________________
आगम
“स्थान" - अंगसूत्र-३ (मूलं+वृत्ति:) स्थान [६], उद्देशक [-], मूलं [५०२]
(०३)
प्रत
सूत्रांक
[५०२]
दीप अनुक्रम [५५०]
स्त्र-श्रमणादिभेदेन चतुष्प्रकारस्य, यक्षावेशेन चैव-निमित्तान्तरकुपितदेवाधिष्ठतत्वेन, मोहनीयस्थ-मिथ्यात्ववेदशोकादेरुदयेनेति । उम्मादसहचरः प्रमाद इति तमाह-छब्बिहे'त्यादि, पनिधः-पट्पकारः प्रमदनं प्रमादः-प्रमत्तता सदुपयोगाभाव इत्यर्थः, प्रज्ञप्तः, तद्यथा-मय-सुरादि तदेव प्रमादकारणत्वात् प्रमादो मद्यप्रमादो, यत आह-"चिसभ्रान्तिर्जायते मद्यपानाञ्चित्ते भ्रान्ते पापचर्यामुपैति । पापं कृत्वा दुर्गति यान्ति मूढास्तस्मान्मद्यं नैव देयं न पेयम् | ॥१॥” इति, एवं सर्वत्र, नवरं निद्रा प्रतीता तद्दोषश्चायं-"निद्राशीलो न श्रुतं नापि वित्तं, लब्धुं शक्तो हीयते | चैप ताभ्याम् । ज्ञानद्रव्याभावतो दुःखभागी, लोकद्वैते स्यादतो निद्रयाऽलम् ॥१॥" इति, विषयाः-शब्दादयस्तेषां
चैवं प्रमादता-"विषयव्याकुलचिसो हितमहितं वा न वेत्ति जन्तुरयम् । तस्मादनुचितचारी चरति चिरं दुःखकान्तारे|| 2॥१॥" कषाया:-क्रोधादयस्तेषामध्येवं प्रमादता-"चित्तरत्नमसक्लिष्टमान्तरं धनमुच्यते । यस्य तन्मुषितं दोषैस्तस्य |
शिष्टा विपत्तयः॥१॥" इति, घृतं प्रतीतं तदपि प्रमाद एक, यतः-"यूतासक्तस्य सचित्तं, धनं कामाः सुचेष्टितम् । *नश्यन्त्येव परं शीर्ष, नामापि च विनश्यति ॥ १॥" तथा प्रत्युपेक्षणं प्रत्युपेक्षणा, सा च द्रव्यक्षेत्रकालभावभेदाच्चतुर्धा,
तत्र द्रव्यमत्युपेक्षणा वस्त्रपात्राद्युपकरणानामशनपानाद्याहाराणां च चक्षुर्निरीक्षणरूपा, क्षेत्रप्रत्युपेक्षणा कायोत्सर्गनिषदनशयनस्थानस्य स्थण्डिलानां मार्गस्य विहारक्षेत्रस्य च निरूपणा, कालप्रत्युपेक्षणा उचितानुष्ठान करणार्थ कालविशेपस्य पर्यालोचना, भावप्रत्युपेक्षणा धर्मजागरिकादिरूपा, यथा-"किं कय किंवा सेसं किं करणिज तवं च न करेमिः ।। पुवावरत्तकाले जागरओ भावपडिलेहणा ॥१॥" इति, तत्र प्रत्युपेक्षणायां प्रमादः-शैथिल्यमाज्ञाऽतिक्रमो वा प्रत्य-1
2005-06-2
Dinatorary.om
मुनि दीपरत्नसागरेण संकलित...........आगमसूत्र - [०३], अंग सूत्र - [३] “स्थान" मूलं एवं अभयदेवसूरि-रचित वृत्ति:
~724~