________________
आगम
(०३)
“स्थान" - अंगसूत्र-३ (मूलं+वृत्ति:)
स्थान [५], उद्देशक [२], मूलं [४३१] मुनि दीपरत्नसागरेण संकलित...........आगमसूत्र - [०३], अंग सूत्र - [०३] "स्थान" मूलं एवं अभयदेवसूरि-रचित वृत्ति:
प्रत सूत्रांक [४३१]
दीप अनुक्रम [४६९]
55
पृथिवीकायिकेषु संयमः-सट्टाधुपरमः पृथिवीकायिकसंयमः, एवमन्यान्यपि पदानि, असंयमसूत्रं संयमसूत्रवद् विप-है कार्ययेण व्याख्येयमिति । 'पंचेंदियाण'मित्यादि, इह सप्तदशप्रकारसंयमभेदस्य पश्चेन्द्रियर्सयमलक्षणस्येन्द्रियभेदेन भेदवि
वक्षणात् पञ्चविधत्वं, तत्र पश्चेन्द्रियानारम्भे श्रोत्रेन्द्रियस्य व्याघातपरिवर्जनं श्रोत्रेन्द्रियसंयमः एवं चक्षुरिन्द्रियसंयमादयोऽपि वाच्या, असंयमसूत्रमेतद्विपर्यासेन बोद्धव्यमिति । 'सच्चपाणे'त्यादि, पूर्वमेकेन्द्रियपश्चेन्द्रियजीवाश्रयेण संयमासयमावुक्काविह तु सर्वजीवाश्रयेणात एव सर्वग्रहणं कृतमिति, प्राणादीनां चाय विशेष:-"प्राणा द्वित्रिचतुः प्रोक्ता,
भूतास्तु तरवः स्मृताः। जीवाः पञ्चेन्द्रिया ज्ञेयाः, शेषाः सत्त्वा इतीरिताः॥१॥" इति, इह सप्तदशप्रकारसंयमस्याद्या FIनव भेदाः सङ्गहीताः, एकेन्द्रियसंयमग्रहणेन पृथिव्यादिसंयमपञ्चकस्य गृहीतत्वादिति एतव्यत्ययेनासंयमसूत्रं । 'तण
वणस्सइत्ति तृणवनसतयो-बादरा वनस्पतयोऽग्रवीजादयः क्रमेण कोरण्टका उत्पलकन्दा वंशाः शलक्यो वटा एवमाMदयो, व्याख्यातं चैतत्यागिति।
पंचविधे आवारे पं० त०-णाणायारे दसणायारे चरिचायारे तवायारे वीरियायारे (सू०४३२) पंचविधे आयारपकप्पे पं० त०-मासिते उग्धातिते मासिए अणुग्घाइए चउमासिए उग्धाइए चाउम्मासिए अणुग्यातीते आरोवणा । आरोवणा पंचविहा पं० त०-पट्टविया ठबिया कसिणा अकसिणा हाडहला (सू० ४३३) १पुढविदगअगगिभाग्य पणस्सइबितिचतपणिविजजीवा । पेहुप्पेहलमजण परिद्रवणमणोवईकाए 110 इसकभेदत्वात् पधेन्दियसयमस्व. ३ विकलेन्द्रियनिकपोन्द्रियैः सह नव भेदा पृथ्व्यायेकेन्द्रियादिसंयमाना.
~652~