________________
आगम
(०३)
“स्थान" - अंगसूत्र-३ (मूलं+वृत्ति:)
स्थान [२], उद्देशक [३], मूलं [८४] मुनि दीपरत्नसागरेण संकलित..........आगमसूत्र - [३], अंग सूत्र - [०३] "स्थान" मूलं एवं अभयदेवसूरि-रचित वृत्ति:
kG
प्रत
दीप अनुक्रम [८४]
श्रीस्थाना-1 तिमा, व्युत्सर्गप्रतिमा-कायोत्सर्गकरणमेवेति, भद्रा-पूर्वादिदिक्चतुष्टये प्रत्येक प्रहरचतुष्टयकायोत्सर्गकरणरूपा अहो- स्थान:
सूत्र- रात्रद्वयमानेति, सुभद्राऽप्येवंप्रकारैव सम्भाच्यते, अदृष्टत्वेन तु नोक्तति, महाभद्रापि तथैव, नवरमहोरात्रकायोत्सर्गरूपाकाध्ययने वृत्तिः अहोरात्रचतुष्टयमाना, सर्वतोभद्रा तु दशसु दिक्षु प्रत्येकमहोरात्रकायोत्सर्गरूपा अहोरात्रदशकप्रमाणेति, मोकप्रतिमा-| उद्देशः ३
प्रस्रवणप्रतिमा, सा च कालभेदेन क्षुद्रिका महती च भवतीति, यत उक्तं व्यवहारे-"खुड्डियं णं मोयपडिम पडिव- ज्ञानाद्याग्णसे"त्यादि, इयं च द्रव्यतः प्रस्रवणविषया क्षेत्रतो ग्रामादेवहिः कालतः शरदि निदाघे वा प्रतिपद्यते, भुक्त्वा चेत् चाराः प्रप्रतिपद्यते चतुर्दशभक्केन समाप्यते, अभुक्त्वा तु षोडशभक्केन, भावतस्तु दिव्याधुपसर्गसहनमिति, एवं महत्यपि, नवरं तिमा साभुक्त्वा चेत् प्रतिपद्यते षोडशभक्केन समाप्यते, अन्यथा त्वष्टादशभक्तेनेति, यवस्येव मध्यं यस्याः सा यवमध्या, चन्द्रमायिकं च इव कलावृद्धिहानिभ्यां या प्रतिमा सा चन्द्रप्रतिमा, तथाहि-शुक्लप्रतिपदि एक कवलमभ्यवहृत्य ततः प्रतिदिनं कवलवृद्ध्या पञ्चदश पौर्णमास्यां कृष्णप्रतिपदि च पञ्चदश भुक्त्वा प्रतिदिनमेकैकहान्याऽमावास्यायामेकमेव यस्यां भुते सा यवमध्या चन्द्रप्रतिमेति, यस्यां तु कृष्णप्रतिपदि पञ्चदश भुक्त्वा एकैकहान्याऽमावास्यायामेकं शुक्लप्रतिपदि चैकमेव ततः18 पुनरेकैकवृद्ध्या पूर्णिमायां पञ्चदश भुते सा वनस्येव मध्यं यस्यां तन्वित्यर्थः सा बज्रमध्या चन्द्रप्रतिमेति, एवं भिक्षादावपि वाच्यमिति ॥ प्रतिमाश्च सामायिकवतामेव भवन्तीति सामायिकमाह-'दुविहें इत्यादि, समानां-ज्ञानादीना-1॥६५॥ मायो-लाभः समायः स एव सामायिकमिति, तद् द्विविधम्-अगारवदनगारस्वामिभेदाद् , देशसर्वविरती इत्यर्थः ॥ जी-18 वधर्माधिकार एव तद्धर्मान्तराणि 'दोहं उववाए' इत्यादिभिश्चतुर्विशत्या सूत्रैराह
~ 133~