsedhanahalaM 3 maDabhakoSThaM ca 4 adhastanakAyamaDabhaM 5 sarvatrAsaMsthitaM huMDaM 6 // 1 // ] iha gAthAyAM sUtro kakramApekSayA caturthapazcamayorvyatyayo dRzyata iti / chaThANA aNattava ahitAte asubhAte akhamAte anIsesAe aNANugAmiyattAte bhavati, naM0 paritA paritAle sute tave lAbhe pUtAsakAre, chaTTANA antavato hitAte jAva ANugAmiyattAte bhavaMti taM parivAte paritAle jAva pUtAsakAre (sUtraM 496) chabbihA jAijariyA maNussA paM0 saM0 aMbaTThA ya kalaMdA ya, vedehA vedigAtitA / haritA cuMcuNA caitra, chappetA inbhajAtijo // 1 // chavvidhA kulAritA maNussA paM0 [saM0 uggA bhogA rAinnA ikkhAgA jAtA koravA (sU 497 ) chabidhA logaTTitI paM0 [saM0 AgAsapatiThite vAe vAyapatiTThie udahI udadhipatidvitA puDhavI puDhavipaTTiyA tasA thAvarA pANA ajIvA jIvapaTTiyA jIvA kammapatiDiyA (sU0 498 ) 'aNattavatti akaSAyo hyAtmA AtmA bhavati svasvarUpAvasthitatvAttadvAnna bhavati yaH so'nAtmavAn sakapAya ityarthaH, tasya 'ahitAya' apadhyAya 'azubhAya pApAya asukhAya vA duHkhAya 'akSamAya' asaGgatatvAya a Fursten muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [03], aMga sUtra [03] ~ 718~ www.landbrary.org "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH Page #720 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [6], uddezaka [-], mUlaM [498] + gAthA - 1 (03) nasUtra prata sUtrAMka [498] gAthA ||1|| dIpa anukrama [549543] zrIsthAnA- IkSAntyai vA 'aniHzreyasAya' akalyANAya 'ananugAmikatvAya' azubhAnubandhAya bhavanti, mAnakAraNatayaihikAmuSmikA-IMIsthAnA. pAyajanakatvAditi, 'paryAyo' janmakAlaH pravrajyAkAlo vA, sa ca mahAneva mAnakAraNaM bhavatIti mahAniti vizeSaNaM | uddezaH 3 draSTavyaM, athavA gRhasthApekSayA alpo'pi pratrajyApAyo mAnahetureveti, tatra janmaparyAyo mahAnahitAya, yathA bAhuba-18 AtmAnAlinA, evamanye'pi yathAsambhavaM vAcyAH, navaraM 'pariyAletti parivAraH ziSyAdiH 'zrutaM' pUrvagatAdi, uktaM ca-"jaha smavantau jaha bahussuo saMmao ya sIsagaNasaMparibuDo ya / aviNicchio ya samae taha taha siddhNtpddinniio|| 1 // " iti, | jAtikuyathA yathA bahuzrutaH saMmatazca ziSyagaNasaMparivRtazca / avinizcitazca samaye tathA tathA siddhAntapratyanIkaH // 1 // ] lAH lo. tapaH-anazanAdi lAbho'nnAdInAM pUjA-stavAdirUpA tatpUrvakaH satkAro-vastrAbhyarcanaM pUjAyAM vA AdaraH pUjAsatkAra ||kasthitiH iti / jAti:-mAtRkA pakSaH tayA AryAH-apApA nirdoSA jAtyAryAH vizuddhamAtRkA ityarthaH, aMbaDhetyAdhanuSTuppratikRtiH, sU0496 paDapyetA ibhyajAtaya iti, ibhamarhantItIbhyAH, yadravyastUpAntarita ucchUitakadalikAdaNDo hastI na dRzyate te ibhyA iti &AzrutiH, teSAM jAtaya ibhyajAtayastA etA iti, kulaM paitRkA pakSaH, ugrA AdirAjenArakSakatvena ye vyavasthApitAstaddha zyAzca, ye tu gurutvena te bhogAstadaMzyAzca ye tu vayasyatayA''caritAste rAjanyAstadvaMzyAzca ikSvAkakA prathamaprajApativa4zajAH jJAtAH kuravazca mahAvIrazAntijinapUrvajAH, athavaite lokarUDhito jJeyAH / iyaM ca jAtikulAyodikA lokasthiti-1|| riti lokasthitipratyAsattyA tAmevAha-chabbihe tyAdi, idaM pUrvameva vyAkhyAtaM, navaramajIvA-audArikA dipudgalAste jIveSu pratiSThitAH-AzritAH, idaM cAnavadhAraNaM boddhavyaM, jIvaviraheNApi bahutarANAmajIvAnAmavasthAnAt, pRthivIviraha 5-5-5 498 JABERatine Infantionary.org muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna-6 samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSaH, SaSThe sthAne na kiMcit uddezakaH vartate ~719~ Page #721 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [6], uddezaka [-], mUlaM [498] (03) prata sUtrAMka [498] to'pi trasasthAvaravaditi, tathA jIvA:-karmasu jJAnAvaraNAdiSu pratiSThitAH, prAyastadvirahitAnAM teSAmabhAvAditi / a-12 nantaraM karmapratiSThitA jIvA uktAH, teSAM ca dikSveva gatyAdayo bhavantIti dizastAsu gatyAdIMzca prarUpayannAha chadisAo paM0 20-pAtINA par3INA dAhiNA utINA uDDA adhA, chahiM disAhiM jIvANaM gatI pavattati, saM0-pANAte jAva adhAte 1 evamAgaI 2 varkatI 3 AhAre 4 bur3I 5 nibuDI 6 viguNyaNA 7 gatiparitAte 8 samugpAte 9 kAlasaMjoge 10 dasaNAbhigame 11 NANAbhigame 12 jIvAbhigame 13 ajIvAbhigame 14, evaM paMthiviyatirikkhajoNiyANavi maNussANavi (sU0495) chahi ThANehiM samaNe nimAMthe AhAramAhAramANe NAtikamati, taM0-yaNavevAyace IrivaTThAe ya saMjamaTTAe / taha pANavattiyAe chaTuM puNa dhammaciMtAe ||1shaa chahiM ThANehi samaNe nigathe AhAraM yochidamANe NAtikamati, taM0-AtaMke uvasa titikkhaNe bNbhverguttiite| pANiyAtavahe sarIrakhulcheyaNaTAe // 1 // ' (sU0500) 'chadisAo' ityAdi sUtrakadambaka, idaM ca tristhAnaka evaM vyAkhyAtaM, tathApi kizciducyate-prAcInA-pUrvA pratIcInA-pazcimA dakSiNA-pratItA udIcInA-uttarA Umadhazceti pratIte, vidizo na dizo viditvAdeveti SaDevoktAH athavA ebhireva jIvAnAM vakSyamANA gatiprabhRtayaH padArthAH prAyaH pravattente, padasthAnakAnurodhena vA vidizo na vivakSitA iti SaDeva diza uktA iti / padbhirdigbhirjIvAnAM gatiH-utpattisthAnagamanaM pravartate, anuzreNigamanAtteSAmityevametAni caturdaza sUtrANi neyAni, navaraM gatirAgatizca prajJApakasthAnApekSiNyau prasiddha eva, vyutkrAnti:-usattisthAnaprA 1 cakanidigapekSayA'prAttAyapi prahApakAdividigapekSayA gayAdInAM prAtaH SaTsthAmakeyAdi. AMSUCARDINDONESH dIpa anukrama [543] IndiaTay.om muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ~ 720~ Page #722 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRttiH ) sthAna [6], uddezaka [-], mUlaM [500] + gAthA (03) masUtra uddezaH prata sUtrAMka [500] | dizAtaga zrIsthAnA-psyosAdaH, sA'pi Rjugatau paTsveva dikSu, tathA AhAraH pratItaH, so'pi SaTsveva dikSu, etadvyavasthitapradezAvagAdapu- sthAnA. dalAnAmeva jIvena sparzanAt spRSTAnAmeva cAharaNAditi, evaM padiktA yathAsambhavaM vRddhyAdiSvapyUhyeti, tathA vRddhiH zarI-18 vRttiH rasya nivRddhiH-hAnistasyaiva vikurvaNA-vaikriyakaraNaM gatiparyAyo-gamanamAnaM na paralokagamanarUpaH tasya gatyAmatigrahaNena gRhItatvAditi, samudghAto-vedanAdikaH saptavidhaH kAlasaMyogaH-samayakSetramadhye AdityAdiprakAzasambandhalakSaNaH, 'da-12 tyAdi aa||359|| rzana' sAmAnyagrAhI bodhaH, tacceha guNapratyayAvadhyAdi pratyakSarUpaM tenAbhigamo-vastunaH paricchedastamAptircA darzanAbhi-18 hArAnA. gamaH, evaM jJAnAbhigamo'pi, jIvAbhigamaH-sattvAdhigamo guNapratyayAvadhyAdipratyakSatA, ajIvAbhigamaH-punalAstikAyA- hArakAradyadhigamaH, so'pi tathaiveti, 'evaM miti yathA 'chahiM disAhiM jIvANaM gaI pabattaI tyAdisUtrANyukAni evaM caturviMzati-12 NAni daNDakacintAyAM 'paMcediyatirikkhajoNiyANaM chahiM disAhiM gaItyAdInyapi vAcyAni, tathA manuSyasUtrANyapi, zeSeSu nArakAdipadeSu SaTsu dikSu gatyAdInAM sAmastyenAsambhavaH, tathAhi-nArakAdInAM dvAviMzatejIMcavizeSANAM nArakadeveSUpAdAbhAvAdUrvAdhodizorvivakSayA gatyAgatyorabhAvaH, tathA darzanajJAnajIvAjIvAbhigamA guNapratyayAvadhilakSaNapratyakSarUpAna sabhavantyeva teSAM, bhavapratyayAvadhipakSe tu nArakajyotiSkAstiryagavadhayo bhavanapativyantarA UrdhvAvadhayo vaimAnikAstvadhoadhayaH zeSA niravadhaya eveti bhAvanA, 'vivakSApradhAnAni ca prAyo'nyatrApi sUtrANI ti / anantarasUtre manuSyANAmajIvAdhigama ukta iti manuSyapratyAsatyA saMyatamanuSyANAmAhAragrahaNAgrahaNakAraNAni sUtradvayenAha-chahI syAdi kaNThyaM // 359 // 1 guNapratyaya evaM prAyo bAcyAca paJcenniyativanarAH na ca prAyo bhavapratyayo na bAcyAca devanArakA ityatra ko niyama ityAi vivakSetyAdi. gAthA dIpa anukrama [544-548] (sU0499 5UUka JABERatinintamatama Sataneiorayog muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [3], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna-6 samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSaH, SaSThe sthAne na kiMcit uddezakaH vartate ~721~ Page #723 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [ 500 ] gAthA dIpa anukrama [544 -548] Educat "sthAna" - aMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRtti:) sthAna [ 6 ], uddezaka [-1, mUlaM [ 500 ] navaramAhAraM-mazanAdikamAhArayan-abhyavaharannAtikrAmatyAjJA, puSTakAraNatvAd, anyathA tvatikrAmatyeva, rAgAdibhASAt, tadyathA- 'beSaNa' gAhA, vedanA ca kSudvedanA vaiyAvRttvaM ca- AcAryAdikRtyakaraNaM vedanAvaiyAvRttyaM tatra viSaye bhuJjIta, vedanopazamanArtha vaiyAvRttyakaraNArthaM ceti bhAvaH, IrSyA - gamanaM tasyA vizuddhiryugamAtranihitadRSTitvamIryAvizuddhistasyai idamIryAvizuddhyartha, iha ca vizuddhizabdalopAdIryArthamityuktaM, bubhukSito hIrSAzuddhAvazakaH syAditti tadarthamiti, caH samuccaye, saMyamaH- prekSotprekSApramArjanAdilakSaNaH tadartha, 'tathe 'ti kAraNAntarasamuccaye, prANAH - ucchrAsAdayo balaM vA prANasteSAM tasya vA vRttiH prAsanaM tadarbha prANasaMghArayArthamityarthaH, parcha punaH kAraNaM dharmacintAye guNanAnuprekSArthamityarthaH ityetAni SaTTAraNAnIti, atra bhASyagAthe- "natthi tuhAe sarisA vivaNA bhuMjijA tayasamaNadvA / chAjo ( bubhukSitaH veyAvAM na tarai kArDa ao bhuMje // 1 // iriyaM na va sohera jahova ca saMjamaM kAuM / thAmo vA parihAyai guNaNuppehAsu ya asatto // 2 // ti [ nAsti kSudhA sadRzI vedanA bhuJjIta tatprazamanArtham / vubhukSitaH vaiyAvRtyaM na zaknoti karttuM ato bhuJjIta // 1 // IrSyA na ca zodhayati yathopadiSTaM ca saMyamaM karttuM ( na zaktaH) / balaM parihIyate guNanAnuprekSayorazaktazca // 2 // ] 'vodimANe 'ti parityajan AtaGke-jvarAdAvupasarge - rAjasvajanAdijanite pratikUlAnukUlasvabhAve titikSaNe- adhisahane kasyAH mahmacaryaguteH maithunatrata saMrakSaNasya, AhAratyAgino hi brahmacarye surakSitaM syAditi, prANidayA ca- saMpAtimantrasA disaMrakSaNaM tapaH- caturthAdi paNmAsAntaM prANidayAtapastaJca taddhetuzca prANidayAtapohetustasmAt prANidayAtapohetordayAdinimittamityarthaH, tathA zarIravyavacchedArtha-dehatyAgAya AhAraM vyavacchindannAtikrAmatyAjJAmiti prakramaH iha gAthe For Final P abray org muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [03], aMga sUtra [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH ~722~ Page #724 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [6], uddezaka [-], mUlaM [500] (03) prata sUtrAMka [500] // 360 // citakAraNa zrIsthAnA-3"Aryako jaramAI rAyA sannAyagA ya upasagge / babhavayapAlaNaDA pANidayA vAsamahiyAI // 1 // tabaheu catutthAI 46 sthAnA sUtra- jAva ya chammAsio tavo hoi / chaTuM sarIravoccheyaNaTThayA hoannaahaaro||2||" iti, [Atako jvarAdiH rAjA sajJA- uddezaH 3 vRttiH tiiyaashcopsrge| brahmavratapAlanArtha prANidayA varSAmahikAdeH // 1 // tapohetuH caturthAdi yAvacca pANmAsikaM tapo bhavati / unmAdAH bhASaSThaM zarIrabyucchedanArtha bhvtynaahaarH||2||] anantaraM zramaNasyAhArAgrahaNakAraNAnyabhihitAnIti zramaNAdejIMvasthAnu-4 pramAdAH citakAriNa unmAdasthAnAnyAha sU0501chahiM ThANehiM AyA ummAyaM pAuNejA, taM0-arahatANamavaNaM badamANe 1 arahatapanattassa dhammassa avanaM badamANe 2 502 AvariyauvajhAyANamavannaM badamANe 3 cAumvannassa saMghassa avannaM badamANe 4 akkhAveseNa ceva 5 mohaNijAssa gheva kammassa badaeNaM (sU0 501) chabihe pamAte paM0 20-majapamAe NidapamAte visayapamAte kasAvapamAte jUtapa mAte paDilehaNApamAe (sU0502) 'chahI'tyAdi idaM ca sUtraM pazcasthAnaka eva vyAkhyAtaprAya, navaraM paddhiH sthAnarAtmA-jIvaH unmAda-unmattatAM prApnu-I yAt, unmAdazca mahAmithyAtvalakSaNastIrthakarAdInAmavarNa vadato bhavatyeva tIrthakarAyavarNavadanakupitamavacanadevatAto cAla asI grahaNarUpo bhavediti, pAThAntareNa 'ummAyapamAya'nti unmAdaH-sagrahatvaM sa eva pramAdaH-pramattatvaM AbhogazUnya| tonmAdapramAdaH, athavonmAdazca pramAdazca-ahitapravRttihitApravRttI unmAdapramAdaM prApnuyAditi, 'avanati avrnn-8||360|| | azlAghAmavajJAM vA vadana vajana vA-kurvannityarthaH, 'dhammassa'tti zrutasya cAritrasya vA, AcAryopAdhyAyAnAM ca, caturtha-HI gAthA dIpa anukrama [544-548] wwjandiarary.om muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna-6 samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSaH, SaSThe sthAne na kiMcit uddezakaH vartate ~723~ Page #725 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [6], uddezaka [-], mUlaM [502] (03) prata sUtrAMka [502] dIpa anukrama [550] stra-zramaNAdibhedena catuSprakArasya, yakSAvezena caiva-nimittAntarakupitadevAdhiSThatatvena, mohanIyastha-mithyAtvavedazokAderudayeneti / ummAdasahacaraH pramAda iti tamAha-chabbihe'tyAdi, panidhaH-paTpakAraH pramadanaM pramAdaH-pramattatA sadupayogAbhAva ityarthaH, prajJaptaH, tadyathA-maya-surAdi tadeva pramAdakAraNatvAt pramAdo madyapramAdo, yata Aha-"cisabhrAntirjAyate madyapAnAJcitte bhrAnte pApacaryAmupaiti / pApaM kRtvA durgati yAnti mUDhAstasmAnmadyaM naiva deyaM na peyam | // 1 // " iti, evaM sarvatra, navaraM nidrA pratItA taddoSazcAyaM-"nidrAzIlo na zrutaM nApi vittaM, labdhuM zakto hIyate | caipa tAbhyAm / jJAnadravyAbhAvato duHkhabhAgI, lokadvaite syAdato nidrayA'lam // 1 // " iti, viSayAH-zabdAdayasteSAM caivaM pramAdatA-"viSayavyAkulaciso hitamahitaM vA na vetti janturayam / tasmAdanucitacArI carati ciraM duHkhakAntAre|| 2 // 1 // " kaSAyA:-krodhAdayasteSAmadhyevaM pramAdatA-"cittaratnamasakliSTamAntaraM dhanamucyate / yasya tanmuSitaM doSaistasya | ziSTA vipttyH||1||" iti, ghRtaM pratItaM tadapi pramAda eka, yataH-"yUtAsaktasya sacittaM, dhanaM kAmAH suceSTitam / *nazyantyeva paraM zIrSa, nAmApi ca vinazyati // 1 // " tathA pratyupekSaNaM pratyupekSaNA, sA ca dravyakSetrakAlabhAvabhedAccaturdhA, tatra dravyamatyupekSaNA vastrapAtrAdyupakaraNAnAmazanapAnAdyAhArANAM ca cakSurnirIkSaNarUpA, kSetrapratyupekSaNA kAyotsarganiSadanazayanasthAnasya sthaNDilAnAM mArgasya vihArakSetrasya ca nirUpaNA, kAlapratyupekSaNA ucitAnuSThAna karaNArtha kAlavizepasya paryAlocanA, bhAvapratyupekSaNA dharmajAgarikAdirUpA, yathA-"kiM kaya kiMvA sesaM kiM karaNija tavaM ca na karemiH / / puvAvarattakAle jAgarao bhAvapaDilehaNA // 1 // " iti, tatra pratyupekSaNAyAM pramAdaH-zaithilyamAjJA'tikramo vA pratya-1 2005-06-2 Dinatorary.om muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ~724~ Page #726 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [502] dIpa anukrama [550 ] zrIsthAnA GgasUtravRttiH / / 361 / / "sthAna" aMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRttiH ) sthAna [6], uddezaka [-1 mUlaM [502 ] Education Inthano pekSaNApramAdaH, anena ca pramArjanAbhikSAcaryAdiSu icchAkAramithyAkArAdiSu ca dazavidhasAmAcArIrUpavyApAreSu yaH pra mAdo'sAvupalakSitaH, tasyApi sAmAcArIgatatvena SaSThapramAdalakSaNAvyabhicAritvAditi / anantaraM pratyupekSApramAda uktaH, atha tAmeva tadviziSTAmAha- - chavidhA pamAyapaDileNA paM0 saM0 ArabhaDA saMmaddA vajjeyabvA ya mosalI tatitA / papphoDaNA caTatthI vakkhisA betiyA chuTTI // 1 // chabbihA appamAyapaDileNA paM0 taM0- aNaJcAvitaM avalitaM aNANubaMdhi amosaliM caiva / chappUrimA nava khoDA pANI pANavisohaNI // 2 // ( sU0 503) cha lesAo paM0 taM kaNhalesA jAba sukalesA, paMcidiyatirikkhajoNiyANaM cha lesAo paM0 taM0 kaNhalesA jAba sukalesA, evaM maNutsadevANavi ( sU0 504 ) samAssa NaM deviMdara devarano somassa mahArano cha amgamahisIto paM0, sakkssa NaM deviMdassa devaraNNo jamassa mahArano cha mAmahasIo paM0 sU0 505 ) IsANassa NaM debiMdassa majjhimaparisAe devANaM cha paliobamAI ThitI paM0 (sU0506) cha disikumArimataratA to paM0 [saM0 kRtA rUtaMsA surUvA rUpavatI rUpakaMtA rutappabhA, cha vijukumArimaddantaritAto paM0 saM0--AlA sakA saterA sotAmaNI iMdA paNabijjuyA ( sU0 507 ) dharaNassa NaM nAgakumAriMdassa nAgakumArarano cha aggamahisIo paM0 [saM0 - AlA sakSA saterA sotAmaNI iMdA ghaNavijjuvA / bhUtANaMdassa NaM nAgakumAridassa nAgaku mArarano cha aggamahisIo, paM0 [saM0 rUvA rUsA surUvA ruvavatI rUpakaMvA svappamA, jadhA dharaNassa tathA sabvesiM ---------- For Fans Only 6 sthAnA0 uddezaH 3 ~ 725 ~ pramAdApramAdapratilekhanAH | lesyA: zakrasomayamAtra mahi pyaH IzAnamadhyaparSatsthitiH [03] muni dIparatnasAgareNa saMkalita .... ..AgamasUtra - [03], aMga sUtra "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna-6 samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSaH, SaSThe sthAne na kiMcit uddezakaH vartate dharaNAca gramahiSyaH sU0 503508 // 361 // Page #727 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [6], uddezaka [-], mUlaM [108] (03) prata sUtrAMka [508] dIpa anukrama dAhiNilANaM jAva ghosassa, jaghA bhUtANadassa tathA sabvesiM uttarihANaM jAba mahAyosassa (sU0 508) dharaNassa NaM nAgakumAridassa nAgakumAraranno chassAmANiyasAhassIo paNNattAto, evaM bhUnANadassavi jAva mahAposassa (sU0509) 'chavihe'tyAdi, paDidhA-paDUbhedA pramAdena-uktalakSaNena pratyupekSA pramAdapratyupekSA prajJaptA, tadyathA-'ArabhaIgAhA, ArabhaTA-vitathakaraNarUpA, athavA tvaritaM sarvamArabhamANasya, athavA arddhapratyupekSita evaikatra yadanyAnyavanagrahaNaM sA ArabhaTA, sA ca varjanIyA sadoSatvAditi sarvatra sambandhanIyamiti, sammA -yatra vastrasya madhyapradeze saMva|litA koNA bhavanti, yatra vA pratyupekSaNIyopadhiveNTikAyAmevopavizya pratyupekSate sA sammati, mosalI pratyupekSyamAANavakhabhAgena tiryagUmadho vA paTTanarUpA 'taiya'tti tRtIyA pramAdapratyupekSaNeti, kacid 'aTThANahavaNA yatti dRzyate,15 tatra gurvavagrahAdike asthAne pratyupekSitopadheH sthApana-nikSepo'sthAnasthApanA, prasphoTanA-prakarSeNa dhUnanaM reNuguNDitasyeva vastrasyeti, iyaM ca caturthI, 'vikkhitta'tti vastraM pratyupekSya tato'nyatra yamanikAdau prakSipati yad athavA vastrAJcalAdInAM yadUrvakSepaNaM sA vikSiptocyate 5, 'vaiya'tti vedikA paJcaprakArA, tatra jIvedikA yatra jAnunorupari hastI kRtvA pratyupekSate 1 adhovedikA jAnunoradho hastau nivezya 2, evaM tiryagvedikA jAnunoH pArzvato hastI nItvA 3, dvidhAvedikA bAhvorantare dve api jAnunI kRtvA 4, ekatovedikA eka jAnu bAhorantare kRtveti 5 SaSThI pramAdapratyupekSaNeti prakramA, iha gAthe-"vitahakaraNami turiya anna annaM ca giha ArabhaDA / aMto va hoja koNA nisiyaNa tattheva saMmahA // 1 // guruuggahAdaThANaM paSphoDaNa reNuguMDie ceva / vikkhevaM tu kSevo veiyapaNagaM ca chaddosA // 2 // " iti / [559] sthA061 Santaintumniantarana andyanatorary.om muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ~ 726~ Page #728 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [6], uddezaka [-], mUlaM [509] (03) prata sUtrAMka zrIsthAnA- vitadhakaraNe tvaritaM anyo'nyagrahaNe ArabhaTA koNA vastrAntaH bhaveyustatra nipIdanaM vA saMmahI // 1 // gurvagrahAdau asthAnaM sthAnA. jasUtra- reNuguMDitasyeva prasphoTanA vikSepastUrakSepo yavanikAdau vedikApaMcakaM ca SaT doSAH // 2 // ] uktaviparItAM pratyupekSaNA-18uddezaH 3 vRttiH mevAha-chavihe syAdi, par3idhA apramAdena-pramAdaviparyayeNa pratyupekSaNA apramAdapratyupekSaNA prajJaptA, tadyathA-'a-1 pramAdAma zaNacAvi'gAhA, banamAtmA vA na nartitaM-na nRtyadiva kRtaM yatra tadanartitaM pratyupekSaNaM, vastraM narttayatyAtmAnaM ghetyeSamiha maadprti||362|| catvAro bhanAH 1 tathA vakhaM zarIraM vA na valitaM kRtaM yatra tadavalitamihApi tathaiva caturbhaGgI 2 tathA na vidyate'nubandhaH lekhanAH -sAtatyaprasphoTakAdInAM yatra tadananubandhi, itsamAsAnto dRzyaH, nAnubandhi ananubandhIti vA 3 tathA na vidyate mo lesyAH zasalI uktalakSaNA yatra tadamosali 4 'chappurimA nava khoDa'tti tatra vastre prasArite sati cakSuSA nirUpya tadarvAgbhAga somaya mAgramahitatparAvartya nirUpya ca yaH purimAH karttavyAH, prasphoTakA ityarthaH, tathA tatparAvartya cakSuSA nirUpya ca punarapare trayaH purimA evamete SaT, tathA nava khoTakA te ca vayastrayaH pramArjanAnAM trayeNa trayeNAntaritAH kAryA iti, padadvayenApi paJcamI apramAdapratyupekSaNokA, purimaloTakAnAM sahazatvAditi, tathA pANe:-hastasyopari prANAnA-prANinAM sthitiH kunthvAdInAmityarthaH 'visohaNi'tti vizodhanA pramArjanA pratyupekSyamANavastreNaiva kAryA navaiva vArAH, uktanyAyena kho- dharaNAdyaTakAntariteti SaSThI apramAdapratyupekSaNeti, iha gAthe-"vatthe appANami ya cauhA aNacAviyaM avaliyaM ca / aNubaMdhi gramahiSyaH niraMtarayA tiriuhahahaNA muslii||1||chppurimaa tiriyakae nava khoDA tinni tinni aMtariyA / te puNa piyANi- sU0509 yacyA hatthaMmi pamajaNatieNaM ||2||"[vsne Atmani cAnartitaM avalitaM ca caturdhA anubaMdhitA niraMtaratA tirya- 362 // [509]] dIpa anukrama [560] dhyA IzAna AREntml ainatorary.om mani dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna-6 samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSaH, SaSThe sthAne na kiMcit uddezakaH vartate ~727~ Page #729 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [6], uddezaka [-], mUlaM [509] (03) prata sUtrAMka [509]] dIpa anukrama [560] 5555555 gUrvAdhoghaTanA mosliH||1|| tiryakRtAH SaT purimA tribhyaMtaritA nava sphoTakAH te punarvijJAtavyA haste pramArjanAmAtrikeNa // 1 // iyaM ca pramAdAmamAdapratyupekSA lezyAvizeSato bhavatIti lezyAsU, leNyAdhikArAveSa pondriyatiryag manuSyadevalezyAsUtrANi, devapratyAsattyA saketyAdikAnyagramahipyAdisUtrANi cAvagrahamatisUtrAdagviIni, kaThayAni ca | navaraM devAnAM jAtyapekSayA avasthitarUpAH SaT lezyA avagamtavyA iti / anantaraM devavaktavyatokkA, revAzca bhaSapratyayAdeva viziSTamatimanto bhavantIti matibhedAn sUtracatuSTayenAha chabihA laggahamatI paM0 saM0-khippamogiNhati bahumogihati bahuvidhaugiNhati dhuSamogiNDati aNissiyamogiyA asaMdivamogidaha / chabihA IzAmatI paM0 ta0-khippamIhati bahumIhati jApa asaMditamIhati / chavidhA avAgamatI paM0 ta0-khippamaveti jAva asaMviddhaM aveti, chavidhA dhAraNA paM0 0-pahuM dhArera bahuvieM dhAre porANaM dhAreti duddharaM dhAreti aNissitaM dhAreti asaMdiddhaM dhAreti (sU0510) 'chavvihA uggaheM'tyAdi matiH-Abhinibodhika, sA caturvidhA, apagrahahApAyadhAraNAbhedAt, samAvagrahaH prathama sAmAnyAthegrahaNaM tadrUpA matiravagrahamatiH, iyaM ca dvividhA-vyaJjanAvagrahamatirAvagrahamatizna, tanAvagrahamatibidhA-15 & nizcayato vyavahArataca, tatra vyaJjanAvamahottarakAlamekasAmayikI prathamA, dvitIyA tvamsaharsapramANA avAdharUpA api sAIhApAyayoruttarayoH kAraNatvAdavagrahamatirityupacariteti, yata mAha-sAmannamelagahaNaM necchAmo samayamoggaho paDhamo / tattoSNaMtaramIhiyavasthuvisesassa jo'vaao||1|| so puNa bahASAyAvekkhAu aghaggahotti upprimo| Mandiorary.om muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ~ 728~ Page #730 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [6], uddezaka [-], mUlaM [110] (03) prata sUtrAMka [510] dIpa anukrama [561] zrIsthAnA- daesa visesAvekhaM sAmannaM gehae jeNa // 2 // tatto'NaMtaramIhA tatto'vAo ya tabisesassa / iya sAmanavisesA 6 sthAnA sUtra- vekkhA jAtimo bhebho // 3 // sabvatthehAvAyA nicchayao mottumAi sAmannaM / saMvavahAratthaM puNa sambatthAvaggahovAo|uddezA3 // 4 // taratamajogAbhAve'vAubdhiya dhAraNA tadaMtami / sabvattha vAsaNA puNa bhaNiyA kAlaMtarasaitti // 5 // " [sAmA-18 | kSiprAdyA // 33 // nyamAtragrahaNamavagrahaH prathamo naizcayikaH samayaM tato'nantaramIhitavastuvizeSasya yo'paayH||1|| sa punarIhApAyApekSa avamahApAyA'vagraha ityupacaritaH yenaipa vizeSApekSayA sAmAnya gRhNAti // 2 // tato'nantaramIhA tato'pAyastadvizeSasya evaM sAmA-1 dibhedAH nyavizeSApekSayA (jJeya) yAvadantimo bhedaH // 3 // AdisAmAnyaM muktvA nizcayataH sarvatrehApAyau saMvyavahArArtha punaH apAyaH sU0510 sarvatrAvagrahaH // 4 // taratamayogAbhAve'pAya eva tadante ca dhAraNA sarvatra punaH kAlAntarasmRtirvAsaneti bhaNitA // 5 // ]lk tatra vyavahArAvagrahamatimAzritya prAyaH pahidhatvaM vyAkhyeyamiti, tadyathA-kSipramavagRhNAti-tUlyAdispardI kSayopazamapaTu-12 vAdacireNaiva vetti matistadviziSTaH puruSo veti, 'vaha'ti zayyAyAM chupavizanpumAMstatrasthayoSitpuSpacandanavakhAdisparza || bahuM-bhinnajAtIyaM santamekaika bhedenAvabudhyate ayaM yoSitsparza ityAdi, 'bahubihaMti bahavo vidhA-bhedA yasya sa bahuvidhastaM, yoSidAdisparzameka zItasnigdhamRdukaThinAdirUpamavagRhAtIti, 'dhuvaMti dhruvamatyantaM sarvadetyarthe, yadA yadA asya tena sparzana yopidAdinA yogo bhavati tadA tadA tamavacchinattItyarthaH, etaduktaM bhavati-satIndriye sati copayoge yadA'sau viSayaH spRSTo bhavati tadA tamavagRhNAtyeveti, 'aNissiya'ti nizrito-liGgapramito'bhidhIyate, yathA // yUthikAkusumAnAmatyantaM zItamRdusnigdhAdirUpaH prAk sparzo'nubhUtaH tenAnumAnena-liGgena te viSayamaparicchindat yadA aantarai A andiorary om muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna-6 samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSaH, SaSThe sthAne na kiMcit uddezakaH vartate ~ 729~ Page #731 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [6], uddezaka [-], mUlaM [110] (03) prata sUtrAMka [510] dIpa anukrama [561] SARAARAK hai jJAnaM pravartate tadA anizritamaliGgamavagRhNAtItyabhidhIyate, 'asaMdiddhati asaMdigdha-nizcitaM sakalasaMzayAdidoSarahita miti, yathA tameva yopidAdisparzamavagRhNat yoSita evAyaM candanasyaivAyamityevamavagRhAtIti / evamIhApAyadhAraNAmatInAM pavitvaM, navaraM dhAraNAyAM kSipradhuvapade parityajya purANadurddharapadAbhyAM saha paDidhatvamukta, tatra ca purANa-bahukAlInaM durddhara-gahanaM citrAdIni, kSiprabahubahuvidhAdipadaSaTraviparyayeNApi padvidhA avagrahAdimatirbhavatIti matibhedAnAmaSTAviMzatedvAdazabhirguNanAt trINi zatAni patriMzadadhikAni bhavanti, abhANi ca bhASyakAreNa-"jaM bahu 1 bahuviha 2khippA 3 aNissiya nicchiya 5 dhuye 6 yara 12 vibhinnA / puNaroggahAdao to taM chattIsattisayabhedaM // 1 // " iti, "nAnAsahasamUha bahuM pihaM muNai bhinnajAiyaM 1 / bahuvihamaNegabhedaM ekeka niddhamaharAdi 2 // 2 // khippamacireNa 3 / / kAciya.sarUvaoja anissiyamaliMgaM 4 / nicchayamasaMsayaM jaM5 dhuvamaccataM na u kayAi 6 // 3 // etto ciya paDi vakkhaM sAhejA nissie viseso vA / paradhammehi vimissaM nissiyamavinissiyaM iyaraM // 4 // " iti / "bahubahuvidha| kSiprAninitanizcitadhruvetaravibhinnA yatpunaravagrahAdayo'tastatpatriMzadadhikatrizatabhedaM // 1 // nAnAzabdasamUha bahu pRthagU jAnAti bhinnajAtIyaM / bahuvidhamanekabhedaM snigdhamadhurAkhekaikaM // 2 // kSipramacireNa tadeva anizritamaliMga12 nizcitaM yadasaMzayaM dhruvamatyantaM na tu kadAcit // 3 // etAvata eva pratipakSAn sAdhayet nizrite ca vizeSaH para-18 dharvimidaM nizritamavinizritamitarat // 4 // " iha bhAvanA-akSipraM cireNa nizritaM liGgAt anizritaM sandigdhaM adhruvaM kadAcit athavA nizritAnizcitayorayamaparo vizeSaH-nizritaM gRhNAti gavAdikamarthaM sAraGgAdidharmaviziSTamavagRhNAti 15 Inctionary.om muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ~ 730~ Page #732 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [6], uddezaka [-], mUlaM [110] (03) zrIsthAnAlasUtra vRttiH // 364 // prata sUtrAMka [510] dIpa anukrama [561] anizcitaM godhamaireva viziSTaM gRhNAti, yadiha na spRSTa tatssaSTameveti / anantaraM matirukkA tadvizeSavantazca pasantIti sthAnA0 tapo'bhidhAnAya sUtradvayam uddezaH3 chabihe nAhirate tave paM0 saM0-aNasaNaM omodariyA bhikkhAgaritA rasaparicAte kAyakileso parisalInatA / eviye bAhyAntaabhaMtarite tave paM0 ta0-pAyacchittaM viNao veyAvarca taheva sajjhAo sANaM viussaggo (sU0 511) chabihe vi. ratapasI bAde paM0 10-osakatittA ussakaittA aNulomaisA paDilomaticA bhaittA bhelatittA (sU0512) vivAdA 'chanvihe'tyAdi gatArthametat tathApi kizciducyate, 'bAhirae tatti bAhyamityAsevyamAnasya laukikairapi sapanayAsU0511jJAyamAnatvAt prAyo bahiH zarIrasya tApakatvAdvA tapati-dunoti zarIrakarmANi yattasapa iti, tatrAnazana-amojanamA-lA 512 kAhAratyAga ityarthaH, tad dvidhA-itvaraM yAvatkadhikaM ca, tatvaraM caturthAdi SaNmAsAntamidaM tIrthamAzrityeti, yAvatkAdhika tyAjanmabhAvi vidhA-pAdapopagamanejitamaraNabhaktaparijJAbhedAditi, etaca prAgvyAkhyAtamiti 1, 'bhomoyariyatti -18 vama-UnamudaraM-jaTharaM avamodaraM tasya karaNamavamodariketi, sA ca dravyata upakaraNabhaktapAnaviSayA pratItA, mAvatastu kodhAdityAga iti 3, tathA bhikSArthaM caryA-caraNamaTanaM bhikSAcaryA saiva tapo nirjarAkaravAdanazanavad athavA sAmAnyIpAdAne'pi viziSTA vicitrAbhigrahayuktatvena vRttisakretparUpA sA grAhyA, yata ihaiva vakSyati'chabdhihA goyaracarivAti // 364 // na ceyaM tato'tyantabhinneti, bhikSAcaryAyAM cAbhigrahA dravyAdiviSayatayA caturvidhAH, tatra dravyato'sepakAyAMce grahISye, kSetrataH paragrAmagRhapazcakAdilabdha, kAlataH pUrvAhAdI, mAvato gAnAdipravRttAlampamiti 3, rasA-bIrAdayasta Hinatorary.om muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna-6 samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSaH, SaSThe sthAne na kiMcit uddezakaH vartate ~731~ Page #733 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [6], uddezaka [-], mUlaM [112] (03) prata sUtrAMka sarityAgo rasa parityAgaH 4, kAyakleza-zarIrakkezanaM sa ca vIrAsanAdiranekadhA 5, pratisaMlInatA-guptatA, sA cendri-2 yakaSAyayogaviSayA viviktazayanAsanatA veti / 'abhitarae si laukikairamabhilakSyatvAt tannAmtarIyaizca paramArthato'nAsevyamAnatvAgmokSaprAtyantarakatvAzcAbhyantaramiti, prAyazcita-uktaniSacanamAlocanAdi vanaviSamiti 1, vinIyate karma bena sa vinayaH, upha-"jamhA viNayai karma aviha cAuraMtamokkhAe / samhA ra vayaMti viU viNayaMti|8 |viliinnsNsaaraa||1||" iti, [yasmAt vinayati karma aSTavidha cAturaztamokSAya / tasmAtu vadanti vidvAMso vinaya | iti viliinsNsaaraa-kevlinH||1||] saca jJAnAdibhedAt saptadhA vakSyate 2 tathA vyAvRttabhAvo paiyAvRttya dharmasA-12 8 dhanArthamannAdidAnamityarthaH, Aha ca-"veyAvaccaM vAvaDabhAvo iha dhammasAhaNaNimittaM / aNNAiyANa vihiNA saMpAyaName-4 sa bhAvatyo // 1 // " iti, [vaiyAvRvaM vyApRtabhAva iha dharmasAdhananimittaM / annAdikAnAM saMpAdanameSa bhaavaarthH||1||lt tatha dazadhA-"Ayariya uvajjhAe thertvstiigilaannsehaannN| sAhamiyakulagaNasaMghasaMgarya tamiha kAyam // 1 // " iti / 43[AcAryopAdhyAyasthaviratapasviglAnazaikSANAM / sAdharmikakulagaNasaMghAnAM saMgataM tadiha kartavyaM // 1 // ] suSTu A-4 maryAdayA adhyAyaH-adhyayanaM svAdhyAyaH, sa ca paJcadhA-yAcanA pracchanA parAvartanA anuprekSA dharmakathA ti 4,dhyAtirthAnaM ekAgracintAnirodhastacaturdA prAga vyAkhyAta, tatra dharmazukke eva tapasI nirjarArthatvAt netare bndhhetutvaaditi| 45, vyutsarga:-parityAgaH, sa ca dvidhA-dravyato bhAvataca, tatra dravyato gaNazarIropadhyAhAraviSayaH, bhAvatastu krodhAdihai viSaya iti dAete ca tapAsUtre dazakAlikAdvizeSato'vaseve iti / anantaroditArtheSu vivadate kazciditi vivAdasva [512] dIpa anukrama [563] 566 ainatorary.om muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ~732~ Page #734 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [6], uddezaka [-], mUlaM [112] (03) zrIsthAnAasUtravRttiH GACANCCSSC prata // 365 // sUtrAMka [512] dIpa anukrama [563] rUpamAha-'chabihe'tyAdi, paDvidhaH-pa do vipratipannayoH kacidarthe vAdo-jalpo vivAda: prajJaptaH, tadyathA-'osa-11 kaitta'tti avaSvakya-apasRtyAvasaralAbhAya kAlaharaNaM kRtvA yo vidhIyate sa tathocyate, evaM sarvatra, kacicca 'osa-dra | uddezA3 kAvaittatti pAThastatra pratipandhinaM kenApi vyAjenApasal-apastaM kRtvA punaravasaramavApya vivadate, 'osakaitta'tti kSudrAH goutpvaSkya utsRtya labdhAvasaratayotsukIbhUya 'ussakAvaitta'tti pAThAntare paramutsukIkRtya labdhAvasaro jayArthI vivadate, caracaryA tathA 'aNulomaittatti vivAdAdhyakSAn sAmanItyA'nulomAn kRtvA pratipandhinameva vA pUrva tatyakSAbhyupagamenAnulomaM 9 apakAntakRtvA 'paDilomaittA' pratilomAn kRtvA adhyakSAn pratipandhinaM vA, sarvathA sAmarthe satIti, tathA bhaitta'tti adhya- | nirayAH kSAn bhaktvA-saMsevya, tathA 'bhelahatta'tti svapakSapAtibhirmizrAn kAraNikAn kRtveti bhAvaH kacittu "bhayaitta'tti | sU0513pAThaH tatra bhedayitvA kenApyupAyena pratipandhinaM prati kAraNikAn dveSiNo vidhAya svapakSagrAhiNo veti bhaavH| vivAda hA 515 ca kRtvA tato'pratikAntAH kecit kSudrasattveSapadyanta iti tAnnirUpayannAha chamvihA khuDDA pANA paM0 20-veditA teiMditA cariMditA samucchimapaMciditatirikkhajoNitA seukAtitA bAukAtitA (sU0513) chabbidhA goyaracaritA paM0 20-peDA addhapeDA gomuttitA pataMgavihitA saMbukavaTTA garnupacAgatA (sU0 514) jaMburI 2 madarassa pavvayassa ya dAhiNeNamimIse rataNappabhAte puDhapIe cha avakatamahAniratA paM0 taM0-lole lolue udar3e nidar3e jarate pajarate, cautthIe NaM paMkappabhAe puDhavIte cha avakatA mahAniratA paM0 saM0-- Are bAre mAre rore rorute khAikhaDe (sU0515) // 65 // ainatorary.om muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna-6 samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSaH, SaSThe sthAne na kiMcit uddezakaH vartate ~ 733~ Page #735 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [6], uddezaka [-], mUlaM [115] (03) prata sUtrAMka [515] dIpa anukrama 'chabbihe'tyAdi sugama, paramiha kSudrA:-adhamAH, yadAha-"alpamadharma paNastrIM krUraM saraghAM naTI ca SaT kSudrAn / yuvate" iti, adhamatvaM ca vikalendriyatejovAyUnAmanantarabhave siddhigamanAbhAvAd, yata uktam-bhUdagapaMkappabhavA caurohariyA u chacca sijJajjA / vigalA labheja biraI nau kiMci labheja suhumatasA ||1||"[bhuudkpngkprbhvaashctvaarH vanaspateH paT siddhayanti / vikalA labhante viratiM natu kimapi suukssmtrsaaH||1||] (sUkSmatrasAH tejovAyU iti tathA eteSu devAnutpattezca, yata uktam-"puDhavIAuvaNassaiganbhe pajattasaMkhajIvIsu / saggacuyANa bAso sesA paDisehiyA ThANA INu1 // " iti [pRthvyavanaspatigarbhajaparyAptasaGkhyajIviSu svargacyutAnAM vAsaH zeSANi sthAnAni pratiSedhitAni // 1 // ] sammUcchimapazcendriyatirazcAM cAdhamatvaM teSu devAnusatteH, tathA paJcendriyatve'pyamanaskatayA vivekAbhAvena nirguNatvAdiditi, vAcanAntare tu siMhAH vyAghrA vRkA dIpikA RkSAstarakSA iti kSudrA uktA krUrA ityarthaH / anantaraM sattvavizeSA uktAH, sattvAnAM cAnapAyataH sAdhunA bhikSAcaryA kAryeti, sA ca poDheti darzayannAha-'chabihe'tyAdi, 'goyaracariyatti goH-balIvaIsya caraNa-caraH gocarastadvadyA caryA-caraNaM sA gocaracaryA, idamuktaM bhavati-yathA goruccanIcata-13 NeSvavizeSatazcaraNaM pravarttate tathA yatsAdhoraraktadviSTasyoccanIcamadhyamakuleSu dharmasAdhanadehaparipAlanAya bhikSArtha caraNaM *sA gocaracaryeti, iyaM caikasvarUpA'pyabhigrahavizeSAt poDhA, tatra prathamA peTA-vaMzadalamayaM vakhAvisthAnaM janapratItaM, sA ca caturasrA bhavati, sthApanA tatazca sAdhurabhigraha vizeSAdyasyAM caryAyAM prAmAdikSetraM peTAvacaturasra vibhajanviharati sApeTetyucyate, evama peTA'pi etadanusAreNa vAcyA, gomUtraNaM gomUtrikA tadvadyA sA tathA, iyaM hi parasparAbhimukhagRha-| [566] Enata *Indiarayan muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ~734~ Page #736 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [6], uddezaka [-], mUlaM [515] (03) prata sUtrAMka [515] dIpa anukrama bhIyAnA-pAcorekasyAM gatvA punaritarasyAM punastasyAmevetyevaM krameNa bhAvanIyA, pataGgaH-zalabhastasya vIthikA-mArgaH tadvadyA sAsthAnA0 asUtra- sthA, pataGgagatihiM aniyatakamA bhavati evaM yA'nAzritakamA sA tathA, 'saMyukavati saMbukA jhAlabacchA- uddeza:3 -vRtti : mamivaditvoM yA vRttA sA saMbulavRtteti, iyaM ca dvedhA, tatra yasyAM kSetrabahirbhAgAcchavRttatvagatyA'Tana kSetra- kSudrAH go madhyamAgamAyAti sA'bhyantarasaMbukA, yasyAM tu madhyabhAgAd bahiyAti sA bahinsamyuketi, 'gaMtuM paJcAgaryati upA- caracaryA // 66 // zrayAnnirgataH sannekasyAM gRhapako bhikSamANaH kSetraparyantaM gatvA pratyAgacchan punardvitIyAyAM gRhapako yasyAM mijhate apakAntasA gatvApratyAgatA, gatvA pratyAgataM yasyAmiti ca vigraha iti / anantaraM sAdhucaryoktati kyApastAvAdasA- nirayAH caryAphalabhoktusthAnavizeSAbhidhAnAya sUtradvayaM-'jaMbUddIve'tyAdi sugama, navaraM 'avanati apakrAntA-sarvazuna- sU0513mAvebhyo'pagatA-bhraSTAstadanyebhyo'tinikRSTA ityarthaH, apakAntA vA-akamanIyA, sarve'pyevameva narakAra, vize- 515 patIte iti darzanArthaM vizeSaNamiti sambhAvyate, teca te mahAnarakAzceti vigrahaH, eteSAM caivaM prruupnnaa-"teri-| kArasa nava satta paMca tinneva haoNti eko ya / patthaDasaklA esA sattasuvi kameNa puDhavIsu ||1||"[pryodshaikaadsh nava sapta paMca yo bhavati eka eva saptasvapi pRthvISu krameNaiSA prastaTasadhyA // 1 // ] evamekonapaJcAzavAlaTAra, eteSu kramaNatAvanta eva sImantakAdayo vRttAkArA narakendrakAH, tatra sImantakasya pUrvAdidikSu ekonapaJcAzatramANA narakA4 valI vidikSu cASTacatvAriMzatramANeti pratiprastaTamubhayai kaikahAnyA saptamyAM dizvakaika eva vidikSu na santyeveti, u // 366 // ca-"egUNuvannanirayA seDhI sImaMtagassa pugveNaM / uttarao avareNa ya dAhiNao ceva bojavyA // 1 // aDayolI EXAM / [566] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna-6 samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSaH, SaSThe sthAne na kiMcit uddezakaH vartate ~ 735~ Page #737 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [6], uddezaka [-], mUlaM [515] (03) prata sUtrAMka [515] dIpa anukrama saM nirayA seDhI sImaMtagassa boddhanvA / puccuttareNa niyamA evaM sesAsu vidisAsu // 2 // ekako ye disAsu manjhe ni-II rao bhave'paiTThANo / vidisAnirayavirahiyaM taM payaraM paMcagaM jANa // 3 // " [ekomapaMcAgnirayANAM zreNiH sImantakasya pUrvasyA uttarasyAmaparasyAM dakSiNatazca boddhavyA // 1 // sImantakasya pUrvottarasyAM aSTacatvAriMzato narakANI zreNiniyamAd boddhavyA evaM zeSAsvapi vidizAsu // 2 // vizvakaiko madhye ca apratiSThAno nirayavAso bhavet vidinarakavirahita tanastaraM paMcamaya jAnIhi // 3 // ] sImantakasya ca pUrvAdiSu vikSu sImantakaprabhAdayo narakA bhavanti, taduktam"sImaMtakappabho khalu nirao sIrmatagassa pugyeNa / sImaMtagamajjhimao uttarapAse muNeyabbo // 1 // sImaMtAvatto puNa | nirao sImaMtagassa avareNaM / sImaMtagAvasiTTho dAhiNapAse muNeyacco // 2 // " iti, [ sImantakaprabhA khalu nirayaH sImantakasya pUrvasyAM sImantakamadhyamaH uttarapArce jJAtavyaH // 1 // sImantAvataH punanirayaH sImantakasyAparakhAM sImantakAvaziSTo dakSiNapAce jnyaatvyH||2||] tataH pUrvAdiSu catasRSu dikSu sImantakApekSayA tRtIyAdayaH pratyekamAva-5 |likAsu kliyAdayo narakA bhavantIti, evaM caite lolAdayaH paDapyAvalikAgatAnAM madhye adhItA vimAnanarakendrakA ye andhe, yatastatroktam-"lole taha lolue ceva" iti, [lolastathA lolupazcaiva etau cAvalikAyA: paryanitamI tathA 'udahe ca niddaDe'tti [uddagdhazcaiva nirdagdhaH] etau sImantakaprabhAviMzatitamaikaviMzAviti, tathA 'jarae taha peya pajarae'tti [jarakastathaiva prajarakaH] pazcatriMzattamaSaTtriMzattamau, kevala lolo lolupa ityevaM zuddhapadaiH sarvanarakANAM pUrvAvalikAyAmevAbhilApaH, uttaradigAdyAvalikAsu punarebhireva savizeSairnAmabhirnarakA abhilapyante, tadyathA-uttarAyAM [566]] - 12 JABERatinintimation wranjanatarary.om muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ~ 736~ Page #738 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [515] dIpa anukrama [566 ] zrIsthAnA GgasUtra vRttiH // 367 // "sthAna" aMgasUtra- 3 (mUlaM + vRttiH) mUlaM [515] sthAna [6], uddezaka [-1. Education Indianationa - lolamadhyo lolupamadhya ityAdi, evaM pazcimAyAM lolAvartto dakSiNAyA lolAvaziSTa ityAdi, uktaM ca-- " majjhA uttarapAse AvattA avarao muNayantrA / siTTA dAhiNapAse pubvilAo vibhaiyaccA // 1 // " iti [ uttarapArzve ThoThamadhyA aparasyAM DholAvarttAH jJAtavyAH dakSiNapArzve TolaziSTAH pUrvadikA vibhaktavyAH // 1 // ] iha tu dakSiNAnAmeSAM vivakSitatvena lolAvaziSTa ityAdivaktavye'pi sAmAnyAbhidhAnameva nivizeSaM vivakSitamiti sambhAvyate / 'caDatthIe'tti paGkaprabhAyAM apakrAntA apakAntA vetyAdi tathaiva, iha ca sapta prastaTAH saptaiva narakendrakAH, yathoktam - "Are mAre nAre tatthe tamae ya hoi boddhavye / khADakhaDe va khaDakhaDe iMdayanirayA catthIe // 2 // iti [ Aro mAro nArastAvaH | tamaskazca bhavati boddhavyaH / khADakhaDazca khaMDakhaDa : iMdrakanirayAzcaturthyAM // 1 // ] tadevaM ArA mArA khADakhaDA narakendrakAH, anye tu vArarorarorukAkhyAkhayaH prakIrNakAH, athavA indrakA eva nAmAntarairuktA iti sambhAvyata iti / anamtaramA puryAosthAnAta sAyakala bhoyAvizeSAnAha bhaloge NaM kappe cha vimANapatthaDA paM0 [saM0 - arate virate pIrate nimmale vitimire visuddhe ( sU0 516) caMdasla jotisiMdarasa jotisaranno cha NakkhattA purvvabhAgA samakhettA tIsatimuhucA paM0 naM0 - puvvAbhaddavayA kattitA mahA punvAphagguNI mUlo puvvAsADhA / caMdassa NaM jotisiMdussa jotisaraNNo cha NakkhattA NattaMbhAgA avaDaksetA pannarasamuhuttA paM0 taM0 sayabhisatA bharaNI addA assesA sAtI jetttthaa| caMdassa NaM joisiMdssa jotisarano cha nakkhattA ubhayaMbhAgA divasettA paNayAlI samuhuttA paM0 [saM0 - rohiNI puNabvasU, uttarAphagguNI bisAdA uttarAsAThA uttarAbhaddavayA (sU0 517 ) For Fans Only 6 sthAnA0 uddezaH 3 vimAnapra ~737~ stadAH pUrvabhAgA dIni na kSatrANi sU0 516517 // 367 // www.incibrary or [03], aMga sUtra [03] muni dIparatnasAgareNa saMkalita .... ..AgamasUtra "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna-6 samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSaH, SaSThe sthAne na kiMcit uddezakaH vartate Page #739 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [517] dIpa anukrama [568] sthA0 62 "sthAna" - aMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRtti:) mUlaM [ 517] sthAna [ 6 ], uddezaka [-], 'bhe'tyAdi, 'baMbhaloe'ti paJcamadevaloke SaDeva vimAnaprastaTAH prajJaptA, Aha ca - "terasa I bArasa cha5 paMca caiva 6 catAri 78 usu kappesu / gevejjesu tiya tiya 3-3-3 ego ya aNuttaresu 1 bhave // 1 // tti, [trayodaza dvAdaza SaTU 5 paMca 6 caiva catvAraH 7-8 - caturSu kalpeSu caiveyakeSu trayastrayaH ekazcAnuttareSu bhavet // 1 // ] | 13-12-6-5-16 9 1 sarve'pi 62, tadyathA-arajA ityAdi sugamameveti / anantaraM vimAnavaktavyatoketi tatprastAvAnakSatravimAnavaktavyatAM sUtratrayeNAha -- 'caMdasse' tyAdi vyaktaM, navaraM 'pubbaM bhAga 'tti pUrvamiti - pUrvabhAgenAgreNetyartho bhajyante aprAptenaiva candreNa sevyante yujyante itiyAvaditi pUrvabhAgAni, anusvArazca prAkRtatvAditi, candrasyAprayogIni, candra etAnyaprApto bhuGkte iti lokazrIproktA bhAvaneti, uktaM ca tatraiva - "puvvA tini ya mUlo maha kittiya aggimA jogA" iti, [ trINi ca pUrvANi mUlaM maghA kRttikA etAnyagrimayogAni ] 'samaM' sthUlanyAyamAzritya triMzanmuhUrttabhogyaM kSetraM- AkA zadezalakSaNaM yeSAM tAni samakSetrANi, ata evAha- 'triMzanmuharttAni' triMzataM muharttAzcandrabhogo yeSAM tAni tathA, 'NasaMbhAga'tti nabhAgAni candrasya samayogInItyarthaH, uktaM ca- " addA'sesA sAI sayabhisamabhiI ya jeTTa samajogA" [ ArdrA'zleSA svAtiH zatabhiSak abhijit jyeSThA samayogAni // ] kevalaM bharaNIsthAne lokazrIsUtre abhijiteti matavizeSo dRzyata iti, apArddha-samakSetrApekSayA arddhameva kSetraM yeSAM tAni tathA, arddhakSetratvamevAha-- 'paMcadazamuharttA nIti, 'ubhayabhAga'tti candreNobhayataH- ubhayabhAgAbhyAM pUrvataH pazcAzcetyarthI bhajyante bhujyante yAni tAnyubhayabhAgAni, candrasya pUrvataH pRSThatazca bhogamupagacchantItyarthaH iti bhAvanA lokazrIbhaNiteti, uktaM ca-- "uttaratini visAhA puNabvasU For Full muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [03], aMga sUtra [03] ~738~ incibay.org "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH Page #740 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [6], uddezaka [-], mUlaM [117] (03) zrIsthAnAgasUtra // 368 // prata sUtrAMka [517]] dIpa anukrama [568] rohiNI ubhyjogaa||" iti, [trINyuttarANi vizAkhA punarvasU rohiNI ubhayayogAni // ] dvitIyamapAI yatra tat vyapArddha sthAnA. sArddhamityarthaH, kSetraM yeSA tAni tathA, yataH paJcacatvAriMzanmuha nIti, anyAni daza pazcimayogAni, pUrvabhAgAdinakSatrANAM || uddeza 3 guNo'yaM,-'uktakrameNa nakSatrayujyamAnastu candramAH / subhikSakRdviparItaM yujyamAno'nyathA bhavet // 1 // iti / anantaraM || abhicacandravyatikara ukta iti kivicchabdasAmyAttadvarNasAmyAvA abhicandrakulakarasUtra, tadvaMzajanmasambandhAdaratasUtraM pArzva-12ndraHbharataH nAthasUtraM ca, jinasAdhamyodvAsupUjyasUtraM candraprabhasUtraM cAha pArzvavAsuabhicaMde NaM kuchakare cha ghaNusavAI uDu ucatteNaM hutthA (sU0 518) bharahe NaM rAyA pAuratacAyaTTI cha pugyasata. pUjyaca. sahassAI mahArAyA husthA (sU0519) pAsassa NaM arahao purisAdANiyassa cha satA bAdINaM sadevamaNuyAsurAte pari ndraprabhAH sAte aparAjiyANaM saMpayA hotthA / vAsupuje NaM arahA chahi purisasatehiM saddhiM muMDe jAva pavvaite / caMdappo NaM arahA trIndriya chammAse chaumatthe hutthA (sU0 520) tetibiyANaM jIvANaM asamArabhamANassa chabihe saMjame kajati, saM0-ghANA saMthamAmAto sokkhAto abavarovettA bhavati ghANAmaeNaM dukkheNaM asaMjoettA bhavati, jimmAmAto sokkhAto abarovettA bhavai0 saMyamI evaM va phAsAmAtovi / teiMdivANaM jIvANaM samArabhamANassa chabihe asaMjame kajati, saM0-dhANAmAto sokyAto sU0518vavarovettA bhavati, ghANAmaeNaM dukkheNaM saMjogettA bhavati, jAva phAsamateNaM dukkheNaM saMjogettA bhavati (sU0521) 521 'abhicaMde' tyAdi, sugamAni caitAni, navaraM abhicandro'muSyAmavasapiNyAM caturthaH kulkrH| 'cAuraMta'tti catvA-12 // 368 // ro'ntAH-samudratrayahimavalakSaNA yasyAM sA caturantA-pRthvI tasyA ayaM svAmIti cAturantaH sa cAsI cakravartI ceti Tangtaram.om muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna-6 samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSaH, SaSThe sthAne na kiMcit uddezakaH vartate ~ 739~ Page #741 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [6], uddezaka [-], mUlaM [121] (03) prata sUtrAMka [521] cAturanta cakravartI, SaT pUrvazatasahasrANi-tallakSANi, pUrva tu caturazItivarSalakSANAM tadguNeti / 'AdANIyassa'tti AdIyate-upAdIyate ityAdAnIyaH upAdeya ityarthaH, puruSANAM madhye AdAnIyaH puruSazcAsAvAdAnIyazceti yA puruSAdAnIyastasya / candraprabhasya SaNmAsAniha chadmasthaparyAyo dRzyate Avazyake tu padmaprabhasyAsau paThyate, candraprabhasya tu trIniti matAntaramidamiti / chadmasthazcendriyopayogavAn bhavatItIndriyapratyAsattyA trIndriyAzritaM saMyamamasaMyamaM ca pratipAdayan sUtradvayamAha-'teiMdie'tyAdi kaNThyaM, navaraM 'asamArabhamANassatti avyApAdayataH, 'ghANAmAu'tti prANamayAsaukhyAt gandhopAdAnarUpAt avyaparopayitA-abhraMzakA, ghrANamayena-gandhopalambhAbhAvarUpeNa duHkhenAsaMyojayitA bhavati, iha cAvyaparopaNamasaMyojanaM ca saMyamo'nAzravarUpatvAditaradasaMyama iti / iyaM ca saMyamAsaMyamaprarUpaNA manuSyakSetra eveti manuSyakSetragataSaTsthAnakAvatAri vastuprarUpaNAprakaraNaM 'jaMbuddIvetyAdikaM paJcapazcAzatsUtrapramANamAha jaMbuddIve 2 cha akasmabhUmIyo paM0 20-hemavate heraNNavate harivase rammAgavAse devakurA uttarakurA 1 / jaMburI 2 chabbAsA paM0 ta0-bharahe eravate hemavate heranayae harivAse rammagavAse 2 / jaMbuddIdhe 2 cha vAsaharapabvatA paM0 saM0culahimavaMte mahAhimavaMte nisaDhe nIlavaMte rUppi siharI 3 / jaMvUmaMdaradAhiNe Na cha kUDA paM0 0-cullahimavaMtakUDe vesamaNakUDe mahAhimavaMtakUDe verulitakUDe nisaDhakUDe ruyagADe 4 / jaMvUmaMdarauttare the cha kUDA paM0 ta0-lavaMtakUr3e uvadasaNakUDe ruppikUDe maNikaMcaNakUDe siharikUDe tigicchakUDe 5 / jaMbUhIve 2 cha mahadahA paM0 20-paumadahe mahApaumarahe tigicchadahe kesarirahe mahApoMDarIyabahe puMDarIyadahe 6 / tattha NaM cha devayAo mahaDivAo jAba paliovama dIpa anukrama [572 HANDrayog muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ~740~ Page #742 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [6], uddezaka [-], mUlaM [122] (03) zrIsthAnA prata // 369 // sUtrAMka [522] dvitItAto parivasaMti, saM0-siri hiri ghiti kitti buddhi lacchI 7 / jamavaradAhiNe Ne cha mahAnaIo paM. sthAnA0 taM0-gA siMdhU rohiyA rohitasA harI harikatA 8 / jaMbUmaMdarauttare the cha mahAnatIto paM0 saM0-rakatA nArikatA uddezaH3 suvanakUlA rupakUlA rattA rattavatI 9 / jaMbUmaMdarapuracchime NaM sItAte mahAnadIte ubhayaphUle cha aMtaranaIo paM0 taM. akarmabhU-gAhAvatI dahAvatI paMkavatI tattajalA mattajalA ummattajalA 10 / aMcUmaMdarapazcatyime NaM sItodAte mahAnatIte ubhaya bhyAdyA kUle cha aMtaranadIbho paM0 ta0-khIrodA sIhasotA aMtovAhiNI ummimAliNI pheNamAliNI gaMbhIramAliNI 11 / RtavojadhAyaisaMDadIvapuracchimaddheNaM cha akammabhUmIo paM0 ta0-hemavae, evaM jahA jaMbuddIve 2 tahA nadI jAva aMtaraNa- marAtrA adIto 22 jAva pukkharavaradIvaddhapaJcatthimaddhe bhANitavyaM 55 (sU0 522) cha udU paM00-pAuse parisArace sa- tirAtrAH rae hemaMte vasaMte gimhe 1 (sU0 523) cha omaracA paM00-tatite pavve sattame pabbe ekArasame panne pannarasame pabve sU0522egUNavIsahame pavve tevIsaime pavve 2 / cha airattA paM0 20-cajatthe pavve ahame panne duvAlasame panne solasame pavye vIsahame pavve caucIsaime pavve 3 (sU0524) subodha caitat, navaraM kUTasUtre himavadAdiSu varSadharapavateSu dvisthAnakotakrameNa dve dve kUTe samavaseye iti / anantaro-12 pavarNitarUpe ca kSetre kAlo bhavatIti kAlavizeSanirUpaNAya 'cha uU' ityAdi sUtratrayaM, sugarma cedaM, navaraM 'uDu'tti dvimAsapramANakAlavizeSa RtuH, tatrASADhazrAvaNalakSaNA prAvRT evaM zeSAH krameNa, laukikavyavahArastu zrAvaNAdyA varSA // 369 // zaraddhemantaziziravasantagrISmAkhyA Rtava iti, 'omaratta'tti avamA-hInA rAtriravamarAtro-dinakSayaH, 'pabbatti a ACCOCCASACROCOCESS 524 dIpa anukrama [573] airmianmitrary.org muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna-6 samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSaH, SaSThe sthAne na kiMcit uddezakaH vartate ~741~ Page #743 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [6], uddezaka [-], mUlaM [124] (03) prata sUtrAMka [524] dIpa anukrama damAvAsthA paurNamAsI vA tadupalakSitaH pakSo'pi parva, tatra laukikagrISmattau yattRtIya parva-ASADhakRSNapakSastatra, saptama parva-bhAdrapadakRSNapakSastatra, evamekAntaritamAsAnAM kRSNapakSAH sarvatra pANIti, uktaM ca-"AsADhabahulapakkhe bhadda-1 pae kattie apose ya / phAguNavaisAhesu ya boDabbA omarattAu // 1 // " [ASADhAsitapakSe bhAdrapade kArtike ca | pauSe ca phAlgunavaizAkhayozca boddhavyA avmraavyH||1||] 'airatta'tti atirAtraH adhikadina dinavRddhiritiyAvat caturthaM parca-ASADha zuklapakSaH, evamihakAntaritamAsAnAM zuklapakSAH sarvatra pANIti / ayaM cAtirAtrAdiko'thoM jJAne-12 nAvasIyanta ityadhikRtAdhyayanAvatAriNo jJAnasyAbhidhAnAya sUtradvayamAha AmiNiyohiyaNANassa NaM chabihe atthoggahe paM0 20-soiMdiyatthoggahe jAva noiMdiyasthogahe (sU0 525) chabihe bhodiNANe paM0 ta0- ANugAmie aNANugAmite vaDamANate hIyamANate paDivAtI apaDivAtI (sU0 526) no kappada nirmAthANa vA 2 imAI cha avataNAI vadittate taM0-aliyavayaNe hIliavayaNe khisitavayaNe pharasavayaNe gArasthiyavayaNe viusavitaM vA puNo udIrittate (sU0 527) 'AbhI'tyAdi, sugama, navaraM arthasya sAmAnyasya zrotrendriyAdibhiH prathamamavikalpyaM zabdo'yamityAdivikalparUpaM co-10 tsaravizeSApekSayA sAmAnyasthAvagrahaNamarthAvagrahaH, sa ca naizcayika ekasAmayiko vyAvahArikastvAntamauhartikA, arthavizepitatvAd vyaJjanAvagrahanyudAsaH, sa hi caturdhA / 'ANugAmie'tti ananugamanazIlamanugAmi tadevAnugAmika-dezAntaragatamapi jJAninaM yadanugacchati locanavaditi, yattu taddezasthasyaiva bhavati tadde zanibandhanakSayopazamajatvAt sthAnasthadIpa [575] JanEain Decsonamom muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ~742~ Page #744 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [6], uddezaka [-], mUlaM [127] (03) prata sUtrAMka [527]] dIpa anukrama [578] zrIsthAnA va dezAntaragatasya svapaiti tadanAnugAmikamiti, uktaM ca-"aNugAmio'Nugacchai gacchantaM loaNaM jahA purisa sthAnA0 nasUtra- bhaiyaro ya nANugacchai ThiappaIvocca gacchaMtaM // 1 // " iti [AnugAmiko'vadhirgacchantamanugacchati yathA puruSa locanaM uddezaH 3 vRttiH itarazca sthitapradIpa iva gacchantaM nAnugacchati // 1 // ] yanu kSetrato'jalAsayayabhAgaviSayaM kAlata AvalikAsaLyeyabhA- athovana gaviSayaM dravyatastejobhASAdrabyAntarAlavartidravyaviSayaM bhAvatastadgatasamayeyapoyaviSayaM ca jaghanyataH samutsadya punarvRddhiM- hA avdh370|| kAviSayavistaraNAtmikAM gacchadutkarSaNAloke lokapramANAnyasaGghadheyAni khaNDAnyasayeyA utsapiNyavasarpiNIH sarvarUpidravyANiyo'vaca pratidravyamasamaveyaparyAyAMzca viSayIkaroti tadbarddhamAnamiti, uktaM ca-"paisamayamasaMkhejaibhAgahiyaM koi saMkhabhAgahiyaM / nAni | anno saMkhejaguNaM khettamasaMkhejaguNamanno // 1 // pecchai vivahyamANaM hAryataM vA taheva kAlaMpi" ityAdi, [pratisamayamasaM- sU0525khyabhAgAdhikaM ko'pi saMkhyabhAgAdhikaM anyaH saMkhyAtaguNaM kSetramanyo'saMkhyAtaguNaM // 1 // prekSate vivarddhamAnena hIyamAnena vA tathaiva kAlamapi] tathA bajaghanyenAGgalAsaGkhyeyabhAgaviSayamutkarSeNa sarvalokaviSayamukhadya punaH saGklezavazAt 4 krameNa hAni-viSayasaGkocAtmikAM yAti yAvadaGgalAsamadheyabhAgaM taddhIyamAnamiti, tathA pratipatanazIlaM pratipAti-utkarSaNa lokaviSayaM bhUtvA pratipatati, tathA tadviparItamapratipAti, yenAlokasya pradezo'pi dRSTastadapratipAtyeveti, Aha ca"ukosa logamitto paDivAi paraM apaDivAi" iti |[utkRsstto lokamAtraH pratipAtI prto'prtipaatii||] evaMvidhajJAnavatAM ca yAni vacanAni varUna kalpante tAnyAha-'no kappatItyAdi kaNThyaM, navaraM 'avayaNAIti najaH kutsArthatvAt ku-II sitAni vacanAni avacanAni, tatrAlIka-pracalAyase kiM divetyAdipraznena pracalAye ityAdi, hIlitaM-sAsUrya gaNin !! 2006 Nirajaniorary.om muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna-6 samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSaH, SaSThe sthAne na kiMcit uddezakaH vartate ~743~ Page #745 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [6], uddezaka [-], mUlaM [127] (03) prata sUtrAMka vAcaka! jyeSThAyeMtyAdi, siMsitaM-jammakarmAdhughaTTanataH paruSa-duSTa zaikSetyAdi gAraMti agAraM-gehaM tadvattayo agAra-13 sthitA-gRhiNaH teSAM yattadagArasthitavacanaM putra mAmaka bhAgineyetyAdi, uktaM ca-"arire mAhaNaputtA abco bappotti bhAya mAmotti / bhaTTiya sAmiya gomiya (bhogi) (lahuo lahuA ya guruA ya ||1||)ti [are re brAhmaNa puna bappa! bhrAtaH mAma iti bhataH svAmin bhogin laghuleghavo guravazca // 1 // ] vyavazamitaM vA-upazamitaM vA punarudIrayituM na kalpata iti prakramo'vacanavAdasyeti, anena ca vyavazamitasya punarudIraNavacanaM nAma SaSThamavacanamuktam, | gAthA-"khAmiya vosamiyAI ahigaraNAI tu je udIreMti / te pAvA nAyabvA tesiM cArovaNA iNamo // 1 // " iti, [kSAmayitvA vyupazamitAnyadhikaraNAni ya evodIrayanti / te pApA jJAtavyAsteSAM caiSA''ropaNA // 1 // ] avacaneSu prA-IX yazcittaprastAro bhavatIti tAnAha cha kappassa patyArA paM0 20-pANAtivAyarasa vAyaM vayamANe 1 musAbAyassa yAdaM vayamANe 2 adinAdANassa vAI vayamANe 3 avirativAyaM vayamANe 4 apurisavAtaM vayamANe 5 dAsavAyaM vayamANe 6 incete cha kappassa patthAre pattharettA sammamaparipUremANo taDhANapatte (sU0 528) cha kappassa palibhaMthU paM0 20-kokutite saMjamassa palimaMdhU 1 moharite sathavayaNassa palibha) 2 cakSulolute ritAvahitAte palima) 3 titiNite esaNAgotarassa palimaMthU 4 icchAlomite mottimaggarasa palimathU 5 mijANitANakaraNe mokyamaggarasa palimaMthU 6 sabbatya bhagavatA aNitANatA pasasthA (sU0529) chambihA kapaThitI paM0 ta0-sAmAtitakApaThitI chettovaTThAvaNitakappaThitI nivisamANakappaThitI NiviTThakappadvitI jiNakappaThitI [527] dIpa anukrama [578] ASSADODALSSES muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ~744~ Page #746 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [6], uddezaka [-], mUlaM [530] (03) uddezaH zrIsthAnAGgasUtravRttiH prata // 371 // sUtrAMka [530] dIpa anukrama [581] thivirakappaThitI (sU0530) samaNe bhagavaM mahAvIre chaDeNaM bhatteNaM apANaeNaM muMDe jAba pabbaie / samaNassa bhagavao 6 sthAnA mahAvIrassa chaTTeNaM bhatteNaM apANaeNaM aNaMte aNuttare jAva samuppanne / samaNe bhagavaM mahAvIre chaTeNaM bhatteNaM apANaeNaM sijhe jAva samvadukkhappahINe (sU0 531) saNaMkumAramAhidesu NaM kappesu vimANA cha joyaNasayAI uI uccatteNaM pa prastArA: pabhattA, sarNakumAramAhidesu NaM kappesu devArNa bhavadhAraNijjagA sarIragA ukoseNaM cha rataNIo uI upatteNaM paM0 (sU0532) [rimanthavaH 'cha kaptyAdi, kalpaH-sAdhvAcArastasya sambandhinastadvizudyarthatvAt prastArAH-prAyazcittasya racanAvizeSAH, tatra prA-18vIraH sanaNAtipAtasya vAda-vAtI vAcaM vA vadati sAdhau prAyazcittaprastAro bhavatItyekA, yathA anyajanavinAzitadadure gyastapAdaM kumAramAbhikSumupalabhya kSullaka Aha-sAdho! daduro bhavatA mAritaH, bhikSurAha-naivaM, kSullaka Aha-dvitIyamapi vrataM te nAsti, hendravi. tataH kSulako bhikSAcaryAto nivRttyAcAryasamIpamAgacchatItyekaM prAyazcittasthAnaM, tataH sAdhayati yathA tena darduro mArita | mAnaza-- iti prAyazcittAntaraM, tato'bhyAkhyAtasAdhurAcAryeNoktaH yathA darduro bhavatA mAritaH1, asAvAha-naivamiha zulakasya * rIre prAyazcittAntaraM, punaH kSullaka Aha-punarapyapalapasIti, bhikSurAha-gRhasthAH pRccha-cantAM, vRSabhA gatvA pRcchantIti prAya-12sU0528cittAntaramityevaM yo'bhyAkhyAti tasya mRpAvAdadoSa eva, yastu satyamAritaM nihate tasya doSadvayamiti 1, atroktam"omo coijjato dupahiyAemu saMpasArei / (paryAlocayati> ahamaviNaM coissaM na ya labhae tArisaM chidaM // 1 // aneNa ghAie dahuraMmi daI calaNa kaya omo / pahio hA esu tume navatti bIyapi te Nasthi // 2 // " ityAdi, [ a-12 // 371 // vamodyamAno duSpekSitAdiSu polocayati ahamapi codayiSye na ca labhate tAdRzaM chidraM // 1 // anyena ghAtitaM dadura www.janorary.org muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna-6 samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSaH, SaSThe sthAne na kiMcit uddezakaH vartate ~~745~ Page #747 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [6], uddezaka [-], mUlaM [132] (03) prata sUtrAMka [532] dIpa anukrama dRSTvA caraNaM kRtamavamaH hA eSa tvayA hataH naiveti tava dvitIyamapi nAsti // 2 // ] tathA mRSAvAdasya satkaM vAda-vika lpanaM vArtI vA vadati sAdhau prAyazcittaprastAro bhavatIti, tathAhi-kacit saMkhaDyAmakAlatvAt pratiSiddhI sAdhU anyatra hai gatI, tato muhattAntare ratnAdhikenoktam-bajAmaH saMkhaDyAmidAnI bhojanakAlo yatastatreti, laghurbhaNati-pratiSiddho'haM| na punarbajAmi, tato'sau nivRttyAcAryAyedamAlocayati yathA-ayaM dInakaruNavacanairyAcate, pratiSiddho'pi ca pravizati eSaNAM prerayatItyAdi, tato rakhAdhikamAcAryoM bhaNati-sAdho! bhavAnevaM karoti ?, sa Aha-naivamityAdi, pUrvavatnastAraH 2, ihApyuktam-"mosaMmi saMkhaDIe moyagagahaNaM adattadANami / ArovaNapatthAro taM ceva imaM tu nANataM // 1 // dINaka luNehiM jAyai paDisiddho visai esaNaM haNai / jaMpai muhappiyANi ya jogatigicchAnimittAI // 2 // " [ mRSAvAde saMdra khavyAM adattAdAne modakagrahaNaM AropaNaprastAraH sa eva idaM tu nAnAtvaM // 1 // dInakaruNairyAcate pratiSiddho vizatyeSaNAM |ca hanti jalpati mukhapriyANi ca yogacikitsAnimittAni yunakti // 2 // ] ityAdi, evamadattAdAnasya pAda badati, atra bhAvanA ekatra gehe bhikSA labdhA sA avamena gRhItA yAvadasau bhAjanaM saMmArTi tAvadratnAdhikena saMkhayAM modakA labdhAstAnavamo dRSTvA nivRttyAcAryasyAlocayati-yathA'nenAdattA modakA gRhItA ityAdi, prastAraH prAgvaditi 3, evamaviratiH-abrahma tadvAdaM vAtI vA athavA na vidyate viratiryasyAH sA aviratikA-strI tadvAdaM tadvArtI vA, tadAsevAbhaNanarUpAM vadati, tathAhi-avamo bhAvayati epa ratnAdhikatayA mAM skhalitAdiSu prerayati, tato roSAdabhyAkhyAti-"ja. hajeNa akarja sajja ajjAghare kayaM aja / ubajIvio ya bhaMte! maevi saMsahakappojtha // 1 // " [jyeSThAryeNAkArya [583] andiorary.om muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ~ 746~ Page #748 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [6], uddezaka [-], mUlaM [132] (03) zrIsthAnA- sUtra vRttiH si prata // 372 // sUtrAMka [532] dIpa anukrama adyAryAgRhe sadyaH kRtaM bhadanta mayApi atra saMspRSTakalpa upjiivitH||1||] (ahamapi tajuktA bhuktavAnityarthaH >sthAnA prastArabhAvanA prAgvat 4, tathA apuruSo-napuMsako'yamityevaM bAdaM vAcaM vArtI vA vadatIti, iha samAsaH pratIta evAlA uddezaH3 |bhAvanA'tra-AcArya pratyAha-ayaM sAdhurnapuMsaka, AcArya Aha-kathaM jAnAsi ?, sa Aha-etannijakarahamuktA- kistArApa| bhavatAM kalpate pravAjayituM napuMsakamiti, mamApi kizcitsalliGgadarzanAcchaGkara astIti, prastAH prAgvat , avApyuktam- rimandhavaH "taiotti kahaM jANasi? divA NIyA si tehi me vRtta / baTTai taio tumbhaM pavAve mamavi saMkA // 1 // dIsaha vIraH sanaya pADirUvaM ThiyacaM kamiyasarIrabhAsAdI / bahaso apurisavayaNe patthArArovaNaM kujA // 2 // " iti, [tRtIya iti, rakumAramA kathaM jAnAsi ?, dRSTA nijakAssairahaM uktaH vartate tRtIyaH yuSmAkaM pravAjayituM, mamApi zaMkA // 1 // dRzyate ca pratirUpaM eva|4| hendra vi. sthitaM ca kamitazarIrabhASAdi bahazo'puruSavacane prastArAropaNaM kuryAt // 1 // ]5, tathA dAsavAdaM vadati, bhAvanA-kazci-1 mAnazadAha-dAso'yaM, AcArya Aha-kathaM?, dehAkArAH kathayanti dAsatvamasyeti, prastAraH prAgvaditi, atrApyuktam-"khara-I utti kaha jANasi? dehAgArA kahiti se haMdi / chikkovaNa (zIghrakopaH > ubhaMDo NIyAsI dAruNasahAvo // 1 // de sU0528heNa vA virUvo khujo baDhabho ya baahirppaao| phuDamevaM AgArA kahati jaha esa kharao ti // 2 // " [ dAsa iti, N kathaM jAnAsi ?, tasya dehAkArAH kaSayanti zIghrakopaH udbhAMDaH nIcAzI dAruNasvabhAvaH // 1 // dehena vA virUpaH kubjA maDabhazca vAhyAtmA sphuTamevamAkArAH kathayanti yathaiSa dAsa iti // 2 // ] AcArya Aha-"koi surUvaviruvA khujA m-18||372|| DahA ya bAhirapA ya / na hu te paribhaviyavvA vayaNaM ca aNAriyaM vo // 1 // " ityAdi, [ke'pi surUpA virUpAH 532 [583] AMERIESENI Kinatorary.om muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna-6 samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSaH, SaSThe sthAne na kiMcit uddezakaH vartate ~747~ Page #749 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [532] dIpa anukrama [583] Educato "sthAna" - aMgasUtra-3 ( mUlaM + vRttiH) uddezaka [-1, mUlaM [ 532] sthAna [ 6 ], kubjA maDabhA vAhyAtmAnazca naiva te paribhavanIyAH vacanaM cAnAryakaM vaktuM ( yogyAH) // 1 // ] iti 6, evaMprakArAn etAnanantaroditAn paTU kalpasya - sAdhvAcArasya prastArAn prAyazcittaracanAvizeSAn mAsagurvvAdipArAkhikAvasAnAn prastArya-abhyupagamataH Atmani prastutAn vidhAya prastArayitA vA - abhyAkhyAnadAyakasAdhuH samyagapratipUrayan- abhyA |khyeyArthasyAsadbhUtatayA abhyAkhyAnasamarthanaM karttumazaknuvan pratyagiraM kurvan san tasyaiva-prANAtipAtAdikartureva sthAnaM prApto gataH tatsthAnaprAptaH syAt prANAtipAtAdikArIva daNDanIyaH syAditi bhAvaH athavA prastArAn prastIrya - viracayyAcAryeNa abhyAkhyAnadAtA apratipUrayan- aparAparapratyayavacanaistamarthamasatyamakurvan tatsthAnaprAptaH kArya iti zeSaH, yatra prAyazcittapade vivadamAno'vatiSThate na padAntaramArabhate tatpadaM prApaNIya iti bhAvaH zeSaM sugamamiti / kalpAdhikAre sUtradvayam -'cha kappe tyAdi, SaTU kalpasya kalpoktasAdhvAcArasya parimanantIti parimandhavaH, uNAditvAt, pAThAntareNa parimanthA vAcyAH, ghAtakA ityarthaH iha ca mantho dvidhA-dravyato bhAvatazca yata Aha- "davvaMmi maMthao khalu teNA maMthijjae jahA dahiyaM / dahitulo khalu kappo maMthijjai kukkuyAIhiM // 1 // " ti, [ dravye manthAH tena yathA dadhyAdi madhyate khalu dadhitulyaH kalpa eva sa kaukucyAdinA madhyate // 1 // ] tatra 'kukkuie' tti 'kuca avasyandana' iti vacanAt kutsitaM - apratyupekSitatvAdinA kucitaM-avasyanditaM yasya sa kukucitaH sa eva kaukucitaH, kukucA vA avasyandanaM prayojanamasyeti kaukucikaH, sa ca tridhA-sthAnazarIrabhASAbhiH uktaM ca- "ThANe sarIra bhAsA tiviho puNa kukuI samAseNaM // " iti [ sthAne zarIre bhASAyAM ca trividhaH kaukucI samAsena // ] tatra sthAnato yo yantrakavat narttikAzradvA For Fans Only muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [03], aMga sUtra [03] ~748~ "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH Page #750 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [6], uddezaka [-], mUlaM [132] (03) vRttiH prata sUtrAMka [532] dIpa anukrama zrIsthAnA bhrAmyatIti, zarIrato yaH karAdibhiH pApANAdIn kSipati, uktaM ca-"karagophaNadhaNupAyAiehi ucchuhai ptthraaiie| 6 sthAnA sUtra- bhamuhAdADhiyathaNapuyavikaMpaNaM NaTTavAittaM // 1 // " iti, [karagophaNadhanuHpAdAdibhiH kSipati prastarAdIn dhUdaMSTrAsta-IX| uddezaH3 naputavikaMpanaM nartikA // 1 // ] bhASAto yaH seNTitamukhabAditrAdi karoti, tathA ca jalpati yathA pare hasantIti, mastArA:pa uktaM ca-"chelia muhAitte japai ya tahA jahA paro hasai / kuNai ya rue bahuvihe vgghaaddiydesbhaasaao||1||" rimanthavaH // 373 // *iti, [seMTitamukhavAdive jalpati ca tathA yathA paro hasati karoti ca bahuvidhAni rutAni anaarydeshbhaassaaH||1|| vIraH sana4 ayaM ca trividho'pi 'saMyamasya' pRthivyAdisaMrakSaNAdeH kAyaguptiparyantasya yathAsambhavaM parimanthurbhavatyeveti 1, 'moha- tkumAramAGrie'tti mukhaM-atibhASaNAtizayanavadastIti mukharaH sa eva maukhariko bahubhASI, athavA mukhenArimAvahatIti nipAtanAtdA hendravi maukharikA, uktaM ca-"mukharissa gonnanAmaM Avahai muheNa bhAsato // " iti, [ maukharyasya gauNaM nAbhAvahati (ariM) mukhena mAnazabhASamANaH (yattat) // ] sa ca 'satyavacanasya' mRSAvAdavirateH parimaMthuH, maukhaye sati mRSAvAdasambhavAditi 2, 'ca-13 rIre kkhulola'tti cakSuSA lola:-caJcalaH cakSurvA lolaM yasya sa tathA, stUpAdInAlokayan brajati ya ityarthaH, idaM ca dharma- sU0528* kathanAdImAmupalakSaNaM, Aha ca-"AloyaMto vaJcai thUbhAINi kahei vA dhammaM / pariyaNANupehaNa Na peha paMthaM aNuva- 532 utto // 1 // " iti, [stUpAdInAlokayan brajati dharma vA kathayati parivartanAnuprekSe vA'nupayuktaH paMthAnaM na prekSate G 1 // ] 'iriyAyahie'tti ryA-gamanaM tasyAH panthA-mArga IryApathastatra bhavA yA samitiyoMsamitilakSaNA sA iiyoN-16||376 // pathikI tasyAH parimanthuriti, Aha ca-"chakkAyANa virAhaNa saMjama AyAe~ kaMTagAI yA / AvaDaNabhANabheo khaddhe [583] IBERatini muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna-6 samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSaH, SaSThe sthAne na kiMcit uddezakaH vartate ~749~ Page #751 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [6], uddezaka [-], mUlaM [532] (03) % 82%ACACA prata sUtrAMka uDAha parihANI // 1 // " iti, 3, [saMyame SaTrAyAnAM virAdhanA''tmani ca kNttkaadyH| ApatanaM bhAjanabhedaH praacyeN| uDAhaH parihANizca // 1] 'titiNietti titiNiko'lAbhe sati khedAd yatkizcanAbhidhAyI, sa ca khedapradhAnatvAdetaSaNA-udgamAdidoSavimuktabhaktapAnAdigaveSaNagrahaNalakSaNA tatpradhAno yo gocaro-goriva madhyasthatayA bhikSArthaM caraNaM sa epaNAgocarastasya parimandhuH, sakhedo hi aneSaNIyamapi gRhNAtIti bhAvaH 4, 'icchAlobhie'tti icchA-abhilApaH sa cAsI lobhazca icchAlobho, mahAlobha ityarthaH, zuklazuklo'tizuklo yathA, sa yasyAsti sa icchAlobhiko-maheccho'dhikopadhirityarthaH, uktaM ca-'icchAlobho u uvahimairega'tti [atirekopadhiricchAlobhikA] sa 'muktimArgasyeti mukti-niSparigrahatvamalobhatvamityarthaH saiva mArga iva mArgo nivRtipurasyeti 5, 'bhijatti lobhastena yannidAnakaraNaM-cakravartIndrAviRddhiprArthanaM tanmokSamArgasya-samyagdarzanAdirUpasya parimanthuH, AdhyAnarUpatvAt, bhidhyAgrahaNAyatpunaralobhasya bhavanirvedamArgAnusAritAdiprArthanaM tana mokSamArgasya parimanthuriti darzitamiti, nanu tIrthakaratvAdiprArthanaM na rAjyAdihai prArthanavaduSTamatastadviSayaM nidAnaM mokSasthAparimanthuriti, navaM, yata Aha-'sabvatthe tyAdi, 'sarvatra tIrthakaratvacaramade hatvAdiviSaye'pi AstAM rAjyAdau 'bhagavatA'jinena 'anidAnatA' aprArthanameva 'pasattha'tti prazaMsitA-zlASi| teti, tathA ca-"ihaparaloganimittaM avi titdhagarattacaramadehattaM / sambatthesu bhagavayA aNiyANattaM pasatthaM tu // 1 // " bhaihaparalokArthe tIrthakaratvacaramadehatve api (prArthanaM nidAnaM ) sarvArtheSu bhagavatA'nidAnatvaM eva prazastaM // 1 // ] evameva hi sAmAyikazuddhiH syAditi, uktaM ca-"paDisiddhesu a dose vihiemu ya Isi rAgabhAvevi / sAmAiyaM asuddhaM sukhaM sama [532] dIpa anukrama [583] kara-pUnama IBEastu ainatorary.om muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ~750~ Page #752 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [6], uddezaka [-], mUlaM [132] (03) zrIsthAnA sUtra vRttiH // 374 // prata sUtrAMka [532] dIpa anukrama yAe doNhapi ||1||"ti [pratiSiddheSu ca dvepe ISadrAgabhAve'pi ca vihiteSu sAmAyikamavizuddha dvayorapi samatAyAmabhAve sthAnA0 zuddhaM // 1 // ] ayaM cAntimaparimanthayoviMzeSa:-"AhArovahidehesu, icchAlobho u sajaI / niyANakArI saMgaM tu, kurute uddezaH 3 uddhadehikaM // 1 // [AhAropadhideheSu icchAlobhastu sajati / nidAnakArI tvaurdhvadehikaM saMgaM kurute // 1 // ] (pAralaukika- prstaaraa:pmityrthH>||'kpptthiiityaadi, kalpasya-kalpAdyuktasAdhvAcArasya sAmAyikacchedopasthApanIyAdeH sthitiH-maryAdA kalpa-rimanyavaH sthitiH, tatra sAmAyikakalpasthiti:-"sijAyarapiMDe yA 1 cAujjAme ya 2 purisajiDe ya3 / kiikammassa ya karaNe 4 vIraH sanacattAri avaviyA kappA // 1 // " [sAmAyikasAdhUnAmavazyaM bhAvina ityarthaH> "Acelaku1desiya 2 sapaDikamaNe 3 yAkumAramArAyapiMDe 4 ya / mAsaM 5"] pajjosavaNA 6 chappete'NavadviyA kappA // 2 // " nAvazyaMbhAvina ityarthaH, chedopasthApanI hendraviyakalpasthitiH-"Acela 1 kuddesiya 2 sejAyara 3 rAyapiMDa 4 kiyakamme 5 / vaya 6 jeTTa 7 paDikkamaNe 8 mAsaM 9 mAnazapajjosavaNakappe 10 // 1 // etAni ca tRtIyAdhyayanavajJeyAni, 'nibbisamANakappaTTiI, niviTThakappaTiitti parihAra rIre | vizuddhikarUpaM vahamAnA nirSizamAnakA yairasau vyUDhaste nirviSTAsteSAM yA sthiti:-maryAdA sA tathA tatra, "parihAriya chammAse |sU052 taha aNuparihAriyAvi chammAse / kappaDhio chamAse ete aTThArasavi mAsa // 1 // " ti [parihArakAH SaNmAsAnanupari-II 532 hArikA api SaNmAsAn / kalpasthitaH SaNmAsAn ete'STAdaza bhaasaaH||1||] tathA jinakalpasthiti:-"gacchammi // 374 // sAnimmAyA dhIrA jAhe ya gahiyaparamatthA / aggahajoggaabhiggaha uciMti jiNakappiyacaritaM // 1 // " iti [gacche niSNAtaH dhIro yadA ca gRhItaparamArthaH / agrahayogyAbhigrahe upaiti jinakalpikacAritraM // 1 // ] evamAdikA (aggahajogga mA0528. [583] sairatanniorary.org muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna-6 samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSaH, SaSThe sthAne na kiMcit uddezakaH vartate ~ 751~ Page #753 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [6], uddezaka [-], mUlaM [532] (03) *** prata sUtrAMka [532] dIpa anukrama * abhiggahe'tti kAsAzcipiNDaiSaNAnAmagrahe yogyAnA cAbhigrahe anayaiva grAhyamityevarUpe gRhItaparamArthA ityarthaH> stha virakalpasthiti:-"saMjamakaraNujjoyA (udyogA:> niSphAyaga nANadasaNacaritte / dIhAu buhuvAse vasahI dosehi ya vimukA // 1 // " [saMyamakaraNodyogA niSpAdakA jJAnadarzanacAritreSu / dIrghAyuSo vRddhavAse doSaizca vimuktA vstiH||1||] ityAdikA / iyaM ca kalpasthitimahAvIreNa dezitetisambandhAnmahAvIravaktavyatAsUtratrayaM, tathA aneneyamaparApi kalpasthitidarziteti kalpasUtradvayamupanyastaM, sugarma caitakhaMcakamapi, navaraM paSThena bhakkena-upavAsadvayalakSaNenApAnakena-pAnIyapAnaparihAravatA yAvatkaraNAt 'nivvAghAe nirAvaraNe kasiNe paDipuNNe kebalavaranANadaMsaNetti #dRzya, siddhe jAvasikaraNAt 'buddhe mutte aMtakaDe parinivvuDe'tti dRzya / uktarUpeSu ca devazarIreSvAhArapariNAmo'stItyAhArapariNAmanirUpaNAyAha chabihe bhoSaNapariNAme paM0 saM0-maNune rasite pINaNije bihaNije [mayaNaNije dIghaNije] dappaNije / chabihe visapariNAme paM0 ta0-take bhutte nivatite maMsANusArI soNitANusArI aTThimijANusArI (sU0533) chabbihe paDhe paM. taM0-saMsayapaDhe buggahapaDhe aNujogI aNulome tahaNANe atahaNANe (sU0534) camaracaMcA Na rAyahANI ukoseNaM ummAsA virahite uvavAteNaM / egamege NaM iMdaTThANe ukkoseNaM chammAsA virahite uvavAteNaM / adhesattamA NaM puDhavI ukoseNaM chammAsA virahitA ubavAteNaM / siddhigatI NaM ukkoseNaM chammAsA virahitA ubavAteNaM (sU0 535) 'chabbihe bhoyaNe'tyAdi, bhojanasyeti-AhAravizeSasya pariNAmaH payAyaH svabhAvo dharma itiyAvat, tatra 'maNu [583] JAMERatinine muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ~752~ Page #754 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [6], uddezaka [-], mUlaM [135] (03) prata // 75 // sUtrAMka [535] zrIsthAnA-natti manAzamAmalaNAma - netti manojJamabhilapaNIyaM bhojanamityekastatpariNAmaH, pariNAmavatA sahAbhedopacArAt , tathA 'rasika' mAdhuryAdyupetaM,ITI sthAnA isUtra tathA 'prINanIyaM rasAdidhAtusamatAkAri, 'bRhaNIyaM' dhAtUpacayakAri, 'dIpanIyaM' agnibalajanakaM, pAThAntare tu 'mada- uddezaH 3 vRttiH nIyaM' madanodayakAri 'darpaNIya' balakaramutsAhavRddhikaramityanya iti, athavA bhojanasya pariNAmo-vipAkaH, saca AhAravimanojJaH zubhatvAnmanojJabhojanasambandhitvAdvetyevamanye'pi / pariNAmAdhikArAdAyAtaM viSapariNAmasUtramapyevaM, navaraM 'Da papariNAke'tti daSTasya prANino daMSTrAviSAdinA yatpIDAkAri tad daSTaM-jaGgamaviSaM, yaca bhuktaM satpIDayati tad bhuktamityucyate, mA praznA tacca sthAvara, yatpunarnipatitaM-upari patitaM sat pIDayati tannipatitaM-svagviSaM dRSTiviSaM ceti trividha svarUpataH, tathA camaracakizcinmAMsAnusAri-mAMsAntadhAtuvyApakaM kizcicchoNitAnusAri-tathaiva kizciJcAsthimiJjAnusAri tathaiveti trividhaM / zAdiSu kAryataH, evaM ca sati paDidhaM tat , tatastapariNAmo'pi poraiveti // evaMbhUtArthAnAM ca nirNayo niratizayasyAtapraznato viraha bhavatIti praznavibhAgamAha-chavihe tyAdi, pracchanaM praznaH, tatra saMzayapraznaH kacidarthe saMzaye sati yo vidhIyate // sU0533yathA-"jai tavasA bodANaM saMjamao'NAsavotti te kaha Nu / devattaM jaMti jaI? gururAha sarAgasaMjamao // 1 // itiH yadi tapasA vyavadAnaM saMyamato'nAzrava iti tava mate kathaM yatayo devatvaM yAMti, gururAha sarAgasaMyamataH // 11 // vyutpraheNa-10 mithyAbhinivezena vipratipattyetyarthaH, parapakSapaNArtha yaH kriyate praznaH sa byugrahmazno, yathA-"sAmanAu viseso adAmo'Nanno va hoja jai anno / so nasthi khapuSphapiva Nano sAmannameva tayaM ||1||"ti [sAmAnyAdvizeSo'nyo'nanyo vA // 375 // bhvet| yadyanyaH sa nAsti khapuSpamiva ananyaH sAmAnyameva sH||1||] 'anuyogI'ti anuyogI-vyAkhyAnaM prarUpa dIpa anukrama [586] wwwjandiarary.om muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna-6 samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSaH, SaSThe sthAne na kiMcit uddezakaH vartate ~753~ Page #755 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [6], uddezaka [-], mUlaM [135] (03) prata sUtrAMka [535]] dIpa anukrama NetiyAvat sa yatrAsti tadartha yaH kriyata iti bhAvo, yathA-'cauhiM samarahiM logoM' ityAdiprarUpaNAya 'kAhiM samaehI tyAdi grandhakAra evaM praznayati, 'anulome' anulomanArtha-anukUlakaraNAya parasya yo vidhIyate, yathA kSemaM bhavatAmityAdi, 'tahanANetti yathA pracchanIyArthe praSTavyasya jJAnaM tathaiva pracchakasyApi jJAnaM yatra prazne sa tathAjJAno, jAnat|prazna ityarthaH, sa ca gautamAdeH, yathA 'kevaikAleNaM bhaMte! camaracacA rAyahANI virahiyA uvavAeNa'mityAdiriti, etadviparItastvatathAjJAno'jAnataprazna ityarthaH, kvacit 'chabihe ahe' iti pAThastatra saMzayAdimirathoM vizeSaNIya iti / ihAnantarasUtre'tathAjJAnaprazno darzitastatra cottaravastunA bhAvyamiti tad darzayati-'camaracaMcetyAdi, 'camarasya' dAdAkSiNAtyalyAsuranikAyanAyakasya caJcA-cabAkhyA nagarI camaracazcA, yA hi jambUdvIpamandarasya parvatasya dakSiNena tiya gasaGghayeyAna dvIpasamudrAna vyatibrajyAruNavaradvIpasya bAhyAd vedikAntAdaruNodaM samudra dvicatvAriMzadyojanasahasrANyavagAhya camarasyAsurarAjasya tigicchikUTo nAmA ya utpAtaparvato'sti saptadazaikaviMzatyuttarANi yojanazatAnyucastasya da|kSiNena SaDU yojanakoTIzatAni sAdhikAnyaruNode samudre tiryagvyativrajyAdho ratnaprabhAyAH pRthivyAH catvAriMzarta yojanasahasrANyavagAhya vyavasthitA jambUdvIpapramANA ca, sA camaracaccA rAjadhAnI utkRSTena paNmAsAn virahitA-viyuktA upa pAtena, ihotsadyamAnadevAnAM SaNmAsAnyAvadviraho bhavatIti bhAvaH / virahAdhikArAdidaM sUtratrayaM-'ege'tyAdi, ekaikadamindrasthAnaM-camarAdisambandhyAzrayo bhavananagaravimAnarUpastadutkarSeNa SaNmAsAn yAvadvirahitamupapAtenendrApekSayeti / adhaHsaptamItyatra saptamI hi ralaprabhApi kathaJcidbhavatIti tadvyavacchedArthamadhograhaNaM atastamastametyarthaH, sA SaNmAsAn [586] X ndinrayog muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ~ 754~ Page #756 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [ 535 ] dIpa anukrama [586 ] zrIsthAnA isUtra vRttiH // 376 // "sthAna" - aMgasUtra-3 ( mUlaM + vRttiH) uddezaka [-1, mUlaM [ 535] sthAna [ 6 ], virahitoyapAtena, yadAha - "cauvIsa muhuttA 1 satta ahorasa 2 taha ya panarasa 3 / mAso va 4 do ya 5 ro 6 chammAsA virahakAlo u 7 // 1 // iti, [ caturviMzatirmuhUrttA saptAhorAtrANi tathaiva paMcadeza mAsazca dvau vAraH | SaNmAsA~ virahakAlaH // 1 // ] siddhigatAvupapAto -gamanamAtramucyate na janma, taddhetUnAM siddhasthAbhAvAditi, ihokam - "egasamao jahanaM ukoseNaM havaMti chammAsA / viraho siddhigaIe ubvaTTaNavajjiyA niyamA // 1 // " iti [ jaghanyenaikaH samaya utkRSTato bhavaMti SaNmAsAH virahaH siddhigatau sA uddharjanavarjitA niyamAt // 1 // ] zeSaM sugamamiti / janantaramupapAtasya viraha uktaH, upapAtazcAyurvandhe sati bhavatItyAyurbandhasUtraprapaJcaM chavihetyAdikamAha chavi Auyadhe paM0 taM - jAtiNAmanidhattAvate gatiNAmaNidhattAue ThivinAmanidhattAute ogAhaNANAmanighatAte paesaNAmanidhattAue aNubhAvaNAmanihattAute / neratiyANaM chavvidde AuyabaMdhe paM0 taM0 - jAtiNAmanihattAute jAva aNubhAvanAmaNihattAue evaM jAva bemANiyANaM / neraiyA NiyamA chammAsAvasesAutA parabhaviyADayaM pagareMti, evAmeva asurakumArAci jAva thaNiyakumArA, asaMkhejjavAsAutA sannipaMcidiyatirikkhajoNiyA niyamaM chammAsAvasesAuyA parabhaviyAuyaM pagareMti, asaMkhevAsAyA sanimaNussA niyamaM jAva pagariti, vANamaMtarA jotisavAsitA vaimANitA jahA ratitA (sU0 536) chavvidhe bhAve paM0 [saM0 odvite uvasamite khavite khattovasamite pAriNAmite sanivAie (sU0 537 ) sugamazcAyaM, navaraM AyuSo bandhaH AyurvandhaH, tatra jAtiH - ekendriyajAtyAdiH paJcadhA saiva nAma-nAmnaH karmmaNa usaraprakRtivizeSo jIvapariNAmo vA tena saha nighataM niSiktaM yadAyustajjAtinAmanidhattAyuH, niSekazca karmmapudgalAnAM For Fast Use Only 6 sthAnA0 uddezaH 3 AyurbandhA bhAvAzca ~755~ sU0536537 // 376 // muni dIparatnasAgareNa saMkalita ..........AgamasUtra [03], aMga sUtra [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna-6 samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSaH, SaSThe sthAne na kiMcit uddezakaH vartate bryog Page #757 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [6], uddezaka [-], mUlaM [137] (03) prata sUtrAMka pratisamayAnubhavanaracaneti, uktava-"mottUNa sagamabAhaM paDhamAe ThiIe~ bahutaraM dabaM / sese visesahINaM jAvukassaMti savvAsiM // 1 // " iti, [ muktvA svakIyAmabAdhAM prathamAyAM sthitau bahutaraM dravyaM / zeSAsu vizeSahInaM yAvadutkRSTA iti sarvAsAM // 1 // ] sthApanA caivam, : tathA gatiH-narakAdikA caturdA, zeSaM tathaiveti gatinAmanidhattAyuriti, tathA ra sthitiriti-yat sthAtavyaM kenacidvi... vakSitena bhAvena jIvenAyu:karmaNA vA saiva nAmaH-pariNAmo dharmaH sthitinAmastena viziSTaM nighattaM yadAyu:- .... dalikarUpaM tatsthitinAmanidhattAyuH, athaveha sUtre jAtinAmagatinAmAvagAha-| nAnAmagrahaNAjAtigatyavagAhanAnA..... prakRtimAtramukta, sthitipradezAnubhAganAmagrahaNAttu tAsAmeva sthityAdaya uktAH, te ca jAtyAdinAmasambandhitvAnnAmakarmarUpA eveti nAmazabdaH sarvatra karmAdhoM ghaTata iti sthitirUpaM nAmakarma sthitinAma tena saha nidhasaM yadAyustat sthitinAmanidhattAyuriti, tathA avagAhate yasyAM jIvaH sA avagAhanAzarIramaudArikAdi tasyA nAma-audArikAdizarIranAmakarmatyavagAhanAnAma tena saha yannidhattamAyustadavagAhanAnAmanidhattAyuriti, tathA pradezAnAM-AyuHkarmadravyANAM nAma:-tathAvidhA pariNatiH pradezanAma pradezarUpaM vA nAma-karmavizeSa ityarthaH pradezanAma tena saha yannidhattamAyustAdezanAmanidhattAyuriti, tathA anubhAga:-AyurdravyANAmeva vipAkastallakSaNa eva nAmaH-pariNAmo'nubhAganAmo'nubhAgarUpaM vA nAmakammAnubhAganAma tena saha nidhattaM yadAyustadanubhAganAmanidhattA4 yuriti, atha kimarthaM jAtyAdinAmakarmaNA''yurviziSyate?, ucyate, AyuSkasya prAdhAnyopadarzanArthaM, yasmAnnArakAdyA yurudaye sati jAtyAdinAmakarmaNAmudayo bhavati, nArakAdibhavopagrAhakaM cAyureva, yasmAduktaM prajJaptyAm-"neraie NaM [537] dIpa anukrama [588] EXnoartoo muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ~756~ Page #758 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [6], uddezaka [-], mUlaM [137] (03) prata sUtrAMka [537] dIpa anukrama [588] zrIsthAnA- bhaMte ! neraiesu uvavajjai ? aneraie neraiesu uvavajjai!, goyamA! neraie neraiesu uvavajjaI", etaduktaM bhavati-nAragasUtra- kAyuHsaMvedanaprathamasamaya eva nAraka ityucyate, tarasahacAriNAM ca paJcendriyajAtyAdinAmakarmaNAmapyudaya iti, iha cA-18| uddeza:3 vRttiH hai|yurvndhsy paniyatve upakSipte yadAyuSaH SaDidhatvamuktaM tad AyuSo bandhAvyatirekAdbaddhasyaiva cAyurvyapadeza viSayatvAditi / / 'niyamati avazyaMbhAvAdityarthaH, 'chammAsAvasesAuya'tti SaNmAsA avazeSA-avaziSTA yasya tattathA tadAyurveSAM te AyurvendhA // 377 // bhAvAzca SaNmAsAvazeSAyuSkAH, parabhavo vidyate yasmiMstasarabhavika tacca tadAyuzceti parabhavikAyuH 'prakurvanti' bananti, asadhe- ba yAni varSANyAyuryeSAM te tathA te ca te saMjJinazca-samanaskAH pnycendriytirygyonikaashtysyeyvoNyussksNjnyipnycendriy-hai| sU0536sa 537 tiryagyonikA, iha ca saMz2igrahaNamasaGkhyeyavarSAyuSkAH saMjina eva bhavantIti niyamadarzanArtha, na tvasaGgveyavarSAyuSAmasaMjJinAM vyavacchedArtha, teSAmasaMbhavAditi, iha ca gAthe-"niraisuraasaMkhAU tirimaNuA sesae u chammAse / igavigalA niruvakkamatirimaNuyA AuyatibhAge // 1 // avasesA sovakama tibhAganavabhAgasattavIsaime / baMdhati parabhavAu~ niyayabhave sabajIvA u // 2 // " iti, [nairayikasurA asaGkhyAyuSastiryagmanuSyAH zeSeSu SaTsu mAsesu ekeMdriyavikaleMdriyanirupakramAyupastiyegmanuSyA AyuSkatRtIyabhAge // 1 // avazeSAH sopakramAstRtIyanavamasaptaviMzatitame bhAge parabhavAyunanti nijabhave | sarve jIvAH // 2 // ] idamevAnyaritthamuktam-iha tiryaDaanuSyA AtmIyAyupastRtIyatribhAge parabhavAyuSo bandhayogyA bha-I bhavanti, devanArakAH punaH SaNmAse zeSe, tatra tiryAnuSyairyadi tRtIyatribhAge Ayurne paddhaM tataH punastRtIyatribhAgasya tR-1 tIyatribhAge zeSe vananti, evaM tAvat sajiptanvAyuryAvat sarvajaghanya AyurvandhakAla uttarakAlazca zeSastiSThati iha tiya-18 SAGAR KARKES Wwwanmorayog muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna-6 samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSaH, SaSThe sthAne na kiMcit uddezakaH vartate ~ 757~ Page #759 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [6], uddezaka [-], mUlaM [137] (03) prata sUtrAMka [537] manuSyA Ayurbadhnanti, ayaM cAsaGkepakAla ucyate, tathA devanairayikairapi yadi SaNmAse zeSe Ayurna baddhaM tata AtmIyahAsyAyuSaH paNmAsazeSa tAvatsapinti yAvarasarvajaghanya AyurvandhakAla uttarakAlazvAvazeSo'vatiSThate iha parabhavAyurdevanai-18 * rayikA banantItyayamasaGgrepakAlaH / anantaramAyuHkarmabandha uktaH, AyuH punarauyikabhAvaheturityaudayikabhAvaM bhAva sAdhAccheSabhAvAMzca pratipAdayannAha 'chabihe bhAve ityAdi, bhavana bhAvaH paryAya ityarthaH, tatraudAyiko dvividhaH-10 udaya udayaniSpannazca, tatrodayo'STAnAM karmaprakRtInAmudayaH-zAntAvasthAparityAgenodIraNAvalikAmatikamyodayAvali-14 kAyAmAtmIyAtmIyarUpeNa vipAka ityarthaH, atra caivaM vyutpattiH-udaya evaudayikA, udayaniSpannastu karmodayajanito jIvasya mAnuSatvAdiH paryAyaH, tatra ca udayena nivRttastatra vA bhava ityaudAyikaH ityevaM vyutpattiriti, tathA aupazadramiko'pi dvividhA-upazama upazamaniSpannazca, tatropazamo [darzana] mohanIyakarmaNo'nantAnavanadhyAdibhedabhinnasyopaza-Rs maNipratipannasya [vA] mohanIyabhedAn anantAnubandhyAdInupazamayatA, udayAbhAva ityarthaH, upazama evaupazamikaH, upazamaniSpannastu upazAntakrodha ityAdi, udayAbhAvaphalarUpa AtmapariNAma iti bhAvanA, tatra ca vyutpattiH-upazamena nivRtta aupazamika iti, tathA kSAyiko dvividha:-kSayaH kSayaniSpannazca, tatra kSayo'STAnAM karmaprakRtInAM jJAnAvara-18 gaNAdibhedAnAM, kSayaH kammIbhAva evetyarthaH, tatra kSaya evaM kSAyikA, kSayaniSpannastu tatphalarUpo vicitra AtmapariNAma: sAkevala jJAnadarzanacAritrAdiH, tatra kSayeNa nirvRttaH kSAyika iti vyutpattiH, tathA kSAyopazamiko dvividhA-kSayopazamaH12 kSayopazamaniSpannazca, tatra kSayopazamazcaturNA ghAtikarmaNAM kevalajJAnapratibandhakAnAM jJAnAvaraNadarzanAvaraNamohanI dIpa anukrama [588] JAMERatinum Indiarary.om muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ~ 758~ Page #760 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [6], uddezaka [-], mUlaM [537] (03) kRttiH prata sUtrAMka [537] dIpa anukrama [588] zrIsthAnA- yAntarAyANAM, kSayopazama iha udIrNasya kSayo'nudIrNasya ca vipAkamadhikRtyopazama iti gRhyate, Aha-aupaza-13 sthAnA miko'pyevaMbhUta eva, naivaM, tatropazAntasya pradezAnubhavato'pyavedanAd asiMzca vedanAditi, ayaM pakSayopazamaHuddezaH 3 kriyArUpa eveti, kSayopazama evaM kSAyopazamikaH, kSayopazamaniSpannastvAbhinibodhikajJAnAdilabdhipariNAma Atmana AyurvendhA eva, kSayopazamena nivRtaH kSAyopazamika iti ca vyutpattiriti, tathA pariNamanaM pariNAmA-aparityaktapUrvAvasthasyaiva 4 bhAvAzca tadbhAvagamanamityarthaH, uktaM ca-"pariNAmo hyAntaragamanaM na ca sarvathA vyavasthAnam / na ca sarvathA vinAzaH sU0536. pariNAmastadvidAmiSTaH // 1 // " sa eva pAriNAmika ityucyate, sa ca sAdhanAdibhedena dvividhaH, tatra sAdi / 537 jIrNaghRtAdInAM, tabhAvasya sAditvAditi, anAdipAriNAmikastu dharmAstikAyAdInAM, tadbhAvasya teSAmanAditvAditi, IY378 // tathA sannipAto-melakastena nirvRttaH sAnnipAtikaH, ayaM caiSAM pazcAnAmaudayikAdibhAvAnAM byAdisaMyogataH sambhavA-1 sambhavAnapekSayA paDiMzatibhaGgarUpaH, tatra dvikasaMyoge daza trikasaMyoge'pi dazaiva catuSkasaMyoge pazca paJcakasaMyoge tveka eveti, sarve'pi paDUviMzatiriti, iha cAviruddhAH paJcadaza sannipAtikabhedA iSyante, te caivaM bhavanti-"udaiyakhao vasamie pariNAmikeka gaicaukkevi / khayajogeNavi cauro tayabhAve uvasameNapi // 1 // uvasamaseDhI eko kevaliPNovi ya taheva siddhassa / aviruddhasannivAiya bheyA emeva panarasa // 2 // " iti, [audayikA kSAyopazamikaH pariNAmikaH ekaiko gaticatuSke'pi kSAyikayogenApi catvArastadabhAve aupazamikenApi // 1 // upazamazreNyAmekaH kevalino'pi ca tathaiva siddhasya aviruddhasAMnipAtikabhedA evamete paMcadaza // 2 // ] audayikakSAyopazamikapAriNAmikaniSpannaH JAMERatinintamatic muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna-6 samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSaH, SaSThe sthAne na kiMcit uddezakaH vartate ~ 759~ Page #761 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [6], uddezaka [-], mUlaM [537] (03) prata AA sUtrAMka OMOMOMOM55% [537] sAnnipAtika ekaiko gaticatuSke'pi, tadyathA-audayiko nArakatvaM kSAyopazamika indriyANi pAriNAmiko jIvatvamiti, itthaM tiryanarAmareSvapi yojanIyamiti catvAro bhedAH, tathA kSayayogenApi catvAra eva tAsveva gatiSu, amilApastu audayiko nArakatvaM kSAyopazamika indriyANi kSAyikaH samyaktvaM pAriNAmiko jIvasvamiti, evaM tiryagAdiSvapi vAcya, santi caiteSvapi kSAyikasamyagdRSTayo'dhikRtabhaGgAnyathAnupapatteriti bhAvanIyamiti, 'tayabhAve'tti kSAyikAbhAve cazabdAcchepatrayabhAve caupasamikenApi catvAra eSa, upazamamAtrasya gaticatuSTaye'pi bhAvAditi, abhilApastathaiva, navaraM samyaktvasthAne upazAntakaSAyatvamiti vaktavyamete cASTau bhaGgAH, prAkanAzcatvAra iti dvAdaza, upazamazreNyAmeko bhaGgaH tasyA manuSyeveSa bhAvAt , abhilApaH pUrvavat, navaraM manuSyaviSaya eva, kevalinazcaika evaM audayiko mAnuSatvaM kSAyikA samyaktvaM pAriNAmiko jIvatvaM, tathaiva siddhasyaika eva, kSAyikaH samyaktvaM pAriNAmiko jIvatvamiti, evame-13 taitribhirbhaGga sahitAH prAgukkAH dvAdaza aviruddhasAnnipAtikabhedAH paJcadaza bhavantIti, api ca-"uvasamie 2 khaie'viya 9 khayauvasama 18 udaya 21 pAriNAme ya3 / do nava aTThArasagaM igavIsA tinni bheeNaM // 1 // samma 1] caritte 2 paDhame desaNa 1 nANe ya 2 dANa 3 lAbhe ya 4 / uvabhoga 5 bhoga 6 vIriya 7 samma 8 caritte ya 9 taha bIe 2 // 2 // caunANa 4 'nANatiyaM 3 daMsaNatiya 3 paMca dANaladdhIo 5 / sammattaM 1 cArittaM ca 1 saMjamAsaMjame | 1 pUrvabhupazAntakodha ikhAdinirdezAdevamAhuH pUjyAH, sUtrAnukaraNArtha vaivamubhayatrApi nirdezaH, zAnte ca krodhAdI anantAnubandhini syAdeva samyaktvaM. 2 kevalajJAnAderuSalakSaNa. dIpa anukrama [588] 5 ainatorary.om muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ~ 760~ Page #762 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [6], uddezaka [-], mUlaM [137] (03) sthAnA. | uddezaH3 zrIsthAnA- sUtravRttiH // 379 prata sUtrAMka [537] dIpa anukrama [588] SC-SASANCHAR 1 taie // 3 // caugai 4 caukasAyA 4 liMgatiyaM 3 lesa chaka 6 annANaM 1 micchatta 1 masiddhattaM 1 asaMjame 1 taha cautthe u 4 // 4 // paMcamagammi ya bhAve jIva 1 abhavatta 2 bhavatA 3 ceva / paMcaNhavi bhAvANaM bheyA emeva tevannA // 1 // " iti [aupazamikaH kSAyiko'pi ca kSAyopazamika audayikA pAriNAmikaH dvinavASTAdazaikaviMzatitribhedena // 1 // samyaktvacAritre prathame darzanajJAnadAnalAbhopabhogabhogavIryasamyaktvacAritrANi dvitIye // 2 // jJAnaca-1 tuSkamajJAnavikaM darzanatrika paMca dAnAdyA labdhayaH samyaktvaM cAritraM ca saMyamAsaMyamastathA // 3 // gaticatuSkaM kapAyacatuSkaM liMgatrika lezyASaTu ajJAnaM mithyAtvamasiddhatvaM asaMyamazcaturthe // 4 // paMcame bhAve jIvatvaM abhavyatvaM bhavyatvaM paJcAnAmapi bhAvAnAM bhedA evameva tripaJcAzat // 5 // ] anantaraM bhAvA uktAsteSu cAprazasteSu yadvRttaM yacca prazasteSu na vRttaM viparItazraddhAnaprarUpaNe vA ye kRte tatra pratikramitavyaM bhavatIti pratikramaNamAha vihe paDikamaNe paM0 saM0-ucArapaDikkamaNe pAsavaNapaTikamaNe ittarite Avakahite jaMkiMcimicchA somaNatite (sU0 538) kattitANakkhace chattAre paNNatte, asilesANakkhate chattAre paM0 (sU0 539) jIvANaM chahANaniyattite pomAle pAvakammattAte ciNisu vA 3, 20-puDhavikAiyanivattite jAva tasakAyaNivattite, 'evaM ciNa lavaciNa baMdhaudIraveya taha nijarA theva 4 / chappatesiyA gaM baMdhA aNatA paNNatA, chappatesogADhA poggalA aNaMtA paNNatA, chasamayadvitItA poggalA aNaMtA, chaguNakAlagA poggalA jAva chaguNalakkhA poggalA aNaMtA paNNattA (sU0540) chaDDANaM chaThThamajhayaNaM samattaM // pratikramaNAni na. kSatratAra| kAH parasthAnanivartitAdi sU0538540 // 379 // muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna-6 samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSaH, SaSThe sthAne na kiMcit uddezakaH vartate ~ 761~ Page #763 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [6], uddezaka [-], mUlaM [140] (03) SACROSS prata sUtrAMka 'chabbihe paDikamaNe ityAdi, pratikramaNaM-dvitIyaprAyazcittabhedalakSaNaM mithyAduSkRtakaraNamiti bhAvaH, tatroccArodisarga vidhAya yadIryApathikIpratikramaNaM taduccArapratikramaNaM, evaM prazravaNaviSayamapIti, uca-"uccAraM pAsavarNa bhU mIe vosiritu uvautto / osariUNaM tatto iriyAvahiyaM paDikamai // 1 // vosirada mattage jai to na paDikamA ya mattagaM jo u / sAhU parihaveI niyameNa paDikamA so u // 2 // " iti [ upayukto bhUmau uccAraM prazravaNaM vyutsRjyApamRtyopathikAM prtikraamyetttH||1||maatrke yadi vyutsRjati tadA na pratikAmyati yastu sAdhurmAtrakaM pariSThApayati sa tu niyamAt | pratikrAmyati // 2 // ] 'ittariya'ti itvaraM-svalpakAlikaM devasikarAtrikAdi, 'Avakahiyanti yAvatkathika-yAva8 jIvikaM mahAnatabhaktaparijJAdirUpaM, pratikramaNatvaM cAsya vinivRttilakSaNAnvarthayogAditi, 'jaMkiMcimicchatti khelasiMsAdhAnAvidhinisargAbhogAnAbhogasahasAkArAdyasaMyamasvarUpaM yatkizinmithyA-asamyaka tadviSayaM mithyedamityevaMpratipa-1G ttipUrvaka mithyAduSkRtakaraNaM yatkizcinmithyApratikramaNamiti, uktaM ca "saMjamajoge anbhuTTiyassa jaM kiMci vitahamAyariyaM / micchA eyaMti viyANiUNa micchatti kAyavvaM // 1 // " iti [saMyamayogeSvabhyutthitenApi yat kiMcidvitadhamAcaritaM etanmithyeti jJAtvA mithyeti kartavyaM // 1 // ] tathA-khelaM siMghANaM vA appaDilehApamaji tahaya / vosariya paTikamaI taMpiya micchukaDaM dei // 2 // ityAdi, [zleSmANaM saMghAnaM cApratilikhyApramRjya tathA ca vyutsRjya pratikrAmyati tasyApi mithyAduSkRtaM dadAti // 2 // ] tathA 'somaNatie'tti 'svApanAstika' svapanasya-suptikriyAyA sthA068 | ante-avasAne bhavaM sthApanAstikaM, suptotthitA hi IyA~ pratikrAmati sAdhava iti, athavA svamo-nidrASazavikalpasta GAAAAAAAAA [540]] dIpa anukrama [591] - 4 ainatorary.om muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [3], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ~762~ Page #764 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [6], uddezaka [-], mUlaM [140] (03) zrIsthAnA- GgasUtra vRttiH // 380 // SA prata syAnto-vibhAgaH svapmAntastatra bhavaM svazAntikaM, svapnavizeSe hi pratikramaNaM kurvanti sAdhavaH, yadAha-gamaNAgamaNa vihAre sutte vA sumiNadasaNe rAo / nAvAnaisatAre iriyAvahiyApaDikkamaNaM // 1 // [gamanAgamanayovihAre svapne vA svapnadarzane rAtrau / naunadIsaMtAre IyApathikIpratikramaNaM // 1 // ] yataH-AulamAulAe sovaNavattiyAe' ityAdi pratikramaNasUtraM, tathA svAkRtaprANAtipAtAdiSvanvarthagatyA pratIpakramaNarUpayA kAyotsargalakSaNapratikramaNamevamuktam--1 "pANivahamusAdhAe adattamehuNapariggahe ceva / sayamegaM tu aNUNaM usAsANaM havejAhi // 1 // " iti, [prANivadhe mRpAvAde'datte maithune parigrahe caiva ucchAsAnAmekaM zatamanUnaM bhavet // 1 // ] anantaraM pratikramaNamuktaM, taccAvazyakamapyu-1 cyate, AvazyakaM ca nakSatrodayAdyavasare kurvantIti nakSatrasUtraM zepasUtrANi cA adhyayanaparisamApteH pUrvAdhyayanavadavaseyA-1 nIti / iti zrImadabhayadevAcAryaviracite sthAnAkhyatRtIyAGgavivaraNe SaTsthAnakAkhyaM SaSThamadhyayanaM samAptam // graMthA 765 / sthAnA0 uddezaH 3 pratikramaNAni nakSatratArakAH SaTsthAna nivartitAdi sU0538540 sUtrAMka 4-06-4 - 1 [540] dIpa anukrama [591] 25-5 2 - iti zrImati sthAnAle candrAkulanabhastalamRgAGkazrImadabhayade vAcAryavihitavivaraNayutaM SaSThaM sthAnakaM samAptam // RRRRRRRRENTER // 38 // 5 % 85% AMERIES ong Singtonary.om muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: atra SaSThaM sthAnaM parisamAptaM atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna-6 samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSaH, SaSThe sthAne na kiMcita uddezaka: vartate ~7634 Page #765 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [ 541] dIpa anukrama [592] "sthAna" - aMgasUtra-3 ( mUlaM + vRttiH) uddezaka [-], sthAna [7], mUlaM [ 541] atha saptamasthAnakam vyAkhyAtaM SaSThamadhyayanamadhunA saptamamArabhyate, asya cAyamabhisambandhaH - ihAnantarAdhyayane SaTsayopetAH padArthAH prarUpitAH, iha tu ta eva saptasaGkhyopetAH prarUpyanta ityevaMsambandhasyAsya caturanuyogadvArasyedamAdisUtram vihe gaNAvakamaNe paM0 taM savvadhammA roteni 1 egatitA roema egaiyA No ropani 2 savvadhammA vitigicchAmi 3 egatiyA vitigacchAmi egatiyA no vitimicchAmi 4 savvadhammA juguNAmi 5 egaviyA juDuNAmi egatiyA No juhuNAmi 6 icchAmi NaM bhaMte! egahavihArapaDimaM unasaMpacittA NaM biharitate 7 ( sU0 541) 'sattavihe 'tyAdi, asya ca pUrvasUtreNa sahAyamabhisambandhaH - anantarasUtre pudgalAH paryAyata uktAH, iha tu pudgalavizeSANAmeva kSayopazamato yo'nuSThAnavizeSo jIvasya bhavati tasya saptavidhatvamucyate ityevaMsambandhasyAsya vyAkhyA, saMhitA! distu tatkramaH pratIta eva, navaraM saptavidhaM saptaprakAraM prayojanabhedena bhedAt gaNAd-gacchAdapakramaNaM - nirmamo gaNApatramaNaM prajJaptaM tIrthakarAdibhiH, tadyathA-sarvvAn 'dharmAn' nirjarAhetUn zrutabhedAn sUtrArthobhayaviSayAn apUrvagrahaNavi For First Use Only muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [03], aMga sUtra [03] atha saptamaM sthAnaM Arabhyate ~764~ janyr "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH Page #766 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [ 541] dIpa anukrama [592] zrIsthAnAjJasUtra vRttiH // 381 // Educatio "sthAna" - aMgasUtra-3 ( mUlaM + vRtti:) mUlaM [ 541] sthAna [7], uddezaka [-1, smRta sandhAna pUrvAdhIta parAvarttanarUpAn cAritrabhedAMzca-kSapaNavaiyAvRttyarUpAn 'rocayAmi' ruciviSayIkaromi cikIrSAmi, te cAmutra paragaNe sampadyante neha svagaNe, bahuzrutAdisAmadhyabhAvAd, atastadarthaM svagaNAdapakramAmi bhadanta / ityevaM gurupRcchAdvAreNaikaM gaNApakramaNamuktaM 1, atha 'sarvadharmAn rocayAmItyukte kathaM pRcchArtho'vagamyate iti ?, ucyate, 'icchAmi NaM bhaMte! ekalavihArapaDima'mityAdi pRcchAvacana sAdharmyAditi, rucestu karaNecchArthatA 'pattiyAmi roemI'tyatra vyAkhyAtevati, kacittu 'savvadhammaM jANAmi, evaMpi ege avakame' ityevaM pAThaH, tatra jJAnI ahamiti kiM gaNeneti madAdapatrAmati 1, tathA 'egaiya'ti ekakAn kAMzcana zrutadharmmAcAritradharmAn vA rocayAmi cikIrSAmi ekakAMzca zrutadharmmA| zcAritradharmAn vA no rocayAmi na cikIrSAmItyatazcikIrSitadharmANAM svagaNe karaNasAmadhyabhAvAdapakramAmi bhadanta iti dvitIyaM 2, tathA sarvvadharmmAna- uttalakSaNAn vicikitsAmi - saMzayaviSayIkaromItyataH saMzayApanodArtha svagaNAdapakramAmIti tRtIyaM 3, evamekakAn vicikitsAmi ekakAn no vicikitsAmIti caturtha 4, tathA 'juhuNAbhitti juhomianyebhyo dadAmi na ca svagaNe pAtramastyato'pakramAmIti paJcamaM 5, evaM paSThamapi 6, tathA icchAmi NaM bhadanta !-dharmAcArya ekAkino gacchanirgatatvAjjina kalpikAditayA yo vihAro- vicaraNaM tasya yA pratimApratipattiH pratijJA sA ekAki| vihArapratimA tAmupasampadya-aGgIkRtya vihartumiti saptamamiti / athavA sarvadharmmAn rocayAmi zradadhe ahamiti teSAM sthirIkaraNArthamapakramAmi, tathA ekakAn rocayAmi zradhe ekakAMzca no rocayAmItyazraddhitAnAM zraddhAnArthamapakAmAmItyanena padadvayena sarvaviSayAya dezaviSayAya ca samyagdarzanAya gaNApakramaNamuktaM 1 / evaM sarvadezaviSayasaMzaya vi For Full 7 sthAnA0 uddezaH 3 gaNApakra maNakAraNAni sU0 541 ~765~ / / 381 // incibrary.org muni dIparatnasAgareNa saMkalita ..........AgamasUtra [03], aMga sUtra [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna- 7 samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSa:, saptame sthAne na kiMcit uddezakaH vartate Page #767 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [7], uddezaka [-], mUlaM [541] (03) prata sUtrAMka [541] dIpa anukrama [592]] nodasUcakena 'saccadhammA vicikicchAmI'tyAdipadadvayena jJAnArthamapakramaNamuktamiti, tathA 'sarvadharmAn juhomI ti juhoteradanArthatvAd bhakSaNArthasya cAsevAvRttidarzanAdAcarAmyAsevAmyanutiSThAmItiyAvat tathA ekakAnAsevAmIti | sarveSAmAsevyamAnAnAM vizeSArthamanAsevitAnAM ca kSapaNavaiyAvRttyAdInAM cAritradharmANAmAsevArthamapakramAmItyanena pada-18 dvayena tathaiva cAritrArthamapakramaNamuktamiti, uktaM ca-"nANaTTa dasaNaTThA caraNahA evamAi saMkamaNaM / saMbhogaTThA va puNo AyariyaDA va NAyavvaM // 1 // " iti, [jJAnArtha darzanArtha caraNArtha ityAdyartha saMkramaNaM saMbhogArthaM ca punaH AcAryA 6ca jJAtavyaM // 1 // tatra jJAnArtha-"suttassa va atthassa va ubhayassa va kAraNA u saMkamaNaM / bIsajjiyassa gamaNaM bhIo8 ya. niyattae koi // 1 // " iti, [sUtrasya vArthasya vobhayasya vA kAraNAt saMkramaNaM visarjitasya gamana bhIto vA nivartate hai |ko'pi // 1 // ] darzanaprabhAvakazAstrArtha darzanArtha, cAritrAthU yathA-"caritaha desi duvihA, (deze dvividhA doSA ityarthaH>IPI |esaNadosA ya isthidosA ya / (tato gaNApakramaNaM bhavati > gacchami ya sIyaMte AyasamutthehiM dosehiM // 1 // " iti,8 KI cAritrArtha deze doSeSu dvividhAste eSaNAdopAH strIdoSAzca AtmasamutthairdoSargacche ca sIdati // 1 // ] sambhogArthaM nAma yatropasampannastato'pi visambhogakAraNe sadanalakSaNe satyapakrAmatIti, AcAryAdhaM nAmAcAryasya mahAkalpazrutAdi zrutaM nAstyatastadadhyApanAya ziSyasya gaNAntarasaGkamo bhavatIti, iha ca svaguruM pRSdaiva visarjitenApakramitavyamiti sarvatra pR-18 |cchArtho dhyAkhyeyaH, uktakAraNavazAt pakSAdikAlAparato'visarjito'pi gacchediti, niSkAraNaM gaNApakramaNaM tvavidheyaM, yatA-"AyariyAINa bhayA pacchittabhayA na sevai akiccaM / veyAvaccajjhayaNesu sajjae taduvaogeNaM // 1 // " [ AcA-1 Enatorary.om muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ~766~ Page #768 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [541] dIpa anukrama [592] zrIsthAnAjJasUtra vRttiH // 382 // "sthAna" aMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRttiH ) uddezaka [-1 sthAna [7], mUlaM [542] - ryAdInAM bhavAt prAyazcittabhayAnna sevate'kArya vaiyAvRttyAdhyayanayoH sabhyate tadupayogena // 1 // ] ( sUtrArthopayogenetyarthaH > tathA - " ego itthIgaMmo teNAdibhayA ya alliyayagAre ( gRhasthAna > kohAdI ca udinna parininyAvaMti se ane // 1 // ti [ ekaH strIgamyaH stenAdibhayAni cAzrayatyagAriNaH krodhAdInudIrayaMtaM tamanye parinirvApayanti // 1 // ] evaM zraddhAnasthairyAdyarthamanyathA vA gaNAdapakrAntasya kasyApi vibhaGgajJAnaM syAditi tasya bhedAnAha sattavihe vibhaMgaNANe paM0 taM0 egadisilogAbhigame 1 paMcadisilogAbhigame 2 kiriyAvaraNe jIve 3 mudagge jIve 4 amumo jIve 5 rUmI jIve 6 sabbamiNaM jIvA 7 tattha khalu ime paDhame vibhaMgaNANe jayA NaM tahAruvassa samaree vA mAhaNassa vA vibhaMgaNANe samuppajjati se NaM teNaM vibhaMgaNANeNa samuppanneNaM pAsati pAtINaM vA paDi bA dAhiNaM vA udIrNa vA u vA jAva sohamme kappe, tassa NamevaM bhavati asthi NaM mama atisese NANadaMsaNe samupa egadisiM logAbhigame, saMtegatiyA samaNA vA mAhaNA vA evamAzaMsu paMcadisiM logAbhigame, je te evamAhaMsu micchaM te eva mAhaM, paDhame vibhaMganANe 1 / ahAvare doge vibhaMganANe, jatA NaM tArUvassa samaNassa vA mAhaNassa vA vibhaMgaNANe samuppAti se NaM teNaM vibhaMgaNANeNaM samupameNaM pAsati pAtINaM vA paDaNaM vA vAhiNaM vA udIrNa vA u jAva sohamme kappe, tassa NamevaM bhavati -- asthi NaM mama atisese NANadaMsaNe samuppane paMcadisiM hogA nigame, saMtegatitA samaNA vA mAhaNA vA evamAhaMsu egadisiM DoyAbhigame, je te evamAzaMsu micchaM te evamAhaMsu, doghe vibhaMgaNANe 2 / ahnAvare tabe vibhaMgaNANe, jayA NaM tahArUvarasa samaNassa vA mAiNassa vA vibhaMgaNANe samuppajjati, se NaM teNaM virbha 2 ........ For Fans Only 7 sthAnA0 uddezaH 3 muni dIparatnasAgareNa saMkalita .... ..AgamasUtra [03], aMga sUtra [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna-7 samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSa:, saptame sthAne na kiMcit uddezakaH vartate ~ 767 ~ saptadhA vibhaGga jJAnaM sU0 542 // 382 // yog Page #769 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [7], uddezaka [-], mUlaM [142] (03) 35 prata sUtrAMka [542] dIpa anukrama gaNANaNaM samuSpameNaM pAsati pANe ativAtemANA musaM bastemANe avimamAvitamANe mehuNe paDisevamANe pariggaDaM parigi- / / hamANe rAibhovaNaM muMjamANe vA pAvaM ca NaM kammaM kIramANaM No pAsati, tassa NamevaM bhavati-asthi Na mama atisese NANadasaNe samupanne, kiritAvaraNe jIve, saMtegatitA samaNA vA mAhaNA vA evamAIsu-no kiritAvaraNe jIthe, je te evamAsu milchaM te evamAsu, tase vibhaMgaNANe 3 / ahAvare cautthe vibhaMgaNANe jayA NaM tayArUSassa samaNassa vA mAhaNassa vA jAva saguSpajati, seNaM teNaM vibhaMgaNANeNaM samuppaneNaM devAmeva pAsati, bAhirabhaMtarate poragale paritAditittA puDhegataM NANattaM phusiyA phurettA phuTTittA vikubvittA NaM vikubittA gaM cidvittae, tassa NamevaM bhavati-asthi NaM mama atisese NANadasaNasamuppanne, mudagge jIve, saMtegatitA samaNA vA mAhaNA vA eSamAsu-amumo jIve, je te evamAsu micchaM te evamAsu, capatye vibhaMganANe 4 / ahAvare paMcame vibhaMgaNANe, jathA gaM tadhArUvassa samaNassa jAva samupajati, se Na teNaM vibhaMgaNANeNaM samuSpanneNaM devAmeva pAsati, bAhirambhatarae poggalae aparitAditittA puDhegataM NANattaM jAva viuvittA NaM cihittate tassa NamevaM bhavati-asthi jAba samuppanne amudagge jIve, saMtegatitA samaNA cA mAhaNA vA evamAsu-mugne jIve, je te evamAsu miccha se ebamAsu, paMcame vibhaMgaNANe 5 / ahAvare he vibhaMgaNANe, jayA NaM tadhArUvassa samaNassa vA mANasa vA jAva samuppajati, se NaM teNaM vibhaMgaNANeNaM samupameNaM devAmeva pAsati, bAhirabhaMtarate pogale paritAtittA vA apariyAviticA vA puDhegataM NANasaM kusettA jAva vikubittA cidvittate, tassa NamevaM bhavati-asthi NaM mama atisese NANadasaNe samuppane, rUbI jIye, saMtegatitA 35523 [593] JAMEaatmal M MIDrayan muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ~ 768~ Page #770 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [7], uddezaka [-], mUlaM [142] (03) prata sUtrAMka [542] dIpa anukrama samaNA vA mAdaNA vA ecamAhaMsu-arUvI jIve, je te evamAhaMsu micchaM te evamAhaMsu, chaThe vibhaMgaNANe 6 / ahAvare zrIsthAnA 7sthAnA0 sattame vibhaMgaNANe jayA Na tahAruvassa samaNassa vA mAhaNassa vA vibhaMgaNANe samupajjati, se NaM teNaM vibhaMgaNANeNaM uddezaH3 jhAsUtrasamuppanneNaM pAsaha muhumeNaM vAyukAteNaM phuDa poggalakArya etataM yetaM calaMtaM khubhaMta phaMdataM ghaTuMtaM ubIragaM taM taM bhAvaM saptadhA vRttiH pariNamaMtaM, tassa NamevaM bhavati-asthi NaM mama atisese NANadasaNe samuSpanne, sabamiNaM jIvA, saMtegatitA samaNA vA vibhngg||383|| 'mAhaNA vA ecamAIsu-jIvA ceva ajIvA ceva, je te ekamAIsu micchaM te eva mAIsu, tassa Namime pattAri jJAnaM jIvanikAyA No sammamuvagatA bhavaMti, taM0-puDhacikAiyA AU teU vAukAiyA, iccetehiM cahi jIvanikApahi micchAdaMDa sU0542 pavattei sattame vibhaMgaNANe 71 (sU0 542) 'sattavihe'tyAdi, 'saptavidhaM' saptaprakAra viruddho vitadho vA anyathA vastubhaGgo-vastuvikalpo yasmiMstadvibhaGgaM taba tajjJAnaM ca sAkAratvAditi vibhaGgajJAnaM mithyAtvasahito'vadhirityarthaH, 'egadisaMti ekasvAM dizi ekayA dizA pUrvo-18 kAdikayetyatheM: 'lokAbhigamo' lokAvabodha ityeka vibhaGgajJAna, vibhaGgatA cAsya zeSadikSu lokasyAnabhigamena tatprati-12 dhanAditi 1, tathA paMcasu dikSu lokAbhigamo naikasyAM kasyAMciditi, ihApi vibhaGgatA ekadizi lokaniSedhAditi 2, kri-18 yAmAtrasyaiva-prANAtipAtAdeja vaiH kriyamANasya darzanAttaddhetakarmaNazcAdarzanAta kriyaivAvaraNaM-karma yasya sa kriyAvaraNaH, ko'sau ?-jIva ityavaSTambhaparaM yadvibhaGga tattRtIya, vibhaGgatA cAsya karmaNo'darzanenAnabhyupagamAdevamuttaratrApi vibhA- 383 dAtA'vaseyeti 3, 'bhuyaggeti bAhyAbhyantarapudgalaracitazarIro jIva ityavaSTambhavat, bhavanapatyAdidevAnAM bAhyAbhyantarayuga [593] m onsorary.org mani dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna-7 samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSaH, saptame sthAne na kiMcit uddezakaH vartate ~769~ Page #771 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [ 542 ] dIpa anukrama [593] Educator "sthAna" - aMgasUtra-3 ( mUlaM + vRttiH) uddezaka [-1, mUlaM [ 542 ] sthAna [7], laparyAdAnato vaikriyakaraNadarzanAditi caturtha 4, 'amudagge jIvetti devAnAM bAhyAbhyantarapudgalAdAnaviraheNa vaikriyavatAM darzanAd avAhyAbhyantarapudgalaracitAvayavazarIro jIva ityavasAyavayaJcamaM 5, tathA 'rUvI jIve 'ti devAnAM vaikiyazarIracatA darzanAdrUpyeva jIva ityevamavaSTambhavat paSThamiti 6, tathA 'savvamiNaM jIvati vAyunA calataH puGgalakAyasya darzanAt sarvamevedaM vastu jIvA eva, calanadhamrmopetatvAdityevaM nizcayavatsaptamamiti saGgrahavacanametat / 'tasthe'tyAdi tvetasyaiva vivaraNavacanamuttAnArthameva navaraM 'satya'tti teSu saptasu madhye 'jayA NaM'ti yasmin kAle 'se NaMti iha tadeti ga myate sa vibhaMgI 'pAsaiti upalakSaNAMvAjAnAtIti ca, anyathA jJAnatvaM vibhaMgasya na syAditi, 'pAINaM vetyAdi, vA vikalpArthaH, 'uhuM jAba sohammo kappo' ityanena saudharmAt parataH kila prAyo bAlatapakhino na pazyantIti darzitaM tathA'vadhimato'pyadholoko duradhigamo vibhaGgajJAninastu sutarAmityadhodigdarzanamiha nAbhihitaM duradhigamyatA cAdholokasya tristhAnake'bhihiteti, 'evaM bhavai' ti evaMvidho vikalpo bhavati, yaduta-asti me atizeSa zeSANyatikrAntaM sAtizayamityartho jJAnaM ca darzanaM ca jJAnena vA darzanaM jJAnadarzanaM, tatazcaikadizo darzanena tatraiva lokasyopalambhAdAha-eka dizi lokAbhigama iti, ekadigmAtra eva lokastathopalambhAditi bhAvaH, 'santi' vidyante ekake zramaNA vA brAhmaNA vA te caivamAhuH - anyAsvapi paJcasu dikSu lokAbhigamo bhavati, tAsvapi tasya vidyamAnatvAt, ye te evamAhuH yaduta - paJcasvapi dikSu lokAbhigamo mithyA te evamAhuriti prathamaM vibhaGgajJAnamiti / athAparaM dvitIyaM tatra 'pAINaM ve'tyAdI, vAzavdazcakArArthI draSTavyaH vikalpArthatve tu paJcAnAM dizAM pazyattA na gamyate, ekasyA eva ca gamyate, tathA ca prathamadvitIya For Final P muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [03], aMga sUtra [03] ~770~ ancibrary.org "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH Page #772 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [542 ] dIpa anukrama [593] zrIsthAnA GgasUtravRttiH // 384 // "sthAna" - aMgasUtra-3 ( mUlaM + vRttiH) uddezaka [-], mUlaM [ 542 ] sthAna [7], + yorvibhaGgayorbhedo na syAditi kacidvAzabdA na dRzyanta eveti 2, prANAnatipAtayamAnAnityAdiSu jIvAniti gamyate, 'no kiriyAvaraNe'tti apitu karmmAvaraNa iti 2, 'devAmeva 'ti devAneva bhavanavAsyAdIneva 'bAhiranyaMtare' ti bAhyAn zarIrAvagAhakSetrAd abhyantarAn- avagAhakSetrasthAna pudgalAn vaikriyavargaNArUpAn 'paryAdAya' pari-samantAt vaikriyasamudghAtenAdAya gRhItyA, 'puDhegataM'ti pRthakAladezabhedena kadAcitkvacidityarthaH, 'ekatvaM' ekarUpatvaM 'nAnA' nAnArUpatvaM vikRtya uttaravaikriyatayA 'ciTThettae'tti sthAtuM AsituM pravRttAniti vAkyazeSa iti sambandhaH, kathaM vikRtyetyAha 'phusittA' tAneva pudgalAn spRSTvA tathA''tmanA sphuritvA vIryamuhAsya pudgalAn vA sphorayitvA tathA 'sphuTitvA' prakAzIbhUya, pudgalAn vA sphoTayitvA vAcanAntare tu padadvayamaparamupalabhyate, tatra saMvartya - sArAnekIkRtya nivartya - asA rAn pRthakRtyeti, athavA paryApta pudgalairuttaravai kriyazarIrasyaikatvaM nAnAtvaM ca karmatApanaM spRSTvA prArabhya tathA sphuraskRtvA - sphuTaM kRtvA sam-ekIbhAvena varttitaM sAmAnyaniSpannaM kRtvA nirvarttitaM kRtvA sarvathA parisamApya, kimuktaM bhavati:-vikurvya-vaikriyaM kRtvA na tvaudArikatayeti, tasyeti vibhaGgajJAnino vAhyAbhyantara pudgalaparyAdAnapravRttadevAn pazyata evaM a vati iti vikalpo jAyate, 'mudagge'ti bAhyAbhyantarapunnalaracitazarIro jIva iti 4, athAparaM paJcamaM tatra bAhyAbhyantarAn pudgalAn- aparyAdAyetyatra niSedhasya vaikiyasamudghA tApekSitvAdusattikSetrasthAMstUyattikAle gRhItvA bhavadhAraNIyazarIrasyaikatvamekadevApekSayA kaNThAdyavayavApekSayA vA nAnAtvaM tvanekadevApekSayA hastAGgulyAdyavayatrApekSayA vA vikurvya sthAtuM pravRttAnityAdi, zeSaM prAgvat, bAhyapudgalaparyAdAnaM hi vinottaravaikriyaikatvanAnAtve kila na bhavata iti bhavadhAraNIyamihA For Full 7 sthAnA0 | uddezaH 3 saptadhA vibhaGgajJAnaM sU0 542 // 384 // muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [03], aMga sUtra - [ 03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna- 7 samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSa:, saptame sthAne na kiMcit uddezakaH vartate ~ 771~ p Page #773 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [7], uddezaka [-], mUlaM [142] (03) ESSAGES prata sUtrAMka dhikRtaM, tadevamabAhyAbhyantarapudgalaracitazarIradevadarzanAttasyaivaM vikalpo bhavati-'amudagge'tti abAhyAbhyantarapunalaracitAvayavazarIro jIva iti 5, 'rUvI jIvetti pudgalAnAM paryAdAne'paryAdAne ca vaikriyarUpasyaikAnekarUpasya deveSu darzanAdapavAneva jIva ityavasAyo jAyate, tasya arUpasya kadAcanApyadarzanAditi 6, 'suhameM'tyAdi sUkSmeNa-mandena na ta sUkSmanAmakarmodayavartinA, tasya yastucalanAsamarthatvAt, 'phuDa'ti spRSTaM 'pudgalakArya' pudgalarAziM 'eyaMta ti| ejamAna kampamAnaM 'vyejamAnaM vizeSeNa kampamAnaM 'calantaM svasthAnAdanyatra gacchantaM 'zyantaM' adho nimajjantaM | 'spandanta' ISaccalantaM 'ghaTTayanta' vastvantaraM spRzantamudIrayanta-vastvantaraM prerayantaM taM tamanAkhyeyamanekavidhaM 'bhAvaM paryAya 'pariNamantaM'gacchantaM taM savvamiNa ti sarvamidaM calat pudgalajAtaM jIvAH spandanalakSaNajIvadharmopetatvAt , yacca calapi zramaNAdayo jIvAcAjIvAzceti prAhuH tanmithyeti tadadhyaSasAya iti, 'tassa 'ti tasya vibhaGgajJAnavataH 'imeM'tti vakSyamANA na samyagupagatA:-acalanAvasthAyAM jIvatvena na bodhaviSayIbhUtAH, tapathA-pRthivyApastejo vAyavaH, calanadohadAdidharmavatAM prasAnAmeva dohadAditrasadharmavatAM vanaspatInAmeva ca jIvatayA prajJAnAt, pRthvyAdInAM tu vAkAyucalanena svatazcalanena patrasatvenaiva prajJAnAt sthAvarajIvatayA tu teSAmanabhyupagamAJceti, 'icceehiMti itihetoreteSu lAcaturSa jIvanikAyeSu mithyAtvapUrvo daNDo-hiMsA mithyAdaNDastaM pravarsayati, tadrUpAnabhijJaH saMstAn hinasti nihute ceti bhAva iti saptamaM vibhaGgajJAnamiti 7 mithyAdaNDaM pravarttayatItyukta, daNDazca jIveSu bhavatIti yonisaGgahato jIvAlAha [542] dIpa anukrama [593] - 35Upara JAMERaint Praniorayog muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ~772~ Page #774 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [7], uddezaka [-], mUlaM [143] (03) zrIsthAnAasUtravRttiH prata // 385 // sUtrAMka sattavidhe joNisaMgadhe paM0 saM0-aMDajA potajA jarAujA rasajA saMsattagA samucchimA ubhigA, aMDagA sattagatitA sattAgatittA paM0 ta0-aMDage aMGagesu uvavajamANe aMDatehiMto vA potajehiMto vA jAna ubhiehito vA uvajejA, se cevaNaM se aMDate aMDagataM vippajahamANe aMDagattAte vA potagatAte vA jAva ubhiyattAte vA gacchejA pottagA sattagatitA sattAgatittA, evaM ceva sattaNhaSi gatirAgatI bhANiyabvA, jAva abhiyatti (sU0 543) AyariyauvajjhAyassa NaM gaNaMsi satta saMgahaThANA paM0 ta0--AyariyauvajjhAe gaNasi ANaM vA dhAraNaM vA samma pau~jittA bhavati, evaM jadhA paMcaDhANe jAva AyariyauvajhAe gaNasi ApucchiyacAri yAvi bhavati no aNApucchiyacAri yAvi bhavati, AyariyauvajjhAe gaNaMsi aNuppannAI uvagaraNAI samma uppAicA bhavati, AyariyauvajjhAe gaNasi purukhuSpannAI 'abakaraNAI samma sArakkhettA saMgovittA bhavati No asamma sArakkhettA saMgovittA bhava / AyariyauvajhAyassa NaM garNasi satta / asaMgaThANA paM0 20-AyariyauvajjhAe gaNaMsi Aya vA dhAraNaM vA no samma pau~jittA bhavati, evaM jAva ubagaraNANaM no samma sArakkhecA saMgovettA bhavati (sU0 544) satta piMDesaNAo pannattAto / satta pANesaNAoM pannattAoM / satsa upagadapaDimAto pannatAto / sattasattikayA pannattA / satta mahAyaNA paNNacA / sattasattamiyA NaM bhikkhupaDimA ekUNapaNNatAte rAtidiehimegeNa ya chaNNaueNaM bhikkhAsateNaM ahAsutaM [ahA atyaM] jAva ArAhiyAdhi bhavati (sU0 545) 'sattavihe'ityAdi, yonibhiH-utpattisthAnavizeSerjIvAnAM saGgrahaH yonisaGkahA, sa ca saptadhA, yonibhedAt saptadhA jIvA ityarthaH, aNDajA:-pakSimatsyasadiyA, potaM-vastraM tadvajjAtA: potAdiva vA bohitthAjAtA, ajarAyuveSTitA ityarthaH, [542]] dIpa anukrama 7sthAnA0 | uddezaH aNDatA| diyonisaMgrahaH ga saMgrahetare | piNDapAneSaNAvagrahAdyAH sU0543545 SACCASSA [593] // 384 Alangionary.org muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna-7 samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSaH, saptame sthAne na kiMcit uddezakaH vartate ~773~ Page #775 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [7], uddezaka [-], mUlaM [145] (03) ACA prata sUtrAMka [545] dIpa anukrama %AUCRORSCORRECOCKSCRess potajAH-hastivalgulIprabhRtayaH, jarAyo-garbhaveSTane jAtAH tadveSTitA ityarthoM jarAyujA-manuSyA gavAdayazca, rase-tImanakAJjikAdI jAtA rasajAH, saMsvedAjjAtAH saMvedajA-yUkAdayaH, sammUrchana nirvRttAH sammUcchimA:-kRmyAdayaH, udbhido -bhUmibhedAjAtA udbhijAH-khajanakAdayaH / athANDajAdInAmeva gatyAgatipratipAdanAya 'aMDaye'tyAdi sUtrasaptakaM, tatra mRtAnAM sapta gatayo'NDajAdiyonilakSaNA yeSAM te saptagatayaH saptabhya evANDajAdiyonibhya AgatiH-utpattiryeSAM te saptAgatayaH, 'evaM ceti yathA'NDajAnAM saptavighe gatyAgatI bhaNite tathA potajAdibhiH saha saptAnAmadhyaNDajAdijIvabhedAnAM gatirAgatizca bhaNitavyA 'jAva umbhiya'tti saptamasUtra yAvaditi, zeSa sugama / pUrva yonisaGgraha ukta iti saGghahaprastAvArasAhasthAnasUtram-'Ayarie'tyAdi, AcAryopAdhyAyasyeti samAhAradvandvaH karmadhArayo vA 'gaNe' gacche sa ho jJAnAdInAM ziSyANAM vA tasya 'sthAnAni hetavaH sahasthAnAni, AcAryopAdhyAyo gaNe AjJA vA-vidhiviSayamAdezaM dhAraNAM vA-niSedhaviSayamAdezameva samyak prayoktA bhavati, evaM hi jJAnAdisaGgrahaH ziSyasakaho vA syAd, anyathA tadbhaza eveti pratItaM, yataH-"jahi nathi sAraNA vAraNA ya paDicoyaNA ya gacchami / so u agaccho gaccho mottabdho saMjamatthIhiM // 1 // " iti, [yatra gacche sAraNA bAraNA ca praticodanA ca nAsti sa gaccho'gaccha eva saMyamAthibhimoktavyazca // 1 // ] 'evaM jahA paMcaThANe'ti, taccedaM-'AyariyauvajjhAe NaM gaNaMsi ahArAiNiyAe kitikammaM parDa| jittA bhavati 2 AyariyauvamjhAe NaM gaNaMsi je suyapajjavajAte dhArei te kAle kAle samma aNuppavAittA bhavai 3 AyariyauvajjhAe NaM gaNasi gilANasehaveAvacaM samma adhbhudvittA bhavai 4 AyariyauvajjhAe NaM garNasi ApucchiyacAri R RCASAROK [596] sthA065 JAMERatinintamational ero muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ~774~ Page #776 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [7], uddezaka [-], mUlaM [145] (03) zrIsthAnA- nasUtra AN // 386 // prata sUtrAMka [545] dIpa anukrama [596] yAvi havai, no aNApucchiyacArI 5' sthAnadvayaM vihaveti, vyAkhyA tu sukaraiva, navaramApracchanaM gacchasya, yata uktam- sthAnA "sIse jai AmaMte paDicchagA teNa vAhiraM bhAvaM / aha iyare to sIsA te va samatami gacchati // 1 // taruNA bAhirabhAvaM uddezaH3 naya paDilehobahI Na kiikammaM / mUlagapattasarisagA paribhUyA vacimo therA // 2 // " iti, [ziSyAn yadyAmaMtrayet pra- aNDatAtIcchakAstena bAhyaM bhAvaM adhetarAMstadA ziSyAste ca samApte brajanti // 1 // taruNA bAhyabhAvaM na ca pratilekhanopadheH kR- diyonitikarma mUlakapatrasadazakAH paribhUtA bajAmaH sthviraaH||2||] tathA 'aNuppannAIti anutpannAni-alabdhAni 'upaka- saMgrahaH ga raNAni' vastrapAtrAdIni samyag-eSaNAdizuyA 'utpAdayitA' sampAdanazIlo bhavati, saMrakSayitA-upAyena caurA- NasaMgrahetare sAdibhyaH 'sopayitA' alpasAgArikakaraNena malinatArakSaNena veti / evaM sahasthAnaviparyayabhUtamasanahasUtramapi bhAva-12 piNDapADAnIyamiti / anantaramAjJAM na prayoktA bhavatItyuktamAjJA ca piNDaipaNAdiviSayeti piNDaiSaNAdisUtrapaTam-'sarA piMDe-12 saNA'tti piNDa:-samayabhASayA bhaktaM tasvaipaNA-grahaNaprakArAH piNDaipaNAH, tAzcaitA:-"saMsaTTha 1 masaMsaTTA 2 uddhaDa 3 taha grahAdyAH | appaleviyA ceva 4 / uggahiyA 5 paggahiyA 6 ujjhiyadhammA ya7 sattamiyA ||shaa" atrAsaMsRSTA hastamAtrAbhyAM cintanIyA sU0543|'asaMsaTe hatthe asaMsaDhe matte' akkharaDiyatti vRttaM bhavai, evaM gRhNataH prathamA bhavati, gAthAyAM sukhamukhoccAraNArtho'nya-IXI 545 thA pAThaH, saMsRSTA tAbhyAmeva cintyA 'saMsaTTe hatthe saMsaDhe matte' kharaDietti buttaM bhavai, evaM gRhato dvitIyA, uddhRtA nAmA // 386 / / sthAlyAdI skhayogena bhojanajAtamuDataM, tato asaMsaTTe hatthe asaMsaDe matte saMsaTTe vA matte saMsaTTe vA hatthe, evaM gRhRtH| tRtIyA, alpalepA nAma alpazabdo'bhAvavAcakaH, nirlepa-pRthukAdi gRhRtazcaturthI, avagRhItA nAma bhojanakAle zarA-1 XXX wlanmiorary.org muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna-7 samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSaH, saptame sthAne na kiMcit uddezakaH vartate ~775~ Page #777 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [545] dIpa anukrama [596 ] "sthAna" - aMgasUtra-3 ( mUlaM + vRtti:) mUlaM [ 545] sthAna [7], uddezaka [-], vAdiSUpahRtameva bhojanajAtaM yat tato gRhataH paJcamI, pragRhItA nAma bhojanavelAyAM dAtumabhyudyatena karAdinA pragRhItaM yojanajAtaM bhoktuM vA svahastAdinA tad gRhNata iti SaSThI, ujjhitadharmmA nAma yatparityAgArha bhojanajAtamanye ca dvipadAdayo nAvakAGkSanti tadarddhatyaktaM vA gRhata iti hRdayaM saptamIti / pAnakaiSaNA etA eva, navaraM caturthyAM nAnAvaM, tatra hyAyAmasauvIrakAdi nirlepaM vijJeyamiti / 'uggahapaDima'tti avagRhyata ityavagraho - vasatistatpratimAH- abhigrahA avagra hapratimAH, tatra pUrvameva vicintyaivaMbhUtaH pratizrayo mayA grAhyo nAnyathAbhUta iti tameva yAcitvA gRhNataH prathamA, tathA yasya bhikSorevaMbhUto'bhigraho bhavati, tadyathA--ahaM ca khalveSAM sAdhUnAM kRte avagrahaM grahISyAmi, anyeSAM cAvagrahe gRhIte sati vatsyAmIti tasya dvitIyA, prathamA sAmAnyena iyaM tu gacchAntargatAnAM sAmbhogikAnAmasambhogikAnAM codyuktavihAriNAM yataste'nyo'nyArthe yAcanta iti, tRtIyA sviyaM anyArthamavagrahaM yAciSye anyAvagRhItAyAM tu na sthAsyAmIti, eSA svahAlandikAnAM yataste sUtrAvazeSamAcAryAdabhikAGkSantaH AcAryArthaM tAM yAcanta iti, caturthI punarahamanyeSAM kRte avagrahaM na yAciSye anyAvagRhIte tu vatsyAmIti, iyaM tu gaccha eva abhyudyatavihAriNAM jinakalpAdyarthaM parikarmma kurvatAM paJcamI tu ahamAtmakRte avagrahamavagrahISyAmi na cApareSAM dvitricatuHpaJcAnAmiti, iyaM tu jinakalpikasyeti, SaSThI punaryadIyamavagrahaM grahISyAmi tadIyameva cetkaTAdi saMstArakaM grahISyAmi itarathotkuTuko vA niSaNNa upaviSTo vA rajanIM gamiSyAmItyeSA'pi jinakalpikAderiti, saptamI eSaiva pUrvoktA, navaraM yathA''stRtameva zilAdikaM grahISyAmi netaraditi / ayaM ca sUtratrayArthaH kvacitsUtra pustaka eva dRzyata iti / 'satasattikkaya'tti anudezaka tayaikasaratvena e Education intimational For Final P muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [03], aMga sUtra [ 03 ] ~776~ "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH g Page #778 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [545] dIpa anukrama [596 ] zrIsthAnAGgasUtra vRttiH // 187 // Education t "sthAna" - aMgasUtra-3 ( mUlaM + vRttiH) sthAna [7], uddezaka [-], mUlaM [ 545] | kakAH- adhyayanavizeSA AcArAGgasya dvitIyazrutaskandhe dvitIya cUDArUpAste ca samudAyataH saptetikRtvA saptakakA a bhidhIyante teSAmeko'pi saptaikaka iti vyapadizyate, tathaiva nAmatyAt, evaM ca te sapteti tatra prathamaH sthAnasa taikako, dvitIyo naiSedhikIsa saikakaH, tRtIya uccAraprazravaNavidhisakakaH, caturthaH zabdasakakaH, paJcamI rUpasataikakaH, paSThaH parakriyAsaptakakaH, saptamo'nyo'nyakriyAsamaikaka iti / 'satta mahajjhayaNa'tti sUtrakRtAGgasya dvitIyazrutaskandhe mahAntiprathama zrutaskandhAdhyayanebhyaH sakAzAd granthato bRhanti adhyayanAni mahAdhyayanAni tAni ca puNDarIkaM 1 kriyAsthAnaM 2 AhAraparijJA 3 pratyAkhyAnakriyA 4 anAcArazrutaM 5 ArdrakakumArIyaM 6 nAlandIyaM 7 ceti / 'sattasattamiya'ti saptasaptamAni dinAni yasyAM sA saptasaptamikA, sA hi saptasaptabhirdinasaptakairyathottaraM varddhamAnadattibhirbhavati, tatra prathame saptake pratidina mekA bhaktasya pAnakasya caikA dattiryAtsaptame sapta dattayaH, bhikSupratimA- sAdhvabhigrahavizeSaH, sA caikonapaJcAzatA rAtrindivaiH ahorAtrairbhavati, yataH sapta saptakAnyekonapaJcAzadeva syAditi, tathA ekena ca paNNavatyadhikena bhikSAzatena, yataH prathame saptake saptaiva dvitIyAdiSu tadviguNAdyAH yAvatsaptame ekonapaJcAzaditi, sarvAH saGkalitAH zataM paNNavatyadhikaM bhavati, bhaktabhikSAzcaitAH pAnakabhikSA apyetAvatyo na ceha gaNitA iti etatsvarUpamevam - "paDimAsu saptagA satta, paDhame tattha sattae / ekkeke givhae bhikkhaM, biie donni donni U // 1 // evamekekiyaM bhikkhaM, bhejjekekasattae / ginhaI aMtime jAva, satta satta diNe diNe // 2 // ahavA ekekkiyaM darzi, jA sattekekasattae / Aeso asthi esobi, siMhavikamasanniho // 3 // " ityAdi, [ pratimAH saptasaptikAH prathame tatra saptake ekaikAM bhikSAM gRhNAti For Fans Only 7 sthAnA0 uddezaH 3 aNDatAdiyoni saMgrahaH ga NasaMgrahetare piNDapA naiSagAva mahAyAH sU0543545 // 387 // ~777~ incibrary.org [03], aMga sUtra- [ 03] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna- 7 samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSa:, saptame sthAne na kiMcit uddezakaH vartate Page #779 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [7], uddezaka [-], mUlaM [545] (03) prata sUtrAMka [545] dIpa anukrama [596] dvitIye dve dve eva // 1 // evamekaikAM bhikSA kSipedyAvat ekaikasaptake'ntime dine sapta sapta gRhNAti // 2 // athavaikaikAM dattiM (hApayet ) ekaikasaptake yAvat sapta epo'pyAdezo'sti siNhgtisdRshH||3||] 'ahAmuttaMti yathAsUtra-sUtrAnatikameNa yAvatkaraNAt 'ahAasthaM yathArtha-niryuktyAdivyAkhyAnAnatikrameNetyarthaH, 'ahAtacaM' yathAtattvaM saptasaptamiketyabhidhAnArthAnatikrameNa anvarthasatyApanenetyarthaH 'ahAmaggaM' mArga:-kSAyopazamiko bhAvastadanatikrameNa, audayikabhAvAgamananetyarthaH, 'ahAkappa' yathAkalpa-kalpanIyAnatikrameNa pratimAsamAcArAnatikrameNa vA 'samma kAraNaM' kAyapravRttyA na manomAtreNetyarthaH, 'phAsiyA' spRSTA pratipattikAle vidhinA prAptA, 'pAliya'ti punaH punarupayogapratijAgaraNena rakSitA, sohiyatti zobhitA tatsamAptI gurvAdipradAnazeSabhojanAsevanena zodhitA pA-aticAravarjanena tadAlocanena vA, tIriya'tti tIraM-pAraM nItA, pUrNe'pi kAlAvadhau kiJcitkAlAvasthAnena, 'kiTTiya'tti kIcitA pAraNakadine ayamayaM cAbhigrahavizeSaH kRta AsId asyAM pratimAyAM sa cArAdhita evAdhunA mutkalo'hamiti gurusamakSaM kIrtanAditi, 'ArAdahiya'tti ebhireva prakAraiH sampUrNaniSThAM nItA bhavatIti, pratyAkhyAnApekSayA anyatra vyAkhyAnameSAmevaM-"ucie kAle vi hiNA pattaM jaM phAsiyaM tayaM bhaNiyaM / taha pAliyaM tu asaI samma uvaogapaDiyariyaM // 1 // gurudANasesabhoyaNasevaNayAe |u sohiyaM jANa / punnevi ghevakAlAvatthANA tIriyaM hoi // 2 // bhoyaNakAle amugaM pacakkhAyaMti bhuMja kiTTiyayaM / ArAhiyaM payArehiM saMmameehiM niTThaviyaM // 3 // " iti / [vidhinA yaducite kAle prAptaM taraspRSTaM bhaNitaM asakRtsamyagupayogapraticaritaM pAlitaM tathaiva // 1 // gurudAnazeSabhojanasevanatayA zodhitaM jAnIhi pUrNe'pi stokakAlAvasthAnAttIrNa bha * * 4% IndiaTary.om muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ~~778~ Page #780 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [7], uddezaka [-], mUlaM [145] (03) prata sUtrAMka sU0546 [545] dIpa anukrama [596] zrIsthAnA-IN vati // 2 // bhojanakAle'mukaM pratyAkhyAtamityupayujya bhunakti kIrtitaM samyagebhiH prakAraniSThitamArAdhitaM // 3 // ] sthAnA0 sUtra- | saptasaptamikAdipratimAzca pRthivyAmeva vidhIyanta iti pRthvIpratipAdanAyAha uddezaH 3 vRttiH aheloge NaM satta puDhavIo paM0, satta ghaNodadhIto paM0, satta ghaNavAtA satta taNuvAtA paM0 satta uvAsaMtarA paM0, etesu pRthvIdhanaNaM sazasu uvAsaMtaresu satta taNucAyA paiTThiyA, etesu NaM sattasu taNuvAtesu satta ghaNavAtA paiviyA, eesu NaM sattasu vaataadi||388|| ghaNavAtesu satta ghaNodadhI patihitA, etesu NaM sattasu ghaNodadhIsu piMDalagapihuNasaMThANasaMThiAo satta puDhavIo paM0 saM0 saptakAni paDhamA jAva sattamA, etAsi NaM sattaNDaM puDhavINaM satta NAmadhejA paM0 60-pammA vaMsA selA aMjaNA riTThA maghA mAghabatI, patAsi NaM sattaNhaM puDhavINaM satta gottA paM0 20-yaNappabhA sakarappabhA vAluappamA paMkappabhA dhUmappabhA tamA tamatamA (sU0546) 'aheloe' ityAdi, adholokagrahaNAdUrvaloke'pi pRthivIsattA'vagamyate, tatra caikA ISatyAgbhArAkhyA pRdhivyastIti, iha ca yadyapi prathamapRthivyA uparitanAni nava yojanazatAni tiryagloke bhavanti tathApi dezonA'pi pRthivIti| kRtvA na doSAyeti, etAzca krameNa bAhalyato yojanalakSamazItyAdisahasrAdhikaM bhavanti, ukta ca-"paDhamA asIisahassA 1 battIsA 2 aTThabIsa 3 bIsA ya 4 / aTThAra 5 sola 6 aTTha ya 7 sahassa lakkhovariM kujjA // 1 // " iti / / adholokAdhikArAttagatavastusUtrANyAvAdarasUtrAt, sugamAni caitAni, navaraM ghanodadhInAM bAhalyaM viMzatiryojanasahasrANi || // 388 ghanatanuvAtAkAzAntarANAmasaGkhyAtAni tAni, Aha ca-"sabve vIsasahassA bAhaleNaM ghanodadhI neyA / sesANaM tu asaMkhA | mani dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna-7 samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSaH, saptame sthAne na kiMcit uddezakaH vartate ~779~ Page #781 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [7], uddezaka [-], mUlaM [146] (03) prata 154505 6455 sUtrAMka aho 2 jAva satsamiyA // 1 // " iti, [viMzatiH sahasrANi bAhalyena sarvatra ghanodadhayaH zeSANAmasaGkhyeyAni eva adho-| dho yAvatsaptamyAM ghanatanuvAtAntarANAM // 1 // ] tathA chatramatikramya chatraM chatrAticchatraM tasya saMsthAna-AkAro'dhastanaM chatraM mahaduparitanaM ladhviti tena saMsthitAH chatrAticchatrasaMsthAnasaMsthitAH, idamuktaM bhavati-saptamI saptarajjuvistRtA SaSTyAdayastvekakarajjuhInA iti, kacisAThaH "piMDalagapilasaMThANasaMThiyA' tatra piMDalaga-paTalakaM puSpabhAjanaM tadvatpRthulasaMsthAnasaMsthitA iti paTalakapRthulasaMsthAnasaMsthitAH, 'pRthulapRthulasaMsthAnasaMsthitA' iti kacisAThaH, sa ca vyakta eva, 'nAmadhe. jatti nAmAnyeva nAmadheyAni, 'gotta'tti gotrANi tAnyapi nAmAnyeva, kevalamanvarthayuktAni gotrANi itarANi tvitarANi, anvarthazca sukhoneyaH / saptAvakAzAntarANi prAk prarUpitAni, teSu ca bAdarA vAyavaH santIti tatparUpaNAyAha sattavihA vAyaravAukAiyA paM0 ta0-pAtINavAte paDINavAte dAhiNavAte udINavAte ur3avAte ahovAte vidisivAte (sU0 547) satta saMThANA paM0 saM0-dIhe rahasse vaTTe se cauraMse pihule parimaMDale (sU0 548) satta bhayaTThANA paM0 saM0-ihalogabhate paralogamate AdANabhate akamhAbhate veyaNabhate maraNabhate asilogamate (sU0549) sattahiM ThANehiM chatamatthaM jANejA, pANe aivAettA bhavati musaM vadattA bhavati avinamAvitA bhavati sahapharisarasarUvagaMdhe AsAdettA bhavati pUtAsakAramaNuvhettA bhavati igaM sAvajaMti paNNavettA paDisevettA bhavati No jadhAvAdI tathAkArI yAvi bhavati / sattarhi ThANehiM kevalI jANejjA, 0-No pANe aivAittA bhavati jAva jadhAvAtI tadhAkArI yAvi bhavati (sU0 550) [546] dIpa anukrama [597] JAMERatinintamational wwwjandiarary.om muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ~780~ Page #782 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [ 550 ] dIpa anukrama [601] "sthAna" - aMgasUtra-3 ( mUlaM + vRttiH) uddezaka [-1, mUlaM [ 550 ] sthAna [7], zrIsthAnA- 2 GgasUtravRttiH // 389 // 7 sthAnA0 uddezaH i vAyusaMsthAnabhayAni 'sattavihA bAyaretyAdi, sUkSmANAM na bhedo'sti tato bAdaragrahaNaM, bhedazva digvidigbhedAt pratIta eveti / vAyavo hyadRzyAstathApi saMsthAnavanto bhayavantazceti saMsthAnabhayasUtre, saMsthAnAni ca pratItAni tadvizeSAH prataraghanAdayo'nyato OM jJeyAH / 'satta bhayadvANe tyAdi, bhayaM-mohanIyaprakRtisamuttha AtmapariNAmastasya sthAnAni -AzrayA bhayasthAnAni, tatra manuSyAdikasya sajAtIyAdanyasmAnmanuSyAdereva sakAzAdyadbhayaM tadihalokabhayaM, ihAdhikRtabhItimato jAtI loka ihalokastato bhayamiti vyutpattiH, tathA vijAtIyAt tiryagdevAdeH sakAzAnmanuSyAdInAM yadbhayaM tatparalokabhayaM, AdIyata 4 kevalitvAityAdAnaM dhanaM tadarthaM caurAdibhyo yadbhayaM tadAdAnabhayaM akasmAdeva vAhyanimittAnapekSaM gRhAdidhveva sthitasya rAjyAdau kevalitvabhayamakasmAdbhayaM vedanA-pIDA tanayaM vedanAbhayaM maraNabhayaM pratItaM, azlokabhayaM akIrttibhayaM evaM hi kriyamANe OM jJAnahetavaH | mahadayazo bhavatIti tadbhayAnna pravarttata iti / bhayaM ca udmasthasyaiva bhavati, sa ca yaiH sthAnairjJAyate tAnyAha - 'sattahiM ThANehI tyAdi, saptabhiH sthAnairhetubhUtaiH chadmasthaM jAnIyAt, tadyathA- prANAn atipAtayitA, teSAM kadAcid vyApAdanazIlo bhavati, iha ca prANAtipAtanamiti vaktavye'pi dharmmadhammiNorabhedAdatipAtayiteti dhamma nirdiSTaH, prANAtipAtanAcchadmastho'yamityavasIyate, kevalI hi kSINacAritrAvaraNatvAnniraticAra saMyamatvAdapratiSevitvAnna kadAcidapi prANAnAmatipAtayitA bhavatItyevaM sarvatra bhAvanA jJeyA, tathA mRSA vAditA bhavati, adatsamAdAtA - gRhItA bhavati, zabdAdInAsvAdayitA bhavati, pUjAsatkAraM - puSpArcanavakhAdyarcane anubRMhayitA pareNa svasya kriyamANasya tasyAnumodayitA, tadbhAve harSakArItyarthaH tathedamA dhAkarmAdi sAvadhaM sapApamityevaM prajJApya tadeva pratiSevitA bhavati, tathA sAmAnyato no yathA Forest Use Only sU0 547 550 ~ 781~ / / 389 // muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra - [03], aMga sUtra [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna- 7 samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSa:, saptame sthAne na kiMcit uddezakaH vartate p Page #783 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [550 ] dIpa anukrama [601] Education "sthAna" aMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRttiH) sthAna [7], uddezaka [-1 mUlaM [550 ] vAdI tathAkArI anyathAbhidhAyAnyathA karttA bhavati 'cApI'ti samuccaye / etAnyeva viparyastAni kevaligamakAni bhavantItyetatpratipAdanaparaM kevalisUtraM, sugamameva / kevalinazca prAyo gotravizeSavanta eva bhavanti pravrajyAyogyatvAnnAbheyAdivaditi 'satta mUlagottetyAdinA granthena gotravibhAgamAha satta mUlagotA paM0 [saM0] kAsavA gotamA bacchA kocchA kositA maMDavA vAsiGkA, je kAsavA te sattavidhA paM0 taM te kAsavA te saMdeza te goDA te vAlA te muMjaviNo te pavvapecchatiNo te varisakaNhA, je govamA te sattavidhA paM0 taM te goyamA te gaggA te bhArahA te aMgirasA te sakarAbhA te bhakkharAbhA te udgatAmA, je vacchA te sattavidhA paM0 taM te bacchA te ageyA te miciyA te sAmiliNo te selatatA te aTThiseNA te bIyakamhA, je kocchA te saptavidhA paM0 [saM0 - te kocchA te moggalAyaNA te piMgalAyaNA te koDINA te maMDaliyo te hAritA te somayA, je kosibhA te sattavidhA paM0 [saM0-- te kositA te kacAraNA te sAkhaMkAtaNA te golikAraNA te pakkhikAyaNA te aggicA te hohiyA, je maMDavA te sattavihA paM0 taM0te maMDavA te ariTThA te samutA te telA te elAvathA te kaMDiDA te khArAvaNA, je vAsiddhA te sattavihA paM0 taM te vAsiddhA te uMjAyaNA te jArekaNhA te baghAyacA te koDinnA te saNNI te pArAsarA ( sU0 551 ) sugamazcAyaM, navaraM gotrANi tathAvidhaikaikapuruSaprabhayA manuSyasantAnAH uttaragotrApekSayA mUlabhUtAni - AdibhUtAni gotrANi mUlagotrANi, kAze bhavaH kAzyaH- rasastaM pItavAniti kAzyapastadapatyAni kAzyapAH, munisuvratanemivaja jinA muni dIparatnasAgareNa saMkalita ... - www...... ..AgamasUtra [03], aMga sUtra [03] For Fans at Use Only - ~782~ Bal anibrary.org "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH Page #784 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [7], uddezaka [-], mUlaM [151] (03) zrIsthAnA sUtravRttiH prata // 39 // sUtrAMka [551] dIpa anukrama [602] cakravAdayazca kSatriyAH saptamagaNadharAdayo dvijAH jambUsvAmyAdayo gRhapatayazceti, zaha ca gotrasya gotravayo'bhedAdevasthAnA0 nirdezaH, anyathA kAzyapamiti vAcyaM syAdevaM sarvatra, tathA gotamasyApatyAni gautamAH-kSatriyAdayo yathA suvratanemI jinaulAuddezaH 3 nArAyaNapAvarjavAsudevabaladevA indrabhUtyAdigaNanAthatrayaM vairasvAmI ca, tathA vatsasyApatyAni vatsA:-zayyambhavAdayaH, mUlagotrAevaM kutsA-zivabhUtyAdayaH "kocchaM sivabhUI piya" iti vacanAt , evaM kauzikAH paDulUkAdayaH, maNDorapatyAni maNDavAH, ANi nayAzca vaziSTasyApatyAni vAziSTAH-SaSThagaNadharAyasuhastyAdayaH, tathA ye te kAzyapAste saptavidhAH, eke kAzyapazabdavyapadezyatvenasU0551kAzyapA evAnye tu kAzyapagotravizeSabhUtazaNDilyAdipuruSApatyarUpAH zANDilyAdayo'vagantavyAH / ayaM ca mUlago- 552 bapratigotravibhAgo nayavizeSamatAdbhavatIti nayavibhAgamAha satta mUlanayA paM0 20-negame saMgahe vavahAre ujusute sadde samamirUDhe evaMbhUte (sU0 552) 'satta mUle'tyAdi, bhUlabhUtA nayA mUlanayAH, te ca sapta, uttaranayA hi sapta zatAni, yadAha-"ekeko ya sayaviho satta nayasayA havaMti evaM tu / anno'viya Aeso paMceva sayA nayANaM tu ||1||"[ekaikH zatavidhA evaM saptanayazatAni | |bhavanti anyo'pi cAdezo nayAnAM paMcava zatAni // 1 // ] tathA-"jAvaiyA bayaNapahA tAvaiyA ceva huMti nyvaayaa| jAvaiyA nayavAyA tAvaiyA ceva parasamaya ||2||"tti, [yAvanto vacanapaMthAnaH tAvantazcaiva bhavanti nayavAdAH yAvanto nayavAdAstAvantazcaiva parasamayA iti // 1 // ] tatrAnantadharmAdhyAsite vastunyekadharmasamarthanapravaNo bodhavizeSo naya iti. // 290 // tatra 'Negame'tti naikarmAnairmahAsattAsAmAnyavizeSavizeSajJAnamimIte minoti vA naikamaH, Aha ca-"gAI mANAI. Hajandiarary.om muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna-7 samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSaH, saptame sthAne na kiMcit uddezakaH vartate ~ 783~ Page #785 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [7], uddezaka [-], mUlaM [152] (03) prata sUtrAMka [552] dIpa anukrama [603] sAmannobhayavisesanANAI / tehiM miNai to gamo No NegamANotti // 1 // " [naikAni mAnAni sAmAnyobhayavizepajJAnAni yatairminoti tato naigamo nayo naikamAna iti // 1 // ] iti, niMgameSu vA-arthabodheSu kuzalo bhavo cA naigamaH, | athavA naike gamA:-pandhAno yasya sa naikagamaH, Aha ca-"logatthaniyohA vA nigamA tesu kusalo bhavo vA'yaM / ahavA jaMgagamo gapahA Negamo teNaM // 1 // " iti, [lokArthanibodhA vA nigamAsteSu kuzalo bhavo vA'yaM / athavA yat naikagamo'nekapatho naigamastena // 1 // ] tatrAyaM sarvatra sadityevamanugatAkArAvabodhahetubhUtAM mahAsattAmicchati anuvRttavyAvRttAvabodhahetubhUtaM ca sAmAnyavizeSaM dravyatvAdi vyAvRttAvavodhahetubhUtaM ca nityadravyavRttimantyaM vizeSamiti, AiitthaM tIyaM naigamaH samyagdRSTirevAstu sAmAnyavizeSAbhyupagamaparatvAt sAdhuvaditi, naitadevaM, sAmAnyavizeSavastUnAmatyantabhedAbhyupagamaparatvAttasyeti, Aha ca bhASyakAra:-"jaM sAmanavisese paropparaM vatthuo ya so bhinne / mannai aJcatamao micchAdiTTI kaNAdobba // 1 ||dohivi naehiM nIyaM satthamulUeNa tahavi micchattaM / jaM savisayapahANataNeNa annonaniravekkhA // 1 // " iti, [yatparasparaM vastunazca sAmAnyavizeSau bhinnI atyantai manute'to mithyASTiH kaNAda | iva // 1 // ulUkena zAkhaM dvAbhyAM nayAbhyAM nItamapi mithyAtvaM yatsvaviSayapradhAnatvenAnyo'nyanirapekSau (aGgIkRtI) // 1 // ] tathA saGgrahaNaM bhedAnAM saGgalAti vA bhedAn saGgahyante vA bhedA yena sa sabahaH, uktazca-"saMgahaNaM saMgiNhai saMgijhate va teNa jaM bheyA / to saMgahotti"[saMgrahaNaM saMgRhNAti saMgRhyate vA tena yasmA dAstataH sngghhH||] etaduktaM bhavati-sAmAnyapratipAdanaparaH khalvayaM sadityukta sAmAnyameva pratipadyate na vizeSa, tathA ca manyate-vizeSAH sAmAnya Mrandinrayog muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ~ 784~ Page #786 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [552] dIpa anukrama [603] zrIsthAnA GgasUtra vRttiH // 391 // "sthAna" - aMgasUtra-3 ( mUlaM + vRttiH) mUlaM [ 552] sthAna [7], uddezaka [-1, to'rthAntarabhUtAH syuranarthAntarabhUtA vA?, yadyarthAntarabhUtA na santi te, sAmAnyAdarthAntaratvAt khapuSpavat, athAnaarthAntarabhUtAH sAmAnyamAtraM te, tadavyatiriktatvAt, tatsvarUpavaditi, Aha ca - "saditi bhaNiyaMmi jamhA savvatthANuSpavattae buddhii| to savyaM tammattaM natthi tadatthaMtaraM kiMci // 1 // kuMbho bhAvA'Nano jai to bhAvo aha'nnahA'bhAvo / evaM | paDAdao'vihu bhAvA'nannati tammattaM // 2 // " iti [ saditi bhaNite yasmAtsarvatrAnupravarttate buddhiH tataH sarvaM tanmAtraM nAsti tadarthAntaraM kiMcit // 1 // kuMbho bhAvAdananyo yadi tato bhAvo'thAnyathA'bhAvaH evaM paTAdayo'pi bhAvAdananyA iti tanmAtraM (sarva) // 2 // ] tathA vyavaharaNaM vyavaharatIti vA vyavahiyate vA apalapyate sAmAnyamanena vizeSAn vA | s'zritya vyavahAraparo vyavahAraH, Aha ca-- "vavaharaNaM vavaharae sa teNa vabahIrae va sAmanaM / vavahAraparo ya jao visesao teNa vabahAro // 1 // " iti [ vyavaharaNaM vyavaharati vyapaharati vA sAmAnyaM vyavahAraparo yatazca vizeSatastena vyavahAraH // 1 // ] ayaM hi vizeSapratipAdanaparaH sadityukte vizeSAneva ghaTAdIn pratipadyate, teSAmeva vyavahArahetutvAt, na tadatiriktaM sAmAnyaM tasya vyavahArApetatvAt tathA ca-sAmAnyaM vizeSebhyo bhinnamabhinnaM vA syAt ? yadi bhinnaM vizeSavyatirekeNopalabhyeta, na copalabhyate, athAbhinnaM vizeSamAtraM tattadavyatiriktatvAttatsvarUpavaditi, Aha ca - "uvalaMbhabbavahArAbhAvAo ta (ni) visesabhAvAo / taM natthi khapuSphepiva saMti visesA sapaJcakkhaM // 1 // " iti [ upalaMbhavyavahArA bhAvAttadvi (nirvizeSabhAvAt tannAsti khapuSpamitra vizeSAH santi svapratyakSaM // 1 // ] tathA lokasaMvyavahAraparo vyavahAraH, tathAhi - asau paJcavarNe'pi bhramarAdivastuni bahutaratyAt kRSNatvameva manyate, Aha ca - "bahutaraotiya taM ciya ga Forest Use Only 7 sthAnA0 uddezaH ra nayAH sU0 552 ~785~ // 391 // www.incibrary.org muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [03], aMga sUtra - [ 03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna- 7 samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSa:, saptame sthAne na kiMcit uddezakaH vartate Page #787 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [552] dIpa anukrama [603] sthA0 66 Education in "sthAna" - aMgasUtra-3 ( mUlaM + vRttiH) uddezaka [-], mUlaM [ 552] sthAna [7], | mei saMtevi sesae muyai / saMvavahAraparatayA vabahAro logamicchaMto // 1 // " [ saMvyavahAraparatayA lokamicchan vyavahAro vahutaratvAdeva taM gamayati sato'pi zeSakAnmucatyeva // 1 // ] iti 3 tathA Rju vakraviparyayAdabhimukhaM zrutaM jJAnaM yasyAsI RjuzrutaH, Rju vA - varttamAnamatItAnAgatavaRpari tyAgAdvastu sUtrayati - gamayatIti RjusUtraH uktaM ca- "ujjaM riDaM surya nANamujju suyamassa so'yamujjusuo / suttayai vA jamujjuM vatthaM teNujjumuttotti // 1 // [Rju avakraM zrutaM jJAnaM Rju zrutamasya so'yamRjuzrutaH sUtrayati vA yahaju vastu tena RjusUtra iti // 1 // ] ayaM hi varttamAnaM nijakaM liGgavacananAmAdibhinnamapyekaM vastu pratipadyate, zeSamavastviti, tathAhi atItameSyadvA na bhAvo, vinaSTAnutpannatvAdadRzyazvAtkhapuSpavat, tathA parakIyamadhyavastu niSphalatvAt khakusumavat, tasmAdvarttamAnaM svaM vastu tacca na liGgAdibhinnamapi svarUpamujjhati, liGgabhinnaM taTastaTI taTamiti vacanabhinnamApo jalaM nAmAdibhinnaM nAmasthApanAdravyabhAvabhinnaM, Aha ca " tamhA nijagaM saMpayakAlIyaM liMgavayaNabhinnapi / nAmAdibheyavihiyaM paDivajjai vatthumujjasuya // 1 // " tti 4, [tasmAnnijakaM sAmpratakAlInaM liMgavacanabhinnamapi nAmAdibhedavadapi pratipadyate RjusUtro vastu // 1 // ] tathA zapanaM zapati vA asau zapyate vA tena vastviti zabdastasyArthaparigrahAdabhedopacArAnnayo'pi zabda eva, yathA kRtakatvAdilakSaNahetvarthapratipAdakaM padaM heturevocyata iti, Aha ca- "savaNaM sabai sa teNaM va sappae vatthu jaM tabha saho / tassa'tthapariggahao naovi sadotti hetuvva // 1 // " iti, [ zapanaM zapati sa tena vA zapyate vastu yattataH zabdaH / tasyArthaparigrahAt nayo'pi zabda iti heturiva hetvarthapratipAdakaH // 1 // ] ayaM ca nAmasthApanAdravya kumbhA na santyeveti manyate, tatkAryAkaraNAt khapuSpavat, For Full muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [03], aMga sUtra [03] ~786~ Janibrary.org "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH Page #788 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [7], uddezaka [-], mUlaM [552] (03) prata sUtrAMka [552] zrIsthAnA-pAna ca bhinnaliGgavacanamekaM, liGgavacanabhedAdeva, strIpuruSavat kuTA vRkSa ityAdivat , ato ghaTaH kuTaH kumbha iti svapa-IP sthAnA ryAyadhvanivAcyamekameveti, Aha ca-" ciya rijasuttamayaM pacuppannaM visesiyataraM so / icchai bhAvaghaDaM thiya ja na u ddezA3 vRttiH nAmAdao tinni // 1 // " [tadeva RjusUtramataM pratyutpanna vizeSitataraM sa icchati bhAvaghaTameva (manute) naiva nAmA nayA: // 392 // dIkhIn yat // 1 // ] 5, tathA nAnArtheSu nAnAsaMjJAsamabhirohaNAt samabhirUDhaH, uktaM ca-"jaM jaM sannaM bhAsaha taM taM | mAsU0552 |ciya samabhirohae jamhA / sarvataratthavimuho tao ka(na)o samabhirUDhotti ||1||"[yaaN yAM saMjJA bhASate tAM tAM samabhirohatyeva yasmAt saMjJAntarArthavimukhastato nayaH samabhirUDhaiti // 1 // ] ayaM hi manyate-ghaTakuTAdayaH zabdA bhinnapravRtinimittatvAdbhinnArthagocarAH, ghaTapaTAdizabdavat , tathA ca ghaTanAt ghaTo viziSTaceSTAvAnarthoM ghaTa iti, tathA 'kuTa kITilye' kuTanAt kuTA, kauTilyayogyAt kuTa iti, ghaTo'nyaH kuTo'pyanya eveti 6, tathA yathAzabdArtha evaM padArthoM bhUtaH sannityartho'nyathAbhUto'sannitipratipattipara evaMbhUto nayaH, Aha ca-"evaM jahasaddattho saMto bhUo ty'nnhaa'bhuuo| teNevabhUvanao saddatthaparo viseseNaM // " iti, [evaM yathAzabdArthastathA bhUtaH sannanyathA'bhUtaH tataH (asan) tenaivaMbhUtanayaH vizeSeNa zabdArthaparaH // 1 // ] ayaM hi yoSinmastakavyavasthitaM ceSTAvantamevArtha ghaTazabdavAcya manyate, na sthAnabharaNAdikriyAntarApannamiti, bhavanti cAtra zlokAH-"zuddha dravyaM samAzritya, saGgahastadazuddhitaH / naigamavyavahArau staH, zeSAH pryaaymaashritaaH||2|| anyadeva hi sAmAnyamabhinnajJAnakAraNam / vizeSo'pyanyameveti, manyate | naigamo nayaH // 2 // sadbhapatAnatikrAntasvasvabhAvamidaM jagat / sattArUpatayA sarva, saGgahana satraho mtH||3|| vyavahA dIpa anukrama [603] // 392 JABERatin intimational s ajaneiorary.org muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna-7 samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSaH, saptame sthAne na kiMcit uddezakaH vartate ~ 787~ Page #789 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [552] dIpa anukrama [603] "sthAna" aMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRttiH) sthAna [7], uddezaka - mUlaM [552] Educatunamnational rastu tAmeva, prativastu vyavasthitAm / tathaiva dRzyamAnatvAd, vyavahArayati dehinaH // 4 // tatrarjusUtranItiH svAt, yuddhaparyAyasaMsthitA | nazvarasyaiva bhAvasya, bhAvAt sthitiviyogataH // 5 // atItAnAgatAkArakAlasaMsparzavarjitam / varttamAnatayA sarvamRjusUtreNa sUtrayate // 6 // virodhiliGgasaGkhyAdibhedAdbhinnasvabhAvatAm / tasyaiva manyamAno'yaM, zabdaH pratyavatiSThate // 7 // tathAvidhasya tasyApi vastunaH kSaNavRttinaH / brUte samabhirUDhastu, saMjJAbhedena bhinnatAm // 8 // ekasyApi dhvanervAcyaM sadA tannopapadyate / kriyAbhedena bhinnatvAdevaMbhUto'bhimanyate // 9 // " atha kathaM sapta nayazatAnyasaGkhyA vA nayAH saptasu nayeSvantarbhavantIti ?, ucyate, yathA vaktRvizeSAdasaGkhyeyA api svarAH saptasu svareSviti svarANAmeva svarUpapratipAdanAya satta saretyAdi svaraprakaraNamAha satta sarA paM0 taM0--sajje risane gaMdhAre, majjhime paMcame sare / dhevate caiva NisAte, sarA satta vivAhitA // 1 // eesi NaM santa sarANaM satta saradvANA paM0 naM0 -- sa tu amgajinmAte, ureNa risabhaM saraM / kaMDuggateNa gaMdhAraM,' majjhajibhAte majjhimaM // 2 // NAsAe paMcamaM vUyA, daMtodveNa ya dhaivataM / muddhANeNa ya NesAvaM, saraThANA vivAhitA // 3 // satta sarA jIvanissitA paM0 taM0 sajjaM rakhati mayUro, kukuDo risahaM saraM / haMso Nadati gaMdhAraM majjhimaM tu gavelagA || 4 || aha kusumasaMbhave kAle, koilA paMcamaM saraM / chaddhaM ca sArasA koMcA, jisAyaM sattamaM gatA // 5 // saca sarA ajIvanissitA paM0 taM0-salaM ravati muiMgo, gomuhI risabhaM saraM / saMkho Nadati gaMdhAraM majjhimaM puNa jhaharI 1 // 6 // caucalaNapatidvANA, gohiyA paMcamaM saraM | ADaMbaro revatitaM maddAbherI ya sattamaM // 7 // etesi NaM sattasa muni dIparatnasAgareNa saMkalita ... - www...... ..AgamasUtra [03], aMga sUtra [03] - , For PPs Use Only ~788~ "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH Page #790 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [7], uddezaka [-], mUlaM [553] +gAthA 1-32 (03) zrIsthAnAgasUtra 7sthAnA0 uddezaH3 svaraprakaraNaM sU0556 // 393 // prata sUtrAMka [553] gAthA ||1-32|| dIpa anukrama [604-643]] rANaM satta saralakkhaNA paM0 saM0-"sajeNa labhati viti, kataM ca Na viNassati / gAvo mittA ya puttA ya, NArINaM va vallabho / / 8 // risabheNa u esaja, seNAva, dhaNANi ya / vatthagaMdhamalaMkAra, ithio sayaNANi / / 9 / / gaMdhAre gItajuttiNNA, vanavittI kalAhitA / bhavaMti katiNo pannA, je anne sasthapAragA // 10 // manimasarasaMpannA, bhavaMti suhajIviNo / khAvatI pIvatI detI, mavimarma saramassito // 11 // paMcamasarasaMpannA, bhavaMti puDhavIpatI / sUrA saMgahakattAro, aNegagaNaNAtagA // 12 // revatasarasaMpannA, bhavaMti kalaha ppiyA / sAuNitA bagguriyA, soyariyA macchabaMdhA va // 13 // caMDAlA muTThiyA sevA, je anne pAvakammiNo / godhAtagA ya je corA, NisAyaM saramassitA // 14 // etesiM sattaNDaM sarANaM tabhI gAmA paNNattA, 0-sajjagAme majjhimagAme gaMdhAragAme, sajagAgarama NaM satta mucchaNAto paM0 saM0-bhaMgI phoralpIyA harI va rayataNI ya sArakaMtA va / chavI ya sArasI NAma muddhasajA ya sattamA / / 15 // majhimagAmassa NaM satta mukhchaNAto paM0, 0-uttaramaMdA rayaNI, uttarA uttarAsamA / AsokaMtA ya sovIrA, a. bhiru davati sattamA // 16 // gaMdhAragAmasma NaM saca mucchaNAto paM0, taM0--NaMdI ta khudimA pUrimA ya utthI ya sudvagaMdhArA / uttaragaMdhArAvita, paMcamitA havati mucchA u 17 / / suitaramAyAmA sA chaTThI Niyamaso u NAyacA / maha uttarAyatA koDImAtasA satsamI mucchA / / 18 // satta sarAo ko saMbhavaMti yassa kA bhavaMti jonnii|| katisamatA ussAsA kati vA geyassa AgArA // 19 // satta sarA NAbhIto bhavaMti gItaM ca ruyajoNItaM / pArasamA UsAsA tini ya gIyassa AgArA // 20 / / AimiuM ArabhaMtA samunvahaMtA ya majmagAraMmi / avasANe taNavito tinni va 393 // PRESS Infantionary.org muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna-7 samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSaH, saptame sthAne na kiMcit uddezakaH vartate ~789~ Page #791 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [553] gAthA // 1-32|| dIpa anukrama [204 -643] Education **** "sthAna" - aMgasUtra - 3 (mUlaM + vRttiH ) uddezaka [-1. mUlaM [ 553] + gAthA 1-32 sthAna [7], geyassa AgArA // 21 // chose advaguNe tinni ya vittAI do va bhaNitIo / jANAhiti so gAhie susikkhio raMgamajjhami / / 22 / / bhItaM dutaM rahassaM gAyaMto mA va gAhi uttAlaM / kAkassaramaNunAsaM ca hoMti geyassa chosA ||23|| punaM 1 ra 2 ca alaMkiyaM 3 ca vattaM 4 sahA avighu 5 / madhuraM 6 sama 7 sukumAraM 8 aTTha guNA hoMti geyassa // 24 // urakaMThasirapasatyaM ca gejaMte marimiapadabaddhaM / samatAlapaDukkhevaM sattasarasIharaM gIyaM // 25 // niddosaM sAravaMtaM ca uttama kiyaM / upaNIya sovayAraM ca miyaM madhurameva ya // 26 // samamadrasamaM caiva savvattha visamaM jaM / tini vittappayArAhaM catthaM nopalabbhatI // 27 // sakatA pAgatA ceva, duhA bhaNitIo AhiyA / saramaMDalaMmi gijjaMte, pasatthA isibhAsitA // 28 // kesI gAvati ya madhuraM kesI gAtati kharaM ca rukkhaM ca / kesI gAyati caraM kesi vilaMbaM dutaM kesI // 29 // vissaraM puNa kerisI ? || sAmA gAyai madhuraM kAlI gAya kharaM ca ruk ca / gorI gAvati caDaraM kANa vilaMbaM dutaM aMdhA // 30 // vissaraM puNa piMgalA | vaMtisamaM tAlasamaM pAdasamaM layasamaM gasamaM ca / nIsasiUsasiyasamaM saMcArasamA sarA satta // 31 // sata sarA ya tato gAmA, mucchaNA ekavIsatI / tANA egUNapaNNAsA, samattaM saramaMDalaM // 32 // ( sU0 553 ) iti saramaMDalaM samattaM // + sugamaM cedaM navaraM svaraNAni svarAH -- zabdavizeSAH, 'sajje' tyAdizlokAH, padmayo jAtaH paDjaH, uktaM hi "nAsAM ka NThamurastAlu, jihvAM dantAMzca saMzritaH / paGgiH saJjAyate yasmAttasmAt SaDja iti smRtaH // 1 // " tathA RSabho vRSabhastadvad yo varttate sa RSabha iti, Aha ca - " vAyuH samutthito nAbheH kaNThazIrSasamAhataH / naddetyRSabhavad yasmAt tasmAdRSabha 1 muni dIparatnasAgareNa saMkalita... ..AgamasUtra [03], aMga sUtra [03] www...... For Parts Only - ~ 790 ~ "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH brary.org Page #792 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [7], uddezaka - mUlaM [553] +gAthA 1-32 (03) zrIsthAnA- jasatra // 394 // prata sUtrAMka [553] gAthA ||1-32|| dIpa anukrama [604-643]] ucyate // 1 // " tathA gandho vidyate yatra sa gamdhAraH sa eva gAndhAro, gandhavAhavizeSaH ityarthaH, abhANi hi-vAyu sthAnA0 samutthito nAbheH, knntthshiirsssmaahtH| nAnAgamdhAvahaH puNyo, gAndhArastena hetunA // 1 // " tathA madhye kAyasya bhavo uddezaH 3 | madhyamA, yadavAci-vAyuH samutthito nAbherurohadi samAhataH / nAbhiM prApto mahAnAdo, madhyamatvaM samacate // 1 // " tathA paJcAnAM par3ajAdisvarANAM nirdezakramamAnisa pUraNaH paJcamaH athavA paJcasu nAbhyAdisthAneSu mAtIti paJcamaH svara,lA yadabhyadhAyi-"vAyuH samutthito nAbherurohatkaNThazirohataH / paJcasthAnotthitasyAsya, paJcamatvaM vidhIyate // 1 // " tathA sU0553 abhisandhayate-anusandhayati zeSasvarAniti niruktivazAd dhaivataH, yaduktam-"abhisandhayate yasmAdetAn pUrvosthitAn svarAn / tasmAdasya svarasthApi, dhaivatatvaM vidhIyate // 1 // " pAThAntareNa raivatazcaiveti, tathA niSIdanti svarA yasmin sa. niSAdaH, yato'bhihitaM-"niSIdanti svarA yasmAniSAdastena hetunA / sarvAMzcAbhibhavatyeSa, yadAdityo'sya daivatam // 1 // " iti, tadevaM svarAH sapta 'viyAhiyoti vyAkhyAtA, nanu kArya hi kAraNAyattaM jihvA ca svarasya kAraNaM sA cAsamayayarUpA tataH kathaM svarANAM sahayAtatvamiti, ucyate, asaGkhyAtA api vizeSataH svarAH sAmAnyataH sarve'pi saptasvantabhe-13 vanti, athavA sthUlasvarAn gItaM cAzritya sapta ukAH, Aha ca-"karja karaNAyasaM jIhAya sarassa tA asNkheyaa| sarasaMkha| masaMkhejA krnnssaasNkhyttaao||1|| satta ya suttanibaddhA kaha na viroho tao gurU Aha / sattaNuvAI sacce bAyaragahaNaM ca geyaM vAM // 2 // " iti|kaary kAraNAyattaM svarasthaca jihvA tA asaGkhyeyAH svarAH sahayeyA asaGghayAtAH kAraNasthA-II | |394 // saGgyatvAt // 1 // sasa ca sUtre nivadAH kathaM na virodhaH tato gururAha sarve'pi saptAnupAtinaH sthUlagrahaNamAzritya geyaM 455 JABERatinimtamational muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna-7 samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSaH, saptame sthAne na kiMcit uddezakaH vartate ~ 791~ Page #793 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [7], uddezaka [-], mUlaM [153] +gAthA 1-32 (03) prata sUtrAMka [553] gAthA ||1-32|| dIpa anukrama [604-643]] 4 vA // 2 // ] svarAnAmato'bhidhAya kAraNatastanirUpaNAyopakramate-'eesi Na'mityAdi, tatra nAbhisamutthaH svarovikArI Abhogena anAbhogena vA yaM pradeza prApya vizeSamAsAdayati tatsvarasyopakArakamiti svarasthAnamucyate, 'sajja'mityAdizlokadvayaM; bayAditi sarvatra kriyA, pajaM tu prathamasvarameva agrabhUtA jihvA aprajihvA jihvAnamityarthaH tayA, yadyapi SaDjabhaNane sthAnAntarANyapi vyApriyante aprajihvA vA svarAntareSu vyApriyate tathApi sA tatra bahutaravyApAravatItikRtvA tayA tameva brUyAdityabhihita, uro-vakSastena RSabhasvaraM, 'kaMTuggaeNaM'ti kaNThazcAsAvunakaca-utkaTaH kaNThoakastena kaNThasya vogratvaM yattena kaNThogratvena kaNThAdvA yavudgataM-udgatiH svarodgamalakSaNA kriyA tena kaNThodgatena gandhAra, |jihAyA madhyo bhAgo madhyajihvA tayA madhyamaM, tathA dantAzca oSThau ca dantoSThaM tena caivarta raivataM veti / 'jIvanissiyatti jIvAzritAH jIvebhyo vA niHsRtA-nirgatA, 'sajja'mityAdizlokaH, 'nadati'rauti 'gavelaga'tti gAvazca elakAzca-UraNakA gavelakAH athavA gavelakA-UraNakA eva iti, 'aha kusuma ityAdirUpakaM gAthAbhidhAna, "viSamA|kSarapAda yA pAdairasama dazadharmavat / tanve'smin yadasiddha, gAtheti tat paNDitai yam // 1 // " iti pacanAt, 'atheti &AvizeSArthaH, vizeSArthatA caiva-yathA gavelakA avizeSeNa madhyama svaraM nadanti na tathA kokilAH pazcarma, api tu kusumasa mbhave kAla iti, kusumAnAM bAhulyato banaspatiSu sambhavo yasmin sa tathA tatra, madhAvityarthaH / 'ajIvamissiya'tti tathaiva navaraM jIvaprayogAdeta iti| 'saja'mityAdi zlokaH, mRdaGgo-mardalA gomukhI-kAhalA yatastasyA mukhe gozAmanyadvA & kriyata iti, 'ca' ityAdizlokAH caturbhizcaraNaiH pratiSThAnaM bhuvi yasyAH sA tadhA, godhAcarmaNA avanakheti godhikA RE wajandiarary.om muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ~792~ Page #794 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [7], uddezaka [-], mUlaM [553] +gAthA 1-32 (03) zrIsthAnA- asUtravRttiH raNa prata sUtrAMka [553] gAthA ||1-32|| dIpa anukrama [604-643]] vAdyavizeSo darda riketi yatsaryAyaH, ADambara:-paTahaH saptamamiti-nipAdaM / 'eesi 'mityAdi, 'satta'tti svarabhedAt sthAnA0 sapta svaralakSaNAni yathAsvaM phalaM prati prApaNAvyabhicArINi svararUpANi bhavanti, tAnyeva phalata Aha-sajeNe'tyAdi zlokAH sapta, SaDjena labhate vRttiM, ayamarthaH-paDhjasyedaM lakSaNa-svarUpamasti yena vRtti-jIvanaM labhate SaDjasvarayuktaH prANI, kharaprakaetacca manuSyApekSayA lakSyate, manuSyalakSaNatvAdaspeti, kRtaM ca na vinazyati tasyeti zeSaH, niSphalArambho na bhavatItyarthaH, gAvo mitrANi ca putrAzca bhavantIti shessH| 'esajjati aizvarya gandhAre gItayuktijJAH varyavRttayaH-pradhAnajIvikAH kalA-14 sU0553 bhiradhikAH kavayaH-kAvyakAriNaH prAjJAH-sadbodhAH, ye ca uktebhyo gItayuktijJAdibhyo'nye zAstrapAragA:-dhanurvedAdipAragAminaste bhavantIti, zakunena-zyenalakSaNena caranti-pApaddhi kurvanti zakunAn vA manti zAkunikAH, vAgurAmRgabandhanaM tayA carantIti vAgurikAH, zUkareNa zUkaravadhArtha carantIti zUkarAn vA nantIti zaukarikAH, mauSTikAmallA iti, 'eteSA'mityAdi, tatra vyAkhyAnagAthA-'sajAi tihA gAmo sasamUho mucchanANa vinneo| tA satta ekameke to satta sarANa igavIsA // 1 // annannasaravisese uppAyaMtassa mucchaNA bhaNiyA / kattA va mucchio iba kuNahe | muccha va so vatti // 2 // " kartA vA mUJchita iva karoti, mUrchanniva vA sa kataityarthaH, iha ca maGgIprabhRtInAmekaviMzatimUrcchanAnAM svaravizeSAH pUrvagate svaramAbhRte bhaNitAH, adhunA tu tadvinirgatebhyo bharatavaizAkhilAdizAstrebhyo vi. jJeyA iti / satsassarA kao' gAhA, iha catvAraH praznAH, tatra kuta iti sthAnAt kA yoniriti-kA jAtiH tathA kati kaa||395 samayA yeSu te katisamayA, ucchAsAH kiMparimANakAlA ityarthaH, tathA''kArA:-AkRtayaH svruupaanniityrthe|, 'satta Janatarary.om muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [3], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna-7 samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSaH, saptame sthAne na kiMcit uddezakaH vartate ~ 793~ Page #795 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRttiH ) sthAna [7], uddezaka [-], mUlaM [153] +gAthA 1-32 (03) prata sUtrAMka [553] gAthA ||1-32|| dIpa anukrama [604-643]] sarA' gAhA praznanirvacanArthA saSTA, navaraM ruditaM yoniH-jAtiH samAnarUpatayA yasya tad ruditayonika, pAdasamayA ucchrAsA-yAvadbhiH samayaiH pAdo vRttasya nIyate tAvatsamayA ucchAmA gIte bhavantItyarthaH, AkArAnAha-'AIgAhA, Adau-prAthamye mRdu-komalamAdimRdu gItamiti gamyate, ArabhamANAH, iha samuditatyApekSaM bahuvacanamanyathA eka eva AkAro dvayamanyad vakSyamANalakSaNamiti, tathA samudvahantazca mahattA gItadhvaneriti gamyate, madhyakAre-madhyabhAge, tathA avasAne ca kSapayanto-gItadhvani mandrIkurvantastrayo gItasyAkArA bhavanti, AdimadhyAvasAneSu gItadhvaniH mRdutAramandrasvabhAvaH krameNa bhavatIti bhAvaH, kiM cAnyat-'cha dose' dAragAhA, SaT dopA varjanIyAH, tAnAha-'bhIrya'gAhA, bhIta-trastamAnasaM 1 dutaM-tvaritaM 2 'rahassaMti isvasvaraM laghuzabdamityarthaH, pAThAntareNa 'uppicchaM' zvAsayuktaM tvaritaM ceti ha uttAla-utsAvalyArthe ityatitAlamasthAnatAlaM vA, tAlastu kaMzikAdizabda vizeSa iti 4, 'kAkasvara' zlakSNAzravyasvaraM, anunAsaM ca-sAnunAsikaM nAsikAkRtasvaramityarthaH, kimityAha-gAyan gAnapravRttastvaM he gAyana! mA gAsI, kimiti, kAyata ete geyasya SaT doSA iti / aSTau guNAnAha-'pulaM' gAhA, pUrNa svarakalAbhiH 1 raktaM geyarAgeNAnuraktasya 2 alaGka6 tamanyAnyasvaravizeSANAM sphuTazubhAnAM karaNAt 3 vyaktamakSarasvarasphuTakaraNatvAt 4 'avighuTuM' vikrozanamiva yanna visvara "5 madhuraM-madhurasvara kokilArutavat 6 sama-tAlavaMzasvarAdisamanugataM 7 sukumAra-lalitaM ulatIva yat svaragholanA prakAreNa zabdasparzanena zrotrendriyasya sukhotsAdanAdveti 8, ebhiraSTAbhirguNairyuktaM geyaM bhavati, anyathA viDambanA / kizcAnyat-'uragAhA, urakaNThaziraHsu prazasta-vizuddhaM, ayamoM-yadhurasi svaro vizAlastata urovizuddhaM, kaNThe yadi Milindiarayan muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ~794~ Page #796 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [7], uddezaka [-], mUlaM [153] +gAthA 1-32 (03) prata sUtrAMka [553] gAthA ||1-32|| dIpa anukrama [604-643]] zrIsthAnA- svaro vartito'sphuTitaca tataH kaNThavizuddha, zirasi prApto yadi nAnunAsikastataH zirovizuddhaM, athavA urakaNThAziraHsu 4 (7sthAnA0 asUtra- zleSmaNA avyAkuleSu vizuddheSu-prazasteSu yattattayeti, cakAro geyaguNAntarasamuccaye gIyate-udhAryate geyamiti sambadhyate, uddezaH 3 vRttiH kiviziSTamityAha?-mRduka' madhurasvaraM 'ribhitaM' yatrAkSareSu gholanayA saMcaran svaro ragatIva gholanAbahulamityarthaH / svarapraka padavI' geyapadainibaddhamiti, padatrayastha karmadhArayaH, 'samatAlapaDukkhevati samazabdaH pratyeka sambadhyate tena samA-18 stAlA-hastatAlA upacArAt tadravo yastitsamatAlaM tathA samaH pratyutkSepaH pratikSepo vA-murajakaMzikAdyAtodyAnAM yo sU0553 dhvanistalakSaNaH nRtyatsAdakSepalakSaNo vA yasmiMstatsamapratyutkSepaM samapratikSepaM veti, tathA 'sattasarasIbharati sapta svarAH 'sI-12 bhara'nti akSarAdibhiH samA yatra tatsaptasvarasIbharaM, te cAmI-'akkharasamaM 1 payasamaM 2 tAlasamaM 3 layasamaM 4 gahasama | pAca 5 / nIsasiUsasiyasamaM va saJcArasama 7 sarA sasa // ti, iyaM ca gAthA svaraprakaraNopAnte 'taMtisama'mityAdiradhImAtApi ihAkSarasamamityAdi vyAkhyAyate, anuyogadvAraTIkAyAmevameva darzanAditi, satra dIrghe akSare dIrghaH svaraH kriyate | 4Aikhe isvaH plate plataH sAnunAsike sAnunAsikA tadakSarasama, tathA yad geyapada-nAmikAdikamanyatarabandhena baddha yatra svare | &aa anupAti bhavati tattatraiva yatra gIte gIyate tatpadasamamiti, yatparasparAhatahastatAlasvarAnuvarsi bhavati tasAlasama, ja dAyinyataramayenAGgulikozakenAhatAyAstatryAH svaraprakAro layastamanusarato gAturyadya tallayasama, prathamato vaMzatacyA dibhiryaH svaro gRhItastatsama gIyamAnaM grahasama, nizvasitocchasitamAnamanatikAmato yaneyaM taniHzvasitocchasitasama, // 396 // prA taireva vaMzatasyAdibhiryadaGgalisaJcArasamaM gIyate tatsazcArasama, geyaM ca sapta svarAstadAtmakamityarthaH / yo geye sUtravandhaH JAMERatinintamational Swlanmiorary.org muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [3], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna-7 samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSaH, saptame sthAne na kiMcit uddezakaH vartate ~ 795~ Page #797 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [7], uddezaka [-], mUlaM [153] +gAthA 1-32 (03) prata sUtrAMka [553] gAthA ||1-32|| dIpa anukrama [604-643]] sa evamaSTaguNa eva kArya ityAha-nihosa' silogo, tatra nirdoSa-"aliyamuvadhAyajaNayaM" ityAdidvAtriMzatsUtradoparahita 1 sAravad-arthena yuktaM 2 hetuyuka-arthagamakakAraNayuktaM 3 alaGkataM-kAvyAlaGkArayuktaM 4 upanIta-upasaMhArayuktaM 5sopacAraM-aniSTharAviruddhAlajanIyAbhidhAnaM sojhAsa vA 6 mitaM padapAdAkSaraiH nAparimitamityarthaH 7 madhuraM tridhA || zabdArthAbhidhAnato geyaM bhavatIti dossH| 'tini ya vittAIti yaduktaM tavyAkhyA-'sama'silogo, tatra sarma pAdaira-* raica, tatra pAdaizcaturbhirakSaraistu-gurulaghubhiH, arddhasamaM tvekatarasama, viSamaM tu sarvatra pAdAkSarApekSayetyarthaH, anye tu vyA-18 cakSate-sama-yatra caturvapi pAdeSu samAnyakSarANi, arddhasamaM yatra prathamatRtIyayorvitIyacaturthayozca samatva, tathA sarvatra-sarvapAdeSu viparma ca-viSamAkSaraM yat yasmAdvasa bhavati tatastrINi vRttaprajAtAni-padyaprakArAH, ata eva caturthaM nopalabhyata iti, 'donni ya bhaNiiotti asya vyAkhyA-'sAyA' silogo, maNitiH-bhASA 'AhiyA' AkhyAtA svaramaNDalepaDUjAvisvarasamUhe, zeSa kaNThyaM / kIdRzI strI kIzaM gAyatIti praznamAha-kesI' gAhA, 'kesitti kIdRzI 'khara'nti | kharasthAnaM rUkSa-prasiddhaM caturaM-dakSaM vilamba-parimandharaM durta-zIghramiti, 'vissaraM puNa kerisiti vissaraM puNa kerisitti gAthAdhikamiti, uttaramAha-'sAmAgAhA kaNThyA, "piMgala'ti kapilA, 'taMti gAhA tantrIsama-dhINAditantrIzabdena tulyaM militaM ca, zeSa prAgvat, navaraM 'pAdoM' vRttapAdaH, tantrIsamamityAdiSu geyaM sambamdhanIrya, tathA geyasya svarAnogtaratvAduktaM 'saMcArasamA sarA satta'ti, anyathA saJcArasamamiti vAcya khAt, taitisamA tAlasametyAdi veti, ayaM ca svaramaNDalasajhepA , 'satta sarA' silogo, satA tazrI tAno bhavyate, tatra SaDjAdiH svaraH pratyeka saptabhistAna JABERatin intimational Paramhandionary.org muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ~ 796~ Page #798 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [553 ] gAthA // 1-32|| dIpa anukrama [204 -643] zrIsthAnA #sUtra vRttiH // 397 // "sthAna" - aMgasUtra - 3 (mUlaM + vRttiH ) uddezaka [-1. Education intimational sthAna [7], gayita ityevamekonapaJcAzattAnAH saptatantrIkAyAM vINAyAM bhavantIti evamekatantrIkAyAM tritantrIkAyAM ca kaNThenApi gIyamAnA ekonapaJcAzadeveti / anantaraM gAnato laukikaH kAyaklesa ukto'dhunA lokottaraM tamevAhasavidhe kAyakilese paNNatte, taM0-ThANAtite ukuduyAsaNite paDimaThAtI vIrAsagite sajite daMDAvite gaMDasAtI ( sU0 554) jaMbuddIve 2 satta vAsA paM0 [saM0 bharahe erakhate hai bate herannavate harivAse rammagavAse mhaavidedde| jaMbudIve 2 satta vAsaharapavyatA paM0 taM0 - cuhimavaMte mahAhimavaMte namaH nIlavaMte ruppI siharI maMdare / jaMbuddIve 2 satta mahAnadIo puratthAmimuhIo lavaNasamudde samappeMti, taM nAga rohitA hirI sItA NarakaMtA suvaNNakUlA rattA / jaMbudIve 2 satta mahAnatIo pacatthAbhimuhIo lavaNasamudaM samupaiti naM siMdhU rohitaMsA harikaMtA sItodA NArIkaMtA rupakUlA raktavatI / dhAyaisaMDadIvapuracchima NaM satta vAsA paM0 10- bharahe jAva mahAvidedde, dhAyaisaMDadIvapuracchime NaM saca vAsaharapabvatA paM0 [saM0 cutahimavaMte jAba maMdare, dhAyasaMDadIvapura0 satta mahAnatIo puracchAmimuhIto kAloyasamudda samappeMti, taM0-gaMgA jAva rattA, dhAyaisaMDadIvapuracchimajjheNaM satta mahAnatIo paJcatthAbhimuhIo lavaNasamudda samaprpeti, saM0-siMdhU jAva rattavatI, dhAyaisaMDadIve paJcasthima NaM matta vAsA evaM caiva, NavaraM purasthAmimuhIo lavaNasamudaM khamaprmeti paJcatthAbhimuddAo kAlodaM, sesaM taM veba, pukkhavarodha puracchimaddhe NaM satta vAsA taddeva, NavaraM purasthAbhimuhIo pukkharodaM samuddhaM samaprpati paJcatthAmimuhIto kAlodaM samudaM samappaiti, sesaM taM caiva evaM paJcatthimaddhevi, navaraM puratthAmimuhIo kAlovaM samudaM sama0 pacatyAbhimuddIo pukkharodaM samappeMti, savvattha vAsA vAsaharapaJcatA NatIto ya mUlaM [ 553] + gAthA 1-32 ---------- For Fans Only ~ 797 ~ 7 sthAnA0 uddezaH 1 svaraprakaraNaM sU0 553 // 397 // [03] muni dIparatnasAgareNa saMkalita .... ..AgamasUtra [03], aMga sUtra "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna-7 samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSa:, saptame sthAne na kiMcit uddezakaH vartate www.pincibrary.o Page #799 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [7], uddezaka [-], mUlaM [555] (03) prata sUtrAMka [555] bhANitavvANi / (sU0555) / jaMbuddIve 2 bhArahe vAse tItAte ussappiNIte satta kulagarA hutthA, ta0-mittadAme sudAme ya, supAse ya saryapabhe / vimalaghose sughose ta, mahAghose ya sattame // 1 // jaMbuddIce 2 bhArahe vAse imIse osapiNIe satta kulagarA hutthA-padamittha vimalabAhaNa 1 cakkhuma 2 jasamaM 3 cautthamabhicaMde 4 / tatto ya paseNai 5 puNa bholenAbhIya 7 // // eesiNaM sattaNDaM kulagarANaM satta bhAriyAo hutthA, taM0-caMdajasA 1 caMdakAMtA 2 surUva 3 paDirUSa 4 cakkhukatA 5 yA sirikatA 6 marudevI 7 kulakaraitthINa nAmAI // 2 // jaMbuddIve 2 bhArahe vAse AgamissAe ussappiNIe satta kulakarA bhavissaMti-mittavAhaNa subhome ya, suppabhe va sayaMpabhe / datte muhume [suhe suruve ya] subaMdhU ya, AgamessiNa hoksatI // 1 // vimalavAhaNe NaM kulakare sattavidhA rukkhA upabhogatAte hagyamAgachima, saM0mattaMgatA ta bhiMgA cittaMgA ceva hoti cittarasA / maNiyaMgA ta aNiyaNA sattamagA kaparukkhA ya // 1 // (sU0 556) sattavidhA daMDanItI paM020-hakAre makAre dhikAre paribhAse maMDaladhaMdhe cArate chavicchede (sU0557) egamegassa Na ramro cAuraMtacakavahissa NaM satta egidiyarataNA paM0, taM0-yakarayaNe 1 chattarapaNe 2 cammarayaNe 3 daMDarayaNe 4 asirayaNe 5 maNirayaNe 6 kAphaNiravaNe 7 / egamegassa NaM rano cAuraMtavakavaTTissa satta paMcidiyarataNA paM0, taM0seNAvatIrayaNe 1 gAhAvatiravaNe 2 vaDatirayaNe 3 purohitarayaNe 4 isthirayaNe 5 AsarayaNe 6 hatthirayaNe 7 (sU0 558) sattahiM ThANehiM ogAve dussama jANejA, taM0-akAle varisai 1 kAle Na parisai 2 asAdhU pujaMti 3 sAdhU Na pujaMti 4 gurUhi jaNo micchaM paDivanno 5 magoduhatA 6 vatiduhatA / sattahi ThANehiM ogADhaM susamaM jA dIpa anukrama [645] sthA067 Handiarary.om muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ~ 798~ Page #800 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [7], uddezaka [-], mUlaM [559] +gAthA (03) prata sUtrAMka [559] R-55-54-5 zrIkhAnA- NejA, taM0-akAle na varasai 1 kAle varisai 2 asAdhU Na pujaMti 3 sAdhU pujaMti 4 gurUhi jaNo samma paDi 7sthAnA nAsUtravano 5 maNosuhattA 6 vatisuhatA 7 (sU0 559) 4aa uddezaH 3 vRttiH 'sattavihe'tyAdi, prAyaH prAgeva vyAkhyAtamidaM tathApi kizcillikhyate, kAyasya-zarIrasya kleza:-khedaH pIDA kAya-3 | kula kraa||398|| dhAnI. kezo-bAhyatapovizeSaH, sthAnAyatikA sthAnAtigaH sthAnAtido vA-kAyotsargakArI, iha ca dharmadharmiNorabhedAdevamupa- nyAsaH, anyathA kAyakkezasya prakAntatvAt sa eva vAcyaH syAt, na tadvAna, iha tu tadvAnirdiSTa iti, evaM sarvatra, tayArautkaTukAsanikaH-pratItaH, tathA pratimAsthAyI-bhikSupratimAkArI vIrAsaniko-yaH siMhAsananiviSTamivAste, naipadhikA- lAni asamapadaputAdiniSadyopavezI daNDAyatikaH-prasAritadeho lagaNDazAyI-bhUmyalagnapRSThaH / idaM ca kAyaklezarUpaM tapo manuSya-10 vagADhaduH || loka evAstIti tatpratipAdanaparaM 'jambuddIve'tyAdi prakaraNaM, gatArtha caitat / manuSyakSetrAdhikArAttagatakulakarakalpavRkSa- SamAsuSame KAnItirakSaduSamAdiliGgasUtrANi pAThasiddhAni caitAni, navaraM 'AgamisseNa hokkhaha'tti AgamiSyatA kAlena hetunAsU0556 bhaviSyatItyartha, tathA vimalavAhane prathamakulakare sati saptavidhA iti pUrva dazavidhA abhUvan 'rukkha'tti kalpavRkSAHIDI 559 'uvabhogattAe'tti upabhogyatayA 'havvaM zIghramAgatavantaH, bhojanAdisampAdanenopabhoga tatkAlInamanuSyANAmAgatA ityarthaH, 'mattaMgayA ya'gAhA, 'mattaMgayA' iti mattaM-madastasya kAraNatvAnmadyamiha mattazabdenocyate tasyAGgabhUtA-kAra 11398 // prANabhUtAstadeva bAula-avayavo yeSAM te mattAGgakAH, sukhapeyamadyadAyina ityarthaH, cakAraH pUraNe, 'bhiMga'tti saMjJAzabdatvAd MbhRGgArAdivividhabhAjanasampAdakA bhRGgAH, 'cittaMgatti citrasya-anekavidhasya mAlyasya kAraNatvAccitrAGgAH, 'cittarasatti gAthA dIpa anukrama [646-658] JABERatinintamational Swlanmiorary.org muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [3], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna-7 samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSaH, saptame sthAne na kiMcit uddezakaH vartate ~799~ Page #801 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [7], uddezaka [-], mUlaM [559] +gAthA (03) SCAGAR prata sUtrAMka [559] citrA-vicitrA rasA-madhurAdayo manohAriNo yebhyaH sakAzAt sampadyante te citrarasAH, 'maNipaMga'tti maNInAM-Abha-1 raNabhUtAnAmaGgabhUtA:-kAraNabhUtAH maNayo vA aGgAni-avayavA yeSAM te maNyaGgAH, bhUSaNasampAdakA ityarthaH, 'aNipaNa'tti | anagnakArakatvAdananA-viziSTavastradAyinaH, saMjJAzabdo vA'yamiti, 'kapparukkha'tti uktavyatiriktasAmAnyakalpitaphaladAyitvena kalpanA kalpastanadhAnA vRkSAH kalpavRkSA iti / 'daMDanIitti daNDanaM daNDa:-aparAdhinAmanuzAsanaM, tatra tasya vA sa eva vA nItiH-nayo daNDanItiH, 'hakAreM'tti ha ityadhikSepArthastasya karaNaM hakkAraH, ayamarthaH-prathamadvitIyakulakarakAle'parAdhino daNDo hakAramAtra, tenaivAsau hatasarvasvamivAtmAnaM manyamAnaH punaraparAdhasthAne na pravarttata iti / tasya daNDanItitA, evaM mA ityasya niSedhArthasya karaNaM-abhidhAnaM mAkAraH, tRtIyacaturthekulakarakAle mahatyaparAdhe mAkArodaNDaH itaratra tu pUrva eveti, tathA dhigadhikSepArtha eva tasya karaNaM-uccAraNaM dhikkAraH, paJcamaSaSThasaptamakulakarakAle mahAparAdhe dhikAro daNDo jaghanyamadhyamAparAdhayostu krameNa hakAramAkArAviti, Aha ca-"paDhamavIyANa paDhamA taiyacautthANa abhinavA bIyA / paMcamachahassa ya sattamassa taiyA abhiNavA u // 1 // " iti, [prathamadvitIyayoH prathamA tRtIyacatu-1 yorabhinavA dvitIyA / paJcamaSaSThasaptamAnAM tRtIyA'bhinavA tu // 1 // ] tathA paribhASaNaM paribhASA-aparAdhinaM prati | kopAviSkAreNa mA yAsIrityabhidhAnaM, tathA 'maNDalabandho' maNDalaM-izitaM kSetra tatra bandho-nAsmAt pradezAd gantavyamityevaM vacanalakSaNaM, puruSamaNDalaparivAraNalakSaNo vA, 'cAraka' guptigRha 'chavicchedoM' hastapAdanAsikAdicchedaH, iyamanantarA caturvidhA bharatakAle babhUva, catasRNAmantyAnAmAdyadvayamRSabhakAle anye tu bharatakAle ityanye, Aha ya / gAthA dIpa anukrama [646-658] N arayan muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ~800~ Page #802 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [559] gAthA dIpa anukrama [646 -658] zrIsthAnA GgasUtra vRttiH // 399 // "sthAna" - aMgasUtra-3 ( mUlaM + vRtti:) mUlaM [559] + gAthA sthAna [7], uddezaka [-], " paribhAsaNA u paDhamA maMDalibaMdhaMmi hoi bIyA u / cAraga chavichedAdI bharahassa cautrihA nII // 1 // iti / [ pra dhamA paribhASaNaiva dezanirvAse dvitIyA cArakaM chavicchedAdizca bharatasya caturvidhA nItiH // 1 // ] 'cakkarapaNe' tyAdi, 'ralaM 4 nigadyate tat jAtau jAtau yadutkRSTa' mitivacanAt cakrAdijAtiSu yAni vIryata utkRSTAni tAni cakaralAdIni mantavyAni, tatra cakrAdIni saptaikendriyANi-pRthivIpariNAmarUpANi teSAM ca pramANaM- "cakaM chattaM daMDo tinnivi eyAI vAmatulAI / dhammaM duhatthadIhaM battIsaM aMgulAI asI // 1 // cauraMgulo maNI puNa tassaddhaM caiva hoi vicchinno / cauraMgulappamANA | suvannavarakAgaNI neyA // 1 // " [ cakraM chatraM daNDaH zrINyapyetAni dhAmatulyAni / carma dvihastadIrgha dvAtriMzadaMgulAmyasiH // 1 // maNiH punaH caturaMgulaH tadarddhameva vistINoM bhavati / suvarNavarakAkiNI caturaMgulapramANA jJeyA // 2 // ] senApatiH - sainyanAyako gRhapatiH - koSThAgAraniyuktaH varddhakI-sUtradhAraH purohitaH zAntikarmakArIti, caturdazApyetAni pratyekaM yakSasahasrAdhiSThitAnIti / 'ogADhaM'ti avatIrNI avagADhAM vA prakarSaprAptAmiti, akAlaH- avarSA, asAdhavaHasaMyatAH guruSu mAtApitRdharmAcAryeSu 'micche' mithyAbhAvaM vinayabhraMzamityarthaH 'pratipannaH' AzritaH, 'maNoduhaya'tti manaso manasA vA duHkhitA duHkhitatvaM duHkhakAritvaM vA drohakaravaM vA evaM 'vayaduhaye' tyapi vyAkhyeyamiti / 'samma'ti | samyagbhAvaM vinayamityarthaH / ete ca duSSamAsuSame saMsAriNAM duHkhAya sukhAya ceti saMsAriprarUpaNAyAharatitA tirikkhajoNitA tirikkha joNiNito maNussA maNussIo devA naM0 - 'ajjhavasAnimitte AhAre veyaNA parApAte / phAse ANApANU sattavihA saMsArasamAbanagA jIvA paM0 taM0 devIo (sU0 560 ) saJcavidhe Aubhede paM0 Education intimation For Fans Only 7 sthAnA0 uddezaH 3 ~801~ kulakarA dyAH nI tayaH ralAni a| bagADhaduSyamAsuSame sU0 556559 // 399 // www.brary.org AgamasUtra [03], aMga sUtra [03] muni dIparatnasAgareNa saMkalita "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna- 7 samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSa:, saptame sthAne na kiMcit uddezakaH vartate Page #803 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [562] gAthA dIpa anukrama [659 -662] Jus Educati "sthAna" - aMgasUtra-3 ( mUlaM + vRtti:) mUlaM [ 562 ] + gAthA uddezaka [-1, sthAna [7], sattavidhaM milae AUM // 1 // ' (sU0 561) sattavidhA savvajIvA paM0 taM0- puDhavikAiyA Au0 teu0 vAu0 vasati tasAtitA akAtitA, ahhvA sattavihA sabbajIvA paM0 [saM0 kaNTlesA jAba sukalesA alesA (sU0 562) 'satte' tyAdi kaNThyaM, saMsAriNAM ca saMsaraNaM Ayurvede sati bhavatIti taddarzayannAha - 'sattetyAdi, tatra 'Auyabhede'tti AyuSo jIvitavyasya bhedaH - upakramaH AyurbhedaH, sa ca saptavidhanimittaprApitatvAt saptavidha eveti, 'ajjhavasANa' gAhA, adhyavasAnaM rAgasnehabhayAtmako'dhyavasAyo nimittaM daNDakazAzastrAdIni samAhAradvandvastatra sati Ayubhidyata iti sambandhaH, tathA AhAre bhojane'dhike sati tathA vedanA- nayanAdipIDA parAghAto garttapAtAdisamutthaH, ihApi samAhAradvandva eva tatra sati tathA sparze- tathAvidhabhujaGgAdisambandhini sati, tathA 'ANApANu'ti ucchAsaniHzvAsau niruddhAvAzrityeti, evaM ca saptavidhaM yathA bhavati tathA bhidyate Ayuriti, athavA adhyavasAnamAyurupakrama kAraNamiti zeSaH evaM nimittamityAdi, yAvadANApANutti vyAkhyeyaM prathamaikavacanAntatvAdadhyavasAnAdipadAnAM evaM saptavidhatvAdAyurbhedahetUnAM saptavidhaM yathA bhavati tathA bhidyate Ayuriti, ayaM cAyurvedaH sopakramAyuSAmeva netareSAmiti, Aha-yadyevaM bhidyate AyustataH kRtanAzo'kRtyAbhyAgamazca syAt kathaM ?, saMvatsarazatamupanibaddhamAyustasya apAntarAla eva vyapagamAtkRtanAzo yena ca karmaNA tadbhidyate tasyAkRtasyaivAbhyAgamaH evaM ca mokSAnAzvAsaH tatazcAritrApravRttyAdayo doSA iti, Aha ca - "kammovakAmijjai apatakAlaMpi jar3a tao pattA / akayAgamakayanAsA mokkhANAsAsao dosA // 1 // " [ aprAptakAle yadi karma upakramyate tato'kRtAgamakRtanAzAnmokSe'nAzvAsaH doSAH // 1 // ] atrocyate-yathA Forest Use Only muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [03], aMga sUtra [03] ~802~ "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH bryog Page #804 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [7], uddezaka -], mUlaM [562] +gAthA (03) prata sUtrAMka [562]] zrIsthAnA-1 varSazatabhogyabhaktamapyagnikavyAdhitasyAlpenApi kAlenopabhuJjAnasya na kRtanAzo nAyakRtAbhyAgamastadadihApIti, Aha sthAnA0 isUtra- ca-"na hi dIhakAliyassaviNAso tassANubhUio khippaM / bahukAlAhArarasa va duyamaggiyarogiNo bhogo // 1 // savvaM ca uddezaH 3 vRttiH |paesatayA bhujai kammamaNubhAgao bhaiyaM / teNAvassANubhave ke kayanAsAdao tasta? // 2 // kiMcidakAlevi phalaM pAijada sarvajIvAH // 40 // paccae ya kAleNaM / taha kamma pAijai kAleNa vi paccae annaM // 3 // jaha vA dIhA rajjU Dajjhai kAleNa puMjiyA khippaM / Ayurupavitao paDo u sussai piMDIbhUo u kAleNaM // 4 // " ityAdi [agnirogiNo bahukAlAhArasya bhoga iva dIrghakAlikasyApi kramAH satasya kSipramanubhUtito nokto nAzalakSaNo dossH||1|| sarva ca karma pradezatayA bhujyate'nubhAgato bhaktaM tenAvazyAnubhave: baMjIvAH karmaNaH ke kRtanAzAdayastasya // 2 // kiMcitphalamakAle'pi pAcyate'nyatkAlena pacyate tathA karma pAcyate'nyatkAlenApi | kApAcyate // 3 // yathA dIpoM rajjuH kAlena dahyate puMjitA kSipraM kSipraM vitataH paTaH zuSyati piNDIbhUtastu kAlena // 4 // ] ayaM| yurgatI cAyurbhedaH kathazcitsarvajIvAnAmastIti tAnAha-'sattetyAdi sUtradvayaM kaNThyaM, navaraM sarve ca te jIvAzceti sarva-1 jIvAH, saMsArimuktA ityarthaH, tathA 'akAiya'tti siddhAH Sar3idhakAyAvyapadezyatvAditi, alezyAH-siddhAH ayogino hai| 563 veti / / anantaraM kRSNalezyAdayo jIvabhedA uktAH, tatra ca kRSNalezyaH sannArako'dhyutsadyate brahmadattavaditi brahmadattasvarUpAbhidhAnAyAhabaMbhadatte NaM rAyA cAuraMtacakavaTTI satta dhaNUI uDu uccatteNaM satta ya vAsasayAI paramAuM pAlaittA kAlamAse kAlaM kiyA M // 40 // 'adhe sattamAe puDhavIe appativANe garae NeratitattAe ubavanne (sU0563) mallI NaM arahA appasattame muMDe bhavittA gAthA dIpa anukrama [659-662] JABERatinintamational muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna-7 samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSaH, saptame sthAne na kiMcit uddezakaH vartate ~803~ Page #805 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [564] dIpa anukrama [664] Education "sthAna" - aMgasUtra-3 ( mUlaM + vRttiH) mUlaM [ 562] sthAna [7], uddezaka [-], gato aNagArayaM pavae, taM0 mahI videharAyavarakannagA 1 paDibuddhI ikkhAgarAyA 2 caMdacchAye aMgarAyA 3 ruppI kuNAlAdhipatI 4 saMkhe kAsIrAyA 5 adINasattU kururAtA 6 jitasattU paMcAla yA 7 (sU0 564 ) 'bhadattetyAdi sugamaM // brahmadatta uttamapuruSa iti tadadhikArAt uttamapuruSavizeSasthAnosanna mallivaktavyatAmAha'mallI Na'mityAdi, mahirahan 'appasattameti AtmanA saptamaH saptAnAM pUraNaH AtmA vA saptamo yasyAsAvAtmasaptamo, mahizabdasya strIliGgatve'pyaIcchandApekSayA puMnirdezaH, videhajanapadarAjasya varakanyA videharAjavarakanyA 1, tathA | pratibuddhirnAmnA ikSvAkurAjaH sAketanivAsI 2, candracchAyo nAma aGgajanapadarAjazcampAnivAsI 3, rukmI nAma kuNAlajanapadAdhipatiH zrAvastIvAstavyaH 4, zaGkho nAma kAzIjanapadarAjo vArANasInivAsI 5, adInazatrurnAmnA kurudezanAthaH hastinAgapuravAstavyaH 6, jitazatrurnAma pazcAkhajanapadarAjaH kAmpilyanagaranAyaka iti 7, AtmasaptamatvaM ca bhagavataH pravrajyAyAmabhihitapradhAnapuruSapravrajyAgrahaNAbhyupagamApekSayA'vagantavyaM, yataH prabrajitena tena te prabrAjitAH, tathA tribhiH puruSazataiH bAhyapariSadA tribhizva strIzatairabhyantarapariSadA'sau saMparivRtaH parivrajita iti jJAteSu zrUyata iti uktaM ca"pAso mallI ya tihiM tihiM sahiM"ti, [pArzvo mahI ca tribhistribhiH zataiH] evamanyeSvapi virodhAbhAseSu viSayavibhAgAH sambhavantIti nipuNairgaveSaNIyAH, zeSaM sugamamiti, itthaM caitaccaritaM malijJAtAdhyayane zrUyate - jambUdvIpe'paravidehe sali | lAvatIvijaye vItazokAyAM rAjadhAnyAM mahAbalAbhidhAno rAjA patirbAlavayasyaiH saha pratrajyAM pratipede, tatra mahAbalastaivayasthAna gArairUce-yadbhavAMstapastapastrati tadvayamapItyevaM pratipanneSu teSu yadA te tamanusarantazcaturthAdi vidadhustadA'sAvaSTamAdi Forest Use Only muni dIparatnasAgareNa saMkalita ........AgamasUtra [03], aMga sUtra [03 ] ~804~ "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH cibrary.org Page #806 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [7], uddezaka [-], mUlaM [562] +gAthA (03) caritaM prata sUtrAMka [564] zrIsthAnA- vyadhAsId, evaM ca khInAmagotrakarmAsau vabandha ahaMdAdivAtsalyAdibhizca hetubhistIrthakaranAmeti, tataste jIvitakSayAjayantA- sthAnA0 da bhidhAnavimAne anuttarasuratvenopedire, tatazyutvA mahAyalo videheSu janapadeSu mithilAyAM rAjadhAnyAM kumbhakarAjasya uddezaH3 vRttiH prabhAvatyA devyAstIrthakarItvena samajani, malliriti nAma ca pitarau cakratuH, tadanye tu yathokteSu sAketAdiSu saJjajJire, mallIjina tato mallI dezonavarSazatajAtA avadhinA tAnAbhogavAJcakAra, tatpratibodhanArtha ca gRhopavane SaGgarbhagRhopetaM tanmadhyabhAge ca kanakamayIM zuSirAM mastakacchidrAM padmapidhAnAM svapratimAM kArayAmAsa, tasyAM cAnudivasaM svakIyabhojanakavalaM prakSepa- sU0564 yAmAsa, itazca sAkete pratibuddhirAjaH padmAvatyA devyA kArite. nAgayajJe jalajAdibhAsvarapaJcavarNakusumanirmitaM zrIdAmagaNDakaM dRSTvA aho'pUrvabhaktikaM idamiti vismayAdamAtyamuvAca-dRSTa kApIdamIhazamiti?, so'vocat-mallividehavararAja-15 kanyAsatkazrIdAmagaNDApekSayedaM lakSAMze'pi zobhayA na vartate, tato rAjJA'vAci-sA punaH kIdRzI, mantrI jagAda-1 anyA nAsti tAdRzItyupazrutya saJjAtAnurAgo'sau malivaraNArtha dUtaM visasarja za tathA campAyAM candracchAyarAjaH kadAcidahanakAbhidhAnena zrAvakeNa potavaNijA campAvAstavyena yAtrApratinivRttena divye kuNDalayugme kauzalikatayopanIte sati papraccha, yaduta-yUyaM bahuzaH samudra laDyatha, tatra ca kiJcidAzcaryamapazyat?, so'vocat-svAminnasyAM yAtrAyAM samudramadhye'-18 smAkaM dharmacAlanArtha devaH kazcidupasarga cakAra, avicalane cAsmAkaM tuSTena tena kuNDalayugaladvitayamadAthi, tadekaM kumbha-18 sAkasya asmAbhirupaninye, tenApi mallikanyAyAH karNayoH svakareNa vinyAsi, sA ca kanyA tribhuvanAzcaryabhUtA dRSTA, iti / WI||401 // zrutvA tathaiva dUtaM preSayAmAsa 2 // tathA zrAvastyAM rukmirAjaH suvAibhidhAnAyAH svaduhituzcAturmAsikamajanamahotsave naga *CROSSSSSS dIpa anukrama [664] AMERatinintimational rajaniorary.org mani dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna-7 samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSaH, saptame sthAne na kiMcit uddezakaH vartate ~805~ Page #807 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [7], uddezaka [-], mUlaM [162] +gAthA (03) prata sUtrAMka [564] rIcatuSpathanivezitamahAmaNDape vibhUtyA majjitA tAM tatraivopaviSTasya pituH pAdavandanArthamAgatAM aGke nivezya tallAvaNyamavalokayana vyAjahAra, yaduta bho varSadhara dRSTa IdRzo'nyasyAH kasyAzcidapi kanyAyAH majanakamahotsavaH?, so'vocadU-deva! videhavararAjakanyAsatkamajanotsavApekSayA ayaM lakSAMze'pi ramaNIyatayA navartata ityupazrutya tathaiva dUta preSayati smeti / tathA anyadA mallisatkadivyakuNDalayugmasandhirvijaghaTe, tatsaGghanArtha kumbhakena suvarNakArAH samAdiSTAstathaiva karnu tamazaknuvantazca nagaryA niSkAsitAH, bANArasyAM zaGkharAjamAzritAH, bhaNitAzca te tena-kena kAraNena kumbhena niSkAzitA yUyaM ?, te'bhidadhuHmalikanyAsatkavighaTitakarNakuNDalasandhAnAzakaneneti, tataH kIrazI seti pRSTebhyastebhyo mallirUpamupazrutya tathaiva dUtaM prAhiNot4A tathA kadAcinmalyA malladinnAbhidhAno'nujo bhrAtA sabhAM citrakazcitrayAmAsa, tatraikena citrakarayUnA labdhivizepavatA yamanikAntaritAyA mallikanyAyAH pAdAGgASThamupalabhya tadanusAreNa mallisadRzamiva tadrUpaM nirvatitaM, tatazca malladinnaku-15 |mAra sAntaHpurazcitrasabhAyAM praviveza, vicitrANi ca citrarUpANyavalokayana mallirUpaM dadarza, sAkSAnmahIyamiti manyamAno jyeSThAyA bhaginyA gurudevabhUtAyA ahamagrato'vinayenAyAta iti bhAvayan paramanIDAM jagAma, tatastaddhAtrI citramidamiti nyvedyt| tato'sAvasthAne tenedaM likhitamiti kupitastaM vadhyamAjJApitavAn , citrakarazreNI tu taM tato mocayAmAsa, tathApi kumAraH sandazakaM chedayitvA taM nirviSayamAdideza, sa ca hastinAgapure adInazatrurAjamupAzritaH, tato rAjA tannirgamakAraNaM papraccha, tena ca tathaiva kathite dUtaM prahiNoti smeti 5 / tathA kadAciccokSAbhidhAnA parivAjikA mallibhavanaM praviveza, tAM ca dAnadharma ca zaucadharma codrAhayantIM mallisvAminI nirjigAya, nirjitA ca satI sA ku ***PASSATASUNAM dIpa anukrama [664] *AXAS JABERatime MAILanmitram.om muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ~806~ Page #808 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [7], uddezaka [-], mUlaM [162] +gAthA (03) prata sUtrAMka [564] zrIsthAnA- pitA kAmpilyapure jitazatrurAjamupAzritA, bhaNitaM ca narapatinA-cokSe! bahutra tvaM saMcarasyato'drAkSI kAzcika-18 |7sthAnA sUtra- cidasmadantaHpurapurandhrIsadRzIM 1, sA vyAjahAra-videhavararAjakanyApekSayA yuSmatpurandhrayo lakSAMze'pi rUpasaubhAgyAdi- | uddezaH3 bhirguNairna vartanta iti zrutvA tathaiva dUtaM visarjitavAniti 6 / evamete SaDapi dUtAH kumbhaka kanyAM yAcitavantaH, saca mallIjina caritaM BAtAnapadvAreNa niSkAzitavAna, dUtavacanAkarNanAjAtakopAH SaDapi avikSeSeNa mithilAM prati pratasthuH, Agacchatazca tA-131 // 402 // &Anupazrutya kumbhakaH sabalavAhano dezasImAnte gatvA raNaraGgarasikatayA tAn pratIkSamANastasthI, AyAteSu teSu lagnamAyo-lasU0554 dhanaM, bahutvAt parabalasya nihatakatipayapradhAnapuruSamatinizitazarazatajarjaritajayakuJjaramatikharazuruSaprahAropaplutavAjivi-12 pasaravikSiptAzcavAramuttuGgamattamataGgajancUrNitacakicakramullUnacchatraM patatpatAkaM kAndizIkakAtaraM kumbhakasainyaM bhaGgamagamat , tato'sau nivRsya rodhakasajaH samAsAmAse, tatastajjayopAyamalabhamAnamativyAkulamAnasaM janakamavalokya mahI samAzvAsayantI samAdideza, yaduta-bhavate dIyate kanyetyevaM pratipAdanaparaparasparapracchannapuruSapratyekapreSaNopAyena puri pA-1 4ArthivAH paDapi pravezyantAM, tathaiva kRtaM, pravezitAste, pUrvaracitagarbhagRheSu malipratimAmavalokya ca te seyaM malIti manya-15 mAnAstadrUpayIvanalAvaNyeSu mUrchitA nirnimepadRSTyA tAmevAvalokayantastiSThanti sma, tato mallI tatrAjagAma, pratimAyAH pidhAnaM cApasasAra, tatastasthA gandhaH sarpAdikamRtakagandhAtirikta uddaghAva, tataste nAsikAM pidadhuH parAzukhAzca tsthuH|| sAmalI ca tAnevamavAdIt-kinnu bho bhUpA! yUyamevaM pihitanAsikAH parAmukhIbhUtAH, te UcuHgandhenAbhibhUtatvAt, punaH15 sA'yocat-yadi bho devAnAM priyA! pratidinamatimanojJAhArakavalakSepeNaivaMrUpaH pudgalapariNAmaH pravattete kIrazaH punarasyo-15 dIpa 9425%*OMOMOMOM anukrama [664] // 42 // Sairwlanmiorary.org muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna-7 samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSaH, saptame sthAne na kiMcit uddezakaH vartate ~807~ Page #809 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [7], uddezaka [-], mUlaM [562] +gAthA (03) prata sUtrAMka [564] dArikasya zarIrasya khelavAntapittazukrazoNitapUyAzravasya durantocchAsanizvAsasya pUtipurISapUrNasya cayApacayikasya zaTanapatanavidhvaMsanadharmakasya pariNAmo bhaviSyatIti?, tato mA yUyaM mAnuSyakakAmeSu sajata, kiMca-"kiMtha tayaM pamhaDhe jatha tayA bho jayaMtapavaraMmi / vucchA samayanivaddhaM devA! taM saMbharaha jAI // 1 // " iti [kizca tadvismRtaM yattadA jayaMtapravare | vimAne vyuSitAH samayanibaddhaM tAM jAtiM devA bho saMsmarata // 1 // ] bhaNite sarveSAmusannaM jAtismaraNaM, atha malliravA dIt-ahaM bhoH! saMsArabhayAt pranajiSyAmi, yUyaM kiM kariSyatha?, te UcuH-vayamapyevaM, tato malliravocat-yadyevaM tato| TragaNchata svanagareSu sthApayata putrAn rAjyeSu tataH prAdurbhavata mamAntikamiti, te'pi tathaiva pratipedire, tatastAn mahI| gRhItvA kumbhakarAjAntikamAjagAma, tasya tAn pAdayoH pAtayAmAsa, kumbhakarAjo'pi tAn mahatA pramodenApUpujat svasthAneSu ca visasarjeti, mallI ca sAMvatsarikamahAdAnAnantaraM poSazuddhaikAdazyAmaSTamabhakenAzvinInakSatre te pani patibhinandanandimitrAdibhirnAgavaMzakumAraistathA bAhyaparSadA puruSANAM tribhiH zatairabhyantaraparSadA ca strINAM tribhiH zataiH saha pravabAja, utpanna kevalaca tAn pravAjitavAniti / ete ca samyagdarzane sati pravrajitA iti sAmAnyato darzananirUpaNAyAha sattavihe saNe paM0, taM0-sammaIsaNe micchadasaNe sammAmicchadasaNe cakkhudaMsaNe acakkhudasaNe ohisaNe kevala dasaNe (sU0565) upamatyavIyarAge NaM mohaNijayajAo satta kammapayaDIo veyeti, saMjahANANAvaraNinaM dasaNAvaraNi veSaNiyaM AvayaM nAma gotamaMtarAtitaM (sU0 566) satta ThANAI chaumatye samvabhAvaNaM na yANati na pAsati, dIpa anukrama [664] JABERatinintamational Swanniorary.org muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ~808~ Page #810 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [7], uddezaka [-], mUlaM [567] (03) zrIsthAnA vRttiH // 403 // rAgavedya prata sUtrAMka [567]] taM.-dhammatyikArya adhammatthikArya AgAsasthikArya jIvaM asarIrapaDibaddha paramANupoggalaM saI gaMdha, eyANi ceSa utpannaNANe 7 sthAnA0 jAva jANati pAsati, saM0-dhammasthigAta jAva gaMdhaM (sU0 567) samaNe bhagavaM mahAvIre payarosabhaNArAyasaMghayaNe uddezaH3 samacaurasasaMThANasaMThite satta rayaNIo uI uccatteNaM hutthA (sU0568) satta vikahAo paM0, taM0-ithikahA bhatta darzanAni kahA desakahA rAyakahA miukAlaNitA dasaNabheyaNI carittabheyaNI (sU0 569) AyariyanavajjhAyassa gaM gaNasi satta / chadmasthavIaisesA 50, taM0-AyariyauSajjhAe aMto ukssagassa pAte NigijikSaya 2 pAphoDemANe vA pamaAmANe vA NAtikamati, evaM jayA paMcavANe jAva bAhiM upassagassa egarAta vA durAtaM vA vasamANe nAtikamati, upakaraNAtisese bhattapANAtisese karmANi cha(sU0 570) sattavidhe saMjame paM0,0-puDhavikAtitasaMjame jAva tasaphAtitasaMjame ajIvakAyasaMjame / savidhe jhasthetaraasaMjame paM0, taM-puDhavikAtitabhasaMjame jAva tasakAtitaasaMName ajIvakAyaasaMjame / sattavihe AraMbhe paM0 saM0 jJeyAjJeyAH puDhavikA titaAraMbhe jAva ajIvakAtaAraMbhe / evamaNAraMbheci, evaM sAraMbhevi, evamasAraMbhevi, evaM samAraMbhevi, evaM asa vikathAH mAraMbhevi, jAva ajIvakAyaasamAraMbhe (sU0 571) sUryatiza'dasaNe'tyAdi sugama, paraM samyagdarzana-samyaktvaM mithyAdarzanaM-mithyAtvaM samyagmithyAdarzanaM-mizramiti, etacAyAH saMyaH trividhamapi darzanamohanIyabhedAnAM kSayakSayopazamodayebhyo jAyate tathAvidharucisvabhAvaM ceti, cakSurderzanAdi tu darzanA-18/0555varaNIyabhedacatuSTayasya yathAsambhavaM kSayopazamakSayAbhyAM jAyate sAmAnyagrahaNasvabhAvaM ceti, tadevaM zraddhAnasAmAnyagrahaNayodarzanazabdavAcyatvAdarzanaM saptadhokamiti / anantaraM kevaladarzanamuktaM, taca chadmasthAvasthAyA anantaraM bhavatIti chama- 403 // dAvIroccatA dIpa anukrama [667] andiorary.om muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna-7 samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSaH, saptame sthAne na kiMcit uddezakaH vartate ~809~ Page #811 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [7], uddezaka [-], mUlaM [171] (03) prata sUtrAMka [571] sthapratibaddhaM sUtradvayaM, viparyayasUtraM ca chaumatthe tyAdi sugama, navaraM chamani-AvaraNadvayarUpe antarAye ca karmaNi tiSThaTrAtIti chadmastha:-anutpanna kevalajJAnadarzanaH sa cAsI vItarAgazca-upazAntamohatvAt kSINamohatvAdvA vigatarAgodaya ipratyarthaH, 'satta'tti mohasya kSayAdupazamAdvA nASTAvityarthaH, ata evAha-'mohaNijjabajAu'tti / etAnyeva ca jino jaanaa| tItyukta, sa ca varcamAnatIrthe mahAvIra iti tatsvarUpaM tatpratiSiddhavikathAbhedAMzvAha-'samaNe ityAdi sUtradvayaM sugama, navaraM 'vikahAu'tti catasraH prasiddhAH vyAkhyAtAzceti 'miukAluNiya'tti zrotRhadayamAIvajananAt mRdvI sA cAsaula kAruNikI ca-kAruNyavatI mRdukAruNikI-putrAdiviyogaduHkhaduHkhitamAtrAdikRtakAruNyarasagarbhapralApapradhAnetyarthaH, tayathA-"hA putta putta hA vaccha! vaccha mukAmi kahamaNAhAhaM ? / evaM kaluNavilAvA jalaMtajalaNe'ja sA paDiyA // 1 // " iti, [hA putra putra hA vatsa! vatsa kathamanAthA'haM muktA'smi / evaM kAruNikapralApA jvalajjvalane sA'dya patitA // 1 // darzanabhedinI jJAnAdyatizayitakutIrthikaprazaMsAdirUpA, tadyathA-'sUkSmayuktizatopetaM, sUkSmabuddhikaraM param / sUkSmArthadarzi-1 Ta bhiSTa, zrotavyaM bauddhazAsanam // 1 // ' ityAdi, evaM hi zrotRNAM tadanurAgAt- samyagdarzanabhedaH syAditi, cAritrabhedinI na sambhavantIdAnI mahAnatAni sAdhUnAM pramAdabahulatvAdaticArapracuratvAdaticArazodhakAcAryatatkArakasAdhuzuddhInAmabhAvAditi jJAnadarzanAbhyAM tIrtha vartata iti jJAnadarzanakartavyeSveva yalo vidheya iti, bhaNitaM ca-"sohI ya nasthi navi | dita kareMtA naviya kei dIsaMti / titthaM ca nANadasaNa nijavagA ceva vocchinnA // 1 // " ityAdi, [nAsti ca zodhirnApi dAtAraH nApi ca kecidapi karttAro dRzyante jJAnadarzanAbhyAM tIrtha ca niyAmakA vyucchinnaaH||1||] anayA hi dIpa anukrama [671] JANERUT ainatorary.om muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ~810~ Page #812 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [7], uddezaka [-], mUlaM [171] (03) zrIsthAnAjasUtravRtti prata sUtrAMka [571] HARMA / / 404 // pratipannacAritrasyApi tadvaimukhyamupajAyate kiM punastadabhimukhasyeti cAritrabhedinIti // vikathAsu ca vartamAnAn sAdhUnAcAryA sthAnA. niSedhayanti sAtizayatvAtteSAmiti tadatizayapratipAdanAyAha-AyarietyAdi, paJcasthAnake vyAkhyAtaprAya tathApi uddezaH 3 kizciducyate-AcAryopAdhyAyo nigRhya nigRhya-antarbhUtakAritArthatvena pAdadhUlyAH prasarantyA nigrahaM kArayitvA 2 prasphoTayan-pAdaprojchanena vaiyAvRttyakarAdinA prasphoTanaM kArayan pramArjayan-pramArjanaM kArayannAjJAmatikAmati, zeSasAdhavaH upAzrayAhiridaM kurvantItyAcAryAderatizayaH, 'eva'mityAdinedaM sUcitaM "Ayariya uvajjhAe aMto uvassayassa uccArapAsavaNaM vigiMcemANe vA visohemANe vA NAikamAi 2 AyariyauvajjhAe pabhU icchA veyAvaDiyaM karejA icchA no karejA 3, karmANi chaAyariyaudhajjhAe aMto uvassayassa egarAyaM vA durAyaM vA saMvasamANe nAikamai 4 AyariyauvajjhAe cAhiM upassayassa IP egarAyaM vA durAyaM vA saMvasamANe NAikamai 5" etad vyAkhyAtameveti, idamadhika-upakaraNAtizeSaH-zeSasAdhubhyaH sakA- rocatA AzAt pradhAnojvalavastrAthupakaraNatA, vakta -"AyariyagilANANaM mailA mailA puNovi dhoti / mAhu gurUNa a- vikathA: vo logammi ajIraNaM iyare // 1 // " iti, [AcAryANAM glAnAnAM ca malinAni 2 punaH 2 kSAlayaMti gurUNAmavajJA| sUryatiza|mA bhUt loke glAnAnAmajIrNa ca // 1 // ] (glAna ityarthaH> bhaktapAnAtizeSaH-pUjyatarabhaktapAnateti, uktaM ca-"kalamo- yAH saMya0 yaNo u payasA parihANI jAva kodavubbhajI / tattha ja miu tuppataraM jattha ya ja adhiyaM dosuM // 1 // " [payasA kala- sU0565maudano yAvat parihAnyA kodravodbhAjI tatrApi mRdu snigdhataraM yatra kSetrakAlayoryadarcitaM ca ||1||]('kohbubbhjjitti | IPL 57 kodavajAulayaM 'dosu'tti kSetrakAlayoriti > guNAzcaite-"suttatthathirIkaraNaM viNao gurupUya sehabahumANo / dANavaisa-TRIVnein. dIpa 45154 anukrama [671] woriandiorary on muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna-7 samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSaH, saptame sthAne na kiMcit uddezakaH vartate ~811~ Page #813 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [7], uddezaka [-], mUlaM [171] (03) 55OM% prata sUtrAMka [571] IM! vuddhI buddhIvalavaddhaNaM ceva // 1 // " iti| [sUtrArthasthirIkaraNaM vinayo gurupUjA zaikSabahumAnaH dAnapatizraddhA vRddhiH buddhibalavarddhanaM caiva // 1 // ] // ete cAcAryAtizayAH saMyamopakArAyaiva vidhIyante na rAgAdineti saMyama tadvipakSabhUtamasaMyama cAsaMyamabhedabhUtArambhAditrayaM ca savipakSaM pratipAdayan sUtrASTakaM sAtidezamAha-sattavihe' ityAdi, sugama, navaraM saMyamaH-pRthivyAdiviSayebhyaH saTTaparitApopadrAvaNebhyaH uparamaH, 'ajIvakAyasaMjameM'tti ajIvakAyAnAMpustakAdInAM grahaNaparibhogoparamaH, asaMyamasvanuparamaH, ArambhAdayo'saMyamabhedAra, tAlakSaNamidaM prAgabhihitam-"AraMbho uddavao paritAvakarI bhave samAraMbho / saMkappo saMraMbho suddhanayANaM tu savvesi // 1 // " iti, [Arambha upadravataH paritApakaro bhavet samAraMbhaH / saMraMbhaH saMkalpaH zuddhanayAnAM ca sarveSAM // 1 // ] nanvArambhAdayo'padrAvaNaparitApAdirUpA ukAste pAjIvakAyAnAmacetanatayA na yuktAstadayogAdajIvakAyAnArambhAdayo'pIti, atrocyate, ajIveSu pustkaadissu| ye samAzritA jIvAstadapekSayA ajIvakAyaprAdhAnyAdajIvakAyArambhAdayo na virudhyanta iti / anantaraM saMyamAdaya u-18 tAste ca jIvaviSayA iti jIvavizeSAn sthititaH pratipAdayan sUtracatuSTayamAha atha bhaMte ! adasikusuMbhakodavakaMgurAga varAkodUsagA saNasarisabamUlAbIyANaM etesi NaM dhannANaM koTThAlattANaM palAucANaM jAva pihiyANaM kevatitaM kAlaM joNI saMciTThati ?, go.! jahaNeNaM aMtomuhurta ukoseNaM satta saMbaccharAI, teNa para joNI pagilAyati jAva joNIyocchede paNNatte 1 (sU0 572) bAyarAukAiyANaM ukoseNaM satta bAsasahassAI ThitI pannattA 2 / talAe NaM vAlayappabhAte puDhavIe ukoseNaM neraiyANaM satta sAgarocamAI ThitI paNNattA 3, cautthIteNaM paMkappabhAte puDhacIte dIpa SCRECECRECTOR anukrama [671] laindiarary.om muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ~812~ Page #814 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [7], uddezaka [-], mUlaM [173] (03) sthiAnA GgasUtra // 405 // prata sUtrAMka [573] jaha neraiyANaM satta sAgarocamAI ThitI paM04 (sU0 573) sakassa gaM deviMdassa devaro varuNassa mahArasro satta bhagagamahisIto paM0, IsANassa NaM deviMdassa devaraso somassa mahAro satta aggamahisIto paM0, IsANassa NaM deviMdassa devaralo jamarasa mahArano satta agamahisIo paM0 (sU0 574) IsANassa Na deviMdassa devarano abhitaraparisAte devANaM satta paliovamAI ThitI paM0, samarasa NaM deviMdassa devaranno aggamahisINaM devINaM satta paliobamAI ThitI paM0, sohamme kappe pariggahiyANaM devINa ukoseNaM satta paliovamAI ThitI paM0 (sU0 575) sArassayamAzcANaM sasa devA satta devasatA paM0, gahatoyatusiyANaM devANaM satta devA satta devasahassA 50 (sU0 576) maNakumAre kappe ucoseNaM devANaM satta sAgarovamAI ThitI paM0, mAhide kappe ukoseNaM devANaM sAtiregAI satta sAgarovamAI ThitI paM0, baMbhaloge kappe jahaNNeNaM devANaM satta sAgarobamAI ThitI paM0 / (sU0577) bhaloyalaMtatesu NaM kappesu vimANA satta jovaNasatAI uI upatteNaM paM0 (sU0 578) bhavaNavAsINaM devANaM bhavadhAraNijA sarIramA ukoseNaM sapta rayaNImao uI utteNaM, evaM vANamaMtarANaM evaM joisiyANaM, sohammIsANemu NaM kappesu devANaM bhavadhAraNijagA sarIrA satta rayaNIbho uI uccatteNaM paM0 (sU0 579) gaMdissaravarassa NaM dIvassa aMto satta dIvA paM0 0-jaMbuddIve dIye 1 dhAyaisaMDe dIve 2 pokkharakhare 3 baruNavare 4 khIravare 5 ghayabare 6 kSoyavare 7 / gaMdIsaravarassa NaM dIvassa aMto satta samudA 50, 0lavaNe kAlote pukkharode varuNoe khIrode ghaode khokhode (sU0 580) satta seDhImo paM0 ta0-zubhaAyatA egatovaMkA duhatovaMkA egatokhuhA duhatokhuhA cakvAlA advapakavAlA (sU0581) camarassa NaM amuriMdarasa asurakumArarano 7sthAnA. 4 uddezaH3 bIjayonyAdi AnandIzvarAvIpasamudrAH zreNyaH anIkAdhipAH sU0572 582 dIpa anukrama [673] // 405 // JAMERatini ataneiorayog muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna-7 samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSaH, saptame sthAne na kiMcit uddezakaH vartate ~813~ Page #815 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [7], uddezaka [-], mUlaM [182] (03) prata sUtrAMka [582]] satta aNitA satta aNitAdhipatI paM0 ta0 pAyatANIe 1 pIDhANie 2 kuMjarANie 3 mahisANie 4 rahANie 5 nahANie 6 gaMdhaNyANie 7 dume pAyattANitAdhipatI evaM jahA paMcaTTANe jAva kiMnare rathANitAdhipatI ritu NaTTANiyAhiyatI gItaratI gNdhbbaannitaadhiptii| balissa NaM vairoyaNidassa bairoyaNaraNNo sattANIyA satta aNIyAdhipatI paM0 saM0-pAyattANite jAva gaMdhavbANite, maharme pAyattANitAdhipatI jAva kiMpurise rapANitAdhipatI mahAridve gaTTANitAdhipatI gItajase gaMdhabbANitAdhipatI / dharaNarasa NaM nAgakumAriMdassa nAgakumAraraNNo satta aNItA satta aNitAdhipatI paM0 ta0-pAyattANite jAva gaMdhavANie ruiseNe pAyattANivAdhipatI jAva ANaMde ravANitAdhipatI naMdaNe NaDANiyAdhipatI tetalI gaMdhatvANiyAdhipatI / bhUnANaMdassa satta aNiyA satta aNiyAhibaI paM0 ta0-pAyattANite jApa gaMdhavyANIe dakkhe pAyattANIvAhivatI jAca NaMduttare rahANika ratI NaTTANi0 mANase gaMdhavANiyAhibaI, evaM jAva ghosamahAyosANaM neyacvaM / sakassa NaM deviMdassa devarano satta aNiyA satta aNiyAhivatI paM0 20-pAyattANie jAva gaMdhavANie, hariNegamesI pAyatANIyAdhipatI jAva mADhare rapANitAdhipatI sete NaTTANivAhivatI tuMcurU gaMdhavANitAdhipatI / IsANasaNaM deviMdassa devarano satta aNIyA satta aNiyAdivaINo paM0 saM0-pAyavANite jAva gaMdhavyANite lahuparakame pAyattANiyAhivatI jAva mahAsete NaTTANika rate gaMdhavyANitAdhipatI sesaM jahA paMcaTThANe, evaM jAva azutassavi netabbaM (sU0 582) camarassa NaM asuriMdassa asurakumArarano dumassa pAyattANitAhibatirasa satta kachAo paM020-paDhamA kacchA jAva sattamA kacchA, camarassa gamasuriMdassa asurakumArarano dumassa pAyattANitAdhipatissa dIpa anukrama [682] ainatorary.om muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ~814~ Page #816 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [7], uddezaka - mUlaM [583] + gAthA-1 (03) zrIsthAnA jansUtravRttiH prata sUtrAMka [583]] gAthA ||1|| NAGA 7sthAnA0 uddezaH devAnAM kacchAH sU0 583 // 406 // paDhamAe karachAe cavasahi devasahassA paM0 jApatitA paDhamA kacchA tandhiguNA docA kacchA tabbiguNA takA kallA evaM jAva jAvatitA chaTThA karachA, tanviguNA sattamA kacchA / evaM balissavi, Navara maharme saThThidevasAhassito, sesaM taM Sa, dharaNassa evaM ceva, NavaramaTThAvIsa devasahassA, sesaM saM ceva, jadhA dharaNassa evaM jAva mahAghosassa, mavara pAyatANitAdhipatI anne te puTavabhaNitA / sakkassa NaM deviMdassa devaro hariNegamesissa satta kacchAo pannattAo paM0, taM0-paDhamA kacchA evaM jahA camarassa tahA jAva acutassa, NANattaM pAyattANitAdhipatINaM te puSvabhaNitA, devaparImANamimaM sakarasa caurAsItiM devasahassA, IsANassa asItI devasahassAI, devA imAte gAyAte aNugataruvA-'parAsIti asIti bAvattari sattarI ya saTThIyA / pannA cattAlIsA tIsA vIsA isasahassA // 1 // jAva anuttassa laduparakamassa dasadevasahassA jAva jAvatitA chaTThA kacchA tabbiguNA sattamA kacchA (sU0 583) 'ahe'tyAdi sUtrasihaM, navaraM atheti pariprazvArthaH bhadanteti gurvAmantraNaM 'ayasI'ti atasI kumuMbho-lahA rAlakA&AkaMgUvizeSaH sanaH tvakpradhAno dhAnyavizeSaH sarpapA:-siddhArthakAH mUlakA-zAkavizeSaH tasya bIjAni mUlakabIjAni, |kakAralopasandhibhyAM mUlAbIyatti pratipAditamiti, zeSANAM paryAyA lokarUDhito jJeyA iti, yAvagrahaNAt 'maMcAutANaM mAlAuttANaM olittANaM littANaM laMchiyANaM muhiyANa ti draSTavyaM vyAkhyA'sya prAgiveti, punayoMvatkaraNAt 'pavi ddhaMsaha viddhaMsaha se pIe abIe bhavai, teNa pati dRzyaM ||'baadraaukaaiyaannN'ti sUkSmANAM tvantamuttemeveti, evamu-13 kAttaratrApi vizeSaNaphalaM yathAsambhavaM svadhiyA yojanIyaM / anantaraM nArakA ukkA iti sthitizarIrAdibhistatsAdhamyAI dIpa anukrama [683684] 44 muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna-7 samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSaH, saptame sthAne na kiMcit uddezakaH vartate ~815~ Page #817 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) - ngghtttthmbowaa =tstshaattullaayy |||| anukrama "sthAna" - aMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRtti:) sthAna [7], uddezaka [-], mUlaM [ 583] + gAthA-1 vAnA vaktavyatAmabhidhitsuH sUtramapathamAha- 'sakasse' tyAdi sugamazcAyaM, navaraM 'varuNassa mahAranno'ci lokapAlasya pazcimadigvarttinaH somasya pUrvadiglokapAlasya yamasya dakSiNadiglokapAlasya / anantaraM devAnAmadhikAra ukto devAvAsAca dvIpasamudrA iti tadarthaM 'naMdIsare' tyAdi sUtradvayaM kaNThyaM / ete ca pradezazreNIsamUhAtmaka kSetrAdhArAH zreNyA'vasthitA iti zreNiprarUpaNAyAha- 'satta seDhItyAdi zreNayaH pradezapatayaH RmbI-saralA sA cAsAvAyatA ca dIrghA RjvAyatA, sthApanA- 'eka ovaMkA' ekasyAM dizi vakrA 'duhaokA' ubhayato vakA, sthApanA / egaokhahA-ekasyAM dizyakuzAkArA duhao khahA-ubhayato'GkuzAkArA GO cakravAlA valayAkRtiH * arddhacakravAlA - arddhavalayAkAreti c etAkatovakrAdyA lokaparyantapradezApekSAH sambhAvyante / cakravAlArddhacakravAlAdinA gativizeSeNa bhramaNayuktAni darpitatvAdevasainyAni bhavantIti tatpratipAdanAya 'mare' tyAdi prakaraNaM, sugamaM, navaraM pIThAnIkaM azvasainyaM, nAvyAnIkaM-nartakasamUho gandharvvAnIkaM -gAyanasamUhaH 'evaM jahA paMcamaThANae'tti atidezAt 'some AsarAyA pIDhANIyA hivaI 2 baikuMthU hatthirAyA kuMjarANiyAhivaI ra lohiyakle mahisANiyAhivaI 4 iti draSTavyamevamuttarasUtreSvapIti / tathA dharaNasyeva sakaladAkSiNAtyAnAM bhavanapatIndrANAM senA senAdhipatayaH, audIcyAnAM tu bhUtAnandasyeveti, 'kacchatti samUhaH, yathA dharaNasya tathA sarveSAM bhavanapatIndrANAM mahAghoSAntAnAM kevalaM pAdAtAnIkAdhipatayo'nye jJeyAH, te ca pUrvamanantarasUtre bhaNitAH, 'nANasaM'ti zakrAdInAmAnataprANatendrAntAnAmekAntaritAnAM hariNaigameSI pAdAtAnIkAdhipatirIzAnAdInAmAraNAcyutendrAntAnAmekAntaritAnAM laghuparAkrama iti, 'devetyAdi, devAH prathamakacchAsambandhino'na For Fans Only muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [03], aMga sUtra [03] ~ 816~ Tanibrary org "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH Page #818 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [583] |||| dIpa anukrama [683 6] zrIsthAnAjJasUtravRti // 407 // "sthAna" aMgasUtra- 3 (mUlaM + vRttiH) uddezaka -L sthAna [7], Education Inational - yA gAthayA'vagantavyAH, 'caturAsI' gAhA, caturazItyAdIni padAni saudharmAdiSu krameNa yojanIyAni, navaraM viMzatipadamAnataprANa tayoryojanIyaM tayorhi prANatAbhidhAnasyendrasyaikatvAt dazeti padaM svAraNAcyutayoryojanIyaM, acyutAbhidhAnasyendrasyaikatvAditi / sakalamidamanantaroditaM vacanapratyAyyamiti vacanabhedAnAha 3 mUlaM [583] + gAthA - 1 - satavidde vayaNavikappe paM0 taM0 AlAve aNAlAve uhAve aNulAve saMThAve palAve vippalAve ( sU0 584) sattavihe viNae paM0 [saM0 jANaviNae daMsaNaviNae caritaviNae maNaviNae vaticiNae kAryAviNae logovayAraviNae / pasatyamaNaviNae sattavidhe paM0 taM0 apAvate asAvaje akirite niruvakese aNaNDukare acchavikare abhUtAbhisaMkamaNe, appasatthamaNaviNa sattavidhe paM0 [saM0 pAvate sAvaje sakirite sabakese aNhakare chavikare bhUtAmisaMkaNe, pasatyavavigae sattavidhe paM0 [saM0 apAvate asAvajje jAva abhUtAmisaMkaNe, apasatthavaiviNate sattavidhe paM0 [saM0 pAvate jAva bhUtAmisaMkaNe, pasatthakAtaviNae sattavidhe paM0 [saM0 AutaM gamaNaM AutaM ThANaM AuttaM nisIyaNaM AvataM tuaTTaNaM AutaM ughaNaM bhArataM pahuMpaNaM AuttaM savbiMditajogajuMjaNatA, apasatyakAtaviNate sattavidhe paM0 taM0 aNAutaM ga maNaM jAva aNAutaM sadiditajogajuMjaNatA / logojatAraviNate sattavidhe paM0 taM0 - anbhAsavacitaM paracchedANuvatitaM kAheuM katapaDikititA attagabesaNatA desakAlaSNutA savvatthesu yApaDilomatA ( sU0 585 ) 'sattavihe 'tyAdi, saptavidho vacanasya - bhASaNasya vikalpo-bhedo vacanavikalpaH prajJaptastadyathA - AGa ISadarthatvAdIpalapanamAlApaH naJaH kutsArthatvAdazIletyAdivat kutsita AlApaH anAlApa iti, ullApa:- kAkAvarNanaM 'kAkA varNanamu For Fans Only ~817~ 7 sthAnA0 uddezaH 3 vacanAni vinayaH sU0 584585 // 407 // www.lincibrary or muni dIparatnasAgareNa saMkalita .... ..AgamasUtra [03], aMga sUtra [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna-7 samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSa:, saptame sthAne na kiMcit uddezakaH vartate Page #819 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [7], uddezaka [-], mUlaM [585] (03) 445 prata sUtrAMka [585]] lApa' iti vacanAt sa eva kutsito'nulApaH, kvacitpunaranulApa iti pAThastatrAnulApaH-pInaHpunyabhASaNaM "anulApo | muhurbhASA" iti vacanAt , sallApaH-parasparabhASaNaM "saMlApo bhASaNaM mithaH" iti vacanAt, pralApo-nirarthaka vacana | "pralApo'narthakaM vacaH" iti vacanAt sa eva vividho vipralApa iti // eteSAM vacanavikalpAnAM madhye kecidvikalpA vinayArthA api syuriti vinayabhedapratipAdanAyAha-'sattavihe'tyAdi, saptavidho vinIyate'STaprakAraM karmAneneti vinayaH prajJaptastadyathA-jJAna-AbhinibodhikAdi paJcadhA tadeva vinayo jJAnavinayo jJAnasya vA vinayo-bhattyAdikaraNaM jJAna| vinayaH, uktaM ca-"bhattI 1 taha bahumANo 2 taddidvatthANa saMma bhAvaNayA 3 / vihigahaNa 4 bhAso'viya 5 eso vi Nao jinnaabhihio||1||"[bhktistthaa bahumAnaM tadRSTArthAnAM samyagbhAvanA vidhinA grahaNaM abhyAso'pi ca eSa | 4 vinayo jinAkhyAtaH // 1 // ] darzanaM-samyaktvaM tadeva vinayo darzanavinayo darzanasya vA-tadavyatirekAddarzanaguNAdhikAnAM zuzrUSaNA'nAzAtanArUpo binayo darzanavinayaH, urpha ca-"sussUsaNA aNAsAyaNA ya viNao u dasaNe duviho / dasaNaguNAhieK kajai sussUsaNAviNao // 1 // sakAra 1 bhuTThANe 2 sammANA 3 saNaabhiggaho taha ya4 / AsaNamaNuppayANaM 5 kIkarma 5 aMjaligaho ya 7 // 2 // iMtassa'NugacchaNayA 8 Thiyassa taha pajuvAsaNA bhaNiyA 9 / gacchaMtANubvayaNaM 10 eso sussuusnnaavinno||3||" iti, [zuzrUSaNA'nAzAtanA ca vinayastu darzane dvividhaH / darzanaguNAdhikeSu kriyate zuzrUSaNAvinayaH // 1 // satkAro'bhyutthAnaM sanmAna AsananimantraNA tathA ca AsanasaMkrAmaNaM kRtikarma aMjalihazca // 2 // Agacchato'bhijana sthitasya tathA paryupAsanA bhaNitA gacchato'nuvajana eSa zuzrUSaNAvinayaH // 3 // dIpa anukrama [686] CONSORRORSC* wwwjanatarary.om muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ~818~ Page #820 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [7], uddezaka [-], mUlaM [585] (03) masUtra prata sUtrAMka [585]] zrIsthAnA- iha ca satkAra:-stavanavandanAdi abhyutthAna-vinayAhasya darzanAdevAsanatyajanaM sammAno-vakhapAtrAdipUjanaM AsanAbhi- sthAnA grahaH punastiSThata AdareNa AsanAnayanapUrvakamupavizatAtreti bhaNanaM AsanAnupradAnaM tu-Asanasya sthAnAssthAnAntarasa-4 uddeza: 3 JcAraNaM kRtikarma-dvAdazAvarttavandanakaM, zeSa prakaTamiti / ucitakriyAkaraNarUpo'yaM darzane zuzrUSaNAvinayaH, anAzAtanA-II vinayaH // 40 // | vinayastu anucitakriyAvinivRttirUpaH, ayaM paJcadazavidhA, Aha ca-"tisthagara 1 dhamma 2 Ayariya 3 vAyage 4 therAsU0585 lA5 kula 6 gaNe 7 saMghe 8 / saMbhogiya 9 kiriyAe 10 mainANAINa 15 ya taheva // 1 // " [tIrthaMkarAcAryadharmavAca kasthavirakulagaNasaMghAnAM sAMbhogikAnAM kriyAvAdinAM matyAdijJAnAnAM ca tathaiva // 1 // ] sAmbhogikA-ekasAmAcA rIkAH kriyA-AstikatA, ana bhAvanA-tIrthakarANAmanAzAtanAyAM tIrthakaraprajJaptadharmasyAnAzAtanAyAM, vartitavyami-II latyevaM sarvatra draSTavyamiti, "kAyabvA puNa bhattI bahumANo tahahya vannavAo ya / arahatamAiyANaM kevlnaannaavsaannaannN||1||" [ ahaMdAdInAM kevalajJAnAvasAnAnAM paMcadazAnAM bhaktiH kartavyA punarbahumAnaH tathA ca varNavAdazca // 1 // ] ukto darzaBAnavinayaH, sAmprataM cAritravinaya ucyate, tatra cAritrameva vinayazcAritrasya vA zraddhAnAdirUpo vinayazcAritravinayaH, Aha ca-"sAmAjhyAdicaraNassa saddahaNayA 1 taheva kAeNaM / saMphAsaNaM 2 parUvaNa 3 maha purao.bhabvasattANaM // 1 // " iti, [sAmAyikAdicAritrasya zraddhAnaM tathaiva kAyena sparzanA atho bhavyAnAM purataH prarUpaNA sattvAnAM // 1 // ] manovAkAyavinayAstu manaHprabhRtInAM vinayAhSu kuzalapravRttyAdiH, ukkaM ca--"maNavaikAiyaviNao AyariyAINa savvakAlaMpi / akusalANa niroho kusalANamuIraNaM taya // 1 // " [sarvakAlamapi AcAryANAM manovAkAyikavinayaH yadakuzalAnAM 455 dIpa anukrama [686] // 408 // andiorary.om muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna-7 samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSaH, saptame sthAne na kiMcit uddezakaH vartate ~819~ Page #821 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [7], uddezaka [-], mUlaM [185] (03) prata sUtrAMka [585]] RECORRENTk nirodhaH kuzalAnAM udIraNaM ca tathA // 1 // ] lokAnAmupacAro-vyavahArastena sa eva vA vinayo lokopacAravinayaH / manovAkkAyavinayAna prazastAprazastabhedAn pratyekaM saptaprakArAn lokopacAravinayaM ca saptadhaivAha-pasatthamaNe'tyAdi, sUtrasaptakaM sugamaM, navaraM prazasta:-zubho manaso vinayanaM vinayaH pravartanamityarthaH prazastamanovinayaH, tatra apApakA-zubhaci. tArUpaH asAvadhA-cauryAdigahitakAnAlambanaH akriya:-kAyikyAdhikaraNikyAdikriyAvarjito nirupakleza:-zokAdi-1* bAdhAvarjitaH 'stu prazravaNa' iti vacanAt AsvaH -AzravaH karmopAdAnaM tatkaraNazIla AnavakarastaniSedhAdanAnavakaraH -prANAtipAtAcAzravavarjita ityarthaH, akSayikaraH-prANinAM na kSaye:-vyathAvizeSasya kArakA, abhUtAbhizAhano-na bhUtA nyabhizaGkante-bibhyati yasmAt sa tathA, abhayaGkara ityarthaH, eteSAM ca prAyaH sahazArthatve'pi zabdanayAbhiprAyeNa bhedo'-1 ThA vagantavyo'nyathA veti, evaM zeSamapi / AyuktaM gamanaM Ayuktasya-upayuktasya sallInayogasya yaditi, evaM sarvatra, navaraM / sthAna-UrjasthAna kAyotsargAdi 'nisIyaNa'ti nipadanaM-upavezanaM 'tuyaddaNaM' zayanaM 'ulAna' devanaM dehalyAdeH pralahuna-14 | argalAdeH sarveSAmindriyANAM yogA-vyApArAH sarve vA ye indriyayogAsteSAM yojanatA-karaNaM srvendriyyogyojntaa| 'abbhAsavattiyaM" ti pratyAsattivatitvaM, zrutAdyarthinA hi AcAryAdisamIpe Asitavyamityarthe', 'paracchaMdANuvattiya'nti parAbhiprAyAnuvartitvaM, 'kajjahe'ti kAryahetoH, ayamarthaH-kArya-zrutaprApaNAdikaM hetuM kRtvA, zrutaM prApito'hamaneneti hetorityoM, vizeSeNa vinaye tasya vartitavyaM tadanuSThAnaM ca kartavyamiti, tathA 'kRtapratikRtitA' kRte bhaktAdinopacAre prasannA guravaH pratikRti-pratyupakaraNaM sUtrAdidAnataH kariSyantIti bhaktAdidAnaM prati yatitavyamiti, Artasya B5% 8335 dIpa anukrama [686] JanEaiILM andiorary.om muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ~820~ Page #822 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [585 ] dIpa anukrama [686] zrIsthAnAjasUtra vRttiH // 409 // "sthAna" - aMgasUtra-3 ( mUlaM + vRttiH) uddezaka [-1, mUlaM [ 585 ] sthAna [7], duHkhArttasya gaveSaNaM auSadhAderityAtaMgaveSaNaM tadevArttagaveSaNateti, pIDitasyopakAra ityarthaH, athavA AtmanA Aptena vA bhUtvA gaveSaNaM - susthaduHsthatayoranveSaNaM kAryamiti, dezakAlajJatA - avasarajJatA, sarvArtheSvapratilomatA - AnukUlyamiti / vinayAtkarmaghAto bhavati, sa ca samudghAte viziSTatara iti samudghAtaprarUpaNAyAha satta samugdhAtA paM0 taM0--veyaNAsamugdhAe kasAyasamugdhAe mAraNaMtiyasamugdhAe veDabbiyasamugdhAte tejasasamugyAe AhArasamugdhAte kevalisamugdhAte, maNussANaM satta samugdhAtA paM0 evaM ceva ( sU0 586 ) 'satta samugdhAe'tyAdi, 'han hiMsAgatyoH' hananaM ghAtaH samityekIbhAve ut-prAbalye tata ekIbhAvena prAbalyena ca ghAto-nirjarA samudghAtaH, kasya kena sahaikI bhAvagamanaM 1, ucyate, Atmano vedanAkaSAyAdyanubhavapariNAmena, yadA hyAtmA vedanIyAdyanubhavajJAna pariNato bhavati tadA nAnyajJAnapariNata iti, prAbalyena ghAtaH kathaM ?, yasmAdvedanIyAdisamudghAtapariNato bahUn vedanIyAdikarmmapradezAn kAlAntarAnubhavayogyAnudIraNAkaraNenAkRSya udaye prakSipyAnubhUya nirjarayati, AtmapradezaiH saha saMzliSTAn zAtayatItyarthaH, uktaM ca- " pugvakayakammasADaNaM tu nijjarA" iti [ pUrvakRttakarmazATanaM tu nirjarA // ] sa ca vedanAdibhedena saptadhA bhavatItyAha-sapta samudghAtAH prajJatAH, tadyathA-vedanAsamuddhAta ityAdi, tatra vedanAsamudghAto'sadveya kamrmmAzrayaH, kaSAyasamudghAtaH kapAyAkhyacAritramohanIya karmAzrayaH, mAraNAntikasamudghAto'ntamuhUrttazeSAyuSka karmAzrayaH, vaikurvi kataijasAhArakasamuddhAtAH zarIranAmakarmAzrayAH, kevali samuddhAtastu sadasadvedyazubhAzubhanAmocanIcairgotrakarmAzraya iti, tatra vedanAsamudghAtasamuddhata AtmA vedanIyakarmma pudgalazAtaM karoti, kaSAyasamudghA nintamational For Fans Only 7 sthAnA0 uddezaH 3 ~ 821~ samuddhAtAH sU0 586 // 409 www.janbay.org muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra - [03], aMga sUtra [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna- 7 samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSa:, saptame sthAne na kiMcit uddezakaH vartate Page #823 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [7], uddezaka [-], mUlaM [586] (03) prata sUtrAMka [586] SPECIASARAMAN tasamuddhataH kaSAyapudgalazAtaM mAraNAntikasamudghAtasamuddhataH AyuSkakarmapudgalaghAtaM vaikurSikasamudghAtasamuddhatastu jIvapradezAn zarIrAdahiniSkAzya zarIraviSkambhavAhalyamAtramAyAmatazca sAdheyAni yojanAni daNDaM nisRjati nisRjya ca] yathAsthUlAn vaikriyazarIranAmakarmapudgalAn prAgnaddhAn zAtayati, yathoktam-"veubviyasamugghAeNaM samohannai samoha| NittA saMkhejjAI joyaNAI daMDaM nisarai 2ttA ahAvAyare puggale parisADeI"tti, [vaikriyasamudghAtena samavahanti samavahatya saGgyeyayojanapramANaM daMDaM nisRjati nisRjya prArabaddhAn yathAsthUlAn pudgalAn parizATayati ||shaa] evaM taijasAhArakasamudghAtAvapi vyAkhyeyau, kevalisamudghAtena samuddhataH kevalI vedanIyAdikarmapudgalAn zAtayatIti, ihAntyo'STasAmayikaH zeSAstvasavAtasAmayikA iti / caturviMzatidaNDakacintAyAM saptApi samudghAtA manuSyANAmeva bhavantItyAha | -'maNussANaM satte'tyAdi, 'evaM ceva'tti sAmAnyasUtra iva saptApi samuccAraNIyA iti / etacca samudghAtAdikaM | jinAbhihitaM vastvanyathA prarUpayan pravacanavAhyo bhavati yathA nihavA iti tadvaktavyatA sUtratrayeNAha samaNassa NaM bhagavao mahAvIrassa titthaMsi satta pavataNanihagA paM0, taM0-bahuratA jIvapatesivA avattitA sAmucchedatA dokiritA terAsitA abaddhitA eesi NaM sattahaM pavayaNanihagANaM satta dhammAtaritA hutthA, taM0-jamAli tIsagutte AsAde Asamite gaMge chalue goTThAmAhile, etesi NaM sattaNha pabayaNanihagANaM sattuppattinagarA hotthA, saM0-sAbatthI pasabhapura setavitA mihilamullagAtIraM / purimaMtaraMji dasapura NiNharAuppattinagarAI // 1 // (sU0587) 'samaNe'lyAdi kaNThyaM, navaraM pravacana-AgamaM nihuvate-apalapantyanyathA prarUpayantIti pravacananihavAH prajJaptA jinaH dIpa FACANCE anukrama [687]] sthA069 Malaingionary.om muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ~822~ Page #824 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [7], uddezaka - mUlaM [587] +gAthA- 1 (03) prata sUtrAMka [587] gAthA ||1|| zrIsthAnA tatra 'paharaya'ti ekena samayena kriyAdhyAsitarUpeNa vastuno'nusase prabhUtasamayaizcotpatteH bahuSu samayeSu ratA:-sakA sthAnA0 sUtra- bahuratAH, dIrghakAladravyaprasUtiprarUpiNa ityarthaH, tathA jIvaH pradeza eva yeSAM te jIvapradezAsta eva jIvaprAdezikA: a- uddezaH3 thavA jIvapradezo jIvAbhyupagamato vidyate yeSAM te tathA, caramapradezajIvaprarUpiNa iti hRdayaM, tathA avyakta-asphuTa nihnava vastu abhyupagamato vidyate yeSAM te'vyaktikAH, saMyatAdyavagame sandigdhabuddhaya iti bhAvanA, tathA samucchedaH-prasUtyana-II svarUpaM // 41 // lAntaraM sAmastyena prakarSeNa ca chedaH samucchedo-vinAzaH samucchedaM yuvata iti sAmucchedikAH, kSaNakSayikabhAvaprarUpakA ityarthaHlA sU0587 tathA dve kriye samudite dvikriyaM tadadhIyate tadvaidino vA daikriyAH, kAlAbhedena kriyAdvayAnubhavaprarUpiNa ityarthaH, tathA jIvAjIvanojIvabhedAstrayo rAzayaH samAhRtAstrirAzi tatprayojanaM yeSAM te trairAzikAH, rAzitrayakhyApakA ityarthaH, tathA spRSTaM jIvena karma na skandhavandhavadbaddhamabaddhaM tadeSAmastItyavaddhikAH, spRSTakarmavipAkamarUpakA iti hRdayaM, 'dhammAyariyatti dharma:-uktaprarUpaNAdilakSaNaH zrutadharmastapradhAnAH praNAyakatvenAcAryA dhammAcAryAstanmatopadeSTAra ityarthaH, tatra jamAlI kSatriyakumAro, yo hi zramaNasya bhagavato mahAvIrasya bhAgineyo bhagavaDuhituH sudarzanAbhidhAnAyA bhattA puruSa& paJcazatIparivAro bhagavanavAjita AcAryatvaM prAptaH zrAvastyAM nagaryA tenduke caitye viharannanucitAhArAdusannarogo veda| nAbhibhUtatayA zayanArtha samAdiSTasaMstArakasaMstaraNaH kRtaH saMstArakaH? itivihitaparipraznaH saMstArakakArisAdhunA saMstriX|| yamANatve'pi saMstRta itidattaprativacano gatvA ca dRSTakriyamANasaMstArakaH karmodayAdviparyastabuddhiH prarUpayAmAsa-yat|kriyamANaM kRtamiti bhagavAn videza tadasat pratyakSaviruddhatvAd azrAvaNazabdavat, pratyakSaviruddhatA cAsyA saMstRtasaM // 410 // EARSEX555 dIpa anukrama [688689] JanEaintin M arayan muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna-7 samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSaH, saptame sthAne na kiMcit uddezakaH vartate ~823~ Page #825 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [587] gAthA |||| dIpa anukrama [688 689] "sthAna" - aMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRtti:) uddezaka [-], mUlaM [ 587 ] + gAthA- 1 sthAna [7], stArakA saMskRtatvadarzanAt, tatazca kriyamANatvena pratyakSasiddhena kRtatvadharmo'panIyata iti bhAvanA, Aha ca - "sakkhaM ciya saMdhAro Na kajjamANo kaDotti me jamhA / bei jamAlI sacaM na kajjamANaM kathaM tamhA || 1||" iti, [mama saMstArakaH | kriyamANaH sAkSAnna kRta eveti yasmAt jamAlirbravIti tasmAt kriyamANaM kRtaM na satyaM // 1 // ] yazcaivaM prarUpayan sthavi - rairevamuktaH - he AcArya ! kriyamANaM kRtamiti nAdhyakSaviruddhaM, yadi hi kriyamANaM-kriyAviSTaM kRtaM neSyate tataH kriyAnArambhasamaya iva pazcAdapi kriyA'bhAve kathaM tadiSyata iti sadA prasaGgaH kriyA'bhAvasyAviziSTatvAt, yadapyuktaM 'arddhasaMstRta saMstArakA saMskRtatvadarzanAt' tadapyayuktaM yato yadyadA yatrAkAzadeze vastramAstIryate tattadA tatrAstIrNameva, evaM pAzcAtyavastrAstaraNasamaye khalvasAvAstIrNa eveti, Aha ca - "jaM jattha nabhodese atthumbai jattha jattha samayami / taM tattha tatthamatthuyamasthucvaMpi taM caiva // 1 // " iti [ yatra nabhodeze yasmin yasmin samaye yadAstIryate tasmiMstasmiMstadAstIrNa AstIryamAnamapi tadeva ||1|| ] tadevaM viziSTasamayApekSINi bhagavadvacanAnIti, evamapi pratyukto yo na tat pratipanavAn, so'yaM bahuratadharmAcAryaH 1 tathA tiSyaguptaH vasunAmadheyAcAryasya caturdaza pUrvadharasya ziSyo, yo hi rAjagRhe | viharannAtmapravAdAbhidhAnapUrvasya 'ege bhaMte / jIvappaese jIvetti battavvaM siyA ?, no iNamaTTe samaTTe, evaM do tinni saMkhejA vA asaMkhejA jAva ekeNAvi paraseNa UNe no jIvetti vattacvaM siA, jamdA kasiNe paDipunne logAgAsapaesa tullappae se jIveti vattabvaM siyA' [ eko bhadanta ! jIvapradezo jIva iti vaktavyaH syAt ?, naiSo'rthaH samarthaH, evaM dvau trayaH saGkhyeyA | asaGkhyA vA yAvadekenApi pradezenonaH jIva iti no vaktavyaH syAt, yasmAt kRtsnaH pratipUrNaH lokAkAzapradeza tulyapradezaH For Fans Only muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [03], aMga sUtra [03] ~ 824~ nebray org "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH Page #826 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [7], uddezaka - mUlaM [587] +gAthA- 1 (03) prata sUtrAMka zrIsthAnA- sUtravRtti : [587] // 411 // AGRAMODSAS* gAthA ||1|| jIva iti vaktavyaH syAt // ] ityevamAdikamAlApakamadhIyAnaH karmodayAdusthitaH sannitthamabhihitavAn-yokAdayo jIva-16 sthAnA0 pradezAH khalvekapradezahInA api na jIvAkhyAM labhante kintu caramapradezayuktA eva labhanta iti, tataH sa evaikaH pradezo uddezA3 jIva iti, tanAvabhAvitvAjjIvatvasyeti, Aha ca-"egAdao paesA na ya jIvo na ya paesahINovi / jaM to sa jeNa: punno sa eva jIvo paesotti // 1 // " [ekAdayaH pradezA jIvo na na ca pradezahIno'pi yattatsa yena pUrNaH sa eva pradA svarUpaM dezo jIva iti // ] yazcaivamabhidadhAno guruNokto-naitadevaM, jIvAbhAvaprasaGgAt , kathaM ?, bhavadabhimato'ntyapradezo'pyajIvaH, sU0587 AdyapradezatulyapariNAmatvAt , prathamAdipradezavat, prathamAdipradezo cA jIvaH zeSapradezatulyapariNAmatvAdantyapradezavat,8 na ca pUraNa itikRtvA tasya jIvatvaM yujyate, ekaikasya pUraNatvAvizeSAd, ekamapi vinA tasyAsampUrNatvamiti, Aha ca -"guruNA'bhihio jai te paDhamapaeso na saMmao jIvo / to tappariNAmo ciya jIvo kahamatimapaeso? // 1 // " [guruNA'bhihitaH sa yadi te prathamapradezo jIva iti na saMmatastatpariNAma evAntyapradezaH kathaM jIvaH // 1 // ] ityAdi, evamukto'pi na pratipannavAna , tataH saGkAdahiSkRto, yazcAmalakalpAyAM mitrazrInAnA zramaNopAsakena saMkhayAM bhakkAdigrahaNArtha gRhamAnIyAgratazca vividhAni khAdyakAdidravyANyupanidhAya tata ekaikamavayava dattvA pAdeSu nipatyAho dhanyo'haM mayA sAdhavaH pratilambhitA ityabhidadhAnenAho ahaM bhavatA dharSita iti vadan bhavatsiddhAntena bhavAn pratilambhito mayA yadi paraM varddhamAnasvAmisiddhAntena neti pratibhaNatA pratiyodhita, so'yaM jIvapradezikAnAM dharmAcArya iti 2 0411 // tathA ASADhaH, yena hi zvetavyAM nagaryA polAse udyAne svaziSyANAM pratipannAgADhayogAnA rAtrI hRdayazUlena maraNamA dIpa anukrama [688689] + Swataneiorary.org muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna-7 samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSaH, saptame sthAne na kiMcit uddezakaH vartate ~825~ Page #827 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [587] gAthA |||| dIpa anukrama [688 689] "sthAna" - aMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRtti:) mUlaM [ 587 ] + gAthA- 1 sthAna [7], uddezaka [-], sAdya devena bhUtvA tadanukampayA svakIyameva kaDevaramadhiSThAya sarvA sAmAcArI anupravarttayatA yogasamAptiH zIghraM kRtAM, vanditvA tAnabhihitaM ca kSamaNIyaM bhadantAH / yanmayA yUyaM vandanaM kAritAH, yasya ca ziSyA iyacciramasaMyato vandito|'smAbhiriti vicintyAvyaktamatamAzritAH, tathAhi -" ko jANai kiM sAhU devo vA to na baMdaNijoti / hojAssaMjayanamaNaM hoja musAvAyamamugo ti // 1 // " [ ko jAnAti kimayaM sAdhurdevo vADato na vaMdanIya iti bhavedasaMyatanamanaM bhavedvA mRSAvAdo'muko'yamiti // 1 // ] iti, yacchiSyAMzca prati- "dheravayaNaM jaipare saMdeho kiM suroti sAhuti / deve kahanna saMkA? kiM so devo adevoti // 2 // teNa kahiyanti va maI devo'haM devadarisaNAo ya / sAhutti ahaM kahie samANarUvaMmi kiM saMkA ? // 3 // devassa va kiM vayaNaM saccaMti na sAhurUvadhArissa / na paropparaMpi baMdaha jaM jANaMtAvi jayaoti ||4||" [sthaviravacanaM yadi paraM kimayaM suraH sAdhuriti parasmin saMdehaH deve na kathaM zaMkA kiMsa devo'devo veti // 1 // tena devo'hamiti kathitaM darzanAcca deva iti matiH ahaM sAdhuriti kathite samAnarUpe kA zaMkA ? ||2|| devasya vA vacanaM kiM satyaM iti sAdhurUpadhAriNo na yatparasparaM yatayo'pi jAnanto na vaMdadhye // 1 // ] evaM cocyamAnA apyapratipadyamAnA yadvineyA sAdvahiSkRtA viharantazca rAjagRhe balabhadrAbhidhAnarAjena kaTakamarthena mAraNamAdizya kathamasmAn yatIn | zrAvakatvaM mArayasIti bruvANA na vayaM jAnImaH ke yUyaM caurA vA cArikA beti pratyuttaradAnataH pratibodhitAH so'yamavyaktamatadharmAcAryo, na cAyaM tammataprarUpakatvena kintu prAgavasthAyAmiti / tathA azvamitro, vo hi mahAgiriziSyasya koNDinyAbhidhAnasya ziSyo mithilAyAM nagaryo lakSmIgRhe caitye anupravAdAbhidhAne pUrve naipuNike vastuni For Parts Only muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [03], aMga sUtra [ 03 ] ~826~ "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH Page #828 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [7], uddezaka - mUlaM [587] +gAthA- 1 (03) prata sUtrAMka zrIsthAnA- sUtravRttiH svarUpa // 412 // [587] gAthA chinnacchedananayavaktavyatAyAM 'paDappannasamayaneraiyA vocchijissaMti, evaM jAva cemANiyatti, evaM biIyAisamaesu batta- sthAnA0 savva'mityevaMrUpamAlApakamadhIyAno mithyAtvamupagataH, babhANa ca-yadi sarva eva vartamAnasamayasaJjAtA vyavacchetsyanti uddezaH3 tadA kutaH karmaNAM vedanamiti, Aha ca-"evaM ca ko kammANa veyarNa sukayadukayANaMti / upAyANaMtarao santrassa- nivavi NAsasabhAvA ||1||"[evN ca sukRtaduSkRtakarmaNAM kuto vedanaM iti, utsAdAnantaraM sarvasyApi nAzasadbhAvAt // 1 // yazcaivaM prarUpayan guruNA bhaNita:-"eganayamapaNamidaM suttaM baccAhi mA hu micchattaM / niravekkho sesANavi nayANa hi sU0587 yayaM viyArehi // 1 // na hi sabbahA viNAso addhApajjAyamettAnAsaMmi / (addhApayAyAH-kAlakRtadhAH > saparapajjA-5 yANatadhammiNo vatthuNo jutto||2|| aha suttAutti maI naNu sutte sAsayaMpi niddiDha / vatdhuM davahAe asAsayaM paja yahAe // 3 // tatthavi na sabvanAso samayAdivisesaNaM jao'bhihiyaM / iharA na savaNAse samayAdivisesaNaM jutt&||4||" mti [ idamekanayamatena sUtraM mA brImithyAtvaM nirapekSaH zeSANAmapi nayAnAM (mata) hitadaM hRdayaM vA vicAraya // 1 // svaparapothairanantadharmiNo vastuno'ddhAparyAyamAtranAze sarvathA vinAzo na yuktaH // 2 // atha sUtrAditimatiH nanu sUtre zAzvatamapi nirdiSTaM vastu / dravyArthatayA paryAyArthatayA azAzvataM // 3 // tatrApi na sarvathA nAzaH samayAdi|vizeSaNaM yato'mihitaM / itarathA sarvanAze samayAdivizeSaNaM na yuktam // 4 // ] idaM cApratipadyamAna udghATitaH, nAyazca kAmpilye zulkapAlazrAvakAryamANo'smAbhiyaM zrAvakAH zrutAH tatkathaM sAdhUna mArayatheti vadan yuSmatsiAdAntena prabajitAH zrAvakAzca ye te vyavacchinnA yUyaM vayaM cAnye iti dattapratyuttaraH samyaktvaM pratipannaH, so'yaM sAmu ||1|| XXXAMACHAR 5+% dIpa 4 -% // 412 // anukrama [688689] % % muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna-7 samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSaH, saptame sthAne na kiMcit uddezakaH vartate ~827~ Page #829 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [587] gAthA |||| dIpa anukrama [688 689] "sthAna" sthAna [7], - aMgasUtra - 3 (mUlaM + vRttiH) uddezaka [-], mUlaM [ 587 ] + gAthA- 1 |cchedikAnAM dharmAcArya iti 4 / tathA 'gaMga' iti, yo hi AryamahAgiriziSyasya dhanaguptasya ziSyaH ullukAtIrAbhighAnanagarAccharadyAcAryavandanArthaM prasthita ulkAM nadImuttaran khalatinA zirasA dinakarakaranikarasampAta saJjAtamuSNaM pA dAbhyAM ca zItalajalajanitanitAntazItaM vedayaMzcintayAmAsa sUtre'bhihitamekA kriyaikadA vedyate zItA voSNA vA, ahaM ca dve kriye vedayAmi ato dve kriye samayenaikena vedyete iti, gatvA ca gurvantike vanditvA'bhidadhAvabhiprAyamAtmIyamAcAryAya, tena cAvAci-maivaM vocaH, yato nAstyekadA kriyAdvayavedanaM, kevalaM samayamanasoratisUkSmatayA bhedo na lakSyate, utpalapatrazatavyatibhedavat evaM ca pratipAditaH sannapratipadyamAno vahiSkRtaH anyadA rAjagRhe mahAtapastIraprabhAbhidhAne nadavizeSe maNinAganAmno nAgasya caitye parSanmadhye svamatamAvedayan maNinAgena visaddarpagarbhayA bhAratyA'bhihito-re re duSTazaikSa! kasmAdasmAsu satsvevamaprajJApanIyaM prajJApayasi ?, yata ihaiva sthAne sthitena bhagavatA varddhamAnasvAminA praNinye-yathaikadaikaiva kriyA vedyata iti, tatastvaM tato'pi ruSTataro jAtaH 1, urdathenaM vAdaM, mA te doSAt nAza|viSyAmIti bhayamApannaH pratibuddhaH so'yaM kriyANAM dharmAcArya iti 5 / tathA 'chala'tti, dravyaguNakarmasAmAnyavizeSasamavAya lakSaNapaTUpadArthaprarUpakatvAd gotreNa ca kauzikatvAt paDuluko, yo hi nAmAntareNa rohaguso, yazcAntarakhyAM puryA bhUtaguhAbhidhAnavyantarAyatane vyavasthitAnAM zrIgupsAbhidhAnAnAmAcAryANAM vandanArthaM grAmAntarAdAgacchan pravAdipradApitapaTahakathya nimAkarNya sadarpa ca taM niSedhyAcAryasya tannivedya tato mAyUryAdividyA upAdAya rAjakulamatigatya balazrInAmno naranAyakasyAgrataH pohazAlAbhidhAnaparivrAjakamavAdinamAhUya tena ca jIvAjIvalakSaNe rAzidvaye sthApite For Parts Only muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [03], aMga sUtra [03] ~828~ "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH Page #830 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [7], uddezaka - mUlaM [587] +gAthA- 1 (03) prata sUtrAMka [587] gAthA ||1|| zrIsthAnA-sAtatibhApratighAtAya nojIvalakSaNaM tRtIyaM rAzi vyavasthApya tadvidyAnAM svavidyAbhiH pratighAtakaraNena taM nigRhya guru- I7 sthAnA. masUtrasamIpamAgatya tanniveditavAn , yazca guruNA abhihito, yathA-gaccha rAjasabhAmanupravizya brUhi rAziyaprarUpaNamapasi uddezA3 vRttiH ddhAntarUpaM vAdiparibhadhAya mayA kRtamiti, tato yo'bhimAnAdAcArya pratyavAdIt-yathA rAzitrayamevAsti, tathAhi- | nijhv||413|| jIvA:-saMsArasthAdayaH ajIvA:-ghaTAdayaH nojIvAstu dRSTAntasiddhAH, yathA hi daNDasyAdimadhyAgrANi bhavantItyevaM svarUpa sarvabhAvAnAM traividhyamiti, yazca rAjasamakSamAcAryeNa kutrikApaNe jIvayAcane pRthivyAdijIvalAbhAt ajIvayAcane sU0 587 acetanaleSTrAdilAbhAt nojIvayAcane'cetanaleSTravAdilAbhAcca nigRhItaH, so'yaM trairAzikadharmAcArya iti 6 / tathA gosAmAhila iti, yo hi dazapuranagare AryarakSitasvAmini divaM gate AcAryazrIdurcalikApuSpamitre gaNaM paripAla yati vindhyAbhidhAnasAdhoraSTamaM karmapravAdAbhidhAnaM pUrvamAcAryAdupazrutya pratyuccArayataH karmavandhAdhikAre kizcitkarma jIvapradezaiH spRSTamAtra kAlAntarasthitimaprApya vighaTate zuSkakubyApatitacUrNamuSTivat kizcitpunaH spRSTaM baddhaM ca kAlAjantareNa vighaTate A lepakuDye sohacUrNavat kiMcitpunaH spRSTaM baddhaM nikAcitaM jIvena sahakatvamApannaM kAlAntareNa vedyate ityevamAkaryoktavAn-namvevaM mokSAbhAvaH prasajati, kadhI, jIvAt karma na viyujyate, anyo'gyAvibhAgavaddhatvAt, svapradezavat, uktaM ca-"so bhaNai sadosa bakkhANamiNaMti pAvai jao te / mokkhAbhAvo jIvappaesakammAvibhAgAo // 1 // nahi kammaM jIvAo avei avibhAgaopaesavva / tadaNavagamAdamokkho juttamiNaM teNa vakkhANaM // 2 // "ISI iti [zrutvA bhaNati idaM vyAkhyAnaM sadoSamiti yato bhavatAM prAmoti mokSAbhAvo jIvapradezakarmaNoravibhAgAt // 1 // dIpa // 413 anukrama [688689] antantiminafimate Sinatorary.om muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna-7 samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSaH, saptame sthAne na kiMcit uddezakaH vartate ~829~ Page #831 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [587] gAthA |||| dIpa anukrama [688 689] Educator "sthAna" sthAna [7], - aMgasUtra - 3 (mUlaM + vRttiH) uddezaka [-], mUlaM [ 587 ] + gAthA- 1 naiva karma jIvAdapaiti pradeza ivAvibhAgAttadanapagamAdamokSastenedaM vyAkhyAnaM yuktaM ( spRSTamAtratArUpaM ) // 2 // ] tathA - jIvaH karmmaNA spRSTo na tu dhayyate, viyujyamAnatvAt, kazukaneva tadvAniti, tato vindhya sAdhunaitasminnAcAryAyArthe nivedite yastenAbhihito - ( AcAryAdavadhAryArthe goSThAmAhilo vindhyenoktaH, ) bhadra! yaduktaM svayA jIvAt karma na viyujyata iti, tatra pratyakSavAdhitA pratijJA AyuH karmmaviyogAtmakasya maraNasya pratyakSatvAt heturapyanaikAntiko'nyo'nyAvibhAsambaddhAnAmapi kSIrodakAdInAmupAyato viyogadarzanAt dRSTAnto'pi na sAdhanadharmAnugataH, svapradezasya viyutatvAsiddhestadrUpeNAnAdirUpatvAd bhinnaM ca jIvAt karmeti, yatroktaM- "jIvaH karmmaNA spRSTo na badhyate ityAdi," tatra kiM pratipradezaM spRSTo nabhasevota tvamAtre kazukeneva ?, yadyAdyaH pakSaH tadA dRSTAntadAntikayorvaiSamyaM kazukena pratipradezamaspRSTatvAd, atha dvitIyaH, tato nApAntarAlagatyanuyAyi karma, paryantavarttitvAd, bAhyAGgamakhavad evaM sarvo mokSabhAk karmAnugamarahitatvAt muktavad, ityAdi pratipAdyamAno yo naitatpratipannavAnudghATitazceti so'yamavaddhikadharmAcAryaH iti / utpattinagarANi saptAnAM krameNa saptaiva 'hotya'tti sAmAnyena varttamAnasye'pi nagarANAM tadvizeSaguNAtItatvenAtIta nirdezaH, 'sAvatthI' gAhA, RSabhapuraM rAjagRhaM ukA nadI tattIravarttinagaramukAtIraM 'purI'ti nagarI antaraMjIti tannAma, iha ca makAro'lAkSaNikaH, 'dasapura'tti anusvAralopAditi / ete ca nihavAH saMsAre paryaTantaH sAtAsAtabhogino bhaviSyantIti tatsvarUpaM sUtradvayenAha sAtAveyaNiJcassa kammassa sattavidhe aNubhAve paM0 taM0 maNunnA sahA maNuNNA ruvA jAba maNunnA phAsA maNoddatA For Parts Only muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [03], aMga sUtra [03] ~830~ Jibrary org "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH Page #832 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [7], uddezaka [-], mUlaM [588] (03) pAkhAnA prata sUtrAMka [588] 414 // OMOMOMOMOM vatisuhatA / asAtAveyaNijassa NaM kammassa sattavidhe aNubhAve paM0, taM0-amaNunnA sadA jAba patiduhatA (sU0 7 sthAnA 588) mahANakkhatte sattatAre paM0, abhitIyAditA satta NakkhattA pubvadAritA paM0 saM0-amitI savaNo dhagiTThA | uddezaH 3 satamisatA pujyA bhavatA uttarA bharavatA revatI, assaNitAditA NaM satta NakkhatvA dAhiNadAritA 50, taM0-a sAtAsAssiNI bharaNI kittitA rohiNI migasire ahA puNadhvasU, pussAditA NaM satta NakkhattA avaradAritA paM0, taM--pusso tAnubhavaH bhasilesA maghA puvA pharaguNI uttarA phagguNI hattho cittA, sAtitAtiyA NaM satta NakyattA uttaradAritA paM0, taM0 pUrvAdidvA -sAti pisAhA aNurAhA jeTThA mUlo pubbAsADhA uttarAsADhA (sU0 589) jaMbUdIve dIve 2 somaNase makkhAra- rANi nakSapavyate satta kUdA 50 saM0-siddhe 1 somaNase 2 taha boddhavve maMgalAvatIkUDe 3 / devakuru 4 vimala 5 kaMpaNa 6 trANi kUvisihakUDe 7 ta boDabbe // 1 // jaMbUdIve 2 gaMdhamAyaNe vakkhArapabbate satta kUDA paM0 saM0-siddha ta gaMdhamAtaNa TAni yoboddhabve gaMdhilAvatIphUTe / uttarakurU phalihe lohitakkha ANadaNe ceva // 1 // (sU0590) vitivitANaM satta jA nayazcayatIkulakoDijoNIpamuhasayasahassA pannattA (sU0 591) jIvANaM sattaTThANaninvattite poggale pAvakammattAte ciNiMsu nAdi pA ciNaMti vA ciNissaMti vA taM0-neratiyanivvattite jAba devanivvattie evaM ciNa jAva NijarA ceva (sU0 552) sU0588sattapatesitA saMdhA arNatA paNNattA sattapatesogADhA poggalA Ava sattaguNalukkhA poggalA aNaMtA paNNattA (sU0593) sattamahANaM sattamaM sattamaM ajjhayaNaM sammattaM // x // 414 // 'sAye'tyAdi kaNThyaM, navaraM, 'aNubhAve'tti vipAkaH udayo rasa ityarthaH, manojJAH zabdAdayaH sAtodayakAraNatvAda-18 dIpa anukrama [698] 593 JABERatinintamational muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna-7 samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSaH, saptame sthAne na kiMcit uddezakaH vartate ~831~ Page #833 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [7], uddezaka - mUlaM [193] +gAthA- 2 (03) BARSA prata sUtrAMka [593] gAthA nubhAvA evocyante, tathA manasaH zubhatA manaHzubhatA, sA'pi sAtAnubhAvakAraNatvArasAtAnubhAva ucyate, evaM vacaHzubhatA'pi, manaHsukhatA vA sAtAnubhAvaH, tatsvarUpatvAt tasyAH, evaM vAksukhatA'pIti, evamasAtAnubhAvo'pi ||saataasaataadhikaaraat tadvatAM devavizeSANAM prarUpaNAya sUtrapaJcakamAha-'mahe'tyAdi sugama, navaraM pUrva dvAraM yeSAmasti tAni pUrvadvArikANi, pUrvasyAM dizi gamyate yeSvityarthaH, evaM zeSANyapi sapta sapteti, iha cArthe paJca matAni santi, yata Aha | caMdraprajJasyAm-"tattha khalu imAo paMca paDivattIo pannatAo, tatthege evamAhaMsu-kattiAiA satta nakkhattA pubbadAriyA pannattA" evamanye maghAdInyapare dhaniSThAdIni itare'zcinyAdIni apare bharaNyAdIni, dakSiNAparottaradvArANi ca sapta sapta yathAmataM krameNaiva samavaseyAnIti, 'vayaM puNa evaM kyAmo-abhiyAiyA NaM satta nakkhattA pubbadAriyA pannattA, evaM dakSiNadvArikAdInyapi krameNaiveti, tadiha SaSThaM matamAzritya sUtrANi pravRttAni, loke tu prathama matamAzrityaitadabhi-13 dhIyate, yaduta-"dahanAdyamRkSasaptakamainyAM tu maghAdikaM ca yAmyAyAm / aparasyAM maitrAdikamatha saumyAM dizi dhaniSThAdi | // 1 // bhavati gamane narANAmabhimukhamupasarpatAM zubhaprAptiH / atha pUrvamRkSasaptakamuddiSTaM madhyamamudIcyAm // 2 // pUrvAyAmaudIcyAM prAtIcyA dakSiNAbhidhAnAyAM / yAmyAM tu bhavati madhyamamaparasyAM yAturAzAyAm // 3 // ye'tItya yAnti mUDhAH parighAkhyAmaniladahanadigrekhAm / nipatanti te'cirAdapi durvyasane nissphlaarmbhaaH||4||" iti // devAdhikArAdevanivAsakUTasUtradvayaM-'jaMbU' ityAdi kaNThyaM, kevalaM 'somaNase'tti saumanase gajadantake devakurUNAM prAcIne 'kUTAni zikharANi, 'siddhe' gAhA, siddhAyatanopalakSitaM siddhakUTa merupratyAsannamevaM sarvagajadantakeSu siddhAyatanAmi, zeSANi tataH ||2|| % dIpa anukrama [690698] %* kA muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ~832~ Page #834 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [7], uddezaka -], mUlaM [593] +gAthA- 2 (03) zrIsthAnAjha-sUtravRttiH prata sUtrAMka [593]] gAthA // 415 // rANi nakSa paraMparayeti, 'somaNase'tti saumanasakUTa tatsamAnanAmakatadadhiSThAtRdevabhavanopalakSitaM, maGgalAvatIvijayasamanAmadevasya | 7sthAnA maGgalAvatIkUTa, evaM devakurudevanivAso devakurukUTamiti, vimalakAJcanakUTe yathArthe krameNa ca vatsAvatsamitrAbhidhAnA- uddezaH3 dholokavAsidikumArIdvayanivAsabhUte, vaziSTakUTaM tannAmadevanivAsaH, evamuttaratrApi, gandhamAdano gajadantaka evottara-18sAtAsAkurUNAM pratIcInaH, tatra 'siddhe' gAhA, kaNThyA, navaraM sphATikakUTe lohitAkSakUTe adholokanivAsibhogakarAbhogava| tyabhidhAnadikumArIdvayanivAsabhUte iti // kUTeSvapi puSkariNIjale dvIndriyAH santIti dvIndriyasUtram 'beIdiyANa'- pUrvAdidvAmityAdi, jAtI-dvIndriyajAtau yAH kulakoTayaH tAstathA tAzca tA yonipramukhAzca-dvilakSasaGkhyadvIndriyotpattisthAnadvA-18 rakAstA jAti kula koTiyonipramukhAH, iha ca vizeSaNaM parapadaM prAkRtatvAt , tAsAM zatasahasrANi-lakSANIti, idamukta trANi kUbhavati-dvIndriyajAtI yA yonayastatprabhavA yAH kulakoTayastAsAM lakSANi sapta prajJaptAnIti, tatra yoniryathA gomayaH tatra caikasyAmapi kulAni vicitrAkArAH kRmyAdaya iti / zeSA dhruvagaNDikA sasambandhA pUrvavabyAkhyeyeti // iti zrImada- nayazcayabhayadevAcAryaviracite sthAnAkhyatRtIyAGgavivaraNe saptasthAnakAbhidhAnaM saptamamadhyayanaM samAsam / / nAdi sU0588ma iti zrImadabhayasUrisUnitavivaraNayutaM saptamaM saptasthAnAdhyayanaM samAptam / / 593 // 415 // ||2|| | TAni yo dIpa anukrama [690 OM45 698 JABERatin intimationa Marwajansionary.org muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: atra saptamaM sthAnaM parisamApta atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna-7 samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSaH, saptame sthAne na kiMcita uddezakaH vartate ~833~ Page #835 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [594] dIpa anukrama [699 ] sthA0 70 56496**** Education intimation "sthAna" aMgasUtra- 3 (mUlaM + vRttiH) sthAna [8], uddezaka - mUlaM (594) - www...... muni dIparatnasAgareNa saMkalita ... atha aSTamaM sthAnaM Arabhyate athASTamasthAnakAkhyamaSTamAdhyayanaM / vyAkhyAtaM saptamamadhyayanamadhunA saGkhyAkramasambaddhamevASTasthAna kAkhyamaSTamamadhyayanamArabhyate, tasya cedamAdisUtram - ahiM ThANehiM saMpanne aNagAre arihati egalavihArapaDimaM uvasaMpajjittANaM viddittate taM0 -- saDDI purisajAte laye purisajAe mehAvI purisajAte bahussute purisajAte sacimaM appAddikaraNe ghitimaM vIrivasaMpanne ( sU0 594 ) aTThavidhe joNisaMgahe paM0 taM0--aMDagA potagA jAva ucbhigA uvavAtitA, aMDagA aTThagatitA aTThAiA paM0 vaM0 - aMDara aMDaema vavajamANe aMDarahiMto vA potatehiMto vA jAba ubavAtidehiMto vA ubavajejjA, se caiva NaM se aMDhate aMDagataM vippajahmANe aMDagacAte vA potagattAte vA jAba ubayAtitattAte vA gacchejA, evaM potagAvi, jarAujAvi, sesANaM gatIrAgatI Natthi (sU0 595 ) jIvA NamaTTa kammapagaDIto cirNimu vA citi vA ciNissaMti vA, vaM0-gANAvaraNijvaM darisaNAvara NijvaM veyaNinaM mohaNilaM AuyaM nAmaM gottaM aMtarAtitaM, neraiyA NaM aTTha kammapagaDIo cirNisu vA 3, evaM caiva, evaM niraMtaraM jAva vaimANiyANaM 24, jIvA NamaTTha kammapagaDIo uvacirNisu vA 3 evaM caiva, 'evaM ciNa 1 uvaciNa 2 baMdha 3 udIra 4 ve 5 taha jirA 6 ceva / ete cha cavIsA 24 daMDagA bhANiyantrA ( sU0 596 ) For Parts Only ..AgamasUtra [03], aMga sUtra [03] - ~ 834 ~ 1-%*%*%************** www.library.org "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH Page #836 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [8], uddezaka [-], mUlaM [196] (03) zrIsthAnAgasUtravRttiH // 416 // prata sUtrAMka [596] aSTakarma ca yAdi 'ahAhI tyAdi, asya ca pUrvasUtreNa sahAya sambandhaH-anantaraM pugalA uktAH, te ca kArmaNAH pratimAvizeSapratipattimato vizeSeNa nirjIryanta ityekAkivihArapratimAyogyaH puruSo nirUpyate, ityevaMsambandhasyAsya vyAkhyA, saMhitAdicarcastuuddezaH3 prasiddha eva, navaraM aSTAbhiH sthAnaiH-guNavizeSaiH sampanno-yukto'nagAra:-sAdhuraheti-yogyo bhavati 'egalla'tti ekA-1 pratimAhA~ kino vihAro-prAmAdicaryA sa eva pratimA-abhigrahaH ekAkivihArapatimA jinakalpapratimA mAsikyAdikA vA bhikSu- guNAH yopratimA tAmupasampadya-Azritya NamityalaGkAre 'vihAM prAmAdiSu carituM, tadyathA--'saddhi'tti zraddhA-tatveSu zraddhA-IX| nisaMgrahaH namAstikyamityartho'nuSThAneSu cA nijo'bhilASastadvat sakalanAkinAyakairapyacalanIyasamyaktvacAritramityarthaH, puruSajAtaM -puruSaprakAraH 1, tathA satya-satyavAdi, pratijJAzUratvAt , sanyo hitatvAdvA satyaM 2, tathA medhA-zrutagrahaNazaktistadvat medhAvi, athavA merAe dhAvatitti medhAvi-maryAdAvarti 3, tathA medhAvitvAdahu-pracuraM zrutaM-AgamaH sUtrato'rthatazca sU0594. yasya tadbahuzrutaM, taccotkRSTato'sampUrNadazapUrvadharaM jaghanyato navamasya tRtIyavastuvedIti 4, tathA zaktimat-samartha paJca- 596 vidhakRtatulanamityarthaH, tathAhi--"taveNa satteNa sutteNa, egatteNa baleNa ya / tulaNA paMcahA vuttA, jiNakappaM paDivajao // 1 // "5, [tapasA sattvena sUtreNaikatvena balena ca paMcadhA tulanA uktA jinakalpaM pratipadyamAnasya ||1||]'alpaa#dhikrnnN' niSkalaha 'pratimata' cittasvAsthyayuktamaratiratyanulomapratilomopasargasahamityarthaH 7, vIrya-utsAhAtire-IN kastena saMpannamiti 8, ihAdyAnAmeva caturNI padAnAM pratyekamante puruSajAtazabdo dRzyate tato'ntyAnAmadhyayaM sambandhanIya | iti / ayaM caivaMvidho'nagAraH sarvaprANinAM rakSaNakSamo bhavatIti teSAmeva yonyAH saGgahaM gatyAgatI cAha-'aDhavihe dIpa anukrama [701] ACCE // 416 // JABERatinintamational sirwsaneiorary.org muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna-8 samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSaH, aSTame sthAne na kiMcit uddezaka: vartate ~835~ Page #837 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [596 ] dIpa anukrama [ 701 ] "sthAna" - aMgasUtra-3 ( mUlaM + vRttiH) uddezaka [-1, mUlaM [ 596 ] sthAna [8], tyAdi sUtracatuSTayaM sugamaM, navaramaupapAtikA devanArakAH, 'sesANaM'ti aNDajapotajajarAyujavarjitAnAM rasajAdInAM ga tirAgatizca nAstItyaSTaprakAreti zeSaH, yato rasajAdayo naupapAtikeSu sarvveSUpadyante, paJcendriyANAmeva tatrotpatteH, nApyopapAtikA rasajAdiSu sarveSvapyupapadyante, paJcendriyaikendriyeSveva teSAmupapatteriti aNDajapotajajarAyujasUtrANi trINyeva bhavantIti / aNDajAdayazca jIvA aSTavidhakarmmacayAderbhavantIti cayAdIn SaT kriyAvizeSAn sAmAnyato nArakAdipadeSu ca pratipAdayannAha - 'jIvA Na' mityAdi, prAgiva vyAkhyeyaM navaraM cayanaM vyAkhyAnAntareNAsakalanaM upacayanaMparipoSaNaM bandhanaM-nirmApaNaM udIraNaM karaNenAkRSya dalikasyodaye dAnaM vedanaM-anubhava udaya ityarthaH, nirjarA- prade zebhyaH zaTanamiti, lAghavArthamatidizannAha - 'evaM ceva'tti yathA cayanArthaH kAlatrayavizeSataH sAmAnyena nArakAdiSu | coktaH evamupacayArtho'pIti bhAvaH, 'evaM ciNe' tyAdigAthottarArddha prAgvat 'ee che'tyAdi, yatazcayanAdipadAni paD ata sAmAnyasUtrapUrvakAH SaDeva daNDakA iti / aSTavidhakarmaNaH punazcayAdihetumAsevya tadvipAkaM jAnannapi karmmagurutvAt kazcinnAlocayatIti darzayannAha - Education infamational ahiM ThANehiM mAtI mAyaM kaTTu no AlotejA no paDikamejA jAva no paDhivajejyA, taM0 kariMsu bAI 1 karemi vA'haM 2 karissAmi vA 3 akintI vA me siyA 4 avaNNe vA me siyA 5 avaNae vA me siyA 6 kittI vA me parihAissai 7 jase vA me parihAissara 8 / ahi ThANehiM mAI mAyaM kaTu AloejA jAva paDivaJjejjA, taMjahA- mA tissa NaM assi loe garahite bhavati 1 unavAe garahite bhavati 2 AjAtI garahitA bhavati 3 egamavi mAtI mAtaM For Full muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [03], aMga sUtra [03] ~836~ www.incibrary.org "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH Page #838 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [8], uddezaka [-], mUlaM [197] (03) zrIsthAnAasUtra 48sthAnA uddezaH 3 AlocaketaraguNadoSAH // 417 // prata sUtrAMka [597] sU0597 kaTu no AloenA jAva no paDivajjejjA Natthi tassa ArANA 4 egamavi mAyI mAyaM kaTu AloejA Ava paTivajjejjA asthi tassa ArAhaNA 5 bahutoci mAtI mAyaM kaTu no AloejA jAva no paDhivajjejjA nasthi tassa bhArAdhaNA 6 bahuovi mAtI mAyaM kaTu AloelA jAva asthi tassa ArAhaNA 7 AyariyauvajhAyassa vA me atisese nANadasaNe samuppajejA, se taM mamamAloejjA mAtI NaM ese 8 / mAtI NaM mAtaM kaTTa se jahA nAmae ayAgareti vA taMbAgareti vA tauAgareti vA sIsAgareti vA ruppAgareti vA suvannAgareti vA tilAgaNIti vA tusAgaNIti vA busAgaNIti yA NalAgaNIti vA dalAgaNIti vA soMDitAlicchANi vA bhaMDitAlicchANi vA goliyAlicchANi vA kuMbhArAvAteti vA kaveluvAbAteti vA iTTAvAteti vA jaMtavAuculIti vA lohAraMvarisANi vA tattANi samajotibhUtANi kiMsukaphullasamANANi pakSAsaharasAI viNimmutamANAI 2 jAlAsahassAI pamuMcamANAI iMgAlasahassAI pariphiramANAI aMto 2 jhivAyati evAmeSa mAtI mArya kaTTha aMto 2 jhiyAyai jativi ta NaM anne keti vadati saMpi taNaM bhAtI jANati ahamese abhisacijAmi 2, mAtI NaM mAta kaTU aNAlotitaparikate kAlamAse kAlaM kicA aNNAsaresu devalogesu devadattAte uvavattAro bhavaMti, saM0-no mahiDiesu jAva no dUraMgatitesu no ciradvitIesu, se NaM tattha deve bhavati No mahidie jAva no ciraThitIte, jAvi ta se tattha bAhirabhaMtariyA parisA bhavati sAviya zaM no ADhAti no pariyANAti No mahariheNamAsaNeNaM uvanimaMteti, bhAsaMpi ya se bhAsamANassa jAva catvAri paMca devA avuttA gheva ambhuIti-mA bahuM deve! bhAsata, seNaM tato devalogAo AukkhaeNaM bhavakkhaeNaM ThitikkhaeNaM aNaMtaraM cayaM caittA iheva dIpa anukrama [702] // 417 // TIGI CINEairan . manminary.org muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna-8 samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSaH, aSTame sthAne na kiMcit uddezaka: vartate ~837~ Page #839 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [8], uddezaka [-], mUlaM [197] (03) prata sUtrAMka [597] ASUSSEXUASSASASXAS mANussae bhave jAI imAI kulAI bhavaMti, 60-aMcakulANi vA paMtakulANi vA tucchakulANi vA darirakulANi vA mikkhAgakulANi vA kivaNakulANi vA sahappagAresu kulesu pumattAte paJcAyAti, seNaM tattha pume bhavati duve duvane duggaMdhe durase huphAse aNiDhe akate appite amaNuNNe amaNAme hINassare dINassare aNidusare akaMtasare apitassare amaNuNNassare amaNAmassare aNAejavayaNapaJcAyAte, jAviya se tattha bAhirabhaMtaritA parisA bhavati sAvi ta NaM No ADhAti No paritANati no mahariheNaM AsaNeNaM ubaNimaMteti, bhAsaMpi va se bhAsamANassa jAba cattAri paMca jaNA aM. buttA ceva agbhuTThati-mA bahuM ajautto! bhAsau.2 / mAtI NaM mAtaM kaTTa AlocitapaDikate kAlamAse kAlaM kiyA aNNataresu devalogesu devattAe uvavattAro bhavaMti, taM0-mahiDiesu jAva cirahitIsu, se NaM tattha deve bhavati mahisIe jAva cirahitIte hAravirAtitavacche kahakatuDitathaMmitabhute aMgadakuMDalamauDagaMDatalakannapIDhadhArI vicittahatyAbharaNe vicittavatthAbharaNe vicittamAlAmaulI kallANagapavaravatvaparihite kallANagapavaragaMdhamalANulevaNadhare bhAsuraboMdI palaMbavaNamAladhare diveNaM baneNaM diveNaM gaMdheNaM dibveNaM raseNaM divveNaM phAseNa diveNaM saMghAteNaM diveNaM saMThANeNaM divAe iTTIte divvAte jUtIte divAte pabhAte divAte chAyAte dikhAe aJcIe divveNaM teeNaM divvAte lessAe dasa disAo ujjovebhANA pabhAsemANA mayA'hataNaTTagItavAtitataMtItalatAlatuDitaghaNagutiMgapaduppavAtitaraveNaM vizvAI bhogabhogAI bhuMjamANe viharaha jAvi ta se tattha bAhiramaMtaravA parisA bhavati sAvita mADhAi pariyANAti mahAriheNa AsaNeNaM svanimaMteti bhAsaMpita se bhAsamANassa jAva cattAri paMca devA avuttA ceva anmuTThiti-bahuM deve! bhAsau 2, seNaM dIpa anukrama [702] Singtonary.om muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [3], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ~838~ Page #840 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [8], uddezaka [-], mUlaM [197] (03) zrIsthAnA vRttiH IC prata sUtrAMka [597] to devalogAto AukkhaeNaM 3 jAva caittA iheva mANussae bhave jAI imAI kulAI bhavaMti, sthAI jAva bahujaNassa 8sthAnA aparibhUtAI tahapagAresu kulesu pumattAte paJcAtAti, se NaM tattha pume bhavati surUne subanne sugaMdhe surase muphAse iThe kaMte jAva uddezaH3 maNAme ahINassare jAva maNAmassare AdejavataNe paJcAyAte, jA'viya se tatva bAhirabhaMtaritA parisA bhavati sAvita AlocaNaM ADhAti jAva bahumajautte! bhAsau 2 (sU0 597) & ketaraguNa'aTTahI'tyAdi, mAyIti mAyAvAn 'mAya'ti guptatvena mAyApradhAno'ticAro mAyaiva tAM kRtvA' vidhAya 'no A-I 4 locayed' gurave na nivedayet, no pratikramet-na mithyAduSkRtaM dadyAt jAvakaraNAt no niMdejA-khasamakSaM no garahejjAsU0597 |-gurusamakSa no viuddejA-na vyAvattetAticArAt no cisohejA-na vizodhayedaticArakala zubhabhAvajalena no a-18 zakaraNatayA-apunaHkaraNenAbhyuttiSThid-abhyutthAnaM kuryAt no yathArha tapaHkarma-prAyazcittaM pratipadyateti, tadyathA'karesuM vA'haMti kRtavAMzcAhamaparAdha, kRtatyAca kathaM sasya nindAdi yujyate, tathA 'karemi vA'haM ti sAmpratamapi ta-18 mahamaticAraM karomIti kIdRzyanivRttasyAlocanAdikriyA?, tathA kariSyAmi vA'hamiti na yuktamAlocanAdIti 3, zeSa saSTam , navaramakIrtiH-ekadiggAminyaprasiddhiravarNa:-ayazaH sarvadiggAminyaprasiddhireva, etadvayamavidyamAnaM me bhavivyatIti, apanayo vA-pUjAsatkArAderapanayanaM me syAditi, tathA kIrtiryazo vA vidyamAnaM me parihAsyatIti // utArthasya IR418 // N viparyayamAha-'aTTahI'tyAdi sugama, navaraM mAyItyAsevAvasara eva nAlocanAdyavasare'pi, mAyina AlocanAdyapra vRttaH, mAyAM-aparAdhalakSaNAM kRtvA AlocayedityAdi, mAyino hyanAlocanAdAvayamanarthaH, yaduta-'assiti artha dIpa anukrama [702] Juniorary.om muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [3], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna-8 samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSaH, aSTame sthAne na kiMcit uddezaka: vartate ~839~ Page #841 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [8], uddezaka [-], mUlaM [197] (03) *** prata sUtrAMka [597] loko-janma garhito bhavati, sAticAratayA ninditatvAdityuktaM ca-"bhIubvigganiluko paayddpcchnndossykaarii| appaccayaM jaNaMto jaDassa dhI jIviyaM jiyai // 1 // " iti, [bhItodvigno gopAyan prakaTaM pracchannaM ca doSazatakArakaH / apratyayaM jaDasya janayana ghig jIvitaM jIvati // 1 // ] ityekaM 1, tathA 'upapAto' devajanma gahitaH kisvi-II pikAditveneti, uktaM ca-"tavateNe vaiteNe, rUvateNe ya je nare / AyArabhAvateNe ya, kubbaI devakigvisaM // 1 // " &A[tapAsteno vacastenaH rUpastenazca yaH naraH / AcArabhAvastenazca karoti devakilviSaM // 1 // ] iti dvitIyaM, A jAtiH-tatazca tasya manuSyajanma garhitA jAtyaizvaryarUpAdirahitatayeti, uktaM ca-"tattovi se caittANaM, lambhihI ela4mUagaM / naragaM tirikkhajoNi vA, bohI jattha sudullahA ||1||"[tto'pi sa nyutvA prApsyatyeDakamUkatAM narake tiye | lAgyoniM ca yatra sudurlabhA codhiH||1||] tRtIya, tathA ekAmapi mAyI mAyAM-aticArarUpAM kRtvA yo nAlocayedi-I tyAdi, nAsti tasyArAdhanA jJAnAdimokSamArgasyetyanartha iti, uktaM ca-"lajjAe gAraveNa ya bahussuyamaeNa vAvi du4cariyaM / je na kahiMti gurUNaM na hu te ArAhagA hoti ||1||"[ljyaa gauravena ca bahuzrutatvamadena dhA duzcaritamapi ye gurubhyo na kathayanti te naivArAdhakA bhnnitaaH||1||] tathA-"navi taM satthaM va visaM va duppautto va kuNai veyaalo| jaMtaM va duppauttaM sappo va pamAio kuddho||2|| kuNai bhAvasalaM aNuddhiyaM uttamaDhakAlaMmi / dulahabohIattaM arNatasaMsAriyattaM vA // 3 // " iti [ zastraM vA viSaM vA duSpayukto vetAlo vA naiva tatkaroti duSprayuktaM yaMtra vA pramAdinaH kruddhaH so vA // 1 // yadanuvRtaM bhAvazalyamuttamArthakAle karoti durlabhabodhikatvamanantasaMsArikatvaM ca // 2 // ] caturthe, tathA & 64544 4*4-*-* dIpa anukrama [702] * muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ~840~ Page #842 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [8], uddezaka [-], mUlaM [197] (03) prata sUtrAMka [597] zrIsthAnA- IekAmapItyAdinA vardhaprAptiruktati, yadAha-"uddhariyasabvasallo bhattaparinA' dhaNiyamAutto / maraNArAhaNajatto ca- 1 sthAnA0 asUtra- dagavejjhaM samANei // 1 // " iti, [ uddhRtasarvazalyaH bhaktaparijJAyAM gADhamAyuktA maraNArAdhanAyuktaH candrakavedhyaM saMpUra-18| para-dauddezaH3 vRttiH yati // 1 // ] paJcamamapi, evaM bahutvenApi anAlocanAdAvAlocanAdau vA'nartho'rthazca paSThasaptame, tathA''cAryopAdhyAyasya Aloca vA me atizeSa jJAnadarzanaM samutsadyeta, sa ca mAmAlokayet mAI NameSa ityullekhenetyevaM bhayAdAlocayatItyaSTama, yopaM jA ketrgunn||419|| sUtraM 'ayaM loka upapAta AjAtizca garhite'tyasya padatrayasya vivaraNatayA avagantavyaM, tatra mAyI mAyAM karaveti, ina doSAH hai kIdRzo bhaveducyata iti vAkyazeSo dRzyaH, 'sa' iti yo bhavato'pi prasiddhaH yatheti dRSTAntopanyAse 'nAmae'tti sa-1 sU0597 mbhAvanAyAmalaGkAre vA ayaAkaro-lohAkaraH yatra lohaM dhmAyate itirupadarzane vA vikalpe tilA-dhAnyavizeSAsteSAmava-15 dayavA api tilAsteSAmagniH-taddahanapravRtto vahistilAgniH, evaM zeSA apyagnivizeSA, navaraM tuSAH kodravAdInAM busaM-TU yavAdInAM kaDaGgaro nalaH-zupirasarAkAraH dalAni-patrANi suNDikA:-piTakAkArANi surApiSTasvedanabhAjanAni kavelyo / vA sambhAvyante tAsAM liMchANi-gulIsthAnAni sambhAvyante, ukkaM ca vR / "goliyasoDiyabhaMDiyalicchANi agne-10 rAzrayAH" anyaistu dezabhedarUcyA ete piSTapAcakAmyAdibhedA ityuktaM, mayA'pyetadupajIvyaiva sambhAvitamiti, tathA bha|NDikA-sthAlyaH tA eva mahatyo golikAH, pratItaM caitacchandadvayaM, liMchAni tAnyeveti, kumbhakArasyApAko-bhANDapacana| sthAnaM kavelukAni-pratItAni teSAmApAkA-pratIta evaM 'jaMtavADacullI ikSuyantrapATaculI 'lohAraMparisANi vatti||2|| lohakArasyAmbarISA-bhrASTrA AkaraNAnIti lohakArAmbarISA iti, taptAni-uSNAni samAni-tulyAni jAjvalyamAna dIpa anukrama [702] Sindibrary.org muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [3], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna-8 samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSaH, aSTame sthAne na kiMcit uddezakaH vartate ~841~ Page #843 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [8], uddezaka [-], mUlaM [197] (03) prata sUtrAMka [597] tvAt jyotiSA-bahinA bhUtAni-jAtAni yAni tAni samayotirbhUtAni, kiMzukaphulaM-palAsakusumaM tatsamAnAni rakkatayA ulkA iva ulkA-agnipiNDAstatsahasrANIti prAcuryakhyAparka vinirmuJcanti vinirmuzcantIti bhRzArthe dvivacanaM ajArA-laghutarAgnikaNAstatsahasrANi pravikiranti 2'aMto aMto' antarantaH 'jhiyAyaMti mAyanti indhanairdIpyanta iti dRSTAnto, dAntikasvevamevetyAdi, pazcAttApAgninA dhmAyati-jAjvalyate, 'ahameseM'tti ahameSo'bhizako ahameSo'bhizaya iti-ebhiraha dopakAritayA Azajho-sambhAvye iti, uktaM hi-"nicca saMkiyabhIo gammo sabdhassa khliycaaritto| sAhujaNarasa avamao mao'vi puNa duggaI jaai||1||" [nityaM zakittabhIto gamyaH sarvasya skhalitacAritraH sAdhuhAjanenAvamataH mRto'pi punardurgatiM yAti // 1 // ] anenAnAlocakasyAyaM loko gahito bhavatIti darzitaM, 'se NaM tasse-15 tyAdinA pAThAntareNa mAyI NaM mAyaM kaTTha ityAdinA vA upapAto garhito bhavatIti darzyate, 'kAlamAse'tti maraNamAse upalakSaNatvAnmaraNadivase maraNamuhUrce 'kAlaM kicA'maraNaM kRtvA anyatareSu vyantarAdInAM 'devalokeSu' devajaneSu madhye "uvavattArotti vacanavyatyayAdupapattA bhavatIti, no mahardikeSu parivArAdiRcyA no mahAdyutiSu zarIrAbharaNAdidIptyA no mahAnubhAgeSu vaikriyAdizaktitaH no mahAbaleSu-prANavatsu no mahAsaukhyeSu no mahezAkhyeSu cA no dUraMgatikeSu-na saudharmAdigatiSu no pirasthitikeSu-ekabyAdisAgaropamasthitikeSu vApi ca 'se' tasya 'tatra' devalokeSu 'bAhyA' apratyAsannA dAsAdivat 'abhyantarA' pratyAsannA putrakalatrAdivat 'pariSat parivAro bhavati sApi 'no Adriyate' nAdaraM karoti, 'no parijAnAti' svAmitayA nAbhimanyate 'no naiva mahacca taha ca-yogyaM mahArha tenAsane dIpa GAR anukrama [702] CAMERatinaa ainatorary.om muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ~842~ Page #844 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [597] dIpa anukrama [702] zrIsthAnA nasUtravRttiH // 420 // "sthAna" - aMgasUtra-3 ( mUlaM + vRttiH) mUlaM [ 597 ] sthAna [8], uddezaka [-1, nopanimantrayate, kiMbahunA ?, daurbhAgyAtizayAttasya yAvaccatuHpaJcAH devA bhASaNaniSedhAyAbhyuttiSThanti prayatante, kathaM ?, 'mA bahu' mityAdi, anenopapAta garhotA, AjAtigarhitatvaM tu 'se Na'mityAdinA''caSTe, 'se'si soDanAlocakastatovyantarAdirUpAd devalokAdavadheH AyuH karmmapudgalanirjaraNena bhavakSayeNa AyuH karmAdi nibandhana devaparyAyanAzena sthitikSa|yeNa- AyuHsthitibandhakSayeNa devabhavanibandhanazeSakarmaNAM vA, anantaraM- AyuHkSayAdeH samanantarameva 'cyavaM' cyavanaM 'cyutvA' kRtvA 'ihaiva' pratyakSe mAnuSyake bhave puMstayA pratyAjAyata iti sambandhaH keSu kuleSu kuTumbakeSu anvayeSu vA kiMvidheSu ?' yAni imAni' vakSyamANatayA ca pratyakSANi bhavanti, tadyathA - antakulANi-varuTapikAdInAM prAntakulAni caNDAlAdInAM tucchakulAni - alpamAnuSANi agambhIrAzayAni vA daridrakulAni - anIzvarANi kRpaNakulAni - tarka |NavRttIni naTananAcAryAdInAM bhikSAkakulAni bhikSaNavRttIni tathAvidhaliGgikAnAM ca tathAprakAreNvantakulAdiSvityarthaH, pratyAyAti pratyAjAyate vA 'pumi'tti pumAn 'aNiTTetyAdi iSyate sma prayojanavazAditISTaH kAntaH kAntiyogAt priya:- premaviSayaH manojJaH - zubhasvabhAvaH manasA amyate gamyate saubhAgyato'nusmaryata iti mano'maH etanniSedhAt prakRtavizeSaNAni tathA hInasvaraH - isvasvarastathA dIno- dainyavAn puruSastatsambandhitvAtsvaro'pi dInaH sa svaro yasya sa tathA, anAdeyavacanazvAsI pratyAjAtazceti athavA prathamaikavacanalopAdanAdeyavacano bhavati pratyAjAtaH sanniti, zeSaM kaNThyaM yAvad 'bhAsau'tti, anena pratyAjAtigarhitatvamuktamiti, 'mAthI'tyAdinA Alocaka syeha lokAdisthAnatrayAgarhitatvamukaviparyayasvarUpamAha-hAreNa virAjitaM vakSaH-uro yasya sa tathA kaTakAni pratItAni tuTitAni - bAhrAbharaNavizeSAstaiH Education intol Forest Use Only 8 sthAnA0 uddezaH 3 AlocaketaraguNadoSAH sU0 597 ~843~ muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [03], aMga sUtra - [ 03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna-8 samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSaH, aSTame sthAne na kiMcit uddezakaH vartate // 420 // www.joncibrary.org Page #845 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [8], uddezaka [-], mUlaM [197] (03) prata sUtrAMka [597] |stambhitau stabdhIkRtI bhujau-bAhU yasya sa tathA / 'aMgadeM'tyAdi, karNAveva pIThe-Asane kuNDalAdhAratvAkarNapIThe, mRSTebhraSTe gaNDatale ca-kapolatale ca karNapIThe ca yakAbhyAM te mRSTagaNDatalakarNapIThe te ca te kuNDale ceti vizeSaNottarapadaH / prAkRtatvAtkamrmadhArayaH, aGgade ca keyUre bAhvAbharaNavizeSAvityarthaH, kuNDalamRSTagaNDatalakarNapIThe ca dhArayati yaH sara tathA, athavA aGgade ca kuNDale ca mRSTagaNDatale karNapIThe ca-karNAbharaNavizeSabhUte dhArayati yaH sa tathA, tathA vici trANi-vividhAni hastAbharaNAni-aGgalIyakAdIni yasya sa tathA, tathA vicitrANi vastrANi cAbharaNAni ca yasya vakhAlaNyeva vA''bharaNAni-bhUSaNAni avasthAbharaNAni vA-avasthocitAnItyartho yasya sa tathA, vicitrA mAlAzca-puSpamAlA maulizca-zekharo yasya vicitramAlAnAM vA mauliryasya sa tathA, kalyANakAni-mAGgalyAni pravarANi-mUlyAdinA vastrANi parihitAni-nivasitAni yena tAnyeva vA parihito-nivasito yaH sa tathA, kalyANakaM pravaraM ca pAThAntareNa pravaragandhaM ca mAlya-mAlAyAM sAdhu puSpamityarthaH anulepanaM ca-zrIkhaNDAdivilepanaM yo dhArayati sa tathA, bhAsvarA-dImA bondI-zarIraM yasya sa tathA, pralambA yA vanamAlA-AbharaNavizeSastAM dhArayati yaH sa tathA, divyena-svargasambandhinA pradhAnenetyartho vaNoMdinA yukta iti gamyate, saGghAtena saMhananena-vajrarSabhanArAcalakSaNena saMsthAnena-samacaturastralakSaNena cyA-1 | vimAnAdirUpayA yuktyA-anyAnyabhaktibhistathAvidhadravyayojanena prabhayA-prabhAvena mAhAtmyenetyarthaH, chAyayA-pratiSimvarUpayA azciSA-zarIranirgatatejojyAlayA tejasA-zarIrasthakAmtyA lezyayA-antaHpariNAmarUpayA zuklAdikayA udyotayamAnaH-sthUlavastUpadarzanataH prabhAsayamAnastu-sUkSmavastUpadarzanata iti, ekArthikatve'pi caiteSAM na doSaH, utkarSaprati dIpa SAXXXA4% anukrama [702] JAMERICA P andiorary on muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [3], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ~844~ Page #846 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [597] dIpa anukrama [702] zrIsthAnAGgasUtravRttiH // 421 // "sthAna" - aMgasUtra-3 ( mUlaM + vRttiH) uddezaka [-], mUlaM [ 597 ] sthAna [8], |pAdakatvenAbhihitatvAditi mahatA pradhAnena bRhatA vA veNeti sambandhaH, ahataH - anubaddho ravasyaitadvizeSaNaM nAvyaMnRttaM tena yuktaM gItaM nAvyagItaM tacca vAditAni ca tAni zabdavanti kRtAni tantrI ca-vINA talI ca-hastau tAlAzcakaMzikAH 'tuDiya'tti sUryANi ca paTahAdIni vAditatantrItalatAlatUryANi tAni ca tathA ghano - meghastadAkAro yo mRdaGgo dhvanigAmbhIryasAdharmyAt sa cAsau paTunA-dakSeNa pravAditazca yaH sa dhanamRdaGgapaTupravAditaH sa ceti dvandve teSAM ravaH-zavdastena karaNabhUtena, athavA 'Aha-ya'tti AkhyAnakapratibaddhaM yannAvyaM tena yuktaM yattadgItaM, zeSaM tathaiva, iha ca mRdaGgagrahaNaM tUryeSu madhye tasya pradhAnatvAt, yata ucyate - 'maddalasArAI tUrAI'ti, bhogArhA bhogAH zabdAdayo bhogabhogAstAn bhuJjAna:- anubhavan viharati-krIDati tiSThati veti, bhASAmapi ca 'se' tasya bhASamANasyAstAmeko dvau vA saubhAgyAtizayAt yAvaccatvAraH paJca vA devA anuktA eva-kenApyapreritA eva bhASaNapravarttanAya bahorapi bhASitasya svabahumatatvakhyApanAya cAbhyuttiSThanti bruvate ca 'bahu'mityAdi, abhimatamidaM bhavadIyaM bhASaNamiti hRdayaM, anenAlocakasyopapAtAgarhitatvamukaM, etadbhaNanA dihalo kA garhitatva laghutAhrAdAdiAlocanAguNasadbhAvena vAdhyaM, AlocanAguNAzcaite - "la| huyAlhAiyajaNaNaM appaparaniyatti ajjavaM sohI / dukkarakaraNaM ADhA nissalattaM ca sohiguNA // 1 // " [ laghutA''hAditAjananaM AtmaparaniyaMtRtA''rjavaM zodhiH duSkarakaraNaM AdaraH niHzasyatvaM ca zodhiguNAH // 1 // ] idAnIM tasyaiva pratyAjAtyagarhitatvamAha - 'se Na'mityAdinA, 'aDAI'ti dhanavanti yAvatkaraNAt ' dittAI' - dIptAni prasiddhAni tAni yAdavanti 'vicchinna vibhavaNasayaNAsaNa jANavAhaNAI' tatra vistIrNAni - vistAravanti vipulAni bahUni bhavanAni Education intemational For Fans Only 8 sthAnA0 uddezaH 3 Aloca. ketaraguNa doSAH sU0 597 ~845~ // 421 // www.jancibrary.org [03] muni dIparatnasAgareNa saMkalita ..........AgamasUtra [03], aMga sUtra "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna-8 samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSaH, aSTame sthAne na kiMcit uddezakaH vartate Page #847 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [8], uddezaka [-], mUlaM [197] (03) prata sUtrAMka [597] 18|gRhANi zayanAni-paryAdIni AsanAni-siMhAsanAdIni yAnAni-rathAdIni vAhanAmi ca-vegasarAdImi yeSu kuleSu tAni tathA, kacid 'vAhaNAimAIti pAThastatra vistIrNavipulairbhavanAdibhirAkIrNAni-saGkIrNAni yuktAnItyarthaH iti vyAkhyeyaM, tathA 'bahudhaNabahujAyasvarayayAI bahu dhanaM-gaNimadharimAdi yeSu tAni tathA baha jAtarUpaM ca-suvarNa rajataM ca rUpyaM yeSu tAni tathA, pazcAtkarmadhArayaH, 'AogapaogasaMpauttAI' Ayogena-dviguNAdilAbhena dravyastha prayoga:-adra dhamarNAnAM dAnaM tatra sampayuktAni-vyApRtAni tena vA saMprayuktAni-saMgatAni tAni tathA, 'vicchaviyapaurabhattapANAI' vicchate-tyakte bahujanabhojanAvazeSatayA viccha devatI vA-vibhUtimatI vividhabhakSyabhojyacUSyalehyapeyAdyAhArabhedayukta tayA pracure bhaktapAne yeSu tAni tathA, 'bahudAsIdAsagomahisagavelayappabhUyAI bahavo dAsIdAsA yeSu tAni tathA gAvo 4 mahiSyazca pratItAH gavelakA-urabhAste prabhUtA:-pracurA yeSu tAni tathA pazcAtkarmadhArayA, athavA bahavo dAsyAdayaH pradabhUtA jAtA yeSu tAni tathA, bahujanasyApyaribhUtAni aparibhavanIyAnItyarthaH, tRtIyArthe vA paThI, tato bahujanenApari-1 bhUtAni-atiraskRtAni 'abause'tti AryayoH-apApakarmavatoH pitroH putro yaH sa tathA, anenAlocakasyAnAlocakapratyAjAtiviparyaya uktA // kRtAlocanAdyanuSThAnAzca saMvaravasto bhavantIti saMvaraM tadviparyastamasaMbaraM cAha avavihe saMvare 500--soiriyasaMvare jAva phAsidiyasaMvare maNasaMvare vatisaMvo kAyasaMvare, alavihe asaMvare paM0 0-sortidiaasaMvare jAva kAyanasaMghare (sU0 598) aha phAsA paM020-kakaDe maute garute chahate sIte lasthA071 dIpa anukrama [702] ratorary.om muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ~846~ Page #848 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [8], uddezaka [-], mUlaM [199] (03) zrIsthAnA vRttiH // 422 // prata sUtrAMka [599] siNe nikhe lukse (sU0599 ) advavidhA logaThitI paM0 20-mAgAsapatidvite bAte 1 vAtapatidvite udahI 2 sthAnA0 evaM jayA chaTThANe jAva jIvA kammapatihitA ajIvA jIvasaMgahItA jIvA kammasaMgahItA (sU0600) uddezaH3 'aTThavihe tyAdi sUtradvayaM kaNThyaM, anantaraM kAyasaMvara uktaH, kAyazcASTaspoM bhavatIti sparzasUtra, kaNThyaM ceti, sparzA-18 saMvaretarAH zcASTAveveti lokasthitiriyamito lokasthitivizeSamAha-'aTThavihe'tyAdi, kaNThyaM, 'evaM jahA chahANe ityAdi, tatra sparzAlocaitra-udadhipaiTThiyA puhavI, dhanodadhAvityarthaH 3 puDhavipaiDiyA tasA thAvarA pANA manuSyAdaya ityarthaH 4 ajIvA jIva- kasthitiH paiTThiyA, zarIrAdipudgalA ityarthaH 5 jIvA kammapaiDiyA karmavazavartitvAditi 6 ajIvAH pudgalAkAzAdayo jIH gaNisaMpasaGgRhItAH-svIkRtAH ajIvAn vinA jIvAnAM sarvavyavahArAbhAvAt 7 jIvAH karmabhiH-jJAnAvaraNAdibhiH saGgRhItA- da: nidhabaddhAH 8, SaSThapade jIvopagrAhakatvena karmaNa AdhAratA vivakSiteha tu tasyaiva jIvabandhanateti vizeSaH // idaM ca lokasthi- yaH samityAdi svasampadupetagaNivacanAt jJAyata iti gaNisampadamAha tayaH aDavihA gaNisaMpatA paM0 20-AcArasaMpayA 1 suyasaMpatA 2 sarIrasaMpatA 3 vataNasaMpatA 4 vAtaNAsaMpatA 5 matisaM- sU0598. patA 6 patogasaMpatA 7 saMgahapariNNANAma aTThamA 8 (sU0601) egamege NaM mahAnihI aTThacakavAlapatihANe aTThahajoSaNAI urdU uccatteNaM pannatte (sU0602) aTTa samitIto paM0 saM0-IriyAsamiti bhAsAsamiti esaNA0 AyA NabhaMDamatta0 uccArapAsavaNa maNasa vaisa0 kAyasamitI (sU0603) 'avihA gaNisaMpayetyAdi gaNaH-samudAyo bhUyAnatizayavAn vA guNAnAM sAdhUnAM vA yasyAsti sa gaNI-AcA dIpa anukrama [704] OM4-15 % 99-2 % JABERatinintamational wwlanniorary.org muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna-8 samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSaH, aSTame sthAne na kiMcit uddezakaH vartate ~847~ Page #849 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [603 ] dIpa anukrama [708] "sthAna" - aMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRtti:) mUlaM [603 ] sthAna [8], uddezaka [-1, - ryastasya sampat-samRddhirbhAvarUpA gaNisampat tatrAcaraNamAcAra:- anuSThAnaM sa eva sampat- vibhUtistasya vA sampat-sampattiH prAptiH AcArasampat, sA ca caturddhA tadyathA-saMyamadhuvayogayuktatA, caraNe nityaM samAbhyupayuktatetyarthaH 1 asaMpragrahaH Atmano jAtyAdyutsekarUpagrAhavarjanamiti bhAvaH 2 aniyatavRttiH aniyatavihAra iti yo'rthaH 3 vRddhazIlatA vapurmanaso nirvikAratetiyAvat 4, evaM zrutasampat, sA'pi caturddhA tadyathA - bahuzrutatA yugapradhAnAgamatetyarthaH 1 paricitasUtratA 2 vicitrasUtratA svasamayAdibhedAt 3 ghoSavizuddhikaratA ca udAttAdivijJAnAditi 4, zarIrasampaJcaturddhA, | tadyathA-ArohapariNAhayuktatA ucitadairghyavistaratetyarthaH 1 anaghatrapatA alajjanIyAGgatetyarthaH 2 paripUrNendriyatA 3 sthirasaMhananatA ceti 4, vacanasampanJcaturddhA tadyathA - AdeyavacanatA 1 madhuravacanatA 2 anizritavacanatA madhyasthavacanatetyarthaH 3 asandigdhavacanatA ceti 4, vAcanAsampaccaturddhA tadyathA - viditvodezanaM 1 viditvA samuddezanaM pariNAmikAdikaM ziSyaM jJAtvetyarthaH 2 parinirvApya vAcanA, pUrvadattAlApakAnadhigamayya ziSyaM punaH sUtradAnamityarthaH 3 arthaniryApaNA, arthasya pUrvAparasAGgatyena gamaniketyarthaH 4, matisampaccaturddhA, avagrahehApAyadhAraNAbhedAditi, prayogasampaJcaturddhA, iha prayogo vAdaviSayastatrAtmaparijJAnaM vAdAdisAmarthyaviSaye 1 puruSaparijJAnaM kiMnayo'yaM vAdyAdiH 2 kSetraparijJAnaM 3 vastuparijJAnaM vastviha vAdakAle rAjAmAtyAdi 4, saGgrahaparijJA saGgrahaH-svIkaraNaM tatra parijJA-jJAnaM nAma abhidhAnamaSTamIsampat, sA ca caturvidhA, tadyathA - bAlAdiyogyakSetraviSayA 1 pIThaphalakAdiviSayA 2 yathAsamayaM svAdhyAyabhikSAdiviSayA 3 yatho citavinayaviSayA ceti 4 // AcAryA hi guNaratnanidhAnamiti nidhAnaprastAvAnnidhivyatikaramAha- 'eketyAdi, e Education intimational For Fans Only muni dIparatnasAgareNa saMkalita ........AgamasUtra [03], aMga sUtra [03 ] ~848~ www.janbay.org "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH Page #850 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [8], uddezaka [-], mUlaM [603] (03) zrIsthAnA- sUtravRttiH // 423 // prata sUtrAMka [603] kaiko mahAnidhizcakravartisambandhI aSTacakravAlapratiSThAna:-aSTacakrapratiSThitaH, maJjUSAvat , tatsvarUpa ghedam-"navajo- sthAnA. yaNavicchinnA bArasadIhA samUsiyAM aTTa / jakkhasahassaparivuDA cakaTThapaidviyA navavi // 1 // " [navApi navayojana- uddezaH3 vistIrNAni dvAdazadIrghAni aSTasamucchritAni yakSasahasraparivRtAni cakrASTakapratiSThitAni // 1 // ] dravyanidhAnavaktavya-12 AcAryAtoktA, bhAvanidhAnabhUtasamitisvarUpamAha-'aTTa samiI tyAdi, samyagitiH-pravRttiH samitiH, IryAyAM gamane samiti locaka yorguNAH cakSurvyApArapUrvatayetIryAsamitiH, evaM bhASAyAM niravadyabhASaNataH, eSaNAyAmudgamAdidoSavarjanatA, AdAne grahaNe bhA prAyazcitta NDamAtrAyAH-upakaraNamAtrAyA bhANDasya vA-vastrAdyupakaraNasya mRnmayAdipAtrasya vA mAmasya ca-sAdhubhAjanavizeSasya madAra nikSepaNAyAM ca samitiH supratyupekSitasupramArjitakrameNeti, uccAraprazravaNakhelasiGghAnajallAnAM pAriSThApanikAyAM smiti| sU060sthaNDilavizuddhyA vikrameNa, khelo-niSThISa siMghAno-nAsikAzleSmeti, manasA kuzalatAyoM samiti, vAco'kukSachatva 604 nirodhe samitiH, kAyastha sthAnAdiSu samitiriti // samitibbaticArAdAvAlocanA deyetyAlocanAcAryakhyAlokazAdhoH pAyabittasya ca svarUpAbhidhAnAya sUtratrayamAha aTThAI ThANehi saMpanne aNagAre narikSati bhATInaNA paDicchicae, 0-AtAravaM AhArakhaM bavahAravaM ovIlA pakuvarI aparissAtI nijAvate avAtaraMsI / avahiM ThANehiM saMpanne aNagAre arihati attadosamAloittate, --jAtisaMvanne kulasaMpane viNayasaMpane gANasaMpanne saNasaMpanne carittasaMpanne khaMte daMte (sU0604) avavihe pAyacchile paM0 saM0 dIpa anukrama [708] // 423 // muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [3], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna-8 samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSaH, aSTame sthAne na kiMcit uddezakaH vartate ~849~ Page #851 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [8], uddezaka [-], mUlaM [605] (03) prata sUtrAMka [605] AloyaNArihe padikamaNArihe tadubhayArihe vivegArihe viussaggArihe tavArihe cheyArihe mUlarida (sU0605) bhaTTha mata vANA paM0 0-jAtimate kulamate balamate rUvamate tava0 sutaka lAbha0 issaritamate (sU0606) 'ahAhI tyAdi sagama, navaraM 'AyAra'ti jJAnAdipaJcaprakArAcAravAna jJAnAsevanAbhyA, 'AhArava'nti avadhAraNAvAn AlocakenAlocyamAnAnAmatIcArANAmiti, Aha ca-"AyAravamAyAraM paMcavihaM muNai jI a Avarai / AhAravamavahAre AloItassa samvati ||1||"[aacaarvaanaacaarN paMcavidha jAnAti yazcAcarati aadhaarvaanvdhaarytyaalocytH| sarvamapi // 2 // ] 'vavahAravaM'ti AgamazrutAjJAdhAraNAjItalakSaNAnAM pazcAnAmuktarUpANAM vyavahArANAM jJAteti, 'ovIlae ti apanIDayati-vilajjIkaroti yo lajjayA samyaganAlocayantaM sarvaM yathA samyagAlocayati tathA karotItyapanIDakA, abhihitaM ca-"vaSahArava vavahAraM AgamamAI u muNai paMcavihaM / ovIluvagRhataM jaha AloeDa taM savvaM // 1 // " ti [vyavahAravAna vyavahAramAgamAdipaMcavighaM jAnAti apanIDayatyanAlocayantamAlocayati yathA tat sarve // 1 // ] 'pakuccae'tti Alocite sati yaH zuddhiM prakarSaNa kArayati sa prakArIti, bhaNitaM ca-"Alohayami sohiM jo kArAvei so paku-16 vviio|" iti, [Alocite yaH zodhi kArayati sa prkaarii|] 'aparissAItti na parizravati-nAlocakadoSAnu8 pazrutyAnyasmai pratipAdayati ya evaMzIlaH so'paridhAvIti, yadAha-"jo annassa ra dose na kaheI va aparisAI so|| dAhoda ||"[yo'nysy doSAn na kathayati eSo'parizrAcI bhavati // 1 // ] iti, 'nijavae'ti niryApayati tathA karIti yathA gurvapi prAyazcittaM ziSyo nirvAhayatIti niryApaka iti, nyagAdi ca-"nijjavao taha kuNaI nivvahaI jeNa pacchi %%A4% 94545645625* dIpa anukrama [710] JHTranatarary.om muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ~850~ Page #852 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [606 ] dIpa anukrama [711] "sthAna" - aMgasUtra-3 ( mUlaM + vRttiH) mUlaM [ 606 ] sthAna [8], uddezaka [-1, vRttiH // 424 // zrIsthAnAta "nti, niryApakastathA karoti nirvAhayati yena prAyazcittaM ] 'avAyadasi'tti apAyAn-anarthAn ziSyacittabhaGgAGgasUtra- nivahAdIn durbhikSadaurbalyAdikRtAn pazyatItyevaMzIlaH samyaganAlocanAyAM vA durlabhabodhikatvAdIn apAyAn ziSyasya darzayatIti apAyadazAMti, bhaNitaM ca - "dubbhikkhadumbalAI ihaloe jANae avAe u / daMsei ya paraloe dullahabohitti 5 saMsAre // 12 // " iti [ durbhikSadurbalatvAdikAniha loke'pAyAn jJApayet darzayati ca paraloke ca saMsAre durlabhabodhitvamiti // 12 // ] 'asadosa'tti AtmAparAdhamiti, jAtikule mAtApitRpakSI, tatsampannaH prAyo'kRtyaM na karoti, kRtvApi pazcAttApAdAlocayatIti tagrahaNaM, yadAha - "jAIkulasaMpanno pAyamakiJcaM na sevaI kiMci / AsevitaM ca pacchA tagguNao saMmamAlopa // 1 // " iti [jAtikulasampannaH prAyaH kiMcidakRtyaM na sevate Asevya ca pazcAt tadguNataH samyagAlocayet // 1 // ] vinayasampannaH sukhenaivAlocayati, tathA jJAnasampanno doSavipAkaM prAyazcittaM vA'vagacchati, yato'vAci-"nANeNa u saMpanno dosavivAgaM viyANiDaM ghoraM Aloei suhaM ciya pAyacchittaM ca avagacche // 1 // iti, [jJAnasaMpannastu ghoraM doSavipAke vijJAya sukhamevAlocayati prAyazcittaM vA'vagacchati // 1 // ] darzanasampannaH zuddho'hamityevaM zraddhatte, cAritrasampanno bhUyastamaparAdhaM na karoti samyagAlocayati prAyazcittaM ca nirvAhayatIti, uktaM ca-- "suddho tahatti sammaM sadRhaI daMsaNeNa saMpanno caraNeNa u saMpanno na kuNai bhujjo tamavarAhaM // 1 // " iti [ tathA zuddha iti samyak zraddhatte darzanasampannaH caraNasaMpanastu bhUyastamaparAdhaM na karoti // 1 // ] kSAntaH paruSaM bhaNito'pyAcAryairna ruSyatIti, Aha ca - "saMto AyariehiM pharusaM bhaNio'vi navi rUse"tti, [ kSAntaH AcAryaiH paruSaM bhaNito'pi naiva rupyet // ] dAntaH prAyazcittaM dattaM boDhuM For False 8 sthAnA0 uddezaH ra AcAryA locaka yorguNAH prAyazcitaM madAH sU0 605606 ~851~ // 424 / / muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [03], aMga sUtra- [ 03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna-8 samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSaH, aSTame sthAne na kiMcit uddezakaH vartate ibrary org Page #853 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [8], uddezaka [-], mUlaM [606] (03) prata sUtrAMka [606] samoM bhavatIti, Aha ca-"daMto samattho voDhuM pacchittaM jamiha dijae tassa" iti, [dAntaH voDhuM samarthaH prAya*zcittaM yadihAparAghe dattaM tasya // ] 'AloyaNe'tyAdi, vyAkhyAtaM prAyaH, jAtyAdimadeSu satsvAlocanAyAM na pravarttata iti madasthAnasUtraM, gatArtha, navaraM madasthAnAni-madabhedAH, iha ca doSAH 'jAtyAdimadonmattaH pizAcavadbhavati duHkhitazceha / jAtyAdihInatAM parabhave ca niHsaMzayaM labhate // ' iti ||vaadinaaN hi prAyaH zrutamado bhavatIti vAdivizeSAn darzayannAha aTTa akiriyAvAtI paM0 0-egAvAtI 1 aNegAvAtI 2 mitavAdI 3 nimmitavAdI 4 sAyavAtI 5 samucchedavAtI 6 NitAvAdI 7Na saMti paralogavAtI 8 (sU0607) 4 'aTTha akirie'tyAdi, kriyA-astItirUpA sakalapadArthasArthavyApinI saivAyathAvastuviSayatayA kutsitA akriyA namaH kutsArthatvAttAmakiyAM vadantItyevaMzIlAH akriyAvAdino, yathAvasthitaM hi vastvanekAntAtmaka tannAstyekAntA smakameva cAstIti pratipattimanta ityarthaH, nAstikA iti bhAvaH, evaMvAditvAcaite paralokasAdhakakriyAmapi paramArthato| 4na badanti, tanmatavastusattve hi paralokasAdhakakriyAyA ayogAdityakriyAvAdina eva te iti, tatraika evAtmAdirartha & ityevaM vadatItyekavAdI, dIrghatvaM ca prAkRtatvAditi, uktaM caitanmatAnusAribhiH-"eka eva hi bhUtAtmA, bhUte bhUte vyava sthitaH / ekadhA bahudhA caiva, dRzyate jalacandravat // 1 // " iti, aparastvAtmaivAsti nAnyaditi pratipannaH, taduktam "puruSa evedaM gniM sarvaM yadbhUtaM yacca bhAvyam , utAmRtatvasyezAno yadannenAdhirohati yadejati yajati yahare yadu antike &Ayadantarasya sarvasyAsya bAhyata" iti, tathA "nityajJAnavivarto'yaM, kSititejojalAdikA AtmA tadAtmakazceti, saGgirante 455555555455 dIpa anukrama [711] RAIDrary.om muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ~852~ Page #854 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [8], uddezaka [-], mUlaM [607] (03) prata sUtrAMka [607] zrIsthAnA- pare punH||1||" iti, zabdAdvaitavAdI tu sabai zabdAtmakamidamityekatvaM pratipannaH, ukta pa-"anAdinidhanaM brahma sthAnA0 asUtra- zabdatattvaM yadakSaram / vivarttate'rthabhAvena, prakriyA jagato ytH||1||" iti, athavA sAmAnyavAdI sarvamevaikaM pratipa- uddezaH 3 vRttiH dyate, sAmAnyasyaikatvAdityevamanekadhaikavAdI, akriyAvAditA cAsya sadbhUtasyApi tadanyasya nAstIti pratipAdanAt A- akriyaa||425|| mAdvaitapuruSAdvaitazabdAdvaitAdInAM yuktibhiraghaTamAnAnAmastitvAbhyupagamAca, evamuttaratrApIti 1, tathA satyapi kathaJcide- vAdinaH karave bhAvAnAM sarvathA anekatvaM vadatItyanekavAdI, parasparavilakSaNA evaM bhAvAstathaiva pramIyamANatvAt, yathA rUpaM rUpata-1 hai yeti, abhede tu bhAvAnAM jIvAjIvabaddhamuktasukhitaduHkhitAdInAmekatvaprasaGgAt dIkSAdivaiyarthyamiti, kiza-sAmAnyama jIkRtyaikatvaM vivakSitaM paraiH, sAmAnya ca bhedebhyo bhinnAbhinnatayA cintyamAna na yujyate, evamavayavebhyo'vayavIra dharmebhyazca dharmItyevamanekavAdI, asyApyakriyAvAditvaM sAmAnyAdirUpatayaikatve satyapi bhAvAnAM sAmAnyAdini pena taniSedhanAditi, na ca sAmAnya sarvathA cAsti, abhinnajJAnAbhidhAnAbhAvaprasaGgAt , sarvathA vailakSaNye caikaparamAPNumantareNa sarveSAmaparamANutvaprasaGgAt , tathA avayavinaM dhammiNaM ca vinA na pratiniyatAvayavadharmavyavasthA sthAna, bhedAbhedavikalpadUSaNaM ca kathaJcidvAdAbhyupagamanena niravakAzamiti 2, tathA anantAnantatve'pi jIvAnAM mitAnhai parimitAn vadati 'utsannabhavyakaM bhaviSyati bhuvana'mityabhyupagamAt, mitaM vA jIvaM-aGgaThaparvamA zyAmAkatandulamA vA vadati na svaparimitamasAveyapradezAtmakatayA aGgalAsayayabhAgAdArabhya yAvAlokamApUrayatItyevamaniyatapramANa-12 // 425 // tayA cA, athavA mitaM saptadvIpasamudrAtmakatayA lokaM vadatyanyathAbhUtamapIti mitavAdIti, tasyApyakriyAvAditvaM vastu dIpa anukrama [712] wwwjainatorary.om muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna-8 samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSaH, aSTame sthAne na kiMcit uddezakaH vartate ~853~ Page #855 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [607 ] dIpa anukrama [712] Education 1 "sthAna" - aMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRtti:) mUlaM [607 ] sthAna [8], uddezaka [-], tattvaniSedhanAdeveti 1 tathA nirmitaM- Izvara brahmapuruSAdinA kRtaM lokaM vadatIti nimmitavAdI, tathA cAhuH "AsIdidaM tamobhUtamaprajJAtamalakSaNam / apratarkyamavijJeyaM, prasuptamiva sarvataH // 1 // tasminne kArNavIbhUte, naSTasthAvarajaGgame / naSTAmaranare caitra, praNaSToragarAkSase // 2 // kevalaM gaharIbhUte, mahAbhUtavivarjite / acintyAtmA vibhustatra, zayAnastapyate tapaH // 3 // tatra tasya zayAnasya, nAbheH padmaM vinirgatam / taruNaravimaNDalanibhaM hRdyaM kAzcanakarNikam // 4 // tasmin padme tu bhagavAn daNDIyajJopavItasaMyuktaH / brahmA tatrotpannastena jaganmAtaraH sRSTAH // 5 // aditiH surasaGghAnAM diti| rasurANAM manurmanuSyANAm / vinatA vihaGgamAnAM mAtA vizvaprakArANAm // 6 // kaTuH sarIsRpANAM sulakhA mAtA tu nAgajAtInAm / surabhizcatuSpadAnAmilA punaH sarvabIjAnAm // 7 // " iti pramANayati cAsau buddhimatkAraNakRtaM bhu vanaM saMsthAnavattvAt ghaTavadityAdi, akriyAvAditA cAsya 'na kadAcidanIdRzaM jagaditi vacanAdakRtrima bhuvana syAkRtri matAniSedhAt na cezvarAdikartRkatvaM jagato'sti, kulAlAdikArakavaiyarthyaprasaGgAt kulAlAdivaccezvarAderbuddhimatkAraNasyAnIzvaratAprasaGgAt kizva-IzvarasthAzarIratayA kAraNAbhAvAt kriyAsvapravRttiH syAt khazarIratve ca tatzarIrasthApi kartrantareNa bhAvyaM, evaM cAnavasthAprasaGga iti 4, tathA sAtaM sukhamabhyasanIyamiti vadavIti sAtavAdI, tathAhi bhavatvevavAdI kazcit sukhamevAnuzIlanIyaM sukhArthinA, na tvasAtarUpaM taponiyamabrahmacaryAdi, kAraNAnurUpatvAt kAryastha, nahi zuklaistantubhirArabdhaH paTo rakko bhavati api tu zukla eva, evaM sukhAsevanAt sukhameveti uktaM ca-"mRdvI zayyA prAtarutthAya peyA, bhaktaM madhye pAnakaM cAparA / drAkSAkhaNDaM zarkarA cArddharAtre, mokSazcAnte zAkyaputreNa dRSTaH // 1 // " a | For Fans at Use Only muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [03], aMga sUtra [03] ~854~ "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH brary org Page #856 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [8], uddezaka [-], mUlaM [607] (03) prata sUtrAMka [607] zrIsthAnA- kriyAvAditA cAsya saMyamatapasoH pAramArthikaprazamasukharUpayoH duHkhatvenAbhyupagamAt kAraNAnurUpakAryAbhyupagamasya ca sthAnA. sUtra- viSayasukhAdananurUpasya nirvANasukhasyAbhyupagamena bAdhitatvAditi 5, tathA samuccheda-pratikSaNaM niranvayanAzaM vadati yaH | uddezaH3 vRtti sa samucchedavAdI, tathAhi-vastunaH sattvaM kAryakAritvaM, kAryAkAriNo'pi vastutve kharaviSANasyApi sattvaprasaGgAt, kArya akriyA ca nityaM vastu krameNa na karoti, nityasyaikasvabhAvatayA kAlAntarabhAvisakalakAryabhAvaprasaGgAt, na cedevaM pratikSaNaM sva- | vAdinaH // 426 // bhAvAntarosatyA nityatvahAniriti, yogaponApi na karoti adhyakSasiddhatvAdyogapadyAkaraNasya, tasmAt kSaNikameva vastu sU0607 kArya karotIti, evaM ca arthakriyAkAritvAt kSaNika vastviti, akriyAvAdI cAyamitthamavaseyaH-niranvayanAzAbhyupa-12 game hi paralokAbhAvaH prasajati, phalArthinAM ca kriyAsvapravRttiriti, tathA sakalakriyAsu pravartakasyAsasyeyasamayasambha-18 vyanekavarNo lekhavato vikalpasya pratisamayakSayitve ekAbhisandhipratyayAbhAvAt sakalavyavahArocchedaH syAdata evaikAnta kSaNikAt kulAlAdeH sakAzAdarthakriyA na ghaTata iti, tasmAt paryAyato vastusamucchedava dravyatastu na tatheti 6, tathA 4Aniyata-nityaM vastu badati yaH sa tathA, tathAhi-nityo lokA, AvirbhAvatirobhAvamAtratvAdukhAdavinAzayora, tathA a-| &sato'nuvAdAcchazaviSANasyeva satazcAvinAzAt ghaTavat, nahi sarvathA ghaTo vinaSTA, kapAlAdyavasthAbhistasya pariNata khAt, tAsAM cApAramArthikatvAt , mRtsAmAnyasyaiva pAramArthikatvAt , tasya cAvinaSTatvAditi, akriyAvAdI cAyamekA4Antanityasya sthiraikarUpatayA sakalakriyAvilopAbhyupagamAditi 7, tathA 'na santi paraloge vA' iti neti-na vidyate // 426 // zAntizca-mokSaH paralokazca-janmAntaramityevaM yo vadati sa tathA, tathAhi-nAstyAtmA pratyakSAdipramANAviSayatvAt dIpa anukrama [712] Indiray.om mani dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna-8 samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSaH, aSTame sthAne na kiMcit uddezaka: vartate ~855~ Page #857 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [8], uddezaka [-], mUlaM [607] (03) prata sUtrAMka [607] RORS-461 kharaviSANavat , tadabhAvAna puNyapApalakSaNaM karma, tadabhAvAnna paraloko nApi mokSa iti, yazcaitacaitanyaM tatadharma iti, asyAkriyAvAditA sphuTaiva, na caitasya mataM saGgacchate, pratyakSAdyapravRttyA''tmAdInAM nirAkartumazakyatvAt , satyapi vastuni pramANApravRttidarzanAdAgamavizeSasiddhatvAca, bhUtadharmatApi na caitanyasya, [avikRtapittAdyAdhArabhUtabhUtA iti bhAvaH]8 vivakSitabhUtAbhAve'pi jAtismaraNAdidarzanAditi, eSAM ceha vAdinAmaSTAnAmapi digmAtramupadarzitaM, vizeSastvanyato jJeya Uhyo veti // ete ca vAdinaH zAstrAbhisaMskRtabuddhayo bhavantItyaSTasthAnakAvatArINi zAstrANyAha avihe mahAnimitta paM0 saM0-bhome uppAte suviNe aMtalikkhe aMge sare lakkhaNe vaMjaNe (sU0608) avidhA vayaNavibhattI paM0 --nidese paDhamA hotI, vItiyA uvatesaNe / tatitA karaNaMmi kattA, cautthI saMpadAvaNe // 1 // paMcamI ta avAtANe, chaTThI sassAmivAdaNe / sattamI sannihANatthe, aTThabhI AmaMtaNI bhave // 2 // tastha paDhamA vibhattI nihese so imo ahaM vatti 1 / bitItA uNa uvatese bhaNa kuNa va timaM va taM vatti // 3 // tatitA karaNaMmi kayA NItaM ca kataM ca teNa va mate vA 3 / haMdi Namo sAhAte havati cautthI padANami // 4 // avaNe giNhasu tatto ittotti va paMcamI avAdANe / chaTThI tarasa imassa va gatassa vA sAmisaMbaMdhe // 5 / / havai puNa sattamI tamimaMmi AhArakAlabhAce ta / AmaMtaNI bhave ahamI u jahahe juSANacI // 6 // (sU0609) aTTha ThANAI chaumastheNaM sababhAveNaM Na yANati na pAsati, 20-dhammasthigAta jAba gaMdhaM vAta, etANi ceva uSpannanANadasaNadhare arahA jiNe kevalI jANai pAsa jAva gaMdha ARRASSABSERS dIpa anukrama [712] Mandinraryan muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ~856~ Page #858 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [610] gAthA 1-5 dIpa anukrama [721] zrIsthAnAGgasUtra vRttiH // 427 // "sthAna" - aMgasUtra -3 (mUlaM + vRttiH) uddezaka [-1, mUlaM [610] + gAthA 1-5 sthAna [8], vA (sU0 610 ) aTThavidhe Auvede paM0 taM0 kumAramithe kAyatigicchA sAlAtI sahahattA jaMgolI bhUvavejA khAra rasAvaNe (sU0 611 ) 'aTTha mahAnimitte'tyAdi, atItAnAgatavarttamAnAnAmatIndriyabhAvAnAmadhigame nimittaM - heturyadvastujAtaM tanimittaM tadabhidhAyakazAstrANyapi nimittAnItyucyante tAni ca pratyekaM sUtravRttivArttikataH krameNa sahasralakSa koTIpramANAnItikRtvA mahAnti ca tAni nimittAni ceti mahAnimittAni, tatra bhUmivikAro bhaumaM bhUkampAdi tadarthaM zAstramapi bhaumamevamanyAnyapi vAcyAni 1, navaramudAharaNamiha - 'zabdena mahatA bhUmiryadA rasati kampate / senApatiramAtyazca rAjA rAjyaM ca pIDayate // 1 // ityAdi, utpAdaH sahajarudhiravRSTyAdiH 2, svapno yathA 'mUtraM vA kurute svapne, purISaM vA'tilohitam / pratibuddhyet tadA kazcilabhate so'rthanAzanam // 1 // iti 3, antarikSaM - AkAzaM tatra bhavamAntarikSaM gandharvvanagarAdi, yathA 'kapilaM sasyaghAtAya, mAjiSTaM haraNaM gavAm / avyaktavarNa kurute, balakSobhaM na saMzayaH // 1 // gandharvanagaraM snigdhaM, 1 | saprAkAraM satoraNam / saumyAM dizaM samAzritya rAjJastadvijayaMkaram // 2 // ityAdi 4, a-zarIrAvayavastadvikAra AGgaM ziraHsphuraNAdi, yathA 'dakSiNapArzve spandanamabhidhAsye tatphalaM striyA vAme / pRthivIlAbhaH zirasi sthAnavivRddhi| lalATe syAd // 1 // ityAdi 5, svara:- zabdaH SaDjAdiH, sa ca nimittaM yathA - 'sajjJeNa labbhaI visiM, kathaM ca na vi. Nassai / gAvo mittA ya puttA ya, nArINaM ceva vallabho // 1 // ityAdi, zakunarutaM vA yathA - "vivicivisaddo punno, sAmAe sUlisUli dhanno u / cerI cerI ditto cikuttI lAbha he utti // 1 // " ityAdi 6, lakSaNaM strIpuruSAdInAM yathA sU0 608 611 For False 8 sthAnA0 uddezaH 2 nimittaM vibhaktayaH ~ 857 ~ chadmasta rajJeyAjJe yAni A yurvedaH // 427 // muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [03], aMga sUtra - [ 03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna-8 samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSaH, aSTame sthAne na kiMcit uddezakaH vartate ibrary.org Page #859 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [8], uddezaka [-], mUlaM [611] (03) prata sUtrAMka [611] -"asthidhyarthAH sukhaM mAMse, tvaci bhogAH striyo'kSiSu / gatI yAnaM svare cAjJA, sarva sattve pratiSThitam // 1 // " ityAdi 7, vyaJjanaM-maSAdi, yathA-'lalATakezaH prabhutvAyeMtyAdi 8 // etAni ca zAkhANi vacanavibhaktiyogenAbhidheyapratipAdakAnIti vacanavibhaktisvarUpamAha-'aTTavihA vayaNavibhattI'tyAdi, ucyate ekatvadvitvabahutvalakSaNo'dhoM yastAni vacanAni vibhaNyate kartRtvakarmatvAdilakSaNo'rthoM yayA sA vibhaktiH vacanAtmikA vibhaktirvacanavibhaktiH, 'su au jasi'tyAdi, 'niddese silogo, nirdezanaM nirdeza:-karmAdikArakazaktibhiranadhikasya liGgArthamAtrasya pratipAdana tatra prathamA bhavati, yathA sa vA ayaM vA''ste ahaM vA Ase 1, tathA upadizyata ityupadezana-upadezakriyAyA vyApyamupalakSaNatvAdasya kriyAyA yavyApyaM tat karmetyarthastatra dvitIyA, yathA bhaNa imaM zlokaM kuru vA taM ghaTaM dadAti taM yAti grAma |2, tathA kriyate yena tatkaraNaM-kiyAM prati sAdhakatamaM karotIti vA karaNaH-kartA 'kRtyalyuTo bahula' (pA03-3-113) miti vacanAditi, tatra karaNe tRtIyA kRtA-vihitA, yathA nItaM sasyaM tena vAkaTena kRtaM kuNDaM mayeti 3, tathA 'saMpadAvaNe'tti satkRtya pradApyate yasmai upalakSaNatvAt sampradIyate vA yasmai sa sampradApanaM sampradAnaM vA, tatra catuthIM, yathA bhikSave| | bhikSA dApayati dadAti veti, sampradApanasyopalakSaNatvAdeva namaHsvastisvAhAsvadhADalaMvaSaDyuktAcca caturthI bhavati, namaH zAkhAyai-vairAdikAyai, namaHprabhRtiyogo'pi kaizcitsampradAnamabhyupagamyate iti caturthI 4, 'paJcamI'ti zlokaH, apAdIyate / apAyato-vizleSata A-maryAdayA dIyate 'do avakhaNDana' iti vacanAt khaNDyate-bhidyate AdIyate vA-gRhyate yasmAttadapAdAnamavadhimAtramityarthastatra paJcamI bhavati, yathA-apanaya tato gRhAtAnyamito vA kuzalAhANeti 5,4 dIpa anukrama [722] ONGCAR1 Inangionary.om muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [3], aMga sUtra - [3] sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ~858~ Page #860 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [8], uddezaka [-], mUlaM [611] (03) prata sUtrAMka [611] zrIsthAnA- chaTThI sassAmivAyaNetti svaM ca svAmI ca svasvAminI tayorvacanaM-pratipAdanaM tatra svasvAmivacane-svasvAmisambandhe sthAnA0 nasUtra- ityarthaH, SaSThI bhavati, yathA-tasyAsya yA gatasya vA'yaM bhRtyaH, 'vAyaNe'tIha prAkRtatvAd dIrgharavaM , sanidhIyate kriyA uddeza 3 vRttiH asminniti sannidhAnaM-AdhArastadevArthaH sannidhAnArthastatra saptamI, viSayopalakSaNatvAJcAsya kAle bhAve ca kriyAvizeSaNe, nimittaM tatra sannidhAne tadbhaktamiha pAtre, tatsaptacchadavanamiha zaradi puSyati, puSyanakriyA zaradA vizeSitA, tat kuTumbakamiha vibhaktayaH // 428 // lagavi duhyamAnAyAM gataM, iha gamanakriyA godohanabhAvena vizeSiteti 7, aSTamyAmantraNI bhavediti, su au jasiti, chadmastheta prathamA'pIyaM vibhaktirAmantraNalakSaNasyArthasya karmakaraNAdivat liGgArthamAtrAtiriktasya pratipAdakatvenASThamyuktA, yathA he rajJeyAjJeyuvaniti zlokadvayArthaH / udAharaNagAthAstu vyAkhyAtAnusAreNa bhAvanIyAH, 'tattha'gAhA 'taiyA'gAhA, iha 'haMdI'tyupra-12 yAni A. darzane 'payANamiti sampradAne, 'avaNe gAhA 'avaNe'tti apanayetyarthaH, idaM cAnuyogadvArAnusAreNa vyAkhyAtaM, Ada- yurvedaH zeSu tu 'amaNe' iti dRzyate, tatra ca khyAmantraNatayA gamanIyaM, he amanaske ityarthaH // atha vacanavibhaktiyuktazAstrasaM- sU0608skArAt kiM chamasthAH sAkSAdadRzyArthAn vidanti ?, ucyate, netyAha-'aTThaTThANe tyAdi vyAkhyAtaM prAk, navaraM yAva-12 karaNAt 'adhammatthikAyaM 2 AgAsatthikAyaM 3 jIvamasarIrapaDibaddhaM 4 paramANupoggalaM 5 sadda6 miti draSTavyamiti, etAnyeva jino jAnAtItyAha ca-'eyANI'tyAdi, sugamaM / / yathA dharmAstikAyAdIn jino jAnAti tathA''yurvedamapi jAnAti, sa cAyaM-'aTTavihe Aubvee' ityAdi, Ayu:-jIvitaM tadvidanti rakSitumanubhavanti copakramarakSaNe vidanti vA-labhante yathAkAlaM tena tasmAttasmin vetyAyurvedaH-cikitsAzAstraM tadaSTavidha, tadyathA-kumArANAM-bAlakAnAM | dIpa anukrama [722] wwwjanatarary.om muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [3], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna-8 samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSaH, aSTame sthAne na kiMcit uddezakaH vartate ~859~ Page #861 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [8], uddezaka [-], mUlaM [611] (03) prata sUtrAMka [611] INIbhRtau-poSaNe sAdhu kumArabhRtyaM, taddhi tatraM kumArabharaNakSIradoSasaMzodhanArthaM duSTazUnyanimittAnAM vyAdhInAmupazamanArtha / ceti 1 kAyastha jvarAdirogagrastasya cikitsApratipAdakaM tatraM kAyacikitsA, tattantra hi madhyAjasamAzritAnAM jcarAtI-1 4sAraratazophonmAdapramehakuSThAdInAM zamanArthamiti 2 zalAkAyAH karma zAlAkyaM tatpratipAdakaM tantraM zAlAkyaM, etaddhi cakragatAnAM rogANAM zravaNavadananayanaghrANAdisaMzritAnAmupazamanArthamiti 3 zalyasya hatyA-hananamuddhAraH zalyahatyA tatpratipAdaka tantramapi zalyahatyetyucyate, tadvidhatRNakASThapASANapAMsulohaloSThAsthinakhapAyA'jAntargatazalyoddharaNArthamiti 44 'jaGgolI ti viSavighAtatantramagadatantramityarthaH, taddhi sarpakITalUnAdaSTaviSanAzanArtha vividhaviSasaMyogopazamanArtha ceti 5bhUtAdInAM nigrahArthaM vidyAtantra bhUtavidyA, sA hi devAsuragandharvayakSarakSaHpitRpizAcanAgagrahAdyupasRSTacetasAM zAnti karmAbalikaraNAdigrahopazamanArtheti 6 'kSAratantra'miti kSaraNaM kSAraH zukrasya tadviSayaM tatraM yatra tattathA, idaM hi suzrutAdipu pAjIkaraNatantramucyate, avAjino vAjIkaraNaM retovRddhyA azvasyeva karaNamityanayoH zabdArthaH sama eveti, tat | tatraM hi alpakSINavizuSkaretasAmApyAyanaprasAdopajanananimittaM praharSajananArthamiti 7 rasA-amRtarasastasyAyanaM-prAptiH | rasAyanaM, taddhi vayaHsthApanamAyurmedhAkaraNaM rogApaharaNasamarthaM ca tatpratipAdaka zAkhaM rasAyanatantramiti // kRtarasAyanazca devavanirupakramAyurbhavatIti devaprastAvAddevAnAmaSTakAmyAha sakassa NaM deviMdassa devaranno aDaggamahisIo paM0 ta0-paumA sivA satI aMjU amalA accharA NavamiyA rohiNI 1 IsANarasa deviMdassa devarano aTThamgamahisIo paM00-kaNhA kaNharAtI rAmA rAmarakkhitA vasU vasuguttA vasumittA dIpa anukrama [722] Jinatorary.om muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ~860~ Page #862 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [8], uddezaka [-], mUlaM [612] (03) zrIsthAnAgasUtra vRttiH // 429 // prata sUtrAMka [612] vasuMdharA 2 sakAssa deviMdassa devaranno somassa mahAratno aTThaggamahisIo paM03 IsANassa paM devidassa devaranno vesamaNarasa mahArasro avagamahisIo paM0 4 aTTha mahamgahA paM0 saM0---caMde sUre suke yuhe bahassatI aMgAre saNicare keU 5 (sU0 612) aTThavidhA taNavaNassatikAtiyA paM0 saM0-mUle kaMde saMdhe tayA sAle pavAle patte pupphe (sU0 613) caridiyA NaM jIvA asamArabhamANassa aTuvidhe saMjame kajati, taM0-cakkhumAto sokkhAto avayarovittA bhavati, caknumateNaM dupayeNaM asaMjoettA bhavati, evaM jAya phAsAmAto sokkhAto avayarovettA bhavati phAsAmaeNaM dukkheNaM asaMjogettA bhavati / cariMdiyA NaM jIvA samArabhamANassa aTTavidhe asaMjame kajati, 20-cakkhumAto sokkhAo bavarodhesA bhavati, cakkhumateNaM dukkheNaM saMjogettA bhavati, evaM jAva phAsAmAto sokyAto (sU0 614) aTTha suddhamA paM020-pANamuhume 1 paNagasuhume 2 vIyasuhume 3 haritasuhume 4 puSphasuhume 5 aMDasuhume leNasurame 7 siNehasuhume 8 (sU0 615) bharahassa NaM ranno cAuraMtacakavahissa aTTha purisajugAI aNuvarNa siddhAiM jAva samvadukkhappahINAI, taM0-Adidhajase mahAjase ativale mahAvale tevavIrite kitsavIrite iMDavIrite jalavIrite (sU0616)pA. sassa gaM arahao purisAdANitassa aTTha gaNA aTTha gaNaharA hotyA, taM0-mujhe ajapose vasiDhe baMbhacArI some siridharite vIrite bhaijase (sU0617) tatra 'sakasse'tyAdi sUtrapaJcakaM sugama, navaraM mahAgrahA-mahAnirthasAdhakatvAditi / mahAgrahAzca manuSyatirazcAmupaghAtAnugrahakAriNo bAdaravanaspatyupaghAtAdikAritveneti bAdaravanaspatInAha-'aTThavihe'tyAdi, sugama, navaraM 'taNavaNa- 18sthAnA0 | uddezaH 3 agramahivyAdyA mU| lAdyA caturakSasaMyametarau sUzmANi sU|ryayazAdyA pArzva gaNinaH sU0612 617 // 429 // dIpa anukrama [723] -%264562 NERAT rajaniorary.org muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna-8 samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSaH, aSTame sthAne na kiMcit uddezakaH vartate ~861~ Page #863 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [8], uddezaka [-], mUlaM [617] (03) prata sUtrAMka [617] ssai'tti bAdaravanaspatiH, kandaH-skandhasyAdhaH skandhaH sdhuDamiti pratItaM tvak-chAlI zAlA-zAkhA pravAlaM-aGkaraH patrapuSpe pratIte / etadAzrayAzcaturindriyAdayo jIvA bhavantIti caturindriyAnAzritya saMyamAsaMyamasUtre, te ca prAgiveti / sUkSmANyapyAzritya saMyamAsaMyamau sta iti tAnyAha-'aha suhumatyAdi, sUkSmANi zlakSNatvAdalpAdhAratayA ca, tatra prANasUkSma-18 anuddhariH kundhuH sa hi calanneva vibhAvyate na sthitaH sUkSmatvAditi 1 panakasUkSma panakaH-ullI, sa ca prAyaH prAvRTkAle bhUmikASThAdiSu paJcavarNastadravyalIno bhavati, sa eva sUkSmamiti evaM sarvatra 2 tathA bIjasUkSma-zAlyAdivIjasya mukhamUle kaNikAH loke yA tuSamukhamityucyate 3 haritasUkSma-atyantAbhinavodinnapRthivIsamAnavarNa haritameveti 4 puSpasUkSma-vaTodumbarANAM puSpANi tAni tadvaNoni sUkSmANIti na lakSyante 5 aNDasUkSma-makSikAkITikAgRhakokilAbrAhmaNIkRkalAsyAdyaNDakamiti 6 layanasUkSmaM layana-AzrayaH sattvAnAM, tacca kITikAnagarakAdi, tatra kITikAzcAnye ca sUkSmAH satvA bhavatIti 7 snehasUkSmamavazyAyahimamahikAkarakaharatanurUpamiti 8 / anantaroktasUkSmaviSayasaMyamamAsevya ye aSTakatayA siddhAstAnAha-'bharahasse'tyAdi kaNThyaM, kintu 'purisajugAIti puruSA yugAnIva-kAlavizeSA iva kramavRttitvAt puruSayugAni 'anubaI' santataM yAvatkaraNAt 'buddhAI mukAI parinicuDAIti, eteSAM cAdityayaza:4|prabhRtInAmihotakramasyAnyathAtvamapyupalabhyate, tathAhi-"rAyA Aiccajase mahAjase aivale abalabhade / balaviri yakattavirie jalavirie daMDavirie ya // 1 // " iti [AdityayazA rAjA mahAyazA atibalaH balabhadraH balavIryaH kArtavIryaH jalavIryaH dNddviiryH||1||] iha cAnyathAtvamekasyApi nAmAntarabhAvAdU gAthAnulomyAcca sambhAvyata dIpa anukrama [728] Handiorary.om muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ~862~ Page #864 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [617] dIpa anukrama [728] GgasUtra vRttiH // 430 // 8 sthAnA0 uddezaH 3 darzanAni 4 * upamAdvA zrIsthAnA- iti / saMyamavadadhikArAt saMyamavatAmevASTakAntaramAha - 'pAse' tyAdi vyaktaM, kiMtu 'purisAdANIyassa' tti puruSANAM madhye AdIyata ityAdAnIya upAdeya ityarthaH, gaNA-ekakriyAvAcanAnAM sAdhUnAM samudAyAH gaNadharAH - tannAyakA AcAryAH bhagavataH sAtizayAnantaraziSyAH, Avazyake tUbhaye'pi daza zrUyante, "dasa navagaM gaNANa mANaM jiNiMdANaM" 4 deza naiva jinendrANAM gaNAnAM mAnaM // ] iti vacanAt 'jAvaiyA jassa gaNA tAvaDyA gaNaharA tasse'ti [ yasya yAvanto gaNAstAvanta eva gaNadharAstasya // 1 // ] vacanAca, tadihAlpAyuSkatvAdikaM kAraNamapekSya dvayoravivakSaNamiti sambhAvyate, na cASTasthAnakAnurodha iha samAdhAnaM vaktuM zakyate, paryupaNAkalpe'pyaSTAnAmevAbhidhAnAditi / gaNadha- 4 kRdbhUmiH rAzca darzanavanta iti darzanaM nirUpayannAha nemyanta "sthAna" - aMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRtti:) mUlaM [617] sthAna [8], uddezaka [-], Jus Education advavidhe daMsaNe paM0 [saM0 sammahaMsaNe micchadaMsaNe sammAmicchadaMsaNe cakkhudaMsaNe jAva kevaladaMsaNe suviNadaMsaNe (sU0 618) aTThavidhe addhovamite paM0 taM palitobame sAgarovame ussappiNI osappiNI poggalapariyaTTe tItaddhA aNAgataddhA savvaddhA (sU0 619 ) arahato NaM ariTTanemissa jAva aTTamAto purisajugAto jugaMtakarabhUmI duvAsapariyAte aMtamakAsI (sU0 620 ) / samaNeNaM bhagavatA mahAvIreNaM aTTha rAyANo muMDe bhavettA agArAto aNagAritaM paJcAvitA, taM0 - vIraMgaya vIrajase saMjayaeNijjate ya rAvarisI / seyasive udAyaNe [ taha saMkhe kAsiddhaNe ] ( sU0 621) 'avi daMsaNe' ityAdi kaNThyaM kevalaM svapradarzanasyAcakSurdarzanAntarbhAve'pi suptAvasthopAdhito bhedo vivakSita iti / samyagdarzanAdeva sthitipramANamaupamyAddhayA bhavatIti tAM prarUpayannAha - 'aTThavihe addhomie' ityAdi sugamaM, For Fans Only vIrarAjarSayaH 5 sU0 618621 ~863~ // 430 // www.janbay.org muni dIparatnasAgareNa saMkalita ..........AgamasUtra [03], aMga sUtra [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna-8 samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSaH, aSTame sthAne na kiMcit uddezakaH vartate Page #865 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [621] dIpa anukrama [732] Educator "sthAna" - aMgasUtra-3 ( mUlaM + vRttiH) uddezaka [-1, mUlaM [621] sthAna [8], navaraM aupamyamupamA palyasAgararUpA tatpradhAnA addhA kAlo'ddhaupamyaM rAjadantAdidarzanAt patyenopamA yatra kAle parimANataH sa pasyoparma, rUDhito napuMsakaliGgatA, evaM sAgaropamaM, avasarpiNyAdInAM tu sAgaropamaniSpannatvAdupamAkAlatvaM bhAvanIya, samayAdistu zIrSaprahelikAntaH kAlo'nupamAkAla iti / kAlAdhikArAdidamaparamAha- 'arahao ityAdi, jAva aTTamAu'tti aSTamaM puruSayugaM - aSTapuruSakAlaM yAvat yugAntakarabhUmiH puruSalakSaNayugApekSayA'ntakarANAMbhavakSayakAriNAM bhUmiH kAlaH sA AsIditi idamuktaM bhavati - neminAthasya ziSyapraziSyakrameNASTau puruSAn yAvannirvANaM gatavanto na parata iti, tathA paryAyApekSayA'pyantakarabhUmiH prasaGgAducyate - 'duvAsa tti dvivarSamAtre kevaliparyAye neminAthasya jAte sati sAdhavo bhavAntamakArSuriti / tIrthakaravatavyatAdhikArAdidamAha - 'samaNeNa 'mityAdi sugamaM, navaraM 'bhavitta'ti antarbhUtakAritArthatvAt muNDAn bhAvayikheti dRzyaM, 'vIraMgae' ityAdi 'taha saMkhe kAsitabaddhaNae' | ityevaM caturthapAde sati gAthA bhavati, na caivaM dRzyate pustakeSviti ete ca yathA prabrAjitAstathocyate, tatra vIrAGgako vIrayazAH saMjaya ityete pratItAH, eNeyako gotrataH, sa ca ketakArddhajanapadazvetaMcInagarIrAjasya pradezinAmnaH zramaNopAsakasya nijakaH kazcidrAjarSiH, tathA seye AmalakalpAnagaryAH svAmI, yasyAM hi sUryakAbho devaH saudharmAt devalokAd bhagavato mahAvIrasya vandanArthamavatatAra nAvyavidhiM copadarzayAmAsa, yatra ca pradezirAjacaritaM bhagavatA pratyapAdIti, tathA zivaH hastinAgapurarAjo, yo hyekadA cintayAmAsa - ahamanudinaM hiraNyAdinA vRddhimupagacchAmi yatastato 'sti purAkRtakarmaNAM phalamato'dhunApi tadarthamudyacchAmIti tato vyavasthApya rAjye putraM kRtvocitamakhilakarttavyaM di Forest Use Only muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [03], aMga sUtra [03] ~864~ "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH Page #866 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [8], uddezaka [-], mUlaM [621] (03) prata sUtrAMka [621] zrIsthAnA- prokSitatApasatayA pravatrAja, tataH SaSThaMSaSThena tapasyatastathocitamAtApayataH parizaTitapatrAdinA pArayato vibhaGgajJAna- sthAnA lasUtra- mupade, tena ca vilokayAnakAra sapta dvIpAna sapta samudrAniAte, utpannaM ca me divyajJAnamityavaSTambhAdAgatya nagare bahuja-18 uddezaH 3 vRttiH nasya yathopalabdhaM tattvamupadideza, tadA ca tatra bhagavAn vijahAra gautamazca bhikSA bhrAmyan janAcchivaprarUpaNAM zuzrAva, dAdarzanAni upmaadaa||431|| gatvA ca bhagavantaM prapaccha, bhagavAMstvasavayeyAn dvIpasamudrAn prajJApayAmAsa, bhagavatUcanaM ca janAt zrutvA zivaH za-IN hAvintaH, tatastasya vibhaGgaH pratipapAta, tato'sau bhagavati jAtabhaktibhaMgavatsamIpaM jagAma, sa bhagavatA prakaTitAkRto jA 6 nemyantatasarvajJapratyayaH pravatrAja, ekAdaza cAGgAni papATha siddhazceti, tathA udAyamaH sindhusIvIrAdInAM SoDazAnAM janapadAnAM kRmiH vItabhayapramukhAnAM trayANAM triSaSyadhikAnAM nagarazatAnAM dazAnAM ca mukuTabaddhAnAM rAjJAM svAmI zramaNopAsakA, yena caNDapradyotamahArAja ujjayanI gatvA ubhayabalasamakSaM raNAGgaNe raNakarmakuzalena karivaragireniMpAtya baddho mayUrapicchena pUlalATapaTTe aGkitaca, tathA'bhijinnAmAnaM snehAnugatAnukampayA rAjyagRddho'yaM mA durgatiM yAsIditi bhAvayatA svaputraM || dasU0618rAjye avyavasthApya kezinAmAnaM ca bhAgineyaM rAjAnaM vidhAya mahAvIrasamIpe pravatrAja, yakadA tatraiva nagare vijahAra, utpannarogazca vaidyopadezAddadhi bubhuje rAjyApahArAzaGkinA ca kezirAjena viSamizradadhidApanena paJcatvaM gamitaH yadguNapakSapAtinyA ca kupitadevatayA pASANavarSeNa kumbhakArazacyAtaravarja sarca tannagaraM nyapAtIti, tathA zaGkhaH kAzIvarddhano| vANArasInagarIsambandhijanapadavRddhikara ityarthaH, ayaM ca na pratItaH, kevalamalakAbhidhAno rAjA vArANasyAM bhagavatA pra- G ||431 // dIpa 621 anukrama [732] antaintindiane ainatorary.om muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna-8 samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSaH, aSTame sthAne na kiMcit uddezaka: vartate ~865~ Page #867 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [621] dIpa anukrama [ 732] %% % *% "sthAna" aMgasUtra- 3 (mUlaM + vRttiH) sthAna [8], uddezaka [-1 mUlaM [ 621] trAjito'ntakRdazAsu zrUyate sa yadi paraM nAmAntareNAyaM bhavatIti // ete cAhArAdau manojJAmanojJe samavRttaya iti prastAvAdAhArasvarUpamAha aTThavihe AhAre paM0 [saM0 maNuNNe asaNe pANe sAime sAime amaNuNNe jAva sAime ( su0 622) upi sarNakumA ramAhiMdANaM kappANaM dehiM baMbhaloge kappe riTThavimANe patthaDe etya NamakkhADagasama caDaraMsa saMThANasaMThitAto aTTha kaNhAtIto paM0 [saM0 puracchimeNaM do kaNharAtIto dAhiNeNaM do kaNDarAio pacacchimeNaM do kavharAio uttareNaM do kaNhAio, puracchimA adhyaMtarA kaNharAtI dAhiNaM bAhiraM kaNharAI puTThA, dAhiNA abbhaMvarA kavharAtI paJcacchimagaM bAhiraM kandarAI puTThA, pathacchimA abbhaMvarA kaNharAtI uttaraM bAhiraM kaNharAI puDA, uttarA abbhaMtarA kaNharAtI puracchimaM bAhiraM kaNhAtIM puTThA, puracchimapacacchimilAo vAhirAo do kanharAtIto chalaMsAto, uttaradAhiNAo vA hirAo do kaNharAtIto saMsAo, savvAjo'vi NaM abhaMtara kaNharAtIto cauraMsAo 1 etAsi NaM aTThaNhaM kaNharAtINaM aTTa nAmadhejA paM0 [saM0 kaNDarAtIti vA meharAtIti vA maghAti vA mAghavatIti vA vAtaphaliheti vA vAsapalikkhobheti vA devapalide vA devapalikkhometi vA 2 etAsi NaM aTuNDaM kavharAtINaM asu uvAsaMtaresu aTTa logaMtitavimANA paM0 [saM0 azI azvimAlI vatirobhaNe pabhaMkare caMdAme sUrAbhe supaiTTAbhe aggiyAme 3 etesu NaM aTThasu logatitavimAsu advavidhA logaMtitA devA paM0 saM0-sArasatamAivA baNhI varuNA ya gaddatoyA ya / tusitA anvAvAhA abhigacA caiva boddhavA || 1 || 4 etesi NamaTTaM logaMtitadevANaM ajahaNNamaNukoseNaM aTTha sAgarovamAI ThitI paNNattA 5 ( sU0 623) muni dIparatnasAgareNa saMkalita ... - www...... ..AgamasUtra [03], aMga sUtra [03] For Fast Use Only - ~866~ "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH bayo Page #868 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [8], uddezaka - mUlaM [624] + gAthA-1 (03) prata sUtrAMka [624] gAthA ||1|| zrIsthAnA aTTha dhammasthigAtamajmapatesA paM0 aha adhammatthigAta. evaM ceva aTTa AgAsasthigA0 evaM ceva aha jIvamajhapaesA kArasthAnA isUtrapaM0 (sU0624) uddezaH 3 vRtti: 'avihe tyAdi sugarma / AhAradravyANi rasapariNAmavizeSavantyamanojJAnyanantaramuktAnyatha kSetravizeSAn pudgalagata- AhAraH varNapariNAmavizeSavattvenAmanojJAn kRSNarAjyabhidhAnAn pratipAdayan sUtrapaJcakamAha-umpi'ityAdi sugama, navaraM kRSNarA-. // 43 // 'uppiti upari 'heDiMti adhastAt brahmalokasya riSThAkhyo yo vimAnaprastaTastasyeti bhAvaH, AkhATakavatsama-tulyaM jyAdyAHmasarvAsu dikSu caturasra-catuSkoNaM yatsaMsthAnaM-AkArastena saMsthitAH AkhATakasamacaturasrasaMsthAnasaMsthitAH kRSNarAjayaH dhyapradezAH -kAlakapudgalapatayastayuktakSetravizeSA api tathocyanta iti, yathA ca tA vyavasthitAstathA dayate-'puracchime gati mAsU0622 purastAt pUrvasyAM dizItyarthaH, dve kRSNarAjI, evamanyAsvapi dve dve, tatra prAktanI yakA'bhyantarA kRSNarAjI sA dAkSi- 624 NAtyAM vAhyAM tAM 'spRSTA' sRSTavattI, evaM saryA api vAcyAra, tathA paurastyapAzcAtye dve bAhye kRSNarAjI paDane-paTo-1 Tike auttaradAkSiNAtye dve bAhye kRSNarAjyau vyane sarvAzcatasro'pItyartho'bhyantarAzcaturasrAH, nAmAnyeva nAmadheyAni, kRSNarAjI kRSNapudgalapatirUpatvAd itirupapradarzane vA vikalpe megharAjIva yA sA megharAjIti cAbhidhIyate kRSNatvAt tathA maghA-paSThapRthivI tadvadatikRSNatayA sA magheti vA mAghavatI-saptamapRthivI tadvadyA sA mAghavatIti vAtaparighAdIni tu tamaskAyasUtravaDyAkhyeyAnIti / etAsAmaSTAnAM kRSNarAjInAmaSTasvavakAzAntareSu-rAjIdvayamadhyalakSaNeSvaSTau | // 432 // DolokAntikavimAnAni bhavanti, etAni caivaM prajJatyAmucyante-abhyantarapUrvAyA ane adhirvimAnaM tatra sArasvatA devAsAlA Yi Zhong Liu Zhong Liu Zhong Shi Zhong . dIpa anukrama [736] www.janabrary on muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna-8 samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSaH, aSTame sthAne na kiMcit uddezakaH vartate ~867~ Page #869 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [8], uddezaka [-], mUlaM [624] (03) prata arciH sUtrAMka [624] gAthA ||1|| IMIpUrvayoH kRSNarAjyormadhye adhiaulIvimAne AdityA devAH, abhyantaradakSiNAyA agre vairocane vimAne vahayaH, dakSiNayokAmadhye zubhAre vimAne varuNA, abhyantarapazcimAyA agre candrAbhe gaI toyAH, aparayormadhye sUrAbhe tupitAH, abhyntrottraayaa| agre aGkAbhe'vyAvAdhAra, uttarayormadhye supratiSThAbhe AgneyAH, bahumadhyabhAge riSThAbhe vimAne riSThA devA iti, sthApanA ceyaM| pUrvI 'ajahannukoseNaM'ti jaghanyatvotkarSAbhAvenetyarthaH, brahmaloke hi jaghanyataH sapta sAgaropamANyutkRSTatastu dazeti lokAntikAnAM tvaSTAviti / kRSNarAjayo yUArghimauli lokasya madhyabhAgavRttaya iti dhammodInAmapi madhyabhAgavRttikasyASTakacatuSTayasyA || viSkaraNAya sUtracatuSTayaM-'adu dhamme' tyAdi, sphuTaM, navaraM dharmAdharmAkAzAnAM madhyapradezAste ye rucakarUpA iti, jIvasyApi kevalisamudghAte rucakasthA eva te anyadA tvaSTAvavicalA ye te madhyapradezAH, zeSAstvAvarttamAnajalamivAnavaratamudvartanaparivartanaparAstatsvabhAvAye te amadhyapradezA iti / jIvamadhyapradezAdipa-1| dArthapratipAdakAstIrthakarA bhavantIti prakRtAdhyayanAvatAriNI tIrthaGkaravaktavyatAM sUtradvayenAhaarahatA NaM mahApaume aTTha rAyANo muMDA bhavittA agArAto aNagArita paThavAvessati, taM0-paubhaM paThamagumma naliNaM nalina mupaviSTAma' zvairocana ma JAMEETD WEBABEE 5candrAma dakSiNA 4pramar3akara dharAma dIpa anukrama [736] Dinatorary.om muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ~868~ Page #870 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [8], uddezaka [-], mUlaM [625] (03) prata sUtrAMka [625] zrIsthAnAgummai paramavataM dhaNuddhataM kaNagarahaM bharahaM 1 (sU0 625) kaNhassa gaM vAsudevarasa aTTha amgamahisIo bharahato NaM ariTa 8 sthAnA0 sUtra nemissa aMtite muMDA bhavettA agArAto aNagAritaM pavvatitA siddhAo jAva sambaduksappahINAo, 0-paumAvatI uddezaH3 vRttiH gorI gaMdhArI lakkhaNA musImA jaMbavatI sabhAmA ruppiNI kaNhaaggamahisIo 2 (sU0 626) vIritapuSvassa NaM aTTha mahApadmacatthU aTTha cUliAvatthU paM0 (sU0627) . rAjarSayaH // 433 // - 'arahA 'mityAdi sugama, navaraM 'mahApaumeM tti mahApadmo bhaviSyadutsarpiNyAM prathamatIrthakaraH zreNikarAjajIva iti siddhakR ihaiva navasthAnake vakSyamANavyatikara iti, 'muMDA bhavitta'tti muNDAna bhAvayitveti / kRSNAgramahiSIvaktavyatA tvanta-1 SNAgramakRzAGgAdavasevA, sA ceyaM-kila dvArakAvatyAM kRSNo vAsudevo babhUva, padmAvatyAdikAstasya bhAryA abhUvana , ariSTha-14 hiSyaHvInemistatra viharati sma, kRSNaH saparivAraH padmAvatIpramukhAzca devyo bhagavantaM paryupAsAsire, bhagavAMstu teSAM dharmamAcakhyau, yepravAdava tataH kRSNo vanditvA'bhyadhAt-asyA bhadanta! dvArakAvatyA dvAdazanavayojanAyAmavistArAyA dhanapatinimmitAyAH pra- stvAdyAH datyakSadevalokabhUtAyAH kiMmUlako vinAzo bhaviSyati?, bhagavAn tribhuvanagururjagAda-surAgnidIpAyanamunimUlako vinAzo 0625 bhaviSyatIti nizamya madhumathano manasyevaM vibhAvitavAn-dhanyAste pradyumnAdayo ye niSkrAntAH ahamadhanyo bhogamUcchito 627 4Ana zaknomi prabajitumiti, tatastamahannavAdId-bhoH! kRSNa na bhavatyayamarthoM yadvAsudevAH pravrajanti, kRtanidAnatvAtteSAM,151 athAhaM bhadanta ! kotsatsye?, bhuvanavibhurAha-dagdhAyAM puri pANDumathurAM prati calitaH kauzAmbakAnane nyagrodhasyAdhaH 18 // 433 // supto jarAkumArAbhidhAnabhAtrA kANDena pAde viddhaH kAlaM kRtvA vAlukaprabhAyAmutpatsyase, evaM nizamya yadunandano dIna dIpa anukrama [737] ASSAXX JABERatinintamational muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [3], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna-8 samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSaH, aSTame sthAne na kiMcit uddezakaH vartate ~869~ Page #871 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [627] dIpa anukrama [739] sthA0 73 "sthAna" - aMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRtti:) sthAna [8], uddezaka [-1, mUlaM [627] manovRttirabhavat, tato jagadgururagAdIt mA dainyaM traja yatastatastvamudRtyA''gAminyAmutsarpiNyAM bhArate varSe'mamAbhidhAno dvAdazo'rhan bhaviSyasIti zrutvA jaharSa siMhanAdAdi ca cakAra tato janArddano nagarIM gatvA ghoSaNAM kArayAzakAra yadutArhatA neminAthenAsyA nagaryA vinAzaH samAdiSTastato yaH ko'pi tatsamIpe pravrajati tasyAhaM niSkramaNamahimAnaM vitanomIti nizamya padmAvatIprabhRtikA devyo'vAdiSuH-vayaM yuSmAbhiranujJAtAH pratrajAmaH, tatastA mahAntaM niSkramaNamahimAnaM kRtvA nemijinanAyakasya ziSyikAtvena dattavAn, bhagavAMstu tAH pratrAjitavAn, tAzca viMzativarSANi pratrajyA paryAya paripAlya mAsikyA saMlekhanayA caramocchrAsaniHzvAsAbhyAM siddhA iti / etAzca siddhA vIryAditi vIryAbhidhAyinaH pUrvasya svarUpamAha - ' vIriyapucce'tyAdi, vIryapravAdAkhyasya tRtIyapUrvasya vastUni - mUlavastUni adhyayanavizeSA AcAre brahmacaryAdhyayanavat cUlAvastUni tvAcArA pravaditi // vastuvIryAdeva gatayo'pi bhavantIti tA darzayannAha - aTTa gatito paM0 [saM0 NiratagatI tiriyagaI jAna siddhigatI gurugatI paNo NagatI pabhAragatI (sU0 628) gaMgAsiMdhuratAratavatidevINaM dIvA aTTha 2 joyaNAI AyAmavikrameNaM paM0 ( sU0 629) ukA muhamehamuhavijjumuha vijjudaMtadIvANaM dIvA aTTha 2 joyaNasayAI AyAmavikkhaMbheNaM paM0 (sU0 630) kAlote NaM samudde aTTa joyaNasayasahassAI cakkavAlaviksaMbheNaM pannatte (sU0 631) abhyaMtarapukkhara dve NaM aTTha joyaNasaya sahassAI cakkavAlabiksaMbheNaM paM0, evaM bAhi rakkharaddhevi (sU0 632) egamegassa NaM rano cAuraMtacakavaTTissa aTThasovannite kAkiNirayaNe chansale dubAlasaMsite aTukaNite adhikaraNisaMThite paM0 (sU0 633) mAgadhassa NaM joyaNassa aTTha dhaNusahassAI nighate paM0 ( sU0 634 ) For Fans Only muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [03], aMga sUtra [03] ~870~ www.jancibrary.org "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH Page #872 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [634] dIpa anukrama [746] Shi vRttiH // 434 // "sthAna" sthAna [8], - aMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRtti:) uddezaka [-], mUlaM [ 634 ] sthAnA0 uddezaH 3 gatigaMgAdilIpA 'aha gaIo' ityAdi, sugamaM, navaraM 'gurugai'ti bhAvapradhAnatvAnnirdezasya gauraveNa - UrdhvAdhastiryaggamanasvabhAvena yA paramANvAdInAM svabhAvato gatiH sA gurugatiriti, yA tu parapreraNAt sA praNodanagatirvANAdInAmiva, yA tu dravyAnta| rAkrAntasya sA prAgbhAragatiryathA nAvAderadhogatiriti / anantaraM gatiruteti gatimatInAM gaGgAdinadInAmadhiSThAtRdevIdvIpasvarUpamAha - 'gaMge' tyAdi kaNThyaM, navaraM gaGgAyA bharatairavatanadyastadadhiSThAtRdevInAM nivAsadvIpA gaGgAdiprapAtakuNDamadhyavarttinaH / dvIpAdhikArAdantaradvIpasUtraM tata eva dvIpavataH kAlodasamudrasya pramANasUtraM tadanantarabhAvinaH puSkarA- 7ntaradvIpabhyantarArddhasya bAhyArddhasya ca sUtre, sugamAni caitAni navaramulkAmukhameghamukha vidyunmukhavidyuddantazabdeSu pratyekaM dvIpazabdaH sambadhyate, tatazcalkAmukhadvIpAdayo NamityalaGkAre dvIpA himavataH zikhariNazca varSadharaparvatasya pUrvayordaSTayoraparayozca saptAnAM saptAnAmantaradvIpAnAM madhye SaSTho'ntaradvIpaH aSTAvaSTau yojanazatAni AyAmaviSkambhena prajJaptaH / puSkarArddhe ca cakriNo bhavantIti tatsatkaralavizeSasyASTasthAnake'vatAraM kurvanAha - 'egamege' ityAdi, ekaikasya rAjJaaturantacakravarttina ityatrAnyAnyakAlotpannAnAmapi tulyakAkaNIratnapratipAdanArthamekaikagrahaNaM nirupacaritarAjazabdaviSayajJApanArtha rAjagrahaNaM SaTkhaNDabharatAdibhoktRtvapratipAdanArthe caturantacakravarttigrahaNamiti, aSTasauvarNikaM kAkaNiralaM, suvarNamAnaM tu catvAri madhuratRRNaphalAnyekaH zvetasarSapaH SoDaza zvetasarSapA eka dhAnyamApakaphalaM dve dhAnyamApaphale ekA guJjA pazca guJjAH ekaH karmamApakaH SoDaza karmmamApakAH ekaH suvarNaH, etAni ca madhuratRNaphalAdIni bharatakAlabhAvIni gRhyante, yataH sarvacakravarttinAM tulyameva kAkaNiratnamiti, patalaM dvAdazAstri aSTakarNikaM adhikaraNIsaM For Free On kAloda puSkarArdhakAkaNIyojanAni sU0 628634 ~871~ // 434 // incibrary.org muni dIparatnasAgareNa saMkalita ..........AgamasUtra [03], aMga sUtra [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna-8 samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSaH, aSTame sthAne na kiMcit uddezakaH vartate Page #873 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [8], uddezaka [-], mUlaM [634] (03) prata sUtrAMka [634] sthitaM prajJaptamiti, tanna talAni-madhyakhaNDAni azrayaH-kovyaH karNikAH-koNavibhAgAH adhikaraNika-suvarNakAropakaraNaM pratItameveti, idazca caturaGgalapramANaM 'cauraMgulappamANA suvannavarakAgaNI neya'tti vacanAditi / aGgalapramANaniSpannaM yoja4 namAnamAha-mAgaheM'tyAdi, magadheSu bhavaM mAgadhaM-magadhadezavyavahusaM tasya yojanasya-adhvamAnavizeSasyASTa dhanuHsaha khANi nihAro nirgamaH pramANamitiyAvat 'nihatte'tti kvacitpAThaH tatra nidhattaM-nikAcitaM nizcitaM pramANamiti gamamyate, idaM ca pramANaM paramANvAdinA krameNAvaseyaM, tathAhi-"paramANU tasareNU rahareNU aggayaM ca vAlassa / likkhA jayA |ya javo aTThaguNavivaddhiyA kamaso ||1||"[prmaannukhsrennuu rathareNuryAlakhyAnaM ca likSA yUkA ca yavo'STaguNavivarddhitAH kramazaH // 1 // ] tatra paramANuranantAnAM nizcayaparamANUnAM samudayarUpaH, UrdhvarevAdi(uralakSmaNazlakSNikA)bhedA anuyogadvArAbhihitA anenaiva saGgahItA dRzyA, tathA paurastyAdivAyupreritastrasyati-gacchatIti basareNuH, rathagamanotkhAto rathareNuriti, evaM cASTau yavamadhyAnyaMgulaM, caturviMzatiraMgulAni hastaH, catvAro hastA dhanuH, dve sahane dhanuSAM gavyUtaM, catvAri gavyUtAni yojanamiti, mAgadhagrahaNAt kvacidanyadapi yojanaM syAditi pratipAditaM, tatra yasmin deze poDazabhirdhanuHzatairgacyUtaM syAttatra paniH sahasrazcaturbhiH zatadhanuSAM yojanaM bhavatIti // yojanapramANamabhidhAyASTayojanato jambvAdInAM pramANapratipAdanAya sUtracatuSTayamAha jaMghU NaM sudaMsaNA aTTha joyaNAI uddhaM uccatteNaM bahumajjhadesabhAe aTTa joyaNAI vikkhaMbheNaM sAtiregAI aTTha joyaNAI sabvagageNaM paM01, kUDasAmalI NaM maha joSaNAI evaM ceva 2 (sU0635) timisaguhA NamaTTha joyaNAI uddhaM pacatteNaM 3 khaMDappavA dIpa anukrama [746] andiorary.om muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ~872~ Page #874 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [635 -644] dIpa anukrama love -781] zrIsthAnAGgasUtravRttiH // 435 / / Educational "sthAna" - aMgasUtra - 3 (mUlaM + vRttiH ) uddezaka (-1. sthAna [8], guhA NaM aTTha joSaNAI uddhaM uccateNaM evaM ceva 4 (sU0 636) jaMbUmaMdarassa pavvayassa puracchimeNaM sIvAte mahAnatIte bhatophUle bhaTTa vakkhArapabvayA paM0 taM0 cittakUDe panhakUDe naliNakUDe egasele tikUDe besamaNakUDe aMjaNe mAyaMjaNe 1 / jaMbUmaMdarapacachimeNaM sItotAte mahAnatIte ubhatophUle aTTha vakkhArapavyatA paM0 taM0 aMkAvatI panhAvatI AsIvise suhAvahe caMdapanvate sUrapanvate nAgapabbate devapavvate 2 / jaMbUmaMdarapuracchi meNaM sItAte mahAnatIte uttareNaM aTTha cakSavaTTivijayA paM0 [saM0 kacche sukacche mahAkacche kacchagAvatI Avate jAva pukkhalAvatI 3 jaMbUmaMdarapuracchimeNaM sItAte mahAnatIte dAhiNeNamaTTha cakavaTTivijayA paM0 taM0-bacche suvacche jAva maMgalAvatI 4, jaMbUmaMdarapacacchimeNa sItotAmahAnadIte dAhiNeNaM aTTha cakavaTTivijayA paM0 taM0 pamhe jAva salilAvatI 5, jaMbUmaMdarapaJcatthimeNaM sItotApa mahAnadIe uttareNa bhaTTa cakavaTTivijayA paM0 vaM0ppe suvappe jAva gaMdhiThAvatI 6 jaMbUmaMdarapuracchimeNaM sItAte maddAnatIte uttareNama rAyaddANIto paM0 [saM0 khemA khemapurI caiva jAva puMDarIgiNI 7, jaMbUmaMdarapura0 sItAe mahANaIe dAhiNeNaM aTTha rAyahANIto paM0 [saM0 susImA kuMDalA ceva jAva rayaNasaMcayA 8, jaMbUmaMdarapaJcacchimeNaM sIbhodAte mahAdI dAhiNaM aTTha rAhANImo paM0 [saM0 AsapurA jAva bItasogA 9, jaMbUmaMdarapaca0 sItotAte mahAnatIte uttareNamaTTha rAyahANIo paM0 [saM0 - vijayA bejayaMtI jAva ackSA 10 (sU0 637) jaMbUnaMdarapura0 sItAte mahAnadIe utta reNa ukosapara aTTa arahaMtA aTTha cAvaTTI aTTa baladevA aTTha vAsudevA uppaliMsu vA uppajaMti vA uppajissaMti vA 11, jaMbUmaMdarapuracchi0 sItAe dAhiNeNaM ekosapae evaM ceda 12 jaMbUmaMdarapacasthi0 sIoyAte mahANadIe dAhiNeNaM ko mUlaM [636-644] + gAthA: --------... For Fans Only ~ 873 ~ 8 sthAnA0 uddezaH 3 jambUguhA vakSAranaga rI aIdA - didIrghava tAdvyacUlikAdihastikUTa kalpAdi sU0 635644 // 435 // muni dIparatnasAgareNa saMkalita .... ..AgamasUtra [03], aMga sUtra [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna-8 samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSa:, aSTame sthAne na kiMcit uddezakaH vartate www.ancibrary.org Page #875 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [635 -644] dIpa anukrama love -781] SRASPSC+6+6l6+ Education "sthAna" aMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRttiH) uddezaka [-], sthAna [8], - sapae evaM caiva 13 evaM uttareNavi 14 (sU0 638) jaMbUmaMdarapura0 sItAte mahAnaIe uttareNaM aTTha dIiveyar3A aTTha timi saguhAo aTTha khaMDagappavAtaguhA aTTa kayamAlagA devA aTTha NaTTamAlagA devA aTTha gaMgAkuMDA aTTha siMdhukuMDA aThTha gaMgAto aTTa siMdhUo aTTha usabhakUDA pabbatA aTTa usabhakUDA devA paM0 15, jaMbUmaMdarapuracchimeNaM sItAte mahAnatIte dAhiNeNaM aTTha dIhavebhaTThA evaM caiva jAva aTTha usabhakUDhA devA paM0, navarametya rattArattAvatIto tAsiM ceva kuMDA 16, jaMbUmaMdarapacacchime NaM sItotAe mahAnadIte dAhiNeNaM aTTha dIhaveyar3A jAva aTu naTTamAlagA devA aTTha gaMgAkuMDA aTU siMdhukuMDA a gaMgAto rg siMdhUo a sabhakUTapavvatA aTTha usabhakUDA devA paNNattA 17, jaMbUmaMdarapacatthi0 sIotAte mahAnatIte uttareNaM aGka dIiveyaDA jAba aTTha naTTamAlagA devA aTTha raktakuMDA aTTha rattAvatikuMDA aTTha racAo jAba aTTha usabhakUDA devA paM0 18 ( sU0 639) maMdaracUliyA NaM bahumajjhadesabhAte aTTha joyaNAI vikrameNaM paM0 19 ( sU0 640) dhAyaisaMkha purasthimaddheNaM dhAyatirukkhe aTTa joyaNAI uDUM uzcatteNaM pa0 bahumajjhadesabhAe aTTha joyaNAI vikkhaMbheNaM sAiregAI aTTa joyaNAI sadhvaNaM paM0 evaM ghAyairukkhAto ADhavettA saceca jaMbUdIvacattavvatA bhANiyavvA jAva maMdaracUliyatti evaM pacacchimaddhevi mahAdhAtatirukkhAto ADhavettA jAva maMdaracUliyatti evaM pukkharavara dIvaDhapuracchimaddhevi paDamarukkhAo ADhavettA jAna maMdaracUliyatti evaM pukkharavaradIvapaJcatthi0 mahApacamarukkhAto jAva maMdaracUlitati (sU0 641 ) jaMbUdIve 2 maM pavate masAlavaNe maha disAhatyikUDA paM0 taM0pamuttara nIlavaMte suhatthi aMjaNAgirI kumute ya / palAsate vahiMse (aTTamae) royaNAgirI // 1 // 1 jaMbUdIvassa NaM dIvassa jagatI addha joyaNAraM sa ucatteNaM bahumajjhadesabhAte aTTa joyaNAI www...... mUlaM [636-644] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.... ..AgamasUtra [03], aMga sUtra [03] - For PPs Use Only ~ 874 ~ anbay.org "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH Page #876 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [6.3 -644] dIpa anukrama Love -781] zrIsthAnA GgasUtravRttiH // 436 // Education intentional "sthAna" aMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRttiH) uddezaka [-1. sthAna [8], - mUlaM [636-644] + gAthA: vikkhabheNa 2 ( sU0 642 ) jaMbUdIve 2 maMdarassa pavvayassa dAhiNeyaM mahAhimavaMte vAsairapavate aDa kUDA 0 0 siddhe mahahimavaMte himavaMte rohitA harIkUDe / harikaMtA harivAse verulite caiva kUDA u // 1 // 3 aMbUmaMdarauttareNaM rupi vAsaharapavkte aSTa kUDhA paM0 taM0 - siddhe ya ruppI rammaga narakaMtA buddhi ruppakUDe yA / hiraNyavate maNikaMcaNe va rupa kUDA u // 1 // 4 jaMbUmaMdarapuracchimeNaM ruvagavare pavvate aTTha kUDA paM0 taM0 ridve tavaNija kaMcaNa rayata disAsroli paLaMbe ya / aMjaNa aMjaNapurate ruyagassa puracchime kUDA // 1 // 1 tattha NaM aTTha disAkumArimahattaritAno mahiDDiyAko nAva paoivamatitAto parivasaMti taM gaMduttarA ya NaMdA, ANaMdA divadvaNA / vijayA ya vaijayaMtI, jayaMtI aparA jiyA / / 1 / / 2 naMbUmaMdaragrAhiNeNaM rutagavare pavvate bhaTTa kUDA paM0 [saM0 kaNate kaMcaNe paume naliye sasi divAkare greva / besamaNe berulite ruyagassa u dAhiNe kUDA // 1 // 3 vattha NaM aha disAkumArimahattariyAto machiTTiyAto jAna pavimatitAto parivartati taM samAhArA suppatiSNA, suppabuddhA jasoharA / ucchivatI sesavatI, cittaguttA basuMdharA || 1 || 4 jaMbUmaMdarapatha0 ruyagabare paJcate aGka kUDA paM0 vaM0 sotthite va amohe ya, himavaM maMdare tadA / krama dattaguttame caMde, aTTame ta sudaMsaNe // 9 // 5 tattha NamaTTha disAkumArimattariyAo mahiTTiyAto jAva pachiovamahitI tAto parivasaMti taM 0 - ilAdevI surAdevI, puDhavI paDamAvatI / eganAsA NavamitA, sItA bhaddA ta aTumA // 1 // 6 jaMbUmaMdarauttaraagavare pavvate aTTha kUDA paM0 [saM0 - ramaNe rayaNucate tA, savvaravaNa rayaNasaMcate caiva / vijaye ya vijayaMte jayaMte aparAjite / / 1 / / 7 tattha NaM aTTha dikhAkumArimaddattariyAto mahaTTitAo jAva palionama dvitItAo parivasaMta For Free Only ~ 875 ~ 8 sthAnA0 uddezaH 3 jambUguddA vakSAranaga rI arhadA tAdvyacUlikAdihastikUTakalpAdi, sU0 635644 / / 436 / / www.joncibrary.org ........ muni dIparatnasAgareNa saMkalita .... ..AgamasUtra [03], aMga sUtra [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna-8 samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSa:, aSTame sthAne na kiMcit uddezakaH vartate Page #877 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [8], uddezaka [-], mUlaM [636-644] + gAthA: (03) SAX prata sUtrAMka [635-644] saM0-alaMbusA mitakesI paoNDari gItabAruNI / AsA ya saJcagA ceva, sirI hirI va uttarato // 1 // 8 aTTa AhelogavatthavvAto disAkumArimahattaritAto paM0 ta0-mogakarA bhogavatI, subhogA bhogamAliNI / suvacchA vacchamittA ya, vAriseNA balAhagA // 1 // 1 aha ur3alogavasthavvAo disAkumArimahattaritAto paM020-karA meghavatI, sumeghA meSamAliNI / toyadhArA vicittA ya, puSphamAlA aNiditA // 1 // 2 (sU0 643) aTTha kaMppA tirittamissovavannagA paM0 taM0-sohamme jAva sahassAre 3, etesu NamaTThasu kappesu aha iMdA paM0 saM0-sake jAva sahassAre 4, etesi Na aTThaNDabhidANaM aTTha pariyANiyA vimANA paM0 20-pAlate puNphate somaNase sirivacche gaMdAvate kAmakame pItimaNe vimale 5 (sU0 644 'jaMbU Na'mityAdi, jambUH-vRkSavizeSastadAkArA sarvaratnamayI yA sA jambUra, yayA ayaM jambUdvIpo'bhidhIyate, sudarza-| neti tasyA nAma, sA cottarakurUNAM pUrvAddhe zItAyA mahAnadyAH pUrveNa jAmbUnadamayayojanazatapaJcakAyAmaviSkambhasya dvAdazayojanamadhyabhAgapiNDasya kramaparihANito dvigavyUtocchritaparyantasya dvigavyUtocchritapaJcadhanuHzatavistIrNapadmavaravedikAparikSiptasya dvigabyUtocchitasacchanatoraNacaturisya pIThasya madhyabhAgavyavasthitAyAM caturyojanocchritAyAmaSTayojanAyAmaviSkambhAyAM maNipIThikAyAM pratiSThitA dvAdazavedikAguptA, 'aTTa joyaNAImityAdi aSTa yojanAnyUrvoccatvena bahumadhyadezabhAge-zAkhAvistAradeze aSTa yojanAni viSkambheNa sAtirekANi-atirekayuktAnyuryodhagamyUtidvayenAdhikAnIti | bhAvaH savagreiNa-sarvaparimANeneti, tasyAzca catasraH pUrvAdidikSu zAkhAH, tatra pUrvazAkhAyAM "bhavarNa kosapamANaM saNijja | dIpa anukrama [746-781] NA andiorary.om muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ~876~ Page #878 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [635 -644] dIpa anukrama [746 -781] "sthAna" - aMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRtti:) mUlaM [ 636- 644] + gAthA: uddezaka [-], sthAna [8], // 437 // zrIsthAnA- | tattha'NADhiyasurassa | tisu pAsAyA sAlesu tesu sIhAsaNA rammA // 1 // te pAsAyA kosaMsamUsiyA kosamaddhavicchinnA / GgasUtra- 4 viDimoSari jiNabhavaNaM kosaddhaM hoi vicchinnaM // 2 // desUNakosamucaM jaMbU aTThassaeNa jaMbUrNa / parivAriyA virAya vRttiH tatto appamANAhiM // 3 // [bhavanaM krozapramANaM zayanIyaM tatrAnAdRtamurasya / triSu zALeSu prAsAdAH teSu siMhAsanAni ramyANi // 1 // te prAsAdAH kozasamucchritAH ardhakrozavistIrNAH viDimopari jinabhavanaM krozArddhavistIrNa bhavati // 2 // dezonakrozocaM jaMbUnAmaSTazatena parivRtA jaMbUrvirAjate tato'rdhapramANAbhiH // 3 // ] tathA tribhiryojanazatapramANairvanaiH saMparikSiptA- "jaMbUo pannAsa disi vidisiM gaMtu paDhama vaNasaMDaM cauro disAsu bhavaNA vidisAmu ya hoMti pA | sAyA // 1 // kosapamANA bhavaNA caDhavAvIparigayA ya pAsAyA / kosaddhavittharA kosamUsiyA'NADhiyasurassa // 2 // paMceva dhaNusayAI oveheNaM havaMti baabiio| kosaddhavitthaDAo ko sAyAmAu sabvAu // 3 // iti "pAsAyANa caraN bhavaNANa ya aMtare kUDA // " [jaMbUtaH paMcAzadikSu vidikSu gatvA prathamavanakhaMDaM catasRSu dikSu catvAri bhavanAni vidikSu prAsAdAca | bhavanti // 1 // kozapramANAni bhavanAni caturvApIparigatAzca prAsAdAH krozArddha vistarAH krozocchritAH anAdRtasurasya // 2 // vApyaH udvedhena paMcadhanuH zatAni bhavaMti kozArdhavistRtAH krozAyAmA eva sarvAH // 3 // caturNA prAsAdAnAM |bhavanAnAM cAntare kUTAH // ] tAni cASTau yadAha - "aDusabhakUDatulA sabbe jaMbUNayAmayA bhaNiyA / tesuvariM jiNabhavaNA kosapamANA paramarammA // 1 // " iti [ RSabhakUTatulyA aSTI sarve jAMbUnadamayA bhaNitAH teSAmupari jinabhava| nAni krozapramANAni paramaramyANi // 1 // ] kUTazAlmalI jambUtulyavaktavyatA, yadAha - "devakurupacchima garutAvAsassa For Fans Only 8 sthAnA0 uddezaH 3 jambUguhAvakSAranaga rI arhadAdidIrghave ~877~ tAThyacUlikAdi hastikUTakalpAdi sU0 635644 // 437 // Tantrary org muni dIparatnasAgareNa saMkalita ..........AgamasUtra [03], aMga sUtra [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna-8 samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSaH, aSTame sthAne na kiMcit uddezakaH vartate Page #879 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [8], uddezaka [-], mUlaM [636-644] + gAthA: (03) %A5 prata sUtrAMka [635-644] % sAmalidumassa / eseva gamo navaraM peDhaM kUDA ya rayayamayA // 1 // " iti [ devakurupazcimA garuDAvAsasya zAlmaliddhahamasya eSa eva gamo navaraM pIThaM kUTAzca rjtmyaaH||1||] ata eva evaM ceve'tyuktaM, guhAsUtre vyake / jambvAdIni ca | vastUni jambUdvIpe bhavantIti jambUdvIpAdhikArAttagatavastuprarUpaNAya kSetrasAdhamyA dhAtakIkhaNDapuSkarAddhaMgatavastumarU|paNAya ca jambU ityAdika sUtraprapazcamAha-sUtrasiddhazcArya, navaraM sUtrANAmayaM vibhAgo-ve Aye vakSaskArANAM 2 catvAri ca pratyeka vijayanagarItIrthakArAdidIrghavaitAnyA dInA 18 me cUlikAyAH 19, evaM dhAtakIpaMDAdau dhAtakyAdisUtrapU*NyetAnyeva dviddhirbhavantIti, tathA mAlavacchelaM meroH pUrvottaravidigvyavasthita lakSaNIkRtya pradakSiNayA vakSArA vijabhayAzca vyavasthApyanta iti, tatra cakravartino vijayante yeSu yAn vA te cakravartivijayA:-kSetravibhAgA iti, 'jAba pu kkhalAvaItti bhaNanAt 'maMgalAyatte pukkhale'tti draSTavyaM, 'jAva maMgalAvaIttikaraNAt 'mahAvacche bacchAvaI ramme rammae ramaNije' iti dRzyaM, 'jAva salilAvaIttikaraNAt 'supamhe mahApamhe pamhAvaI saMkhe naliNe kumue'tti dRzya, 'jAva gaMpilAvaIttikaraNAt 'mahAvappe vappAbaI vaggU suvaggU gaMdhile'tti dRzyaM 'khemapurA ceva jAva'ttikaraNAt 'arihA ridvAvaI khamgI maMjUsA usahapurI'ti dRzya, 'susImA kuNDalA ceva jAva'ttikaraNAt 'aparAjiyA pahakarA aMkAvaI pamhAvaI subhA' iti dRzya, 'AsapurA jAva'ttikaraNAt 'sIhapurA mahApurA vijayapurA avarAjiyA avarA asoga'tti dRzya, vaijayantI jAvattikaraNAt 'jayantI avarAjiyA cakkapurA khaggapurA avajjhatti dRzya, etAzca kSemAdirAjadhAnyaH kacchAdivijadayAnAM zItAdinadIsamAsanakhaNDanayamadhyamakhaNDe bhavaMti navayojanavistArA dvaadshyojnaayaamaaH| mAsu ca tIrthakarA % dIpa anukrama [746-781] 545%A5%* ainatorary.om muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ~878~ Page #880 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [635 -644] dIpa anukrama [746 -781] zrIsthAnAsasUtra vRttiH // 438 // "sthAna" - aMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRtti:) uddezaka [-], mUlaM [ 636 - 644] + gAthA: sthAna [8], dayo bhavantIti 'aTTa arahaMta'tti utkRSTato'STAvarhanto bhavantIti, pratyekaM vijayeSu bhAvAt evaM cakravartyAdayo'pi, evaM ca caturSvapi mahAnadIkUleSu dvAtriMzattIrthakarA bhavantIti, cakravarttinastu yadyapi zItAzItodAnayorekaikasmin kUle aSTASaSTAvupadyanta ityucyate tathApi sarvavijayApekSayA naikadA te dvAtriMzadbhavanti, jaghanyato'pi vAsudeva catuSTayAvirahitatvAnmahAvidehasya, yatra ca vAsudevastatra cakravarttI na bhavatIti tasmAdutkRSTato'pyaSTAviMzatireva cakravarttino bhavanti, evaM jaghanyato'pi cakravartticatuSTayasambhavAdvAsudevA apyaSTAviMzatireva yAsudevasahacaratvAdbaladevA adhyevamiti / 'dIveya'ti dIrghagrahaNaM varttalavaitADhya vyavacchedArtha, guhASTakayoryathAkramaM devASTake iti, gaGgAkuNDAni nIlavadvarSadharaparvatadakSiNanitambasthitAni paSTiyojanAyAmaviSkambhANi madhyavasiMgaGgA devI sabhavana dvIpAni tridisatoraNadvArANi yebhyaH pratyekaM dakSiNatoraNena gaGgA vinirgatya vijayAni vibhajantyo bharatagaGgAvacchItAmanupravizantIti, evaM sindhukuNDAnyapi / 'aTTha usamaphUDa'ti aSTau RSabhakUTaparvatA aSTAsvapi vijayeSu tadbhAvAt te ca varSadharapatapratyAsannA mlecchakhaNDatrayamadhyakhaNDavarttinaH sarvavijaya bharatairavateSu bhavanti, tatpramANaM cedam- "samvevi usabhakUDA ubviddhA aTTha joyaNA hoMti / vArasa aTTa ya cauro mUle majnuvari vicchinnA // 1 // [sarve'pi RSabhakUTA aSTayoja nAnyudviddhAH bhavanti / mUle madhye upari ca dvAdazASTau catvAri vistIrNAH // 1 // ] iti, devAstanivAsina eveti, navaraM 'ettha rattAratAvaIo tAsiM caiva kuMDa'ti, zItAyA dakSiNato'pi aSTau dIrghavetAcyA ityAdi sarvaM samAnaM kevalaM gaMgAsindhusthAne raktAraktavatyau vAdhye, gaGgAdikuNDasthAne'pi raktAdikuNDAni yAcyAnIti, tathAhi-- 'aTTha rattAkuNDA pa Forest Use Only 8 sthAnA0 uddezaH 3 ~879~ jambUguhAvakSAranaga rI aIdA - didIrghavai tADhyacUlikAdi hastikUTa kalpAdi sU0 635644 // 438 // www.lancebrayyorg muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [03], aMga sUtra - [ 03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna-8 samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSaH, aSTame sthAne na kiMcit uddezakaH vartate Page #881 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [635 -644] dIpa anukrama [746 -781] aus Educat "sthAna" - aMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRtti:) mUlaM [ 636 - 644] + gAthA: uddezaka [-], sthAna [8], natA aTTha rasacaIkuNDA aTTha rattAoM aTTha rattavaIo' tathA niSadhavarSadharaparvvatottaranitambavasani paSTiyojanapramANAni raktAraktavatIkuNDAni yebhya uttaratoraNena vinirgatya tAH zItAmanupatantIti, tathA dhAtakImahAdhAtakIpadmamahApajhavRkSAH jambUvRkSasamAnavaktavyAH, yadAha - "jo bhaNio jaMbUe bihI u so ceva hoi eesiM / devakurAsuM sAmalirukkhA jaha jaMbUdIvammi // 1 // " iti [ya eva vidhirjagdhvA bhaNitaH sa eva eteSAM (ghAtakyAdInAM ) bhavati devakuruSu zAlmalI vRkSA yathA jaMbUdvIpe // 1 // ] kSetrAdhikArAt 'jaMbuddIve' tyAdi sUtracatuSTayaM, sugamaM, navaraM 'bhaddasAlavaNetti meruparikSepato bhUmyAM bhadrazAladhanamasti tatrASTau zItAzItodayorubhayakUlavattani pUrvAdiSu dikSu hastyAkArANi kUTAni dizAhastikUTAni prajJaptAni tadyathA- 'paune' silogo, kaNThyaH navaramasya saprasaMgo vibhAgo'yam - " meruo pannAsaM disi vidisiM gaMtu bhaddasAlavaNaM / cauro siddhAyayaNA disAsu vidisAsu pAsAyA // 1 // chattIsuddhA paNavIsavitthaDA duguNa mAyatAyayaNA / cauvAviparikkhittA pAsAyA paMcasayauccA // 2 // IsANassusarimA pAsAyA dAhiNA ya sakassa / aTTa ya havaMti kUDA sItosItodubhayakUle // 3 // do do cauddisiM maMdarassa himavaMtakUDasamakaSpA / paumuttaro'ttha paDhamo pubvima sIuttare kUle // 4 // tatto ya nelavaMte suhatthi taha aMjaNAgirI kubhue| tahaya palAsavaDase aTTamae royaNagirI yA // 5 // " iti [merutaH dikSu vidikSu ca paMcAzayojanIM gatvA bhadrazAlabanaM dikSu catvAri siddhAyatanAni vidikSu prAsAdAH // 1 // patriMzaduccAni pazcaviMzativistRtAni dviguNAyatAnyAyatanAni paMcazatocA vApIcatuSkaparikSiptAH prAsAdAH // 2 // uttaratyA IzAnasya dAkSiNAtyAzca zakrasya prAsAdAH zItAzItodo bhaya kUlayoraSTau kUTAni bhavanti // 3 // merozcatasRSu For Parts Only muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [03], aMga sUtra [03] ~880~ "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH Page #882 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [635 -644] dIpa anukrama [746 -781] zrIsthAnA GgasUtra vRttiH // 439 // "sthAna" - aMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRtti:) mUlaM [ 636 - 644] + gAthA: uddezaka [-], sthAna [8], dikSu dvau dvau himavatkUTasamAH atra prathamaH padmottaraH paurastye zItAyA uttarakUle // 4 // tatazca nIlavAn suhastI tathA janagiriH kumudaH tathA palAzAvataMsakaH aSTamo rocanagirizca // 5 // ] jagatI vaidikAdhArabhUtA pAThI / 'siddha' gAhA, siddhAyatanopalakSitaM kUTaM siddhakUTaM tacca prAcyAM tataH krameNAparataH zeSANi, mahAhimavatkUTaM tadgirinAyaka devabhavanAdhiSThitaM, haimavatakUTaM haimavadvarSanAyaka devAvAsabhUtaM, rohita kUTaM rohitAkhyanadIdevatA satkaM hIkUTaM mahApadmAkhyatatdanivAsi hInAmaka devatA satkaM harikAntAkUTaM tannAmanadIdevatAsatkaM harivarSakUTaM harivarSanAyakadevasatkaM vaiDUryakUTaM tadratnamayatvAditi, anenaiva krameNa rukmikUTAnyapyUhyAni, tagAthA 'siddhe rUppI'tyAdi, kaNThyam, 'jaMbUdIve'tyAdi, kSetrAdhikArAt rucakAzritaM sUtrASTakaM, kaNThyaM, navaraM jambUdvIpe yo mandarastadapekSayA prAcyAM dizi rucakavare rucakadvIpavarttini prAvarNitasvarUpe cakravAlAkAre aSTau kUTAni, tatra 'riTTe'tyAdi gAthA spaSTA teSu ca nandottarAdyAH dikkumAryo vasanti bhagavato'rhato yA janmanyAdarzahastA gAyantyastaM paryupAsate, evaM dAkSiNAtyA bhRGgArahastA gAyanti, evaM pratIcyAH tAla- 5 hastikUTavRntahastAH, evamaudIcyAzcAmarahastAH, devAdhikArAdeva 'aTTha ahe' ityAdipaJcasUtrI kaNThyA, navaraM 'ahelogavarathabbAo'tti, "somaNasagaMdhamAyaNavijjuppabhamAlavaMtavAsIo / aTTha disidevayAo vatthanyAo ahe loe // 1 // " iti, [[ saumanasagandhamAdana vidyutprabha mAlyavadvAsinyaH aSTau digdevyaH adholokavAstavyAH // 1 // ] bhogaMkarAdyA aSTau ne 644 yA arhato janmabhavana saMvarttakapavanAdi vidadhatIti UrdhvalokavAstavyAH tathA ca - "naMdaNavaNakUDesuM payAo uThoyavasthabvAja"tti, [ nandanavana kUTeSu etA urdhvalokavAstavyAH // ] yAH avavaIlakAdi kurvantIti / 'tiriyamissovavanna kalpAdi sU0 635 // 439 // Forsy 8 sthAnA0 uddezaH 3 jambU guhA vakSAranaga rI arhadAdidIrghava ~881~ tADhayacUlikAdi muni dIparatnasAgareNa saMkalita ..........AgamasUtra [03], aMga sUtra [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna- 8 samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSa:, aSTame sthAne na kiMcit uddezakaH vartate Page #883 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRttiH ) sthAna [8], uddezaka [-], mUlaM [636-644] + gAthA: (03) prata sUtrAMka [635-644] gatti aSTasu tiryazco'pyutpadyante iti bhUtabhavApekSayA tiryagbhimizrAstiryanizrAste manuSyA upapannA-devatayA jAtA yeSu date tiryaDimazropapannakA iti, pariyAyate-gamyate yaistAni pariyAnAni tAnyeva pariyAnikAni pariyAnaM vA-gamanaM prayo janaM yeSAM tAni pariyAnikAni yAnakArakAbhiyogikapAlakAdidevakRtAni pAlakAdInyaSTau krameNa zakrAdInAmindrANAmiti / devatvaM ca tapazcaraNAditi tadvizeSamAha ahamiyANaM bhikkhupaDimANaM carasaTThIte rAIdiehiM dohi ya aTThAsItehiM mikkhAsatehiM ahAsuttA jApa aNupAlitAvi bhavati (sU0645) advavidhA saMsArasamAvanagA jIvA paM0 20-paDhamasamayaneratitA apaDhamasamayaneratitA evaM jAva apaDhamasamayadevA 1 avavidhA sambajIvA paM0 20-neratitA tirikkhajoNitA tiriksajoNiNIo maNussA maNussIko devA devIo siddhA 2 athavA aDhavidhA savvajIvA paM0 --AbhiNibohitanANI jAva kevalanANI matimannANI sutaaNNANI vibhaMgaNANI 3 (sU0646) aTThavidhe saMjame paM0 saM0-paDhamasamayamuhumasaMparAgasarAgasaMjame apaDhamasamayasuhamasaMparAyasarAgasaMjame paDhamasamayabAdarasaMjame apahamasamayabAdarasaMyame paDhamasamayauvasaMtakasAyavItarAyasaMjame apaDhamasamayamavasaMtakasAthavItarAgasaMjame par3hamasamayakhINakasAyavItarAgasaMjame apaDhamasamayakhINa. (sU0647) aTTha puDhabIo paM0 saM0-ravaNappabhA jAba ahe sattamA IsipanbhArA 1 IsIpambhArAte NaM puDhavIte bahumajmadesabhAge agujoyagie dIpa anukrama [746-781] 1 dazame sthAnake vakSyanti yad bhAbhiyogikA bimAnIbhavantIti / / sthA074|| landiprary.om muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ~882~ Page #884 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRttiH ) sthAna [8], uddezaka [-], mUlaM [645-648] (03) zrIsthAnA vRttiH / / 440 // prata sUtrAMka [645-648] khete maha joyaNAI mAhaleNaM paNNAsa 2 IsipambhArAta NaM puDhavIte aTTha nAmadhejA paM0 ta0-Isiti vA IsipabbhArAti sthAnA vA taNUti vA taNutaNUda vA siddhIti vA siddhAlateti vA mucIti vA muttAlateti vA 3 (sU0648) R|uddezaH3 'ahamie'tyAdi, aSTAvaSTamAni dinAni yasyAM sA tathA, yA hyaSTAbhirdinAnAmaSTakaiH pUryate tasyAmaSTAvaSTamadinAni, pratimAsabhavantyeva, tatra cASTAvaSTakAni catuHSaSTirbhavatyeva, tathA prathamASTake ekA dattirbhojanasya pAnakasya ca evaM dvitIye dve evama baMjIvasaMTame'STau, tato dve zate aSTAzItyadhika bhikSANAM sarvAgrato bhavata iti, 'ahAsutsA' 'ahAkappA ahAmaggA ahAtacA yamapRthvyaH sammaM kAraNa phAsiyA pAMliyA sohiyA tIriyA kiTTiyA ArAhiyA' iti yAvatkaraNAta dRzyaM 'aNupAliya'tti Atma- sU0645. saMyamAnukUlatayA pAlitA iti / tapazca na sarveSAmapi saMsAriNAmiti sambandhAt saMsAriNo jIvAdhikArAt sarvajI- 648 vAMzca pratipAdayan 'aTTavihe'tyAdi sUtratrayamAha, kaNThavaM cedam , navaraM prathamasamayanairayikA narakAyuprathamasamayodaye itare vitarasmin evaM sarve'pi 1, anantaraM jJAnina uktAste ca saMyamino'pi bhavantItisambandhAt saMyamasUtra, tatra 'saMyame tti |cAritraM, sa ceha sApad dvidhA-sarAgavItarAgabhedAt , tatra sarAgo dvidhA-sUkSmavAdarakaSAyabhedAt, punastau prathamAprathamasamayamedAd dvidhA, evaM caturdA sarAgasaMyama iti, tatra prathamaH samayaH prAptau yasya sa tathA, sUkSma:-kiTTIkRtaH samparAyaH -kaSAyaH saJjavalanalobhalakSaNo ghedyamAno yasmin sa tathA, saha rAgeNa-abhiSvaGgAlakSaNena yaH sa sarAgaH sa eva saMyamaH / sarAgasya SA sAdho saMyamo yaH sa tathA pazcAtkarmadhAraya ityekA, dvitIyo'yameva aprathamasamayavizeSita iti, artha ca 440 // dviSidho'pi zreNiyApekSayA punavidhyaM labhamAno'pi na vivakSita iti caturdA nokara, tathA baadraa-akihiiktaaH| dIpa anukrama [782-785] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna-8 samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSaH, aSTame sthAne na kiMcit uddezaka: vartate ~883~ Page #885 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRttiH ) sthAna [8], uddezaka [-], mUlaM [645-648] (03) prata sUtrAMka [645-648] // samparAyAH-saJjavalanakrodhAdayo yasmin sa tathA, vItarAgasaMyamastu zreNidvayAzrayaNAd dvividhA, punaH prathamAprathamasamayabhedenaikaiko dvividha iti caturdA, sAmastyena cASTadheti / saMyaminazca pRthivyAM bhavantIti pRthivIsUtratraya kaNThyaM, navaramaSTayojanika kSetramAyAmadhiSkammAbhyAmiti gamyate / IpalAgbhArAyA ISaditi vA nAma ratnaprabhAdyapekSayA isvatvAt tasyAH 1 evaM prAgbhArasya isvatvAdISayAgbhAreti vA 2 ata eva tanuriti vA tanvItyarthaH 3 atitanutvAttanutanuriti vA 4 siddhyanti tasyAmiti siddhiriti vA 5 siddhAnAmAzrayatvAt siddhAlaya iti vA 6 mucyante sakalakarmabhistasyAmiti muktiriti vA 7 muktAnAmAzrayatvAnmuktAlaya iti veti 8 / siddhizca zubhAnuSThAnezvapramAditayA bhavatIti tAni tadviSayata Aha aTThahiM ThANehiM samaM saMghaDitamba jatitavvaM paravAmitavvaM assi ca NaM aTre No pamAtetavyaM bhavati-asuyANaM dhammANaM samma suNaNatAte abhutaNvaM bhavati 1 sutANaM dhammANaM ogiNhaNayAte uvadhAraNayAte agbhuTetavvaM bhavati 2 pAvANaM kammANaM saMjameNamakaraNatAte abbhudrayavvaM bhavati 3 porANANa kammANaM tavasA bigicaNatAte visohaNatAte ambhuDhetavaM bhavai 4 asaMgihItaparitaNassa saMgihaNatAte anbhuTTeyavaM bhavati 5 sehaM AyAragoyaragahaNatAte an dveyadhvaM bhavati 6 gilANassa agilAte veyAvazvakaraNatAe anmuDeyavaM bhavati 7 sAhammitANamadhikaraNaMsi uppaNNaMsi tatva anissisopassito apakkhaggAhI majjhatthabhAvabhUte kaha Nu sAhammitA appasadA appajhaMjhA appatumaMtumA uvasAmaNatAte ambhuheyavyaM bhavati 10 (sU0649) mahAmukasahassAresuNaM kappesu vimANA aTTha jIyaNasatAI saha ucaneNaM pannatA Short dIpa anukrama [782-785] JABERatinima andiorary.om muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ~884~ Page #886 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [8], uddezaka [-], mUlaM [650] (03) zrIsthAnA asatra yattiH // 441 // prata sUtrAMka [650 *443%A5% (sU0 650) arahato NaM arihanemissa aTThasayA vAdINaM sadevamaNuyAsurAte parisAte vAde aparAjitANa: ukosiyA / sthAnA. vAvisaMpayA hutthA (sU0 651) uddezA3 "aTTahI tyAdi, kaNThyaM, navaraM aSTAsu sthAneSu-vastuSu sambagghaTitavyaM-aprApteSu yogaH kAryaH yatitavya-prApteSu tadaviyo-18 yatanIyagArtha yataH kAryaH parAkramitavyaM-zaktikSaye'pi tatsAlane parAkramaH-utsAhAtireko vidheya iti, kiMbahunA?-evaM etasmin- | sthAnaka| aSTasthAnakalakSaNe vakSyamANe'rthe na pramAdanIya-na pramAdaH kAryoM bhavati, azrutAnAm-anAkarNitAnAM dharmANAM-zrutame- lpavAdinaH | dAnAM samyak zravaNatAyAM zravaNatAya vA'bhyutthAtavyaM-abhyupagantavyaM bhavati 1,evaM zrutAnAM-zrotrendriyaviSayIkRtAnAma- sU0649vagrahaNatAyai-manoviSayIkaraNAya upadhAraNatAye--avicyutismRtivAsanAviSayIkaraNAyetyarthaH 2, 'vikiMcaNayAe'tti vivecanA nirjaretyarthaH, tasyai, ata evAtmano vizuddhiH-vizodhanA akalaGkatvaM tasyai iti 3, asahItasya-anAzritasya parijanasya-ziSyavargasyeti 4, 'sehati vibhaktipariNAmAcchaikSasya-abhinavapravajitasya 'AyAragoyarati AcAra-sA-16 |dhusamAcArastasya gocaro-viSayo vrataSaTrAdirAcAragocaraH athavA AcArazca-jJAnAdiviSayaH paJcadhA gocaraca-bhikSAcarye-| tyAcAragocaraM, iha vibhaktipariNAmAdAcAragocarasya grahaNatAyAM-zikSaNe zaikSamAcAragocaraM grAhayitumityarthaH 6, 'agilAe'tti aglAnyA akhedenetyarthaH, vaiyAvRttyaM pratIti zeSaH 7, 'adhigaraNaMsitti virodhe, tatra sAdharmikeSu nizritaMrAgaH upAzritaM-dveSaH athavA nizrita-AhArAdilipsA upAzrita-ziSyakulAdyapekSA tadvarjito yaH so'nidhitopaashritH|| 441 // na pakSa zAkhabAdhitaM gRhAtItyapakSanAhI, ata evaM madhyasthabhAvaM bhUtA-prApto yaH sa tathA, sa bhavediti zeSaH, tena ca dIpa anukrama [787] *RACK IBERatinintamational w wjainatorary.om muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna-8 samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSaH, aSTame sthAne na kiMcit uddezakaH vartate ~885~ Page #887 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [8], uddezaka [-], mUlaM [651] (03) prata sUtrAMka [651] tathAbhUtena kathaM nu?-kena prakAreNa sAdhammikA:-sAdhavo'lpazabdAH-vigatarATImahAdhyanayaH alpajhaMjhA-vigatatathAvidha|viprakIrNavacanAH alpatumantumA:-vigatakodhakRtamanovikAravizeSA bhaviSyantIti bhAvayatopazamanAyAdhikaraNasyAbhyusthAtavyaM bhavatIti / apramAdinAM devaloko'pi bhavatIti devalokapratibaddhASTakamAha-'mahAmukke'tyAdi kaNThyaM, anantaroktavimAnavAsidevairapi vastuvicAre na jIyante kecidvAdina iti tadaSTakamAha-'arahaoM ityAdi, sugama / eteSAM ca neminAthasya vineyAnAM madhye kazcitkevalIbhUtvA vedanIyAdikarmasthitInAmAyuSkasthityA samIkaraNA) kevalisamudghAtaM kRtavAniti samudghAtamAha bhaTThasamatie kevalisamugpAte paM0 saM0-paDhame samae daMDaM kareti bIe samae kavADaM kareti tatie samate maMdhAna kareti ghautthe samate loga pUreti paMcame samae logaM paDisAharati chaDhe samae maMthaM paDhisAdarati sattame samae kabAda paDisAha rati aTThame samae daMDaM paDisAharati (sU0 652) _ 'aDe'tyAdi, tatra samudghAtaM prArabhamANaH prathamamevAvajIkaraNamabhyeti, antamaurtikaM udIraNAvalikAyAM karmaprakSepavyApArarUpamityarthaH, tataH samudghAtaM gacchati, tatra ca prathamasamaye svadehaviSkambhamUrcamadhazcAyatamubhayato'pi lokAstagAminaM jIvapradezasavAta daNDamiva daNDaM kevalI jJAnAbhogataH karoti, dvitIye tu tameva daNDa pUrvAparadigdvayaprasAraNAt pAvato lokAntagAmikapATamiva kapATaM karoti, tRtIye tadeva dakSiNottaradigdarya prasAraNAnmandhAnaM karoti lokAntaprApiNameveti, evaM ca lokasya prAyo bahu pUritaM bhavati, manthAntarANyapUritAni bhavanti anuzreNigamanAjIvapradezA dIpa anukrama [788] JanEaal N arayan muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ~886~ Page #888 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [652 ] dIpa anukrama [789] zrIsthAnAnAmiti, caturthe tu samaye manthAntarANyapi sakalalokaniSkuTaiH saha pUrayati, tatazca sakalo lokaH pUrito bhavatIrti, tadanantarameva paJcame samaye yathoktapratilomaM manthAntarANi saMharati jIvapradezAn sakarmakAn saGkocaryati, SaSThe manthAnamupasaMharati, ghanatarasaMkocAt, saptame kapATamupasaMharati, daNDAtmani saGkocAt, aSTame daNDamupasaMhRtya zarIrastha eva bhavati, tatra ca "audArikaprayoktA prathamASTamasamayayorasAviSTaH / mizraudArikayoktA saptamapaSThadvitIyeSu // 1 // kArmaNazarIrayogI caturtha ke pazcame tRtIye ca / samayatraye ca tasmin bhavatyanAhArako niyamAd // 2 // " iti vAmana sossvaprayokaiva, prayojanAbhAvAditi, ato'bhihitamaSTau samayAH yasmin so'STasamayaH sa evASTasAmayikaH kevalinaH samuddhAtoH kevalisamudghAto na zeSa iti / anantaraM kevalinAM samudghAtavaktavyatoktA, athAkevalinAM guNavatAM devatvaM bhavatIti devAdhikAravat samaNassetyAdi sUtrapaJcakaM samaNassa NaM bhagavato mahAvIrassa aTTha sayA aNuttarovavAtivANaM gatikallANANaM jAba AgamesibhaddANaM ukositA aNuttavAtitasaMpayA hutyA 1 (sU0 653 ) aTThavidhA vANamaMtarA devA paM0 [saM0 pisAyA bhUtA jaklA rakkhasA kinnarA kiMpurisA mahoragA gaMdhabbA 2 etesi NaM aTThaNhaM vANamaMtaradevANaM aTTha cetitarukkhA paM0 taM0 kalaMbo a pisAyANaM, vaDo jakkhANa cetitaM / tulasI bhUyANaM bhave, rakkhasANaM ca kaMDao // 1 // asoo kinnarANaM ca, kiMpurisANa va saMpato / nAgarukkho bhuvaMgANaM, gaMdhabbANa ya teMduo || 2 || 3 ( sU0 654 ) imIse rayaNappabhAte puDhavIte bahusamaramaNijAmI bhUmibhAgAo aTThajoyaNasate ur3abAhAte sUravimANe cAraM carati 4 ( sU0 655) aTTha nakhattA caMdeNaM saddhi pamadaM jorga jJasUtravRtiH // 442 // "sthAna" - aMgasUtra-3 ( mUlaM + vRttiH) sthAna [8], uddezaka [-1, mUlaM [652 ] Education intemational For Fans at Use Only 4 4 ~887~ 8 sthAnA0 uddezaH 3 samuddhAtAH anuttarAH | devAH sUrya cArAH pramardayogaH dvIpadvArANi karma sthitiH ku-lukoTI pudgalAdi sU0 652655 // 442 // www.ncbrary.org [03], aMga sUtra - [ 03] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna-8 samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSaH, aSTame sthAne na kiMcit uddezakaH vartate Page #889 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRttiH ) sthAna [8], uddezaka [-], mUlaM [656] + gAthA (03) prata sUtrAMka [656] * joti ta0-kattitA rohiNI puNanvasU mahA cittA vissAhA aNurAdhA jeTThA 5 (sU0656) jaMbuharIvassa NaM dIvassa dArA aTThajoyaNAI uI upatteNaM pannattA 1 sabvesipi dIvasamudANaM dArA aTThajoyaNAI uI uccatteNaM pannattA 2 (sU0657) purisaveyaNijjassa NaM kammassa jahanneNaM aTThasaMbaccharAI baMdhaThitI pannatA 1 jasokittInAmaeNaM kammassa jahaNNeNaM aTTha muhutAI baMdhaThitI paM02 ucagoyassa NaM kammassa evaM ceva 3 (sU0658) teiMdiyANamaTra jAtIkulakoDIjoNIpamuhasata sahassA paM0 (sU0659) jIvA NaM aTThaThANaNivvattite poggale pAvakammattAte ciNiMsu vA ciNaMti vA ciNi[saMti thA, taM0-paDhamasamayaneratitanivvattite jAva apaDhamasamayadevanivvattite, evaM ciNauvaciNa jAva mijarA va ahapatesitA khaMdhA aNatA paNNattA, aTThapatesogADhA poggalA aNaMtA paNNattA jAvaM advaguNalukyA poggalA aNaMtA paNNatA (sU0 660) aTThamaM ThANaM sammattaM // aTThamaM ajjhAyaNaM sammat // sugama, navaraM anuttareSu-vijayAdivimAneSUpapAto yeSAmasti te'nuttaropapAtikAsteSAM sAdhUnAmiti gamyate, tathA gatiHdevagatilakSaNA kalyANA yeSAM, evaM sthitirapi, tathA AgamiSyadbhadra-nirvANalakSaNaM yeSAMte tathA teSAM / caityavRkSA maNipIThidokAnAmuparivartinaH sarvaratnamayA uparicchatradhvajAdibhiralaGkatAH sudhAdisabhAnAmagrato ye zrUyante ta eta iti sambhA vyate ye tu "ciMdhAI kalaMbajhae sulasa baDe tahaya hoi khaTuMge / asoya caMpae yA nAge taha tuMbarU ceva // 1 // " iti, [cihnAni kalaMbo dhvajaH sulasaH vaTaH tathA ca bhavati khaTrAMgaH / azokazcaMpakazca nAgastathA tuMbaruzcaiva // 1 // ] te cihabhUtA etebhyo'nya eveti, 'kalaMbo' ityAdi zlokadvayaM kaNThyaM navaraM 'bhuyaMgANaM'ti mahAragANAmiti / 'cAraM caraItti gAthA dIpa anukrama [795] JABERDASTI muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ~888~ Page #890 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [8], uddezaka [-], mUlaM [660] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [660] zrIsthAnAcAraM karoti, caratItyarthaH, 'pamaIti pramaI:-candreNa spRzyamAnatA salakSaNaM yogaM ca yojayantyAtmanazcandreNa sArddha kadAcit sthAnA. sUtra- na tu tameva sadaiveti, uktaM ca-"puNabbasurohiNicittA mahajeDaNurAha kittiyavisAhA / caMdassa ubhayajogo" iti [punarvasU uddezaH3 rohiNI citrA maghAnurAdhA jyeSThA kRttikA vizAkhA eteSAM caMdreNobhayathA yogaH (dakSiNottarayoH)] yAni ca dakSi- samudAtAH NottarayogIni tAni pramaIyogInyapi kadAcidbhavanti, yato lokazrITIkAkRtotaM-"etAni nakSatrANyubhayayogIni-2 // 443 // candrasya dakSiNenottareNa ca yujyante kathaJciJcandreNa bhedamapyupayAntI"ti, etatphalaM cedam-"eteSAmuttaragA grahAH subhi-18 devAH sUryakSAya candramA nitarA"miti / devanivAsAdhikArAdevanivAsabhUtajambUdvIpAdidvArasUtradvayaM / devAdhikArAddevatvabhAvikarma- cArA: pravizeSasUtratrayam, karmAdhikArAttannibandhanakulakoTisUtraM, trIndriyAdivaicitryahetukarmapudgalasUtrANi ca sugamAni, navaraM mardayogaH 'jAtI'tyAdi jAtI-trIndriyajAtI kulakoTInAM yonipramukhANA-yonidvArakANAM yAne zatasahasrANi tAni tatheti // dvIpadvArA Ni karma sthitiH kuiti zrImadabhayadevasUriviracite sthAnAkhyatRtIyAGgavivaraNe lukoTI___'STasthAnakAkhyamaSTamamadhyayanaM samAptam / / zlokAH 720 pudgalAdi sU0656 dIpa anukrama [799] // 443 // FDPartonwEPMARUP-Only atra aSTamaM sthAnaM parisamAptaM atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna-8 samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSaH, aSTame sthAne na kiMcit uddezaka: vartate ~889~ Page #891 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [661] dIpa anukrama [800 ] *56+++++ Education intimational "sthAna" aMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRttiH ) sthAna [9], uddezaka [-1 mUlaM [ 661] vyAkhyAtamaSTamamadhyayanamadhunA saGkhyA kramasambaddhameva navamasthAnakAkhyaM navamamadhyayanamArabhyate, asya ca pUrveNa saha sambandhaH saGkhyAkramakRta evaikaH sambandhAntaraM tu pUrvasmin jIvAdidharmmA uktAH ihApi ta evetyevaM sambandhasyAsyAdisUtramnavahiM ThANehiM samaNe NigaMdhe saMbhotitaM visaMbhotitaM karemANe NAtikkamati, taM0 AyariyapaDhiNIyaM uvajjhAyapaDhiNIyaM therapaDiNIyaM kula0 gaNa0 saMgha0 nANa0 daMsaNa0 carittapaDiNIyaM (sU0 661) Nava baMbhacerA paM0 taM satyaparinA logavijao jAva uvANasuyaM mahApariNNA (sU0 662 ) nava baMbhaceragutIto paM0 taM0 vivitsAI sayaNAsaNAI sevittA bhavati No itthisaMsattAiM no pasusaMsattAI no paMDagasaMsattAI 1 no itthiNaM kaI kaddettA 2 no itthiThANAI sevittA bhavati 3 No itthINamiMditAI maNoharAI maNoramAI AloittA nijjhAittA bhavai 4 No paNItarasabhotI 5 No pANabhoyaNassa atimattaM AhArate satA bhavati 6 No puvvarataM pumvakIliyaM samaretA bhavati 7 No sadANuvAtI jo rUvANuvAtI No silogANuvAtI 8 No sAtasokkhapaDhibaddhe yAvi bhavati 9 Nava gaMbhaceramaguttIo paM0saM0 No muni dIparatnasAgareNa saMkalita .... atha navamaM sthAnaM Arabhyate - // atha navasthAnakAkhyaM navamAdhyayanam // www...... ..AgamasUtra [03], aMga sUtra [03] For Fans at Use Only - ~ 890~ www.joncibrary.org "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH Page #892 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [9], uddezaka [-], mUlaM [663] (03) zrIsthAnA prata sUtrAMka 2 kAraNAni // 444 // [663] 555555 vivitAI sayaNAsaNAI sevittA bhavai, itthIsaMsalAI susaMsattAI paMDagasaMsattAI ityauNa kaha hissA bhayA ityA sthAnA. ThANAI sevittA bhavati itthINa iMdiyAI jAva nijhAittA bhavati paNIyarasabhoI pANabhoSaNasa bhaimAyamAhArae sakI uddezaH 3 bhavacha punvarayaM pulvakIliyaM saritA bhavai sahANubAI rUvANuvAI silogANubAI jAva sAyAsukkhapaDiSI vAvi bhavati visaMbhoga(sU0 663) 'navahiM ThANehiM samaNe' ityAdi, asya ca pUrvasUtreNa sahAyamabhisambandhaH-pUrvasUtre pudgalA varNitAstadvizepodayAca brahmacaryA#kazcimaNabhAvamupagato'pi dharmAcAryAdInAM pratyanIkatAM karoti, taM ca visambhogika kurvakSaparaH suzramaNo mAjJAmati- Ni guptya kAmatItIhAbhidhIyata ityevasambandhasyAsya vyAkhyA, sA ca sambandhata evoketi / svayaM brahmacaryavyavasthita eva caivaM | karotIti tadabhidhAyakAdhyayanAni darzayannAha-nava vaMbhaceretyAdi, brahma-kuzalAnuSThAnaM tacca tacca cAsevyamiti ba sU0661macarya saMyama ityarthaH tatpratipAdakAnyadhyayanAnyAcAraprathamazrutaskandhapratibaddhAni brahmacaryANi, tatra zakhaM drabhAvabhe-II dAdanekavidha tasya jIvazaMsanahetoH parijJA-jJAnapUrvaka pratyAkhyAnaM yatrocyate sA zakhaparijJA 1, 'lokavijao'tti | bhAvalokasya rAgadveSalakSaNasya vijayo-nirAkaraNaM yatrAbhidhIyate sa lokavijayaH 2 'sIosaNijjati zItA:-anu-12 kUlAH parIpahA uSNA:-pratikUlAstAnAzritya yatkRtaM sacchItoSNIyam 3 'sammati samyakravamacalaM vidheyaM na tApa-IN sAdInAM kaSTatapAse vinAmaSTaguNaizvaryamudIkSya dRSTimohaH kArya iti pratipAdanapara samyaktvaM 4 'AvaMtI'ti Adyapadena // 444 // nAmAntareNa tu lokasArA, tAjJAnAdyasAratyAgena lokasAraratnatrayodyuktena bhAvyamityevama) lokasAraH 5 'dhUrya'ti dIpa 663 anukrama [802] JAMERatunintamational Simlanmorary om muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna-9 samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSaH, navame sthAne na kiMcit uddezakaH vartate ~891~ Page #893 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [663] dIpa anukrama [802] "sthAna" - aMgasUtra-3 ( mUlaM + vRttiH) sthAna [9], uddezaka [-1, mUlaM [ 663 ] dhUrta-saGgAnAM svajanaM tatpratipAdakaM dhUtamiti 6 'vimoho ti mohasamuttheSu parapoSa sarveSu prAdurmuseSu vimoho bhavet tAn samyak saheteti yatrAbhidhIyate sa vimohaH 7 mahAvIrAsevitasyopadhAnasya tapasaH pratipAdakaM zrurta-grantha upadhAnazrutamiti 8 mahatI parijJA- antakriyAlakSaNA samyagvidheyetipratipAdanaparaM mahAparijJeti 9 brahmacaryazabdena maithunaviratirapyabhidhIyata iti brahmacaryaguptIH pratipAdayannAha - 'nave' tyAdi, brahmacaryasya maithunatratasya guptayo- rakSAprakArAH brahmacaryaguptayaH, 'viviktAni strIpazupaNDakebhyaH pRthagvarttIni zayanAsanAni-saMstArakapIThakAdIni upalakSaNatayA sthAnAdIni ca 'sevitA' teSAM sevako bhavati brahmacArI, anyathA tadvAdhAsambhavAt, etadeva sukhArthaM vyatirekeNAha -no strIsaMsaktAni-no devInArItirakSIbhiH samAkIrNAni sevitA bhavatIti sambadhyate, evaM pazubhiH - gavAdibhiH, tatsaMsaktau hi taskRtavikAradarzanAt manovikAraH sambhAvyata iti, paNDakAH- napuMsakAni, tatsaMsaktI khIsamAno doSaH pratIta evetyekam 1, no strINAM kevalAnAmiti gamyate 'kathA' dharmadezanAdilakSaNavAkyapratibandharUpAM yadivA 'karNATI suratopacArakuzalA lATI vidagdhapriyA' ityAdikAM prAguktAM vA jAtyAdicAtUrUpAM kathavitA - tatkathako bhavati brahmacArIti dvitIyaM 2, 'no itthigaNAI'tIha sUtraM dRzyate kevalaM 'no itthiThANAI'ti sambhAvyate uttarAdhyayaneSu tathA'dhItatvAt prakramAnusAritvAccAsyetIdameva vyAkhyAyate-no strINAM tiSThanti yeSu tAni sthAnAni niSadyAH strIsthAnAni tAni sevitA bhavati brahmacArI, ko'rthaH / khIbhiH sahaikAsane nopavized, utthitAsvapi hi tAsu muhUrtte noSavizediti, dRzyamAnapAThAbhyupagame tvevaM vyAkhyA -no strIgaNAnAM paryupAsako bhavediti 3 no khINAmindriyANi nayananAsikAdIni mano ha For Final P muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [03], aMga sUtra [03] ~ 892~ "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH ibrary.org Page #894 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [9], uddezaka [-], mUlaM [663] (03) prata sUtrAMka [663] zrIsthAnA- ranti-dRSTamAtrANyAkSipantIti manoharANi, tathA mano ramayanti-darzanAnantaramanucintyamAnAnyAhAdayantIti manora- 9 sthAnA. sUtra- mAni AlokyAlokya 'niryAtA' darzanAnantaramatizayena cintayitA yathA'ho salavaNatvaM locanayoH RjutvaM nAzA- uddezaH3 vRttiH KI vaMzasyetyAdi bhavati brahmacArIti 4 'no praNItarasabhogI' no galasnehavindubhoktA bhavati 5 no pAnabhojanasya rUkSa-15 syApyatimAtrasya "addhamasaNassa savvaMjaNassa kujjA davassa do bhAe / vAupaviyAraNaTThA chanbhAyaM UNayaM kujjA // 1 // " | tattvAni // 445 // [ardhamazanasya savyaJjanasya kuryAt dravasya dvau bhaagau| vAyupravicAraNArtha SaSThaM bhAgamUnaM kuryAt // 1 // ] ityevaMvidhapramANAti sarvajIvAH krameNAhArakaH-abhyavahA 'sadAsarvadA bhavati, khAdyasvAdyayorutsargato yatInAmayogyatvAsAnabhojanayograhaNamiti rogahetavaH |6 'no pUrvarataM no gRhasthAvasthAyAM strIsambhogAnubhavanaM tathA 'pUrvakrIDitaM tathaiva dyUtAdiramaNalakSaNaM 'smarttA' cinta sU0664yitA bhavati 7'no zabdAnupAtIti zabda-manmanabhASitAdikamabhiSvaGgahetumanupatati-anusaratItyevaMzIlaH zandAnupAtI evaM rUpAnupAtI zloka-khyAtimanupatatIti zlokAnupAtIti padatrayeNApyekameva sthAnakamiti 8 'no sAtasaukhyaprativaddha' iti sAtAt-puNyaprakRteH sakAzAdyatsaukhya-sukhaM gandharasasparzalakSaNaM viSayasampAdya tatra pratibaddhaH-tatsaro - jhacArI, sAtagrahaNAdupazamasaukhya pratibaddhatAyAM na niSedhaH, vApIti samuccaye, bhavati 9 / uktaviparItAH aguptayo'|pyevameveti / uktarUpaM navaguptisanAthaM ca brahmacarya jinairabhihitamiti jinavizeSau prakRtAdhyayanAvatAradvAreNAha M445 // abhiNadaNAbho paM arahamao sumatI arahA navadi sAgarojamakoDIsayasahassehiM viikatehi samuppanne (sU0664) nava sambhAvapayasthA paM0 saM0-jIvA ajIvA puNNa pAno Asako saMvaro nijjarA baMdho mokkho 9 (sU0665) NavavihA dIpa anukrama [802] -4- JABERatin intimationa traingionary.org muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [3], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna-9 samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSaH, navame sthAne na kiMcit uddezakaH vartate ~893~ Page #895 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [9], uddezaka [-], mUlaM [666] (03) prata sUtrAMka [666] saMsArasamAvanagA jIvA paM0 taM0-puDhavikAiyA jAva vaNaspaikAiyA veiMdiyA Ava paMciditatti 1 puDhayikAiyA navagaDyA navaAgatitA paM0 ta0-puDhavIkAie puDhavikAiemu upavajamANe puDha vikAiehito vA jAva paMcidiyehito vA uvavajejA, se cevaNaM se puDha vikAie puDhavikAyattaM vipajahamANe puDhavikAiyattAe jAva paMciMdiyacAte vA gacchejA 2 evamAukAiyAvi 3 jAva paMciMdiyatti 10 NavavidhA sabbajIvA paM0 20-egidiyA veiMdiyA teIdiyA caribiyA neratitA paMceMdiyatirikkhajoNiyA maNussA devA siddhA 11 avavA gavavihA sanyajIvA paM0 saM0-paDhamasamayaneratitA apaDhamasamayaneratitA jAva apaDhamasamayadevA siddhA 12 / navavihA savvajIvogAhaNA paM0 20-puDa vikAiogAhaNA AukAiogAhaNA jAva paNassaikAyagAhaNA beIdiyaogAhaNA teiMdiyaogAhaNA paridiyogAhaNA paMciMdiyaogAhaNA 13 jIvANaM navahiM ThANehi saMsAra vattimuvA pattaMti vA baptissaMti vA, taM0-guDhavikAiyattAe jAva paMciMdiyattAe 14 (sU0 666) NavahiM ThANehiM roguSpattI siyA taM0-ajAsaNAte ahitAsaNAte atiNidAe atijAgariteNa uccAra niroheNaM pAsavaNaniroheNaM adbhANagamaNeNaM bhovaNapatikUlatAte iMdiyasthavikovaNayAte 15 (sU0 667) 'abhiNaMdaNe tyAdi kaNThyaM / abhinandanasumatijinAbhyAM ca sadbhUtAH padArthAH prarUpitAste ca naveti tAn darzayasAha-nava sambhAve'tyAdi, sadbhAvena-paramArthenAnupAcAraNetyarthaH padArthA-vastUni samAvapadArthAH, tadyathA-jIvAH sukhaduHkhajJAnopayogalakSaNA, ajIvAstadviparItAH, puNya-zubhaprakRtirUpaM karma pApaM-tadviparIta kamaiMva AzrUyate-gRhyate karmAnenetyAnavaH zubhAzubhakarmAdAnaheturiti bhAvaH, saMvaraH-Azravanirodho guptyAdibhiH, nirjarA vipAkAt tapasA vA dIpa anukrama [805] sthA075 IASneaarya muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ~894~ Page #896 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [667] dIpa anukrama [806] zrIsthAnAGgasUtra vRttiH // 446 // "sthAna" - aMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRtti:) mUlaM [ 667 ] sthAna [9], uddezaka [-1, karmmaNAM dezataH kSapaNA, bandhaH-AzravairAttasya karmmaNa AtmanA saMyogaH, mokSa:- kRtsnakarmakSayAdAtmanaH svAtmanyavasthAnamiti, nanu jIvAjIvavyatiriktAH puNyAdayo na santi, tathA'yujyamAnatvAt, tathAhi - puNyapApe karmmaNI bandho'pi tadAtmaka evaM karmma ca pulapariNAmaH pudgalAzcAjIvA iti, Azravastu mithyAdarzanAdirUpaH pariNAmo jIvasya sa cAtmAnaM pudgalAMzca virahayya ko'nyaH ?, saMvaro'pyAzravanirodhalakSaNo dezasarvvabheda AtmanaH pariNAmo nivRttirUpo, nirjarA tu karmmaparizATo jIvaH karmmaNAM yat pArthakyamApAdayati svazaktyA, mokSo'pyAtmA samastakarmmavirahita iti, tasmAjjIvAjIvau sadbhAvapadArthAviti vaktavyaM, ata evoktamihaiva "jadasthi ca NaM loe taM savvaM duppaDoyAraM, taMjahA jIvacea ajIvaccaa" atrocyate, satyametat, kintu yAveva jIvAjIvapadArthoM sAmAnyenoktau tAveveha vizeSato navadhoktI, sAmAnyavizeSAtmakatvAdvastunaH, tatheha mokSamArge ziSyaH pravarttanIyo na saGgrahAbhidhAnamAtrameva karttavyaM, sa ca yadaivamAkhyAyate yadutAzravo bandho bandhadvArAyAte ca puNyapApe mukhyAni tattvAni saMsArakAraNAni saMvaranirjare ca mokSasya tadA | saMsArakAraNatyAgenetaratra pravarttate nAnyathetyataH padbopanyAsaH mukhyasAdhyakhyApanArthe ca mokSasyeti / atra ca padArthanavake prathamo jiivpdaartho'tstdbhedgtyaagtyvgaahnaasNsaarnirvrtn| gotpattikAraNapratipAdanAya 'navavihe 'tyAdisUtrapa |JcadazakamAha, sugamaM cedaM navaraM avagAhante yasyAM sA avagAhanA-zarIramiti, 'vattiMsu va'tti saMsaraNaM nirvarttitavantaH - anubhUtavantaH, evamanyadapi, 'accAsaNaghAe'tti atyantaM satatamAsanaM - upavezanaM yasya so'tyAsanastadbhAvastattA tayA, azoMvikArAdayo hi rogA etayA utpadyanta iti athavA atimAtramazanamatyazanaM tadevAtyazanatA, dIrghatvaM ca prAkRtatvAt For Furts at Use Only 9 sthAnA0 uddezaH ra jinAntaraM tavAni sarvajIvAH roga hetavaH sU0 666 667 ~895~ // 446 // muni dIparatnasAgareNa saMkalita ..........AgamasUtra [03], aMga sUtra [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna- 9 samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSa:, navame sthAne na kiMcit uddezakaH vartate ibrary org Page #897 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [667] dIpa anukrama [806] Educat "sthAna" - aMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRtti:) mUlaM [ 667 ] sthAna [9], uddezaka [-1, tayA, sA vAjIrNakAraNatvAt rogotpattaye iti, 'ahiyAsaNayAe' ti ahitaM- ananukUlaM TolapASANAdyAsanaM yasya sa tathA, zeSaM tathaiva, tayA, ahitAzanatayA vA, athavA 'sA'jIrNe bhujyate yattu tadadhyasanamucyate / ' iti vacanAt tada|dhyasanaM-ajIrNe bhojanaM tadeva tattA tayeti, bhojanapratikUlatA-prakRtyanucitabhojanatA tayA, indriyArthAnAM zabdAdiviSayANAM vikopanaM-vipAkaH indriyArthavikopanaM kAmavikAra ityarthaH, tato hi khyAdiSvabhilASAdunmAdAdirogotpattiH, yata uktam- " AdAvabhilASaH 1 svAccintA tadanantaraM 2 tataH smaraNam 3 / tadanu guNAnAM kIrttana 4 mudvegazca 5 pralApazca 6 unmAda 7 stadanu tato vyAdhi 8 jaDatA 9 tatastato maraNam 10 ||1||" iti viSayAprAptI rogotpattiratyAsaktAvapi rAjayakSmAdirogotpattiH syAditi zArIra rogotpattikAraNAnyuktAnyathAntararogakAraNabhUtakarmavizeSa bhedAbhidhAnAyAha vavidhe darisaNAvaraNije kamme paM0 taM niddA nidAniddA payalA payalApayalA thINagiddhI cakkhudaMsaNAvaraNe acakstudaMsaNAvaraNe avadhidaMsaNAvaraNe kevaladaMsaNAvaraNe ( sUM0 668 ) abhitI NaM Nakkhate sAtirege nava muhutte caMdreNa saddhiM jogaM joteti, abhItijatiA NaM NavanakkhatA NaM caMdassa uttareNaM jogaM jorveti, saM0-abhItI savaNo dhaNiTThA jAva bharaNI (669) imIseNaM rayaNappabhAte puDhabIe bahusamaramaNijAo bhUmibhAgAo NavajoaNasatAI uddhaM avAhAte varile tArArUve pAraM parati ( sU0 670) jaMbUdIve NaM dIve NavajoyaNiA macchA pavisisu vA pavisaMti vA pavisissaMti vA (sU0 671) aMbuddIve dIve bhArahe vAse imIse osapiNIte Nava baladevavAsudevapiyaro hutyA saM0payAvatI ta gaMbhe ya, rohe some sivetitA / mahAsIhe agisIhe, dasaraha navame ya yasudeve // 1 // itto ADhattaM jaghA For Full muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [03], aMga sUtra [03] ~896~ "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH borg Page #898 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [672] dIpa anukrama [814] zrIsthAnA isUtravRttiH // 447 // Educato "sthAna" - aMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRtti:) mUlaM [672 ] + gAthA: sthAna [9], uddezaka [-], samavAye niravasesaM jAva egA se gambhavasahI sijijhassati AgamesseNaM / jaMbuddIve dIve bhArahe vAse AgamessAe ussapiNI nava baladevavAsudevapitaro bhavissaMti, nava baladeva0 mAyaro bhAvassaMti evaM jadhA samavAte niravasesaM jAva mahAbhImasena suggI apacchime / ee khalu paDisattU kitIpurisANa vAsudevANaM / sabvevi cakajohI hammehaMtI sacakehiM // 1 // ( sU0 672 ) 'nave'tyAdI, sAmAnyavizeSAtmake vastuni sAmAnyagrahaNAtmako bodho darzanaM tasyAvaraNasvabhAvaM karma darzanAvaraNaM tat navavidhaM tatra nidrApaJcakaM tAvat 'drA kutsAyAM gatI' niyataM dvAti-kutsitatvamavispaSTatvaM gacchati caitanyamanayeti nidrA sukhaprabodhA svApAvasthA nakhacchoTikAmAtreNApi yatra pravodho bhavati tadvipAkavedyA karmaprakRtirapi nidreti kAryeNa vyapadizyate, tathA nidrAtizAyinI nidrA nidrAnidrA zAkapArthivAditvAt madhyapadalopI samAsaH, sA punarduHkhaprabodhA svApAvasthA, tasyAM pratyarthamasphuTatarI bhUta caitanyatvAduHkhena bahubhirgholanAdibhiH prabodho bhavatyataH sukhaprabodhanidrApekSayA asyA atizAyinItvaM tadvipAkavedyA karmmaprakRtirapi kAryadvAreNa nidrAnidretyucyate, upaviSTa urdhva sthito vA pracalatyasyAM svApAvasthAyAmiti pracalA, sA chupaviSTasyordhvasthitasya vA ghUrNamAnasya svaturbhavati, tathAvidhavipAkavedyA karmmaprakRtirapi pracaleti ucyate, tathaiva pracalAtizAyinI pracalApracalApracalA, sA hi caGkramaNAdi kurvataH svaturbhavatyataH sthAnasthitasvanubhavAM pracalAmapekSyAtizAyinI tadvipAkA karmmaprakRtirapi pracalApracalA, styAnA - bahutvena saGghAtamApannA gRddhiH - abhikAGkSA jAgradavasthA'vyavasitArthasAdhanaviSayA yasyAM svApAvasthAyAM sA styAnagRddhiH, tasyAM For P 9 sthAnA0 uddezaH 3 nidrAdinakSatrayo gau tAra kAvAdhA matsyA rAmAdyAH sU0 668672 ~897~ // 447 // Mainbrary.org muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [03], aMga sUtra - [ 03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna- 9 samIpe yat uddezaH 3 likhitaM tat mudraNa-doSa:, navame sthAne na kiMcit uddezakaH vartate Page #899 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [9], uddezaka [-], mUlaM [672] (03) prata sUtrAMka [672]] hi satyAM jAyadavasthAdhyavasitamarthamusthAya sAdhayati styAnA vA-piNDIbhUtA RddhiA-AtmazaktirUpA'syAmiti styA narddhirityapyucyate, tadbhAve hi svaptaH kezavArddhavalasadRzI zaktirbhavati, adhavA styAnA-jaDIbhUtA caitanyarddhirasyAmiti 18|styAnaddhiriti, tAdRzavipAkavedyA karmaprakRtirapi styAnaddhiH styAnagRddhiriti vA, tadevaM nidrApaJcakaM darzanAvaraNakSa yopazamAlubdhAtmalAbhAnAM darzanalabdhInAmAvArakamuktamadhunA yaddarzanalabdhInAM mUlata eva lAbhamAvRNoti tadidaM darzaPInAdharaNacatuSkamucyate, cakSuSA darzana-sAmAnyagrAhI bodhazcakSurdarzanaM tasyAvaraNaM cakSurdarzanAvaraNaM, acakSuSA-cakSurvarje-12 |ndriyacatuSTayena manasA vA yaddarzanaM tadacakSurdarzanaM tasyAvaraNamacakSurdarzanAvaraNaM, avadhinA-rUpimaryAdayA avadhireva vA karaNanirapekSo bodharUpo darzanaM-sAmAnyArthagrahaNamavadhidarzanaM tasyAvaraNamavadhidarzanAvaraNaM, tathA kevalaM-uktasvarUpaM tacca hai| taddarzanaM ca tasyAvaraNaM kevaladarzanAvaraNamityuktaM navavidhaM darzanAvaraNaM / jIvAnAM karmaNaH sakAzAnakSatrAdidevatvaM tiryaktvaM 18 mAnuSatvaM ca bhavatIti nakSatrAdivaktavyatApratibaddhaM sUtravRnda 'abhItyAdi hammihati sacakkehiM' ityetadantamAha sugamaMca, navaraM 'sAirega'tti sAtirekAnava muhUrtAn yAvaccaturvizatyA muhUrtasya dviSaSTibhAgaiH SaTpaSTyA ca dviSaSTibhAgasya sapta-6 paSTibhAgAnAmiti, 'uttareNa joga'ti uttarasyAM dizi sthitAni, dakSiNAzAsthitacandreNa saha yogamanubhavantIti bhAvaH, 'bahusamaramaNilAu'tti atyantasamo bahusamo'ta eva ramaNIyo-ramyastasmAdbhUmibhAgAt na parvatApekSayA nApi zva-18 hai dhApekSayeti bhAvaH, 'AyAdhAe'tti antare kRtveti vAkyazeSaH, 'ucarille ti uparitanaM tArArUpa-tArakajAtIya 'cAraM' dhamaNaM 'carati' Acarati, 'navajoyaNiya'tti nava yojanAyAmA evaM pravizanti, lavaNasamudre yadyapi paJcazata-12 CARRASSACROS dIpa anukrama [814] Indiaray.om muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ~898~ Page #900 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [9], uddezaka [-], mUlaM [672] (03) zrIsthAnA- asUjana vRttiH // 48 // prata sUtrAMka [672]] yojanAyAmA matsyA bhavanti tathApi nadImukheSu jagatIrandhraucityenaitAvatAmeva praveza iti, lokAnubhAvo vA'yamiti, sthAnA. 'payAvaI'tyarddha zlokasyottaraM tu gAthApazcArddhamiti, saGkepAyAtidizannAha-etto'tti itaH sUtrAdArabdhaM 'jahA samAe'ti 4 samavAye caturthAMge yathA tathA niravazeSa jJeyaM, taccArthata idaM-nava vAsudevabaladevAnAM mAtApitarasteSAmeva nAmAni-pUrva- TrAnidhAna bhavanAmAni dharmAcAryA nidAnabhUmayo-nidAnakAraNAni pratizatravo gatayazceti, kimantametadityAha-jAva ekAla prakaraNaM ityAdi gAthApazcAI, pUvArddha vidamasyAH-'aTuMtakaDA rAmA ikko puNa baMbhaloyakappaMmi'tti / 'sinjhissai AgamikA sU0673 sseNaM'ti AgamiSyati kAle setsyati Namiti vAkyAlaGkAre tRtIyA veyamiti, tathA 'jNbuudii|' tyAdAvAgAmyutsarpiNI-12 sUtre 'evaM jahA samavAe' ityAcatidezavacanamevameva bhAvanIyaM yAvatpativAsudevasUtraM mahAbhImasenaH sugrIvazcApazcima | ityetadantaM, tathA 'ete gAhAete anantaroditA nava pratizatravaH 'kisIpurisANa'tti kIrtipradhAnAH puruSAH kIrti puruSAsteSAM, 'cakajohi'tti cakreNa yordU zIlaM yeSAM te cakrayodhinaH 'hamIhaMtitti haniSyante svacariti / iha mahAWIpuruSAdhikAre mahApuruSANAM cakravartinAM sambandhinidhiprakaraNamAha egamege NaM mahAnidhI NaM Nava Nava joyaNAI vikkhaMbheNaM paNNatte egamegassa NaM ranno cAuraMtacakavahissa nava mahAnihao paM0 saM0-Nesappe 1 paMhuyae 2 piMgalate 3 savvarayaNa 4 mahApaume 5 / kAle ya 6 mahAkAle 7 mANavaga 8 mahA // 448 // nihI saMse 9 // 1 // sappagi nivesA gAmAgaranagarapaTTaNANaM ca / doNamuhamaDabANaM khaMdhArANaM gihANaM ca // 2 // gaNiyassa ya bIyANaM mANummANussa jaM pamANaM ca / dhannassa ya bIyANaM uppattI paMDate bhaNiyA // 3 // sadhyA bhAbha dIpa anukrama [814] OMOMOMOMOM JAMERatinalman Anatorary.om muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [3], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna-9 samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSaH, navame sthAne na kiMcit uddezakaH vartate ~899~ Page #901 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [673] gAthA // 1-14 // dIpa anukrama [815 -89] "sthAna" aMgasUtra- 3 ( mUlaM + vRttiH) uddezaka [-1. Education into sthAna [9], raNavidhI purisANaM jA ya hoi mahilANaM / AsANa ya hatthINa ya piMgalaganihiMni sA bhaNiyA // 4 // rayaNAI sacarrNe cosa pavarAI cakkavaTTissa / uppanaMti egiMdiyAI paMciMdiyAI ca // 5 // vatthANa ya uppattI nippattI caiva savvabhattINaM / raMgANa ya dhoyANa ya savvA esA mahApaume // 6 // kAle kAlaNNANaM bhavvapurANaM ca tI bAsesu / sippasataM kammANi ya tini payAe hiyakarAI // 7 // chohassa ya uppattI hoi mahAkAli AgarANaM ca / rupparasa suvannassa maNimantisilapavAlANaM // 8 // jodhANa ya uppattI AvaraNANaM ca paharaNANaM ca / savvA ya juddhanItI mANavate daMDanItI ya // 9 // naTTavir3I nAGagavihI kavvassa caDavvihassa utpattI / saMkhe mahAnihimmI tuDiyaMgANaM ca sabbe siM // 10 // cakaTTapaNA agussehA ya nava ya vikkhaMbhe / bArasadIhA maMjUsasaMThiyA jahavII mudde // 11 // veruliyamaNikavADA kaNagamayA vividharayaNapaDipunnA / sasisUra cakalakkhaNaaNusamajugabAhuvataNA ta // 12 // paliovamadvitIyA nihisariNAmA ya tesu khalu devA / jesiM te AvAsA akinA AdivanA vA // 13 // ee te navanio pabhUtadhaNarayasaMcayasamiddhA / je vasamuvagacchaMtI sambesi cakavaTTINaM // 14 // ( sU0 673 ) 'egamege' ityAdi sugamaM, navaraM "nesappe 1 paMDuyae 2 piMgale 3 savvarayaNa 4 mahApaume 5 / kAle a 6 mahAkAle 7 mANavagamahAnihI 8 saMkhe 9 // 1 // " [ naisarpaH pANDukaH piMgalaH sarvaratnaH mahApadmaH kAlaca mahAkAlaH mANavakaH zaMkha iti nava mahA nidhayaH // 1 // ] 'nesappaMmi' gAhA, iha nidhInatannAyakadevayorabhedavivakSayA naisappa devastasmin sati tata ityarthaH, nivezA:- sthApanAni abhinava grAmAdInAmiti, athavA cakravarttirAjyopayogIni dravyANi sarvANyapi navasu muni dIparatnasAgareNa saMkalita.... - www...... mUlaM [673] + gAthA: - ..AgamasUtra [03], aMga sUtra [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH For Use Only ~ 900 ~ bryog Page #902 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [9], uddezaka [-], mUlaM [673] (03) prata sUtrAMka [673] gAthA ||1-14|| zrIsthAnA- nidhiSvavataranti, nava nidhAnatayA vyavahiyanta ityarthaH, tatra grAmAdInAmabhinavAnAM purAtanAnAM ca ye sannivezA-nive- sthAnA0 nasUtra- zanAni te naisanidhI vartante, naisarpanidhitayA vyavar3iyanta iti bhAvaH, tatra grAmo-janapadapAyalokAdhiSThitaH Akaro|| uddezaH 3 vRttiH -yatra sanniveze lavaNAdyutpadyate, na karo yatrAsti tanakara pattanaM-dezIsthAnaM droNamukhaM-jalapathasthalapadhayuktaM maDaMba-a- nidhAna vidyamAnapratyAsannavasima skandhAvAra:-kaTakanivezo gRha-bhavanamiti / 'gaNita'gAhA, gaNitasya-dInArAdipUgaphalA-12 prakaraNaM // 449 // dilakSaNasya, cakArasya vyavahitaH sambandhaH sa ca darzayiSyate, tathA bIjAnAM-tannivandhanabhUtAnAM tathA mAnaM setikAdisU0 673 tadviSayaM yattadapi mAnameva dhAnyAdi meyamiti bhAvaH, tathonmAnaM-tulAkAdi tadviSayaM yattadapyunmAnaM khaNDaguDAdi dha- rimamityarthaH, tato dvandvasamAhAraH kAryastatastasya ca, kimityAha-yAmANaM, cakAro vyavahitasambandha eva, tathaiva darza-12 yiSyate, tasANDu ke bhaNitamiti liGgapariNAmena sambandhaH, tathA dhAnyasya-vrIhyAdevIMjAnAM ca-tadvizeSANAmusattizca|4| yA sA pANDuke-pANDukanidhiviSayA, tavyApAro'yamiti bhAvo, bhaNitA-uktA jinAdibhiriti 2 / 'sabbA' gAhA kaNThyA 3 / 'rayaNa'gAhA, akSaraghaTanaiva-ralAnyakendriyANi cakrAdIni sapta paJcendriyANi senApatyAdIni sapta utpadyante |-bhavanti yAni cakravartinastAni sarvANi 'sarvaratne' sarvaratnanAmani nidhI draSTavyAnIti | 'vasthANa'gAhA, vakhANAM vAsasAM yotpattiH sAmAnyato yA ca vizeSato niSpatti:-siddhiH sarvabhaktInAM-sarvavastraprakArANAM sarka vA bhaktayaHlAprakArA yeSAM tAni tathA teSAM, kiMbhUtAnAM vakhANAmityAha-raGgANA-raNavatAM raktAnAmityarthaH, dhautAnA-zuddhasvarUpANAM, 4 savaiSA mahApajhe-mahApAnidhiviSayA 5 / 'kAle gAhA, 'kAle' kAlanAmani nidhau 'kAlajJAna' kAlasya zubhAzubharUpasya 4-% dIpa anukrama [815 -829] JABERatinintamational wwwsaneiorary.org muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna-9 samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSaH, navame sthAne na kiMcit uddezakaH vartate ~901~ Page #903 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRttiH ) sthAna [9], uddezaka [-], mUlaM [673] + gAthA (03) prata sUtrAMka [673] gAthA ||1-14|| FACOCAKACADAM jJAnaM vartate, tato jJAyata ityarthaH, kimbhUtamityAha-bhAvivastuviSayaM bhavya purAtanavastuviSayaM purANa, cazabdAd varttamAnavastuviSayaM vartamAnaM, 'tIsu vAsesu'tti anAgatavarSatrayaviSayamatItavarSatrayaviSayaM ceti, tathA zilpazataM kAlanidhI varttate, zilpazataM ca ghaTa 1 loha 2 citra 3 vastra 4 nApita 5 zilpAnAM pratyeka viMzatibhedatvAditi, tathA karmANi ca kRSivANijyAdIni kAlanighAviti prakramaH, etAni ca trINi kAlajJAnazilpakarmANi prajAyA:-lokasya hitakarANi 5 nirvAhAbhyudayahetutveneti 6 'lohagAhA, lohasya cotpattirmahAkAle nidho bhavati-vartate, tathA AkarANAM ca lohAdihai sarakAnAmutpattirAkarIkaraNalakSaNA, evaM rUpyAdInAmutpattiH sambandhanIyA kevalaM maNayaH-candrakAntAdayaH muktA muktAphalAni zilA:-sphaTikAdikAH pravAlAni-vidrumANIti 7 "jo'gAhA yodhAnA-zUrapuruSANAM yotpattirAvaraNAnAM 4-samAhAnAM praharaNAnAM-khar3AdInAM sA yuddhanItizca-vyUharacanAdilakSaNA mANavake nidhI nidhinAyake vA bhavati, tataH pravartata iti bhAvaH, daNDenopalakSitA nItirdaNDanItizca-sAmAdizcaturvidhA, ata evoktamAvazyake-sesA u daMDanII mANavaganihIu hoi bharahassa'tti kA 'naTTa'gAhA, nAmyaM-nRtyam , tadvidhiH-tatkaraNaprakAraH, nATaka-caritAnusAri nATakalakSaNopetaM tadvidhizca, iha padadaye dvandvaH tathA kAvyasya caturvidhasya dharmArthakAmamokSalakSaNapuruSArthaprativaddhagranthasya 1 a-1 dhavA saMskRtaprAkRtApabhraMzasaGkIrNabhASAnibaddhasya 2 athavA samaviSamArddhasamavRttabaddhatayA gadyatayA ceti 3 athavA gadyapa-8 dyageyavarNapadabhedabaddhasyeti utpattiH-prabhavaH zake mahAnidhau bhavati, tathA tUryAGgANAM ca-mRdaGgAdInAM sarvepAmiti 9110 'caka gAhA, cakreSvaSTAsu pratiSThAnaM pratiSThA--avasthAnaM yeSAM te tadhA, aSTau yojanAnyutsedhaH-ucchrayo yeSAM te tathA, dIpa anukrama [815 -829] HEairat Morayog muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ~902~ Page #904 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [9], uddezaka [-], mUlaM [673] + gAthA (03) zrIsthAnA- hasUtravRttiH // 45 // prata sUtrAMka [673] gAthA ||1-14|| 4545455295%455-45515 nava yojanAnIti gamyate viSkambhe-vistare nidhaya iti zeSaH, dvAdazayojanAni dIrghA maSA:-pratItAH tatsaMsthitAH- 9 sthAnA tasaMsthAnAH, jAhavyA:-gaGgAyA mukhe bhavantIti / 'veruliya'gAhA, vaidUryamaNimayAni kapATAni yeSAM te tathA, mayaza- uddezaH 3 bdasya vRttyA uktArthateti, kanakamayA:-sauvarNA vividharatnapratipUrNAH pratItaM zazisUracakrAkArANi lakSaNAni-cihAni vikRtayayeSAM teM tathA anusamAH-anurUpA aviSamAH 'juga'tti yUpaH tadAkArA vRttatvAddIrghatvAcca bAhavo-dvArazAkhA vadaneSu zchidrANi mukheSu yeSAM te tathA tataH padavayasya karmadhAraye zazisUracakralakSaNAnusamayugabAhuvadanA iti, caH samucaye / 'pali'-&A puNyaM pApaM gAhA, 'nihisarinAma'tti nidhibhiH sahak-sadRkSaM nAma yeSAM devAnAM te tathA, yeSAM devAnAM te nighayaH AvAsAH- pApazcataM AzrayAH, kimbhUtAH?-'akreyA' akrayaNIyAH, sarvadaiva tatsambandhitvAt, AdhipatyaM ca-svAmitA ca teSu yeSAM devA- sU0674. nAmiti prakramA, 'ete te'gAhA, knntthyaa| anantaraM cittavikRtivigatihetavo nidhaya uktAH adhunA tathAvidhA eva 678 vikRtIH pratipAdayannAha gava vigatIto paM0 saM0-khIra dadhi NavaNItaM sapi telaM gulo mahu~ maja maMsaM (sU0 674) NavasotaparissavA boMdI paNNattA, saM0-do sottA do NettA do ghANA muhaM pose pAU (sU0 675) zavavidhe punne paM0 saM0-annapunne 1 pANapuNe 2 vasyapugne 3 leNapuNe 4 sayaNapugne 5 maNapunne 6 vatipuNNe 7 kAyapuNNe 8 namokArapuSNe 9 (sU0 676) X450 // Nava pAvassAyataNA paM0 saM0-pANAtivAte musAbAte jAva pariggahe kohe mANe mAyA lobhe (sU0 677) navavidhe dIpa anukrama RSS [815 -829] JABERatina donoraryog muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [3], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna-9 samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSaH, navame sthAne na kiMcit uddezakaH vartate ~903~ Page #905 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [9], uddezaka [-], mUlaM [678] + gAthA (03) prata sUtrAMka [678] ROGRICA pAvasuvapasaMge paM020-pAte 1 nimitte 2 maMte 3 Atikkhite 4 tigilchate 5 / kalA 3 AvaraNe 7 unnANe 8 micchApAvataNeti ta 9 // 1 // (sU0678) 'nava vigaIoM' ityAdi gatArtha tathApyucyate kizcit-'vigaIo'tti vikRtayo vikArakAritvAt , pakvAnnaM tu kadAcidavikRtirapi tenaitA nava, anyathA tu dazApi bhavantIti, tathAhi-"ekkeNa ceva tavao pUrijai pUyaeNa jo taao| | biIo'vi sa puNa kappada nivigaI lebaDo navaraM // 1 // " iti [ekena caiva tapakaH pUryate'pUpena yastato dvitIyo'pi sa punaH kalpate nirvikRti kasya lepakRt navaraM // 1 // ] (dvitIyo'pi vikRtirna bhavatIti bhAvaH > tatra kSIraM paJcadhA -ajaiDakAgomahiSyuSTrIbhedAt , dadhinayanItaghRtAni caturddhaMyoSTrINAM tadabhAvAt , tailaM caturdA-tilAtasIkusumbhasarSapabhedAt , guDo dvidhA-dravapiNDabhedAt , madhu tridhA-mAkSikakauntikabhrAmarabhedAt , madyaM dvidhA-kASThapiSTabhedAta, mAMsa vidhA-jalasthalAkAzacarabhedAditi / vikRtayazcopacayahetavaH zarIrasyeti tasyaiva svarUpamAha-navetyAdi, navabhiH zrotobhiH-chidraiH parizravati-malaM dharatIti navazrotaHparizravA bondI-zarIramaudArikamevaivaMvidhaMde zrotre-kaNoM netrenayane prANe-nAsike mukha-AsvaM posaetti-upasthA pAyu:-apAnamiti / evaMvidhenApi zarIreNa puNyamupAdIyata iti puNyabhedAnAha-'pugne'tyAdi, pAtrAyAnnadAnAd yastIrthakaranAmAdipuNyaprakRtibandhastadannapuNyamevaM sarvatra, navaraM 'leNa'ti la| yanaM-gRham , zayana-saMstArako manasA guNiSu toSAt vAcA prazaMsanAt kAyena paryupAsanAnamaskArAcca yatpuNyaM tanmana:-11 puNyAdIni, uktaMca-"annaM pAnaM ca vastraM ca, AlayaH zayanAsanam / zuzrUSA bandanaM tuSTi, puNyaM navavidhaM smRtam / gAthA NCR5R dIpa anukrama [830 -835] JABERatin intimations wwjanatarary.om muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ~904~ Page #906 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [9], uddezaka [-], mUlaM [678] + gAthA (03) prata sUtrAMka [678] zrIsthAnA- // 1 // " iti / puNyaviparyAsarUpasya pApasya kAraNAnyAha-nava pAvasse'tyAdi kaNThayaM, navaraM pApasya-azubhaprakRti- 9 sthAnA. sUtra- rUpasyAyatanAni-bandhahetaba iti / pApahetvadhikArAt pApazrutasUtraM, kaNThayam , navaraM pApopAdAnahetuH zrutaM-zAkhaM pApa- uddezaH3 vRttiH zrutaM tatra prasaGgaH-tathA''sevArUpaH vistaro vA-sUtravRttivArtikarUpaH pApazrutaprasaGgaH, 'uppAe'silogo tatrotpAta:- vastUni prakRtivikArarUpaH sahajarudhiravRSTyAdi tatpratipAdanaparaM zAstramapi tathA rASTrotpAtAdi, tathA nimittaM-atItAdipari-18 gaNAH // 451 // jJAnopAyazAkhaM kUTaparvatAdi 2 mantro-mantrazAstraM jIvoddharaNagAruDAdi 3 'Aikkhie'tti mAtaGgavidyA yadupade- sU0672| zAdatItAdi kathayanti DoNDyo badhirA iti lokapratItAH 4 caikitsika-AyurvedaH 5 kalA-lekhAdyAH gaNitapradhAnAH zakunarutaparyavasAnA dvAsaptatistacchAkhANyapi tathA 6 Aviyate AkAzamanenetyAvaraNa-bhavanaprAsAdanagarAdi talakSa-18 daNazAstramapi tathA vAstuvivetyarthaH 7 ajJAna-laukikazrutaM bhAratakAvyanATakAdi 8 mithyApravacana-zAkyAditI viMkazAsanamiti 9 etacca sarvamapi pApazrutaM saMyatena puSTAlambanenAsevyamAnamapApazrutameveti, itirevaMprakAre, 'caH samu4 caye // utpatAdizrutavantazca nipuNA bhavantIti nipuNapuruSAbhidhAnAyAha nava vaNitA vatthU paM0 saM0--saMkhANe nimice kAtite porANe pArihasthite parasaMhite vAtite bhUtikamme tigicchate (sU0679) samaNassa NaM bhagavato mahAvIrarasa Nava gaNA hutyA, taM0-godAse gaNe uttarabalissahagaNe udehagaNe cAragagaNe udayAtitagaNe vissavAtitagaNe kAmabuitagaNe mANavagaNe koDilagaNe 5 (sU0 680) samaNeNaM bhagavatA mahA gAthA // 451 // dIpa anukrama [830 -835] Janeiorary on mani dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna-9 samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSaH, navame sthAne na kiMcit uddezakaH vartate ~ 905~ Page #907 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [9], uddezaka [-], mUlaM [681] (03) prata sUtrAMka [681] vIreNaM sabhaNANaM NigaMdhANaM NavakoDhiparisuddhe mikkhe paM0 20-Na haNai Na haNAvai haNataM NANujANa Na patati Na patAveti partate gANujANati Na kiNati na kitAveti kirNataM gANujANati (sU0681) 'nava niuNe tyAdi, nipuNaM-sUkSma jJAnaM tena carantIti naipuNikAH nipuNA eva vA naipuNikAH 'vatthu'tti AcAryAdipuruSavastUni puruSA ityarthaH, 'saMkhANe' silogo, saGkhyAna-gaNitaM tadyogAtpuruSo'pi tathA, saGkhyAne vA viSaye nipuNa iti, evamanyatrApi, navaraM nimit-cUDAmaNiprabhRti kAyika-zArIrikam iDApiGgalAdi prANatattvamityarthaH, purANo|vRddhaH, sa ca cirajIvitvAd dRSTabahuvidhavyatikaratvAnnapuNika iti, purANaM vA-zAstravizeSaH tajjJo nipuNaprAyo bhavati, 'pArihasthie'tti prakRtyaiva dakSaH sarvaprayojanAnAmakAlahInatayA karttati, tathA para:-prakRSTaH paNDitaH parapaNDito-bahuzAstrajJaH paro vA-mitrAdiH paNDito yasya sa tathA, so'pi nipuNasaMsargAnipuNo bhavati, vaidyakRSNakavaditi, vAdIvAdalabdhisampanno yaH pareNa na jIyate mantravAdI vA dhAtuvAdI veti, jvarAdirakSAnimittaM bhUtidAnaM bhUtikarma tatra nipuNaH, tathA cikitsite nipuNaH, athavA anubhavAdAbhidhAnasya navamapUrvasya naipuNikAni vastUni-adhyayanavizeSA eveti / ete ca naipuNikAH sAdhavo gaNAntarbhAvino bhavantIti gaNasUtraM-'samaNassetyAdi sUtraM kaNThayaM, navaraM gaNA:|ekakriyAvAcanAnAM sAdhUnAM samudAyA:, godAsAdIni ca tannAmAnIti / uktagaNavartinAM ca sAdhUnAM yadbhagavatA prajJaptaM | | tadAha-samaNeNa'mityAdi, navabhiH koTibhiH-vibhAgaiH parizuddhaM-nirdoSa navakoTiparizuddha bhikSANAM samUho bhaikSaM | prajJaptaM, tadyathA-na hanti sAdhuH svayameva godhUmAdidalanena na ghAtayati pareNa gRhasthAdinA mantaM na-naiva anujAnAti ra dIpa anukrama [838] sthA07E TIMIRary.org muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [3], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ~906~ Page #908 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [681] dIpa anukrama [838] zrIsthAnA sUtravRttiH / / 452 / / "sthAna" aMgasUtra- 3 (mUlaM + vRttiH) sthAna [9], uddezaka [-1. mUlaM [ 681] Education intimational anumodanena tasya vA dIyamAnasyApratiSedhanena 'apratiSiddhamanumata' miti vacanAt hananaprasaGgajananAJceti, Aha da "kAmaM sayaM na kubbai jANato puNa tahavi taggAhI / baDDei taSpasaMgaM agiNhamANo u vArei // 1 // " iti [ kAmaM na karotIti satyaM tathApi jAnAnastadgrAhI punastatprasaMgaM vardhayati agRhNAnastu vArayati // 1 // ] tathA hataM- piSTaM sat godhUmAdi mudrAdi vA ahatamapi sanna pacati svayaM, zeSaM prAgvat, sugamaM ca, iha cAdyAH paT koTayo'vizodhikoTyAmavata| ranti AdhAkarmAdirUpatvAt antyAstu tisro vizodhikoTyAmiti, uktaM ca-- "sA navahA duha kIrai uggamakoDI visohikoDI ya / chasu paDhamA oyaraI kIyatiyaMmI visohI u // 1 // " iti [ sA navavidhA koTI dvidhA kriyate uhU| makoTiviMzodhikoTizca / paTsu prathamAvatarati krItatrike vizodhireva // 1 // ] navakoTIsuddhAhAragrAhiNAM kathaJcinnirvANAbhAve devagatirbhavatyeveti devagatigatavastustomamabhidhitsuH 'IsANasse'tyAdi sUtranavakamAha - IsANassa NaM vaiviMdassa devaraNNo varuNassa mahArano Nava aggamahisIo paM0 (sU0 682 ) IsANassa NaM deviMdassa devaraNNo aggamahisaNaM Nava palio mAI ThitI paM0 IsANe kappe ukoseNaM devINaM Nava palibhovamAI ThitI paM0 ( sU0 683) nava devanikAyA paM0 taM0- "sArassyamAiccA vaNhI varuNA ya gaddatoyA va tusiyA avvAbAhA aggiyA caiva riTThA ya // 1 // " avvAbAhANaM devAnaM nava devA nava devasayA paM0 evaM aggizcAvi, evaM riTThAvi (sU0 684) gava gevejjavimANapatthaDA paM0 taM0 heTThimaheTThimagevijjavimANapatthaDe hehimamajjhimagevijjavimANapatthaDe hehimauvarimagevijyavimANapatthaDe majjhimaTThimagevijjavimANapatthaDe majjhimamajjhimagevijjavimANapatthaDe majjhimauvarima ---------- For Fans Only 9 sthAnA0 uddezaH 3 IzAnava ruNezAnA ~907 ~ gramahiSI lokAntikamaiveyakAH sU0 682685 // 452 // muni dIparatnasAgareNa saMkalita .... ..AgamasUtra [03], aMga sUtra [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna- 9 samIpe yat uddezaH 3 likhitaM tat mudraNa-doSa:, navame sthAne na kiMcit uddezakaH vartate www.jincibrary.org Page #909 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [685] dIpa anukrama [845] "sthAna" - aMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRtti:) uddezaka [-], mUlaM [ 685] + gAthA Jus Education International sthAna [9], vivimANapatthaDe uvarimadedvimageve0 ubarimamajjhima0 uvarima2 gevijavimANapatthaDe, etesi NaM NavaNDaM gevijjavimANapatthaDANaM Nava nAmadhijA paM0 taM bhadde subhadde sujAte somaNase pitadarisa / sudaMsaNe amohe va suppabuddhe jasoghare || 1 | ( sU0 685 ) sugamaM cedam, navaraM 'nava palioSamAI'ti nacaiva, tAsAM saparigrahatvAd uktaM ca - " sapariggaheyarANaM sohaMmIsANa | paliya 1 sAhIyaM 2 / ukkosa satta pannA nava paNapannA ya devINaM // 1 // " iti [ saudharmezAnayoH saparigrahANAM itarAsAM |ca devInAM palyamadhikaM ca utkRSTaM sapta paJcAzat nava paJcapaJcAzaJca // 1 // ] 'sArassya' gAhA sArasvatAH 1 AdityA 2 vahnayaH 3 varuNA 4 garddatoyAH 5 tuSitA 6 anyAvAdhA 7 AgneyAH 8, ete kRSNarAjyantareSvaSTAsu parivasanti, riSThAstu kRSNarAjimadhyabhAgavarttini riSThAbhavimAnaprastaTe parivasantIti // anantaraM maiveyakavimAnAni uktAni tadvAsinazcAyuSmanto bhavantItyAyuH parimANabhedAnAha navavihe AupariNAme paM0 [saM0 gatipariNAme gatibaMdhaNapariNAme ThiipariNAme ThitibaMdhaNapariNAme uDUMgAravapariNAme ahegAravapariNAme tiritaMgAravapariNAme dIiMgAravapariNAme rahassaMgAravapariNAme ( sU0 686 ) NavaNavamitA NaM bhikkhupaDimA egAsIte rAtidiehiM cauhi ya paMcuttarehiM bhiksAsatehi adhAsuttA jAba ArAhitA tAci bhavati ( sU0 687 ) vavidhepAyacchate paM0 [saM0 AloyaNArihe jAba mUlArihe aNavaThappAridhe (sU0 688 ) For False muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [03], aMga sUtra [03] ~908~ anirg "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH Page #910 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [9], uddezaka [-], mUlaM [688] (03) zrIsthAnA sUca- vRttiH // 453 // prata sUtrAMka [688] 'navavihe'tyAdi, 'AupariNAme'tti AyuSaH-karmaprakRtivizeSasya pariNAmaH-svabhAvaH zaktiH dharma ityAyuHpariNAmaH, sthAnA. tatra gatirdevAdikA tAM niyatAM yena svabhAvenAyujIvaM mApayati sa AyuSo gatipariNAmaH 1, tathA yenAyuHsvabhAvena prati-INuddezaH 3 niyatagatikarmavandho bhavati yathA nArakAyu:svabhAvena manuSyatiryaggatinAmakarma badhnAti na devanarakagatinAmakarmeti sa AyuHpagativandhanapariNAmaH 2, tathA AyuSo yA antarmuhartAditrayastriMzatsAgaropamAntA sthitirbhavati sA sthitipariNAmaH 3, riNAmAH tathA yena pUrvabhavAyuHpariNAmena parabhavAyuSo niyatAM sthiti bannAti sa sthitibandhanapariNAmaH, yathA tiryagAyuHpariNA- | bhikSupratimena devAyupa utkRSTato'pyaSTAdaza sAgaropamANIti 4 tathA yenAyuHsvabhAvena jIvasyordhvadizigamanazaktilakSaNaH pariNAmo mAH prAyabhavati sa UrdhvagauravapariNAmA, iha gauravazabdo gamanaparyAyaH 5, evamitarau dvAviti 6-7, tathA yata AyuHsvabhAvAjjIvasya zcittAni dIrgha-dIrghagamanatayA lokAntAt lokAntaM yAvad gamanazaktirbhavati sa dIrghagauravapariNAmaH 8, evaM ca yasmAdrasva gamanaM sa sU0686isvagauravapariNAmaH, sarvatra prAkRtatvAdanusvAra iti, anyathApyUhyametaditi 9 // anantaramAyuHpariNAma uktaH, tatraiva cAyu:- 688 pariNAmavizeSe sati tapAzaktirbhavatIti tapovizeSAbhidhAnAyAha-navanavamie'tyAdi kaNThyaM, navaraM nava navamAni| dinAni yasyAM sA navanavamikA navanavamAni ca bhavanti navasu navakeSviti tatparimANeyamiti, nava ca navakAnyekAzItiritikRtvA ekAzItyA rAtrindivaiH-ahorAtrairbhavati, tathA prathamanavake pratidinamekA dattiH pAnakasya bhojanasya cetyevamekottarayA vRddhyA navame navake nava nava dattayaH, tatazca sarvasaGkalanayA caturbhizca pazcottarerbhikSAzateyathAsUtraM yathAkalpaM // 45 // yathAmArga yathAtattvaM samyakkAyena spRSTA pAlitA zobhitA tIritA kIrtitA ArAdhitA cApi bhavatIti / iyaM ca ja- dIpa anukrama [848] 94545656 muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna-9 samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSaH, navame sthAne na kiMcit uddezakaH vartate ~909~ Page #911 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [688] dIpa anukrama [848] "sthAna" aMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRttiH ) sthAna [9], uddezaka [-1 mUlaM [688] - nmAntarakRtapApakarmmaprAyazcittamiti prAyazcittanirUpaNasUtraM tacca gatArthamiti / prAyazcittaM ca bharatAdikSetreSveveti taGgatabastuvizeSapratipAdanAya 'jaMbUdIvetyAdi eravae kUDanAmAI' ityetadantaM sUtraprapacamAha - jaMbUmaMdaradAhiNeNaM bharahe dIhavetaTTe nava kUDA paM0 taM0 - siddhe 1 bharahe 2 khaMDaga 3 mANI 4 veyaDU 5 puna 6 timi saguhA 7 / bharahe 8 vesamaNe 9 yA bharahe kUDANa NAmAI // 1 // jaMbUmaMdiradAhiNeNaM jisame vAsaharapabbate Nava kUDA paM0 [saM0 - siddhe 1 nisahe 2 harivAsa 3 videha 4 hari 5 thiti 6 a sItotA 7 / avaravidede 8 ruyage 9 jisame kUDANa nAmAni || 1|| jaMbUmaMdarapavvate NaMdaNavaNe Nava kUDA paM0 taM0 gaMdaNe 1 maMdare 2 caitra nisadde 3 hemavate 4 rayaya 5 rupae 6 ya sAgaracitte 7 vaire 8 balakUDe 9 caiva boddhavve // 1 // jaMbUmAlavaMtavakkhArapanvate Nava kUDA paM0 [saM0 siddhe 1 ya mAlavaMte 2 uttarakuru 3 kaccha 4 sAgare 5 rayate 6 / sItA 7 taha puNNaNAme. 8 harissahakUDe 9 ya boddhavye // 1 // jaMbU0 kacche dIveyaDe nava kUDhA paM0 [saM0 siddhe 1 kacche 2 khaMDaga 3 mANI 4 veyaDU 5 puNa 6 timisa guhA 7 / kacche 8 vesamaNe yA 9 kacche kUDANa NAmAI // 1 // jaMbU sukacche dIhaveyaDe Nava kUDA paM0 [saM0 siddhe 1 sukacche 2 khaMDaga 3 mANI 4 bedhaDU 5 punna 6 timisaguhA 7 sukacche 8 vesamaNe 9 vA sukacchi kUDANa NAmAI // 1 // evaM jAna pokkhAvartimi dIhaveyaDe, evaM vacche dIveyaDe evaM jAva maMgalAvartimi dIhavehaDe / jaMbUvijuSpabhe vakhApavate nava kUDA paM0 saM0- siddhe 1 a vijuNAne 2 devakUrA 3 pada 4 kaNaga 5 sobatthI 6 / sItotAte 7 sajale 8 harikUDe 9 cena boddhabbe // 1 // jaMbU0 pamche dIveyaDe Nava kUDA paM0 naM0 - siddhe 1 panhe 2 khaMDaga 3 For Fans at Use Only muni dIparatnasAgareNa saMkalita ... ..AgamasUtra [03], aMga sUtra [03] www...... - ~ 910 ~ "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH ibrary.org Page #912 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [9], uddezaka [-], mUlaM [689] + gAthA: (03) zrIsthAnAlasUtravRtti prata sUtrAMka [689]] esthAnA0 uddezaH3 vaitAbyAdikUTAdhikAraH sU0689 // 454 // mANI 4 vegar3ha 5 evaM ceva Ava salilAvartimi dIhaveyar3e, evaM vappe dIhaveyar3e evaM jAva gaMdhilAvatimi vIhavegar3e nava kUDA paM0 saM0-siddhe 1 gaMdhila 2 khaMDaga 3 mANI 4 veyaDa 5 punna 6 timisaguhA / gaMdhilAvati 8 vesamaNa 9 kUDANaM hoti NAmAI // 1 // evaM satvesu dIhaveyaDesu do kUDA sarisaNAmagA sesA te ceva, jaMbUmaMdareNaM uttareNaM nelavate vAsaharapavyate Nava kUDA paM0 saM0-siddha 1 nilavaMta 2 videha 3 sItA 4 kittI ta 5 nArikatA 65 / avaravidehe rammagakUDe 8 uvardasaNe 9 ceva // 1 // jaMbUmaMdarauttareNaM eravate dIhavetar3e nava kUDA paM0 ta0-siddhe 1 rayaNe 2 khaMDaga 3 mANI 4 veyaDa 5 puNNa 6 timisaguhA / eravate 8 vesamaNe 9 eravate kUDaNAmAI // 1 // (sU0689) sugamazcArya, navaraM bharatagrahaNaM vijayAdivyavacchedArtha dIrghagrahaNaM vartulavatAbyavyavacchedArthamiti, "siddhegAhA, tatra siddhAyatanayuktaM siddhakUTaM sakrozayojanapaTrocyametAvadeva mUle vistIrNa etadopari vistAraM krozAyAmenArddhakrozavi kambheNa dezonakozocenAparadigadvAravarjapazcadhanu zatocchrayatadarddhaviSkambhadvAratrayopetena jinapratimASTottarazatAnvitena | siddhAyatanena vibhUSitoparitanabhAgamiti, tacca vaitADhaye pUrvasyAM dizi zeSANi tu krameNa paratastasmAdeveti bharatadevaprA. mAsAdAvataMsakopalakSitaM bharatakUTa, 'khaMDaga'tti khaNDaprapAtA nAma vaitADyaguhA yayA cakravartI anAryakSetrAt svakSetramAga |cchati tadadhiSThAyakadevasambandhitvAt khaNDaprapAtakUTamucyate, 'mANI'ti mANibhadrAbhidhAnadevAvAsatvAnmANibhadrakUTaM 'vemAyatti vaitAmyagirinAthadevanivAsAdvaitAdayakUTamiti pugnatti pUrNabhadrAbhidhAnadevanivAsAtpUrNabhadrakUTa timisaguhA nAma guhA yayA svakSetrAcakravattI cilAtakSetre yAti tadadhiSThAyakadevAvAsAt timisaguhAkUTamiti, "bharahe'tti tathaiva, vaizrama dIpa anukrama [849 OMOMOMOMOM kaa||454|| -868] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna-9 samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSaH, navame sthAne na kiMcit uddezakaH vartate ~911~ Page #913 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [9], uddezaka [-], mUlaM [689] + gAthA: (03) * prata sUtrAMka [689] NalokapAlAvAsatvAdvaizramaNakUTamiti / 'siddhegAhA, siddhetti siddhAyatanakUTaM tathA niSadhaparvatAdhiSThAtRdevanivAsopeta niSadhakUTaM harivarSasya kSetravizeSasyAdhiSThAtRdevena svIkRtaM haricarSakUTa, evaM videhakUTamapi, hIdevInivAso hokUTa, evaM dhRtikUTa, zItodA nadI taddevInivAsaH zItodAkUTa, aparavidehakUTaM videhakUTavaditi, rucakazcakravAlaparvataH tadadhiSThA4AtRdevanivAso rucakakUTamiti / 'naMdaNe'tti nandanavana meroH prathamamekhalAyAM tatra nava kUTAni 'naMdaNa'gAhA, tatra nanda-13 navane pUrvAdidikSu catvAri siddhAyatanAni vidikSu catuzcatuHpuSkariNIparivRtAzcatvAraH prAsAdAvataMsakAH, tatra pUrvasmAsiddhAyatanAduttarata uttarapUrvasthaprAsAdAddakSiNato nandanakUTa, tatra devI meghaGkarA 1, tathA pUrvasiddhAyatanAdeva dakSiNato |dakSiNapUrvaprAsAdAduttarato mandarakUTa, tatra meghavatI devI, anena krameNa zeSANyapi yAvadaSTama, devyastu niSadhakUTe sumeghA|4 hai hamavatakUTe meghamAlinI rajatakUTe suvacchA rucakakuTe vacchAmitrA sAgaracitrakUTe vairasenA vairakUTe balAhaketi balakUTa tu meroruttarapUrvasyAM nandavane tatra balo deva iti / 'mAlavaMte' ityAdi, 'siddhegAhA, mAlyavAnpUrvottarI gajadantaparvataH tatra siddhAyatanakUTa meroruttarapUrvataH, evaM zeSANyapi, navaraM siddhakUTe bhogAdevI rajatakUTe bhogamAlinI devI zeSeSu svasamAnanAmAno devAH, harisahakUTaM tu nIlavatsarvatasya nIlavatkUTAd dakSiNataH sahasrapramANaM vidyutprabhavati harikUTaM nandanavanavarti balakUTaM ca, zeSANi tu prAyaH paJcayojanazatikAnIti, evaM kacchAdivijayavaitAdhyakUTAnyapi vyAkhyAtAnusAreNa" jJeyAni, navaraM evaM 'jAva pukkhalAvaImI'tyAdau yAvatkaraNAnmahAkacchAkacchAvatIAvartamaGgalAvartapuSkaleSu sukacchavadvaitAbyeSu siddhakUTAdIni nava nava kUTAni vAcyAni, navaraM dvitIyASTamasthAne'dhikRtavijayanAma vAcyamiti, evaM 'va 5***** dIpa anukrama [849 -868] *** anatarary.om muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ~912~ Page #914 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [689] dIpa anukrama [849 -868] zrIsthAnAsUtra vRttiH // 455 / / "sthAna" - aMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRtti:) mUlaM [ 689 ] + gAthA: sthAna [9], uddezaka [-], ccheti zItAyA dakSiNe samudrAsanne evaM 'jAba maMgalAvaImI'tyatra yAvatkaraNAt suvaccha mahAvacchvacchAvatIramyaramyakaramaNIyeSu prAgiva kUTanavakaM dRzyamiti / vidyutprabho devakurupazcimagajadantakaH, tatra nava kUTAni pUrvavannavaraM dikkumAyauM vArisenAbalAhakAbhidhAne krameNa kanakakUTasvastikakUTayoriti, 'pamhe'ti zItAdAyA dakSiNena vidyutprabhAbhidhAnagajadantakapratyAsannavijaye 'jAva salilAva mI'tyatra yAvatkaraNAt supakSmamahApakSmapakSmAvatIzaGkhanalinakumudeSu prAgiva nava nava kUTAni vAdhyAni, 'eva' mityuktAbhilApena 'vappe'ti zItodAyA uttareNa samudrapratyAsanne vijaye 'jAba gaMdhiThAvaImItyatra yAvatkaraNAt suvapramahAvapravaprAvatIkacchAvatIvalgusuvalgugaMdhileSu nava nava kUTAni prAgiva dRzyAnIti / punaH pakSmAdivijayeSu SoDazasvatidizati 'evaM saccesu' ityAdinA, kUTAnAM sAmAnyaM lakSaNamuktamiti vizeSArthinA tu jambUdvIpaprajJaptirnirUpaNIyA, evaM nIlavatkUTAni eravatakUTAni ca vyAkhyeyAnIti / iyaM kUTavaktavyatA tIrthakarairukteti prakRtAvatAriNIM jinavaktavyatAmAha pAse NaM arahA purisAdANie vajjarisaNArAtasaMghayaNe samacauraMsaThANasaMThite nava rayaNIo uhUM uccateNaM husthA ( sU0 690) samaNassa NaM bhagavato mahAvIrassa tityaMsi NavahiM jIvehiM titthagaraNAmagote kamme Nivvati seNiveNaM supAseNaM udAviNA poTTileNaM aNagAreNaM daDhAuNA saMkheNaM satateNaM sulasAe sAvitAte revatIte 9 ( sU0 691 ) 'pAsa' tyAdi sUtradvayaM kaNThyaM, navaraM 'tisthagaranAme' ti tIrtha karatvanibandhanaM nAma tIrthakaranAma tacca gotraM ca-karmavizeSa evetyekavadbhAvAt tIrthakara nAmagotramiti athavA tIrthakaranAmeti gotraM - abhidhAnaM yasya tattIrthakara nAmagotramiti, Forest Use Only 9 sthAnA0 uddezaH 3 pArzvazarIramAnaM bI ratIrthe bhA vijinA: su0 690691 ~913~ / / 455 / / [03] muni dIparatnasAgareNa saMkalita ..........AgamasUtra [03], aMga sUtra "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna- 9 samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSa:, navame sthAne na kiMcit uddezakaH vartate cibrary org Page #915 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [9], uddezaka [-], mUlaM [691] (03) prata sUtrAMka [691] PizreNiko rAjA prasiddhastena 1, evaM supAzcoM bhagavato varddhamAnasya pitRvyaH 2, udAyI koNikaputraH, yaH koNike'pa4kAnte pATaliputraM nagaraM nyadhIvizat yazca svabhavanasya vivikkadeze parvadineSvAhvaya saMvinagItArthasadgurUstatparyupAsanAparA yaNaH paramasaMvegarasaprakarSamanusaran sAmAyikapauSadhAdikaM suzramaNopAsakamAyogyamanuSThAnamanutiSThate ekadA ca nizi dezanirbATitaripurAjaputreNa dvAdazavApiMkadravyasAdhunA kRtapauSadhopavAsaH sukhaprasuptaH kaGkAyAkattikAkaNThakarttanena vinAzita dra iti 3, pohilo'nagAro'nuttaropapAtikAGge'dhIto hastinAgapuranivAsI bhadrAbhidhAnasArthavAhItanayo dvAtriMzadbhA-18 yotyAgI mahAvIraziSyo mAsikyA saMlekhanayA sarvArthasiddhopapannaH mahAvidehAtsiddhigAmI. ayaM viha bharatakSetrAta si-| |ddhigAmI gadita iti tato'yamanyaH sambhAvyata iti 4, raDhAyurapratItaH 5, zaGkhazatako zrAvastIzrAvako, yayorIdRzI vaktavyatA-kila zrAvastyAM koSThake caitye bhagavAnekadA viharati sma, zaGkhAdizramaNopAsakAzcAgataM bhagavantaM vijJAya va|nditumAgatAH, tato nivartamAnAMstAn zaGkhaH khalvAkhyAti sma-yathA bho devAnAMpriyA! vipulamazanAdyupaskArayata tatasta|saribhujAnAH pAkSikaM parva kurvANA vihariSyAmaH, tataste tAtipedire, punaH zaGgo'cintayat-na zreyo me'zanAdi bhuJjAnasya pAkSikapauSadhaM pratijAgrato viharnu zreyastu me pauSadhazAlAyAM pauSadhikasya muktAbharaNazastrAdeH zAntaveSasya vihartu, atha svagRhe gatvA utpalAbhidhAnasvabhAryA yA vArtA nivedya pauSadhazAlAyAM pauSadhamakArSIt, itazca te'zanAdyupaskArayAMcakruH ekatra ca samaveyuH zaGkha pratIkSamANAstasthuH, tato'nAgacchati zaGke puSkalInAmA zramaNopAsakaH zataka ityaparanAma zajasyAkAraNArthaM tadgRha jagAma, Agatasya cotpalA zrAvakocitapratipattiM cakAra, tataH pauSadhazAlAyAM sa viveza dIpa anukrama [870] JanEainALI Khandrarary.om muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ~914~ Page #916 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [9], uddezaka [-], mUlaM [691] (03) zrIsthAnA sUtra vRttiH prata sUtrAMka // 456 // [691] *OM*5 4ApathikI praticakrAma, zaGkhamabhyuvAca-yadutopaskRtaM tadazanAdi tad gacchAmaH zrAvakasamavAyaM bhujamahe tadazanAdi prati- sthAnA. jAgRmA pAkSikapauSadhaM, tata uvAca zaGkaH-ahaM hi pauSadhiko nAgamiSyAmIti, tataH puSkalI gatvA zrAvakANAM tatlAuddezaH 3 niviveda te tu tadanu bubhujire, zasastu prAtaH pauSadhamapArayitvaiva pAragatapAdapadmapaNipatanArthaM pratasthau, praNipatya ca tamu- pArzvazarIcitadeze upaviveza, itare'pi bhagavantaM vanditvA dhammai ca zrutvA zaGkAntikaM gatvA evamUcuH-suSTu tvaM devAnAMpriya! a- ramAnaM vIsmAn hIlayasi, tatastAn bhagavAna jagAda-mA bho yUyaM zaGkha hIlayata zaGkho yahIlanIyaH, yato'yaM priyadharmA dRDhadharmA ratIrthe bhAca, tathA sudRSTijAgariko jAgarita ityAdi 6-7, sulasA rAjagRhe prasenajito rAjJaH sambandhino nAgAbhidhAnasya vijinAH rathikasya bhAyoM babhUva, yasyAzcaritamevamanuzrUyate-kila tayA putrArtha svapatirindrAdIn namasyannabhihitaH-anyAM pariNa- sU0690. yeti, sa ca yastava putrasteneha priye! prayojanamiti bhaNitvA na tat pratipannavAn , itazca tasyAH zakAlaye samyaktvapra- 691 zaMsAM zrutvA tatparIkSArtha ko'pi devaH sAdhurUpeNAgatastaM ca vanditvA babhANa-kimAgamanaprayojanam !, devo'vAdIt-tavaNa gRhe lakSapArka tailamasti tacca me vaidyenopadiSTamiti taddIyatA, dadAmItyabhigatA gRhamadhye avatArayantyAzca bhinnaM devena tadbhAjanaM evaM dvitIya tRtIyaM cetyevamakhedAM dRSTvA tuSTo devo dvAtriMzataM ca guTikA dadau, ekaikAM khAdedvAtriMzatte sutA bhaviSyanti prayojanAntare cAhaM smartavya ityabhidhAya gato'sau, cintitaM cAnayA-sarvAbhirapyeka eva me putro bhUyAditi sarvAH pItAH, AhUtA dvAtriMzatputrAH vardhate sma jaTharamaratizca tataH kAyotsargamakarot Agato devo nivedito| // 456 // vyatikaro vihito mahopakAro jAto lakSaNavata putragaNa ityAdi 7, tathA revatI bhagavata auSadhadAtrI, kathaM , kilai dIpa anukrama [870] 4% wlanniorary.org muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [3], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna-9 samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSaH, navame sthAne na kiMcit uddezakaH vartate ~915~ Page #917 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [9], uddezaka [-], mUlaM [691] (03) OMOMOM -43+5+% 9 prata sUtrAMka [691] kadA bhagavato meNDikamAmanagare viharata: pittajvaro dAhabahulo babhUva lohitavarcazca prAvarttata, cAturvarNya ca vyAkaroti ma yaduta gozAlakasya tapastejasA dagdhazarIro'ntaH SaNmAsasya kAlaM kariSyatIti, tatra ca siMhanAmA munirAtApanA-18 'vasAna evamamanyata-mama dharmAcAryasya bhagavato mahAvIrasya jvararogo rujati, tato hA vadiSyantyanyatIthikAH yathA chadAstha evaM mahAvIro gozAlakatejo'pahataH kAlagata iti evambhUtabhAvanAjanitamAnasamahAduHkhakheditazarIro mAlukakacchAbhidhAnaM vijanaM banamanupravizya kuhukuhetyevaM mahAdhvaninA prArodIt, bhagavAMzca sthavirestamAkAryoktavAn-he siMha! yatvayA vyakalpi na tadbhAvi, yata ito'haM dezonAni SoDaza varSANi kevaliparyAyaM pUrayiSyAmi, tato gaccha tvaM nagaramadhye, tatra revatyabhidhAnayA gRhapatipatnyA madarthaM dve kUSmANDaphalazarIre upaskRte, na ca tAbhyAM prayojanaM, tathA'nyadasti tadgRhe parivAsitaM mArjArAbhidhAnasya vAyonivRttikArakaM kukkuTamAsakaM bIjapUrakakaTAhamityarthaH, tadAhara, tena naH prayojanamityevamukto'sau tathaiva kRtavAn, revatI ca sabahumAnaM kRtArthamAtmAnaM manyamAnA yathAyAcitaM tatyAne prakSiptavatI, | tenApyAnIya tadbhagavato haste visRSTaM, bhagavatApi vItarAgatayaivodarakoThe nikSipta, tatastatkSaNameva kSINo rogo jAtA, jAtAnando yativargo mudito nikhilo devAdiloka iti / anantaraM ye tIrthakarA bhaviSyanti te prakRtAdhyayanAnupAtenoktA adhunA tu ye jIvAH setsyanti tathaiva tAnAha esa NaM aLo! kaNhe vAsudeve 1 rAme baladeve 2 udaye peDhAlaputte 3 puTTile 4 satate gAhAvatI 5 dArute nitaMThe 6 5 dIpa anukrama [870] wwjanatarary.om muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ~ 916~ Page #918 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [692] dIpa anukrama [871] zrIsthAnA sUtra vRttiH 11840 11 "sthAna" - aMgasUtra-3 ( mUlaM + vRttiH) uddezaka [-], mUlaM [ 692 ] sthAna [9], saccatI niyaMThIputte 7 sAbitayuddhe ambaDhe parivyAyate 8 ajAvirNa su pAsA pAsAdacijJA 9 AgamessAte ussappiNIte dhammaM pannavatittA simjhihinti jAva aMtaM kAGkSiti (sU0 692 ) 'esa Na' mityAdi, tatra 'eSa' iti vAsudevAnAM pazcimo'nantarakAlAtikrAnta iti 'ajjo'ti AmantraNavacanaM bhagavAn mahAvIraH kila sAdhUnAmantrayati he AryA ! 'udaye peDhAlaputte 'ti sUtrakRtadvitIyazrutaskandhe nAlandIyAdhyayanAbhihitaH, tadyathA-udakanAmA'nagAraH peDhAlaputraH pArzvajinaziSyaH, yo'sau rAjagRhanagaravAhirikAyA nAlandAbhidhAnAyAH uttarapUrvasyAM dizi hastidvIpavanakhaNDe vyavasthitaH, tadekadezasthaM gautamaM saMzayavizeSamApRcchaya vicchinasaMzayaH san caturyAmadharme vihAya paJcayAmaM dharme pratipede iti / poTTizatakAvanantaroktAveva / dAruko'nagAro vAsu| devasya putro bhagavato'riSTaneminAthasya ziSyo'nuttaropapAtikokta carita iti, tathA satyakirnirgranthIputro yasyedRzI vaktavyatA-kila ceTakamahArAjaduhitA sujyeSThAbhidhAnA vairAgyeNa pratrajitA upAzrayasyAntarAtApayati sma, itaJca peDhAlo nAma parivrAjako vidyAsiddho vidyA dAtukAmo yogyapuruSaM gavepayati yadi brahmacAriNyAH putro bhavettataH sunyastA vidyA |bhaveyuriti bhAvayaMstAM cAtApayantIM dRSTvA dhUmikAvyAmohaM kRtvA bIjaM nikSiptavAn garbhaH sambhUto dArako jAto, nirma|ndhikAsameto bhagavatsamavasaraNaM gataH, tatra ca kAlasandIpanAmA vidyAdharo bhagavantaM vanditvA papraccha - kutto me bhayaM 1, svAmI vyAkArSIt etasmAtsatyakeH, tato'sau tatsamIpamupAgatyAvajJayA taM prati vabhANa - are re mAM evaM mArayiSyasi ?, iti bhaNitvA pAdayoH pAtitaH, tato'nyadA sAdhvIbhyaH sakAzAdapahRtya pitRvidyAdhareNa vidyAH grAhito, atha rohiNyA Forest Use Only 9 sthAnA0 uddezaH 3 bhAvi siddhAH sU0 652 ~917~ / / 457 / / muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [03], aMga sUtra - [ 03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna- 9 samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSa:, navame sthAne na kiMcit uddezakaH vartate bryog Page #919 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [9], uddezaka [-], mUlaM [692] (03) prata sUtrAMka [692]] vidyayA paJcasu pUrvabhaveSu mAritaH, SaSThabhave SaNmAsAvazeSAyupA tenAsI neSTA, iha tu saptame bhave siddhA, tallalATe vivara vidhAya taccharIramatigatA, lalATacchidraM ca devatayA tRtIyamakSi kRtaM, tena ca svapitA sa ca kAlasandIpo mAritaH, | vidyAdharacakravartitvaM ca prApi, tato'sau sarvIstIrthakarAna vanditvA nAvya copadAMbhiramate smeti / tathA zrAvikAMzramaNopAsikAM sulasAbhidhAnAM buddhaH-sarvajJadharme bhAviteyamityavagatavAn zrAvikA vA buddhA-jJAtA yena sa zrAvikAbuddhaH 'aMmaDoM aMmaDAbhidhAnaH paritrAjakavidyAdharazramaNopAsakaH, ayaM cArthaH kathAnakAdavaseyaH, tacceda-campAyA na garyAH ambaDo vidyAdharazrAvako mahAvIrasamIpe dharmamupazrutya rAjagRhaM prasthitaH, sa ca gacchan bhagavatA bahusattvopakAsarAya bhaNitaH,-yathA sulasAnAvikAyAH kuzalavAtau kathayeH, sa ca cintayAmAsa-puNyavatIya yasyAkhilokanAthaH svakI yakuzalavA preSayati, kA punastasyA guNa iti tAvatsamyaktvaM parIkSe, tataH parivrAjakapadhAriNA gatvA tena bhaNi-16 tA'sau-AyuSmati! dharmoM bhavatyA bhaviSyatItyasmabhyaM bhaktyA bhojanaM dehi, tayA bhaNitam-yebhyo datte bhavatyasau te viditA eva, tato'sAvAkAzaviracitatAmarasAsano janaM vismApayate sma, tatastaM jano bhojanena nimantrayAmAsa, sa tu naicchat, lokAstaM prapaccha-kasya bhagavan! bhojanena bhAgadheyavatvaM mAsakSapaNaparyante saMvarddhayiSyati', sa pratibhaNati sma-sulasAyAH, tato lokastasyA barddhanakaM nyavedayat, yathA tava gehe bhikSurayaM bubhukSuH, tayA'bhyadhAyi-kiM pAkha|NDibhirasmAkamiti, lokastasmai nyavedayat, tenApi vyajJAyi-paramasamyagdRSTireSA yA mahAtizayadarzanezina raSTivyA-1 mohamagamaditi, tato khokena sahAsau tadnhe neSedhikI kurvan paJcanamaskAramubArayan praviveza, sA'pyabhyutthAnAdikA sthA077 dIpa anukrama [871] L ADTAProm muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ~918~ Page #920 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [692] dIpa anukrama [871] zrIsthAnAsUtra vRttiH // 458 // "sthAna" - aMgasUtra-3 ( mUlaM + vRttiH) uddezaka [-1, mUlaM [ 692 ] sthAna [9], 9 sthAnA0 pratipattimakarot tenApyasAnupabRMhiteti yazcApapAtikopAGge mahAvidehe setsyatItyabhidhIyate so'nya iti sambhAvyate, tathA AryApi - AryikA'pi supArzvAbhidhAnA pArzvapIyA pArzvanAthaziSyaziSyA, catvAro yAmA - mahAvratAni yatra 4 uddezaH 3 4 sa caturyAmastaM prajJApya setsyanti 1, eteSu ca madhyamatIrthakaratvenotpatsyante kecitkecittu kevalitvena, 'bhavasiddhio u bhayavaM sijjhissai kaNhatitthaMmI'ti vacanAditi bhAvaH, zeSaM spaSTaM / anantarasUtrokasya zreNikasya tIrthakaratvAbhidhAnAyAha-'esa NamityAdi jassIlasamAcAroM ityAdigAdhAparyantaM sUtra esao ! sejie rAyA bhibhisAre kAlamAse kAlaM kiyA imIse rayaNappabhAe puDhavIte sImaMtate narae caurAsItivAsasahassadvitIyaMsi nirayaMsi NeraiyattAe uvavajjihiti se NaM tattha raie bhavissati kAle kAlomAse jAva paramakiNhe' vanneNaM se NaM tattha vevaNaM vedihitI ujjalaM jAva durahiyAsaM, se NaM tato naratAto ubaTTettA AgamesAte ussappiNIte va jaMbuddIve dIve bhArahe vAse veyaDagiripAyamUle puMDesu jaNavattesu satadubAre nagare saMmuissa kulakarassa meMhAe mAriyAe kucchisi pumattAe pazcAyAhitI, tae NaM sA maddA bhAriyA navahUM mAsANaM bahupaDipuSNANa aTTamAva rAIdiyANaM vItitANaM sukumAlapANipAtaM ahINapaDipunapaMcidiyasarIraM lakkhaNarvajaNajAba suruvaM dAragaM pacAhitI, jaM rayaciNaM se dArae payAhitI taM syaNiM ca NaM sattadubAre gare sabhaMtaracA hirae bhAraggaso ya kuMbhaggaso paumavAseta raNavAseta bAse vAsihiti, tae NaM tassa dArayasta ammApiyaro ekArasame divase vaikaMte jAva bArasAhe divase agrameyArUvaM goNNaM guNaniSkaNNaM nAmadhilaM kAhiMti jamhA NaM ahamimaMsi dAragaMsi jAtaMsi samANaMsi sayadu Forest Use Only mahApadma caritaM sU0 693 ~919~ // 458 // incibrary.org [03] muni dIparatnasAgareNa saMkalita ..........AgamasUtra [03], aMga sUtra "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna- 9 samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSa:, navame sthAne na kiMcit uddezakaH vartate Page #921 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [9], uddezaka [-], mUlaM [693] (03) prata sUtrAMka [693] bAre nagare sambhitaravAhirae bhAraggaso ya kubhaggaso ya paumavAse ya raSaNavAse va vAse bar3he hoka mamhAmimassa dAragassa nAmadhi mahApaume, tae NaM tassa dAragassa ammApiyaro nAmadhija kAhiti-mahApaumesi, sae Na mahApadharma dAragaM ammApitaro sAtiregaM ahavAsajAtagaM jANittA mahatA rAyAmiseeNaM abhisiMcihiti, se Na satya rAyA bhaSissati mahatA himavaMtamahattamalavamaMdararAyavanato jAva raja pasAhemANe viharirasati, tate NaM tassa mahApajamassa rano agnayA kayAi do devA mahiniyA jAva mahesakkhA seNAkammaM kAhiti, taM0-punabhaite mANibharate, tae Na saptavAre nagare bahave rAtIsaratalaparamAuMvitakoDhuMbitainbhaseDiseNAvatisatyavAhappamitayo annamannaM sadAvehiti evaM pratissaMti jamhA Ne devANupiyA! amha mahApajamassa ranno do devA mahiDiyA jAva mahesakkhA senAkammaM kareMti, taM0-punabhahe ta mANibhare vataM hoU NamamhaM devANuppiyA! mahApaumassa rano dozevi mAmadhejje devaseNe, tate NaM tassa mahApaumassa dogevi mAmadhene bhavissaha devaseNeti 2, nae Na tassa devaseNassa rano annatA katAtI seyasaMkhatalavimalasagnikAse cauIte hasthirayaNe samuSpajihiti, tae NaM se devaseNe rAyA sa seyaM saMkhatalavimalasannikAsaM caudaMtaM hasthiravaNaM durUDhe samANe saMtaduvAra magara majhamajoNaM abhikkhaNe 2 atijAhi ta NijAhi ta, tate NaM sataduvAre gare bahaye rAtIsaratalavarajAya annamannaM sadAviti 2 evaM vAsaMti-jamhA Na devANuppiyA! amhaM devaseNassa ranno sete saMkhavalavimalasannikAse pardate sthirayaNe samupane ta hoU NamamhaM devANuppiyA! devaseNassa ranno tazcevi nAmadheje vimalavAhaNe, tate Na tassa devaseNassa rano saJcevi NAmadheje bhavissati vimalavAhaNe 2, tae Na se vimalavAhaNe rAyA tIsaM bAsAI agAravAsamajhe vasittA ammApitIhi SSSSSSSS dIpa anukrama [872 -876] JAMEaiahindi K ainturyom muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ~920~ Page #922 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [9], uddezaka [-], mUlaM [693] + gAthA: (03) 5 zrIsthAnAlasUtravRttiH 9sthAnA uddeza:3 mahApana caritaM sU0693 prata sUtrAMka [693] % // 459 // % % devattagatehiM gurumahattaratehiM abbhaNunAte samANe uduMmi sarae saMyuddhe aNuttare moksamagge puNaravi logaMtitehiM jIyakapitehiM devedi tAhi iTAhiM katAdi piyAhi maNunAhi maNAmAhiM urAlAhiM kallANAhiM dhannAhiM sivAhiM maMgalAdi sassirIAdi vaggUhiM abhiNavijamANe abhithuvamANe ya bahiyA subhUmibhAge ujANe ega devadUsamAdAya muMDe bhavittA agArAo aNagAriyaM pazyayAhiti, tassa NaM bhagavaMtassa sAiregAI duvAlasa bAsAI nivaM posahakAe ciyattadehe je keI uksaggA uppajati taM0-divyA vA mANusA vA tirikkhajoNiyA vA te uppanne samma sahissada khamissai titikkhissai ahiyAsissai, tae NaM se bhagavaM IriyAsamie bhAsAsamie jAva guttarvabhayAri amame akiMcaNe chinnagaMthe nirupaleye kaMsapAIva muktoe jahA bhAvaNAe jAva suhRyahuyAsaNetiva teyasA jalaMte // kaMse saMkhe jIye gagaNe vAte va sArae salile / pukkharapatte kuMme vihage khamge ya bhAraMDe // 1 // kuMjara vasahe sIhe nagarAyA ceva sAgaramakhobhe / caMde sUre kaNage basuMdharA ceca muTubaddue / / 2 / / nasthiNe tassa bhagavaMtassa kathai paTibaMdhe bhavai, se ya paDibaMdhe caubihe paM0 20-aMDae vA poyaei vA uAgahei vA pagahiei vA, ja NaM jaNaM disaM icchA taM gaM taM NaM disa apaDibaDhe suvibhUe lahubhUe aNappagaMthe saMjameNaM appANaM bhAvemANe viharissai, tassa gaM bhagavaMtassa aNuttareNaM nANeNaM aNuttareNaM IsaNeNaM aNuvadharieNaM evaM AlaeNaM vihAreNaM ajave mahave lAghave khaMtI muttI guttI saca saMjama tavaguNasucariyasovaciyaphalaparinivyANamamgeNaM appANaM bhASamANassa jhANatariyAe vaTTamANassa aNate aNuttare givyAghAe jAva kevaLavaranANadasaNe samuppajiditi, tae NaM se bhagavaM araha jiNe bhavissai, kevalI sampannU sampadarisI sadevamaNubhAsu * dIpa anukrama [872 -876] % // 459 // - JABERatinintamational wwsaneiorary.org muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna-9 samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSaH, navame sthAne na kiMcit uddezakaH vartate ~921~ Page #923 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [9], uddezaka [-], mUlaM [693] (03) prata sUtrAMka [693] rassa logassa pariyAgaM jANai pAsai savvaloe - samvajIvANaM AgaI gati ThiyaM cayarNa uvavAya taka maNomANasiyaM muttaM kaI pariseviyaM AvIkammaM rahokammaM arahA arahassa bhAgI taM taM kAlaM maNasavayasakAie joge baDhamANANaM sabbaloe sanmajIvANa samvabhAve jANamANe pAsamANe viharada, tae NaM se bhagavaM teNaM aNuttareNaM kevalavaranANadasaNeNaM sadevamaNubhAsuraloga abhisamiyA samaNANaM nirgavANaM [je kei uvasamgA uppajati, 40-divyA vA mANusA vA tirikkhajoNiyA vA te utpane sammaM sahissai khamissai titikkhissai ahiyAsirasai, tate Na se bhagavaM aNagAre bhavissati IriyAsa mite bhAsa0 evaM jahA baddhamANasAmI taM ceva niravasesa jAva abbAvAraviusajogajutte, tassa NaM bhagavaMtassa eteNaM vihAreNaM viharamANassa duvAlasahi saMvaccharehiM bItikatehiM terasahi ya pakvehiM terasamasta Na saMvaccharassa aMtarA vaTTamANassa aNuttareNaM NANeNaM jahA bhAvaNAte kevalavaranANadasaNe samuppajihinti jiNe bhavissati kevalI sampannU sanyadarisI saNeraIe jAva] paMca mahabbayAI sabhAvaNAI ucca jIvanikAyadhamma desemANe viharissati se jahANAmate ajjo ! mate samaNANaM niggathANaM ege AraMbhaThANe paNNatte, evAmeva mahApaumevi arahA samaNANaM NiggaMdhANaM ega AraMbhaTThANaM paNNavehiti se jahANAmate ajo mate samaNANaM nigaMyANaM duvi baMdhaNe paM0 20-pejavaMdhaNe dosabaMdhaNe, evAmeva mahApaumevi arahA samaNANaM NiggaMdhANaM duvihaM baMdhaNaM pannavehitI, taM0-pejabaMdhaNaM ca dosapaMdhaNaM ca, se jahAnAmate ajo mate samaNA nirgathANaM sao daMDA paM020-maNadaMDe 3 evAmeva mahApaumevi samaNANaM niggaMthANaM tato daMDe paNNavediti, saM0-maNodaMdaM 3, se jahA nAmae eeNaM amilAvaNaM cattAri kasAyA paM0 20-kohakasAe 4 paMca kAmaguNe paM00-sare 5 chajjIvani dIpa anukrama [872 -876] JABERatun ainatorary.om muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ~922~ Page #924 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [9], uddezaka [-], mUlaM [693] (03) zrIsthAnAasUtravRttiH prata sUtrAMka 9sthAnA uddezaH mahApA caritaM sU0693 // 46 // BASE kAtA paM0 0-puDhavikAiyA jAva tasakAiyA, evAmeva jAva tasakAiyA, se jahANAmate eeNaM amilAveNaM satta mayadvANA paM0 ta0 evAmeva mahApaumevi arahA samaNArNa niggaMdhANaM satta bhayadvANA panavehiti, pabamaha mayahANe, 4 bama guttIo dasavidhe samaNadhamme evaM jAva tettIsamAsAtaNAutti se jahAnAmate ajo! mate samaNANa nigaMthANa magabhAve muMjabhAve aNhANate adaMtavaNe acchattae aNuvAhaNate bhUmisejA phalagasejA kaTusejA kesaloe bharavAse parapara. pavese jAva laDhAvaladdhavittIta pannattAo evAmeva mahApalamevi arahA samaNANaM niggaMthANaM gaggabhAva jAva laddhAvalavittI paNNavehitI, se jahANAmae ajo! mae samaNANaM ni0 AdhAkammieti vA udesitetivA mIsajjAeti kA ajhoyaraeti vA pUtie kIte pAmice accheje aNisahe amihaDeti vA katArabhatteti vA dubhikkhabhane gilANabhatte bahalitAbhatteha vA pAhuNabhattei vA mUlabhoyaNeti vA kaMdo0 phalabho0 vIyabho0 hariyabhoyaNeti vA paDisiddha, vAya mahApaumevi arahA samaNArNa AdhAkammitaM vA jAba haritabhoyaNaM vA paDisehissati, se jahAnAmate ajoM! maI sagaNANa paMcamahabbatie sapadikamaNe acelate dhamme paNNatte evAmeva mahApaumevi arahA samaNANaM NiyANa paMcamahanvatitaM jApa acelaga dhamma paNNavehitI, se jahAnAmae ajo! mae paicANuruvatite sattasikkhApatite duvAlasavighe sAvagadhamme paNNate evAmeva mahApaumevi arahA paMcANuvyatitaM jAva sAyagadharma paNNavessati, se jahAnAmate ajo! mae samaNANa0 sejAtarapiMDeti vA rAyapiMTeti vA paDisiddhe evAmeva mahApaumevi arahA samaNANaM sejjAtarapiMDeti vA paDhisehissati, se japANAmate amo! mama Nava gaNA igArasa gaNadharA evAmeva mahApaumassavi arihatI Nava gaNA egArasa gaNaparA bhavissati, [693] dIpa anukrama [872 -876] AmEainuMAN Aandibrary.om muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna-9 samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSaH, navame sthAne na kiMcit uddezakaH vartate ~923~ Page #925 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [9], uddezaka [-], mUlaM [693] + gAthA: (03) prata sUtrAMka [693] se jahAnAmate ajau ! ahaM tIsaM vAsAI agArabAsamajhe vasittA muMDe bhavittA jAva pavvatite duvAlasa saMparAI terasa pakkhA chaumatthapariyAgaM pAuNittA terasahiM paksahiM UNagAI tIsaM vAsAI kevalipariyAgaM pAu~NittA pAyAlIsa vAsAI sAmaNNapariyAgaM pAuNittA bAvattari vAsAI savAuyaM pAlaittA sijhiAssaM jAva savvadukkhANamaMtaM karessa evAmeva mahApaumevi arahA tIsaM vAsAI agAravAsamajhe vasittA jAva pavihitI duvAlasa saMvacchArAI jIva bAvattarivAsAI savvAlayaM pAlaittA sijjhihitI jAva sanbadukkhANamaMta kAhitI-"jaMsIlasamAyAro arahA tithaMkaro mahAvIrI / tassI lasamAyAro hoti u bharahA mahApaubhe // 1 // " (sU0693) (iti zrI mahApAcAritraM saMpUrNamiti) * sugama caitat, navaraM eSaH-anantaroka AryA iti zramaNAmantraNaM 'bhibhitti DhakkA sA sAro yasya sa tathA, kila tena kumAratve pradIpanake jayadakA gehAnniSkAzitA tataH pitrA bhiMbhisAra ukta iti, sImaMtake narakendra ke prathamaprastaTa vartini caturazItivarSasahasrasthitiSu narakeSu madhye nArakatvenosatsyate, kAlaH svarUpeNa kAlAvabhAsa:-kAla evAvabhA4sate pazyatAM yAvatkaraNAt 'gaMbhIralomaharise gambhIro mahAn lomaharSo-bhayavikAro yasya sa tathA, 'bhImo' vikarAlaH 'uttAsaNaoM udvegajanakaH, 'paramakiNhe banneNa'ti pratItaM, sa ca tatra narake vedanAM vedayiSyati, ujvalAM-vipakSasya lezenApyakalaGkitAM yAvatkaraNAt trINi manovAkAyabalAni uparimadhyamAdhastanakAyavibhAgAn vA tulayati-jayatIti 4tritulA tAM, kacidvipulAmiti pAThaH, tatra vipulA-zarIravyApinI toM, tathA pragADhAM-prakarSavatI kaTukA-kaTukarasotyA&AditA karkazA-karkazasparzasampAditAM athavA kaTukadravyamiva kaTukAmaniSTA, evaM karkazAmapi, caNDA-vegavatI jhaTi-13 KiA4%A5 dIpa anukrama [872 -876] JABERatinintamationa walanatarary.om muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ~924~ Page #926 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [9], uddezaka [-], mUlaM [693] + gAthA: (03) prata sUtrAMka [693] zrIsthAnA-IP tyeva mUccholAdikA, vedanA hi dvividhA-sukhA duHkhA ceti, sukhAnyavacchedArtha duHkhAmityAha, durgA-parvatAdidurgamiva kadha- sthAnA. gasUtra- mapi lavayitumazakyAM divyA-devanirmitA, kiMbahunA?-durapisahA-sodumazakyAmiti, ihaiva jambUdvIpe, nAsaGkhyeyatame,31 uddezaH 3 vRttiH 'pumattAe'tti puMstayA 'paJcAyAhida'tti pratyAjaniSyate, 'bahupaDipunnANa'ti atiparipUrNAnAmarddhamaSTama yeSu tAnyaSTi-I mahApAmAni teSu rAtrindiveSu-ahorAtreSu vyatikrAnteSu, iha SaSThI saptamyarthe, sukumArI-komalau pANI ca pAdau ca yasya sa suku-IN carita // 461 // mArapANipAdastaM, pratipUrNAni svakIyasvakIyapramANataH pratipuNyAni vA-pavitrANi paJca indriyANi-karaNAni yasmiMsta-| sU0693 tathA ahInamaGgopAGgapramANataH pratipUrNapazcendriyaM pratipuNyapaJcendriyaM vA zarIraM yasya so'hInapratipUrNapaJcendriyazarIraH ahInapratipuNyapazcendriyazarIro vA taM, tathA lakSaNaM-puruSalakSaNaM zAstrAbhihitaM asthivardhAH sukhaM mAMsa' ityAdi, mAnomAnAdikaM vA vyaJjanaM-mapatilakAdi guNA:-saubhAgyAdayaH athavA lakSaNavyaJjanayorye guNAstairupeto lakSaNavyaJjanaguNopetaH, uvaveotti tu prAkRtatvAdvarNAgamataH, athavA upa apeta iti sthite zakandhavAdidarzanAdakAralopa ityupapeta iti lakSaNavyaJjanaguNopapetastaM, lakSaNavyaJjanasvarUpamidamuktam-"mANummANapamANAdi lakSaNaM paMjaNaM tu msmaaii| sahajaM ca lakkhaNaM baMjaNaM tu pacchA samuppanaM // 1 // " iti [lakSaNaM mAnonmAnapramANAdi mapAdivyaMjanaM athavA sahaja lakSaNaM pazcAtsamutpannaM tu vyaMjanaM // 1 // ] lakSaNamevAdhikRtya vizeSaNAntaramAha-'mANummANe'tyAdi, tatra mAna-jaladroNapramANatA, sA hyevaM-jalabhRte kuNDe pramAtavyapuruSa upavezyate, tato yajjalaM kuNDAnnirgacchati tadyadi droNapramANaM bhavati // 461 // tadA sa puruSaH mAnopapanna ityucyate, unmAnaM tulAropitasyArddhabhArapramANatA, pramANa-AtmAkhalenASTottarazatAGgulo 495 dIpa anukrama - [872 -876] CA JABERatinintamational wjandiarary on muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna-9 samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSaH, navame sthAne na kiMcit uddezakaH vartate ~925~ Page #927 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [9], uddezaka [-], mUlaM [693] + gAthA: (03) prata sUtrAMka [693] chyatA, ukta pa-"jaladoNa 1 maddhabhAra 2 samuhAI samussio va jo nava u 3 mANummANapamANaM tivihaM khalu la4 khaNaM eyaM // 1 // " iti [jaladroNo mAnamarddhabhAramunmAnaM svamukhAni navasamucchrito vastu pramANaM trividhaM etallakSaNaM | khalu] tatazca mAnonmAnapramANaiH pratipUrNAni suSTu jAtAni sarvANyaGgAni-zirammabhRtIni yasmiMstat tathAvidhaM sundaramaGga| zarIraM yasya sa tathA taM mAnonmAnapramANapratipUrNa sujAtasarvAGgasundarA, tathA zazivatsaumyAkAraM kAnta-kamanIyaM priyaM-premAvaha darzanaM yasya sa zazisaumyAkArakAntapriyadarzanastaM, ata eva surUpamiti dArakaM prajaniSyati bhadreti sambandhaH, 'jaM rayaNi ca'tti yasyAM ca rajanyAM 'taM rayaNiM catti tasyAM rajanyAM punariti, arddharAtra eva ca tIrthakaro sattiriti rajanIgrahaNaM, 'se dArae payAhitti sa dArakaH prajaniSyate utsatsyata iti, 'sabhitaravAhirae'tti sahATrAbhyantareNa bAhyakena ca nagarabhAgena yanagaraM tatra, sarvatra nagara ityarthaH, viMzatyA palazatarbhAro bhavati athavA puruSo-15 hakSepaNIyo bhAro bhAraka iti yaH prasiddhaH agraM-pramANaM tato bhAra evAgraM bhArAgraM tena bhArAgreNa bhArAprazo-bhArapari mANataH, evaM kumbhAgrazo, navaraM kumbha ADhakaSaTyAdipramANataH, padmavarSazca ralavarSazca varSiSyati bhaviSyatItyarthaH, 'jAvatti karaNAt 'nivvatte asuijAikammakaraNe saMpatte'tti dRzya, tatra 'nivRtte' nirvartita ityarthaH pAThAntarataH nivvatte vA nivRtte-uparate azucInAM-amedhyAnAM jAtakarmaNAM-prasavavyApArANAM karaNe-vidhAne samprApte-Agate 'bArasAhadivase'ti dvAdazAnAM pUraNo dvAdazaH sa evAkhyA yasya sa dvAdazAkhyaH sa cAsau divasazceti vigrahaH, athavA dvAdarza ca tadahazca dvAdazAhastannAmako divaso dvAdazAhadivasa iti, 'ayaMti idaM vakSyamANatayA pratyakSAsanna 'eyArUvaMti etadeva dIpa anukrama [872 -876] andiorary.om muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ~926~ Page #928 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [9], uddezaka [-], mUlaM [693] + gAthA: (03) prata sUtrAMka [693] zrIsthAnA- asUtra dRtti // 42 // OCTORS rUpa-svabhAvo yasya na mAtrayApi prakArAntarApanamityarthaH, kiM tat-nAmadherya-prazastaM nAma, kiMvidham ?-gauNa nai pA-1319 sthAnA. ribhASika, gauNamityamukhyamapi syAdityAha-guNaniSpanna' iti guNAnAzritya padmavarSAdIniSpannaM guNaniSpannamityakSara- uddezaH 3 ghaTanA, 'mahApaume mahApaume'tti tapitroH paryAlocanAbhilApAnukaraNaM, 'tae 'ti paryAlocanAnantaraM 'mahApauma iti mahApadma ityevaMrUpaM 'sAiregaTThavAsajAyage'ti sAtirekANi-sAdhikAnyaSTau varSANi jAtAni yasya sa tathA taM, 'rAya-13 caritaM |vanao'tti rAjavarNako vaktavyaH, sa cAya-mahayAhimavantamahantamalayamaMdaramahiMdasAre' mahatA-guNasamUhenAntarbhUtabhAvapra-13AsU0693 tyayatvAdvA mahattayA himAMzca-varSadharaparvatavizeSaH mahAMzcAsau malayazca vindhya iti cUrNikAra mahAmalayaH sama-2 daraba-meruH mahendrazca-zakAdiH te iva sAraH-pradhAno yaH sa tathA, 'acaMtavisuddhadIharAyakulavaMsappasUe' atyanta vizujA sarvathA nirdoSaH dIrghazca-puruSaparamparApekSayA yo rAjJAM-bhUpAlAnAM kulalakSaNo vaMza:-santAnastatra prasUtA-jAto vADA sa tathA 'nirantaraM rAyalakkhaNavirAiyaMguvaMge' naintaryeNa rAjalakSaNaiH-cakrasvastikAdibhirvirAjitAnyajAni-zirApra-II mRtInyupAGgAni ca-aGgalyAdIni yasya sa tathA, 'bahujaNabahumANapUie savaguNasamiddhe khattie mudie'tti pratIta 'mu-4 DAbhisitte' pitRpitAmahAdibhirmUrdhanyabhiSikto yaH sa tathA, 'mAupiusujAe' suputro vinItatvAdinetyarthaH, 'deva-pA ppatte' dayAprApto dayAkArItyarthaH sImaDUre-maryAdAkArI 'sImandhare' maryAdA pUrvapuruSakRtI dhArayati-nAtmanApi lIpayati yaH sa tathA khemaMkaro-nopadvakArI khemadhare-kSemaM dhArayatyanyakRtamiti yaH sa tathA, 'mANuriMsade jaNavayapiyAra lokapitA vatsalatvAt , 'jaNavayapurohie' janapadasya purodhA:-purohitaH zAntikArItyarthaH, 'setukareM' setu-mArgamA-& dIpa anukrama [872 // 462 / / -876] wwjanatarary.om muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna-9 samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSaH, navame sthAne na kiMcit uddezakaH vartate ~927~ Page #929 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [ 693] dIpa anukrama [872 -876] "sthAna" - aMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRttiH) mUlaM [ 693 ] + gAthA: sthAna [9], uddezaka [-], paGgatAnAM nistaraNopAyaM karoti yaH sa tathA 'ketukare' cinhakaraH adbhutakAritvAditi, 'narapavare' naraiH prabaraH merA vA pravarA yasya sa tathA 'purisavare' puruSapradhAnaH 'purisasIhe' zauryAdyadhikatayA, 'purisa AsIdise' zopasaMmarthatvAt 'purisapuMDarIe' pUjyatvAt sevyatvAcca, 'purisavaragaMdhahatthI' zeSarAjagajavijayitvAt, 'aDDe' dhanezvaratvAt 'ditte' dakatvAt 'vitte' prasiddhatvAt 'vicchinnavipulabhavaNasayaNAsaNa jANavAhaNAine' pUrvavat 'bahudhaNabahujAyasvarayAeM AogapaogasaMpatte' AyogaprayogA-dravyArjanopAyavizeSAH samprayuktAH pravarttitA yena sa tathA, 'vicchaMDiyapaurabhattapANe bahudAsIdAsagomahisaga bela gappabhUe paDipunnajatakosakoTThAgArAyuhAgAre' yantrANi - jalayantrAdIni koza:- zrIgRhaM koSThAgAraM dhAnyAgAraM AyudhAgAraM praharaNakozaH 'balavaM' hastyAdisainyayuktaH 'dubbalapaJcAmitte' avalaprAtivezikarAjaH, 'ohayakaMTayaM nihayakaMTayaM maliyakaMTayaM udbhiyakaMTayaM akaMTayaM evaM ohayasattuM' upahatA rAjyApahArAt nihatA mAraNAnmalitA mAnabhaJjanAduddhRtA dezaniSkAzanAtkaNTakA- dAyAdA yatra rAjye tattathA, ata evAkaNTakaM evaM zatravo'pi, navaraM zatravastebhyo'nye, 'parAIyasattuM' vijayavattvAditi, 'vavagayadubhikkhaM mAribhayavidhyamukaM khemaM sivaM subhikkhaM pasanabiDamara' DimbAni-vighnA umarANi - kumArAdivyutthAnAdIni, 'rajjaM pasAsemANe'tti pAlayan 'viharissaha'ti / 'do devA mahaddhiyA' ityatra yAvatkaraNAt 'mahajjuiyA mahANubhAgA mahAyasA mahAbale 'ti dRzyaM, 'seNAkammaM ti senAyAHsainyasya karma-vyApAraH zatrusAdhanalakSaNaH senAviSayaM vA karma- itikarttavyatAlakSaNaM senAkarmma, pUrNabhadrazca dakSiNayakSanikAyendraH mANibhadrazca - uttarayakSanikAyendraH, 'bahave rAIsare tyAdi, rAjA - mahAmANDalikaH Izvaro-yuvarAjo mANDa For Fast Use Only muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [03], aMga sUtra [03] ~928~ "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH Page #930 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [9], uddezaka [-], mUlaM [693] + gAthA: (03) zrIsthAnAjasUtravRttiH prata sUtrAMka [693] // 463 // liko'mAtyo vA, anye ca vyAcakSate-aNimAdyaSTavidhaizvaryayukta Izvara iti, talavaraH-parituSTanarapatipradattapaTTabandhabhU-8/9 sthAnA0 pito mADambikA-chinnamaDambAdhipaH, kauTumcikA katipaya kuTumbaprabhuribhyaH-arthavAn , sa ca kila yadIyapuJjIkRtadra uddezaH3 vyarAzyantarito hastyapi nopalabhyata ityetAvatA'rtheneti bhAvaH, zreSThI-zrIdevatAdhyAsitasauvarNapaTTabhUSitottamAGgaH pura- mahApadmajyeSTho vaNika, senApatiH-nRpatinirUpito hastyazvaravapadAtisamudAyalakSaNAyAH senAyAH prabhurityarthaH, sArthavAhakaH-4 caritaM sArthanAyakaH eteSAM dvandvaH, tatazca rAjAdayaH prabhRtiH-AdiryeSAM te tathA, 'devaseNe'tti devAveva senA yasya devAdhiSThitA sU0693 vA senA yasya sa devasena iti, 'devaseNAtI'ti devasena ityevaMrUpaM, 'sete'tyAdi zreyAn-atiprazasyaH zveto vA kIhadAgityAha-cAlatalena-kamburUpeNa vimalena-paGkAdirahitena sannikAza:-saGkAzaH sadRzo yaH sa zatalavimalasannikAzA, 'durUDhe'tti ArUDhaH 'samANe ti san 'atiyAsyati' pravakSyati niryAsyati' nirgamiSyatIti, kacidvartamAna nirdezorazyate sa ca tatkAlApekSa iti, evaM sarvatra, 'gurumahattaraehiM ti guvoM:-mAtApitromahattarA:-pUjyA athavA gauravAhetvena guravo mahattarAzca vayasA vRddhatvAce te gurumahattarAH 'puNaravitti mahattarAbhyanujJAnAnantaraM lokAnte-lokAgralakSaNe sivasthAne bhavA lokAntikAH, bhAvini bhUtabadupacAranyAyena caivaM vyapadezaH, anyathA te kRSNarAjImadhyavAsino, lokAntabhAvitvaM ca teSAmanantarabhava eva siddhigamanAditi, 'jItakalpaH' Acaritakalpo jinapratibodhanalakSaNo vidyate yeSAM| te jItakalpikAra, Acaritameva teSAmidaM natu taistIrthakaraH pratibodhyate, svayaMbuddhatvAdbhagavata iti, 'tAhinti tA|bhirvivakSitAbhiH 'vaggRhite vAgbhiryakAbhirAnanda utpadyata iti bhAvaH, 'iSTAbhiH'iSyante sma yAH kAntAbhi-kama dIpa anukrama [872 // 463 // -876] wwwsaneioraryorg muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna-9 samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSaH, navame sthAne na kiMcit uddezakaH vartate ~929~ Page #931 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [ 693] dIpa anukrama [872 -876] sthA0 78 "sthAna" - aMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRttiH) sthAna [9], uddezaka [-], mUlaM [ 693 ] + gAthA: nIyAbhiH priyAbhiH - premotyAdikAbhiH, virUpA api kAraNavazAt priyA bhavantItyata ucyate- manojJAbhiH - zubhasvarUpAbhiH manojJA api zabdato'rthato na hRdayaGgamA bhavantItyAha - 'maNAmAhiM'ti manaH amanti-gacchanti yAstAH tathA tAbhirudAreNa - udAttena svareNa prayuktatvAdarthena vA yuktatvAdudArAbhiH kalyaM ArogyaM aNanti-zabdayantIti kalyANAstAbhiH zivasya - upadravAbhAvasya sUcakatvAcchivAbhiH dhanaM labhante dhane vA sAdhthyo dhanyAstAbhiH maGgale- durita| kSaye sAdhvyo maGgalyAstAbhiH saha zriyA vacanArthazobhayA yAstAH sazrIkAstAbhiH vAgbhiriti sambandhitaM abhinandyamAnaH-samuhAsyamAnaH, 'vahiya'ti nagarAi hastAditi / ito vAcanAnantaramanuzritya likhyate- 'sAiregAi 'nti arddhasaptamairmAsairdvAdaza varSANi yAvat vyutsRSTe kAye parikarmmavarjanatastyate dehe parISahAdisahanatastathA sakSyati utpatsyamAnedhUpasargeSu bhayAbhAvataH kSamiSyatyutsanneSu krodhAbhAvataH titikSiSyati dainyAbhAvataH adhyAsiSyate avicalatayeti, 'jAva gutte'ttikaraNAdidaM dRzyaM - 'esaNAsamie AyANabhaMDamattaniklevaNAsamie' bhANDamAtrAyA AdAne nikSepe ca samita ityarthaH, 'uccArapAsavaNa khela siMghANajahapAriThAvaNiyAsamie' khelo- niSThIvanaM siMghANo- nAsikAzlepmA jahomalaH, 'maNagutte vaigutte kAyagutte' 'gutte' guptatyAd triguptAtmetyarthaH, 'gutsiMdie' svaviSayeSu rAgAdinendriyANAmapravRtteH, 'guttabhacArI' guptaM navabhirbrahmacaryaguptibhI rakSitaM brahma-maithunaviramaNaM caratIti vigrahaH, tathA 'amame' avidyamAnamame| tyabhilApo niranuSaGgavAt 'akiMcaNe'nAsti kiMcaNaM-dravyaM yasya sa tathA, 'chinnagranthe' chinno grantho dhanadhAnyAdistapratibandho vA yena sa tathA, kacit 'kinnagganthe' iti pAThastatra kIrNaH kSiSThaH, 'niruvaleve' dravyato nirmaladehatvAt bhA For Past Use Only muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [03], aMga sUtra [03] ~930~ "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH cibrary.org Page #932 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [9], uddezaka [-], mUlaM [693] + gAthA: (03) prata sUtrAMka [693] -SCRECOM zrIsthAnA- vato bandhahetvabhAvAnirgata upalepo yasmAditi nirupalepaH, etadevopamAnairabhidhIyate-'kaMsapAtIva mukkatoye' kAMsyapA- sthAnA0 isUtra trIva-kAMsyabhAjanavizeSa iva mukta-tyaktaM na lagnamityarthaH toyamiva bandhahetutvAttoyaM-koho yena sa muktatoyaH yathA bhA- uddeza 3 vRttiH banAyAmAcArAGgadvitIyazrutaskandhapaJcadazAdhyayane tathA ayaM varNako vAcya iti bhAvaH, kiyadUraM yAvadityAha-jAva* mahApana Amuhuye'tyAdi, suSTa hutaM-kSiptaM ghRtAdIti gamyate yasmin sa suhutaH sa cAsau hutAzanazca-vahniriti suhutahutAzanasta- caritaM // 464 // dvattejasA-jJAnarUpeNa taporUpeNa vA jvalan-dIpyamAnaH, atidiSTapadAnAM sahaM gAthAbhyAmAha-'kaMseM'gAhA, 'kuMjara' sU0693 gAhA, 'kaMse'tti 'kaMsapAIva mukatoye' saMkhetti 'saMkhe iva niraGgaNe raGgaNaM-rAgAdyuparaJjanaM, tasmAnnirgata ityarthaH, 'jI'tti 'jIva iva appaDihayagaI' saMyame gatiH-pravRttina hanyate asya kathaciditi bhAvaH, 'gagaNe'tti 'gaganamiva nirA-12 lambaNe' na kulagrAmAdyAlambana iti bhAvaH, 'vAye yatti 'vAyuriva appaDibaddhe' prAmAdiSvekarAtrAdivAsAt 'sArapasa-1 lile'tti 'sArayasa lilaM va suddhahiyae' akaluSamanastvAt , 'pukakharapatetti 'pukkharapattaMpiva niruvaleve' pratItaM, 'kumme tti 'kummo iva guttiM die' kacchapo hi kadAcidavayavapazcakena gupto bhavatyevamasAvapIndriyapaJcakeneti, 'vihageM'ti 'vihaga iva viSpamuke' muktaparicchadatvAdaniyatavAsAcceti, 'khagge yatti 'khaggivisANaMva egajAe' khana:-ATavyo jIvastasya viSANa-zRGgaM tadekameva bhavati tadvadekajAta:-ekabhUto rAgAdisahAyavaikalyAditi, "bhAruDe'tti 'bhAruDapakkhIva appa // 464 // matte' bhAruNDapakSiNoH kilaikaM zarIraM pRthaggrIvaM tripAdaM ca bhavati, tau cAtyantamapramattatayaiva nirvAhaM labhete iti tenopameti ||1||'kuNjre'tti 'kuMjaro iva soMDIreM hastIva zUraH kaSAyAdiripUna prati, 'vasabhe'tti 'vasabhI isa jaaythaameN| dIpa anukrama + [872 -876] Mandinrayog muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna-9 samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSaH, navame sthAne na kiMcit uddezakaH vartate ~931~ Page #933 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [9], uddezaka [-], mUlaM [693] + gAthA: (03) prata sUtrAMka [693] gaurivotpannavalA, pratijJAtavastubharanirvAhaka ityarthaH, 'sIhe'tti 'sIho iva duddharise' parIpahAdibhiranabhibhavanIya ityarthaH, nagarAyA cevatti 'maMdaro iva appakaMpe' merurivAnukUlAdyupasagairavicalitasattvaH, 'sAgaramakkhohi'tti makAro'lAkSaNika sAgaravadakSobhaH sAgarAkSobha iti sUtrasUcA, sUtraM ca 'sAgaro iva gaMbhIre' harSazokAdibhirakSobhitatvAditi, 'caMde'tti 'caMde| WIiva somalese anupatApakAripariNAmaH, 'sUretti 'sUre iva dittatee' dIptatejA dravyataH zarIradItyA bhAvato jJAnena, kaNage'tti 'jaccakaNagaMpiva jAyarUmeM jAtaM-labdha rUpa-svarUpa rAgAdikudravyavirahAd yena sa tathA, 'vasuMdharA ceva'tti lavasuMdharA iva sabbaphAsavisahe' sparzA:-zItoSNAdayo'nukUletarAH, 'suhuyahue'tti vyAkhyAtameveti, 'natthI'tyAdi, nAsti tasya bhagavato mahApadmasyAyaM pakSaH, yaduta kutrApi pratibandhaH-sneho bhaviSyatIti, 'aNDae i batti aNDajo-haMsAdiH mamAyamityullekhena vA pratibandho bhavati, athavA aNDaka mayUryAdInAmidaM ramaNakaM mayUrAdeH kAraNamiti pratibandhaH syAdityathabAuNDa paTTasUtrajamiti vA, potajo hastyAdirayamiti vA pratibandhaH syAt, athavA potako bAlaka iti vA,13 athavA potakaM vastramiti vA prativandhaH syAt, AhAre'pi ca vizuddhe sarAgasaMyamavataH pratibandhaH syAditi darzayatichAugahie ibatti avagRhIta-pariveSaNArthamutpAditaM pragRhItaM-bhojanArthamulATitamiti, athavA avagrahikamiti-avagraho syAstIti vasatipIThaphalakAdiH, aupagrahikaM vA daNDakAdikamupadhijAtaM, tathA prakarSeNa graho'syeti pragrahikam-audhikamu. pakaraNaM pAtrAdIni, athavA aNDaje vA potaje cetyAdi vyAkhyeyamikArasvAgamika iti, 'jannaM ti yAM yAM dizaM Namiti vAkyAlabAre tuzabdo vA ayaM tadartha eva, icchati tadA viharnumiti zeSaH, tAM tAM dizaM sa vihariSyatIti samba dIpa anukrama [872 -876] JAMERatindiN Dramom muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ~932~ Page #934 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [693] dIpa anukrama [872 -876] GgasUtravRttiH / / 465 / / "sthAna" - aMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRttiH) mUlaM [ 693 ] + gAthA: zrIsthAnA- ndhaH, saptamyarthA veyaM dvitIyA tasyAM tasyAmityarthaH zucibhUto bhAvazuddhito laghubhUto'nupadhitvena gauravatyAgena ca * 'aNuSpaggaMthe'tti anurUpatayA - aucityena viraterna svapuNyodayAdaNurapi vA sUkSmo'pyalpo'pi pragato grantho - dhanAdiryasya 54 yasmAdvA'sAvanupragranthaH apervRttyantarbhUtatvAdaNupragrantho vA athavA 'aNuppa'tti anarthaH anarpaNIyaH aDhaukanIyaH parepAmAdhyAmikatvAt granthavat dravyavat grantho - jJAnAdiryasya so'nagrantha iti, "bhAvemANe 'ti vAsayannityarthaH, 'aNutareNaM'ti nAstyuttaraM pradhAnamasmAdityanuttaraM tena, 'eva' miti anuttareNeti vizeSaNamuttaratrApi sambandhanIyamityarthaH, 'Alayena' vasatyA vihAreNaikarAtrAdinA ArjavAdayaH krameNa mAyAmAnagaurava krodha lobhanigrahAH guptirmanaH prabhRtInAM tathA satyaM ca dvitIyaM mahAvrataM saMyamazca prathamaM tapoguNAzca anazanAdayaH sucaritaM suSThAsevitaM 'socaviyaM'ti prAkR tatvAcchIcaM ca-tRtIyaM mahAvrataM, athavA 'viya'tti vizva vijJAnamiti dvandvastatazcaitAnyevaitA eva vA 'phala'tti phalapradhAnaH parinirvANamArgo-nirvRtinagarIpathaH satyAdiparinirvANamArgastena, dhyAnayoH - zukladhyAnadvitIyatRtIyabhedalakSaNayorantaraM - madhyaM dhyAnAntaraM tadeva dhyAnAntarikA tasyAM varttamAnasya zukasya dvitIyAdbhedAduttIrNasya tRtIyamaprAptasyetyarthaH, anantamanantaviSayatvAt anuttaraM sarvottamatyAt nirvyAghAtaM dharaNIdharAdibhirapratihatatvAt nirAvaraNaM sarvAvaraNApagamAt kRtsnaM sarvArthaviSayatvAt pratipUrNa svarUpataH paurNamAsIcandravat kevalamasahAyamata eva varaM jJAnadarzanaM pratItaM kevalavarajJAna darzanamiti 'araha'tti arhan aSTavidhamahAprAtihAryarUpapUjAyogAt jino rAgAdijetRtvAt kevalI paripUrNa jJAnAditrayayogAt sarvajJaH sarvavizeSArthabodhAt sarvadaza sakalasAmAnyArthAvabodhAt tatazca saha devaizva vaimAnika Education intimat sthAna [9], uddezaka [-], For Fans Only 9 sthAnA0 uddezaH 3 8 mahApadma caritaM sU0 693 ~933~ // 465 / / www.g [03] muni dIparatnasAgareNa saMkalita ..........AgamasUtra [03], aMga sUtra "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna- 9 samIpe yat uddezaH 3 likhitaM tat mudraNa-doSa:, navame sthAne na kiMcit uddezakaH vartate Page #935 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [9], uddezaka [-], mUlaM [693] + gAthA: (03) prata sUtrAMka [693] +ACASNACASSAMACHAR jyotiSkalakSaNairmatyaizca-manujairasuraizca-bhavanapativyantaralakSaNairyaH sa sadevamAsurastasya lokA-pazcAstikAyAtmakastasya 'pariyAgaM'ti jAtAvekavacanamiti paryAyAn-vicitrapariNAmAn 'jANai pAsaitti jJAsyati drakSyati cetyarthaH, etacca devAdigrahaNaM pradhAnApekSamanyathA sarvajIvAnAM sarvaparyAyAn jJAsyati, ata evAha-'sabbaloe' ityAdi, 'cayaNa ti vaimAnikajyotiSkamaraNaM upapAta-nArakadevAnAM janma tarka-vimarza manA-cittaM manasi bhavaM mAnasikaM-cintitaM vastu bhuktamodanAdi kRtaM ghaTAdi pratiSevitaM-AsevitaM prANivadhAdi AviSkarma-prakaTakriyAM rahakarma-vijanavyApAra jJAsthatItyanuvartate, tathA 'arahA' na vidyate raho-vijanaM yasya sarvajJatvAdasAvarahAH, ata eva rahasyasya-pracchannasyAbhAvo'rahasya tadbhajate ityarahasyabhAgI, taM taM kAlaM Azrityeti zeSA, saptamI veyamatastasmiMstasmin kAla ityarthaH, 'maNasavayasakAietti mAnasazca vAcasazca kAyikazca mAnasavAcasakAyikaM tatra yoge-vyApAre isvatvaM ca prAkRtatvAditi, vartamAnAnAM -vyavasthitAnAM sarvabhAvAn-sarvapariNAmAn jAnan pazyanvihariSyati, 'abhisamecatti abhisametya avagamya, 'sabhAvaNAI'ti saha bhAvanAbhiH prativrataM paJcabhirIryAsamityAdibhiryAni tAni sabhAvanAni tAsAM ca svarUpamAvazyakAnmantavyaM SaDjIvanikAyAn rakSaNIyatayA 'dhammati evaMrUpaM cAritrAtmaka sugatau jIvasya dhAraNAd dharma zrutadharma ca dezayan-prarUpayanniti, atha mahApAsyAtmanazca sarvajJatvAt sarvajJayozca matAbhedAbhede caikasyAyathAvastudarzanenAsarvajJatAprasa GgAdityubhayobhagavAn samAM vastuprarUpaNAM darzayannAha--'se jaheM'tyAdi, 'se' ityathArthoM athazabdazca vAkyopanyAsArthaH PAyathetyupamAnArthaH, 'nAma e'tti vAkyAlaGkAre 'ajo'tti he AryAH ziSyAmantraNaM, 'ege AraMbhaTThANe'tti Arambha 54856564545453 dIpa anukrama [872 -876] ainatorary.om muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ~934~ Page #936 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [693] dIpa anukrama [872 -876] zrIsthAnAGgasUtravRttiH // 466 // "sthAna" - aMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRttiH) sthAna [9], uddezaka [-], mUlaM [ 693 ] + gAthA: Education into 4 eva sthAnaM-vastu ArambhasthAnamekameva, tattatpramattayogalakSaNatvAt tasya yadAha - "sabbo pamatajogo samaNassa u hoi AraMbho" iti, [sarvaH pramattayogaH bhavati AraMbha eva bhramaNasya // ] itaH zeSamAvazyake prAyaH prasiddhamiti na likhitaM, tathA phalakaM pratalamAyataM kA sthUlamAyatameva labdhAni ca sanmAnAdinA'palabdhAni ca nyakkArapUrvakatayA yAni bhakkAdIni tairvRttayo nirvAhA labdhApalabdhavRttayaH, 'AhAkammie i vatti AdhAya-Azritya sAdhUna karmma-sacetanasyAcetanIkaraNalakSaNA acetanasya vA pAkalakSaNA kriyA yatra bhaktAdau tadAdhAkarmma tadevAdhAkasmikam uktaM ca- "saJcitaM jamacittaM sAhUNa'dvAe kIrae jaM ca / acittameva paccara AhAkammaM tayaM bhaNiyaM // 1 // " [ sAdhvarthe sacittaM yadacittaM 4 kriyate acittasya pAkAdi vA tadAdhAkarma bhaNitaM // 1 // ] iha cekAraH sarvatrAgamikaH itizabdo vA'yamupapradarzanArthaparo vA vikalpArthaH, 'uddesiyaM' ti arthinaH pAkhaNDinaH zramaNAnnirgrandhAn voddizya durbhikSAtyayAdau yadbhaktaM vitIryate tadaudezikamiti, uddeze bhavamaudezika mitizabdArthaH, yadvA tathaiva yaduddharitaM sad dadhyAdibhirvimizraya dIyate tApayitvA vA tadapi tathaiveti, ihAbhihitam - "uddesiya sAhumAI omanvaya bhikkhaviyaraNaM jaM ca / uddhariyaM mIseDaM tabiDaM udde siyaM taM tu // 1 // " iti [ avamAtyaye sAdhvAdInuddizya yadbhikSAvitaraNaM yadvA uddhRtaM mizrayitvA tApayitvA dAnaM tadaudezikameva // 1 // ] 'mIsajAe va 'ti gRhisaMyatArthamupaskRtatayA mizra jAtaM - utpannaM mizrajAtaM yadAha - "paDhamaM 3 ciya gihisaMjaya mIsaM uvakkhaDa mIsagaM taM tu // " iti [ prathamameva gRhisaMyata mizramupaskaroti tanmizrameva // ] 'ajjhoyarae'ti svArthamUlAgrahaNe sAdhvAdyarthaM kaNaprakSepaNamadhyavapUrakaH, Aha ca - " saTTA mUladdahaNe ajjhoyara hoi // 466 // Forest Use Only 9 sthAnA0 uddezaH ra mahApadma caritaM sU0 693 ~ 935~ www.ncbrary.org muni dIparatnasAgareNa saMkalita ..........AgamasUtra [03], aMga sUtra [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna- 9 samIpe yat uddezaH 3 likhitaM tat mudraNa-doSa:, navame sthAne na kiMcit uddezakaH vartate Page #937 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [9], uddezaka [-], mUlaM [693] + gAthA: (03) OM + prata sUtrAMka [693] paksavo" iti, [mUlAt svArtha pAke prakSepaH saadhvrthmdhyvpuurkH|| ] 'pUIe'tti zuddhamapi karmAdyavayavairapavitrI-12 kataM pRtika, uktaMca-"kammAvayavasameyaM saMbhAvijai jayaM tu taM pUI // " iti [AdhAkarmAvayavasametaM saMbhAvyate yattatpUtikaM // ] 'kIe'tti dravyeNa bhAvena vA krItaM-svIkRtaM yattatkrItamiti, yato'bhyadhAyi-"dabAiehi kiNaNaM sAhUgaDhAi kIyaM tu // " iti [dravyAdyaiH krINanaM sAdhvartha taskrItantu // ] 'pAmicaM' apamityaka-sAdhvarthamuddhAragRhItaM, yato'bhihitam-"pAmi sAhUNaM aThA ucchidiu~ diyAveI" iti [sAdhvadha udyatakaM gRhItvA dadAti prAmityaka] 'AccheyaM balAd bhRtyAdisakamAcchidya yatsvAmI sAdhave dadAti, bhaNitaM ca-"acchejja cAchiMdiya jaM sAmI bhiccamAINaM" iti [ bhRtyAdibhya Acchidya yatsvAmI datte tadAcchecaM ] "anisRSTaM sAdhAraNaM bahUnAmekAdinA ananujJAtaM dIyamAna, Aha ca-"aNisa? sAmannaM goTThiyamAINa dayau egassa" iti [goSThyAdInAM sAmAnya ekasya dadato'nisRSTaM // abhyAhRtaM svagrAmAdibhya AhRtya yaddadAti, yato'vAci-"saggAmaparaggAmA jamANiyaM abhihaDaM taya hoi" iti [svagrAmaparagrAmAcadAnItaM tadabhyAhRtaM bhavati / / ] [adhyavapUrakAdInAM svarUpamuktaM na tu vyutpattirityAha-'eSA'mityAdi]] &AeSAM zabdArthaH prAyaH prakaTa eveti, kAntArabhakkAdaya AdhAkAdibhedA eva, tatra kAntAraM-aTavI tatra bhakta-bhojanaM yatsAdhvAdyarthaM tattadhA, evaM zeSANyapi, navaraM glAno-rogopazAntaye yaddadAti glAnebhyo vA yad dIyate, tathA baI likAmeghADambaraM tatra hi vRSTyA bhikSAbhramaNAkSamo bhikSukaloko bhavatIti gRhI tadarthe vizeSato bhakta dAnAya nirUpayatIti, prA. ghUrNakA-AgantukAH bhikSukA eva tadarthaM yadbhaktaM tattathA, prAghUrNako vA gRhI sa yaddApayati tadartha saMskRtya tattathA, mUla dIpa anukrama [872 -876] Janatarary.om muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ~936~ Page #938 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [693] dIpa anukrama [872 -876] "sthAna" - aMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRttiH ) mUlaM [ 693 ] + gAthA: GgasUtravRtiH // 467 // sthAna [9], uddezaka [-], zrIsthAnA- punarnavAdInAM tasya bhojanaM tadeva vA bhojanaM bhujyata iti bhojanamitikRtvA, kandaH- sUraNAdiH phalaM trapuSyAdi bIjaM 4 dADimAdInAM haritaM madhuratRNAdivizeSaH, jIvavadhanimittatvAccaiSAM pratiSedha iti / 'paMcamahavvaie' ityAdi prathamapazcimatI|rthakarANAM hi paJca mahAvratAni zeSANAM mahAvidehajAnAM ca catvArIti paJcamahAvratikaH, evaM saha pratikramaNena - ubhayasandhyamAvazyakena yaH sa tathA anyeSAM tu kAraNajAta eva pratikramaNamiti, uktaM ca "sapaDikamaNo dhammo purimassa ya pacchi | massa ya jiNassa / majjhimayANa jiNANaM kAraNajAe paDikamaNaM // 1 // " iti [pUrvasya pazcimasya jinasya sAdhoH sapratikramaNo 1 sU0 693 dharmaH madhyamajinasAdhUnAM kAraNajAte pratikramaNaM // 1 // ] tathA avidyamAnAni - jinakalpika vizeSApekSayA asasvAdeva haiN| sthavirakalpikApekSayA tu jIrNamalinakhaNDitazvetAlpatvAdinA celAni-vastrANi yasmin sa tathA dharmmaH- cAritraM, na ca sati cele acelatA na loke pratItA, yata uktam- "jaha jalamavagAhaMto bahucelo'vi siraveDhiyakaDillo / bhannai naro acelo taha muNao saMta celAvi // 1 // " [ yathA jalamavagAhayan bahucelo'pi ziroveSTitakaTIvastraH naro'celo bhaNyate tathA munayaH saccelA api // 1 // ] ataH "parisuddhajunna kucchi yathovAniya akSa bhoga bhogehiM / muNao mucchArahiyA saMtehiM avelayA hoti // 1 // [ zvetajIrNakuthita stokAniyatAnyabhogabhogaiH mUrcchArahitA munayaH satsvapi acelakA bhavanti // 1 // ] ( aniyatairanyabhoge ca sati bhogyairityarthaH na ca vastraM saMsaktirAgAdinimittatayA cAritravighAtAyAdhyAtmazuddheH zarIrAhArAdivaditi, na hi zarIrAdyUkAdisaMsaktirna bhavati rAgo vA notpadyate, uktaM ca---"aha kuNasi thulavatthAiesa | mucchaM dhuvaM sarIre'vi / akejadullabhatare kAhiti mucchaM viseseNaM // 1 // " iti [ sthUlavastrAdiSu mUrcchAmatha karoSi dhurva For Parts at Use Only 9 sthAnA0 uddezaH 3 mahApadma caritaM ~937~ // 467 // www.janbay.org muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [03], aMga sUtra - [ 03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna- 9 samIpe yat uddezaH 3 likhitaM tat mudraNa-doSa:, navame sthAne na kiMcit uddezakaH vartate Page #939 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [ 693] dIpa anukrama [872 -876] "sthAna" - aMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRttiH ) sthAna [9], uddezaka [-], mUlaM [ 693 ] + gAthA: zarIre'pi akreyadurlabhatare vizeSeNa mUrcchA kariSyasi // 1 // ] ( akrayaNIya ityarthaH > adhyAtmazujyabhAve'celakatvamapi na cAritrAya, yathoktam - " apariggahAci parasaMtiesu mucchA kasAyadosehiM / aviNiggahiyappANo kammamalamaNaMtamajIte // 1 // " [ aparigrahA api parakIyeSu mUrcchAkapAyadoSaH avinigRhItAtmAnaH anantaM karmamalamarjayanti // 1 // ] iti, | jinodAharaNAdacelakatvameva zreya iti na vaktavyametat, yato'bhyadhAyi - "na parovaesavisayA na ya chaumatthA parovaesapi / diMti na ya sIsavaggaM divakhaMti jiNA jahA savve // 1 // taha sesehi ya savvaM karja jai tehiM savvasAhammaM evaM ca kao tirathaM? na cedacetti ko gAho ? // 2 // [ jinAH sarve na paropadezavazagAH na ca chadmasthAH / parasyopadezamapi naca dadati na ca ziSyavarga dIkSayaMti yathA // 1 // tathA zeSaizca sarva kArya yadi taiH sarvasAdharmya evaM ca kutaH | tIrtha? na cedacela iti ko grAhaH ( AgrahaH) // 2 // ] api ca- ucitacelasadbhAve cAritradhamrmmo bhavatyeva tadupakAritvAccharIrAhArAdivaditi, atha kathaM celasya cAritropakAriteti cet, ucyate, zItAditrANato jIvasaMsaktinimittatRNapa rihArAdihetutvAt uktaM ca-- "taNagahaNAnalasevAnivAraNA dhammasukajhANaTTA diI kapparagahaNaM gilANamaraNaTTayA ceva // 1 // " iti [ tRNagrahaNAnalasevAnivAraNAya dharmazukrudhyAnArthaM kalpagrahaNaM dRSTaM gThAnArthAya maraNArthAya caiva // 1 // ] tathA 'sejjAyare' ti zerate yasyAM sAdhavaH sA zayyA tathA tarati bhavasAgaraM iti zayyAtarI vasatidAtA tasya piNDo bhaktAdiH zayyAtarapiNDaH, sa ca azanAdi 4 rvakhAdi 4 zUcyAdi 4 zveti, tagrahaNe doSAstvamI- "titthaMkarapaDikuTTo annAyaM uggamo'vi ya na sujjhe / avimuktI alAghavatA duihasejA viuccheo // 1 // " iti [ tIrthakarapratikruSTaH a For Fans Only muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [03], aMga sUtra [03] ~938~ "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH Page #940 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRttiH ) sthAna [9], uddezaka [-], mUlaM [693] + gAthA: (03) vRttiH prata sUtrAMka [693] // 468 // % % zrIsthAnA- jJAtatvamudgamo'pi ca na zujyati avimuktiralAghavatA durlabhA zayyA byucchedazca // 1 // " rAjJaH-cakravartivAsudevAdeHsthAnA0 gasUtraIR piNDo rAjapiNDaH, idAnImubhayorapi jinayoH samAnatAnigamanArthamAha-'jassIla'gAhA, yo zIlasamAcArI-svabhA- uddezaH 3 vAnuSThAne yasya sa yacchIlasamAcAraH tAyeva zIlasamAcArau yasya sa tatheti // mahApadmajino hi mahAvIravaduttaraphAlgunI- pazcAdbhAganakSatrajanmAdivyatikara iti nakSatrasambandhAnakSatrasUtra | vimAnakuNA NakvattA caMdassa pacchaMbhAgA paM0 saM0-abhitI samaNo dhaNiTThA revati assiNi magasira pUso / ityo cittA ya | lakaratIsahA paThabhAgA Nava havaMti // 1 // (sU0 694) ANatapANataAraNacutesu kappesu vimANA Nava joyaNasayAI uddhaM ntaradvIunnatteNaM paM0 (sU0 695) vimalavAhaNe NaM kulakare Nava dhaNusatAI uddhaM uccatteNaM hullA (sU0 696) usame NaM arahA pavIthInokosalite NaM imIse osappiNIe Navahi sAgarovamakoDAkoDIhiM biIkaMtAhi titthe pavattite (sU0697) paNadaMta- kaSAyakulaDhavaMtagUDhadaMtasuddhadaMtadIvANaM dIvA vaNavajoyaNasatAI AyAmavikkhaMbheNaM paNNatA (sU0698) subAssa NaM mahAga- lakoTIpAhassa Nava vIhIo paM0 ta0-hayavIhI gatavIhI NAgavIhI vasahavIhI govIhI uragayIhI avavIhI mitavIhI vesA- papudgalAH garavIhI (sU0699) navavidhe nokasAyaveyaNijje kamme paM0 ta0-ityivete purisadete NapuMsagate hAse ratI araha sU0694bhaye soge duguMche (sU0700) caridiyANaM Nava jAikulakoDIjoNipamuhasayasahassA paNNatA, bhuyagaparisappathalayara 703 paMciMdiyatirikkhajoNiyANaM navajAikulakoDijoNipaguhasayasahassA paNNattA (sU0701) jIvA NaM NavaTThANani- | // 468 // vattite poggale pAvakammacAte ciNisu vA 3 puDhavikAiyanivacite jAva paMciMditanivatite, evaM ciNauvaciNa jAva Ni % dIpa anukrama % [872 % -876] wwjanatarary.om muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna-9 samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSaH, navame sthAne na kiMcit uddezakaH vartate ~939~ Page #941 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [9], uddezaka [-], mUlaM [703] (03) * * * * * * * prata sUtrAMka [703] * * jarA ceva (sU0702) Nava paesitA khaMdhA arNatA paNNattA navapaesogADhA poggalA arNatA paNNattA jAva NavaguNa lukkhA poggalA aNatA paNNattA (sU0703) navamaM ThANaM navamajhayaNaM samattaM // kaNThavaM, ca navaraM 'pacchaMbhAga"ti pazcAdbhAgazcandreNa bhogo yeSAM tAni pazcAdbhAgAni candro'tikramya yAni bhule, pRSTha 2 mAdatvetyarthaH, 'abhiI gAhA, assIi'tti azvinI matAntaraM punarevam-"assiNibharaNI samaNo aNurAhadhaNidvarevaIso / miyasirahattho cittA pacchimajogA muNeyacA // 1 // " iti [azvinI bharaNI zravaNaM anurAdhA dhaniSThA revatI puSyaH magaziraH hastazcitrA pazcimayogAni jJAtavyAni // 1 // ] nakSatravimAnavyatikara ukta iti vimAnavizeSavyatikarasUtra, vyaktaM / anantaraM vimAnAnAmuccatvamuktamiti kulakaravizeSasyoccatvasUtra kulakarasambandhAdRSabhakulakarasUtraM RSabho manuSya ityantaradIpajamanuSyakSetravizeSapramANasUtraM ca, sugamAni caitAni, navaraM dhanadantAdayaH saptamA antaradvIpAH / navayojanazatAnItyuktamiti samadharaNItalAdupariSTAnnavayojanazatAbhyantaracAriNo grahavizeSasya vyatikaramAha-sukkasse tyAdi, zuRsya mahAgrahasya nava vIthaya:-kSetrabhAgAH prAyastribhitribhirnakSatrairbhavanti, tatra hayasaMjJA vIthI hayavIthItyevaM sarvatra, saMjJA ca vyavahAra vizeSArtha, yA ceha hayavIthI sA'nyatra nAgavIthIti rUDhA nAgavIdhI cairAvaNapadamiti, etAsAM ca lakSaNaM bhadrabAhuprasiddhAbhirAryAbhiH krameNa likhyate-bharaNI svAtyAgneyaM 3 nAgAkhyA 1 vIthiruttare mAgeM / rohiNyAdi 3ribhAkhyA 2 cAdityAdiH suragajAkhyA 3 // 1 // (AgneyaM-kRttikA, AdityaM punarvasuriti) vRSabhAkhyA 4 paivyAdiH 3 zravaNAdi 3madhyame jaragavAkhyAH 5 / proSThapadAdi 4 catuSke govIdhi 6 stAsu madhyaphalam // 2 // (paiJyaM-1 * dIpa anukrama [887] ***** ** JABERatininim muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ~940~ Page #942 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [9], uddezaka [-], mUlaM [703] (03) vRttiH prata sUtrAMka [703] zrIsthAnA- maghA madhyame iti-mArge proSThapadA-pUrvabhadrapadA > ajavIthI 7 hastAdi 4 maMgavIdhI 8 vaindradevatAdi syAt / dakSiNa- 9 sthAnA. sUtra- mArge vaizvAnASADhavayaM brAhvayam // 3 // (indra devatA--jyeSThA brAhRyAmabhijiditi > etAsu bhRgurSicarati nAgagarAva- | uddezaH3 tISu vIthiSu cet / bahu varSet parjanyaH sulabhauSadhayo'rthavRddhizca // 4 // pazusaMjJAsu ca 3 madhyamasasyaphalAdiryadA caredpa zcAdbhAga bhRgujaH / ajamRgavaizvAnaravIdhiSvarthabhayAdito lokaH / / 5 // iti / vIdhivizeSacAreNa ca zukrAdayo grahA manujAdI- vimaanku||469|| nAmanugrahopaghAtakAriNo bhavantIti dravyAdisAmayyA karmaNAmudayAdisadbhAvAditesambandhAt prastutAdhyayanAvatAri karma- lakaratIsvarUpamAha-'navavihe'tyAdi, iha nozabdaH sAhacaryArthaH kaSAyaiH-krodhAdibhiH sahacarA nokaSAyAH, kevalAnAM naiSAM prArthAntaradvIprAdhAnyaM kintu yairanantAnubandhyAdibhiH sahodayaM yAnti tadvipAkasadRzameva vipAkamAdarzayantIti, budhagrahavadanyasaMsarga- pavIthIno manuvarttante, evaM ca nokaSAyatayA vedyate yatkarma tannokaSAyavedanIyamiti, taba yadudayena striyAH puMsyabhilASaH pitto- kaSAyakukAdayema madhurAbhilASavat sa phuphukAgnisamAnaH strIvedaH, yadudayena puMsaH striyAmabhilApaH zleSmodayAdamlAbhilASavat hAlakoTIpAdasa dAvAgnijvAlAsamAnaH puMvedo, yadudaye napuMsakasya khIpuMsayorubhayorabhilASaH pittazleSmaNorudaye majitAbhilASa-12 papudgalAH vat sa mahAnagaradAhAgnisamAno napuMsakaveda iti, yadudayena sanimittamanimittaM vA hasati tatkarma hAsya, yadudayena saci- sU0694ttAcitteSu bAhyadravyeSu jIvasya ratirutpadyate tadratikarma, yadudayena teSvevAratirutpadyate tadaratikarma, yadudayena bhayavarji-II 703 tasyApi jIvasyehalokAdi saptaprakAraM bhayamutpadyate tadbhayakarma, yadudayena zokarahitasyApi jIvasyAkrandanAdiH shokohaa||49 jAyate tacchokakarmeti, yadudayena ca viSThAdibIbhatsapadArthebhyo jugupsate tajjugupsAkamrmeti / anantaraM karmoktaM, tadvazava-1 dIpa anukrama [887] SaamlaiatuMR ainatorary.om muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna-9 samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSaH, navame sthAne na kiMcit uddezakaH vartate ~941~ Page #943 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [9], uddezaka [-], mUlaM [703] (03) % % tinazca nAnAkulakoTIbhAjo bhavantIti kulakoTisUtre tadgatAzca karma cinvantIti cayAdisUbaSaTuM, karmApudgalaprastAvAt pudgalasUtrANi, sugamAni caitAni, navaraM 'nava jAI'tyAdi, caturindriyANAM mAtI yAni kulakoTInAM yonipramukhANAM-yonidvArakANAM zatasahasrANi tAni tathA, bhujairgacchantIti bhujagAH-godhAdaya iti / iti navamasthAnakavivaraNam / / % 1 prata sUtrAMka [703] dIpa anukrama [887] CAKACACCALCCARCISCE BREARTeam892098 iti zrImadabhayadevAcAryaviracite sthAnAsyatRtIyAGgavivaraNe navasthAnakAkhyaM navamamadhyayanaM samAptam // zlokAH 707 sthA0 72 C handrarary.om muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: atra navamaM sthAnaM parisamAptaM ~942~ Page #944 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [10], uddezaka [-], mUlaM [704] (03) ya atha dazamasthAnAdhyayanam / 10sthAnA. zrIsthAnA sUtravRttiH OM4 prata sUtrAMka [704] lokasthitiH // 470 // sU0704 * * atha saGkhyAvizeSasambandhameva dazasthAnakAdhyayanamArabhyate, asya ca pUrveNa sahAyamabhisambandhaH-anantarAdhyayane jIvAjIvA navatvena prarUpitA iha tu ta eva dazatvena nirUpyanta ityevaMsambandhasya caturanuyogadvArasyAsvedamAdi sUtram- dasavidhA logahitI paM0 ta0-jaNNaM jIvA udAittA 2 tattheva 2 bhujo 2 paJcAyaMti evaM egA logaTTitI paNNattA 1 jaNaM jIvANaM satA samiyaM pAve kamme kajati evaMpegA logahitI paNNattA 2 jaNaM jIvA sayA samitaM mohaNije pAve kamme kAti evaMpegA logadruitI paNNatA 3 Na evaM bhUtaM vA bhavvaM vA bhavissati vA jaM jIvA ajIvA bhavissaMti ajIvA vA jIvA bhavisaMti evaMppegA chogahitI paNNatA 4 Na evaM bhUtaM 3 jaM tasA pANA borichajissaMti thAvarA pANA vocchijissaMti tasA pANA bhavissaMti vA evaMpegA logadvitI paNNattA 5 Na evaM bhUtaM 3 je loge aloge bhavissati aloge vA loge bhaghissati evaMppegA logahitI paNNattA 6 Na evaM bhUtaM vA 3 je loe aloe pavissati aloe vA loe pavissati evaMppegA logadvitI 7 jAva tAva loge tAva tAva jIvA jAva tAva jIvA tAva tAva loe evaMppegA logahitI 8 jAva tAva jIvANa ta poggalANa ta gatiparitAte tAva tAva loe jAva tAva loge tAva tAva jIvANa ya poggalANa ta gatiparitAte evaMpegA logadvitI 9 sabbesuvi NaM logatesu abaddhapAsapuTThA poggalA luksattAte kajati jeNaM jIvA va poggalA ta no saMcAyati bahinA logatA gamaNayAte evaMppegA logaDitI paNNacA 10 (sU0704) dIpa anukrama [888] * *% 54554 470 // % % % muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: atha dazamaM sthAnaM Arabhyate atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna- samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSaH, dazame sthAne na kiMcit uddezakaH vartate ~943~ Page #945 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRttiH ) sthAna [10], uddezaka [-], mUlaM [704] (03) prata sUtrAMka [704] 'dasavihA logeMtyAdi, asya ca pUrvasUtreNa sahAyamabhisambandhaH-pUrva navaguNarUkSAH pudgalA anantA ityuktaM te cAsaGkhyeyapradeze loke saMmAntIti lokasthitirataH saivehocyate ityevaMsambandhasyAsya vyAkhyA, ihApi saMhitAdicarcaH | prathamAdhyayanavat kevalaM lokasya-pazcAstikAyAtmakasya sthitiH-svabhAvaH lokasthitiyedityuddeze Namiti vAkyAlaGkAre | hai'uddAitta'tti apadrAya mRtvetyarthaH, 'tattheva'tti lokadeze gatau yonau kule vA sAntaraM nirantaraM baucityena bhUyo bhUya: punaH punaH 'pratyAjAyante' pratyutpadyanta ityevamapyekA lokasthitiriti, apizabda uttaravAkyApekSayA, apiH kacinna TU zyate, atha dvitIyA-'janna' mityAdi, sadA-pravAhato'nAdyaparyavasitaM kAle 'samiya'ti nirantaraM pApaM karma-jJAnA varaNAdikaM sarvamapi mokSavivandhakatvena sarvasyApi pApatvAditi kriyate-badhyate ityevamapyekA anyetyarthaH, satataM karma-18 bandhanamiti dvitIyA 2,'mohaNije ti mohanIyaM pradhAnatayA bhedena nirdiSTamiti satataM mohanIyabandhanaM tRtIyA 3, jIvAjIvAnAmajIvajIvatvAbhAvazcaturthI -4, basAnAM sthAvarANAM cAvyavacchedaH paJcamI 5, lokAlokayoralokalokatve& nAbhavanaM SaSThI 6, tayorevAnyo'nyApravezaH saptamI 7,'jAva tAva loe tAva tAva jIva'tti yAvallokastAvajjIvAH, yAvati kSetre lokavyapadezastAvati jIvA ityarthaH, 'jAva tAva jIvA tAva tAva loe'tti, iha yAvajjIvAstAvattA-17 * valloko, yAvati yAvati kSetre jIvAstAvatkSetraM loka iti bhAvArthaH, 'jAva tAtyAdivAkyaracanA tu bhASAmAtramitya-13 TamI 8, yAvajjIvAdInAM gatiparyAyastAvaloka iti navamI 9, sarveSu lokAnteSu 'abaddhapAsapuTTha'tti baddhA-gADhazleSAH pAcaspRSTAH-chuptamAtrA ye na tathA te'baddhapAvaspRSTAH rUkSadravyAntareNeti gamyate tatsampakoMdajAtarUkSapariNAmAH santa dIpa anukrama [888] IBEastr K inraryom muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ~944~ Page #946 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [ 704] dIpa anukrama [ece] zrAsthAnA GgasUtravRttiH // 471 // "sthAna" - aMgasUtra-3 ( mUlaM + vRttiH) uddezaka [-], mUlaM [ 704 ] sthAna [10], 10 sthAnA. uddezaH iti bhAvaH, lokAnte svabhAvAt pudgalAH rUkSatayA kriyante- rUkSatayA pariNamanti, athavA lokAntasvabhAvAdyA rUkSatA * bhavati tathA te pudgalA abaddhapArzvaspRSTAH parasparamasambaddhAH kriyante, kiM sarvadhA?, naivaM, api tu tenetyasya gamyamA4. natvAttena rUpeNa kriyante yena jIvAH sakarmmapudgalAH, puGgalAzca paramANvAdayo, 'no saMcAyati'tti na zaknuvanti bahi- 1 nirdhArAcAH stAlokAntAd gamanatAyai gantumiti, chAndasattvena tumarthe yuTUpratyayavidhAnAditi, evamapyanyA lokasthitirdazamI, zeSaM kaNThyamiti // lokasthitereva viziSTavaktRnisRSTA api zabdapuGgalA lokAnta eva gacchantIti prastAvAcchandabhedAnAha - dasavihe sadde paM0 [saM0 nIhAri 1 piMDime 2 lukkhe 3, mine 4 janAri 5 iva / dIhe 6 rahasse 7 puhute 8 ta kAkaNI 9 khikhiNissare 10 // 1 // ( sU0 705) dasa iMdiyatyAtItA paSNatA paM0 [saM0 deseNavi ege sahAI surNa sabveNavi ege sahAI sujiMsu deseNavi ege rUvAI pAsisu savveNavi ege ruvAI pAsiMdhu, evaM gaMdhAI rasAI phAsAI jaba sabveNavi ege phAsAI paDhisaMvedeMsu, dasa iMdiyatthA pahuppannA paM0 [saM0 deseNadi ege sadAI surNeti sabveNavi eMge sadA suNeti, evaM jAva phAsAI, dasa iMdiyatyA aNAgatA paM0 [saM0 deseNavi ege sahAI suNirasaMti sabveNavi ege sahAI suNessaMti evaM jAva sabvegavi ege phAsAI paDhisaMvedessaMti (sU0706) 'dasavihe' ityAdi, 'nIhArI' silogo, nirhArI ghoSavAn zabdo ghaNTAzabdavat piNDena nirvRttaH piNDimo-ghoSava jitaH DhakkAdizabdavat rUkSaH kAkAdizabdavat bhinnaH kuSThAdyupahatazabdavat jharjharito jarjarito yA satazrIrukaraTikAdivAzabdavat dIrgho dIrghavarNAzrito dustravyo vA meghAdizabdavat isvo-hasvavarNAzrayo vivakSayA laghurvA zrINAdi For Fans Only 4 ~945~ zabdAH i ndriyArthAH sU0 705 706 // 471 / / www.janbay.org muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra - [ 03], aMga sUtra [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna- samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSa:, dazame sthAne na kiMcit uddezakaH vartate Page #947 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [10], uddezaka [-], mUlaM [706] (03) prata sUtrAMka [706] zabdayat , 'puhase yatti pRthaktve-anekatve, ko'!I-nAnAsUryAdidravyayoge yA svaro yamalazAhAdizabdavat sa mRyatva iti, 'kAkaNIti sUkSmakaNThagItadhvaniH kAkalIti yo rUDhaH 'khiMkhiNI'ti kiMkiNI-zudraghaNTikA tasyAH svaro-dhvaniH | kiGkiNIsvaraH / manantaraM zabda ukkA, sa cendriyArya iti kAlabhedenendriyArthAn prarUpayansUtratrayamAha-dasa iMkhiyetyAdi, kaNThyaM, navaraM 'deseNacitti vivakSitazabdasamUhApekSayA dezena-dezataH kAMzcidityarthaH, ekaH kazcichutvAniti / / 'sabveviti sarvatayA sarvAnityarthaH, indriyApekSayA vA zrotrendriyeNa dezataH sambhinmotolabdhiyuktAvasthAyAM saH18 ndriyaH sarvato'dhacaikakarNena dezata ubhAbhyAM sarvataH, evaM sarvatra, 'paDappannati atyusamA vartamAnAH / indriyArthAzca punna-18/ ladharmA iti pudgalasvarUpamAha dasahiM ThANehimacichane poggale calejjA, 0-AhArijamANe vA calejA pariNAmenamANe vA calegA ussasijamANe kA balemA nissasikAmANe vA calejA vedemANe vA calejA NijarijamANe vA calejA viubijamANe vA calejA parivArijamANe vA calekA jakkhAti? vA calejyA vAsapariggahe vA calekhA (sU0 1800) ksahiM chANehiM kodhuphtI siyA taM0-gaNubhAI me sadapharisarasarUvagaMdhAimabaharisu 1 amaNunAI me sahapharisarasarUvagaMdhAI avaharisu 2 maNuNNAI me sapharisarasarUvagaMdhAI avAhada 3 amaNumAI meM sahapharisAvAMdhAI 'savaharati 4 maNuSNAI meM sara jAva akharizsati 5 zramaNuSaNAI me saha gAva uvaharissati 6 maNuSNAI me sara jAca gaMdhAI avaharisu vA bhavAharada avaharisAti-amaNuNAI me saha jAca cavaharisuthA uvaharati uvaharissati 8 gANNAmaNuSNAI sarajAma avaharisu avAI ECRACANCE dIpa anukrama [891] Allionary.org muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [3], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ~946~ Page #948 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [708] dIpa anukrama [893] zrIsthAnA nasUtra vRttiH // 472 // Jus Educato ***** "sthAna" - aMgasUtra-3 ( mUlaM + vRttiH) mUlaM [708 ] sthAna [10], uddezaka [-], rati avaharissara upahariM udarati uharissati 9 ahaM ca NaM AyariyaDavajjhAyANaM sammaM baTTAmi mamaM ca NaM AyariuvajjhAyA micchraM paDivannA 10 (sU0 708) dusavidhe saMjame paM0 [saM0 puDhacikAtitasaMjame jAva vaNassatikAyasaMjame beiMditasaMjame divasaMjame caDhariMdivasaMjame paMcidiyasaMjame ajIvakAyasaMjame dasavidhe asaMjame paM0 saM0--- puDhavikAtita asaMjame Au0 teDa0 vADa0 vaNassati0 jAva ajIvakAyaasaMjame / isavidhe saMvare paM0 taM-soliMdiya saMvare jAva phArsiditasaMvare maNa0 vaya0 kAya0 uvakaraNasaMvare sUcIkusaggagasaMvare / savidhe asaMvare paM0 [saM0 sotiMditajasaMvare jAva sUcIkusaggaasaMvare ( sU0 709 ) pujalacalanA kodhotpati hetavaH saM yamAdyAH 709 'dasahI' tyAdi spaSTaM, navaraM 'acchinne' tti acchinnaH - apRthagbhUtaH zarIre vivakSitaskandhe vA sambaddhaH calet-sthAnAntare gacchet 'AhArejamANe'tti AhiyamANaH khAdyamAnaH pudgalaH AhAre vA abhyavAhiyamANe sati pudgalazlet pariNa- sU0 707myamAnaH pudgala evodarAgninA khalarasabhAvena pariNamyamANe vA bhojane ucchrayamAnaH ucchrAsavAyupudgalaH ucsyamAne 4 vA-ucchasite kriyamANe evaM niHzvasyamAno niHzvasyamAne vA vedyamAno nirjIryamANazca karmmapudgalo'thavA bedyamAne ni. jIryamANe ca karmmaNi vaikriyamANo vaikriyazarIraratayA pariNamyamAnaH vaikriyamANe vA zarIre paricAryamANo-maithunasaM | jJAyA viSayI kriyamANaH zukrapudgalAdiH parivAryamANe vA bhujyamAne strIzarIrAdau zukrAdireva yakSAviSTo bhUtAdyadhi- 4 SThitaH yakSAviSTe vA sati puruSe yakSAveze vA sati taccharIralakSaNaH pudgalaH vAtaparigato- dehagata vAyupreritaH vAtaparigate vA dehe sati bAhyavAtena votkSipta iti / pudgalAdhikArAdeva pugaladharmAnindriyArthAnAzritya yadbhavati tadAha - 'dasahI' // 472 // For Fans Only 10 sthAnA. uddezaH 2 ~947~ janesbrary org [03], aMga sUtra [03] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna- samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSa:, dazame sthAne na kiMcit uddezakaH vartate Page #949 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRttiH ) sthAna [10], uddezaka [-], mUlaM [709] (03) 15 OMOMOM prata sUtrAMka [709]] 4tyAdi gatArtha navaraM sthAnavibhAgo'yam-tatra manojJAn zabdAdIna me'pahRtavAnityevaM bhAvayataH krodhotpattiH syAdityekaM, haiM evaM amanojJAnupahRtavAn-upanItavAn, iha caikavacanabahuvacanayone vizeSaH prAkRtatvAditi dvitIyaM, evaM vartamAnani dezenApi dvayaM bhaviSyatApi dvayamityevaM SaT, tathA manojJAnAmapahArataH kAlatrayanirdezena saptamaH, evamamanojJAnAmupahArato'STama, manojJAmanojJAnAmapahAropahArataH kAlatrayaniheMzena navarma, ahaM cetyAdi dazamaM 'micchati vaiparItyaM vizeSeNa pratipannau vipratipannAviti / kodhotpattiH saMyaminA nAstIti saMyamasUtraM, saMyamavipakSazcAsaMyama ityasaMyamasUtramasaMyamavipakSaH saMvara iti saMvarasUtra saMvaraviparIto'saMvara ityasaMvarasUtraM, sugamAni caitAni, navaramupakaraNasaMvaraH-apratiniyatAkalpanI yavasvAdyagrahaNarUpo'thavA viprakIrNasya vakhAdyupakaraNasya saMvaraNamupakaraNasaMvaraH, ayaM caudhikopakaraNApekSA tathA zUcyAH * kuzAgrANAM ca zarIropaghAtakatvAdyasaMvaraNaM-saGgopanaM sa zUcIkuzAgrasaMvaraH, eSa tUpalakSaNatvAtsamastIpagrahikopakaraNApekSo draSTavyaH, iha cAntyapadadvayena dravyasaMvarAvuktAviti / asaMvarasyaiva vizeSamAha dasahi ThANehi maharmatIti dhamijA, taM0-jAtimateNa vA kulamaeNa vA jAva issariyamateNa vA 8 NAgasupannA vA meM aMtitaM habbamAgacchaMti 9 purisadhammAto vA me uttarite ahodhite NANadasaNe samuppanne 10 (sU0710) dasavidhA samAdhI paM0 20-pANAtiSAyaveramaNe musA0 adinnA0 mehuNa0pariggahA0 IritAsamitI bhAsAsamitI esaNAsamitI AyANa. uJcArapAsavaNakhelasiMghANagapArihAvaNitAsamitI, dasavidhA asamAdhI paM0 ta0-pANAtivAte jAva pariggahe IritA:samitI jApa udhArapAsavaNakhelasiMghANagapAridvAvaNiyA'samitI (sU0 711) dasavidhA pavvajA paM0 saM0-uMdA 1 dIpa anukrama [894] *5*555 PRAMIntaryam muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ~948~ Page #950 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [10], uddezaka [-], mUlaM [712] + gAthA (03) zrIsthAnAsUtra SAKACK vRttiH // 473 // prata sUtrAMka [712]] rosA 2 parijunA viNA 4 praLissutA 5 yeva / sAraNitA 6 rogiNItA 7 aNAditA 8 devasamatI 5 // 1 // 10sthAnA. pacchANuvaMcitA 10 1 dasavidhe samaNadhamme paM0 20-vaMtI muttI ajaye marave lAghave sace saMjame tave citAte zrama- | uddezaH 3 paramAle rasaviNe vevAvace paM0 0-AyariyaveyAbace 1 ubajjhAyaveyAvace 2 theraveyAvace 3 tabassi0 4 gilANa. 5 stambhAH seha0 kucha. 7 gaNa. 8 saMghayAvace 9 sAhammiyavevAvace 10(sU0 712) / savidhe jIvapariNAme paM0 samAdhI[saM0-gati pariNAye iMditapariNAme kasAyapariNAme lesA jogapariNAme uvaoga0 NANa. saNa carita0 detapariNAme / dAtarepravrajyAdasapidhe ajIvapariNAme paM0, taM0-dhaNapariNAme gati0 saMThANapariNAme meda0 vaNNa rasa. gaMdha. phAsa. *zramaNadhaagurulahu0 sarapariNAme (sU0 713) 4 mavaiyA 'sahI'tyAdi, spaSTa, navaraM 'ahamaMtIti ahaM aMtA iti anto-jAtyAdiprakarSaparyanto'syAstItyantaH ahamevAtya jIvA jIvaparijAtyAdibhiruttamatyA paryamtavattI, athavA'nusvAraprAkRtatayeti ahaM atiH-ati zayavAniti evaMvidhollekhena 'caMbhijati hai stanIyAt-stabdho bhavet mAdityaH, yAvatkaraNAt 'balamaeNa rUvamaeNa suyamapaNa tavamaeNa lAbhamaeNeti zya, NAma: tathA 'nAgasuboti nAgakumArAH suparNakumArAva yA vikalpArthaH me-mama antika-samIpaM 'habba'zIpramAgacchantIti. sU0710 |puruSANAM-prAkRtapuruSANAM dharmo-jJAnaparyAyalakSaNastasmAdvA sakAzAt uttara:-pradhAnaH sa evautsarika: "ahodhiyati ni-II 19 kAyatakSetraviSayo'vadhistAda jJAnadarzanaM pratItamiti / uttamadavilakSaNaH samAdhiriti tatsUtrametadvipakSo'samAdhiriti zasUtraM 473 // samAdhItarabosAyaH mamanoti asUna, bhAjyAvasathA zramaNAmastadvizeSavA vaiyAvRttyamiti tatsUtre jIvadhamocita iti || dIpa anukrama [899] JABERatin intimational wwwjanatarary.om muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna- samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSaH, dazame sthAne na kiMcit uddezakaH vartate ~949~ Page #951 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRttiH ) sthAna [10], uddezaka [-], mUlaM [713] + gAthA (03) prata sUtrAMka [713]] bIvapariNAmasUbametadvilakSaNatvAdajIvapariNAmasUtra, sugamAni caitAvi, navaraM 'samAhiti samAdhAna samAdhi-samatA sAmAnyato rAmAyabhAva ityarthaH, sa copAdhibhedAdazadheti / 'dAgAhA, ''ci chandAt svakIyAdabhiprAyavizeSAgo-15 vindavAcakasveva sundarInandasyeva vA, parakIyAdA dhAtRvanabhavadattasyeva yA sA chaMdA 'rosA ya'ti roSAt zivabhUteriva yA sA roSA 'parijuSaNati paridhunA dAridrayAtkASThahArakasyeva yA sA parighUnA 'suviNe'ti svamAt puSpa-12 cUlApA iva yA svapne vA yA pratipacate sA svamA 'paDisuyA ceva'ci pratizrutAt-pratijJAnAd yA sA pratizrutA zAlibhadrabhaginIpatighanpakasyeva 'sAraNiya'tti smAraNAghA sA smAraNikA mallinAthasmAritajanmAnvarANAM pratimukhyAdirAjAmAmiva 'rogiNiya'ti rogaH mAlambanatayA vidyate yasyAM sA ropiNI saiva rogiNikA sanatkumAx rasyeva 'aNAdiya'tti anAhatAda-anAdarAyA sA anAhatA nadiSeNasyeva anAhatasya vA-zithilasa yA sA tathA hAdevasattitti devasaMjJapte-devapratibodhanAdyA sA tathA metAryAderiveti, 'vacchANubaMdhA vaMci gAthAtirikaM vatsa: putrastadanubandho yasyAmasti sA vatsAnubandhikA, vairakhAmimAturiveti, zramaNadhammoM vyAkhyAna eva, navaraM 'ciyAe'tti tyAmo dAnadharma iti / vyAvRtto vyApRto cA vyApArastatkarma vaivAvRttvaM vaiyApRttvaM bA bhakapAnAdibhirupaSTambha | ityarthaH, 'sAhamiya'tti samAno dharmaH sadharmastena carantIti sAdhammikArapAdhavaH / 'pariNAme' tyAdi, pariNamanaM pariNAmastadbhAvagamanamityarthaH, yadAha-"pariNAmo yarthAntaragamanaM na ca sarvathA vyavasthAnaM / / ca sarvathA binAzaH prinnaamstdvidaamissttH||1||" dragyAniyasyeti, "masaryaveNa nAzaH mAdurbhAvo'satA ca pryytH| dravyANAM SSCACACAN dIpa anukrama [900] SAR ainatorary.om muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ~ 950~ Page #952 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRttiH ) sthAna [10], uddezaka [-], mUlaM [713] + gAthA (03) prata sUtrAMka [713] zrIsthAnA- pariNAmaH proktaH khalu paryayanayasya // 1 // " iti, jIvasya pariNAmaH 2 iti vigrahaH, sa ca prAyogikaH, tatra 10 sthAnA. sUtra- gatireva pariNAmo gatipariNAmaH, evaM sarvatra, gatizceha gatinAmakarmodayAnnArakAdivyapadezahetuH tapariNAmazcAss- uddezaH 3 vRttiH bhavakSayAditi, saca narakagatyAdizcaturvidhaH, gatipariNAme ca satyevendriyapariNAmo bhavatIti tamAha-iMdiyaparimANAmeti sa ca zrotrAdibhedAt paJcadheti, indriyapariNatI ceSTAniSTaviSayasambandhAdrAgadveSapariNatiriti tadanantaraM ka-13samAdhItapAyapariNAma ukta, sa ca krodhAdibhedAccaturvidhaH, kaSAyapariNAme ca sati lezyApariNatirnatu lezyApariNatI kaSAya-6 pAya- revaNyApariNatiH, yena kSINakaSAyasyApi zuklalezyApariNatirdezonapUrvakoTiM yAvad bhavati, yata uktam-"muhutta tu jahannA u-II zramaNadhakosA hoi pubbakoDIo / navahiM varisehiM UNA nAyabvA sukkalessAe // 1 // " iti [zuklezyAyA jaghanyA sthiti-kAmavaiyAvRmuhartA navavarSonA pUrvakoTI utkRSTA jJAtavyA bhavati // 1 // ] ato lezyApariNAma uktaH, sa ca kRSNAdibhedAttya jIvApoTeti, ayaM ca yogapariNAme sati bhavati, yasmAniruddhayogasya lezyApariNAmo'paiti, yatA-samucchinnakriyaM dhyAna- jIvaparimalezyasya bhavatItilezyApariNAmAnantaraM yogapariNAma uktaH, saca manovAkAyabhedAnidheti, saMsAriNAM ca yogapa-13 riNatAvupayogapariNatirbhavatIti tadanantaramupayogapariNAma uktaH, saca sAkArAnAkArabhedAda dvidhA, sati copayoga- sU0710pariNAme jJAnapariNAmo'tastadanantaramasAcuktA, sa.cAbhinivodhikAdibhedAt paJcadhA, tathA mithyAdRSTejJAnamayajJAna-II 713 mityajJAnapariNAmo matyajJAnazrutAjJAnavibhaGgajJAnalakSaNastrividho'pi vizeSagrahaNasAdhAt jJAnapariNAmagrahaNena gR-4||474|| &AhIto draSTavya iti, jJAnAjJAnapariNAme ca sati samyaktvAdipariNatiriti tato darzanapariNAma ukkA, sa ca tridhA-sa NAmaH dIpa anukrama [900] AMERatinine muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna- samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSaH, dazame sthAne na kiMcit uddezakaH vartate ~ 951~ Page #953 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [10], uddezaka [-], mUlaM [713] + gAthA (03) ** **** prata sUtrAMka [713] 55555555555 myaktvamithyAtvamizrabhedAt, samyaktve sati cAritramiti tatastapariNAma uktaH, saca sAmAyikAdibhedAt praznati, khyAdivedapariNAme cAritrapariNAmo na tu cAritrapariNAme vedapariNatiryasmAdavedakasyApi yathAkhyAtacAritrapariNatirdRSTeti || cAritrapariNAmAnantaraM vedapariNAma ukkA, sa ca khyAdibhedAt trividha iti / ajIvetyAdi, ajIvAnAM-pudgalAnAM pariNAmo'jIvapariNAmaH, tatra bandhana-pudgalAnAM parasparaM sambandhaH saMzleSa ityarthaH sa eva pariNAmo bandhanapariNAmaH, evaM sarvatra, bandhanapariNAmalakSaNaM caitat-"samaniddhayAe baMdho na hoi samalukkhayAyavi na hoi / bemAyanijalukkhattaNeNa baMdho u khaMdhANaM ||1||"[smsnigdhtyaa baMdho na bhavati samarUkSatayApi na bhavati vimAtrasnigdharUkSatvena skandhAnAM bandhaH // 1 // ] etaduktaM bhavati-samaguNasnigdhasya samaguNasnigdhena paramANvAdinA bandho na bhavati, samaguNarUkSasyApi ||* samaguNarUkSeNeti, yadA viSamA mAtrA tadA bhavati candho, viSamamAtrAnirUpaNArthamucyate "niddhassa niddheNa duyAhieNaM,12 lukkhassa lukkheNa duyAhieNaM / niddhassa lukkheNa uvei baMdho, jahannavajo visamo samo vA // 1 // " iti [snigdhasya | dvikAdhikena snigdhena rUkSasya dvikAdhikena rUkSeNa rUkSeNa snigdhasya bandha upapadyate viSamaH samo vA jghnyvyH||1||] jAgatipariNAmo dvividhaH-spRzadgatipariNAma itarazca, tatrAdyo yena prayatnavizeSAt kSetrapradezAn spRzan gacchati, dvitIyastu yenAspRzazeva tAn gacchati, na cAyaM na sambhAvyate, gatimadravyANAM prayatnabhedopalandheH, tathAhi-abhrakapaharmyatalagatavimuktAzmapAtakAlabheda upalabhyate anavaratagatipravRttAnAM ca dezAntaraprAptikAlabhedazcetyataH sambhAvyate'spRzagatipariNAma iti, athavA dIrghahasvabhedAt dvividho'yamiti, saMsthAnapariNAmaH parimaNDalavRttavyatracaturasrAyatabhedAt paJcavidhaH, ***** dIpa anukrama [900] **** Manminaryorg muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ~952~ Page #954 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRttiH ) sthAna [10], uddezaka [-], mUlaM [713] + gAthA (03) zrIsthAnA- asUtravRttiH // 475 // prata sUtrAMka [713] hakka bhedaparikAmA paJcadhA, taba khaNDabhedaH zivamapiNDasveva 1 pratarayedo'capaTaladeva 2 anuvaTabhedo baMdhasvara 3 pUrNabheda: 10sthAnA. varNanaM 4 utkArikAbhedaH samutkIrvamANamaskhakasveveti, varNapariNAmaH pabaghA gandhapariSyAmo dvidhA rasapariNAma pavadhA uddezaH sarvapariNAmo'STayA, na gurukamadhogamanasvabhAvaM va laghukamUrdhvagamanasvabhAvaM badabaM badagurukalaghuka-atyambA dhAma-5 asvAmanakarmadravyAdi tadeva pariNAmaH pariNAmatadatorabhedAt aguruThaghukapariNAmaH patamrahaNecaitadvipakSo'pi gRhIto pracA dhyAyika tatra gurukaMpa vivakSayA laghukaM ca vivakSayaiva yad dravvaM tadrukalaghuka baudArikAdi sthUlataramityarthaH, idamulasvarUpa dvi- sU0714 vidhaM vastu nizcayavavamatena vyavahAratastu caturdA, tatra guruka-adhogamanasvamAcaM vajAdi laghuka-kacegamamatabhAvaM bhUmAvi gurukalaghukaM-tiryaggAmi vAyujyotikavimAnAdi agurulaghuka-AkAzAdIti, Aha ra bhASyakArA--"vicchayayo samvagurU sabachaDe dhAna bijaI danaM / bAyaraciha guruGahuyaM agurulhu sesaSaM damba // 1 // guruyaM lahu upAya yobhayamiti bAvahArivanayalsA / daba le 1 dIvo 2 vAU vomaM / jahAsaMsaM // 2 // " iti [nizcayataH sarvaguru saceSu vA dravyaM na vidyate bAdaraM zaha gurusaghukaM zeSaM dravyamagurulaghukaM ||1||guru laghu ubhayaM anubhavaM ca dravya vyavahAranavoti - dIpaH 2 vAyuH 3 vyoma 4 yathAsaMkhyaM // 2 // ] zabdapariNAmaH zubhAzubhabhedAt dvidheti / bajIvapariNAmAdhikArAtmA pugaThanakSaNAjIvapariNAmamantarikSalakSaNAjIvapariNAmopAdhikamakhAdhyApikavyapadezya 'dababihe'syAdinA sUtreNA basaviNe avanikliAte asanmAie paM0 0-vabhAvAte dinidAghe majive vijuve nigmAte bUbave jaskhAlice bhUmikA mahilA svAcA / vasavihe bodhaLite bhasAkhiye paM00-mahimacaM soNite bhamutimAmaMte mukhANamAmale paMdo dIpa anukrama [900] ||475 // kakakaka Joindiaray.om muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [3], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna- samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSaH, dazame sthAne na kiMcit uddezakaH vartate ~ 953~ Page #955 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [10], uddezaka [-], mUlaM [714] (03) prata sUtrAMka [714] barAte sUrovarAe paDaNe rAyacuggahe khacasayarasa aMto orAlie sarIrage (sU0714) paMciMviyANa jIvANaM asamArabhamANassa dasavidhe saMjame kajati, taM0-soyAmatAo sukkhAo avayarovettA bhavati sotAmateNa dukkheNaM asaMjogecA bhavati evaM jAva phAsAmateNaM dukkhaNaM asaMjoettA bhavati, evaM asaMyamovi bhANivambo (sU0 715) tatra 'aMtalikkhae'ti antarikSa-AkAzaM tatra bhavamAntarIkSaka svAdhyAyo-vAcanAdiH paJcavidho yathAsambhava yasminnasti tatsvAdhyAyikaM tadabhAvo'svAdhyAyikaM tatrolkA-AkAzajA tasyAH pAtaH ulkApAtaH, tathA dizo dizi vA| dAho digAhA, idamuktaM bhavati-ekataradigvibhAge mahAnagarapradIpanakamiva ya udyoto bhUmAvapratiSThito gaganatalavatI | sa dizAha iti, garjita-jImUtadhvaniH, vidyut-taDit nirghAtaH-sAbhre niratre vA gagane vyantarakRto mahAgarjitadhvaniH, 'jUyae'tti sandhyAmamA candraprabhA ca yayugapad bhavatastat juyagotti bhaNitaM, sandhyAprabhAcandraprabhayorminatvamiti bhAvaH, tatra candraprabhA''vRtA sandhyA apagacchantI na jJAyate zuklapakSapratipadAdiSu dineSu, sandhyAcchede vA'jJAyamAne kAla-14 belA na jAnantyatakhINi dinAni prAdoSikaM kAlaM na gRhNanti tataH kAlikasyAsvAdhyAyaH syAditi, ulkAdInAM cedaM svarUpa-"disidAho chinnamUlo ukasarehA payAsajuttA vA / saMjhAcheyAvaraNo juyao sukke diNe tinni ||1||"[chinmuulo digAhaH sarekhA prakAzayuktA vA ulkA saMdhyAchedAvaraNastu yUpaka eva zukle trINi dinAni // 1 // ] 'jakkhAlitaMti yakSAdIdhamAkAze bhavati, eteSu svAdhyAyaM kurvatAM kSudradevatA chalanAM karoti, dhUmikA-mahikAbhedo varNato - mikA dhUmAkArA dhUvetyarthaH, mahikA pratItA, etacca dvayamapi kArtikAdiSu garbhamAseSu bhavati, taba patanAnantarameva SACREACOCAXC4%CASSADORDS dIpa anukrama [901] sthA080 muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ~954~ Page #956 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [715] dIpa anukrama [902] zrIsthAnA GgasUtravRttiH 24x6 Jus Educato "sthAna" sthAna [10], uddezaka [-], - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRttiH) mUlaM [715] |10 sthAnA. sUkSmatvAtsarvamapkAyabhAvitaM karotIti, 'rayaDagdhAeM'tti vizvasApariNAmataH samantAdreNupatanaM rajaudghAto bhaNyate / asvAdhyAyAdhikArAdevedamAha - 'dasavihe orAlie' ityAdi, audArikasya- manuSyatiryakzarIrasyedamaudArikamasvAdhyA- 5 uddezaH 4. vikaM tatrAsthimAMsazoNitAni pratItAni, tatra paJcendriyatirazcAmasvAdhyAyikaM dravyato'sthimAMsazoNitAni granthAntare + asvAOM carmApyadhIyate, yadAha - "soNiya maMsaM cammaM aTThIvi ya hoMti cattAri" iti [ zoNitaM mAsaM carmAsthi bhavantyapi c|| 476 // OM svAri // ] kSetrataH paSTihastAbhyantare, kAlataH sambhavakAlA dyAvat tRtIyA pauruSI mArjArAdibhirmUSikAdivyApAdane'horAtraM dhyAyikaM sU0 715 ceti, bhAvataH sUtraM nanyAdikaM nAdhyetavyamiti, manuSyasambandhyapyevameva, navaraM kSetrato hastazatamadhye kAlato'horAtraM yAvat ArttavaM dinatrayaM strIjanmani dinASTakaM puruSajanmani dinasaptakaM asthIni tu jIvavimokSadinAdArabhya hastazatAbhyantarasthitAni dvAdaza varSANi yAvadasvAdhyAyikaM bhavati, citAgninA dagdhAnyudakavAhena vA vyUDhAnyasvAdhyAyikaM na bhavati, bhUminikhAtAnyasvAdhyAyikamiti tathA azucIni - amedhyAni mUtrapurISANi teSAM sAmantaM samIpamazucisAmantamasvAdhyAyikaM bhavati, uktaM ca kAlagrahaNamAzritya - "soNiyamuttapurIse ghANAloyaM pariharejjA" iti [zoNitamUtrapurI[SeSu ghANAlokau pariharet] zmazAnasAmantaM - zavasthAnasamIpaM candrasya candravimAnasyoparAgo - rAhuvimAnatejasoparaJjanaM candroparAgo grahaNamityarthaH, evaM sUroparAgo'pi, iha cedaM kAlamAnaM yadi candraH sUryo vA grahaNe sati sagraho'nyathA vA nimajjati tadA grahaNakAlaM tadvAtrizeSaM tadahorAtrazeSaM ca tataH paramahorAtraM ca varjayanti, Aha ca - "caMdimasUruvarAge nigdhAe guMjie ahorasaM" iti [candrasUryoparAge nirghAte guMjite'horAtraM ] AcaritaM tu yadi tatraiva rAtrau dine yA muktastadA candragrahaNe For Fans Only // 476 // muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna- samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSa:, dazame sthAne na kiMcit uddezaka: vartate ~955~ bray or Page #957 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [10], uddezaka [-], mUlaM [715] (03) prata sUtrAMka [715]] tasyA eva rAtreH zeSa pariharanti, sUryagrahaNe tu taddinazeSa parihatyAnantaraM rAtrimapi pariharantIti, Aha ca-"AinnaM kA diNamuke socciya divaso va rAI ya / " iti [AcIrNaM dinamukta sa eva divasaH rAtri // ] candrasUryoparAgayozcaudArikatvaM tadvimAnapRthivIkAyikApekSayA'vaseyamAntarIkSakatvaM tu sadapi na vivakSitaM, AntarIkSavenokebhya Akasmikebhya ulkAdibhyazcandrAdivimAnAnAM zAzvatatvena vilakSaNatvAditi, 'paDaNetti patana-maraNaM rAjAmAtyasenApatigrAmabhogikAdInAM, tatra yadA daNDikA kAlagato bhavati rAjA vA'nyo yAvanna bhavati tadA sabhaye nirbhaye vA svAdhyAya varjayatIti nirbhaya-12 zravaNAnantaramapyahorAtra varjayantIti grAmamahattare'dhikAraniyukta bahusvajane vA zayyAtare vA puruSAntare vA saptagRhAbhya-1X bhantaramRte'horAtraM svAdhyAyaM varjayanti zanairvA paThanti, nirduHkhA eta iti gahIM loko mA kAditi, Aha ca-"maya-IA kAhara pagae bahupakkhie ya sattadhara aMtara mayaMmi / nihukkhatti ya garahA na paDhaMti saNIyagaM vAvi // 1 // " iti [ mahattare pragate bahupAkSike ca (zayyAtare vA) saptagRhAbhyantare mRte nikhA iti gati na paThanti zanairvA // 1 // ] tathA 'rAyavuggahe'tti rAjJAM saGgrAma upalakSaNatvAtsenApatigrAmabhogikamahattarapuruSastrImallayuddhAnyasvAdhyAyika, evaM pAzupi|pAdibhaNDanAnyapi, yata ete prAyo vyantarabahulAsteSu pramattaM devatA chalayennirduHkhA eta ityuDAho vA'prItikaM vA bhavedityato yadvigrahAdikaM yacirakAlaM yasmin kSetre bhavati tatra vigrahAdike tAvatkAlaM tatra kSetre svAdhyAya pariharantIti, uktaM ca-"seNAhiva bhoiya mayahare ya puMsisthimallayuddhe ya / lohAibhaMDaNe vA gujjhaga uDDAha aciyattaM // 1 // iti, [senAdhipabhojikamahattarANAM pustriyormallAnAM yuddhe ca pAMzupiSTAdibhaMDane vA guhyakaH uDDAho 'prItizca // 1 // ] tatho 1345625*5%-5THS dIpa anukrama [902] Dinatorary.om muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ~956~ Page #958 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [10], uddezaka [-], mUlaM [715] (03) zrIsthAnAnasUtravRttiH // 477 // prata sUtrAMka [715]] SSC+S+C pAzrayasya-vasaterantaH-madhye vartamAnamaudArika manuSyAdisatkaM zarIrakaM yadhudbhinnaM bhavati tadA hastazatAbhyantare'svA- 10 sthAnA. dhyAyika bhavati, athAnudinaM tathApi kutsitatvAdAcaritatvAca hastazataM vaya'te, pariSThApite tu tatra tatsthAnaM zuddha | uddezA3 bhavatIti / paJcendriyazarIramasvAdhyAyikamityanantaramuktamiti pazcendriyAdhikArAttadAnitasaMyamAsaMyamasUtre gatArthe / saMya-3 sUkSmANi mAsaMyamAdhikArAt tadviSayabhUtAni sUkSmANi prarUpayannAha nadhArAdasa sudumA paM0 saM0-pANasuhume paNagamuhume jAba siNehasuhume gaNiyasuhume maMgamuhume (sU0716) jaMbUmaMdiravAhi jadhAnyA jeNaM gaMgAsiMdhumahAnadIo dasa mahAnatIo samappeMti, taM-jaSaNA 1 saraU 2 AvI 3 kosImahI 5 siMdhU 6 meru ruSavivacchA 7 vibhAsA 8 erAvatI 9 caMdrabhAgA 10 / jaMbUmaMdarauttareNaM rattArattavatIo mahAnadIo dasa mahAnadIo sama kAdiH ppeMti, saM0-kiNhA mahAkiNhA nIlA mahAnIlA tIrA mahAtIrA iMdA jAva mahAbhogA (sU0717) jaMbuDIve.2 bharaha- sU0716vAse dasa rAyahANIo paM0 0-caMpA 1 mahurA 2 vANArasI 3 ya sAvatthI 4 tahata sAtetaM 5 / hasthiNaura 6 kapilaM 720 7 mihilA 8 kosaMvi 9 rAyagiI 10 // 1 // eyAsu NaM dasarAyahANIsu dasa rAyANo muMDA bhavettA jAva pancatitA, taM0-bharahe sagaro maghavaM sarNakumAro saMtI kuMthU are mahApaume hariseNo jayaNAme (sU0718) burIve 2 maMvare pavyae dasa joSaNasayAI ubveheNaM dharaNitale dasa joyaNasahassAI vikkhaMbheNaM uvari dasajoyaNasayAI cikvaMbheSaM dasadasAI joSaNasahassAI sambaggeNaM paM0(sU0719) jaMbuddIve 2 maMdarassa paJcayassa bahumajjhadesabhAge imIse rayaNappa // 477 // bhAte puDhavIte ubarimahilesu suhagapattaresu, etya NamaTTapatesite ruyage paM0 jao NamimAto basa disAo pavaIti, 4%C4 dIpa anukrama [902] +CAN 5 2 AnEaina Horon muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna- samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSaH, dazame sthAne na kiMcit uddezakaH vartate ~957~ Page #959 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRttiH ) sthAna [10], uddezaka [-], mUlaM [720] + gAthA (03) *SCRC prata sUtrAMka [720]] saM0-puracchimA 1 puracchimadAhiNA 2 dAhiNA 3 dAhiNapacatthimA 4 pacatthimA 5 paJcasvimuttarA 6 uttarA 7 uttarapuracchimA 8 uddhA 9 aho 10, eesi NaM dasaNhaM disANaM dasa nAmadhijjA paM0 20-IvA aggIya jamA NeratI vAruNI va vAyanyA / somA IsANAviya vimalA ye tamA va boddhatvA // 12 // lavaNassa NaM samudassa dasa joyaNasahassAI gotisthavirahite sete 50, lavaNassa Ne samuhassa dasa joyaNasahassAI udagamAle pannatte, savvevi Ne mahApAtAlA dasadasAI joyaNasahassAimunheNaM paNNattA, mUle dasa joyaNasahassAI vikkhaMbheNaM pannacA, bahumajAvesabhAge egapaesitAte seDhIe dasasAI joyaNasahassAI viksaMmeNaM pannattA, uvari muhamUle dasa joyaNasahassAI vikvaMmeNaM paNNatA, sesi NaM mahApAtAlANaM kuchA samvavairAmayA sanbatyasamA vasa joyaNasavAI bAhulleNaM pannacA, sabvevi paM khudA pAtAlA dasa joyaNasatAI ummeheNaM paM0, mUle sadasAI joSaNAI vikkhaMbheNaM, bahumajjhadesabhAge egapaesivAte seDhIte dasa joyaNasatAI vikkhameNa paM0, svari muhamUle vasadasAI joyaNAI vikhaMbheNaM paM0, tesi NaM khuzApAtAlANaM kujhA savvavairAmatA savvattha samA isa jovaNAI bAhaleNaM paNNattA (sU0720) dhAyatisaMGagA paM maMdarA isajoyaNasayAI chabbaheNaM dharaNitale desUNAI dasa joyaNasahassAI vikkhaMbheNaM upari dasa jovaNasayAI vikkhaMbheNaM pa0 / pukkharagharadIvaddhagA NaM maMdarA yasa joyaNa evaM theva (sU0 721) salveviNaM vaTTaveyaddhapabbatA dasa joyaNasayAI uddhaM uccaceNaM dasa gAuyasayAimujyeheNaM sadhvasyasamA pAhagasaMThANasaMThitA, dasa joyaNasayAI vikkhaMbheNaM paM0 (sU0722) aMbuddIve 2 dasa khetA paM0 saM0-bharahe eravate hemavate heranavate harivasse rammagavasse punvavidehe avaravidehe devakurA uttarakurA (sU0723) mANumuttare NaM paJcate mUle dIpa anukrama [911] AmEaARI Shaniprayog muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ~ 958~ Page #960 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRttiH ) sthAna [10], uddezaka [-], mUlaM [724] (03) zrIsthAnA vRtti // 478 // prata sUtrAMka [724] dasa mAvIse jovaNasate vikkhaMbheNaM paM0 (sU0724) savvevi NamaMjaNagapavvatA dasa joyaNasayAimukhheNaM mUle dasa 10sthAnAjoyaNasahassAI vikkhaMbheNaM ubara dasa jodhaNasattAI vikhaMbheNaM panna0, savvevi NaM dahimuhapabbatA dasa joyaNasatAI uddezaH3 unheNa sambatyasamA palAsaMThANasaMThitA dasa joyaNasahassAI vikkhaMbheNaM paM0, sabvevi NaM ratikaragapannatA dasa joya dhAtakImeNasatAI uddhaM, sacatteNaM dasagAuyasattAI uvyeheNaM sabvatthasamA jhalarisaMThitA dasa joyaNasahassAI vikkhaMbheNaM paM0 (sU0 725) ruyagavare NaM pabbate dasa joyaNasavAiM ubbeheNaM mUle dasa joyaNasahassAI visaMmeNaM ubariM dasa joyaNasa trANi mAtAI vikhaMbheNaM paM0 / evaM kuMDalavarevi (sU0 726) / nuSottaraH 'dasa suhumeM'tyAdi, prANasUkSma-anuddharitakunthuH panakasUkSma-ullI yAvatkaraNAvidaM draSTavyaM, bIjasUkSma-grIhyAdInAM aJjanadanakhikA haritasUkSma-bhUmisamavarNa tRNaM puSpasUkSma-ghaTAdipuSpANi aNDasUkSma-kITikAdyaNDakAni layanasUkSma-kITi dhimukharakAnagarAdi snehasUkSma-avazyAyAdItyaSTamasthAnakabhaNitameva idamaparaM gaNitasUkSma-gaNitaM saGkalanAdi tadeva sUkSmaM sUkSma-13 tikarArubuddhigamyatvAt , zrUyate ca vajrAMtaM gaNitamiti, 'bhaGgasUkSma' bhaGgA-bhaGgakA vastuvikalpAste ca dvidhA-sthAnabhaGgakAH kamabha- cakaku kAzca, tatrAdyA yathA dravyato nAmaikA hiMsA na bhAvataH 1 anyA bhAvato na dravyataH 2 anyA bhAvato dravyatazca 3 | NDalI anyA na bhAvato nApi dravyataH 4 iti, itare tu dravyato hiMsA bhAvatazca 1 dravyato'nyA na bhAvataH 2na dravyato'nyAsU0721bhAvataH1 anyA na dravyato na bhAvataH 4 iti talakSaNaM sUkSma bhaGgasUkSma, sUkSmatA cAsya bhajanIyapadabahuSe gahanabhA-1&l 726 vena sUkSmabuddhigamyatvAditi / pUrva gaNitasUkSmamuktamiti tadviSayavizeSabhUtaM prakRtAdhyayanAvatAritayA jaMbuddIvetyAdi // 478 / / dIpa anukrama [915] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna- samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSaH, dazame sthAne na kiMcit uddezakaH vartate ~ 959~ Page #961 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [726] dIpa anukrama [17] Educat "sthAna" - aMgasUtra-3 ( mUlaM + vRttiH) mUlaM [ 726 ] sthAna [10], uddezaka [-], gaGgAsUtrAdikaM kuNDalasUtrAvasAnaM kSetraprakaraNamAha, kaNThyazcedam, navaraM gaGgAM samupayAnti dazAnAmAdyAH paJca itarAH sindhumiti, evaM raktAsUtramapi navaraM yAvatkaraNAt 'iMdaseNA vAriseNa'tti draSTavyamiti / 'rAyahANIo'tti rAjA dhIyate vidhIyate abhiSicyate yAsu tA rAjadhAnyaH- janapadAnAM madhye pradhAnanagaryaH, 'caMpA' gAhA, campAnagarI aGgajana|padeSu mathurA sUrasenadeze vArANasI kAzyAM zrAvastI kuNAlAyAM sAketamayodhyetyarthaH kozaleSu janapadeSu, 'hatthiNapuraM'ti nAgapuraM kurujanapade kAmpilyaM pAJcAleSu mithilA videhe kozAmbI vatseSu rAjagRhaM magadheSviti etAsu kila sAdhavaH utsargato na pravizanti taruNaramaNIyapaNyaramaNyAdidarzanena manaHkSobhAdisambhavAt mAsasyAntarddhistrirvA pravizatAM tvAjJAdayo doSA iti etAzca dazasthAnakAnusAreNAbhihitA na tu dazaivaitAH arddhapadizatAvArthajanapadeSu patriMzaternagarINAmuktatvAditi, ayaM ca nyAyo'nyatra granthe teSu teSu prAyazcittAdivicAreSu prasiddha eveti, vyAkhyAtaM ca dazarAjadhAnIgrahaNe zeSANAmapi grahaNaM nizItha bhASye, yadAha - "dasarAyahANigahaNA sesANaM sUyaNA kayA ho / mAsassaMto dugatiga tAoM aiMtaMmi ANAI // 1 // doSAzceha - "taruNAvesitthivivAharAyamAIsu hoi saikaraNaM / AujagIyasadde itthIsadde ya saviyAre // 2 // " iti / [ dazarAjadhAnIgrahaNAccheSANAM sUcanA kRtA bhavati mAsAntardviH triH tAH pravizata AjJAdi // 1 // taruNA vezyAstrI vivAharAgA (rAjA) diSu bhavati smRtikaraNaM AtodyagItazabde khIzabde ca savikAre // 1 // ] 'etAkhiti anantaroditAsu dazasvAryanagarISu madhye anyatarAsu kAsucidaza rAjAnaH cakravarttinaH pratrajitA |ityevaM dazasthAnake'vatArasteSAM kRtaH, dvau ca subhUmabrahmadattAbhidhAnau na pramajitI narakaM ca gatAviti, tatra bharatasagarau For FPs Use Only muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [03], aMga sUtra [03] ~960~ janibrary.org "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH Page #962 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [10], uddezaka [-], mUlaM [726] (03) // 479 prata sUtrAMka [726] zrIsthAnA- prathamadvitIyau cakravatirAjau sAkete nagare vinItA'yodhyAparyAye jAtau praznajitau ca, maghavAn zrAvastyAM, sanatkumArA- 10sthAnA. isUtra- dayazcatvAro hastinAgapure mahApadmo vANArasyAM hariSeNaH kAmpilye jayanAmA rAjagRhe iti, na caitAsu nagarISu krameNaite | 4 uddezaH3 vRttiH rAjAno vyAkhyeyAH granthavirodhAt , uktaM ca-"jamaNa viNIya ujjhA sAvatthI paMca haridhaNapuraMmi / vANArasi kaMpille sUkSmAdiH rAyagihe ceva kaMpillA // 1 // " iti, [janma vinItA'yodhyA zrAvastISu paMca hastinApure vArANasyAM kopilye rojagRhe 0721 caiva kopilye // 1 // ] apratrajitacakravartinI tu hastinAgapurakAmpilyayorutpannAviti, ye ca yatrotpannAste tatraiva prana- 726 |jitA iti, idamAvazyakAbhiprAyeNa vyAkhyAtaM, nizIthabhASyAbhiprAyeNa tu dazasvetAsu nagarISu dvAdaza cakriNo| jAtAH, tatra navaskhe kaikA ekasyAM tu traya iti, Aha ca-"caMpA mahurA vANArasI ya sAvasthimeva sAkeyaM / hasthiNa. purakaMpillaM mihilAkosaMbirAyagihaM ||1||sNtii kuMthU ya aro tinnivi jiNacakki ekkahiM jAyA / teNa dasa hoti jattha va | kesava jAyA jaNAinna ||3||"tti, paMpA madhurA vANArasI ca zrAvastI eva sAketa hastinApura kAMpilyaM mithilA kozAMbI rAjagRhaM // 1 // zAntiH kundhuzcArastrayo jinacakriNaH ekatra jAtAH tena daza bhavati yatra vA kezavA jAtA janAkIrNoH // 2 // mandaro-meruH, 'ubveheNanti bhUmAvavagAhatA, 'viSkambheNa' pRthutvena 'upari paNDakavanapradeze dazazatAni sahasramityarthaH, dazadazakAmi zatamityarthaH, keSAM?-yojanasahasrANAM, lakSamityarthaH, IdRzI ca bhaNitidezasthA-1 nakAnurodhAt, 'sarvAgreNa sarvaparimANata iti 'uvarimaheDillesu'tti uparitanAdhastanayoH kSullakAtarayoH, sarveSAM // 479 // 6 madhye tayoreva laghutvAt , tayoraSa upari ca pradezAntaravRddhyA vardhamAnataratvAlokasyeti, 'aTThapaesie'tti aSTau ma-18 4564564562 dIpa anukrama [917] 156364 landinrary.org muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna- samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSaH, dazame sthAne na kiMcit uddezakaH vartate ~ 961~ Page #963 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [726] dIpa anukrama [917] Educat "sthAna" - aMgasUtra-3 ( mUlaM + vRttiH) uddezaka [-], mUlaM [ 726 ] sthAna [10], dezA yasminityaSTapradezikaH, svArthikapratyayavidhAnAditi, tatra coparitane pratare catvAraH pradezA gostanavaditaratrApi catvArastathaiveti, 'imAu'tti vakSyamANAH 'dasa'tti catasro dvipradezAdayo vyuttarAH zakaToddhisaMsthAnA mahAdizazcatasra eva ekapradezAdayo'nuttarA muktAvalIkalpA vidizaH, tathA dve catuSpradezAdike anuttare UrdhvAdhodizAviti, 'pavaIti'ci pravahaMti prabhavantItyarthaH, 'iMdA' gAhA, indro devatA yasyAH sA aindrI evamAzeyI yAmyetyAdi, vimalA vitimi ratvAdUrdhvadizo nAmadheyaM, tamA andhakArayuktatvena rAtritulyatvAdadhodizazceti / 'lavaNasse tyAdi, gavAM tIrtha - taDAgAdAvavatAramArge gotIrtha, tato gotIrthamitra gotIrtha-avatAravatI bhUmiH, tadvirahitaM samamityarthaH, etacca paJcanavatiyojanasahasrANyarvAgbhAgataH parabhAgatazca gotIrtharUpAM bhUmiM vihAya madhye bhavatIti, 'udakamAlA' udakazikhA veletyarthaH, dazayojanasahasrANi viSkambhataH uccaistvena poDazasahasrANIti, samudramadhyabhAgAdevotthiteti, 'savvevI'tyAdi, sarve'pIti pUrvAdidikSu tadbhAvAJcatvAro'pi 'mahApAtAlAH' pAtAlakalazAH valayAmukhakeUrajUya kaIzvaranAmAnazcatuH sthAnakAbhihitAH, kSulakapAtAlakalazavyavacchedArthaM mahAgrahaNaM, dazadazakAni zataM yojanasahasrANAM lakSamityarthaH, 'udvedhena' gAdhenetyarthaH 'mUle' bubhe dazasahasrANi madhye lakSaM, kathaM?, mUlaviSkambhAvubhayata ekaikapradezavRjyA vistaraM gacchatAM vA ekapradezikA zreNI bhavati tathA anena pradezavRddhirupadarzitA, athavA ekapradezikAyAH zreNyA atyantamadhye, tato'pa upari ca pradezonaM lakSamityarthaH, tathA upari, kimuktaM bhavati ? - ata Aha-- 'mukhamUle' mukhapradeze, 'kuDu'ci kukhyAni bhittaya ityarthaH sarvANi ca tAni vajramayAni ceti vAkyaM, 'sarve'pI'ti saptasahasrANyaSTazatAni caturazItyadhikAnItye For Fans Only muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [03], aMga sUtra [03] ~962~ "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH Page #964 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRttiH ) sthAna [10], uddezaka [-], mUlaM [726] (03) 10 sthAnA. uddezaH 3 sUkSmAdiH sU0721 prata sUtrAMka [726] 726 zrIsthAnA-18 saGkhyAH kSullakA mahadapekSayA, udveghena madhyaviSkambheNa ca sahasra, mUle mukhe ca viSkambheNa zataM, kuGyavAhalyena ca sUtra- daza / 'dhAyaI' ityAdi, 'maMdara'tti pUrvAparau merU, tatsvarUpaM sUtrasiddhaM, vizeSa ucyate-"dhAyaisaMDe merU culasIisahassa vRttiH UsiyA dovi / ogADhA ya sahassaM hoti ya siharama vicchinnA // 1 // mUle paNanauisayA cauNauisayA ya hoti ghr||48|| Niyale" iti, [ghAtakIkhaMDe merU caturazItisahasrANi ucchritau bhavataH sahasramavagADhau zikhare ca vistIrNoM dvAvapi bhavataH // 1 // paMcanavatizatAni bhUle caturnavatizatAni dharaNitale ca bhvtH||] sarve'pi vRttavaitAnyaparvatAH viMzatiH pratyeka paJcasu haimavatairaNyavataharivarSaramyakeSveSAM zabdAvatIvikaTAvatIgandhAvatImAlavaparyAyAkhyAnAM bhAvAditi, vRttagrahaNaM dI vaitADhyavyavacchedArthamiti, mAnuSottarazcakravAlaparvataH pratItaH, aJjanakAzcatvAro nandIzvaradvIpavartinaH, dadhimukhAH pratyekamaJjanakAnAM dikkatuSTayavyavasthitapuSkariNImadhyavartinaH SoDazeti, ratikarA nandIzvaradvIpe vidigvyavasthitAH catvA|razcatu:sthAnakAbhihitasvarUpAH / rucako-rucakAbhidhAnatrayodazadvIpavatI cakravAlaparvataH / kuNDalA-kuNDalAbhidhAna ekAdazadvIpavartI cakravAlaparvata eva, 'evaM kuNDalavare'vI'tyaneneha kuNDalavara udvedhamUlaviSkambhopariviSkambha rucakavara parvatasamAna ukto, dvIpasAgaraprajJatyA tvevamuktaH-"dasa ceva joyaNasae bAvIse vitthaDo u mUlaMmi / cattAri joyaNa[sae cauvIse vitthaDo sihari // 1 // " iti [dvAviMzatyadhikAni dazayojanazatAni mUle vistRtaH caturviMzadadhikAni caturyojanazatAni zikhare vistRtaH (kuMDalavaraH) atra tulyaM // 1 // ] rucakasyApi, tatrAyaM vizeSa ukta:-mUlaviSkambho dIpa anukrama [917] // 48 // AnEaiamom Janeiorayog muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna- samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSaH, dazame sthAne na kiMcit uddezakaH vartate ~963~ Page #965 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [10], uddezaka [-], mUlaM [726] (03) prata sUtrAMka [726] daza sahasrANi dvAviMzatyadhikAni zikhare tu catvAri sahasrANi caturviMzatyadhikAnIti / anantaraM gaNitAnuyoga uktaH, atha dravyAnuyogasvarUpaM bhedata Aha dasavihe davivANuoge paM0 saM0-dabiyANuoge 1 mAuyANuoge 2 egaDiyANuoge 3 karaNANuoge 1 appitaNapite 5 bhAvitAbhAvite 6 pAhirAbAhire 7 sAsayAsAsate 8 tahaNANe 9 atahaNANe 10 (sU0 727) 'dasavihe davie'tyAdi, anuyojana-sUtrasyArthena sambandhanaM anurUpo'nukUlo vA yogaH-sUtrasyAbhidheyArtha prati vyApAro'nuyogaH, vyAkhyAnamiti bhAvaH, sa ca caturdA vyAkhyeyabhedAt, tadyathA-caraNakaraNAnuyogo dharmakathAnuyogo gaNitAnuyogo dravyAnuyogaca, tatra dravyasya-jIvAderanuyogo-vicAro dravyAnuyogaH, sa ca dazadhA, tatra 'dabiyANu oge'tti yajjIvAdevyatvaM vicAryate sa dravyAnuyogo, yathA dravati-gacchati tAMstAn paryAyAna dUyate vA testaiH paryApAyariti dravya-guNaparyAyavAnarthaH, tatra santi jIve jJAnAdayaH sahabhAvitvalakSaNA guNAH na hi tadviyukto jIvaH kadAcanApi|| sambhavati, jIvatvahAneH, tathA paryAyA api mAnuSatvabAlyAdayaH kAlakRtAvasthAlakSaNAstatra santyeveti, ato bhavatyasau guNaparyAyavattvAt drabyamityAdi dravyAnuyogaH 1, tathA 'mAuyANuoge'tti iha mAtRkeva mAtRkA-pravacanapuruSasyotpAdavyayadhrauvyalakSaNA padatrayI tasyA anuyogo, yathA utpAdavajjIvadravyaM bAlyAdiparyAyANAmanukSaNamusattidarzanAd anusAde ca vRddhAdyavasthAnAmaprAptiprasaGgAdasamajasApatteH, tathA vyayavajjIvadravyaM pratikSaNaM bAlyAdyavasthAnAM vyayadarzanAdabyayatve ca sarvadA bAlyAdiprApterasamaJjasameva, tathA yadi sarvathA'pyutpAdavyayavadeva tat na kenApi prakAreNa dhruvaM syAttadA dIpa 84%9 SEKASHARE anukrama [917] Sanatarary.om muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ~964~ Page #966 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [727] dIpa anukrama [18] zrIsthAnAsUtra vRttiH // 481 // "sthAna" sthAna [10], - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) uddezaka [-], mUlaM [727] | akRtAbhyAgamakRtavipraNAzaprAdhyA pUrvaddaSTAnusmaraNAbhilASAdibhAvAnAmabhAvaprasaGgena ca sakalehaloka paralokAlambanAnuSThAnAnAmabhAvato'samaJjasameva, tato dravyatayA'sya prauvyamityutpAdavyayadhauvyayuktamato dravyamityAdi mAtRkApadAnuyogaH 2, tathA 'egaTTiyANuoga'tti ekazcAsAvarthazca - abhidheyo jIvAdiH sa yeSAmasti ta ekArthikAH -dazabdAstairanuyogastatkathanamityarthaH, ekArthikAnuyogo yathA jIvadravyaM prati jIvaH prANI bhUtaH savaH, ekArthikAnAM vA'nuyogo yathA jIvanAt prANadhAraNAjjIvaH prANAnAM ucchrAsAdInAmastitvAt prANI, sarvadA bhavanAdbhUtaH sadA sattvAtsattvaH ityAdi 3, tathA 'karaNANuogotti kriyate ebhiriti karaNAni teSAmanuyogaH karaNAnuyogaH, tathAhi - jIvadravyasya | karturvicitrakriyAsu sAdhakatamAni kAlasvabhAvaniyatipUrvakRtAni naikAkI jIvaH kiJcana karttumalamiti, mRdravyaM vA kulAlacakracIvaradaNDAdikaM karaNakalApamantareNa na ghaTalakSaNaM kArya prati ghaTata iti tasya tAni karaNAnIti dravyasya kara NAnuyoga iti 4, tathA 'appiyANapie'tti dravyaM hyarpitaM vizeSitaM yathA jIvadravyaM, kiMvidhaM ? -saMsArIti, saMsAryapi sarUpaM trasarUpamapi paJcendriyaM tadapi nararUpamityAdi, anarpitaM avizeSitameva, yathA jIvadravyamiti, tatazcArpitaM ca tadanapitaM cetyarpitAnaSpitaM dravyaM bhavatIti dravyAnuyogaH 5, tathA 'bhAviyA bhAvietti bhAvitaM trAsitaM dravyAntara|| saMsargataH abhAvitamanyathaiva yat, yathA jIvadravyaM bhAvitaM kiJcit, taca prazastabhAvitamitarabhAvitaM va tatra prazasta| bhAvitaM saMvidmabhAvitamaprazasta bhASitaM cetarabhAvitaM, tat dvividhamapi vAmanIyamavAmanIyaM ca tatra vAmanIyaM yatsaMsargajaM guNaM doSaM vA saMsargAntareNa vamati, avAmanIyaM tvanyathA, abhAvitaM tvasaMsargaprAptaM prApta saMsarga vA vaJcatandulakalpaM na For Fans at Use Only 10 sthAnA. uddezaH 2 ~965~ dravyAnuyogaH sU0 727 // 481 // muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna- samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSa:, dazame sthAne na kiMcit uddezaka: vartate cibrary.org Page #967 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRttiH ) sthAna [10], uddezaka [-], mUlaM [727] (03) 85%25% 85%25% prata sUtrAMka [727] vAsayituM zakyamiti, evaM ghaTAdika dravyamapi, tatazca bhAvitaM ca abhAvitaM ca bhAvatAbhAvitam , evambhUto vicAro dravyAnuyoga iti 6, tathA 'bAhirAbAhire'tti bAhyAbAhya, tatra jIvadravyaM bAhyaM caitnydhrmennaakaashaastikaayaadibhyo| vilakSaNatvAttadevAvAhyamamUrttatvAdinA dharmeNa amUrtasvAdubhayeSAmapi, caitanyena vA abAhyaM jIvAstikAyAcaitanyalakSaNasvAdubhayorapi, athavA ghaTAdidravyaM bAhyaM karmacaitanyAdi svabAhyamAdhyAtmikamitiyAvaditi, evamanyo dravyAnuyoga iti 7, tathA 'sAsayAsAsae'tti zAzvatAzAzvataM, tatra jIvadravyamanAdinidhanatvAt zAzvataM tadevAparAparaparyAyaprAptito'zAzvatamityevamanyo dravyAnuyoga iti 8, tathA 'tahanANa'tti yathA vastu tathA jJAnaM yasya tattathAjJAnaM samyagdRSTijIvadravyaM tasyaivAvitathajJAnatvAt , athavA yathA tavastu tathaiva jJAnaM-avabodhaH pratItiyasmiMstattathA jJAnaM, ghaTAdidravyaM ghaTAditayaiva pratibhAsamAnaM jainAbhyupagataM vA pariNAmi pariNAmitayaiva pratibhAsamAnamityevamanyo dravyAnuyoga iti 9, 'atahaNANe'tti atathAjJAnaM mithyAdRSTijIvadravyamalAtadravyaM vA vakratayA'vabhAsamAnamekAntavAdyabhyupagataM vA | vastu, tathAhi-ekAntena nityamanityaM vA vastu tairabhyupagataM pratibhAti ca tapariNAmitayeti tadatathAjJAnamityevamanyo| dravyAnuyoga iti 10 // punargaNitAnuyogamevAdhikRtyosAtaparvatAdhikAramacyutasUtraM yAvadAha camarassa NaM asuriMdarasa asurakumAraramo tigicchikUDe utpAtapabbate mUle dasavAvIse joyaNasate vikvaMmeNaM paM0 / dhamarassa NaM asurindassa asurakumAraranno somassa mahAro somappabhe uppAtapabbate isa joyaNasayAI uddhaM uccatteNaM dasa gAuyasatAI unheNaM mUle dasa joyaNasayAI vikkhaMbheNaM paM0 / camarassa Namasuridassa asurakumAraraNNo jamassa mahAro dIpa anukrama [918] sthA0 muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ~966~ Page #968 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [728] dIpa anukrama [919] zrIsthAnA jhasUtravRttiH // 482 // 961 6 % "sthAna" - aMgasUtra-3 ( mUlaM + vRttiH) mUlaM [728 ] sthAna [10], uddezaka [-], amappane uppAtapathya evaM caiva, evaM varuNassavi, evaM vesamaNassavi / balissa NaM vairoyaNiMdassa vatirovaNarano rugiMde pAtapavvate mUle dasabAvIse joyaNasate vikkhaMbheNaM paM0 / balissa NaM baharoyadissa somarasa evaM caiva jadhA camarassa arrer taM caiva savi / dharaNassa NaM NAgakumAriMdassa NAgakumArarano dharaNappame uppAtavate dasa joyaNasayAI ucaNaM dasa gAya satAI ubbeddeNaM mUle dasa joyaNasatAI viksaMbheNaM / dharaNassa nAgakumAriMdarasa NaM nAgakumA raraNNo kAlavAssa mahAraNNo mahAkAlappane uppAtapaJcate joyaNasayAI uddhaM evaM caiva, evaM jAva saMkhavAlassa, evaM bhUtAnaMdassavi, evaM logapAlANaMpi se jahA dharaNassa evaM jAva thaNitakumArANaM salogapAlANaM bhANiyavvaM, savvesiM upAyapavvayA bhANiyanvA sarisaNAmagA / sakassa NaM deviMdassa devaraNNo sappane uppAtapavvate dasa joyaNasahassAI uddhaM uzcatteNaM dasa gAuyasadssAI ubbeheNaM mUle dasa joyaNasahassAI bikkhaMbheNaM paM0, sakassa NaM deviMdassa deva0 somarasa mahAranno jadhA kassa tathA savvesiM logapAlANaM savvesiM ca iMdANaM jAva accuyatti, savvesiM pamANamegaM ( sU0 728) 'camarasse'tyAdi, sugamaM navaraM 'tigiMchikUDe 'tti tigiMchI- kiMjalkastatpradhAna kUTatvAttigicchikUTaH, tatpradhAnatvaM ca kamalabahulatvAtsaMjJA ceyaM, 'uppAvara'tti utpatanaM - UrddhagamanamutpAtastenopalakSitaH parvata utpAtaparvataH sa ca rucakavarAbhidhAnAt trayodazAtsamudrAddakSiNato'saGkhyeyAn dvIpasamudrAnatilaya yAvadaruNavaradvIpAruNavarasamudrau tayoraruNavarasamudraM dakSiNato dvicatvAriMzataM yojanasahasrANyavagAhya bhavati, tatpramANaM ca "sattarasa ekavIsAI joyaNa- 2 // 482 // sayAI so samubbiddho / dasa caiva joyaNasae bAvIse vitthaDo heTThA // 1 // cattAri joyaNasae cavIse vitthaDo uma Education Intel For at Unity |10 sthAnA. uddezaH 3 utpAta parvatAH sU0 728 ~967 ~ www.jancibrary.org muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna- samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSa:, dazame sthAne na kiMcit uddezakaH vartate Page #969 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [10], uddezaka [-], mUlaM [728] (03) prata sUtrAMka [728] jhami / satteva ya tevIse siharatale vitthaDo hoi // 2 // " iti [ saptadazaikaviMzatiyojanazatAni sa samudviddhaH / daza sAcaiva yojanazatAni dvAviMzatyadhikAnyadhaH vistRtH||1|| caturvizatyadhikacaturyojanazatAni madhye vistRtaH trayoviMzatyadUdhikasaptazatAni zikharatale vistRtaH bhavati // 2 // ] sa ca ratnamayaH padmavaravedikayA vanakhaNDena ca parikSiptaH, tasya ca madhye'zokAvataMsako devaprasAda iti / 'camarassetyAdi, 'mahAranoM ci lokapAlastha somaprabha utsAtaparvataH aruNodasamudra eva bhavati, evaM yamavaruNavaizramaNasUtrANi neyAnIti / 'balisse tyAdi, rucakendra utsAtaparvato'ruNodasamudre eva bhavati, yathoktam-"aruNassa uttareNa vAyAlIsaM bhaye sahassAI / ogAhiUNa udahiM silanicao rAyahANIo // 1 // " iti INI aruNasyottarasyAM dvicatvAriMzataM sahasrANyavagAhyodadhiM parvataH tatra catasro raajdhaanyH||1||] 'valisse'tyAdi, 'vaItyAdi sUtrasUcA, evaM ca dRzyaM 'vairoyaNiMdassa vairoyaNarano somassa ya mahAranno' 'evaM cevatti atidezaH, etabhAvanA-jahe'tyAdi, yathA yatprakAraM camarasya lokapAlAnAmutpAtaparvatapramANe pratyeka caturbhiH sUtrairuktaM taM cevatti | talAkArameva caturbhiH sUtraH balino'pi vairocanendrasyApi vaktavyaM, samAnatvAditi, "dharaNasse tyAdi, dharaNasyosAtaparvato'ruNoda eva samudre bhavati, 'dharaNasse'tyAdi prathamalokapAlasUtre 'evaM ceca'ttikaraNAt 'uccatteNaM dasa gAuyasayAI unheNa mityAdi sUtramatidiSTa, 'evaM jAva saMkhapAlassattikaraNAccheSANAM trayANAM lokapAlAnAM kolavAlaselayAlasa-1 pakhavAlAbhidhAnAnAmutpAtaparvatAbhidhAyIni trINyanyAni sUtrANi darzayati / 'evaM bhUyANaMdassavitti bhUtAnandasyApi audIcyanAgarAjasyApi utpAtaparvatastasya nAma pramANaM ca vAcyaM, yathA dharaNasyetyarthaH, bhUtAnandaprabhazcotpAtaparvato'ruNo dIpa anukrama [919] JAMEaiahindi N imran.om muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ~ 968~ Page #970 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRttiH ) sthAna [10], uddezaka [-], mUlaM [728] (03) prata sUtrAMka [728] zrIsthAnA-dAda eva bhavati, kevalamuttarataH, 'evaM logapAlANavi setti 'seM tasya bhUtAnandasya lokapAlAnAmapi, evamutpAtaparvata- 10 sthAnAzasUtrapramANaM yathA dharaNalokapAlAnAmiti bhAvaH, navaraM tannAmAni catuHsthAnakAnusAreNa jJAtavyAnIti, 'jahA dharaNasse'ti uddezaH 3 vRttiH yathA dharaNasya evamiti-tathA suparNavidyutkumArAdInAM ye indrAsteSAmutpAtaparvatapramANaM bhaNitavyaM, kiMparyantAnAM teSA- utpAta mityata Aha-'jAva thaNiyakumArANaMti prakaTaM, kimindrANAmeva netyAha-salogapAlANa'ti, tallokapAlAnAmapI- parvatAH // 48 // tyarthaH, 'savvesimityAdi, sarveSAmindrANAM tallokapAlAnAM cotpAtaparvatAH sahanAmAno bhaNitavyAH, yathA dharaNasya su0728 dharaNaprabhA, prathamatalokapAlasya kAlavAlasya kAlavAlaprabha ityevaM sarvatra, te ca parvatAH sthAnamasI kRtyaivaM bhavanti-"a surANaM nAgANaM udahikumArANa hoti AvAsA / aruNodae samudde tatva ya tesi upAyA // 1 // dIvadisAamgINaM pathaNiyakumArANa hoti AvAsA / aruNavare dIvami u tatdheva ya tesi upAyA // 2 // " iti [asurANAM nAgAnAM uda-14 dhikumArANAM bhavantyAvAsAH / aruNodake samudre tatraiva ca teSAmutpAtAH ||1||dviipdigniinaaN stanitakumArANAM bhavantyAvAsAH / aruNavare dvIpe tu tatraiva ca teSAmutpAtAH // 2 // ] 'sakasse' tyAdi, kunnddlvrdviipkunnddlprvtsyaabhyntre| dakSiNataH poDaza rAjadhAnyaH santi, tAsAM catasRNAM catasRNAM madhye somaprabhayamaprabhavaruNaprabhavanamaNaprabhAkhyA utpAtaparvatAH somAdInAM zakalokapAlAnAM bhavanti, uttarapArve tu evamevezAnalokapAlAnAmiti, yathA zakrasya tathA'cyutAntAnAmindrANAM lokapAlAnAM cotpAtaparvatA vAcyA, yataH sarveSAmekaM pramANa, navaraM sthAnavizeSo vizeSasUtrAdavaga-181 ntavyaH / yojanasahasrAdhikArAdeva yojanasAhasikAvagAhanAsUtratrayam dIpa anukrama [919] X // 48 // JAMER ana K norary om muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna- samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSaH, dazame sthAne na kiMcit uddezakaH vartate ~969~ Page #971 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [729] dIpa anukrama [920] Education intam "sthAna" aMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRttiH) uddezaka [-1. sthAna [10], mUlaM [29] - bAyaravaNassatikAtitANaM ukkoseNaM dasa joyaNasayAI sarIrogAhaNA paNNattA, jalacarapaMceMdriyatirikkhajoNitANaM koseNaM dasa joyaNasatAI sarIrogAhaNA pana0 uraparisappathalacarapaMcidivatirikkhajoNitANaM ukoseNaM evaM caiva ( sU0 729) saMbhavAo NamarahAto abhinaMdaNe arahA dasahiM sAgarovamakoDisatasahassehiM vItikaMtehiM samuppane (sU0 730) dasavidde anaMtate paM0 [saM0 NAmANaMtate ThavaNANaMsate dubbANavate gaNaNANaMtate padasANaMtate egatoNaMtate duhatoNaMtate desavitthArANaMtate savvavitthArANaMtate sAsayANaMtate ( sU0 731) uppAyapuvvassa NaM dasa klyU paM0 asthiNatthiSpavAtapuvarasa NaM dasa cUlavatthU paM0 ( sU0 732) dasabidA paDisevaNA paM0 [saM0 pa 1 pamAya 2 NAbhoge 3, Aure 4 AvatI 5 ta / saMkite 6 sahasakAre 7 bhaya 8 ppayosA 9 ya vImaMsA 10 // 1 // dasa AloyaNAdosA paM0 taM0---AkaMpaittA 1 aNumANaittA 2 jaMdi 3 vAyaraM 4 ca sumaM vA 5 chaSNaM 6 sAulagaM 7 bahujaNa 8 avvata 9 tassevI 10|| 1 || dasahi ThANehiM saMpanne aNagAre arihati attadosamAloecate, saM0 [jAsaMpanne kulasaMpanne evaM adhA aTTahANe jAva khaMte daMte amAvI apacchAtAvI, dusahi ThANehiM saMpanne aNagAre arihati AloyaNaM paDicchittae, taMjA - AyArakhaM avahAravaM jAva avAsasI pitadhamme dadhamme, dusavidhe pAyacchite paM0 taM0 AloyaNAridde jAva aNavaTTappAri pAraMciyArihe (sU0 733) 'vAda' tyAdi kaNThyaM, navaraM 'bAdare'tti vAdarANAmeva na sUkSmANAM teSAmaGgulA saGkhye ya bhAgamAtrAvagAhanatyAt, jaghanyato'pi mA bhUdataH 'ukoseNaM' tyabhihitaM daza yojanazatAni utsedhayojanena, na tu pramANayojanena, "ussehapa evaM www...... muni dIparatnasAgareNa saMkalita... ..AgamasUtra [03], aMga sUtra [03] For Parts Only - ~970 ~ www.jandibrayyorg "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH Page #972 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRttiH ) sthAna [10], uddezaka -], mUlaM [733] + gAthA: (03) prata sUtrAMka [733] 454505645 zrIsthAnA- mANAu miNe deha" [utsedhapramANena dehaM minuyAt ] iti vacanAt , zarIrasyAvagAhanA-yeSu pradezeSu zarIramavagADhaM 10 sthAnA, sUtra- sA zarIrAvagAhanA, sA ca tathAvidhanadyA(dA)dipajhanAlaviSayA draSTavyeti / 'jalacaretyAdi, iha jalacarA matsyAH garbhajAuddezaH 3 vRttiH itare ca dRzyAH, "macchajuyale sahassa" [matsyayugale sahanaM] miti vacanAt , ete ca kila svayambhUramaNa eva bhvntiiti| avagAha 'urage'tyAdi uramparisappo iha garbhajA mahoragA dRzyAH, "uragesu ya gabbhajAIsu"[garbhajAteSUdakeSu] / iti vacanAt, // 484 // mAete kila bAhyadvIpeSu jalanizritA bhavanti, 'evaM ceva'tti 'dasajoyaNasayAI sarIrogAhaNA pannatte'ti sUtraM vaacymityrthH| ntaraM anaevaMvidhAzcArthA jinaIrzitA iti prakRtAdhyayanAvatAri jinAntarasUtraM 'sambhavetyAdi, sugarma / abhihitapramANAzcAvagAhanA taM vasUni dayo'nyepi padAthoM jinairanantA dRSTA ityanantakaM bhedata Aha-dasavihe'tyAdi nAmAnantaka-anantakamityeSA nAmabhUtA pratiSavA dyA varNAnupUrvI yasya vA sacetanAdervastuno'nantakamiti nAma tannAmAnantaka sthApanAnantaka-yadakSAdAvanantakamiti sthApyate, dravyAnantaka-jIvadravyANAM pudgaladravyANAM vA yadanantatvaM, gaNanAnantakaM yadeko dvautraya ityevaM saJcayAtA asaGkhyAtA a- 072 nantA iti sajhayAmAtratayA saGkhyAtavyAnapekSaM saGkhyAnamAtraM vyapadizyata iti, pradezAnantaka-AkAzapradezAnAM yadAnantyamiti, ekato'nantakamatItAddhA anAgatAddhA bA, dvidhA'nantakaM sarvAddhA, dezavistArAnantakai eka AkAzapataraH, sarvavistArAnantaka-sarvAkAzAstikAya iti, zAzvatAnantakamakSayaM jIvAdidravyamiti / evaMvidhArthAbhidhAyakaM pUrvagatazrutamiti pUrvazrutavizeSamihAvatArayan sUtradvayamAha-upAya'tyAdi, utpAtapUrva prathamaM tasya daza vastUni-adhyAyavizeSAH, a|stinAstipravAdapUrvaM caturthaM tasya mUlavastUnAmupari cUlArUpANi vastUni cUlAvastUni / pUrvagatAdizrutaniSiddhavastUnAM sAdho gAthA: dIpa anukrama [928] 15645%258 Swlanniorary.org muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna- samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSaH, dazame sthAne na kiMcit uddezakaH vartate ~971~ Page #973 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRttiH ) sthAna [10], uddezaka [-], mUlaM [733] (03) prata sUtrAMka [733] 5-259490-%2 yadvidhA pratiSevA bhavati tadvidhA tAM darzayannAha-dasavihe'tyAdi, pratiSevaNA-prANAtipAtAdyAsevanaM, 'dappa'silogo, dappo-balAnAdi, 'dappo puNa vaggaNAIo' [dapaH punarghalAnAdikaH] iti vacanAt , tasmAdAgamapratiSiddhamANAtipA-1 tAdyAsevA yA sA darpapratiSevaNeti, evamuttarapadAnyapi neyAni, navaraM pramAdaH-parihAsavikathAdiH, "kaMdappAi pamAo" kaMdarpAdiH pramAda] iti vacanAd, vidheyeSyaprayatlo vA, anAbhogo-vismRtiH, eSAM samAhAradvandvastatra, tathA Ature-glAne sati pratijAgaraNArthamiti bhAvaH, athavA Atmana evAturatve sati, luptabhAvapratyayatvAt , ayamartha:-kSupipAsAvyAdhibhira bhAbhibhUtaH san yAM karoti, uktaM ca-"paDhamabIyaduo vAhio va jaM seva AurA esA" iti [kSudhAtRpopadruto vyAdhito vA yatsevate eSA AturA] tathA Apatsu dravyAdibhedena caturvidhAsu, tatra dravyataHprAsukadravyaM durlabhaM kSetrato'dhvapratipannatA kAlato durbhikSaM bhAvato glAnatvamiti, uktaM ca-"davvAialaMbhe puNa caubihA AyayA hoI" iti [dravyAghalAbhe punaH caturvidhA Apado bhavanti / tathA zaGkite epaNe'pyaneSaNIyatayA "jaM saMke taM samAvaje"[yatzayata tatsamApadyeta // ] iti vacanAt, sahasAkAre-akasmAtkaraNe sati, sahasAkAralakSaNaM cedam-"puvaM apAsiUNaM pAe chUTa mi jaM puNo pAse / na caei niyatteuM pAyaM sahasAkaraNameyaM // 1 // " iti [ pUrvamadRSTvA pAde tyakte yatpunaH pazyati / na ca nivartayituM zaknoti sahasAkaraNametat prAyaH // 1 // ] bhayaM ca-bhItiH nRpacaurAdibhyaH pradveSazca-mAtsarya bhayapradveSa tasmAca pratiSevA bhavati, yathA rAjAdyabhiyogAnmArgAdi darzayati siMhAdibhayAdvA vRkSamArohati, uktaM ca-"bhayamabhiuggeNa sIhamAi batti" [a|bhiyogena siMhAdi vA bhayaM] iha pradveSagrahaNena kaSAyA vivakSitAH, Aha ca-"kohAIo paoso"tti [krodhAdikA gAthA: dIpa anukrama [928] ainatorary.om muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ~972~ Page #974 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [ 733] gAthA: dIpa anukrama [928] "sthAna" - aMgasUtra-3 ( mUlaM + vRttiH) uddezaka [-], mUlaM [ 733] sthAna [10], zrIsthAnA hasUna OM vRtiH pradveSaH ] tathA vimarza:- zikSakAdiparIkSA, Aha ca "vImaMsA sehamAINaM" iti [ ziSyAdInAM parIkSA ] tato'pi pratiSevApRthivyAdisaGghaGghAdirUpA bhavatIti / pratiSevAyAM cAlocanA vidheyA, tatra ca ye doSAste parihAryA iti darzanAyAha- 'dase' tyAdi, 'AkaMpa' gAhA, Akampya AvarjyetyarthaH, yaduktam -- "veyAvaccAIhiM putraM AgaMpaisa Ayarie / Aloei kaha me thovaM viyarijja pacchittaM 1 // 1 // " iti [ vaiyAvRttyAdibhiH pUrva AcAryamAkaMpyAlocayati kathaM mama stokaM prAyazcittaM dadyAt // 1 // ] 'aNumANaittA' anumAnaM kRtvA, kimayaM mRdudaNDa utogradaNDa iti jJAtvetyarthaH, aya mabhiprAyo'sya yadyayaM mRdudaNDastato dAsyAmyAlocanAmanyathA neti, uktaM ca- "kiM esa uggadaMDo miudaMDo vatti OM evamaNumANe / anne paliMti thovaM pacchittaM majjha dehijjA // 1 // " iti [ kimeSa umradaMDo mRdudaMDo vetyanumAyaivaM // 485 // 733 anyAn Alocayati mama stokaM prAyazcittaM dadyAt // 1 // ] 'jaM dinaM'ti yadeva dRSTamAcAryAdinA doSajAtaM ta devAlocayati nAnyaM doSaM, AcAryaraJjanamAtraparatvenAsaMvignatvAdasyeti uktaM ca--"diTThA va je pareNaM dosA viyaDei te hai sU0 729ciya na ane / sohibhayA jANaMtu ta eso eyAvadoso u // 1 // " iti [ ye pareNa doSA dRSTAstAneva prakaTayati nAnyAn / zodhibhayAt jAnantu vA eSa etAvadoSa eva // 1 // ] 'vAyaraM vatti bAdaramevAticArajAtamAlocayati na sUkSmamiti, 'sumaM va'ti sUkSmameva vA'ticAramAlocayati yaH kila sUkSmamAlocayati sa kathaM vAdaraM santaM nAloca | yatyecaM rUpa bhAva sampAdanAyAcAryasyeti, Aha ca - "vAyara vaDuvarAhe jo AloeDa suhuma naaloe| ahavA muhumA loe varamannaMto u evaM tu // 1 // jo suhune AThoe so kiha nAloya bAyare dose ?" ti // iti [bAdaraH bRhato'parAdhAn Alo For Fans Only 10 sthAnA. uddezaH 3 avagAha nA jinAntaraM anataM vasUni pratiSevA dyAH ~973~ / / 485 / / Raincibrary.org muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra - [ 03], aMga sUtra [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna- samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSa:, dazame sthAne na kiMcit uddezakaH vartate Page #975 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [10], uddezaka [-], mUlaM [733] (03) prata sUtrAMka [733] CCCCCCCCSAX cayati sUkSmAnAlocayati athavA sUkSmAnAlocayati paramevaM mnvaanH||1||-yH kila sUkSmAnAlocayati kathaM sa na bAdarAna doSAnAlocayati // ] 'channati pracchannamAlocayati yathA''tmanaiva zRNoti nAcAryaH, bhaNitaM ca-"channaM taha Aloe jaha navaraM appaNA suNai // " iti, [channaM tathAlocayati yathA''tmanaiva zRNoti paraM] 'sadAulayaM ti zabdenAkulaM hai| zabdAkulaM-bRhacchabda, tathA mahatA zabdenAlocayati yathA'nye'pyagItArthAste zRNvantIti, abhANi ca-"saddAula 6 baDDeNaM saddeNAloya jaha agIyAvi bohei // " iti [zabdAkulaM bRhatA zabdenAlocayati yathA agItArthA api bodha yati // ] 'bahujaNaM'ti bahavo janA-AlocanAcAryAH yasminnAlocane tadbahujanaM, ayamabhiprAya:-"ekassAloettA jo Aloe puNovi annassa / te ceSa ya avarAhe ta hoi bahujaNaM nAma // 1 // " iti, [ekasyAlocya pArve yaH punaranyasyApyAlocayati tAnevAparAdhAn tadbhavati vahujanaM nAma / / 1 // ] avyaktasya-agItArthasya guroH sakAze yadAlocana tatsambandhAdavyaktamucyate, uktaM ca-"jo ya agIyasthassA Aloe taM tu hoi anvataM" iti [yazcAgItArthasyAlocayati tattu bhavatyavyaktaM // ] 'tassevitti ye doSA AlocayitavyAstatsevI yo gurustasya purato yadAlocanaM sa tatsevilakSaNa AlocanAdoSaH, tatra cAyamabhiprAyaH Alocayitu:-"jaha eso matullo na dAhI gurugameva pacchittaM / iya jo kiliDacitto vinnA AloyaNA seNaM // 1 // " iti [yathaiSa manulyo (doSeNeti) na guru prAyazcittaM dAsyati iti yaH liSTacittaH tenAlocanA dattA eva (stmityrthH)||1||] etadoSaparihAriNA'pi guNavata evAlocanA deyeti tadguNA-| nAha-'dasahi ThANehI'tyAdi, evaM anena krameNa yathA'STa sthAnake tathA idaM sUtraM paThanIyamityarthaH, kiyahUraM yAvatkhate gAthA: dIpa anukrama [928] Tiandiarary.om muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ~974~ Page #976 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [10], uddezaka [-], mUlaM [733] (03) prata sUtrAMka [733]] gAthA: zrIsthAnA- daMtettipade, tathAhi-'viNayasaMpanne nANasaMpanne dasaNasaMpanne caraNasaMpannetti, 'amAyI apacchANutASIti padadvayamihAdhika 10 sthAnAsUtra- prakaTaM ca, navaraM grandhAntaroktaM tatsvarUpamidaM-"no paliuMce amAyI apacchayAvI na pritppe'tti| [nApahavItAmAyI uddezaH 3 apazcAttApI na paritapyet ] evaMbhUtaguNavatA'pi dIyamAnA''locanA guNavataiva pratyeSTavyeti tadguNAnAha-dasahI- avagAha nA jinaa||48 // kAtyAdi, 'AyAravaM'ti jJAnAdyAcAravAn 1 'avahAravaMti avadhAraNAvAn 2 jAvakaraNAt 'vavahAravaM' AgamA ntaraM anadipaJcaprakAravyavahAravAn 3 'udhvIlae' apanIDakaH lajjApanodako yathA paraH sukhamAlocayatIti 4 'pakubbI' A-14 ntaM vasUni locite zuddhikaraNasamarthaH 5 'nijjavae' yastathA prAyazcittaM datte yathA paro nirvodumalaM bhavatIti 6 'aparissAcI' pratiSevAAlocakadoSAnupazrutya yo nogirati 7 'avAyadaMsI' sAticArasya pAralaukikApAyadazIti pUrvoktameya 8 'piyadhamme dyA: 9 dadhamma' 1. tti adhikamiha priyadharmA-dharmapriyaH dRDhadhA ya Apadyapi dharmAnna calatIti / Alocitado-18 sU0729pAya prAyazcittaM deyamatastatmarUpaNasUtra-AlocanA-gurunivedanaM tavaiva yacchukhyatyaticArajAtaM tattadarhatvAdAlocanAha, ta- 733 chuyarthaM yatnAyazcittaM tadapyAlocanAhai, taccAlocanaivetyevaM sarvatra, yAvatkaraNAt 'paDikamaNArihe' pratikramaNaM-mithyA|duSkRtaM tadaha 'tadubhayArihe' AlocanApratikramaNAhamityarthaH 'vivegArihe' parityAgazodhyaM 'ghiusaggArihe' kAyo-12 sargArha 'tavArihe' nirvikRtikAditapaHzodhyaM 'chedArihe' paryAyacchedayogyaM 'mUlArihe' vratopasthApanAha 'aNavaTTha-13 pArihe' yasminnAsevite kaJcana kAlaM vrateSvanavasthApyaM kRtvA pazcAcIrNatapAstaddoSoparato vrateSu sthApyate tadanavasthApyAI,1% dIpa anukrama [928] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [3], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna- samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSaH, dazame sthAne na kiMcit uddezakaH vartate ~975~ Page #977 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [633] gAthA: dIpa anukrama [928] Education from "sthAna" aMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRttiH) sthAna [10], uddezaka [-1. mUlaM [33] 'pArazciyArihe' etadadhikamiha, tatra yasmin pratiSevite liGgakSetrakAlatapobhiH pArAciko bahirbhUtaH kriyate tatpArAcikaM tadarhamiti / pArAzciko mithyAtvamapyanubhavedato mithyAtvanirUpaNAya sUtram - dasavidhe micchate paM0 [saM0 - adhamme dhammasaNNA dhamme adhammasaNNA amagge maggasaNNA magge ummaggasannA ajIbesu jIvasannA jIvesu ajIvasannA asAhusu sAhusannA sAhusu asAhusaNNA amuttesu muttasannA muttemu amuttamaNNA ( sU0 734) caMdapyabhe NaM arahA dasa puvvasatasahassAI savvAuyaM pAlaittA siddhe jAvappahINe, dhamme NamarahA dasa vAsasaya sahassAI sabvAyaM pAlahattA siddhe jAvappahINe, Namo NamarahA dasa bAsasahassAI sabbAuyaM pAlatA siddhe jAva pahINe, purisasIhe NaM vAsudeve dasa vAsasayasahassAI savvAuyaM pAlatA haTTIte tamAe puDhavIe nera tittAte uvavanne, mI arahA dasa ghaNU u uccatteNaM dasa va vAsasayAI sabvAcyaM pAlaittA siddhe jAvappahINe, kaNhe NaM vAsudeve dasa ghaNUI uddhaM uccatteNaM dasa ya vAsasayAI sabvAcyaM pAThaittA tacAte vAluyappabhAte puDhavIte neratiyattAte ughavanne, (sU0 735 ) dasavihA bhavaNavAsI devA paM0 taM0 asurakumArA jAva dhnniykumaaraa| eesi NaM dasavidhANaM bhavaNavAsINaM devANaM dasa cetitarukkhA paM0 [saM0 Asattha 1 sacivanne 2 sAmali 3 uMbara 4 sirIsa 5 dahivane 6 / baMjula 7 palAsa 8 vappe tate - - 9 kavitArarukkhe 10 / / 1 / / (sU0 736 ) dasavidhe sokkhe paM0 naM0 - Arogga 1 dIhamA 2 ajaM 3 kAma 4 bhoga 5 saMtose 6 / asthi 7 subhoga 8 nikkhammameva 9 tatto aNAbAhe 10 || 1 || (sU0 737 ) dasavidhe uvaghAte paM0 [saM0 ugAmovaghAte uppAyagovaghAte jaha paMcaThANe, jAva pariharaNovaghAte NANovaghAte daMsaNovaghAte caritto muni dIparatnasAgareNa saMkalita ... www...... ..AgamasUtra [03], aMga sUtra [03] For PPs Use Only - ~976~ Melancibrary.org "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH Page #978 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRttiH ) sthAna [10], uddezaka -], mUlaM [738] + gAthA: (03) kA prata sUtrAMka [738] zrIsthAnA vaghAte adhiyattovaghAte sArakkhaNovadhAte dasavidhA visohI paM0 ta0-upagamavisohI uppAyaNavisohI jAva sArakkhaNa- 10 sthAnA. sUtravisohI (sU0738) . uddezaH3 tatra adharme-zrutalakSaNavihInatvAdanAgame apauruSeyAdI dharmasaMjJA-AgamabuddhimithyAtvaM, viparyastatvAditi 1 mithyAvaM dharme-kapacchedAdizuddha samyak zrute AptavacanalakSaNe'dharmasaMjJA sarva eva puruSA rAgAdimanto'sarvajJAzca puruSatvAdahami-15 zalAkA: // 487 // | vetyAdipramANato'nAkSAstadabhAvAttattadupadiSTaM zAstraM dharma ityAdikuvikalpavazAdanAgamabuddhiriti 2 tathA unmArgo- bhavanavAnivRtipurI prati apanthAH vastutattvApekSayA viparItazraddhAnajJAnAnuSThAnarUpastatra mArgasaMjJA-kubAsanAto mArgabuddhiH 3] si caityavRtathA mArge'mArgasaMjJeti pratIta 4 tathA ajIveSu-AkAzaparamANvAdiSu jIvasaMjJA 'puruSa eveda'mityAcabhyupagamAditi | kSAH upatathA 'kSitijalapavanahutAzanayajamAnAkAzacandrasUryAkhyAH / iti mUrtayo mahezvarasambandhinyo bhavantyaSTI // .1 // " ghAtAdyA iti 5, tathA jIveSu-pRthivyAdiSvajIvasaMjJA yathA na bhavanti pRthivyAdayo jIvAH ucchrAsAdInAM prANidharmANAmanu- sU0734. palambhAdU ghaTavaditi 6 tathA'sAdhuSu-pahajIvanikAyavadhAnivRtteSvauddezikAdibhojiSvabrahmacAriSu sAdhusaMjJA, yathA-pada 758 |sAdhava ete sarvapApapravRttA api brahmamudrAdhAritvAdityAdivikalparUpeti 7 tathA sAdhuSu-brahmacaryAdiguNAnviteSu asAdhu3 saMjJA, ete hi kumArapravrajitA nAstyeSAM gatiraputratvAt snAnAdivirahitatvAdvetyAdivikalpAtmiketi 8 tathA'mukteSu-18 dasakammasu lokavyApArapravRtteSu muktasaMjJA, yathA-'aNimAdyaSTavidhaM prApyaizvaryaM kRtinaH sadA / modante nivRtAtmAna-pata stIrNAH paramadustaram // 1 // " ityAdivikalpAtmiketi 9 tathA mukkeSu-sakalakarmakRtavikAravirahiteSvanantajJAnadarza gAthA: dIpa anukrama [935] Santaintine Maintary on mani dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna- samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSaH, dazame sthAne na kiMcit uddezakaH vartate ~977~ Page #979 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [10], uddezaka -], mUlaM [738] + gAthA: (03) prata sUtrAMka [738] nasukhavIryayukteSu amuktasaMjJA, na samtyevedazA muktAH, anAdikarmayogasya nivartayitumazakyatvAdanAditvAdeva AkAzA-18 smayogasyeveti,na santi vA muktAH muktasya vidhyAtadIpakalpatvAdAtmana eva vA nAstitvAdityAdivikalparUpeti 10 / ananantaraM mithyAtvaviSayatayA muktA uktAH, idAnIM tadadhikArAtIrthakaratrayasya dazasthAnakAnupAtena muktatvamabhidhIyate-ca-1 dappabhe gaM' ityAdi sUtratrayamapi kaThyaM, navaraM siddhe 'jAva'tti yAvatkaraNAt 'siddhe buddhe mutte aMtakaDe savvadukkhappahI-18 'tti sUtraM draSTavyamiti, uktatIrthakarAzca mahApuruSA iti tatsambandhi 'purisasIhe tyAdisUbatrayaM kaNThyaM / naravikatayeti prAgukta, nArakAsannAzca kSetrato bhavanavAsina iti tadtaM sUtradvayaM kaNThyaM, navaraM-"asurA 1 nAga 2 suvannA 3 vigjU 4 aggI 5 ya dIva 6 udahI 7ya / disi 8 pavaNa 9 thaNiyanAmA 10 dasahA ee bhavaNavAsI // 1 // " iti, anena krama-18 NAzvatthAdayazcaityavRkSA ye siddhAyatanAdidvAreSu zrUyanta iti / prAgbhavanavAsino devA uktAsteSAM ca kila sukhaM bhavatIti sukhaM sAmAnyata Aha-'dasaviheM'tyAdi, 'Aroga'gAhA, Arogya-nIrogatA 1dIrghamAyuH-ciraM jIvitaM, zubha|mitIha vizeSaNaM dRzyamiti 2,'ahuja'tti AdhyatvaM-dhanapatitvaM sukhakAraNatvAtsukhaM, athavA AdhyaiH kriyamANA ijyApUjA AyejyA, prAkRtatvAdahejatti 3, 'kAma'tti kAmau-zabdarUpe sukhakAraNatvAt sukhaM 4, evaM bhoge'tti bhogA:-gandharasasparzAH 5, tathA santopaH-alpecchatA tatsukhameva AnandarUpatvAtsantoSasya, uca-"ArogasAriyaM mANusataNaM saccasArio dhammo / vijjA nicchayasArA suhAI saMtosasArAI // 1 // " iti [ArogyasAraM manuSyatvaM satyasAro 8 dharmaH / vidyA nizcayasArA sukhAni saMtopasArANi // 1 // ]6, 'asthiti yena yena yadA yadA prayojanaM tattattadA ta-16 gAthA: dIpa anukrama [935] sthA082 Samirary on muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ~978~ Page #980 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [10], uddezaka -], mUlaM [738] + gAthA: (03) prata sUtrAMka [738] gAthA: zrIsthAnA- dA'sti-bhavati jAyate iti sukhamAnandahetutvAditi 7, 'muha bhoga'tti zubha:-anindito bhogo-viSayeSu bhogakri- 10sthAnA. sUtra- yeti sa sukhameva sAtodayasampAdyatvAt tasyeti 8, tathA 'nikkhammameva'tti niSkramaNaM niSkramA-aviratijambAlA-18 uddeza:3 vRttiH diti gamyate, pranagyetyarthaH, iha ca dvirbhAvo napuMsakatAca prAkRtatvAt, evakAro'vadhAraNe, ayamartha:-niSkramaNameva bhava- mithyAtvaM sthAnAM sukhaM, nirAvAdhasvAyattAnandarUpatvAt , ata evocyate-'duvAlasamAsapariyAe samaNe niggaMdhe aNuttarANaM de- zalAkAH // 488 // vANaM teullesaM vIivayaItti, tathA "naivAsti rAjarAjasya tatsukhaM naiva devarAjasya / yatsukhamihaiva sAdhorlokavyApArarahi-| bhavanavAtasya // 1 // " iti, zeSasukhAni hi duHkhapratIkAramAtratvAt sukhAbhimAnajanakatvAcca tattvato na sukhaM bhavatIti 9, sicaityavR'tatto aNAvAhi'tti tato-niSkramaNasukhAnantaraM anAvAcaM-na vidyate AvAdhA-janmajarAmaraNakSupipAsAdikA yatrakSA : upatadanAMbA, mokSasukhamityarthaH, etadeva ca sarvottama, yata uktam-navi asthi mANasANaM taM sokkhaM naviya sambade- 1ghAtAdyAH vANaM / jaM siddhANaM sokkhaM avvAbAha uvagayANaM // 1 // " iti, 10 [nApyasti manuSyANAM tatsaukhyaM nApi ca sarvade- & sU0734vAnAM / yasiddhAnAM saukhyamavyAyAdhamupagatAnAM // 1 // ] niSkramaNasukhaM cAritrasukhamuktaM, taccAnupahatamanAvAdhasukhAyetya mA 738 tazcAritrastarasAdhanasya bhaktAdeAnAdezvopaghAtanirUpaNasUtra, tatra yadudgamena-AdhAkAdinA poDazavidhenopahananaM-vi-1 rAdhanaM cAritrasyAkalpyatA vA bhaktAdeH sa ugamopaghAtaH 1, evamutpAdanayA-dhAcyAdidoSalakSaNayA yaH sa utpAdanopa-1 ghAtaH, 'jahA paMcaTThANe'ttibhaNanAt tatsUtramiha dRzya, kiyat?, ata Aha-'jAva parI'tyAdi, tavedam-'esaNo- n sAvadhAe' eSaNayA-zaGkitAdibhedayA yaH sa epaNopaghAtaH 'parikammovaghAe' parikarma-vastrapAtrAdisamAracanaM tenopaghAtaH dIpa anukrama [935] OM5 pA Janatarary.om muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna- samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSaH, dazame sthAne na kiMcit uddezakaH vartate ~979~ Page #981 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRttiH ) sthAna [10], uddezaka [-], mUlaM [738] + gAthA: (03) ANS prata sUtrAMka [738] svAdhyAyasya zramAdinA zarIrasya saMyamasya vopaghAtaH parikarmopaghAtaH, 'pariharaNovaghAe' pariharaNA-alAkSaNikasyAkalyasya vopakaraNasyA''sevA tayA yaH sa pariharaNopadhAtaH, tathA jJAnopaghAtaH zrutajJAnApekSayA pramAdataH, darzanopaghAtaH zaGkAdibhiH, cAritropaghAtaH samitibhaGgAdibhiH, aciyattovadhAe'tti aciyattam-aprItikaM tenopaghAto vinayAdeH, 'sArakkhaNovaghAe'tti saMrakSaNena zarIrAdiviSaye mUcchA upaghAtaH parigraha virateriti saMrakSaNopaghAta iti / upaghAtavipakSabhUtavizuddhinirUpaNAya sUtram, tatrodmAdivizuddhirbhaktAderniravadhatA, jAvattikaraNAt esaNetyAdi vAcyamityarthaH, tatra parikarmaNA-vasatyAdisAravaNalakSaNena kriyamANena vizuddhiyoM saMyamasya sA parikarmavizuddhiH pariharaNayA-vastrAdeH zA khIyayA''sevanayA vizuddhiH pariharaNAvizuddhiH, jJAnAditrayavizuddhayastadAcAraparipAlanAtaH, aciyattasya-aprItikasya prAvidhistanivartanAdaciyattavizodhiH, saMrakSaNaM saMyamArtha upadhyAdestena vizuddhizcAritrasyeti saMrakSaNavizuddhiH, athavodga mAdhupAdhikA dazaprakArA'pIyaM cetaso vizuddhirvizudyamAnatA bhaNiteti / idAnI cittasyaiva vizuddhivipakSabhUtamupadhyAdhupAdhika saikkezamabhidhAtumupakramate, tatra sUtram dasavidhe saMkilese paM0 -ubahisaMkilese ubassayasaMkilese kasAyasaMkilese bhattapANasaMkilese maNasaMkilese vatisaMkilese kAvasaMkilese gANasaMkilese daMsaNasaMkilese carittasaMkilese / dasavihe asaMkilese paM0 taM0-ubahiasaMkilese jAva carittasaMkilese / (sU0 739) savidhe bale paM0 saM0-sotivitavale jAva phAsiditavale NANavale dasaNabale carittabale tapabale vIritabale (sU0740) gAthA: dIpa %25345%%% anukrama [935] JAMERatml ainatorary.om muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ~ 980~ Page #982 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [10], uddezaka [-], mUlaM [740] (03) zrIsthAnA- jhasUtra vRttiH 11489 // prata sUtrAMka [740] ACANCELCOC bhASA: 'dasetyAdi, saDkezaH-asamAdhiH, upadhIyate-upaSTabhyate saMyamaH saMyamazarIraM vA yena sa upadhiH-vakhAdistadviSayaH | 10sthAnA. sar3akezaH upadhisaDaklezaH, evamanyatrApi, navaraM 'uvassaya'tti upAzrayo-vasatistathA kaSAyA evaM kaSAyairvA saDaklezaH uddezaH3 kaSAyasahakezaH tathA bhaktapAnAzritaH saGklezo bhaktapAnasakezaH tathA manaso manasi vA sakezo vAcA sahaklezaH saMklezetare kAyamAzritya saDkleza iti vigrahaH, tathA jJAnasya saDakleza:-avizudyamAnatA sa jJAnasaDanakkezaH, evaM darzanacAritrayo- balAni rapIti / etadvipakSo'saGkezastamadhunA''ha-dase'tyAdi, kaNThyaM / asaGaklezazca viziSTe jIvasya vIryabale sati bhava satyAdyA tIti sAmAnyato balanirUpaNAyAha-dase tyAdi, zrotrendriyAdInAM paJcAnAM balaM-svArthagrahaNasAmarthya 'jAva'tti cakSurindriyabalAdi vAcyamityarthaH, jJAnabalaM-atItAdivastuparicchedasAmarthya cAritrasAdhanatayA mokSasAdhanasAmarthya bA, sU0739 darzanabalaM sarvavedivacanaprAmANyAdatIndriyAyuktigamyapadArtharocanalakSaNaM cAritrabalaM yato duSkaramapi sakalasaGgaviyoga 741 karotyAramA yaccAnantamanAbAdhamaikAntikamAtyantikamAtmAyattamAnandamApnoti, tapobalaM yadanekabhavArjitamanekaduHkhakAraNaM nikAcitakarmagrandhi kSapayati, vIryameva balaM vIryavalaM, yato gamanAgamanAdikAsu vicitrAsu kriyAsu vartate, yaccApanIya sakalakaluSapaTalamanavaratAnandabhAjanaM bhavatIti / cAritrabalayuktaH satyameva bhASata iti tanirUpaNAyAha dasavihe sarva paNNatte-jaNavaya 1 sammaya 2 ThavaNA 3 nAme 4 ruve 5 pazcasacce 6 ya / vavahAra 7 bhAva 8 joge 9 isame ovammasace va 10 // 1 // dasavidhe mose paM0 ta0-koghe 1 mANe 2 mAyA 3 lobhe 4 pije 5 taheva pose 6 // 489 // ya / hAsa 7 bhate 8 akkhAtita 9 uvadhAtanissite dasame 10 // 2 // dasavidhe sacAmose paM0 saM0-pannamI dIpa C anukrama [937] SAMEairahimAALE andiorary.om muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna- samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSaH, dazame sthAne na kiMcit uddezakaH vartate ~981~ Page #983 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRttiH ) sthAna [10], uddezaka -], mUlaM [741] + gAthA: (03) prata sUtrAMka [741] sate 1 vigatamIsate 2 japaNNavigatamIsate 3 jIvamIsae 4 ajIvamIsae 5 jIvAjIvamIsae 6 aNatamIsae 7 parittamIsae 8 addhAmIsae 9 addhaddhAmIsae 10 (sU0 741) 'dasaviha'tyAdi, santaH-prANinaH padArthA munayo vA tebhyo hitaM satyaM dazavidha tatvajJapta, tadyathA-'jaNavarya'gAhA, 'jaNavaya'tti satyazabdaH pratyekamabhisambandhanIyaH, tatazca janapadeSu-dezeSu yadyadarthavAcakatayA rUDhaM dezAntare'pi tattadarthavAcakatayA prayujyamAnaM satyamavitadhamiti janapadasatyaM, yathA kokaNAdiSu payaH piccaM nIramudakamityAdi, satyatvaM cAsyAduSTavivakSAhetusvAnnAnAjanapadeviSTArthapratipattijanakatvAd vyavahArapravRttaH, evaM zeSeSvapi bhAvanA kAryeti, 'samaya'ti saMmataM ca tat satyaM ceti sammatasatya, tathAhi-kumudakuvalayotsalatAmarasAnAM samAne paGkasambhave gopAlAdInA-181 mapi sammatamaravindameva paGkajamiti atastatra saMmatatayA paGkajazabdaH satyaH kuvalayAdAvasatyo'tamatatvAditi, 'Thava-1 paNa'tti sthApyata iti sthApanA yallepyAdikAhedAdivikalpena sthApyate tadviSaye satyaM sthApanAsatyaM, yathA ajino'pi jino'yamanAcAryo'pyAcAryo'yamiti, 'nAmeti nAma-abhidhAnaM tatsatyaM nAmasatyaM, yathA kulamavarddhayannapi kulabarddhana ucyate evaM dhanavarddhana iti, 'rUvetti rUpApekSayA satyaM rUpasatyaM, yathA prapaJcayatiH pratrajitarUpaM dhArayan pratrajita ucyate na cAsatyatA'syeti, 'paDacasace yati pratItya-Azritya vastvantaraM satyaM pratItyasatyaM, yathA anAmikAyA dIrghatva | isvatvaM ceti, tathAhi-tasthAnantapariNAmasva dravyasya tattatsahakArikAraNasannidhAne tattadrUpamabhivyajyata iti satyatA, SASAISISSRUSARESEARCH gAthA dIpa anukrama [938 -942] IndiaTay.om muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ~ 982~ Page #984 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [10], uddezaka -], mUlaM [741] + gAthA: (03) prata sUtrAMka [741] // 49 // zrIsthAnA- 'vavahAtti vyavahAreNa satyaM vyavahArasatyaM, yathA dahyate giriH galati bhAjanaM, ayaM ca girigatatRNAdidAhe vyavahAra sthAnA. asUtra- pravartate, udake ca galati satIti, 'bhAva'tti bhAvaM-bhUyiSThazuklAdiparyAyamAzritya satyaM bhAvasatya, yathA zuklA balA-II uddezaH3 keti, satyapi hi paJcavarNasambhave zuklavarNotkaTatvAt zukleti, 'joge'tti yogataH-saMvandhataH satyaM yogasartya, yathA daNDa-18 satyAdyA yogAd daNDaH chatrayogAcchatra evocyata iti, dazamamaupamyasatyamiti upamaivaupamyaM tena satyamaupamyasatyaM yathA samu-18 bhASAH dravattaDAga devo'yaM siMhastvamiti, sarvatrakAraH prathamaikavacanAoM draSTavya iheti / satyavipakSaM mRpAha-'dase'tyAdi, 'mo- sU0741 setti prAkRtatvAt mRSA'nRtamityarthaH, 'koheMgAhA, 'kohe'tti krodhe nizritamiti sambandhAt krodhAzritaM-kopAzritaM] mRtyarthaH, tacca yathA krodhAbhibhUtaH adAsamapi dAsamabhidhatta iti, mAne nizritaM yathA mAnAdhmAtaH kazcit kenacidalpadhano'pi pRSTaH sannAha-mahAdhano'hamiti, 'mAya'tti mAyAyAM nizritaM yathA mAyAkAraprabhRtaya AhuH-'naSTo golakaH' iti, 'lobheti lobhe nizritaM vaNiprabhRtInAmanyathAkrItamevesthaM krItamityAdi, 'pijjatti premaNi ni:zritaM atiraktAnAM dAso'haM tavetyAdi, 'taheva dose yatti dveSe nizritaM, matsariNAM guNavatyapi nirguNo'yamityAdi, 'hAse'tti hAse nizritaM yathA kandapikANAM kasmiMzcitkasyacitsambandhini gRhIte pRSTAnAM na dRSTamityAdi, 'bhayetti bhayanizrita taskarAdigRhItAnAM tathA tathA asamaJjasAbhidhAnaM, 'akkhAiya'tti AkhyAyikAnizritaM tatpratibaddho'sAlApaH, 'uva ghAyanissietti upaghAte-prANivaghe nizrita-AzritaM dazamaM mRSA, acaure cauro'yamityabhyAkhyAnavacanaM, mRSAzabda-| zAstvavyaya iti / satyAsatyayoge mizra vacanaM bhavatIti tadAha-'dase tyAdi, satyaM ca tanmRSA ceti prAkRtatvAt saccA gAthA * * SWARA dIpa anukrama * [938 // 49 // -942] JABERatinintamational wjanmitrary.org muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna- samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSaH, dazame sthAne na kiMcit uddezakaH vartate ~983~ Page #985 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [10], uddezaka -], mUlaM [741] + gAthA: (03) CASCR prata sUtrAMka [741] 5450564560 mosaMti, 'uppannamIsae'tti utpannaviSayaM mizra-satyAmRSA utpanna mizraM tadevotpannamizraka, yathaikaM nagaramadhikRtyAsminnadya: daza dArakA utpannA ityabhidadhatastanyUnAdhikabhAve vyavahArato'sya satyAmRpAtvAt , zvaste zataM dAsyAmItyabhidhAya paJcAzatyapi dattAyAM loke mRSAtvAdarzanAdanutpanneSvevAdatteSveva vA mRSAtvasiddheH, sarvathA kriyA'bhAvena sarvathA vyatyayAd, evaM vigatAdiSyapi bhAvanIyamiti 1, 'vigatamIsae'tti vigataviSayaM mizrakaM vigatamizraka, yathaikaM grAmamadhikRtyAsminadya daza vRddhA vigatA ityabhidadhato nyUnAdhikabhAve mizramiti 2, 'uppannavigayamIsae'tti utpannaM ca vigataM ca utpannavigate tadviSayaM mizrakaM utpannavigatamizraka, yathaika pattanamadhikRtyAsminnadya daza dArakA jAtAH daza ca vRddhA vigatA ityabhidadhatastanyUnAdhikabhAva iti 3, 'jIvamIsae'tti jIvaviSayaM mizra-satyAsatyaM jIvamizra, yathA jIvanmRtakRmirAzI jIvarAziriti 4, "ajIvamIsae'tti ajIvAnAzritya mizramajIvamizra, yathA tasminneva prabhUtamRtakRmirAzAvajIvarAziriti 5, 'jIvAjIvamissae'tti jIvAjIvaviSayaM mizrakaM jIvAjIvamizraka yathA tasminneva jIvanmRtakRmirAzI pramANaniyamenaitAvanto jIvantyetAvantazca mRtA ityabhidadhatastanyUnAdhikatve 6, 'aNaMtamIsae'tti anantaviSayaM mizrakamanantamizrakaM yathA mUlakandAdau parItapatrAdimatyanantakAyo'yamityabhidadhataH 7, 'parittamissae'tti parIttaviSayaM mizraka parIttamizrakaM yathA anantakAyale zavati parItte parIco'yamityabhidadhataH 8,'addhAmissaetti kAlaviSayaM satyAsatyaM yathA kazcit kasmiMzcitprayojane sahAyAMssvarayan pariNataprAye vA vAsare eva rajanI vartata iti bravIti 9, 'addhAmI-13 sae'tti addhA-divaso rajanI vA tadekadezaH praharAdiH addhaddhA tadviSayaM mizraka-satyAsatyaM addhAzAmizraka, yathA| gAthA dIpa anukrama BARABAS [938 -942] K Morayog muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ~984~ Page #986 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [10], uddezaka -], mUlaM [741] + gAthA: (03) prata sUtrAMka [741] gAthA zrIsthAnA- kazcit kasmiMzcitprayojane praharamAtra evaM madhyAhU ityAha / bhASAdhikArAt sakalabhASaNIyArthavyApakaM satyabhASArUpaM dRSTi- 10sthAnA. asUtra-8 vAdaM paryAyato dazadhA''ha uddezaH3 vRtti didvivAyarasa NaM dasa nAmadhejA paM0 ta0-dihivAteti yA heuvAteti vA bhUyavAteti vA tathAvAteti vA sammAvAteti vA dRSTivAda dhammAvAteti yA bhAsAvijateti vA pubbagateti vA aNujogagateti vA sabapANabhUtajIvasattasuhAvaddeti vA (sU0 742) | nAmAni // 49 // 'viTThI'tyAdi, dRSTayo darzanAni vadanaM vAdaH dRSTInAM vAdo dRSTivAdaH dRSTInAM vA pAto yasminnasau dRSTipAtaH, sarva-18 | sU0742 nayadRSTaya ihAkhyAyanta ityarthaH, tasya daza nAmadheyAni nAmAnItyarthaH, tadyathA-dRSTivAda iti pratipAditameva, itizabda | upapradarzane vAzabdo vikalpe, tathA hinoti-gamayati jijJAsitamarthamiti hetuH-anumAnotthApakaM liGgamupacArAdanumAnameva |vA tadvAdo hetuvAdaH, tathA bhUtA:-sadbhUtAH padArthAsteSAM vAdo bhUtavAdaH, tathA tattvAni-vastUnAmaidamparyANi teSAM vAda-IX stattvavAdastadhyo vA-satyo vAdastathyavAdaH, tathA sambag-aviparIto vAdaH samyagvAdaH, tathA dhammoNA-vastuparyAyANAM dharmasya vA-cAritrasya vAdo dharmavAdaH, tathA bhASA-satyAdikA tasyA vighayo-nirNayo bhASAvicayaH, bhASAyA vA-yAcI vijayaH-samRddhiyasmin sa bhASAvijayaH, tathA sarvazrutAtpUrva kriyata iti pUrvANi-utpAdapUrvAdIni caturdaza teSu gasaH|abhyantarIbhUtastatsvabhAva ityartha iti pUrvagataH, tathA'nuyogaH-prathamAnuyogastIrthakarAdipUrvabhavAdivyAkhyAnagrantho gaNDikAnuyogazca bharatanarapativaMzajAnAM nirvANagamanAnuttaravimAnavaktavyatAvyAkhyAnagrantha iti dvirUpe'nuyoge gto'nuyog-IDI491|| gataH, etau ca pUrvagatAnuyogagatau dRSTivAdAMzAvapi dRSTivAdatayoktI avayave samudAyopacArAditi, tathA sarve--vizve te dIpa anukrama [938 -942] JanEainaam muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna- samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSaH, dazame sthAne na kiMcit uddezakaH vartate ~985~ Page #987 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [10], uddezaka [-], mUlaM [742] (03) A R prata sUtrAMka [742] te prANAca-dvIndriyAdayo bhUtAzca-taravaH jIvAzca-paJcendriyAH satvAzca-pRthivyAdayaH iti dvandve sati karmadhArayA. tatasteSAM mukhaM zubhaM vA AvahatIti sarvaprANabhUtajIvasattvasukhAvahaH, sukhAvahatvaM ca saMyamapratipAdakatvAt sasthAnAM| nirvANahetutvAceti / prANAdInAM sukhAvaho dRSTivAdo'zakharUpatvAt zastrameva hi duHkhAvahamiti zastrArUpaNAyAha dasavidhe satthe paM020-sasthamaggI 1 visaM 2 loNaM 3, siNeho 4 khAra 5 maMbilaM 6 / duSpautto maNo 7 vAyA 8, kAthA 9 bhAvo ta aviratI 10 // 1 // dasavihe dose paM0 20-tajAtadose 1 matibhaMgadose 2 pasasthAradose 3 pariharaNadose 4 / salakSaNa 5 kAraNa 6 heudose 7, saMkAmaNaM 8 niggaha 9 vatthudose 10 // 1 // dasavidhe visese paM0 ta0-patthu 1 sajAtadose 2 ta, dose egadviteti 3 ta / kAraNe 4 ta paDuppaNNe 5, dose 6 nivve 7 himame 8 / // 1 // attaNA 9 vaNIte 10 ta, viseseti ta, te dasa / / (sU0743) 'dasetyAdi, zasyate-hiMsyate aneneti zastraM, 'satdhaM silogo, zastraM-hiMsaka vastu, taba dvidhA-dravyato bhAvatazca, tatra dravyatastAvaducyate-agni:-analaH, sa ca visadRzAnalApekSayA svakAyazavaM bhavati, pRthivyAyapekSayA tu parakAyazastraM 1 vipaM-sthAvarajaGgamabhedaM 2 lavaNaM-pratItaM 3 snehA-tailaghRtAdi 4 kSAro-bhasmAdi 5 amla-kAJjikaM 6 'bhAvo yatti iha draSTavyaM tena bhAvo-bhAvarUpaM zakhaM, kiM tadityAha-duSpayuktaM-akuzalaM mano-mAnasaM 7 vAgU-vacanaM duSpayuktA 8 kAyazca-zarIraM duSprayukta eva 9, iha ca kAyasya hiMsApravRttI khagAderupakaraNatvAt kAyagrahaNenaiva tadrahaNaM draSTavyamiti, aviratizca-apratyAkhyAnamathavA aviratirUpo bhAvaH zastramiti 10 // aviratyAdayo dopAH zastramityuktamiti doSa dIpa anukrama [943] RECAUSERSANS A natorary.om muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ~ 986~ Page #988 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [10], uddezaka [-], mUlaM [743] + gAthA prata sUtrAMka [743] NCES gAthA zrIsthAnA- prastAvAddoSavizeSanirUpaNAyAha-'dasavihe'tyAdi, 'talAya tyAdi vRttaM, ete hi guruziSyayorvAdiprativAdinoLa vAdA- 10 sthAnA. astra- zrayA iva lakSyante, tatra tasya guvodejAMta-jAtiH prakAro vA janmamarmakarmAdilakSaNaH tajAtaM tadeva dUSaNamitikRtyA uddezaH 3 vRttiH doSastajAtadoSaH, tathAvidhakulAdinA dUSaNamityarthaH, athavA tasmAt-prativAdyAdeH sakAzAjAtaH kSobhAnmukhastambhAdi-IN lakSaNo dopastajAtadoSaH 1 tathA svasyaiva mateH-yuddherbhaGgo-vinAzo matibhaGgo-vismRtyAdilakSaNo doSo matibhaGgAdoSaH 2, vizeSaH // 492 // tathA prazAstA-anuzAsako maryAdAkArI sabhAnAyakaH sabhyo vA tasmAd dviSTAdupekSakAdvA doSaH prativAdino jayadA-13 sU0743 nalakSaNo vismRtaprameyaprativAdinaH prameyasmAraNAdilakSaNo vA prazAstRdoSaH 3, iha sthAzabdo laghuzrutiriti, tathA paridAharaNaM-AsevA svadarzanasthityA lokarunyA vA anAsevyasya tadeva doSaH pariharaNadoSaH, athavA pariharaNaM-anAsevana sabhArUDhayA sevyasya vastunastadeva tasmAdvA dopaH pariharaNadoSaH athavA vAdinopanyastasya dUpaNasya asambaparihAro jAtyuttaraM pariharaNadoSa iti, yathA bauddhenoktamanityaH zabdaH kRtakatvAd ghaTavaditi, aba mImAMsakaH parihAramAha-nanu| ghaTagataM kRtakatvaM zabdasyAnityatvasAdhanAyopanyasyate zabdagataM vA?, yadi ghaTagataM tadA tacchabde nAstItyasiddhatA hetoH, atha &|zabdagataM tanmAnityatvena vyAptamupalabdhamityasAdhAraNAnakAntiko heturityayaM na samyak parihAraH, evaM hi sarvAnumAno-14 cchedaprasaGgaH, anumAnaM hi sAdhanadharmamAtrAt sAdhyadharmamAtranirNayAtmaka, anyathA dhUmAdanalAnumAnamapi na siyet / tathAhi-agniratra dhUmAdyathA mahAnase, atra vikalpyate-kimatretizabdanirdiSTaparvataikapradezAdigatadhUmo'gnisAdhanAyo-13 pAttaH uta mahAnasagato?, yadi parvatAdigataH so'gninA na vyAptaH siddha ityAsAdhAraNAnakAntiko hetuH, atha mahAna dIpa anukrama [944-949] JABERatinintamational Swlanmiorary.org muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna- samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSaH, dazame sthAne na kiMcit uddezakaH vartate ~ 987~ Page #989 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRttiH ) sthAna [10], uddezaka [-], mUlaM [743] + gAthA (03) prata sUtrAMka [743]] AXXX gAthA sagatastadA nAsau parvatakadeze vartata ityasiddho heturiti ayaM pariharaNadopa iti 4, tathA lakSyate-tadanyavyapohenAvadhAryate vastvaneneti lakSaNaM svaM ca talakSaNaM ca svalakSaNaM yathA jIvasyopayogo yathA vA pramANasya svaparAvabhAsakajJA-1 natvaM 5, tathA karotIti kAraNaM-parokSArthanirNayanimittamupapattimAtra yathA nirupamasukhaH siddho jJAnAnAbAdhaprakarSAt, nAtra kila sakalalokamatItaH sAdhyasAdhanadhAnugato dRSTAnto'stItyupapattimAtratA 6, dRSTAntasamAve'syaiva hetuvyapadezaH syAt, tathA hinoti-gamayatIti hetuH sAdhyasadbhAvabhAvatadabhAvAbhAvalakSaNaH, tatazca svalakSaNAdInAM dvandvaH, teSAM dopaH svalakSaNakAraNahetudoSaH, iha kAzabdaH chando'tha dvibaddho dhyeyaH 7, athavA saha lakSaNena yau kAraNahetU tayodoSa iti vigrahaH tatra lakSaNadoSo'vyAptiratirvyAptirvA, tatrAvyAptiryathA yasyArthasya sannidhAnAsannidhAnAbhyAM jJAnaprati|bhAsabhedastarasvalakSaNamiti, idaM svalakSaNalakSaNaM, idaM cendriyapratyakSamebAzritya syAt na yogijJAnaM, yogijJAne hi na sannidhAnAsannidhAnAbhyAM pratibhAsabhedo'stItyatastadapekSayA na kizcitsvalakSaNaM syAditi, ativyAptiryathA arthopalabdhi-4 hetuH pramANamiti pramANalakSaNaM, iha cArthopalabdhihetubhUtAnAM cakSurdadhyodanabhojanAdInAmAnantyena pramANeyattA na syAt, kA athavA dArzantiko'o lakSyate'neneti lakSaNaM-dRSTAntastaddoSaH--sAdhyavikalatvAdiH, tatra sAdhyavikalatA yathA nityaH | zabdo mUrtatvAd ghaTavad, iha ghaTe nityatvaM nAstIti kAraNadoSaH sAdhyaM prati tavyabhicAro yathA apauruSeyo vedo| vedakAraNasyAyamANatvAditi, azrUyamANatvaM hi kAraNAntarAdapi sambhavatIti hetudoSo'siddhaviruddhAnakAntikatva|lakSaNaH, tatrAsiddhoM yathA'nityaH zabdazcAkSuSatvAd ghaTavaditi, atra hi cAkSuSatvaM zabde na siddha, viruddho yathA nityaH zabdaH 545%25%95555 dIpa anukrama [944-949] Tangibrary on muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ~ 988~ Page #990 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRttiH ) sthAna [10], uddezaka [-], mUlaM [743] + gAthA prata sUtrAMka [743] zrIsthAnA sUtravRttiH 5645-45-k | uddezaH3 // 493 // gAthA kRtakatvAt ghaTabad, iha ghaTe kRtakatvaM nityatvaviruddhamanityatvameva sAdhayatIti, anaikAntiko yathA nityaH zabdaH prame 410sthAnA. yatvAdAkAzava, iha hi prameyatvamanityeSvapi vartate, tataH saMzaya eveti 7 tathA saGgrAmaNaM-prastutaprameye'prastutaprameyasya | pravezanaM prameyAntaragamanamityarthaH athavA prativAdimate AtmanaH saMkrAmaNaM paramatAbhyanujJAnamityarthaH tadeva doSa iti8, zastradoSatathA nigrahaH-chalAdinA parAjayasthAnaM sa eva doSo nigrahadoSa iti, tathA vasataH-sAdhyadharmasAdhanadhavitreti vastu-pra vizeSa karaNAt pakSastasya doSaH-pratyakSanirAkRtatvAdiH, yathA azrAvaNaH zabdaH, zabde hyazrAvaNatvaM pratyakSanirAkRtamiti / eteSA sU0743 meva tajjAtAdidoSANAM sAmAnyato'bhihitAnAM tadanyeSAM cArdhAnAM sAmAnyavizeSarUpANAM satAM vizeSAbhidhAnAyAha'dase'tyAdi, vizeSo bhedo vyaktirityanAntaraM, 'vatthu' ityAdiH sArddhaH zlokaH, vasviti prAktanasUtrasyAntoko yaH pakSaH, 'tajjAta miti tasyaivAdAvukta prativAdyAderjAtyAdi tadviSayo doSo vastutajjAtadoSaH, tatra vastudoSA-pakSadoSastajAtadoSazva-jAtyAdihIlanametau ca vizeSau doSasAmAnyApekSayA, athavA vastudoSe-vastudoSaviSaye vizeSo-bhedaH pratyakSanirAkRtatvAdiH, tatra pratyakSanirAkRto yathA azrAvaNaH zabdaH, anumAnanirAkRto yathA nityaH zabdaH, pratItinirAkRto yathA acandraH zazI, svavacananirAkRto yathA yadahaM vacmi tanmidhyeti, lokarUDhinirAkRto yathA zuci naraziraHkapAlamiti, tajjAtadopaviSaye'pi bhedo janmamarmakarmAdibhiH, janmadoSo yathA-kacchulavAe ghoDIe jAo jo gahaheNa chUDheNa / tassa mahAyaNamajhe AyArA pAyaDA hoti // 1 // " [kacchUlAyAM vaDavAyAM yo gadarbhena kSiptena jAtaH // 493 // tasya mahAjanamadhye AkArAH prakaTA bhavanti // 1 // ] ityAdiranekavidhaH 2, cakAraH samuccaye, tathA 'dose'tti pUrvokta dIpa anukrama [944-949] Haneiorayog muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna- samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSaH, dazame sthAne na kiMcit uddezakaH vartate ~ 989~ Page #991 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRttiH ) sthAna [10], uddezaka [-], mUlaM [743] + gAthA (03) prata sUtrAMka [743]] sUtre ye zepA matibhaGgAdayo'STAvuktAste doSA doSazabdeneha sahItAH, te ca doSasAmAnyApekSayA vizeSA bhavantyeveti didoSo-vizeSaH, athavA 'dose'tti doSeSu-zeSadopaviSaye vizeSo-bhedaH, sa cAnekavidhaH svayamUhyaH 3, 'egaTThie yatti eka zcAsAvarthazca-abhidheyaH ekArthaH sa yasyAsti sa ekArthikaH ekArthavAcaka ityarthaH, itiH-upapradarzane caH samuccaye, saca zabdasAmAnyApekSavaikArthiko nAma zabdavizeSo bhavati, yathA ghaTa iti, tathA anekAthiko yathA gauH, yathoka-dizi 1 dRzi 2 vAci 3 jale 4 bhuvi 5 divi 6 vaje 7 iMzI 8 pazau 9 ca gozabdaH" iti, ihaikAdhikavizeSagrahaNenAnekA rthiko'pi gRhItastadviparItatvAt, na cehAsau gaNyate, dazasthAnakAnurodhAt, athavA kathaJcidekAthike zabdagrAme yaH pU kathaJcidbhedaH sa vizeSaH syAditi prakramaH, 'iya'tti pUraNe, yathA zakaH purandara ityatraikArthe zabdadvaye zakanakAla eva zakraH|8 hai pUraNakAla eva purandaraH evaMbhUtanayAdezAditi, athavA doSazabda ihApi sambayate, tatazca,nyAyobrahaNe zabdAntarA pekSayA vizeSa iti 4, tathA kAryakAraNAtmake vastusamUhe kAraNamiti vizeSaH, kAryamapi vizeSo bhavati, na cehokko, dazasthAnakAnuvRtteH, athavA kAraNe-kAraNaviSaye vizeSo-bhedo yathA pariNAmikAraNaM mRtkhiNDaH, apekSAkAraNaM digdezakAlA|kAzapuruSacakrAdi, athavopAdAnakAraNa-mRdAdi nimittakAraNaM-kulAlAdi sahakArikAraNaM-cakracIvarAdItyanekadhA kAraNaM, athavA doSazabdasambandhAt pUrvavyAkhyAtaH kAraNadoSo doSasAmAnyApekSayA vizeSa iti caH samuccaye, tathA pratyutpannoIQAyA-mAnikaH abhUtapUrva ityarthaH dopa:-guNetaraH, sa cAtItAdidoSasAmAnyApekSayA vizeSaH5, athavA pratyutpanne-sarvathA vastu-18 nyabhyupagate vizeSo yo doSo'kRtAbhyAgamakRtavipraNAzAdiH sa doSasAmAnyApekSayA vizeSa iti 6, tathA nityo yo dopoDa gAthA sarakaA dIpa anukrama [944 -949] sthA083] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ~990~ Page #992 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama tstshinnnn waa zl - tttthllaazl zl "sthAna" - aMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRtti:) mUlaM [ 743] + gAthA uddezaka [-], sthAna [10], // 494 // zrIsthAnA- 4 bhavyAnAM mithyAtvAdiranAdyaparyavasitatvAt sa doSasAmAnyApekSayA vizeSo'thavA sarvathA nitye vastunyabhyupagate yo doSo jhasUtra bAlakumArAdyavasthA'bhAvApattilakSaNaH sa doSasAmAnyApekSayA doSavizeSa iti 7 tathA 'hiaTTame tti akAramazleSAdavRttiH * dhikaM vAdakAle yasarapratyAyanaM pratyatiriktaM dRSTAntanigamanAdi taddoSaH, tadantareNaiva pratipAdyapratItestadabhidhAnasyAnarthakatvAditi, Aha ca - "jiNavayaNaM siddhaM caiva bhannae katthaI udAharaNaM / Asaja u soyAraM heUvi kahiMci bhanejA // 1 // tathA kasthaha paMcAvayavaM dasahA vA savvahA na paDikuddhaM / " iti [ jinavacanaM siddhameva tathApi kacidudA| haraNaM bhaNyate zrotAramAsAdya hetumapi kutrApi kathayet // 1 // kutracisaMcAvayavaM dazadhA vA sarvathA na pratikuSTaM // ] tatazvAdhikadoSo doSavizeSatvAdvizeSa iti athavA'dhike dRSTAntAdau sati yo doSo dUSaNaM vAdinaH so'pi doSavizeSa eva, ayaM cASTama Adito gaNyamAna iti 8, 'asaNa'tti AtmanA kRtamiti zeSaH, tathA upanItaM prApitaM pareNeti zeSaH, vastusAmAnyApekSayA''tmakRtaM ca vizeSaH, paropanItaM cAparo vizeSa iti bhAvaH 9, cakArayorvizeSazabdasya ca prayogo bhAvanAvAkye darzitaH, athavA doSazabdAnuvRtterAtmanA kRto doSaH paropanItazca doSa iti doSasAmAnyApekSayA vize pAvetau iti, evaM te vizeSA daza bhavantIti, ihAdarzapustakeSu 'nijje'hiaTThametti dRSTaM na ca tathA'STau pUryanta iti, nicce iti vyAkhyAtaM, ihoktarUpA vizeSAdayo bhAvA anuyogagamyAH, anuyogazcArthato vacanatazca tatrArthato yathA - "ahiMsA saMjamo tavo" ityatrAhiMsAdInAM svarUpabhedapratipAdanaM, vacanAnuyogastveSAmeva zabdAzrito vicAra iti, tadiha vacanAnuyogaM bhedata Aha For Full 10 sthAnA. uddezaH 3 ~991~ cakArAdya nuyogaH sU0 744 // 494 // www.jancibrary.or muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra - [ 03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna- samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSa:, dazame sthAne na kiMcit uddezaka: vartate Page #993 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [10], uddezaka [-], mUlaM [744] (03) prata sUtrAMka [744] savidhe sajJAvAtANaoge paM0 saM0-caMkAre 1 maMkAre 2 piMkAre 3 setaMkAre 4 sAtakare 5 egatte 6 pudhatte 7 saMjUhe 8 saMkAmite 9 minne 10 (sU0744). 'dase tyAdi, zuddhA-anapekSitavAkyArthI yA vAk-vacanaM sUtramityarthaH tasyA anuyogo-vicAraH zuddhavAganuyogaH, sUtre lAca apuMvadbhAvaH prAkRtatvAt , tatra cakArAdikAyAH zuddhavAco yo'nuyogaH sa cakArAdireva vyapadezyaH, tatra 'caMkAtti atrAnusvAro'lAkSaNiko yathA 'suMke saNiMcare' ityAdo, tatazcakAra ityarthaH, tasya cAnuyogo, yathA cazabdaH samAhAretaretarayogasa muccayAnvAcayAvadhAraNapAdapUraNAdhikavacanAdiSviti, tatra "itthIo sayaNANi ya" iti, iha sUtre cakAra: samuccayArthaH strINAM zayanAnAM cAparibhogyatAtulyatatvapratipAdanArthaH 1, 'maMkAre'tti makArAnuyogo yathA 'samaNaM va mAhaNaM vA' iti sUtre mAzabdo niSedhe, athavA 'jeNAmeva samaNe bhagavaM mahAvIre teNAmeveM'tyatra sUtre jeNAmeva iha makAra Agamika eva, yenaivetyanenaiva vivakSitapratIteriti 2, 'piMkAre'tti akAralopadarzanenAnusvArAgamena cApizabda uktastadanuyogo yathA apiH sambhAvanAnivRttyapekSAsamuccayagoziSyAmarSaNabhUSaNaprazneviti, tatra 'evaMpi ege AsAse' ityatra sUtre evamapi anyathA'pIti prakArAntarasamuccayArtho'pizabda iti 3, 'seyaMkareM'tti ihApyaMkAro'lAkSaNikastena sekAra iti, | tadanuyogo yathA 'se bhikkhU dhe'tyatra sUtre sezabdo'thArthaH, athazabdazca prakriyApraznAnantaryamaGgalopanyAsaprativacanasa| muccayeSvityAnantaryArthaH sezabda iti, kvacidasAvityarthaH, kacittasyetyarthaH, athavA 'seyaMkAra' iti zreya ityetasya karaNaM zreyaskAraH, zreyasa uccAraNamityarthaH, tadanuyogo yathA 'seyaM me ahijiuM ajjhayaNa'mityatra sUtre zreyA-atizayena prazasya dIpa anukrama [950] ainatorary.om muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ~992~ Page #994 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRttiH ) sthAna [10], uddezaka [-], mUlaM [744] (03) // 495 // prata sUtrAMka [744] zrIsthAnA- kalyANamityarthaH, athavA 'seyakAle akammaM vAvi bhavaI tyatra seyazabdo bhaviSyadarthaH4, 'sAyaMkAre'tti sAyamiti nipAtaH G10sthAnA. gasUtra- satyArthastasmAdU 'varNAtkAra' ityanena chAndasatvArakArapratyayaH karaNaM yA kArastataH sAyaMkAra iti tadanuyogo yathA satyaM | uddeza:3 vRttiH tathAvacanasadbhAvaprazneviti, ete ca cakArAdayo nipAtAsteSAmanuyogabhaNanaM zeSanipAtAdizabdAnuyogopalakSaNArthamiti 5, cakArAdya 'egate'tti ekatvamekavacanaM tadanuyogo yathA 'samyagdarzanajJAnacAritrANi mokSamArga' ityatraikavacanaM samyagdarzanAdInAM samu- nuyogaH 3 ditAnAmevaikamokSamArgasvakhyApanArtha, asamuditatve tvamokSamArgateti pratipAdanArthamiti 6, 'puhuttetti pRthaktva-bhedo sU0744 dvivacanabahuvacane ityarthaH, tadanuyogo yathA 'dhammasthikAye dhammatthikAyadese dhammatthikAyappadesA' iha sUtre dharmAstikA-4 yapradezA ityetadvahuvacanaM teSAmasaGkhyAtatvakhyApanArthamiti 7, 'saMjUheM'tti saGgataM-yuktArtha yUcha-padAnAM padayorvA samUhaH saMyUthaM, samAsa ityarthaH, tadanuyogo yathA 'samyagdarzanazuddhaM samyagdarzanena samyagdarzanAya samyagdarzanAdvA zuddhaM samyagdarzana zuddhamityAdiranekadhA iti 8, 'saMkAmiya'tti saGkAmitaM vibhaktivacanAdyantaratayA pariNAmitaM tadanuyogo yathA-'sAhUrNa *vaMdaNeNaM nAsati pAvaM asaMkiyA bhAvA' iha sAdhUnAmityetasyAH SaSTyAH sAdhubhyaH sakAzAdityevaM lakSaNaM paJcamItvena vipapariNAmaM kRtvA azaGkitA bhAvA bhavantItyetatpadaM sambandhanIyaM, tathA "acchaMdA je na bhuMjaMti, na se cAitti vuccaI" ityatra sUtre na sa tyAgItyucyate ityekavacanasya bahuvacanatayA pariNAmaM kRtvA na te tyAgina ucyanta ityevaM padaghaTanA kAryeti 9, I'bhinna miti kramakAlabhedAdibhibhinna-visadRzaM tadanayogo yathA-'tivihaM tiviheNa'miti saGgrahamuktvA punaH 'maNeNa'-1|| [mityAdinA tiviheNaMti vivRtamiti kramabhinna, krameNa hi tivihamityetanna karomyAdinA vivRtya tatakhi vidheneti viva- // 495 // dIpa NAGAR anukrama [950] wwjanatarary.om muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna- samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSaH, dazame sthAne na kiMcit uddezakaH vartate ~993~ Page #995 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRttiH ) sthAna [10], uddezaka [-], mUlaM [744] (03) SC+ prata sUtrAMka [744] raNIyaM bhavatIti, asya ca kramabhinnasyAnuyogo'yaM yathAkramavicaraNe hi yathAsaGgyadoSaH syAditi tatparihArArtha kramabhedaH, tathAhi-naM karomi manasA na kArayAmi vAcA kurvantaM nAnujAnAmi kAyeneti prasajyate, aniSTaM caitatpratyekapakSasyaiveSTatvAt, tathAhi-manaHprabhRtibhirna karomi taireva na kArayAmi taireva nAnujAnAmIti, tathA kAlabhedo'tItAdinirdeze prApte varta|mAnAdinirdezo yathA jambUdvIpaprajJatyAdiSu RSabhasvAminamAzritya 'sake deviMde devarAyA vaMdati namasati'tti sUtre, tadanuyogazcAya-vartamAnanirdezakhikAlabhAvidhvapi tIrthakaregvetacyAyapradarzanArtha iti, idaM ca doSAdisUtratrayamanyathApi vimarzanIyaM, gambhIratvAdasyeti / vAganuyogatastvarthAnuyogaH pravarttata iti dAnalakSaNasyArthasya bhedAnAmanuyogamAha basavihe dANe paM0 saM0-aNukaMpA 1 saMgahe 2 ceva, bhaye 3 kAluNiteti ya 4 / lajjAte 5 gAraveNaM ca 6, ahamme uNa sattame 7 // 1 // dhamo ta aTTame jutte 8, kAhIti ta 9 kati ta 10 // dasavidhA gatI paM020-nirayagatI nirayavigAhagaI tiriyagatI tiriyavihagagaI evaM jAba siddhigai siddhiviggahagatI (sU0745) dasa muMDA pannatA paM. taM0-soviditamuMDe jAva phAsiMditamuMDe kohamuMDe jAva lobhamuMDe dasame siramuMDe (sU0746) savidhe saMkhANe paM0 ta0-parikamma 1 vavahAro 2 rajjU 3 rAsI 4 kalAsakne 5 ya / jAvaMtAvati 6 vaggo 7 ghaNo 8 ta taha bagga vaggo 9 vi // 1 // kappo ta 10 (sU0747) 'dase'tyAdi, 'aNukaMpe'tyAdi zlokaH sArddha, 'anukaMpatti dAnazabdasambandhAdanukampayA-kRpayA dAnaM dInAnAthaviSayamanukampAdAnamathavA anukampAto yaddAnaM tadanukampaivopacArAt, uktaM ca vAcakamukhyairumAkhAtipUjyapAdai-"kR dIpa CROCRACTICAL anukrama [950] JAMERIAL P oran.om muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ~994~ Page #996 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [10], uddezaka -], mUlaM [747] + gAthA: (03) prata CASSES sUtrAMka | muNDAH saM [747] 747 zrIsthAnA- paNe'nAthadaridre vyasanaprApte ca rogazokahate / yaddIyate kRpArthAdanukampA tadbhaveddAnam // 1 // " saNaM saGgrahA-vyasanAdau 10 sthAnA. sUtra- |sahAyakaraNaM tadarthaM dAnaM satrahadAnaM, athavA abhedAhAnamapi saGgraha ucyate, Ah ca-"abhyudaye vyasane vA yatki uddezaH3 vRttiH zcihIyate sahAyArtham / tatsamahato'bhimataM munibhinaM na mokSAya // 1 // " iti, tathA bhayAt yaddAnaM tat bhayadAna, dAnAni bhayanimittatvAdvA dAnamapi bhayamupacArAd iti, uktaM ca-"rAjArakSapurohitamadhumukhamAvalladaNDapAziSu ca / yaddIyate // 496 // 4 bhayArthAttadbhayadAnaM budhai yam // 1 // " iti 3, 'kAluNie iya'tti kAruNya-zokastena putraviyogAdijanitena tadI- khyAnaM yasyaiva talpAdeH sa janmAntare sukhito. bhavatvitivAsanAto'nyasya vA yaddAnaM tatkAruNyadAnaM, kAruNyajanyatvAdvA dAna- sU0745dimapi kAruNyamuktamupacArAditi 4, tathA 'lajayA hiyA dAnaM yattallajjAdAnamucyate, uktaM ca-"abhyarthitaH pareNa tu yadAna jnsmuuhmdhygtH| paracittarakSaNArthaM lajjAyAstadbhaveddAnam // 1 // " iti, 5, 'gAraveNaM ca'tti gauraveNa-garveNa yaddIyate & tad gauravadAnamiti, uktaM ca-"naTanarsamuSTikebhyo dAnaM smbndhibndhumitrebhyH| yaddIyate yazo'tha garveNa tu tadbhaveddA-12 nam // 1 // "6, adharmapoSakaM dAnamadharmadAnaM, adharmakAraNatvAddhA adharma eveti, ukaM c-"hiNsaanRtcauryodytprdaarprigrhprsktebhyH| yaddIyate hi teSAM tajjAnIyAdadharmAya // 1 // " iti 7, dharmakAraNaM yattaddharmadAnaM dharme eva vA, uktaM ca-"samatRNamaNimuktabhyo yaddAnaM dIyate supaatrebhyH| akSayamatulamanantaM tadAnaM bhavati dharmAya // 1 // " iti, 8,12 'kAhI iya'tti kariSyati kaJcanopakAraM mamAyamitibuddhA yaddAna tatkariSyatIti dAnamucyate 9, tathA kRtaM mamAnena tatprayojanamiti pratyupakArArtha yaddAnaM tatkRtamiti, ukkaM ca-"zatazaH kRtopakAro dattaM ca sahasrazo mamAnena / aha gAthA: dIpa anukrama [951-956] // 49 // SHATSniorary.org muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna- samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSaH, dazame sthAne na kiMcit uddezakaH vartate ~995~ Page #997 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [10], uddezaka -], mUlaM [747] + gAthA: (03) prata sUtrAMka [747] mapi dadAmi kizciAtyupakArAya taddAnam // 1 // " iti 10 / uktalakSaNAddAnAcchubhAzubhA gatirbhavatIti sAmAnyato gatinirUpaNAyAha-'dase'tyAdi, 'nirayagatitti nirgatA ayAt-zubhAditi nirayA-nArakAH teSAM gatirgamyamAnatvAnnarakagatistadgatinAmakamodayasampAdyo nArakatvalakSaNaH paryAyavizeSo veti narakagatiH, tathA nirayANA-nArakANAM vigrahAt-kSetravibhAgAnatikramya gatiH-gamanaM nirayavigrahagatiH sthitinivRttilakSaNA RjuvakrarUpA vihAyogatikarmApAdyA veti, evaM tiryaDnaranAkinAmapIti, 'siddhigati' iti siddhyanti-niSThitArthA bhavanti yasyAM sA siddhiH sA| cAsau gamyamAnatvAt gatizceti siddhigatiH-lokAgralakSaNA, tathA 'siddhaviggahagaI'tti siddhasya-muktasya vigrahasya-AprakAza vibhAgasyAtikramaNa gatiH-lokAntaprAptiH siddhavigrahagatiriti, vigrahagatirvakragatirapyucyate paraM siddhasya sAnA-1 &AstIti tatsAhacaryAcArakAdInAmayasI na vyAkhyAteti, athavA dvitIyapadairnArakAdInAM vakragatirukkA, prathamaistu nivi- zeSaNatayA pArizeSyArajugatiH, 'sivhigaha'tti siddhau gamanaM nirvizeSaNabAccAnena sAmAnyAsiddhigatirukkA, 'siddhi-I&I viggahagaI'tti siddhAvavigraheNa-avakreNa gamanaM siddhyavigrahagatiH, anena ca vizeSApekSAyAM viziSTA siddhigatirukkA, sAmAnyavizeSavivakSayA cAnayo da iti / siddhigatirmuNDAnAmeva bhavatIti muNDanirUpaNAyAha-dase tyAdi, muNDayati-apanayatIti muNDaH, sa ca zrotrendriyAdibhedAd dazadheti, zeSa sugama / muMDA dazeti saGkhyAnamatastadvidhaya ucyante, 'dase'tyAdi, 'parikamma gAhA, parikarma-saMkalitAdyanekavidha gaNitajJaprasiddhaM tena yatsAyeyasya satyAnaM-parigaNana tadapi parikarmetyucyate 1, evaM sarvatreti, 'vyavahAra' zreNIvyavahArAdiH pATIgaNitaprasiddho'nekadhA 2, 'rajju'tti, 554 gAthA: dIpa anukrama [951-956] JABERatinintamational matorary.om muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ~996~ Page #998 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [747] gAthA: dIpa anukrama [951 -956] zrIsthAnA GgasUtra vRttiH // 497 // Educator "sthAna" - aMgasUtra - 3 (mUlaM + vRttiH) mUlaM [747] + gAthA: uddezaka [-1, sthAna [10] rajavA yatsaGkhyAnaM tadrajjurabhidhIyate tacca kSetragaNitaM 3, 'rAsi'tti dhAnyAderutkarastadviSayaM saGkhyAnaM rAziH, sa ca pAThyAM rAzivyavahAra iti prasiddhaH 4, 'kalAsavanne ya'ti kalAnAm-aMzAnAM savarNanaM savarNaH savarNaH sadRzIkaraNaM yasmin sajhyAne tatkalAsavarNa 5, 'jAvaMtAvaha'tti 'jAvaM tAvanti vA guNakArotti vA egaTThe miti vacanAd guNakArastena yatsajhyAnaM tattathaivocyate tacca pratyutpannamiti lokarUDhaM, athavA yAvataH kuto'pi tAvata eva guNakarAdyAdRcchikAdityarthaH yatra vivakSitaM saGkalitAdikamAnIyate tadyAvattAvatsaGkhyAnamiti, tatrodAharaNam -'gaccho vAJchAbhyasto bAJchayuto gaccha saguNaH kAryaH / dviguNIkRtavAnchahRte vadanti saGkalitamAcAryAH // 1 // ' atra kila gaccho daza 10, te ca bAndhyA yAhacchika guNakAreNASTakenAbhyastAH jAtA'zItiH, tato vAJchAyutAste aSTAzItiH 88, punargacchena dazabhiH sakuNitA aSTau zatAnyazItyadhikAni jAtAni 880, tato dviguNIkRtena yAdRcchikaguNakAreNa SoDazabhirbhAge hRte yalabhyate tadazAnAM saGkalitamiti 55 idaM ca pATIgaNitaM zrUyate iti 6, yathA varga:-saMkhyAnaM yathA dvayorvargazcatvAraH 'sadRzadvirAzighAta' iti vacanAt 7 'ghaNo ya'tti ghanaH saGkhyAnaM yathA dvayordhano'STI 'samatrirAzihati' riti vacanAt 8, 'vaggavaggo'ti vargasya vargo vargavargaH, sa ca saGkhyAnaM, yathA dvayorvargazcatvArazcaturNI vargaH SoDazeti, apizabdaH samuccaye 9, 'kappe yati gAthAdhikaM tatra kalpaH-chedaH krakacena kASThasya tadviSayaM saGkhyAnaM kalpa eva yatsAvyAM krAkacavyavahAra iti prasiddhamiti, iha ca parikarmmAdInAM keSAJcidudAharaNAni mandabuddhInAM duravagamAni bhaviSyantyato na pradarzitAnIti 10 / daza muNDA uktAste ca pratyAkhyAnato bhavantIti pratyAkhyAnanirUpaNAyAha Forest Use Only 10 sthAnA. uddezaH 3 dAnAni ~997~ muNDAH khyAnaM su0 745747 // 497 // www.jancibrary.org muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna- samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSa:, dazame sthAne na kiMcit uddezaka: vartate Page #999 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [10], uddezaka [-], mUlaM [748] (03) *45 prata sUtrAMka [748] vasavidhe pathakkhANe paM0-aNAgaya 1 matikataM 2 koDIsahiyaM 3 niyaMTitaM 4 ceva / sAgAra 5 maNAgAraM 6 pari mANakadaM7 niravasesaM 8 // 1 // saMkeyaM 9 ce addhAe 10, paJcakkhANaM dusavihaM tu // (sU0748) 'dasavihe tyAdi pratikUlatayA A-maryAdayA khyAnaM-prakathanaM pratyAkhyAnaM nivRttirityarthaH, 'aNAgaya gAhA sA , 'aNAgaya'tti anAgatakaraNAdanAgataM-paryuSaNAdAvAcAryAdivaiyAvRttyakaraNAntarAyasaddhAvAdArata eva tattapaHkaraNamityarthaH, ukaM ca-"hohI pajjosavaNA mama ya tayA aMtarAiyaM hojaa| guruveyAvacceNa tavassi gelanayAe vA // 1 // so dAi tavokamma paDivajai taM aNAgae kAle / evaM paJcakkhANaM aNAgayaM hoi nAyacaM ||2||"[bhvissyti paryuSaNA mama ca tadA''ntarAyika bhaviSyati AcAryasya vaiyAvRttyena tapasvino glAnatayA vA // 1 // sa tadA tapaHkarma pratipadyate tadatIte kAle etatpratyAkhyAnamanAgataM bhavati jJAtavyaM // 2 // ] 1 'aikvaMtaMti evamevAtIte paryuSaNAdau karaNAdatikrAntaM, Aha ca"pajjosavaNAe tavaM jo khalu na karei kAraNajjAe / guruveyAvacceNaM tavassigelanayAe kA // 1 // so dAi tavokamma paDibajjai te Aicchie kAle / evaM paJcakkhANaM aikataM hoi nAyabvaM // 2 // " iti [paryuSaNAyAM yaH khalu tapo na karoti. kAraNajAtena guruvaiyAvRttyena tapasvino glAnavaiyAvRttyena vA // 1 // sa tadA tapAkarma pratipadyate tadatIte kAle etAtyAkhyAnamatikAntaM bhavati jJAtavyaM // 2 // ] 2, 'koDIsahiyaMti koTIbhyAM-ekasya caturthAderantavibhAgo'parasya caturthAderevArambhavibhAga ityevalakSaNAbhyAM sahita-militaM yuktaM koTIsahitaM militobhayapratyAkhyAnakoTezcaturthAdeH kara-5 dANamityarthaH, abhANi ca-"paTThavaNao u divaso paJcakkhANassa niTThavaNao ya / jahiyaM samiti duni u taM bhannai dIpa ENERAS anukrama sammaka [957 -958]] B P inatorary.om muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ~998~ Page #1000 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [748] dIpa anukrama [957 - 958] "sthAna" - aMgasUtra-3 ( mUlaM + vRttiH) uddezaka [-], mUlaM [ 748 ] sthAna [10], zrIsthAnA- 4 ko DisahiyaM tu // 1 // iti [ pratyAkhyAnasya prasthApakaniSThApakadivasau dvAvapi yatra samitastadbhaNyate koTIsahitaM // 1 // ] 3, 'niyaMTiyaM'ti nitarAM yantritaM pratijJAtadinAdau glAnatvAdyantarAyabhAve'pi niyamAtkarttavyamiti hRdayaM, etacca prathamasaMhananAnAmeveti, abhyadhAyi ca - "mAse mAse ya tavo amugo amugadivase ya evaio / haTTheNa gilANeNa va kAyacco | jAva UsAso // 1 // evaM paJcakkhANaM niyaMTiyaM dhIrapurisapannattaM / jaM giNhaMta'NagArA aNissiyappA apaDibaddhA // 2 // codasapubvI jiNakappiesa paDhamaMmi caiva saMghayaNe / eyaM vocchinnaM khalu therAvi tathA karesIyA // 3 // " iti, [mAsi mAsi cAmukaM tapo'mukadivase iyantaM kAlaM hRSTena vA glAnena vA karttavyaM yAvaducchAsaH // 1 // etanniyaMtritaM dhIrapuruSaprajJataM | pratyAkhyAnaM yadanizritAtmAno'pratibaddhA anagArA gRhNanti // 2 // caturdazapUrvijinakalpikayoretat prathama eva saMhanane tadA | sthavirA api akArSuryucchinnaM ca etat // 2 // ] 4, 'sAgAraM 'ti Akriyanta ityAkArAH pratyAkhyAnApavAda hetavo'nAbhogAdyAstairAkAraiH saheti sAkAraM 5, 'aNAgAraM 'ti avidyamAnA AkArA- mahattarAkArAdayo nicchinnaprayojanatvAt pratipatturyasmiMstadanAkAraM tatrApi anAbhogasahasAkArAvAkArau syAtAM mukhe'GgulyAdiprakSepasambhavAditi 6, 'parimANakarDa'ti parimANaMsaGkhyAnaM dattikavalagRhabhikSAdInAM kRtaM yasmiMstatparimANakRtamiti, yadAha - "dattIhi va kavalehiM va gharehiM bhikkhAhiM ahava davvehiM / jo bhattapariccAyaM karei parimANakaDameyaM // 1 // " iti [dattibhiH kavalairvA gRhairbhikSAbhirathavA dravyaiH yo bhaktaparityAgaM karotyetat parimANakRtaM // 1 // ] 7, 'niravasesaM 'ti nirgatamavazeSamapi alpAlpamazanAdyAhArajAtaM yasmAttat niravazeSaM vA sarvvamazanAdi tadviSayatvAnniravazeSamiti, abhihitaJca - "savvaM asaNaM savvaM ca pANagaM sabvakhajjapeja nasUtra vRttiH // 498 // Forsy 10 sthAnA. uddezaH z pratyAkhyAnAni sU0 748 ~999~ // 498 // www.janbay.org muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [03], aMga sUtra [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna- samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSa:, dazame sthAne na kiMcit uddezaka: vartate Page #1001 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [10], uddezaka [-], mUlaM [748] (03) prata sUtrAMka [748] vihiM / pariharai savvabhAveNa evaM bhaNiyaM niravasesaM // 1 // " iti, [sarvamazanaM sarvaca pAnakaM sarvakhAdyapeyavidhi sarvabhAvena pariharati etanniravazeSa bhaNitaM // 1 // ], 'saMkeyayaM ceva'tti ketanaM ketaH-cihnamaGguSThamuSTigrandhigRhAdikaM sa eva ketakaH saha ketakena saketakaM granthAdisahitamityarthaH, bhaNitaM ca-"aMguTTamuTTigaMThIgharaseussAsathibugajoikkhe / bhaNiyaM sakeyameyaM dhIrehi aNataNANIhiM // 1 // " iti [aMguSThamuSTigranthigRhasvedocchAsastibukadIpAnAzritya pratyAkhyAnametatsaMketaM bhaNitaM dhiirairnntjnyaanibhiH||1||]9'addhaae'tti addhAyAH kAlasya pauruSyAdikAlamAnamAzrityetyarthaH, nyagAdi ca-"addhApaccakkhANaM jaM taM kAlappamANacheeNaM / purimaddhaporasIhiM muhuttamAsaddhamAsehiM // 1 // " iti [tadaddhApratyAkhyAnaM yatkAlapramANacchedena purimaarddhpaurussiimuhrtmaasaarddhmaasaiH||1||] 10 / 'paJcakkhANaM dasavidhaM tuti pratyAkhyAnazabdaH sarvatrAnAgatAdau sambadhyate tuzabda evakArArthaH tato daza vidhameveti, ihopAdhibhedAt spaSTa eva bheda iti na paunarutyamAzaGkanIyamiti / pratyAkhyAna hi sAdhusAmAcArIti tadadhikArAdanyAmapi sAmAcArI nirUpayannAha dasavihA sAmAyArI paM0 saM0-icchA 1 gicchA 2 tahakAro 3, AvassitA 4 nisIhitA 5 / ApucchaNA 6 ya patipukchA 7, chaMdaNA 8ya nimaMtaNA 9 // 1 // upasaMpayA 10 ya kAle sAmAyArI bhave dasavihA u // (sU0 749) samaNe bhagavaM mahAvIre chaumatvakAlitAte aMtimarAtitaMsI ime dasa mahAsumiNe pAsittA gaM paDibuddhe jahA-egaM ca NaM mahAghoraruvadittadharaM tAlapisAyaM sumiNe parAjitaM pAsittA NaM paDibuddhe 1, egaM ca NaM mahaM sukilapakkhaga pusakoilagaM sumiNe pAsittA gaM paDibuddhe, 2, egaM ca NaM mahaM cittavicittapakkhagaM pusakoilaM suviNe pAsittA NaM paDibucha 3, egaM ca NaM maI dIpa anukrama [957 -958]] I Minrayom muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ~ 1000 ~ Page #1002 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [10], uddezaka [-], mUlaM [750] (03) zrIsthAnA sUtravRttiH 10sthAnA. uddezaH3 sAmAcAryaH vIrasvanAH sU0749. 750 // 49 // prata sUtrAMka [750] SASAASAASAASAASAASAASAN dAmadurga sambaraSaNAmayaM sumiNe pAsittA NaM paDibuddhe 4 egaM ca NaM mahaM setaM govarga sumiNe pAsittA NaM paDibuddhe 5, egaM ca NaM mahaM patamasara sambao samaMtA kusumitaM suniNe pAsittA NaM paDibuddhe 6, egaM ca NaM mahAsAgara ummIvIcIsahassaphalitaM bhuyAhi tiNaM sumiNe pAsittA gaM paDibuddhe 7, erga ca NaM mahaM diNayaraM teyasA jalaMta murmiNe pAsittA gaM paribuddhe 8, evaM ca NaM mahaM hariverulitavannAbheNaM niyateNamaMteNaM mANusuttara pamvataM savvato samaMtA Avediya pariveDhiyaM sumiNe pAsittA Na paDibuddhe 9, egaM ca NaM maI maMdare pavate maMdaracUliyAno upari sIhAsaNavaragayama cANaM sumiNe pAsittA gaM paDibuddhe 10 / jaNaM samaNe bhagavaM mahAvIre egaM mahaM ghorarUvadicadharaM tAlapisAta sumiNe parAtitaM pAsittA paM paDibuddhe tannaM samaNeNaM bhagavatA mahAvIreNaM mohaNije kamme mUlAo ugghAite 1, jaM ne samaNe bhagavaM mahAvIre egaM maI subilapakvarga jAva paDibuddhe taM NaM samaNe bhagavaM mahAvIre sukajjhANovagae viharada 2, jaNa samaNe bhagavaM mahAvIre ega mahaM cittavicittapakkhA jAva paDibuddhe taM gaM samaNe bhagavaM mahAvIre sasamataparasamayitaM cittavicittaM duvAlasaMgaM gaNipiDagaM Apaveti paNNaveti parUveti seti nidaMseti uvadaMseti taM-AdhAra jAbaviTThIvArya 3, jana samaNe bhagavaM mahAvIre ega maha dAmadurga sambarayaNA jAva paDibuddhe taM naM samaNe bhagavaM mahAvIre duvihaM dhamma paNNaveti, 0-agAradharma ca aNagAradhammaM ca 4 jeNaM samaNe bhagavaM mahAvIre egaM mahaM setaM govaragaM sumiNe jAva pahiyuddhataM samaNa ssa bhagavo mahAvIrassa cAuvaNNAiNNe saMghe taM0-samaNA samaNIo sAvagA sAviyAo 5 jaM gaM samaNe bhagavaM mahAvIre ega mahaM paumasara Ava paDibuddhe taM gaM samaNe bhagavaM mahAvIre cauThivahe deve paNNaveti, saM0-bhavaNavAsI vANamaMtarA dIpa anukrama [959-961] // 499 // Aansorayog muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna- samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSaH, dazame sthAne na kiMcit uddezakaH vartate ~ 1001 ~ Page #1003 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRttiH ) sthAna [10], uddezaka [-], mUlaM [750] (03) S+ prata sUtrAMka [750] LSACAREEREST joisavAsI pemANavAsI 6 jaNaM samaNe bhagavaM mahAvIre egaM mahaM ummIvIcIjAva paDibuddhe ta Na samaNeNaM bhagavatA mahAvIreNaM aNAtIte aNavadagge dIhamaddhe cAurranasaMsArakatAre tinne 7 jaNaM samaNe bhagavaM mahAvIre egaM mahaM viNakara jAva paDibuddha tannaM samaNassa bhagavato mahAvIrassa aNate aNuttare jAvasamuppanne 8 jaNNaM samaNe bhagavaM ega mahaM hariyerulita jAva paDibuddhe taNNaM samaNassa bhagavato mahAvIrassa sadevamaNuyAsure loge urAlA kittivannasahasilogA parigunvati iti khalu samaNe bhagavaM mahAvIre iti0 9 jaNaM samaNe bhagavaM mahAvIre maMdare paJcate maMdaracUlivAe upari jAva paTibuddhe taM gaM samaNe bhagavaM mahAvIre sadevamaNuyAsurAte parisAte majhagate kevalipannattaM dharma Aghaveti paNNaveti jAva upadaMseti 10 (sU0 750) 'dase'tyAdi, samAcaraNaM samAcArastAvaH sAmAcArya tadeva sAmAcArI saMvyavahAra ityarthaH, 'icche'tyAdi sArddhazlokaH, 'icchA'iti, eSaNamicchA karaNaM kAraH, tatra kArazabdaH pratyekamabhisambandhanIyaH, icchayA-balAbhiyogamantareNa kAra icchAkAraH icchAkriyetya, icchA cecchAkAreNa mamedaM kuru, icchApradhAnakriyayA na balAbhiyogapUrvikayeti bhAvArthaH, asya ca prayogaH svArtha parArthaM vA cikIrSan yadA paramabhyarthayate, uktaM ca-"jai abbhattheja paraM kAraNajAe kareja se | |koi / tattha u icchAkAro na kappai balAbhiogo u // 1 // " iti [yadi paraM ko'pi kAraNe'bhyarthayettatra tasya kuryAdicchAkAraM na kalpate balAbhiyogo yasmAt // 1 // ] tathA mithyA vitathamanRtamiti paryAyAH, mithyAkaraNaM mithyAkAraH mithyAkriyetyarthaH, tathA ca saMyamayoge vitathAcaraNe viditajinavacanasArAH sAdhavastarikrayAcaitathyapradarzanAya mithyAkAraM AAAAAAACCES dIpa anukrama [959-961] sthA084 Manmintarmom muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ~1002~ Page #1004 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRttiH ) sthAna [10], uddezaka [-], mUlaM [750] (03) // 500 prata sUtrAMka [750] zrIsthAnA- kurvate, mithyAkriyeyamiti hRdayaM, bhaNitaM ca-"saMjamajoge abbhuTTiyassa jaM kiMci vitahamAyariyaM / micchA eyaMti viyA- 10sthAnA. jhasUtra- pANiUNa micchatti kAyarva // 1 // " iti [saMyamayoge'bhyutthitena yatkiMcidvitathamAcaritaM etanmithyeti vijJAya mithyA-18| uddezaH / vRttiH kAraH krttvyH||1||] tathAkaraNaM tathAkAraH, sa ca sUtrapraznAdigocaraH, yathA bhavadbhirukaM tathaivedamityevasvarUpaH, gaditaM sAmAcAryaH jAca-"vAyaNapaDisuNaNAe uvaese suttaatthakahaNAe / avitahamayati tahA paDisuNaNAe thkaaro||1||" iti, [vAca- vIrasvatAH jAnApatizravaNayoH upadeze sUtrArthakathane avitathametaditi tathAkAraH pratizravaNe ca tthaakaarH||1||] ayaM ca puruSavizeSa- sU0749 viSaya evaM prayoktavya iti, agAdi.ca-"kappAkappe pariniviyassa ThANesu paMcasu Thiyassa / saMjamatavahagassa u avigappeNaM tahakAro // 1 // " iti [kalpyAkalpyayoH pariniSThitasya jJAnAdiSu sthAneSu paJcasu sthitasya saMyamatapovartakasyAvikalpena tathAkAraH // 1 // ] 3, 'AvassiyA yatti avazyakarttavyoganiSpannA''vazyakI, 'caH samuccaye, etatprayoga AzrayA-18 nirgacchataH Avazyakayogayuktasya sAdhorbhavati, Aha hi-"kaje gacchaMtassa u guruniseNa suttanIIe / Avassiyatti || neyA suddhA annsthjogaao||1||" [sUtranItyA gurvAjJayA gacchataH kAyeM AvazyakI zuddhA jJeyetyamvarthayogAt // 1 // ] (anvrthyogaadityrthe|> tathA niSedhena nirvRttA naiSadhikI-vyApArAntaraniSedharUpA, prayogazcAsyA Azraye pravizata iti, yata Aha-"evoggahappavese nisIhiyA taha nisiddhajogasa / eyassesA uciyA iyarassa (aniSiddhayogasya >na ceva nasthitti | // 1 // (anvoM nAstItikRtvetyarthaH>" [evamavagrahapraveze tathA niSiddhayogasya naissedhikii| etasyaipocitA itarasyaiSA nocitaiva | andharthoM nAstIti hetoH||1||] tathA ApRcchanamApRcchA sA vihArabhUmigamanAdiSu prayojaneSu guroH kAryoM, cazabdaH pUrva ROSECSIRSAR4564 750 dIpa anukrama [959-961] // 500 Swatanniorary.org muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna- samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSaH, dazame sthAne na kiMcit uddezakaH vartate ~ 1003~ Page #1005 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [10], uddezaka [-], mUlaM [750] (03) prata sUtrAMka [750] *vat, ihoktam-"ApucchaNA u kajje guruNo tassaMmayassa vA niymaa| evaM khu tayaM seyaM jAyai sai nijarAheU // 1 // " iti [kArye guroH tatsaMmatasya vA niyamAdApracchanaM evaM khalu tat zreyo jAyate'sakRt nirjraahetuH||1|| tathA pratipRcchA-2 pratipraznaH, sA ca prAgniyuktenApi karaNakAle kAryA, pUrva niSiddhena vA prayojanatastadeva ka kAmeneti, yadAha-"paDipuchaNA u kaje pubbaniuttassa karaNakAlammi / kajjantarAdihe niddiTTA samayakehiM // 1 // " iti [kArye pUrva niyuktasya. karaNakAle pratipracchanA kAryAntarArtha samayaketubhiniddiSTA // 1 // ] tathA chandanA ca-pAragRhItenAzanAdinA kAryA, ihA vAci-"pubbagahieNa chaMdaNa guruANAe jahArihaM hoi / asaNAdiNA u esA Neyeha visesavisayatti // 1 // " [pUrvagR-18 mAhItenAzanAdinA gurvAjJayA yathAhANAM nimantraNaM eSA jJeyA vizeSaviSayeti chaMdanA // 1 // ] tathA nimantraNA-agRhItenai vAzanAdinA bhavadarthamahamazanAdikamAnayAmyevaMbhUtA, ihArthe abhyadhAyi-"sajjhAyA uvAo (zrAntaH> gurukicce TrAsesage asaMtami / taM pucchiUNa kajo sesANa nimaMtaNaM kujjA // 1 // " iti [svAdhyAyAcchrAnto gurukRtye zeSe'sati taM | IIpRSTavA kArye zeSANAM nimaMtraNaM kuryAt // 1 // ] tathA 'uvasaMpaya'tti upasaMpat-ito bhavadIyo'hamityabhyupagamaH, sA cAra jJAnadarzanacAritrArthatvAt tridhA, satra jJAnopasampat sUtrArthayoH pUrvagRhItayoH sthirIkaraNArtha tathA vitruTitasandhAnArthaM tathA prathamato grahaNArthamupasampadyate, darzanopasampadapyevaM, navaraM darzanaprabhAvakasammatyAdizAstraviSayA, cAritropasampaca hai vayAvRttyakaraNArtha kSapaNArthaM copasampadyamAnasyeti, bhaNitaM hi-"uvasaMpayA ya vitihA nANe taha dasaNe caritte ya / hAdasaNanANe tivihA duvihA ya carittaaTThAe // 1 // vattaNasaMdhaNagahaNe suttarathobhayagayA u esatti / veyAvacce khamaNe | dIpa anukrama [959 -961] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ~1004 ~ Page #1006 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [10], uddezaka [-], mUlaM [750] (03) zrIsthAnA- sUtravRttiH // 501 // prata sUtrAMka [750] 15 kAle puNa Avakahiyatti // 2 // " iti, [upasaMpacca trividhA jJAne tathA darzane cAritre ca darzanajJAnayostrividhA cAri-15 10 sthAnA. trArtha dvividhA // 1 // AvartanasandhAnagrahaNAni sUtrArthobhayagatAnyete vaiyAvRttye tapasi kAlataH punaryAvaskathaM // 2 // ] uddezaH3 'kAle'tti upakramaNakAle AvazyakopodghAtaniryuktyabhihite sAmAcArI dazavidhA bhavati // iyaM ca sAmAcArI mahAvI-1 sAmAcAryaH raNeha prajJApitA ato bhagavantamevorarIkRtya davAsthAnakamAha-samaNe'tyAdi sugama, navaraM 'chaumatthakAliyAeM'tti prAkR-1|vIrasvamAH |tatvAt chadmAsthakAle yadA kila bhagavAn trikacatuSkacatvaracaturmukhamahApayAdiSu paTupaTahapratiravoghoSaNApUrva yathAkAma-I sU0749mupahatasakalajanadAridyamanavacchinnamadaM yAvanmahAdAnaM dattvA sadevamanujAsurapariSadA parivRtaH kuNDapurAnirgatya jJAta- 750 khaNDavane mArgazIrSakRSNadazamyAmekakA pravrajya manaHparyAyajJAnamukhAdyASTI mAsAn vihRtya mayUrakAbhidhAnasannivezabahiH| sthAnAM dUyamAnAbhidhAnAnAM pAkhaNDikAnAM sambandhinyekasminnuTaje tadanujJayA varSAvAsamArabhya avidhIyamAnarakSatayA | pazubhirupayamANe uTajeprItikaM kurvANamAkalavya kuTIrakanAyakamunikumArakaM tato varSANAma mAse gate'kAla eva | nirgasyAsthikagrAmAbhidhAnasannivezAd bahiH zUlapANinAmakayakSAyatane zeSa varSAvAsamArebhe, tatra ca yadA rAtrI zUla-15 | pANirbhagavataH kSobhaNAya jhaTiti TAlitATTAlakamaTTahAsa muJcan lokamutrAsayAmAsa tadA vinAzyate sa bhagavAna deve| neti bhagavadAlambanA janasyAdhRti janitavAn punarhastipizAcanAgarUpairbhagavataH kSobhaM kartumazaknuvan zirAkarNanAsAdantanakhAkSipRSThivedanAH prAkRtapuruSasya pratyeka prANApahArapravaNAH sapadi sampAditavAn tathApi pracaNDapavanamahatasuragiri // 501 // zikharamivAvicalanAvaM varddhamAnasvAminamavalokya zrAntaH sannasau jinapatipAdapadmavandanapurassaramAcacakSe-kSamasva kSamA-1 4%ACHARACC dIpa anukrama [959-961] S wjanmiorary.org muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna- samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSaH, dazame sthAne na kiMcit uddezakaH vartate ~ 1005~ Page #1007 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRttiH ) sthAna [10], uddezaka [-], mUlaM [750] (03) prata sUtrAMka [750] zramaNa iti tathA siddhArthAbhidhAno vyantaradevastannigrahArthamuddadhAva, babhANa ca-are re zUlapANe aprArthitaprArthaka hInapuNyacaturdazIka zrIhIdhRtikIrtivarjita durantaprAntalakSaNa! na jAnAsi siddhArtharAjaputraM putrIyitanikhilajagajIvaM jIvitasamamazeSamurAsuranaranikAyanAyakAnAmenaM ca bhavadaparAdhaM yadi jAnAti tridazapatistatastvAM nirviSayaM karotIti, shrutvaa| cAsau bhIto dviguNataraM kSayamayati sma, tathA siddhArthazca tasya dharmamacakathat, sa copazAnto bhagavantaM bhaktibharanirbharamAnaso gItanRttopadarzanapUrvakamapUpujat, lokazca cintayAJcakAra-devAryakaM vinAzyedAnI devaH krIDatIti, svAmI ca dezonAMzcaturo yAmAnatIva tena paritApitaH prabhAtasamaye muhUrcamAtraM nidrApramAdamupagatavAn tatrAvasare ityartho'dhavA chadma-31 sthakAle bhavA avasthA chadmasthakAlikI tasyAM 'aMtimarAiyaMsitti antimA-antimabhAgarUpA avayave samudAyopacArAt sA cAso rAtrikA cAntimarAtrikA tasyAM rAtreravasAna ityarthaH mahAntaH-prazastAH svapnA-nidrAvikRtavijJAnapratibhAtArthavizeSAste ca te ceti mahAsvamAstAn 'svapane svApakriyAyAM 'egaM ceti cakAra uttarasthamApekSayA samuccayArthaH 'mahAghoraM' atiraudra rUpam-AkAraM 'dIsaM jvalitaM dRpta vA-darpavaddhArayatIti mahAghorarUpadIdhadharastadvadharo vA, prAkRtatvAduttaratra vizeSaNanyAsaH, tAlo-vRkSavizeSastadAkAro dIrghatvAdisAdhAt pizAco-rAkSasastAlapizAcastaM 'parAjita nirAkRtamAtmanA 1 'egaM ca'tti anyaM ca 'puMsakokilagaMti pumAMzcAsau kokilazca-parapuSTaH puMskokilakaH sa ca kila kRSNo bhavatIti zuklapakSa iti vizeSitaH 2 'cittavicittapakkha'ci citreNeti-citrakarmaNA vicitrI-vividhavarNavizeSavantau pakSau yasya sa tathA 3 'dAmadurgati mAlAdvayaM 4 'govaggaM'ti gorUpANi 5 'paumasara'tti pa %ALE dIpa anukrama [959 CAN -961] ainatorary.om muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ~ 1006~ Page #1008 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRttiH ) sthAna [10], uddezaka [-], mUlaM [750] (03) zrIsthAnA- sUtravRttiH // 502 // prata sUtrAMka [750] OCTORSECON mAni yatrotsadyante sarasi tasadmasaraH 'sarvataH sarvAsu dikSu samantAt-vidikSu ca kusumAni-padmalakSaNAni jAtAni yatra 10sthAnA. tatkusumitaM 6 'ummIvIisahassakaliyaMti UrmayaH-kalolAH tallakSaNA yA vIcayastA UmmivIcayaH, vIcizabdo uddezaH3 hi loke'ntarArtho'pi rUDhaH, athavommeivIcyoviMzeSo gurutvalaghutvakRtaH, kvacidvIcizabdo na paThyate eveti, ammivI-sAmAcAryaH cInAM sahasraiH kalito-yukto yaH sa tathA taM 'bhujAbhyAM bAhubhyAmiti 7 tathA dinakaraM 8 ekena ca NamityalaGkAre vIrasvamAH 'mahanti mahatA chAndasatvAt egaM ca NaM mahaMti pAThe mAnuSottarasyaite vizeSaNe 'hariveruliyavannAmeNaM'ti hariH- sU0749pino varNaH baiDUrya-maNivizeSastasya varNoM-nIlo vaiDUryavarNaH, tato dvandvaH tadvadAbhAti yattaddharivaiDUryavarNAbhaM tena, athavA 750 harivanIlaM taca tadvaiDUrya ceti zeSaM tathaiva, nijakena-AtmIyenAMtreNa-udaramadhyAvayavavizeSeNa 'AveDhiyaM'ti sakRdAveSTitaM 'pariveDhiya'ti asakRditi 9 'egaM ca NaM mahati Atmano vizeSaNaM 'siMhAsaNavaragarya'ti siMhAsanAnAM madhye yadara tatsiMhAsanavaraM tatra gato-vyavasthito yastamiti 10 / eteSAmeva dazAnAM mahAsvamAnAM phalapratipAdanAyAha'janna'mityAdi sugarma, navaraM 'mUlaoM'tti AditaH sarvathaivetyarthaH, 'uddhAie' udghAtitaM vinAzitaM vinAzayiSyamANatvenopacArAt, sUtrakArApekSayA tvayamatItanirdeza evetyevamanyatrApi, 'sasamayaparasamaiyaMti svasiddhAntaparasiddhAntI yatra sta ityarthaH, gaNina:-AcAryasya piTakamiva piTaka-vaNija iva sarvasvasthAnaM gaNipiTakaM 'Adhaveha'tti AkhyApayati|4 sAmAnyavizeSarUpataH prajJApayati sAmAnyataH prarUpayati pratisUtramarthakathanena darzayati tdbhidheyprtyupekssnnaadikiyaadshenen,&502|| iyaM kriyebhirakSarairupAttA itthaM kriyata iti bhAvanA, nidaMsei'tti kathaJcidagRhNataH parAnukampayA nizcayena punaH punarda 554 dIpa anukrama [959-961] 45OM JABERatinintamational Sarwaneiorary.org muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna- samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSaH, dazame sthAne na kiMcit uddezakaH vartate ~ 1007~ Page #1009 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [10], uddezaka [-], mUlaM [750] (03) prata sUtrAMka [750] yati nidarzayati 'uvadaMseiti sakalanayayuktibhiriti 3, 'cAuvaNNAiNNe'tti catvAro varNAH-zramaNAdayaH samA&AhatA iti caturvarNaM tadeva cAturvarNya tenAkIrNaH-AkulazcAturvarNyAkIrNaH athavA catvAro varNAH-prakArA yasmin sa tathA, dIrghatvaM prAkRtatvAt , caturvarNazcAsAvAkIrNazca jJAnAdibhirmahAguNairiti caturvarNAkIrNaH, 'caubihe deve pannaveha'tti vandanakutUhalAdiprayojanenAgatAn prajJApayati-jIvAjIvAdIn padArthAn bodhayati-samyaktvaM grAhayati ziSyIkarotItiyAvat , lokebhyo vA tAn prakAzayati, 'aNaMte' ityAdI sUtre yAvatkaraNAt 'nivAghAe nirAvaraNe kasiNe paDipuNNe | | kevalavaranANadasaNe'tti dRzyamiti, 'sadeve'tyAdi, saha devaiH-vaimAnikajyotirmanujaiH-narairasurezva-bhavanapativyantaraizca vartata iti sadevamanujAsurastatra loke-trilokarUpe 'urAla'tti pradhAnAH kIrtiH sarvadigvyApI sAdhuvAdaH varNa:-ekadivyApI zabda:-arddhadigvyApI zlokaH-tattatsthAna eva zlAghA eSAM dvandvaH tata ete 'parigubbaMti' parigupyanti vyAku lIbhavanti satataM bhramantItyarthaH, athavA parigUyante-gUdhAtoH zabdArthatvAt saMzabdyate ityarthaH, pAThAntarataH paribhrAmyanti, hai kathamityAha-'iti khalvi'tyAdi, itiH-evaMprakArArthaH khalukyAlaGkAre tatazcaivaMprakAro bhagavAn sarvajJAnI sarvadazI sarvasaMzayavyavacchedI sarvabodhakabhASAbhASI sarvajagajjIvavatsalaH sarvaguNigaNacakravattI sarvanaranAkinAyakanikAyasevitacaraNa4 yuga ityarthaH, 'mahAvIra' iti nAma, etadevAvartyate zlAghAkAriNAmAdarakhyApanArthamanekatvakhyApanArtha ceti, 'AghaveI'&A tyAdi pUrvavat / svamadarzanakAle bhagavAna sarAgasamyagdarzanIti sarAgasamyagdarzanaM nirUpayavAha dIpa anukrama [959 454554 -961] dilanmitraram muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ~1008~ Page #1010 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [10], uddezaka [-], mUlaM [751] (03) prata sUtrAMka [751] myagdarzanaM zrIsthAnA- dasavidhe sarAgasammaIsaNe pannatte, 60-nisaggu 1 vatesAI 2 ANarutI 3 sutta 4 bItarutimeva 5 / abhigama 6 10sthAnA. vitthArarutI 7 kiriyA 8 saMkheva 9 dhammarutI 10 // 1 // (sU0 751) uddezaH3 'dasavihe'tyAdi, sarAgasya-anupazAntAkSINamohasya yatsamyagdarzanaM-tattvArthazraddhAnaM tattathA, athavA sarAgaM ca tatsa- dazadhA s||50|| myagdarzanaM ceti vigrahaH sarAgaM samyagdarzanamasyeti veti, 'nisagga'gAhA, rucizabdaH pratyeka yojyate, tato nisargaH-sva-IN |bhAvastena ruci:-tasvAbhilAparUpA'syeti nisargarucinisargato vA ruciriti nisargaruciH, yo hi jAtismaraNapratibhAdi-13/ |sU0751 rUpayA svamatyA'vagatAn sadbhUtAn jIvAdIn padArthAn zraddadhAti sa nisargaruciriti bhAvaH, yadAha-"jo jiNadiTTela bhAve caubihe (dravyAdibhiH> saddahAi sayameva / emeva nannahatti ya nisaggaruitti nAyanyo // 1 // " iti [dravyAdicaturvidhAna bhAvAn yo jinadRSTAn bhAvena zraddhatte evamevaite nAnyatheti ca nisargarucitivyaH sH||1||] tathopadezogurvAdinA kathanaM tena ruciryasyetyupadezaruciH tatpuruSapakSaH svayamUhyaH sarvatreti, yo hi jinoktAneva jIvAdInAn tIrthakaraziSyAdinopadiSTAn zraddhatte sa upadezaruciriti bhAvaH, yata Aha-"ee ceva u bhAve ubaiDhe jo pareNa saddahai / chaumattheNa jiNeNa va uvaesaruI muNeyavyo // 1 // " iti [yaH pareNa chadmasthena jinena vopadiSTAnetAneva bhAvAn zrahaiddhatte sa upadezaruci tavyaH // 1 // ] tathA''jJA-sarvajJavacanAtmikA tayA ruciryasya sa tathA, yo hi pratanurAgadveSami thyAjJAnatayA''cAryAdInAmAjJayaiva kumahAbhAvAjIvAdi tatheti rocate mASatuSAdivat sa AjJAruciriti bhAvaH, bha- D 503 // TrANitaM ca-"rAgo doso moho annANaM jassa avagayaM hoi / ANAe royaMto so khalu ANAruI hoi // 1 // " iti, dIpa anukrama [962-963] CASSES mo Mainiorayog muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna- samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSaH, dazame sthAne na kiMcit uddezakaH vartate ~ 1009~ Page #1011 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [751] dIpa anukrama [962 -963] "sthAna" - aMgasUtra-3 ( mUlaM + vRttiH) uddezaka [-], mUlaM [751] sthAna [10], [samyaktvAvara karAgadveSa mohAjJAnAni yasyApagatAni bhavaMti AjJAyA rocayan sa khalu AjJArucirbhavati // 1 // ] 'sutabIyarumeva 'ti ihApi rucizabdasya pratyekamabhisambandhAt sUtreNa-Agamena ruciryasya sa sUtraruciH, yo hi sUtrAgamamadhIyAnastainaivAGgapraviSTAdinA samyaktvaM labhate govindavAcakavat sa sUtraruciriti bhAvaH, abhihitaM ca--"jo suttamahijaMto suraNa ogAhaI u sammattaM / aMgeNa bAhireNa va so suttaruitti nAyabvo // 1 // " iti [yaH sUtramadhIyAnaH zrutenAvagAhate tu samyaktvaM aMgenAMgabAhyena vA sa sUtraruciriti jJAtavyaH ||1|| ] tathA bIjamiva bIjaM yadekamadhyanekArthapratibodhotpAdakaM vacastena ruciryasya sa bIjaruciH, yasya hyekenApi jIvAdinA padenAvagatenAnekeSu padArtheSu rucirupaiti sa bIjaruciriti bhAvaH, gaditaM ca "egapaeNegAI payAI jo pasaraI u sammatte / udanva tilabiMdU so bIyaruiti nAyavva // 1 // " [ekapadenAnekAni padAni yo'vagAhate labhate ca samyaktvaM udake iva tailavinduH sa bIjaruciriti jJAtavyaH // 1 // ] iti, 'eve 'ti samuccaye, tathA 'abhigamavitthAraruda' ti ihApi pratyekaM rucizabdaH sambandhanIyaH, tatrAbhigamo-jJAnaM tato ruciryasya so'bhigamaruciH, yena hyAcArAdikaM zrutamarthato'dhigataM bhavati so'bhigamaruciH, abhigamapUrvakatvAttaceriti bhAvaH, gAthA'tra - "so hoi abhigamaruI suanANaM jassa atthao dihaM / ekkArasa aMgAI painnayaM diTTivAo ya // 1 // " iti [so'bhigamarucirbhavati yenArthataH zrutajJAnaM dRSTaM ekAdazAMgAni prakIrNakAni dRSTivAdazca // 1 // ] tathA vistAro - vyAsastato ruciryasya sa tatheti, yena hi dharmAstikAyAdidravyANAM sarvaparyAyAH sarvairnayapramANairjJAtA bhavanti sa vistAraruciH, jJAnAnusArirucitvAditi, nyagAdi ca-- " davvANa savvabhAvA savvapamANehiM For Fans Only muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [03], aMga sUtra [03] ~ 1010~ "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH Page #1012 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRttiH ) sthAna [10], uddezaka [-], mUlaM [751] (03) 10sthAnA. prata sUtrAMka [751] vedanAH sU0752 // 504 // zrIsthAnA- jassa uvaladdhA / sambAhi nayavihIhiM vitthAraruI muNeyabvo // 1 // " iti [dravyANAM sarve paryAyAH sarvapramANaiH sarvanaya- asUba vidhibhiryenopalabdhAH vistaarrucitivyH||1||] tathA kriyA-anuSThAnaM rucizabdayogAt tatra ruciryasya sa kriyArUciH, vRttiH idamuktaM bhavati-darzanAdyAcArAnuSThAne yasya bhAvato rucirastIti sa kriyAruciriti, uktaMca-"nANeNa daMsaNeNa ya tave carite ya samiiguttIsu / jo kiriyAbhAvarUI so khalu kiriyAI hoi // 1 // " iti [jJAne darzane tapasi cAritre ca samiti- & guptyoH yaH bhAvataH kriyAruciH sa khalu kriyArucirbhavati // 1 // ] tathA saGgepaH-sanahastatra rucirasyeti saGkeparuciA, yo hyapratipannakapilAdidarzano jinapravacanAnabhijJazca saGkepeNaiva cilAtiputravadupazamAdipadatrayeNa tattvarucimavAsoti sa sajheparuciriti bhAvaH, Aha ca-"aNabhiggahiyakudiTThI saMkhevaruitti hoi naaybbo| avisArao pavayaNe aNabhiggahio |ya sesesu // 1 // " iti [anabhigRhItakudRSTiH avizAradaH pravacane saMkSeparuciriti jJAtavyaH shessessvnbhigRhiitH||1|| tathA dharme-zrutAdau ruciryasya sa tathA, yo hi dharmAstikAyaM zrutadhammai cAritradharma ca jinoktaM zraddhatte sa dharmaruciriti zeyaH, yadagAdi-"jo asthikAyadharma suyadharma khalu carittadhammaM ca / sadahA jiNAbhihiyaM so dhammaruitti nA| yabvo // 1 // iti [yo'stikAyadharma zrutadharma khalu cAritradharma ca jinAbhihitaM zraddadhAti sa dharmaruciriti jJAtavyaH | 2 // 1 // ] 10 // ayaM ca samyagdRSTidazAnAmapi saMjJAnAM krameNa vyavacchedaM karotIti tA Aha dasa saNNAbho paM0 --AhArasaNNA jAva pariggahasaNNA 4 kohasaNNA jAva lobhasaNNA 8 logasaNNA 9 ohasaNNA 10, neratitANaM dasa saNNAto evaM cena, evaM niraMtara jAva vemANiyANaM 24 (sU0 752) neraiyA Na dasavi dIpa anukrama [962-963]] 464562-56-456%% // 504 // JABERatinintamational muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna- samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSaH, dazame sthAne na kiMcit uddezakaH vartate ~ 1011~ Page #1013 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [10], uddezaka [-], mUlaM [753] (03) 15 prata sUtrAMka [753] dhaM yaNaM pANubhavamANA viharati, taM0-sItaM 1 usiNaM 2 khudhaM 3 pivAsaM 4 kahuM 5 paramaM 6 bhayaM 7 sogaM 8 jaraM 9 vAhiM 10 (sU0 753) 'dase'tyAdi, saMjJAna saMjJA Abhoga ityarthaH, manovijJAnamityanye, saMjJAyate vA AhArAdyarthI jIvo'nayeti saMjJA-vedanIyamohanIyodayAzrayA jJAnadarzanAvaraNakSayopazamAzrayA ca vicitrA AhArAdiprAptaye kriyaivetyarthaH, sA copAdhibhedAdbhidyamAnA dazaprakArA bhavatIti, tatra kSudvedanIyodayAt kavalAdyAhArArtha pudgalopAdAnakriyaiva saMjJAyate'nayetyAhArasaMjJA, tathA bhayavedanIyodayAgayoddhAntasya dRSTibadanavikAraromAzcojhedAdikriyaiva saMjJAyate'nayeti bhayasaMjJA, tathA puMvedodayAmmaithunAya khyaGgAlokanaprasannavadanasaMstambhitoruvepathuprabhRtilakSaNA ca kriyaiva saMjJAyate'nayeti maithunasaMjJA, tathA lobho dayAt pradhAnabhavakAraNAbhiSvaGgapUrvikA saccittetaradravyopAdAnakriyA ca saMjJAyate'nayeti parigrahasaMjJA, tathA krodhodayAlattadAvezagarbhA prarUkSamukhanayanadantacchadaceSTiva saMjJAyate'nayeti krodhasaMjJA, tathA mAnodayAdahakArAsmikotsekAdipari-1 Natireva saMjJAyate'nayeti mAnasaMjJA, tathA mAyodayenAzubhasaMklezAdanRtasambhASaNAdikriyeca saMjJAyate'nayeti mAyAsaMjJA, |tathA lobhodayAlAlasatvAnvitAtsacittetaravyaprArthanaiva saMjJAyate'nayeti lobhasaMjJA, tathA matijJAnAcAvaraNakSayopazamA-13 cchandAdyarthagocarA sAmAnyAvabodhakriyaiva saMjJAyate'nayetyoghasaMjJA, tathA tadvizeSAvabodhakriyaiva saMjJAyate'nayeti loka| saMjJA 10, tatazcaughasaMjJA darzanopayogaH lokasaMjJA jJAnopayoga iti, vyatyayamanye, anye punaritthamabhidadhati-sAmAnyapravRttiroSasaMjJA lokdRssttiloksNjnyaa, etAzca sukhapratipattaye spaSTarUpAH paJcendriyAnadhikRtyokAH, ekendriyAdInAM tu OMOMOMOMOMOM dIpa anukrama [965] CCCCCCCE ainatorary.om muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ~ 1012~ Page #1014 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRttiH ) sthAna [10], uddezaka [-], mUlaM [753] (03) zrIsthAnA sUtravRttiH prata rAjJeyaje // 505 // sUtrAMka [753] vipAkada SACROSSROSk prAyo yathoktakriyAnivandhanakarmodayAdipariNAmarUpA evAvagantavyAH, yAvacchandI vyAkhyAtAoM, etA eva sarvajIveSu-10 sthAnA. caturviMzatidaNDakena nirUpayati-neraiye'tyAdi, 'evaM ceca'tti yathA sAmAnyasUtre evameva nArakasUtre'pItyarthaH, 'evaM ni- uddezaH3 rantaramiti yathA nArakasUtre saMjJAstathA zeSeSvapi vaimAnikAnteSvityarthaH / anantarasUtre vaimAnikA ukkAH, te ca sukha-13 chadmasthetavedanA anubhavanti, tadviparyastAstu nArakA yA vedanA anubhavanti tA darzayati-neraiyA' ityAdi, kaNThyaM, navaraM vedanAMpIDA, tatra zItasparzajanitA zItA tAM, sA ca caturthyAdinarakapRthvIviti, evamuSNAM prathamAdiSu, kSudha-bubhukSAM pipAsAM- yAH karmatRSaM kaNDUM-kharju 'parajjhaMti paratantratAM bhayaM-bhIti zoka-dainyaM jarAM-vRddhatvaM vyAdhi-jvarakuSThAdikamiti / amuM ca vedanAdikamamUrttamarthaM jina eva jAnAti na chadmastho yata Aha zAdyA dasa ThANAI chamasthe NaM sacvabhAveNaM na jANati Na pAsati, 0-dhammatthigAtaM jAva vAtaM, ayaM jiNe bhavissati vA Na vA sU0754 755 bhavissati ayaM sambadukkhANamaMtaM karessati vA Na vA karessati, etANi ceva uppannanANasaNadhare [arahA] jAva artha samvadukkhANamaMtaM karessati vA Na vA karessati (sU0 754) dasa dasAo paM0 ta0-kammavivAgadasAo uvAsagadasAmo aMtagaDhadasAo aNuttarocavAyadasAo AyAradasAo paNhAvAgaraNadasAo baMdhadasAo dogiddhidasAo dIdavasAo saMkhevittadasAo / kammavivAgadasANaM dasa ajjhayaNA paM0 saM0-miyAputte 1 ta gottAse 2, aMDe 3 sagadeti yAvare // 505 // 4 / mAhaNe 5 disaNe 6ta, soriyatti 7 uduMbare 8 // 1 // sahasurAhe Amalate 9 kumAre lehatI 10 dIpa SACCE anukrama [965] JABERatinintamational Swlanniorary.org muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna- samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSaH, dazame sthAne na kiMcit uddezakaH vartate ~ 1013~ Page #1015 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRttiH ) sthAna [10], uddezaka [-], mUlaM [755] + gAthA: (03) prata sUtrAMka [754-756] SURESHX 64 iti / khavAsagadasANaM dasa ajjhayaNA paM0 20-AgaMde 1 kAmadeve 2 a, gAhAvati cUlaNIpitA 3 / surAdeve 4 culasatate 5, gAhAvati kuMDakolite 6 // 1 // sahAlaputte 7 mahAsattate 8, NaMdiNIpiyA 9 sAlatiyApitA 10-3 / aMtagaDadasANaM pasa ajjhayaNA paM0 saM0-Nami 1 mAtaMge 2 somile 3 rAmagutte 4 sudaMsaNe 5 peva / jamAlI 6 ta bhagAlI 17kikame 8 palateviya 9 // 9 // kAle aMbaDaputte ta10, emete dasa AhitA 4 // aNuttarovavAtiyadasANaM dasa azmayaNA paM00-iMsidAse va 1 ghaNNe ta 2, suNakkhatte ya 3 kAtite 4 [tiya] / saTThANe 5 sAlibhare ta 6, ANaMde 7 tetalI 8 tita ||1||dsmbhde 9 atimuce 10, emete dasa AhiyA 5 // AyAradasANaM dasa ajjhayaNA paM020-pIsaM asamAhiTThANA 1 egavIsaM sabalA 2 tettIsaM AsAvaNAto 3 aDhavihA gaNisaMpayA 4 yasa cittasamAhihANA 5 pagArasa bhavAsagapaDimAto 6 vArasa mikkhupaDimAto 7 pajosavaNA kappo 8 tIsaM mohaNijahANA 9 AjAihANaM 106 / paNhAvAgaraNavasANaM dasa ajhayaNA paM0 0-uvamA 1 saMkhA 2 isibhAsiyAI 3 AyariyabhAsitAI 4 mahAvIrabhAsiAI5 khomagapasiNAI 6 komalapasiNAI 7 adAgapasiNAI 8 aMguTupasiNAI 9 bAhupasiNAI 10.7 / baMdhavaMsANaM basa ajhayaNA paM0 saM0-dhe 1 va mokkhe 2 ya devaddhi 3 dasAramaMDalevita 4 AyariyaviSpaDivattI 5 vajhAvaviparivattI 6 bhAvaNA 7 vimucI 8 sAto 9 kamme 10-8 / dogehidasANaM dasa ajjhayaNA paM0 20-vAte 1 vivAte 2 uvavAte 3 mukkhitte kasiNe 4 vAyAlIsaM sumiNe 5 tIsaM mahAsumiNA 6 bAvattari savvasumiNA 7 hAre 8 rAme 9 gutte 10 emete dasa AdivA 9 / dIhadasANaM dasa ajjhayaNA paM0 taM0-caMde 1 sUrate 2 suke 3 ta siridevI 4 pabhAvatI 5 dIva gAthA: ** SCSSC * dIpa anukrama [966-976] vyA085 GASGle Gaindiorary.om muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ~ 1014~ Page #1016 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [754 -756] gAthA: dIpa anukrama [966 -976] zrIsthAnA GgasUtra vRttiH // 506 // "sthAna" - aMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRtti:) mUlaM [755] + gAthA: uddezaka [-1, Education Intimation sthAna [10], 10 sthAnA. uddezaH 3 chadmatheta rAjJeya yAH karmavipAkadazAdyAH samuhobatI 6 bahuputtI 8 maMdati va 9 mere saMbhUtavijate 8 there pancha 9 UsAsanIsAse 10-10 / saMsevitadasArNa dasa yA paM0 [saM0 suDiyA vimANapavibhattI 1 mahaDiyA vimANapavibhattI 2 aMgacUliyA 3 namAcUliyA 4 vivA haliyA 5 aruNodavAte 6 varuNovavAra 7 gahalodavAte 8 velaMdharocavAte 9 vesamaNovavAte 10-11 (sU0 755) dasa sAgarovamakoDAkoDIo kATho ussappiNIte dasa sAgarovamakoDAkoDIo kAlo osaMpiNIte (sU0 756) 'dase tyAdi gatArtha, navaraM chadmastha iha niratizaya eva draSTavyo'nyathA'vadhijJAnI paramANvAdi jAnAtyeva, 'savvabhAveNaM' ti sarvaprakAreNa sparzarasagandharUpajJAnena ghaTamivetyarthaH, dharmAstikAyaM yAvatkaraNAdadharmAstikAyaM AkAzAsti kAryaM jIvamazarIrapratibaddhaM paramANupudgalaM zabdaM gandhamiti, 'aya' mityAdi dvayamadhikamiha tatrAyamiti - pratyakSajJAnasAkSArakRto 'jina' kevalI bhaviSyati na vA bhaviSyatIti navamaM tathA'yaM 'savve' tyAdi prakaTaM dazamamiti / etAnyeva 4 sU0 755chaDAsthAnavabodhyAni sAtizayajJAnAditvAjino jAnAtIti, Aha ca- 'eyAI' ityAdi, yAvatkaraNAt 'jiNe arahA kevalI savvaNNU savyabhAveNa jANai pAsai, taMjahA-dhammatdhikAya' mityAdi, yAvaddazamaM sthAnaM tathoktameveti / sarvajJatvAdeva yAn jino'tIndriyArthapradarzakAn zrutavizeSAn praNItavAMstAn dazasthAnakAnupAtino darzayannAha - 'dasa dase- 4 tyAdyekAdaza sUtrANi, tatra 'dasa' tti dazasaGkhyA 'dasAuti dazAdhikArAbhidhAyakatvAddazA iti bahuvacanAntaM khIliGgaM zAstrasyAbhidhAnamiti, karmmaNaH - azubhasya vipAkaH phalaM karmavipAkaH tatpratipAdikA dazAdhyayanAtmakatvAdazAH karmmavipAkadazAH, vipAkazrutAkhyasyaikAdazAGgasya prathamazrutaskandhaH, dvitIyazrutaskandho'pyasya dazAdhyayanAtmaka eva, na cA 756 // 506 // Forsy www.g muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna- samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSa:, dazame sthAne na kiMcit uddezakaH vartate ~1015~ Page #1017 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRttiH ) sthAna [10], uddezaka [-], mUlaM [756] prata sUtrAMka [754-756] sAvihAbhimataH, uttaratra vivariSyamANatvAditi, tathA sAdhUna upAsate-sevanta ityupAsakA:-zrAvakAstagatakriyAkalApapratibaddhAH dazA-dazAdhyayanopalakSitA upAsakadazAH saptamamaGgamiti, tathA anto-vinAzaH sa ca karmaNastatphalabhUtasya vA saMsArasya kRto yaiste'ntakRtaH te ca tIrthakarAdayasteSAM dazAH antakRddazA, iha cASTamAGgasya prathamavarge dazAdhyayanAnIti tatsaGkhyayopalakSitatvAdantakRddazA ityabhidhAnenASTamamanamabhihitaM, tathA uttara-pradhAno nAsyottaro vidyata ityanuttaraH upapatanamupapAto janmetyarthaH anuttarazcAsAcupapAtazcetyanuttaropapAtaH so'sti yeSAM te'nuttaropapAtikAH sarvArthasikhyA| divimAnapaJcakopapAtina ityarthastadvaktavyatAprativaddhA dazA-dazAdhyayanopalakSitA anuttaropapAtikadazAH navamamaGgamiti, tathA caraNamAcAro jJAnAdiviSayaH pazcadhA AcArapratipAdanaparA dazA-dazAdhyayanAmikA AcAradazA, dazAzrutaskandha iti yA rUDhAH, tathA praznAca-pRcchAH vyAkaraNAni ca-nirvacanAni praznavyAkaraNAni tatpratipAdikA dazAH-dazAdhyayanAtmikAH praznavyAkaraNadazAH dazamamaGgamiti, tathA bandhadazAdvigRddhidazAdIrghadazAsaGgepikadazAzcAsmAkamapratItA iti / karmavipAkadazAnAmadhyayanavibhAgamAha-kamme'tyAdi, 'mige'tyAdi zlokaH sArba, mRgA-mRgagrAmAbhidhAnanagararAjasya vijayanAno bhAryA tasyAH putro mRgAputraH, tatra kila nagare mahAvIro gautamena samavasaraNAgataM jAtyandhanaramavalokya pRSTo-bhadanta ! anyo'pIhAsti jAtyandho?, bhagavAMstaM mRgAputraM jAtyandhamanAkRtimupadideza, gautamastu kutUhalena taddarzanArthaM tadahaM jagAma, mRgAdevI ca vanditvA''gamanakAraNaM papraccha, gautamastu tvatputradarzanArthamityuvAca, tataH sA bhUmigRhasthaM tadudghATanatastaM gautamasya darzitavatI, gautamastu tamatighRNAspadaM dRSTvA''gatya ca bhagavantaM papraccha gAthA: - dIpa anukrama - [966 - -976] ainatorary.om muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ~ 1016~ Page #1018 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [10], uddezaka [-], mUlaM [756] hAttaH prata sUtrAMka [754-756] vipAkada zrIsthAnA- ko'yaM janmAntare'bhavat, bhagavAnuvAca-ayaM hi vijayavarddhamAnakAbhidhAne kheTe makAyItyabhidhAno laMcopacArAdi- 10sthAnA. |bhirlokopatApakArI rASTrakUTo babhUSa, tataH poDazarogAtaGkAbhibhUto mRto narakaM gataH, tataH pApakarmavipAkena mRgAputro || usUtra | uddezaH3 loTAkAro'vyakendriyo durgandhirjAtaH, tato mRtvA narakaM gantA ityAdi tadvaktavyatApratipAdakaM prathamamadhyayanaM mRgAputra-18 | chdmsthet||507|| muktamiti 1, 'gottAse'tti gosvAsitavAniti gotrAsaH, ayaM hi hastinAgapure bhImAbhidhAnakUTagrAhasyotpalAbhidhAnApAH bhAryAyAH putro'bhUt, prasavakAle cAnena mahApApasattvenArAvyA gAvastrAsitA, yauvane cAyaM gomAMsAnyanekapA yAH karmabhakSitavAn tato nArako jAtaH, tato vANijagrAmanagare vijayasArthavAhabhadrAbhAryayorujjhitakAbhidhAnaH putro jAtaH,8 sa ca kAmadhvajagaNikArthe rAjJA tilazo mAMsacchedanena tatvAdanena ca catuSpadhe viDambya vyApAdito narakaM jagAmeti / | zAdyAH gotrAsavaktavyatAprativaddhaM dvitIyamadhyayanaM gotrAsamucyate, idameva cojjhitakanAnA vipAkazrute ujjhitakamucyate 2 sU0755 756 'aMDe'tti purimatAlanagaravAstavyasya kukuTAdyanekavidhANDakabhANDavyavahAriNo vANijakasya ninnakAbhidhAnasya pApavi-13/ tapAkapratipAdakamaNDamiti, sa ca ninnako narakaM gatastata udbhutto'bhagnasenanAmA pallIpatirjAtaH, sa ca purimatAlanagara vAstavyena nirantaraM dezalUSaNAtikopitena vizvAsyA''nIya pratyeka nagaracatvareSu tadagrataH pitRvyapitRvyAnIprabhRtikaM khaja navarga vinAzya tilazo mAMsacchedanarudhiramAMsabhojanAdinA kadarthayitvA nipAtita iMti, vipAka zrute cAbhagnasena itIdada madhyayanamucyate 3, 'sagaDetti yAvara zakaTamiti cAparamadhyayana, tatra zAkhAMjanyAM nagaryA subhadrAkhyasArthavAhabhadrA-pA bhidhAnatadbhAryayoH putraH zakaTaH, sa ca susenAbhidhAnAmAtyena sudarzanAbhidhAnagaNikAvyatikare sagaNiko mAMsacchedA MARAVADIC gAthA: dIpa anukrama [966 -976] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna- samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSaH, dazame sthAne na kiMcit uddezakaH vartate ~ 1017~ Page #1019 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [754 -756] + gAthA: dIpa anukrama [966 -976] "sthAna" - aMgasUtra-3 ( mUlaM + vRttiH) mUlaM [756 ] sthAna [10], uddezaka [-], dinA'tyantaM kadarthayitvA vinAzitaH, sa ca janmAntare chagalapure nagare channikAbhidhAnaH chAgaliko mAMsapriya AsIdityetadarthapratibaddhaM caturthamiti 4, 'mAhaNe'tti kozAmyAM bRhaspatidattanAmA brAhmaNaH sa cAntaHpuravyatikare udayanena rAjJA tathaiva kadarthayitvA mArito janmAntare cAsAvAsIt mahezvaradattanAmA purohitaH, sa ca jitazatro rAjJaH zatrujayArtha brAhmaNAdibhirhomaM cakAra, taMtra pratidinamekaikaM cAturvarNyadArakamaSTamyAdiSu dvau dvau caturmAsyAM caturazcaturaH SaNmA| syAmaSTAvaSTau saMvatsare poDaza 2 paracakrAgame aSTazataM 2 paracakraM ca jIyate, tadevaM mRtvA'sau narakaM jagAmetyevaMtrAhmaNavaktavyatAnibaddhaM paJcamamiti 5, 'nandiseNe ya'tti madhurAyAM zrIdAmarAjasuto naMdiSeNo yuvarAjo vipAkazrute ca nandivarddhanaH zrUyate sa ca rAjadrohavyatikare rAjJA nagaracatvare taptasya lohasya draveNa snAnaM tadvidhasiMhAsanopavezanaM kSAratailabhRtakalaze rAjyAbhiSekaM ca kArayitvA kaSTamAreNa parAsutAM nIto narakamagamat sa ca janmAntare siMhapuranagararAjasya siMharathAbhidhAnasya duryodhananAmA guSThipAlo babhUva anekavidhayAtanAbhirjanaM kadarthayitvA mRtaH narakaM gatavAnityevamarthe SaSThamiti 6, 'soriyatti zaurikanagare zaurikadatto nAma matsyabandhaputraH, sa ca matsyamAMsapriyo galavalagnamatsya kaNTako mahAkaSTamanubhUya mRtvA narakaM gataH, sa ca janmAntare nandipuranagararAjasya mitrAbhidhAnasya zrIko nAma mahAnasiko'bhUt jIvaghAtaratiH mAMsapriyazca, mRtvA cAsau narakaM gatavAniti saptamaM idaM cAdhyayanaM vipAkazrute'STamamadhItaM 7, 'udumbare'tti pADalISaNDe nagare sAgaradattasArthavAhasutaH udumbaradatto nAmnA'bhUt sa ca poDazabhirogere kadAbhibhUto mahAkaSTamanubhUya mRtaH, sa ca janmAntare vijayapurarAjasya kanakarathanAmno dhanvantarinAmA vaidya For Fast Use Only muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [03], aMga sUtra [03] ~ 1018~ "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH ibrary.org Page #1020 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRttiH ) sthAna [10], uddezaka [-], mUlaM [756] (03) prata sutrAMka [754-756] zrIsthAnA- AsIt mAMsapriyo mAMsopadeSTA cetikRtvA narakaM gatavAnityaSTamaM 8, 'sahasuhAtti sahasA-akasmAddAhaH-prakRSTo | 1.sthAnA. bhadAhaH sahasohAhaH sahasrANAM vA lokasyoddAhaH sahasrodAhA, 'Amalae'tti razrutelazrutirityAmarakA-sAmastyema mAriH, | uddezaH 3 evamarthaprativaddha navama, tatra kila supratiSThe nagare siMhaseno rAjA zyAmAbhidhAnadevyAmanuraktastadvacanAdevaikonAni chadmasthetapaJca zatAni devInAM tAM mimArayiSUNi jJAtvA kupitaH sam tanmAvaNAmekonapaJcazatAnyupanimAya mahatyagAre AvAsa | raajnyeyjnye||508|| dattvA bhakkAdibhiH saMpUNya vizrabdhAni sadevIkAni saparivArANi sarvato dvAravandhanapUrvakamagnipradAnena dagdhavAn tato- yAH karmaIssI rAjA mUtvA ca paThyAM gatvA rohItake nagare dattasArthavAhasya duhitA devadattAbhidhAnA'bhavat sA ca puSpama- vipAkadaKImdinA rAjJA pariNItA sa ca mAturbhaktiparatayA tatkRtyAni kurvannAsAmAsa tayA ca bhogavinakAriNIti tanmAtucala-II zAjJA lohadaNDasyApAnaprakSepAtsahasA dAhena vadho vyadhAyi rAjJA cAsau vividhaviDambanAbhiviMDasthya vinAziteti vipAkazrute sU0755devadattAbhidhAnaM navamamiti 9, tathA 'kumAre lecchaI iya'tti kumArA-rAjyAhAra, athavA kumArA:-prathamavayasthAstAna4 756 |'lecchaI iya'tti lipsUca-vaNija Azritya dazamamadhyayanamitizabdazca parisamAptau bhizakamakSa, ayamatra bhAvArtha:-yaduta indrapure nagare pRthivIzrInAmagaNikA'bhUt, sA ca bahUn rAjakumAravaNikputrAdIn mantracUrNAdibhirvazIkRtyodArAn bhogAn bhuktavatI SaThyAM ca gatvA barddhamAnanagare dhanadevasArthavAhaduhitA aqharityabhidhAnA jAtA sA ca vijayarAjapariNItA yonizUlena kRcchaM jIvitvA narakaM gateti, ata eva vipAkabhute ana iti dazamamadhyayanamucyata iti |10 // upAsakadazA vivRNvannAha baseM'tyAdi, 'Anande' sArthaH zlokA, 'AmaMsi Anando vANijaprAmAbhidhA gAthA: 595% dIpa anukrama [966-976] JABERatinintamational marwjanmitrary.org muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna- samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSaH, dazame sthAne na kiMcit uddezakaH vartate ~ 1019~ Page #1021 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [754 -756] + gAthA: dIpa anukrama [966 -976] Educate "sthAna" sthAna [10], - aMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRtti:) mUlaM [756 ] uddezaka [-], nanagaravAsI maharddhiko gRhapatirmahAvIreNa ghoSita ekAdazopAsakapratimAH kRtvotvanAvadhijJAno mAsikyA saMlekhanayA saudharmamagamaditi vaktavyatApratibaddhaM prathamamadhyayanaM Ananda evocyata iti 1, 'kAmadeve 'ti kAmadevazcampAnagarIvAstavyastathaiva pratibuddhaH parIkSA kAridevakRtopasargAvicalitapratijJastathaiva divamagamadityevamarthaM dvitIyaM kAmadeva iti 2, 'gAhAvaha cUlaNIpiya'tti culanIpitRnAmnA gRhapatirvANArasInivAsI tathaiva pratibuddhaH pratipannapratimo vimarzakadevena mAtaraM trikhaNDIkriyamANAM dRSTvA kSubhitazcalitapratijJo devanigrahArthamuddadhAva punaH kRtAlocanastathaiva divaM gata itivakavyatApratibuddhaM culanIpitetyucyate 3, 'surAdeve'tti surAdevo gRhapatirvArANasI nivAsI parIkSakadevasya SoDaza rogAtaGkAn bhavataH zarIre samakamupanayAmi yadi dharma na tyajasItivacanamupazrutya calitapratijJaH punarAlocitapratikrAntastathaiva ||divaM gata itivaktavyatAbhidhAyakaM surAdeva iti 4, 'cullasayae'tti mahAzatakApekSayA laghuH zatakaH cullazatakaH, sa cAlambhikAnagaravAsI devenopasargakAriNA dravyamapahiyamANamupalabhya calitapratijJaH punarniraticAraH san divamagamad yathA tathA yatrAbhidhIyate taculazataka iti 5, 'gAhAvai kuMDakolietti kuMDakoliko gRhapatiH kAmpIlyavAsI dharmadhyAnastho yathA devasya gozAlakamatamudrAhayata uttaraM dadau divaM ca yayau tathA yatra abhidhIyate tattatheti 6, 'saddAlapute tti sahAlaputraH polAsapuravAsI kumbhakArajAtIyo gozAlakopAsako bhagavatA bodhitaH punaH svamatagrAhaNodya tena gozAla kenAkSobhitAntaHkaraNaH pratipannapratimazca parIkSakadevena bhAryAmAraNadarzanato bhagnapratijJaH punarapi kRtAlocanastathaiva divaM gata itivatavyatApratibaddhaM saddAlaputra iti 7, 'mahAsayapatti mahAzatakAnAmno gRhapate rAjagRhanagarani For Final P muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [03], aMga sUtra [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH ~1020~ cibrary org Page #1022 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRttiH ) sthAna [10], uddezaka [-], mUlaM [756] prata sUtrAMka [754-756] zrIsthAnA- sUtravRttiH // 509 // vAsinastrayodazabhAryApaterupAsakapratimAkRtamaterutpannAvadhisaMjAtAdhigate revatyabhidhAnasvabhAryAkRtAnukUlopasargAcalamateH 10 sthAnA. saMlekhanAjAtadivigatarvaktavyatAnivaddhaM mahAzataka iti 8, 'naMdiNIpiya'tti nandinIpitRRnAmakasya zrAvastIvAstavyasya uddezaH3 bhagavatA bodhitasya saMlekhanAdigatasya vaktavyatAnivandhanAnnaMdinIpitRnAmakamiti 9, 'sAlaiyApiya'tti saali-haiN| chadmaskhetakApitRRnAmnaH zrAvastInivAsino gRhamedhino bhagavato bodhilAbhino'nantaraM tathaiva saudharmagAmino vaktavyatAnibaddhaM rAjJeyajesAlepikApitRRnAmakaM dazamamiti 10 dazApyamI viMzativarSaparyAyAH saudharme gatAzcatuHpalyopamasthitayo devA jAtAyAH karmamahAvidehe ca setsyantIti // athAntakRddazAnAmadhyayanavivaraNamAha-aMtagaDe'tyAdi, iha cASTau vargAstatra prathamavarge vipAkadadazAdhyayanAni, tAni cAmUni-namI'tyAdi sAI rUpakam , etAni ca namItyAdikAnyantakRtsAdhunAmAni antakRddazA-12 zAdyAH aprathamavarge'dhyayanasaGghahe nopalabhyante, yatastatrAbhidhIyate-"goyama 1 samudda 2 sAgara 3 gaMbhIre 4 ceva hoi thimie 5 yAsU0755ayale 6 kapille 7 khalu akkhobha 8 paseNaI 9 viNhU 10 // 1 // " iti [gautamaH 1 samudraH 2 sAgaraH 3 gaMbhIra 4 caiva bhavati stimitazca 5 acalaH 6 kAMpIlyaH 7 akSobhyaH 8 prasenajit 9 viSNuH 10 // 1 // ] tato vAcanAntarApekSANImAnIti sambhAvayAmaH, na ca janmAntaranAmApekSayaitAni bhaviSyantIti vAcyaM, janmAntarANAM tatrAnabhidhIyamAnatvAditi // adhunAnuttaropapAtikadazAnAmadhyayanavibhAgamAha-'aNuttaroM ityAdi, iha ca yo vAstatra tRtIyavarge dRshymaanaadhyynaiH| kaizcit saha sAmyamasti na sarvaiH, yata ihoktam-'isidAse'tyAdi, tatra tu dRzyate-"dhanne ya sunakkhatte, isidAse |ya Ahie / pellae rAmaputte ya, caMdimA poTTike iya // 1 // peDhAlaputte aNagAre, aNagAre poTTile iya / vihalle dasame vutte, gAthA: dIpa anukrama [966-976] haa||509|| C+Coo wwsaneiorary.org muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna- samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSaH, dazame sthAne na kiMcit uddezakaH vartate ~1021~ Page #1023 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [10], uddezaka [-], mUlaM [756] (03) prata sUtrAMka [754-756] SHemae dasa AhiyA // 2 // " iti [dhanyazca sunakSatraH RSidAsazcAkhyAtaH pellako rAmaputrazcaMdramAH proSThaka iti ||shaa peDhAlapu no'nagAraH poTTilazca vihallaH dazama uktaH evamete AkhyAtA daza // 2 // ] tadevamihApi vAcanAntarApekSayA'dhyayanavi-18 bhAga ukto na punarupalabhyamAnavAcanApekSayeti, tatra dhanyakasunakSatrakathAnake evaM-kAkanyAM nagaryo bhadrAsArthavAhIsuto dhanyako nAma mahAvIrasamIpe dharmamanuzrutya mahAvibhUtyA prabajitaH SaSThopavAsI ujjhyamAnalabdhAcAmlapAraNo viziSTata-10 pasA kSINamAMsazoNito rAjagRhe zreNikamahArAjasya caturdazAnAM zramaNasahasrANAM madhye'tiduSkarakAraka iti mahAvIreNa vyAhRtastena ca rAjJA sabhaktikaM vandita upabRMhitazca kAlaM ca kRtvA sarvArthasiddhavimAna ukhanna iti, evaM sunakSatro'pIti, kArtika iti hastinAgapure zreSThI ibhyasahasraprathamAsanikaH zramaNopAsako jitazatrurAjasyAbhiyogAcca parivrAjakasya IImAsakSapaNapAraNake bhojanaM pariveSitavAn tameva nirvedaM kRtvA munisuvratasvAmisamIpe pratrayAM pratipannavAn dvAdazAGga dharo bhUtvA zakratvenosanna ityevaM yo bhagavatyAM zrUyate so'nya eva ayaM punaranyo'nuttarasurekhUpapanna iti, 'zAlibhadra iti yaH pUrvabhave saGgamanAmA vatsapAlo'bhavat , sabahumAnaM ca sAdhave pAyasamadAt , rAjagRhe gobhadrazreSThinaH putratvenotpanno, devIbhUtagobhadraveSThisamupanItadivya bhojanavasana kusumavilepanabhUSaNAdibhirbhogADairaGganAnAM dvAtriMzatA saha saptabhUmikaramyahar2yAtalagato lalati sma, vANijakopanItalakSamUlyabahuratnakambalA gRhItA bhadrayA zAlibhadramAtrA vadhUnAM pAdaproJchanIkRtAzcetizravaNAjAtakutUhale darzanArtha gRhamAgate zreNikamahArAje jananyA'bhihito-yathA tvAM khAmI draSTumicchatItyavatara prAsAdazRGgAt svAminaM pazyetivacanazravaNAdasmAkamapyanyaH svAmIti bhAvayan vairAgyamupajagAma gAthA: dIpa anukrama [966-976] 294-9-964 muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ~1022~ Page #1024 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRttiH ) sthAna [10], uddezaka [-], mUlaM [756] (03) asaca-tla prata sUtrAMka [754-756] zrIsthAnA- barddhamAmakhAmisamIpe ca pravadhAja, vikRSTatapasA kSINadehaH zilAtale pAdapopagamanavidhinA'nuttarasurepUtpazavAniti 10 sthAnA. so'yamiha sambhAvyate, kevalamanuttaropapAtikAI nAdhIta iti, 'tetalItiya'ti tetalisuta iti yo jJAtAdhyayane uddezaH 3 vRttiH zrUyate, sa nAyaM, sasya siddhigamanazravaNAta , tathA dazArNabhadro dazArNapuranagaravAsI vizvaMbharAvibhuH yo bhagavantaM mahA- chadmastheta vIraM dazArNakUTanagaranikaTasamavasatamukhAnapAlavacanAdupalabhya yathA na kenApi vandito bhagavAMstathA mayA vandanIya raajnyeyjnye||510|| iti rAjyasampadavaleSAdbhaktitazca cintayAmAsa, tataH prAtaH savizeSakRtasnAnavilepanAbharaNAdivibhUpaH prakalpitapradhAna- yA karmadvipapatipRSThAdhiruDho valganAdivividhakriyAkArisadapasarpaccaturaGgasainyasamanvitaH puSpamANavasamudhuSyamANAmaNitagu-IPAvipAkadaNagaNaH sAmantAmAtyamantrirAjadauvArikadUtAdiparivRtaH sAntaHpurapaurajanaparigata Anandamayamiva sampAdayam mahI-18I zAdyA maNDalamAkhaNDala ivAmarAvatyA nagarAnirjagAma nirgatya ca samavasaraNamabhigamya yathAvidhi bhagavantaM bhavyajananalina- sU0755 banavivodhanAbhinavabhAnumantaM mahAcauraM vanditvopaviveza, avagatadazArNabhadrabhUpAbhiprAya ca tanmAnavinodanodharva kRtA-II 756 kASTamukhe pratimukhaM vihitASTadante pratidantaM kRtASTapuSkariNIke pratipuSkariNi nirUpitASTapuSkare pratipuSkaraM viraci tASTadale pratidalaM viracitadvAtriMzadbaddhanATake vAraNendre samArUDhaM svazriyA nikhilaM gaganamaNDalamArapUrabantamamarapatimavalokya kuto'smAdRzAmIhazI vibhUtiH kRto'nena niravadyo dharma iti tato'hamapi saM karomIti vibhAvya pravanAja, jito'hamadhunA khayeti bhaNitvA yamindraHpraNipAteti so'yaM dazArNabhadraH sambhAvyate paramanuttaropapAtikA mAdhItA, kacitsiddhazca zrUyata iti, tathA atimuktA evaM zrUyate antakRdazAoM-polAsapure nagare vijayasya rAjaH zrImAjhyA gAthA: dIpa anukrama [966-976] JABEnatural Handiarary.om muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna- samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSaH, dazame sthAne na kiMcit uddezakaH vartate ~1023~ Page #1025 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [10], uddezaka [-], mUlaM [756] (03) prata sUtrAMka [754-756] devyA atimuktako nAma putraH pavArSiko gautamaM gocaragataM dRSTvA evamavAdIt-ke yUyaM kiM vA aTatha!, tato gItamo'vAdIt-zramaNA vayaM bhikSArthaM ca paryaTAmaH, tarhi bhadantAgacchata tubhyaM bhikSAM dApayAmIti bhaNitvA aGgalyA bhagavantaM gRhItvA svagRhamAnaiSIt, tataH zrIdevI hRSTA bhagavantaM pratilambhayAmAsa, atimuktakA punaravocat-yUyaM ka satha, bhagavAnuvAca-bhadra! mama dharmAcAryAH zrIvarddhamAnasvAmina udyAne vasaMti tatra vayaM parivasAmA, bhadanta ! AgacchAmyaha bhavadbhiH sArdhaM bhagavato mahAvIrasya pAdAn vandituM', gautamo'vAdIt-yathAsukhaM devAnAM priya!, tato gautamena sahAgatyAtimuktakaH kumAro bhagavantaM vandate, sa dharma zrutvA pratibuddho gRhamAgatya pitarAvabravIt yathA saMsArAnniviSNo'haM anajAmItyanujAnItaM mAM yuvAM, tAvUcatuH-bAla! tvaM kiM jAnAsi ?, tato'timukkako'vAdIt-he ambatAta! yadevAha jAnAmi tadeva na jAnAmi, yadeva na jAnAmi tadeva jAnAmi, tatastI tamavAdiSTAM-kathametat ?, so'brviit-ambtaat| jAnAmyahaM yaduta-jAtenAvazyaM marttavyaM, na jAnAmi tu kadA vA kasmin vA kathaM vA phiyazcirAdvA, tathA na jAnAmi | kaiH karmabhirnirayAdiSu jIvA utpadyante etatpunarjAnAmi yathA svayaMkRtaiH karmabhiriti, tadevaM mAtApitarau pratibodhya pravatrAja tapaH kRtvA ca siddha iti, iha svayamanuttaropapAtikeSu dazamAdhyayanatayoktastadapara evAyaM bhaviSyatIti, 'dasa Ahiya'tti dazAdhyayanAnyAkhyAtAnItyarthaH // AcAradazAnAmadhyayanavibhAgamAha-AyAre'tyAdi, asamAdhiH-jJAnAdibhASapratiSedho'prazasto bhAva ityarthaH tasya sthAnAni-padAni asamAdhisthAnAni-bairAsevitairAtmaparobhayAnAmiha paraba cobhayatra vA asamAdhirutpadyate tAnIti bhAvaH, tAni ca viMzatiH dutacAritvAdIni tata vAvagamyAnIti, satyatipAdakama-13 gAthA: dIpa anukrama [966-976] aindiaray.om muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ~ 1024 ~ Page #1026 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [10], uddezaka [-], mUlaM [756] prata sUtrAMka [754-756] zrIsthAnA- dhyayanamasamAdhisthAnAnIti prathama, tathA ekaviMzatiH 'zavalAH' zabalaM-kaburaM dravyataH paTAdi bhAvataH sAticAraM cAritraM, 10 sthAnA. sUtra- bhAiha ca zabala cAritrayogAcchabalAssAdhavaste ca karakarmaprakArAntaramaidhunAdInyekaviMzatipadAni tavaivoktarUpANi seva- uddezaH 3 vRttiH mAnA upAdhita ekaviMzatirbhavanti tadarthamadhyayanaM ekaviMzatizabalA ityabhidhIyate 2, 'tettIsamAsAyaNA'tti jJAnA- chadmastheta dAdiguNA A-sAmastyena zAtyante-apadhvasyante yakAbhistA AzAtanA-ratnAdhikaviSayAvinayarUpAH puratogamanAdikA-1|| raajnyeyje||511|| statprasiddhAstrayastriMzaddedA yatrAbhidhIyante tadadhyayanamapi tathocyata iti 3, 'aTTe'tyAdi, aSTavidhA gaNisampat A- yAH karmacArazrutazarIravacanAdikA AcAryaguNariSTa sthAnakokarUpA yatrAbhidhIyate tadadhyayanamapi tathocyata iti 4, 'dase- vipAkadatyAdi, daza cittasamAdhisthAnAni yeSu satsu cittasya prazastapariNatirjAyate tAni tathA, asamutpannapUrvakadharmacintotsA-FI zAdyAH dAdIni tatraiva prasiddhAnyabhidhIyante yatra tattathaivocyata iti 5, 'ekkAre tyAdi, ekAdazopAsakAnAM-zrAvakANAM pratimA sU0755-pratipattivizeSAH darzanavratasAmAyikAdiviSayAH pratipAdyante yatra tattathaivocyata iti 6, 'bArasetyAdi, dvAdaza bhikSUNAM || 756 pratimA:-abhigrahA mAsikIdvimAsikIprabhRtayo yatrAbhidhIyante tattathocyate, 'pajoM' ityAdi, paryAyA RtuvaddhikA dra vyakSetrakAlabhAvasambandhina utsRjyante-ujjhyante yasyAM sA nirutavidhinA paryAsavanA athavA parIti-sarvataH krodhAdibhAvebhyaH upazamyate yasyAM sA paryupazamanA athavA pari:-sarvathA ekakSetre jaghanyataH saptatidinAni utkRSTataH SaNmAsAna vasanaM nirukAdeva paryuSaNA tasyAH kalpa:-AcAro maryAdetyarthaH paryosavanAkalpaH paryupazamanAkalpaH paryuSaNAkalpo veti, 5 // 511 // sa ca 'sakosajoyaNaM vigainavaya'mityAdikastatraiva prasiddhastadarthamadhyayanaM sa evocyata iti 8, 'tIsamityAdi, triMza-I gAthA: SASEAN dIpa anukrama [966-976] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna- samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSaH, dazame sthAne na kiMcit uddezakaH vartate ~ 1025~ Page #1027 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [754 -756] + gAthA: dIpa anukrama [966 -976] sthAna 86 Education! "sthAna" sthAna [10], - aMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRtti:) mUlaM [756 ] uddezaka [-], | nmohanIya karmaNo vandhasthAnAni-bandhakAraNAni 'vArimanjhe'vagAhitA, tase pANe vihiMsaItyAdikAni tatraiva prasiddhAni | mohanIyasthAnAni tatpratipAdakamadhyayanaM tathaivocyata iti 9, 'AjAiTThANa' miti AjananamAjAtiH - sammUrcchanagamoMpapAtato janma tasyAH sthAnaM saMsArastatsanidAnasya bhavatItyevamarthapratipAdana paramAjAtisthAnamudhyata iti 10 // praznavyAkaraNadazA ihokarUpA na dRzyante dRzyamAnAstu paJcAzravapaJcasaMvarAtmikA iti ihokAnAM tUpamAdInAmadhya yanAnAmakSarArthaH pratIyamAna eveti, navaraM 'pasiNAI'ti praznavidyAH yakAbhiH kSaumakAdiSu devatAvatAraH kriyata iti, tatra kSImarka-vastraM addAgo- AdarzaH aGguSTho hastAvayavaH bAhavo bhujA iti // bandhadazAnAmapi bandhAdyadhyayanAni zrautenArthena vyAkhyAtavyAni / dvigRddhidazAzca svarUpato'pyanavasitAH / dIrghadazAH svarUpato'navagatA eva tadadhyayanAni tu kAnicinnarakAvalikAzrutaskandhe upalabhyante tatra candravatavyatApratibaddhaM candramadhyayanaM tathAhi - rAjagRhe mahAvIrasya candro jyotiSkarAjo vandanaM kRtvA nATyavidhiM copadarzya pratigato, gautamazca bhagavantaM tadvaktavyatAM papraccha, bhagavAMzcovAca zrAvastyAmaGgajinAmA ayaM gRhapatirabhUt pArzvanAthasamIpe ca pratrajito virAdhya ca manAk zrAmaNyaM candratayo panno mahAvidehe ca setsyatIti, tathA sUraba kavyatApratibaddhaM sUraM, sUravakanyatA ca candravat, navaraM supratiSTho nAmnA babhUveti, zukro grahastadvaktavyatA caivaM-rAjagRhe bhagavantaM vandikhA zuke pratigate gautamasya tathaiva bhagavAnuvAca- bANArasyAM | somilanAmA brAhmaNo'yamabhavat, pArzvanAthaM cApRcchat-te bhaMte! javaNijjaM', tathA 'sarisavayA mAsA kulatthAya te bhojjA ? ege bhavaM duve bhava'mityAdi, bhagavatA caiteSu vibhakeSyAkSiptaH zrAvako bhUtvA punarviparyAsAdArAmAdi laukikaca For Full muni dIparatnasAgareNa saMkalita ........AgamasUtra [03], aMga sUtra [03 ] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH ~1026~ Page #1028 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [10], uddezaka [-], mUlaM [756] zrIsthAnAisUtravRttiH prata sUtrAMka [754-756] // 51 // masthAnAni kArayitvA dikpokSakatApasatvena pravrajya pratiSaSThapAraNakaM krameNa pUrvAdidigbhya AnIya kandAdikamabhyavaja- sthAnA. hAra, anyadA'sau yatra vacana garnAdau patiSyAmi tatraiva prANAMstyakSyAmItyabhigrahamabhigRhya kASThamudrayA mukhaM badbhA utta- uddezaH 3 rAbhimukhaH pratasthau, tatra prathamadivase'parAhnasamaye'zokataroradho homAdikarma kRtvovAsa, tatra devena kenApyuktaH-aho / chadmasthetasomilabrAhmaNamaharSe ! duSpavajitaM te, punardvitIye'hani tathaiva saptaparNasyAdha upita uktaH, tRtIyAdiSu dineSvazvatthavaTo- rAjJeyajJedumbarANAmagha uSitaH bhaNito devena, tataH paJcamadine'vAdIdasau-kathaM nu nAma me duSpranajitaM?, devo'vocat-tvaM pArzva-IR yAH karmanAthasya bhagavataH samIpe'NuvratAdikaM zrAvakadharma pratipadyAdhunA anyathA vartasa iti duSpranajitaM tava, tato'dyApi tame- vipAkadavANunatAdikaM dharma pratipadyasva yena supranajitaM tava bhavatItyevamuktastathaiva cakAra, tataH zrAvakatvaM pratipAlyAnAlocita-2 zAyAH pratikrAntaH kAlaM kRtvA zukrAvataMsake vimAne zukratvenotpanna iti / tathA zrIdevIsamAzrayamadhyayanaM zrIdevIti, tathAhi- sU0755sA rAjagRhe mahAvIravandanAya saudharmAdAjagAma, nATyaM darzayitvA pratijagAma ca, gautamastatpUrvabhava papraccha, bhagavAsta jagAda-rAjagRhe sudarzanazreSThI babhUva priyAbhidhAnA ca tadbhAryA tayoH sutA bhUtAnAma bRhatkumArikA pArzvanAthasamIpe pravajitA zarIrabakuzA jAtA sAticArA ca mRtvA divaM gatA mahAvidehe ca setsyatIti / tathA prabhAvatI-ceTakaduhitA vItabhayanagaranAyakodAyanamahArAjabhAryA yayA jinabimbapUjArthaM snAnAnantaraM cecyA sitavasanAppaNe'pi vibhramAdraktavazAsanamupanItamanavasaramanayeti manyamAnayA bhanyunA darpaNena ceTikA hatA mRtA ca, tato pairAgyAdanazanaM pratipadya deva-1 tayA yayA babhUve, yayA cojayinIrAja prati vikSepeNa prasthitasya grISme mAsi pipAsAbhibhUtasamastasainyasyodAyanamahArA-1 gAthA: st 756 dIpa anukrama [966 -976] JABERatinintamational wwsaneiorary.org muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna- samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSaH, dazame sthAne na kiMcit uddezakaH vartate ~ 1027~ Page #1029 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [10], uddezaka [-], mUlaM [756] prata sUtrAMka [754-756] jasya svacchazItalajalaparipUrNatripuSkarakaraNenopakAro'kArItyevaMlakSaNaprabhAvatIcaritayuktamadhyayana prabhAvatIti sambhAvyate, na cedaM nirayAvalikAzrutaskandhe dRzyata iti paJcama, tathA bahuputrikAdevIpratibaddhaM saivAdhyayanamucyate, tathAhi rAjagRhe mahAvIravandanArthaM sIdhAhahuputrikAbhidhAnA devI samavatatAra, panditvA ca pratijagAma, keyamiti pRSTe gauhai tamena bhagavAnavAdIta-vArANasyAM nagaryAM bhadrAbhidhAnasya sArthavAhasya subhadrAbhidhAnA bhAryeyaM babhUva, sA ca vandhyA putrArthinI bhikSArthamAgatamAryAsaMghATakaM putralAbha papraccha sa ca dharmamacakayat prAtrAjIcca, sA bahujanApatyeSu prItyA'bhya-| godvartanAparAyaNA sAticArA mRttvA saudharmamagamat , tatazcyutA ca vibhele sanniveze brAhmaNIvenotpatsyate, tataH pitRbhAgineyabhAryA bhaviSyati yugalaprasavA ca, sA SoDazabhirvaH dvAtriMzadapatyAni janayiSyati, tato'sau tannirvedAdAryAH | prakSyati tAzca dharma kathayiSyanti zrAvakatvaM ca sA pratipatsyate, kAlAntare prabajiSyati, saudharme cendrasAmAnikatayotpadya mahAvidehe setsyatIti / tathA sthavira:-sambhUtavijayo bhadrabAhusvAmino gurubhrAtA sthUlabhadrasya sagaDAlaputrasya dIkSAdAtA tadvaktavyatAprativaddhamadhyayanaM sa evocyata iti navamaM, zeSANi vINyapratItAnIti / saMkSepikadazA apyanavaga-1 tasvarUpA eva, tadadhyayanAnAM punarayamarthaH-'khuDDie'tyAdi, ihAvalikApraviSTetaravimAnapravibhajanaM yatrAdhyayane tadvimAnAvibhaktiH, taccaikamalpagranthArthaM tathA'nyanmahAgrandhArthamataH kSullikAvimAnapravibhaktimahatI vimAnapravibhaktiriti, aGgasya -AcArAdezcalikA yathA''cArasyAnekavidhA, ihoktAnukkArthasAhikA cUlikA, 'baggacUliya'tti iha ca vargaH-adhyayanAdisamUho, yathA antakRdazAsvaSTau vargAstasya cUlikA vargacUlikA, 'vivAhacUliya'tti vyAkhyA-bhagavatI tasyAthalikA gAthA: X- 24 dIpa anukrama [966 -976] ainatorary.om muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ~1028~ Page #1030 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRttiH ) sthAna [10], uddezaka [-], mUlaM [756] prata sutrAMka [754-756] tayazca zrIsthAnA- vyAkhyAcUlikA, 'aruNopapAta' iti ihAruNo nAma devastatsamayanibaddho grandhastadupapAtaheturaruNopapAto, yadA tadadhyayanamu-Rs10sthAnA. hasUtra payuktaH san zramaNaH parivatyati tadA'sAvaruNo devaH svasamayanibaddhatvAccalitAsanaH samdhamogrAntalocanaH prayuktAvadhista-1VuddezaH 3 vRttiH dvijJAya haSTaprahRSTazcalacapala kuNDaladharo divyayA yutyA divyayA vibhUtyA divyayA gatyA yatraivAsI bhagavAn zramaNastatraivopAga-18nArakabhe cchati, upAgatya ca bhaktibharAvanatavadano vimuktavarakusumavRSTiravapatati, avapatya ca tadA tasya bhramaNasya purataH sthitvAAdA sthi||513|| antarhitaH kRtAJjalika upayuktaH saMvegavizudyamAnAdhyavasAnaH zRNvaMstiSThati, samApte ca bhaNati-susvAdhyAyitaM susvAdhyA-1 4.yitamiti, varaM vRNISya 2 iti, tato'sAvihalokanipipAsaH samatRNamaNimuktAleSTukAJcanaH siddhivadhUnirbharAnugatacittaH sU0757 |zravaNaH pratibhaNati-na me vareNArgha iti, tato'sAvaruNo devo'dhikatarajAtasaMvegaH pradakSiNAM kRtvA vanditvA namasthitvA pratigacchati, evaM varuNopapAtAdiSvapi bhaNitavyamiti / evaMbhUtaM ca zrutaM kAlavizeSa eva bhavatIti dazasthAnakAvatAri tatsvarUpamAha--'dasahI'tyAdi sUtradvayaM sugamaM / yathopAdhivazAt kAladravyaM bhedavattathA nArakAdijIvadravyANyapItyAha dasavidhA nerazyA paM020-aNaMtarocavannA paraMparovavannA aNaMtarAvagADhA paraMparAvagADhA aNaMtarAhAragA paraMparAhAragA aNaMtarapajattA paraMparapajjattA carimA acarimA, evaM niraMtaraM jAva vemANiyA 24 / cautthIte NaM paMkappabhAte puDhavIte dasa niratAvAsasatasahassA paM0 1 rayaNappabhAte puDhabIte jahanneNaM neratitANaM dasavAsasahassAI ThitI paM0 2 pasthIte gaM paMkappabhAte puDhadhIte ukoseNaM neratitANaM dasa sAgarovamAI ThitI paNNacA 3 paMcamAte NaM dhUmappamAte puDhavIte jahaneNaM neraiyANaM dasa sAgarodhamAI ThitI paM04 asurakumArANaM jahanneNaM dasavAsasahassAI ThitI paM0, evaM jAva thaNiyakumArANaM 14 vAya gAthA: - dIpa anukrama [966-976] // 513 // - 2 1 muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna- samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSa:, dazame sthAne na kiMcit uddezaka: vartate ~ 1029~ Page #1031 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [757] dIpa anukrama [977] "sthAna" sthAna [10], - aMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRtti:) uddezaka [-], mUlaM [757 ] raNasatikAtitANaM ukoseNaM dasavAsasahassAI ThitI paM0 15 vANamaMtaradevANaM jahaNaNeNaM dasa vAsasahassAI ThiI paM0 16 bhaloge kappe ukoleNaM devANaM dasa sAgarovamAI ThitI paM0 17 saMtate kappe devANaM jahaNaNeNaM dasa sAgarobamAI ThitI paM0 18 (sU0 757) 'dasavihe 'tyAdi, sUtrANi catuvaiizatiH, na vidyate antaraM vyavadhAnamasyetyanantaro - varttamAnaH samayaH tatropapannakA anantaropapannakAH yeSAmutpannAnAmeko'pi samayo nAtikrAntasta eta iti, yeSAM tUtpannAnAM vyAdayaH samayA jAtAste para | mparopapannakAH paramparasamayeSUpapannatvAt teSAmityayaM kAlavizeSopAdhikRto bhedaH, tathA vivakSitapradezApekSayA anamtara - pradezeSvavagADhA avasthitA anantarAvagADhAH athavA prathamasamayAvagADhA :- anantarAvagADhA etadvilakSaNAH paramparAva gADhAH, ayaM kSetrato bhedaH, tathA anantarAn - avyavahitAn jIvapradezairAkrAntatayA spRSTatayA vA pudgalAnAhArayantItyanantarAhArakAH, ye tu pUrva vyavahitAn sataH pudgalAn svakSetra mAgatAnAhArayanti te paramparAhArakAH, athavA prathamasamayAhArakA anantarAhArakAH itare khitare, ayaM tu dravyakRto bheda iti, na vidyate paryAptatve'ntaraM yeSAM te anantarAste ca te paryAptakAzcetyanantaraparyAptakAH, prathamasamayaparyAptakA ityarthaH itare tu paramparaparyAptakAH, ayaM bhAvakRto bhedaH, paryApterbhAvatvAditi caramanArakabhavayuktatvAzcaramAH na punarnArakA bhaviSyanti ye iti bhAvastadviparItA acaramAH, ayamapi bhAvakRta eva bhedaH, caramAcaramatvayorjIvaparyAyatvAditi / 'eva' mityAdi nArakavaddazaprakAratvamidaM nairantaryeNa catu viMzatidaNDako tAnAM vaimAnikAntAnAmapi yojanIyamiti / daNDakasyAdau dazadhA nArakA uktAH atha tadAdhArAn nAra For FPs Use Only muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [03], aMga sUtra [03] ~1030~ "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH cibrary org Page #1032 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [10], uddezaka [-], mUlaM [757] (03) zrIsthAnA- lasUtra- vRttiH // 514 // prata sUtrAMka [758] kAdisthitiM ca dazasthAnAnupAtato nirUpayan 'cautthIe'tyAdisUtrASTAdazakamAha, sugama caitaditi / anantaraM lAntaka- 10sthAnA devA uktAste ca labdhabhadrA iti bhadrakArikarmakAraNAnyAha uddezaH 3 dasahi ThANehiM jIvA AgamesibhahattAe kammaM pagareMti, taM-aNidANatAte 1 didvisaMpannayAe 2 jogavAhiyattAte 3 AgamikhaMtikhamaNatAte 4 jitidiyatAte 5 amAilatAte 6 apAsatyatAte 7 susAmaNNatAte 8 parayaNavacchalayAte 9 pakSyaNa SyadbhadratAumbhAvaNatAe 10 (sU0 758) hetavaH 'dasahI'tyAdi, AgamiSyad-AgAmibhavAntare bhAvi bhadra-kalyANaM sudevatvalakSaNamanantaraM sumAnuSatvaprAtyA mo-13 kSaprAptilakSaNaM ca yeSAM te AgamiSyamadrAsteSAM bhAvaH AgamiSyadbhadratA tasyai AgamiSyabhadratAya tadarthamityarthaH AgamivyadritayA vA karma-zubhaprakRtirUpaM prakurvate-bannanti, tadyathA-nidAyate-lUyate jJAnAdyArAdhanAlatA AnandarasopetamokSaphalA yena pazuneva devendrAdiguNaddhiprArthanAdhyavasAnena tannidAnaM avidyamAnaM tadyasya so'nidAnastadrAvastattA tayA hetubhUtayA nirutsukatayetyarthaH 1, raSTisampannatayA-samyagdRSTitayA 2, yogavAhitayA-zrutopadhAnakAritayA yogena vAsamAdhinA sarvatrAnutsukatvalakSaNena vahatItyevaMzIlo yogavAhI tadbhAvastattA tayA 3, kSAntyA kSamata iti zAntikSamaNaH, kSAntimahaNamasamarthatAvyavacchedArtha yato'samartho'pi kSamata iti kSAntikSamaNasya bhAvastattA tayA 4, jitendriyatayAkaraNanigraheNa 5, 'amAillayAe'tti mAilo-mAyAvAMstatpratiSedhenAmAyAvAMstadbhAvastattA tayA 6, tathA paarvechijnyoN-13/||514|| nAdInAM dezataH sarvato vA tiSThatIti pArzvasthA, uktaM ca-"so pAsattho duviho dese sabve ya hoi nAyabyo / sabbaMmi | dIpa SANSAR anukrama [978] ACADCALCCAUSA muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna- samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSaH, dazame sthAne na kiMcit uddezakaH vartate ~1031~ Page #1033 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [758] dIpa anukrama [978] "sthAna" - aMgasUtra-3 ( mUlaM + vRttiH) uddezaka [-], mUlaM [758 ] sthAna [10], nANadaMsaNacaraNANaM jo upAsattho // 1 // desaMmi u pAsattho sejjAyarabhihaDanIyapiDaM ca / nIyaM va aggapiMDa bhuMjai nikAraNe caiva // 2 // " ityAdi, [sa pArzvastho dvividho dezataH sarvatazca bhavati jJAtavyaH jJAnadarzanacaraNAnAM yastu pArzvasthaH sa sarvapArzvasthaH // 1 // dezataH pArzvasthaH zayyA tarAbhihRta nityapiNDAni niyatAmrapiMDe ca niSkAraNe eva bhunakti // 2 // ] ( niyatapiNDo yathA - mayaitAvaddAtavyaM bhavatA tu nityametra grAhyamityevaM niyatatayA yo gRhyate 'nIya' miti nityaH sadA agrapiNDaH apravRtte pariveSaNe AdAveva yo gRhyata iti > pArzvasthasya bhAvaH pArzvasthatA na sA'pArzvasthatA tayA 7, tathA zobhanaH- pArzvasthAdidoSavarjitatayA mUlottaraguNasampannatayA ca sa cAsau zramaNazca sAdhuH suzramaNastadbhAvastattA tayA 8, tathA prakRSTaM prazastaM pragataM vA vacanaM-AgamaH pravacanaM dvAdazAGgaM tadAdhAro vA saGghastasya vatsalatA - hitakAritA pratyanIkatvAdinirAseneti pravacanavatsalatA tathA 9, tathA pravacanasya dvAdazAGgasyodbhAvanaM prabhAvanaM prAvacanikatvadham| kathAvAdAdilabdhibhirvarNavAdajananaM pravacanodbhAvanaM tadeva pravacanodbhAvanatA tayeti 10 // etAni cAgamiSyadbhadratAkAraNAni kurvatA AzaMsAprayogo na vidheya iti tatsvarUpamAha | dasavihe Asasappaoge paM0 taM0 ihalogAsaMsappaoge 1 parakhogAsaMsappaoge 2 duhatologAsaMsappatoge 3 jIvivAsaMsappatoge 4 maraNAsaMsayapatoge 5 kAmAsaMsappatoge 6 bhogAsaMsaMppatoge 7 lAbhAsaMsappatoge 8 pUyAsaMsappatoge 9 sakAsaMpatoge 10 (sU0 759) 'dase' tyAdi, AzaMsanamAzaMsA-icchA tasyAH prayogo-vyApAraNaM karaNaM AzaMseva vA prayogo-vyApAraH AzaMsAprayogaH, Education Intamation Forest Use Only muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [03], aMga sUtra [03] ~ 1032~ www.org "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH Page #1034 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRttiH ) sthAna [10], uddezaka [-], mUlaM [759] (03) sUtra vRtti prata sUtrAMka [759]] zrIsthAnA- sUtre ca prAkRtatvAt Asasappaogetti bhaNitaM, tatra iha-asmin prajJApakamanuSyApekSayA mAnuSatvaparyAye yo vartate lokaH 10sthAnA. 4A-prANivargaH sa ihalokastadvyatiriktastu paralokaH, tatrehalokaM prati AzaMsAprayogo yathA bhaveyamahamitastapazcaraNAcaka-dU uddezaH3 vAdiritIhalokAzaMsAprayogaH, evamanyatrApi vigrahaH kAryaH 1, paralokAzaMsAprayogo yathA bhaveyamahamitastapazcaraNA-IA AzaMsA |dindra indrasAmAniko vA 2, dvidhAlokAzaMsAprayogo yathA bhaveyamahamindrastatazcakravattI, athavA ihaloke-ihajanmani prayogAH // 515 // kiJcidAzAste evaM parajanmanyubhayatra ceti 3, etatrayaM sAmAnyamato'nye tadvizeSA eva, asti ca sAmAnyavizeSayorviva- dharmAzca kSayA bheda ityAzaMsAprayogANAM dazadhAtvaM na virudhyate, tathA jIvitaM pratyAzaMsA-ciraM me jIvitaM bhavatviti jIvitAzaM-| sU0759| sAprayogaH 4, tathA maraNaM pratyAzaMsA-zIghraM me maraNamastviti maraNAzaMsAprayogaH 5, tathA kAmau-zabdarUpe to manojJI 760 | me bhUyAstAmiti kAmAzaMsAprayogaH 6, tathA bhogA-nAndharasasparzAste manojJA me bhUyAsuriti bhogAzaMsAprayogaH 7, tathA kIrtizrutAdilAbho bhUyAditi lAbhAzaMsAprayogaH 8, tadhA pUjA-puSpAdipUjana me syAditi pUjAzaMsAprayogaH 9, satkAraH -pravaravastrAdibhiH pUjanaM tanme syAditi satkArAzaMsAprayoga iti 10 / / ukkalakSaNAdapyAzaMsAprayogAt kecid dharmamAcarantIti dharma sAmAnyena nirUpayannAhadasavidhe dhamme paM0 20-gAmadhamme 1 nagaradhamme 2 rakhadhamme 3 pAsaMDavamme 4 kuladhamme 5 gaNadhamme 6 saMghadhamme 7 // 515 // suyadhamme 8 carittathamme 9 asthikAyadhamme 10 (sU0760) 'dase'tyAdi, mAmA-janapadAzrayAsteSAM teSu vA dharmaH-samAcAro vyavastheti prAmadharmaH, sa ca pratigrAma bhinna iti,IA dIpa anukrama [979] Indorary.om muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna- samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSaH, dazame sthAne na kiMcit uddezakaH vartate ~1033~ Page #1035 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [760] dIpa anukrama [980] "sthAna" - aMgasUtra-3 ( mUlaM + vRttiH) mUlaM [ 760 ] sthAna [10], uddezaka [-], athavA grAmaH indriyagrAmo rudestaddhamma-viSayAbhilASaH 1, nagaradhamrmo-nagarAcAraH so'pi pratinagaraM prAyo bhinna eva 2, rASTradhamma- dezAcAraH 3, pAkhaNDadharmmaH pAkhaNDinAmAcAraH 4, kuladharmmaH - ugrAdikulAcAra, athavA kuThaM cAndrAdikamArhatAnAM gacchasamUhAtmakaM tasya dharmmaH- sAmAcArI 5, gaNadharmmA mahAdigaNavyavasthA jainAnAM vA kulasamudAyo gaNaH- koTikAdistaddharmmaH- tatsAmAcArI 6, sahadharmmA-goSThIsamAcAraH ArhatAnAM vA gaNasamudAyarUpazcaturvarNo vA sahastaddharmaH- tatsamAcAraH 7, zrutameva- AcArAdikaM durgatiprapatajjIvadhAraNAt dharmmaH zrutadharmmaH 8, cayariktIkaraNAcAritraM tadeva dharmmazcAritradharmaH 9, astayaH - pradezAsteSAM kAyo - rAzirastikAyaH sa eva dharmoM-gatiparyAye jIvapudgalayorddhAraNAdityastikAyadharmmaH 10 // ayaM ca grAmadharmAdirdharmaH sthaviraiH kRto bhavatIti sthavirAnnirUpayati dusarA paM0 taM0-gAmadherA 1 nagaraberA 2 radherA 3 pasatthAratherA 4 kulaverA 5 gaNatherA 6 saMghatherA 7 jAtidherA 8 adherA 9 paritAyatherA 10 (sU0 761) dasa puttA paM0 [saM0 antate 1 khetate 2 dinate 3 viSNate 4 urase 5 mohare 6 soMDIre 7 saMbuddhe 8 uvayAtite 9 dhammaMtevAsI 10 / ( sU0 762 ) 'dase' tyAdi, sthApayanti-durvyavasthitaM janaM sanmArge sthirIkurvantIti sthavirAH, tatra ye grAmanagararASTreSu vyavasthAkAriNo buddhimanta AdeyAH prabhaviSNavaste tatsthavirA iti 1-2-3 prazAsati - zikSayanti ye te prazAstAraH-dhamrmopadezakAste ca te sthirIkaraNAt sthavirAzceti prazAstusthavirAH 4, ye kulasya gaNasya saGghasya ca laukikasya lokottarasya ca vyavasthAkAriNasta| aGkuzca nigrAhakAste tathocyante 5.6-7, jAtisthavirAH SaSTivarSapramANajanmaparyAyAH 8, zrutasthavirA:- samavAyAyaGgadhAriNaH 9, For Fans Only muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [03], aMga sUtra [03] ~1034~ "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH Page #1036 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [762] dIpa anukrama [982] "sthAna" - aMgasUtra-3 ( mUlaM + vRttiH) uddezaka [-], mUlaM [762] sthAna [10], vRttiH // 516 // zrIsthAnA- 4 paryAya sthavirA - viMzativarSapramANapravrajyA paryAyavanta iti 10 // sthavirAzca putravadAzritAn paripAlayantIti putranirUpaNAyAha sUtra- - 'dasa putte'tyAdi, punAti pitaraM pAti vA pitRmaryAdAmiti putraH sUnuH, tatra AtmanaH pitRzarIrAjjAtaH AtmajaH, yathA bharatasyAdityayazAH 1, kSetraM bhAryA tasyA jAtaH kSetrajo, yathA paNDoH pANDavAH lokarUcyA tadbhAryAyAH kuntyA eva teSAM putratvAt na tu paNDoH dharmAdibhirjanitatvAditi 2, 'dinnae'ti dattakaH putratayA vitIrNo yathA bAhubalino'nilavegaH zrUyate sa ca putravatputraH, evaM sarvatra 3, 'viSNae'ti vinayitaH zikSAM grAhitaH, 'urase'ti upagatojAto rasaH putrasnehalakSaNo yasminpitRsnehalakSaNo vA yasyAsAvuparasaH urasi vA hRdaye snehAdvarttate yaH sa orasaH 5, mukhara evaM maukharo mukharatayA cATukaraNatoya AtmAnaM putratayA abhyupagamayati sa maukhara iti bhAvaH 6, zoMDIro yaH zauryavatA zUra eva raNakaraNena vazIkRtaH putratayA pratipadyate yathA kuvalayamAlAkathAyAM mahendrasiMhAbhidhAno rAjasutaH zrUyate 7, athavA''tmaja eva guNabhedAdbhidyate, tatra 'vinnae'nti vijJakaH - paNDito'bhayakumAravat, 'urase' tti urasA varttata iti oraso-balavAn bAhubalIvat zoNDIra:- zUraH vAsudevavat garvito vA zauNDIra' 'zauDa garva' iti vacanAt, 'saMbuddhe' ti saMvarddhito bhojanadAnAdinA anAthaputrakaH 8, 'uvajAiya'tti upayAcite devatArAdhane bhavaH aupayAcitakaH, athavA avapAtaH - sevA sA prayojanamasyetyAvapAtikaH-sevaka iti hRdayaM 9, tathA ante samIpe vastuM zIlamasyetyantevAsI, dharmArthamantevAsI dharmmAntevAsI, ziSya ityarthaH 10 // dharmmAmtevAsitvaM ca chadmasthasyaiva na kevalino'nuttarajJAnAditvAt kAni kiyanti ca tasyAnuttarANItyAha Forest Use Only 10 sthAnA. uddezaH 3 sthavirA: ~ 1035~ putrAzca su0 761762 / / 516 / / waincibrary.org muni dIparatnasAgareNa saMkalita ..........AgamasUtra [03], aMga sUtra [03 ] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna- samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSa:, dazame sthAne na kiMcit uddezakaH vartate Page #1037 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [10], uddezaka [-], mUlaM [763] (03) prata sUtrAMka [763] kevalissa NaM dasa aNuttarA paM0 ta0-aNuttare jANe aNuttare dasaNe aNuttare carite aNuttare tave attare vIrite aNutarA khaMtI aNuttarA muttI aNuttare ajave aNuttare mahave aNuttare lAyave 10 (sU0 763) samatakhette NaM dasa kurAto paM020-paMca devakurAto paMca uttarakurAto, tattha NaM dasa mahatimahAlayA mahAdumA paM0 saM0-jaMbU survasaNA 1 dhAyatirakkhe 2 mahAdhAvatirukse 3 paumarukkhe 4 mahApaumarukkhe 5 paMca kUDasAmalIo 10, tatva NaM dasa devA mahiDiyA jAva parivasati, saM0-aNADhite jaMbuddIvAdhipatI sudaMsaNe piyadasaNe poMDarIte mahApoMgarIte paMca garulA yeNudevA 10 (sU0564) dasahi ThANehiM ogADhaM dussama jANejjA, taM0-akAle barisai kAle Na parisai asAhU pUijjati sAhU Na pUijaMti gurusu jaNo micchaM pativanno amaNuNNA sadA jAva phAsA 10 / dasahi ThANedi ogAI susamaM jANejA taM.-akAle na parisati taM va viparItaM jAva maNuNNA phAsA (sU0 765) susamasusamAe NaM samAe dasavihA rukkhA uvabhogattAe havamAgacchaMti, saM0-mattaMgatA 1 va bhiMgA 2 tuDitaMgA 3 dIva 4 joti 5 cittaMgA 6 / ci tarasA 7 maNiyaMgA 8 gehAgArA 9 aNitaNA 10 ta // 1 // (sU0 766) 'dase'tyAdi, nAstyuttara-pradhAnataraM yebhyastAnyanuttarANi, tatra jJAnAvaraNakSayAt jJAnamanuttaraM evaM darzanAvaraNakSayA-1 darzanamohanIyakSayAdA darzanaM, cAritramohanIyakSayAccAritraM, cAritramohakSayAdanamtavIryatvAJca tapaH-zukladhyAnAdirUpaM vI-12 yantirAyakSayAd vIrya, iha ca tapaHkSAMtimuktyArjavamAIvalAghavAni cAritrabhedA eveti cAritramohanIyakSayAdeva bhava-13 *RECOctor dIpa 55623 anukrama [983] ainatorary.om muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ~ 1036~ Page #1038 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [10], uddezaka [-], mUlaM [766] (03) sUtra prata sUtrAMka [766] zrIsthAnA manti , sAmAnyavizeSayozca kathaci dAd bhedenopatAnIti / kevalI ca manuSyakSetra eva bhavatIti daza sthAnakAnupAti- thAnA. padArtha 'samayetyAdika 'pukkharavaradIvaDapacacchimaddhevI'tyetadantaM samayakSetrapramANamAha, kaNThavaM caitat , navaraM 'matsaMge | uddezaH 3 vRttiH tyAdi gAthA, matta-madastasyAGga-kAraNa madirA taddadatIti mattAkadAra, caH samuccaye, 'bhiMga'tti bhRtaM-bharaNaM pUraNaM tatrA anuttarAzAni-kAraNAni bhRtAGgAni bhAjanAni, na hi bharaNakriyA bharaNIyaM bhAjanaM binA bhavatIti tatsampAdakatvAd vRkSAH api // 517 // [Ni kurvA| bhRtAGgAH, prAkRtasvAcca bhiMgA ucyante, truTitAni-tUryANi tatkAraNatvAt truTitAGgA:-tUryadAyinaH,uktaM c-"mttNge| dyAH duSpaya majjaM 1 (saMpajjai) bhAyaNANi bhiMgesu 2 / tuDiyaMgesu ya saMgatatuDiyAI bahuppagArAI 3 // 1 // " [madyaM madyAMgeSu 1 // bhaMgeSu bhAjanAni 2 tUryAgeSu ca saMgatatUryANi bahuprakArANi // 1 // ] "dIvajoicittaMgA" iti ihAGgazabdaH pratyekamabhisambadhyate, tato dIpaH-prakAzakaM vastu tatkAraNatvAddIpAGgA,jyotiH-agnistatra ca suSamasuSamAyAmagnerabhAvAjyotiriva pAtApAsU0763yadvastu saumyaprakAzamiti bhAvastatkAraNatvAt jyotiraGgAH, tathA citrasya-anekavidhastha vivakSAprAdhAnyAmmAsyasya | kAraNatvAccitrAGgAH, tathA citrA-vividhA manojJA rasA-madhurAdayo yebhyaste citrarasA bhojanAkA iti bhAvaH, ukaM ca -"dIvasihAjoisanAmayA ya 4-5 ee kariti ujjoyaM / cittaMgesu ya malaM 6 cittarasA bhoyaNaDhAe 7 // 1 // " dIpazikhAjyotiHsanAmnI kuruta udyotamete citrAMgeSu mAlyaM bhojanArtha citrrsaaH||1||] maNInAM-maNimayAbharaNAnAM kAraNatvAnmaNyaGgAH AbharaNahetavaH, geha-gRhaM tadvadAkAro yeSAM te gehAkArAH, 'aNiyaya'tti vastradAyinaH, uktaM ca // 517 // "maNiyaMgesu ya bhUsaNavarAI 8 bhavaNAI bhavaNarukkhesu 9 / Ainnesu ya dhaNiyaM vatthAI bahuppagArAI 10 // 1 // " iti / dIpa anukrama [987] 5% wwjandiarayan muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna- samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSaH, dazame sthAne na kiMcit uddezakaH vartate ~ 1037~ Page #1039 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [10], uddezaka [-], mUlaM [766] (03) + + prata sUtrAMka [766] + SImaNyaMgeSu ca varabhUSaNAni bhavanavRkSeSu parANi bhavanAni AkIrNeSu ca bahuprakArANi vastrANi gADhaM // 1 // ] kAlAdhikArAdeva kAlavizeSabhASikulakaravaktavyatAmAha jaMbUdIve 2 bharahe vAse tItAte ussappiNIte dasa kulagarA hutthA, -"sayajale sayAU ya arNataseNe ta amitaseNe ta / takaseNe bhImaseNe mahAbhImaseNe ta sattame // 1 // vaDharahe dasarahe sabarahe // jaMbUdIye 2 bhArahe cAse AgamIsAte ussappiNIe dasa kulagarA bhavissaMti, taM0-sImakare sImaMdhare khebhaMkare khemaMdhare vimalavAhaNe saMmusI paSTisute daDhadhaNU dasadhaNU satadhaNU / (sU0 767) jaMbuddIve 2 maMdrarassa pavvayassa purachimeNaM sItAte mahAnatIte ubhato kUle dasa vakkhArapabvatA paM0 20-mAlavaMte cittakUDe vicittakUDe baMbhakUr3e jAva somaNase / jaMbumaMdarapacatvime sIotAte mahAnatIte ubhato kUle dasa vakkhArapabvatA paM0 ta0-vijuppabhe jAva gaMdhamAtaNe, evaM dhAyasaMDapuracchimaddhevi bakkhArA bhANiavyA jAva pukkharavaradIvaddhapaJcatthimaddhe (sU0 768) dasa kappA iMdAhiDiyA paM0 0 -sohamme jAvasahassAre pANate adhue, etesu NaM dasasu kappesu dasa iMdA paMta-sake IsANe Ava akSute, patesu NaM dasaNiM iMdANaM dasa parijANitavimANA paM0 20-pAlate pupphae jAba vimalabare savvatobhare (sU0 769) 'jaMbuddIvetyAdi sUtradvayaM kaNThayaM, navaraM 'tIyAe'tti atItAyAM 'ussappiNIe si utsapiNyAM kulakaraNazIlA kulakarA:-viziSTabuddhayo lokavyavasthAkAriNaH puruSavizeSAH, 'AgamissAe'ti AgamiSyantyAM, vartamAnA tu avasapiNI sA ca noktA, tatra hi saptaiva kulakarAH, kacitpazcadazApi dRzyamta iti / puSkarAddhakSetrasvarUpamabhihitaM pAgataH dIpa S anukrama [987] sthA087 Manorary.org muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ~1038~ Page #1040 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [10], uddezaka [-], mUlaM [769] (03) zrIsthAnA vRttiH // 518 // prata sUtrAMka [769] kSetrAdhikArAdeva kalpAnAzritya dazakamAha-daze'tyAdi, saudharmAdInAmindrAdhiSThitatvameteSvindrANAM nivAsAdAnatAraNa- 10sthAnA yostu tadanadhiSThitatvaM tannivAsAbhAvAt , svAmitayA tu tAvapyadhiSThitAveveti mantavyaM, yAvatkaraNAt 'IsANe 2 saNa-|| | uddezaH3 kumAre 3 mAhiMde 4 baMbhaloe 5 laMtage 6 suke 7'tti dRzyamiti, yata evaiteSu indrA adhiSThitA ata evaite dazendrA bhavantIti kulakarAH darzayitumAha-eema' ityAdi, zakrA-saudharmendraH, zeSA devalokasamAnanAmAnaH, zeSa sugamamiti // indrAdhikArAdeva | vakSaskAtadvimAnAnyAha-ete'ityAdi, pariyAnaM-dezAntaragamanaM tat prayojanaM yeSAM tAni pariyAnikAni gamanaprayojanAnI-II rAdyAH tyarthaH yAnaM-zivikAdi tadAkArANi vimAnAni-devAzrayA yAnavimAnAni na tu zAzvatAni, nagarAkArANItyarthaH, pusta- iMdrAdyAH kAntare yAnazabdo na dRzyate, 'pAlae' ityAdIni zakrAdInAM krameNAvagantavyAnIti, yAvatkaraNAt 'somaNasse 3 si- pratimA rivacche 4 naMdiyAvatte 5 kAmakame 6 pIigame 7 maNorame 8' iti draSTavyamiti, AbhiyogikAzcaite devA vimAnIbhava- jIvAzca ntIti / evaMvidhavimAnayAyinazcandrAH pratimAdikAt tapaso bhavantIti dazakAnupAtinI pratimA svarUpata Aha dasa dasamitA NaM bhikkhupaDimA Na egeNa rAtidiyasaveNaM addhachaDehi ya mikkhAsatehiM ahAsuttA jAva ArAdhitAvi bhavati (sU0 770) dasavidhA saMsArasamAvannagA jIvA 500-paDhamasamayaegiditA apaDhamasamayaegiditA evaM jAva apadamasamayapaviditA 1 basavidhA sambajIvA paM0 20-puDhavikAiyA jAva vaNassaikAsitA diyA jAva paM.. ditA aNiditA 2 athavA dasavidhA sambajIvA paM0 taM0-paDhamasamayaneratiyA apaDhamasamayaneratitA Apa apaDhamasama // 518 // yadevA paDhamasamayasiddhA apaDhamasamayasiddhA 3 (sU0771) sU0767 dIpa anukrama [992] JAMERatinintamational muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna- samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSaH, dazame sthAne na kiMcit uddezakaH vartate ~ 1039~ Page #1041 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [10], uddezaka [-], mUlaM [771] (03) prata sUtrAMka [771] OM5555 'dasetyAdi, daza dazamAni dinAni yasyAM sA dazadazamikA dazadazakaniSpannetyarthaH, bhikSUNAM pratimAH-pratijJA bhikSupratimAH, 'ekene tyAdi, daza dazakAni dinAnAM zataM bhavatIti, prathame dazake daza bhikSA dvitIye viMzatirevaM dazame zataM sarvamIlane paza zatAni pazcAzadadhikAni bhavantIti, 'ahAmutta'mityAdi, ahAmuttaM-sUtrAnatikrameNa, yAvatkaraNAta 'a-12 hAatyaM' arthasya-niryuktyAderanatikrameNa 'ahAtaca' zabdArthAnatikrameNa 'ahAmaggaM' kSAyopazamikabhAvAnatikramaNa 'a-| hAkappaM tadAcArAnatikrameNa samyakkAyena na manorathamAtreNa 'phAsiyA' vizuddhapariNAmapratipattyA 'pAliyA' sImAM yAvattapariNAmAhAnyA 'zodhitA niraticAratayA zobhitA vA tatsamAptAvucitAnuSThAnakaraNataH, 'tIritA' tIraM nItA pratijJAtakAloparyapyanuSThAnAt, kIrtitA nAmataH idaM cedaM ca karttavyamasyAM tatkRtaM mayetyevamiti, ArAdhitA sarvapadamIlanAt 'bhavati' jAyata iti / pratimAbhyAsaH saMsArakSayAthai saMsAribhiH kriyata iti saMsAriNo jIvAn jIyAdhikArAt sarvajIvAMzca 'dase'tyAdinA sUtratrayeNAha, tacca sugama, navaraM prathamaH samayo yeSAmekendriyatvasya te prathamasamayAste ca te ekendriyAzceti vigrahaH, viparItAstvitare, evaM dvitricatuHpaJcendriyA vAcyAH, Aha ca-'evaM jAvetyAdi, 'aNidiya'tti anindriyAH siddhAH aparyAptAH upayogataH kevalinazceti // saMsAriparyAyavizeSapratipAdanAyaivAha vAsasatAussa NaM purisassa dasa dasAo paM0 20-bAlA 1 kiDDA 2 ya maMdA 3 ya, balA 4 pannA 5 ya hAyaNI 6 / parvAcA 7 paDabhArA 8 ya, muMmuhI 9 sAvaNI 10 tadhA / / (sU0772) 'vAse'tyAdi, varSazatamAyuyaMtra kAle manuSyANAM sa varSazatAyuSkaH kAlastatra yaH puruSaH so'pyupacArAd varSazatAyuSkA, dIpa anukrama [994] ainatorary.om muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ~ 1040~ Page #1042 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [10], uddezaka [-], mUlaM [772] (03) zrIsthAnAnasUtravRttiH // 519 // prata sUtrAMka [772] mukhyavRttyA varSazatAyuSi puruSe gRhyamANe pUrvakovyAyuSkapuruSakAle varSazatAyuSaH puruSasya kasyacitkumAratve'pi bAlAdi-1|10sthAnA. dazAdazakasamAptiH syAt na caivaM tata upacAra eva yukta iti, 'daze'ti saMkhyA, dasAu'tti varSadazakapramANAH kAlakRtA dazakamamANAH kAlakRtAuddezaH 3 avasthAH iha ca varSazatAyumrahaNaM viziSTataradazasthAnakAnurodhAt viziSTataratvaM ca dazasthAnakasyaivaM varSadazakapramANA dazA 51 dazAdazakaM dazeti, anyathA pUrvakoTyAyuSo'pi bAlAdyA dazAvasthA bhavantyeva, kevalaM dazavarSapramANAna bhavanti, bahuvarSA vA alpavarSA sU0772 vA syuriti bhAvaH, tatra bAlasveyamavasthA dharmadharmimaNorabhedAdAlA, svarUpaM cAsyA:-"jAyamettassa jaMtussa, jA sA| padamiyA dasA / na tattha suhadukkhAI, bahuM jANaMti bAlayA // 1 // " iti, [jAtamAtrasya jantoyo sA prathamA dazA tatra | | sukhaduHkhAni na bahujAnanti iti vAlA // 1 // ] tathA krIDApradhAnA dazA krIDA, uktaM ca-"biiyaM ca dasa patto, mANA-1 kIDAhiM kIDai / na tattha kAmabhogehi, tibvA uppajae maI ||1||"[dvitiiyaaN krIDAdazAM prApto nAnAkrIDAbhiH krIDate na tatra kAmabhogeSu tItrA matirutpadyate // 1 // ] tathA mando-viziSTabalabuddhikAryopadarzanAsamartho bhogAnubhUtAveva ca | samarthoM yasyAmavasthAyAM sA mandA, uktaM ca-"taiyaM ca dasaM patto, ANupubIe~ jo nro| samastho bhuMjiu~ bhoe, ai se asthi ghare dhuvA // 1 // " iti, [tRtIyAM maMdadazAM prAptaH AnupUrvyA yo naraH yadi tasya nizcitA bhogA pUre samti tAn bhoktuM samarthaH // 1 // ] bhogopArjane tu manda iti bhAvanA, tathA yasyAmavasthAyAM puruSasya balaM bhavati sA vaLayogAn8 balA, ukaM ca-"cautthI ya balA nAma, jaM naro dsmssio| samattho balaM dariseuM, jai hoi niruvadayo // 1 // iti, [caturthI ca balA nAma yAM dazAmAnito naraH balaM darzayituM samarthaH yadi bhavati mirupadravaH // 1 // ] tathA prajJA-2 1311519 // AKACKAKARA dIpa anukrama [996] IM Gaindiorary.om muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna- samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSaH, dazame sthAne na kiMcit uddezakaH vartate ~ 1041~ Page #1043 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [10], uddezaka [-], mUlaM [772] (03) + + prata sUtrAMka [772] buddhirIpsitArthasampAdanaviSayA kuTumbakAbhivRddhiviSayA vA tadyogAddazApi prajJA prakarSeNa jAnAtIti vA prajJA dazA tasyA eva kartRtvavivakSayeti, uktaM ca-"paMcami ca dasa patto, ANupuSvIreM jo naro / icchiyatvaM viciMtei, kuDubaM cA4 bhikaMkhai // 1 // " iti [AnupUA yo naraH paMcamI dazAM prAptaH sa ipsitArthaM vicintayati kuTuMba cAbhikAMkSate // 1 // tathA hApayati puruSamindriyeSviti-indriyANi manAk svArthagrahaNApaTU ni karotIti hApayati prAkRtatvena ca hAyaNitti, Aha ca-"chaTThI u hAyaNI nAma, jaM naro dsmssio| virajaI ya kAmesu, iMdiemu ya hAya // 1 // " iti [SaSThI hAyanI nAnI yAM naro dazAmAzritaH kAmeSu virajyate iMdriyANi ca hIyate // 1 // ] tathA prapazcate-vyaktIkaroti prapa cayati vA-vistArayati khelakAsAdi yA sA prapaJcA prapazcayati ghA-nasayati ArogyAditi prapazA, Aha pa-"sattama PAca dasa patto, ANupubbI' jo naro / nicchUhai cikkaNaM khelaM, khAsaI ya abhikkhaNaM // 1 // " iti [saptamI prapaMcA dazAM prApta AnupUA yo naraH cikaNaM zleSmANaM niSkAzayati abhISaNaM phAsate c||1||] tathA prAgbhAramIpadavanatamu&Acyate tadevaMbhUtaM gAtraM yasyAM bhavati sA prArabhArA, yataH-"saMkuciyavalIcammo, saMpatto aTThami dasa / nArINamaNabhippeo, jarAe pariNAmio // 1 // " iti, [saMkucitavalicarmA syAt samprApto'STamI dazA nArINAmanabhipretaH jarayA prinnaamitH||1||] tathA mocanaM muk jarArAkSasIsamAkrAntazarIragRhasya jIvasya mucaM prati mukha-AbhimukhyaM yasyAM sA muthukhIti, tarasvarUpaM cedam-"navamI muMmuhI nAma, jaM naro dasamassio / jarAghare viNarasate, jIvo vasai akA. mao // 1 // " iti [navamI unmukhInAnI yAM dazAM nara AzritaH jarayA gRhe vinazyati jIvite'pi akAmA +ONAL dIpa ka anukrama [996] Janatarary.om muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ~ 1042~ Page #1044 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRttiH ) sthAna [10], uddezaka [-], mUlaM [772] (03) zrIsthAnA // 520 // prata sUtrAMka [772] sU0773 vasati // 1 // ] ('jIve'tti jIvite, 'jIvo'tti vA naralakSaNo jIva ityarthaH> tathA zAyayati-svApayati nidrAvanta 10sthAnAkaroti yA zete vA yasyAM sA zAyanI zayanI vA, tatheti samuccaye, tatsvarUpamidam-"hINabhinnassaro dINo, vivarIo uddezaH3 vicittao / dubalo dukkhio vasaI, saMpatto dasa idasaM // 1 // " iti / [hInabhinnasvaro dIno viparIto vicittaH mUlAdIni durbalo du:khito vasati dazamI dazA sNpraatH||1||] anantaraM puruSadazA uktAH, atha puruSasamAnadharmakANAM vanasa zreNayaH tInAM tAH prakArAntarata Aha maveyakaM tedasavidhA taNavaNassatikAtivA paM0 saM0-gUle kade jAva pupphe phale bIye (sU0773) sambatoci NaM vijAharase |jolezyAH DhIbho dasadasajovaNAI vikkhaMbheNaM paNNattA, samvatovi NaM amiogaseDhIo dasa dasa joyaNAI vikvaMbheNaM paM0 (sU0 774) gevijagavimANANaM dasa joyaNasayAI uddhaM uccatteNaM paNNattA (sU0 775) dasahi ThANehiM saha tetasA 776 bhAsaM kulA, saM0-keti tahArUvaM samaNaM vA mAhaNaM vA accAsAtejA, se va azAsAtite samANe parikuvite, tassa tetaM nisirejA, se saM paritAveti, setaM paritAvettA tAmeva saha tetasA bhAsaM kujA 1, keti tadArUvaM samarNa mAhaNaM pA acAsAtejA se ya azAsAtite samANe deve parikuvie tassa teyaM nisirejA settaM paritAveti settaM 2 tameva saha tetasA bhAsaM kujA 2, keti tahArUvaM samaNaM vA mAhaNaM vA acAsAtejA, se ya accAsAtite samANe parikuvie deve ta parikuvite, duhato paDiNNA tassa teyaM nisirejA te taM paritAviti te taM paritAvettA tameva saha tetasA bhAsaM kulA 3, keti tahArUvaM // 520 // samaNaM vA mAhaNaM vA aJcAsAdejjA se ya accAsAtite parikuvie tassa teyaM nisirejA tattha phoDA saMmucchaMti te phoDA dIpa anukrama [996] aantaratadine Sansorary on muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna- samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSaH, dazame sthAne na kiMcit uddezakaH vartate ~ 1043~ Page #1045 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [776] dIpa anukrama [1000] Educat "sthAna" aMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRttiH) sthAna [10], uddezaka [-1. mUlaM [776] bhivaMti te phoDA bhinnA samANA tAmeva saha tetasA bhAsaM kuA 4 keti tahArUvaM samaNaM vA mAhaNaM vA avAsAtejA se ya accAsAdite deve parikubie tassa teyaM misirekSA, tattha phoDA saMmucchaMti, te phoDA mijjaMti, te phoDA bhinnA samANA tameva saha tetasA bhAsaM kujA 5, kevi tahArUvaM samaNaM vA mAhaNaM vA accAsAejA se ta accAsAtite parikuvie devevi ya parikuvie te duhato paDiNNA te tassa tetaM nisirelA, tastha phoDA saMmucchaMti sesaM taheva jAva bhAsaM kujA 6, keti tahArUvaM samaNaM vA mAhaNaM vA avAsAtejA se ya aJcAsAtite parikuvie tassa tetaM nisirejA, tattha phoDA saMmucchaMti te phoDA bhijaMti tattha pulA saMmucchaMti te puchA bhinaMti te pulA bhinnA samANA tAmeva saha teyasA bhAsaM kujA 7 ete tini AlAvA bhANitabbA 9, keti tahArUvaM samaNaM vA bhASaNaM vA avAsAtemANe tetaM nisirekhA se ta tastha No kammara No pakammati, aMciyaM 2 kareti karettA AtAhiNapayAhiNaM kareti 2 sA u beddAsaM utpatati 2 se NaM tato pahile paDiNiyattati 2 tA tameva sarIragamaNudamANe 2 saha tetasA bhAsaM kujA jahA vA gosAlassa khaliputrasa tavevete 10 ( sU0 776) - 'dase tyAdi, tRNavadvanaspatayaH tRNavanaspatayaH, tRNasAdharmya ca vAdaratvena tena sUkSmANAM na dazavidhatvamiti, mUlaM jaTA kandaH-skandhAdhovarttI yAvatkaraNAt 'saMdhe'tyAdIni paJca draSTavyAni tatra skandhaH - sthuDamiti yatpratItaM svaku-valkaH zAlA zAkhA mavAla aGkuraH patra - parNa puSpaM kusumaM phalaM pratItaM bIjaM miMjeti / dazasthAnakAdhikAra eva idamaparamAha--' sabbe'tyAdi sUtradvayaM, sarvA:- sarvadIrghavatAnyasambhavAH vidyAdhara zreNayaH - vidyAdharanagara muni dIparatnasAgareNa saMkalita ... www...... ..AgamasUtra [03], aMga sUtra [03] For Fans at Use Only - ~ 1044 ~ "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH bay.org Page #1046 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [776] dIpa anukrama [1000] zrIsthAnAnasUtra vRttiH // 521 // "sthAna" - aMgasUtra-3 ( mUlaM + vRttiH) uddezaka [-], mUlaM [ 776 ] sthAna [10], NayaH, dIrghavaitAyA hi paJcaviMzatiyoMjanAnyuccaistvena paJcAzazca mUlaviSkambheNa tatra daza yojanAni dharaNItalAdatikramya daza yojanaviSkambhA dakSiNata uttaratazca zreNayo bhavanti, tatra dakSiNataH paJcAzannagarANi, uttaratastu paSTiriti bharateSu, airavateSu tadeva vyatyayena, vijayeSu tu paJcapaJcAzatpaJcapaJcAzaditi / tathA vidyAdhara zreNInAmupari daza yojanAnyatikramya dazayojanaviSkambhA ubhayata AbhiyogikadevazreNayo bhavanti, tatrAbhiyogaH- AjJA tathA carantItyAbhiyogikA devAH zakrAdisambandhinAM lokapAlAnAM somayamavaruNavaizramaNAnAM sambandhino vyantarA iti, tacchreNInAmupari parvataH paJca yojanAnyuccatayA daza viSkambhata iti / Abhiyogika zreNayo hi devAvAsA ityadhunA tadvizeSAnAha - 'geveje 'tyAdi kaNThyaM, navaraM prAgdevAnAmAvAsA uktAH, devAzca maharddhikA bhavantyato devAnAM munInAM ca maharddhikatopavarNanAya tejonisargaprakArapratipAdanAyAha - 'dasahI' tyAdi, dazabhiH sthAnaiH prakAraiH saha sArddha 4 tejasA tejolezyayA varttamAnamanAye 'bhAsa'nti bhasmeva bhasmavat kuryAt vinAzayedityarthaH, zravaNa iti gamyate, tadyathA -- keiti kazcidanArya karmakArI pApAtmA tathArUpaM tejolabdhiprAptaM zramaNaM - tapoyuktaM mAhanaM mA hanamA vinAzaya i| tyevaMprarUpaNAkAriNaM vAzabdau vizeSaNasamuccayArthI atyAzAtayed - AtyantikImAzAtanAM tasya kuryAt, 'se pa'tti sa ca zramaNo'tyAzAtitaH- upasargitaH parikupitaH - sarvathA kruddhaH san 'tassa'tti upasargakarturupari tejaH- tejolezyArUpaM nisRjet kSipet 'se'ti 'sa' zramaNaH tamityupasargakAriNaM paritApayati- pIDayati taM paritApya 'sAmeve 'ti tameva te 3 // 521 // jasA paritApitaM dIrghatvaM prAkRtatvAt sahApergamyamAnatvAt tejasApi tejolezyAyuktamapItyarthaH balavattvAt sAdhutejasa * Forsy 10 sthAnA. uddezaH z mUlAdIni zreNayaH 8 graiveyakaM te ~1045~ jolezyAH sU0 773 776 muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna- samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSa:, dazame sthAne na kiMcit uddezaka: vartate Page #1047 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [10], uddezaka [-], mUlaM [776] (03) prata sUtrAMka [776]] iti 'bhAsaM kujatti prasiddhamityeka, zeSANi navApi sugamAni, navaraM 'se ya acAsAiya'tti sa ca muniratyAzAtidAtastadanantarameva ca tapakSapAtI devaH parikupitaH san taM bhasma kuryAditi dvitIyamubhAvapi parikupito te pahao'tti tI dvI munidevI 'paDinna'tti upasargakAriNo bhasmakaraNaM prati pratijJAyogAt pratijJI-kRtapratijJI hantavyo'yamityabhyupagatAvitiyAvaditi tRtIya, caturthe zramaNastejonisarga kuryAt, paJcame devaH paSThe ubhAviti, kevalamaya vizeSaH 'to'ti upasargakAriNi 'sphoTA' sphoTakAH samutpadyeran agnidagdhe iva, te ca sphoTakAH bhidyante-sphuTanti, tataste bhimAH santastamevopasargakAriNaM saha tejasA-tejolezyAvantamapi zramaNadevatejasorvalavattvAt tejasopahananIyasvAda bhasma kuryu:nipAtayeyuriti, saptamASTamanavameSvapi tathaiva, navaraM tatra sphoTAH sammUrcchanti bhidyante ca tatastatra pulAH-pulAkikA laghuta rasphoTikAH sammUrcchanti tato bhidyante, te ca pulAH bhinnAH santastamevopasargakAriNaM sahaiva tejasA bhasma kuryurityetAni hai nava sthAnAni sAdhudevakopAzrayANi, dazamaM tu vItarAgAzrayaM, tatra 'acAsAemANe'tti upasarga kurvan gozAlakavattejo nisRjeta, 'se ya tatthati tacca tejastana-zramaNe nisRSTaM mahAvIra iva no kramate ISat no prakramate prakarSaNa na prabhavatI-101 tyarthaH kevalaM 'aMciaMciya'ti utpatanipatA pArzvataH karoti, tatazcAdakSiNata:-pArthAt pradakSiNA-pArzvabhramaNamAda-18 kSiNapradakSiNA tAM karoti, tatazcorddham-upari dizi 'vehAsaMti vihAya AkAzamityarthaH utsatati, utsatya ca 'se'tti tase jaH tataH zramaNazarIrasannidhestanmAhAtmyapratihataM sat pratinivarttate pravinivRttya ca tadeva zarIrakamupasargakArisambandhi | yatastannirgataM tamanudahan-nisargAnantaramupatApayan kiMbhUtaM zarIraka?-saha tejasA vartamAnaM-tejolamdhimat bhasma kuryAditi, dIpa anukrama [1000] Santaintima muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ~ 1046~ Page #1048 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [776] dIpa anukrama [1000] zrIsthAnA GgasUtra vRttiH // 522 // Jus Educatio "sthAna" - aMgasUtra-3 ( mUlaM + vRttiH) mUlaM [ 776 ] sthAna [10], uddezaka [-], 10 sthAnA. uddezaH 3 zreNayaH graiveyakaM te jolezyAH ayamakopasyApi vItarAgasya prabhAvo yatyaratejo na prabhavati, atrArthe dRSTAntamAha -- 'jahA vA' yathaiva gozAlakasya-bhagavacchiSyAbhAsasya maGgalyabhidhAnamaputrasya mazca citraphalakapradhAno bhikSukavizeSaH, 'tavetee'tti tapojanitatvAttapaH kiM tat ? - tejastejolezyeti, tatra kilaikadA bhagavAn mahAvIraH zrAvastyAM viharati sma gozAlakazca tatra ca gautamo + mUlAdIni | gocaragato bahujanazabdamazrauSIt - yathA iha zrAvastyAM dvau jinau sarvajJau - mahAvIro gozAlakazceti zrukhA bhagavadantikamAgatya gozAlakotthAnaM pRSTavAn, bhagavAMzcovAca- yathA ayaM zaravaNagrAme gobahulabrAhmaNagozAlAyAM jAto malalinAnno maGgasya subhadrAbhidhAnatadbhAryAyAzca putraH SaD varSANi yAvacchAsthena mayA sArddhaM vihRto'smatta eva bahuzrutI bhUta iti nAyaM jino na ca sarvajJaH, idaM ca bhagavadvacanamanuzrutya bahujano nagaryAH trikacatuSkAdiSu parasparasya kathayAmAsa-gozAlako maliputro na jino na sarvajJaH, idaM ca Thokavacanamanuzrutya gozAlakaH kupitaH AnandAbhidhAnaM ca bhagavadantevAsinaM gocaragatamapazyat tamavAdIcca bho Ananda ! ehi tAvadekamaupamyaM nizAmaya, yathA kecana vaNijo 2 'rthArthino vividhapaNyabhRtazakaTA dezAntaraM gacchanto mahATavIM praviSTAH pipAsitAstatra jalaM gaveSayantazcatvAri valmIkazikharANi zAlavRkSasyAntaradrAkSuH kSipraM caikaM vicikSipustato'tivipulama malajalamavApuH, tatpayo yAvatpipAsamApItavantaH payaHpAtrANi ca payasA paripUrayAmAsuH, apAyasambhAvinA vRddhena nivAryamANA apyatilobhAd dvitIyatRtIyazikhare vibhiduH, tayoH krameNa suvarNa ca ralAni ca samAsAdayAmAsuH punastathaiva caturtha bhindAnAH ghoraviSamatikAyamaanapuJjatejasamaticaJcalajihvAyugalamanA kalitakopaprasara mahIzvaraM saGghaTTitavantaH tato'sau kopAdvalmIkazikharamAruhya sU0 773767 For Full // parara // ~ 1047~ tacibrary org muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna- samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSa:, dazame sthAne na kiMcit uddezakaH vartate Page #1049 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [10], uddezaka [-], mUlaM [776] (03) OM prata sUtrAMka [776]] mArtaNDamaNDalamavalokya ninimeSayA dRSTyA samantAdavalokayaMstAna bhasmasAJcakAra, tannivArakavRddhavANijakaM tu nyAyadakAzItyanukampayA vanadevatA svasthAnaM sajahAreti, evaM tvadIyadharmAcAryamAtmasampadA'parituSTamasmadavarNavAda vidhAyinamahaM 12 |svakIyena tapastejasAdhyaiva bhasmasAtkariSyAmItyepa pracalito'haM, tvaM tu tasyemamarthamAvedaya, bhavantaM ca vRddhavANijamiva || nyAyavAditvAdakSiSyAmIti zrutvA'sAvAnandamunibhIMto bhagavadantikamupAgatya tatsarvamAvedayat, bhagavatANyasAvabhihitA-eSa Agacchati gozAlakastataH sAdhavaH zIghramito'pasarantu preraNAM ca tasmai kazcidapi mA dAditi gautamAdInAM nivedayeti, tathaiva kRte gozAlaka Agatya bhagavantamabhi samabhidadhau-suSTu AyuSman kAzyapa! sAdhu AyuSman kaashyp| mAmevaM vadasi-gozAlako maGkhaliputro'yamityAdi, yo'sau gozAlakastavAntevAsI sa devabhUyaM gataH ahaM vanya eva tamaccharIrakaM parISahasahanasamarthamAsthAya vatteM ityAdikaM kalpitaM vastUgrAhayan tatpreraNApravRttayoddhayoH sAdhyoH sarvAnubhU tisunakSatranAmostejasA tena dagdhayobhagavatAbhihito-he gauzAlaka ! kazciccauro prAmeyakaiH prArabhyamANastathAvidhaM durgamalabhamAno'jalyA tRNena zUkena vA''tmAnamAvRNvannAvRtaH kiM bhavati?, anAvRta evAsau, tvamapyevamanyathAjalpanenAtmAnamAcchAdayan kimAcchAdito bhavasi ?, sa eva tvaM gozAlako yo mayA bahuzrutIkRtastadevaM mA vocaH, evaM bhagavataH samabhAvatayA yathAvat avANasya tapastejo'sau kopAnnisasarja, uccAvacAkrozaizcAkrozayAmAsa, tattejazca bhagavatyaprabhavat |taM pradakSiNIkRtya gozAlakazarIrameca paritApayadanupraviveza, tena ca dagdhazarIro'sau darzitAnekavidhavikriyaH saptamarAtrI |kAlamakArSIditi / mahAvIrasya bhagavato namannikhilanaranAkinikAyanAyakasyApi jaghanyato'pi koTIsacayabhaktibharani dIpa anukrama [1000] ainatorary.om muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ~1048~ Page #1050 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [776] dIpa anukrama [1000] zrIsthAnA GgasUtravRttiH // 523 // "sthAna" - aMgasUtra-3 ( mUlaM + vRttiH) uddezaka [-], sthAna [10], mUlaM [ 776 ] rbharAmarapaTpadapaTala juSTapAdapadmasyApi vividhaRddhimaddha ravineyasahasraparivRtasyApi svaprabhAvaprazamitayojanazatamadhyagatavairamAriviharadurbhikSAdyupadravasyApyayamanuttarapuNya sambhArasyApi yagozAlakena manuSyamAtreNApi ciraparicitenApi ziSyakalpenApyupasargaH kriyate tadAzcaryamityAzcaryAdhikArAdidamAha dasa accheragA paM0 taM uvasagga 1 gambhaharaNaM 2 itthItitthaM 3 abhAviyA parisA 4 kaNTssa avarakaMkA 5 uttaraNaM caMdasurANaM 6 // 1 // harivaMsakuluppattI 7 camaruppAto va 8 aTThasayasiddhA 9 / assaMjatesu pUjA 10, isavi aNaMteNa kAlena // 2 // ( sU0 777) 'dase'tyAdi A-vismayatazcaryante - avagamyanta ityAzcaryANi adbhutAni, iha ca sakAraH kAraskarAditvAditi, 'ubasaggetyAdi gAthAdvayaM upasRjyate kSipyate cyAvyate prANI dharmAdebhirityupasargA-devAdikRtopadravAH, te ca bhagavato ma hAvIrasya chadmasthakAle kevalikAle ca narAmaratiryakRtA abhUvan idaM ca kila na kadAcidbhUtapUrva tIrthakarA hi anutta rapuNya sambhAratayA nopasargabhAjanamapi tu sakalanarAmaratirakSAM satkArAdisthAnamevetyananta kAlabhAvyayamatha loke'dbhutabhUta iti 1 tathA garbhasya- udarasattvasya haraNaM- udarAntarasaGkrAmaNaM garbhaharaNaM etadapi tIrthakarApekSayA'bhUtapUrva sadbhagavato mahAvIrasya jAtaM, purandarAdiSTena hariNegameSidevena devAnandAbhidhAnabrAhmaNyudarAtrizalAbhidhAnAyA rAjapakyA udare saGkramaNAd, etaddhyanantakAlabhAvitvAdAzcaryameveti 3, tathA strI-yoSittasyAstIrtha karave notpannAyAH tIrtha-dvAdazAGgaM so vA strItIrthe, tIrtha hi puruSasiMhAH puruSavaragandhahastinastribhuvane'pyavyAhataprabhubhAvAH pravarttayanti iha tvavasarpiNyAM mi- 2 // 523 // For Fans Only 10 sthAnA. uddezaH 3 ~ 1049~ Azcarya dazakaM sU0 777 acibrary org muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna- samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSa:, dazame sthAne na kiMcit uddezakaH vartate Page #1051 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [10], uddezaka [-], mUlaM [777] (03) prata sUtrAMka [777] pilAnagarIpateH kumbhakamahArAjasya duhitA mayabhidhAnA ekonaviMzatitamatIrthakara sthAnotpannA tIrtha pravartitavatI-13 tyanantakAlajAtasyAdasya bhASasyAbharyateti 3, tathA abhavyA-ayogyA cAritradharmasya parSat-tIrthakarasamavasaraNazrotahA lokA, dhUyate hi bhagavatto barddhamAzya jRmbhikagrAmanagarAddhahirutpannakevalasya tadanantaraM militacaturvidhadevanikAyavira-IN citasamavasaraNasya bhaktikutUhalAkRSTasamAyAtAnekanarAmaraviziSTatirazcAM svasvabhASAnusAriNA'timanohAriNA mahAdhva-1 4 minA kalpaparipAlAmAkSetra dharmakathA babhUSa, yato na kenApi tatra viratiH pratipannA, na caitattIrthakRtaH kasyApi bhUtapUrvami tIdamAzcaryamiti 5, tathA kRSNa-nayamavAsudevasya avarakatA rAjadhAnI gativiSayA jAtetyaSyajAtapUrvavAdAzcarya, IM aSate hi pANDavabhAryA draupavIpAtakIkhaNDabharatakSetrAparakaGkArAjadhAnInivAsipadmarAjena devasAmadhye nApahRtA, dvArakA-115/ batIdhAstavyathA kRSNo vAsudevo nAradAvupalabdhatamatikaraH samArAdhitasusthitAbhidhAnalavaNasamudrAdhipatirdevaH paJcabhiH pANDavaiH saha dviSojamalakSapramANa jaladhimatikramba padmarAja raNavimardaina vijitya draupadImAnItavAn, tatra ca kapilavAsadevo munisuvratajinAt kRSNavAsudevAgamanavAsAmupalabhya sabahumAnaM kRSNadarzanArthamAgataH, kRSNazca tadA samudramulakSyati / sma, tatastena pAzcajambaH pUritA muSNenApi tathaiva tataH parasparazazabdazravaNamajAyateti 5, tathA bhagavato mahAvIrasya 18|kadanAmavataNamAkAzAt samavasaraNabhUmyAM candrasUryayoH zAzvatavimAnopetayobabhUvedamapyAzcaryameveti 5 tathA hare-puruSa vizeSasya baMkA-putrapaumAdhiparamparA harivaMzastAhakSaNaM yatkulaM tasyotpattiH harivaMzakulotpattiH kulaM hyanekadhA ato harivaMzena viziSyate, elImeveti khate himAladevApekSayA yattRttIya haricarSAkhyaM mithunakakSetraM tataH kenApi pUrvavirodhinA dIpa A4% anukrama [1003] wwsaneiorary.om muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ~ 1050 ~ Page #1052 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRttiH ) sthAna [10], uddezaka [-], mUlaM [777] (03) zrIsthAnA sUtravRtti : // 524 // prata sutrAMka [777]] CkARC5665%3545615 vyantarasureNa mithunakamekaM bharatakSetre kSiptaM, tacca puNyAnubhAvAdrAjyaM prAptaM, tato harivarSajAtaharinAmno puruSAdyo vaMzaH sa 10sthAnA. tatheti 7, tathA camarasya-asurakumArarAjasyopatana-UrdhvagamanaM camarotsAtaH, so'pyAkasmikatvAdAzcaryamiti, zrUyate hi uddezaH3 camaracazcArAjadhAnInivAsI camarendro'bhinavotpannaH sarvamavadhinA''lokayAmAsa, tataH svazIrSopari saudharmavyava- II AzcaryakAsthitaM zarka dadazeM, tato matsarAdhmAtaH zakatiraskArAhitamatirihAgatya bhagavantaM mahAvIra chadmasthAvasthamekarAtrikI pra-II dazaka timA pratipannaM suMsumAranagarodyAnavartinaM sabahumAnaM praNamya bhagavaMstvatpAdapaGkajavanaM me zaraNamariparAjitasyeti vikalpya hai sU0777 viracitaghorarUpo lakSayojanamAnazarIraH parigharatnaM praharaNaM parito bhramayan garjanAsphoTayan devAMstrAsayannutpapAta, saudhasAvataMsakavimAnavedikAyAM pAdanyAsaM kRtvA zakramAkrozayAmAsa, zakro'pi kopAjAjvalyamAnasphArasphuratsphuliGgaza-12 tasamAkulaM kulizaM taM prati mumoca, sa ca bhayAt pratinivRttya bhagavatpAdau zaraNaM prapede, zakro'pyavadhijJAnAvagatatadvyatikarastIrthakarAzAtanAbhayAt zIghramAgatya vajramupasaMjahAra, babhANa ca mukko'syaho bhagavataH prasAdAt nAsti mattaste bhayamiti 8, tathA'STAbhiradhikaM zatamaSTazataM aSTazataM ca te siddhAzca-nivRtAH aSTazatasiddhAH, idamapyanantakAlajAtamityAzcaryamiti 9, tathA asaMyatA:-asaMyamavanta ArambhaparigrahaprasaktA abrahmacAriNaH teSu pUjA-satkAraH, sarvadA hi kila saMyatA evaM pUjAhora, asyAM svavasarpiNyA viparItaM jAtamityAzcarya, ata evAha-dazApyetAni anantena kAlena-anantakAlAt saMvRttAni asthAmavasarpiNyAmiti / anantarasUtre camarotpAta uktaH sa ca ratnaprabhAyAH saJjAta iti ramaprabhAvaktavyatAmAha - - dIpa * * anukrama [1003] AIMERatinandana Standinary.om muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna- samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSaH, dazame sthAne na kiMcit uddezakaH vartate ~ 1051~ Page #1053 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [10], uddezaka [-], mUlaM [778] (03) prata sUtrAMka [778] imIse Na rayaNappabhAte puDhavIe rayaNe kaMDe dasa joaNasayAI bAhaleNaM pannatte, imIse rayaNappabhAe puDhabIe vatare kaMDe dasa joyaNasatAI bAhaleNaM paNNate, evaM berulite 1 lohitakkhe 2 masAragale 3 haMsagambhe 4 pulate 5 sogaMdhite 6 jotirase 7 aMjaNe 8 aMjaNapulate 9 ratate 10 jAtarUve 11 aMke 12 phalihe 13 rihe 14 jahA rayaNe tahA so usavidhA bhANitabvA (sU0778) 'imIse Na'mityAdi, yeyaM rajjurAyAmaviSkambhAbhyAmazItisahasrAdhikaM yojanalakSaM bAhalyataH upari madhye'dhastAcca 4 yasyAH kharakANDapaGkabahulakANDajalabahulakANDAbhidhAnAH krameNa SoDazacaturazItyazItiyojanasahasrabAhalyA vibhAgAH santi, 'imIse'tti etasyAH pratyakSAsamAyAH ratnAnAM prabhA yasyAM rakSA prabhAti-zobhate yA sA ratnaprabhA tasyAH pRthikAvyA-bhUmeryattat kharakANDaM tatSoDazavidharalAtmakatvAt SoDazavidha, tatra yaH prathamo bhAgo rakSakANDaM nAma taddazayojana zatAni bAhalyena, sahasramekaM sthUlatayetyarthaH, evamanyAni paJcadazApi sUtrANi vAcyAni, navaraM prathama sAmAnyaralAtmaka hai zeSANi tadvizeSamayAni, caturdazAnAmatidezamAha-evaM'mityAdi, 'pUrva'miti pUrvAbhilApena sarvANi vAcyAni, 'veru liya'tti vaiDUryakANDaM, evaM lohitAkSakANDaM masAragala kANDaM haMsagarbhakANDamevaM sarvANi, navaraM rajataM-rUpyaM jAtarUpaM| suvarNamete api rane eveti // ratnaprabhAprastAvAt tadAyadvIpAdivaktavyatA sUtracatuSTayenAha sabvevi NaM dIvasamurA dasajoyaNasatAI umveheNaM paNNattA / sabvevi NaM mahAdahA dasa jovaNAI uvveheNaM paNNattA / samvevi gaM salilakuMDA dasajoSaNAI jabbeheNaM paNNattA / siyAsIoyA NaM mahAnadIo muddamUle dasa dasa joyaNAI ummeheNaM paNNacAo dIpa anukrama [1004] * JABERatinintimationa Tangibrary.om muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ~ 1052~ Page #1054 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRttiH ) sthAna [10], uddezaka [-], mUlaM [779] (03) zrIsthAnAgasUtravRttiH // 535 // prata sUtrAMka [779]] (sU0779) kattiyANaksatte sambavAhirAto maMDalAto dasame maMDale pAra carati, aNurAdhAnakkhatte savvambhatarAto maM- 10 sthAnA. halAto isame maMDale cAraM carati (sU0780) dasa NakkhattA NANassa viddhikarA paNNattA, saM0-migasiramahA pusso uddeza 3 tini ya puvAI mUlamassesA / hattho cittA ya tahA isa buddhikarAI NANassa / / 1 // (sU0 781) kANDAni 'sabvetyAdi sugama, navaramudvedhaH uMDataMti bhaNiya hoi, dvIpAnAM jaMDattaNAbhAve'vi adhodizi sahannaM yAvadvIpavyapa- dvIpAdyudezo, jaMbUdvIpe tu pazcimavidehe jagatImatvAsattau iMTattamapi asthiti // mahAidAH himavadAdiSu padmAdayaH, 'salila kuM- vidhAnaiti salilAnAM-gaGgAdinadInAM kuNDAmi-prapAtakuNDAni prabhavakuNDAni ca salilAkuNDAnIti, 'muhamUle'ti samudra-II kSatramaNDapraveze / dvIpasamudrAdhikArAt tadvartinakSatrasUtratravamAha-kattie'tyAdi, iha kila sUryasya caturazItyadhika maNDalazataM | | le jJAnabhavati pandraya paJcadaza nakSatrANAM tvaSTI, maNDalaM ca mArga ucyate, tazca yathAsvaM sUryAdivimAnatulpaviSkambha, tatra nakSatrANi jambUdvIpasthAzItyadhike yojanazate paJcaSaSTiH sUryasya maNDalAni bhavanti, candrasya paJca, nakSatrANAM hai, tathA lavaNasamudra sU0772| trINi triMzadadhikAmi yojanazatAbyavagAya ekonaviMzatyadhikaM pUrvala maNDalazataM bhavati, pandrasya dasa, makavANAMca SaT, eteSAM ca sarvakAlaM sumero pAktvAriMzati yojanAnAM sahasreSu triMzadadhikeSu ca triSu zateSu bhavati, sarvAbhyantaraM ca catuzcatvAriMpati sahAneSu aSTAmupa vizatyadhikeSu satteSu bhavatIti, evaM ca kRttikAnakSatraM sarvavAhAt 'maNDalAu'tti candramaNDalAisamendramaNDale sambantarAt para ityarthaH 'cAraM carati bhramaNamAgharati, anurAdhAnadhanaM sarvAbhya // 525 // ntarAda pandrasya maNDalA rasame cAmaNDale sarvanAzAkhA ila cAraM karatIti vyAkhyAtameveti / 'viddhikarAIti hai dIpa 781 anukrama [1005] Sanlaintuinhalind andibrary.org muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna- samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSaH, dazame sthAne na kiMcit uddezakaH vartate ~ 1053~ Page #1055 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [10], uddezaka [-], mUlaM [781] (03) prata sUtrAMka [781] ESSASSASSEKASEX etanakSatrayukta candramasi sati jJAnasya-zrutajJAnasyodezAdiryadi kriyate tadA jJAnaM samRddhimupayAti-abhipremAcIvase -1 yate vyAkhyAyate pArSate veti, bhavati ca kAlavizeSastathAvidhakAryeSu kAraNaM, kSayopazamAdihetutvAsasya, padAha-uda-14 yaksayalopasamovasamA jaMca kammuNo bhaNiyA / davaM khesaM kAlaM bhavaM ca bhAvaM ca saMpappa // 1 // " iti, [jdayakSa-13 yakSayopazamopazamA baca karmaNo bhaNitAH / dravyaM kSetra kAlaM bhavaM ca bhAvaM ca saMprApya // 1 // ] tadyathA 'migaliragAhA kaNThyA / dvIpasamudrAdhikArAdeva dvIpacArijIvavaktavyatAM sUtradvayenAha basappapayalayarapaMcipiyatirikkhajoNitANaM basa jAtikulakoDijoNipamuhasatasahassA paNNatA, DaraparisappayalayarapaMcidiyatiriksajoNitANaM vasa jAtikulakoDinoNipamuhasatasahassA paNNattA (sU0782) cappayetyAdi, catvAri padAni-pAdA yeSAM te catuSpadAste ca te sthale parantIti sthalacarAti catuSpadasthalacarAste ca te paJcendriyAti vimahA, punastiryagyonikAzceti karmadhArayaH, teSAM 'bazeti dazaiva, 'jAtI' pazcembriyajAtI dI yAni kusakoTInA-jAtivizeSalakSaNAnAM [tratAnAM] yonipramukhANi-utpattisthAnadvArakANi zatasahasrANi-lakSAvi tAni tathA pramAni sakdiA, tatra yonirvathA gomayo dvIndriyANAmutpattisthAna, kulAni tatraikatrApi bImidrayANA kumyAdya nekAkArAvi pratItAnIti, tathA urA-pAlana parisapanti-saJcarantItyura parisAste ca te sthalacarAvetyAdi tathaiva // pajIvavizvaM dakSatANakamabhidhAkAthunA'jIvasvarUpapudgalaviNyaM tadAha jIvara isaThANaniyattitA pogale pAnakamattAe ciNisu vA 3, taMjahA-paTanasamayapagidiyanivvattie jAva phAsiM ACCRACKERACK dIpa anukrama [1008] JAMEaintimat Morayog muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ~ 1054~ Page #1056 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [10], uddezaka [-], mUlaM [783] (03) zrIsthAnA +5+5 // 526 // prata sUtrAMka [783]] viyanivvatite, 'evaM ciNa uvadhiNa baMdha udIra yeya taha NijarA ceva' / dasapatesivA khaMdhA aNatA paNNattA dasapateso. 10sthAnA. gADhA poggalA aNaMtA paNattA vasasamataThitItA poggalA aNaMtA paNNattA dasaguNakAlagA poggalA arNatA paNNacA, uddezaH3 evaM vannehiM gaMdhehi rasehiM phAsehiM dasaguNalukkhA poggalA aNaMtA paNNattA / (sU0 783) samma ca ThANa miti dasamaM kulakobAra ThANaM sammattaM 10, dasama ajhayaNaM sammattaM 10 / iti zrIsthAnAGgaM tRtIyAGgaM samAptaM // (pandhAna 3700) pudgalAH 'jIvA 'mityAdi, athavA jAtiyonikulAdivizeSA jIvANAM karmaNazcayopacayAdibhyo bhavantIti trikAlabhA-||2|| sU0782| vino dazasthAnakAnupAtena karmaNazcayAdInAha-'jIvA 'mityAdi, jIvA-jIvanadharmANo na siddhA iti bhAvaH, Namiti vAkyAlaGkAre dazabhiH sthAnaH prathamasamayaikendriyatvAdibhiH paryAyaiH hetubhirye nivartitA-bandhayogyatayA niSpAditAste tathA dazabhiH sthAnanirvRttirvA yeSAM te tathA tAn pudgalAn-karmavargaNArUpAn pApaM-ghAtikarma sarvameva vA | karma tacca takriyamANatvAt karma ca pApakarma tadbhAvastattA tayA pApakarmatayA 'ciNisutti citavanto gRhItavantaH |cinvanti-gRhanti ceSyanti-gRhISyantyanenAtmanAM trikAlAnvayitvamAha, sarvathA ananvayitve'kRtAbhyAgamakRtavipraNAzaprasaGgAditi, vAzabdA vikalpArthAH, tadyathA-prathamaH samayo yeSAmekendriyatvasya te tathA te ca te ekendriyAzceti pra| thamasamayaikendriyAstaiH sadbhirye nirvartitAH-karmatayA''pAditA avizeSato gRhItAste tathA tAna, etadviparItairaprathama*samayaikendriyanirtitA yete tathA tAn, evaM dvibhedatA dvitricatuSpaJcendriyANAM pratyekaM vAcyeti, etadevAtidezenAha | // 526 // -'jAve'tyAdi, yathA citavanta ityAdi kAlatrayanirdezena sUtramuktamevamupacitavanta ityAdInyapi pazca vaktavyAnItyeta dIpa 55015555 anukrama [1010] wwwwjanatarary.om muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna- samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSaH, dazame sthAne na kiMcit uddezakaH vartate ~ 1055~ Page #1057 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [10], uddezaka [-], mUlaM [783] (03) prata sUtrAMka [783] OM devAha-evaM ciNe'tyAdi, iha caivamakSaraghaTanA-ciNatti-yathA cayanaM kAlatrayavizeSitamuktamevamupacayo bandha udIraNA hai vedanA nirjarA ca vAcyA, 'ceva'tti samuccaye navaraM cayanAdInAmayaM vizeSaH-cayanaM nAma kaSAyAdipariNatasya karmapudgakAlopAdAnamAtraM, upacayanaM gRhItAnAM jJAnAvaraNAdibhAvena niSecanaM bandhana-nikAcanaM udIraNA karaNata udaye pravezanaM | vedanaM-anubhavana nirjarA-jIvapradezebhyaH parizaTanamiti / pudgalAdhikAra evedamAha-dase'tyAdi sUtravRndaM sugama ca, & navaraM daza pradezA yeSAM te tathA ta eva dazapradezikA-dazANukAH skandhAH -samuccayA iti dravyataH pugalacintA, tathA dazasu mA pradezeSvAkAzasthAvagADhA-AzritA dazapradezAvagADhA iti kSetrataH tathA daza samayAna sthitiryeSAM te tatheti kAlataH tathA||2 || dazaguNaH-ekaguNakAlApekSayA dazAbhyastaH kAlo-varNavizeSo yeSAM te dazaguNakAlakAH evamanyaizcaturbhivaNedvAbhyAM gandhA-|| & bhyAM paJcabhI rasairaSTAbhiH sparzaH vizeSitAH pudgalAH anantA bAcyAH, ata evAha-'eva'mityAdi, 'jAva dasaguNalukkhA poggalA aNatA pannate'tyanena bhAvataH pudgalacintAyAM viMzatitama AlApako darzitaH / iha cAnantazabdopAdAnena vR-12 dyAdizabdenevAntamaGgalamabhihitaM, ayaM cAnantazabda iha sarvAdhyayanAnAmante paThita iti sarveSyapyantamaGgalatayA boddhavya hai iti / tadevaM nigamitamanugamadvArAMzabhUtaM sUtrasparzakaniyuktidvAraM, zeSadvArANi tu sarvAdhyayaneSu prathamAdhyayanavadanugamanIyA nIti // iti zrImadabhayadevasUriviracite sthAnAkhyatRtIyAGgavivaraNe dazasthAnakAkhyaM dazamamadhyayanaM samApta4 miti / graMthAgraM 1714||shriiH| tatsamAptauca samAptaM sthAnAGgavivaraNaM, tathA ca yadAdAvabhihitaM sthAnAGgasya mahAnidhAnasye-4 vonmudraNamivAnuyogaH prArabhyata iti taccandrakulInapravacanapraNItApratibaddhavihArahAricaritazrIvardhamAnAbhidhAnamunipati dIpa anukrama [1010 ainatorary.om muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ~1056~ Page #1058 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (03) prata sUtrAMka [783] dIpa anukrama [1010 zrIsthAnA GgasUtra vRti: // 527 // "sthAna" - aMgasUtra-3 ( mUlaM + vRttiH) uddezaka [-], mUlaM [ 783] sthAna [10], pAdopasevinaH pramANAdibyutpAdanapravaNaprakaraNapravandhapraNAyinaH prabuddhapratibandhapravaktR pravINApratihatapravacanArthapradhAnavAkUprasarasya suvihitamunijanamukhyasya zrIjinezvarAcAryasya tadanujasya ca vyAkaraNAdizAstrakartuH zrIbuddhisAgarAcAryasya caraNakamalacarIkakalpena zrImadabhayadevasUrinAmnA mayA mahAvIrajinarAjasantAnavarttinA mahArAja vaMzajanmaneva saMvi namunivargazrImadajitasiMhAcAryAntevAsiyazodevagaNinAmadheyasAdhoruttarasAdhakasyeva vidyAkriyApradhAnasya sAhAyyena samarthitaM / tadevaM siddhamahAnidhAnasyeva samApitAdhikRtAnuyogasya mama maGgalArtha pUjyapUjA-namo bhagavate varttamAnatIrthanAthAya zrImanmahAvIrAya namaH pratipanthisArthapramathanAya zrIpArzvanAthAya namaH pravacanaprabodhikAyai zrIpravacanadevatAyai namaH prastutAnuyogazodhikAyai zrIdroNAcAryapramukhapaNDitaparSade namazcaturvarNAya zrIzramaNasaGghabhaTTArakAyeti / evaM ca nijavaMzavatsalarAjasantAnikasyeva mamAsamAnamimamAyAsamatisaphalatAM nayanto rAjavaMzyA iva varddhamAnajinasantAnavarttinaH svIkurvantu yathocitamito'rthajAtamanutiSThantu suSTazcita puruSArthasiddhimupayuJjatAzca yogyebhyo'nyebhya iti // kiM ca satsampradAyahInatvAt, sadUhasva viyogataH / sarvasvaparazAstrANAmadRSTerasmRtezca me // 1 // vAcanAnAmanekatvAt pustakAnAmazuddhitaH / sUtrANAmatigAmbhIryAnmatabhedAzca kutracit // 2 // bhrUNAni sambhavantIha kevalaM suvivekibhiH / siddhAntAnugato yo'rthaH so'smAd grAhyo na cetaraH // 3 // zodhyaM caitajjine bhaktairmAmavadbhirdayAparaH / saMsArakAraNAd ghorAdapasiddhAntadezanAt // 4 // kAryA na cAkSamA'smAsu, yato'smAbhiranAmahai / etad gamanikAmAtramupakArIti carcitam // 5 // Education Intimational For Fans Only 10 sthAnA. uddezaH 3 prazastiH ~ 1057 ~ / / 527 // www.jancibrary.org muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna- samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSa:, dazame sthAne na kiMcit uddezakaH vartate atra dazamaM sthAnaM parisamAptaM muni dIparatnasAgareNa punaH saMkalita Agama - 3. aMgasUtra - 3 'sthAna' parisamAptaM Page #1059 -------------------------------------------------------------------------- ________________ namo namo nimmaladaMsaNassa 'pUjya AnaMda-kSamA-lalita-suzIla-sudharmasAgara gurubhyo namaH pUjya AgamodhdhAraka AcArya zrI sAgarAnaMdasUrIzvareNa saMzodhita: sNpaaditshc| "sthAnAGgasUtra" |mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH] / (kiMcit vaiziSThyaM samarpitena saha) muni dIparatnasAgareNa puna: saMkalita: "sthAna" mUlaM evaM vRtti:" nAmeNa parisamApta: Remembar it's a Net Publications of 'jain_e_library ~1058~