________________
आगम
“स्थान" - अंगसूत्र-३ (मूलं+वृत्ति:) स्थान [६], उद्देशक [-], मूलं [१३७]
(०३)
प्रत
सूत्रांक
[५३७]
मनुष्या आयुर्बध्नन्ति, अयं चासङ्केपकाल उच्यते, तथा देवनैरयिकैरपि यदि षण्मासे शेषे आयुर्न बद्धं तत आत्मीयहास्यायुषः पण्मासशेष तावत्सपिन्ति यावरसर्वजघन्य आयुर्वन्धकाल उत्तरकालश्वावशेषोऽवतिष्ठते इह परभवायुर्देवनै-18 * रयिका बनन्तीत्ययमसङ्ग्रेपकालः । अनन्तरमायुःकर्मबन्ध उक्तः, आयुः पुनरौयिकभावहेतुरित्यौदयिकभावं भाव
साधाच्छेषभावांश्च प्रतिपादयन्नाह 'छबिहे भावे इत्यादि, भवन भावः पर्याय इत्यर्थः, तत्रौदायिको द्विविधः-10 उदय उदयनिष्पन्नश्च, तत्रोदयोऽष्टानां कर्मप्रकृतीनामुदयः-शान्तावस्थापरित्यागेनोदीरणावलिकामतिकम्योदयावलि-14 कायामात्मीयात्मीयरूपेण विपाक इत्यर्थः, अत्र चैवं व्युत्पत्तिः-उदय एवौदयिका, उदयनिष्पन्नस्तु कर्मोदयजनितो
जीवस्य मानुषत्वादिः पर्यायः, तत्र च उदयेन निवृत्तस्तत्र वा भव इत्यौदायिकः इत्येवं व्युत्पत्तिरिति, तथा औपशद्रमिकोऽपि द्विविधा-उपशम उपशमनिष्पन्नश्च, तत्रोपशमो [दर्शन] मोहनीयकर्मणोऽनन्तानवनध्यादिभेदभिन्नस्योपश-₹
मणिप्रतिपन्नस्य [वा] मोहनीयभेदान् अनन्तानुबन्ध्यादीनुपशमयता, उदयाभाव इत्यर्थः, उपशम एवौपशमिकः, उपशमनिष्पन्नस्तु उपशान्तक्रोध इत्यादि, उदयाभावफलरूप आत्मपरिणाम इति भावना, तत्र च व्युत्पत्तिः-उपशमेन
निवृत्त औपशमिक इति, तथा क्षायिको द्विविध:-क्षयः क्षयनिष्पन्नश्च, तत्र क्षयोऽष्टानां कर्मप्रकृतीनां ज्ञानावर-18 गणादिभेदानां, क्षयः कम्मीभाव एवेत्यर्थः, तत्र क्षय एवं क्षायिका, क्षयनिष्पन्नस्तु तत्फलरूपो विचित्र आत्मपरिणाम: साकेवल ज्ञानदर्शनचारित्रादिः, तत्र क्षयेण निर्वृत्तः क्षायिक इति व्युत्पत्तिः, तथा क्षायोपशमिको द्विविधा-क्षयोपशमः12
क्षयोपशमनिष्पन्नश्च, तत्र क्षयोपशमश्चतुर्णा घातिकर्मणां केवलज्ञानप्रतिबन्धकानां ज्ञानावरणदर्शनावरणमोहनी
दीप
अनुक्रम [५८८]
JAMERatinum
Indiarary.om
मुनि दीपरत्नसागरेण संकलित...........आगमसूत्र - [03], अंग सूत्र - [३] "स्थान" मूलं एवं अभयदेवसूरि-रचित वृत्ति:
~ 758~
