________________
आगम
(०३)
“स्थान" - अंगसूत्र-३ (मूलं+वृत्ति:)
स्थान [२], उद्देशक [२], मूलं [७८] मुनि दीपरत्नसागरेण संकलित...........आगमसूत्र - [०३], अंग सूत्र - [०३] "स्थान" मूलं एवं अभयदेवसूरि-रचित वृत्ति:
प्रत सूत्रांक [७८]
वा उपवजेजा, से चेष णं से नेरदए गेरइयत्तं विपजहमाणे मणुस्सत्ताए वा पंचेंदियतिरिक्खजोणिवत्ताए वा गलेला, एवं असुरकुमारावि, गवरं, से व णं से असुरकुमारे असुरकुमारत्तं विष्पजहमाणे मणुस्सत्ताए या तिरिक्खजो. णिवत्ताए वा गच्छिज्जा, एवं सम्बदेवा, पुढविकाइया दुगतिया दुयागतिया पं० २०--पुढविकाइए पुढविकाइएसु उववजमाणे पुढविकाइएहितो वा णोपुढविकाइएहितो वा उववजेजा, से चेव णं से पुढ विकाइए पुढचिकाइयत विषजहमाणे पुढविकाइयत्ताए वा णोपुढविकाइयत्ताए वा गच्छेजा, एवं जाव मणुस्सा ।। (सू०७८) दण्डकः कण्ठ्यो, नघरं नैरयिका-नारका द्वयोः-मनुष्यगतितिर्यग्गतिलक्षणयोर्गत्योरधिकरणभूतयोर्गतिर्येषां ते तथा, द्वाभ्यामेताभ्यामेवावधिभूताभ्यामागति:-आगमनं येषां ते तथा, उदितनारकायु रक एव व्यपदिश्यते, अत उच्यते 'णेरहए णेरइएसुत्ति, नारकेषु मध्ये इत्यर्थः, इह चोदेशक्रमव्यत्ययात् प्रथमवाक्येनागतिरुक्ता, 'से चेव णं से'त्ति यो मानुषत्वादितो नरकं गतः स एवासौ नारको नान्यः, अनेनैकान्तानित्यत्वं निरस्तमिति, 'विप्पजहमाणे'त्ति विप्रजहन्परित्यजन्, इह च भूतभावतया नारकव्यपदेशः, अनेन वाक्येन गतिरुक्का, इत्थं च व्याख्यानं 'तेजस्कायिका ब्यागतयस्तिर्यजमनुष्यापेक्षया एकगतयस्तिर्यगपेक्षयेति वाक्यमुपजीव्येति, 'एवं असुरकुमारावित्ति, नारकवक्तव्या इत्यर्थः, |'नवरंति केवलमयं विशेष:-तिर्यक्षु न पञ्चेन्द्रियेष्वेवोसद्यन्ते पृथिव्यादिष्वपि तदुखत्तेरित्यतः सामान्यत आह-'से चेव णं से इत्यादि जाव तिरिक्खजोणियत्साए वा गच्छेज्जत्ति, 'एवं सव्वदेव'त्ति असुरवत् द्वादशापि दण्डकदेवपदानि वाच्यानि, तेषामप्येकेन्द्रियेषूत्यत्तेरिति । 'णोपुढविकाइएहिंतो'त्ति अनेन पृथ्वीकायिकनिषेधद्वारेणाप्कायिका
दीप अनुक्रम
[७८
~ 120~