________________
आगम
(०३)
प्रत
सूत्रांक
[४२१]
दीप
अनुक्रम [४५९ ]
“स्थान” - अंगसूत्र-३ ( मूलं + वृत्तिः)
मूलं [ ४२१]
"स्थान" मूलं एवं अभयदेवसूरि-रचित वृत्तिः
स्थान [५], उद्देशक [२], मुनि दीपरत्नसागरेण संकलित आगमसूत्र [०३], अंग सूत्र [०३]
द्रव्ये क्षेत्रे काले कारणे पुरुषे च तादृशींचैव पुनः कारयन्नाराधको भवति ॥ १३ ॥ वैयावृत्त्यकरो वा देशहिंडको वापि शिष्यः देशमवधारयन् चतुर्थको भवति व्यवहारः ॥ १४ ॥ बहुश्रुतैर्बहुशो वृत्तो न निवारितश्च भवति वृत्तानुवृत्तप्रवृत्तः एतज्जीतेन कृतं भवति ॥ १५ ॥ ] तथा - 'जं जस्स उपच्छित्तं आयरिअपरंपराऍ अविरुद्धं । जोगा य बहुविहीया एसो खलु जीयकप्पो उ ॥ १६ ॥” इति [यद् यस्याचार्यपरम्परयाऽविरुद्धं प्रायश्चित्तं योगाश्च बहुविधिकाः एष खलु जीतकल्प | एव ॥ १६ ॥ ] जीत-आचरितं इदं चास्य लक्षणं-" असढेण समाइझं जं कत्थइ केणई असावज्जं । न निवारियमन्नेहिं बहुमणुमयमेयमायरियं ॥ १७ ॥” इति [ अशठेन समाचीर्ण यत्कुत्रचित्केनचिदसावयं । अन्यैर्न निवारितं अनुमतं बहुगुणमेतदाचरितं ॥ १ ॥ ] आगमादीनां व्यापारणे उत्सर्गापवादावाह - 'येथे'ति यप्रकारः केवलादीनामन्यतमः 'से' तस्य व्यवहर्तुः स च उक्तलक्षणः 'तत्र' तेषु पञ्चसु व्यवहारेषु मध्ये तस्मिन् वा प्रायश्चित्तदानादिव्यवहारकाले | व्यवहर्त्तव्ये वा वस्तुनि विषये आगमः केवलादिः स्याद्भवेत् तादृशेनेति शेषः आगमेन 'व्यवहार' प्रायश्चित्तदानादिकं 'प्रस्थापयेत्' प्रवर्त्तयेत् न शेषः आगमेऽपि षडिधे केवलेनावन्ध्यबोधत्वात् तस्य तदभावे च मनःपर्यायेणैवं प्रधानतराभावे इतरेणेति, अथ 'नो' नैव 'से' तस्य स वा 'तत्र' व्यवहर्त्तव्यादावागमः स्यात् 'यथा' यत्प्रकारं तत्र श्रुतं स्यात् तादृशेन श्रुतेन व्यवहारं प्रस्थापयेदिति, 'इच्चेएहिं' इत्यादि निगमनं सामान्येनेति, यथा यथाऽसौ तत्राग| सादि स्यात्तथा तथा व्यवहारं प्रस्थापयेदिति तु विशेषनिगमनं इति । एतैर्व्यवहर्तुः प्रश्नद्वारेण फलमाह - 'से किमे'त्यादि, अथ किं हे भदन्त ! - भट्टारका आहुः प्रतिपादयन्ति के ? --आगमवलिका - उक्तज्ञानविशेषबलवन्तः श्रमणा नि
"आगम, श्रुत, आज्ञा, धारणा, जीत" शब्दानाम व्याख्या
For Pale Only
~640~
andrary org