________________
आगम
“स्थान" - अंगसूत्र-३ (मूलं+वृत्ति:) स्थान [२], उद्देशक [२], मूलं [७९]
(०३)
मुनि दीपरत्नसागरेण संकलित...........आगमसूत्र - [०३], अंग सूत्र - [०३]
"स्थान" मूलं एवं अभयदेवसूरि-रचित वृत्ति:
प्रत
सूत्राक
[७९]
दीप अनुक्रम ७९]
श्रीस्थाना- द्वित्रिचतुरिन्द्रियांश्च वर्जयित्वा येऽन्ये चतुर्विंशतिदण्डके पञ्चेन्द्रिया असुरादयो भवन्ति ते सर्वेऽपि संस्यसंज्ञितया २ स्थानलसूत्र- वाच्याः, दण्डकावसानमाह-जाव वेमाणिय'त्ति वैमानिकपर्यवसाना अप्येवं वाच्या इति, क्वचिद् 'जाव वाणवंत- काध्ययने वृत्तिः |रिय'त्ति पाठस्तत्रायमर्थों-येऽसंज्ञिभ्यो नारकादितयोपद्यन्ते तेऽसंज्ञिन एवोच्यन्ते, असंजिनश्च नारकादिषु व्यन्तरा-15 उद्देशः२
| वसानेषूत्पद्यन्ते न ज्योतिष्कवैमानिकेविति तेषामसंज्ञित्वाभावादिहाग्रहणमिति ९, भाषादण्डके भाषका-भाषापर्योप्यु-14 नारकाणा ॥६ ॥
| दये, अभापकास्तदपर्याप्तकावस्थायामिति, एकेन्द्रियाणां भाषापर्याप्तिास्तीत्यत आह-एवं'मित्यादि १०, सम्यग्दृष्टि-INभव्यत्वादि
दण्डके सम्यक्त्वमेकेन्द्रियाणां नास्ति, द्वीन्द्रियादीनां तु सास्वादनं स्यादपीत्युक्तम्-एगिंदियचज्जा सव्वेत्ति ११, द संसारदण्डके परीत्तसंसारिका:-सङ्क्षिप्तभवा इतरे वितरे १२, स्थितिदण्डके कालः कृष्णोऽपि स्यात् समय आचारोऽपि
स्थादतः कालश्चासौ समयश्चेति कालसमयः सङ्ग्येयो वर्षप्रमाणतः स यस्यां सा सयेयकालसमया सा स्थितिः-अवस्थान येषां ते सत्येयकालसमयस्थितिकाः, दशवर्षसहस्रादिस्थितय इत्यर्थः, इतरे तु पल्योपमासद्भयेयभागादिस्थितयः, 'संखिज्जकालठिइय'त्ति कचिसाठः, स च सुगम एवेति, 'एव'मिति नारकवद् द्विविधस्थितिका दण्डकोक्ताः, किं सर्वेऽपि!, नेत्याह-पञ्चेन्द्रियाः असुरादयः, किमुक्तं भवति?–एकेन्द्रियविकलेन्द्रियवर्जाः, एतेषां हि द्वाविंशतिवर्षसहस्रादिका सयातैव स्थितिः, पञ्चेन्द्रिया अपि किं सर्वे?, नेत्याह-यावद् व्यन्तराः व्यन्तरान्ताः, एते हि उभयखभावा भवन्ति,
।।६०॥ ज्योतिष्कवैमानिकास्तु असङ्गयातकालस्थितय एवेति १३, बोधिदण्डके बोधिः-जिनधर्मः (प्राप्ति) सा सुलभा येषां ते सुलभबोधिकार, एवमितरेऽपि १४, पाक्षिकदण्डके शुक्लो विशुद्धत्वात् पक्षः-अभ्युपगमः शुक्लपक्षस्तेन चरन्तीति शुक्लपाक्षिका,
~123~