________________
आगम
(०३)
“स्थान" - अंगसूत्र-३ (मूलं+वृत्ति:)
स्थान [४], उद्देशक [२], मूलं [२८८] मुनि दीपरत्नसागरेण संकलित...........आगमसूत्र - [०३], अंग सूत्र - [०३] "स्थान" मूलं एवं अभयदेवसूरि-रचित वृत्ति:
प्रत सूत्रांक [२८८]
ध्यते, आषाढस्य पौर्णमास्या अनन्तरा प्रतिपदापाढप्रतिपदेवमन्यत्रापि, नवरमिन्द्रमहा-अश्वयुपौर्णमासी, सुग्रीष्मःचैत्रपौर्णमासीति, इह च यत्र विषये यतो दिवसान्महामहाः प्रवर्त्तन्ते तत्र तदिवसात् स्वाध्यायो न विधीयते महस
माप्तिदिनं यावत् , तच्च पौर्णमास्येव, प्रतिपदस्तु क्षणानुवृत्तिसम्भवेन वय॑न्त इति, उक्तं च-"आसाढी इंदमहो क४|त्तिय सुगिम्हए य बोद्धब्बो । एए महामहा खलु सम्वेसि जाव पाडिवया ॥१॥” इति, अकालस्वाध्याये चामी दोषाः
-"सुयणाणमि अभत्ती लोगविरुद्धं पमत्तछलणा य । विजासाहणवेगुन्नधम्मया एव मा कुणसु ॥१॥” इति, विद्यासाधनवैगुण्यसाधम्र्येणैवेत्यर्थः, प्रथमा सन्ध्या अनुदिते सूर्ये पश्चिमा-अस्समयसमये । उक्तविपर्ययसूत्रं कण्ठ्यं, किन्तु 'पुवण्हे अवरण्हें त्ति दिनस्याधचरमप्रहरयोः 'पओसे पचूसे'त्ति रात्रेरिति । स्वाध्यायप्रवृत्तस्य च लोकस्थितिपरिज्ञानं भवतीति तामेव प्रतिपादयन्नाह-'चउबिहे'त्यादि, लोकस्य-क्षेत्रलक्षणस्य स्थितिः-व्यवस्था लोकस्थितिः, आकाशप्रतिष्ठितो वातो-धनवाततनुवातलक्षणः, उदधिः-घनोदधिः, पृथिवी-रत्नप्रभादिका, असा-द्वीन्द्रियादयस्ते पुनर्ये रलप्रभादिपृथ्वीष्यप्रतिष्ठितास्तेऽपि विमानपर्वतादिपृथिवीपतिष्ठितत्वात् पृथिवीप्रतिष्ठिता एव, विमानपृथिवीनां चाकाशादिप्रतिष्ठितत्वं यथासम्भवमवसेयम् , अविवक्षा बेह विमानादिगतदेवादित्रसानामिति, स्थावरास्त्विह बादरवनस्सत्यादयो ग्राह्याः, सूक्ष्माणां सकललोकप्रतिष्ठितत्वात् , शेषं सुगममिति । अनन्तरं त्रसाः प्राणा उक्ताः, अधुना बसमा
आपाठी इन्द्रमहः कार्तिकः सुप्रीष्मे बोद्धव्याः एते महामहाः खलु सर्वेषां यावत्प्रतिपदः ॥१॥२ श्रुतज्ञानेमक्तिः लोकविरुद्धता प्रमत्तछलना प &ाविद्यासाधनवैगुण्पषमता इति मा कुरु ॥१॥
दीप
अनुक्रम [३०७]
SAREauratonintamarnama
Inurasaram.org
'अस्वाध्याय-दिवस सम्बन्धी कथनं
~430~
