________________
आगम
“स्थान" - अंगसूत्र-३ (मूलं+वृत्ति:) स्थान [४], उद्देशक [२], मूलं [३०६]
(०३)
मुनि दीपरत्नसागरेण संकलित...........आगमसूत्र - [०३], अंग सूत्र - [०३]
"स्थान" मूलं एवं अभयदेवसूरि-रचित वृत्ति:
प्रत सूत्रांक [३०६]
मणुयाणऽवच्चपालणया । अउणासीई तु दिणा चउत्थभत्तेण आहारो॥१०॥” इति ॥ एत्य 'ति मध्यमेषु दशसु योजनसहस्रेषु महामहान्त इति वक्तव्ये समयभाषया 'महइमहालया' इत्युक्तम् , महच्च तदरञ्जरं च अरंजरं-उदकुम्भ इत्यर्थः महारजरं तस्य संस्थानेन संस्थिता येते तथा, तदाकारा इत्यर्थः, महान्तस्तदन्यक्षुल्लकव्यवच्छेदेन पातालमिमिवागाधत्वात् गम्भीरत्वासातालाः पातालव्यवस्थितत्वादा पातालाः महान्तश्च ते पातालाश्चेति महापाताला, वडवामुखः केतुको यूपक ईश्वरश्चेति, क्रमेण पूर्वादिदिश्विति, एते च मुखे मूले च दश सहस्राणि योजनानां, मध्ये उच्चैस्त्वेन च लक्षमिति, एषामुपरितनभागे जलमेव मध्ये वायुजले मूले वायुरेवेति, एतन्निवासिनो देवाः वायुकुमाराः कालादय इति, इह गाथा:-"पणनउइ सहस्साई ओगाहित्ताण चउद्दिसिं लवणं । चउरोऽलंजरसंठाणसंठिया होंति | पायाला ॥१॥ वलयामुह केऊए जूयग तह इस्सरे य बोद्धव्वे । सथ्ववइरामयाणं कुड्डा एएसिं दससइया ॥२॥ जोयणसहस्सदसगं मूले उवरिं च होति विच्छिन्ना । मज्झे य सयसहस्सं तत्तियमेत्तं च ओगाढा ॥ ३॥ पलिओवमठिईया एएसिं अहिवई सुरा इणमो । काले य महाकाले वेलंब पभंजणे चेव ॥४॥ अन्नेवि य पायाला खुड्डालंजरगसंठिया
१ मनुष्याः एकोनाशीतिं यावदषस्यपालनादिनागि आहारचतुर्थगन ॥१॥ २ चतुर्दिशि लवर्ण पंचनवतिसहस्राण्याचगाय चत्वारोऽलंजरसंस्थान| संस्थिताः पाताला भवन्ति ।।१॥ क्लयमुखः केतुकः सूपकलाथा ईश्वरष ओव्याः सर्वे यनमयाः काया एषां दशशतानि ॥ २ ॥ दशसहसयोजनानि मूले। उपरिच विस्तीर्णा भवन्ति मध्ये शतसहस्र तावन्मात्रं चावगाडाः ॥ ३ ॥ पल्योपमस्थितिका एतेषामधिपतिमुरा एते कालच महाफालः बेलंयः प्रभंजन चैव ॥४॥ अन्येऽपि च धक्कालंजरसंस्थिता
दीप अनुक्रम [३२६]
Inmastaram.org
~ 458~
