Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________
**************************************
आयरिय सिरि देवचंदसूरि विड्यं
सिरिसंतिनाहचरियम्
संपादक मुनिश्री धर्मधुरंधर विजयजी
बी. एल. इन्स्टिट्यूट ऑफ इन्डोलोजी
दिल्ही-११००३६ ***************************************
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________
प्रकाशक: बी. एल. इन्स्टिट्यूट ऑफ इन्डोलोजी २० वाँ के. एम., जी. टी. कर्नल रोड, दिल्ही-११००३६
प्रथम संस्करण : मार्च, १९९६
मूल्य: 750/
मुद्रक: यूनिक ऑफसेट प्रेस
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________
*******************
प्रकाशकीय
'श्रीशांतिनाथचरित्र' (प्राकृत) नामक ग्रंथ का प्रकाशन कर इसे पाठकों के समक्ष प्रस्तुत करते हुए हमें अपार हर्ष हो रहा है। यह ग्रंथ आज तक अप्रकाशित था। काफी लम्बे समय से इस ग्रंथ के प्रकाशन की प्रतीक्षा की जा रही थी। इसके प्रकाशन हेतु पूर्व में भी प्रयास किये गये थे किन्तु कतिपय कारणों से यह प्रकाशित नहीं हो पाया ।
प्रस्तुत ग्रंथ का कुशल संपादन पूज्य श्री धुरंधरविजयजी म०सा०ने बड़ी लगन व परिश्रम के साथ किया है। उन्होंने प्राचीन हस्तप्रतों का संशोधनकार्य पूज्य मुनि श्रीजम्बूविजयजी म०सा० एवं पं० श्री अमृतभाई भोजक के मार्गदर्शन में किया है। ग्रंथ का वर्तमान परिष्कृतरूप इन्हीं विद्वानद्वय के परिश्रम का सुफल है।
ग्रंथ की प्रस्तावना पूज्य श्री प्रद्युम्नविजयजी म०सा०ने लिखी है। उन्होंने ग्रंथ और ग्रंथकार की महत्ता का बखूबी निदर्शन कराया है। प्रस्तावना को पढ़कर संपूर्ण ग्रंथ की विषयवस्तु एवं उसके महत्व को सहज ही जाना जा सकता है, एतदर्थ हम आपके बहुत बहुत आभारी है ।
ग्रंथ के संपादक पूज्य मुनिराज श्रीधर्मधुरंधर विजयजी ने ग्रंथ को अनेक आवश्यक परिशिष्टों के साथ सुसज्जित किया है। । उन्होंने ग्रंथ को तैयार कर प्रकाशन हेतु हमें दिया एतदर्थ हम उनके अत्यन्त आभारी हैं ।
***
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________
ग्रंथ के प्रकाशन की प्रेरणास्रोत पूज्य मुनिश्री जम्बूविजयजी के प्रति सहृदय हम अपना आभार ज्ञापित करते हैं । अपनी अस्वस्थता एवं अतिव्यस्तता के बावजूद भी पं० श्री अमृतभाई भोजक ने इस ग्रंथ के प्रकाशन में सभी सम्भव सहयोग दिया अतः हम उनके प्रति अपना आभार व्यक्त करते हैं।
शीघ्रता एवं सुरुचिपूर्ण ढंग से इस ग्रंथ का प्रकाशन करने हेतु हम 'यूनिक आफसेटप्रेस' और उसके संचालकों के भी उतने ही आभारी हैं। हमें विश्वास है कि प्रस्तुत ग्रंथ समस्त प्राकृत भाषाप्रेमियों एवं शोधार्थियों के लिए अत्यंत उपयोगी सिद्ध होगा।
प्रताप भोगीलाल
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________
गंथसमप्पणं
मुनि-गुणि-वइवरभावा इसि-समया-संति-खंतिभावा य । देहत्था जेसिं दंसणेण दीसंति संताणं ॥१॥
आयरियभदंताणं तेसिं सुग्गहियनामधेज्जाणं । धेज्जाइगुणगणाणं विजयाइसमुद्दसूरीणं ॥२॥ निग्गंथाणं करकमलकोसमज्झम्मि एस गंथवरो । पारोक्खं अप्पेमि अहयं सीसो य बालो य ॥३॥ मुणिधम्मधुरंधरनामओ विणीओ हिएक्ककंखाओ। भत्तिब्भरनमियंगो नमिऊणं पयजुयं विमलं ॥४॥
चउहि कलावयं भदं सरस्सईए, भदं पुण गुरुसमुद्दसूरीणं । भई सयवंताणं, भदं समणस्स संघस्स ।।५।।
जिस संत के दर्शन से मुनि, गुणी, श्रेष्ठव्रती, ऋषि, समता, शान्ति एवं क्षान्ति के भाव देहस्वरूप दिखते हैं ऐसे पुण्यनामधेय धैर्यादिगुणगणों के पुञ्जस्वरूप निर्ग्रन्थ आचार्य भगवन्त श्रीमद् विजय समुद्रसूरीश्वरजी महाराज के परोक्ष विमल चरणयुगल में प्रणाम करके भक्तिभाव से नम्र बने अंगों वाला, शिष्य और बालस्वरूप मैं विनीत मुनि धर्मधुरंधरविजय एकमात्र आत्महित की आकांक्षा से यह श्रेष्ठ ग्रन्थ उन्हींके करकमलों में अर्पित करता हूं। सरस्वती देवी का कल्याण हो, गुरुदेव विजयसमद्रसूरिजी महाराज का कल्याण हो, श्रुतधरों का कल्याण हो और श्रमणसंघ-चतुर्विध संघ का कल्याण हो ।
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________
प्रस्तावना
અદ્ભુત ગ્રન્થરત્ન
कयसुकयकुमुयबोहा चउर - चओरप्पमोयसंजणणी । संतिजिणचरित्तकहा जुण्ह व्व वियंभिया जत्तो ।
कुमारवालपडिबोहो॥
પ્રાકૃત સાહિત્યના શિરમોર ગણાતા જે ૧૦ જૈન ગ્રન્યો છે તેમાં અવશ્ય સમાવેશ કરવો પડે તેવી માતબાર આ ગ્રન્થ છે, આને ચરિત્ર કહેવામાં તો કૃતિને અન્યાય થાય તેમ લાગે છે. આ તો સંપૂ કાવ્ય છે. જેમ કુવલયમાળા છે તેવોજ આ રસમય પદાવલિથી ઉભરાતો ગ્રન્થ છે. કાદંબરી, તિલકમંજરી કે નલચંપમાંથી પસાર થતાં સંસ્કૃત ભાષાના પ્રબુદ્ધ અને વ્યુત્પન્ન વિદ્વાનને પણ જેવી બુદ્ધિની કસરત કરવી પડે છે બસ તેવીજ કસરત અહીં પણ કરવી પડે છે.
પ્રારંભના સંખ્યા બંધ નગર વર્ણનો, રાજવી વર્ણનો, સરોવર વર્ણનોમાં કુશાગ્રરોમુખી સંપન્ન વિદ્વાનને એવો અનુભવ થયા વિના નહીં રહે માટે આને તો શાંતિનાથ મહાકથા ચંદ્ કહેવામાં જ ચિત્ય છે.
આનો પ્રારંભ કોક નવોદિત વિદ્યાર્થીનિ હતોત્સાહ કરેતો નવાઈ ન લાગે એટલે મારી તો ભલામણ એવી છે કે વાચકે પર૨ થી શરૂ થતો બારમો ભવ પહેલાં વાંચવો. પછી પહેલાં ભવથી વાચન શરૂ કરવું જેથી આ રચનાનો રસાસ્વાદ માણી શકાય.
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________
આદર્શરૂપ રચના
આ રચનાની ખૂબીઓ અગણિત છે. એનો ઝટ ગળે ઉતરે તેવો એક પુરાવોજ બસ થશે.
આ ગ્રન્થની રચના વિ.સ. ૧૧૬૦ માં થઈ છે. એટલે કે બારમા સૈકાના ત્રીજા ચરણમાં આ મહાકથાનું નિર્માણ થયું છે. કર્તા શ્રી દેવચન્દ્રસૂરીશ્વરજી મહારાજની આ એકમાત્ર લભ્ય, સ્વતંત્ર, મહાકાય રચના છે. એ પછીથી જેટલાં સંસ્કૃત, પ્રાકૃત, ગદ્ય, પધ, ચરિત્ર કે કાવ્ય, મહાકાવ્ય સ્વરૂપે શ્રી શાંતિનાથ ભગવાનના ચરિત્રો રચાયાં તે બધાના અનુગામી કર્તાએ પોતાની સામે આધારભૂત ચરિત્ર તરિકે આ જ ચરિત્રને રાખ્યું છે. ભવ-વિભાગ, અવાંતર કથા, ગૂંથણી વગેરે બધી રીતે આ ગ્રન્થનેજ અનુસર્યા છે. અરે ! વિ.સં. ૧૩૨૨ માં વાદિદેવસૂરિતાનીય શ્રી મદનચન્દ્રસૂરિ શિષ્ય આ. મુનિદેવસૂરિજીએ જે સાતસર્ગમય સંસ્કૃત ભાષા નિબધ્ધ, શાંતિનાથ ચરિત્ર રચ્યું છે તેમણે તો મહાકાવ્યના પ્રારંભિક પ્રાસ્તાવિક મંગળ શ્લોકમાં જ
वन्दे श्रीदेवचन्द्रं तं यत्कृतं प्राकृतं बृहत् । श्री शान्तिवृत्तं संक्षिप्य संस्कृतं क्रियते मया ॥१३|| अमानं महिमानं कस्तस्य स्तोतुं गणेशितु: । शिष्यो यस्योदितो हेमचन्द्रसूरिर्जगद्गुरुः ॥१४||
આ રીતે સ્પષ્ટ જણાવે છે કે શ્રી દેવચસૂરિજીએ રચેલા બૃહત્ શાંતિનાથ ચરિત્રને સંક્ષિપ્તમાં અને સંસ્કૃતમાં હું રચું છું.
વિ.સં. ૧૭૦૭ માં પૌર્ણિમિક ગચ્છના આચાર્યશ્રી અજીતપ્રભસૂરિજીએ સુશ્લિષ્ટ, પદ્યબદ્ધ, સંસ્કૃત ભાષામાં શ્રી શાંતિનાથ ચરિત્ર રચ્યું છે તેઓ પણ આજ કથાપાઠને અનુસર્યા છે. તે પછી વિ.સં. ૧૩રર માં આ. શ્રી મુનિદેવસૂરિજી મહારાજ રચિત સંસ્કૃતમાં શ્રી શાંતિનાથ મહાકાવ્ય આવે અને તે પછી વિ.સં. ૧૪૧૦ માં આ.શ્રી મુનિભદ્રસૂરિજીએ શાંતિનાથ મહાકાવ્ય ઓગણીશ સર્ગમાં રચ્યું છે. આ રીતે સકે સકે ગદ્ય પદ્યમય નવાં નવાં ચરિત્રો રચાયેજ ગયાં છે.
ઉપા. શ્રી મેધવિજયજીએ તો નૈષધની સમસ્યા પૂર્તિરૂપે શાંતિનાથ ચરિત્ર મહાકાવ્ય રચ્યું છે.
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________
શાન્તિનાથ ચરિત્રના કથા પ્રસંગો કોઈપણ કવિને કાવ્ય રચવા લલચાવે તેવા છે.
હાલ પ્રાપ્ય શાંતિનાથ ચરિત્રની કુલ નોંધ આ રીતે મળી શકે છે.
નામ
કર્તા
શ્લોક
૧૨૧ ૫00 ૪૮૫૫
૧. શ્રી શાંતિનાથચરિત્ર. પ્રા. ૨. શ્રી શાંતિનાથચરિત્ર. સં. ૩. શ્રી શાંતિનાથમહાકાવ્ય. . ૪. શ્રી શાંતિનાથમહાકાવ્ય. સં. ૫. શ્રી શાંતિનાથમહાકાવ્ય ૬. શ્રી શાંતિનાથચરિત્ર ગદ્ય. સં. ૭. શ્રી શાંતિનાથચરિત્ર પદ્ય. સં. ૮. શ્રી શાંતિનાથચરિત્ર પ્રાકૃત ૯. શ્રી શાંતિનાથમહાકાવ્ય
(નૈષધીયકાવ્યપાદપૂર્તિ)
દેવચન્દ્રસૂરિજી અજિતપ્રભસૂરિજી મુનિદેવસૂરિજી * મુનિભદ્ર સૂરિજી માણિકચન્દ્ર સૂરિજી * ભાવચન્દ્રસૂરિજી તિલકપ્રભસૂરિજી* જિનવલ્લભગણી * ઉ. મેઘવિજયજી
૫૧૧
ઉપર જણાવેલ નોધમાં * આવા ચિહ્નવાળા અમુદ્રિત છે.
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________
જેમ શાંતિનાથ ચરિત્ર - કાવ્ય મુદ્રિત થએલાં છે તેમ હજી પણ હસ્તલિખિત અવસ્થામાં કોઈક સંપાદકની રાહ જોઈ રહેલાં પણ છે. તે યાદી ઉપરથી જાણી શકાશે.
ગ્રન્થકારના જીવનની વિશિષ્ટતા
હવે આપણે આ કૃતિની વિશેષતાઓ, મૌલિક ખૂબીઓ, આકર્ષક તત્ત્વો તરફ દષ્ટિપાત કરીએ તે પહેલાં આના કર્તા-રચયિતા આચાર્ય શ્રી દેવચન્દ્રસૂરિજી મહારાજના જીવનને સંક્ષેપમાં જાણી લઈએ.
આપણે ત્યાં ભાગ્યે જ આવા પ્રભાવક સૂરિવરોનાં જીવન સંબંધી કોઈ નોંધ કે વિગતો મળે છે. મુનિવરો નિ:સ્પૃહ હોય છે. જીવન જીવી જાણે છે, જીવન જીવી જાય છે. તેની પાછળ કોઈ સ્મૃતિચિહન કે ઈતિહાસ પોતે નોંધી જતા નથી. એ આધ્યાત્મિક દષ્ટિએ એના પોતાના આત્મા માટે જરૂર સ્પ્રહણીય ગણાય પણ તે પછીની પેઢીઓ માટે તો એક શોધનો - અનુઅન્ત શોધનો વિષય બની રહે છે.
આચાર્ય શ્રી દેવચન્દ્રસૂરિજી મહારાજના જીવન વિષે પ્રબંધોમાં, તૂટક તૂટક માહિતી મળે છે પણ તેનો કોઈ સ્વતંત્ર પ્રબંધ મળતો નથી.
તેઓના જન્મ સ્થળ - સંવત, દીક્ષાસ્થળ - સવંત, સૂરિપદારોપણવર્ષ વગેરેનો પણ ઉલ્લેખ કયાંય મળતો નથી. આશ્ચર્ય તો એ વાતનું છે કે તેઓના શિષ્યરત્ન કલિકાલસર્વજ્ઞ શ્રી હેમચન્દ્રાચાર્ય મહારાજ પણ ત્રિષષ્ટિશલાકાપુરુષચરિત્ર મહાકાવ્યની પ્રશસ્તિમાં માત્ર એક જ શ્લોકમાં ગુરુમહારાજ માટેનો ઉલ્લેખ કરે છે. તેઓ લખે છે -
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________
शिष्यस्तस्य च तीर्थमेकमवने: पावित्र्यकृजंगम स्याद्वादत्रिदशापगाहिमगिरिविश्वप्रबोधार्यमा । कृत्वा स्थानकवृत्ति-शान्तिचरिते प्राप्त: प्रसिद्धिं परां सूरिभूरितप:प्रभाववसति: श्री देवचन्द्रोऽभवत् ॥१४॥
તેઓના જીવનનાં છૂટક, ગુટક જે પ્રસંગો, પ્રબંધોમાં અને કુમારપાળ ચરિત્રોમાં મળે છે તેમાંથી માત્ર બે જ પ્રસંગો અહીં વિચારીએ જેથી તેઓના ઉદાર વ્યકિતત્વનો પરિચય આપણને મળી રહેશે. એક પ્રસંગ છે શ્રી હેમચન્દ્રાચાર્યજીની દીક્ષા પહેલાંનો અને બીજો પ્રસંગ છે કુમારપાળ રાજા બની ગયા પછીનો, બન્ને અલગ અલગ ગ્રન્થમાં મળે છે. પહેલો પ્રસંગ ઉપાધ્યાય થી ચારિત્રસુન્દરગણિ - રચિત પુIRTIનરિત ના પ્રથમ સર્ગના ત્રીજા વર્ગમાં (સ્લોક ૧ થી ૯) છે એથી તેઓમાં શાસન પ્રત્યેની કેવી પ્રગાઢ પ્રીતિ હતી તેનો ખ્યાલ આવે છે. એ પ્રીતિજન્ય વેદનામાંથી જ શ્રી હેમચન્દ્રાચાર્યજી આપણને મળ્યા છે.
મનનીય બે જીવન પ્રસંગો
| ‘પૂર્ણતલ ગછના આચાર્ય શ્રી દેવચન્દ્રસૂરિજી મહારાજ, એકવાર મનમાં વિચારે છે કે પૂર્વકાળમાં શ્રી વજસ્વામીજી, શ્રી આર્ય ખપૂટાચાર્ય, શ્રી પાદલિપ્તસૂરિ, થી બપ્પભટ્ટસૂરિ વગેરે મહાપ્રભાવક પુરુષો થઈ ગયા. અત્યારે વર્તમાન કાળમાં અમારા જેવા ધણા આચાર્યું છે. પણ શાસનનો ઉદ્યોત કરે તેવા કોઈ નથી. અમે હોવા છતાં કેટલાય માત્સર્યવાળા મિથ્યાદષ્ટિ જીવો, જૈન ધર્માનુયાયીઓને ઉપદ્રવ કરે છે. તેથી કોઈક મહાન પ્રભાવસંપન્ન પુરુષ થાય તે બહુ જરૂરી છે. આમ વિચારીને તેઓ શાસનની ઉન્નતિ માટે મહાપ્રભાવક શ્રી સૂરિમંત્રની આરાધના કરે છે. તે આરાધનાથી શાસનદેવી પ્રત્યક્ષ થયાં અને તેમણે સ્પષ્ટપણે કહ્યું
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________
ध्यात्वेति सूरिमन्त्रस्याराधनं सूरयो व्यधु: । विधुतान्यप्रभावस्य शासनोन्नतिहेतवे ॥५॥ प्रत्यक्षीभूय तत्पीठपूजिता शासनेश्वरी । मुमुक्षुमुरव्यमाचष्ट स्पष्टवागिति तं मुदा ॥६॥
ધંધુકા નગરમાં દેરાસરમાંથી આવ્યા બાદ પાટ ઉપર બેઠેલો જે બાળક તમને વંદન કરશે તે મોઢવંશવિભૂષણ પાહિણી અને ચાચિનનો પુત્ર ચાંગદેવ નામનો બાળક શાસનનો પ્રભાવક બનશે'
આ પ્રમાણે કહીને પ્રસન્ન થએલાં શાસનદેવ અન્તર્ધાન થયા. પછી આ કાર્યની સિદ્ધિ માટે આચાર્યશ્રી ધંધુકા નગરે પધાર્યા. આ પ્રસંગમાં તેમના મનમાં રહેલી પ્રીતિજન્ય વ્યથા પ્રગટ થાય છે.
બીજો પ્રસંગ તેમના ઉત્તરકાળનો છે. તે આચાર્ય શ્રી સોમતિલકસૂરિ રચિત કુમારપાનવરિત માં છે. આ બીજો પ્રસંગ પુરાતનાચાર્ય સંગૃહીત કુમારપાતપ્રવોથપ્રવર્ષ માં છે.
અહીં પધ ચરિત્રના આધારે એ પ્રસંગ જોઈએ. આ પ્રસંગથી તેઓના વ્યકિતત્વના અનાસક્ત પાસાનો પરિચય મળે છે. કેવી નિર્લેપતા, તટસ્થતા, નિ:સ્પૃહતા હશે તેનો ખ્યાલ આવે છે. એક વખતનો પ્રસંગ છે. મહારાજ કુમારપાલને એવો વિચાર આવે છે કે જગતને આપણે ઋણમુકત કરીએ. આ કાર્ય તો ત્યારે જ શકય બને કે જે સુવર્ણસિદ્ધિની પ્રાપ્તિ થાય એટલે કુમારપાલ રાજાએ તેમના ગુરુ શ્રી હેમચન્દ્રાચાર્ય મહારાજને એ માટે વિનંતિ કરી.
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________
શ્રી હેમચન્દ્રાચાર્ય મહારાજે શ્રી સંધ અને રાજા કુમારપાલની વિનંતિથી પોતાના ગુરુ શ્રી દેવચન્દ્રસૂરિજી મહારાજને આમંત્ર્યા. તેઓ શ્રી પણ આ આમંત્રણથી કોઈક મહાન સંઘકાય ઉપસ્થિત થયું હશે એમ માની જલ્દીથી વિહાર કરીને પધારી ગયા. કુમારપાલ રાજા પ્રવેશોત્સવની સામૈયાની તૈયારી કરાવતા હતા. ને સૂરિજી તો પૌષધશાલામાં પધારી ગયા. શ્રી હેમચન્દ્રાચાર્ય મહારાજ આદિ શ્રી સંધે તથા કુમારપાલ રાજાએ વંદના કર્યા પછી તુર્ત સૂરિજીએ પૂછ્યું 'કહો શું સંઘનું કાર્ય છે' ? એકાન્તમાં પડદામાં બેસીને આચાર્યશ્રી તથા રાજાએ તેઓના ચરણમાં વંદના કરીને સુવર્ણસિદ્ધિની યાચના કરી.
શ્રી હેમચન્દ્રાચાર્યજી મહારાજે કહ્યું કે જ્યારે હું બાલ્યાવસ્થામાં હતો ત્યારે આપે એક લાકડાની બારીમાંથી વેલડીનો રસ લેવરાવી તાંબાના ટુકડાને ચોપડાવ્યો હતો અને તે જ ક્ષણે તે તામ્રખંડ સુવર્ણનો બની ગયો હતો. તો કૃપા કરીને તે વેલડીનાં નામ - ઠામ બતાવો જેથી તે પ્રયોગથી ઘણું સોનું મળે અને રાજા આ પૃથ્વીને ઋણમુકત કરી શકે
આટલું સાંભળતાવેંત સૂરિજી ગુસ્સે થયા ‘તમે આ માટે યોગ્ય નથી. પહેલાં તમને મગના પાણી જેવી વિદ્યાથી પણ અજીર્ણ થયું હતું એવા મંદાગ્નિ વાળા તને આ મોદક જેવી લાડવા જેવી વિદ્યા કેવી રીતે આપું ?
कुपिता गुरव: प्राहुः पापापसर दूरतः । न योग्य इत्यपास्यासु पादलग्नमिवोरगम् ।। अग्रे मुद्रसप्रायविद्यया त्वमजीर्णभाक् । मन्दाग्नेर्मोदकां विद्यां कथमेतां दादामि ते ? ॥ शिष्यमाग्रहतस्तस्मादपथ्यादिव रोगिणम् । निवार्य सूरयो भूरिवैराग्या नृपमभ्यधुः ।। जिनचैत्यालङ्कृतमा मारिनिर्धाटनादिभिः । सिद्धे लोकद्वये राजन् ! किमाधिक्यमभीप्ससि ? ।। किञ्च ते जगदानृण्यकारिण्यै हेमसिद्धये ? । न भाग्यमस्ति तेनात्र युक्ता भावानुमोदना ॥
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________
આ રીતે આચાર્યશ્રીને અપથ્યથી નિવારીને, પછી વૈરાગ્યરસભંડાર સૂરિજીએ રાજા કુમારપાલને કહ્યું. “તેં જિનચૈત્યો વડે પૃથ્વીને શણગારી છે, મારિ નિવારીને અમારિ પ્રર્વર્તાવી છે અને તેથી તારા આ લોક અને પરલોક બને ઊજળા થયા છે તો હવે વધારે શું ઈચ્છે છે ? જગતને અનૃણ કરવા માટેની સુવર્ણસિદ્ધિનું ભાગ્ય તારું નથી તેથી ભાવાનુમોદના કરવી એ જ વ્યાજબી છે.'
આટલું કહીને તુર્તજ સૂરિજી વિહાર કરી ગયા. કેટલી નિસ્પૃહતા ! નિર્લેપતા ! રાજા જેવા રાજાને પણ તેઓએ સ્પષ્ટ પણે કહી દીધું. આવી શાસન દાઝ અને આવું ખુમારીભર્યું ખમીર કયાંથી આવ્યું ? તેમની ગુરુપરમ્પરામાંજ આ તત્ત્વ જણાય છે. શ્રી પૂર્ણ - તલ્લગચ્છના મૂળપુરુષ થયા તે હતા શ્રી યશોભદ્રસૂરિજી મહારાજ. તેઓનું જીવન ઘણુંજ આશ્ચર્યકારી છે.
મહાત્યાગી શ્રી યશોભદ્રસૂરિ મહારાજ
વાગડ પ્રદેશમાં રત્નપુર નગરમાં શ્રી યશોભદ્ર નામે રાજા રાજ્ય કરતા હતા. ત્યાં પૂર્ણતલ્લગચ્છના શ્રી દત્તસૂરિ નામે આચાર્ય મહારાજ પધાર્યા. રાજા પણ ઉપદેશ શ્રવણ કરવા જવા લાગ્યા. ઉપદેશ ગુચવા લાગ્યો. ધર્મ પર પ્રીતિ જાગી. માસક૯૫ પૂર્ણ થયે સૂરિજી વિહાર કરી ગયા. ચોમાસા પહેલાં પોતાનાં ખેતરોમાં નૌકરો કામ કરતા હતા. રાજા ત્યાંથી પસાર થતા હતા, નોકરો ખેતરમાં બિનજરૂરી ધાસ વગેરેને બાળી રહ્યા હતા. રાજા જોતા હતા ત્યાંજે એ બળતા ઢગલામાં એક સાપણ તરફડતી જોઈન ચિત્તમાં દુ:ખ થયું, મન ગ્લાનિથી ભરાઈ આવ્યું, હિંસા થતી જોઈ મનમાં ખેદ થયો, સંસાર પ્રત્યે નિર્વેદ થયો, વૈરાગ્ય ઉપયો, અને દત્તસૂરિ મહારાજ સાંભર્યા. શ્રવકોને પૂછીને જાણ્યું કે તેઓ ડિંડુઆણકપુરમાં છે. ત્યાં પહોંચ્યાં. ગદ્ગદ્ સ્વરે પોતાના પાપની વાત કરી, અને વિનંતિ કરી કે મારા ઉપર અનુગ્રહ કરો અને મને દીક્ષા આપો. ગુરુમહારાજે કહ્યું કે “તમારા જેવા સત્ત્વવંત છવ માટે એજ યોગ્ય માર્ગ છે. સંસારનો અંત કરવા માટે સંયમ એજ શ્રેષ્ઠ ઉપાય છે'. રાજાએ પોતાની પાસે એક મોતીનો હાર હતો તે ત્યાંના શ્રી સંઘને સોંપ્યો અને કહ્યું કે “આના વિજયથી જે ધન આવે તેમાંથી જિનેશ્વરદેવનું ચૈત્ય બનાવરાવજે’. અને પછી દીક્ષા લીધી. અને દીક્ષાના દિવસે જ ઘોર અભિગ્રહ લીધો
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________
'एगंतरोववासे, जाजीवं अंबिलं च पारणए । काहं तेण विहिया, वयगहणदिणे च्चिय पइण्णा ।
[મારપાતપડિનોડો, પઢમો વયાસો]
‘આજથી જીવન પર્યન્ત હું એકાંતરા ઉપવાસ કરીશ અને પારણે આયંબિલ કરીશ'. કેવો દુષ્કર અબ્રિગ્રહ ! ક્રમશ: શ્રુતસાગરના પારંગત બન્યા. ગુરુમહારાજે સૂરિપદાઢ બનાવ્યા. અનુક્રમે પોતાની પાટે આચાર્ય શ્રી પ્રદ્યુમ્નસૂરિજીને સ્થાપી પોતે
ગિરનાર પધાર્યા.
શ્રી નેમિનાથ પરમાત્મા સમક્ષ ભક્તિ કરી અણસણનો ભાવ કર્યો આચાર્ય શ્રી પ્રદ્યુમ્નસૂરિજી આદિ શિષ્યવર્ગ “ના ના” કહેતો રહ્યો અને પોતે પદ્માસનમાં બેસીને અણસણ સ્વીકારી લીધું. તેર દિવસ સંપૂર્ણ સમાધિમય વિતાવીને સ્વર્ગવાસી થયા. આ કેવી દુષ્કર સાધના દેહ પ્રત્યે પણ કેવી નિર્મમતા !
આ ઘટનાનો ઉલ્લેખ શ્રી શાન્તિનાથચરિત્રની પ્રશસ્તિમાં, ગ્રન્થકર્તા શ્રી દેવચન્દ્રસૂરિજીએ પ્રાકૃતમાં તથા આચાર્ય શ્રી હેમચન્દ્રસૂરિજીએ ત્રિષષ્ટિ રલાકાપુરુષચરિત્રની પ્રશસ્તિમાં સંસ્કૃતમાં, કર્યો છે. તે બન્ને અનુક્રમે આ પ્રમાણે છે.
नवमेहसरिससद्दो, कोहाइकसायजणियउवमद्दो । आगामिय पवरभदो, सुरी णामेण जसभो ॥४॥ रोगेण वि संलिहिऊणं दढं णियसरीरं । उज्जितसेलसिहरे, चउव्विहाहारचाएणं ||५|| सिरिपुण्णतल्लगच्छुब्भवेण कयमणसणं विहाणेण । कलिकाले वि हु वट्टंतयम्मि दिवसाई तेरस उ ||६|| ।।
['सिरिसंतिनाहचरियं' ग्रन्थस्य प्रशस्तौ ]
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________
धर्मध्यानसुधासुधांशुरमलग्रन्थार्थरत्नाकरो, भव्याम्भोरुहभास्करः स्मरकरिप्रोन्माथकण्ठीरवः । गच्छे तत्र बभूव संयमधन: कारुण्यराशियशोभद्रः सूरिरपूरि येन भुवनं शुभैर्यशोभिर्निजैः ॥१०॥ श्रीमन्नेमिजिनेन्द्रपावितशिरस्यद्रौ स संलेखनां कृत्वाऽऽदौ प्रतिपन्नवाननशनं प्रान्ते शुभध्यानभाक् । तिष्ठन् शान्तमनास्त्रयोदश दिनान्याश्चर्यमुत्पादयनुच्चैः पूर्वमहर्षिसंयमकथा: सत्यापयामासिवान् ।।११।। [त्रिषष्टि पु. च. प्रशस्तौ.]
આજ વાત અન્ય ગ્રન્થોમાં પણ મળે છે. આ. શ્રી યશોભદ્રસૂરિજીના આચાર્ય શ્રી પ્રદ્યુમ્નસૂરિજી થયા જેમણે તાપાર- સ્થાનપ્રસUT અપનામ મૂલશુદ્ધિ પ્રકરણ નામે ગ્રન્થ રચ્યો કે જેના ઉપર પ્રસ્તુત ચરિત્રકાર શ્રી દેવચન્દ્રસૂરિજીએ વૃત્તિ રચી છે. અને તેમની પાટે આચાર્ય શ્રી ગુણસેનસરિજી થયા, તેઓ પણ ખંભાતમાં અણસણ કરવા પૂર્વક જ સ્વર્ગવાસી થયા હતા અને તેઓની પાટે આ ચારિત્રના રચયિતા આચાર્ય શ્રી દેવચન્દ્રસૂરિજી થયા. એટલે તેઓશ્રીમાં જે આ નિસ્પૃહતા, સાત્વિકતા, નિઝા વગેરે ગુણો દેખાય છે તેનો વિનિયોગ આ પૂર્વજ પુરુષોથી થએલો જણાય છે. છેલ્લાં વર્ષોમાં તેઓ વનવાસી બની, જિનકલ્પસમ બનીને આત્મસાધનામાં મગ્ન બન્યા હશે તેમ લાગે છે. આ મહાકાય ગ્રન્થ તેઓના સરસ્વતીદેવીના સાનિધ્યની સાક્ષી પૂરે છે. તેઓએ માત્ર બે ગ્રન્થ રચ્યાનો ઉલ્લેખ મળે છે. એક ગ્રન્થ આ સિરિસંતિનાચરિયું અને બીજો ગ્રન્થ તે તેઓના ગુરુ શ્રી પ્રદ્યુમ્નસુરિજી રચિત ઠાણગપગરણ અપરનામ મૂલશુદ્ધિપ્રકરણ ગ્રન્થ ઉપર વૃત્તિ રચી છે તે.
ગ્રન્થ પરિચય
હવે આ ગ્રન્થનો પરિચય મેળવીએ. આ મહાગ્રન્થ વિ.સં. ૧૧૬૦ માં, ખંભાત તીર્થમાં રચાયો છે. તે વખતે શ્રી જયસિંહરાજાનું રાજય પ્રવર્તમાન હતું. બાર હજાર અને એકસો શ્લોક પ્રમાણ આ ગ્રન્થ છે. આ ગ્રન્થનો પ્રથમદર્શ લખવા વગેરે કાર્યોમાં પોતાના સુશિષ્ય શ્રી અશ્વદેવગણી અને
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________
શ્રી સ્થિરચન્દ્રગણી સહાયક થયા છે. તેમાં તેઓએ પ્રશસ્તિમાં નોંધ્યું છે.
‘જિન પૂજન, સ્તવન, વંદન ઉઘુકત, સામાઈકાદિ નિરત, ઘણા ગ્રન્થ લખાવનાર, સદ્ધર્મયુક્ત, સકલ ગુણનિધાન, ધર્મપુરુષાર્થમાં ધુરન્ધર, એવા “વહઓ વીહક' નામક શ્રેણીના પુત્ર, પિતાના જેવા જ ગુણથી યુક્ત “શ્રીવત્સ’ નામના શ્રાવકની વસતિમાં રહીને આ ગ્રન્થ રચ્યો છે. આ મહાગ્રન્થ માટે શ્રી સોમપ્રભાચાર્ય, કુમારપાલ પ્રતિબોધમાં - લખે છે.
कयसुकयकुमुयबोहा, चउरचओरप्पमोयसंजणणी । संतिजिणचरित्तकहा, जुण्ह व्व वियंभिया जत्तो ।
આ શાંતિજિનચરિત્ર કથા તો જ્યોન્નાની જેમ ચકોરપક્ષી રૂપ ચતુરજનોને, પ્રમોદ આપનારી છે. અને પુણ્યરૂપી સુકૃતરૂપી કુમુદ (ચન્દ્ર વિકાસી કમળો) ને ખીલવનારી છે. આમાં જે ચતુરને પ્રમોદ આપનારી કહી છે તે બહુ સાર્થક વાત છે. આના વાંચનથી ચતુરજન ખુશ ખુશાલ થઈ જશે. આ કથા પ્રાકૃત ભાષામાં લખાઈ છે. પ્રસંગે પ્રસંગે અપભ્રંશ ભાષાના પદ્યો પણ મળે છે. તે જ રીતે પૈશાચીના પણ બે પદ્ય મળે છે. બહુલતાએ પ્રાકૃત જ છે.
પ્રાકૃત તો જેનોની માતૃભાષા છે. પ્રાકૃતમાં તો કેટલીક વાર તેની મર્યાદા કૃતિને બહુ મોટી ગુણવત્તા ને ગરિમા પ્રદાન કરનાર નીવડે છે. આજ ગ્રન્થમાં તેના ઉદાહરણ ઠામઠામ મળે છે. ખાસ કરીને શ્લેષાલંકારમાં તે ખૂબી જોવા મળે છે. સંસ્કૃતમાં ‘સ' ત્રણ આવે, દન્ત, તાલવ્ય અને મૂર્ધન્ય. જ્યારે પ્રાકૃતમાં એકજ “સ' એટલે તેના વડે ત્રણેના અર્થ મેળવી શકાય. “સરો નWિ' એ આનું ખૂબ જાણીતું ઉદાહરણ છે. તેજ રીતે સચીવર (વસ્ત્રસહિત) નો શ્લેષ શચીવર - ઈન્દ્રાણી પતિ કેટલો સુંદર બને છે. આ ગ્રન્થમાં આવા ઉદાહરણો સંખ્યાબંધ મળે છે. ખાસ કરીને જંબૂદ્વીપ, ભરતક્ષેત્ર, નગર, રાજા વગેરેના વર્ણનમાં એ જોવા મળે છે. છંદો પણ તેઓ વિવિધ પ્રયોજે છે. અર્થાન્તરન્યાસ તથા સુભાષિતો
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________
તો પ્રસંગે પ્રસંગે વેરાયેલાં મોતીની જેમ મળે છે. દા.ત. સંસ્કૃતમાં અર્થાન્તરન્યાસ તરીકે સન્તો દિ નતવત્સતા': આવું ચરણ મળે છે. અહીં તેમણે આ સુભાષિત ગા. ૩૮૫૫. એવું ગૂંચ્યું છે. તો સુભાષિત તરીકે નષ્ફ ૩ મામા પાયામાં વેચ્છતા હતિ તો સુભાષિત તરીકે
सीहह केसर, सइहि थण, सरणाइउ सुहडस्स । मणि मत्थइ आसीविसह नवि घेप्पइ अमुयस्स ॥ पृ. ८५६।।
આવા સુભાષિતની જેમ કહેવતો પણ સુંદર મળે છે. ગુજરાતીમાં પ્રસિદ્ધ એવી ‘હાથ કંકણ ને આરસીની શી જરૂર’ એ કહેવત અહીં મળે છે. ત્યારે થાય છે કે કહેવતના પણ કેટલા જુના સ્રોત ચાલ્યા આવે છે.
'करनिहियकंकणम्मिं, कजं किर दप्पणेण किं होइ ।' |गा. ४०३।।
એક પ્રસંગે એક યાદગાર શિખામણ અહીં મળે છે. શબ્દો આવા છે. 'વિવેદિં પુખ નદીનું પાવે; fમયત્વે’ | આ ગદ્ય પંકિત પછી પદ્ય
जइ जेण व, तेण व, जह व, तह व हे हियय ! निव्वुई कुणसि । ता दुक्कह तुह जम्मतरे वि दुक्खं चिय न होतं ।। पृ. ८३३।।
વિવેકી મનુષ્ય જે જે અવસ્થા પ્રાપ્ત થાય - જે જે ભાવ મળે તેમાં રાજી રહેવું જોઈએ. હે હૃદય ! જે જેના તેના વડે, જેવી તેવી રીતે, પણ તું શાન્તિને પામતો હોય તો, તું જન્માન્તરમાં પણ દુઃખ પામીશ નહી’ આવા ભાવાર્થનાં ઘણાં મૂલ્યવાન પદ્યો આમાં છે.
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________
પ્રહેલિકા પણ આમાં વિદ્યા વિનોદ માટે પ્રયોજી છે (પૃ ૪૧૬). ઋતુવર્ણનો મહાકાવ્યની પદ્ધતિનાં આપ્યાં છે. શિશિરઋતુ અને વસંતઋતુનાં વર્ણનોમાં ( પૃ. ૪૨૮) તે તે ઋતુમાં થતાં પુષ્પો વર્ણવ્યાં છે. પ્રિયંગુલતા, લોધ્રુવલ્લિ, કુંદપુષ્પ અને તિલક એ શિશિર ઋતુમાં આવતાં પુષ્પો છે. પુષ્પોનાં નામ તો, તેઓ શ્રી શાંતિનાથ ભગવાનના જન્માભિષેક પ્રસંગે જે કુસુમાંજલિનું વર્ણન છે ત્યાં આપે છે.
જાતિ, કુંદ, મંદાર, ચંપક, પારિજાત, કેતકીદલ, મચકુંદ, દાડિમ પુષ્પ, જપાકુસુમ (જાસુદ) વિકસિતતામરસ, મરવો, દમણો, હરિચંદન, કુંકુમ, મલ્લિ, શતપત્રી (સેવંત્રીના ફુલ) કોરંટ, કુજ, કેટકેટલાં નામ છે. આજે આમાંથી ભાગ્યેજ નામ આપણાથી પરિચિત મળે પાંચ સાત વર્ણનમાં તો અલકાપુરીનું વર્ણન, કવિ કાલિદાસનાં અલંકારને યાદ કરાવે તેવું છે. વિસ્તારનો ભય છે છતાં એ સાત ગાથા આપવાની લાલસા રોકાતી નથી,
तस्य उत्तरसेढीए अत्थि अलयाउरी सुविक्खाया। विज्जाहरवरनयरी अच्छेरयसयसमाइणा ॥ १ ॥ जीए मरगयनिम्मियपासायाणं विणिग्गयकरेहिं । गज्जंकुरभंतीए नीयं वच्चंति रवितुरया ||२|| वरइंदनीलनिम्मियपासाउट्ठियकरेहिं मिलिय ससी । उद्धद्धाइयबरिहिणकलावसोहं समुव्वहई || ३ || जीए फालियभित्तीबहिजंतंतोपविट्ठसूबेहिं । जणइ सुरयंतरायं मुद्धवहूणं दिवालोगो ॥४॥
जत्थ वरतर (?) मणिमयपासायसिहासमूहवेलविया । रयणीहए दीवयासंकिय व्व सलहा निलीयंति ॥५॥
जीए य पीयमणिगिहकरकुसुमग्गहणभग्गहत्थनहा । कणियारयकुसुमेसु वि वाहिंति न मालिया हत्थं ॥ ६ ॥
इय केत्तियं व भन्नउ तीए नयरीए रयणमइयाए । जं जं चिय अच्छरियं तं तं सव्वं पि संभवइ ||७|| गा. ३६५४ - ३६६० ॥
અર્થની દૃષ્ટિએ માત્ર બે ચિત્તાકર્યાંક ઉત્પ્રેક્ષા દર્શાવીને સંતોષ માનીશ -
ઉત્તમઈન્દ્રનીલમણિનિર્મિત પ્રાસાદમાંથી નીકળતાં કિરણો, ચન્દ્રમાં ભળતાં હતા ત્યારે એ ચન્દ્ર, કળાયેલા મોરના પિચ્છકલાપની શોભાને ધારણ કરતો હતો (૩)
१३
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________
જે નગરીના પીતમણિનિર્મિત ગૃહના કિરણોને પુષ્પ સમજી તેને ગ્રહણ કરવા માટે માળીઓ એટલો પ્રયત્ન કરતા કે તેથી તેમના નખ બુઠ્ઠા થઈ ગયા, તેના કારણે ગરમાળાના કુલ પણ તેઓ ચૂંટી શકતા નહીં (૪)
ગ્રન્થગત શબ્દ પ્રયોગ
અલંકારનો કિંચિત્ વિચાર કરીને હવે થોડોક શબ્દોનો વિચાર કરીએ.
કેટલાય શબ્દો આજે ગુજરાતીમાં પ્રચલિત છે, તે શબ્દો તે કાળમાં પણ વપરાતા હતા. ઉદા. ખરખરો શબ્દ આ શબ્દ આજે ગુજરાત સૌરાષ્ટ્રમાં જે અર્થમાં વપરાય છે તે જ અર્થમાં વરવો શબ્દ (ગા. ૬૨૮૭). વપરાયો છે. રોટલી વણવા માટે જે બાજોઠ વપરાય છે તેને આજે ગુજરાતમાં આડણી કહે છે. તે જ અર્થમાં અફુળિય (ગા, ૫૪૩) શબ્દ મળે છે. ઉત્તર ગુજરાત અને સોરાષ્ટ્રમાં આજે પણ સીધા રસ્તા માટે ‘પાધરો મારગ’ એવો શબ્દ પ્રયોગ થાય છે એ જ અર્થમાં પથ્થો મળે (ગા. ૬૯૯૭) શબ્દ - પ્રયોગ અહીં મળે છે. ખાદ્ય પદાર્થના શબ્દો પણ આજે જે અર્થમાં વપરાય છે તે જ અર્થમાં અહીં મળે છે (પૃ ૫૪) રાફ્લુ = રાઈતું, જ્વર૩ કસૂંબર, મુાિય આજે પાટણ (ઉ.ગુ) અને અમદાવાદમાં જેને મરકી કહે છે તે મિષ્ટાન્ન ( અડદના લોટની મીઠાઈ જેના ઉપર ખાંડ ચઢાવવામાં આવે છે તે રાજસ્થાન આદિ પ્રદેશોમાં મરતી નામની મીઠાઈ).
આમાં જમણવારમાં જમવાનો ક્રમ પણ મળે છે પહેલાં દાળ, ભાત પછી લાડુ, ખાજા, મરકી વગેરે પકવાન્ન આવો ક્રમ છે. બહેનોને ભોજનમાં કયા પદાર્થની રુચિ હોય (ખીચું, પાપડનો ભૂકકો, કસૂંબર ) તેનો ખ્યાલ અહીં આપ્યો છે. ( પૃ. ૮૦૩)
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________
પફયમUJવો માં ન મળતા હોય અને અહીં પ્રયોજાયા હોય તેવા કેટલાક શબ્દો, અર્થ સાથે સહસંપાદક સન્માન્ય પં. શ્રી અમૃતલાલ મોહનલાલ ભોજકે તૈયાર કર્યા છે. તે અહીં આપ્યા છે.
તીક્ષ્ણ
મોતિયા = ગિલ્લી માદ્યાય = સામૂહિક હત્યા ગાય - ધડી - નાનો ઘડો ૩ન્નક્ય = ગિલ્લી ગોતવા = ઓળખાણ कासर = પાડો lષર = ક્રોધ યુકત Tય = નાગકેસરનું વૃક્ષ
नीहार जेत्त पग्धा पच्छेवडअ पंचसाह पुल भुडुब्भुड राइल राइल्ल
= દોરો જેનાથી વસ્ત્ર બને = પાધડી = પછેડી = હાથ = ઘોડાનું નૃત્ય
ગરમાગરમ અતિ નો સર્પ જે કુલમાં હોય છે અને અત્યતં ઝેરી હોય છે
ગાસડિક પણ તેનું ઝેર ઉતારી ન શકે = પ્રિય
रुच्चण
बावत्री
= વિનાશ
वहंगी
= કાષ્ટની ભારી
jત | ત = ગણગણાટ - ધીમા અવાજે થરાર = પ્રત્યેક ઘરમાં લિખ્રિયા = ગિલ્લી चिंचिया | = ગિલ્લી વહે = કહે છે અથવા પૂછે છે. વરાયુધ = કુકડો
वीसय
साहुल
सिलिंका
= ગાયેલો માણસ
સળી
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________
ટ્ટિય નવગ્ન
= ગિલ્લી = નવો રાજા
સુરત
सुत्तयवेडु सुग
: ઉધવાનો ઢોંગ કરવો
= ઉધવાનો ઢોંગ કરવો
=
વટવૃક્ષ
શાસ્ત્રીય દષ્ટિએ નોંધપાત્ર વિશેષ વાતો
આમાં શાસ્ત્રીય પદાર્થ પણ ધણાં છે તેમાંથી થોડાક જોઈએ. સામાન્યરીતે તીર્થંકર પરમાત્મા માટે વાત આવે છે કે તેઓ સ્વયં લોચ કરે છે. આમાં ગણધર ભગવંત પણ સ્વયં લોચ કરે છે. તેવો ઉલ્લેખ છે. ‘આ તક્ષ વેરૂં, તોયં સયમેવ મો’ |૭૬૨૦૫
સામાન્ય રીતે તીર્થકરોની માતા ચૌદ સ્વપ્નમાં પહેલા સ્વપ્નમાં ગજ (હાથી) જોવે છે. અન્યત્ર શાન્તિનાથ ચરિત્રોમાં અચિરામાતા જે ચૌદ સ્વપ્નમાં હાથી જ જોવે છે પણ અહીં અચિરામાતા જે ચૌદ સ્વપ્ન જુએ છે તેમાં પહેલા સ્વપ્નમાં સિંહ જોવે છે. એવો ઉલ્લેખ છે. ( પૃ. પર૫)
શાન્તિનાથ પરમાત્માનો જીવ સર્વાર્થસિદ્ધ વિમાનથી હસ્તિનાપુરમાં આવે છે તે જ દિવસે એ નગરમાં જે મારી - મરકી અશિવ ચાલુ હતાં તે ઉપશાન્ત થયાં. પ્રજા રોગમુકત બની, અને તે જ દિવસે ઈન્દ્ર મહારાજ વન્દન કરવા પધાર્યા, અને તેમણે પ્રભુને અને પ્રભુમાતાને પ્રણામ કરી સ્તુતિ કરી. (પૃ. ૨૨૯, ગા. ૪૬૧૨) સામાન્ય રીતે ચ્યવન કલ્યાણકના દિવસે ઈન્દ્ર આવ્યા હોય તેવું બનતું નથી જે અહીં બનેલું જોવા મળે છે.
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________
સૌધર્મેન્દ્રની જેમ ઈશાનેન્દ્ર પણ પાંચ રૂપ કરીને પ્રભુનો જન્માભિષેક મહોત્સવ કર્યો હતો, વૃષભના ચાર રૂપ કર્યા હતાં, અને વૃષભ સ્ફટિકના બનાવ્યા હતા. (પૃ ૫૪૨) શ્રાવકની દિનચર્યા નોંધપાત્ર છે ( ૫૪૨૩ - ૫૪૧૨ ) એક પ્રસંગે શ્રાવકના વિશેષણો આપ્યાં છે જેનાથી શ્રાવકો કેવા હોવા જોઈએ તેનો અંદાજ આવે છે (પૃ. ૮૭૩ ગા. ૭૧૯૬ - ૭૨૦૨ )
પ્રસ્તુત સંપાદન
આટલા મુદ્દા સંક્ષેપમાં જોઈને હવે પ્રસ્તુત સંપાદની વાત ઉપર આવીએ.
આજકાલ શ્રમણ વર્ગમાં સંસ્કૃત – પ્રાકૃત ભાષાના અધ્યયનની ગહનતામાં મોટી ઓટ આવેલી દેખાય છે. આખો પ્રવાહ પલટાયો છે, બહુલતાએ લોકસંપર્કના અતિરેકને કારણે વ્યાખ્યાનલક્ષિ અધ્યયન પ્રવર્તે છે. જે મુખ્યત્વે હળવું, છીછરું અને બહિર્મુખતાપર્યવસાયી જણાય છે.
આવા વાતાવરણમાં એક નવયુવાન, પ્રવચન કુશળ, મુનિથી પ્રાચીન તેરમા, ચૌદમા સૈકાના તાડપત્ર ગ્રન્થની પ્રતિલિપિ કરે, પાઠભેદ નોંધે, પાઠ નિર્ણય કરે અને પરિશિષ્ટો વગેરે તૈયાર કરીને સંપાદિત ગ્રન્થ વર્તમાન વિદ્વજન સમૂહના કરકમલમાં મુકે તે અહોભાવ, આશ્ચર્ય, આનંદદાયક ઘટના છે. તાડપત્ર પોથીમાંથી બારહજાર લોકપ્રમાણ ગ્રન્થની પ્રતિલિપિ કરવી તેજ કાર્ય કેટલું દુષ્કર અને ધીરજની કસોટી કરે તેવું પરિશ્રમ સાધ્ય છે તે તો જેઓ એ કામ કરે છે તેને જ ખબર પડે છે. નદિ વધ્યા વિનાનાતિ....જેવું છે. આવું કઠોર પરિશ્રમનું કાર્ય કર્યા પછી તે ગ્રન્થને મુદ્રણ યોગ્ય બનાવવામાં પણ ખૂબ જહેમત લેવી પડે છે. અને જે તેમણે લીધી છે. મુનિરાજ શ્રી ધર્મધુરન્ધરવિજયજી મહારાજ, આચાર્ય . શ્રી વિજયવલ્લભસૂરીશ્વરજી મહારાજના સમુદાયના એક વિદ્યાવ્યવસાયી મુનિરત્ન છે. પરિશ્રમ તેમનો પર્યાય છે. વિદ્યાવ્યાસંગ તેમનો શ્વાસ છે. નમ્રતા તેમની શોભા છે.
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________
આ ગ્રન્થરત્નના સંપાદનમાં જે રીતે મુનિ શ્રી ધર્મધુરન્ધરવિજયજીએ અથાગ પરિશ્રમ કર્યો છે, તેમ, આ સાધન્ત સંશોધનકાર્યમાં, તેમના માર્ગદર્શક તરીકે સંશોધનક્ષેત્રના અધિકૃત અનુભવી પંડિત શ્રી અમૃતલાલ મોહનલાલ ભોજકે પણ ખૂબજ ચીવટથી અપેક્ષિત બધોજ સહયોગ આપ્યો છે, તેઓની પ્રાકૃતભાષાવિષયક વિદ્વત્તાનો અને શોધકદષ્ટિનો આ સંપાદનને લાભ મળ્યો છે, તે આનંદનો વિષય છે. સહક્યોગ આપનાર અને સંપાદક માટે એક જ વાક્યમાં જણાવું છું – “પંડિતજી પ્રાચીન ના પ્રાય: અંતિમ છે અને મુનિશ્રી અર્વાચીનોમાં પ્રાય: આદ્ય છે.
ધર્મ ધુરન્ધરવિજયજી એ પૂજ્યપાદ્ શ્રુતસ્થવિર મુનીશ્વર થી જંબૂવિજયજી મહારાજના પાવન ચરણે બેસીને સંશોધન વિદ્યાના અમૃતજળ પીધાં છે. કર્મકર્તા અને કશળતાની પાંખે તેઓએ સંશોધનના આકાશમાં ઉડ્ડયન આરંભ્ય છે. આ તો તેમનો પહેલોજ ભગીરથ પ્રયત્ન છે. હજી વય નાની છે. ઉત્સાહ અને ઉમંગથી હૃદય ભરેલું છે. તો આપણે આશા સેવીએ કે તેઓ હજીય આવા આવા પ્રાચીન ગ્રન્થોના સંશોધનમાં મંડ્યા રહે, ડૂખ્યા રહે અને મરજીવાની જેમ આપણને નવા નવા ગ્રન્થરત્નો આપતા રહે. મને તેઓએ આ પ્રસ્તાવના લખવાનું કાર્ય સોંપીને આ મહાગ્રન્થના સ્વાધ્યાયની તક આપી તે બદલ હું સાચા અન્તઃકરણ પૂર્વક તેઓ પ્રત્યેની કૃતજ્ઞતા પ્રકટ કરું છું આ તક લાધી ન હોત તો હું કયારે આ ગ્રન્થના, આ રીતના સંપર્કમાં આવત તે કહેવું મુશ્કેલ છે.
પ્રસ્તાવના લખવા બાબતમાં, પરામર્શ કરવામાં શ્રુતસ્થવિર પૂજ્ય મુનિગણશણગાર શ્રી જંબૂવિજયજી મહારાજ, મારા પરમ પૂજ્ય પૂજ્યપાદ ગુરુમહારાજ શ્રી હેમચંદ્રસૂરિજી મહારાજ તથા પંડિત પદે શોભતા શ્રી અમૃતલાલ મોહનલાલ ભોજક તથા શ્રી લક્ષ્મણભાઈ ભોજકનું આ અવસરે હું સાનંદ સ્મરણ કરું છું.
પ્રાન્ત વિદ્વજનો આ ગ્રન્થનો ફરી ફરીને સ્વાધ્યાય કરે, સ્વાધ્યાય કરીને આત્માના શુભ શુદ્ધ ભાવની સ્પર્શના કરે અને તે કરવા દ્વારા પોતાના બોધિજ્ઞાનને વિમલ કરે તેજ પ્રાર્થના કરવા સાથે સકલ શ્રી સંઘમાં, શ્રી શાંતિનાથ પરમાત્માની કૃપાથી શાંતિ પ્રસરે તેવા આશીર્વાદ
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________
ગ્રન્થકાર વરસાવ્યા છે તેનું પુનર્લેખન કરીને વિરમું છું.
जो अन्नाणंधयारप्पसरभरसमच्छाइयासेसलोगे निच्चं आइच्चतुल्लो विमलतरमहाकेवलालोयभाणू। जो सत्तूणं पि बंधू सुहकरणसहो देवचंदिंदवंदो सो संतिं संतिणाहो दिसउ अणुवमं सव्वसंघस्स सम्मं ॥
વિ સં. ૨૦૪૮, અક્ષય તૃતીયા, સુરેન્દ્ર નગર, (સૌરાષ્ટ્ર)
પૂજ્યપાદ આચાર્ય મહારાજના શ્રી વિજયદેવસૂરિજી
મહારાજના શિષ્ય પૂજ્યપાદ આચાર્ય મ.શ્રી વિજય હેમચન્દ્રસૂરિજી
મહારાજના શિષ્ય પં. પ્રદ્યુમ્નવિજયગણી
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________
॥ ऊँ ह्रीं श्रीं अहँ नमः ॥
॥ हस्तिनापुरतीर्थमण्डन श्रीशान्तिनाथस्वामिने नमः ।।
॥ श्रीमदात्म-वल्लभ-समुद्रसदूरुभ्यो नमः ।।
सम्पादकीय
स्वकथ्य
पूर्णतल्लगच्छीय श्रुतस्थविर आचार्यभगवन्त श्रीमद् देवचन्द्रसूरीश्वरजी महाराज साहेब के द्वारा विरचित सिरिसंतिनाहचरियं नामक ग्रन्थ के प्रकाशन के पल में मैं आज अत्यन्त आनन्द और आत्मसन्तोष का अनुभव करता हूं। इस ग्रन्थ पर संशोधन सम्पादन कार्य का प्रारम्भ मैंने मेरे परमोपकारी जिनशासनरत्न प्रशान्तमूर्ति गुरुदेव श्रीमद् विजयसमुद्रसूरीश्वरजी महाराज की परोक्ष अन्त:प्रेरणा एवं आशिष से तथा आगम प्रभाकर श्रुतशीलवारिधि पुण्यनामधेय विद्वद्वरेण्य मुनिराज श्री पुण्यविजयजी महाराज साहेब के चिरकाल कार्यसहयोगी विद्यागुरुजी श्रीमान् अमृतभाई मोहनलाल भोजक जी की प्रेरणा से विक्रम संवत् २०४१ मुंबईनगरी में किया था। उन दिनों मैं इस विषम संशोधन-सम्पादन विषय रूप राह और मञ्जिल का अनभिज्ञ राही था, अत: मुझे इस अंजानी संशोधन-सम्पादन की राह
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________
पर चलने के लिए एक ऐसे अनुभवी सहायक पथप्रदर्शक व्यक्ति की आवश्यकता थी जो कि घुटनों के बल से मंजिल की ओर बढ़ते हुए मुझ को अपनी ऊंगलि का आलम्बन देकर उठाए, बार बार स्खलित होने पर भी प्रेम से समझाते हुए आगे बढ़ाए, प्राचीन प्रतियों में लिपिदोष, लिपिविकार, लिपिविकास तथा भाषा एवं विषयसम्बन्धी आर्ष, रूढ तथा पारम्परिकप्रयोगों आदि की विचित्रता, विषमतापूर्ण कठिनाइयों से हतोत्साहित बने मेरे मन को प्रेरणा देते हुए प्रोत्साहित करे, इस रास्ते पर चलने की हिम्मत बंधाए और इस राह के प्रत्येक मोड़, कठिनाइयां, समस्याएं, समाधान और मंजिल आदि सभी सम्बन्धित विषयों को स्पष्ट करे । यह कार्य किया मेरे साथ अंधेरी (मुंबई) महावीर जैन विद्यालय में रहते हुए विद्यागुरु श्रीमान् अमृतभाई जी ने । उन्हींकी सहायता और निर्देशन का यह परिणाम है कि मैं इस ग्रन्थ की साद्यन्त वाचना को इस रीति से तैयार कर सका।
प्रस्तुत ग्रन्थ एवं ग्रन्थकार के विषय में प्रस्तावनालेखक संशोधन-अन्वेषणशील, विद्याव्यासंगी विद्वद्वर्य पंन्यासप्रवर मुनिराज श्री प्रद्युम्नविजयजी महाराज साहेब ने तो अभ्यासपूर्वक विस्तार से लिखा ही है तो भी मैं सामान्य रूप से कुछ लिखना चाहता हूं।
कथाओं का महत्व और मूल
कथा एवं कथासाहित्य के प्रति लोकरुचि सदा से रही है। क्योंकि कथाओं के माध्यम से सामान्य और विद्वान् पुरुष भी सत्यासत्य तथ्यातथ्य, स्व-पर के हिताहित, लाभालाभ आदि विषयों को सुगमता और रुचि से स्वयं समझ सकते हैं तथा दूसरों को समझा भी सकते हैं। इसी कारण से भारतीय तथा भारतीयेतर परम्पराओं के साहित्य एवं लोकव्यवहार में प्रेरककथाओं, नीतिकथाओं, शिक्षाकथाओं,
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________
लोककथाओं, धर्मकथाओं और चरित्रकथाओं का बहुत महत्त्व है फलत: वे प्रचुर प्रमाण में पायी जाती है।
कथा के इतिहास के मूल को खोज पाना यह किसीके लिए भी मात्र कठिन ही नहीं किन्तु असम्भव भी है। मगर यदि कोई व्यक्ति किसी परम्पराविशेष की कथा के मूल को खोजना चाहता है तो वह उस परम्परा के मूलभूत साहित्य और इतिहास में से खोज सकता है । जैन कथाएं एवं जैन कथाओं के मूल जिनशासन के मूलभूत आगमों एवं श्रुत - कर्णोपकर्णपरम्परा में पाए जाते हैं । उन्हें प्राकृत, संस्कृत, गुजराती, हिन्दी या अन्य किसी भी लोकभाषा में व्यवस्थित और लोकभोग्य बनाने का कार्य समय समय पर श्रुतभक्त आचार्यों, उपाध्यायों, मुनिभगवन्तों एवं नामी अनामी कई विद्वज्जनों ने भूतकाल में किया है एवं वर्तमान काल में कर भी रहे हैं। परिणामस्वरूप जैन कथासाहित्य इतना विकसित हुआ है और अभी भी नए नए रूपों से विकसित होता जा रहा है।
कथाओं में अधिकतर कथाएं चरित्रकथाएं होती हैं। इन कथाओं के माध्यम से रचनाकार विद्वज्जन चरित्र के मूलपात्रों और मूलपात्रों से सम्बन्धित अन्य पात्रों की दूरदर्शिता, अदूरदर्शिता, कृतित्व, व्यक्तित्व, शालीनता, प्रभावकता, परोपकार आदि विषयों एवं उनके जीवनव्यवहार का आलेखन करते हुए उनके प्रति स्वयं के अन्तर्भाव, भक्ति, बहुमान आदि को तो प्रकट करते ही हैं मगर उनके साथ साथ आनुषनिक रूप से लोकहितकर दृष्टिकोण, सत्शिक्षाएं, अपने तथा दूसरों के अनुभव, मानवीय एवं सांस्कृतिक प्रणालिकाएं, प्राणालिकाओं में बदलाव आदि अनेक विषयों को भी प्रकट करते हैं; अर्थात् अनेक विशेषताओं से समृद्ध होते हैं चरित्रकथाग्रन्थ ।
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________
प्रस्तुत कथाग्रन्थ।
जैन साहित्य में लघु एवं बृहत् अनेक चरित्रकथाग्रन्थ हैं । रचनाकार, भाषा, संग्रह आदि कई विशेषताओं के कारण सबका निजी महत्त्व है । परन्तु प्रस्तुत कथाग्रन्थ तो जैन साहित्यरूपी भूमि में धर्मकथा-चरित्रकथारूपी रोहण नामक पर्वत के ऐसे धराखण्ड के समान है जहाँ पर कि अपनी तेजस्वी किरणों से अभ्यासी जनों के चित्त को चमत्कृत, बुद्धि को बोधपूर्ण और आत्मा को आनन्द तथा आश्चर्यभाव से भर देने वाले महाघ हीरे जहां तहां बिखरे हुए हैं।
यह ग्रन्थ गंगा की धारा के समान है जो कि जहां तहां से अर्थात् प्रसंगों के अनुसार अवान्तरकथाओं, उपदेशवाक्यों, सुभाषितों, प्रहेलिकाओं, किंवदन्तियों, धर्मशिक्षाओं, नीतिशिक्षाओं, सांस्कृतिक सामग्री से, तथा नगर, पर्वत, राजा, रानी, श्रेष्ठी, वापी, सरिता, उद्यान, प्रासाद, देवालय ऋतु आदि के सुन्दर जीवन्त वर्णनों से एवमेव भक्तिपरक, स्वरूपबोधक परमात्मस्तुतियों, मुनिस्तुतियों आदि रूप छोटे बड़े झरणों एवं नदीप्रवाहों के संगम से विशाल होता हुआ श्रुतसमुद्र को समर्पित हुआ है।
ग्रन्थकार पूज्य आचार्य श्री जी ने अन्य श्रुतस्थविर आचार्यभगवन्तों की रचनारूप समराइच्चकहा, कुवलयमालाकहा जैसे अनेक प्राचीन ग्रन्थरत्नों की भांति इस ग्रन्थ को अद्भुत एवं शान्त रसों से तो समृद्ध किया ही है मगर प्रसंगानुसार करुण, वीर, रौद्रादि रसों से भी इसे समृद्ध किया है। इस ग्रन्थ में यमक, उत्प्रेक्षा, उपमा आदि काव्यालङ्कार तो मानसरोवर के किनारे बिखरे मुक्ताकणों की तरह प्रचुर मात्रा में प्राप्त होते हैं। ग्रन्थ गद्य-पद्यमय होता हुआ भी पद्यबहुल है। पद्यों में प्रमुख रूप से आर्याछन्द का प्रयोग है मगर
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________
आचार्य श्री जी ने अन्य छन्दों का भी प्रयोग किया है। पद्य के चार ही पाद होते हैं मगर इस ग्रन्थ में दो तीन पद्य ऐसे भी हैं जिनके पांच पाद हैं। आचार्य श्री जी ने ग्रन्थ में प्राकृत भाषा के अतिरिक्त एक कथा, कुछ सूक्तियां, परमात्मस्तुतियां, अनेकों वर्णन (विशेषत: युद्ध वर्णन ) अपभ्रंशभाषा में लिखे हैं । अपभ्रंशभाषा में लिखित कथा एवं अन्यान्य वर्णनों में दण्डक छन्द का प्रयोग अधिक किया है। दो पद्य पैशाचीभाषा में हैं तो एक पत्र संस्कृत भाषा में भी लिखा है जिसे पढ़ने से यह जाना जा सकता है कि विक्रम की १२ वीं शताब्दी में राजा, महाराजाओं को प्रजा पत्र के माध्यम से अपने सुख दुःख, अनुकूलता प्रतिकूलता, इच्छा और राज्यव्यस्था आदि विषयों को किस प्रकार से सूचित करती थी, देखें पृ० ५२३ । आचार्य श्रीजी ने संस्कृत भाषा में पत्र के अतिरिक्त संस्कृत भाषाके कुछ सुभाषित श्लोक भी उद्धृत किए हैं, देखें पृ० २११ । आचार्य श्री जी ने प्रसंग प्रसंग पर विषयों की पुष्टि के लिए कई आगमिक गाथाएं भी उद्धृत की हैं, देखें पृ० ६८ । इनके अतिरिक्त जिनपाल, जिनरक्षित नामक दो भाईयों की कथा एवं उज्झिका, भक्षिका, रक्षिका और रोहिणी नामक श्रेष्ठपुत्रवधुओं की परीक्षाकथा षष्ठ अंगसूत्र ज्ञाताधर्मकथा सूत्र के अनुसार लालित्यपूर्ण प्राकृतभाषा में रची है, देखें पृ० २४६ - २६१ । ३८५-३९३ । आदि अनेक विशेषताओं के आकर के रूप में यह ग्रन्थ है।
प्रस्तुत ग्रन्थ की उपादेयता
इस ग्रन्थ की उपादेयता का अनुमान तो इस बात से लगाया जा सकता है कि इस ग्रन्थ में लिखित कुछ कथाओं की एवं सुलस नामक श्रावक के द्वारा करवायी गई अन्तिम आराधना पृ० ७५३ ७५९ की स्वतंत्र रूप से ताड़पत्रों एवं कागदों पर लिखी हुई प्रतियां हस्तलिखित प्रतियों के भंडारों में उपलब्ध होती हैं, देखें मुद्रित श्री जैसलमेरुदुर्गस्थ खरतरगच्छीय युगप्रधान आचार्य श्री
२४
वीवो वी
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________
निद्रसूरि संस्थापित ताड़पत्रीय जैन ग्रन्थ भंडारनुं सूचिपत्र में क्रमाङ्क नं० १५१ । ग्रन्थनाम प्रकरणपोथी । इस पोथी में संगृहित कुल २४ प्रकरणों में से १२वां प्रकरण सुलस श्रावक द्वारा करवायी गई अन्तिम आराधना स्वरूप है। मगर वहां इसे उपदेशकुलक नाम से निर्दिष्ट किया गया है।
प्रस्तुतग्रन्थ में कुछ विशेषस्थान
इस ग्रन्थ में कई वर्णन, प्रकरण तो विशेष रूप से पठनीय, मननीय और स्मरणीय हैं। विस्तार के भय से यहां नहीं दे रहा हूं, किन्तु कुछ स्थानों का उल्लेख करना उचित समझता हूं ।
प्रथम भव का आलेखन करते हुए पूज्य आचार्य श्री जी ने आगन्तुक मणिकुण्डलीनामक विद्याधर के मुख से जिनदेशनास्वरूप चतुर्विध धर्म-दान, शील, तप और भाव का जो उपदेश कहलवाया है वह बहुत प्रेरक है, देखें पृ० १५-१९ ।
वासुदेव त्रिपृष्ठ और प्रतिवासुदेव अश्वग्रीव के बीच हुए युद्ध का वर्णन तो चलचित्र की भान्ति जीवन्त सा प्रतीत होता है, देखें पृ० ८३-८५ ।
राजा अमिततेज के राजभवन में स्थित जिनालय का वर्णन अद्भुत है। आचार्य श्री जी ने मात्र छ ही श्लोकों में जिनमन्दिर
२५
RSS
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________
का वर्णन किया है मगर वह वर्णन आश्चर्योत्पादक है, देखें पृ० १२५ ।
(गोलवाड) मध्यज्यपदार्थों के विषय को पढ़ने से
आचार्य श्री जी ने नगरी को प्रतिदिन लूटने वाले छद्मवेषी चौर और नगरी के अधिपति प्रबलप्रतापी पराक्रमी राजा नरसिंह के बीच जो परस्पर वार्तालाप करवाया है एवं इन दोनों के बीच हुए युद्ध का जो वर्णन किया है वह अवश्य पठनीय है। इस प्रकरण के अध्ययन से गोल्लयमण्डल (गोलवाड) मध्यप्रदेश, कर्नाटक, कोंकण आदि प्रदेशों की तत्समय में प्रचलित भाषा के दो तीन प्रयोग एवं उस उस प्रदेश में विशेष प्रचलित भोज्यपदार्थों के विषय में सामान्य रूप से जाना जा सकता है, देखें पृ० २९७-२९८ ।
और पृ० ३०१ पर वर्णित उपर्युक्त दोनों पात्रों के रोमांचक युद्धवर्णन को पढ़ने से तो यूं प्रतीत होता है कि मानो आचार्य श्री जी स्वयं युद्ध के दर्शक एवं विवेचक हों।
यदि कोई व्यक्ति अपने पिता या अन्य अनुभवी अभिभावक वृद्धपुरुषों से पृथक् होकर अन्य गांवो में व्यापार, व्यवहार करना चाहता है तो उस व्यक्ति को मार्ग में एवं लक्ष्य स्थान पर भी कैसे कैसे सावधान रहना चाहिए इस विषय में सार्थ से युक्त होकर अन्य द्वीप में व्यापार के लिए जा रहे स्वयं के पुत्र धनदत्त को पिता रत्नसार श्रेष्ठी ने जो शिक्षाएं दी हैं वे अवश्य ध्यान रखने योग्य हैं, देखें पृ० ३५०।
चरित्रकथा के नायक चक्रवर्ती एवं तीर्थंकर परमात्मा श्री शान्तिनाथस्वामीजी के अन्तिम भव का वर्णन करते हुए परमात्मा के जन्मनगर हस्तिनापुर का वर्णन, माता, पिता, मन्त्री, नगरवासीयों का स्वरूप वर्णन बहुत सुंदर है, देखें पृ० ५२९-५३० ।
P
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________
#######
आसन कम्पन के कारण अवधिज्ञान के उपयोग से जिनजन्म को जानकर जन्ममहोत्सव मनाने के लिए दिशा, विदिशाओं से आई हुईं ५६ दिक्कुमारिकाओं द्वारा भिन्न-भिन्न बोली गई स्तुतियां बहुत भाव-भक्तिपरक, जिनस्वरूपबोधक एवं स्मरणीय हैं, देखें पृ० ५३७- ५४६ ।
सुवर्णसिद्धि के लिए उपयोगी रसपूर्ण कूप में पहले से गिरे हुए जिनशेखर नामक श्रावक को कूप मे रहते हुए ही सुलस श्रावक द्वारा जो अन्तिम आराधना करवाई गई वह आराधना तो मात्र स्मार्य ही नहीं, बल्कि अर्थविचारणापूर्वक प्रतिदिन स्वाध्याय करने योग्य है, देखें पृ० ७५३-७५९ । आदि, ऐसे अनेकों वर्णन, प्रसंग, ग्रन्थ में सुगमता पूर्वक अध्ययन के लिए प्राप्त हैं जो कि अनेक दृष्टिकोणों से लोकों के लिए ज्ञातव्य, पठनीय, मननीय, स्मरणीय और आचरणीय हैं।
ग्रन्थकार आचार्य श्री जी
ग्रन्थकार आचार्य श्री देवचन्द्रसूरीश्वरजी महाराज के जीवन, प्रवृत्तियों आदि से सम्बन्धित विषयों एवं प्रसंगों का उल्लेख अन्यान्य ग्रन्थों में अल्प रूप से पाया जाता है। मगर जो भी प्रसंग प्राप्त होते हैं वे उनकी साधनाप्रियता, शासननिष्ठा, परमात्मभक्ति, ज्ञानगरिमा और निःस्पृहता के ध्रुवतारक के समान अमर प्रतीक हैं।
२७
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________
प्रस्तुत ग्रन्थ की एवं स्वयं के द्वारा विरचित मूलशुद्धिप्रकरणविवरण की प्रशस्ति में लिखित गुरुपरम्परागत महापुरुषों की जीवनसाधना, कृतित्व आदि के अध्ययन से कहा जा सकता है कि बहुत सारी विशेषताएं इन्हें गुरुपरम्परा से ही प्राप्त हुई थीं। पंन्यास प्रवर मुनिराज श्री प्रद्युम्नविजयजी महाराज द्वारा लिखित प्रस्तावना में पूज्य आचार्य श्री जी से सम्बन्धित जीवनप्रसंगों के अध्ययन से यह बात नि:संशय रूप से कही जा सकती है कि वे वनस्पतिशास्रों, वानस्पतिकप्रयोगों, रसायनों आदि विषयों के प्रयोगविद्, प्रयोगकृद् महापुरुष थे । व्यक्ति के वर्तमान, भूत और भविष्यकाल को जानने वाली ज्योतिष या अन्य किसी ऐसे ही विषय या विद्या के सिद्धज्ञाता महापुरुष थे। वे मन्त्रसिद्ध आराधक महापुरुष तो थे ही सम्भवत: वे अनेकों तन्त्रों के भी ज्ञाता हों । अस्तु । ग्रन्थकार आचार्य श्री जी के विषय में कुछ जानकारी प्रस्तुत ग्रन्थ की प्रस्तावना एवं अन्यान्य ग्रन्थों के अध्ययन से प्राप्त की जा सकती है । इनके द्वारा विरचित दोनों ग्रन्थों अर्थात् मूलशुद्धिप्रकरणविवरण और प्रस्तुत ग्रन्थ के अध्ययन से कहा जा सकता है कि इनका वैदुष्य अप्रतिम था, इनका
आगम एवं आगमेतर विषयों, षड्दर्शनों तथा लोकप्रणालिकाओं का ज्ञान गहन था । जैसा इनका संस्कृतभाषा पर प्रभुत्व था वैसा ही प्राकृत और अपभ्रंशभाषा पर भी प्रभुत्व था । इनके द्वारा विरचित दोनों ग्रन्थों के अध्ययन से यह स्वत: स्पष्ट हो जाता है कि व्याकरण के नियमों से नए नए शब्दों के निर्माण एवं भिन्न भिन्न छन्दों, काव्यालङ्कारों के प्रयोग करने में इन्हें सहज सिद्धि प्राप्त थी। ये दोनों प्रकार की अर्थात् गद्य तथा पद्य रचना सहज रूप से कर सकते थे । इनकी रचनाओं की प्रभावकता का सामान्य रव्याल तो इसी बात से आ जाता है कि विक्रम की बारहवीं शताब्दी में विरचित एक वादस्थल में प्रस्तुत ग्रन्थकार द्वारा विरचित मूलशुद्धिप्रकरणविवरणगत नम्मयासंदरिकहा का उल्लेख प्राप्त होता है।
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________
HTTP
उपयुक्त प्रतियों का परिचय
इस ग्रन्थ के संशोधन-सम्पादन के लिए मैंने कुल चार प्रतियों का आदर्श रूप में उपयोग किया है। इनमें से तीन प्रतियां ताड़पत्रों पर और एक प्रति कागदों पर लिखी गई हैं। का० संज्ञक कागद की प्रति तथा पा० एवं त्रु० संज्ञक ताड़पत्रीय प्रतियां पाटणनगरस्थित श्री हेमचन्द्राचार्य जैन ज्ञानमन्दिर में सुरक्षित हैं। जे० संज्ञक ताड़पत्रीय प्रति जैसलमेरदुर्गस्थित श्री जिनभद्रसूरि जैन ज्ञान भंडार में सुरक्षित है।
4
930000540130
लिपि, एवं पाठ आदि के अध्ययन से कहा जा सकाता है कि त्रु० संज्ञक प्रति प्रयुक्त आदर्श प्रतियों में से अधिक प्राचीन है। यह प्रति कर्मठ कार्यकर्ता श्रीमान् चिमनलाल डाह्याभाई दलाल द्वारा लिखित पत्तनस्थप्राच्यजैनभाण्डागारीयग्रन्थसूचि भाग प्रथम तैयार करते समय तक तथा संयुक्तरूप से कार्य करने वाले अनेकों ज्ञान भण्डारों के समुद्धारक श्रुतस्थविर मुनिराज श्री चतुरविजयजी महाराज (गुरुजी महराज) एवं आगमप्रभाकर मुनिराज श्री पुण्यविजयजी महाराज द्वारा अत्यंत परिश्रम से किए गए पाटणनगर के अन्यान्य ज्ञानभंडारों के समुद्धार काल तक सुवाच्य रूप से सुरक्षित थी । परन्तु तत्पश्चात् सम्भवत: व्यस्थापकों की असावधानी और अव्यवस्था के कारण आर्द्र वायु या जल के संयोग से इस प्रति के सब पत्र जुडकर काष्ठपट्टीसम बन गए । मैंने आधुनिकतम वैज्ञानिक पद्धति से अहमदाबादनगर में इसे खुलवाया भी, मगर प्रति के बहुत सारे पत्र चिपके ही रहे, जो खुले भी तो छोटे बड़े पत्रखण्डों के रूप में खुले । इस कारण से पत्रखण्डों में लिखित पाठों का सम्बन्ध पकड़ पाना कठिन था। फिर भी मैनें यथाशक्य इस प्रति के पाठों से मुद्रित वाचना के पाठों को मिलाया है और कहीं कहीं तो इस प्रति के पाठ मैंने मूलवाचना में भी स्विकार किए हैं।
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________
यदि मुझे यह प्रति पूर्ण और खुली हुई प्राप्त होती तो मैं प्रतिलिपि इसी प्रति के अनुसार करता । इस प्रति के अन्त में विद्यमान ३७ श्लोक प्रमाण प्रशस्ति की प्रतिलिपि श्रीमान् चिमनलाल डाह्याभाई द्वारा मुद्रापित उपरिलिखित सूचिपत्र पृ० २२४-२२७ में छपी है। प्रशास्ति में लिखित पाठसंवत्सरे नग-भुजार्कमिते नभस्ये मासे पुरेऽणहिलपाटकनामधेये । सुश्रावके कुमरपालनृपे च राज्यं कुर्वत्यलिख्यत सुपुस्तकमेतदंग ! ॥
से यह कहा जा सकता है कि यह प्रति विक्रम संवत् १२२८ में भाद्रपद मास में अणहिल्लपुर (पाटण) में परमार्हत् सुश्रावक कुमारपाल महाराजा के राज्यकाल में लिखी गई थी।
पा० संज्ञक प्रति पूर्ण एवं श्रेष्ठ स्थिति में है। इसके प्रथम पत्र पर परमात्मा श्री शान्तिनाथभगवान की प्रतिकृति एवं अन्तिम पत्र पर सुन्दर डिजाइनें भी हैं। इस प्रति की लिपि आकर्षक एवं सुवाच्य है। यह शुद्धप्राय: प्रति है। मैंने मुद्रण के लिए प्रस्तुत ग्रन्थ की साद्योपान्त प्रतिलिपि इसी प्रति से की है। अत: प्रस्तुत ग्रन्थ में य, त, द, प, आदि व्यञ्जनों और अ, इ, उ, आदि स्वरों के शब्द प्रयोग इसी प्रति के अनुसार हैं।
जे० संज्ञक ताड़पत्रीय मूल प्रति मैं प्राप्त नहीं कर सका । इस प्रति की माइक्रो फिल्म की एलार्जमेन्ट पूर्वक फोटो कोपी मुझे दानवीर, श्रुतप्रेमी श्रीमान् प्रतापभाई भोगीभाई जी ने श्रुतस्थविर दर्शनप्रभावक प्रवर्तक मुनिराज श्री जंबूविजयजी महाराज साहेब के सौजन्य से करवा कर दी थी। इस प्रति की लिपि भी सुवाच्य है। इसके पाठ अधिकतर पा० संज्ञक प्रति के अनुसार ही हैं । खो
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________
जाने या नष्ट हो जाने के कारण दो पत्रों की प्रतिलिपि अन्य लिपिक के द्वारा की गई है।
का० संज्ञक प्रति कागद पर लिखी गई है। लिपिक की असावधानी से या प्रतिलिपि के लिए प्रयुक्त आदर्श प्रति के पाठों के कारण कितने स्थानों पर पाठ छुट गए हैं तो कितने स्थानों पर एक ही पाठ दो दो बार लिखा गया है। इस प्रति के पाठों में स्वरों के स्थान पर ककार, यकार, तकार आदि व्यञ्जनों के प्रयोग अधिक पाए जाते हैं। इस प्रति के पाठ अधिक अशुद्ध हैं, मगर कुछ स्थानों पर तो इस प्रति से ऐसे शुद्ध पाठ प्राप्त हुए हैं जो कि ताड़पत्रीय प्रतियों के पाठों की अपेक्षा भी मुझे तथा मेरे अनुभवी सहायक विद्यागुरुजी को अधिक उपादेय प्रतीत हुए। उन पाठों को मैनें मूल में स्विकारा भी है। इस प्रति के पाठों को पढ़ने से यह बात नि:सन्देह रूप से कही जा सकती है कि सिरिसंतिनाहचरियं के पाठों की एक परम्परा ऐसी भी प्रचलित थी जिसमें शब्द व्यञ्जनबहुल थे।
प्रयुक्त प्रतियों का क्रमाङ्क तथा सामान्य परिचय तत् तत् ज्ञानमन्दिरों के मुद्रित सूचिपत्र के अनुसार निम्न है।
त्रु०- गायकवाड़ी नं०- ३६८ । पेटी नं०- १८ । पत्र- ३२१ । ग्रन्थकर्ता-आचार्य श्री देवचन्द्रसूरीश्वरजी । श्लोक संख्या - १२१०० । लेखन संवत् - १२२४ । प्रति की लम्बाई चौड़ाई- ३३"x २" इंच । स्थिति- अन्तिम ३ पत्र उधई के द्वारा खाए गए हैं। प्रति त्रुटक और अतिजीर्ण है । (यह प्रति मूलत: संघवी पाड़ा ज्ञानभंडार की है। इस प्रति की प्रशस्ति के ३७ श्लोक श्रीमान् चिमनलाल डाह्याभाई दलाल द्वारा अथक प्रयास से निर्मित पत्तनस्थप्राच्यजैनभाण्डागारीयग्रन्थसूचि भाग प्रथम में लिखे गए हैं,
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________
देखें पृ० २२४-२२६ ।)
पा०- गायकवाड़ी नं०- १०६ । पत्र- ३१३ । प्रति की लम्बाई चौडाई- ३०४२॥” इंच । (यह प्रति मूलत: संघ भंडार की है।)
जे०-क्रमाङ्क- २५५ । नाम- शान्तिनाथचरित्र गाथाबद्ध । पत्र- ३९७ । भाषा- प्राकृत । कर्ता- श्रीदेवचन्द्रसूरिजी । ग्रन्थान१२१०० । रचना संवत्- ११६० । लेखन संवत्- अनुमानत: १३ वीं शताब्दी । स्थिति और लिपि-श्रेष्ठ । प्रति की लम्बाई चौडाई३०"४२।" इंच । ३७७ और ३७९ वा पत्र अन्य लेखक द्वारा लिखित है।
का०-क्रमाङ्क- १६६७ । पुस्तक नाम-शान्तिनाथचरित्र गद्य-पद्यबद्ध । पत्र - ३३० । भाषा-प्राकृत । ग्रन्थकर्ता-श्री देवचन्द्रसूरीश्वरजी । ग्रन्थान-१२१०० । रचना संवत्-११६० । लेखन संवत्-अनुमानत: १७वीं शताब्दी । स्थिति-मध्यम । लम्बाई चौड़ाई- १०x४||" इंच । विशेष-पत्र ७वां नहीं है और २४वां डबल है।
इस ग्रन्थ के अन्त में चार परिशिष्ट हैं । प्रथम परिशिष्ट में ग्रन्थ में उल्लेखप्राप्त राजाओं, रानिओं, श्रेष्ठियों, नगरों, नदियों, ग्रामों, पर्वतों, आदिके विशेष नामों का उल्लेख अकारादिक्रम से परिचय, एवं पृष्ठाङ्क सहित लिखा है। कथाओं में एक ही नाम का अनेक बार प्रयोग स्वभाविक है, अत: मैंने उन सभी पृष्ठाकों के बदले मात्र पहले १ पृष्ठाङ्क को ही सूचित किया है। वही व्यक्ति यदि उसी
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________
* नाम से राजा, चक्रवर्ती, मुनि आदि की भिन्न-भिन्न पर्यायों को पाता है तो मैंने उस नाम के लिए भिन्न भिन्न पृष्ठाकों को सूचित नहीं
किया है, बल्कि नाम के परिचय के विभाग मे उस नाम वाले पात्र की अवस्थाओं का यथाशक्य उल्लेख किया है। सन्दर्भ को देखते हुए अन्यान्य पृष्ठों पर आप वही नाम कई बार पाएंगे । यदि उसी व्यक्ति के नाम में कोई अन्तर है तो मैने वह नाम प्रथम बार प्राप्त नाम के नीचे पृष्ठाङ्क सहित सूचित किया है, जैसे-मंगलकलस, मंगलक्कलस, मंगलकुंभ आदि । एक ही नाम वाले पात्र यदि भिन्न भिन्न हैं तो उनका उल्लेख भिन्न भिन्न रूप में पृष्ठाकों के साथ किया है।
द्वितीय परिशिष्ट में 'अ' और 'आ' संज्ञक दो विभाग हैं। प्रथम विभाग में पृष्ठसंख्या के उल्लेख पूर्वक औपदेशिक पद तथा सूक्तियां हैं। द्वितीय विभाग में देवाधिदेव श्री शान्तिनाथस्वामी आदि तीर्थङ्करों एवं मुनियों के भक्तिपरक, स्वरूपबोधक गाथाएं तथा मुनिभगवन्तों के द्वारा आशिषस्वरूप उक्त 'धर्मलाभ' शब्द की अर्थसूचक अर्थात् धर्म की फलप्ररूपक गाथाएं है।
तृतीय परिशिष्ट में ग्रन्थ में उल्लेखप्राप्त 'तपों' का सविधि वर्णन है।
चतुर्थ परिशिष्ट में ग्रन्थकार आचार्य श्री जी के द्वारा प्रस्तुत ग्रन्थ में नाममात्र से उद्दिष्ट विषयों का अन्यान्य ग्रन्थों के आधार से निरूपण है। जैसे- ७२ कलाएं, १४ विद्यास्थान आदि ।
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________
कृतज्ञताभिव्यक्ति
प्रभु, आचार्य श्रीमद् देवचन्द्रसूरीश्वरजी महाराज साहेब एवं पूज्य गुरुदेव श्रीमद् विजय समुद्रसूरीश्वरजी महाराज, साहेब की परोक्ष अनन्त कृपा से तैयार हुए इस ग्रन्थ के प्रकाशन के पल में मैं धन्यता की अनुभूति के साथ कृतज्ञता अभिव्यक्त करता हूं श्रुतस्थविर दर्शनप्रभावक विद्वद्वरेण्य प्रवर्तक मुनिराज श्री जंबूविजयजी महाराज के प्रति, जिन्होंने अपने अमूल्य समय में से समय निकालकर इस ग्रन्थ की वाचना को पढ़ा तथा इस ग्रन्थ के मुद्रण तक की व्यवस्था में पूरा ध्यान दिया। मै कृतज्ञता अभिव्यक्त करता हूं प्रस्तावनालेखक विद्याव्यसंगी पंन्यासप्रवर मुनिराज श्री प्रद्युम्नविजयजी महाराज के प्रति जिन्होंने विहार एवं अन्यान्य कार्यक्रमों में अत्यन्त व्यस्त होने पर भी मेरे आग्रह से इस ग्रन्थ के लिए अभ्यासपूर्ण प्रस्तावना लिखी। मै कृतज्ञता अभिव्यक्त करता हूं अपने सहायक विद्यागुरु पण्डितप्रवर श्रीमान् अमृतभाई मोहनलालजी भोजक के प्रति, जिन्होंने अस्वस्थ होते हुए भी इस ग्रन्थ के संशोधन- सम्पादन में मुझे सभी रीति से सहयोग दिया । मै कृतज्ञता व्यक्त करता हूं प्रत्यक्ष और परोक्ष रूप से सहयोग देने वाले अन्यान्य साधुओं एवं विद्वज्जनों के प्रति जिनके प्रोत्साहन तथा सहयोग से यह ग्रन्थ इस रीति से तैयार कर सका । इस पल साधुवाद देता हूं सेवाभावी शिष्य मुनिराज श्री धर्मरत्नविजयजी महाराज को जिसने स्वयं के अध्ययनादि कार्यों को गौण करके सेवादि करते हुए मुझे इस कार्य में सभी रीति से सहयोग दिया । साधुवाद देता हूं पाटणनगर स्थित श्री हेमचन्द्राचार्य जैन ज्ञानमन्दिर के व्यवस्थापकों को, जिन्होंने संशोधन-सम्पादन कार्य के लिए मुझे प्रतियों की सुविधा उपलब्ध करवाई । साधुवाद देता हूं दिल्लीनगर स्थित बी. ओल. इंस्टीट्यूट अर्थात् भोगीलाल हरचंद संस्थान के व्यवस्थापकों को जिन्होंने इस ग्रन्थ के मुद्रणकार्य में सम्पूर्ण अर्थ सहयोग दिया ।
३४
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________
अन्तिम निवेदन
सावधानी रखने पर भी प्रस्तुत ग्रन्थ की समग्र वाचना तैयार करने एवं प्रूफ देखने आदि कार्य में छद्यस्थता, अज्ञानता, प्रमादादि दोषों के कारण यदि ग्रन्थकार पूज्य आचार्य श्री जी के आशयविरुद्ध तथा शब्द, अर्थ या तदुभय की संगतिविरुद्ध कोई कार्य हुआ हो तो मैं तत्सम्बन्धी मन, वचन काया से 'मिच्छा मि दुक्कड़म्' चाहता हूं, और पाठक जनों से विनम्र निवेदन करता हूं कि वे मुद्रित ग्रन्थगत गल्तियां मुझे अवश्य सूचित करें।
अन्त में माता अचिरादेवीजी के गर्भ में अवतरित होते ही नगरी में प्रसृत अशिवको शान्त करने के कारण शान्ति नाम पाने वाले, शान्ति के कर्ता, वर्तमान चौबीसी में सोलहवें तीर्थंकर परमात्मा श्री शान्तिनाथस्वामीजी से जगत् में फैले सभी प्रकार के अशिवों की शांति के लिए प्रार्थना करता हुआ और ग्रन्थकार आचार्य श्री जी के द्वारा जयवाद स्वरूप रची गईं इन गाथाओं को गाता हुआ
विरमामि।
परिहरियसुदारो वज्जियासेसखारो धरियवयसुभारो दुक्खलक्खोहदारो। तवसिरिवरहारो दोसचोरिक्कचारो चरणधणअपारो अंतरंगारिमारो ।। कयपवरविहारो चत्तसव्वाणयारो पणमिरसुरवारो मोहवल्लीकुठारो। दुहदवजलधारो केवलण्णाणफारो कयबहुअणगारो भव्वलोओवयारो।।
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिवमयसुवियारो पावपंकावहारो पयडियसिवपारो दिण्णसग्गप्पयारो । भवजलणिहितारो संति-सोक्खेक्ककारो जयउ तिजगसारो संतिणाहो सुतारो ।।
॥ इति शुभम् ।।
पञ्जाबकेशरी युगदर्शी जैनाचार्य श्रीमद् विजयवल्लभ सूरीश्वरजी महाराज के पट्टधर प्रशान्त-तपोमूर्ति जिनशासनरत्न आचार्य श्रीमद् विजयसमद्रसूरीश्वरजी महाराज का चरणरेणु शिष्य मुनि धर्मधुरन्धर विजय
श्री आत्म-वल्लभ-समुद्रविहार, पाली (राजस्थान) * तिथि- ज्येष्ठशुक्ला चतुर्दशी। रविवार । दिनाङ्क १४-६-१९९२ ।
आचार्य श्रीमद् विजयसमुद्रसूरीश्वर जी महाराज का जन्मशताब्दी समारोह ।
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________
अनुक्रमणिका
*******************
प्रकाशकीय गंथसमप्पणं प्रस्तावना संपादकीय सिरिसंतिनाहचरियं
मंगलाचरणं पुव्वकइवंदणा सुजणदुज्जणविवेगो य सिरिसंतिनाहस्स संखेवओदुवालसभववण्णणं पढम बितिय तइय भवग्गहणाई
पढमभववण्णणे कविलकहाणयं विज्जाहरस्स आगमणं इंदुसेण बिंदुसेणाणं पुव्वभववण्णणं
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________
मुणिदेसणा मंगलकलसकहाणयं मंगलकलसस्स पुव्वभववण्णणं इंदुसेण बिंदुसेणाणं पुव्वभववण्णणं इंदुसेण बिंदुसेणाणं पच्छायावो
इंदुसेण बिंदुसेणाणं पव्वज्जामोक्खगमणं य चउत्थ-पंचम भवग्गहणाई
असणिघोसाईणं पुव्वभववण्णणं मच्छोयरकहाणयं
मच्छोयरस्स पुव्वभववण्णणं छट्ठ-सत्तमभवग्गहणाई
मुणिदेसणा मित्ताणंदाईणं कहाणयं
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________
**********
*****
नागभस्स कहाण
असोगसिरीए पुव्वभववण्णणं मायंदिदारयाणं कहाणयं कणयसिरीए पुव्वजम्मवृत्तंतं नरसिंघकुमरस्स कहाणयं कणयसिरीए संजमग्गहणं अट्टम नवमभवग्गहणाई
तित्थयरदेसणा
अमयंबनिवस्स कहाणयं
फुलबडुयस्स कहाण पक्खिणराहिवस्स कहाणय
देवरायाईणं भाऊणं कहाणयं उज्झियाईणं चउण्हं सुण्हाणं बुद्धिपरिक्खणं
४५
२०२
२३२
२४६
२७५
२८१
३११
३२७
३३५
३३८
३६६
३७३
३८४
३८६
xxxxxxxxxxxxxxxxxxx
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________
चउण्डं सुण्हाणं बुद्धिपरीक्खणं दसमेक्कारसभवग्गहणाई
जुझंताणं तंबचूडाणं पुव्वभववण्णणं जुझंताणं तंबचूडाणं विज्जाहराहिट्ठियया चंदतिलयसूरतिलयाण पुव्वभववण्णणं चंदतिलयसूरतिलयाण भविस्सवण्णणं सीहरायरायवुत्तंतं सीहरहरण्णो वुत्तंतं सीहरहरण्णो पुव्वभववुत्तंतं दुहं पक्खीणं वेरसंबंधवण्णणं देववुत्तंतं दुण्हं पक्खीणं पत्थणा सूरस्स रायस्स कहाणयं
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________
५२९ ५७६ ५७७
ک
ک
ک
बारसमं भवग्गहणं सिरिसंति जिणिंदस्स देसणा खंदिलकुलपुत्तयस्स कहाणयं गुणधम्मस्स कहाणयं सिरिसंति जिणिदस्स देसणा अग्गिसम्मस्स बंभणस्स कहाणयं गंधव्वनागदत्तस्स अक्खाणयं भाणुदत्तस्स अक्खाणयं माहवकुमारस्स अक्खाणयं सिरिसंतिजिणिदस्स देसणा धणसत्थाहस्स अक्खाणयं जमपासपाणस्स अक्खाणयं दुण्हं मित्ताणं अक्खाणयं
ک
ک
کا
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________
सच्चस्स अक्खाणयं मेरुणो गामउडस्स अक्खाणयं जिणदाससावगस्स अक्खाणयं करालपिंगस्स पुरोहियस्स अक्खाणयं सीलवईअ सीलस्स रक्खणं सीलवईअ पुन्वभववुत्तंतं सुलससावगस्स अक्खाणयं सूरिभयवंताण निव्वेयकारणं सुलससावगस्स पुव्वभववुत्तंतं कोडुंबियसयंभुदेवस्स अक्खाणयं सिरिसंतिजिणिदस्स देसणा रायजियसत्तुणो अक्खाणयं निच्चमंडियाए दीवसीहाए अक्खाणयं
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________
******************
सिरिसंतिजिणिदस्स देसणा कोडुंबिय समिद्धदत्तस्स अक्खाणयं सीहसावयस्स अक्खाणयं
वणिणो गंगदत्तस्स अक्खाणयं जिणचंद सावयस्स अक्खाणयं सिरिसंति जिणिदस्स देसणा रणो सूरपालस्स अक्खाणयं रणो सूरपालस्स पुव्वभववुत्तंतं सावगस्स सुद्दगस्स अक्खाणयं सिरिसंतिजिणिदस्स देसणा सिरिसंतिजिणिदेहि तित्थट्टवणा
पढमगणहरस्स चक्काउहमुर्णिदस्स देसणा
सिरिसंतिजिणिदस्स परिवारवण्णणं
सिरिसंतिजिणिदस्स णिव्वाणं
४९
७९४
७९४
७९९
८०२ ८०५ ८०९ ८११ ८३४
८३९ ८७४
८७५ ८७८
८८१
८८४
*******************
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिदेवचंदसूरीण पत्थणा प्रथमं परिशिष्टम् प्रशस्तिः द्वितीयं परिशिष्टम् तृतीयं परिशिष्टम् चतुर्थ परिशिष्टम् पञ्चम परिशिष्टम् सप्तम परिशिष्टम् षष्ठ परिशिष्टम् शुद्धिपत्रकम्
*******************
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
॥ श्रीसिद्धाचलतीर्थमण्डन श्रीआदिनाथस्वामिने नमः ॥
॥ श्रीधुलेवातीर्थमण्डन श्री ऋषभदेवस्वामिने नमः ॥ || श्रीजीरावलातीर्थमण्डन श्रीपार्श्वनाथस्वामिने नमः || || नमोऽत्यु णं समणस्स भगवओ महइमहावीरवद्धमाणसामिस्स || || नमोऽत्यु णं पढमाणुओगधराणं थेराणं ॥ कलिकालसव्वण्णु-आयरियभगवंतसिरिहेमचंदसूरीण गुरुदेवेहिं आयरियभदंतसिरिदेवचंदसूरीहिं विरइयं
सिरिसंतिनाहचरियं
|| नमः श्रीशान्तिनाथाय ॥
सरलंगुलिदल पडलं नहमणिकर केसरं नर-सुरालिं । तेलोक्कसिरीनिलयं जिणपहुपयपंकयं नमह ॥ १ ॥१॥ दोसासंगविमुक्कं तमरयरहियं सुवित्तमकलंकं । पयडियपउरपयत्थं णमामि णाभेयवरसूरं ॥२॥२॥ नमिरसुरा - ऽसुर-नरसिरकिरीडगुरुरयणकिरणकब्बुरियं । बहुदुरियदारुपरसुं वंदे किमजुयलं ॥३॥३॥
१. अस्माभिरस्मिन् ग्रन्थे पद्यक्रमाङ्को द्विविधः दर्शितः । प्रथमः मूलकथाऽवान्तरकथयोरनुसारेण द्वितीयस्तु यावन्ति पद्यानि तेषां सर्वेषामपेक्षया गम्यः ।।
************
मंगलाचरणं
9
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
पुवकइवंदणा सुजणदुजणविवेगो य
तेलोक्कविहियसतिं तावियवरकणयनिघससमकंतिं । महमोहविडवितिं वदामि जिणेसर संतिं ॥४॥४॥ दुव्वारमारकरिकरडवियडकुंभयडपाडणपडिटुं । तवखरणहरकरालं णमिमो गुणसूरिखरणहरं ॥५॥५॥ कविरायचक्कवट्टि बंदे सिरिइंदभूइमुणिनाहं । जस जले तेल्लं पिव वाणी सव्वत्थ वित्थरइ ॥६॥६॥ वंदामि भद्दबाहुं जेण य अइरसियबहुकहाकलियं । रइयं सवायलक्खं चरियं वसुदेवरायस्स ॥७॥७॥
वंदे सिरिहरिभदं सूरि विउसयणणिग्गयपयावं । जेण य कहापबंधो समराइच्चो विणिम्मविओ ॥८॥८॥ ॐ दैक्खिन्नइंधसूरिं नमामि वरवण्णभासिया सगुणा । कुवलयमाल ब्व सुहा कुवलयमालाकहा जस्स ॥९॥९॥ ॐ पणमामि सिद्धसूरिं महामतिं जेण सव्वजीवाण । पञ्चक्खं पिव रइयं भवस्सरूवं कहाबंधे ॥१०॥१०॥
अण्णे वि एवमाई जयंतु सव्वे वि जे पहाणकई । णामग्गहणेण वि जाण होइ अम्हारिसो पयडों ॥११॥११॥ कह सुयणो वण्णिज्जउ जो पेच्छंतो वि मंगुलं कव्वं । निययसहावेण चिय न जंपए तग्गय दोसं ॥१२॥१२॥ पत्थुयपबंधसमए वण्णिजइ कह णु दुजणो एत्थं ?। वण्णिजंतो वि न जो दुजणपयई परिचयइ ॥१३॥१३॥ १. मयमोह पा०।। २. 'श्रीगुणसेनसूरिसिंहम्' इत्यर्थः।। ३. 'दाक्षिण्यचिहरिम् उद्योतनसूरिम्' इत्यर्थः ।। ४. श्री सिद्धर्षि नामसूरिम्, इत्यर्थः ।। ५. 'उपमितिभवप्रपञ्चाकथानाम्नि' ग्रन्थे इत्यर्थः ।। ६. पा०प्रतावत्र प्रतिशोधकेन गाथाद्वयं लिखितमस्ति । तन्मध्यात् प्रथमगावाप्रमाणः प्रतेः पत्राशस्त्रुटितः, सरस्वती प्रार्थनारूपा द्वितीया गाथा उपलभ्यते, सा चेयम् - 'कुंदेदुज्जलवण्णा जिणिंदवयणारविंदसंभूया । वसउ वयणे इयाणिं अम्हाण सरस्सई देवी' ||२|| यद्यपि गाथाद्वयस्यास्य स्थानं शोधकेन न निर्दिष्टम्, तथाऽपि एकादशगाथानन्तर सम्भाव्यते तत् । जे० का० प्रत्योरिद गाथाद्वयं नास्त्यतः सम्भाव्यते यदेतद् ग्रन्थकारकृतं नाऽपि भवेत् ।।
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
एवं कयप्पणामो उग्घाइयघोरविग्घसंघाओ । सिरिसंतिनाहचरियं संतिकरं वण्णइस्सामि ॥ १४ ॥ १४ ॥ पंडिञ्चपडणत्थं ण चेव एयं अहं पवक्खामि । किंतु जिणणाहसंकहभत्तीए परव्वसत्तणओ ॥१५॥१५॥ धम्मोव सणत्थं च किंचि भव्वाण तह य संघस्स । संतिनिमित्तं च इमं पारद्धं मंदमइणा वि ॥ १६ ॥१६॥ जह भर पुच्छिणं कहियं सिरिउसंभसामिणा एयं । तत्तो कमेण कहियं जिणेहिं अन्नेहिं वि जहेव ॥१७॥१७॥ गोतममाईहिं तहा कहियं भव्वाणऽणुग्गहट्ठाए । तह किंचि अहं पि इमं वोच्छामि सुयाणुसारेण ॥१८॥१८॥ सिरिसेणनिवो भंगवं तब्भज्ञ्जं अणि (जहिणं) दिया गणहरिंदो । मिहुणो मिहुणी बीए, सोहम्मे सुरवरा तइ ॥ १९ ॥१९॥ णि अमियतेय-सिरिविजय दो वि अवरोप्परं भगिणिणाहा । जाया भवे चउत्थे, पंचमए पाणए देवा ॥ २०॥२०॥ अवराइयबलदेवो अणतविरिओ य केसवो छट्टे । अच्चुयइंदो भगवं इयरो णरयम्मि पढमम्मि ॥ २१ ॥ २१ ॥ उव्वट्टिऊण य तओ विजाहररायमेहणाओ त्ति । तत्तो अच्चुयकप्पे इंदसमाणो सुरो जाओ ||२२||२२|| वज्जाउहचक्कहरो तस्सुयसहसाउहो य अटुमए । णवमभवम्मि य दोन्नि वि देवा गेवेजुंगा जाया ॥२३॥२३॥ मेहर-दढरहा विजाया सावक्कभायरो दसमे । एक्कारसमे दोन्नि वि सव्वटुसुरा समुप्पन्ना ॥ २४ ॥ २४ ॥ सिरिसंतिजिणो भगवं चक्काउहगणहरो ये तप्पुत्तो । बारसमे इय जिण गणहराण संखेवओ चरियं ॥ २५॥२५॥ किंचि विसेसेण पुणो सुयाणुसारेण संतिकरमेयं । चरियं सुणंतु भव्वा ! साहेमि अहं ससत्तीए ॥ २६ ॥२६॥ १. 'सहसा° का० ।। २. भयवं पा० ॥। ३. ज अनिंदिता जे० का० ॥। ४. जगे का० ॥ ५. य जियपुत्तो जे० ॥
20502020202050205
सिरिसंति
नाहस्स संखेवओ
दुवालसभववण्णणं
३
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________
पढम-बितियतइयभवग्गहणाई
सिरिसंति
[ सिरिसंतिनाहचरिए पढम-बितिय-तइयभवग्गहणाइं ] नाहचरिए
“अत्थित्थ जंबदीवो दीवो दीवोदहीण मज्झम्मि । अच्छेरयसयकलिओ अवटुिओ सासयसरूवो ॥१॥२७॥
जो य महासूरो व्व सुवित्तो, महाराओ व्व वरविजयसमद्धासिओ, महामुणि व्य पव्ययाणुगओ, महाहारो व्य बहुसरियालंकिओ, महावीवाहो व्व वरवेइसोहिओ, महाधणवइकरो व्व समुद्दावेढिओ, महागुरु व्व बिबुहसयसमन्निओ। ५ * तत्थऽस्थि भरहखेत्तं छक्खंड खंडचंदसंडाणं । णियसोहागुणकलियं सुरिद्धिभरभारियावयवं ॥२॥२८॥
जं च सूरनरसरीर व वणराइविराइय, महावक्खाणियसंभाजाणं व सुवियड्ढविजाहरालंकिय, पव्वयाऽरण्णं व सुरसगंगोवंसोहिय, जंबुद्दीवरतं व सिंधुसमद्धासियं । तत्थ य मज्झिमखंडे वरणयर अत्थि दसदिसिपयासं । रयणउर नामेणं रिद्धीए तियसणयर व ॥३॥२९॥
जं च-जिणदरिसणं व णेगम-संगह-ववहारसमन्नियं वरायार च, संखदरिसणं व पयइसमन्नियं पहाणपुरि- १० • सोववण्णं च, बुद्धदरिसणं वे सुगयाहिट्ठियं वाइविभूसियं च, वइसेसियदरिसणं व दव्व-गुण-कम्म-सामन्न-विसेस
१. अत्थेत्थ जे० का० ।। २. हासूर व्व पाः ।। ३. सहाा जे० का० ।। ४. सुवेयद का० विना ।। ५. वसोभियं पा० विना ।। ६. व महासत्ताहिद्वितं जे०।। ७. वाइभू° पा० ।।
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________
पढम-बितियतइयभवग्गहणाई
सिरिसंति- समवायसरूवं रक्खोवसोहियं च, नइयाइयदरिसणं व सिवाणुगय नायसंगयं च, भट्टदरिसणं व मीमंसाकुसलं वरासम नाहचरिए च, बहस्सइदरिसण व गुरुगुणसलाहापर परलोयतत्तिविमुहं च ।
त पालइ वरणयर राया रिउकरडिकरडखरणहरो । पणमंतभूरिसामंतमउलिसम्मिलियपयकमलो ॥४॥३०॥ gणामेण सिरिसेणो उदिण्णहय-हत्थि-जोह-रहसेणो । उत्तुंगधवललेणो तुरयखुरक्खणियमहिरेणो ॥५॥३१॥
जो य महिहरो व्व सुंवंसो, वरोज्झाओ व्व सुकलत्तो, अब्भसियकलासत्थपुरिसो व्य सुविग्गहो, मत्तगयवइ व्य ५ सुदाणो, णीरोयपुरिसो व्य सुकरणो, महाधणुद्धरो व्व सुधम्मो त्ति । तस्स य दो भजाओ विसिटुरूवाओ गुणसमग्गाओ । सोहग्गगव्वियाओ उत्तमसीलव्वयधरीओ ॥६॥३२॥ पइणो अणुरत्ताओ अहिणंदिय-सीहणंदियक्खाओ । उचियकरणुज्जयाओ समत्थअवरोहपवराओ ॥७॥३३॥
जाओ य हंसीओ व्व विसुद्धोभयपक्खाओ, वेयवईओ व्व सुचरणाओ, जच्चसारियाओ व्व सुवयणाओ, पहाणकोइलाओ व्य सुकलाओ त्ति ।
906 तत्थ य अभिणंदियाए जम्मतरोवचियविसुद्धपुण्णसंभारोवणीयपंचप्पयाराऽणिंदियविसयसुहमणहवंतीए वच्चए कालो ।
अन्नया य णियकंतिदित्तिपसरुज्जोवियभूमंडलं सयलजणनयण-मणणिव्युइकरं ससि-सूरजुयलमुच्छंगगयं सुमिणे १. सुखंधो पा० ।। २. °णुयाओ पा० ।। ३. जुवल जे० का०।।
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________
पढम-बितिय
भवग्गहणाई
सिरिसंति- पडिबुद्धा, असंभता य गया पइणो सगासं, साहिओ जहाविहिं सुमिणगो तस्स । तेणाऽवि सुविणनाहचरिए यमायण्णिऊण गुरुहरिसभरभरिजमाणमाणसेण णियमइमाहप्पेण सम्मं परिभाविऊण भणिय, जहा - 'देवि ! णियकुल
णहयलमंडणभूयं पुत्तजुयलं ते भविस्सइ'। सा य ‘एवं होउ देव-गुरुपसाएण' [त्ति?], भणिऊण गया णियवासभवणं । पसूया य कालेणं सुयजुयलं । तं च दट्टण समुद्धाइया वेयवसखलंतगइपयारा ल्हसंतउत्तरिल्ला खसंतसंजमिजंतणीवीबंधा सासभराऽऽबूरिज्जमाणहियया पियंक ग्याभिहाणा दासचेडी, पत्ता य सिरिसेणणिवसमी जोडियकरकमलमउला य विन्नवेइ, जहा'जयउ जियसयलणरवइसिरकमलोवुज्झमाणवरआणो । गुरुविरियविजियवीरो अप्पडिहयसासणो देवो ॥८॥३४॥ किंच
वड्ढसु पीईए तुम जम्हा अभिणंदिया महादेवी । णिययसमए पसूया सुयजुयलं ससि-रविसरिच्छं' ॥९॥३५॥ * तं सोऊणं राया धाराहयवरकयंबकुसुमसमं । उव्वहमाणो देहं दाउं परितोसिय तीए ॥१०॥३६॥ आणवइ मंतिवग्गं 'बद्धावणयं करेह अइरम्म' । तेहिं वि 'तह' त्ति सम्मं वयणं संपाइयं रण्णो ॥११॥३७॥
कहं च वद्धावणयं पवत्तं ? अवि य
६
१. सुमिणमा जे०। २. त्तरिजा पा० ।। ३. किंतु पा० ।।
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
सजलघणरसियसमसद्दतूराउलं तोसवसपसरणच्चंतबरपाउलं । अन्नमन्नस्स हीरतसिरवासयं, विविहकज्जेहिं धावंतबहुदासयं ॥१२॥३८॥ हरिसभरणिब्भरुब्भंतसामंतयं, हारतुट्टंतपूरतगिहअंतयं ।
तोसपुण्णच्छलोट्टंतबहुखुज्जयं, कंचुईबग्गकीरतगुरुयोज्जयं ॥ १३ ॥ ३९ ॥ विविहदीणाइदिज्जुंतवरदाणयं, सयलणियगोत्तकिज्जंतसम्माणयं ।
सव्यमुच्चंतणिवगोत्तिजणबंधयं, किं च बहुणा उ ? कयसोक्खसंबंधयं ॥ १४ ॥ ४०॥ ति । एवं च कमेण वित्ते बद्धावणयमहूसवे, पत्ते य णामकरणवासरे कंयाई कुमाराण णामाई, पढमस्स इंदुसेणो, यस बिंदु ति । वड्ढिया देहोवचएणं जाव जाया अटुबारिसिया ताव गिण्हाविया कलाओ, अवि यहकलापमुहाओ सउणरुयंताओ गणियसाराओ । बाहत्तरं कलाओ झत्ति समग्गाओ सिक्खविया ॥ १५॥४१॥ अन्ना सत्थाई समग्गविन्नाणसंपउत्ताइं । जा सिक्खिया कुमारा ता पत्ता जोव्वणभरम्मि ॥ १६ ॥ ४२ ॥ णाणाविहकीलाहिं कीलंता मुइयमाणसा जाब । चिंटुंति ताव णयरे जं संजायं तयं सुणह ॥ १७ ॥ ४३ ॥ " इह चेव भरहवासे मगहाविसयम्मि अत्थि सुपसिद्धो । धण-कण रयणसमिद्धो अयलग्गामो त्ति वरगामो ॥१॥ ४४ ॥ १. बत्ते पा० का० ॥ २. कया य कु० जे० ॥। ३. दृश्यतां चतुर्थ परिशिष्टम् ।।
पढमभववणणे कवि कहाण
७
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________
पढमभववण्णणे कविलकहाणयं
सिरिसंति- तत्थ य रिउब्वेय-जंजब्वेय-सामवेयो ऽहव्वेयपारओ सिद्धंतविसारओ सडंगवी सिक्खा-वागरण-कप्प-णिरुत्तनाहचरिए जोइस-गणियवियक्खणो मीमंसावियारेणिरओ अत्थि धरणिजढो नाम दियवरो । तस्स य णियछाय व्य
सयाऽणुवत्तिणी जसभद्दा णाम भारिया । तीसे य तेण दियवरेण सह सद्द-रूव-रस-गंध-फासलक्खणपंचप्पयाराऽणिदियविसयसुहमणुहवंतीए समुप्पन्ना कमेणं दोन्नि पुत्ता । पइटावियाई तेसिं णामाई पढमस्स णदिभूई, बीयस्स सिरिभूइ त्ति । अन्ना वि तस्स माहणस्स अत्थि कविला णाम दासचेडी, तीसे य समुप्पन्नो कविलो णाम पुत्तो । सो य अचंतमहामेहावी । इओ य सो दियवरो ते निययनंदणे अच्चायरेणं सरहस्सं वेयं पाढेइ । सो य कविलो मूणडिओ चेर्वं सब्बमवहारेइ, जाव जाओ चौद्दसविजापाणपारगो ताव य धुत्तिमाए णिग्गओ णिययगेहाओ, पक्खिविऊण य कंडे सउत्तरिजाई दोन्नि जण्णोवइयाई 'अहं पहाणबंभणो' ति भणमाणो भमइ देसंतराई । पत्तिजावए पभूयं जणं,
जाव कमेण परिभमंतो पत्तो पुव्ववण्णिए रयणपुरे णगरे । तत्थ य णियपंडिच्चेण लोयं विप्पतारयंतो समस्सिओ ॐ सच्चइणामस्स सयलणयरोवज्झायस्स । देइ पडिपुच्छाओ सव्वखंडियाणं । तओ कोऊहलिएणं उवज्झाएणं पुढो १०
अइविसमाणि रहस्साणाणि, तेणाऽवि समक्खायाणि सविसेसाणि, अवि यजंज पुच्छेइ इमो विसमपयं तं कहेइ सव्वं पि । कंठोटुविप्पमुक्कं समत्थछत्ताण पञ्चक्खं ॥२॥४५॥ १. जउव्वेय जे ।। २. “या-हब्बणवेयपारतो सद्वितंतबिसारतो खडंगवी का० ।। ३. "रणे रओ पा०॥ ४. बेयं सब्ब जे० ॥ ५. दृश्यतां चतुर्थं परिशिष्टम् ।। ६. °णपुरणगरे जे० का० ।।
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________
पढमभववण्णणे कविलकहाणयं
सिरिसंति- तो रजिएण तेणं तेसिं छत्ताण सो उवज्झाओ । सच्चइणा परिविहिओ णिचिंतो चिटुइ सयं पि ॥३॥४६॥ नाहचरिए कविलेणाऽवि विणयाइएहिं आराहिओ उवज्झाओ । तस्स य उवज्झायस्स विसिट्ठमाहणकुलुप्पन्ना अत्थि जंबुया
णाम भारिया । तीसे रूवाइगुणपगरिसा जाया सच्चभामा णाम दुहिया, अवि य
रूवेण रइसरिच्छा धम्मिट्ठा खंति-मद्दवपहाणा । लज्जालुया विणीया पत्ता णवजोव्वणे बाला ॥४॥४७॥ ॐ तं ददुमुवज्झाओ हरिसभराऽऽवूरमाणणियहियओ । कविलस्स देइ कन्नं 'बभणरयणं' ति काऊणं ॥५॥४८॥
तओ गणिऊण लग्ग समत्थसामग्गीए गिण्हाविओ तीसे पाणिं । कविलो भुंजए उदारभोए । जाओ गोरविओ णींसेसणयरस्स, पंडियकहासु सो चेव णिदरिसणं कीरइ, तओ देंति लोया नाणाविहाई दाणाई । एवं च वित्थरिओ महारिद्धिसमुदयभरेणं । एवं वचंते काले समागया पाउससिरी । जा यबहुलोयमणोहररूबकरा, घणतुंगपंयोहरभारधरा । चलसुद्धबलाहयहासपरा, रडियुत्भडददुरकामिनरा ॥६॥४९॥ अइतेयतडिल्लयआहरणा, महुरारवगज्जियगीयसणा । दढगोवियभक्खरजाररया, कयनदृसिहंडिसिरोयचया ॥७॥५०॥ १०॥ सुसुयंधकयंबपरायवहा, विडकोडिवियारणमोयसहा । इय रूवविलासलसक्कवडा, भुवणम्मि विरायइ णं कुलडा ॥८॥५१॥
एवंविहाए य पयट्टाए पाउससिरीए अन्नया कयाइ सो कविलो रयणीए पेच्छणयदरिसणत्थं गओ, महइं च वेलं १. णिचंतो जे० विना ।। २. असेस जे० ।। ३. "पओह पा० ।।
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________
पढमभववण्णणे कविलकहाणयं
सिरिसंति- गमेऊणं पडिणियत्तो, अवंतरे य वरिसिउं पयत्तो, अवि यनाहचरिए अंइणिभरगरुयाऽऽसारधारतिम्मंतमहियलाऽऽभोओ । अंधारियदिसिविवरो धावंतणिलुक्कबहुलोओ ॥९॥५२॥
एयारिसम्मि समए सो कविलो णटुलोयसंचारं । नाऊण रायमग्गं पिंडीकाऊण वत्थाई ॥१०॥५३॥ कक्खाए छोणं वेयं काऊण जाइ गेहम्मि । परिहित्तु दारदेसे संपत्तो गेहमज्झम्मि ॥११॥५४॥
तं च दटुण सा सच्चभामा 'तिम्मियवत्थं' ति काऊण उवट्ठिया अण्णवत्थाणि घेत्तूण । तओ कविलेण भणिया-५ 'चिटुंतु एयाणि, मम विजापहावेण ण तिम्मति वत्थाणि' । तओ तीए णिरूवियं तयभिमुह, दिटुं च तीए तस्स सरीरं जलोल्लं, ण य वत्थाणि । चिंतियं च तीए "जइ विजापहावो होतो तो सरीरं पि ण तिम्मतं, ता णूणं विवत्थो एस
आगओ । एवं च कुणंतो ण कुलीणो हवइ, णूणं कन्नाहाडियविजो कोइ अकुलीणो भविस्सइ" त्ति मन्नती जाया * मंदरागा । एत्थंतरम्मि य सो धरणिजढमाहणो विभवक्खीणो जाओ । तं च कविलं दव्यवंत नाऊण नियसमुद्धरणत्थं
तस्स पाहुणो आगओ । कया य ण्हाणाइया सव्वा सामग्गी, भोयणवेलाए य भणिय कविलेण- 'मम सरीरकारणं १० किंचि, ता तायस्स विभिन्नं भोयणभूमिं सजेहि' । तओ तं पिया-पुत्तविरुद्धं समायार दगुण जाया तीए महल्लयरी आसंका । एगते य विणएण बंभहच्चासवहसावियं काऊण पुट्ठो तीए धरणिजढो, जहा–'ताय ! किं तुम्ह एस पुत्तो १. अइणिव्वर जे० ।। २. कण्हा का० ।। ३. "हुणो गओ जे० ।।
१०
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
कुलुग्गओ, अन्नो वा कोइ ?' तओ तेण 'सवहसाविओ' त्ति काऊण सव्वं सच्चमक्खायं । विसज्जिओ धरणिजढो कविलेण गओ णियणयरं । तम्मि य गए सा सच्चभामा उवद्विया सिरिसेणणिवसमीवे विण्णवेइ, जहा'देव ! तुमं पयपालो, पंचमओ तह य लोगपालो त्ति । दीणाईण य उवरिं अवियप्पं कुणसि कारुण्णं ॥ १३ ॥ ५५ ॥ एसो उ सामि ! कविलो अकुलीणो कह वि मज्झ भत्तारो । दिव्ववसेणं जाओ मैंल्लावसु ता इमाओ ममं ॥ १४ ॥ ५६॥ जेणं करेमि धम्मं एवंविहविविहकम्मणिद्दलणं । जेण विडंबणमेयं लहामि नो अण्णजम्मे वि' ||१५|| ५७॥
तओ सिरिसेण नरवइणा हक्कारावेऊण भणिओ कविलो, जहा- 'भद्द ! विसज्जेहि एयं, करेउ धम्ममेसा,' जओ“धम्मो कप्पमो लोए, धम्मो कामघडो वरो । धम्मो कामदुहा घेणू, धम्मो चिंतामणी परो ॥ १६ ॥ ५८ ॥ धम्मो दुक्खोहकाणं दाहदावाणलोवमो । धम्मो सिव- सग्गमग्गम्मि पहाणो सिग्घसंदणो ॥ १७ ॥५९॥ ता महाणुभाव ! विसज्जेहि एयं, किमणेणं अणुरायवियलेणं विडंबणासारेणं विसयसुहेणं ?' कविलेण भणियं - 'देव ! एवमेयं, किंतु न सक्केमि एईए विणा पाणधारणं काउं' । तओ राइणा णिरूवियं वयणं सच्चभामाए । तीए भणियं'देव ! जइ ण विसजिस्सह तओ हं 'जल-जलणाइप ओगेण' पाणे परिचइस्सं' । तओ नरनाहेण भणिओ कविलो, जहा'चिटुउ एसा मम गिहे चेव कइवयदिणाणि, मा जीवियं इस्सइ' । कविलेण भणियं 'देव ! एवं होउ' ।
१. मेल्हावसु का० ॥
-
पढमभववणणे कविल कहाण
११
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
तओ राइणा ऽविया देविसमीवे । विविहतवचरणनिरयाए य जाव गच्छंति कइ वि वासरा ताव य कोसंबीपुराहिवेण पढमभववण्ण पणमंताऽणेयमहंतसामंतमउडमणिमसिणीकयपायपंकएणं बलाभिहाणेण रण्णा सिरिमइदेविकुक्खिसमुत्भवा सिरि- कविलकहाणर कंताभिहाणा णियधूया उम्मत्तंजोब्बणे वट्टमाणी सिरिसेणपुत्तस्स इंदुसेणस्स सयंवरा पेसिया । तीए य समं समागया अणंतमई णाम गणिया । सा य.रूव-जोव्बण-सोहग्गोहामियबहुविलया दिवा इंदसेण-बिंदसेणेहिं दोहिं वि णिवसुएहिं । तीए कज्जे 'एसा मम, एसा मम' ति भणमाणा दो वि आरण्णयमत्तमहामयगल व्व सण्णद्धबद्ध कवया देवरमणाभिहाणे उजाणे जुझंति, ते य जुझंते दगुणं चिंतियं नरेसरेण, अवि य"हा हा अहो ! अकजं जं एए दो वि मज्झ वरपुत्ता । जुज्झंति इमीए कए कुल-सीलाई परिचइय" ॥१॥६०॥ सो वि य सिरिसेणणिवो जिणवरवयणेण भाविओ किंचि । उवसंतकोह-माणो पसंतचित्तो महासत्तो ॥२॥६१॥ तेसिं जुज्झंताणं कह वि न सक्केइ वारणं काउं । खंतिक्खमो महप्पा जम्हा ण य जंपए कड़यं ॥३॥२॥ तओ तेण राइणा आलोचियं सह देवीहिं, जहा- 'एत्थऽत्थे इमं पत्तकालं जं तालपुडविसभावियं पहाणपउम- १०१ मग्याइऊण परलोगगमणं' ति । तं च तहेव काऊण गओ पंचत्तं सह देवीहिं । सच्चभामाए वि तमवलोइऊण कविलभयाओ कयं तेणेव विहिणा पाणोवक्कमणं । अइमिउसहावयाए चत्तारि वि मरिऊण उववन्नाई इहेव जंबुद्दीवे दीवे १. "तजुब्ब का० ।। २. नरीस जे० का० ।।
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंति- नाहचरिए
विज्जाहरस्स आगमणं
उत्तरकुराए तिपलिओवमाणि तिगव्बूयसमूसियाणि मिहुणगाणि, सिरिसेणो अहिणंदियाजुवलयं, सीहणंदिया सच्चभामा य जुवलयं । सिरिसेणो सीहणंदिया पुरिसा, इयरा इत्थियाओ । तत्थ य कप्पतरुवरुप्पन्नपहाणपंचप्पयारविसयसुहमणुहवंताणि गमति कालं । इओ य ताण दोण्ह वि कुमाराणं जुझंताणं समागय एग विमाणं, अवि यरयणविणिम्मियसोवाणपंतियं कणयखभचेचइयं । वरफलिहरयणकयभित्तिसंचय रूवयसणाहं ॥१॥६३॥ उइंडदंडपडिबद्धविविहधयमालियाविरायंतं । मण-णयणाणंदयरं उज्जोयतं दस दिसाओ ॥२॥६४॥
तओ तस्स मज्झटुिओ अईवसुंदरावयवरूवरेहिरसरीरो एगो विजाहरो भणिउमाढत्तो- 'भो भो कुमारवरा ! मोत्तूण संगामाडोवं खणमेक्कमवहिया होऊण सुणेह मम वयणं । जओ- विसया हि विसमविसहरफडाडोयभीसणा, अग्गिचुडुलि व्य दहति अमुचंता, कालकूडविसकंदलि व्य मारति भुजंता, किंपागफलं व मुहरसिया विरसपरिणामा । ता सव्वहा न एयाण कज्जे विउंसेहिं खिज्जियव्यं । विसेसेण पुण तुभेहिं णियभगिणिकजे समाढत्तो एस समारंभो, ता किं महाणुभावा ! णियभंगिणिकज्जे जुज्झह ?' ति । एवं च णिसामिऊण पुच्छियं तेहिं, जहा- 'भो महाणुभाव ! कहमेसा 0 अम्हाण भगिणी ?' तओ भणियं विजाहरेणं - 'जइ एवं तो अवहियहियया निसामेह
१. °चुडिलि का० ।। २. "उसेण जे० का० ।। ३. °भयणिक का० ।। ४. अवहिया नि° पा० जे०।।
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________
इंदुसेण
पुवभववण्णणं
सिरिसंति- “अत्थि इहेव जंबुद्दीवे दीवे महाविदेहे खेत्ते 'सीयाए महाणदीए उत्तरेणं पुक्खलावइविजये गयणग्गलग्गमणहरनाहचरिए एगजिणभवणसमद्धासियनवकूडालंकिओ विजाहरजणनिवासटाणं अदभसरयभविटभमो कैप्पमओ विजयऽद्धसीमा
करो पणुवीसजोयणुविद्धो पन्नासवित्थडो वेयड्ढो णाम पव्वओ । तत्थ य पणवन्ननयरालंकियाए उत्तराए सेढीए + अत्थि आइच्चाभं णाम णयर, जं च
कणयविणिम्मियपायारसोहियं रयणविहियकविसीसं । उत्तुंगगोउरऽट्टालएहिं अहियं विरायतं ॥१॥६५॥ बहुपंचवन्नवररयणघडियपासायपंतिपरिकलियं । किं बहुणा भणिएणं ? पचक्खं तियसनयर व ॥२॥६६॥ तं परिपालइ राया अणेयसामंतपणयपयकमलो । दुव्यारवेरिहरिसरहसच्छहो कुंडली णाम ॥३॥६७॥ तस्स य देवी गुणगणनिज्जियसुरसुंदरी अजियसेणा । तीसे य मम पुत्तं जाणह मणिकुंडलिं नाम ॥४॥६८॥ अह अन्नया कयाई आगासगमाए पवरविजाए । भत्तिभरुद्धसियतणू णयरीए पुंडरिगिणीए ॥५॥६९॥ संपत्तो जिणवंदणहेउं, अह तत्थ अमियजसणाम । तेलोक्कमहियपायं णमिऊण जिणेसर तत्तो ॥६॥७०॥ उवविट्ठो णियाणे पारद्धा धम्मदेसणा तत्तो । जिणणाहेणं सुर-नर-तिरिक्खपरिणामिभासाए ॥७॥७१॥ अवि य
V१. सीयामहाणईउत्त त्रु० विना ।। २. रुप्पयमतो जे० का० ।। ३. °णामियाए भा त्रु०॥
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________
मुणिदेसणा
सिरिसंतिनाहचरिए
"भो भव्या ! भवभीमसागरवरे जम्माइनीरुद्धए, मोहावत्तदुरुत्तरे भयकरे कुग्गाह-णक्कुक्कड़े । दुव्यारुत्भडरोगसंगलहरी- कल्लोलमालाकुले, कामग्गिप्पसरे कसायकलुसे मजंतयाणं सया ॥१॥७२॥ गुणगणवयबद्धं धारियं धीवरेहिं, वरकलकलियाए देवयाए समेयं । पउरयरसयत्थं णेगमाहिट्ठियं च, गुरुसियवडजुत्तं जाणवत्तं व धम्म ॥२॥७३॥ मोत्तूणं णऽत्थि ताणं जिणवरकहियं सव्वसोक्खाण मूलं, दाणाईभावणंतं चउविहमणहं सव्वया सुप्पसत्थं । ५ जं भत्तीए णराणं असुर-सुरगणिंदाण वी वंदणिजं, जेऊणं भो ! पमायं परमरिउसमं तं सया आयरेह" ॥३॥७४॥
एवं च भयवया परूविए पुच्छियं मए– 'भय ! काणि पुण दाणाईणि भावणंताणि धम्मस्संगाणि ?' भयवया भणियं – 'सुणसु इमाणि' त्ति, अवि य
"दाणं ति धम्मस्स य आइमंग, सीलं बिइज्जे जिणणाहदिटुं । तइयं तवो भावणमो चउत्थं, सुणेह एयाणि विसेसओ वि ॥१॥७५॥ अवि य
१. एयाई जे० का० ।।
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________
मणिदेसणा
नाहचरिए
सिरिसंति- दाणु भूय वसिकरइ, दाणु सोहग्गु पयासइ, दाणु विग्घु निद्दलइ, दाणु जणि जसु उल्लासइ ।
दाणु सग्गु अपवग्गु देइ अन्नु वि जं जं मणि, दाणतुल्लु न हु अत्थि एत्थु तिहुयणि चिंतामणि ॥२॥७६॥ रुद्दा वि भूयणिवहा करालकरवाल-कत्तियकरग्गा । दितस्स दाणमणहं हवंति आणाकरा णिचं ॥३॥७७॥ दोहग्गिणो वि पुरिसा रूवविहूणा वि अगुणजुत्ता वि । वरदाणं वियरता भण कस्स ण वल्लहा होति ? ॥४॥७८॥ दिव्वाणि माणुसाणि य णाणारूवाणि जाणि विग्याणि । सव्वाणि वि ताणि फुड दाणाओ जति उवसामं ॥५॥७९॥ ते वण्णिजहिं बंदिणेहि सयणेहिं समणगणेहिं । जे धणु वियरहिं अप्पणउं निरु मोक्कलियकरहिं ॥६॥८॥ भोगोवभोगकलिओ अच्छरसाणिवहसंकुलो रम्मो । जहचिंतियदिन्नफलो दाणाओ लब्भए सग्गो ॥७॥८१॥ भत्तिभरणिन्भरंगो जो वरपत्तेसु वियरए दाणं । सो सासयसुहकलिय लहइ णरो झत्ति अपवग्गं ॥८॥८२॥ किं जंपिएण बहुणा? जे जे चित्तेण चिंतए जीवो । तं तं अन्नं पि फुडं पावइ वरपत्तदाणाओ॥९॥८३॥ तेलोक्के वि हु दुलह जं वत्थु, तं पि एत्थ दाणाओ । चिंतियमेत्तं लभइ तेणं चिंतामणी दाणं ॥१०॥८४॥
सीलु पवरु आभरणु, सीलु तियसाण वि दुल्लहु, सीलु रूव-गुणणिलउ, सीलु मुणिजणमणवल्लहु । * सीलु सयलअइसयसमग्गु, भवसायरविहुमु, सीलतुल्लु ण हुँ अस्थि एत्थु तिहुयणि कप्पडुमु ॥११॥८५॥
१. बंदिणिहिं जे० ।। २. तेलुक्के का० ।। ३. विजे० का० ।। ४. इत्थु काल ।।
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
के से में से भी भी में से
नाणाऽलंकारविवजिया व पुरिसा समत्थजियलोए । दढचित्तपालिएणं सीलेण अलंकरिज्जति ॥ १२ ॥ ८६ ॥ जहचिंतियसंपर्ज्जतसयलमणवंछियाण य सुराण । एक्कं चिय पर दुलहं सीलं नीसेसजयपयंडे ॥१३॥८७॥ अच्चंत कुरूवाणवि नराण रूवं वरं भवे सीलं । जह णंदिसेणसाहू देवाण वि दुल्लहो जाओ ॥ १४ ॥ ८८ ॥ गुणा सविता होंति जाव सीलं समुज्जलं । सीलम्मि खंडिए ठाणं सव्वदोसाण सो भवे ॥ १५ ॥ ८९ ॥ निक्कलंकं सुतेइल्लं सव्वकज्जपसाहगं । चिंतामणिसमं सीलं जईणं मणवल्लहं ॥ १६ ॥ ९० ॥ अइसयाणं समग्गाणं सीलं कारणमीरियं । थंभिया जेण सीलाओ दमयंतीए गयादओ ॥ १७ ॥९१॥
विद्दुसार सागराओ भवे तहा । भीमाओ भंवओ यावि तहा सीलं वियाहियं ॥ १८ ॥ ९२ ॥ 'जं जं कप्पइ चित्तम्मि जीवो कञ्जं मणिच्छियं । तं तं संपाडए सव्वं सीलं कप्पहुमो मं ॥ १९॥९३॥ तदुरियोहविणासु, तजि वरकित्तिलयावणु, तबु देविंदऽभिवंदु, तबु जि कम्मऽडुसिलाघणु ।
तबु नीसेससुहाण हेउ, तबु गुणगणवरपडु, तव परितुल्लु न अत्थि ऐत्थु तिहुयणि कामियघडु ॥ २० ॥९४॥
१. भवाओ वि तहा त्रु० ॥ २. गाथेयं जे० पा० प्रत्योर्नास्ति ॥ ३. इत्थु का० ॥
5+5+5+5+5+5+5+5+5+5
मुणिदेसणा
१७
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________
मुणिदेसणा
सिरिसंतिनाहचरिए
सव्वाणि मारीपमुहाणि जाणि द्रवाणि जीवाण भयंकराणि । भत्तीए तत्तेण तवेण णिचं खिप्पं विणासं दुरियाणि जति ॥२१॥९५॥ आयास-पायाल-वणंतराले अन्भुग्गया मंदपसप्पमाणा । कित्तीलता विद्धिमुवेइ सम्मं सित्ता तवेणं सुजलप्पहेणं ॥२२॥९६॥ जो तप्पए उग्गतवं महप्पा निस्संगचित्तो भवभीयगत्तो। सो देवलोयाहिवईहिं णिचं बंदिज्जए भत्तिभरोणएहिं ॥२३॥९७॥ जम्मंतराऽऽवज्जियदुटुकम्मपाहाणसंघायऽभिचूरणम्मि । णिम्माविओ वञ्जसिलाचएणं उग्गो तवो होइ घणो महतो ॥२४॥९८॥ संसारणिव्याणसमुद्भवाणि सोक्खाणि सव्वाणि वि सुंदराणि । जीवस्स आणंदकराणि जाणि ताणं पि हेऊ सुतवोऽणुचिण्णो ॥२५॥९९॥ जे केइ लोयम्मि गुणा पसत्था दीसंति जीवाण हिएक्ककारी ।
निस्सेसयाणं पि तवप्पहाणो डाणं भवे ताण नरो पडो व्य ॥२६॥१००॥ १. गणं नरो ताण भवे पड़ो व्य । जे० का० ।।
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
मुणिदेसणा
जहा णराणं इह कामकुंभो भवे सया कामियकज्जकारी। तहा तवो होइ मणोगयाणं सुहाण दाया खलु तप्पमाणो ॥२७॥१०१॥ भावण सुहमणकारय, भवसायरतरण, दुद्दमकरणतुरंगह भावण कयदमण ।
सुक्कझाणउप्पायग, केवलनाणकर, कामधेणु वर भावण एक्क जि होइ पर ॥२८॥१०२॥ भावणाए पयट्टाणं उम्मग्ग जाइ णो मणं । धम्मट्ठाणेसु सव्वेसुं सुहेसु संपयट्टए ॥२९॥१०३॥ संसारसायरो घोरो अपारो वि सरीरिणं । भावणं भावयताणं गोपयं पिव भासए ॥३०॥१०४॥ दुद्दमा इंदिया पंच हया उम्मग्गगामिणो । भावणाए धरिजंति मोक्खमग्गे सुहावहे ॥३१॥१०५॥ भावणाए सुहाए उ भावियाए णिरतरं । सुक्कज्झाणं समारोहे णरो कम्मक्खयंकरं ॥३२॥१०६॥ भावणं भावयंतस्स सुहाणुटुाणकारिणो । उप्पज्जए वरं नाणं लोयाऽलोयप्पयासयं ॥३३॥१०७॥ कामधेणू जहा देइ दुज्झमाणी मणिच्छियं । देवचंदेहि सूरीहिं वण्णिया भावणा तहा" ॥३४॥१०८॥
एवं मए तुज्झ चउविहं पि धम्म समक्खायमओ सुणाहि ।
आबालगोवालहियटुयाए माहप्पमेएण कहाणएणं ॥३५॥१०९॥ १. मणोमया' पा० का० ।। २. उप्पायण पा० ।। ३. मणेच्छि° पा० ॥
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंति
मंगलकलसकहाणयं
"एत्थेव जंबुदीवम्मि भारहऽद्धम्मि दक्खिणे । णयरीए अओज्झाए आसी आइजिणेसरो ॥१॥११०॥ अवंतीवद्धणो णाम तस्सुप्पन्नो सुनंदणो । तस्स णामेण संजाओ अवंतीणाम जणवओ ॥२॥१११॥ तम्मि णीसेसदेसेसु विक्खाया णायगा पुरी । उज्जेणीणाम पच्चक्खा धणयस्सेव णं पुरी ॥३॥११२॥ जा य वावी-तडागेहिं उज्जाणेहिं य मंडिया । हट्ट-प्पव-सहाईहिं आणे आणे विराइया ॥४॥११३॥ परनरालंघियाए उ सच्छभावाए सव्वया । महासइसरिच्छाए खाइयाए सुवेढिया ॥५॥११४॥ उत्तुंगेणं सुवित्तेणं परोवद्दवहारिणा । सज्जणेण व सुद्धेणं पायारेणमलंकिया ॥६॥११५॥ पालए तं पुरि राया वैरिसीहो त्ति णामओ । णिचं विक्खायकित्तीओ वेरिवारणकेसरी ॥७॥११६॥ तस्सऽत्थि सव्वभज्जाणं विसिट्ठा रूवसालिणी । सोमचंद त्ति नामेणं देवी सोहग्गसालिणी ॥८॥११७॥ इओ य अत्थि तत्थेव गोरव्यो तस्स राइणो । धणदत्तो त्ति णामेणं सेट्ठी पुण्ण-गुणालओ ॥९॥११८॥ विणीओ उवसंतप्पा धम्मिट्ठो सीलसंजुओ । जिणिंद-साहुपायाणमाराहणसमुजओ ॥१०॥११९॥ सील-सच्च-णयोवेया सुरूवा चारुभासिणी । सव्वत्थोचियकायब्वे रया अस्थि सुभारिया ॥११॥१२०॥ सच्चभाम त्ति णामेणं अवच्चपरिवज्जिया । मज्झिमम्मि वए ताव पत्ताई ताई दोन्नि वि ॥१२॥१२१॥
१. राया बइरसी का०।। २. विसिट्ठो पा०||
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंति
नाहचरिए
मंगलकलसकहाणयं
जाया एत्थंतरे चिंता तस्स सेटुिस्स पच्छिमे । बट्टते जामिणीजामे जहा "पेच्छ णिरत्थयं ॥१३॥१२२॥ एयं अम्हाण सव्यं पि दव्यं पुत्तविवजिय" । एवं चिंतापवण्णस्स वोलीणा तस्स जामिणी ॥१४॥११२३॥ उग्गए अंसुमालिम्मि जाव चिंतं न मुंचइ । महाजोगि व्य झाणत्थं सच्चभामा नियच्छिउँ ॥१५॥१२४॥ 'जंपए 'किं तुम नाह ! चिंतावन्नो व्य दीससि । वारिबंधेण बद्धो ब्व महामत्तमयंगजो ॥१६॥१२५॥ नं महारायपुत्तो व्व जहा रज्जाओ भंसिओ । नं महाजूययारो व्व लीहाछोहेण छोहिओ ॥१७॥१२६॥ नं विजाणं परिभट्ठो महाविजाहरो इव । णं परिक्खीणआउ ब्व देविंदो चिंधदंसंणो ॥१८॥१२७॥ किं व केणावि तं मुट्ठो? किं वा रण्णाऽवमाणिओ ?। किं वा परम्मुहं जायं तुज्झ अन्ज महायणं? ॥१९॥१२८॥ किं वा पल्लट्टमंगारे तुज्झ णाह ! णिहाणयं ? । किं वा वि बालिया का वि तुज्झ चित्ते चमक्का? ॥२०॥१२९॥ जइ एयं णो अणक्खेयं, तो मज्झं नाह ! सीसउ' । हसित्ता जंपए सेट्ठी, 'किं गुज्झं तुज्झ वीं पिए ! ॥२१॥१३०॥ किंतु चित्ते महादुक्खं जं तुम पुत्तवज्जिया' । तीए पयंपियं ‘णाह ! कुण धम्म जिणाहियं ॥२२॥१३१॥ पूर्व जिणिंदचंदाणं णिव्यत्तेहि य अटुहा । गुरूणं संविभागेणं पूयपावो भवाहि य ॥२३॥१३२॥
१. प्रस्तुतग्रन्थकारश्रीमद्देवचन्द्रसूरिविरचिते श्री मूलशुद्धिप्रकरणवृत्त्यन्तर्गते 'सुलसक्खाणु' नामकथानके एतत्कथानकप्रसङ्गवर्णनसाम्यं वर्तते । दृश्यतां प्राकृतग्रन्थपरि
पत्रकाशितस्य 'मूलशुद्धिप्रकरणम्' ग्रन्थस्य ४५ तम पृष्ठम् ।। २. लीहच्छोहेण का० ।। ३. °सणा पा० विना ।। ४. वि प्पिए पा०।।
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________
मंगलकलसकहाणयं
सिरिसंति- साहम्मियाण सत्तीए देहि दाणं अणेगसो । दीणा-ऽणाहाइयाणं पि करेहि उचियं तहा ॥२४॥१३३॥ नाहचरिए पोत्थयाणि पसत्थाणि लिहावेहि णिरतरं । अन्नं पि एवमाईयं कुण दव्वव्वयं पिय ! ॥२५॥१३४॥
एवमम्ह करताणं जइ होही णाह ! णंदणो । सासणस्स पहावेणं तो लटुं चेव होहिही ॥२६॥१३५॥ * अहवा न होहिही पुत्तो तो वि दव्वं नियोइयं । भविस्सइ इमं सामि ! सुटुाणम्मि मई मम' ॥२७॥१३६॥
तं सोऊणं तओ सेट्ठी हरिसुप्फुण्णमाणसो । जंपए 'साहु साहु त्ति पिए ! तुज्झ मई इमा ॥२८॥१३७॥ एवं चेव इमं कजं करिस्सामि ण संसओ' । तप्पभिई च पारद्धं तेण सव्वं जहोइयं ॥२९॥१३८॥ सद्दित्ता मालियं तेण दव्वं दिन्नं मणिच्छियं । मज्झ देजाणि पुप्फाणि णिचं तेणाऽवि मन्नियं ॥३०॥१३९॥ तओ पभायकालम्मि गिण्हित्ता वरपच्छियं । आरामे पइदिणं जाइ मा उस्सूरं भविस्सइ ॥३१॥१४०॥
एइ पुप्फाणि घेत्तूणं तत्तो घरजिणऽच्चणं । पहाणं विलेवणं चेव काउं भत्तीए सो पुणो ॥३२॥१४१॥ * पूओवगरणं घेत्तुं तओ जाइ जिणालए । णिसीहियाइयं काउं देइ तिन्नि पँयाहिणा ॥३३॥१४२॥
१. भविस्सई जे० ।। २. "सुप्फुल्लमा' का० ।। ३. देजाहि त्रु० ।। ४. तत्तो जे० का० ।। ५. मा ऊसूर जे० त्रु० ।। ६. 'क्रमशः गृह जिनगृह- पूजासम्बन्धि व्यापारनिषेधसूचक नैषेधिकीत्रिकम्' इत्यर्थः ।। ७. 'आत्मनो दक्षिणानभागे मूलबिन्धं कुर्वता यत् त्रिवार मण्डलाकारेण भ्रम्यते तत् प्रदक्षिणात्रिकम्' इत्यर्थः।।
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
मंगलकलसकहाणयं
पंचप्पयाररूवेणं महयाऽभिगमेण उ । पूयं तिहा विहेऊणं, तिहा भूमिपमजणं ॥३४॥१४३॥ तिन्नि काउं पणामे हि, तिमुद्दाहिं समाहिओ । भावेतो वंदई देवे अंवत्थातियमुत्तमं ॥३५॥१४४॥ तिदिसाणिरिक्खणं मोत्तुं जिणबिंबे दिद्धि प्राविउ । वर्णणाइतियसंजुत्तं काऊणं जिणवंदणं ॥३६॥१४५॥ पणिहाणतियं काउं सव्वं तत्तिं करेत्तु य । गुरुपासम्मि गंतूण वसहीए देइ वंदणं ॥३७॥१४६॥ पञ्चक्खाणाइपुव्वं तु सोउ वक्खाणमुत्तमं । हट्टम्मि तओ गंतु भोयणटा गिहं वए ॥३८॥१४७॥ एसणिज्जेण भत्तेण काऊणं पत्तपूरणं । पत्ताणं भुंजई पच्छा एवमन्नं पि सो करे ॥३९॥१४८॥ भत्तीए चोइया तस्स सासणाहिटुया सुरा । उवद्दवं दलेऊणं तुट्ठा पुत्तं पयच्छइ ॥४०॥१४९॥ पुण्णम्मि तम्मि गब्भम्मि उप्पन्नम्मि मणोरमं । 'सुमिणं पच्छिमे जामे सच्चभामाऽवलोयइ ॥४१॥१५०॥
&१. 'सचित्तद्रव्यपरिहार अचित्तद्रव्यस्वीकार मनः ऐकाग्य एकशाटक अञ्जलिबद्धप्रणामरूपेण पञ्चविधेन महता अभिगमेन' इत्यर्थः।। २. 'अङ्ग अग्र-भावभेदरूपा
त्रिविधां पूजाम्, अथवा पञ्चोपचार अष्टोपचार- सर्वोपचारभेदरूपा त्रिविधां पूजाम्' इत्यर्थः ।। ३. 'ईर्यापथिकी प्रतिक्रामता यत् त्रिवारं पदन्यासभूमिः प्रमृज्यते
तत् भूमिप्रमार्जनात्रिकम्' इत्यर्थः।। ४. 'अञ्जलिबन्ध- -अर्धावनत- पञ्चाङ्गरूप त्रिविध प्रणामम्' इत्यर्थः ।। ५. 'योगमुद्रा- जिनमुद्रा- मुक्ताशुक्तिरूपया त्रिविधया * मुद्रया' इत्यर्थः ।। ६. भावतो जे० विना ।। ७. 'पिण्डस्थ पदस्थ रूपातीतरूपम् अवस्थात्रिकम्' इत्यर्थः ।। ८. तिदिसिनि° पा० का० । 'ऊर्ध्वाधस्तिर्वग्रूपासु तिसृषु दिक्षु निरीक्षणम्' इत्यर्थः ।। ९. 'वर्ण-अर्थ प्रतिमादीनाम् आलम्बनरूपं वर्णादित्रिकम्' इत्यर्थः ।। १०. 'चैत्यवन्दन मुनिवन्दन प्रार्थनास्वरूप त्रिविधं प्रणिधानम्, अथवा मनो वचः कायानामेकाग्रतारूपम्, अकुशलरूपाणां निवर्तनरूपं शुभाना प्रवर्तनरूप वा त्रिविध प्रणिधानम्' इत्यर्थः।। ११. सुमिणयं पा० जे०||
२ .
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
मंगलकलसकहाणयं
पुण्णकुंभं अणेगेहिं मंगलेहिं समन्नियं । पेच्छित्ता उडिया एसा भत्तारस्स णिवेयइ ॥४२॥१५१॥ तेणावि भाणिया 'भद्दे ! णंदणो ते भविस्सइ । सव्वलोयमणाणंदकारओ गुणसंजुओ' ॥४३॥१५२॥ जंपई सा 'इमं होउ गुरु-देवाण पसायओ' । पुण्णे पसूइकालम्मि सव्वलक्खणसंजुयं ॥४४॥१५३॥ पुत्तं पसबई एसा तेएणं तडिसन्निभं । तत्तो बद्धाविओ सेट्ठी दासचेडीए वेगओ ॥४५॥१५४॥ सोउ तयंतिए सो वि तीए दाउं मणिच्छिये । बद्धावणयं महार-मं पवत्तेइ दुयं दुयं ॥४६॥१५५॥ अवि यवजिरतूरसमाउललोय लोयसमागयकयसम्मोयं । मोयसमुद्धरणच्चिरवेसं वेससमुज्जलजणकयसोहं ॥४७॥१५६॥ सोहोहामियसुंदरराय रायपसायविमोइयबंदं । बंदाघोसियजय-जयसई सद्द-फास-रस-रूव-सुगंधं ॥४८॥१५७॥ गंधगुणड्ढविलेवणसार सारसमागयअक्खयवत्तं । बत्तसुमंगलसद्दापुण्णं पुण्णपवित्तसमाणियसंघं ॥४९॥१५८॥ ति । एवं वित्तम्मि पीईए वद्धावणमहूसवे । कायव्वाइं कुणताणं संपत्ते णामवासरे ॥५०॥१५९॥ सुमिणस्साऽणुसारेणं अम्मा-पीईहि से कयं । मंगलकलसो णाम सव्वलोयसमक्खयं ॥५१॥१६॥ कमसो बद्धमाणो सो संजाओ अटुवारिसो । जाव ता पुच्छए ताय, 'पभाए कत्थ गच्छसि ?' ॥५२॥१६१॥ जपए जणओ 'पुत्त ! पुप्फाणं जामि पइदिणं' । बोल्लेइ तो इमो 'अज अहं पि तुमए समं ॥५३॥१६२॥
१. तेण वि भाणिया पा० || २. बत्तम्मि का० ।। ३. वणयम का० ।। ४, लकलसी जे० पा०।।
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________
मंगलकलसकहाणयं
सिरिसंति- आगच्छिस्सामि' तो सेट्ठी जंपए 'मा इमं कुण । मलओ दूरदेसम्मि जेण तो चिटु मंदिरे ॥५४॥१६३॥ नाहचरिए * इमो वि आगह काउं बालत्ताओ पयट्टइ । पुत्ताऽसंतोसभीएणं जणएणं न नियट्टिओ ॥५५॥१६४॥
पच्छियावग्गहत्थो सो मलए जा पहुत्तओ। ता दटुं मालिएणाऽवि पुट्ठो सेट्ठी सविम्हयं ॥५६॥१६५॥ 'सामि ! को एस बालो?' त्ति सेट्ठी जंपइ 'मे सुओ' । हरिसुप्फुण्णहियएणं मालिएण फलाणि तो ॥५७॥१६६॥ दिन्नाणि सादु-पक्काणि नारंगाईणि सत्तरं । आगया य पुणो गेहे, सेट्ठी पूएइ चेइए ॥५८॥१६७॥ बालो वि सव्वसामग्गिं मायापासाओ अप्पइ । तओ बीए दिणे तेण विण्णत्तो जणओ इमं ॥५९॥१६८॥ जहा 'हे मलए जामि तुम चिटु इहेव य' । बालस्स विणयं दटुं सेट्ठी चित्तम्मि भाविओ ॥६०॥१६९॥
जपए 'वच्छ ! तं बालो, चिटु ताव गिहटुिओ' । णिच्छएणं भणंतस्स मालिओ तो पयंपिओ ॥६१॥१७०॥ *पत्तस्स मज्झ देजाहि संपयं पुष्फसंचय' । 'आएसो' त्ति भणित्ताणं सम्मं तेण पडिच्छियं ॥६२।।१७१॥
एवं दिणे दिणे तस्स वचंतस्स जहिच्छियं । अंतरा अंतराले य सिक्खंतस्स य किंचिवि ॥६३॥१७२॥
कलाविन्नाणमाईयं तहा धम्म जिणाहिये । 'केत्तिएणाऽवि कालेणं जं जाय तं सुणेह भो ! ॥६४॥१७३॥ * “अत्थेत्थ भारहे वासे चंपा णाम महापुरी । धन्नाईरिद्धिसंबंधबंधुरा अलकोवमा ॥६५॥१७॥
१. "सुफुल्लहि° पा० ।। २.७ पा० ।। ३. भणतेणं का० ।। ४. कित्तिए त्रु० ।।
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
60075555號
णमंताऽणेयसामंतमउलिमालधियक्कमो । पालए तं पुरिं राया नामेणं सुरसुंदरी ॥ ६६ ॥ १७५ ॥ तस्स सव्वावरोहाओ सारा देवी गुणावली । अस्थि विक्खायकित्तीया णिस्सेसगुणमंदिरं ॥६७॥१७६॥ अन्नया सा णिउच्छंगे फल-फुल्लसमाउलं । दहुं कप्पलयं सुमिणे सज्झसाओ विउज्झइ ॥६८॥ १७७॥ साहेइ नियदइयस्स तोसापूरियमाणसा । तेणाऽवि जंपियं 'देवि ! धूया ते होहिई वरा ॥६९॥१७८॥ ‘एवं होउ' त्ति देवी वि जंपिउं नियवासए । जाइ पत्तम्मि कालम्मि पसूया वरबालियं ॥७०॥१७९॥ ती जम्मम्म तो राया 'निरवच्चो' त्ति कारए । वद्धावणयं महारम्मं सव्वरज्जे पहिओ ॥ ७१ ॥१८०॥ पत्ते णामदिणे णामं कयं तेलोक्कसुंदरी । सुक्कपक्खम्मि चंदस्स कल व्व परिवडूढई ॥७२॥१८१ ॥ कलाहिं सोमयाए य कंतीए लोणिमाय य । एवं कमेण वडूढंती संपत्ता जोव्वणे बरे ॥७३॥१८२॥ इडा सा सव्वदेवणं परिवारस्स य बल्लहा । जणओ वि तं नियच्छंतो न चेव परितिप्पइ ॥७४॥१८३॥ अन्नया घेत्तुमुच्छंगे सव्वालंकारभूसियं । कन्नयं चिंतए राया " अहो ! से रूवसंपदा ॥ ७५ ॥ १८४ ॥
अहो ! कुम्मुन्नया पाया, अहो ! जंघाओ सोहणा । अहो ! नियंबसोहग्गं, अहो ! मज्झं सुखामयं ॥ ७६ ॥ १८५ ॥ अहो ! नाही व गंभीरा, अहो ! तुंगा पओहरा । अहो ! बाहाजुयं रम्मं, अहो ! कंठो मणोहरो || ७७ || १८६ ॥
१. पहिडिओ पा० का० ॥
5454545030303035454545
मंगलकलसकहाणयं
२६
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________
मंगलकलसकहाणयं
सिरिसंति- अहो ! मुहं सुसोहिल्लं, अहो ! तुंगा सुनासिया । अहो ! से अच्छिविच्छोहा, अहो ! कण्णा सुसंगया ॥७८॥१८७॥ नाहचरिए अहो ! से केसपत्भारो, अहो ! सव्वं पि सोहणं । अहो ! को ईए भत्तारो कायव्यो अणुरूवओ ? ॥७९॥१८८॥
अहो ! चिंताभरो मज्झ जाओ अज अणोवमो" । एवं च चिंतइत्ताणं कन्नयं तं विसज्जिउं ॥८०॥१८९॥
जाइ अंतेउरे राया चिंताभारसमाउलो । राय चिंताउलं दटुं सव्वदेवीहिं जंपियं ॥८१॥१९०॥ * 'देव ! चिंतापिसाईए अजं घत्थ व्व दीसह' । राया पयंपई 'देवी ! सच्चमेयं न संसओ ॥८२॥१९१॥
वट्टए जोव्वणे जम्हा ईमा तेलोक्कसुंदरी' । देवीहिं जंपियं 'देव ! एसा एगेव कन्नगा ॥८३॥१९२॥
अओ विओगमेईए न सत्ता सहिउँ पिय !' । जंपियं पत्थिवेणाऽवि 'किं पयंपह एरिस ? ॥८४॥१९३॥ * कन्ना भत्तारगेहम्मि जाइ नत्थेत्थ संसओ' । ताओ जंपति 'जइ एवं तो वि एत्थेव दिजउ ॥८५॥१९४॥
सुबुद्धिमंतिपुत्तस्स, जेणागच्छइ पइदिणं । अम्हाणं देव ! पासम्मि, विओगो ण वि जायइ' ॥८६॥१९५॥ पत्थियो वि तयं सव्वं मन्निऊण सहं गओ । हक्कारित्ता महामचं सुबुद्धिं जपए इमं ॥८७॥१९६॥ जह 'भोऽमच ! मए कण्णा इमा तेलोक्कसुंदरी । 'विदिन्ना तुज्झ पुत्तस्स, पडिच्छाहि इमं लहुं' ॥८८॥१९७॥ मंती वि निययं पुत्तं नाउं तद्दोसदूसियं । जंपए 'देव ! नो जुत्तं सोऊणं पि य एरिसं ॥८९॥१९८॥ १. एसा त्रु० ॥ २. जपई पा० जे० ।। ३. जहा त्रु० ।। ४. दिन्ना य तु पा०॥
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________
'सिरिसंति
मंगलकलस
कहाणयं
जम्हा सियाल-सिंहीणं संबंधं को पसंसइ ? । तम्हा महानरिंदस्स दिजऊ कस्स वी इमा' ॥९०॥१९९॥ पुहवीसरो वितं हत्थे घेत्तूणं बोल्लए इमं । जहा 'भो ! मज्झ देहस्स सवहेणं तं सि साविओ ॥९१॥२००॥ एत्तो परं न ते किंचि एत्थऽत्थे भाणियव्वयं । मज्झाऽऽएसो इमोऽवस्सं कायव्यो णिब्बियप्पयं' ॥९२॥२०१॥ 'आएसो' त्ति भणित्ताणं सुबद्धी नियमंदिरे । जाइ चिंतासमावन्नो अच्चत्थं णियमाणसे ॥९३॥२०२॥ एगतम्मि य होऊणं उवाए परिचिंतइ । जहा “वग्य-तडीणाओ कहमेसो णित्थरिजिही ?" ॥९४॥२०३॥ एवं च चिंतयंतस्स झत्ति चित्तम्मि से ऽियं । “आराहयामि पूएउं भत्तीए कुलदेवयं" ॥९५॥२०४॥
एवं' ति निच्छयं काउं पूएउ कुलदेवयं । विन्नवइ जोडिउं हत्थे 'पसाओ देवि ! कीरउ ॥९६॥२०५॥ दसणेणं महाचिंतासमुद्दे पडियस्स मे' । एवं वोत्तुं तओ दब्भसंथारं अत्थरित्तु य ॥९७॥२०६॥ निवन्नो देविपामूले तं चेव य संरतओ। रयणीए पच्छिमे जामे मंतिभत्तीए चोइया ॥९८॥२०७।।
आगंतु जंपए देवी 'किं तए सरिया अहं ?' । मंती वि देवयं दट्ट विजुपुंजसमप्पभं ॥९९॥२०८॥ Ma 'देवि ! पच्चक्खमेवेयं तुझं मज्झ पओयणं । ता तहा कुण, जहा होइ णीरोगो झत्ति मे सुओ' ॥१००॥२०९॥
देवी पयंपई 'नेय काऊणं भद्द ! तीरइ । जम्हा निकाइयं कम्मं अवस्सं वेइयव्वयं ॥१०१॥२१०॥
२८
१. दिजउ पा० का०।।
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________
मंगलकलस
कहाणयं
सिरिसंति- मंती पयंपई 'देवि ! जइ एवं भाडएण वि । आणेहि को वि जो तस्स परिणेउ देइ कन्नयं' ॥१०२॥२११॥ नाहचरिए देवया जंपए 'भद्द ! करिस्सामि इमं अहं । असाहारणभत्तीए तुज्झ एयाए तोसिया ॥१०३॥२१२॥
किंतु बाहिं पुरीए उ थाणवालाण पासओ । सीयत्तो य परिस्संतो जो तप्पेइ सुवालओ ॥१०४॥२१३॥
सो पच्छन्नो करेऊणं आणावेयव्यओ तए' । एवं पयंपिए मंती वंदिउं तं विसज्जए ॥१०५॥२१४॥ ॐ सयं तु उटुिउँ जाइ सगेहे हहुतुटुओ । आढवइ सव्वसामगि काऊणं लग्गणिच्छयं ॥१०६॥२१५॥ * एगते थाणवालेगो हक्कारित्ताण जंपिओ । जहा 'तं बाहिरुद्देसे मे चलत्थाए चिटुसि ॥१०७॥२१६॥
ता कोई भद्द ! जो एइ तेण थामेण बालओ । सुरूवो सो तओ झत्ति पच्छन्नं आणियव्यओ' ॥१०८॥२१७॥ ॐ तेणाऽवि मंतिणो आणा सम्म संपॅडियच्छिया । देवया वि हु णाणेणं उज्जेणिं जाइ जाणिउ ॥१०९॥२१८॥
जहा मंगलकलसो सो कन्नयं परिणिस्सइ । आवेतस्स मलयाओ उप्पिं होउं पयंपइ ॥११०॥२१९॥
'एसो सो दारओ जो उ भाडएण सुकन्नयं । परिणेही, ण संदेहो' तं सोउं चिंतए इमो ॥१११॥२२०॥ *"किमेयं हत अप्पुव्यं आयासम्मि निसुव्वइ ? । होउ, तायस्स अक्खिस्स" भाविउ विसई पुरिं ॥११२॥२२१॥ ॐ गेहं गयस्स तो तस्स खित्तचित्तस्स सा वई । पम्हुटा, अन्नदियहे वि तहेव य निसामई ॥११३॥२२२॥
१. तो जे० त्रु० ।। २. पच्छन्ने जे० ।। ३. °बए जे० ।। ४, बलस्थाए का० ।। ५. पडिच्छिया जे० का० ।। ६. उपिं का विना ।।
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________
मंगलकलसकहाणयं
सिरिसंति- "हंत ! एयं तए वकं न मे तायस्स अक्खियं । अज्जं तु णिच्छएणेव कहिस्सामि विसेसओ" ॥११४॥२२३॥ नाहचरिए एवं तु चिंतयंतस्स उठ्ठिया वायमंडली । उक्खित्तो तीए सो बालो आयासेणं परिव्वए ॥११५॥२२४॥
नीओ ता जाव चपाए आसन्नं भीसणाडविं । मुक्को य तत्थ तो एसो जूहभट्ठो मिगो जहा ॥११६॥२२५॥
जोयई सवओहुत्तं अयाणतो दिसाकम । पेच्छिऊणं सर तत्थ णीरपुण्णं महालयं ॥११७॥२२६॥ * आइण्णं दुटुसत्तेहिं पाणियं पियई तहिं । भीयभीओ पकंपतो वग्घाईसावयाण उ ॥११८॥२२२७॥
तस्स पालीए पेच्छित्ता महंत वडपायवं । चिंतए "एत्थ आरोढुं वसिम जोएमि कत्थई" ॥११९॥२२८॥ जावेवं चिंतए एसो ताव अत्थंगओ रवी । असत्तो तस्स तं दुक्खं दटुणं सुयणो इव ॥१२०॥२२९॥ जाया रत्तंबरा संझा विमुक्तमकेसिया । अहवा भत्तुणो नासे होइ एवविहा वसा ॥१२१॥२३०॥ अंधयारम्मि जायम्मि दत्भसुंबं वलेत्तु सो। आरूढो वडरुक्खम्मि दिसाओ जाव जोयइ ॥१२२॥२३१॥ तावुत्तरदिसाभाए जलंत पेच्छए सिहिं । उज्जीविओ व्य उत्तरइ सुंबस्साणुसारओ ॥१२३॥२३२॥ पयट्टो उत्तरासाए भीयभीओ दुयं दुयं । सीएणं कंपमाणंगो पत्तो तं जलणंतियं ॥१२४॥२३३॥ तप्पंति जत्थ आसाणं अणेगे जामइल्लया। सीएण पीडिओ एसो जाव तत्थ समस्सिओ॥१२५॥२३४॥ १. जोयए जे० ।। २. कत्थइ जे० का० ।। ३. वया जे० ।। ४. राभाए का० विना ।। ५. तत्व का० ।।
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
ताव ते टक्कराईहिं ताडयंति सुणिद्दया । जओ एवंविहा चेव टुटुसीला हवंति ते ॥ १२६ ॥ २३५॥ ताडयंता हसता य जाव चिहुंति ते खणं । थाणवालेण मंतिस्स दिट्टो एत्थंतरम्मि सो ॥ १२७ ॥ २३६॥ तेण पुव्यणिउत्तेण वारित्ता ते तओ इमो । उ अन्नत्थ प्राणम्मि पजालित्ता हुयासणं ॥१२८॥ २३७॥ भणिओ 'तप्पाहि तं वच्छ ! एत्थ प्राणम्मि णिब्भओ' । एत्थंतरम्मि सा राई खीणपाया उबट्टइ ॥ १२९ ॥ २३८॥ आइट्टा थाणवाण तओ आसाण रक्खगा। जहाऽऽरुहह आसेसु वाहणत्थं वयामु जा ॥१३०॥२३९॥ वेगेण वाहिउं आसे जा ते जंति सुदूरओ । ताव जचतुरंगम्मि आरुहिउं तेण बालओ ॥१३१॥२४०॥ गहिओ खोलाए ढक्के मंतिणो य समप्पिओ । 'सामि ! एसो जहाऽऽइडो आणिओ दारओ मए' ॥ १३२॥२४१॥ अमच्चो वि तयं दहुं अच्चत्थं रूवरंजिओ । सत्तमे वाउखंभम्मि पच्छण्णम्मि य धारए ॥१३३॥२४२॥ हाणं विलेवणं पुप्फ-वत्था - ऽलंकारमाइयं । सयमेव करावेइ पच्चईएहिं पइदिणं ॥ १३४ ॥ २४३ ॥ सव्वं सुत्थं विऊणं जाइ दाराणि तालिउं । पल्लंकय-गवक्खेसुं णिसण्णो सो वि चिटुइ ॥ १३५ ॥ २४४॥ चिंत "कारणं किं तु जमेसो मज्झ गोरवं । एवं करेइ अचत्थं ण य देइ विणिग्गमं ॥ १३६ ॥ २४५ ॥ पुरं दे च णो एयं अहं जाणामि किंचि वि । ता पुच्छामि इमं चेव तायतुल्लं महतयं" ॥१३७॥ २४६॥ १. कोलाए त्रु० । केलाए जे० ।।
S+5+5+5+5+5+54
मंगलकलसकहाण
३१
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंति- नाहचरिए
मंगलकलसकहाणयं
अन्नदियहम्मि सो पुट्ठो 'किमेयं ताय ! पट्टणं ? । किं वा विदेसगस्साऽवि मज्झमचंतगोरवो?' ॥१३८॥२४७॥ मंतिणा जंपियं 'वच्छ ! चंपाणामेणिमा पुरी । गोरवं तु सकजेणं करेमि अहयं तुह' ॥१३९॥२४८॥ लवई तो इमो 'ताय ! किं कजं? ता कहेहि मे । मंतिणा भणियं 'वच्छ ! चिटु, ता कइ वि वासरे ॥१४०॥२४९॥ पच्छा कजं कहिस्सामि तुझं नत्थेत्थ संसओ' । 'एवं होउ' त्ति तो तेण वयणं तस्स मन्नियं ॥१४१॥२५०॥ पुणो गएहि केहि पि दिणेहिं तेण पुच्छियं । मंती ये आह 'जइ एवं, एगचित्तो सुंणेहि ता' ॥१४२॥२५१॥ कहिऊण पुव्ववुत्तंत मंती जंपइ सायरं । 'रायकन्नं विवाहेउं मम पुत्तस्स देहि ता' ॥१४३॥२५२॥ भणई मंगलॅक्कलसो 'किमयं ताय ! जुज्जइ । इहलोय-परत्तेसु विरुद्धं तुह जंपियं ?' ॥१४४॥२५३॥ मंती वि आह 'जइ एवं नो करिस्ससि तो तुहं । ण होही सुंदर भद्द ! ता मन्न मह भासिय' ॥१४५॥२५४॥ मंगलकुंभेण संलत्तं 'न एवं मज्झ रोयइ' । तओ रुटो महामंती खग्गं कडूढेइ भीसणं ॥१४६॥२५५॥ 'सराहि देवयं इटुं जेणं छिंदामि ते सिर' । 'सरणं मे जिणा होंतु' अभीओ सो वि जंपइ ॥१४७॥२५६॥ पाएसु य पडेऊणं तत्तो अभिंतरा नरा । जपति 'सामि ! मा एवं करेहि अइदारुणं' ॥१४८॥२५७॥ जंपिओ दारओ तेहिं 'वच्छ ! मा एरिसं कुण । मन्नेहि य इमं एक्कं मा विणासेहि अप्पयं' ॥१४९॥२५८॥ १. कहेह का० ।। २. वि बु० ॥ ३. सुणेह पा० ।। ४. 'लकलसो पा० का० ।। ५. जंपिउं जे०७० ।। ६. बच्छ ! एयारिस कुण जे० ।।
३
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________
मंगलकलसकहाणयं
सिरिसंति- चिंतेइ सो वि “एमेव एएणं भवियव्वयं । अन्नहा कत्थ उज्जेणी ? कत्थ वा इह आगमो ? ॥१५०॥२५९॥ नाहचरिए कत्थ वा वाई निजंति माणुस्साणि ? महन्भुयं । किंच आयासवायाए आसि एवं पयंपियं ॥१५१॥२६०॥
तम्हा करेमि एमेव" चित्ते भावेत्तु जंपई । 'जइ एवं ताय ! कायव्वं तो जं राया पयच्छई ॥१५२॥२६१॥ * मंडलेसु तयं मज्झ दायव्वं णिब्बियप्पयं । उज्जेणीए य मग्गम्मि तं सव्वं वियव्ययं ॥१५३॥२६२॥
एवं' ति होउ मंती वि मन्नए हटुचित्तओ । पच्चासन्नम्मि लग्गम्मि सव्वा सामग्गिया कया ॥१५४॥२६३॥ हत्थिखंधसमारूढो सव्वालंकारभूसिओ । गंधब्बतूरसद्देण फोडयंतो व्व अंबर ॥१५५॥२६४॥ ॐ संपत्तो रायगेहस्स दुवारम्मि मणोरमे । कएहिं कोउएहिं तु माइगेहम्मि पविसइ ॥१५६॥२६५॥
त दटुं रायधूया वि रूवाईगुणपगरिसं । हटुतुहा विचिंतेइ “अहो ! हं पुन्नवंतिया ॥१५७॥२६६॥ जीए मे एस भत्तारो सव्वलक्खणसंजुओ । संपत्तो पुण्णजोएण देवीण पि वि दुल्लहो" ॥१५८॥२६७॥ जावेवं चिंतए एसा ताव लग्गं समागयं । 'पुण्णाह' सद्दघोसम्मि घुढे देवण्णुणा सयं ॥१५९॥२६८॥ मंगलस्सणपुव्वम्मि गंदीतूरे पवज्जिए । विसिटुसउणसंपाए जालियम्मि हुयासणे ॥१६०॥२६९॥ हत्थे संगहिया तेण कन्ना तेलोक्सुंदरी । तत्तो पयक्खिणं देइ जलंतम्मि हुयासणे ॥१६१॥२७०॥ १. भणिय' जे० ।। २. कत्था वा बाई नि जे० । कत्थ वारण नि त्रुरी० ।।
३
mm
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
मंगलकलसकहाणयं
आइमे मंडले राया नाणावत्थे पयच्छइ । बीए आभरण देइ थालाईयं च सोहणं ॥१६२॥२७१॥ ॐ सुवण्ण-मणिमाईयं राया देइ तइज्जए । चउत्थम्मि रहाईयं देइ सव्यं मणोरमं ॥१६३॥२७२॥
एवं दाणम्मि दिन्नम्मि राया मेल्लावए कर । ण य सो मेल्लए जाव णिवेणं ताव भाणिओ ॥१६४॥२७३॥ 'वरेहि किं पि जं तुज्झ अन्न पि हु मणोगयं' । कुमरो पयंपई 'देव ! जइ एवं तो पयच्छ मे ॥१६५॥२७४॥ पंच वल्लहया पंच तुरंगा मणगामिणो' । रण्णा पयंपियं 'वच्छ! मुक्को मुहियाए ते अहं' ॥१६६॥२७५॥ एवं वित्तम्मि वीवाहे महासामग्गिसंजुओ। जा जाइ मंतिगेहम्मि ताव लोगो पर्यपइ ॥१६७॥२७६॥ "पुण्णवंतीण मज्झम्मि रेहा एयाए दिज्जइ । पाविओ जीए भत्तारो पच्चक्खो मयणो इव" ॥१६८॥२७७॥ एमाइ जणउल्लावे सुणतो मंतिमंदिरे । जाइ तूरणिणाएणं देंतो दाणं मणिच्छियं ॥१६९॥२७८॥ पविट्ठो मंगलेहिं सो गेहमज्झम्मि सुंदरे । कमेण वासगेहम्मि दासी-दाससमाउले ॥१७०॥२७९॥ महापल्लंकसंजुत्ते तीए सद्धिं पवेसिओ । जंपई परियणो ताव 'णिक्कालिज्जउ संपयं ॥१७१॥२८०॥ तओ एयं निसामेत्ता जाओ चिंतापरो इमो । चिंतेइ "देहचिंताए मिसेणं जामि वंचिउं" ॥१७२॥२८१॥ 'देहचिंतं वइस्सामि' जावे तेण जंपियं । ता सुवण्णालुयं घेत्तुं चल्लिया रायकण्णया ॥१७३॥२८२॥ १. बत्तम्मि जे० विना ।। २. दितो का० ।। ३. तावरो का० विना ।।
३४
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________
मंगलकलस
कहाणयं
सिरिसंति- कयाए देहचिंताए विचित्तं तं वियाणिउं । 'किं छहा बाहए तुज्झ ? पिय ! साहेहि मे लहुं ॥१७४॥२८३॥ नाहचरिए रहस्समकहतेणं तेण ‘एवं' ति भासिए । दासचेडी समाइट्ठा तीए णाम पियंकरी ॥१७५॥२८४॥
ॐ जहा 'णेहि लहुं भद्दे ! अम्मोपासाओ मोयगे' । 'आएसो' त्ति भणित्ताणं दासी सिग्धं विणिग्गया ॥१७६॥२८५॥
देवीपासाओ घेत्तूणं आगया सीहकेसरे । वासगेहस्स मज्झम्मि तओ भुत्तं दुवेहिं वि ॥१७७॥२८६॥ - चिंतिय आयमंतेण तेण एवं जहा “अहं । ववएसेण केणाऽवि जाणावेयामि अप्पयं" ॥१७८॥२८७॥ एवं चिंतित्तु जपेइ जहा 'अचंतसुंदरा । अहोऽमी मोयगा किंतु उज्जेणीणीरजोगया' ॥१७९॥२८८॥ तं सोउं रायधूयाए हसित्ता चिंतियं मणे । “किमेयमभुयं एसो जंपए अघडतयं ? ॥१८०॥२८९॥ जओ अचंतदूरम्मि उज्जेणी सुम्मए पुरी । ता कहिं अजउत्तेण सा दिट्ठा संभविस्सइ ॥१८१॥२९०॥ * अहवा वि माइगेहं से नूणं तत्थ भविस्सइ । मायाए य समं तम्हा गमो एयस्स संभवे" ॥१८२॥२९१॥
एवं च चिंतिउं तस्स दिन्नो पंचसुगंधिओ । तंबोलो अप्पहत्थेण महारागाइरेगओ ॥१८३॥२९२॥ पुणो वि सन्निओ तेहिं 'निग्गच्छाहि लहुं लहुं । तेसिं चित्तं मुणेऊणं भाणिया णेण सा पिया ॥१८४॥२९३॥ 'पाउक्खालयकज्जेण जामि वच्चोगिहे अहं । तुमे वि पाणिय तत्थ पेसेयव्वं खणंतरे' ॥१८५॥२९४॥
१. भासिया का० ॥
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
मंगलकलस*कहाणयं
एवं पयपि सिग्धं वासगेहाओ निग्गओ। पुच्छियं च 'कहिं मज्झ तं तुरंगाइ चिटुइ ?' ॥१८६॥२९५॥ भणंति ते नरा 'एहि जेण दसेमु ते तयं । तओ तेहिं समेओ सो गओ उजेणिवत्तणिं ॥१८७॥२९६॥ दिदं च तं तयं सव्वं चित्ताणंदकर परं । जं जं सारयरं किंचि तं तं एक्कम्मि रहवरे ॥१८८॥२९७॥
संगोवित्ताण जोएइ ते चत्तारि तुरंगमे । एगो य पिटुओ बद्धो तओ ते पिया नरा ॥१८९॥२९८॥ to 'सेस सव्वममच्चस्स अप्पेयव्वमसंसयं' । 'एवं' ति तेहिं संलत्ते तओ ते पुच्छिया नरा ॥१९०॥२९९॥
'गामंगामेण अक्खेह मग्गं उज्जेणिगामियं'। तेहिं सव्वम्मि अक्खाए आरुहित्ता तयं रहं ॥१९१॥३००॥ तुरंगे वाउवेगे ते चोइत्ता गच्छई लहुं । पत्तो य थोवदिवसेहिं उज्जेणिं तं महापुरिं ॥१९२॥३०१॥ हतुट्टो णिए गेहे वत्थालंकारभूसिओ । जा विसइ ताव से माया पयंपेइ इमं वई ॥१९३॥३०२॥ 'रायउत्त ! इहं मग्गो णऽत्थि, किं तं पविस्ससि ?' । पयंपेइ 'इमो होही मग्गो णत्थेत्थ संसओ' ॥१९४॥३०३॥
तीए सेटुिस्स अक्खायं जहा 'को वि इमो नरो । वारिजंतो वि गेहस्स मज्झेणं नाह ! वोलए' ॥१९५॥३०४॥ * तं सोउ णिग्गओ बाहिं वारणथमिमस्स उ । उत्तिण्णो मंगलेकंभो रहाओ य ससंभमं ॥१९६॥३०५॥
जोहार काउ तायस्स कंडे गाढं विलग्गओ । आणंदसुपवाहेणं सिंचंतो रोवई घणं ॥१९७॥३०६॥
१. ये कहिय मज्झ पा० ।। २. च पा० ।। ३. गच्छए का० ।। ४. बोल्लए पा० ।। ५. °लकलसो का० ।।
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________
मंगलकलसकहाणयं
सिरिसंति- ओलक्खिऊण सेट्ठी वि महाणंदेण रोवइ । अम्मा वि नंदणं नाउं तहेव परिरोवइ ॥१९८॥३०७॥ नाहचरिए सव्वं घरस्स मज्झम्मि उत्तारेत्ता ज्वेइ सो । रहे णे करेऊण ते तुरंगे णिबंधइ ॥१९९॥३०८॥
कारवेइ य गेहस्स पायार दूरमुच्चयं । चउरयं च समुत्तुंग काउं धरइ तुरंगमे ॥२००॥३०९॥ थाणवालाइयं सुत्थं तुरंगाणं णिरूविउं । जो जाओ णिब्बुओ ताव माया-पीईहिं पुच्छिओ ॥२०१॥३१०॥ 'कहिं गओ तुम आसि? अणुहयं च किं तए ? । कत्थ वा एरिसा रिद्धी संपत्ता लोयदुल्लहा ?' ॥२०२॥३११॥ ५ तेणाऽवि आइओ काउं समक्खायमसेसयं । तं सोउं 'पुण्णवंतो' त्ति सेट्ठी चित्तम्मि रजिओ ॥२०३॥३१२॥ अहऽन्नम्मि दिणे ताओ तेण एवं पयंपिओ । 'तायाऽहं जोव्वणत्यो वि चारुविनाविवजिओ ॥२०४॥३१३॥
ण य विजाविहीणस्स सोहए गुणसंपया । जहा सोहग्गहीणाए णारीए रूवमाइयं ॥२०५॥३१४॥ *ता तुभेहि अणुन्नाओ सव्वविजाण संगह । करेमि पुरसारस्स उवज्झायस्स पासओ' ॥२०६॥३१५॥
तेणाऽवि जंपियं 'वच्छ ! जुत्तमेयं परं मम । गिहस्सासन्नओ एस उवज्झाओ महामई ॥२०७॥३१६॥ * पाढेड डिभए राय-मंति-सत्थाहाईण । ता तुम पि गिहासन्ने पढाही पुत्त ! णिव्युओ' ॥२०८॥३१७॥
सोहणम्मि दिणे तस्स उवज्झायस्स अप्पिओ । कलासु रसिओ णिचं णिचितो अच्छए सुहं ॥२०९॥३१८॥ १. रोयइ पा० जे० ।। २. कारावेइ पा० ।। ३. जाओ य णि जे० ।। ४. "माइणं पा० विना ।। ५. पढाहि पा० ।। ६. णिचंतो पा० का० ।।
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंति
नाहचरिए
मंगलकलसकहाणयं
एत्तो य मंतिणा तेण मंगलकंभणिवच्छिओ। पेसिओ वासगेहम्मि हिटेण णियणंदणो ॥२१०॥३१९॥ आगंतु जाव पल्लंके समारूढो तओ इमा। चिंतए "हंत ! किं एसो सरोगो को वि आगओ ॥२११॥३२०॥ आरूढो मज्झ पल्लंके ?" एवं जाव वियक्कइ । ता एसो करफासाई काउं जाओ संमुज्जओ ॥२१२॥३२१॥ उत्तिण्णा य तओ एसा पल्लंकाओ ससंभमं । णिग्गंतु वासगेहाओ दुवारम्मि डिया लहुं ॥२१३॥३२२॥ तओ दासीहिं संलत्ता 'किं सामिणि ! ससंभमा । णिग्गया?' जंपई सा वि 'न मज्झे मज्झ सो पिओ॥२१४॥३२३॥ किंतु अण्णो इमो को वि तत्तो झत्ति विणिग्गया' । दासीहिं जंपियं 'तुज्झ पविटो संपयं पिओ ॥२१५॥३२४॥ तीए पयंपियं 'तुब्भे भतियाओ असंसयं । ता है बाहिं सुविस्सामि तुम्हाणं चेव मज्झगा' ॥२१६॥३२५॥ ‘एवं होउ' त्ति तो ताहिं वोत्तुं तत्थेव सोविया । उग्गयम्मि य सूरम्मि मायाऽऽएसेण सा गया ॥२१७॥३२६॥ निययम्मि मंदिरे, तत्तो अमचो विमणुम्मणो । जाइ रण्णो सयासम्मि जोक्कारेउं निसीयइ ॥२१८॥३२७॥ राया दटुं तय मंतिं अईवविमणुम्मणं । पुच्छई 'किं महामंति ! तोसम्मि वि विसन्नओ?' ॥२१९॥३२८॥ जंपई सो जहा 'देव ! विचित्ता कम्मपरिणई । मंदभग्गाण अम्हाणं बसेणं कह परिणया ॥२२०॥३२९॥ अन्नहा चिंतई जीवो हास-तोसपरव्यसो । अन्नहा तं विहाडेइ दिव्यो परमवेरिओ' ॥२२१॥३३०॥
१. जाय पा० ।। २. समुजुओ जे० विना ।। ३. °मणोमणो जे० ।। ४. देवो पा० जे०।।
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
मंगलकलसकहाणयं
राया वि चिंतए "हंत ! अइगरुयं सोगकारणं । किंपि एयस्स मंतिस्स तहा वी पुच्छिमो इम" ॥२२२॥३३१॥ चिंतिउं जंपए 'भद्द ! जैइ एवं, तहावि मे । कहेहि कारणं एयं मा गृहेहि ममऽग्गओ' ॥२२३॥३३२॥
मंती वि जंपई 'देव ! असद्धेय पि सीसइ । तुम्हाऽऽएसो त्ति काऊणं कजमेयं जहट्ठियं ॥२२४॥३३३॥ * परिणेउ कन्नयं तुम्ह, मज्झ पुत्तो गिह गओ। जाव ताव खणद्धेण महाकुडि व्य दीसइ ॥२२५॥३३४॥ * तुभं धूयाए माहप्पं किंचि एयं अउव्वयं । जं करप्फंसमेत्तेण पइणो एवंविहा गई' ॥२२६॥३३५॥
तं सोउ सुटुरुटेण रण्णा एवं पयंपियं । 'अलक्खणा इमा पावा नररयणविणासिया ॥२२७॥३३६॥ दिट्ठीमग्गे वि सा मज्झ नाऽऽणेयव्या अभग्गिया' । देवीहिं पि परिच्चत्ता जइ वि अचंतवल्लहा ॥२२८॥३३७॥ तओ मायाए गेहस्स पुट्ठीए सो नियस्स उ । उवरगम्मि एगम्मि अवन्नाएं वि धारिया ॥२२९॥३३८॥ सोऊणं सा वि तं बाला चित्ते अचंतदूमिया । "हा ! किमेव महापावं कम्मं मम उवढियं ॥२३०॥३३९॥ एकं ताव ण सो भत्ता जेण वीवाहिया अहं । बीयं दुव्विसह एवं कलंक समुवट्ठियं" ॥२३१॥३४०॥ एवं चिंतापवण्णाए दुक्खक्वंताए अन्नया । चित्तम्मि से ज्यिं झत्ति जं तया तेण जंपियं ॥२३२॥३४१॥ "अचंतसोहणा एए मोयगा किंतु जोग्गया। उज्जेणीए सलिलस्स, कयाई तत्थ सो भवे?" ॥२३३॥३४२॥
१. जइ वि एवं जे० विना ।। २. सा णिवेसिउं का०।। ३. °ए ऽवधारिया का० ।।
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
मंगलकलसकहाणयं
एवं तु चिंतिउ चित्ते जणणी तीए पिया । जहा 'मे अंब ! ताएण एक्कसिं कुण दसणं' ॥२३४॥३४३॥ अवन्नाए न सा जाव संभालेइ राइणो । ताव तीए विसन्नाए दिट्ठो अन्नम्मि वासरे ॥२३५॥३४४॥
तेणतेण वोलेंतो सीहो णाम णराहियो । संतमुत्ती गुणावासो वढेंतो मज्झिमे वए ॥२३६॥३४५॥ ॐ जंपिओ तीए तो 'एसो विण्णत्तिं णिसुणेहि मे । तायभूओ जओ तं सि, अहं दुक्खोहपीडिया' ॥२३७॥३४६॥
दयावन्नेण तो तेण भणिया 'किं करेमऽहं ? । भणाहि किंचि जे वच्छे ! चित्तम्मि तुह संऽियं ॥२३८॥३४७॥ तओ तीए समालत्तं 'विन्नवेहि णराहिवं । जहा सा देव ! तुम्हाण धूया तेलोक्कसुंदरी ॥२३९॥३४८॥ एकं वक्कं भणेऊण ओसरेहि दुयं दुयं' । सीहो वि जंपई 'वच्छे ! चिट्ठाही तं सुणिव्वुया ॥२४०॥३४९॥ अहमेयं विण्णविस्सामि महाराय, ण संसओ' । एवं वोत्तूण संपत्तो रायपासम्मि सो तओ ॥२४१॥३५०॥ विण्णवइ 'देव ! सा तुम्हं धूया तेलोक्कसुंदरी । आगच्छंतं मम दटुं वक्कमेयं पयंपई ॥२४२॥३५१॥
ओसरिस्सामि विण्णत्तिं एवं काउं यं यं । ता पसायं करेऊणं अम्हाणं देव ! सुव्बउ ॥२४३॥३५२॥ दीणाए तीए तं वक्कं' तओ राया पयंपइ । सरिऊणं कन्नयं चित्ते महादुक्खसमुत्थओ ॥२४४॥३५३॥ 'आणेहि जेण निसुणेमि तीए विन्नत्तिय अंह' । आणीयाए य विण्णत्तं 'कुमरवेस पयच्छ मे ॥२४५॥३५४॥ १. तीए पयपिया का० ।। २. करेमि है पा० ।। ३. इमं त्रु० विना ।।
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________
मंगलकलसकहाणयं
सिरिसंति- एवं वोत्तुं अइक्कंता तत्तो तेलोक्कसुंदरी । राया वि मलदिद्धंग कुचेलं तं नियच्छिउँ ॥२४६॥३५५॥ नाहचरिए * दयाए जंपए 'सीह ! किमेयाए पयंपिय ?'। सीहेणाऽवि हु विन्नत्तं 'देव ! अत्थि इमो कमो ॥२४७॥३५६॥
महाणरेंदगेहेसु जइ धूया मग्गए इमं । केणाऽवि गुरुकजेण वेस कुमरसतिय ॥२४८॥३५७॥ तो दिज्जए न संदेहो, पञ्चइयभडसंजुओ । वेसो देव ! कुमारस्स संतिओ सव्वसोहणो' ॥२४९॥३५८॥ राइणा भन्नई ता 'किं एईए भद्द ! दिजइ ?' । सीहेणाऽवि हु विन्नत्तं 'किमेव देव ! सीसंइ ॥२५०॥३५९॥ कुमारवेसजोग्ग तु वत्थालंकारमाइयं । सखग्गछुरियाजुत्तं दिजउ, मा वियप्पह' ॥२५१॥३६०॥ हक्कारिऊण तो रन्ना सव्यं तीए पणामियं । समाइटो य सो राया जहा 'बलसमन्निओ ॥२५२॥३६१॥ तुमं भवाहि पाइको एईए रक्खणखमो । जहा य मज्झ वंसस्स नो आगच्छइ दूसणं ॥२५३॥३६२॥ तहा कायव्यमेईए पासत्थेण सया तुमे । अन्न पि भणसु तं वच्छे ! जे कायव्वं मए तुह' ॥२५४॥३६३॥ तओ सा हटुसंतुट्टा जोडिउं भणई करे । 'उज्जेणिं ताय ! बच्चामि, जइ तुम अणुमन्नसि' ॥२५५॥३६४॥
लत्तं राइणा 'बच्छे ! कुण, जं तुज्झ रोयइ । किंतु सील पयत्तेण रक्खेजसु समाहिया' ॥२५६॥३६५॥ 'महाऽऽएसो' त्ति जंपित्ता सीहेण परिवारिया । रायपुत्तस्स वेसेणं काऊणं बलसमुदयं ॥२५७॥३६६॥
१. य पा० ।। २. सीसउ पा०॥
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
मंगलकलस* कहाणयं
जाइ उज्जेणिमग्गेणं वजंती उप्पयाणयं । पत्ता कमेण सा तत्थ सुयं रण्णा जहा इहं ॥२५८॥३६७॥ "चंपापुरीए रायस्स पुत्तो बलसमन्निओ । कुमारो आगओ एत्थ" तओ राया ससंभमो ॥२५९॥३६८॥ णिग्गओऽभिमुहं तस्स सव्वसामग्गिसंजुओ । उज्जेणीए पवेसेइ सयम्मि तह मंदिरे ॥२६०॥३६९॥ पडिवत्तिं बिहेऊणं हरिसिओ भणई णिवो । 'पुत्त ! अच्छसु णिचितो, णिय एवं पि ते गिह' ॥२६१॥३७०॥ 'आएसो' त्ति कुमारेण जंपिए देइ विडहरं । कुमारो वि तहिं ठाइ परिवारसमन्निओ ॥२६२॥३७१॥ णिरूवेइ णिए गोहे 'सोहित्ता मज्झ साहह । कीए दिसाए एत्थऽत्थि जलं सुस्साउ सीयलं ?' ॥२६३॥३७२॥ जाणित्ता साहियं तेहिं 'रायउत्त ! वर जलं । णयरीए बहि पुव्वाए दिसाए अत्थि पायसो' ॥२६४॥३७३॥ एवं सोउ कुमारो वि सयं गतूण जोयइ । मग्गासन्नम्मि णीरस्स पएसं गिहजोगयं ॥२६५॥३७४॥ विन्नवइ तो णिवं 'देव ! जहा अम्हाण कीरउ । गेहं एयम्मि आणम्मि णिराबाहमिमं जओ' ॥२६६॥३७५॥
तत्तो रण्णा समाइट्टा सुत्तहारा जहा 'लहुं । करेह एत्थ आणम्मि पासायं सत्तभूमिय' ॥२६७॥३७६॥ * आएसेण णरिंदस्स तेहिं णिम्माविओ लहुं । चित्ताणंदकरो रम्मो तुंगो पासायणायगो ॥२६८॥३७७॥
पूरिओ धण-धन्नेहिं सव्वसामग्गिसंजुयं । काउं पवेसिओ तत्थ कुमारो सुहवासरे ॥२६९॥३७८॥
१. तत्व जे० ।। २. णियन्तो पा० ।।
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________
मंगलकलस. कहाणयं
सिरिसंति- तस्स चंपालए रम्मे निसन्नो चिटुए सया । आइन्नो भिच्चवग्गेणं जोयतो जलवंत्तिणिं ॥२७०॥३७९॥ नाहचरिए पेच्छइ अन्नदियहम्मि ते वराऽऽसे मणोजवे । गच्छंते णीरपाणथं थाणवालसमन्निए ॥२७१॥३८०॥
चिंतई "हंत ! ते एए आसा तायस्स बल्लहा । णामका मज्झ नाहेण जे तया परिमग्गिया ॥२७२॥३८१॥ ता होयव्यं इहं तेण अवस्सं मह भत्तुणा" । एवं चिंतेउमाइट्ठा णिया तेण दुवे नरा ॥२७३॥३८२॥ जहा 'भो ! कत्थ वचंति एए आसा सुसोहणा? । णिरूवेह लह जेण किणामि, कोउग जओ' ॥२७४॥३८३॥ 'आएसो' त्ति य जंपित्ता ते लग्गा ताण पिटुओ । गेहाईयं समग्गं पि जाणित्ता झत्ति आगया ॥२७५॥३८४॥ णिवेयंति कुमारस्स जहा 'एगत्थ मंदिरे । पविट्ठा ते वरे ाणे णिबद्धा य जहक्कम ॥२७६॥३८५॥ तं दटुं पुच्छिओ एगो णरो अम्हेहिं मज्झिमो । जहा कस्स इमं गेहं ? आसाऽमी कस्स संतिया ? ॥२७७॥३८६॥ तेणुतं धणदत्तस्स गिहमेयं पसिद्धयं । आसा य तस्स पुत्तेणं चंपाओ इह आणिया' ॥२७८॥३८७॥
त सोउ जप(चिंत?)ए एसा “सो भत्ता मज्झ णिच्छय" । इइ चिंतिउ पुणो दो वि नरा ते चेव पेसिया ॥२७९॥३८८॥ Cणाम जाणेह भो ! तस्स जेणेए आणिया हया । संपयं चिटुई कत्थ ? वावार किं च कुव्वई ?' ॥२८०॥३८९॥
एवं बुत्ता णरा दो वि जाणित्ता ते समागया । भणंति, 'मंगलक्कलसो सो णामेण पवुचई ॥२८१॥३९०॥ १. 'बत्तणि पा० ।। २. चिंतए का० ।। ३. चिंतिय त्रु० ॥
४३
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंति- नाहचरिए
मंगलकलसकहाणयं
सगेहस्स समासन्ने कलऽभासं पकुव्बई । उवज्झायस्स पासम्मि दिट्ठो अम्हेहिं सामिय !' ॥२८२॥३९१॥ एवं सोउ कुमारेण सीहो आभासिओ लहुं । जहा 'केण उवाएण किणेयव्वा तुरंगमा ?' ॥२८३॥३९२॥ सीहो पयंपई 'तुब्भे पमाण, सेवया वयं । आएसं देह णिस्संकं जेणं संपाडिमो तयं ॥२८४॥३९३॥ कुमारो जंपई 'सीह ! एवमेयमसंसयं । अओ करेहि आएसं इमं एयत्थसाहयं ॥२८५॥३९४॥ गंतूणं तत्थुवज्झायं णिमंतेहि संचट्टयं । जेणाऽऽगयस्स से भावो एत्थ लक्खिज्जए सुहं' ॥२८६॥३९५॥ तत्तो सीहेण गंतूण उवज्झाओ निमंतिओ । सव्वच्छत्तसमग्गेण कुमारो मन्नियव्वओ ॥२८७॥३९६॥ 'एवं होउ' त्ति तेणाऽवि मन्निए आगओ इमो । 'सामग्गिं कारवेहि' त्ति सीहो कुमर पयंपई ॥२८८॥३९७॥ सव्वा वि जाव सामग्गी जाया तावाऽऽणिओ लहुं । उवज्झाओ, कओ तस्स गोरवो सव्वसोहणो ॥२८९॥३९८॥ दटुं मंगलकलसं तु रूवेण जियवम्म । न माइ नियदेहम्मि कुमारो लद्धवंछिओ ॥२९०॥३९९॥ तओ दिन्नाणि सव्वाणं आसणाणि जहक्कम । मोत्तूणं मंगलकलसे, कुमारो तो पयंपइ ॥२९१॥४००॥ 'देहि एयस्स छत्तस्स एवं मम वरासणं । थालं च मज्झ जे इटुं रत्तपजंतणिम्मियं ॥२९२॥४०१॥ आहारो वि विसेसेण दिण्णो तस्स मणोहरो । रायपुत्ताणुरूवाए पडिवत्तीएं भोइओ ॥२९३॥४०२॥ १. एवमेवम त्रु० ।। २. सछत्तयं पास०।। ३. लक्खियए पा० । लक्खिाइ का० ।। ४. निययदे त्रु० । ५. "ए वि भो त्रु० ।।
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
मंगलकलसकहाणयं
उवज्झायाइसव्येसि दाउं वत्थे जहोचियं । कयसंकेओ तओ बेइ कुमार भंडयारिओ ॥२४॥४०३। 'नऽथि एयस्स जोग्गाणि वत्थाई किं करेमऽहं ?' | कुमारेणावि सलत्त, 'किमेव भद्द ! जपसि? ॥२९५॥३४०४॥ मंज्झ वत्थाण मज्झाओ आणेहि सुविसिटुए' । तं दटुं दूमिया छत्ता पलोयंति परोप्परं ॥२९॥३४०५॥ "अहो ! एएण एगेण अम्हे सव्येऽवमाणिया" । दूमिया जाव चिटुंति तावुत्तं कुमरेण उ ॥२९७॥४०॥ 'उवज्झाय ! कहावेहि को वि एयाण मज्झओ। किंचि अक्खाणयं रम्मं सुणामिं जा खतरा ॐ कालुस्सिएहिं छत्तेहिं सव्वेहिं तो पयपियं । 'कहेऊ एस चेवेह आयरो जस्स कीरड 2017 * तो उवज्झायवक्केण इमेणाऽवि पयंपियं । 'चरिय कप्पियं वा वि किं कहेमि कहाणयं क र ॐ कमारेणाऽवि संलत्तं जहा 'किं कप्पिएण भो ! । चरिय चेव अक्खाहि, तत्थेव मम कोर * साभिप्पाय गिर सोच्चा तहा "चंपागओ" ति य । काउं निरूवियं जाव ससंकेण सकोस
ताव नायं जहा "एसा स चेव णिवकण्णगा। जा मए तत्थ चपाए भाडएणं विवाहिया माया * णावि कारणेणेत्थ रूवेणेएण आगया । अहवा किं वियप्पेण ? फुड हो उ इमं पिह" ॥३०४॥४१३॥ ॐ साभिप्पारण तो तेण णिय चेव कहाणयं । मूला आरभ अक्खायं जाव णिक्कालिओ अहं ॥३०॥४१४॥
१. मह पा० विना ।। २. आणेह पा० का० ।। ३. कीरउ बु०॥ ४. चंपग° पा० ।। ५. होइ पा० ।।
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंति- नाहचरिए
मंगलकलसकहाणयं
सोउ रायउत्तो वि जायकोहो व्य जपइ । 'रे ! लेह-लेह एवं ति असंबद्धपलाविण ॥३०६॥४१५॥ जओ किं अम्ह णयरीए विजए एयमेरिसं ? । किं वा वि अम्ह जोऽमच्चो सो एवंविहकारओ?' ॥३०७॥४१६॥ तओ भीओ उवज्झाओ सह छत्तेहिं णिग्गओ । तज्जोहा तग्गहटाए सिग्घ-सिग्घमुवढ़िया ॥३०८॥४१७॥ ते वारेउ कुमारेण नीओ सो उवरिमे तले । सीहासणे पहाणम्मि गोरवेणं णिवेसिओ ॥३०९॥४१८॥ सीह हक्कारयित्ताणं सामंत पिइतुल्लयं । जंपइ 'ताय ! सो एसो जेण वीवाहिया अहं ॥३१०॥४१९॥ जं च वित्तं तमेएणं तुम्हाणं चेव अक्खियं । एवं ऽियम्मि कज्जम्मि कलंक मज्झ लाइयं ॥३११॥४२०॥ संपय जे मए एत्थ कायव्यं तं निरूवह । जहाऽमच्चविदिन्नं च कलंकं पि न लग्गइ' ॥३१२॥४२१॥ सीहेण भाणिय 'वच्छे ! जेण विवाहिया तुम । सो चेव तुज्झ भत्तारो नएणं चेव जायइ ॥३१३॥४२२॥ पयासियम्मि एयम्मि, न दोसो वि भविस्सइ । एयं अम्हाण चित्तम्मि ताव एत्थ पइटुियं ॥३१४॥४२३॥ रायधूया पयंपेइ 'जइ एवं तो निरूवह । तायदिन्न असेस पि नामकं थालमाइयं ॥३१५॥४२४॥ 'जुत्तमेयं' ति सीहेण जंपियम्मि तओ इमा । सेटुिगेहम्मि पेसेइ सीह चेव सगोरवं ॥३१६॥४२५॥ एत्तो य तेहिं छत्तेहिं गतुं सेटुिस्स साहियं । जहा 'तुम्हाण पुत्तेण एरिस किंपि अक्खियं ॥३१७॥४२६॥
१. एवं त्रु०॥ २. तु पा० बिना ।। ३. च त्रु० विना ।।
Page #97
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
जेण रुट्टो कुमारी सो 'लेह-लेह' त्ति जंपइ । तं सोउं झत्ति निक्खता वयं उज्झायसंजुया ॥ ३१८॥ ४२७ ॥ तस्स तुम्हाण पुत्तस्स जं जायं तं न याणिमो' । एयं सोउं तओ सेट्ठी आउलव्याउलीहुओ ॥३१९॥४२८ ॥ दंसणीयं गऊणं रायपासम्म पत्थिओ । एत्थंतरम्मि सो सीही संपत्तो सेट्टिमंदिरे ॥ ३२० ॥४२९ ॥ तस्सागयस्स सेडी वि सव्वं आसणमाइयं । पडिवत्तिं विहेऊणं आपुच्छेइ पओयणं ॥ ३२१ || ४३० ॥ तेणाऽवि जंपियं 'भद्द ! मा खेयं एत्थ कारणे । करेहि किंपि जेणं ते सुहेणं चिटुई सुतो ॥३२२॥४३१॥ किंतु जं तेण थालाई आणियं तं पयंसह ' । तस्स वक्केण सेट्ठी वि सत्थचित्तो पयंसइ ॥ ३२३॥४३२॥ तेणाऽवि रायणामकं दट्टु सव्वं पि भाणियं । 'सेट्टि ! धन्नो सि तं जस्स सुओ सव्वगुणालओ ॥ ३२४॥४३३॥ तामा खेयं करेज्जासि सव्वं सुत्थं भविस्सइ । कारणेण सुओ तुज्झ महंतेणं डिओ तहिं ॥ ३२५॥४३४॥ बहूत्तो यसो एहिं तत्तं तुज्झ अक्खियं' । सेट्ठी वि हसंतुट्टो सीहरायं विसजाई ॥ ३२६॥४३५॥ गंतुं तेणाऽवि सव्वं पि रायधूयाए अक्खियं । तो सौ मोत्तूण तं वेसं नियं वेसं करेत्तु य ॥३२७॥४३६॥ पाएसु पडिया तस्स करे जोडेत्तु जंपइ । 'हा नाह ! किं मए तुज्झ अवरद्धं जेण छड्डिया ? ॥३२८॥४३७॥
१. भासिये पास० ।। २. पा० विना एहि तत्तं जे० । एही ईय तत्तं का० । एहि इइ तत्तं त्रु० ॥। ३. सो त्रु० ॥
999969592969
मंगलकलसकहाण
४७
Page #98
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
मंगलकलसकहाणयं
तो इयाणिं पि दीणाए नाह ! नाहत्तणं कुण । दीणम्मि जणे जेण दयं कुब्बति संप्पुरिसा ॥३२९॥४३८॥ जं मए तुह विओयम्मि अणुभूयं दारुणं दुहं । तं मा पातु सत्तू वि तुह नाह ! कयाइ वि' ॥३३०॥४३९॥ तेणाऽवि तं सुणेऊण जंपियं 'किं पिए ! अहं । करेमि ? जेण तं तइया एवं चेव विवाहिया ॥३३१॥४४०।। संपयं तु जहा तुज्झ होही सव्वं पि सोहणं । तहा कंते ! करिस्सामि, ता विसायं परिचय ॥३३२॥४४१॥ किं च तइया मए तुज्झ जाणावणणिमित्तयं । 'उज्जेणीनीरजोग' त्ति मोयगा बक्कमीरियं ॥३३३॥४४२॥ सिणेहेणं पयंपित्ता एवं ताणि परोप्परं । पुणो कुमारवेसेणं जाइ एसा निवतिए ॥३३४॥४४३॥ पणामपुव्वयं सव्वं जहावत्तं निवेयइ । राया वि तं सुणेऊणं विम्हयं परमं गओ ॥३३५॥४४४॥ जंपई 'पेच्छहऽच्छेर संजाय केरिसं इमं? । ज सुणताण चित्तम्मि उप्पजइ सुविम्हओ ॥३३६॥४४५॥ अहो ! पेच्छ अमच्चस्स परत्तणिरवेक्खया । जेणिमा चंदलेह व्व णिक्कलंका वि दूसिया ॥३३७॥४४६॥ किं वा कुणंति णो जीवा महामोहविडबिया ? । ता किं एएण? संजाय संपयं पि विसोहणं ॥३३८॥४४७।। जं तुमे पाविओ वैच्छे ! जो भत्ता देवदिन्नओ । ता भुंज एइणा सद्धिं भोगे पुण्णसमजिए' ॥३३९॥४४८॥ 'पसाओ'त्ति भणंतीए रण्णो आणा पडिच्छिया । सामंतेहिं वि सव्वेहिं तं तहेवाऽणुमन्नियं ॥३४०॥४४९॥
१. ताव इयाणि त्रु० ।। २. सुबुरिसा पा० । सुपुरिसा जेस० ।। ३. तुज्झ का० त्रु० ।। ४. जहावित्तं का० ।। ५. वच्छे ! भत्ता जो देव जे० का० ।।
Page #99
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
भंडागाराओ णा वित्थालंकारमाइयं । आणेउं भूसिया बाला 'धूय'त्ति पडिवजिउं ॥ ३४१ || ४५० ॥ धणदत्तो वि एण हक्कारित्ता पयंपिओ । 'पुण्णमंतो तुमं चेव एत्थ एक्को गणिजसि ||३४२ || ४५१॥ जेण ते पाविया एसा बहुरूव-गुणालया । मच्चलोगम्मि दुल्लंभा नामं तेलोक्कसुंदरी' ॥३४३॥४५२॥ सोऊणेयं तओ सेट्टी रोमंच्चइयगत्तओ । जाओ कयंबपुष्पं व मेहधारासमाहयं ॥ ३४४ ॥ ४५३ ॥ जंप 'देव ! देवाणं गुरूणं च पसायओ । होंति जीवा किमच्छेर, सव्वकल्लाणभाइणो ॥ ३४५ ॥ ४५४ ॥ ता देव ! देहि आएसं जेण नेमि इमं गिहे' । राया वि जंपए 'एवं, किंतु एयं पि ते सिंहं ॥ ३४६ ॥ ४५५ ॥ जं मए कारिये तुंग एईए कारणेण उ । ताऽलंकरेहि तं चेव किमन्नेण पओयणं ? ' ॥ ३४७ ॥ ४५६ ॥ तेणाऽवि भाणियं 'देव ! आएसो ते पमाणयं । किंतु मंगलकज्रेण नेमि ताव सयं सिंहं ॥ ३४८ ॥४५७॥ रण्णा विसजिओ इ सपुत्तं सगिहे बहुं । बद्धावणयमाईयं काउं सव्वं पि सोहणं ॥ ३४९ ॥ ४५८ ॥ रायदिने गिहे जाइ सकलत्तो पुत्तसंजुओ । तेलोक्कसुंदरीए य सीहराया विसजिओ ॥३५०॥४५९॥ 'जाहि, बेसं च सेन्नं च तायस्सेयं समप्पय । सुयं दिटुं च वित्तंतं णीसेस पिं कहेजस' ||३५१ ||४६०॥ एवं विसजिओ सीहो बच्चई विमणम्मणो । पत्तो चंपाए णयरीए पडिहारणिबेइओ ॥ ३५२ ॥ ४६१ ॥
१. तालंकारेहि पा० । तालक्ररेह का० ।। २. च पा० ॥
#505050505050.
मंगलकलसकहाणीयं
४९
Page #100
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
मंगलकलसकहाणयं
पविट्ठो रायअत्थाणे जोहारेउ णरेसर । णिसन्नो नियए काणे राएण कयगोरवो ॥३५३॥४६२॥ समप्पए तओ वेस णीसेसदलसंजुयं । तं दटुं सोगसंतत्तो चित्तम्मी चिंतए निवो ॥३५४॥४६३॥ "हंत ! जं आगओ वेसो समग्गबलसंजुओ । सीहराओ य तं नूणं नऽत्थि तेलोकसुंदरी' ॥३५५॥४६४॥ जावेवं चिंतए राया ताव सव्वं सवित्थर । सीहेणाऽवि समक्खायं तं सोउं जंपए णिवो ॥३५६॥४६५॥ 'अहो ! से बुद्धिमाहप्पं, अहो ! विण्णाणकोसलं । अहो ! खंतीगुणा तीए, अहो ! सीलस्स रक्खणं ॥३५७॥४६६॥ अहो ! भत्ती सभत्तारे, अहो ! दोसभयालुया । अहो ! कन्नाछलेणेसा मम कित्ती समुज्जला ॥३५८॥४६७॥ अहवा मज्झ ध्याए संभाविज्जइ किं न किं ? । ता जाहि सीह ! तं सिग्धं सभत्तारं ममंतियं ॥३५९॥४६८॥ आणेहि मज्झ आणाए लहुं तेलोक्कसुंदरिं' । सीहो आणं पडिच्छित्ता पुणो तत्थेव बच्चई ॥३६०॥४६९॥ गंतु रायस्स आएसं कहेई ताण दोण्ह वि । णिवं सेटुिं च मोइत्ता संपयट्टाई ताणि वि ॥३६१॥४७०॥ * अणंतरपयाणेहिं तत्थ पत्ताई दोन्नि वि । जाव रण्णो सयासम्मि पविट्ठाई तओ निवो ॥३६२॥४७१॥
दटुं जामाउयं राया पर तोसमुवागओ । चिंतए"ऽहो ! अमच्चस्स सव्वा चेटा अलोइया ॥३६३॥४७२॥ मिहुणं एयारिस जेण अणज्जेण विओइयं । अहो ! अदीहदसितं, अहो ! अचंतमूढया ॥३६४॥४७३॥ १. निययद्वाणे पा० ।। २. मम त्रु० ।। ३. सभत्तारसमन्नियं त्रु० विना ।। ४. आणेह का० त्रु० ।। ५. °दरी जे० का० ।। ६. चिदा का० ।।
Page #101
--------------------------------------------------------------------------
________________
मंगलकलस कहाणयं
सिरिसंति- अहो ! से निभयं चित्तं, अहो ! पावपसत्तया । अहो ! निद्दयकारितं, अहो ! चित्तम्मि दुटुिमा ॥३६५॥४७४॥ नाहचरिए ता से दंसेमि एयस्स अकजस्स फलंतरं" । एवं तु चिंतइत्ताणं आइटुं निययं बलं ॥३६६॥४७५॥
जहा 'तं पावकम्माण सज्जीव बंधिउं इहं । आणेह सयहत्थेण जेण सीसं लुणामि से' ॥३६७॥४७६।। आएसाणतरं तेहिं लहुं चेव समाणिओ । तं दटुं मंगलक्कलसो निवपाएसु निवडई ॥३६८॥४७७॥ विन्नवई 'देव ! मेल्लेहि, एयं मे तायतुल्लयं' । सोऊणेयं तओ राया हरिसुप्फुल्ललोयणो ॥३६९॥४७८॥ * चिंतए “केरिस पेच्छ नराण महदंतर ? । एवंकए वि जेणेसो मेल्लावेइ नराहम" ॥३७०॥४७९।। चिंतित्ता बोल्लई राया 'वच्छ ! नो जुत्तमेरिस । तहा वि पत्थणं तुज्झ न लंघेमि इम' तओ ॥३७१॥४८०॥ आइसइ 'जाहि रे पाव ! जत्थ नाम पि नो तव । सुणेमि संपयं मुक्को पत्थणाए इमस्स उ' ॥३७२॥४८१॥ सोचा समागयं धूयं तओ देवी वि आगया । सव्वोरोहपरीवारा कुणंती वाहदुद्दिणं ॥३७३॥४८२॥ उटुित्ता तेहिं तो देवी पणया भत्तिपुव्वयं । एवं सव्वाण संजाय सोक्खमाणंदनिभरं ॥३७४॥४८३॥ आणावियाई तत्थेव माया-वित्ताणि राइणा । एवं मंगलेकलसो भुंजई भोगसंपयं ॥३७५॥४८४॥ अन्नया तग्गुणोहेण रजिओ नरनायगो । मंति-सामंतमाईए मेलवित्ताण जंपई ॥३७६॥४८५॥
१. ता निदसेमि त्रु० ।। २. °ण सीस जेण लु° पा० ।। ३. 'तर चेव लहुं जे० विना ।। ४. "सुप्फुन्नलो" त्रु० ॥ ५. लक्कलसो जे० ।।
Page #102
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
'भो ! भो ! सुणेह मे वक्कं तुम्हे दत्तावहाणया । अपुत्तस्स महं एसो पुतो देवेहिं आणिओ ||३७७॥४८६ ॥ ता देमि रज्जमेयस्स जइ तुम्हाण रोयइ' । ते पयपंति 'को देव ! आणं तुम्ह ण इच्छइ ? ||३७८॥४८७॥ 'जोगो य एस रज्जस्स जम्हा सव्वगुणालओ । आणंदो य अम्हाणं एवं कीरतए पहू ! ॥३७९॥४८८॥ किंतु जाव पयप्पति पाया तुम्हाण दुल्लहा । ताव पालेह एयाओ पयाओ तुम्ह भत्तया' ||३८०॥ ४८९ ॥ राणा जंपियं 'भद्द ! पुब्वपुरिसाऽणुचिन्नयं । अहं धम्मं पवजामि तुम्हेहिं अणुमन्निओ' ॥ ३८१॥ ४९० ॥ तयणुन्नाओ य तो राया संवच्छरियं पभासइ । जहा 'भद्द ! णिरूवेहि, दिणं जं सव्यसुंदर ॥ ३८२॥ ४९१॥ रज्जाभिसेयकज्जम्मि कुमारस्साऽणुकूलयं' । तेणाऽवि य णिरूवेंउ दिन्नं पंचमए दिणे ॥ ३८३॥४९२॥ 'देव ! उच्चडिया एत्थ के वि सक्खेत्तया गहा । मित्तट्ठाणडिया के वि ता इमं चैव सोहणं ॥ ३८४॥४९३॥ लग्गं एयम्मि कजम्मिता मा किंचि विलंबह' । एवं सोऊण रण्णा वि आइट्टा किंकरा णरा || ३८५ ॥ ४९४ ॥ जहा 'भो ! सव्यसामग्गी विसेसेण णिरूवह' । आएसाणंतरं चैव तेहिं सव्वं पि आणियं ॥ ३८६ ॥ ४९५ ॥ एवं च वरसामग्गीजुत्ते सव्वम्मि आणिए । कुमारो आसणे तुंगे नरिंदेण णिवेसिओ || ३८७ ॥ ४९६ ॥ तओ पुव्वदिसाकुंभो रन्ना उच्चल्लिओ सयं । सेसा उच्चल्लिया कुंभा सामंतेहिं ससंभमं ॥ ३८८॥४९७॥ १. जोगो एवस्स र का० ।। २. पर्यवति जे० । पयपंति का० ॥ ३. तुम्भेहिं का० ॥। ४. रस्सणु जे० ॥ ५. आणि त्रु० ।। ६. उव्वलि पा० ॥
3030303030303030303030
मंगल कलर कहाण
५२
Page #103
--------------------------------------------------------------------------
________________
मंगलकलसकहाणयं
सिरिसंति
गंभीरणंदिसद्देहिं रजम्मि सन्निवेसिओ । गोसीसेणं सुगंधेणं सव्वंगेसु विलेविओ ॥३८९॥४९८॥ नाहचरिए
वत्थाऽलंकारमाईयं दाऊणं सव्वमुत्तमं । सामंत-मंतिजुत्तेण जोहारो से सयं कओ ॥३९०॥४९९॥ भणिओ य 'वच्छ ! एयाओ पालियवाओ सव्वया । पयाओ सुत्थभावेण जहा सुमरति नो ममं ॥३९१॥५००॥ भणियाओ पयाओ वि 'एसो तुम्हाण संपयं । नरिंदो, ता न से आणा लंघेयव्वा कयाइ वि ॥३९२॥५०१॥ खमेयव्वं च ज किंचि सहवासनिवासिणा । कयं पहुत्तदोसेण मए तुम्हाण मंगुलं ॥३९३॥५०२॥ जाव आगच्छई को वि गुरू सद्धम्मकोविओ। माणुसत्तं चलं ताव करिस्सामि महाफलं' ॥३९४॥५०३॥ एत्थंतरम्मि उज्जाणपालओ आगओ नरो । जंपए 'देव ! पीईए वद्धाविनसि संपयं ॥३९५॥५०४॥ जम्हा हु आगओ एत्थ उजाणम्मि मणोरमे । दिव्यनाणी जसोभद्दो सूरी साहुसमन्निओ' ॥३९६॥५०५॥ "अहो ! मे पुण्णसंपत्ती जेण पुन्ना मणोरहा" । दाउं सब्बुत्तमं तस्स पारितोसियमप्पणा ॥३९७॥५०६॥ गओ सरिस्स पायाणं बंदणत्थं नरेसरो । बंदिऊणं णिवेएइ सव्वभावेण अप्पयं ॥३९८॥५०७॥ * गुरुणा वि दिक्खिओ सम्म पहाणणरसंजुओ । करेइ उग्गभावाओ तवोऽणुटुाणमाइयं ॥३९९॥५०८॥
पालए य इमो रजं सव्वसामग्गिसंजुयं । एत्थंतरम्मि पञ्चंतरायाणो समुवढिया ॥४००॥५०९॥ १. सव्वंगेण पा० ।।
Page #104
--------------------------------------------------------------------------
________________
मंगलकलसकहाणयं
सिरिसंति- आलोचयति सव्वे वि 'किराडो एस विओ । ता गिण्हामो इमं रज्जं एयं णिव्वासिउ लहुं' ॥४०१॥५१०॥ नाहचरिए एवं आलोचिउं सव्वे महासामग्गिसंजुया । संपत्ता देसपज्जंतं तं सोउ कुविओ इमो ॥४०२॥५११॥
काउं सामग्गिय सव्वं पच्चोणीए विणिग्गओ । लग्गमाओहणं ताण अग्गसेन्नाण दुद्धर ॥४०३॥५१२॥ खग्ग-कुंत-गयाईहिं सेल्ल-वावल्लभीसणं । खिप्पति तिक्खनारायसंछाइयनहंगणं ।।४०४॥५१३॥ पडति मत्तमायंगा वजाहयगिरी इव । णाऽऽरोहा तुरंगा वि भमंती सग्गहा इव ॥४०५॥५१४॥ मुसुढि-मोग्गराईहिं चुन्निजंति रहा वि हु । पाइक्कसिरपउमेहि समंता अचिया मही ॥४०६॥५१५॥ एवं भीमम्मि संगामे वटुंते तेण ते णिवा । पुण्णसंभारजुत्तेण बंधित्ताण वसीकया ॥४०७॥५१६॥ आणं तस्स पडिच्छित्ता णियरजेसु ते गया । एवं से भुंजमाणस्स रजं तेलोक्कसुंदरी ॥४०८॥५१७॥ पसूया सोहणं पुत्तं नामेणं जयसेहरं । राया वि धम्मकजम्मि उज्जमेइ विसेसओ ॥४०९॥५१८॥ अवि यॐ जिणमंदिर उत्तुंग करावइ, तेसु विसिटुबिंब संहावइ । अटुपयार पूय विरयावइ, रहवर रजि सयलि भेमावइ ॥४१०॥५१९॥ ॐ जिणआगमपोत्थयइं लिहावइ, साहुसुपत्तई सम्माणावइ । साहम्मियपडिवत्ति करावइ, दीणाणाहहं दाणु दियावइ ॥४११॥५२०॥
१. आलोचियं त्रु० ।। २. नियो त्रु० ॥ ३. °सेणाण जे० ।। ४. "रजुत्ता वि वे जे०।। ५. भामावइ का विना ।।
Page #105
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
मंगलकलस* स्स पुव्वभव
वण्णणं
एवं सव्वत्थ धम्मम्मि उज्जमंतस्स सायरं । अइक्वंतो बहू कालो तओ एत्थंतरम्मि य ॥४१२॥५२१॥ उज्जाणम्मि य संपत्तो दिव्वनाणसमन्निओ। जयसीहो ति नामेणं सूरी तेलोक्कविस्सुओ ॥४१३॥५२२॥ वद्धाविओ नरेंदो वि तस्सागमणेण सायरं । वणसंडनिउत्तेहिं पेमकारिनरेहि उ ॥४१४॥५२३॥ सोऊणेयं तओ राया भत्तिभरसुणिभरो । सूरिस्स बंदणटाए समं देवीए णिग्गओ ॥४१५॥५२४॥ वंदिऊणं मुणिंदस्स पाए तेलोक्दुल्लहे । णिसण्णो सुद्धभूमीए सुणेई धम्मदेसणं ॥४१६।५२५॥ "विजपुंज व्व संजोया दिटुणट्ठा खणे खणे । निरंतर सुंह एत्थ जीवो को विन पावइ ॥४१७॥५२६॥ माणभंसाइक्खाई लभंति य णिरतर" । एत्थंतरम्मि राएण करकोरयमुत्तमं ॥४१८॥५२७॥ *वित्ता सीसदेसम्मि पुच्छियं भत्तिनिभरं । 'भयवं ! केण कम्मेण मए पत्ता विडंबणा ? ॥४१९॥५२८॥
देवीए वि तहा, जायं पुणो सोक्खमणिंदियं' । आह भयवं पि 'भो राय ! सुण एगग्गमाणसो ॥४२०॥५२९॥ पुच्छियं ज तए एयं, तं सव्वं पि कहेमऽहं' । निवो वि जंपए 'सामि ! एस सज्जो कहेहि मे ॥४२१॥५३०॥ गंभीरधीरणिग्योसो अह सूरी पयंपइ । “अत्थि एत्थेव दीवम्मि खेत्तं भरहणामयं ॥१॥५३१॥ तत्थ णीसेसदेसेसु पसिद्धं सुरपुरोवमं । महारम्म पुर अस्थि विक्खायं खिइपइडियं ॥२॥५३२॥
१. त्रु० विना भत्तिभार पा० जे० । भत्तिभर का० ।। २. सुहं को वि जीवो एत्थ न जे० का० ।। ३. बंधित्ता जे० ।।
Page #106
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
मंगलकलसस्स पुव्वभववण्णणं
तत्थऽत्थि सोमचंडो त्ति णामेणं कुलपुत्तओ । जो सया खंतिसंजुत्तो अमाणो मायवजिओ ॥३॥५३३॥ निल्लोभो दाणसीलो य दयाए समलंकिओ । सच्च-ऽजवाइरूवेहिं गुणेहिं परिवारिओ ॥४॥५३४॥ जइवि नो तस्स गेहम्मि दव्वं अत्थि तहाविहं । तहावि सव्वकज्जेसु पमाणं कीरए जणे ॥५॥५३५॥ तस्सऽत्थि तारिसा चेव गुणेहिं रूवसालिणी । समाणकुलसंभूया सोहग्गगुणगव्विया ॥६॥५३६॥ सिरिदेवि त्ति नामेणं भारिया चारुभासिणी । तीए समं इमो भोए भुंजई पुण्णअज्जिए ॥७॥५३७॥ इओ तत्थेव णयरम्म जिणदेवो त्ति नामओ । सुस्सावओ दयावासो सील-चारित्तसंजुओ ॥८॥५३८॥ जिणिंदपायपउमेसु जो सया भसलायइ । गुरुसेवारओ णिचं सिद्धंतम्मि विसारओ ॥९॥५३९॥ सोमचंडस्स तेणऽत्थि समं मित्ती अणोवमा । एवं च पीइजुत्ताणं कालो दोण्ह वि बच्चइ ॥१०॥५४०॥ अन्नया जिणदेवेण पुव्वरत्तम्मि वोलिए । चिंतियं "मम गेहम्मि पुव्यपुरिससमज्जियं ॥११॥५४१॥ अस्थि दव्यं समत्थाण कजाणं परिसाहगं । किंतु थोवव्वएणाऽवि खिज्जए तं निरंतरं ॥१२॥५४२॥ ता गंतु अन्नदेसम्मि उवञ्जित्ता बहू धणं । आगच्छामि पुणो तेण पालेमि सकुटुंबयं ॥१३॥५४३॥ जिणिंदपूयणाईयं आयरामि तहेव य" । एवं चित्तम्मि डावेत्ता पारद्धं तं तहेव य ॥१४॥५४४॥ १. मेत्ती पा० विना ।।
Page #107
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंति- नाहचरिए
मंगलकलसस्स पुव्वभववण्णणं
गणिमं धरिम मेयं पारिच्छेज्जं तहेव य । भंडं चउव्विहं घेत्तुं डिओ पत्थाणमंगले ॥१५॥५४५॥ एत्थंतरम्मि तो तेणं पुणो चित्ते वियप्पियं । “हत ! दुग्गाणि मग्गाणि अन्नदेसंतराणि उ ॥१६॥५४६॥ ता न याणिज्जए तत्थ गयाणं किंचि वी भवे । तओ मित्तस्स पासाओ दाणं दावेमि उत्तम ॥१७॥५४७॥ जेण संपज्जए मज्झ परत्ते संबलं वरं" । चिंतिऊणं इमं तत्तो सोमचंड भणेइ सो ॥१८॥५४८॥ जहा 'मज्झ इमं दव्वं धम्मे देयं न संसओ । एत्तो उ छटुभाएण पुण्णं तुज्झ वि होजउ' ॥१९॥५४९॥ एवं च भाणिउं तेण दव्वं तस्स समप्पियं । दीणाराण सहस्साणि पमाणेण दसेव उ ॥२०॥५५०॥ तेणाऽवि मित्तणेहेण सम्म संपडियच्छिउँ । गए देसंतरे तम्मि जिणदेवम्मि इमो तओ ॥२१॥५५१॥ देइ दव्यं तयं धम्मे, पूयए जिण-साहुणो । भत्तिं करेइ संघस्स, देइ दीणाइयाण वि ॥२२॥५५२॥ अन्न पि धम्माणं जं तं सव्वं पि पवत्तए । एवं देतस्स तो तस्स सयं भावो समुटुिओ ॥२३॥५५३॥ भारियाए वि सो पुट्ठो 'कुतो एयं पयच्छसि ?' । तेणाऽवि सच्चमक्खायं जाया तीए वि भावणा ॥२४॥५५४॥ एत्तो य तम्मि नयरम्मि अत्थि तीसे सही वरा । धूया सेटुिस्स नंदस्स भद्दा जोब्बणसालिणी ॥२५॥५५५॥ परिणीया सा सुदत्तस्स पुत्तेणिभस्स सायर । देवदत्तसुनामेणं सो य कम्मस्स दोसओ ॥२६॥५५६॥
१. भणिउं का० ।। २. संपड़िच्छिउ का० विना ।।
Page #108
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
संजाओ किंचि तद्दोसी, तओ भद्दाए अक्खियं । सहीए 'पेच्छसू भद्दे ! रोगी जाओ महं पई ||२७|| ५५७ ॥ तओ तीए हसंतीए हासेणेव पयंपियं । 'ओसरसु दिट्टिमग्गाओ जओ दोसो इमो तुह' ॥ २८ ॥ ५५८ ॥ ऐतोय दुम्मिया एसा अट्टज्झाणपरायणा । चिदुई जाव ता तीए पुणो वि हु पयंपियं ॥ २९ ॥ ५५९ ॥ 'किं हले ! तंसि उव्वग्गा ? हासं एयं मए कयं । न होइ कस्स वी दोसो, भुजई जं सयं कयं ॥३०॥५६०॥ बद्धं च तीए तो कम्मं दूसहं आलपचयं । हासएणाऽवि बज्झति जम्हा कम्माणि निच्छियं ॥ ३१ ॥ ५६१ ॥ पुणो विदामाईहिं रयाणं ताण दोण्ह वि । भज्ज -प्पइयाण सोक्खेणं कालो जाइ णिरंतरं ||३२|| ५६२ ॥ एत्तो य तम्मि नयरम्मि अत्थि गोडिल्लया नरा । दुर्द्दता पंच नीसेसअणायाराण मंदिरं ||३३||५६३ ॥ दि अन्नम्म बेसाए मयणाए समन्निया । रमंति ते वरुज्जाणे रेइसोक्खपरायणा ॥ ३४ ॥ ५६४ ॥ काहिं अन्नमन्नाहिं जा चिटुंति परोप्परं । पत्थावेण तओ ताणं पवत्ता संकहा इमा ||३५|| ५६५॥ जहा 'सीलाओ चालेंउ न सक्किजंति दोन्नि वि । सोमचंडो तहा तस्स सिरिदेवी वि भारिया' ॥ ३६ ॥ ५६६ ॥ एवं च वट्टमाणम्मि कहाऽऽलावम्मि जंपियं । कामंकुराभिहाणेण णरेण ताण मज्झओ ||३७||५६७ ॥
१. तत्तो जे० का० ॥ २. भुंजई का० । ३. संजाओ किंचि तद्दोसो दूसहं पा० का० ॥ ४. सोक्खाणं पा० ।। ५. रईसो° त्रु० का० ॥
मंगलकलस
स्स पुव्यभववण्णणं
५८
Page #109
--------------------------------------------------------------------------
________________
मंगलकलसस्स पुव्वभववण्णणं
सिरिसंति- 'भद्द ! किं एरिसं वायं असंबद्धं पयंपह । न रक्खएं सील का वि नारी मे गोयराऽऽगया ॥३८॥५६८॥ नाहचरिए किं वा वि हु पलत्तेण बहुणा ? एयं पि दीसिही' । एमेव मयणाए वि सोमचंडम्मि जंपियं ॥३९॥५६९॥
* एवं च ताण उल्लावो जाव जाओ परोप्परं । पेच्छंति सोमचंडं ता अन्नगामम्मि पट्ठियं ॥४०॥५७०॥
दटुं कामकुरो तं तु हटुतुटो पयंपई । जहा 'भो ! पेक्खगा होह जामि हे तीए मंदिरं' ॥४१॥५७१॥ तओ एगेण संजुत्तो तीए पासम्मि सो गओ । गतुं दसेइ से रूवं सवियार सविन्भमं ॥४२॥५७२॥
सिरिदेवी वि तं दटुं उद्वित्ता देइ आसणं । पुच्छई 'केण कजेण तुम्हाणं इह आगमो ?' ॥४३॥५७३॥ * कामकुरेण सा वुत्ता 'तुह सणकंखिओ । समागओ इहं भद्दे ! कामदेवभयहुओ' ॥४४॥५७४॥
तीए वुत्तं ‘ण एयं ते जुत्तं चित्ते वि चिंतिउं । किमंग भाणिउं भद्द ! ता उडेहि लहुं लहुं ॥४५॥५७५॥
इयरेणाऽवि संलत्तं 'जओ कालाओ भामिणि ! । निग्गच्छंती तुम दिट्ठा तओ कालाओ में पिए ! ॥४६॥५७६॥ * अणंगो एस पीडेइ ता निव्यावेहि मे तणुं । णियसंगमणीरेण' तओ तीए पयंपियं ॥४७॥५७७॥
'हा ! हा ! भो ! मा कलंकेहि निक्कलंकं नियं कुलं । तहा य माऽवरुंडेहि नरए नारिं अओमई ॥४८॥५७८॥ किंच रूवेण जइ तं होसि सक्खं पुरंदरो । तहा वि तं न इच्छामि ता गच्छाहि जहाऽऽगयं ॥४९॥५७९॥ १. एरिस एवं अ° पा० विना ।। २. "ए जए सीलं का वि मे पा० विना ।। ३. तो जे० ॥ ४. त सि होसि त्रु० विना ।।
Page #110
--------------------------------------------------------------------------
________________
मंगलकलस*स्स पुव्वभव
वण्णणं
सिरिसंति- अन्नहा निच्छियं भद्द ! अणत्थो ते भविस्सइ । रायकुलाओ जेणाऽहं पुक्करिस्सामि सत्तर' ॥५०॥५८०॥ नाहचरिए तेणाऽवि जंपियं 'भद्दे ! जइ एवं तो जलंजलिं । देजाहि मज्झ' तीए वि ‘एवं होउ' त्ति जंपिए ॥५१॥५८१॥
णिग्गओ सो णिराणंदो गओ भटुपइन्नओ । चिटुंति जत्थ ठाणम्मि उज्जाणे ताणि एगओ ॥५२॥५८२॥ इओ वियालवेलाए सोमचंडं बलंतयं । दटुं मयणा पयंपेइ 'खणमेकं ओसरेह भो ! ॥५३॥५८३॥ जेण दसेमि तुम्हाण णियं सामत्थयं अहं' । एवं वुत्ता खणद्रेण पच्छन्ना ते तहिं डिया ॥५४॥५८४॥ कुलणारीए वेसेण सोमचडंतिए इमा । भणेइ 'भद्द ! मे भत्ता हक्कारेइ इओ खणं ॥५५॥५८५॥ दाऊण उत्तर तस्स तओ वच्च णियं गिहं' । उज्जुभावेण एसो वि पविट्ठो तं वणंतरं ॥५६॥५८६॥ जाव नो पेच्छए किं पि ताव तं पुच्छए इमं । 'भत्तारो कत्थ ते भद्दे ! ?' सा पयंपेइ 'सामिय ! ॥५७॥५८७॥
नत्थि एत्थ मह भत्ता किंतु सरणागयं मम । रक्खेहि' तेण संलत्तं 'कत्तो अक्खेहि ते भयं?' ॥५८॥५८८॥ * पयंपई इमा ‘णाह ! जया दिवो तुम मए । तओ चेव अणंगो वि सरेहिं ताडए मम ॥५९॥५८९॥
सोमचंडेण सा वुत्ता ‘मा तुम णियए कुले । दो वि सुद्धे कलंकित्ता पयच्छ मसिकुच्चयं ॥६०॥५९०॥ अन्नं चेयारिस काउं नरयम्मि पडिजई । ता चयाहि इमं भद्दे ! असंबद्धं मणोरह' ॥६१॥५९१॥ १. "सरेहि भो ! जे० । 'सरेहि हो ! त्रु० ।। २. भद्दे ! पयंपेइ य सामिय ! पा० || ३. इम जे० ।।
Page #111
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
मंगलकलसस्स पुव्वभववण्णण
सा आह 'जइ न मन्नेसि ममं ता तुज्झ निद्दय ! । मए मयाए निब्र्भत इत्थीवज्झा भविस्सइ' ॥६२॥५९२॥ तेणाऽवि सा समालत्ता 'थीवज्झा जइ वि मे भवे । तहा वि तं न मन्नामि पाणचाए वि सुंदरि !' ॥६३॥५९३॥ तीए पयंपियं 'जइ म अणज्ज ! न वि मन्नसि । तो हं पोक्कारइत्ताणं माराविस्सामि निच्छयं' ॥६४॥५९४॥ सोमचंडेण तो वुत्तं 'जइ एवं तं करिस्ससि । तो हं अणागयं चेव वावाइस्सामि अप्पयं' ॥६५॥५९५॥ एवं पर्यपयंतेण तेण खग्गं विकोसियं । तं दटुं सा इमं भणइ 'मा साहसमिमं कुण ॥६६॥५९६॥ जओ हं मयणानामपसिद्धेह विलासिणी । कारणेणं मए तुज्झ खोहणत्थं इमं कयं ॥६७॥५९७॥ ता वच्च संपर्य गेहे, अवराह खमाहि य' । लजिओ सो इमं वुत्तो गओ निययम्मि मंदिरे ॥६८॥५९८॥ एवं च पालयताण ताण सील सुणिम्मलं । समागया तहिं साहू बंदिया तेहिं भावओ ॥६९॥५९९॥ साहूण उवएसेण कया तेहिं वरा तवा । भाविया भावणाओ य सम्मत्तगुणसंजुया ॥७०॥६००॥ गिहिधम्म पालयताणं पजंतम्मि समागए । मरि सोहम्मकप्पम्मि उप्पन्नाई मणोरमे ॥७१॥६०१॥ तत्थ पल्लाई पंचेव सव्वकामसमन्निए । भुजति सुंदरे भोए धम्मफलसमागए ॥७२॥६०२॥ सोमचंडो चइत्ताणं तत्तो जाओ तुम णिव ! । सिरिदेवी वि इमा जाया देवी तेलोक्कसुंदरी ॥७३॥६०३॥ १. हवि जे० ।। २. 'मप्पिए त्रु विना ।।
Page #112
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंति- नाहचरिए
मंगलकलसस्स पुव्वभववण्णणं
तो तुमे राय ! जं तइया परदव्वेणुवज्जियं । पुण्णं तस्साणुभावेण परिणीया भाडएणिमा ॥७४॥६०४॥ देवीए वि सहीए जं सम्मुहं आसि भाणियं । तेण कम्मविवागेण एसा सुद्धा वि दूसिया ॥७५॥६०५॥ जं च चित्तं पुणो तीए जंपिऊण विसोहियं । उत्तिन्नं देण एयाए कलंकमइदारुणं ॥७६॥६०६॥ दढव्वएहिं जं सील तुडभेहिं अणुपालियं । तेण अखंडसीलाणं जाओ तुम्हाण संगमो" ॥७७॥६०७॥ एयं सोऊण दोण्हं पि ताण मुच्छा समागया । जायाई वाउदाणेण समासत्थाई दोन्नि वि ॥७८।६०८॥ जपंति 'एवमेयं जं भयवंतेहिं साहियं । विन्नायं जाइसरणाओ पचखं पिव दीसई ॥७९॥६०९॥ अहो ! णु थोवयस्साऽवि दुक्कयस्स इमं फलं । जइ जाय तो णु रज्जम्मि कित्तियं तं भविस्सइ ?' ॥८०॥६१०॥ सूरी वि आह 'भद्दाई ! किं खिजेह णिरत्थयं ? । खयट्ठा सव्वकम्माणं सामन्नमणुपालह' ॥८१॥६११॥ एवं सूरिगिरं सोउं दो वि पंति 'सामिय ! । कुमार विउ रज्जे जयसेहरणामयं ॥८२॥६१२॥ तुम्हाऽऽएस करिस्सामो सव्वदुक्खविमोक्खणं' । सूरी वि आह 'मा तत्थ पडिबंध करिस्सह' ॥८३॥६१३॥ 'इच्छं' ति भाणिउं ताणि गयाणि णियमंदिरे । मंति-सामंतमाईण कहति नियचिंतियं ॥८४॥६१४॥ 'आएसो' त्ति भणित्ताणं ते वि मन्नंति सायरं । राया वि विउं रज्जे कुमार जयसेहरं ॥८५॥६१५॥
*१. केत्तिय जे० का० ।। २. रन्ना त्रु०॥
Page #113
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
मंगलकलसकहाणयं
अट्ठाहियाओ काऊणं मंदिरेसु जिणाण उ । संघ सम्माणइत्ताण दीणाईदाणपुवयं ॥८६॥६१६॥ जाइ सूरिस्स पासम्मि मंति-सामंतसंजुओ । तेलोक्कसुंदरीए य लेइ सामन्नमुत्तमं ॥८७॥६१७॥ पढंतो जा सुयस्संतो पत्तो ता सूरिणा निए । पयम्मि विओ संतो बोहिउँ भविए जणे ॥८८।६१८॥ पत्ते पजंतकालम्मि काउं संलेहणं मओ । उप्पन्नो देवलोगम्मि पंचमम्मि महासुरो ॥८९॥६१९॥ तेलोक्कसुंदरऽज्जा वि डाविया सुपवत्तिणी । सा वि सलेहणं काउं सुरो जाया तहिं चिय ॥९०॥६२०॥ दो वि तत्तो चइत्ताणं सोहणे माणुसत्तणे । लद्धण सुंदर जाई विभवाइसमन्नियं ॥९१॥६२१॥ एवं कमेण देवत्तं माणुसत्तं पुणो वरं । पाविउ दो वि जाहिंति मोक्खं दुक्खविमोक्खयं" ॥९२॥६२२॥ __इय सुणिय असेस मज्झ एत्थोवएस, विविहफलसमेयं धम्ममाहप्पमेयं ।
सिरिजिणवरदिटुं धम्मकम्मं विसिटुं, कुणह सिवसुहाणं जं पहाणं निहाणं" ॥९३॥६२३॥
एवं भयवओ वयणाऽमयं सोऊण संबुद्धा बहवे पाणिणो पयट्टा धम्मकरणववसायम्मि । मया वि धम्मकरण- १० वासणाभरभरिजमाणमाणसेण विन्नत्तो- 'भयवं ! किं मए पुव्वभवे णिव्वत्तिय जेण विजाहरभोगाणमाभागी जाओ?' भयवया भणियं- 'सोम ! सुण
१. मोक्खयं ॥ अवि य–इय पा० ।। २. मुणिय जे० पा० ॥
Page #114
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
* इंदुसेणबिंदुसेणाणं पुव्वभववण्ण
"अत्थि पच्छिमपोक्खरवरदीवऽद्धे अणेयवाहिणीसयसहस्सपरियरिया उटुंतमहल्ल-कल्लोलमालाउला रंगततरंगभंगरेहिरा अणेयमयर-करि-विसहरविसरपरिसेवियपउरयरसंवरा मच्छ-कच्छ-नक्क-चक्क-पाढीणपीढपउरा महासमुद्दोवमा सीओया णाम महाणई। तीसे दाहिणेणं सलिलावईविजयाऽलंकारभूया अस्थि वीयसोया नाम णयरी, जा यउत्तुंगधवलगयणग्गलग्गपायारपरिगया सहइ । वियडतडनीरपूरियपरिहापरिणद्धपायारा ॥१॥६२४॥ धुव्वंतधवलधयवडमालालंकरियधवलधवलहरा । बारसजोयणदीहा नवजोयणवित्थडा रम्मा ॥२॥६२५॥ जा कणय-रयणसंचयधण-धन्नसमिद्धिबंधुरा धणियं । किं बहुणा भणिएणं? पच्चक्खा तियसणयरि व्व ॥३॥६२६॥ . अस्थि तीए णयरीए पणयबत्तीससहस्सकिरीडबद्धसामंतमउलिमालामलियचलणकमलजुयलो चउसटुिसहस्ससुररमणीसरिसवरतेउरसामी चोद्दसपहाणरयण-नवनिहाणणाहो विणिज्जियसयलविजियदप्पुद्धरनरिंदेवदो रयणज्झओ णाम चक्कवट्टी, अवि यसोलससहस्सजक्खाहिरायरक्खिज्जमाणवरखेत्तो । लायण्ण-रूव-सोहग्ग-कंति-दित्तीहि परियरिओ ॥४॥६२७॥ चुलसीहय-गय-रहसयसहस्सपरिवारिओ सयाकालं । पाइक्कचक्कसेवियपयपउमो खायकित्ती य ॥५॥६२८॥ ___ तस्स दुवे पहाणभारियाओ कणयसिरी-हेममालिणीणामाओ पइणा सह पुण्णसंभारोवणीय पंचप्पयार विसयसुह१. पोक्खरदी पा० का० ॥ २. "हरपरि पा० ।। ३. लामिलिय त्रु० विना ।। ४. दृश्यतां चतुर्थ परिशिष्टम् ।। ५. दविंदो का० ।। ६. खायकित्तीओ का० विना ।।
६४
Page #115
--------------------------------------------------------------------------
________________
इंदुसेण
बिंदुसेणाणं पुव्वभववण्णणं
सिरिसंतिमणुहवंतीओ चिटुंति । अन्नया कणयसिरी महरिहसेजाणुवण्णा विसिटुफल-फुल्लरेहिर क
च्छंगगयं नाहचरिए
सुमिणे पासित्ताणं पडिबुद्धा, साहिओ जहाविहिं दइयस्स, अवि य'देव ! अहं किर अजं महरिहसेजाए जाव चिट्ठामि । किंचि पसुत्ता ता पच्छिमम्मि जामम्मि पेच्छामि ॥६॥६२९॥ फल-फुल्लवन्नकलिय कप्पलयाजुवलयं महारम्मं । नियउच्छंगनिविटुं दटुणं झत्ति पडिबुद्धा ॥७॥६३०॥ तस्स य सुमिणस्स महं किं होही उत्तम फलं देव !' । चक्की वि भणइ 'भद्दे ! तुह धूयाजुवलय होही' ॥८॥६३१॥ ५
इओ य हेममालिणी वि पउमलयं सुमिणे पासित्ताणं पडिबुद्धा । तीए वि साहिओ सुमिणगो दइयस्स । चक्कवट्टिणा वि तीए धूयालंभो समाइटो । कमेण य गन्भमुबहतीओ पत्ते पसूइसमए पसूयाओ दो वि देवीओ । तत्थ ॐ य कणयसिरीए जाय पहाणधूयाजुयलं, हेममालिणीए य जाया एगा कन्नय त्ति । निव्वत्तबारसाहे य * कणयसिरिधूयाणं कयाई कणयलया-पउमलयाओ नामाई, हेममालिणीधूयाए य पइट्ठावियं नामं पउम त्ति । पत्ताओ य सह कलाकलावेण जोव्वणं ।
अन्नया सा पउमा गया अजियसेणानामाए पवित्तिणीए सयासे, वंदिया भावसारं, णिविटा तयंतिगे । पारद्धा य पवत्तिणीए वि धम्मदेसणा, अवि य१. जुयलं का० विना ।। २. उच्छंगे गयं त्रु० ।। ३. उत्तिम जे० ।। ४. वि य पउ° पा० ।। ५. धूयालाभो का० ।। ६. "यलय जे०।। ७. निव्वत्ते बा का० ।। ८. मालिणीए धू पा० ।।
Page #116
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
" संसारम्मि असारे परिब्भमंताण एत्थ जीवाण । सासयसुहेक्कमूलो जिणधम्मो दुल्लहो वच्छे ! ॥१॥६३२॥ तत्थ विय सव्र्वविरई पाविज्जइ गरुयपुण्णजोएण । ता तत्थेव पयत्तो कायव्यो बुद्धिमतेहिं " |||२||६३३ ॥
तओ य एयमायन्निऊण वियलंतकम्मभर कलंकाए रोमंचकंचुइजंतकायविभागाए समुप्पन्नसयलदुहवणगहणदहणदावानलसरिससव्यविरइपरिणामाए जंपियं पउमाए - 'सामिणि ! जाव जणणि-जणए आपुच्छामि ताव तुह सयासे पव्वज्जागहणेण वायविधुव्यमाणकिसलयदलऽग्ग[? लग्गजलबिंदुसम] चंचलं माणुसत्तणं सफलीकरिस्सामि' । पवत्तिणीए ५ भणियं - 'वच्छे ! मा पमायं करेज्जासि' । पउमो वि 'इच्छं' ति भाणिऊण गया जणणि-जणयसयासे । साहिओ णिययाभिप्पाओ, अणुमओ ताणं पि । भणियं च णेहिं, अवि य
'वच्छे ! वुड्रढत्तम्मि वि परिणामो एस दुल्लहो होइ । किं पुण अविणयकुलमंदिरम्मि जायम्मि तारुण्णे ? ॥ ९ ॥ ६३४॥ ता धनाई अम्हे जाणं कुलकित्तििवद्धणा तं सि । उप्पन्ना वरकन्ना, ता कुणसु मणिच्छियं वच्छे !' ||१०||६३५ ॥
तओ महापमोयभरभरिमाणमाणसाए महाविभूईए गहिया अजियसेणापवत्तिणिसयासे पव्वज्जति । तं च १० पालयंतीए य जहाविहिं भणिया पवत्तिणी तीए, जहा - 'भयवइ ! तुमए अब्भणुन्नाया कम्मचउत्थं तवोकम्मं काउमिच्छामि' । अणुन्नाया य पवत्तिणीए, जहा- 'बच्छे ! उचियमेयं तएजारिसीणं जं तवोकम्मं कीरइ' । तत्थ य कम्मच उत्थयतवोकम्मे दोन्नि तिरत्ताइं सद्धिं च चउत्थाई कीरति । तं च तीए अहासुत्तं परिपालियं । अन्नया य
१. अस्थि पा० ॥ २. मावई वि जे० ॥। ३. "यसेणप पा० का० ॥ ४. दृश्यतां तृतीयं परिशिष्टम् ॥
इंदुसे - बिंदु णाणं पुव्यभववण्णणं
६६
Page #117
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंति
सरीरचिंताणिमित्तं गच्छंतीए दिट्ठा य मयणमंजरिनामाए पहाणगणियाए कारणे जुज्झमाणा दुवे उत्तमा रायउत्ता । तं नाहचरिए च दटुण चिंतियं पउमाए- “अहो ! एईए सोहग्गं, जओ पेच्छ एए वि उत्तमा रायपुत्ता इमीए कारणे एवं
बिंदुसेणाणं 'मह-मह'त्ति भणमाणा जुज्झति । ता जइ मज्झ वि इमस्स तवस्स फलमत्थि, तओ आगमिस्सभवे अहमवि
पुव्वभववण्ण एवंविहसोहग्गभागिणी होजामि," त्ति कयं नियाणं । समागए य अहाऽऽउयकाले काऊण अणसणं अणालोइऊण ॐ य नियाणं मया समाणी उप्पन्ना सोहम्मे देवित्ताए त्ति । जा य कणयसिरी देवी सा य संसारमाहिडिऊण अणंतरभवे
दाणधम्ममायरेऊण तस्स धम्मस्स चेव फलेण तुमं मणिकुंडली नाम विजाहरराया जाओ । जाओ कणगलया-पउमलयाओ * ताओ संसारमाहिडिऊण पुव्वभवेसु अणेगसो दाणाइधम्ममन्भसिऊण रयणपुरे नयरे सिरिसेणस्स राइणो अहिणंदियाए
देवीए कुच्छिंसि इंदुसेण-बिंदुसेणनामा पुत्ता जाया । जा य पउमा सा सोहम्माओ चविऊण कोसंबीए अणंतमइणामगणिया जाया। तीसे य कएण ते इंदसेण-बिंदसेणा देवरमणे उज्जाणे पाणसंसए वर्दृति । तं च सोऊण जिणिंदमुहविणिग्गय बयणं संभरियपुब्बजम्मो नमिऊण तं भयवंतं जिणवर इहागओ तुब्भं पुव्वणेहाणुराएण । तं * । एवमेसा पुव्वभवे तुम्हाण भगिणी आसि, अहं च भे माया । तं संभरह पुवभवियं चक्कवट्टि रयणज्झयं पियर" ति ।" किंच"भोगा बहुवेरकरा, अलाहि भोगेहिं पावरूवेहिं । जाण करणं जीवा हियाहियं ने व बुझंति ॥११॥६३६॥
१. पा० विना- "दुसेणा नाम पु जे० त्रु० । 'दुसेणा पु का० ।। २. °सए पब जे० ॥ ३. नेय त्रु० विना ।।
Page #118
--------------------------------------------------------------------------
________________
इंदुसेणबिंदुसेणाणं पच्छायावो
सिरिसंति- ता परिभावह एयं भो भो ! मा होह मोहियमईया । मा राग-दोसवसया पहरह नियएहिं गत्तेहिं ॥१२॥६३७॥ भणियं च
"नवितं कुणइ अमित्तो सुटु वि सुविराहिओ समत्थो वि । जं दो वि अणिग्गहिया करेंति रागो य दोसो य ॥१३॥६३८॥ इहलोए आयासं अयसं च करति गुणविणासं च । पसर्वति य परलोए सारीर-मणोगए दुक्खे ॥१४॥६३९॥ धिंद्धी अहो ! अकजं जं जाणतो वि' राग-दोसेहिं । फलमउलं कडयरस तं चेव निसेवए जीवो ॥१५॥६४०॥ ॐ को दक्खं पावेज्जा ? कस्स व सुक्खेहिं विम्हओ होजा? । को व न लभेज मोक्खं ? राग-द्दोसा जइ ण होज्जा ॥१६॥६४१॥
ता मुयह राग-दोसे, सेयं चिंतेह अप्पणो णिचं । जे तेहिं इच्छह गुणं, तं चुक्कह बहुगुणं पच्छा" ॥१७॥६४२॥ (मरणविभक्तिप्रकीर्णके गा० १९८,२००,२०१,१९७,१९९) * मुंचह एवं जुज्झं संजमजुज्झेण जुज्झहा इण्हिं । तुडभेहिं खलु मोक्खं गंतव्यमिमेहिं देहेहिं" ॥१८॥६४३॥
एवं निसम्म वयण जाया ते दो वि मुक्कसन्नाहा । संभारियपुव्वभवा भणंति 'भोगा अइदुरता ॥१९॥६४४॥ * हा ! मोहियहियएहिं जहा उ अम्हेहिं रागवसएहिं । विसयामिसतिसिएहिं दइओ अप्पा परिचत्तो ॥२०॥६४५॥
जर-मरण-रोगपउरे दुत्तारे भवमहासमुद्दम्मि । हा ! जह मन्ने अप्पा तडाऽऽगओ णेमणे छूढो ॥२१॥६४६॥
१. करति पा० ।। २. धी धी जे० का० ।। ३. य का० ।। ४. रसं पावइ जीवो णिसेवतो ॥ त्रु० विना ।। ५. पुणो का० ।। ६. मूढो जे०॥
Page #119
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
इण्हि पयहामु भोए भवोदहिपहोवएसए पावे । छेत्तूण णेहपासे सेयमओ अब्भुवेहामो' ॥२२॥६४७ ॥ करयलकयंजलिवुडा भणति मणिकुंडलिं पंहिदुमणा । 'इच्छामो अणुसडिं, जणणीकजं कयं तुम ||२३|| ६४८ ॥ अवि बंधुक, सिणिद्धवरमित्तकजमहवा वि । अहवा वि हु गुरुकजं, अहवा तं नत्थि जं न कयं ॥ २४॥६४९॥ एवं पर्यापिऊण भत्ती - बहुमाणसंभमगुणेहिं । नेहाणुरागपसंरं सक्कारेउ विसज्जति ॥ २५ ॥ ६५० ॥
ते महा इड्ढी चउहिं सहस्सेहिं परिवुडा धीरा । धम्मरुइस्स सयासे निक्खता खायकित्तीया ॥ २६ ॥६५१॥ तो कम्मतरुकडिल्लं दढ कठिण-सुतिक्खतव कुठारेहिं । छिंदित्तु भावपवणेण मेलिउं एगठाणम्मि ॥ २७॥६५२ ॥ सुक्कज्झाणाणलजलियजलणजालाहिं णिद्दहेऊण । उप्पाडियवरणाणा पत्ता मोक्खं सयासोक्खं ॥२८॥६५३। एत्तो य ताणि सिरिसेणरायपमुहाणि उत्तरकुराए । मिहणत्तणम्मि भोगे भोत्तुं पलिओवमे तिन्नि ॥ २९॥६५४॥ सोहम्मे उबवन्नाई सत्त-वरकंति - दित्तिजुत्ताइं । पलियंतियगाउयाई भुंजंति मणोरमे भो ||३०||६५५ ॥
इय परमपवित्तं सव्वलोए सुवित्तं भवतियमइसेयं संतिणाहस्स एयं । उवचरियविसिद्धं लेसओ किंचि सिहं, कुणउ भवकयाणं दारणं भो ! दुहाणं ॥ १ ॥ ६५६ ॥
॥ इइ संतिणाहचरिए सिरिदेवचंदसूरिविरइए पढम- बितिय तइयभवग्गहणाइं समत्ताई ॥
१. पदु पा० का० ॥। २. यत्तियाउयाई जे० का० ||
इंदु - बिंदुसेणाणं
पव्वज्जा मोक्खगमणं य
६९
Page #120
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
[सिरिसंतिनाहचरिए चउत्थ-पंचमभवग्गणाइं]
चउत्थ-पंचमभवग्गहणाई
इय पढम-बितिय-तइययभवगहणाई समासओ कहिउं । संपइ चउत्थ-पंचमभवगहणाई पवक्खामि ॥१॥६५७॥ ___"अत्थि इहेव जंबुद्दीवे दीवे भारहे वासे पणुवीसजोयणसमुव्विद्धो पण्णासजोयणवित्थिण्णो पुव्वावरसागरसमोगाढो
भरहखेत्तऽद्धसीमाभूओ वेयड्ढो णाम पव्वओ । जो य- सरयसमओ व्य सपुंडरीओ, ससिसेहरो व्व सगुहो, आहिय- ५ ग्गिबंभणगिह व ससिही, वरदेवउलं व ससालो, सुवियड्ढनरवइ व्व सविजाहरो, जुवइसमूहो व्व सुनियंबो त्ति । किंचउत्तुंगसिहरसंज्यिरयणविणिम्मवियजिणहराऽऽवासो । आवासियविजाहरनयरविरायंतसेढिजुओ ॥१॥६५८॥ 'जुयलट्ठियसुर-किन्नर-सिद्ध-समारद्धसुद्धगंधव्यो । गंधव्वकामिणीयणमुच्छाविजंतवीणसरो ॥२॥६५९॥ सरसहरियंदणदुमसुगंधपूरतसयलदिसिविवरो । वररयणणियरचेंचइयसिहरसयसंकुलो रम्मो ॥३॥६६०॥ ___तत्थ य दक्खिणाए सेढीए अत्थि रहनेउरचक्कवालं णाम णयर । जं च दुहा वि ससालं, दुहा वि सपरिहं, वि ससरणं, दुहा वि सरमणीय, दुहा वि सराय, दहा वि सप्पण्णं ति । अवि य
१. जुबल° पा० विना ।। २. "यरचिंच जे० का० ।। ३. सपत्तं ति पा० ।।
Page #121
--------------------------------------------------------------------------
________________
. सिरिसंति
नाहचरिए
चउत्थ-पंचमभवग्गहणाई
सुविभत्तरायमग्गं वरचच्चर-तिय-चउक्करमणिज्जं । हट्ट-पवा-सह-उववण-सर-यावी-कूयकयसोहं ॥४॥६६१॥ उज्जाण-भवण-वणराइमंडियं तुंगसिहरदेवउलं । नीसेसनयरगुणरयणसंजुयं तियसणयर व ॥५॥६६२॥
तत्थ य जलियजलणजालावलीसरिसतेओ जलणजडी णाम राया । जो य दुहा वि सुआओ, दुहा वि सुगओ, दुहा वि सुवेसो, दुहा वि सुकरो, दुहा वि सुकंतो, दुहा वि सुरयणो त्ति, अवि यदरियारिहरिकिसोरयदप्पसमुद्दलणतिक्खणहसरहो । णीसेसपयापालणभरयसमुद्धरणधोरेओ ॥६॥६६३॥ पणमंतभूरिसामंतमउलिमणिकिरणरंजियसुचरणो । किं वा वि हु बहुएणं ? णीसेसगुणाण सो गणं ॥७॥६६४॥
तस्स य सयलंतेउरप्पहाणा अस्थि वाउवेगा णाम महादेवी । जा य- दुहा वि सुचरणा, दुहा वि सुवयणा, दुहा वि सुसवणा, दुहा वि सुदरिसणा, दुहा वि सुकंठिय, त्ति । अवि य-' सुरसुंदरिसमरूवा सोहग्गविभूसिया कलाकुसला । दक्खिण्ण-दाण-नय-विणयसब्बलावण्णसंजुत्ता ॥८॥६६५॥
तीसे य जम्मतरुप्पन्नागन्नपुण्णसंपुण्णाए राइणा सह पंचप्पयारविसयसुहामयसागरावगाढाए वचंति दियहा । १० अन्नया य नियकरनियरपसरणिद्दारियंधयारपडलं दिणयर मुहेणोयर पविसमाणं सुमिणे पासित्ताणं पडिबुद्धा, साहिओ १. रमणीयं का० ॥ २. हरदेउलं त्रु० ।। ३. °णजली जे० त्रु० ।।
Page #122
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
सुमिगो जहां विहिं दइयस्स । तेणाऽवि नियमइमाहप्पेण भणियं, जहा - 'सुंदरि ! सयलनरिंदतारयावहरियतेयपसरो सूरो व्य ते पुत्तो भविस्सइ । 'देव - गुरुपसाएणं एवं चेव हवउ'त्ति बहुमन्निऊण गया एसा नियवासभर्वणं । सुहेण य गभमुव्हंतीए संपत्तो सवसमओ, पसूया य नियतेयनियरप्पयासियगन्भहरयं दारयं । बद्धाविओ राया दासचेंडीहिं, कयं च बद्धावणय, अवि य
नच्चिरबारविलासिणितारं तारसमाहयतूररवालं, आलंबियवरवंदणमालं मालियढोइयफुल्लविसालं । सालिरवेससमुज्जललोयं लोयणसुहसंपायगसोहं, सोहियरायसमागममग्गं मग्गिरमग्गणकयसंतोसं ॥९॥६६६॥
एवं च वत्ते वद्धावणए समागए नामकरणवासरे सुमिणयानुसारेण कयं णामं दारयस्स अक्ककित्ति त्ति । अन्नया कयाइ पुणो देवी नियप्पहापहावसमुज्जोवियधरणिमंडलमियं कलेहासुमिणयसूइयं पसूया दारियं, डावियं च तीसे णामं सयपत्ति । ताणि य दो वि वड्ढियाणि देहोवचएणं कलाकलावेण य जाव मयरद्धयरायभवणं पत्ताइं णवजोव्वणं, गहिओ य दोहिं वि विज्जाकलायो । उविओ य अक्ककित्ती जुवराय त्ति । अन्नया य आगासगमणेणं विहरमाणा समागया अभिणंदण - जगनंदणनामाणो दोन्नि चारणमहामुणिणो । ते य समागए नाऊण गया बंदणत्थं सयंपभा, पाराय अभिणंदण महामुणिणा धम्मदेसणा, अवि य
१. हाविह जे० विना ॥ २. 'बणयं जे० का० ॥ ३. चेडीए का० ॥
चउत्थ-पंचमभवग्गणाई
७२
Page #123
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
“संसारे बहुविहदुहकिलेससयसंकुले असारम्मि । दुक्खेण पावइ जिओ सम्मत्तं सयलसुंहमूलं ॥१॥६६७॥ एयं चिय सम्मत्तं मूलं दुविहस्स होइ धम्मस्स । एएणं पत्तेणं पत्ताइं समत्थसोक्खाई" ॥२॥६६८ ॥
तं च सोऊण सयंपभाए वियलिओ कम्मरासी, समुप्पन्नं सम्मत्तरयणं, पडिवन्नो गिहत्थधम्मो । विहरिया भयबंतो अन्नत्थ । अन्नया य सयंपभाए 'पव्वदिवसो' त्ति पडिवन्नं पोसहं । तप्पारणगे य चेइए बंदिऊण गया पिउणो पायबंदणत्थं, भणिओ य जणओ, - 'ताय ! परमेसरसेस गिण्हह' । तेण वि पणओत्तिमंगेण पडिच्छिया, निवेसिया य सयपभा नियउच्छंगे, निरूविया सव्वंगेसु । चिंतियं च णेण, अवि य
" रुवस्स वि रूवमिमा, लायन्नस्साऽवि परमलावण्णं । कंतीए परमकंती, सोहग्गस्साऽवि सोहग्गं ॥ १० ॥ ६६९ ॥ दित्तीए परमदित्ती, णीसेसगुणाण परमगुणणियरो । किं बहुणा भणिएणं ? सव्वाण वि पगरिसो एसा ॥ ११ ॥६७० ॥ तो को इमीए होही वरसमए अणुगुणो सुभत्तारो ?” । इय चिंतिऊण राया विसज्जए कन्नयं तुट्टो ||१२|| ६७१ ॥ भणिया य जहा 'बच्छे ! पारणयं कुणसु ताव गंतूण' । 'आएसो 'त्ति भणित्ता गंतूणं कुणइ पारणयं ॥१३॥६७२ ॥
राइणा वि हक्कारियं सुरसुयपमुहं मंतिमंडलं । आएसाणंतरमेव समागयं, तेण य समं राया णिविट्ठो मंतमंडवे, भणिया य मंतिणो जहा - 'भो ! णिरूवेह सयंपभाए अणुरूवं वरं,' ति । तओ भणियं सुस्सुएणं, जहा- 'देव ! अत्थि १. दुक्खेहिं पा० विना ।। २. सुयमूलं त्रु० ॥। ३. य पा० ।। ४. तो पा० ।। ५. समं निविडो राया मंतमंडवे, भणियं रातिणा जहा का० ॥
की भी कभी
उत्थ-पंचमभवग्गहणाई
७३
Page #124
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
रयणपुरे णयरे मयूरग्गीवस्स रण्णो पत्तो नीलंजणाए देवीए कुच्छिसमुब्भवो आसग्गीवो नाम विजाहरराया, जो यसाहियपहाणविज्जो असेसविज्जाहरिंदपणयपओ । सिद्धभरहद्धराओ कलाकलावेण उक्किट्ठो ||१४||६७३ ॥ बहुदिव्यसत्थकलिओ उदारसोहग्ग रुवसंपन्नो । किं बहुणा भणिएणं ? दिजइ कन्ना इमा तस्स ' ॥१५॥६७४ ॥
एयं च सोऊण भणियं बहुस्सुएण, जहा - 'न जोगो सयंपभासामिणीए एसो बरो । जओ सो अइक्कंतजोव्वणो झव बट्ट, ता उत्तराए सेटीए बहवे विजाहरा कुल - रूव- जोव्वण- लायण्ण-तेय-कला-रूव-विज्जागमपहाणा संति । ' ताण मज्झाओ अन्नयरस्स दिज्जउ' । एत्थंतरम्मि य लद्धावगासेण भणियं सुमइणा, जहा - 'देव ! संगयमेयं, जओ उत्तराए सेढीए अत्थि पहंकरा नाम णयरी । तीए मेहवाहणो णाम राया । तस्स य मेहमालिणी णाम महादेवी । ताणं च विसयसुहमणुहवंताणं समुप्पन्नो विजुप्पभो णाम पुत्तो, धूया य जोइमाला, पत्ताई जोव्वणं । अंगीकयाई बिजागमकलाकलावेहिं । इओ य मए णंदणवणाओ समागच्छंतेण दिट्ठाणि ताणि, निरूवियाणि य जाव दो वि सव्यप्पहााणि, ता देव ! जोगो विजुप्पभो सामिणीए सयंपभाए वरो त्ति, जोइमाला य अक्ककित्तिजुवरन्नो जोग' त्ति । ओ भणियं सुयसागरेण 'देव ! एसा कन्नया रुवाइगुणपगरिसोलद्धजसा सयलविज्जाहरपत्थणिज्जा विजाहरतिलयभूया, अओ मम रोयइ एईए सयंवरो कीरमाणो । जो तत्थ ऐईए अभिरुइओ सो वरेउ, अन्नहा जस्स चेव ण दाहामो सो चेव १. जो य नास्ति पा० ॥। २. 'ण पयंपियं बहु जे० का० ॥ ३. मवओ जे० ॥। ४. मेहबणो पा० विना ।। ५. एईए सय अ° पा० ॥
-
34343434343
चउत्थ-पंचमभवरगहणाई
७४
Page #125
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंति
चउत्थ-पंचम भवग्गहणाई
नाहचरिए
अम्हाणं विरुज्झिहिइ, ता किं विजाहरविग्गहेणं कएणं ? इमं चेव मम रोयइ, कीरउ विदियं विजाहरराईण' । एवं च सुयसागरेण भणिए जलणजडी राया सक्कारेऊण मंतिणो विसज्जेइ । सयं च संभिन्नसोयं नेमित्तियं हक्कारेऊण सुहासणवरगयं पयत्तो पुच्छइ- 'अज्ज ! कन्ना पत्तजोव्वणा, किं आसग्गीवस्स देया, अहवा अन्नस्स विजाहरस्स ? सयंवरे वा इच्छियं वरेउ ?' ति । एवं च पुच्छिए जोइसपारओ वियारेऊणं भणइ- 'सुणह, सामि ! जं मए साहूणं सयासे निसामियं, जहा किर भयवं उसभनाहो भरहेण राइणा अट्ठावए समोसरिओ पुच्छिओ, अवि य'परिमुणियसयलतेलोक्क! ताय! मह कहसु केत्तिया अन्ने। होहिंति भरहवासे तुह सरिसा सामि! तित्थयरा? ॥१६॥६७५॥ केत्तियमेत्ता य निवा मह सरिसा ताय ! एत्थ होहिंति?' । इय पुच्छिओ जिणिंदो भणइ 'निसामेहि नरवसह ! ॥१७॥६७६॥ जारिसओ अहमेत्थं जिणणाहो मुणियसयलतेलोक्को । तारिसया तेवीसं होहिंति इहं जिणवरिंदा ॥१८॥६७७॥ जारिसओ तं राया नरवसहो तारिसा इहं अन्ने । एक्कारस रायाणो भरहाहिबई भविस्संति ॥१९॥६७८॥ बलदेव-वासुदेवा नव नव अन्ने इहऽद्धभरहबई । होहिंति नरवरीसर ! तेसिं पडिसत्तुणो नव य ॥२०॥६७९॥ अमुगे अमुगे काले जिणो व चक्की व वासुदेवो वा' । एवं तइया सव्वं अक्खायं उसहणाहेण ॥२१॥६८०॥
१. काळ विना पयतो जे० । पइओ त्रु० ।। २. वइणो पा० ।।
Page #126
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
ता भो नरवर ! तेसिं बोलीणा दस जिणेसरा तह य । दो चेव चक्कवट्टी, संपइ बल-केसिपत्थावो ॥२२॥६८१ ॥ तेय पण पोयणपुरे पयावईरायनंदणा जाया । अयल-तिविहूनामा बल-वीरियगव्विया दो वि ॥ २३ ॥ ६८२ ॥ एसा ताव पोराणा सुई, निमित्तं पुण पडुच भणामि - आसग्गीवं समरे पराजेऊण तिविट्टू सविज्जाहरमड्ढभरहं भुंजिही, तुब्भं विज्जाहरसामित्तं वियरिहि त्ति, एसा य दारिया तस्स अग्गमहिसी भविस्सइ पुण्णवंती य, 'न एयमन्नह', त्ति; भणिए परितुट्ठो राया नेमित्तियं विउलेणं पुप्फ-गंध-मल्ल-वंत्थप्पयाणेणं पूइत्ता विसइ । विसज्जित्ता य मारीचिं दूयं ५ हक्कारेऊण विसज्जेइ पोयणाहिवइणो पयावइस्स रण्णो सयासं कन्नयापयाणनिमित्तं । तेण वि य 'परो मे अणुग्गहो' त्ति भणमाणेण पडिच्छिया ।
इओ य आसग्गीवेणं रन्ना आसबिंदुनामनेमित्तिओ पुच्छिओ, अवि य
' किं मज्झ को वि सत्तू, इह भरहऽद्धम्मि अत्थि बल कलिओ । जस्स सयासाओ भयं मन्नसि ? तं मज्झ साहेहि' ॥ १ ॥६८३ ॥ इतनेत्ती 'अथ तुहं देव ! दारुणो सत्तू' । 'सो कह जाणेयव्बो ?' भणइ णिवो कहसु णाऊण || २ ||६८४ ॥ १० भइ त मित्ती 'जो दूयं चंडवेगणामं तु । तुह संतियं नरेसर ! धरिसेही धणियमक्खलियं ॥३॥६८५॥ सीहं च पच्छिमंते निवसंतं गरुयदप्पबल कलियं । लीलाए मारिस्सइ सो तुह सत्तू, ण संदेहो ' ॥४॥ ६८६ ॥
१. वियरहि जे० का० ॥ २. 'बत्थसंपयाणेण जे० । 'वत्वसंपायणेणं का० ||
चउत्थ-पंचम भवग्गणाई
७६
Page #127
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंति- एवं च सोऊण आसग्गीवेण णराहिवेण पेसिया सव्वणरेदाण या, समागया य पूइयसकारिया कप्पे गहेऊण । चउत्थ-पंचमनाहचरिए चंडवेगो य पेसिओ पयावइसमीवे । एत्थंतरम्मि य पयावई अयल-तिविटुसमेओ णिभरपेच्छणयरसक्खित्तचित्तो चिटुइ । * भवग्गहणाई
एत्थंतरम्मि य पडिहारेणाऽऽगंतूण णिवेइयं, जहा- 'सामि ! रायाहिरायआसग्गीवसंतिओ दुवारे दूओ देवदंसण
मणुकंखइ' । तओ ससंभमुभंतलोयणो उटुिओ पयावई णरिंदो । तं च पेच्छणयभंगमयंडे एवावलोइऊण जंपियं तिविट्ठणाDo'अरे ! जया सम्माणेऊण दूयं विसज्जए ताओ तया मम जाणावेज्जह, जेण दंसेमि से अयंडपेच्छणयभंगफलं,' ति । तओ
राइणा सक्कारिओ दूओ दाऊण पभूयं दविणजायं सयमणुव्वइऊण विसज्जिओ । एत्थंतरे णिवेइयं तिविटुस्स जहा'कुमार ! ताएण विसज्जिओ एस दूओ बच्चई' त्ति । तओ कुमारेहिं अद्धमग्गे गंतूण धरिसिओ दूओ । सुयं च एवं पयावइणा । तओ “अहो ! कुमाराणं दुविलसियं"ति भावे तो पहाविओ पिटुओ, खामेऊण य णियत्तिओ दूओ, द्रगुण-तिगुणं च दाऊण भणिओ जहा- 'न तए एवं बालविलसियं महारायस्स कहेयव्यं' । सो वि 'एवं होउ'त्ति पडिवज्जिऊण गओ आसग्गीवसमी । इओ य आसग्गीवेण धरिसणासमयपलाणपुव्ययरंगयाओ लोयाओ अणागयमेव १०% वियाणिओ एस वुत्तंतो । पुच्छिओ चंडवेगो एयं वइयरं । तेणाऽवि "विन्नायसरूयो राय"त्ति काऊण जहट्ठियमेव साहिऊण भणियं, जहा- 'देव ! न एत्थ पयावइस्स को वि दोसो, अयाणबालविलसियमेयं ति, न एत्थ देवेण कोवो
৩৩ १. सक्कारिऊण दूतो त्रु० ।। २. रगयलो' जे० ।।
Page #128
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंति- कायव्यो । आसग्गीवो वि चित्ते अवधारिऊण डिओ सडभावत्थो । इओ य आसग्गीवेण अणागयमेव सीहवा- चउत्थ-पंचमनाहचरिए वायणपरिक्खाणिमित्तं तत्थ पणे कोडुबिया सालिं रोपाविया । ते य सीहाओ सामंतेहिं वारंवारेण रक्खाविया । तओ
भवग्गहणाई * तम्मि समए पुणो वि पेसिओ अन्नो दूओ, जहा- 'अवारए वि संपयं तुभेहिं साली रक्खेयव्यो' । तओ पयावइणा
कुमारे अंबाडेऊण भणियं, जहा- 'तुम्ह दुव्विलसियफलमेयं, जं अकालमचू खवलिओ, जओ अवारए चेव दुट्ठाऽऽएसो एस समागओ' त्ति । तओ भणियं कुमारेहिं - 'ताय ! वीसत्था चिटुह तुब्भे, अम्हे सालिरक्खणत्थं गच्छामो' । राइणा भणियं– 'पुत्त ! बाला तुभे, ता अच्छह गिहे चेव, अहं सयमेव गमिस्सामि' । तओ दो वि कुमारया निच्छयं काऊण वारंतस्साऽवि राइणो सबल-वाहणा गया तत्थ जत्थ साली रक्खिज्जइ, पुच्छिया य करिसया, जहा- 'कहं * पुविल्लेहिं साली रक्खिओ ?' । तेहिं भणियं– 'चाउरंगबलेणं सण्णद्धबद्धकवएहि' । तिविट्ठणा भणियं- 'जइ एवं तो दरिसेह कत्थ पएसे सो सीहो चिटुइ ?' । तेहि य दाइओ पव्वयगुहापएसो । तओ रहमारुहिऊण गओ तिविट्ठकुमारो । १० तओ रहघणघणसद्देण य सीहो सुहपसुत्तो उढिओ वियंभाणो, दिवो य तिविट्ठणा, अवि यअइकुडिलवियडदाढाकरालमुहकुहरभासुरायारो । धुयपिंगकेसरसढो अप्फालियदीहलंगूलो ॥५॥६८७॥
१. मञ्झत्वो जे० ॥ २. सीहो नास्ति जे० का० ।। ३. माणो सङ्कलो दिदो पा० विना ।।
Page #129
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
चउत्थ-पंचमभवग्गहणाई
तिक्खखरनहरनियरावरुद्धउन्नामियग्गकरपसरो । अइयोरगुंजियारावभरियणीसेसगिरिविवरो ॥६॥६८८॥ एवंविहं मइंदं दटुणं सारही तओ भणइ । 'किं वीसत्थो चिटुसि पत्तम्मि वि पुरिससीहम्मि ?' ॥७॥६८९॥ तं सोउं मयराया गुहादुवारम्मि णिग्गओ झत्ति । भूमित्थं तं दटुं कुमरो वि हु आइ भूमीए ॥८॥६९०॥ पुणरवि आउहरहियं णाऊणं मुयइ खग्गरयणं पि । तं दटुं अमरिसिओ मयराओ चिंतए एवं ॥९॥६९१॥ "एकं ता मम पत्तो गुहादुवारम्मि मुक्कपरिवारो । पुणरवि भूमीए डिओ पुणो वि मुक्काउहो जाओ ॥१०॥६९२॥ ता मज्झ अवन्नाए दंसेमि फलं इमस्स धिटुस्स" । इय चिंतिय बद्धकमो सहसा उल्ललइ गयणम्मि ॥११॥६९३॥ कुमरो वि धीरचित्तो तस्साऽऽवंतस्स दोहिं वि करेहिं । गेण्हित्तु दो वि हो? वियारए जुन्नचीरं व ॥१२॥६९४॥ पक्खिवइ धरणिवढे सीहो वि हु अमरिसेण हो?उडे । जाव फुरुक्कइ अहियं तो भणियं कुमरसारहिणा ॥१३॥६९५॥ 'भद्द ! तुमं पसुसीहो नरसीहो एस ता जइ इमेण । मुक्काउहेण निहओ कीस तुम इंय फुरुक्केसि ?' ॥१४॥६९६॥ सीहो वि तयं वयणं अमयं पिव घोट्टिऊण खणमेगं । बद्धाउयत्तणेणं उववन्नो घोरनरयम्मि ॥१५॥६९७॥ तिविट्ट वि तस्स चम्मं घेत्तूण समप्पए तव्युत्तवियाणणत्थं णिरूवियविजाहराणं, जहा- 'भो ! भो ! समप्पेह एयं तस्स घोडयग्गीवस्स, भणह य जहा 'णिब्युओ चिटुसु' त्ति । एवं भणिऊण गओ णियणयरं । आसग्गीवो वि तमायण्णिऊण
१. इह त्रु० ।। २. घुट्टि त्रु० का० ।। ३. तस्स नास्ति पा० ।।
Page #130
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
चउत्थ-पंचमभवग्गहणाई
विम्हिओ "अहो ! धरणिगोयरस्स वीरियं"ति सासंको जाओ । नाऊण य कुओ वि कन्नादाणवइयरं पुणो पुणो जलणजडिस्स कन्नावरणत्थं पटुवेइ दूए । जलणजडिणा वि उत्तरमेत्तं दाऊणं अंतरायभएण पच्छन्नमेव कन्नं पोयणपुरे नेऊण परिणाविओ तिविटु । एयं च वइयरं वियाणिऊण हरिमंसुणा अमच्चेण जाणावियं आसग्गीवस्स । तेणावि तमायन्निऊण भणिओ अमच्चो, जहा - 'ते दो वि पयावइपुत्ते विणिवाइऊण जलणजडिं च बंधिऊण मम सयंपभ सिग्घमुवणेहि' । तेणाऽवि णिरूविया पहाणविजाहरसामंता । तेहि य पयावइणो जलणजडिणो य पेसिओ दूओ।५ पविटो य पडिहारणिवेइओ, भणियं च णेण, अवि य'भो ! भो ! नरवर ! निसुणह रयणाई हुति रायगामीणि । ता अप्पिऊण कन्नं सरणं पडिवजह णिरुत्तं ॥१६॥६९८॥ आसग्गीवणरेंदं सरणागयवच्छलं महाभायं' । इय भणिए दूएणं जलणजडी जंपए एवं ॥१७॥६९९॥ 'भो दूय ! विदिन्नाए कन्नाए वसाइ नेय बंधुजणो । ता कह अप्पेमि अहं परायगं णणु णरिंदस्स' ॥१८॥७००॥ जंपेइ अह तिविट्ठ रे दूय ! हरेउ अत्थि जइ सत्ती । कन्नं मह पासाओ किं बहुणा एत्थ भणिएणं? ॥१९॥७०१॥ पक्खी वि वहियमसो किमेयमेवं पयंपए बहुयं । एउ दुयंदुयमेत्थं जइ णिव्विन्नो सजीयस्स' ॥२०॥७०२॥
१. पुरम्मि नेऊण विवाहिओ ति° का० ।। २. "वि कुविएण भणिओ जे० का० ।। ३. अवि य नास्ति का० ।। ४. वसइ पामू० त्रु० ।। ५. भो जे० का० ।। ६. किमेवमेय पा०॥
Page #131
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
चउत्थ-पंचमभवग्गहणाई
तं च सव्वं दूएण गंतूण णिवेइयं । तओ कुविओ एसो, मोक्कलिया य विजाहरभडा, समागया य जत्थ जलणजडीपयावइणो चिटुंति । तओ जलणजडिणा तिविट्ठहिएसिणा पयंडखरमारुएणेव णीरहरा सव्वे दिसोदिसिं खणमेत्तेणेव विद्दविया, भणिया य, जहा- 'भो ! मा मरह, मुक्का मए, वच्चह नियसामिणो गद्दहगीवस्स पासे । अम्हे य तुम्होवरि एए आगच्छामो रहावत्तपव्वए' । तेहिं वि सव्वं गंतूण सिटुं आसग्गीवस्स, जहा - 'अम्हे एवं पडिहया, तुडभे य अभिभविउकामा समागच्छति रहावत्तपव्वए' । तं चाऽऽयन्निऊण कोवभरपरवसेण मेलियं विजाहरबलं, समागओ रहावत्ते धरणिधरे, कओ कडयसन्निवेसो । तओ विजाहराणं भूमिगोयराण य पवत्तमाओहणं । एत्थंतरम्मि विजाहरेहिं तालपिसाय-रक्खस-वग्घ-सङ्कल-कोल्हुय-तरच्छ-सुणगाईणि भीसणाणि रूवाणि काऊण अभिद्दवियं तिविट्ठबलं “अहो! एस कन्नारूवेण जाओ लोगसंखओ" त्ति भणमाणं पलाइउमारद्धं । तं च दटुण भणिओ तिविट्ठ जलणजडिणा, जहा- 'देव ! आरुहह रहं, का एयाणं सत्ती देवपायाणं पुरओ मायाजालं पउंजिउ ?' । तओ समासासिंतो नियबलं समारूढो रहवरं तिविद्, विजाहरा य तं दटूण विसेसेण जुज्झिउं पवत्ता, अवि यआयन्नाऽऽयड्रिढयधणुविमुक्कसरणियरतिक्खधाराहिं । करवाल-कुंत-कुंगीसंघट्टटुंतजालाहिं ॥२१॥७०३॥ वजंतगहिरसंगामतूरअइगरुयगज्जियरवेहिं । अप्फुन्नं नहविवरं अकालजलएहिं व खणेण ॥२२॥७०४॥
१. कामा आग° पा० ।। २. भीसणाणि नास्ति पा० ।। ३. 'तविहिं त्रु० विना ।।
Page #132
--------------------------------------------------------------------------
________________
चउत्थ-पंचमभवग्गहणाई
सिरिसंति- तं दट्टण तिविट्ठ पयंडडिंडीरपिंडसंकासं । घेत्तूण पंचयन्नं मुहवायाऽऽपूरियं कुणइ ॥२३॥७०५॥ नाहचरिए उटुइ य तओ सद्दो खुब्भंतसमुद्दसद्दपडितुल्लो । आसांसिंतो सबलं परबलहिययाई फोडिंतो ॥२४॥७०६॥
ते विजाहरसुहडा सोऊणं तस्स भीसणं सई । निवडंति केवि धरणीयलम्मि छिन्न ब्व तरुणिवहा ॥२५॥७०७॥ अन्नेसिं हत्थाओ विजुहयाई व गेहखंडाइं । निवडंति आउहाइं नासंति दिसोदिसिं अन्ने ॥२६॥७०८॥ एत्थंतरम्मि दूयं आसग्गीवस्स पेसइ तिविट्ट । 'पडिबोहिऊण सीहं किं अज वि चिटुसि णिलुक्को ? ॥२७॥७०९॥ तुज्झ ममं च विवाओ मारेसि णिरत्थयं जण कीस ? । एगेण रहवरेणं जुज्झसु जइ अस्थि तुह सत्ती ॥२८॥७१०॥
पडिवजउ भत्तारं ममं तुमं वा वि अज्ज जयलच्छी। कह कुणइ चित्तगहणं दोण्ह पहूणं इमा एक्का ? ॥२९॥७११॥ * जइ वा वि मरणभयभीरुओ सि, तो विससु मज्झ सरणम्मि' । इय भणिओ सो राया सहसा एवं पयंपेइ ॥३०॥७१२॥
रे ! पेच्छह धिटुत्तं अइगरुयं धरणिगोयरस्साऽवि । सच्चमिणं आहाणं ससएहिं वि लउडया लइया ॥३१॥७१३॥ तो पेच्छह भो ! संपइ जं विच्चइ हरिणयस्स व रणम्मि । मयणाहेण समाणं' इइ भणिउ उटुए राया ॥३२॥७१४॥ आरुहिय रहवरम्मिं संपत्तो समरभूमिभागम्मि । गुलुगुलिऊणऽभिट्टो सीहकिसोरस्स व गइंदो ॥३३॥७१५॥ दिव्वऽत्थेहिं नरिंदो जुज्झइ मायामएहिं सुणिविट्ठो । पडिहणई इयरो वि हु झडत्ति दिव्यऽत्थणिवहेण ॥३४॥७१६॥
१. "सार्सेतो पा० ।। २. फो.तो पा० ।। ३. मिय' त्रु० ।। ४. रुहिऊण रहबर स जे० ।।
Page #133
--------------------------------------------------------------------------
________________
चउत्थ-पंचमभवग्गहणाई
सिरिसंति- * दिव्वत्थाई हयाई दणं आसगीवणरणार
एणं आसगीवणरणाहो । अप्फालइ कोयंडं रणरसतण्हालुओ धणियं ॥३५॥७१७॥ नाहचरिए इयरेणं तं सहसा सुतिक्खदुव्वारअद्धयंदेहिं । छिन्न, पुणो वि अन्न गहियं, छिन्नं पुणो तं पि ॥३६॥७१८॥ किंच
खग्गलट्ठि निवु लेइ विसुद्धी, न जमजीह जीयपडिलुद्धी, मुयवि खुरुप्पु बाणु सुणिविडिण, सा दोहंडिय झत्ति तिविट्ठिण, पुण मुक्की वरसत्ति फुरती, नज्जइ विजुलेह निवडंती, साखंडिय असिवरिण सुतिक्खिण, आवंती कुमरिण सुदक्खिण, पुण मुक्कउ मोग्गरु सुमहंतउ, नाइ कयंतह हत्थु फुरंतउ, सो कुमरेण पडिहणिउ महत्थिण, पडिमोग्गरि अञ्चतसमत्थिण, इय जा संयलि वि कियई निरत्थई, आसग्गीवमुक्कवरसत्थई, ता करि धरिउ चक्कु वग्गंतइ, राई दप्पु अणंतु वहंतई, पुणु पणिउ र ! जाहि सुबालय !, मई मुक्कउ गुणरूवविसालय, मा तुहं मरहि अन्जु मह हत्थिण, आई चक्किं जलिय महत्थिण,
रे ! अमोहु एंउ चक्कु महारउं, लेइ जीउ णिभंतु तहारलं, १. खुरुप्प पा० विना ।। २. विद्वेण जे० ।। ३. पुणु जे० ।। ४. "मरेण पा० विना ।। ५. मत्थेण पा० ।। ६. सयल पा० का० ।। ७. तुहं मरह अ पा० ।। * ८. एहु का०॥
८३
Page #134
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
चउत्थ-पंचमभवग्गहणाई
भद्दई पावइ णरु जीवंतउ, जाहि मुक्कु मई चित्ति अभंतउ', एउ सुणेविणु कुमरु पयंपिउ, दप्पुद्धरु नियचित्ति अकंपिउ, 'मेल्लि मेल्लि एउ चक्कु तुरंतउ, मा मा गजहि जिह घणु रित्तउ', तं णिसुणेविणु कोवफुरंतिण, मुक्कु चक्कु नरनाहिं तुरंतिण, तं अमोहु तुंबिण वच्छत्थलि, लग्गु तिविठ्ठह णं कढिणत्थलि, मुच्छिउ तेण तिविद् खणंतरु, पडिउ रहोवरि वियणणिरंतरु, तं निएवि विजाहररायहिं, किउ कलयलु णियपहुअणुरायहि, 'मेसु भिडिउ जह होइ गयंदह, एहु वि हू तह जुडिउ गरिंदह', इय जा तुटुचित्त ते जंपहि, ताव कुमारु वि ठिउ खणु जंपहि, आससेवि उट्ठियउ समच्छरु, ता वग्गंतउ तुडु सुरच्छरु, पेच्छइ रहउच्छंगि फुरंतउं, तं रहंगु जालोलि मुयंतउ,
१. जाइ पा० ।। २. जिंव का० ।। ३. तिबिदुह पा० ।।
Page #135
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
चउत्स-पचमभवराहणाई
तं करेवि करि कुमरु हसंतउ, जंपइ 'णरवइ ! जाहि अभंतउ, किउ तई कज्जु जं खत्तियवीरहं, जुत्तु राय अचंतसुधीरह', तो जंपइ णरवरु आरुहुउ, 'किं रे ! लोहखड़ि तुहं तुटुउ ?, चक्कसमेउ वि पई हउं चूरउं, णियणरवइहिं मणोरह पूर', तं णिसुणेवि तिविट्ठकुमारिण, चक्कु महारिदप्पनिहारिण, आसग्गीवह मुक्क फुरंतउं, सीसु निवाडिवि वलिउ तुरंतर, एत्थंतरि तियसिहि, जायसुहरिसिहिं, कुसुमविद्धि मेल्लेवि वर, कयजयसद्दिहि, गरुयाणदिहि, उग्घोसिज्जइ एउ पर, 'जह एहु उपन्नउ, पढमु सपुन्नउ, वासुदेवु भरहद्धवइ ।
को किर जाणंतउ नरु जीवंतउ उत्तिमपुरिसु पराभवइ' ? ॥३७॥७१९।। तं च निहयं दहण तस्स सेन्नं भयउभंतलोयणं दसदिसाओ पलोइउमाढत्तं, दटुण य तं तारिसं भणियं जलणजडिणा- 'भो भो विजाहरभडा! मा भयसंभंता दिसाओ अवलोयह, पडिवजह सरणं देवं तिविटुवासुदेवं ति, जओ
८५
१. "मारेण जे० ।। २. वाडिउ त्रु० विना ।। ३. "मबुद्धि का० ।। ४. "सद्दि गरुयाणदिं उ° पा० ।। ५. "सुदेउ जे० का० ।।
Page #136
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
चउत्थ-पंचमभवग्गहणाई
जे हुंति उत्तिमनरा ते दीणे त्थियम्मि य जणम्मि । सरणागयम्मिणियमा कुणंति अइगरुयवच्छल्लं ॥३८॥७२०॥ जम्हा पयई एसा उत्तिमपुरिसाण होइ सव्वाण । सेवयजणांणमहवा कप्पटुमो देइ फलमउलं' ॥३९॥७२१॥
एवं च तेण भणिए सव्वे वि पविटा सरणम्मि तिविएस्स । तेणाऽवि सम्माणिया महापसाएहिं । गओ य तिविट्ट * कोडिसिलासमीवे । उप्पाडिऊण य सा धरिया जेण भुयाडंडडंडेणाऽऽयवत्तं व सिरोवरिं । तओ सव्वेहिं धरणि
गोयरविजाहरसामंतेहिं मिलिऊण कओ वासुदेवाभिसेओ । तिविट्ठणा वि विओ जलणजडी नीसेसविजाहराहिवत्ते, ५ । भणिओ य विजप्पभो- 'देहि जोइमालं अक्ककित्तिस्स' । तेणाऽवि परमाणुग्गहं मन्नमाणेण दिन्ना, कओ य महासामग्गीए वारेज्जयमहसयो । भुंजए तीए सह अक्ककित्ती उदारभोगलच्छिं।
इओ य सिरिसेणजीवो सोहम्माओ चविऊण समुप्पन्नो जोइमालागन्भे । दिट्ठो अणाए तीए चेव रयणीए सुहपसुत्ताए अपरिमियतेयप्पभापयासियजीवलोयपयत्थसत्थो दिणयरो वयणेणोयरं पविसमाणो सुमिणए त्ति । तं च दटुण विउद्धा एसा, साहिओ सुमिणगो जहाविहिं दइयस्स । तेणाऽवि आइलैं जहा- 'सुंदरि ! अपरिमियपयावसमकंतभूमंडलो ते पुत्तो भविस्सइ । तीए वि एवं चेव इमं देव-गुरुपसाएण होउ',त्ति भणमाणीए बद्धो सउणगंठी । जाएसु नवसु मासेसु अद्धटुमराइंदियाहिएसु पसूया एसा णियपभापणासियगेहंधयारं पुवदिस व्व बालदिणयरं दारयं । बद्धाविओ जलणजडी पेममंजूसाभिहाणाए दासचेडीए, जहा१. उत्तम जे० का० ।। २. °णाण अहवा पा० विना ।।
Page #137
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनारि
‘बद्धाविज्जसि नरवर ! जुवरण्णो अक्ककित्तिणो भज्जा । णामेण जोइमाला सूरसमं पसविया पुत्तं' ॥४०॥७२२॥ तं सोऊणं राया हरिसभरुन्भिज्ज्रमाणरोमंचो । बद्धावणयमहूसवमाइसइ समत्थरजम्मि ॥४१॥ ७२३ ॥ घुम्मंतकंचुईयण लोट्टंतखुज्जवामणं । पढंतभट्टचारणं दिज्जंतवाहवारणं ॥४२॥७२४॥ उब्भिजमाणतोरणं णचंतभूरिधोरणं । वज्रंततूरणिस्सणं णीसेससत्तुभीसणं ॥ ४३ ॥ ७२५॥ सामंततोस कारणं किज्जतसव्वसारणं । मुच्चंतंगुत्तिबंधणं किन्तदेवपूयणं ॥४४॥७२६॥
एवं च वत्ते बद्धावणयमहूसवे संपत्ते णामकरणवासरे कयं दारयस्स णामं सुमिणयाणुसारेणं अमियतेओ त्ति । एवं च जाव परिवडूढए कुमारो ताव समागया अभिणदण - जगणंदणाभिहाणा चारणसमणा । तेसिं च समीवे धम्ममायन्निऊण अक्ककित्तिस्स रज्जं दाऊण पव्वइओ जलणजडी । अक्ककित्ती वि पालए विज्जाहराहिवत्तं । एत्थंतरम्मि यसो सच्चभामाजीवो सोहम्माओ चविऊण उप्पन्नो जोइमालागन्भे धूयत्ताए, दिट्ठा य अणाए सुमिणए 'समत्थतारयगणोबसोहिया (ग्रंथ० १०००) रयणि' त्ति, कहियं च सुमिणयं णियरमणस्स । तेणाऽवि साहियं, जहा'देवि ! अच्चंतप्पहाणा धूया ते भविस्सइ' । जाया य कालक्कमेणं, सुमिणयाणुसारेण य पइट्टावियं से णामं सुतार त्ति ।
इति सोलसहिं सहस्सेहिं मउडबद्धसामंतेहिं दिन्ना सोलससहस्सा कन्नयाणं, परिणीयाओ सव्वाओ महाविभूईए, उविया सव्वासिं अग्गमहिसी सयंप्रभा । पालए पणमंतसामंतमउलिमणिमसिणी कयपायवीढं समग्ग१. गोत्ति त्रु० ॥ २. सो नास्ति पा० ॥। ३. 'ग्रन्थ १०००' नास्ति का० प्रतौ ।। ४. सामंताणं दिन्ना जे० पा० ||
चउत्थ-पंचमभवग्गहणाई
८७
Page #138
--------------------------------------------------------------------------
________________
चउत्थ-पंचमभवग्गहणाई
सिरिसंति- सामग्गीसमग्गं अद्धभरहाहिरायत्तं । नाहचरिए एत्थंतरम्मि सो अभिणदियाजीवो सोहम्माओ चविऊर्ण समुप्पन्नो सयंपभाए कुच्छिसि पुत्तत्ताए त्ति । दिवो अणाए
ॐ सुमिणयम्मि महापउमसंडमंडियसरोवरविणिग्गयाए वियसियसियतामरसोवरि पउमासणोवविद्याए पाणिपरिग्गहिय
पविकसितपहाणपंकयपरिट्रियपायपवरगयवरविहिज्जमाणसिणाणाए सिरीएऽभिसेओ वयणेणोयरं पविसमाणो । साहिओ णियणाहस्स तिविटुस्स । तेणाऽवि पहाणपुत्तजम्मेणाऽभिणंदिया, पसूया य णियसमए, कयं च से णामं सिरिविजओ त्ति । वढिओ देहोवचएणं कलाकलावेण य ।
अण्णया य पुणो वि जाया आवन्नसत्ता देवी । पुणो वि पहाणसुमिणसूइओ जाओ दुइयपुत्तो, कयं च से णाम विजयभद्दो त्ति । सो वि तहेव परिवडूढइ ।
एतो य सो सीहणंदियाजीवो पढमकप्पाओ चविऊण उववन्नो सयंपेभाए गन्भे धूयत्ताए त्ति । जाया णियसमएं, * पइट्ठावियं से णामं जोइप्पह त्ति । सा य जाव जाया जोव्वणत्था ताव चिंतियं तिविट्ठणा, अवि य
"को एयाए भत्ता होही सव्वंगसुंदरंगीए । णीसेसकलापगरिसपत्ताए रइसरिच्छाए ? ॥४५॥७२७॥ अहवा वि हु किमणाए चिंताए मज्झ एत्थ विहियाए ? । देमि सयंवरमेईए जेण रुइयं वरं वरई" ॥४६॥७२८॥ १. °ण उप्पन्नो पा० ।। २. पभागढभे त्रु विना ।। ३. °ए अवियं पा० का० ।। ४. वरइ जे० विना ।।
सीधEOS
Page #139
--------------------------------------------------------------------------
________________
चउत्थ-पंचमभवग्गहणाई
सिरिसंति- इय चिंतिऊण भणिया 'वच्छे ! दिन्नो सयंवरो तुज्झ । जो कोइ मणभिरामो सो तत्थ तए वरेयव्वो' ॥४७॥७२९॥ नाहचरिए
वीसज्जिऊण कन्नं हक्कारइ मंतिमंडलं राया । तत्थ पहाणो मंती समागओ विउलमइणामो ॥४८॥७३०॥ बीओ य महामइणामओ त्ति, तइओ सुबुद्धिवरणामो । बुद्धीसागरणामो चउत्थमंती समायाओ ॥४९॥७३१॥
तेहिं समं आलोचिय पेसइ दूयं समत्थराईणं । अक्कक्कित्तिणिवस्स य भणावियं दूयवयणेण ॥५०॥७३२॥ *ह 'तुमए जोइपहाकन्नाए सयंवरम्मि सन्नेज्झं । दायव्वं विजाहरणरिंदसहिएण आगंतु' ॥५१॥७३३॥
अह सो वि हु रोमंचियदेहो पडिवजिऊण तव्वयणं । सम्माणिऊण दूयं पडिपहहुत्तं विसज्जेइ ॥५२॥७३४॥ पेसेड य नियमंतिं केसवपासम्मि विन्नवेजासि । 'देव ! महं धूयाए सुतारनामाए पवराए ॥५३॥७३५॥ तत्थेव य मिलिएसुं समत्थराईसु गुरुपसाएण । वियरह सयंवरं जइ पडिहासइ तुम्ह चित्तस्स' ॥५४॥७३६॥ सचिवेणं विन्नत्ते जंपइ राया इमं 'भवउ एवं' । आगंतु सचिवेणं णिवेइयं अक्ककित्तिस्स ॥५५॥७३७॥ तो सो पहटुमणसो घेत्तुं धूयं तहेव कुमरं च । विजाहरणिवसहिओ संपत्तो पोयणपुरम्मि ॥५६॥७३८॥ पणमेइ रायरायं तेण वि सम्माणिओ नियावासे । आवासिओ तहऽन्ने वि राइणो निययथामेसु ॥५७॥७३९॥
एत्थंतरम्मि रन्ना वित्थिण्णो सजिओ अइसुरम्मो । नयरस्स बाहिरम्मि सयंवरामंडवो तुंगो ॥५८॥७४०॥ अवि य* चामीयरवरखंभविराइउ वरदेवंगवत्थउच्छाइउ । रयणविणिम्मियतोरणसारउ पवणुद्धयधयर्वडिहिं सुतारउ ॥५९॥७४१॥
१. अककित्ति जे० ।। २. इह पा० ।। ३. जोइप्पहक का० ।। ४. एवं पा० ।। ५. अवि य नास्ति पा० ।। ६. "बडेहिं जे० त्रु० ।।
Page #140
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
ओलंबियसियचामरसोहिउ कयअइउच्चमंचसुपरोहिउ । नाणाविहरूवयसंकिन्नउ णं दियलोयहं सई अवइन्नउ ॥ ६०॥७४२ ॥ एवंवि मंडव विरविणु णामं कई आसणई उवेविणु। कयसम्माण असेस णराहिव तत्थ पवेसिय नं तियसाहिव ॥ ६१ ॥७४३ ॥ तत्तो ते नरनाहा आरुहिऊणं पहाणमंचेसु । णिय-णियणामंकेसुं उवविट्ठा आसणवरे ॥६२॥७४४|| तेसिं च णायगत्ते उवविट्ठा दो वि भायरो तत्थ । बलदेव - वासुदेवा अयल-तिविट्टमहाभागा ॥ ६३ ॥ ७४५ ॥
एत्थंतरम्मि समुद्दवेलाओ व्व सलवणाओ सरसाओ य, चंदमुत्तीओ व्व जणमण-णयणाणंददाइणीओ सोमाओ य, ' पहाणकरडियाओ व्व सुकलाओ फुडऽक्खराऽऽलावाओ य, उत्तममणीओ व्व सुवित्ताओ सुतेयाओ य, पव्वयमेहलाओ व्व सुनियंबाओ सुनयाओ य, कामधेणूओ व्व सुकामयाओ सुवच्छाओ य, सुगुरुमुत्तीओ व्व सुसवणाओ सुसीसाओ य, महाडईओ व्व सुवाहाओ सुमयणाओ य, मंथाणीयाओ व्व सुनेत्ताओ सुसरलाओ य, वरदेवकुलियाओ व्व सुजंघाओ सुपायाओ य, समागयाओ विणिज्जियसयलसुंदरीसोहाओ वरविमाणाणुगारिसिबियारूढाओ दो वि जोइप्पहासुताराओ कन्नयाओ, उत्तरिऊण सिबिगाणं चित्त-साईओ व्व सव्वजणेणं दिस्समाणीओ प्रियाओ सयंवरामंडवमज्झे । १० अवलोइऊण समत्थणरवणो जंपिउमाढत्ता । अवि य
'अहह! अहो! रूवसिरी, अहह ! अहो ! सव्वसारसोहग्गं । अहह ! अहो ! लावण्णं, अहह ! अहो ! दित्ति-कंतीओ ॥६४॥७४६ ॥ अह! अहो ! सो धन्नो को वि णरो होहिई इहं अज्ज । जस्स गले बरमालं खिविहिंति इमाओ सकरेहिं' ॥६५॥७४७॥
१. "विहमं जे० का० ॥ २. महाणई पा० ॥
चउत्थ-पंचमभवग्गहाई
९०
Page #141
--------------------------------------------------------------------------
________________
चउत्थ-पंचमभवग्गहणाई
सिरिसंति- एत्थंतरम्मि यनाहचरिए मचकुंद-कुंद-केयइ-कणियारय-जाइ-जूहियाईहिं । णिम्मावियवरमालं घेत्तूण करेहिं कन्नाओ ॥६६॥७४८॥
निवईण अभिमुहाओ डियाओ वरकमलमालियाहि व । दिट्ठीहिं ते णरिंदे उरुमाले पयत्ताओ ॥६७॥७४९॥ ताणं च लेहियाओ णरवइगुणपत्तयाई गहिऊण । पत्तेयं पत्तेयं कहेंति गुण-बल-कलाईयं ॥६८॥७५०॥ ताओ य सदिट्ठीहिं निरूवयंतीओ दो वि पत्ताओ। गंगा-सिंधुओ इव पुव्वाऽवरसायरेसुं व ॥६९॥७५१॥ * अचंतसलवणेसुं गंभीरेसुं तहेव सरसेसु । सिरिविजया-ऽमियतेएसु सव्वलोयाण पञ्चक्खं ॥७०॥७५२॥ - अह ताओ ते कुमरे वरमालोमालिए करेऊण । पासम्मि संडियाओ जोडियकरसंपुडग्गाओ ॥७१॥७५३॥ एत्थंतरम्मि राईण ताण सद्दो दुवं समुच्छलिओ । अइहरिसणिभराणं 'अहो ! सुवरियं' भणंताणं ॥७२॥७५४॥
तओ समाहयाई मंगलतूराई, पगीयाई मंगलाइं, पणच्चियाई पायमूलाई, तंबोलाइदाणेण य सम्माणिया गया * निययावासेसु नरेंदा । तिविट्ठ वि अक्ककित्तिसमेओ गओ नियमंदिरे । पहाणसंवच्छरियाऽऽएसेण य निरूवियं * पहाणलग्गं । परिणीया य महाविभूईए अमियतेएण जोइप्पभा, सिरिविजएण य सुतारा । वित्ते य वीवाहे
वत्थ-गंध-मल्ला-5लंकारेहिं संपूइऊण विसज्जिया णरेंदा, गया य णिय-णियदेसेसु । अक्ककित्ती वि घेत्तूण जोइप्पभ
मोत्तूण य सुतारं सकुमारो सविजाहरभडो पणमिऊण बल-केसवे गओ रहनेऊरचक्कवालणयरे । भुजंति य उदारभोए दो * १. कहिँति जे० । कहति का० ।। २. वत्ते जे० विना ॥
Page #142
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंति- वि कुमारा सह निय-नियकलत्तेहिं ति ।
चउत्थ-पंचमनाहचरिए अन्नया रहनेउरचक्कवालनयरे य समोसरिया अभिणंदण-जगणंदण-जलणजडीरायरिसिणो । ते य समोसढे भवग्गहणाई
नाऊण तव्वंदणथं विणिग्गओ अक्ककित्ती राया । वंदिऊण उवविटो सुद्धमहीवडे । पारद्धा य भगवया अभिणंदणमुणिणा धम्मदेसणा, अवि य“भो ! भो ! एस रउद्दो अणोरपारो महाभवसमुद्दो । जम्मि विसयाऽऽमिसेणं बझंति जिया अणिमिस व्व ॥१॥७५५॥ ५ किंपागफलसमाणा विसया अचंतविरसअवसाणा । अइदारुणदुक्खकरा सत्ति-बलाणं विणासयरा ॥२॥७५६॥
विसया सियाल-सुणगाइयाण सव्याण होति सामन्ना । तह जिंदणिज्जरूवा उब्वियणिज्जा बुहगणाणं ॥३॥७५७॥ * हालाहलं पिव विसं जह भुत्तं मारए ण संदेहो । तह एए वि हु विसया मारिति भवे ण संदेहो ॥४॥७५८॥ ता बुद्धिमया एए परिहरियव्वा पयत्तजुत्तेणं । दूरंदूरेण अओ तुडभे वि हु चयह, किं बहुणा?" ॥५॥७५९॥
एवं च सोऊण संजायचरणपरिणामो उडिओ अक्ककित्ती, पयाहिणीकाऊण साहुणो भणिउमाढत्तो, जहा–'भयवं ! 703 * जाव अमियतेयस्स रज्जाभिसेयं करेमि ताव तुम्ह सयासे विसयच्चाएण सव्वविरइपडिवत्तीए पयंडपवणुद्धयपायवपत्तं व
चंचलं सहलीकरिस्सामि एवं माणुसत्तणं' । भयवया भणियं- 'मा पमायं करेजासि' । जओ भणियं
९२
१. अन्नया का० विना नास्ति ।। २. बुहजणा का०॥ ३. उद्वित्ता अ° का०॥
Page #143
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
चउत्थ-पंचमभवग्गहणाई
"तूरह धम्म काउं, मा हु पमायं खणं पि कुवित्था । बहुविग्यो हु मुहुत्तो अवरण्डं मा पडिक्खाह" ॥१॥७६०॥ * अक्ककित्ती वि 'इच्छति भाणिऊण पविट्ठो णयरं, भणिया य मंतिसामंतादओ, जहा
'भो ! भो ! निसुयं तुम्हेहिं भासियं जं तया मुणिवरेण । तो हं घेच्छामि वयं मुणिजणसंसेवियमुयारं' ॥७३॥७६१॥ तेहिं वि भणियं 'सामिय! जइ एवं तो वयं पि तुम्हाण । पाए अणुगच्छामो, अणुमन्नह नाह ! किं बहुणा?' ॥७४॥७६२॥ भणइ णिवो 'जइ एवं तो णियपुत्ते ऽवेह सपएसु । तह अमियतेयरज्जाभिसेयसामग्गियं कुणह' ॥७५॥७६३॥ ५ एवं भणिएहिं मंती-सामंतेहिं कया सव्वा वि पउणा सामग्गी । तओ उप्पाडिओ राइणा पुबदिसासंडिओ कणयकुंभो, सेसा य सेससामंतेहिं । एवं च काऊण रज्जाभिसेयं, वत्थ-गंध-मल्ला-ऽलंकारभूसियं च काऊण कओ राइणा सयमेव णमोकारो, भणियं च'जय जय गंदसु रज्जेण, तं सि जय णंद, गंदसु गुणेहिं । जय जय णंदसु सुचिरं दीहाउयपालणेण तुमं ॥७६॥७६४॥ पालेहि जियं रज्जं, अजिए सत्तू य णिज्जिणाहि त्ति । जियविग्यो तं निवससु विजाहररायमज्झम्मि' ॥७७॥७६५॥ इय काऊणं सव्वं सुत्थं रजस्स मंति-णियसहिओ । पव्वइओ खायजसो अह पासे ताण सुमुणीण ॥७८॥७६६॥
अमियतेओ वि पणयविजाहरमहाणरेंदमउलिमउडकोडिपरिसंज्यिरयणप्पभापयरिसणीरपूरपक्खालियपायपीढो १. "तो मा अवरणं प जे० का० ।। २. "डिक्वाहि पा० का० ।। ३. जओ पा० जे० ।।
Page #144
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
पसासए रज्जं । इओ य तिविट्टुणरणाहो पालिऊण रज्जं पत्तो पंचत्तं । एत्थंतरम्मि य अहासंजमविहारेणं विहरमाणो समागओ पोयणपुरे बहुसीसगणपरिवुडो सुवण्णकुंभो णाम सूरी, आवासिओ फासुए विवित्ते काणणुद्देसे, बद्धाविओ य अयलो उज्जाणंवालएणं, जहा - 'सामि ! सेजूंसतित्थयरसीसो देव-दाणयविंदबंदिज्जमाणपायारविंदददो करकलियविमलमुत्ताहलमिव परिकलियसयलतेलोक्कपयत्थसत्थो समोसढो भयवं सुवण्णकुंभो णाम सूरी' । तं चाऽऽयण्णिऊण हरिसभरभरिज्जमाणमाणसेण रोमंचकंचुइजंतसरीरेण सत्तऽटुपयाई अभिमुहमभिगच्छिऊण बंदिओ तत्थ ठिएणेव । पुणो ५ वि समग्गसामग्गीसंजुत्तो गओ भयवओ बंदणत्थं, बंदिओ भयवं, अवि य‘संसारसायरापारनीरनिवडंतजंतुसत्थस्स । उत्तारणम्मि दढदारुघडियनीरंधबोहित्थ ! ॥१॥७६७॥ कोहदवानलजलहर ! माणधराहरजलंतसयधार ! । मायावेल्लिनिसुंभण ! लोहऽण्णवणीरवडवग्गि ! ॥ २ ॥७६८ ॥ मोहमहतरुवरुम्मूलणम्मि मयमत्तपवरकरिणाह ! । कंदप्पवियडकुंभयडकुंभिणिद्दलणखरणहर ! ॥ ३ ॥ ७६९ ॥ सुयपारवारऽ पारम्भ पत्तवरचरणलच्छिभत्तार ! । भवियकमलावबोहय ! नमो नमो तुज्झ मुणिनाह ! ' ॥४॥७७० ॥ एवं च पणयस्स अयलबलदेवस्स दिन्नो भयवया धम्मलाभो, अवि य"बहुभवउवज्जिउद्दामपावमलपडलखालणजलोहो । अइदुरियदावदंदोलिजालजलयावलीतुल्लो ॥१॥७७१॥
१. बासिओ विवित्ते फासुए का पा० ॥ २. णवालेणं जे० का० ॥
१०
चउत्थ-पंचमभवग्गणाई
९४
Page #145
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
माणस - सारीरियरोय- दुक्खबहुलक्खखणियखेत्ताणं । वेज्जत्थसत्थपरिमल अइकुसलयवेज्जसारिच्छो ||२||७७२ ॥ नीसेसभोगसाहणधण-कण-वररयणकारणमणग्धं । सग्गाऽपवग्गजणगो होउ तुहं धम्मलाभो त्ति" ॥३॥७७३॥
तओ पणमिऊण सव्वे वि साहुणो णिसण्णो जहोचिए ठाणे । एत्थंतरम्मि य पारद्धा भयवया भवसहावसंसाहणी धम्मदेसणा, अवि य
"पावेइ एत्थ जीवो संसारे सुकय-दुक्कयफलाई । जम्हा हु नऽत्थि नासो जिएहिं सव्वत्थ विहियस्स ||१||७७४॥ जो पावं कुणइ जिओ सो णरए लहइ दारुणदुहाई । तयणंतरं च तिरिएसु लहइ बहुतिक्खदुक्खाई ॥ २ ॥ ७७५ ॥ मणुयत्तणे विपत्ते न हु सायं किंपि वेयए जीवो। किंतु निरंतरदुक्खं तम्हा पावं विवह" ॥३॥७७६॥
एवं सोऊण पुच्छियं अयलेण - 'भयवं ! सो मह णिद्धबंधवो तिविटू मरिऊण कहिं उववन्नो ?' भयवया भणियं - 'सो अनिवारियाSS सबदुबारो महारोद्दज्झाणोवगओ बहु पावं समजिणित्ता अहे सत्तमाए पुढबीए अपइट्ठाणे महानरए १० समुप्पन्नो महानारगत्ताए' त्ति । तं च सोऊण 'हा भाइ'त्ति भणतो मुच्छावसनिमीलियऽच्छो पडिओ धरणियले, वाउदाणाइणा समासत्थो जाओ, विलविउं चाऽऽढत्तो, अवि य
चउत्थ-पंचमभवग्गहणाई
९५
Page #146
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
चउत्थ-पंचमभवग्गहणाई
मकसोगेण विनामि माणुसताभिसेओ, वि
'हा ! भाइ ! भाइवच्छल!, हा! सयलनरिंदविंदपणिवइय!। हा! एक्कवीर ! धरणीयलम्मि, हा! गरुयमाहप्प! ॥४॥७७७॥ हा! सरणागयवच्छल ! हा! लडहसरूवसुंदरीणाह! । हा! किं इमा अवत्था तुह जाया गरुयदक्खयरी ?' ॥५॥७७८॥ एवं च विलवमाणं तं अयल भणइ मुणिवरो एवं । 'मा मा झूरसु नरवर ! सकम्मफलमेरिसं तस्स ॥६॥७७९॥ परमेसो पढमेणं आइट्ठो जिणवरेण इह भरहे । चउवीसमो जिणिंदो पढमो तह वासुदेवो य' ॥७॥७८०॥ एवं च सोऊण विमुक्कसोगेण विन्नत्तमयलेण- 'भयवं ! जाव कुमारे रज्जे डावेमि ताव तुम्हाण समीवे पव्वजागहणेण कुसग्गलग्गजललवचंचलं सहलीकरिस्सामि माणुसत्तण' । भयवया भणियं- ‘मा पडिबंध करेजासि' । तओ 'इच्छंति
भाणिऊणं पविट्ठो नयरं, कओ य सिरिविजयस्स रज्जाभिसेओ, विजयभद्दो ये विओ जुवरायत्ते । तओ अणुगम्मतो *सिरिविजयरण्णा पहाणमंति-सामंतेहि समेओ पव्वइओ सुवण्णकंभमुणिवइपायंतिए पवढमाण-भावाइसओ य गहियदुविहसिक्खो पालए सामण्णं ।
इओ य सिरिविजयराया नमिरनरेसरसिरकिरीडरयणकिरणरंजियचरणतामरसो भुंजए उदाररज्जं । अन्नया कयाइ जाव जुवराय-मंति-सामंत-गणणायग-डंडणायग-तलवर-माइंबिय-कोडुबिय-सेटि-सत्थवाह-बुह-गणग-दोवारिग-दूयसंधिपाल
१०
१. भाय ! त्रु० ।। २. विमुत्तसो ° पा० ।। ३. करेजा पा० । करिजासि का० ।। ४. भणिऊण का० ।। ५. रजहिसेओ पा०।। ६. वि पा० ।। ७. "या य कया का०।।
Page #147
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
चउत्थ-पंचमभवग्गहणाई
चेड-पीढमद्दग-सरीरारक्खमाइएहिं संपरिवुडो सुरवरो व्व सुरसमूहेहिं अत्थाणत्थो मुइयमाणसो विविहविणोएहिं चिटुए सिरिविजयराया, ताव समागओ पडिहारो, अवि यघोलंतभूसणधरो वरवत्थसुसंवुयंगपचंगो । करकलियचारुलट्ठी भूरुलियसिरो भणइ एवं ॥१॥७८१॥ 'देव ! दुवारे एगो सियवत्थनियंसणो अइपसंतो । खोलमाणसियबंभसुत्तकयकंधरादेसो ॥२॥७८२॥ वरपोत्थयगहियकरो सिद्धत्थय-द्रव्यदिन्नसिरदेसो । संडिल्लायणनामो नेमित्ती चिंटुए खलिओ ॥३॥७८३॥ देवस्स दंसणसुहं वंछइ, को एत्थ देव ! आएसो ?' । भणइ निवो 'भद्द ! तयं लहुं पवेसेहि नेमित्तिं ॥४॥७८४॥ वीसजिओ य तेणं अह पविसइ तम्मि रायअत्थाणे । आसीसं दाऊणं उवविसइ वरासणे दिन्ने ॥५॥७८५॥ भणइ य 'सुण देव ! मए जं नायं वरनिमित्तसत्थाओ' । भणइ निवो 'नेमित्तिय ! कहेहि निस्संकिओ सिग्धं ॥६॥७८६॥ भणइ इमो 'जइ एवं, तो एत्तो सत्तमम्मि दिवसम्मि । पोयणपइस्स उवरिं पडिही इंदासणी घोरा' ॥७॥७८७॥ सोऊण इमं परिसा बजेण व ताडिया असेसा वि । जुवरन्ना वि य भणियं अचंत कोक्कलिएणं ॥८॥७८८॥ रे! रे ! पोयणवइणो उवरिं इंदासणी जइ पडेही । तो तुह सिरम्मि तम्मिं दिणम्मि किं निवडिही धिटु ?' ॥९॥७८९॥ नेमित्तिओ पयंपड 'मा रूससु कुमर ! जमिह सत्थम्मि । दिटुं तमन्नहा होइ नेय, मह उवरि पुण तम्मि ॥१०॥७९०॥
१. सिरिदेसो जे० ।। २. चेटुए पा० ।।
Page #148
--------------------------------------------------------------------------
________________
चउत्थ-पंचमभवग्गहणाई
सिरिसंति- * दिवसम्मि वत्थ-आहरणरयणव रिसेहि वरिसिही निययं' । इय भणियम्मि नरिंदो जंपइ ‘मा कुमर ! कुप्पाहि ॥११॥७९१॥ नाहचरिए किंतु तए नेमित्तिय ! निमित्तमेयं तु सिक्खियं कत्थ?'। सो भणइ 'देव ! निसुणसु जइया बलदेवदेवेण ॥१२॥७९२॥
सामन्नमब्भुवगयं तइया सह तेण मज्झ जणएण । संडिल्लेणं दिक्खा मए समं आसि पडिवन्ना ॥१३॥७९३॥ तइया य मए सामिय ! सिक्खियमेयं महाणिमित्तं तु । जिणसासणाओ अन्नत्थ नत्थि पहु ! एरिसणिमित्तं ॥१४॥७९४॥ विहरंतो य गओ हं पउमिणिखेडम्मि पुरवरे कहवि । तत्थ य हिरण्णलोमीणाम पिउच्छा महं वसइ ॥१५॥७९५॥ तीए य तत्थ दुहिया चंडजसा अस्थि जोव्वणगुणड्ढा । सा य मम चेव दिन्ना पढमं चिय आसि णरनाह ! ॥१६॥७९६॥ तं दटुणं मज्झं मणम्मि मयणो वियंभिओ अहियं । कम्मवसेणं तत्तो मोत्तूण वयं समुव्बूढा ॥१७॥७९७॥ विसयत्थी य तओ हं महंतमत्थागमं मुणेऊणं । इहई पत्तो नरवइ !' इय सोउ मंतिणो भीया ॥१८॥७९८॥
रायस्स रक्खणत्थं निय-नियबुद्धीहिं ते पयंपति । चित्तढ़िए उवाए तत्थेगेणं तओ भणियं ॥१९॥७९९॥ * 'जह नो समुद्दमज्झे पहवइ विज्जू किलऽत्थि एत्थ सुई । ता सामि सत्तदिणे जाव तहिं झत्ति वेह' ॥२०॥८००॥ बीएण पुणो भणियं 'न एयमम्हाण रोयए वयणं । जम्हा पवहणउवरिं को णिवडंति णिवारेहि ? ॥२१॥८०१॥ तम्हा वेयड्ढम्मिं पच्छन्नगुहाए धरह नियसामि । 'अवसप्पिणि' त्ति काउं विजुभओ तत्थ नो होही' ॥२२॥८०२॥
१. "बरिसेण ब° जे० का० ।। २. वर ! इय ३० ।। ३. "यडूडम्मि ७०।।
Page #149
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
जंप तइओ मंती 'एयं पि न जुत्तिसंगयं वयणं । जम्हा अवस्सभावी जो अत्थो होइ सो नियमा ॥२३॥ ८०३ ॥ एत्थ य कहेमि तुब्भं दिट्टंत किंपि तं निसामेह' । “विजयपुरे भरहम्मिं निवसइ अह बंभणो एगो || १ ||८०४ ॥ णामेण रुंद्दसोमो जलणंसिहा नाम भारिया तस्स । ताण अणेगोबाइयलद्धो पुत्तो सिही णाम ||२||८०५ ॥ एत्तो य तम्मि नयरे अत्थि महारक्खसो अइपयंडो । गिद्धो माणुसमंसे अहिडिओ कूरदेवेण ॥३॥८०६ ॥ सो तम्म पुरे बहुमाणुसाणि मारेइ जाव पइदियहं । ता रन्ना सो भणिओ 'निरत्थयं किं जणं वहसि ? ॥४॥८०७ ॥ भक्खसि तं नरमेक्कं, मारेसि पुणो अईबबहुपुरिसे । ता मा करेहि एवं एगेगं देमि पइदियहं ॥५॥८०८ ॥ रणो वह वयण रक्खेण वि मन्नियं तओ राया । कमसो सव्वगिहाई वहियाबद्धा कारेइ ॥ ६ ॥ ८०९ ॥ गणिऊण माणुसाई गोलगलक्खेण एइ जं किंचि । तं देइ माणुस से सयलपुररक्खणडाए ॥ ७॥ ८१०॥ अह अन्नया कयाई माहणपुत्तस्स तस्स नामेणं । कहकहवि दिव्वजोगा विणिग्गओ गोलओ सहसा ||८|| ८ ११ ॥ तं सोउं से माया अक्कंदइ गरुयकरुणसद्देण । तीए य घरासन्ने भूयगिहं अत्थि सुमहंत ||९||८१२॥ तं माहणिरुतिं दट्टु करुणापवन्नहियएहिं । भूएहिं इमं भणियं 'भद्दे ! मा रुयसु उब्बिग्गा ||१०||८१३॥ देउ निवो ताव इमं पच्छा तस्सग्गयाओ कडूढेउं । भद्दे ! आणिस्सामो तुह नऽत्थि संदेहो ' ॥११॥ ८१४ ॥
१. भद्द° जे ० का० ॥। २. णसिही का० ॥। ३. भक्खसि तुमं नरेक्कं जे० ॥ ४. वहया त्रु० ॥
34343434343434
चउत्थ-पंचमभवरगहणाई
९९
Page #150
--------------------------------------------------------------------------
________________
चउत्थ-पंचमभवग्गहणाई
सिरिसंति- तो तीए तुटाए 'महापसाओ'त्ति जंपियं एवं । एत्थंतरम्मि रन्नो तलारपुरिसेहिं सो गहिओ ॥१२॥८१५॥ नाहचरिए नेऊणं से दिन्नो, तेण वि णीओ सयम्मि आणम्मि । जा सो करेइ किंचि वि अवस्सकायव्वयं ताव ॥१३॥८१६।।
भूएहिं अवहरि सो माहणदारओ सजणणीए । दिन्नो हत्थे तीए वि रक्खसभयभीयहिययाए ॥१४॥८१७॥ पव्ययगुहाए छूढो सो य तहिं अयगरेण घोरेण । गिलिओ तत्थगएणं, न मुयइ पुव्वक्कयं कम्म" ॥१५॥८१८॥ ता जो अवस्सभावी होही भावो न एत्थ संदेहो । किंतु दुरिओवधायणहेउं सव्ये तवं कुणिमो ॥१६॥८१९॥ जम्हा णिकाइयाण वि कम्माण खओ तवेण णिद्दिटो । ता एसो चिय एत्थं मह चित्ते लग्गइ उवाओ' ॥१७॥८२०॥ भणइ चउत्थो मंती 'एवमिणं, किंतु मज्झ हिययम्मि । जं फुरइ तं निसामह' तेहिं भणियं 'कहसु सिग्धं ॥२४॥८२१॥
सो भणइ 'पोयणाहिवउवरिं वज्जासणी पडेहि त्ति । नेमित्तिएण कहियं, न उणो सिरिविजयरायस्स ॥२५॥८२२॥ ॐता अन्नो एत्थ पुरे कीरउ सामी दिणाणि जा सत्त' । तं सोउं नेमित्ती हरिसियचित्तो पयंपेइ ॥२६॥८२३॥
'साहु अहो ! साहु अहो ! मंति ! तए जंपियं इमं सचं । होसि तुमं निभंतं महमंती बुद्धिसंपन्नो ॥२७॥८२४॥ एयस्सेव य अटुस्स साहणटा अहं इहं पत्तो । ता एवं चिय कीरउ अकालहीणं, किमन्नेण? ॥२८॥८२५॥ राया वि हु जिणभवणे चिटुउ तव-णियम-संजमुजुत्तो । लंघिजइ जेण इमा णिभंत आवई गरुया' ॥२९॥८२६॥
१००
१. सो पा०का० ।। २. तीय वि पा० का०11३. सणिं प° पा० जे० ।।
Page #151
--------------------------------------------------------------------------
________________
चउत्थ-पंचमभवग्गहणाई
सरिसंति- भणइ णिवो 'जस्सेव य सामित्तं कीरिहि णरो सो वि । वच्चिस्सइ पंचत्तं, ता कह णु विहिज्जए एयं?' ॥३०॥८२७॥ गहचरिए मंतीहिं तओ भणियं 'जइ एवं तो इमाए पडिमाए । वेसमणसंतियाए कीरइ रजाभिसेओ त्ति ॥३१॥८२८॥
जइ देवयसत्तीए नो उवसग्गो हवेज तो लटुं । अह होही तो वि फुडं जीवविणासो परिचत्तो' ॥३२॥८२९॥
'जुत्तमिण' ति णरिंदो भाणेऊणं गओ जिणाययणे । संथरिय दत्भसंथारंग तु तहिं ाइ पोसहिओ ॥३३॥८३०॥ * तव-णियम-संजमरओ पंचणमोकारसुमरणुजुत्तो । सव्वोरोहसमग्गो चिटुइ सुहभावणाकलिओ ॥३४॥८३१॥
इयरे वि मंति-सामंतमाइया तत्थ जवखपडिमाए । पासम्मि तयत्थाणे नरेंदनीईए चिटुंति ॥३५॥८३२॥ - अह सत्तमम्मि दिवसे तमालदलसामलेहिं जलएहिं । अप्फुन्नं गयणयलं वरिसइ जलनियरधाराहिं ॥३६॥८३३॥
अइघोरगजियरवो फोडेतो णहयलं व ओत्थरिओ । सव्वत्तो चिय पसरइ दित्ता सोयामणी अहियं ॥३७॥८३४॥ अह मज्झण्हे जाए वियारिउं देवमंदिरं सहसा । जक्खपडिमाए उवरि पडिया इंदासणी घोरा ॥३८॥८३५॥ एत्थंतरे पयंपड़ रोमंचंचियतणू णिमित्तधरो । 'उटुंह देव ! संपइ संजायं निरुवसग्ग' ति ॥३९॥८३६।। उदुइ तओ निवई 'नमो जिणाणं' ति वक्कमुचरिउं । अंतेउरेहिं य तओ मुक्कं नेमित्तियस्सुवरिं ॥४०॥८३७॥ आभरण-रयणवरिसं तहेव सामंतमाइएहिं पि । राएण वि दव्वजुयं दिन्नं से पउमिणीखेडं ॥४१॥८३८॥
१. फोडितो पा० विना ।। २. उच्छलितो का० ।। ३. उद्धेहि जे०का०॥
Page #152
--------------------------------------------------------------------------
________________
चउत्थ-पंचमभवग्गहणाई
सिरिसंति- वीसजिओ गओ सो वेसमणस्साऽवि संतिया पडिमा । रयणमई कारविया उद्धरियं मंदिरं तह य ॥४२॥८३९॥ नाहचरिए बद्धावणयं च कयं समत्थरज्जे महाविमद्देण । एवं च हटुतुटो राया परिपालए रज्जं ॥४३॥८४०॥
तओ सिरिविजयराया सुताराए देवीए समन्निओ सा 'विजाहरि'त्ति काऊण कयाइ वेयड्ढगिरिवर-सिहरविवरवणंतरालेसु, कयाइ अन्नन्नधराहरेसु, कयाइ रमणीयतरगिरि-सरियातीर-काणणेसु, कयाइ रण्णदेस-वणगहणविवरेसु सुहेण विहरमाणो चिटुइ । ___अन्नया सह सुताराए देवीए गओ जोइवणं णाम रम्मारण्णवणं । तत्थ य जाव खणंतरं कीलंति ताव तत्थुद्देसे ॐ नाइदूरे इओ तओ परिभममाणोऽवलोइओ एगो हरिणजुवाणओ, अवि य
कणयमयच्छविसोहणवण्णउ, पंचवण्णवररयणखण्णउ । कमलुप्पलदलदीहरलोयणु, चाउद्दिसितरतरलपलोयणु ॥१॥८४१॥ फाल दिंतु मंडइ गयणंगणु, इंदनीलमयसिंगारंगणु । दीसंतउ जणणयणाणंदणु, दिटु सुतारई कयबहुफंदणु ॥२॥८४२॥
तं च दटुण भणिओ अणाए सिरिविजयणरवई-सामि ! गिण्हाहि इमं अचंतमणोहरायारधारयं, कुरंगजुवाणयं, जेण कीलावणओ होइ' । तओ राया तन्नेहमोहियमई धाविओ तग्गहणत्थं । सो यं कहिंचि तरुवरंतरालेहिं, कहिंचि नरवइहत्थ* गहणपच्चासन्नेहि, कहिंचि फालदाणेहिं जाव गच्छइ थोवंतरं ताव उप्पइओ तमालदलसामलं गयणंगणं । एत्थंतरम्मि
१०२
१. "यवर जे० ।। २. तम्मोहमो जे० ।। ३. वि पा० ।।
Page #153
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
मैं भी की भी भी क
य महया अकंदसद्देण उक्कूवियं सुताराए, जहा- 'सामि ! लहु एहि, लहु एहि त्ति, अहं कुक्कुडसप्पेणं डक्का' । तं च सोऊण झत्ति नियत्तो सिरिविजओ, दिट्ठा य देवी वेयणाकवलिया विलबमाणी । तओ पवत्तो मंत-तंतोसहाइयं किरियं काउं जाव ऊसरखेत्तववियवीयं व जाया णिप्फला । खणेण य णिमीलियंतलोयणा कंपंतपओहरा थरहरंतउरुजुयला मिलायंतवयणकमला वियलंतसव्यंगोवंगसंधिबंधणा पेच्छंतस्सेव य वसुहाहिबइणो विमुक्का जीविएणं । तं च दट्टूण विलविउमारद्धो, अवि य
' हा देवि ! दीहनयणे ! हा कुंदसमाणसिहरिवरदसणे ! । हा पुण्णचंदवयणे ! हा कंचणकलससमसिहिणे ! ||३||८४३ ॥ हा कुंचियमिउकेसे ! हा सयल कलाकलावसुवियड्ढे ! । हा कत्थ गया सि तुमं मोत्तुं मं दुक्खियं दीणं ? ' ॥४॥ ८४४ ॥ एवं च विलवमाणो असहंतो तीए विसहिउं विरहं । विरइत्तु महाचीयं अचंतसुदीह कट्ठेहिं ॥५॥८४५ ॥ आरुहइ देविकेसेहिं बंधि अप्पयं चियं राया । 'जम्मंतरे वि जोगो एयाए होज भणमाणो ||६||८४६ ॥ एत्थंतरम्मि य पोयणपुरे णयरे समुट्टिया णाणाविहा उप्पाया, तं जहा- कंपियं धरणिमंडलं, निवडंति दिवा वि उक्काओ, जाओ णिप्पो मज्झवि दिणयरो, अपव्वे वि गहिओ गहकल्लोलेण ससहरो, छन्नाई दिसामुहाई रएणं, पवाइओ खरो मारुओ । एवं च दण उब्बिग्गाओ पयाओ, खुहिया णराहिवइणो, भीओ अंतेउरजणो, आदन्ना सयंप्रभा । १. "करालि' जे० का० ॥ २. तडविय' जे० ॥। ३. 'मीलतलो' जे० विना ।। ४. यं एवं जे० का० ॥ ५. ए संतियं विरहं जे० ॥
000
चउत्थ-पंचमभवग्गहणाई
१०३
Page #154
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरि
यम्य समयसिसबिंदुणा णेमित्तिएण कहियं सयंपभादेवीए विजयभद्दकुमारपहाणपरियणसमन्नियाए, जहा'अच्चंत भीसणा उप्पाया रण्णो तिव्वं भयं णिवेयंति, ता गवेसह कहिंचि सिग्धं, जओ राया सिरिविजओ संपयं जीवियस बट्ट' । एत्यंतरे पउमिणिखेडसामी संडिल्लायणणेमित्तिओ महारहवरारूढो 'न भेयव्वं न भेयव्वं 'ति भणमाणो संपत्तो तत्थ । बद्धाविया य सयंपभा, पुच्छिओ य तीए - 'किं कुसलं रायस्स ?' । तेण भणियं - "देवि ! कुसलं, नित्थिण्णा य महई आवया, परं किंचि माणसं दुक्खमासि, तं पि मुहुत्तंतरेण अवगच्छिस्सइ' ।
एवं च समायण्णिऊण निब्बुया जाया सयंपभा, जाव य एवं चिटुइ ताव य दिट्ठो णहयलेणागच्छमाणो कोइ पुरिसो, अवि य
विलुलंतदिव्ववत्थो तडितेयसमाण कुंडलाडोवो । घोलंतभूसणधरो पेच्छंताणं समोयरिओ ||७||८४७॥ दाऊण जयाऽऽसीसं उबबिट्टो आसणम्मि दिन्नम्मि । जंपइ जोडियहत्थो “ रहनेउरचक्कवालपुरे ॥८॥८४८॥ सिरिअमियतेयविज्जाहराहिरायस्स देवि ! गेहम्मि । मज्झ पिया नेमित्ती नामं संभिन्नसोओ ति ॥ ९ ॥ ८४९ ॥ तस्स य अहयं पुत्तो दीवसीहो नाम, अन्नया दो वि । जोइवणम्मि पयट्टा पिय- पुत्ता कीलणनिमित्तं ॥ १०॥ ८५० ॥ १. देव त्रु० ॥
चउत्थ-पंचमभवग्गहणाई
१०४
Page #155
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंति- तत्थ य जाव पच्चासन्नीहूया ताव चमरचंचारायहाणीणराहियेण असणिघोसेण हीरमाणिं पेच्छामो एग इत्थियं *चउत्थ-पंचमनाहचरिए बहुप्पयाराणि विलवमाणिं, अवि य
भवग्गहणाई "हा सिरिविजयणराहिव! हा बंधव! अमियतेय ! महविरिय! । रक्खेहि ममं एयाओ दुटुपुरिसाओ सप्पुरिस!॥११॥८५१॥ हा हा हा ! नेइ ममं को वि इमो पावमोहियमईओ । ता मोयावेह लहुं एयाओ ममं अणज्जाओ" ॥१२॥८५२॥
एवं च विलवमाणिं सोऊणं नाया अम्हेहिं जहेसा 'देवी सुतार' त्ति । तओ अम्हे दुवे वि कोवाणलवसकय-५ भीमभिउडिभंगभालवट्ठा समावडिया जुज्झेण, 'अरे रे ! दुरायार ! कहिं अम्ह सामिणो भगिणिं सुतारं अवहरिऊणं बच्चासि' । अम्हे य दटुण भणियं सुताराए, जहा- 'भो ! भो ! अलं तुम्हाणं जुज्झिएणं, बच्चह लहुं जोइवणं, मा वेयालिणीए विजाए विप्पयारिओ सामी पाणे परिचइस्सइ, ता सिग्धं गंतुं तहा करेह जहा नियनाहं जीवमाणं पेच्छामि। तओ गया अम्हे जोइवणे सिग्धं, जाव पेच्छामो कणयमयपुरिसं व्य(व) तारिसीए धीउल्लियाए समेयं जलियजालाकलावमज्झगयं सिरिविजयरायं । तं च दटुण विजाभिमंतियनीरेण अन्भुक्खिया चिया, तहा जहा अट्टहासं मोत्तूण पणट्ठा १०3
वेयालिणीविजा । पणमिओ अम्हेहिं सिरिविजयराया, पुच्छिया य विम्हिएण णरवइणा – 'भो ! किमेयं ?' ति । ॐ अम्हेहिं वि कहियं जहावटुियं देविहरणं । तओ अहिययरं दुक्खिओ जाओ, भणिओ य अम्हेहिं, जहा- 'देव ! मा करेहि
१०५
१. दुवायार पा० । अणायार का० ।। २. तओ आगया पा० ।। ३. घिउलिल' जे० ।।
Page #156
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंति
चउत्थ-पंचमभवग्गहणाई
विसायं, केत्तियमेत्तो तुम्हाण पुरओ असणिघोसवराओ? परं निमित्तबलेणावगच्छामो जहा पोयणपुरे महुप्पायदंसणाओ दुक्खिओ चिटुए देवीपमुहो सब्यो वि लोगो, ता लिहेउ देवो सहत्थेण सप्पच्चयं लेहं, मुद्देउ नियमुद्दाए, जेण अम्हाण एगो गंतण देविं परियणं च समासासेड' । तओ 'एवं होउ' त्ति लिहिऊण समप्पिओ एस साहिन्नाणो तह नंदणेण लेहो,” त्ति भणमाणेण खित्तो पुरओ सयंपभादेवीए लेहो । तं च सव्वमवगच्छिणं पूइया दुवे वि णेमित्तिणो देवीए, भणिओ य विजयभद्दजुवराया, जहा–'तए जोइवणे सिग्घमागंतव्यं,' ति समाइसिऊण मिरिइणा मयहरगेण दीवसीहेण य समं समुप्पइया तमालदल- सामलं नहयलं, खणेण य पत्ता सिरिविजयसमीवं । अन्भुढिऊण य पणमिया अणेण, पुत ! दीहाउओ होहि'त्ति भणमाणी परुइया देवी ।
एत्थंतरम्मि य महाबलसमुदएण समागओ विजयभद्दकुमारो, पणमिऊण सिरिविजयं णिसण्णो तयंतिए खणमेत्तं च जाव विवयंति ताव भणियं विजयभद्देण- 'किमेइणा विवाएण? देवीमोयणोवायं ताव चिंतह' । तओ १० भणियं संभिन्नसोयेण णेमित्तिएण, जहा- 'कुमार ! किमेत्थ चिंतेयव्यं, जओ निमित्तबलेण चेव नायमेयं मए, जहा'गच्छउ देवो सिरिविजओ अमियतेयनिवसमीवं, जेण सव्वं पि सोहणं हवइ । तं च समायण्णिऊण सिरिविजयराया
१०६
१. पुत्ता पा० ॥
Page #157
--------------------------------------------------------------------------
________________
चउत्थ-पंचम भवग्गहणाई
मिरिसंति- सयंपों विजयभद्रं च पोयणपुरे पेसिऊण सयं च नेमित्तियपिया-पुत्त-मिरिइमयहरसमेओ अप्पपंचमो गओ रहनेउरचक्क- नाहचरिए वालणयरे, दिट्ठो य अमियतेओ, साहिया सव्या वत्ता । तं च वुत्तंतं सोऊणं संभंतो सिरिविजयं साधारेऊण पविट्ठो मंति
मंडवे । पुच्छिया मंतिणो - 'भो ! किमेत्थ उचियं ?' तओ भणियं सुमइणा - 'किमेत्थ पुच्छियव्यं, एवंविहे वि ॐ अवराहे किमज्ज वि खमिज्जइ ?, अवि य -
'काऊण सव्वसामग्गिसंजुयं निययसेन्नमच्चत्थं । गंतूण तत्थ काउं तेण समं गरुयसंगामं ॥१३॥८५३॥ तो आणिज्जइ देवी, ण सहिज्जइ णिययपरिभवो देव !' । इय जंपियम्मि तेणं तओ सुबुद्धी पयंपेइ ॥१४॥८५४॥ 'सचं चिय देव ! इमं जं भणियं सुमइणा अमच्चेण । जम्हा जो सत्तूहि मद्दिजइ सो न किंचि भवे ॥१५॥८५५॥ सो धूली होइ णरो, सो हु तिणं, सो हु छारपुंजो त्ति । जो अवमाणिज्जंतो सत्तूहिं वि चिटुई सत्थो' ॥१६॥८५६॥ इय पोरिसेक्कपयडे सुबुद्धिणा जंपियम्मि वयणम्मि । जंपेइ बुद्धिसागरमंती निसुणेह मह वयणं ॥१७॥८५७॥ 'सचं चिय धीरेहिं इमेहिं एय पयंपियं सव्वं । जम्हा हु दुस्सहो खलु पराभवो होइ सत्तूहि ॥१८॥८५८॥ सच्चं चिय सत्तूहिं परिभूओ होइ जीवलोगम्मि । निस्सारो, किंतु इहं उदिक्खियव्यो हि पत्थावो ॥१९॥८५९॥ जम्हा हु नीइ-पोरिस-बलाण सव्वाण साहओ होइ । पत्थावो चिय अहियं विसेसओ गरुयसत्तुम्मि ॥२०॥८६०॥
१०७
१. सव्ववत्ता त्रु० विना ।। २. होउ त्रु० ।। ३. एवं का० ।। ४. उ पा० ।। ५. "इपोरुस' जे० ।।
Page #158
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
I
लहिऊण य पत्थावं सुनिउणणियचरनरेहिं विज्जाहिं । कायव्यो संगामो णियकज्जपसाहणडाए ॥२१॥८६१॥ अपुण उवत्तोकयावराहो ति होहिई पावो । ता देव ! विमालिज्जउ थोवदिणे, मज्झ इय बुद्धी' ॥२२॥८६२॥ इय जंपियावसाणे पभणइ सुयसायरो महामंती । 'सोहणमिमेहिं भणियं किंतु इहं चारि णीईओ ॥२३॥८६३॥ ता सामो चिय पढमो भणिओ दप्पुद्धराण नराण । तम्मि अवहंतयम्मिं कीरंइ भेदो णरवरिंद ! ॥ २४ ॥ ८६४ ॥ विलीयमतमवि उवप्पयाणं पि होइ कायव्यं । तम्मि य हयम्मि सामिय ! पच्छा दंडं करिस्सामो ॥ २५ ॥ ८६५ ॥ तापेंस दूओ अकालहीणं तयंतिए देव ! । भणिऊण इमं वयणं सामगयं अइसुगंभीरं ॥ २६ ॥८६६ ॥ ओह वि तुमे अवहिया इमा देवी । वंचित्तु पुरिससीहं सिरिविजयणिवं महाबीरं ॥ २७॥ ८६७॥ तहविहु सा अप्प देवी अम्हाण सयणवित्तीए । न हु सयणस्स अणत्थो उवेक्खियब्यो तुहऽम्हेहि' ॥२८॥८६८॥ इपिम्मिणं भइ तओ अमियतेयणरणाहो । 'सोहणमेयं तुमए पयंपियं किंतु निसुणेहि ॥ २९ ॥ ८६९ ॥ अइदप्पिदुणरम्मिं तहा ये लुद्धम्मि धीर ! कीरंतो । सामो जणेइ कोवं तत्तधयं जलइ जलखेवे ||३०||८७०॥ भेओवि ण जुत्तिखमो अणुरत्तजणम्मि तम्मि कीरंतो । तेहिंतो चिय नाउं उवउत्तो होहिई अहियं ॥३१॥ ८७१॥ दुम्म उकीरंत उवप्पयाणं पि होइ नो लटुं । अहिययरं चिय बद्धइ गरलं सप्पस्स खीरेण ||३२||८७२ ॥
1
१. त्ति होहिही त्रु० ।। २. °रउ का० ॥। ३. भेओ पा० त्रु० ।। ४. पेसिइ पा० । पेसेन्जर का० ॥ ५. 'हाधीर जे० ॥। ६. विजे० ॥
5+5+5+5+5+5+5+15+5+505
चउत्थ-पंचमभवग्गणाई
१०८
Page #159
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
चउत्थ-पंचमभवग्गहणाई
ता एक्को चिय दंडो अम्हाणं फुरइ एत्थ चित्तम्मि । अहवा वि हु पयडिजउ दूयं संपेसिउं सिग्धं ॥३३॥८७३॥ सामच्छिऊण एवं सव्वेसि सम्मएण मारीची । पटुविओ अइकुसलो दूओ सिक्खविय पुव्युत्तं ॥३४॥८७४॥ गंतूण चमरचंचं तेण वि सो असणिघोसणरणाहो । भणिओ तयं असेसं सो वि तयं जंपए कुविओ ॥३५॥८७५॥ रे! रे ! सिरिविजयभडं वंचित्ता आणिय त्ति अन्नाणा । जं भणियं तं अण्णो को जाणइ एरिसं भणिउं? ॥३६॥८७६॥ रे दूय ! तुज्झ सामी जं जंपइ वंकुडाइं वयणाई । तं किं जमपाहुणओ सिरिविजयसमन्निओ जाही?' ॥३७॥८७७॥ ५, तं सोऊणं दूओ जंपइ कोवेण फुरियअहरोडो । रे पाव ! तुमं चेव य होहिसि कीणासपाहुणओ ॥३८॥८७८॥ जम्हा हु सयणवित्तीए सामपुव्वं पि भाणिओ एवं । जंपसि अईवकडुयं नियसामत्थं अनाऊण' ॥३९॥८७९॥ तो असणिघोसराया कंठे गेण्हाविऊण तं भणइ । 'जं सक्कह कुणह तयं, अप्पेमि न तुम्ह देविं' ति ॥४०॥८८०॥ तो मारीची गंतु सब्बं अत्थाणमंडवे रन्नो । कहइ तयं सोऊणं खुहियं सव्वं पि अत्थाणं ॥४१॥८८१॥ हुंकारो पलयसमो मुक्को अह चंडवेगणरवइणा । पवणजवेण य खग्गे णिवाडिया दारुणा दिट्ठी ॥४२॥८८२॥ जयराएण वि हसियं कोववसाऽऽपूरमाणदिसिविवरं । सीहद्धएण वच्छं परिमुटुं गरुयदप्पाओ ॥४३॥८८३॥ दढवेगेण वि भणियं 'सामिपसायाण णिक्कओ अज्ज' । मायंगेण वि निहया करेण अइणिद्दयं धरणी ॥४४॥८८४॥
१०९
१. गिण्हा जे० ।। २. य त्रु०॥
Page #160
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
चित्तंगओ वि जाओ सहसा भिउडीकरालदुप्पेच्छो । उक्कंटइओ रणरसभरेण मायंगदेवो वि ||४५ ||८८५ ॥ रागेण विदिट्ठी विहिया गुंजद्धरायघडिय व्व । अप्फालइ भुयदंडे पुरपरिहसमे सुवेगो वि ॥ ४६ ॥ ८८६ ॥ उन्नामइ वच्छयलं पहारसयथवुडियं मयंको वि । आहणइ करेण करं कोववसा चंदकंतो वि ॥४७॥ ८८७ ॥ कोविनिवेस दिट्ठी कोयंडे, कोवि तह य कुंतग्गे । कुंगीए कोवि, कोवि हु सेल्लम्मि, मोग्गरे कोवि ॥४८॥८८८॥ कवि हु बावलम्मिं, कवि हु भल्लम्म डावए दिट्ठि । छुरियाए कोवि मुट्ठि उवेइ अइसमरसद्धालू ॥ ४९ ॥८८९॥ इय खुहियं अत्थाणं नाणाविह भावसंगयं दहुं । भणइ सिरिअमियतेओ राया अइधीरगंभीरो ॥५०॥८९०॥ 'किमणेण णिप्फलेणं अकालजलयाण डंबरेणं व ? । ता होह कज्जसारा उंबर वड-पिप्पलतरु व्व ॥ ५१ ॥८९१ ॥ संप्राविऊण परिसं सिरिविजयणराहिवस्स तो देइ । विज्रं सत्थावरणिं तह बंधणमोयणिं चेव ॥ ५२॥८९२॥ एक्क्कं चिय साहइ दिणसत्तगसत्तगेण परितुट्ठो । नाऊण सिद्धविज्जं संपेसइ असणिघोसुवरिं ॥ ५३ ॥ ८९३ ॥ निययएहिं समेयं तेसिं नामाणिमाणि केसिंचि । सिरिरस्सिवेग कुमरो तह कुमरो अमियवेगो य ॥ ५४ ॥ ८९४ ॥ आइच्यजसो वि य अक्ककित्ति-अंक्कप्पही तहऽक्करहो । चित्तरहो भाणू वि य भाणूवेगो य रविवेगो ॥ ५५ ॥ ८९५॥ रवितेओ किरणजवो सहरसंकिरणो पभाकरो चेव । एमाइयाणि पंच उ सयाणि कुमराण सूराणं ॥ ५६ ॥ ८९६॥
१. अक्कप्यभो पा० ।। २ किरिण पा० ॥। ३. किरिणो पा० ॥
चउत्थ-पंचमभवग्गणाई
११०
Page #161
--------------------------------------------------------------------------
________________
चउत्थ-पंचमभवग्गहणाई
सिरिसंति- अन्ने वि हु बलकलिवा पहाणविजाहिं संगया सुहडा ॥ सिरिविजयस्स सहाया दिन्नाऽमियतेयणरवइणा ॥५७॥८९७॥ । नाहचरिए संपेसिओ य सिरिचमरचंचणयरीए असणिघोसस्स । उवरिं विक्खेवेणं पत्तो य तहिं खणद्वेण ॥५८॥८९८॥
सयमवि य अमियतेओ नाउं विजाहियं असणिघोस । साहेड महाजालं विजं परविजछेयकरिं ॥५९॥८९९॥ हिमवंतम्मि वरनगे पुत्तेण सहस्सरस्सिणा समयं । जे?ण जाइ सिग्धं पहाणसिद्धीनिमित्तेण ॥६०॥९००॥ ॐ तत्थ जयंतस्स महामुणिस्स पडिमा तहेव धरणस्स । ताणं च पायमूले साहइ विजं महासत्तो ॥६१॥९०१॥
भत्तेण मासिएणं तहेव पडिमाए उग्गरूवाए । साहेइ णिवो विजं राइंदियसत्तमाणाए ॥६२॥९०२॥ * रक्खइ सहस्सरस्सी नियपियरं विजसाहणपसत्तं । एवं च तस्स जाओ थोवूणो जाव मासो त्ति ॥६३॥९०३॥
एतो उ असणिघोसो सिरिविजयं आगयं ति नाऊण । पेसेइ निययपुत्ते समत्थबलणायगे धीरे ॥६४॥९०४॥ णामेण अस्सघोसं सयघोसं तह सहस्सघोसं च । महघोस-भीमघोसं घणघोस मेहघोसं च ॥६५॥९०५॥ अन्नं च बहु सेन्न, तत्तो मिलियाणि दोन्नि वि बलाणि । जयलच्छिकंखियाई परोप्परं हक्कमाणाई ॥६६॥९०६॥ वग्गंताई सहरिसं णचंताई खरं भयंताई । उग्गिन्नपहरणाई जा ता रणतूरमाहणियं ॥६७॥९०७॥ अवि य
बजहिं गहिरढक्क अइभीसण, बजहिं भाणय कणकणिरस्सण, बजहिं जमल संख रणभूसण,
१. बक्खें त्रु० ।। २. रतूर अ° पा० ।।
Page #162
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
चउत्थ-पंचमभवग्गहणाई
वजहिं काहल कायरदूसण, बजहिं डमरुय डक्क भयंकर, वज्जहिं पडहय सुहडखयंकर, वजहिं बुक्क भेरि रणकारय, वजहिं 'पोग्गय सुटु सुतारय, वजहिं करडिय करकररावय, वजहिं मद्दल जणसंतावय, वजहिं कंसालय उत्तालय, बजहिं तूर असेस वमालय, इय रणतूरह तोसियसूरह, सद्दिण दोण्ह वि वरबलह,
हू समरु सुनिन्भरु, कयगुरुमच्छरु, दंसियसिक्खा नियबलह ॥६८॥९०८॥ किजंतजोहाणयं, मुच्चंततिक्खबाणयं । खिप्पंतलोहसेल्लयं, लग्गंतदीहभल्लयं ॥६९॥९०९॥ * भजंतसंदणोहयं, घाइजमाणजोहयं । छिज्जंतरायचिंधयं, तुटुंतवम्मबंधयं ॥७०॥९१०॥
घुस्संतणाम-गोत्तयं, पाडिज्जमाणछत्तयं । उटुंतसत्थपावयं संजायलोहियावयं ॥७१॥९११॥ ति । किंचनियपहुचित्ततोसजसलुद्धय-उद्धयसुहडसंकुलं, खग्गपहारपडियसिरकमलविहूसियधरणिमंडलं । सियकुंतग्गभिन्न- करिकुंभगलंतारत्तमुत्तयं, गलियाऽऽरोहतुरयखुरखुन्नियनरनिवडंतगत्तयं ॥७२॥९१२॥ सुण्णासणभमंतवररहवरभजिरगुग्गमग्गयं, किलिगिलंतगुरुडाइणि-भूय-पिसायसंगयं । सीसवियलणचंतसमुडभडगुरुकबंधयं, पेच्छयसुरसमूहमुचंतभडोवरि कुसुमसंचयं ॥७३॥९१३॥ इय एरिसयं रणंगणं खणेण जायं तयं सुहड़याण | जुज्झंतयाण गरुययं कुंदसमुज्जलकित्तिलुद्धयाण ॥७४॥९१४॥ १. पोगय पा० । पोक्कय जे० ।। २. ओताल जे० ।। ३. विसालय का० ।। ४. सद्देण जे० ।। ५. खेप्पत जे० ।। ६. "तधम्म जे० का० ।। ७. एरिस पा० ।।
११२
Page #163
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंति
नाहचरिए
चउत्थ-पंचमभवग्गहणाई
एवं च ताण दोण्ह वि जुज्झंताणं बलाण अणवरयं । साहावियजुज्झेणं विजाहिं विगप्पिएणं च ॥७५॥९१५॥ समइक्वंतो मासो थोवूणो जाव ताव जुज्झम्मि । निवअसणिघोसकुमरा भग्गा परसेन्नपहरहया ॥७६॥९१६॥
ते भग्गे नाऊणं समुटुिओ असणिघोसनरनाहो । हकंतो वग्गंतो रे ! रे ! रे ! डाह ममहत्तं ॥७७॥९१७॥ *णासेमि जेण दप्पं खणेण तुम्हाण एत्थ, किं बहुणा?'। इय जंपियम्मि कुमरा अभिट्टा तस्स णरवइणो॥७८॥९१८॥
तो तेण दप्पिएणं विज्जाबलसंजुएण हम्मंता । ते अमियतेयकुमरा अभग्गचित्ता वि हु णियत्ता ॥७९॥९१९॥ ते भजंते दटु सिरिविजयणराहिवो सदप्पिटुो । उद्धेइ असणिघोसस्स सम्मुहं रोसतंबऽच्छो ॥८०॥९२०॥ भणइ य र! रे! पाविटु ! दुटु ! णिल्लज्ज ! धिटु ! काउरिस ! । मंबंचिय मह देविं हरमाणो किंन याणासि? ॥८१॥९२१॥
ता जइ सि सुहडवायं उव्वहसि वलाहि तो ममाहुत्तं । जेण समाणेमि लहुं कलत्तरं इमं अज्ज' ॥८२॥९२२॥ * तं सुणिय असणिघोसो जंपइ 'भो! साहु साहु साहु त्ति । जइ जंपियं करिस्ससि तो होसि धुवं तुमं सुहडो' ॥८३॥९२३॥
इय जंपिऊण एसो सिरिविजयणराहिवस्स अभिट्टो । जुज्झंति दो वि सुहडा आरण्णयमत्तहत्थि व्य ॥८४॥९२४॥ वगंति दो वि, गजंति दो वि, पहरंति दो वि आरुढा । वंचंति दो वि पहरे सुर-सिद्धगणेहिं दीसंता ॥८५॥९२५॥
१. बलासि का० जे०।।
Page #164
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
चउत्थ-पंचमभवग्गहणाई
अह रुसिउंसिरिविजओ खग्गेणाहणिय कुणइ दोखंडं । जा असणिघोसरायं ता जाया दोन्नि ते सहसा ॥८६॥९२६॥ जा ते वि हु रोसेणं दो खंडइ ताव ते वि चत्तारि । जायाऽसणिघोसणिवा ता ते वि दुहंडए एसो ॥८७॥९२७॥ जायऽटु असणिघोसा, एवं वद्धंति खंडिया संता । किं बहुणा ? जायाइं सयाणि णियअसणिघोसाणं ॥८८॥९२८॥ तो सिरिविजओ राया परिसंतो सुटु ताणि खंडंतो । एत्थंतरम्मि सिद्धा विजा सिरिअमियतेयस्स ॥८९॥२९॥ पत्तो य झत्ति एसो अहिडिओ तीए पवरविजाए । समरंगणम्मि तो तं दट्टणं असणिघोसबलं ॥९०॥९३०॥ केसरिकिसोरयस्स व नटुं सहस त्ति मयगलकुलं व । तं नासंतं दटुं महजालं भणइ एसो वि ॥९१॥९३१॥ 'जह न वि नासइ एवं तह कायव्वं दुयं तए अंब !' । तो तीए मोहियं तं मियतेयं सरणमल्लीणं ॥९२॥९३२॥ राया वि असणिघोसोऽमियतेयं आगयं निएऊण । जा णटो ता भणिया विजा विजामुही तेण ॥९३॥९३३॥ 'दूराओ वि हु एसो आणेयव्यो तए महापायो' । 'एवं'ति होउ विजा पहाविया तस्स पट्टीए ॥९४॥९३४॥ सो तीए परभंतो सरणटाणं कहिंचि अलहंतो । ओयरइ दाहिणऽड्ढे भारहखेत्तस्स मज्झम्मि ॥९५॥९३५॥ तत्थ वि सीमनगवरो अस्थि समुत्तुंगसिहरचिंचइओ । वरणयरं व सुसालो, पुहईणाहो व्व वरकडओ ॥९६॥९३६॥
११४
१. तो जे० ।। २. ओवरइ का० पा० ।। ३. "रचेच जे० का० ।।
Page #165
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
चउत्थ-पंचमभवग्गहणाई
गयराओ व्व सुदंतो, सुमेहलो पवरजुवइसत्थो व्य । राओ व्व संपुडरिओ, सदीविओ रयणिसमओ व्य ॥९७॥९३७॥ पीयमइरो व्व समओ, सजडो ससिसे हरो व्व णिचं पि । इत्थिजणो व्व सपसवो, सपयंगो दिवससमओ व्व ॥९८॥९३८॥ तत्थऽत्थि रिसहनाहस्स मंदिरं धवलधयवडाइण्णं । रययगिरिकडसन्निहसिहरसमकंतणहविवरं ॥९९॥९३९॥ पुरओ य तस्स सिरिसमवसरणाणम्मि देवणिम्मविओ। धुव्वंतसेयवत्थो गयद्धओ अस्थि उत्तुंगो ॥१००॥९४०॥
तत्थ य पच्चासन्ने पडिमं अह एगराइयं हाइ । अयलबलदेवसामी चोद्दसपुव्वी महाभागो ॥१०१॥९४१॥ * अह तत्थ सुक्कझाणाणलेण णिद्दड्ढघाइकम्मस्स । सासयमयलमणतं उप्पन्नं केवलं नाणं ॥१०२॥९४२॥
केवलिमहिमाहेउं सुराऽसुरा तत्थ झत्ति संपत्ता । भत्तिभरणिभरंगा थोऊणेयं समाढत्ता ॥१०३॥९४३॥ * 'जयतिहुयणेक्कमंगल! जयजयघणघाइकम्मणिद्दलण!।जयतियसा-ऽसुरवंदिय! जयजयभवजलहि-बोहित्थ!॥१०४॥९४४॥
जय जय सिवसुहकारय! जय जय गुरुपावपंकजलवाह!।जय जय तिहुयणउत्तम! जय जय सिरिकेवलि! मुणिंद! ॥१०५॥९४५॥ १० * भवभयभीया अम्हे सामिय! तुह पायसरणमल्लीणा । ता रक्खेहि महायस ! सिवपुरिमज्झम्मि नेऊण' ॥१०६॥९४६॥
एवं थुणमाणे ते द?ण सुरा-ऽसुरे असणिघोसो । णियसरणकारणेणं पयपउमे तस्स अल्लीणो ॥१०७॥९४७॥ १. "हरु व्व जे० ।। २. "मउल" पा० विना ।।
Page #166
--------------------------------------------------------------------------
________________
चउत्थ-पंचमभवग्गहणाई
सिरिसंति- चारणरिसिणो वि तहा समागया तस्स बंदणटाए । अभिणंदण-जगणंदण-जलणजडी-अक्ककित्ती य ॥१०८॥९४८॥ नाहचरिए विमलमइ-पुष्फकेऊपभिईओ केवलिं णमंसित्ता । भत्तिभरभारियंगा उवविट्ठा केवलिसमीवे ॥१०९॥९४९॥
विज्जामुही वि केवलिसरणगयं पासिउं असणिघोसं । सिरिअमियतेयरण्णो कहेइ सव्वं सवित्थारं ॥११०॥९५०॥
एयं च णिसामिऊणं विजामहीमुहविणिग्गयं अचलबलदेवकेवलणाणुप्पत्तिमहिमं हरिसपयरिसाऽऽयूरिज्जमाणमाणसो सजलजलधरधाराणिवायाऽऽहयकयंबकुसुमं व रोमंचियसरीरो [अमियतेओ ?] मारीचिं आणवेइ, जहा- 'तुम
सुतारं देविं घेत्तूण सिग्घमागच्छेज्जासि' त्ति । सयं च सिरिविजयमहारायसयलविजाहराहिवईपरियरिओ महासामग्गीए * भेरिभंकारभरियगयणंगणाऽऽभोगो जय-जयरवाऽऽवूरिजमाणदिसामुहो मण-पवणजइणतरवरविमाणोलिभूसियणहयलो
खणमेत्तेण चेव पत्तो सीमनगं, वंदिया य तत्थ भगवओ जुयाइदेवस्स पसंत-कंतरूवा पडिमा, थोउं चाऽऽढत्तो, अवि य"पणमित्तु पणयतिहुयणपयपउमे तुज्झ जिणपहु ! पहाणे । मइहीणो वि महायस! भणामि तुह चेव थुइमेत्तं ॥१॥९५१॥ कंदप्पसप्पसप्पंतदप्पपरिपेल्लणम्मि पक्खिद ! । दुहदावाणलडझंतदेहिविज्झवणगुरुकंद ! ॥२॥९५२॥ पणयाऽऽखंडलमंडलमोलीविगलंतकमलपडलेण। परिमलियचलणजुयलय ! जिण! मह बिन्नत्तियं सुणसु॥३॥९५३॥
१०
११६
१. परिगतो महा का० ।। २. "तदेहविज्झवणदुहकंद ! त्रु० ।। ३. परिमिलिय" जे० का० ।।
Page #167
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
+5050505050
तुह सामित्तणसंगेण सामि ! सुन्नेणऽसारसंसारे । संसरियं ससरीरयसत्तुसमूहे समत्थम्मि ॥४॥९५४॥ तुह झाणा विमुहेणं मोहमहारायवसगएण मए । पत्ताइं दुक्खाइं नारय- तिरि-मणुय- देवेसु ॥ ५ ॥ ९५५ ॥ छिंद-भिंदणमाई दुक्खं रयणाइणरयपुढवीसु । जं पत्तं तं मुणिउं जायइ उक्कंपओ मज्झ ॥६॥९५६॥ तिक्खं कक्खदुक्खं खरखिइमाई - तिरिक्खलक्खेसु । खिन्नेणऽक्खलियं णाह ! खेवियं जं अणक्खेयं ॥ ७ ॥ ९५७ ॥ गुरुरोय-सोयगंगात रंगपरिरगंणे गयराग ! । गमियं मए अगणियं गुविलदुहं नरगइगएणं ॥ ८ ॥ ९५८ ॥ सुरविसरेसु वि ईसा-विसायमाई दुहं मए सहियं । इइ तुह विरहे भयवं ! भवभमणं जं तयं जुत्तं ॥९॥९५९॥ इण्हि पुण जिणपुंगव ! पत्ते वि तुमम्मि सामिए पवरे । जं मोहरायसेन्नं बाहइ अच्छेरयं तं मे ॥१०॥ ९६०॥ वारितो विजओ एसो कवएण बंभमइएण । मं राओ गणिअंबगमग्गणणिगरेण विगलेइ ॥११॥ ९६१॥ दोसो वि दरियचोरो तुह समयबलेण धरियपसरो वि । अवहरइ ममाहिंतो जिणवर ! हा पसमवररयणं ॥ १२ ॥ ९६२॥ कोबो दवग्गिसरिसो तुह वयणजलेण सिच्यमाणो वि । जं तावेइ मह तणुं तं मन्ने गरुयमच्छरियं ॥ १३ ॥९६३ ॥ तुह आणावरविज्जाजुत्तस्स वि मज्झ माणभडसेलो । जं दुल्लंघो अज्ज वि तं किं आणाए संदेहो ? ॥१४॥९६४॥ माइ त्तिं वंसजालीसरिसा तुह वयणपरसुणा णाह ! । मूलाओ वि छिजंती जं बडूढइ विम्हओ तं मे ॥१५॥९६५ ॥ १. दृश्यतां चतुर्थ परिशिष्टम् ॥ २. खिईमाईति° त्रु० का० °खिईमाइति' जे० ॥। ३. मं राओऽगण अंबग' पा०|| ४. त्थि पा० विना ।।
90
#54545454545
चउत्थ-पंचमभवग्गहणाई
११७
Page #168
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
चउत्थ-पंचमभवग्गहणाई
तुह दंसणम्मि वरवारितरणसरिसम्मि पाविए तह वि । बुड्डामि णाह ! पेच्छसु लोहमहासागरे भीमे ॥१६॥९६६॥ फासो रसणा घाणो सवणं चक्खू अईवविसमाई । बाहिति संबजीवे अहियं पुण मज्झ पहवंति ॥१७॥९६७॥ मणतुरओ हरइ मम, वयणगओ सामि ! पीडए अहियं । कायरहो मं चूरइ णिरूविओ मोहराएणं ॥१८॥९६८॥ इय कित्तियं व भन्नउ ? मोहमहारायसंतियं सेन्नं । सव्वं चिय जाणतो पहु ! किमियं कुणसि गयलीलं ॥१९॥९६९॥ इय पहु ! पेक्खंतस्स वि किंकरभावेणुवटुियं पि ममं । ज लुंपइ परपक्खो तं तुह ओहावणा किं नो ? ॥२०॥९७०॥ तेलोकरक्षणक्खम! सुतिक्खगुरुदुक्खलक्खखयखेत्तं । म पेक्खिऊणखीणारि! तुह खमा किंखमा होइ ? ॥२१॥९७१॥ केवि सिवसंगसंपयसमेय संसारिसत्थ संविहिया । हं पुण दुहसंतत्तो इइ कह गयराग-दोसो सि? ॥२२॥९७२॥ हा! हा ! णिल्लज्जो हं तुज्झ वि जो णाह ! देमि अहिखेवं । दुहसंतत्तेणऽहवा जे भणियं तं खमेज्जासु ॥२३॥९७३॥ जय जय तिहुयणरक्खय!। जय जय मोहारिसेन्नवणदाव!! जय जय देवनयक्कम!। जय जय भवजलहिवरपोय!॥२४॥९७४॥ जय करुणाजलजलणिहि! दुहियाण वि दुक्खियं ममं सामि! धरि नियपयपासे रक्खहि मोहारिसेन्नाओ॥२५॥९७५॥ सिरिदेवचंद ! जइपुंगवेहिं भयभंतणेत्तचित्तेहिं । रोमंचिएहि भत्तिए विन्नत्तो जिण ! कुण पसायं" ॥२६॥१७६॥
११८
१. सव्वजीवा त्रु० ।। २. थ जे० ।। ३. रक्खण पा० ।।
Page #169
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
चउत्थ-पंचमभवग्गहणाई
एवं च थोऊण भयवंत संसारापारसायरणीरणिमजंतजंतुसंताणुत्तारणनवयरवरवारितरणसमप्पहं जुयाइदेवं गओ केवलिसमी, कया य केवलिमहिमा, बंदिओ भगवं अमंदाणंदबिंद्रसंदोहप्पवाहपक्खालिजमाणगंडस्थलाभोगेणं
असेसचारणमहरिसिणो य । णिसण्णो भयवओ केवलिस्स.समीवे । 3 मारीचिणा वि चमरचेंचातिलयभूयणरणाहभवणे असणिघोसजणणीसयासे तव-णियमोववासणिरया दिट्ठा सुतारा
देवी । कहियं अमियतेयवयणं । तं चायण्णिऊण सा जणणी सुतारं गहेऊण पत्ता सीमं णगं । समप्पिया देवी अमियतेय-सिरिविजयाणं । सा वि पणमिऊण मुर्णिदं णिसण्णा तदंतिगे । खामिया य अमियतेय-सिरिविजया असणिघोसेणं, सम्माणिओ य तेहिं, जाया य सब्वे विमुक्कवेरा । एत्थंतरम्मि य पारद्धा भयवया धम्मदेसणा, अवि य
"भो भो भव्वा ! असारो एस संसारो, तडिल्लयाओ व्व चंचलाओ कमलाओ, सरंधपुडियासंगहियसलिलं व सययपरि-* क्खयसीलाणि जीवियदलाणि, पाउसकालचंदचंदिम व्व खणदिटुणट्ठाओ पीइचेटाओ, हलिद्दारायरमणीयाओ रमणीओ, * वजाउहकोयंडं व खणमेत्तमणमोहणं जोव्वणं, हलाहलविससम्मिस्सपरमन्नभोयणं व मुहमेत्तरसियं भोयविलसियं, ता सव्वहा एवंविहमसारं णाऊण संसारं ण कायव्यो धम्माणुटुाणम्मि पमाओ, विहेओ सव्वच्चाओ, दायव्वं दीणा
११९
१. तयंतिए पा० ।। २. "ससिरिचंद त्रु०॥
Page #170
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
Sणाहाइदाणं, ण कायव्यं णियाणं, वज्रिऊण सव्यसंत्तपीडं धारेयव्वं सीलं, तवियव्वं उत्तमं तवोविहाणं जेण खोडिजए कम्मसंताणं, भावेयव्वाओ भावणाओ विसिटुमोक्खसोक्खसंपावणाओ त्ति । अवि यजो धम्मम्म पयत्तं करेइ जीवो समग्गगुणकलिए । सो कम्मतरुकडिल्लं दहिऊणं लहइ सिवसोक्खं" ॥१॥९७७॥ एत्थंतरम्मिय कहंतरं नाऊण पुच्छियं असणिघोसेण, जहा - ' भयवं ! ण मए सुतारादेवी रायाणुबंधओ अवहरिया, किंतु चमरचचाओ भयवओ जयंतस्स आययणे गओ । तत्थ य सत्तरत्तोववासेण भामेरीबिज्रं साहिऊण पडिणियत्तो पत्तो ५ जोइवणस्स उवरिं, दिट्ठाय तत्थ मए सुतारादेवी, दट्टुण य मे जाओ अचंतं सिणेहाणुरागो, ण चएमि य एवं मोत्तूण गंतुं । तओ सिरिविजयरायं वेयालिणीए मोहिऊण णीया मए एसा, धारिया य णियजणणिसमीवे । एसा य महाणुभावा चंदचंदिम व्व णिम्मलसीलाइगुणाइसयालंकिया तवणियमरया डिया, न मए किंचि असोहणं भणिया । ता किं मम एईए उवरि एयारिसो अचंतदुन्निवारो सिणेहाणुबंधो ?' त्ति ।
तओ सजलजलहरोरल्लिगंभीरधीरणिग्घोसेणं दंतप्पहाऽमल करपसरविच्छुरिज्जमाणबिंबाहरेण भणियं भयवया-, 'सोम ! सुणाहि जमेत्थ कारणं । तहाहि
"आसी इह रयणपुरे सिरिसेणो णाम णरवई तस्स । अहिणंदिया य तह सीहणंदिया दोन्नि देवीओ || १ || ९७८ ॥ १. सत्तपीलं त्रु० पा० ॥ २. भामरीबिज्जा सा पा० । भामरी विज्जं सा° जे० ॥। ३. पत्तो नास्ति जे० ।। ४. य मए सुन पा०| य तत्थ सु का० ॥
चउत्थ-पंचमभवग्गणाई
१२०
Page #171
--------------------------------------------------------------------------
________________
असणिघोसाईणं पुव्वभववण्णणं
सिरिसंति- अहिणंदियाए पुत्ता दो णाम इंद-बिंदसेण त्ति । तत्तो य धरणिजढमाहणस्स दासो तहिं पत्तो ॥२॥९७९॥ नाहचरिए वरमाहणवेसधरो कविलो णामेण परिणए तत्थ । कन्नं तु सच्चभामं वरमाहणसंतियं, सा य ॥३॥९८०॥
तं नाउं अकुलीणं णिवपासे अप्पयं मुयावेइ । रागाइरेगओ वि य न य मेल्लइ तह वि तं कविलो ॥४॥९८१॥ नियपुत्ताणं जुज्झं दटुं वेसाकएण राया वि । सह देवि-माहणीहिं विसप्पओगेण मरिऊण ॥५॥९८२॥ जायाई जुवलयाई, उप्पन्नाइं तहेव सोहम्मे । चविऊण तओ राया जाओं एसो अमियतेओ ॥६॥९८३॥ अहिणंदिय सिरिविजओ, जोइप्पह सीहणंदिया चविउं । सच्चभामा वि इमा जाया देवी सुतार त्ति ॥७॥९८४॥ कविलो वि तीए विरहे अणुहवई दारुणं महादुक्खं । केत्तियमेत्ते वि दिणे गमेइ सो अट्टझाणेण ॥८॥९८५॥
अन्नम्मि दिणे मरि भमिओ सो विविहतिरियजाईसु । अणुहवमाणो दुक्खं अट्टज्झाणस्स दोसेणं ॥९॥९८६॥ . * खोडित्तु तहिं कम्मं बहुतरयमकामणिज्जराए उ । भूयरयणाडवीए एरावइसरियतीरम्मि ॥१०॥९८७॥
अत्थि बहुविडविसंकुलफल-फुल्लसमाउलं महार-मं । आसमपयं विसालं बहुतावसजणियआवासं ॥११॥९८८॥ तत्थऽत्थि जडिलकोसियनामो वरतावसो सुगुणकलिओ । तस्सऽत्थि पवणवेगा नामेणं तावसी भज्जा ॥१२॥९८९॥ तीए कुञ्छिसि तओ उप्पन्नो कविलसंतिओ जीवो । मोत्तूण तिरियजाई अकामओ खवियबहुकम्मो ॥१३॥९९०॥
१२१
Page #172
--------------------------------------------------------------------------
________________
* असणिघोसाईणं पुव्वभववण्णणं
सेरिसंति- जाओ य णिययसमए पसइकम्मम्मि तस्स विहियम्मि। बारसमदिणे वित्ते ऽवियं से धम्मिलो णामं ॥१४॥९९१॥ साहचरिए अह कमसो वड्ढंतो तावसकुमरत्तणम्मि संपत्तो । गेण्हइ णियपिउदिक्खं पालेइ तहिं नियं किरियं ॥१५॥९९२॥
कुणइ य अण्णाणतवं विविहपगारेहिं अन्नया एसो ! आयासे वचंत निएइ विजाहरं एगं ॥१६॥९९३॥ पवरविमाणारूढं सुरवररिद्धिं विडंबयंतं व । तं दट्टणं चिंतइ “अहमवि जइ एव वचामि ॥१७॥९९४॥ ता जइ इमस्स फलमत्थि किंचि कटुस्स तवविसेसस्स । तो अहमवि एवं चिय हिंडेजा अन्नजम्मम्मि" ॥१८॥९९५॥
एवं च कयणियाणो मरिउं वेयड्ढणगवरे रम्मे । सेढीए उत्तराए नयरीए चमरचंचाए ॥१९॥९९६॥ * इंदासणिस्स रण्णो देवीए आसुराए गब्भम्मि । उववन्नो पुन्नेसु मासेसु पसूइसमयम्मि ॥२०॥९९७॥
संजाओ बहुलक्खण-बंजण-माण-प्पमाणसंजुत्तो । वद्धावणे कयम्मि संपत्ते णामदिवसम्मि ॥२१॥९९८॥ पियरेहिं असणिघोसो त्ति णाम विहियं सुयस्य णिययस्स । सो य तुमं भो णरवर ! जो पुच्छसि मज्झ पासत्थो॥२२॥९९९॥ जं कविलत्ते तुज्झं एईए सच्चभामभावम्मि । वटुंतीए उवरिं आसि अणन्नस्समा पीई ॥२३॥१०००॥ तं इण्हि पि सुतारं देव भद्द ! संजाओ । तुज्झ इमो अइणेहो ता एयं कारणं एत्थ" ॥२४॥१००१॥
१. बत्ते त्रु० बिना ।। २. णाम ७० ।। ३. °यरेण पा० ।। ४. तारं देवी द° पा० ॥
Page #173
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
चउत्थ-पंचमभवग्गहणाई
* एवं नियपव्वभवे सोऊणं अमियतेय-सिरिविजया । असणिघोस-सुतारा सहस चिय विम्हयं पत्ता ॥२५॥१००२॥
एवं च केवलिणा परूविए समायन्निऊण णिय-णियपुव्यभवे अञ्चंत विम्हियाणि अमियतेय-सिरिविजयाऽसणिघोस-सुताराणामाणि चत्तारि वि जणाणि, परमसंवेगाऽऽवन्नाणि य । तओ पुच्छिओ भयवं केवली
अमियतेयविजाहराहियेणं, जहा- 'भगवं ! किमहं भविओ, अभविओ ?' त्ति । तओ पक्खुभियखीरस* मुद्दसदाणुकारिणा गंभीर-धीरसरेण भणियं अयलकेवलिणा-भो अमियतेयमहाराय ! मा अणिब्युओ होहि, जम्हा इओ णवमे भवे इह चेव भरहवासे. होहिसि तुम किरीडबद्धणरणाहसहस्सबत्तीसगपणयपायपंकओ चोद्दसमहारयणसामी
वमहाणिहाणवससंपजंतसयलसमीहिओ तिसमुद्दमेहलापखंतपुहइणाहो पंचमो चक्कवट्टि, त्ति । तहा तम्मि चेव जम्मे पणमंतसयलाखंडलमंडलमौलिवियलियपारियायबहलमालामिलियचलणकमलजुयलो सोलसमो संतिणाहणामो तित्थयरो त्ति, सिरिविजओ य तुह पढमपुत्तो पढमगणहरो भविस्सइ' । तं च णिसामिऊण बहलरोमंचकंचुइजंतमुत्तीहिं पुणो विन्नत्तं, पुच्छियं च अमियतेय-सिरिविजएहिं, जहा–'भयवं! काणि गिहवासं पालयंताणं उचियाणि वयाणि भवंति ?'.. भयवया भणियं- 'पंच अणुव्वयाणि, तिण्णि गुणव्वयाणि, चत्तारि सिक्खावयाणि' । तओ दोहिं वि जणेहिं गहियाणि गिहत्थोचियाणि वयाणि । असणिघोसेण वि णियजेटुपुत्तो अस्सघोसणामो पक्खित्तो अमियतेयस्स उच्छंगे, भणियं च-'एयस्स अन्नेसिं च मह सुयाणं भलेज्जासि,' त्ति भणंतो अणेयरायसमन्निओ काऊण भयवओ तिपयाहिणं विन्नविउमाढत्तो । अवि य१. दृश्यतां पृ० ६४ पं०८॥
१२३
Page #174
--------------------------------------------------------------------------
________________
चउत्थ-पंचमभवग्गहणाई
सिरिसंति- * 'सोऊण तुह मुहाओ णियचरियं पउरटुक्खसंजुत्तं । अचंत मज्झ मणं उब्विग्गं भवसमुद्दाओ ॥२६॥१००३॥ नाहचरिए ता परमेसर ! जम्मण-मरणपरंपरजलोहपुण्णाओ । बहुअसुहवासणाउच्छलंतकल्लोलमालाओ ॥२७॥१००४॥
कोहाइमहागंभीरगरुयपायालकलसकलियाओ । मोहमहावत्ताओ मयणाणलवाडविल्लाओ ॥२८॥१००५॥ बहुरोगजलयराओ विसयमहामयरसंकडिल्लाओ । जर-मरणगयवराओ पुत्त-कलत्ताइगहणाओ ॥२९॥१००६॥ मिच्छत्तपव्वयाओ किं बहुणा ? विविहदुक्खपउराओ । पव्वज्जपवहणेणं उत्तारहि भवसमुद्दाओ' ॥३०॥१००७॥ एवं भणिएण तओ गुरुणा बहुनरवरेंदपरियरिओ । सो असणिघोसराया विहिणा अह दिक्खिओ सम्मं ॥३१॥१००८॥ देवी सयंपभा वि य अणेगणरणाहपंतिसंजुत्ता । बलकेवलिपयमूले पव्वइया णिग्गयजसोहा ॥३२॥१००९॥ तओ अमियतेय-सिरिविजया केवलिं णमिऊण गया णियणियणगरेसु । तत्थ य कयाइ जिणपवरपडिमापूयापगरिसपराणं, कयाइ दीणा-ऽणाहाइदाणपरायणाण, कयाइ साहु-साहुणीपडिलाहणुज्जयाणं, कयाइ सामाइयपोसहपडिवज्जणणिरयाणं, कयाइ जीवदयादिन्नचित्ताणं, कयाइ सच्चवयणभावयाणं, कयाइ परदव्यावहरणदोसचिंतयाणं, कयाइ १० सदारसंतोसगुणपरिभावयाणं, कयाइ अपरिमियपरिग्गहदोसे णिगिण्हंताणं, कयाइ अणिचाइभावणाभावियहिययाणं, नियरज्जधुरमुव्वहंताणं विभागओ विसयसुहमणुहवंताणं वच्चए कालो । अन्नया कयाइ अमियतेयराया जिणभवणसमीवे
१२४
१. णकयव पा० जे० ।। २. दृश्यतां चतुर्थ परिशिष्टम् ।।
Page #175
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंति- पोसहसालाए पोसहिओ विज्जाहराणं धम्ममाइक्खमाणो चिट्ठ |
नाहचरिए
एत्थंतरम्मि एगं चारणमुणिजुवलयं बहुगुणडूढं । आयासेणं वच्चइ सासयपडिमाण णमणत्थं ॥१॥ १०१० ॥ तेण य वच्चंतेणं अदब्भसरयन्भविन्भमे तुंगे । सिरिअमियतेयभवणे दिट्टं जिणमंदिरं रम्मं ॥२॥१०११॥ वरपंचवण्णमणि-रयणणिम्मिए जत्थ कुट्टिमतलम्मि । बहुविम्हयजणणीओ चेट्ठाओ होति विलयाणं ॥ ३ ॥ १०१२॥ अवि य'कीय वि कराओ छुट्टो कीरो मरगयमणीण मज्झम्मि । हल्लफलाए णाओ णवरं रत्ताए चंचूए ॥ ४ ॥ १०१३ ॥ अन्नाए पुणो हंसो मुक्को वरफलिहकुट्टिमतलम्भि । जोयंतीए किच्छेण जाणिओ रत्तचलणेहिं ॥ ५ ॥ १०१४॥ रत्तुप्पलमन्नाए पडियं मणिपउमरायकुट्टिमए । कहकहवि हु विन्नायं दद्दूणं णिवडिए भमरे ॥६॥१०१५॥ अबराए पुस्सराए णिवडियं कण्णकुंडलं सहसा । अइउज्जलेण णायं वरमोत्तियचक्कवालेण ॥७॥१०१६॥ अवरा इंदणीले णिवडियं कसिणपट्टउत्तरियं । घंघोसिरीए णायं कहकहवि हु हत्थफरिसेण || ८ ||१०१७ ॥ इय केत्तियं व भन्नउ अच्छरियं तत्थ कुट्टिमतलम्मि ? | अहवा वि रयणघडियं तं सव्वं चेव जिणभवणं ॥ ९ ॥ १०१८ ॥ तं अच्चब्भुयरूवं सहसा दट्टूण चारणा दो वि । ओइण्णा जिणवंदणभत्तीए विम्हउप्फुल्ला ॥१०॥१०१९॥
1
१. कीए जे० ॥। २. रत्ताइ का० ॥
चउत्थ-पंचमभवग्गहणाई
१२५
Page #176
--------------------------------------------------------------------------
________________
चउत्थ-पंचमभवग्गहणाई
सिरिसंति- ते आवंते दटुं झडत्ति अन्भुटुिओ अमियतेओ । वंदंति ते वि मुणिणो पडिमाओ जिणिंदचंदाणं ॥११॥१०२०॥ नाहचरिए वंदित्तु तओ देवे जा णिग्गच्छंति चेइयघराओ । ता अमियतेयराया अब्भुद्धिय वंदए पुण वि ॥१२॥१०२१॥
* देइ य वरासणाई, उवविट्ठा दो वि तेसु ते मुणिणो । पुढे य सुहविहारे एक्को अह जंपए ताण ॥१३॥१०२२॥
"नरवर ! सुणेहि वयणं, जह.भणियं जिणवरेहि समयम्मि । जीवो अणाइणिहणो अणाइकम्मेहिं संजुत्तो॥१॥१०२३॥ चउगइगहणकडिल्ले भममाणो एत्थ भवमहारणे । दुक्खेहिं माणुसत्तं पावइ बहुकम्मखवणेणं ॥२॥१०२४॥ ता णरवर ! अपमाओ कायव्यो णिचमेव धम्मम्मि । जम्हा हु आगमधरा भणंति एयारिसं वयणं ॥३॥१०२५॥
"पूया जिणिंदेसु, रई वएसु, जत्तोय सामाइय-पोसहेसु।दाणं सुपत्ते, सवणं सुतित्थे, सुसाहुसेवा सिवलोयमग्गो"॥४॥१०२६॥ * पइदियह चिय एवं कायव्वं, अंतरं ण कायव्वं । जम्हा हु अंतरेणं मणसा वि कएण पावेइ ॥५॥१०२७॥
दुक्खाई अंतराले, पुणो वि सोक्खाइं अंतरालम्मि। जह धणओ सेट्ठिसुओ मच्छोयरबीयकयणामो"॥६॥१०२८॥ एत्थंतरम्मि राया करयलमउलं करेत्तु सीसम्मि । भणइ 'महायस ! साहसु, को सो मच्छोयरो णाम?' ॥७॥१०२९॥ भणइ जई 'विजाहिव ! जइ कोडं अत्थि तुज्झ एयम्मि । तोणिसुणसु एगमणो चरियमिणं मह सयासाओ' ॥८॥१०३०॥
१. सुक्खाई जे०।।
Page #177
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
या वि भणइ 'भयवं ! दत्तऽवहाणो अहं अओ मज्झ । साहिज्जउ अक्खाणयमेयं काउं मह पसायं ॥ ९॥१०३१॥ तो बारविहदुदुहिसमाण अइगहिरसद्दणिग्घोसो । चारणमुणी महप्पा अह एवं भणिउमाढत्तो ॥ १०॥१०३२॥ "अत्थि इह भरहवासे दाहिणखंडस्स मज्झयारम्मि | अच्छेरयसय कलियं कणयपुरं णाम वरणयरं ॥ १ ॥१०३३॥ तं परिपालइ राया कणयरहो णाम णिग्गयपयावो । दरियारिमत्तमायंगकुंभणिब्भेयमयणाहो ॥२॥१०३४ ॥ जस्सय अप्पमाणा मंती, मंतिस्समा य सामंता । सामंतसमा य भडा, भडसरिसा जस्स पाइक्का ||३||१०३५ ॥ पाइक्कसमा कम्मंतकारिणो, इय असेसपुरिवग्गो । जस्स अणण्णसमाणो, किं बहुणा तत्थ भणिएणं ? ॥ ४ ॥ १०३६ ॥ तस्सऽत्थि सयल अवरोहविलयमज्झम्मि णायगा देवी । णामेणं कणयसिरी रुवाइगुणेहिं रइसरिसा ॥५॥१०३७ ॥ बीया चंद्रकला इव जणमणआणंदयां य अकलंका । वेल व्व रयणसोहासमन्निया तरलहारा य ॥ ६ ॥ १०३८ ॥ das य् सुचरणा विसुद्धदियसोहिया य णिचं पि । गिरिभूमि व्व सुसरला सुनियंबसमन्निया तह य ॥७॥१०३९॥ सो तीए समं भोए भुंजइ णिचं पि मयमुइयचित्तो । पालेइ य तह रज्जं रंजतो सं पयाणिवहं ॥ ८ ॥१०४० ॥ अह तस्स पुइवइणो गोरव्यो णिवसए तहिं सेट्ठी । णामेण रयणसारो णीसेसकलाऽऽगमपहाणो ||९||१०४१॥
१. दृश्यतां तृतीयं परिशिष्टम् ।। २. समाणो मंती पा० जे० ॥। ३. 'या ऽकलंका य। पा० का० ॥ ४. य नियर का० ।। ५. सिडी पा० ॥
*45+3+3+3+3+3+3+3+3+34343+5+5434343434243
मच्छोयरकहाणय
१२७
Page #178
--------------------------------------------------------------------------
________________
मच्छोयरकहाणयं
सिरिसति- परिहरियपावपंको बंधवकुमुयागराण य ससंको। जो कइया वि ण बंको दुजणमणजणियआसंको॥१०॥१०४२॥ नाहचरिए जम्मे वि हु अकलंको सुहकम्माओ अजायआयंको । तस्सऽत्थि वरा भन्जा णामेणं रयणचूल त्ति ॥११॥१०४३॥
सब्बकलागमकुसला पसत्थरुवाइलक्खणोवेया । सोहग्गवरपडाया अच्छरसा चेव पच्चक्खा ॥१२॥१०४४॥
तीए य समं भोए पुवजियपुन्नकम्मसंजणिए । जा भुंजइ सो सेट्ठी तावुप्पन्नो सुओ ताण ॥१३॥१०४५॥ * कंदप्पसरिसरूवो समत्थणयरम्म अच्छरियभूओ। कयजणणि-जणयपूओ कलावलीकोइलाचूओं ॥१४॥१०४६॥ *धणओ त्ति सुविक्खाओ पभूयलोयाण जणियअणुराओ। दीणाण दिन्नचाओ विणीयबहुपरियणसहाओ॥१५॥१०४७॥
ववहरइ णिए हट्टे बहुविहवणियारएहि परियरिओ । एवं च तस्स कालो वच्चइ चिंताविरहियस्स ॥१६॥१०४८॥ एतो य तम्मि चेव य णयरे परिवसइ सिंघलो णाम । अचंतजूयवसणी दारिदेणं समभिभूओ ॥१७॥१०४९॥ खेल्लइ य तत्थ चेव य उदंडं वारवासिणीभवणे । जूयं ण य कइया वि हु जिणइ इमो कम्मदोसेणं ॥१८॥१०५०॥ अन्नम्मि दिणे लीहाए छोहिओ अंधियस्स जूयस्स । लग्गेण चोट्टएणं अच्छइ चिंताउरो अहियं ॥१९॥१०५१॥
कह कह वि तस्स दिट्ठी पडिया देवीए तीए अंगम्मि । ता रोसारुणणयणो उद्वित्ता जाइ तयभिमुहं ॥२०॥१०५२॥ * गेण्हित्ता पाहाणं रोसाइद्धो य भणइ तं देविं । 'आ ! पावे ! तुह भवणे एत्तियकालं रमंतेणं ॥२१॥१०५३॥
१. "णजणज' का० ।। २. गिण्हित्ता जे० का० ।।
८
Page #179
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
काविण मे जित्तं ता संपइ देहि किंचि मे दव्वं । अह ण वि तो अजेव य ण होसि तं मज्झ हत्थाओ' ॥ २२ ॥ १०५४ ॥ तं सोऊणं देवी भयभीया भणइ 'मा इमं कुणसु । ण वि अत्थि किंचि मज्झं जं दायव्यं तुहं जोग्गं ॥ २३ ॥ १०५५ ॥ भणइ इमो ‘मा भणिहिसि जह नवि कहियं ति, एस फोडेमि' । णाऊणं 'णिस्सूयं पुणो वि देवी पयंपेइ ॥२४॥१०५६॥ ‘जइ एवं तो गिण्हसु एयं गाहं सुपत्तए 'लिहियं' । तेण वि रोसेण तयं उल्लालित्ताण पक्खित्तं ॥२५॥१०५७॥ देवीए तओ वृत्तो 'मा खिव हट्टम्मि विक्किणेज्जासु । दीणारसहस्से णं लब्भिसि तं मज्झ वयणेण ' ॥ २६ ॥ १०५८ ।। ते वितुद्वेण तयं पुणो वि गहिऊण हट्टमज्झम्मि । जंपतो जाइ तहिं 'लब्भइ भो ! गाह गाह' त्ति ॥ २७॥१०५९॥ 'कै रिसिया पेच्छामो तुह गाहा, केत्तिएण मोल्लेण । लब्भइ ?' सो वि पर्यंपइ 'दिजति दीणारसह सेणं' ॥ २८ ॥ १०६०॥ तं सोऊणं वणिया जंपति 'गहिल्लओ इमो जाओ । अज बराओ जूएण छोहिओ जेणिमं लवइ' ॥२९॥१०६१ ॥ एवं हरिमाणो देवयवयणाओ जाइ एसो वि । पुव्युत्तं जंपतो संपत्तो धणयवीहीए ||३०||१०६२ ॥
विच्छिओ सो, पुणो वि तं चैव जंपियं तेणं । सेट्ठिसुओ वि हु कोड्डेण देइ जहपत्थियं मोल्लं ॥३१॥१०६३ ॥ तूण करणं जा वायइ पत्तयं, तओ तम्मि । लिहियं पेच्छइ एवं एवं गाहुल्लियं रम्मं ॥ ३२ ॥ १०६४ ||
१. निच्छूर्य जे० ॥ २. लिहिउं का० ॥। ३. केरिसियं जे० । केरिसयं का० ॥ ४. गाहं जे० का० ॥ ५. दीसइ का० विना ॥ ६. ° हस्सेणं का० ॥
मच्छोयरकहाणय
१२९
Page #180
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
“जं किर विहिणा लिहियं तं चिय परिणमइ, किं वियप्पेण ? । इय भाविऊण धीरा विहुरे विण कायरा होंति” ॥ ३३॥१०६५॥ तं पेच्छिऊण धणओ हियए चिंतेइ सुटु तुटुमणो । “लद्धा अहो ! समग्घा एसा गाहुल्लिया अज्ज || ३४ ॥ १०६६॥ सव्वस्सं पि हु दिजउ जइ कह वि तहा वि पावए नेय । एईए फुडं मोल्लं अहो ! सलाहा इमा सट्टी" ॥३५॥ १०६७॥ एत्थंतरम्मि पत्तो जणओ पुच्छइ य 'पुत्त ! किं किंचि । ववहरियं अज्ज तए, उयाहु नो ?' भाणिए एवं ॥ ३६ ॥ १०६८॥ पासट्ठिएहिं लवियं 'ववहरियं अज तुज्झ पुत्तेण । गहिया एक्का गाहा दीणाराणं सहस्सेणं' ॥३७॥१०६९॥ तं सोऊणं सेट्ठी जंपइ कोवेण फुरियअहरोहो । 'खाहिसि एरिसएणं वंबहारेण ण संदेहो ॥३८॥१०७० ॥ तासु एयाओ ठाणाओ, उवविसाहि अन्नत्थ । जेण सयं चेव अहं करेमि कय- विक्कयं किंचि ' ॥३९॥१०७१॥
भणिओ एसो विहु विणिग्गओ उडिऊण हट्टाओ। “जं किर विहिणा लिहियं इच्चाई" मणेण चिंततो ॥ ४० ॥ १०७२॥ णिग्गच्छइ णयराउ वि अडवीए सम्मुहं अह पयट्टो । पच्चासन्नम्मि य पुरवरस्स अह उत्तरदिसाए ॥ ४१ ॥ १०७३॥ चिए अरणं संपत्तो तत्थ दिणऽवसाणम्मि । पेच्छइ य तप्पएसे महामहंत सरं एक्कं ॥ ४२ ॥ १०७४॥ अवि यतुंग - वित्थणपालीए संसोहियं, मच्छ-जलहत्थि - मगराइसंखोहियं । सरसफलणमियतरुणिवहसुविचित्तयं, वियडसोवाणपंतीहि सुविभत्तयं ॥ ४३ ॥ १०७५ ॥
१. ववसाएणं पा० ।। २ किरि जे० ॥
मच्छोयरकहाण
१३०
Page #181
--------------------------------------------------------------------------
________________
मच्छोयरकहाणय
सिरिसंति
सुयणचित्तं व अइगहिर-सच्छासयं, अड्ढगेहं व वरलच्छिआवासयं । नाहचरिए
अडविमझं व कमलोहपरिरम्मयं, जइणसमयं व अचंतबहुसावयं ॥४४॥१०७६॥ चक्कवाएहिं णिवमग्गमिव चड्डियं, रायहंसेहिं णिवगेहमिव मंडियं ।
भुयगवयणं व अचंतसुविसालयं, काणणा-ऽऽभोगाणं व सुमहालयं ॥४५॥१०७७॥ ति । त एरिसयं जलासयं पहियजणाण पिवासणासयं । दटुं कुणइ सुमज्जणं धणओ बहुसम-दाहमजणं ॥४६॥१०७८॥
उत्तरिऊणं च तओ बहलदलावरियदीहसाहालं । वडपायवमल्लीणो रएइ पण्णूरसत्थरयं ॥४७॥१०७९॥ * सुमरित्ता गुरु-देवे पुणो वि आवत्तिऊण तं गाहं । सुत्तो खणंतरेणं जा चिटुइ जग्गिरो ताव ॥४८॥१०८०॥
दढकढिणदीहबाहो अचंतुव्बद्धपिडियाजुयलो । मसिणियरसरिसवण्णो सरधणुवरवावडकरग्गो ॥४९॥१०८१॥ हरिणाइघायणरओ वाहजुवाणो तहिं समणुपत्तो । रयणीपारद्धिकए बहलदुमावरियतणुभाओ ॥५०॥१०८२॥ आयड्ढियकोयंडो जलपाणथं समागए सत्ते । जा जोयंतो अच्छइ धणओ उव्यत्तए ताव ॥५१॥१०८३॥ तं सुक्कपत्तसई सोउं वाहेण तस्स सदस्स । मुक्को आयन्नसरो पाए विद्धो इमो तेण ॥५२॥१०८४॥ नाओ य लुद्धएणं विद्धो एसो त्ति णिययलक्खेण । जा जाइ तस्स पासे ता पढइ इमो वि तं गाहं ॥५३॥१०८५॥
*
१. पण्णउरस पा० ।। २. °णुहर पा० ।। ३. उच्चत्तए का० ।। ४. लोद्ध जे० विना ।।
Page #182
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
मच्छोयरकहाणयं
सोऊण तयं वाहो चिंतइ "हा हा ! कयं अकजं ति । जे एस कोवि पहिओ विद्धो बाणेण एत्थ डिओ"॥५४॥१०८६॥ पभणइ य 'कत्थ सुंदर ! विद्धो अंगे अयाणमाणेणं? । मज्झ खमेजसु इण्हि' इय भणिउंकडूढए बाणं ॥५५॥१०८७॥ जाव वणपट्टबंध करेइ ता वारिओ इमेण इमो । ‘मा बंधसु वणपढें रुहिरं णिक्कलउ ताव इमं ॥५६॥१०८८॥ अहमेव पट्टयं पि हु बंधिस्सं, वच्च तं णियं ठाणं' । इय भणिओ सो वाहो जाइ तओ णियाणम्मि ॥५७॥१०८९॥ एसो वि भवसरूवं भावेतो जाव चिटुए तत्थ । ता लोहियगंधेणं भारुडा पक्खिणो पत्ता ॥५८॥१०९०॥ तेहिं वि 'मएल्लओ' त्ति य काऊणुप्पाडिओ सचंचूए । णीओ समुद्दमज्झे मुक्को दीवम्मि अडवीए ॥५९॥१०९१॥ 'खामि' त्ति जा णिरिक्खइ ता जीवंतं तयं णिएऊण । मेल्लइ दयापरिणओ उड्डित्ता जाइ अन्नत्थ ॥६०॥१०९२॥ धणओ वि हु उद्वित्ता जाव पलोएइ सव्यदिसिभाए। ता पेच्छइ तं अडविं भयजणणं तरुवराइण्णं ॥६१॥१०९३॥ अवि यजा य सभीमा अज्जुणजुया य सिरिपंडवाण सेण व्य । सरसयणिचिया खग्गाउला य संगामभूमि व्व ॥६२॥१०९४॥ मत्तगइंदसणाहा पउमासणसोहिया य लच्छि व्व । निसियरपिय ब्व दवमसिमइला सिवरावभीमा य ॥६३॥१०९५॥ १० जिणआण व्व महावयुदुस्संचारा सुसावयजुया य । महणयरि व्व सुसाला दीवियसयसंकुला चेव ॥६४॥१०९६॥
१. व सुभी जे० का०॥
Page #183
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
मच्छोयरकहाणयं
मयसयजुत्ता जलियाणला य जा सा मसाणभूमि व्य । लंक व्व पवयभजिरसाला सपलासया यत्ति ॥६५॥१०९७॥ त एरिसिं णिएउं अञ्चंत भीसणं महाअडविं । चिंतइ धणओ "हा ! कह कञ्जमिणं परिणयं एवं ॥६६॥१०९८॥ जं किर विहिणा लिहियं इच्चाई जीव ! चिंतसु मणम्मि । जेणऽज्ज इमं सव्वं अणुहवसिद्धं तुहं जायं" ॥६७॥१०९९॥ एवं परिभावेउं जा हिंडइ तत्थ रण्णमज्झम्मि । ता पेच्छइ जलहितडं अपारणीराउलं भीमं ॥६८॥११००॥ अन्भुटुंतं पिव तुंगनीरकल्लोलतणुविहाएण । आलिंगंतं पिव गुरुतरंगबाहाहिं पहियजणं ॥६९॥११०१॥ अग्छतं पिव वेलुच्छलंतसुमहग्घरयणणियरेण । हक्कारंत पिव विविहविहगसद्देहिं अणवरयं ॥७०॥११०२॥ आभासंतं पिव खुब्भमाणजलजलयराण रावेण । तं दटुं छुह-तण्हाहिं पीडिओ जोयइ फलाइं॥७१॥११०३॥ पेच्छइ य एगदेसे किंचि पुरं उव्वसं सडिय-पडियं । खडहडियदेवमंदिरकिंचीदरदिडगभहरं ॥७२॥११०४॥ वणमहिसतिक्खसिंगऽग्गघायसंभग्गवलहियावयवं । वणकरिविसाणपेल्लणणिवडंतकवाडसंपुडयं ॥७३॥११०५॥ कोलउलखणियमोत्थापएसदीसंतणिहिमुहविहायं । घरभित्तिसमुट्ठियविडविणिवहणिवडंतधवलहरं ॥७४|११०६॥ इय एरिसं णियंतो जा गच्छइ ताव तस्स पासम्मि । पेच्छइ वित्थडकूवं जलपुण्णं एगदेसम्मि ॥७५॥११०७॥ उत्तुंग-पडियपायारवेढियं सडियथाणयत्थाणं । अइदुग्गमप्पवेसं पायालतलं व गंभीरं ॥७६॥११०८॥
१. एरिस पा० का० ।। २. पिव णीरतुंगक' पा० ।। ३. "मंदिर किंची का० ।।
Page #184
--------------------------------------------------------------------------
________________
मच्छोयर
सिरिसंतिनाहचरिए
कहाणयं
तं दटुं आससिओ दीहरवल्लीए बंधिउं पुडयं । कड्ढेऊणं णीरं पियइ तिसापसमणट्ठाए ॥७७॥११०९॥ कयलइमाइफलेहिं काऊणं तह य पाणवित्तिं च । जाइ पुणो वि हु दूरे हिंडतो तस्स णयरस्स ॥७८॥१११०॥ एत्थंतरम्मि मित्तो मित्तो इव तस्स आवई टुं । पडिकाउं अचयंतो सहसा अइंसणं पत्तो ॥७९॥११११॥ अहया वि हु पडियारं आवइपडियस्स काउमच यंतो । मण्णुभरेण व सूरो अवरसमुद्दद्दहे पडिओ ॥८०॥१११२॥
अत्थमियम्मि य सूरे जलदाणत्थं व जाइ दिणलच्छी। कयरत्तंबरवेसा अवरसमुद्दद्दहे चेव ॥८१॥१११३॥ * सोयभरेणऽकंता कयताराहरणमुक्कतमकेसा । चिठेउं अचएती सा वि तहिं चेव णिब्बुडा ॥८२॥१११४॥
एवंविहे पओसे गिरिवरपायस्स हेटुभूमीए । अइसीएणऽक्कतो पाडेउं जालए जलणं ॥८३॥१११५॥ जा वोलीणा रयणी ताव पभायम्मि जलणदेसम्मि । भूमि सुवण्णरूवं दटुणं चिंतए एवं ॥८४॥१११६॥ "णूणं सुवण्णदीवो होही एसो ण एत्थ संदेहो । जेण सुवण्णीभूयं दीसई एयं धरणिखडं ॥८५॥१११७॥ पाडेमि ता सुवणं" एवं परिभाविऊण तेण कया । इट्टाणं संघाडा पक्का ते जालिउं जलणं ॥८६॥१११८॥ परिभममाणो जा अन्नवासरे जाइ गिरिणिगुजम्मि । ता रयणागरमेगं पेच्छइ रयणेहिं पडिपुण्णं ॥८७॥१११९॥ तत्तो सो रयणाई आणेउं धरइ इट्टपासम्मि । एवं कमेण तेणं रयण-सुवणं बहुं गहियं ॥८८॥११२०॥ १. यलयमा पा० विना ।। २. °चएंतो पा० ।। ३. इत्थ जे० ।।
१३४
Page #185
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
एत्थंतरम्मि एगो सत्थाहो पूरिएण वहणेणं । पत्तो तम्मि पएसे तुट्टं च जलिंधणं तस्स ॥८९॥११२१॥ दहूण तयं दीवं नंगरिऊणं तहिं तयं वहणं । पेसइ य णिययपुरिसे णीरस्स गवेसणऽट्ठाए ॥९०॥ ११२२ ॥ दणं ते धणयं पुच्छंती 'कहसु को तुमं एत्थ ?' । जंपइ धणओ 'भद्दय ! वणचरओ एत्थ णिवसामि ॥९१॥११२३॥ होय तेहिं एसो 'जइ एवं तो जलं पयंसेहि' । तेणाऽवि हु सो कूबो पर्यंसिओ वियडगंभीरो ॥९२॥११२४॥ तस्साऽयडस्स पासे सुवण्ण-रयणाइयं तयं दहुं । पुच्छंति 'कस्स एवं इह चिटुइ सोहणं दव्वं ?' ॥९३॥ ११२५॥ जंपइ धणओ 'मज्झं एयं दव्वं अईवसुमहंत । जइ नेह इमं ता वसिमं तुब्भं देमि चउभायं' ॥९४॥११२६॥ तेहिं वि भणियं एयं ‘सत्थाहो जाणई अओ तस्स । साहेमो जं चित्ते पडिहासइ तस्स तं कुणउ ॥ ९५ ॥ ११२७॥ ' एवं ' ति तेण भणिए गंतु सार्हेति ते सुदत्तस्स । सो वि तयं आयण्णिय एइ दुयं धणयपासम्म ॥ ९६ ॥ ११२८ ॥ सत्वा तं इमो सहसा । कुणइ पणामाईयं पडिवत्तिं सत्थवाहस्स ॥ ९७॥११२९॥ सौ.वि हु आलिंगेउं सिणिद्धबंधु व्व पुच्छए कुसलं । भणिओ धणएणेसो 'मह दव्वं नेहि वसिमम्मि ॥ ९८ ॥ ११३०॥ चित्थं भागं' सो वि हु जंपेइ 'होउ दव्वेणं । णेमि तुमं एवं चिय किमेत्थ बहुणा पलत्तेणं ? ' ॥ ९९ ॥ ११३१॥ भणिया य कम्मयारा 'नेह इमं मज्झ पवहणे दव्वं । पाहाणे छड्डित्ता सुवण्णयं कुणह हायं' ॥१००॥११३२॥
१. चरो ए पा० ।। २. तो जे० ॥। ३. पयासेहि का० ॥ ४. ईतं जे० का० ॥
१०
मच्छोयरकहाणय
१३५
Page #186
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
तेहिं वि 'तह' त्ति विहियं संभालित्ताण अप्पियं तेण । रयणाणि य धणएणं कयाणि गुत्तेसु ठाणेसु ॥ १०१ ॥ ११३३॥ दहूण बहुं दव्यं चलियं चित्तं सुदत्तवणियस्स । अह सन्निया य पुरिसा 'खिवह इमं एत्थ कूवम्मि' ॥१०२॥११३४॥ तो तेहिं धणो भणिओ ‘कडूढसु णीरं ण याणिमो अम्हे' । जा सो कडूढइ णीरं ता खित्तो तेहिं अयडम्मि ॥१०३॥११३५॥ पण्णूरमज्झडिओ मणयं पि य नेय पीडिओ देहे । उट्ठेइ ससंभंतो कूवयपासाई पुलयंतो ॥१०४॥११३६॥ गाहऽत्थं चिंततो इओ तओ जाव तत्थ परिभमइ । ता जलरहियपएसे पेच्छइ एगं महदुवारं ॥ १०५ ||११३७॥ जाव णिरुवेइ तयं ता वरसोवाणपंतियं नियइ । हेट्ठामुहं वयंती अवयरइ अहोमुहं तीए ॥१०६ ॥ ११३८ ॥ अवयरिय थोवभायं जाइ पुणो पंजलेण मग्गेण । पेच्छंतो आयासं टंकियछिन्ने य गिरिपासे ॥१०७ ||११३९ ॥ आयासतलबिलग्गे उभओ पासेसु गिरिवरे दहुं । चिंतइ “अहह ! अहो ! हो ! अच्छरियं किंपि नणु एयं ॥ १०८ ॥। ११४०॥ अहवा वि किं इमेणं ? पुरओ पेच्छामि किंपि जं होइ" । जा एव जाइ धणओ ता णियइ सुरालयं एक्कं ॥ १०९ ॥११४१॥ सव्वरयणामयं तं कोऊहलेण अप्फुण्णो । जा पविसइ ता पेच्छइ मज्झे चक्केसरीपडिमं ॥ ११०॥११४२॥
दद्दृण तयं हटुो बंदइ गुरुभत्तिपुलइयसरीरो । थुणइ य महुरसरेणं 'जय जय जय देवि ! देवि ! त्ति ॥ १११ ॥११४३॥ जय जय गरुडणिसण्णे ! जय जय वरचक्कसोहियकरग्गे ! । जय जय भूसणधारिणि ! जय जय सुरसुंदरीणमिए ! ॥ ११२ ॥११४४ ॥ १. पण्णउर पा० ।। २. तुट्ठो जे० का० ॥
मच्छोयरकहाण
१३६
Page #187
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
जय पणयकप्पलइए ! जय जय चिंतामणीमहादेवि ! । संपइ मह तुह पाया सरणं" भणिउं णिवज्ञेइ ॥ ११३ ॥११४५॥ भत्तीए गहियहियया जंपइ चक्केसरी 'तुमं वच्छ ! । बच्चसु पुरओ जेणं सव्वं पिं हु सोहणं होई ॥११४॥११४६॥ किंच विमग्गाहि वरं जं तुह चित्तस्स किंपिं पडिहाइ' । भणइ इमो 'परमेसरि ! किमन्नमेत्तो वि लटुयरं ॥११५॥११४७॥ जं लोयम्मि विदुलहं तं दिन्नं दंसणं तए मज्झ । ता सामिणि ! जामि अहं करेमि आणत्तियं तुज्झ ' ॥ ११६ ॥११४८॥ देवी वि भणइ 'पुत्तय ! महप्पभावाई पंचरयणाई । एयाई गेण्ह, जेणं सहलं मह दंसणं होई' ॥ ११७ ॥११४९ ॥ दाउ धणयस्स करे जंप चक्केसरी जहा 'वच्छ ! । एगं सोहग्गकरं, लच्छीनिलयं इमं बीयं ॥११८॥११५०॥ तइयमिमं रोगहरं, चउत्थयं विसविणासंयं एयं । आवइपडियं तु णरं णित्थारइ पंचमं एयं ॥११९॥११५१॥ एयम्मि मज्झ वयणे न हु संदेहो कयाइ कायव्वो' । इय जंपिऊण देवी झडत्ति अहंसणिहूया ॥ १२० ॥ ११५२ ॥ चक्रं मेउं धणओ जा जाइ अग्गओहुतं । ता ओसहिं नियच्छइ पुरओ संरोहणीणाम ॥१२१॥११५३॥ तं दणं फाइणियजघं थवइ ताणि रयणाणि । ओसहिरसेण सितं न नञ्जए झत्ति वणविवरं ॥१२२॥११५४॥ एवं च करेऊणं वच्चइ पुरओ पहिदुहियओ सो । पेच्छइ य महारम्मं पायालपुरं तहिं एक्वं ॥ १२३ ॥११५५॥
१. पि विसो का० विना ।। २. किंचि का० ॥। ३. दुर्लभ तं त्रु० ।। ४. एयं पा० का० ॥ ५. °सणं एवं त्रु० ।। ६. षि जे० विना ।। ७. अहंसणं जाया का० विना ||
१०
मच्छोयरकहाण
१३७
Page #188
--------------------------------------------------------------------------
________________
मच्छोयरकहाणयं
सिरिसंति- जा कोऊहलफुन्नो पविसइ ता उव्वसंतयं नियइ । वचंतो य णियच्छइ णाणाविहभक्खपुण्याओ ॥१२४॥११५६॥ नाहचरिए पवरकयाणयजुत्ताओ परमरम्माओ विविहवीहीओ । णिम्माणुसाओ णवरं धवलहराई पि य तहेव ॥१२५॥११५७॥
पेच्छतो रम्माई सत्ततलाई धओहकलियाई । अह अन्नम्मि पएसे णियइ णरेंदस्स पासायं ॥१२६॥११५८॥ उत्तुंगसालकलियं णिम्मियवरभवणतोरणदुवारं । पवरगवक्खय-चोपालयाइकलियं महार-मं ॥१२७॥११५९॥ पविसइ य कोउगेणं णरिंदभवणम्मि तह समारुहइ । जा सत्तमियं भूमिं ता पेच्छइ बालियं एकं ॥१२८॥११६०॥
मिउ-णिद्ध-कसिण-कुंचियकेसकलावं सुकंतमुहचंदं । कंबुसमसरिसगीवं उत्तुंगपओहरक्तं ॥१२९॥११६१॥ * सुकुमालदीहबाहुं असोयपल्लवसमाणकरजुयलं । वज्जसमखाममज्झं गंभीरावत्तणाहिल्लं ॥१३०॥११६२॥
वियडणियंब करिकरसरिसोरुं चारुएणियाजघ । कुम्मपइटियचलण सिणिद्धणहकिरणकब्बुरियं ॥१३१॥११६३॥ ॐ तं दटुणं एसो चिंतइ चित्तम्मि “का इमा बाला ? । अचंतरूवकलिया चिटुइ एगागिणी एत्थ ॥१३२॥११६४॥ ॐ तो पुच्छामि इमं चिय" जावेवं चिंतए तओ तीए। भणिओ 'हा हा ! मुद्धय ! जोव्वण-गुण-रूवआवास ! ॥१३३॥११६५॥
कत्थ तुम संपत्तो अप्पवहत्था इमम्मि ठाणम्मि ? । ता णिग्गच्छ लहुं चिय, जाव विणासं ण पावेसि ॥१३४॥११६६॥
१३८
१. "इसहियं का० ।। २. सुणिद्ध जे० का० ।।
Page #189
--------------------------------------------------------------------------
________________
मच्छोयरकहाणयं
सिरिसंति- ॐ भणिया धणेण 'संदरि ! मा उब्वेयं करेह, मह साह। कस्स सयासाओ भयं? को वा एसोपएसोत्ति?॥१३५॥११६७॥ नाहचरिए किनामयं च णयरं? किंवा वि हु सुन्नयं अमाणुस्सं? । इय साहसु मज्झ तुम अइगरुयं कोउयं जेण' ॥१३६॥११६८॥
* तो धीरत्तण-सुकुमालवयणरूवेहि रंजिया बाला । अह अक्खिउं पयत्ता 'सुणसु महाभाग ! जइ कोडं ॥१३७॥११६९॥
"आसि इह भरहवासे सिरितिलयं णाम पट्टणं रम्मं । तत्थाऽऽसि पिया मज्झं महेंदराओ महाराओ ॥१३८॥११७०॥
सो अन्नया कयाई बल-पोरिसदप्पिएहिं राईहिं । जा चिटुइ अक्तो ताव य किर तस्स पासम्मि ॥१३९॥११७१॥ * संपत्तो दिव्ववसा एगो अह वाणमंतरो देवो । चिंतइ “हा! कह एसो पडिओ कटुम्मि णरणाहो? ॥१४०॥११७२॥ * पेच्छंतस्स य एवं मज्झं उप्पज्जए मणे तोसो । ता किं कारणमेयं सम्मं जाणामि णाणेणं" ॥१४१॥११७३॥ * इय चिंतिऊण णाणं विष्फारइ जाव ताव सो मुणइ । “हु एसो पुव्वभवे आसी मह अइपिओ मित्तो" ॥१४॥११७४॥
आगंतु णिवपासे जंपइ सो ‘णरवरिंद ! णिसुणेहि । अत्थि इह भरहखेत्ते सुपसिद्धं पुरवरं रम्मं ॥१४३॥११७५॥ णामेणं चंदपुरं पुरवरगुणरयणरोहणमहग्धं । तं परिपालइ राया चंदजसो णाम सुपसिद्धो ॥१४४॥११७६॥ तस्सऽत्थि चंदकंता देवी तेलोक्करमणिजियरूवा । सयलकलागमकलिया कमणीया णिययकंतस्स ॥१४५॥११७७॥
ASS4342242
१. उव्वेवं जे० का० ।। २. किन्नाम त्रु० का० ।। ३. तेलुक्क जे०।।
Page #190
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
मच्छोयरकहाणयं
एतोय तम्मि णयरे अणेयवणिसहसणायगो सेट्टी। अत्थि सुविक्खायजसो जिणदत्तो णाम जिणभत्तो॥१४६॥११७८॥ अन्नो वि तस्स मित्तो तत्थ पुरे वसइ संखदत्तवणी । मेत्तीभावमुवगओ अच्चत्थं तस्स सेट्ठिस्स ॥१४७॥११७९॥ अह अन्नया कयाई णियहट्टे जाव चिटुइ णिविहो । ता सिद्धविहियवेसो संपत्तो तक्करो एगो ॥१४८॥११८०॥ तेण वि वत्थंताओ छोडित्ता रयणमेगमइरम्मं । दिन्नं वणियस्स करे णामेणं संखदत्तस्स ॥१४९॥११८१॥ तेण वि य तयं दटुं चित्तम्मि विगप्पियं जहा एयं । "दीसइ सुतेयरयणं तं मन्ने होहिइ अणग्धं" ॥१५०॥११८२॥ ५ इय चिंतिऊण तेणं पुट्ठो 'किं देमि भद्द! तुह मोल्लं?' तेण वि य तओ भणियं देहि तयं होइ जं उचियं ॥१५१॥११८३॥ अह वणिएण विणियए चित्तम्मि वियक्कियं जहा एसो। "दीसइ अईवमुद्धोज किंची देमि ता मोल्लं" ॥१५२॥११८४॥ तो दिन्ना दम्माणं सहस्स दस तेण तस्स चोरस्स । सो तेहिं चिय तुट्ठो वच्चइ णिययम्मि ठाणम्मि ॥१५३॥११८५॥ विलसइ य जहिच्छाए तं दव्वं बहुविहप्पयारेहिं । एतो य तत्थ मुटुं भंडार केण वि णिवस्स ॥१५४॥११८६॥ तस्स य गवेसणत्थं भमइ तलारो घराघरिं जाव । ता हिंडंतो कमसो संपत्तो तत्थ मणम्मि ॥१५५॥११८७॥ जत्थऽच्छइ विलसंतो सो चोरो बहुविहाहिं कीलाहिं । तं दटुणं तलारो चिंतइ "दव्यं इमस्स कओ?" ॥१५६॥११८८॥ जाव य तयं णिरिक्खइ ता पेच्छइ चोरलक्खणं तम्मि । ते दटुणं चिंतइ "णूणं एसो भवे चोरो ॥१५७॥११८९॥ ता बंधावेमि इमं जेणं जाणामि से फुडं भावं" । इय चिंतिऊण तेणं आइट्ठा णिययपाइक्का ॥१५८॥११९०॥
१४०
Page #191
--------------------------------------------------------------------------
________________
* मच्छोयर*कहाणयं
सेरिसंति- रे! रे ! बंधेह इमं जेणं जाणामि भावमेयस्स' । तो ते वि तक्खणं चिय बंधति तयं सुकुद्ध व्व ॥१५९॥११९१॥ नाहचरिए
पुटोय 'कओ तुझं रे! रे! एवंविहा इमा लच्छी?'। तेणाऽवि 'जाणिओ' त्तिय सचं चिय अक्खियं सव्वं ॥१६०॥११९२॥ पभणइ तओ तलारो 'जइ एवं तो समप्पसु असेसं' । तेण वि विक्कियरयणं मोत्तूणं अप्पियमसेसं ॥१६१॥११९३॥
पुणरवि य तलारेणं भणियं 'नत्थेत्थ एग महरयणं' । जंपइ इमो वि 'दिन्नं हट्टे तं संखदत्तस्स' ॥१६२॥११९४॥ *तो संखदत्तवणिओ सहसा गिहाविओ तलारेणं । तं णाऊणं सेट्ठी जिणदत्तो जाइ णिवपासे ॥१६३॥११९५॥
विन्नविउं मेल्लावइ तं वणियं संखदत्तवरमित्तं । जाओ य तओ सुहिओ पुणरवि वचंतए काले ॥१६४॥११९६॥ ॐ सो संखदत्तवणिओ वच्चइ णयरस्स दूरदेसत्थे । देवउले तत्थट्ठियदेवस्स णमंसणटाए ॥१६५॥११९७॥
एत्तो य तम्मि णयरे कुंडुबिओ बसइ सोमराओ त्ति । तस्सऽत्थि वरा भज्जा सुपसिद्धा रूविणी नाम ॥१६६॥११९८॥ • सा आसत्ता अहियं रेवणनामम्मि अन्नपुरिसम्मि । जाणइ य सोमराओ जहा विणटुं इमं कजं ॥१६७॥११९९॥
बुज्झइ य ण तं पुरिसं, वहइ य खेयं मणम्मि अब्भहियं । चिंतइ य बहूवाएं जारस्स वियाणणटाए ॥१६८॥१२००॥ साविय तम्मि सुरगिहे पइदियह जाइ विहियसंकेया। तम्मि दिणम्मिण पत्तो कहमविसो रेवणो तत्थ॥१६९॥१२०१॥ . १. भो ! बंधेह का० ।। २. गेण्हा जे० ।। ३. बिन्नविय त्रु० ।। ४. "देसम्मि का० ।। ५. तत्तो जे०।। ६. "ए परपुरिसवि जे० ।।
१४१
Page #192
--------------------------------------------------------------------------
________________
मच्छोयरकहाणयं
सिरिसंति- * पत्तो य संखदत्तो, दिव्यवसा हेरियाय तम्मि दिणे । दिवो य संखदत्तो पविसंतो सोमराएण ॥१७०॥१२०२॥ नाहचरिए कोवायंबिरणयणेण तेण सहस त्ति तो इमो गहिओ। भणिओ य 'कत्थ वचसि रे पाव ! इमं करेमाणो?' ॥१७१॥१२०३॥
बंधित्तु आणिओ णरवइस्स पासम्मि सोमराएण । नाऊण तयं सहसा समागओ सेट्ठी जिणदत्तो ॥१७२॥१२०४॥ पुटो य सेटुिणा सो 'कम्माण इमाण कारओ किंतं?' । सो जंपइ 'मित्त ! अहं मणसा वि इमंण चिंतेमि॥१७३॥१२०५॥ जइ ण वि पत्तियह महं पत्तिज्जावेमि तो अहं णियमा । दुडेण वि दिव्वेणं संदेहो णऽत्थि एत्थऽत्थे ॥१७४॥१२०६॥
तो णरवइस्स पुरओ सेट्ठी जंपइ विणिच्छयं काउं । 'देव ! इमो ण हु कारी, गिण्हइ दुटुं पि जं दिव्यं' ॥१७५॥१२०७॥ * भणइ णिवो 'मह दिव्वं तुह वयणं चेव, किं वियप्पेण ?'। एवं च मोइऊणं आणइ सेट्ठी तयं गेहे ॥१७६॥१२०८॥
वद्धावणयं काउं, चिंतइ अह संखदत्तणामो वि । “पेच्छ अदोसो वि अहं विडंबिओ नणु कहं विहिणा ॥१७७॥१२०९॥ ता पज्जत्तं मज्झं इमेण एवं विहेण गेहेण" । इय चिंतिऊण गहिया परिवायगसंतिया दिक्खा ॥१७८॥१२१०॥ परिवालिऊण दिक्खं संजाओ वाणमंतरो देवो । तत्तो चविऊण पुणो संसारं हिंडिउं किंचि ॥१७९॥१२११॥ तत्तो य पुव्वजम्मे किंचि तवं करिय पुण सुरो जाओ। अहयं जो तुज्झ इमो पच्चक्खो राय ! चिट्ठामि ॥१८०॥१२१२॥
१४२
१. जदि जे०॥
Page #193
--------------------------------------------------------------------------
________________
मच्छोयरकहाणयं
सिरिसंति- जिणदत्तो वि हु तत्तो मरि सोहम्मदेवलोगम्मि । उववन्नो तियसवरो तत्तो चविउं तुम जाओ ॥१८१॥१२१३॥ नाहचरिए ता तं दटुणमहं पुणरवि नेहो दढं इमो जाओ । 'ता तुह करेमि किमहं परमुवगारिस्स मित्तस्स ? ॥१८२॥१२१४॥
तह वि हु कहेहि सुपुरिस! कर्जमह अथिकिंचिजइ जोग्गं'।रन्ना वितओलवियं 'चउद्दिसि वेढिओ अहयं॥१८३॥१२१५॥ अइबलवयसत्तूहि ता एत्थ करेहि किंचि साहेज' । जंपइ इमो वि ‘णरवर ! णत्थि य एसा महं सत्ती ॥१८४॥१२१६॥ जम्हा बलियसुरेहिं अहिटिया सत्तुणो इमे तुज्झ । किंतु तुहं साहेज़ करेमि दुग्गं पयंसित्ता' ॥१८५॥१२१७॥
तो सव्वतिरिय-णर-णारिसंजुयं आणिऊण इह आणे । झत्ति णिवेसइ एयं णयरं पायालपुरणामं ॥१८६॥१२१८॥ * अचंतगूढनिग्गमपवेसजुत्तं जओ इहं एगं । कूवयमज्झदुवारं तओ य कूवाओ णिग्गमणं ॥१८७॥१२१९॥
सोवाणपंतियाए तत्तो उवरिं णिवेसियं तत्थ । कूवयरक्खणहेउं पुणो वि वरपट्टणं अन्नं ॥१८८॥१२२०॥ वहणेहिं तत्थ णाणाविहाई आवंति भोगअंगाई । तत्तो पविसंति इहं होइ तओ सुत्थिओ लोगो ॥१८९॥१२२१॥ एवं च केत्तिओ वि हु जा कालो जाइ मुइयचित्ताणं । ता आगासगमेणं पत्तो विज्जाहरो एगो ॥१९०॥१२२२॥ दीहरपलंबकुच्चो दीहभुओ वियडवच्छ पिहुजंघो । माणुसमंसपइटो णिचं पि विणासए लोयं ॥१९१॥१२२३॥
१४३
१. कहेह का० ।। २. साहिजं जे० ।। ३. साहिजं का० ।। ४. "इदो पा० ।।
Page #194
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंति- नाहचरिए
मच्छोयरकहाणयं
कूवयपवेससोवाणपतियं भंजिऊण सो पावो । भक्खइ दियहे दियहे रक्खसरूवी मणुस्साई ॥१९२॥१२२४॥ एवं भक्खतेणं तेणं उब्वासियं पुरं एयं । मोत्तूण ममं एग अन्नो इह मारिओ लोगो ॥१९३॥१२२५॥ बाहिरपुरं पि पावेण जाव अह भक्खिउं समाढत्तं । वहणेसु आरुहित्ता ता णटो सेसओ लोगो ॥१९४॥१२२६॥ एसो वि अन्नदेसंतराण पइदियह मारिउं लोयं । भक्खइ विजाबलिओ पच्चक्खो रक्खसो जाओ ॥१९५॥१२२७॥ एतो य सत्तमदिणे एएणं अक्खियं महं एयं । जह णिसुणसु वरबाले ! मह वयणं अवहिया होउं ॥१९६॥१२२८॥ 'एत्तो वेयड्ढनगे अत्थि पुरं रयणसंचयं नाम । तत्थाऽऽसि अहं राया नामेणं पवणवेगो त्ति ॥१९७॥१२२९॥ माणुसमंसे य महं संजायं दारुणं महावसणं । तो 'रक्खसो'त्ति काउं तत्तो णिव्वासिओ अहयं ॥१९८॥१२३०॥ पत्तो य एत्थ णयरे एयं पिहु भक्खियं मए सव्वं । 'अइरूविणि' त्ति काउं एक चिय रक्खिया तं सि ॥१९९॥१२३१॥ एतो य सत्तमदिणे परिणिस्सं तं सुभम्मि लग्गम्मि । अॅजिस्सामि य भोए तुमए समयं अहं मुद्धे !' ॥२००॥१२३२॥ एयं च अहं सोउं वजेण समाहय व्व संजाया । मरणस्स य बीहंती तव्वयण मन्निउं थक्का ॥२०१॥१२३३॥ अजं च तस्स दियहो वट्टइ सो सत्तमो अओ जाव । नाऽऽगच्छइ सो पावो ता जीयं तुज्झ तक्केमि ॥२०२॥१२३४॥ पाणेहितो वि तुमं सुंदर ! मह वल्लहो अओ जायं । दुगुणयरं मह हियए महाभयं तिव्वदुहसहियं ॥२०३॥१२३५॥
१. इह पा० ।। २. 'यड्ढपुरे अ° पा० ॥ ३. "हासुक्खं जे०॥
Page #195
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
मच्छोयरकहाणयं
ता सिग्धं गच्छ तुम जेणागमणस्स वट्टए समओ । रक्खस्स तस्स" एवं भणिए धणओ पयंपेइ ॥२०४॥१२३६॥ *'मा सुंदरि ! बीह तुम, अजं मारेमि तं दुरायारं । खेमं करेमि णियमा सव्वस्स वि जीवलोगस्स' ॥२०५॥१२३७॥ * एवं सोउं जंपइ 'जइ कायव्यं इमं तए सामि ! । तो णिसुण तस्स मम्मं जेण सुहेणं विवाडेसि ॥२०६॥१२३८॥ विज्जाओ पयंतो ण एस जंपेइ, णेय उडेइ । बजे वि हु णिवडते ता घायसु तम्मि समयम्मि ॥२०७॥१२३९॥ एयं च मज्झ जणयस्स संतियं चिटुए महाखग्गं । गिण्हेयव्वं तुमए सामिय ! काउं दयं मज्झ' ॥२०८॥१२४०॥ एवं च जा पयंपइ तावेसो आगओ गहियपुरिसो । दटुं धणयं सहसा पहसंतो जंपए एवं ॥२०९॥१२४१॥ 'अहह ! अहो ! अच्छरियं, भक्खं मह आगयं सयं चेव' । इय भणिउं रीढाए मेल्लइ जं आणियं मडयं ॥२१०॥१२४२॥
पूएउं विजाओ जाव पवत्तो तओ इमेणाऽवि । आयड्ढिऊण खग्गं अह सहसा हक्किओ एसो ॥२११॥१२४३॥ * रे! रे! रक्खस! पावय! णिल्लज्जय! अइअणज्ज! नरभक्ख!। अज्जण होसिखणेणं मह हत्थाओ ण संदेहो॥२१२॥१२४४॥
ता उटुसु करसु करे खग्गं णासेमि जेण तुह दप्पं । इय भणिओऽवन्नाए हसिउं पूएइ विजाओ ॥२१३॥१२४५॥ पूएउं विज्जाओ जा उटुइ ता इमेण सहस त्ति । खग्गपहारेण लहुं णिवाडियं भूयले सीसं ॥२१४॥१२४६॥
१४५
१. पूईतो जे० का० ।। २. णिल्लक्षण ! अइ° पा० विना ।।
Page #196
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
तेणेव य विहियाए सामग्गीए विवाहिया एसा । नामेण तिलयसुंदरिकन्ना अचंतरूयवई ॥ २१५ ॥१२४७॥ इय तत्थ भए ती समं जाव वासरे कइवि । ताव इमीए भणिओ 'पिययम ! किं एत्थ अच्छामो ? ॥ २१६ ॥१२४८॥ तुम समागओ ? कहसु जेण वच्चामो' । इय पुट्ठो तीए धणो कहेइ सव्वं णिरवसेसं ॥ २१७ ॥१२४९॥ तो भइइमा 'सामि ! बच्चामो तत्थ चेव कूवम्मि । गहिऊणं संवलयं अन्नं पि हु जं अणग्धेयं' ॥२१८॥१२५० ॥ पडिवज्जिऊण ‘एवं' ति सो वि घेत्तुं पहाणरयणाई । तह तिलयसुंदरिं पि य बच्चइ चक्केसरीभवणे ॥ २१९॥१२५१॥ वंदित्तु भयवई तो बच्चइ अह कूवयस्स दारम्मि । मेल्लित्तु तहिं भन्नं आणइ अन्नं पि सुंदरयं ॥ २२०॥१२५२ ॥ किंबहुना भणिणं ? जं जं चित्तस्स किंपि पडिहाइ। तं तं सव्वं पि तहिं आणेउं धारियं तेण ॥२२१॥१२५३॥
छ के विदिताव समुद्दम्मि आगयं वहणं । णीरणिमित्तेण पुणो समागया के वि तत्थ णरा ॥ २२२ ॥१२५४॥ जा पक्खित्तो चडसो, हत्थे घेत्तूण जंपई धणओ । 'भो ! भो ! कूवे पडिओ अहयं, उत्तारह ममं ' ति ॥ २२३ ॥ १२५५ ॥ तेहिं पि सत्थवाहस्स अक्खियं देवदत्तणामस्स । कोउगवसेण एसो वि आगओ तत्थ उाणम्मि ॥ २२४ ॥१२५६ ॥ धत्ता पक्खिता मंचिआ तओ तीए । आरुहिउं धणओ वि हु समागओ कूवयस्सुवरिं ॥ २२५ ॥१२५७ ॥ दट्ठूण सत्थवाहो वरवत्था-ऽऽहरणभूसियसरीरं । उक्विटुरूवजोव्वणसमन्नियं विम्हयं पत्तो ॥ २२६॥१२५८॥
१. णीरस्स निमित्तेणं समागया के वि तत्थ नरा का० ॥ २. गया तत्थ के वि णरा पा० । ३. वडसो जे० का० ॥
505050545454508
मच्छोयरकहाण
१४६
Page #197
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
होय 'कोण ? कह वा तुमं ति कूवम्मि णिवडिओ ? कहसु' । सो जंपइ 'अन्ना विहु चिटुइ मह भारिया एत्थ ॥ २२७॥१२५९॥ अन्नं पि किंपि जलदेवयाए दिन्नं तहेव रयणाई । उत्तारियम्मि तम्मि उ कहेमि वीसत्थओ सव्वं ' ॥२२८॥१२६०॥ सत्थाहो बि हु अह विम्हयाउलो भणइ 'कुणसु एवं ' ति । तेण वि भणिया एसा 'पिए ! चडावेहि सव्वमिणं ॥ २२९॥१२६१॥ उत्तारियम्मि सव्वम्मि तम्मि पच्छा सयं पि उत्तिन्ना । दद्दूण देवदत्तो चिंतइ “किं देवया एसा ? ॥२३०॥१२६२॥ एसो वि कोवि देवो होही नूणं" ति जा पलोएइ । ता दोण्ह वि अच्छीओ कुणंति उम्मेस- णिमेसे ॥२३१॥ १२६३ ॥ णायं च ताव तेणं "ण होति एयाणि दो वि देवाणि । विज्जाहराणि ता किं ? अहवा एयं पि ण घडेइ ॥ २३२ ॥ १२६४॥
हा हु कूयाओ सण सक्कंति णीसरेऊणं । अहवा उ अवहरे [ ग्रंथाग्र २००० ] णूणं विज्जाओ केणाऽवि ॥ २३३ ॥ १२६५ ॥ खित्ताणि कूवयम्मि पुव्यविरुद्धेण देवरूवेण । अहवा वि किं इमेणं ? पुच्छामि इमं महाभागं " ॥ २३४ ॥ १२६६ ॥ इय चिंतिऊण तेणं भणियं 'उवविससु ता महाभाग ! । कहिउं णियवुत्तंतं संदेहं मज्झ अवणेहि' ॥ २३५॥१२६७॥ इ भणिओ तो धणओ जंपइ 'णिसुणेहि कोउगं जइ ते । अहयं तु भरहखेत्ते वत्थव्यो वणियजाईओ ॥ २३६ ॥ १२६८ ॥ णियभज्जाए समेओ वहणेणं पत्थिओ कडाहम्मि । दिव्ववसेणं भग्गं मह वहणं एत्थ ठाणम्मि ॥ २३७॥१२६९॥
१. चडावेह त्रु० ॥ २. वि जे० का० ॥
*****3424242
मच्छोयर
कहाण
१४७
Page #198
--------------------------------------------------------------------------
________________
मच्छोयरकहाणयं
सिरिसंति- उत्तिण्णो य सभजो अहयं नीराय गओ कहकहवि । उदयन्नेसणहेउं संपत्तो एत्थ कूवम्मि ॥२३८॥१२७०॥ नाहचरिए * उदयं णिरूवयंती पडिया एसा इमम्मि अयडम्मि । मोहवसेण मए वि य अप्पा इह चेव पक्खित्तो ॥२३९॥१२७१॥
जम्मंतरपुण्णवसेण कह वि जलदेवया महं तुटुा । भणियं च तीए 'पुत्तय ! मा उव्वेयं करेजासि ॥२४०॥१२७२॥ दटुण तुमं मझं पुत्तय ! करुणा अईव उप्पन्ना । देमि अहं रयणाईसव्वं सामग्गियं तुज्झ' ॥२४१।१२७३॥ भणियं च मए 'अंबे! तुमए तुटाए किं न मह होही। जम्हा हु पुण्णभाईण उवरितं कुणसि कारुणं' ॥२४२॥१२७४॥ ता भो सुंदर ! एयं दिन्नं मह देवयाइ सव्वं पि । भणियं च 'एत्थ एही अजेव य पवहणं तेण ॥२४३॥१२७५॥ बच्चेजसु भरहम्मि' भणिऊण तिरोहिया इमा जाया । खणमेत्तेण य खित्तो कोसो तुम्हाण पुरिसेहिं ॥२४४॥१२७६॥ ता एसो वुत्तंतो तुम्हाणं अक्खिओ मए णियओ। संपइ 'कहसु तुम पि हु को सि तुमं? पत्थिओ कत्थ?' ॥२४५॥१२७७॥ सत्थाहेण वि भणियं 'सुंदर ! णामेण देवदत्तो हं । आसि वणिज्जेण गओ भरहाओ कडाहदीवम्मि ॥२४६॥१२७८॥ संपइ बलिओ सुंदर ! णियगेहं चेव पत्थिओ अहयं । ता एह पवहणम्मि आरोहह जेण वच्चामो' ॥२४७॥१२७९॥ भणियं चऽणेण 'सत्थाहपुत्त ! उज्झाहि ज असारधणं । मह संतियं चडावसु तुम पि गेण्हेज छन्भायं ॥२४८॥१२८०॥
१४८
STEIRE
१. रयणाई सव्यं का० ।। २. किन्न मह का० ।। ३. होही पा० ।। ४. जाव का० ।।
Page #199
--------------------------------------------------------------------------
________________
* मच्छोयर
कहाणयं
सिरिसंति- सत्थाहेण वि भणियं 'किं दब्वेण? तुम चिय महग्यो' । छड्डित्तु असारयरं चडावियं तेण सह सव्वं ॥२४९।।१२८१॥ नाहचरिए वचंति जाय एवं समुद्दमज्झम्मि वासरे कइ वि । ता लोह-मोहवसओ पवहणसामी विचिंतेइ ॥२५०॥१२८२॥
* "सव्वं पि अणग्घेयं एयं एयस्स रयणमाईयं । अहह ! अहो ! अच्छरियं जं पुण भजाए से रूवं ॥२५१॥१२८३॥
ता जलणाहे एयं खिवित्तु गिण्हामि किं वियप्पेण ?" । इय चिंतिऊण तेणं खित्तो रयणीए पावेणं ॥२५२॥१२८४॥ पाउक्खालयहेउं उवविठ्ठो घोडियाए जलहिम्मि । दूरं च गएण तओ कवडेण धरावियं वहणं ॥२५३॥१२८५॥ जोयाविऊण महई वेलं आसासिऊण तं भज्जं । 'दव्वसमेयं सुंदरि ! सयणाण तुमं समप्पे हं' ॥२५४॥१२८६॥ चालावए य वहणं मायाए विमण-दुम्मणो वणिओ । अन्नम्मि दिणे तं तिलयसुंदरिं जंपए पावो ॥२५५॥१२८७॥ 'भद्दे ! सो तुह भत्ता समुद्दमज्झम्मि पाविओ णिहणं । ता पडिवजाहि ममं, सव्वस्स वि सामिणी होहि' ॥२५६॥१२८८॥ तं सोऊणं वजाहय व्व चिंतेइ “बालिया एवं । नूणमणाहत्तणओ बला वि मं भुंजिहि एसो ॥२५७॥१२८९॥ दाऊण उत्तरं तो कालविलंब करेमि जेणेवं । 'असुहस्स कालहरण' पढिज्जए विउसवग्गेण" ॥२५८॥१२९०॥ 'भो भो ! जइ नरनाहो दाही होहामि तुज्झ तो भज्जा' । इय भाणियम्मि तुटो पडिवाइ होउ ‘एवं' ति ॥२५९॥१२९१॥
१४९
१. छत्तु जे० ।। २. गेण्हामि पा० ।। ३. "रणा का० विना ।।
Page #200
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
मच्छोयरकहाणयं
SICA
तो "सिस्सामि नरेंद" इय चिंतेउं पयट्टए पुरओ। पुव्वयरभग्गवहणस्स फलहयं लहइ धणओ वि ॥२६०॥१२९२॥ तं सो पहटुमणसो कोमल-सरलाहिं ललियबाहाहिं । दइयाए देहं पिव दटुं परिरंभए सहसा ॥२६१॥१२९३॥ नाऊण दढं फलयं उवरिं आरुहइ परमसंतुट्टो । दइयाए देहं पिव कामियसुहवासणातिसिओ ॥२६२॥१२९४॥ तत्तो ये तयं फलयं उन्भडकल्लोलपेल्लियं संतं । कंडं व धणुविमुक्कं पयट्टए उज्जुमग्गेण ॥२६३॥१२९५॥ एवं वचंतं तं पंचहिं दिवसेहिं लंघिउं जलहिं । बाहिं कणयपुरस्स उ संपत्तं दिव्वजोएण ॥२६४॥१२९६॥ कणयपुरं दटुणं हरिसभरावूरमाणनियहियओ। चिंतइ "दिव्ववसेणं पत्तो हं कणयपुरमेव" ॥२६५॥१२९७॥ तत्तो आणंदभरुच्छलंतरोमंचकंचुइज्जंतो । णयरं पलोययंतो उड्ढमुहो जाइ जा ताव ॥२६६॥१२९८॥ भवियव्ययावसेणं गिलिओ मच्छेण फलहयसमग्गो । पत्तो य विविहजलजलुसपूरिए तस्स उदरम्मि ॥२६७॥१२९९॥ चिंतइ य "हंत ! नरए व्व णिवडिओ कत्थ विहिवसेण अहं । घोरंधयाररूवे ता जिय ! भावेहि तं गाहं ॥२६८॥१३००॥ अहवा वि हु चक्केसरिदिन्नं चिंतेमि तं महारयणं । गुरुआवइपडियं पि हु नित्थारइ जं नरं सहसा" ॥२६९॥१३०१॥ इय चिंतिऊण जा तं चित्ते धारेइ ता तयणुभावा । वेलावसेण मच्छो पत्तो जलहिस्स तीरम्मि ॥२७०॥१३०२॥
१५०
ME१. फलिहय का० विना ।। २. य ते फ° पा० ।। ३. "सवसावू पा० त्रु० ।। ४. "लजतुपू का० ।।
Page #201
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
एत्थंतरम्मि सहसा ओहट्टं तं झडत्ति जलहिजलं । मच्छो वि धीवरेहिं गहिऊण बियारिओ खिप्पं ॥२७१॥१३०३॥ * मच्छोयरदिटो य तेहिं एसो मच्छोयरसंडिओ तओ एए । अञ्चंत विम्हइया कडूढेउं पवरणीरेण ॥२७२॥१३०४॥
कहाणयं पक्खालिऊण तत्तो रन्नो एयं कहति तं सोउं । राया वि विम्हउप्फुल्ललोयणो भणइ र ! तुरियं ॥२७३।१३०५॥ आणेह तयं पुरिसं जेणं पेच्छामि, तह य पुच्छामि । तेहिं वि सो निवपासे आणीओ तक्खणं चेव ॥२७४॥१३०६॥ राया वि तयं दटुं रूवेणं तस्स रंजिओ संतो। चिंतइ "अहह ! अहो! हो! इमस्स रूवाइसंपत्ती" ॥२७५॥१३०७॥ ५ पुट्ठो य णरेंदेणं 'भद्दय ! को तं सि? कहसु मह कोडं । कह वा वि मच्छउयरे तुमं पविट्ठो महाभाग!'॥२७६॥१३०८॥ जंपइ धणओ 'सामिय ! सामन्नेणं वियाण मं वणियं । पवहणभंगेण पुणो फलयबलेणं इहं पत्तो ॥२७७॥१३०९॥ जाव णिरिक्खामि पुरं ता गिलिओ मच्छएण एएण। एत्तो परंतु णरवर! ण याणिमो किंचि संजायं' ॥२७८॥१३१०॥ 'धीवरछित्तो' त्ति तओ काऊणं ण्हाविओ नरेंदेणं । अचंतनिम्मलेणं सुवन्नपक्खालणजलेणं ॥२७९॥१३११॥ रन्ना भणिओ 'भद्दय ! तं चिटुसु मज्झ चेव पासम्मि । मच्छोयरकयणामो महामहंत जओ कोडें ॥२८०॥१३१२॥ जेणऽन्ननरवराण वि सहासु संजायए इमं चोज्ज । सो वि तयं पडिवज्जिय तत्तो विन्नवइ णरणाहं ॥२८१॥१३१३॥ 'देव! महं थइयाए कुणह पसायं' तओ निवो भणइ । 'किं एइणा महायस!? वरेहि अन्नं विसिटुयरं' ॥२८२॥१३१४॥
१५१
* १. एगेण । तत्तो का०॥
Page #202
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंति- नाहचरिए
मच्छोयरकहाणयं
मच्छोयरो वि जंपइ 'न मज्झ कजं नरिंद ! अन्नेणं' । राया वि भणइ 'जइ तुज्झ णिच्छओ होउ एवमिणं' ॥२८३॥१३१५॥ एवं च जाव चिटुइ वत्थालंकारभूसियसरीरो । थइयारोवियखंधो ता जं जायं तयं सुणसु ॥२८४॥१३१६॥ वायवसेणं परिघोलिऊण वहणं सुदत्तवणियस्स । संपत्तं तत्थेव य तयाऽणुकूलेण वारण ॥२८५॥१३१७॥ तत्तो सुदत्तवणिओ गिण्हेउं पाहुडं अइमहत्थं । पत्तो ढुवारदेसे पडिहारं भणइ 'भो भद्द ! ॥२८६॥१३१८॥ विन्नवसु मम कएणं णरणाह' सो वि भणइ गंतूण । 'देव ! दुवारे चिटुइ वाणियगो पाहुडकरग्गो' ॥२८७॥१३१९॥ 'गच्छ, पवेसेहि लहुँ' रण्णा भणिए पवेसए एसो । अप्पित्तु पाहुडं तो जोकारेऊण उवविसइ ॥२८८॥१३२०॥ दिट्ठो य तेण सेट्ठी "एसो सो आगओ सुदत्तो" ति । इय चिंततो रन्ना भणिओ 'भो ! देहि तंबोलं' ॥२८९॥१३२१॥ दिन्नो य णेण पुरओ होऊण विसेसओ, तओ एसो। चिंतइ "हंत ! किमेयं सारिच्छो तस्स एसो त्ति ॥२९०॥१३२२॥ अहवा वि न संभवई जो पक्खित्तो अगाहकूवम्मि । निम्माणुसम्मि रन्ने तस्स इहं आगमो कत्थ ? ॥२९१॥१३२३॥ सारिक्खया बहूणं होइ नराण, तओ इमो अन्नो" । इय चिंततो रन्ना भणिओ 'तुह अद्धदाणं' ति ॥२९२॥१३२४॥ १० 'देवपसाओ' त्ति इमो भणिऊणं जाइ णिययवहणम्मि। धणयं दटुं अहियं संकाउलिओ नियमणम्मि॥२९३॥१३२५॥ चिंतइ य "हंत ! तेणं तंबोल देंतएण मह समुहं । साकूयं पिव मन्ने पुणो पुणो पेसिया दिट्ठी ॥२९४॥१३२६॥
१५२
१. सुणह का० ।। २. °णाहं भणइ सो वि गतूण जे० पा० ।। ३. देह पा० ।। ४. व पा० जे० ।। ५. साकूवं त्रु० विना ।।
Page #203
--------------------------------------------------------------------------
________________
मच्छोयरकहाणयं
सिरिसंति- ता किं इमिणा परिचिंतिएण? चिंतेमि किंचि वि उवायं । जेण अवाएण विणा वच्चइ सो कालपाहुणओ"॥२९५॥१३२७॥ नाहचरिए इय चिंतिऊण तेणं पुट्ठो नयरम्मि कोइ वत्थव्यो । 'थइयाएत्तो एसो किं पुवकमागओ रन्नो ?' ॥२९६॥१३२८॥
- कहियं च तेण 'सत्थाहपुत्त ! एसो न एत्थ वत्थव्वो । किंतु इमाए जुत्तीए आगओ एत्थ नयरम्मि' ॥२९७॥१३२९॥
तं सोऊणं हियए पीयविरेओ व्य आउलीहूओ । एत्थंतरम्मि डोंबो गोरव्वो णरवरेंदस्स ॥२९८॥१३३०॥ ॐ गीयरईणामेणं गंधव्वकलाए सुटु णिम्माओ । सत्थाहस्स समीवे समागओ परियरसमेओ ॥२९९॥१३३१॥
लग्गो य गाइउं सो अह पुरओ तस्स सत्थवाहस्स । गीय-गुण-रूवमाईहिं रंजिओ सत्थवाहो वि ॥३००।१३३२॥ * नियचिंतियस्स परिसिज्झणत्थमाभासए तयं डोंबं । 'किं भद्द ! तुम एत्थं वत्थव्यो, देसिओ अहवा? ॥३०१॥१३३३॥ * किंवा वि हु उल्लावाइगोरवं कुणइ भद्द ! तुह राया ?'। सो भणइ 'देसिओ हं, किंतु मए रंजिओ राया ॥३०२॥१३३४॥
अइगोरवेण पायं सव्वं पि वि जंपए मए समयं । तं सोऊण सुदत्तो देइ पसायं अणन्नसमं ॥३०३।१३३५॥ .
जपेड़ य एगते 'वरमित्तय ! जइ णरेंदपच्चक्खं । जंपसि जहेस भाया सामिय ! मच्छोयरो मज्झ ॥३०४॥१३३६॥ * तो देमि तुज्झ एए सुवण्णइट्टाण संपुडा चउरो' । गीयरई वि हु लोभेण जंपए 'होउ एवं' ति ॥३०५॥१३३७॥
तो दिन्ना संघाडा चउरो इट्टाण सत्थवाहेण । सो वि य ते घेत्तूणं बच्चइ णिययम्मि गेहम्मि ॥३०६॥१३३८॥ पुणरवि णरवइपुरओ जा एसो गाइउं समाढत्तो । सत्थाहो वि हु रन्नो आसन्ने चिटुइ णिविटो ॥३०७॥१३३९॥ १. आसन्नो पा०॥
Page #204
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
मच्छोयरकहाणयं
तद्वेण तओ रन्ना भणिओ मच्छोयरो 'जहेयस्स । देहि सयं तंबोलं गंधब्बियरयणभूयस्स ॥३०८॥१३४०॥ *गीयरइस्स' तओ सो तंबोलं जाव देइ दूरत्थो । ता ‘भाइ ! भाइ ! भाइ !' त्ति जंपिरो लग्गए कंडे ॥३०९॥१३४१॥
पदो यणरवरेण 'गंधव्विय ! किं तए इमं विहियं?'। सोहि पयंपइ 'सामिय! एसो मह होइ भाइ त्ति ॥३१०॥१३४२॥ * बहुयाणं दिवसाणं एसो मिलिओ मए य विन्नाओ । एएणं चिंधेणं दाहिणपायट्ठिएणऽज्ज' ॥३११॥१३४३॥
ता सव्वं पि कुटुंब कंडे घेत्तूण रोवियं तस्स । रन्ना वि इमो पुट्ठो 'मच्छोयर ! किं इमं सचं ?' ॥३१२॥१३४४॥ इयरेण वि णियहियए कवडमिणं भाविऊण संलत्तं । 'देव ! इमं एवं चिय सचं नत्थेत्थ संदेहो ॥३१३॥१३४५॥ तो पाउसणहयलमिव रन्ना अंधारियं णियं वयणं । 'हा हा हा ! पावेणं कह मह विट्ठालियं गेहं' ॥३१४॥१३४६॥ कोवायंबिरवयणेण भाणियं रे! इमं विणासेह । वणिओ त्ति भाणिऊणं जेण अहं वंचिओ एवं ॥३१५॥१३४७॥ मच्छोयरो पयंपइ 'नरणायग ! सुणसु एगविण्णत्तिं । पच्छा जं तुह रोयइ तं सव्वं कारवेज्जासि ॥३१६॥१३४८॥ देवेत्थ अम्ह जणओ णरवइगेहेसु आसि विक्खाओ। 'महगायणो' त्ति काउं पावेतो बहुविहपसाए ॥३१७॥१३४९॥ संजाओ तेण इमो अचंतं रिद्धिसमुदयसमिद्धो । तस्स य दो भजाओ ताण य पुत्ता दुवे अम्हे ॥३१८॥१३५०॥
१. पावितो त्रु० का० ॥
Page #205
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
मच्छोयरकहाणयं
देव ! मणागमणिट्ठा मह माया आसि तेण कजेण । अहमवि न सम्ममिट्ठो, एसो पुण वल्लहो अहियं ॥३१९॥१३५१॥ सो य अणागयदंसी अम्हाणं आसि संतिओ ताओ । ता जोग-रोमहेउं मह जंघं फालिउं तेण ॥३२०॥१३५२॥ खिविऊण पंचरयणाई सामि ! संरोहणीए रोहेउं । भणियं आवइकाले भक्खेजसु पुत्त ! एयाइं ॥३२१॥१३५३॥ एयस्स पुणो देहं सव्येसु वि मंसलेसु डाणेसु । भरियं वररयणाणं 'इटाए सुओ' त्ति काऊणं ॥३२२॥१३५४॥ जइ देव ! इमं मिच्छा तो पच्चक्खं करेमि सव्वेसिं' । इय भणिऊणं जंघ फालित्ता कड्ढई रयणे ॥३२३॥१३५५॥ दंसेइ य सव्वेसिं भणइ य ता 'गेण्ह एयदेहाओ । बरर यणाई पच्छा करेज जं तुज्झ पडिहाई ॥३२४॥१३५६॥
तो राया विम्हइओ जंपइ रे ! एयसंतियं देहं । चीरे चीरेउं कड्ढह ता सव्वरयणाई ॥३२५॥१३५७॥ * पच्छा जं किर जुत्तं होही तं चेव एत्थ काहामो' । इय भणिए गीयरई बद्धो सहस त्ति पुरिसेहिं ॥३२६॥१३५८॥
विरसाई आरसंतो आढत्तो चीरिउं चर-चरस्स । रुहिरं मोत्तूण तओ ण हु अन्नं किंपि णीहरइ ॥३२७॥१३५९॥ जंपइ य 'देव ! पसियसु मा मा मारेसु णिद्दयं एवं । ण हु मज्झ इमो भाया किंतु णिसामेहि जं सच्चं ॥३२८॥१३६०॥ एएणं पावेणं सत्थाहेणं अहं इमं सव्वं । कारविओ दाऊणं इट्टाणं संपुडे चउरो ॥३२९॥१३६१॥ १. भक्विजसु जे० ।। २. कारेमि का० ।। ३. रयणे तो पच्छा का० विना ।। ४. पसीयसु का० ।।
Page #206
--------------------------------------------------------------------------
________________
मच्छोयरकहाणयं
सिरिसंति- लोहविमूढेण मए सामिय ! अइदारुणं इमं विहियं । तं पावपरिणइवसा ममेवमचंतियं जायं ॥३३०॥१३६२॥ नाहचरिएता पसिऊणं सामिय ! खमेह एक्कावराह महमेयं । लोहविमूढा जीवा किं तं जं व कुव्वंति ? ॥३३१॥१३६३॥
*जे ते मह गेहम्मि चिटुंति सुवण्णइट्टसंघाडा । जइ ण वि एवं एवं तो पेच्छसु सामि ! आणे' ॥३३२॥१३६४॥ * इय जंपियम्मि राया मच्छोयरवयणमह पलोएइ । सो वि पयंपइ 'एयं सचं सव्वं णरवरिंद !' ॥३३३॥१३६५॥
पुणरवि संलवइ इमो 'परमत्थं कहसु, मा विलंबेहि । जेण महऽच्छरियमिणं सव्वं पि हु मज्झ पडिहाइ' ॥३३४॥१३६६॥ ५
भणइ इमो 'जइ सव्वं पुच्छसि ता एत्थ पवहणे देव! । मह कणयसंपुडसया अटु सवाया धुवं अत्थि ॥३३५॥१३६७॥ * रयणाणं च सहस्सा पण्णारस दिव्वतेयजुत्ताणं । इय णाऊणं संपइ जे कायव्वं तयं कुणसु' ॥३३६॥१३६८॥
तो रन्ना सत्थाहो भणिओ 'किं भद्द ! सच्चयं एयं?' । भणइ इमो ‘ण हु एवं ओलक्खामी अहं देव !' ॥३३७॥१३६९॥ धणओ वि भणइ 'वरपहु ! मारावइ जं इमेण छम्मेण । ओलक्खाणं एग इमं तहऽन्नं पि अस्थि त्ति ॥३३८॥१३७०॥ जम्हा हु मए सव्ये वि संपुडा ते कया सनामंका' । भणइ णिवो 'जइ एवं किमन्नमेत्तो वि सोहणयं? ॥३३९॥१३७१॥ १० साहेहि किंतु णिययं नामं?' सो भणइ देव ! 'धणओ' त्ति । कोऊहलिओराया भणइ 'णिरूवेमि सयमेव' ॥३४०॥१३७२॥
१. वमत्थतिय पा० का० ।। २. णेय त्रु० विना ।। ३. एवं जे० ।। ४. पुच्छसु पा० ।। ५. इमं त्रु० विना ।। ६. साहेह किं णि पा०।।
Page #207
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
तोते डोंबगिहाओ आणीए संपुडे पलोएइ । न य नियइ धणयणामं उत्थल्लितो वि सव्वत्तो ॥ ३४१॥१३७३॥ उल्लवइ णिवो 'ण हु किंपि णामयं भद्द ! एत्थ पेच्छामो' । भणइ सुदत्तो 'सचं ओलक्खाणं इमं देव !' ॥ ३४२ ॥१३७४॥ tus धणओ 'सामिय! न एयमलियं जओ विहाडेउं । जोएह जेण पेच्छह मह णामंकं ण संदेहो ' ॥ ३४३ ॥१३७५ ॥ संधीओ विहाती जाता पेच्छंति नामयं पयडं । तो पलयकालसरिसो कुविओ वणियस्स णरणाहो || ३४४ ॥ १३७६ ॥ जंपइ 'सूलाए इमं आरोवह पावकारिणं चोरं । डोंब पि हु खइरं पिव कुट्टह इय दोससंजणयं ॥ ३४५॥१३७७॥ एयं च महाभागं पहावह सोवण्णिएहिं कलसेहिं' । इय भणियम्मि पयंपइ सहसा मच्छोयरो 'देव ! ॥ ३४६ ॥१३७८ ॥ जइ अम्हाणं उबरिं सपसाओ कुणसि तह य कारुण्णं । तो मुंचसु दो वि इमे नियपाव भरेण विद्दविए' ॥ ३४७॥१३७९ ॥ भइ णिवो 'ण हु जुत्तं एयं एवंविहं करेंताणं । तहवि हु ण तुज्झ पणयं अन्नह काउं परिच्चएमि' ॥ ३४८ ॥ १३८० ॥ इय जंपियम्मि मच्छोयरेण भणियं 'महापसाओ' त्ति । दाउं चउत्थभायं धणओ वि विसजए वणियं ॥ ३४९ ॥१३८१ ॥ डोबस्स वि जं उचियं तं दाऊणं तओ णरिंदस्स । एगते णियचरियं सव्वं पि सवित्थरं कहइ ॥ ३५० ॥ १३८२ ॥ 'जह देव ! तुझ सेटुिस्स संतिओ रयणसारणामस्स । पुत्तो हं' इच्चाई मच्छयगिलणाइपजंतं ॥ ३५१॥१३८३ ॥ 'सामि ! कहिंचिवि जइ आवइ देवदत्तवणियस्स । वहणं तत्थ वि दव्वं अत्थि महं भारियाजुत्तं ॥ ३५२ ॥ १३८४ ॥ १. डुंबगि° जे० का० ॥ २. डुंब पि जे० त्रु० ॥ ३. परिचएमि त्रु० विना ॥
मच्छोयरकहाण
१५७
Page #208
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
किंतु न सामिय! एवं गुज्झं कस्साऽवि पायडेयव्वं । जाव ण सो संपत्तो' भणइ णिवो 'होउ एवं ' ति ॥ ३५३ ॥ १३८५ ॥ अह अन्नम्मि दिणम्मिं पूरियगुरुसिडसमूहरमणीयं । बहुधय- मालवमालं दीसइ आवंतयं वहणं ॥ ३५४ ॥ १३८६ ॥ तं दद्दूणं लोगो उद्घावइ तस्स सम्मुहं झत्ति । पेच्छंताणं च खणेण आगयं जलहितीरम्मि ॥ ३५५॥१३८७॥ संवरिया य वरसिडा णिवाडिया तह य कूवयक्खंभा । जलमज्झम्मि उ णंगरसिलाओ खित्ताओ महईओ ॥ ३५६ ॥१३८८ ।। बद्धाओ पायाओ धरणयप्राणम्मि अह धरेऊणं । उत्तरिओ सत्थाहो सपरियणो देवदत्तो सो ॥३५७॥१३८९ ॥ उत्तारिया य तह तिलयसुंदरी पडउडीओ उवियाओ । उत्तारियं च भंडं संखितं णिवणरेहिं ॥ ३५८ ॥१३९०॥ भरिऊणं रयणाणं वरथालं तिलयसुंदरीसहिओ । संपत्तो विभवणे पविसइ णरणाहऽणुन्नाओ ॥३५९॥१३९१॥ अप्पे पाहु व आसणम्मि दिन्नम्मि । नायं च नरवरेणं “धणयक्खाओ इमो होही ॥ ३६० ॥ १३९२॥ जम्हा पासे एयस्स दीसए का वि सुंदरा बाला । अंगुडिइयवयणा लज्जाभरमंथरसरीरा ॥३६१॥ १३९३॥ तं मन्ने सा एसा होही धणयस्स रूविणी भज्जा" । इय चिंतिऊण राया संभासइ सत्थवाहं तं ।। ३६२ ।। १३९४॥
'तो इह तु ? किंवा वि हु बालिया इमा एत्थ । आणीया ?' इय भणिए सत्थाहो जंपए एवं ॥ ३६३ । १ ३९५॥ 'देव ! कडाहाओ अहं संपत्तो एत्थ ववहरणहेउं । बाला य इमा लद्धा समुद्दमज्झम्मि दीवम्मि || ३६४ || १३९६ ॥
१. लबिमालं त्रु० ॥ २. तो त्रु० विना ।।
मच्छोयरकहाण
१५८
Page #209
--------------------------------------------------------------------------
________________
मच्छोयरकहाणयं
सिरिसंति- ता देव ! पुहइणाहा तुडभे इह संपयं अओ मज्झ । अणुमन्नह जेण इमा संजायइ भारिया पवरा' ॥३६५॥१३९७॥ नाहचरिए सोऊण तयं राया संपुच्छइ तिलयसुंदरिं 'भद्दे ! । किं रोयइ तुह एसो भत्तारो सत्थवाहसुओ?' ॥३६६॥१३९८॥
• सा भणइ 'देव ! एसो कयग्धसिरसेहरो महापावो । णिल्लज्जो अइधिटो अद्दटुब्यो सुपुरिसाणं ॥३६७॥१३९९॥ । किं बहुणा भणिएणं? णामं पि हु मा लएजह इमस्स । जेण गुणरयणखाणी रूवेणं विजियकंदप्पो ॥३६८॥१४००॥
सूरो धीरो सुहओ चाई सरलो कयण्णुओ सच्चो । दक्खिन्नजुओ मेत्तीपडिवन्नो दुटुचित्तेणं ॥३६९॥१४०१॥ * मह रूवमोहिएणं समुद्दमज्झम्मि देव ! पक्खित्तो । मह दइओ भणिया हं 'सुंदरि ! पडिवजसु मम' ति ॥३७०॥१४०२॥ * ता देव ! इमस्स मए दिन्न पञ्चुत्तरं जहा जइ मं । दाही राया तो हं भज्जा होहामि इय भणिए ॥३७१।१४०३॥
न कओ इमेण मज्झं सीलविणासो अओ परं तुभे । कडूढावह मह कटे, साहेमि हुयासणं जेण' ॥३७२॥१४०४॥ ॐ भणियं च नरवरेणं 'मा पविस हुयासणम्मि रुद्दम्मि । तं चेव देमि तुझं भत्तारं देवयादिन्न' ॥३७३॥१४०५॥
तो भणइ इमा 'सामिय ! पयपालो तं सि, कीस लुद्धो सि। दीणाण अणाहाणं सरणेणं कुणसि कारुणं ॥३७४॥१४०६॥ १०१ भणइ णिवो ‘मा वच्छे ! मंगुलचित्तं ममं वियप्पेहि । धूया य अज्जपभिई तं मज्झ न एत्थ संदेहो ॥३७५॥१४०७॥ सच्चं च भणामि अहं, तुभं तं चेव देमि भत्तारं' । सा भणइ 'ताय ! एवं वयणं दूरं विसंवयइ ॥३७६॥१४०८॥ कह सो चिय मे भत्ता जो पक्खित्तो महासमुद्दम्मि?' | तो तंबोलछलेणं धणयं उटुवइ णरणाहो ॥३७७॥१४०९॥
१५९
Page #210
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
भणिया य 'पुत्ति ! एयं सयं निरूवेहि होइ किं एसो । तुह भत्ता ?' इय भणिए उवरिमहुत्तं पलोएइ ॥ ३७८ ॥ १४१०॥ भइ य 'घडइ सरिच्छो, किंतु सरिच्छाण पूरिया पुहई । कह सो संभाविज्जइ जो पक्खित्तो जलणिहिम्मि ? ' ॥ ३७९॥१४११॥ इय भणिए भणइ इमो 'एईए देव ! होइ सो भत्ता । जो धवलहरडियाए अतक्किओ आगओ सहसा ॥ ३८० ॥ १४१२ ॥ जेण य पुट्ठा एसा कासि तुमं ? किं च पट्टणं एयं ? । जस्स इमीए कहियं महिंदयाई असेसं पि ॥३८१॥१४१३॥ जस्स य इमीए कहियं रक्खसमम्मं, समप्पियं खगं । निहओ य जैण रक्खो, जेण य वीवाहिया तत्थ ॥ ३८२॥ १४१४॥
सारिया य कूवाओ जेण रयणाइएहिं संजुत्ता । आरोविया य वहणे, खित्तो जो जलहिमज्झमि ॥ ३८३ ॥ १४१५॥ सो होइ धवो एईए देव !' सोउं इमं तओ बाला । उक्कंटइया सहसा धारा हैयनीम कुसुमं व ॥ ३८४॥१४१६॥ उक्कंठिया य एसा जलयरवाऽऽयन्नणाओ मोरि व्य । मन्ने सा वरबाला झडत्ति अन्न व्व संजाया ॥ ३८५ ॥ १४१७॥ पभणइ य 'ताय ! एसो सो चेव य णत्थि एत्थ संदेहो । कहमवि मह पुन्नेहिं जलनिहिमज्झाओ उत्तिन्नो ॥३८६ ॥ १४१८॥ ता ता ! तायभावो तुमए अज्जं पयासिओ मज्झ । विहिओ महापसाओ आइससु जमेत्थ कायव्वं ॥ ३८७|| १४१९॥ भणइ णिवो तं 'बच्छे ! देव - गुरूणं पसायजोगेणं । होसु अविहवा सुहभाइणी य तह पुण्णवंती य ॥ ३८८ ॥ १४२०॥ १. उ त्रु० ॥। २. हनिंबकु पा० ॥। ३. इत्थ का० ॥। ४. मम जे० का० ॥
*454545454545454
मच्छोयरकहाणय
१६०
Page #211
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
एयं च महापावं रे ! रे ! घाएह वाणियगवेसं । पञ्चक्खमहाचोरं जारं वीसत्थघाई च' ॥ ३८९ ॥ १४२१॥ सोऊण इमं मच्छोयरेण चलणेसु णिवडिउं राया । विन्नत्तो 'देव ! महं खमियव्वो एस अवराहो ॥ ३९० ॥ १४२२॥ उबगारी य ममेसो जेणं मह पिययमा समाणीया । अक्खंडियवय-सीला ता मुंचह सव्वहा एयं ॥ ३९१ ॥ १४२३ ॥ जंप णिवो 'ण जुत्तं एवं एयस्स पावयारिस्स । तहवि तुह पणयभंगं धूयावइणो ण य करेमि ॥ ३९२ ॥ १४२४॥ इय जंपियम एसो 'महापसाओ त्ति देव !' पडिभणइ । दाऊणं छन्भायं विसज्जिओ तेण सत्थाहो ॥ ३९३ ।। १४२५ ।। सव्यं अणन्नसरिसं तमलंकाराइ आणियं तेण । णिवभवणे तं दहुं राया चिंतेइ विम्हइओ ॥ ३९४॥१४२६ ॥ " एयस्स कए एयारिसस्स तह बालियाए एयाए । सत्थाहो जमकज्जं कुणई को तत्थ संदेहो ?” ॥ ३९५ ॥ १४२७॥ भज्जप्पइयाण पुणो परोप्परं मेलियम्मि जं सोक्खं । तं जइ मुणंति ताणि य अहवा सव्वण्णुणाहो त्ति ॥ ३९६ ॥ १४२८ ॥ विरहाउराण णवजोव्वणाण रत्ताण मेलए जाए। जं संकप्पयसोक्खं तं किंर को वन्निउं तरइ ? ॥३९७॥१४२९॥ एवं च तीए समयं भत्तऽणुरत्ताए संगमे जाए । दोगुदुगदेवस्स व तमहोरत्तं वइक्कतं ॥ ३९८ ॥। १४३० ॥ तत्तो बीयम्मि दिने विन्नत्तो नरवई 'इमं तेणं । संपइ जणएण समं ओलक्खाणं पहु ! करेमि ॥ ३९९॥ १४३१॥
१. एवं त्रु० का० ।। २. जंपिऊण एसो त्रु० का० ॥। ३. किरि का० ॥
5555555
मच्छोयरकहाण
१६१
Page #212
--------------------------------------------------------------------------
________________
मच्छोयरकहाणयं
सिरिसंति- राएण अणुन्नाओ तंबोलियमाइभरिपरिवारो । जाइ जणयस्स गेहे तं दट्टणुटुिओ सेट्ठी ॥४००।१४३२॥ नाहचरिए दाऊण आसणवरे उववेसइ परमविणयसंजुत्तो । विन्नवइ जोडियकरो 'ज कायव्वं तमाइसह ॥४०१॥१४३३॥
पूगाइएण केण वि कजं तुम्हाण जेण तं देमि । गेण्हह इमं गिहं पि हु सव्वं तुम्हाण आयत्तं' ॥४०२॥१४३४॥
इय जपतो सेट्ठी गउरववयणेहि, जंपइ इमो वि । 'ताय ! इमं तुह गेहं सञ्चं सव्वं ममायत्तं ॥४०३॥१४३५॥ * जेण अहं तुह पुत्तो होमि अपुत्तस्स, किं वियप्पेण ? । पुच्छामि किंतु एक्कं तुह पुत्तो आसि जो धणओ ॥४०४॥१४३६॥
सो कत्थ संपइ गओ? चिटुइ वा कत्थ ? केरिसो वा वि? । रूवेणं वेसेणं वएण वन्नेण व सरेण ॥४०५॥१४३७॥ अस्थि व कावि हु वत्ता? सव्वं मह कहह कारणं किंपि । उद्दिसिऊणं पुच्छामि' जेण तो जंपए सेट्ठी ॥४०६॥१४३८॥ 'पुत्तय ! तेणं गाहा गहिया दीणारसहसमोल्लेण । कज्जेण तेण सो किंचि फरुसिओ मे अहन्नेण ॥४०७॥१४३९॥ तं अहिमाणं काउंणिग्गंतूणं घराओ अकहिंतो। कत्थ व गओ? कहिं वा चिटुइ ? एयं न याणामि ॥४०८॥१४४०॥ रूवाइएहिं तं चिय पच्चक्खो होसि पुत्त ! णिभंतं । बहुसारिक्खा पुहई, तेणं न भणामि सो त सि ॥४०९॥१४३१॥ इय जंपियम्मि जंपइ धणओ जह 'ताय ! होमि णिभंत । सो चेव तुम्ह पुत्तो अहयं जोएहि चिंधाई' ॥४१०॥१४४२॥ एव भणिए य सेट्ठी दाहिणपायस्स संतियं चिंधं । सुमरित्तु जा पलोयइ ता तं पयर्ड णियच्छेइ ॥४११॥१४४३॥
१. 'हस्समो का० ।। २. एवं पा० का० ॥
Page #213
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
तयं चिंध हरिसवसुल्लसियबहलरोमंचो । आलिंगिऊण कंठे रोवइ अचंतमन्नुइओ ||४१२ ॥१४४४ ॥
' हा पुत्त ! आगएण वि कीस तए गोविओ महं अप्पा ? । दुहसायरम्मि पडिओ किंवा वि उवेक्खिओ बहुयं ? ॥ ४१३॥१४४५॥ जया जयाय तुमं पेच्छंतो नरवरिंदपासत्थं । तझ्या तइया य अहं मन्नतो एस मह पुत्तो ॥ ४१४ ॥१४४६ ॥ दिडिवियारो वितए न जाव कइया वि दंसिओ बच्छ ! । ताव मए विन्नायं अन्नो को वेस सारिच्छो ॥ ४१५ ॥१४४७ ॥ अइणिडुरो सि बच्छय ! समागएणाऽवि एत्तियदिणाणि । जाणाविओ न अप्पा जं सि तए मह अउन्नस्स ॥ ४१६ ॥१४४८ ॥ तु विरहजलणजालावलीहिं दज्झतयं महं हिययं । नियसंगमाऽमएणं अज तए वच्छ ! णिव्यवियं' ॥४१७॥१४४९॥ मेरुणा कंडे विलग्गिउं तस्स । सव्वो वि सयणवग्गो सोऊण इमं समणुपत्तो ॥ ४१८॥ १४५० ।। तो विलवंते जण संडावित्ता इमं भणइ धणओ । 'तायब ! मज्झ एसो खमियव्यो अविणओ सव्वो ॥ ४१९॥१४५१॥ अहिमाणग्गहिएणं णिग्गच्छंतेण जं न भे कहियं । देसंतरागएण वि कारणओ गोविओ अप्पा ||४२० ॥१४५२॥ किंचि बहू तुम्हाणं रण्णो भवणम्मि चिटुए ताय ! । तं अणुमन्नह जेणं पयपउमं बंद तुम्ह ॥४२१ ॥१४५३ ॥ जह य इमा परिणीया तह वीसत्थो निवेयइस्सामि' । हरिसभरणिन्भरेहिं जणएहिं इमं तओ भणियं ॥ ४२२ ।। १४५४ ॥
१. आ पा० ॥। २. ता अब पा० का० ॥ ३ ° मन्नसु पा० जे० ॥
मच्छोयरकहाण
१६३
Page #214
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
मच्छोयरकहाणय
‘आगच्छंतीए सयं सुसागयं होउ पुत्त ! लच्छीए । जा तुमए सह पत्ता सा अम्हाणं पि गोरव्वा' ॥४२३॥१४५५॥ भणइ इमो 'जइ एवं वीसजावेह ताय ! तो रायं । जेणाऽऽगच्छामि लहुं तुम्हाणं पायमूलम्मि' ॥४२४॥१४५६॥
एवं ति होउ' सेढी धणयजुओ जाइ रायपासम्मि । करकोरयं विहेउं विन्नवई 'देव ! मह तणयं ॥४२५॥१४५७॥ वीसज्जह बहुसहियं महापसाएण नेमि नियगेहं । कुणह य निययपएहिं अज्ज पवित्तं महं गेहं' ॥४२६॥१४५८॥ भणइ णिवो 'जइ वि इमो पाणेहितो वि वल्लहो मज्झ । तहवि मएऽणुण्णाओ नेहि सइच्छाए णियगेहे ॥४२७॥१४५९॥ ५ न य जामि कस्सइ गिहे अहयं, तहवि हु तुहाऽणुरोहेण। एयस्स यणेहेणं आगच्छिस्सामि अवियप्पं ॥४२८॥१४६०॥ तो बहुतूररवेणं धणओ बहुयाजुओ महिड्ढीए । वरवारुयमारूढो अणुगम्मतो नरेंदेणं ॥४२९॥१४६१।। जा पत्तो णियगेहे महाविमद्देण ताव जणएण । आढत्तं विहवेणं बद्धावणयं महारम्मं ॥४३०॥१४६२॥ अवि यकयवरचंदणमालसुसोह, कुंकुमरसपिंजरियजणोहं । देवयभवणविणिम्मियपूर्य, गहिरपदंतसुमागहसूयं ॥४३१॥१४६३॥ नच्चिरवारविलासिणिसत्थं, पडिउवयारविदिन्नमहत्थं । तुटुनरेंदविमुच्चिरबदं, दाणाणंदियजायगवंदं ॥४३२॥१४६४॥
सजुयसमागयअक्खयवत्तं, दिन्नगुल-प्फलपूययपत्तं ।
सयणसमागयपूरियगेहं, हरिससमाउलणियदेहं ॥४३३॥१४६५॥ किंच१. मझे का० ।। २. का० विना कस्स गेहे जे० । कस्सय गिहे पा० त्रु०॥ ३. णुराएण पा०॥
१६४
Page #215
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
विविहाऽऽउज्जसद्दसंपूरणबहिरियरूंदनहयलं, अविहवविलयनियरसंगिज्जिरमंगलगेयकलयलं । विहवऽणुसारफारसिंगारसमुद्धरजणसमाउलं, बुड्ढयनारिनिवह कीरंतय कोउयसयसुमंगलं ॥४३४॥१४६६॥ इय एरिसए महंत बद्धावणयरसे पवत्तए । अह जं अन्नरसंतरं जायं तं निसुणेह कहंतरं ॥ ४३५॥ १४६७ ॥ तहा यअह कणगरहस्स राहिबस्स उच्छंगसंडिओ कुमरो । चिटुइ लीलायंतो जणयंतो चित्तसंतोसं ॥ ४३६ ॥ १४६८ ॥ सो एक्को चिय पुत्तो तस्स अपुत्तस्स णरवरिंदस्स । एवं अच्छंताणं संपत्तो मालिओ एगो ॥४३७॥ १४६९ ॥ तेण नियपच्छियाओ उद्धरिऊणं सुगंधकुसुमाई । दिन्नाई नरिंदकरे गहियाई तओ य कुमरेणं ॥ ४३८॥१४७०॥ गहिऊण य नासऽग्गे दाऊणं जाव जिंघए ताई । ता कुसुममज्झसंप्रिय अइलहुराइल्लसप्पेण ॥४३९॥१४७१ | अद्दिद्वेणं तेणं दट्ठो कुमरो झडत्ति नासऽग्गे । 'दट्ठो दट्ठोत्ति अहं' पोक्करिंयं तो कुमारेण ॥४४०|| १४७२ ॥ राया विजा णिरुवइ कुसुमाई ताव राइलं सप्पं । णियइ तओ तं दद्धुं सहस च्चिय आउलीहुओ ||४४१॥१४७३॥ भाइ य आसन्नत्थं गारुडियं नरवई जहा 'भद्द ! | कुण विसरहियं कुमरं सिग्धं चिय मा विलंबेहि ' ॥४४२॥१४७४॥ जंपइ तो गारुडिओ 'देव ! इमो राइलो महासप्पो । न हु अम्हाणं विसओ, जम्हा सत्थम्मि पडिसिद्धी' ॥ ४४३ ॥१४७५॥ १. ताणि पा० ।। २. यं ताव कुमरेण त्रु० ॥
मच्छोयरकहाण
१६५
Page #216
--------------------------------------------------------------------------
________________
मच्छोयरकहाणयं
सिरिसंति- तं सोऊणं राया मुच्छाविहलंघलो धरापीढे । पडिओ तं दट्टणं लोगो वि हु दुक्खिओ जाओ ॥४४४॥१४७६॥ नाहचरिए वायाईदाणेण य सत्थीहूओ खणेण नरणाहो । तो धणएणं भणिओ ‘अवलंबसु धीरयं नाह ! ॥४४५॥१४७७॥
सत्थीकरेमि कुमरं खणमेत्तेणं ण एत्थ संदेहो । सिरिचक्केसरिभयवइविदिन्नरयणप्पभावेण' ॥४४६॥१४७८॥ पक्खालिऊण य तओ रयणं सित्तो जलेण निवतणओ । सुत्तो इव णिद्दखए समुढिओ तो वियंभंतो ॥४४७॥७९॥ पुट्ठो य नरवरेणं 'किं बाहइ किंचि एत्थ तुह देहे ' ! सो भणइ 'ताय! न हु किंचि बाहए मह सरीरम्मि' ॥४४८॥१४८०॥ तो हरिसभरावुन्नो आइसइ णिवो ‘करेह रे ! सिग्धं । मह सुयजम्मे व्व ढं बद्धावणयं महारम्म' ॥४४९॥१४८१॥
तेहिं वि तह त्ति' विहियं निवो वि सम्माणिऊण तो धणयं । हरिसभरणिन्भरंगो बच्चइ णिययम्मि भवणम्मि॥४५०॥१४८२॥ * अह अन्नम्मि दिणम्मि मेलित्ता सव्वबंधवे सेट्ठी । गंतूण णिवसमीवे भणइ सुयं 'पुत्त ! साहेह ॥४५१॥१४८३॥
अम्हाणुवरोहेणं विणिग्गएणं इओ तए तइया । जं किंचि समणुभूयं सुहं व दुक्खं व णिस्सेसं' ॥४५२॥१४८४॥ तो भणइ इमो 'जइ ताय ! कोउयं सुणह एगचित्तेणं । जह तुडभेहिं भिडिओ विणिग्गओ जह य गेहाओ॥४५३॥१४८५॥ जह सरवरम्मि पत्तो, जह विद्धो, जह य पक्खिणा नीओ।जह पाडियं सुवणं, रयणाई जह य गहियाई ॥४५४॥१४८६॥
१. "रावीढे का० ।। २. °णप्पहावेण त्रु० विना ।। ३. अणुहूयं त्रु० का० ॥
Page #217
--------------------------------------------------------------------------
________________
मच्छोयरकहाणयं
सिरिसंति- जह पत्तो सत्थाहो, जह खित्तो कूवमज्झयारम्मि । जह चक्केसरि तुट्ठा, पायालपुरम्मि जह पत्तो ॥४५५॥१४८७॥ नाहचरिए जह दिहा वरकन्ना, तब्बयणेणं जहा हओ रक्खो। जह परिणीया कन्ना, जह पत्तो पुण वि कूवम्मि ॥४५६॥१४८८॥
जह उत्तिन्नो, जह पवहणम्मि चडिओ, जहा य जलहिम्मि। खित्तो य, जह य गिलिओ मच्छेणं जह इहं पत्तो॥४५७॥१४८९॥ सत्थाहचोइएणं जह डोंबेणं कओ कलंकिल्लो। जह णित्थिण्णो वसणाओ, जह य जित्तो तओ वणिओ॥४५८॥१४९०॥ जह बीयओ वि जित्तो,' इच्चाई साहियं असेसं पि । तं सोउं विम्हइओ सबालवुड्ढाउलो लोगो ॥४५९॥१४९१॥ जंपइ ‘अहह ! अहो ! हो ! अच्छरियं जं इमस्स वरचरियं' । इय जंपतो लोगो गओ य णियएसु ाणेसु ॥४६०॥१४९२॥ धणओ वि हु राएणं माणिज्जंतो उदार-वरभोए । भुंजइ तीए समाणं सईए सग्गे व्व सुरणासे ॥४६१॥१४९३॥
एवं सुहेण वचंतयम्मि कालम्मि नरवरिंदस्स । अह कमसो य कुमारो संपत्तो जोव्वणभरम्मि ॥४६२॥१४९४॥ * अन्नम्मि दिणे वरहत्थिखंधमारुहिय निग्गओ कुमरो । नियपरिवारसमग्गो जोयइ सोहं पुरवरस्स ॥४६३॥१४९५॥ एत्थंतरम्मि चडिया उभडलावण्णसालिणी कन्ना । सूरणरिंदस्स सुया चित्ते कुमरस्स सिरिसेणा ॥४६४।१४९६॥
। कुमरो वम्महभडबाणगोयरं पत्तो । पुच्छइ य तओ मित्ते 'कस्सेसा सोहणा कन्ना?' ॥४६५॥१४९७॥
१६७
१. जिओ जे० का० ।। २. "लायण्ण त्रु० का० ।।
Page #218
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
तेहिं वि कहियं ‘सामिय ! सूरणरेंदस्स नणु सुया एसा । नामेणं सिरिसेणा, रूवेणं विजियरइरूवा ॥ ४६६ ॥१४९८॥ तीए वि कुमरो दिट्ठो न चेव रइनाहगोयरे पडिया । नाऊण वि तं कुमरं णिब्भर अणुरायरसबसयं ॥ ४६७॥१४९९॥ दंसणमवि नो वंछइ, किं पुण परिभोगमाइसंबंधं । कुमरो पुण तीए कए अईववेयल्लयं पत्तो ॥ ४६८ || १५००॥ न गओ कीलाहेउं, बलिउं सगिहम्मि चेव आयाओ । तीए रूवक्खित्तो न कुणइ अह किंचि कायव्वं ॥ ४६९॥१५०१॥ न करइ देवयपूर्य, माया-वित्ताण कुणइ नोौं विणयं । न रमइ मित्तेहिं समं, कलासु नो कुणइ अब्भासं ॥४७०॥१५०२ ॥ न पढावइ सुय-सारिय, पडियग्गइ नेय बाल आरामे । किं बहुणा भणिएणं ? वयणं पि ण देइ कस्साऽवि ॥ ४७१ ॥ १५०३ ॥ नीससइ दीहदीहं, हसइ खणं, सुन्नयं पलोएइ । कंपावइ सिरकमलं, विहुणइ करपल्लवे अहियं ॥ ४७२ ॥ १५०४ ॥ हुंकारे खणेणं, खणेण जोइ व्व सुन्नओ होइ । उत्थल्लइ सयणगओ तत्तसिलापडियमच्छो व्व ॥ ४७३ | १५०५॥ एवंविहं च दद्धुं मित्ता विन्नायसयलपरमत्था । गंतुं निवस्स पासे कर्हेति 'कुमरो न सत्थो' त्ति ॥४७४॥१५०६॥ सोऊण तयं राया तेहिं समं जाइ कुमरपासम्मि । दट्टु कुमरसरूवं जंपइ 'आणेह भो ! बेजं' ॥४७५॥१५०७॥ हसिऊण हिययमज्झे मित्ता वि परोप्परं पलोयंति । एत्थंतरम्मि पत्तो वेजो धन्नंतरिसरिच्छो || ४७६ ॥ १५०८ ॥
१. तीय पा० विना ।। २. इह पा० । ३. नो पूर्व का० ॥। ४. मच्छु व्व त्रु० ।। ५. मेत्ता जे० ॥
SOSOSOSOSOS
मच्छोयरकहाण
१६८
Page #219
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
मच्छोयरकहाणयं
दटुं कुमरसरीरं वेजेणं जंपियं जहा 'देव ! । एस महाजरगहिओ कुणह पयत्तं विसेसेणं ॥४७७॥१५०९॥ किजउ निवायाणे एसो, दारम्मि देह परियच्छि । नीरं तिभायकढियं पाइजउ अइपयत्तेण' ॥४७८॥१५१०॥ मित्ता वि परोप्परयं खूणेऊणं णियंति अन्नोन्नं । राया वि भणइ विजं 'किमेत्तिया चेव इह किरिया?' ॥४७९॥१५११॥ वेज्जेण वि पडिभणियं 'एत्तियमेत्ता परं न जइ देव ! । होइ इमो माणसिओ ता पुच्छह मित्तवग्ग से' ॥४८०॥१५१२॥ रण्णा वि तओ पुट्ठा मित्ता 'किं अत्थि? का वि से चिंता?' मित्तेहिं वि परिकहियं सिरिसेणादरिसणाईयं ॥४८१॥१५१३।। तं सोऊणं राया जंपइ 'जइ एवमे वमिय कजं । तो किं विलंबिएणं, करेमि सुत्थत्तणं सव्वं ॥४८२॥१५१४॥ आइसइ य वरमंतिं जह 'गंतूणं वरेहि त कन्न' । 'आएसो'त्ति भणित्ता बच्चइ मंती वि लहु तत्थ ॥४८३॥१५१५॥ सूरनरिंदो वि तओ दटुं तं मंतिमंडलपहाणं । आगच्छंत मंतिं सहस चिय गोरवं कुणइ ॥४८४॥१५१६॥ जंपइ य 'जेण कज्जेण आगओ तं सि, तं निवेएहि । जेण निवाएसं पिव सव्वं साहेमि अवियप्पं ॥४८५॥१५१७॥ जंपइ य तओ मंती 'जा तुभं अत्थि का वि वरकन्ना । तीए वरणनिमित्तं पटुविओ हं णरेंदेणं ॥४८६॥१५१८॥ ता सा कुमरस्स कए दिजउ जेणं कहेमि रायस्स । अन्नं च रायपुत्तो लद्धो जामाउओ केण?' ॥४८७॥१५१९॥ तं १. य का० ।। २. वेज़ का० ।। ३. किमित्ति जे० त्रु० ।। ४. यमित्ता जे० ॥ ५. व निय जे० का० ।। ६. वरेह त्रु० ।। ७. तुर्भ का वि अत्थि वर° पा० ।। ८. नरिदेणं जे० ॥
१६९
Page #220
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
सोऊणं सूरो जंप करकोरयं विहेऊण । 'अम्हाणऽणुग्गहो च्चिय एसो अच्चंत अइगरुओ ॥ ४८८ ।। १५२० ॥
नाणं अहं कुणइ अम्ह भो ! देवो । ता कुमरसंतिय चिय कन्ना एसा हु, के अम्हे ? ' ॥ ४८९॥१५२१॥ एवं च भाणिऊणं करेइ जा गोरवं अमञ्चस्स । ता कन्ना ते नाउं जंपइ अह 'एरिसं वक्कं ॥ ४९० | १५२२ ॥ जइ तस्स ममं दाहिह, तो हं अप्पाणयं विवाइस्सं' । तं सोऊणं सूरो जाओ सूरो व्व गहगहिओ ॥ ४९१ ॥ १५२३ ॥ पण य मंति! कजं एयं एवंविहं इह ताव । ता वच्चह नियाणे अहयं तु इमं अणुणएमि ॥४९२॥१५२४॥ तो मिण-दुम्मणमणो मंती विहु कहइ नरवरिंदस्स । तं सोऊणं राया वज्रेण हओ व्य संजाओ ॥ ४९३ ॥ १५२५ ॥ सूरो विहु तं कन्नं भयभीओ णरवरस्स अणुणेइ । तह वि न सा पडिवज्जइ, जंपइ तं चैव पुव्युत्तं ॥ ४९४॥१५२६ ॥ तो सूरेणं गंतुं तव्वयणं अक्खियं णरिंदस्स । राया विहु गंतूणं साहइ कुमरस्स णीसेसं ॥ ४९५॥१५२७॥ कुमरो वितयं सोउं कामावत्थाए वाउलीहूओ । एत्थंतरम्मि पत्तो धणओ रायस्स पासम्म ॥ ४९६ ॥ १५२८ ॥ 'अ किं दीसह अइसएण आउलिया ? ' । राया वि भणइ 'पुत्तय ! किं करिमो तुज्झ लहुभाया ॥ ४९७ ॥ १५२९॥ १० दूरं कामावत्थाए विडिओ मुणइ नेय सो किं पि । पाणाण वि संदेहे, वट्टइ कन्ना वि निरवेक्खा ॥ ४९८ ॥। १५३०॥
मच्छोयरकहाण
१७०
Page #221
--------------------------------------------------------------------------
________________
मच्छोयरकहाणयं
सिरिसंति- तो अम्हाण वि पुत्तय ! मन्नेजसु एत्थ जीयसंदेह' । तं सोऊणं धणओ जंपइ करकोरयं काउं ॥४९९॥१५३१॥ नाहचरिए * 'एत्थं पि देव ! रयणं विज्जइ चक्केसरीए मह दिन्नं । ता तस्स पहावेणं साहेमि इमं पि लहु कज्जं' ॥५००॥१५३२॥
तं सोऊणं राया हरिसियचित्तो पयंपई 'वच्छ ! । कुणसु पयत्तं सिग्धं, मा से अचाहियं होही' ॥५०१॥१५३३॥ ॐ तो आणेउं रयण मेल्लइ कुमरस्स सन्निगासम्मि । भणिओ य 'इमं पूयसु जेण लहुँ सिज्झए कज्ज' ॥५०२॥१५३४॥
कुमरो वि हु कंठग्गयपाणो वि समुट्ठिऊण किच्छेण । पूएइ तयं रयणं तो जं जायं तयं सुणह ॥५०३।१५३५॥ सहस त्ति सा कुमारी मन्ने जम्मंतरं व पल्लट्टा । जंपइ सहीए पुरओ 'निसुणसु सहि ! मज्झ वुत्तंतं ॥५०४॥१५३६॥ एत्तियवेलं अहयं कुमारनामं पि नेय विसहती । संपइ सहि ! अच्छरियं वट्टइ मह माणसे गरुयं ॥५०५॥१५३७॥ जम्हा मन्नामि अहं जइ कुमरो सिग्घु होइ मह भत्ता।ता होइ जीवियं मह, अह नवि तो जंति मह पाणा' ॥५०६॥१५३८॥ तो तं सोऊण सही सिग्धं गंतु कहेइ जणयस्स । जह ‘सा तुम्ह कुमारी कुमरमई अज्ज संजाया' ॥५०७॥१५३९॥ तं सोऊणं सूरो हरिसभरेणं न माइ अंगम्मि । गंतु निवस्स पासे साहइ सव्वं जहावत्तं ॥५०८॥१५४०॥ राया वि हु तोसवसा कुमरस्स कहावए तयं सव्वं । सोऊण इमो वि दढं जाओ अमएण सित्तो व्व ॥५०९॥१५४१॥
१७१
१. इत्व का० ।। २. "सु ज मज्झ पा० ।। ३. तो पा० का० ।। ४. "हावित्तं जे०॥
Page #222
--------------------------------------------------------------------------
________________
मच्छोयरकहाणय
सिरिसंति- राया वि कालहरणस्स भीरुओ सहिऊण जोइसियं । पुच्छइ विवाहलग्गं तेण वि गणिऊण कहियमिणं ॥५१०॥१५४२॥ नाहचरिए जह 'देव ! पभायम्मि कुमरी-कुमराण सोहणं लग्ग' । राया वि तयं सोउं झडत्ति कारेइ सामगि ॥५११॥१५४३॥
तो बिइयम्मि दिणम्मि परिणीया तेण सा विभूईए । भुंजइ पमुइयचित्तो तीए समं उत्तमे भोए ॥५१२॥१५४४॥ एवं अच्छंताणं अन्नदिणे झत्ति नरवरिंदस्स । जाया सिरम्मि वियणा उप्पन्नं दारुणं सूलं ॥५१३॥१५४५॥ जाओ य दाहजरओ तेहिं तओ पीडिओ दढं एसो। वेजकिरियाए रोगो उवसमइ न थोवमेत्तं पि॥५१४॥१५४६॥
तह मंत-तंत-जंताइएहिं विहिएहिं बहुपयारेहिं । उवयारेहिं कहिँचिवि उवसमइ न राइणो पीडा ॥५१५॥१५४७॥ * एवं वटुंतम्मि आउलिओ तक्खणेण णिवलोगो । सोऊण इमं धणओ समागओ रायपासम्मि ॥५१६॥१५४८॥
घेत्तूण तयं रयणं रोयहरं चक्किणीए जं दिन्नं । पुच्छइ य 'देव ! साहह, का पीडा तुम्ह देहम्मि?' ॥५१७॥१५४९॥ अवलंबिऊण सत्तं जपइ राया वि 'वच्छ ! मह देहे । जा वट्टइ किर पीडा सा सत्तूण पि मा होउ ॥५१८॥१५५०॥ वच्छय ! जाणामि अहं निग्गच्छहिं एव ताव मह पाणा?' तं सोउं धणएण वि ओहलियं ते महारयणं ॥५१९॥१५५१॥ १०) भणिओ य 'पियह एवं देव ! जलं, जेण उवसमइ पीडा' । पीए य तम्मि राया मुक्को णीसेसरोगेहिं ॥५२०॥१५५२॥
१७२
१. तीय त्रु० ।। २. °बमित्तं का० ॥
Page #223
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
मच्छोयरकहाणयं
तं अचन्भुयचरियं दटुं धणयस्स विम्हिओ राया । चिंतइ “न एयतुल्लो अन्नो पुहईयले अत्थि ॥५२१॥१५५३॥ गुरुपुण्णपभावेणं जाया मह एइणा सम पीई । एसो य एत्थ एगो मह सुय मह पाणदाय त्ति ॥५२२॥१५५४॥ सप्पुरिसचेट्ठियाणं मोल्लं न हु अत्थि जीवलोगम्मि । जम्हा सुपुरिसचेट्ठा लब्भइ न हु दव्यसंखाए ॥५२३॥१५५५॥ को कुणउ ताण मोल्लं सुपुरिसरयणाण एत्थ पुहईए। जाण मणे संकप्पो परकजं चेव नियकज्जं ॥५२४॥१५५६॥ जे नियकजं मोत्तुं कुणंति परकज्जमेव अणुदियहं । किर सुपुरिसाण ताणं को णु समो होउ पुहवीए? ॥५२५॥१५५७॥ भुवणं पि भूसियमिणं सप्पुरिसेहिं न एत्थ संदेहो। तेहिं चिय सुपवित्तं विहियं, किंवा वियप्पेण?"॥५२६॥१५५८॥ इय चिंतिऊण राया निययसुयाओ वि पेच्छए अहियं । जं किर किंचिवि कज्जं कुणइ तयं पुच्छिउंधणयं ॥५२७॥१५५९॥
पंचमरयणस्स पुणो माहप्पं तेसु तेसु डाणेसु । सव्वत्थ चेव पयर्ड पुब्बोइयझगडयाईसु ॥५२८॥१५६०॥ * जं दूरविहडिया वि हु लच्छी धणयस्स पुण वि संघडिया । तं पयर्ड माहप्प लच्छीनिलयस्स रयणस्स ॥५२९॥१५६१॥
जं च मणवंछियाण समत्थवत्थूण होइ संपत्ती । धणयस्स तं पि जाणसु माहप्प लच्छिनिलयस्स ॥५३०॥१५६२॥ एवं जाव बहुकालो वोलीणो ताव पुरवरे तम्मि । विहरंतो संपत्तो सूरी सीलंधरो णाम ॥५३१॥१५६३॥
१७३
* १. कुणइ त्रु० ॥ २. मुल्लं का० ।। ३. किरि का० ॥ ४. सुपुरि त्रु० ।।
Page #224
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
चउविहनाणसमग्गो, वररूवेणं अणंगसारिच्छो । खंतीए धरणिसमो, गंभीरतेण जलहि व्व ॥ ५३२॥ १५६४॥ चंदो व्व सोमयाए, तवतेएणं दिवायरो चेव । सजलजलओ सरेणं, धम्मो रुवि व्य पञ्चक्खो ॥ ५३३ ॥ १५६५ ॥ तस्स य वंदणहेउं नीसरई सयलपुरवरजणोहो । हाओ कयबलिकम्मो सियवत्थाहरणसोहिल्लो ॥ ५३४ ॥ १५६६॥
ओ विहु नियभवणे उवरिं चडिओ कहिं पि पेच्छेइ । तं वच्चतं लोयं पुच्छइ निययं परीवारं ॥ ५३५॥१५६७॥ ‘कत्थ इमो जाइ जणो संव्यो वि हु पूयपडलयविहत्थो ?' । अह जाणियपरमत्थो साहइ एगो तहिं पुरिसो ॥५३६॥१५६८॥ 'सामि ! इह को वि नाणी समागओ मुणियसयलसत्थऽत्थो । उज्जाणे तस्स इमो जाइ जणो वंदणनिमित्तं ' ॥ ५३७ ॥ १५६९॥ भइ धणो 'जइ एवं, तो सज्जं रहवरं करेह त्ति । जेणऽम्हे वि वयामो तस्स मुणिंदस्स नमणत्थं' ॥ ५३८ ॥१५७० ॥ तेहिं वि 'तहत्ति' विहिए तो रहवरमारुहित्तु जाइ धणो । वंदित्तु पायकमलं मुणिवइणो विसइ तप्पुरओ ॥ ५३९ ॥१५७१॥
भय पहु पथावर धम्मुवएसं धणाइपरिसाए । जह निसुणह 'भो भव्वा ! मह वयणं अवहिया होउं ॥ ५४० ॥ १५७२ ॥ “संसारम्मि असारे दुहपउरे होइ नेय जीवाण । धम्मेण विणा सोक्खं ता धम्मे आयरं कुणह ||१|| १५७३ ॥ सो वि हु जइ भावेणं कीरइ सुद्धेण एगरूवेण । तो जीवो पावेई णिरंतराई वरसुहाई ॥२॥१५७४ ॥
१. सयलो वि पा० विना ||
+500000000000000000
मच्छोयरकहाण
१७४
Page #225
--------------------------------------------------------------------------
________________
मच्छोयरस्स पुव्यभववण्णा
सिरिसंति- अह भावेण कलंकइ तं धम्म अंतरंतरा जीवो । तो दुहविमिस्सियाई लहइ सुहाई जहा महणो" ॥३॥१५७५॥ नाहचरिए * कयकरयलंजलिउडो कररुहपरिणितकिरणनियरेण । कब्बुरियसिरोरुहभारभूसिओ भणइ धणनामो॥४॥१५७६॥
'भयवं! को सो महणो? कह वा तेणं कलंकिओ धम्मो? । कह वा दुहमिस्साई सुहाई तेणेह पत्ताई ?' ॥५॥१५७७॥ अह सजलजलहरोरल्लिगहिरणिग्घोसपूरियदियंतो । भयवं धणेण पुट्ठो एवं कहिउं समाढत्तो ॥६॥१५७८॥ "अत्थेत्थ भरहवासे रयणपुरं नाम पुरवरं रम्मं । बहुविहवकलिय-जणनियरसंकुलं तियसनयरं व ॥१॥१५७९॥ तं परिवालइ राया अणेयसामंतपणयपयकमलो । उत्तत्तकणयवण्णो कणयरहो णाम सुपसिद्धो ॥२॥१५८०॥
तस्सऽत्थि रइसरिच्छा देवी कणयप्पह त्ति सुपसिद्धा । सयलंतेउरसारा गुणगणजुत्ता कलाकलिया ॥३॥१५८१। * तीए समं वरभोए भुजंतो कुलकमागयं रजं । नीईए परिपालइ माणिज्जंतो बुंहजणेणं ॥४॥१५८२॥ एतो य तम्मि नयरे सेट्ठी परिवसइ नाम वसुदत्तो । पणइयणपूरियासो गोरव्वो नरवरिंदस्स ॥५॥१५८३॥ तस्स य गुणगणकलिया वसुंधरी नाम अत्थि वरपत्ती । ताणं च सुओ महणो उप्पन्नो गुणकलाकलिओ ॥६॥१५८४॥ नाऊण जोव्वणत्थं समाणकुल-रूव-जोव्वणगुणड्डं । सोमसिरिं नामेणं जणएहिं विवाहिओ कन्नं ॥७॥१५८५॥
१. करयलप पा० ।। २. अत्थित्थ त्रु० ।। ३. बहुज' का० विना ।। .
Page #226
--------------------------------------------------------------------------
________________
मच्छोयरस्स पुव्वभववण्णणं
सिरिसंति- सो तीए समं भोए भत्तऽणुरत्ताए भुंजइ जहिच्छं । न वियाणेइ गयं पि हु कालं देवो व्य निचिंतो ॥८॥१५८६॥ नाहचरिए अन्नम्मि दिणम्मि इमो आरुहिउं रहवरम्मि तुंगम्मि । उज्जाणियानिमित्तं उज्जाणे बच्चइ समित्तो ॥९॥१५८७॥
तत्थ वि पवरपएसे वित्थिण्णो मंडयो विणिम्मविओ । उल्लोयभत्तिचित्तो विमुक्कवरकुसुमओऊलो ॥१०॥१५८८॥ तत्थ य भोजं खज्जं लेज्झं पेयं चउबिहाहारं । भुंजइ सह मित्तेहिं आयमइ तओ कमेणं सो॥११॥१५८९॥ गिण्हित्तु पंचसोगंधियं तु मुहवासयं सुतंबोलं । पेच्छित्तु खणं एग पेच्छणयं लोयणाणदं ॥१२॥१५९०॥
उडित्तु तओ मित्तेहिं संजुओ पेच्छए वरुज्जाणं । बहुपायवसंकिण्णं फुल्ल-प्फलरिद्धिसुसमिद्धं ॥१३॥१५९१॥ * अह एक्कम्मि पएसे सुविवित्ते फासुए मणभिरामे । तस-थावरजीवेहिं विवजिए साहुजणजोगे ॥१४॥१५९२॥
उत्तत्तकणयवण्णं तियसं पिव रूवसंपयसमेयं । पढमवए बटुंत चंदो इव सोमयाकलियं ॥१५॥१५९३॥ + खंती-मुत्तिपहाणं तवतेयसिरीए सुटु दिप्पतं । रत्तासोयतलम्मि सुनिविटुं झाणगयचित्तं ॥१६॥१५९४॥
पेच्छइ य वरमुणिं सो दटुं रूवाइएहिं विम्हइओ । पुच्छइ नियए मित्ते को एसो ?' कहह मह पुरिसो॥१७॥१५९५॥ मित्तेहिं तओ भणियं 'एस मुणी सव्वसंगपरिमुक्को । एगंतम्मि महप्पा धम्मज्झाणं झियाएइ ॥१८॥१५९६॥
१७६
१. लेह जे० । लिजं का०॥
Page #227
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
तो सेट्ठिपुत्त ! गंतुं वंदसु एयं पयाहिणं काउं । वरभत्तिसंपत्तो अप्पाणं कुणसु सुपवित्तं ॥ १९॥१५९७ ॥ जेणेवंविहवरमुणिजणाण पायाण वंदणेणाऽवि । पावखएणं पाणी सुज्झइ इय भन्नइ विऊहिं' ॥२०॥१५९८॥ 'एव भवउ 'त्ति महणो वंदइ पाए मुणिस्स गंतूण । साहू वि झाणजोगं उवसंहरिडं तओ भइ ॥२१॥१५९९ ॥ “नीसेसदुरियदलणो सासयसिवणयरमग्गरहपवरो । तुह होउ धम्मलाभो कम्ममहाकरिघडासीहो" ॥२२॥१६००॥ दिने धम्मला महणो उवविसइ तस्स पयमूले । साहू वि तस्स भावं नाउं पत्थावए धम्मं ||२३|| १६०१ ॥ “भो भव्या ! दुक्खरुक्खे भवसयगहणे कोवदावाणलिल्ले, मायावंसीकुडंगे कलिलभरमहासावयाइण्णमज्झे । माणद्दीरुद्दरूवे मरणकरिवरे लोहखड्डाविहड्डे, दुव्वारुग्गप्पमायप्पसरगिरिणईदुग्गमग्गप्पयारे ॥ १॥१६०२ ॥ वाहीवेयालभीमे जरपसरमहारक्खसीसंपउत्ते, दारिद्दुद्दामवग्धे भयजणयमहामोह कंठीरवाले । संसारासाररण्णे सिवपुरगमणटुाणमूढाण णिचं, पाणीणं सत्थवाहो भवइ य दुलहो देसए जो सुमग्गं ॥२॥१६०३॥ लद्धूणं माणुसत्तं अइसयदुलह चोल्लयाईहिं लोए, दिट्ठतेहिं दसेहिं मुणिगणवइणा भासिएहिं वरेहिं । तेाइम धम्मे सिवसुहजणणे उज्जमो पंडिएणं, कायव्यो होइ जम्हा कुणह य विमलं तं भवंतो वि णिच्चं " ॥३॥१६०४॥ सोऊण इमं मुणिमुहविणिग्गयं हरिसणिब्भरो महणो । भणइ 'मुणीसर ! साहसु मज्झ वि तं सोहणं धम्मं ॥४॥१६०५ ॥ १. दृश्यतां तृतीयं परिशिष्टम् ॥
मच्छोयरस्स पुव्यभववण्णणं
१७७
Page #228
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
तो भइ मुणी 'भद्दय ! पालेहि महव्वयाई पंचेव । राईभोयणविरईछुट्टाई तिगुत्तिगुत्ताई ॥४॥१६०६ ॥ पंचसु समिईसु तहा समियाई राग-दोसविहुयाई । खंताइसमेयाई पडिवज्जिय भावजइलिंग' ॥५॥१६०७॥ तो भइ इमो 'सामिय! न समत्थो पालिउं इमं धम्मं ' । भणइ मुणी विहु 'जइ ण वि सक्कसि तो कुणसु गिहिधम्मं ॥ ६ ॥ १६०८ ॥ पंचाऽव्यय-तिगुणव्यहिं, सिक्खाहिं चउहिं चिंचइयं । नाणाऽभिग्गहसारं सम्मत्तसमन्नियमुयारं' ॥७॥१६०९॥ एवं भणिओ एसो पडिवज्जिय सावयाण वरधम्मं । वंदित्ता मुणिवसहं भत्तीए जाइ णियगेहे ॥८॥१६१० ॥ साहू वि अन्नदेसम्मि विहरिओ, महणसावओ वि पुणो । उत्तुंगजिणाययणं कारावइ णिययविभवेणं ॥९॥१६११॥ धुवंतधवडालं कंचणमणिघडियतोरणविहायं । सुकरि व्व वरारोह, सुबलाणं नरवइकुलं व ॥ १०॥१६१२॥ सालं पिव वरसालं, नहयलमिव पवरचंदयसणाहं । वीवाहो व्व सुबेडं, सरूवयं ईसरगिहं व ॥ ११ ॥ १६१३॥ बरनारि व्व सुजंघं, पव्वयसीसं व सिहररमणीयं । एवंविहं कराविय जोयइ बयलेखयं एसो ॥१२॥१६१४॥ चिंतेइ य “बहुदव्वं बइयं न य लक्खियं रसजुएण । ता न हु सोहणमेयं जं बइयमपरिमियं दव्वं" ॥१३॥१६१५॥ एवं मणागमेसो मंदुच्छाहो भवित्तु कइवि दिणे । लोयऽणुरोहेण तओ आढवइ कराविउं पडिमं || १४ || १६१६॥
१. पालेह पा० ।। २. 'विजुया' जे० बिना ॥। ३. भणइ मुणीसर मज्झ वि तं सोहणं धम्मं ॥ का० ॥ ४. जोयइ व्य लेखयं का० ।।
मच्छोयरस्स पुव्वभववण्णणं
१७८
Page #229
--------------------------------------------------------------------------
________________
मच्छोयरस्स पुव्वभववण्णणं
सिरिसंति- जह जह सा णिप्फज्जइ पेच्छइ य मणोहरं तह तहेव । रसवत्ताइसएणं वएइ अप्परिमियं पुण वि ॥१५॥१६१७॥ नाहचरिए कारावेइ पइटुं वरविच्छड्डेण भावणाकलिओ। घोसावेइ अमारिं देइ य संघस्स वरदाणं ॥१६॥१६१८॥
कारावए य अढाहियाइपूयं मणोभिरामिल्लं । साहम्मियपडिवत्तिं करेइ तंबोलमाईहिं ॥१७॥१६१९॥ एवं सव्यं काउं चिंतइ "वइयं मए बहुं दव्यं । होही फलं न व त्ति य को किर एवं वियाणेइ ? ॥१८॥१६२०॥ सत्थेसु पुणो भन्नइ जह होइ अणोवमं फलं एत्थ । मह बुद्धी संसइया न हुाइ विणिच्छए कहवि" ॥१९॥१६२१॥ इय संसयजुत्तो वि हु करेइ पूयाइयं असेसं पि । अह अन्नम्मि दिणम्मि जा चिटुइ गेहमज्झत्थो ॥२०॥१६२२॥ ता तवसोसियदेहे इरियासमिए सुबंभचेचइए । विहरणहेउं एंते पेच्छइ वरसाहुणो दोन्नि ॥२१॥१६२३॥ ते दटुणुभिजिररोमंचो नियइ रसवइं सहसा । बहुभक्खाइसमेयं पेच्छेउं तं समूससिओ ॥२२॥१६२४॥ पडिलाहइ ते मुणिणो भत्तिभरणिभरो सहत्थेहिं । वंदित्तु तो विसज्जइ चिंतइ य तओ "अहं धन्नो ॥२३॥१६२५॥
जस्स इमे महमुणिणो पत्ता गेहम्मि तह य गहिओ य । अइफासुय-एसणिओ आहारो देहजवणटा" ॥२४॥१६२६॥ * अह अन्नया कयाई पासुत्तो पुण वि रयणिसमयम्मि । जग्गेऊणं चिंतइ जाव य भावाण परमत्थं ॥२५॥१६२७॥
ताव य अवंतरेणं संजाओ भावसंकमो तस्स । “किं इमिणा सव्वेणं धम्मेण अदिटुविसयम्मि ॥२६॥१६२८॥
19
१. कहिं पा० ।। २. इते जे० का० ।। ३. इत्रु०॥
Page #230
--------------------------------------------------------------------------
________________
मच्छोयरस्स पुव्वभववण्णणं
सिरिसंति- परलोगम्मि कएणं ?" इय खणमेगं विभाविउं एवं । पुणरवि विसुद्धभावो पालइ सद्धम्मपडिवत्तिं ॥२७॥१६२९॥ नाहचरिए अन्नम्मि दिणे पुणरवि पेच्छइ साहूण जुवलयं एतं । मलमइलजुण्णवत्थं पासेयजलाविलसरीरं ॥२८॥१६३०॥
असिणाणसामदेहं तं दटुं चिंतए तओ महणो । “हंत ! इमे पच्चक्खा समणा दीसंति डोंब व्व ॥२९॥१६३१॥ Qता जइ सोहणवेसं करेंतया किं असोहणं होतं । अहवा नहि नहि पावं विचिंतियं दुटु मे वयणं ॥३०॥१६३२॥ * ता एए च्चिय धन्ना जे एवं निप्पिहा सरीरे वि । पालेति समणधम्म मोत्तुं घरवासवासगं" ॥३१॥१६३३॥
एवं पुणो वि सब्भावणाए भावेइ अप्पयं एसो। असुहेहिं भावहिं अवंतरे संचियं असुभं ॥३२॥१६३४॥ एवं सावगधम्म सकलंकं किंचि पालि एसो । भवणवई उववन्नो देवो भवणम्मि गंतूण ॥३३॥१६३५॥ तत्तो चविऊण इहं संजाओ एस तं सि धणओ त्ति । तं जं तुमए तइया अवंतरे दूसिओ धम्मो ॥३४॥१६३६॥
तस्सऽणुभावेण इह पत्ताई सुहाई दुहविमिस्साई । ता एयं नाऊणं णिरंतरं कुणह जिणधम्म" ॥३५॥१६३७॥ ॐ एवं च अक्खियम्मि गुरुणा मुच्छाइ णिवडिओ धणओ। सिमिसिमियं अंगेहिं सिरोहरा कंपिया अहियं ॥३६॥१६३८॥
मिलियं च लोयणजुयं दंता वि परोप्परेण संबद्धा । रुद्धो य धवणिमग्गो मुहाओ वाया ण णीसरइ ॥३७॥१६३९॥ पस्सेयजलाउलियं देह एवंविहं च दटुण । 'हा किं ?' ति जंपमाणो परिवारो कुणइ चेढाओ ॥३८॥१६४०॥
१०
१. इत पा० विना !! २. हुतं पा० विना ।। ३. असुहं त्रु० का० ।। ४. मुच्छाए त्रु० का० ।। ५. णीहरइ जे० ॥
Page #231
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
airs को विवत्थंचण, आणेइ को वि सिसिरजलं । सिंचइ को वि हु मउयं, अंगाई को विहु मलेई ॥ ३९॥। १६४१ ॥ एवं च खणं एगं जा ते कुव्वंति तस्स पडिकम्मं । ता आससिऊण इमो उटुइ णिद्दाए विरमे व्व ||४०|| १६४२ ॥ पुट्ठो य परियणेणं 'किं सामि ! इमं ?' ति भासए एसो । 'भो ! भो ! निसुणह सम्मं संसारसरूवमइविसमं ॥ ४१ ॥१६४३ ॥ जम्हा हु मज्झचरियं एयं छम्मेण भयवया सिहं । जाइस्सरणाओ महं पच्चक्खं चेव संजायं ॥ ४२ ॥१६४४॥ ता भयवं ! जयबंधव ! सोउं दहुं च पुव्यभवचरियं । मह नो रमेइ चित्तं संपइ संसारवासम्मि ॥ ४३ ॥१६४५ ॥ ताजा अम्मा-पियरो पुच्छामि तह नरेसरं चेव । ता तुम्हाण समीवे पव्वज्जं अब्भुवेहामि ||४४ || १६४६ ॥ वायाहयतरुकिसलयदलसरिसं माणुसत्तणं चवलं । सफलं काहामि' तओ भणइ गुरू ' होउ णिब्विग्धं' ॥ ४५ ॥१६४७ ।। वंदित भयवं अम्मा-पीईण जाइ पासम्मि । विन्नवइ चरणलग्गो जह 'निसुयं भयवओ पासे ॥ ४६ ॥१६४८ ॥ अज मए णियचरियं, तं सोउं सुमरिया मए जाई । पुव्विल्ला ता संपइ न रमइ चित्तं भवे मज्झ ॥ ४७|| १६४९ ॥ घेत्तव्या पव्वज्जा पडग्गलग्गं तणं व उज्झेउं । सव्वं पि घरावासं किमेत्थ बहुणा पलत्तेण ?' ॥४८॥१६५० ।। जंपइ जणणी 'पुत्तय ! अञ्च्चत्थं दुक्करं वयग्गहणं । जम्हा लुंचेयव्या ससोणिया मूलओ केसा ॥ ४९ ॥ १६५१ ॥ गहियच्या तह भिक्खा घराघरिं वच्छ ! हिंडमाणेहिं । बायालदोससुद्धा अरसा विरसा य जाजीवं ॥ ५०॥१६५२ ।। १. घर का ॥ २. दृश्यतां चतुर्थ परिशिष्टम् ||
2030303030303030305
मच्छोयरकहाणय
१८१
Page #232
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
मच्छोयर
कहाणयं
सहियव्वमसुहवयणं, तरियब्यो सागरो य बाहाहिं । चंकमियव्वं च तहा तिक्खे कुंतग्गसिहरम्मि ॥५१॥१६५३॥ भरियव्यो वायस्स य कोत्थलओ, मंदरो तुलेयव्यो । चावयव्या य तहा लोहेण विणिम्मिया चणया ॥५२॥१६५४॥ ता चिटु गिहे चेव य सावगधम्मम्मि उज्जुओ संतो' । भणइ इमो 'सच्चमिणं कीवाणं होइ दुक्करयं ॥५३॥१६५५॥ ता अणुमन्नह जेणं रायं गंतूण मोक्कलावेमि' । तो निच्छयं वियाणिय तस्स तओ जंपए जणणी ॥५४॥१६५६॥ 'जइ कायव्वं एयं तुमए, अम्हे वि तो करिस्सामो' । भणइ सुओ 'जुत्तमिणं निवडउ खीरम्मि वरखंडं ॥५५॥१६५७॥ ५
तो जाइ णिवइपासे नमिऊण तहेव मोक्कलावेइ । सो वि पयंपइ 'जुत्तं पुत्त ! इमं अहमवि करिस्स' ॥५६॥१६५८॥ * भणइ धणओ 'अहो ! मह जह तुडभे आसि एत्थ नणु सामी । सामन्ने वि तह चिय घयं पलोट्टे वरऽन्नम्मि' ॥५७॥१६५९॥
तह तिलयसुंदरी वि हु पव्वजाए समुजुया जाया । तो रन्ना नियपुत्तो विओ कणगप्पहो रख्ने ॥५८॥१६६०॥ सेटुिपए धणयसुओ उप्पन्नो तिलयसुंदरीगब्भे । विओ सव्वसमक्खं धणावहो नाम सुपसिद्धो ॥५९॥१६६१॥ एवं सव्यं सुत्थं काउं राएण जणणि-जणएहिं । तह तिलयसुंदरीए वि सहिओ निक्खमइ गुरुपासे ॥६०॥१६२॥ गिण्हित्तु दुविहसिक्खं काऊण तवं विसेसओ उग्गं । अप्पीकयसंसारा मरिऊणं देवलोगम्मि ॥६१॥१६६३॥
१. व पा० विना ।। २. जाव जे०विना ।।
Page #233
--------------------------------------------------------------------------
________________
चउत्थ-पंचमभवग्गहणाई
सिरिसंति- उववन्ना वरतियसा भोत्तूण सुहं अणोवमं तत्थ । तत्तो चूया कमेणं महाविदेहम्मि ते सिद्धा ॥६२॥१६६४॥ नाहचरिए इय एसो सो धणओ विजाहरराय ! अक्खिओ तुज्झ । ता धम्माणुटुाणं निरंतरं कुणसु किं बहुणा?" ॥६३॥१६६५॥
* 'इच्छामो अणुसटुिं' भणमाणो नमइ चारणपएसु । सिरिअमियतेयराया भत्तिभरोणमियसिरकमलो ॥६४॥१६६६॥ चारणमुणिणो वि नहं तमालदलनियरसामलच्छायं । उप्पइया गयणयलं तवमाहप्पं पयासिंता ॥६५॥१६६७॥
एवं सिरिविजय-अमियतेया नर-विजाहराहिवा विसयसुहमणुहवंता वरिसे वरिसे तिन्नि महिमाओ करेमाणा कालं ५ गर्मति, अदि यदो सासयजत्ताओ, तत्थेगा होइ चेत्तमासम्मि । अट्ठाइया य महिमा, बीया पुण अस्सिणे मासे ॥१॥१६६८॥ एयाओ दो वि सासयजत्ताओ करति सव्वदेवा वि । नंदीसरम्मि, विजाहरा नरा निययाणेसु ॥२॥१६६९॥ तइया असासया पुण करेंति सीमन्नगे इमे दो वि । नाभेयस्साऽऽययणे [के ?] वलनाणुप्पत्तिठाणे य ॥३॥१६७०॥
अन्नया कयाइ सिरिअमियतेयविजाहराहिवो निययपासायव.सगे पणमंतमहामंडलाहिवामलमउलिकोडिवि-10 दिन्नमणि-रयणकिरिणकब्बुरिजंतचरणसरोरुहो सिंहासणोवविट्ठो चिटुइ । एयम्मि य देसकाले नाणाविहतवविहाणकरणपरिसोसियमंस-सोणियतणू दीसंतसिराजालपिणद्धकिडिकिडायमाणऽट्ठिपंजरो तवतेयसिरीदिप्पंतसोहासमुदओ मासखमण
१. गर्मिति पा० विना ।। २. चित्त का० ।। ३. करिति त्रु० का० ।।
Page #234
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
पारणनिमित्तं गोयरचरियासमोइण्णो समागओ अमियतेयभवणे एगो महामुनी । तं च दण हरिसविसट्टंतवयणनयणवससमुब्भिज्जंतरोमंचेणं अब्भुडिओ सपरियणेणं अमियतेएणं तयभिमुहं च गंतूण तिक्खुत्तो पयाहिणं काऊण वंदिओ भावसारं । बंदिऊण य पडिलाभिओ सव्वरससमग्गेणं मणुन्नेणं किमिच्छिएणाऽऽहारेणं । एत्थंतरमि तस्स महातवसिस्स माहप्पेणं पत्त-वित्त-चित्त- सुद्धदाणाओ य पाउन्भूयाई पंचदिव्याई, अवि यकुंकुम-कत्थूरियबहलु कप्पूराइविसिडु । सिरिचंदणसम्मीसियउ गंधोदउ परिवुडु १ || १ || १६७१॥ सुरगणकरसह करनियरपरिसंवलियसुसोह । निवडइ महयररुणरुणिय कुसुमहं वुट्टी अमोह २ || २ || १६७२॥ पंचवण्णवररयणकरसक्काउहसुविभत्तु । पडइ विमुक्कउ सुरगणेहिं रयणहं नियरु विचित्तु ३ || ३ || १६७३ ॥ चेक्खे सुरेहिं किउ दाणपसंससमेउ ४ । बाइउ दुंदुहि गयणयलि बारसतूरसभेउ ५ ॥ ४ ॥ १६७४ ॥ खमगमहारिसी विनिग्गओ, गेहाओ अमियतेयनरनाहो वि "अहो ! अहं पुन्नभाइ " त्ति मन्नमाणो णिविट्ठो सीहासणे । एवं च बहूणि वाससहस्साणि रज्जसुहमणुभविऊण कयाइ दो वि अमियतेय - सिरिविजया गया नंदणवणे, वंदियाई १० सासयचेइयाई । कोउगेण जाव नंदणवणदंसणसुहमणुहवंता परिभमंति ताव विवित्तप्पएसे कणयसिलायलोवविट्ठा विउलमइ-महामइनामाणो दिट्ठा दोन्नि चारणमहामुणिणो । ते य दट्टूण तिपयाहिणपुरस्सरं बंदिया भावसारं, धम्मला
१. दृश्यतां पृ० १२७ पं० २ ।।
चउत्थ-पंचमभवग्गहणाई
१८४
Page #235
--------------------------------------------------------------------------
________________
चउत्थ-पंचमभवग्गहणाई
सिरिसंति- भाऽऽसीवायलाभाणतरं च णिविटुा तदंतिगे । दिन्नो य तेहिं धम्मोवएसो, अवि यनाहचरिए
“पचासन्नं नाउं मरणमहाकरिवरस्स भयमउलं । जं न वि करिति जत्तं जीवा, तं मोहमाहप्पं ॥१॥१६७५॥ * मोहमहागहगहिया गुरुवयणं निम्मलं सुणता वि । जं न हणंति पमायं, तं मन्ने कालदटु व्व ॥२॥१६७६॥ ता भो महाणुभावा ! मोत्तूण पमायसत्तुसंबंध । उज्जमह भावसारं धम्माणुटुाणकिरियासु" ॥३॥१६७७॥
एवं च सोऊण पुच्छियमिमेहिं – 'भयवं ! केत्तियमम्हाणमाउ सेसं ?' ति । भयवया वि समाइटुं जहा – 'भो' * महाणुभावा ! छव्वीसं दिणा सेसा तुम्हाणमाउयस्स' त्ति । तओ जलगयाऽऽमयमल्लग पिव विसीयमाणगत्तेहिं
भणियमिमेहि* 'रजसुहमोहिएहिं न कया अम्हेहिं सव्वविरइ त्ति । इण्हिं आउयसेसा किं काहामो वयं नाह ! ? ॥४॥१६७८॥
विसयासानडिएहिं गमिओ अम्हेहिं एत्तिओ कालो। एण्हिं एत्तियजीया कह काहामो वयं सामि ! ? ॥५॥१६७९॥ * हा हा ! पमत्तयाणं कह सयलं जीवियं गयं अम्हं ? । गहिया न सव्वविरई जा दारइ सव्वदुक्खाई' ॥६॥१६८०॥ १०॥
एवं च विलवंता भणिया चारणमुणीहिं-'भो भो ! मा विलवह, करेह संपयं पि सव्वविरई, अज्ज वि ण किंचि णटुं। *जओ सव्वसावजविरयाणं न एगदिवसमवि थोवं,' भणियं च
१. च उवविद्या जे० ।। २. विलंबह त्रु० का०।।
Page #236
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
“एगदिवसं पि जीवो पव्वज्जमुवागओ अणन्नमणो । जइ वि ण पावइ मोक्खं अवस्स वेमाणिओ होइ " ॥ ७ ॥ १६८१ ॥ ऐयं च निसामिऊण भत्तिम्भरणिन्भरा वंदिऊण मुणिवरं गया नियनियगेहेसु, पारद्धाओ अट्ठाहियामहिमाओ जिणाययणेसु, डाविया य णिय- णियपुत्ता रजेसु, काऊणं य अभिनंदण-जगनंदणमुणिसमीवे सव्वसंगपरिच्चायं पडिवन्ना य पाओवगमणं । एत्थंतरम्मि य सिरिविजओ भवियव्ययानिओगेण कहिंचि सुमरिऊण नियजणयजणद्दणरिद्धिबलसमुदयं नियाणं करेइ, अवि य
" जइ मह इमस्स तव -संजमस्स चिण्णस्स अत्थि किंचि फलं । ता आगमिस्सकाले अहमवि होज्जामि तेण समो” ॥ ८॥ १६८२ ॥
एवं च इमो कयनियाणो, इयरो अकयनियाणो दो वि कालसमए कालं काऊण उप्पन्ना पाणए कप्पे नंदियावत्त-सुत्थियावत्तविमाणेसु दिव्वचूल-मणिचूलाभिहाणा बीससागरोवमट्टिइया देवा । तत्थ य पवरमणिविणिम्मियमहापल्लंकोवरिनिवेसियनवणीयसमफासतूलीपच्छायणपडोवरि विणिवेसियदुकूलंतराले अंगुलासंखेयभागमेत्तं तणुं गिण्हंति, अंतोमुहुत्तमेत्तेण य तीसइवरिसप्पमाणपुरिस व्व जाया, ऊसारित्ताण य पडं जाव उबविट्ठा ताव जय-जयावियं १० तियसमागहेहिं, अवि य
१. एवं का० ॥ २. तीसयव जे० पा० ॥
चउत्थ-पंचमभवग्गहणाई
१८६
Page #237
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
'जय जय नंदा ! जय जय भद्दा ! जय नंद नंदसु चिरं ति । अजिए जिणाहि सत्तू, ' पालेहि जिए य नियभिच्चे ॥ ९ ॥ १६८३ ॥ जियविग्धा इय निवसह तुम्भे निय-नियविमाणमज्झेसु । उप्पन्ना वरतियसा तुम्भे अम्हाण वरपहुणो ||१०|| १६८४ ॥ ता उह देवाणं करेह किचाई जाई जोग्गाई' । इय भणिया ते तियसा करेति देवाण किच्चाई ॥ ११ ॥। १६८५ ।। काऊण य अह ताई भुंजंति अणोवमे विसयसोक्खे । रइसागरावगाढा गयं पि कालं न याणंति ॥ १२ ॥ १६८६ ॥ एयं चत्थं तह पंचमं च भवंतरं संतिजिणेसरस्स । मए समक्खायमसंखदुक्खलक्खक्खया सगणाहिवस्स ॥१३॥१६८७ ॥ ५ एम्मि संतिस्स कहापबंधे जुगं भवाणं भवनासहेउं । वक्खाणयंताण सुणतयाणं वायंतयाणं पि विहेउ सोक्खं ॥ १४ ॥ १६८८ ॥ भविय कुमुयचंदो संतिणाहो जिणिंदो, भवदुहदवकंदो देवचंदिदवंदो । कणयनिघसकंती भूमिसारिक्खखेती, मयणविडविदंती देउ संघस्स संती ॥ १५ ॥ १६८९ ॥
॥ इइ संतिनाहचरिए चउत्थ- पंचमभवग्गहणाईं समत्ताई ॥
१. जह त्रु० ।। २ वि होउ पा० ॥
चउत्थ-पंचमभवरगहणाई
१८७
Page #238
--------------------------------------------------------------------------
________________
छटु-सत्तमभवग्गहणाई
सिरिसंति
[छ?-सत्तमभवग्गहणाइं]] नाहचरिए
कहिउं चउत्थ-पंचमभवे समासेण पुव्वणिद्दिढे । एत्तो उ छटु-सत्तमभये समासेण बन्नेमि ॥१॥१६९०॥ ___“अत्थि इहेव जंबुद्दीवे दीवे पुबविदेहे रमणिजविजये सीयाए महाणईए दाहिणिल्ले कूले सुभगा नाम नयरी । जीए य लोयाणं उप्पज्जए नवं धणं, न बंधणं । पंडियजणेण य विजारामा वढिजंति, न वढिजंति । साहुजणेण य विहिज्जए विक्किया, न विक्किया । दाणस एहि य दीणादीणं दिज्जए दाणं, न दाणं । देवयाययणेसु य कीरए महाछणो, न महाछणो । परेसु य उवयारो विहिज्जए, न विहिज्जए । गायण-वायणाणं च सुव्वए महारणो, न महारणो । गुरूणं संपाडिज्जए महणं, न महणं । धम्मिया य बहुमन्नंति परलोयाराहणं, न परलोयाराहणं ति । किंचजीए कलंक मयलंछणम्मि, कूडत्तणं च दम्मम्मि । पउणं इत्थिथणेसु, दुटुत्तं बालसत्तेसु ॥१॥२६९१॥
कत्तं भुमयासु, बंधण-मरणाई सारिखेडेसु । साहूसु पत्तबंधो, खरत्तणं रासहे चेव ॥२॥१६९२॥ 2 चक्काईसु विओगो, होइ पवासो य रायहंसेसु । मलिणत्तं रिडेसु, दोसासंगो य घूएसु ॥३॥१६९३॥
तीए य परिवालगो अत्थि थिमियसागरो नाम राया । जो य सूरो अणुरत्तमंडलो सुवित्तो य, परं न पहराहओ १. भमुहासु जे० ।। २. अत्थि त्ति तिमि पा० ।।
१८८
Page #239
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंति- पच्छाहुत्तगामी अंबरचाई य । जो य राया सुकंतो सोमो य, परं न मयलंछणो ससको य । जो य अचलो
छट्ठ-सत्तमनाहचरिए वणराइविभूसिओ सुकडओ य, परं न दुटुसत्ताहिडिओ अगओ यत्ति । अवि य
* भवग्गहणाई जो देवो व्व सुरूवो, मइमाहप्पेण सुरगुरुसमाणो । परउवयारम्मि सिबी, चाएणं चक्कबट्टि व्व ॥४॥१६९४॥
तस्स य राइणो संति सव्वंतेउरप्पहाणाओ वसुंधरि-अणुधरिनामाओ दोन्नि महादेवीओ, जाओ य
महाडवीओ व्य सुमयणाओ सुवाहाओ य, महाकइवाणीओ व्य सुवण्णाओ सुवियड्ढाओ य, महाणईओ ब्वै ५ सुपओहराओ सुरमणाओ य त्ति । किंचपियभाणिरीओ सुहयाओ रूबकलियाओ धम्मनिरयाओ। सुकलाओ सुनाणाओ नियपइभत्ताओ रत्ताओ॥५॥१६९५॥ * ताहिं च समं विसयसुहमणुहवंतस्स नरवइणो बच्चए कालो।
एत्थंतरम्मि य सो अमियतेयजीवो दिव्यचूलाभिहाणदेवो पाणयकप्पाओ नदियावत्तविमाणाओवीसं सागरोवमाई दिव्वं भोगलच्छिमणुहविऊण चुओ समाणो समुष्पन्नो वसुंधरीए गड्भे । तम्मि प गभित्थे पेच्छइ सा चत्तारि १० महासुमिणे । ते य दटुण जंभायमाणवयणा हरिसवसविसप्पमाणहियया विबुद्धा देवी चिंत्तए-"हेत ! मए एगसमएण चेव चत्तारि महासुमिणगा दिट्ठा, ता साहेमि इमे दइयस्स," ति चिंतिऊण समुढिया सबणीयाओ, रायहसियासरि
१८९ सियाए गईए गया रमणसमीये, उटुविओ राया कोमलवयणेहिं, अब्भणुन्नाया य तेण निविद्या मणिकणगर
Page #240
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
यणनिम्मियम्मि पवरभद्दासणम्मि, 'जय जय' सद्दपुरस्सरं च कमलमउलसरिसं करयलंजलिं सीसे काऊण विन्नविउमाढत्ता, अवि य
'देव ! अहं सयणिज्जे रमणिजे सुहपसुत्तया अज्ज । संखदलविमलसरिसं चउदसणं गत्तसुविभत्तं ॥६॥१६९६॥ मयगंधलुद्धफुल्लंधुएहिं रुणुरुणियगंडपविभायं । वयणम्मि पविसंत पेच्छामि महागयं पढमं ॥ ७ ॥१६९७ ॥ बीयं च थोरखधं देक्कतं चंदकिरणसमवण्णं । पीणतणुं सुविसालं वरवसभं सव्वगुणजुत्तं ॥ ८॥१६९८ ॥ तइयं च कलाकलियं सुचंदिमापसरधवलियदियंत । आणंदियसयलजणं पेच्छामि महोसहीनाहं ॥९॥१६९९॥ पेच्छामि तह चउत्थं कुवलय-सयवत्तरेणुपिंजरियं । अइसच्छनीरपुण्णं सरोवरं पालितरुनियरं ॥ १० ॥ १७०० ॥ ता नाह ! ताण मज्झं साहसु सुमिणाण किं फलं होही ? ' । राया वि हटु-तुट्टो तं सोउं माइ नो देहे ॥ ११ ॥ १७०१ ॥ भणइ य पहिटुमणसो 'देवि ! तए उत्तमा इमे दिट्ठा। सुमिणा सव्वपहाणा ता पुत्तो होहिई तुज्झ ॥१२॥१७०२॥ पुहईयलप्पहाणो नमंतनरनाहपणयपयकमलो' । 'एवं ति होउ' देवी सुमिणे सम्मं पडिच्छेइ ॥१३॥१७०३॥
निया सा सम्म पालए नियं गब्र्भ । राय वि सुमिणपाढगमापुच्छइ विहियपडिवत्ती ॥१४॥१७०४॥ पभणइ एसो ‘नरवर ! बलभद्दो तुज्झ होहिई पुत्तो' । तं सोऊणं राया अक्खड़ देवीए सव्वं पि ||१५|| १७०५ ॥
१. णनिम्मियवर पाठ ||
छट्टु सत्तमभवग्गहणाई
१९०
Page #241
--------------------------------------------------------------------------
________________
छटु-सत्तमभवग्गहणाई
सिरिसंति- एवं च सोऊण हटुतुटा गत्भपोसणेहिं पोसंती तं गभं सुहंसुहेणं परिवहइ । पसूया नियकालक्कमेणं नाहचरिए ससहरकरनियर-संख-कुंदसरिसवन्न दारयं । तं च दटुण पियंकरियाभिहाणाए दासचेडीए बद्धाविओ नरवई, अवि य
'वद्धाविज्जसि नरवर ! अणन्नसरिसेण पीइनिवहेण । देवी वसुंधरि जओ अज्ज पसूया वरं पुत्तं' ॥१६॥१७०६॥
तं च सोऊण पहरिसवसखलंतवयणेणं दाऊण पारितोसि दासचेडीए कारावियं महावद्धावणयं । कमेण य संपत्ते बारसमदिणे कयं कुमारस्स णामधेज्जं अपराजिओ त्ति । गिरिकंदरसमल्लीणो व्व चंपगपायवो वडूढए देहोवचएणं ति। ५
अन्नया कयाइ अणुधरी वि जाया आवन्नसत्ता । सुहपसुत्ता य रयणीए चरिमजामे पेच्छइ सत्त महासुमिणाणि, अवि य'कुंदंडक-फलिहवन्न थिरलटुपउटुकुडिलदाढालं । सोम लीलायंत सा पेच्छइ मयवई पढमं ॥१७॥१७०७॥ पउमासणोवबिटुं वणकरिकरकीरमाणअभिसेयं । वृद्धोयहिनीरेणं बीयं तु नियच्छए लच्छिं ॥१८॥१७०८॥ पउमावबोहणकरं निन्नासियसयलतिमिरसंघायं । पयडियपयत्थसत्थं तइयं पुण पेच्छए सूरं ॥१९॥१७०९॥ सच्छयरनीरपुण्णं वरकुसुमोमालियं कणयघडियं पुंडरियमुहपिहाणं चउत्थयं पेच्छए कुंभ ॥२०॥१७१०॥
बहुरयणचित्तियतलं कल्लोलावत्तरहिरतरंगं । जल्यरसयसंकिन्न अवलोयइ पंचमं जलहिं ॥२१॥१७११॥ ॐ१. कुंदिदुर्फ का०॥
१९१
Page #242
--------------------------------------------------------------------------
________________
छटु-सत्तम भवग्गहणा
सिरिसंति- बहुवन्नरयणकिरिणोहपसरसंजायसक्ककोयाडं । छ पेच्छइ देवी रयणाण समुच्चयं तुंगं ॥२२॥१७१२॥ नाहचरिए निद्भूमजलियजालाकलावकलियं सुहंसुहा लोयं । सत्तमयं वयणेणं पविसंत पेच्छए जलणं ॥२३॥१७१३॥
तओ पहटुमुहपंकया गया भत्तुणो सयासं, साहियमागमणकारणं । सो वि तं समायण्णिऊण हरिसवसूससियतणुरुहो पयंपइ, जहा- देवि ! सयलविउलविलयविलासुदुल्ललिओ ते नंदणो भविस्सइ' । सा वि ‘एवं होउ
गुरु-देवयप्पसाएण' ति भणमाणी गया निययवासभवणे । राइणा वि पुणो पुच्छिओ संवच्छरिओ, जहा -'किमेएसिं ॐ सत्तण्हं महासुमिणाणं फलं?' ति । तेणाऽवि अवधारिऊण सम्म भणियं, जहा–'महाराय ! पढमो पुत्तो बलदेवो, इमो
य बीयपुत्तो वासुदेवो भविस्सई' । तं पि निवेइयं राइणा अणुंधरिदेवीए । सा वि परमाणंदसुहमणुहवंती निययसमए पसूया सिहिगल-गवल-गुलिय-ताला-ऽलिवलयवन्नं दारयं ति । तत्थ वि कयं वद्धावणयं, निव्वत्ते य बारसमदिणे पइडियं दारयस्स णाम अणतविरिओ त्ति । सो वि बड्ढए देहोवचएणं ति । समए य ते समप्पिया कलायरियस्स, जाया बावत्तरिकलाकुसला, कमसो य संपत्ता कामिणीनयणकडक्खविक्खेवचसयपिजंतलावण्णाऽमयरसोहा विसिटु-१० रूवाइसयसंपन्ना नवजोव्वणं ति । विवाहिया य समाणकुल-रूव-जोव्वणगुणाओ बालियाओ। ____एत्थंतरे समागओ विसिटुनाणाइयसंपन्नो सयंपभो नाम मुणिवरो, डिओ य विवित्ते घरकाणणे । इओ य विणिग्गओ राया आसवाहणियाए, वाहिऊण नाणाविहतुरंगमे परिसंतगत्तो पविटो वीसमणस्थमुजाणे, जं च१. दृश्यतां पृ० ७ पं० १५ ॥
१९२
Page #243
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
छट्ठ-सत्तमभवग्गहणाई
चंदण-यंदण-एला-लवंग-कक्कोल-नाग-सागेहिं । पूगा-ऽगरु-तगरेहिं रेहइ तं नंदणवणं व ॥१॥१७१४॥ तत्थ य जा खणमेग वीसमइ असोगतरूंवरतलम्मि । ता दिवो तेण मुणी झाणत्यो णिच्चलसरीरो ॥२॥१७१५॥ तं दटुणं राया भत्तिवसुल्लसियबहलरोमंचो । तिपयाहिणं विहेउं वंदइ परमेण विणएण ॥३॥१७१६॥ अवि य'पंचमहव्वयधारय ! खंताइदसप्पयारगुणकलिय ! । दुक्करतवसुसियंगय ! तुज्झ नमो होउ मुणिवसह !' ॥४॥१९१७॥
एवं च निसामिऊण मुणिणा वि झाणजोगमुवसंहरिऊण दिन्नो राइणो धम्मलाभो, अवि य"नरयपुरऽग्गलसरिसो सिवपुरअररीनिवाडणकुगरो । तुह होउ धम्मलाभो पहाणकप्पडुमसरिच्छो" ॥१॥१७१८॥ लद्धासीसो य णिसण्णो मुणिणो णऽच्चासण्णे णरिंदो सुद्धभूमीए, भणियं च भयवया, अवि य"संसारस्स उ मूलं कोहाईया उ सोलस कसाया । जाण वसगो मणुस्सो भमइ महाभवकडिल्लम्मि ॥१॥१७१९॥ ता भो भव्या ! एए परिहरियव्या नरेण बुद्धिमया । नाऊण तस्सरूवं जिणवरधम्मम्मि जं दिटुं" ॥२॥१७२०॥
इमं च भयवओ मुहारविंदविणिग्गयं वयणमायन्निऊण ललाडतडबद्धघडियकरयलंजलिउडेण विण्णत्तं राइणा, १० जहा-'भयवं ! के इमे सोलस कसाया ?' । भयवया भणियं-'सुणसु महाराय !' "कोहो माणो माया लोभो चउरो य होति चउभेया । अणंत अपञ्चक्खाणा पच्चक्खाणा य संजलणा ॥३॥१७२१॥
*
१९३
१. "ण-बंदण का० विना ।। २. "मह एगतरु' का०।। ३. "रुयर का० विना ।। ४. ललाइबद्धताप" पा० का० ।। ५. बि पा० विना ।।
Page #244
--------------------------------------------------------------------------
________________
मणिदेसणा
सिरिसंतिनाहचरिए
* तत्थ य कोवो पढमो मुणसु अणंताणुबंधिओ राय ! । पव्ययराइसमाणो दारुणदुहदायगो पावो ॥४॥१७२२॥
पुढवीराइसमाणो अप्पचक्खाणनामओ बीओ । तइओ पच्चक्खाणो धूलीरेहासमो राय ! ॥५॥१७२३॥ * संजलणो य चउत्थो पाणियरेहासमो वियाणाहि । माणाइणो वि एवं चउबिहा होति विन्नेया ॥६॥१७२४॥
सेलत्थंभ-ऽडिय-कटु-तिणिसलयसरिसओ भवे माणो । वंसी य मिंढसिंग गोमुत्तुवलेहणी माया ॥७॥१७२५॥ किमिराय-कद्दमंजण-हलिद्दरायप्पहं मुणसु लोहं । एएसिं जे पढमा ते जावजीविया होति ॥८॥१७२६॥ बीया उण वारसिया, तइया चउमासिया मुणेयव्वा । पक्खटुिई चउत्था, णरयाइगईण ते हेऊ ॥९॥१७२७॥ एवं ते परिकहिया सोलस वि णरिंद ! जाणसु कसाया । गुरुआवेसेण कया बहुभवदुहदाइणो होति ॥१०॥१७२८॥ आवेसेण विणा उण थोयभवे देंति दारुणं दुक्खं । तम्हा नरवर ! अप्पे वि मा कसाए करेजाहि ॥११॥१७२९। जम्हा थेवस्स वि दुक्कडस्स गरुयं फलं जिणिदेहिं । णिद्दिटुं समयम्मिं जह मित्ताणंदमाईणं" ॥१२॥१७३०॥ भणइ निवो 'के एए मित्ताणंदाइणो विणिद्दिढा ? । साहेहि कोउयं मे थेवम्मि वि दुक्कडफलम्मि' ॥१३॥१७३१॥ भणइ मुणी 'जइ चोज्नं नरवर ! तो सुणसु एगचित्तेणं' । राया वि जोडियकरो जंपइ 'सजो अहं सामि ! ॥१४॥१७३२॥ तो दंतकिरिणविच्छुरियनहयलो खुहियजलहिनिग्योसो । अह अक्खिउं पयत्तो भयवं रायाइबोहत्थं ॥१५॥१७३३॥ १. पढम पा० जे० ।। २. उ जे० का० ।। ३. पाणीरे° पा० त्रु० ।। ४. इमो जे० ।।
900
१४
Page #245
--------------------------------------------------------------------------
________________
मित्ताणंदाईणं कहाणयं
सिरिसंति- “अत्थि इह जंबुद्दीवे दीवे वरभारहम्मि वासम्मि । नयरगुणाण निहाणं सुरतिलयं नाम वरनयरं ॥१॥१७३४॥ नाहचरिए * जं च सुसालं सुरमंदरो ब्व, बहुसंवरं वरमुणि ब्व । सरयनिस व्व सुतारं, सुसावयं अडविकच्छं व ॥२॥१७३५॥
सग्गो व्व सुदेवउलं, बहुसरणं सूरनरवइकुलं व । संखाणं व सुपयई, विण्हु व्व सुदरिसणाधारं ॥३॥१७३६॥ किं बहुणा भणिएणं ? तं नयरं सयलगुणगणनिहाणं । पालेइ नीइकलिओ राया मयरद्धओ नाम ॥४॥१७३७॥ जो सूरो ब्व सुवित्तो, बहुवाहो अडविसेलनियरो ब्व । उज्जाणं पिव सुनओ, पयपालो वरुणराउ व्व ॥५॥१७३८॥ तस्सऽत्थि मयणसेणा सयलंतेउरपहाणया देवी । धणुलट्ठी इव सगुणा, बहुमेहा पाउससिरि व्य ॥६॥१७३९॥ सरयसिरिव्यसुकमला, हेमंतसिरि व्व चारुकयतिलया।सिसिरसिरि व्व सुफलिणी, वसंतलच्छि व्व कयमयणा॥७॥१७४०॥ गिम्हसिरि व्य वरेणा, किं बहुणा? सबलगुणगणसमेया। सा नियपइणा सद्धिं भुंजइ पुण्णऽज्जिए भोए ॥८॥१७४१॥ अह अन्नया कयाई सयणिजे महरिहे सुहपसुत्ता । पेच्छइ पच्छिमजामे पउमसर वियसियं सुमिणे ॥९॥१७४२॥ तं पेच्छिऊण देवी पडिबुद्धा कहइ निययदइयस्स । तेण य 'वरसुयजम्मो' आइटो हिटुचित्तेण ॥१०॥१७४३॥ अह कमसो संपत्ते पसूइसमयम्मि पसवई देवी । बत्तीसलक्खणधरं पुत्तं पसरंतकंतिल्लं ॥११॥१७४४॥
१९५
१. राय व्य जे० ॥ २. व सुरेणा जे० ।। ३. दृश्यतां चतुर्थ परिशिष्टम् ।।
Page #246
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
S+E+E+2+2+3+2+20
बद्धाविओ य राया पियंगुलइयाए दासचेडीए । परितुट्ठो नरनाहो तीसे दाणं बहुं दाउ ॥१२॥१७४५॥ वद्धावणयमहूसवमाइसइ समत्थणिययरज्जम्मि । रायाऽऽ एसेण तओ बद्धावणयं कह पवत्तं ? ॥१३॥१७४६ ॥ वज्रए तूरु अइगहिरघणसद्दयं, नच्चए पाउलं निहयधरनिद्दयं ।
दिए चडुलतो खारगुरुघट्टयं, 'जय-जया' सद्दि आसीसए भट्टयं ॥ १४ ॥ १७४७ ॥ चट्टसंघाउ तैप्पिज्जए सायरं एइ गहियऽक्खयं थीजणं नायरं ।
दिज्जए भत्त-पोत्ताइयं दाणयं किज्जए रायलोयस्स सम्माणयं ||१५||१७४८ ॥
इस वित्तमिवद्धावणयम्भि उचियसमयम्मि । विहियं च पउमकेसरनामं सुमिणाणुसारेणं || १६ | १७४९ ॥ अह वढतो कमसो संपत्तो जाव अटुमं वरिसं । ताव कलायरिएणं कलाओ गिण्हाविओ सिग्धं ||१७|| १७५०।। पत्तो य जोव्वणम्मिं जा ता परिणाविओ नरवरेणं । कन्नाओ तओ भुंजइ जुवरायत्ते डिओ भोए ॥१८॥१७५१॥ अह अन्नया कयाई नरनाहो निययमत्तवारणए । देवीए समं चिटुइ कीलंतो विविहकीलाहिं ||१९|| १७५२ ॥ चिहुरे समारयंती देवी ससिकिरणनिम्मलं रुइरं । पलियं दहुं जंपइ 'पिययम ! दूओ समायाओ' ॥२०॥१७५३॥
१. चटुल" जे० का० ॥ २ तोक्कारगु पा० । "तोखारगु' जे० ॥। ३. तुप्पि पा० । तुपि का० ॥
#505050508
मित्ताणंदाईणं कहाणय
१९६
Page #247
--------------------------------------------------------------------------
________________
मित्ताणंदाईणं कहाणयं
सिरिसंति- तं सोउं पुहइवई पलोयए तारतरलनयणिल्लो । जंपइ केलीए पिया 'किं उभंतो तुम नाह ! ॥२१॥१७५४॥ नाहचरिए बहुसमरलद्धविजओ वि दूयमेत्तं इमं गिरं सोचा ?'। भणइ निवो 'न हु भद्दे ! भएण तरलाइओ अहयं ॥२२॥१७५५॥
किंतु न पेच्छामि जओ दूयं, न य साहिओ मह चरेहिं । न य पडिहारेण तहा, तुमं तु परिभाससे एवं ॥२३॥१७५६॥ न य मह नयणेहिंतो तुज्झ विसेसेण निम्मला दिट्ठी । एएण कारणेणं विम्हयतरलो अहं जाओ' ॥२४॥१७५७॥ भणइ तओ सा देवी 'देव! न अम्हाण एरिसा तत्ती' । जंपइ निवो वि 'ता किं एवं मं विप्पयारेसि?' ॥२५॥१७५८॥ ५ सा भणइ ‘देव ! कइया दिट्ठा हे अलियभासिणी तुमए ? । किंतु तुह धम्मदूओ समागओ पलियरूवेण' ॥२६॥१७५९॥ तं सोऊणं राया चिंतावसमउलमाणनयणजुओ। चिंतइ "हा ! कह अहयं विसयामिसकद्दमे खुत्तो ॥२७॥१७६०॥ थक्को एत्तियकालं? संपइ वुड्ढत्तणम्मि किं काहं ?" । अवियाणियनिवभावा हसिऊणं भणइ तो देवी ॥२८॥१७६१॥ 'वुड्ढत्तणेण सामिय ! जइ लज्जसि तो समत्थनयरम्म । पड़हयसद्देण फुडं घोसाविस्सामि अहमेवं ॥२९॥१७६२॥ "जो नरणाहं वुड्ढे भणिही सो सिग्यमेव पाहुणओ । पेसिस्सिही निरुत्तं कीणासघरम्मि" तो राया ॥३०॥१७६३॥ जंपइ 'अविवेईण जुत्तमिण' जंपए तओ देवी । 'जइ एवं तो चिंताभरेण किं कारणं गहिया ?' ॥३१॥१७६४॥ * भणइ निको 'चिंताए भद्दे ! तं कारणं निसामेहिं । पुवपुरिसाणुचिन्नो अज्ज मए लंघिओ मग्गो ॥३२॥१७६५॥
१९७
१. निवो मे चिंता भद्दे जे० ।। २. किं पा० ।।
Page #248
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
मह वंसे रायाणो अदिटुपलिया तवोवणे जंता । पुत्ते रज्जे उविउं, भोगासत्तो ठिओ अहयं ॥३३॥१७६६ ॥ ता संपयं पि रज्जे डावेउं पउमकेसरं देवि ! । आरन्नगो पसत्थो होहामि मुणी न संदेहो' ||३४|| १७६७॥ तं सोऊणं देवी बज्रेण व ताडिया गया मुच्छं । वीसत्था पुण जंपइ 'हा सामि ! किमेरिसं भणसि ? ||३५|| १७६८ ।। एस कओ परिहासो, सच्चं चिय तं पुणो य मंतेसि' । भणइ णिवो 'हासेण वि घेप्पइ जं सोहणं वयणं ॥ ३६ ॥१७६९॥ ता एस मए कहिओ देवि ! तुहं निच्छओ, न संदेहो । कल्लं चिय घेत्तव्यं मए वयं तावसाइन्नं' ||३७|| १७७० ॥ भइ इमा 'जइ सामिय! भत्तऽणुरतं ममं परिचयसि । तो तुमए चिय सद्धिं अहमवि काहामि तवमउलं ' ॥ ३८ ॥ १७७१ ॥ तो जंपइ नरनाहो 'जुत्तमिणं देवि ! तुह विवेयस्स' । कुमरं प्रवेत्तु रज्जे सह तीए तावसो जाओ ||३९॥१७७२॥ जा परिपालइ किरियं सा देवी तेण भत्तुणा समयं । ता बढिउं पवत्तो गन्भो जो पुव्यसंभूओ ॥४०॥१७७३ ॥ तं पेच्छिऊण मयरद्धएण पुट्ठा 'किमेरिसं भद्दे ! । दीसइ तुज्झ सरूयं ?' सा जंपइ 'सुणसु विन्नति ॥४१॥१७७४॥ पुव्वं चिय संभूओ गब्भो मह आसि किंतु नवि सिद्धो । तइय च्चिय नियवयअंतरायभयभीयहिययाए' ॥४२॥१७७५॥ भणइ इमो 'न हु जुत्तं विहियं तुमए, तहा वि कुलबइणो । सीसउ इमं सरूवं अवण्णवाओऽण्णहा होही' ॥४३॥१७७६॥ १. वर्ण पा० विना ।। २. पयत्तो त्रु० का० ॥
मित्ताणंदाईणं कहाणय
१९८
Page #249
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
तो कुलवणो कहियं तावससहियस्स तेण तो कहियं । 'किं कीरउ ? एव लिए जं संजायं तयं जायं ॥ ४४ ॥ १७७७ ॥ तोतावसीजणेण पालिती कमेण य पसूया । पसरतपहापयरं पुत्तं सुरकुमरसारिच्छं ॥४५॥१७७८ ॥ अणुचियआहाराओ संजाओ तीए दारुणो रोगो । ओसहपाणाईयं किरियं जा तावसीवग्गो ॥४६॥१७७९ ॥ कुणइ तओ कम्मवसा अहिययरं चेव बडूढए रोगो । तं पेच्छिऊण सहसा उव्वेवं कुणइ तवसियणो ||४७|१७८०॥ "कह काहामो एवं बालं" चिंताउराण सव्वाण । भवियब्वयावसेणं हरिसपुराओ तहिं पत्तो ॥ ४८ ॥ १७८१ ॥ नाणं देवधरो सहिओ भजाए देवसेणाए । अहिणवपसूइयाए उज्जेणिपुरीए वत्थव्यो ||४९॥१७८२ | सो तावसाण भत्तो जा पविसइ आसमम्मि नमणत्थं । ता तवसियणं पेच्छइ चिंताभरसायरनिमग्गं ॥५०॥१७८३॥ वंदित्तु कुलवई तो पुच्छइ चिंताइ कारणं सेट्ठी । सो वि कहिऊण सव्वं वृत्तंतं जंपए एवं ॥५१॥१७८४॥ 'भो ! भो तावसभत्तय ! दिन्नं अम्हेहि गेण्हिमं बालं । जेणऽवगच्छइ चिंता' 'तह त्ति' पडिवज्जए सो वि ॥५२ ।। १७८५ ।। तो कुलवणा कुमरो समप्पिओ हरिसनिब्भरमणेण । 'गुरुदिन्नओ' त्ति काउं तेणाऽवि पडिच्छिओ सम्मं ॥५३॥ १७८६॥ देवी वि जायतोसा चित्तसमाहीए पाविया मरणं । सेट्ठी वि हटुतुट्टो गंतुं निययम्मि आवासे || ५४ || १७८७ ॥
१. तां भणियं पा० विना ॥ २. "ताए जे० का० ॥। ३. अम्हेहिं गिहिमं त्रु० ॥
मित्ताणंदाई कहाणय
१९९
Page #250
--------------------------------------------------------------------------
________________
मित्ताणंदाईणं कहाणयं
सिरिसंति- नियपरिवारं सव्वं काऊणं सवहसावियं भणइ । 'उज्जेणि पत्तेहिं वत्तव्यं जुयलयं जायं ॥५५॥१७८८॥ नाहचरिए ‘एवं' ति परियणेणं पडिवन्ने जाइ निययगेहम्मि । वद्धावणाइ सव्यं करेइ हल्लप्फलो इन्भो ॥५६॥१७८९॥
* कुमरस्स अमरदत्तो त्ति नाम विहियं कुमारियाए वि । सुरसुंदरि त्ति नाम काऊणं णिव्वुओ जाओ ॥५७॥१७९०॥ बढइ य अमरदत्तो कीलंतो बहुविहाहि कीलाहिं । जाओ य तस्स मित्तो मित्ताणंदो त्ति नामेणं ॥५८॥१७९१॥ तत्थेव य वत्थव्यस्स वरसुओ सायरस्स सेटुिस्स । मित्तसिरीनामाए भजाए कुच्छिसंभूओ ॥५९॥१७९२॥ ताणं च तहिं मेत्ती अईव सहवढियाण तो जाया । किं बहुणा ? समचित्ता सहति न परोप्परविओगं ॥६०॥१७९३॥ अह अन्नया कयाई संपत्तो तत्थ पाउसो कालो । अलिकज्जलकालेहिं जलएहिं नहं समाउलियं ॥६१॥१७९४॥ वित्थरिओ घणसद्दो वियारयंतो व्य विरहिणीहिययं । तज्जीयलुद्धविज्जू कयंतजीह व्व विष्फुरइ ॥६२॥१७९५॥
मुयइ कयंतो व्व घणो धारानियरं पयंडकोयंडो । विरहियणमारणत्थं सुतिक्खसरपसरनियरं व ॥६३॥१७९६॥ * वित्थरइ दद्दररवो सव्वत्तो विरहिवज्झपडहो व्व । तम्मरणे रोयंति व दिसाओ जलबिंदुअंसूहि ॥६४॥१७९७॥
दीसइ नवहरियंकुरसमोत्थया इंदगोवयसणाहा । बहुरयणजडियमरगयकुट्टिमसरिसा वसुमई वि ॥६५॥१७९८॥ एयारिसम्मि काले कुमरा ते दो वि सिप्पणइतीरे । वडपायवआसन्ने दंडावेडीहिं कीलंति ॥६६॥१७९९॥ १. जुवलयं त्रु० का० ।। २. नवरुहियं " का० ।।
२००
Page #251
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
पेल्लेइ अमरदत्तो, मित्ताणंदो, पडिच्छए पुरओ ।
अमरदत्तकरघायपेल्लिया जाइ उल्ललिउं ॥ ६७ ॥ १८००|| म्म वडे उल्लंबियमयपुरिसमुहम्मि झत्ति पविसरइ । उन्नइया तं दद्रु मित्ताणंदो सुविम्हइओ ||६८ || १८०१ || हसइ, तओ मडएणं भणिओ 'मा हससु थोवदियहेहिं । उल्लंबियस्स तुज्झ वि इहेव नग्गोह साहाए ॥ ६९ ॥। १८०२ ।। पविसेहि मुहम्मि दुयं अडोलिया नऽत्थि एत्थ संदेहो' । तं सोउं भयभीओ सहसा उक्कंपिओ हियए ॥ ७० ॥ १८०३॥ भणइ य 'वच्चामु गिहं', पडिभणिओ अमरदत्त कुमरेण । 'किं न रमिज्जइ ?' 'लीणा मडयमुहे झट्टिया एसा ' ॥ ७१ ॥ १८०४ ॥ ५ सोप 'अन्ना विहु अम्हाणं अत्थि घिचिया रम्मा' । 'तह वि हु गम्मउ गेहं' मित्ताणंदेण पडिभणिओ ॥ ७२ ॥ १८०५ ।। एवं च अमरदत्तो कीलाओ नियत्तिउं गओ गेहं । भुत्तुत्तरम्मि पुणरवि मिलिया ते दो वि वरमित्ता ॥ ७३ ॥ १८०६ ॥ जा उब्बिग्गं पेच्छमित्ताणंदं तओ भणइ इयरो । 'किं मित्त ! दीससि तुमं कीयाण वि उक्किओ चेव ॥ ७४ ॥ १८०७ ॥ किं मुटु तुह केण वि सव्वस्सं?, वंचिओव्व केणाऽवि ? । किं वा किंपि विरूवं भणिओ केणाऽवि दुट्टेण ? ॥ ७५ ॥ १८०८ ।। किंवा वि मयच्छी चित्तं कीए वि अवहियं तुज्झ ? । परिभविओ वा केण वि ?, किं वा मरणस्स बीहेसि ? ॥ ७६ ॥ १८०९ ॥ ता कह अकहणीयं जइ नवि' तं जंपए तओ एसो । 'किं मित्त ! लवसि एयं अघडंत मज्झ विसयम्मि ॥७७॥। १८१०।। जेण पिइ माइ-भगिणी -भज्जा-भायाइयाण सव्वाण । कीरइ जंपि रहस्सं, न रहस्सं तंपि मित्ताण ॥ ७८ ॥ १८११ ॥ १. पेल्लइ य अम पा० ० ।। २. सालाए त्रु० ।। ३. झटिया का० । झट्टिया जे० ॥ ४. धिंचिया त्रु० ॥
मित्ताणंदाईणं कहाणय
२०१
Page #252
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंति- नाहचरिए
मित्ताणंदाईणं कहाणयं
किंतु मडएण तेणं भणियं मह सम्मुहं इमं वयणं । तं सुमरिऊण चित्तं भएण सुण्णत्तणं वहइ' ॥७९॥१८१२॥ बोल्लेइ अमरदत्तो 'न मया कइयावि मित्त ! जंपंति । वंतरकीला एसा किं तु न याणिजए सम्मं ॥८०॥१८१३॥ किं सच्चं चिय एयं? उयाहु हासेण जंपियं तेण? । तहवि हु पुरिसायारो पुरिसेणं होइ कायव्यो' ॥८१॥१८१४। जंपइ मित्ताणंदो ‘न पुरिसयारेण सिज्झए किंपि । दइवायत्ते कज्जे' वयइ तओ अमरदत्तो वि ॥८२॥१८१५॥ 'किं न सुयं अक्खाणं तुमए कइयावि विउसजणकहियं । पुरिसायारस्स फलं, जह जायं नाणगभस्स' ॥८३॥१८१६॥ ५ इयरेण तओ भणियं 'कहेहि अक्खाणयं इमं ताव' । भणइ इमो ‘वक्खेवं वज्जित्तु सुणाहि वरमित्त !' ॥८४॥१८१७॥ “अत्थेत्थ भरहवासे धण-धन्न समिद्धिबंधुरा नयरी । चंपत्ति सुप्पसिद्धा सारिच्छा अलयनयरीए ॥१॥१८१८॥ तं भुंजइ वरराया जियसत्तू नाम दसदिसिपयासो । दरियारिकुंभिकुंभयडपाडणे तिक्खखरणहरो ॥२॥१८१९॥ तस्सऽत्थि नाणगब्भो मंती बुद्धीए विजियगुरुबुद्धी । नीसेसमंतिमंडलपमुहो वित्थरियजसपसरो ॥३॥१८२०॥ तस्स य गुणावलीए भजाए कुच्छिसंभवो जाओ । पुत्तो सुबुद्धिणामो रूवी पच्चक्खमयणो व्व ॥४॥१८२१॥ अन्ने वि अत्थि पुत्ता तीसे विन्नाणगुणगणग्यविया । अह नाणगब्भमंती नीसेसं पालए रजं ॥५॥१८२२॥ जियसत्तमहारन्नो कजम्मि समुजओ सया धणियं । नियमइजियपड़िवक्खो न गणइ दरिए वि पडिसत्तू ॥६॥१८२३॥
२०२
१. समद्धिवं त्रु० विना ।।
Page #253
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
अन्नम्मि दिणे अत्थाणमंडवे सयलनिवइपरियरिओ । जा अच्छइ जियसत्तू सन्निहिओ नाणगब्भेण ||७|| १८२४॥ ताव वरकणय कुंडलघोलिरपरिमदुगंडजुबलिल्लो । सियमुत्ताहलनिम्मियरंखोलिरहारवच्छयलो ||८||१८२५ ॥ वरकडयभूसियभुओ देवंगकूलसंवुयसरीरो । वरकणयलद्विहत्थो पडिहारो झत्ति संपत्तो ॥ ९॥१८२६॥ भूलुलियभालबट्टो कार पणामं पुणो वि विन्नवइ । करकोरयं सिरम्मिं करिऊणं 'देव ! दारम्मि ||१०||१८२७ ॥ करकलियपोत्थयवरो अटुंगनिमित्तजाणओ एगो । देवस्स दंसणसुहं अहिलसई, को इहाऽऽएसो ? ' ॥११॥१८२८ ॥ 'झत्ति पवेसेहि तयं' भणिए रन्ना पवेसए एसो । बद्धाविउं जगणं उवविट्ठो आसणव रम्मि ॥१२॥१८२९॥ पुट्ठो य नरवरेणं 'कहेहि तुह भद्द ! केत्तियं नाणं ?' । सो भणइ 'देव ! जाणामि अटुलोयाण चेट्ठाओ ॥१३॥१८३०॥ लाभमलाभं जीवियमजीवियं सुह-दुहं गमा-ऽऽगमणं । जाणामि णिमित्तेणं, आइसह जमेत्थ कहियव्वं ॥ १४ ॥ १८३१॥ भइ णिवो 'जइ एवं सुहमसुहं वा वि जस्स जं होही । अब्भुयरूवं परिसाए कहसु तं पक्खमज्झम्मि' ।।१५।। १८३२ ॥ परिभाविऊण एसो भइ तओ 'देव ! नाणगब्भस्स । होही मारी सकुडुंबयस्स पक्खस्स मज्झम्मि' ||१६|| १८३३ ॥ तं सोऊणं राया सप्परिसो वज्जताडियसिरो व्व । उट्ठेउं निग्गच्छइ परिसाओ विमणदुम्मणिओ ||१७|| १८३४ ॥ मंती वय नेमित्ति हत्थे गहिऊण जाइ नियगेहे । एगंतगयं सम्माणिऊण परमेण विणण ||१८|| १८३५॥
१. कोंड पा० ॥ २. 'दुगूल' पा० ॥। ३. दृश्यतां चतुर्थं परिशिष्टम् ।।
नाणगब्भस्स कहाणय
२०३
Page #254
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
भइ 'जं देवपासे आइटुं तं समत्थवित्थरियं । गहिऊण साहसु फुडं मह मारी किंनिमित्ताओ ?' ||१९|| १८३६ ।। नेमित्तिओ पपइ 'तुह मारी मंति ! जेटुपुत्ताओ । पडिहिइ, इय नाऊणं जं कायव्यं तयं कुणसु' ||२०|| १८३७ ॥ वत्थाऽलंकारेण सम्माणित्ता करम्मि घेत्तूण । भणिओ सो सचिवेणं 'मज्झुवरोहेण गुज्झमिणं ॥२१॥ १८३८ ॥ नहु कस्स वि कहियव्यं' ' एवं होउ' त्ति भणिय नियठाणे । वच्चइ, मंती वि पुणो भणइ सुबुद्धिं रहस्सम्मि ||२२|| १८३९ ॥ 'पुत्त ! तुमे विहु निसुयं, जहऽम्ह गेहम्भि होहिई मारी । ता जइ करेसि वयणं मह तणयं तो निवारेमि' ॥ २३ ॥१८४० ॥ विन्नवइ जोडियकरो सुबुद्धिनामो वि 'ताय ! तं जणओ। तुह वयणम काऊणं कस्सऽन्नस्सा करिस्सामि ? ' ॥ २४॥१८४१ ॥ जंपइ जणओ 'पुत्तय ! जइ एवं तो दिणाणि पेन्नरस । मंजूसामज्झम्मिं चिटुसु संजमियनियचित्तो' ॥२५॥१८४२॥ भइ ओ 'एवमिमं कायव्वं नऽत्थि एत्थ संदेहो' । तो पुरिसपमाणाए मंजूसाए कओ एसो ॥ २६ ॥१८४३॥ पन्नारसदिणजोग्गं भत्तं पाणं च णिक्खिवेऊणं । मुत्त-पुरीसाईण वि ठाणं सुनिरूवियं काउं ||२७|| १८४४ ॥ तो तालएहिं अहिं तालित्ता नेइ निवसमीवम्मि । जंपइ जोडियहत्थो 'देव ! इमं मज्झ सव्वस्सं ॥२८ ।। १८४५ ॥ रक्खावि आवयकालं जा ताव निययदिडीए' । भणइ णिवो 'किमणेणं किज्जउ धम्मव्वए एयं ॥ २९ ॥। १८४६ ॥
१. भणइ पा० विना ॥ २. पनरस उ । पा० जे० ॥
90
3454545454545
नाणगब्भस्स कहाण
२०४
Page #255
--------------------------------------------------------------------------
________________
नाणगब्भस्स कहाणयं
सिरिसंति- तुह विरहे मह एयं धूली-तिणतुल्लयं व पडिहाइ । मंती वि आह 'एवं एयं नत्थेत्थ संदेहो ॥३०॥१८४७॥ नाहचरिए किंतु मह धिई निमित्तं रक्खिज्जउ सामि ! मा वियप्पेह' । राया वि हु पडिवज्जियवइ नियदिद्धिविसयम्मि॥३१॥१८४८॥
* पाहरियाई सुत्थं काउं पडियग्गए तिसंझ पि । मंती वि चेइयघरे करेइ अष्टाहियामहिमं ॥३२॥१८४९॥ *पएइ समणसंघ दीणाऽणाहाण देइ दाणाई । घोसावइ संतीओ अभयपयाणाई दावेइ ॥३३॥१८५०॥ * सन्नद्धबद्धकवएहिं गहियविविहाउहेहिं पुरिसेहिं । हय-गयमाईहिं तहा रक्खावइ मंदिरं निययं ॥३४॥१८५१॥
एवं कमेण पत्ते पनरसमे वासरम्मि सहस त्ति । रायंतेउरमज्झे उटुइ एवंविहा वाया ॥३५॥१८५२॥
जह 'नाणगब्भपुत्तो छिंदित्ता केसपासयं एसो । जाइ सुबुद्धी निवकन्नयाए रयणावईए दुयं' ॥३६॥१८५३॥ * तं सोउं नरनाहो जंपइ ‘पावस्स पेच्छ दुचरियं । मत्तो वि जेण हत्थी नियसुंडारक्खणं कुणइ ॥३७॥१८५४॥
ता मा कोइ भणेजउ जह किर राया असंगयं कुणइ' । इय भणिऊण विसज्जइ मंतिविणासाय नियसेन्नं ॥३८॥१८५५॥ अइरुडेणाऽऽइट्ट सेन्नं जह 'तग्गिहम्मि मा मुयह । कम्मयरं पि हु' एयं भणियं सेन्नं दुयं जाइ ॥३९॥१८५६॥ मंतिबल-निवबलाणं अभिट्टो जाव गरुयसंगामो । ता गिहचेइयपुरओ झाणणिविटुस्स सचिवस्स ॥४०॥१८५७॥ १. घिईनि का० विना ।। २. अविय पा० ।। ३. यरिं पि त्रु० पा० ॥
Page #256
--------------------------------------------------------------------------
________________
नाणगब्भस्स कहाणयं
सिरिसंति- अक्खाए तं वारिय बच्चइ सेणाहिवाण पासम्मि । भणइ य 'ओसरह खणं, जइ मह सुकयं मुणह किंपि॥४१॥१८५८॥ नाहचरिए जा पेच्छामि णरिंदं तुम्हच्चयनरकरेहिं संगहिओ । जम्हा निवआएसं सीसेणमहं पडिच्छामि' ॥४२॥१८५९॥
तं सोउं ते वि तओ परोप्परं मंतयंति जह 'एसो । अम्हाण आसि राया देवो पुण नाममेत्तेण ॥४३॥१८६०॥ एयस्स उ सुकयाणं न निक्कओ तीरए जओ काउं । ता अम्ह पुरिसगहिओ जाउ नरिंदस्स पासम्मि' ॥४४॥१८६१॥ राया वि तयं एत दटुण परम्मुहो डिओ सहसा । सो वि य परिभमिऊणं जोहारं काउ विन्नवइ ॥४५॥१८६२॥ 'देव ! तयं सव्वस्स सयं निरूवेह मह दयं काउं' । जंपइ राया रे रे ! किमालपालेण एएण? ॥४६॥१८६३॥ एवंविहअवराहे अत्थपयाणेण मुच्चए कह णु ?' | सो जंपइ 'तुम्हाणं आएसमहं सयं काहं ॥४७॥१८६४॥ किंतु पहु ! वज्झगस्स वि पियमेवं कीरए जओ तम्हा । सुमरिय मह सुकयाई देव ! निरूवेहि मंजूसं' ॥४८॥१८६५॥ * इय तस्सुवरोहाओ विण्णत्तीओ य सेसलोयस्स । मंजूसाए पासं जा गच्छइ ता भणइ मंती ॥४९॥१८६६॥ 2 'देव ! निए पाहरिए संवाइत्ता तहेव मुद्दाओ । उग्घाडहि मंजूसं' राया वि तहेव ते कुणइ ॥५०॥१८६७॥
उग्याडिए कवाडे नियइ सबद्धिं करम्मि दाहिणए । गहियाऽसिपुत्तियं वामयम्मि कयकेसवरपासं ॥५१॥१८६८॥ तं दटुणं राया विम्हइओ पुच्छए 'किमयं' ति ? । मंती वि आह 'देवो जाणइ, किमहं वियाणामि?' ॥५२॥१८६९॥
२०६
१. ऊसरह पा० का०।। २. तुम्ह चिय नर पा०।। ३. सीसेणाहं त्रु०॥ ४. इत पा० विना ।। ५. "त्तीए सेस" त्रु०॥ ६. उग्पाडेइ क* पा० । उग्घाडएक जे०।।
Page #257
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरि
9454545454545
भाइ णिवो 'मह एवं अच्छरियं कहसु मा विलंबेहि' । जंपइ सो वि हु 'सामिय! मह कुलकुद्धेण केणाऽवि ॥ ५३ ॥१८७० ॥ देवेण इमं विहियं पनरसमं वट्टए जओ दिवसं । एयस्स सहत्थेणं तालयमज्झम्मि खित्तस्स ॥ ५४ ॥ १८७१ ॥ अह अहं पि सामिय ! ण हु पत्तिज्जामि एरिसे कजे' । पुच्छइ राया 'कह पुण नायं एयं तए कजं ? ' ॥५५ ।। १८७२ ॥ नेमित्तियाइ सव्वं जा कहियं ता खमावए राया। 'खमसु महायस ! एवं अयाणमाणेण जं विहियं ॥ ५६ ॥ १८७३ ॥ 'को तुज्झ देव ! दोसो ?, दोसो मह संतियाण कम्माण' । अवियारियकारितं भणइ णिवो 'एस मह दोसो' ॥५७॥१८७४॥ 'संसारम्मि असारे एवंविहवसणभागिणो जीवा । जेण न कोवि हु जीवो चुक्कइ पुव्यक्कयाओ इहं ॥ ५८ ॥। १८७५ ॥ जिण सुरवइ-चक्कहरा बलदेवा वासुदेवमाईया । विज्जाहरा य विविहा विडंबिया पुव्यकम्मेहिं ॥५९॥१८७६ ॥
वेखाए अम्हारिसा उ किर केत्तिया नरवरिंद ! ? । ता मा संतप्प दढं कुण धम्मं' भणइ इय मंती ॥ ६०॥१८७७ ॥ राया वि हु संवेगाओ मंतिणा तेण चैव य समेओ । पुत्तं वेत्तु रज्जे लेइ वयं, कुणइ तवमउलं” ॥६१॥१८७८॥ ता मित्त ! पुरिसयाराओ आवई रक्खिया जहा तेण । तह अम्हे वि हु एयं रक्खेमो मा विलंबेह” ॥६२॥१८७९॥ मित्ताणंदो जंपइ ‘केरिसओ सो पुणो उ कायव्वो ?' । 'एयं मोत्तूण वडं नई च अन्नत्थ बच्चामो' ॥८५॥१८८०॥
१. कहिउ त्रु० ॥
१०
नाणगब्भस्स कहाण
२०७
Page #258
--------------------------------------------------------------------------
________________
मित्ताणंदाईणं कहाणयं
सिरिसंति-
मित्ताणंदो जंपइ 'एवमिणं, किंतु तुज्झ अइगरुयं । दुहअणुचियस्स जायइ तण्हुण्हाई महादुक्खं ॥८६॥१८८१॥
मित्ताणंटो पर व नाहचरिएएगागिणो य मज्झं तुज्झ विओगेण वच्चमाणस्स । जं किल काले होही तं संपइ चेव संभवइ' ॥८७॥१८८२॥
सोऊण इमं एसो जंपइ 'मा भणसु एरिसं वयणं । देसंतरम्मि दोहिं वि गंतव्वं निच्छओ एसो' ॥४८॥१८८३॥ मित्ताणंदेण गिहे भणियं जह 'अज्ज मित्तगेहम्मि। सयणमहं काहामि' इयरो वि य नियगिहे भणइ ॥८९॥१८८४॥ 'मित्ताणंदस्स गिहे वसियव्यं अज्ज मा गवेसिहह' । इय वंचिऊण जणए नयराओ झत्ति णिक्खंता ॥९०॥१८८५॥ अणवरयपयाणेहिं वच्चंता दो वि पाडलीपत्ते । नयरम्मि समणुपत्ता पेच्छंति य तस्स बहि भवणं ॥९१॥१८८६॥ उत्तुंगपवरपायारसोहियं विविहरूवयाइण्णं । गरुयसरयब्भविभममुत्तुंगधओहणचंतं ॥९२॥१८८७॥ पुन्नाग-नाग-नारंग-पूग-सागा-ऽगरू-पियंगूहिं । बिजउरी-खजूरी-जंबीरी-जंबुर्यबेहिं ॥९३॥१८८८॥ नालेरि-केलि-एला-लवंग-कक्कोल-लवलि-तिलएहिं । हिंताल-ताल-तल-बउल-साल-पेयाल-सरलेहिं ॥९४॥१८८९॥ रुद्दक्ख-अक्ख-दक्खा-अक्खोडय-खिरिणि-खइरसक्नेहिं । दाडिम-चंदण-बंदण-रत्तंदण-बाण-वरुणेहिं ॥९५॥१८९०॥ । जाइ-जासूयण-जूहिय-सत्तलि-सयवत्ति-मरुय-दमणेहिं । मचकुंद-कुंद-केयइ-मंदारय-कन्नियारेहिं ॥९६॥१८९१॥ इय रुक्खकुसुमजाईहिं कलियमलएण परिगयं रम्मं । अइसीय-साउजलभरियवावि-पोक्खरिणिकयसोहं ॥९७॥१८९२॥
१. एस जे० विना ।। २. सुयण पा० ।। ३. "ल-पयाल" का० ।। ४. "खिरिण-ख का ।। ५. पोक्खरणि का० जे०।।
Page #259
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
पायाइसोहणत्थं पविसित्ता तत्थ पवरवावीए । पक्खालियंगमंगा कोड्डेण नियंति सुरभवणं ॥ ९८ ॥ १८९३ ॥ पेच्छंताण यचडिया चित्ते अह अमरदत्त कुमरस्स । अद्भुदुभंगघडिया पुत्तलिया सालभंजीया ॥९९॥१८९४ ॥ तं च्छंतो कुमरो उभडलावण्णजोव्वणगुणडूढं । उत्तुंगथोरथणयं वरच्छिविच्छोहरमणिज्जं ॥१००॥१८९५ ॥ अइवियडनियंबयडं करिकरकरणिल्लजंघियाजुयलं । किं बहुणा भणिएणं ? पञ्चक्खं कामघेरिणि व्व ॥१०१॥१८९६॥ तं पेच्छंतो कुमरो मयणेण परव्वसीकओ झत्ति । तीए देहाओ दिट्ठि उद्धरिडं तरइ नो कह वि ॥१०२॥१८९७॥ एत्थंतरम्मि भणिओ मित्ताणंदेण 'मित्त ! वच्चामो । नयरम्मि भोयणत्थं ऊंसूरं वट्टए जेण' ॥१०३॥१८९८ ॥ कुमरेण वि पडिभणियं 'निएमि सव्यंगियं इमं जाव । ताव विमालसु मित्तय ! खणमेक्कं एत्थ प्राणम्मि' ॥ १०४ ॥ १ ८९९ ॥ पुरविणेण भणिओ जंपइ 'साहेमि मित्त ! तुह सच्चं । एयाए पासाओ खपि गंतुं न सक्केमि ॥ १०५ ॥ १९००॥ इयरेण वि पडिभणिओ 'कहं अचेट्टाए एस तुह रागो ? । अइगरुयविवेयस्स य घडइ न एवंविहं काउं' ॥ १०६ ॥ १९०१॥ सो जंप 'जइ पास कहवि हु एयाए मित्त ! मेल्लामि । तो सहस च्चिय फुट्टइ हिययं सयसिक्करं झत्ति ॥ १०७ ।। १९०२ ॥ अल्लास तो देहि मज्झ कटुाई निययहत्थेणं' । तं सोउं माणसिओ अक्कंदइ गरुयसद्देण ॥ १०८ ॥१९०३॥ कुमरस्स वि अक्कंदो सहस त्ति विणिग्गओ तओ दो वि । चिहुंति आरडंता ताव य सेट्ठी तहिं पत्तो ॥१०९॥१९०४॥ १. लहंजीया त्रु० जे० ॥ २. 'घरणि का० विना । ३. उद्धरिउ नो तरड़ कह जे० ।। ४. ओसूर पा० ।। ५. माणविसओ जे० । माणविसिओ जेसं० ॥
3059202059
मित्ताणंदाईणं कहाणय
२०९
Page #260
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
मित्ताणंदाईणं कहाणयं
नामेण रयणसारो नियकारियदेवपूयणटाए । अकंदं सोऊण "किं एयं?" चिंतए हियए ॥११०॥१९०५॥ जा पविसइ ता पेच्छइ ते दो वि हु देवकुमरसारिच्छे । विम्हइओ आभासइ 'नारीण व चेट्ठियं किमियं?' ॥१११॥१९०६॥ मित्ताणंदेण तओ भणियं तुह जणयणिब्बिसेसस्स । 'किंन कहिज्जइ? निसुणसु मह वयणं अवहिओ होउं॥११२॥१९०७॥ उज्जेणीणगरीओ समागया भायरो दुवे अम्हे । पायाइसोहणत्थं अल्लीणा एत्थ वावीए ॥११३॥१९०८॥ पक्खालियकर-चरणा कोऊहल्लेण देवउलमेयं । जा जोएमो ता सालभंजिया झत्ति एयस्स ॥११४॥१९०९॥ दिट्ठीए इमा पडिया तं दटुं एरिसो इमो जाओ । जा किंचि मए भणिओ, ता जंपइ देहि मे कटे ॥११५॥१९१०॥ .
तं सोउं मह मण्णु जायं तो तव्वसेणिमं रुणं' । इय भणियम्मि य सेट्ठी पण्णवइ सुकोमलगिराहिं ॥११६॥१९११॥ * 'वच्छ ! न जुञ्जइ एयं जं रायं हासयाइरहियाए । पाहाणणिम्मियाए एयाए उयरि तं कुणसि ॥११७॥१९१२॥
बालो वि जाणइ इमं जह निच्चेट्टाए नऽस्थि रइसोक्खं । सत्थऽत्थपंडिओ वि हु मा मुज्झसु एत्थ तं वच्छ!' ॥११८॥१९१३॥ सोऊण य तं जंपइ कुमरो वि हु रायमोहिओ 'ताय ! । जइ मेल्लावहि पास एईए बिसामि तो अग्गिं' ॥११९॥१९१४॥ सेट्ठी वि तयं सोउं अचंत दुक्खसल्लियसरीरो । चिंतेइ "अहो ! सच्चं जं भणियं विउसवग्गेहिं ॥१२०॥१९१५॥
१. °ण तय जपइ त्रु० विना ।।
Page #261
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
"सन्मार्गे तावदास्ते प्रभवति पुरुषस्तावदेवेन्द्रियाणाम्, लज्जां तावद्विधत्ते विनयमपि समालम्बते तावदेव । भ्रूचापाक्षेपमुक्ताः श्रवणपथयुषो नीलपक्ष्माण एते यावल्लीलावतीनां न हृदि धृतिमुषो दृष्टिबाणाः पतन्ति ॥१२१॥१९१६॥ तामणि फुरइ विवेउ, ताव गुरु जणु ओलग्गइ ताविंदिय वसिकरइ, ताव उवएसु विलग्गइ |
ता आसंकइ कुलकलंकु, मयरद्धयभल्लिहिं जा रमणिहि वसिहोइ नवि य नरु मोहणवल्लिहिं ॥१२२॥१९१७॥ ता तवु करइ विसुद्धचित्तु, ता सत्थु विभावइ, ता आयारु समायरेइ, ता भावण भावइ ।
ता धम्मम्म धरेइ चित्तु ता लोयहं लज्जइ, जा नवि विसमकडक्ख सरहिं नरु नारिहिं भिजइ ॥ १२३ ॥ १९१८॥ गह-विस-भूयपणासण अत्थि अणेग णर, अत्थि जि वाहिं पणासहिं तक्खणि बेजवर ।
जाणामिव सुवेजसुसत्थग्गम वहइ नेहगहिल्लह चित्तह जो ओसहु कहइ" ॥१२४॥१९१९॥ जुज्जइ य इमं सव्वं कडक्खविक्खेवयाइ कलियासु । पच्चक्खसुंदरीसुं, एयं पुण अब्भुयं जायं ” ॥१२५॥१९२० ॥ इय जा चिंतइ सेट्ठी मित्ताणंदेण जंपिओ ताव । 'किं ताय ! एवमच्छह ? जेण उवायं ण चिंतेह' ॥ १२६ ॥ १९२१॥ १० सेडी वि आह 'न फुरइ मज्झचित्तम्मिको विहु उवाओ। जइ जाणसि किंपि तुमं उवायमेत्थं भणसु सिग्धं ' ॥ १२७॥१९२२ ॥
१. बिहावइ जे० विना ॥। २. जाव न विस° त्रु० का० ॥। ३. °सरेहिं जे० ॥। ४. सुविन जे० ।। ५. न हु फुरइ पा० जे० ।। ६. मज्झ का० विना ||
मित्ताणंदाईणं
कहाण
२११
Page #262
--------------------------------------------------------------------------
________________
मित्ताणंदाईणं कहाणयं
सिरिसंति- सो लवइ 'जइ मुणिज्जइ जेणेसा णिम्मिया सुपुत्तलिया । पभणामि तो उवायं' अह जंपइ रयणसारो वि ।।१२८॥१९२३॥ नाहचरिए कारावियं मए चिय देवउलं तेण वच्छ ! जाणामि । सो सूरदेवथवई कुंकणदेसम्मि अइरम्मे ॥१२९॥१९२४॥
सोपारयनयरम्मिं निवसइ ता कहसु जमिह कायव्वं'। आह इमो 'पुच्छामो ता किं पडिछंदएण इमा॥१३०॥१९२५॥ घडिया समईए वा ? ता जइ पडिछंदओ हवइ कहवि । तो तम्मि आणियम्मिं कजमिणं सिज्झई नूणं ॥१३१॥१९२६॥
ता तुन्भेहिं एसो पडियरियव्यो इमम्मि ठाणम्मि । बच्चामि अहं सिग्य' सेट्ठी वि हु मन्नई सव्वं ॥१३२॥१९२७॥ * तो भणइ अमरदत्तो ‘मा मंतह एरिसं इमं कजं । जइ कहवि तुह अवायं सुणामि तो जाइ मह जीवं' ॥१३३॥१९२८॥
इयरो वि जंपइ इमं 'मा जंपसु जइ दुमासमेत्तेण । नाऽऽगच्छामि अहं तो जाणेजसु नत्थि मह मित्तो' ॥१३४॥१९२९॥ इय महया कडेणं संडाविय अणुमएण सेट्ठिस्स । अक्खंडपयाणेहिं पत्तो सोपारयपुरम्मि ॥१३५॥१९३०॥ विक्किणिय अंगुलेयं वत्थाई गेण्हिऊण सव्वं पि । तंबोलवावडकरो जाइ तओ थवइगेहम्मि ॥१३६॥१९३१॥
त एतं दटुणं पडिवत्तिं कुणइ सुत्तहारो वि । पुच्छति कुसलवत्तं परोप्परं दो वि परितुहा ॥१३७।१९३२॥ * अह भणइ सूरदेवो 'मह गेहमलंकियं तए केण । कजेण?' आह इयरो 'देवउलं तुह सयासाओ ॥१३८॥१९३३॥
इच्छामि कारिउं जे जुत्तमिणं कहसु किंपि पडिछंदं?'। तेणाऽवि बुइयमेयं 'पासाओ कत्थ ते घडिओ?' ॥१३९॥१९३४॥
२१२
१. मे जीय जे० का० ।। २. जाणिज' का० ॥
Page #263
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
16065號
'पाडलिपुत्ते णयरे पासाओ रयणसारकारविओ । किं दिट्ठो भद्द ! तुमे मह मइनिप्फन्नओ सो उ' ॥ १४० ॥ १९३५॥ 'आमं' ति जंपइ इमो 'किंतु तहिं सालभंजिया अमुगा । किं पडिछंदयघडिया, उयाहु तुह बुद्धिनिम्माया ? ' ॥ १४१ ॥१९३६॥ 'उज्जेणिपुरवरी महसेणनिवस्स चारुधूयाए । पडिछंदएण घडिया मए इमा' आह थवई वि ॥१४२॥१९३७॥ 'घडइ इमं सव्वं पि हु' चित्ते परिभाविऊण तो भणइ । मित्ताणंदो 'दिवसं पुच्छित्ता आगमिस्सामि' ॥ १४३ ॥ १९३८ ॥ ‘एवं' ति तेण भणिए णिग्गंतुं जाइ हट्टमज्झम्मि । विणिवट्टेउं वत्थे संवलयं कुणइ दव्वेणं ॥ १४४ ॥१९३९॥ अक्खंडपयाणेहिं उज्जेणि पाविओ वियालम्मि । वसिओ य वारवासिणिदेवउले पोलिमज्झम्मि ॥१४५॥१९४० ॥ एत्थंतरम्मि पडहयसद्देण पयंडघोसणं सुणइ । 'चत्तारि रयणिजामे जो रक्खइ मडयमेयं तु ॥ १४६ ॥१९४१ ॥ दीणाराण सहस्सं पयच्छई तस्स ईसरो सेट्ठी' । इय सोऊणं तेणं दारिट्ठो पुच्छिओ एवं ॥ १४७ ॥१९४२ ॥ 'किं एत्तियम्मि कन्जे दिजइ भो ! अइपभूयधणमेयं ?' । सो अक्खइ 'पहिय! इमा मारीए उबहुया नयरी ॥ १४८ ॥। १९४३॥ ६ तं मारिउवहयमिणं निक्कालइ जाव ईसरो ताव । अत्थमिओ दिवसयरो पोली वि य ढक्किया एसा || १४९ ।। १९४४॥ मारीहयं ति काउं एयं न हु कोवि रक्खइ भएण' । इय सुणिऊणं चिंतइ एसो वि हु " दव्वरहियाण || १५०॥१९४५॥ सिज्झति न कज्जाई, ता एयं रक्खिऊण दव्यमिणं । गिण्हित्ता नियकज्रं करेमि बंधूण पच्छण्णं” ॥ १५१ ॥१९४६॥
१. कुणइ पा० ॥
मित्ताणंदाईणं कहाणय
२१३
Page #264
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
मित्ताणंदाईणं कहाणयं
इय चिंतिऊण तेणं छित्तो सो पडहगो तओ पंच । दीणाराण सयाई दिन्नाई तस्स हत्थम्मि ॥१५२॥१९४७॥ सेसं पहायकाले दाहामो भाणिउं गओ सेट्ठी । आबद्धपरियरेणं तेणाऽवि हु रक्खियं मडयं ॥१५३॥१९४८॥ अह उग्गयम्मि सूरे सयणा उप्पाडयंति जा मडयं । ता एसो वि पयंपइ 'दिजउ मह इच्छियं दध्वं' ॥१५४॥१९४९॥ 'पंच सयाई दिन्नाइं तुज्झ किं पलवसे तुमं अन्नं?'। इय जंपिऊण बलवड्डयाइ उप्पाडियं मडयं ॥१५५॥१९५०॥ 'जइ महसेणो राया होही लब्भामि तो इमं दव्यं' । इय जपतो एसो दोसियहट्टम्मि संपत्तो ॥१५६॥१९५१॥ वरपट्टउलयमेग तहंगिया सेयनेत्तनिम्माया । पट्टो य चंचियाए पच्छेवडओ सिओ रम्मो ॥१५७॥१९५२॥ पग्धा य पट्टहरिया गहिया दीणारसयवयं काउं । परिहित्तु ताई पत्तो गणियाए गिहं परमरम्मं ॥१५८॥१९५३॥ रण्णो चमरधरीए वसंततिलयाए जोव्वणजुयाए । दटुण तयं एतं अन्भुटाणं कुणइ एसा ॥१५९॥१९५४॥ तेण वि य कुट्टणीए समप्पिओ नउलओ पहिडेणं । सा वि तयं घेत्तूणं पविसरइ गिहस्स मज्झम्मि ॥१६०॥१९५५॥ संभालइ जा एसा चत्तारि सयाई ताव पुण्णाई । दटुण विम्हिया सा "अहो ! उदारो इमो को वि" ॥१६१॥१९५६॥ तो जंपइ नियधूयं 'पुत्ति ! महागोरवेण दटुव्यो । एसो महाणुभावो' पडिवज्जिय सा तहा कुणइ ॥१६२॥१९५७॥ ण्हाण-विलेवण-भोयणमाई सव्वं पि कुणइ सयमेव । जा पत्तो उ पओसो ताव गओ वासभवणम्मि ॥१६३॥१९५८॥
२१४
१. "यनित्त का० ।। २. इतं पा० विना ।।
Page #265
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
तत्थ वरे पल्लंके जा चिटुइ ताव आगया गणिया । सव्वंगभूसणधरी वरऽच्छरा चेव पच्चक्खा || १६४ || १९५९॥ तं दणं चिंत मित्ताणंदो "ण विसयलुद्धाण । सिज्झती कजाई" भाविय चित्तम्मि तं भणइ ॥ १६५॥१९६०॥ ‘आर्णसु पट्टमेगं करेमि जा सुमरणं खणं एक्कं' । अह आणिओ य तीए चामीयरपट्टओ रम्मो ॥१६६॥१९६१॥ मासणं विहेडिओ य वत्थेण ढक्किउं देहं । पहरम्मि गए संते रयणीए तीए उल्लविओ ॥ १६७॥ १९६२ ॥ 'सामिय! पढमो पहरो एस गओ कुणह मह पसायं' ति। सो वि य तहेव चिटुइ बीओ वि हुजा गओ पहरो ॥ १६८ ॥१९६३ ॥ ता तव य भणिओ तीए एसो वि मेल्लइ न झाणं । एवं तइओ वि गओ एव चउत्थो वि वोलीणो ।। १६९ ।।१९६४॥ पाहाउयतूरखं सोऊणं उट्ठिओ इमं भणइ । 'भद्दे ! अहं तडागे जामि' त्ति विणिग्गओ तुरियं ॥१७०॥१९६५॥ दहुं अमलियदेहं धूयं तो बाइयाए पडिपुट्ठा। 'किं पुत्ति ! अमलियतणू ? महअच्छरियं इमं कहसु' ॥१७१॥१९६६॥ सव्यम्म वि परिकहिए सा जंपइ 'नो थिरं इमं दव्वं । ता सविसेसं अजं रंजसु उवयार करणेण ॥ १७२॥१९६७ ॥ ती विय तह विहियं, नवरं रयणीए तेण तं चेव । विहियं, तइया वि निसा एवं चिय बोलिया जाहे ॥१७३॥१९६८॥ ता कुट्टिणीए भणिओ 'पुत्त ! विडंबेसि किं इमं एवं । अणुरतं मह धूयं जा दुलहा णरवईणं पि' ।। १७४ | १९६९॥ ते तओ पडिणियं 'अंबे ! जं भणसि तं करिस्सामि । पुच्छामि किंतु एक्कं' सा जंपइ 'पुच्छ निस्संकं' ॥१७५॥। १९७०॥
१. मेल्लेइ का० ।। २. कुट्टणीए का० विना ||
4
मित्ताणंदाईणं
कहाण
२१५
Page #266
--------------------------------------------------------------------------
________________
मित्ताणंदाईणं कहाणयं
सिरिसंति
'एयम्मि रायभवणे तुज्झ पवेसो किमत्थि?', सा भणइ । 'बाढं महऽत्थि जेणं मह धूया रायचमरधरी' ॥१७६॥१९७१॥ नाहचरिए
'जइ एवं ओलक्खह अम्मो किं रयणमंजरिं कण्णं ?' । सा भणइ ‘मह सुयाए वयंसिया सा सुपडिबुद्धा' ॥१७७॥१९७२॥ ‘एवं जइ मह वयणं एकं तीए कहेह गंतूणं । जह किर तुमए निसुओ गुणनियरो अमरदत्तस्स ॥१७८॥१९७३॥ बंदीहिं पढिजंतो परोक्खअणुरायपरवसाए तुमे । पटुविओ नियलेहो, लिहियं च इमं तए तत्थ ॥१७९॥१९७४॥
"सामिय ! तुह गुणनियरं पढिजमाणं इमं निसामेउं । कामावत्थं पत्ता ता मह नाहत्तणं कुणसु" ॥१८०॥१९७५॥ ५ * तेणाऽवि पडिसरीरं निययमहं पेसिओ इह सलेहो' । तो कुट्टिणीए भणियं 'सव्वमिमं पुत्तय ! करेमि' ॥१८१॥१९७६॥
इय भाणिऊण एसा अह वच्चइ रयणमंजरिसयासे । दटुण तयं एतं कुमरी वि पयंपई एवं ॥१८२॥१९७७॥ 'अम्मो! पहिटुमणसा अईव किं दीससे तुमं अज्ज ?'।सा भणइ 'पुत्ति ! हरिसस्स कारणं अत्थि मे गरुयं ॥१८३॥१९७८॥ कुमरी वि भणइ 'अम्मो! कहसु तयं कोउयं जओ मज्झ' । सा आह 'तुज्झ वल्लहवत्तं घेत्तुं समायाया' ॥१८४॥१९७९॥
को मज्झ वल्लहो? अबे! कहसु' इय भाणियम्मि कुमरीए। इयरी वि पुव्वकहियं सव्वं पि निवेयए तीए॥१८५॥१९८०॥ कुमरी विचिंतइ तओ "किमेयमेयारिसं अघडमाणं । जम्हा न कोवि पुरिसो मह चित्ते वल्लहो अत्थि ॥१८६॥१९८१॥ * न य कस्सवि गुणणियरो निसुओ न य चेव पेसिओ लेहो। ता धुत्तचेट्ठियमिणं, केणाऽवि हु कारणवसेण ॥१८७॥१९८२॥
१. बाढमत्थि त्ति जेणं जे० विना ।। २. किर निसुओ तुमए गुण त्रु० ।। ३. कुट्टणीए का० विना ।। ४. अंबि का० ।। ५. धुत्तचिद्धि का० ।।
१०
२१६
Page #267
--------------------------------------------------------------------------
________________
मित्ताणंदाईणं कहाणयं
सिरिसंति
ताजाणामि किमयं कजं? को वा वि एरिसो पुरिसो?"। इय चिंतिऊण तीए पयंपिया कुट्टिणी एवं ॥१८८॥१९८३॥ नाहचरिए इह दंतवलहियाए 'अम्मो ! आणेहि अज्ज तं पुरिसं । जो मह वल्लहलेहं घेत्तूण समागओ इहई ॥१८९॥१९८४।
तो हरिसपूरियंगी नियगेहे कुट्टिणी वि आगंतुं । जंपइ 'पुत्तय ! कजं तुज्झ मए साहियं अज्ज' ॥१९०॥१९८५॥
मित्ताणदेण तओ भणियं कह अंब ! साहियं कजं?'। कहिऊण पुव्ववत्तं, भणइ 'तहिं अज्ज गंतव्यं ॥१९१॥१९८६॥ * सो भणइ 'होउ एवं' रयणीए समागयाए तो अक्का । मित्ताणंदेण समं जा जाइ निवस्स घरदारे ॥१९२॥१९८७॥
तो जंपइ 'पुत्त ! अहं हरिसेण समागया इहं किंतु । निवमंदिरम्मि पायारसत्तयं अत्थि उत्तुंग ।।१९३॥१९८८॥ सत्तेव पओलीओ, तहेव थाणंतराई सत्तेव । एएण कारणेणं पुत्त: पवेसो इहं दुलहो ॥१९४॥१९८९॥ ता किंमए विहेयं?' भणइ इमो 'कहसु कत्थ ठाणम्मि। चिटुइ अंब! कुमारी?' सा आह 'इमम्मि वासहरे' ॥१९५॥१९९०॥ इयरेण वि पडिभणियं 'जइ एवं, वच्च अंब! नियगेहं । वन्चिस्सामि अहं पुण समइपओगेण केणाऽवि' ॥१९६॥१९९१॥
अक्का वि नियत्तेउं पच्छन्नडिया निरूवए सणियं । आबंधिऊण परियरमेसो वि हु पढमपायारं ॥१९७॥१९९२॥ * विजुक्खित्तेण तओ लंघेउं जाइ बीयपायारं । अक्का वि तयं दटुं, चित्तम्मि विचिंतए एवं ॥१९८॥१९९३॥
"नूण महावीराणं मज्झाओ एस को वि सप्पुरिसो । ता होउ कज्जसिद्धि" त्ति निव्वुया जाइ नियगेहे ॥१९९॥१९९४॥
२१७
१. कुट्टणी का० विना ।। २. आणेह त्रु० का० ।। ३. गंतूणं त्रु० पा० ।। ४. लंघिउं का०॥
Page #268
--------------------------------------------------------------------------
________________
मित्ताणंदाईणं कहाणयं
सिरिसंति- इयरो वि हु तेणेव य कमेण लंधित्तु सव्वपायारे । आरुहइ गवक्खेणं कुमरीए वासभवणम्मि ॥२००॥१९९५॥ नाहचरिए * इयरी वि तयं दटुं आगच्छंत सुवीरचरियाए । तुट्टा सुत्तयवेडं “कुणइ इमो किं परिक्खामि" ॥२०१॥१९९६॥
* मित्ताणंदो वि तयं दटुणं तारिसं लहुययाए । गिण्हइ वामकराओ वरकडयं रायनामकं ॥२०२॥१९९७॥ * कडूढेऊणं छुरियं लंछित्ता दाहिणम्मि उरुम्मि । उल्ललिउं निग्गच्छइ पुव्युत्तेणेव य कमेण ॥२०३॥१९९८॥ ॐ सुत्तो देवकुलम्मि पविसित्ता निययबुद्धिपरितुद्यो । कुमरी वि हु परिचिंतइ "अहो ! सुदक्खो इमो पुरिसो॥२०४॥१९९९॥ ५
घेत्तूणं मह कडयं जो लंछित्ता य निग्गओ तुरियं । ता न मए सुटु कयं जं न वि संभासिओ एसो" ॥२०५॥२०००॥ इय चिंताए रयणिं गमिऊणं सुबइ सा पभायम्मि । इयरो वि तम्मि समए उद्वित्ता साहुलं लेइ ॥२०६॥२००१॥ गंतुं रायदुवारे पोक्कारइ तत्थ गरुयसःण । 'साहुलहो साहुलहो साहुलहो' एव जंपतो ॥२०७॥२००२॥ सोऊण तयं राया आइसई कंचुगिं जहा 'भद्द ! । को मह वारदेसे पो कारइ साहुलं दुहिओ ?' ॥२०८॥२००३॥ सो गंतण णियत्तो विन्नवई 'को वि देव ! वरपुरिसो। केणाऽवि हु परिभविओ आकंखइदरिसणं तुम्ह' ॥२०९॥२००४॥ १० रण्णा वि हु पडिभणियं 'लहुं पवेसेहि' तेण वि 'तह त्ति' । पडिसुणिउं आणीओ मित्ताणंदो णिवसमीवे ॥२१०॥२००५॥ * भूलुलियभालवट्ठो पणमित्ता जाव उटुिओ ताव । रन्ना भूसन्नाए आइटो 'विन्नवेहि'त्ति ॥२११॥२००६॥
२१८
१. परिच्छामि पा० जे० ।। २. सुयइ का० ।। ३. सहुलं का० ।। ४. पुकारेइ पा० ।।
Page #269
--------------------------------------------------------------------------
________________
मित्ताणंदाईण कहाणयं
सिरिसंति- तेणाऽवि हु विन्नवियं 'तुभेहिं वि सामि ! पुहइणाहेहिं । देसागओ त्ति काउं परिभविओ ईसरेण दढं ॥२१२॥२००७॥ नाहचरिए जम्हा हु वियालम्मिं सामि ! अहं आगओ विदेसाओ । सुत्तो य वारवासिणिदेवउले ताव पडहेण ॥२१३॥२००८॥
* घोसिज्जइ जो एयं मडयं रक्खेइ एगमवि रयणिं । दीणाराण सहस्सं दिजइ नत्थेत्थ संदेहो ॥२१४॥२००९॥
पुच्छित्तु वारवालं तं मडयं रक्खियं मए सामि ! । पंचसयाई दाउं न य सेसं देइ सो वणिओ ॥२१५॥२०१०॥ * तुह आणं भजेउं गओ य सो देव ! गेण्हिउं मडयं । अहमवि तिन्नि दिणाई विमालिउं एमि तुह पासे ॥२१६॥२०११॥ ॐ जइ देव ! अलियमेयं, तो पुच्छह ते पओलि दारटुं' । रन्ना वि हु हक्कारिय पुटो, सो भणइ 'सच्चमिणं' ॥२१७॥२०१२॥
तो कोवभिउडिभासुरकरालवयणो नराहिवो भणइ । रे ! बंधिऊण सिग्धं आणेह तयं दुरायारं' ॥२१८॥२०१३॥ 'आएसो'त्ति भणित्ता जाव तलारो पयट्टए ताव । तं नाउं वाणियओ घेत्तुं दम्मे दुवं एइ ॥२१९॥२१९४॥ विन्नवइ य 'देव ! मए मग्गंतस्साऽवि जं न किर दिन्ना। दीणारा एयस्स उतं कजं पहु ! निसामेहि ॥२२०॥२०१५॥ किर तीए वेलाए किं मडयं नेमि ? किं व एयस्स । सामि ! पयच्छामि धणं ? जुत्तमजुत्तं व आइससु ॥२२१॥२०१६॥ लोयायारेण पुणो दिवसतियं जाव संडिओ अहयं । संपइ आणीयमिणं गेण्हउ एसो नियं दव्वं ॥२२२॥२०१७॥ रन्ना वि तओ भणिओ मित्ताणंदो 'गहेह भो ! दव्यं । कारणवसेण एसो डिओ, न एयस्स गुरुदोसो' ॥२२३॥२०१८॥ १. घोसिज्जए का० ।। २. एगमिय र पा० त्रु० । एयमिह र का० ।। ३. नत्थित्थ जे० का० ॥ ४. दारिदुं जे० विना ।। ५. °बई देव पा० का० ।। ६. गिण्हउ जे० का० ।। ७. इमं पा० ॥
Page #270
--------------------------------------------------------------------------
________________
मित्ताणंदाईणं कहाणयं
सिरिसंति- चिंतइ "इमेण रइया पेच्छह धुत्तेण धुत्तया गरुई"। तो कागलिं विहेउं गेण्हित्तु धणं विसजेइ ॥२२४॥२०१९॥ नाहचरिए रन्ना वि कोउगेणं पुढो एसो 'कहेहि भो भद्द ! । मारिउवद्दवमडयं कह सव्वं रक्खियं रयणि ?' ॥२२५॥२०२०॥
* जंपइ इमो वि 'सामिय ! खणमेक्कं अवहिओ निसामेहि । जेण कहेमि असेसं जं वित्तं तीए रयणीए ॥२२६॥२०२१॥
चिंतेमि ताव रयणी एकं, बीयं तु मडयरक्खणयं । मारीहयं तु तइयं, भयं कहं नित्थरेयव्वं ? ॥२२७॥२०२२॥ * नायं अपमत्तस्स नो भयं एत्थ किंचि संभवइ । इय चिंतिऊण आबद्धपरियरो कड्ढिउं छुरियं ॥२२८॥२०२३॥
चिट्ठामि दस दिसाओ अवलोयंतो, तओ गए पहरे । फोडितो इव हिययं सिवारवो दारुणो जाओ ॥२२९॥२०२४॥ पेच्छामि य सव्वत्तो कविलमहाकेसभासुरतणूओ । जालाकरालवयणाओ दारुणाओ सिवालीओ ॥२३०॥२०२५॥ जाओ पेच्छंताणं कायरपुरिसाण फुट्टए हिययं । अहयं तु ताओ दटुं चिंतेमि बिभीसिया एसा ॥२३१॥२०२६॥ अवलंबिऊण सत्तं खणमेकं जाव संडिओ अहयं । ताव कहिं पि गयाओ घणविगमे विजुलाओ व्व ॥२३२॥२०२७॥ एत्थंतरम्मि सामिय ! बीए पहरम्मि जामिणीए उ । पेच्छामि सुप्पणक्खे लोढयसमचलण-अंगुलिए ॥२३३॥२०२८॥
छुहनीसाहाचलणे तालमहारुक्खसरिसजंघिल्ले । अइगरुयविसमगिरितडकडीयडाऽऽभोयभीसणए ॥२३४॥२०२९॥ *उट्टियकभल्लपोट्टे विसमसिलायलसरिच्छवच्छयले । अइगरुयवहणकूवयखंभयसारिच्छभुयदंडे ॥२३५॥२०३०॥
१०
२२०
१. फोडेतो पा० ।।
Page #271
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
'फालसमविसमदंते अइचिब्बिर भुग्गभग्गनासउडे । अग्गिसमदित्तनयणे अइगरुयंतिभिंटसिरपिंडे ॥२३६॥२०३१॥ जलणसिहासमकेसे जालोलिविर्णितरत्तमुहकुहरे । रसलोलजमलजीहे काले जलभरियमेहसमे ॥ २३७॥२०३२॥ एवंविवेयाले किलि-किलि-किलिसद्दभीसणे घोरे । हक्कंते वग्गते पत्ते मम सन्निगासम्मि ॥ २३८॥२०३३ ॥ ते पेच्छिऊण अंहयं अक्खुभिओ जा खणं विमालेमि । ता ते वि वायहयजलहर व्व अहंसणीहूया ॥ २३९ ॥ २०३४॥ तइयम पुणो पहरे पत्ताओ डाइणीओ भीमाओ । फेक्करियभरियगयणंतराओ सियकत्तियकराओ ||३४०॥२०३५ ॥ 'रे दास ! दास ! दास ! त्ति कत्थ तं वच्चसि ? ' त्ति भणिरीओ। दिट्ठाओ मए पुणरवि खणेण ताओ विनट्ठाओ ॥ २४१ ।। २०३६ ॥ अह पच्छिमम्मि जामे जं वित्तं तं नरिंद ! निसुणेहि । अच्छरसमाणरूवा दिव्वंसुयसंयंगीया ॥ २४२ ॥२०३७॥ वररयणजडिय आभरणभूसिया कणयकिंकिणिरवडूढा | मोक्कलियदीहकेसा जलणफुलिंगे विमुंचती ॥२४३॥२०३८ ॥ अतिक्ख कत्तियकरा विमुक्कसुपयंडफारफेक्कारा । मह पासे संपत्ता विजु व्व भयं जणेमाणी ॥ २४४ ॥२०३९॥ 'दु ! धटु ! पाविटु ! झुटु ! णिक्विटु ! णिडुर ! अणिटु ! । अज्ज वि इहेव चिटुसि धिटुत्तणपुटु ! अविसिद्ध ! ॥ २४५॥२०४०॥ नितं नेमि खयं' इय जंपती इमा मए दिट्ठा। तो मह चित्तम्मि प्रियं 'णिच्छयओ एस सा मारी' ॥ २४६॥२०४१॥
१. फलहसम पा० ० ॥ २ °तिभिंडसि° जे० ॥। ३. एवं जे० ॥। ४. तो जे० का० ।। ५. बधिसि जे० ।। ६. नितं एस ० का० ॥
मित्ताणंदाई कहाण
२२१
Page #272
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंति- मासन्नीभूया जाव इमा ता झडत्ति वामकरे । धरिया वामकरेणं, इयरेणुप्पाडिया छुरिया ॥२४७॥२०४२॥ मित्ताणंदाईणं नाहचरिए । तं दट्टणं एसा मह हत्थं मोडिऊण गच्छंती । छित्ता छुरियाए मए दाहिणए उरुए सहसा ॥२४८॥२०४३॥
ॐकहाणय 2 कडयं च तीए वाम मह हत्थे चेव संऽियं, सा वि । पुण्णक्खए व लच्छी झडत्ति असणं पत्ता ॥२४९॥२०४४॥ * एत्थंतरम्मि किरिणोहदलियअइकसिणतिमिरपडभारो । पयडतो जियलोयं सहस त्ति समुग्गओ सूरो ॥२५०॥२०४५॥ * एत्तो परेण विइयं तुम्हाणं' पत्थियो तओ भणइ । 'अहह ! अहो ! अच्छरियं इमस्स चरियं सुपुरिसस्स' ॥२५१॥२०४६॥ ५
अइकोउगेण राया पभणइ 'दंसेहि मज्झ तं कडयं । जं मारीहत्थाओ गहियं तुमए महाभाग' ॥२५२॥२०४७॥ तो कड़िढऊण ओवढियाओ तेणाऽवि नरवइकरम्मि । दिन्नं जाव निरिक्खइ ता पेच्छइ निययनामकं ॥२५३॥२०४८॥ तं पेच्छिऊण चिंतइ "अहो ! किमेयं अईवअघडंत । जम्हा वच्छाए करे पिणद्धमेयं मया आसि ॥२५४॥२०४९॥ ता किं मारीहत्थे कहिंचि चडियं, उयाहु सा चेव । मारी जाया" इय चिंतिऊण उद्वेइ णरणाहो ॥२५५॥२०५०॥ वच्चइ सरीरचिंताववएसेणं कुमारिपासम्मि । पेच्छइ पासुत्तं तं वामयकरविगयवरकडयं ॥२५६॥२०५१॥ दाहिणऊरुम्मि तहा निबद्धवणपट्टयं तओ राया । वज्रपहारहओ इव जाओ गुरुदुक्ख संतत्तो ॥२५७॥२०५२॥
२२२
१. सन्नीहूया त्रु० का० ।। २. ओवट्ठियाओ जे० । उछियाओ का० ।। ३. पिच्छइ का०।। ४. “संपत्तो जे० ।।
Page #273
--------------------------------------------------------------------------
________________
मित्ताणंदाईणं कहाणय
सिरिसंति- चिंतइ य "मयंकाओ पडंति जइ कह वि असणिवुढीओ । तो रयणमंजरीए पासे निव्वडइ एवं पि ॥२५८॥२०५३॥ नाहचरिए अहवा किं चिंताए ? जम्हा दढपच्चओ इमो अत्थो । हा! हा! अहो ! अकज्जं जं मज्झ कलंकिओ बंसो ॥२५९॥२०५४॥
एयाए पावाए करेमि गुरुणिग्गहं पयत्तेण । नेइ खयं सव्वं पि हु न जाव नयरीजणं एवं" ॥२६०॥२०५५॥ इय चिंतिऊण बलिओ पुणरवि सीहासणम्मि उवविह्यो । मित्ताणदं पुच्छइ 'किं केवलसाहसेण तए ॥२६१॥२०५६॥ रक्खियमेयं मडयं? उयाहु किं अत्थिमंतसिद्धी वि? जंपइएसो 'मह कुलकमागओअत्थिमंतो वि' (ग्रंथ३०००)॥२६२॥२०५७॥ ५
तं सोउं ऊसारिय लोयं अह भणइ णरवई 'भद्द ! । जा एसा मह धूया सा मारी नऽस्थि संदेहो ॥२६३॥२०५८॥ * जइ अत्थि का वि सत्ती तो एयं निग्गहेहि' इय भणिए। भणइ इमो 'पेच्छामि किं मह सज्झा असज्झा वा ?' ॥२६४॥२०५९॥
राया वि भणइ ‘एवं करेहि' इय जंपिओ इमो जाइ । पासम्मि कुमारीए सा वि विबुद्धा पलोएइ ॥२६५॥२०६०॥ "किं हंत! इमो पुरिसोमह पासंएइ ? अहव ताएण। पटुविओ को विइमो?, अन्नह पुरिसाऽऽगमो कत्तो?" ॥२६६॥२०६१॥ इय चिंतिऊण तीए दिन्नम्मि वरासणम्मि उवविह्यो । जंपइ 'तुज्झ सयासे कजेण समागओ कुमरि !' ॥२६७॥२०६२॥ 'जइ एवं भण कज्ज' कुमरीए पयंपियम्मि तो भणइ । 'सो हं भद्दे ! जेणं गहियं हत्थाओ तुह कडयं ॥२६८॥२०६३॥
२२३
Page #274
--------------------------------------------------------------------------
________________
मित्ताणंदाईणं
कहाणयं
सिरिसंति- ता एसो परमत्थो रायसमीवम्मि तुज्झ अइगरूयं । आरोवियं कलंकं मारीविसयं अइमहंतं ॥२६९॥२०६४॥ नाहचरिए - राया मह अप्पेही तुमं ति जइ तुज्झ अणुमयं एयं । तो जामि तुम घेत्तुं, अह नवि तो कहसु सडभावं ॥२७०॥२०६५॥
+ अवणेमि तुह कलंक, देजाहि जलंजलिं पुणो मज्झ' । इय भणिया सा सहसा चिंताभरसायरे पडिया ॥२७१॥२०६६॥
"अहह ! अहो ! एएणं कह एसो वग्ध-दोत्तडीनाओ। मह आणिओ दुलंघो ? अहवा जं होइ तं होउ ॥२७२॥२०६७॥ रक्खेमि इमं पुरिसं महिमंडलमंडणं महाभाग" । आलोचिऊण एवं भणइ 'महाभाग ! तुह जीयं ॥२७३॥२०६८॥ मह अभिमयं, ति एवं यिम्मि भण जं मए बिहेयव्यं' । सो भणइ 'जया राया अप्पेइ महं तुम तइया ॥२७४॥२०६९॥ फेक्कारेजसु मह हु फडु त्ति भणियम्मि सरिसवक्खेवे' । इय समयं काऊणं समागओ रायपासम्मि ॥२७५॥२०७०॥ 'संगहविसए पत्ता मारी मह' भणइ किंतु 'अप्पेहि । अइसिग्यवाहणं जेण नेमि रयणीए देसते ॥२७६॥२०७१॥ जइ उग्गच्छइ सूरो मज्झे देसस्स कहवि जंतीए । अवलोयए य एसा ता देव ! तहटिया मारी' ॥२७७॥२०७२॥ भीएणं तो रन्ना समप्पिया वाउवेगवरवडवा । पाणेहितो वि पिया, सुहहेउं निययलोयस्स ॥२७८॥२०७३॥ संझाए जायाए घेत्तुं केसेसु अप्पिया रन्ना । फेक्कारे मुंचती तेणाऽवि हु हक्किया एसा ॥२७९॥२०७४॥
१. सि पा० ।। २. अहिमय का० ।। ३. फुड जे० ।।
Page #275
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
अत्तेडिऊण जव-सरिसवेहिं काउं वसम्मि आरुहिया । वडवापट्ठीए लहुं संचलिओ अग्गए काउं ॥ २८०॥२०७५ ॥ या विपिओ तं अणुवयई जा पओलिदारंते । उग्घाडावेइ तयं गएसु तेसुं ज्यावेउं ॥ २८१ ॥२०७६ ॥ इणियो गेम्मिं हरिस - बिसाएहिं आउलिज्जतो । मित्ताणंदं पि इमा भणइ 'समारुहसु वडवाए' ॥ २८२ ॥२०७७ ॥ सो जंपइ 'खणमेक्कं पाएहिं चेव हं गमिस्सामि' । सीमासंधीए पुणो पभणइ सा 'किं न आरुहसि ? ' ॥ २८३ ॥ २०७८॥ जंप इयरो वि 'तुमं न मया नियकारणेण आणीया । किंतु मह अत्थि मित्तो नामेणं अमरदत्तो त्ति ॥ ३८४॥। २०७९ ॥ सो वइयरेण इमिणा पडिछंदं तुज्झ संतियं दट्टु । कामावत्थं पत्तो तेण मए ववसियं सव्वं ॥ २८५॥२०८०॥ मित्तस्स कलत्तेणं समयं एगम्मि वाहणे नेय । आरुहिऊणं जुत्तं, तेण अहं जामि पाएहिं ॥ २८६ ॥२०८१ ॥ सा अमरदत्त नामं सोउं अइहरिसिया विचिंतेइ । “अहह ! महापुरिसत्तं एयस्स महाणुभावत्तं ॥ २८७॥२०८२ ॥ तह मित्तवच्छलत्तं परोवयारेक्क करणरसियत्तं । मज्झ वि सफलं जम्मं जं संजुत्ता मि एएहिं ॥२८८॥२०८३॥
विहु कलंकलंभो जाओ मह पुव्वदुकयकम्मेहिं । तह वि कयत्था जाया सुपुरिसरयणाण जोएण” ॥ २८९ ॥ २०८४ ॥ इय एवमाइचित्तं अक्खंडपयाणएहिं भावेंती । पाडलिपुत्तस्स बहिं मित्ताणंदेण सा णीया ॥ २९०॥२०८५ ॥
१. पुणो भणइ इमा किं का० ॥ २. भावंती का० ॥
मित्ताणंदाईणं कहाण
२२५
Page #276
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
एत्तोय अमरदत्तो पुणो अवहि त्ति जंपए सेडिं । 'ताय ! न मित्ताणंदो अत्थि जए तेण नो एइ ॥ २९१ ॥२०८६॥ ता तस्स असोयव्यं न जाव निसुणामि ताव कडूढेहि । कट्ठाई जेण अहं जलिए जलणम्मि पविसामि ॥ २९२ ॥२०८७॥ तं सोऊणं सेट्ठी अहिययरं दुक्खसल्लियसरीरो । पुरवरलोएण समं कडूढइ कट्टाई कंदंतो ॥२९३॥२०८८॥ पासट्ठियम्मि जलणम्मि जंपिओ णायरेहिं तो कुमरो । 'कुमर ! पडिक्खसु अज्जं जेणऽज वि वट्टए अवही ॥ २९४ ॥२०८९॥ जइ ते न एइ मित्तो अज सूरुग्गमाओ आरेणं । तो जं तुह पडिहासइ करेज तं निव्वियप्पेण' ॥ २९५॥२०९०॥ भूमीगयदिट्ठीओ अंसूणि निरंतरं पहुंचतो । चिटुइ कुमरो, लोगो वि चडइ उच्च्च्चठाणेसु ॥ २९६॥२०९१॥ पच्चाऽवरण्हसमए एगदिसाए नियंति एवंतं । मित्ताणंद लोया परोप्परं तो पर्यपंति ॥ २९७॥२०९२॥ 'एसो हु आसवारो एगो इह एइ एगपुरिसेण' । इय जंपिराण पत्तो एसो वि हु तत्थ वेगेणं ॥ २९८ ॥। २०९३ ॥ पविसइ मित्ताणंदो सहिओ कन्नाए मित्तपासम्मि । जंपइ य 'मित्त ! पेच्छसु एसा तुह चित्तचोरि त्ति ॥२९९॥२०९४॥ आणीया' तं सोउं जा अवलोएइ ताव पेच्छेइ । नियमित्तं तीए समं कुमरीए चित्तचोरीए ॥ ३००॥२०९५ ॥ तो हरिसभरभरिजंतमाणसो उडिऊण सहस त्ति । आलिंगइ वरमित्तं अंसुजलोहलियगंडयलो ॥३०१॥२०९६॥ सेट्ठी वि तयं दट्टु आणंदपवाहपुन्ननयणिल्लो । सह लोएणं जाओ भणइ 'अहो ! सोहणं जायं' ॥३०२॥२०९७॥
मित्ताणंदाईणं कहाण
२२६
Page #277
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
हरिसावूरियहियओ ऊसारेऊण ताणि कटुाणि । तत्थेव पाणिगहणं कारावइ मंगलरवेण ॥ ३०३ ॥२०९८ ॥ दद्दूण रयणमंजरिरूबं लोओ सविम्हिओ भणइ । 'एयारिसीए कन्जे जं मरइ इमो न तं चोजं' ॥३०४॥२०९९॥ मंगलतूररवेणं खणमेकं जाव तत्थ अच्छंति । ताव तहिं अन्नं चिय जं जायं तं निसामेह ॥३०५॥२१००॥ तत्थ य अईयदिवसे मओ अपुतो नराहिवो तत्तो । अहिवासियाइं दिव्वाई पंच गय-छत्तमाईणि ॥३०६॥२१०१॥ ताइं च तत्थ नयरे चउक्क-तिय-चच्चराइडाणेसु । भमिउं उव्वायाई पत्ताइं तत्थ उाणम्मि ॥ ३०७ ॥ २१०२ ॥ जत्थऽच्छइ बहुसहिओ गिर्जतो मंगलेहिं वरकुमरो । नामेण अमरदत्तो, तं दहुं हिंसए आसो ॥ ३०८ ॥ २१०३॥ हत्थी वि गुलुगुलायइ, उवरिं छत्तं पि डाइ सयमेव । चामरजुयं पि वीयइ, भिंगारेण वि कओ अग्घो ॥ ३०९ ॥ २१०४ ॥ तो सुंडादंडेणं उप्पाडित्ता गएण नियखंधे । आरोविओ कुमारो, तूरनिनाओ समुच्छलिओ ॥३१०॥२१०५॥ एवं च इमो जाओ महाणिवो अह खणऽद्धमेत्तेण । तो विन्नतो मंतीहिं विसइ नयरस्स मज्झम्मि ॥ ३११॥२१०६ ॥ कहं च ? - बज्रंतमणोहरतूरसणो, णच्चंतविलासिणिवारगणो । गिवंतसुकायलेगीयरवो किजंतदियाइसुमंतजवो ॥३१२॥२१०७॥ गजंतमयुद्धरहत्थिकुलो वग्गंतहओहविदिन्नपुलो । मल्हंतरहोवरिचारुधओ हक्कंतपयट्टपयाइचओ ॥३१३॥२१०८॥
१. साऊरि जे० का० ।। २. उप्पाडेत्ता जे० का० ॥। ३. लगेय पा० विना ||
45454502020208
मित्ताणंदाईणं
कहाण
२२७
Page #278
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
मित्ताणंदाईणं कहाणयं
पढमाणमहासणबंदियणो जयसद्दपयंपिरसव्वजणो । परितुटुमहामइमंतिवरो परिपूरियमग्गणलोयवरो ॥३१४॥२१०९॥
इय रिद्धिविमाणियरिद्धिखणो बहुभत्तिसमुभियवत्थघणो ।
पविसरइ पुरम्मि सुतुटुमणो परिखोहियनायरनारिजणो ॥३१५॥ २११०॥ अवि यपविसंतम्मि नरिदे धावइ सव्यो वि बालियावग्गो । निव-देविवण्णणपरो मोत्तूणं निययवावारे ॥३१६॥२१११॥ जंपइ का वि हु बाला 'हला ! हला ! पेच्छ रूवसंपत्ती । वरपहुणो अम्हाणं पच्चक्खं मयरकेउस्स' ॥३१७॥२११२॥ ५ अन्ना जंपइ 'मुद्धे ! अन्नं चिय वण्णसे तुम कीस ? । किं तिहुयणे वि दीसइ अन्ना देवीए समरूवा ?' ॥३१८॥२११३॥ अन्नाए पडिभणियं 'सच्चमिणं वन्नियं तए सुयणु ! । पडिरूवगयाए वि हु एयाए रंजिओ एसो' ॥३१९॥२११४॥
जंपइ अन्ना वि तओ 'हले ! हले ! पुन्नभाइणी एसा । जीए एसो भत्ता देवीण वि पत्थणिज्जो' त्ति ॥३२०॥२११५॥ * अन्नाए पडिभणियं 'धन्नो एसो वि जेण संपत्ता । सोहग्गजयपडाया एसा मयणस्स घरिणि ब्व' ॥३२१॥२११६॥ * अवराए संलत्तं 'मित्तपहावेण किं न संपडइ । जेण इमा आणीया सुपुरिसरयणेण एएण' ॥३२२॥२११७॥
जंपइ अवरा गोरी 'एयं वन्नेहि किं तु न वि सेटुिं । जेण परिपालिऊणं दिन्नो अम्हाण वरसामी' ॥३२३॥२११८॥
२२८
१. रा नारी एवं पा० विना ।।
Page #279
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
इय जंपिरनारीणं उल्लावे निययसवणविवरेहिं । आयण्णंतो पत्तो नरवइभवणस्स दारम्मि ॥ ३२४ ॥ २११९ ॥ कमंगलोवयारो पत्तो अत्थाणमंडवे जाव । उत्तरिय गयवराओ अत्थाणे विसइ णिवसहिओ ॥ ३२५ ॥ २१२०॥ पासम्म य उबविट्ठा सा देवी रयणमंजरी नामा । मित्ताणंदाईया उवविट्ठा रायपासम्मि ॥ ३२६ ॥ २१२१॥ एत्थंतरम्भि विहिओ रज्जऽभिसेओ पहाणमंतीहिं । सामंतेहिं य अहियं परितोसविसप्पिरमुहेहिं ॥ ३२७॥२१२२॥ विहिओ य पट्टबंधो देवीए मंतिमंडलपहाणो । मित्ताणंदो य कओ, उविओ सेट्ठी वि जणगत्ते ॥३२८॥२१२३॥ असि पि विजं जस्स जोग्गयं तं कयं असेसं पि । मंतीणं वयणेणं एवं सो पालए रज्जं ॥ ३२९ ॥ २१२४॥ अन्नम्म दिणम्मितओ विन्नत्तो मंतिणा नरवरिंदो । जह 'देव ! मडयवयणं चित्तम्मि चमक्कए मज्झ ॥ ३३० ॥२१२५॥ ता जइ देवाएसं देसि महं तो अहऽन्नदेसम्म । वच्चामि दंडयाई जल-थलरूवाई लंघित्ता' ॥३३१॥२१२६॥ रन्नविय आइटुं 'मा मित्त ! भयं करेहि अइगरुयं । एत्थ प्रियाणं अम्हं किं काही वंतरो दुट्ठो ? ॥ ३३२ ॥ २१२७॥ नय सामन्ननरेणं रज्जं पत्ताण को वि अवयारो। सक्किज्जइ काउं जे ता मित्त ! किमाउलो तं सि ? ' ॥ ३३३॥ २१२८ मित्ताणंदो जंपइ 'पच्चासन्नत्तणेण मह हिययं । अज्ज वि राय ! चमक्कड़, ता मं पेसेहि दूरम्मि' ॥ ३३४ ॥ २१२९॥ तस्साऽऽहं मुणेउं राया चिंतइ "न अन्नहा होइ । एयस्स धिई, तम्हा सुत्थं काउं विसजेमि ॥ ३३५॥२१३० ॥
" नाम का० विना || २. अहं विदे° जे० का० । अहम्मि दे° त्रु० ॥ ३. दंदयाई पा० विना ॥। ४. पा० बिना अवकारो जे० । अवगारो त्रु० का० ॥
मित्ताणंदाईणं
कहाण
२२९
Page #280
--------------------------------------------------------------------------
________________
मित्ताणंदाईणं कहाणयं
सिरिसंति- जे जे पच्चइयनरा तेहिं समेओ इमो वयउ दूरं । नामेण वसंतपुरे नयरे बहुलोयरमणिज्जे" ॥३३६॥२१३१॥ नाहचरिए इय चिंतिऊण भणिओ 'जइ एवं निच्छओ तओ जाहि । नयरम्म वसंतउरे पच्चइयनरेहिं परियरिओ' ॥३३७॥२१३२॥
एवं ति होउ' सेणं पडिवन्ने नरवई विहेऊण । सामग्गियं समग्गं अणुवयणत्थं सयं चलिओ ॥३३८॥२१३३॥ *ताव गओ जा जलदंडयस्स आसन्नए तओ वलइ । तजित्ता नियपुरिसे जह 'किर तुडभेहिं गंतव्यं ॥३३९॥२१३४॥
नयरम्मि वसंतउरे संगवित्ता तहिं इमं मज्झ । दायव्वा लहु वत्ता केहिं वि पुरिसेहिं आगंतु' ॥३४०॥२१३५॥ 'आएसो' ति भणित्ता मित्ताणंदेण संजुया ते उ । संचलिया मग्गम्मि, राया वि गओ नियं नयरं ॥३४१॥२१३६॥ वरमित्तविओगम्मि अचंतं दुक्खिओ तयं रज्जं । परिपालइ भुजंतो देवीए समं वरे भोए ॥३४२॥२१३७॥
न.य तेसिं पुरिसाणं वत्ताकहगो वि आगओ कोई । अवसेरीओ रन्ना अन्ने संपेसिया पुरिसा ॥३४३॥२१३८॥ ॐ पञ्चागएहिं तेहिं वि नरवइणो साहियं जहा 'देव ! । न य तत्थ अत्थि कोवि हु, उवलद्धा नेय वत्ता वि' ॥३४४॥२१३९॥
तं सोऊणं राया जंपइ अचंतदुक्खिओ 'देवि ! । अहह ! अहो! कटुमिणं, जं नजइ नेय वत्ता वि ॥३४५॥२१४०॥ ता किं करेमि?, कस्स व पुरओ साहेमि? कं व पुच्छामि?'। देवीए वि यसोयडयाए भणियं जहा 'देव!॥३४६॥२१४१॥
3
.
१. जलदंदय का० । जलणदंदय जे० ।। २. कोवि त्रु० ।।
Page #281
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
मित्ताणंदाईणं कहाणयं
जइ एइ कोइ नाणी तो नजइ, नऽन्नहा इमं देव !' | राया वि भणइ ‘एवं सच्चमिणं' साहियं तुमए ॥३४७॥२१४२॥ एत्थंतरम्मि राया पेच्छइ एगद्दिसाए वचंतं । पहायं कयबलिकम्मं कयकोउयमंगलं लोयं ॥३४८॥२१४३॥
पुष्फाइवावडकर चिंतइ "नणु कत्थ वच्चई लोओ?" । एत्यंतरम्मि पत्तो उजाणयपालओ पुरिसो ॥३४९॥२१४४॥ * विन्नवइ जोडियकरो 'वद्धाविजसि तुम जओ देव ! । पत्तो इह चउनाणी सूरिवरो धम्मघोसो त्ति ॥३५०॥२१४५॥ * तुभ चिय उज्जाणे असोगतिलयम्मि फासुयपएसे । लोयाण कहइ धम्मं जलहरगंभीरसद्देण ॥३५१॥२१४६॥ * वच्चइ य इमो लोगो वंदणवडियाए तस्स सूरिस्स' । राया वि तयं सोउं जंपइ 'अम्हे वि वच्चामो ॥३५२॥२१४७॥
वंदित्ता तं सूरिं पुच्छामो मित्तसंतियं वत्तं' । इय भाणिउं पयट्टो सकलत्तो निययरिद्धीए ॥३५३॥२१४८॥ गंतूण सूरिपासे उत्तरिउं करिवराओ तो मुयइ । खग्ग-छत्तोवाणह-मउडं तह चामराओ य ॥३५४॥२१४९॥ पविसित्तु तओ सूरिं सप्परिवारं नमेवि सकलत्तो । उवविट्ठो नियठाणे धम्मं सोउं समाढत्तो ॥३५५॥२१५०॥ भयवं पि कहइ धम्मं जह "किर इह चउगइम्मि संसारे । तं नऽथि जं न पावइ वसणं जीवो सकम्मेहिं ॥३५६॥२१५१॥ सव्वं सुहमसुहं वा उवणमइ नराण पुब्बभवविहियं । इय नाऊणं धम्मे कायव्यो उज्जमो णिचं" ॥३५७॥२१५२॥ एत्यंतरम्मि पुच्छइ करकमलं काउ उत्तिमंगम्मि । सेट्ठी असोगदत्तो नियदुहियादुक्खसंतत्तो ॥३५८॥२१५३॥ 'तं नत्थि जं न विइयं तुम्हाणं तेण कहह नणु सामि! । नामेण असोगसिरी मह दुहिया अत्थि पडिरूवा ॥३५९॥२१५४॥
२३१
Page #282
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
सा य अयंडे चेव य जाया अचंतवेयणवंता । छुरियाए छिज्जई इव उयरं, तह बाहए सूलं ॥३६०॥३१५५॥ उत्तोलिज्ञ्जंति व लोयणाई, सीसं तड त्ति फुट्टइ य । जाओ गलग्गहो से, पीडिजइ दाहजरएण ॥३६१॥२१५६॥ सुस्सइ य वयणकमलं, तुट्टइ वाणी, करा पकंपंति । खिज्जइ पइदियहं चिय कारणविरहेण वि सरीरं ॥ ३६२ ॥ २१५७ ॥ तं दट्टु तयवत्थं तओ मए कारियाओ किरियाओ । दिन्नाई ओसहाई, बद्धाओ पहाणमूलीओ ॥३६३॥२१५८॥ "लिहियाओ रक्खाओ, कयाई उत्तारणाइं विविहाई । लिहियाई मंडलाई, दहाविओ गुग्गुलो पउरो ॥ ३६४ ॥ २१५९॥ ताडाविया ये उडिदाइएहिं ताराविया सरिसवाओ । बहुदेवयाण ओवाइयाइं, जाओ न य विसेसो || ३६५ || २१६०॥ ता किं कारणमेयं कहेह' इय जंपिए भणइ सूरी । 'पुव्वक्कयकम्माणं फलमेयं भद्द ! निसुणेहि ॥ ३६६ ॥ २१६१॥ " एत्तो तइयभवम्मिं आसि इमा भूयसालनयरम्मि । सेट्ठिस्स भूयदेवस्स भारिया कुरुमई नाम ॥१॥२१६२॥ अह अन्नया कयाई दुद्धं मज्जारियाए पीयं तु । जंपइ देवमईए बहुयाए सम्मुहं एवं ॥ २ ॥२१६३॥ 'किं साइणीहिं गहिया तुमं जओ रक्खियं न ते दुद्धं ?' । सा वि य तव्वयणेणं भीया उक्कंपिरी जाया || ३ || २१६४॥ एत्थंतरम्मि मायंगियाए दुडाए तम्मि चेव गिहे । छाणं कुणमाणीए गहिया छिद्दं लहेऊणं ॥४॥२१६५॥
तो वेणा परद्धा सहस त्ति, समाउला इमा जाया । 'किमकंडे जायमिणं ?' ति तीए अद्दन्नया सयणा ||५|| २१६६ ॥
१. विब पा० विना ॥ २. करा वि कं° जे० ॥। ३. विहि° का० ॥। ४. इ का० ॥ ५. याइ पा० ॥
4545454545050505
असोसिए पुव्वभववण्णणं
२३२
Page #283
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
वाहरिया वरवेज्जा, न तीए मणयं पि जायइ विसेसो । अइ आउलाण ताणं समागओ जोइओ एक्को ॥६॥ २१६७॥ णाऽवि यं हुं चिंधेहिं वियाणिऊण य वियारं । भणियं च 'डाइणीए एस वियारो पर्यडाए ||७|| २१६८ ॥ तो सामग्गिं काउं अगणीए जाव तावियं जंतं । ता वेयणाए विहरा 'हा डज्झामि त्ति भणमाणी ॥ ८॥२१६९॥ सा पत्ता मायंगी मोक्कल केसा दुयं दुयं झत्ति । भणिया य जोइएणं 'तए इमा कत्थ संगहिया ?' ॥९॥२१७०॥ ती भणियं 'सासुयवयणेणं बीहिया मए गहिया । इण्हिं मुक्का, मह पुण जीवियदाणं पयच्छाहि' ॥१०॥२१७१ ॥ जोइयवयणेण तओ मुक्का सा नरवरेण लंछेउं । भन्नइ य कुरुमई वि हु लोएणं 'कालजिब्भ' त्ति ॥११॥२१७२॥ ' मा कोइ आलवेउ' त्ति जंपए इय परोप्परं लोओ । सा वि तयं सोऊणं बेरग्गाओ विचिंतेइ ॥१२॥२१७३॥ “पेच्छ, कहं अनिमित्तो कलंकवाओ इमो महं जाओ" । एवं संवेगाओ गहिया दिक्खा कुरुमईए ॥१३॥२१७४॥ काऊणं पव्वज्जं, भोत्तुं भोगे य देवलोगम्मि । तत्तो चुया समाणी संजाया एस तुह धूया ॥१४ ॥ २१७५ ॥ ताजं पुव्वभवम्मिं दुव्वयणं भणिय गरहियं नेय । तस्स विवागेण इमा आगासगमाहिं संगहिया ॥१५॥२१७६॥ ता आणेहि इहं चियतं कन्नं सुणिय जेण मह वयणं । संभरइ पुब्बजाई पञ्चक्खं पेक्खए सव्वं ॥१६॥२१७७ ॥ तत्तो उवद्दवाओ य मुच्चई” इय पयंपिए गुरुणा । सेट्ठी आणेइ तयं कन्नं सूरीण पामूले ॥१७॥२१७८॥ १. मुणिय त्रु० ।। २. पेच्छए का० ॥
90
#595020205
असोसिए पुव्वभववण्णणं
२३३
Page #284
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
तो सूरीणं तेयं असहंतीओ खणेण नट्ठाओ । आगासगामिणीओ अइविरसं आरसेऊणं ॥१८॥२१७९॥ सोऊण सा विचरियं निययं संजायजाइसंभरणा । जंपइ 'सव्वं सच्चं जं भणियं नाह ! तुम्हेहिं ॥ १९ ॥ २१८० ॥ एद्दहमेत्तस्स विदुक्कडस्स जइ होइ ऐत्तियविवागो। ता संसारेण अलं, देहि महं नाह ! पव्वज्जं ॥२०॥२१८१॥ सूरी वह 'भद्दे ! अजवि तुह अत्थि भोगफलकम्मं । ता तं परिभुंजेउं होहिसि समणी विगयतण्हा' ॥ २१ ॥ २१८२॥ ' एवं ति होउ' सेट्ठी पडिबजेउं गओ नियं गेहं” । राया वि तयं दहुं चिंतइ हियएण विम्हइओ ॥ २२ ॥ २१८३॥ "अइअञ्च्चभुयभूयं नाणं एयस्स भगवओ जेण । पञ्चक्खं पिव कहियं जं वित्तं पुव्वजम्मम्मि ॥ ३६७॥२१८४॥ ता पुच्छामि अहं पि विमित्ताणंदस्स संतियं वत्तं" । इय चिंतिऊण पुच्छइ करिउं करकोरयं सीसे ॥ ३६८ ॥ २१८५ ॥ 'भयवं ! कह मज्झमित्ताणंदस्स संतियं वत्तं ' । भयवं पि कहइ 'निसुणसु, एवं जं पुच्छियं तुमए' ॥ ३६९ ॥ २१८६ ॥ “अणुवइवलियम्भ तुमम्मि एसो वि वच्चए पुरओ । लंघित्ता जलदंडं, पविसइ थलदंडए दुग्गे ॥३७०॥२१८७॥ जिणमंदिरं व जं चित्तयाउलं भूरिसावयाइण्णं । महुमासो व्व सुमयणं, सरं व बहुपुंडरीयजुयं ॥ ३७१॥२१८८॥ नयरं व समायंग, सगंगयं तिणयणस्स सीसं व । रामायणं व सहरिं, ससंवरं साहुदेहं व ॥३७२॥२१८९॥ सबिभीसणयं लंकापुरिं व, किं वाऽहवा वि बहुएण ? | अचंतुत्तासणयं दीसंतं कायरजणाणं ॥३७३॥२१९०॥
१. तुभेहिं पा० ॥ २. 'हमित्त' का० ॥। ३. इत्तिय' त्रु० ॥ ४. "दंदं पवि' जे० | दंडा पवि क्रुo ||
505050505050
मित्ताणंदाईणं
कहाण
२३४
Page #285
--------------------------------------------------------------------------
________________
मित्ताणंदाईणं
कहाणयं
सिरिसंति- जा तस्स मज्झ देसे संपत्तो गिरिणईए तीरम्मि । भोयणकरणनिमित्तं आवासं लेइ एगत्थ ॥३७४॥२१९१॥ नाहचरिए भोयणवग्गाण तओ सव्वेसिं रायपेसियभडाण। 'हण! हण! हण!त्ति' भणिरी पत्ता भिल्लाण धाडि त्ति॥३७५॥२१९२॥
भवियव्ययावसेणं पराइया ते नरिंदवरसुहडा । मित्ताणंदो विजओ पलाइ एग दिसं लेउं ॥३७६॥२१९३॥ * ते जे वि तुज्झ पुरिसा लज्जंता तुज्झ नाऽऽगया पासे । देसंतराइं घेत्तुं संपत्तो कोवि कत्थाऽवि ॥३७७॥२१९४॥ मित्ताणंदो वि तओ एगागी सरवरं निएऊण । पाऊण तत्थ उदयं सुत्तो नग्गोहछायाए ॥३७८॥२१९५॥ तत्तो विणिग्गएणं खइओ सप्पेण धारिओ अहियं । दिवो य तावसेणं करुणावन्नेण केणाऽवि ॥३७९॥२१९६॥ जीवाविओ य अभिमंतिऊण उदएण सित्तसव्वंगो। कहिया य सव्ववत्ता 'जहा तुमं घारिओ आसि ॥३८०॥२१९७॥ चिंधेहिं वियाणे, मंतपहावेण निव्विसो य कओ। ता भद्दय ! कहसु फुडं एगागी पत्थिओ कत्थ?' ॥३८१॥२१९८॥ तेणाऽवि निययवत्ता सव्वा वि हु तावसस्स परिकहिया । सो वि हु नियआसीसं दाऊणं उडवए जाइ ॥३८२॥२१९९॥ चिंतइ इमो वि य “कहं भीओ मरणस्स पाविओ मरणं । आसि इमेणं मुणिणा करुणावन्नेण उटुविओ॥३८३॥२२००॥ ता मित्तसंगमस्स वि चुक्को हं किं थ चिंतिएणिमिणा । वच्चामि मित्तपासं" चिंतेचं पत्थिओ तुरियं ॥३८४॥२२०१॥
१०%
२३५
१. हणि त्ति का० ।। २. एत्तो पा० ।। ३. तो त्रु० ।।
Page #286
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
मित्ताणंदाईणं कहाणयं
५
एत्थंतरम्मि गहिओ माणुसचोरेहिं अइपयंडेहिं । णीओ णियपल्लीए कमेण तत्थाऽऽगओ सत्थो ॥३८५॥२२०२॥ विक्कीओ णाइत्तगपासे तेणाऽवि पारसउलम्मि । गंतुमणेणं गहिओ किमिराउप्पायणकएण ॥३८६॥२२०३॥ तत्थाऽऽगओ कमेणं पत्तो उज्जेणिणयरिदारम्मि । आवासिओ य सत्थो रयणीए कह वि सो छुट्टो ॥३८७॥२२०४॥ पविसरई खालेणं एत्तो णयरी उ तम्मि समयम्मि । चोरेहिं उवद्दविया तो रन्नाऽऽरक्खिओ भणिओ ॥३८८॥२२०५॥ रि! रे ! किं मह णयरी एसा चोरेहिं मुस्सए सव्वा । ता कुणसु एत्थ खेमं सरणं वा विससु कस्साऽवि' ॥३८९॥२२०६॥ तेण तओ तम्मि दिणे सव्या रयणीए रक्खिया नयरी । अचंतमप्पमत्तो सयं डिओ खालदेसम्मि ॥३९०॥२२०७॥ दिवो य तेण एसो पविसंतो तो झडत्ति गहिऊण । बद्धो य निद्दएणं मऊरबंधेहिं विसमेहिं ॥३९१॥२२०८॥ तो जढि-मुट्ठि-कोप्परघाएहिं ताडिओ भणतेण । रे पाव ! कत्थ वच्चसि नयरिं निच्चं पि मुसिऊण ?' ॥३९२॥२२०९॥ भणिया य निययपुरिसा रे ! एयं तक्करं महादुटुं । सिप्पाणईए तीरे वडरुक्खे देह वायस्स' ॥३९३॥२२१०॥ 'आएसो' त्ति भणित्ता तयभिमुहं पटिया नरा जाव । ताव य मित्ताणंदो चिंतइ "एयं तयं जायं ॥३९४॥२२११॥ जं तइया मडएणं भणियं किर आसि अहव कम्मस्स। पुव्वणिकाइयबद्धस्स छुट्टएणय सुरिंदो वि॥३९५॥२२१२॥ जओ"धारिजइ एंतो सायरो वि कल्लोलभिन्नकुलसेलो। न हु अन्नजम्मनियकम्मनिम्मिओ देव्यपरिणामो॥३९६॥२२१३॥
३०
१. इंतो पा० विना ।।
Page #287
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
मित्ताणंदाईणं कहाणयं
जइ सायरम्मि पविसइ महल्लहल्लंतरंगिरतरंगे । तहवि न छुट्टइ को वि हु संसारे पुव्वविहियाओ ॥३९७॥२२१४॥ जइ विसइ वणणिगुंजे अहवा आरुहइ सेलसिहरम्मि । गयणयले वा वच्चइ तहवि न पुव्वक्कयं मुयइ ॥३९८॥२२१५॥ जइ पविसइ पायाले, चिटुइ लोहस्स पंजरे वा वि । रुक्खऽग्गे वा दुरुहइ तहा वि छुट्टइ न देव्याओ॥३९९॥२२१६॥ जइ वा वच्चइ दूर चइत्तु देसंतराई भयभीओ । तत्थ वि पुव्यकयाई पुरओ गंतूण चिटुंति ॥४०॥२२१७॥ तहाबिहवु बंधणु मरणु दालिङ, धणु परियणु कित्ति जसु, सुहु वि दुक्खु जे जेण जइयह, पावेवउं अवसु फुड होइ तस्स तं तेण तइयहं । जं जसु कारणि जहिं वयसि, जहिं मंडलि, जहिं देसि, विहिभंडारिणि घडिउ पुणु आणइ तं तसु रेसि ॥४०१॥२२१८॥ लंधिज्जंति गिरिंदा, लंधिज्जइ जलनिही वि गंभीरो । लंघेऊण न सक्का कयंतकरकड्ढिया रेहा" ॥४०२॥२२१९॥ इय एवंविहसामत्थयम्मि विहिविलसियम्मि जायम्मि।रे जीव! इमाणुवरिं मा कोवं कुणसुमणसा वि"॥४०३॥२२२०॥ एवं चिंतंतो सो मज्झत्थयभावणाए बटुंतो । उल्लंबिओ तहिं चिय वडरुक्ने णिरवराहो वि ॥४०४॥२२२१॥ रममाणाणं गोवाण तत्थ ठाणम्मि दिव्बजोएण । सहस त्ति संपविट्ठा उन्नइया तस्स बयणम्मि ॥४०५॥२२२२॥ तं सोऊण राया देवीए समन्निओ महासोयं । उव्वहमाणो विलवइ दुहिओ एवं पयंपतो ॥४०६॥२२२३॥
१. "इ इह लोहपं° पा० ।। २. अवस जे० ।। ३. देव्वजो जे० त्रु० ।।
Page #288
--------------------------------------------------------------------------
________________
मित्ताणंदाईणं कहाणयं
सिरिसंति- 'हा मित्त ! मित्तवच्छल ! विणाऽवराहेण पाविओ तं सि । एवंविहमवसाणं निक्कारणवेरिदेव्येण ॥४०७१२२२४॥ नाहचरिए * हा! हा! अहो ! अकजं जं सि तुम वसणसंकडिल्लम्मि। अइदारुणम्मि पडिओ मए वि रायाहिरायम्मि॥४०८॥२२२५॥
* हा बंधव ! पढम चिय तुम निसिद्धो मए विदेसम्मि। गच्छंतो तह वि तुम न डिओ कम्माणुभावेणं ॥४०९॥२२२६॥
हा! तइया मह कजं निययदुहं अगणिउतए विहियं । अकयण्णुणामए पुण तुह साहेजं पि नवि विहियं ॥४१०॥२२२७॥ विलवइ देवी वितओ 'हा देवर! मित्तवच्छल! गुणड्ढ! सुयणसहाव! महामइ! किंतुह एयारिसंजायं? ॥४११॥२२२८॥ जइया हं आणीया विहियाओ तए अणेगबुद्धीओ। संपइ नियकजम्मि किं ताओ तुज्झ णट्ठाओ ? ॥४१२॥२२२९॥ हा हा णिग्घिण! अइणिविवेय! हा देव्य ! पावय! णिरास! ।णररयणमिणं एवं विडंबमाणेण किंलद्धं ?' ॥४१३॥२२३०॥ एवं विलवंताण ताणं दोण्हं पि जंपए सूरी । 'राय ! किमेवं बिलवह ? भावह संसाररूवमिणं' ॥४१४॥२२३१।। किंच"असारो एस संसारो, सव्वदुक्खाण आलओ । एत्थ मचुभयं घोरं जायई चउगईसु वि ॥४१५॥२२३२॥ णारया दुक्खसंतत्ता जे चिटुंति णिरंतरं । णियआउक्खए ते वि उव्वटुंति णिरंतरं ॥४१६॥२२३३॥ तिरिक्खाणं पि णिचं पि मरणं होइ अणेगहा । सओ वा आउयस्संते, परओ वा उवक्कमा ॥४१७॥२२३४॥ . १. साहिजं जे० का० ।। २. न य विहियं का० ।। ३. किंच जे० का० प्रत्यो स्ति ।।
Page #289
--------------------------------------------------------------------------
________________
मित्ताणंदाईणं कहाणय
सिरिसंति- माणुस्साणं पि एमेव मरणं राय ! जायए । सयं वा परओ वा वि आउयम्मि खयंगए ॥४१८॥२२३५॥ नाहचरिए देवा वि हु विणस्संति जे सयं कामचारिणो । अक्खीणे जाण आउम्मि, चवणं णोबलभइ ? ॥४१॥२२३६॥
मंत-तंतेहिं णो सक्का बारेउं ओसहेहिं वा । ण धणेहि, ण देवेहि, ण वेज्जेहिं, बलेण वा ॥४२०॥२२३७॥
मच्चू णिरुवक्कमो एंतो इंदेहिं पि ण वारिओ । सो को वि णत्थि संसारे मचुणा जो ण पीडिओ ॥४२१॥२२३८॥ * इइ अदिटुपडियारे जाए मरणसंभवे । सिद्धो मग्गो इमो णाउं सयन्नो को णु सोयए ॥४२२॥२२३९॥
उज्झिऊणं अओ सोयं राय ! धम्मुजओ भव । जेण एयाण दुक्खाणं, णो भागी होसि कइय वि ॥४२३॥२२४०॥ जेणं धम्मो असेसाणं दुक्खाणं णासकारणं । मणोवंछियसोक्खाणं सव्वाणं होइ दायगो" ॥४२४॥२२४१॥
एवं णिसामिऊणं राया जंपेइ 'सामि ! काहामि । सव्वं तुम्हाऽऽएसं पुच्छामि किंतु एक्कमि ॥४२५॥२२४२॥ * सो मह मित्तस्स जिओ उववन्नो कत्थ ?' भणइ सूरी वि । 'तुह रयणमंजरीए देवीए कुच्छिमज्झम्मि ॥४२६॥२२४३॥
पुत्तत्ताए जाओ जं तइया तेण भावणा विहिया । एसो सो गभाओ विणिग्गओ होहिही कुमरो ॥४२७॥२२४४॥ नामेण कमलगुत्तो अणेयसामंतपणयपयकमलो । हय-गय-रह-भडकलिओ बहुकालं रज्जमणुहविही' ॥४२८॥२२४५॥
१. वा । घण-धण्णेहिं ण दे पा० ।। २. तओ का० ।।
Page #290
--------------------------------------------------------------------------
________________
मित्ताणंदाईणं पुव्वभववण्णणं
सिरिसंति- पुणरवि जंपइ राया 'जइ एवं किं णिमित्तमेयस्स । एवंविहो अणत्यो जेणं अकओ वि संभूओ? ॥४२९॥२२४६॥ नाहचरिए देवीए य कलंकं अणिमित्तं सामि ! किं व संजाय? । मह बंधवणासो वि हु आबालत्ताओ किं जाओ?॥४३०॥२२४७॥
तह य सिणेहो अहिओ अम्हाणं कहसु एयमिह सव्वं' । अह जंपिउं पवत्तो भयवं गंभीरणिग्योसो ॥४३१॥२२४८॥
"णरणाह ! इओ तइए भवम्मि खेमंकरो त्ति णामेण । आसि तुम कोडंबी सच्चसिरी भारिया पवरा ॥४३२॥२२४९॥ A नामेण चंडसेणो भत्तऽणुरत्तो अईव तुम्हाणं । आसी विणीयविणओ कम्मयरो कम्मविहिकुसलो ॥४३३॥२२५०॥
अह अन्नया कयाई तुम्हाणं खेत्तरक्खणटाए । तत्थ गओ कम्मयरो अच्छइ णियकम्मसंजुत्तो ॥४३४॥२२५१॥ एत्थंतरम्मि एगो कप्पडिओ मग्गसन्निगासम्मि । तुम्ह सएज्झयखेत्ते सिंगाओ कइ वि गिण्हेइ ॥४३५॥२२५२॥ अह सो दिवो तेणं कम्मयरेणं कहिंचि दिव्ववसा । भणियं च इमं चोरं ओलंबह रुक्खसाहाए ॥४३६॥२२५३॥ ण य खेत्तसामिएणं किंचि कयं तस्स करुणहियएणं । कप्पडिओ वि हु कम्मारयस्स बयणेण दुक्खविओ॥४३७॥२२५४॥ १० खेत्ताओ चंडसेणो वि आगओ जाव चिटुई गेहे । ता वहुया सच्चसिरीए भोयणटाए उवबिटुा ॥४३८॥२२५५॥ भुजंतीए तीए देव्वणिओएण मुहगओ कवलो । झत्ति विलग्गो गलए सच्चसिरीए तओ भणियं ॥४३९॥२२५६॥
१. तुम्हऽचए य खेत्ते जेस० ।। २. य छित्तसा जे० । य छेत्तसा त्रु०॥ ३. एहिं पा० ।। ४. 'यएहिं पा० ॥
Page #291
--------------------------------------------------------------------------
________________
मित्ताणंदाईणं पुव्वभववण्णणं
सिरिसंति- 'आ पाविढे ! रक्खसि! किं व तुम नेय लहुय-लहुएहिं। कवलेहिं परिभुजसि, जेण विलग्गो गले कवलो?' ॥४४०॥२२५७॥ नाहचरिए अन्नम्मि दिणे तुमए कम्मयरो जंपिओ जहा 'भद्द ! । मह कजेणं गामंतरम्मि बच्चाहि अमुगम्मि' ॥४४१॥२२५८॥
सोजंपइ 'अक्खणिओसयणाण पओयणेण हं सामि!'।तुमए वि यसो भणिओ ‘मा तुज्झमिलंतु सयण'त्ति॥४४२॥२२५९॥ तो तुभेहिं दुव्ययणपच्चयं बद्धयं असुहकम्मं । एत्थंतरम्मि पत्तं मुणिजुयलं विहरणटाए ॥४४३॥२२६०॥
दणं तमए भणियं 'पिए ! देहि मुणिवरिंदाण । भत्तं जं अस्थि गिहे जेण सुपत्तं इमे साहू' ॥४४४॥२२६१॥ ॐ हरिसभरणिभराए तीए वि पडिलाभिया विसिट्टेणं । आहारेणं मुणिणो रोमंचुचइयगत्ताए ॥४४५॥२२६२॥ चिंतह य चंडसेणो “धन्नाई कयत्थयाई एयाई । जेणेएहिं एवं सम्म पडिलाभिया मुणिणो" ॥४४६॥२२६३॥ तेण य दाणफलेणं अणुमणणाए य भोगफलकम्मं । समुवज्जियं विसिटुं एयम्मि उ अंतरे तुम्ह ॥४४७॥२२६४॥ आउयकम्मखएणं झडत्ति वजासणी उवरि दित्ता । पडिया, तीए तिन्नि वि हयाई सुहभावजुत्ताई ॥४४८॥२२६५॥ मरि सोहम्मम्मि तुडभे कप्पम्मि समुववण्णाई । तत्थ वि जाया पीई तिण्ह वि तुम्हाण अन्नोन्नं ॥४४९॥२२६६॥ तत्तो चविउ इहई जाओ तं एस अमरदत्तो त्ति । सच्चसिरीजीवो वि हु, एसा तुह भारिया जाया ॥४५०॥२२६७॥
१. लाहिया त्रु० का०॥
Page #292
--------------------------------------------------------------------------
________________
मित्ताणंदाईणं पुव्वभववण्णणं
सिरिसंति- कम्मयरो वि हु एसो मित्ताणंदो इहं समणुपत्तो । जं तइया राय ! तुमे अइदुव्ययणं तयं भणियं ॥४५१॥२२६८॥ नाहचरिए तस्स विवागेण तुमं बालत्ते चेव सयणपरिहीणो । जाओ देवीए वि य ज वुहुयासम्मुहं भणियं ॥४५२॥२२६९॥
आसि तप्परिणईए रक्खसिवाओ इमो इह लद्धो। सुव्वंतो वि हु दुसहो किमंग पुण आगओ अंगे? ॥४५३॥२२७०॥ मित्ताणदेण वि जं भणियं कप्पडियमासि मुद्दिसिउं । तस्स विवागेण पुणो मरणं पत्तो णिरवराहो ॥४५४॥२२७१॥
ता एत्तियमेत्तस्स वि 'नरवर ! भणियस्स असुहवयणस्स। जाओ एस विवागो अदुसहो सुम्ममाणो वि॥४५५॥२२७२॥ *ता राय ! अन्नजम्मम्मि जं हसंतेहिं कीरए कम्मं । तंपि हु रोवंतेहिं णित्थरियव्यं ण संदेहो ॥४५६॥२२७७३॥
जं पुण कसायणडिएहिं कीरए किंपि तं इहं जम्मे । जायइ दारुणरूवं, जह तुम्हं चेव पचक्खं ॥४५७॥२२७४॥ ता सव्वहा नरेसर ! दुव्बयणाई य पावयं मोत्तुं । धम्मम्मि होसु णिरओ जेण धुवं लहसि णिव्वाणं" ॥४५८॥२२७५॥ सोऊण इमं राया देवीए समन्निओ धरणिवढे । मुच्छावसेण पडिओ, हाहाकारो तओ जाओ ॥४५९॥२२७६॥ सूरी पयंपइ तओ 'मा मा बीहेह एत्थ कजम्मि । खणमेत्तेणं सत्थो होही एसो, ण संदेहो' ॥४६०॥२२७७॥ तत्तो य परियणेणं सित्तो गोसीसचंदणरसेणं । परिवीइओ य तह तालियंटवाएण सीएण ॥४६१॥२२७८॥
१. इहई जे० ।। २. 'यमित्त का० ।। ३. जाओ असुहविवा पा० ।। ४. हसिरेहिं जे० ।। ५. व्याण पा० जेमू० ।।
Page #293
--------------------------------------------------------------------------
________________
'जं सामियम वि दुक्कडक
मित्ताणंदाईणं कहाणयं
अणुहवंय
हियएण चिति
सिरिसंति- खणमेत्तेणं च तओ सत्थावत्थो णिवो समुढेइ । संजायजाइसरणो एवं भणिउं समाढत्तो ॥४६२॥२२७९॥ नाहचरिए 'जं सामिय ! णाणेणं कहियं तुभेहिं चरियमम्हाण । तं पञ्चक्खं जायं अज्ज महं जाइसरणेण ॥४६३॥२२८०॥
जइ एत्तियमेत्तस्स वि दुक्कडकम्मस्सिमो महं जाओ । दुब्बिसहो परिणामो चिंतिजंतो वि हियएणं ॥४६४॥२२८१॥ ता संपइ कत्थ मए गंतव्यं ? किंच अणुहवेयव्वं ? । जेणं रजछिएणं राग-दोसाण वसगेणं ॥४६५॥२२८२॥ गरुयपहुत्तणवसगेण णाह ! अइदारुणाई पावाई । हियएण चिंतियाई कयाई तह भासियाई च ॥४६६॥२२८३॥
ता उत्तम्मइ हिययं बाढं मह सामि ! ताई सरिऊण । दटुं च पुब्बयाई अहियं चिंताउरो जाओ ॥४६७॥२२८४॥ * ता सामिय ! दुहजलनिहितरंड ! मं दुक्खसायरनिबुहुं । उद्धरसु दयं काउं संपइ सरणाऽऽगओ तुम्ह' ॥४६८॥२२८५॥
तो जंपइ मुणिणाहो 'नरवर ! मा खेयमुव्यहसु एवं । अज्ज वि न किंचि णटुं, धम्म कुण जिणवरुद्दिटुं ॥४६९॥२२८६॥ मण-वयण-कायगुत्तो होऊणं खवसि जेण कम्माई। सिग्घाओ सिग्घयर, जओ य भणियं जिणमयम्मि ॥४७०॥२२८७॥ "जं अन्नाणी कम्म खवेइ बहुयाहि वासकोडीहिं । तं नाणी तिहिं गुत्तो खवेइ ऊसासमेत्तेण" ॥४७१॥२२८८॥ तं सोउं नरनाहो जंपइ 'गभम्मि अज्ज वि कुमारो । अन्नो य नऽत्थि पुत्तो ता आइस जं मए किच्चं' ॥४७२॥२२८९॥
२४३
१. त्रु० विना- काऊणं खबसि जेण क° पा० । होऊणं जेण खबसि क का० जे० ।। २. जह भणिय जिणवरम" का० ।। ३. समित्तेण त्रु० ।।
Page #294
--------------------------------------------------------------------------
________________
मित्ताणंदाईणं कहाणयं
सिरिसंति- अह जंपइ मुणिनाहो 'किंचि समत्थम्मि कमलगुत्तम्मि। होही तुह निव! दिक्खा संपइ गिहिधम्ममायरसु' ॥४७३॥२२९०॥ नाहचरिए देवी वि आह 'पिययम! गुरुआएसो पमाणमम्हाणं'।तो दोहिं वि गिहिधम्मो अह गहिओ बारसविगप्पो॥४७४॥२२९१॥
जंपइ तओ णरिंदो 'अम्हाणुवरि दयं विहेऊण । जं आइटुं तुम्हेहिं अविगलं तं करिस्सामो ॥४७५॥२२९२॥ पुच्छामि किंतु एक्कं संदेहं सामि ! तेण मडएण । किं कारणं पलत्तं?, मयाई किं कहिं वि जंपति? ॥४७६॥२२९३॥ इय विम्हओ महंतो एस महं तेण साहसु निरुत्तं' । तो जंपइ मुणिनाहो 'सुण राय ! इमं पि सीसंतं ॥४७७॥२२९४॥ जो सो सिंगग्गाही कप्पडिओ आसि जंपिओ वयणं । कण्णकडुयं अणेणं सो तेण दुहाविओ मरिउं ॥४७८॥२२९५॥
भवियब्वयावसेणं तत्थेव वडम्मि वंतरो जाओ । मित्ताणंदं दटुं पुविल्लं सुमरि वेरं ॥४७९॥२२९६॥ * नाणेण जाणिऊणं वइयरमेयं भविस्समेयस्स । दुक्खावणाणिमित्तं मडयछिएणं इमं भणियं' ॥४८०॥२२९७॥ इय भणिऊणं सूरी जाव डिओ ताव बंदिउं सूरिं । देवीए समं राया संपत्तो णिययगेहम्मि" ॥४८१॥२२९८॥ अह अन्नया य देवी संपत्ते निययपसवसमयम्मि । पसरतकंतिपसरं पसवइ कुमरं सुरसरूवं ॥४८२॥२२९९॥ बद्धाविओ य राया करेइ बद्धावणं महारम्मं । पत्ते नामदिणम्मिं कयं कुमारस्स अह नामं ॥४८३॥२३००॥ पुव्वं चेव गुरूहि जं कहियं आसि लोगपञ्चक्खं । तं चेव कयं नाम 'होउ इमो कमलगुत्तो' त्ति ॥४८४॥२३०१॥
२४४
१. यथिए जे० का० ॥ २. णम्मिं य कय जे० ।।
Page #295
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
जा जाओ कलजोगो कलआयरियस्स ताव उवणीओ । अप्पेण वि कालेणं कुमरो कलपारओ जाओ || ४८५ ।। २३०२ ॥ तो कलआयरिएणं उवणीओ णरवइस्स बरकुमरो । तं दद्दूणं राया न माइ निययम्मि देहम्मि ||४८६॥२३०३॥ चिंतइ य "हंत ! एसो समओ मह सव्वविरइगहणम्मि । जइ एइ कोइ सूरी, पुजंति मणोरहा तो मे” ॥४८७।२३०४ ॥ एत्थंतरम्म पत्तो उज्जाणयपालओ मणे तुट्टो । विन्नवइ 'जोडियकरो वद्धाविज्जसि तुमं देव ! || ४८८ ||२३०५॥ जम्हा सहसंबवणे उज्जाणे आगओ गुणसमग्गो । णर-विजाहरपणओ सो चेव य देव ! तुम्ह गुरू' ॥४८९॥२३०६॥ तं सोऊणं राया हरिसवसुभिन्नबहलरोमंचो । बद्धावयं कयत्थं विहिउं गुरुवंदओ जाइ ||४९०|| २३०७॥ वंदित्ता गुरुपासे उबविट्ठो जाव सुद्धभूमीए । धम्मकहाअवसाणे ता भणिओ सूरिणा राया ॥४९१॥२३०८ ॥ 'जो आसि पुव्यकहिओ समओ सो राय ! संपयं एसो' । इय भणिए 'इच्छामो अणुसट्ठि' जंप राया ॥ ४९२ ॥ २३०९॥ एवं च हट्ट तुट्टो उट्टे बंदिऊण भयवंतं । जंपइ 'सामिय ! सुत्थं काऊणं झत्ति एहामो ॥४९३॥२३१०॥ देवउलसिहरसंप्रियवायविधुव्वंतधयवडसमाणं । एयं माणुसजम्मं सफलं काहामु तुह पासे' ॥४९४॥२३११॥ सूरी वि भणइ 'सुंदर ! मा हु पमायं खणं पि कुव्वित्था | जम्हा बहुविग्घाई हवंति सेयाई कजाई' ॥४९५॥२३१२॥ ‘इच्छं’ ति भाणिऊणं देवीए समन्निओ गओ गेहं । पुत्तं वेत्तु रजे आपुच्छइ परियणं सयलं ॥४९६॥२३१३॥ तो बहुपरिवारेण समन्निओ गिण्हए वयं राया । भयवं पि देइ सिक्खं जह भणियं आगमविहीए ॥४९७॥२३१४॥
१. गेहे का० ॥
मित्ताणंदाईणं कहाणय
२४५
Page #296
--------------------------------------------------------------------------
________________
मायंदिदारयाणं कहाणयं
सिरिसंति- "अइदुलहा पव्वजा एसा संसारमज्झयारम्मि । पडियाणं पाणीणं जिणिंदचंदेहिं जा दिवा ॥४९८॥२३१५॥ नाहचरिए जायंति ताव दुक्खाई, ताव रागाइणो वियंभंति । कम्मस्स ताव पभवो, ता जम्मपरंपरा एसा ॥४९९॥२३१६॥
ता हुंति आवईओ, विडंबणाओ य ताव लभंति । ताव य दीणाणि णरा पुरओ अवराण जंपंति ॥५००॥२३१७॥ ताव य किलेसबहुलो घोरो संसारसागरो एसो । जाव न लब्भइ एसा पव्वजा निम्मलसरूवा ॥५०१॥२३१८॥ जिणनाहपसाएणं सकम्मविवरेण चेव तुडभेहिं । लद्धा एसा संपइ आसन्ना सिद्धिपुरिवसही ॥५०२॥२३१९॥ किंतु इहं कायब्बो जत्तो मोत्तुं पमायलेसं पि । जइ कह वि वयं घेत्तुं वंछिज्जंती पुणो विसया ॥५०३॥२३२०॥ तो संसारसमुद्दे णिवडंति जिया अणोरपारम्मि । जह मायंदीपुत्तो पडिओ जिणरक्खिओ णाम ॥५०४॥२३२१॥ जे पुण विसएसु णरा णिरावयक्खा लहंति ते सोक्खं । जह मायंदीतणओ सुहिओ जिणपालिओ जाओ"॥५०५॥२३२२॥ एत्वंतरम्मि करकमलमउलमउलं सिरम्मि काऊणं । सो अमरदत्तसाहू पुच्छइ परमेण विणएण ॥५०६॥२३२३॥
'भयवं ! के तुडभेहिं मायंदीदारया इमे कहिया ? । इत्थं सुसाहुधम्मे अन्नयवइरेगसंजुत्ता' ॥५०७॥२३२४॥ - अह भणइ तओ सूरी पक्खुभियसमुद्दसद्दगंभीरो । 'सुणसु इमं जह कहियं भविस्समक्खाणयं समए' ॥५०८॥२३२५॥
“अत्थेत्थ जंबुदीवे भारहखंडस्स मज्झयारम्मि । अंगानामपसिद्धो सुजणवओ धण-कणाइन्नो ॥१॥२३२६॥
१. एत्वं पा० विना || २. अत्वित्व जे० का० । एतत् कथानकं ज्ञाताधर्मकथानाम्नि षष्ठे अङ्गसूत्रे वर्णितमस्ति ।।
Page #297
--------------------------------------------------------------------------
________________
मायंदिदारयाणं कहाणयं
सिरिसंति- तत्थऽत्थि पुरी पवरा चंपा णामेण अलयपुरिसरिसा । तं परिपालइ राया जियसत्तू विजियपडिवक्खो ॥२॥२३२७॥ नाहचरिए तस्सऽस्थि महादेवी रूववई सीलसालिणी पवरा । धारिणिनामा अञ्चंतवल्लहा णरवरिंदस्स ॥३॥२३२८॥
एतो य तत्थ णिवसइ मायंदीणामओ महासेट्ठी । बंधवकुमुयमयंको चाई सरलो पसंतो य ॥४॥२३२९॥ तस्सऽत्थि पवरभद्दा कोइलकुल-सिहिमणोहरसुसद्दा । बंधवजणियाणंदा अइंदा भारिया भद्दा ॥५॥२३३०॥ तीसे य दोन्नि पुत्ता कमेण जाया कलासु अइकुसला । जिणपालिय-जिणरक्खियणामाणोणिग्गयपयावा ॥६॥२३३१॥ ते अन्नया कयाई दोन्नि वि एगंतणमुवविट्ठा । अवरोप्परगुण-दोसे वियारयंता इमं बेति ॥७॥२३३२॥ 'अम्हे मो एकारसवाराओ वारिसंचयं तरि । वहणेणं संपत्ता सुलद्धलाभा अणहदेहा ॥८॥२३३३॥
ता भाइ ! बारसं पि हु वारं रयणायरम्मि वच्चामो । विढवित्ता बहुदव्यं आगच्छामो पुणो गेहं' ॥९॥२३३४॥ - इय अवरोप्परकयणिच्छया उ मायंदिदारया दो वि । गंतूणं जणयाणं पासे पायग्गहं काउं ॥१०॥२३३५॥ दोन्नि वि जोडियहत्था अम्मा-पियर इमेण अत्थेण । विन्नवहि जहा 'अम्हे बच्चामो ताय ! परतीरं' ॥११॥२३३६॥ तो जंपइ मायंदी सेट्ठी 'तुम्हाण पुत्त ! अइबहुयं । दविणं अत्थि अछेयं, तो तं चिय वयह इच्छाए ॥१२॥२३३७॥
२४७
१. बिति त्रु० ।। २. मो नास्ति जे०।। ३. भाय त्रु०॥ ४. पर तीर का० ॥ ५. माइंदी पा० ।।
Page #298
--------------------------------------------------------------------------
________________
मायंदिदारयाणं कहाणयं
किं च इमा बारसमा वारा सोबद्दवा वि संभवइ ? । ता पुजउ एएणं संदिरेण वणिजेणं' ॥१३॥२३३८॥ नाहचरिए तो तेहिं वि पडिभणियं 'ताय ! म जंपेहि एरिसं वयणं । एसा वि हु णिरुवहया जत्ता होही तुह पसाया' ॥१४॥२३३९॥
अइआगहं मुणेउं जणएण विसजिया तओ दो वि । गणिमं धरिमं मेलं पारिच्छेनं धणं लेति ॥१५॥२३४०॥ नीसेसं सामग्गिं काउं रयणायरस्स तीरम्मि । उल्लोलेहिं समुई अब्भुटुंतं व पेच्छंति ॥१६॥२३४१॥ आलिंगेमाणं पिव तरंगरंगतगरुयबाहाहिं । जल-जलयरसद्देणं आलवमाणं व वणियगणं ॥१७॥२३४२॥
वेलुल्लालियबहुरयणपूरअग्घेण अच्चयंतं व । किं बहुणा ? बहुरूवं दटुं रयणागरं तुट्टा ॥१८॥२३४३॥ * संजत्तिऊण वहणं, भंडं संकामिऊण ते कमसो । तंदुल-कणिक्क-जल-सिद्धकूर-कट्ठाइं गेहंति ॥१९॥२३४४॥ * सव्वं पि हु सामग्गिं काऊणं आरुहंति वहणम्मि । वायवसेण अईया बहुयाई जोयणसयाई ॥२०॥२३४५॥
एत्थंतरम्मि उप्पाइयाई जायाई णेगरूवाई । गज्जइ अकालमेहो, विजुलया फुरइ अचं ॥२१॥२३४६॥ उटुंति य कल्लोला, कालियवाओ समुडिओ घोरो । तेणाहुणिज्जमाणी सा णावा कुणइ चेटुाओ ॥२२॥२३४७॥ उप्पयई आगासे विजाहरि नं सुसिद्धविज ब्व । ओवयइ व नं विगलियविज्जा विजाहरिकुमारी ॥२३॥२३४८॥
२४८
१. लिंतिं पा० विना || २. अदभुढेत जे० । अब्भुटुिंत ७० ।। ३. "यवरर का०।। ४. पूरिअ जे० ।। ५. बररूवं जे०॥ ६. कटाणि गिण्हति त्रु०॥ ७. जे० बिना- उप्पयइ व आ° पा० त्रु० । उप्पअइ वि आ का०।।
Page #299
--------------------------------------------------------------------------
________________
मायंदिदारयाणं कहाणयं
सिरिसंति
विवलायइ व्व नं गरुलवेगवित्तासिया महाभुयगी । आधावइ व्य नं जणरववित्तत्था हयकिसोरी ॥२४॥२३४९॥ नाहचरिए निग्गुंजइ व्य नं कुलवहुया गुरुदिटुगरुयअवराहा । आधुम्मइ व्य नं मजपाणउम्मत्तया वेसा ॥२५॥२३५०॥
रोवइ इव पविसंतयजलबिंदुयथोरअंसुवाएहिं । नं उवरयभत्तारा णववहुया जोव्वणुम्मत्ता ॥२६॥२३५१॥ विलवइ इव नं परचक्करायपरिवेढिया महाणयरी । झायइ इव नं छोम्मणजोगसमेया परिव्वाई ॥२७॥२३५२॥
नीससइ व नं अडवीविणिग्गया अम्मया परिस्संता । सोयइ इव नं आउयखयं वियाणित्तु देववहू ॥२८॥२३५३॥ * तो सा नावा तेणं कालियवाएण आहुणिजंती । संचुण्णियपढाणा सयखंडिजंतबहुफलया ॥२९॥२३५४॥
चूरियपंसुलियचया विसंसरिजंतअड्या धणियं । णिवइंतकूवयधरा जलमज्झपडतकूवारा ॥३०॥२३५५॥ * तुटुंतरज्जुनिवहा पडतनाली विभिन्नवडदरया । अंतो जलमज्झगयं गिरिसिहरं पाविउ एग ॥३१॥२३५६॥
आमगमल्लगभूया निप्पुन्नयजणमणोरहसमाणा । तत्थेव गया निहणं सा णावा जलहिमज्झम्मि ॥३२॥२३५७॥ जे वि य तीए वणिया निय-नियसाराई ते गहेऊण । हिययम्मि विऊणं णिबुड्डा णीरमज्झम्मि ॥३३॥२३५८॥ ते पुण दोन्नि वि दक्खा मायंदियदारया सुकयकरणा। फलहगमेगं दोन्नि वि झडत्ति हत्थेहिं गेहंति ॥३४॥२३५९॥ तेण य ओवुझंता तिरत्तमेत्तेण रयणदीवम्मि । पत्ता दुमगणवणसंडमंडिए अइसुरम्मम्मि ॥३५॥२३६०॥ १. गवेत्तासिया का० ।। २. हरिकि पा० ।। ३. निगुजइ का ० ।। ४. सूबिय" जे० ।। ५. झडित्ति जे० ।।
४२
Page #300
--------------------------------------------------------------------------
________________
मायंदिदारयाणं कहाणयं
सिरिसंति- तं दटुं आससिया पत्तं अम्हेहिं जीवियं नूणं । हरिसियहियया थाहं लटुं फलहं विसज्जंति ॥३६॥२३६१॥ नाहचरिए उत्तरिय पाणवित्तिं कुणंति विविहेहि फलसमूहेहिं । णालेरीतेल्लेणं मक्खंति परोप्परं दो वि ॥३७॥२३६२॥
पुक्खरिणिं अवगाहिय सिलायले समतले णिसीयंति । आपुच्छणाइ सव्वं परोप्परं जाव सोयंति ॥३८॥२३६३॥ ता तत्थ रयणदीवे अणेगखंभूसिओ रयणचित्तो । धुव्वंतधयवडालो पासायवडिंसओ अत्थि ॥३९॥२३६४॥
तहिं रयणदीवदेवी णामेणं देवया वसइ पावा । कूरा पयंडदंडा नित्तिंसा घोरपरिणामा ॥४०॥२३६५॥ * सा नाणेणं नाउं ते दोन्नि वि आगए खणऽद्धेण । संपत्ता ताणुवरं करालकरवालगहियकरा ॥४१॥२३६६॥ जंपइ 'भो! भो! माइंदिदारया! जइ मए समं भोगे। भुंजह तो अत्थि जिय, अह नवि तो भणह जेण अहं॥४२॥२३६७॥ एएणं खग्गेणं णीलुप्पल-गुलिय-गवलवन्नेणं । पाडेमिं सीसाइं तालफलाइं व भूमीए' ॥४३॥२३६८॥ तं सोऊण ते वि हु भयभीया दो वि एव जपति । 'जह तुह आणा-णिद्देसवत्तिणो संपयं अम्हे' ॥४४॥२३६९॥ तो सा परितुटुमणा दो वि गहेऊण जाइ निययम्मि । पासाए तो तेसिं अवहरि पोग्गले असुभे ॥४५॥२३७०॥
तेहिं समं सा भोए भुंजइ परिमुइयमाणसा णिचं । तेसिं अमय फलाई अणित्ता देइ आहारे ॥४६॥२३७१॥ * इय जाव केइ दियहा भोगाऽऽसत्ताण ताण वोलेंति । तावऽन्नम्मि दिणम्मिं जंपइ सा 'नाह ! निसुणेह ॥४७॥२३७२॥
१. पाडेमी जे०।। २. एवं का० ।। ३. “फलाणं का० विना ।।
Page #301
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
SS से अहं सुलवणाहिवेण आइट्ठा। “जह सोहेहि समुहं तिसत्तखुत्तो इमं भद्दे ! ॥४८॥२३७३ ॥ जं तत्थ तणं पत्तं कटुं अन्नं पि असुइयं किंपि । तं सव्वं एगते छड्डेयव्वं ममाऽऽणाए" ॥४९॥२३७४ ॥ ता तत्थ अहं सामिय! वच्चामि किंतु कइवि दियहाई । लग्गिस्संति ममं ता तुम्भे इह चिट्ठह रमंता ॥५०॥ २३७५ ॥ अंह कवि तुम्ह एत्थं अरई उप्पजए तओ तुब्भे । पुब्विल्ले वणसंडे गच्छेज्जह तत्थ तुम्हाण ॥५१॥२३७६॥ दोन्नि उऊ साहीणा गिम्हो तह पाउसो य तो तुब्भे । विविहलयाघरएसुं नाणाविहरुक्खसंडेसु ॥५२॥२३७७॥ माहविमाईवरमंडवे क्खरिणि दीहियाईसु । रममाणा सेच्छाए विहरेज्जह मज्झ वयणेण ॥ ५३ ॥ २३७८ ॥ अह कहवि तुम्ह चित्तं तत्थ वि न रमेज्ज तो वएज्जाह । उत्तरवणसंडम्मिं बिन्नि रिऊ तहिं वि साहीणा ॥ ५४ ॥२३७९॥ सरओ हेमंतो च्चिय तत्थ य कीलेह णियजे हिच्छाए । अह कह वि ऊसुयत्तं तुम्हाणं होज्ज तत्थाऽवि ॥५५॥२३८०॥ तो पच्छिमवणसंडे गच्छेज जेण तत्थ रिउजुयलं । साहीणं तुम्हाणं सिसिररिक तह बसंतो य ॥५६॥२३८१॥ तत्थ वि रममाणाणं तुम्हाणं होइ नो रई कहवि । तो पासायवंडिंसयमेयं आवेज्जह पुणो वि ॥५७॥२३८२ ॥ जं पुण एवं दाहिणदिसाए वणसंडमच्छए तत्थ । नो गंतव्वं कह वि हु जम्हा मसिरासिसंकासो ॥५८॥२३८३ ॥ इलविलयवेणिभूओ गुंजद्धसमाणरत्तनयणजुओ । उक्कडफडाकडप्पो अइचवलफुरंतदोरसणो ॥ ५९॥२३८४ ॥
१. कह का० । २. तहवि पा० जे० ॥। ३. जहेच्छाए पा० ॥ ४. कहि वि पा० ।। ५. 'बडेंस' जे० ॥
मायंदिदारयाणं कहाणय
२५१
Page #302
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
विसपुण्णतिक्खदाढो लोहागरधम्ममाणफुक्कारो । अइसिग्घकुडिलवेगो चिटुइ दिट्ठीविसो सप्पो ॥६०॥२३८५॥
मायंदिदारयाणं मा तुम्ह सरीराणं वायत्ती होज तस्सयासाओ । ता सव्वहा वि सामिय ! तत्थ न तुडभेहिं गंतव्वं' ॥६१॥२३८६॥ कहाणयं एवं वोत्तूणं सा उप्पइया नहयलेण तत्थ गया । लवणसमुदं लग्गा सोहेउं सुटियाऽऽणाए ॥६२॥२३८७॥ ते वि य मायंदिसुया खणेण अचंतऊसुया जाया । सुमरित्तु तीए वयणं पुविल्ले जंति वणसंडे ॥६३॥२३८८॥ रमिऊण सुचिरवेलं रइमलहंता तओ तहिं जंति । उत्तरदिसिवणसंडे कीलंति जहिच्छियं तत्थ ॥६४॥२३८९॥ धीमलहंता तत्थ वि वच्चंती पच्छिमम्मि वणसंडे । तत्थ वि उबिग्गमणा जंपति परोप्परं दो वि ॥६५॥२३९०॥ 'दक्खिणदिसिवणसंडे पुणो पुणो वारिया वयंतीए । ता किं कारणमेयं निरूवयामो तहिं गंतुं ॥६६॥२३९१॥ उभयाणुमएण गया पविसंती जाव तत्थ ता सहसा । निद्धाइ तओ गंधो फोडितो नासियाविवरं ॥६७॥२३९२॥ नियउत्तरिजएहिं वित्तु नासामुहाई चिंतंति । "हा ! किं गंधो एसो णिग्गच्छइ गोमडाणं व ॥६८॥२३९३॥ मयकुहियविणटाणं किमिकुलजालाउलाण" सहस त्ति । इइ जंपंता जा पविसरंति ता तत्थ पेच्छंति ॥६९॥२३९४॥ १०% नरमडयकरकाणं उक्कुरुडाई अणेगरूवाइं । दटुण ताणि भीया "हा कस्साऽऽघायणमिमं ?" ति ॥७०॥२३९५॥ ।
१. फोडेतो पा०॥
Page #303
--------------------------------------------------------------------------
________________
मायंदिदारयाणं कहाणयं
सिरिसंति- जाव णिरूवंति तयं ता सूलारोवियं तहिं पुरिसं । कटाई कलुणाई वयणाई नियंति विलवंतं ॥७१॥२३९६॥ नाहचरिए * तो उक्कंपियगत्ता पुच्छंती तं नरं जहा 'भद्द ! । कस्साऽऽघायणमेयं ? किं वा वि कओ तुम एवं ?' ॥७२॥२३९७॥
ॐ हाहकार काउं सो जंपइ 'कत्थ तुम्हे एयाए । पावाए हत्थम्मि चडिया, हद्धी अहो ! कटुं ॥७३॥२३९८९॥
जम्हा हु अहं भाउय ! कार्यदिपुरीए आसवाणियओ। आसि समुद्दम्मि गओ बोहित्थं तत्थ मे फुटुं ॥७४॥२३९९॥ फलगेण इहाणीओ रयणदेवी समं मए भोए । भुंजइ अणन्नसरिसे में अमयफलेहिं पोसंती ॥७५॥२४००॥ अह अन्नम्मि दिणम्मि तन्नेहं तारिसं अगणिऊण । लहुअवराहे कुद्धा करेइ म एरिसावत्थं ॥७६॥२४०१॥ ता तुम्ह वि एयाणं देहाणं कावि होहिइ अवत्था । एयं नवि जाणामि पावाए इमाए पासाओ' ॥७७॥२४०२॥ तं सोउं भयभीया जपंती 'कहसु भद्द ! जइ एवं । एत्थं अत्थि उवाओ किं कोवि हु जेण जीवामो?'७८॥२४०३॥ भणइ इमो 'अत्थिक्को एत्थ उवाओ जओ उ वणसंडे । पुब्बिल्लयम्मि जक्खो नामेणं सेलओ अत्थि ॥७९॥२४०४॥
सो आसरूवधारी अटुमि-चाउद्दसीसु घोसेइ । कं रक्खयामि ? के तारयामि ? अइगरुयसद्देणं ॥८०॥२४०५॥ ॐ जइ कहवि तस्स पासाओ जीवियं भद्द ! तुम्ह संभवइ । ता वच्चह तत्थेव य आराहह गरुयभत्तीए ॥८१॥२४०६॥
२५३
१. तुम्हि जे० विना ।। २. आसि वा पा० ।। ३. फलहेण जे० ।। ४. काहि जे० ।। ५. होही अव का० विना ।। ६. अत्थेको जे० । अत्येको का० ।।
Page #304
--------------------------------------------------------------------------
________________
मायंदिदारयाणं कहाणयं
सिरिसंति- संपत्तम्मि य समए अम्हे रक्खेह इय भणेजाह' । ते वि दुयं गंतूणं जक्खं पूयंति कुसुमेहिं ॥८२॥२४०७॥ नाहचरिए चिटुंति जोडियकरा पुरओ अह आगयम्मि समयम्मि । जक्खेणं घुटुम्मि भणंति 'तारेह देवऽम्हे' ॥८३॥२४०८॥
। तो तव्वयणं सोउं पञ्चक्खं भणइ सेलओ जक्खो। 'तारेमि, किंतु निसुणह मह वयणं अवहिया होउं ॥८४॥२४०९॥
तुम्हं मए समाणं गच्छंताणं समेहिई पाया । जंपिहिइ साणुरागा वयणाई कामजणगाई ।।८५॥२४१०॥
ता जइ तुडभे तीए उवरिं काहेत्थ कह वि अणुरायं । तो उल्लालि य तुम्हे मयरहरे पक्खिविस्सामि ॥८६॥२४११॥ * जइ पुण तीए तुभे णिरवेक्खा होहिहा तओ भद्द ! । खेमेणं चंपाए जणगसमीवे पराणिस्सं ॥८७॥२४१२॥
किं बहुणा ? दिद्विय वि तीए सम्माणणं ण कायव्यं । जइ वि हु दरिसेइ भयं, तह वि भओ णो गणेयव्यो ।।८८॥२४१३॥
एयाए वत्थाए जइ सक्कह णिव्वहित्तु तो चडह । मह पट्टीए' ते वि हु मन्नेउ झत्ति आरूढा ॥८९॥२४१४॥ * तो तुरयरूवधारी आगासेणुप्पइत्तु सो जक्खो । वच्चइ तुरियं तुरियं मज्झं मझेण जलहिस्स ॥९०॥२४१५॥
एत्थंतरम्मि सा रयणदीवदेवी नियम्मि पासाए । पत्ता जाव णिरूवइ, पेच्छइ नो ताव ते कहिं वि ॥९१॥२४१६॥ चिंतइ "नं पुविल्ले वणसंडे ते गया भविस्संति" । तत्थ वि जाव न पेच्छइ जोयइ ता सेसवणसंडे ॥९२॥२४१७॥ *१. रक्खेहि का०।। २. का० विना तारेहिं जे० । तारेहि पा० त्रु० ॥ ३. °य अहयं म जे० बिना ।। ४. बबत्थाए का० विना ॥
२५४
Page #305
--------------------------------------------------------------------------
________________
मायंदिदारयाणं कहाणयं
सिरिसंति- तत्थ वि य अपेच्छंती नाणेण निरूविऊण तो मुणइ । सव्यं सूलारोवियपुरिसाईगमणपजंतं ॥९३॥२४१८॥ नाहचरिए तो कोवतंबिरऽच्छी निम्मलजलधोयनहयलसवन्न । खग्गं गहेत्तु पत्ता खणेण सा ताण पट्ठीए ॥९४॥२४१९।।
'हा दास ! मया तुटभे जे छड्डित्ता ममं वयह एवं । ता आगच्छह सिग्धं, जइ इच्छह जीवियं निययं ॥९५॥२४२०॥ अह भो ! जइ नाऽऽगच्छह तो एएणं सुतिक्खखग्गेणं । पाडिस्सामि सिराई ताडफलाइं व णिभंत' ॥९६॥२४२१॥ एवं जपंतीए तीए जक्खेण भाणिया वणिया । 'मह पुटुिडिया तुभे मा बीहेजाह एईए' ॥९७॥२४२२॥ तो जक्खवयणसंधीरणाए मोत्तूण ते भयं दो वि । जा जंति निरवयक्खा ता सा नाउं विभंगेण ॥९८॥२४२३॥ जंपइ अणुकूलाई 'हा सामिय ! नाह ! कीस णिरवेक्खा । में मोत्तूणं दीणं एवं संपढिया तुभे ? ॥१९॥२४२४॥ सामिय ! न हु पडिवन्नं जुञ्जइ गरुयाण मेल्लिउं एवं । अविणयभरियं पिजओ गरुया पालेति पडिवन्नं ॥१००॥२४२५॥ भणियं च
"छिज्जउ सीसं, अह होउ बंधणं, चयउ सव्वहा लच्छी । पडिवन्नपालणेसु पुरिसाणं जे होइ त होउ ॥१०१॥२४२६॥ ॐ सच्छेए वि कए न मुयइ मायंगसंगहं विंझो। अविणयभरियं पि जणं गरुया पालेंति पडियन्नं" ॥१०२॥२४२७॥
अहव न जुत्तं एवं णिम्मलकुलसंभवाण पूरिसाण । जं किर णियजीहाए पडिवन्नं अन्नह कुणंति ॥१०३॥२४२८॥
२५५
१. तालफ पा० विना ।। २. जओ ग° 0 विना ।। ३. पा० बिना- पालिंति ७० का०। पालंति जे० ।। ४. अहह न ३०॥
Page #306
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंति
नाहचरिए
जइ पुण तुम्हाण मए अवरद्धं किंपि तो खमह इण्हिं । आएसकारयजणे को कोवो कीरए सामि !? ॥१०४॥२४२९॥ विहु कहिंचि कुप्पंति सुपुरिसा तह वि झत्ति तूसंति । जम्हा एस सहावो न हु सुयणा होति बहुकोवा ॥१०५॥२४३०॥ जइ न वि मह पडिवयणं दाहिह तो दुक्खसय भरक्कतं । दाडिमफलं व हिययं फुंट्टिहिइ न एत्थ संदेहो ॥१०६॥२४३१ ॥ ता पिययम ! अत्ताणा सरणं विहीणा पिएहिं परिचत्ता। कह होहामि अहन्ना ? ता मह नाहत्तणं कुणह' ॥१०७॥२४३२॥ तं सोऊणं जक्खो जंपइ 'मा भद्द ! पत्तिएज्जाह । एयाए पावाए खाणीए कूडकवडाण ॥१०८॥२४३३॥ चालेउं अचएंती तेसिं चित्ताइं सा महाखुद्दा | चिंतइ “भेएण विणा न हु वसगा होंति मह एए" ॥१०९॥२४३४ ॥ एवं चित्ते काऊणं णिच्छ्यं वचणम्मि अइकुसला । भणइ 'जिणपालिओ मह आसि अणिडो सया कालं ॥। ११० ।। २४३५ ।। अहमवि एयस्स सयान हु भावंती तओ तुमं कीस। जिणरक्खिय ! चयसि ममं जो आसि सिणेहलो णिच्चं ? ।।१११ ।। २४३६ ॥
पिय आसि तुमं रुचण! चित्तम्मि बल्लहो अहियं । जिणपालियस्स उ पुणो वयणं उबरोहओ देती ॥ ११२ ॥ २४३७॥ तो अइणिग्घिण ! णिडुर ! कीस मरंतिं ममं उबेक्खेसि ? । जइ वि ण पत्तियसि तुमं, ता पेच्छसु देमि तुह सीसं ॥ ११३ ॥ २४३८॥ १० एएणं खग्गेणं तुह पुरओ रमण ! मा विगप्पेहि । जइ णवि किजइ एवं, ता नेहो कारिमो होइ ॥ ११४ ॥ २४३९ ॥
दाडिमफलं पा० । २. त्रु० विना फुट्टिही का० । फुट्टिहिई जे० पा० ॥ ३. बिहुणा का० ॥ ४. तो जे० ॥
020302020302
मायंदिदारयाणं कहाण
२५६
Page #307
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
हसियाई रमियाई उबगूहिय-ललिय- खिज्जियव्वाई | मम्मणपयंपियाई किं पम्हुट्ठाई तुह ताई ? ॥११५॥२४४०॥ जइ कहवि न आगच्छसि, तो मुहचंदं पि मज्झ दंसेहि । जेण कयत्था होउं खिवामि जलहिम्मि अप्पाणं' ॥११६॥२४४१॥ तो तीए कूडभणियव्ववयणरयणाए लज्जिओ अहियं । जिणरक्खिओ णिरिक्खड़ पच्छाहुत्तं खणद्वेण ॥११७॥२४४२॥ जक्खो वि चिंतइ इमं “अहो ! सुखुद्दाए भेयविन्नाणं । णिरवेक्खस्स वि जेणं एईए उल्लियं चित्तं ॥११८॥२४४३॥ ता मच्चुगलत्थल्लाए पणोल्लिओ एस जेण एईए । अवयक्खइ सम्मुहयं" आघयणं तारिसं दहुं ॥११९॥२४४४॥ उल्लालिऊण तो सो खित्तो एएण णिययपट्टीओ । नीरमसंपत्तो वि हु पडिच्छिओ तीए सूलेण ॥१२०॥ २४४५ ॥ 'हा दास ! मओ तं सि' त्ति जंपिरीए सुदुद्रुवयणाई । खग्गेण खंडिऊणं दिसाबलिं करिय पक्खित्तो ॥१२१॥२४४६॥ हरिसियचित्ता पुणरवि जंपइ जिणपालियं मए 'नाह ! । अलियं जंपेऊणं एस अणिडो त्ति संगहिओ ॥१२२॥२४४७॥ मह हिययम्मि य सामिय! तं चैव य आसि बल्लहो अहियं । ता तं पीइं सरिउं पिययम ! अवगूहसु ममं ' ति ॥ १२३ ॥२४४८ ॥ क्खेण तओ एसो भणिओ एत्थंतरम्मि जइ 'भद्द ! । पत्तिजसि एयाए तुज्झ वि एसेब य गइ' त्ति ॥ १२४ ॥२४४९॥ अह सो निच्चलचित्तो तीए सरूवं दढं निएऊण । बच्चइ जक्खेण समं खणेण चंपाए संपत्तो ॥ १२५॥२४५०॥
१. उल्लयं का० ॥। २. खग्गेण जे० ॥
5454545454545450
मायंदिदारयाणं कहाणय
२५७
Page #308
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
मायंदिदारयाणं कहाणयं
वलिया य इमा पावा अग्गुजाणम्मि मुयइ जक्खो वि । भणइ 'महायस! पविससु जेणेसा तुज्झ सा णयरी ॥१२६॥२४५१॥ अहमवि वच्चामि नियं ठाणं' तेणाऽवि सो खमावेउं । वीसजिओ खणेणं सहस त्ति अदंसणीहूओ ॥१२७॥२४५२॥ जिणपालिओ वि णियए पविसरइ पुरम्मि सोगसंतत्तो । कंदतो विलवंतो भाउयमरणं परिकहेइ ॥१२८॥२४५३॥ माइंदी जणसहिओ काउं सव्वाइं मयगकिच्चाई । जिण पालिएण समयं भोगासत्तो पुणो जाओ ॥१२९॥२४५४॥ अह अन्नया कयाई विहरतो गाम-नगर-देसेसु । चोद्दसमुणिसहसजुओ छत्तीसऽज्जासहस्सेहिं ॥१३०॥२४५५।। असुर-सुरकोडिकोडीहि परिवुडो कणयकमलकयचरणो । आयासदियउदंडछत्ततियगेण सोहंतो ॥१३१॥२४५६॥ सक्कीसाणसुरीसरसेयविधुव्वंतचामरुक्खेवो । बहुपंचवण्णकुडभीसहस्सजुयसेयधम्मधओ ॥१३२॥२४५७॥ मियजुयलजुत्तसिरिधम्मचक्कदेसिजमाणनहमग्गो । पडिबोहितो भविए जिणवररिद्धीए रायंतो ॥१३३॥२४५८॥ * करकलियविमलमुत्ताहल व्व परिमुणियसयलतेलोक्को । चउतीसअइसयजुओ संसयतिमिरोहवरसूरो ।।१३४॥२४५९॥
इय रिद्धिसमुदएणं संपत्तो सिरिजिणेसरो वीरो । उवविट्ठो य कमेणं सुरविहिए वरसमोसरणे ॥१३५॥२४६०॥ तं नाऊणं जिणपालिओ वि भत्तीए वंदणनिमित्तं । पत्तो सामिसमीवे वंदइ तिपयाहिणापुव्वं ॥१३६॥२४६१॥
२५८
१. पालिओ वि स° पा० ।। २. "रकोडको पा० ।। ३. दृश्यता तृतीय परिशिष्टम् ।। ४. तं च ना त्रु० ।।
Page #309
--------------------------------------------------------------------------
________________
मायंदिदारयाणं कहाणयं
सिरिसंति- उवविठ्ठो नियाणे भयवं पि कहेइ सयलपरिसाए । धम्म चउप्पयारं खीरासवलद्धिसंपन्नो ॥१३७॥२४६२॥ नाहचरिए तं सोऊणं परिसा सव्वा संवेगमागया धणियं । देहेण गिहेस गया चित्तेण डिया उ जिणपासे ॥१३८॥२४६३॥
जिणपालिओ वि उदुइ बंदइ तिपयाहिणं विहेऊणं । विन्नवइ जोडियकरो 'भयवं ! पुच्छामि जा जणए ।।१३९॥२४६४॥ ताव करिकन्नपालीचलस्सहावं इमं मणुयजम्मं । पव्वजागहणेणं सफलं काहामि तुह पासे' ॥१४०॥२४६५॥ भयवं पि भणइ 'भो भद्द ! मा पमायं करिस्सह खणं पि । पवणुप्पाडियपन्नूरचंचले जीवियव्यम्मि' ॥१४१॥२४६६॥ । 'इच्छं' ति भाणिऊणं पत्तो मायंदिसेटिंपासम्मि। विन्नवइ 'ताय! निसुओ धम्मो जिणसन्निगासम्मि' ॥१४२॥२४६७॥ सो जंपइ 'लद्धमिणं पुत्तय ! विहियं तए सउन्नेण' । सो भणइ 'वयं काहामि संपयं तुम्हऽणुन्नाए' ॥१४३॥२४६८॥ तेणाऽवि हरिसभरणिभरेण अणुमन्निऊण तव्वयणं । भणियं 'पुत्त! वयं पि वि तुमे समं पब्वइस्सामो' ॥१४४॥२४६९॥ तो जिणपालियपुत्तं कुटुंबभारम्मि सन्निहेऊणं । पव्वइयाइं ताई पुत्तसमेयाई जणयाई ॥१४५॥२४७०॥
तो जिणपालियसमणो काऊणं दुक्करं तवचरणं । जणणी-जणयसमेओ सकजनिष्फायगो जाओ" ॥१४६॥२४७१॥ *ता एयं ते सिटुं मायंदियदारयाण वरचरियं । मुणिअमरदत्त ! संपइ सीसतं उवणयं सुणसु ॥१४७॥२४७२॥
१. तब ७० । तयं का० पा० ।। २. तुम का० ।। ३. तो त्रु० का० ।।
Page #310
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंति
नाहचरिए
मायंदिदारयाणं कहाणयस्सुवणयं
जह लाहऽत्थी वणिया संसारगया तहा जिया सव्वे । जह रयणदीवदेवी मुणाहि तह अविरई पावा ॥१४८॥२४७३॥ जम्हा हु अविरईए णडिया भोगेसु संपसज्जंति । तम्हा स चिय पावा विमोहणी सव्वजीवाण ॥१४९॥२४७४॥ जह तीए आघयणं तह तीए विनडियाण दुहनिवहो । आघायमंडलगओ जह पुरिसो तह गुरू मुणह ॥१५०॥२४७५॥ जह तेण तीए रूवं सयमणुभूयं निवेइयं ताणं । तह साहेइ गुरू वि हु भव्याणं अविरइसरूवं ॥१५१॥२४७६॥ जह एसा पाविट्ठा सयमणुभविया मए अणत्थयरी । ता तुम्हाण वि एसा दाही बहुदुक्खरिंछोलिं ॥१५२॥२४७७॥ जह तेहिं संपुट्ठो जइ एवं तो कहेहि अम्हाणं । देवीए सयासाओ छुट्टिस्सामो कहं अम्हे ? ॥१५३॥२४७८॥ तायह दुक्खभयत्ता भणंति भव्या वि धम्मदेसयरं । जह तेण सेलगाओ नित्थरण ताण अक्खायं ॥१५४॥२४७९॥ तह एसो वि हु भव्याण कहइ चरणाओ तीए नित्थरणं । जह सेलगपटुिम्मिं ते तत्भीया समारूढा ॥१५५॥२४८०॥ तह भव्वा वि हु चरणं अविरइभीया द्वयंपि गिण्हंति । जह तरियव्यो जलही तह संसारो इहं जाण ॥१५६॥२४८१॥ जह तीए मंडलऽग्गेण खंडिओ णियवसम्मि संपत्तो । तह अविरईए वसओ जीवो दुहभायणं होई ॥१५७॥२४८२॥ जह देवीनिरवेक्खो पत्तो धण-सयण-जीवियसुहाई। तह अविरइनिरवेक्खो निव्याणसुहाई पावेइ ॥१५८॥२४८३॥ भणियं चागमे
२६०
१. जह जीयो निर पा० ॥
Page #311
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
मायंदिदारयाणं कहाणयं
"छलिओ अवयक्खंतो, णिरावयक्खो गओ अविग्घेणं । तम्हा विसयपसंगे निरावयक्खेण भवियव्यं" ॥१५९॥२४८४॥
[ज्ञाताधर्मकथा० अध्ययन ९ सूत्र ८५] ता भो ! एवं नाउं तुभे वि हु मा पुणो वि भोगेसु । चित्तं दाहिह" भणिए ‘इच्छं' ति भणंति विणएण ॥१६०॥२४८५॥ तत्तो पवत्तिणीए समप्पिया रयणमंजरी गुरुणा । काऊण तवमुयारं दोन्नि वि पत्ताई परमपयं ॥१६१॥२४८६॥
॥मित्रानंद-अमरदत्तकथानकं समाप्तम् ॥ ता नरवइ ! तुह कहिया मित्ताणंदाइणो इमे सव्वे । अप्पेण वि दोसेणं पत्ता दुक्खं महाघोरं" ॥५०९॥२४८७॥
एवं च सोऊण नराहिवेण भयवसुक्कंपियसव्यंगोवंगेणं भणियं-'भय ! जइ एगेगस्स वि दुब्भासियवयणस्स एत्तिओ विवागो, तो अम्हाणं अणेगदुव्वयणाइअणत्थसयदूसियाणं का गइ भविस्सइ ?' तओ भणियं भयवया'महाराय ! मा संतप्पसु, जओ सव्वे वि भवंतरकया वि पावपव्वया मुसुमूरिजंति सव्वविरइमहावज्जेण' । जओ भणियमागमे"सब्या विहु पयजा पायच्छित्तं भवंतरकडाण । पावाणं कम्माण ता जत्तो तत्थ कायव्यो" ॥१॥२४८८॥ एयं च मणिमहारविंदविणिग्गयमयरंदामयं पाऊण सवणंजलीहिं भणियं नरेंदेण-'जइ एवं तो जा अपराजियाऽणंत
२६१
१. पबयणसारे ज्ञाताधर्म० ।। २. पत्ता दोस महा का० ।।
Page #312
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
छटु-सत्तमभवग्गहणाई
विरियाणं रजाभिसेयं करेमि ताव सयलदुक्खसेलवज्जासणिं गिहिस्सामि पव्वजं । भणिओ य भयवया - 'मा पमायं करेजासि,' जओ"तूरह धम्म काउंमा हु पमायं खणपि कुम्वित्था । बहुविग्यो य मुहत्तो मा अवरण्हं पडिक्खाह ॥१॥२४८९॥ किंचजेहि समं पचूसे कीलिज्जइ णेहणिडभरमणेहिं । ते वि दिणंते रुजंति विरस-अकंदसद्देहिं" ॥२॥२४९०॥
तओ 'इच्छंति भाणिऊणं पविट्ठो नयरीए नरवई, सद्दाविऊण मंतिमंडलं समाइटुं, जहा- 'भो भो मंतिणो ! 4 करेह अणंतविरियस्स पगुणं रजाभिसेयसामग्गिं । निरूविऊण सोहणलग्गं कओ रज्जाभिसेओ, अपराजियस्स य अणुरज्जाभिसेओ त्ति । पयट्टावियाओ जिणाययणेसु अढाहियामहिमाओ, दवावियं दीणाईण दाणं, घोसावियाओ अमारीओ, सव्वं पि काऊण करणिज्जं सव्वविभूईए गहिया राइणा पव्वजा, काऊण तवं तओ किंचि मणसा अवसाणकाले विराहिऊण सामन्नं कालमासे कालं किच्चा समुप्पन्नो चमरिंदो असुराहिवो ति । अपराजियाऽणंतविरिया य रजसुहमणुहवंति । .! अन्नया य कहिंचि केणाऽवि विजाहरेण सह मेत्ती जाया, दिन्नाओ य तेणं ताण विज्जाओ, भणिया य । अवि य'साहेजह एयाओ जेणं विजाहरा हवह तुभे । मह मेत्तीए य फलं एयं चिय किंपि न हु अन्नं ॥१॥२४९१॥
२६२
१. भणिऊण का० ।। २. रज्जाभिसेयस्स सा का० ।। ३. अपराजियस्स य अणुरज्जाभिसेओ नास्ति पा० ।। ४. तुम्हे यु० ।।
Page #313
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
छटु-सत्तमभवग्गहणाई
एवं कहिऊण साहणोवायसामग्गिं गओ वेयड्ढे । इयरेसिं च अस्थि दुवे चेडियाओ बब्बरि-चिलाइनामियाओ साइसयगीय-नट्टसुपरिणिट्ठियाओ । तेसिं पुरओ विविहेहिं सरविसेसेहिं नवनट्टरसेहिं अभिणयविहाणेहिं य गायमाणीओ णच्चमाणीओ अहिणयमाणीओ ते अञ्चत्थं रंजंतीओ चिटुंति । ते य तासिं नाडए अचंतमोहिया सुहासणवरगया अच्छंति, एत्थंतरम्मि यभिसिय-गणेत्तिय-बंभक्खसुत्त-जडमउडभूसियाऽवयवो । गहियतिदंडकरग्गो केलीकंदप्पगयचित्तो ॥२॥२४९२॥ दाऊण दक्खिणं सो मग्गइ कलहं सहावओ चेव । आयासगमणलद्धी-संवरणा-5ऽवरणिपरिकलिओ ॥३॥२४९३॥ कंचणपाउयकयपायभूसणो सव्वरायगेहेसु । हिंडतो य कमेणं संपत्तो नारओ तत्थ ॥४॥२४९४॥ सो य बब्बरि-चिलाइनाडयवक्खित्तचित्तेहिं न गोरविओ । तओ सहसा कोवेण धमधर्मितो चिंतिउमाढत्तो, अवि य"बब्बरि-चिलाइवरणाडएहिं अचंतसाइसइएहिं । अक्खित्ताऽमी पावा न मुणंति ममं पि आयायं ॥५॥२४९५॥ ता तह करेमि जह सिं होइ विओगो इमाहिं दोहिं पि" । इय चिंतिऊण सहसा उप्पयइ नहंगणे एसो ॥६॥२४९६॥ १० गच्छइ वेयटनगे दमियारिणराहिवस्स पासम्मि । विजाहराहिरायस्स विजयतिक्खडभोगिस्स ॥७॥२४९७॥ बहुविहविजाबलदप्पियस्स नीसेसकलपहाणस्स । चक्काईसत्थाणं पइणो पडिवासुदेवस्स ॥८॥२४९८॥
१. काऊण त्रु० ।। २. चिंतेउ त्रु० ।। ३. 'डभोइस्स पा० विना ।।
Page #314
--------------------------------------------------------------------------
________________
छटु-सत्तमभवग्गहणाई
सिरिसंति- तं च एजमाणं दटुणं अत्भुडिओ दमियारी, दिन्नं य रयणमयं सिंहासणं । न य तत्थ उवविसइ, परं अदिन्ने नाहचरिए रूसइ । उवविट्ठो उदगपरिफोसियाए नियभिसियाए, पुच्छइ य दमियारिं रज्जे य रटे य कुसलोदंतं । नारओ वि
पुच्छिओ दमियारिणा-'भयवं ! महारिसि ! कहेहि जइ किंचिं नहयलचारेण परिब्भमंतेण अउव्वमच्छेरयभूयं दिटुपुव्वं'। तओ णियसमीहियसंपजंतहरिसभरणिभरेण जंपियं नारएण, अवि य'जइ पुच्छसि राय ! तुम सचं तो एत्थ जीवलगम्मि । बब्बरि-चिलाइनाडयसमप्पहं णाडयं नऽत्थि ॥९॥२४९९॥ सुभगाए नयरीए अणंतविरियस्स पायमूलम्मि । दिटुं मए नराहिव ! तत्थगएणाऽऽसि णचंतं ॥१०॥२५००॥ किंवा वि राय ! तविरहियस्स विजाहिं तुज्झ बलियाहिं ? । अप्पडिहयाए आणाए किंव? किंवा वि रज्जेण? ॥११॥२५०१॥ किं वा वि जीविएणं इमेण नरनाह ! एत्थ संसारे । तम्हा आणेहि तयं' इय वोत्तुं जाइ गयणेण ॥१२॥२५०२॥
नारया य सव्वकालं सव्यखेत्तेसु वासुदेवाणं भवंति । दमियारिणा वि पेसिओ दूओ सुभगाए अणतविरिया-१० *ऽपराजियाण समीवे । तेण य पडिहारनिवेइएण पवितुण भणियं, अवि य
'भो भो पत्थिव ! निसुणह रयणाणि हवंति रायगामीणि । ता अप्पिजउ एयं सुणाडयं किं व बहुएण? ॥१३॥२५०३॥
१. °ण उदिओ पा० ।। २. इत्थ त्रु० ।। ३. य का० ।। ४. °णाडियं पा० ।।
Page #315
--------------------------------------------------------------------------
________________
M
छटु-सत्तमभवग्गहणाई
सिरिसंति- नेय पसंसंति बुहा जं किज्जइ बलवया सह विरोहो । तेहिं तओ सामेणं भणियं एयारिसं वयणं ॥१४॥२५०४॥ नाहचरिए 'जुत्तं चिय भणसि तुम, आलोचेऊण किज्जए एयं । ता बच्चसु ताव तुम पासे रायाहिरायस्स' ॥१५॥२५०५॥
वीसज्जिऊण दूयं अपराजिया-ऽणतविरिया आलोचिउमाढत्ता-"आगासगमणेण य विजाबलदप्पेण य अम्हे परिभवइ * दमियारी, ता अम्हे वि ताओ विजाहरदिन्नाओ विजाओ साहेमो, पच्छा से दप्पं नासेमो" । एवं च जाव चिंतयंति ताव विजाओ 'पुव्वजम्मसाहियाओ' त्ति काऊण सयमेवोवट्ठियाओ, अवि य- . तडितेयसरिच्छाओ नाणालंकारभूसियतणूओ । बहुवन्नकलियवरवत्थनियरसंछाइयंगीओ ॥१६॥२५०६॥ करकोरयं बिहेउं भणंति 'आणाकरीओ तुम्हाणं । अम्हे अजप्पभिई जाओ साहेउमिच्छेह ॥१७॥२५०७॥ जम्हा हु पुव्वसिद्धा अम्हे ता भणह जेण पविसामो । तुम्हाणं देहेसुं' भणंति ते 'होउ एवं' ति ॥१८॥२५०८॥ तत्तो ताओ तेसिं देहेसु झत्ति सन्निलीणाओ । तासिं च पभावेणं जाया विजाहरा दो वि ॥१९॥२५०९॥ विजाणं पि हु पूया तेहिं कया विविहगंधमल्लेहिं । एत्थंतरम्मि पत्तो पुणो वि दमियारिणो दूओ ॥२०॥२५१०॥ भणड य 'किं भो! तुडभे गच्छिस्सह जमगिहम्मि पाहुणया। जेण न अज्ज वि पेसह चेडीओ रायरायस्स?' ॥२१॥२५११॥
२६५
१. °ण य दूयं त्रु० का० ।। २. "बलेण द" का० ।। ३. अबि य नास्ति पा० ।। ४. तेसिं का० विना ।।
Page #316
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
सामेण तेहिं भणियं 'सेवेयव्वो पहू नरिदेहिं । दमियारी, चंडीओ केत्तियमेत्तं पुणो दूय ?' | ॥२२॥२५१२।।
तओ अवरोप्पराणुमएण विहियं दोहिं पि विज्जासामत्थेण कणयसिरिदमियारिरायधूयालोभेण बब्बरि चिलाइरूवं । तओ नीया दूएणं दमियारिसमीवे, कयपणामाओ ग दिट्ठाओ दमियारिणा सोमाए दिट्ठीए, भणिया य, जहा'कणयसिरिं दारियं रमावेह' । ते वि गया कणयसिरिसमीवे । दिट्ठा य सा कन्नया तेहिं । केरिसा य ?, अवि यमिउ-णिद्ध-कुडिल-कुंचिय-अइदीहर-कसिणसिरयपब्भारा । पुण्णिमससिसमवयणा कंदोट्टसमाण नयणिल्ला ॥ २३ ॥२५१३॥ सोभासंगयवयणा गरुला-ऽऽयय-उज्जु-तुंगवरनासा । बिंबाफलाहरोगी सिणिद्धसिय कुंदसमदसणा ||२४||२५१४॥ कंबुसमाणग्गीवा करिकुंभसरिच्छथोरथणवट्टा । पुरपरिघबाहुजुयला असोयतरुपल्लवकरग्गा ॥२५॥२५१५॥ तणुर्मुट्ठिगेज्झमज्झा गंभीरावत्तसरिसवरनाभी । गंगापुलिणनियंबा रंभाखंभोवमोरुजुया ॥ २६ ॥२५१६॥ एणीसरिच्छजंघा संचारिमकमलसरिस कमजुयला । किं बहुणा भणिएणं ? पच्चक्खा कामघरणि व्व ॥२७॥२५१७॥
तं च दद्दूण सायरवयणविन्नाणविसेसेहिं देसीर्भासापगन्भेहिं संभासिया । तीए वि ताओ पुच्छियाओ - 'हला ! हला !
१. नयणा यत्रु० ॥ २. पुरिप' त्रु० का० ॥ ३. 'मुडिगिज्झ का० ॥। ४. नाही का० ।। ५. 'घरिणि का त्रु० ॥ ६. पा० विना 'भासासग' जे० त्रु० । "भासग का० ॥
छटु-सत्तमभवग्गहणाई
२६६
Page #317
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
साहि अपराजिया ऽणतविरियाणं कुल - सील-रूवागमे' । तओ अपराजिओ भणिउमाढत्तो, जहा - 'सुणसु अणंतविरियगुरं, अवि
मयणो इव रूवेणं, विज्जाए सुरगुरु ब्ब पच्चक्खो। सव्वकलाऽऽगमकुसलो, बलेण नऽन्नो समो तस्स ॥२८॥२५१८॥ चाई सूरो सुहओ अन्नो हईए तारिसो नऽत्थि । इय सोऊणं बाला सहसा रोमंचमुव्यहइ ॥ २९॥२५१९॥
तओ अपराजिएणं भणिया – ' जइ देवि ! तुज्झ पडिहाइ तओ अपराजिया -ऽणतविरिए दंसेमो इहाऽऽणेऊण, जओ अत्थि अम्हाण सत्ती' । तीए लवियं - 'जइ एवं, तो ' दंसेह मे ते महाणुभावे' । तओ दंसियमिमेहिं नियरूवं । दण य भणिउमाढत्ता, अवि य
'अज्जप्पभिदं तुह चलणकमलसुस्सूसिगा अहं सामि ! | आणा-णिद्देसकरी जं कायव्वं तमाइसह' ॥३०॥२५२०॥
अतविरिओ 'जइ एवं एहि जामु णियणयरिं' । जंपइ इमी वि 'पभवह पाणाण वि मज्झ अवियप्पं ॥ ३१॥२५२१ ॥ किंतु इमो मज्झपिया विजाबलदप्पिओ अओ तुम्ह । काही सरीरपीडं अओ न पेच्छामि निरवायं' ||३२||२५२२॥
एवं च जंपमाणी भणिया इमेहिं, जहा - ' मा एत्थत्थे संकं करेहि, जओ अम्हे समत्था नरेंदं जेउं, अन्नं वा माणवं, तामा मणयं पि मम्मि आसंकं काहिसि । एवं च जंपिया मयणवसपरवसा पत्थिया । तओ पोक्कारियमिमेहिं, अवि य
१. साहेह का० ॥ २. दंसेहि त्रु० ।। ३. भावा का० ॥। ४. परावसा त्रु० विना ।।
१०
छटु-सत्तमभवग्गहणाई
२६७
Page #318
--------------------------------------------------------------------------
________________
छ?-सत्तमभवग्गहणाई
सिरिसंति- 'भो ! भो! णिसुणह लोया! मा भणिहह चोरियाए नीय त्ति। दमियारी वि हु निसुणउ निजइ एसा तुहं कन्ना ॥३३॥२५२३॥ नाहचरिए कणयसिरी णामेणं, अणतविरिएण भाइसहिएणं । सो एउ जस्स कस्स वि सत्ती विणिवारि अत्थि' ॥३४॥२५२४॥
एवं उग्घोसिऊण विजाविगप्पियमहाविमाणारूढा वचंति णहयलेणं । तं च सोऊण दटुण य दमियारिणा अवन्नाए - पेसिया विजाहरभडा, जहा- 'भो ! ते दुटुभूमिगोयरे विणासेऊण लहुं कन्नयं नियत्तेह' । गया विजाहरा । एत्थंतरम्मि
उप्पन्नाणि तेसिं हल-मुसल-संख-गयाईणि रयणाणि । पत्ता य विजाहरा, महारयणपहावपराजिया गया य दमियारि-५, समीवं । साहति य तस्स तप्पभावं । तओ दमियारी तं निसामिऊण कोववसतडियभिउडितिवलीतरंग- भंगुरभालवट्ठो करघायवियारियधरणीतलो 'अरे ! रे ! केरिसं माहप्पं भूमिगोयराणं' ति भणमाणो सयमेव विज्जाहरबलसमन्निओ पत्तो ताण समीवं । तं च एजंतं दटुणं 'हा अजउत्त ! हा अजउत्त !' त्ति भणमाणी भयवसथर-थरायमाणसब्गा मुच्छिय
ब्ब संजाया कणयसिरी । तओ समासासिया तेहिं—'देवि ! मा बीहसु त्ति, खणमेत्तेण चेव पराजियं पेच्छ रायाणं, ति * भणमाणा डिया परबलसम्मुहा । सम्मुहे य दटुण भणियं दमियारिणा, अवि य
'भो भो भूमीगोयर ! मा मह कोवाणले पयंगत्तं । पडिवजह, ता मुंचह मह कन्नं धरह नियजीयं ॥३५॥२५२५॥
१०
२६८
१. भो नास्ति जे० ।। २. "णासिऊण जे० का० ।। ३. "या य गया दमि का० विना ।।
Page #319
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
छटु-सत्तमभवग्गहणाई
तो तेहिं वि पडिभणियं 'को वा वि हु होहिई पयंगो त्ति । नजिही, किंच अहवा णिउत्तगा वी पसंसाए' ॥३६॥२५२६॥ इय वुत्तो नरनाहो कोववसायंबभिउडिभासुरिओ । पभणइ रे ! रे ! दुढे मारह भूगोयरे एए' ॥३७॥२५२७॥ तं निसुणिऊण विजाहरेहिं सहस त्ति दो वि आवरिया । विजाहरमायाहिं करेंति नाणाविहे रूवे ॥३८॥२५२८॥ एत्यंतरम्मि बल-केसवाण विजाहिं अह उवटुवियं । विजाहरबलमउलं अभिट्ट इयरसेन्नस्स ॥३९॥२५२९॥ दोण्ह वि बलाण दप्पुद्धराण नियसामिकालुद्धाण । सहस चिय संजायं महाहवं भीसणसरूवं ॥४०॥२५३०॥ अवि - ५ घोरुत्तावलवज्जियतूर, तूरायन्नणतोसियसूरं । सूरायड्ढियदारुणखग्गं, खग्गोवाडियमाणववरगं ॥४१॥२५३१॥ वग्गिर-णच्चिर-कुप्पिरजोहं, जोहविमुक्कसुभीसणसत्थं । सत्थखणक्खणजायहुयासं, जायहुयासणतासियसिद्धं ॥४२॥२५३२॥ सिद्ध-सुरा-ऽसुरदिन्नपसंस, दिन्नपसंसपहटियरायं। रायखुरुप्पनिवाडियचिंधं, चिंधयचच्चियमेइणिवीटं ॥४३॥ति॥२५३३॥ एयारिससंगामे वित्ते ण अभग्गय पि तं सेन्नं । बल-केसवाण जायं परम्मुहं ईसि पहरहयं ॥४४॥२५३४॥ तं ददुणं दोन्नि वि आसार्सेता तयं नियं सेन्नं । आवडिया जमराय व्य दो वि ते इयरसेन्नस्स ॥४५॥२५३५॥ इय विजाहरजुझं विजाबलदप्पिएहिं दोहिं पि । विजामायाविहियं खणेण अइंसणं नीयं ॥४६॥२५३६॥
१. उबटुिउँ का० ।। २. पहिडिय' का० । पहिदुय जे० ।।
Page #320
--------------------------------------------------------------------------
________________
छटु-सत्तमभवग्गहणाई
सिरिसंति- * पडिहयं निएउं कोवारुणलोयणो नरवरिंदो । अह जुल्झिउं पयट्टो नाणाविहदिव्वसत्येहिं ॥४७॥२५३७॥ नाहचरिए
ताणि वि पडिसत्थेहिं निहयाई पेच्छिऊण दमियारी । चिंतइ "हंत ! किमेयं अउव्वकरणं णियच्छामि ? ॥४८॥२५३८॥ तरिउं महासमुदं किं वुड्डीहामि गोपए अहयं । भूगोयरेण वि जओ दिव्वऽत्याइं पडिहयाई" ॥४९५२५३९॥ इय चिंतंतो पैच्छइ चक्कं जाला कलावटुप्पेच्छं । मज्झम्मि विमाणस्स उ तं दटुं चिंतए एसो ॥५०॥२५४०॥ "ता किं सत्थेहिं महं अन्नेहिं वरेहिम चिय पहाणं । दरियारिदारणसह" करइ करे तं इमो सहसा ॥५१॥२५४१॥ करकलियचक्करयणो जा वग्गइ नरवई पहिटुमणो । तावुद्धयदप्पेणं अणंतविरिएणिम भणिओ ॥५२॥२५४२॥
किं वग्गसि एएणं करपत्तेणं तुम नरवरिंद ! । दारिद्दियपुरिसो इव लद्धाए वराडियाए व्व ॥५३॥२५४३॥ *ता मुंच लहुं एयं, किं व चिरावेसि जेण नासेमि । एयस्स वि माहप्पं' इय भणिओ रूसिउं राया ॥५४॥२५४४॥
तं मेल्लइ वरचक्कं तस्स वहट्ठाए सो वि तमइंतं । वारइ गयाइएहिं, न य तरइ निवारिउँ कह वि ॥५५॥२५४५॥ फिरिऊण तयं तुंबेण लग्गए तस्स वियडक्च्छयले । काउं ‘अमोहसत्य' तओ प्रियं तबिमाणम्मि ॥५६॥२५४६॥
२७०
१. पयत्तो ना जे० का० ।। २. अच्छइ त्रु० ।। ३. करालटुप्पिच्छं त्रु० ।। ४. बरेहिं इमं चिय जे० विना ।।
Page #321
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंति- नाहचरिए
ASADAR
छटु-सत्तमभवग्गहणाई
तेण य पहरेण इमो मुच्छाए निवडिओ विमाणम्मि । तत्तो य परबलम्मि उक्किटुिरवो समुच्छलिओ॥५७॥२५४७॥ 'णिहओ णिहओ णिहओ अइबलिओ वि हु अहो ! इमो सत्तू । अइउक्कडविरिएणं पहुणा अम्हाण एएणं ॥५८॥२५४८॥ सच्चं चिय दमियारी निद्दारियदरियसत्तुसंघाओ । एसो चिय पुहईए विजयऽद्धनराहिवो जयउ' ॥५९॥२५४९॥ इयरो अणतविरिओ खणमेकं चिटुिऊण मुच्छाए । अवराइएण वाएण बीइओ झत्ति आससिओ॥६॥२५५०॥ उद्धित्तु गिण्हइ तयं चक्कं तकरयले ऽियं तं तु । सहसारं संजायं सयाऽऽरमवि तक्खणं चेव ॥६१॥२५५१॥ पभणइ अणतविरिओ 'मुक्को तं राय ! जाहि नियगेहे । अज्ज वि न किंचि नटुं विज्जाहरसामिओ होहि ॥६२॥२५५२॥ 'रे ! वहसि किं व गव्वं इमेण पत्तेण लोहखंडेण । भणसि य आलप्पालं सहस चिय तुच्छपुरिसो व्व ॥६३॥२५५३॥ अहवा वि मूसओ वि हु एक्केण वि किर कणेण गहिएण । वच्चइ हल्लुत्तालो अहमवि किर भारवाहि त्ति ॥६४॥२५५४॥ ता रे ! चक्कजुयं पि हु चुण्णे जे तुम समत्थो ह' । इय भणिय खग्गखेडयहत्थो उप्पयइ तयभिमुहं ॥६५॥२५५५॥ आगच्छंत दटुं अणतविरिएण तस्स तं चक्कं । तह मुक्कं जह तेणं धरणीए निवाडियं सीसं ॥६६॥२५५६॥ तो अणवन्निय-पणवन्नियाइदेवेहि वासुदेवस्स । उवरिं कुसुमाण भरो मुक्को इय जंपमाणेहिं ॥६७॥२५५७॥ 'एसो ख वासुदेवो विजयऽद्धबई इहं समुप्पन्नो । एसो वि य बलदेवो, जयंतु कयसत्तुनिद्दलणा ॥६८॥२५५८॥
२७१
१. उकुटुिं पा० जे० ।। २. यलट्ठिय ते का० ॥ ३. "यगेहं का० ।। ४. किरि त्रु० का० ।।
Page #322
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
छ?-सत्तम
भवग्गहणाई
भो विजाहरवइणो ! पणमह एयाण पायकमलेसु । भुंजह जेण सुहाई एयपसाएण रज्जेसु' ॥६९॥२५५९॥ इय वुत्ता देवेहिं सब्वे तेऽणतविरियमल्लीणा । विहियपणामा य तओ सव्वे सम्माणिया तेहिं ॥७०॥२५६०॥
एवं च पराजिणिऊणं संगाम अणेयविजाहरवंदपरिगया पवरविमाणारूढा पत्थिया सुभगापुरिसम्मुहं । अणंतरे य कणगगिरिवरस्सुवरिं वच्चमाणा भणिया विजाहरेहि-'मा देव ! अरहताणं भगवंताणं आसायणं करेह । जओ एत्थ कणगगिरिवरे अत्थि बहूणि जिणाययणाणि, ता तेसिं पणामं काऊण वच्चह' । तओ ओवइया तम्मि गिरिवरे, वंदिया ५ य भगवंतो जाव णिरिक्खंति पव्वयं ताव पेच्छंति कित्तिहरं नाम महामुणिवरं वरिसोववासमहापंडिमट्ठियं तक्खणसमुप्पन्नवरकेवलनाणदंसणधरं अहासन्निएहिं देवेहि महिन्जमाणं । तं च दटुण भत्तिभरनिभद्धसियरोमंचकंचुएहिं वंदिओ भयवं, अवि य
"जय मुणियसयलतेलोक्कभाव ! जय भत्तजंतुहयगरुयपाव ! । जय दुग्गमहाभवजलहितरण ! जय वसिकयदुद्दमनिययकरण ! ॥१॥२५६१॥ जय कम्ममहावणदहणजलण ! जय रायरोसभडदप्पमलण!।
जय देसियदंसण-नाण-चरण ! जय नटुकटु-जरजम्म-मरण ! ॥२॥२५६२॥ १. पडिमं प्रियं जे० ।। २. "रुद्धिय जे० ।। ३. 'तइलो का० । तयलो° पा० ७० ।।
२७२
Page #323
--------------------------------------------------------------------------
________________
छ?-सत्तमभवग्गहणाई
सिरिसंति
जय देव असुर-सुरनमियपाय ! जय विणिहयदारुणचउकसाय !। नाहचरिए
जय सिद्धिमहावहुसंगरसिय ! जय पणयह अम्हहं देव ! पसिय ॥३॥२५६३॥ इय पणमिऊण भयवं तइलोक्केकल्लबंधवं साहुं । उप्पन्नकेवलवरं उवविद्या सुद्धमहिवढे ॥४॥२५६४॥
पत्थाविया य भयवया धम्मदेसणा, अवि य"मिच्छत्तं अविरई चेव कसाया दुह दाइणो । पमाया दुटुजोगा य पंचेए बंधकारणं ॥१॥२५६५॥ जं अदेवेसु देवत्तं, देवेसु इयरा मई । असाहूसु य साहुत्तं, साहूसु विवरीयया ॥२॥२५६६॥ अतत्ते तत्तबुद्धी उ, तत्तम्मि य अतत्तया । विवजएण सव्वं पि 'मिच्छत्त'मियमाहियं ॥३॥२५६७॥
सव्वेसु वि पावेसु ज न थोव पि वजणं । 'अविरई' तं वियाणेह सबटुक्खनिबंधणं ॥४॥२५६८॥ * कोहो माणो य माया य लोहो चत्तारि वि इमे । मूलं संसारवासस्स कसाया परिकित्तिया ॥५॥२५६९॥
खंतीविवज्जए जो उ दुटुभावो उ जायइ । सोचा दटुण वा किंचि एस 'कोहो' बियाहिओ ॥६॥२५७०॥ देवाणं गुरुमाईण जं पणामो ण कीरई । मद्दवस्स पैडीवक्खो तं 'माणं' परियाणह ॥७॥२५७१॥ अजवस्सऽन्नहा भावो सव्वत्थ पलिउंचणं । जा परद्दोहिया बुद्धी सा 'माया' परिवन्निया ॥८॥२५७२॥ १. लघर जे० त्रु०॥ २. दायिणो त्रु० का० ।। ३. 'हूसु य विव' का० विना ।। ४. 'रयं तं का० ।। ५. बी पा० का० ॥ ६. एसो जे० ।। ७. कीरइ जे० का० ॥
२७३
Page #324
--------------------------------------------------------------------------
________________
HBNBABAOM
छट्ठ-सत्तमभवग्गहणाई
सिरिसंति- संतोसो जन जीवस्स केत्तिएणाऽवि जायइ । मुत्तीए विवरीयतं तं 'लोभ' परियाणह ॥९॥२५७३॥ नाहचरिए
'पमाया' पंचरूवा उ बन्निजंति समासओ । मजं विसय कसाया य निद्दा विकह ति रूवया ॥१०॥२५७४॥ * कटु-पिटाइणिष्फन्नं 'मजं दुविहमाहियं । 'विसया' सद्दाइया पंच, कसाया पुब्बवन्निया ॥११॥२५७५॥
निद्दा य निहनिदा य पयला पयलपयलिया। थीणगिद्धी य णिहाणं एवं पंचगमाहियं ॥१२॥२५७६॥ थीकहा राय-देसाणं भोयणस्स तहेव य । विकहाणं चउक्कं तु जिणिंदेहिं परूबियं ॥१३॥२५७७॥ मणो वाया य काओ य दुवा एए उ तिन्नि वि । हेयवो कम्मबंधस्स सव्वे एए वियाणि ॥१४॥२५७८।।
तम्हा बहा जाणिय सव्वमेयं पावस्स कम्मस्स पहाणकझं ।
विवजिउ निम्मल-सुद्धभावा करेह धम्मम्मि मइं पसत्य" ॥१५॥२५७९॥ . एत्यंतरे कणयसिरीए इलातलमिलतकरतल-जाणु-भालयलाए पणमिऊण अलयमितकरकमलमउलाए विन्नत्तं, * जहा-'सामि! किंमह सयण-बंधवविरहो पीइमरणं च संजायं?' ति । तओ संखुम्भमाणजलजलहिसरिससहाणुकारिणा' सरेण भणियं च केवलिणा-'सुणाहि भद्दे ! जमेत्य कारणं'
"अत्थि धायइसंडे दीवे पुव्वभरहे संखपुरं नाम गामो । जो य गयणं व महानरबइकुलं व सगोधणो, विणयंरो व्य
vivsusuviveo
२७४
१. ते लोभं तं प° पा० ।। २. एयंतरे का० ॥ ३. जमित्व जे० ।। ४. यस ब जे० ।।
Page #325
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
निरुवहयजीहानरो व्व सभासओ, संवच्छरो व्व सोवन्नियावणो व्व समासओ, अडविपएसो व्ब जीवंतनरो व्य ससासओ, महातडागो व्व करवालो व्व सवाणिओ त्ति । अवि य
पंडुच्छुवाडकलिओ बहुजण धन-धन्नसोहिओ णिचं | देवउल-सहामंडव - सत्तागारेहिं संकिन्नो || १ || २५८०॥ कूब-सरोवर-वावी-सरिमंडियसयलबाहिरपएसो । पमुइयगामजुवाणयरासयसयसंकुलो रम्मो ||२||२५८१ ॥ एवंवि वि तम गामे अत्थि सिरिदत्तानाम दुग्गया नारी, अवि य
कुणइ य परगेहे कम्मं कट्टेण निव्वहणहेउं । रंधण-खंडण - पीसण-जलिंधणाहरणमाईयं ॥ ३ ॥ २५८२ ॥ अन्नं पि बहुविहीयं कुणमाणी वि हु पयत्तओ कम्मं । दिवसावसाणसेसे परिभूया मिलइ भत्तस्स ||४|| २५८३ ॥ अन्नया कयाइ हिंडमाणी गया सिरिपव्वयं नाम महानगवरं । जो य
दीहर - गरुयसिहरहत्थेहिं नहं पिव मविउकामओ, फुल्लिय- फलियबहलदलरेहिरतरूवरनियररामओ । बहुविहपिक्क - साउफलभक्खणतोसियविहगसंकुलो, परहुय - नीलकंठ कोमलसरपूरियतरुरमाउलो || ५ || २५८४ ॥ पाउसकालसजलजलयावलिसंचयसरिसतणुवरो, णिज्झरपज्झरंतझं कारव बहिरियकंदरंतरो । मेहलतडविभायपरिसक्तिरसावयकुलणिरंतरो, तरुवरसाहलग्गसाहामियबोक्कारव भयंकरो || ६ || २५८५ ॥
१. घसो पा० । २. 'तबनरो का० त्रु० ॥। ३. 'नामेण दु° का० ॥ ४. दुग्गयनारी जे० का० ॥
कस पुव्यजम्मवृत्तंतं
२७५
Page #326
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
कणयसिरीए पुव्वजम्मवुत्तंतं
इय एरिसम्मि पब्बए नर-विजाहर-सुरेहिं सेवियम्मि । जाइ इमा हिंडंतिया दिव्ववसेणं तहिं सुविउलयम्मि ॥७॥२५८६॥ तत्थ य विमलसिलायलनिविटुं पेच्छइ सच्चजसं नाम मुणिवरं, जो य
पंचेंदिएहिं सुसमाहियप्पा, गुत्तीहिं गुत्तो, समिओ महप्पा । कोहाइसत्तूण हयप्पयावो, तवं तवेई य महाणुभावो ॥८॥२५८७॥ उग्गम्मि सीयम्मि पडतयम्मिं, वायंतए सीयलयम्मि वाए। आगासाणम्मि अपाउयंगो, उद्धढिओ चिटुइ सीयकाले ॥९॥२५८८॥ गिम्हम्मि कालम्मि समागयम्मिं पयंडतेयम्मि दिवायरम्मि । ल्याऽहितत्तम्मि सिलायलम्मि उग्गं तवं तप्पइ उद्धबाहू ॥१०॥२५८९॥ अंगेहुवंगेहि उ संवुएहिं छन्नम्मि आणम्मि विवित्तयम्मि ।
नीरस्स कालम्मि समागयम्मि झाएइ धम्मं तह सुक्कझाणं ॥११॥२५९०॥ तं च दगुण चिंतियमिमीए, अवि य
"अहो ! कयत्थो मह एस जम्मो जाओ महादारुणदक्खिओ वि ।
अचिंतचिंतामणितुल्लरूवो जमेस दिडो सुमुणी महप्पा" ॥१२॥२५९१॥ १. 'यमिमाए का० ।। २. "दुक्खओ जे० । "दुक्खए त्रु०॥
२७६
Page #327
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
कणयसिरीए पुव्वजम्मवुत्तंतं
एवं च चिंतेमाणी भत्तिभरुद्धसियरोमराइकंचुया समागंतूण तस्स पासं वसुंधराधरियजाणु-कर-सिरा निवडिया चरणसरोरुहेसु । भणियं च तेण"भद्दे ! सिवसुहसंपयसंपायणपच्चलो दरियदलणो । तुह होउ धम्मलाभो सिरिगणहरमुहसमुन्भूओ" ॥१३॥२५९२॥
तओ जंपियमिमीए-'भयवं ! कहमम्हारिसाणं महादोगच्चाभिभूयाणं परघरकुकम्मकरणसमासाइयपाणवित्तीणं धम्मलाभो संभवइ? तहा वि समाइससु किं पि अवजूसणाइयं जेणऽन्नजम्मे वि न एवंविदुहभाइणी भवामि' । तओ५ भयवया "एत्तियस्स चेव संपयं उचिय" ति णाऊण उवइटुं धम्मचकवालं नाम तवोणुटुाणं । अवि य
'दो चेव तिरत्ताई, सत्तत्तीसं तहा चउत्थाई । भद्दे ! कुणसु तवमिणं जिण-गुरुपूयासमत्तीए ॥१४॥२५९३॥ * जेणेरिसाण दुस्सहदोगच्चसमुद्भवाण दुक्खाण । जम्मंतरे वि नो होसि भायणं भीमरूवाण' ॥१५॥२५९४॥
सिरिदत्ता वि तं 'तह' त्ति पडिवजिऊण, वंदिऊण य मुणिं गया नियगामं । तत्थ य समाढत्ता त तवच्चरण काउं। तवप्प* भायओ य पारणयदिवसे लहइ मणोजभोजाइयं । 'तवोगुणनिरय' त्ति काऊण देति महाधणवइणो दुगुणं तिगुण १०
वित्ति, समप्पंति य विसिटुवत्थाई । एवं जाया किंचि सकिंचणा, करेइ य जहासत्तीए देव-गुरुपूयं । अन्नदियहम्मि य निवडियनियघरकुडेगदेसाओ संपत्तं सुवण्णमाइयं दव्यं । एत्थंतरम्मि य समत्तप्पायं से तवचरण । समाढत्तं च उज्जमणयं, अवि य-- १. अवऊस पा० त्रु० ॥ २. दृश्यता तृतीय परिशिष्टम् ।।
२७७
Page #328
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
कणयसिरीए पुव्वजम्मवुत्तंतं
जिणवरभवणेहिं पूय कराविय, विविहंपयारेहिं बलि विरयाविअ । पडिलाभिय वरमुणि वरभत्तिए, साहम्मिय सम्माणिय सत्तीए ॥१६॥२५९५॥ दीणा-ऽणाहहं दाणु दियाविउ, जीवह अभयदाणु घोसाविउ ।
परिचियजणु भोयणु काराविउ, अन्नु वि धम्मकम्मु साराविउ ॥१७॥२५९६। तवोकम्मपारणयदिवसे जाव दिसालोयं करेइ ताव दिट्ठो अणाए समागच्छमाणो सुव्वओ नाम साहू, जो य, मासोववासखवणेण खबियबहुमंस-सोणियणिहाओ । तण-कटुसगडियं पिव परिसक्किरकडयडारावो ॥१८॥२५९७॥ दिप्पतो तवतेयस्सिरीए जुगमेत्तदिटुिपयखेवो । नीसेसागमकुसलो, किं बहुणा ? सव्वगुणणिलओ ॥१९॥२५९८॥ तमइंतं दटूणं भत्तिवसुप्फुल्लवयणसयवत्ता । चिंतइ चिंतियपुव्या “जाया सामग्गिया अज्ज ॥२०॥२५९९॥ एक्कु विसिटु पत्तु संपत्तउं, अन्नु वित्तु महु अत्थि विचित्तउं । भावपहाणु चित्तु संयुत्तउं, एउ तियं पि मइंदुल्लहु पत्तउं॥२१॥२६००॥ ता करेमि अप्पाणु कयत्थडे, देविणुएउ भत्तु सुपसत्थउं"। इय चिंतेविणु तोसु वहंती, आगय मुणिवरपासि तुरंती॥२२॥२६०१॥
जंपइ जोडिवि बे वि कर[? ग्गहु] 'सामिय! किजउ मज्झु अणुग्गहु ।
लेहु भत्तु सुज्झंतउं एहु, जेण वयामि तुरिउ अपवग्गहु' ॥२३॥२६०२॥ १. "भवणिहि का० ।। २. "पयारिहि जु० का० ।। ३. लाहिय पा० बिना ।। ४. काराविउ का० ।। ५. "गुणकलिओ पा० ।। ६. मझा का० ।। ७. एउ ७०
२७८
विना ।।
Page #329
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
कणयसिरीए पुव्वजम्मवुत्ततं
एवं च तीए विन्नत्तो 'सुज्झइत्ति काऊण तीए अणुग्गहत्थं तं भत्तं पडिगाहेइ, अवि यपुण्णंतरायभीओ 'थे देजाहि' जंपिउं साहू । तीए अणुग्गहत्थं धरेइ पत्तं विहीपुव्वं ॥२४॥२६०३॥ सा वि हु पवडूढमाणाइरेगवरभावजणियरोमंचा । भत्तिभरणिभरंगी तं खिवइ मुणिस्स पत्तम्मि ॥२५॥२६०४॥ वंदित्तु तओ विहिणा सिरम्मि करकोरयं विहेऊण । पभणइ 'कहेहि सामिय ! धम्म सव्वन्नुपन्नत' ॥२६॥२६०५॥ मुणिणा वि हु संलत्तं 'भद्दे ! एसो न अम्ह कप्पो त्ति । जं भिक्खाए गएहिं कहिज्जए धम्मवित्थारो ॥२७॥२६०६॥ ५ किंतु तुम जइ धम्म सोउं इच्छाहि जिणवरुद्दिद्धं । तो वसहीए यिस्स उ आगच्छेज्जासि समयम्मि' ॥२८॥२६०७॥
एवं च भणिऊण जुगमेत्तंतरनिक्खित्तलोयणपसरो मंदमंदपयनिक्खेवो गओ साहू निओवस्सए । आगमविहाणेणं च इरियावहियापडिक्कमण-विस्सामण-सज्झायकरणाइपुव्वयमसुरसुराइदोसवज्जियं भुत्तं जहाविहीए । भोयणावसाणे य जाव खणमेग सज्झायं करेइ ताव समागओ तब्बंदणत्थं पुरलोगो, सिरिदत्ता वि गया मुणिणो नमणत्थं, वंदिओ भावसारं, अवि य'चउगइभवाडवीए पणटुमग्गाण भव्वनिवहाण । निरुवहयमग्गदेसय ! नमोऽत्थु ते परमसत्थाह !' ॥२९॥२६०८॥ मुणिणा वि दिन्नो धम्मलाभो, अवि य“सासयसिवपुरअणुवमसुहसंचयकारओ दुरियदलणो। भद्दे ! जिणिंदभणिओ होउ तुम धम्मलाभो त्ति" ॥३०॥२६०९॥ १. 'अवि य' नास्ति पा० ।। २. दिजासि जे० का०।। ३. कहिजई का०।। ४. "गच्छिज्जा जे० का० ।। ५. "पुव्वयं सुरसुरसुराइदो का० ।।
२७९
Page #330
--------------------------------------------------------------------------
________________
कणयसिरीए पुव्वजम्मवुत्तंतं
सिरिसंति- एवं च भणिऊण पत्थाविया सुरवरकिंकरकरसमा हयउद्दामदुहिनिग्योसाणुकारिणा सरेण धम्मदेसणा, अवि यनाहचरिए * "संसारेऽसाररूवे भवसयगहणे जोणिलक्खेहिं जीवो, हिंडंतो धम्ममेयं जिणवरकहियं सव्यधम्मप्पहाणं ।
पुन्नेहिं निक्कलंकं लहइ गुणजुयं सग्गुरूणं पसाया, तम्हा तत्थेव जत्तं कुणह अणुदिणं वजिऊणं पमायं ॥१॥२६१०॥ लद्धे वि धम्मे जिणदेसियम्मि पावेइ सम्मत्तममोहरूवं । कलंकचत्तं वरवित्तजुत्तं, पल्हायसंपायणमिड्रिडकारि ॥२॥२६११॥ नीरेहमत्तासमलप्पमुक्कं लोयम्मि कित्तीविलयाइ गेहं । संसारनीरायरमज्झयारे किच्छेण चिंतामणितुल्लरूयं ॥३॥२६१२॥ ५ पत्ते वि एवंविहदंसणम्मि अणतसिद्धीसुहकारयम्मि । वासेह अट्ठी तह मिजियाओ तेणेव अचंतसुदुल्लहेणं" ॥४॥२६१३॥ एत्यंतरम्मि भालयलमिलतकरकमलंजलीए विन्नत्तं सिरिदत्ताए, जहा-'भयवं ! संसारापारनीरायरतरणतरंडसरिसरूवं जमिमं परूवियं दरिसणं, तेण य अटुि-मिंजियाओ भावेयव्याओ त्ति समाइटें, तं न अज्ज वि मए सम्ममवगच्छियं ।। जओ कओ कहं अहि-मिजाण भावणं संभवइ ?' तओ ससहरकरनियरसरिसदसणकिरणविच्छुरिजंतदिसामंडलं भणियं भयवया, जहा- 'भद्दे ! सुणाहि एत्थऽत्थे एयमक्खाणयं जेण सव्वमवगच्छसि । तओ भणियं सिरिदत्ताए परिसाए १० य, जहा-'भयवं ! अक्खेहि एयमक्खाणयं । जओ दत्तावहाणा सव्वा वि इमा परिसा वट्टइ' त्ति । एवं च आयन्निऊण कहिउमाढत्तो मुणी, अवि य
२८०
१. "रकिन्नरक जे० ।। २. "हउद्दा पा० विना ।। ३. °णमिटुकारि पा० ।। ४. "याए गेहं पा० विना ।। ५. य का०।। ६. एत्यंतरे का० ।। ७. "मिजाओ जे० का०।। ८. जओ नास्ति पा० ।। ९. भयवया नारित पा० ।। १०. य नास्ति जे० का० ।। ११. मुणी नारित जे० का० ।।
Page #331
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
नरसिंघकुमरस्स कहाणयं
''दीवह मज्झि असंखह अत्थी, जंबद्दीव विभाविउ सत्थी, तासु भरहि वरखेत्ति पसिद्धी, उज्जेणी पुरि अत्थि समिद्धी, जा परचक्कभएण विवज्जिय, जा खाइय-वरसालसमज्जिय, जा वरभवणपतिसुविराइय, जा चउहट्टयमग्गविभाइय, जा देवउलपतिपरिमंडिय, जहिं निवसहिं कविराय-सुपंडिय, जा तलाय-वण-वाविसुसोहिय, जहिं निवसहिंजणवय अविरोहिय, जहिं अणाहवरमंडव दीसहि, जहिं अक्खाणय विउसेहिं सीसहि, जहिं णिवमग्ग जणोहसमाउल, रिद्धिमंत जहिं वणियमहाकुल, तहिं इयगुणजुत्तहिं, गोउरगुत्तहिं, उज्जेणिहिंबहुगुणनिलउ, जियसत्तुमहानिवु, दारियगुरुरिवु, करइरज्जुनरवरतिलउ॥१॥२६१४॥ जो पयापालणे बद्धवरकक्खओ, जो य धम्मम्मि निचं पि कयलक्खओ, जो य संगामि वइरियणणिकयसंखओ, जो य चउरंगबललद्धअविसंखओ,
२८१
१. जंबुद्दीउ जे० का० ।। २. "रगोत्तहि पा० ।।
Page #332
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
नरसिंघकुमरस्स कहाणयं
जो य वररायनीईए परिवट्टए, जो महाबुद्धिमाहप्पि सुविसट्टए, जो य रूवेण मयण पि अवमन्नए, जो य गुरुआण न कयावि अवगन्नए, धारिणीनाम जसु देवि गुणवंतिया, विजियसुररूब अचंतसुपसंतिया, वरकलानियरकंतीहि संपुणिया, चंदमुत्ति व्व नं सव्वसंपुणिया, जा सुवित्ता गुणड्ढा य सुपओहरा, हारलटुि व्य ने लोयसुमणोहरा, जा य निचं पि नियनाहअणुरत्तिया, नं वरा साविया देव-गुरुभत्तिया, तसु तीए समग्गह, भोयविलग्गह, गलइ कालु सुहसंजुयह, बहुपणयनरिंदह, जह किर इंदह, निजियदुज्जयसंजुयह ॥२॥२६१५॥ अन्नया धारिणीदेवि सुहसुत्तिया, पेच्छए सुमिणयं विहिय सुपउत्तिया, संख-कुंदेंदु-दहि-खीरसमवन्नयं पेच्छए मयवइं अंकि सुनिसन्नयं, पेच्छिऊणं तयं झत्ति सा उट्ठिया, साहए भत्तुणो विणयसमुवटिया,
२८२
१. "ण नेयावि अविमन्नए पा० ।। २. सुविण जे० का० ।।
Page #333
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
भी की भी की की
तं निसामित्तु नरनाहु रोमंचिओ, वरकयंबो व्य धाराहिं नं सिंचिओ, भणइ 'जो सीहु सुविणम्मि तई दिउ पवरलीलावियंभंतु सुविसिटुउ, तेण तु पुत्तु नरसीहु सुगुणडूढउ, होसए मियेनरिंदाण परियडूढउ, ' 'एव होउ 'त्ति तं वयणु सा मन्निउं, बहइ गब्भं सुहेणं पई वन्निजं, पसवकालम्भि जायम्मि वरपुत्तयं, जणइ पुव्व व्व सूरं व दिप्पंतयं, इय पुत्तह जम्मणि, कयनियकम्मणि, वद्धाविउ नरवरपवरु, बद्धावियगं पि णु, तो विहेप्पिणु, बद्धावणउं करेइ वरु || ३ || २६१६ ॥ नच्चहिं गायहिं बारबिलासिणि, आणहिं अक्खवत्तु सोवासिणि,
बज्जइ मद्दलु तूरु सुहावउं, एइ महायणु सहु बद्धावरं, सम्माणि हिं विउस विसेस वि, मेल्लाविजहिं गोत्ति असेस वि, बद्धावण एव परिवित्त, नामह करणसमइ संपत्तइ,
१.नियन पा० का ० ॥ २. परिवट्टी का० ॥ ३ अखयवत्त सुवा जे० का० ॥। ४. सउ का० | सउं जे० ॥
342424242434343434343434
नरसिंघ कुमरस्स
कहाण
२८३
Page #334
--------------------------------------------------------------------------
________________
नरसिंघकुमरस्स कहाणयं
सिरिसंति
किउ नरसीह नामु तसु कुमरह, रूव-कंति परिसेसियअमरह, नाहचरिए
अटुवरिसु कलगहणु कराविउ, अन्नु वि सयलु अत्यु सिक्खाविउ, एव जाव बद्धंतु मणोहरि, सो नरसीहु पत्तु जोव्वणभरि, ता बत्तीस कन्न परिणाविउ, राई विसयसोक्खु भुजाविउ, इय रइसुहसारह, तस्स कुमारह, अतेउरमज्झट्ठियह, जा केवि गय वासर, नीरसभासुर, वरपाइक्कअहिट्ठियह ॥४॥२६१७॥ सरयरिउराउ संपत्तु एत्थंतरे, सार ससिजोण्ह जसु देंतु भुवणंतरे, मत्तगयदाणु वियरंतु महिमंडले, सेयपुंडरिय दंसेंतु परिमंडले, मलिणघणनिवहपसरेण परिवजिओ, रायहंसेहिं निच्चं पि संसजिओ, पमुइयाऽसेसजणगीयसबाउलो, सयलरयरहिय दीसंत आसाउलो, तुटुवरगोववंदेहिं सुपसंसिओ, सत्तदलनिवहरिद्धीए उववंदिओ,.
पवरसुपसत्थलक्खणेहिं संसोहिओ, विविहधण-धन्नरिद्धीए सुपरोहिओ, १. नाउं पा० दिना ।। २. जा कि बि ७० । जाब के बि पा० का० ।। ३. रसु भा जे० ।। ४. ससिजुन्ह जे० का० ।। ५. दिंतु जे० का० ।। ६. दसितु जे०|| *७. वदसिओ जे० का० ॥
२८४
Page #335
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
इय सरयन रिंदिण, कयसम्मद्दिण, तोसिउ सयलु महीवलउ, पयडियगुण बंदिण, पसरियसद्दिण, जणिउ भवणि हल्लोहलउ ||५|| २६१८॥ एत्यंतरि अह एक महागउ, अडविहि होतउ झत्ति समागउ, सरयनरेंदह गुणगणभूसिउ, नं कोसल्लिउ वणसिरिपेसिउ, संख-कुंद - दहि- फेणसमुज्जलु, नं अदब्भु सरयन्भु गयज्ञ्जलु, वरविसाल कुंभत्थलसोहिउ, न हिमगिरिवरसिंहरपरोहिउ । अवि यमायंगु संपत्तु अच्चंतमयमत्तु, मेहो व्व गजंतु, सेलो व्व पंज्झरंतु, गिरिसेल पाडंतु, मंदिर साडंतु, सरवरइं फोडंतु, तरुनियर मोडंतु, गिरिसरिउ डोहंतु, जणु सयलु खोहंतु, परकरडि जोहंतु, नारियणु मोहंतु, बहुजीव नासंतु, हयथट्ट तासंतु, अइवेगि धावंतु, धर थरथरावंतु, चल्लंतु खेल्लंतु घुम्मंतु तम्मंतु, दारंतु मारंतु थूरंतू चूरंतु, विधेतु संधंतु पाडंतु फाडंतु, तोडंतु रोडंतु छोडंतु विहडंतु,
१. 'नरिंदेण जे० त्रु० ।। २. 'सम्मद्देण जे० त्रु० । ३. 'सद्देण का० ।। ४. 'सालु कुंभत्थलु सो' जे० ।। ५. "सिहरु परो" पा० ।। ६. पा० विना अचंतमयगत्तु जे० त्रु० । अचंतु मयमत्तु का० ॥ ७ परंतु का० ॥। ८. फोडतु जे० विना ||
नरसिंघ कुमरस्स
कहाण
२८५
Page #336
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
नरसिंघकुमरस्स कहाणयं
सियदंतु अहंतु अचंतबलवंतु, नामेण ससिकंतु परिभमइ विक्कंतु, इय तेण गइंदेण, कयकडमद्देण, विहिउ पुरिहिं हल्लोहलउ, नं सुरेण सुदुडेण, अइआरुट्टिण, आढत्तउ नयरिहिं पलउ ॥६॥२६१९॥ एत्थंतरे केण वि नरवरस्स, अक्खिज्जइ निवलच्छीहरस्स, जह 'देव एक्कु करि आउ एत्थु, एरावणु दीसइ नै महत्थु, इह सयल वि नयरी तेण देव, जगडिज्जइ वइरिनरिदि जेंव, पाडइ मढ-देउल खडहडंत, दवडेइ चउप्पय दडवडंत, छहुइ घय-तेल्लई घलहलंत, विक्खिरइ कवड्डय खलहलंत, वक्खरई विमद्दइ मसमसंत, भंजइ वणसंडई टसटसंत, मारइ जणु जो आसन्नपत्तु, एउ जाणवि करि जं तुज्झ जुत्तु,' त निसुणवि कोवफुरंतकाउ, सामंत विसज्जइ मणुयराउ, रि! लेहु लेहु सो दुटुहत्थि, उत्थल्ली इय राएण हत्थि',
१. गइंदिण का० ॥२. एत्तरि का० ।। ३. नरिंद जे०।। ४. उत्थल्लीयइ राएण हस्थि पा० । उत्थल्लिउ इय राएण हत्थु त्रुसं० । उत्थल्लीय राएण हत्थि का०।।
Page #337
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
नरसिंघकुमरस्स कहाणयं
'आएसु' भणेविणु सुहड जांव, संपत्तु तेत्थु करिराउ ताव, 'तं पेक्खिवि वेई अहिवडंत, भडदलई रस कस मस कसंत, तोडेइ अंग तड-तड-तडंत, चूरेइ हड्डु कडयडकरत, जा के वि निसुभिय चडफडंत, हयसेस नटु ता अडवडंत, इय वत्त निसुय जा नरवरेण, सयमेव चलिउ ता अमरिसेण, एत्थंतरे कुमरेण, विहियपणामेण, भणिउ 'ताय ! बीसज्जि मई, जे मयगलु साहमि, कित्ति पसाहमि, धरउं नयरि निरु सुत्थिमई' ॥७॥२६२०॥ तं निसामेत्तु उज्जेणिपरमेसरो, माइ अंगम्मि नो हरिसभरनिभरो, भणइ 'तुह जइ वि सिक्खागुणो सत्तमो, तह वि मयमत्तु सो वच्छ ! बालु तुमो, तह गहेजाहि जह तेण न छलिज्जसे, होसि सुपसिद्ध अचंतु विमलजसे,' 'ताय ! आएसु' इय भाणिउं सो गओ, करइ कसमहु आणम्मि जहिं सो गओ,
१. ते पा० विना ।। २. वेगिं त्रु० ।। ३. लइ मलइ रसकसमसंत जे० का०।। ४. एत्वंतरि पा० विना ।। ५. कुमरिण का०।। ६. णामिण का०।। ७. सुत्थुमइ का०॥ ८. पा विना गहेज़ासि जे०७० । गहिज्जासि का० ।। ९. अचंत वि पा० विना ।।
Page #338
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
नरसिंघकुमरस्स कहाणयं
दिटु नरसीह कुमरेण सो मयगलो, तुंगकुंभत्थलाऽऽलिहियनहमंडलो, मयजलाऽऽमोयपरिमिलियअलिजालओ, नक्कसुंकारसंवलियवणसालओ, सत्तरयणीसमुत्तुंगु नवदीहरो, तिण्णि वित्थिण्णु दसवेढकयपरियरो, विहियसञ्जीवधणुसरिसवरवंसओ, थोरथिरगत्तु उवचइयबहमंसओ, पवरमहु-गुलियसमसरिसपिंगऽच्छओ, दीहवरदसण-कर-वसण तणुपुच्छओ, चउहि वालेहि लक्खणसएहिं जुओ, वीसनहचलणु अइवायवेउछुओ, सो कुमरु निएविणु, वेउ करेविणु, गुलुगुलंतु उद्धाइ किह, मजाय चयंतउ, जणु पेल्लंतउ, पलयकालि जलरासि जिह ॥८॥२६२१॥ सो आवंतउ तेण कुमारे, आहउ पोक्खरि लट्ठिपहारे, . उरि वेज्झु देइ नउ देइ जाव, उल्ललवि चडिउ वच्छयलि ताब, अप्फालवि डिउ खणि दसणरंधि, खणि कुंभमज्झि, खणि डाइ "कंधि,
१. संचलिय पा० ० ।। २. "मुत्तुंग जे० का० ।। ३. गुलंत उ° पा० विना ।। ४. कह पा० विना ।। ५. जहा का० ।। ६. कुमारि त्रु० ।। * ७. पहारिं त्रु० ।। ८. विज्झु त्रु० । विजु का० ।। ९. ताम्ब त्रु० ।। १०. खणु पा० विना ।। ११. पा विना खंधि जे० त्रु० । खंधे का० ।।
Page #339
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
नरसिंघकुमरस्स कहाणयं
खणि चउचरणऽन्भंतरपएसि, खणि गंडत्थलि, खणि मज्झदेसि, खणि भमइ चउद्दिसि सुहडपवरु, हिमगिरिहिं नाइ वर अमरकुमरु, नव दसणघाय, दस चलणघाय, एगारह करदारणनिहाय, चउ पुच्छयाय पण वेयघाय, पंचेव कुंभि चलणप्पहाय, एगूणवीस करिकरपहार, सत्तेय वयणघायणपहार, एक्कासीमुहवयणप्पओय, छच्चेव कुणइ नासणयजोय, अट्ठाऽऽसयअटु य करडघाय, चउदस उ विययवच्छप्पहाय, इय बहुविहगयसिक्खपओयहिं, किउ निफंदु गइंदु सुजोयहिं, वरजोइ ब्व जाउ नीसन्नु, तो आरुढ धरेविणु कन्नु, तिक्खंकुसु लेविणु, सारि घरेविणु, निउ सम्मुह रायंगणह, भड-हरि-करिपउरह, आगय पउरह, संचरंतवारंगणह ॥९॥२६२२॥ तं पेक्खिवि पउरिहिं जयकारिउ, भड-सामंतिहिं निरु नवकारिउ, पढिउ भट्ट-बंदिणेहिं समग्गेहि, ओवारणउं विहिउं थीवग्गिहि, भणिउ नदिण पेक्खिवि एतउ, ‘भुंजसु पुहइ पुत्त ! जयवंतउ,'
आसीसिउ माइहिं गुणवंतउ 'जीवि पुत्त ! तुहं कालु अणंतउ,' १. 'यजाय पा० विना ।। २. हबवण पा० । हवहे (ह)ण जे० ।। ३. आरुहिउ जे० । आरुड त्रु० ॥ ४. पउरेहिं त्रु ।। ५. बग्गेहिं जे० का० ॥ ६. नरेंदेण त्रु० का० ।। ७. जीव त्रु०॥
Page #340
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
नरसिंघकुमरस्स कहाणयं
इय एवंविह वयण सुणंतिण, आगलियउ करिणाहु तुरंतिण, पुण जयकारवि जणउ नमंसिउ, तिं चुंबिवि उच्छंगि णिवेसिउ, चिंतइ कुमरु निएविणु नरवरु, “एहु समत्थु हू रज्जधुरंधरु, ता कुमरस्स निएविणु रज्जु, लेमि दिक्ख साहेमि सकज्ज," चिंतवि तेण एउ ता वुत्ता, भड सामंत मंतिसंजुत्ता, 'जइ पडिहासइ तुम्हह एहु, देमि सामि तो निस्संदेहु,' तेहिं भणिउ 'पहु ! चिंतातरुवरु, अम्हहं अज्ज फलिउ सुमणोहरु, जं आइटुउ सिरिनरसीहु, सामिउ वइरिग इंदहं सीहु,' तं निसुणवि राएं आइटुउ, 'जो नयरिहिं, जोइसिउ विसिटुउ, देहि लग्गु नरसीहकुमारह, रज्जऽभिसेयह गुणगणसारह,' ता तेण गणेविणु, मणि विहसेविणु, दिन्नु लग्गु गुणगणकलिउ ।
आगहणह मासह, धन्ननिवासह, पंचमदिणि बहुगहबलिउ ॥१०॥२६२३॥ १. बयणु जे० । वयणं का० ॥ २. पुणु जे० का० ।। ३. चुंबवि जे० । चुंबिउ त्रु० ।। ४. निएविणु जे० ।। ५. गयंद त्रु० ।। ६. राई जे० का० ।। ७. पंचमि दिणि त्रु०॥
२९०
Page #341
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
नरसिंघकुमरस्स कहाणयं
रायाऽऽएसिं तो सामग्गी, रज्जऽभिसेयह किय जा जोग्गी, तो अभिसेउ विहिउ सई राई, वजंतई बहुतूरनिहाई, भणिउ 'नवज्ज करेविणु सायरु, करहि रज्जु जा चंद-दिवायरु, नाई पय पालहि परमेसर, जा दरिद्द जा मज्झिम ईसर,' पय वि पयंपिय 'एहु मई राणउ, दिन्नउ तुम्हहं सुटु सयाणउ, आराहेजह एहु सविसेसु', पय वि पयंपइ 'देवाऽऽएसु,' इय जा सिक्ख देइ जियसत्तु, ता उज्जाणपालु संपत्तु, 'बद्धाविज्जसि नरवर ! जंपई, सूरिजयधरु आगउ संपइ,' तं निसुणेविणु निवु रोमंचिउ, नाइ नीवु जलधारासिंचिउ, जाइ गुरुहु पयवंदणवत्तिए, वंदइ पाय अणोवमभत्तिए, 'जयहि जयंधरसूरि ! सुसामिय !, मत्तमहागइंदगइगामिय !, जयहि सुगुरु ! अस्संजमवारय !, दुद्धरपंचमहब्बयधारय !,
१. ता जे० का० ।। २. एउ पा० ।। ३. "विजसु पा०॥ ४. आइउ पा०॥
Page #342
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
नरसिंघकुमरस्स कहाणयं
जय संसारमहोयहितारय ! भवियह सिवसुहसंपयकारय ! जय बुहपहु चउनाणिहिं जुत्तय ! पंचसमिय ! तिहिं गुत्तिहिं गुत्तय !, जय विजाहर-तियसनमंसिय !, पवरविबुहजइगणसुपसंसिय !, दय करेवि अम्हहं दुक्खत्तहं, देहि सोक्खु संसारविरत्तहं,' तं निसुणवि मुणिनाहु पयंपइ 'धम्मलाहु तुह नरवइ ! संपइ, जो नीसेसरिय निद्दारइ, जो रागाइवेरि विद्दारइ, जो गुरुपावपंकु पक्खालइ, जो कल्लाणसयल दक्खालइ, जो सुह-सग्ग-ऽपवग्गह कारणु, होउ सु धम्मलाहु दुहदारणु', इय गुरुपय वंदिवि, मणु आणंदवि, सेसे वि हु मुणिवर नमइ, पुणु सुद्धमहीयलि, करवि करंजलि, उवविटुउ णिवु सुद्धमइ ॥११॥२६२४॥ अह जंपिउ सूरि जयंधरेण, पक्खुभियमहण्णवसमसरेण “भो ! भमइ जीव भवगहणणणि चुलसीईलक्खजोणिहिं पमाणि,
१. पंचहि स जे०॥
Page #343
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
कहकहवि हु लग्भइ माणुसत्तु, कुल-देसमाइसामग्गिजुत्तु, जुग-समिलनाइ तहिं जिणह धम्मु, जइ कहवि हु लग्भइ परमरम्भु, तत्थ वि य पमाउ दलेवि सत्तु, धम्मम्मि समुज्जउ करहु गत्तु, पाहु पंचैव महव्वाई, खंताइगुणोहसमन्नियाई, पुणु पंचहिं समिइहिं समिय होह, तिहिं गुत्तिहिं गुत्त विसिटुबोह, अन्ना विकिरय बहुविह करेह, एमाइ सव्बु संजमु धरेह, अह कह विन सेक्क एउ करेवि, तो लेहु अणुब्वय गुण धरेवि, ' इय सूरिवयणमायन्निऊण, जंपेइ नराहिवु भाविऊण, 'मह देहि सामि ! पव्वज्र अज्जु, जिं साहमि सयलु वि निययकञ्जु,' जंपेइ सूरि तो वयणु एउ, 'मा करहि नरेसर ! कालखेड, ' 'इच्छं 'ति भणेविणु तक्खणेण, पडिवन्न दिक्ख पुहईसरेण, विरइ सिक्खत बिह सिक्ख, उवसग्ग सहइ अचंततिक्ख,
""
१. करह का० ।। २. पालह का० । ३. सक्कहि एउ पा० ॥ ४. लेउ पा० ॥ ५. जं जे० ॥
+5+5+5+5+5+5+5+5+50
नरसिंघ कुमरस्स कहाण
२९३
Page #344
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
नरसिंघकुमरस्स कहाणयं
नरसीहनरिंदु वि, मुणिवइ बंदिवि, उज्जेणिमहापुरि पइसरइ । सामंतसमन्निउ, पउरिहिं वन्निउ, रज्जु विसेसिं तहिं करइ ॥१२॥२६२५॥ अन्नदियहम्मि चोरेहिं सा नयरिया, मुसणआढत्त नीसेसपुरिपवरिया तो महाणम्मि जे 'सेटुिणो कारणा, जति रायतिए गहियओवायणा भणई 'नरनाह ! केणाऽवि नयरी इमा, अलयतुल्ला वि कयरोरगिगिहविभमा,' तं निसामित्तु राएण आरक्खिओ, रोसभरिएण सहस त्ति आणक्खिओ, 'रे ! तहा कुणसु जह होइ सुत्थत्तणं,' एवमाइसिय वीसज्जिए पुरियणं, अन्नदियहम्मि पुण एइ नयरीजणो, रायपासम्मि विन्नवई विमणम्मणो, 'देव ! केणाऽवि नयरी कया निद्धणा, कहवि नवि मन्निया तुम्हि जयबद्धणा, तं असेस पि अम्हेहिं सहियं पहो ! संपयं साहसं किंपि विन्नप्पहो, जोव्वणटुा सुरूवा य जा भामिणी, सा वि केणाऽवि पहु ! निज्जए कामिणी, ता पयंसेहि अम्हाण जलाणय, जत्थ निवसामु सोक्खेण अविमाणय,'
एयमायण्णिउं कोवतंबऽच्छओ, भणइ आरक्खियं फुरियअहरच्छओ, १. नरेंदु का० ।। २. हायणम्मि का० ।। ३. सिद्धिणो का० ॥ ४. न म का० ।। ५. एवमा पा० का० ।। ६. यदसणच्छओ त्रु० विना ।।
२९४
Page #345
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
नरसिंघकुमरस्स कहाणयं
'किं मुहा लेसि रे मज्झ तंबत्तणं, जेण एवंविहं बट्टए पट्टणं ?', एक्वक्केण तो चवइ नायरजणो, 'सामि ! मा रूस एयस्स तेयस्सिणो, जेण रतिंदिवा एस निरु जग्गए, पट्टणं अप्पणा चेव पडियग्गए,' तं निसुणवि राएं पयअणुराएं भणिउ 'जाह नियमंदिरह जिंब सोहणु होसइ, 'तिंव चिंतीसइ, मा कया वि अन्नह मुणह' ॥१३॥२६२६॥ तो जाइ महायणु हिंदु गेहिं, राया वि वियप्पइ निययदेहि, "एउ किंपि असंभवु एत्थु जाउ, नवि नजइ कोवि हु इय सहाउ," एत्थतरि रवि अत्थवणि जाइ, असमत्थु पुरिहि उवयारि नाइ, अहवा वि असत्तउ परुवयारि, अत्थमइ सूरु किर निव्वियारि, संझा वि तस्स पुट्ठीए जाइ, रत्तंबर जलदाणत्थु नाइ, निव्वत्तसंझकरणिउ नरिंदु वीसज्जिय भडसामंतबिंदु,
कयवंऽवेसु नियमंदिराउ, तह निग्गउ जह केण वि न नाउ, १. राई पा० विना ।। २. जिब जे० ।। ३. तिव जे० ।। ४. हिदु त्रु० ।। ५. पुरिहिं त्रु० ।।
Page #346
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
नरसिंघकुमरस्स कहाणयं
परिभमइ चोरगविसण करंतु, परिसंकाण सयल वि णियंतु, न य नियइ कह वि पउ तक्करस्स, ता जाव विणिग्गउ बहि पुरस्स, एत्वंतरि रयणी खयह जाइ, बीहती रायह चोरि नाइ, उग्गमइ सूरु पह विउल देंतु, नरवइहि पयावु व विप्फुरंतु, परिभमिउ नयरिबाहिरपएसु, न वि लटु चोरु पर किउ किलेसु, अवसाणि दिणह उव्वाउ राउ, जिउ रुक्खहेट्ठि रयभरियकाउ, अवलोयइ जा दिसिवलयचक्कु, परिवायगु पेच्छइ ताव एक्कु, कासाइयवत्थउ, डंडविहत्थउ, छक्कन्नउवाणह गूढपउ, उब्बद्धयपिंडिउ, अइबहु हिंडिउ, आवंतु नरेंदिं चित्ति किउ ॥१४॥२६२७॥ जावाऽऽसंकइ बहु देक्खेविणु, ता सो पत्तु तत्थ खेवेंविणु, अप्पाणउं गूहतई राएं, किउ पणिवाउ झत्ति अणुराएं,
१. न वि नि° पा० विना ।। २. दितु का त्रु० ।। ३. दियह त्रु० ।। ४. छन्नक्कउ त्रु० ।। ५. खेवि जे० त्रु० ।। ६. राई पा० विना ।। ७. "राई पा० विना ।।
Page #347
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
नरसिंघकुमरस्स कहाणयं
आसीसवि तेण य संभासिउ, 'आइउ वच्छ ! कहतह देसिउ ?', निबु जंपइ 'राउल अत्थऽत्थिउ, देसि देसु भमामि असत्थिउ, अत्यु कहिं पि कया वि न पावलं, तें कारणि अप्पर संतावउं,' परिवायगि जंपिउ 'जइ एवं, तो महु करहि निरंतरु सेव, जे करेमि पई अञ्जु जि ईसरु, अहवा नरवरु विउलमहीसरु,' तो 'आएसु' भणेवि ससंभमु, पल्लवआसणु देइ गयभमु, परिवायगु जंपइ पि हु 'बच्छय !, कहिं कहिं हिंडिउ देसि सुवच्छय, जा जहिं का वि नवल्ली बोल्ली, जा भोयणविहि कहहि (? ह) वहिल्ली', एउ वयणु पगब्भउं, भावसगभउं, सुणिवि निविण हियए हसिउ पुणु बुच्चइ राउल, बहु विज्जाउल, 'किज्जइ जे तुम्हाइसउ ॥१५॥२६२८॥ 'तेरे मेरें' जहिं बोलिज्जइ, वंजणकसमरु जहिं भुजिज्जइ,
मिटुयहीणउ जो उचिटुउ, सो मई गोल्लयमंडलु दिटुउ, पाम्बउं जे० ।। २. तिं जे० ३० ।। ३. जे० का० | जिं० ।। ४. निवेण पा०विना ।। ५. "इसिउ त्रु०॥ ६. तेरि मेरि जहिं जे० ।। ७. "मरु बहु भुं त्रु० ।।
२९७
Page #348
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
नरसिंघकुमरस्स कहाणयं
'काहे कूहे' जेत्थु भणिज्जइ, खंडु कूरु घिउभोयणे किज्जइ, नइ सरि पोक्खरि जेत्थु रमाउल, मज्झदेसु सो दिटुउ राउल, 'उल्लं पोग्ग' जेत्थु लविजइ, चोक्खय कूरु जेत्थु भुंजिज्जइ, सामवण्णु जहिं पाएं जणवउ, सो कन्नडउ दिटु मई जणवउ, 'गेला मियला' बोल्ली जेत्थु, पेय भुडुब्भुड पिज्जइ जेत्थु, विविहाऽऽरामहिं रम्मपएसु, सो सचवियउ कुंकणदेसु, 'का है रेहिसि' जेत्थु लविज्जइ, कंगु कूरु पाएण असिज्जइ, गोहण-गोउलेहि रमणिजउ, सो सोरटु दिटु मन्निज्जउ, 'जिह किह घोट' जेत्थु जंपिज्जइ, पत्थिविमण्णी भोयणु किज्जइ, निजलु थलसंकुलु अइतत्तउ, सो मरुमंडलु मई संपत्तउ, 'सेवि नेसि' जहिं भास भणिज्जइ, हलुया नन्न कुलीचा भुजई,
सो एहु राउल मई तुह चवियउ, उत्तरदेसु सयलु सच्चवियउ, १. कूरु खीरु घिउ का० ।। २. भोवणु पा० विना ।। ३. इल्लं जे० का० ।। ४. जित्थु त्रु० ।। ५. पाई पा० विना ।। ६. गेल्ला जे० ।। ७. भुइभडु त्रु०। भुटभुहुयं पा० ।। ८. तेत्थु जे० त्रु० ।। ९. घोट्ट त्रु० । घोड़ जे० ।। १०. सोबि जे० ॥
Page #349
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
盆花节节
१. "या सूरिदे पा० त्रु० ८. एहु त्रु० ।। ९. मारिडं
इय गुज्जर चोsहिं, सिंधव गोडहिं, टक्क हूण खस पारसहिं
मलया सुरदेसहिं, बहुविहवेसहिं भमिउ भक्खवइ सारसहिं' ॥१६॥२६२९॥
तं निणिवि परिवायगि भासिउ, 'पुत्त ! अत्थि तुहुं सच्चाउ देसिउ, तामसि सत्तमनियरवरंगी, एवह बट्टई रत्ति सुचंगी,
उ झडत्ति होहि आयत्तउ, धरहि खग्गु नियकरसंपत्तउ, जेण पुरिहिं पसरिवि अलक्खिउ, आणउं दब्बु पहाणु असंखिउ, “एउ चोरु” चिंतिउ नरसीहिं, "ता किं मारउं झत्ति अलीहिं, अहवा नहि नहि एरिसु जुत्तउं, देक्खउं करइ "जं किंपि निरुत्तर, तो कड्ढि करवालु फुरंतउ, तं पेक्खिवि लिंगी उभंत, चिंतइ “जसु एरिसु करवालू, सो निच्छई जइ पर महिवालू, तामार केणाऽवि उवाई, अह नवि तो भवियब्बु अवाई, ' थोवंतरू गंतूण पवृत्तउं, 'पुत्त ! न पट्टणु अज्ज वि सुत्तउं,
।। २. 'हदेसहिं पा० । ३. निसुणवि पा० ।। ४. वायगु पा० । 'वायग जे० ॥ ५. सच्चउं पा० ||६. एवहिं जे० ।। ७. 'सरवि पा० ।। त्रु० ।। १०. जुत्तउ जे० त्रु० ।। ११. ज जे० ।। १२. 'तउ जे० त्रु० ।। १३. अपाई पा० ।।
S02050202020
नरसिंघ कुमर कहाणय
२९९
Page #350
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
नरसिंघकुमरस्स कहाणयं
ता वीसमह खणतरु एत्थु, पल्लवसत्थरु करेवि महत्थु' 'आएसो'त्ति भणवि नरसीह, सत्थरजुयल करेड सलीह, तो दोन्नि वि सत्थरेहिं पसुत्ता, अवरोप्पर वहकरणुजुत्ता, चिंतइ चोरु “मज्झु असुयंतह, एयस्स वि किर निद्द कहं तह ?," इय परिभांविवि तक्करु सुत्तउ, उटुिउ नरसीहो वि अभंतउ, लेइ खग्गु पडियारु सुएविणु, धरइ खोडि सत्थरि आणेविणु, अह हू पच्छन्नउ, तरुकुडछन्नउ, राउ चोरकयदिटुि-मणु, अहवा जग्गंतह, अइअपमत्तह, होइ एत्थु किर, भउ कवणु ॥१७॥२६३०॥ जग्गई तक्करो झत्ति एत्यंतरे, देइ तो दिढि रायस्स बरसत्थरे, मुणवि निष्फंदु उद्वेइ लहु तक्करो, मारणत्थं नरेंदस्स निव्वक्करो, अह तिदंडस्स मज्झाओ आकडूढए, खग्गमावाहए तरुलयं बड्ढए,
धरबि थिर पाय तो थाणय मंडए, एगघाएण लहु खोडि दोखंडए, १. पल्लवि स जे० ।। २. करिबि त्रु० ।। ३. त्रु० विना- °भावयि जे० पा० । 'भावेवि का० ।। ४. एस्थ पा० विना ।। ५. किर कवणु भउ जे० पा० ॥ ६. मुणिवि पा० विना ।। ७. विरचि जे०।।
३००
Page #351
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
नरसिंघकुमरस्स कहाणयं
चलवलंत अदटूण आसंकिओ, चीरमवणेत्तु, जोएइ पाकिओ, "एत्थ अत्थम्मि अहमेव सुपवंचिओ, पेच्छ कह तेण धुत्तेण निरु वंचिओ," एव चिंतंतु राएण सो हक्किओ, 'किं च रे पाव ! छलघाइ ! चम्मक्किओ, जइ सि बोल्लाविउँ त सि घायंतओ, ता तुम सुहडमज्झम्मि गणियंतओ, मा भणिज्जासि छम्मेण हं घाइओ, होहि रे ! पगुणु' इय भणवि उद्घाइओ, 'साहु साहु' त्ति चोरो वि वग्गंतओ, गहियकरवाल रायस्स संपत्तओ। अवि य_ जुझंति दो वि वणमहिस जेंव, वग्गति दो वि वरवंड जेंव, उल्ललहिं दो वि नवमल्ल जेंव, पहरंति दो वि दढवइर जेंव, वचंति दो वि उज्झाय जेंव, गजंति दो वि घणमेह जेव, नायति दो वि खरनहर जेंव, हिंसति दो वि वरतुरय जेव, इय सिक्ख परिक्खिवि, समउ निरिक्खवि, राइं तक्करु पाडियउ । किर परसुपहारें, अइनी हारें, केलितरु व्व निवाडियउ ॥१८॥२६३१॥
३०१
१. घाय चम्म पा० ।। २. भणेजासि पा० विना ।। ३. उबज्झाय का० || ४. परिक्खवि पा० का० ।। ५. पहारि ७०।। ६. नीहारिं त्रु०॥
Page #352
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
नरसिंघकुमरस्स कहाणयं
णिवडियई भणिउ अह तक्करेण, 'भो सुहड ! जाहि वडरुक्खु तेण, नारायणदेउलपटुिभाइ पायालभवणुं तहिं अस्थि काइ, धणदेविनाउं मह भगिणि तेत्थु, परिवसइ तहऽन्नु वि नारिसत्यु, रयणाई असंखिउ तह य अत्थु, तहिं वच्च लेवि मह खग्ग सत्थु, सिलविवरि खिवेविणु तीए सदु, काऊण कहहि सव्वु वि विमहु, उग्घाडइ जेण सिलाद्वारु, तं भुंजहि सव्व अईव सारु, अहवा वि समप्पहि जणवयस्स, जं जस्स तणउं तं सव्वु तस्स,' इयं जंपेवि सो पंचत्ति पत्तु, नरसीह वि जाइ तहिं तुरंतु, पुव्वुत्तु करेविणु राउ जाम्ब, पविसरइ नियच्छइ सव्वु ताम्ब, तो तीए भणिउ 'पल्लंकि एत्थु, वीसमहि खणंतरु देव सत्थु,' जपेवि एव निग्गय दुवारु, पुणु हेरइ आविवि वार-वारु, तं पेक्खिवि संकिउ राउ चित्ति, पल्लंकि उवइ उवहाणु झत्ति,
सयमवि जा दीवय हेटुि डाइ, ता मुक्त जंतसिल तीए घाइ, १. इह पा० ।। २. तह जे० ।। ३. जंपवि जे० । जैपिबि का० ॥ ४. रेहइ पा० ।।
Page #353
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
चूरियसेज पेक्खिवि हसंत, जंपेइ एउ तालाउ देंत, 'मई हणिउ भायधायगु निरुत्तु,' तं निसुणवि वेई राउ पत्तु, केसेस हेविणु भणइ 'रंडि ! कह तई मारिज्जउं हउं अयंडि ?, ' सा जंपइ भयकंपंत 'देव !, सरणाइय मई रक्खेहि एव, ' तं मेल्लिव उघाडेइ बारु, णिग्गच्छवि ढक्कइ अइसुतारु, नियघरि पइसेविणु, जणु मेलेविणु, भणइ 'लेहु जं जस्स गउ', चोरगे भंजेविणु, वत्त कहेविणु, लोयहं अप्पर तं जिसउ ॥१९॥२६३२ ॥ किंतु नारि जा नीय सगेहिहिं, नियभत्तार न पेच्छहिं नेहिहिं, सिसि वच्च भूमीहरि, रइ न वि बंधहिं कहवि हु नियघरि, तो लोएं राहतं अक्ख, तेण वि विजह वयणु निरिक्खिर, वे कहउ 'देव ! ता निच्छई, जोगचुण्णि भावीय सइच्छई,
तापडिजोग्गु देमि हउं सामिय!, 'जेण निरुत्तु होंति साहाविय, ' 'सिग्घु एउ कि उ' निविं वृत्तउं, 'जेण महायणु होइ सइत्तउं, '
१. भाइया जे० ॥ २. लोई जे० का० । ३. बेज्जह जे० ॥ ४. बेजिं जे० त्रु० ॥
34545050
342424243424242
नरसिंघ कुमरस्स कहाणयं
३०३
Page #354
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
'आएसो 'त्ति भणित्ता वेजिं, विहिय निराकुलता पडिवेज्जें, एक्क मुएविणु ताण पहाणी, सा नवि कीं वइ होइ सयाणी, परिपुटु सो राई बेज्जू, 'बेज ! काई इय एरिसु कज्जू ?,'
वृत्त 'कीय वितय भाविय, कीयवि मंस- रुहिर संभाविय, यहि अवि मिंज विरंजिय, तें कारण पडिंजोइ न सज्जिय, किंतु देव ! जइ तस्स जि अट्ठिय, पीसिवि पियइ त होइ जहट्टिय, ' राई वृत्त 'एउ न टुल्लहु, आणिवि पायहु माणउ बल्लहु,' एव कियइ सा सत्थीजाई, नज्जइ ने जम्मंतरजाई, इय एव पओ यहिं बहुसंजोयहिं, पयहं करवि सुत्थत्तणउं,
पुण धम्मपरायणु, गुणगणभायणु, पालइ निवु रायत्तणउं ||२०||२६३३॥ अन्नदियहि उज्जाणयपालि, हरिसुप्फुल्लियनयणविसालिं, बद्धाविउ निवु 'सूरि जयंधरु, समवसरिउ इह सयलगुणंधरु, '
१. किंवइ का० ॥ २. होति सियाणी त्रु० ॥। ३. विज पा० ॥ ४. 'यहिं कयसं' जे० ॥ ५. पुणु जे० ॥
नरसिंघ कुमरस्स कहाणय
३०४
Page #355
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
नरसिंघकुमरस्स कहाणय
हरिसिउ राउ देइ तसु दाणू, अन्नु वि करइ सयलसम्माणू, राईसरमाइहिं संजुत्तउ, वंदणत्थु गउ सूरि सरंतउ, 'बंदिवि गुरुपयपंकय भत्तिए, अनु जियसत्तुमाइ मुणि सत्तिए, सुहविहारु पुच्छेवि णिविटुउ, सुद्धमहीयलि णिवु परितुटुउ, जाव कहइ गुरु धम्मु अणिदिउ, ता विन्नत्तु नरिदि वदिउ, 'पहु ! जा रज्जे ऽवउं गुणसायरु, निययपुत्तु संखेविं सायरु, ता पव्वज लएविणु पालउं, पंचमहब्बय जामि सिवालउं,' सूरि भणइ 'पडिबंधु म काहिसि, एहि झडत्ति गेहि में साहिसि', राउ वि रजि ऽवेवि गुणधरु, दिक्ख लेइ पालेइ सुसंवरु, बारसविहु तवु चरइ सुदुच्चरु, काउसग्गि डिउ माणइ चच्चरु, इय कम्मु विहाडवि, नाणुप्पाडवि, देवचंदबंदियसुपउ,
नरसीह महामुणि, गुणचिंतामणि, लहु सासय सिवनयरि गउ" ॥२१॥२६३४॥ ता भद्दे ! जहा तस्स परिव्वायगस्स जोगचुण्णेणं तीसे अढिमिंजाओ भावियाओ तहा तभेहिं वि इमेणं १. बंदवि पा० ।। बंदय का। २. नरेदि जे० ।। ३. रजि ३०॥४. तो का० ।। ५. परिवाय त्रु० का०।।
३०५
Page #356
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
अचिंतचिंतामणि- कप्पपायवभहिएणं सम्मइंसणेणं अटुि-मिजाओ भावियव्याओ" । तं च सोऊण भणियं सिरिदत्ताए, कणयसिरीए अवि य
*पुव्वजम्मवृत्तंतं 'तेलोक्के वि हु दुलहं जं एवं वन्नियं तए नाह ! । तं देहि मज्झ इण्डिं (ग्रं. ४०००) सम्मत्तसमन्नियं धम्म' ॥३१॥२६३५॥
दिन्नो य भयवया सम्मत्ताइओ गिहत्थधम्मो । वंदिऊण य भयवंतं गया निययाणं । भयवं पि विहरिओ अन्नत्थ । सिरिदत्ता वि पवढमाणपरिणामातिसया जाव परिवालेइ केत्तिय पि कालं तं धम्म ताव विचित्तयाए कम्मपरिणामस्स ५ तारिसेणाऽवि भयवया तारिसीए दिटुंतहेउजुत्ताए पबंधदेसणाए पभावेण पाविएणाऽवि धम्मे समुप्पन्ना वितिगिंछा सिरिदत्ताए, किंच"अत्थि फलं सिरिजिणवरविसुद्धधम्मस्स भावरूवस्स । किंतु मह फलमेय होहि त्ति न वा? न याणामि"॥३२॥२६३६॥ तीए वि हु जे एरिसभावो जाओ अणन्नभावाए । तं कम्मपरिणईए अणण्णसरिसाए माहप्पं ॥३३॥२६३७॥ अहवा वि एरिसं चिय एयं वत्थु किमेत्थ अच्छरियं? । जम्हा हु जिणिंदेहि भणियमिणं आगमे पयर्ड ॥३४॥॥२६३८॥ तहा य"कम्माई नूण घणचिक्कणाई अइविसम-भीमरूवाई । नाणड्ढय पि पुरिस पंथाओ उप्पह नेति" ॥३५॥२६३९॥ १. "हियएणं त्रु० ॥ २. कित्तियं त्रु० का० ।। ३. निति त्रु० का० ।।
३०६
Page #357
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
湖湖和花巷
कणयसिए
अन्नम्म य दिणे चलिया सच्चजसस्स भयवओ बंदणत्थं । अंतराले य चामीयरविणिम्मवियभित्तित्थललग्गपवररयणकिरिणसमुज्जोवियदसदिसावि भायवर विमाणमज्झट्ठियप्पहाणाऽऽहरणविभूसियदिष्पंत कंतविज्जाहरजुवलयरूव वामोहियहि पुब्बजम्मवत्तंतं यया पडिनियत्ता । तस्स य वितिगिंछादोसस्स अणालोइयपडिक्कंता कालं काऊण इहेव जंबुद्दीवे दीवे पुव्वविदेहे रमणिविजए वेयड्ढपव्वए अत्थि सुमंदिरं नाम नयरं । जं च वरपोत्थयं व सुवण्णोवसोहियं भारहं व पंडेवजर्णचरिओबरेहिरं, रामायण व रामविसिटुकीलापहाणं, विउसजणत्थाणं व विज्जाहराणुगयं, गयकुलं व रयण- कोडिबिराइयं ति । तं परिपालइ राया महंतसामंतपणयपय कमलो। नामेण कणयपुज्जो पुज्जो नीसेसलोयस्स ।। ३६ ।। २६४० ॥ तस्सत्थि वरा भज्जा रइसमरूवा पहाणगुणजुत्ता । नामेण वाउवेगा तीसे पुत्तो य कित्तिधरो ||३७||२६४१॥ सो य अहं ति । मम य महादेवी अणिलवेगा णाम । सा य अन्नया कयाइ पहाणसेज्जापसुत्ता पेच्छए तिन्नि महासुमिणाई | जहा
थोर-थिर-दीहसुंड-पलबपुच्छं विसाणसोहिल्लं । पट्टत्तियपसरियदाणपसरमह नियइ मायंगं ||३८|| २६४२ ॥ ससि - कुंदकंतिधवलं तिक्खविसाणोवसोहियं रुइरं । उत्तुंगथोरखधं पेच्छइ वरगोबिसं बिइयं ॥ ३९॥२६४३ ॥
१. वितिमिच्छादो पा० का० ॥ २. पंचज पा० ॥। ३. "णपवरचरि" जे० ॥ ४. पिच्छइ त्रु० ॥
69
३०७
Page #358
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
वरसुरहिवारिपुण्णं कय कंठगुणं सरोरुहपिहाणं । सियकुसुममालियंगं पेच्छइ तइयं महाकुंभं ||४०|| २६४४॥ तं च सुमिणयतियं दद्दूण ससज्झसा समुट्ठिया देवी । साहिओ य मम सुविणयवइयरो । तओ मंए पहरिसवसुप्फुल्ललोयणजयलेण भणियं- 'देवि ! पणयसामंतकिरीड कोडिमणिमसिणियपायपीढो ते पुत्तो भविस्सइ' । तीए वि 'देव - गुरुपसाएण एवं होउ 'त्ति अभिनंदियं मे वयणं । पसूया य कालक्कमेणं सुरकुमारोवमं दारयं । तेण य गन्भत्थेण 'मए विसेसेण सत्तणो दमिय' त्ति कोउं कयं मे दारयस्स नाम दमियारिति । अग्भत्थसमत्थकलाकलावो य पत्तो नवजोव्वणं, परिणाविओ य मए अंणेगाओ विज्जाहरबालियाओ, भुंजए उदार भए । अन्नया य तत्थ विजए विहरमाणो एगम्मि महानयरे समोसरिओ भयवं संतिजिणो, बंदिओ य मए तत्थ गंतूण भयवं, धम्मदेसणं च सोऊण संजायचरणपरिणामेण विन्नत्तो मए संतिजिणवरो- 'भयवं ! जाव दमियारिं रजे अभिसिंचामि ताव तुम्ह पायमूले सव्यविरइपडिवत्तीए सहलीकरिस्सामि माणुसत्तणं' । भयवया भणियं - 'भद्द !
'दब्भऽग्गलग्गजललवतरले मणुयत्तणम्मि नरनाह ! । मा काहिसि पडिबंधं गिहे गओ तुच्छभोगेसु' ॥ ४१ ॥२६४५ ॥ अहमवि 'माइटुं भयवया तं काहामि त्ति भणिऊण गओ सगेहं । अहिसित्तो य दमियारी नियेयरजे । एवं च रजत्थं काऊणणिक्खतो हं भयवओ समीवे । गहियदुविहसिक्खो य पडिवन्नो एत्थ पव्वए संवच्छरियं महापडिमं ।
१. मए हरिस जे० ।। २. काऊण कयं जे० ॥। ३. अणेगविज्जा पा० ।। ४. सहिं का० ॥ ५. नियरजे जे० ॥
कण
पुव्वजम्मवृत्तंतं
३०८
Page #359
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
अ च मे खीणघणघाइकम्मचक्कस्स झाणंतरियाए बट्टमाणस्स समुप्पन्नं भूय - भविस्स- वट्टमाणसमत्थपयत्थसत्थपयासयं केवलनाणं । सो य दमियारी पसाहियविजयऽद्धी समुप्पन्नचक्करयणो जाओ पडिवासुदेवो । तस्स य सयलंतेउप्पाणा मरा नाम देवी। तीसे य कुच्छिंसि समुप्पन्ना तुमं कणयसिरी नाम धूया । ता भद्दे ! तेणं वितिगिंछकम्मदोसेणं अणालोइय- अपडिकंतेण पत्ता तुमं कुलघरविओगं पिइमरणं च " । ता महाणुभावे ! थोवेण वि धम्मकलंकेणं महादुखाइं पाविति अवि य
“पार्वेति महादुक्खं, थोवेण वि दुक्किएण इह जीवा । जह तुमए चिय पत्तं मा हु केरेज्जाहि तो एवं” ॥४२॥२६४६॥
एवं च सोऊण निव्विन्नकामभोगा बल-चक्कहरे विन्नवेइ, तहा य
'सामिय ! जइ थोवेण वि दुक्कयकम्मेण एरिसं दुक्खं । लब्भइ तो मज्झ अलं इमेहिं अइविसमरूवेहिं ॥४३॥२६४७॥ अच्चदुरंतेहिं बहुवेरपरंपराइहेऊहिं । भोगेहिं अओ मुंचह पव्वज्जं जेण गेहामि ॥४४॥२६४८॥
तेहिं वि सा पडिभणिया ‘होउ अविग्धं इमम्मि तुह अत्थे । किं पुण सुभगं नगरिं वच्चामो संपयं ताव ॥४५॥२६४९॥ तत्थ सयंपभसिरिजिणवरस्स पासम्मि जेण पव्वज्जं । दावेमो तुह भद्दे ! महाविभूईपबंधेणं' ॥४६॥२६५० ॥
१. तो पा० का० ॥ २. करिजाह ० | करिजाहु का० ॥। ३. गिण्हामि पा० विना ||
कणयसिए पुव्यजम्मवृत्तंतं
३०९
Page #360
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंति
कणयसिरीए संजमग्गहणं
नाहचरिए
पडिवजई एसा वि हु तव्वयणं, तो इमेहिं सा नीया । पवरविमाणारूढा रम्माए सुभगनयरीए ॥४७॥२६५१॥ तत्थ य अणतसेणेणं अणतविरियजुत्तेणं सद्धिं पुब्वमेव दमियारिपेसिए विजाहररायाणो जुज्झमाणे पासंति, सुघोसं विज्जुदाढं च । तत्थ य महासंगामो वट्टई, अवि यतिक्खसरपसरछाइयनहंगणं जक्खरक्खसाइण्णं । उक्कुढ़ि-सीहनाइयहलबोलिज्जंतदिसिविवरं ॥४८॥२६५२।। तिक्खखुरुप्पुक्कत्तियनरसिरकमलोहमडियधरित्तिं । आमिसलुद्धमहासिवफेक्कारवभीसणायारं ॥४९॥२६५३।। तं च तारिस द?ण ते बल-चक्कहरा तेहिं विजाहरेहिं सह संगाम काउमाढत्ता । खणंतरेण य हतूण ते विजाहरे पविट्ठा नयरिं । आणामियसयलसामंता य पत्ता अद्धविजयाहिवत्तं बल-केसवत्तं च । किंचवरफलिहसरिसवन्नो नीलंबरधारओ सुतालज्झओ । हल-मुसलाउहजोही ताणं जेडो बलो बलवं ॥५०॥२६५४॥ वरइंदनीलवन्नो पीयबरधारओ सुगरुलज्झओ । गय-संख-चक्क-सारंगधारओ केसवो बीओ ॥५१॥२६५५॥
तओ सोलससहस्समउडबद्धमहानरिंदपणयपायपंकया जाव उदारे भोए भुंजमाणा अच्छंति ताव समोसरिओ तत्थ * भगवं सयंपभजिणवरो । एत्थंतरम्मि य समागओ पडिहारो । तेण य आबद्ध करयलंजलिणा विन्नत्तं जहा- 'देव !
द्वारे जिणपउत्तिनिवेयओ चिटुइ' । राइणा भणियं- 'लहं पवेसेहि' । पवेसिओ य पडिहारेण । तेण वि आगंतुण विन्नत्तं जहा
३१०
Page #361
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
कणयसिरीए संजमग्गहणं
'विजयंतु देवपाया विजयद्धनरिंदवंदिया णिचं । वररज्जसिरीणिलया दुजयरिउदप्पणिद्दलणा ॥१॥२६५६॥ वद्धाविजह तुटभे, तियसिंद-नरिंदपणयपयजुयलो । बहुसीस-सीसिणिजुओ जिणिंदरिद्धीए दिप्पंतो ॥२॥२६५७॥ एत्थेव समोसरिओ केवलवरनाणकिरणचिंचइओ । भव्वारविंदसूरो संयंपभो णाम जिणनाहो' ॥३॥२६५८॥ तं सोउ ते दोन्नि वि हरिसवसुभिन्नपयडपुलयंगा । अद्धत्तेरसकोडीओ देति रययस्स वित्तिगयं ॥४॥२६५९॥ अन्नं पि हु बहु दव्यं तुट्ठीदाणं पि दाउ परितुद्दा । जति जिणवंदणत्थं रिद्धीए कणयसिरिसहिया ॥५॥२६६०॥ वंदित्तु जिणवरिद सद्धा-संवेगपुलइयसरीरा । भत्तिभरणिभरंगा एवं थोउं समाढत्ता ॥६॥२६६१॥ 'जय मोहमल्लमूरण ! काममहासुहडदप्पनिद्दलण ! । कोहमहादवजलहर ! माणमहागिरिसुदंभोलि ! ॥७॥२६६२॥ मायावेल्लिकुठारय ! लोहमहाजलहिसोसवडवग्गि ! । कम्ममहाकरिकेसरि ! रायमहासत्तुणिटुवण ! ॥८॥२६६३॥ दोसमहातरुकरिवर ! डमरोवद्दवजलोहवरसूर ! । वरकल्लाणयकारय ! सिद्धिमहापुरिसुसत्थाह ! ॥९॥२६६४॥ संसारदुक्खभीए भयवं ! तुह चरणसरणमल्लीणे । अम्हे रक्खेहि सया नीसेसदुहाण जिणइंद !' ॥१०॥२६६५॥ थोऊणेवं तत्तो उवविढा ते निएसु ाणेसु । भयव पि कहइ धम्म जोयणनीहारिसद्देण ॥११॥२६६६॥ "अस्संजमेण जीवा पावं बंधति दुत्तरमणतं । मुचंति संजमेण सत्तारसभेयभिन्नेणं ॥१॥२६६७॥ १. त्रुः बिना पुलयर्चेचइया जे काय । 'पुलयचिंचइया पा० ।। २. 'मल्लचूरण पा० ।। ३. असंज" त्रु० ।। ४. मुंचंति पा० ।। ५. दृश्यता चतुर्थ परिशिष्टम्
३११
Page #362
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
भी की भीती में में की
कोहाइकसाएहिं वसीकया पाणिणो किलिस्संति । तत्तो अट्टवसट्टा भमंति भवभीमगहणम्मि ||२|| २६६८॥ तो भो भव्या ! इह संजमम्मि जत्तो सया वि कायव्यो । जेण भवभीमगहणं लंघेउं जाह सिद्धिपुरं" ॥३॥२६६९ ॥ इय सोउं कणयसिरी उडित्ता वंदिउ जिणवरिंद । भणइ 'बल-केसवेहिं मुक्का हं संजमं घेच्छं ' ॥१२॥२६७० ॥ ‘एवं करेज भद्दे !' जिणेण कहियम्मि जाइ गेहम्मि । अणुजाणावइ दोन्नि वि, तेहिं वि अणुजाणिया बाला ॥१३॥२६७१॥ जह रिद्धिसमुदएणं गिves दिक्खं जिणस्स पयमूले । संवेगाइसयाओ करेइ उग्गं तवच्चरणं ॥ १४॥२६७२ ॥
गावलि-मुत्तावलि - कणगावलि-भद्दं सव्वओभद्दं । एवंविहमन्नं पि हु करेइ विविहं तवच्चरणं ॥ १५॥२६७३॥ पज्ञलियसुक्कझाणग्गिदडूढघणघाइ कम्मतरुगहणं । सासयमउलमणतं उप्पाडइ केवलं नाणं ॥१६॥२६७४ ॥ निस्सेस पि हु कम्मं तत्तो खविऊण जाइ सिद्धीए । बल-केसवा वि नियए गेहे भुंजंति रज्जसिरिं ॥१७॥२६७५॥
एवं च वच्चंति दियहा । एत्तो य बलदेवस्स अत्थि विरया नाम महादेवी । तीए य कुच्छिमज्झुब्भवा अत्थि सुमई णाम कन्नगा । सा य जिणिदधम्माणुरत्ता विसिटुगुण-रूयजुत्ता अहिगयजीवाऽजीवाइपयत्था तवोणुडाण करणे समत्था, अणुव्यय-गुणव्वय- सिक्खावयालंकिया सम्मद्दंसणमहारयणम्मि असंकिया विसिटुजिणागमभाविया अचंतसुविसुद्धसाविया जिणपूयणप्पसत्ता सुगुरुपयपंकयभत्ता दाणधम्माणुरया समत्थदोसोवरयत्ति ।
१. दृश्यतां तृतीयं परिशिष्टम् ।।
कणस संजमग्गहणं
३१२
Page #363
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
साय अन्नया कयाइ जिणविबाणऽचणं काऊण वंदिऊण य भावसारं उववासपारणए उवविट्ठा भोयणत्थं । तीए य बेलाए जाव दुवारनिरिक्खणं करेइ ताव दिट्ठो एगो साहू, अवि य
मलमइलवत्थगत्तो दुद्धरतव चरण- करणआसत्तो । अच्छंतविमलचित्तो कामिणिदेहम्मि न य रतो ॥ १॥२६७६ ॥ अइउक्कडवरसत्तो पडिलेहणमाइयम्मि अपमत्तो । रक्खिय असेससत्तो निम्मलसीलेण सुपवित्तो ॥२॥२६७७॥ विउसजणमज्झवित्तो अट्ठमयट्ठाणगेहिं न य मत्तो । तह य समसत्तुमित्तो खंताइगुणेहिं न विरतो ॥३॥२६७८ ॥ इरियाए आउत्तो अकलंकविसुद्धचारुसम्मत्तो । तिहिं गुत्तीहिं सुगुत्तो समत्थदोसेहिं परिचत्तो ॥४॥२६७९ ॥ उज्झयअसेसवित्तो कोउयमाईसु जो न वैक्खित्तो । करगहियपवरपत्तो साहू नामेण वरदत्तो ॥ ५ ॥ २६८०॥ तं च दण 'अहो ! मे पुण्णपरिणइ' त्ति मन्नमाणी सद्धाइसयाओ समुट्टिया तमेव परिविदृथालं घेत्तूण अइसंभमेण य खलंतगइप्पयारा गया मुणिणो समीवं । भणियं च - 'भयवं ! करेहि मे अणुग्गह' । साहुणा वि - " मा धम्मंतरायं होउ," मनमाणे 'महाणुभावे ! थोवं देजस' त्ति भणमाणेण उड्डियं पत्तं । तीए वि परिवडूढमाणपरिणामाए सव्वं १० पक्खित्तं पत्तए । एत्थंतरम्मि यकप्पूरा-गुरु-सिरिखंड पूरपरिमिस्सियं सुगंधडूढं । अइसच्छ-साउ-सीयं नहाओ गंधोदयं पडइ ॥६॥ २६८१ ॥
१. रणिरक्ख त्रु० का ० ।। २. दृश्यतां चतुर्थ परिशिष्टम् ॥। ३. तिहि गुत्तीहि ६० ।। ४. विक्खित्तो जे० ॥ ५. "याओ उडिया पा० ।। ६. दिजसु का० ।। ७. ओढिवं पा० ॥
छटु-सत्तमभवग्गहणाई
३१३
Page #364
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
34343030303030
I
सुरकरपेरियगंधडूढ कुसुमपरिमिलियमहुयरसमूहा । गयणगणाओ निवडइ दसऽद्धवण्णा कुसुमबुट्टी ||७|| २६८२ ॥ वरपंचवण्णकरनियरबद्धसक्काउहो सुतेइल्लो । पूरंतगेहविवरो निबडइ रयणाण पब्भारो ॥ ८॥२६८३ ॥ आयासे तियसेहिं चेलुक्खेवो कओ समंतेणं । तेहिं वि य उग्घुटुं 'अहो ! सुदाणं महादाणं' ||९|| २६८४॥
1
साहू वितओ प्राणाओ निग्गंतूण गओ नियंडाणे । रयणवुडिनिवडणं च सोऊण समागया बलदेव - वासुदेवा । दणय तमचयं हरिसुप्फुल्ललोयणा परं विम्हयमुवागया, जंपंति य - 'अहो ! एसा तिलोयऽच्छरियचरिया कन्नया' । ५ तओ ईहाणंदेण मंतिणा सह सामत्थिऊण सयंवरं वियरंति । आइडा य विजयद्धनिवासिणो कुल-बंस- रूयजोव्वण- गुणसालिणो णरिंदा विज्जाहरा य, जहा - 'सुमइकन्नयाए सयंवरे सव्यसामग्गीसंजुएहिं आगंतव्यं । ते वि तहेव समागया । निरूविओ य खंभसयसन्निविडो लीलडियसालभंजियारमणिज्जो विचित्तमंडवो । कप्पियाइं नामंकाई सिंहासणाई । निविट्ठा य तेसु सव्वे वि रायाणो । एत्थंतरम्मि य समागया सुमइकन्नगा, अवि यहाया कयबलिकम्मा सव्यालंकारभूसियसरीरा । वरवत्थपाउयंगी धरिमाणेण छत्तेण ॥१०॥२६८५ ॥ निययसहीपरिवारा अलिउलरुंटंतगहियवरमाला । कमलायरं व लच्छी सा पत्ता तत्थ रंगम्मि ॥ ११ ॥ २६८६ ॥ जाव पलोयइ रंग तो पेच्छइ गयणमज्झयारम्मि । वेरुलियघडियखंभं चामीयरवेड्या कलियं ॥ १२ ॥ २६८७॥ १. निययाणे त्रु० ॥ २ मग्गीए से जे० ॥
342424242424242
छटु-सत्तमभवग्गहणाई
३१४
Page #365
--------------------------------------------------------------------------
________________
छटु-सत्तमभवग्गहणाई
सिरिसति- धुव्वंतधयवडालं उत्तमरूवाइजुत्तदेवीए । सी हासणटियाए अहिट्ठियं वरविमाणं ति ॥१३॥२६८८॥ नाहचरिए
तं च दटुण सा कन्नया ते य रायाणो उम्मुहविप्फारियलोयणा पलोयंति । सा य देवया पेच्छंताण चेव तत्तो समोयरिऊण निविट्ठा रंगमज्झे मणिरयणकिरिणकरालसिंहासणम्मि । सिणेहाणुरागेण य सा कणयसिरी रत्तुप्पलदलसमप्पभं उण्णामेऊण दाहिणकरं भणिउमाढत्ता, अवि य"हे ! हे धणसिरि ! मुद्धे ! बुज्झसु बुज्झसु खणंतरं मज्झ। निसुणेहि एगचित्ता वयणमिणं हियकरं तुज्झ ॥१४॥२६८९॥ ५ जंपइ सुमई 'साहसु वयणं जं किंचि तुज्झ पडिहाइ' । सा वि कहिउं पयत्ता कलकोइलकोमलसरेण ॥१५॥२६९०॥ ___“अत्थि पोक्खरवरदीवड्ढे पुरथिमिल्लभरहमज्झखंडे नंदणपूरं नाम नयरं, जं च
वरचउहट्टयकलियं चउक्क-तिय-चच्चरेहिं सुविभत्तं । नाणाविहदेसागयवणियारयजणसमाइण्णं ॥१६॥२६९१॥ * तहिं च पणमंतसामंतकिरीडकोडिविलग्गरयणग्गभायचुंबिजमाणपयजुयलो महिंदो नाम राया, जो य
चउविहबलसंजुत्तो दप्पुद्धरवइरिरायहयदप्पो । चाई सरलो सुहओ पियंवओ दाणवसणरूई ॥१७॥२६९२॥ तस्स य सयलंतेउरप्पहाणा अणंतमई नाम महादेवी, जा यरूवाइगुणसमग्गा विणीयविणया निवस्स वल्लहिया । सीलालंकियदेहा गोरि व्य रइ व्व पञ्चक्खा ॥१८॥२६९३॥ १. सिंहा जे० ७० ॥ २. उस्सुयमुहवि जे० ।। ३. सुहकरं पा० ।। ४. पुक्खर त्रु० का० ।। ५. "ततिरीड जे० ।।
Page #366
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
छटु-सत्तमभवग्गहणाई
तीसे य जम्मंतरोवज्जियपुण्णपब्भारपहावजणियविसिटुविसयसुहमणुहवंतीए वच्चए कालो । अन्नया य सुमिणए सुरहिकुसुममालाजुवलमुच्छंगगयमवलोइऊण पडिबुद्धा एसा, साहिओ जहाविहिं सुमिणगो दइयस्स । तेणाऽवि पहाणधूया जम्मेणाऽभिणंदिया समाणी पसूया नियसमए । जायं धूयाजुवलयं । कयाइं च नामाइं पढमाए कणगसिरी बीयाए धणसिरि त्ति । वडूढंति य देहोवचएणं कलाकलावेण य, अणुरत्ताओ य अचंतं भगिणिसिणेहेण परोप्परं ।
अन्नया कयाइ गिरिपव्वयं गयाओ, जो यवरवणराइविभूसियदेहो मेहलतडपरिसक्किरमेहो। सावयसयहिंडंतविहाओ वायनिगुंजासद्दनिहाओ ॥१९॥२६९४॥
कलकोइलरवमुहलियसालो मसि-महिसय-कुवलयदलकालो।
नर-विजाहरसेवियपाओ किं बहुणा ? सव्वत्थ वि नाओ ॥२०॥२६९५॥ तत्थ य परिभमंतीओ गिरिवररम्मयं नियंतीओ, सुसाउ निज्झरजलमावियंतीओ, सरसफलनियरमासायंतीओ, सुरहिकुसुमावचयं करतीओ, परोप्परं गिरिरम्मयं दायंतीओ पेच्छंति एगत्थ समजणजोग्गपएसे नंदणगिरिणाम अणगारं। जो य माणसो व्य ससंवरो सच्छासओ य, गिरिराओ ब्व मज्झत्थो सुवण्णालंकिओ य, समुद्दो व्व गंभीरो विसालासओ
१. °यविसय पा० ।। २. रसड्डफल पा० विना ।। ३. करेंतीओ पा० ।।
Page #367
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंति- य, मेहो व्व निव्वावियधरणिमंडलो गंभीरसहो य । किं बहुणा ? पडो ब्व परवसणछायणसहो गुणगणालंकिओ य त्ति ।
छटु-सत्तमनाहचरिएतं चावलोइऊण गयाओ तस्सयासे । तिपयाहिणं च काऊण वंदिओ भावसारं । निसन्नाओ य तयंतिए, भयवया विभवग्गहणाई
धम्मलाभदाणपुव्वयं जहोचियं संभासिऊण पत्थाविया धम्मदेसणा, तहा य"धम्मम्मिनिचंपिकरेह जत्तं, भावेह चित्तम्मिसया वि तत्तं । पूएह भत्तीए विसिटुपत्तं, धारेह चित्तं जिणपायभत्तं ॥१॥२६९६॥ सेवेह भत्तीए गुरूण पाए, वयाई धारेह नियम्मिकाए। उजुत्तया होह सया विचाए, आयत्तया होह य मा पमाए"॥२॥२६९७॥ त्ति। ५
एवं च सोऊण भयवओ मुहारविंदविणिग्गयं बयणमयरंदामयं भणियं कन्नाहिं—'भयवं ! जइ अम्हे जोग्गाओ धम्मस्स ता देहि सव्वण्णुभासियं धम्मं,' अवि य'संसारायडनिवडंतजंतुसंताणपवररज्जुसमो । जो सव्वण्णुपणीओ सो धम्मो दिजउ मुणिंद !' ॥२१॥२६९८॥
तओ भयवया 'जोग' ति नाऊण दिन्नो सम्मत्तमूलो पंचाणुव्ययप्पहाणो तिगुणव्वयालंकिओ चउसिक्खावयसमेओ सावगधम्मो । तं च पडिवजिऊण वंदिऊण य भयवंतं गयाओ सगिहे, पालंति य अप्पमत्ताओ । अन्नया कयाइ ॐ असोगवणियं-मयाओ, जा य केरिसा ? साल-सरल-सज्ज-ऽजणसारी, निंब-कयंब-अंबअंधारी ।
३१७ पुक्खर-दीहिय-वाविसुसोहिय, कुसुमप्फलजणवयमणमोहिय ॥२२॥२६९९॥ १. °अम्बजंबीरी त्रु० ।। २. पा० विना पोक्खरदी त्रु० । पुक्खरिदी का० । पुकरिदी° जे० ।।
Page #368
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंति- नाहचरिए
छटु-सत्तमभवग्गहणाइ
तत्थ य वरसरिपुलिणे कीलंतीओ विसिटुकीलाहिं । तिपुराहिववीरंगयखयरेणं अवहियाओ तओ ॥२३॥२७००॥ निजंती भीमाडवीए छड्डावियाओ तो ताओ । अह वइरसामलीए भजाए तस्स नइतीरे ॥२४॥२७०१॥ वंसवणम्मि विसाले वंसकुडंगीए उवरि एयाए । अचंतविसालाए पडिहाएणं पडिहयाओ ॥२५॥२७०२॥ जाणित्तु अप्पयं तो आवइपडियं ति दोन्नि वि जणीओ । संवेगभावियाओ काउं अह अणसणविहाणं ॥२६॥२७०३॥ सुमरंति य अरहते सिद्धे आयरिय-वायगे मुणिणो । अरहताईयाणं सरणम्मि तहा पइटाओ ॥२७॥२७०४॥
एवं च आराहिऊण समयाचारं ताण मज्झाओ कणयसिरी बत्तीसविमाणावाससयसहस्ससंकुलसोहम्मकप्पाहिवस्स सक्कस्स देविंदस्स अग्गमहिसी. नवमीया नाम जाया । सा य अहं । बीया य वेसमणस्स अग्गमहिसी धणसिरी नाम । सा य तओ चविऊण तुम बलदेवसुया समई नाम जाया। ता भगिणि! कओ य आसि तइया अम्हेहिं संकेओ, अवि य"जा चबई पढमयरं सा इयराए जिणिंदधम्मम्मि । भवसयसहस्सदलहे बोहेयव्या उ निच्छयओ" ॥२८॥२७०५॥ ता त सि चुया सुंदरि ! पढमयरं तेण कारणेण अहं । तुह पडिबोहणहेउं संपत्ता एत्थ रंगम्मि ॥२९॥२७०६॥ १. संकुलस्स सोह' जे० ।।
३१८
Page #369
--------------------------------------------------------------------------
________________
छटु-सत्तमभवग्गहणाई
सिरिसंति- ता भगिणि ! बुज्झसु तुम, मा मुज्झसु एत्थ विसयवासंगे । सुमराहि य नंदीसरदिट्ठाई जिणिंदबिंबाई ॥३०॥२७०७॥ नाहचरिए तह जिणहरमहिमाओ पूयाओ ताण विविहरूवाओ । तह चारणधीईधरवयणं च सराहि जं भणियं ॥३१॥२७०८॥
*"जह एत्तो बीयभवे सिद्धिं वचिहह कम्ममुक्काओ"। ता मा मुज्झसु मुद्धे ! बुज्झसु, किं वा वि बहुएण? ॥३२॥२७०९॥
जइ नेच्छसि विणिवायं संसारमहाडवीए भीमाए । भवसयसहस्सदुलह तो पव्वलं पवजाहि ॥३३॥२७१०॥ जइ नेच्छसि पडिउं जे संसारमहासमुद्दमज्झम्मि । नवजाणवत्तसरिसं तो पव्वजं पवजाहि ॥३४॥२७११॥ जइ नेच्छसि निवडेउं संसारमहागहीरकवम्मि । नवदढरज्जसरिच्छं तो पव्वजं पवजाहि ॥३५॥२७१२॥ जइ नेच्छसि वसिउं जे भवगुत्तिहरम्मि भीसणतरम्मि । तस्सुग्घाडणविजं तो पवज्जं पवजाहि ॥३६॥२७१३॥ जइ नेच्छसि डझेउ संसारमहादवऽग्गिजालाहिं । नवदोणमेहतुल्लं तो पव्वजं पवजाहि ॥३७॥२७१४॥ जइ नेच्छसि भमडेउं संसारमहारहट्टतम्मि । तभंगलोहदंडं तो पव्वजं पवजाहि ॥३७॥२७१५॥ जइ नेच्छसि मरिउं जे संसारमहारणम्मि भीमम्मि । दढलोहकवयसरिसं तो पव्वजं पवजाहि ॥३८॥२७१६॥ जइ मन्नसि मम वयणं पुव्वभवनेहजणियसंबंधं । सासयसिवसुहजणयं तो पव्वजं पवजाहि ॥३९॥२७१८॥ किंच१. निच्छसि त्रु० ।। २. निच्छसि जे० ।। ३. निच्छ जे० ० ।। ४. भवगोत्ति त्रु० का० ।।
Page #370
--------------------------------------------------------------------------
________________
छटु-सत्तमभवग्गहणाई
सिरिसंति- संभरसु पुव्वजाइं भगिणि ! तुम जं डिया मए सद्धिं । 'विहिओ य अन्नजम्मे संकेओ ज तुम चेव ॥४०॥२७१९॥ नाहचरिए सा सद्धा तुह जम्मे, ताई तुमे जंपियाई विबिहाइं । किं वीसरियाई तुहं ? जेणं मंदादरा धम्मे" ॥४१॥२७२०॥
एवं च सोऊण मुच्छावसमिलायंतवयणकमला उत्थल्लियलोयणजुयला मिसिमिसिंतसव्यंगोवंगा पणटुचेयणा पडिया धरणिवढे । तओ 'हा किमेयं ?' ति ससंभमोवत्तियकंचणभिंगारमुहविणिग्गयचंदणजलसित्तसव्वंगोवंगा उक्खेवग-तालियंटवीयणगवाएण संफुसिएणं समासासिया समाणी पक्खालियवयणा संजमियवत्था करयलकयंजली विन्नवेइ त रायमंडलं, अवि य'भो भो महाणरिंदा ! उत्तमकुलरायवंसगुल्ललिया ! । निसुणह मह विन्नत्तिं चित्तं काऊण एगग्गं ॥४२॥२७२१॥ जं साहियं इमीए महाणुभावाए सक्कदेवीए । तं सव्वं पच्चक्खं जायं मह जाइसरणाओ ॥४३॥२७२२॥
ता अणुजाणह संपइ अत्भुवगच्छामि जेण पव्वजं । संसारम्मि असारे न रमइ मह संपयं चित्तं ॥४४॥२७२३॥ * तुभे य मज्झ सव्वे सामन्ना जेण मज्झ कज्जेण । संपत्ता न य वरिया अणुजाणावेमि तो सव्वे' ॥४५॥२७२४॥
जपति तो नरिंदा 'होउ अविग्धं तुहं सया धम्मे । अम्हेहिं अणुन्नाया, पावेहि जहिट्ठियं आण' ॥४६॥२७२५॥ १. बिहओ त्रु० । विहाउ का० ।। २. धम्मे पा० बिना ।। ३. वत्था कयं पा० ।। ४. "मंडबं पा० त्रु० ।। ५. तुम्हेहिं त्रु०॥ ६. पा० विना जहित्थियं का० । जहटुियं जे० त्रु०॥
३२०
Page #371
--------------------------------------------------------------------------
________________
छटु-सत्तमभवग्गहणाई
सिरिसंति- तुट्टा हल-चक्कहरा सोउं तीसे अणुत्तरं चरियं । निक्खमणमहिममउलं करंति सुमईए कन्नाए ॥४७॥२७२५॥ नाहचरिए सक्कस्स अग्गमहिसीओ तह य वेसमणअग्गमहिसीओ । सव्वायरेण पूर्व करेंति सुमईए बयगहणे ॥४८॥२७२६॥
कन्नासएहिं सत्तहिं समन्निया सुव्वयऽज्जपासम्मि । निक्खंता खायजसा सिक्खइ दुविहं तओ सिक्खं ॥४९॥२७२७॥ विविहं तु तवचरणं करेइ संवेगभाविया अहियं । कालंतरेण य तओ आरूढा खवगसेढीए ॥५०॥२९२८॥
निद्दड्ढघाइकम्मा उप्पाडइ केवलं वरं नाणं । पडिबोहिऊण भविए संपत्ता सासयं गण" ॥५१॥२९२९॥ * एतो य ते अपराजिया-ऽणंतविरिया विसुद्धसम्मत्ता दीणाइदाणनिरया जिण-साहुपूयापरायणा अवराहा-ऽण* वराहीसु य सव्वसत्तेसु साणुक्कोसा चउरासीइं पुव्वसयसहस्साई अणुत्तरे भोगे भुजिऊण अणंतविरिओ निकाइय* असायावेयणीओ निबद्धनरयाउयत्तणेण य पजंते रुद्दज्झाणोवगओ कालं काऊण पढमपुढवीए बायालीसवाससहस्सदुिई
नारगो जाओ। धरणो य से सिणेहाणुराएण अभिक्खणं वेयणापडिघायं करेइ । अपराजिओ वि भाइविओयक्खिओ * पलावे काउमाढत्तो, अवि य
हा हा निग्घिण! निद्दय ! रे देव्व ! हयास! पावपरिणाम ! । मह भाउयं हरंतेण किं तए पवियं एत्थ ? ॥१॥२७३०॥ किं तुज्झ नऽत्थि को वि हु अइगरुयसिणेहवच्छलो बंधू । अवहरिओ जेण तए कारणविरहेण मह भाया ॥२॥२७३१॥
१०
१. करंति त्रु० ।। २. निब्बद्ध पा० जे० ।। ३. निरया त्रु० का० ।। ४. देव त्रु० ।।
Page #372
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
छटु-सत्तमभवग्गहणाई
पुहईए एक्क वीरो समत्थतेलोक्कपायडपयावो । कह अवहरिओ पेच्छह पावकयंतेण मह बंधू ? ॥३॥२७३२॥ हा हा भाइ ! न जुत्तं तुज्झ वि एयारिस इमं काउं । जं गुरुसिणेहजुत्तं चयसि ममं अणवराहं पि ॥४॥२७३३॥ किं न वि जाणसि एवं? मज्झ विओयम्मि दुक्खिओ होही। किं वा वि मज्झ रुडो जेणेगागी अहं चत्तो॥५॥२७३४॥ ता पसिय पसिय भाउय ! अवराह खमसु दंसणं देसु । दुक्खभरपीडियं मं दटुं किं कुणसि अवहेरिं?'॥६॥२७३५॥ इय बहुविहपलवंतं दटुं अवराजियं भणइ मंती । 'सामिय ! न तुज्झ जुत्तं सोयं एयारिसं विहिउं ॥७॥२७३६॥ ५ तुम्हारिसा वि सामिय ! सोगपिसाएण जइ छलिज्जंति । ता कत्थ इमं वच्चउ धीरत्तं ? धीर ! साहेह ॥८॥२७३७॥ ता उज्झिऊण सोयं सामिय ! कंजप्पहाणओ होहि । तुज्झ विवेइस्स इमं न सोहए एरिसं काउं' ॥९॥२७३८॥ तो मंतिवयणमायन्निऊण ईसीसि गलियसोयभरो । जा अच्छइ कइवि दिणे ताव तहिं गणहरो पत्तो ॥१०॥२७३९॥ बहुसीस-सीसिणिजुओ सुर-असुर-नरिंदपणयपयकमलो। पडिबोहेंतो भविए जसहरनामो महाभागो॥११॥२७४०॥ तस्साऽऽगमणं नाउं बंदणवडियाए जाइ बलदेवो । सोलससहस्स सामंतपरिवुडो भत्तिसंजुत्तो ॥१२॥२७४१॥ वंदित्तु गणहरिंदं सेसे वि य साहुणो नमसेउं । सुद्धम्मि महीवडे नच्चाऽऽसन्नम्मि उवविट्ठो ॥१३॥२७४२॥ भयवं पि तस्स सोयं पणासए धम्मदेसणछलेण । जह “भो महाणुभावा ! संसारे इह असारम्मि ॥१॥२७४३॥
३२२
१. याणसि जे० ॥ २. बहुहा पल का० ।। ३. साहेह का० ।। ४. धम्मप्प जे० ।। ५. पडिबोहितो जे० का० ।।
Page #373
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
जीवा कम्मवसेणं लहंति दुक्खाई णेगरूवाई । इटुविओगाऽणिउप्प ओगमाईणि विविहाणि ॥ २ ॥२७४४॥ विओए सोओ जायइ जीवाण दारुणसहावो । तं परिहरह सया वि हु जम्हा तस्सेरिसो भावो || ३ || २७४५ ॥ नामंतरं पिसायरस, एस रूवंतरं च पावस्स । तारुण्णमेस तमसो, विसस्स एसो विसेसो त्ति ||४|| २७४६॥ पेयनयरस्स राया अणंतओ, तह अनेव्वुईधम्मा । दहणो अनलसधम्मा, एसो इह सन्निवाओ त्ति ||५|| २७४७॥ अक्खयरूवो एसो विन्नेओ होइ राय ! मंदो त्ति । तह य अलच्छिनिवासो जणद्दणो एस जयपयडो || ६ || २७४८ ॥ किंच अन्न वित्तो बोधव्वो खवणओ इमो सो उ । अप्पडिबोहो णिद्दाभेओ सव्वत्थ सुपसिद्धो ॥७॥२७४९॥ अहिंसेविओविय हवग्गो होइ निच्छिओ एस । नेहाओ वाउखोहो अल्लत्तणओ रयक्खोहो ॥८॥२७५०॥ अग्गीए संभवो माणसाओ सोसो य तह रसाओ त्ति । रागाओ कालपरिणइ तम्हा एयं विवह" || ९ || २७५१॥
तओ एवं निसामिऊण बलदेवो विमुक्कसोयपसरो संजायचरणपरिणामो समुभिज माणरोमंचकंचुओ समुद्दलिङ्गमाणकम्ममहासेलपब्भारो तिपयाहिणीकाऊण विन्नविउमाढत्तो, जहा- 'भयवं ! जाव नियपुत्ते रज्जसंकामणं करेमि ताव १० तु पायमूले पव्वज्जागरणेण पउमिणीपत्तपरिडियजललवतरलं माणुसत्तणं सहली करिस्सामि, त्ति' । भयवया भणियं - ' भद्द ! 'खणभंगुरे असारे संसारे वाहि- दुक्खपउरम्मि । मा काहिसि पडिबंधं' इय भणिओ जाइ गेहम्मि ||१०|| २७५२ ॥ १. एसो का० ॥। २. वाउखोबो पा० त्रु० । वाउकोवो का० ॥ ३. य गेहरसाओ त्ति जे० ॥
छट्टु सत्तमभवग्गहणाई
३२३
Page #374
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
मी ती की मी ती से कम में
अभिसिंचिऊण रज्जे नियपुत्तं सयलपरियणसमग्गो । सोलसहिं रायसहसेहिं संजुओ जाइ गुरुपासे ॥१६॥२७५३॥ हेत्तु तओ दिक्खं बहुकालं करिय उग्गतवचरणं । अणसणविहिणा जाओ अच्चुयकप्पम्मि देविंदो ||१२|| २७५४॥
अणंतविरिओ वि पसत्थपरिणामो नरयाओ उब्यट्टिऊण इहेब जंबुद्दीवे दीवे भारहे वासे वेयड्ढपव्वए उत्तरसेढीए अस्थि गयणवल्लहं नाम नयरं । तत्थ य मेहवाहणो नाम राया, तस्स य सयलंतेउरप्पहाणा मेहमालिणी नाम देवी । तीसे गन्भे समुप्पन्नो पुत्तताए, जाओ य कालक्कमेणं । पइडावियं च से णामं मेहणाओ त्ति । देहोवचएण कलाकलावेण य पवडूढमाणो पत्तो नवजोब्बणं, जो य
पुरी कवाडोवमवच्छदेसो, इंदिंदिरालीसमकण्हकेसो । सुपक्कबिंबाफलसन्निहोट्टो, मिगारिहत्थुप्परसुप्पउट्ठो ॥१॥२७५५॥ संचारिस्तुप्पलतुल्लपाओ, संखुद्धनीरायरसन्निनाओ। पुरऽग्गलासन्निभदीहबाहो, पञ्चक्खओ चेव रईए नाहो ॥२॥२७५६॥ नाऊण राण सुजोव्वणमि वट्टंतयं कामिणिमोहणम्मि । विज्जाहराणं वरबालियाओ नियंबबिंबेण विसालियाओ ॥ ३ ॥। २७५७ ॥ उत्तुंगथोरत्थणसालियाओ राकाससंको व्य मुहालियाओ। ससंकखंडोवमभालियाओ नोमालियापुप्फसुमालियाओ॥४॥२७५८॥ १० सिणिद्धआकुंचियवालियाओ नरिंदगेहेसु सुपालियाओ । रईए तुल्लत्तमहालियाओ विवाहिओ उत्तमबालियाओ ॥५॥२७५९॥ जा भुंज ताहिं समं सुभो वणिज्रमाणो सयलम्भि लोए। ता प्राविओ राई सुचारुरज्जे, सयं च लग्गो निययम्मि कज्जे ॥६॥२७६०॥ १. महि त्रु० ॥ २. संसारि पा० ॥। ३. राई चारु° जे० | राएं चारु' पा० ॥
342424242424
छटु-सत्तमभवग्गहणाई
३२४
Page #375
--------------------------------------------------------------------------
________________
छ?-सत्तमभवग्गहणाई
सिरिसंति- कमेण पत्तो खयराहिवत्तं दोसु पि सेठीसु कएकछत्तं । दहोत्तरं देससयं पहाणं दाऊण पुत्ताण महत्थयाणं ॥७॥२७६१॥ नाहचरिए
अन्नम्मि दियहम्मि सुरालयम्मि गओ इमो सिद्धजिणालयम्मि ।
वणम्मि रम्मम्मि उ नंदणम्मि ता से ऽियं एरिसयं मणम्मि ॥८॥२७६२॥ "जिणिंदचंदाण करेमि पूयं पन्नत्तिविजाए गुणोहभूयं"।जं चिंतियं तं तह सो करेइ बलीविहाणं पि हु वित्थरेइ ॥९॥२७६३॥ वंदित्तु बिंबाइं जिणेसराणं नीसेसदुक्खोहखयंकराणं । भावेण रोमंचपुरस्सरेणं थुणेइ रत्तेण वरस्सरेणं ॥१०॥२७६४॥ ५ जयंत चत्तारि जिणिंदचंदा जेसिं नया सव्वसुरा-ऽसुरिंदा। जेहिं हओ मोहमहानरिंदो सपुत्तदारो यसभिच्चविंदो॥११॥२७६५॥
जे संथुया सव्वसुराऽसुरेहि भत्तीए जुत्तेहिं महायरेहि। जे पाविया सासयसिद्धिसोक्खं ते मे थुया देंतुमहं पि मोक्खं॥१२॥२७६६॥ * एत्थंतरम्मितियसालयाओ पत्ता सुरा भूरिसुहालयाओ। दिटोनिवो अचुयनायगेणं संभासिओ नेहपणायगेणं॥१३॥२७६७॥ * पुवं कहेऊण भवं असेस,अक्खेइ धम्मस्स उ सो विसेसं। एवं च काऊण गया सएसु गणेसु अचंतसुरम्मएसु॥१४॥२७६८॥ एत्यंतरे अमरगरू मणिंदो धम्म कहेइ सुरविंदवंदो । तस्संतिए पूयपुरस्सरेण दिक्खा पवन्ना पुहईसरेणं ॥१५॥२७६९॥
सिक्खेइ सिक्ख दुविहं पि तत्तो करेइ उग्गं तवमप्पमत्तो ।
अहऽन्नया नंदणपव्ययम्मि आरूढ सो दुग्गमरम्मयम्मि ॥१६॥२७७०॥ १. मुणिंदो समागओ तत्थ नरेंदचंदो । त° जे० का ।। २. मरण्णयम्मि त्रु०॥
३२५
Page #376
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
छटु-सत्तमभवग्गहणाई
पडिमंडिओ तत्थ अहेगरायं निकंपदेहो चइउं पमायं। अहाऽऽसगीवस्स उनंदणेण पुव्वं विरुद्धेण महाऽसुरेण ॥१७॥२७७१॥ दिट्ठो तओ कोवफुरंतएण महोवसग्गा विहिया य तेण । सहेइ एसो वि विसुद्धचित्तो मुणी महप्पा कयधीरसत्तो॥१८॥२७७३॥ पारित्तु पडिमं, तवमुग्गरूयं करेत्तु, कालं तु अइप्पभूयं । अहासुहं विहरिउ संजमेणं आराहणं काउ जहाऽऽगमेणं ॥१९॥२७७४॥
पत्तम्मि कालम्मि अपच्छिमम्मि आउक्खयम्मि समुवागयम्मि ।
___ कालं करित्ताण स अच्चुयम्मि सामाणिओ जाओ सुरो दिवम्मि" ॥२०॥२७७५॥ एवं एयं पवित्तं वरभवगहणं छटुयं सत्तमं च, नाणावित्तंतसारं उवचरियजुयं संतिणाहस्स रम्मं । कल्लाणाणं पहाणं दलियकलिमलं सिद्धिसोक्खेकहेऊ, अक्खायं किंचि किंची कुणउइहसया सव्वसत्ताण संति॥२१॥२७७६॥ जो कित्तीवेल्लिकंदो कलिकलहमहादावजालोलिकंदो, जो निद्दड्ढारिविंदो कणयमयकजारूढपायारविंदो । जो लोयाणंदचंदो विणय-णयतणू देवचंदिंदवंदो, सो संतिं चत्तदंदो कुणउं सुविउलं संतिणाहो जिणिंदो ॥२२॥२७७७॥
॥ इइ सिरिदेवचंदसूरिविरइए संतिणाहचरिए छटु-सत्तमभवग्गहणाई समत्ताई ॥
३२६
१. पालित्तु का० ।। २. भब्ब० पा० विना ।। ३. जो केत्तिवे पा० ।। ४. °उ सिवउलं जे० ।। ५. सम्मत्ताई पा० विना ।।
Page #377
--------------------------------------------------------------------------
________________
अटुम-नवमभवग्गहणाई
सिरिसंति
[अटुम-नवमभवग्गहणाइं] नाहचरिए
वण्णित्तु छटु-सत्तमभवगहणाई जहाससत्तीए । संपइ कहेमि किंची अटुम-नवमाई भत्तीए ॥१॥२७७७॥
"अत्थि इहेव जंबुद्दीवे दीवे पुव्वविदेहे सीया णाम महाणई । जाय-पोढमहिल व्य घणरसाणुगया नीयाणुवत्तिणी य, सुयणजणचित्तवित्ति व्य सच्छासया वित्थिण्णा य, अपरिमलियसत्थपुरिसमइ ब्व कुग्गाहाणुगया मंदा य, वीवाहमंडवभूमि ,
व्व सुवेइसमालंकिया सविदुरा य, महाधणवइभंडारसाल व्व पउमोवसोहिया सुरयणा य, गयवइघड व्व सुपुक्खरोवसोहिया * वरारोहा य, सूरनरवइतणु ब्व विजयसमद्धासिया सवणा य, महाहारलट्ठि व्व बहुसरियालंकिया सुपाणिया य त्ति । अवि य
जा नीलवंतपवहा महल्लकल्लोलरहिरतरंगा । पुव्वविदेहविभायं कुणमाणी सागरं पत्ता ॥१॥२७७८॥ तीसे किं वन्निजउ सासयरूवाए जलहिसरिसाए । सुर-विजाहर-नरवरमिहुणयउवभोगभूमीए ? ॥२॥२७७९॥
तीसे य सीयाए महाणईए दाहिणिल्लकूले अत्थि मंगलावई नाम विजयं । जं च-विलासिणिसरीरं व रत्तवई-१०% अहिट्ठियं, समुद्दतलं व रत्तालंकियं, नरिंदसेण ब्व विजयद्धयाणुगयं ति । अवि य
बहुगिरिवरं सुपंडियकुलं व, बहुसरिजुयं सुहारो व्य । बहुकुडयं कूवं पिव, बहुदेस कुवियदेह व ॥३॥२७८०॥ ॐ तत्थ य अत्थि रयणसंचया नाम महापुरवरी । जा य-सुमहिल व्व सुदीहरच्छा सुपओहरा सुनासा सुवंसा सुवाला सुपाया
३२७
१. पढमम जे० ।। २. ब्व बेइ जे० ।। ३. सुपुक्करों जे० ॥ ४. व सुरसरियरमणाहिद्वियं, जंबुद्दीवपेरंत व सिंधुनिन्नयालंकियं, नरेंद° त्रु० का० ॥
Page #378
--------------------------------------------------------------------------
________________
अटुम-नवमभवग्गहणाई
सिरिसंति- सुराया सुवाया सुनाया सुभाया य त्ति । अवि यनाहचरिए जा वरपउमा सुतलाइय व्यं वरवाणिया विसाला य । विक्खाया सव्वत्थ वि, किं बहुणा एत्थ भणिएण? ॥४॥२७८१॥
अचंतं रमणीया पुन्नजणड्ढा य सासयसरूवा । अवइण्णा कोडेण व पच्चक्खा तियसनयरि व्व ॥५॥२७८२॥
तीए नयरीए परिवालए रज्जं खेमकरो नाम राया । जो य-महामेहो व्व सुसद्दो, संखजइ व्व सुगीओ, पसुवालो व्य * सुदइओ, महातरुवरो व्व सुदलो, महापव्वओ व्व सुनओ, महादहो व्व सुपओ, महानिहि व्व सुअत्थो, महागोसंघाओ ५
व्व सुवच्छो । अवि यसूरो वीरो चाई सरणागयवच्छलो सुदक्खिन्नो । सरलो सुहओ रूवी किं बहुणा ? सव्वगुणनिलओ ॥६॥२७८३॥
तस्स य सयलंतेउरप्पहाणा अस्थि रयणमाला नाम महादेवी । जा य–रयणमाल व्व सुवित्ता सगुणा य, कणयमाल व्य सुवण्णालंकिया पवित्ता य, कुसुममाल व्व सुमणोभिरामा भमरहिया य, मेहमाल व्व सुपओहरा सुवासा य, फलिहऽक्खमाल व्व सच्छासया विउसजणाणंदगा य त्ति । अवि यरूवेण कामघरिणी, सोहग्गेणं हरस्स पत्ति व्व । सीलेण रामभज्जा, किं बहुणा एत्थ भणिएण? ॥७॥२७८४॥ तम्मि समयम्मि तीए न समाणा का वि वट्टए पायं । सोहग्ग-रूव-जोव्वण-लायण्णाईगुणगणेहिं ॥८॥२७८५॥
३२८
१. व्व थिर जे० ।। २. तीए य नय त्रु० ।। ३. सुग्गीओ त्रु० ।। ४. सुमओ पा० । सुजओ जे० ।। ५. धीरो का० ।।
Page #379
--------------------------------------------------------------------------
________________
अटुम-नवम
सिरिसंति- तीसे य गन्भे अपराजियबलदेवजीवो अचुइंदत्तणाओ चविऊण समुप्पन्नो पुत्तताए । जीए य रयणीए सो नाहचरिए समुप्पन्नो तीसे गन्भे तीए रयणीए सा सुहपसुत्ता चोइसण्हं गयाइमहासुमिणयाण उवरि पन्नरसम सुमिणयं पेच्छइ ।
अवि य
अइखाममज्झदेस दोसु वि अंतेसु वित्थडमईव । बहुजालावलिकलियं पेच्छइ देवी महावज्जं ॥९॥२७८६॥ ताणि य दटुण चिंतियमिमीए- "अहो ! किमेयमचन्भुयं ?" ति चिंतमाणी गया नरवइसमीवं । अणुन्नाया य तेण निसन्ना नाणामणिरयणभत्तिचिंचइए पहाणभद्दासणम्मि ललाड-पट्टघडियकरकोरया य विन्नवइ, जहा'अइगरुयमहाजालाकलावकवलियदियंतराऽऽभोयं । चोद्दससुविणाणुवरि वजं दटुण पडिबुद्धा' ॥१०॥२७८७॥ तं च आयन्निऊण हरिसभरनिभरुभिज्जमाणरोमंचेणं भणियं नरवइणा, अवि य
'सयलपुहईए नाहो सत्तुमहाऽसुरखयंकरो धीरो । परमीसरियसमग्गो इंदो इव तुह सुओ होही' ॥११॥२७८८॥ ॐतओ सहरिसाए भणियमिमीए, जहा- 'देव-गुरुपसाएण एवं होउ' त्ति, भणमाणी समुट्ठिया देवी, गया य नियय
भवणे, सुहंसुहेणं च गडभमुबहइ । आपूरेते गन्भे नियंबबिंब इमीए वित्थरइ । सप्पुरिससंगमेण अहवा वित्थरइ सब्यो वि ॥१२॥२७८९॥ १. सुमिणयं नास्ति पा० जे० ।। २. णभित्ति पा० ।। ३. "सुमिणा का० ।। ४. हरिसनिभ° पा० ।। ५. पा विना आपूरते जे० का० । आऊरेते ३०॥
Page #380
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
आपंडुरा य गंडा संजाया तीए तम्मि समयम्मि । अहवा वि निम्मलत्तं जायइ सप्पुरिससंगेणं ॥ १३ ॥ २७९०॥ सामायंति मुहाई उरयाणं अहव थडूढरूवाण । सप्पुरिसविद्धिसंदंसणेण कालउं (? कालु) हिया होई ॥१४॥२७९१॥ वियसंति लोयणाई ईसिं धवलुज्जलाई अह तीए । सप्पुरिसदंसणेणं अहवा वियसंति नयणाई ||१५|| २७९२॥
एवं च किंचि दंसियगन्भचिंधा सप्पुरिसपभावेण य असंजायबीभच्छरूवा सविसेसजणियलावण्णा पत्ता पसूइसमयं । पसूया य सुहंसुहेण नियदेहप्पहाकिरिणपसरपणासियगंभघरंधयारं सयलपरिचारियाजणनयणनलिणवियासयं दिणयंरं व ५ पुव्यदिसा दारयं । तं च दट्टुण अइवेयवसखलंतगइप्पयारपसरोल्हसंत-संजमिजंताहरुत्तरीयवत्थो सासभरनिभरहिययखलंतवयणपसरो समुद्घाइओ नरिंदवद्भावणत्थं परिचारियाजणो । बद्धाविओ य नरवई । अवि य'बद्धाविज्जसि सामिय ! जं देवी रयणमाल वरपुत्तं । पसरतकंतिपसरं अज्ज पसूया सुहं चेव' ||१६|| २७९३ ॥ तं सोउं नरनाहो हरिसवसुभिज्ज माणरोमंचो । आसत्तमकुलवित्तिं वियरइ बद्धावयजणस्स ||१७|| २७९४॥ ततो वद्धावयं आइसइ असेसमंडले राया । तव्वयणेण पवत्तं वद्धावणयं परमरम्मं ||१८|| २७९५ ॥ किंच जिरगहिरतूरसरपूरियनिन्भर अंबरंतरं, नच्चिरवाररमणिभरतुट्टिररसणामणिनिरंतरं । धाविरनरसमूहअवरोप्परघेप्पिरसीसवत्थयं, मुचिरगोत्तिबद्ध आसीसियनर-नारीण सत्थयं ॥१९॥२७९६॥
१. कालडुहिया जे० । कालंहिया का० ॥ २. 'गम्भहरं पा० ॥ ३. "जवहलरोमंचो जे० ॥। ४. पर रम्मं पा० ।। ५. 'गोत्तिबंध आसी' त्रु० ॥
अटुम-नवमभवग्गहणाई
३३०
Page #381
--------------------------------------------------------------------------
________________
अटुम-नवमभवगहणाई
सिरिसंति- इय एवंविहए समत्तए वद्धावणए गुणोहजुत्तए । कुणइ कुमरस्स नामयं राया सव्वजणाभिरामयं ॥२०॥२७९७।। नाहचरिए गुण्णं गुणनिप्फण्णं जम्हा 'वजाउहं सुमिणयम्मि । दिटुं जणणीए अओ नाम वज्जाउहो होउ' ॥२१॥२७९८॥
एवं च वजाउहकयणामधिजो गिरिकंदरसमुष्टुिओ इव चंपयपायवो जाओ अटुवारिसिओ। समप्पिओ कलागहणत्थमुवज्झायस्स, वरिओ य सयमेवाऽऽगंतूण निरासयाहिं व सुकुलुग्गयबालियाहिं व सयलकलाहिं नियहिययदइओ दइओ। सव्व-कलापत्तटुं च जाणिऊण समप्पिओ उवज्झाएण नरवइणो । राइणा वि परमतुडेण सम्माणिओ गंध-मल्ल-वत्थाऽलंकारदब्वाईहिं उवज्झाओ । गओ य णियगेहं । कुमरो वि निरंतरकलापरिस्सम कुणतो पत्तो मयरद्धयराय-रायभवणं नवजोव्वणं । जाणिऊण य नवंगसुत्तपडिबोहियं कुमार वरिया नरनाहेण विसिटुकुल-रूव-जोव्वणकलाकलावाइसमेया
लेच्छिमई नाम रायवरकण्णया, कारावियं च महाविच्छड्डेणं पाणिग्गहणं । अवि य* गणिय पहाणलग्ग, णिमंतिओ सयलजणवयसमूहो । दिन्नं च विविहदाणं, गुरुदेवाणं, कया पूया ॥२२॥२७९९॥
वररयणनिचयमंडियकणयविणिम्मवियकलसनिम्मविया । रइया विचित्तवेई विवि हुल्लोएहिं चेचइया ॥२३॥२८००॥ वन्नवियाई दोन्नि वि, पमक्खियाई च अविहववहहिं । ण्हविऊण नियत्थाई सियवत्थाई विसिटाई ॥२४॥२८०१॥
* १. पनामधेयो पा० विना ।। २. लच्छिवई ७० ।। ३. हुल्लोवेहिं जे० त्रु० ॥ ४. चिंचइया त्रु०॥
Page #382
--------------------------------------------------------------------------
________________
अटुम-नवमभवग्गहणाई
सिरिसंति- कयसियविलेवणाणं सियकुसुमोमालियाण दोण्हं पि । बद्धाई कंकणाई अण्णं पि हु एवमाइ कयं ॥२५॥२८०२॥ नाहचरिए लग्गम्मि समासन्ने चलिओ कुमरो कुमारिभवणाम्मि । बहुभंडथडपरियरिओ समत्थसयणेहिं संजुत्तो ॥२६॥२८०३॥
वजंतेणं मंगलतूरेणं जलहिसद्दगहिरेणं । बंदीहिं पढ़तेहिं नचिरबहुपायमूलेहिं ॥२७॥२८०४॥ एवंविहरिद्धीए जा पत्तो बहुघरस्स दारम्मि । ता कंचणमुसलेणं भालयले ताडिओ किंचि ॥२८॥२८०५॥ कंचणरवियाईहिं य अन्नेहिं वि ताडि तओ कुमरो । चंपाविऊण अग्गीसमन्नियं इंदकुमार पि ॥२९॥२८०६॥ पक्खिविय खंधदेसे वरघट्ट सासुयाए तो नीओ । माइहरे जत्थऽच्छइ सियपडपच्छाइया कुमरी ॥३०॥२८०७॥ दिन्नम्मि वयणउग्घाडणम्मि, उग्घाडियं तओ वयणं । अवरोप्पर नियंताण आगया लग्गवेल त्ति ॥३१॥२८०८॥ 'पुण्णाहं पुण्णाऽहं' जोइसिएणं सरे समुग्घुटे । गहिओ करो करेणं कुमरेणं तीए कुमरीए ॥३२॥२८०९॥
भमियाई मंडलाइं पयाहिणाए कमेण चत्तारि । तह उप्पयाहिणाए पुणो वि चत्तारि भमियाई ॥३३॥२८१०॥ ॐ तुराण निनाएहिं अविहवनारीण मंगलेहिं च । पाउलगीयसरेण य फुट्टइ व नहंगणं सहसा ॥३४॥२८११॥
बुड्ढाणाऽऽसीसाए जय-जयसद्देण बंदिविंदाणं । परियणहलबोलेण य फुट्टइ व नहंगणं सहसा ॥३५॥२८१२॥
३३२
१. भउचड जे० ।। २. "हिं परिजुत्तो का० ।।
Page #383
--------------------------------------------------------------------------
________________
अटुम-नवमभवग्गहणाई
सिरिसंति- मुक्को कुमरेण करो दिन्ने करमोयणम्मि कुमरीए । भोयणमाई वि तहा, अन्न पि समाणियं कजं ॥३६॥२८१३॥ नाहचरिए एवं च कमेणं वत्ते विवाहमंगले तओ वजाउहकुमरो तीए लच्छिमईए सह भुंजए उदारभोए । अन्नया य सो
अणतविरियजीवो नरयाओ उव्वट्टिऊण मेहणाओ होऊण अचुयं गओ । तत्तो य चविऊण उववन्नो तीए लच्छिमईए गब्भे पुत्तत्ताए । पहाणसुमिणसूइओ य जाओ कालक्कमेणं । वत्ते य बद्धावणाइए बारसमदिणे कयं दारयस्स नाम सहसाउहो त्ति । कमेण य वढिओ गहियसयलकलाकलावो य जोव्वणमणुपत्तो, परिणाविओ य उत्तमकुलप्पसूयं ५ कणयसिरिं नाम दारियं । भुंजए तीए सह मणोहरे भोए । उप्पन्नो ये कमेण तेसिं पुत्तो । कयं च तस्स नाम
सयबलि त्ति। ॐ अन्नया कयाइ खेमंकरो राया नियपुत्त-पोत्तय-पडिपुत्तयसमन्निओ मणिरयणमंडियसिंहासणोवविद्वो सहाए
राईसरपमुहसामंत-मंति-महामंति-सीमाऽऽरक्खिय-पुरोहियाइपरिकिन्नो विविहालाव-संकहाहि चिटुइ । एत्थंतरम्मि य* मउडविभूसियसीसो मणिकुंडलघटुचारुगडयलो । विलुलंतहाररेहिरवच्छयलो मुद्दियाहरणो ॥१॥२८१४॥
नियदेहकंतिकलिओ समागओ तत्थ अह सुरो एगो । ईसाणकप्पवासी नामेणं चित्तचूलो त्ति ॥२॥२८१५॥ मिच्छत्तमोहियमई नाहियवाई न मन्नए देवं । न य पुण्णं, न य पावं, न य जीवं, नेय परलोगं ॥३॥२८१६॥ १. मेहरहो हो' का० ।। २. °णयसू का० ।। ३. य तेसिं कमेण पुत्तो जे० का० ॥
३३३
Page #384
--------------------------------------------------------------------------
________________
अटुम-नवमभवग्गहणाई
सिरिसंति- सो पावमई पावो वायत्थमुवटुिओ सहामज्झे । कहइ य नाहियवाय, भणिओ वजाउहेण तओ ॥४॥२८१७॥ नाहचरिए 'भो ! भो! न तुज्झ पक्खोएसो जुत्तिक्खमो जओ एत्थं । पच्चक्खो चिय हेऊ तुज्झवि किं एत्थ बहुएण? ॥५॥२८१८॥
जेण तुम नियनाणं वित्थारेऊण सम्ममिह पस्स । अन्नभवंतरविहियं धम्माणुटुाणफलमेयं ॥६॥२८१९॥ आसि तुमं पुव्वभवे मणुओ, इह संपयं पुणो देवो । जइ नऽत्थि जिओ, ता कह घडइ इमं ? सम्ममवबुज्झ' ॥७॥२८२०॥ इच्चेवमाइवयणेहि बोहिओ सो सुरो तओ तुट्टो । जंपइ 'साहु कयमिणं जे तुमए बोहिओ अहयं ॥८॥२८२१॥
संसारे निवडतो उद्धरिओ दिव्यनाणहत्थेण । ता मह देह इयाणिं सुद्धं सम्मत्तवररयणं' ॥९॥२८२२॥ * वजाउहेण वि तओ भावं नाऊण सुद्धसम्मत्तं । दिन्न, तत्तो जंपइ देवो अह एरिसं वयण ॥१०॥२८२३॥
'अजप्पभिई अहयं तुभं आएसकारओ णिचं । अन्नपि किंचि मग्गसु, जे तुह चित्तस्स पडिहाइ' ॥११॥२८२४॥ ॐ वजाउहो वि जंपइ 'एयं चिय मग्गिय मए तियस ! । अजप्पभिई तुमए दंढसम्मत्तेण होयव्वं ॥१२॥२८२५॥ तियसो वि भणड 'संदर! मग्गेयव्यं किमेत्थ विसयम्मि। मह कजं चिय एय, ता नियकज्ज भणसु किंचि' ॥१३॥२८२६॥ 100 एसो वि भणइ 'सुंदर ! एवं चिय मज्झ निययकजं' ति । इय निप्पिह वियाणिय देइ अणग्यमाभरणं ॥१४॥२८२७॥ इय काऊणं देवो ईसाणिंदस्स जाइ पासम्मि । तेण वि पसंसिओ सो परितुटेणं सहामज्झे ॥१५॥२८२८॥
३३४
१. हत्थेहिं त्रु० ।। २. य का० ।। ३. भिई अह पा० । भिड़ य अह' का०॥ ४. दिद त्रु०।। ५. "माहरणं पा० ।।
Page #385
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
वज्जाउहकुमरो वि हु ईसाणिदेण पूइओ अहियं । जं एस जिणो होही एवंविहभत्तिराएण ॥१६॥२८२९॥ एवं च जाव सुहसायरावगाढो चिटुइ वज्जाउहकुमरो ताब समागओ वसंतसमओ । कह च- नचंतो व्व दाहिणपवणंदोलमाणनवपल्लवग्गहत्थेहिं, गायंतो व्व बहुनयरचचरीगीयसद्देहिं, हसंतो ध्व कुडयाइसिय- कुसुमऽट्टहासेहिं, तंज्जंतो व्व विलसमाणवरचूएक्क कलियतंजणीए, पणमंतो व्व मारुयंदोलिज्ज्रमाणनमंतमहातरुसिहरुत्तमंगेहिं, रोयंतो व्व तुट्टंतबिंटबंधणनिवडंतसिंदुवारकुसुमनयणसलिलबिंदुएहिं, पढतो व्व सुय-सारियाफुडक्खराला - वर्जपिएहिं, हुंकारंतो व्य मत्तकलकोइलापंचमहुंकारेहिं । अवि य
इय नच्चइ गायइ हसइ तज्जए पणमए [? य] रोयई य । पंढइ य हुंकारेइ य गहगहिओ नं वसंतरिऊ ॥ १ ॥२८३०॥ किंचइय भूरिपयारविभावकरो, पवणेरियपुप्फयधूलिधरो । स बसंतरिक गहरूव करो, कलिओ नगरोववणंतवरो ॥२॥२८३१॥ एवंविहे य वसंतसमए बट्टमाणे सुदंसणा नाम गणिया वसंतकुसुमपडलगहत्थगया वज्जाउहमुबट्ठिया, तणि य कुसुमाणि १० समप्पिऊण विन्नवेइ, जहा - 'देव ! लच्छिमई देवी विन्नत्तियं करेइ, सामि ! सूरनिवार्य उज्जाणं वसंतसिरि- मणुहविउं वच्चामो' । तं चायन्निऊण कुमारेण भणियं - 'जहा देवीए समाहाणं तहा कीरइ,' त्ति भणिऊण सव्यसामग्गियं काऊण १. कहं च पा० विना नारित ।। २. तज्जयंतो जे० विना । ३. सजणीहिं पा० ॥। ४. लाहुंका' जे० ॥। ५. रोयइ त्रु० ।। ६. पढई हुंकारेई गह का० ॥
अटुम-नवमभवरगहणाई
३३५
Page #386
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
अटुम-नवमभवग्गहणाई
णिग्गओ महाविभूईए सत्तहिं देवीसहि परिवारियाए लच्छिमइदेवीए सममणुगम्ममाणो पत्तो सूरनिवार्य नाम उज्जाणं । तत्थ य कीलिउ पवत्तो जणो नाणाविहकीलाहिं, अवि यसंताणयम्मि दिट्ठी वियसइ लोयाण सालियाणं व । साहारयम्मि लग्गइ अहिययर वा नराणं व ॥३॥२८३२॥ तह कुरवयम्मि खिज्जइ विसेसओ दहियमंथयाण व । अच्चत्थं संडायइ असोयए जिणमुणीणं व ॥४॥२८३३॥ कुडएसु बंधइ रई साणुणय नीरवाहियाणं व । तिलएसु मुज्झइ खणं सहस चिय कामुयाणं व ॥५॥२८३४॥ तहा य-५ किंसुयपायवेसु परिमुज्झइ धावइ सिंद्ववारए, वियसइ माहवीसु दिसिजुत्त विलुब्भइ बउलभारए। पाडलपल्लवेसु न य तिप्पइ गुप्पइ चूयसाहए, लोयहं दिढि झत्ति चंदणतरुगहणमहाऽवगाहए ॥६॥२८३५॥ इय बहुलोयह दिदिया विलसइ तत्थ वणंतरालयम्मि । नाणाविहरसनिभरा तम्मि वसंतरिउस्स कालयम्मि ॥७॥२८३६॥ बहुविहवम्महकेलिरस, दोलारमणसहम्मि । कीलइ इय नीसेसजणु, तहिं उजाणवरम्मि ॥८॥२८३७॥ एवं च कीलमाणे जणे वज्जाउहकुमारो नियदेवीसमन्निओ जलकीलानिमित्तं समोइण्णो पियदसणाए बावीए । जा य-१० वरगोणि ब्ब सुपओहरा, गोविंदमुत्ति व्व पउमालिंगिया, जिणिंदवाणि व्व समयरा, रायसेण ब्व संफरिया, पढमपाउसाडवि व्य हरियाउला, नंदियड्ढवाणि व्व गाहविसेसमन्निया । किंच१. परियरि का० ।। २. दिहिजु का० ।। ३. सफरया का० ।।
Page #387
--------------------------------------------------------------------------
________________
अटुम-नवमभवग्गहणाई
सिरिसंति- सच्छऽच्छसाउजलपूरपूरियं वहलरेहिरतरंगं । तं वाविं सो कुमरो जलकीलत्थं समोयरइ ॥९॥२८३८॥ नाहचरिए तं कीलतं दटुं पुव्वविरुद्धो सुरो महावेरी । नामेण विजुदाढो, जीवो दमियारिरायस्स ॥१०॥२८३९॥
आहिंडिय संसारे पुव्वभवे काउ कटुऽणुढाणं । देयो जाओ तत्तो र सुमरित्तु चिंतेइ ॥११॥२८४०॥ "मारेमि ताव एयं, कीलासत्तं पुणो वि इयर पि । घाइस्स" इय चिंतिय तस्स वहऽटाए पडिकुद्धो ॥१२॥२८४१४. वावीए तीए उवरि खिवइ महापव्वयं स नित्तिंसो । हेटा य नागपासेहिं बंधए अइसुबलिएहिं ॥१३॥२८४२॥ वज्जाउहो वि कुमरो नाऊणं तं महुग्गउवसग्गं । चित्तम्मि अभीयमणो 'चक्कि' त्ति महाबलत्तणओ ॥१४॥२८४३।। जक्खदुसहसाहिडियदेहत्तणओ य त नग भेत्तुं । छेत्तूण य ते पासे महाबले अइबलग्घविओ ॥१५॥२८४४॥ निग्गच्छइ वावीओ समत्थदेवीयणेण परियरिओ । अक्खयदेहसरीरो परितुट्टो कीलए पुण वि ॥१६॥२८४५॥ एत्यंतरे य सक्को सासयजत्तानिमित्तमह चलिओ । नंदीसरम्मि दीवे महाविदेहाओ नमिय जिणं ॥१७॥२८४६॥
पत्तेण तम्मि देसे दिडो वजाउहो वरकुमारो । निग्गच्छंतो वावीमज्झाओ नगवर भेत्तुं ॥१८॥२८४७॥ ॐ दटुणं तविरियं चक्की एसो जिणिंदजीवो य । नाऊणं नाणेणं बहुमाणवसेण पूएइ ॥१९॥२८४८॥
३३७
ॐ१. संसार जे० का० ।। २. महंत जे० ।।
Page #388
--------------------------------------------------------------------------
________________
तित्थयरदेसणा
सिरिसंति- भणइ य 'धन्नो सि तुम जो होहिसि भरहखेत्तवासम्मि। सोलसमो संतिजिणो' अहिणंदिय इय गओ सक्को ॥२०॥२८४९॥ नाहचरिए कुमरो वि सुचिरवेलं अणुहविय वणम्मि वणसिरिं पवरं । नयरम्मि पविसिऊणं अणुत्तरे भुंजए भोए ॥२१॥२९५०॥
एत्यंतरम्मि राया जो सो खेमकरो पुरा कहिओ। वज्जाउहस्स जणओ सम्म परिवालए रज्जं ॥२२॥२८५१॥
सो अन्नया कयाई लोगतियदेवबोहिओ संतो । सयमेव य पडिबुद्धो पव्वयइ जिणिदलिंगेणं ॥२३॥२८५२॥ * काऊण तवमुयार दहिऊणं घाइकम्मसंघाय । उप्पाडइ वरनाणं लोया-उलोयप्पयासयर ॥२४॥२८५३॥
सक्काईहिं सुरेहिं निम्मविए तत्थ समवसरणम्मि । उवविट्ठो खेमंकरतित्थयरो साहए धम्म ॥२५॥२८५४॥ "भो भव्या ! धम्मो चिय चिंतामणि-कामधेणुअब्भहिओ । कप्पटुम-कामियघड-असेसमाहप्पविद्दवणो ॥१॥२८५५॥ किंतु वियारिय सम्म कायव्यो खीरपाणवयणं व । जह 'खीर पिवियव्यं' आउव्वेयम्मि भणियमिणं ॥२॥२८५६॥
अवियारिउ पयट्टो अक्काईणं पि पियइ सो खीरं । जेणंतसाडमाई दोसा जायति अइगरुया ॥३॥२८५७॥ * जइ पुण वियारए सो तो भन्नइ पियसु गाविमाईणं । जेणिदियपल्हायणमाई सव्वे गुणा होति ॥४॥२८५८॥
एवमवियारियम्मि धम्मम्मि वि जइ करेइ पडिवत्तिं । तो धणुहमाइएसु वि पयट्टियव्यं भवेज्जा हि ॥५॥२८५९॥ तम्हा वियारिऊणं अहिंसमाइम्मि कुणह जत्तेणं । सद्धम्मे पडिवत्तिं जई इच्छह सिवसुहं विउलं ॥६॥२८६०॥ किंच१. इत्यं त्रु० ।। २. खीरिपाण जे० ।। ३. पेयव्यं त्रु० ॥ ४. धम्मम्मि जइ जे० ।। ५. भणिजाहि का० ।।
३३८
Page #389
--------------------------------------------------------------------------
________________
* अमयंबनिवस्स
कहाणयं
सिरिसंति- अवियारियम्मि कज्जे इहलोए वि हु पयट्टमाणाण। दोसा भवंति गरुया अमयंबनिवाइयाणं व" ॥७॥२८६१॥ नाहचरिए एत्थंतरम्मि सव्या परिसा कोऊहलाउला भणइ । 'भयवं ! साहेहि इमे अमयं व निवाइया के ते? ॥८॥२८६२॥
कह वा ताणं दोसो अवियारियकारयाण संजाओ?' भयव पि भणइ 'भो ! भो! साहिप्पत सुणेह इमं ॥९॥२८६३॥ "अत्थेत्थ जंबुद्दीवे दीवे भरहस्स मज्झखंडम्मि । नामेण सुप्पसिद्धो अवंतिदेसो गुणविसालो ॥१॥२८६४॥ . तत्थ पुरी पोराणा उज्जेणीनाम दसदिसिपयासा । धणवइपुरि व्व एत्थं अवइण्णा कोउएणं व ॥२॥२८६५॥ तं पालइ वरराया जियसत्तू नाम दसदिसिक्खाओ। जो वेरिवारविलयावेहव्ववयस्स परमगुरू ॥३॥२८६६॥ तस्सऽस्थि अग्गमहिसी कणयसिरीणाम मयसिलिंबऽच्छी । सोहग्ग-रूव-लावण्ण-कंति-दित्तीहिं जयपयडा ॥४॥२८६७॥ तीए समं सो भोए भुंजइ अचंतरायपडिबद्धो । पालइ य तहा रज्जं नाएणं जणहियटाए ॥५॥२८६८॥ अह अन्नया कयाई राया अत्थाणमंडवासीणो । अच्छइ विविहकहाहिं तो पडिहारो तहिं पत्तो ॥६॥२८६९॥ भूलुलियभालवटो पणमिय विन्नवइ 'देव ! निसुणेहि । चउरो दुवारदेसे तुह दंसणकंखिणो के वि ॥७॥२८७०॥ चिटुंति सन्निरुद्धा उत्तमलावण्ण-वण्णसंपन्ना । दीसति रायपुत्त व्व, ताण किं कीरऊ नाह ! ?' ॥८॥२८७१॥
तं निसुणेउं राया जंपइ रे ! सिग्यमेव आणेहि' । रायाऽऽएसाणंतरमेव इमे आणिया तेण ॥९॥२८७२॥ - जोहाराई सब्ब काउं दिन्नासणेसु उवविठ्ठा । ते पेच्छिऊण राया विम्हइओ चिंतए एयं ॥१०॥२८७३॥
Page #390
--------------------------------------------------------------------------
________________
* अमयंबनिवस्स
कहाणयं
सिरिसंति- "नूणं के वि हु एए पहाणकुल-बस-जाइसंभूया । जेण अणण्णसमाणा एएसिं आगिई परमा" ॥११॥२८७४॥ नाहचरिए * इय चिंतिऊण रन्ना तंबोलाईहिं पूइया अहियं । पुट्ठा य 'कओ तुडभे, केण व कजेण इह पत्ता ?' ॥१२॥२८७५॥
तं सोऊणं तेसिं लहुओ सव्वाण जंपए एवं । 'देवेगमणा निसुणह, साहिप्पतं मए एवं' ॥१३॥२८७६॥ “अत्थि इह उत्तरावहदेसालंकारवित्भमं नयर । नयरगुणखाणिभूयं कंचणतिलयं ति नामेणं ॥१४॥२८७७॥ तं भुंजइ वरनयर राया नामेण सत्तुदमणो त्ति । तस्सऽत्थि वरा दइया रूयवईनाम नामेण ॥१५॥२८७८॥ तीसे य तेण समय भोगे भुजंतियाए उप्पन्ना । चत्तारि वरा पुत्ता संजाया लोयविक्खाया ॥१६॥२८७९॥ पढमोऽत्थ देवराओ, बीओ पुण होइ वच्छराओ ति । दुल्लहराओ तइओ, चउत्थओ कित्तिराओ त्ति ॥१७॥२८८०॥ ते सव्वे कलगहणं कराविया सोहणं नरिदेण । पत्ता य जोव्वणम्मिं पुणो वि वीवाहिया कमसो ॥१८॥२८८१॥ अह अन्नम्मि दिणम्मि राया अइविसमरोगसंतत्तो । संडावइ जेटुसुयं रज्जम्मिं लोयपच्चक्खं ॥१९॥२८८२॥ दाऊण तओ सिक्खं पंचत्तं पाविओ नरवरिंदो । इयरो वि कुणइ रज्जं समत्थजणजणियआणंदो ॥२०॥२८८३॥ अह केत्तिए वि काले गयम्मि बलवंतगोत्तिएहि तओ । रज्जाओ टालिऊणं सयमेव अहिट्ठियं रज्जं ॥२१॥२८८४॥ सो वि य अभिमाणधणो निग्गंतूणं तओ इह पत्तो । नामेण देवराओ जो एसो तुम्ह पासत्थो ॥२२॥२८८५॥ १. समत्तज जे०।।
३४०
Page #391
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
अमयंबनिवस्स कहाणयं
अम्हे वि देव ! एयस्स भाउणो वच्छरायमाईया । पत्ता तुह सेवत्थं, ता एसो देव ! परमत्थो" ॥२३॥२८८६॥
सोऊण इमं राया जंपइ 'तुभेहिं सोहणं विहियं । ज मह पासे पत्ता, ता चिटुह नियघरे ब्व जहा' ॥२४॥२८८७॥ • इय वोत्तूणं राया पडिहार आणवेइ रे ! जाहि । दंसेहि पवरविडहरमेयाणं अमुगाणम्मि ॥२५॥२८८८॥
भोयणमाई सव्वं सामग्गिं तत्थ चेव पेसेहि' । पडिहारो वि हु सव्वं निवआएसं तह करेइ ॥२६॥२८८९॥ एवं दिवसे दिवसे निवसेवाए समुञ्जमंताणं । जा जति के वि दियहा ता राया रजिओ अहियं ॥२७॥२८९०॥ चिंतेइ य "एयाणं नऽत्थि समो वि हु कओ पुणो अहिओ। मह सेवयाण मज्झे ता तणुरक्खे ज्वेमि इमे" ॥२८॥२९९१॥ इय चिंतिऊण रन्ना भणिया ते 'होह मज्झ तणुरक्खा । चत्तारि वि रयणीए चउसु वि पहरेसु पइदियह' ॥२९॥२८९२॥ तो भणइ देवराओ 'तुम्हाऽऽएसो पमाणमम्हाणं' । अह रजिओ नरेंदो देइ बहुं वत्थऽलंकार ॥३०॥२८९३॥ इय गोरवेण दीसंतयाण जा जति वासरा के वि । ता गिम्हरिऊ पत्तो दाहयरो सव्वलोगाण ॥३१॥२८९४॥ अवि य
___ जत्थ वायति लूयाओ अग्गीसमा, बल्लहा जत्थ लोयाण नीरासमा ।
पिज्जए पाणियं बारवार जहिं, सुप्पए जत्थ लोएहिं गेहब्बहिं ॥३२॥२८९५॥
३४१
१. इइ का० ॥
Page #392
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
जत्थ देहं सया सेयनी उलं, खिजए माणसं तेण णिच्चाउलं । झिजए पाणिणं जत्थ देहे बलं, सुस्सए जत्थ तण्हाए देहीगलं ॥ ३३ ॥ २८९६ ॥ तेहाजयको मज्झमि डिओ अयंगोलयसम सूरु | धम्मइ गुरुपवणेण जहिं, दिंतउ दाहह पूरु || ३४ ॥ २८९७ ॥ जत्थरम्मम्मल निरंतरु अइपियई, हारलट्ठि जहिं रंजइ लोयहं निरु हियं ।
जहिं सिरिखंडविलेवण अइसई वल्लहई, तालियंट वीयणइ निरारिउ दुल्लहई ||३५||२८९८॥ - किरणसोहग्गमनिवि जहिं लहहिं, जहिं जलद्दवहि दिन्न वि भित्तरि पउमहहिं । तिरुकिसलयसत्थर वित्थर सुहु करहिं, जहिं पयत्थ अइसीयल सयल वि मणु हरहिं ॥३६॥२८९९॥ जहिं पडुलपल्लवियनवल्लेहिं पल्लवेहिं, जहिं मल्लिय- सल्लइय- सुफुल्लमहल्लवेहिं ।
जहिं सिरीसतरुनियर वि सुमणससामलिय, जहिं बहूधूली पडलिहिं दिसिमुह झामलिय ॥३७॥२९००॥ तहिं एवंविहगिम्हे विन्नत्तो जेटुएण नरनाहो । 'देव ! महं गामम्मि पओयणं विजए किंपि ॥३८॥२९०१॥ ताज तुम्हाSSएसो होइ तओ जामि अज्ज पहु ! तत्थ' । राया वि भणइ 'गामे वच्चसु, पर किंतु तुह ठाणे ॥ ३९ ॥ २९०२॥ को मज्झ अंगरक्खो ? ' इय भणिए भणइ देवराओ वि । 'तम्मि समयम्म सामिय ! अहमेव झडत्ति एहामि' ॥४०॥२९०३ ॥ १. तहा जे० का० प्रत्योर्नास्ति । २. तालयं जे० का० ॥ ३. "दकिरण जे० का० ।। ४. पल्लविहिं जे० ॥ ५. 'पडलेहिं का० ।। ६. अहमवि य झ° का० विना ॥
१०
अमयंबनिवस्स कहाण
३४२
Page #393
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
भणइ णिवो 'जइ एवं आगंतव्यं झडत्ति बच्चाहि' । इय भणिओ जाइ तओ 'देवाऽऽएसो ' त्ति भणिऊण ॥४१॥२९०४॥ जा कचं काऊणं मज्झण्हे वलइ अंतरालम्मि । ता झत्ति समुच्छलियं दंदूलमईबभीसणयं ॥ ४२ ॥ २९०५॥ कहं ? - उच्छलइ बहलधूली पयंडपवणेण रुद्धदिद्विवहा । निवडंति सक्करोहा पत्त-तणाई भमंति नहे ॥ ४३ ॥ २९०६ ॥ निवडइ य बिरलविरलं नीरं अइगरुयखडहडरवेण । बिजुलया वि य अहियं चमक्कए नयणमोहयरी ॥४४॥२९०७॥ धूली - जलभयभीओ आसयइ महंतवडसमीवम्मि । जा तत्थ चिटुइ खणं अल्लीणो सुणइ ता सद्दं ॥ ४५ ॥२९०८ ॥ उवरिं वडस्स चिंतइ “कस्सेसो हंत ! सुम्मए सद्दो ? । हुं नायं भूयाणं जम्हा पेसाइया भासा ॥४६॥२९०९॥ ता किं भणति एए निसुणेमि इमाण किंचि उल्लावं" । जा एवं सो चिंतइ ता भणियं तत्थ एक्केण ॥४७॥२९१०॥ 'फो फो! जानसि किंची?' सो पभनदि 'तो कहेहि मह किं तं ?' । जंपदि इमो वि 'अज्जं मलिही एसो नलिंदो त्ति' ॥४८॥२९११॥ बीएन तओ पुट्ठो 'केन निमित्तेन ? कीए वेलाए ?' । सो जंपदि 'सप्पाओ, पढमे पहलम्मि लत्तीए' ॥४९॥२९१२॥ सोउं पिसायवयणं चित्तम्मिं दूमिओ दढं एसो । चिंतइ “हा ! कह कजं दइवेण विणिम्मियं एयं ? ॥५०॥२९१३॥ ता जामि सिग्घसिग्धं मा होउ कयाइ एवमेवेयं" । इय चिंतिऊण सिग्धं संपत्तो रायपासम्म ॥ ५१ ॥ २९१४॥ या विहु अत्थाणे उवविट्ठो जा पओससमयम्मि । ता अक्खरइ न किंचिवि आसन्ने आवयाकाले ॥५२॥२९१५॥
१. समुच्चलि जे० । समुत्थलि का० ॥ २. हु का० ॥। ३. होइ जे० पा० ॥
अमयंबनिवस्स कहाणय
३४३
Page #394
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
अमयंबनिवस्स कहाणयं
झत्ति विसज्जिय तत्तो अत्थाणं विसइ वासभवणम्मि । देवीए समं सुत्तो तत्थेव य विसइ पाहरिओ ॥५३॥२९१६॥ . सोहेइ वासभवणं सव्वत्थ वि उवरि हेटुओ चेव । जा नवि पेच्छइ सप्पं ता खग्ग कड्रिढऊणेसो ॥५४॥२९१७॥ दीवच्छायाए डिओ निरिक्खए जाव हेटु उवरिं च । ता पेच्छइ चंदोवयविवरेण पलंबियं सप् ॥५५॥२९१८॥ तं दटुं सहस चिय लेइ अभीओ करेण अहिवयणं । छिन्नइ करवालेणं उवरिं न य मुयइ हत्थाओ ॥५६॥२९१९॥
"मा उल्ललिय कयाइ वि लग्गिस्सइ झत्ति रायदेहम्मि" । ता खणमेकं धरि निजीवं मेल्लइ तलम्मि ॥५७॥२९२०॥ ५ ॐ कड्रिढत्तु बीयखंड दोण्णि वि गोवेइ एगदेसम्मि । अच्चंत संतुटो नियइ तओ देविहिययम्मि ॥५८॥२९२१॥
उत्तुंगथोरथणउवरि निवडिए रुहिरबिंदुणो कइ वि । तो लूहइ हत्थेणं विससंकमबीहिओ एसो ॥५९॥२९२२॥ एत्थंतरम्मि राएण जग्गिय पेच्छए थणाणुवरिं । तस्स फिरतं हत्थं तं दटुं कोवमुव्वहइ ॥६०॥२९२३॥ चिंतेइ "हंत ! चुक्को एसो ता किं लएमि से सीसं ? । अहवा नहि नहि जम्हा उववुत्तो एस बलकलिओ ॥६१॥२९२४॥ किं जिप्पइ जिणई वा ? माराविस्सामि तो उवाएण" | इय चिंतिऊण सुत्तयवेड्डेण तहेव संगई ॥६२॥२९२५॥ एत्थंतरम्मि पढमो जामो रयणीए वजिओ सहसा । उदुविय वच्छराय सब पि गंतूण सो सुयइ ॥६३॥२९२६॥ तो जंपइ नरनाहो 'को पाहरियाण एत्थ गणम्मि?'। 'जिउ देव ! वच्छराओ अहयं चिट्ठामि पयमूले' ॥६४॥२९२७॥
१. °यचेडेण का० ।।
Page #395
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
जंपइ तओ नरिंदो 'करेसि किं पेसणं महं एगं ?' । जंपइ इमो वि 'सामिय ! आएसं देहि सयराहं ॥६५॥२९२८॥ भइ निवो 'जइ एवं आएसो भद्द ! तुज्झ तो एस। आणेहि झत्ति सीसं नियभाउयदेवरायस्स' ॥ ६६ ॥ २९२९॥ ' आएसो ' त्ति भणित्ता निग्गच्छइ वासभवणदारम्मि । चिंतइ य “हंत ! राया अइकुद्धो देवरायस्स ॥ ६७॥२९३०॥ एवंविहो य कोवो जायइ तणु-धणिय-दविणदोहेण । एयाण पुणो मह बंधवस्स संभवइ नेक्कं पि ॥६८॥ २९३१ ॥ किंच
"जे होंति उत्तमनरा उत्तमपयइत्तणेण ते निययं । अंगीकुणंति मरणं, न य उम्मग्गं पवज्रंति ॥ ६९ ॥ २९३२ ॥ जे उत्तमकुलजाया सुमरता ते कुलक्कमं धीरा । मत्तगयंद व्व सया न य उम्मग्गं पवज्र्ज्जति ॥७०॥२९३३॥ जे उत्तमजाईए संभूया होंति माणवा केइ । जच्चतुरय व्व निच्चं न य उम्मग्गं पवज्रंति ॥७१॥२९३४॥ जे होंति महासत्ता पयईए चेव उत्तमत्तेण । ते जलनिहिणो व्व सया न य उम्मग्गं पवज्रंति ॥ ७२ ॥ २९३५ ॥ जे इंदिएहिं पुरिसा न होंति मरणे वि लंपडसहावा । ते महमुणिणो व्व दढं न य उम्मग्गं पवज्रंति ॥७३॥२९३६॥
बहंसिया व हुजणाववायस्स सुद्धनियचित्ता । ते पंडिय व्व पुरिसा न ये उम्मग्गं पवज्रंति” ॥७४॥२९३७॥ मह बंधस्स उ पुणो एए सब्बे वि नणु गुणा अत्थि । ता कह पुव्युत्ताणं दोसाणं कुणइ एक्कं पि ॥ ७५ ॥ २९३८ ॥
१. आणेह पा० जे० ॥ २. "गईद जे० का० ॥ ३. हु जे० ॥
अमयंबनिवस्स कहाण
३४५
Page #396
--------------------------------------------------------------------------
________________
अमयंबनिवस्स कहाणयं
सिरिसंति- ता नूणं कुन्नायं कुस्सुय कुपरिक्खियं कुदिटुं वा । होही नियमा ता कह नित्थरियव्वं इमं वसणं? ॥७६॥२९३९॥ नाहचरिए अहवा कालविलंब करेमि केणाऽवि एत्थुवाएण" । इय चिंतिऊण पविसइ रायसमीवम्मि तो भणइ ॥७७॥२९४०॥
'जग्गेइ एस अज्जवि न हु जग्गंतो विणासिउं तरइ । ता देव ! सुयउ पच्छा निस्संको घायइस्सामि' ॥७८॥२९४१॥ ‘एवं ति होउ' रन्ना पडिवन्ने भणइ वच्छराओ वि । 'जावऽज्ज वि जग्गामो, ता कहह कहाणयं किंपि ॥७९॥२९४२॥ अहवा वि सुणह जम्हा न निविणोयाण बच्चए रयणी । ता दिजउ आएसो, जे अम्हेहिं करेयव्वं ॥८०॥२९४३॥ राएणाऽऽइट्ठो सो 'कोहि त चेव भद्द ! अक्खाणं' । तो वच्छरायसुहडो एवं कहिउँ समाढत्तो ॥८१॥२९४४॥ "बहुपयइसंपउत्तं, उत्तमधण-धन्न-संपयाजुत्तं । नीसेसपुरपवित्तं, विज्जासस्साण वरखेत्तं ॥१॥२९४५॥
नयरगुणपवरजुत्तं, चउहट्टय-तिय-चउक्कसुविभत्तं । कयसत्तुभयपयत्तं, घरदेउलनिचयसंपत्तं ॥२॥२९४६॥ ॐबरपायारसुगुत्तं, नाणाविच्छित्तिचित्तसुविचित्तं । बहुनरवइसयभुत्तं अत्थि पुर पाडलीपुत्तं ॥३॥२९४७॥
तत्थऽत्थि पुहइराओ राया निद्दलियसत्तुसंघाओ । बहुनरवइविक्खाओ विउससहादिटुसन्नाओ ॥४॥२९४८॥ ॐ देवो व्य दिव्वकाओ, बहुविहगुणरयणमंडियसुगाओ । मग्गणयदिन्नचाओ, बाहत्तरिकलवरुज्झाओ ॥५॥२९४९॥ * बंधुजणजणियछाओ, उत्तमकुल-वंस-जाइसंजाओ । सव्वत्थ वि निम्माओ आराहियदेव-गुरुपाओ ॥६॥२९५०॥
१. होही एवं ता का० ।। २. पाटली त्रु० ।। ३. बायत्तरिकलोज्झाओ त्रु० ॥ ४. बरोज्झाओ जे० ।।
३४६
Page #397
--------------------------------------------------------------------------
________________
अमयंबनिवस्स कहाणयं
सिरिसंति- तस्स धरायलसारा, बच्छयललुलंततरलतरहारा । उत्तमसत्ताऽऽहारा, बहुगुणगणधरणवरपारा ॥७॥२९५१॥ नाहचरिए सोहग्ग-कंतिफारा, कसिणुत्तमकुडिलकेसपडभारा । धरियवरसीलभारा, निचं कयसयलआयारा ॥८॥२९५२॥
* परिहरियअणायारा अत्थि नरिंदस्स उत्तमा दारा । नामेण सिरिसुतारा रूवेण रईसमागारा ॥९॥२९५३॥
अन्नो वि सेटुिसारो नयरीरामाए भूसणसुहारो । संचियबहुभंडारो, दोसलयाछेयअसिधारो ॥१०६॥२९५४॥ धरियविसिट्ठायारो, विहियसयासयलसत्थसुवियारो । धरियमहायणभारो, निन्नासियदोसपब्भारो ॥११॥२९५५॥ तणुछायाए सुतारो, चउपय-धण-धन्नरइणवित्थारो । नामेण रयणसारो अस्थि अणायारनिद्दारो ॥१२॥२९५६॥ तस्सऽत्थि पवरभजा निचं चिय विहियसयलवरकजा । परउवयारसुसज्जा उत्तमसीलेण अणवजा ॥१३॥२९५७॥ देव-गुरुकयनवजा, समत्थदोसाण जा सया वजा । धारियउत्तमलज्जा नामेण पसिद्धिया रजा ॥१४॥२९५८॥ ताण सुओ धणदत्तो दीणा-ऽणाहाइदत्तनियवित्तो । देव-गुरुपायभत्तो, तत्त-उत्थवियारकयचित्तो ॥१५॥२९५९॥ नीसेसलोयचित्तो, नियमित्तजणम्मि निच्चमणुरत्तो । धम्म-ऽत्थ-कामसत्तो, बहुविभवभरेण न य मत्तो ॥१६॥२९६०॥ गुणगहणअप्पमत्तो, कलाकलावम्मि निच्चमुजुत्तो । संजाओ बहुसत्तो, न पावपंकम्मि सो खुत्तो ॥१७॥२९६१॥ अह सो कयसिंगारो नियबंधव-मित्तवग्गपरिवारो । गेहाओ पयचारो विणिग्गओ सुहसमायारो ॥१८॥२९६२॥ १. 'यसयलदोस पा० ।। २. 'रइयवि जे० विना ।। ३. यवित्तो पा० का० ।। ४. विहव जे० विना ।।
३४७
Page #398
--------------------------------------------------------------------------
________________
अमयंबनिवस्स *कहाणयं
सिरिसंति- सो केणाऽवि हु वुत्तो 'धन्नो एसो जयम्मि सुहसत्तो । जो ललइ एगचित्तो एवं रिद्धीए स सुमित्तो' ॥१९॥२९६३॥ नाहचरिए ॐ सो अन्नेणं वत्तो 'न तज्ज्ञ एसो पसंसिउं जुत्तो । जो गुरुवित्तपसत्तो, काउरिसत्तम्मि कयचित्तो ॥२०॥२९॥
लोगो । जो कयधणविणिओगो, तसु कुणउ पसंसणं लोगो' ॥२१॥२९६५॥ इय सोऊणं एसो तं वयणं धरड चित्ति सविसेस । “अहह ! इमेणं जुत्तं, ज मह जोग तयं वत्तं ॥२२॥२९॥ ता देसतरगमणं करेमि जं भरिदब्बसंगमणं । विढवित्तु तत्थ दव्य करेमि एवंविहं सब" ॥२३॥२९॥७॥
प्रचित्ता । तेहिं पि तस्स भावो पसंसिओ सुपुरिससहावो ॥२४॥२९६८॥ तो जणयचलणलग्गो, सिंगाराईसु निरु पराभग्गा । भणइ विसजीह मम जणऽत्थ विढविमो अ बजेण व सिरि पहओ जंपड सेट्री असंखद्रक्खहओ। 'आत्थ तुह पुत्त ! अत्था भोगुवभोगाण सुसमत्थो ॥२६॥२९७०
Tण नियं रच्छं' । इय भणिए भणइ सुओ गुरुभत्तीए सया वि जुओ॥२७॥२९७१॥ 'ताय ! न एयं जत्तं, ज भज्जड कलकमागय वित्तं । जम्हा जणणिसमाणं, तं सुपुरिसजणियअवमाणं 102 ता वीसज्जह सिग्य एत्थऽत्थे मा करेह मम विग्धं । जेण विढवित्तु दब करेमि जसवायमिह सव्वं ॥२९॥२९७३॥
३४८
१. °हसुत्तो जे० ।। २. उ० ।। ३. ओ पुरिससहावो जे० ० ।। ४. व सिर त्रु० विना ।। ५. भुजइ पा० जे० ।। ६. सेग्धं जा
Page #399
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
*अमयंबनिवस्स
कहाणयं
तो सेटुिणा पवुत्तं सुणिय तयं 'पुत्त ! कुणसु ज जुत्तं । तुह मोहिएण एवं भणियं सव्वं पि बहुभेयं ॥३०॥२९७४॥ पुत्तेण वि पडिभणिओ 'तायपसाओ त्ति मज्झ जं जणिओ' । इय जंपिय वचंतो सामगि कुव्वइ समित्तो ॥३१॥२९७५॥ अवि य
लिजहिं सयलई गणिमकयाणय, तह देसंतरजोग्गयनाणय । धरिमई सयलई पुण तोलिज्जहिं, मेयहिं मप्पविसेस विजहिं ॥३२॥२९७६॥ पारिच्छेज्जई तह परिखिजहिं, सुक असेसई राउलि दिजहिं । पाहेयई नीसेसई किनहिं, देवहं गुरुहुं पुज्ज विरइज्जहि ॥३३॥२९७७॥ पडहयसद्दि उग्घोसिज्जइ, हाइ हाइ लोयाहं कहिज्जइ। 'जो धणदत्तिं सरिसउ बच्चइ, सो पर मग्गउ जं जसु रुच्चइ' ॥३४॥२९७८॥ चट्ट भट्ट कप्पडिय बिसेस बि, तं निसुणेविणु चलिय असेस वि । बाहिरि सत्थनिवेसु करेविणु, विय तेत्थु जं मग्गिय देविणु ॥३५॥२९७९॥
३४९
१. मज्म संज' त्रु० का० ।। २. विसेसि ऽदि जे० त्रु० ॥ ३. पारिडिजई का० ।। ४. परीखिजइ जे० ॥ ५. लोयहं त्रु० ।।
Page #400
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
अमयंबनिवस्स कहाणयं
सयमवि पहाणलग्ग गणाविउं पुच्छए तओ मग्गं । तम्मि य दिणम्मि दाणं देइ तहा कुणइ सम्माणं ॥३६॥२९८०॥ संचलइ तओहुत्तो जणएण सबंधुणाऽणुगम्मतो । चलिओ चालियसत्थो वररहउच्छंगमज्झत्थो ॥३७॥२९८१॥
अणुवइऊणं जणओ जा किर बलइ त्ति ताव सो पणओ। जंपइ जोडियहत्थो ‘आएसं देहि बीसत्थो' ॥३८॥२९८२॥ * तओ सेटुिणा बहुमाण-भत्ति-विणय-णयरजियहियएणं वियसंतवयणसयवत्तेणं आणंदजलप्पवाहपुण्णऽच्छेणं कर करेण
धरिऊण भणिओ- 'वच्छ ! जइ एवं, ता सुहलालिओ तुम, अचंतसरलो पयईए, दूर देसतर, विसमा मग्गा, ५ दुप्परिपालणीयं भंडजाय, अणवरद्धकुद्धा चोर-चरडाइणो, वंचणपगुणा धुत्तजाइणो, मायाविणो वाणियगा, ता सव्वहा कयाइ पंडिएणं, कयाइ मुरुक्नेणं, कयाइ दयालुणा, कयाइ निग्घिणेणं, कयाइ सुहडेणं, कयाइ कायरेणं, कयाइ चाइणा, कयाई महाकिवणेणं सव्वहा परेहिं अलद्धमझगंभीरखीरसायरधीरधिसणेण होयव्यं, ति, भणमाणो बलिओ रयणसारसेट्ठी । धणदत्तेण वि दिन्नं पयाणयं । एत्थंतरम्मि य सथिल्लयनराणां के आलावा सुबिउं पयत्ता ? अवि य'रेरे! जोवहि सयडं, लायहि मग्गेण, मा चिरावेहि। झाक्कसु करहे, छत्तसु ताणुवरिं किं विसन्नो सि ? ॥३९॥२९८३॥ *१. देह त्रु०॥ २. करे परि जे० ।। ३. "इ किब* पा० त्रु० ।। ४. "सारो सेट्ठी पा० ।। ५. सत्येल्लयन' का० । सथिल्लन पा० ।। ६. घेत्तसु जे० ॥
७. का० विना ताण बरे किं जे० त्रु० । ताण छरे किं पा०।।
३५०
Page #401
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंति- लद्देहि तह बइल्ले थो(? धो) रियमहिसे धरसु सारम्मि । पल्लाणेहि तुरंगे अत्थरसु य रासहे सिग्धं ॥४०॥२९८४॥ अमयंबनिवस्स नाहचरिए संवाहेहि य तुरिय रे रे रे ! भारवाहिणो पुरिसे । किं न वि पेच्छसि एवं सत्थाहं दूरओ जतं ॥४१॥२९८५॥
कहाणय पता चल्ल चल्ल सिग्धं भाउय ! मा पच्छओ भविस्सामो' । इय हलबोलरवेणं संचल्लइ सत्थियजणो वि ॥४२॥२९८६॥
अण्णोण्णं पेल्लंतो वच्चइ सत्थो सुहेण अणवरयं । संपत्तो य कमेण सिरिउरनयरस्स बाहिम्मि ॥४३॥२९९७॥ आवासइ य समग्गो निय-नियाणेसु सरवरासन्ने । सत्याहस्स वि दिन्ना बहुमज्झे पडउडी रम्मा ॥४४॥२९८८॥
एत्थंतरम्मि य सासभरावूरिजमाणखलंतअचंतवयणपसरो तुरियतुरियपयनिक्खेवो भयवससमुप्पजंतकंपथरथरथरतसव्वंगोवंगो अचंतसुन्नवुन्नलोयणपसरपलोइरदसदिसावलओ ‘सरणागओ सरणागओ अहं तुज्झ' त्ति भणमाणो समागओ एगो पुरिसो सत्थवाहसमीवं ति । तओ सत्थवाहेण 'भद्द ! मा भायसु' त्ति भणमाणेण दवावियमासणं । इओ य तप्पिटुओ सन्नद्धबद्धकवया उप्पीलियसरासणपट्टिया विकोसीकयाऽसिपत्ता ‘हण हण हण' त्ति भणमाणा समागया * रायपुरिसा । भणिया य ते सत्थवाहेण– 'भो भो रायपुरिसा ! किमवरद्धं तुम्हाणमेएण ?' । रायपुरिसेहिं जंपियं– १०
३५१ १. यम्हइसे य व जे० पा० ॥ २. सत्यय त्रु०॥ ३. सव्यंगो अयं पा०1। ४. तप्पटुिओ जे० । तप्पिदुिओ पा० ।। ५. पढ़िया त्रु०॥
Page #402
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
अमयंबनिवस्स कहाणयं
'सत्थवाह ! एसो खु रायदासचेडो चोरिऊण रायाऽऽहरणं जूयं रमतो पाविओ अम्हेहिं, गहिओ य निवेइओ नरवइस्स, तेणावि अइरोसवसवसेण वज्झो समाणत्तो । तओ करुणापवन्नेण मंतिणा विन्नत्तो नरवई, जहा देव ! जावाऽऽहरणं लब्भइ ताव विमालावेउ देवो गोत्तीए पक्खिविऊण । नरिंदेण भणियमेवं करेहि । तओ पक्खित्तो एसो कारयम्मि । एसो य अज्ज रयणीए पच्छिमे जामे भंजिऊण कहिंचि गोत्तिं मारिऊण य रायवल्लहमारक्खियपुरिसं निग्गओ कारागिहाओ, निग्गच्छंतो य कहमवि वियाणिओ अम्हेहिं, धाविया य अम्हे एयपिटुओ । एसो वि एत्थ सरोवरवणसंडे । पविट्ठो बहलत्तणओ य वणसंडस्स भोलिया अम्हे एत्तियं वेलं । संपयं च तओ निग्गंतूण पविट्ठो एस तुम्ह सरणे । ता महाणुभाव ! समप्पिज्जउ एसो रायविरुद्धकारि' त्ति । सत्यवाहेण भणियं-'अत्थि एवं पर, किंतु सरणागयसमप्पणं पि न जुत्तं' । तेहिं भणियं- 'जइ एवं, तहा वि अम्हे रायसयासाओ न छुट्टामो' । सत्थवाहेण भणियं-'किमेइणा रायाऽऽभरणं सव्वं समप्पियं न वा ?' । तेहिं जंपियं- 'समप्पियं' । सत्थवाहेण लवियं-'जइ एवं तो महत्तंतर विमालेह जाव महारायं विन्नवेमि' । तेहिं वि 'एवं होउ' त्ति जंपिए गओ सत्थवाहो रायसमीव, पडिहारनिवेइओ य पविट्ठो, समप्पिया य एगा महामुल्ला रयणावली । तं च दटुण जंपियं राइणा-'सत्थवाह ! कत्तो तुम्हाऽऽगमणं?' सत्थवाहेण वि सव्वं सवित्थर साहियं निययाऽऽगमणं पओयणं च । तओ राइणा जंपियं, जहा–'भद्द ! जइवि
३५२
१. "वाहपुत्त ! एसो त्रु० विना ।। २. वि सरोसेण वझो त्रु० ।।
Page #403
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
* अमयंबनिवस्स
कहाणयं
अवगारगारी तहावि मुक्को तुह वयण' । धणदत्तो वि 'महापसाओ' त्ति भणिऊण पहाणरायद्ययसमन्निओ गओ निययावासं । दूएणाऽवि भणिया आरक्खिया, जहा- 'मुक्को एस देवेण सत्थवाहवयणेण, आगच्छह तुभे । तओ एवं भणिया गया आरक्खिया । तक्करो वि सत्थवाहेण अप्पणा सह भुंजाविऊण भणिओ, जहा-'भद्द ! मा करेजासि एवंविहमसव्ववसायं, जओ विरुद्धमेयं तुहाऽऽगिईए' । तेण भणियं—'सत्थवाह ! नियत्तो हं संपर्य एयाओ ववसायाओ, किंच करिस्सामि अहं संपयं किंचि वयविसेस, एवं च कए तुज्झ वि पियं कयं भविस्सइ, अन्नं च मह सयासे अत्थि महावइयदिन्नो सपच्चओ भूयाइनिग्गहमंतो, ता मज्झ पत्थणाभंगमकरतो गेण्हउ सत्थवाहो' । सत्यवाहेण वि-'अहो ! कयण्णुओ' त्ति भातेण तप्पत्थणाभंगभीएण गहिओ । आपुच्छिऊण य सत्थाहं गओ एसो नियसमीहियकरणत्थं । दिन्नं च अग्गओ पयाणयं धणदत्तेणं । वच्चंतो य पत्तो कायंबरिं नाम अडविं, आवासिओ य एगत्थ महाणइतीरे, आढत्ता भोयणाइसामग्गी। ___एत्थंतरम्मि य पेच्छए तेणंतेण वोलंतं रोयंतं च एग वाहजुवाणयं, अवि यभिंगंजणसमवण्णं, गुंजासमलोयणं, पिहुलवच्छं । धणु-बाणवावडकर, पासटुियसारमेयं च ॥४५॥२९८९॥ १. मव्यव का० ।। २. कयं होइ अन्न का० ।। ३. गिहउ जे० । गेण्हेउ त्रु० ॥ ४, णईतीरे जे० बिना ।। ५. बोलेंतं पा० त्रु० ।।
३५३
Page #404
--------------------------------------------------------------------------
________________
अमयंबनिवस्स कहाणयं
सिरिसंति- सुटुक्खं सत्थाहो पुच्छए 'किमेयं ?' ति । तेण वि कहियं 'निसुणसु ज मह दुक्खं महाभाग ! ॥४६॥२९९०॥ नाहचरिए 'अत्थि इह दुग्गपव्वयसमस्सिया गिरिकुडंगिया नाम । अचंतनाइदूरे अइरम्मा भिल्लपल्लि त्ति ॥४७॥२९९१॥
तीए य पल्लीणाहो सूरो नीसेसनिवइविक्खाओ । नामेण सीहचंडो रणप्पयंडो महासुहडो ॥४८॥२९९२॥
तस्सऽत्थि वरा भजा जोव्वण-गुण-रूवसालिणी अहियं । सीहवईनामेणं अइप्पिया पल्लिनाहस्स ॥४९॥२९९३॥ ॐ अह अन्नम्मि दिणम्मि सा कह वि हु भूयसंगहे पडिया । तेण य पीडिज्जंती सा वट्टइ जीयसंदेहे ॥५०॥२९९४॥
तीए य विणा सुंदर ! न हु जीवइ भिल्लसेन्ननाहो वि । एएण कारणेणं रोयामि सुदुक्खिओ अहयं ॥५१॥२९९५॥ तं सोऊणं जंपइ 'पेच्छामि ताव मा हु कइया वि । उत्तारेमि भूयं जम्हा मह अत्थि मंतो' ति ॥५२॥२९९६॥ तं सोऊणं भिल्लो हरिसवसुल्लसियबहलरोमंचो । गंतूण तुरिय-तुरियं कहेइ भिल्लाहिरायस्स ॥५३॥२९९७॥ सो वि हु पहटुमणसो घेत्तूणं पिययम तयं सिग्छ । एइ सत्थाहपासे, तेण य अवलोइया सम्मं ॥५४॥२९९८॥ सयलीकरण काउं, खणमेत्तं जाव सुमरए मंतं । ता मंतपहावेणं आराडि मेल्लिउं भूओ ॥५५॥२९९९॥ जाइ निययम्मि आणे भिल्लवई सत्थवाहऽणुन्नाओ । पविसित्ता पल्लीए तीए समं भुंजए भोए ॥५६॥३०००॥ धणदत्तो वि हु चलिओ तत्तो गणाओ वच्चइ सुहेण । संपत्तो य कमेणं गभीर नाम वरनयर ॥५७॥३००१॥ १. "या गुरुकु पा० त्रु० ।। २. तस्सऽत्थि पवरभजा का० ।। ३. वि त्रु० का० ।।
३५४
Page #405
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
काउं सत्थनिवेस तत्थ पुरे जाव नियइ बवहारं । ता हियइच्छियलाभो, न तत्थ संपजए तस्स || ५८ ||३००२ ॥ तं नाऊणं एसो चिंतइ रयणीए पच्छिमे जामे । “अहह अहो ! महकटुं जं संजाओ न महलाभो ॥ ५९ ॥ ३००३॥ ता रयणायरमेयं उल्लंघित्ताण जामि परतीरं । जेण विढवित्तु दव्वं पूरेमि मणोरहे नियए” ॥६०॥३००४॥ इय चिंतंतस्स तओ बोलीणा जाव जामिणी झत्ति । तावुट्टित्ता बच्चइ बेलाऊलम्मि रयणीए ॥ ६१ ॥३००५॥ आगच्छंतं दट्टु उट्टंतमहंतविविहलहरेहिं । अब्भुटुइ व्व सहसा रयणवई तं सुसत्थाहं ॥ ६२ ॥ ३००६ ॥ अचंतरेहिराहि रंगततरंगगरुयबाहाहिं । आलिंगइ व्व अहियं चिरदिटुं निद्धबंधु व्व ॥ ६३ ॥ ३००७॥ नाणाविह जाइविहंगनिवहकल गहिरसरविरावेहिं । सभासद् व्व धणियं अइनिउणं परममित्तं व ॥ ६४ ॥ ३००८ ॥ अग्धं व देइ पुरओ वेलापक्खित्तरयणमाईहिं । सयमेव घरंगणमागयस्स अब्भरहियस्सेव ||६५ || ३००९॥
एवंविहं च रयणायर दट्टुण सत्थवाहेण कया पूया रयणायरस्स, विसेसेण निरूवियाइं जाणवत्ताइं । ताणं च मज्झे जिणवयणं व गुणगणाहारं अलोहं सुधीवरद्धासियं वरसियवडं सुदेवयाहिद्वियं सनेगमं सअत्थं कयविहवं संसारसमुद्दनित्थारयं भाडियं पहाणजाणवत्तं । संकामियं तत्थ देसंतरगामियं पहाणभंडं, वत्तियं दाणं, गहिया पट्टया, पउणीकया पवहणसामग्गी, तंजहा - संगहिजए पाणियं, चडाविज्जए इंधणं, सिज्झविज्जए तंदुलकणिक्का सिद्धकूराइयं पच्छयणं । कमेण य पत्तं गमणदिवसं, कीरति देवयाण पूयाओ, सम्माणिजए गुरुजणो, दिज्जए दीणाऽणाहाइयाण दाणं । एवं च
१. "वयापू० पा० विना ॥
अमयंबनिवस्स कहाण
३५५
Page #406
--------------------------------------------------------------------------
________________
अमयंबनिवस्स कहाणयं
सिरिसंति- कीरमाणे समागया महासद्दणिग्योसेणं जलहिवेला । समारूढो सत्थवाहो जाणवत्ते । तओ पूइएसु समुद्दवाएसु, उटिभनाहचरिए एसु कूवएसु, संचारिएसु आवल्लएसु, उप्पाडिएसु नंगरेसु, उवउत्तेसु कुच्छिधार-कण्णधार-गढभेयग-णिज्जामएसु, उदिभ-
एसु सियवडेसु, विमुक्कं बंधणेहिंतो जाणवत्तं, पयर्ट अणुकूलवायवसेण, गच्छंतं च रत्तिं दिवा य कइवयदिणेहिं समो* गाढं रयणायरे अणेगाई जोयणसयाई । अण्णदिणम्मि य दिवो सत्थवाहेण पुरओ आयासेण आगच्छमाणो मुहगहिय
अंबयफलो परिस्समवसेण य खलंतपक्खाजुयलो पवहणासन्ने जलोवरि निवडमाणो एगो रायकीरो । तओ 'अरे ! ५ रक्खह रक्खह एयं रायकीर,' ति ससंभम भणियं धणदत्तेण । तव्वयणाणतरं च गहियवरत्तेण उत्तरिय वहणाओ य
गहिओ करेण एगेण निजामएण । समारोविओ जाणवत्तम्मि, समासासिओ वाउदाणाइणा, सत्थीभूओ य समाणो * मोत्तूण य चंचुपुडाओ चूयफलं खणंतरेण भणिउमाढत्तो, अवि य
'सत्थाहपुत्त ! तुझं उवयारो नेय तीरए काउं । जम्हा हु तए जीयं मह दिन्नं एत्थ समयम्मि ॥६६॥३०१०॥ न य केवलं तु मज्झं, दिन्न अंधाण मज्झ जणयाण । मई आणियचूणीजीविराण गेलन्नपत्ताण ॥६७॥३०११॥ न य जीवियदाणाओ, अन्नं इह विजए महादाणं । जम्हा हु रजदाणं निरत्थयं जीयहरणम्मि ॥६८॥३०१२॥ १. कूयएसु पा० जे० ।। २. उदभेसु पा० ।। ३. दिजए जे० ।। ४. जीविय त्रु० का० ।।
३५६
Page #407
--------------------------------------------------------------------------
________________
अमयंबनिवस्स कहाणयं
सिरिसंति-*ता तुम्हुवयार करेमि किं एत्थ तिरियजाईओ? । किंतु इमं गिव्हिज्जउ मह चंचुपुडाऽऽणियं अंब' ॥६९॥३०१३॥ नाहचरिए सत्थाहणं भणियं 'किमम्ह अंबेण कीर ! एएण? । ता भक्खेहि तुम चिय भुंजसु अन्न पि वरभत्तं' ॥७०॥३०१४॥
कीरेण तओ भणियं 'निसुणसु सत्थाहपुत्त ! मह वयणं । जह चूयफलं एवं एग पि करेइ भूरिगुणे ॥७१॥३०१५॥ “अत्थेत्थ पव्वयवरो विंझो नामेण भरहवासम्मि । गयभजिरहरियंदणदुमपसरियबहलआमोओ ॥७२॥३०१६॥ आमोयमत्तमहुयर-महुयरि-निउरुंबजणियसंगीओ । संगीयरवाऽऽयन्नणनिच्चलज्यिहरिणि-हरिणउलो ॥७३॥३०१७॥ ५ हरि-णउल-सरह-संवरबहुसावयसयसमाउलो रम्मो । रम्मत्तणपरिसेसियबहुपव्वयचारुसोहग्गो ॥७४॥३०१८॥ तस्स य पच्चासन्ने अडवी विंझाडवि त्ति नामेण । अत्थि पसिद्धा बहुविहतरुवरसंघायरमणिज्जा ॥७५॥३०१९॥ तीए एगम्मि महढुमम्मि सुयजुयलमेगमहिवसइ । ताणं च सुओ अहयं संजाओ पच्छिमे काले ॥७६॥३०२०॥ मज्झ य माया-वित्ता बुड्ढत्तणओ य अंधला जाया । पइदियहं आणेउं देमि अहं ताण आहारं ॥७७॥३०२१॥ अन्नम्मि दिणे अहयं अडवीअंतम्मि रम्मवणगहणे । जा बहलनीरसाहारपत्तमज्झम्मि चिट्ठामि ॥७८॥३०२२॥ ताव मुणिजुयलमेग समागयं तत्थ गुणगणग्यवियं । काऊण दिसालोयं वक्खाणं कुणइ एगते ॥७९॥३०२३॥ वक्खाणताण तहिं समागयं एरिसं तु वक्खाणं । जह "नीरायरमज्झे पव्वयपायम्मि अत्थि वरो ॥८०॥३०२४॥ १. एगेण जे० का० ।। २. हरिणहरिणिउलो त्रु० ।। ३. तत्थ बहुगुणग्य जे० का० ।।
३५७
Page #408
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
अमयंबनिवस्स कहाणयं
साहारो जो छस्सु वि उऊसु रम्म फलं पयच्छेइ । तस्स फलं जो भक्खइ एग पि वि एगवार पि ॥८१॥३०२५॥ नासंति तस्स सव्वे वि वाहिणो तह जरा य अवमचू । जायंति य तह सोहग्ग-कंति-दित्तीओ देहस्स" ॥८२॥३०२६॥ तं सुणिउं वक्खाणं चित्तम्मि वियप्पियं मए एयं । "जह मुणिवराण वयणं, पलए वि न अन्नहा होइ ॥८३॥३०२७॥ ता आणिऊण एग देमि फलं निययजणणि-जणयाणं । जेण पुण जोव्वणाई जायंति सच्चक्खुयाई च" ॥८४॥३०२८॥ इय चिंतिऊण सुंदर ! गओ अहं जाव तत्थ पेच्छामि । फुल्लिय-फलियं चूयं गेण्हामि तओ फलं एयं ॥८५॥३०२९॥ ५ जणणि-जणयाण जोग्गं जावाऽऽगच्छामि एत्थ आणम्मि । ता भारपीडियंगो परिसंतो निवडिओ नीरे ॥८६॥३०३०॥ उत्तारिओ य तुमए निक्कारणवच्छलेण नीराओ । एएण कारणेणं तुज्झ समप्पेमि फलमेयं ॥८७॥३०३१॥ अहयं तु पुणो अन्नं जणयाणऽटाए भद्द ! आणिस्सं । ता मा कुण उवरोहं गेण्ह इमं मज्झ तुढिकए' ॥८८॥३०३२॥ सत्थाहेण वि अइसयविम्हयउप्फुल्ललोयणेण तओ। गहियं सुओ वि जंपइ 'अणुजाणसु जेण वच्चामि ॥८९॥३०३३॥ बाहुल्ललोयणेणं सत्थाहणं तओ अणुन्नाओ। कीरो उप्पयइ लहुं तमालदलसामलं गयणं ॥९०॥३०३४॥
धणदत्तो वि सुयचरियविम्हिओ तविओयदुक्खिओ य चिंतिउमाढत्तो, जहा-"तेण कीरेण बहुगुणकारयं कहियमेयमबयं, ता तहा करेमि कस्सइ नरवइणो दाऊण जहा बहुजणस्सुवयारो भवइ," त्ति चिंतिऊण रक्खिऊण य धरियं १. अहं तत्व जाव पे का० ।। २. अहयं पुणो य अन्नं पा० त्रु० ।।
३५८
Page #409
--------------------------------------------------------------------------
________________
। अमयंबनिवस्स
कहाणयं
सिरिसंति- पयत्तेण । अणुकूलवायवसेण य पत्तं परकूलम्मि सुहेण चेव तं वहणं ति । पक्खित्ताओ नंगरसिलाओ, उत्तारियं नाहचरिए नीसेस पि भंडं, दिन्नाओ पडउडीओ । तओ गहियाई उवायणाई, तं च अमयंबयं गओ सत्थवाहो निवदंसणत्थं,
पडिहारनिवेइओ य पविट्ठो निवसयासे, ढोइऊणोवायणं दिन्नासणे निविट्रो रायंतिगे, पुच्छिओ य राइणा देसंतराइपउत्तीओ । तदंते य जावोवायणं संभालेइ नरवई ताव सव्योवायणाणं पहाणट्ठाणनिवेसियं दिटुं तमबयं । तं च दटुण पुच्छियं नरनाहेण, 'सत्थवाह ! किमेयमउव्वकरणं पिव लक्खीयइ जओ सव्योवायणाणं सिरहाणे निवेसियं दीसइ ५
एयमेगमंबयफलं, न य किंचि चूयफलेहिं अम्ह देसे गण्णं, ता कहेहि को एत्थ परमत्थो ?' ति । तं चाऽऽयन्निऊण * कहिओ सव्यो वि वइयरो धणदत्तेणं । तओ राइणा परमतु?ण मुक्कं सव्यं पि सुकं । 'महापसाओ' त्ति भणिऊण गओ
धणदत्तो निययावासे । विक्किणिऊण य जहिच्छियलाभाओ अहिययरलाभेण सव्वं पि भंडं, गहिऊण य पडिभंडं गओ खेमेण गंभीरयं । पुणो वि काऊण सत्थनिवेसं पढिओ नियगेहाभिमुहं । वच्चंतो य कमेण पत्तो कार्यबरिमहाडवीए मज्झदेसम्मि, आवासिओ य एगत्थ पएसे वासयनिमित्तं, कया य सव्वसामग्गी, अवि यदिन्नाई थाणयाई चउसु वि पासेसु सव्वसत्थस्स । करहाइणो य मज्झे बद्धा भंडं कयं बाहिं ॥९१॥३०३५॥ १. यं च नीसेस पि भंडं त्रु० । °यं नीसेसभेडं पा० ।। २. कारण पा० ।। ३. रद्वाणनि पा० त्रु० ।।
३५९
Page #410
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
सुत्तो य सव्वलोगो, बाहिं भंडस्स पत्थरेऊण । जग्गंति य पाहरिया, ता जं जायं तयं सुणह ॥९२॥३०३६ ॥ परिगलियाए रयणीए झत्ति सुव्वंति भीसणा सद्दा |
'हण - हण-हण' त्ति पउरा हलबोलरवेण सम्मिस्सा ॥ ९३॥३०३७॥ किंच
हक्क पोक्कार बोक्कंति भडनाहला, सुब्बए तह य खरसद्दिया काहला ।
वज्रए पहिया भीमसद्दाउला, दीसए भिल्लसेणा तहिं वाउला ॥९४॥ ३०३८ ॥ हक्क मेल्लंत तो उडिया रक्खिया निययदेहम्मि बंधततणुरक्खिया ।
सत्थवाहो वि बहुपुरिसपरिवारिओ भिडइ भिल्लाण बंदियणजयकारिओ ॥ ९५ ॥ ३०३९॥ एत्थंतरम्मिय पढियं बंदिणा
"जो गुरु- देवचरणसरसीरुहसेवाकरणरत्तओ, परउवयार करणिवावारियनियतणु-चित्त-वित्तओ । परभंडसेण्णु सयलु सन्नद्धउ पेक्खिवि अचलसत्तओ, जयउ जयउ सत्थाहु धरायलि चिरु सिरिसुधणदत्त ओ ॥ ९६ ॥ ३०४० ॥" एयं च पढितमायण्णिऊण भणियं भिल्लसेणाहिवइणा - 'रे ! रे ! मह पायच्छित्तियाए साविओ जो पहरइ' । एयं च भिल्लनाहवयणमायणिऊण चित्तलिहियं व संडियं भिल्लसेण्णं । पेसिओ य दूओ इमेण अत्थेण जहा - ' भद्द !
१. य वरस° पा० ।। २. भडसत्तु स पा० ॥
अमयंबनिवस्स कहाणय
३६०
Page #411
--------------------------------------------------------------------------
________________
'सिरिसंति
अमयंबनिवस्स
नाहचरिए
जाणेहि, को एस धणदत्तो? कि होइ सो परउवयारिसेहरो मह दइयाजीयदायगो?' त्ति । तओ दूएण गंतूण पुच्छिओ एगो नरो । तेणाऽवि कहियं 'सो चेव एसो' त्ति । दूएण वि अक्खियं पल्लिनाहस्स । तओ 'हा अकजं हा अकर्ज ति भणमाणेण विमुक्कमाउहं पल्लिनाहेण, तयणु सेसभिल्लेहिं पि । तओ विमुक्काउहं जोडियकरसंपुडमागच्छंत दटुण ऊसारिओ सव्वो वि नियपुरिसवग्गो सत्थवाहेण । जाव य पच्चासन्नीहूओ ताव पञ्चभिजाणिऊण भणियं सत्यवाहण 'अहो ! सागयं सागय कयण्णुसेहरपुरिसरयणस्स' त्ति । एवं च भणिऊण निविट्ठो नियपडउडीमंडवे, दवावियमासणं ५ भिल्लणाहस्स, निविट्ठो य लज्जाए कयअहोमुहवयणो । कया य तंबोलाइपडिवत्ती धणदत्तेणं, पुच्छिया य कुसलपउत्ती । भणियं च पल्लीवइणा- 'किं मह पुच्छिज्जए ? जो हं कयग्घसेहरो तुज्झ वि अमयमयस्स सव्योवयारिणो चंदस्स व गहकल्लोलो ब्व एवमायरामि, ता महाभाग ! जइ मह पल्लि नियचरणकमलंऽक्कमणेण पवित्तं करेसि ता मह समाहाणं, न अन्नह' त्ति । सत्थवाहो बि 'अहो ! महाणुभावया एयस्स,' त्ति मण्णमाणो गओ पल्लि । दिदा य पल्ली, अवि यकत्थइ मारियगयवइअइदीहरधवलदंतकयसाला । कत्थइ करिकुंभत्थलमुत्ताहलविहिर्यउक्कुरुडा ॥९७॥३०४१॥ कत्थइ लंबिरचमरीपुच्छनिहाएण विहियपरसोहा । कत्थइ मऊरपेहुणचंदयनिम्मवियउल्लोया ॥९८॥३०४२॥
३६१
१. जाणेह को त्रु० । जाणाहि को का० ।। २. 'यारसे पा० विना ।। ३. मह नास्ति पा० त्रु० ।। ४. 'लकमेण पा० ।। ५. तो का० ।। ६. उकरु जे०॥
Page #412
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
* अमयंबनिवस्स
कहाणयं
कत्थइ विचित्तचित्तयउल्लंबियपवरखल्लसंघाया । कत्थइ य रिंछवालोवविहियवरमंडवाइण्णा ॥९९॥३०४३॥ एवंविहं च तं पल्लिं नियंतो पविट्ठो तस्स पल्लिणाहस्स मंदिरम्मि, जं चदारविणिम्मियतोरणवररूवयसालभंजियाकलियं । कंचणमयभित्तित्थलसुसोहियं थंभसयकलियं ॥१००॥३०४४॥ कयसत्तभूमियाग वायविधुव्बतधयवडाऽऽडोयं । बहुपरियणसंकिण्णं रमणिज्जं देवभवणं व ॥१०१॥३०४५॥
तत्थ य पए पए कीरंतमंगलोवयारो पविट्ठो । कया ण्हाण-भोयणाइया सव्वा सामग्गी । भुत्तं च जहाविहिणा, पञ्चावरण्हसमए समप्पियं पल्लिवइणा मुत्ताहल-गयदंत-खल्लाइयं । तं च तयणुरोहेण किंचि किंचि घेत्तूण गओ निययसत्थनिवेसे । दिन्नं च तत्थ पयाणयं । खेमेण य पत्तो निययनयरे । पविट्ठो य महाविभूईए । करेइ सव्वं जहा पुवचिंतियं ति, अवि यकारेइ कित्तणाई, दीणाऽणाहाण देइ दाणाई । पूएइ गुरुजणाई सुवासिणीवग्गसहियाई ॥१०२॥३०४६॥ अण्णं पि एवमाई करेइ सव्वं पि जं जहारुइयं । कालेण य विहरतो समागओ तत्थ वरसूरी ॥१०३॥३०४७॥ तस्स य पासे धम्म सोऊणं मुणिवरो भवेऊण । सुपरपराए पत्तो निव्वाणं परमसुहकलियं ॥१०४॥३०४८॥ एतो य णरवरिंदो घेत्तूणं अंबयं तयं हत्थे । चिंतेइ “किमेएणं उवउत्तेणं सयं देहे ? ॥१०५॥३०४९॥
३६२
१. लोहवि त्रु० ।। २. पुबाब का० ।। ३. °मए य सम° का० ।। ४. णाई जे० ।। ५. °याई त्रु०॥
Page #413
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
1
किंतु तहा जइ कीर जह बहुलोयाण होइ उवयारो । सो य कहं कायव्यो ? हुं नायं वुप्पए एयं ॥ १०६ || ३०५०॥ जेण फलएण एगेगमंबयं दाउ सव्वलोयाणं । रोग-जराइविणासं करेमि " इंय चिंतिउं राया ||१०७ || ३०५१॥ आइस नयपुर से 'ठाणे निरुवद्दवम्मि वावेह । नेऊण इमं तत्तो महापयत्तेण रक्खेह' ॥१०८॥३०५२॥ विहु पुरिसा घेत्तूण अंबयं जति पवरमलयम्मि । वार्वेति पयत्तेणं, पुणो वि तह चेव रक्खेति ॥ १०९ ॥३०५३ ॥ अंकूरसमुभे वद्धाता कहिंति रायस्स । जह 'अमयंबो अजं सामिय ! अंकूरिओ अहियं ॥११०॥३०५४॥ या विहु परितुट्ठो सम्माणं कुणइ ताण सविसेसं । 'अज्ज दुवन्नो, अजं चउवन्नो देव ! संजाओ ॥ १११ ॥३०५५॥ अण कंदलिओ, थुडबंधो अज्र, अज्र साहाओ । संजायाओ, अजं कुसुमभरेणं समायाओ' ॥ ११२ ॥३०५६॥ तं सुणिऊणं राया सहसा रोमंचपुलइयसरीरो । भणइ पयत्तेण 'अहो ! रक्खेज्जह, संपइ फलाई' ॥११३॥। ३०५७।। एवं जोयंताणं ताणं अह पढममंबयं एक्कं । दिव्ववसेणं कहवि हु पडियं रयणीए सुत्ताणं ।। ११४ ।। ३०५८ ।।
तयं पडियं अचत्थं हरिसिएहिं तो तेहिं । गहिऊण पभायम्मिं समप्पियं रायरायस्स ॥ ११५ ॥ ३०५९ ॥ चितेइ तओ राया "जह देमि इमं वसिटुपत्तस्स । वरदक्खिणासमेयं, भक्खिस्सं अप्पणा अन्नं" ||११६॥३०६०॥ इय भाविऊण हियए हक्कारइ देवसम्म नामाणं । चउवेयं वरविष्पं सम्माणित्ता भणइ एवं ॥ ११७ ॥ ३०६१॥
१. बाविंति जे० त्रु० ।। २. पा० बिना रक्खति जे० का० । रक्खिति त्रु० ॥ ३. बद्धावित्ता जे० ॥ ४. कर्हेति त्रु० ॥ ५. रक्खिजह का० ॥
१०
34542434545456
अमयंबनिवस्स कहाण
३६३
Page #414
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
'एयं अमयंबफलं दिन्नं ‘पढमं' ति करिय तुह विप्प !' । सो वि य गंतूण घरे देवाईपूयणं काउं ॥ ११८ ॥ ३०६२ ॥ जा देइ मुहे ता झत्ति निग्गया तस्स दसविहा पाणा । राया वि केणइ तओ भणिओ गंतूणिमं वयणं ॥ ११९ ॥ ३०६३ ।। 'सो देव ! अज विप्पो संजाओ अणुवलग्गओ तुम्ह' । तं सोऊणं राया संभंतो पुच्छ एवं ॥ १२० ॥ ३०६४॥ 'केण निमित्तेण अहो ! पंचत्तं पाविओ ईमो विउसो ?' । तेण वि भणियं 'सामिय! तमंबयं जा मुहे दिन्नं ॥ १२१ ॥ २०६५ ॥
सहस त्ति मुक्क पाणेहिं, णत्थि एत्थ संदेहो' । राया वि जंपइ 'अहो ! अहह ! अकजं इमं जायं ॥ १२२॥ ३०६६॥ सो गुणरयणनिही महाणुभावो मओ अयंडम्मि । नूणं इमो विसंबो मह पाणविणासणनिमित्तं ॥ १२३ ॥ ३०६७॥ केणाविवेरिएणं पवंचरूवेण पेसिओ होही । ता कट्टेह लहुं चिय जा न खयं नेइ सव्वं पि' ॥ १२४ ॥ ३०६८॥ सोऊण इमं वयणं सहसा उद्धाइया परसुहत्था । पुरिसा तेहिं वि गंतुं भूमीए पाडिओ सहसा ॥ १२५ ॥ ३०६९॥ तं सोऊणं तुरियं धावंती जीविय व्व निव्विन्ना । बेरग्गिणो गलंतयकुट्टेणऽन्भाहया पुरिसा ॥ १२६ ॥ ३०७०॥ “अहह! अहो! सुहमच्चू” कलिऊणं कोवि गेण्हइ अपक्कं । कुंवि अद्धपक्कमन्नो विकसरयं भक्खए सहसा ॥१२७॥३०७१॥ खद्धम्म तम्मि तत्तो जाया ते अमरकुमरसारिच्छा । ते दट्टु नरनाहो विम्हइओ चिंतए एवं ॥ १२८ ॥३०७२॥ " किं हंत! इमे जाया पच्चक्खा कामदेवसमरूवा । किं वा वि मओ विप्पो ? एयं असमंजस किंपि ॥ १२९ ॥ ३०७३॥ १. दृश्यतां चतुर्थं परिशिष्टम् ॥। २. इमो विप्पो ? । का० ॥ ५. कु वि यद्ध पा० ॥। ४. तं जे० | तो त्रु० ॥
अमयंबनिवस्स कहाणय
३६४
Page #415
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
वाहरि पाहरिए पुच्छइ 'किं तोडियं सहत्थेण । तं पुव्वफलं, अहया पडियं भूमीए संगहियं ?' ॥१३०॥३०७३॥ अमयंबनिवस्स तेहिं वि भणियं 'सामिय ! निद्द-पमाओ म्ह कह वि संजाओ। तो तं भूमीपडियं गहियं नऽत्थेत्थ संदेहो' ॥१३१॥३०७५॥ कहाणयं "ता नूणं तं विसहरगरलेणाटुखियं कहिं होही ! । अन्नह कहमेवंविहमेयं तु कहाणयं घडइ ॥१३२॥३०७६॥
धिद्धी अहो ! अकजं अवियारियकारिणा मए विहियं । ज एसो अमयंबो छिन्नो परसुप्पहारेहिं ॥१३३॥३०७७॥ *जम्हा विसरुक्खो वि हु सयमेवाऽऽरोविऊण न हु जुत्तो । छिदित्तु सुपुरिसाणं किं पुण एवंविहं रयणं ॥१३४॥३०७८॥ ५
नऽत्थि मह को वि सरिसो अवियारियकारओ जए पुरिसो। जेणेरिसो अणत्थो विहिओ आजम्मतावयरो॥१३५॥३०७९॥ एवं सो आजम्मं पच्छातावाऽऽहओ किलिस्सिइही। ता अन्नेण वि एयं न हु कायव्यं नरवरिंद! ॥१३६॥३०८०॥जओ"कुन्नाय कुस्सुयं वा कुद्दिटुं कुप्परिक्खियं वा वि । पुरिसेण न कायव्वं अमयंबनिवेण जह विहियं" ॥१३७॥३०८१॥ ता सव्वहा वि सामिय ! सुपरिक्खियकारिणा भवेयव्यं" । जावेवं सो जंपइ ता वजह बीयओ पहरो ॥१३८॥३०८२॥
तओ उदिऊण निग्गओ वासभवणाओ बच्छराओ । पविट्ठो दुल्लहराओ । राइणा वि चिंतियं-“अहो ! रम्म १०४ कहाणयं कहिऊण णिग्गओ, न य विहियं मम पेसणं, ता संपर्य बीयं पि परिक्खेमि," त्ति चिंतिऊण भणियं ! को पाहरिओ?' दुल्लहराएण भणियं-'देव ! अहं दल्लहराओ' । रण्णा भणियं- 'किं करेसि किंपि पेसणं?' । तेण १. नत्थित्य का० ।। २. "रलेण विलुखियं बहिं होही पा० ।। ३. धीधी जे० त्रु० ।। ४. सुप्पधारेहिं जे० ।। ५. किलिस्सिहिहि जे० । किलिस्सेइही का० ।।
Page #416
--------------------------------------------------------------------------
________________
फुल्लबडुयस्स कहाणय
सिरिसंति- भणियं- 'देव ! जइ न करेमि, ता कस्स संतिओ होऊण जीवामि ?' । राइणा भणियं- 'जइ एवं, तो नियभाउणो नाहचरिए सीसं गिहिऊणाऽऽगच्छाहि' । तेण भणियं–'देव ! बच्छराओ अज्ज वि न सुवइ, देवराएण वि जग्गिय, ता खणमेक्कं
विमालेह जाव ते जग्गति । किंच जाव जग्गह ताव किंचि कहाणयं कहेह, सुणेह वा' । राइणा भणियं-'कहेहि,
सुणेमि,' त्ति । तेण भणियं-'जइ एवं, तो* "एत्थेव भरहखेत्ते रायपुरं नाम पुरवर अस्थि । उत्तुंगसिहरिउवरिम्मि संठियं रेहए रम्मं ॥१॥३०८३॥ *तं पालइ नरवसभो बहुहय-गय-रह-नरेहिं परियरिओ । नामेण सत्तूदमणो असेससत्तुयणभयजणणो ॥२॥३०८४॥
तस्सऽत्थि वरा देवी उत्तमसोहग्ग-भग्गसंजुत्ता । नामेण रयणमाला वरवित्ता रयणमाल व्य ॥३॥३०८५॥ तीए य समं भोए सो भुंजइ सुरवरो व्व दियलोए । अह अन्नदिणे अत्थाणसंडिओ चिटुए राया ॥४॥३०८६॥ तत्तो आगंतूणं पडिहारो विन्नवेइ 'देव ! जहा । कुसुमपुडियग्गहत्थो वंछइ तुह दंसणं बडुओ' ॥५॥३०८७॥ 'फुल्लबडुओ' त्ति काउं रण्णा भणियं 'लहुं पवेसेहि' । तेण वि पवेसिओ सो अत्थाणे नरवरेंदस्स ॥६॥३०८८॥ सहाणं नाऊणं उवविसई तत्थ ताव राया वि । वीसज्जइ अत्थाणं पविसइ वायामसालाए ॥७॥३०८९॥ तत्थ य बहुकरणेहिं, नाणासत्थाण गुणवणेहिं च । परिसंतो अभंगण-ण्हाणाईयं विहेऊण ॥८॥३०९०॥ १. सुबह ७०।। २. मालेहि ३० ।। ३. कहेहि का० ॥ ४. जियलो° पा० ।। ५. गणगणेहिं पा० ।।
३६६
Page #417
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
फुल्लबडुयस्स कहाणयं
*पभणइ य 'फुल्लबड़यं सदावह तं अउव्वयं अज' । वयणाणतरमेव य समागओ रायपासम्मि ॥९॥३०९१॥
पूएइ निवो देव ढोयइ एसो वि फुल्लमाईयं । तविणएण य तुट्टो तं भासइ 'को तुम ?' राया ॥१०॥३०९२॥ तेण वि भणियं 'सामिय ! उत्तरदेसम्मि पुरवर अत्थि । नामेण सुविक्खायं रिट्ठउरं रिद्धिभरकलियं ॥११॥३०९३॥ तत्थऽत्थि माहणवरो सुपसिद्धो जन्नदत्तनामो त्ति । भजा वि य विजुमुहा, पुत्तो य सुहंकरो ताण ॥१२॥३०९४॥ अहयं निव ! संजाओ वेयकलामाइयं च सिक्खविओ । पच्छा उ देसदसणहेउं गेहाओ निक्खंतो ॥१३॥३०९५॥ हिंडंतो य कमेणं संपत्तो एत्थ तुम्ह नयरम्मि । फुल्लबडुयत्तणेण य दिटुं देवस्स पयजुयलं ॥१४॥३०९६॥ अजं चिय सकयत्थो देव ! इमो माणुसो इहं जम्मो । अजं चिय जाओ हं, अजं चिय सिक्खिओ किंचि ॥१५॥३०९७॥ अजं चिय नयणजुयं सकयत्थं देव ! मज्झ संजायं । जे तुम्ह पायजुयलं दिटुं पुहईए दुल्लंभं ॥१६॥३०९८॥ गाढयर तो राया रजियचित्तो इमं वई भणइ । 'जइ एवं तो चिटुसु मज्झ समीवम्मि निचिंतो' ॥१७॥३०९९॥ 'आएसो' त्ति भणित्ता सुहकरो तत्थ चिटुइ सुहेणं । किंतु तहिं चिटुंतो संजाओ बहुगुणग्यविओ ॥१८॥३१००॥ अग्गपहारी सूरो चाई सोहग्गिओ पियाभासी । दढसोहिओ कयन्नू बहुविहविन्नाणसंपन्नो ॥१९॥३१०१॥ वीससणिजो य ददं पहुभत्तो देस-काल-भावन्नू । किं बहुणा भणिएणं ? परिहरिओ सयलदोसेहिं ॥२०॥३१०२॥ १. वयं का पा० ।। २. निचंतो पा० ॥ ३. तहिं अच्छंतो सं त्रु० विना ।।।
Page #418
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंति- एवंविहगुणजुत्तं पुत्तं पिव पेच्छए धरणिनाहो । भंडारुवरोहाइसु पविसइ सव्वत्थ अक्खलिओ ॥२१॥३१०३॥ नाहचरिए सामंतमाइएहिं वि दीसइ ‘सगुणो' त्ति गोरवेण दढं । अंतेउरियावग्गो वि पेच्छए पुत्तभावेण ॥ २२॥३१०४ ॥ एवं जा जंति दिणा तो अन्नदिणम्मि नरवरिंदस्स । दारिट्ठो पविसित्ता अत्थाणऽत्थस्स विन्नवइ ॥२३॥३१०५॥ 'देव ! दुंबारे एगो बाहो विन्नवइ जोडियकरग्गो । जह नयरस्साऽऽसन्ने समागओ दारुणो सीहो ॥२४॥३१०६॥ अइदीहरनंगूलो दीवयसमसरिसनयणर्जुयलिल्लो । धुयपिंगकेसरसढो अइबट्टुलकुडिलदाढालो ॥२५॥३१०७॥ अइतिक्खवंकनहरो दीहरपत्तलललंतजीहालो । तं दडुं इह पत्तो संपइ देवो पमाणं ति' ॥ २६॥३१०८॥ तं सोऊणं राया वीररसुभिजमाणरोमंचो । आइसइ 'तुरिय तुरियं रे ! रे ! सन्नज्झह लहुँ' ति ॥२७॥३१०९॥ इय भणिए सन्नद्धा सब्बे, तो णिग्गओ णरवरिंदो । पुच्छइ बाहजुवाणं 'रे ! रे ! सो कत्थ सीहो ?' त्ति ॥२८॥३११०॥ तेण वि भणियं ‘सामिय ! एयाए बणालियाए पुरओ सो । चिटुइ वणमज्झम्मि वियरंतो निययलीलाए' ॥ २९॥३१११॥ तं सोऊणं राया जंपइ ‘सव्वे वि चिटुह इहेव । जामि अहं एगागी काऊण सुहंकर 'मिठ' ॥३०॥३११२॥ बच्चइ तहेव राया, धरिया तत्थेव सेससामंता । जा जाइ अग्गओ ता सहस च्चिय उडिओ सीहो ॥३१॥३११३॥
१. तो त्रु० ॥। २. दुयारे त्रु० ॥। ३. "रलंगू" जे० का० ॥। ४. जुबलि° जे० ॥ ५. वर्ड त्रु० ॥
फुल्लबडुयस्स कहाणय
३६८
Page #419
--------------------------------------------------------------------------
________________
फुल्लबडुयस्स कहाणय
vave
सिरिसंति- गाऽऽवंतं निराउहं पेच्छिऊण नियसामि । भिंदित्तु अंकुसेणं सुहंकरो पाइए सीहं ॥३२॥३११४॥ नाहचरिए तं दटुण राया जंपइ 'हा ! दुटु विहियमेयं ति । जेणाऽहं सयमेव य किल एयं भह ! घायंतो ॥३३॥३११५॥
ता तुमए मज्झ जसो एयं घायंतएण अवहरिओ'। भणइ बडुओ वि 'सामिय! तुह हत्थे आउहं नासि ॥३४॥३११६॥
एसो वि सज्जियकमो झडत्ति जालीवणाओ नीहरिओ। तुम्ह विणासभएणं सामिय ! घाओ मए दिन्नो ॥३५॥३११७॥ * का सामि ! मज्झ सत्ती विणासिओ एस तुह पहावेण । ता मा करेहि खेयं चउकण्णं चेविमं गुज्झं ॥३६॥३११८॥ ५
तो हं भडाण पुरओ 'तुमए च्चिय घाइयं' भणिस्सामि' । राया वि भणइ 'भद्दय ! किमणेणं अलिययाएणं? ॥३७॥३११९॥ किंच जइ कहवि फुट्टइ तो अंजसो होइ मज्झ सव्वत्थ' । तेण वि भणियं 'वरपहु ! न फुट्टए मह सयासाओ॥३८॥३१२०॥ .
ता मन्नह नाह !' इमं भणिउं चलणेसु लग्गए गाढं । तस्सुवरोहेण तओ रण्णा वि हु मन्नियं सव्वं ॥३९॥३१२१॥ * घेत्तण तओ सीहं समागया दो वि सिन्नमज्झमि । साहेइ तओ बडुओ पुरओ सुहडाण वियसंतो ॥४०॥३१२२॥ * 'जयउ जयउ त्ति देवो अतुल्लबल-विरिय-साहससमेओ । जेण महाबलसीहो निहओ एक्कप्पहारेण ॥४१॥३१२३॥
किंच इमो जालीए अइगुविलाए पविटुओ आसि । अप्पेच्छंता अम्हे तीए अन्भासमल्लीणा ॥४२॥३१२४॥ * सीहो वि कम सज्जिय उल्ललिओ जाव सम्मुहं अम्हं । ता दक्खयोइ देवेण पाडिओ एक्कपहरेण ॥४३॥३१२५॥
१. पयावेण पा० जे०।। २. करेसि पा० ।। ३. अयसो पा० विना ।। ४. भणियं पा० ।। ५. सेन्न जे० ।। ६. 'याए त्रु० का० ।।
३६९
Page #420
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
फुल्लबडुयस्स कहाणय
ता एरिसदक्खत्तं देवं मोत्तूण कस्स अन्नस्स? । तम्हा वद्धावणयं कीरउ हरिसम्मि एयम्मि' ॥४४॥३१२६॥ तो सब्वे सामंता धुणंति सीसाई रंजिया अहियं । 'अहह ! अहो ! माहप्पं अइगरुयं अम्ह सामिस्स' ॥४५॥३१२७॥ इय एवं वण्णंता संपत्ता पुरवरस्स मज्झम्मि । अइगुरुतूररवेणं वद्धावणयं अह कुणंति ॥४६॥३१२८॥ बद्धावणयमहम्मि बोलीणे, तम्मि झत्ति दियहम्मि । वीसज्जिय अत्थाणं जाइ णिवो देविभवणम्मि ॥४७॥३१२९॥ पुच्छइ देवी वि तओ 'किमज्ज नयरम्मि ऊसवो कोइ ? । जेण सयलम्मि नयरे सुम्मइ गुरुतूरणिग्योसो' ॥४८॥३१३०॥ ५ राया वि भणइ 'नयरे बद्धावणयं कयं नरिंदेहिं । जेण मए बलकलिओ अजं निहओ महासीहो' ॥४९॥३१३१॥ देवी वि भणइ 'सामिय ! उत्तमकुल-वंससंभवस्स तुहं । किं जुत्तमिमं काउं पसंसणं अत्तणो अलियं? ॥५०॥३१३२॥ जम्हा निहओ सीहो बडुएण सुहंकरेण णिभंतं । वद्धावणयं तु तुमे, जसलुद्रेणं इमं विहियं ॥५१॥३१३३॥ पुव्यपुरिसजिओ वि हु नासइ एवंविहो नरवरिंद !' । तं सोऊणं राया कुविओ बडुयस्स उवरिम्मि ॥५२॥३१३४॥ चित्तम्मि धरइ को "पेच्छह ! पावस्स तस्स दुचरियं । मह पुरओ तारिसयं पित्ता कहइ देवीए ॥५३॥३१३५॥ एवं कुणमाणेणं तेणं विग्गोविओ अहं अहियं । ता पच्छन्न चिय तं माराविस्सामि निभंतं" ॥५४॥३१३६॥ इय निच्छयं करेउं पच्छन्नं चेव जंपइ तलारं । 'जह नवि कोवि वियाणइ, मारेजसु तह इमं भद्द !' ॥५५॥३१३७॥
३७०
१. विग्गोइओ पा०॥
Page #421
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
ते विनियम्मि गिम्मि आगओ घाइओ स पच्छन्नं । सिद्धं च नरवइस्सा जह ‘'सिद्धं देव ! तं कर्ज' ॥५६॥३१३८ ॥ केसु वि दिणेसु देवी गएसु पुच्छइ नरीसरं 'देव ! । जं नवि दीसइ बहुओ किं कज्रेणं गओ कहिं वि ?' ॥५७॥३१३९॥ राया य भाइ 'पिययमि ! न तस्स नामं पि गिण्हिउं जुत्तं ' । देवी वि भणइ 'पिययम ! किं तेण विणासियं किंपि ? ' ॥ ५८ ॥ ३१४० ॥ राया य भणइ ‘सुंदरि ! छिविऊणं मज्झ संतिए पाए । तम्मि दिणे पुण तुज्झं आगंतुं कहइ सव्वं पि' ॥५९॥३१४१ ॥ देवी वि' आह 'पिययम ! न तेण मज्झं इमं समक्खायं । किंतु मए सव्वं पि वि सच्चवियं निययदिट्ठीए ' ॥६०॥३१४२ ॥ राया वि भणइ 'मियसावलोयणे ! कह इमं घडइ वयणं । जम्हा गेहाओ बहिं न निग्गमो तुज्झ संभवइ ? ' ॥ ६१ ॥३१४३ ॥ तीए लवियं ‘सामिय ! सीहवहत्थं तुमं गयं नाउं । सत्तमपासायतले आरूढा कोउगेण अहं ॥६२॥३१४४॥ ता तत्थडियाए मए पास ! असेसयं पि नणु दिट्टं । तेण न किंचिवि कहियं, तस्सुवरि निरत्थओ कोवो ॥ ६३ ॥ ३१४५॥ सामिय ! कहेहि सच्चं, किं सो पाणेहिं धरइ व न वत्ति ?' । जंपइ राया 'कंते ! कयं अकजं मए एयं ॥ ६४ ॥ ३१४६॥ १० सगुणरयणनिही अवियारिय मारिओ महाभागो । नत्थि मह कोवि सरिसो अविमंसियकारओ लोए ॥ ६५ ॥ ३१४७ ॥ अकयण्णुसेहरो हं, असेससुकयाइं वीसरेऊण । माराविओ महप्पा, न सुमरियं लोयवयणं पि ॥ ६६ ॥ ३१४८ ॥
१. वि का० विना ॥। २. य भणइ पिय त्रु० । ३. कोइ स° ० का ० ॥
फुल्लबडुयस्स कहाणय
३७१
Page #422
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
फुल्लबडुयस्स कहाणयं
"एक्कसुकएण तूसह जाब सयं दुक्तियाण वोलेइ । ससरीरे वि न सक्का दियहे दियहे पियं काउं" ॥६७॥३१४९॥ तेण पुण मह सया विहु सुकयाण संयाणि चेव विहियाई। न उणो कयावि दुकयं हा! कह कजं विणा चुक्को' ॥६८॥३१५०॥ देवी वि भणइ 'सामिय ! अइरहसकयाण एत्थ कजाण । सल्लं पिव आजम्मं होइ विवागो हिययदाही ॥६९॥३१५१॥ धिद्धी अहो ! अकजं मह दोसेणं इमो महाभागो । रयणं पिव हत्थाओ विद्दविओ नाह ! नणु तुमए ॥७०॥३१५२॥ हा! हा! मुद्धडबालय ! अइसरलसहाव ! सीलपरिकलिय ! । अंब! ति उल्लवंतो पुणो वितं कत्थ दटुब्बो' ॥७१॥३१५३॥ सोउं देविपलावं पच्छुत्तावाहओ नरिंदो वि । आजम्मं पिव वहिही हिययनिहित्तं तयं सल्लं ॥७२॥३१५४॥ ता देव ! तहऽन्नेण वि अवियारियकारिणा न होयव्वं । जम्हा हु सुब्बइ इमा गाहा लोयम्मि सुपसिद्धा ॥७३॥३१५५॥ "कुण्णाय कुस्सुयं वा कुद्दिटुं कुप्परिक्खियं चेव । पुरिसेण न कायव्वं जह विहियं सत्तुदमणेण" ॥७४॥३१५६॥ एत्थंतरम्मि तइओ वजइ सहस त्ति जामिणीजामो । तं सोउं पाहरिओ निक्खंतो वासभवणाओ ॥७५॥३१५७॥ पविसरइ कित्तिराओ राया वि हु चिंतए तओ एवं । “एसो वि तारिस चिय जंपित्ता निग्गओ कह णु ॥७६॥३१५८॥ किमणेण? होउ एयं पिताव जंपेमि कित्तिरायं ति"।इय चिंतिऊण भणिओर! रे! को एत्थ पाहरिओ?'७७॥३१५९॥
३७२
१. सयाई का० ॥ २. धीधी पा० विना ।। ३. नरवरिंदो त्रु० । नरवरेंदो का० ॥ ४. एवं पा० ॥
Page #423
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
तो भइ कित्तिराओ 'जीव चिरं देव ! कित्तिराओ हं' । भणइ णिवो 'जइ एवं, किं साहसि पेसणं एगं ? ' ॥ ७८ ॥ ३१६०॥ जंपइ इमो वि ‘सामिय ! पाणा वि हु संतिया इमे तुज्झ । किं बहुणा भणिएणं ? नियइच्छाए निओएहि ॥७९॥३१६१॥ 'जइ एवं तो सीसं आणेहि इमस्स देवरायस्स' । 'आएसो' त्ति भणित्ता बाहिं निग्गच्छइ इमो वि ॥ ८०॥ ३१६२ ॥ तं चैव य चिंतित्ता पविसिय मज्झम्मि जंपए एवं । 'देव ! विहाया रयणी जग्गति असेसपाहरिया ॥ ८१ ॥ ३१६३॥ तापत्थावेण इमं आएसं देव ! तुम्ह काहामि । जो तुम्हाणं अहिओ सो मज्झ सत्तुप्राणमि ॥८२॥३१६४ ॥ ता देव ! जाव जग्गह ताव विणोयं करेह खणमेत्तं । कहह कहाणयमेकं अहवा वि कहावह ममं ति' ॥ ८३ ॥ ३१६५ ॥ राया वि भणइ 'तं चैव कहसु, निसुणेमि जेण अहयं ति' । तो रण्णाऽणुन्नाओ कहिउं एसो समाढतो ॥८४॥३१६६ ॥ " अत्थेत्थ दीब्रम्मि वरम्मि रम्मि मज्झिल्लखंडम्मि उ भारहम्मि । देवाण दंग व पुरं पसिद्धं महापुरं नाम धणाइरिद्धं ॥ १॥३१६७॥ तत्थऽत्थि राया रिउकुंभिसीहो निन्नासियासेस भडोहलीहो । सत्तंगलच्छीए विसिटुणाहो सत्तुंजओ नाम धरावराहो ॥ २ ॥ ३१६८ ॥ देवी व तसSत्थ विसालसीला पियंवया पालियरायलीला । पियंगुदेवित्तिय नामधेया नारीगुणेहिं सययं अमेया ॥३॥३१६९॥
१. दृश्यतां चतुर्थं परिशिष्टम् ॥
पक्खिण
राहिवस्स कहाण
३७३
Page #424
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
१. आणित्तु जे० का० ॥
सो तं सुरूवं वरपंकयऽच्छि भुजंतओ पालइ रायलच्छि । पभूयसामंतनमंतपाओ णरेंदसल्लक्खणपुण्णकाओ ||४॥३१७०॥ अण्णा एक्कदिणम्मि सत्थो, अत्थाणमज्झम्मि सुहासणत्थो । जा चिटुए ताव दुबारिएणं विन्नप्पए झत्ति नयस्सिरेणं ॥ ५ ॥ ३१७१ ॥ जहा 'इहं देव ! दुवारि रुद्धो हेडाउओ चिटुइ नाम सिद्धो । ओवायण करसंठिएणं, किं कीरऊ' ? नाह ! विहेहि आणं || ६ || ३१७२ ॥ रण्णा तओ बुच्चइ 'भद्द! सिग्धं इह पवेसेहि तयं अविग्धं' । तेणाऽवि आणेत्तु निवस्सहाए पवेसिओ वंदइ रायपाए ||७॥३१७३॥ सिरम्मि काऊण करंजलि सो जंपेड़ 'मे देव ! पहाणआसो । समाणिओ तुम्ह पयाणजोगो सो दीसऊ काउमणेऽभिओगो ॥८॥ ३१७४ ॥ चित्तं विहे मम सप्पसायं' राया वि तं मन्नइ निव्विवायं । निग्गच्छए सव्व भडेहिं जुत्तो दुयं हयावाहणाणि पत्तो ॥ ९ ॥ ३१७५ ॥
5+5+5+5+5+5+5+5+5
पक्खिणराहिवस्स
कहाण
३७४
Page #425
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
पक्खिणराहिवस्स कहाणयं
आणेइ तो आसवई महास नीसेससल्लक्खणसन्निवास । दटुं तयं भूमिवई वि तुटो, जंपेइ आणंदभरेण पुट्ठो ॥१०॥३१७६॥ 'घत्तेह पुट्ठीए इमस्स सम्मं मईयपल्लाणमईवरम्मं । आएसमेत्तेण तयं नरेहिं कयं समग्गं पि महायरेहिं ॥११॥३१७७॥ राया वि आरूढु महातुरंगे तोसेण नीसेसगुणोहचंगे। आरूढमेत्तेण नरीसरेण रंगाविओ झत्ति महायरेण ॥१२॥३१७८॥ भावं वियाणेत्तु तओ तुरंगो वेएण उद्धावइ अइसुरंगो। जंपेइ तो आसवई सदुक्खं सामंत-मंतीण पुरो विलक्खं ॥१३॥३१७९॥ 'जहा मए तोसभरेण अप्पा वीसारिओ आसि अहो ! दुरप्पा । आसस्स एयस्स मए सरूवं न अक्खियं सिक्खविवक्खभूयं ॥१४॥३१८०॥ 'देवो वि अण्णायहयस्सहावो हीरिस्सिही नूण महाणुभावो । तम्हा हु पल्लाणहसाहणाई गेण्हेत्तु नीराइं सभोयणाई ॥१५॥३१८१॥
३७५
१. रग्गाविओ पा० का० ।। २. याणित्तु त्रु० का० ।। ३. देवो अविण्णा जे० ।। ४. हरि पा० जे०।।
Page #426
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
पक्खिणराहिवस्स कहाणयं
मा एत्थ भो! कीरउ कालखेयो, जा अज्ज वी जाइ न दूरि देवो'। सोऊण तं झत्ति समारुहंति आसेसु सामंत तहेव मंति ॥१६॥३१८२॥ जं जोगमन्नं पि तयं गहेंति पयाणुसारेण झडत्ति जंति । राया वि भूमीए जहोचियाए आसेण वेगेण अइच्छियाए ॥१७॥३१८३॥ खंचेइ रसि वलणटुयाए धावेइ आसो दुगुणटुयाए । 'दुट्ठो' त्ति नाऊण पुणो पयत्तं काऊण आखंचइ वेगपत्तं ॥१८॥३१८४॥ आसो वि दुगुणं तिगुणं च जाइ आखंचमाणस्स निवस्स धाइ । निग्गच्छए जाव करेहिं रतं निविजए ताव निवस्स चित्तं ॥१९॥३१८५॥ मेल्लेइ बग्ग 'नणु जाउ तत्थ, एयस्स चित्तं किर गाइ जत्थ' । मुक्काए वग्गाए तुरंगमो वि पयं पि नो देइ सुवेयओ वि ॥२०॥३१८६॥ वियाणियं ताव निवेण "एसो विवक्खसिक्खो भविही महासो । तविजए काई गयम्मि कज्जे ? भावेत्तु" एयं तुरयं विसज्जे ॥२१॥३१८७॥
३७६
इत्थ त्रु० ।। २. असेससामं का० विना ।। ३. गिहंति पा० विना ।। ४. दूण जे० ।। ५. कार्य का० ।।
Page #427
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
पक्खिणराहिवस्स कहाणयं
पल्लाणमोसारइ राउ जाव, सो धूविउं पडइ महीए ताव । मुक्को खणेणं तह जीविएणं मन्ने 'कयग्यो' त्ति विभाविऊणं ॥२२॥३१८८॥ मेल्लेत्तु तं चल्लइ रायसीहो तण्हा-छुहासोसियकंऊजीहो। भीमाडवीए दवदद्धियाए अच्चंततण्हाए विवद्धियाए ॥२३॥३१८९॥ 'जलं जल' ती परिमग्गमाणो सीहाइयाणं तु अबीहमाणो । पुरो ठियं पेच्छइ दीहसालं महावडं दिद्दिसुहं विसालं ॥२४॥३१९०॥ तं पेच्छिउं धावइ ऊससंतो निविटु छायाए अईवसंतो। पासाइं जा जोयइ ता वहतं निएइ बिंदूहिं जलं पडतं ॥२५॥३१९१॥ तस्सेव रुक्खस्स विसालियाओ सालाओ अचंतमहालियाओ। तं पेच्छिउँ चिंतइ "नीरमेयं कत्तोच्चयं हंत ! सुहोववेयं ? ॥२६॥३१९२॥ हु जाणियं पाउसकालनीरं साहाए रंधम्मि यिं गहीरं ।
तं संपर्य केहिं वि कारणेहिं साहाओ निग्गच्छइ बिंदुएहिं" ॥२७॥३१९३॥ १. जाणिजे० विना ।।
३७७
Page #428
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
पक्खिणराहिवस्स कहाणयं
काऊण तो कोमलपत्तएहिं सो खल्लयं ओडुइ बिंदुएहिं । पुण्णो खणेणं पुडओ जलस्स ईसीसिनीलस्स अनिम्मलस्स ॥२८॥३१९४॥ घेत्तूण तं जा पियई नरिंदो उक्कंज्यिाऽसेसमुहारविंदो । एत्यंतरे उत्तरिउ दुमाओ पक्खी महं को वि झडत्ति आओ ॥२९॥३१९५॥ झडप्पिउं छहुइ तं कराओ नीरं नरेंदस्स तओ पुडाओ । तत्थेव सालाए डिओ पुणो वि कयत्थमप्पाण मणे धरेवि ॥३०॥३१९६॥ राया विलक्खो भविउं पुणो वि तत्थेव आणम्मि पुडं धरेवि । पुण्णं तयं धारइ जा तहेव पक्खी विछड्डेइ पुरा जहेव ॥३१॥३१९७॥ चिंतेइ कोवाभिहओ णरिंदो "निचं पि निहारियदोसदंदो। अहो ! कहं पेच्छह पावएण विडंबिओ निद्दयपक्खिएण ॥३२॥३१९८॥ ता जइ पुणो एही तइययं पि घेच्छामि तो निच्छई जीवियं पि"। चिंतित्तु एवं करि लेइ सटुं पुणो वि बीएण पुडं निसटुं ॥३३॥३१९९॥
३७८
१. लस्स य निम्म° पा० ।। २. उबंटिया जे०७० ।। ३. पयाओ पा० का० ।। ४. मप्पाणु मणे जे० त्रु०॥
Page #429
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
पक्षिणराहिवस्स कहाणयं
चिंतेइ पक्खी “अहहो ! अणत्यो निवस्स मज्झं व भवे समत्थो । राया इमो सव्वजणोवयारी जेणेइ लोगो तुरयाइचारी ॥३४॥३२००॥ तो मज्झ एगस्स वरं विणासो, मा भूरिलोगाण भवेउ नासो' । चिंतित्तु एवं चिडएण तेण पडावियं नीरू झडप्पएण ॥३५॥३२०१॥ कुद्धेण रण्णा वि हओ कसेण, मुक्को य जीएण परब्बसेण । पुणो वि पुडओ विओ निवेण चित्तम्मि अञ्चंतपहिहुएणं ॥३६॥३२०२॥ एत्यंतरे तं निवडेइ नीरं अग्गग्गओ जाइ तओ सुदूरं । तं पेच्छिउं चिंतइ "हा ! किमेयं अग्गग्गओ जाइ जलं जमेयं ?" ॥३७॥३२०३॥ सम्मं समुद्दित्तु निएइ जाव महाअहिं पेच्छइ रुक्खि ताव । तं पेच्छिउँ चिंतइ "हंत ! एयं विसं पडतं अइअप्पमेयं ॥३८॥३२०४॥ सुत्तस्स एयस्स महाअहिस्स अचंतभीमस्स सुदारुणस्स ।
जइह इमं पाणियमिति पियंतो तो जीवियव्वं नियमा चयंतो ॥३९॥३२०५॥ १. इत्थं त्रु० ।। २. रुखि पा० त्रु० ।।
३७९
Page #430
--------------------------------------------------------------------------
________________
पक्खिण
सिरिसंतिनाहचरिए
राहिवस्स
कहाणयं
ता पेच्छ एएण खगेण चत्तं सजीवियं मज्झ कएण चत्तं । परोवयारेक्कपरायणेण महाणुभावेण गुणायरेण ॥४०॥३२०६॥ हा ! हा! कह निग्घिण-निटुरेण कयग्घराएण सुपावएण । हओ महप्पा अइनिद्दएण कसस्स घाएण सुदारुणेण ॥४१॥३२०७॥ लोयस्स मग्गो वि न पालिओ सो जीवस्स दाया वि हओ जमेसो । आजम्ममेयं न ह वीसरेही कयं अकजं हिययम्मि ही" ॥४२॥३२०८॥ जा पच्छयावोवहओ णरिंदो भावेइ एयं गयचित्तनंदो । ता साहणं झत्ति तहिं परायं आणंदियं चित्ति निएवि रायं ॥४३॥३२०९॥ संपीणिओ भोयण-पाणएहिं अचंततुडेहिं नरीसरेहिं । विन्नप्पए पणयसिरेहिं 'देव ! खणं पि नो जुजइ छिड़ इहेव ॥४४॥३२१०॥ उद्वेह आरुहह महातुरंगे बच्चामु गेहम्मि नियम्मि चंगे'। आणं पंयच्छेइ 'गहेह एवं सुपक्खिणं सव्वगुणोववेयं ॥४५॥३२११॥
३८०
१. दाही जे० ।। २. एवं त्रु० का० ।। ३. पइच्छेइ त्रु० ।।
Page #431
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
गेण्हित्तु ते जंति समं निवेणं विसंति नयरम्मि महामहेणं । तओ निवो तस्स खगस्स देहं गोसीसकट्ठेहिं दहे सहं ॥ ४६ ॥ ३२१२॥ जलंजलिं देविणु जाइ गेहे, दुक्खासणे डाइ ससोगु देहे ।
पुट्टो तओ मंतिपुरस्सरेहिं भडेहिं सामंत- नरीसरेहिं ॥४७॥३२१३॥ 'किं देव! बंधुस्स व पेयकम्मं इमस्स पक्खिस्स करेह सम्म ?' ।
राया वि तो अक्खड़ ताण वत्तं आईओ आरम्भ जहेव वत्तं" ॥४८॥ ३२१४॥ 'ता देव ! Sणालोइय कारयाणं दोसा इमे होति हु माणवाणं ।
तम्हा हु क सुवियारिऊणं कायव्यमुत्तं च जुओ जणं ॥ ४९ ॥ ३२१५॥
" कुन्नाययं जं तह कुस्सुयं वा कुदिट्ठयं वा कुपरिक्खियं च ।
कजं न कायव्यमिहं नरेणं, जहा कयं पक्खिणराहिवेणं" ॥५०॥ ३२१६ ॥
एवं च जाव जंपंति राय-कित्तिराया (ग्र. ५०००) ताव पहयं पाहाउयतूरं, पढियं च मंगलपाढएहिं, अवि यआवइपडिओ होऊण देव ! उग्गमइ एस दिणनाहो । वरकिरिणनियरतेयस्सिरीए अहियं विरायंतो ॥ १ ॥३२१७॥
"
१. 'ब ! अणालो का० ॥। २. 'किरण' जे० त्रु० ॥
50505050
पक्खिण
राहिवस्स
कहाण
३८१
Page #432
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
अटुम-नवमभवग्गहणाडं
कहइ व लोयाण फुडं आवइपडिया वि सुपुरिसा होउं । कम्मवसेणं लंघति आवई पेच्छह ममं व ॥२॥३२१८॥ इय देव ! उदयसिहरे आरुहइ दिवायरो हयविवक्खो । एस तुम पिव ता कुणसु संपयं गोसकिच्चाई" ॥३॥३२१९॥
एयं च समायण्णिऊण उडिओ णरनाहो । विणिग्गओ य कित्तिराओ । चिंतियं च राइणा-"हंत ! सव्वे वि एगचित्ता इमे, ता किमेएहिं ?, अण्णस्स कस्स वि सयासाओ एवं कारविस्सामि," त्ति संपहारिऊण डिओ अलक्खियभावेण ।
एत्थंतरम्मि य पत्ता दासचेडी मुहपक्खालणजलं गहेऊण । पक्खालिऊण य मुहं, काऊण य सिंगारं उवविट्ठो अत्थाणमंडवे राया । एत्थंतरम्मि भालयलमिलंतकरयलजुयलकमलमउलेणं विन्नत्तं देवराएण, जहा- 'देव ! जइ तुम अणुजाणसि, तो विन्नवेमि किंचि' । राइणा वि कोवभरावूरियमाणसेणाऽवि महापुरिसत्तणओ अणुन्नाओ भमुहक्खेवेण । तओ 'महापसाओ'त्ति भणमाणेण भणियमणेण, जहा—'देव ! अत्थि ताव कल्लं तुभेहिं अब्भणुन्नाओ गओ आसि गामंतरं । तत्तो य वलंतस्स समुट्ठियं दंदूलं । तत्थ य वडोवरि दोन्नि वेयाला समुल्लवंति, जहा-"अज्ज एयस्स राइणो १० मचू भविस्सइ," त्ति इन्चाइ सव्वं सवित्थरं सप्पकप्परणपजंतं अक्खियं । किंच देवीहिययम्मि य निवडिया रुहिरबिंदुणो आसि, ते य मए निययकरेणं लूहिया, तं च देवीए वियाणियं न व ? त्ति न याणामि । ता जइ देवस्स आएसो होइ, १. करावि पा० ।। २. °ण उटुिओ पा० ।। ३. तुज्झेहिं का० ।। ४. अणुन्ना पा० ।। ५. डंडूलं पा० ।। ६. किंचि जे० का० ।। ७. देवस्साए जे० त्रु॥
३८२
Page #433
--------------------------------------------------------------------------
________________
कहाणय
सिरिसंति-ॐ तो आणित्ता दंसेमि तं वासभवणमज्झसंगोवियदोहंडियविसहरं'। विम्हिएण भणियं राइणा-'एवं करेहि' । पच्चइयरापुरिनाहचरिए ॐ ससमन्निओ य गओ वासभवणं । समागओ जहावियविसहरं गहेऊण, पमुक्को य अत्थाणे रायपुरओ । तं च दटुण
विम्हयुप्फुल्ललोयण-माणसेहिं निरूविओ समत्थसभालोएहिं । राया वि तमवलोइऊण हरिस-विसायगडिभणं चिंतिउमाढत्तो “अहो ! ममेयाणं च महंतमंतरं, जओ देवराएण मम जीवियरक्खणडा एयमायरियं, मए पुण असमिक्खियकारिणा एसो वि एवंविहो परमोवयारी विणासाविओ आसि, परमेएसिं महाणुभावाणं वच्छरायाइयाणं निउणबुद्धि-५ विलसिएणं न एवंविहमहापुरिसरयणस्स अणाभागी जाओ, ता सव्वहा नत्थि एएसिं परितुल्लो को वि हु पुहईए पुरिसो," त्ति भावेतेण भणियं-'अहो ! पेच्छह अणण्णसरिसमेयस्स चेट्ठियं ति, ता ममाऽपुत्तस्स संपयं एए कुलदेवयाए पुत्ततुल्ला समुवणीया, पडिवजह इयाणिं देवरायं रायं, वच्छरायं च जुवरायं, जओ तुम्ह चेव पुण्णोदएण संपण्णो एस महारजभारधुराधरणसमुद्धरकंधरो धोरेओ त्ति, अहं पुण पुव्वपुरिसाऽणुचिन्न पडिवजिस्सामि संजमं,' ति । एयं चायण्णिऊण भणियं पयाहिं, जहा- 'सामि ! तुम्हाऽऽएसेण एस अम्ह मणोरहो, परं पालेहि तवाऽणुरत्तभत्ताओ० पयाओ त्ति, पच्छा पच्छिमकाले संजमपडिवत्तिं करेजह' । राइणा भणियं- 'भो महाणुभावा ! न तुम्हमेयारिस वोत्तुं
जुत्तं' । जओ& १. आणेत्ता जे० का० ।। २. यदोखडि का० ।। ३. ऊण मुको जे० का०॥ ४. बि समब त्रु० ।। ५. °णासिओ पा०॥ ६. घोरेय त्ति त्रु०॥
७. करेजाह पास।। ८. पा० विना- तुम्ह एया जे० का० ! तुम्ह एया त्रु०॥
३८३
Page #434
--------------------------------------------------------------------------
________________
॥
सिरिसंति- 'दभऽग्गलग्गजललवसरिसे मणुयत्तणे असारम्मि । कह कीरउ पडिबंधो खणदिटुविणटुभोगेसु ? ॥१॥३२२०॥ देवरायाईणं नाहचरिए देवउलसिहरसंज्यिवायविधुव्वंतधयवडचलासु । रिद्धीसु कह णु चित्तं रमउ वियड्ढाण पुरिसाण ? ॥२॥३२२१॥ भाऊणं
सरयम्मि मत्तमयगलकण्णतसमम्मि सयलरज्जम्मि । भो भो महाणुभावा ! कह चित्तं रमइ अम्हाण ? ॥३॥३२२२॥ कहाणयं अण्णं च मज्झ बसे अदिटुपलिया नराहिवा सव्वे । पडिवजिऊण दिक्खं, काऊण तवं गया सुगई ॥४॥३२२३॥ अहयं तु पुणो एत्तियकालं रज्जम्मि संडिओ जेण । आसि न कोइ वि जोगो रज्जधुराधरणधोरेओ ॥५॥३२२४॥ संपइ पुण संजाओ महाणुभावो अचिंतसत्तिजुओ । एसो रजसमत्थो ता मुंचह लेमि पव्वज्ज' ॥६॥३२२५॥
तओ मण्णुभरगग्गरगिरेहिं भणियं सामंताइएहि-'देव ! किमेत्तो वि अण्णं भणामो ?' । राइणा भणियं-'जइ एवं तो पगुणीकरेह रज्जाभिसेयसामग्गि' । नागरया वि ‘एवं ति पडियज्जिऊण सामग्गि काउमाढत्ता । एत्यंतरे विन्नत्तं
देवराएण–'सामि ! मा एवं करेहि, तुज्झ पसाएण भुंजामि चेव अहं रज्जसिरिं, ता किमेइणा ? तुम चेव पालेहि * एयाओ पयाओ, अहं पुण तुम्ह चेव पायसुस्सूसाए पवित्तमत्ताणयं मन्नेमि' । राइणा भणियं-'वच्छ ! न एतो परं अन्नं १०४
किंचि वत्तव्यं, जइ अन्नं पुण भणसि तो मह सवहेण साविओ सि,' ति भणमाणेण समाइटो जोइसिओ, जहा–'देहि देवरायरज्जाभिसेयस्स गणिऊण पहाणलग्ग' । तेणाऽवि गणिऊण भणियं, जहा- 'देव ! अज्जदिवसाओ तइयदिवसे
३८४
१. समाइसिओ पा० ॥
Page #435
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
पंहाणलग्गं । राइणा वि कओ तम्मि दिवसे महाविभूईए रज्जाभिसेओ देवरायस्स, वच्छरायस्स वि जुवरजाभिसेओ त्ति । एत्थंतरम्मि य समागंतूण विन्नत्तं उज्जाणपालएण, जहा - 'देव ! समागओ नंदणवणुञ्जाणे अणेयसीसगणपि सिरिदत्तो नाम सूरी' । तं च समायण्णिऊण हरिसावूरियहियएण भणियं धरणिनाहेण 'अहो ! मे पुन्नपरिणई जेण एवंविहा सामग्गी जाय'त्ति, भणमाणो गओ भयवओ बंदणत्थं । वंदिऊण य भावसारं उवविट्टो तयंतिए । भयवया वि धम्मलाभपुरस्सरं पत्थाविया धम्मदेसणा, अवि य
"मिच्छत्ताईएहिं जीवो भवसायरं भमइ घोरं । जेणं कम्मस्स इमाणि, कारणं होंति बंधम्मि ||१|| ३२२६॥ मिच्छत्तमविर तह कसाय-जोगा य दुट्टया भणिया । सव्वाणऽत्थाण इमे निबंधणं होंति भो भद्दा ! || २ || ३२२७॥ माकुणसु इह पमायं, गेण्हसु मुणिसेवियं इमं दिक्खं । जेण खणं पि न जुत्तो विवेयवंताणिह पमाओ" ॥३॥ ३२२८॥ एव भणियम राया सहसा विन्नवइ उडिउं 'भयवं ! । देहि महं नियदिक्खं जइ जोगो मा विलंबेहि ॥४॥ ३२२९ ॥
तओ सूरिणा आगमविहाणेण दिक्खिओ, दिन्नाई य सव्वसंघसमक्खं महव्वयाई । दाऊण य समाइट्ठो जहा - १० 'सोम ! सम्ममणुपालेज्जसु । जओ भणियं नासु एत्थत्थे भविस्समक्खाणयं । जियस सुयरिसिणा वि सिरकयकरंजलिणा विण्णत्तं, जहा- 'भयवं ! केरिसं तमक्खाणयं ?' । भयवया वि भणियं - 'जइ एवं तो सुणेहि दत्तावहाणो,' अवि य१. हाणं लग्ग जे० ॥। २. "यसीसप' जे० ॥। ३. एवं त्रु० ।। ४. ज्ञातेषु = ज्ञाताधर्मकथासूत्रे । दृश्यतां श्री आगमोक्यसमितिप्रकाशिते 'ज्ञाताधर्मकथाङ्गन् ग्रन्थे सप्तमं ज्ञात ११५ तः १२० पत्रेषु ।।
देवरायाणं भाऊणं
कहाणय
३८५
Page #436
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
“एत्थेव जंबुदीवे दीवे भरहस्स दाहिणऽद्धम्मि । मगहाजणवयमज्झे रायगिहं अस्थि वरनयरं ॥१॥३२३०॥ तत्थ य रायगिहपुरे सेट्ठी वेसमणसरिसवरविभवो । अस्थि धंणो नामेणं, सुपसिद्धो नरवइसहासु ॥२॥३२३१॥ तस्स य धारिणिनामा घरिणी नीसेसगुणगणग्घविया । तीए य कमेण सुया संजाया तियसकुमर व्व ॥ ३ ॥ ३२३२॥ धणपालो धणदेवो धणगोवो रक्खिओ धणस्सेव । ते वि य जोव्वणपत्ते कमसो परिणावए सेट्ठी ॥४॥३२३३॥ पढमस्स रूव-जोव्वणसमन्नियं देइ उज्झियं भन्नं । बीयरस य भोगवईनामेण कुलुग्गयं कन्नं ॥५॥३२३४॥ तइयस्स पुणो रक्खियनामं घरिणि वराणणं देइ । धणरक्खियस्स सव्वाणुयस्स वररोहिणि कंतं ॥ ६ ॥ ३२३५॥ ताहि समं ते भो भुंजति अणोवमे रइपसत्ता । दोगुंदुय व्व देवा गयं पि कालं न याणंति ||७|| ३२३६ ॥ अह अन्नया य सेट्टी रयणीए पच्छिमम्मि जामम्मि । सुत्तविद्धो चिंतइ नियघरचिंताओ सव्वाओ ||८|| ३२३७॥ "हंत ! जहा पुरिसेहिं वहइ गिहं सव्वगुणगणजुएहिं । घरिणीए वि तह चिय" जम्हा जंपति सत्थविऊ ||९|| ३२३८॥ "जेमेइ सब्बजिमिए, सुयइ पसुत्तम्मि परियणे सव्वे । पढमं चेव विउज्झइ घरस्स लच्छी, न सा घरिणी ॥१०॥ ३२३९॥ जा कुणइ सव्वतत्तिं कम्मयराणं तहेव बंधूण । उचियम्मि संपयट्टइ धरस्स लच्छी, न सा घरिणी ॥११॥३२४०॥
१. 'ज्ञाताधर्मकथाङ्गे धण्ण= धन्य' इति नाम अस्ति ।। २. धारणिना' जे० त्रु० । 'धारिणी' स्थाने ज्ञाताधर्मकथाङ्गे 'भद्दा' इति नाम वर्तते ॥। ३. कंतं पा० विना ।। ४. यररोहिणी कंतं जे० त्रु० ।। ५. घरणी का० ।। ६. यइ य पसु त्रु० ॥ ७ संपट्टइ त्रु०
11
545450505050
उझियाई उन्हं सुहा बुद्धिपरिक्खणं
३८६
Page #437
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंति
नाहचरिए
उज्झियाईणं चउण्हं सुण्हाणं बुद्धिपरिक्खणं
ता एयाण मज्झे मह सुण्हाणं इमस्स गेहस्स । 'का सामिणी भविस्सइ ?' जाणामि परिक्खिउं सम्म" ॥१२॥३२४१॥ इय चिंतिउं पभाए आएसं देइ सूवयाराण । जह 'कुणह सव्वपवरं पगुणं आहारजायं' ति ॥१३॥३२४२॥ तत्तो निमंतिऊणं कुलहरवग्गं चउण्ह सुण्हाणं । अण्णं पि हु पउरजणं भुंजावइ विविहभोजेहिं ॥१४॥३२४३॥ भुत्तुत्तरम्म य तओ तंबोलाईहिं विहियसम्माणं । उववेसइ वरमंडवमज्झम्मि समत्थकुलवग्गं ॥१५॥३२४४॥ तस्सेव य पञ्चक्खं हक्कारइ जेटुमुज्झियं सुण्डं । दाऊण पंचसालीए अक्खए तीए हत्थम्मि ॥१६॥३२४५॥ भणइ 'तुह पुत्त ! एए समप्पिया सब्बलोयपच्चक्खं । जइया हे मग्गेमी अप्पेज्जसु तइय' इय भणिउं ॥१७॥३२४६॥ वीसज्जिया य एसा विजणे गंतूण चिंतए एवं । "नूणं वुड्ढत्तेणं विवरीयमई इमो जाओ ॥१८॥३२४७॥ जो एवं मेलावं काऊणं देइ पंच सालिकणे । ता किं मह एएहिं ? छड्डेमि, जया पुणो एसो ॥१९॥३२४८॥ मग्गिस्सइ तइया है दाहं पल्लंतराओ अण्णाओ" । इय चिंतिउं समुज्झिय लग्गा नियगेहवावारे ॥२०॥३२४९॥ एयं चिय बीयं पि हु हक्कारित्ताण भोगवइनाम । देइ तह चेव सालीण अक्खए, सा विचिंतेइ ॥२१॥३२५०॥
"एसो बुद्धिजुओ वि हु केण वि कजेण भतिओ ससुरो । जो एत्तियदव्ववयं करेइ कजं विणा चेव ॥२२॥३२५१॥ * अप्पेइ य पंचकणे एत्तियलोयस्स मज्झयारम्मि । ता कह छड्डेमि इमे? ससुरेण सयं विदिन्ना जे" ॥२३॥३२५२॥
३८७
१. तीय जे० ।। २. पुत्ति जे० का० ।। ३. भणिए त्रु० ॥ ४. सर्व पि दिन्ना पा० ॥
Page #438
--------------------------------------------------------------------------
________________
चउण्हं सुण्हाणं बुद्धिपरिक्खणं
सिरिसंति- छोल्लेऊणं तत्तो भक्खित्ता कुणइ निययकम्माई । सेट्ठी वि हु हक्कारइ तइयं अह रक्खियं वहुयं ॥२४॥३२५३॥ नाहचरिए तीए वि हु तह चेव य समप्पए सालिअक्खए पंच । सा वि हु एगंतगया चिंतेउं एवमाढत्ता ॥२५॥३२५४॥
"नूणं कजं किंचिवि होही एत्थं महंतयं जेण । दव्ववयं काऊणं समप्पए लोयपच्चक्खं ॥२६॥३२५५॥ ता रक्खेमि इमे हं महया जत्तेण जइय कइया वि । मग्गेही तइया हं एए दाहामि ससुरकरे" ॥२७॥३२५६॥ इय चिंतिऊण तीए आभरणकरंडियाए निययाए । पक्खित्ता बंधेउं सुद्धे वत्थम्मि पवरम्मि ॥२८॥३२५७॥ पडियग्गए तिसंझं, करेइ तत्तो य निययवावारं । एवं चिय हक्कारइ रोहिणिनामं चउत्थं पि ॥२९॥३२५८॥ तीए वि करे दाउं जंपइ सालीण अक्खए 'पुत्ति ! । जइया मग्गेमि अहं अप्पेयव्वा तया एए' ॥३०॥३२५९॥ गंतूणं एगते सा वि हु हिययम्मि चिंतए एवं । "बहुविहमइसंजुत्तो मज्झ गुरू नऽत्थि संदेहो ॥३१॥३२६०॥ बहुसत्थकम्मियमई सुदीहंदसी महायणपहाणो । अचंतं गंभीरो बहुदिट्ठो नीइपरिकलिओ॥३२॥३२६१॥ ता किंचि गरुयकजं हियए विऊण मेलिओ लोगो। दिन्ना य मज्झ हत्थे सालिकणा तस्स पच्चक्खं ॥३३॥३२६२॥
ता वाविऊण एए वद्धारिजंति एस मह बुद्धी" । इय चिंतिऊण सिग्घं हक्कारइ भाउए नियए ॥३४॥३२६३॥ ॐ भणइ य 'भो ! भो ! जाए वरिसाकालम्मि निवडिए उदए । नियकेदारयमज्झे खुडलयं करिय केयारं ॥३५॥३२६४॥
३८८
१. छोलेऊणं पा० ।। २. °ए एयाए पा० ।। ३. खड्डलयं का० ।।
Page #439
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
चउण्हं सुण्हाणं बुद्धिपरिक्खणं
वरवाडीपक्खित्तं परिकम्मेऊण भूरि वाराओ । वावेह इमे पंच वि उक्खयनिहए तओ कुणह' ॥३६॥३२६५॥ एयं च तीए वयणं तेहिं वि तह चेव सम्ममणुचरियं । वरिसाकाले जाए ते सालीथंबया जाया ॥३७॥३२६६॥ वरपत्त-पुष्फकलिया बहुकणभारेण भारियाऽवयवा । पिक्का कालेण पुणो लुणिया ते तिक्खदत्तेहिं ॥३८॥३२६७॥ पायत्तलमलियाणं मागहदेसस्स पत्थए जाए । बीयम्मि उ वरिसम्मि बहवे कुंभा समुप्पन्ना ॥३९॥३२६८॥ तइयम्मि पुणो वरिसे बहवे कुंभस्सया य संजाया । एवं कमेण पंचमवरिसे पल्लस्सया भरिया ॥४०॥३२६९॥ एत्थंतरम्मि सेट्ठी निमंतिउं पुण वि तेत्तियं लोयं । तह चेव भोयणाई सव्वं काऊण तप्पुरओ ॥४१॥३२७०॥ वाहरिऊणं जेटुसुण्डं अह उज्झियं तओ भणइ । 'सुमरसि जे ते साली समप्पिया पंचमे वरिसे?' ॥४२॥३२७१॥ 'सुमरेमि' तीए भणिए, 'जइ एवं, सिग्घमाणिउं देहि । ते पंच वि सालिकणे' इय भणिए णिग्गया एसा ॥४३॥३२७२॥ पल्लंतराओ घेत्तु पंच कणे देइ सेटिहत्थम्मि । तेण वि सा पडिभणिया वयणेहिं इमेहिं जणपुरओ ॥४४॥३२७३॥ 'देव-गुरु-ससुर-सासुय-पिय-मायासंतिएहिं सवहेहिं । सत्ता साहसु सच्चं किं ते सालीकणा एए? ॥४५॥३२७४॥ उय अन्ने ?' तो तीए सव्वम्मि जहट्ठियम्मि सिटुम्मि । रुटो जंपइ सेट्ठी सव्वेसि जणाण पञ्चक्खं ॥४६॥३२७५॥ 'मा मा भणिहह तुभे जहा अजुतं कयं इमेणं तु । एयाए पावाए भूमीए समुझिया साली ॥४७॥३२७६॥
३८९
१. वि तकहनि जे० ।। २. पेक्का जे० ।। ३. °पिइ जे० त्रु० ।।
Page #440
--------------------------------------------------------------------------
________________
चउण्हं सुण्हाणं बुद्धिपरिक्खणं
सिरिसंति- तम्हा दंसेमि फलं एईए अवण्णकरणपच्चइयं । मह गेहम्मि एसा सचं चिय उज्झिया होउ ॥४८॥३२७७॥ नाहचरिए कयवर-छाणाईयं जमुज्झियव्यं महं गिहे किंचि । तं सव्वं एईए छड्डेयव्वं न संदेहो ॥४९॥३२७८॥
अन्नम्मि उ गिहमज्झे अहियारो नत्थि कोवि एईए' । इय भणिऊण विसज्जइ अहिगारे तम्मि तं सुण्हं ॥५०॥३२७९॥ हक्कारिऊण बीयं पि पुच्छए सो धणो तह चेव । सा वि तह च्चिय सव्वं साहइ सव्वं पि नियचरियं ॥५१॥३२८०॥ सोऊण तयं सेट्ठी जंपइ 'एसा वि भोगवइसुण्हा । अभंतरिया पेसणकारी मह होउ गेहम्मि ॥५२॥३२८१॥ खंडण-पीसण-रंधण-पयण-विरोलणपभीइ सव्वं पि । एयाए कायव्यं' इय भणिय विसज्जए तंपि ॥५३॥३२८२॥ एवं चिय तइयं पि हु रक्खियनाम पि पुच्छई, सा वि । साहइ जहट्ठियं चिय, तत्तो तुटो भणइ सेट्ठी ॥५४॥३२८३॥ भंडागारिणि एसा होउ सया मज्झ भंडयारम्मि । मणि-मोत्तिय-वत्थ-सुवण्णमाइ आयत्तमेईए' ॥५५॥३२८४॥ रोहिणिनामं पि तओ हक्कारित्ता चउत्थियं सुण्डं । भणइ 'तुम पि हु पुत्ते ! अप्पसु ते पंच सालिकणे' ॥५६॥३२८५॥ तीए वि हु संलत्तं 'बहुसगडी-सागडं महं देहि । वसभ-महिसाइया वि य जेणं अप्पेमि ते साली' ॥५७॥३२८६॥ भणिया य सेटुिणा सा 'पुत्ति ! कहं सालिअक्खए पंच । बहुसगडि-सागडेणं निजाइजंति ? मे कहसु' ॥५८॥३२८७॥
सा वि तओ आईओ कहइ असेस पि जं जहाविहियं । सोऊण तयं सेट्ठी ऊससिओ नीमकुसुमं व ॥५९॥३२८८॥ *१. अहिगारो को वि नत्थि एईए का० ।। २. "गारिण एसा त्रु० ।। ३. निज्झाइ त्रु० ।। ४. नीवकु का० ।।
॥
३९०
Page #441
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
देइ बहुसगडि-सागडमाणयणत्थं तु ताण सालीण । आणेइ तओ साली सा वि हु नयरस्स मज्झेण ॥६०॥३२८९॥ जंपेइ तओ लोगो ‘धण्णो संपुण्णओ धणो चेव । जस्स वहू अप्पेई पंच कणे सगडि-सगडेणं' ॥६१॥३२९०॥ भइ य ते 'ताय ! इमे पडिगाहह सालिअक्खए पंच' । तं सोउं सो तुट्टो जंपइ लोयाण पञ्चक्खं ॥ ६२ ॥ ३२९१॥ 'भो ! भो ! निसुणह तुम्भे एसा मह गेहसामिणी सुण्हा । तम्हा इमीए आणं करेउ सव्वो वि मह लोगो ॥ ६३ ॥ ३२९२ ॥ जो मह आणं खंडइ सो खंडेज्जा उ रोहिणीए वि' । ' एवं ' ति य सव्येहिं वि पडिवण्णं 'सेट्टिणो वयणं ॥ ६४ ॥ ३२९३ ॥ ५ एवं निच्चितमणो बिसयसुहं भुंजए तओ सेट्टी । नियधम्मकम्मजुत्तो आराहइ देव- गुरुचलणे” ॥६५॥३२९४॥ तो' 'जियसत्तुमहामुणि ! एयं अक्खाणयं मए कहियं । संपइ निसुणसु अत्थं एयस्स मए कहिजंतं' ॥ ६६॥३२९५॥ "जह रायगिहं तह एत्थ मुणह मणुयत्तणं मणुस्साणं । सुण्हाचउक्कसरिसा, सव्वे वि हु पाणिणो भव्वा ॥ ६७ ॥ ३२९६॥ जव धणो तह गुरुण सव्वेसि जियाण एत्थ हियकारी । जह ते सालीण कणा महव्वया पंच तह मुणसु ॥ ६८ ॥ ३२९७॥ जह चउघरकुलवग्गस्स मेलणं तह चउव्विहो संघो । जह तस्समक्खदाणं सालीण इहं तह वयाणं ॥ ६९ ॥ ३२९८ ॥ जह उज्झिया उ सुहाउज्झियसाली जहत्थअभिहाणा । पेसणकारितेणं बहुहुहलक्खक्खणी जाया ॥ ७० ॥ ३२९९॥ तह भव्वजिओ वि महव्वयाइं जो चयइ गुरुविदिन्नाई । संघसमक्खं गिण्हिय महमोहपरव्यसो पावो ॥७१॥३३००॥ १. सिद्धि त्रु० ।। २. चरणे का० ॥ ३. ता त्रु० ॥ ४. अत्वं अंतरंग एवं पा० ॥
१०
345454545020208
उन्हं सुहा बुद्धपरिक्खणं
३९१
Page #442
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
सो इह चेव भवम्मिं भण्णइ लोएण दुटुवयणेहिं । धी ! धी ! पुराणवयभरपरिभग्गचियाए लक्कडय ! ॥७२॥३३०१॥ 'को तुह मुहं पि पेच्छइ ? दिट्ठिपहाओ दुयं समोसरसु' । परलोयम्मि उ हिंडइ बहुविहजोणीसु दुक्खत्तो ॥७३॥३३०२ ॥ जह वा सा भोगवई जहत्थनामेव भुत्तसालिकणा । पेसणविसेस कारित्तणेण दुहमेव संपत्ता ॥ ७४ ॥ ३३०३ ॥ तह जीवियाइहेउं पालेइ क्याई जो इहं जीवो । आहाराइपसत्तो सिवसाहणसंपयाचत्तो ॥ ७५ ॥ ३३०४॥
सो भत्ताइजहिच्छं लहइ इहं 'लिंगिओ' त्ति काऊण । विउसाण नाइ पुज्जो होइ दुही चेव परलोगे ॥ ७६ ॥ ३३०५॥ जह सा रक्खयसुहा रक्खियसालीकणा जहत्थक्खा । भोगाणं आभागी जाया परिवारमन्ना य ॥७७॥ ३३०६ ॥ तह जो सम्मं पालइ निरईयारे महव्वए पंच । गुरुपुरओ पडिवज्जिय पमायमुज्झित्तु दूरेण ॥७८॥३३०७ ॥
सो अप्पयसंतुट्टो पंडियनमिओ इहेव लोगम्मि । जायइ अचंतसुही, परमपयं लहइ परलोए ॥७९॥३३०८॥ जह सा रोहिणिबहुया रोहियसाली जहत्थनामा उ । विद्धिं नेऊण कणे सव्वस्स वि सामिणी जाया ||८०||३३०९॥ तह जो वयाई पडिवजिऊण सम्मं सयं तु पालेइ । अन्नाण वि बहुयाणं सुहहेउं देइ भव्वाणं ॥८१॥ ३३१०॥ सो लोगाओ पसिद्धिं पावइ जह 'संघनायगो एस' । गोयमपहु व्व स-परो भयाण कल्लाणसंजणओ ॥८२॥३३११॥ तित्थस्स बुड्ढिजणओ, परतित्थीणं पि कुणइ अक्खेवं । विउसनिसेवियचरणो पावइ कमसो सिवसुहं पि” ॥८३॥ ३३१२॥
१. परलोए त्रु० ॥
343454303030343434
उन्हं सुहा बुद्धिपरिक्खणं
३९२
Page #443
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
इय नाएं एवं भविस्समक्खाणयं समक्खायं । चउवीसमजिणकाले जं होही तं मए कहियं ॥ ८४ ॥ ३३१३॥ तेणेव कारणेणं महव्वयाई पि पंच कहियाई । अन्नह इह खेत्तम्मिं महव्वया 'होंति चत्तरि" ॥८५॥३३१४॥ ता भो भवभीयभव्वजणा ! एवं कहाणयमायण्णिऊण सव्वं सुवियारिऊण कायव्वं विसेसओ धम्मं, ता परिहरिऊण धणुहाइयं गिण्हह अहिंसालक्खणं धम्मं, अवि य
"जा सा अहिंसा पढमा वयाणं, सा भायणं होइ सया सुहाणं । सावज्रतुला दुहपव्वयाणं, सा कारणं सासयसंपयाणं ॥ ८६॥३३१५॥ सा देइ कल्लाणपरंपराओ, सो दारए दारुणआवयाओ ।
सा देइ सग्गम्म सुरंगणाओ, सा देइ मोक्खे सुहसंपयाओ ॥८७॥३३१६ ॥
१०
सच्चेण पावेइ पहाणकित्तिं, सच्चेण पावेइ न चेव छित्तिं । सच्चेण बीसासमुवेइ लोए, सच्चेण पावेइ सुहाण जोए ॥ ८८ ॥ ३३१७॥ अदत्तचाएण भवंति भोगा, अदत्तचाएण विसिटुजोगा । अदत्तचाएण न होइ दंडो, अदत्तचाएण भवे सुपिंडो ॥ ८९ ॥ ३३१८ ।। बंभव्वएणं वररूवजोगो, बंभव्वएणं मणुओ सुभोगो । बंभव्वएणं न नपुंसगत्तं, बंभव्वएणं भवई सुरतं ॥ ९०॥३३१९॥ अपरिग्गणं भवई सुवित्तं, अपरिग्गहेणं वरवत्थ पत्तं । अपरिग्गहेणं धण-धन्नरिद्धी, अपरिग्गहेणं तु कमेण सिद्धी ॥ ९१ ॥३३२०॥ १. एसुं भणियं भ° त्रु० का० ॥ २. हुंति जे० का० । ३. तो जे० ॥। ४. सगं पि सुरं° पा० ॥
अटुम-नवमभवग्गहणाई
३९३
Page #444
--------------------------------------------------------------------------
________________
अटुम-नवमभवग्गहणाई
सिरिसंति- ___ता भो महाणुभावा ! कुणह एएसु चेव पयत्तं । तं च सोऊण पडिबुद्धा बहवे पाणिणो । पवत्तियं च भयवया नाहचरिए * गणहराइतित्थं । वजाउहनरिंदो वि काऊण विसेसओ धम्मपडिवत्तिं तिपयाहिणापुरस्सरं बंदिऊण भयवंतं पविट्ठो
नयरीए । एत्यंतरम्मि य समागंतूण भणियमाउहसालापालएण'जयउ पणमंतपत्थिवचूडामणिरयणघटुपयवीढो । वरसोहग्गसमग्गो अप्पडिहयसासणो देवो ॥१॥३३२१॥ किंतु तुह देव ! आउहसालाए चक्करयणमुप्पन्न । जक्खसहस्साहिट्ठियमईवतेएण दिप्पतं' ॥२॥३३२२॥ तं सोऊणं राया कुणइ दिणे अटु तस्स वरमहिमं । तं पुण चक्कं चलई कयपूयं पुव्वदिसिहुत्तं ॥३॥३३२३॥ गंतूण ऽियं जोयणमेत्ताए भूमीए । तस्स य पयाणुमग्गलग्गो चलिओ नरवरिंदो । गओ य गाम-नगराइ साहयतो वेयड्ढे । तमभिलंघिऊण तप्पुरभागट्ठियतिखंडसाहणं करेऊण पुणरवि गुहादारेण निग्गओ। एमाइविहिणा साहियं छक्खंडं पि मंगलावइविजयं । पत्तो पणमंतमहंतसामंतचक्कवट्टित्तं । भुंजए य चउसद्धिविलयासहस्समज्झगओ उत्तम भोगलच्छिति । विओ य वजाउहचक्कवट्टिणा जुवरायपए सहस्साउहकुमारो निययपुत्तो । एवं कालो बच्चइ ।
अन्नया य बत्तीससहस्सकिरीडबद्धधरणीधरपरिसेविजमाणचरणसरोरुहो रयणविणिम्मवियवरसभामंडवमज्झयार
३९४
१. कुणसु पा० ।। २. 'श्री खेमकरेणावि' इति पा० प्रती टिप्पणकम् ।। ३. तस्सुत्तरभा का०।। ४. °गज्यि° पा० ।। ५. एवमाइ त्रुसं० ।। ६. उत्तमभो जे०॥ PY७. सहाम का० विना ।।
Page #445
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
विरइयपवरहरिकिसोरासणोवविट्ठो राईसर - तलवर-मंति- महामंतिपरिवालिओ बत्तीसइपत्तबद्धवरतरुणिसंपउत्तनाडयनियरोaraमाणो जाव चिटुइ ताव नहयलाओ भयवससमुप्पन्नकंपथरथरंतसव्वंगो धरणियलमिलंत भालयलपणामपुव्वयं 'सरणं सरणं' ति मग्गमाणो एगो विजाहरजुवाणओ समल्लीणो वज्जाउंहमहानरवरिंदें । तस्स य पिंटुओ एगा बरतरुणी सिंगारागारफारचारुवेसा करयलसंगहियखग्गरयणखेडयसणाहा उज्जोययंती तमुद्देसं समागया एगा बरविजाहरी । भणियं च तीए, जहा - 'विसज्जिज्ज देव ! एसो दुरायारो जेण दंसेमि अविणयफलं । तीए य पिटुओ करसंगहियमहागयापहरणो दट्ठोटु-भिउडिभासुरवयणारविंदो समागओ एगो विजाहरो । भणिया य तेण ते नरवरिंदपमुहा जहा - 'निसुणेह एयरस महापावकम्मकारिणो दुव्विलसियं,' अवि य
" अस्थि इह जंबुदीवे सुकच्छविजयस्स मज्झयारम्भि । वेयड्ढो नाम नगो जिणभवणविभूसिओ रम्मो ||१||३३२४ ॥ तस्सुवरि सेढीए सुकपुरं नाम पुरवरं अस्थि । नीसेसनयरसोहासमुदयसारेण घडियं व ॥ २ ॥ ३३२५ ॥ तत्थाऽऽसि सुंकदत्तो राया नामेण रायगुणकलिओ । तस्स वि य महादेवी जसोहरा नाम गुणकलिया || ३ ||३३२६॥ ताणं च विसयसोक्खं भुजंताणं सकम्मसंजणियं । पालंताणं च तहा रज्जं बहुलोयतुट्टिकरं ॥४॥३३२७॥
१. "उहनर का० ।। २. पडिओ पा० । ३. उज्जोयंती का० ॥। ४. जहा नास्ति का० ॥
4242424242424
अटुम नवम भवग्गहणाई
३९५
Page #446
--------------------------------------------------------------------------
________________
ne
अटुम-नवमभवग्गहणाई
सिरिसंति- जाओ य कमेण तओ ताणं पुत्तो मणोरहसएहिं । संपत्ते नामदिणे तस्स कयं सोहणं नामं ॥५॥३३२८॥ नाहचरिए * अम्हाण एस पुत्तो होही किर वाउसरिससमवेओ । तम्हा हु पवणवेगो त्ति नाम सुपइट्ठियं होउ ॥६॥३३२९॥
* बढइ कमेण सो वि हु कलाकलावम्मि निचमुजुत्तो । पत्तो य जोव्वणम्मि मयरद्धयरायभवणम्मि ॥७॥३३३०॥ तत्थेव य वेयड्ढे उत्तरसेढीए किन्नरुग्गीयं । नयरं अत्थि पहाणं धणयपुरीविभवसमसरिसं ॥८॥३३३१॥ तं पालइ वरनयरं राया नामेण दित्तचूलो त्ति । उत्तमविजा-बल-सत्त-रूव-सोहग्गचेचइओ ॥९॥३३३२॥ तस्सऽत्थि चंदकित्ती देवी नामेण चंदकरचरणा । ताणं च विसयसोक्खं भुंजताणं वरा धूया ॥१०॥३३३३॥
संजाया तीय कयं नाम जणएहिं तत्थ उ सुकंता । सा जोव्वणम्मि पत्ता संजाया वरकलाकलिया ॥११॥३३३४॥ *दिन्ना य पवणवेगस्स तेण विजाहरेण सा कन्ना । परिणीया सुहलग्गे भुंजंति अणोवमसुहाई ॥१२॥३३३५॥
राया वि संकदत्तो रजं दाऊण पवणवेगस्स । निक्खंतो खायजसो खेमंकरजिणसयासम्मि ॥१३॥३३३६॥ पालेइ पवणवेगो वररज्जं, अह सुकंतदेवी वि । जणयइ सुंदरधूयं संतिमईनाम नामेणं ॥१४॥३३३७॥ सा एसो तुह पुरओ जा अच्छइ खग्गखेडयविहत्था । जणओ य अहमिमीए नामेणं पवणवेगनिवो ॥१५॥३३३८॥ १. बदइ जे० विना ।। २. °मुजत्तो पा० ॥ ३. विहब का० ॥ ४. संतिमयं ना° पा० । संतिमई ना त्रु० ।।
३९६
Page #447
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
अह अन्नया इमी पण्णत्ती भयवई महाविज्जा । दिन्ना तीए साहणहेउं मणिसायरनयम्मि | १६ || ३३३९॥ पत्ता य इमा तत्थ उ जा साहइ भयवई तयं विजं । तो पावेण इमेण उक्खित्ता अंबरतलेण ||१७|| ३ ३४० ॥ सिद्धाय भयवई से पत्थावे तम्मि ती ए बीहंतो । सरणागओ पविट्टो तुम्हाणं एस पेयमुले ||१८|| ३३४१॥ अहयं च बलिविहाणं घेत्तुं पण्णत्तिपूयणडाए । संपत्तो तत्थ नगे जा नवि पेच्छामि नियधूयं ||१९|| ३ ३४२ ॥ आभोगिणीए आभोगिऊण तत्तो य इह दुयं पत्तो । ता देव ! इमस्सेए दोसा अच्चंतदुटुस्स ॥२०॥३३४३ ॥ ता दोसाण निहाणं एयं विज्जाहरं महापावं । अहमाहमं निकिटुं मुयह पसायं विहेऊणं ||२१||३३४४ ॥ जेणं नासेमि अहं असमंजसकारिणो इमस्सऽज्ज । नीसेसे वि हु दोसे एगेण गयप्पहारेण” ||२२||३३४५ ।। इय तेणं भणियम्मि जंपइ वज्जाउहो तओ चक्की । नाऊण ओहिनाणेण ताण पडिबोहणनिमित्तं ॥२३॥३३४६॥ 'भो ! भो ! महानरिंदा ! निसुणह एयाण पुव्वसंबंधं । जेणऽवगच्छह सम्मं कन्नाउप्पाडणनिमित्तं' ॥२४॥३३४७ ॥ करयलकयंजलिउडा पणयसिरा विन्नवंति ते सव्वे । 'साहेह सामि ! एवं दत्तऽवहाणा जओ अम्हे' ॥ २५॥३३४८॥ अह वजाउहचक्की जलहरंगंभीरमहुरणिग्घोसो । फुडवियडभारईए कहिउं एवं समाढत्तो ॥ २६॥३३४९ ॥
१. 'नगम्मि त्रु० का० ॥ २. 'बई तई विज्जं जे० । दुयं इहं पत्तो जे० का० । तत्तो इहं दूयं पत्तो त्रु० ॥
वयं तयं विद्धं का० ॥ ३. 'तलेहिं का० ॥। ४. तीय त्रु० का० ॥ ५. पामूले त्रु० ।। ६. पा० विना तत्तो ७. "जलिपुडा जे० ॥। ८. विन्नविंति जे० ।।
अटुम-नवमभवग्गहणाई
३९७
Page #448
--------------------------------------------------------------------------
________________
अटुम-नवमभवग्गहणाई
सिरिसंति- *"अस्थि इह जबुदीवे वासे एरवयनामधेयम्मि । विंझपुरं नामेणं सुपसिद्धं पुरवरं रम्मं ॥१॥३३५०॥ नाहचरिए तत्थाऽऽसि विंझदत्तो राया पुहईए निग्गयपयावो । सयलकलापत्तट्ठो रूवेणं कामदेवो व्य ॥२॥३३५१॥
* तस्साऽऽसि अग्गमहिसी सुलक्खणा नाम जोव्वणगुणड्ढा । उत्तत्तकणयवण्णा अच्छरसा चेव पच्चक्खा ॥३॥३३५२॥
तीए य समं रण्णो अणिदियं सोक्खमणुहवंतस्स । धम्मऽत्थ-कामसारं तिवग्गसंपायणसयण्हं ॥४॥३३५३॥ जाओ य वरो पुत्तो जुवराया लोगविस्सुओ मइमं । दुव्यारवेरिमयगलवियडघडाकेसरिकिसोरो ॥५॥३३५४॥ नामेण नलिणकेऊ, ललिएणं तियसकुमरसारिच्छो । उम्मत्तजोव्वणड्ढो कामिणिमणहरणवरचोरो ॥६॥३३५५॥ एत्तो तत्थेव पुरे बंधवकुमुयागराण व ससंको । आसि महायणसारो सत्थाहो धम्ममित्तो ति ॥७॥३३५६॥ तस्साऽऽसि वरा भज्जा सिरिदत्तानाम सयलगुणकलिया। तीसे य आसि पुत्तो दत्तो नामेण सुपसिद्धो ॥८॥३३५७॥ रूवेण रइसरिच्छा, कंतीए रोहिणि व्व पञ्चक्खा । सोहग्गेणं गोरि व्य, तेयसा तियसविलय व्व ॥९॥३३५८॥ परिणीया दत्तेणं पहंकरा नाम भारिया पवरा । तीए समं सो भोए भुंजइ नवजोव्वणड्ढाए ॥१०॥३३५९॥ अह अन्नया वसंते परिकलिओ भारियाए सो दत्तो । विसएसु मोहियमई उजाणे रमइ लीलाए ॥११॥३३६०॥
एत्तो य नेलिणिकेऊ कुमरो दटुं पहंकरं सहसा । विसमयसरस्स पहारेहिं ताडिओ यच्छदेसम्मि ॥१२॥३३६१॥ *१. "बुद्दीवे त्रु० का० ।। २. रूवेण मयणकेऊ जे० ।। ३. इत्तो त्रु० ।। ४. तीए य समं भोए पा० विना ।। ५. नलणि त्रु० ।।
Page #449
--------------------------------------------------------------------------
________________
-सिरिसंति
नाहचरिए
अटुम-नवमभवग्गहणाई
चिंतइ मणम्मि एवं "एसो चिय एत्थ तिहुयणे धन्नो । जो एईए समाणं रमइ जहिच्छाए अणवरयं ॥१३॥३३६२॥
ता कह मह एईए समयं रइसुहरसामयं होही । अहवा किं चिंताए ? नेमि इमं निययगेहम्मि" ॥१४॥३३६३॥ *इय चिंतिऊण एसो दत्तसयासाओ हक्खुवेऊण । रायकमरत्तणेणं पहंकर नेइ नियगेहे ॥१५॥३३६४॥
भुंजइ तीए समं सो विसयसुहं नियमणम्मि परितुद्यो । दत्तो वि तव्विओए उजाणे भमइ दुक्खत्तो ॥१६॥३३६५॥ हिंडतेण य तहियं दिडो सुमणाभिहाणवरसाहू । पत्तो य पायमूले जाव इमो तस्स साहुस्स ॥१७॥३३६६॥ ता सासयं अणतं उप्पण्णं तस्स केवलं नाणं । देवा य चउनिकाया संपत्ता नाणमहिमाए ॥१८॥३३६७॥ तं दटुणं दत्तो वंदइ पयपकयं मुणिवरस्स । दाऊण धम्मलाभं मुणिणा वि य साहिओ धम्मो ॥१९॥३३६८॥ सोऊण तयं दत्तो उवसंतो दाणधम्ममायरइ । आउक्खएण मरि उववन्नो जंबुदीवम्मि ॥२०॥३३६९॥ विजयम्मि सुकच्छम्मि वेयड्ढे पव्वयम्मि रमणीए । नयरं सुवण्णतिलयं अत्थि पसिद्धं सुरपुरं व ॥२१॥३३७०॥ तं पालइ वरराया नामेण महिंदविक्कमो सूरो । तस्सऽत्थि अनिलवेगा देवी विजाहरपसिद्धा ॥२२॥३३७१॥ ताण सुओ सो दत्तो उप्पन्नो अजियसेणकयनामो । विजाओ साहिऊणं जाओ विजाहरकुमारो ॥२३॥३३७२॥ परिणीया तेण तओ जोव्वणपत्तेण रूव-गुणकलिया । उत्तमकुलसंभूया विजाहरबालिया कमला ॥२४॥३३७३॥ तीए समं विलसंतो भुंजइ विजाहरुभवे भोगे । भमइ य गयणयलेणं गिरिवर-सरि-काणणाईसु ॥२५॥३३७४॥
Page #450
--------------------------------------------------------------------------
________________
अटुम-नवमभवग्गहणाई
सिरिसंति
इयरो वि नलिणकेऊ मयम्मि सिरिविंझदत्तरायम्मि । आणामियसामंतो पालेइ कमागयं रजं ॥२६॥३३७५॥ नाहचरिए
तीसे पहंकराए रइसुहरसनिवहपाणदल्ललिओ । दोगुंदगदेवो इव गयं पि कालं न याणाइ ॥२७॥३३७६॥ - अह अन्नया कयाई पहंकराए समं समारूढो । वरपासायतलम्मि पेच्छइ सोहं पुरवरस्स ॥२८॥३३७७॥
एत्थंतरम्मि गयणे समुग्गया विविहवण्ण-रूबधरा । नयण-मणाणंदयरा घणनिवहा दिसिगइंद व्व ॥२९॥३३७८॥ भिंगंजण-ताल-तमाल-गवल-अलिवलयसन्निहा के वि । फलिणी-कंदलदलचय-कीरच्छविसच्छहा अन्ने ॥३०॥३३७९॥ किंसुय-सुयमुह-गुंजद्ध-जवय-हिंगुलुयनियरसम के वि । हरियालभेय-कंचण-कणियारयकुसुमसम अन्ने ॥३१॥३३८०॥ हिम-हार-फलिह-गोखीर-कुंद-फेणंकसप्पहा के वि । उत्तुंगगिरिवरा इव मेहा पूरंति नहविवरं ॥३२॥३३८१॥ घणगज्जियभरियणहा विजलयालोयकयचमक्कारा । सव्वत्तो संछाइयदिसिविवरा नयणमोहणया ॥३३॥३३८२॥ दटुणं तारिसए घणणिवहे हरिसणिभरो राया । सव्वत्तो अवलोयइ खणमेकं विम्हिओ जाव ॥३४॥३३८३॥ ताव खर-फरुस-उदंडपवणरिंछोलिपेल्लिया संता । पेच्छंतस्सेव णिवस्स झत्ति असणीहूया ॥३५॥३३८४॥ | दटुण नरिंदो सहसा संवेगमागओ अहियं । चिंतइ "हा ! कह एए, खणेण एवं विलीण ? ति ॥३६॥३३८५॥. जह एसा घणरिद्धी खणमेत्तेणं पुणो वि य अरिद्धी । तह सव्ये संजोगा विहडंति लवऽद्धमत्तेण ॥३७॥३३८६॥ १. आणाविय जे० विना ।। २. याणेइ त्रु० ।। ३. कयाई का० ।। ४. °मुन्नया जे० ॥ ५. °लतेय जे० ।। ६. बिंभिओ पा० त्रु० ।। ७. "मित्तेण त्रु० ॥
४००
Page #451
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
अटुम-नवमभवग्गहणाई
waravavawanavavawwaravavawaravawanavavanawaranaisEWSNEWS
ता जाव इमे पुरिसं खणमेत्तेणं चयंति नो भोगा । ता परिहरामि एत्थं" सहसा संवेगमावन्नो ॥३८॥३३८७॥ तोऽणिचभावणं भाविऊण पुत्तं वित्तु रज्जम्मि । तणमिवपडग्गलग्गं बिहुणिय रिद्धिं विणिक्खंतो ॥३९॥३३८८॥ सिरिखेमंकरजिणवरपयपासे भत्तिनिटभरो धणियं । संवेगाइसयाओ करेइ उग्गं तवचरणं ॥४०॥३३८९॥ कालंतरेण य तओ दहिउँ घणघाइकम्मसंघायं । सासयमउलमणतं उप्पाडइ केवलं नाणं ॥४१॥३३९०॥ तत्तो कमेण चइउ असारदेह इमं गओ मोक्खं । सुहसागरावगाढो संजाओ सासओ सिद्धो ॥४२॥३३९१॥ सा वि पहकरनामा पगईए भद्दगा मिउसहावा । सुव्वयगणिणिसमीवे करेइ चंदायण विहिणा ॥४३॥३३९२॥ तेण तवस्स फलेणं सम्मत्ताईहिं विरहिया मरि । एत्थेव समुप्पन्ना संतिमई एस तुह धूया ॥४४॥३३९३॥ सो वि य दत्तो एसो संजाओ अजियसेणनामो त्ति । एएण इमा तत्थ उ कहवि भमंतेण सच्चविया ॥४५॥३३९४॥ तो परभवनेहेणं तेणं एएणिमा समुक्खित्ता । ता मुंचह से कोव एवं संसारविद्धिकरं ॥४६॥३३९५॥ खमह य इमस्स सव्वं अणुबंध पयहिऊण भावेण । जम्हा अमुचमाणो अणुबंधो होइ दुहकारी ॥४७॥३३९६॥ के वि हु अणुबंधेण बहुवेरपरंपराओ काऊण । अवरोप्परघाएणं पडंति जीवा महानरए ॥४८॥३३१७॥ जो पावो अणुबंध न मुयइ विउसेहि भन्नमाणो वि । सो भमडइ संसारे अणोरपारे समुद्दे वे" ॥४९॥३३९८॥
४०१
१. चविउं पा० ० ।। २. दृश्यता तृतीय परिशिष्टम् ।। ३. व्व जे०॥
Page #452
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
9004#
इय वजाउहवयणं सोउं जायाणि मुक्कवेराणि । खांमेति परोप्परयं संवेगसमाउलमणाणि ॥५०॥३३९९ ॥ वि पण चक्की तिणि वि अइगरुयभावजुत्ताणि । खेमंकरजिणपासे पव्वज्जं अंन्भुविस्संति ॥५१॥३४००॥ एसा वि य संतिमई पव्वज्जा भावसंडिया संती । संवेगाइसयाओ काही रयणावलितवं तु ॥५२॥३४०१ ॥ अणसणविहिणा मरिउं होही बीयम्मि देवलोगम्मि । सयलसुराणं नाहो ईसाणिंदो बसहगामी ॥ ५३ ॥३४०२ ॥ मय समयमा लहिही ईसाणदेवरायत्तं । तम्मि य समयम्मि पुणो दोण्ह वि एयाण मुणिभावे ॥ ५४ ॥३४०३ ॥ वट्टंताणं केवलनाणं उपजिही महाविमलं । पवणगइ अजियसेणाण घाइकम्मिंधणे दडूढे || ५५ ||३४०४ ॥ केवलमहिमं दोण्ह वि ईसाणिंदो करिस्सइ तहा य । पूयं ससरीरस्स वि काउं वचिही ( ? हिइ ) नियाणं ॥ ५६ ॥३४०५॥ तत्तो य चुओ संतो सिज्झिस्सइ आगमिस्सकालम्भि । सव्वा वि इमं सोउं विम्हइया जंपए परिसा ॥ ५७॥३४०६ ॥ 'अहह ! अहो ! परमेसर ! अञ्चत्थं तुज्झ विप्फुरइ नाणं । जेण अईया वि भवा एयाणं साहिया तुमए' ॥५८॥३४०७ ॥
या विपवणवेगो तह य निवो अजियसेणनामो य । कण्णा वि य संतिमई, तिण्णि वि पणमित्तु चक्कहरं ॥ ५९ ॥ ३४०८ || १० जोय करकमलाई सिरम्मि काऊण अंजलिं सहसा । हरिसभरनिब्भराई संविग्गाई पयंपति ॥६०॥३४०९ ॥ 'देव ! तुम अम्ह गुरू, तं चिय जणओ सिं, बंधवो तं सि । तं चिय गई मई वि य, ताणं सरणं तुमं चेव ॥ ६१॥३४१०॥ १. खामिति त्रु० जे० ।। २. रवि भणेइ जे० ॥। ३. अब्भुविइति जे० ॥। ४. दृश्यतां तृतीयं परिशिष्टम् ।। ५. सार्णेदो का० ।। ६. राइतं त्रु० ॥ ७. अचंतं त्रु० का० ॥ ८. य त्रु० ॥
अटुम-नवमभवग्गहणाई
४०२
Page #453
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
जेण तु संसारे महासमुद्दम्मि बुहुमाणाइं । उद्धरियाई महायस ! नियसिक्खाजाणवत्तेण ॥ ६२ ॥ ३४११॥ इ सि तुमं न कहेतो पुव्यभवं अम्ह नाणविसएण । न य कोहाइविवागं ता कोहपरव्बसमणाई ॥६३॥३४१२॥ अणणं तूणं नरयाइगईसु नूण जंताई । ता संपइ बीसज्जह जेण सकज्जं पसाहेमो' ॥६४॥ ३४१३ ॥ तो वज्जाउहचक्की जंपइ वियसंतहिययसयवत्तो । 'तुन्भे च्चिय धन्नाई, जाण विवेगो समुल्लसिओ ॥६५॥३४१४॥ ता वह भद्दाई, कुणह सकज्जम्मि उज्जमं तुरियं । तरिउ जेण भवोहं अइरा पावेह परमपयं' ॥ ६६ ॥ ३४१५ ॥ एव भणियम्मि तिण्णि वि पयपउमं नरवरस्स नमिऊण । उप्पइयाई सहसा तमालदलसामलं गयणं ॥६७॥३४१६॥ काऊ रजसुत्थं खेमंकरजिणवरस्स पासम्मि । गहिऊण वयमुयारं कुणंति तव-संजमं घोरं ॥ ६८ ॥ ३४१७॥ संतिमई मरिऊणं ईसाणिंदो तओ समुप्पन्नो । इयरेसिं घाइखए उप्पन्नं केवलं नाणं ॥६९॥३४१८॥ ईसाणिंदो महिमं करेइ मोत्तूण देवकिच्चाई । नियदेहस्स य पूयं काऊणं जाइ ईसाणे ॥७०॥३४१९॥ तत्तो चविऊण इहं सो सिद्धो आगमिस्सजम्मम्मि । इयरे वि आउयखए संपत्ता सासयं ठाणं ॥ ७१ ॥ ३४२० ॥
एवं च पत्थावाऽऽगयं भणिऊण पगयं भण्णइ । तत्थ पुव्वं जो जुवराया सहस्साउहकुमारो भणिओ, तस्स
१. ईसाणंदो का० ॥ २ तस्स य ज का० ॥
45454545454545
अट्टम - नवमभवग्गहणाई
४०३
Page #454
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
जयणानाम देवी महरिहसयणीयोवगया कणयमयमहासत्तिं सुविणयम्मि पासिऊण पडिबुद्धा समाणी विणओवगया साहए दइयस्स । तेणाऽवि पुत्तजम्मेणाऽभिणंदिया । सा वि 'देव - गुरुप्पसाएण एवं होउ' त्ति भणिऊण सुहंसुहेण गब्भमुव्वहइ । समइक्कंतेसु य अद्धट्ठमदिवसाहिएसु नवसु मासेसु पसूया दारयं । निव्यत्ते बारसाहे कयं सुमिणयाणुसारेण कणसत्तित्ति नामं । वडूढए देहोवचएणं, जाव संपत्तो जोव्वणं ताव परिणाविओ सुमंदिरमहानयरसामिमेमालिनरीसरमल्लादेवि कुच्छिसरोवरदुल्ललियरायहंसियं कणयमालं नाम धूयं । एत्तो य तत्थेव विजए अस्थि ५ मसक्कसारं नाम नगरं । तत्थ अजियसेणो नाम राया । तस्स य सयलंतेउरपहाणा पियसेणा णाम पिययमा । तीसे य समुप्पन्ना वसंतसेणा नाम धूया । सा य कणयमालाए पियसही । पत्ता य कमेण वरसमयं । तओ जणणीए सव्वालंकारभूसिया पेसिया पिउणो पायवंदणत्थं । तेणाऽवि तीए रूव-जोव्वणाइसयं पेच्छिऊण 'न अन्नो एईए उचिओ' त्तिमन्नमाणेण पेसिया सयंवरा कणयसत्तिस्स । परिणीया य जहाविहिणा । तन्निमित्तं य रुट्ठो तीसे मेहुणगो । इओ य कणयसत्ती अन्नया कयाइ कीलानिमित्तं गओ उज्जाणंतरं । तत्थ य एत्थ गुविलपएसे पेच्छए एगं पुरिसं १० उप्पयनिवयाओ करेमाणं । तं च दट्टुण चिंतियं कणयसत्तिणा "हंत ! किमेस उप्पय-निवयाओ करेइ, ता पुच्छामि कारणं" चिंतिऊण पुच्छिओ 'भद्द! किमसंजायपक्खो व्व पक्खीकरेसि उप्पय-निवयाओ ? कहेहि जइ अकहणीयं न १. मालिमहान का० ॥। २. नाम नास्ति पा० मध्ये ॥। ३. °ए जुग्गो त्ति का० ॥
अट्ठम-नवमभवग्गहणाई
४०४
Page #455
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
में में में से भी की
होइ' । तेणाऽवि - “ अहो ! महापुरिसत्तणमेयस्स”, त्ति भार्वेतेण कहियं, जहा - 'भो महासत्त ! अहं खु वेयड्ढनिवासी - विज्जाहरो, कारणवसेण अग्गओ गओ आसि, वलंतो य संपत्तो एत्थ रम्मुज्जाणे, रम्मयाए य काणणस्स गमिऊण केत्तियं पि कालं जाव आवाहेमि नहयलगामिणि महाविज्रं ताव विसुमरियं कहिंचि पयमेगं, तेण कारणेण उप्पय- निवयाओ करेमि' । कुमारेण भणियं - 'किमत्थि एस कप्पो, जमन्नस्स पुरओ पढिज्जइ एसा विज्जा ?' विज्जाहरेण भणियं - 'नऽत्थि तुम्हारिसाणं महापुरिसाणं पुरओ पढिजंते वि कोवि दोसो' । कुमारेण भणियं - 'जइ एवं ता पढाहि' । ५ तेणाऽवि पढिया । समाण॑सिद्धिं काऊण पढियाणंतरमेव कुमारेण पयाणुसारिमइमाहप्पदुल्ललिएण लहिऊण समप्पियं यं तस्स । तेणाऽवि परमतुट्टेण दिन्नाओ सयलविज्जाओ, साहिओ य साहणविही । एवं च करिऊण गओ विजाहरो । कुमारेण वि जहाविहाणेण साहियाओ । एवं च जाओ कणयसत्ती महाविज्जाहरो । तओ सो तीसे वसंतसेणाए महुगो कोववसपरव्यसो वि न पूणए किंचिवि पडिकाउं कणयसत्तिस्स, अचयंतो य लज्जाए परिहरिऊण भत्तपाणयं मओ, मरिऊण य समुप्पन्नो हिमचूलाभिहाणो सुरो । कुमारो वि भत्ताणुरत्तभारियाजुवलसमेओ हिंडए सयलं १० महीयलं । अन्नया य गओ हिमवंतं नाम महापव्ययं । तत्थ य रम्मत्तणनिरिक्खणपरो जाव हिंडइ ताव विवित्तफासुयपएसोवविट्टं पेच्छए विउलमइनामाणं चारणसमणं, अवि य
१. एत्थ उज्जाणे पा० ॥ २. कित्तियं त्रु० ॥ ३. णसद्धिं पा० ॥। ४. मेहु° पा० ॥
अटुम-नवमभवग्गहणाई
४०५
Page #456
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
उत्तत्तकणयवन्नं दुद्धरतवचरणसोसियसरीरं । झाणऽज्झयणसमग्गं पंचेंदियदप्पनिद्दलणं ॥ १ ॥ ३४२१ ॥
तयं कुमरो अभिरभत्तिभारियावयवो । गंतूण तस्समीवे वंदइ परमेण विणएण ||२||३४२२॥ तहा य 'वरेदिव्यनाणसंजय ! बहुविहगुणरयणभूसियसरीर ! । मोहमहातरुकरिबर ! पणओ हं तुज्झ मुणिनाह !' ॥३॥ ३४२३॥ तेाऽवि धम्मलाभो दिनो भवजलहितारणसमत्थो । उवविट्ठो तस्स पुरो दोहिं वि देवीहिं संजुत्तो ||४|| ३४२४ ॥
भगवा विविया धम्मदेसणा । तं च सोऊण पडिबुद्धो कणयसत्ती । मोत्तूण य देवीओ गिंहम्मि, परिचइऊण ५ य रायलच्छ निक्खतो । ताओ य दोन्नि वि देवीओ विमलमइअज्जियासयासे पव्वइयाओ, जायाओ य तवसंजमसमुज्जयाओ बहुजणवयपुज्जाओ अजाओ । कणयसत्तिमुणिवरो वि विहरंतो सिद्धिपव्वयं गओ । तत्थ य पुढविसिलावट्टए एगराइयं पडिमं ठिओ ।
एत्यंतरे सो हिमचूलनाम देवो दगुण भयवंतं उवसग्गे काउमाढत्तो । ते य नाणाविहे उवसग्गे भयवओ कीरंते दविजाहरा वित्तासंति हिमचूलं । पारिऊण य पडिमं विहरमाणो गओ भयवं रयणसंचयपुरीए । तत्थ य सूरनिवाए १० जाओ एगराइयाए पडिमाए, अवि य
जह जह सो आरोहइ पडिमाए डिओ विसुद्धझाणम्मि । तह तह घाइचउक्कं खणे खणे खिज्जए कम्मं ॥ ५ ॥ ३४२५॥
१. पंचिंदि० जे० त्रु० ॥ २. गिहे त्रु० का० ॥ ३ दुन्नि जे० ॥ ४. वि त्रु० का० ॥
अटुम-नवमभवग्गणा
४०६
Page #457
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
अटुम-नवमभवग्गहणाई
सव्वम्मि वि खीणम्मि उप्पाडइ केवलं वरं नाणं । देवांगमणं केवलमहिम दगुण हिमचूलो ॥६॥३४२६॥ भयथरहरंतगत्तो पविसइ सरणम्मि भयवओ झत्ति । भयवं पि हु आउखए वचिस्सइ मोक्खसोक्खम्मि ॥७॥३४२७॥
वजाउहचक्कवट्टी वि बत्तीसनरनाहसहस्सपरिवुडो तस्स महिमं कोऊण, सोऊण य धम्म पविट्ठो नयरीए । अन्नया य समोसरिओ भयवं खेमंकरजिणो । वद्धाविओ य निउत्तपुरिसेहिं खेमंकरजिणआगमणेणं चक्कवट्टी । अवि य'वद्धाविज्जसि सामिय ! असेससुरनाहनमियपयकमलो । बहुसमणसंघसहिओ समोसढो देव ! तुह जणओ ॥१॥३४२८॥ तित्थंकररिद्धीए दिप्पंतो कणयपउमकयपाओ। सिरिखेमकरनाहो नयरीपुव्युत्तरदिसाए' ॥२॥३४२९॥
तं च निसामिऊण भत्तिवसपरब्बसेणं आइटुं नरनाहेणं, जहा- 'कोह रह-करि-तुरंगाइसामग्गि जेण वच्चामो में वओ वंदणत्थं' । तओ आएसाणंतरमेव संपाडियं सव्वममच्चेहिं । तओ महाविभूईए गओ भयवओ बंदणत्थं । वंदिओ तिपयाहिणाऍव्वयं भावसारं । उवविट्ठो य निययहाणे, पारद्धा य भयवया सव्वसत्तसभासाणुगामिणीए भारईए धम्मदेसणा । तं च सुणंती खंड-खीरपाणतित्त व्व डिया निच्चलकन्ना सव्वपरिसा, खणमेत्तेण य उडिओ वजाउहो तिपयाहिणापुरस्सरं च विन्नविउमाढत्तो, अवि य
४०७
१. यलिम त्रु० ।। २. करेहि पा० ।। ३. भगवतो त्रु० ।। ४. पुर्व जे० विना ।। ५. °सत्तभा पा० ।।
Page #458
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
अट्ठम-नवमभवग्गहणाई
'भयवं तिलोयबंधव ! तिहुयणवरनाणदंसणपईव ! । तेलोक्कसिरीभूसण ! तिहुयणपरिवंदिय ! मुणिंद ! ॥१॥३४३०॥ तुह वयणामयपाणं कुणमाणस्सेह मज्झ संजाओ । गिहवासचागरूवो परिणामो सव्वविरईए ॥२॥३४३१॥ ता जाव निययरजे ऽवेमि सहसाउहं वरकुमारं । ता तुम्ह पायमूले पव्वजं अत्भुवेहामि' ॥३॥३४३२॥ भयवया वि भणियं- 'सोम ! 'दब्भऽग्गलग्गजललवतरलसहावम्मि माणुसत्तम्मि । धम्मे पयट्टमाणो खणमवि मा काहिसि पमायं ॥४॥३४३३॥ देवउलसिहरसंज्यिपवणविधुव्वंतधयवडचलाओ। रिद्धीओ नाऊणं खणमवि मा काहिसि पमायं ॥५॥३४३४॥ वोलावणयसमाणे अद्धप्पहगामुयम्मि लोयाण । तारुण्णयम्मि भद्दय ! खणमवि मा काहिसि पमायं ॥६॥३४३५॥ खरयररविकरतावियसरवरनीरे व्व झिज्झमाणम्मि । पइदियहमिंदियबले खणमवि मा काहिसि पमायं ॥७॥३४३६॥ हल्लंतनीरसंगयससंकबिंब व अइदुगेज्झम्मि । रमणीयणम्मि सुंदर ! खणमवि मा काहिसि पमायं ॥८॥३४३७॥ संगाममज्झलग्गिरसव्वत्तोतिक्खभल्लिसरिसासु । देहम्मि आवयासु खणमवि. मा काहिसि पमायं ॥९॥३४३८॥ फोडियमहुउड्डावियभमरसमूहे व्व विद्दवतम्मि । रोयाणं संघाए खणमवि मा काहिसि ममायं ॥१०॥३४३९॥ इय केत्तियं व भन्नउ?, सुपुरिस! एवंविहम्मि संसारे। गेहम्मि गओ संतोखणमवि मा काहिसि पमायं ॥११॥३४४०॥
9000
४०८
१. °चायरू पा० ।। २. कित्तियं त्रु० का० ॥
Page #459
--------------------------------------------------------------------------
________________
अटुम-नवम* भवग्गहणाई
सिरिसंति- एवं च निसामिऊण वियसमाणवयणारविंदसोहो 'इच्छं' ति भणिऊण गओ निययगेहे नरवई । काऊण य नाहचरिए रजाभिसेयं सहस्साउहकुमारस्स पुरिससहस्सवाहिणीए सिबियाए समारूढो महया रिद्धि-सक्कारसमुदएणं गओ भयवओ
समीव, तिपयाहिणापुरस्सरं च वंदिऊण भयवं निवेइओ अप्पा, दिक्खिओ य भयवया जहाविहिणा सत्तहिं पुत्तसएहिं,
चउहिं य मउडबद्धनरनाहसहस्सेहिं, चउहि य रूव-जोव्वण-गुण-लायण्ण-कलाकलावड्ढेहिं देवीसहस्सेहिं समन्निओ। * गहिया य दुविहा वि सिक्खा । जाओ गीयत्थो । सुहविहारेण य विहरतो अन्नया कयाइ गओ सिद्धिपव्वयं नाम गिरिवरं । तत्थ य "रमणिज्जसिलायले वोसटुचत्तदेहो जे केवि उवसग्गा भविस्संति ते सम्म सहिस्सामि," ति भावमाणो
वडरोवणे खंभे संवच्छरियं पडिमं जिओ । एत्तो य आसग्गीवपुत्ता मणिकुंभो मणिकेऊ य चउगइगुविलं - संसारमार्हिडिऊण पुव्वभवे तहाविहं बालतवमणुचरिऊण असुरकुमारत्तेणोववन्ना । ते य कहिंचि भममाणा पत्ता
तमहेसं । दिदो य तेहिं भयवं पडिमं जिओ । तं च दटुण जम्मंतरवेराणुबंधेण उवसग्गे काउमाढत्ता, अवि य2 सियकडिलतिक्खदाढाकरालवयणं सुदीहलंगूलं । मुक्कगुरुसीहनार्य एक्को सीह विउब्वेइ ॥१२॥३४४१॥
बीओ तारिसयं चिय अइगरुयतलप्पहारभीसणयं । बद्धक्कमं विउव्वइ घोरमहावग्यपडिरूवं ॥१३॥३४४२॥
४०९
१. ऊण गओ निय° पा० ।। २. "हनंगूलं त्रु० ॥
Page #460
--------------------------------------------------------------------------
________________
अटुम-नवमभवग्गहणाई
सिरिसंति- दोसु वि पासेसु प्रिया ते पावा मुणिवरस्स तं देहं । विलिहंती नहरेहिं अइकुडिलकरालतिक्रोहिं ॥१४॥३४४३॥ किंचनाहचरिए एक्को सुदीहदसणं, तिपट्टपसरंतमयजलपवाहं । गलगज्जियभरियनह विउरुव्वइ हत्थिणो रूबं ॥१५॥३४४४॥
बीओ उ सुंडलहुदसणसंजुयं, थोरदीहरकरिल्लं । अइभीसणं महतं विहेइ अह हथिणीरूवं ॥१६॥३४५॥ एक्को सुरत्तनयणं वियडफडाडोयभीसणं सप्प | चलजमलजुयलजीह अइकसिणमहातणुं विसमं ॥१७॥३४४६॥ बीओ तारिसियं चिय बीययपासम्मि तस्स वरमुणिणो । उवसग्गकरणदच्छं विउरुव्बइ भीसणं भुयगिं ॥१८॥३४४७॥ ५ एक्को गुरुसुप्पणहं लोढयसमसरिसअंगुलिनिहायं । छुहनीसाहाचलणं तालमदीहजंघालं ॥१९॥३४४८॥ विसमुन्नयवियडकडिं उट्टियकप्परसमाणउदरिल्लं । थवदुण्णयवच्छयलं आयासगयाहिं बाहाहि ॥२०॥३४४९॥
आऊरियचम्मकरं निसाहपुत्तयसमाणकरसाहं । मजारधरियखंध करहोटुं फालसमदंतं ॥२१॥३४५०॥ जालाकरालवयणं पिंगच्छं भग्गभुग्गभुमयजुयं । कप्परसमगडयलं रसलोलचलंतजीहालं ॥२२॥३४५१॥ * अचंत डभालं महतगुडहयसरिससीसधरं । हुयवहजालावालं घुग्घुयरवधूयकयसीसं ॥२३॥३४५२॥ विचुय-सइंदूर-नउल-सप्पमालाए विहियवेयच्छं । अइतिक्खकत्तियकर आयासतलम्मि णचंतं ॥२४॥३४५३॥ जलभरियमेहवण्णं सुभीमहासं पिसायमह कुणइ । बीओ वि तारिसिं चिय लंबथणिं रक्खसिं कुणइ ॥२५॥३४५४॥
४१०
१. तुंडल' का० ।। २. बीए पा ७०।। ३. आऊसिय" जे० का० ।। ४. "यधम्म त्रु० ।। ५. "डमालं जे० ।। ६. वित्तुय का० ।। ७. तारिस पा०
॥
Page #461
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
अटुम-नवमभवग्गहणाई
एवंविहरूवधरा जा ते उवसग्गिउं मुणिं लग्गा । ता जिणवंदणहेउं चलंति सक्कऽग्गमहिसीओ ॥२६॥३४५५॥ रंभा-तिलोत्तमाओ कहिंचि जाणम्मि तम्मि पत्ताओ । पेच्छंति य उवसगं मुणिस्स अह तेहिं कीरतं ॥२७॥३४५६॥ दटुण य कीरंते उवसग्गे मुणिवरस्स तो ताओ । 'हा ! हा ! अहो ! अकजं पावेहि इमेहिं आढत्तं' ॥२८॥३४५७॥ इय भणिरीओ दोण्णि वि अवइण्णाओ मुणिस्स पासम्मि । इंतीओ ताओ दटुं, निन्नटा झत्ति ते देवा ॥२९॥३४५८॥ नासंते दटुणं भणिया ते दो वि ताहिं देवीहिं । रे ! रे ! एक्कं वारं परिमुक्का जाह निन्नासं ॥३०॥३४५९॥ जइ पुण पुणो वि एवं पावायरणं करिस्सह अभव्वा । तो जाणिस्सह निययं, मा भणिहह अम्ह नो कहियं ॥३१॥३४६०॥
एवं च वित्तासिऊण ते देवे दो वि महोवयारं काउमाढत्ताओ । तत्थ अणेयकरणंगहार-हाव-भाव-विभमविलासाइसंपउत्ता रंभा सयमेव नच्चि पयत्ता, तिलोत्तमा वि अणेयसरसंचारसंपउत्तं रिभिय-मिउ- महुरमुच्छणाइकलियं तंती-तल-ताल-तुडियलयसमं निययपरिवारसमन्निया महायरेणं गायइ । एवं च विणयमुवदंसिऊण भत्तिभरनिन्भरभारियंगाओ विणएण वंदित्ता पवित्तमत्ताणयं मन्नमाणीओ गयाओ नियहाणे । ___ वजाउहमहारिसी वि संवच्छरियं महापडिमं पारेऊण संजमबहुलो विहरइ । सहस्साउहो वि सामंतकिरीडकोडिविलग्गविविहमणिनिचयसंघसमसिणीकयचरणवीढो भुंजए उदारं रायलचिंछ ।
४११
१. सक्कस्स महि° का० ।। २. दुण्णि पा० विना ।। ३. बहारं पा० त्रु० ॥ ४. तिलोत्तमा पा० विना ।। ५. “यंगीओ बु० ॥ ६. "ततिरी जे०
Page #462
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
अन्नया कयाइ संजमविहाणेणं विहरमाणो अणेयमुणिगणसेविजमाणपायपंकओ सुरा ऽसुर-नर-विजाहरनियरनमिज्जमाणो समोसरिओ भयवं पिहियासवो णाम गणहरिंदो । निग्गओ य तव्वंदणत्थं सहस्साउह नरवरिंदो । बंदिओ य भावसारं । निसण्णो तप्पुरओ । भयवया वि धम्मदेसणा आढत्ता सजलजलहरगंभीराणुकारिणा सरेण, अवि य
"काव्वो इह जत्तो विरईए उत्तमेहिं पुरिसेहिं । जम्हा विरई सग्गाऽपवग्गसंसग्गसंजणणी || १ || ३४६१ ॥ खमेत्तं पहु विरयाणदुल्लहं जेण वन्नियं समए । तत्थ वि य सव्यविरई वणिजइ जेणिमं भणियं ॥ २ ॥ ३४६२॥ - "एगदिवसं पि जीवो पालइ जो सव्यविरइमचत्थं । सो जइ न वि लहइ सिवं, महिड्ढिओ होइ तो देवो ॥३॥ ३४६३ ॥
ऐयं च निसामिऊण विन्नत्तं सहस्साउहेण जहा - 'भयवं ! सरोवरमज्झट्ठियपउमिणीनीलदल परिसरोवरि विरायमाणनीरवचंचलं माणुसत्तणं सहलीकरिस्सामि पव्वज्जागहणेणं जाव सयबलिं कुमारं रज्जधुराए जोवेमि' । गणहरि - देणाऽवि भणियं -' मा पडिबंधं करिजासि,' त्ति । तओ गेहं गंतूण कओ रजाभिसेओ सयबलिकुमारस्स, पहाणपरिय- १० गम्ममा य पव्वइओ एसो, गहियदुविहसिक्खो य कमेण विहरंतो मिलिओ वज्जाउहस्स । तओ ते दो वि पिया - पुत्ता अहाविहारेण विहरमाणा गमंति कालं । अवि य
१. "यरेण णमिजमा त्रु० | 'यरमिज्यमा' जे० ॥। २. 'बरेंदो पा० बिना | ३. एवं त्रु० का० ॥ ४. वरवि त्रु० ॥ ५. सहलं की त्रु० ।।
अटुम-नवमभवग्गणाई
४१२
Page #463
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
अटुम-नवमभवग्गहणाई
उग्गंतवं दोवि तवति घोरं, पुण्णं उवजेंति अईवथोरं। पालेंति सव्वा किरियाओ णिचं, अण्णं पि कुव्वंति जईण किच्चं ॥१॥३४६४॥ एवं कमेणं परिगच्छमाणा निद्दारियाऽसेसकसाय-माणा। सुरा-ऽसुरेहिं कयदिव्यमाणा तबस्स तेएण सुदिप्पमाणा॥२॥३४६५॥ ईसीसुपब्भारमहागिरिम्म समारुहंती अइरम्मयम्मि । सिलायलं तत्थ पमजिऊणं सव्वं पि किच्चं परिवजिऊणं ॥३॥३४६६॥ काऊण पाओवगम पहाणं अणासयम्मि पवरं विहाणं । छड्डित्तु देह मलपंकजाण पत्ता दिवं सोक्खमहानिहाणं॥४॥३४६७॥ गेवेजयम्मि सुमर्हज्जुइम्मि हेटोवरिल्लम्मि महामहम्मि । ते दो वि जाया अहमिंददेवा अप्पीकयासेसरओवलेवा ॥५॥३४६८॥ ५ एवं एयं समत्तं भवगहणमहो अटुमं सुप्पसत्थं, मंगल्लं मंगलाणं नवमभवजुयं संतिणाहस्स भई । पुण्णं कल्लाणहेऊ गणहरचरिएणाणुजुत्तं गुणड्ढं, सुब्बतं भावसारं कुणउ सिवसुहं भव्वपाणीगणाणं ॥६॥३४६९॥ जो अण्णाणंधयारप्पसरभरसमच्छाइयाऽसेसलोगे, निचं आइच्चतुल्लो विमलतरमहाकेवलालोयभाणू । जो सत्तूणं पि बंधू सुहकरणसहो देवचंदिंदवंदो, सो संतिं संतिणाहो दिसउ अणुवमं सव्वसंघस्स सम्म ॥७॥३४७०॥
॥ इइ संतिणाहचरिए अटुम-नवमभवग्गहणाई समत्ताई॥
४१३
१. पालिति त्रु० का० ।। २. "हजुयम्मि पा० जे० ।। ३. "णसुहो जे० का० ।। ४. संती जे० ।। ५. सम्मत्ताई जे०॥
Page #464
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
[दसमेक्कारसभवग्गहणाईं ]
इय अटुम-नवमाइं भवगहणाइं समासओ कहिउं । दसमेक्कारसमाई संपइ वण्णेमि जहसत्तिं ||१||३४७१ ||
“अत्थि इहेव जंबुद्दीवे दीवे अणवरयसमुप्पजंतरागाइवेरिवारणवियारणसारंगरायजिणवरिंद-गणहर-सुसमण-गणचरणफरिसणपवित्तियपुव्यविदेहखेत्तसंमस्सियछक्खंडपुक्खलावइविजयसीया महाणइपञ्चासन्नमज्झिमखंडमज्झभाए पुंडरिंगिणी - - नाम महाणयरी । जा य- महासमुद्दबेलाउलभूमि व्व मुत्तियालंकिया, पढमछत्तमंडलीसह व्व चउक्कोवसोहिया, महेसरत्थाणिय व चचरविराइया, कोमुइरयणि व्व रायवहोवभूसिया । किंच- सुराचलाऽऽसन्नधरणि व्य सूरनरतणु व्व महासरिय व् उत्तमणरेंदेबोदि व्य महाद्वणसमन्निया, पहाणसरसि व्व महाडइ व्व सद्दसत्थवइ व्व वारवइपुरि व्य कमलोवसोहियत्ति, अवि य
ती किं वणिज जानयरी निच्चसासयसरूवा । नाणाविह अच्चन्भुयसमन्निया देवनयरि व्व ? ॥१॥३४७२॥
तीए य अत्थि जयसिरिसंकेयाणं व रायलच्छिनिकेयणं व कित्तिवहूपिईघरं व नीइवी सामट्ठाणं व सयलविभूइभंडार व सेमुसीमहानिहाणं व कलाकन्नयावरमंदिरं व घणरहो नाम राया । जो यनीसेसपयापालणसमुज्जओ सयलगुणगणग्घविओ । सामंतपणयपाओ कि बहुणा ? तियसराओ व्व || २ || ३४७३ ॥ १. 'हखित्त' त्रु० ॥ २. 'मप्पिय पा० ॥। ३. 'वेलाभू पा० ॥ ४. सरत्याणि व्य त्रु० | 'सरवाणि व्य जे० ॥ ५. 'यपहो' जे० ।। ६. 'दर्बुदि' त्रु० का० ॥ ७. महावण पा० जे० ॥। ८. "इहरं जे० त्रु० ।। ९. सासट्टा का० बिना ||
दसमेक्कारसभवग्गहणाई
४१४
Page #465
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंति- तस्स दुवे भजाओ गुणगणवररयणभूसियंगीओ । नीसेसकलासायरपारंपत्ताओ पवराओ ॥३॥३४७४॥
* दसमेक्कारसनाहचरिए पियमइय त्ति य नामेण पढमिया, तह मणोहरी बीया । रंभा तिलोत्तमा इव सक्कस्स व दो वि नरवइणो ॥४॥३४७५॥ भवग्गहणाई
भुजंति तेण रण्णा समयं भोगे अणोवमे तुट्ठा । दोन्नि वि पुव्वभवज्जियविसिटुबहुसुकयसंजणिए ॥५॥३४७६॥
एत्थंतरम्मि य सो वजाउंहजीवदेवो हेटोवरिमगेवेज्जगाओ पणुवीसं सागरोवमाई सुहमणुहविऊण तत्तो चुओ समाणो समुप्पन्नो तीसे पियमइयाए गब्भे पुत्तत्ताए त्ति । दिवो य तीए तीए चेव रयणीए सुमिणयम्मि महापव्ययागारो पंचवण्ण- ५
अभोवसोहिओ कयगजिरवो विजुपुंजभासुरो जलधारानिवायनिव्यावियसयलधरामंडलो महाजलधरो वयणेणोयरं पविस* माणो त्ति । तं च द?ण वियसंतवयणकमला विउद्धा, साहिओ य जहाविहिं दइयस्स । तेणाऽवि फलमाइटुं । अवि य
'सुंदरि ! जो सो तुमए दिवो अचंतसोहणो सुमिणो । तस्स फलं तुह होही पहाणभोगाइसंपत्ती ॥६॥३४७७॥ किंच सुओ तुह होही निव्वावियधरणिमंडलाभोगो । जेणं दिटो मेहो निब्बावेतो धरावी' ॥७॥३४७८॥ इय रायवयणमायण्णिऊण अहइरिसनिडभरा देवी । जंपइ 'देव-गुरूणं पसायओ होउ एवमिणं' ॥८॥३४७९॥ राएण अणुन्नाया उद्वित्ता जाइ निययभवणम्मि । वहइ य सुहंसुहेणं तं गभं निच्चपरितुद्दा ॥९॥३४८०॥
एत्तो य मणोहरीए वि गभे हेटोवरिमगेवेजगाओ चेव चविऊण सो सहस्साउहजीवो समुप्पन्नो पुत्तत्ताए त्ति । १. गुणमणिव पा० विना ।। २. दुन्नि पा० विना ।। ३ . °हजीबो हेढो° पा० ॥ ४. लहरो पा० ।। ५. °वि समाइर्ल्ड का० ।। ६. गडभे सब्बोव पा० ।। ७. चेव नास्ति त्रु०॥
Page #466
--------------------------------------------------------------------------
________________
दसमेक्कारसभवग्गहणाई
सिरिसंति- दिट्ठो य तीए वि तीए चेव रयणीए कणयमयरयणचित्तकूवरो कालायसविणिम्मवियनेमिकम्मतो किंकिणी-जालमालोनाहचरिए वसोहिओ धुव्वंतधयवडाडोयरेहिरो महारहो वयणेणोयरं पविसमाणो। साहिओ य तीए वि जहाविहिं दइयस्स । तेणाऽवि
तहेव पहाणपुत्तजम्मेणाऽभिणंदिया समाणी सुहंसुहेण गडभमुबहइ । पसूयाओ य दो वि नियसमए पसरंतदेहप्पहापणासियगभगेहंधयारं पुत्तजुवलयं । वद्धाविओ य नरवई दोण्ह वि दासचेडीहिं अवि य'देव!ऽज महादेवी पियमइनामा सुयं पसूय' त्ति । बीयाहिं वि पडिभणियं एमेव 'मणोहरि पसूया' ॥१०॥३४८१॥
तं च समायन्निऊण हरिसवसखलंतवयणपसरेण समाइटुं नरवइणा-'रे ! रे ! लहुं चारगसोहणाइयं महावद्धावणयं * निव्वत्तेह' । तेहिं वि तहेव सव्वं निव्वत्तियं । पवत्तं च महावद्धावणयं, अवि य
वजंततूरअइगहिरसद्दपूरंतसयलदिसिविवरं । दिसिविवरखित्तकुंकुमपिंगीकयसयलजणनिवहं ॥११॥३४८२॥ निवहटियनचिरपायमूलतुटुंतपवरहारलयं । लयतालस्समवरगीयसद्दपरितुटुरसियजणं ॥१२॥३४८३॥ जणनिवहसमागयकिजमाणउवयारसयसमाइण्ण । आइण्णतुरयदाणाइतुटुनीसेसबंदियणं ॥१३॥३४८४॥ ति
एवं कमेण वत्ते वद्धावणयमहूसवे पइटावियाई कुमाराण नामाई, अवि य१. जालामा जे० ।। २. °व पुत्त त्रु० ।। ३. "यारं जुव त्रु० ॥ ४. दुण्ह जे० ७० ।। ५. °ऊण रहस° पा० जे० ।। ६. लहु त्रु ।।
४१६
Page #467
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंति- 'जेण सुमिणम्मि दिवो मेहो अचंतरेहिरसरूवो । तेण इमो मेहरहो नामेणं होउ वरकुमरो ॥१४॥३४८५॥ *दसमेक्कारसनाहचरिए बीयस्स य पवररहो दिट्ठो जं सुमिणयम्मि जणणीए । दढरहणाम कुमारो तेण इमो होउ सुपसिद्धो' ॥१५॥३४८६॥ भवग्गहणाई
एवं च विहियनामा कुमरा ते दो वि बद्धमाणतणू । लेहाईयाओ कलाओ गाहिया, ताण नामाई ॥१६॥३४८७॥
तंजहा- लेह, गणियं, आलेक्खं, नटुं, गीय, वाइयं, सरगयं, पुक्खरगयं, समतालं, जूयं, जणवायं, होरेकव्वं, दगमट्टिय, अट्ठावयं, अन्नविही, पाणविही, सयणविही, अजा, पहेलिया, मागहिया, गाहा, गीइया, सिलोगो, ५
महसित्थ, गंधजुत्ती, आहरणविही, तरुणपडिकम्म, इथिलक्खणं, पुरिसलक्खणं, हयलक्खणं, गयलक्खणं, गोणॐ लक्खणं, कुक्कडलक्खणं, मेंढ्यलक्खणं, चक्कलक्खणं, छत्तलक्खणं, डंडलक्खणं, असिलक्खणं, मणिलक्खणं,
कागणिलक्खणं, चम्मलक्खणं, चंदचरियं, सूरचरियं, राहुचरियं, गहचरियं, सूयाकारं, दूयाकारं, विजागयं, मंतगयं, रहस्सगयं, संभवं, चारं, पडिचारं, बूह, पडिवूह, खंधावारमाणं, नगरमाणं, वत्थुमाणं, खंधावारनिवेस, नयरनिवेसं,
वत्थुनिवेस, ईसत्य, तत्तप्पवायं, आससिक्खं, हत्थिसिक्खं, धणुवेयं, हिरण्णवायं, सुवण्णवाय, मणिवायं, धाउवाय; १० * बाहुजुद्धं, डंडजुलं, अटुिजुद्धं, मुट्ठिजुद्धं, निजुद्धं, जुद्ध-निजुद्धं; सुत्तखेडं, वट्टखेडं, छरुखेडं, नालियाखेडं; पत्तछेनं,
४१७
१. "याइक पा० ।। २. परे ७०।। ३. मिंढय त्रु० ॥ ४. दंड का० ।। ५. कागिणि त्रु० ।। ६. संभयधारं जे० ।। ७. धणुव्वायं जे० ।। ८. "नियुद्धं ३०॥ॐ ९. घट्टखें त्रु० ।। १०. तालिया जे० ।।
Page #468
--------------------------------------------------------------------------
________________
दसमेक्कारसभवग्गहणाई
सिरिसंति
कडयछेज्जू, पयरछेज्जं; सजीव, णिज्जीव; सउणरुयं चेति । एवं च बावत्तरिकलापंडिया कमेण पत्ता जोव्वणं । एत्थंतरम्मि नाहचरिए विन्नत्तो पडिहारेण नरवई, जहा-'देव ! सुमंदिरपुरवराहिवनियसत्तमहानरवरीसरपहाणामच्चो दुवारदेसटुिओ देवदंसण
* महिलसइ' । राइणा वि महारायपसरंतसिणेहतंतुसंताणपरावसीकयमाणसेणं भणियं- 'अरे ! अविलंबियं पवेसेहि' ।
तव्ययणाणंतरमेव समाणिओ पडिहारेण । सो वि समप्पिऊण उवायणं कयपडिवत्ती निसन्नो दिन्नासणे । सुहासीणो य भणिओ नरवइणा, अवि य'कुसलं भद्द! सया वि हु पणमिरसामंतमउडकिरणेहिं । कब्बुरियपायवीढस्स राइणो निहयसत्तुस्स ?' ॥१७॥३४८८॥ अमच्चेणाऽवि भणियं'देव ! सया वि हु कुसली अम्ह पहू निहयसत्तुनरनाहो । देव-गुरुपायपंकयपसायमाहप्पदुल्ललिओ' ॥१८॥३४८९॥
राइणा भणियं* 'जइ एवं, तो साहसु भद्द ! किमागमणकारणं तुज्झ?'। अह तेण वि पडिभणियं 'देव ! निसामेह निववयणं ॥१९॥३४९०॥
अस्थि मह तिण्णि धूयाओ पवरलावण्ण-कंतिजुत्ताओ । नीसेसकलागमपंडियाओ सुवियारनिउणाओ ॥२०॥३४९१॥ ताओ य मए तिन्नि वि दिन्नाओ मित्त ! तुम्ह पुत्ताणं । जेटुस्स दुवे, एक्का कणिटुकुमरस्स अवियारं ॥२१॥३४९२॥ १. सजीवं णिजीवं त्रु० ।। २. परवसी त्रु० ।। ३. "यपीट त्रु० का० ।।
४१८
Page #469
--------------------------------------------------------------------------
________________
दसमेक्कारसभवग्गहणाई
सिरिसंति- जइ तुम्ह चित्तरुइओ संबंधो एस तो पडिच्छाहि । जेणऽम्ह जायइ धिई' इय भणिए भणइ णरणाहो ॥२२॥३४९३॥ नाहचरिए 'कल्लाणेसु विरोहो को ? किर पडिहाइ कस्स.णो एय? । किंचऽम्ह परममित्तं सो राया मन्निओ सम्म' ॥२३॥३४९४॥
एवं च घणरहनिवेण भणिए भणियं मइसायरेण- 'देव ! जइ अणुवरोहो तो गणाविऊण पहाणलग्गं पेसह कुमारे, • अहोवरोह मन्नह, तो एत्थ चेव पेसेमो कण्णयाओ' । राइणा भणियं- 'भद्द ! को एत्थोवरोहो ? पेसेमि कुमारे'। IN मंतिणा भणियं– 'जइ एवं तो वाहरावेहि पहाणसंवच्छरियं' । राइणा वि समाहूओ तक्खणमेव संवच्छरिओ, समागओ * य कयसिद्धत्थय-हरियालिया-दहियऽक्खयमुद्धाणो महाभुयंगनिम्मोयसरिससियवत्थनेवच्छिओ अप्पमहग्याऽऽभरणा
लंकियसरीरो । बद्धाविऊण य जय-विजयआसीवायसद्देहिं निसन्नो दिन्नासणे, भणिओ य णरिंदेण, जहा- 'कहेहि गणिऊण कुमाराणं पहाणं विवाहलग्ग' । तेण वि गणिऊण दिन्नं तिमासमेत्तेणं । तओ निवेण महासम्माण काऊण विसज्जिओ मइसायरो, भणिओ य जहा- 'करेह तुडभे सामग्गि एयस्स लग्गस्सोवरिं' । अणवरयपयाणएहिं पत्तो १० नियनयरे महामन्चो । निवेइयं निहयसत्तुस्स सव्वं पि घणरहवयणं । तेणाऽवि पहरिसावूरियहियएण समाढत्ता सव्वा सामग्गी । घणरहेण वि कुमाराण पेसणत्थं कयं सव्यं पगुणं । अवि य
१. तुज्झ का० ।। २. भुयग जे० ॥ .
Page #470
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
दसमेक्कारसभवग्गहणाई
संवाहिय अइमत्तमहागय, संवाहिय चंचलतरवरहय । संवाहिय सारयरसुरहवर, संवाहिय वरभड आउहधर ॥२४॥३४९५॥ संवाहिय जे सूरनरीसर, संवाहिय नाणाविह किंकर । संवाहिय वाहणइं असेसई, संवाहिय बहु पयइ विसेसई ॥२५॥३४९६॥ संवाहिय णाडयई, पहाणई संवाहिय आउज्जविहाणई । संवाहिय नाणाविह दब्बई, संवाहिय अन्नाई वि सव्वई ॥२६॥३४९७॥
इय बहुविहसामग्गिसमन्निय निग्गयकुमरजणोहिहिं वण्णिय ।
भट्ट-चट्ट- बंदिणिहिं पढंतिहिं चल्लिय बहुतूरेहिं रसंतिहिं ॥२७॥३४९८॥ नरेंदो वि मंति-सामंताइयाणं भलाविऊण कुमारे वलिऊण पविट्ठो नयरीए । कुमारा वि महाकडयसामग्गीए अणवरयपयाणएहिं वचंता पत्ता सुरिंददत्तनरिंदविसयसंधीए । आवासिया य महासरवरासन्ने । एत्तो य तेण सुरिंददत्तनरेंदेण नाऊण चारपुरिसेहिंतो कुमारागमणं पेसिओ निययदूओ । भणियं च तत्थ गंतूण तेण, अवि य'भो ! भो कुमार ! निसुणह मह पहुणो निययवयणआणत्ती। परिहरिउं मह देस बच्चह अन्नेण मग्गेण ॥२८॥३४९९॥ तं सोउं मेहरहो कुमरो जंपेइ एरिसं वयणं । 'भो दूय ! अम्ह मग्गो तुह पहुदेसस्स मज्झेण ॥२९॥३५००॥ एसो चिय अम्हाणं मग्गो भो दूय ! उज्जुओ जेण । तेणेएणं अम्हे वच्चिस्सामो सुनीईए' ॥३०॥३५०१॥ तं वयणं गंतूणं दूएण निवेइयं नरिंदस्स । सो वि हु रुसिऊण पुणो इय भणिउं पेसए दूयं ॥३१॥३५०२॥ १. पयई जे० ।। २. "बंदिणेहिं पढतेहिं जे० ।। ३. नरेंद° जे० ।। ४. सुरिंद त्रु०॥
४२०
Page #471
--------------------------------------------------------------------------
________________
दसमेक्कारसभवग्गहणाई
सिरिसंति- 'जइ सामेण वि भणिया परिहरह न मज्झ संतियं देस । तो जुज्झिऊण वच्चह किमेत्थ बहुणा पलत्तेण?' ॥३२॥३५०३॥ नाहचरिए तो जंपइ मेहरहो रे ! तुह सामिस्स अत्थि जइ अहियं । रणकोहूं, तो जुज्झह, पडिवण्णं एयमम्हेहिं ॥३३॥३५०४॥
दुएण वि गंतूणं सव्वं पि निवेइयं नरिंदस्स । सो वि घयसित्तहुयवहसमप्पहो झत्ति परिकुविओ॥३४॥३५०५॥ रे! पेच्छह बालाण वि मह उवरि केरिसा अवण्ण? ति। तो सण्णज्झह, जेणं दंसेमि अवण्णफलमतुलं ॥३५॥३५०६॥
ताडेह य पत्थाणयभेरिं सन्नाहभेरिसंवलियं' । किंकरनरेहिं तत्तो समाहयं भेरिजुयलं तं ॥३६॥३५०७॥ * तस्स य सद्देण तओ आउलिया झत्ति सुहडसंघाया । पगुणीकुणंति आउह-हय-गय-रह-वम्ममाईयं ॥३७॥३५०८॥
इय बहुसामग्गीए जुवरायसमन्निओ नरवरिंदो । रणरहसपुलइयंगो पत्तो कुमराण आसन्ने ॥३८॥३५०९॥ * ते वि हु तं आसन्नं नाऊणं झत्ति लेति सन्नाहे । अहकमसो य बलाणं अग्गाऽऽणीयाणि लग्गाणि ॥३९॥३५१०॥ * रहिणो रहेहिं समयं अभिट्टा, करिवरा करिंदाण । तुरएहिं च तुरंगा, सुहडा सुहडेहिं अभिट्टा ॥४०॥३५११॥
एत्थंतरम्मि यवजिरसमरतरपोच्छाहियनच्चिरसुहडसत्थयं, मुच्चिरसेल्ल-भल्ल-वावल्ल-महल्लयसत्थसत्थयं । पेच्छिरसिद्ध-जक्ख- गंधव्व-महोरग-किन्नरोहयं, निवडिरसत्थभिन्नहय-गयवर-रहवरपवरजोहयं ॥४१॥३५१२॥ १. रणकंडु जे० ७० ।। २. °वरेंदो पा० विना ।। ३. झत्ति लिंति पा० विना ।। ४. करदाण त्रु० का० ।। ५. इत्थं त्रु० ॥ ६. मोचिर त्रु०॥
४२१
Page #472
--------------------------------------------------------------------------
________________
दसमेक्कारसभवग्गहणाई
सिरिसंति- इय एरिसयं महारणं वट्टइ जाव तहिं खणंतरं । ताव कुमाराण सेन्नयं भग्गं, भग्गुच्छाहमणंतरं ॥४२॥३५१३॥ नाहचरिए भजंतं दटुणं नियसेन्न, दो वि झत्ति वरकुमरा । मुचंति बाणनियरं धीरविउं अह नियं सेण्णं ॥४३॥३५१४॥
कुमरसरनियरपहयं भज्जइ नरनाहसंतियं सेण्णं । तं दटुणं राया उटुइ जुवरायसंजुत्तो ॥४४॥३५१५॥ भणइ य 'भो! भो ! तुंभे अज्ज वि बाला रणम्मि मा विसह । मुक्का मए जियंता, बच्चह माह जियलोयं' ॥४५॥३५१६॥ भनाइ तओ मेहरहो ‘मा जंपसु राय ! एरिसं वयणं । किं गरुए वि गइंदे दलंति नो सीहपोयलया ? ॥४६॥३५१७॥ ५ किं लहेयी वि भुयंगा न निति जममंदिरं गरुयजीवे ? । किं अग्गिकणा जलिया दहति नो कटुसंघाए ? ॥४७॥३५१८॥
ता मा कुणह विलंब, दोण्णि वि तुब्भे सहोयरा राय !। कयकरणा सत्थेसुं पहरह निययाए सत्तीए' ॥४८॥३५१९॥ * इय भणिया ते दोण्णि वि अभिट्टा ताण राय-जुवराया । मुचंति सत्थनियरं, इयरे छिंदंति कयकरणा ॥४९॥३५२०॥ ॐइय खणमेकं जुझंति जाव ता रहवरा चउण्हं पि । बहुपहरणपहरहया सहसा सयसिक्करा जाया ॥५०॥३५२१॥
तो गहियखग्गफरया चत्तारि वि संडिया महीवडे । दायंता नियसिक्खं असुर-सुरिंद ब्व जुझंति ॥५१॥३५२२॥ चउरो वि देति पहरे, वंचहिं चउरो वि, भिडहिं चउरो वि । वग्गहिं चउरो वि दढं, करणाई देंति चउरो वि ॥५२॥३५२३॥
४२२
१. तुझे का० ।। २. ता मुक्का मा पा० ।। ३. "ह निय त्रु० ।। ४. न नेति त्रु० ॥ ५. यसिक्किरा पा० ।। ६. महीबीढे त्रु० ।। ७. वच्चहिं त्रु० ।। ८. भिडिहिं त्रु०॥
Page #473
--------------------------------------------------------------------------
________________
दसमेक्कारसभवग्गहणाई
सिरिसंति- एवं जुज्झंताण छिदं लहिऊण तेहिं कुमरेहिं । दोहिं वि दोण्णि वि बद्धा पसु ब्व ते राय-जुवराया ॥५३॥३५२४॥ नाहचरिए आणाविहे विहेउं, डावेउं तम्मि चेव रजम्मि । खेमेण तओ पत्ता ते कुमरा इच्छियपुरम्मि ॥५४॥३५२५॥
तओ वद्धाविओ निहयसत्तुनरनाहो कुमारागमणेणं । तं चायण्णिऊण नवजलहरधारानिवहनिवायसंसित्तकयंबकुसुम व उक्कंटइयसयलसरीररोमावलीविणिग्गओ अम्मोगइयाए । पणमिओ य कुमारेहिं । आलिंगिया य ससिणेहं नरेंदेण । पवेसिऊण य पहाणावासए गओ नरनाहो निययभवणे । - समागए य वीवाहदिणे समग्गसामग्गीए वत्तं वीवाहमंगलं कुमाराण, मेहरहस्स जेटुकन्नगादुगेणं पियमित्तमणोरमाभिहाणेणं, दढरहस्स वि सुमइनामाए । तओ दाऊण जहाविहवाणुरूवं सव्वं पि धण-धन्न- दुपय-चउप्पयाइयं के सयमभणुवंचिऊण वीसज्जिया बहूसमन्निया । गया य अणवरयप्पयाणएहिं नियनयरीए । तओ सरहसेण महाविभूईए
पवेसिया नियभवणे नरनाहेण । दिन्ना य पवरपासाया उदग्गसमग्गभोगसामग्गीसमग्गा । कीलंति य तेसु पंचप्पयारा* णिदियविसयसुहरसासायणपरायणा।
अण्णया य मेहरहस्स राणीणं पियमित्ता-मणोरमाणं पहाणसुमिणय-दोहलाइसंसूइयं जायं पुत्तर्जुयलं । पत्ते य नामकरणवासरे पइटावियं पियमित्तासुयस्स नदिसेणो, मणोरमासुयस्स य मेहसेणो त्ति । दढरहदेवी वि पसूया पुत्तं,
१०
४२३
१. "मभड़ बंचि पामू० । मभणुचि पासं० ।। २. "जुयलयं जे० त्रु० ।। ३. मह त्रु० ॥ ४. वि सुकंता (सुमई) प° पा०प्रती प्रक्षिप्तः पाठोऽस्ति ।।
Page #474
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनारिए
45440
कयं च से णामं रहसेणो ति । वद्धंति य देहोवचएणं । संजायअट्ठवारिसिया य कराविया कलग्गहणं । एवं च सुहसायरावगाढा सुहंसुहेणं गर्मेति कालं ।
अन्नयाय घणरहो राया नियपुत्त-पोत्तयसमन्निओ कणय-मणिविणिम्मियपहाणसिंहासणोवविडो अंतेउरमज्झगओ चिटुइ । विसिटुविणोयनिमित्तं च भणियं मेहरहेण, जहा- 'भो भो कुमारया ! अहिणवपढिय त्ति काऊण परोप्परं पोत्तरविणोएणं दंसेह नियमइमाहप्पं' ति । तओ तव्वयणाणतरमेव भणियं रहसेणेण - 'जइ एवं, तो सुणंतु मम ५ जेटुभाउणो एयं एगालावयं, अंवि य
‘पायसु जेलं१ ति गायसु२ पारद्धिं रमसु३ तीहिं भजाहिं । भणिओ भत्ता तिन्हं पि उत्तरं देइ कह एगं ? ' ॥ १ ॥ ३५२६॥
तओ पढियाणंतरमेव लहिऊण भणियं मेहसेणेण 'नत्थि सरो' । रहसेणेण भणियं - 'सुणेह संपयं एगालावयमेव चउपन्हं,' ति । अवि य'पवणसरीरं १ नयरं२ महामई ३ साहिमाणरायं ४ च । केरिसयं ? भाइ ! तुमं पुट्ठो, भण एगवयणेणं' ॥२॥३५२७ ॥ १० तओ परिभाविऊण भणियं मेहसेणेण - 'लद्धमेयं, जहा ससरणं । रहसेणेण भणियं - 'पढसु तुमं संपयं' ति । तओ तस्स चेव रीइं अणुयत्तमाणेण भणियं मेहसेणेण - ' जइ एवं, तो सुणेहि तुमं पि एवंविहमेव पंचपण्ह' । रहसेणेण १. अवि य नास्ति जे० ॥ २. पयं ति त्रु० ॥। ३. भाय त्रु० का० ॥ ४. मह° त्रु० ॥
34343434343434343434343
दसमेक्कारसभवग्गहणाई
४२४
Page #475
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
भणियं - ' एवं करेहि' । तओ पढियं मेहसेणेण, अवि य
'गवणं १ वरणयरं २ देवसमूह ३ महाणईणाहं४ । किमिरायरइयवत्थं५च भणसु एगेण वयणेणं' ||३|| ३५२८ ॥
पुणो वि पढाविऊण, लहिऊण य जंपियं रहसेणेण - 'सुररयणं' । तओ पुणो वि जंपियं मेहसेणेण- 'सुणेहि संपयं छपण्हं' । इयरेण भणियं- 'एवं करेहि' । तओ पढियमणेण अवि य
'गिरिरण्णं १ कुवियमुणि२ अडवीसत्तं३ अणत्थसंजुत्तं४ | धम्मरई५ समणोवासयं६च भण एगवयणेणं' ॥४॥३५२९॥ ५ वि पढावियमण, तहा वि जाव न लद्धं ताव परिभाविऊण भणियं नंदिसेणेणं - 'सावयं' ति । 'अहो ! जेटुस्स सत्ति, त्ति भणमाणेहिं भणियं दोहि वि कुमारएहिं, जहा- 'संपयं पढंतु एईए चेव रीईए जेट्टुपाया' । तओ तव्वयणमायण्णिऊण भणियं नंदिसेणेणं- 'जइ एवं तो सुणेह एवं सत्तपन्हं,' अवि य
‘अइवसिमं१ भट्टमुणि२ किविणं३ सुक्कस्सरं४ अफुडवयणं५ । तद्दीणजायं६ एगागिणं७ च भण एगवयणेणं' ॥५॥३५३०॥ पुणो वि पढावियं कुमारेहिं, कहिंचि न प्रियं चित्तम्मि । तओ परिचिंतिऊण भणियं दढरहेणं - 'बयहीणं' । पुणो १० वि जंपियं नंदिसेणेणं - 'जइ एवं ता सुणंतु तायपाया ! एयं अटुपण्हं,' अवि य
'सत्थसुई१ नक्खत्तं२ दाणं३ कन्नं४ सुरम्मयं देसं५ । सजलं६ गब्भविमोयं ७ विजियरणं८ भणिगवयणेणं' ॥६॥३५३१॥
१. एवं पा० ॥ २. भणि एग का० ॥
में
दसमेक्कारसभवरगहणाई
४२५
Page #476
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
दसमेक्कारसभवग्गहणाई
तओ जाव दढरहो, किंचि परिभावेउमाढत्तो, ताव भणियं मेहरहेणं- 'किमेत्थ चिंतिज्जइ ? 'सवण' ति । 'अहो ! तायस्स सत्ति' त्ति भणमाणा परं विम्हयं पत्ता सव्वे । एवं च विसिटुविणोएण जाव चिटुंति खणमेकं ताव समागया सुसेणा नाम गणिया, अवि यआयंबतलिणनहनियररेहिरा कुम्मपटुिसमचरणा । गोपुच्छतुल्लजंघा करिससणोरू विसालकडी ॥७॥३५३२॥ गंभीरनाहिकलिया सुखाममज्झा विसालथणवढा । सुकुमालबाहुलइया सुकंबुकंठा सुवयणा य ॥८॥३५३३॥ रिउनासा सुस्सवणा सुकमलदलदीहलोयणजुया य । चंदद्धसरिसभाला मिउकुंचिय कसिणचिहुरभरा ॥९॥३५३४॥ - इय रूवधरा गणिया करयलसंगहियपवरकुक्कुडया । पविसित्तु निवसमीवे विन्नवई जोडियकरग्गा ॥१०॥३५३५।। 'देव ! मह तंबचूडो एसो जुज्झम्मि जिप्पए नेय । केणाऽवि कुक्कुडेणं, अह जिप्पइ केणवि कहिंचि ॥११॥३५३६॥ तो देमि सयसहस्सं दीणाराणं न एत्थ संदेहो । इय तुम्ह पायपुरओ होउ पइन्ना इमा मज्झ ॥१२॥३५३७॥ जइ अन्नस्स वि कस्स वि गव्यो चरणाउहम्मि निययम्मि । सो आणेउ तुरंतो तुम्हाणं पायमूलम्मि' ॥१३॥३५३८॥
एयं च तीए सगव्ववयणमायन्निऊण रायपासोवविद्याए भणियं मणोहरिणामाए देवीए- 'देव ! जमेसा भणइ पणियं, तेण चेव पणिएण जुज्झउ मह तंबचूडो तुम्हाणं चेव पयमूले' । राइणा भणियं– 'इमं होउ, को विरोहो ?'।
४२६
१. परिभाविउ त्रु० ।। २. कुम्मपुद्धि जे० ।। ३. होइ जे० विना ।। ४. पाय पा० ।।
Page #477
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंति
नाहचरिए
तओ मणोहरीए समाणत्ता दासचेडी- 'हला ! आणेहि मह संतियं वज्जतुंडं कुक्कुडयं' । आणिओ वयणाणतरमेव * जुझंताणं दासचेडीए । तओ रायपुरओ चेव मुक्का दो वि भूमीए, लग्गा य जुज्झिउं । अवि य
तंबचूडाणं परिभमहिं दो वि, फुल्लंति दो वि, उल्ललहिं दोन्नि वि सगव्या । देति चरणप्पहारे दोन्नि वि आरत्तनयणजुया॥१४॥३५३९॥ पुव्वभववण्णणं दोन्नि वि रोसाइद्धा, दोन्नि वि घायंति चंचुपहरेहिं । ते दोन्नि वि कयकरणा, ते दोन्नि विचारुरूवधरा ॥१५॥३५४०॥ दोन्नि वि रायसहाए पसंसपत्ता खणंतरं जाव । जुझंति ताव भणियं घणरहराएण वयणमिणं ॥१६॥३५४१॥ 'एक्को विहु एयाणं न जिप्पिही अइपभूयजुज्झे वि' । सोऊण इमं वयण भणियं मेहरहकुमरेण ॥१७॥३५४२॥ दोण्हं जुझंताणं एक्कस्स जउ त्ति सुप्पसिद्धमिणं । को एत्थं भूयत्थो जेणेव ताय जंपेह ?' ॥१८॥३५४३॥ तो घणरहेण भणियं 'पुत्त ! निसामेहि एत्थ परमत्थं । एक्को विहु एयाणं न जिप्पिही जेण कजेण' ॥१९॥३५४४॥
"अत्थि इहेव जंबुद्दीवे दीवे एरवए वासे रयणउरं नाम नयरं । तत्थ दोन्नि वाणियगा परोप्परमित्ता परिवसति । * ताणं च पुण नामाई एगस्स धणवसू, बीयस्स धणदत्तो । सहिया चेव सगडीए बवहरंति अणियत्तधणासा य १० *णाणापगारस्स भंडस्स सगडीसागडं भरेऊण ववहरंता गाम-नगर-खेड-कब्बड़-मंडब-दोणमुह-संवाहा-ऽऽसमेसु परिभमंति । ते य एवंविहे वाहति बइल्ले, अवि य
४२७
१. आणेह का०॥
Page #478
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
बहुवि भारविहरता - छुहपीडियसयलगत्तए, निव्वरसिय-उसिण-परिसोसणकायर भावपत्तए । अइसयतिक्खतुंडमसगाइविभक्खण सीयणमुक्कसत्तए, नासाभेयपहरगुरुतोत्तयधिब्बणवेयणत्तए ||१||३५४५॥ एवंविए वि गोण ते वाहिंति दढं असत्तए वि ।
धण-कणलवपरिलुद्धया न मुयंति खणं अकालए वि || २ || ३५४६ ॥ अण्णं चमाया-नियंडि-कूड- उक्कंचणवंचणदिन्नचित्तया, कूडयतुलविसेस तह कूडयमाणय करणसत्तया । अलियकया(हा?)इकहणपरिमोहियमुद्धडलोयपत्तया, एवंविहय कूडववहरणउवज्जियतुंच्छवित्तया ॥३॥३५४७॥
तह मिच्छत्तविमोहिया दयरहिया फरुसा य सव्वया । लोहकलंक कलंकिया, न य धम्मम्मि कयाइ कयव्वया ॥ ४॥ ३५४८ ॥ एवं च अट्टज्झाणोवगया गयाउयं निबंधंति । अन्नया कयाइ सिरिणइतित्थम्मि राग-दोसवसगयाणं भंडणं समुप्पन्नं । जुज्झता य एक्कमेक्कं हंतूण तत्थेव एरवयवासे अत्थि सुवण्णकूला नाम महाणई, तीए य तीरे महारण्णम्मि ते दो वि मरिउं समुप्पन्ना महाकरिवर ति । अवि य
१०
गिरिवरगरुयसिहरसमसरिससमुद्धररत्तगत्तया, दीहर-तिक्खसेयकिंचुण्णयसमथिरथोरदंतया ।
कंचन- तंबकलस इइ वणयरकयवरनामधेयया, जाया मयगलिंद ते दोण्णि वि पवणसमाणवेयया ॥५॥३५४९॥
१. यमिण पा० । 'यविधण का० ॥ २. मुंचति पा० ॥ ३. नियडिक्खणउकंचणदि जे० ॥। ४. धम्मे पा० ॥
जुज्झताणं तंबचूडाणं
भववणणं
४२८
Page #479
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
जुज्झंताणं तंबचूडाणं पुव्वभववण्णणं
जोव्वणसमयम्मि पत्तया तिट्ठाणुट्ठियमयसुमत्तया । मिलिया दो वि भमंतया नियजूहेहिं समं रसंतया ॥६॥३५५०॥ दटुण एक्कमेकं जूहाण कएण भंडणं ताण । लग्ग महा-महंतं रोसवसायंबिरऽच्छाण ॥७॥३५५१॥ पहरंति दो वि दीहरसुंडादंडाण गुरुपहारेहिं । विधति दो वि अइतिक्खदंतकुंतेहिं सयराहं ॥८॥३५५२॥ दोण्णि वि जूहविलुद्धा, दोन्नि वि पसरंतरोसबसपसरा । दोन्नि वि निबद्धवेरा हतूणं एक्कमेक्कं तु ॥९॥३५५३॥ इह चेव जंबुदीवे भारहवासे अओज्झनयरीए । नामेण नदिमित्तो सेरिहितहाहिवो अत्थि ॥१०॥३५५४॥ तस्स य वल्लहजूहे जाया ते दो वि महिसगा पवरा । संपत्ता य कमेणं, दोन्नि वि नियजोव्वणभरम्मि ॥११॥३५५५॥ दोन्नि वि उवचियगत्ता, दोन्नि वि अइतिक्खदीहसिंगऽग्गा। दोन्नि वि नियबलमत्ता, दोन्नि विते कासरपहाणा॥१२॥३५५६॥ तत्थेव य नयरीए सत्तुजयनरवइस्स देवीए । देवाणंदाए दुवे वरतणया अत्थि सुपसिद्धा ॥१३॥३५५७॥ धरसेण-दिसेणा तेहिं य ते दो वि महिसगा गहिउँ । कोडेणं भेडविया, वेरवसा जुज्झिउं लग्गा ॥१४॥३५५८॥ अवि य- १०
तिक्खसिंगऽग्गघाएहिं ते दप्पिया, दो वि जुज्झंति निवपुत्तपरिकप्पिया। दो वि पगलंतरुहिरोहकयकद्दमा, दो वि संभिन्नसव्वंगअइनुद्दमा ॥१५॥३५५९॥
४२९
* १. तिद्वाणद्विय पा० जे० ।।
Page #480
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
दो अविमुक्तवेरा खयं ते गया, तत्थ प्राणम्मि पम्मुक्कनियअंगया । मरणधम्मेण सहस त्ति परिसंगया, मेंढया दो वि संजाय ते चंगया ॥ १६ ॥ ३५६०॥ सिरिअउज्झाए नयरीए दढदेहया, तिक्ख अइकुडिलसिंगेहिं कयसोहया । दो वि पडिवक्खनिटुवणसंजुत्तया, जाइअणुरूववरजोव्वणुम्मत्तया ॥१७॥ ३५६१॥ काल- महकाल इति नामसुपसिद्धया, दो वि हिंडंति नयरीए बलरिद्धया । अन्नया दो वि दट्ठूण अवरोप्परं लग्ग जुज्झेण काऊण गुरु मच्छरं ||१८|| ३५६२॥ पुच्ववेरेण संजायतंबऽच्छया मेसजाईए जुज्झम्मि निरु दच्छया ।
दूर ओसरणसं भग्गदढमत्थया, विउलपसंरंतगुरु कोहगहघत्थया ॥ १९ ॥ ३५६३ ॥ गलिय कीलाल आलिद्धभूमंडला, कोउयापन्नजणबद्धपरिमंडला ।
मारिउं अन्नमन्नं दुवे बी सया तंबचूडा इमे जाय तणुसंगया ||२०|| ३५६४ ॥ जेण नो अन्नजम्मे वि परिजित्तया अन्नमन्नेण मय वेरपरिखित्तया ।
ते एयाण एक्को वि नो जिप्पए, जइ वि नो मरणधम्मेण परिधिप्पए" ||२१|| ३५६५ ॥
१. अइमु पा० ॥ २. इइ ना° जे० का० ॥ ३ जुज्झति का० ॥ ४. "यापुन्न' जे० का० ॥
+2+3+2+3+3
जुज्झताणं तंबा पुव्वभववणणं
४३०
Page #481
--------------------------------------------------------------------------
________________
जुझंताणं तंबचूडाणं विज्जाहराहिदियया
सिरिसंति
तं निसामित्तु ओहीए परिसंगओ, भणइ मेहरहु ऊससियनियअंगओ। नाहचरिए
'सामि ! न य केवलं वेरपरिसंज्यिा, किंतु अन्न पि विजाहराहिटिया' ॥२२॥३५६६॥ एवं च निसामिऊण जंपियं धणरहनिवेण 'कह पुत्त! एए विजाहरसंगया ?'। तओ मेहरहो मेहसरिससद्दनिग्योसो भणिउमाढत्तो–'सुणसु ताय ! जहा एए विजाहराहिटिया“अत्थि इहेव जंबुद्दीवे दीवे भारहे वासे वेयड्ढपव्वए उत्तराए सेढीए सवण्णणाभं नाम नयरं । तत्थ य वेरि-५
वारफणिगणगरुलसमाणो गरुलवेगो नाम नरवई । तस्स य सयलंतेउरप्पहाणा वीइसेणा नाम देवी । सा अन्नया * कयाइ रयणीए पेच्छइ महासुमिणयं, अवि य
उग्गसुहतेयजुत्तं चंददिवायरजुयं नियुच्छंगे । उवविटुं दगुणं पडिबुद्धा साहए पइणो ॥२३॥३५६७॥ तेणाऽवि हरिसभरनिब्भरेण भणियं जहाससि-रवितेयकरालं होही तुह पुत्तजुवलयं देवि ! । सयलखइराहिवाणं अब्भहियं गुणगणसिरीए' ॥२४॥३५६८॥
तओ सा एवं पडिवजिऊण गया नियहाणे । कालक्कमेण य पसूया पुत्तजुवलयं । कयाई च नामाई पढमस्स १. "नाहं जे० ।। २. निउच्छं जे०॥
४३१
Page #482
--------------------------------------------------------------------------
________________
चंदतिलयसूरतिलयाण पुव्वभववण्णणं
सिरिसंति- चंदतिलओ, बीयस्स सूरतिलओ त्ति । वढिया देहोवचएण, गहियविज्जाकलावा य जाया जोव्वणत्था । अन्नया य नाहचरिए गया जिणपडिमाबंदणत्थं सुरसेलसिहरे । तत्थ य वंदियाओ जिणचंदपडिमाओ, थुयाओ भावसारं । अवि य
"जय रिसहनाह ! देविंदवंद ! हयमोहमहानिवसुहडवंद ! । जय दुक्खदावजालोलिकंद ! उम्मूलियभवतरुमूलकंद ! ॥२५॥३५६९॥ जय वद्धमाण ! गुणगणसमुद्द ! कोहाइसत्तुनिटुवण रुद्द ! । जय संजमभरधुरधरणधवल ! ससहरकरसमजसपसरधवल ॥२६॥३५७०॥ जय वारिसेण ! तेलोक्कदीव ! भवजलहिपडियजणपवरदीव ! । जय रायमहागिरिदलणवज ! संपावियसिवपुरिपवररज्ज ! ॥२७॥३५७१॥ जय सिरिचंदाणण ! जिणवरेंद ! भव्वारविंदवणपुण्णचंद ! ।
जय दोसभुयंगमदमणमंत! सिव! सिद्ध ! निरंजण! सुप्पसंत!"॥२८॥३५७२॥ एवं च थोऊण सासयपडिमाओ कोउगेण जाव परिभमंति, ताव विसालकंचणसिलायलसुहनिसणं पेच्छंति *चंदणसायरचंदं नाम चारणसमणं । जो य,
१. सो पा० ।
४३२
Page #483
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
छव्हिजीव कायपरिरक्खणसोहणदिन्नचित्तओ, मिच्छाविसयवयणपरिजंपण णिचु वि मोणपत्तओ । परजणदव्यनियरपरिदंसणकयतणलेडुभावणो, विलया-दविणमाइपरिमुक्कपरिग्गहवयविधारणो ॥२९॥३५७३॥ बहुविहकिरियकलावए घणकम्मिंधणपुंजदावए । निच्चु विं उज्जयचित्तओ, तवपरिसोसियसयलयगत्तओ ||३०||३५७४॥ तं च दट्टूण पमोयभरपसरपरिगयसरीरेहिं तिपयाहिणापुरस्सरं वेदिओ भावसारं । दिन्नो य भगवया संसारापारलहिजलतरण[प]वहणसमाणो धम्मलाभो । निसन्ना य नाइदूरे । साहुणा वि नाणचउक्कोवलद्धसमत्थपयत्थसत्थवित्थारेण पत्थारिया धम्मदेसणा, अवि य
“इह चउगइसंसारे चउरासीजोणिलक्खगहणम्मि । परिहिंडतो जीवो दुक्खेहिं लहइ सम्मत्तं ॥ १ ॥ ३५७५ ॥
विवियाऽविरई, तीए वि हु कह वि पावए दिक्खं । ता तत्थेव पयत्तो कायव्वो बुद्धिमंतेहिं ॥२॥ ३५७६ ॥ एत्थंतरम्मि तेहिं नाऊण कहतरं तओ पुट्ठो । चारणरिसी 'महायस ! कहेहि पुव्वब्भवे अम्हे' ॥३१॥३५७७ ॥ साहू वि आह ‘भद्दय ! जइ तुब्भं कोउयं तओ सुणह । एगग्गमणा एवं साहिष्यंतं मए सम्मं ' ॥३२॥३५७८॥ ""अस्थि धायइसँडदीवे पुब्बिल्लएरवयवासे वेइरपुरं नाम महानयरं । तत्थ य निक्कंदुक्कंदियवइरिबिंदो अभयघोसो
१. 'हनिकाय त्रु० विना ॥। २. विमाण पा० विना ॥। ३. वि उज्जयकरणिहिं जुत्तओ तब पा० ॥ ४. अम्ह त्रु० ॥ ५. ° संडे दीवे जे० त्रु० ।। ६. वयर त्रुo ||
चंदतिलयसूरतिलयाण पुव्वभववणणं
४३३
Page #484
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
हय
- नाम नरबई । तस्स य सयलंतेउरप्पहाणा अत्थि सुवण्णतिलया नाम महादेवी । तीए य पइणा सह विसयसुहमणु- चंदतिलयहवंतीए जाया दोन्नि पुत्ता । समए य पइटावियाई नामाई जेटुस्स विजओ, बीयस्स वेजयंतो । क्रमेण य गहिय- सूरतिलयाण कलाकलावा पत्ता नवजोव्वणं ।
पुव्वभववण्णणं इओ य तत्थेव एरवयवासे अत्थि सुवण्णदुमं नाम नयरं । तं च परिपालए संखो नाम नरवई । तस्स या सयलंतेउरसारा पुहवी नाम महादेवी । सा य अन्नया कयाइ रयणीए सुहपसुत्ता पहाणकुसुममालमुच्छंगगयं सुमिणे पासित्ताणं पडिबुद्धा । साहिओ सुमिणगो दइयस्स । तेणाऽवि पहाणधूयालंभेणं समभिणंदिया समाणी पसूया नियसमए पसरंतसरीरकंतिसमुजोइयभवणाभोग दारियं । पइटावियं च तीसे णामं पुहविसेण त्ति । गहियकलाकलावा य पत्ता जणमणहरणं नवजोव्वणं । सव्यालंकारविभूसिया य पेसिया जणणीए पिउणो पायबंदणत्थं । निवडिया य* पिउणो पाएसु । निवेसिया य तेण उच्छंगे । निरूविऊण य सव्वंगेसुं चिंतिउमाढत्तो, अवि य“अझुग्गयथणजुयला आवूरियसयलदेहलावण्णा । मयरद्धयनिवभवणे वट्टइ नवजोव्वणे बाला ॥३३॥३५७९॥ ता एईए सरिओ को णु वरो होइ एत्थ भवणम्मि? । हुं नायमभयघोसो सिरिवइरपुराहिवो उचिओ ॥३४॥३५८०॥ १. नाम महानयरं त्रु० का० ।। २. परिवालई त्रु० ।। ३. तस्स य सयलंतेउरसारा त्रु विना नास्ति ।।
४३४
Page #485
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
ता तस्सेव य एवं समग्गसामग्गिसंजुयं काउं । पेसेमि निव्वियप्पं" चिंतेउं भणइ तो मंतिं ||३५|| ३५८१ ॥ 'मंति ! इमा वरकन्ना निज्जियरइ - गोरिरूवलावन्ना । उम्मत्तजोव्वणम्मिं वट्टइ ता कस्स दायव्वा ? ' ॥ ३६ ॥ ३५८२॥ तो भइ महामंती समत्थगुणरयणसायरो धणियं । 'नामेण अभयघोसो अत्थि णिवो वइरपुरणयरे ॥३७॥३५८३॥ सो संपयराईणं अहिओ मन्नेमि देव ! मह बुद्धी । ता देव ! तस्स एवं पेसेह सयंवरं कन्नं ॥३८॥३५८४ ॥ राया वि 'साहु साहु त्ति, जंपियं मज्झ चेव मणरुइयं' । इय भणिऊणं पेसइ तं कन्नं अभयघोसस्स ||३९|| ३५८५ ॥ नाऊण निवो पत्तं तं कन्नं कुणइ सव्वपडिवत्तिं । सोहणदिणम्मि तत्तो वीवाहइ परमतुट्ठीए ||४०|| ३५८६ ॥ तो तीए समं भोए भुंजतो जा गमेइ कइ वि दिणे । ताव तहिं संपत्तो सिसिररिऊ सीयसंजणओ ॥ ४१ ॥ ३५८७॥ अवि यजत्थ पियंगु लयउ मंजरियउ, कुसुमिहिं लोद्रवल्लि वित्थरियउ ।
1
कुंदु वि सुमणसिरीए परोहिउ, दीसइ तिलउ पसूण सुसोहि ॥ ४२ ॥ ३५८८ ॥ किंचसिसिरतुसारकणिहिं णिड्डुज्झइ जत्थ सरोयसंडयं, किसलयपल्लवेहिं सुभगं पि हु तह सिहरीण तंडयं । थिज्जइ जत्थ हिंमिण जलपुण्णु वि सरसरसीण पंतिया, कंपइ पहियओलि हिमवाएण जत्थ पहम्मि जंतिया ॥४३॥३५८९॥ जहिं वैडुत्तणु हाविउ सूरह तह पयाउ परिणिग्गउ दूरह । अहवंऽगी कयदक्खिण आसह एस चिय गइ होइ पयासह ॥४४॥३५९०॥
१. "परा पा० विना ।। २. सव्यं पडि° का० ॥ ३. सुमेहिं पा० विना ॥। ४. हिमेण त्रु० का० ।। ५. जहि का० ।। ६. बहुतणु प० ।
343434343430
चंदतिलय
सूरतिलयाण
पुव्वभववण्णणं
४३५
Page #486
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
चंदतिलयसूरतिलयाण पुव्वभववण्णणं
दुग्गयावच्चविंदं जहिं रोविरं, देसिवूहं पलाले तहा सोविरं ।
हा कहं एस कालो विगच्छिस्सए ? सीयसंतावियं एवमक्कोसए ॥४५॥३५९१॥ एवंविहम्मि सिसिरे पाएणं दुक्खिओ जणो बहुओ । परमंसभक्खणपरं मोत्तूर्ण कोल्हुयं एग ॥४६॥३५९२॥ सिसिरम्मि अइक्कंते वसंतमासो तओ समणुपत्तो । कुंकुम-कुप्पासय-हुयवहेसु सिढिलंतओ लोयं ॥४७॥३५९३॥
एत्थंतरम्मि य एगा दासचेडी कयफारसिंगारबंधुरसरीरा वसंतकुसुमपूरियपवरपउलयवावडपाणिपंकया राइणो समीवमुवढिया । तं च दगुण अभयघोसणिवस्सऽग्गमहिसी सुवण्णचूला णाम विन्नवेइ, अवि य'सामि ! वसंतमासु संपत्तउ फुल्लियवणरमाउलो, वरसाहारकुसुमसुकसाइयकलकोइलसमाउलो । कामुय-कामिणीण उद्दीवियदुद्धरपंचबाणओ, नचिरविविहनट्टवरचच्चरिपाणयपीयपाणओ ॥४८॥३५९४॥
हुयम्मि उजाणम्मि वरम्मिरम्मयम्मि। महुसिरिमाणणकजए गम्मउ तम्मिजणोहसंगयम्मि' ॥४९॥३५९५॥ एवं च जाव विन्नवेइ सुवण्णचूला देवी, ताव पुहविसेणादेवी निव्यत्तियकोडिमोल्लमहल्लजुत्तिफुल्ल-समुवेल्लपाणिपल्लवा रण्णो पासमुवट्ठिया । ताणि य जुत्तिकुसुमाणि सच्चविऊण नरवरिंदो वियसंतवयणसयवत्तो गिण्हिऊण १. वयवदं पा० विना ।। २. छलिट्ठय जे० । छलेड्य का० ।। ३. कजेण का० ।। ४. °सेणा वि देवी का० ।।
४३६
Page #487
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंति- ताणि जुत्तिकुसुमाणि गओ उज्जाणं देवीहिं समं । कीलए ये देवीसयसमन्निओ विचित्तकीलाहिं । इओ य पुंहइसेणा नाहचरिए देवी छलेद्दुगं उज्जाणं जाव कोउयरसवसपसरंततारतरललोयणा निरिक्खमाणी परिन्भमइ ताव पेच्छइ एगत्थ फाप से दंतमहणं नाम महासमणं, अवि य
उत्तमतवतणुयंगं विसुद्धसम्मत्तसत्तसंजुत्तं । उत्तमचारित्तधरं विसिटुनाणाइपरिकलियं ॥ ५०॥३५९६॥
तं च दट्टूण हरिसुप्फुल्ललोयणा गया तदंतिगे । वंदिओ भावसारं । आसीसिया साहुणा धम्मलाभेण, निविट्ठा य अदूरदेसे । कया य भवनिव्वेयजणणी भयवया धम्मदेसणा । तं च सुणंतीए वियलियं चारित्तावरणीयं, अवि यभत्तिवसपरवसंगी जह जह वयणामयं मुणिंदस्स । आयन्नेइ तहा तह गलिओ बहुकम्मपब्भारो ॥५१॥३५९७॥ गलियम्मितम् तत्तो संजाए चरण-करणपरिणामे । भालयलमिलियकरकमलजुबलया एवमुल्लवइ ॥ ५२ ॥ ३५९८ ॥ 'जा विन्नवेमि रायं, ताव य गिण्हामि पहु ! इमं चरणं । मुणिगणसेवियमणहं संसारसमुद्दवरवहणं' ॥५३॥३३५९॥ भयवं पि आह 'भद्दे! कायव्यमिणं ति भव्वसत्ताणं । ता मा काहिसि खणमवि पडिबंधं विसयसोक्खम्मि' ॥ ५४ ॥ ३६०० ॥ महया कट्टेण तओ बीसज्जावेत्तु नरबई देवी । निक्खता खायजसा पासे सिरिदंतमहणस्स ॥५५॥३६०१ ॥
१. "देवीसम पा० ।। २. पुहविसे त्रु० ।। ३ °रमहणं पा० ॥। ४. नरवई जे० पा० ॥
चंदतिलय
सूरतिलयाण पुव्वभववण्णणं
४३७
Page #488
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
राया व उज्जाणसिरिमणुहविऊण पविडो नियनयरे । अण्णया य कयाइ नियभवणवडिंसयगवक्खविदिन्नवरसिंहासणोवविट्ठो जाव दुबारदेसमवलोयतो चिटुइ ताव य पडिवन्नतित्थयरलिंगं छउमत्थकाले विहरमाणं दुवारेण पविसंतं पासइ अणंतजिणवरं । तं च दद्दूण भत्तिभरनिव्भरंगो समुट्ठिओ राया । गओ य रसवईए गहिऊण य विचित्तमाहारं समुवटुओ । भयवं पि पत्तो तमुद्देसं, भणियं च णेण, अवि य
'जइ पहु ! सुज्झइ एवं भत्तं तो गेहिऊण मह कुणसु । परममणुग्गहमेवं भणिए पहुणा वि तं गहियं ॥ ५६ ॥ ३६०२ ॥ गहिऊण जाव पारइ भयवं ता सुरवरेहिं उग्घुटुं । गयणम्मि 'अहो दाणं ! अहो सुदाणं ! महादाणं' ॥५७॥३६०३ ॥ गंधोदयं च वुटुं, गयणम्मि समाहयाओ दिव्वाओ । देवेहिं दुदुहीओ, विहिओ वत्थंचलुक्खेवो ॥५८॥३६०४॥ पणवण कुसुमबुट्टी निवडइ गयणाओ भसलमुहलिल्ला । मुक्का य सुरवरेहिं सुतेयवररयणवुट्टी वि ॥ ५९ ॥ ३६०५॥ देवेहिं महिज्जुंतो विहरइ अण्णत्थ जिणवरो भयवं । राया वि हु नियरज्जं भुंजइ पुव्वऽज्जियं कमसो ॥६०॥३६०६॥ अह अन्नया कयाई झाणंतरियाए बट्टमाणस्स । सासयमउलमणतं जिणस्स नाणं समुप्पन्नं ॥ ६१ ॥३६०७ ॥ पडिबोहिऊण भविए पवत्तियं तह चउव्विहं तित्थं । पत्तो विहरमाणो कमसो अह वइरपुरणयरे ॥६२॥ ३६०८ ॥
4
१. सभायम त्रु० ।। २. दुबारे प पा० ॥। ३. गिहि जे० त्रु० ॥। ४. 'दाणं अहो महा पा० ॥ ५. "या वट्ट पा० ॥
चंदतिलय
सूरतिलयाण पुव्वभववण्णणं
४३८
Page #489
--------------------------------------------------------------------------
________________
चंदतिलयसूरतिलयाण पुव्वभववण्णणं
सिरिसंति- विहियं च समवसरणं उवविट्ठो तत्थऽणतइजिणिंदो । राया वि वंदणत्थं विणिग्गओ रिद्धिभारेणं ॥६३॥३६०९॥ नाहचरिए वंदित्तु जिणवरिंदं उवविठ्ठो तस्स पायमूलम्मि । भयवं पि कहइ धम्म जोयणनीहारिसइँण ॥६४॥३६१०॥
तं धम्मं सोऊणं राया रोमंचपुलइयसरीरो । विन्नवइ जोडियकरो 'तुम्ह सयासम्मि पव्वजं ॥६५॥३६११॥ घेच्छामि जाव जेटुं पुत्तं अभिसिंचयामि रज्जम्मि' । भयवं पि आह 'सिग्धं अपमत्तो आगमेजासि ॥६६॥३६१२॥ 'इच्छं' ति भाणिऊणं गेहे गंतूण भणइ जेटुसुयं । 'पुत्त ! तुम होहि निवो, जुवराया वेजयंतो य ॥६७॥३६१३॥ अहयं पुण पव्वलं गेण्हामि अणंतजिणवरसमीवे' । तो विजय-वेजयंता जोडियकरसंपुडा बेंति ॥६८॥३६१४॥
'ताय ! सुयं अम्हेहि वि तुह पासडिएहिं भयवओ वयणं । ता कह करेमु रजं परमं संसारतरुबीयं ? ॥६९॥३६१५॥ * तो अम्हेहि वि तुमए सह चेव पवजिमो वयं पवरं । तं निच्छयं मुणेउं, ससुओ राया कओ अन्नो ॥७०॥३६१६॥
तेहि समं पुण दिक्खं गिण्हित्ता चरइ अह तवं घोरं । वीसाए गणेहिं य तित्थयरत्तं निबंधेइ ॥७१॥३६१७॥ * काऊण तओ कालं तिन्नि वि ते अच्चुयम्मि कप्पम्मि । जाया पहाणदेवा बावीस सागरइिया ॥७२॥३६१८॥
तत्तो य अभयघोसो चविऊणेत्थेव जंबुदीवम्मि । पुव्वविदेहे वासे पुक्खलवइविजयमज्झम्मि ॥७३॥३६१९॥
४३९
१. विति त्रु०॥
Page #490
--------------------------------------------------------------------------
________________
चंदतिलयसूरतिलयाण पुव्वभववण्णणं
सिरिसंति- अत्थि पुरी पोराणा सुपसिद्धा पंडरिगिणिनामेणं । तं पालइ वरराया खाओ हेमंगओ नाम ॥७४॥३६२०॥ नाहचरिए तस्सऽत्थि रूवकलिया देवी सिरिवइरिमालिणी नाम । तीए गन्मम्मि निवो उप्पज्जइ पुव्वकर्यपुन्नो ॥७५॥३६२१॥
चोद्दसहि पवरसुविणेहिं सूइओ पसवसमयकालम्मि । जाओ कयजम्ममहो ! सुरसेले सुरवरिंदेहिं ॥७६॥३६२२॥
सिरिघणरहकयनामो वड्ढंतो जाव जोव्वणं पत्तो । ता विओ रजम्मि भुंजइ भोए तहिं पवरे ॥७७॥३६२३॥ * जे विजय-वेजयंता ते तुडभे दो वि एत्थ उप्पन्ना । सिरिचंदतिलय तह सूरतिलयनामेहिं सुपसिद्धा" ॥७८॥३६२४॥
इय पुव्वभवे कहिए ताणं मुणिणा तओ य ते दो वि । नमिऊण तयं साहुं उप्पइया गयणमग्गम्मि ॥७९॥३६२५॥ * अण्णोण्णं जंपता 'पेच्छामो पुव्वजम्मनियजणयं । जिणभावेणुप्पन्नं गंतूणं पुंडरिगिणीए' ॥८०॥३६२६॥
इय वोत्तूणं दोन्नि वि संपत्ता जाव तुम्ह पयमूले । ता तंबचूडजुद्धं एयमिहं संपलग्गं ति ॥८१॥३६२७॥ दणं जुझंते कोडेणं कुक्कुडे इमे दो वि । विजाबलेण रूवे नियए छायंति दो वि इमे ॥८२॥३६२८॥ तत्तो संगेण्हती एक्ककं निययपवरविजाहिं" । अइकोउयरसभरिया 'एवमिमं वट्टए सामि !' ॥८३॥३६२९॥ इय मेहरहस्स इमं वयणं सोऊण दो वि ते खयरा । पायडरूवा होउं घणरहपाएसु निवडंति ॥८४॥३६३०॥
xx
१. गिणि त्ति ना त्रु० जेसं० ।। २. रूयक जे० त्रु० ।। ३. यउन्नो त्रु० का० || ४. दृश्यतां चतुर्थ परिशिष्टम् ।। ५. "नामेण सुप त्रु० ।।
Page #491
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
चंदतिलयसूरतिलयाण भविस्सवण्णणं
वंदित्ता भत्तीए पाए अह पुव्वजम्मजणयस्स । आपुच्छिऊण दोन्नि वि खयरा निययं गया गणं ॥८५॥३६३१॥ ता 'सामिय! जो पुब्बिं आसि णिवो अभयघोसणामो त्ति । ते तुब्भे उप्पन्ना अचुयकप्पाओ चविऊण ॥८६॥३६३२॥ जे विजय-वेजयंता चविउं ते खहयरा इमे जाया । एए य गिहे गंतुं दिक्खं घेच्छंति निस्संगा ॥८७॥३६३३॥ पासम्मि भोगवद्धणजइस्स नीसेसगुणसमग्गस्स । काऊण तवमुयारं केवलमुप्पडिउं विमलं ॥८८॥३६३४॥ निद्भूयसब्बकम्मा जाहिति सिवालयं इमे दो वि । एवं एए जाया विजाहरसंगया सामि !" ॥८९॥३६३५॥ एवं च पगयमेयं सोउं चरणाउहा तओ दो वि । वेरग्गमग्गवडिया संविग्गा चिंतिउं लग्गा ॥९०॥३६३६॥ अवि य“धी धी इमो एस असाररूवो संसारवासो दुहखाणिभूओ।हाहा! कहं मोहविडंबिएहि लुद्धेहिं पावेहिं अयाणुएहिं॥९१॥३६३७॥ मायापसत्तेहिं दुहट्टिएहिं जीवे हणतेहिं असच्चएहिं । लोयं मुसंतेहिं दुरप्पणेहिं समेहुणेहिं सपरिग्गहेहिं ॥१२॥३६३८॥ धीधी अहो! कोहपरब्बसेहिं परोप्परं घायणउज्जएहि। बंधित्तु रोदं बहुदुक्खजालं हा हा! परिभंतमियंतकालं॥९३॥३६३९॥ धन्ना कयत्था इह संपयं पि पत्ता जमेएहि सम खणं पि। जोग महाणाणसमन्निएहिं नरिंदमाईहिं गुणन्निएहिं"॥९४॥३६४०॥ भावेत्तुएवं सुहभावणाए अप्पाणयं कम्मविणासणाए। पडंति पाएसु नराहिवस्स विणिज्जियाऽसेसमहाहवस्स ॥९५॥३६४१॥ १. दुहक्वाणि त्रु० ॥ २. बंधेत्तु त्रु० ॥ ३. जोग्ग त्रु० ॥
४४१
Page #492
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
जुझंताणं तंबचूडाणं पुव्वभववण्णणं
जंपतिभासाएसयाए 'नाह! करेमुकिंसंपइ अम्ह साह'।बुद्धेवियाणित्तुतओ नरिंदोजंपेइ निक्कंदियवेरिविंदो॥९६॥३६४२॥
'तुम्हाण भो! होउ तिलोयचंदो देवो सया मोहरिवू जिणिंदो।
तस्सेव साहू गुरुणो भवंतु, धरेह चित्तम्मि य भो ! समं तु ॥९७॥३६४३॥ करेह जीवाण सया वि रक्खं, मोसं अदत्तं च चएह सक्खं।बजेह मेहुण्ण-परिग्गहाई, विहीए छड्डेह सविग्गहाई॥९८॥३६४४॥ एवं नरिंदेण तओ पवुत्ता अणासयं काउ समाहिजुत्ता।छड्डित्तु देहं सुहभावजुत्ता भूयाण कायम्मिखणेण पत्ता ॥९९॥३६४५॥ भूयरयणाडवीए जाया भूया दुवे वि सुपयंडा । पढमोऽत्थ तंबचूलो बीओ उ सुवण्णचूलक्खो ॥१००॥३६४६॥ भूया महिड्ढिया ते जाया वररूवधारिणो दो वि । जाणित्ता पुव्वभवं ओहिन्नाणोवओगेण ॥१०१॥३६४७॥ विउरुविउं विमाणं घणरह-मेहरहपायमूलम्मि । संपत्ता पणमेउं कहेंति निययाई नामाई ॥१०२॥३६४८॥ भत्तीए मेहरहं आरोहेउं विमाणमज्झम्मि । दंसेऊणं वसुहं पुणरवि गेहे पराणेति ॥१०३॥३६४९॥ भवणे य रयणवासं वासित्ता जति निययाणम्मि । इयरे वि घणरहाई भुजति जहिच्छिए भोए ॥१०४॥३६५०॥ रइसागरावगाढ़ा नाणाविहनाडएसु अणुरत्ता । इंद व्व देवलोए गति कालं सुहसुहेणं ॥१०५॥३६५१॥ १. समादिजु का० ॥ २. छहेत्तु का० । छठेह पा० ।। ३. कहिति त्रु० ॥ ४. आरोउं त्रु० ।। ५. राणंति त्रु० का० ।। ६. गर्मति त्रु० ॥
४४२
Page #493
--------------------------------------------------------------------------
________________
दसमेक्कारसभवग्गहणाई
सिरिसंति- * अह अन्नया कयाई घणरहराया सनिक्खमणसमयं । आभोयइ णाणेणं तओ य लोगतिया देवा ॥१॥३६५२॥ नाहचरिए पत्ता जिणस्स पासं निययथुई-मंगलाई पभणंति । 'जय जय नंदा जय जय भद्दा' इचाइ बोत्तूणं ॥२॥३६५३॥
'बुज्झाहि लोगणाहा ! लोगहियं तह पवत्तयसु तित्थं' । संवच्छरदाणाई दाऊणं मेहरहकुमरं ॥३॥३६५४॥ रजम्मि विऊणं गेण्हइ दिक्खं सुरिंदनयचरणो । उप्पाडिऊण नाणं पडिबोहइ भव्यसंघाए ॥४॥३६५५॥ कालंतरेण सिद्धिं पत्तो भयवं जिणो धुयकिलेसो । मेहरहो वि य रज्जं परिवालइ नियविभूईए ॥५॥३६५६॥
परिवालंतो रज्जं पभूयसामंतपणयपयकमलो । जुयरायपयट्ठिएणं दढरहकुमरेण संजुत्तो ॥६॥३६५७॥ * अन्नम्मि य दियहम्मि देवरमं नाम अत्थि उजाणं । तस्स य सिरिमणुहविउं बच्चइ नियएण विभवेण ॥७॥३६५८॥
तत्थ य अभिरममाणो जहिच्छियं भमइ निययलीलाए । पियमित्तदेविजुत्तो असोयहेटुम्मि उवविट्ठो ॥८॥३६५९॥ मणि-कणग-रयणचित्ते सिलायले कुणइ तत्थ पमयगणो । वरनट्ट-गीयवाइयरवेण रमणिजपेच्छणयं ॥९॥३६६०॥ एत्थंतरम्मि सहसा उवढिया भूरिभूयसंघाया । मेहरहरायपुरओ अउव्वपेच्छणयकरणत्थं ॥१०॥३६६१॥ अवि यके वि हु गहियगरुयवरमोग्गर-कुंत-तिसूलहत्थया, के वि हु धणुह-बाणकयकरयलपीडियजुबलभत्थया । के वि हु परसु-सत्ति-असि-सूलविराइयपंचसाहया, के वि हु सेल्ल-भल्ल-बावल्ल-महल्लयसत्थगाहया ॥११॥३६६१॥ १. वोत्तूण ७० ।। २. °पइदि° पा० का० ।। ३. °णुभविउं त्रु० का० ।। ४. °यले तत्थ कुणइ प जे० ।। ५. हु फरुस-सत्ति पा० । हु परुसु -सत्ति त्रु० ॥
४४३
Page #494
--------------------------------------------------------------------------
________________
सीहरायराय
युत्तंतं
सिरिसंति
के वि हु उरुमसाणसियभूइविभूसियअंगुवंगया, के वि हु बग्घ-चम्मपरिहाणवियच्छियगुरुभुयंगया । नाहचरिए के वि हु विहियफारफुकारयअयगरधरियपरियरा, के वि हु घूय-भसुय-मज्जारविभूसियउग्गकंधरा ॥१२॥३६६३॥
सिहिसिहनिवहसरिसफुडफुट्टविरुक्खयसिरयधारया, गोणस-गोह-नउल-सरदुंदुरंधारियसवणपूरया । दीहरलंबमाणविसमुन्नयनिरुविद्दाणपोट्टया, फालसरिच्छविजियदसणच्छयदसणसुउट्टहोटुया ॥१३॥३६६४॥ तालसमाणऊरु-जंघाजुयकलणिनिसाहचलणया, लोढयतुल्लगरुयचलणंगुलिचिब्बिरनासवलणया । दीहरबाहुदंडउव्विल्लणपूरियगगणदेसया, नचिरभूयनिवह एमाइ विणिम्मियविविहवेसया ॥१४॥३६६५॥ नचंतेहिं य तेहिं नाणाचिट्ठाहिं सयलरसकलियं । दलइ व धरणी, फुट्टइ व नहयलं चलणखेवेहिं ॥१५॥३६६६॥ एवं च जाव निवतोसकारयं ते कुणंति वरनढें । ता गयणम्मि फुरंत दीसइ एग वरविमाणं ॥१६॥३६६७॥ अवि यबहुरयणकिरिणनियरोहविजियआइच्चतेयनिउरुंब । नचंतं पिव गयणऽग्गलग्गधयदीहबाहाहिं ॥१७॥३६६८॥
एवंविहं च कुवलयदलपडलसमप्पहेण गयणेणं । पत्तं निवस्स पासे सच्चवियं सव्वलोएहिं ॥१८॥३६६९॥ - तस्स य मज्झम्मि ऽियं मणहररूवं नरं नियच्छंति । पासंति पवरजुवई रूवेण रई व पच्चक्खं ॥१९॥३६७०॥
xxx
१. हु ऊरम जे० ।। २. विवत्थिय" जे० का० ।। ३. हु विविहफा त्रु० ॥ ४. सिहिसिरनि पा० ।। ५. "सरदुदुर जे० का० ।। ६. "रसारिय" पा० ।।
Page #495
--------------------------------------------------------------------------
________________
दसमेक्कारसभवग्गहणाई
सिरिसंति- तं जुयलं दट्टणं विचित्तभूसणकलावसोहिल्लं । पियमित्ता वरदेवी पुच्छइ सिरिमेहरहरायं ॥२०॥३६७१n नाहचरिए को एस सामि! दीसइ मयणो व्व रईसमन्निओ तरुणो?। किं होज कोवि तियसो? किंवा विज्जाहरो कोवि?' ॥२१॥३६७२॥
अह जंपइ मेहरहो राया 'निसुणेहि एत्थ परमत्थं । तं देवि ! एमचित्ता साहिप्पंतं असेसं पि' ॥२२॥३६७३॥
"इह चेव जंबुदीवे दीवे भरहम्मि पवरखेत्तम्मि । सुपसिद्धो अत्थि नगो रययमओ नाम वेयड्ढो ॥१॥३६७४॥ * तस्स य उत्तरसेढीए अत्थि अलयाउरी सुविक्खाया। विजाहरवरनयरी अच्छेरयसयसमाइण्णा ॥२॥३६७५॥
जीए मरगयनिम्मियपासायाणं विणिग्गयकरहिं । गजंकुरभंतीए नीयं वचंति रवितुरया ॥३॥३७६॥ वरइंदनीलनिम्मियपासाउढियकरहिं मिलिय ससी । उद्घद्धाइयबंरिहिणकलावसोहं समुबहइ ॥४॥३६७७॥ जीए फालियभित्तीबहिर्जतंतोपविठुरूवेहिं । जणइ सुरयंतराय मुद्भवहूर्ण दिवालोगो ॥५॥३६७८॥ जत्थ वररत्तमणिमयपासायसिहासमूहवेलविया । रयणीए दीवयासकिय व्व सलहा निलीयंति ॥६॥३६७९॥ जीए य पीयमणिगिहकरकुसुमग्गहणभग्गहत्थनहा । कणियारयकुसुमेसु वि वाहिति न मालिया हत्थं ॥७॥३६८०॥ इय केत्तियं व भन्नउ, तीए नयरीए रयणमइयाए? । जे जे चिय अच्छरियं, तं तं सव्वं पि संभवड ॥८॥३६८१॥
४४५
१. "सुणेसु ७० ।। २. "कुरुभं पा० त्रु० ।। ३. "बरिहिणिक° पा० त्रु०॥
Page #496
--------------------------------------------------------------------------
________________
सीहरहरण्णो वुत्तंतं
सिरिसंति- तं पुम्बऽज्जिपुन्नोहलद्धमाहप्पपूरियसरीरो । विजरहो नामेणं पालइ विजाहरणरिंदो ॥९॥३६८२॥ नाहंचरिए तस्सऽत्थि पवरविजाहरिंदकुलसंभवा महादेवी । विलयायणप्पहाणा माणसवेग त्ति नामेण ॥१०॥३६८३॥
सा अन्नया कयाई रयणीए पच्छिमम्मि जामम्मि । सीहेहिं जोवियरहं सुमिणे द?ण पडिबुद्धा ॥११॥३६८४॥ साहेइ निययदइयस्स झत्ति रोमंचपुलइयसरीरा । तेण वि य ‘पुत्तजम्मो' आइट्ठो तीए तुडेण ॥१२॥३६८५॥ सा वि हु परितुटुमणा बंधित्ता सउणगंठिमुटुंउं । वच्चइ नियवासहरे सणियं पइणा अणुन्नाया ॥१३॥३६८६॥
उव्वहमाणा गभं कमेण पत्ता पसूइसमयम्मि । पसवइ दिणयरकरनियरसच्छह बालयं देवी ॥१४॥३६८७॥ *वद्धाविओ नरिंदो काउं वद्धावणाइयं सव्वं । पत्ते बारसमदिणे करेइ नाम कुमारस्स ॥१५॥३६८८॥ * 'सुमिणस्सऽणुसारेण सीहरहो नाम होउ एसो' त्ति । सियपक्खे चंदो इव, कलाकलावेण वड्ढेइ ॥१६॥३६८९॥ * वडूढतो य कमेणं जा पत्तो जोव्वणम्मि रमणीए । ता कारेइ नरिंदो पाणिग्गहणं महारम्मं ॥१७॥३६९०॥ मुइयकुलुब्भवकन्नाए रूव-लावण्ण-वण्णकलियाए । वेगवईनामाए भुंजइ सो तीए सह भोए ॥१८॥३६९१॥ जुवरायपयडिओ सो सीहरहो ललइ विविहंकीलाहिं । तायत्तिंससुरो इव, एवं जा बच्चए कालो ॥१९॥३६९२॥
४४६
१. °वा वरा देवी जे० का० ।। २. "सघरे त्रु० का० ।। ३. "हलीलाहिं पा० ।।
Page #497
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंति- नाहचरिए
सीहरहरण्णो वुत्तंतं
ता अन्नम्मि दिणम्मि रयणीए पच्छिमम्मि जामम्मि । जग्गित्तु निवो एवं चिंतइ संवेगमावन्नो ॥२०॥३६९३॥ "हा ! हा ! कहं पमत्तेण विसयलुद्रेण मूढचित्तेण । वुड्ढत्तणं पि इंतं न लक्खियं पावकम्मेण ? ॥२१॥३६९४॥ संपइ किं व करिस्स इंदियवेयल्लनिस्सहसरीरो ? । ता संपयं पि धम्म करेमि संसारनिद्दलणं ॥२२॥३६९५॥ गावेउ सीहरहे कुमरं रज्जम्मि सुगुरुपयमूले । सावजजोगविरई काउं साहेमि सिवसोक्खं" ॥२३॥३६९६॥ इय चिंतंतस्स निवस्स झत्ति जा जामिणी अइक्कंता । कालनिवेययपुरिसेण ताव एवंविहं पढियं ॥२४॥३६९७॥ 'तिमिरक्खयं करेंतो उग्गमइ इमो नरिंद! दिणनाहो। सातो इव लोयाण, कुणह तिमिरक्खयं तुभे ॥२५॥३६९८॥ पयडियपयत्थसत्थो साहइ लोयाण एस दिवसयरो। तुब्भे वि सव्वतत्ते पयडह सन्नाणजोगेण ॥२६॥३६९९॥ इय सोऊणं राया चिंतइ "नणु सुंदरं इमं पढियं । मह चिंतियाणुरूवं करेमि सव्वं पिता सिग्घ" ॥२७॥३७००॥ इय चिंतिऊण सेनं मोत्तुं मुहधोवणाइयं काउं । निविसइ अत्थाणम्मि समत्थलोएण परियरिओ ॥२८॥३७०१॥ पत्थावं नाऊणं नियआकूयं कहेइ लोयस्स । तेहिं वि भणियं 'सामिय ! किमकंडे चेव परिचयसि ?' ॥२९॥३७०२॥ भणइ निवो ‘मा विग्यं काहिह तुम्हाण सामिओ इण्हि । सीहरहो, ता किज्जउ सव्वा सामग्गिया पउणा' ॥३०॥३७०३॥ मन्नित्तु रायवयणं करेंति सामग्गियं तओ पउणं । अहिसिंचइ सीहरहं महया रज्जाभिसेएण ॥३१॥३७०४॥ १. करितो का० ।। २. साहितो जे० ।। ३. परिगरिओ त्रु० ।।
४४७
Page #498
--------------------------------------------------------------------------
________________
सीहरहरण्णो
सिरिसंतिनाहचरिए
वुत्तत
गतूण गुरुसमीवे पव्वजं गेण्हिउं तवमुयारं । संवेगाइसयाओ करेइ कम्मऽटुनिटुवणं ॥३२॥३७०५॥ सीहरहो वि य राया अचंतपयंडनिग्गयपयावो । परिवड्ढतो पत्तो विज्जाहरचक्कवट्टित्तं ॥३३॥३७०६॥ सव्वत्थ वि य पयासो बेल-विजा-मंत-तंतमाईहिं । अह अन्नम्मि दिणम्मि रयणीए चिंतए एवं ॥३४॥३७०७॥ "ते धन्ना सप्पुरिसा, ताण सुलद्धं च माणुसं जम्मं । जे वंदंति जिणिंदे वरकेवलनाणसंपन्ने ॥३५॥३७०८॥ ओसरणमज्झसंज्यिसीहासणमत्थयम्मि सुनिविटे । जे देसंति सुधम्म भवियायणहरिससंजणणं ॥३६॥३७०९॥ ता अहयं पि पवित्तं करेमि अत्ताणयं जिणे नमिउं" । इय चिंतिऊण गच्छइ धायइसंडम्मि दीवम्मि ॥३७॥३७१०॥ अवरविदेहे वासे सीओयमहाणईए उत्तरओ । विजयम्मि सुत्तनामे खग्गपुरे रम्मनयरम्मि ॥३८॥३७११॥ सिरिअमियवाहणजिणं देवीए परियणेण य समग्गो । तिपयाहिणं विहेउं वंदइ परमेण विणएण ॥३९॥३७१२॥ निसुणेइ तहा धम्म जिणिंदमुहकुहरणिग्गयं पयर्ड । जह 'एत्थं भविएहिं भावेयव्वं भवसरूवं ॥१४०॥३६७१३॥ जह एसो संसारो चउगइभवगहणभमणदुहरूवो । इय भाविऊण भव्या ! धम्मम्मि समुज्जया होह' ॥४१॥३७१४॥ इय जिणवयणं सोउं राया परितुटुमाणसो अहियं । देवीपरियणसहिओ वंदित्ता एइ इह गणे ॥४२॥३७१५॥ पवरविमाणारूढो जा पत्तो मज्झ सन्निहाणम्मि । ता से गइपडियाओ सहस चिय पिययमे ! जाओ ॥४३॥३७१६॥
४४८
१. विजए सुवजुनामे त्रु० ।। २. सुत्तिनामे जे० ॥ ३. इत्थं त्रु० ॥
Page #499
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
सीहरहरण्णो पुव्वभववुत्तंतं
# दटुणं राया चिंतइ "मह केण गइपडिग्घाओ । विहिओ?" इय चिंतेउं सहस त्ति तलं निरूवेइ ॥४४॥३७१७॥ दटुण ममं कुद्धो जा किर गेण्हेइ मं करऽग्गेहिं । ताव मए अक्तो नियवामकरेण कढिणेण ॥४५॥३७१८॥ रसियं च चंपिएणं अइविरससरेण विणयविहुरेणं । तं सोउं से भजा ससुया विजाहरजुया य ॥४६॥३७१९॥ मम पुरओ होऊणं 'सरणं सरणं'ति उल्लवइ सहसा । तं दटुं सोऊण य मुक्को कंते ! मए झत्ति ॥४७॥३७२०॥ सो एसो सीहरहो विज्जाविउरुव्विएहिं रूवेहिं । मम पुरओ पेच्छणयं करेइ णाणाविहाणेहिं ॥४८॥३७२१॥
ता एसो सो कंते ! जो पुट्ठो अक्खिओ मए तुज्झ" । तं सोउं तुटुमणा पियमित्ता जपए एवं ॥४९॥३७२२॥ ॐ 'किं सामिय ! पुव्वभवे एएण कयं जओ इमा रिद्धी । अचंतविम्हयकरी दीसइ अम्हारिसजणेण?' ॥५०॥३७२३॥
अह जंपइ मेहरहो 'निसुणेहि पिए ! इमं पि वित्तंतं । एगग्गमणा संपइ कहिज्जमाणं मए सुयणु !' ॥५१॥३७२४॥ "पुक्खरवरदीवऽड्ढे पुबिल्ले भारहम्मि वासम्मि । अत्थि पुरं सुपसिद्धं संघउरं नाम गुणकलियं ॥१॥३७२५॥ तत्थऽत्थि रज्जगुत्तो नाम कुलपुत्तओ सुदुग्गयओ । परकम्मकरणउवलद्धदविणकयभोयणो णिचं ॥२॥३७२६॥ भज्जा य तस्स संखियनामा अणुरत्तभत्तया अस्थि । ताणं च गलइ कालो दोण्ह वि परकम्मनिरयाण ॥३॥३७२७॥ अह अन्नम्मि दिणम्मि फलाइकञ्जम्मि दोन्नि वि गयाणि । संघगिरिम्मि विसाले नाणाविहतरुवराइण्णे ॥४॥३७२८॥
१. बिबिहेहिं जे० ।। २. °हाणेणं त्रु० ।। ३. जणाण पा० जे० ।।
Page #500
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
जा तत्थ वणफलत्थं भमंति रम्मम्मि गिरिवरुद्देसे । ता निसुणंति सहेलं सद्दं पक्खुभियजलहिसमं || ५ ||३७२९॥ तं निसुणिऊण दोन्नि वि पमोयभरपूरियाणि वच्च॑ति । जा तस्सऽणुसारेणं, ता साहुं तत्थ पेच्छति ॥६॥३७३०॥ नामेण सव्वगुत्तं उत्तमचारित्तसत्तसंजुत्तं । विज्जाहरनिवहाणं उत्तमधम्मं पसार्हतं ॥ ७ ॥ ३७३१॥ तं दद्धुं तो ताई भत्तिवससमूससंतगत्ताई । वंदित्तु मुणिवरिंदं विसुद्धभूमीए निंविसंति ॥८॥३७३२॥
भयवं पि ताण धम्मं विसेसओ कहइ भयवओ वयणं । सुमरंतो "जह पुन्नस्स कत्थई तह य तुच्छस्स” ॥९॥ ३७३३॥ “भो भो भव्वा ! एत्थं वंछियसोक्खाण कारणं होइ । सत्तीए कीरमाणो तवो जओ विउसवयणमिणं ॥ | १ || ३७३४ || जाव न रसमसकसमसहिं चूरिउ पाउ तवेण । ताव कि लब्भइ दद्दजिय 'जं चिंतिया मणेण ||२||३७३५॥ किंचजम्मंतरि कम्मु किउ जीविं असुहु मणेण । तं चूरिज्जइ नित्तुलउं रसमसतवलोढेण” ||१२|| ३७३६॥ एवं सोऊण तओ भज्जप्पइयाणि कम्मविवरम्मि । जायम्मि पणमिऊणं साहुं एवं पयपंति ॥ १३ ॥ ३७३७॥ 'भयवं ! बहुपाबाई अम्हे तम्हा जम्म्ह जोगतवं । तं आइस सयमेव य अम्हाणुवरिं दयं काउं' ॥१४॥३७३८॥ तो सव्वगुत्तसाहू जोगं नाऊण ताण उवइसइ । बत्तीसयकल्लाणं तवो विसेस इमं तं च ॥१५॥३७३९॥ दोन्नेव तिस्ताई तह य चउत्थाई होति बत्तीसं । तेहिं वि भत्तिजुएहिं गहियं एयं तवोकम्मं ॥ १६ ॥ ३७४०॥
१. पसाहतं पा० विना ।। २. बंदंति मुणि' पा० विना ॥। ३. निवसति त्रु० ॥। ४. कि लब्भहि का० विना ।। ५. दढजिय पा० ।। ६. जें जे० ॥ ७. असुद्ध जे० । असुह त्रु० का० ॥। ८. दृश्यतां तृतीयं परिशिष्टम् ॥
१०
02030502030208
सीहरहरण्णो पुव्वभववत्तंतं
४५०
Page #501
--------------------------------------------------------------------------
________________
सीहरहरण्णोपुव्वभववुत्तंतं
सिरिसंति
तूण नियगिहम्मि गुरूवइटेण विहिविहाणेण । तं तवचरण विहियं विसुद्धसद्धासमग्गेहिं ॥१७॥३७४१॥ नाहचरिए तस्स य पारणयदिणे भोयणवेलाए दोन्नि वि जणाई । चिंतंति "हत ! कहवि हु जइ एइ महाजई कोइ ॥१८॥३७४२॥
तो तं पडिलाहित्ता पवित्तमत्ताणयं करेऊण । पारणयं कुव्वामो" इय चिंतंताई सहस त्ति ॥१९॥३७४३॥ एगागिमहापडिम पडिवन्न धीवरं महासाहुं । दुक्करतवसुसियतणु पेच्छंति गिहम्मि पविसंतं ॥२०॥३७४४॥ तं दटुणं दोन्नि वि कयत्थमप्पाणयं कलिंताई । गिण्हित्तु पवरभत्तं समुट्ठियाई तओ साहू ॥२१॥३७४५॥ नाऊण ताण भावं, एसणियं भत्त-पाणियं तह य । उड्डइ पत्तं तेहिं वि पक्खित्तं भावभरिएहिं ॥२२॥३७४६॥ वंदित्तु तओ साहुं सयमवि भुत्ताई, अन्नया पुण वि । तत्थ पुरे विहरंतं साहुं सहसा नियच्छति ॥२३॥३७४७॥ नामेण सव्वगुत्तं तस्स य पासम्मि पुण वि सोऊण । जइधम्म तो तेहिं वि पडिवन्ना सव्वविरइ त्ति ॥२४७॥३७४८॥
संवेगाइसयाओ करेइ तो रायगुत्तसाहू वि । नियगुरुणाऽणुन्नाओ आयंबिलवड्ढमाणतेवं ॥२५॥३७४९॥ * तं कमसो अहसुत्तं पालित्ता आउयक्खए पत्ते । अणसणविहिणा पत्तो कप्पे सिरिबंभलोयम्मि ॥२६॥३७५०॥
भुजित्तु तत्थ भोए दिव्वे अह सागरोवमे दस उ । आउयखयम्मि चविउ पुरम्मि सिरिनयरतिलयम्मि ॥२७॥३७५१॥ विजुरहभारियाए माणसवेगाए नंदणो जाओ । नामेणं सीहरहो पच्चक्खो एस जो तुज्झ ॥२८॥३७५२॥ १. यगेह का० ।। २. °मत्ताणयं जे० का० ॥ ३. कलेता त्रु० ॥ ४. ओहुइ पा० | ५. दृश्यता तृतीय परिशिष्टम् ।। ६. पालेत्ता पा० विना ।।
४५१
Page #502
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
सा वि य संखियनामा जा पुव्विं भारिया इमस्साऽऽसि । सा वि तवं अइविउलं काउं बंभे सुरो जाओ ||२९||३७५३। तत्तो चविऊण इमा पुणरवि से भारिया समुप्पण्णा । नामेण मयणवेगा, जा एसा तुज्झ पञ्चक्खा” ||३०||३७५४ ॥ एयं च परायकहियं पुरओ देवीए सुणिय सीहरहो । वंदित्ता मेहरहं गओ पुरे नयरतिलयम्मि ॥३१॥३७५५॥ तत्थ य अभिसिंचित्ता नियपुत्तं रज्जभारधरणम्मि । सिरिघणरहस्स पासे मम पिउणो जिणवरिंदस्स ॥३२॥३७५६॥ गिण्हित्तु दिक्खमउलं, काऊणं संजमं अणन्नसमं । उग्गतव चरणनिरओ उग्घाइयकम्मसंघाओ ॥३३॥३७५७॥ उप्पाडियवर केवलनाणो सिद्धिं गई च गच्छिहइ । सह तीए मयणवेगाए साहुणीए धुयकिलेसो ” ||३४|| ३७५८॥ एयं च ओहिणाणेण जाणिउं तीए निययभज्जाए । मेहरहेणं कहियं चरियं सिरिसीहरहरण्णो ॥ ३५ ॥ ३७५९ ॥ मेहरहो वि य राया एवं अणुहविय वणसिरिं रम्मं । पविसइ नियनयरीए नामेणं पुंडरिगिणी ॥ १ ॥ ३७६० ॥ अह अन्नया कयाई मेहरहो मुक्कसयल आहरणो । ववगयवण्णगमालाविलेवणो सुद्धवच्छधरो ||२|| ३७६१॥ निक्खित्तसत्थमुसलो पोसहसालाए पोसह काउं । जोगासणे णिसन्नो विसुद्धचित्तो महासत्तो ॥३॥३७६२॥ नीसेसनरवराणं उभओ पासेसु सन्निविद्वाणं । संसारुच्छेयकरं कहेइ धम्मं जिणक्खायं ॥४॥ ३७६३॥ एत्थंतरम्मि पत्तो एगो पारेवगो थरथरेंतो । भयभंतचित्तनेत्तो 'सरणं सरणं' ति जंपतो ||५|| ३७६४ ॥
१. "रहरंतो त्रु० ॥
दसमेक्कारसभवग्गहणाई
४५२
Page #503
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
दसमेक्कारसभवग्गहणाई
पडिओ निवउच्छंगे माणुसभासाए भासिरो दीणो । अचंततारतरलो दिस-विदिसाओ पलोयंतो ॥६॥३७६५। तं दट्ठ भयभीयं जंपइ राया मणम्मि अक्खुभिओ। करुणापवण्णहियओ 'भद्दय ! मा भाहि, मा भाहि' ॥७॥३७६६॥ जावेवं सो भणिओ राएणं ताव निब्भओ जाओ। चिटुइ पमुइयचित्तो उच्छंगत्थो नरेंदस्स ॥८॥३७६७॥ तस्स य अणुमग्गेणं पत्तो ओलावओ भणइ एवं । 'नरवर ! मम भक्खमिणं झत्ति विसजेहि, छुहिओ हं' ॥९॥३७६८॥ जंपइ राया 'भद्दय ! न हु दायव्वो इमो मए तुज्झ । जम्हा हु मज्झ सरणं, एस पइटो भयुभंतो॥१०॥३७६९॥ एयं तु सुपुरिसाणं भद्दय ! पयर्ड महावयं लोए । पाणचाए वि जओ अप्पंति न सरणमल्लीणं ॥११॥३७७०॥ अन्नं च तुज्झ सुंदर ! परपाणविणासणेण नियपाणे । रक्खेउं न हु जुत्तं जम्हा विउसा भणंति इमं ॥१२॥३७७१॥ "हंतूणं परपाणे अप्पाणं जो करेइ सप्पाणं । अप्पाणं दिवसाणं कएण नासेइ अप्पाणं" ॥१३॥३७७२॥ दुक्खस्स उब्वियंतो हंतूण परं करेइ पडियारं । पाविहिही पुण दुक्खं बहुययरं तन्निमित्तेण ॥१४॥३७७३॥ किंच"जह तुज्झ होइ पीडा उक्खम्मतम्मि एगपिच्छे वि । तह सव्वेसिं जायइ, भावेहि इमं सचित्तम्मि ॥१५॥३७७४॥ इयरस्स पुणो पि य जीवियस्स हम्मंतयस्स घाएहिं । किं होइ नेय दुक्खं ? भावेहि इमं सचित्तम्मि ॥१६॥३७७५॥ किंच सुहं खणमेत्तं जायइ तित्ती इमस्स पुण सोम ! । सव्वो पाणविणासो भावेहि इमं सचित्तम्मि ॥१७॥३७७६॥ १. "तरलं पा० विना ।। २. य जे० ।। ३. सरणे पा० विना ।। ४. भउभंतो पा० विना ।। ५. उक्खजंत त्रु० ।। ६. पाणिवि त्रु० ॥
४५३
Page #504
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
काऊणं पाणवह जीवा पंचेंदियाण जीवाण । निवडंति महानरए, भावेहि इमं सचित्तम्मि ||१८|| ३७७७॥ पार्वति तत्थ दुक्खं नाणाविहजायणाइसंजणियं । साहावियं च विविहं, भावेहि इमं सचित्तम्मि ॥ १९ ॥ ३७७८ ॥ तिरिए वि पाणिवहाओ पावए दारुणं महादुक्खं । तण्हा - छुहाइजणियं, भावेहि इमं सचित्तम्मि ||२०|| ३७७९ ॥ अन्नाई विजाई दुहाई काई संसारियाई तिक्खाई। जीववहाओ पावइ, भावेहि इमं सचित्तम्मि ||२१|| ३७८० ॥ इय जाणिऊण सुंदर! जीववहं परिहरितु कुण धम्मं । पावेसि जेण सोक्खं, भावेहि इमं सचित्तम्मि" ॥२२॥३७८१॥ एवं भणिए भिडिओ जंप 'निसुणेहि राय ! मह वयणं । एसो मह भयभीओ तुज्झं सरणं समल्लीणो ॥ २३ ॥३७८२ ॥ अहयं तु तिक्ख-खरदुक्खलक्खपरिकारियाए रोद्दाए । भुक्खाए रक्खसीए गहिओ वच्चामि कं सरणं ? ॥२४॥३७८३ ॥ किंच तुमं सप्पुरिसो कस्स वि मणसा वि कुणसि नो दुक्खं। ता जह रक्खसि एयं ममं पितह रक्खसु नरेंद ! ॥ २५॥३७८४ ॥ धम्मम्म वि नत्थि मई मह भुक्खादुक्खखणियखेत्तस्स । ता एयं देहि लहुं जा नवि वच्चंति मह पाणा' ॥ २६ ॥३७८५ ॥ एवं भणिए ओलावएण जंपेइ मेहरहराया । 'जइ भुक्खिओ सि धणियं, ता अन्नं देमि आहारं ' ॥२७॥३७८६ ॥ सो जंपेइ 'न मंसं मोत्तुं जाईए मज्झ आहारो' । भणइ ईमो 'मंसं पि हु, अन्नेहिं मारियं देमि' ||२८||३७८७|| १. पा० विना पाविंति जे० । पावैति त्रु० का० ॥ २. इमो अन्नं पि त्रु० ॥
१०
3454545454545
दसमेक्कारसभवग्गहणाई
४५४
Page #505
--------------------------------------------------------------------------
________________
दसमेक्कारसभवग्गहणाई
सिरिसंति- भिडिएण वि पडिभणियं 'नाऽहं अन्नेण मारियं खामि । सयमारियं फुरतं मंसं भक्खेमि अणुदियह ॥२९॥३७८८॥ नाहचरिए तो नरवरो पयंपइ 'जइ एवं, देमि तो नियमसं । जेत्तियमेत्तं एसो तुलइ तुलातोलिओ संतो' ॥३०॥३७८९॥
ॐ जपइ इमो वि ‘एवं ति होउ, तोलित्तु देहि नियमसं' । राया वि हु आणावई तत्थ तुलं वरदयारसिओ ॥३१॥३७९०॥
डावेइ एगपासे तुलाए पारेवयं तओ बीए । पक्खिवइ निययमसं उक्कत्तित्ताण छुरियाए ॥३२॥३७९१॥ जह जह पक्खिवइ णिवो छिदित्ता नियसरीरमंसाई । तह तह गुरुभारेणं वडूढइ पारेवओ अहियं ॥३३॥३७९२॥ अइगुरुभारभरेणं वडूढतं तं निएवि नरनाहो । बहुसाहसेक्करसिओ आरुहइ तुलाए सयमेव ॥३४॥३७९३॥ तं आरूढं दटुं सहसा सामंतकलयलो जाओ। 'हा! हा ! सामिय! मा कुण एयं अह साहसं गरुयं ॥३५॥३७९४॥ मा मा चयाहि अम्हे एवमयंडम्मि वरपहु ! अणाहे । एयस्स पक्खिमेत्तस्स कारणे जीयनिखेक्खो ॥३६॥३७९५॥ किंच इमं उप्पाइयरूवं तक्केमु किंचिवि सुसामि ! । जम्हा हु इमो पक्खी, एत्तियमेत्तं तुलइ नेय' ॥३७॥३७९६॥ एवं जाव नरिंदा विसन्नचित्ता भणंति दीणाई । ताव सहस त्ति जाओ पच्चक्रवो अह सुरो एगो ॥३८॥३७९७॥ चलचवलकुंडलिल्लो रयणुक्कडवरकिरीडधरियसिरो । रंखोलमाणवरहाररइयवच्छत्थलाभोओ ॥३९॥३७९८॥ वरकडय-तुडियभूसियभुयजुयलो ललियअंगुलेयाओ । नियदेहपहापयरिसपच्छाइयसयलनरनाहो' ॥४०॥३७९९॥
ta
४५५
१. भक्खामि पा० ।। २. आणबइ पा० त्रु० ।। ३. हसिक त्रु० ॥
Page #506
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
पभणइ ‘तं सि कयत्थो कयपुण्णो तुज्झ जीवियं सहलं । तं चैव एत्थ एक्को नरवइ ! पुहंईतले जाओ ॥४१॥३००॥ जेण तु पवरगुणरयणवित्थरं सयलसुरसहामज्झे । उवविट्ठो अच्चत्थं वण्णइ ईसाणकप्पिंदो ॥ ४२ ॥ ३८०१ ॥ तं असतो अहयं पत्तो जा तेह परिक्खणनिमित्तं । ता पुव्वजणियंवेरे जुज्झत्थमुवट्ठिए एए ॥ ४३ ॥ ३८०२ ॥ पेच्छामि पक्खिणो दो विझत्ति पविसित्तु देहमेएसि । एवं कया परिक्खा, ता तं मरिसेहि मे सव्वं ॥४४॥३८०३॥ तो पंति नरिंदा ' कह एए पुव्वविहियगुरुवेरा ? । साहेहि इमं अम्हाण तियस ! महकोउयं जेण ॥४५॥३८०४॥ अह जंप गिव्वाणो 'निसुणह जइ कोउयं इमं तुम्ह । साहेमि इमं सव्वं एयाणं वेरसंबंध ' ॥ ४६ ॥ ३८०५ ॥ “अस्थि इह जंबुदीवो दीवो दीवोदहीण मज्झम्मि । तत्थऽत्थि पुंडरिगिणी महापुरी दसदिसिपयासा ॥१॥३८०६॥ निवस य तत्थ सुवणी सायरदत्तो त्ति नाम पवरवणी । नीसेसगुणसमग्गो समत्थनीईण जो मग्गो ॥ २ ॥ ३८०७॥ तस्स विय विजयसेणा भज्जा लावण्ण-रूव- गुणसेणा । तीए य समं भोए सो भुंजइ पुण्णसंजोए ||३|| ३८०८॥
अन्याय सासणीए महरिहम्मि कयवेसा । पेच्छइ सुहेण सुत्ता सुमिणे बहुपुण्णसंजुत्ता ॥४॥ ३८०९ ॥ नियमि समुच्छंगे सुपमाणे लिहियतिक्खवरसिंगे । लीलाए सुहणिसन्ने दो बसहे धवलवरवण्णे ॥५॥३८१०॥ दद्दूणं तं सुमिणं बुद्धा लीलाए दुरियनिम्महणं । पइपासे गंतूणं साहइ तं उटुबेऊणं ॥६॥३८११॥
१. पा० विना 'हईले जे० का० । 'हवीयले त्रु० ॥। २. तुज्झ त्रु० ॥ ३ °यवेरा पा० ||
दसमेक्कारसभवग्गहणाई
४५६
Page #507
--------------------------------------------------------------------------
________________
* दुण्हं पक्खीणं
वेरसंबंधवण्णणं
सिरिसंति- 'निसुणसु सामिय ! अजं सुमिणे जं मज्झ वित्तयं कजं । उच्छंगे वसहजुयं पासित्ता उढ़िया लहुयं' ॥७॥३८१२॥
तं सोऊणं वणिओ जंपइ रोमंचिओ अइसु भणिओ । 'कंते ! सुमिणं एवं काही अम्हाण बहुसेयं ॥८॥३८१३॥ किंच तुहं पुत्तजुयं जणमणआणंदयं जहा कुमुयं । होही गुणगणकलियं तरु व्व सुहपुण्णफलफलियं' ॥९॥३८१४॥ तं सोऊणं एसा भणइ 'इमं होउ' विहियसंतोसा । तो तेणाऽणुन्नाया नियाणे जाइ विन्नाया ॥१०॥३८१५॥ तत्थ य पहिटुचित्ता रोमंचुच्चइयसयलनियगत्ता । वहइ सुहेणं गभं कयबहुपुण्णेहिं जं लभं ॥११॥३८१६॥ पसवइ य पसवसमए पुत्तजुयं जं सया मणं रमए । वद्धावणाइ काउं कुणंति नामाई बिन्नाउं ॥१२॥३८१७॥ पढमस्स धणो नाम, बीयस्स य नंदणो त्ति जणरामं । ते दोन्नि वि वद्धता जोव्वणसमयम्मि संपत्ता ॥१३॥३८१८॥ आणित्तु बालियाओ रूवाईबहुगुणोहकलियाओ । पाणिग्गहणं रम्मं जणएण करावियं सम्मं ॥१४॥३८१९॥ ते दो वि उवललंता चिटुंति विसिटुभोयसंजुत्ता । अह अन्नया कयाई जणयं जंपति सुहभाई ॥१५॥३८२०॥
जह 'ताय ! वणिज्जेणं अम्हे बच्चामु दो वि वजेणं' । तेणाऽवि अणुन्नाया वयंति बहुविहियसंघाया ॥१६॥३८२१॥ * अह कमसो गच्छंता नागपुरं नाम पुरवरं पत्ता । जा तत्थ ववहरंती कह कह वि हु ताव पावंती ॥१७॥३८२२॥
एग अमुल्लरयणं बहुविहलच्छीभरोहविक्कयणं । तं दर्दु संखुद्धा लोहेणं तम्मि ते लुद्धा ॥१८॥३८२३॥ १. तुह पुत्तजुयलं जण जे० ।। २. °लबरगत्ता का० ।। ३. जणनाम जे० पा० ।।
४५७
Page #508
--------------------------------------------------------------------------
________________
* दुहं पक्खीणं
वेरसंबंधवण्णणं
सिरिसंति- संखणईए तीरे मजंति अहऽन्नया पवरनीरे । मजंताण य जाओ संलावो रयणनिम्माओ ॥१९॥३८२४॥ नाहचरिए एक्को भणेइ 'मज्झं' बीओ उल्लवइ 'नो इमं तुज्झं' । एवं जुज्झंताणं जायं जुज्झं महं ताणं ॥२०॥३८२५॥
कोवायंबिरनयणा वियलियनेहा अईवखरवयणा । अवरोप्परसंजुडिया अगाहनीरम्मि ते पडिया ॥२१॥३८२६॥ अट्टज्झाणवसगया रयणं झायंतया खयं विगया । मरिफ़ण मुक्ककाया दो वि हु पक्खी इमे जाया ॥२२॥३८२७॥ तुम्हाणं पञ्चक्खा निय-नियजाईगुणेसु जे दक्खा । अह कमसो वड्ढंता जोव्वणसमयम्मि संपत्ता ॥२३॥३८२८॥ अन्नदिणे हिंडंता पेच्छंति परोप्परं मउम्मत्ता । पुव्विल्लयवेरवसा जुज्झत्थमुवटिया सहसा ॥२४॥३८२९॥
ते पारेवय-भिडिया कहमवि मह दिटुिगोयरं पडिया । ता एसो निभतो सिट्ठो सउणाण वित्तंतो" ॥२५॥३८३०॥ * इय जंपिउं सुमणसो झडत्ति तियसालयं गओ तियसो । तं दटुण नरिंदा मेहरहं बैंति साणंदा ॥२६॥३८३१॥ 'सामिय ! को पुण एसो सुकंतवररूवधारओ तियसो । अम्हाणं सविसेस एवं साहेहि नीसेस' ॥२७॥३८३२॥ तो सजलजलयगंभीरनिस्सणो भणइ मेहरहराया । 'जइ कोउयं महतं निसुणह तो देववुत्तंतं ॥२८॥३८३३॥ "एत्थेव जंबुदीवे दीवे पुव्वम्मि तह विदेहम्मि । सीयामहाणईए दाहिणकूलम्मि अत्थि वरं ॥१॥३८१३४॥ वरविजय रमणिज्जं रमणिज्जं बहुविहेहिं देसेहिं । तत्थ सुभानामेणं नयरी, तीए य आसि णिवो ॥२॥३८३५॥
४५८
१. मयुम्मत्ता पा० ।। २. ए पा० जे० ।। ३. युत्ततो पा० विना ।। ४. ता त्रु० ।।
Page #509
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
3043*#
सिरिथिमियसागरो नाम, तस्स दो भारियाओ पवराओ । पढमा अंगुधरि त्ति य, बीया य वसुंधरी आसि ॥ ३ ॥३८३६॥ सिरिथिमियसागरसुओ अणुधरी गम्भसंभवो अहयं । अपराजियबलदेवो आसि चउथे भवे पत्तो ॥४॥३८३७॥ बीओ व मज्झ भाया वसुंधरी कुच्छिसंभवो आसि । नामेणऽणतविरिओ महिड्रिढओ वासुदेवो त्ति ॥ ५ ॥ ३८३८ ॥ तत्थऽम्हं पडिसत्तू दमियारीनाम आसि सुपसिद्धो । सो अम्हेहिं वहिओ कणयसिरीकन्नयाकजे ॥६॥३८३९॥ सो भमिउं संसारं इहेव भरहऽद्धमज्झखंडम्मि । अट्ठावयनगमूले नियडीनइतीरदेसम्मि ॥७॥३८४० सोमप्पत्ति नामेण तावसो तस्स सो सुओ जाओ । बालतवं चरिऊणं सुरूवनामो सुरो जाओ || ८|| ३८४१॥ सोय इमो, अह अहयं पोसहसालाए अज चिट्ठामि । निक्खित्तसत्थमुसलो एगमणो तुम्ह मज्झम्मि ॥९॥ ३८४२ ॥ ईसाणिंदो एत्थंतरम्मि दट्टु ममं तओ तुट्ठो । निययसहामज्झगओ कुणइ गुणुक्कित्तणं मज्झ ॥१०॥३८४३॥ जह 'भो ! निसुणह तियसा ! मेहरहनिवं जिणिदधम्माओ। न हु चालेउं सक्का लोए सिंदा वि देवगणा' ॥११॥३८४४ ॥ सोऊण इमं वयणं ईसाणसुराहिवेण वज्ररियं । पुब्बिल्लयवेरवसा सुरूवतियसो इमो सहसा ||१२||३८४५॥ अमरिसिओ परिचिंतइ "पेच्छ इमो कह पहुत्तणवसेणं । जंपइ एरिसवयणं ? अहवा गंतुं परिक्खामि ॥ १३ ॥ ३८४६ ॥ १. अणुद्धरित्तिय बीया त्रु० । अणुद्धरियया बीया जे० ।। २. अणुद्धरी० जे० त्रु० ॥। ३. 'मप्पही जे० का० ॥ ४. गुणकि त्रु० ॥
१०
343434345454545454)
देववृत्तंतं
४५९
Page #510
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
इय चिंतिऊण एसो मम खोहणकारणेण एइ दुयं । पेच्छइ य इमे सउणे जुज्झत्थमुवट्ठिए दो वि || १४ || ३८४७॥ तो एसो एयाणं दो विदेहेसु अणुविसेऊण । काउं मज्झ परिक्खं भग्गपइन्नो खमावेउं ॥ १५ ॥ ३८४८ ॥ तुम्हाणं पञ्चक्खं एवं अइपेसलेहिं वयणेहिं । आयासेणुप्पइउं संपत्तो निययठाणम्मि” ॥ १६॥३८४९॥
एवं च नियचरियं देवचरियं च (ग्रं० ६०००) समायन्निऊण दो वि ओलावय पारेवया विमउलमाणलोयणा मुच्छावसपणटुचेयणा निवडिया धरणिवट्टे । तओ पासट्ठियणरिंदेहिं बाउदाणाइणा कया समासत्था । समुप्पन्नजाइसरणा ५ य संवेगवसविवड्ढमाणसुभ-सुभयरपरिणामपरावसीकयमाणसा य नियभासाए जंपिउं पयत्ता, अवि य"सामिय! नियचरियमिणं सोऊणऽम्हाण माणसे जाओ। अइगरुओ संवेगो, ता आइस अम्ह जं किच्चं ॥ १ ॥३८५० ॥ निव्विन्नं च भवाओ चित्तं अम्हाण अइदुरंताओ । बहुदुक्खसागराओ, ता आइस अम्ह जं किचं ||२||३८५१ ॥ लोहविद्धेहिं ढं गुरुको परव्यसेहिं पावेहिं । हारवियं मणुयत्तं, ता आइस अम्ह जं किच्चं ॥३॥ ३८५२ ॥ मोहविमूढेहिं सया अत्थोवज्रणपरायणमणेहिं । मुसिया मुद्धडलोया, ता आइस अम्ह जं किचं ||४|| ३८५३ ॥ तिरियत्तणपत्तेहिं तिक्खखुहादुक्खपरिकिलंतेहिं । वहिया अणेगजीवा, ता आइस अम्ह जं किच्चं ॥५॥३८५४ ॥ अण्णाणंधेहिं सया विसयसुहासंगलंपडमणेहिं । विहियं विविहं पावं, ता आइस अम्ह जं किच्चं || ६ || ३८५५॥
१. बिमुद्धे जे० ॥
दुहं पक्खीणं
पत्थणा
४६०
Page #511
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंति- नाहचरिए
दुण्हं पक्खीणं पत्थणा
सच्चं चिय नियचरियं पञ्चक्खं अज्ज अम्ह संजायं । जाइस्सरणेण पहो !, ता आइस अम्ह जे किच्चं ॥७॥३८५६॥ धन्ना य अज अम्हे जं पत्ता तुज्झ पायमूलम्मि । नीसेसुटुक्खदलणे, ता आइस अम्ह जे किच्चं ॥८॥३८५७॥ इय संवेगपराण करुणामयजलसमुद्द ! अम्हाणं । अचंतं दीणाणं कायव्वं तमाइससु' ॥९॥३८५८॥
तओ मेहरहेण तेसिं संवेगाइसयं नाऊण भणियं जहा--- 'पडिवज्जिय सम्मत्तं पाणऽइवायाइ विरमण काउं । संवेगभावियमणा पडिवजह अणसणं विहिणा' ॥१०॥३८५९॥ ५
तओ तेहिं दोहिं वि तिरिक्खजोणिएहिं हरिसवसविसप्पमाणनयण-माणसेहिं कया भत्तपरिण्णा । पंचनमोकारपरायणा य मरिऊण समुप्पन्ना भवणवासिदेवाण मज्झे । मेहरहो वि तं पोसह पारेइ । पारिता य जहिच्छिए भोए भुजइ । अण्णया य तं सउणवइयरं परिभावयंतस्स समुप्प- ण्णवेरग्गमग्गाइरसप्पसरस्स जाया अटुमभत्तपडिमापडिवजणबुद्धी । तओ परिणामाइरेगाओ दाऊण उरं नीसेसपरीसहोवसग्गाणं डिओ पडिमाए । एत्थंतरम्मि य अट्ठावीसलक्खविमाणावाससामित्तणदुल्ललियईसाणसुरेदेण नियरूव-लावण्ण-कंति-दित्तिविणिज्जियाऽसेसरमणीयणनियरंतेउरमज्झगएण भणियं, अवि य'नियमाहप्पविणिज्जियअसेसतेलोक्क! दलियमलपडल!। सयलगुणाणाऽऽवासय! नमो नमो होउ तुह भयवं!' ॥१॥३८६०॥ १. जाईसर जे० का ।। २. अम्हे संपत्ता पा० ॥ ३. पाणाइ° पा० अ० ।। ४. "इवजणं पा० ।। ५. पारिय जहि° पा० || ६. °सुरिदेण त्रु० ॥
४६१
Page #512
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
दसमेक्कारसभवग्गहणाई
एयं च समायन्निऊण विम्हयुप्फुल्ललोयणाहिं पुच्छियं देवीहिं, जहा-'सामि! कस्स तुब्भेहिं पणामो कओ?' तओ भणियमीसाणंदेण, अवि य'एसो तिलोयसुंदर ! राया मेहरहनामधेजो त्ति । दसदिसिविक्खायजसो घणरहजिणनंदणो भयवं ॥२॥३८६१॥ अटुमभत्तुववासी पडिमाए डिओ विसुद्धझाणम्मि । वट्टइ एस महप्पा भविस्सतित्थंकरो भरहे ॥३॥३८६२॥ एयं दटुण मए भत्तिवसविसप्पमाणहियएणं । सहसा कयंजलेणं एस पणामो पिए ! विहिओ ॥४॥३८६३॥ एवंविहम्मि झाणे वटुंतं नेय चालिउं सक्का । सीलव्वएहिं सुंदरि ! लोए सिंदा वि तियसगणा' ॥५॥३८६४॥
एयं च ईसाणसुराहिवइमुहकुहरविणिग्गयमइसयवयणमायन्निऊण सुरूव-अइरूवाओ दोन्नि ईसाणिंदऽग्ग-महिसीओ अमरिसियाओ तक्खोहणत्थमागयाओ । विउव्वति य उत्तरवेउब्बियाई विसमसरदीवणकराई उक्किटुरूव-जोव्वणलावण्ण-कंति-दित्तिजुत्ताई सुरकरिकुंभविब्भमथोरथणहरभारियाई कुरंगीतुल्ललोयणभमुहधणुविणिग्गयकडक्खसरधोरणी
खेवचउराई सिंगाररसभरनिटभराई रूवाई विउव्विऊण डाऊण य मेहरहपुरओ जंपिउं पवत्ताओ, अवि य'सामिय ! सुरंगणाओ अम्हे तुम्हाऽणुरायरसियाओ । संपत्ताओ एत्थं, ता भुंजसु नाह ! सेच्छाए ॥६॥३८६५॥ किंचऽम्हेहिं समाणं को पाबइ सुरयकेलिरसपसरं । सामन्नेण वि वरपहु ! विसेसओ रत्तमत्ताहिं ? ॥७॥३८६६॥
४६२
१. एवं पा० ।। २. °मधेयो जे० त्रु० ।। ३. बटुंते पा० ।। ४. "गीउल्ल° जे० ।। ५. तुम्झानु त्रु० का० ।।
Page #513
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
दसमेक्कारसभवग्गहणाई
व्यारविसमसरबाणघायवेयल्लियाओ अच्चत्थं । पगुणीकरेहि सुंदर ! नियसंगमओसहिरसेण ॥८॥३८६७॥ ॐ मोत्तूण सुराहिवई तुह पहु ! वररूव-जोव्वणगुणेहिं । लुद्धाओ पत्ताओ, ता कुणसु मणिच्छियं अम्ह ॥९॥३८६८॥
एयं च वियड्ढाणं नाह ! वियड्ढत्तणं समक्खाय । जं अणुरत्तो भुनइ थीवग्गो कामकीलाहिं' ॥१०॥३८६९॥ * एवमाईणि य वयणाणि पयंपिऊण मयणक्कोवणकरे थण-रमणाइए सरीरावयवे पयडंतीओ थीसहावे काउमाढताओ, अवि य
दंसहिं केसकलाउ खसंतउ, पुणु झडत्ति सो चिय बझंतउ, धरवि करंगुलि बीयकरग्गि, उत्थल्लिवि सिरि धरहिं सुरंगिं, पुणु मोट्टायवि मोडहिं अंगू, दक्खालहिं थणमूलु सुचंगू, पयडहिं नाहि मयणरसकूवी अइगंभीरमणोहररूवी, नीवीबंधु धरेवि ल्हसंतउ पयडहिं किंचि रमणु वियसंतउ, उरुदेसु दक्खालहिं कोमलु विलिहहिं चरणनहग्गि महीयलु, इय बहुविहभंगिहिं, रइरसरंगिहि, खोहिउ निवु देवंगणहिं,
सो तहवि न खुद्धउ, सिवसुहलुद्धउ, नियमु धरइ मणि तक्खणहिं ॥११॥३८७०॥ १. °करेह पा० का० ।। २. दंसेहि जे० ।। ३. धरिबि सु° त्रु० ।। ४. पुण जे० ।। ५. °यहि त्रु० ।। ६ °गणिहिं त्रु० ।। ७. तक्खणिहिं त्रु० का० ।।
४६३
Page #514
--------------------------------------------------------------------------
________________
दसमेक्कारसभवग्गहणाई
सिरिसंति- _एवमाइअणुलोमोवसग्गेहि सयलरयणि पि उवसग्गित्ता चालेउमचयंतीओ दढं परितुहाओ भत्तिवसपरावसीकयनाहचरिए * माणसाओ विहियविविहपूयाविसेसाओ तग्गुणगणावज्जियाओ थोउमाढत्ताओ, अवि य
'तुब्भे चिय सकयत्था, तुडभे चिय सहलविहियमणुयत्ता । जं एवं अणुरत्ता धम्मम्मि न चेव य पमत्ता ॥१२॥३८७१॥ अम्हाणं 'चिट्ठाहिं दवइ धुवं लोहमइयपुरिसो वि । तिल-तुसमेत्तं पि पुणो न य दवियं माणसं तुम्ह ॥१३॥३८७२॥ एसो चेव सहावो महाणुभावाण सुद्धचित्ताण । अहवा वि मरगयमणी किं काओ होइ कइया वि ? ॥१४॥३८७३॥ ता तुम्हाणं पाए सिवसुहफलए सया नमसामो । अहवा वि हु सोखत्थी, को न वि कप्पटुमं नमइ ? ॥१५॥३८७४॥ ता तुभ चिय णमिमो, पुणो वि नमिमो, पुणो वि य नमामो । अहवा आयरगेज्झा महाणुभावा जए होंति॥१६॥३८७५॥ ता पहु ! खमारसालय ! खमियव्वं एयमम्ह दुचरियं । जम्हा हु महाभागा पणयाणं वच्छला होति ॥१७॥३८७६॥
जं पहु ! झाणम्मि छिया तुटभे एवं खलीकया अहियं । तं खमियव्यं सव्यं अम्हाण दयं विहेऊण' ॥१८॥३८७७॥ 2 इय एवं नमिऊणं खामेऊणं च दो वि हु गयाओ । मेहरहं भत्तीए नियए ईसाणकप्पम्मि ॥१९॥३८७८॥ * राया वि दिणयरकरपसरपणासियतिमिरनियरपयासियजीवलोयपयत्थसत्थे पभाए पडिमं पोसहं च पारेइ । . रयणीवुत्तंतं च सुमरंतो पुणो पुणो संवेगरंगमारुहइ । तारिसं च रायाणमवलोइऊण पियमित्ता वि देवी अइसय
संवेगमावभ्ना जाया । अन्नया य समागंतूण तित्थयरपउत्तिनिवेयएण वद्धाविओ नरवई, अवि य१. चेद्वाहिं पा० विना || २. कयो पा० ।। ३. हुंति जे० ॥
४६४
Page #515
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
दसमेक्कारसभवग्गहणाई
'वद्धाविज्जसि सामिय ! ज तुह जणओ जिणेसरो भयवं । विहरंतो संपत्तो घणरहनामो इह नयरे ॥२०॥३८७९॥ विहियं च समोसरणं उत्तरपुव्वम्मि दिसिविभागम्मि' । तं सोउं मेहरहो सहसा रोमंचकंचुइओ ॥२१॥३८८०॥ दाऊण तस्स बद्धावयस्स राया मणिच्छियं दाणं । दढरहजुवरायजुओ वच्चइ जिणपायणमणत्थं ॥२२॥३८८१॥ वंदित्तु जिणवरिंदं सेसे वि य साहुणो नमसेउं । भत्तिभरणिन्भरंगो उवविडो निययाणम्मि ॥२३॥३८८२॥ एत्थंतरम्मि भयवं ससुरा-ऽसुर-मणुय-तिरियपरिसाए । पत्थावइ धम्मकहं तीसे पडिबोहणढाए ॥२४॥३८८३॥ "भो भो असाररूवे संसारे एत्थ दुक्खपउरम्मि । मा किजउ पडिबंधो कुणह सया उज्जमं धम्मे ॥१॥३८८४॥ धम्मम्मि जो पमायं कुणइ नरो मोहमोहिओ संतो । सो पावइ दुक्खाई नाणारूवाइं भवगहणे ॥२॥३८८५॥ जह को वि रयणदीवे गंतु लद्भण विविहरयणाई । निद्दपमायपमत्तो हारइ रयणाणि मंदमई ॥३॥३८८६॥ तह जो लद्धं सम्मत्तमाइविविहाई धम्मरयणाई । कुणइ पमायं मूढो, सो हारइ ताणि निभंतं ॥४॥३८८७॥ जो पण को वि हु जीवो अपमत्तो होइ धम्मकजम्मि । तस्साऽऽवई वि जायइ सुहहेऊ जह य सरस्स" ॥५॥३८८८॥
एत्थंतरम्मि य भालयलनिवेसियाऽऽबद्धकरयलंजलिपुडेणं विन्नायसमत्थपयत्थसत्थपरमत्थवित्थरेण वि भविर्यसत्तपडिबोहणत्थं विन्नत्तं गणहरेणं, जहा
४६५
१. निद्दापमायमत्तो त्रु० ।। २. सत्तबोह” त्रु० ।।
Page #516
--------------------------------------------------------------------------
________________
'सिरिसंति
नाहचरिए
सूरस्स रायस्स कहाणयं
'सयलजयजीवबंधव ! सवण्णू ! सव्वदंसण ! जिणिंद ! । को एसो धम्मम्मि अपमत्तो वण्णिओ सूरो? ॥६॥३८८९॥ कह वा वि आवईसु वि सोक्खाई चेव तस्स जायाई? | साहेह सव्वमेयं जेणऽम्हं कोउयं गरुयं ॥७॥३८९०॥ अह सजलजलयघोसो जंपइ सिरिघणरहो जिणवरिंदो । 'जइ कोउयं महतं निसुणसु गणनाह ! तो एयं ॥८॥३८९१॥
"अत्थेत्थ जंबुदीवे भारहखेत्तस्स मज्झखंडम्मि । नामेण खिइपइट्ठियनयरं पुरगुणगणाइण्णं ॥१॥३८९२॥ * तं पालइ वरराया असेससामंतपणयपयकमलो । पयपालणेकरसिओ नामेणं वीरसेणो ति ॥२॥३८९३॥
तस्सऽत्थि महादेवी नामेणं धारिणी गुणपसिद्धा । सो तीए समं भोए परितुटो भुंजए सययं ॥३॥३८९४॥ * अह अन्नया य देवी रिउसमए महरिहम्मि सयणीए । सुत्ता पेच्छइ सुमिणं पुरओ जंतं तियसनाहं ॥४॥३८९५॥
तं दटुं पडिबुद्धा सहसा उव्वेल्लमाणभुयजुयला । उम्मिल्लियनयणजुया साहइ निययस्स रमणस्स ॥५॥३८९६॥ सो त सुणित्तु सुमिण भणइ 'पिए ! तुज्झ होहिई पुत्तो । जेण चलंतो दिट्ठो सुरणाहो तेण किंचि चलो' ॥६॥३८९७॥ तं चेव दिणं आई काउं तीसे पवढिओ गब्भो । पसवइ य पसवकाले पुत्तं रूवाइगुणकलियं ॥७॥३८९८॥
वद्धाविओ य राया चेडीहिं दुयं, तओ समाइसइ । वद्धावणयं, तत्तो खणेण जायं महारम्मं ॥८॥३८९९॥ ॐ संपत्ते नामदिणे राया अह सुमिणयाणुसारेण । कुमरस्स कुणइ नाम 'होउ इमो देवराओ' त्ति ॥९॥३९००॥
४६६
१. साहेहि जे० का० ।। २. होहिही पा० विना ।।
Page #517
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
I
एवं सो परिवडूढइ कमसो ता जाव अन्नदियहम्मि । पेच्छइ पुणो वि सुमिणं देवी सुहसयणपरित्ता ॥ १० ॥ ३९०१॥ संखतलबिमलधवलं आहरणविभूसियं सुपुटुंगं । वयणेण मुहमइंतं पवरं अह गोविसं पयडं ॥११॥३९०२ ॥ तं दण विद्धा देवी वियसंतलोयण कवोला । साहइ पइणो सम्मं तेणाऽवि हु से समाइटुं ॥ १२ ॥ ३९०३॥ जह 'होही तुज्झ सुओ देवि ! अंणण्णसमो गुणगणेहिं । जम्हा मुहे विसंतो सच्चविओ गोविसो तुमए' ॥१३॥ ३९०४ ॥ ' एवं ' ति होउ देवी मन्नित्तु सुहेण गब्भमुव्वहइ । पसवइ य पसवसमए पुत्तं पसरतकंतिल्लं ॥ १४ ॥ ३९०५ ॥ पुणरवि चेडीहिं तओ राया वद्धाविओ पहाहिं । कारवइ पुणो वि निवो बद्धावणयं विसेसेण ॥१५॥३९०६ ॥ पत्ते य णामसमए सुमिणस्सऽणुसारओ इहं पि णिवो । उवइ कुमरस्स णामं 'होउ इमो वच्छराओ' त्ति ॥ १६ ॥ ३९०७ ॥ वडूढंतो य कमेणं जा पत्तो अटुमम्मि वरिसम्मि । ताव कलायरियस्स उ समप्पिओ सोहणदिणम्मि ॥ १७ ॥ ३९०८ ॥ तेण वि कलाकलावो बालेण वि सिक्खिओ अणण्णसमो । अन्नो वि हु गुणनियरो अब्भसिओ झत्ति सविसेसो ॥ १८ ॥ ३९०९ ॥ पुरणवओ य सव्वो वह दढं तम्मि चेव अणुरायं । एत्थंतरम्मि राया अक्कंतो गरुयरोगेहिं ॥ १९ ॥ ३९१०॥ अवि यदरूद्दजर - गुरुदाहपयावियदेहपंजरो, दारुणगिम्हसमयदवताविउ नाइ सुजिण्णकुंजरो । हरिसासासखासनिवमंद विसोसियसव्वगत्तओ, बहुविह एवमाइअन्नेहिं वि रोयहिं राउ पत्तओ ॥२०॥३९११॥
१. मुहबईत पा० ।। २. अण्णण जे० ॥। ३. रोइहिं का० । रोएहिं जे० ||
34545454534343054543
सूरस्स रायस्स कहाण
४६७
Page #518
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
इय जा दिटु राउ एवंविहवेयणभरवियल्लिउ, भड-सामंतमाइपरिवारु असेसु वि दारुणदुक्खसल्लिउ ।
सूरस्स रायस्स जाव असज्झु वाहि वेज्जेहिं विभाविवि सिग्घु जंपिउ, गुंदलगुंदलेहिं आलोचइ ता जणु सयलु कंपिउ ॥२१॥३९१२॥ कहाणयं 'जइ वि हु जेडो एसो कुमरो नामेण देवराओ त्ति । तह वि हु गुणेहिं जेडो होउ इमो वच्छराओ नियो' ॥२२॥३९१३॥ इय जणवायं सोउं एगेणं मंतिणा समं मंतं । काऊण देवराओ गेण्हइ गय-तुरयसंघायं ॥२३॥३९१४॥ सोऊण कलयलं तं पुच्छइ राया 'किमेस आहट्टो?'। अह परियणेण भणियं 'देव ! इमं एरिसं जायं ॥२४॥३९१५॥ ५ तो माणसियदुहेणं दुगुणयरं पीडिओ निवो भणइ । 'हा! हा! अहो ! अजुत्तं कजमिण मंतिणा विहियं ॥२५॥३९१६॥ नहु वच्छरायकुमरं मोत्तुं अन्नस्स जोगया अत्थि । एयं पि होउ, अहवा करेमि किं एरिसाऽऽवत्थो ?' ॥२६॥३९१७॥ इय जंपिऊण राया पंचत्तं पाविओ सुटुक्खत्तो । जाओ य देवराओ राया मंतिस्स वयणेण ॥२७॥३९१८॥ किंतु न जणाणुराओ तहाविहो अत्थि तहवि सो रज्जं । कुणइ इयरो वि गच्छइ ओलग्गाए पइदिणं तु ॥२८॥३९१९॥ जोहाराई सव्वं पडिवत्तिं कुणइ जह व जणयस्स । किंतु जणो सव्वो वि हु अणुरायं धरइ कुमरम्म ॥२९॥३९२०॥ १० ॥ तं नाऊणं मती चिंतइ हिययम्मि संकिओ अहियं । "नूणमिमो वद्धंतो रजं अवहरइ निच्छयओ ॥३०॥३९२१॥ ताजा कोमलवाही ता जत्तं एत्थ किंपि चिंतेमि" । इय मोहमोहियमई वियप्पए दुजणसहावो ॥३१॥३९२२॥ १. जुत्तं पा० ॥
Page #519
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
अहवा विदुजणाणं पयइ चिय एरिसा न संदेहो । जम्हा हु विउसवग्गा भणति एयारिसं वयणं ॥ ३२ ॥ ३९२३ ॥ "ववहरइ अण्णह चिंय सुद्धसभावो जयम्मि साहुजणो । मन्नइ तमन्नह चिंय दुटुसभावो खलजणो वि ॥३३॥३९२४॥ जह जह परिसुद्धमई सुयणो नेहेण कुणइ चेट्ठाओ । तह तह इयरो वि दढं वियप्पए अन्नहारूवं " ॥ ३४ ॥ ३९२५ ॥ इय चिंतिऊण मंती गंतुं निवदेवरायपयमूले । विन्नवइ 'देव ! एसो न सोहणो होइ बर्द्धतो' ||३५|| ३९२६ ॥ जंप य देवराओ ' ता किं कीरउ इमम्मि वत्थुम्मि ?' | मंती वि भणइ 'सामिय ! निव्विसओ कीरऊ एस' ॥ ३६ ॥ ३९२७॥ सामत्थिऊण एवं पभायकालम्मि जंपिओ कुमरो । जह 'मह विसयं मोत्तुं वच्चसु अन्नत्थ तं कुमर !' ॥३७॥३९२८ ॥ ' आएसो ' त्ति भणित्ता बच्चइ जणणीए पायमूलम्मि । जं जह वत्तं सव्वं, तं तह परिकहइ नीसेसं ॥ ३८ ॥३९२९॥ तं सोऊणं देवी अंसुपवाहेण धोयगंडयला । मण्णुभरपूरियंगी अचंतं दुक्खिया जाया ॥ ३९ ॥३९३०॥ तंदुक्खयं नए पपई वच्छरायकुमरो वि । 'मा अंबे ! कुण एवं, आएसं देहि वच्चामि ॥४०॥ ३९३१॥ देवी व भइ 'पुत्त ! जइ एवं तो अहं पि सह तुमए । नियभगिणीए समेया आगच्छिस्सामि अवियप्पं ' ॥४१॥३९३२॥ अह भइ वच्छराओ 'माए ! देसतराई विसमाई । सुहसमुचिया तुमं पुण ता चिटु सुहेण एत्थेव ' ॥४२॥ ३९३३॥
१. धेय पा० ॥ २. जंपेड़ जे० ॥
503030303030301
सूरस्स रायस्स कहाणय
४६९
Page #520
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
सूरस्स रायस्स
कहाणयं
* तो जणणीए भणियं 'पुत्तय ! मा भणसु एरिसं वयणं । तुमए परिवारेण य जुयाए कह मह दुहं होही?' ॥४३॥३९३४॥
तो परिवारजुया जा चलिया सा धारिणी महादेवी । ता वारिओ समग्गो परिवारो देवराएणं ॥४४॥३९३५॥ * भणियं 'इमेण समयं जो वच्चइ तस्स निच्छयं पाणे । घेच्छामि' इय भणे उद्दालइ वाहणाई पि ॥४५॥३९३६॥ * अह दोन्नि वि भगिणीओ कुमरेण समं चलंति पाएहिं । संबलमत्तं किंची पिडए घेत्तूण सीसम्मि ॥४६॥३९३७॥
ता पुरवरस्स मज्झे हाहकारो दढं समुच्छलिओ । पाएण नऽत्थि को वि हु जेण न अंसुल्लियं वयणं ॥४७॥३९३८॥ ५ • जंपइ य 'अहो ! अजं नयरमणाहं दढं इमं जायं । अजं चिय पंचत्तं पत्तो सिरिवीरसेणो वि ॥४८॥३९३९॥
नूणमधन्न एयं जं मुच्चइ एरिसेण पुरिसेण । अहवा वि कप्परुक्खो, किं होइ थिरो अधन्नाणं' ॥४९॥३९४०॥ इय पुरजणवयणाई निसुणंताई कमंति पाएहिं । मोत्तूण तयं देसं अवंतिदेसम्मि पत्ताई ॥५०॥३९४१॥ तत्थऽत्थि पुरी रम्मा उज्जेणीनाम दसदिसिपयासा । तीए य अत्थि राया जियसत्तू नाम विक्खाओ ॥५१॥३९४२॥ तस्सऽत्थि अग्गमहिसी कणयसिरी नाम रूव-गुणकलिया । अह पुरवरीए बाहिं ताई छायाए वीसमहिं ॥५२॥३९४३॥ १० चिंतइ देवी अह वीसमंतिया “हा! हयास ! रे देव्य ! । किं एयं अम्हाणं विहियमवत्थंतरं विसमं? ॥५३॥३९४४॥
४७०
१. तो बहुपरिवारजुया जा जे०का० ।। २. अपुन्नाण जे० का० ।। ३. देव त्रु० ।।
Page #521
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
ता कह नित्थरियो जम्मो हा देव्व ! तुह सरूवम्मि । एयारिसम्मि विसमे अचंतमचिंतरूवम्मि ?” ॥५४॥३९४५॥ इय चिंतंती देवी भणिया विमलाए 'जामि ! बच्चामि । अब्भंतरे पुरीए उवस्सयं किंचि गविसामि ॥ ५५ ॥ ३९४६॥ जंपेइ धारिणी तो ‘वच्चसु तं भगिणि! कुणसु ऐयं' ति । इय भणिया नयरीए पविसइ अभितरे विमला ॥५६॥३९४७॥ हरिणि व्ब जूहभट्ठा पविसइ जा सव्वओ पलोयंती । ता पेच्छइ गिहमेगं उत्तुंगं धयवडाइणं ॥ ५७॥३९४८॥ तस्स य पंगणदेसे मज्झत्थवयं निएइ अह सेट्ठि । नामेण सोमदत्तं परिसक्कणियं करेमाणं ॥ ५८॥३९४९ ॥ तं दट्टुणं एसा पविसइ गेहम्मि जाइ तप्पासे । भणइ 'महायस ! अम्हं उवस्सयं किंचि दरिसेहि ॥५९॥३९५०॥ जेणं तु निस्साए सुहेण चिट्ठामु एत्थ नयरीए' । सो भणइ 'केत्तियं तुह कुडुंबयं कहसु मे भद्दे !' ॥६०॥३९५१॥ उल्लवइ तओ विमला ‘सुंदर ! अम्हे दुवेऽत्थ भगिणीओ । तइओ मह भगिणिसुओ कुडुंबयं एत्तियं चेव' ॥ ६१ ॥ ३९५२॥ जंपेइ तओ सेट्ठी 'ओवरियाए इमाए चिट्ठेह । ववहारो जेण इमो पर जंपह भाडयं किंचि' ॥६२॥३९५३ ॥ विमला वि भणइ 'सुंदर! अम्हाणं नऽत्थि भाडयं किंचि । किंतु दुवे वि जणीओ कम्मं काहामु तुह गेहे ॥ ६३ ॥ ३९५४ ॥ एयाए वित्तीए जइ भोयण भाडयाइं मन्नेसि । आगच्छामो सुंदर ! ता एत्थं तुज्झ गेहम्मि' ॥६४॥ ३९५५ ॥ ' एवं ति होउ' वणिएण मन्निए इंति तिन्नि वि जणाइं । चिटुंति पुव्यवण्णियनीईए कम्मनिरयाओ ॥ ६५ ॥ ३९५६॥
१. एवं जे० का० ।। २ अत्यंतरे का० ॥। ३. उबरि° जे० ॥
+5+5+5+5+50
सूरस्स रायस्स कहाणय
४७१
Page #522
--------------------------------------------------------------------------
________________
सूरस्स रायस्स कहाणय
सिरिसंति- धारिणि विमला य तओ दोन्नि वि कम्मं कुणंति तग्गेहे । अहवा उदरस्स कए जं न कयं, तं पि कुणइ जणो ॥६६॥३९५७॥ नाहचरिए कम्मायत्ता जीवा बहुविहदुक्खाण भायणं होति । जह धारिणी वि देवी परगेहे कुणइ कम्माई ॥६७॥३९५८॥
जं दाणं देंतेहि किज्जइ चित्तम्मि किंचि कालुस्सं । तं भोत्तूण सुहाई पावेति जिया दुहाई पि ॥६८॥३९५९॥ जह एस चिय देवी बहुविहसुहलालिया य होऊण । माणस-सारीरियविविहदुक्खचयभाइणी जाया ॥६९॥३९६०॥ ता एयं नाऊणं रक्खेयव्यं मणस्स कालुस्सं । सव्वं पि धम्मकिञ्चं विसुद्धचित्ता कुणह णिचं ॥७०॥३९६१॥
एवं च जाव दियहा केत्तियमेत्ता वि ताण वोलेंति । ता अन्नम्मि दिणम्मि भणियाओ तेण वणिएण ॥७१॥३९६२॥ * 'एसो वि बालओ मे वच्छयरूवाणि रक्खऊ भद्दे ! । जइ तुम्हाण विभावइ निव्ववसाओ जओ एस' ॥७२॥३९६३॥
तो बहुविहाई हियए अट्ट-रउद्दाई चिंतवेऊण । 'होउ इमं पि हु एवं सुंदर ! तुम्हेहिं जे भणियं ॥७३॥३९६४॥ तो वच्छरायकुमरो विणीयविणओ त्ति जणणिवयणेण । चित्ते अभावमाणं पि रक्खणं कुणइ बच्छाण ॥७४॥३९६५॥ अह अन्नम्मि दिणम्मिं गहिउं वच्छाणि जाइ अडवीए । वच्छेसु चरंतेसु जा वीसमई खणं एवं ॥७५॥३९६६॥ ता एगत्थ वणम्मि निसुणइ सत्थाण गुणणियासई । चिंतइ य "हंत ! कत्थ वि एसो नणु गुणणियासद्दो" ॥७६॥३९६७॥
१०
४७२
१. दुन्नि त्रु० ।। २. दितेहिं पा० विना ।। ३. भुत्तूण त्रु० ।। ४. "हसंला पा० ॥ ५. माणुस पा० का० ।। ६. मणुस्स जे० ७० ।। ७. तुज्झेहिं का० ॥
Page #523
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
अणुसारेणं तेणं वच्चइ वणसंडमज्झयारम्मि । पेच्छइ य तत्थ कुमरे नाणासत्थाई गुणवते ॥७७॥३९६८॥
* सूरस्स रायस्स दटुणं ते कुमरे हरिसेणुप्फुल्ललोयणो एसो । एगत्थ डिओ पेच्छइ विन्नाणं ताण कुमराण ॥७८॥३९६९॥
कहाणयं जई को वि हु घायाओ ईसिं पि हु भुल्लए तओ एसो। 'हा ह'त्ति जंपमाणो मुहम्मि सामत्तणं धरइ ॥७९॥३९७०॥ जइ पुण ठाणे घाओ निवडइ तो तोसनिडभरोधणियं । 'साहु'त्ति जंपमाणो न माइ निययम्मि अंगम्मि ॥८०॥३९७१॥ तं दटुं कलसूरी चिंतइ "नणु एस कोविओ कोवि । बालो वि हु जो एवं जाणइ सत्थाण मम्माई" ॥८१॥३९७२॥ ५ तो पुढो तेण इमो 'वच्छ! तुम आगओ कुओ एत्थ?'।तो भणइ वच्छराओ 'ताय! ममं देसियं मुणसु ॥८२॥३९७३॥ कोड्डस्स पेच्छणत्थं एत्थ पविट्ठो' तओ उवज्झाओ । जंपइ 'केत्तियमेत्तं बुज्झसि तं वच्छ ! साहेहि ?' ॥८३॥३९७४॥ अक्खइ य एस 'परिचयमेत्तं मह अत्थि संगइवसाओ' । आइसइ कलायरिओ 'करेहि सत्थं करे वच्छ!॥८४॥३९७५॥ दंसेहि अम्ह निययं विन्नाणं' तो इमो वि पयडेइ । सव्वऽत्थेसु कुसलयं, तं दटुं विम्हिया सव्वे ॥८५॥३९७६॥ एवं जा खणमेकं सत्थाण परिस्सम इमो कुणइ । ताव कुमराण जोग्गं झडत्ति भत्तं समणुपत्तं ॥८६॥३९७७॥ कुमरेहिं तओ एसो वि भोइओ पवरभोयणविहीए। थक्को जाव वि यालं जाइ तओ निययगेहम्मि॥८७॥३९७८॥ वच्छयरूवाणि वि रक्खवालपरिवज्जियाई काऊणं । सद्दिवसे चिय गेहं गयाणि, तो बोल्लए सेट्टी ॥४८॥३९७९॥
४७३
१. मुहं पि सा त्रु० ।। २. इत्थ त्रु० ।। ३. संगयव जे० ।। ४. बियालो जे० ।।
Page #524
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
'किं एयाई अजं सद्दिवसे चिय समागयाई ?' ति । 'न मुणिजइ कजमिणं एइ न सो वच्छवालो वि' ॥ ८९ ॥ ३९८० ॥ विमलाए पत्तरम्मिदिन्नम्मि भणइ सेट्ठी वि । 'एयं पि न सोहणयं, जं नऽज्जवि एइ सो बालो' ॥ ९०॥३९८१॥ एवं विलवंताणं अधीइपराणं समागओ एसो । भणिओ 'वच्छ ! किमेयं ?' सो जंपइ 'सुत्तओ होतो' ॥९१॥३९८२ ॥ एवं च बीयदिवसे तइययदिवसे वि वच्छरूवाणि । जावाऽऽगयाणि ताव य दढं उवालंभए सेट्ठी ॥९२॥३९८३ ॥ ताहिं वि सो नियपुत्तो रुट्ठाहिं पर्यपिओ जहा 'वच्छ ! । किं परदेसागमणं, कम्पयरतं च नो मुणसि ? ॥९३॥ ३९८४ ॥ तह य परगेहवसणं कटुणं भोयणं च जेणेवं । आणेसि उवालंभं' इय भणिए भणइ एसो वि ॥९४॥३९८५॥ 'अंबे ! न बच्छरूवे रक्खेमि अहं विणिच्छओ एस' । ताहिं वि सव्वं कहियं सेट्ठिस्स जमक्खियं तेण ॥ ९५ ॥ ३९८६॥ तो सेट्टिणावि अन्नो बिहिओ वच्छाण रक्खगो कोवि । एसो वि जाइ निचं ताणं कुमराण पासम्मि ॥ ९६ ॥ ३९८७ ॥ दट्टु तस्स सरूवं अहऽन्नदिवसम्मि सिक्खवंति इमं । 'पुत्तय ! तं निचितो अम्हे उ न निव्वहामो त्ति ॥९७॥ ३९८८॥ किंच पाए पुत्तय ! गिम्मि अम्हाण इंधणं नत्थि । ता आणेहि कुओ वि हु किं हिंडसि निययइच्छाए ? ' ॥ ९८ ॥ ३९८९ ॥ इय जणणीए भणिओ अभिमाणधणत्तणेण भणइ इमो । 'मग्गेहि सेट्ठिपासे कुहाडियं तह य का ओडिं ॥ ९९ ॥ ३९९०॥ rssमि पाए तमिंधणं जं न केणइ कयाइ । पुवं' तो आणइ तं मग्गिउं देवी ॥ १०० ॥३९९१॥
१. हुतो पा० विना ।। २. ए पभणए सो वि जे० ॥। ३. विणच्छ° त्रु० ॥
१०
सूरस्स रायस्स कहाण
४७४
Page #525
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
343030303030
कुमरो वि भायम्मि उद्वित्ता अडविसम्मुहं जाइ। पेच्छंतो नाणाविहतरुवरगणसंकुलं रण्णं ।। १०१ ।। ३९९२॥ अवि यअंब-कब - निंव- अंबोइय- जंबुय-सिंविसंकुलं, नाग-साग- पुन्नाग-सुगं-गय-पूगय-तगर आउलं ।
-ज-खुज-खजूरिय-खिजड-खंजपूरियं, खइर-बोरि-बड- खिरिणिय खारुयतरुसमूसियं ॥१०२॥३९९३ ॥ इय एरिसयं वर्णतरं बहुविहतरुवरभरनिरंतरं । जोवइ तत्थ भमंतउ हियइच्छिउ वररुक्ख समंतउ ॥१०३॥३९९४॥ एवं हिंडतेणं तेणं एत्थ गहणदेसम्मि । एगा वरदेउलिया सच्चविया सुटु रमणीया ॥ १०४ ॥ ३९९५ ॥ तस्स य वणस्स सामी, मज्झे तीसे पइट्टिओ देवो । सच्चविओ वरजक्खौ पच्चक्खो भत्तिमताण ॥ १०५ ॥ ३९९६ ॥ तीए देउलियाए जाव परिब्भमइ नाइदूरम्मि । ता पइसरइ सुगंधो गंधो से नासियारंधे ॥१०६॥३९९७॥ आघाइऊण गंध चिंतइ "सिरिचंदणस्सिमो गंधो। ता कत्तो ?, हुं नायं भवियव्वं चंदणदुमेण ॥ १०७ ॥ ३९९८ ॥ जम्हा सरिसो गंधो ता को सो होहिई इय तरूणं । एयस्स परिमलेणं जम्हा परिवासिया सव्वे ॥ १०८ ॥ ३९९९॥
नाय नायव्य विसहरचिंधेण विउसकहिएण" । इय चिंतिउं निरिक्खइ वणसंडं वच्छराओ त्ति ॥ १०९ ॥ ४०००॥ पेच्छइ य एगठाणे नाणाविहविसहरेहिं परियरियं । एगं महंतरुक्खं दीसंतं नयणरमणीयं ॥११०॥४००१ ॥ तं दट्टुणं एसो अइउत्तमसत्तसाहससमेओ । ते विसहरे फुरंते पुच्छे घेत्तूण पक्खिवइ ॥ १११ ॥४००२॥ 'वंतरवेणं' ति काउं सो न वि केणाऽवि छिंदिओ आसि । उक्कडसत्तत्तणओ छिंदइ साहेगदेसं सो ॥ ११२ ॥४००३॥ १. पहाय त्रु० || २. खेज्जड' जे० का० ॥ ३. पा० विना मूरियं जे० का० । 'मूहियं त्रु० ॥
सूरस्स रायस्स कहाणय
४७५
Page #526
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
काऊण कटुफालीओ तत्थ काओडिपूरणं काउं । चल्लइ सगिहाभिमुहं परितुट्ठो हिययमज्झमि ॥ ११३ ॥ ४००४॥ जा पत्तो आसन्ने पुरीए ता दिणयरो गयपयावो । निवइ व्व सीयलकरो पत्तो अत्थगिरिसिहरम्मि ||११४ ||४००५॥ खणमेत्तेणं च तओ जाया तमनियरसामला रयणी । नयरीए दुवाराई झत्ति असेसाई पिहियाई ॥११५॥४००६॥ तीए य पुरवरीए कप्पो एसो 'अणुग्गए सूरे। नयरीदाराई न उग्घडंति किर साइणिभएण' ॥ ११६ ॥ ४००७॥ अह वच्छराय कुमरो चिंतइ हिययम्मि “बाहिरघरेसु । नो वसियव्वं कत्थ वि महमहई इमो जओ गंधो ॥११७॥ ४००८ ॥ 'तो कत्थ गमेयव्वा रयणी ? सीयं च दारुणं पडइ । हुं नायं तत्थेव य वच्चामि अरण्णदेवउले" ॥११८॥ ४००९ ॥ इय निच्छ्यं विहे बच्चइ अडवीए तुरियपयखेवो । एगम्मिं तरुवरम्मि ओलंबित्ताण का ओडिं ॥ ११९॥४०१०॥ पइसइ देउलियाए कुहाडियं करयलम्मि काऊण । ढक्कित्तु कवाडाई सोवइ तत्थेगदेसम्मि || १२० ||४०११॥ एत्थंतरम्मि निसुणह जं जायं रयणिमज्झयारम्मि । अच्चन्भुयं महतं लोयाणं चित्तमोहयरं ॥१२१॥४०१२॥ वेयड्ढनगवराओ अइरम्भविमाणमज्झयारत्थो । विज्जाहरीण सत्थो संपत्तो तत्थ देवउले ॥१२२॥४०१३॥ अवि यफारसिंगारवेसाओ ताओ तहिं बेंति अवरोप्परं देवगेहब्बहिं,
हॅले ! हले ! करहि सिंगारु सविसेसयं, जेण नच्चामु गायामु तह रासयं,
हि वीण तुमं चित्तले ! वरं, धरहि तालज्जुयं मयणिए ! सुंदरं,
१. अत्यइरि° जे० पा० ॥ २°इजओ इमो गंधो त्रु० का० ॥ ३. तां जे० ॥ ४. हलि जे० ॥
सूरस्स रायस्स कहाणय
४७६
Page #527
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
सूरस्स रायस्स कहाणयं
वेगवइ ! करहि सजं तुम पडहयं मद्दलं, भो ! य हे पवणिए ! मडहयं, रासयं गाय गंधविए ! सोहणं, जेण नच्चामु अन्नाउ मणमोहणं, एत्थ एगतदेसम्मि अइरम्मए अज्ज पूरेमु इच्छं सही सम्मए', एव कीलंति ताओ तहिं सुडिया हास-तोसेहिं अच्चन्भुयं पुटिया, जा परिस्संतगत्ताओ अइणिभरं मुक्वत्थाउ तालिंति वायब्भरं, इय विविहपयारिहिं, कीलासारिहिं, ताहिं विसेसि तहिं रमिउ,
वीसमिवि खणंतरु, जति निरंतरु, पुणु वि विमाणि समारुहिउ ॥१२३॥४०१४॥ जत्थाऽऽगयं गयाओ कुमरो वि हु कुंचियाए छिड्डेण । सच्चवइ तयं सव्वं पेच्छइ अह कंचुयं एग ॥१२४॥४०१५॥ बहुभंगभत्तिचित्तं नाणाविहरयणविहियपजंतं । तं दटुणं कुमरो भावइ “वीसारिओ एसो ॥१२५॥४०१६॥ तो गेण्हामि एवं" भावेऊणं विहाडइ कवाडे । गिर्णिहत्तु कंचुर्य झत्ति पुण वि पइसरइ मज्झम्मि ॥१२६॥४०१७॥ अह ताणं जंतीणं पभावई सुमरिऊण तो भणइ । 'भद्दे ! अइमहमुल्लो वीसरिओ कंचुओ तत्थ ॥१२७॥४०१८॥ तो ताहि इमा भणिया 'गच्छ तुम गिण्हिऊण वेगवई । आणेहि कंचुयं तं' इय भणिया वच्चए सिग्धं ॥१२८॥४०१९॥ जाव न पेच्छइ गणम्मि तम्मेि त कंचुयं तओ एसा । जोयइ सव्वदिसाओ तहवि हु न य पेच्छए कहवि ॥१२९॥४०२०॥ १. छेडेण पा० ।। २. गेण्हामी का० ।।
४७७
Page #528
--------------------------------------------------------------------------
________________
सूरस्स रायस्स
सिरिसंतिनाहचरिए
कहाणयं
पइ य तओखुद्धा 'वेगवइ ! किमेरिसं इमं चोजं । जेणेत्तियवेलाय वि नदीसई कंचुओ कहिं वि?॥१३०॥४०२१॥ निम्माणुसा य अडवी वट्टइ रयणी वि पहरतियमाणा। ता संभवइ न को वि हु जो गिण्हइ कंचुयं अम्ह' ॥१३१॥४०२२। इयरी वि भणइ 'सम्म एत्थ निरिक्खामु मा हु वाएण । होजा दूरं नीओ तो सव्वत्तो निरिक्खंति ॥१३२॥४०२३॥ जोयंतीहि य दिट्ठा सा वाहंगी इमाहि रुक्खम्मि । आलोचंति य दोन्नि वि "नूणं कोवेत्थ देवउले ॥१३३॥४०२४॥ अच्छइ मज्झनिलुक्को ता तं भेसेमु जेण नीसरई" । आलोचिऊण एवं समागयाओ तहिं ताओ ॥१३४॥४०२५॥ ५
पभणति य रे माणुस ! निग्गच्छसु, मुयसु कंचुयं अम्ह । अह न वि तो ते सीसं घेच्छामो नत्थि संदेहो ॥१३५॥४०२६॥ * एवंविहाई जंपति दो वि भयभीसणाई वयणाई । न य सो कहिंचि बीहइ कुमरो सत्ताहिओ धणियं ॥१३६॥४०२७॥
उग्घाडेंति कवाडे नो ताओ भएण तस्स जक्खस्स । तो ओसरित्तु दूरं पुणो वि मंतंति एगते ॥१३७॥४०२८॥ "जो इह को वि हु वसिओ अधिईए तस्स जणणिपभिईओ । नयरीए मज्झम्मि रोविस्संती न संदेहो ॥१३८॥४०२९॥ ता वच्चामो तहियं सम्मं जोएमु भगिणि ! गंतूणं । घेत्तूण ताण सई पुरओ एयस्स रोवामो ॥१३९॥४०३०॥ जेणेसो णिग्गच्छइ" इय मंतेऊण जति नयरीए । निसुणंति य जणणीणं विलवंतीणं इमं सदं ॥१४०॥४०३१॥ 'जइ देव ! अम्ह जम्मो कओ कुले तिजगतिलयभूयम्मि । तोकिं दुक्खाणेवं विहियाओ भायणमणज्ज ! ॥१४१॥४०३२॥ पुहईए एक्कवीरो जइ विहिओ अम्ह नणु तए भत्ता । वाएण दीवओ विव किं सो वि झडत्ति विज्झविओ? ॥१४२॥४०३३॥ १. जंपेइ ततो खुद्धा का० ।। २. "सए कं° का० ।। ३. भेसेमो जे० का० ।। ४. उग्घाईति पा० विना ।। ५. वि गतूण ए° त्रु० ।।
४७८
Page #529
--------------------------------------------------------------------------
________________
सूरस्स रायस्स कहाणयं
सिरिसंति- जइ ता सो विज्झविओ हयास ! रे देव्व ! निद्दयमणेण। ता किं विहियाओ तए अम्हे परदेसभाईओ? ॥१४३॥४०३४॥ नाहचरिए * जइ परदेसस्स वि मंडणीओ विहियाओ दारुणमणेण । ता कीस अयंडे पयंडमाणियं दुसहदालिदं? ॥१४४॥४०३५॥
जइ दालिदं पि कयं दुस्संहपरकम्मकरणपजंतं । ता किं विओइयाओ तणएणं अज्ज निल्लज्ज ! ? ॥१४५॥४०३६॥ हा वच्छराय ! वच्छय ! पिहुवच्छय ! विउलकुलसुदल्ललिय! हा गणरयणविभूसिय ! हा उत्तमसत्तसंजुत्त! ॥१४६॥४०३७॥ हा सयलकलाकुसलय! हा अम्हं पायभत्तय ! सुपुत्त!। हा! अज्ज कत्थ सि गओ अम्हे मोत्तुं अणाहाओ? ॥१४७॥४०३८॥ ५ हा! अज्ज अउन्नाहिं अम्हेहिं कीस फरुसिओतं सि? किंवा वि ह पटुविओ सुपुरिस! तं इंधणकएण? ॥१४८॥४०३९॥ ता आगच्छाहि लहुं, मा हु चिरावेहि जेण अम्हाण । दलइ व फुडइ व तुडइ व तड त्ति हिययं न संदेहो' ॥१४९॥४०४०॥ इय एवमाइ तासिं पलावभरविलवियं गहेऊण । नामं सदं च तओ खयरीओ खणेण' जंति तहिं ॥१५०॥४०४१॥ दो वि हु ताण सरेहिं रुयंति नाम समुच्चरेऊण । 'हा वच्छराय ! वच्छय ! तुज्झ विओए दुहत्ताओ ॥१५१॥४०४२॥ अम्हे गविसंतीओ पुत्त ! तुमं झत्ति एत्थ पत्ताओ । ता दंसणं पयच्छसु फुडइ न जा हियडयं अम्ह' ॥१५२॥४०४३॥ तो वच्छरायकुमरो सदं सोउं चमक्किओ सहसा । "हा ! मह जणणीण इमो निस्संदेहं भवे सद्दो ॥१५३॥४०४४॥ ता निग्गच्छामि बहिं अहवा कह पुरवरीए मज्झाओ । संभवइ ताण इहई समागमो ऽइयदारत्ता ? ॥१५४॥४०४५॥ १. अयंडि ७० विना ।। २. "हयरक जे० पा० ।। ३. गुणरायवि° पा० ।। ४. फुट्टेइ न जाव हियवयं अम्ह जे0 1- फुट्टइ न जाव हियय अम्ह त्रु० ।।
४७९
Page #530
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
सूरस्स रायस्स कहाणयं
ता नूणं एयाओ ताओ विज्जाहरीओ होहिंति । मह जणणीसद्देणं रुयंति एत्थं सकजेण" ॥१५५॥४०४६॥ इय चिंतिऊण थक्को देइ न सो ताण वयणमेत्तं पि । एत्थेतरम्मि सूरो नासियतमसत्तुसंघाओ ॥१५६॥४०४७॥ उदयं पिव सूयंतो कुमरस्सुग्गमइ सुयणपुरिसो व्य । निविजिऊण खयरीओ जति ताओ वि नियठाणे ॥१५७॥४०४८॥ दटुं सूरस्स करे कुंचियविवरेण झत्ति पविसंते । नीसरइ हटु-तुटो कुमरो देवउलमज्झाओ ॥१५८॥४०४९॥ तत्थेव चंदणडुमकोडरमज्झम्मि उविय कंचुलियं । गिण्हित्ता वाहंगिं करम्मि तह इयरतरुखंडं ॥१५९॥४०५०॥ वच्चइ गेहाभिमुहं जा पत्तो पुरवरीए दारम्मि । ता दारट्ठियपुरिसस्स खिवइ तं इयरतरुखंडं ॥१६०॥४०५१॥ वच्चंतस्स य उच्छलइ मासलो चंदणस्स सो गंधो । तत्तो य जणो सब्बो दिसामुहाइं पलोएइ ॥१६१॥४०५२॥ भणइ य 'किं एस इमो उच्छलई चंदणस्स वरगंधो ?'नय पइसइ हीराए 'इंधणवाहि' त्ति काऊण ॥१६२॥४०५३॥ पविसित्तु निययगेहे तं सव्वं विऊण मज्झम्मि । गिण्हित्तु एगफालिं माउसियाए करे देइ ॥१६३॥४०५४॥ भणइ य 'गंधियहट्टे नेऊणं विक्किणाहि अंबि! इम' । सा वि 'तह त्ति' भणेउं विक्किणइ विसिटुमोल्लेण ॥१६४॥४०५५॥ १० आणेऊणं दव्वं दक्खालइ वच्छरायकुमरस्स । सो वि पयंपइ 'अंबे ! मा कम्मं काहिह इयाणिं ॥१६५॥४०५६॥ निक्खुट्टम्मि य अन्नं खंडं घेत्तूण विक्किणेजाहि । सेहिस्स विसन्नाओ मा होहिह भाडयं दाउं ॥१६६॥४०५७॥ १. °णस्सिमो गंधो त्रु० ।। २. पविसइ त्रु० ।। ३. अंबि जे० ॥ ४. निकुह का० ।। ५. °णेन्जासि पा० ।।
Page #531
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
सूरस्स रायस्स कहाणयं
अहयं पुण सेच्छाए दिवसं सव्वं पि कीलइस्सामि । रयणीए पुण तुभं पासम्म वीसमिस्सामि' ॥१६७॥४०५८॥ * इय जंपिऊण वच्चइ तेसिं कुमराण सन्निगासम्मि । तेहिं वि सो आभट्ठो अच्चंत हटुतुडेहिं ॥१६८॥४०५९॥ * भणिओ य भाइ! कल्लं कजेणं केण नाऽऽगओसि तुम?'।सोभणइ 'किंचि थोव आसि सरीरस्स अपडुत्तं' ॥१६९॥४०६०॥ * जपति ते वि 'अम्हं जाया अधिई, परं न याणामो । तुह गेहं जेणऽम्हे उदंतपरिवाहया एमो' ॥१७०॥४०६१॥
पइ उज्झाओ वि हु 'पुत्त! तुहं कहसु अप्पयं अम्ह । देस-कुल-जणणि-जणयाइचिंधियं जेण जाणामो' ॥१७१॥४०६२॥ ५ कुमरो वि भणइ 'मा ताय ! संपयं देहि एयमाणत्तिं । पत्थावेणं च पुणो सव्वं तुम्हाण साहिस्सं ॥१७२॥४०६३॥ नाऊणं तब्भाव आगारं संवरंति सव्वे वि । भोयण-वत्थाईयं अप्पसमं देति ते कुमरा ॥१७३॥४०६४॥ एवं च केत्तिएसु वि दिणेसु कलसूरिणो वि जं आसि । संकियाण सव्वं तं निस्संकं कयं तेण ॥१७४॥४०६५॥ अह अन्नम्मि दिणम्मिं रन्ना हक्कारिओ उवज्झाओ । जह 'कुमरे घेत्तूणं आगच्छसु जेण पेच्छामि ॥१७५॥४०६६॥ तो वच्छरायकुमरो भणिओ कुमरेहिं 'भाउय ! तुम पि । आगच्छसु अम्हेहि समयं तायस्स पासम्मि' ॥१७६॥४०६७॥ १० आहरण-चीरमाई सव्वं अप्पस्समं विहेऊण । उज्झाएण समाणं नीओ य निवस्स अत्थाणे ॥१७७॥४०६८॥ जोहारं काऊणं सव्वे दिन्नासणेसु निविसति । ता वच्छरायकुमरं दटुणं पुच्छए राया ॥१७८॥४०६९॥
४८१
१. भाय त्रु० का० ।। २. ओझा पा० ।। ३. °याई चिंधेहिं जेण त्रु० ।। ४. °णम्मी पा० त्रु० ।। ५. तो त्रु० ॥
Page #532
--------------------------------------------------------------------------
________________
सूरस्स रायस्स कहाणयं
सिरिसंति- 'कोणु इमो तुम्हाणं पुत्तय! पासम्मि दीसए कुमरो?' जंपति ते वि 'अम्हं एसो वि हु भाइतुल्लो त्ति ॥१७९॥४०७०॥ नाहचरिए तत्तो य नरेंदेणं उज्झाओ पुच्छिओ जहा 'भद्द ! । कस्सेसो किर पुत्तो? विन्नाणं वा वि केरिसयं ?' ॥१८०॥४०७१॥
भणियमुवज्झाएणं 'देव! न जाणामि जणणि-जणयाई । विन्नाणेण तु पुणो देव ! न एयस्समो कोई ॥१८१॥४०७२॥ कोऊहलिएण तओ रन्ना भणियं 'किमेरिस एय? | निययस्स वि छत्तस्स नजए नेय जणयाई ॥१८२॥४०७३॥ आईओ आढविउं ओज्झाएणऽक्खियं असेस पि । राया वि मणे चिंतइ "होही कोवेस रायसुओ" ॥१८३॥४०७४॥ ५
एत्थंतरम्मि कुमरा आढत्ता दसिउं सविजाओ । राया वि तग्गयमणो अवलोयइ पुत्तविन्नाणं ॥१८४॥४०७५॥ *तो पजंते ताणं रण्णा भणिओ 'इमो वि दंसेउ । नियविन्नाणं' तत्तो दंसेइ इमो वि सविसेस ॥१८५॥४०७६॥
तं दटुणं नरिंदो सहरिसरोमंचकंचुइज्जतो । पभणइ ‘वच्छय ! साहसु नामं निययस्स जणयस्स' ॥१८६॥४०७७॥ कुमरेण वि पडिभणियं 'जइ एवं ताय ! तो निसामेहि । अत्थि पुरं सुपसिद्धं नामेणं खिइपइदं ति ॥१८७॥४०७८॥ तत्थाऽऽसि वइरिमायंग-गुरुघडाडोयपाडणमइंदो । तुम्हाणं पि पसिद्धो नामेणं वीरसेणणिवो ॥१८८॥४०७९॥ तस्स पहु ! धारिणीए देवीए देव ! नंदणा अम्हे । पढमोत्थ देवराओ, बीओ है वच्छराओ' त्ति ॥१८९॥४०८०॥ इच्चाइ निरवसेस पुव्युत्तं तेण साहियं चरियं । तं सोऊणं राया न माइ निययम्मि अंगम्मि ॥१९०॥४०८१॥
१. कोवि त्रु० का० ।। २. आईए त्रु० ।। ३. खीप" त्रु० का० ।।
Page #533
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
एत्थंतरम्मि रन्नो पासु विट्ठा परंपए देवी । नामेणं कणयसिरी विक्खाया सयलरज्जेसु ॥१९१॥४०८२॥ 'किं वच्छय! भगिणी ओ दोन्नि वि महसंतियाओ पत्ताओ? '। कुमरो वि भणइ 'आमं' विन्नवइ इमा वि तो रायं ॥ १९२॥४०८३ ॥ 'जइ देव ! तुह पसाओ होइ तओ दंसणं सभगिणीहिं । जेद्वाहि करेमि अहं' तं सोउं लवइ नरनाहो ॥१९३॥ ४०८४ ॥ 'देवि ! तुमं वच्च तहिं कुमरेण समन्निया समाणेहि । ताओ नियभगिणीओ जम्हा चिट्ठति दुक्खेणं' ॥१९४॥४०८५॥ तो हरिसनिभरंगी कणयसिरी पवरवारुयाऽऽरूढा । बहुपरिवारसमग्गा छत्तेण धरिजमाणेण ॥ १९५ ॥ ४०८६ ॥ कुमरेण समं वच्चइ जा पत्ता सेटुिगिहदुवारम्मि । ता संभंतो सेट्ठी अग्धं घेत्तूण निजाई ॥ १९६ ॥ ४०८७ ॥ भइ य 'जय जय सामिणि! सरसइ ! कोहंडि ! देवि बंभाणि ! । आइस भिच्चेण मए जं कायव्यं महादेवि ! ॥१९७॥४०८८ ।। नियचरणपंकयप्फंसणेण कुण मंदिरं मह पवित्तं । जम्हा हु कामधेणू पत्ता अञ्जऽम्ह गेहम्मि ॥१९८॥ ४०८९ ॥ अज अहं सकयत्थो, अजं चिय मज्झ जीवियं सहलं । जं चिंतामणितुल्ला सामिणि! इह आगया तं सि' ।। १९९ ॥ ४०९०॥ तो जंप कणयसिरी ' मा कुण तं भद्द ! संभमं गरुयं । धन्नो सि तुमं जेणं तुह गेहे मज्झ भगिणिओ ॥ २००॥ ४०९१॥ चिट्ठेति दोन्नि महनरवरिंदपत्तीओ पुत्तजुत्ताओ' । एत्थंतरम्भि कुमरो पविसइ जणणीए पासम्मि ||२०१॥ ४०९२॥ काऊण पायगहणं साहित्ता पुव्वकहियवुत्तंतं । जंपइ 'अंबे ! एत्थं नरनाहो तुम्ह भगिणिवई' ॥२०२॥४०९३॥
१. सफलं त्रु० ।। २. तं त्रु० ॥। ३. पुव्यविहि पा० ॥
सूरस्स रायस्स कहाण
४८३
Page #534
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
जयंति ताओ 'पुत्त ! जाणामो किंतु लज्जमाणीहिं । एत्तियमेत्तो कालो अम्हेहिं गोविओ अप्पा ॥ २०३ ॥ ४०९४॥ संप तुम पडीयाओ ता कहसु किंचि जं कुणिमो' । भणइ इमो वि 'दुवारे समागया कणयसिरिदेवी ॥२०४॥४०९५॥ तुम्हाण आणणत्थं तो बच्चामो नरिंदगेहम्मि' । इय भणियाओ दोन्नि वि नीसरियाओ बहिं झत्ति ॥ २०५ ॥ ४०९६॥ दट्ठूण य कणयसिरी उत्तरइ करेणुयाओ संभंता । लग्गित्तु घणं कंठे रोबइ उच्च्च देहिं ॥ २०६ ॥ ४०९७॥ 'हो भगिणीओ ! तुब्भं कह जाया दारुणा इमाऽवत्था ? | अहवा विवसण करणे पावकयंतो इमो दक्खो ॥२०७॥ ४०९८ ॥ इत्थं पि आगयाहिं किं जाणंताहिं गोविओ अप्पा ? | अहवा वि हु पयइ च्चिय एसा गरुयाण, किं भणिमो ? ॥२०८॥ ४०९९॥ दट्टु तुम्हाऽवत्थं एरिसियं दलइ जं न मे हिययं । तं नूणं निम्मवियं वज्रसिलिंकाहिं कठिणाहिं ॥२०९॥४१००॥ ता किं बहुणा परिदेविएण ? आरुहह वारुयं जेण । वच्चामो गेहम्मी' एवं भणियाओ तो ताओ ॥ २१०॥४१०१॥ खामिति तयं सेट्ठि 'सेट्ठि ! खमेज्जाहि जं उवद्दविओ' । सेट्ठी वि भणइ 'सामिणि! मा मा एवं पयंपेहि ॥ २११ ॥ ४१०२॥ पावेण अज्रेण वणिसहावेण अत्थलुद्धेण । कम्मं कारवियाओ जं तं मरिसेह मह सव्वं ॥ २१२ ॥ ४१०३ ॥ एवं खमाविऊणं परोप्परं आरुहंति करिणीए । कणयसिरीए समेया संपत्ता रायभवणम्मि ॥ २१३ ॥ ४१०४ ॥ तिह वि भगिणीण समागमम्मि जं जायमुत्तमं सोक्खं । तं जइ मुणंति ताओ अहवा भयवं जिणो चेव || २१४ ॥ ४१०५ ॥ १. किंपि पा० विना ॥ २. ता जे० त्रु० ॥। ३. रोयइ पा० ।। ४. वज्रसिलिकाहिं जे० ।। ५. गेहम्मि जे० । गेहंसि का० ।। ६. खार्मेति जे० ॥ ७. पयंपेह पा० विना ||
सूरस्स रायस्स कहाणय
४८४
Page #535
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
ताणं च रायराओ वियरावइ पवरतुंगधवलहरं । सव्वं पि हु सामग्गिं पेसित्ताणं भणइ कुमरं ॥२१५॥४१०६॥ 'वच्छ ! तुमं पि हु गेहसु सुजीवणं किंपि मह पसाएण' । तो भणइ वच्छराओ 'न जीवणं किंपि गिण्हामि ॥ २१६ ॥ ४१०७ ॥ किंतु तुह पायजुयलं ओलग्गिस्सामि एवमेवाऽहं । देह य मज्झ पसायं विसज्जियव्यो सयं देव' ! ॥ २१७ || ४१०८ ॥ डिवन्नं राएण वितव्ययणं 'होउ एवमेवेयं' । एवं च जंति दियहा ओलग्गतस्स नरनाहं ॥२१८॥ ४१०९ ॥ कुइय धन्नाईहिं अक्खणं नरवई कुमरगेहे । अन्नम्मि दिणे रण्णा सो न वि वीसज्जिओ कहवि ॥ २१९ ॥ ४११० ॥ सुत्तो य नरवरिंदो नियवासहरस्स मज्झयारम्मि । परिवेढियं च सहसा वासहरं जामइल्लेहिं ॥ २२०॥४१११॥ कुमरो वि वच्छराओ कराल करवालवावडकरग्गो । थक्को दुवारदेसे सुविणीओ पवरभिच्चो व्व ॥ २२१॥४११२ ॥ संजयम्मि निसी निसुणइ राया रुयंतियं रमणि । अइकरुणउच्चसद्देण नाइ अचंतदुहिय व्व ॥ २२२॥४११३॥ तं निसुणंतस्स नराहिवस्स कारुण्णरससमग्गस्स । एइ न कहमवि निद्दा कयावराह व्य जह नारी ॥ २२३ ॥ ४११४ ॥ आभासिया य तत्तो नरवइणा जामइल्लया पुरिसा । ते वि हु कहवि पमाया सुत्ता नो देति पडिसद्दं ॥ २२४॥४११५ ॥ तो वच्छराय कुमरोजंप 'आइसह देव ! जं कर्ज' । राया वि भणइ 'अजं किं न वि वीसज्जिओ सि तुमं ? ' ॥ २२५ ॥ ४११६॥ 'आम' ति तेण बुत्ते, 'अहो ! पमाओ मए कओ गरुओ । बीसन्जिओ सि जं नवि, ता संपइ जाहि नियठाणे ॥ २२६ ॥ ४११७॥ १. देह इमं च प जे० ॥। २. पडिवयण पा० विना ॥। ३. यसुहडो पा० विना ||
१०
050202020509
सूरस्स रायस्स कहाणय
४८५
Page #536
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
किंतु इमे पाहरिए बोल्लावसु जेण देमि आएसं' । इयरो वि भणइ 'सामिय ! निब्भरनिद्दा इमे सव्वे ॥२२७॥ ४११८॥ ताजं किंचि विकजं तं मज्झं चेव देव ! आइसह' । भणइ निवो 'एए च्चिय उटुवसु, पओयणं गरुयं ॥ २२८ ॥ ४११९ ॥ इयरेण वि संलत्तं 'पओयणं कहह ताव मह देव !' । संलवइ निवो वि 'इमं वाराविस्सामि रुयमाणि ॥ २२९ ॥ ४१२०॥ विन्नवइ वच्छराओ 'पाएणं नज्जए इमा दूरे । ता देव ! इमे वरया कह गंतुं पारइस्संति ? ॥ २३० ॥ ४१२१॥ ता कुणह मह पसायं, आएसं देह मा चिरावेह' । रण्णा वि हु पडिभणियं 'जाहि तुमं, होउ एवं ' ति ॥२३१॥४१२२॥ भणिऊण 'महपसायं' निग्गच्छइ रायभवणमज्झाओ । सद्दस्सऽणुसारेणं पत्तो पायारदेसम्मि ॥ २३२ ॥ ४१२३॥ लंघेउं पायारं विजुक्खित्तेण चारुकरणेण । पत्तो सत्तसहाओ मसाणदेसस्स पासम्मि ॥ २३३ ॥ ४१२४ ॥ जं च केरिसं ?परिज्झमाणबहुमडयनिवह अइदुसहगंधपसरेण । परिवासियं समंता नज्जइ नरयं व पच्चक्खं ॥ २३४ ॥ ४१२५॥ अन्नत्थ मंसभक्खणलुद्धसिवालीहिं अद्धदद्धाई । कड्रिढांति खणेणं मडयाई सिमिसिमिताई ॥ २३५॥४१२६॥ अन्नत्थ सुणय- कोल्हुयनिवहेण अणाहमडयसंघाया । भक्खिजति जहिच्छं कडयडरावं करेंतेहिं ॥२३६॥४१२७॥ अण्णत्थ विगयमंसेहिं विविहपरिसुक्कनर करंकेहिं । सव्वत्तो पडिएहिं जाइ न परिसक्किउं सहसा ॥ २३७॥ ४१२८ ॥ किंचजेत्थु किलि गिलहिं बहुभूयसंघायया, जेत्थु वेयाल मेल्लंति गुरुघायया ।
जेत्थु फेक्कार मेल्लंति सिवभीसणा, जेत्थु डाइणिउ हिंडंति गयनिवसणा || २३८॥४१२९॥
१. देहि त्रु० ॥ २. इणिहु हिं पा० त्रु० ।।
सूरस्स रायस्स
कहाण
४८६
Page #537
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
सूरस्स रायस्स कहाणय
जेत्थु करगहिय सियकत्तिया रक्खसा, जत्थ विगराल दीसंति बहुभेक्खसा ।
जत्थ अइघोररूवा उ रक्खसिगणा जत्थ अन्ने वि एवंविहा निग्घिणा ॥२३९॥४१३०॥ तत्थ य एगपएसे वत्थालंकारभूसियसरीरा । रुयइ सदुक्खा नारी तो पुट्ठा बच्छराएण ॥२४०॥४१३१॥ 'किं एवं अइकरुणं रोविज्जइ भीसणे मसाणम्मि ? । साहेहि मज्झ एवं अक्कहणिज्जं जइ न होइ' ॥२४१॥४१३२॥ तो तीए पडिभणिय 'किं तुह एयाए मज्झ चिंताए ? । जत्थ कहिपि विचलिओ वच्चसुतं तत्थ रे मुद्ध ! ॥२४२॥४१३३॥ जंपेइ वच्छंराओ 'भद्दे ! किं भणसि एरिसं वक्कं । किं दुक्खियसत्ताणं दुक्खंतगवेसणमजुत्तं ? ॥२३२॥४१३४॥ सप्पुरिसाणं च इमं महावयं जं दुहत्तसत्ताणं । नियसत्तीए निचं उवयारं चेव कुव्वंति ॥२३३॥४१३५॥ किं न वि पढिजमाणं निसुयं एवं सुविउसवग्गेहिं । भद्दे ! वयणममोहं सुपसिद्धं चेव सव्वत्थ' ॥२४५॥४१३६॥ "आजम्मं चिय पयई एसा इह होइ सुपुरिसजणाण । जं दुहियपरजणाणं पाणेहिं वि करहिं उवयारं" ॥२४६॥४१३७॥ भणइ 'जइ सुपुरिसाणं एयं, तो किं समागयं तुज्झ ? । किर घयं सुगंध, किमागयं गोव्वरस्स तहिं? ॥२४७॥४१३८॥ जइ किर सीहो सूरो, किमागयं भद्द! तत्थ हरिणस्स? । जइ कप्पदुमो फलिओ, एरंड्दुमस्स किं आयं?'॥२४८॥४१३९॥ बोल्लइ य वच्छराओ 'कहं तए कुपुरिसो अहं नाओ?'जंपइइमा वि 'जेणं अइबालो दीससे तं सि' ॥२४९॥४१४०॥
१०
४८७
१. फलओ पा० विना ।।
Page #538
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
भइ य इमो वि ‘सुंदरि ! लहुओ चिंतामणी न किं देइ । चिंतियफलं ? अओ मे साहसु जं पुच्छिया सुयणु ! ' ॥२५०॥४१४१॥ इइमा 'जइ एवं, तो निसुणसु एत्थ तुज्झ साहामि । परमत्थो जो एत्थं बालय ! जइ पुच्छसे अहियं' ॥ २५१ ॥४१४२॥ एत्थेव य नयरीए उत्तमपुरिसस्स भारिया अहयं । सो पुण निक्कारणवइरिएण एएण नरवइणा ॥ २५२॥४१४३॥ अवराहेण विणा विहु दिन्नो वायस्स एत्थ रुक्खम्मि । अइनेहपरवसा है, अज्ज वि इच्छामि वयणम्मि ॥ २५३ ॥ ४१४४॥ पक्खिवि ं घयपुण्णे एत्तियमेत्तेण मह धिई होइ । तं च न सक्केमि अहं काउं अइउच्चओ जम्हा' ॥२५४॥४१४५॥ एएण तओ भणियं 'जइ एवं आरुहाहि मह खंधे। कुणसु निययं समीहिय' मिय भणिए पडलयं घेत्तुं ॥२५५॥४१४६॥ आरूढा तक्खंधे उक्कत्तइ तस्स मंसखंडाई । पडियं च मंसखंडं उबरिं कुमरस्स, तं दहुं ॥ २५६॥४१४७॥ “हंत ! किंमेयं दीसइ खंडं मंसस्स ?" इय विचिंतेउं । जोयइ उवरिमहुत्तं ता पेच्छर्इ चेट्ठियं तीए ॥ २५७॥ ४१४८॥ रुसिऊण तओ खग्ग आयडूढइ, तं निएवि एसा वि । उप्पयइ नहयलम्मी, उप्पयमाणी वि तो तेण ॥ २५८ ॥ ४१४९ ॥ गहिया कडिल्लवत्थे, तं मोत्तूणं इमा वि उप्पइया । एत्थंतरम्मि पुट्ठो भयवं अह एगपुरिसेण ॥ २५९ ॥ ४१५० ॥ 'भयवं ! का सा नारी ? किं च निमित्तं करेइ इय कम्मं ? ' । भयवं पि आह 'सुंदर ! सा पावा देवया रुद्दा ॥ २६० ॥ ४१५१॥ पुरिसाणं छलणत्थं कुणइ इमं वइससे महारुद्दं' । ता पुच्छइ पुण वि नरो 'भयवं ! मह अत्थि संदेहो ॥२६१॥४१५२॥
१. "णसु तुज्झ एत्थ सा° जे० का० ॥ २. इत्थं त्रु० ॥। ३. उत्तिम का० ॥ ४. णवेरि' पा० विना ॥ ५. कहमेयं त्रु० ॥ ६. चिट्ठियं जे० ।। ७. य जे० ॥
सूरस्स रायस्स कहाण
४८८
Page #539
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
किं देवयाओ मंस भक्खति, कुणंति जेणिमं कम्मं ?' । भयवं पि आह 'भद्दय ! न खंति मंसाई देवीओ ॥ २६२ ॥ ४१५३ ॥ किंतु इमा अइपावा कीलइ एवंविहाहिं कीलाहिं'। भणइ नरो 'जइ एवं, ता कहह कहाणयं पुरओ' ॥ २६३ ॥ ४१५४॥ आह जिणो सो कुमरो तं वत्थं गिण्हिऊण जाइ गिहे । सुविऊण रयणिसेसं खवेइ जा उग्गओ सूरो ॥ २६४ ॥ ४१५५॥ गणितयं वत्थं बच्चइ नरनाहपायमूलम्भि । जोहाराई काउं उवविडो निययठाणम् ि॥ २६५॥४१५६ ॥ पत्थावं नाऊणं पुट्टो राएण रयणिवृत्तंतं । तेणाऽवि हु नि, सेसो जो जह वित्तो तहा कहिओ ॥ २६६॥४१५७॥ दिन्नं च करयलम्मी निवस्स तं तेण देवयावत्थं । वररयणमंडियं तं दगुणं विंभियां सव्वे ॥२६७॥४१५८॥ दिन्नं च तयं रन्ना नियडनिविट्ठाए पट्टदेवीए । तं सा जाब नियंसइ, तो मिलइ न कंचुओ कोवि ॥ २६८ ॥ ४१५९ ॥ पण य 'देव ! एस्स उवरि न य मिलइ कंचुओ कोवि' । राया वि भणइ 'सुंदरि ! एयं नणु देवयावत्थं ॥ २६९ ॥ ४१६०॥ युवा, ता कह मिलति एयस्स ?' । तं सोऊणं देवी अहिययरं अद्धिई कुणइ ॥२७०॥४१६१॥ तं अधिइपरं दट्टु साहित्ता पुब्बकहियेवुत्तंतं । आणेउं कंचुलियं कुमरो अप्पेइ रायस्स ॥२७१ ॥४१६२॥ तेणाऽवि हु देवीए समपिओ परिहिओ य एईए । जा उबरिल्लं जोयइ, ता मिलइ तहेव नो किंचि ॥ २७२ ॥ ४१६३॥ अधिवसेणं तत्तो अहिययरं धरइ चित्तसंतावं । न य लब्भइ तं वत्थं तो जंपइ पुण वि सा देवी || २७३ ॥ ४१६४॥
१. "राई त्रु० ।। २. विम्हिया जे० का० ॥ ३. अ जे० ॥। ४. ° लोउन्भवा य ता त्रु० का० ॥ ५. यवित्तंतं त्रु० ॥
सूरस्स रायस्स कहाणय
४८९
Page #540
--------------------------------------------------------------------------
________________
सूरस्स रायस्स कहाणय
सिरिसंति- 'न करेमि भोयणमहं जाव न वत्थस्स मेलओ होइ' । इय निच्छयं विहेउं देवी पविसरइ कोवहरे ॥२७४॥४१६५॥ नाहचरिए तत्तो य आयरेणं महामई मंतिणो पसायंति । न य सा तूसइ कहवि हु आदन्नो तो नराहिबई ॥२७५॥४१६६॥
भणइ 'अहो ! आवडिओ अइविसमो वग्य-दोत्तडीनाओ। एसो इह अम्हाणं ता कह नणु नित्थरेयव्यो?' ॥२७६॥४१६७॥ इय निववयणं सोउं कुमसे बिन्नवइ निययमाउसियं । ‘मा कुणसु देवि ! एत्थं अत्थे अइआगहं गरुयं ॥२७७॥४१६८॥ जेणं माणुसलोए न संति एयारिसाणि वत्थाणि । अइदुल्लहाणि तेणं विसेसओ मंदपुण्णेहिं ॥२७८॥४१६९॥
एकं पि हु एयाणं पाविज्जइ पाणसंसए गरुए। तुमए पुण पत्ताई दो एयाई सपुण्णेहिं ॥२७९॥४१७०॥ * ता मा माए ! खेयं कुणसु नरिंदस्स एत्थ अत्थम्मि । मुंचसु आगहमेयं पायविलग्गाण अम्हाण' ॥२८०॥४१७१॥
एवं पि हु जुत्तिजुयं भणिया कुमरेण सायरं देवी । इत्थीसहावओ चिय न मुंचए आगह कहवि ॥२८१॥४१७२॥
तो तीए निबंध नाउं रायस्स दुक्खियत्तं च । आरुहइ पइन्नाए सुरसेलसमाए गरुयाए ॥२८२॥४१७३॥ * 'जइ किर छम्मासंतो मणोरहे नेय तुज्झ परेमि । तो जलिइंधणजालाउलम्मि जलणम्मि पविसामि' ॥२८३॥४१७४॥ ॐ वारेइ तो नरिंदो 'मा मा मा बच्छ ! एरिसं कुणसु । न हु सम्मं जाणिज्जइ कयंतपासाण निव्वडणं' ॥२८४॥४१७५॥
'देव ! तुह पायपंकयपसायमाहप्पओ इमं होही' । किंतु 'विसज्जह तुरियं जेण गबेसामि सव्वत्थ' ॥२८५॥४१७६॥
४९०
१. एवं च जुत्तिजुत्तं भ पा० ।। २. मुचए पा० त्रु० ।। ३. पबिसेमि का० ।। ४. "पासेण त्रु०॥
Page #541
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
दाऊण निययकरगहियबीडयं तो निवो विसज्जेइ । एसो वि जाइ नियए गेहे जणणीण पासम्मि ॥ २८६ ॥ ४१७७॥ काऊण पायगहणं करकमलं धरिय उत्तिमंगम्मि । विन्नवइ जहा 'विहियं एरिसयं तुम्ह भगिणी ॥ २८७ ॥ ४१७८॥ ता संपइ खमियव्वं अंबे ! जं किंचि मज्झ दुच्चरियं । जेण गवेसणहेउं वच्चामिं तस्स वत्थस्स ॥२८८॥४१७९॥ छहं मासाणते पुणो वि तुह पायवंदणं काहं । जइ पुण न एमि कहवि हु जलंजली मज्झ दायव्यो' ॥ २८९ ॥ ४१८०॥ तं सोऊणं देवी अणिच्छमाणी वि हिययमज्झमि । 'होउ तुह पुत्त ! विजओ' वयणेणं जंपए एवं ॥ २९० ॥ ४१८१॥ ‘आएसो’ त्ति भणित्ता छक्कन्नोवाहणाहि गूढपओ । वरखग्गखेडयकरो निग्गच्छइ झत्ति नयरीओ ॥२९१॥४१८२॥ अणवरयपयाणेहिं बच्चइ एसो महिं विलंघतो । दाहिणदिसिमासइओ जा वच्चइ तत्थ कइ वि दिणे ॥ २९२॥४१८३॥ बहुदेस-गाम-नगराइमंडियं वसुमई निरिक्खंतो । पत्तो महामहंतं एग अडवीमुहं घोरं ॥ २९३॥४१८४॥ पेच्छइ य तहिं खुडलयपट्टणं तुंगपवरपायारं । चिंतइ य "हंत ! किं पुण अइलहुयं पट्टणं एयं ? ॥ २९४॥४१८५॥ किं होही भूयाणं, उयाहु जक्खाण रक्खसाणं वा ? | अहवा नहि नहि एयं दीसइ य चउप्पयं जेण ॥ २९५ ॥ ४१८६॥ १० किंवा विविगप्पेहिं ? जं होही तं तु दीसिही लग्गं" । इय चिंतंतो पत्तो दुवारदेसम्मि अह तस्स ॥ २९६॥४१८७॥ पविसंतो य नियच्छइ मज्झम्मी तस्स तुंगपासायं । पासेसु लहु गिहाई पविसइ कोड्डेण पासाए ||२९७॥४१८८॥
१. लंघेतो पा० ॥ २. डवीण मुहं घोरं का० । 'डबीमहाघोरं जे० ॥। ३. मज्झम्मि जे० । मज्झम्मि का० ॥
सूरस्स रायस्स कहाणय
४९१
Page #542
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंति- नाहचरिए
सूरस्स रायस्स कहाणयं
पेच्छइ य तस्स मज्झे पवरनरं वरसहाए उवविटुं । नियपरिवारसमग्गं तं दटुं पुच्छए कंचि ॥२९८॥४१८९॥ 'किंनामयपुरमेयं ? किंनामो एत्थ नरवई एस?' | साहेइ सो वि "सुंदर ! न होइ एयं पुरं किंचि ॥२९९॥४१९०॥ किंतु इह नाइदूरे भूतिलयं नाम पट्टणं अत्थि । तत्थऽत्थि रायसीहो राया सिरिवइरिसीहो ति ॥३००॥४१९१॥ तस्स य इट्ठो सेट्ठी असेसपुरलोयनायगो अस्थि । बहुरिद्धिभरसमिद्धो सुपसिद्धो दत्तओ नाम ॥३०१॥४१९२॥ तस्स य वरभजाए सिरियादेवि त्ति नामधेयाए । जाया पहाणकन्ना पञ्चक्खा मयणघरिणि व्व ॥३०२॥४१९३॥ सा जोव्वणम्मि पत्ता असेसरूवाइगुणगणसमग्गा । नामेण सिरिदत्ता जणणी-जणयाण अइभत्ता ॥३०३॥४१९४॥ तीए य महादोसो संजाओ जोव्वणम्मि पत्ताए । जो सोवइ पाहरिओ सो मरइ न एत्थ संदेहो ॥३०४॥४१९५॥ जइ पुण नो पाहरिओ सोवइ तो मरहिं सत्त पण पुरिसा । तो रण्णा सो भणिओ 'वच्च तुम सेटि ! अडवीए॥३०५॥४१९६॥ मा जणखओ भविस्सइ नयरम्मिं तुज्झ धीयदोसेण । नियपरियणं गहेउं वच्चसु, मा तं चिरावेहि ॥३०६॥४१९७॥ एएण कारणेणं सो सेट्ठी निययपरियणसमग्गो । मोत्तूण वसिमदेसं संपत्तो एत्थ अडवीए ॥३०७॥४१९८॥ काऊण य धवलहरं पासोवासेसु परियणगिहाई । चोराईण भएण य करेइ उत्तुंगपायारं ॥३०८॥४१९९॥ ता पहिय ! इमो सेट्ठी पच्चक्खो तुज्झ चेव, किं बहुणा ? । एयं च सन्निवेसं दत्तउरं नाम सुपसिद्धं ॥३०९॥४२००॥
१. किंचि पा० विना ।। २. "मधिजाए त्रु०। मवेजाए पा० ।। ३. °णसमेया का०।। ४. "रावेह जे०।।
Page #543
--------------------------------------------------------------------------
________________
* सूरस्स रायस्स
कहाणय
सिरिसंति- एत्थ य निवसइ नऽण्णो लोओ मोत्तूण परियणमिमस्स । कयविक्कइयजणो वि हु काउं कयविक्कयं विविहं ॥३१०॥४२०१॥ नाहचरिए मोत्तूण परं एयं रयणीए वसइ दूरओ गंतुं । गोलयबद्धा य नरा विहिया एएण जे नियगा ॥३११॥४२०२॥
देइ य पभूयदव्वं तेण य लोभेण चिटुए सव्यो । एय जणो पर किंतू दिणे दिणे मरइ एक्केको ॥३१२॥४२०३॥ ता जइ तुम पि बीहसि, गंतूणं तो बसाहि अण्णत्थ" । कुमरो वि ईसि हसिउं पविसइ दत्तस्स अत्थाणे ॥३१३॥४२०४॥ दत्तो वि तयं दटुं ससंभमो आसणं दवावेइ । भणइ य 'उवविससु इहं', उवविसइ इमो वि तो तत्थ ॥३१४॥४२०५॥
तंबोलाई सव्वं पडिवत्तिं तस्स कारवेऊण । पुच्छइ य आयरेणं 'वच्छ ! तुम आगओ कत्तो ?' ॥३१५॥४२०६॥ * अह वच्छरायकुमरो देइ इमं उत्तरं जहा 'ताय ! । उज्जेणिपुरवरीओ कारणवसओ इहं पत्तो' ॥३१६॥४२०७॥
एवं च जाव जंपइ कुमरो सह सेटुिणा सगोरव्वं । ता संपत्तो पुरिसो एगो कयफारसिंगारो ॥३१७॥४२०८॥ अचंतदुम्मणमणोतं दटु पुच्छए तओ कुमरो। 'ताय ! किमेसो पुरिसो कयसिंगारो वि विमणमणो?'॥३१८॥४२०९॥ तो दीहं नीससिउं जंपइ सेट्ठी वि 'एस वुत्तंतो । अचंतमकहणीओ तहा वि अक्खिज्जए तुज्झ ॥३१९॥४२१०॥ एयाए मज्झ दुहियाए वच्छ ! पासम्मि जो उ पाहरिओ । सोयइ सो जीएणं मुचइ नत्थेत्थ संदेहो ॥३२०॥४२११॥ एयस्स अज्ज पुत्तय ! पाहरियत्तम्मि वारओ जाओ। तेणेसो विमणमणो, कस्स भयं होइ नो मरणे?' ॥३२१॥४२१२॥ १. पहूय जे०॥
१०
४९३
Page #544
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
तो भणइ वच्छराओ 'जइ एवं चिटुऊ इमो ताय ! । अञ्चतमरणभीओ, अहमजं जामि पाहरिओ' ॥३२२॥४२१३ जंपइ सेट्ठी 'वच्छय ! पाहुणओ तं सि, नेय मह किंचि । भुत्तं अज्ज वि दव्वं, आयत्तो नेय मह तं सि ॥ ३२३ ॥४२१४॥ कह पाहरिओ वच्चसि तं वच्छय ! एत्थ मरणकज्रेण ? । ता वीसमसु सुहेणं, बच्चउ एसेव पाहरिओ' ॥ ३२४॥४२१५॥ तो कुमरेण भणियं 'चिटुउ एसो उ मरणभयभीओ। वच्चिस्सामि अहं चिय न य एत्तो किंचि वत्तव्यं' ॥३२५॥४२१६॥ अहं मुणेउं बीसज्जइ दुगुणदुक्खसंतत्तो । चिंतइ य "सुपुरिसाणं परोवयारम्मि चेव मई ॥ ३२६ ॥ ४२१७॥ अयं पुण पाविट्ठो एवंविपुरिसरयणखयकारी । धूयामिसेण जाओ पुरिसाणं धूमकेउ” त्ति ॥ ३२७॥४२१८॥ जावेवं सो चिंतइ ता कुमरो वालिऊण तं पुरिसं । आरुहइ उवरिमतले अचंतं हिदुतुटुमणो ॥३२८॥४२१९॥
वि बहुपया सोयं काऊण कुणइ नियकम्मं । सिरिदत्ता विहु कुमरं एंतं दणं चिंतेइ ॥ ३२९॥४२२० ॥ “अहह! अहो ! अइरूवं, अहह ! अहो ! लोणिमा सरीरस्स । अहह अहो ! सोंडीरं, अहह अहो ! पुरिसरयणमिणं॥३३०॥४२२१॥ धी ! धी ! मह जीएणं अणत्थबहुलेण पावपउरेणं । एवंविहपुरिसाणं जं संजायं विणासयरं” ॥३३१॥४२२२॥ एवं चिंतंतीए तीए पासम्म निययसिज्जाए । उवविडो सो कुमरो कुणइ समं तीए उल्लावं ॥ ३३२ ॥ ४२२३॥ नाणाविहदेसीहिं नाणाविहकव्वरसविसेसेहिं । अइरंजिया इमेणं सा बाला सव्वकुसलेणं ॥ ३३३॥४२२४॥
१. हट्टु जे० ॥। २. इंतं पा० विना । ३. "यसेजाए पा० विना ।।
सूरस्स रायस्स कहाणय
४९४
Page #545
--------------------------------------------------------------------------
________________
नाहचरिए
सूरस्स रायस्स कहाणयं
तह कहवि रंजिया सा तेण वियड्ढेण जह विचिंतेइ । “मारेउं अप्पाणं रक्नेमि इमस्स नणु जीयं" ॥३३४॥४२२५॥ एवं अवहट्ट अणेयरूवं तु चिंतमाणीए । कुमरस्स जीवियत्थं व नाइ निद्दा समायाया ॥३३५॥४२२६॥ नाऊण तयं सुत्तं कुमरो उठेइ वीरियसहाओ । मत्तावलंबदारेण देइ करणं महासत्तो ॥३३६॥४२२७॥ गिण्हित्तु खोडिमेगं विक्खित्तेण पुण वि करणेण । आरुहइ गवक्खम्मी, खोडिं पक्खिबइ सेज्जाए ॥३३७॥४२२८॥ कढित्तु मंडलग्ग दीवयछायाए प्राइ निहुयंगो । अइतारतरलदिट्ठी दस वि दिसाओ पलोयंतो ॥३३८॥४२२९॥ एवं च जा निरिक्खइ पमायपरिवजिओ खणं ताव । वायायणदारेण निएइ मुहकमलमेग सो ॥३३९॥४२३०॥ तं दटुणं कुमरो "एयं तं किंपि होहिही कजं" । इय चिंतिऊण सुढिओ विसेसओ होइ अपमत्तो ॥३४०॥४२३१॥ तेण वि मुहकमलेणं निरिक्खियं सव्वओ तयं भवणं । तो पुणरवि ओसक्कइ पविसइ तयणंतरं हत्थो ॥३४१॥४२३२।।
वरमुद्दालंकरिओ कोमलललियंगुलीसणाहिल्लो । नहमणिकिरिणकरंबियपगहियधूमोसहीवलओ ॥३४२॥४२३३॥ * तह य गुरुघायवियणावहारसंगहियवीयवलओ या । निग्गच्छइ तो धूमो फूमियमेत्ताओ वलयाओ ॥३४३॥४२३४॥ १०॥
तेणं च वासभवणं भरियं अइबहलधूमपडलस्स । कुमरो वि तयं दटुं नियडत्थो ाइ दारस्स ॥३४४॥४२३५॥ * पविसित्तु कुमरसेज्जाए जाव फरिसेइ सो करो खोडिं । ता दक्खयाए कुमरेण घाइओ खग्गघाएण ॥३४५॥४२३६॥
१. सुधिओ जे० । मुडिउ का० ।।
४९५.
Page #546
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
तो ‘देवयाए हत्थो' त्ति काउ न य निवडिओ धरावडे । पडियं च वेयणत्ताओ ओसहीणं तयं जुयलं ॥३४६॥४२३७॥ पडिगाहियं च सिग्धं तं कुमरेणं करो वि नीसरइ । 'हा ! वंचिय त्ति हा ! वंचिय त्ति' सद्दं इमो सुणइ ॥३४७॥ ४२३८॥ ‘हा दासि ! कत्थ वच्चसि ?' भणमाणो गरुयसाहससमग्गो । नीसरइ गवक्खेणं तीसे पुण घायदाणत्थं ॥ ३४८ ॥ ४२३९॥ सा वि हु तं दट्टुणं उग्गीरियखग्गघायदुप्पेच्छं । 'पुण्णडूढयं' ति काउं नासइ पडिकाउमचयंती ॥३४९॥४२४०॥ एसो विहु वलिऊणं खोडं ओसारिऊण सेज्जाए । जाव निविट्ठो अच्छइ ताव खयं सव्वरी जाइ ॥ ३५० ॥ ४२४१॥ उग्गमइ य मित्तो वि हु नियमित्तपयावसंपयं दद्धुं । सूरतणं च मण्णे सूराणऽहवा इमा पयई || ३५१॥४२४२॥ एत्थंतरम्मि कुमरी वि जग्गए पेच्छए य तं कुमरे । अक्खयअणहसरीरं तो परितुट्ठा विचिंतेइ ॥३५२॥४२४३॥ “नूर्ण को विभावो होही एयस्स पुरिसरयणस्स । जेण न एस विणट्ठो, बलियाई महं पि पुण्णाईं ॥३५३॥४२४४॥ ताजमह होइ इमो भत्ता भुंजामि तो अहं भोए। अह नवि तो विसयाणं विणिवित्ती एत्थ जम्मम्मि ” ॥ ३५४ ॥४२४५ ॥ इय चिंतिऊण एसा संभासइ कोइलाकलसरेण । 'सामिय ! मह पुण्णेहिं कह छुट्टो कहसु वसणाओ ? ' ॥ ३५५ ॥ ४२४६॥ ते वि सव्वं कहियं रयणीसमयम्मि जं जहा वित्तं । तं सोऊण इमा वि हु न माइ निययम्मि देहम्मि ॥ ३५६ ॥ ४२४७॥ इय उल्लावपराणं गहिउं मुहधोवणं कुमारीए । जा संपत्ता दासी ता पेच्छइ अक्खयं कुमरं ॥ ३५७ ॥४२४८ ॥
१. "यलयं त्रु० ।। २. अक्खयमण° त्रु० । ३. पहावो पा० विना ।। ४. इहं पा० ॥ ५. 'बणं च कुमरीए पा० ॥
सूरस्स रायस्स कहाण
४९६
Page #547
--------------------------------------------------------------------------
________________
सूरस्स रायस्स कहाणयं
सिरिसंति- तो हरिसनिब्भरंगी गंतुं सेहिस्स पायमूलम्मि । वद्धावइ जह 'सामिय ! पाहरिओ अक्खओ अज्ज' ॥३५८॥४२४९॥ नाहचरिए तं सोऊण इमो वि हु संभमवसखलिरगइपयारिल्लो । ताण समीये पत्तो आणंदपवाहपुण्णच्छो ॥३५९॥४२५०॥
तं दट्टणं कुमरी उटुित्ता देइ आसणं पवरं । एसो वि सुहासीणो पुच्छइ कुसलं कुमारस्स ॥३६०॥४२५१॥ 'सुंदर ! कह नित्थरिओ गुरुवसणमहासमुद्दवित्थारो ?' । तो कुमरेणं सिहो सब्यो रयणीए वुत्तंतो ॥३६१॥४२५२॥
तं सोऊणमिमो वि हु कयंबपुष्पं व कंटइजंतो । जंपइ जंपियसारो 'पुत्त ! महं सुणसु वयणमिणं' ॥३६२॥४२५३॥ ५ * 'अज्जप्पभिई एसा पुत्त ! मए पाणवल्लहा धूया । 'कप्पो' ति करिय दिन्ना अन्नह लद्धा संयं तुमए' ॥३६३॥४२५४॥
कुमरेण विपडिभणियं 'अन्नायकुलस्स देसि कह कन्नं?'। सेट्ठी विभणइ भद्दय! गुणेहिंतुह जाणियं सव्वं ॥३६४॥४२५५॥ पडिभणियं कुमरेण वि 'अन्ज वि मह अत्थि दूर गंतव्यं । तत्तो वलिओ संतो, जे भणिहह तं करिस्सामि' ॥३६५॥४२५६॥ सेट्ठी वि भणइ 'परिणसु पच्छा बच्चेज अग्गओहुत्तं' । अइआगह मुणेउं पडिवज्जइ तस्स तं वयणं ॥३६६॥४२५७॥ सेट्री वि तम्मि चेव य दिवसे कारेइ पाणिगहणं से । बहुसामग्गिसमग्गो बीहतो अंतरायस्स ॥३६७॥४२५८॥ वसिओ य वच्छराओ तं रयणिं तत्थ तीइ संजुत्तो । जाए य पहायम्मिं भणिया सा वच्छराएण ॥३६८॥४२५९॥ 'पिययमि ! मह गंतव्वं अज्ज वि दूरम्मि अस्थि कज्जवसा । काहिसि मा उव्वेवं थोवदिणेहिं वलिस्सामि' ॥३६९॥४२६०॥
४९७
१. खलियग° पा० ।। २. "प्पभिइ जे०७० ।। ३. सई जे०७०।। ४. दूरि का० ।। ५. °यम्मी पा० ।। ६. °यमे जे०।।
Page #548
--------------------------------------------------------------------------
________________
सूरस्स रायस्स कहाणयं
सिरिसंति- तं सोऊणं एसा वाहजलाऽऽपूरमाणनयणजुया । भणइ य 'पहु ! किं वचसि अजेब ममं परिचइउं?' ॥३७०॥४२६१॥ नाहचरिए एसो वि भणइ 'जइ नवि अज्ज अंहं जामि तो कुरंगच्छि! । साहेयव्यो जलणो होइ ने एत्थऽस्थि संदेहो' ॥३७१॥४२६२॥
तो जंपइ सिरिदत्ता 'जइ एवं सामि ! वच्चसु परंतु । अइविरहपीडियाए मह सिग्धं दंसणं देज ॥३७२॥४२६३॥
अण्णं च तुज्झ पुरओ वेणीदंडो इमो मए रइओ । वच्चइ य तए समयं मह हियय विरहभयभीयं ॥३७३॥४२६४॥ * कुंकुम-कजल-कुसुमाइयं च सव्वं तइं समं जाइ । मह पत्थणाए सामिय ! इमाण तत्तिं वहेज़ासि' ॥३७४॥४२६५॥ ५ * सूरम्मि उग्गयम्मी वीसज्जावित्तु दत्तयं सेटुिं । वच्चइ अडवीमझे पेच्छंतो अडविवुत्तंते ॥३७५॥४२६६॥
आईए ताव पेच्छइ भिल्लेहिं समाउलाओ पल्लीओ। बहुगिरिवरे य तुंगे, गिरिसरियाओ य रम्माओ ॥३७६॥४२६७॥ * बहुफल-फुल्लसमिद्धे नाणाविहतरुवरे विहंगजुए । गय-सरह-रोज्झ-संवर-मयवइ-मयमाइसत्ते य ॥३७७॥४२६८॥
एवं वचंतो सो पत्तो निम्माणुसाए अडवीए । नियकजसिद्धिहेउं भमडइ सो साहससहाओ ॥३७८॥४२६९॥ इय एरिसअडवीए एगस्थ सुरम्मयम्मि ठाणम्मि । पेच्छइ पुरि विसालं गयणग्गविलग्गवरसालं ॥३७९॥४२७०॥ वरपंचवण्णमणिरयणनियरकविसीसएहिं रमणीयं । उत्तुंगगोउर-ऽट्टालएहिं अहियं विरायंतं ॥३८०॥४२७१॥ तं दटुं सो चिंतइ "का होही पुरवरी इमा रम्मा । दीसइ चउपयरहिया ? अहवा किं चिंतिएणिमिणा ? ॥३८१॥४२७२॥
४९८
१. य किं पहु व त्रु० ।। २. इहं पा० ।। ३. न अत्येत्थ सं° का० । न एत्थत्थे सं जे० ।। ४. तइ जे०७०।। ५. "यम्मिं विसज्जावेत्तु जे० का० ।।
Page #549
--------------------------------------------------------------------------
________________
सूरस्स रायस्स कहाणयं
सिरिसंति- करनिहियकंकणम्मि कजं किर दप्पणेण किं होइ? | जाणिस्सामि सयं चिय जम्हा नियडडिया एसा" ॥३८२॥४२७३ नाहचरिए इय चिंतंतो कुमरो खणमेत्तेणं झडत्ति संपत्तो । तीए नयरीए बाहिं अइरम्मे वरतलायम्मि ॥३८३॥४२७४॥
पक्खालिऊण पाए रमणिज्जे तरुवरम्मि पालीए । पल्हत्थियं विहेउं उवविट्ठो चिटुए जाव ॥३८४॥४२७५॥ ता पेच्छइ बहु नीरं वुभंतं पवरनारिसत्थेण । ताओ य तयं दटुं परोप्परं एव जंपति ॥३८५॥४२७६॥ पेच्छ हले! पेच्छ हले! एसो कत्तो वि माणुसो पत्तो। अइरूव-जोव्वणजुओ पञ्चक्खो कामदेवो व्य? ॥३८६॥४२७७॥ न य कइया वि हु एत्थं को वि हु माणुस्सओ समायाओ' । अह कुमरेण वि पुट्ठा ताणं मज्झाओ एगित्थी॥३८७॥४२७८॥ 'का एसा वरनयरी? को वा एत्थं नराहियो भद्दे ! ?'। इय भणियाए वुत्तं 'न हु अत्थि नराहिवो एत्थ ॥३८८॥४२७९॥ एसा हु देवियाहिं वंतरजाईहिं पुरवरी सोम ! । कीलाहेउं रइया इह ताओ मंति सेच्छाए' ॥३८९॥४२८०॥ पुच्छइ पुणो वि कुमरो 'जइ एवं तो किमेस जलपूरो । बुभझइ अइप्पभूओ?' देइ तओ उत्तरं एसा ॥३९०॥४२८१॥ 'अम्हाणं सव्वाण वि जाकिर भो! सामिणी महाभाग!। सानियकीलाए गया पहया बाहाए केणाऽवि ॥३९१॥४२८२॥
तेणं च कारणेणं एयाए अत्थि दारुणा पीडा । तत्थ इमो जलसेगो कीरइ पीडाए समणत्थं ॥३९२॥४२८३॥ * नय उवसमइ कहिंचिवि सा पीडा तीए' तो इमो भणइ । 'किं देवी वि हु एसान चयइ उवसामिउं पीडं?' ॥३९३॥४२८४॥
१. इत्यं त्रु०॥
Page #550
--------------------------------------------------------------------------
________________
सूरस्स रायस्स कहाणय
सिरिसंति- जंपेइ य तं तो सा 'घायगदेहस्स रक्खगसुराए । पूणेउं न वि सक्कइ, उवसमइ न वेयणा तत्तो ॥३९४॥४२८५॥ नाहचरिएओसहिजुयलं च करे एईए आसि महपहाविल्लं । अचंतं तुट्टेणं दिन्न सिरिवंतरिंदेणं ॥३९५॥४२८६॥
एक्कं धूमेण परे मोहइ, बीयं च गुरुपहारे वि । उवसामेई वियणं, तंपि हु तत्थेव से पडियं ॥३९६॥४२८७॥ एएण कारणेणं सक्कइ नो वेयणं उवसमेउं । तो भणइ वच्छराओ 'भद्दे ! हे माणुसो वेजो ॥३९७॥४२८८॥ जह कह वि वेयणं से अवणेमि तओ किमम्ह सा देइ ?'|सा जंपइ 'जं मग्गसि तं लहसि न एत्थ संदेहो ॥३९८॥४२८९॥ भणइ इमो 'जइ एवं, पेच्छामि ताव जइ तुम भणसि।सा जंपइ 'पुच्छेउं एमि अहं सामिणिं वेज! ॥३९९॥४२९०॥ विजो वि आह 'एवं करेहि जइ ते पओयणं इमिणा । जेण पडिक्खामि खणं अहमेत्थे, अन्नहा जामि' ॥४००॥४२९१॥ तो तीए गंतूणं भणिया सा 'देवि ! अस्थि विन्नत्ती । माणुसवेजो एगो नयरीए चिटुइ दुवारे ॥४०१॥४२९२॥ सो जंपइ जह एयं अहयं अवणेमि वेयण सव्यं । ता किं आणेमि तयं?' सा जंपइ 'सिग्घमाणेहि ॥४०२॥४२९३॥ तत्तो सा आगंतु पभणइ 'भो! एहि मा विलंबेहि' । कुमरो वि तीए सहिओ पविसइ नयरिं पलोयंतो॥४०३॥४२९४॥ भणिओ यतीए ‘भद्दय ! जइ तूसइ कह वि सामिणी अम्ह। ता मग्गिजासि तुम उवरिऽियं कन्नयाजुयलं ॥४०४॥४२९५॥ तह कामियपल्लंकं जक्खं चिय आसरूवकयवेसं । एत्तियमेत्तं मग्गेज, जेण तं सुत्थिओ होही' ॥४०५॥४२९६।।
५००
१. तरेदेणं का० ।। २. वेजो जे० ।। ३. भे पा०.का० ।। ४. इह पा० ।। ५. मग्गेजा जे० का० ।। ६. तेण पा० ।।
Page #551
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंति- नाहचरिए
सूरस्स रायस्स
कहाणयं
'एवं' ति होउ सो विहु पडिवजित्ताण विसइ गेहम्मि। दिन्नम्मि आसणम्मी उवविसइ सगोरवं तत्तो ॥४०६॥४२९७॥ पुट्ठोय तीए 'सुंदर! किंजाणसि किंचि वेज्जयंत सि?' 'आम' ति तेण कहिए भणइइमा 'हरहि तो पीडं'॥४०७॥४२९८॥ कुमरो वि माइठाणेण वित्थरं वेजसंतियं काउं । धूमोसहीए धूमं करइ, हरइ पीडमियरीए ॥४०८॥४२९९॥ जा अवहरिया पीडा बाहा वि हु जा पुणण्णवा जाया। तो भणइ इमा 'पुत्तय ! तुमए चिय घाइया अहयं ॥४०९॥४३००॥ एसो वि आह 'एवं' तओ इमा तोसनिब्भरा भणइ । 'तुह सत्तसाहसेणं तुहा हे मग्गसु जहिच्छं' ॥४१०॥४३०१॥ ५ तो भणइ वच्छराओ 'जइ तुहा अंबि! मज्झ ता देहि । जं भवणोवरि चिटुइ सुविसिटुं कन्नयाजुयलं ॥४११॥४३०२॥ जक्खं च आसरूवं पल्लंकं सव्वकामियं तह य' । सोऊणेसा जंपइ 'घरभेओ पुत्त ! संजाओ ॥४१२॥४३०३॥ निसणेहि य उप्पत्तिं एयाणं वच्छ ! तुज्झ साहेमि' । “अत्थि इहं वेयड्ढो सुपसिद्धो गिरिवरो रम्मो ॥४१३॥४३०४॥ तत्थऽत्थि वरा नयरी सुपसिद्धा नाम चमरचिंच त्ति । तीए य वसइ राया नामेणं गंधवाहगई ॥४१४॥४३०५॥ तस्स य दो भन्जाओ सयलंतेउरपहाणभूयाओ । पढमा सुवेयनामा, बीया पुण मयणवेग त्ति ॥४१५॥४३०६॥ तत्थ सिरिसवेगाए धूया नामेण रयणचूल त्ति । उप्पन्ना गुणपुण्णा विजाहरलोयसुपसिद्धा ॥४१६॥४३०७॥ बीयाए वि ह देवीए मयणवेग त्ति नामधेयाए । उप्पन्ना वरकन्ना सुपसिद्धा कणयचूल त्ति ॥४१७॥४३०८॥
५०१
१. जुबलं जे० ।। २. हमई जे०॥ ३. वेज्जाए पा० ।। ४. "पसन्ना जे० का०॥
Page #552
--------------------------------------------------------------------------
________________
सूरस्स रायस्स कहाणयं
कारभूसियंदान्निविधीपा ॥४१॥
सिरिसंति
ताओ य कन्नयाओ दोन्नि वि लावण्ण-वण्णपुण्णाओ। नाहचरिए
दोन्नि वि कंतिजुयाओ, दोन्नि वि कलकोसलिल्लाओ ॥४१८॥४३०९॥ दोन्निविवरविजाओ, दोन्नि विनवजोव्वणम्मि पत्ताओ। दोन्निविथीपवराओ, दोन्नि विकीलंति सेच्छाए॥४१९॥४३१०॥
जणणीहिं तओ दोन्नि वि सव्वालंकारभूसियंगीओ । पिउपायबंदणत्थं पटुवियाओ तओ ताओ ॥४२०॥४३११॥ ॐ नमिऊण जणयपाए दोन्नि वि चरणतिए निसन्नाओ । निव्वन्नियरूवाओ दो वि कयाओ नरिंदेण ॥४२१॥४३१२॥ ५ ॥
तत्तो विसज्जियाओ जणणीपासेसु दोन्नि वि गयाओ। जणओ वि ताण दोण्ह वि वरगविसणवावडो जाओ॥४२२॥४३१३॥ एत्थंतरम्मि पत्तो एगो नेमित्तिओ निवऽत्थाणे । दाऊण आसणवरं सुहासणत्थं भणइ राया ॥४२३॥४३१४॥ 'भद्दय! कस्सेयाओदायव्वाओवराओ कन्नाओ?'।सो विहु गणिऊण तओआइसइ निवस्सजह 'देव!॥४२४॥४३१५॥ होहिंति भारियाओ उत्तमबल-विरिय-साहसजुयस्स । अच्चन्भुयचरियस्स उ भूगोयरवच्छरायस्स' ॥४२५॥४३१६॥ राया वि भणइ 'सुंदर! कह दायव्याओ तस्स एयाओ?' आइसइइमोवि तओ'न तुज्झपासम्मि एयाण॥४२६॥४३१७॥ १०% होही पाणिग्गहणं जम्हा अइथोवमाउयं तुज्झ । सेसो मासो चिटुइ, परिभुत्तं आउयं अन्न' ॥४२७॥४३१८॥ राया वि आह 'तो कह कायव्याओ इमाओसाहेहि?'नेमित्तिओवि जंपइ 'आसी पुण तुज्झ निव! भगिणी॥४२८॥४३१९॥
१. दुन्नि जे० का० ।। २. "बंदियाओ जे०का० ।। ३. आह जे० का० ।। ४. 'इथोयमा जे० ।। ५. आसी जा तुज्झ जे०॥
Page #553
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
जणएण पुव्वदिन्ना सूरनरिंदस्स भूमिरायस्स । नियवल्लहमित्तस्स उ सा भुंजइ तेण सह भोए ॥४२९॥४३२०॥
*सूरस्स रायस्स अह जम्मंतरसंबद्धियाए अण्णाए रायकन्नाए । सो आसत्तो तीसे नाम पि हु नेच्छए सोउं ॥४३०॥४३२१॥
कहाणयं सा वि हु विदेसगया तीसे उवरिं करित्तु बालतवं । मरिऊण समुप्पन्ना सुपयंडा वंतरी देवी ॥४३१॥४३२२॥
सा वि हु तीए सवित्ती मरिऊणं दत्तसेटुिणो धूया । उप्पन्ना रूवबई दाणाई किंचि काऊण ॥४३२॥४३२३॥ ॐ वट्टइ य सा वि संपइ उन्भडनवजोव्वणम्मि रमणीए । तीसे य उवरि देवी वहइ पओसं अणण्णसमं ॥४३३॥४३२४॥ ५ चिंतइ "पाहरिओ वि हु जो कोवि नरो इमीए पासम्मि। सोवइ तं पि हु अहयं जमालयं पटुविस्सामि" ॥४३४॥४३२५॥ इय चिंतिऊण एसा पइदियह हणइ तीए पाहरियं । कोववसेणं अज्ज वि वट्टइ पुरिसक्खओ तत्थ ॥४३५॥४३२६॥ तीए पासठियाणं एयाणं एहिई स भत्तारो । परिणिस्सइ य इमाओ नरवर ! एत्थ न संदेहो ॥४३६॥४३२७॥ देवीए सयासाओ पुरिसविणासं च रक्खिऊणं सो । परिणिस्सइ तं कण्णं इइ सव्वं अक्खियं तुज्झ" ॥४३७॥४३२८॥ तो तेणं आणित्ता एयाओ एत्थ मज्झ पासम्मि । मुक्काओ सयं च पुणो किंचि तवं करिय कालगओ ॥४३८॥४३२९॥
वंतरइंदो जाओ मए समाणं करेइ बहुनेहं । तेणेस आसरूवी दिन्नो मह किंकरो जक्खो ॥४३९॥४३३०॥ ॐ तह सव्वकामियमिणं पल्लंकं ओसहीण वलयद्रुगं । ता सव्वं पि वि एवं दिन्नं तुह अज तुटाए" ॥४४०॥४३३१॥
५०३ १. रूयब पा० ।। २. तो जे० ।।
Page #554
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
4403434340
परिणीयाओ य तओ कन्नाओ वच्छरायकुमरेणं । भुंजइ य तत्थ भोए अचंतं सुहरसाणुगओ ॥ ४४१॥४३३२॥ अह अण्णा कयाई रयणीए पच्छिमम्मि जामम्मि । सुत्तविउद्धो चिंतइ " कह पेच्छ पइण्णमारुहिउं ॥ ४४२ ॥ ४३३३ ॥ विसएहिं मोहियमणो एत्तियमेत्तं डिओ अहं कालं । ता संपइ वच्चामिं पूरेमि नियं अह पइन्नं" ॥४४३ ॥ ४३३४ ॥
चिंतिऊण वृत्ताओ ताओ 'पिए ! एरिसं इमं कजं । ता मोयावह अंब बच्चामो जेण तत्थऽम्हे' ॥४४४॥४३३५॥ ताहिं विसा विन्नत्ता 'अंबे ! वीसजि अम्ह भत्तारं । जेणेस गुरुपइन्नं काऊणं एत्थ संपत्तो' ॥४४५ ॥ ४३३६ ॥ तो सा ताहिं समेयं समग्गसामग्गिसंजुयं काउं । वीसज्जइ तं कुमरं सोयभरावूरिया हियए ||४४६ ॥ ४३३७ ॥ कुमरो वि तीए पाएसु लग्गिउं अह घणं खमावेइ । 'माए ! खमाहि मज्झं जं तइया तुह कया पीडा ॥ ४४७॥ ४३३८ ॥ ती विखमसु संपइ मह घरिणीभावमुवगयाए दढं' । देवी वी आह 'जीवसु पभूयकालं तुमं पुत्त ! ||४४८ ॥ ४३३९॥ जेण तए पुरिसवहं कुणमाणी रक्खिया अहं घोरं । सा वि हु मह दुहिय च्चिय, जा तुह घरिणीपयं पत्ता ॥ ४४९॥४३४०॥ किं च तुमं एयासिं कुलघररहियाण भद्दओ होज' । ताओ वि हु पाएसुं तीसे लग्गित्तु रुण्णाओ ||४५० ॥४३४१ ॥ जंपतिय 'अंब ! तुमं खमेज सव्वं पि बालअवराहं' । सा वि पयंपइ 'वच्छे! सासुइयाओ हवेज्जाह' ॥४५१॥४३४२॥ एवं खमाविऊणं पल्लं कम्मि समारुहेऊण । जंपंति 'जाहि पल्लंक ! संपयं दत्तयगिहम्मि' ||४५२॥४३४३ ॥ १. रापूरिया जे० का० ॥
१०
सूरस्स रायस्स कहाण
५०४
Page #555
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंति
नाहचरिए
वयणाणंतरमेव य पल्लंको उल्ललित्तु सहस त्ति । सिरिदत्तावासहरे अवयरिडं ठाइ तुरगजुओ ॥४५३॥४३४४॥ एत्थंतरम्मि सूरो समुग्गओ उट्टिया य सिरिदत्ता । पेच्छइ नियवासहरे तं पल्लंकं तुरंगजुयं ॥ ४५४ ॥४३४५ ॥
तं
साचिम्चिमक्किया “किमेयं ति । दीसइ अउव्वकरणं कह पल्लंको इहं पत्तो ? ||४५५ ||४३४६ ॥ कहवी एस तुरंग आरूढो सत्तमाए भूमीए ? । किं वा वि मज्झ एसो मइमोहो ? किं व सुमिणं ? ति ॥ ४५६ ॥४३४७॥ किं वा वि देवयाविलसियं ? तु किं वा वि इंदयालमिमं ? | अहवा उट्ठेऊणं सयं निरूवेमि, किं बहुणा ? ” ॥ ४५७॥४३४८ ॥ जा उट्ठि निरिक्खइ चीरं उप्पाडिऊण तो नियइ । एगत्थ दोन्नि विलयामुहाई, अण्णत्थ नियकंतं ॥ ४५८ ।। ४३४९ ॥ तो रहसपूरियंगी बच्चइ जणयस्स पायमूलम्मि । विन्नवइ 'ताय ! उबरिं समागओ तुम्ह जामाऊ' ||४५९॥४३५०॥ तं सोऊणं सेट्ठी तोसभरापूरमाणसव्वंगो । पुच्छइ 'गेहस्सुवरिं कह पत्तो तुज्झ भत्तारो ? ' ॥४६०॥४३५१॥ सा भइ 'ताय ! अजं जा निद्दाए खएण उट्ठामि । पेच्छामि ताव सहसा पल्लंकं आससंजुत्तं ॥ ४६१ ॥४३५२ ॥ अवणेमि जाव चीरं एगदिसाए निएमि तो ताब । दोण्हं विलयाण मुहे बीए निययस्स नाहस्स' ||४६२॥४३५३ ॥ तं अच्च भुयभूयं सोउं सेट्ठी ससंभमो जाइ । ताणि वि तो उद्वित्ता सेट्ठिस्स कुणंति पणिवायं ॥ ४६३ ॥ ४३५४॥ सो वि हु तं तारिसयं दद्धुं चिंतेइ “नणु अमाणुसिया । सत्ती इमस्स का वि हु दीसइ जेणेरिसं चरियं” ॥४६४॥४३५५॥
१. विन्नविय पा० ॥। २. हरिसभ का० ॥
१०
सूरस्स रायस्स कहाणय
५०५
Page #556
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
काऊ आतित्थं पुच्छर सेट्ठी वि 'कत्थ तं वच्छ ! । आसि गओ ?' तो तेण वि निरहंकारेण चित्तेण ॥४६ ५ ॥ ४३५६ ॥ कहिओ नियत्ततो सब्बो कुमरेण जो जहावत्तो । आरंभिऊण आई जा संपत्तो इहं अज्ज || ४६६ ॥ ४३५७ ॥ सोउं तच्चरिएण 'विभिओ धुणए सिरं दत्तो । “अहह ! अहो ! अच्छरियं चरियं जामाउयस्स इमं ॥ ४६७ ॥ ४३५८॥ ताण्णा मह धूया, जीसे भागागओ इमो भत्ता । पुण्णेहिं विहीणाओ पार्वेति न एरिसं कंतं" ॥४६८ ॥ ४३५९ ॥ इय चिंतंतो सेट्टी भणिओ कुमरेण संपयं 'ताय ! वीसज्जेहि ममं ता जेण धिइं कुणमि जणणीण' ॥४६९ ॥ ४३६०॥ वीसजिओ य तेण वि तत्तो रयणीए बोलिए पहरे । आरुहई पल्लंके कंतातियगेण संजुत्तो ॥ ४७० ॥४३६१॥ पण 'जाहि इहं उज्जेणी पुरवरीए मह गेहे' । ताव य खंणमेत्तेणं पल्लंको तत्थ संपत्तो ॥ ४७१॥४३६२॥ जाए पभायसमए जणणी माउस्सियाओ पइदियहं । आरत्तियं कुणंती तस्स कुमारस्स सेजाए ॥ ४७२॥४३६३ ॥ म्म दियहम्मि विसमागयाओ जा ताव ताओ पेच्छंति । एगदिसाए विमलं वयणाण तियं सुनारीण ॥४७३ ॥ ४३६४ ॥ तं ढक्क तव य पुणो वि बीयं दिसं निरिक्खंति । ता पेच्छंति कुमारं तत्तो ऊससियहिययाओ || ४७४॥४३६५॥ ओसक्कंति य सहसा सणियं सणियं वियक्कयंतीओ। “जह किर एसो चिटुइ भजाहिं समं इह पसुत्तो" ॥ ४७५ ॥४३६६ ॥ तत्तोखणंतरेणं पुणो विजा आगयाओ ता कुमरो । सहसा अब्भुट्टेउं निवडइ जणणीण पाए ||४७६ ॥ ४३६७॥
१. बिम्हिओ का० । विम्हओ जे० ॥ २ णमेकेणं पासं० ॥ ३ तम्मि वि दियहम्मि समा पा० का० ॥ ४. णणीए जे० ॥
सूरस्स रायस्स कहाण
५०६
Page #557
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
ताओ वि सासुयाणं पडंति पाएसु भत्तिजुत्ताओ । कुमरो वि भणइ 'अंबे ! एयाओ तुम्ह बहुयाओ' ||४७७॥ ४३६८।। एवं च वच्छराओ वि ताहि अभिनंदिओ पभाए य । वत्थं घेत्तुं वच्चइ नरवइणो पायमूलम्भि ||४७८॥४३६९॥ काऊण अह नवज्रं नरवइ-देवीण विणयसंजुत्तो । अप्पेइ तयं चीरं, तं दहुं हरिसिया देवी ॥४७९॥४३७०॥ पण 'पुत्त ! चिराऊ हो, तुमं अम्ह जीविएणाऽवि' । राया वि हु सक्कारं आभरणाईहिं से कुणइ ॥ ४८० ॥ ४३७१॥ पुच्छ तओ वत्तं 'कह चीरं पावियं इमं तुमए ? । भमिओ य कत्थ सुंदर ! एत्तियकालं ? कहसु सव्वं ॥ ४८१ ॥४३७२॥ कुमरो वि हु कहइ रण्णो विणिग्गओ जह जहेव परिणीया । सिरिदत्ता, जह पत्तो वंतरिदेवीण नयरीए ॥४८२॥४३७३ ॥ जह पत्ता कन्नाओ तह निस्सेसं पि साहियं तेण । पल्लंक -तुरयलंभं मोत्तूर्ण जाव इह पत्तो ॥ ४८३॥४३७४॥ एवं पमुइयचित्तो जा भुंजइ केवि वासरे भोए । ता कणयसिरी देवी पंचत्तं पाविया सहसा ||४८४॥४३७५॥ ती विरहम्मि निवो अप्पाणं सुण्णयं व मन्नतो । कुणइ न किंचिवि चेटुं ण्हाणाईयं सरीरठि ॥ ४८५ ॥ ४३७६ ॥ तो वच्छराय कुमरो भणइ 'न तुह देव ! एरिसं जुत्तं । जम्हा असाररूवे संसारे चंचलं जीयं ॥ ४८६ ॥ ४३७७|| अवि य- १० "तरुम्मि पत्तं पिव पंडुभूयं, तडिल्लयाणं पिवनं सरूयं । दब्भग्गलग्गं पिव ओसबिंदु, वायाहयं जलमज्झे व इंदुं ॥ ४ ८७ ॥४३७८॥ मेहसमझे इव इंदा, संज्झब्भराउव्व चलस्सहावं । वासंतनीरम्मि य बुब्बुयं व, वाएण उप्पाडियपत्तयं व ॥४८८॥४३७९ ॥
१. अत्ताणं कां० ॥। २. मन्नेइ जे० का० ॥ ३. सरूवं जे० का० ॥ •
सूरस्स रायस्स कहाणय
५०७
Page #558
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
कण्णतपाली व जहा गयस्स, चीरस्स अग्गं व जहा धयस्स । नारीण चित्तं व जहा नरस्स, सरीरचेट्ठा इव वानरस्स ॥४८९॥४३८०॥ किं वेस रक्खिज्जइ नो सुरेहिं, न य दाणवेहिं, न य माणवेहिं ।
न रक्खसेहिं, न य भक्खसेहिं, न य ओरसेहिं, न य पोरसेहिं ॥४९० ॥ ४३८१ ॥ न अत्थएहिं न य सत्थएहिं न महब्बलेहिं, न य सव्वलेहिं ।
न बंधवेहिं, न य निद्धएहिं, न गोहणेहिं, न य सद्धणेहिं ॥४९१॥४३८२ ॥
एवं वियाणित्तु इमं सरूवं सव्वस्स धम्मस्स विवक्खभूयं । तम्हा विवज्रेह इमं तु सोयं, करेह धम्मं भवसिंधुपोयं”॥४९२॥४३८३॥ एवं तव्वणं पुणो वि सत्थो नराहिवो जाओ । वच्चंतेसु दिणेसुं जं जायं तं निसामेह ॥ ४९३ ॥ ४३८४ ॥ अह वच्छरायकुमरो आलोच्चइ सह नियाहिं भजाहिं । 'भुंजावेमि नरेंदं जइ तुम्हाणं पि पडिहाइ' ॥९९४॥४३८५॥ वृत्तं च ताहिं 'पिययम ! निवस्स नो जुञ्जए गिहाणयणं । जइ तुह एसा इच्छा तो देहि तहिं जहिच्छाए' ॥४९५॥४३८६॥ भइ इमो विहु 'कंते ! एवं न य गोरवो हवइ कोइ । ता आणेमि इहं चिय, करेमि नणु गोरवं सव्वं ॥ ४९६ ॥ ४३८७॥ दइयाहिं पडिभणियं ‘पिययम ! जइ एस निच्छओ तुज्झ । ता आणेहि, परं नो दंसेयव्वा उ तस्सऽम्हे' ॥४९७॥४३८८॥ ' एवं ति होउ' पडिवजिऊण आमंतए निवं गंतुं । जंपइ नराहिवो वि हु 'न निमंतइ कोवि नरनाहे ॥ ४९८ ॥ ४३८९ ॥
१. पोरुसेहिं जे० । पोरिसेहिं का० ॥
सूरस्स रायस्स
कहाण
५०८
Page #559
--------------------------------------------------------------------------
________________
सूरस्स रायस्स कहाणयं
सिरिसंति- जम्हा हु होइ गरुओ उवक्खओ ता विहेहि संतोस' । भणइ इमो 'देव ! महं संतोसो होइ एवकए' ॥४९९॥४३९०॥ नाहचरिए तस्साऽधिई मुणेउं राया जंपेइ 'जइ इमं एयं । कायव्वमवस्स चिय तो एमि अप्पपरिवारो' ॥५००॥४३९१॥
भणइ इमो वि हु 'सामिय! असेससामंत-मंतिपरियरिओ। आगच्छाहि, न अन्नह होइ महं चित्तसंतोसो'॥५०१॥४३९२॥ तदसंतोसभएणं महया कडेण मन्नइ नरिंदो । 'देवपसाउ' त्ति इमो भणिऊणं जाइ नियगेहे ॥५०२॥४३९३॥ उवरिमयभूमियाए पियाहिं सह रमइ सारिजूएणं । रण्णा वि हु पडिहारो आइट्ठो 'जोवह गिहं से ॥५०३॥४३९४॥ कित्तियमेत्तो पागो? बच्चामि जेण तदणुसारेण । 'आएसो' त्ति भणित्ता पडिहारो जाइ तग्गेहे ॥५०४॥४३९५॥
पेच्छइन किंचि पाग, न यसामग्गिपि, पुच्छइतओ सो। 'अंबे! कत्थ कुमारो?' भणइइमा 'रमइसारीहिं॥५०५॥४३९६॥ * तो आगंतुं साहइ पडिहारो 'देव ! तस्स गेहम्मि। न य दीसइ धूमो विहु, संपइ देवो पमाणं' ति ॥५०६॥४३९७॥
तं सोउं नरनाहो निरिक्खए मंतिणो मुहं सहसा । जंपइ इमो वि 'वयणं न होइ तस्सऽन्नहा देव ! ॥५०७॥४३९८॥ पुण बीयं पडिहारं पेसइ 'जोएहि अण्णगेहम्मि' । सो वि हु गवेसिऊणं निवस्स तं चेव साहेइ ॥५०८॥४३९९॥ राया वि हु चित्तम्मी चमक्किओ भणइ 'सव्वनयरीए । जोएउं निक्खुत्तं साहह भो ! मा चिरावेह' ॥५०९॥४४००॥ ते वि हु तहेव काउं साहेति निवस्स जाव तं चेव । पत्तो ताव कुमारो जंपइ 'पहु ! संपयं एह' ॥५१०॥४४०१॥
५०९
१. जोयह जे० का० ।। २. जोएह पा० ।।
Page #560
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनारि
रणा विहु संलत्तो 'किं तुह भो ! विप्पयारणाठाणं । अम्हे जेणं एवं पञ्चक्खं विप्पयारेसि ? ' ॥ ५११॥४४०२ ॥
इमो विहु 'सामिय! कइया हं अलियभासिरो दिट्ठो ? ' । भणइ निवो 'तुज्झ गिहे सामग्गी अत्थि नो कावि ' ॥५१२ ॥ ४४०३ ॥ जंप य वच्छराओ 'अस्थि न अस्थि त्ति होउ पञ्च्चक्खं । साराहिजइ किं पुण निउत्तगा बीए पहु ! इण्हि ? ' ॥ ५१३ ॥४४०४ ॥ तो हिययम्मि सकोवो उटुइ राया समग्गपरिवारो । जा वच्चइ गिहदारे ता पेच्छइ मंडवं तुंगं ॥ ५१४ ॥ ४४०५ ॥ केरिसयं ? - गयणग्गलग्गधयवडमालाहिं निरंतरं विरायंतं । पुरओ विरइयकंचणखं भुग्गयतोरणविचित्तं ॥५१५॥४४०६॥ तं दणं राया पडिहारं भणइ 'किं तए पाव ! । एसो अइउत्तुंगो निरिक्खिओ मंडवो नेय ? ' ॥ ५१६॥४४०७ ॥ सो भणेइ 'देव ! एत्थं न मंडवो आसि निच्छओ एस'। राया वि भणइ 'एसो निप्फज्जइ मासअग्गेहिं ॥ ५१७ ॥ ४४०८ ॥ एवं उत्तर-पंचुत्तरेहिं जंपतओ खणद्वेण । पत्तो मंडवदारे विम्हइओ विसइ जोयंतो ॥५१८॥ ४४०९ || अवि यनियइ वरखंभपंतीउ सोवण्णिया, जासु दीसंति मणि- रयण पणवणिया ।
जत्थ उल्लोउ देवंगदूसाउलो, भमइ जहिं परियणो सव्वया आउलो ॥ ५१९॥४४१०॥ जत्थ दीसंति बहुहार ओलंबिया रयणकिरणेहिं मज्झम्मि आयंबिया ।
जत्थ थंभेसु चमरावली डाविया, जत्थ बहुकुसुमभरभत्तिसंपाविया ॥ ५२०॥४४११॥
१. यारणाए पा० ।। २ अत्थी नत्थि पा० । ३. नियत्तगा जे० ।। ४. मास अग्गेहे त्रुo ||
सूरस्स रायस्स कहाणय
५१०
Page #561
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
सूरस्स रायस्स कहाणयं
जत्थ दीसंति मोत्तियमया सत्थिया, जत्थ आसणहं पंतीउ सुपसत्थिया । थाल-कच्चोलपविभत्ति जहिं दंसिया, जत्थ रमणीयया विउससुपसंसिय ॥५२१॥४४१२॥ त्ति । तो उवविटु राउ सिंहासणि, जहिं चाउद्दिसि दिन्नय वरमणि।
जहिं अडणिय पवरसोवण्णिय नरवइपमुहह सव्वह दिन्निय ॥५२२॥४४१३॥ कणय-रययनिम्मविय सुपरियल वरकच्चोलय सुटु सुनिम्मल।तोपरिविटु रसोइ विसिट्ठीजा जतहनवि उब्विट्ठी॥५२३॥४४१४॥ ५ परिविटुउ वरकूरु सुयंधउं, मचलोइजो कहिं विन दिटुउ।दिन्नदालि अचंतमणोहर जाभुजंती सव्वसुहंकर॥५२४॥४४१५॥ तोपरिविटुउंसप्पि सुयंधळ, वरमंजिटुवन्नु अइसुद्धउं। पुणुदिन्नई वंजणइं अणेगईनाणाविहभेएहिं सुभंगई॥५२५॥४४१६॥ लड्डयलावणमंडियखज्जय सेव मुरुक्किय सुटुमणोज्जय।अन्नविएवमाइ पक्कन्नई, जाइंताईनीसेसईदिन्नई॥५२६॥४४१७॥
इय जा भुंजइ राउ सुविभिउ ताव कुमारह चित्ति वियंभिउ ।
“एहु नीसेसु निरत्थउ वित्थरु, ज न वि पयडु होइ अंतेउरु" ॥५२६॥४४१८॥ इय एवं चिंतेउं भजाओ तेण ताओ वुत्ताओ । 'परिवेसिऊण य सयं मह पहुणो गोरवं कुणह' ॥५२८॥४४१९॥ तो रयणचूल तह कणयचूल सिरिदत्तनामधेयाओ । अवरोप्परं भणंती 'न सुटु कंतेण कयमेयं ॥५२९॥४४२०॥
१. °य दिन्न सो पा० ।। २. यमुपरि का० ।। ३. उचिट्ठी का० ।। ४. लद्धउ जे० ।। ५. सुगंधई जे० । सुचंगई का० ।।
Page #562
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
सूरस्स रायस्स कहाणयं
तह वि "अलंघा आणा पइणो" इय भाविऊण उटुंति । सिहरिणि-पाणय-खीराइयाणि दव्वाणि घेत्तूण ॥५३०॥४४२१॥ जह जह तासिं रूवं निव्वण्णइ नरवई वि भुजतो । तह तह मयणो विंधइ अमोहसरधोरणीए निवं ॥५३१॥४४२२॥ सव्वेसु वि अंगेसुं जा विद्धो तिक्खबाणनिवहेहिं । ता वेयल्लयपत्तो आयमणं मग्गइ नरिंदो ॥५३२॥४४२३॥ गिण्हित्ता आयमणं महया कडेण लेइ तंबोलं । सेसं गोरवमपडिच्छिऊण दुयमेव जाइ घरे ॥५३३॥४४२४॥ तत्थ य ताणं तिण्ह वि जा सुमरइ रूवसंपयं विउलं । ता वेयल्लं वच्चइ चिंतइ "कह सिज्झिही एयं" ॥५३४॥४४२५॥ ५ तो मंतिमंडलं सदिऊण जंपेइ 'जह इमं कजं । सिज्झइ, तह कुणह धुवं, मा एत्थऽत्थे विलंबेह' ॥५३५॥४४२६॥ तो मंतिणो वि मंतं काऊण परोप्परं भयंतेवं । 'न हु वच्छरायकुमरे जीवंते सिज्झए एयं ॥५३६॥४४२७॥ ता तं किंपि उवायं चिंतेमो जेण एस पाहुणओ । वच्चइ कीणासघरे' इय भणिए जंपए एगो ॥५३७॥४४२८॥ लद्धो मए उवाओ जह 'एसो सीहरायणम्मि । उववेसिज्जइ, पच्छा सीहो मारिस्सए एयं ॥५३८॥४४२९॥ सेसेहिं वि संलत्तं 'साहु इम, साहु जंपियं तुमए' । तो अत्थाणे दिन्न आसणमह सीहाणम्मि ॥५३९॥४४३०॥ १० कुमरो अत्थाणाओ जा सहसा निग्गओ अभीयमणो | ता एएहिं सीहो वि सण्णिओ 'मारसु इम' ति ॥५४०॥४४३१॥ जा सीहद्दाराओ विणिग्गओ ताव सीहराएण । सहस त्ति हक्किओ सो इय वयणाई भणंतेण ॥५४१॥४४३२॥
५१२
१. तो त्रु० ।। २. "यसुहडे जे० का० ।। ३. एवं त्रु० ।। ४. तो जे० का० ।। ५. °णाओ सहसा जा नि पा०॥
Page #563
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
'रे रे मह प्राणम्मी उवविसमाणो वियाणसे किं णो ? । ता भव संपइ पुरिसो, मा भणिहसि जं न कहियं' ति ॥ ५४२ ॥ ४४३३ ॥ इय भणियम्मि सव्वं सेन्नं उद्घाइयं कुमारस्स । कुमरो वि वलइ ताणं सीहो व्व गईंदनिवहाणं ॥ ५४३॥४४३४॥ दंसंति जाव सिक्खं खणमेत्तं सीहरायवरकुमरा । ता कुमरेणं सीहो सिरोवरिं फेरि खित्तो ॥ ५४४ ॥ ४४३५ ॥ तह जह दूरे पडिओ पंचत्तं पाविओ य सेन्नं पि । हयनायगं वलेउं संपत्तं रायपासम्मि || ५४५ ॥ ४४३६ ॥ कुमरो विवच्छराओ जा पत्तो निययवासभवणम्मि । ता ताहिं संलत्तो 'किं तुह सीहेण सह अज || ५४६ ॥ ४४३७॥ जायं भंडणमउलं पक्खित्तो सो य नयरबाहिम्मि । अम्हेहिं तहा विहिओ जह जाओ मुक्कपाणो सो ॥५४७॥ ४४३८॥ ता किं करेमु संपइ फलमेयं विलसियरस तुह नाह ! । अञ्ज वि पेच्छिहसि तुमं एत्तो विविहाई दुक्खाई' ॥५४८॥४४३९॥ सीहम्मि हए संते पुणरवि मंतं करेति ते मिलिउं । जंपति परोप्परयं 'सीहो वि हओ कहं इमिणा ? ॥५४९॥४४४० ॥ अण्णो य नत्थि बलिओ एयाओ ता करेह मंतणयं । अण्णं किंचिवि जेणं सिज्झइ कज्जुं नरिंदस्स' ॥५५०॥४४४१॥ अण्णेण पुणो बुद्धी दिट्ठा 'पेसेह वग्धिदुद्धस्स । जेणं तीए खञ्जइ' इय भणिए बेति 'साहु' त्ति ॥५५१॥४४४२॥ तो बीयदि राया जंपइ अत्थाणमज्झयारत्थो । ' वग्घीदुद्धेणऽम्हं पओयणं अत्थि अइगरुयं ॥५५२॥४४४३॥ ता आणउ कोवितयं' इय भणिए मरणभीरुणो सव्वे । अंधारिऊण वयणं अहोमुहा संठिया सुहडा ॥ ५५३ ॥ ४४४४॥
1
१. कुमरवरा । ता त्रु० का० ॥ २. विंति पा० विना ॥
सूरस्स रायस्स कहाण
५१३
Page #564
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
सूरस्स रायस्स कहाणयं
*एगेण मंतिणा तो भणियं 'एयस्स अत्थि कज्जस्स । सामत्थं नो कस्सवि, मोत्तूणं वच्छरायं' ति ॥५५४॥४४४५॥
राओ वि जाव वयणं पलोवए ताव उढिओ एसो । 'आएसो' त्ति भणित्ता निग्गच्छइ रायभवणाओ ॥५५५॥४४४६॥ * पत्तो निययम्मि गिहे. दिवो विमणम्मणो य कंताहिं । भणिओय 'नाह ! अजं किं दीसह दुम्मणा तुभे?' ॥५५६॥४४४७॥
बेइ इमो 'न वि किंचिवि' तो ताओ भणंति 'पेसणं अज्ज । जं लद्धं तं अज्ज वि किं नेय विहिज्जए नाह! ॥५५७॥४४४८॥ भणइ इमो वि हु 'सुंदरि ! केणेयं अक्खियं दुयं तुम्ह?'। ताओ भणति 'सामिय! निसुयं अम्हेहिं चेव इमं ॥५५८॥४४४९॥ ५ जम्हा हु भोयणदिणं आरंभेऊण तुज्झ रक्खटुं । निचं सन्निहियाओ अच्छामु अदिस्समाणीओ ॥५५९॥४४५०॥ जम्हा हु सीहराओ अम्हेहिं चेव घाइओ दुवो । एएण कारणेणं एयं अम्हेहिं विन्नायं ॥५६०॥४४५१॥ ता जइ तुह आएसो दिन्नो राएण वग्घिदुद्धस्स । तो नियआसाऽऽरूढो बच्चसु भीमाइविं अडविं ॥५६१॥४४५२॥ तीए य खेत्तदेवी जा चिटुइ सा हु अम्ह जणणीए । अचंतं होइ सही, सा दटुं तुरगमेयं ति ॥५६२॥४४५३॥ ओलक्खिस्सइ नियमा वग्धीरूवेण तत्थ अच्छंती । घेत्तूण तयं कण्णे अप्पेजसु एत्थ रायस्स' ॥५६३॥४४५४॥ इय भणिओ ताहिं इमो आरुहिउं आसरूवजक्खम्मि । खणमेत्तेणं पत्तो, दिवो सो तीए वग्घीए ॥५६४॥४४५५॥ दटुणितं कुमरं आगच्छइ झत्ति तस्स पासम्मि । भणइ 'तुह पुत्त ! सागयमिहई पत्तस्स मह पासे ॥५६५॥४४५६॥
१. पा० विना नियए गेहे त्रु० । नियम्मि गेहे जे० का० ।। २. खित्त का० ।। ३. उबल° त्रु० ।। ४. दगुणं तं कु जे० त्रु०॥
Page #565
--------------------------------------------------------------------------
________________
सूरस्स रायस्स कहाणय
सिरिसंति- साहेहि य ज कज्ज' साहइ कुमरो वि रायआएसं । जंपइ सा 'नेहि मम, करेमि दुट्ठाण जं जोग्ग' ॥५६६॥४४५७।। नाहचरिए ता तं घेत्तूण इमो आगच्छइ जाव तत्थ नयरीए । ता बीहावइ लोयं, दिसो दिसं धाइ लोगो वि ॥५६७॥४४५८॥
इय कलयलरावेणं अत्थाणे नरवइस्स संपत्तो । भणइ य 'गिण्हह एवं नवप्पसूयं महावग्धिं ॥५६८॥४४५९॥ गिण्हह य जहिच्छाए दुद्धं दुहिऊण एयपासाओ' । इय भणिऊणं कण्णा उ मेल्लए ताण मज्झम्मि ॥५६९॥४४६०॥ तो सा वंतरिवग्धी तब्बुद्धीदायगं महामंतिं । घेत्तुं भक्खइ सहसा ता राया जंपए एवं ॥५७०॥४४६१॥ 'हा वच्छराय ! हा वच्छराय ! मा कुणसु एरिस कम्म। गिण्हसु एवं वग्धिं जा न वि सब्वे खयं नेइ' ॥५७१॥४४६२॥
गेण्हइ य वच्छराओ पुणो वि कण्णम्मि झत्ति तं वग्छि। राया वि भणइ 'भद्दय ! नेहि इमं आणिया जत्तो ॥५७२॥४४६३॥ • कजं न किंचि अम्हे' इय भणिए लोयपत्थणाए य । नेइ निययम्मि गेहे भजाओ कुणंति पडिवत्तिं ॥५७३॥४४६४॥
खामित्ता सा मुक्का वच्चइ निययम्मि झत्ति हाणम्मि । कुमरो वि ताहि समयं भुंजइ भोए अणण्णसमे ॥५७४॥४४६५॥ अह अन्नम्मि दिणम्मी राया जा सरइ ताओ बालाओ। पुणरवि पंचसरेणं सहसा वेयल्लयं नीओ॥५७५॥४४६६॥ तं दटुं तयवत्थं पुणो वि मंतंति मंतिणो सब्वे । पेच्छंति पुण वि मंतं 'आणावह जमलनीरं' ति ॥५७६॥४४६७॥ तो राएणं भणिओ 'आणसु तं वच्छ ! जमलगिरिनीरं । जेण मह होइ देहं बहुरोयविवज्जियं लटुं' ॥५७७॥४४६८॥
५१५
१. °दिसिं जे० ।। २. धायए त्रु० ।।
Page #566
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
सूरस्स रायस्स कहाणयं
'आएसो' त्ति भणित्ता जपइ 'आणेमि, किं वियप्पेण? । पर पुच्छामि तं कत्थ विजए? कहह मह एयं ॥५७८॥४४६९॥ तो भणियं मंतीहिं वि जह 'तं विंझाडवीए बहुमज्झे । दोण्हं तु पव्वयाणं विच्चम् िचिटुए कूवे ॥५७९॥४४७०॥ ।
ते वि हु सेला दोन्नि वि ओहटुंती, पुणो वि हु मिलति । तेसु ओहट्टेसु झडत्ति पविसिज्जए मज्झे ॥५८०॥४४७१॥ - इय सोऊणं एसो जाइ तओ पुण वि निययगेहम्मि । ताहिं तहेव भणिओ 'वच्चसु तुरए समारुहिउं ॥५८१॥४४७२॥
तत्थऽत्थि पव्वयग्गे अंबसही संउलियाए रूवेण । सा वि तहिं तुह कजं साहिस्सइ, नत्थि संदेहो ॥५८२॥४४७३॥ ५ तो जाव गओ एसो, पञ्चभिनाओ य सउलियाए वि । गिण्हित्तु तुंबयं सा आणेइ जलस्स भरिऊण ॥५८३॥४४७४॥ सो वि तयं घेत्तूणं आगच्छइ नरवइस्स पासम्मि । अप्पेइ तयं उदयं मंतीहिं परिक्खियं तत्तो ॥५८४॥४४७५॥ जाव य तं चिय जायं ताव य वीसजिओ इमो जाइ । नियगेहे, राया वि हु पुणो वि चड्डेइ मंतियणं ॥५८५॥४४७६॥ भणिओय निवोमंतीहिं 'देव! कह कीरऊ इमं कजं?।फलइन को विउवाओ, नरवइ! एयस्सविसयम्मि॥५८६॥४४७७॥ जम्हा एसो बलिओ छलिउं सक्किज्जए न केणाऽवि । जे जे अइदुक्करयं तं तं लीलाए साहेइ' ॥५८७॥४४७८॥ भणइ निवो 'जइवि इम, एवं चिय तहवि किंचिवि उवायं । चिंतह नियबुद्धीए जइ कर्ज मज्झ जीएण' ॥५८८॥४४७९॥ तो पुण वि मंतिवग्गो सव्वो वि हु डाइऊण मंतणए । आलोचिऊण सम्मं निवस्स पुरओ पयंपेइ ॥५८९॥४४८०॥
५१६
१. विजते त्रु० ।। २. सिला त्रु० ।। ३. सवलि त्रु० ।। ४. चड़ेइ का० ।।
Page #567
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनार
‘एगो चेव उवाओ एत्थं विजइ अणण्णस्तरिछो' । भणइ निवो 'केरिसओ ?' ते वि पयंपंति 'सुण सामि ! ॥५९० ॥ ४४८१ ॥ कुह सिरिसुंदरी नियधूयाए विघाहसामग्गिं । पेसह निमंतयाइं असेसनरनाहवग्गस्स ॥५९१॥४४८२॥ एत्तो य दाहिणाए दिसाए नयरस्स जमहरं कुणह। अचंतमइविसालं पच्चक्खं जमहरं चेव ॥ ५९२॥४४८३॥ पेसह य वच्छ्रायं जमरायनिमंतयं तहिं तत्तये । एवं केएण नियमा जाही जमरायपाहुणओ' ॥ ५९३ ॥४४८४॥ भाइ निवो 'तुम्हाणं अहो ! अहो ! सोहणा इमा बुद्धी । ता कीरउ एवं चिय मा एत्थत्थे विलंबेह' ॥ ५९४ ॥ ४४८५ तेहि बिनयरस्संतो विवाहसामग्गियं विहेऊण । आढत्ता नयरबहिं सामग्गी जमहरस्सावि ॥ ५९५ ।।४४८६ ॥ अवि य
खणिय खड्ड अच्चतमहाली, सव्वेसु वि अंगेसु विसाली, पक्खित्तई खाइरवरकटुई, अण्णाइं वि इंधणई विसि हुई, पक्खित्ता तिलभूरि सुसोहण, पक्खित्ता तुसनियर विरोहण, पक्खित्तई कोवियहं धन्नई, अन्नाई वि खित्ताइं अगन्नई,
परिखित्तु अग्गिविहसंतउ, नज्जइ नाइ कयंतु हसंतउ, पसरिउ धगधगंतु तर्हि खड्डूहिं, नाइ कयंतु जणोहह मडुहिं, जं विज्झाइ न छम्मासेण वि. तं जमहरु किउ मंतिजणेण वि,
१. पेसेह बच्छ° त्रु० ।। २. कए व नि° पा० का० ॥। ३. निसदुई पा० । नसिदुई त्रु० का० ॥
सूरस्स रायस्स कहाणय
५१७
Page #568
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसतिनाहचरिए
सूरस्स रायस्स कहाणयं
पुणु विन्नत्तु राउ 'सिरिसामिय! पटुवि सो एवहिं गयगामिय!', राउ वि चित्ति विसेसिहिं तुटुउ, बीसज्जइ बहु दूय पहिटुउ, भणइ 'निमंतणत्थु जमरायह बच्चहु सयलजीवसमभावह', जा नवि कोवि जाइ बीहंतउ वच्छराउ तो वुत्तु तुरंतउ, 'जाहि वच्छ ! जमरायनिमंतउ', सो 'आएसु' भणेइ अभंतउ, जाव तेण एउ मन्निउ, न वि अवगन्निउ, ताव राउ मणि विहसियउ,
"हू मज्झ पओयणु, नाइ सुओयणु, सिद्धउ जणसुपसंसिउ" ॥५९६॥४४८७॥ पडिवजिऊण कुमरो वि जाइ जापिययमाण पासम्मि।ता भणिओ ताहिं इमं 'नय अच्छसि वारिओ संतो॥५९७॥४४८८॥ अइपहुभत्तो सि तुम, ता अज वि किंन कुणसि पहुवयणं । अररि पहू सो सारो पटुवइ जमस्स जो पासे ॥५९८॥४४८९॥ पहुभत्तओ सि पिययम! कुणसिन अम्हारिसाण वयणाई। तहवि हु परिहरसु इमं अइटुं पेसण सामि!'॥५९९॥४४९०॥ तो भणइ इमो 'सुंदरि! मा जंपह एरिसाई बयणाई।जकिर मह पडिवणं, पलए विन अन्नहा होइ' ॥६००॥४४९१॥ तो हसिय रयणचूला जंपड़ 'जड़ एस निच्छओ तुज्झ। ताजाही तत्थ इमोजक्खो तुह करिय पडिरूवं ॥६२०१॥४४९२॥ होसु तुम पि हु गुत्तो उवरिं निययस्स नाह! भवणस्स।जेण विहेमो सुत्थं सव्वम्मि वि एत्थ अत्थम्मि' ॥६०२॥४४९३॥ १. हुं पा० का० ।। २. अरि का० ।।
Page #569
--------------------------------------------------------------------------
________________
सूरस्स रायस्स कहाणय
सिरिसंति- तो सो किंकरजक्खो रूवं काऊण वच्छरायस्स । वच्चइ निवस्स पासे विसेसकयफारसिंगारो ॥६०३॥४४९४॥ नाहचरिए 'सामिय! वच्चामि अहं किंतु मए केत्तिएहिं दिवहेहिं । वलियब्वं?' राएण वि पडिभणियं 'मासमेत्तेण' ॥६०४॥४४९५॥
'जइ एवं तो पेच्छह पञ्चक्खा होइऊण मह सत्तं' । तो राया मंतिजुओ तेण समं जाइ खड्डतडे ॥६०५॥४४९६॥ पेच्छंतस्सेव इमो परियणजुत्तस्स नरवरिंदस्स । जमगेहम्मि पविट्ठो झडत्ति असणीहूओ ॥६०६॥४४९७॥ . तो हिटुतुटुचित्तो मंतिसमेओ गओ निवो गेहे । सेसजणो वि हु उब्बिग्गमाणसो जाइ नियाणे ॥६०७॥४४९८॥ सव्वो वि निययगेहेसु संडिओ जणवओ इमं भणइ ।' रागंधेणं रण्णा अहह ! अकजं कयं एयं ॥६०८॥४४९९॥
हा बच्छरायरहियं सुन्न मन्नेमु पुरवरिं अज्ज ।हा कह गुणनिहि! पुणरवि विलसंतो एत्थ दीसिहिसि?'॥६०९॥४५००॥ करण्णा वि हु मंतियणो वुत्तो 'अजेव ताओ आणेहि । तेण वि भणियं 'सामिय! मा एवं ऊसुगो होहि॥६१०॥४५०१॥
इहरह वि लोयवाओ उच्छलिओ अज्ज दारुणो तुज्झ । एवकरितस्स पुणो विरच्चिही जणवओ निययं ॥६११॥४५०२॥ *ता जो भणिओ मासो तत्तियमेत्तं तु पहु ! विमालेहि' । एवं निवस्स मासो वोलीणो कहवि किच्छेण ॥६१२॥४५०३॥
वोलीणम्मिय मासे पहसियचित्तो निवो इमं भणइ । 'वोलीणो नणु मासो भो ! अज्ज वि किं चिरावेह?' ॥६१३॥४५०४॥ मंतीहिं तओ भणियं 'देवाऽऽएसो त्ति कीरए एवं' । तो ताण आणणत्थं संवूढा मंतिणो चउरो ॥६१४॥४५०५॥
एत्यंतरम्मि ताहिं वि ण्हावित्ता पवरमजणविहीए । सिरिवच्छरायकुमरो कराविओ पवरसिंगारं ॥६१५॥४५०६॥ *१. मन्नेमि पा० ।। २. आणेह पा० त्रु० ॥
१०
Page #570
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
संपेसिऊण जक्खं तत्तो हक्कारिउं निययुजणवं । कहिऊण य वृत्तंतं, आहरणं मग्गिओ इंदो || ६१६ ॥४५०७ ॥ ते विनिययाऽऽभरणं सव्वं पि समप्पियं कुमारस्स । आरोविओ य तम्मिं तुरंगमे जक्खरूवम्मि ||६१७ ||४५०८ ।। गहिऊण करे डंड पुरओ संठाइ बंतरिंदो वि । एवं च जाइ एसो नयरीए मज्झमज्झेणं ॥ ६१८॥४५०९ ॥ तंदणं लोगो पमोयरोमंचकंचुइज्जतो । भणइ 'इमो आगच्छइ कुमरवरो वच्छराओ त्ति ॥६१९॥४५१०॥
अथ पुणाइं नूण नयरीए जणवयाणं च । जं अक्खयदेहधरो पत्तो एसो महासत्तो' ॥६२०॥४५११॥ saणाई सुणतो असेसलोयाण निययसवणेहिं । निवभवणसीहदारे पत्तो तत्तो य पडिहारो ॥६२१ ॥ ४५१२ ॥ तुं रायसमी विन्नवई 'देव ! दारदेसम्मि । पडिरुद्धो संचिट्ठइ बरकुमरो वच्छराओ' त्ति ||६२२ ||४५१३ ॥ तं सोऊणं राया भणइ 'पवेसेहि' दारवालो वि । आगंतूणं जंपइ 'पविससु भो ! तं अणुन्नाओ' ||६२३ ।। ४५१४॥ जावत्थाणे पविसइ असेससामंतनयणमालाहिं । अचिजंतो निविसइ नियाणे पणमिय णरेंदं ॥ ६२४ ॥ ४५१५ ॥ तो राया तं दटुं रसंतरे बहुबिहे समुब्बहइ । पेच्छंताण "मओ वि हु कह व जिओ ? अब्भुयं किंचि ॥६२५ ॥४५१६ ॥ कह बावि गओ ? कह वा वि आगओ ?' कोउयं वहइ किंचि । “मज्झ न सिद्धं कज्रं" इय किंचि विसायमावहइ ॥ ६२६॥४५१७॥ ताणं चिय सरणेण य किंची अणुरायरंगमावहइ । “कह. संजायं एयं ?" किंची चित्तम्मि विम्हइओ ||६२७॥४५१८ ॥ इय संकिन्नरसगओ पुच्छइ 'कुसलं कुमार ! तुह देहे ?' । इयरो वि भणइ 'कुसलं तुब्भं पायप्पसाएण' ॥ ६२८॥ ४५१९॥ 'अच्छइ सया वि सुहिओ अम्ह सुही वच्छराय ! जमराया ?' । भणइ इमो वि हु 'चिटुइ सुहिओ निचं पिदेव ! जमो ॥६२९॥४५२०॥
सूरस्स रायस्स कहाण
५२०
Page #571
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
वह य तुम्हाणुवरिं सणिद्धबंधुत्तणं अणण्णसमं । भणइ य बहुकालाओ तुम्भेहिं सुमरिया अम्हे ॥६३०||४५२१॥ तुन्भं भिद्यो वि अहं अचभुयगोरवेण नणु दिट्ठो । जम्हा एवं दिन्नं पेच्छह आहरणमाईयं ॥६३१ ||४५२२ ॥ तुम्हा पत्थं नियपडिहारो य पेसिओ एसो' । तं जा जोयइ राया ता पेच्छइ अणमिसऽच्छीयं ॥६३२॥४५२३॥ तंदणं चिंतइ " एवमिणं, नत्वि एत्थ संदेहो । जम्हा इमम्मि दीसंति सयल देवाण चिण्हाई" ||६३३ ॥ ४५२४ ॥ 'पात्तं अम्हाण निययगोरव्वा । पेसेयव्वा निचं पुरिसा अम्हाण पासम्मि ||६३४|| ४५२५॥ भेहिं वि सह अहं जइ होइ कहंचि दंसणं राय ! । तो संजायइ लडं, पर किंची अत्थि बत्तव्यं ॥६३५॥४५२६॥ जम्हा न अत्थि एत्थं इंदाऽऽएसेण अम्ह आगमणं । ता तुमए चिय कहमवि आगंतव्वं इहं मित्त !' ॥ ६३६ ॥४५२७॥ इय भणिए सव्वेहिं विगमणम्मि समुज्जयं कयं चित्तं । ता जंपइ दंडधरो 'जइ चित्तं अत्थि तो एह' ॥६३७॥४५२८ ॥ तो याई सव्वे सहसा उटुंति तत्थ गमणत्थं । पत्ता य तत्थ ठाणे, दंडधरो पविसए पुरओ ||६३८||४५२९॥ पिओ य मंती चउरो वि हु तत्थ झत्ति पविसंति । खणमेत्तेणं च पुणो संजाया छारपुंजो व्व ॥६३९॥४५३० ॥ तेसिं च पिटुओ तो जा राया दाउमुज्जओ झंपं । ता कुमरेणं सहसा धरिओ बाहाए 'नणु देव ! ||६४०||४५३१॥ एत्थ मरिनइ नियमा पबिसंतेहिं सुदित्तजलणम्मि । ता खमह देव ! संपइ वेलविया जं मए तुम्भे ||६४१॥४५३२ ॥ १. तुम्हहिं का० ।। २. आभर पा० का० ॥ ३. कहिंचि जे० विना ॥। ४. मुज्जुयं पा० ।। ५. तो पा० त्रु० ।।
१०
सूरस्स रायस्स कहाणय
५२१
Page #572
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
यो मंती साम्मि मज्झ वट्टंता । तेण मए एयम्मि जलर्णम्मि नाह ! विद्दविया' ॥६४२॥४५३३॥ इय भणिओ सविलक्खो आगच्छइ नरवई सभवणम्मि। चिंतइ य “अहो ! चरियं एयस्स अमाणुसं किंचि ॥ ६४३ ॥ ४५३४ ॥ ता दाऊणं सुंदरिकन्नं एयस्स देमि नियरजं । किंच वयं घेत्तूणं करेमि अहयं सकजं तु ॥६४४||४५३५॥ जेण मए एयाए चिंताए उवज्जियं च बहुपावं । लहुईकओ य अप्पा नीसेसजणाण मज्झम्मि || ६४५ ॥४५३६ ॥ ता एवं चिय जुत्तं” इय चिंतेउं करेइ बीवाहं । सुंदरिकन्नाए समं महाविभूईए कुमरस्स ॥ ६४६॥४५३७॥ हक्कारिऊण सव्वं महायणं पयइलोयसंजुत्तं । सामंते य समग्गे भणइ तओ 'सुणह मह वयणं ॥ ६४७ ||४५३८ ॥ एसो हु वच्छराओ समग्गगुणपुण्णभूसियसरीरो । राया तुम्हाण मए दिन्नो ता कुणह सामग्गि' ||६४८|| ४५३९ ॥ तेहि वि विहिया सव्वा सामग्गी, अह पहाणलग्गम्पि। अहिसिंचिऊण रज्जे, सयं च पुण तावसो जाओ ॥ ६ ४९ ॥ ४५४० ॥ राया विवच्छराओ साहित्ता मंडलंतरे बहुए । कुणइ महारायत्तं सव्वत्तो निग्गयपयावं ॥ ६५० ॥ ४५४१ ॥ अह अण्णा य एगो पुरिसो करकमलधरियवरलेहो । विन्नवइ 'खिईपइट्ठियनयराओ अहं इहं पत्तो ॥ ६५१ ॥ ४५४२ ॥ दिन्नो य एस लेहो जह अप्पेासि देवपायाणं' । इय भणियं पउरेणं 'संपइ देवो पमाणं' ति ||६५२ ||४५४३ ॥ एवं बौचंतेणं खित्तो लेहो नरिंदपयमूले । पारिग्गहियस्स मुहं रन्ना वि निरूवियं तत्तो ॥ ६५३ ॥ ४५४४॥
१. जम्मी पा० त्रु० ॥ २. खीप जे० विना ॥ ३. बोल्लंतेणं जे० विना । ४. एतो त्रु० ॥
3454545454545
सूरस्स रायस्स कहाणय
५२२
Page #573
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
सो वहुतं घेणं उम्मुद्दित्ताण निवसमीवम्मि । चिंतेऊणं पढमं पुण वायइ सव्वपञ्चक्खं ॥६५४॥४५४५॥ यथा“स्वस्ति|| भूरिसुरालयशिखराग्रविन्यस्तध्वजादण्डप्रान्तासक्तसितसिचयप्रच्छादितनभस्तलाऽऽभोगायामनवरत-गीतनृत्योत्सवमुदितसकलजनायां निरन्तरदन्दह्यमानकालागुरुप्रभृतिप्रवरधूपधूमान्धकारजलदागमविप्रलब्धसततप्रभूतशिखण्डि - निकराया श्रीमदुज्जयिन्यां महापुर्याम् अनवरतप्रणतमहासामन्तशिरः परिधत्तमहाकिरीटकोटितटघटितकरोत्कट महामाणिक्यचयचुम्बनमसृणीकृतपादपीठं महाराजा धिराजं श्रीवत्सराजं श्री क्षितिप्रतिष्ठितनगरात् सकलपौरजनः साष्टाङ्गं प्रणम्य सविनयं विज्ञपयति, यथेति— सङ्घातेनेव धान्यनिचयो धूमकेतुसमुद्गमेनेव जंननिवहो जलदागमेनेव राजहंसगणो देव ! देवराजेन समस्तोऽप्युद्धेजितो जनः, स च देवपादाननुस्मरतीति मत्वा यथाऽन्यराज्येषु न गच्छति तथाऽऽदेश्यमिति ।” आयन्निऊण य तयं पाउससमए व्व नहयलं सहसा । अंधारियं मुहं झत्ति, तेण रायाहिराएणं ||६५५ || ४५४६॥ आइट्ठो पडिहारो ‘ताडावहि रे ! सहाए सिग्घयरं । पत्थाणयवरभेरिं' ताडावइ सो वि सहस त्ति ॥६५६॥४५४७॥ पत्थाणयभेरीए अणुकरियं सजलजलहरसरस्स । तेण य सद्देण तओ पक्खुभिया पुरवरी सव्वा ॥। ६ ५७॥। ४५४८॥ अविय—– पगुणीकरेइ को वि हु पवररहं, को वि गयवरं, को वि । करहं, को वि हु वसहं, वेगसरं को वि, को विखरं ।। ६५८ ॥ ४५४९॥
१. सविनयं त्रु० विना नास्ति ।। २. जलनि° जे० ॥। ३. पादानां स्म जे० का० ॥। ४. व पा० ॥
सूरस्स रायस्स
कहाण
५२३
Page #574
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
इच्चेवमाइ सव्वं जा पगुणं होइ ताव नरनाहो । गणियम्मि पवरलग्गे पत्थाणयमंगले ठाइ ॥६५९॥४५५० ॥ अणवरयपयाणेहिं वच्चंतो जाइ तस्स देते। सो वि तयं नाऊणं निग्गच्छइ सम्मुहं जाव ॥ ६६० ॥ ४५५१ || ताव विरता सव्वे सामंता पउरपयइलोगा य । न हु तेण समं को वि हु निग्गच्छ तो इमो चित्ते ॥ ६६१ ॥४५५२॥ सुडु विसायं गच्छ चिंतेइ य “हंत मह विस्ताओ । सव्वाओ वि पयाओ ताव इओ जामि वणवासे” ॥६६२॥४५५३॥ इयँ चिंतिऊण तं चैव कुणइ, लोगो वि वच्छरायनिवं । महया विच्छçणं पवेसए नयरिमज्झम्मि ||६ ६३ ॥ ४५५४ ॥ इय दोसु वि रज्जेसुं राया सो चेव निग्गयपयावो । जा भुंजइ रायसिरिं तावुजाणाहिवो पत्तो ||६६४ ||४५५५ ॥ विन्नवइ जोडियकरो 'बद्धाविजसि नरिंदपीईए । बाहिं उज्जाणम्मी चउनाणसमन्निओ सूरी ||६६५ ॥ ४५५६ ॥ विहरतो संपत्तो तत्थ डिओ फासूयम्मि ठाणम्मि' । तं सोऊणं राया वि जाइ तव्वंदणटुाए ||६६६ ॥ ४५५७ ॥ वंदित्तु मुणिवरिंदं उचियापट्टिओ दढं पियइ । सूरिमुहनिज्झराओ विणिग्मयं देसणानीरं ॥ ६६७॥ ४५५८॥ अवि य"संसारो दुक्खरूवो चउगइगुविलो जोणिलक्खप्पहाणो, एत्थं जीवाण सोक्खं खणमवि पवरं विजए नेय किंचि । म्हाणत्थं जिणवरभणिए उज्जया होह धम्मे, खंताईए मुणीणं गुणगणकलिए सावयाणं च सारे” ॥ ६६८ ॥ ४५५९ ॥ तत्तो य साहुम्मे असमत्थं जाणिऊण अत्ताणं । गिण्हइ सावयधम्मं पुणो वि पविसरइ नयरम्मि ||६६९ ॥ ४५६०॥
१. सम्मुह पा० २. 'परम' का० ॥ ३. जम्मिं पा० विना ||
सूरस्स रायस्स कहाण
५२४
Page #575
--------------------------------------------------------------------------
________________
सूरस्स रायस्स कहाणयं
सिरिसंति- एवं दियहे दियहे बंदइ पयपंकयं मुणिंदस्स । वोलीणम्मि य मासे अण्णत्थ गओ तओ सूरी ॥६७०॥४५६१॥ नाहचरिए राया वि जिणिंदाणं अणण्णसरिसाइं कुणइ भवणाई । कारावेइ य बिंबे, तहा पइटुं च विहिपुव्वं ॥६७१॥४५६२॥
अटुाहियाइमहिमाओ कुणइ जिणमंदिरेसु भत्तिगओ । अण्णं पि एवमाई जे गिहिजोग्गं तयं कुणइ ॥६७२॥४५६३॥ एवं वच्चंतम्मी कालम्मि समागओ पुणो वि गुरू । निवु जाइ वंदणत्थं, निसामए तह य जिणधम्म ॥७३॥४५६४॥ अह अन्नया य चिंता उप्पन्ना "किं मए पुरा विहियं ? । अहवा किं चिंताए ? सूरिं पुच्छामि गंतूर्ण" ॥६७४॥४५६५॥ ५ तो वंदित्ता सूरिं पुच्छइ करकोरयं सिरे काउं । 'किं भयवं पुब्बभवे मए कयं? साहसु ममं ति ॥६७५॥४५६६॥
तो भयवं भणइ 'अहो! निसुणसु जइ कोउयं इमं तुज्झ' । “अस्थि इह जंबुदीवे भारहखेत्तस्स मज्झम्मि ॥१॥४५६७॥ ॐ नामेण वसंतपुरं सुपसिद्धं पुरवरं महारम्मं । तत्थऽत्थि सूरनामो राया सव्वत्थ विक्खाओ ॥२॥४५६८॥ जो य
सूरो सरलसहाबो दक्खिण्णमहोयही खमावासो । देव-गुरुनमणसीलो सहावओ चेव निल्लोहो ॥३॥४५६९॥ * दीणाइदत्तवित्तो समत्वपयपालणम्मि कयचित्तो । चउविहनीईसत्तो नयनिउणो दोसपरिचतो ॥४॥४५७०॥ बंधवपकयमित्तो दयावरो सच्चभासणुज्जत्तो । चोरिक्कम्मि अचित्तो परनारीसंगमविरत्तो ॥५॥४५७१॥ सो एवंगुणजुत्तो विसेसओ सील-संजमविउत्तो । दाणम्मि अइपसत्तो पालइ रज्जं महासत्तो ॥६॥४५७२॥
५२५
१. वि पा० ।। २. मज्झयारम्मि जे० ।।
Page #576
--------------------------------------------------------------------------
________________
सूरस्स रायस्स कहाणयं
सिरिसंति- सयलंतेउरियाणं मज्झम्मिं नायगा महादेवी । नामेण सूरवेगा विजाहरवंससंभूया ॥७॥४५७३॥ नाहचरिए सो तीए समं भोए भुंजतो जाव अच्छए ताव । अण्णेण नरवरेण उवणीया कण्णगा पवरा ॥८॥४५७४॥
* नामेणं रइचूला तं परिणित्ता य तीए सह भोए । जा भुंजइ आसत्तो ता परिचत्ताओ-अन्नाओ ॥९॥४५७५॥
एतो उवरिं तु तुहं वंतरिदेवीए अक्खियं सव्वं । तत्थ य तुम महायस ! दाणाइफलेण विउलेण ॥१०॥४५७६॥ * मरिऊण एस जाओ पुत्तो सिरिवीरसेणरायस्स । आवइकाले वि दढं संजुञ्जसि विविहभोगेहिं" ॥११॥४५७७॥
तो एयं सोऊणं मुच्छाए निमीलियच्छिपत्तपुडो । धरणीयलम्मि पडिओ गयचेयन्नो य नरनाहो ॥१२॥४५७८॥ वाउद्दाणाईहिं सत्थो जाओ खणेण तो भणइ । 'सामिय ! पयर्ड सव्वं जायं मह जाइसरणाओ ॥१३॥४५७९॥ इण्हिं तु विरत्तो हं अचंताऽसारभवसरूवाओ । ता देहि मज्झ दिक्खं संसारुत्तारणिं धीर !' ॥१४॥४५८०॥ भय पि भणइ ‘सुंदर ! मा हु पमायं खणं पि हु करेज' । 'इच्छं' ति भाणिऊणं राया पविसरइ नयरम्मि ॥१५॥४५८१॥ चउहि वि कंताहि समं आलोचेऊण निच्छयं काउं । रजम्मि उवइ पुत्तं जेटु सिरिसेहरं नाम ॥१६॥४५८२॥ चउहिं वि देवीहिं समं पहाणबहुपरियणेण य समग्गो । गंतूण सूरिपासे पव्वज्जं लेइ भत्तीए ॥१७॥४५८३॥ एवं वयं गहेउं काऊणं संजम विसुद्धं तु । आउयकाले पत्ते मरिऊणं जाइ सुरलोए ॥१८॥४५८४॥ चविऊण देवलोगा सुमाणुसत्ताइणा कमेणं तु । पाविस्सइ मुत्तिसुहं खविऊणं सब्बकम्माई ॥१९॥४५८५॥
Page #577
--------------------------------------------------------------------------
________________
दसमेक्कारसभवग्गहणाई
सिरिसंति- एसो सो तुह कहिओ जो पुव्वं सूइओ मए राय ! । नामेण सूरराओ आवइकाले वि सुहभागी" ॥२०॥४५८६॥ नाहचरिए 'दाणाईधम्मस्स वि ता जइ भो ! एत्तियं फलं जायं । तो सव्वविरइरूवस्स होइ नणु सव्वपडिपुण्णं ॥२१॥४५८७॥
ॐता तत्थेव पयत्तो कायव्यो होइ बुद्धिमंतेहिं । एत्थंतरम्मि राया मेहरहो जंपए नमिउं ॥२२॥४५८८॥
'जइ एवं तओ ताय ! जाव रज्जसुत्थं करेमि, ताव महावायवससंखुब्भमाणमहासायरसमुटुंतकल्लोलमालावलयचंचलतरं माणुसत्तणं सहलीकरिस्सामि सव्वविरइमहाभारसमुबहणेणं' ति। भयवया भणियं- 'मा पडिबंध करिज्जासि' । 'इच्छं', ५
ति पडिवजिऊण गओ निययगेहे । भणिओ य दढरहो, जहा- 'भाइ! पडिवजसु रजभरुबहणं, अहं पुण पडिवजामि * अट्ठारसमहासीलंगसहस्सभारं,' ति । तं चाऽऽयन्निऊणं तिब्वयरसंवेगरसपरावसीकयमाणसेण विण्णत्तं दढरहेण, जहाॐ देव ! निसुयं मए वि तायवयणारविंदविणिग्गयं धम्मदेसणावयणं, ता अहं पि तुब्भे चेवाऽणुपव्वइस्सं'। तओ तन्निच्छयं
वियाणिऊण अहिसित्तो रज्जे रज्जधुराधरणपच्चलो मेहसेणो नाम नियपुत्तो, जुवरायत्ते य दढरहसुओ रहसेणो त्ति । सयं ॐच दढरहसमेओ काऊण अढाहियाइकिच्चं पडिवन्नो जणयसयासे चउहिं रायसहस्सेहिं सत्तहिं य सुयसएहिं समेओ,
पव्यजं, ति । तत्थ य संवेगाइसयाओ सहेइ सव्वमुवसग्गाइयं, अवि यनिरावयक्खोनिययम्मि देहे अप्पाणयंनिच्चुतवेण सेहे।धिईबलेणं सययं समग्गोसज्झाय-झाणाइसुणिच्चलग्गो॥१॥४५८९॥
गुत्तीहिंगुत्तो समिओमहप्पा निचंपिजेणंदमिओदुरप्पा बंधेइ तित्थंकरनामगोत्तं वीसाएकाणेहिं इमेहिं पत्तं॥२॥४५९०॥ *१. दृश्यता तृतीयं परिशिष्टम् ।। २. मह जे०॥
५२७
Page #578
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
जिणाण, सिद्धाण, य दंसणस्स, गुरुस्स, थेरस्स, बहुस्सुयस्स, । तवसिणो उग्गमहातवस्स वच्छल्लयत्तं सुसमाहियस्स ॥ ३ ॥ ४५९१ ॥
भिक्खणं नाव ओगियस्स सद्दंसणम्मी विणयण्णियस्स। आवस्सए सीलवएसु चेव अइयारवजित्तण निद्यमेव ॥४॥४५९२ ॥ खणे लवे वाजयत्तं वियायवच्चम्मि समाहिपत्तं । अपुव्वणाणग्गहणे पयत्तं सुयम्मि भत्तित्तपभावणतं ॥ ५ ॥४५९३ ॥ एयाइ वीस पि सयं धरेउं सीहस्स निक्कीलियेयं तवेउं । जुत्तो तओ दढरहसाहुणा उ भावित्तु भावेण सुभावणाओ ॥ ६ ॥ ४५९४ ॥ नगम्मि तिलयम्मि सुरम्मयम्मि आरूढु सो अंबरपुव्ययम्मि । पालेउणं संजममुत्तमं तु वासाण लक्खं तु अणूणगं तु ॥७॥ ४५९५ ॥ . पञ्चक्खिउं भत्तमसेसयं तु छड्डित्तु देहं मलपुव्ययं तु । कालं करिताण समाहिपत्तो समाहिओ भाउयसाहुजुत्तो॥८॥४५९६॥ कमेण सेसेण उ संपत्तो सव्वटुसिद्धम्मि मरित्तु पत्तो । तेत्तीस जा सागरसंन्नियाई सोक्खाई भुंजेइ अणोवमाई ॥ ९ ॥ ४५९७ ॥ एवं एसो समत्त दसमवरभवो संतिनाहस्स रम्मो, नाणावित्तंतसारो गणहरचरिएणाणुगम्मतमग्गो । कल्लाणाण पहाणो दलइ कलिमलं सुव्यमाणो जणाणं जुत्तो एक्कारसेणं सुहभवगहणेणेह सव्वटुगेणं ॥ १० ॥ ४५९८ ॥ जो सण्णाणस्स गम्मो गुणगणकलिओ संतिणाहो अकम्मो, जो णिचं चत्तछम्मो सयलतिहुयणे देववंदाण नम्मो । दिनो जेण सुधम्मो भवभयहरणो पावियाणंतसम्मो, सो अम्हाणं अजम्मो कुणउ वरसिवं लद्धमोहारिमम्मो ॥११॥४५९९॥ ॥ इइ देवचंदसूरिविरईए संतिणाहचरिए दसमेक्कारसमाई भवग्गहणाई समत्ताई ॥ १. तबुजयंत पा० ।। २. दृश्यतां तृतीयं परिशिष्टम् । ३. भुंजेउ पा० ॥। ४. सम्मो पासं० ।। ५. इब जे० ।। ६. 'इयसंति' जे० ।। ७. "रसभव" पा० ॥
दसमेक्कारसभवग्गहणाई
५२८
Page #579
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
[बारसमं भवग्गहणं]
समेक्कारसमाई भवगहणाईं समासओ भणिउं । संपइ बारसमभवं जिण - गणहरसंभव भणिमो ॥१॥४६००॥
"अस्थि संखाईयदीव-समुद्दमज्झसंप्रियसासयसरूवो जंबुद्दीवो नाम दीवो । तत्थ य छक्खंडभारहवासमज्झिमखंडमज्झडियकुरुजणवयालंकारभूयं अत्थि हत्थिणाउरं नाम नयरं । जत्थ य बहुप्पयाराओ वीहीओ । तहा य- काओ वि महावाणीओ व् ससुवण्णाओ, काओ वि वरसुत्तहारनिम्मियं देवउलपंतीओ व्व सुरयणाओ, काओ वि कांउरिसचेट्ठाओ व्व वित्थारियदोसाओ, काओ वि सुयणजणचित्तवित्तीओ व्य बहुसिणेहाओ, काओ वि भिल्लपल्लीओ व्य सञ्च्चविज्जंतमास-गोधूमाओ, काओ वि सावियाओ व्व सुवासाओ, काओ वि अविहवनारीओ व्व सुधणियाओ, काओ वि महाडईओ व्व दीसंतसरासणबाणाओ, काओ वि मंदपुण्णजणचेडाओ व्व संघडिजंतबहुबसणाओ, काओ वि जिणपडिमाओ व्व सुविरइयपूयाओ, काओ वि विलासिणीओ व्व पयडियलोहाओ, काओ वि महुरापुरीमल्लरंगभूमीओ व्व उत्थलिज्जत कंसाओ, काओ वि रइपयट्टपोढमहिलाओ व्व पयडियमणियसरियाओ, काओ वि सुसाहुजणमुत्तीओ व्व १० पडियग्गियपत्ताओ, काओ वि वियाउरीओ व्व बहुपसवाओ, काओ वि वरपासायपतीओ व्व सुसुत्ताओ, काओ वि पणगणाओ व् बहुभोजाओ, काओ वि नडपेच्छाओ व्व बहुरंगाओ, काओ वि ईसरजणभंडारभूमीओ व्व बहु
१. कविवा का० ॥। २. 'यदेउल' जे० त्रु० ॥ ३. कारि त्रु० ॥
बारसमं भवग्गहणं
५२९
Page #580
--------------------------------------------------------------------------
________________
बारसम भवग्गहणं
सिरिसंति- लक्खाओ, काओ वि जोव्वणुद्धरनारीओ व्व परिकम्मियमयणाओ, काओ वि विवाहदिणलच्छीओ व्व सुवेसाओ, काओ नाहचरिए वि कुनरेंदऽत्थाणीओ व्व बहुभंडाओ, काओ वि सुविणियबोंदीओ व्व बहुवसायाओ, काओ वि विसिटुजणचेट्ठाओ ब्व बहु
मयाओ, काओ वि धम्मपवत्तियविजसालाओ ब्व किजंतबहुपडियाराओ, काओ वि सुगंधऽच्चियसिक्खारंगभूमीओ ब्व रंगिजमाणपाणहियाओ, काओ वि सजलभूमीओ व्व निम्मविजंतबहुकूव-कूवियाओ, काओ वि जाईओ व्व पयर्डवंसाओ त्ति । इय केत्तियाओ भन्नति तत्थ वीहीओ पणियपुण्णाओ? । लेसुद्देसेण मए कोड्डेणं किंचि भणियाओ॥१॥४६०१॥ बहुरायहंसजुत्तो सुपुंडरीओवसोहिओ जहियं । सच्छासओ य निवसइ माणसमिव निवइवग्गो वि ॥२॥४६०२॥ सव्वकलासंपुण्णो वरवित्तो लच्छि-कंतिआवासो । पुण्णिमचंदसरिच्छो निवसइ जहियं वणियवग्गो ॥३॥४६०३॥
रत्तुक्कच्छियदंताओ लोहमइयाओ दारणसहाओ । करवत्तियासमाओ वेसाओ जत्थ निवसति ॥४॥४६०४॥ * इय केत्तियं व भन्नउ? जो को वि पुरे तहिं तथा वसइ । सो सव्वोऽणण्णसमो पाएणं, तस्स किं भणिमो? ॥५॥४६०५॥ तं परिपालइ राया तइया नामेण वीससेणो त्ति । जो वइरिएहिं दीसइ सचं चिय वीससेणो त्ति ॥६॥४६०६॥
जस्स य अंतेउरियाजणो महामुणि व्व सुगुत्तो सुमुत्तो य, जस्स य मंतियणो महापोउ व्व सुधीवरो सगुणो य, जस्स य सामंतजणो विण्हु व्व ससचो सगओ य, जस्स य पाइक्कजणो महासमुद्दो व्व सुगंभीरो ससफरीओ य, जस्स
५३०
१. "यवेजसा का० । यविष्पसा जे० ।। २. भूमिय व्य पा० ।। ३. °वंसीओ का० ।।
Page #581
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
य कम्मयरजणो संसारिजीवो व्व सकम्मलग्गो ससरणो यत्ति, अवि य
सूरताइगुणेहिं समत्थराईण जो समब्भहिओ । तस्सऽत्थि बरा देवी अइरादेवि त्ति नामेण || ७||४६०७ ||
जाय पव्वयमेहल व्व सुपाया सुनियंबा य, जा य देवकुलिय व्व सुजंघा सुसिहरिया य, जा य महाडइ व्व सुवाहा ससूयरा य, जाय उत्तरदिस व्व सुआसा पुण्णजणाणुगया य, जा य जिणवाणि व्व सुदिट्ठी फुडऽक्खराऽऽलावा य, जा य साविय व्य सुस्सुई सुवालिया य, त्ति ।
ती य समं भोए सो भुंजइ पुव्वपुण्णसंजणिए । अह अन्नया य देवी जाया उउसमयण्हाय त्ति ॥ ८॥४६०८ ॥ तीय तम्म सम उत्तमवरभोयसुहसमेयाए । उत्तमंसयणगयाए उत्तमवासहरसुत्ताए ॥९॥४६०९॥
एत्थंतरम् य सयलविमाणोवरिटुबिसिटुलटुसब्बटुमहाविमाणाओ नीसेससंसारसारविसयसुहरसाणुहवसमिद्धाओ तेत्तीससागरोवमट्टिइपसिद्धाओ भद्दवयबहुलसत्तमीए भरणीनक्खत्तसंगए ससंके उच्चद्वाणद्वियसव्वगहसंपाए, तत्तो चविऊण १० सो मेहरजीवदेवो तित्थरनामाणुपुब्बीए समाकरिसिज्माण समुप्पन्नो तीसे अइरादेवीए कुच्छिसि गन्भत्ताए ति । तमय समए सुहपत्ता ईसीसि ओहीरमाणी चोद्दसमहासुमिणे पेच्छइ, अवि य
१. मभवण पा० ॥
बारसमं
भवग्गहणं
५३१
Page #582
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहरिए
बारसम भवग्गहणं
सेयकुंदेदु-दहि-खीरसमवन्नयं, सत्थपरिभणियसुपमाणलहुकण्णयं, उड्ढकयदीहनंगूलवरदंडयं, पेच्छए देवि मयनाहमुदंडयं १ । तयणु चउदंत थिर थोडसुंडारयं, गलियमयसलिलअलिवलयसुहकारयं, सेयउवचइयउत्तुंगतणुधारयं, पेच्छए गयवई सयलकरिसारयं २ । पुण वि तिक्खग्गसिंगेहिं विलिहंतयं, तह य सुइसुहयसद्देण तडतयं, सुद्धवरधवलवण्णेण रायंतयं, पेच्छए गोविसं देवि सुमहतयं ३ । पुण वि वियसंतपउमासणे संऽियं, पणयजणवरपयाणम्मि उक्कंऽियं, वणगइंदेहिं अभिसेयसिचंतयं, नियइ लच्छि महादेवि सुपसंतयं ४ । तयणु अलिवलयनिवहेण परिचुंबियं, गुच्छबहुकुसुमभारेण परिलंबियं, पवरंगधेण महमहियदिसिचक्कयं, नियइ वरकुसुममालाजुयं सक्कयं ५। झरियवरअमयनिव्ववियजीवोहयं, कुमुयसंडाण निचं पि पडिबोहयं, चंदिमापूरनिव्ववियमहिमंडलं, पेच्छए देवि संपुण्णससिमंडलं ६।
५३२
१. वरं का० ।।
Page #583
--------------------------------------------------------------------------
________________
बारसम
सिरिसंतिनाहचरिए
भवग्गहणं
चंडकरपसरहयतिमिरघणडंबरं, पयडियाऽसेसधरवलय तह अंबर, विविहसयवत्तसंडाण सुवियासयं, पेच्छए दिणयरं देवि उन्भासयं ७ । किंकिणीनियरकयाहुरझंकारयं, सण्हवरपट्टसियसिचयकयसारयं, कणयमयसरल-दिढदंडसुनिबद्धयं, पेच्छए देवि अइरम्म सुमहद्धयं ८। विविहवरकुसुममालाहिं उरुमालियं, सरससिरिखंडपुंडेहिं सोहालियं, सच्छसुसुयंधनीरोहसंपुण्णयं, पेच्छए सामिणी कुंभमन्भुण्णयं ९ । तरुवराइण्णपालीए सुपरोहियं, कमलकल्हारसयवत्तसुपसोहियं, नक्क-चक्काइजलजीवसंखुण्णय, पउमवरसरवरं नियइ जलपुण्णय १०। गरुयकल्लोल- मालाहिं सुविसोहियं, नक्क-चक्काइजलजीवसंखोहियं, दूरदिट्ठीए दीसंतपरपारय, पेच्छए सायरं देवि बहुनीरयं ११। धयवडाडोयमालाहिं धुव्वतयं, कणयमयखंभभित्तीहिं दिप्पंतयं, नयणमणसुहयरं, जीवदीसंतयं, वरविमाणं तयं नियइ वियसतयं १२।
५३३
Page #584
--------------------------------------------------------------------------
________________
बारसम भवग्गहणं
सिरिसंति
नियइ करपसरहयसयलअंधारयं, सव्वजीवाण नयणाण सुहकारयं, नाहचरिए
पंचवण्णेहिं रयणेहिं कयसंचयं, पेच्छए देवि तं विविहरयणुच्चयं १३ । धूमनिवहेण निचं पि परिवज्जियं, अग्गिकुंडम्मि पवरम्मि परिसंऽियं, सोमसारिच्छजालाहिं पजलंतयं, पेच्छए हुयवहं देवि दिप्पंतयं १४ । इय सुमिण निएविणु, मणि विहसेविणु, उटुइ सामिणि निद्दखइ।
पुणु जायवि रायह, चित्तविसायह, अक्खइ सयलु मरालगइ ॥१०॥४६१०॥ तं च समायन्निऊण पहटुमुहपंकएण साहाबियमइमाहप्पविणिच्छियसुविणत्थेणं भणियं, राइणा- 'अत्थ-भोगसोक्खपयरिसेहिं सह नवमासऽद्धऽटुमदिवसमाणकालाइक्कमेण ते पुत्तजम्मो भविस्सइ । सो य पुत्तो जोव्वणमणुपत्तो
उक्विटुलटु-वण्ण-लावण्ण-सोहग्गाइएहिं संपुण्णो भविस्सइ, तहा पणयाऽणेयमहारायाहिरायसिरकमलावबद्धकिरीड* कोडिजडियमणिमसिणियपायवीढो सयलमहिवलयविलयानाहो वित्थिण्णविपुलबलवाहणो राया भविस्सई' । तव्वयणं च १०
समायन्निऊण दुगुणयरससमाणियपहरिसाए ‘एवमेव भवउ' त्ति भणमाणीए सम्म संपडिच्छियं । अब्भणुन्नाया य नरवइणा गया नियवासभवणे, चिंतेउं च पवत्ता । अवि य
५३४
१. सोमसमसरिसजालाहिं पा० विना ।। २. से पुत्ते जे०७० ।। ३. पत्ते पा० विना ।। ४. संपुग्ने जे० का०।।
Page #585
--------------------------------------------------------------------------
________________
बारसम भवग्गहणं
सिरिसंति- * "जइ ह निद्दपमायं काहं तो उत्तमा इमे सुमिणा । मे हम्मिहिंति अन्नेहिं पावपरिणामसुमिणेहिं ॥११॥४६११॥ नाहचरिए तम्हा देवय-गुरुजणसंबद्धकहाहिं रयणिसेसमहं । निगमेमि," इई चिंतिय तहेव राई तयं खवइ ॥१२॥४६१२॥
राइणो वि पुरओ पढियं कालनिवेयएण, अवि य'नियकरनियरपसरनिद्दारियतमरिउ गरुयडंबरो, पयडियपयडरूवजणहियकरबहुसुपयत्थवित्थरो । निययपयावपूरपच्छाइय-बहुतेयस्सिमंडलो इय रवि उग्गमेइ तुमयं व नरेंद ! सुरत्तमंडलो ॥१३॥४६१३॥ इय एरिसए पभायए सयलजणाण सकजसाहए । नरवइ ! कुण नियकज्जयं जं निचंपि नरेंदकजयं ॥१४॥४६१४॥
एयं च निसामिऊण समुव्वेल्लमाणभुयजुयलो समुटुिओ नरनाहो । आइट्ठा य पडिहारा, जहा- 'लहुं हक्कारेह अटुंगमहानिमित्तजाणए अटु उवज्झाए । तेहिं वि आएसाणंतरमेव हक्कारिया ते, समागया य कयकोउयमंगलोवयारा पुरओ डाऊण भणिउमाढत्ता, अवि य'वद्धसु जएण (ग्र.७०००) नरवर !, बद्धसु विजएण, बद्धसु धणेण । वद्धसु कोद्वारेणं, बद्धसु भंडारनियरेण ॥१५॥४६१५॥ १० *वद्धसु बलेण, बद्धसु बंधवनिवहेण भिन्चवग्गेण । वद्धसु य वाहणेहिं, वद्धसु अंतेउरेण तुम' ॥१६॥४६१६॥
एवं च बद्धाविऊण निसण्णा दिन्नासणेसु । तओ गाविया य जवणियंतरिया देवी । पुप्फ-फलभरियपाणिपल्लवो
५३५
१. सबंधक त्रु० ।। २. पहायए पा० विना ।। ३. दृश्यतां चतुर्थ परिशिष्टम् ।।
Page #586
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंति- य भणिउमाढत्तो, जहा- 'भो भो सुमिणपाढगा ! अज्ज मह महादेवी अइरा अइसुरम्मवासभवणमज्झट्ठियपल्लंक- बारसम नाहचरिए सुहपसुत्ता सीहाईए चोद्दसमहासुमिणे पासित्ताणं पडिबुद्धा, तं निवेयह एएसि महासुमिणाणं फलविसेस' । तओ ते तं भवग्गहणं
ॐ निसामिऊण रोमंचपुलइयंगा परोप्यरमालोचिऊण जपंति, अवि य
'अम्ह समयम्मि सामिय ! बायालीस हवंति सुमिणाई । तीसं महसुमिणाई, बाहत्तरि सव्वसुमिणाई ॥१७॥४६१७॥ महसुमिणाणं सामिय ! ताणं तीसण्ह मज्झयाराओ । एए चोद्दस सुमिणा अइरादेवीए जे दिवा ॥१८॥४६१८॥ ते तित्थंकर तह चक्कवट्टिमायाओ देव ! पेच्छति । सत्त उ गोविंदाणं, बलदेवाणं च चत्तारि ॥१९॥४६१९॥ पडिवासुदेवमायाओ तिण्णि, एकं च मंडलीयाणं । जणणीओ पेच्छंती, नरवर ! समयम्मि भणियमिणं ॥२०॥४६२०॥ ता तुह देवीइ इमे चोद्दस दिट्ठा जओ महासुमिणा । ता तुह पुत्तो सामिय ! होही छक्खंडभरहबई ॥२१॥४६२१॥ अहवा वि जिणो भयवं समत्थतेलोकनायपरमत्थो । जम्हा हु इमं सामिय ! पलए विन अन्नहा होइ' ॥२२॥४६२२॥
तओ राइणा हरिसभरनिब्भरेण 'एवमेवेयं भवउ' त्ति भणमाणेणं महासम्माणं काऊण विसज्जिया सुमिणयपाढगा | os, देवी वि अभिणंदिऊण विसजिया गया नियवासभवणे । तओजे जम्मि उउम्मि सुहं भत्तं पाणं च आसण सयणं । गभस्स हियं पच्छं च सेवए तं तया तम्मि ॥२३॥४६२३॥
५३६ ॐ१. "मालोचिऊण पा० ।। २. भवंति का० ।। ३. बावत्त जे० । दृश्यतां चतुर्थं परिशिष्टम् ।।
Page #587
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
अइणिद्धं अइमहुरं अइलवणमईव अंबिलं कंडुयं । अइतित्तमइकसायं वज्जइ जं चित्तरुइयं पि ॥२४॥४६२४॥ तम्मिय नयरे तम्मिय समए महाअसिवमुप्पन्नमासि, अवि य
मरइ पभूओ लोगो, बट्टइ जणसंखओ अइमहंतो । तत्तो उ उबसमट्ठा करइ उवाए बहू लोगो ||२५||४६२५|| न यतं तिलमेत्तं पि हु उवसमइ कहिं पि कहवि हु नराण । जायइ अइरुद्दं चिय एवं आदण्णओ लोगो ॥ २६ ॥ ४६२६ ॥ भयवंतम्मि य तइया संजाए अइरउयरसरहंसे । सहस त्ति सव्वदेसे गंधेण व गंधहत्थिस्स ॥ २७|४६२७ ॥ इयरगया इव रोगा झडत्ति अहंसणं गया सव्वे । तो जणणि-जणयमाई हियए एवं विचिंतेंति ॥ २८ ॥४६२८ ॥ "नूणं एस पभावो होही एयस्स अम्ह गन्भस्स । गन्भदिणादारंभिय जम्हा मारी गया नासं ॥ २९ ॥ ४६२९ ॥ ! नज्जइ य इमं एवं जम्हा पढमम्मि चेव दिवसम्मि । अइसंभमरहसवसा समागया सयलतियसिंदा ||३०||४६३०|| जणणीए समं एसो पणओ सव्वेहिं तह य भत्तीए । 'जय रयणकुच्छिधरिए नमो नमो तुह' इमं भणिउं ||३१||४६३१॥ ताजइया गब्भाओ विणिग्गओ होहिही इमो गब्भो । संति त्ति नाममणहं तइया एयस्स काहामो” ॥ ३२ ॥ ४६३२ ॥ एवं च दिणे दिणे पवडूढमाणो गन्भो संजाओ नवमासिओ अद्धमदिवसिओ य ।
एत्थंतरम् य मेस - विस-मयर-कन्ना कक्कि मीण- तुलाइएसु उच्चरासीसु दस-तिग-ऽद्वारस-पन्नरस- पण सत्तावीसबीसइडाणाइएसु य परमुच्चेसु पाएणं संडिया सव्वे वि सूर-ससहर-धरासुय-बुह-सुरगुरु- सुक्क-सणिच्छराइया खेर ति । १. कुडुयं । वज्र तयं तयं चिय बाइ जे० ॥ २. अद्दन्नओ त्रु० ॥। ३. पहावो पा० विना ।। ४. सब्बेहि एस भ° पा० ॥ ५. त्ति नास्ति पा० त्रु० ॥
बारसमं भवग्गहणं
५३७
Page #588
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंति- नाहचरिए
एवंविहे य गहसंगणे समागए पहाणलग्गे संजाए सुहमुहुत्ते पवाइए पयाहिणाणुकूले भूमिसप्पिंसि मारुए जयावहेसुबारसमं सव्वसउणेसु निष्फण्णसव्वसस्संसि मेइणीतलम्मि जेटुबहुलतेरसीए भरणीनक्खत्तसंगए ससके पसूया एसा पसरंतकंति- भवग्गहणं समुदयविणिज्जियसयलतेयस्सितेयं नियरूवोहामियतिहुयणं तत्ततवणिज्जवण्णं दारयं ।
एत्थंतरम्मि य असरिसपुण्णपदभाराणुभावओ समुजोइयं सव्वं पि तेलोकं, अणुभूओ सव्वसत्तेहिं वि सुहाणुभावो । एयसमयम्मि य कंपियाई दिसाकुमारीण आसणाई, अवि य
थर-थर-थरंति कंपति झत्ति दिसिकुमरिहिं आसण अद्धरत्ति । तं पेक्खिवि चित्ति चमक्कियाओ ओहीए नियंति सुविभियाओ ॥३३॥४६३३॥ जिणजम्मु मुणवि अहलोइयाओ आवंति अटु दिसकुमरियाओ । सिंगारु करेविणु अइसुतारु आवहिं जिणजम्मणभवणदारु ॥३४॥४६३४॥ 'जय जय सामिणि ! देवि! भराडीए! नीसेसह थीवग्गह सारिए!। जय जय रयणकुच्छिसंधारिए ! जय जय भव्यलोयउद्धारिए ॥३५॥४६३५॥
५३८
१. सबिम्हियाओ जे० | सुविम्हियाओ त्रु० का० ।। २. दिसिकु त्रु० का०॥
Page #589
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
बारसमं . भवग्गहणं
जय जय तिहुयणदीवयदाइए! जय जय जयह असेसह माइए!। जय जय तिहुयणसूरविराइए! जय जय जय अच्छरियपसाइए!॥३६॥४६३६॥ म बीहसि परमेसरि ! सामिणि ! अम्हि दिसाकुमारि गयगामिणि!। जम्मकम्मु जिणवरह करेसहुँ, अप्पउं सिवपुरिपंथि धरेसहुं ॥३७॥४६३७॥ संवट्टउ विउरुव्ववि वाऊ सोहहि जम्मणभवणविहाऊ ।
पुणु बहुकरिय करेवि करेहिं गायहिं मंगलमहरसरहिं ॥३८॥४६३८॥ अवि य“तिहुयणनाहह कुच्छिधरि ! जय जय सामिणि ! देवि ! । अम्हेहिं तुह पयपंकयई वदिय सिरई नमेवि ॥३९॥४६३९॥ जय जय अइरादेवि ! तुहं संतिजिणिंदह माए ! । पणमहुं तुह पयपंकयई सिरितिहुयणविक्खाए ! ॥४०॥४६४०॥ जय जय तिहुयणदीवु तई दंसियसयलपयत्थु । दितिय सामिणि ! तोडियउ भवियह मोहु समत्थु ॥४१॥४६४१॥ जय जय जगगिहखंभु जिणु दितिय सामिणि ! लोइ । संजोइय भवभीयजण सयलसुहहं संजोइ ॥४२॥४६४२॥ सयलदुरियदंदोलिदवजालावलिजलवाहु । दितिय तिहुयणमाइ ! पई फेडिउ अंगह दाहु ॥४३॥४६४३॥ जय जय जयपडिबोहयरु दितिय पुन्निमचंदु । माय ! महासइ देवि ! तइं किउ भवियह आणंदु ॥४४॥४६४४॥
५३९
१. पा० विना पणमहं जे० का० । पणमह त्रु० ॥ २. कयं सिर का०॥
Page #590
--------------------------------------------------------------------------
________________
बारसम
भवग्गहणं
सिरिसंति- जय जय भवसायरजलहिनित्थारणबोहित्थु । दितिय किउ उवयास पई लोयह अइसुमहत्थु ॥४५॥४६४५॥ नाहचरिए रुयगह अहोनिवासिणिह अम्हे आइय देवि ! । गायहं सोहिवि तह भवणु बोहारिय करि लेवि" ॥४६॥४६४६॥ उड्ढ रुयगवत्थव्यंग अन्नहु अटु दिसाकुमारि वरवण्णहु । आइय देवि तुरंत तुरंतिय नियवावारुमणेण सरंतिय ॥४७॥४६४७॥
पंचवण्ण वरमेह विउव्वहिं पुणु गंधोदगु पविरलु मुञ्चहिं।
धूलि असेस वि तिं अवसायहिं करि तंबालुय लेविणु गायहिं ॥४८॥४६४८॥ "भवरवितावुत्तावियह जिणवरु कंचणदेहु । जायउ सामिणि ! एहु तइं सामिउ अहिणवमेहु ॥४९॥४६४९॥ * देसणनीरिं भुवणयलु निव्वावेसइ एहु । धम्ममहाजलसंचयह निच्छई एहु जि गेहु ॥५०॥४६५०॥
पक्खालेसइ कम्ममलु जिणु भवियह नीसेसु । देवहं धम्महं धम्मियहं दक्खालिसइ विसेसु ॥५१॥४६५१॥ * जिंव वरिसंतउ अंबहरु न गणइ सम-विसमाई । तिंव तिरियंचहं माणुसहं जिणु अक्खिसइ वयाई ॥५२॥४६५२॥
गिम्हयालि जिंव पहियजणु आसासइ वर नीरु । तिंव भवियह आसासयरु एहु जिणु होसइ धीरु ॥५३॥४६५३॥ जिंव नइमाइसु को वि नरु पयडइ सोहणु तित्थु । तिंव भवसायरतरणसहु एहु कहेसइ तित्थु ॥५४॥४६५४॥
५४०
१. विउज्बेहिं जे० ।। २. कुष्यहिं पा० विना ।।।
Page #591
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
उंडूढयरुयगह तणिय सुर अम्हि समागय एत्थु । तुह पुत्तह जम्मणकरणि अप्पु गणहु सकयत्थु” ॥५५॥४६५५॥ मेहविव्यवि गंधजलु मेल्लिवि किउ रयसेउ । तिं कणगालुय करि करवि गायहुं निययनिओउ ॥ ५६ ॥ ४६५६ ॥ पुव्वयरुयगह अन्न समागय अटु विसिटुकुमारि सुसंगय ।
पुपि नवकारु करेविणु गायहिं मंगलु जिणु सुमरेविणु ॥५७॥ ४६५७॥
“जय जय सामिणि ! तुज्झ सुउ होस तिहुयणनाहु । भवियायणहं असेसह वि जो फेडेसइ दाहु ॥५८॥४६५८॥ मोहु महानिवु निज्जिणवि गरुयदप्पबलजुत्तु । तसु सुउ रायमहाहिवइ मारेसइ निब्भंतु ॥५९॥४६५९॥
दोस इंदनि निद्दारिय पडिवक्खु । तं पि विणासवि तिजगगुरु होसइ केवलचक्खु ॥६०॥४६६०॥ महारइवल्लहु धणुहत्थु । निजियअसुर-सुराहिवइ धरिसिइ एहु अवत्थु ||६१ ॥४६६१॥ मिच्छादंसणु वीरवरु जो तहिं मंतिपहाणु । तस्स वि सामिणि ! तुज्झ सुउ निच्छई दलिसइ माणु ॥ ६२॥४६६२ ॥ विसयऽभिलार्सहं चेल्लिकइं जगजगडणई सुसत्ति । पंच वि ताई बसीकरवि होसइ जिणवरु झत्ति ॥ ६३ ॥ ४६६३ ॥ इय अन्नं पि वि मोहबलु चूरेऊण अणंतु । सिद्धिमहापुरि पइसरवि करिसइ रज्जु महंतु ॥६४॥४६६४॥
१. दाहिणरुय° जे० ।। २. अञ्जु गणह सकय जे० । अप्पउं गहण कय° त्रु० ॥। ३. गायह जे० का० || ४ ° मयाहि' पा० ॥ ५. काम म° त्रु० का० ।। ६. सई चे पा० ॥
बारसमं भवग्गहणं
५४१
Page #592
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
इय आयरिसविहत्थियउ अम्हेहि तुम्हहं पाय | वंदेहं अणुदिणु भत्तिजय सयलसुहहं संपाय” ॥६५॥४६६५॥ अन्न अटु गुणगणसंजुत्तहु आवहिं दक्खिणदिसिहि निरुत्तहु ।
जिणु जिजणणि बे विपणमेष्पिणु, गायहिं निययाइ बइसेप्पिणु ॥ ६६ ॥ ४६६६ ॥ “पंचमहव्वय-तवधरणु बहुगुणगणसंपुण्णु । अइरदेवि ! तुह पुत्तु एहु एरिसु तिहुयणि नऽन्नु ॥६७॥४६६७॥ अप्पडिबद्ध बहुविहंगु जिह, भू जिह खंतिसमग्गु । रंगविवज्जि संखु जिह, एंगसिंगु जिह खग्गु ॥६८॥४६६८॥ हुवहु जिंव तवतेयधरु, भारुंडु व अपमत्तु । सीहु जिंव दुद्धरिसु जिणु, सूरु जिंव करि मत्तु ॥६९॥४६६९॥ नीरविवजिउ कंसु जिह, नहु जिंव आसयवंतु । चंदु जेंव सोमत्तधरु, सूरु जेंव अइदित्तु ॥७०॥४६७० ॥ सिरिसीलंगमहाभरह होसइ धुरधोरेउ । अम्हि सुबंदहु संतिजिणु पुणु पुणु कर जोडेउ ॥७१॥४६७१ ॥ निम्मलवरचारित्तधरु पवरकरणकयचित्तु । संतिणाहु बरसंतिकरू पहु होस सुपवित्तु ॥७२॥४६७२॥ इय एवंविगुणकलि विहरेविणु छउमत्थु । उप्पाडेसइ नाणु वरु पयडियसयलपयत्थु ॥ ७३ ॥ ४६७३ ॥ इय भिंगारविहत्थियह गायहुं मंगल देवि ! । दक्खिणदिसाकुमारियह बंदहु तुम्हहिं बे वि" ||७४॥४६७४ ॥
१. बंदह त्रु० का० ॥ त्रु० ।। ७. पा० विना
२. एगु सिंगि जि° जे० का० । ३. जह त्रु० ।। ४. भारुंड जे० ।। ५. सूरउ जिंव जे० त्रु० ॥ ६. 'हगुणगणक' पा० । 'हबहुगुणक तुम्हे वि बे वि जे० त्रु० । तुम्हि वि देवि का० ॥
बारसमं भवरगहणं
५४२
Page #593
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
बारसमं भवग्गहणं
तह पच्छिमनगरूयगनिवासिणी अटु दिसाकुमारि सोवासिणि । आगय रहसपरावस हुतिय सिरिजिणनाहह भत्ति बहंतिय ॥७५॥४६७५॥ रयणजडियचामीयरदंडई तालियंट करि धरिवि पयंडई।
उवविसेवि पच्छिमहिं सुचंगई, मंगल गायहिं निब्भररंगई ॥७६॥४६७६॥ अवि य"पायारत्तियभूसियउं तोरणु वारविहत्तु । पंचवण्णकविसीसयहिं धयनिवहेहिं पवित्तु ॥७७॥४६७७॥ समवसरणु तियसाऽसुर वि करिसहिं अइसयवंतु । तिरिय-मणुय-तियसा-ऽसुरहंजहिं न वि लब्भइ अंतु ॥७८॥४६७८॥ रयण-कणयपरिनिम्मयई सीहासणि सुमहति । बइसेसइ तुह देवि ! सुउ कंकेल्लिहि तलि संति ॥७९॥४६७९॥ सक्कीसाणय उभयज्यि चामर उक्खिविहंति । उप्परि तुट्ठा तियसगण दुंदुहि वाइस्संति ॥८०॥४६८०॥ पंचवन्न वरकुसुमभरु पुणु सुर मेल्लिस्सति । उप्परि छत्तत्तयरयणु चंदतुल्लु धरिहिंति ॥८१॥४६८१॥ तहिं जिणु जलहरगहिरसरु अक्खेसइ वरधम्मु । जं जि कुणंता भवियजण लहिहिं सिवालयसम्मु ॥८२॥४६८२॥ निय-नियभासहिं परिणमइ सो निस्सेसजियाहं । वासनीरु जिंव परिणमइ कण्हाइयह धराहं ॥८३॥४६८३॥ इय परमेसरि ! पुत्तु तुहं होसइ गुणगणरासि । तें वंदुहुँ पणमंतसिर अम्हि निविट्ठिय पासि" ॥८४॥४६८४॥ १. घरेवि त्रु० ।। २. बारविहंतु जे० का० । बारविहत्थु त्रु० ॥ ३. करिसिहि जे० का० ॥ ४. कंकिल्लि त्रु० का० ।। ५. लहहिं त्रु० का० ।। ६. कल्हा का० ।। ७. तुह पा० ।। ८. तिं जे० का० ॥
Page #594
--------------------------------------------------------------------------
________________
बारसमं
सिरिसंतिनाहचरिए
भवग्गहणं
एवं चिय उत्तरदिसिकुमारि अटेव समागय भावसारि । तह चेव नमंतिय जिणह माय, नियकजि समुजुय गयपमाय ॥८५॥४६८५॥ करपल्लवधरियसुचामराओ उत्तुंगपीणघणथणहराओ ।
तहिं चेव दिसिहि उवविढियाओ गायंति जिणह गुणहिट्ठियाओ ॥८६॥४६८६॥ अवि य“नाणोवग्गहदयपरमु पढमु कहेसइ दाणु । अइरदेविसिरि ! तुह तणउ देवाऽसुरकयमाणु ॥८७॥४६८७॥ बीयउं सीलु विसिटुयरु जं देव वि न लहंति । जेण विभूसिउ सयलु जगु जे मुणिगण सलहंति ॥८८॥४६८८॥ तइयउं तबु जिणु अक्खिसइ कम्मगहणवणदावु । जेण विलिज्जइ मयणु जिंव बहुभवसंचिउ पावु ॥८९॥४६८९॥ चउथी भावण वन्निसइ जिं उप्पज्जइ भाउ । वारवार भावंताहं करइ ज भवह अभाउ ॥९०॥४६७९०॥ एहु चउब्बिहु धम्मु वरु जो संसारह सारु । सो अक्खेसइ संतिजिणु कयबहुविहवित्थारु ॥९१॥४६९१॥ खंताईहि विहूसियउ जो बरसाहुहुं धम्मु । मूलुत्तरगुणसंजुयउ सो वि कहेसइ रम्मु ॥९२॥४६९२॥ पंचाणुव्वय-तिगुणवय-चउसिक्खावयजुत्तु । अंबि ! महासइ ! संतिजिणु कहिसइ सो वि निरुत्तु ॥९३॥४६९३॥ इय भत्तिभर अम्हि जिणु गायतुं चामर लेवि । उत्तरदिसाकुमारियहु तुहु जाणिज्जसु देवि !" ॥९४॥४६९४॥
५४४
*१. वीयं सील त्रु० ।। २. तउ जे० ।। ३. पाउ त्रु० ।। ४. चउत्थी का० ।। ५. दृश्यतां चतुर्ध परिशिष्टम् ।।
Page #595
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
बारसमं भवग्गहणं
अन्न चत्तारि कुमरीउ विदिसाऽऽगया रूव-लायण्णदिप्पंततणुसंगया । दीवियाओ करे संविधारंतिया झत्ति संपत्त जिणनाहु झायंतिया ॥९५॥४६९५॥ वंदिऊणं जिणं तह य जिणमायरं, नालु कप्पति जिणवरह अइसायरं । खड्ड खणिऊण एगत्थ तं ठाविउं रयणनिवहेण पूरेंति संभाविउं ॥९६॥४६९६॥ उवरि हरियालिया पीढ़ सुविचित्तयं झत्ति बंधति अच्चंतसुविभत्तयं ।
उवविसेऊण नियदिसहिं निरु भत्तिया, दिति मंगलई जिणगुणहु गायंतिया ॥९७॥४६९७॥ अवि य“पयडवि धम्मु असेसु जगि बारह भावण सारु । पव्यावेसइ मुणिपवर देविणु संजमभारु ॥९८॥४६९८॥ तह साहुणि गुणगणकलिय, पुणु सावय गुणवंत । पडिबोहिस्सइ सावियहु धम्मझाणु झायंत ॥९९॥४६९९॥ जा जिण मुणि पडिलाहिसंइ फासुयएसणिएण । असणि पाणिं खाइमिण साइममाईएण ॥१००॥४७००। इय पढमे जि समोसरणि करिसइ चउविह संघु । जो सुमरंतहं अणुदियहु फेडइ सयलु वि विग्घु" ॥१०१॥४७०१॥
मज्झिमरुयगाउ वि चारि देवि आवहिं जिणजम्मणु मणि धरेवि । पुव्युत्तरदाहिणदिसहि ताउ कयलीहर करहिं सुहरिसियाउ ॥१०२॥४७०२॥
५४५
१. पूरिति पा० विना ।। २. सुविवत्त जे० ।। ३. °सहि जे०का०।। ४. असणे पाणे खाइमेण जे० । असणं पाणि खाइमेण का० ।। ५. पढमे चिय समवस ७०।।
Page #596
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
343434343030
मज्झम्मि ताण चउसाल गेह विउरुव्वहिं सिंहासण सुसोह । जिणु जणणिसमन्निउ दाहिणम्मि उब्वट्टहिं वरसिंहासणम्मि ॥ १०३ ॥ ४७०३ ॥ वेविणु पुणु पुव्विल्लयम्पि, व्हावेवि निंति उत्तरघरम्मि । जालंति जलणु गोसीसएहिं हिनवंतह आणिय दारुएहिं ॥ १०४ ॥ ४७०४ ॥ तसु भूइ लएविणु करहिं रक्ख मणिपत्थरवायहिं कणि दक्ख ।
'जिणु पव्वयाऽऽउ एहु होउ, सामि परमेसरु मयगललीलगामि ॥१०५॥४७०५ ॥ इय भवि धरिव जिणु करयलेहिं जणणीए समण्णिउ कोमलेहिं ।
पुणु जम्मगेहि नेविणु उवंति पल्लंकसयणि सियअइमहंति ॥ १०६ ॥ ४७०६ ॥ तत्तो पुव्युत्तरदिसि प्रियाउ जिणभत्तिए अइसुपहिट्टियाओ ।
सद्देण सवण-मणसुहयरेण मंगलई देति गुरुआयरेण ॥ १०७ ॥ ४७०७॥ अवि य"पडिबोहेविणु भवियजणु जगि वित्थारवि कित्ति । अंति विहेविणु तुह तणउ सेलेसी वरसत्ति ॥ १०८ ॥ ४७०८॥ अक्ख व् परमपर एहु पावेसइ मोक्खु । सिद्धि महापुरि पइसरवि भुंजेसइ सिवसोक्खु ॥१०९॥४७०९ ॥ १. ससोह पा० विना ।। २. नैति जे० त्रु० ॥। ३. कुणहिं त्रु० का० ॥ ४. दिति जे० का० ॥
बारसमं भवग्गहणं
५४६
Page #597
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
बारसमं भवग्गहणं
गा,
इय जिणजम्मण परममहि रुयगह आइय अम्हि । एवहिं हुय कयकिञ्च निरु ण्हाववि वंदवि तुम्हि"॥११०॥४७१०॥ देवचंदपरिवदियह किय लहु दुक्खु रएस । को किर सक्कइ जिणवरह भत्ति करेवि असेस ? ॥१११॥४७११॥
चलइ सक्कस्स एत्यंतरे आसणं, मुंणवि जिणजम्मु आइसइ हरिणाणणं, 'घंट वाएवि जाणावि जिणजम्मणं, झत्ति मह पासि आणेहि भो ! सुरयणं'। 'देवआएसु' इइ भणवि हरिणाणणो घंट वाएइ तोसेण हरिसियमणो, तीए सद्देण नीसेसघंटारवो जाउ सोहम्मे सव्वत्थ कयपडिरयो। तं निसामित्तु तो देव-देवीगणो "हू किमयं ?" ति उभंतमण-लोयणो, भणइ एत्थंतरे सत्तुनिन्नासणो देवसेणावई जलहिसमनीसणो । 'जाइ जिणजम्मि सुरनाहु हरिसियमणो, चलउ सव्वो वि लहु देव-देवीगणो, एस इंदस्स आएसु भो ! मणहरो, किंच तुम्हाण अइरम्म सिवसुहकरो' । तं निसुणवि सुरयणु, भूसियनियतणु, पेल्लावेल्लिकरंतु किह ।
चल्लइ हरिसाउलु, धयचिंधाउलु, जलहिनीरु पक्खुभिउ जिह ॥११२॥४७१२॥ १. महे जे० ।। २. मुणिवि जे० ।। ३. सोहम्मि पा० विना ।। ४. °सामेत्तु पा० विना ।। ५. पेल्लोये° पा० विना ।।
५४७
Page #598
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
बारसम भवग्गहणं
'अरि अरि करि लहु लहु ओसारहि, मं महु पेल्लहि पेल्लहि सारहि, रहवरु रहवरु चालहि चालहि, तणु तणु चूरिम वालहि बालहि । तुरउ तुरउ रे ! खंचहि खंचहि, गय गय दिहिहि बंचहि वंचहि, खग्गु खग्गु रे ! संवरि संवरि, दूरि दूरि महु कंधरि धरि धरि । धणुह धणुह रे ! हेडहि हेडहि, मं महु लोयणु फोडहि फोडहि, सिग्घु सिग्घु रे ! चल्लहि चल्लहि, मग्गु मग्गु महु मेल्हहि मेल्हहि । दुरि दूरि रे ! सुरवइ जंतउ, पेक्खु पेक्खु में अच्छहि भंतउ', इय हल्लप्फल तियस असेस वि, सुरवइ पासि पत्त जिणऊसवि । सुरवइ सुर आगय, देविखवि सागय, पालयसुरु आणवइ लहु, 'जे मणु जिंव चल्लइ, नवि डंडोल्लइ, तं विमाणु आणेहि महु ॥११३॥४७१३॥ सुवण्णभित्तिभूसियं, माणिक्कखंभऊसियं, सुगंधफुल्लमालियं, मणोण्णचित्तसालियं ।
अणग्घरयणरंजिय, किंकिणीसमूहसिंजिय, धुव्वंतधयवडोहयं समत्थजायसोहयं । १. करि करि लहु ओसा पा० ।। २. पा० विना- दरि दरि महु महु कंतहि धरि धरि जे० । दूरि दूरि महु कंतहि धरि धरि त्रु० का० ।। ३. धणहु घणहु जे० ।। ४. मह का० ।। ५. मेल्लहि मेल्लहि पा०॥
५४८
Page #599
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
बारसमं भवग्गहणं
झल्लंतमुत्तदामयं, सुरेहचित्तरामयं, विचित्तचित्तचित्तियं, समुल्लसंतदित्तियं, पणासियंधयारयं, सुरम्मवारफारयं, सुरेंदतोसकारयं, कयं विमाणवारयं, तहिं चडवि सुराहिवु, जियअसुराहिवु, आइउ जिणवरजम्मगिहि । भत्तीए तुरंतउ, हरिसु वहंतउ, जिण-जिणजणणिहि नमइ बिहिं ॥११४॥४७१४॥ 'नमो ते देवि ! चिंतामणीदाइए ! नमो ते देवि ! कप्पडुमुप्पाइए ! । नमो ते देवि ! जयदीवउज्जोइए ! नमो ते देवि ! सिवसोक्खसंजोइए !। भाइयव्यं न ते देवि !, जिणमज्जणं करिमु, सुरनाहु हउं कम्मसम्मजणं' । भणवि इय देइ देवीए ओसोवणिं लेइ जिणु धरइ पासम्मि पडिरूविणिं । करवि अप्पाणु पंचप्पयारंतओ, धरइ एक्केण जिणु करयले जंतओ। चामराजुयलु बिहिं खिवइ, वरडंडयं धरइ, छत्तत्तय एक्कि उइंडयं । एक्ककरकलियवरवंज जिणअग्गओ, जाइ वग्गंतु सुरसेन्नपरिसंगओ। गरुयपरितोसरसपसरहल्लप्फलो, तूर-जयसद्द-बरगेयकयकलयलो।
५४९
१. रम्मदार° बु० ।। २. आगउ पा० विना ।। ३. वरदंडयं त्रु० का० ।। ४. बज्जु जे० त्रु०॥
Page #600
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
इय हरि निमिसद्धिं, मेरुहुं रिद्धिं, संपत्तउ आणवइ सुर । सिरिजिणवर हवणह, दुहरयपवणह, सामग्गी निम्मवहु वर ॥ ११५ ॥ ४७१५ ॥ एत्थंतरि अन्नि वि सुरवरीस हल्लप्फल आइय एक्कतीस । आणत्ति दिंति नियकिंकराण, जिणण्हवणकजि निघुज्जयाण । 'आएसु' भणेविणु ते वि जंति, खीराइसमुद्दिहिं नीरु लेति । तित्थेसु विमागहमाईएसु, गंगाइनईसु महादहेसु । जल - मट्टिय पउमाईणि लेति, पुणु सयलगिरीसु खणेण जंति । गोसीस-कसायाईणि लेवि अप्पेंति सुरेंदह 'जय' भणेवि । अइपंडुसिलासीहासणम्मि सोहम्मसामि उवविसइ रम्मि । उच्छंगि धरइ सिरिजिणवरिंदु जो पावजलणउल्हवण कंदु । एत्थंतरि सारी, दुहखयकारी, बहुविह कुसुमगुणाऽऽवरिय । अच्चुयसुरनाहिं, भत्तिसणाहिं, कुसुमंजलि नियकरि धरिय ॥ ११६ ॥ ४७१६ ॥
"मरिंग जे० त्रु० ॥ २. लिंति उणु सय का० ॥। ३. अप्पति त्रु० । अप्पिति का० ॥
बारसमं भवग्गहणं
५५०
Page #601
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
बारसम भवग्गहणं
जाइ-कुंद-मंदारसमुज्जल, चंपय-पारियाय रयपिंजल, केयइदल-मचकुंदसुसोहिय, गंधलुद्धफुल्लंधुयमोहिय, दाडिम- जवयकुसुमरायाउल, रययविणिम्मियमिलियसुचाउल, वियसियवरतामरसथवक्किय, कप्पूराऽगुरुधूव वहक्किय, मरुयय- दमणयनियरविहूसिय, हरियंदण-कुंकुमसम्मीसिय, मल्लियसंताणयकुसुमुडभड, नाणाविहबहुगंधसमुक्कड, सयवत्तिय कुजय सुपयासिय, गंधसमुद्धरवाससुवासिय, एवमाइकुसुमेहिं अवयंसिय, देवचंदनरअसुरपसंसिय, इय विविहगुणन्निय, तूररवन्निय, मुक्क सिरोवरि सामियह। कुसुमंजलि इंदि, विहवविमदि सिद्धिमहापुरिगामियह ॥११७॥४७१७॥ कलस उक्खित्त किंकरहिं एत्थंतरे सहस अटुव चउसटुि हत्थंतरे ।
५५
१. "यजयसु जे० ।। २. °ण-चरकुंकुममीसिय जे० ।। ३. "मुद्भर त्रु० का० ।। ४. "सुमिहिं जे० । सुमिहिं त्रु० ।।
Page #602
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
बारसमभवग्गहणं
कणयकलसाण सहसेक्कु अट्ठोत्तरो, बीयओ रुप्पमइयाण पुण उत्तरो, मणिविणिम्मवियकलसाण अह तइयओ, कणयकलहोयकलसाण पुण तुरियओ, पंचमो कणय-मणिनिम्मिओ लटुओ, रुप्प-मणिविहियकलसाण अह छटुओ, कणय-मणि-रुप्पनिम्माविओ सत्तमो, सहसु अट्ठोत्तरो मिम्मओ अटुमो, तेयवरसुरहिनीरोहसंपुण्णया, कणयमयपवर-सयवत्तसंछन्नया, घुसिण-मयणाहि-सिरिखंडटिविडिक्किया, देवरमणेण धूवेण सुवहक्किया । अलिउलालीढमालाहिं उरुमालिया, तारकप्पूरगंधेण उप्फालिया । सयलसुसुयंधदव्वेहिं सम्मीसिया, पसरियाऽऽमोयवासेहिं परिवासिया । अच्चुइंदेण ते लेवि जिणमज्जणं, विहिय नीसेसभवटुक्खसम्मजणं । एवन्नसुरिदिहि, सह सुरविंदिहिं, मज्जणु जिणह अणिंदियह । किउ बहुविहभत्तिए, नियविच्छित्तिए, देवचंदपरिवंदियह ॥११८॥४७१८॥
१. विहिउ नी पा० विना ।। २. एवं च सुरि पा० ।।
Page #603
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
बारसमं भवग्गहणं
एत्थंतरि ईसाणयसुरिंदु हू पंचरूवु लेविणु जिणिंदु, पुणु सक्कण्हवणविहि सुप्पसत्थ वित्थारइ भत्तिए अइमहत्थ, चाउद्दिसिफलिहविणिम्मियंग विउरुव्वइ वसह विसालसिंग, सिंगग्गह अटुसु वारिधार, आयासि जति अचंतफार, एकत्थ मिलवि जिणउत्तिमंगि निवडंति समत्थगुणोहचंगि, इय जम्ममहूसवि वट्टमाणि सुरचेटुपयट्टहिं अप्पमाणि । वायंति केवि, गायंति केवि, नचंति केवि, वग्गंति केवि । धावति केवि, उल्ललहिं केवि, गजंति केवि, वरिसंति केवि । झलझलहिं केवि सुरविजु जेव, गुलुगुलहिं केवि दोघुट्ट जेंव । हिंसंति केवि वरतुरय जेंव, नायंति केवि मयराउ जेंव । इय हरिसभराउलसुरयणम्मि, नचंतवरऽच्छरसंकुलम्मि । जिणु गंधकसाइं लूहियंगू, परिहाविवि वत्थु विसिटु चंगु ।
५५३
१."हाववि पा०॥
Page #604
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
बारसम
भवग्गहणं
समलहणु करेविणु, पूय रएविणु, विविहाभरणविहूसियह । लवणाइ बिहेविणु, सई नचेविणु, थुणइ पाय हरि सामियह ॥११९॥४७१९॥ 'जयहि जिणनाहया ! कम्मवणदाइया ! पणयसुरनाहया ! सिद्धिगमवाहया !। जयहि सुभकारया ! मोहनिद्दारया ! दुरियसयवारया ! चत्तसंसारया !। जयहि हयसंसया ! कामभडधंसया ! नीइ-नयदंसया ! भुवणअवयंसया !। जयहि हयपावया ! कहियवरभावया ! दुक्खतणलावया ! सजलघणरावया ! । जयहि हयमाणया ! दिन्नवरदाणया ! पणयगिव्वाणया ! विहियनिव्वाणया!।' इय थुणवि सुरेसरु, देउ जिणेसरु, जम्मऽभिसेउ करेवि लहु, जिणु जणणिहि अप्पइ, रंजिउ अप्पई, भणइ सद्दि पूरंतु नहु ॥१२०॥४७२०॥ 'सिरिजिणवरनाहह, जणणिसणाहह, देवचंदपहुवंदियह । जो दुहु चिंतेसइ, सिरु फुट्टेसइ, तसु मंजरि जिह अजयह' ॥१२१॥४७२१॥
१. जह त्रु० का० ।। २. अजह का०।
Page #605
--------------------------------------------------------------------------
________________
बारसम भवग्गहण
एकातिल
सिरिसंति
इय सयलु करेविणु, जत्तविहेविणु, नंदीसरि सासयजिणहं । नाहचरिए
सुबइ नियाणह, जाइ पहाणह, हरिसु वहंतउ नियमणहं ॥१२२॥४७२२॥ एत्थंतरम्मि य समुम्मिल्लमाणलोयणजुयला उडिया देवी । पडिबुद्धाओ अंगपडियारियाओ, पेच्छंति य पसूयं देविं । तओ ताओ संभमवसखलंतगइपसराओ ल्हसंतनीविबंधाओ निवडंतउत्तरिजाओ तोसभरसमससंतगत्ततुटुंतकुप्पासयगुणाओ विलुलंतहारलइयाओ थरथरंतपओहरजुयलाओ सासभरावूरमाणहिययाओ पत्ताओ नरवइसमीवे, विन्नविउ- ५
माढत्ताओ, अवि य* 'जय जय जय करुसामिय! जय जय सामंतपणयपयजुयल!।जय जय गयउरपालय! जय जयजयजयहि नरनाह!॥१२३॥४७२३॥
वद्धाविज्जसि संपइ जम्हा अच्चब्भुयं सुयं देवी । पसरंतकंतिपसरं अज्ज पसूया सुहं चेव ॥१२४॥४७२४॥ अन्नं च महऽच्छरिय निसुयं अम्हेहिं तस्स बालस्स । जं जायकम्ममणहं दिसाकुमारीहिं से विहियं ॥१२५॥४७२५॥ तियसाहिवेहि य तहा सव्वेहिं वि मेरुगिरिवरसिरम्मि । विहिओ जम्मऽभिसेओ इय जपती सुरा तत्थ' ॥१२६॥४७२६॥ त सोऊणं तासिं मुहकुहरविणिग्गय सुविण्णत्तिं । अहिणवजलहरधारापहयकयंबो व्व कंटइओ ॥१२७॥४७२७॥
१. निरु मणहं त्रु० का० ।। २. "उत्तरीयाओ जे० का०|| ३. "पयकमल त्रु० ॥
Page #606
--------------------------------------------------------------------------
________________
बारसम भवग्गहणं
सिरिसंति- दाऊण मउडवजं अंगविलग्ग असेसमाहरणं । तो ताण देइ वित्तिं आसत्तमवेणियं जाव ॥१२८॥४७२८॥ नाहचरिए धोवेई य सव्वासिं सिरकमलाई निवो सहत्थेण । वीसजिऊण ताओ बद्धावणयं समाइसइ ॥१२९॥४७२९॥ तहा य
'जाणावह रे तुरियं, समत्थनयरम्मि मज्झ सुयजम्मं । कारावह य सुरम्मं वद्धावणयं महं देसे ॥१३०॥४७३०॥
तओ निववयणाणतरमेव पयर्टे महावद्धावणयं, अवि य- वजिरमद्दल-तूरसुरम्म, रम्मविणिम्मियलोयसुवेसं । वेसायणकयनच्चणतोस, तोसवसेण वितुट्टिरहारं ॥१३१॥४७३१॥ ५
हाराणंदियनारिसुतारं, तारसरुद्धरगेयरवड्ढे । अड्ढजणाऽऽणियअक्खयपत्तं, पत्तपूय-गुल-कुंकुमपुण्णं ॥१३२॥४७३२॥ पुण्णवंतजणवद्धियमाणं, माणुम्माणयकयवद्धणयं । वद्धणयाऽऽउलमुच्चिरवंदं, वंदणमालविराइयदारं । दारसहाऽऽगयसयणजणोह, ओहविदिज्जिरमग्गणदाणं । दाणविमुक्कसमत्थकयाणं, आणादायगवारियवारं । वारविलासपरायणलोयं, लोयण-मणआणंदविसालं ॥१३३॥४७३३॥ ति किंचनिन्भरतोसतुटुसुरपेरियकुसुमसमूहसंचयं । तह वरचुण्णवास-मणि-कंचणवासिरसुरसमुच्चयं ॥१३४॥४७३४॥ इंदाऽऽणत्तजक्खलोयाहिवखित्तनिहाणसत्थयं । बहुविहपंचवण्णपरिमुच्चिरसुरसंघायवत्थयं ॥१३५॥४७३५॥
५५६
१. घोएइ जे० ।। २. 'पूगगुल° पा० त्रु० । पूयगुलु का० ।।
Page #607
--------------------------------------------------------------------------
________________
बारसमं भवग्गहणं
सिरिसंति- उब्भवियम्मि सहस्सए जूय-चक्क-मुसलाण समुस्सए । तह बहुरंगमहद्धए वरचमराण चए निबद्धए ॥१३६॥४७३६॥ नाहचरिए एवं च वद्धावणयमहूसवे पवट्टमाणे नरिंदो सय-सहस्स-लक्खेहिं करेइ वद्धावयजणाणमुवयारं, देइ य भट्ट-चट्ट-
बंदिण-नड-नट्ट-जल्ल-मल्ल-मुट्ठिय-वेलबगाईणं हय-गय-रह-रयण-कणग-वत्थाइए, पडिच्छए य बहुजणाऽऽणिए उवयारे । एवं च सुहरसाऽमयविणिम्मिए इव परमाणंदमहूसववासरे समइक्कंते, तहा सेसेसु वि चंद-सूरदरिसण-धम्मजागरियाइएसु, संपत्ते य नामकरणवासरे कओ पुणो वि परमाणंदो, अवि य
मेलिउ सयणवग्गु नीसेसु वि, दिन्नउं भोयणु तसु सविसेसु वि। .
खज्ज-भोज-पेजेहिं समाउलु, वत्थ-पत्त-पूगेहिं रमाउलु ॥१३७॥४७३७॥ * एवं तसु नीसेसह लोयह परमाणदि विहियपमोयह । अह पच्चक्खु पयंपइ राऊ आणंदि रोमंचियकाऊ ॥२॥४७३८॥
जह 'एयम्मि अम्ह गभत्थि वि संति हय देसम्मि समत्थि वि। .
संति नाउँ ति कारणि बालह एयह किउ मई नयणविसालह' ॥१३८॥४७३९॥ तं च रायवयणमायन्निऊण भणियमसेसलोएण 'अहो सोहणमहो सोहणं' ति, जमम्हेहिं चिंतियं तं चेव देवेण वि नाम * विहियमेयस्स' त्ति । एवं च वड्ढए भयवं । न य थन्नमुवजीवइ, जओ हत्थंगुटुए वरममयरसं संकामए सक्को । तहा
बालो वि भयवं विसिटुरूव-लावण्ण-वण्णसंपण्णो, अवि य१. रदसण का० ।। २. थणमुत्रु०॥
Page #608
--------------------------------------------------------------------------
________________
M
बारसम भवग्गहणं
सिरिसंति- अइरत्तं चरणतलं, नाणाविहलक्खणाण आवासं । सुसिलिटुतंबतलिणा किरिणिल्ला जस्स नहमणिणो ॥१४०॥४७४०॥ नाहचरिए कुम्मुन्नयमुवरितलो जो एणीसरिसजंघियाजुयलो । करिकरसरिच्छऊरूं, वरमियवइवट्टियकडीओ ॥१४१॥४७४१॥
गंभीरदाहिणाऽऽवत्तनाहिओ, वज्जसरिसवरमज्झो । वरमीणतुल्लउयरो, कंचणसिलतुल्लवच्छयलो ॥१४२॥४७४२॥ पुरपरिघतुल्लबाहो, कंकेल्लीपल्लवाणुगिइहत्थो । कंबुसमाणयगीवो बिंबाफलसन्निहोटुजुओ ॥१४३॥४७४३॥ समसरिसकुंदकलियासियदसणो, तुंगनासियासिहरो । उप्पलदलसमनयणो, अटुमिससिसरिसभालयलो ॥१४४॥४७४४॥ ५ सुपमाणसवणजुयलो, छत्तागारुत्तिमंगसोहालो । मिउ-णिद्ध-कसिणकुंचियसुकुमालयकुंतलकलावो ॥१४५॥४७४५॥
वरपउमगंधसासो, तावियवरकणगनिघससमगोरो । इय परमेसररूवं सक्को वि न वण्णिउं तरइ ॥१४६॥४७४६॥ ॐ एवं च कमेण परिवड्ढमाणो संपत्तो नवजोव्वण, अवि यतिहिं नाणेहिं समग्गो, असेसविन्नाणवरकलाकुसलो । विन्नायसयलभावो समत्थनरलोयअब्भहिओ ॥१४७॥४७४७॥ कुणमाणो उवयारं संसारत्थाण सयलजीवाणं । संसारियकज्जेसुं ओहिन्नाणेण नाऊण ॥१४८॥४७४८॥ एवं च उवयारपरस्स विसिटुविणोएण उवललंतस्स कुमारभावमणुहवंतस्स कयाइ तिगंडयासमोगलंतमयजलधारागंधाऽऽयढियालिवलयरुणुरुणारवपरिपूरियनहतरालकरिवरनियरेण मंतस्स, कयाइ तिक्खखुरुक्खय-खोणिसमुच्छ
५५८
१. कंकिल्ली त्रु० का० ।। २. °ण विविहजी पा० विना ।।
Page #609
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
बारसम भवग्गहणं
लंतबहलधूलिपडलविलुत्तलोयणपसरचंचलतरतुरयपवरपरिवाहणरसविसेसऽक्खित्तमाणसस्स, कयाइ तिणि-साइविणिम्मियघणघणारावबहिरियदियंतरालरहवरचरियाभरमणुहवंतस्स, कयाइ विउसजणसुपसंसियपण्हुत्तराइविसिटुविणोयप- रायणस्स समइक्कंताणि पणुवीसं वाससहस्साणि । एत्थंतरम्मि य वीससेणनराहिवेण अहिसित्तो रज्जाभिसेएण, परिणाविओ य अणेगाओ बालियाओ । भंजए य सुनिकाइयभोगहलियकम्मविसेस । सयलंतेउरप्पहाणा य तस्स जसमई नाम देवी । सा अण्णया य कयाइ रयणीए सुहपसुत्ता सुमिणयं पेच्छइ, अवि यअइनिसियतिक्खधारं, तेयवसुप्पन्नबहकरालिल्लं । अरयसयनिम्मियतणु पेच्छइ एयारिसं चक्कं ॥१४९॥४७४९॥ वयणेणोयरमज्झे पविसंत पेच्छिऊण पडिबुद्धा । लीलायंती सहसा उडेउं जाइ पइपासे ॥१५०॥४७५०॥ साहइ य 'देव ! अजं रयणीए सुहपसुत्तिया अहयं । पेच्छित्तु महाचक्कं सुमिणम्मी उढ़िया झत्ति' ॥१५१॥४७५१॥
तं च सोऊणं भणिया संतिणाहेण, जहा – 'भद्दे ! मह पुव्वजम्मंतरभाया दढरहनामो सव्वटुसिद्धमहाविमाणाओ १० चविऊण समुप्पनो तुज्झ गढभे, ता तुमं नवण्हं मासाणं अद्धटुमदिवसाऽहियाणं पुत्तं पसविहिसि । सो य जोव्वणत्थो समाणो मम रज्जधुराधरणधोरेओ भविस्सई'। तं च सोऊण भणियमिमीए– 'एवमेयं तुम्ह पसाएण हवउ', त्ति भणमाणी
१. णम्मि पा० बिना ।। २. मम जे० ।। ३. 'दुसिद्धिमहा त्रु० का० ॥
Page #610
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
उडिऊण गया नियवासभवणे, सुहंसुहेणं गन्भमुव्वहइ । पत्ते य पसवसमए पसूया एसा सुरकुमारसरिसं दारयं । कयं च से निवत्तबारसाहस्स सुमिणयाऽणुसारेण 'जम्हा सुमिणए जणणीए चक्कं दिडं, तम्हा होउ एस चक्काउहो नाम' ति । वडूढए देहोवचएणं कलाकलावेण य जाव पत्तो मयरद्धयरायभवणे जोब्बणे । तओ जोव्वणत्थं नाऊण कराविओ अगाणं रायकण्णगाणं पाणिग्गहणं ति । अन्नया य बद्धाविओ आउहसालाए परिवालएण, जहा'बद्धाविजसि नरवर ! अजं तुह आउहाण सालाए । हयसूराऽऽयवपसरं अरयसहस्सेहिं परिगूढं ॥ १५२ ॥ ४७५२ ॥ उप्पन्नं वरचक्कं विच्छाइयसयलपहरणनिहायं । इय नाऊणं सामिय ! जं कायव्वं तयं कुणसु' ॥ १५३ ॥। ४७५३ ॥ तं सोऊण संती कार अट्टाहियं महामहिमं । कयपूयं तं चक्कं निग्गच्छइ आउहघराओ ॥ १५४ ॥ ४७५४ ॥
तओ तयणुमग्गेण सबलवाहणो दुवालसजोयणाऽऽयाम कयखंधावारनिवेसो चक्कवट्टिसमयमणुवत्तमाणो पयट्टो संतिणाहो । तं च चक्करयणं पुव्वाभिमुहं पयट्टं गंतुं, अवि य
जक्खसहस्ससमेयं आयासतलेण जाइ सोभतं । वरपंचवण्णकुसुमोवसोहियं दित्तचच्चिकं ॥ १५५ ॥ ४७५५ ॥
एवं च कमेण वचतं तं पत्तं मागहतित्थपञ्चासन्नसमुद्दवेलाकुले । तत्थ य विहियकडयसन्निवेसो निसन्नो भो सीहास । तओ समुद्दमज्झटुवालसजोयणद्वियमागहतित्थाहिबमागहकुमारतियसस्स आसणं चलइ । तत्तो
१. यवतेअ अ ० ॥ २. 'हस्सोवपरि° पा० विना ||
बारसमं भवरगहणं
५६०
Page #611
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
आसणकंपाणंतरमेव चिंतिउमाढत्तो, अवि य
" किमपुव्यमिमं दीसइ जं मह सहस त्ति आसणं चलियं ? । किं बट्टइ चुइसमओ ? किं वा केणाऽवि दुट्टेण ॥१५६॥४७५६ ॥ मह रिद्धिमसहमाणेण चालियं आसणं इमं झत्ति ? । तो जाणामि निरुत्तं, जेणं नासेमि से दप्पं" ॥१५७॥ ४७५७ ॥
इमं च चिंतिऊण जाव ओहिनाणेणाऽवलोएइ ताव पेच्छए संतिजिणिदं चक्कवट्टित्तणे वट्टमाणं, छक्खंडभरहसाहणत्थं चक्करयणदेसियमग्गेण 'चक्कवट्टिकप्पो'त्ति काऊण समुद्दतीरमागयं मम भवणाभिमुहठवियसिंहासणोववितुं । तओ तं दद्दूण ससंभंतो समुट्ठिओ आसणाओ, चिंतिउं च पवत्तो- "हंत ! अम्हे चक्कवट्टिणो संतिया पुव्यदिसावाला, विसेसओ पुण भयवओ संतिणाहस्स आणा निद्देसकारिणो त्ति, जओ तियसिंदा वि विणयपणयउत्तिमंगा 'अणुग्गह' मिइ मन्नमाणा भयवओ आणं पडिच्छंति, किं पुण अम्हारिसजणो ?” । तओ गिण्हिऊण अणग्धेयाssभरणाणि वरवत्थाई च समागओ, अवि य
ठाऊण अंतलिक्खे खिखिणिसंजुत्तवत्थपावरिओ । पुरओ संतिस्स तओ एवं भणिउं समाढत्तो ॥ १५८॥ ४७५८ ।। 'जय जय सिरिजिणनायग ! जय जय चक्कित्तणं समणुपत्त !। जय जय जगअब्भरहिय ! तुह पणओ पायपउमेसु ॥१५९॥
१. 'गयं सभव' जे० का० ॥ २. रणाई पा० विना ||
बारसमं भवग्गहणं
५६१
Page #612
--------------------------------------------------------------------------
________________
बारसमं भवग्गहणं
सिरिसंति- * पुचिल्लो दिसिवालो आणा-णिद्देसकारओ अहयं । अहवा वि किंकरो हे आइसियव्यो सया कालं' ॥१६०॥४७६०॥ नाहचरिए इय भणिऊणं अप्पइ उवयारं सामिसालचलणग्गे । भयवं पि हु सम्माण कारावइ तस्स अणुरूवं ॥१६१॥४७६१॥
तओ तम्मि सम्माणिए समाणे गए य नियद्वाणम्मि दक्खिणाऽवराभिमुहं संपट्ठियं चक्कं । गयं च वरदामतित्थासण्णे । तत्थ वि वरदामदेवकुमारो तहेव पाहुडं गिण्हिऊण, तं चेव भणिऊण, सम्माणं च पडिच्छिऊण * गओ नियभवणे । * तओ पुणरवि समुत्रलियं चक्करयणं अवरदिसाए । तत्थ वि गंतूण ठियं पभासतित्थासन्ने । तओ पभा
सतित्थकुमारो वि समागओ गहिऊणाऽऽहरणाइयं, तहेव समप्पिऊण गओ सट्ठाणं । तयणंतरं च चक्करयणं वलियमवरुत्तरेणं, वचंतं च कमसो सिंधूए महाणईए पुबिल्लकूलेणं पत्तं सिंधुदेवयाभवणस्स पच्चासन्ने । तत्थ वि काऊण सन्निवेसं कड़गस्स निविट्ठो सीहासणे मणसीकाऊण य सिंधुदेवि डिओ तयभिमुहो । तओ यमणि-कणग-रयणनिम्मियअईवउत्तुंगरम्मभवणम्मि । निवसंतीए सिरिसिंधुदेविपवराए सुसुहेण ॥१६२॥४७६२॥ वररयणकिरणकब्बुरियमासणं चलइ तक्खणं चेव । जाणित्तु तओ गिण्हइ सिणाणसामग्गियं सव्वं ॥१६३॥४७६३॥
१. "लणेसु त्रु० ।। २. "रूयं पा० ।। ३. अवरुत्तरदि° पा० विना ।। ४. तं का० ।।
Page #613
--------------------------------------------------------------------------
________________
बारसमं
भवग्गहणं
सिरिसंति- गिण्हइ य ण्हाणवीटं, पहाणपणवण्णरयणविच्छुरियं । अइजच्चवालियाफोसनिम्मियं कयचमक्कारं ॥१६४॥४७६४॥ नाहचरिए गिण्हइ य पवरकलसे, मणि-कंचण-रुप्पनिम्मिए पवरे । अण्णं पि हु सामग्गि आभरणाई सुवत्थाई ॥१६५॥४७६५॥
एवं संगहिऊणं संपत्ता नरवइस्स पासम्मि । काऊणं च पणाम, अप्पइ कोसल्लियं सव्यं ॥१६६॥४७६६॥ भणइ य 'तुब्भं सामिय ! आणा-निद्देसकारिणी अहयं । सेच्छाए मज्झ पाणा निओइयव्वा तए णिचं' ॥१६७॥४७६७॥ एवं च आणं पडिवजिऊण काऊण य विणयपडिवत्तिं गया सभवणं । संतिसामिणा वि चम्मरयणे समारोविऊण ५ पेसिओ सेणावई पच्छिमखंडसाहणत्थं । समागओ य तं वसीकाऊण ।
तओ कयपूओवयारं चलियं चक्करयणं । पत्तं च वेयड्ढतले । कओ य वसवत्ती वेयड्ढकुमारदेवो । समागओ य* * सयमेव उग्घाडिऊण खंडप्पवायगुहं 'किरिमालयदेवो । पविसइ य जाव तत्थ सेणाहिवई ताव तम्मज्झे
उम्मुग्ग-निम्मुग्गाभिहाणाओ दुवे महाणईओ, महंधयारं च तत्तो य वट्टइ । रयणनिवेसियचम्मेणं पविट्ठो लोगो, कागणिरयणेण य करेइ भवयं पन्नासजोयणप्पमाणाए गुहाए एगूणवन्नासं रविबिंबसन्निगासाई मंडलाइं । एवं च जाव १० निग्गयं सव्वं सेन्न ताव आवायचिलाएहिं सह पवत्तमाओहणं । खणमेत्तेण य निजिया ते । तओ ते दूरमोसरिऊण सिंधुमहाणइपुलिणे वालुयासत्थरए उत्ताणया अवसणा निचला निष्फंदा नियकुलदेवए मेहमुहे देवे सुमरंति । ते य तेहिं
५६३
१. पा० विना- जयकालियाफास त्रु० जे० । जच्च कालियाफोस का० ।। २. तुम्हं त्रु० ॥ ३. किरमा का० ॥ ४. तस्स मज्झे जे० ।।
Page #614
--------------------------------------------------------------------------
________________
बारसमं
सिरिसंतिनाहचरिए
सुमरिया समाणा आगंतूण भणति- 'हे वच्छा ! किमम्हे सुमरिया ?' । तओ ते करयलपरिग्गहियाओ अंजलीओ काऊण विन्नवंति, जहा - 'एयं परबलं अम्हे पराभविऊण अम्ह देस विद्दवइ, ता तहा करेह जहा एयं विणस्सइ' । भवग्गहणं ते य तव्वयणं पडिवजिऊण महामेहसंघायं विउरुब्बिऊण मुसलप्पमाणाहिं धाराहिं परिसिउमाढत्ता । संतिसामिणा य चम्मरयणं जाव करयलेण परामुटुं ताव वित्थरिय दुवालसजोयणाई, समारूढं च तत्थ असेस पि सेन्नं, उवरिं च करयलेणं फरिसिऊण दुवालसजोयणाणि वित्थरिय संतं धरियमायवत्तं, तइंडम्मि य ावियं मणिरयणं, तेण य५ दिणयरेण इव समुज्जोइयं मज्झं । गिहवइरयणेण य वुप्पए सूरुग्गमे साली, मज्झण्हे य निप्फजइ, अवरण्हे य भुजए। एवं च जाव सत्त दिणाणि वोलिंति ताव य संतिसामिकिंकरसुरेहिं पराइया ते मेहमुहा, भणंति य तेसिं सम्मुहं जहा - 'पडिवजह एयस्स आणं' । तओ ते मेहमूहसंचोइया गिहिऊण य महग्याई वराई पाहुडाइं विण्णवंति, जहा-'सामि ! अम्हे तुज्झ आणा-निद्देसवत्तिणो' त्ति । तओ सिंधुकूले तहेव सेणावई साहित्ता समागच्छइ । तओ य उत्तराभिमुहो गंतूण हिमवंतपव्वए हिमवंतदेवं तहेव १०० आणा-निद्देसवत्तिणं काऊण पुणो उसहकूडे नियनामंकमाउट्टेइ । गंगानिक्खुडं च सेणावई तहेव साहइ । तओ य तिमिसगुहाए पुव्वक्कमेणेव नट्टमालयं साहित्ता निग्गच्छइ । गंगादेवया य सिंधु व्व समागच्छइ, दाऊण य उवयारे गया
५६४
१. तुह का० ।। २. य विडगु त्रु० ।। ३. साहइत्ता जे० त्रु०॥
Page #615
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
बारसम भवग्गहणं
सटाणे । एत्वंतरम्मि य गंगामहाणईकूले महामंजूसागारा नवजोयणवित्थिन्ना दुवालसाऽऽयामा नवमहानिहिणो पयडीहवंति गंगानिक्खुडं च तहेव उटुवेऊण तओ पुणो वि समागओ हथिणायउरे पविट्ठो य महाविभूईए, अवि यनंदितूररवबहिरियनहयलु, भट्टपाढवित्थारियकलयलु, । गजिरमहुरगेयवरमंगलु छावि छवि कीरंत सुमंगलु ॥१६८॥४७६८॥
बहुविहजुवइसत्थआसीसिउ, पुरिसवग्गि नीसेसि नमंसिउ ।
हयहेसारवपूरियदिसिवहु, गयगलगजि सुकंपियानिवपहु ॥१६९॥४७६९॥ इय आणंदु दिंतु नीसेसह सामंत सुर-असुरविसेसह । तो संपत्तु नाहु नियमंदिरि बहुआणंदपुरनीसंदिरि ।।१७०॥४७७०॥ तओ बत्तीससहस्समउडबद्धसामंतेहिं पारद्धो दुवालससंवच्छरिओ चक्कवट्टिरज्जाभिसेओ, अवि यएकेक्कम्मि य दिवसे एक्काई निवइणो विभूईए । कुणइ हु रजऽभिसेयं परितुहा नंदिसद्देहिं ॥१७१॥४७७१॥ एवं बारसमम्मी वरिसम्मि समाणियम्मि अभिसेयं । संभालिऊण सव्वं जाओ सत्थो नरवरिंदो ॥१७२॥४७७२॥
तओ पवररूव-लावण्ण-जोव्वण-गुणविणिज्जियामरसुंदरीचउसटुिसहस्सवरतेउरमज्झगओ भुंजए उदारभोए। अण्णं च-१० चोहसवररयणाई महप्पहावाई तह य सिद्धाई । जक्खसहस्सपरिवुडं रयणं एक्कक्कयं ताणं ॥१७३॥४७७३॥ मत्तबरवारणाणं चउरासीई च सयसहस्साई । गिरिवरकूडसमाण मेहो इब गुलुगुलिंताणं ॥१७४॥४७७४॥ १. दृश्यतां चतुर्थ परिधिम् ।। २. उपवेऊण पा० विना ।। ३. भट्टचयि त्रु० ।। ४. गिजइ महु ० । गिजिरमहु का० ।। ५. देत पा० विना ।। समउद्धबद्धसामंतसहस्सेहिं पा० विना ।। ७. अभिसेए त्रु० का० ।। ८. चउदसब त्रु० ॥
५६५
Page #616
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
बारसम भवग्गहणं
चउरासीलक्खाई जचाण तुरंगमाण पवराण । चामर-थासगपरिमंडियाण जियवाउवेगाणं ॥१७५॥४७७५॥ ऊसियसियज्झयाण पहरण-आवरणसंपउत्ताणं । चउरासीलक्खाई तुरगाणं रहवराणं च ॥१७६॥४७७६॥ नगराणं अकराणं अट्ठारससेणिसंपउत्ताणं । बावत्तरिसहसाइं निचं पि य ऊसवजुयाणं ॥१७७॥४७७७॥ छन्नई कोडीओ उदंगाणं च पवरगामाणं । मयमुइयपामराणं करभरदाणेक्कनिरयाणं ॥१७८॥४७७८॥ बत्तीसई सहस्सा मुइयजणाणं तहा जणवयाणं । बत्तीसई सहस्सा किरीडबद्धाण य निवाणं ॥१७९॥४७७९॥ बत्तीसई सहस्सा अहेसि वरतरुणिनाडयाणं च । बत्तीसइबद्धाणं सुरिंदवरनाडयनिभाणं ॥१८०॥४७८०॥ वीस च सहस्साई रयणागरमाइआगराणं च । पवराण पट्टणाणं अडयालीस सहस्साई॥१८१॥४७८१॥ नवणउइं च सहस्सा दोणि(?ण)मुहाणं च इन्भकलियाणं । चउवीसई सहस्सा तहेव वरकब्बडाणं च ॥१८२॥४७८२॥ चउतीसई सहस्सा वसिममडंबाण तह मुणेयव्वा । खेडयसयाई सोलस, संवाह सहस्सचोद्दसगं ॥१८३॥४७८३॥ सोलस दीवसहस्सा छप्पण्णं अंतरोदगाणं च । नवजोयणवित्थिण्णा बारसदीहा य नवनिहिणो ॥१८४॥४७८४॥ एवं च चक्कवट्टिरिद्धिमणुहवंतस्स समइक्कंताणि पणवीसं वरिससहस्साणि । एत्थंतरम्मि यसिरिबंभलोयपंचमकप्पटियरिटुपत्थडगयाण । लोगंतियदेवाणं चलंति अह आसणवराई ॥१८५॥४७८५॥
५६६
१. अगराणं त्रु० का० ।। २. उयं को पा० ।। ३. "सई ब° त्रु० ।। ४. "उवीसई त्रु० का० ।। ५. पणुवी जे० विना ।। ६. लोयकप्प पा० ॥
Page #617
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
दट्टुण आसणाई चलियाई ओहिणा वियाणंति । ते सारस्सयमाई वयसमयं जिणवरिंदस्स ॥ १८६॥४७८६ ॥ भत्तिभरणिन्भरंगा चइऊणं आसणाई पणमंति । तत्थेव किया संता, आगच्छंती तओ इहई ||१८७॥ ४७८७ ॥ पणमित्ता संतिजिणं भणति 'कप्पो'त्ति करिय ते एवं। जह 'भयवं ! जयबंधव ! कप्पहुम ! भवियजीवाण ॥ १८८ ॥ ४७८८ ॥ तुमए अवइण्णेणं सणाहमेयं जओ जयं जायं । ता पयडेहि जिणेसर ! भवजलनिहितरणवरतित्थं ॥ १८९ ॥ ४७८९ ॥ भवजलनिहिबुड्डाणं भव्वाणं पवहणं व निरुवहयं । सव्वजगज्जीवहियं भयवं ! तित्थं पवत्तेहि ॥ १९०॥४७९०॥ जाव न तुमं महायस ! अज्ज वि पयडेसि निययवरतित्थं । ताव इमे संसारे भमंति भव्या वि पाणिगंणा ॥१९१॥ ४७९१॥ ता सव्वा वि सामिय! तह कर जह नित्थरंति ते सव्वे । तित्थं पवत्तिऊणं असेसजयजीवहियजणयं ॥ १९२॥४७९२ ॥ एवं ते रायस्स व विजयाए पत्थियस्स भट्ट व्य । 'अहिगारो' त्ति य काउं फप्फावित्ताण जंति तओ ॥१९३॥४७९३ ।। भयवं पि हु नाणेणं जाणइ सयमेव अत्तणो समयं । तह वि हु ताण गिराओ सुणिऊण पयट्टए दाणं ॥ १९४ ॥ ४७९४ ॥ अवि य - १० दिजहिं पवरतुरंगह थट्टई, दिजहिं मयगलकुलई बिसट्टई ।
जिहिं रहबर जे सव्युत्तम, दिज्जहिं धण-कण रयण सुसत्तम ॥ १९५ ॥ ४७९५ ॥
१. दृश्यतां चतुर्थ परिशिष्टम् ॥ २. जयं नास्ति त्रु० का० ॥ ३. गणे त्रु० ॥ ४. फफावि का० ।। ५. अवि य पा० नास्ति । ६. गयघट्ट पा० ॥ ७. दिई त्रु० ॥
बारसमं भवरगहणं
५६७
Page #618
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
बारसमं भवग्गहणं
दिलहिं वत्थनियर सुविसिटुय, दिजहिं पट्टण-गामई लटुय । इय अन्न पि वि जो जं मग्गइ, तं तसु झत्ति विहिज्जइ अग्गइ ॥१९६॥४७९६॥ इय जं गेहह हुतउं दिज्जइ, तासु संख किर केण लहिज्जइ ? । जं पुण इंदाऽऽएसिं दिजइ, तं परिसंखिवि तुम्ह कहिनइ ॥१९७॥४७९७॥ पुण्णा कोडि एग दीणारह, अन्नु वि अटु लक्ख निरु सारहं । सूरोदउ आईए करेविणु दिज्जइ जा दो पहर ज्वेविण ॥१९८॥४७९८॥ अन्नि वि करिवरखंधारूढा उग्घोसहिं नर निरु आरूढा । जह किर 'वरु वरेह भो लोयहु ! म आसंकिय चित्तिं जोयहु ॥१९९॥४७९९॥ वरिसह तणउं दाणु मेलिजइ ज तियसाहिबि सयमाणिज्जइ। कोडिहिं सयई तिणि संपुण्णई, अनु अट्ठासीकोडिहिं गन्नई ॥२००॥४८००॥ असिइ लक्ख तह अन्न सुणेज्जहु संवच्छरि एत्तिउ जाणेज्जहु । पत्ताऽपत्त विसेसविवजिउ जिणह दाणु एवंविहु सजिउ ॥२०१॥४८०१॥
५६८
१. हु त्रु० ।। २. कोडिसय त्रु० ॥ ३. अन्नि जे० का० ।।
Page #619
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
बारसमं भवग्गहणं
इय बहुविहदाणई, सव्वपहाणई, देविणु जिणवरु जगतिलउ । जा किर वयगहणह, भवदुहमहणह देइ वित्तु गुणगणनिलउ ॥२०२॥४८०२॥ ताव बत्तीस सुरनाह सई आगया भत्तिभारेण चित्तम्मि परिसंगया। दिक्खअभिसेयविहि कुणवि सुपहिटुया, सिबिय आणति अचंत सुविसिटुया ॥२०३॥४८०३॥ कणयमयखभपंतीहिं परिसंगया रयणविच्छडभत्तीहिं निरु चंगया । गरुय-मयनाहपवरासणालंकिया, किं च बहुएण? इंदेहिं जा संकिया ॥२०४॥४८०४॥ सिबियरयणं सुरिंदेहिं तं आणियं, पेक्खिउं जिणवरो उचियमिइ जाणिउं । उवइ चक्काउहं रजि गुणवंतयं, निययपुत्तं पयावेण दिप्पंतयं ॥२०५॥४८०५॥ सुउ रज्जि ठवेविणु, उचिउ करेविणु, तिहुयणसेहरु संतिजिणु ।
सिबियहिं आरूढउ, निवु संबूढउ, सयलु चएविणु जैव तिणु ॥२०६॥४८०६॥ तीए य सब्बत्थनामाए सिबियाए समारुहिऊण निसन्नो सिंहासणे । तओ धरिजमाणेणं उइंडपंडरीएणं आयवत्तेणं उद्धब्बमाणाहिं सेयवरचामराहिं उक्खित्ता सिबिया पढम माणुसेहिं । तओ य सुरिंदा-ऽसुरिंद-गरुलिंद-नागिंदेहिं
५६९
१. परिसंगया का० ।। २. जा सर्वकिया जे० ।। ३. जाणिय पा०॥ ४. यहं पा० ।।
Page #620
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
बारसम भवग्गहणं
जहक्कमेणं समुव्बूढा, अवि यपुष्यो सुरा वहंती, असुरा पुण दाहिणम्मि पासम्मि । अवरे वहति गरुला, नागा पुण उत्तरे पासे ॥२०७॥४८०७॥ एत्यंतरम्मि य नडाइया नियनियचेटाओ दंसेंति, अवि य
नचंति नड नट्ट जिणपुरओ, सुपयट्ट दंसेंति विण्णाणु निरु जल्ल सुपहाणु ।
उल्ललहिं तह मल्ल अच्चंत सुमहल्ल, मुट्ठिय विवग्गंति, भंडा वि पहसंति ॥२०८॥४८०८॥ तयणंतरं च पयट्टा भट्ट-बंदिणाइया, पढंति य ते, तहा य'जय जय नंद देव! जय भद्द! जिणेसर ! तिजगनाहया!। अजियइंजिणहि पंचिंदियइं, भवाडविगहणदाहया!॥२०९॥४८०९॥ पालहि तह जियं व वरधम्ममणोवमनटुमोहया!। निवस य सिद्धिरंगि जियविग्घु भवण्णवनीरतारया ! ॥२१०॥४८१०॥ धीधणियबद्धकच्छो निहणाहि य राग-दोसगुरुमल्ले । तबखग्गपहारेहिं पावय वरकेवलं नाणं ॥२११॥४८११॥ जिणवरउवइटेणं निविटुंणं वरेण मग्गेणं । गच्छ य परमं जण सासयसोक्खं लहुं मोक्खं ॥२१२॥४८१२॥ तयणंतरं च संपयट्टा रासयदायगा, अवि य
५७०
१. संति का० ॥ २. निबिग्घेण पा० विना ।।
Page #621
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
'जय जय संतिजिणेस ! भंडारा ! जय जय भवियहं सिवसुहकारा ! ।
जय जय तिहुयणनाह !, कोहग्गिजलायर ! जय जय दसविहधम्म रयणोहसुसायर ! ॥२१३॥४८१३॥ जय जय माणमहागिरिदारय, जय जय धम्मधुराभरधारय ! ।
जय जय मायावल्लीगुरुकंदुक्कंदण ! जय जय सिवपुरिमग्गे पट्टियजणसंदण ! ॥ २१४॥४८१४॥
जय जय लोहमहऽण्णवसोसण ! जय जय तवमाहप्पह पोसण ! |
जय जय सव्वगुणोहसंपुण्ण ! जिणेसर ! जय जय गुरुमिच्छत्ततिमिरोहदिणेसर ! ।।२१५॥४८१५॥
जय जय एवमाइगुणभूसिय ! जय जय सयलतिलोयनमंसिय ! ।
जय जय सामिय ! देव ! पहु ! नाह ! अणिदिय ! जय जय तुम्हहं पाया अम्हेहिं इय वंदिय !' ॥ २१६ ॥ ४८१६॥ तयणंतरं च संखिय चक्किय- नंगलिय- मुहमंगलियाइणो बहवे संपत्थिया पुरओ त्ति । तओ पवज्जियाई आउज्जाई,
अवि य
भं भं भं तिढक्का, धुम धुम धुमिओ मद्दलो सारसद्दो, घंटा घंटा घुं घुंटां भणइ य पडहो, भाणयं टं टं टं टं । म्लां च्छलां म्लां कंसताला, कर कर करडा उद्दली खुं खुखुंखु, इच्चाई तूरसद्दो जिणवरपुरओ केत्तिओ भन्नई उ ? ॥२१७॥४८१७॥ १. भराडा त्रु० भरडा का० २. मग्गि का० ॥। ३. अम्हिहिं त्रु० ॥
बारसमं भवग्गहणं
५७१
Page #622
--------------------------------------------------------------------------
________________
बारसमं भवग्गहणं
सिरिसंति- एवं पहाणगीयं हाहा-हूहूहिं सत्तसरजुत्तं । एगवीसमुच्छणड्ढं तिगामसुद्धं कयं रम्मं ॥२१८॥४८१८॥ नाहचरिए रंभा-तिलोत्तिमा-उव्वसीहिं तह मेणगा-सुकेसोहिं । बहुहाव-भाव-सुकडक्खरहिरं नच्चियं नढें ॥२१९॥४८१९॥
एवं वच्चंतो भयवं नयणमालासहस्सेहिं पेच्छिज्जमाणो, अंगुलिमालासहस्सेहिं दाइजमाणो, अंजलिमालासहस्सेहिं वदिजमाणो, वयणमालासहस्सेहिं अभिथुव्यमाणो, मणोरेहमालासहस्सेहिं पत्थिज्जमाणो, भवणमालासहस्साई समइच्छ- माणो निग्गंतूणं गयपुराओ पत्तो सहसंबवणं नाम उज्जाणं । तत्थ य समुत्तिण्णो सिबियाओ । मोत्तूण य आभरणाई लोयं ५
काउमाढत्तो, अवि य* अइनिद्ध-कुडिल-कुंचिय-दीहर-सुकुमाल-सुहम-गुणकलिए । वरइंदनील-मरगय-भमरंजण-गवलसमकेसे ॥२२०॥४८२०॥
पंचहिं अट्ठाहिं जिणो उप्पाडइ, ते तओ सहस्सक्खो । वत्थतेण पडिच्छइ पक्खिवइ य खीरजलहिम्मि ॥२२१॥४८२१॥ एत्थंतरम्मि उच्चरइ जाव 'सामाइयं' जिणो ताव । सहस त्ति तूरसद्दो मूयलिओ सक्कवयणेणं ॥२२२॥४८२२॥
जेटुस्स किण्हचाउद्दसीए भरणीए संजुए चंदे । सिद्धाण नमोक्कारं काउं पडिवज्जइ चरितं ॥२२३॥४८२३॥ * छटेणं भत्तेणं सहसेणं नरवराण परियरिओ । गिण्हित्ता सामइयं विहरइ वसुहं अपडिबद्धो ॥२२४॥४८२४॥
अह कुणइ य विविहतवं नाणाभिग्गहपरायणो धीरो । चउविहनाणसमग्गो धीबलकलिओ महासत्तो ॥२२५॥४८२५॥
५७२
१. दृश्यतां चतुर्थ परिशिष्टम् ।। २. रहमालासहस्साई समइ पा० ॥ ३. °ए जुत्तए चंदे जे० ।। ४. °णई वि त्रु० ।।
Page #623
--------------------------------------------------------------------------
________________
बारसमं भवग्गहणं
सिरिसंति- * एवं च विहरमाणस्स भयवओ नाण-दंसणजुयस्स । तित्थंकरकप्पेणं बारस मासा वइक्वंता ॥२२६॥४८२६॥ नाहचरिए एत्थंतरम्मि भयवं संपत्तो हत्थिणायपुरनयरे । सहसंबवणुजाणे नाणादुमसंकुले रम्मे ॥२२७॥४८२७॥
तत्थऽत्थि नंदिरुक्खो वरपल्लवकुसुमनियरचिंचइओ । उत्तुंगो सुविसालो सुसाउफलभारियावयवो ॥२२८॥४८२८॥ * तस्स तले जा चिटुइ झायंतो सुक्कझाणवरझाणं । कयछटुतवचरणो सुद्धाए पोसनवमीए ॥२२९॥४८२९॥ ॐ भरणीनक्खत्तगयम्मि ससहरे सुक्कझाणभेयम्मि । बीयम्मि वइक्कंते पुहयत्तवियक्कसवियारे ॥२३०॥४८३०॥ वटुंतस्स य झाणंतरम्मि एयम्मि घाइकम्मखए । सासयमउलमणतं उप्पन्नं केवलं नाणं ॥२३१॥४८३१॥
एयावसरम्मि य चलियासणा समागया चउबिहा वि देवनिकाया । तेहिं य भयवओ मुत्तिमंत-पुण्णपडभारुक्कडं पिव विणिम्मियं समोसरणं, अवि य
संवत्तएणं पवणेण खोणी आजोयणं जाव जियाण जोणी। विसोहिया फेडियकटुखाणुं गंधोदएणं समयंति रेणु ॥२३२॥४८३२॥ तत्तो य पायारतियं विसिटुं सुरेहिं निम्मावियमइसुलटुं । कओ मणीहिं पढमो पहाणो, बीओ सुवण्णस्स कओ निहाणो ॥२३३॥४८३३॥ तइज्जओ रुप्पमओ सुसेओ देनेहिं निम्माविओ निचतेओ। नाणामणीहिं पविराइयाई विणिम्मियाई कविसीसयाई ॥२३४॥४८३४॥
Page #624
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
बारसमं भवग्गहणं
कयाइं वाराई सुतोरणाई पडागमालाहिं समाउलाई।मज्झे य कंकेल्लिदुमो सुसोहो देवाणुभावेण डिओ अमोहो॥२३५॥४८३५॥ चाउद्दिसिं तस्स वरासणाई कयाईसीहजुयअंकियाई। पडंति पासेसु य चामराओ अइसण्हवालाओसुहायराओ॥२३६॥४८३६॥ छत्तत्तियं उवरिञ्यिं पहाणं चंदत्तिएणं परितुल्लमाण। पुव्वेण दारेण तओजिणिंदोउवेइ निन्नासियसत्तुविंदो॥२३७॥४८३७॥ सोवण्णनिम्मावियपंकएसुपाएवेंतोवररम्मएसु।निविटु तो पुव्वयआसणम्मिसेसेसु तच्छंदय हुँति तम्मि॥२३८॥४८३८॥ पुट्ठीए नाहस्सय सूरतुल्लं भामंडलं होइ महामहल्लं ।पुरो जिणिंदस्स य पुष्फवुट्ठी आजाणुमेत्तापडिया विसिट्ठी॥२३९॥४८३९॥ ५ नहम्मिदेवाण यदुंदुहीओ वजंतिमेहस्सरसन्निहाओ। अग्गेयकोणम्मितियं निविटुं आईय साहूणगणं पहटुं॥२४०॥४८४०॥
तत्तो य वेमाणियदेवयाओ, तओ य अज्जाओ महव्वयाओ। पुणो दिसाए अह नेरईए सेसाओ देवीओ प्रिया रईए ॥२४१॥४८४१॥ वायव्वकोणम्मि य तिण्णि देवा सुदाणवा-बंतर-जोइसा वा । ईसाणकोणम्मि विमाणवासी नरा मणुस्सी वि य पज्जवासी ॥२४२॥४८४२॥ बीयम्मि पायारयअंतरम्मि पुव्वत्तकोणेस कमेण रम्मि। छिया तिरिक्खा उ जि निच्चवेरा वेराणि मोत्तूण सुमित्तमेरा ॥२४३॥४८४३॥
५७४
१. वराई त्रु० ।। २. °सन्निभाओ पा० विना ।।
Page #625
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
बारसमं भवग्गहणं
तइयम्मि पायारवरम्मि जाणा गयाइणो उंति सुधम्मझाणा ।
एवं विसिटुम्मि कयम्मि तम्मि सवम्मि अञ्चंतसुचंगयम्मि ॥२४४॥४८४४॥ इओ य चक्काउहमहानरिंदो वि दटुण चउव्विहदेवनिकायाऽऽगमणं जाव हरिसुप्फुल्ललोयणो “किमेयं किमयमच्चभुयं दीसइ?" ति वियक्तो चिटुइ ताव समागंतूण एगेण कल्लाणयाभिहाणेण पुरिसेण पहटुमुहपंकएण विण्णत्तो, जहा–'देव ! वद्धाविज्जसि पीइए,' अवि य'तायस्स संतिणाहस्स सयलतेलोक्कपणयपायस्स । लोयाऽलोयविभावयमुप्पन्नं केवलं नाणं ॥२४५॥४८४५॥ विहियं च समवसरणं, चउविहा आगया तहा देवा' । तं सोऊणं राया भत्तीए वंदओ जाइ ॥२४६॥४८४६॥ दाउं पयाहिणतिग तत्तो सक्कथएण पणिवइउं । पुरओ कयंजलिपुडो इय विन्नविउं समाढत्तो ॥२४७॥४८४७॥ 'जय मोहमल्लमूरण! रायमहागयवरिंदमयनाह!। दोसमहादुमवणदव ! सिरिसंतिजिणिंद ! जयचंद ! ॥२४॥४८४८॥ कोहदवानलजलहर ! माणमहासेलचूरणसुवज्ज ! । मायावल्लिकुहाडय ! लोहमहाजलहिवडवग्गि ! ॥२४९॥४८४९॥ १० सिरिसमणधम्मधुरधरणधवल! भवजलहितारणसुपोय! पंचमहव्वयधारय! मह पहु! सिरिसंतिजिणनाह!॥२५०॥४८५०॥ लोयाऽलोयपयासय! उप्पाडियदिव्यकेवलन्नाण!। भव्वारविंददिणयर ! तिलोयपहु ! संतिजिणइंद! ॥२५१॥४८५१॥
५७५
१. "सुरंगयम्मि पा० विना || २. समोस का० ।।
Page #626
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
भवसायरे पडेतं अहह ! अणाहं ममं समुद्धरसु । सिरिसंतिसामि ! तिहुयणपणमियपयपंकय ! सया वि ॥ २५२॥। ४८५२ ।। देव ! अणाहो अहयं मोहाईवेरिवारविद्दविओ । तिहुयणरक्खणपच्चल ! रक्खि ममं संतिजिणइंद ! ॥ २५३ ॥ ४८५३ ॥ 'भो सामि ! सामि ! तिजगेक्कबंधु ! किमुवेक्खसे ममं दीणं । तुह पयपंकयलीणं सिरिसंतिमहापहु ! मुणिंद ! ॥२५४॥४८५४॥
किंकर भावडिओ संपइ दे सामिसाल ! सिरिसंति ! । भवगोत्तिघराओ ममं कड्रिढत्ता धरहि सिवरजे ॥ २५५ ॥ ४८५५ ।। इत्तियं व तुह पुरओ नाह ! विण्णप्पऊ मया इण्हि ? । करकलियाऽमलगं पिव जम्हा तं मुणसि नीसेसं ॥ २५६ ॥ ४८५६ ॥ सिरिदेवचंद बंदिय! तिजगस्स वि संतिकारय ! जिणिंद ! । धरसु ममं सयसंते संते ! मोक्खम्मि उाणम्मि' ।। २५७ ।। ४८५७ ।।
एवं च थोऊण सिरिचक्काउहनरिंदो उबविडो नियट्ठाणे । पत्थाविया य भयवया धम्मदेसणा, अवि य"जीवा पमायवसया पडंति संसारसायरे घोरे । तम्हा तयं विवज्जह, मा मुज्झह निययकज्जम्मि || १ ||४८५८ ॥ मजेणं विसएहिं य निद्दा- विगहाहिं मोहिया जीवा । जे केवि हुंति एत्थं लहंति ते बहुविहअणत्थं ॥ २ ॥४८५९ ॥ म दुक्खाण इमं सव्वाण वि कारणं महापावं । होइ कुगईए मूलं खंदिलकुलपुत्तयस्स जहा " ॥ ३॥४८६०॥
तओ एयमायण्णिऊण विन्नत्तं चक्काउहेण, जहा - ' भयवं । को एस खंदिलो, जो मज्जपमायाओ दुहभायणं संत' ? | भयवया भणियं - 'सुणसु सोम ! -
१. हो पा० विना ।। २. य पा० ॥
सिरिसंतिजिणंदस्स
देसणा
५७६
Page #627
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
"अत्थेत्थ जंबुदीवे दीवे इह भारहम्मि खेत्तम्मि । नयरगुणाण निहाणं नयरं सिरिपुहवितिलयं ति ॥ १ ॥४८६१ ॥ तत्थथि पुइचंदो राया नीसेसलोयविक्खाओ । तस्स पिया गुणकलिया सुरसुंदरिनामिया अस्थि ||२||४८६२ ॥ एत्तो य तम्मि चेव य नयरे कुलपुत्तओ बसइ सययं । नामेण चंदराओ बहुगुणगणभूसिओ पडो ||३||४८६३॥ तस्सऽस्थि चंदकंता भज्जा नामेण जोव्वणसमग्गा । ताणं च अस्थि पुंत्तो सुपसिद्धो खंदिलो नाम ||४||४८६४॥ सो वढतो कमसो संपत्तो पवरजोव्वणभरम्मि । परिणाविओ य पिउणा खंदसिरिनाम वरभज्जं ॥ ५ ॥ ४८६५ ॥
अन्नयाकयाई सो जणओ तस्स चंदराओ त्ति । गुरुरोएणऽक्कंतो पंचत्तं पाविओ झत्ति ॥६॥४८६६॥ काऊण मयगकिचं सयणेणं खंदिलो गिहाहिवई । उविओ पालइ गेहं असेससयणेहिं परियरिओ ॥७॥४८६७॥ अह अन्ना काई जायं अइदारुणं महावसणं । मज्जम्मि अइमहंतं पियइ य निचं पि सो मइरं ॥ ८॥४८६८ ॥ वेच्चेइ विविहदव्यं फेडेइ चउप्पयं च धन्नं च । तत्तो य वारिओ सो मित्तेहिं हिएक्कनिरएहिं ॥९॥४८६९ ॥
'मित्त ! चयसु एयं वसणं बहुसिटुलोयपरिहरियं । मज्जम्मि अइपसत्तो हारइ नीसेसगिहसारं ||१०||४८७०॥ सिद्धेहिं परिहरिज्जइ, निंदिजइ जणवएहिं सव्वेहिं । भन्नइ य मत्तवालो, विरूवरूवो तहा होइ ॥ ११ ॥ ४८७१ ॥ हारेइ कज्जयालं, जंपइ फरुसाई विविहवयणाई । नासइ सव्वं नाणं, सई मई जाइ निन्नासं ॥१२॥४८७२॥
१. उत्तो त्रु० ॥
१०
खंदिलकुल
पुत्तयस्स
कहाणय
५७७
Page #628
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
खंदिलकुलपुत्तयस्स कहाणयं
जोक्कारइ सुणहं पि हु, तोलिज्जइ तह कुलं च सीलं च । धम्म-उत्थ-कामहाणी, ता 'मजमणत्थखाणि त्ति' ॥१३॥४८७३॥ इय नाऊणं सुंदर ! परिहर एवं अणत्यसयमूलं' । एव भणिओ वि एसो न य छड्डइ कहवि तं वसणं ॥१४॥४८७४॥ अवहीरिओ य तत्तो सयणेहिं परजणेहिं तह चेव । जं किंची विढवेउ हट्टम्मि निविटुओ पियइ ॥१५॥४८७५॥ अह अन्नम्मि दिणम्मी तेणंतेणं निवो वइक्कमइ । मत्तो य इमो पावो तो भणिओ रायपुरिसेण ॥१६॥४८७६॥ र ओसरसु इमाओ जाणाओ जेण एइ नरनाहो' । परवसओ त्ति य काउं कहिंचि नो सरइ सो जाय ॥१७॥४८७७॥ ता तेण रायवल्लहपुरिसेणं करयलम्मि सो गहिओ । तेणाऽवि रूसिऊणं हणिउ छुरियाए सो निहओ ॥१८॥४८७८॥ तो रण्णा रुसिऊणं कयत्थिओ बहुविहेहिं भेएहिं । तह जह पत्तो मरणं गओ य मरिऊण नरयम्मि ॥१९॥४८७९॥ अणुहविय विविहदुक्ख संजाओ पुण वि माणुसो कहवि । गामम्मि धण्णतिलए गहवइणो संखदेवस्स ॥२०॥४८८०॥ भजाए माहवीए पुत्तो एसो वसंतनामो त्ति । तत्थ वि पुणो वि वसणं संजायं मजविसयम्मि ॥२१॥४८८१॥ अहियं तहेव चिटुइ पियमाणो हट्टमग्गमज्झम्मि । ताव य तेणंतेणं कीलंतो ठक्कुरो जाइ ॥२२॥४८८२॥ सो तेण मयंधेणं गालीवयणेहिं कक्कसेहिं च । तह फरुसिओ सुबहुयं जह तेणं मारिओ एसो ॥२३॥४८८३॥ मरिऊण य उप्पन्नो तिरिक्खजाईए, तत्थ दुक्खाइं । अणुहविऊण पुणो वि हु संजाओ माणुसो एसो ॥२४॥४८८४॥
१. कहंचि त्रु० ।। २. "खदत्तस्स त्रु० ।।
Page #629
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंति
र
芹芹洗荠荠法兰
जायं च तत्थ नामं खंदिलजीवस्स देवदत्तो त्ति । तत्थ वि तमेव वसणं जायं अणिवत्तयं तस्स ||२५|| ४८८५|| जा सव्वं पि हुदव्यं विणासियं तेण ताव मज्जट्टा । पविसरइ चोरियाए ईसरसेटुिस्स गेहम्मि ||२६|| ४८८६ ॥ जा गहिऊण सुवणं निग्गच्छइ ताव कोट्टवालेण । दिट्टो तओ य बद्धो पाडेंउं लउडपहरेहिं ॥२७॥४८८७ ॥ सुइरं कयत्थिऊणं तत्तो य विणासिंओ इमो तेहिं । मरिऊणं उववन्नो थोरियमहिसत्तणेणेसो ॥ २८ ॥ ४८८८॥ गुरुभारकिलंतेणं तत्थ वि सहियाइं विविहदुक्खाई । मरिऊणं उबवण्णो पुणो वि अह माणुसो चेव ॥ २९ ॥ ४८८९ ॥ वडवयम् गामे गिविंणो सेक्खरायनामस्स । नंदाए भारियाए नामेणं सोमराओ ति ॥३०॥४८९०॥ जाव वयत्थो जाओ उप्पन्नं ता पुणो वि तं वसणं । तत्थ वि अइमत्तेणं वोलेंती तेण ठाणेणं ॥ ३१ ॥ ४८९१ ॥ दिट्ठा अइरुववई उत्तुंगे जोव्वणम्मि बट्टंती । सिरिमाला नाम सुया गिहवइणो सूरनामस्स ॥३२॥४८९२॥ सा उट्ठिऊण तेणं आलिंगित्ताण झत्ति परिभुत्ता । तो 'कन्नयाविणासी' काऊणं ठक्करेणेसो ||३३|| ४८९३॥ उप्पाडिऊण लिंगं वसणे छेत्तूण मारिओ एसो । भमिही दुरंतकालं अणोरपारे भवे भीमे” ॥३४॥४८९४॥ 'इय चक्काउह ! एसो दोसो तुह मज्जसंतिओ कहिओ । विसया वि अइदुरंता भुजंता दिंति दुक्खाई ॥ ३५॥४८९५॥ "विसयपमायपमत्ता जीवा हिंडंति भवकडिल्लम्मि । जत्थ सहति दुहाई नाणारूबाई घोराई ॥ ३६ ॥ ४८९६ ॥
१. गहब पा० । २. पा० विना सेक्करा जे० । सेक्खरा त्रु० सिक्खरा का० ॥। ३. हेंडंति त्रु० ॥
खंदिलकुलपुत्तयस्स
कहाणय
५७९
Page #630
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
#मकीमें की क
पेच्छ विसयाssसत्ता हरिणाईया वयंति जह निहणं । हरिणो सद्दे सत्तो न हु पेच्छइ अत्तणो मरणं ॥ ३७॥४८९७॥ रूबम्मि जहा सलहो पडइ पदीवम्मि मोहिओ संतो । आसत्तो य रसम्मि मच्छो फुरुफुरइ थैलखित्तो ॥ ३८॥४८९८ ॥ गंधम्म समासत्तो उरगो जह सहइ तिव्वदुक्खाई । फासेण य तिक्खकुसचडुणमह सहइ करिणाहो ॥ ३९ ॥ ४८९९॥ इय एवंविहविसए चयंति धण्णा खणेण सप्पुरिसा । कणगवइवइयरेणं जह गुणधम्मेण परिचत्ता ॥४०॥४९०० ॥
एत्थंतरम्मिय भालयलनिवेसियकरकमलमउलेणं विण्णत्तं चक्काउहेणं, जहा- 'भयवं ! को एस गुणधम्मो, जेण खणमेत्तेण चैव विसया परिचत्ता ? का वा सा कणगवई ? केरिसो य तीए वइयरो, जो तस्स विसयपरिच्चागकारणं संजाओ ?' त्ति | भयवया भणियं - 'सोम ! सुणसु'
" अस्थि इहेब जंबुद्दीवे दीवे भारहे वासे सोरियपुरं नाम नयरं, जंच
सुविभत्ततिय- चउक्कं, आरामुज्जाण - दीहियाइण्णं । वरसरबरेहिं जुत्तं, संसोहियं तरुवरगणेहिं ॥१॥४९०१॥ चउहट्टयमग्गेणं विरायमाणं कयाणयजुएणं । किं वा वि हु भणिएणं ? सग्गो इव तं पुरं रम्मं ||२|| ४९०२ ॥ तत्थ य अस्थि दढधम्मो नाम नरवई, जो य
पयपालणेक्कनिरओ पणमंतमहानरिंदमउडेहिं । मसिणीकयपयवीढो निक्कंदियवेरिसंघाओ ||३||४९०३ ॥
१. सम्मी पा० ॥ २ गलखि पा० । ३. चेव पा० विना नास्ति । ४. सुण जे० का० ।। ५. सुसोहियं पा० ।। ६. वा बहु बहुएणं त्रु० । बा वि हु बहुएणं का० ॥
गुणधम्मस्स कहायणं
५८०
Page #631
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
ARAN
तस्सऽत्थि वरा देवी सुपसिद्धा सीलसालिणी नाम । सोहग्गजयपड़ाया उचियाइवियाणिया सरला ॥४॥४९०४॥ गुणधम्मस्स
तीए य समं जम्मंतरसुकयसंपजंतसयलसमीहियविसयसुहमणुहवंतस्स वचए कालो । अन्नया य उच्छंगत्थ- कहायणं सीहसुमिणयसंसूइओ जाओ तीसे पुत्तो । कयं च से णाम गुणधम्मो त्ति । सो य अब्भत्थसयलकलाकलायो संपत्तो जोव्वणं । जाओ य जणणि-जणयपरितोसकारओ सयलमहायण-पयइवल्लहो विसेसओ नारीयणस्स त्ति, किं चa जो य कइसओ ? संपुण्णचंदजइसओ सयलकलाकलावनिलओ जणलोयणामयदायगो य, पंचबाणुजइसओ
समत्थनर-नारीयणवल्लहो विणिज्जियपडिवक्खो य, सूरुजइसओ दूरविणिग्गयपयाओ विच्छाइयतेयस्सिगणो य मयरायरजइसउ महागंभीरासओ पउरोदओ य ति। सूरो सरलो सुहओ पुव्वाभासी पियंवओ सुयणो । दढसोहिओ सुरूवो, किं बहुणा ? गुणगणसमग्गो ॥५॥४९०५॥
इओ य वसंतपुरे नयरे ईसाणचंदस्स राइणो धूयाए कणेगवइनामाए जाओ सयंवरामंडवो । तत्थ य हक्कारिया समत्थरायाणो । गुणधम्मो वि महाभडचडयरसमन्निओ गओ तत्थ । आवासिओ य दिन्नावासए । कीए वि य वेलाए १० गओ विणिम्मावियसयंवरामंडवदंसणत्थं । दिवो य सयंवरामंडवो, अवि यकयकलहोयसुर्थभयनिम्मावियसालभंजियाकलिओ । रूवयसयसंकिण्णो देवंगवियाणरमणीओ ॥६॥४९०६॥
* ५८१ १. चंदु जई पा० विना ।। २. "बल्लहु वि जे० का० ।। ३. "रायरुज व बिना ।। ४. सुयणू जे० का० ।। ५. "गमई पा० । अग्रेऽपि प्रायः पा० प्रती सर्वत्र कणगमई' एव पाठः ।।
Page #632
--------------------------------------------------------------------------
________________
गुणधम्मस्स कहायणं
सिरिसंति- इओ य कहिँचि दिव्वनिओगेणं मंडवदरिसणकोउगेणेव निययसहीपरिवुडा समागया कणगवई । दिट्ठा य सा तेण, नाहचरिएतीए वि सचविओ एसो । ईसीसि कडक्खविक्खेवचलंतऽद्धच्छिपेच्छिएहिं विन्नाया य सा तेण दढं 'साणुराय' त्ति ।
वलिऊण य गया सा सरलाहिं सियासियाहिं साईकयाहिं सालसाहिं साणंदाहिं समयाहि दिट्ठीहिं पलोययंती । कुमारो वि निग्गंतूण गओ निययावासे । तओ गयाए जाममेत्ताए रयणीए समागया एगा दासचेडी परियरिया परिणयवया इत्थिया, 'कुमारीपेसिय'त्ति पडिहारेण निवेइया, 'लहुं पवेसह' त्ति कुमारेण भणिया पविट्ठा एसा । समप्पिया य कुमारस्स तीए चित्तवट्टिया । पलोइया य कुमारेण जाव दिट्ठा तत्थ लिहिया एगा कलहंसिया, लिहिया य तीए हेटुओ इमा दुवई, अवि य"पढमदिटुपियदंसणदढमणुरायरत्तिया, पुणु अदिटुनाह एसेव य खिज्जइ अइसुभत्तिया । इच्छइ पुण वि झत्ति तइंसणमियमचंततत्तिया, पेच्छ पेच्छ कलहंसिणि किल एसा निरुत्तिया" ॥७॥४९०७॥ ____ तओ दटुण, वाइऊण य तं दुवई, मग्गिऊण य पट्टियासमुग्गयं तीए चेव पुरओ तारिसो चेव आलिहिओ १० कलहंसो, लिहिया य तस्स हेटुओ इमा गाहा, अवि य- . "एसो वि य कलहंसो खणदिटुऽदसणेण अणुरत्तो । इच्छइ पियाए समयं निरंतरं दंसणं सिग्धं" ॥८॥४९०८॥
५८२
१. खिजए जे० ॥ २. °व लिहिओ पा० ।।
Page #633
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
पुणो वि तीए समप्पियाई कुमारीसहत्थगुत्थाई पवरकुसुमाई, विलेवणं तंबोलं च । कुमारेण वि घेत्तूण निबद्धाई, नियुत्तिमंगे कुसुमाई, विलित्तो अप्पा विलेवणेणं, मोत्तूणं आवीलं सवाणियं तंबोलं, दिन्नो य तीए पारितोसियं हारो । तओ पुणो वि भणियमिमीए जहा— 'कुमार ! कुमारी किंचि विष्णवेइ, ता विवित्तमाइसउ कुमारो' । कुमारेण वि पलोइयाई पासाई । समोसरिओ परियणो । भणियमिमीए, जहा— 'कुमार ! कुमारी विष्णवेइ, पढमदंसणे चेव 'तुझ म समपिओ अप्पा, पहाए य वरमालं खिविस्सामि, परं जाव कोवि मम समओ न पुण्णो ताव न विसयाऽऽ सेवणं ५ पइ किंचि तुमए अहं वत्तव्वा' । कुमारेण वि भणियं— 'एवं होउ, को एत्थ दोसो ?' त्ति । तओ पभायसमए संजाओ सयंवरामंडवो । गओ य एसो मंडवं । उवविट्ठा य सव्वे वि नियनामंकेसु आसणेसु । समागया य सूरमुत्ति व्व नियरूपहाहिं असेस पि मंडवं पराभवंती कणगवई । पडिया य दिट्टिगोयरं तद्दंसणागयाणं सव्वेसि पि नरवईणं, निवडियाओ य तेसिं दिट्ठीओ जमगसमगं तदंगे । एत्थंतरम्मि य लेहिया वामकरगहियपत्तया उन्नामियदाहिणहत्था य सव्वेसिं राईणं नाम-गुण-परक्कम - कुल-गोत्तकित्तणाई कुणमाणी, दंसंती य सव्वे वि पत्तेयं पत्तेयं समागया गुणधम्मसयासं । तओ समारोविया उभयखंधेसु सहत्थगुत्था महुयरझंकारमुहला सिवकुसुममाला, डिया य तस्स पासे । तओ राइणा सक्कारियसम्माणिया निग्गंतूण गया सव्वे वि निय- नियाणेसु । कुमारस्स वि पहाणलग्गे करावियं पाणिग्गहणं १. कुमार नास्ति पा० ॥ २ °मओ अपुण्णो त्रुं० ॥। ३. पुण्णो न ताव वि° पा० विना ||
गुणधम्मस्स कहायणं
५८३
Page #634
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
सह कणगवईए । घेत्तूण य कणगवई गओ नियनयरे । दिन्नं च तीए पहाणं सव्वसामग्गिसंजुयं उत्तुंगं धवलहरं । तओ य बीयदिवसे गओ तीए भवणं, निविट्टो य दिन्नासणे । समादत्तो य विणोओ पण्हुत्तराईहिं । भणियं च कणगवईए जहा- 'नाह ! निसुणेहि ताव पण्हुत्तरमेगं' । कुमारेण भणियं - 'पढसु' । पढियं च तीए, अवि य—
'को विण्हुवाइ सद्दो १ ? को वा वि हु सोक्खवायगो तह य २ ? |
को वा वि चयइ लच्छि ३ ? को वि सिग्धं पयंपेइ ४ १ ॥ ९॥४९०९ ॥
वा विदुक्खवाई ५ ? को वा निंदा विवक्खवाइ ६ ? त्ति । भणसु पहाणं च तहा ७, सत्तुसमूहं च तह वयसु ८ ॥१०॥४९१०॥ को वा वि चयइ निद्दं ९ ? मज्जायावायगो धणी को वा १०? । किं वा वि भणसु सत्थं जं सत्तुसमूहविद्दवणं ॥ ११ ॥४९११॥ संसाखरंति य पयं केरिसयं वा वि वयइ आयासं ? । किं वा वि जोइणो इह इच्छंति सया ? त तं ता तं' ॥ १२ ॥ ४९१२ ।। तओ कुमारेण लहिऊण भणियं असं सा रं' । कणगवईए जंपियं— 'सांमि ! संपयं तुमं पढसु' । तओ १० पढियं कुमारेण अवि य
‘भण लोहमभिप्पायं च पावयं भणसु तह य अंत्थाणं । तुरयं लाहं च तहा मायंगं तह य अक्खेहि ॥१३॥४९१३॥
१. ताब नास्ति पा० ॥ २. सामिय ! त्रु० ॥। ३. अत्ताणं त्रु० का० ॥
गुणधम्मस्स कहायणं
५८४
Page #635
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंति- नाहचरिए
गुणधम्मस्स कहायणं
अहवा वि हु सुहकम्मं गव्वं च सुहं च तह य संखं च । मारियगं जूयंस, तहेव नाणं समक्खाहि ॥१४॥४९१४॥ सुरभोजं तह मारिं घयसत्तं तह तुरंगसंजुत्तं । हाणिं च वयसु पंडिय ! भणाहि संपत्तय तह य ॥१५॥४९१५॥ को वा गईए धाऊ, संबोहेहि य तहा घयाईयं । चायम्मि को व धाऊ भणाहि तह वि सविवक्खं तु ॥१६॥४९१६॥ संबोहेहि य तियसं, को वा इह देसियाण आहारो । जंपेहि तह य रोयं सोहंत भणसु तह इंदं ॥१७॥४९१७॥ हा ! समरवेगरयमिइ एयं च कह वयइ भणसु य विरोह । इय विसमजाइमेयं पिययमे ! पण्हुत्तरं कहसु' ॥१८॥४९१८॥
तओ तीए भणियं - 'पुणो वि पढसु' । पुणो वि पढियमणेण । सुइरं चिंतिऊण य भणियं कणगवईए, जहा'अइविसमं पि लद्धमेयं अमरसहागयं' ति । एवं च खणमेत्तं अच्छिऊण गओ नियगेहे, अवि यउद्वित्ता य पुणो वि हु वच्चइ निययम्मि चेव गेहम्मि । मज्जिय-जिमिय-विलित्तो जावऽत्थाणे जिओ कुमरो ॥१९॥४९१९॥ आगंतुं पडिहारो ताव य पणमित्तु विहियकरकमलो । विन्नवइ 'सामि ! दारे चिटुइ परिवायगो एगो ॥२०॥४९२०॥ १० तुम्हाण दंसणत्थं समागओ एत्थ ता ममाऽऽएस । वियरह, जमिह विहेमी' इय भणिए भणइ तो कुमरो ॥२१॥४९२१॥ 'गच्छ पवेसेहि तयं', तत्तो तेणं विसज्जिओ एसो । पत्तो कुमरसमीवे दिवो य इमो कुमारेण ॥२२॥४९२२॥ अवि — १. सारं जे० ॥ २. च कह नास्ति जे० ॥ ३. पण्होत्तरं का०॥
५८५
Page #636
--------------------------------------------------------------------------
________________
गुणधम्मस्स कहायणं
सिरिसंति- हुयवहसिहसरिच्छअइपिंगलदीहरजडनिहायओ, विरहियसोहगरुयतिक्कोणयदीसिरसीसभायओ। नाहचरिए भुंडभालु चिबिडुब्भडनासिगु बक्कय पिंगलऽच्छओ, फालदंतु करहोटुसमुन्नय-निन्नयलहुयवच्छओ ॥२३॥४९२३॥
रहसयबाहुजुयलु लंबोयरु विसमयकडिविहायओ, थूलजंघु ओव्वद्धयपिंडिउ छप्पयविसमपायओ। . वंकदेहु बहुरक्खपसोहियसयलयअंगुवंगओ, करयलसंगहियतिइंड सदसणकिरियसंगओ ॥२४॥४९२४॥ तं एरिसयं समितयं कुमरु निएवि धएण जुत्तयं । वियरावइ वरआसणं, न य सो बिसइ निएवि ससासणं ॥२५॥४९२५॥ ५
उवविठ्ठो य नियए कट्ठासणे । पणमिऊण य पुच्छिओ कुमारेण-'भयवं ! किमागमणप्पओयणं ? साहेहि, जेण संपाडिज्जई' । भणियं च तेण–'कुमार ! गुरुआणाकरणमेव अम्हाणप्पओयणं, जओ पेसिओ हं भयवया भइरवाऽऽयरिएणं तुज्झाऽऽहवणनिमित्तं' । तओ पुच्छियं कुमारेण–'कत्थ भयवं भइरवायरिओ चिटुइ?'। तेण भणियं
'नयरबाहिरियाए अमुगपएसे' त्ति । कुमारेण भणियं—'जइ एवं, तो गच्छह तुभे, अहं पुण पभाए समागमिस्सामि'। * एवं च पडिवजिऊण निग्गओ परिवायगो । एत्थंतरम्मि य पढियं कालनिवेयएण, अवि य'संपाविऊण उदयं तत्तो वित्थारिऊण य पयावं । मउलावियतेयभरो संपइ अत्थमइ दिणनाहो ॥२६॥४९२६॥ सव्वस्स वि एस गई दिणे दिणे पयडइ व्व लोयाण । देवयपूयाईयं ता कुणह पओसकरणिज्ज' ॥२७॥४९२७॥ १. अइदीहरपिंगलजड का० ।। २. चुंडुभालु जे० का० ॥ .
Page #637
--------------------------------------------------------------------------
________________
गुणधम्मस्स
कहाणयं
सिरिसंति-ॐ एवं च निसामिऊण उटुिओ कुमारो, काऊण य संझायालकरणिज्ज, वीसज्जिऊण सेवयजणं, पेसिऊण य वयंसए, नाहचरिए निसण्णो पल्लंके । निद्दासुहमणुहवंतस्स समइक्ता रयणी । पाहाउयतूररवेण य विउद्घो । एत्थंतरम्मि य पढियं पुणो
वि कालनिवेयएण, अवि य'एसो उग्गमइ रवी कुणमाणो सयलसत्तउवयारं। निन्नासियपडिवक्खो, तुम पिता कुणसु करणिलं' ॥२८॥४९२८॥ एयं च सोऊण उढिओ कुमारो । कयं च गोसकरणिजं । तओ महया भडचडयरेणं गओ भइरवाऽऽयरियसमीवं । दिवो ५ य वग्यकत्तीनिसण्णो भइरवाऽऽयरिओ । अन्भुटुिओ यऽणेण कुमारो । पणमिओ पाएसु कुमारेण । दाऊण य आसीसं, दंसिऊण य नियवग्घचम्म भणिओऽणेण कुमारो, जहा—'उवविससु एत्थं' ति । गुणधम्मेण भणियं'भयवं ! न जुत्तमेयं अवरनरवइसमाणत्तणेण मंखलीकाउं । किंतु न तुम्ह एस दोसो । अवि य इमीए सयलनरवइसेवियाए रायलच्छीए दोसो त्ति, जेण भयवंतो वि सीसजणे वि अम्हारिसम्मि नियआसणप्पयाणेण एवं वाहरति । भयवं ! तुम्हे मम दूरट्ठिया वि गुरुणो चेव' त्ति । तओ निययपुरिसुत्तरीए निविट्ठो कुमारो । थेववेलाए चेव १० भणियमणेण—'भयवं ! कयत्थो सो देसो नयरं गामो पएसो वा जत्थ तुम्हारिसा पसंगेणाऽवि आगच्छंति, किमंग पुण उद्दिसिउं? ति, ता अणुग्गिहीओ अहं तुम्हेहिं सयमागच्छंतेहिं । जडहारिणा भणियं-'निरीहा वि गुणसंदाणिया
१. पुणो वि नास्ति पा० ।। २. च पा० विना ।। ३. एवं पा०॥ ४, पा०विना- "ए य भणि त्रु० का०1"ए भणि जे०॥ ५. °णुग्गहीओ जे० का०॥
Page #638
--------------------------------------------------------------------------
________________
गुणधम्मस्स कहाणयं
सिरिसंति- कुणंति पक्खवायं भत्तयजणे, ता को न तुम्ह गुणेहिं समाकरिसिओ, त्ति । अवि य– तुम्हारिसाण वि समागयाणं नाहचरिए निक्किंचणो अम्हारिसो किं कुणउ ? न मया जम्मप्पभिई परिग्गहो कओ, दविणजाएण य विणा न लोगंजत्ता संपज्जइ,'
त्ति । एयमायन्निऊण भणियं कुमारेण- 'भयवं ! किं तुम्ह लोगजत्ताए पओयणं? तुम्हासीसाए चेव लोयाणमत्थित्तं' । पुणो भणियं जडहारिणा 'महाभाग! गुरुयणपूया पेम्म भत्ती सम्माण संभमो विणओ । दाणेण विणा न हु निव्वडंति सत्थम्मि वि जणम्मि ॥२९॥४९२९॥ ५ दाणं दविणेण विणा, न होइ दविणं च धम्मरहियाण । धम्मो विणयविहूणाण, माणसमेयाण, विणओ वि' ॥३०॥४९३०॥
एयमायन्निऊण जंपियं कुमारेण- 'भयवं ! एवमेयं, किंतु तुम्हारिसाणं अवलोयणं चेव सक्कारो, आणापयाणं ॐ चेव सम्माणो त्ति, ता आइसंतु भयवंतो जं मए कायव्यं' । तओ भणियं भइरवाऽऽयरिएणं- 'महाभाग ! तुम्हारिसाणं
परोवयारकरणेक्कतल्लिच्छाणं किं भन्नइ ? तहा वि अत्थि मए बहूणि दिवसाणि कयपुव्वसेवाविहिस्स मंतस्स, तस्स सिद्धी पुण तुज्झाऽऽयत्ता, ता जइ महाणुभाग ! एगदिवस मंतविग्धपडिघायत्तणं पडिवज्जसि तो मज्झ सफलो भवइ १० अटुवारिसिओ मंतजावपरिस्समो' । तओ भणियमणेण- 'भयवं ! अणुग्गिहीओ हं इमिणा आणापयाणेणं ति, ता किं मए कहिं वा दिवसे कायव्वं ? ति, आइसंतु भयवंतो' । तयणंतरमेव भणियं जडहारिणा, जहा—'महाभाग ! इमीए
५८८
१. करिसिजओ पा० ।। २. सच्छम्मि जे० ।। ३. हाणुभाव का० ।। ४. तुम्हायत्ता पा० विना ।।
Page #639
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
कसिणचउद्दसीए तए मंडलग्गवावडकरेण नयरुत्तरबाहिरियाए एगागिणा मसाणे जामिणीए समइक्वंते जामे समागंतव्यं । गुणधम्मस्स तत्थ य अहं तिहिं जणेहिं समेओ चिट्ठिस्सामि' । तओ भणियमणेण- ‘एवं करिस्सामि', त्ति भणिऊण गओ नियगेहे * कहाणयं । समागयाए य चउहसीजामिणीए अत्थमिए य भयणेक्कलोयणे सहस्सरस्सिम्मि, ओत्थरिए य बहलतिमिरपडले, विसज्जिए य नीसेसपरिवारे, 'सिरोवेयणा मे अचंतं पीडइ' त्ति जंपिऊण पेसिया वयंसया । पविट्ठो एगागी चेव वासभवणं । कओ बंवेसो । गहिऊण य करिकुंभवियारणपञ्चलं मंडलग्ग, वंचिऊण परियणं, एगागी चेव निग्गओ नयराओ । पत्तो तं संकेयमसाणं । दिवो य अणेण सो अप्पचउत्थो भइरवाऽऽयरिओ, तेण य गुणधम्मो । भणिओ य* सो तेण जडहारिणा- 'महाभाग ! भविस्संति एत्थं अणेगाओ बिहीसियाओ, ता तए एए तिन्नि वि जणा अहं च। रक्खियव्यो, तुज्झ पुंण सया वि अविन्नायभयसरूवस्स किं वुच्चइ ? त्ति, ता तुज्झाऽणुभावेणं करेमि मंतसाहणं' ति । तओ कुमारेण भणियं- 'भयव ! वीसत्थो कुण मंतसाहणं, को तुज्झ तुह सीसाणं च बालं पि नामेउं समत्थो ?' । १० एयमायन्निऊण वत्तियं मंडलयं, प्रावियं तत्थ मडयं, पजालिओ तस्स वयणे हुयासणो, पत्थुयं मंतजावपुव्वं होमं । तओ आरडंति सिवाओ, किलिंकिलिंति वेयालसंघाया, फेक्कारंति महाडाइणीओ, उटुंति विहीसियाओ, सरह य मंतजावो, न
१. तए नास्ति पा० ।। २. तत्थाहं तिहिं त्रु० ।। ३. पुण अवि° पा० ।। ४. "किलंति पा० जे० ।।
Page #640
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
खुतिय ते तिन्नि वि जणा । तओ जाव कुमारो उत्तरदिसाए कराल करवालवावडकरो चिट्ठइ, ताव य— फोडतो इव गयणं, पूरंतो इव दिसामुहे सयले । भरमाणो व्व गिरिवरे, बहिरेंतो इव जयं सयलं ॥३१॥४९३१॥ संजाओ निग्घाओ, फुट्टा य मही तड़ त्ति दोखंडा । तेण य विवरेण तओ विणिग्गओ अह नरो एगो ||३२||४९३२ ॥ 'अइकुडिलकसिणकेसो दीवयसमजलजलंतनयणिल्लो । अइकढिणपीणबाहो अच्छुन्नय- वियडवच्छयलो ॥३३॥४९३३॥ वित्थिण्णकडिपएसो दीहरथिरथोरजंघियाजुम्मो । जलभरियजलयवण्णो निसाहसमथोरपायतलो ॥३४॥४९३४॥ कारभरियगयणो दीसंतो जमभडो व्व पञ्चक्खो । अह जंपिउं पवत्तो 'रे रे रे पाव ! गयलज्ज ! ||३५|| ४९३५ ॥ दिव्यं गणाभिकामुय ! सइवायरियाण अहम ! निल्लज्ज ! । किं न तए हं नाओ वसमाणो एत्थ प्राणम्मि ? ॥ ३६ ॥४९३६ ॥ नामे मेहणाओ खेत्तवई अइपयंडमाहप्पो ? । पूयं मज्झ अकाउं आढवसि य मंतसिद्धिं ति ॥३७॥४९३७॥
सो वि रायपुत्तो तुम वेयारिओ अणजेणं । ता अणुहव फलमिहि दुन्नयचरियस्स निययस्स' ॥ ३८ ॥ ४९३८ ॥ इय भणिय सिंहनायं मेल्लइ खयकालनायसारिच्छं । तं सोउं ते तिन्नि वि पडिया भूमिए दिसिवाला ॥३९॥४९३९॥ तो कुमरेणं भणिओ 'रे ! रे ! किं गज्जसे इमं तं सि । जलरहियजलहरो इव सक्कज्ज्रपरिवजियमणज्ज ! ॥४०॥४९४०॥ जइ अत्थि तुज्झ सत्ती, माहप्पं वीरियं च इह किंचि । तो एहि एहि सिग्घं' तं सोउं आगओ एसो ॥४१॥४९४१॥
१. बहिरंतो पा० विना ।। २ ° या जुयलो त्रुं० का० ॥ ३ °रपायालो त्रु० विना ॥। ४. य पा० ॥
गुणधम्मस्स कहाण
५९०
Page #641
--------------------------------------------------------------------------
________________
गुणधम्मस्स कहाणयं
सिरिसंति- * दट्ट निराउहं तं कुमरो वि हु मेल्लए नियं खग्गं । अभिट्टा ते दोन्नि वि पयंडभुयदंडजुज्झेण ॥४२॥४९४२॥ नाहचरिए कत्तरिघाएहिं दढं जुझंती जा खणंतरं एक । ता दढनिययभुयाहिं कुमरेणेसो समकंतो ॥४३॥४९४३॥
आरसिऊणं जंपइ 'सुपुरिस ! मेल्लेहि तुज्झ सिद्धो है । भणसु य ज ते रुइयं, जेणं साहेमि अवियप्पं ॥४४॥४९४४॥ तो कुमरेणं मुक्को भणिओ 'जइ भद्द! तं सि मह सिद्धो। तो कुण ज भणइ इमो जडहारी किंपि किर कज्ज' ॥४५॥४९४५॥ भणियं च खेत्तवइणा 'तुह माहप्पेण चेव एयस्स । जहचिंतियदिन्नफलो सिद्धो सव्वुत्तमो मंतो ॥४६॥४९४६॥ ता भणसु तुमं जं किंचि वंछियं जेण तं पसाहेमि । जम्हा हु देवदंसणममोहमिह होइ सप्पुरिस !' ॥४७॥४९४७॥ कुमरेण तओ भणियं 'जइ भणियव्वं अवस्स तो कुणसु । मज्झ बसे तं भजं' तेण वि नाणेण नाऊण ॥४८॥४९४८॥ भणियं 'होही एवं कामियरूवत्तणेण तुह कुमर ! । कामियरूवत्तं पुण मज्झ पसाएण तुह होही' ॥४९॥४९४९॥
एवं च वरं दाऊण गओ वेयालो । इयरेण वि सिद्धमंतेण भणियं—'महाभाग ! सिद्धो मह मंतो तुज्झाऽणुभावेण, संपन्नं मह समीहियं, जाया दिव्या दिट्ठी, उल्लसियं अमाणुसोचियं वीरियं, समुप्पन्ना अन्न चिय देहप्पहा, ता किं १०
भणामि तुम ? को सुमिणे वि तुमं मोत्तूण अन्नो एवंविहं परोक्यारेक्करसियं मग्गं पडिवज्जइ ? अहं च तुम्ह गुणेहिं * उवगरणीकओ न सक्कणोमि भासिउं 'गच्छामि' त्ति सकञ्जनिटुरया, 'परोवयारतप्परो सि' त्ति अत्थेण चेव, दिदुस्स
१. इमं पा० ।। २. जुझेहिं जे० त्रु० ।। ३. मम जे० का० ।। ४. सुविणे का० ।। ५. त्रु० विना- सकुणोमि जे० । सकुणोमि पा० का० ॥ ६. अत्था पा०
Page #642
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
गुणधम्मस्स कहाणयं
पुणरुत्तकहणं, 'तुम्हायत्तं जीवियं' ति न नेहभावोचियं, 'बंधवो सि' त्ति दूरीकरणं, 'निक्कारणवच्छलो सि' त्ति अणुवाओ कयग्घालावेसु, 'संभरणीओ अहं' ति आणत्तियादाणं, एवमाइ भणिऊण गओ भइरवाऽऽयरिओ सह सीसेहिं । कुमारो वि पक्खालिऊण सरीरं पविट्ठो निययाऽऽवासं । परावत्तिऊण य वीरवेस डिओ सेजाए । मुहत्तमेत्तं च निद्दासुहमणुहविऊण विबुद्धो पाहाउयतूररवेण । काऊण य पभायकिचं उवविट्ठो अत्थाइयामंडवे । खणंतरेण य वीसज्जियअत्थाणो गओ कणगवइगेहे । अन्भुडिओ कणगवईए। दिन्नं आसणं । उवविट्ठो तत्थ । निसन्ना य तदंतिगे कणगवई । पारद्धो य विणोओ । पढ़िया य कणगवईए एक्का पहेलिया, अवि य"तणुयंगी सुपओहरभारकंता गुणन्निया सरला । वच्चइ पुरिसेण समं नारिं मोत्तूण का अन्ना?" ॥५०॥४९५०॥ ।
कुमारेण भणियं- 'कावोडी' । कणगवईए भणियं—'नाह ! तुम पि पढसु पहेलियं' । 'जइ एवं, तो सुण* “गंभीरो वररयणो, सुपओ निच्चं पि देवयाकलिओ। वरनक्को, न समुद्दो, न नरो, न गओ भणेयव्यो" ॥५१॥४९५१॥ १०
कणगवईए लहिऊण भणियं–हुँ, 'पासाओ'। एवं च अन्नोन्नपहेलिया-हियालिया-बिंदु-मइपभिईहिं गोटुिं काऊण गओ सो निययाऽऽवासे । समइक्वंते य रयणीए पढमजामे वीसज्जिऊण सव्वं परियणं पसुत्तो सह मित्तेहिं । खणमेत्तेण
५९२
१. कबोडी पा० ।। २. हुं नास्ति पा० ।।
Page #643
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
गुणधम्मस्स कहाणयं
य समुटुिओ कुमारो, खेत्तवालविदिन्नवरप्पसाएण य कयं अदिस्सरूवं, गओ य कणगवईभवणं, समारूढो उवरिमभूमियाए, दिट्ठा य कणगवई सह दोहिं पहाणदासचेडीहिं, एत्यंतरे य पुच्छियं कणगवईए–'हला ! केत्तिया वारा वट्टइ ?' ताहिं भणियं- 'अज्ज वि न पुजंति दोन्नि जामा रयणीए' । तओ भणियं पुणो वि कणगवईए, जहा'करेह सव्वा संवाहसामग्गी, जेण पत्थावो वट्टए तत्थ गमणस्स । तओ समप्पिओ ताहिं ण्हाणसाडगो । पक्खालियमंगमणाए, लूहियं च गंधकासाइयाए । समालहिऊण य अंत्ताणयं परिहियाई पहाणवत्थाई, गहियं ५ तिलग-चउद्दसगमाभरणं । किं बहुणा ? विहिऊण फारसिंगारं विउरुव्वियं विमाणमणाए, अवि यमणपवणजइणवेगं धयवडमालोलिरेहिरं तुंग । वरकणय-रयणजडियं मुत्ताहलजडियओऊलं ॥५२॥४९५२॥
एवंविहं च विमाणं विउरुविऊण समारूढा दोहिं वि दासचेडीहिं समं । कुमारो वि अदिस्समाणो समारूढो तदेगदेसे । गयं च विमाणं उत्तरदिसाभिमुहं निमेसमेत्तेण चेव अइमहंतमद्धाणं । समोइण्णं महासरोवरतीरट्ठियनंदणवणमज्झयारे । तत्थ य असोगवीहियाए दिवो कुमारेण एगो विजाहरो । कणगवई वि नीसरिऊण विमाणाओ गया 0 तस्समीवं । पणमिओ य सो तीए । भणिया य तेण 'उवविससु' ति । समागयाओ अवराओ वि तहेव तिन्नि जणीओ, ताओ वि पणमिऊणं तं तेणाऽणुन्नायाओ तहेवोवविद्याओ । थेववेलाए य समागया अन्ने वि बहवे विजाहरा।
५९३
१. बट्टइ का० ।। २. अप्पाणयं पा० ॥ ३. "जणियउऊलं पा० विना ।।
Page #644
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
30303030303030303
तस्स य वणसंडस्स पुव्युत्तरदिसाभाए अत्थि भयवओ उसहसामिस्स पवरमुत्तुंगमाययणं, जंचछंदं व पवरपायं, सुकुंभयं पवरजोइदेहं व । नारितणं व सुजंधं सुपल्लवं वरअसोयं व ॥५३॥४९५३॥ वरछज्जयं सुमालियगिहं व, थीवच्छमिव सउरसिहरं । अंगोवंगसणाहं सिरिजिणवरनाहवयणं व ॥५४॥४९५४॥ गुरुगिरिवरसीसं पिव वरसिहरं पाणियंतरसमेयं । झिजिरनइमज्झं पिब जलहारिसिरं व वरकलसं ॥५५॥४९५५॥ केवलियं पिव सधयं, किंबहुणा अहव एत्थ भणिएण ? । नीसेसगुणाहारं तं पडरयणं व जिणभवणं ॥ ५६ ॥ ४९५६॥ वररयण-कणयनियरेण निम्मियं निययकिरणहयतिमिरं । चामीयरनिम्मावियजुयाइजिणनाहबिंबजुयं ॥ ५७ ॥ ४९५७॥
खणंतरेण य गयाणि सव्वाणि तत्थ जिणाययणे । कुमरो वि विम्यविष्फारियविसाललोयणजुयलो " हा किमेयमञ्चब्भुयमदिटुपुव्यमम्हेहिं दिट्टु" ति वियक्कतो जाव पविसइ ताव पेच्छइ तेण विज्ञाहरणरिदेण अणेयखेयर-परिवारिएण समादत्ता भयवओ मज्जणविही । तत्थ य केवि विजाहरा सम्मजणाइयमाययणस्स कुव्वंति, केवि ण्हवण - विलेवण - १० पूओवयारे समुवर्णेति, केवि चउव्विहाऽऽउज्जवावडकरा समहत्थे पयच्छंति जाव खणमेत्तेण चैव समाणिया भयवओ मज्जणविही । एत्थंतरम्मि य भणियं तेण विज्जाहराहिवेण, जहा - 'कीए अज नच्चणवारओ ?' तं चाऽऽयन्निऊण
१. परमजो पा० ॥ २. विहिय जे० का० ॥। ३. चिटुइ पा० ॥
गुणधम्मस्स कहाणय
५९४
Page #645
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
गुणधम्मस्स कहाणयं
उदिया कणगवई । दाऊण य कच्छडयं पविट्ठा रंगभूमीए । पयट्टा सव्वेसिं विजाहराणं मण-नयणमोहणकरं हावभाव-करणंगहार-अच्छिविच्छोहाइरसनिब्भरं नचिउं । इयराण वि मज्झाओ एगाए वल्लई, अण्णाए वेणू, अवराए ताला गहिय त्ति । एवं च पयर्ट नवनट्टरसनिटभरं पेच्छणयं । कुमारो वि अदिस्समाणो एगपासोवविह्यो "किमेयं ?" ति अणेयवियकसयसमाउलो चिटुइ । एत्यंतरम्मि य अच्चायरेण नच्चमाणीए रयण-कणयनिम्मिया गुण तुट्टिण निवडिया कडिसुत्तयाओ खिखिणी, गहिया पच्छन्ना चेव कुमारेण । पेच्छणयसमत्तीए बहुं निरिक्खिया सव्वविजाहरेहिं वि, 'न. कहिं पि दीसइ', त्ति भणिऊण य निग्गया विजाहरा गया य निययाणेसु । कणगवई वि समारूढा नियगविमाणे सह सहीहिं । कुमारो वि तहेव आरूढो । खणेणं पत्तं विमाणं कणगवइभवणे । समोइण्णाओ तिन्नि वि जणीओ सह पच्छन्नरूवेण कुमारेण । उवसंहरियं विमाणं । कुमारो वि पहरावसेसाए जामिणीए गओ निययावासे । अलक्खिओ चेव परिवारेण पसुत्तो रयणिसेसं । विउद्धो य पभाए । काऊण य गोसकिचं गओ कणगवइभवणं । गच्छंतेण य समप्पिया मइसायरस्स मंतिपुत्तस्स नियवयंसयस्स सा किंकिणिया । भणिओ य 'मह पासोवविछियाए कणगवईए १० समप्पियव्वा' । संपत्ता तत्थ । अत्भुटुिओ कुमारो कणगवईए । दिन्नं वरासणं । उवविट्ठो य तत्थ । निसन्ना य कणगवई वि तस्समीवे । समाढत्तं च सारिखेहुं । जिओ य एसो, तीए भणियं च- 'पिययम ! सारेहि गहणयं' ।
५९५
१. णमोहकरं पा० ॥ २. "ए य बहुं जे० ।। ३. निवज पा० ।। ४. 'वयंसस्स पा० ॥ ५. कुमारो पा० विना नारित ।।
Page #646
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
तेाऽवि अबलोइयं मुहं मइसायरस्स । मइसायरेणाऽवि ओवट्टीओ कड्रिढऊण समप्पिया किंकिणिया । तीए वि सुइरं निरिक्खिऊण भणियं —— कहिं एसा तुब्भेहिं लद्धा ?' । कुमारेण भणियं- 'अम्हेहिं एसा पडिया लद्धा, जइ तुज्झ पओयणं, तो गिण्हाहि' । तीए भणियं - 'मह संतिया चेव एसा, परं तुन्भेहिं कत्थ उवलद्धा ?' । कुमारेण भणियं'जइ एवं ता तुज्झ कत्थ ठाणे निवडिया ?' तीए जंपियं— 'न याणामि, कत्थ वि ठाणे निवडिया' । कुमारेण भणियं - 'जइ एवं, तो एस मह मित्तो मइसायरो महानेमित्तिओ, ता एयं पुच्छाहि जत्थ ठाणे निवडिया' । तीए ५ भणियं - 'जइ एवं, तो साहेहि भद्द ! कत्थ इमा मह निवडिया ?' । तेणाऽवि उबलक्खिय कुमारभावेणं जंपियं, जहा - 'गणिऊण कल्लं साहिस्सामि । तीए भणियं - ' एवं होउ' त्ति । तओ उडिओ कुमारो । गओ नियभवणे । रयणीय तहेव समागओ । पुणो वि तेणेव कमेण गयाइं जिणमंदिरं । वायंतीए य वीणमच्चायरेण कणगवईए कहिंचि दिव्वजोएण ल्हसियं पायाओ नेउरं । तं पि गहियं कुमारेण । गवेसियं च महायरेण सविज्जाहराए कणगवईए, न य उबलद्धं । तओ तेणेव कमविभागेण समारुहिऊण विमाणे पुणो वि समागयाई कणगवइभवणे । पविट्ठा कणगवई निए भवणे | कुंमरो वि तहेव गओ नियावासे । अलक्खिओ परियणेण पसुत्तो रयणिसेसं । पभाए य तहेव
१. ताव का० ॥ २. कुमारो पा० ॥
गुणधम्मस्स कहाणय
५९६
Page #647
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
के में भी की
I
गओ तीए भवणं सह मइसायरेण । सिक्खविऊण य समप्पियं से नेउरं । तओ गया तीए भवणे । उपविट्ठा य दिन्नासणेसु । समादत्ता पुणो वि गोट्टी । गूढचउत्थय-बिंदुचुययाइएहिं कया य किंचि विचित्ता तीए गोट्ठी । एत्थंरतम्मि य पुच्छिओ मइसागरी किंकिणीलाभसंकियाए कणगवईए, जहा – 'किं निरूवियं तए जोइस' । तेण भणियं'निरूवियं, किंच जोइसबलेण नायं, जहा अन्नं पि किंपि तुम्ह नटुं' । तीए भणियं — ' किं तयं ?' । कुमारेण भणियं - 'किं तुमं न याणासि ? ' । तीए भणियं - ' जाणामि जहा नटुं परं न याणामि कत्थइ नई, ता तुमं जाणसु ५ किं तयं ? कहिं वा नटुं ?' ति । कुमारेण भणियं - 'मज्झ अन्नेणं साहियं जहा कणगवईए दूरभूमीए नेउरं नटुं चलणाओ, तं च जेण गहियं सो मए जाणिओ, न केवलं जाणिओ, तस्स हत्थाओ मए गहियं च' । तओ सा किंकिणीवुत्तंतेणेव संखुद्धा आसि, संपयमणेण बुत्तंतेण सुड्डु समाउलीहूया, जहा "हं जाणिया अन्नत्थ बच्चंती, ता न याणामि किं पडिवैजिस्सं ? ता किं अयं सचं चेव नेमित्तिओ ? अहवा जइ नेमित्तिओ तो केवलं जं नटुं तमेव जाणओ ? कहं पुण मज्झऽन्नत्थ नटुं अयं इह डिओ जाणेइ, पावेइ य ? ता भवियव्वमेत्थ केणइ कारणेणं, अयं १० च इमेसु दिणेसु लहुं चेव मह गेहमागच्छइ, निद्दाकसायलोयणो य, ता केणावि पओगेणं सयमेव मह भत्ता तत्थ
१. किंचि का० ० ॥ २. च नास्ति पा० विना ॥। ३. 'बजिस्सइ का० ॥ ४. केणइ पा० ॥
गुणधम्मस्स कहाणय
५९७
Page #648
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
03030303030308
गच्छइ, त्ति मह आसंकइ चित्तं" । एवं चिंतिऊण भणियं कणगवईए- 'कहिं पुण तं नेउरं, जं तुम्भेहिं जोइसबलेणं संपत्तं ?' । तओ पलोइयं मुहमणेण मइसायरस्स । तेण वि कड्रिढऊण ओवट्टियाओ से समप्पियं, गहियं च कणगवईए । भणियं च तीए 'कहिं पुण एवं तुभेहिं पावियं ?' कुमारेण भणियं– 'कहिं पुण इमं तुह नहुं ?' | ती जंपियं– 'जहा इमं मह नहुं, तहा सई चेव अज्जउत्तेण दिट्टु,' ति । तेण भणियं - 'मज्झ अन्नेण साहियं, अहं पुण अमुणियपरमत्थो' । तीए भणियं - 'किमेएहिं अहरंतरमेत्तजंपिएहिं ?' । जओ भणियं विउसेहिं— “हिययाहिंतो पसरंति जाईं अन्नाई ताई वयणाई । उवरमसु, किं इमेहिं अहरंतरमेत्तभणिएहिं ?” ॥५८॥४९५८ ॥ ता जइतुब्भेहिं इमं दिट्टु सयमेव सोहणं तत्तो । अह अन्नेणं सिद्धं, तो मह सुद्धी न जलणे वि' ॥५९॥ ४९५९ ॥
एवं च जंपिऊणं वामकरयलनिमियसिरोहरा प्रिया अहोमुही 'अट्टज्झाणोवगय' त्ति । कुमारो वि अन्नन्नमहाहा - सवसपसरकारि कहा- परिसंकहाहि हसाविऊण कणगवई गओ नियगेहे । पुणो वि रयणीए तेणेव कमविभागेण जाव समागओ ताव पेच्छइ कणगवई सह सहीहिं अव्यत्तक्खरं किंपि मंतयंती (तिं ? ) । एत्थंतरम्मि य जंपियं सहीए, १० जहा - 'सामिणी ! अइक्कमइ वेला, रूसिस्सइ सो विज्जाहराहिवई' । तओ दीहदीहं नीससिऊण जंपियं कणगवईए
१. मज्झ जे० ।। २ सयं का० ।।
-
गुणधम्मस्स कहाणय
५९८
Page #649
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
“हल ! सहि ! विसमं कज्जुं, करेमि किं मंदभाइणी अहयं । जम्हा खेयरवइणा तेण अहं कारिया समयं ॥ ६० ॥ ४९६०॥ कुमरित्ते वट्टंती नेऊणं तत्थ जह “तए दइओ । अणणुन्नायाए मए अहिलसणीओ न कइया वि" || ६१ ॥ ४९६१॥ पडियन्नं च मए तं तब्भयभीयाए तह विवाहो वि । जणयाणुवरोहेणं नियरागेणं च कारविओ ॥६२॥४९६२॥ अइअणुमया य पइणो, ममाऽवि सो रुव-जोव्वण-गुणेहिं । नाओ य इमो तेणं विजाहरवइयरो कह वि ॥६३॥४९६३॥ ता न याणामि किं पञ्जवसाणमेयं भविस्सइ ? त्ति आसंकए मह हिययं, जओ किमेस मह दइओ तम्मि खेयराहि - ५ वकोवजलणम्मि पयंगत्तणं पडिवज्जिस्सइ ? उयाहु सो ममं चेव बाबाइस्सइ ? किं वा अन्नं किंपि भविस्सइ ? त्ति न याणामि । किं करेमि सव्वहा आउलीहूया इमेणं सरीरेणं ? दुट्ठो य विजाहरो महाबलपरक्कमो य, दढमणुरत्तो य भत्तारो न छड्डेइ अणुबंधं, गरुओ य जोव्वणारंभो बहुपञ्चवाओ य, गरुंयाणि य ससुर-जणयकुलाई, अञ्चंतविसमो लोगो भसणसीलो य, अइगुविला कज्जगई दुल्लक्खा महापुरिसाणं पि किं पुण महिलाणं ? ता इमीए चिंताए दढं समाउलीहुयहि" । तओ जंपियं दासचेडीए, अवि य
'जइ एवं, तो सामिणि ! चिटु तुमं, जामि तत्थ अहमेव । दाहामि उत्तरं से जह न वि पडुया सही मज्झ ॥ ६४ ॥ ४९६४॥
१. "बाई त्रु० ॥
गुणधम्मस्स कहाण
५९.
Page #650
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
की भी की थी की भी की
एवं कए य भावं विज्जाहिबइस्स तस्स जाणिस्सं । किं वा वि हु पडिवज्जइ' इय भणिए चिंतिउं सुइरं ॥६५॥४९६५ ॥ अह जंपइ कणगवई 'एवं कुण सुंदरा इमा बुद्धी' । निव्यत्तिउं विमाणं कंणगवई तीए अप्पेइ ॥६६॥४९६६ ॥ आरुहइ दासचेडी तत्थ विमाणम्मि तह कुमारो वि । आरुहइ चिंतमाणो “सुटु कयं जं प्रिया एसा ॥६७॥४९६७॥ फेडेमि अज्ज तस्स वि विज्राहरनायगत्तणं तह य । पेक्खणयगरुयसद्दं दूरे य करेमि जियलोयं” ॥६८॥४९६८॥ एवं च चिंतयंतस्स झत्ति पत्तं विमाणमवि तत्थ । पारद्धं खयरेहिं वि ण्हवणं सिरिउसहनाहस्स ॥ ६९ ॥ ४९६९॥ एत्थंतरम्मि चेडी उत्तरिऊणं विमाणमज्झाओ । पविसइ जिणिंदभवणे कुमरो वि तहेव पच्छन्नो ॥७०॥४९७०॥ बोल्लाविया य चेडी पविसंती खेयेरेण एगेण । 'किं भद्दे ! उस्सूरं अज कहिं वा वि कणगवई ? ' ॥ ७१ ॥ ४९७१॥ भणियमिमीए 'न सत्थं देहं मह अज्ज सामिसालीए । तेण अहं पटुविया तुम्हाण सरूवकहणत्थं' ॥७२॥४९७२॥ इय सोउं खयरवई जंपइ कोवेण फुरियअहरोट्ठो । 'रे ! रे ! करेह ण्हवणं तुम्भे सिरिउंसहसामिस्स ॥७३॥४९७३॥ अहयं च तीए देहं पावाए करेमि सुंदरं अज' । इय सोउं संखुद्धा चेडी सहस त्ति हिययम्मि ||७४ || ४९७४॥ कुमरो विहु तं सोउं बंधइ अह परियरं दढं सिग्धं । पगुणीकरेइ खग्गं पेच्छणयं अह प्रियं एत्तो ॥ ७५ ॥४९७५ ॥ खयराहिवेण वि तओ गहिया केसेसु दासचेडी सा । भणिया य कक्कसेहिं इमेहिं वयणेहिं दुट्ठेहिं ॥७६॥४९७६॥ १. एवं पा० जे० ॥। २. खइयरेण पा० ॥। ३. पा० विना- उसूरं जे० । ऊसूरं त्रु० का० ॥। ४. तुम्हे त्रु० ।। ५. सभसा' जे० का० ॥
१०
345050505050505
गुणधम्मस्स कहाणय
६००
Page #651
--------------------------------------------------------------------------
________________
गुणधम्मस्स कहाणयं
सिरिसंति- 'हे दुटुचेडि ! पढम तुह रुहिरजलेण मज्झ कोवग्गी । उवसमउ, पुणो जुत्तं काहं तुह सामिसालीए' ॥७७॥४९७७॥
जंपेइ तओ चेडी 'कुण जे उचियं तु तुज्झ पडिहाइ । तुम्हारिसेहिं संगो होइ चिय एवमवसाणो ॥७८॥४९७८॥ पढम चिय अम्हेहिं वियप्पियं आसि एरिसं एय' । जंपइ य तओ खयरो 'किं पलवसि गहगहीय व्व ? ॥७९॥४९७९॥ कुणसु सुदिटुं अजं जियलोयं, तह सराहि देवं च । पविससु य तहा सरणं जो तुह चित्तस्स पडिहाइ' ॥८०॥४९८०॥ इय जंपियम्मि चेडी जंपइ 'सुर-असुर-खयरपणिवइओ। सयलजयजीवबंधू एसो चिय सुमरिओ उसभो॥८१॥४९८१॥
सरणं च एत्थ भीमाडवीए निम्माणुसाए घोराए । को होइ मज्झ ? तहवि हु भणामि एक्कं इमं वयणं ॥८२॥४९८२॥ * सूरो धीरो वीरो सुहडो तेलोक्कनिग्गयपयावो । वेरिकरिकरडसीहो अजयउत्तो महं सरणं' ॥८३॥४९८३॥
जंपइ य खेयरवई 'दुटो को एस अजउत्तो ? त्ति' । चिंतइ तओ कुमारो “सोहणमेएण परिपुटुं ॥८४॥४९८४॥ जम्हा मज्झ वि एत्थं संदेहो", तो पयंपए चेडी । 'जो बहुनिवइसमक्खं सयंवरामंडवे तइया ॥८५॥४९८५॥ गुण-रूव-जोव्वणेहिं सोहग्ग-परक्कमेहिं मुणिऊणं । अचंतवियड्ढाए गहिओ मह सामिसालीए ॥८६॥४९८६॥ जेण य दिटो सि तुम न होसि रे पाव ! इह खणद्वेण । सो गुणधम्मकुमारो मए कओ अत्तणो सरणं' ॥८७॥४९८७॥ ति।
६०१
१. "साणे त्रु० विना ।। २. गहगिहीय पा० विना ।। ३. पणबिओ पा० ।।
Page #652
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
गुणधम्मस्स कहाणयं
एयं च निसामिऊण दहोटुभिउडिभंगुरभालवडेण कड्ढियं विजुच्छडाडोवभासुरं पाएण सुहडाणं पि भयचमक्कारकारयं करालकरवालं । तं च दटुण निल्लुक्को भएण थरथरंतसव्वंगो विजाहरपरियणो तरुवरंतरेसु । भणियं च खेयरेणं'आ पावकम्मे ! तस्स नराहमस्स सरणं पडिवजमाणी अणुहवसु नियदुव्विलसियफलं', ति भणिऊण जाव समुग्गिरइ सिरोहराच्छेयणत्थं पहारं ताव विकोसीकाऊण खग्गरयणं हक्किओ कुमारेण पयडीहोऊण, रे रे दुरायार ! नारीयणमज्झेकल्लवीर ! असेसखयराहम ! न लजिओ सि निययसरीरसंज्यिाणं पि पंचण्हं महाभूयाणं भीरुनारीयणे पहारमुग्गिरंतो ? ५ एवंविहे पुरिसाहमे न सिक्खिया मज्झ करा खग्ग यावारे, तहा वि एत्थ समए इमं चेव पत्तायालं' ति भणमाणो उद्धाइओ कुमारो । विजाहरो वि 'अहो सोहणं संजायं, जओ जो मए तत्थ गंतूण हतव्यो सो सयमेव सकम्मचोइओ समागओ', त्ति भणमाणो मोत्तूण तं दासचेडिं वलिओ कुमारसम्मुहं । आरन्नयमहामत्तगयवर ब्व समाढत्ता दो वि जुज्झिउं, अवि य
ओहरहिं दो वि पहरे, दो वि हु वचंति सव्वपञ्चक्खं । नियसिक्खं दायंता जुझंति खणंतरं जाव ॥८८॥४९८८॥ मुक्को सिरोहराए पहरो कुमरस्स तेण रुटेण । कुमरो वि वंचिऊणं मेल्लइ जंघाजुए तस्स ॥८९॥४९८९॥ तेण य ईसिं छित्तो उल्ललिउं गाइ कुणइ आगासे । जा देइ किर पहारं, ता कुमरो खिवइ गयलक्खं ॥९०॥४९९०॥ १. विजुत्थडा का० ।। २. का० विना एवंविहे य पुरि° पा० । एवंविहे हा पुरि जे० । एबिहे गणे पुरि बु० ।। ३. "यमत्तमहागय पा० ।। ४. वच्चंति त्रु० । बंधति जे० ।।
Page #653
--------------------------------------------------------------------------
________________
गुणधम्मस्स कहाणयं
सिरिसंति- तेण य खग्गसमेओ धरणीए निवाडिओ करो तस्स । अइदक्खयाए वामेण लेइ जा खग्गरयणं सो ॥९१॥४९९१॥ नाहचरिए ता कुमरेण लहिउं छिदं खग्गेण पाडियं तस्स । तालहलं पिव सीसं तं दटुमनायग सेन्नं ॥९२॥४९९२॥
भयभीयं कुमरेणं सव्वं आसासियं सुवयणेहिं । एत्थंतरम्मि ताओ तिन्नि वि कुमरीओ पत्ताओ ॥९३॥४९९३।। 'सामिय ! विमोइयाओ एयाओ खेयरीसपावाओ । ता अम्हाणं सरणं अज्जप्पभिई तुम सामि !' ॥९४॥४९९४॥
कुमारेण भणियं- 'कस्स संतियाओ तुभे?' ताहिं भणियं- 'रायदुहियाओ' । तमायन्निऊण पुच्छियं कुमारेण-५ को सो राया ? कस्स वा नयरस्स सामी ?' । तओ जंपियमेगाए, जहा—'हं संखउरमहानयरस्स सामिणो दुल्लहरायनामधेयस्स महानरवइस्स धूया, कन्नगा चेव चिट्ठामि कमलवईनामा, एयस्स भएण नेच्छिओ मए वीवाहो' । कुमारेण * भणियं - 'किं नेहजणियं, उयाहु अन्नह ?' त्ति । तीए भणियं - 'कुओ नेहो ? जओ हे इमिणा पावेण रयणीए पसुत्ता कुट्टिमतलाओ अवहरिया, तओ है जिब्भ कड्ढिऊण जिभाछेएण अत्ताणयं वावाइउमाढत्ता । तओ णेण * भणियं 'मा एवं करेहि, मेल्लेमि तमं जइ मम वयणं पडिवजसि' । मए भणियं 'केरिसं तुह वयणं?' । तेण १०
भणियं- 'मए मुक्काए भत्ता पडिवजियव्यो, रयणीए य पइदिणं मह समीवमागंतव्यं, भविस्सइ य तुह ममाऽऽणाए चिंतियमेत्तं विमाणं' । पडियन्नं च मए एयं । एवं च समयनिबद्धं काऊण पुणो विमुक्का हं तत्थेव सयणीए,
६०३
१. "य बिमोहिइओ पा०॥
Page #654
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंति- नाहचरिए
गुणधम्मस्स कहाणयं
आगच्छामि य पइदिणमेयस्स सयासे, सिक्खविया य अहमणेण वेणुविण्णाणं । एवमेयाओ वि तिण्णि वि जणीओ समयनिबद्धाओ कयाओ चिटुंति, सिक्खवियाओ य आलाविणिमाइयाओ कलाओ, निम्मवियं च भयवओ जुयाइदेवस्स इममाययणमणेण, विलसए य पइदियहमम्हेहिं समं सरीरमफुसंतो' । कुमारेण भणियं - 'जइ एवं तो सोहणं, बचाहि य नियटाणे' । एवं भणिए गया सा विमाणमारुहिऊण । इयराओ य दोन्नि वि जणीओ साहिऊण नियजणयाइयं गयाओ नियट्ठाणेसु । कुमारो वि दासचेडीए समं विलग्गिऊण तमेव विमाणं समागओ कणगवइभवणम्मि, समुत्तिण्णाणि य दुवे विमाणाओ । कणगवईए वि दटुण पिययमं पुच्छिया दासचेडी-'हला ! किं वावाइओ सो दुहुविजाहराहिवई ?' | तीए जंपियं-'सुटु जाणियं सामिणीए' । कणगवईए भणियं—'अजउत्त ! न तुज्झ जुत्तमेयं, जओ विसमो सो विजाहरो' । कुमारेण जंपियं-'अहं पि किं ते समो पडिहासामि ?' । पुणो वि पुच्छिया णाए चेडी-'कहं चिय वावाइओ सो अजउत्तेण दुरायारो ?' । तीए जंपियं—'सामिणि ! थीपसंसणं पि एयस्स निंदा चेव । जओ- 'धीरो' त्ति विन्नायस्स पुणरुत्तया, 'महाबल-परक्कमो' त्ति पयडियं विजाहरमारणेण, 'कलाकुसलो' त्ति पसिद्धं चेव, किं भणिएण ?, 'उदारचित्तो' त्ति परिचइऊण गच्छंतेण पयडीकयं, 'महामइ' ति
६०४
१. वि दन्नि पा० विना ।। २. "भवणं ति सम त्रविना ।। ३. वे वि बिमा का० विना ।। ४, पर्वपियं जे०का० ।। ५. परिचई पाविना ।।
Page #655
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
पत्तईहिं पुव्यमेव विन्नायं, 'तुज्झाऽणुरायनिव्भरो' त्ति सामिणीए चेव जाणियं, ता किं अओ परं भणामि ? एयस्स जमुचियं तं सामिणी सयमेव वियाणिस्सइ' । प्रिया चेडी । तओ तमायन्निऊण जंपियमिमीए - 'हला ! किमेत्थ जाणिव्वं ? पुव्यमेव वरमालाए सद्धिं समप्पियं हिययं, संपयं अहमणेण नियजीवियप्पयाणेण वसीकया, इयाणि तु देहस्स जीवियरस य एस मे पहवइ, का है इमस्स करियव्वयस्स ? सव्वहा अणुकूलो सुरूवो उवयारी पियंवओ, निसवत्तिणी अहमिमस्स', त्ति भणिऊण कणगवई अहोमुही प्रिया । तओ कुमारेण भणियं— 'सुंदरि ! किमणेणं जंपिणं ? न मए अउव्यं किंपि तुह कयं, जओ किं थोवो परिभवो जं नियभज्जा वि परव्वस त्ति, तओ नियपरिभवविसोहणत्थं सव्वं मए विहियं,' ति । भणियं च
"लंघिइ मयरहरो, अप्पा खिप्पर भिगुम्मि घोरम्मि । पइसिजइ गुरुजाला करालिए हुयवहे जलिए ॥ ९५ ॥ ४९९५ ।।
जिओचतणं व तुलिऊण अत्थसंघाओ । अप्पा दिइ अयसस्स खग्गधाराए व जहिच्छं ॥९६॥४९९६ ॥ घि सुहिवयणं, न गणिज्जइ गुरुयणो कुलं सीलं । लज्जा वि परिचइज्जइ सह बंधुजणेण नीसंकं ॥ ९७ ॥ ४९९७॥ किंबहुना ? हयसंसारसायरुव्वहणदुक्खपडिबंधो । आयासिज्जइ दइयस्स कारणे माणुसस्स कए " ॥ ९८॥ ४९९८ ।। 'ता सुंदरि ! थेवमिणं, तुझ कए किं न कीरइ जयम्मि ? | अहवा सुपसिद्धमिणं, दुक्खेण विणा न सोक्खाई' ।। ९९ ।। ४९९९॥ एवं च कुमारी विकणगवईए सह नेहगब्भिणं जंपिऊण तओ कणगवईए चैव सह वसिओ तत्थेव तं स्यणिसेसं ।
१. थेवेणं तुज्झ त्रु० ।। २. यणीसेस ० ।।
भी भी में से
गुणधम्मस्स कहाण
६०५
Page #656
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंति- * एत्थंतरम्मि य तस्स विजाहरस्स भाउणा लहुएण उप्पाडिओ सह कणगवईए, नीओ य आयासेण, पक्खित्तो य गुणधम्मस्स नाहचरिए * जलनिहिमज्झे । भवियव्ययावसेण निवडियमेत्तेण चेव पावियं पुवभिन्नपवहणस्स फलहयं, गहियं तं । तेण य कहाणयं
ओवुज्झमाणो महाजलहिकल्लोलेहिं पेल्लिज्जमाणो महामच्छपुच्छच्छडाघाएहिं विच्छिप्पमाणो महाकमढपुटुिकडाहेहिं विलिहिज्जमाणो सत्तहिं अहोरत्तेहिं लंघिऊण रयणागरं पत्तो तीरम्मि । वीसजिऊण य फलहयं समुत्तिन्नो रयणायराओ । न याणइ य किमेस दीवो ? किं वा जलहितडं ? किं वा एस गिरिवरो ?, न य तत्थ माणुसपयारो वि दीसइ । तओ जाव थोवं भूमिभायं गच्छइ ताव दिवो एगो तावसो । पुच्छिओ य कुमारेण पणामपुव्वयं- 'भयवं ! को एस पएसो ?' तेण भणियं—'जलहितीरं' । कुमारेण भणियं- 'जइ एवं, तो कत्थ तुम्हाणमासमो ?' तेण अक्खियं—'इओ य नाइदरे' । कुमारेण भणियं-'जइ एवं, तो समागच्छामि अहं तुम्हाणमासमपए ?' तेण, भणियं- ‘एवं होउ,' त्ति । तओ तावसेण सममेव गओ आसमपए, जाव य अप्पतक्कियअमयवुद्धि व्य* अचिंतियनिहाणलाभो व्व मन्नमाणेण दिट्ठा कणगवई । वंदिओ य कुलवई । लद्धासीसो य उवविट्ठो तस्स समीवे । तओ पहटुमुहपंकयपिययमावलोयणतप्परं च दटुण पुच्छिओ कुलवइणा- 'भद्द ! किमेसा तुह भारिया ?' तेण ६०६ १. उव्वुज्झमा पा० । ओबुटभमा त्रु० ।। २. जलक जे० त्रु० ।। ३. "पए भणियं तेण एवं त्रु० ।। ४. तस्समीवे पा० का० ।।
Page #657
--------------------------------------------------------------------------
________________
गुणधम्मस्स कहाणयं
सिरिसंति- * भणियं-'आम' । तओ कुलवइणा भणियं—'जइ एवं तो निसामेहि, “इओ दिवसाओ तइयदिवसे गओ हं एगम्मि नाहचरिए वणंतरे, तत्थ य दिट्ठा मए एसा, न य अहमिमीए, तओ मए चिंतियं, "हंत ! किमेसा करेइ ति निरूवेमि"।
तओ बहलदलतरुयरंतरिओ जाव चिट्ठामि ताव जंपियमिमीए, अवि य'निसुणंतु भयवईओ वणदेवीओ मईयविन्नत्तिं । जह मह कए पिएणं नत्थि तयं जं न किर विहियं ॥१००॥५०००॥ जीयं पि तेण गणियं तिणतुल्लं मज्झ नेहनडिएणं । अहयं पुण तक्कजे मणयं पि न चेव उवगरिया ॥१०१॥५००१॥ ५ ता तिन्नि दिणाणि मए गवेसिओ जलहितीरदेसम्मि । न य कत्थइ उवलद्धो पुव्वऽजियपुण्णवियलाए ॥१०२॥५००२॥ ता सक्कुणोमि नाहं खणमवि जीयं विधारिउं एत्थ । तबिरहदुक्खतविया ता संपइ होह पञ्चक्खा ॥१०३॥५००३॥ साहेजह तस्स इमं जह तुह विरहऽग्गितावतवियाए । जीवियनिरवेक्खाए चत्तो अप्पा अयंडम्मि ॥१०४॥५००४॥ किं च मह अन्नजम्मम्मि होउ सो चेव पिययमोऽवस्सं' । इय भणिउं आरुढा तरूस्स बुधम्मि उत्तुंगे ॥१०५॥५००५॥ बंधित्तु पासयं तो तरुवरसाहाए धरइ नियकं । 'मा साहसं ति मा साहस' ति इय जंपिरो तुरियं ॥१०६॥५००६॥ १ गतूण तीए मूले भणामि 'किं एरिसं तुमे भद्दे ! । आढत्तं गुरुकम्मं चिंतिजंतं पि दुब्बिसहं ?' ॥१०७॥५००७॥ अवणित्तु पासयं तो अत्ताणं संवरित्तु पाएसु । मह निवडिया, मए वि य सम्मं आसीसिया एसा ॥१०८॥५००८॥ १. वुडम्मि का० । वुद्धम्मि जे० ।। २. तुम का० ।। ३. अप्पाणं का० ।।
६०७
Page #658
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
हाय भए 'भद्दे ! किं भत्ता तुज्झ जलहिमज्झम्मि । पडिओ कह वि पमाया जेणेयं ववससे कम्मं ? ' ॥१०९॥५०९ ॥ ' एवं ' ति भणियमेईए, तो अहं दिव्वनाणचक्खए । जाणित्तु तुह सरूवं भणामि मा कुणसु तं सोगं ॥ ११० ॥ ५१० ॥ एत्तो तइयर्दिणम्मी मिलिहिसि तं भत्तुणा समं एत्थ' । इय भणिऊणाऽऽसासिय आणीया आसमपयम्मि ।।१११॥५११।। महया कट्टेण तओ नियअंसुपवाहधोवियफलेहिं । कारवियपाणवित्ती अजं पुण आसमपयाओ ॥११२॥५१२॥ निगच्छ महाए, तओ ए तावसेहिं परियरिया । एत्तियवेलं धरिया जा पत्तो एत्थ तं वच्छ ! ॥ ११३ ॥ ५१३॥
तुम सा हरिसवसुभिजमाणरोमंचा । अन्न व्य झत्ति जाया, चक्कस्स व दंसणे चक्की ॥ ११४ ॥ ५१४ ॥ एवंविहं च दट्टु अम्हेहिं वि चिंतियं जहा एसो । होही इमीए भत्ता ता संपइ सोहणं जायं” ॥११५॥५१५॥
एवं च भणिए कुलवई पणमिऊण उडिओ गुणधम्मो । गहिऊण य कंतं गओ गिरिनईए, कयमजणेहिं य कलाइफलेहिं विहिया पाणवित्ती । तओ वीसत्थनिविट्टेणं पुच्छिया णेण, जहा - 'सुंदरि ! कहं तुमं तस्स विजाहरस्स हत्थाओ छुट्टा ?' । तीए भणियं - ' तया तुमं पक्खिविऊण समुद्दे ममं च मेल्लए एयस्स पव्वयस्सोवरिं । १० तओ हं कहकहवि महाकिलेसेण समुत्तिन्ना पव्वयाओ तुमं च गवेसमाणी समागया जलहितीरे । गवेसिओ य तुमं बहुप्पयारं, न य दिट्ठो | अओ परं तुज्झ साहियं चेव कुलवइणा' । एत्थंतरम्मि य हक्कारियाणि कुलवइणा, भणियाणि
१. णम्मि जे का २. दंसणा जे० ० ॥ ३ ए पव्वयस्स एयस्स उबरिं पा० ।।
गुणधम्मस्स कहाण
६०८
Page #659
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
य जहा 'करेह पाणवित्तिं' । तेहिं भणियं - 'कया अम्हेहिं पाणवित्ती' । एवं च जाव समागया रयणी ताव घेत्तूण तं गओ एगते लयाहरए । सुत्ताणि सुहनिद्दाए । एत्थंतरम्भि य पुणो वि उप्पाडियाणि तेणेव विजाहरेण, पक्खित्ताणि य समुद्दमज्झे, समुत्तिष्णाणि पुव्यभिन्नवहणलद्धफलहयपओगेण तत्थेव तीरे, मिलियाणि य परोप्परं । तओ कुमारेण भणियं, अवि
'एयाणि ताणि विहिणो सच्छंदपयारिणो बिलसियाणि । एसा सा जम्मंतरनिव्वत्तियकम्मरिछोली ॥ ११६ ॥५०१६ ॥ एएण कारण मुणिणो वि हु चत्तधणिय- गिह-सयणा । सुन्नाऽरण्णाइ समासयंति तब नियमसुसियंगा ॥ ११७ ॥ ५०१७ ।। एमाइवइयराणं च गोरे होति पाणिणो एत्थ । जे विसयसंग अहिलासतप्परा निच्चकालं पि' ॥ ११८ ॥ ५०१८॥ भणियं च तओ तीए 'मा मा पिय! एरिसं समुल्लवसु । जम्हा विउसजणेहिं पढिजए एरिसं वयणं ॥ ११९ ॥ ५०१९॥ "दिव्यस्स मत्थए पाडिऊण सव्यं सहति कोरिसा । दिव्यो वि ताण संकइ, जाणं तेओ परिष्फुरइ" ॥१२०॥ ५०२०।। 'ता मा मुयसु महायस ! उच्छाहं भुवणनिग्गयपयाव ! । इय मज्झत्थो तं जाव ताब सत्तू परिप्फुरइ ॥ १२१ ॥५०२१॥ १० तं कत्थ गयं तुह देव ! पोरुसं गरुयसत्तुनिदुवणं । जेण सहिज्जइ सह पोरुसेण दुक्खाण पत्भारो ? ॥ १२२ ॥ ५०२२ ।। हिओ सामिय! विज्जाहरनायगो अइपयंडो । तइया किं पुव्वा ऽवरआलोचो नियमणे विहिओ ? || १२३ ।। ५०२३।।
१. काउरिसा पा० विना ।। २. देवो ३० का० ॥
गुणधम्मस्स कहाणय
६०९
Page #660
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
गुणधम्मस्स कहाणयं
अम्हारिसेहिं किं एत्थ नाह ! संसारपूरणफलेहि ? । तुम्हारिसा वि एवं सहति जं तं महऽच्छरियं ॥१२४॥५०२४॥ न कयं विहलुद्धरणं, एगच्छत्ता य मेइणी न कया । मुणिजणदुप्परियल्लं च नाह ! न कयं तवचरणं ॥१२५॥५०२५॥ विसया वि नेय भुत्ता मणोरमा तरुणरमणिसहिएण । दुलहं लहिऊण इमं मणुयत्तं किं मुहा नेसि ॥१२६॥५०२६॥ तुज्झ कएण महायस! उत्तम्मइ मह मणो, मणं कुणसु । वेरिविणासणपिसुणं, तुज्झ सुहेणं अहं सुहिया' ॥१२७॥५०२७॥ ।
तओ एवं कणगवईए वयणमायन्निऊण कुमारेण भणियं—'सुंदरि ! किं करेमि जेण अदिट्ठो चेव दिब्यो व्व ५ वियरए सत्तू, ता संपयं तहा करिस्सं जहा एवं न कुणइ, त्ति जंपिऊण कुमारो रयणीए निझुणो ठिओ । ताव य समागओ विजाहराहमो, उटुिओ गुणधम्मो । हक्किऊण य भणिओ सो, (८०००) अवि यरे! रे ! रे ! विजाहर ! निकिंटु ! गिण्हाहि आउहं हत्थे। संपइ न होसि तुमयं इय भणिउं कड्ढियं खग्गं ॥१२८॥५०२८॥ तेणाऽवि मंडलग्गं गहियं हत्थम्मि, भणइ तो कुमरो । 'पहर तुम पढमयरं, जेण तुम देमि हं पहरं' ॥१२९॥५०२९॥ खुद्धत्तणओ तेणाऽवि नेय वयणं पजंपियं किंपि । उद्दालियं च तत्तो कुमरेण कराओ से खग्गं ॥१३०॥५०३०॥ गहिऊण केसपासे भणिओ रे पाव ! एरिसबलेण । आगच्छसि मह पासे, ता भण किं कीरए तुज्झ ?' ||१३१॥५०३१॥ तेणाऽवि हु पडिभणियं 'कुण ज वेरीण कीरए किंचि' । तो कुमरेणं भणियं 'सुंदरि ! एसो मए गहिओ ॥१३२॥५०३२॥
६.१
१. जणेइ का। २. निकिटु पा० ।। ३. "यण पि जंपियं पाविना !!
Page #661
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
बिज्जाहराण अहमो जो तुज्झं वेरिओ महादुट्टो । मुक्काउहो य एसो दीणो ये अओ करो मज्झ ॥ १३३ ॥ ५०३३॥ न य सिक्खिओ य मुक्काउहेसु दीणेसु पहरिउँ कह वि' । तो भणइ इमा 'केणं हयास ! दिन्ना हु दुब्बुद्धी ? ' ॥ १३४ ॥ ५०३४॥ सो जंपर 'मह दिन्ना भाउज्जायाए एरिसा बुद्धी' । भणियं कुमरेण तओ 'नारीओ अणत्थखाणीओ || १३५ ||५०३५ ।। तामा काहिसि एवं पुणो वि' इय नियमिउं तओ मुक्को । पत्ताई सयं च पुणो कुलवइणो पायमूलम्मि ॥ १३६ ॥ ५०३६॥ आसासिओ य तेणं अइपेसल कोमलेहिं वयणेहिं । वसिमासन्ने नेउ अह मुक्को तावसेहिं सो ॥१३७॥५०३७॥ एत्थंतरम्मि नयरस्स बाहिरे फासूयम्मि उज्जाणे । दिट्ठो एगो सूरी गुणरयणमहोयही नाम ॥ १३८ ॥ ५०३८ ॥ अह वंदिओ य रोमंचकंचुइर्ज्जततणुविभागेहिं । उवविट्ठाई च पुरो नच्चाऽऽ सन्नाए भूमीए ॥१३९॥५०३९॥
पारा य तेण धम्मदेसणा, जहा- “असारो संसारो, विजुलयाओ व्व चंचलाओ कमलाओ, परिचयणसीला विसयलीला, खणरत्तविरत्ताओ दइयाओ, एवं च किए परिचइऊण अइचित्तरंग विसयसंग कायव्या सिवसुहसाहणसज्जा पव्वज्जा, कायव्यं असेसकम्मक्खयद्वाणं तवोणुट्टाणं, समायरियव्या सयलसुहकारी सामायारी, कायव्या आजीवि- १ याऽवसाणा गुरुणमाण" त्ति । एयं चं समायण्णिऊण अचंतं संविग्गो गुणधम्मो । चित्तम्मि य काऊण गुरुवयणं समुटुओ एसो । भणिया य पिययमा, 'पिए ! तए वि निसामिओ भयवओ सयासाओ असारो संसारो, अणुहूयपुव्या १. व करो अओ मज्झ काo !! २. एरिसी ० ॥ ३ नेउ मुको अह ताव" त्रु० का० ॥ ४. सन्नाई पा० विना ।। ५. स्तयाओ पा० विना ||
६. चायन्ति पा० विना ||
गुणधम्मस्स कहाणय
६११
Page #662
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
苏苏紫紫萦萦紫花洗洗茫茫获
य विसमा कम्मगई, बहुपञ्चवाओ घरवासो, चंचलाणि इंदियाणि, अइकुडिला पेम्मगई, को जाणइ केरिसमवसाणं ? ति, ता वरं सयं चेव छड्डिऊण एयाई विसयसोक्खाई पवज्जामो महापुरिससेवियं पव्वज्जं' ति । तीए भणियं— अज्जउत्त ! सोहणमेयं, अवि य
'सोहणमेयं सामिय ! जं तुमए भासियं सुजत्तिखमं । किं पुण अहिणवमेयं उदग्गयं जोव्वणं अम्ह || १४० ||५०४०|| अइविसमो विसमसरो न जहिच्छं माणियं विसयसोक्खं। ता पिययम ! न वि नज्जइ केरिसयं होइ अवसाणं ॥ १४१ ।। ५०४१ ॥ तम्हा अइसनाणि विसेसओ नाह ! पुच्छिउं किंचि । जं होही उचियमिह तं काहामो, न संदेहो' ॥ १४२ ।।५०४२ ।। तओ भणियमणेण जहा— 'सुंदरि ! जुत्तमेयमभिहियं परं 'अहिणवजोब्बणं' ति, जं पुव्यमुत्तं तत्थ किं न निसामियं पुव्यमहामुणिवर्यणं ? अवि य
'गयजोव्वणा वि केई बाल व्ब समायरंति कम्माई । दुग्गइनिबंधणाई, जोव्वणवंता वि नो केइ || १४३ || ५०४३ ॥ वुडूढसहावो नवजोव्वणे वि धीराण सुंदरी होइ । इयराणं पुण वुड्ढत्तणे वि निव्वडइ तारुण्णं || १४४ ||५०४४ ॥ काउरिसाणं विसमो विसमसरो, नेय धीरपुरिसाणं । मंसम्मि खग्गधारा तिण्हा, न उणाइ वज्रम्मि ॥ १४५ ॥। ५०४५ ॥ अणवरयजहिच्छियसंपत भोगेहिं लालिओ जीवो। सग्गम्मि न उण तित्ती जलणस्स व दारुनियरेण ॥१४६॥। ५०४६ ॥
१. पिम्म प० । २. णवं जो ० विना ॥ ३ यणं ति अवि ० ॥
505000505050
गुणधम्मस्स कहाण
'६१२
Page #663
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
T
जाणिजइ अवसाणम्मि सुयणु ! भोगेहिं निच्छिओ नरओ । चित्तेहिं तेहिं गमणं जायइ सग्गा -ऽपवग्गे ॥ १४७ ॥५०४७ ॥ जं पुण भणियं 'अइसयनाणि किर पुच्छिऊण काहामो । जं उचियं करणिजं' तं तुमए जंपियं जुत्तं ॥ १४८ ॥ ५०४८ ॥ किंतु जइ अंतराले अचिंतमाहप्पदिव्वजोएण । अन्नं न होइ किंचि वि सुंदरि ! अह अंतरायं ति' ॥ १४९ ॥ ४७४९ ॥
एवं च अणुसासिऊण पबिट्टो नयरे । ठिया य सा बाहिं । कुमारेण वि इओ तओ परिब्भमंतेण जूइयरदेवउले जूइयरपासाओ पावियं मंडयमोल्लं । तत्थ य कारावियाओ दो मंडयकुक्कुडियाओ । ताओ व घेत्तूण गओ जत्थ पएसे ५ सा मुक्का, दिट्ठा ये णेण, अब्भुटुिओ य तीए, कया पाणक्त्तिी, ठियाणि य पहाणतरुवरच्छायाए, लक्खिओ य कुमारेण भाव कणगवईए जहा 'सुन्नहियय' त्ति । तओ णेण चिंतियं जहा "सुमरियमेईए णिययमाणुसाणं भविस्सइ" । तयणंतरं च गओ सो सरीरचिंताए । समागओ य पेच्छइ पायवंतरिओ, जाव य
आलिहइ चित्तकम्मम्मि अभिमुहं इत्थि - पुरिसवरजुयलं । घोलइ कंठम्मि तहा पंचमरायस्स हुंकारं ॥ १५० ॥ ४७५०॥ जोएइ दिसाचकं हरिणी इव वाहसलिलपुण्णऽच्छी । वाम करोवरिसंप्रियपुण्णिमससिसरिसवयणिल्ला ॥ १५१ ॥ ४७५१ ॥ १० उम्मुक्कउण्हदीहरनीसासा गिम्हयाललच्छि व्य । अभणत चिय साहइ मयणवियाराउरं चित्तं ॥१५२॥४७५२ ॥ एवंविहं च दद्दूण चिंतियमणेण - "हंत ! किमेयं जमेसा अचंतमयणसरसल्लिय व्ब सवियारा दीसइ ? अहवा
'यणाणी जे० का० ॥ २. अ त्रु० ॥ ३. 'गुस्साणं का० ॥
गुणधम्मस्स कहाणय
६१३
Page #664
--------------------------------------------------------------------------
________________
मुणधम्मस्स कहाणयं
सिरिसंति- खणमेत्तं पि न सहइ मह विओग, ता जइ मं द©ण समाउला भविस्सइ तो जाणिस्सामि 'ममाणुरायरत्ता एवं करेइ', नाहचरिए अह पुण आयारसंवरणं करिस्सइ तो जाणिस्सामि 'अन्नाणुरायरत्ता' ।" एवं च चिंतिऊण दंसिओ दूरत्वेणं अप्पा।
तओ तीए तं दठ्ठण संवरिओ झडत्ति मयणवियारो । भणिया य णेण– 'सुंदरि ! किं सुमरसि माणुसाणं, जेण उब्बिग्गा विय लक्खिज्जसि?' तीए य भणियमायारं गोविऊण, जहा- 'पिययम ! तुमम्मि साहीणे किं माणुसेहिं?,' जओ भणियं"रणं पि होइ वसिमं, जत्थ जणो हिययवल्लहो वसइ । पियविरहियाण वसिमं पि होइ अडवीए सारिच्छं" ॥१५३॥५०५३॥ ५
एयमायण्णिऊण चिंतियमणेण, जहा- “उवयारप्पायं जंपियमिमीए, ता न सुंदरमेयं,' जओ भणियं“वीसंभजणियगहिए परूढसब्भावपेम्मपसरम्मि । उवयारो कीरइ माणुसम्मि कत्तोच्चयं एयं ॥१५४॥५०५४॥ * उवयारेहिं परो चिय घेप्पइ अग्धति ते तहिं चेव । इयरम्मि पउज्जंता नेहाभावं पयासेति" ॥१५५॥५०५१॥
ता सव्वहा भवियव्वमेत्थ केणइ कारणेणं," ति मुणिऊण उडिओ तीए समीवाओ । गओ अविलक्खमेव उज्जाणमज्झयारे चेव थेवं भूमिभाग, जाव समागओ तत्थ एगो पुरिसो । पुच्छिओ य कुमारो तेण, जहा- 'किमेत्य १०
अज्ज वि कुमारो चिटुइ ?' । ता पुच्छियमणेण- 'को एस कुमारो?' । तेण भणियं- 'राइणो ईसाणचंदस्स *णयरसामिणो पुत्तो गुणचंदाऽभिहाणो मज्झण्हसमए समागओ आसि, तओ अहं तेण चेव पओयणेण पेसिओ आसि,
१. महाणु का० ।। २. सुमरिसि का० ।। ३. इय" का० ।। ४. परो वि य पा० ॥ ५. धिप्पड़ का० ।। ६. यासिति पा० विना ।। ७. योवं त्रु० ॥
६१४
Page #665
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
संपयं समागओ, अओ पुच्छामि' । तेण भणियं— 'गओ कुमारो समासाइय जहिच्छियलाभो' । पुरिसेण भणियं— 'किं घडिया सा इथिया कुमारस्स ?' | गुणधम्मेण जंपियं— 'न केवलं घडिया, आणीया य सा तेण सभवणे' । इयरेण . जंपियं— 'सोहणमेयं संजायं, जओ महंतो अणुबंधो दिट्टुमेत्ताए वि तीए कुमारस्स आसि,' त्ति भणिऊण गओ सो पुरिसो | इयरेण वि चिंतियं – “धिरत्थु संसारविलसियाणं, धिरत्थु महिलासहावाणं" अवि य"न गुणेहिं पवरेहिं पहाणपुरिसुन्भवेहिं घेप्पति । एयाओ नारीओ, तो धी धी धीसहावस्स ॥१५६॥५०५६॥ मयरद्धयतुल्लेण विधेप्पंति ण महिलियाओ रूवेण । माणुद्धरपुरिसेण वि, तो धी धी थीसहावस्स ॥१५७॥५०५७॥
तिण घेत्तुं वारेहिं वि अणन्नसरिसेहिं । रामाओ नाइणी इव, तो धी धी धीसहावस्स ॥१५८||५०५८॥ जजीवि पि दिजइरायणुरत्तेण केण वि णरेण । नारी तहवि ण धिप्पड़, ता धी धी थीसहावस्स || १५९ ॥ ५०५९॥ • जह जलमज्झम्मि प्रियं ससिणो बिंबं न तीरए घेत्तुं । तह महिलाणं पि मणं, तो धी धी थीसहावस्स ॥ १६० ॥५०६०॥ १० अइपबलपवणविहुणियदेउलसिहरऽग्गसंठियधओ व्व । महिलामणं न घेप्पइ, तो धी धी थीसहावस्स || १६१||५०६१॥ विसयाण साहणाओ नारीओ होति जीवलोगम्मि । एवंविहाओ ताओ तो धी धी थीसहावस्स ॥१६२॥५०६२॥ १. ता धिद्धि ी पा० ॥ २ तुल्लेहि वि त्रु० ॥। ३. माणुब्भडपु जे० | माणुद्धरेण पु का० ॥ ४. धिप्पड़ पा० जे० ॥ ५. हुति का० ॥
गुणधम्मस्स कहाणय
६१५
Page #666
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहरिए
जाण करणं अप्पा जल-जलणाईसु घोररूवेसु । पक्खिप्पर अवियप्पं तो धी धी थीसहावस्स” ॥१६३॥५०६३॥ एवं च भाविऊणं पुणो वि चित्तम्मि चिंतियं तेण । "जावेसा थीभावं दंसेइ न कुलकलंकयरं ॥ १६४ ॥ ५०६४ ॥
आसनं एईए माइभाउणो गेहं । तत्थ इमं मोत्तूणं करेमि तव संजमं घोरं ॥१६५॥५०६५॥ तस्सेव य पासम्म गुरुणो गुणगणसुरयणजलहिस्स । वरधम्मरयणपरिदायगस्स बहुसीसकलियस्स” ॥ १६६ ॥ ५०६६ ॥ इय णिच्छ्यं विहेउं णियचित्ते जाइ कणगवइपासे । भणइ य 'पिए ! वयामो पुरओ णमियं दिणं जम्हा' || १६७ ||५०६७॥ ५ आह मावि हु 'सामिय ! वीसमिउं अज्ज पुण पभायम्मि । वच्चिस्सामो पुरओ,' सो जंपइ 'सोहणो सत्थो ॥ १६८ ॥ ५०६८ ।। चलिओ तेणेव समं वच्चामो' एव जंपिया संती । चलिया तस्स भएणं पच्छिमहत्तं पलोयंती ॥ १६९॥५०६९॥ माउलगपुरम्मि तओ पत्ताई ताई चउहिं दिवसेहिं । पविसंति माउलस्स उ गिहम्मि पडिहारकहियाई ॥१७०||५०७०॥ दि य मामगेणं पञ्चभिनाया य तेण कणगवई । अंसुपवाहेण तओ पहावेतो डाव अंके ॥ १७१ ॥ ५०७१ ॥ सुरं विसूरिऊणं अभंगुव्वट्टणाइयं सव्वं । काराविउं णियंसइ पवराई महग्घवत्थाई ॥ १७२ ॥ ५०७२ ।। नाणारससंत्तं भोयावित्ताण भोयणं सुरसं । सुहआसणोवविद्वाण पुच्छए सयलवुत्तंतं ॥ १७३ ॥ ५०७३॥ तो गुणधम्म कुमारो मूलाओ कहइ जाव पजंतं । तं सोऊणं राया मणम्मि अइदुक्खिओ जाओ || १७४ ॥ ५०७४ | १. ता धिद्धि बी० पा० ॥ २ पासमिं पा० ॥ ३. पहावंतो पा० का० ॥ ४. डाबिए त्रु० ।। ५. पुच्छइ त्रु० ॥
गुणधम्मस्स कहाण
६१६
Page #667
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
पभणइ य ‘पुत्त ! संसारविलसियं अइ इमं महाघोरं । जेणं सुहउचिएहिं वि अणुभूयं दारुणं दुक्खं ॥१७५॥५०७५॥ ता संपइ मज्झ गिहे चिट्ठह पुत्ताई णिप्पचिंताई' । एवं जंपताण अत्यगिरिं पाविओ सूरो ॥ १७६ ॥ ५०७६ ॥ कालनिवेययपुरिसो आगंतूणं निवस्स पासम्मि । 'अहिगारो' त्ति य काउं पढेइ एयारिसं गाहं ॥ १७७ ॥ ५०७७ ॥ 'सामिय ! एसो सूरो वच्चइ अवरोदहिस्स मज्झम्मि । काउं संझाकिञ्चं, तुम्हे वि हु कुणह तं चेव' || १७८ ||५०७८॥ एवं सोऊण णिवो संझाकरणिज्जयं विहेऊण । वीसज्जियपरिवारो सुहणिद्दं सेवए तत्तो ॥ १७९ ॥ ५०७९॥ कुमरो विहु वासरे तीए सह पविसए तओ जाव । जाओ पच्छिमजामो णिव्भरणिदं गया एसा ||१८०||५०८० तत्तो विक्खित्तं किरणं दाऊण रायभवणाओ । निग्गंतूण कमेणं बच्चई गुरुपायमूलम्भि ॥ १८१ ॥५०८१ ॥ संवेगसमावन्नो गिues दिक्खं इमो महासत्तो । उग्गतवं काऊणं संपत्तो तियसलोगम्मि || १८२ ॥ ५०८२ ॥ तत्तो कमेण चविउं सुमाणुसत्ताइकमविभागेण । सासयमउलमणतं कमेण सिद्धिं पि पाविहिई ||१८३ ॥ ५०८३ ॥ कणगवई व विबुद्धा सयणम्मि अपेच्छिउं तयं कुमरं । चिंतइ “सरीरचिताहेउं किं निग्गओ होही ॥ १८४ ॥ ५०८४॥ एसो तेण ण दीसइ,” खणमेत्तेणं पि णागओ जाव । ता मामगस्स साहइ जह दीसइ नेय जामाऊ ||१८५ ||५०८५ || तं सोउं संभतो सो बिहु सव्वत्थ गविसणं कुणइ । जाव पउत्तीमेत्तं पि लहइ नो कत्थ वि तओ सो ॥१८६॥५०८६ ॥
१. एण वि कुं० ॥। २. °णुहूयं का० ॥ ३. णिप्पचित्ताई जे० ॥ ४. किरिणं त्रु० । करणं पा० का० ॥
गुणधम्मस्स कहाणय
६१७
Page #668
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
जंपइ 'वच्छे! सो तुह भत्ता केणाऽवि कारणवसेण । कत्थ वि गओ न नज्जइ बत्ता वि ण लब्भए जम्हा' ॥ १८७ ॥ ५०८७॥ तं सोउं सा चिंतइ "नूणं तेणं वियाणिओ होही । जो पंचमम्मि दिवसे संजाओ संखपुरणगरे ॥१८८॥५०८८ ॥ तेण कुमारेण समं संजोओ मज्झ दूयवयणेहिं । तेणेत्थ ममं मोत्तुं ओसरिऊणं कहिं पि गओ || १८९ ।। ५०८९ ॥ हवा व सूरिवयणा आसि तइया वि सो हु संविग्गो । तेण गहिस्सइ दिक्खं गंतूणं गुरुसमीवम्भि ॥ १९०॥। ५०९० ।। ता होउ सोहणमिमं संपइ णिस्संकियं महं जायं । ता गुणचंदकुमारं गंतूण करेमि भत्तारं ॥१९१॥५०९१॥ जम्हा तम्मि दिणम्मिं भणाविया तेण अइबहु अहयं । मज्झ वि रुइओ एसो, पर सम्मं जं न पडिवन्नो ।।१९२।।५०९२ ।। तं तस्स मरणभयभीरुयाए इण्हि तु तं भयं णटुं । जेणं सो संविग्गो काही नो मंगुलमिमस्स ॥ १९३॥५०९३॥ ता वंचिऊण एवं जणणीए सहोदरं तहिं जामि" । इय चिंतिऊण कवडेण रोवए पच्चयणिमित्तं ॥ १९४॥ ५०९४।। जंप य मामगो से 'मा पुत्ति ! करेहि चित्तसंतावं । अहयं तहा करिस्सं जह मिलसि नियस्स दइयस्स ॥ १९५ ॥ ५०९५ ॥ थोवेहिं चैव दिवसेहिं' एवं जंपित्तु संम्वइ एयं । सा वि हु कवडेण इमं पडिवज्जइ जंपियं तस्स ॥ १९६ ॥ ५०९६ ॥ दो तिन्निवि दिवसाई बीसासेऊण परियणं सव्वं । रयणीए वंचिऊणं विणिग्गया कह वि सा पावा ॥ १९७ ॥ ५०९७॥ पत्ता य तम्मि नयरे पविसइ कुमरस्स भवणदारम्मि । पडिहारेणं सिट्टे कुमरो वि पवेस तुट्टो || १९८ ॥ ५०९८ ॥
१. संलाबो जे० का० ॥। २. संवेग्गो का० । ३. तो जे० ० ॥। ४. रोयए त्रु० का० ॥
गुणधम्मस्स कहाण
६१८
Page #669
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
गुणधम्मस्स कहाणय
तो तेण समं भोए भुजंतीए य धम्मरहियाए । पावपसत्ताए दढं चक्काउह ! वच्चए कालो ॥१९९॥५०९९॥ अह वच्चंते काले तीए वसवत्तिणं पई दटुं । गुणचंदभारियाहिं मिलिउं आलोचियं एयं ॥२००॥५१००॥ जह "एस अम्ह भत्ता एईए वसीकओ जहा अम्ह । अचंतऽणरत्ताण वि सुमिणे वि ण गिण्हए णाम ॥२०१॥५१०१॥ ता एयं मारेमो विसप्पओगाइएण केणाऽवि । जेणेवंविहदक्खं ण कुणइ अम्हाण पच्चक्खं ॥२०२॥५१०२॥ अन्नासत्ते दइए पञ्चक्खे चेव दीसमाणम्मि । होइ महतं दुक्ख पढिज्जए जेण लोगम्मि" ॥२०३॥५१०३।। अवि य– ५ "वरि हय, वरि मय, वरि म जाय, वरि विसहरिं खद्धी, वरि उडभी सूलियहिं भिन्न, वरि अग्गिहिं दद्धी। वरि अणियाला धगधगेंत मह हियइ पइट्ठा, म एकं गणि बहिणि ! नाहु अन्नई सहुं दिवा" ॥२०४॥५१०४॥ आलोचिऊण एवं विसप्पओगेण मारिया एसा । 'ताहिं कयं' जाणंती ताणुवरि रुद्दझाणम्मि ॥२०५॥५१०५॥ . मरिऊण गया नरए चउत्थपुढवीए सा महापावा । संजाया णेरइओ, उव्वट्टित्ताण सा तत्तो ॥२०६॥५१०६॥ भमिही पभूयकालं संसारे दुक्खपीडिया संती । ता चक्काउह ! एवं विसयपमाओ दुहं देइ ॥२०७॥५१०७॥ ता उज्झिऊण एयं धम्मम्मि समुज्जएहिं होयव्वं" । संपइ तइयपमायं साहिप्पतं निसामेहि ॥२०८॥५१०८॥
॥ गुणधम्म-कणयवईकहाणयं समत्तं ॥ १. मिलियं जे० ० ।। २. सुविणे का० ।। ३. हरि खड़ी पा० विना ॥ ४. धगधर्गित त्रु० । धगधगत का० ।। ५. महु पा० विना ॥ ६. गुणधर्मकनकवतीकथानकं समाप्तम् ? पा०दिना ।।
६१९
Page #670
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
सिरिसंतिजिणिंदस्स देसणा
"कोहाइया कसाया उ चत्तारि वि दुरंतया । होति दुक्खाय जंतूणं किजंता भवचारए ॥१॥५१०९॥ आई कोहो भवे तेसिं सव्वाऽणत्थणिबंधणं । हियाहियं न याणाई जेण जीवो वसीकओ ॥२॥५११०॥ साहुणो वि वसे जस्स वटुंता गुणसालिणो । कजाऽकजं अविंदंता दुग्गइं जति ते धुवं ॥३॥५१११॥ एवं माणो वि जंतूर्ण होइ दुक्खाण कारणं । जम्हा माणेणऽवटुद्धो दुविणीओ भवे णरो ॥४॥५११२॥ अवमाणेइ माणाओ मायरं पियरं गुरुं । तेसिमवमाणणाए उ दुग्गइं वच्चए णरो ॥५॥५११३॥ एवं माया वि सव्वाणं अणत्थाणं णिबंधणं । जीए बसीकओ पाणी सव्वं चेव णिगृहइ ॥६॥५११४॥ ण होइ सव्वलोए वि जणो वीसासभायणं । दुक्खाइं गरूवाइं तहा मायाए पावई ॥७॥५११५॥ दुग्गईओ अणेगाओ जाओ दुक्खाण भायणं । णारयाईसु गणेसु मायासीलो णरो लहे ॥८॥५११६॥ चउत्थो होइ लोभो उनीसेसाऽसुहकारणं । न तित्ती पावए जेण नरो लोभाओ कत्थई ॥९॥५११७॥ जस्स नऽथि धणं किंपि सो वंछेइ सयं णरो । पत्ते सए सहस्सं तु, सहस्से लक्खगा मई ॥१०॥५११८॥ पत्ते लक्खे वि कोडीए मइं जीवो उ वए । जस्स कोडी वि संपन्ना, सो रजम्मि मणं धरे ॥११॥५११९॥ रजे देवत्तचिंता उ, देवत्ते वि य चिंतइ । इंदत्तं जइ महं होइ सग्गे भोगमणोहरं ॥१२॥५१२०॥
१. आइ जे०७०।। २. °णाइ त्रु० का० ।। ३. माणेण व₹तो जे० ।। ४. सब्बाण पा० जे० ।।
Page #671
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
इंदत्ते वि य पत्तम्मि सव्वसग्गाऽहिवत्तणं । पंत्थेइ तं ने कइया वि होइ संसारमंडले ॥१३॥५१२१ ॥ एवमपुन्नइच्छोउ करे पावाइं तव्वसो । णाणारूबाई संसारे जाई दुक्खाण कारणं ॥ १४ ॥ ५१२२ ॥ तम्हा लोभो अणत्थाणं सव्वाणं पि निबंधणं । दुग्गईणं पि सव्वाणं सम्मं भावेहि ता इमं ||१५|| ५१२३॥ एवमेसो तइजो उपमाओ तुज्झ वण्णिओ। करणं जेण जीवाणं संसारो नेय तुट्टइ ॥१६॥५१२४ ॥ जहा उ अग्गिसम्मस्स माहणस्स रिंतरं । जाया दुक्खाण रिछोली सुव्वंती वि दुहावहा " ||१७|| ५१२५॥ एत्थंतरम्मि सीसम्म बिहेउं कस्कोरयं । राया चक्काउहो णाम विन्नवेइ जिणेसरं ॥१८॥५१२६॥ 'भयवं ! को एस तुम्हेहिं अग्गिसम्मो उयाहिओ । पसायं मज्झ काऊणं, साहिज्जउ कोउयं जओ' ॥१९॥५१२७॥ तओ अक्खेउमादत्तो भगवं संतिजिणेसरो । सव्वजीवाणुगाए उ भारईए जहा "ईह ॥ १ ॥ ५१२८ ॥ जंबुद्दीवम्मि दीवम्मि खेत्तम्मि भारहम्मि उ । अत्थि सव्वत्थ विक्खाओ देसो कासि त्ति णामओ ॥२॥५१२९॥ मुइया सेसलोएहिं जो निचं परिपूरिओ । सालिमाईहिं धन्नेहिं असंखेहिं समन्निओ ॥३॥५१३०॥ आरामु-जाणवावीहिं सर- कूवेहिं सोहिओ । तत्थ गामो सुविक्खाओ पट्टणं व मणोरमो ॥ ४ ॥ ५१३१ ॥ सिद्धो अत्थि सव्वत्थ पुंडवद्धणनामओ । तत्थऽत्थि बंभणो एगो वेयवी लोगसम्मओ || ५ ||५१३२ ॥ १. इच्छे तं त्रु० ॥। २. तो का० । ३. पा० विना जाति जे० । जाति त्रु० का० ॥। ४. इहं त्रु० का० ॥
सिरिसंतिजिणिंदस्स
देसणा
६२१
Page #672
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
नाजन्नवति भूरिलोयाण पूइओ । तस्सऽत्थि भारिया सोमा सोमा सोमसमाणणा ॥ ६ ॥ ५१३३ ॥ तओ तीए समं भोए भुंजमाणस्स पइदिणं । संजाओ अन्नया गन्भो पसूया समए जिए || ७ ||५१३४ ॥ जाओ ती तो तो सिहिसिहासमवण्णओ । अग्गिसम्मो त्ति नामेणं नाम तस्स पइट्ठियं ॥८॥५१३५ ॥ माया- वित्तहिं संजाए नामक्करणवासरे । बद्धंतो य कमेणेसो संजाओ अट्ठवासिओ ॥ ९॥५१३६॥
बधाइयं तत्तो पिउणा सव्वं पि कारियं । पाढिओ किंचि वेयाई संपत्तो जाव जोव्वणं ||१०||५१३७ ॥ ताव अन्नस भट्टस्सधूयं वीवाहिओ इमो । विजुप्पहं ति नामेणं रूव-जोव्वर्णसालिणिं ॥११॥५१३८ ॥ सोविती समं भोए भुंजतो जाव अच्छई । अन्नया तत्थ जं जायं साहिप्पतं सुणेहि तं ॥१२॥५१३९ ॥ अस्थि चंद त्ति णामेण ताणं गावी मेणोरमा । जजमाणेण केणाऽवि दिन्ना सा घडसाविणी ॥ १३ ॥ ५१४०॥ अग्गिसम्म घडं घेत्तुं दुहेई तं दिणे दिणे । अण्णया तेण सा गावी दुहंतेण कहिंचिवि ॥१४॥५१४१॥
दुक्खाविया गाढं तओ सा देइ पंट्टयं । तीए घाएण सो भग्गो घडो दुद्धस्स पूरिओ ॥ १५ ॥ ५१४२ ॥ अग्गिसम्मो वि अच्चंतं घाएणं तेण पीडिओ । तओ संजायकोवेणं तेणं गिण्हित्तु लउडयं ॥ १६ ॥ ५१४३॥ 'बासतो त्रु० । 'वारिसो का० ॥। ३. स. लिणी पा० विना ॥। ४. मे त्रु० ।। ५. मणो
१. नामेण त्रु० विना ।। २. पा० विना 'वारिसिओ जे० विना ॥। ६. पहुयं त्रु० ॥
34545454545454
अग्गिसम्मस्स बंभणस्स
कहाण
६२२
Page #673
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
अग्गिसम्मस्स बंभणस्स कहाणयं
पिट्टिया सा तहा तेण जहा भूमीए पाडिया । धाविऊणं तओ तस्स भजा जंपइ सायरं ॥१७॥५१४४॥
हा हा हा नाह ! मा एवं करेहि अइणिग्धिणं । किं वा एसा विजाणेइ ? मा मुरुक्खो भवाहि तं ॥१८॥५१४५॥ ॐ गावीरयणं इमं सामि !, मा मा मारेहि णिद्दयं । मयाए कंत ! एयाए गोहचा ते भविस्सइ' ॥१९॥५१४६॥
एवंवुत्तो वि नो जाहे कोवमेसो विमुचइ । उद्दालणाय लउडस्स करे तो सा विलग्गइ ॥२०॥५१४७॥ . कोवअंधेण तो तेण सा वि गाढं समाहया । मम्मदेसम्मि भूमीए पाडिया वेयणाउरा ॥२१॥५१४८॥ वेयणत्ताए तो तीए चुओ गन्भो फुरंतओ । सोमा वि जंपई दटुं 'धी धी धी दुटु निटुर ! ॥२२॥५१४९॥ चंडालनिग्धिणं कम्मं किं तुमे कयमेरिस ? । हा हा चिलाय ! हा पाव ! दुब ! णित्तिंस ! णिद्दय ! ॥२३॥५१५०॥ एवं कम्म कुणंतस्स को ते पेच्छिस्सए मुहं ?' । एवमक्कोसमाणिं तं मायरं हियकारयं ॥२४॥५१५१॥ चिंतए "हंत ! माया वि वेरिणी मम वट्टए । एवमक्कोसदाणेण, सिक्खवेमि इमं पि ता" ॥२५॥५१५२॥
महामोहणरिंदस्स पोत्तएणं वसीकओ । दाऊण णिटुरं घायं पंचत्तं णेइ तं पि वि ॥२६॥५१५३॥ * एरिसं वेससं दटुं उटुिओ बंभणो तओ । र रे णिक्किटु ! दुब्बुद्धि ! अकत्तब्वयकारय ! ॥२७॥५१५४॥
रड्डाहम ! सुणिल्लज्ज ! पाविट्ठाणं पि पावय ! । रे मेच्छाणं पि गेहेसु एरिस नेय विच्चइ । ॥२८॥५१५५॥
* १. ऊण तया तस्स त्रु० ॥ २. करेह त्रु० ।। ३. गाईर पा० ।। ४. एवं त्रु०॥ ५. करेंतस्स पा० ।। ६. वइसम का० विना ।। ७. णिलज्ज पा० जे०॥
Page #674
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
1
ता अदटुब्ब ! मे दिट्ठीमग्गाओ ओसराहि तं । गोहचं भूणहच्चं च इत्थीहच्चं च तिन्नि वि ॥ २९॥५१५६ ॥ तू कत्थ सोहेसि ? ता मा दंसेहि मे मुहं । एवमक्कोसयंतं तं जणयं जम्मदायगं ॥ ३० ॥५१५७॥ कोवआयंबणयणिल्लो अग्गिसम्मो पयंपइ । 'रे ! रे ! एयाण मग्गेण तं पि वच्चाहि सत्तरं ॥ ३१ ॥ ५१५८॥ जंपेहि जेण एयाई टुटु ! रे ! मज्झ सम्मुहं' । एवं जंपिंत्तु कोवेण कयपरावसमाणसो ॥३२॥५१५९॥ ! तं बप्पं लउडघाएण एक्केणं चेव मारई । मिलिओ एत्यंतरे लोगो धिद्धिक्कारपरायणो ॥ ३३ ॥ ५१६० ॥
'भो ! अणजे एएणं केरिस कयं ? । हया गावी, तहा भज्जा, गब्भो, माया, पिया वि य ॥ ३४ ॥ ५१६१॥ तामा यस भो ! कविं पेच्छिज्जाउ मुहं पि वि । एएण पावकम्मेण दिट्टेण विमिलिज्जइ ॥३५॥५१५६२॥ एयाणं सव्वचाणं ओसराह दुयं' तओ । एवं णीसेसलोयाओ निंदणं सो णिसामिउं ॥ ३६ ॥५१६३ ॥ लोगस्स घायणट्ठाए जाव उंडावए दढं । ताव बद्धो तलारस्स पाइकेहिं सुताडिउं ॥ ३७॥५१६४ ॥ साहिओ य णरेंदस्स जहा 'किं तस्स कीरउ । गावीहच्चाइयाणं तु असेसाणं पि कारिणो ||३८|| ५१६५॥ भजाइस्स पावर कम्मेहिं मेच्छरूविणो ?' । तओ रण्णा समाइटुं 'धम्मकरणम्मि पुच्छह ॥ ३९ ॥ ५१६६ ॥ दंड एयस्स जं जोगं तहेव य पवत्तह' । दंसिओ धम्मकरणम्मि तलारेण तओ इमो ॥४०॥५१६७॥
१. जपेत्तु पा० ॥ २. केरिसयं पा० ॥ ३. पित्रु० ॥ ४. फउडा ० ॥
अग्गिसम्मस्स बंभणस्स
कहाण
६२४
Page #675
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
अग्गिसम्मस्स भणस्स कहाणयं
तेणाऽवि तस्स आइटो दंडो सत्थाणुवत्तिणा । जहा 'एत्थेव जम्मम्मि पवत्तेह इमस्स उ ॥४१॥५१६८॥ घोरागाराई दुक्खाई णारयाइं निरंतरं । तत्तो नरयतुल्लाओ, जायणाओ दिणे दिणे । पयट्टिजंति तिव्याओ गोत्तिवालनरेहिं उ ॥४२॥५१६९॥ एवं सेहिजमाणस्स तस्स जा जति वासरा । गुत्तिवालोवरिं तस्स रुद्दज्झाणगयस्स उ ॥४३॥५१७०॥ ताव आउंक्खए पत्ते मओ णरयम्मि सो गओ । सत्तमम्मि महाघोरे अप्पइहाणपत्थडे ॥४४॥५१७१॥ तेत्तीस सागराइं तु वजकंटयमज्झओ । भोत्तुं दुक्खाई तिव्वाई मच्छो जाओ महऽण्णवे ॥४५॥५१७२।। तत्थाऽवि जीवधाएणं बहुं पावमुवजिउं । पुणो वि नारगो जाओ पंचमाए महादही ॥४६॥५१७३॥ तत्तो उव्वट्टइत्ताणं पुणो मच्छो भवित्तु य । गंगादहम्मि रुंदम्मि पालिङ आउयं नियं ॥४७॥५१७४॥ धीवरेहिं हओ संतो जाओ पक्खी तओ इमो । अकामणिज्जराए उ खोडिउं बहु पावयं ॥४८॥५१७५॥ संजाओ माणुसत्ताए कंजरावत्तपट्टणे । बंभणाणं कुले तत्तो गिण्हए तावसव्वयं ॥४९॥५१७६॥ तेणमन्नाणकडेण उप्पन्नो वंतरो सुरो । तत्तो चुओ महाणंदपुरे सग्गपुरोवमे ॥५०॥५१७७॥ सोमरायस्स रायस्स नंदादेवीए अंगओ। संजाओ रूवसंपन्नो भूरिलक्खणलंछिओ ॥५१॥५१७८॥
६२५
१. नारयाओ पाः ।। २. गोत्ति जे० का० ।। ३. रोद्द पा० ।। ४. "उक्खए पत्ते मओ पा० । उक्खओ पत्तो मओ जे० त्रु० ।।
Page #676
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंति- नाहचरिए
अग्गिसम्मस्स भणस्स कहाणयं
नामद्विणम्मि संजाए रन्ना तस्स पइट्ठियं । माणराओ त्ति नामेण वड्ढए सो सुहेण उ ॥५२॥५१७९॥ कलागहणकालम्मि सम्मं पत्ते कमेण उ । कलोवज्झायपासम्मि राइणा तो समप्पिओ ॥५३॥५१८०॥ किंतु माणाओ अचंतं थद्धो जाओ तओ इमो । उवज्झायस्स नो सम्म पडिवत्तिं करेइ सो ॥५४॥५१८१॥ 'दुविणीओ' त्ति काऊण सम्ममेसो ण पाढए । एवं सो माणदोसेण कलासु णेव कोविओ ॥५५॥५१८२॥ जाओ तहा वि रायस्स सूरिणा तेण अप्पिओ । पुट्ठो य रायराएण 'किं तुमे पुत्त ! सिक्खियं ?' ॥५६॥५१८३॥ तेणुत्तं माणथद्धेण 'ताय ! सव्वं पि जाणियं' । तओ तुटुंण से रन्ना उवज्झाओ विसज्जिओ ॥५७॥५१८४॥ दाऊण उत्तम दाणं पुत्त-पोत्ताइजोग्गयं । तेण विन्नाणलेसेण सोऽहंकारपरो दढं ॥५८॥५१८५॥ जाओ जयं पि णीसेस मन्नए तिणतुल्लयं । देवाणं पि गुरूणं पि ण पाएसु वि पणमई ॥५९॥५१८६॥ एवं वचंतए काले सेलत्थंभसमो इमो । संजाओ चिटुए जाव ताव रन्ना विवाहिओ ॥६०॥५१८७॥ अचंतरूवसंपन्नं उत्तम कुलबालियं । कलाकोसल्लसंपन्नं सव्वविन्नाणसालिणिं ॥६१॥५१८८॥ अन्नया तीए एगते एवं सो भणिओ इमं । 'नाह ! दंसेहि विन्नाणं किंचि पण्डत्तराइयं ॥२॥५१८९॥ तओ माणुद्धरो एसो चिंतए दूमिओ दढं । “हंत ! पावा इमा नूणं पंडिच्चेण य गव्विया ॥६३॥५१९०॥
૬૨૬
१. लयम जे० ।। २. अचंत रूव ७०।। ३. इमो त्रु०॥
Page #677
--------------------------------------------------------------------------
________________
अग्गिसम्मस्स बंभणस्स कहाणयं
सिरिसंति- मम उवहासपाएहिं वक्केहिं तेण जंपइ" । एवं काऊण दुब्बुद्धिं मुक्का तेण इमा तओ ॥६४॥५१९१॥ नाहचरिए जाव संभासमेत्ते वि तेणेसा अवमाणिया । अन्नया तीए सो वृत्तो 'नाह ! किं मे कयं तुह ?' ॥६५॥५१९२॥
एवं वुत्ते वि तो तेण तीए दत्तं न उत्तरं । पुणो वि जपए सीसं पाएसु विणिवेसिउं ॥६६॥५१९३॥ 'णाह ! अक्खेहि मे सञ्चं णियरोसस्स कारणं' । तेणाऽवि जंपियं 'पावे ! सपंडिच्चाऽभिमाणिणि ! ॥६७॥५१९४॥
ओसराहि दुयं मज्झ दिछिमग्गाओ, अन्नहा । काहामि तुज्झ जं जोग्ग' एवं जंपित्तु णिटुरं ॥६८॥५१९५॥ गाढं घेत्तूण कंठम्मि तओ गेहाओ णीणिया । एवं णित्तेइया बाढं तओ गेहस्स पिटुओ ॥३९॥५१९६॥ * बच्चए तत्थ वावीए वारिपुंण्णाए कंठए । डाऊणं जंपए एवं मच्चम्मि कयणिच्छया ॥७०॥५१९७॥
'सुणेह वणदेवीओ! भगवईओ! गिरं मम । किंपि दोसन याणामि जेण मे कुविओ पिओ ॥७१॥५१९८॥
तं दोसं अज्ज पुच्छंती तेण गेहाओ नीणिया । नियदोसमपेच्छंती न पाणे धारिउ खमा ॥७२॥५१९९॥ *ता अज तुम्ह पच्चक्खं पाणे छडेमि निच्छयं । अन्नजम्मे वि सो चेव भत्तारो मज्झ देजह' ॥७३॥५२००।
एवं पयंपिउं झंप देइ नीरम्मि सा दुयं । मया य खणमेत्तेणं निब्बुडबुडणाहिं उ ॥७४॥५२०१॥ तेणाऽवि सव्वमेवेयं पिटुओ णिग्गएण उ । सुयं दिटुं च णीसेस तसँकच्छंतवत्तिणा ॥७५॥५२०२॥ १. तेण सा पा० का० ।। २, पटुओ का० ।। ३. पुण्णाइ त्रु० ।। ४. नियं दोस' पा० ।। ५. अजं त्रु० बिना ।। ६. पाणा त्रु० ।। ७. दिजह त्रु० ।। ८. दुवं जे० । धुवं त्रु० ।।
Savo
६२७
Page #678
--------------------------------------------------------------------------
________________
अग्गिसम्मस्स *बंभणस्स
कहाणयं
सिरिसंति- * तहा वि माणथरेण न सा तेण निवारिया । वलिऊणं गओ गेहे चिटुए पावपूरिओ ॥७६॥५२०३॥ नाहचरिए अन्नया य सहामज्झे रायपासम्मि चिटुइ । उवविट्ठो माणराओ सो ता जं जायं तयं सुण ॥७७॥५२०४॥
तत्थ सामंतवग्गाणं पयट्टा वरसंकहा । जपति जस्स जे चित्ते तत्थ सीहेण जंपियं ॥७८॥५२०५॥
'देव ! एत्थ महीवीढे रायाणो सति गहा । तहा वि वग्घरायस्स संपयं सति उत्तमा ॥७९॥५२०६॥ * गुणा सव्वत्थ विक्खाया' तं सोउं माणगबिओ । बोल्लए माणराओ सो ‘ण जुत्तं तुह एरिसं ॥८०॥५२०७॥
जंपिउं जेण तस्साऽवि गुणे वन्नेसि मे पुरो' । तेणुत्तं 'किं सरूवे वि वण्णिए कुविओ तुम ? ॥८१॥५२०८॥ वण्णियव्वा गुणा सव्वे, जस्स जे हुंति केइवि । सप्पुरिसाणं इमो मग्गो कुमार ! परिकित्तिओ' ॥८२॥५२०९॥ तं सोउं भिउडिभगिल्लो कुमारो जंपए इमं । रे पाव ! मज्झ वक्कं पि अन्नहा किं करेसि तं?' ॥८॥५२१०॥ एयमायन्निउं मंती सुबुद्धी जंपए इमं । 'सरूवे वण्णिए णेण मा कोवं कुणसु तुम' ॥८४॥५२११॥
तं सोउं कोवतंबऽच्छो कुमारो कड्रिढउं असि । धाविओ मंतिघायस्थ, तओ राया समुडिओ ॥८५॥५२१२॥ * हा पुत्त ! मा करेहेयं' भणतो संडिओ पुरो । कुमारो वि चिंतए एवं “एसो वी एयपक्खिओ ॥८६॥५२१३॥
ता एवं चेव आईए सिक्खवेमि दुरप्पण" । एवं चितित्तु रायस्स सिरं खग्गेण पाइए ॥८७॥५२१४॥
८
१. बग्गेण ३० ।। २. इत्थ का० ।। ३. गुणा त्रु० ।। ४. एवमा त्रु० ।। ५. कुमरो पा० ।।
Page #679
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
तं सव्वसामंता हाहाकंदपरायणा । उडिया ताण घायत्थं तओ एसो पधावई ॥८८॥५२१५ ॥ सव्वेहिं पि मिलेऊण खग्गमुद्दालिउं दढं । बद्धोऽभिमाणओ सो वि जीहं दंतेहिं छिंदिउं ॥ ८९॥५२१६॥ मरिता जाइ नरयम्मि पुढवीए छट्टियाय उ । वेइत्ता आउयं तत्तो उब्बट्टो इह अंजणे ॥९०॥ ५२१७॥ पव्वयम्मि समुप्पन्नो वराहो माणउक्कडो । सदारेण समं तत्थ रमतो जाव चिटुइ ।। ९१ ।। ५२१८ ।। ताव सीहद्धओ राया मिंगयाए समागओ । तओ रण्णा तयं दारं जा सव्वं पि विलोडियं ॥९२॥५२१९॥ ताऽभिमाणाओ सो दाढी वलिओ रायस्स सम्मुहं । तेणाऽवि सेल्लघाएण घाइताण विणासिओ ॥ ९३ ॥ ५२२०॥ मरिता कुंजरो जाओ तम्मि चेव य पव्वए । बडूढंतो य कमेणेसो तुंगो पव्वयसन्निभो ॥ ९४ ॥ ५२२१॥ कसिणच्छवी महादंतो संजाओ सद्विहायणो । अन्नया गिम्हकालम्मि तहाए सुटु पीडिओ ॥ ९५ ॥ ५२२२ ॥ अप्पोदगे सरे जाव पविसए ताव कद्दमे । खुत्तो ण सक्कए तीरं जाव गंतु कहेंचिविं ॥ ९६ ॥५२२३ ॥ खुहा- तहाहिं अक्कंतो उण्हेण य समो हओ । काय- कोल्हुयमाईहिं खज्जए य निरंतरं ॥ ९७ ॥ ५२२४ ॥ एवं तं वेयणं तिव्यं सहित्ता सत्त वासरे । मज्झत्थभावणाजुत्तो मरिऊणं इह भारहे ॥ ९८ ॥ ५२२५ ।। सालिगामम्मि गामम्मि नंदणो अत्थि वाणिओ । तस्स भज्जा सुनंद त्ति नामेणं अस्थि विस्सुया ।। ९९ ।। ५२२६ ॥
१. मिगब्बाए जे० त्रु० ॥। २. "त्ताणं ० ३. महादेहो त्रु० ।। ४. गिम्हयाल' पा० ० ।। ५. कहिंचि त्रु० विना ।। ६. "तिहा
अग्गिसम्मस्स बंभणस्स
कहाणय
६२९
Page #680
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंति- नाहचरिए
अग्गिसम्मस्स बंभणस्स कहाणयं
तीए कुच्छीए मज्झम्मि पुत्तत्तेण उवागओ । पत्ते पसूइकालम्मि जाओ, णामं च से कयं ॥१००॥५२२७॥ माइदेवो इमो होउ पुत्तो अम्हाण सोहणो । तत्तो कमेण वड्ढतो जाओ मायाए मंदिरं ॥१०१॥५२२८॥ बालएहि समं सो उ रमंतो ताणि णेगहा । विप्पवंचेइ मायाए हरेई खेल्लणाणि य ॥१०२॥५२२९॥ एवंकमेण संपत्तो जाव रम्मम्मि जोव्वणे । ताव देवपसायस्स देवईकुच्छिसंभवं ॥१०३॥५२३०॥ धूयरं नंदिणि नाम वरेइ तस्स सो पिया । समाणकुल-सीलेहिं रूवाईहिं च संजुयं ॥१०४॥५२३१॥ कारेइ लग्गदिवसम्मि विवाहं सविभूईए । आणित्ता य सए गेहे वासगेह समप्पए ॥१०५॥५२३२॥ तो तीए य समं भोए भुंजमाणस्स पइदिण । केत्तिएणाऽवि कालेण पंचत्तं जाइ णंदणो ॥१०६॥५२३३॥ काऊण तस्स किच्चाई सयणेहिं समन्निओ । माइदेवो सयं चेव संजाओ गिहणायगो ॥१०७॥४५२३४॥ तओ हट्टे णिविडो उ वंचए थीजण बहु । कयाणगनिमित्तम्मि कयाई कहणेण य ॥१०८॥५२३५॥ अन्नया तस्स संजाया सम मेत्ती अणोवमा । मित्तेण सोमदेवेण अचंतं उज्जुचेयसा ॥१०९॥५२३६॥ माइदेवस्स मायाए निम्माइस्सेयरस्स उ । वच्चए ववहरंताण जा कालो केत्तिओ वि हु ॥११०॥५२३७॥ ताव अन्नम्मि दिवसम्मि वंचणथमिमस्स उ । माइदेवेण संलत्तो सोमदेवो इमं गिरं ॥१११॥५२३८॥ १. देमई जे छ ।। २. विजे० ० ।। ३. तीए बि य समं पा० । तीए य समं जे० का० ।। ४. सई पा० । समं जे० ।। ५. हट्टणि त्रु० जेमू० ।। ६. सम्म धा७. मित्ती त्रु का ।। ८. कित्तिओ त्रु०।।
६३०
Page #681
--------------------------------------------------------------------------
________________
अग्गिसम्मस्स बंभणस्स कहाणयं
सिरिसंति- जहा 'नो नजए मित्त ! कजाणं केरिसा गई । जोगक्खेमकरो मे ता जइ तुभं पि रोयइ' ॥११२॥५२३९॥ नाहचरिए तेणुत्तं 'मित्त ! जं तुज्झ तं ममाऽवि ह रोयड । ता भणाहि तयं किंचि जे कायव्वं मएऽहुणा' ॥११३॥५२४०॥
माइदेवेण तो वुत्तं 'ममेयं ताव भावइ । अइसारं किंपि जं दव्यं, तं एगते उविजइ' ॥११४॥५२४१॥ तेणुत्तं 'होउ एवं' ति, तओ सारतरं धणं । गिण्डित्ता दो वि उज्जाणे अंडढरत्तम्मि जति ते ॥११५॥५२४२॥ रुक्खस्सेगस्स पासेसु उति दो वि तं धणं । साहिन्नाणाइयं काउं गया गेहेसु दोन्नि वि ॥११६॥५२४३॥ अन्नया माइदेवेण गंतुं एगागिणा सयं । उक्खणित्ताण सव्वं पि दव्यं गेहम्मि आणियं ॥११७॥५२४४॥
जंपए 'मित्त ! तं सारं सारेमो मा कयाइवि । अवाओ होहिही कोवि, वच्चामो अज्ज ता तहिं ॥११८॥५२४५॥ Pya ‘एवं होउ' त्ति तेणुत्ते तओ दोन्नि वि ते गया । जाव जोयंति तं दव्यं ताव पेच्छंति नो तयं ॥११९॥५२४६॥
तओ मायापवंचिल्लो ताडेतो हिययं नियं । भणेई 'भाय ! मुट्ठामो केण वी पावकम्मुणा ।।१२०॥५२४७॥ नीयं अम्हाण तं दव्वं जेण नो दीसए इहं । ता होइ मंदभग्गाणं गई एयारिसा इह' ॥१२१॥५२४८॥ ई वोत्तुं कुट्टए सीसं तह वच्छत्थलं नियं । एमाइधुत्तंचेढाहिं पत्तिजावइ सो तयं ॥१२२॥५२४९॥ सोमदेवो वि जंपेइ 'मा मा मित्त ! इमं कुण । जाओ अम्हाण देहस्स किलेस गिहिउं तयं ॥१२३॥५२५०॥ १. न जे०७ः ।। २. जोगखेम जे० ।। ३. अद्धर का० ।। ४. पासेसु उबंति त्रुः ।। ५. साहेमो बु० ।। ६. पा० विना ताईतो जे० ० । ताडितो का० ।। ७. इइ पा० का०।। ८. "त्तवेजाहिं जे०॥
Page #682
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
सो जंप 'अन्नेहिं कयं सुत्थत्तणं इमं । तं अपुण्णेहिं अम्हाणं विहिणा अन्नहा कयं ॥ १२४ ॥ ५२५१ ।। पुणो वि सोमदेवेण वृत्तो 'मा खेयमुव्वह । नासि अम्हच्चयं तं तु, तेणऽम्हे मोत्तु तं गयं ॥१२५॥५२५२ ॥ किंच दव्वस्स पुण्णाओ वाहाओ अम्ह भाउय ! | चिट्ठति ता समुद्धेहि, जामु गेहम्मि संपयं' ॥ १२६ ॥ ५२५३॥ एवं बोत्तूण बाहा घेत्तूणं आणए गिहे । माइदेवो वि चित्तम्मि चिंतए तोसणि भरो || १२७ ।। ५२५४ ॥ "पंत्तिओ एस एत्थत्थे ता जायं सोहणं इमं । कयत्थो तेण दव्वेण भविस्सामि अहं पुण” ||१२८ || ५२५५ ।। एवं सव्वेसु सु मायासीलस्स तस्स उ । सव्वजम्मो वइक्कतो, सुद्धस्स इयरस्स उ ॥ १२९ ॥ ५२५६॥ अन्नया माइदेवो सो रोगेणऽचंतपीडिओ । मओ य अट्टज्झाणेण खरीगन्भे समागओ || १३० ।। ५२५७ ॥ जाओ य कालसमएण रासहीरूवधारओ । सजाइअणुरूवम्मि जाव पत्ता य जोव्वणे ॥ १३१ ॥ ५२५८ ॥ रययस्स खंदनामस्स गेहम्मि पइवासरं । वहेइ लद्दियापूरं पजंतं जाव पाविया ॥१३२ ।। ५२५९॥ मरिणं तओ जाया सुणिया सव्वणिंदिया । माइदुद्धं अपावंती कट्टेणं विद्धिमागया ॥ १३३॥५२६०॥ कहिंपि पाव नेय किंपि भक्खं तहाविहं । अन्नया य हडक्केण वाएणऽ कंतदेहया ॥ १३४ ॥ ५२६१ ॥ मरिणं कोल्हुई जाया मंसभक्खणतप्परा । परं कम्मस्स दोसेण कट्टेणं तं पि पावई ॥ १३५ ॥ ५२६२ ॥
१. पत्तिन्नो पा० ॥ २. रूयस्स जे० ॥
(+5+505050505
अग्गिसम्मस्स भणस्स
कहाण
६३२
Page #683
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंति नाहचरिए
अग्गिसम्मस्स बंभणस्स कहाणयं
एवं तत्थाऽऽउयं भोत्तुं मरिऊण नरयं गया । रयणप्पहपुढवीए तत्थ दुक्खं अणोवमं ॥१३६॥५२६३॥ अँजिउं खोडिउं कम्मं तत्तो उव्वट्टिउं इमा । पुणो वि माणुसत्तम्मि रोरगेहे समागया ॥१३७॥५२६४॥ वासवो वणिओ अत्थि भजा तस्स अणुधरी । वसति ताई निस्साइं पुरम्मि गिरिवद्धणे ॥१३८॥५२६५॥
ताण जाओ इमो पुत्तो संपत्तो जोव्वणम्मि य । तत्थ कल्लोलमालाओ उप्पाजंति खणे खणे ॥१३९॥५२६६॥ * चित्तम्मि णेगरूवाओ लोहसंदसियस्स उ । लोहनंदाऽभिहाणस्स माइदेवजियस्स उ ॥१४०॥५२६७॥ चिंतए "कत्थ गंतूणं विढवेमि बहुं धणं ? । किं करेमीह वाणिजं? किंतु दव्वं विणा न तं ॥१४१॥५२६८॥ खणामि रोहणं किं वा ? तरामि किं व सायरं ? । किं वा वि धाउवाएणं पाडयामि सुवण्णयं? ॥१४२॥५२६९॥ किं वा रोद्दे मसाणम्मि महामंसस्स विक्कयं । काऊणं देवयं किंचि आराहेमि धंणासया ॥१४३॥५२७०॥ किं वा विसामि विवरम्मि रसमाणेमि उत्तम ?" । इच्चाई चिंतयंतस्स तस्स बुद्धी मणे ज्यिा ॥१४४॥५२७१॥ जहा "किं चिंतिएणेह कजसारो भवामि हं"। एवं च चिंतिउं जाइ पिउणो पायबंदओ ॥१४५॥५२७२॥ कहेइ चिंतियं सव्वं, पिया तत्तो पयंपइ । जहा 'पुत्त ! ण एयाणं एकं पि धणवज्जियं ॥१४६॥५२७३॥ जाइ अत्थऽज्जणं काउं किं कल्लोला कुणंतु ते? | किंच एगअवच्चाणं अम्हाणं एगलोयणं ॥१४७॥५२७४॥ १. अणुद्धरी पा० विना ।। २. वसंते पा० जेसं० ।। ३. निम्माई जे० ।। ४. 'तम्मणेग जे० ।। ५. रुद्दे पा० विना ।। ६. वणे सया जे० ।। ७. कुणंति त्रु० ।। ८. किंतु का०॥
Page #684
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
- अग्गिसम्मस्स
भणस्स * कहाणय
तुम सि, ता न गंतव्यं तए अन्नत्थ कत्थ वि । एत्थेव संडिओ वच्छ ! कुण निव्वाहमेत्तयं ॥१४८॥५२७५॥
चिंतेइ लोभणंदो वि “न विसज्जंति इमाणि उ । ता अणक्खित्तु एयाणं, जामि अन्नत्थ कत्थ वि" ॥१४९॥५२७६॥ * एवं चिंतित्तु रत्तीए पच्छन्नो निग्गओ इमो । पत्तो समुद्दतीरम्मि गंभीरं नामपट्टणं ॥१५०॥५२७७॥
वणियस्सेगस्स गेहम्मि पविट्ठो जाव अच्छइ । पेच्छए जाव सामग्गी किजंती तत्थ मंदिरे ॥१५१॥५२७८॥ तं दटुं पुच्छए एसो घरसामि धणावह । 'ताय ! किं तुज्झ गेहम्मि सामग्गी दीसए इमा ?' ॥१५२॥५२७९॥ गेहसामी वि पच्चाह जहा 'मे वहणं वरं । समुद्दे पट्ठियं तेण सामग्गी कीरए इमा' ॥१५३॥५२८०॥ लोभनंदो तओ आह चित्ते अचंतमूसुओ । 'अहं पि जामि तो तत्थ जइ तुम बहुमन्नसि' ॥१५४॥५२८१॥ सेट्ठी वि आह 'किं अत्थि किंपि ते भंडमोल्लयं ?' । एसो पयंपई 'ताय ! नत्थि मे किंचिवी धणं ॥१५५॥५२८२॥ परं खिचयवित्तीए जामि पेसेहि सव्वहा' । जपेई गेहसामी वि 'जइ एवं, तो तुम पि वि ॥१५६॥५२८३॥ बच्चाहि सो वि तव्वक्कं, तं तहेव य मन्नई । तत्तो य सव्वसामग्गीसंजुए वहणे कए ॥१५७।।५२८४॥ नक्खत्तम्मि पहाणम्मि कयाणपरिपूरियं । तं कयं जाव बोहित्यं ताव पुण्णम्मि वासरे ॥१५८॥५२८५॥ आरूढो वाणिओ तत्थ नायगो गुणसायरो । लोभनंदो वि तस्सेव खिच्चयत्तम्मि संडिओ ॥१५९॥५२८६॥
६३४
१. से पा० त्रु० ।। २. चिंतए का० । चिंतइ जे० ।। ३. सिद्धी का० ।। ४. "पए त्रु० ।। ५. खेत्तय ७० ।। ६ जंपइ ३० ।। ७. ता जे० ।।
Page #685
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
अग्गिसम्मस्स बंभणस्स कहाणयं
जलहिवेलाए पत्ताए पूरियं वहणं तओ । वायाणुकूलओ सिग्धं जाइ तं वहणं वरं ॥१६०॥५२८७॥ थोवेहिं चेव दिवसेहिं रयणद्दीवम्मि तं गयं । पत्तं वेलाउले तत्तो भंडं सव्वं पि नीणियं ॥१६१॥५२८८॥ पाहुडं गिहिउं तत्तो रायरायस्स अंतिए । जाइ गुणसायरो सेट्ठी अप्पेउं पाहुडं तओ ॥१६२॥५२८९॥ निसन्नो आसणे दिन्ने, पुच्छिओ कुसलाइए । तुटुंण राइणा तस्स अद्धदाणं पसाइयं ॥१६३।।५२९०॥ विक्कीयं सत्थवाहेण सलाहं तं कयाणयं । गहियं पडिभंडं च जोगक्खेमभएण य ॥१६४॥५२९१॥ रयणाई सव्वसाराई अणग्धेयाई काइं वि । पच्छन्नाई करेऊण एगट्ठाणम्मि आवई ॥१६५॥५२९२६॥ लोभनंदेण दिट्ठाई, न अन्नेण, तओ इमो । चिंतए लोभदोसेण णिए चित्तम्मि दूसिओ ॥१६६॥५२९३॥ "सव्वस्ससारभूयाणि हत ! रन्नाणि सायरं । एएण एत्थ आणम्मि गोवियाणि विसेसओ ॥१६७॥५२९४॥ न दिवाणि य केणाऽवि, मए एक्कं विवजिउं । ता केणाऽवि उवाएण अवहरामि इमाणि उ ॥१६८॥५२९५॥ अहवा इमम्मि जीवंते ण पारिजंति गिहिउं । ता मारिउं उवाएण, पच्छन्नाणि गहेमऽहं" ॥१६९॥५२९६॥ एवं च चिंतिउं एसो तओ छिद्दाणि मग्गइ । अन्नया अद्धरत्तम्मि दिव्वजोएण उटुिओ ॥१७०॥५२९७॥ सत्थवाहो सरीरस्स चिंताए कारणेण उ । दिह्यो य तेण पावेण घोडियाए ववत्थिओ ॥१७१॥५२९८॥
६३५
१. पुच्छिए पा० ।। २. सव्वसाराइ रन्नाइ अ° पा० ।। ३. गहेऊण पा० ॥ ४. अओ पा० ।। ५. रयणाणि ७०।। ६. गेण्हिउं त्रु० ।।
Page #686
--------------------------------------------------------------------------
________________
अग्गिसम्मस्स बंभणस्स कहाणयं
सिरिसंति- तओ य लोभनंदेण खित्तो पेल्लित्तु सायरे । दूरंगए य जाणम्मि तओ केणाऽवि जग्गियं ॥१७२॥५२९९॥ नाहचरिए पेच्छए नेव सत्थाहं तम्मि काणम्मि जाव सो । ताव संकासमावन्नो सव्वपोयम्मि जोयइ ॥१७३॥५३००॥
सब्वत्थ जाव नो दिडो, ताव रोल करेइ सो । तेण रोलेण उभंतो सव्वलोगो वि उडिओ ॥१७४॥५३०१॥ पुच्छए 'किं किमेयं ?' ति तओ एएण जंपियं । 'दीसए सत्थवाहो नो कत्थई तं निरूवह ॥१७५॥५३०२॥ तओ निजामएणुत्तं 'महई वेला उ बट्टइ । उटुिओ आसि सत्थाहो देहचिंतानिमित्तयं ॥१७६॥५३०३॥ एगागी किंतु जं जाय, तं तु सम्मं न नजई' । हाहाकंदो तओ जाओ सव्वलोयस्स तक्खणं ॥१७७॥५३०४॥ जपई 'नीरमज्झम्मि पोयं खलिउं निरूवह' । निजामएण तो वुत्तं 'एयमघडतयं दढं ॥१७८॥५३०५॥ जओ दूरे पएसो सो जेण लोए विसुम्मइ । आहाणयं कहिं उठो ? कत्थ णीरायणा तहा ? ॥१७९॥५३०६॥ एत्तियाए उ वेलाए सुवाएण समुद्धयं । जोयणाणं सए केवि लंघियं वहणं इमं ॥१८०॥५३०७॥ तहा वि आगहो तुम्ह जइ एत्थं तो खलिज्जई' । तओ लोयाणु वित्तीए पक्खित्ता तेण नंगरा ॥१८१॥५३०८॥ जोइओ गलवत्ताए, नोवलद्धो कहिंचिवि । पुणो दुक्खभरकंता पूरंति वहणं तयं ॥१८२॥५३०९॥ संपत्तं च तडे झत्ति उत्तिण्णो सयलो जणो । भंडं पि अप्पियं सव्वं जाणसामिस्स अक्खियं ॥१८३॥५३१०॥
१. "ए व न स जे० विना ।। २. बोल्लेण पा० ।। ३. "सइ त्रु० ।। ४. जंपए जे० का०।। ५. एवम जे० ।। ६. उट्टो पा० ।। ७. °णुवत्ती जे०७०॥ *८. लबन्नाए जे०।। ९. भरुकता का० ।। १०. अक्खयं जे० का० ।।
६३६
Page #687
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
书法书书书
लोभनंदो वि पच्छन्नं ताणि रन्नाणि गेण्हिउं । उत्तिष्णो मोक्कलावेइ जाणसामिं 'वयामऽहं ' ।। १८४ ।। ५३११॥ किची दाऊण तेणाऽवि लोभनंदो विसजिओ । तओ सो चिंतए एवं "हंत ! गंतव्वयं कहं ? ॥१८५ ।। ५३१२ ।। जओ दूरे गिहं मज्झ, विसमा मग्गा य अंतरे । जइ सत्थेण समं जामि तत्थ नाऊण अंतरं ॥१८६॥५३१३।। इमाणि मज्झ पासाओ णिच्छयं कोवि गेहिही । ता एगागी पयट्टामि काउं कंप्पडिवेसयं' ॥१८७॥५३१४॥ एवं चिंतित्तु एगागी पयट्टो जा सए गिहे । ताब एगत्थ रण्णम्मि सेणा चोराण चिटुइ ॥१८८॥५३१५॥ वासियं तत्थ सउणेणं 'इंतऽणेगाओ कोडिओ' । तं सोउं चोरसेणो सो पुच्छए साहियं जहा ॥ १८९ ॥ ५३१६ ॥ 'किं रे ! आगच्छए कोवि एत्थ सत्थो महंतओ ?' । चाडिक्को जंपए 'सामि ! न सत्थो कोवि दीसइ ॥ १९० ॥ ५३१७॥ किंतु एगो इहं एइ कप्पडिओ मलमईलिओ' । लोभणंदो निरूवित्ता मुक्को सेणाहिवेण तो ॥१९१॥ ५३१८॥ पुणो वि जंप पक्खी 'गयाओ णेगकोडिओ' । तओ चोराहिराएण पुणो आणाविओ इमो ॥१९२॥५३१९॥ जोइओ सव्यदेहम्मि न य पेच्छंति किंचिवि । जा मुक्को, ता पुणो पक्खी जंपए 'किं विमुंचह ॥ १९३॥५३२०॥ एयाओ भूरिकोडीओ ?' तओ सेणाहिवो तयं । तत्थ चेव धराबेई पक्खिवक्केण कोडिओ ॥१९४॥५३२१॥ खणंतरेण तो पुट्ठो चोरसेणाहिवेण सो । 'किं भद्द ! अत्थि ते किंचि, सचं साहेहि निच्छियं' ॥ १९५॥५३२२ ॥ १. गिहिही पा० बिना ।। २. पा० विना कप्पडियवेसयं जे० ० । कप्पडियं सयं का० ॥ ३. रसेण सोपा 'रसेणेसो का० ॥ ४. पुच्छियं त्रु० । पुच्छिए जे० ।। ५. चंडिक्को का० ॥ ६. 'इलओ त्रु० का० ॥
१०
अग्गिसम्मस्स बंभणस्स
कहाण
६३७
Page #688
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
#######
'किंचि, जइ न पत्तिज्जहा धुवं । जोएह मज्झ पासम्मि, जोइयं पि पुणो पुणो ॥ १९६ ॥ ५३२३॥ चोरनाहेण तो तस्स पासाओ कंथडाइयं । उद्दालित्ताण नीसेसं, जहाजाओ विसजिओ ॥ १९७ ॥ ५३२४॥ तत्तो ण जंप किंचि सो पक्खी तो इमेण उ । भणिया चोरा 'अरे ! एवं सम्मं जोएह कंथडे ' ॥ १९८ ॥ ५३२५ ।। जाव तं सयछिडुं तु दट्टु चोरा भणति तो । 'किं एत्थ देव ! जोएमो सयच्छिडुम्मि कंथडे ? ' ॥१९९॥५३२६॥ सउणस्स पञ्चयत्ताओ चोरसामी सयं तयं । जोयए गेहिउं सम्मं सव्वाणाणि चंपिउं ॥ २००॥५३२७ ।। ताव सव्वे ठाणे वररन्नाणि पेच्छइ । सव्वाणि सोहिउं लेइ, दढं धूणंतओ सिरं ॥ २०१ ॥५३२८॥ एसो वि पच्छओ जाइ बलित्ताण पुणो वि हु । तम्मि चेव पुरे पत्तो समुद्दे गमणम्मणो ॥ २०२॥५३२९॥ एत्तोय सत्थवाहो सो जलमज्झम्मि निवडिओ । पावए पुव्यभिन्नस्स बोहित्थस्स फलहयं ॥ २०३॥५३३०॥ तेणंत सत्तरतेण तरित्ताण महोयहिं । संपत्तो पट्टणे तम्मि दिव्यजोया सए गिहे ॥ २०४ ॥ ५३३१॥ पुट्ठो य तत्थ लोगेहिं 'कहं तं निवडिओ जले ?' । तेणाऽवि अक्खियं सव्वं लोहनंदस्स चेट्ठियं ॥ २०५ ॥ ५३३२ ॥ पत्तो एत्यंतरे एसो दिट्ठो लोगेण तक्खणा । बंधिऊणं तओ नीओ सो तेहिं निवमंदिरे ॥ २०६ ॥ ५३३३ ॥ साहिओ य असेसो वि वृत्तंतो णरवइस्स उ । णिवेणाऽवि महाकोवभिउडी भंगुरदिट्टिणा ॥२०७॥५३३४ ॥
१. गिहिउं पा० चिना ।। २. "रताणि त्रु० ॥
अग्गिसम्मस्स बंभणस
कहाणय
६३८
Page #689
--------------------------------------------------------------------------
________________
अग्गिसम्मस्स बंभणस्स कहाणयं
सिरिसंति- जंपिओ य 'अरे पाव ! मेच्छकम्माण कारय ! । अप्पेहि ताणि रन्नाणि, जाण कजे कयं इमं ॥२०८॥५३३५॥ नाहचरिए सो आह 'देव ! मे ताणि पासाओ तक्करहिं उ । उहालित्ताण सव्वाणि गहियाणि न संसओ' ॥२०९॥५३३६॥
राइणा वि तओ युत्तं रे ! एयं दुटुतक्करं । सामिघायं च घाएह, जायणाहिं कयत्थिउं' ॥२१०॥५३३७॥ तव्यक्काणंतरं चेव सव्वलोयाण दंसिउं । जायणाहिं अणेगाहिं कयत्थित्ताण मारिओ ॥२११॥५३३८॥ रोद्दज्झाणसमावन्नो मरित्ता णरयं गओ । पुढवीए चउत्थीए, उक्कोस तत्थ आउयं ॥२१२॥५३३९॥ भुजिऊण तओ दीहं संसारं सो नियच्छिही" । एवं चिय इमो पावो लोहोऽणत्थाण कारणं ॥२१३॥५३४०॥
लोभाओऽणत्थपउरम्मि संसारे भमई जिओ । लोहाओ सव्वदुक्खाणं, संसारे होइ भायणं ॥२१४॥५३४१॥ * एवमेए. 'कसाया' उपमाओ परमो मओ। जेहिं संतत्तयं संतं जरग्घत्थं व तिहुयणं ॥२१५॥५३४२॥ .
कड्ढंतं सव्वया एवं चिटुए उदगं पिव । एयम्मि चेव अत्थम्मि नागदत्तकहाणयं ॥२१६॥५३४३॥ जे होही वीरतित्थम्मि, तंपि तुज्झ कहिज्जइ । चक्काउहमहाराय ! सुणेही एगचित्तओ ॥२१७॥५३४४॥ अवि य“अत्थि इह जबुंदीचे दीवे भरहम्मि पुरवरं रम्मं । नामेण वसंतपुरं सुपसिद्धं महियले सयले ॥१॥५३४५॥
१. रयणाणि त्रु०।। २. दंसिओ पा० ।। ३. रुद्द पा० विना ।। ४. ऊणं जे० ७० ॥ ५. तुझं त्रु०॥ ६. "बुद्दीवे त्रु० ।।
Page #690
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहरिए
तत्थऽत्थि दोन्निमित्ता वाणियगा वरकलाऽऽगमवियडूढा । दोन्नि वि सुयणसहावा, दोन्नि वि गुणसंपया कलिया ॥ २ ॥५३४६ ॥ दोन्नि वि उवसमजुत्ता, दोन्नि वि णिचं अणुद्धया सरला । दोन्नि चिय अप्पलोभा, दोन्नि वि सयणोवयारिल्ला ॥ ३ ॥ ५३४७॥ दोन्नि वि एगहुं चिय अच्छंति, भमंति तह य खेल्लंति । ववहारं पि य दोन्नि वि कुणंति एगट्टिया चेव ॥४॥ ५३४८ ।। एक्को समिद्धदत्तो बीओ नामेण ताण वसुदत्तो । गुरुपीइसमग्गाणं दोन्ह वि परिगलइ अह कालो || ५ || ५३४९ ॥ ते दो विहु अन्नदि मिलिया एगत्थ जाव चिहुंति । ता दोण्ह वि उल्लावो परोप्परं ताण संजाओ || ६ || ५३५०॥ "जं एगेणं किंचिवि कायव्यं तमियरेण वि तहेव । अणुचरियव्वं, दोण्ह वि अम्हाणं एस सिंगारो” ||७|| ५३५१॥ इय कयसंकेयाणं दोह वि जा जंति वासरा केवि । ता अन्नम्मि दिणम्मिं गया य एगम्मि उज्जाणे ||८||५३५२ ।। जा ते पविसंति तर्हि, ता ते निसुणंति तत्थ गहिरसरं । 'किं ऐयमिइ' मुणंता जा जंति तयाऽणुसारेण ॥९॥५३५३॥ ता पेच्छति मुणिदं बहुमुणिगणसंजयं सहामज्झे । जिणधम्ममुवइसंतं नामेणं वइरगुतं ति ।।१०।। ५३५४ ।। तं दण मुणिदं भत्तिवसुल्लसियपयडपुलइल्ला । णमिऊणं गुरुपाए उबबिट्ठा सुद्धभूमीए ॥११॥ ५३५५ ॥ भयवं पि कहइ धम्मं संसारसमुद्दतरणबोहित्थं । जं निसुणंता भव्या निव्बिन्ना गिहपवंचस्स ||१२|| ५३५६ ॥ १. एयम्मि सुणता त्रु० ॥
गंधव्वनागदत्तस्स
अक्खाणयं
६४०
Page #691
--------------------------------------------------------------------------
________________
गंधव्वनागदत्तस्स अक्खाणयं
सिरिसंति- ते वि हु दोन्नि वि मित्ता सोऊणं सूरिसतियं वयणं । संसारभयुब्बिग्गा भणति एयारिस वयणं ॥१३॥५३५७॥ नाहचरिए _ 'भयवं ! गिहम्मि गंतु, पुत्ते विणिवेसिऊण गेहम्मि । आगंतु तुम्ह मूले पव्वज्जाभारगहणेणं ॥१४॥५३५८॥
पायालकलसणिग्गयवायवसुटुंतगुरुतरंगसमं । एयं माणुसजम्मं सामिय ! सहलं करिस्सामो' ॥१५॥५३५९॥ 'एयं चिय नणु उचियं तुम्हाणं' भाणियम्मि गुरुणा उ । वंदित्तु गुरुं दोन्नि वि पत्ता णियएसु गेहेसु ।।१६॥५३६०॥
वित्तु सुए दोन्नि वि कुटुंबभारम्मि जति गुरुपासे । गिण्हंति संजमभरं, कुणंति तवं संजममुयारं ॥१७॥५३६१॥ तव-संजमनिरयाणं पत्तो पजंतकालसमओ त्ति । सलेहणं विहेउं अणसणविहिणा दिवं पत्ता ॥१८॥५३६२॥ तहवि हु ते दो वि जणा पुणो वि मिलिया कुणंति संकेयं । 'जो अम्हं पढमयरं चवेइ, बीएण सो धम्मे ॥१९॥५३६३॥ जिणपण्णत्ते सम्म सममगणतेण सो ऽवेयव्यो' । इय निच्छयं विहेउं चविओ अह ताण पढमयरं ॥२०॥५३६४॥ जीवो समिद्धदत्तस्स संतिओ एत्थ भरहवासम्मि। नयरे धरानिवासे सायरदत्तो वसइ इन्भो ॥२१॥५३६५॥ धणदत्ता से कंता असेसरूवाइगुणगणसमग्गा । सा य अपुत्ता संती खिज्जइ ओवाइयसएहिं ॥२२॥५३६६॥ अह अन्नया य एसा उबवासेणं प्रिया सुनिच्छइया । सिरिनागदेवयाए पुरओ चइऊण आहारं ॥२३॥५३६७॥
६४१
१. भब्बि पा० विना ।। २. कालो त्ति पा० ।। ३. गणेतेण पा० का०४. नयरे य धराबासे ५० ।।
Page #692
--------------------------------------------------------------------------
________________
गंधव्वनागदत्तस्स अक्खाणयं
सिरिसंति- * तत्तो य नागदेवी पुरओ पडियं नियच्छिउं एयं । जंपइ 'उटुसु भद्दे ! होही ते सुंदरो पुत्तो ॥२४॥५३६८॥ नाहचरिए * चविउं दियलोगाओ' हट्ठा तुटा समुट्ठिउं एसा । वच्चइ नियगेहम्मि, भुंजइ पइणा समं भोए ॥२५॥५३६९॥
ॐ सो तीए गभम्मि आयाओ, निययपसवकालम्मि । पसवइ सुकंतिजुत्तं देवकुमारोवमं पुत्तं ॥२६॥५३७०॥
पत्ते य नामकरणस्स वासरे अह गुणेहिं संजुत्तं । 'सिरिनागदेविदिन्नो तेण इमो नागदत्तो' त्ति ॥२७॥५३७१॥ एवं परिवडूढतो बाहत्तरिकलवियक्खणो जाओ । गंधव्वे य विसेसो, जेणऽचंतं रसो तत्थ ॥२८॥५३७२॥ तो णयरीलोएहिं भन्नइ 'गधब्वनागदत्तो' त्ति । गीयरसेणं लोयं विम्हावेतो परिभमइ ॥२९॥५३७३।। वीणावावडहत्थो सत्तसरेहिं तिहिं च गोमेहिं । इगवीसमुच्छणाहिं इगुवन्नाताणपरिरम्मं ॥३०॥५३७४॥ एवं डाणे आणे गायइ तह गारुडम्मि अइकुसलो । अन्नम्मि दिणे चिटुइ उज्जाणे मित्तपरिकलिओ ॥३१॥५३७५॥ देवेण वि बहुवारा विबोहिओ नेय किंचि मन्नेइ । तो चिंतइ सो देवो “न एस एवं विबुझेही ॥३२॥५३७६।। जम्हा अचंतसुही, तम्हा कटुम्मि चेव पाडेमि" । इय चिंतिऊण तेणं विहियं समणस्स नेवच्छं ॥३३॥५३७७।। महपोत्ती-रयहरणेहिं वज्जियं तो करंडए चउरो । गहिउं सप्पसमग्गे तेणतेणं तओ जाइ ॥३४॥५३७८॥ दिवो य नागदत्तस्स परियणाओ नरेण एक्केण । भणिओ य करंडेसु 'किं चिटुइ तुज्झ एएसु ?' ॥३५॥५३७९॥
६४२
१. गधब्बयवि ३०।। २. एल्थ का ।। ३. दश्यता उलध परिक्षण ।। ४. करिओ जे० का० ।। ५. मुहपुत्ती पा०।।
Page #693
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
गंधव्वनागदत्तस्स अक्खाणयं
सो भणइ 'एत्थ सप्पा चिटुंति महाविसा अइपयंडा' । तो धाविऊण परिसो वच्चइ नियसामिपासम्मि ॥३६॥५३८०॥ जंपइ य 'कोवि एसो मग्गेणेएण पेच्छ वोलेइ । सप्पकरंडयहत्थो, कीलावइ जो महासप्पे' ॥३७॥५३८१॥ तं सोऊणं पभणइ धावित्ता नागदत्तनामो उ । 'भो ! भो ! पडिच्छसु खणं पयडसु नियसप्पमाहप्पं ॥३८॥५३८२॥ खेल्लामि तुज्झ सप्पेहिं, भद्द ! खेल्लसु तुम मईएहिं'। इय भणिओ सो जंपइ 'मुचउ एसा कहा ताव ॥३९॥५३८३॥ जम्हा मदीयसप्पा अचंतं घोररूव-विसपुण्णा । ण हु सक्कइ खेल्लेउ पुरिसो अइमंतकुसलो वि ॥४०॥५३८४॥ तं च पुणो अइमुद्धय परिहीणो मंत-ओसहिबलेहिं । कह घेच्छसि मह नागे, जे दुग्गेज्झा सुराणं पि?' ॥४१॥५३८५॥
ता भणइ नागदत्तो 'घेप्यते पेच्छ निययसप्पे वि । किं वहसि गव्वमलियं ? मुंचसु रे मूढ ! नियसप्पे ॥४२॥५३८६।। । अहवा वि मज्झ सप्पे पडिच्छ' तो हसिय तं भणइ देवो । 'पेच्छ इमं कह जायं, ससएहिं वि लउडया लइया ॥४३॥५३८७॥
ता मुंच मुंच सिग्छ, जेणं वारेमि विसहरे तुज्झ' । तो मुयइ नागदत्तो उग्गविसे विसहरे नियए ॥४४॥५३८८॥ ते वि हु मुक्का संता न चेव लग्गति विसहरा तस्स । लग्गा उ नेय पीडं कुणंति ते तस्स देवस्स ॥४५॥५३८९॥ तो अमरिसभरभरिओ जंपड़ गधब्बनागदत्तो वि । रे! रे ! मेल्लसु एए नियसप्पे मा चिरावेह' ॥४६॥५३९०॥
६४३
१. पेच्छसि पा० का० ।। २. तो पा० ।।
Page #694
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
娃娃娃娃號
सो पइ 'जइ एवं मेलसु तो रायपभिइसयणं च । ताणं पुरओ जेणं करेमि अप्पं निराभारं' ||४७ || ५३९१ ॥ तो मेलिओ असेसो सयणो गंधव्वनागदत्तेण । हक्कारिओ य राया मिलिओ य असेसपुरिलोगो ॥ ४८ ॥ ५३९२ ।। ताणं सव्वाण पुरो जंप देवो वि एरिसं वयणं । 'भो ! भो ! णिसुणह तुब्भे, मह वयणं अवहिया होउं ॥ ४९ ॥ ५३९३॥ नागदत्तो इच्छइ सप्पेहिं खेल्लिउं सहसा । सो जइ कहिंचि खज्जइ, तो मह दोसो न दायव्वो' ॥५०॥५३९४ ॥ एवं च तेण भणिए भणइ निवो सयलसयणसंजुत्तो। 'को तुह दोसो एत्थं, वारिजंतो जइ न ठाइ ? ' ॥ ५१ ॥ ५३९५ ।। सुरो' अवि चिट्ठइ, वारेह एत्थ ण हु दोसो । जम्हा हु मज्झ सप्पा अइविसमा घोरविसपुण्णा' ॥ ५२ ॥ ५३९६ ॥ एवं च तेण भणिए जंपइ सयणो वि नागदत्तं तं । 'विरमसु भो ! एयाओ अज्झवसायाओ विसमाओ' ॥ ५३ ॥ ५३९७ ।। तो भइ नागदत्त'मा बीहह गजिएहिं एयस्स' । सयणेण तओ भणियं 'जं रोवइ कुंणह तं तुम्भे' ॥ ५४ ॥ ५३९८ ।। आलिहियमंडलं तो चउद्दिसिं तस्स प्राविउं सप्पे । जंपइ 'सुणह इयाणि माहप्पं मज्झ सप्पाणं' ||५५ ।। ५३९९ ।। अवि य"तरुणरविसरिसनयणो तडिच्छडातरलजुवलजीहालो । रोद्दविसपुण्णदाढो उक्कासमजलियरोसिल्लो || ५६ ॥ ५४०० ।। को जेण मणूसो कजमकज्जुं न याणई किंचि । दाहजरपरिगयंगो डज्झइ जलणे व्य पक्खित्तो ||५७॥५४०१॥ १. कुण तं तुझे का० ॥
गंधव्वनाग
दत्तस्स अक्खाणयं
६४४
Page #695
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
वरी से ही
'अग्गेसरो' त्ति काउं उविओ पुरओ दिसाए पुव्वाए । जव्विसमाहप्पेणं भगभगइ निरंतरं पुरिसो ॥ ५८ ॥ ५४०२ ॥ अद्दिदृटुमचं समत्थलोए वि पायडपयावं । कय कोहनामधे घेच्छसि कह तं महाभुयगं ? ॥ ५९ ॥ ५४०३ ॥ सुरगिरिगरुयसरीरो अटुफडाडोव भीसणायारो । ललमाणर्जुयलजीहो अंजण- गवला ऽलिसंकासो ||६०||५४०४|| दाहिणपासम्मि ডिओ अप्पाणं 'दाहिण' ति मन्नंतो । उग्गतरगरलपुण्णो माणेण बिसट्टए नागो ॥६१॥५४०५॥ डसिओ जेण य पुरिसो सेलत्थंभोवमो हवइ थद्धो । देविंद-नरिंदाणं एक्कं पि न मन्नए कह वि ॥६२॥५४०६ ॥ एयस्स विसर्पहावाओ णमई नो देवयं गुरुजणं च । गाढयरं अक्कंतो चिटुइ असमंजसं सव्वं ॥ ६३ ॥ ५४०७ ॥ अइपगरिसपत्तेणं विसेण पाणेहिं मुच्चए नियमा । एवंविहप्पहावं, कह घेच्छसि तं महानागं ? ॥६४॥ ५४०८ ॥ अइकुडिल-चबल-सललिय-बेल्लहलतरंगरेहिरगईया | बरसत्थियंकियफणा नियडिकवडवंचणा कुसला ॥६५॥५४०९॥ पच्छिमदिसाए बुद्धीए गोवए जा उ णिच्चमप्पाणं । मायामइया जागी सुपसिद्धा एत्थ भुवणम्मि ||६६ ॥ ५४१० ॥ तं पुण बालग्गाही अप्पाणं मन्नसे अइपयंडं । ओसहिबल- मंतबलेहिं वजिओ निययबुद्धीए ||६७ ।।५४११ ।।
परिच्छो यता सा पुण बहुकालसंचियविसोहा । निवसइ य महागहणे वणम्मि सुपयंडया नागी ॥ ६८ ।। ५४१२॥ होस य ते विणासो दादाजतंतरालपडियस्स । तीसे महभुयगीए परित्तरहियस्स केणाऽवि ॥ ६९ ॥ ५४१३ ॥ जे० विना ॥। ३. 'जुबल' पा० विना ।। ४. " सटुए जे० त्रु० ॥ ५. देवेंदनरेंदाणं जे० का० ॥ ६. पहावओ जे० ॥ हत्थो का० ।। १०. परत त्रु० काo !!
१. मधेयं पा० विना ॥ २. ' डाडोय भी ७. पुडीए पा० ॥ ८. भवण' पा० ।। ९.
12424242424203
गंधव्वनाग
दत्तस्स अक्खाणयं
६४५
Page #696
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
++++++
णय को वि तुह सहाओ अन्न्रो वा लेग्गहम्मि परिर्हेच्छो । सयमप्पोसहिमंतो, कहमप्पाणं तिगिच्छिहिसि ? ॥७०॥५४१४॥ एसोय उत्तराए दिसा सव्युत्तरो महानागो । महमेहतुल्लघोसो मेहो इव जो समोत्थरइ ॥ ७१ ॥५४१५ ॥ सो लोहनामधेज्जो सव्वविससमूहठाणमचत्थं । उक्कडफडाकडप्पो अधरियपुव्वो तिहुयणे वि ॥७२॥५४१.६ ॥ डक्को जेण मणूसो हवइ महासागरो व्व दुप्पूरो । ओसहिदव्वाईहिं, कह घेच्छसि तं महाउरगं ? ॥७३॥५४१७॥ एए ते पावा ही चत्तारि वि कोह- माण-मय- लोभा । जेहिं सया संसत्तं जरियमिव जगं केलकलेइ ॥७४॥५४१८॥ एएहिं सया तवियं हुयवहउर्वरिम्मि उवियनीरं व । जालाकलावकलियं कंढकढइ निरंतरं भुवणं ॥ ७५ ॥५४१९ ॥ महु-घयधारानियरोवसित्तपज्जलियहुयवहसमाणं । कोडीकयमेएहिं धगधगइ जंगं निरवसेसं ॥ ७६ ॥ ५४२९६६४०॥ गिरिसिहरबुटुबहुनीरपूरपडिपुण्णपसरियसरि व्व । जेसिं वसेण णिचं हूहुयइ जंग असेसं पि ॥७७॥५४२१॥ इय केत्र्त्तियं व भन्नउ पावहीणं इमाण माहप्पं ? । कहइ इमाणमसेसं जइपर भगवं जिणो चेव ॥७८॥५४२२॥ खज्जइ जो एएहिं चउहिं वि आसीविसेहिं पावेहिं । सो पडइ अहे नियमा आलंबणवजिओ पुरिसो” ॥७९॥५४२३॥ एवं च जाव वण्णइ सो देवो निययसप्पमाहप्पं । ता एएणं भणिओ देवो अइनिडुरं वयणं ॥८०॥५४२४॥
१. लग्गयम्मि जे० ॥ २. हत्थो त्रु० का० ॥ ३. 'मधेयो ० का ० ॥। ४. लोहा पा० ।। ५. कलगलेइ त्रु० ।। ६. वरम्मि पा० विना ।। ७. कहकहइ जे० । कलई का० ॥ ८. जयं पा० विना । ९. कित्तियं ऋ० ।। १०. 'बाईणं जे० ॥
KALOIDERED
गंधव्वनाग
दत्तस्स अक्खाणयं
६४६
Page #697
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंति- नाहचरिए
गंधव्वनागदत्तस्स अक्खाणयं
किं गजसि रे ! एवं, सारयमेही व्य निष्फलं तं सि । किं कीडयमेत्ताण वि माहप्पं वण्णसे गरुयं? ॥८१॥५४२५॥ ता मुंच मुंच सिग्धं, खणं पि मारे ! विलंबणं कुणसु । वायावित्थरपउरा अहवा इयरा णरा होंति' ॥८२॥५४२६॥ इय निव्वरिओ देवो हसिऊणं मुयइ ते महानागे । आवंति सिग्घगइणो ते दटुं नागदत्तो वि ॥८३।।५४२७॥ आणा-मंताईयं सुमरइ, तह ओसहीओ गिण्हेइ । ण य तरइ वारिउं, जा खद्धो चउहि पि समकालं ॥८४॥५४२८॥ पडिओ य धरणिवढे जाओ निच्चेयणो व्व सहस त्ति । मित्ता य तेण भणिया आसि जहा 'एयसप्पेहि ॥८५॥५४२९।। खज्जामि अहं नेव य, अहवा जइ कहवि दिव्वजोएण। लग्गति मज्झ एए देजह अगयाइयं तो मे ॥८६॥५४३०॥ तेहिं वितं सव्यं पि हु विहियं जं तेण आसि आइटुं । ण य तिल-तुसमेत्तो वि हु तस्स विसेसो समुप्पन्नो॥८७॥५४३१॥ तो आदन्ना मित्ता तं दटुं तह य सयणवग्गो वि । अह जंपइ सो तियसो 'पेच्छह कह एरिसं जायं? ॥८८॥५४३२॥ वारिजंतो वि इमो न ठिओ खद्धो य मज्झ सप्पेहि' । तो जंपइ से सयणो 'जीवावसु एक्कवारं' ति ॥८९॥५४३३॥ सो जंपइ 'कह जीवइ, खद्धो जो वन्नियस्सरूवेहिं ? । अहवा दुक्करकिरियं जइ करइ तओ जियइ एसो॥९०॥५४३४॥ जम्हा अहं पि एएहिं चेव पावेहिं आसि नणु खद्धो। एयविसवारणत्थं करेमि एवंविहं किरियं ॥९१॥५४३५।। अवि य"लुंचामि अहं केसे मुह-सीसविणिग्गए असेसे वि । परिहामि य सेयाई पमाणजुत्ताई वत्थाई ॥१२॥५४३६॥ विविहं च तवचरणं करेमि उववासमाइयं तह य । पारणए वि हु भत्तं भुंजामि विगइपरिहीणं ॥९३॥५४३७॥ १. "ऊणं ते मुयइ महा ३० ।। २. "इयं तत्तो पा० ।। ३. तेहिं ले पा० ।। ४. पा विना कह केरिस जे० । अह केरिसं का० ७० ।। ५. तो त्रु० का ।। ६. बारो ति त्रुः । वारि त्ति काः ।।
६४७
Page #698
--------------------------------------------------------------------------
________________
गंधव्वनागदत्तस्स अक्खाणय
सिरिसंति- जइ पुण गिण्हामि अहं विगईओ कहवि तो उइज्जंति । विसया, तेण न गिण्हे, अच्चाहारो वि नो सहइ ।।९४॥५४३८॥ नाहचरिए तह अंतपतयाई निचं भत्ताइं जायमायाए । भुंजामि अद्धपच्चट्ठियं च न कयाइ पडिपुण्णं ॥९५॥५४३९॥
अरसाई विरसाई निजीवाइं पिबेमि पाणाई । जइ न वि करेमि एवं तो लेइ पुणो गरं उदयं ॥९६॥५४४०।। किंच- कइया वि हु सेलम्मि, कइया बि हु काणणम्मि चिट्ठामि । कइया वि पुण मसाणे, कइया वि हु सुन्नगेहम्मि ॥९७॥५४४१॥
कइया वि हु देवउले, कइया वि हु गिरिणईए पुलिणम्मि । कइया विरुक्खमूले, कइया वि तिए चउक्कम्मि ॥९८॥५४४२॥ ५ ॐ कइया वि चच्चरम्मी चिट्ठामि विचित्तआसणेहिं अहं । झाणं झियायमाणो धम्म, विसहामि उवसग्गे ॥१९॥५४४३॥
अहियासेमि य अहयं परीसहे राग-दोसमज्झत्थो । अन्न पि एवमाई करेमि किरियं बहुपयारं ॥१००॥५४४४॥ एवं च मज्झ चिटुंतयस्स एए वसम्मि चिटुंति । पावाहीणं तहवि हु खणमवि न उवेमि वीसंभ ॥१०१॥५४४५॥ जो थेवयआहारो थोययभणिओ य थोयनिद्दो य । अच्छंतु ताव एए, देवा वि हु हुति तस्स वसे ॥१०२॥५४४६॥ किं बहुणा भणिएण? जइ चिटुइ एरिसाए किरियाए । तो जीवावेमि इमं, अन्नह निस्संसयं मरई" ॥१०३॥५४४७॥
तो सयणेणं भणियं 'जीवउ, एवं पि होउ एयं' ति । भणइ इमो 'जइ एवं, करेमि किरियं इमस्स तओ ॥१०४॥५४४८॥ * मंडलमालिहिऊणं ज्वेइ गंधवनागदत्तं तु । लोयाण पच्चयत्थं उच्चारइ अह महाविजं ॥१०५॥५४४९॥ अवि य
१. य पा० ।। २. सम्मं च सहा ३० सम्म विसहा जाय ॥ ३. बटुंति पा० विना ।। ४. नीसंसर्व जे० विना ।। ५. अवि य नास्ति २०॥
Page #699
--------------------------------------------------------------------------
________________
गंधव्वनागदत्तस्स * अक्खाणय
सिरिसंति- 'सिद्धे नमंसिऊणं संसारत्था य जे महाविजा । वोच्छामि डंडकिरियं विसवेगविणासणिं परमं ।।१०६॥५४५०॥ नाहचरिए सव्वं पाणऽइवायं पञ्चक्खइ, तह य अलियवयणं च । सव्वमदत्तादानं अब्बंभ परिग्गहं साहा' ॥१०७॥५४५१॥
एवं च भणियमेत्ते निद्दासुत्तो व्य उटुिओ एसो । सयणेण य सव्वं पि हु सिटुं किरियाइयं तस्स ॥१०८॥५४५२॥ ण य सद्दहइ तमेसो भणइ य 'को मरइ एयसप्पेहिं?'। इय भणिऊणं च इमो उद्धावइ नियघराभिमुहं ॥१०९॥५४५३॥ पडिओ य तक्खणेणं पुणरवि निन्नटुचेयणो एसो । सयणो वि पुणो देवं पभणइ 'जीवावसु इम' ति ॥११०॥५४५४॥ देवेण वि पडिभणियं 'जोगो एसो न सटुकिरियाए' । 'अम्हाणुवरोहेणं जीवावसु' भणइ सयणो वि ॥१११॥५४५५॥
तो पुणरवि तेण कया किरिया सा चेव उढिओ सो वि । पुणरवि असद्दहतो घरसमुहं चलइ सहस त्ति ॥११२॥५४५६॥ * निवडइ य तक्खणं चिय एसो पुण चक्कछिन्नरुक्खो व्य । सयणुवरोहेण पुणो तह चेव पवत्तए किरियं ॥११३॥५४५७॥
तह चेव पटुिओ जा तहेव पडिओ, तहेव पुण सयणो । विन्नवइ पायवडिओ, देवो पुण णेच्छए कहवि ॥११४॥५४५८॥
पभणइ य जहा 'एसो अच्चंतं पावचित्तपरिणामो। पडिवज्जइ नहु किरियं, न हु किंचि वि सद्दहे तह य ॥११५॥५४५९॥ * मन्नइ न मित्तवयणं, न य मन्नइ जणणि-जणयवयण च । न य मन्नइ मह वयण, ता कह किरियं पउंजामि? ||११६॥५४६०॥
जो एयाणं वयणं सव्वाण वि नेय मन्नए अहमो । सो कह किरियाजोगो?' इय भणिए भणइ पुण सयणो ॥११७॥५४६१॥ 'एसा हु तइयवारा विणिच्छओ एत्थ जेण लोएहिं । भन्नइ इममाहाणं सुपसिद्धं एत्थ भुवणम्मि ॥११८॥५४६२॥ १. रत्थाण जे० ० ।। २. "हावेजा का० ।। ३. स्वाहा त्रु० ।। ४. णिच्छ त्रु० ।। ५. “याजोग्गो त्रु० ।।
६४९
Page #700
--------------------------------------------------------------------------
________________
गंधव्वनागदत्तस्स अक्खाणयं
सिरिसंति-ॐ घेप्पइ ण एत्थ भंती तइयुडाणम्मि जेण मोरो वि । ता कुणसु भद्द ! किरियं, मा हु विलंबेहि, किंबहुणा ? ॥११९॥५४६३॥ नाहचरिए सोद्धी होहीहामो अम्हे वि हु एत्थ जइ न मन्निहिइ' । इय एवमाइ भणिए पुणो वि तेणं कया किरिया ॥१२०॥५४६४॥
सत्थीहूओ संतो सव्वं पडिवजिऊण तेण समं । गंधब्वनागदत्तो विणिग्गओ जाव नयराओ ॥१२१॥५४६५॥ तावुजाणे नेउं अक्खइ सव्वं पि तस्स पुव्वभवं । तं सोउं एसो वि हु सुमरइ पुव्विल्लयं जाई ॥१२२॥५४६६॥ एवं एसो जाओ समणो पत्तेयबुद्धनामो त्ति । वंदित्तु तओ देवो बच्चइ निययम्मि आणम्मि" ॥१२३॥५४६७।। इयरो वि पुणो विहरइ गामा-ऽऽगर-नगरमंडियं वसुहं । तव-नियम-संजमरओ पालइ पुबुत्तयं किरियं ॥१२४॥५४६८॥ चत्तारि वि पावाऽही ते देहकरंडयम्मि नियमेउं । बाहिं निग्गच्छंते महापयत्तेण रक्खेइ ॥१२५॥५४६९॥ तत्तो वचंतम्मि काले उप्पाडिऊण वरनाणं । सासयमउलमणतं संपत्तो सिर्वपयं परमं ॥१२६॥५४७०॥ ता चक्काउह ! एसो कसायरूवो विवण्णिओ एवं । दुट्ठो संसारकरो महापमाओ महापावो ॥१२७॥५४७१॥ ता सव्वहा विवाह एवं मह सासणं मणे काउं । तुडभे विजेण वच्चह खवित्त कम्मं गई परमं ॥१२८॥५४७२॥अन्नं च
"निद्दापमाओ वि हु एस पावो अचंतदुद्दो विसमसहावो । जस्सप्पभावेण इहं पमत्ता पेच्छंति नो किंचिवि सव्वसत्ता ।।१२९॥५४७३॥
६५०
१. "इउहा पा० विना ।। २. "बसुहं का० ।। ३. अन्नं च पा० विना नास्ति ।।
Page #701
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
भाणुदत्तस्स अक्खाणयं
तम्हा इमो घोरहाण दाई, सोक्खाण सव्वाण बि मूलघाई । जेणं तओ तेण विवजणीओ जाणतएहिं निरु पञ्चणीओ ॥१३०॥५४७४॥ एत्थं पि हो भद्द ! इमं सुणेहि अक्खाणयं किंचि मणे मुणेहि' । "एत्थेव दीवम्मि वरम्मि अत्थि महापुरं भारहखेत्ति मज्झि ॥१॥५४७५॥ नामेण सिद्धत्थपूरं पहाणं, गुणाण सव्वाण विजं निहाणं । तं पालए सत्तुकरिंदसीहो सत्तुंजओ फूसियअन्नलीहो ॥२॥५४७६॥ तस्सऽत्थि भज्जा वणमालनामा, रूवाइएहि जियभूरिभामा । तत्थऽस्थि अन्नो वि य भाणुदत्तो कोडुबीओ नाम दरिद्दपत्तो ॥३॥५४७७।। अहऽन्नया दव्वउवजणत्थं भमेइ देसेसु सहंतु कटुं । तहा वि नो पावइ किंचि अत्यं, संसारसोक्खाण उजं समत्थं ॥४॥५४७८॥ एवं च देसेसु परिभमंतो, समुद्दतीरम्मि कयाइ पत्तो । दटुं तओ तं सरियाण नाहं दीसंतमच्छोहमहंतगाहं ॥५॥५४७९॥ चितेइ "तु?ण इमेण रिद्धी जीए मणुस्साण भवे पसिद्धी ।
सेवेमि ता एयमहं समुदं फेडेइ जेणं तु महादरिदं" ॥६॥५४८०॥ १. हखेत्ति मत्वि पा० विना ।। २. कुई पा० ॥ ३. किंपि का विना ।।
६५१
Page #702
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
भाणुदत्तस्स अक्खाणयं
एवं विचिंतित्तु करेइ पूर्य सेवेइ निच्चं पि दहेइ धूयं । तीरम्मि तो तस्स खणेइ खहुं बेलाविरामे नियए वियदं ॥७॥५४८१॥ जा तत्थ पेच्छेइ वराडयाई द?ण ते होइ विसायभाई। एवं सया तस्स करेंतयस्स अइनिच्छयम्मि कयचित्तयस्स ॥८॥५४८२॥ जा जाइ एवं किर कोई कालो, ता तुटु नीरायरू मणि विसालो । खड्डाए तो तस्स खिवेइ रतं, दीसतयं जं बहुतेयवतं ॥९॥५४८३॥ दटुण तं तोसमुवेइ चित्ते, घेत्तुं मणिं जाइ तओ विवित्ते । गंडीए बंधेवि चलेइ देसे, पत्तो य एगम्मि उ सन्निवेसे ॥१०॥५४८४॥ तरुस्स छायाए सुहं पसुत्तो, निद्दप्पमाएण दढं पमत्तो । एत्थंतरे तत्थ गइंदनाहो एगो वियड्ढो मयगंधवाहो ॥११॥५४८५॥ भएण तो तस्स असेसलोओ, विसंलो धाइ गयप्पमाओ । नरेण एगेण दयापरेण उहाविओ अइगहिरस्सरेणं ॥१२॥५४८६।।
६५२
१. रामेण निए वि पा० ।। २. बियहु का विना ।। ३. "याई त्रु० ।। ४. यनिच्छयस्स पा० ।।
Page #703
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
भाणुदत्तस्स अक्खाणयं
तहा वि उटेड न सो पमत्तो मग्गस्समेणं परिसंतगत्तो । दटुण तं कटुसमं विलुद्धो, जोएइ दव्वाइ मणे असुद्धो ॥१३॥५४८७॥ जोयतएण अह तेण दिट्ठो, एगत्थ गंडीए मणी विसिहो । घेत्तूण तं जाइ दुयंदुएणं, कालेण उद्धेइ इमो निएणं ॥१४॥५४८८॥ जा सुन्नु वत्थंचलु तेण दिटो 'हा देव्य ! किं संपइ अज्ज महो?' सोयंतओ एव दढं मणेणं, पविटु नयरम्मि तओ खणेणं ॥१५॥५४८९।। करेइ कम्माई तहिं पुरम्मि नाणाविहाई जणमज्झयम्मि । मेलेइ कालेण पभूयएण, दम्मस्सहस्सं कयकम्मएणं ॥१६॥५४९०॥ विक्केवि तं लेइ सुवण्णयं तु घेत्तुं पुणो जाइ घरम्मुहं तु । एगस्स गामस्स बहिम्मि सुत्तो अईवनिदाए भरेण जुत्तो ॥१७॥५४९१॥ चोरेण एगेण तहिं पि मुट्ठो, किं कीरऊ ? निद्दपमाओ हो । पभूयकालेण य जग्गियं तु पेच्छेइ गठि पुण सुन्नयं तु ॥१८॥५४९२॥ नीयम्मि तो तम्मि सुबन्नयम्मि अचंतदुक्खोहहओ मणम्मि । अम्मि झाणम्मि उ वट्टमाणो खणेण संवेगगओ समाणो ॥१९॥५४९३॥
Page #704
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
43434343
संचित "पेच्छ कह मणुस्सा, अविजमाणस्स वि दव्वयस्स ।
कए किलिस्संति अणेगहा उ बुद्धीसमग्गा वि महामहा उ ||२०|| ५४९४ ।। न चेव धम्मम्मि मई कुणंति, सद्धम्मसत्थाई न संलभंति ।
हा हा, अहं पावपयारसत्तो, सद्धम्मकम्मम्मि सया पमत्तो ||२१|| ५४९५ ॥ न किंचि नटुं इह संपयं वि पावित्तु सद्धम्मपयासयं पि ।
करेमि धम्मं तु जिणोवइटुं " एवं वि भावेत्तु मणे विसिहं ॥२२॥५४९६॥ तहाविहाणं सुगुरूण पासे दिक्खं पर्वज्रेड़ चइत्तु पासे । सिक्खेइ सिक्खं दुविहं पि एसो कओ तवो दारियकम्म केसो ॥२३॥५४९७॥ एक्कारसंगाई अहिजिऊणं अहिजए बारसमं पिऊणं । एवंविहो जाव गुणाण ठाणं, जाओ सुदव्वाणे महानिहाणं ||२४|| ५४९८॥ निवेसिओ गच्छमहाभरम्मि सूरीहिं भावित्तु निए पयम्मि ।
एवं च निचं विहरंतयस्स धम्मम्मिं भव्वे उ उवंतयस्स ।। २५ ।।५४९९ ॥
१. कलि पा० ॥ २. बज्जेत्तु पा० ॥। ३. तओ पा० ॥। ४. दृश्यतां चतुर्थ परिशिष्टम् ॥ ५. पा० विना 'ण तहा नि° जे० का० । ण जहा नि का० ॥
154545450500
भाणुदत्तस्स अक्खाणयं
६५४
Page #705
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
१. हिल्ली त्रु० ।।
भत्तिं बहु भव्यजणो करेइ आहारमाईणि उ तस्स देइ । एवं च कालम्मि गलंतयम्मि सरीरसोक्खम्मि भवंतयम्मि ||२६|| ५५००।। एयारिस धीगुणखाणिभूओ, सूरी पमायस्स वसम्मि हूओ । भुंजितु णिचं पि मणुजभोज, ढिल्लीकरेऊण जईण कजं ॥ २७ ॥५५०१ ॥ निद्दावसम्म सहस त्ति पत्तो दिणं पि राई पि सुवे पत्तो ।
तत्तो विमुको समणेहिं एसो एगागिओ जाओ जणस्स वेसो ||२८|| ५५०२ ॥ एवं सुयंतस्स सुयं पणडं, जओ गुणतस्स महंतकटुं । बीसारियाई नणु अंगयाई आयारमाईणि सुचंगयाई ॥ २९ ॥ ५५०३ ॥ गयाई पुब्बाई असेसयाई, नट्ठाई अन्नाई वि सेसयाई । वीसारिए एव सुए विसिट्टे जाए बइल्लाण समे अणिट्टे ||३०||५५०४ || चारित्तसाराओ दढं विणडो सम्मत्तभावा उ तहा पणटुो । हीलिज्रमाणो य जणेण तत्तो निद्दापमाएण दढं पमत्तो ||३१|| ५५०५॥
14242424243
भाणुदत्तस्स अक्खाणयं
६५५
Page #706
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
105000500G
पत्ते य तत्तो मरणस्स काले अणंतकायम्मि गओ विसाले । हिंडित्तु संसारमेणतयं तु, पाविस्सए मोक्खपुरे सुहं तु” ॥३२॥५५०६ ॥ एवं इमो निद्दपमायसत्तू करेइ धम्मम्म सुनहु गत्तू |
जेहिं जिओ ते इह पुन्नवंता, ण एत्थ चिट्ठेति भवे भमंता ||३३|| ५५०७ ॥ तम्हा इमं भो ! परिवजिऊणं, मा मोक्खमग्गम्मि करेह खूणं ।
संपाविरं जेण भवस्स अंतं, पाबेह निव्वाणसुहं अनंतं ||३४|| ५५०८॥ एवं "भो भो ! माओ चंउविहकहिओ होइ दुक्खाण हेऊ, संसारम्भि असारे जर मरणभए भूरिभावाउलिल्ले । जीवाणं सोक्खरूवो समइकलणया भावए णिच्चमेव, तम्हा एयस्सरूवं णिययमणगिहे धारणीयं सया वि ॥ ३५ ॥५५०९ ॥ इत्थीणं संकहाए भवइ दढयरं रायरत्तं सचित्तं, णिचं भत्तक्कहाए भवभयजणणो होइ भत्ताऽभिलासो । देसाणं वन्नणेणं इयरजणवया उंति राडिं कुणता, राईणं संकहाए वेरपुरिससुए होति दोसा अणेगा ||३६|| ५५१० ।। एत्थत्थे भन्नमाणं निसुणह भविया ! धम्मसद्धासमेया ! संसारुव्वेयजुत्ता ! जिणवरवयणे णिच्चमेवाणुरत्ता ! | वक्खेवं वज्रिणं भवभयजणणं मज्झ वक्काओ एवं अक्खाणं किंचिकिंची गुणनिवह करं धारयं होइ चित्ते” ॥ ३७ ॥ ५५११ ।।
१. 'मसंखयं जे० ॥। २. सुनिहु पा० ॥ ३. महंता पा० ॥। ४. ° उबिगह कओ जे० दिना । ५. सुरपु जे० ।। ६. अणेगे पा० विना ||
5+5+5+5+5+5+5+5+50
भाणुदत्तस्स अक्खाणयं
६५६
Page #707
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
तओ पुणो वि आबद्धकरयलंजलिपुडेण विन्नत्तं चक्काउहेण - 'भयवं ! साहेह इमं पि अम्हाणुवरि महापसायं काऊण जेण णिसुमो एगग्गचित्त,' त्ति । तओ भयवं पि संतिणाहजिणवरेंदो भणिउमाढत्तो, अवि यबहुविनयहं गुणगणठाणं, गुरुयणजणकयगुरुसम्माणं ।
दाणा दिजिरवाणं, अत्थि णयरु नामेण समाणं ।। १ ।। ५५१२ ॥ तत्थ य अणेयनरवरिंदविंदबंदिज्रमाणपायारविंदो अत्थि भुवणपालो नाम नरवई, जो यणिययपयापरिपालणदक्खो, मयरद्धउरुविं अणहक्खो ।
सुद्धजणणिजणयाइसुपक्खो, नं नजइ सुरवइ पच्चक्खो ॥२॥५५१३॥
तस्स य सयलंतेउरप्पहाणा अत्थि भुवणसुंदरी नाम देवी, जा य
सच्च- सील-रूवेहिं अलंकिया, सयलकलागमेहिं अविसंकिया ।
दोसणिवहसंगेण अचकिया, बाणगइ व्व सहाविअ बैंकिया ||३||५५१४ ॥
सो य राया तीए समं पंचप्पयाराणिदियविसयसुहमणुहवंतो रजमहाभरधुरं च समुव्यहंतो चिटुइ । इओ य तम्मि व नयरे अत्थि नंदणो नाम सेट्ठी, जो य
१. पालइ दक्खो त्रु० ।। २. लंकिय पा० जे० ॥। ३. संकिय जे० पा० ॥। ४. चंकिय जे० पा० ।। ५. बकिय पा० जे० ॥
माहवकुमारस्स अक्खाणयं
६५७
Page #708
--------------------------------------------------------------------------
________________
माहवकुमारस्स अक्खाणयं
सिरिसंति
नियबंधवकुमुयागरचंदो, पसरियकित्तिवेल्लिवरकंदो । नाहचरिए
जो परिहरियअसेसयदंदो, जो य लच्छिनिवहेण अलिंदो ॥४॥५५१५।। तस्स य अत्थि नदिमित्ता नाम भारिया अवि य
जा हसि व्व सुनिम्मलपक्खा, जा निच्चं पि गुणेहि वलक्खा ।
जा परिहरियअसेसाणक्खा, जा अवमाणियनिसपडिबक्खा ॥५॥५५१६॥ ताणं च एवंविहगुणकलावकलियाण वि अत्थि थीकहाइचउब्विहविकहाकरणरसपसरभरवियड्ढो माहवो नाम पुत्तो, जो य#बिगहपमाई णिच पमत्तउ, विसयासेवणि णित्भररत्तउ । सिटुविणोइ दूरि परिचत्तउ, दुजणसंगईसु आसत्तउ ॥६॥५५१७॥
एवंविहस्स य तस्स णाणाविहाओ विकहाओ कहेमाणस्स जाव बच्चए कोइ कालो ताव अन्नया कयाइ १०% नयरसंहोवढियाणं जणाणं पयट्टा थीकहा, अवि य- . एगसहाए जियाणं 'का नारी भणह कस्स अभिरुइया?'।जा को वि किंचि अज्ज वि न भणइ ता माहवो भणइ ॥७॥५५१८॥
१. त्रु० विना अलंदो जे० पा० । अणंदो का० ।। २. °पमाएं णिचु पा० ।। ३. "विणोएं पा० ।। ४. "सहोवविद्वाण जे० का० ।।
Page #709
--------------------------------------------------------------------------
________________
माहवकुमारस्स अक्खाणयं
सिरिसंति- 'सव्वेसि देसाणं जा काओ समुभवाओ नारीओ । तासि मज्झे लीह एक्क चिय केरली लहइ ॥८॥५५१९॥ नाहचरिए केरलिभमुहाधणुनिग्गएहिं दिछीकडक्खबाणेहिं । को न वि विज्झइ पुरिसो? कोण वि आयल्लयं लहइ? ॥९॥५५२०॥
भमुहाधणुहविणिग्गयसंपेसियदिहिबाणनिवहेहिं । मयणेणं वाहेण व को को न वि विज्झइ मिगो व्य? ॥१०॥५५२१॥ मम एक्क च्चिय रुइया केरलिया नारिनिवहमज्झम्मि । सव्वस्स पिव पयडइ जा निचं मयरकेउस्स' ॥११॥५५२२॥
एवं च केरलियं चेव वण्णमाणस्स तस्स तीए सहाए उवविटेण चिंतियं सूरसेणउक्कुरपुत्तेण चंदसेहरेण- "हंत ! ५ किं मम भजाऽणुरायरत्तो एवं पयंपइ, जओ सा चेव एगा केरलदेसुब्भवा सुरूवा य, न अन्ना का वि त्ति । ता किं तीए सममेसो वसइ ? ण सम्मं जाणिजइ । अहवा एवं चेव एवं संभाविजइ, जओ एगपक्खणिक्खेवेण दढाणुरायणिभरेणेव एएण पसंसियं । ता किं संपयं चेव एयं निग्गहेमि, उयाहु पुणो वि बिसेसयरं परिक्खामि ?" त्ति
चिंतमाणो विनिग्गओ सभाओ । माहवो वि सकज्जेण चेव णिग्गओ । चंदसेहरो वि माहवं निग्गच्छंतं दटुण डिओ * एगदेसे । एत्थंतरम्मि य समागया कहिंचि दिव्वजोएणं चंदसेहरभारियाए चंदलेहाए संतिया दासचेडी विजया नाम
माहवा- भिमुहं । पुच्छिओ य तीए माहवो, जहा- 'भद्द ! किं एत्थ सहामज्झे अत्थि अम्हं सामिसालो ?' । तेण जंपियं- 'हंतो एत्तियं वेलं, परं विणिग्गओ संपर्य' । एवं च खणमेत्तमुत्तरपचुत्तरेहिं अच्छिंऊण गया वलिऊण विजया।
६५९
१. 'माणो नि पा० ।।
Page #710
--------------------------------------------------------------------------
________________
माहवकुमारस्स * अक्खाणयं
सिरिसंति- सव्वं च एयं दूरहिएण दिटुं चंदसेहरेण, चिंतियं च "हंत जं मए वियप्पियं, तं तहेव निच्छियं ति, अन्नहा कहमेसा एएण नाहचरिए समं मंतिऊण पडिनियत्ता ?, ता मारेमि एयं दुरायारं," ति चिंतंतेण धाविऊण पिटुओ समाहओ छुरियाए, आहणिऊण
य गओ एसो । इयरो वि वेयणावससमुप्पन्नमुच्छानिमीलियऽच्छो पडिओ धरणिवढे । खणमेत्तेण य समागयलोएहिं कहियं जणयस्स, जहा- 'तुज्झ पुत्तो केणाऽवि पहारेणाऽऽहओ भूमिए लुतो चिटुई' । सो वि संभंतो गओ तत्थ, जाव दिडो तयवत्थो ताव समुप्पाडिऊण आणिओ गिहें । काराविया य वणकिरिया । जाओ कमेण सत्थो"। ____ता एसा इत्थीविगहा एवंविहाऽणत्थकारणं हवइ, अओ वजणीय त्ति, किंचइहलोए एवंविहदुक्खाणं कारणं हवइ एसा । परलोए वि विरुद्धा, जम्हा उप्पायए राग ॥१२॥५५२३॥ तम्हा हु इमा पावा सारीरिय-माणसेक्दुहहेऊ । इह परलोगविरुद्धा वजेयव्वा पयत्तेण" ॥१३॥५५२४॥ अन्नया य पुणो वि सो माहवो बहुसयणमज्झोवविट्ठो भत्तविगह करेउमाढत्तो, तहा य
'जह कल्लं तस्स गिहे अईवसरसं तु भोयणं जायं । बहुखंड-खज-वजणमाईहिं समन्नियं पवरं ॥१४॥५५२५॥ * पासहिएण य मए निम्मविया मोयगा य जे तत्थ । बहुसंभरेण कलिया ताणं पुण नऽत्थि इह मोल्लं' ॥१५॥५५२६॥
०
१. समागया लोए' का० बिना ।। २. "हारेण आह त्रु० ।। ३. मेहे त्रु० ॥ ४. भवइ पा० विना ।। ५. निम्मावि का० ।। ६. "संभारक त्रु० ।।
Page #711
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
एवं च जाव सो भत्तविगह वित्थारेइ ताव नयरसेटुिणा अईयदिवसे तत्थ पगरणे भुत्तमासि, तओ भोयणाणंतरमेव माहवकुमारस्स समुष्पन्ना महावेयणा, समाढत्ता य वेजेहिं किरिया, न य समुप्पञ्जए कोइ विसेसो । तओ वेज्जेण भणियं- 'जेण सा अक्खाणयं रसोई निम्मिया तं सिग्घमाणेह, मा कयाइ केण वि दव्वंतरेण निम्माविया रसवई भविस्सइ ! जओ न केणाऽवि सामन्नोसहेण विसेसो जायइ, ता कहमविन्नायआहारदव्वनियाणो किरियं करेमि ? तेण य समागएण विन्नाय तस्सरूवो वेयणावहारनिमित्तं किरियं करेमि' । तं च समायन्निऊण तओ सेटुिणा समाइट्ठा निययपुरिसा जहा- 'जेण एसा रसोई निम्माविया, तं जाणिऊण सिग्घमिहाऽऽणेह, जइ कहिंचि नाऽऽगच्छइ तो बलाकारेण वि आणेयव्यो' । तं च वण्णणं तेण कीरमाणं निसामिऊण तेहिं भणिओ, जहा- 'भद्द ! समागच्छ सेटुिपासे' । तेण भणियं- 'किं पओयणं?' इयरेण जंपियं- 'जहा अचंतमसत्थो सेट्ठी, तेण कारणेण तुम 'रसवईकारगो' त्ति काऊण तत्थ निजसि। माहवेण भणियं- 'किं मए सेटुिस्स सरीरकारणमुप्पाइयं ?' । तेहिं भणियं- 'न तए समुप्पाइयं भणामो, किंतु वेजोवएसेण तमं तत्थ निजसि' । तेण भणियं- 'नाऽहं तस्स कस्साऽवि विरुद्धकारी' । तेहिं भणियं—'न अम्हाण १०९ एसा चिंता' । माहवेण जंपियं—'नाहमागच्छिस्सामि एएहिं वयणेहिं' । तओ तेहिं पुरिसेहिं बहुकयत्थिऊण नीओ सेद्विपासे । कहियं च सव्यं तज्जंपिय-चेट्ठियं । तं च सोऊण सेटुिणा भणियं- 'रे पाव ! मह वयणेण वि नाऽऽगच्छसि,
६६१ १. ताव य न पा० ॥ २. निम्मबि ५० का०।। ३. इयरेण जपियं का विना नास्ति ।। ४. बहुपकय" ।।
Page #712
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
ता तुमं धुवं एयदोसकारी, ता अम्हाणं बज्झो त्ति' । जणएण वि महया कडेण मन्नाविऊण सेटुिं पुणो विमाहवकुमारस्स *गिहमाणीओ" । ता एसा वि भत्तविकहा अणत्थहेउ त्ति, अवि य
अक्खाणयं "एसा वि हु भत्तकहा कजं न हु किंपि एत्थ साहेइ । आणेइ तह अणत्थं, तम्हा परिहरह जत्तेण" ॥१६॥५५२७॥ तहा अन्नदिणम्मि माहवेणं समाढत्ता देसकहा, अवि य'देसाण मगहदेसो वन्निज्जइ एत्थ जीवलोयम्मि । जो धण-धन्नसमिद्धो नइ-सरवर-वाविरमणीओ ॥१७॥५५५२८॥ बहुविहवणसंडेहिं पए पए पेच्छियव्वयसरूवो । जो पुण सुरझुविसओ, णिक्किट्ठो सो हु देसाणं ॥१८॥५५२९॥ तत्थ ण कोवि विवेगो जम्हा आहीरपूरिओ वसई' । एत्तो य रायदोवारिया उ सोरटुविसइल्ला ॥१९॥५५३०॥ तत्थ सहामज्झम्मि अच्छंती तेहिं तं निसामेउं । भणिओ रे रे निंदसि किं पाय ! सुरटुदेस ति ॥२०॥५५३१॥ सव्याण वि देसाणं मज्झे चूडामणि व्य जो सहइ । तं पि तुमं निंदतो णिग्गहजोगो फुडं होसि' ॥२१॥५५३२॥ तो माहवेण भणियं 'सरूवकहणे वि णिग्गहो को णु ?' | तं सोउं ते रुट्ठा आवडिया तस्स हणणत्थं ॥२२॥५५३३॥ सो वि हु कोवारुणिओ उटुइ अह ताण सम्मुहं चेव । तो दोण्ह वि खणमेकं जुझं असमंजसं जायं ॥२३॥५५३४॥
६
६
२
१. "हणेण णि° पा० ।। २. दुण्ह जे० ।।
Page #713
--------------------------------------------------------------------------
________________
माहवकुमारस्स अक्खाणयं
सिरिसंति- अह तेहिं माहवो सो अभंतररुहिरपूरिओ विहिओ । धरणीतलम्मि पडिओ लोएहिं मुयाविओ कह वि ॥२४॥५५३५॥ नाहचरिए तो जणएणं पुणरवि रुंवयमाईहिं कड्ढिउं रुहिरं । विहिओ पुणन्नवो सो, ता देसकहा वि दुहहेऊ" ॥२५॥५५३६॥
"ता एयं पि हु वजह, मा मज्जह वसणजलहिनीरम्मि । किं बहुणा भणिएणं? एयं पि हु मा करेजाह" ॥२६॥५५३७॥ * अन्नया य सो भुवणपालपुहइपालो जाव अणेयसामंत-मंतिमंडलमज्झगओ अत्थाणत्थो चिटुइ ताव य भूलुलिय
भालकरयलजाणू पणाम काऊण पडिहारो विन्नवेइ, अवि य'देव ! दुवारे चिटुइ इच्छंतो देवदंसणं परमं । नामेण सीहदत्तो सामंतो विणयसंजुत्तो' ॥२७॥५५३८॥ तओ राइणा जंपियं- 'सिग्धं पवेसेहि' । तओ पवेसिओ पडिहारेण । पणामपुव्वयं च उवविट्ठो रायाहिरायपुरओ। पुच्छिओ य कुसलोदंतं । तेणाऽवि जंपियं—'देवदेवस्स पायारविंदमयरंदबिंदुपिंजरियाणं अम्हाणं सया वि कुसलं,' ति।
राइणा भणियं- 'जइ एवं, तो किं विसेसागमणकारणं ?' । तेण भणियं- 'देवपायाणुजीवीणं देवपायदंसणमेव * पढम पओयणं, अन्न पि देव ! देवपायाणं विन्नप्पड़,' अवि य'नामेण चंडसेणो जो सो तुम्हाण देव ! पडिसत्तू । सो संपयं विलोट्टो विसयं देवस्स लूडेइ ॥२८॥५५३९॥ लूडित्तु गाम-नगराइयाइं सो विसइ देव ! दुग्गम्मि । तेण य दुग्गबलेणं अम्हेहिं न तीरए घेत्तुं ॥२९॥५५४०॥
६६३
१. य नास्ति पा० ॥
Page #714
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
ता संपयं पमाणं पाया देवस्स एत्थ अत्थम्मि' । तं सोउं नरनाहो कुविओ पलयंतं कालसमो ॥३०॥५५४१॥ दोभिउडिभासुरवयणो करघायदलियमहिवीढो । 'रे रे पेच्छह संपइ, एणो वि हु सीहमाहणई' ॥ ३१ ॥५५४२ ॥ इय जंपतो राया आएसं देइ निययपुरिसाणं । 'सिग्धं मज्झ सभाए ताडह पत्थाणढक्कं ति ॥३२॥५५४३॥ पुण पहयं पयच्छह जहा निवो जाइ चंडसेणुवरिं । ता सव्वे वि हु सुहडा अरंतु संगामरसपउणा' ॥३३॥५५४४॥ तो ढक्का-पडहयरवविबोहिया सव्वसुहडसंघाया । सन्नज्झिउं पवत्ता रणरसकंडु परिवहंता ||३४|| ५५४५ ॥ इंद, कोव हु पक्खरइ जच्चतोक्खारं । को विहु चंगेइ रहं, को वि हु सत्थं पलोएइ ॥३५॥५५४६॥ इय सामग्गि काउं निग्गच्छइ सयलपुरवरजणोहो । राया वि तयं दट्टु देइ पयाणं तुरियतुरियं ॥३६॥५५४७॥ एवं च कमेण वच्तो पत्तो चंडसेणविसयंते । चंडसेणो वि भुवणपालं आगयं नाऊण समग्गसामग्गीसंपरिवुडो पत्तो नियदेसंते । आवडियमा ओहणं, कह च—
तुरया तुरहिं समं अभिट्टा, गयवरा गईदेहिं । रहिणो रहिएहिं समं, पाइक्केहिं च पाइक्का ||३७||५५४८॥ एवं च जावदन्नि विबलाई जुज्झति जसविलुद्धाई । खणमेत्तेणं च तओ भग्गं सिरिभुवणपालबलं ॥३८॥५५४९॥ आसातोय तयं उटुइ सयमेव भुवणपालनियो । मुचतो सरवरिसं, उच्छायइ चंडसेणबलं ॥३९॥५५५०॥
१. तयाल पा० ॥ २. अवि य पा० विना ॥। ३. दुन्नि जे० का० ४. 'सासिंतो त्रु० । 'सासंतो का० ॥
माहवकुमारस्स अक्खाणयं
६६४
Page #715
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
खणमेत्तेणं च तओ भग्गं तं चंडसेणनिवसेन्नं । तं भग्गं दहूणं उटुइ इयरो वि सयमेव ॥४०॥५५५१॥ दोह वि जुज्झताणं जाव नियच्छेइ भुवणपालबलं । ता दुज्ञेयं नाउं वलिऊणं जाइ दुग्गमि ||४१ || ५५५२ ॥ इयरो वि रोहिऊणं निस्संचारं करेइ तं दुग्गं । केहिं वि दिणेहिं तं पि हु भंजित्ता बंधइ नरेंदं ॥ ४२ ॥ ५५५३ ॥ गिoिहत्तु तयं वलिओ सहस चिय जाइ पट्टणाभिमुहं । एत्तो य पट्टणम्मि जं संजायं तयं सुणह ||४३|| ५५५४ ॥
पत्थाबिया य माहवेण रायकहा । भणियं य णेण बहुजणमज्झगएण, जहा - 'गओ ताव राया चंडसेणस्सुवरिं । ५ महाबलपरक्कमो विसमदुग्गासिओ य । अभिद्दविओ भविस्सइ तेण राया । अभिद्दविए य नरेंदे समागमिस्सइ सो एत्थ, करिस्सइ नयरस्स लूडणं । ता अणागयं चेव जत्तं कीरइ, गम्मए य पच्चासन्ने दुग्गे महापव्यए, संकामिज्जए य तत्थ सारं धणं' | 'इच्चेवमाइ समायन्निऊण परोप्परं अन्नोन्नस्स जाव कहेइ ताव वित्थरियं सव्वपुरे वि, जहा 'हारियं नरवरिंदेण, एत्थ आगच्छइ चंडसेणो, ता अणागयं चैव पव्वयमारुहामो' त्ति जंपमाणो तह चैव काउमाढत्तो सव्वो वि लोगो । जा उव्वसियं नयरं ति । एत्थंतरम्मि य पत्तो भुवणपालराया । पटुविया य तेण पडिहारा, जहा— 'कारवेह सव्वमवि नयरं १० समूसियधयवडायं मंचाइमंच कलियं' । जाव समागया तत्थ पडिहारा ताव पेच्छंति तमुव्वसप्पायं । तओ तेहिं वि गंतूण साहियं नरवरेंदस्स सरूवं । सो वि तं तारिसं सोऊण कुविओ 'केणेयं निम्मवियं ?' ति मूलसुद्धिं काउमाढत्तो । जाव सम्म
इचेवमाय पा० ।। २. रवरिंद पा० विना ||
माहवकुमारस्स अक्खाणयं
६६५
Page #716
--------------------------------------------------------------------------
________________
माहवकुमारस्स अक्खाणयं
सिरिसंति- निरूवं, तेण नायं, जहा 'माहवस्स विकहाविलसियमेयं । तं च नाऊण कोववसपरव्वसेणाइटुं नरवइणा, जहा-२ नाहचरिए रे लेह तं दुरायारं मम नयराऽणत्थकारय, छिंदह से जीह' ति । तओ नरवइवयणाणतरमेव गहिओ पुरिसेहिं एसो,
नीओ य नरवइसमी । राइणा वि नयरमुव्वसं पेच्छिऊण अइमहाकोवकरालिएण छिंदाविया से जीहा, मओ य आरडिऊण । अट्टज्झाणदोसओ य मरिऊण गओ तिरिएसुं । हिंडिऊण य संसारं पभूयकालेण य समुप्पजिऊण महासालनयरे सेटुिसुयत्तणेण पाविऊण य चारित्तं सिज्झिहि त्ति"। "ता एसो रायकहारूवो दुट्ठो महापमा वि । वज्जेयव्यो दूर, अन्नह काही महादुक्खं" ॥४४॥५५५५॥ तो चक्काउह ! एसो कहिओ दुक्खाण कारणं परमं । विगहारूवो सम्मं वजेयव्यो बुंहजणेणं ॥४५॥५५५६॥ एए पंच पमाया जीवं पाडिंति नियमओ चेव । संसारम्मि अणते वियरंति य दारुणदुहाई ॥४६॥५५५७॥ किंच सुहाईकओ विहु,न होतिएयाण जे वसे होति ।जम्हासुहासियमिणं पयर्ड एयम्मि अत्यम्मि॥४७॥५५५८॥अपि चX "यत्संपत्त्या न युक्ता जगति तनुभृतो यच्च नापद्विमुक्ता, यन्नाधि-व्याधिहीनाः सकलगुणगणालङ्कृताङ्गाश्च यन्नो ।
यन्न स्वर्ग लभन्ते गतनिखिलभयं यच्च नो मोक्षसौख्यं, दुष्टः कल्याणमालादलनपटुरयं तत्र हेतुः प्रमादः ॥४८॥५५५९॥
६६६
१. "यरअणत्थ पा० विना || २. त्ति त्रु० विना || ३. पुण जणेणं पा० ।। ४. हुंति जे० त्रु०॥
Page #717
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिजिणिंदस्स
देसणा
सिरिसंति- तस्मात् प्रमादं परित्यज्य धर्म एव यत्नो विधेयः"। नाहचरिए सो य धम्मो सामन्नेणं चउबिहो दाण-सील-तव-भावणालक्खणो । पुणो विसेसेण दुविहो जइ-सावयभेएण । तत्थ
* य जइधम्मो दसविहो, अवि य
"खती य मद्दवऽजव मुत्ती तव संजमे य बोधव्वे । सच्चं सोयं आकिंचणं च बभं च जइधम्मो ॥१॥५५६०॥ तत्थ य खंती पढमा वन्निजइ दसविहस्स धम्मस्स । जम्हा तव-संजममाइयाणि खंतस्स सहलाणि ॥२॥५५६१॥ जओ भन्नइ"ज अज्जियं चरित्तं देसूणाए वि पुव्बकोडीए । तं पि कसाइयमेत्तो नासेइ नरो मुहुत्तेण ॥३॥५५६२॥ जं अज्जियं समीखल्लएहिं तव-नियम-बंभमइएहिं । मा हु तयं कलहंता, छड्डेहिह सागपत्तेहिं" ॥४॥५५६३॥ "खंती चेव य जायइ असेसकल्लाणकारणं परमं । तम्हा स चिय णिचं जईहिं पढम विहेयव्या ॥५॥५५६४॥
बीयउं अंगु वियाणह सीलह, मद्दवु नामें निरु परिसीलह । जहिं पणामु गोरव्वहं किजइ, माणह निग्गहु जेत्थु विहिज्जइ ॥६॥५५६५॥ तिजउं अज्जवु तुम्ह कहिज्जइ, मायाणिग्गहु जहिं साहिजइ ।
जहिं उजुभावु असेसु वि वट्टइ, तं मुणिधम्मह अंगु विसट्टइ ॥७॥५५६६॥ १. सुलहाणि त्रु० ।। २. बीयं अंगु पा० विना ।। ३. तुज्झ का० ।।
६६७
Page #718
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
सिरिसंतिजिणिंदस्स
ॐदेसणा
मुत्ति चउत्थी जाण पहाणी, लोभविणिग्गहि जा परियाणी । जा णीसेसह सोक्खहं खाणी, सा मई अक्खिय एह वियाणी ॥८॥५५६७॥ तवु पंचमु भो ! भो ! परियाणह, जे कारणु सिवपुरिपहजाणह । साहुधम्मु मई तुम्हहं अक्खिउ, बारसविहु तित्थयरिहिं दक्खिउ ॥९॥५५६८॥ अणसणु तासु पहिल्लउं अंगू, कम्मखयह जं कारणु चंगू । ऊणोयरिय बिइय पवियारह, जहिं ऊणत्तणु नियआहारह ॥१०॥५५६९॥ घर-दत्तिहिं, वित्तिहिं संखेव तइयउ मुणह चयवि विक्खेवू । रसह चाउ जाणेह चउत्थउ, निविय-अबिलाइ सुमहत्थउं ॥११॥५५७०॥ पंचमु कायकिलेसु वियारह, लोया-ऽऽसणमाईहिं सुतारह । छटुभेउ सलीणयसिद्धी, मण-बइ-कायहं जा सुपसिद्धी ॥१२॥५५७१।। एहु बज्यु छबिहु तवु सिटुउ, कम्मदारुचयदहणु विसिटुउ । अब्भतरु एवहिं साहिज्जइ जो छब्बिहु जिणवरिहिं कहिज्जइ ॥१३॥५५७२॥
१. °याणि पा० ।। २. संखेबु पा० || ३. धम्मु त्रु०॥
Page #719
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
सिरिसंतिजिणिंदस्स
देसणा
पायच्छित्तु पढ़मु तसु कारणु दसविहु दुक्कियसयनिद्दारणु । विणउ दसप्पयारु तसु बिइयउ जो जिणसासणि सयलहिं बीयउ ॥१४॥५५७३॥ वेयावचु तइउ दसभेऊ आयरियाइसु णिज्जरहेऊ । पंचपगारु मुणह संज्झाऊ, भेउ चउत्थउ हयद्रुज्झाऊ ॥१५॥५५७४।। पंचमयं तु सुझाणु सिलीसइ, धम्मु सुक्कु जहिं सोहणु दीसइ । तणु-गण-भत्तु-वगरणविसग्गू, जहिं सो छ?उ तबु बोसग्गू ॥१६॥५५७५॥ छटुउ भेउ मुणह जइधम्मह, संजमु जो अरि वट्टइ कम्मह । सो सत्तारसविहु जाणेजह, पंचासव पंच वि वजेजह ॥१७॥५५७६॥ पचिंदियनिग्गहणु करेजह, चउकसाय दूरि छडेजह । दंडत्तियमसमंजसु वजह, एहु सतरसविहु संजमु सज्जह ॥१८॥५५७७॥ सत्तमु सच्चवयणु भासेजह, दसविहु चउविहं व अणुसज्जह । अटुमंगु जइधम्महं बुज्झह, सोउ करह में कइयवि मुज्झह ॥१९॥५५७८॥
१. "ढमउं पा० ।। २. दृश्यता चतुर्थ परिशिष्टम् ।। ३. पीयउ पा० ।। ४. ने जे० ॥
Page #720
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
सिरिसंतिजिणिदस्स देसणा
आकिंचणु नवमउं परिपालह, अप्पु वि किंच न दूरिं वालह । बंभचेरु दसमउं परिपालह, गुत्तिहिं नवहिं गुत्तु पबियारह ॥२०॥५५७९॥ इय धम्मु मुर्णिदह, गुणगणविंदह मंडियसयलु महीवलउ ।
सावज्जु चएजह, निचु करेजह, सयलह जगह जु वरतिलउ ॥२१॥५५८०॥ इय एसो जइधम्मो कायव्यो होइ भव्वसत्तेहिं । जे इच्छंति तरेउं संसारमहोयहिं भीम" ॥२२॥५५८१॥ *ता तुभे वि हु एयं महप्पभावं महायसं पुण्णं । कल्लाणं सुपवित्तं मंगलं देवयं चेव ॥२३॥५५८२॥
कम्ममहातरुवरगहणदहणदावानलं व पजलियं । तेलोक्वंदणिज्जं सुपूयणिज्जं च नमणिज्जं ॥२४॥५५८३॥ तेलोक्के वि ण एत्तो अन्नं इह अत्थि वरतरं किंचि । सव्वाण उत्तमाणं एसो चिय उत्तमो जम्हा ॥२५॥५५८४॥ अज्झवसंति ण एयं, जे के वि हु हीणसत्तया होति । जे सत्तसाहसजुया ते पुण लीलाए धारेति ॥२६॥५५८५॥ ता तुडभे वि हु एयं होऊणं सत्तसाहससहाया । मह वयणेणं भव्या ! पडिवजह साहुवरधम्म ॥२७॥५५८६॥ जह "खिइपइट्ठियपुरे आसि धणो नाम तत्थ सत्थाहो । बहुरिद्धिभरसमिद्धो सुपसिद्धो सव्वदेसेसु ॥१॥५५८७॥ सो अन्नया कयाई रयणीए पच्छिमम्मि जामम्मि । सुत्तविउद्धो चिंतइ "वएण रिद्धी खयं जाइ ॥२॥५५८८॥
६७०
१. परिधारह जे० का० ।। २. दृश्यतां चतुर्थ परिशिष्टम् ।। ३. हुंति जे० का०॥
Page #721
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
धणसत्थाहस्स अक्खाणयं
* अणुवजणा, अओ हं गतुं देसंतरम्मि दूरम्मि । विढवेमि पभूयधणं जेण न एसा खयं जाइ" ॥३॥५५८९॥
इय चिंतिऊण एवं पभायकालम्मि गहियढोयणियं । वच्चइ रन्नो पासे विन्नवइ करंजलिं काउं ॥४॥५५९०॥ * 'देव ! अहं बच्चामि तुम्हाणुन्नाए दूरदेसम्मि । अत्थोवजणहेउँ' राया वि विसज्जए तत्तो ॥५॥५५९१॥ ॐ पडहयसद्देण तओ घोसावइ सव्वणयरमज्झम्मि । जह 'जाइ धणो एत्तो निव्वुइनामाए नयरीए ॥६॥५५९२॥
ता जइ तेण समाणं आगच्छइ कोइ तीए नयरीए। ता सो तस्साखूणं कुणइ, अओ चलउ जस्सिच्छा' ॥७॥५५९३॥ तं सोऊण अणेगे संचल्ला सत्थिया समं तेणं । सो वि हु चउविहभंडं गिण्हित्ता चलइ सुहलग्गे ॥८॥५५९४॥ तत्तो वचंतो सो कमेण पत्तो अणोरपाराए । घोराए अडवीए मुहम्मि तोलेइ आवासं ॥९॥५५९५॥ मेलित्तु सत्थियजणं गुण-दोसे कहइ तस्स मग्गस्स। 'भो भो सत्थियलोया ! निसुणह मग्गस्स गुण-दोसे ॥१०॥५५९६॥ एत्थ य एगो मग्गो सुपद्धरो जाइ किंतु अइलहूओ । तस्स य पवेससमए दोसु वि पासेसु अइविसमा ॥११॥५५९७॥ ऊंति विगरालरूवा सीहो वग्यो य पहियविद्दवया । उम्मग्गे वच्चंत दोन्नि वि भक्खंति नियमेणं ॥१२॥५५९८॥ अणुसजंति य दोन्नि वि जा तीए पुरवरीए दारं ति । ते उ अपमत्तयाणं मग्गत्थाणं न पहवंति ॥१३॥५५९९॥ तत्तो कमेण पुरओ अच्छइ थोवो चलंतओ अग्गी । तं विज्झवित्तु सिग्धं बच्चेयव्वं तु मग्गम्मि ॥१४॥५६००॥
६७१
१. तुज्माणु' का० ॥ २. तस्साक्खूर्ण का० ।। ३. दुन्नि जे० ।। ४. दारम्मि का० ॥
Page #722
--------------------------------------------------------------------------
________________
USNETENCE
धणसत्थाहस्स अक्खाणयं
सिरिसंति- अह णवि विज्झाविज्जइ तो सो जालाकलावदुप्पेच्छो । वडूढंतो होइ दढं दूसज्झो दक्खयाणं पि ॥१५॥५६०१॥ नाहचरिए पुणरवि वचंताणं पुरओ सेलो समत्थि खुहुलओ । लंघेयव्यो य लहुं, अह नवि तो होइ दुल्लंघो ॥१६॥५६०२॥
पुरओ वि वंसजाली तीए मज्झेण जाइ सो पंथो । सा वि दुयं मिल्लिज्जइ, अह न वि तो होइ अइगुविला ॥१७॥५६०३॥ खड्डोलओ य अग्गे उवविठ्ठो तस्स बंभणो पासे । चिटुइ रूवेण जुओ मणोरहो नामनामेणं ॥१८॥५६०४॥ सो जंपइ 'संथिल्लयपुरिसा! एक्कक्कियं खिवेऊण । एत्थं वराडियं भो! भरिऊणं वयह तो सिग्धं ॥१९॥५६०५॥
सो न वि पूरेयव्यो, न तस्स वयणं पि होइ सोयव्वं । जम्हा पूरिजंतो जलही इव होइ दुप्पूरो ॥२०॥५६०६॥ ॐ पुरओ य नंदिरुक्खा ताणं च तलेस सुंदरा पुरिसा । उवविट्ठा चिटुंती भणंति ते 'एह वीसमह' ॥२१॥५६०७॥
तेसिं न वि सोयव्यं, जम्हा छाया वि ताण दुहहेऊ । अग्गे पहाणरुक्खा फल-फुल्लसमाउला सति ॥२२॥५६०८॥ तेसिं परिभोगेणं मरिज्जए, एत्थ नऽत्थि संदेहो । पुरओ य सच्छ-अइसाउनीरभरिया सरा होति ॥२३॥५६०९॥ तं च जलं दूरेणं वजेयव्यं, जओ विणासयरं । विच्चेण खंखरतरू खेल्लरयजलाणि विरसाणि ॥२४॥५६१०॥ छायाए तेसु चिटुह खणमेत्तं पियह ताई नीराइं । कडुय-विरसाणि य तहा भोत्तव्वाई फलाई पि ॥२५॥५६११॥ तत्तो वच्चंताणं चिटुंति महाबला अइपयंडा । बावीस वेयाला जेऊणं ते उ गंतव्वं ॥२६॥५६१२॥
१. मेल्लि जे० विना ।। २. खग्गेलओ जे० ।। ३. सत्थेल्ल' का० ।। ४. बिब जे० का० ।। ५. खिल्ल जे० का० ।।
Page #723
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनारि
या वि उप्पयाणं कायव्वं तह य सव्वरीए वि । वोढव्वा दो पहरा पढमो तह पच्छिमो चेव ॥ २७॥५६१३॥ अहयं च वच्चमाणो वित्थिन्नसिलायलेसु विलिहिस्सं । वरअक्खराणि ताणं अणुसारेण समेजाह ||२८|| ५६१४ ।। जेण लहुं लंघेउं एवं अइभीसणं महाअडविं । वच्चह णिव्बुइणयरं जत्थ सया सासयं सोक्खं ॥२९॥५६१५॥ बीओ व अत्थमग्गो अवको दीहरेण कालेण । पाविज्जइ तं नयरं, ण य कोइ उबद्दवो मग्गे ||३०||५६१६ ॥ किंतु इमो वि हु मग्गो ओवरिऊणं रिउम्मि मग्गम्मि । वच्चइ तीए पुरीए ता बच्चह रुच्चए जेण ||३१||५६१७ ॥ अहयं तु उज्जुगेणं मग्गेणं अप्पणा उ गच्छिस्सं' । इय भणिए केवि नरा सूरा धीरा भणतेवं ॥ ३२ ॥ ५६१८॥ 'अम्हे तुमए सद्धिं वच्चिस्सामो समुज्जुगेणेव' । अन्ने उ हीणसत्ता वकयमग्गेण संलग्गा ॥ ३३॥५६१९॥ ताजे तस्साऽऽणाए उज्यमग्गेण वट्टिया सम्मं । ते तत्थ पुरीए गया अणंतकालं सुही जाया ||३४|| ५६२०॥ जे पुण खंडित्ताणं तस्साऽऽणं वट्टिया उ विवरीयं । ते सहिउं गुरुदुक्खे भमिहिंति तहिं तहिं मरिउं ॥ ३५॥५६२१ ॥ इय एसो दिट्टुतो, उज्जुयमग्गस्समो य जइधम्मो । अडविसमो संसारो, सत्थाहो पुण अहं चेव ||३६|| ५६२२ ॥ उग्घोसणा उ मम चेव देसणा सत्थिया य तुम्भेत्थ । मग्गस्स उ गुण-दोसाण साहणं आगमो मज्झ ||३७|| ५६२३॥ जह ते उ बग्घ-सीहा, राग-द्दोसा तहा इह मुणह । दावानलो य कोवो, सेलं पुण मुणह माणं ति ||३८|| ५६२४॥
१. अवयरि° का० ।। २. तस्साणावट्टिया जे० । तस्साणुवट्टिया का० ॥। ३. दितो अंतरंगो भणइ उज्जुयमग्गस्समो य जइधम्मो पा० ॥ ४. य नास्ति का० ॥
454545450505
धणसत्थाहस्स अक्खाणयं
६७३
Page #724
--------------------------------------------------------------------------
________________
धणसत्थाहस्स अक्खाणयं
सिरिसंति-ॐ मायं च बंसजालिं, लोह खड्डोलयं बियाणेह । जीवस्स उ जा इच्छा, मणोरहं मुणह तं विष्पं ॥३९॥५६२५॥ नाहचरिए जह सीयलछायासु मणोहराकारधारया पुरिसा । हक्कारयति सत्थियजणं, तहा मुणह पासत्थे ॥४०॥५६२६॥
सीयलरुक्खसमाओ वसहीओ मणोहराओ रम्माओ । खंखरयरुक्खतुल्लाओ एसणीयाओ वसहीओ ॥४१॥५६२७॥ अइसुरसफल-सरोवरतुल्लाई भवंति भत्त-पाणाई । आहाकम्माईणि उ दुढाणि विसिटुरूवाणि ॥४२॥५६२८॥ विरसप्फलछिल्लरपाणियाणि जाइं तु ताणि जाणेह । अंतय-पंताईणि उ कप्पियभत्ताई पाणाई ॥४३॥५६२९॥ बावीस वेयाला जेयव्वा जे परीसहा ते उ । न कयाइ उप्पयाणं जं तं जाणेह अपमाओ ॥४४॥५६३०॥ जामदुगं रयणीए पयाणयं तं मुणेह जागरणं । सत्थाहेण समाणं जह ते धीरा पयटुंति ॥४५॥५६३१॥
तह चलह मए समय, जे धीरा गिहिऊण जइधम्म । सत्थाहाणाकरणं, मह आणावट्टणं मुणह ॥४६॥५६३२॥ ॐ आणाए बटुंता पत्ता जह नेव्वुईए परमसुहं । तह मह आणानिरया पाविस्सह सिद्धिवरसोक्खं ॥४७॥५६३३॥
जह सत्थवाहआणाए खंडणं काउ पाविया निहणं । तह मह आणाखंडणपराण होही भवो भीमो ॥४८॥५६३४॥ ता जो पुव्विं भणिओ जइधम्मो मुणह तं तु एरिसयं । उच्छाहपरा होउं पडिवजह भावओ सम्मं ॥४९॥५६३५॥ अह न वि सक्कह एयं काउं तो बीयमग्गसमसरिसं । पडिवजह गिहिधम्म, तं पि समासेण वण्णेमि ॥५०॥५६३६॥
६७४
१. अइसर जे० ।। २. हवंति का० जे० ।। ३. 'कम्माईणि दुक्खाणि जे० । 'कम्माईहिं उ दुढाणि का० ।। ४. दृश्यतां चतुर्थ परिशिष्टम् ।।
Page #725
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
धणसत्थाहस्स अक्खाणयं
सम्मइंसणमूलो वयखंधो गुणविसालसाहालो । गिहिधम्मकप्परुक्खो सिवसुहफलओ चिरा होइ ॥५१॥५६३७॥ तत्थ य पढम णेयं सम्मत्तं दुविह-तिविह-चउहाई । णिस्सग्गा-ऽधिगमेहिं, दुविहं एयं मुणेयव्वं ॥५२॥५६३८॥ कारग-रोयग-दीवगमाईरूवेहिं होइ तिविहं तु । खय-उवसमाइएहिं भेएहिं होइ चउहाई ॥५३॥५६३९॥ एयं च होइ मूलं जइ-गिहिभेयस्स दुविहधम्मस्स । तत्थ गिहीणं धम्मो बारसभेओ मुणेयव्यो ॥५४॥५६४०॥ पंच उ अणुब्बयाई, गुणव्ययाइं च होति तिन्नेव । सिक्खावयाइं चउरो, एवं एसो दुवालसहा ॥५५॥५६४१॥ थूलं पाणइवायं संकप्पय-णिरवराह-णिरवेक्खं । हड्ड-चम्माइकए हणामि नो तससमुग्घायं ॥५६॥५६४२॥ एवं पढममणुव्वय सव्ववयाणं पि नायगं होइ । जम्हा सेसवयाई इमस्स वइकप्पयाई तु ॥५७॥५६४३॥ एवं च पालणीयं सया वि भव्येहिं मोक्खकंखीहिं । जम्हा जीवाण दया कीरंती देइ निव्वाणं ॥५८॥५६४४॥ बंध-वहाईएहिं अइयारेहिं विसुद्धमह एयं । कायव्वं णिचं पि हु, जम्हा सुद्धं सुहं कुणइ ॥५९॥५६४५॥ इहलोए परलोए य सव्वसोक्खाण कारण होइ । एवं पालिज्जंतं जह जमपासस्स पाणस्स" ॥६०॥५६४६॥ तहा य"अत्थि इहेव भरहखेत्ते वाणारसी नाम नयरी । तीए य अस्थि दुम्मरिसणो नाम राया, जो यनिच्चं पि दयाकलिओ, निच्चं चिय सच्चवयणपरिणिरओ । अन्नाएणं परधणहरणाओ जो सया विरओ ॥१॥५६४७॥
६७५
*१. दृश्यता चतुर्थ परिशिष्टम् ।। २ कप्पिय का० ।। ३. कई जे० ।। ४. पालस्स जे० ।।
Page #726
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंति- परनारीणं जो बंधवो व्य, णिचं पि तह सुसंतुट्ठो । पालेइ य तं रज्जूं, तइया जणजणियपरितोसो ||२|| ५६४८॥ नाहचरिए तस्य अस्थि सयलंतेउरप्पहाणा कमलसिरी नाम देवी, जाय
सुकुलीणा गुणकलिया, रूववई सील - सच्चसंजुत्ता । दक्खिन्न नयपहाणा, किं बहुणा ? विजियजयनारी ॥ ३ ॥ ५६४९ ॥ तीय समं भोए भुंजतो पालए तयं रज्जं । सो दुम्मरिसणराया बहुभडपरिवारिओ हिट्ठो ||४|| ५६५०||
सरिरक्खाविहायगो बहुभडेहिं परियरिओ । अत्थि सुमंजरिनामो आरक्खो तीए नयरीए ||५|| ५६५१ ॥ चोरयगाहो य पुणो णिचं जीवाण घायणुजुत्तो । जमदंडो नामेणं सुपसिद्धो णयरिमज्झमि ॥६॥५६५२॥
एवं च ताव एयं । इओ य अत्थि तीए नयरीए नलदामो नाम वणियजाई । सो य सहावेण चैव दक्खिन्नालुओ दाणणिरओ दयापरो अकुडिलो अकोहणो अत्थद्धो अलुद्धो सच्चभासी परिहरियपरदव्यावहरणो, किं बहुणा ? परकलत्तपरिहरणाइबहुगुणनिलओ त्ति । तस्स य अस्थि सुमित्ता नाम भारिया । तीए य समं विसयसुहमणुहवंतस्स समुप्पन्नो एगो पुत्तो । कयं च से नामं मम्मणो त्ति । कमेण वडूढंतो पत्तो जोव्वणं, ववहरए य नियपिउणा सद्धिं हट्टे । १० एत्तो य सो दुम्मरिसणराया अन्नया कयाइ जाव अत्थाणत्थो चिटुइ ताव य समागंतूण पडिहारेण विन्नत्तो— 'देव ! दुवारे एगो डाउओ चिटुइ' । राइणा भणियं - 'लहुं पवेसेहि' । वयणाणंतरमेव पविट्ठो सो । उवणीयमुवायणं ।
१. पालेई तं पा० ।। २. "यरम का० ॥
जमपास
पाणस्स
अक्खाणयं
६७६
Page #727
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
से की ी की की क
उवविट्ठो य दिन्नासणे, विन्नत्तं चाऽणेण - 'देव ! मह तुरयदंसणेण देवो पसायं करेउ' । दिट्टु च तं सव्वं पि आसंवंदं । तओ जाव 'पहाणं मस्समेगं' दट्टुण सयमेव समारूढो नरवई । परिवाहिंतस्स य तमस्सं अहिडिओ पुव्यवेरिएण एगेण देवेण, सो आसो आगासगयगमेणो व्य उद्घाइओ एसो, गओ य, अडवीए परिस्संतो य थक्को तुरंगमो । ओईणो नरवई । चुक्कपेसणो व्व मुक्को तुरंगमो जीविएणं । राया वि अडुवियहुं जाव परिब्भमइ तिसाभिभूओ ताव दिट्ठो एगेण कुरंगेण । दहूण य नरेंदं ईहा - ऽपूह- मग्गण - गवेसणं करेंतस्स समागया से मुच्छा । राइणा वि पडिवायदाणेण समासासिओ । खणमेत्तेण य पुब्वजाई सुमरिऊण समुडिओ एसो, पडिओ य नरवइचलणेसु । तओ राइणा पुच्छियं'भद्द! किमेयं ?' ति । तेणाऽवि चलणखुरेण लिहियाणि अक्खराणि, जहा 'अहं सो तुम्ह छत्तधारो देविलो अकयधम्मो एत्थ समुप्पन्नो' त्ति । तओ राइणा सिणेहेण फरिसिओ हत्थेहिं, पुच्छिओ य 'किं जाणसि कत्थवि उदयं ?' ति । तेण विसीसचालणेण भणियं, जहा— 'जाणामि' त्ति । तओ तेण दंसिओ पच्चासन्नो गिरिणइदहो, पक्खालिऊण य अंग पीयं पाणियं । संजाओ सत्थो । खणमेत्तेण य पयाणुमग्गलग्गं समागयं साहणं । भुंजाबिऊण य राया समारोहिओ १० तुरंगमे । हक्कारिऊण य रण्णा समाणिओ हरिणओ सनयरीए, घोसावियं च पडहयसद्देण राइणा- 'भो भो लोया ! जो एयरस कुरंगस्स घायं दाही, सो मए अवस्सं महादंडेणं दंडेयव्वो, जंच एसो भक्खड़ तं न निवारेयव्यो' । लोगेण वि
१. सविंदं का० ॥। २. मस्समेयं का० विना ॥। ३. उत्तिष्णो का० ||
जमपास
पाणस्स अक्खाणयं
६७७
Page #728
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
'तह त्ति' पडिवन्नं । तओ सो परिभमंतो समागओ कहिंचि दिव्वजोएण नलदाममम्मणहट्टे । तओ पुव्वजम्मे मम्मणस्स किंचि पडिकूलो आसि । तं च दट्टूण भणियं मम्मणेण जणयसम्मुहं, जहा - 'मारोह एवं भंजोहजि कुव्वंतं' । जणण विभणियं - ' मा पुत्त ! एवं सलवेहि, अण्णो वि जीवो न घाइजइ, विसेसओ पुण एसो दिन्नाऽभयप्पयाणो' । वक्खित्तचित्तस्स जणयस्स मारिओ मम्मणेण । दिट्ठो जणएण तहा दूरट्ठिएण जमदंडेण य । तओ निवेइयं राइणो, जहा - 'देव ! सो तुम्हच्चओ दिन्नाऽभओ रूरू मम्मणेण मारिओ' । राइणा भणियं - ' को एत्थ सक्खी ?" ५ जमदंडेण भणियं— 'देव ! एयस्स चेव जणओ नलदामो नाम' । राइणा वि हक्कारिऊण पुच्छिओ । तेणाऽवि जहावद्वियं चेव सव्वं सवित्थरं साहियं । तओ रण्णा 'सच्चवाइ' त्ति नलदामो पूइऊण मुक्को । मम्मणो वज्झो आणत्तो । आइडो य राइणा जमपासो नाम मांयगो, जहा- 'मारेहि एयं' ति । जमपासेण भणियं— 'सामि ! नाहं मारेमि, जइवि सीसं छिंदह' । निवेणावि भणियं— 'किं कारणं ?' । जमपासेण भणियं— 'जइ एवं, तो सुणेह दत्तावहाणा'- “हत्थिसीसए महाणयरे आसि दमदंतो नामं वणियपुत्तो । अन्नया य तत्थ विहरंतो समोसरिओ भयवं अणंतजिणो । १० निग्गया य सव्वा वि परिसा वंदणनिमित्तं । वंदिऊण भयवंतं समवसरणमज्झट्ठियं निसन्ना सव्वा वि परिसा नियनियद्वासु । दमदंतो वि भयवंतं समागयं निसामिऊण निग्गओ वंदणवडियाए । तिपयाहिणापुरस्सरं वंदिऊण
१. 'इओ रा" जे० का० ॥
जमपास
पाणस्स अक्खाणयं
६७८
Page #729
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
भयवंतं सो वि निसन्नो पायमूले । पत्थाविया भयवया धम्मदेसणा, अवि य
"जइधम्मम्मि पत्तो कायव्वो निच्चमेव तुब्भेहिं | जम्हा हु साहुधम्मो दलेइ नीसेस कम्माई ||७||५६५३ ॥ तत्थ विदुज्जेयाइं जेयव्बाई इमाई चत्तारि । जिब्भिदियमाईणि उ भणिजए जेणिमं समए ॥ ८ ॥ ५६५४ ॥ “अक्खाणऽसणं, कम्माण मोहणं, तह वयाण बंभं च । गुत्तीण य मणगुत्ती, चउरो दुक्खेहिं जिप्पति" ॥९॥५६५५॥ भुत्तभोगी वि जो पुव्वं, गीयत्थो वि य भाविओ । संते आहारमाइम्मि खिप्पं दट्टुण खुन्भइ ||१०||५६५६ ॥ तम्हा जिभिदियं एयं जेयव्वं सव्वया वि य । जस्सा ऽऽयत्ताणि सव्वाणि इंदियाणि न संसओ ||११|| ५६५७॥ एम्म यजिए संते वियारा इंदियाणुगा । संभवंति न कइयावि, तम्हा एयं जिणेह भो ! ||१२|| ५६५८ ॥ कम्मं पि मोहणीयं जेयव्यं सव्वमेव तुब्भेहिं । जेण पणट्टेण धुवं असेसकम्माई नासंति ॥१३॥५६५९ ॥ जह तालस्स विणासो मत्थयसूईए होइ नट्टाए । कम्माणं पि विणासो तह चेव य मोहणीयखए || १४ || ५६६०|| जणणि-जणयाइए सव्वेसु वि बंधवेसु निब्र्भतं । उप्पज्जइ मोहणियं जियस्स तह सव्वदव्बेसु ||१५|| ५६६१ ॥ एएणं चिय जम्हा मूढा जीवा भमंति संसारे । तम्हा दुज्जेयं पि हु, जिणह इमं मज्झ वयणेणं ॥१६॥५६६२॥ बंभव्वयं पि घोरं पालिज्जतं जियाण पडिहाइ । निच्छयवयणं पि इमं पढ़िए आगमे जम्हा ||१७|| ५६६३ ||
११. माईणि पा० ॥
जमपास
पाणस्स अक्खाणयं
६७९
Page #730
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
“न वि किंचि अणुन्नायं, पडिसिद्धं वा वि जिणवरिंदेहिं । एक्कं मेहुणभावं, न तं विणा राग-दोसेहिं ॥१८॥५६६४॥ एयम्मि जिए संते नत्थि जियं जं न जीवलोगम्मि । जे पुण एत्थ विसन्ना भमंति ते भवकडिल्लम्मि” ॥१९॥५६६५॥ तम्हा किं बहुएणं भणिएणं ? सारंमेत्तियं चेव । एयम्मि उ बंभवए दढव्वएणं भवेयव्वं ॥२०॥५६६६॥ मणत्ती बिहु एसा समत्थगुत्तीण होइ दुज्जेया । जम्हा पसरतमिमं वारेउं को किर समत्थो ॥२१॥५६६७॥ एयं चि पसरतं हि या जेण सुत्थिया होह । तुरंगं पिव वग्गाए गयं पि वालेह खंचेउं ॥ २२॥५६७८॥ एहिं जित्तेहिं सुपालओ होइ एस जइधम्मो" । इय भणियम्मि जिणेणं परिसा ' एवं ' ति पडिवन्ना ॥ २३ ॥ ५६६९॥
एत्थतरम्य समुओि दमदंतो । तिपयाहिणापुरस्सरं च विन्नत्तमणेण - 'भयवं ! जाव अम्मा-पियरमापुच्छामि ताव तुम्हाण अंतिए पडिवज्जिस्सामि एयं जं तुब्भेहिं समाइटुं साहुधम्मं । भयवया वि भणियं- 'एवं करेज्जासि,' त्ति । ओ यसो गओ सहिं । मन्नाविऊण य जणणि जणए समागओ भगवओ समीवे, निवेइओ अप्पा । दिक्खिओ य १० भयवया, संवेगाइसयाओ य करेइ उग्गं तवच्चरणं । नाणाविहतवच्चरणेण य समुप्पन्नाओ सव्वोसहिमाइयाओ अणेगाओ ओ । सोय भयवं विहरमाणो अणिस्सियविहारेण समागओ एत्थ नयरीए, डिओ य काउस्सग्गेण पिईवणसमीवे । १. निसाना का० विना ॥। २. रमित्तियं का० ॥। ३. दृश्यतां चतुर्थ परिशिष्टम् ।। ४. सव्वाओ पा० ॥ ५. पीइव का० विना ॥
जमपास
पाणस्स अक्खाणयं
६८०
Page #731
--------------------------------------------------------------------------
________________
जमपासपाणस्स अक्खाणयं
सिरिसंति- इओ य सामि ! अत्थि मह अइमुत्तगो नाम पुत्तो । सो य उवसग्गियरोगगहिओ । अन्नया कयाइ गओ नाहचरिए पिइवणरक्खणत्थं । दटुण य तं मुणिवरं निसन्नो तस्स पुरओ । भयवओ माहप्पेण विमुक्को रोगेण । तेण य समागंतूण
- साहिओ सव्वो वि एस मम वुत्तंतो । तओ अहं पि सकुडुबो उवसग्गियरोगगहिओ गओ तस्स भगवओ समीवे ।
तप्पभावेण य मुक्को उवसग्गियरोगाओ । तप्पभिई च जाओ अहं सावगो, नियत्तो जीववहाओ, गहियाणुव्वओ य संजाओ । एएण कारणेण अहं सामि ! जीवे न मारेमि ।' एयं च चरियं मए पुच्छिएण तेण चेव भगवया मे समक्खायमासि । अओ हं वियाणामि ।"
एयं च समायन्निऊण राइणा हरिसभरनिडभरंगेण पूजिओ जमपासो महापूजाए, कओ य सव्वचंडालाणमहिवई । * मम्मणो वि समप्पिओ अन्नस्स चंडालस्स । तेणाऽवि अवियारिऊण चेव मारिओ । एवं च संजायसाहुवाओ
सावयधम्ममणुपालिऊण अहाऽऽउयक्खए गओ सुरलोए जमपासो । इयरो बि घायगो पाणिवहाओ अणियत्तो मरिऊण समुप्पण्णो नरयम्मि नेरइओ। ता चक्काउह ! एए दोस-गुणा होति पाणिवहणाओ। अणियत्त-णियत्ताणं, तम्हा वज्जेह पाणिवह ॥१॥५६७०॥ बीयं पि चयह अलियं कण्णाऽलियमाइपंचभेयं पि । सहसऽभक्खाणाइ अइयारा एत्थ वजा उ ॥२॥५६७१॥ १. साहुध पा० ।। २. दृश्यता चतुर्थ परिशिष्टम् ।।
Page #732
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
दुण्हं मित्ताणं अक्खाणयं
एत्थ वि सुणसु कहाणयमेयं अक्खेमि किंचि तुम्हाणं । जेण मुसावायवए अचंतं पच्चओ होइ ॥३॥५६७२॥ “अस्थि इहेव जंबद्दीवे दीये पोयणपुरं नाम नयरं । तत्थ य सच्चसेहरो नाम राया, जो यदढसत्तुमयाहिवणिवहदप्पणिद्दलणगुरुमहासरहो । बहुनरवरेंदसिरमउडरयणकब्बुरियकमवीढो ॥१॥५६७३॥ तस्स य सयलंतेउरप्पहाणा सच्चसिरी नाम अग्गमहिसी, जा यवरसंवरपडिपुण्णा, परपुरिसाउलंघिया सुफरिह व्य । अडवि व्व पउमकलिया, णियपइरत्ता य गोरि व्य ॥२॥५६७४॥ इओ य तम्मि नयरे निवसति दोन्नि वणियपुत्तमित्ता धारण-रेवइनामाणो, अवि यदोन्नि वि मेत्तीजुत्ता, दोन्निवि वररिद्धिसंपयाकलिया। दोन्निवि वणिज्जकुसला, दोन्निविणियपरियणसमग्गा॥३॥५६७५॥ एवं च जाव केत्तिओ वि कालो परिगलइ ताव य पुव्बकम्मवसेण परिगलिया रिद्धी धारणस्स । तओ रेवइणो हत्थाओ भरियं धारणेण लक्खस्स भंडं, भणियं च जहा- 'मित्त ! नाहमेक्कसरंग दाउं सक्किस्सामि' । रेवइणा भणियं- 'एस० लक्खे एक्कक्की दायव्यो' । पडिवन्नं च धारणेण तं वयणं । तओ सो तेण कयाणगेण ववहरतो जाओ महाधणवई । इओ य मग्गिओ रेवइणा तं दविणजायं । धारणो वि महालोभाभिहओ भणिउमाढत्तो, जहा
६८२
१. मित्ती जे० का० ।। २. "भाहिहओ का० ।।
Page #733
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
दुण्हं मित्ताणं अक्खाणयं
'किंमित्त! तुम भुल्लो? किंवा भुत्तो सि सन्निवाएण?। किं वा विगहग्गहिओ? मइसम्मोहो व्व किं वा वि? ॥४॥५६७६॥
जेण तुमं मह पासे मग्गसि अविढोइयं पिधणलक्खं । एवं अवलत्तम्मि रेवइणा कोववसगेणं ॥५॥५६७७॥ * गंतुं रायसमीवे जहट्ठियं सव्वमेव विन्नत्तं । अणुसयवसगेण तहा लिहावियं रायबहियाए ॥६॥५६७८॥
रण्णा वि समाइटुं पंचउलं जह 'इमस्स ववहारं । परिभाविऊण, सिग्धं छिंदह सत्थाणुसारेण' ॥७॥५६७९॥ तत्तो कारणिएहिं अह पुट्ठो रेवई जहा 'भद्द! । किं अत्थि एत्थ सक्खी को वि हु ?' सो भणइ 'णत्थि' त्ति ॥८॥५६८०॥ सक्खिविहणं नाउं कारणिएहिं नरेंदपच्चक्खं । उन्भविया पवरतुला, सच्चेण वि साविया एवं ॥९॥५६८१॥
'जइ धारणो धरेई लक्खं एयस्स तो पड़उ सिग्य' । एसा दिव्वम्मि तुला पडिया सहस त्ति तो पुण वि ॥१०॥५६८२॥ * भणिया कारणिएहिं 'जइ धरइ धारणो इमस्स इमं । तो मा पडउ तुलेय' नो पडइ देवयवसेण ॥११॥५६८३॥
तं दटुणं राया कोववसाऽऽतंबलोयणो भणइ । रे पाव ! देहि लक्खं पच्चक्खयचोर ! किं बहुणा ?' ॥१२॥५६८४॥ दिन्नम्मि दव्वलक्खे तत्तो आइसइ झत्ति तलयारं । २ रे छिंदसु जिभं एवमलीयं भणंतस्स' ॥१३॥५६८५॥ गेण्हित्तु तलारेणं जिभाए छेयणं तओ विहियं । एवं एसो मरिउं उप्पन्नो नरयवासम्मि ॥१४॥५६८६॥
१. हु एसो भ° पा०॥
Page #734
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
सच्चस्स अक्खाणयं
उव्वट्टिऊण य तओ भमिही संसारगुविलकंतारं । दुक्खसयाई लहतो मूयत्ताईणि विविहाणि ॥१५॥५६८७॥ एवं एसो पावो अलियव्याओ महादहकरो" त्ति । अलियच्चाएण पुणो पावइ विविहाई सोक्खाई॥१६॥५६८८॥ जह सच्चेणं नियभाइवइयरे पावियं महासोक्खं । एयं पि कहिज्जंतं कहाणयं निसुणह खणं पि ॥१७॥५६८९॥
"अत्थि वडवद्दयं नाम नयरं । तत्थ य पुरिसोत्तमो नाम राया । इओ य तम्मि नयरे अत्थि जिणदत्तो नाम सेट्ठी । जिणदासी नाम तस्स भारिया । ताणं च जम्मंतरोवज्जियविसयसुहमणुहवंताणं समुप्पन्ना दुवे पुत्ता । पढमस्स पइ-५ हावियं नाम सच्चो त्ति, बीयस्स कयं नाम भावणो त्ति । वडूढंति य देहोवचएणं कलाकलावेण य, जाव पत्ता नवजोव्वणं । परिणाविया [ओ] कुलबालियाओ । एत्थंतरम्मि य विचित्तयाए कम्मपरिणामस्स पंचत्तीहओ तेसिं पिया, जाव ते चेव कुडंबनायगा संजाया । अन्नया य सुहपसुत्तेण जग्गियं जेट्टेणं । तओ 'रयणी परिगलिय' त्ति काऊण चिंतेउमाढत्तो, अवि य"तियसिंदविंदवंदिज्जमाणपायारविंदजुयलेहिं । पण्णत्ता जे भावा, ते सच्चा, नऽत्थि संदेहो ॥१॥५६९०॥ जम्हा हु नवपयत्था जीवाईया जिणेहिं पण्णत्ता । तत्थ य जीवा दुविहा-संसारत्था य मुत्ता य ॥२॥५६९१॥ संसारत्था णेया तस-थावरभेयओ, तसा तत्थ । बेइंदिय तेइंदिय चउरिदिय तह य पंचिंदी ॥३॥५६९२॥
१०
८४
१. नाम नास्ति पा० ।। २. दृश्यतां चतुर्थ परिशिष्टम् ।।
Page #735
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
बेइंदिया उ संखा सिप्पी किमियादओ जिणक्खाया । तेइंदिया उ कीडिय मंकोडय-मंकुणाइया ॥४॥५६९३॥ चउरिंदिया उ णेया पयंग-तिड्डा य मच्छिया मसगा । ढिंकुणमाई बहवे, पण्णत्ता वीयरागेहिं ॥ ५ ॥ ५६९४॥ पंचिदियजीवा पुण रईया तिरिय मणुय देवा उ । णेरइया सत्तविहा सत्तसु पुढवीसु नायव्या ॥६॥५६९५॥ छेयण-भेयणमाई दुक्खं विसर्हति ते तहिं पडिया । जत्थ उ निमेसमेत्तं पि णत्थि सोक्खं कयाई वि ॥७॥५६९६॥ तिरिया अणेगभेया जल-थल - खहचारिपमुहभेएहिं । तत्थ वि नरयसमाणं बहुदुक्खं, अप्पयं सोक्खं ॥ ८॥५६९७॥ मावि कम्मभूमा कम्मभूमा तहंतरद्दीवा । भरहेरवय- विदेहय पण-पण-पणभेयओ या ॥ ९॥५६९८ ॥ तत्थ विदेहेसुसया अवटुओ सासओ भवे कालो । पुव्वाण कोडिमाऊ, उच्चत्तं धणुह पंचसया ||१०|| ५६९९॥ जिण चक्कवट्टि -बलदेव-केसवा तत्थ होति सयकालं । दुसमसुसमाणुभावं अणुहुति सया वि ते मणुया ॥११॥ ५७०० ॥ तीस अंकम्मभूमी जहियं भुजंति जुवलिणो भोगे । भोगंगाई हुति उ कप्पतरूणं पभावाओ || १२ ||५७०१ ॥ तहियं ण कूरकम्मा, ण य सुहकम्मा वि होंति ते मणुया । अप्पकसायत्ताओ मरिऊणं जंति सुरलोए ॥१३॥५७०२ ॥ १० छप्पन्नंतरदीवा अकम्मभूमीसमा णरा तत्थ । जुवलयधम्मम्मि प्रिया भोगे भुंजंति सयकालं ||१४|५७०३॥ देवा वि उविगप्पा पण्णत्ता मोहमल्लमहणेहिं । भवणवइ-वाणमंतर - जोइसिया तह य वेमाणी || १५ || ५७०४ ।।
१. ढेंकु' पा० ।। २. "इया मणुय तिरिय देवा का० । ३. दुक्खं च सहिति जे० ॥ ४ °यविदेहे पण का० ।। ५. जुहोति का० ॥। ६. दृश्यतां चतुर्थ परिशिष्टम् ॥
सच्चस्स
अक्खाणयं
६८५
Page #736
--------------------------------------------------------------------------
________________
सच्चस्स अक्खाणय
सिरिसंति- भवणवई दसभेया असुरा, नागा, तहेव विज्जूया । होति चउत्थ सुवण्णा, पंचमया अग्गिकुमरा उ ॥१६॥५७०६॥ नाहचरिए वाउकुमारा छट्ठा, थणिया नामेण सत्तमा, असुरा । अटुमय उयहिकुमरा, दीव-दिसा नवम दसमा य ॥१७॥५७०६॥
ॐ अटु य वंतरभेया भूय-पिसाया य जक्ख रक्खा य । किन्नर-किंपरिसा वि य महोरगा तह य गंधव्वा ॥१८॥५७०७॥ * जोइसिया पणभेया चंदा सूरा गहा य णक्खत्ता । एए जोइसवासी पंचमया तारया तेसिं ॥१९॥५७०८॥
बेमाणिया य दुविहा कप्पणिवासी तहेव इयरा य । पढमा बारसभेया सोहम्मो पढमओ तेसिं ॥२०॥५७०९॥ *बीओ ईसाणो वि य, सणकुमारो तइजओ होइ । माहेंदो य चउत्थो, पंचमओ बभलोगो य ॥२१॥५७१०॥ ॐछटो लंतयकप्पो, सत्तमओ सुक्नामओ होइ । अटुमओ सहसारो, आणयकप्पो भवे नवमो ॥२२॥५७११॥ *पाणयकप्पो दसमो, एक्कारसमो य आरणो नाम । अच्चयनामो कप्पो बारसमो होइ नायव्यो ॥२३॥५७१२॥
कप्पाईयाण पुणो नवगेवेज्जा उ होति नायव्वा । हेट्ठिम-मज्झिम-उवरिम कमसो य तियं तियं होइ ॥२४॥५७१३॥
पढम सुदंसणं, सुप्पबुद्ध बीयं, मणोरमं तइयं । तुरियं तु सव्वभई, सुविसालं पंचमं होइ ॥२५॥५७१४॥ *छटुं पुण सोमणसं, सोमाणस सत्तमं मुणेयव्यं । अटुमयं पीइकर, नंदिकरं नवमगेवेनं ॥२६॥५७१५॥ *पंच य अणुत्तराई पढम विजयं अणुत्तरं होइ । बीयं च वेजयंत, जयंतणाम भवे तइयं ॥२७॥५७१६॥
अवराइयं चउत्थं सव्वहूं नाम पंचमविमाणं । सबुक्कटुगसोक्खं सव्वाणुवरि विमाणाणं ॥२८॥५७१७॥
Page #737
--------------------------------------------------------------------------
________________
सच्चस्स अक्खाणयं
सिरिसंति- जे पुण मुत्ता जीवा असेसकम्मेहिं वज्जियसरूवा । सासयमयलमणतं भुजंति निरंतरं सोक्खं ॥२९॥५७१८॥ नाहचरिए सबटुविमाणाओ जा सिद्धी जोयणेहिं बारसहिं । निम्मलदगरयवण्णा उत्ताणयछत्तसंकासा ॥३०॥५७१९॥
। तीए य उवरि कोसो तस्स य कोसस्स छटुचरिमंतो । जो, तत्थ निरुवसग्गं चिटुंति सया सुही सिद्धा ॥३१॥५७२०॥
एसो जीवपयत्यो पढमो, बीओ अजीवनामो त्ति । चोद्दसभेयविगप्पो पण्णत्तो जो जिणिंदेहिं ॥३२॥५७२१॥ धम्मा-ऽधम्मा-ऽऽगासा तिय तियभेया, तहेव अद्धा य । खंधा देस-पएसा परमाणु अजीव चोद्दसहा ॥३३॥५७२२॥ ५ कम्माण असेसाणं जा सुहपयडी उ तं भवे पुण्णं । जाओ पुण असुहाओ ताओ पावं विणिद्दिद्वं ॥३४॥५७२३॥ पंचाऽऽसवाइएहिं सत्तरसेहिं(९०००) तुकम्मआसवणं।सो आसयो'त्तिभण्णइ, ताण णिरोहोउ 'संवरणं'॥३५॥५७२४॥ जं पुण पुव्वणिबद्धं तवमाईहिं खंविजए कम्मं । सा 'णिजर' त्ति भनइ, 'बंधो' कम्माण बंधो त्ति ॥३६॥५७२५॥
अटुण्हं पयडीणं जो उ विओगो भवे इमो मोक्खो" । इचाइ सुहुमभावे चिंतइ सच्चो रयणिविगमे ॥३७॥५७२६॥ * एवं परिभावित्ता वयाई णिसेसयाई सुमरेइ । उद्वित्तु तओ जोग सरीरचिंताइयं कुणइ ॥३८॥५७२७॥
गिहचेइयाई तयणंतरं तु वंदेइ भत्तिसंजुत्तो । पञ्चक्खाणं च तओ विहिपुव्यं लेइ जिणपुरओ ॥३९॥५७२८॥ १. मउल जे० का० ।। २. बसग्गा का० ॥ ३. दृश्यतां चतुर्थ परिशिष्टम् ॥ ४. खवेज जे० ।। ५. विओगो इमो भवे मोक्खो जे० ।। ६. तु पा० ।।
६८७
Page #738
--------------------------------------------------------------------------
________________
सच्चस्स अक्खाणयं
सिरिसंति- परिहित्तु धोयपोत्तिं पूयं अटुप्पयारमवि घेत्तुं । बच्चइ जिणिंदभवणे दटुं दारम्मि जिणबिंब ॥४०॥५७२९॥ नाहचरिए 'जय जय जयहि' भणित्ता निसीहियापुव्वयं तओ विसइ । दाउं पयाहिणतिग निसीहियं पुण वि काऊण ॥४१॥५७३०॥
पविसइ मंडवदारे तइयं पि निसीहियं पुणो काउं । गब्भहरम्मि पविटो णिम्मल्लइ भगवओ बिंब ॥४२॥५७३१॥ पूयं अटुपयारं भत्तिब्भरनिभरो विहेऊण । भूमिं तिहा पमन्जिय पणामतियपुव्वयं चेव ॥४३॥५७३२॥
दइ जिणिंदबिंबे मुद्दातियगम्मि सुटु उवउत्तो । तिदिसिनिरिक्खणविरओ, तिण्णि अवत्थाओ भावेतो ॥४४॥५७३३॥
अंते पणिहाणतिग, काऊणं जाइ गुरुसमीवम्मि । बारसवत्तं दाउं वंदणयं दोसपम्मुक्कं ॥४५॥५९३४॥ *पुव्वगहियं पि गिण्हइ पञ्चक्खाणं पुणो वि गुरुपुरओ । सुणइ तओ वक्खाणं अपुव्वरसभावणाकलिओ ॥४६॥५७३५॥
जइपुच्छं काऊणं वच्चइ हट्टम्मि कुणइ ववहारं । अविरुद्धं तो गच्छइ णियगेहे भोयणटाए ॥४७॥५७३६॥ पडिलाहिऊण मुणिणो पच्छा भुंजित्तु कुणइ संवरणं । वंदित्तु तओ देवे, वच्चइ वसहीए गुरुमूले ॥४८॥५७३७॥ सोउं पुण वक्खाणं, गुरूण तो बंदणं पुणो देइ । काउं पडिकमणाई सज्झायं कुणइ उवउत्तो ॥४९॥५७३८॥ जहसत्तीए साहूण कुणइ विस्सामणं महासत्तो । एइ पुणो गेहम्मि सरीरचिंतं तओ कुणइ ॥५०॥५७३९॥ सुमरित्तु नमोक्कारं विहिणा वीसमइ णिययसेज्जाए । सुमरइ देव-गुरूणं पाए परमाए भत्तीए ॥५१॥५७४०॥
१. गम्मि सुहउ उब जे०।।
Page #739
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
अभय विरओ पाएणं इयरहा उ भावे । “धिद्धी एसो मोहो, मोहिज्जइ जेण विउसो वि ॥ ५२॥५७४१ ॥ चम्म-ऽट्ठि-ण्हारुबद्धं नारीण कलेवरं असुइपुण्णं । धिंद्धी जीवसहावो, जं रज्जइ तत्थ मोहंधो ॥ ५३ ॥ ५७४२ ॥ थीलोयणाई जाई इंदीवरदलसमाई कप्पेइ । मोहंधो एस जिओ, मंसस्स उ गोलया ते उ || ५४ || ५७४३ ॥ मन्निजइ जो अहरो सव्वाऽमयरससमूहणिम्मविओ । दीहागारेण प्रियं, मुणह तयं चम्मखंडं ति ॥ ५५ ॥ ५७४४ ॥ जे कुंदकलियवरपंतिसच्छहा मन्निया इमे दसणा । ते हडुखंडमालं, पच्चक्खं मुणसु रे जीव ॥ ५६ ॥ ५७४५॥ जंपि मुहं अइरम्मं विसट्ट कंदोट्टसच्छहं कलियं । तं पि गलंतयलाला करालियं किं न भावेह ? ॥ ५७ ॥ ५७४६ ॥ णिम्मलकंचणकलस व भाविया जे पओहरा रुइरा । अविवेइणा जणेणं, ते भावसु मंसगुरुपिंडा ॥ ५८ ॥ ५७४७ ।। जं उयरं अइरुइरं विभावियं मोहमोहियमणेहिं । तं असुइनिवहसंपूरियं व, किर कोटुयं मुणह || ५९ ॥ ५७४८ ॥ जाविकडी सुविसाला, मोहिज्जइ जीए एस किर जीवो। सा हहु चम्म- मंसेहिं णिम्मिया, किं न चिंतेहि ? ॥ ६० ॥५७४९ ॥ पिवरंग णीसेसविसयरससुहसमूहयं मुणियं । तं बीभच्छं असुईपवाहनिज्झरणमिइ मुणसु ॥ ६१ ॥ ५७५० ।। जाओ वि य जंघाओ, कयलीथंभोवमाओ कलियाओ । चिंतितीओ विवेइणा उ, ताओ वि असुहाओ ॥ ६२ ॥ ५७५१ || जे कण कुम्मसरिसा पाया वरकामिणीण परिकलिया । ते अट्ठिपंजरमया जीव ! तुमं धरसु चित्तम्मि” ॥ ६३ ॥ ५७५२ ॥
१. धीधी जे० का० ॥। २. भावेहि का० ॥
सच्चस्स अक्खाणयं
६८९
Page #740
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
ईइ जं जं चिय किंचि वि कामिणिदेहम्मि बालसुहजणयं । तं तं पंडियलोओ भावइ संवेगरसठाणं ॥६४॥५७५३॥ एवं तत्तसरूवं इत्थीण कलेवराण भावेउं । तव्विरएसुं व पुणो, बहुमाणं भावए हियए ॥ ६५ ॥ ५७५४ || "ताण नमो, ताण नमो, दासो हं ताण संजमधराणं । अद्धच्छिपिच्छिरीओ जाण न हियए खुडुक्कंति ॥ ६६ ॥ ५७५५॥ धन्ना ते धन्ना ते धन्ना एत्थ जीवलोगम्मि । जे पवरकामिणीहिं न मोहिया कहवि कइया वि ||६७ ॥ ५७५६ ॥ थीअंगोवंगाई पैसढं दटूण जाण न वि खुहियं । तव संजमाओ चित्तं, नमो नमो ताण धीराण ||६८|| ५७५७॥ कामिणिक्खविक्खेवतिक्खसरधोरणीए इह जाण । सीलकवयं न भिन्नं, सिरसा वंदामि ते णिचं ॥ ६९ ॥ ५७५८ ।। सकयत्था सकयत्था सकयत्था ते इहं समणसीहा । जे मणमोहणवल्लीहिं मोहिया नो पुरंधीहिं” ॥ ७० ॥ ५७५९ ॥ इय एवं बहुमाणं काऊणं थीविरत्तचित्तेसु । निद्दामोक्खं सच्चो विहिऊणं जग्गए पुण वि ॥ ७१ ॥ ५७६० ॥
रवि सुमपयत्थे भाव, पुव्युत्तमेव पुण कुणइ । एवं जा जंति दिणा ता जं जायं तयं सुणह || ७२ ॥ ५७६१ ॥ जो सो भावनामो भाया सच्चस्स वण्णिओ पुव्विं । सो पवहणेण चलिओ अत्थत्थी जलहिपरतीरं ॥ ७३ ॥ ५७६२ ॥ तो सच्चेणं वृत्तो 'मा वच्छय ! जाहि जलहिपारम्मि । अइगरुयपच्चवाए तहा महापावपसरकरे ॥७४॥ ५७६३॥ यहं तुज्झ विओयं सहिउं सक्केमि भाय ! मणयं पि । तत एत्थेव य हट्टे बबहारं कुणसु मइ' ॥७५॥५७६४॥
१. इय जे० विना ।। २. अद्धच्छपेच्छि° पा० ॥। ३. पढमं का० ॥ ४. भाइ जे० ||
सच्चस्स अक्खाणयं
६९०
Page #741
--------------------------------------------------------------------------
________________
सच्चस्स अक्खाणयं
सिरिसंति-ॐ तो भावणेण भणियं 'गंतव्य निच्छएण भाइ ! मए । अविसज्जिएण वि दढं' इय सोउं जंपए सच्चो ॥७६॥५७६५॥ नाहचरिए 'जइ एस णिच्छओ ता वच्च तुम किंतु एमि अहयं पि' । सो भणइ 'होउ एवं,' सामग्गि करिय तो चलिया ॥७७॥५७६६॥
* गभीरयनयराओ आरूढा पवहणे पहाणम्मि । अणुकूलवायवसओ सायरपारम्मि ते पत्ता ॥७८॥५७६७॥
तत्थ य ववहरिऊणं वलिया दटुण लाहमइगरुयं । आगच्छंताण तओ जलनिहिणो मज्झयारम्मि ॥७९॥५७६८॥ दटुण तत्थ किंची भणइ तओ भावणो जहा 'एसो । किं जं तेहिं न दिवो दीवो वणराइपरिहीणो ?' ॥८०॥५७६९॥ ५ तो जंपइ णिज्जामयपुरिसो जंह 'होइ एस नो दीवो । किंतु जलाओ उवरिं पइटिओ एस महमच्छो' ॥८१॥५७७०॥ तो भावणेण भणियं 'भुल्लो तं भद्द ! एस न हु मच्छो । ता दीवो चिय एसो, मा अन्नं किंपि कप्पेहि ॥८२॥५७७१॥ णिज्जामएण भणियं 'मच्छो चेवेस, होइ नो दीवो' । इयरेण वि पुण भणियं 'एत्तियमेत्तो ण मच्छो त्ति ॥८३॥५७७२॥
किं नो पेच्छसि भद्दय ! जेत्तियमेत्तम्मि पसरए दिट्ठी । तत्थ इमो चिय दीसइ, ता कह मीण इमं भणसि? ॥८४॥५७७३॥ ॐ जइ होइ कहवि मीणो तो घरवत्ताए होउ मह पणियं' । इयरेण वि पडिवन्न तव्वयणं 'होउ एवं' ति ॥८५॥५७७४॥
अह णिज्जामयपुरिसो गंतुं तस्सुवरि बालए अग्गि । तो अग्गितावतविओ झडत्ति मच्छो जले बुडो ॥८६॥५७७५॥ एवमिमं काऊणं अणुकूलयपवरवायजोगेण । पत्ता गंभीरयपट्टणम्मि खेमेण सव्वे वि ॥८७॥५७७६॥
१. भाय का० ।। २. जह एस होइ नो जे० का० ।। ३. एवमिई का जे०॥
Page #742
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
सच्चस्स अक्खाणय
तत्तो भणिओ निजामएण 'मेल्लेहि सव्वघरवत्तं' । न य भावणो वि मेल्लइ, तो जाओ ताण ववहारो ॥४८॥५७७७॥ णिवसच्चसेहरस्स उ पासे, तो राइणा इमं भणियं । 'किं अत्थि कोइ सक्खी?' उद्दिटो तेण सो 'सच्चो' ॥८९॥५७७८॥ तो रण्णा सद्देउं भणिओ सच्चो 'किमेत्थ भो ! सच्चं?' । सच्चेण वि पडिभणियं 'सच्चं जे एस जपेई' ॥९०॥५७७९॥ तो रण्णा तुटेणं सच्चो संपूइओ महिड्डीए । इयरेण वि घरवत्ता मुक्का सच्चस्स सच्चेण ॥९१॥५७८०॥ राया वि हु घरवत्तं दाउं सच्चस्स भावणं भणइ । 'छिंदह इमस्स जिभं मह पुरओ अलियवाइस्स' ॥९२॥५७८१॥ तो सच्चेणं राया पाएसु विलग्गिऊण तोसविओ । मेल्लाविओ य भाया विन्नविउं रायपासाओ" ॥९३॥५७८२॥ अलियनियत्ताण जओ होति गुणा जह व सच्चसढस्स । तम्हा हु उवादेयं सच्चं चिय बुद्धिमंतेहिं ॥९४॥५७८३॥ ता चक्काउह ! एयं थूलमुसावायविरइवयमणहं । कायव्य होइ सया विवेयजुत्तेहिं पुरिसेहिं ॥९५॥५७८४॥ थूलमदत्तादाणं तइयमणुव्वयमिह समुद्दिटु । खत्तखणणाइरूवं वजेयव्यं सुसड्ढेहिं ॥९६॥५७८५॥ एत्थ य पंचऽइयारा विन्नेया होति बुद्धिमंतेहिं । विन्नाएहिं जेहिं सम्म पालिज्जए एयं ॥९७॥५७८६॥ तेणाऽऽहडं, च तक्करजोग, तत्तो विरुद्धरजं च । कूडतुल-कूडमाण, तप्पडिरूवं च ववहारं ॥९८॥५७८७॥ एत्थ य तुम्हाण अहं कहेमि अक्खाणयं तयं सुणह । जेण दढो तुम्हाणं संजायइ पच्चओ एत्थ ॥१९॥५७८८॥
१. हुंति जे० का०।। २. रम्म का० ।।
Page #743
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
मेरुणो गामउडस्स अक्खाणयं
"अत्स्थ भरहखेत्तमज्झट्ठियमहारमणिज्जअणेयंगामा-ऽऽगर-नगर-खेडय-मडंब-दोणी (ण) मुहाइसंकुलउच्छु-जवसालिपमुहधन्न-धण-दुमसंड-सर-सरसीपरिमंडियमगहाजणवयालंकारभूयवड्डुगामनिवासिअरहदत्तपत्तसुओ मेरू नाम गामउडो, जो यखुद्दो रुद्दो माई अहिमाणी लोहसंगओ पिसुणो । परवंचणेक्कनिरओ उव्वेवणओ विसतरु व्य ॥१॥५७८९॥ अन्नो वि तत्थ निवसइ सरलसहावो पियंवओ सुयणो । नामेण उग्गसेणो कुलपुत्तो विणयसंजुत्तो ॥२॥५७९०॥ सो य समागयमहापाउससमयसंसूयगसजलसगजियस्सणविजुच्छडाडोयभासुरपंचवण्णमहामेहपउरजलधारानिवायनिव्वावियाणंतरपलावियमेइणीवीढपलोटुंतजलप्पवाहन्नत्थगमणनिवारणनिमित्तपालीबंधपओगपूरियनियकेयारो जाव गाहसमयपरिच्छ करेइ ताव मेरू गामऊडो उग्गसेणनिबद्धपालीभेयं काऊण तक्केयारविणिस्सारियजलनियकेयारं पूरिऊण गाहेउमाढत्तो । तं च उग्गसेणेण दिटुं । दटुण य अपहुप्पमाणकोवरसपसरभरभरिजमाणेणं समक्खायं रण्णो, अवि य'निसुणंतु देवपाया ! केयारं मज्झ भिदिउं एसो । मेरू नियकेयारं पूरित्ता नीरपूरेण ॥३॥५७९१॥ गाहेइ चेव एसो तुभेहिं वि सामिएहिं सुनएहिं । कुणइ पराभवमेयं, ता को मह एत्थ आएसो ?' ॥४॥५७९२॥
६९३
१. अत्वित्थ का० ।। २. भारह जे० का० ।। ३. गामनगर जे० का० ।। ४. "मणनिमित्त जे०॥
Page #744
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंति
नाहचरिए
तो' नरवइणा संलत्तं— 'को 'सक्खी ?' तेण भणियं, जहा— 'तस्स चेव जणओ अरिहदत्तपुत्तो' । तं एत्थ चानिऊण रणा 'बहियाबद्धं' सव्यं काऊण हक्कारिओ अरिहदत्तपुत्तो । पुट्ठो य तं वइयरं । तेणाऽवि सव्वमेव सच्चं समक्खायं । तओ तव्वयणाणतरसमुप्पन्नकोव भरविहियतिवलीत रंगभंगुरभालवद्वाणंतरफुरुफुरायमाणअंहरोत्तरोदुवसखलंतवयणसमाइटुपडिहारेण भणियं नरिंदणं- 'अरे ! तं दुरायारं चोरं रत्तंदणविलित्तसव्वं गोवंगं तणमसि - गेरुयकयपुंडमंडणं रत्तकणवीरमालासिरपरिक्खेव परिघोलंतसरावमालियालंकियकंधरादेसं छिन्नकण्णमहारासहपुट्ठिपइट्ठियं ५ काऊण उवरिधरिज्रमाणछित्तरयछत्तं पवाइयखंडपडहियाविसमसरपसरमेलियडिंभ कयहलबोलसमागयनागरयदीसमाणपयडियावराहं सूलियाए समारोह' । डंडवासिएहिं वि ' तह त्ति' कओ णिवसमाएसो । अरिहदत्तपुत्तो वि 'सच्चवाइ' त्ति काऊण पवरदव्य-वत्था-ऽलंकाराईहिं पूइऊण विसजिओ, मेरुगामउडछेत्तं च दिन्नं उग्गसेण कुलपुत्तयस्स” । ता भो अदत्तदाणे पयट्टमाणाण एरिसो दोसो । मेरूगामउडस्स व जह जाओ दुक्खपन्भारो ||५|| ५७९३॥ ता तुभे विहु एवं नाउं परिचयह थूलचोरिकं । जिणदाससावगस्स व जेण भवे सव्वसुहसंगो || ६ || ५७९४ ॥ अहवा वि इमं अन्नं गुणम्मि अक्खाणयं निसामेहि । चक्काउह ! नरसेहर ! अदत्तदाणस्स विसयम्मि || ७ ||५७९५ ॥
१. तओ जे० । ततो का० ॥ २. 'हरुत्तराडो का० । 'हरोत्तरुटु' जे० ||
59595+5+5**
मेरुणो
गामउडस्स
अक्खाणयं
६९४
Page #745
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
"अत्थि पुरं सुपसिद्धं समत्थवरनयरगुणगणपहाणं । नामेण वसंतउरं, राया तत्थऽत्थि जियसत्तू ॥१॥५७९६ ॥ तस्स य देवी सयलोवरोहमज्झम्मि अग्गवरमहिसी । नामेण पियंगुलया, तस्स णरेंदस्स मणइट्ठा ||२||५७९७ ॥ अन्न वित्थ निवसई जिणदत्तो नाम सावओ पवरो । देव-गुरु-संघपूयापरायणोऽणुव्वयसमग्गो || ३ || ५७९८ || अह अन्नया कयाई राया नियसेन्नपरिवुडो संतो । आसाण वाहणत्थं विणिग्गओ नयरबाहिम्मि ||४||५७९९॥ तत्थ य कंबोयाई तुरंगमे वाहियालिाणम्मि । परिवाहिऊण तत्तो आरूढो पवरतुरयम्मि ||५|| ५८००॥ तंपि हु परिवाहंतो वेणं जाइ दूरदेसम्मि । तत्थ य कहिंचि पडियं कण्णाओ कुंडलं सहसा ॥६॥५८०१ ॥ वररयणजडियपचंतरेहिरं कणगनिम्मियं पवरं । न य नायं राएणं, कहिंचि वरतुरयवेगवसा ||७||५८०२ ॥ हं गएणय तओ पडियं नाऊण अह समाइट्टा । णियपुरिसा राएणं जहा 'गवेसेह सव्वत्थ ||८||५८०३ ॥ मम कण्णाओ पडियं कत्थ वि वरकुंडलं सुतेइल्लं' । 'आएसो ' त्ति भणित्ता ते वि पवत्ता गवेसेउं ॥ ९ ॥५८०४|| एत्तो सो जिणदत्तो सरीरचिंताए णिग्गओ बाहिं । तेणंतेणं गच्छइ जत्थऽच्छइ कुंडलं पडियं ||१०|| ५८०५ ।। तयं एसो दसदिसिपसरंतकिरणजालेहिं । आबद्धसक्कचावं तत्तो ओसरइ वेगेण ॥ ११ ॥५८०६ ॥ औसरमाणं दद्धुं सहसा दूरट्टिया विचिंतंति । पुरिसा रायनिउत्ता “हंत ! किमेसो बलइ सेट्ठी ? ॥१२॥५८०७॥
१. नरिंद° जे० का० ।। २. बार्हेतो पा० ॥
जिणदास
सावगस्स
अक्खाणयं
६९५
Page #746
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
किं कारणं, ति किं कारणं, ? ति" बच्चेति जा वियक्कंता । तम्मि पएसम्मि तओ णियंति तं कुंडलं पयडं ॥ १३ ॥५८०८ ॥ तू हा गंतुं रायस तं समप्पंति । राया वि तयं दट्टु पुच्छइ अह हरिसिओ चित्ते || १४ ||५८०९ ॥ 'कत्थ इमं संपत्तं कुंडलरयणं ? कहेह मे सच्चे' । जंपति ते वि 'वरपहु ! लद्धं जिणदत्तसडूढाओ' ॥ १५ ॥ ५८१० ।। तं वयणं सुणिऊणं राया कोवेण कवलियसरीरो । अह जंपिउं पवत्तो 'चरियं पेच्छेह पावस्स ॥१६॥५८११॥ एत्तियकालं अहयं जाणंतो पवरसावयं एयं । जिणवरमयम्मि कुसलं, जं नूणं कवडसडूढो त्ति ॥१७॥५८१२॥ ता सिग्धं मह पुरओ छिंदह एयस्स उत्तिमंग' ति । 'आएसो' त्ति भणित्ता उटुइ एगो तहिं पुरिसो ॥ १८ ॥ ५८१३॥ अह गंतूणं सहसा करालकरवालवावडो धणियं । कड्रिढत्तु मंडलग्गं पहरड़ जिणदत्त कंठमि ॥१९॥५८१४ ॥ तत्तो सो असिघाओ सहसा रुणुझुणियमहुयराइन्नं । सयवत्त-कुंद मालइपभिई कुसुमोहनिम्मवियं ||२०||५८१५ ॥ पडियत्तइ वरमालं, तं दडुं नरवई वि रोसवसा । पभणइ 'रे उब्बंधह एयं मह तोरणे पावं' ॥ २१ ॥ ५८१६ ॥ जादिति गले रज्जुं, ता सा विहु तक्खणं परावत्ता । पेच्छंताण नराणं विष्फारियलोयणजुयाणं ॥ २२ ॥ ५८१७ ॥ वरइंदनील मरगय-कक्केयण-पुस्सरायमाईहिं । रयणेहिं विणिम्मवियं तडिच्छडाकिरणकंतिल्लं ॥ २३ ॥ ५८१८ ॥ विहावियसयलजणं सासणदेवीए वरपहावेण । पेच्छइ खणेण राया संजायं रयणमालं ति || २४|५८१९ ॥
१. पवरं का० ॥ २. जा जे० । जो का० ॥ ३. 'पभिइकु का० विना । ४. देति जे० ॥
जिणदास
सावगस्स अक्खाणयं
६९६
Page #747
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
तं दद्दूणं सहसा राया सिंहासणाओ उट्ठेउं । 'हा ! हा ! अहो ! अकजं ण एस कारि' त्ति जंपतो ॥२५॥५८२०॥ पुच्छइ पुरिसे 'रे ! रे ! कह तुब्भेहिं इमस्स पासाओ । लद्धं कुंडलरयणं ?' जहट्टियं ते वि सार्हेति ॥ २६ ॥ ५८२१ ।। तत्तो संभमवसरसगुरुपसरखलंतगइपयारिल्लो । गंतुं तस्स समीवे खामइ परिसुद्धमणपसरो ||२७||५८२२॥ 'खमसु महायस ! जं तुह अयाणमाणेण किंपि इह रइयं । अवियारियकारित्तेण मंगुलं अइविसुद्धस्स' ||२८||५८२३ ॥ इय जपतो आणाविऊण वरवारिपूरिए कलसे । कलहोयविणिम्मविए ण्हाबावइ मंगलरवेण ॥ २९ ॥ ५८२४ ॥ कासाइलूहियंग हरिचंदणरसविलेवियं काउं । परिहावइ सियर्वत्थे, कप्पतरुं पिव अलंकरई ॥३०॥५८२५॥ आरोवइ गयखंधे नच्चिरवरपायमूलनिवहेण । वज्जिरबहुतूरेण पराणए तं गिहे सेट्ठि ॥३१ ॥ ५८२६ ॥ जाव य गिहे पविडो जिणदत्तो ताव नरवरेणाऽवि । आइटुं तोसेणं वद्धावणयं महारम्भं ||३२||५८२७ ॥ बत्ते बद्धावणए बच्चइ नियमंदिरम्मि नरनाहो । जिणदत्तो वि हु चिंतइ "धिद्धी संसारवासस्स ॥ ३३ ॥ ५८२८ ॥ जत्थ वसंता जीवा लहंति आलाई सुद्धसीला वि । आमरणंताई दढं, जह अहयं चेव अजेव ||३४|| ५८२९॥ जइ मह सासणदेवी सण्णेज्झ अज्ज नेय कुव्वंती । तो सव्वविरइरहिओ रण्णा हं मारिओ हुती ||३५||५८३०॥ हा जीव ! भोगलंपड ! बयगहणे आयरं अकुणमाणो । अन्नायसरूवेणं नरवइणा विससिओ आसि ॥ ३६॥५८३१॥
१. संसुद्धम जे० ॥ २. वत्थं क' जे० । वत्यो क का० ॥ ३. धीधी जे० का० ।। ४. होतो पा० ॥
जिणदास
सावगस्स
अक्खाणयं
६९७
Page #748
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
जिणदाससावगस्स अक्खाणयं
ता अस्थि किंचि पुण्णं, अज्ज वि तुह जेण अज छुट्टो सि । ता मोत्तूण पमायं गिण्हाहि महब्बए सिग्धं" ॥३७॥५८३२॥ इय भाविऊण सुहभावणाए जा कुणइ निच्छयं हियए। ता कल्लाणयपुरिसो पणयसिरोभणइ 'सुण सामि!॥३८।५८३३॥ अजं णयरस्स बहिं उज्जाणे फासुयम्मि देसम्मि । बहुमुणिगणपरिवारो दिव्यन्नाणी समायाओ' ॥३९॥५८३४॥ तं सोऊणं एसो हरिसभरनिभरो इमं भणइ । 'पउणीकरेह सव्वं, वच्चामो सूरिनमणत्थं' ॥४०॥५८३५॥ तो काउं सामग्गि उज्जाणे जाइ भत्तिभरकलिओ । वंदित्तु मुणिवरिंदं णऽच्चासन्ने अह णिविडो ॥४१॥५८३६॥ सोऊण तओ धम्म, वंदित्ता भणइ मुणिवरं एसो । 'भयवं ! गिहम्मि गंतु, सुत्थं काऊण सव्वं पि ॥४२॥५८३७॥ आगच्छिस्सामि, अहं वयं गहिस्सामि तुम्ह पयमूले । भयवं पि आह 'सिग्धं समुज्जम कुणसु एत्थऽत्थे' ॥४३॥५८३८॥ 'इच्छं' ति भाणिऊणं गेहे गंतूण पुच्छए णिवई । कटेण अणुन्नाओ उवेत्तु पुत्तं कुडुबम्मि ॥४४॥५८३९॥ गंतुं गुरुस्स पासे दिक्खं सो गिण्हए विगयसंगो । देइ तओ से सिक्खं सूरी सो सिद्धसेणो त्ति ॥४५॥५८४०॥ अह सो वि हु जिणदत्तो साहू उग्गं करेइ तव-चरणं । कालेण चइयदेह संपत्तो देवलोगम्मि" ॥४६॥५८४१॥ एसो सो जिणदत्तो अदत्तदाणम्मि जो समुद्दिद्यो । थूल मेहुन्नवयं संपइ निसुणेहि सीसतं ॥४७॥५८४२॥ थून मेहुन्नवयं ओराल-विउविभेयओ दुविहं । माणुस-तेरिच्छगयं ओरालं, सुरगय विउव्वं ॥४८॥५८४३॥
१. वित्तु जे० का०।।
Page #749
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
एत्थ य पुण अइयारा पंचैव य मुणह थूलमेहुन्ने । इत्तिरियपरिग्गहियागमणं पढमो अइयारो ||४९ ॥ ५८४४ ॥ अपरिग्गहियागमणं बीओ, तइओ अणंगकीडा य । परवीवाहे करणं, कामे तिव्बाभिलासो य ॥५०॥। ५८४५ ।। एयं तु वयं सव्वाण दुद्धरं एत्थ वन्नियं समए । जे पुण पालिंति इमं, ते धन्ना जीवलोगमि ॥ ५१ ॥ ५८४६ ॥
जे
जे
पुण इमम्मि वियम्मि गंजिया अइपयंडसुहडा वि । काउरिसाण वि मज्झे, ते काउरिसा मुणेयव्या ॥ ५२ ॥ ५८४७॥ पुण भीरुनरा वि हु, एयम्मि वयम्मि निम्मला होंति । ते सुहडाण वि सुहडा वण्णिजंती बुहजणेण ॥ ५३ ॥ ५८४८ ॥ ५ परदारपसत्ताणं भवंति दुक्खाई णेगरूवाई । जह सो करालपिंगो पुरोहिओ पाविओ दुक्खं ॥ ५४॥ ५८४९ ॥ एयं णिसामिजणं जिणिदमुह कुहरनिग्गयं वयणं । अह चक्काउहराया पुच्छइ विहियंजली सीसे || ५५ ॥ ५८५०॥
'को सो करालपिंगो पुरोहिओ ताय ! वण्णिओ तुमए ? । केरिसयाई च पुणो दुक्खाई पाविओ ? कहह' ।। ५६ ।। ५८५१ ॥ 'जइ तुज्झ कोउयमिणं सुणेहि एवं पि तो कहिजंतं' । “नामेण वसंतेपुरं सुपसिद्धं अत्थि इह नयरं ॥ १ ॥ ५८५२ ॥ तं परिपालइ राया नलपुत्तो नाम दसदिसिपयासो । तस्स य करालपिंगो नामेण पुरोहिओ अत्थि ||२|| ५८५३॥ अच्चतं बल्लहओ नरवइणो तस्स तम्मि कालम्मि । एत्तो य तम्मि नयरे निवसइ इब्भस्सुओ एक्को ॥ ३ ॥ ५८५४ ।। - मत्तीभावमुवगओ अञ्चत्थं सो करालपिंगम्मि । नामेण पूसदेवो पञ्चक्खो सुरकुमारो व्व ॥ ४ ॥ ५८५५ ॥
१ इत्य का० ॥ २. तउरं का० ॥
करालपिंगस्स पुरोहियस्स अक्खाणयं
६९९
Page #750
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंति-
करालपिंगस्स पुरोहियस्स अक्खाणयं
तस्सऽत्थि वरा भन्जा पउमसिरी नाम वल्लहा अहियं । देवी विव रूवेणं पइव्वया निचकालं पि ॥५॥५८५६॥ एत्तो य सो णरेंदो करालपिंगेण तोसिओ अहियं । देइ वरं संतुट्टो 'मग्गसु जे तुज्झ पडिहाइ' ॥६॥५८५७॥ तेण नरेंदं तुटुं नाउं बहुमोहमोहियमणेण । विसयासत्तेण दढं पयंपिओ नरवई एवं ॥७॥५८५८॥ 'जइ देव ! मज्झ तुट्ठो तुम ति, तह देसि इच्छियं तु वरं । तो जं जं पुरमज्झे पेच्छामि रूविणिं महिलं ॥८॥५८५९॥ तं तं भुंजामि अहं तुज्झ पसाएण, जइ सि तं वरओ' । तो राया नियवयणं अणुवतंतो भणइ एवं ॥९॥५८६०॥ 'जा इच्छइ तं भद्दय ! रमसु तुम महिलियं न वारेमि । जइ पुण अणिच्छमाणि भुंजसि पत्थेसि वा कहवि ॥१०॥५८६१॥ तो पारदारियस्स व दंडं अइनिटुरं करिस्सामि । जम्हा असंगओ चिय एस बरो जाइओ तुमए' ॥११॥५८६२॥ 'आएसो' त्ति भणित्ता हिंडइ सो नयरमज्झयारम्मि । भुंजतो नारीओ जाओ जाओ य इच्छंति ॥१२॥५८६३॥ अह अन्नया कयाई वरभज्जा पूसदेववणियस्स । पउमसिरी हिंडंती चडिया चित्तम्मि पावस्स ॥१३॥५८६४॥ तं दटुणं जंपइ दासिं अह तीए विजुलइयं ति । 'भद्दे ! तह भणसु तुमं, जह एसा इच्छइ मम' ति ॥१४॥५८६५॥ सा वि हु सीलवइत्तणमणुयत्तंती न इच्छए एयं । अह अन्नया य भणिया करालपिंगेण सयमेव ॥१५॥५८६६॥ 'भद्दे ! इच्छाहि ममं,' सा जंपइ 'जाणिही तुहं मित्तो' । सो भणइ 'तहा काहं, जह एसो जाइ अन्नत्थ' ॥१६॥५८६७॥ तव्ययणं च असेस सिटुं अह तीए णिययदइयस्स । सो तं चित्ते धरि अच्छइ कालं उदिक्खंतो ॥१७॥५८६८॥
७००
Page #751
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंति- नाहचरिए
करालपिंगस्स पुरोहियस्स अक्खाणयं
एतो पुरोहिएण विजासामथओ नरेंदस्स । सीसम्मि कया वियणा दुव्विसहा पाययनराणं ॥१८॥५८६९॥ तो रण्णा सद्दित्ता पुरोहिओ जंपिओ जहा 'भद्द ! । सीसम्मि मज्झ वियणा उप्पन्ना दारुणा अज्ज' ॥१९॥५८७०॥ तं सोऊणं जंपइ करालपिंगो इमेहिं वयणेहिं । ‘मा कुण पहु ! उव्वेयं, केत्तियमेत्ता इमा वियणा ॥२०॥५८७१॥ पेच्छसु खणमेत्तेणं करेमि तं विगयवेयणं देव !' । आलप्पालं काउं झडत्ति उवसामिया वियणा ॥२१॥५८७२॥ तो तुट्टो नरनाहो पभणइ 'अन्न पि भणसु ता किंपि' । तेणाऽवि जंपियमिमं 'देव ! इमं कुणसु मह वयणं ॥२२॥५८७३॥ ५ किंजपीदीवम्मि सुसरा किंजंपिसउणगा अधि । दीसंता दिढिसुहा, कुणंति चित्तस्स परितोस ॥२३॥५८७४॥ ता ताण आणणट्ठा एयं पेसेह पूसदेव' ति । राएण वि पडिवज्जिय आणत्तो पूसदेवो सो ॥२४॥५८७५॥ जह 'भद्द ! तुम बच्चसु दीवे किंजंपिनामधेयम्मि । किंजंपिसउणगाणं आणयणत्थं सुरूवाणं' ॥२५॥५८७६॥ सो वि हु "पुरोहियकयं एयं सव्वं पि" इय विभावेउं । 'आएसो' त्ति भणित्ता वच्चइ निययम्मि गेहम्मि ॥२६॥५८७७॥ गेहस्स य मज्झम्मि खणावए पञ्चईयपुरिसेहिं । भूमीहरयं तस्स य उवरि पुणो जंतपल्लंकं ॥२७॥५८७८॥ भणिया पच्चइयनरा 'पुरोहिओ जइ कहिंचि इह एइ । बंधित्ता पच्छन्नं, तो आणेजाह मह पासे' ॥२८॥५८७९॥ इय आएसं दाउं पुरिसाण वि णिग्गओ तओ एसो । देसंतरजत्ताए नाऊण विणिग्गयं तं तु ॥२९॥५८८०॥ पविसइ करालपिंगो परितुद्यो पुसदेवगेहम्मि । उववेसिओ य तम्मि पल्लंके जंतनिम्मविए ॥३०॥५८८१॥
७०१
Page #752
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
जा उवविट्ठो ता झत्ति निवडिओ तम्मि भूमिहरयम्मि । तत्थत्थेहिं य बद्धो पुरिसेहिं मयूरबंधेहिं ॥ ३१ ॥५८८२ ॥ समपिओ सो, ते वि णीओ य अप्पणा समयं । छम्मासेणं वलिओ संपत्तो निययनयरम्मि ||३२||५८८३ ॥ मीणंगा लावेउं लेच्छारित्ताण तस्स तं देहं । बहुपंचवण्णपिंछेहिं सोहियं कुणइ सो तत्तो ||३३|| ५८८४ ॥ रायस्स पुरो गंतुं जोडियकरसंपुडो इमं भणइ । 'देव ! मए परिगहिया ते पक्खी आसि अइबहुया ||३४||५८८५ ॥ मग्गे आवंताणं पंचत्तं पाविया य ते सव्वे । मोत्तूणेकं पक्खि, ता तं दंसेमि किं देव !' ॥३५॥५८८६ ॥
या विभ 'आहि भद्द ! दंसेहि तं महापक्खि। नयण-मणाणंदयरं निसुणेमि य जेण तस्स सरं' ॥ ३६ ॥ ५८८७ ॥ तो आणे तेणं मुक्को रायस्स अग्गओ एसो । राया वि भणइ 'अहहो ! अप्पुव्वं पक्खिरूवमिणं ||३७|| ५८८८ ।। एक्कं ता मणुयसमो बीयं पुण पंचवण्णपिंछधरो । ता संपइ सद्दं पि हु संभालावेहि सुइसुहयं' ॥ ३८ ॥ ५८८९॥ तो सो पाइणय घेत्तुं विंधेइ तिक्खआराए । भणइ य 'लव सुस्सरयं, तो सो जंपेइ किंजंपि' (पी ?) ॥३९॥५८९० ।। रायावितस्स दंते दट्टु ओलक्खिऊण पभणेइ । 'भो पूसमित्त ! साहस किमपुवं साहसं एयं ॥४०॥५८९१॥ जम्हा करालपिंग एयं मन्नेमऽहं सचित्तेणं' । तो भणइ इमो 'सामिय ! एवमिमं नऽत्थि संदेहो ' ॥४१॥ ५८९२ ॥ पुच्छ विवि ' ता किं एयारिसरूवधारओ विहिओ ?' । सो भणइ 'देव ! एसो परदाररओ महापावो ॥ ४२ ॥ ५८९३॥
१. लेत्थारि पा० जे० ॥ २. मोतुणिकं का० ॥। ३. पाईणयं जे० ॥
करालपिंगस्स पुरोहियस्स अक्खाणयं
७०२
Page #753
--------------------------------------------------------------------------
________________
करालपिंगस्स *पुरोहियस्स अक्खाणय
सिरिसंति- जम्हा हु मज्झ भजं अणिच्छमाणि पि इच्छए रंतु । एएण पवंचेणं, तो तीए मह इमं सिटुं ॥४३॥५८९४॥ नाहचरिए एमाइपओगेण य मए वि एयारिस इमं विहियं । तं सोउं नरनाहो कुविओ पलयाणलसमाणो ॥४४॥५८९५॥
रे ! रे ! मारेह इमं नाणाविहजायणाहिं जाएउं । मह आणाभंगकरं पावं परदारियं दुटुं' ॥४५॥५८९६॥ तो आरक्खियपुरिसा चीरित्ता तस्स संतियं लिगं । खारेण य सिंचेउं वेयणमउलं उईरेति ॥४६॥५८९७॥ एवमुईरेमाणा हाणे काणे य वेयणं विउलं । नयरे भमाडयंती चउक्क-तिय-चच्चराईसु ॥४७॥५८९८॥
तत्तो य लोहमइयं फुलिंगजालासमाउलं महिलं । आलिंगिओ समाणो मरि नरयम्मि उववन्नो ॥४८॥५८९९॥ ॐतत्थ वि य वज्जसिंबलि-अयथीअवरुंडणाइदुक्खाइं । सहिऊणं विविहाई भमिही संसारचक्कम्मि" ॥४९॥५९००॥
परदारपसत्ताणं भवंति एयारिसाइं दुक्खाइं। संपइ गुणम्मि निसुणसु, एयं अक्खाणयं सोम ! ॥५०॥५९०१॥ अवि य"एत्थेव य दीवम्मि बहुगुणगणनियरभूसियं रम्मं । अत्थि पुरं सुपसिद्धं लच्छिनिवासं ति नामेण ॥१॥५९०२॥ सुयणसहावो सरलो जहियं निवसइ सया पुरिसवग्गो । लजालुओ विणीओ नियपइनिरओ य थीवग्गो ॥२॥५९०३॥ तत्थ य नयरे राया नमतसामंतमउडरयणेहिं । मसिणीकयपयवीढो नामेणं पहइराओ त्ति ॥३॥५९०४॥ जो य
७०
१. य नास्ति जे० का० ।। २. °णाई दुजे०।।
Page #754
--------------------------------------------------------------------------
________________
सीलवईअ सीलस्स रक्खणं
सिरिसंति- मयरद्धओ व्य रूवी, सूरो व्य पयावसंपयाकलिओ । सूरत्तणेण सरहो, रिवुसलहाणं पईयो व्य ॥४॥५९०५॥ नाहचरिए गुणरयणाणं रयणायरो व्य, चंदो व्य वरकलाकलिओ।विण्ह व्व लच्छिनिलओ, किंबहुणा? पड इव गुणड्ढो॥५॥५९०६॥
तस्सऽत्थि वरा देवी सोहग्गसमन्निया सुरूवा य । नामेणं चंदतिलया, नियपइरत्ता य भत्ता य ॥६॥५९०७॥ एतो य तम्मि नयरे असेसवणिवग्गनायगो सेट्ठी । निवसइ बहुरिद्धिजुओ सायरदत्तो त्ति नामेण ॥७॥५९०८॥ तस्सऽत्थि पिया परियणउचियत्तणकरणलालसा अहियं । नामेणं विणयसिरी कलकोइलकोमलालावा ॥८॥५९०९॥ सो तीए समं भोए भुंजइ बुहपुण्णनियरसंजणिए । अह अन्नया य जाया विणयसिरी गभभरकलिया ॥९॥५९१०॥
जाए य पसवसमए सम्माणियसुइपसत्थदोहलया । पसवइ पवरं पुत्तं पसरियतणुकंतिसोहिल्लं ॥१०॥५९११॥ * वद्धाविओ य सेट्ठी सुपुत्तजम्मेण दासचेडीहिं । बद्धावणयं रम्मं करेइ बहुतोससंजणयं ॥११॥५९१२॥
बत्ते बद्धावणए संपत्ते नामकरणदिवसम्मि । कयकोउयस्स नाम समुद्ददत्तो त्ति हावेइ ॥१२॥५९१३॥ वद्धंतो य कमेण संपत्तो जोव्वणम्मि रमणीए । नीसेसकलाकुसलो पिउणा परिणाविओ तत्तो ॥१३॥५९१४॥ तत्थेव य नयरम्मि विक्खाओ वणियनायगो अत्थि । नामेण इंददत्तो धणेण धणियं महिढीओ ॥१४॥५९१५॥
७०४
१. सागरचंदो त्ति का०॥२. "सत्यडोह' का० ।।
Page #755
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
तस्सऽत्थि रूविणीए भज्जाए सयलगुणकलाकलिया । धूया अणन्नसरिसा रूवेण रइ व्य पच्चक्खा ||१५||५९१६॥ नाणं सीलवई 'इत्थीरयणं' ति भणियसुपसिद्धा । सा तस्स कए वरिया सायरदत्तेण पुत्तस्स ॥ १६ ॥ ५९१७॥ गणिए पहाणलग्गे समत्थसामग्गिसंजुए पत्ते । बहुतूरनिनाएहिं विवाहवरमंगलं विहियं ॥ १७ ॥ ५९१८॥ सो तीए समं चिटुइ ललमाणो विविहविसयभोगेहिं । कीलइ कीलाहिं तहा परियरिओ मित्तवग्गेहिं ॥ १८ ॥ ५९१९॥ अह अन्नया कयाई सेट्ठी विद्वत्तणम्मि संपत्ते । सयलमहायणसहिओ पुरओ नरनाहमाईणं ॥ १९ ॥ ५९२० ।। डावेइ णिययपुत्तं निययपए अप्पणा वि धम्मम्मि । देइ सविसेसचित्तं, दाणाईयं पवत्तेइ ॥२०॥५९२१॥ पूएइ देवयाओ, गुरूण भत्तिं पयासए अहियं । अन्नं पि धम्मकिघं करेइ सव्वं पि सविसेसं ॥२१॥५९२२॥ एवं वच्चतेहिं कहिं वि दिवसेहिं तस्स सेट्ठिस्स । विहिपुव्वयं च जायं मरणं निययम्मि समयम्मि ||२२|| ५९२३॥ सो विहु समुद्ददत्तो पालइ तं कुलकमागयं ठाणं । अह अन्नया य जाया कल्लोला तस्स चित्तम्मि ॥२३॥५९२४॥ "गंतूण दूरदेसंतरम्मि विढवित्तु अइबहुं दव्वं । कारेमि कित्तणाई, देमि जहिच्छाए तह दाणं” ॥ २४ ॥ ५९२५ ॥ इय चिंतिऊण चित्ते, सव्वं साहेइ पिययमाए तयं । सा वि हु जंपइ 'पिययम ! तुह विरहो दूसहो मज्झ' ॥२५॥५९२६॥ भणियं च सेद्विणा विहु 'सच्चमिणं पिययमे ! तहवि एयं । कायव्वं चेव मया, जम्हा अईउडुयं चित्तं ' ॥२६॥५९२७ ॥
१. "इओ हुयं पा० ।।
05050505050505050
सीलवईअ सीलस्स
रक्खणं
७०५
Page #756
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
नीरी की की 4 4 4 की
तो महया कट्टेणं तीए परिमन्नियं तयं वयणं । तेणाऽवि हु सामग्गी सव्वा काउं समादत्ता ||२७||५९२८ ॥ लेविणु कयाणयाइं चउव्विहाइं पि गणिममाईणि । तत्तो महायणं पि हु मेलित्ता अक्खए सव्वं ॥ २८॥५९२९||
रवि गणदिणम्मिं भणिया सा पिययमा इमं तेण । 'सव्वं घरमाईयं सम्मं पालेज पीईए ॥ २९॥। ५९३० ॥ किंचसव्वाण वि गोरव्वं दइए रक्खेज अप्पयं एग । जम्हा हु अइदुरक्खं एयं चिय होइ नारीण' ॥३०॥५९३१॥ ' एवं, ति होउ पिययम !, किंतु तुमे चैव जाइ सह सोक्खं । मह सव्वं, तो सिग्धं पुणो वि नियदंसणं देज' ॥३१॥५९३२ ।। 'आविसामि हुं चिय सुंदरि ! मा ऊसुगा भवेज्जासि । जम्हा हु इमं दव्वं तुट्टइ थोवव्वएणाऽवि ||३२|| ५९३३ ॥ अणुवज्रो उ तेणं अहयं वच्चामि अन्नदेसम्मि । तणुमेत्तेण, किसोयरि ! जत्थ तुमं, तत्थ मह चित्तं ' ॥ ३३ ॥५९३४ ॥ इय एवमाइएहिं वयणेहिं संप्रवेत्तु तं कंतं । चलिओ बहुसत्थेणं अणुजाणावेत्तु नरनाहं ॥ ३४ ॥ ५९३५ ॥
अह तस्स अत्थि मित्तो विप्पो नामेण सोमभूइ त्ति । सो जंपइ 'हो' मित्तय ! तुमए सह एमि अहयं पि' ॥ ३५॥५९३६ ॥ तव्वयणं सोऊणं एसो वि न माइ निययदेहम्मि । जंपइ 'अहह अहो हो ! पेच्छह कह सोहणं जायं ? ॥ ३६ ॥ ५९३७॥ कि तुम पि नि ! मए समं एत्थ चल्लिओ अज्ज । तं सुकढियपयमज्झे संजाओ सक्कराखेवो' ॥३७॥५९३८॥ १. पालेज पिए किंचि पा० । पालिञ्ज पिए किंपि का० । २. तं जे० ॥ ३. हे जे० का० ॥
ED=00000000000000
सीलवईअ सीलस्स
रक्खणं
७०६
Page #757
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
इय भणिए एसो वि हु संबहिऊणं तओ दुयं चलिओ । एवं ते वच्चता संपत्ता अन्नदेसम्मि ||३८|| ५९३९ ॥ तत्थ य कयाणगाईं दंसंति महायणस्स सव्बाई । बहुणा लाभेण तओ विक्कीयाइं तहिं तेहिं ॥३९॥५९४०॥ जो सो समुद्ददत्तो पभूयदव्वस्स विढवणट्ठाए । कुणइ तहिं बवहारं, ता विप्पो झत्ति संवूढो ॥४०॥५९४१॥ भणइ य 'वच्चामि अहं संवूढो मित्त ! निययगेहम्मि' । सेट्ठी वि भणइ 'एवं करेहि, अहयं पुणो भद्द ! ॥४१॥५९४२ ॥ एहामि कित्तिएहिं वि दिवसेहिं गएहिं जेण बवहरियं । चिटुइ तयमुग्गाहिय आगच्छिस्सामि कयकिच्चो ॥४२॥ ५९४३ ॥ किंतु इमं अप्पेजसु लेह, तह पायजालयमणग्धं । नियभाउज्जायाए अक्खेज्जसु तह य संदेसं' ॥४३॥५९४४ ॥
" माऊसुगा भवेजसि संपत्तो चेव एस अहयं पि" । इय भणिऊण विसज्जइ तं विप्पं निययनयरम्मि ॥ ४४ ॥ ५९४५ ॥ अणवरयपयाणेहिं पत्तो एसो वि पविसइ गिहम्मि । तत्तो य एइ लोगो बहुओ बद्धावओ तस्स || ४५ || ५९४६॥ वित्ते बद्धावणए सीलमई निसुणिऊण तं पत्तं । नियपइपउत्तिपुच्छणहेउं सा जाइ तस्स गिहे ॥४६॥५९४७॥ विप्पो वितमि समए हिउबरिमभूमिगाए एगागी । चिटुइ पल्लंकगओ तो पुट्ठो परियणो तीए ॥ ४७ ॥ ५९४८ ॥ जह 'कत्थ मज्झदियरो ?', तेण वि कहियं जहा 'गिहस्सुवरिं' । तो सा तत्थेव गया पल्लंकगओ जहिं एसो ॥४८॥५९४९॥
१. 'याई च तो तेहिं जे० का० ॥ २. जो का० ॥
१०
***********
सीलवईअ सीलस्स
रक्खणं
७०७
Page #758
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
सीलवई सीलस्स रक्खणं
भणिया य तेण सा वि हु 'उवविससु इमम्मि आसणे सुयणु!। तुह कंतेण य पहिओ लेहो संदेसयसमग्गो ॥४९॥५९५०॥ तह पायजालयं पि हु परदेससमुभवं अइविसिटुं । एइ दुयं एसो वि हु, संवहिउँ निव्वुया होहि' ॥५०॥५९५१॥ एव भणिऊण एसो एगतं भाविऊण सीलमई । सव्वंगेसु निरिक्खइ ता दटुं तीए वररूवं ॥५१॥५९५२॥ सो विप्पसुओ सहसा विद्धो मयरद्धयस्स बाणेहिं । सव्वंगेसु वि तत्तो खणेण आयल्लयं पत्तो ॥५२॥५९५३॥ चिंतइ य "हंत ! रूवं एईए तियससुंदरीणं पि । मन्ने अब्भहियतरं विणिम्मियं नणु पयावइणा ॥५३॥५९५४॥ एक्को चिय एत्थ जए सो पुरिसो जियउ जीवलोगम्मि । जो एईए समाणं भुंजइ मणवंछिए भोए" ॥५४॥५९५५॥ इय चिंतिऊण तेणं भणिया सा परिहरित्तु नियलज्जं । 'सुंदरि ! तं सव्वं पि हु, अल्लिस्सं तुज्झ कल्लम्मि ॥५५॥५९५६॥ संपइ पुण मह कजं करेहि ता सव्वहा पसीऊण । तो सा संकियहियया सीलवई भणइ 'किं कजं?' ॥५६॥५९५७॥ जंपइ इमो वि 'मिगसावलोयणे ! पासिऊण तुह रूवं । मयरद्धयवाणहओ पत्तो वेयल्लयं अहयं ॥५७॥५९५८॥ वेएमि जलणजालावलीहिं डझंतयं नियं देहं । ता संगमसलिलामयरसेण निव्ववसु अइसिग्धं ॥५८॥५९५९॥ किंच इमो एगतो संजाओ मज्झ पुण्णजोएण । ता संपयं चिय तुम करेहि मणवंछियं मज्झ' ॥५९॥५९६०॥ तं सोउं सीलवई सहसा वजाहय व्व चिंतेइ । “हा कह नित्थरियव्यो वग्घ-महादोत्तडीनाओ ॥६०॥५९६१॥
७०८
१. पिय का०॥
Page #759
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंति- एयाओ छुट्टियव्यं, रक्खेयव्वं च सीलवररयणं । एगागिणी य अहयं, तहा पविट्ठा य एगते ॥६१॥५९६२॥
सीलवई नाहचरिएता उत्तरं पयच्छिय निग्गच्छामी दुयं पयत्तेण" । इय चिंतिऊण भणियं 'कस्स ण एवं मणे रुइयं ॥६२॥५९६३॥ * सीलस्स
एसो मणोरहो चिय मज्झ वि चित्तम्मि संडिओ भद्द ! । किंतु अवेला एसा, ता एजसु पढमपहरम्मि ॥६३॥५९६४॥ रक्खणं रयणीए तुम सिग्छ मणोरहे जेण तुज्झ पूरेमि' । 'एवं' ति होउ तेण वि.पडिवन्ने निग्गया एसा ॥६४॥५९६५॥ निग्गंतूण य चिंतइ "छुट्टा ह ताव एयपासाओ । संपइ पुण पाविटुं एयं पि हु सिक्खवेमि" त्ति ॥६५॥५९६६॥ चित्तम्मि इमं काउं जाइ इमा तो बलाहियसमीवे । भणइ य जह 'सो बुडुओ न अप्पए मज्झ जं पइणा ॥६६॥५९६७॥ पटुवियं सारयरं मह जोग्गं पावजालयं किंपि । तो अप्पावेह तयं, सिक्खवह य तं दुरायारं' ॥६७॥५९६८॥ इय जंपियम्मि एसो जा तीए सम्मुहं निरिक्खेइ । ता सो वि हु तेणेव य कमेण विहलंघलीहूओ ॥६८॥५९६९॥ भणइ य 'सव्वं काहं, पर किंतु करेहि ताव मह रुइयं । इच्छाहि ममं सुंदरि ! काउं सुपसन्नयं चित्तं ॥६९॥५९७०॥ एसा वि तओ चिंतइ "इत्थं पि हु उत्तरं तयं चेव । देमि" तओ पडिजंपइ 'मज्झ वि एवं मणे रुइयं ॥७०॥५९७१॥ १० पर किंतु बीयजामे आगंतव्यं तए न संदेहो' । इय भाणिऊण एसा विणिग्गया तस्स गेहाओ ॥७१॥५९७२॥ चिंतइ य "इमो वि तहेब मोहिओ ता इमं पि सासेमि । इय परिभाविय चित्ते वच्चइ मंतिस्स पासम्मि ॥७२॥५९७३॥
७०९
१. भाविऊण का०॥
Page #760
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
तस्स वि तव सव्वं, जा अक्खइ ताव अह अमच्यो वि । पुव्यकमेणं विद्धो पंचसरेणं सबाणेहिं ॥७३॥५९७४॥ वित्ता साविहु तं चैव उत्तरं दाउं । पभणइ 'तइए पहरे एज्जह रयणीए मम गेहे ' ॥७४॥५९७५ ॥ मंती विहु परितुट्टो पडिवज्जइ तीए तं लहुं वयणं । निग्गंतूणं सा वि हु वच्चइ रायस्स पासम्मि || ७५ || ५९७६ ॥ गंतुं दुबारदेसे पडिहारं भणइ 'भद्द ! नरनाहं । जाणावेहि' तओ सो नरवइपाएसु पडिऊण ॥७६॥५९७७॥ जंप 'सामिय! दारे चिटुइ सेटुिस्स संतिया भज्जा । किंचिवि विन्नविउमणा, ता वियरह को ममाऽऽएसो ? ' ॥ ७७ ॥ ५९७८ ॥ ५ रन्ना वि हु आइडो पडिहारो 'भद्द ! लहु पवेसेहि' । तेण वि पवेसिया सा बच्चइ नरनाहपासम्मि ॥७८॥५९७९॥ दिव्ववसेणं राया वि चिटुए वासभवणमज्झत्थो । सा वि तहेव पविट्ठा एगतमयाणमाणी उ ॥७९॥५९८०॥ तह चैव य विन्नत्तो पढमं अह बंभणस्स कज्रेण । बीयं बलाहियस्स उ तइयं पुण मंतिणो हेउं ॥ ८० ॥ ५९८१ ।। 'सामि ! जहा सो विप्पो न अप्पए मज्झ कंतपेसवियं । तत्तो बलाहियस्स उ कहियं तव्विलसियं देव ! ॥ ८१ ॥ ५९८२॥ अवहीरिया य तेणं, न पावियं उत्तरं मए किंपि । तत्तो मंतिसयासं, संपत्ता न य परित्ताणं ॥८२॥५९८३॥
णाऽवि कयं सामि ! तत्तो तुम्हाण आगया पासे । तम्हा तिण्ह वि ताणं सिक्खवणं कुणह नरनाह !' ।। ८३ ।। ५९८४ ॥ तो राया तं दट्टु तीसे रूवेण सुड्डु विम्हइओ । सूरो वि हु मयणेणं विद्धो तिक्खाए भल्ली ॥८४॥५९८५ ।।
54505054929545
सीलवईअ सीलस्स
रक्खणं
७१०
Page #761
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
भइ य 'तिन्नि वि एए निग्गहिऊणं करेमि तुह रुइयं । किंतु तए वि हु भद्दे ! मह मणइटुं विहेयव्वं ॥ ८५॥५९८६ ॥ अह जंपर सीलवई 'सामिय! आइससु जं मए कजं' ।
भाइ णिवो विहु 'सुंदरि ! तुह संगमलालसो अहयं' ॥ ८६ ॥ ५९८७ ॥
सा वि हि भाव “हा दिव्व ! हयास ! किं तए एयं । मह रूवं निम्मवियं अहिलसणीयं बहुनराणं ॥ ८७ ॥ ५९८८ ॥ जे सव्युत्तमकुलवंससंभवा जे विढत्तजसपसरा । जेसिं पणमंति सया नरनाहा पणयसिरकमला ।।८८।।५८९८९।। विहु कह विद्दविया इमेण पावेण मज्झ रूवेण ? । हा हा अहो ! अकजं, अणत्थखाणी अहं जाया ॥ ८९ ॥ ५९९०॥ एवंविहराईण वि मज्जाविलोयणम्मि मह रूवं । जायं अहो ! अकजं, धिद्धी मह जम्मभावस्स ॥ ९० ॥ ५९९१॥ हा दिव्य ! पाव ! णिग्घिण ! किं मह चित्तं न याणसे तं सि ? । जेण इमे मह उवरिं दढाणुराया तए विहिया ॥ ९१ ॥ ५९९२ ॥ जीवंती मज्झ सीलं न हु कोवि खंडए नियमा । जइ कोवि बलामोडी करिस्सए ता मरिस्सामि ॥ ९२ ॥ ५९९३॥ वरि अग्गमि पवेसो जलंतजाला कलावकलियम्मि । नो चेव सीलरयणस्स खंडणं जुज्जए कह वि" ॥९३ ।। ५९९४ ।। इय चिंतती भणिया रण्णा 'किं उत्तरं न मे देसि ?' । तो पञ्चागयचित्ता जंपइ एयारिसं वयणं ॥ ९४ ॥ ५९९५ ॥ 'देव ! न जं जम्मे विहु मणोरहाणं पि गोयरे आसि । लंभेण तस्स मज्झ अप्पा अइआउलो जाओ || ९५ ॥५९९६ ॥
१. धीधी जे० का० ॥ २. णसे तेसिं पा० ॥
सीलवईअ सीलस्स
रक्खणं
७११
Page #762
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
ता देव ! तए समयं संगो अम्हारिसीण सुमिणे वि। संभवइ जो न कइय वि सो अज उवडिओ मज्झ ॥९६॥५९९७॥ ता आवेज्जह रयणीए चरिमजामम्मि मज्झ गेहम्मि । जेणं मह तुम्हाण य जायइ मणवंछियं कजं ॥९७॥५९९८ ॥ अजं चिय हं जाया, अजं चिय पुण्णपायवो फलिओ । अजं चिय सकयत्था, जं तुम्हे कुणह अत्थित्तं ' ॥९९॥५९९९॥ इय एवमाइएहिं वयणेहिं रंजिऊण नरनाहं । वासभवणाओ सिग्धं विणिग्गया तह गिहाओ वि ||१००||६०००| गंतुं नियधवलहरे चिंतइ " कह संगयं इमं होही । कज्जं अइविसमतरं ? हुं नायं अत्थि हु उवाओ ||१०१।६००१॥ एसा मह मंजूसा वक्खारयचउविभूसिया रम्मा । चउतालयसंजुत्ता तीए पवेसित्तु सव्वे वि ॥ १०२ ॥ ६००२ ॥ दाऊण तालयाई संझेरिता तहा सिंहं सव्वं । काऊण सेट्टिवत्तं नियसीलं ताव रक्खेमि ||१०३ ||६००३॥ पच्छा जं पुण उचियं होही तं चैव एत्थ काहामि" । इय भाविय हिययम्मि सव्वं संझेरए गेहं ॥ १०४ ॥ ६००४॥ पक्खिविय अन्नगेहेसु धरइ सव्वं पि सुन्नयं भवणं । एवं जाव वियालो पत्तो ता बंभणो एइ ॥ १०५ ॥ ६००५॥ फारीकयसिंगारो तंबोल - विलेवणाइसुसमिद्धो । ता उडिया इमा वि हु झडत्ति अह सागयं काउं ॥ १०६ ॥ ६००६॥ दिन्नं च आसणं से पारद्वा पवरण्हाणसामग्गी । हवियविलित्तम्मि तओ भुंजावइ भोयणं सुरसं ॥१०७॥ ६००७॥ पल्लं कम्म निवेस जाव य ता झत्ति खोट्टियं दारं । तं सोऊणं एसा सहस त्ति समाउलीहूया ॥१०८॥ ६००८ ||
१. तुम्भे पा० का० ॥
सीलवईअ सीलस्स
रक्खणं
७१२
Page #763
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
तो पुच्छइ सो विप्पो 'भद्दे ! को एस दारदेसम्मि' । सा जंपइ 'विप्प ! इमो बलाहिओ बीयपहरम्मि ॥१०९॥६००९॥ आगच्छइ मह गेहे पइदियहं सिंघदत्तनामो त्ति । तुह गोरवकरणेणं, न जाणिओ जंतओ पहरो' ॥११०।६०१०॥ तं सोऊणं एसो भयभीओ जाव झत्ति संजाओ। तो तीए संलत्तं 'मा एत्थं कुणसि किंपि भयं ॥१११॥६०११॥ जावुत्तरं पयच्छिय किंचिवि पेसेमि अजमहमेयं । ता एत्थं प्राहि खणं मंजूसामज्झयारम्मि' ॥११२॥६०१२॥ तो उडिउं पविडो एसो वक्खारयम्मि पढमम्मि । ढक्केऊण कवाडं तीए तओ तालयं दिन्नं ॥ ११३ ॥ ६०१३ ॥ तो बलाहियस्स वि गंतु उग्घाइए कवाडाई । तस्स वि तहेव विहियं आतित्थमओ विसेसेण ||११४ || ६०१४ ॥ एत्थंतरम्मि ढक्काभायणसद्देण दोन्नि पहरा उ । जा वज्रंती ताव य दारम्मि समागओ मंती ||११५ ||६०१५॥
बहिण, तव तहेव तस्स अक्खायं । सो वि हु भयसंभंतो छूढो बक्खारए बीए ॥ ११६॥ ६०१६॥ एत्तो य सुबुद्धिस्स वि सव्वं करणिज्जयं कयं तीए । जाव तओ सहस चिय पवजिओ तइयजामो वि ॥११७॥६०१७॥ एत्थंतरम्मि पत्तो राया कयवंऽवेससिंगारो । नीलंबरपावरणो तमालदलसरिसखग्गधरो ॥११८॥ ६०१८॥ जाहणे दारं तावसुबुद्धी वि पुच्छए 'भद्दे ! । को एस दारदेसे ?' तो एसा संभमुब्भंता ॥११९॥६०१९॥ पण 'मंतिगणुत्तम ! एस चउत्थम्मि एइ पहरम्मि । मह गेहम्मि नरेंदो ता जायं दुग्घर्ड एयं ॥ १२० ॥ ६०२० ॥
१. गेहे बलाहिओ सिंघ पा० ॥ २. सो का० । ३. जायइ टु जे० ॥
SOS05050505050
सीलवईअ सीलस्स
रक्खणं
७१३
Page #764
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
पर किंतु मा भएजह, एत्थ य मंजूसियाए पविसरह । जेणुत्तरेण केण वि एवं पेसेमि नरनाह' ॥१२१॥६०२१॥ सीलवईअ तो तइयम्मि वक्खारयम्मि उत्तेवि तालिओ मंती । अइगरुयगउरवेणं पवेसए झत्ति नरनाहं ॥१२२॥६०२२॥ सीलस्स तस्स वि जा आतित्थं बहुगोरवगडिभणं समाढत्तं । ता पुव्वमेव संकेयाविया आगया दारे ॥१२३॥६०२३॥
रक्खणं सीलमईए सासू सा जंपइ 'पुत्ति ! वहुए ! मह दारं । उग्घाडेहि लहुं चिय' तो पुच्छइ नरवरो 'भद्दे ! ।।१२४॥६०२४॥ का एसा दारम्मि पुणो पुणो किंपि झंखए वयण?'। तीए वि हु पडिभणियं 'देव ! इमा सासुया मज्झ ॥१२५॥६०२५॥ णिचं पि एइ एत्तियवेलाए गिहस्स सोहणट्ठाए । ता जा पेसेमि इमं आलप्पालं किमवि भणिउं ॥१२६॥६०२६॥ ता तुब्भे मंजूसाए डाह खणमेत्तयं अहं जाव । पेसेमि किंपि दाऊण उत्तरं बीयगेहम्मि ॥१२७॥६०२७॥ अन्नह जइ जाणिस्सइ कहमवि एसा उ बइयरं एयं । तो मह तुम्हाण चिय दाही अयसं न संदेहो ॥१२८॥६०२८॥ किजउ कजं मा वा अववाओ दूसहो भवे एत्थ । जम्हा लोयम्मि इमं पढंति आहाणयं पयर्ड ॥१२९॥६०२९॥ "फुट्टउ भाणं मा वा मारइ टणकारओ अओ देव !"। होह खणं मंजूसाए' ते निसामित्तु तो राया ॥१३०॥६०३०॥ १०॥ पविसइ चउत्थवक्खारयम्मि एसा वि तालयं दाउं । संझेरिय सविसेस गिहं, तओ उग्गए सूरे ॥१३१॥६०३१॥ लग्गा अक्कंदेउं, तं सोउं सासुयाए सा पुट्ठा । 'किं पुत्ते ! रुयसि तुम ?' सा रोवंती इमं भणइ ॥१३२॥६०३२॥
७१४
१. एत्य में जे० का० ।। २. पबिसेह जे० ।। ३. जम्हा एयं लोयम्मि प° पा० ।।
Page #765
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
'तुब्भं सुयस्स अबे ! कहिया वत्ता उ तस्स मित्तेणं' । तं सोऊणं सा वि हु अक्कंदइ गरुयसद्देण ॥१३३ ||६०३३ ॥ ती सण तो पुच्छंति समोसियाइणो सव्वे । ताण वि तहेव अक्खइ, ते वि हु सयणाण अक्खति ॥ १३४ ॥ ६०३४ ॥ तत्तो सव्वे सयणा कुणति मेलावयं गिहस्स बहिं । 'अप्पुत्तओ' त्ति काउं मिलंति अन्नत्थ उाणम्मि ॥१३५ ।। ६०३५ ।। आलोचिऊण तत्तो वच्चेति नरेंदपायमूलम्मि । जा णत्थि णिवो गेहे पउत्तिमवि मुणइ नो कोवि ॥ १३६ ॥ ६०३६ ॥ ताजंति मंतिपासे, मंती वि हु ताव नऽत्थि गेहम्मि । न य बत्ता वि हु नज्जइ, तो जंति बलाहियगिहम्मि ॥ १३७॥६०३७॥ तस्स वि य स एव गमो जा ता वच्छंति कुमरपासम्मि । आसणदाणाईयं करेइ कुमरो वि पडिवत्तिं ॥ १३८॥६०३८ ॥ पेड़ तो कुमरो 'धन्नो हं जेण मज्झ गेहम्मि । अज्ज सयं संपत्तं महायणं रायगोरव्वं ॥ १३९ ॥ ६०३९॥ भय महायणं तो 'व्वा कुमर ! तुम्ह पाय त्ति । होति सया अम्हाणं, विसेसकजं परं अज्ज' || १४०||६०४०॥ कुमरे त भणियं 'विन्नवह जहिच्छियं अहं जेण । संपाडेमि असेसं' विन्नवइ महायणं तत्तो ॥ १४१ ॥ ६०४१॥ 'अज्ज पुरनायगस्स उ सेट्ठिस्स समुद्ददत्तनामस्स । देसंतरजत्ताए गयस्स वत्ता समायाया ॥१४२॥ ६०४२ ॥ लोयाचारनिमित्तं पि तस्स पविसामु कुमर ! नो गेहे । जेणं अपुत्तओ सो ता जोयह तस्स पहु ! गेहं ॥ १४३ ॥ ६०४३ ॥ जेण पविसित्तु गेहे लोइयकिच्चं करेमु सव्वं पि' । कुमरेण वि तो भणियं 'किमज विन्नप्पा मज्झ ॥ १४४ ॥ ६०४४॥
१. तुम्हे सु० जे० | तुझं सु का० ॥
सीलवईअ सीलस्स
रक्खणं
७१५
Page #766
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
सीलवई सीलस्स रक्खणं
तायम्मि विजमाणे ? अहिगारो एस तायपायाण' । जंपइ महायणं तो 'न दीसए अज्ज देवो' त्ति ॥१४५॥६०४५। 'जइ न वि दीसइ ताओ, तो विन्नत्ती करेह मंतिस्स' । तेहिं विभणियं 'सो विहु न दीसए' भणइ तो कुमरो॥१४६॥६०४६॥ 'करणम्मि तायमुद्दासमन्नियं तो बलाहियं भणह' । भणियं च तेहिं 'तं पि हु मन्नेमो ताण पासत्थं ॥१४७॥६०४७॥ ते तिन्नि वि केणाऽवि हु कजेणेगागिणो गया मन्ने । जम्हा हु परियणो वि हु न जाणए कोवि तव्वत्तं ॥१४८॥६०४८॥ ता कुमर ! न कायव्वं गवसणं ताण ताव मा कहवि । नाऊण कोवि सत्तू चिंतेज अमंगलं सहसा ॥१४९॥६०४९॥ ता तुडभे चिय एवं विन्नत्तिं अम्ह सामि ! साहेह' । इय भणिए कुमरो वि हु पेसइ नियए तहिं पुरिसे ॥१५०॥६०५०॥ ते वि तहिं गंतूणं मज्झं गेहस्स जा निवेति । ता पेच्छंति न किंचिवि तत्तो कुमरस्स साहेति ॥१५१॥६०५१॥ 'सामिय ! तत्थ गिहम्मि बारसहत्थो भमेइ अक्खलिओ । मोत्तूण महपमाणं एकं चिय तत्थ मंजूसं ॥१५२॥६०५२॥ अन्नं न किंचि दीसई' इय भणिए जाइ तत्थ तो कुमरो। जाव न किंचिवि पेच्छइ, ता पुच्छइ सेटुिणिं एवं ॥१५३॥६०५३॥ 'किं गेहे तुह किंचिवि न दीसए?' जंपए इमा 'कुमर! । तइय चिय सव्वं पि हु सझेरित्ता गओ सेट्ठी ॥१५४॥६०५४॥ मोत्तूण मज्झ जोग्ग भोयण-अच्छायणाइयं अन्न । उवियं न किंचि गेहे मोत्तूणेकं तु मंजूस ॥१५५॥६०५५॥ जा अचंतमहल्ला संझेरेउं न तीरए कहवि । एत्थ वि य तालयाई दाऊण सयं गओ सेट्ठी ॥१५६॥६०५६॥
७१६
१. "रूयंति जे० का० ।। २. तत्व कुमरो सो जे० ।। ३. तो नास्ति का० ।। ४. सेटुिणी जे० का० ।।
Page #767
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
जंतेणं कुंचियाओ वि नीयाओ समप्पियाओ नो मज्झ । इय नाउं कुमर ! तुमं जं जुत्तं होइ तं कुणसु' ॥ १५७ ॥ ६०५७॥ कुमरेण तओ भणियं 'गेण्हह एवं इमं तु मंजूस । सेसं धन्नाईयं एईए भोयणं मुयह' ॥१५८।६०५८।। 'आएसो ' त्ति भणित्ता पुरिसा गेण्हित्तु जंति मंजूस । 'किं होही एत्थ ?' तओ कोड्डेणं जाइ लोगो वि ॥१५९।६०५९॥ रायंगणम्मि नेउं प्रवेत्तु भजेत्तु तालयं पढमं । उग्घार्डेति कवाडं जा तत्तो झत्ति नीसरिओ ॥१६०||६०६०॥ सियफरहरंतजन्नोवइत्तपरिघोलमाण कंडिल्लो । दिट्ठो सो विप्पसुओ कुमरेण पुच्छिओ तत्तो ॥ १६१ ॥ ६०६१ ॥ ' हा विप्पपुत्त ! किमियं महब्भुयं दीसए जओ एत्थ । कत्तो तुमं पविट्ठो ? किंवा वि हु कारणं ? कहसु' ॥ १६२॥६०६२॥ सो जंपड़ ‘अच्छेरयतरयं पेच्छिहिह, अग्गओ नियह । कज्रं पुण जाणिस्सह, निरूविए अग्गओहुत्ते ' ॥ १६३ ॥ ६०६३॥ तो बीयतालयं पि हु भंजित्ता जा विहाडियं अररिं । ता वरमुद्दालंकियमह नियहि बलाहियं तत्थ || १६४ ||६०६४॥ तत्तोपुच्छंति तयं 'अहह ! किमेयं बलाहिय ! अउव्वं ?' । सो भणइ 'अपुव्वयरं पुरओ पेच्छेह जोएउं' ।। १६५ ।। ६०६५ ।। तत्तो तइयकवाडं जावुग्घाडंति तालयं भेत्तुं । ता तत्तो निग्गच्छइ मंती लज्जाए नमियसिरो ॥ १६६ ॥ ६०६६॥ तं दणं कुमरोजंप 'हा मंति ! साहसं किमियं ?' । मंती वि आह 'पुरओ जोएह तओ कहिस्सामि' || १६७ ||६०६७॥ तत्चत्यं हि जित्ता तालयं विहांडिंति । जाव कवाडं ताव य विणिग्गओ नरवरिंदो वि ॥ १६८ ॥ ६०६८॥
१. उग्धाडंति जे० का० ॥ २. नियहिं पा० । नियह का० ॥ ३. हार्डेति जे० ||
सीलवईअ सीलस्स
रक्खणं
७१७
Page #768
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
सीलवई सीलस्स रक्खणं
तं दटुणऽन्भुटुइ कुमरो 'हा ताय ! ताय ! किं एयं ? । केणा ऽवि अणजेणं विहियमवत्थंतरं गरुयं ॥१६९॥६०६९॥ ता साहेह निरुत्तं जेण तयं पावकारिणं दटुं । अजेव सहत्थेणं करेमि सीसेण परिहीणं' ॥१७०॥६०७०॥ त कोववसप्फुरंत कुमरं दटुण जंपए राया । 'मा पुत्त ! कुणसु एयं, किंतु विभावेहि परमत्थं ॥१७१॥६०७१॥ तत्तो उवविसइ निवो सहाए सीहासणम्मि रम्मम्मि । सयलनिववग्गसहिओ पुव्यमुहो कुंमरसंजुत्तो ॥१७२॥६०७२॥ आणवइ अन्नमंती जह 'महया गोरवेण आणेहि । तं सेट्ठिणि इहं भो ! जेणं साहेमि नीसेस' ॥१७३॥६०७३॥ तत्तो पणमंतसिरो मंती 'आएस'मिइ पभासेउं । वच्चइ समुद्ददत्तस्स सेटुिणो मंदिरे पवरे ॥१७४॥६०७४॥ तं दटुं सीलवई सहसा अब्भुद्धिऊण वियरेइ । मंतिस्स पवरमासणमुवविसइ इमो वि तत्थ तओ ॥१७५॥६०७५॥ उवविटुम्मि सुहासणगयम्मि मंतिम्मि भणइ सीलवई । 'भणह जमागमणपओयण' ति जंपेइ तो मंती ॥१७६॥६०७६॥ 'भद्दे ! नमंतसामंतमलिमणिमलिणीओरुकमवीढो । हक्कारइ ते राया सगोरवं, एह ता सिग्छ' ॥१७७॥६०७७॥ सोऊण वयणमेयं चित्तम्मि अभीयमाणसा जाइ । नरबइणो पासम्मि तं दटुणुटुिओ राया ॥१७८॥६०७८॥ वियरावेइ वरासणमुवविसइ इमा वि तत्थ परितुटा । उवविढाए तीए पणमइ राया सपरिवारो ॥१७९॥६०७९॥ विन्नवड जोडियकरो 'महासई ते सि गोरि बंभाणी । सिरिसरसई सुलच्छी इंदाणी जय जय जयाहि ॥१८०॥६०८०॥
७१८
१. "मासण उब का० विना ।।
Page #769
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
सीलवई सीलस्स रक्खणं
सामिणि ! महासईओ कुद्धाओ जमालयम्मि नेति धुवं । अहवा वि दिति सावं, अहवा अन्न अणत्थं ति ॥१८१॥६०८१॥ काऊणऽम्ह पसायं तुमए दिन्नं तु जीवियं अज्ज । ता दुव्विलसियमेयं मज्झं सव्वं खमेजासु ॥१८२॥६०८२॥ न पुणो वि हु अवराहं सुविणे वि महासई तुहं काहं ' । इइ जपतम्मि निवम्मि देइ एसा वि आसीसं ॥१८३॥६०८३॥ 'जीवसु तुम नरीसर ! आकप्पं जाव कुणसु तह रजं । अक्खय-अब्बयदेहो पालिंतो सयलधरणियलं ॥१८४॥६०८४॥ देवाण पसाएणं, माहप्पेणं तहा गुरूणं च । विद्धाणासीसाए महासईणं च तेएणं ॥१८५॥६०८५॥ भरहो इव सगरो इव असेसरिद्धीहिं नंद रिज्झ तुमं । जो एवं धम्मपरो, महासईणं च तह भत्तो ॥१८६॥६०८६॥ ता उवविससु नरीसर ! करेहि मा संभमं अइमहत' । इय भणिओ नरनाहो उबविट्ठो निययाणम्मि ॥१८७॥६०८७॥ आणाविऊण तत्तो वरवत्था-ऽऽभरणमाइदव्वाणि । पूएइ तयं तुटो सा वि हु जंपेइ 'सुण देव ! ॥१८८॥६०८८॥
वत्था-ऽलंकाराई जुज्जइ मह निययभत्तुणा दिन्न । उव जिउं महायस ! संगोवावेहि ता एवं' ॥१८९॥६०८९॥ ॐ भणइ निवो 'मा जंपसु महासई ! एरिसाई बयणाई । जम्हा 'सई' त्ति काउं पूया एसा कया तुज्झ ॥१९०॥६०९०॥
जं अन्नकुभावेणं परपुरिसो देइ वत्थमाईयं । तं घेत्तूण न जुजइ पइब्बयाणं सुमहिलाणं ॥१९१॥६०९१॥ एयं च मए दिन्नं तुह भत्तिपरव्वसेण ताऽवस्सं । घेत्तव्यं चेव इम' इय भणिउं नमइ पुण चलणे ॥१९२॥६०९२॥
१. णिति जे० का० ।। २. तुम का० ।।
Page #770
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंति- नाहचरिए
सीलवई सीलस्स रक्खणं
मंती-बलाहिया वि हु तहेव खामति तह य पूर्यति । भट्टो वि खामणत्थं जावुटुइ ताविमा भणइ ॥१९३॥६०९३॥ रे पाव ! अणत्थाणं सव्वाण इमाण कारणं तं सि । ता मह दिट्ठिपहाओ ओसरसु दुयं दुयं मूढ !' ॥१९४॥६०९४॥ इय तीए वयणमेयं सोउं राया वि कोवपजलिओ । गेण्हावइ तं विप्प आइसइ य निग्गहं तस्स ॥१९५॥६०९५॥ तो सीलवई जंपइ 'मा देव ! करेहि निग्गहं एयं । किंतु गहिऊण दव्यं, निविसयमिमं समाइससु' ॥१९६॥६०९६॥ एयम्मि कए रन्ना, बच्चइ एसा वि निययगेहम्मि । नंदीतूररवेणं माणिज्जंती पुरजणेणं ॥१९७॥६०९७॥ जावऽच्छइ नियगेहे थुव्बती सयलजणवएणाऽवि । ता विढविय बहुदव्वं समुद्ददत्तो समणुपत्तो ॥१९८॥६०९८॥ तं आगयं मुणेउं अम्मोगइयाए निग्गओ राया । सयलमहायणसहिओ पवेसए तं निए गेहे ॥१९९॥६०९९॥ तत्तो वद्धावणयं आढतं तत्थ महविभूईए । वजिरतूररवेणं महविभवभरेण अइरम्म ॥२००॥६१००॥
वज्जिरतूरसुगहिरारावहिं वरपाउलइं असेसई आवहिं । कोसल्लियइं नरेंदहं दिज्जई, मंतिपमुह तह सम्माणिजई ॥२०१॥६१०१।। सयणाणि य वर जवलि लइजहि, ढोयणियई तग्गेहेहिं निजहिं । इटु मित्तु नीसेसु वि आवइ, तसु वरवत्थई सेटुि दियावइ ॥२०२॥६१०२॥
७२०
१. करेह जे० का० ।। २. यई नरिंद जे० का० ।। ३. दिजहिं जे० का०।। ४. सम्माणिजहिं जे० का० ।। ५. जबल ल का०|| ६. ढोबणि जे० का० ।।
Page #771
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
अट्ठाय जिणभवणिहिं किजहिं दीणाऽणाहहं दाणई दिजहिं ।
संघु असेसु वि सक्कारिजइ, सत्तु वि आगउ नवि वारिज्जइ ॥ २०३ ॥६१०३॥ अन्नु वि किंचिवि जं जसु जोगउं, तं तसु दिज्जइ वत्थु समग्गउं ।
अन्नु विकिउ किंपि ज जाणिउ बद्धावणउं असेसु स वाणिउ ॥ २०४ ॥ ६१०४ ॥ वत्ते वद्धावणए सव्वम्मि विसज्जियम्मि लोगम्मि । कयभोयणावसाणे गेहं संभालए सेट्ठी ॥२०५॥६१०५॥ पुट्ठा य तओ घरिणी ‘किं भद्दे ! किंचि किंचि न निएमि ?' । सा जंपइ 'नाह ! इमं चिट्ठई सव्वं पि अन्नत्थ' ॥२०६॥६१०६॥ पुच्छ तयं सो' सुंदरि ! किं कारणं तयं ठवियं । अन्नत्थ ?' तओ सा वि हु भणइ 'महल्ला कहा एसा ॥२०७॥६१०७॥ काउं मज्झ पसायं उवविससु सुहासणम्मि कंत ! तुमं । जेण कहेमि असेसं वित्तंतं एत्थ जं वित्तं ' ॥ २०८ ॥ ६१०८ ॥ तत्तो सुहासणम्मि सेट्ठी उवविसइ तस्स सुणणत्थं । नमिउं सीलवई वि हु अक्खड़ 'सुण रमण ! परमत्थं ॥ २०९ ॥ ६१०९॥ तइया विजयाए तुम अप्पाहेउं ममं बहुपयारं । सिद्धाविओ सि सामिय ! तत्तो अहयं तुहाएसं ॥२१०॥६११०॥ कुमाणी धम्मपराजि - जइपूयाए जाव चिट्ठामि । ता केत्तिए वि काले तुह मित्तो एत्थ संपत्तो ॥ २११६ १११ ॥ इच्चाइ निरवसेसं अक्खायं पुच्छणाय पचंतं । सोऊण इमं सेट्ठी न माइ निययम्मि अंगम्मि ॥२१२॥६११२ ॥
१. जं जे० ।। २. इ अन्नं पि सव्वत्थ जे० ॥
१०
+=+=+=+=+=+=+=+*
सीलवईअ सीलस्स रक्खणं
७२१
Page #772
--------------------------------------------------------------------------
________________
सीलवईअ सीलस्स रक्खणं
सिरिसंति- भणइ य 'तं चेव पिए ! मज्झ वि आणं पयच्छ निस्संकं । जा एवंगुणकलिया महासई सव्वजणपयडा' ॥२१३॥६११३॥ नाहचरिए तो जंपइ सीलवई 'पिययम ! मा एरिसं पयंपेहि । सुकुलुग्गयाण जुजइ आण च्चिय भत्तुणो काउं' ॥२१४॥६११४॥
ॐ एवं तु खणं एवं उत्तर-पच्चुत्तरेहिं चिडेउं । 'सव्वस्स वि सामित्तं तुह दिन्नं' जंपए सेटी ॥२१५॥६११५॥ ॐ एवं च वट्टमाणे काले सुसावगत्तणपराणं । अह अन्नया कयाई पुरिसेणेगेण विन्नत्तं ॥२१६॥६११६॥
'वद्धाविज्जसि सामिय ! एत्थं कुसुमागारम्मि उज्जाणे । बहुसमणसंघसहिओ समोसढो तियसकयपूओ ॥२१७॥६११७॥ ५ नामेण सीलसूरी सूरीवरसत्थकणयकसवट्टो । भव्वारविंदभाणू नाणचउक्केण दिप्पंतो' ॥२१८॥६११८॥ आयण्णिऊण सेट्ठी सीलमईसंजुओ पहटुमणो । देइ पभूयं दव्यं वद्धावयपवरपुरिसस्स ॥२१९॥६११९॥ काऊण य सामग्गिं बहुपरिवारेण परिगओ सेट्ठी । सूरिपयवंदणत्थं पत्तो कुसुमागरुज्जाणे ॥२२०॥६१२०॥ पंचविहाभिगमेणं पविसइ सूरिस्स पायमूलम्मि । वंदित्तु मुणिवरिंद सेसे वि य वंदिउं साहू ॥२२१॥६१२१॥ उवविसइ उचियाणे सूरी वि हु कहइ तो जिणुद्दिटुं । धम्म सिवसुहमूलं संसारसमुद्दनित्थरणं ॥२२२॥६१२२॥
नाऊण कहतरयं सीलमई भणइ पणयसिरकमला।
'सामिय ! किमन्नजम्मे मए कयं? किंच मह उवरिं ॥२२३॥६१२३॥ एए चत्तारि जणा जाया रागाउरा निवाऽऽईया ?' । तो जंपइ मुणिनाहो 'एगमणा सुणसु तं भद्दे ! ॥२२४॥६१२४॥
७२२
Page #773
--------------------------------------------------------------------------
________________
सीलवई
पुवभववुत्ततं
सिरिसंति-ॐ "एत्येव जंबुदीवे दीवे एरवयवासमज्झम्मि । अत्थि पुरं सुपसिद्धं दिवितिलयं नाम गुणकलियं ॥१॥६१२५॥ नाहचरिएतं परिपालइ राया वरनयरं तिलयसुंदरो नाम । निन्नासियअरितिमिरो सूरो व्व पयावपरिकलिओ ॥२॥६१२६॥
तस्सऽत्थि वरा देवी सुपसिद्धा रयणसुंदरी नाम । एत्तो य तम्मि निवसइ सिवभूईनाम पुरसेटी ॥३॥६१२७॥ * तस्स य पवरा भजा अत्थि पसिद्धा महासिरी नाम । तीए य समं भोए भुंजइ पुण्णज्जिए सेट्ठी ॥४॥६१२८॥
अह अन्नया कयाई रयणीए पच्छिमम्मि जामम्मि । पेच्छइ य सुहपसुत्ता महासिरी सुहयरं सुमिणं ॥५॥६१२९॥
जह किर मह उच्छंगे चंदकलासंजुओ हरिकिसोरो । लीलाए उवविहो ससंककरनियरसंकासो ॥६॥६१३०॥ *द?ण तयं सुमिणं जंभायंती समुट्ठिया एसा । साहइ पइणो गंतु तं सुमिण हरिसिया संती ॥७॥६१३१॥
'सामिय ! सीहकिसोरो उच्छंगत्थो कला य चंदस्स । जुयलमिणं दटुणं, सहसा हं अज्ज पडिबुद्धा ॥८॥६१३२॥ ता किं मह कल्लाण होही एयस्स पवरसुमिणस्स?' । एसो वि भणइ 'दइए! मन्ने तुह जुवलय होही ॥९॥६१३३॥ जं किर सीहकिसोरो दिवो तं तुज्झ होहिई पुत्तो । जं पुण चंदस्स कला, त होही सुंदरा धूया' ॥१०॥६१३४॥ . १०० एवं ति होउ' एसा सुमिण बहुमन्निउं अणुन्नाया । दइएण तओ वच्चइ नियए सयणिज्जाणम्मि ॥११॥६१३५॥ तत्तो कमेण पत्ते पसूइसमयम्मि पसवए एसा । आसिणिदेवं व सुयं तह धूयं रूवकंतिधरं ॥१२॥६१३६॥
७२३
१. इ सुहं पसु जे० ।। २. होहिही का० विना ।। ३. आसिणदेव का० विना ।।
Page #774
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
विद्धावयं करे सेट्ठी पहटुमुहकमलो । पत्ते य नामकरणस्स वासरे कुणइ तो नामे ॥१३॥६१३७॥ कुमरस्स सीहसेणो नाम विहियं समत्थजणपुरओ । कन्नाए पुणो नामं विहियं सिरिचंदलेह त्ति ॥ १४ ॥ ६१३८॥ बद्धता कमेणं, दोन्निव पत्ताइं जोव्वणभरम्मि । नाऊण तओ जणओ कुमरं परिणावर तुट्टो ||१५||६१३९॥ सिंरिधरसेट्ठिस्स सुयं देवसिरिं नाम कन्नयं पवरं । कन्नाए पुणो जोग्गं निरूवए जाव पवरवरं ॥१६॥६१४०॥ तावऽन्नया य सेट्ठी उज्जाणे कारणेण अइयाओ । तत्थ य पुव्वपविद्धं चंदप्पुरनायगं सेडिं ॥१७॥६१४१॥ नियइ महेसरदत्तं पुव्वं चिय विहियमित्तयाभावं । तत्तो मिलिया दोन्नि वि करेंति एवं समुल्लावं ||१८|| ६१४२॥ भणइ महेसरदत्तो 'सेट्टि ! तुहं अस्थि जा वरा धूया । नामेण चंदलेहा, सा दिजउ मज्झ पुत्तस्स ॥ १९ ॥ ६१४३॥ नामेण संखदेवस्स सयलविन्नाणकलसमग्गस्स' । सेट्ठी वि भणइ 'निद्धय ! किमजुत्तं होउ एवं ' ति ॥ २० ॥ ६१४४॥ तत्तोय तुट्टा दोन्निवि वच्चंति निययगेहेसु । एत्तो सिवभूइस्स वि कणिटुभाया धरो नाम ॥ २१ ॥६१४२॥ सोकणपुरम् गओ उत्तरिओ तत्थ नंदिमित्तस्स । सेट्ठिस्स गिहे तेण य सह जाया अइघणा मेत्ती ॥२२॥६१४३॥ तेण य तत्थठिएणं दिट्ठो पुत्तो उ नंदिमित्तस्स । गुण-रूव-जोव्वणधरो गुणधरो नाम सुपसिद्धो ॥२३॥६१४४॥ तं दडुं तुट्टेणं ‘“जोगो एसो” त्ति चंदलेहाए । इय भाविऊण दिन्ना सयमेव य तेण सा धूया ||२४||६१४५||
१. नामं जे० ॥। २. सिरिहर जे० का० ॥
सीलवईअ पुव्यभवत्ततं
७२४
Page #775
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
इयहिं वि हिहिं सम्मं अह सा पडिच्छिया कन्ना । एत्तो य सिंहसेणस्स अस्थि चंपागओ मित्तो ॥ २५॥६१४६ ॥ नामे सूरदेव तेण यदिट्ठा कहिंचि सा कन्ना । तीए य जोव्वणम्मि अक्खित्तो सो तओ अहियं ॥२६॥६१४७॥ भणिओ य सिंहसेणो तेणं अब्भत्थिऊण जह 'मित्त ! |
हि मम निययभगिणि' तेण वि बहुमाणजुत्तेणं ॥ २७॥६१४८॥
'अब्भरहिओ' त्ति काउं दिन्ना बहुमाण - नेहजुत्तेणं । सो वि हुं चंप गंतुं कहेइ सव्वं पि जणयाणं ॥ २८ ॥ ६१४९ ॥ तो महसिरीए गुणमालानाम वरसही सा य। परिणीया इन्भेणं चंदणनामेण कणयपुरे ॥२९॥६१५०॥ ताणं च अत्थि पुत्तो गुणचंदो नाम गुणगणावासो । तस्स कए गुणमाला महासिरिं जायए कन्नं ||३०||६१५१ ॥ तीय वि 'सहि' त्ति काउं भणियं 'हल ! सहि ! किमेत्थ बत्तव्यं ? । दिनहु च्छिणं उसु तं कुणसु सामग्गिं ॥ ३१ ॥६१५२ ॥
तो जाइ इमा हिट्ठा नियए नयरम्मि कुणइ सामग्गिं । साहित्तु इमं सव्वं नियपइणो चंदणिब्भस्स ॥३२॥६१५३॥ एवं सव्ववराणवि गेहेसु बरा विवाहसामग्गी । परिवड्ढिउं पवत्ता, आढवइ महासिरी वि तओ ॥३३॥६१५४॥ सेट्ठी वि हु सिवभूई हक्कारित्ताण पवरजोइसियं । सोहावइ वरलग्गं भाउयमाईण पञ्चक्खं ॥३४॥६१५५॥
१. देह मम जे० ॥
सीलवईअ पुव्यभवत्ततं
७२५
Page #776
--------------------------------------------------------------------------
________________
सीलवईअ पुव्वभववुत्तंतं
सिरिसंति- निययाऽभिप्पाएणं जाणेइ धरो मए विदिन्नाए । कन्नाए लग्गमिणं, एवं सेसाणि वि मुणति ॥३५॥६१५६॥ नाहचरिए तत्तो तुटुमणाई जाणावती णियाण वरयाण । ते विहु तम्मि दिणम्मि संवहिउं इंति तत्थ पुरे ॥३६॥६१५७॥
पविसंति चउण्ह पि हु तणया बद्धावया समं चेव । वद्धावति य सेटुिं 'समागया जन्नयत्त' त्ति ॥३७॥६१५८॥ बद्धावयपुरिसाणं जुयलचउक्कं निएवि तो सेट्ठी । अचंत विम्हइओ चित्तम्मि वियक्कए एवं ॥३८॥६१५९॥ "हंत ! किमयं दीसइ महऽभुयं, जेण जन्नयत्ताओ । चत्तारि समायाओ, वरसेटुिसुयाण तणियाओ ॥३९॥६१६०॥ एक्कस्सेव पुण मए दिन्ना कन्ना, अओ किमन्नाओ?"। जावेवं परिचिंतइ ता भणिओ भाउणा नमिउं ॥४०॥६१६१॥
'किं न वि अजवि दिजइ ठाणं किर भाइ ! जन्नयत्ताए ?'।
सो भणइ 'कह चउण्हं ठाणमहं संपयच्छामि ?' ॥४१॥६१६२॥ पइ इमो वि 'एक्कस्स चेव दिन्ना मए किमन्नाओ?' जा देइ उत्तरं न वि अज वि लहुभाउणो सेट्ठी ॥४२॥६१६३॥ ता एवं चिय भणिओ एसो सहस त्ति पुत्त-पुत्तीहिं । तो जाणियपरमत्थो जंपइ सेट्ठी वि वयणमिणं ॥४३॥६१६४॥ "किंतुदभेहिं न नाओ, अहयं सामग्गियं करेमाणो?'। इयरेहिं वि पडिभणियं 'नाओ, पर किंतु न वि नायं ॥४४॥६१६५॥ जह अन्नेहिं वि दिन्ना कन्ना एस त्ति नेय अम्हाणं । गोत्तम्मि समायारो जे कुंकुमपत्तियालिहणं ॥४५॥६१६६॥
हक्कारणमेत्तं चिय तं पुण दिन्नं असेसएहि पि । जा पुण तुह सामग्गी सा नाया अप्पविसय' त्ति ॥४६॥६१६७॥ . इय जंपियम्मि तेहिं सेट्ठी चिंताउरो दढं जाओ । पुच्छइ 'ता कहमेयं, एव ठिए कीरऊ कजं ? ॥४७॥६१६८॥
७२६
Page #777
--------------------------------------------------------------------------
________________
सीलवईअ पुव्वभववुत्तंतं
सिरिसंति- कह मह वयण अलिय होउ? इमाणि वि भणंति सरिसमिणं' । एवं वयणविरोहो संजाओ अह चउण्हं पि॥४८॥६१६८॥ नाहचरिए एवंविहम्मि य तओ वयणविरोहम्मि वट्टमाणम्मि । मिलिओ असेससयणो, ण य सो णिचालिउं तरइ ॥४९॥६१४९॥
एवं च महविवाए वटुंते कन्नगा इमं सोउं । चिंतइ "हा ! कह जाओ हंत विवाओ कुटुंबस्स ॥५०॥६१५०॥ ता संवरेमि एयं विवायमहमप्पयं विणासेउं" । इय चिंतिय णिग्गच्छइ गेहाओ मरणकयचित्ता ॥५१॥६१५१॥
"उब्बंधणं विहेमि" ति चिंतिउं जाव जाइ उज्जाणे । ता पेच्छइ वरसूरिं धम्म लोयाण कहयंत ॥५२॥६१५२॥ * तं दटुणं चिंतइ “धन्ना एए महाणुभाव त्ति । मूलाओ जेहिं चत्तो एसो विसयाण संगो त्ति ॥५३॥६१५३॥ विसयासत्ताण पुणो नाणारूवाणि होति दुक्खाणि । जह मज्झ चेव जाय, एयं असमंजसं सव्वं ॥५४॥६१५४॥ ता एयाणं पाए वंदामि दुक्खणिग्गहसमत्थे । पुच्छामि य जे उचिय" इय चिंतिय जाइ गुरुपासे ॥५५॥६१५५॥
वंदित्ता विणएणं उवविट्ठा भत्तिनिब्भरा धणियं । जा किर पुच्छइ ताव य गुरुणा मुणिऊण नाणाओ॥५६॥६१५६॥ ॐ भणिया 'किं चिंताए अच्छसि चिंताउरा तुम भद्दे ! । मरणम्मि य कयचित्ता? तो चय एवं विसयसंग ॥५७॥६१५७॥ * जेण दहभाइणी तं न होसि जम्मंतरे वि ता सिग्छ । पडिवज्ज सबविरई' इय भणिए रंजिया बाला ॥५८॥६१५८॥
जंपइ जोडियहत्था 'अहह अहो सामि ! तुम्ह विप्फुरइ । विम्हावियतेलोकं नाणं सव्वत्थ अक्खलियं ॥५९॥६१५९॥ ता जा जणयाईए आपुच्छामि गिहम्मि गंतूर्ण । ता पहु ! तुम्हाऽऽएस आगंतूणं करिस्सामि ॥६०॥६१६०॥
७२७
Page #778
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
जंपइ गुरू वि 'भद्दे ! मा हु पमायं करेन्जसु खणं पि' । 'इच्छं' ति भाणिऊणं जाइ इमा तत्थ ठाणम्मि ॥६१।६१६१ ॥ जत्थ जणयाइयाणं सयणसमग्गाण वट्टइ विवाओ । विन्नवइ 'मा विवायं करेह एयम्मि कम्मि ||६२ ॥ ६१६२ ॥ जम्हा हु सव्वविरई अज्ज गहिस्सामि गुरुसमीवम्मि । जेणं तुम्ह विवाओ फिट्टइ एयम्मि विसयम्मि' ||६३ ॥६१६३॥ इय जंपियम्मि सयणो भणइ 'अहो ! कन्नयाविबेओ त्ति । जेण विवायं दहुं, मुंचइ सव्वं पि विसयसुहं ॥ ६४ ॥ ६१६४ ॥ ता एवं चिय जुत्तं इमम्मि एवंविहम्मि पत्थावे । अहह ! इमो निव्वलिओ सुहेण विसमो वि हु विवाओ' ॥ ६५ ॥ ६१६५ ।। मन्नित्ता तव्ययणं विवाहसामग्गियं परिच्छइउं । आढवइ तीए दिक्खासामग्गिं महविभूईए ॥ ६६ ॥ ६१६६ ॥ तं दहुं बद्धावयपुरिसा वि विणिग्गया विमणमणसा । गंतूण इमं सव्वं नियनियलोयाण अक्खंति ॥६७॥६१६७॥ सोऊण तक्कहियं वृत्तंतं ते कुमारचउरो वि । तदुवरि दढाणुराया नियनियगेहाई पइ बलिया ॥ ६८ ॥ ६१६८ ॥ द अंतरालम्भितावसेति ताण दिक्खाओ । मित्ताणं लज्जूंता न गया नियएसु गेहेसु ॥६९॥६१६९ ॥
निधूयाए सेट्ठी विहु चंदलेहनामाए । सामग्गिं कुणइ बरं दिक्खागहणम्मि जं जोगं ॥७०॥६१७० ॥ काऊणं णीसेस सामग्गिं सयलपरियणसमग्गो । काउं सिबियारूढं नियधूयं जाइ उज्जाणे ॥७१॥६१७१॥ सूरिस्स पायमूले पुरओ विऊण कन्नयं तत्तो । जंपइ जोडियहत्थो 'पहु ! एगा एस मे धूया ॥ ७२ ॥ ६१७२ ॥
१. ह अहो निद्दलिओ जे० ॥
सीईअ पुव्यभवत्ततं
७२८
Page #779
--------------------------------------------------------------------------
________________
सीलवईअ पुव्वभववुत्तंतं
सिरिसंति- ता देमि इमं तुब्भं सीसिणिभिक्खं अओ पडिच्छाह' । सूरी वि तो पडिच्छिय तीए दिक्खं पयच्छेड़ ॥७३॥६१७३॥ नाहचरिए दाऊण तीए दिक्खं सिक्खं पि हु सिक्खवित्त अप्पेड़ । विमलमईनामाए पवत्तिणीए सुसीलाए ॥७४॥६१७४॥
सा वि हु संवेगगया कुणइ विसिटुं तओ तबच्चरणं । भावेइ भावणाओ, अन्न पि विहेइ जं जोगं ॥७५॥६१७५॥ एवं संवेगगया सामन्नं पालिउं मया संती । उववन्ना वरदेवी बीए ईसाणकप्पम्मि ॥७६॥६१७६॥ तत्तो वि देविसोक्खं भोत्तूण अणोवमं तहिं तुद्दा । आउयकाले पत्ते चइऊणेसा तुम जाया ॥७७॥६१७७॥ जो आसि तुज्झ जणओ जणणी वि य ताणि संजमं चरिउं । सुरलोए गंतूणं तत्तो चविऊण जायाइं ॥७८॥६१७८॥ एयाई तुज्झ दोन्नि वि जणयाई पुणो वि तुज्झ जायाई । जो य तुह आसि भाया सो वि हु तव-संजमं काउं ॥७९॥६१७९॥ सुरलोयाओ चविउं समुद्ददत्तो इमो इहं जाओ । जो एस तुज्झ भत्ता अञ्चंत नेहपडिबद्धो ॥८०॥६१८०॥ जे वि हु पुव्वभवम्मि तुज्झ वरा आगया परिणण(य?)त्थं । ते विहु तावसदिक्खं परिवालेऊण सव्वे वि॥८१॥६१८१॥
मरिउं भवणवईसु देवेसु समाउया समुप्पन्ना । तत्तो चविऊण इमे जाया नरनाहमाईया ॥८२॥६१८२॥ ॐता भद्दे ! तुज्झ इमे अणुरत्ता आसि पुव्वजम्मे वि । इण्हि पि तयब्भासा पुणो वि नेहाउरा जाया ॥८३॥६१८३॥
ता एयं तुह कहियं मए असेस पि पुच्छिय ज तं । तं सोऊणं सव्वे सरंति पुटिवल्लजाईओ" ॥८४॥६१८४॥
७२९
१. पवित्ति जे०।।
Page #780
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
सीलवई पुव्वभववुत्तंतं
तत्तो संवेगगया भणंति सव्वे वि 'सामि ! जं तुमए । नाणेण समक्खाय, संजायं पायडं अम्ह ॥८५॥६१८५॥ जम्हा हु जाइसरणं उप्पन्न अम्ह चरियसवणाओ। ता संपइ निम्विन्न चित्तं संसारवासाउ ॥८६॥६१८६॥ किंतु गिहेसु गतुं सुत्थं सव् पि जाव चिंतेमो । ता तुम्ह पायमूले पव्वजं अब्भुवेहामो' ॥८७॥६१८७।। इय भणिउं सब्चे वि हु वंदित्ता जति निययगेहेसु । आवंति जणसमक्खं रजाइपएसु निययसुए ॥८८॥६१८८॥ एवं सुत्थं काउं नियनियगेहेसु रम्मसिबियासु । आरुहिउं संपत्ता पवरविभूईए गुरुमूले ॥८९॥६१८९॥ सेट्ठी वि तीए सहिओ घरिणीए भाविऊण तं चेव । वच्चइ सए गिहम्मि सेटुिपए कावए पुत्तं ॥९०॥६१९०॥ नामेण सिरिदत्तं तहेब सिबियाए आरुहेऊण । संपत्तो गुरुमूले तत्तो सूरी वि सव्वाणि ॥९१॥६१९१॥ दिक्खइ विहीए सम्म, अणुसटुिं देइ, धरइ नियपासे । सीलमई पि हु अप्पइ पवत्तिणीए सुजक्खाए ॥९२॥६१९२॥ एवं च पालिऊणं आजम्मं निक्कलंकसामन्नं । अणसणविहीए मरिउं गयाणि सव्वाणि सुरलोग ॥९३॥६१९३।। तत्तो य चइत्ताणं होहिंति कुलेसु धणसमिद्धेसु । भुंजिस्संति य भोगे, तत्तो लभ्रूण वरधम्म ॥९४॥६१९४॥ पुणरवि सुरलोगम्मि भोत्तुं सोक्खाई चित्तरूवाइं । पुणरवि सुमाणुसत्तं, पुणरवि जइधम्मपडिवत्ती ॥९५॥६१९५॥ उप्पाडियनाणाई कमेण एएण सिद्धिनयरीए । गंतुं सासयरूवं काहिंति अणोवमं रजं" ॥९६॥६१९६॥
७३०
१. सीलमई पि जे० का० ।।
Page #781
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिजिणिंदस्स
देसणा
सिरिसंति- एवं परपुरिसाणं नियत्तचित्ताओ पवरनारीओ । पाविति परमसोक्खं जह पत्ता एस सीलमई ॥९७॥६१९७॥ नाहचरिए परपुरिसनियत्ताओ नारीओ होति देवयाणं पि । वंदाओ पुजाओ गोरव्याओ सयाकालं ॥९८॥६१९८॥ .
मणुयाण विसेसेणं पसंसणिज्जाओ वंदणिज्जाओ । धणवंताण वि धणिय, ता जत्तो एत्थ कायव्यो ॥९९॥६१९९॥ जेणेय चिय गरुयं वणिज्जइ जीवलोयमज्झम्मि । ता एयं चेव वयं पालेयव्वं पयत्तेण ॥१००॥६२००॥ इहलोए जस-कित्ती, परलोए होति सग्ग-मोक्खा उ । ता वयमेयं अणहं, जह होइ तहा विहेयव्यं ॥१०१॥६२०१॥ एत्तो परिग्गहं पि हु थूलं वण्णेमि किंचि लेसेणं । तं पि हु कहिजमाण सुणेहि एगग्गचित्तेण ॥१०२॥६२०२॥
थूलं परिग्गहवयं सच्चित्ता-ऽचित्त-मीसभेएण । होड तिहा अहवा वि हु नवभेयं तं वियाणेह ॥१०३॥६२०३॥ ॐ धण-धन्न-खेत्त-वत्थु-रुप्प-सुवण्णे-चउप्पए दुपए। कुविए य परिगहे नवविहम्मि इच्छाए कुणमाणं ॥१०४॥६२०४॥
एत्थ य पंचऽइयारा जाणेयव्या हवंति बुद्धिमया । नाऊण य जत्तेणं परिहरियव्या, इमे ते य ॥१०५॥६२०५॥ खेत्ताइ-हिरण्णाई-धणाइ-दुपयाइ-कुप्पमाणकमे । जोयण-पयाण-बंधण-कारणभावहिं बजेह ॥१०६॥६२०६॥ एत्थ वि अणियत्ताणं हवंति दुक्खाई गरूवाई। जह सुलससावगस्स उ परिग्गहाओ अविरयस्स ॥१०७॥६२०७॥ तो भणइ णिवो भयवं 'को एसो सुलससावगो? कह वा । पत्तो बहुदुक्खाइं परिग्गहाओ अविरओ उ?' ॥१०८॥६२०८॥ १. °खित्तवत्थु रु° जे०॥
७३१
Page #782
--------------------------------------------------------------------------
________________
सुलससावगस्स अक्खाणयं
सिरिसंति- भणइ भयवं 'नरीसर! एगग्गमणो इमं पि निसुणेहि । संवेगकरं परम कहाणयं मे कहिज्जंत' ॥१०९॥६२०९॥ अवि यनाहचरिए "अत्थि इहेव जंबुद्दीवे दीवे भारहे वासे अमरपुरं नाम नयरं । तं च परिपालए अमरसेणो नाम राया । तस्स य
* मयंकसिरी नाम अग्गमहिसी । इओ य तम्मि नयरे अत्थि उसभदत्तो नाम सेट्ठी, जो य
अविचलसम्मत्तधरो जीवाईभावणाए सब्भावो । जिण-मुणिपूयणनिरओ अणुकंपादाणकयचित्तो ॥१॥६२१०॥ किं बहुणा ? वरसावयधम्मम्मि समुज्जओ सया कालं । सयण-महायण-कोडुबियाण कज्जेसु तल्लिच्छो ॥२॥६२११॥ तस्स य अस्थि जिणदेवीनाम पहाणघरिणी, जा य
पंचाऽणुव्ययनिरया चउविहसिरिसमणसंघभत्तिरया । तोसियनियपइचित्ता उचियपवित्तीए आसत्ता ॥३॥६२१२॥ * तीसे य अन्नया कयाइ नियभत्तारसमन्नियाए पंचप्पयारविसयसुहमणुहवंतीए संजाओ पुत्तो, कयं च से नामं सुलसो
त्ति । वढिओ देहोवचएण कलाकलावेण य जाव पत्तो जोव्यणे, अवि यतरुणीयणमणहरणे लायण्णाऽमयसमुद्दनीसंदे । मयणस्स पवरभवणे संपत्तो जोव्वणे रम्मे ॥४॥६२१३॥ एवंविहे य जोव्वणे वट्टमाणं नाऊण जणणि-जणएहिं परिणाविओ जिणदाससेडिधूयं सुभदं नाम । इओ य सो सुलसो पिउणा भणिओ, जहा— 'वच्छ ! वच्चाहि गुरूण सगासे, गिण्हाहि थूलगपाणिवहविरमणाईणि वयाणि' । तओ तेण १. रहे खेत्ते अम जे० का० ।। २. च नास्ति जे० ।। ३. दृश्यतां चतुर्थ परिशिष्टम् ।। ४. "यारं विस पा० ।।
Page #783
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
गहियाणि काई पि वयाणि, न य गहिया परिग्गहपरिमाणविरई । न य रज्जए विसएसु कलागहणाइलालसो । तं च तारसं बिसएस अरजमाणं दण भणिओ उसभदत्तो जिणदेवीए, अवि
'सामिय ! एसोऽम्ह सुओ दीसइ विसएसु निप्पिहो धणियं । ता तह करेहि पिययम ! विसएसु मणं जहा कुणई' ॥५॥६२१४॥ तो भइ उभदत्तो 'पिययमि ! मा भणसु एरिसं वयणं । को रुक्खाणं हेडा वालइ बालो वि पयणा ॥६॥ ६२१५॥ नय को विपत्तिम्मिं पक्खिवइ तणाण पूलयं कंते ! । ता मा मंतेसु इमं सयमेव करिस्सए एयं ॥ ७॥६२१६ ॥ म्हासिए जो सयमेव पयट्टए असिक्खविओ । बहुभव अब्भत्थेसुं, ता किं किर तत्थ जत्तेणं ? ॥८॥ ६२१७॥ जंपइ पुणो वि एसा 'नाह ! किमेएण अम्ह दव्वेण ? । जइ नवि विलसइ एसो, पाहाणसमं तओ एवं ' ॥९॥६२१८॥ नाऊण आगह तो तीए सेट्ठी वि तं नियं पुत्तं । हक्कारिय पक्खिवई दुल्ललियाए उ गोट्ठीए ||१०||६२१९॥
ओ तीए गोट्ठीए नीओ सो बाहिरुञ्जाण-काणणाईसु । तत्थ कयाइ पत्त- पुप्फ-फल-तया - कंद-मूल- लया - वल्लिगेण्ह - १० वावडरस, कयाइ सरोवर- पोक्खरिणि नइ - कूबमाइएसु पउमिणीपत्त- भिस- मुणाल- उप्पल सयवत्त- सहस्सवत्ताइगहलंपडस्स, कयाइ नयरमज्झट्ठियतिय- चउक्क-चच्चर - चउम्मुह-महापह-महादेवउलरम्मपेच्छणयदंसणुप्पेहडस्स
१. मुणसु पा० ।। २. चालइ वालो जे० ॥। ३. तो पा० ॥ ४. 'बरपुक्ख का० ॥ ५. 'समणा' जे० ||
जाव
सुलससावगस्स अक्खाणयं
७३३
Page #784
--------------------------------------------------------------------------
________________
सुलससावगस्स अक्खाणयं
सिरिसंति- विसुमरिय कलागहणाइकोउयं ताव णीओ विलासिणीनिवेसणे । तत्थ य अन्नऽन्नविलासिणीयणवयणसवणसमुप्पन्ननाहचरिए कोउयरसपसरो णीओ सयलपुरपहाणाए कामपडायाऽभिहाणाए विलासिणीए गिहे । सा य दुल्ललियगोहिपरियरिय
पहाणसेट्ठिसुयं समागच्छमाण दट्टण सहसा 'सागय सागयं' ति भणमाणी समुट्ठिया समागया य सयभिमुहं । दिन्नं च
पवरासणं, भणिओ य 'उवविसह पसायं काऊण एत्थाऽऽसणे' त्ति । तओ अवलोइयमणेण मित्ताण वयणं । * अणुमन्निओ य तेहिं । निविट्ठो तत्थ एसो । समाढत्ता य तीए अंटारसदेसीभासाविसारयाए गोट्ठी । खणमेत्तेण य*
समावजिओ एसो तीए वयणरयणाकोसल्लेणं । तओ तमक्खित्तं नाऊण सणियसणियमोसरिया ते गोहिल्लयवयंसया । तीए य सुरओवयारचउराए तहा तहा रंजिओ एसो जहा न नीसरइ तग्गेहाओ बहिं । माया-वित्ताणि य पेसेंति * जहिच्छियं दविणजाय । जिओ य तत्थ जाव सोलससंवच्छराणि । देवलोगं गयाणि माया-वित्ताणि न य विन्नायाणि
सुलसेण । तओ पेसए से भजा दविणजायं जाव णिट्ठियं ति । तओ तीए निययाऽऽभरणाणि वि पेसियाणि । ताणि य १० कामपडायाजणणीए पुणो वि सहस्समेगं पक्खिविऊण पेसियाणि । तओ भणिया अणाए कामपडाया, जहा'पुत्ति ! असारीभूओ एस विभवपित्थरेण ते कामुओ, ता परिचइजउ एसो' । तीए भणिय, जहा-'अंब । दिन्नमणेण
७३४
१. समभि° पा० का० ।। २. दृश्यतां चतुर्थ परिशिष्टम् ।। ३. पेसिति जे० का० ।। ४. ततो से भजा पेसए द का० ॥
Page #785
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंति
नाहचरिए
सुलससावगस्स अक्खाणयं
आसत्तमवेणीजोग्गमणिट्ठियं रित्थजाय ता सव्वहा ण परिचयणीओ एसो' । तओ तीए भावं वियाणिऊण भणियमणाए, जहा- 'पुत्ति ! न एस अम्हाणं कुलधम्मो, जे अत्थरहिओ कामिज्जइ' । तओ जंपियमणाए, अवि य"अंब ! न कर्ज मज्झं वोडाणं संतिएण धम्मेण । एसो वोडाधम्मो रचिजइ जं सअथम्मि ॥११॥६२२०॥
अहयं न अंबि ! इयरा, जं अत्थे केवले अभिरमामि । किंतु गुणेसु रत्ता अणण्णसरिसेसु एयस्स' ॥१२॥६२२१॥ - तओ तीए निडभराणुरायपरवसित्तमवलोइऊण ख्यिा तुहिक्का एसा । अन्नदियहम्मि य कामपडायाए जाइओ * आलत्तओ । समप्पिओ बाइयाए नीरसो । भणियमणाए- 'किमणेण नीरसेण ?' जणणीए भणियं_ 'जइ एवं, ता. * तुह कामुओ वि एरिसो चेव' । इयरीए भणियं— 'एएणाऽवि पओयणं सिज्झइ चेव, जओ एएणाऽवि वलिऊण वत्तिं
दीवओ उज्जालिज्जइ' । तओ डिया पुणो वि तुण्हिक्का एसा । अन्नया मग्गिओ अणाए उच्छू । तओ समप्पिया तीए छोइया । इयरीए भणियं-- 'किमेएणं निप्पीलियरसेणं ?' । तीए पयंपियं-'तुह पाणणाहो वि एवंविहो चेव' । कामपडायाए लवियं- 'एएणाऽवि कजं सिज्झइ चेव, जओ एसो वि दहिऊण पक्खिप्पइ गुडमज्झे । पुणो वि मोणमालंबियमणाए । अन्नम्मि य दिणे कुसुमेसु जाइएसु कुसुमाणि चुटिऊण बिंटसेसं कुसुममालं समप्पेइ । तीए
७३५
१. अम्हं का० ।।
Page #786
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंति- भणियं— 'किमेयाएं कुसुमरहियाए ?' । बाइयाए भणियं- 'किं बुज्झसि तुममेय ?' । तीए भणियं- 'बालो विसुलससावगस्स नाहचरिए एवं वियाणइ' । जणणीए जंपियं- 'जइ एवं ता तुज्झ भत्ता वि एवंविहो चेव' । तीए भणियं- 'जइ एवं, तो एईए अक्खाणयं
वि पओयण सिज्झइ, विटाणि अवणेऊण दोरओ विलिज्जइ' । उत्तर-पच्चुत्तरेहिं जाव न परिचयइ ताव तीए चिंतिओ ॐ अन्नो उवाओ, भणिओ य अन्नदियहे जणणीए सुलसो, जहा- 'वच्छ ! उत्तरह हेटुओ खणमेकं जाव सज्जिजइ
चित्तसालिया' । तओ सो तीए चित्ताभिप्यायममुणतो उत्तरिओ हेटुओ जाव विमालितो अच्छइ ताव भणाविओ५ दासचेडीहत्थाओ- 'अहो ! निल्लज्जो, जो णिक्कालिओ वि अज्ज वि चिटुइ' । तं चाऽऽयण्णिऊण वियाणियपरमत्थो निग्गओ तग्गेहाओ । गओ नियगेहे जाव पेच्छइ नियगेह, केरिस ?गयसोहं विंझ पिव, गयरयणं वुड्ढपुरिसवयणं व । गयदोस सुनरं पिव, कुकव्वमिव गयसुवणं ति ॥१३॥६२२२॥ इन्भगिह व गयछुह, गयविहवं अमयपुरिसगेहं व । सुक्कतरुं पिव गयपरिच्छयं व अह नियइ नियभवणं ॥१४॥६२२३॥ दटुण य तारिसमसंभावणीयाऽवत्वं दुवारदेसहिएणेव पुच्छिओ कोइ पच्चासन्ननरो, जहा- 'भद्द ! किं न होइ एय उसभदत्तसेटुिगिह ?' । तेण भणियं— 'होइ' । सुलसेण भणियं— 'जइ एवं, ता किमेयावत्थं दीसइ ?' पुरिसेण भणियं, जहा- 'महाभाग ! उप्पन्नो तस्स सुलसो नाम दुप्पुत्तो । सो य कामपडायाए विलासिणीए गेहे पविट्ठो चिटुइ,
७३६ *१. केरिसं नास्ति जे० का० ॥
Page #787
--------------------------------------------------------------------------
________________
सुलससावगस्स अक्खाणयं
सिरिसंति- अज्ज किर सोलसमं वरिसं वट्टइ । तेण य तत्थ जिएण विणारि सव्यं दव्यं । पंचत्तीभूयाणि य से जणणि-जणयाणि । नाहचरिए सुकुलीणत्तणेण य से जायाए पेसिय सव्वं दव्यं, जाव नियगाऽऽभरणाणि वि पेसियाणि ताव तीए विलासिणीए
सहस्समेग पक्खिविऊण पुणो वि पडिपेसियाणि । एत्तियं जाणामि, न परओ' त्ति । तओ पुणो वि पुच्छियं सुलसेण_'भद्द ! किं सो णिग्गओ विलासिणीए गेहाओ, किं वा न व? त्ति, सा य से भारिया चिटुइ एत्थ गिहे, किं वा न व?' त्ति । पुरिसेण जंपियं— 'अज्ज वि न सो दुब्बुद्धी निग्गच्छइ, सा य से भारिया कुलपरिवाडिं परिवालेमाणी ५ गिह न मुंचइ,' त्ति । तं च सोऊण गाढं दूमिओ सुलसो चित्तेण, चिंतिउंच पवत्तो, अवि य–
"हा ! हा! अहो ! अहन्नो णिक्किट्ठो पावकम्मपरिणामो । जेण मए ववहरियं सप्पुरिसाणं अजोगमिणं ॥१५॥६२२४॥ धिद्धी अलजिरेणं अइणेहपरव्वसस्स तायस्स । गुणनिहिणो वि हु मरणं, विसयविमूढेण नो नायं ॥१६॥६२२५॥ धिसि धिसि अणज्ज ! रे जिय ! अइडुक्करकारियाए अंबाए । सुयनेहनिभराए, न तए मरणे वि उवयरियं ॥१७॥६२२६॥
किं चेरिसकम्मेहि सयणाणं तह य परजणाणं च । पासाओ अयसमसिकद्दमेण फसलीकओ अप्पा ॥१८॥६२२७॥ १० * न य केवलं तु अप्पा, कुलं पि सयलं कलंकियं अज्ज । वेसाविसयरईसुहविमोहिएणं अणजेणं ॥१९॥६२२८॥
धणयगिहस्स समाणं पि मंदिरं तायसतियं एयं । पेयवणस्स सरिच्छं कह विहियं द्रटुपुत्तेण ॥२०॥६२२९॥
१. धीधी जे० का०॥
Page #788
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
सातारा वि रिद्धी धणयसमाणा वि विसयलुद्वेण । हा हा ! कह वेसाए गिहम्मि सव्वा वि उवणीया ? ॥२१॥६२३०॥ कवडसहावाए अत्थलुद्धाए वंचणपराए । चवलाए तीए कए विद्दवियं गेहसव्वस्सं ॥२२॥६२३१॥
हा हा ! तारिस कुलसंभवा वि सुस्साविया विणियभज्जा । एवंविहदुक्ख भरे बेसाऽऽसत्तेण कह खित्ता ? " ॥ २३ ॥ ६२३२॥ एवं च चिंतिऊण वलिओ तओ चेव प्राणाओ । लज्जुंतो य मित्त- बंधवाईणं निग्गओ नगराओ, पविट्टो य एगम्मि gar | उवि यतेत्थ एगस्स तरुवरस्स तले । दिट्टु च तत्थ ठाणे वायाणीयं खरताडतरुवरपत्तं । तओ य गहिऊण पण्णयमेगं छुरियमग्गेण उक्कीरियमक्खरेहिं लिहिउमाढत्तो, अवि य
"नमिऊण जिणे सुलसो लिहइ सुभद्दाए निययभज्जाए । पिययमि ! अहयं वेसागिहाओ अजं विणिक्खंतो ॥२४॥ ६२३३ ॥ सोऊणं जणयाणं मरणं अत्थक्खयं च लज्जूंतो । मित्ताण बंधवाणं न आगओ तुज्झ पासम्मि ||२५|| ६२३४॥ जाव न नियभुयदंडेहिं अज्जिया तारिसा मए लच्छी । ताव पिए! सुकुलीणे ! पासे तुह नाऽऽगमिस्सामि ॥ २६॥६२३५॥ ता कंते ! थोवेहिं दिवसेहिं विढविऊण बहु दव्वं । आविस्सामि लहुं चिय ता मा तं ऊसुगा होज ||२७||६२३६॥ किंच इमं गुरुगेहं रक्खेजसु अप्पयं च पयत्तेण । जिण मुणिचलणाराहणपरा य निचं भवेज्जासु ॥२८॥६२३७॥ जं च मए वेसाए विसयाऽऽसत्तेण एत्तियं कालं । दुक्खे उविया सुंदरि ! सव्वं पि तयं खमेज्जासु ॥२९॥६२३८॥
१. धीधी जे० का० ॥ २ तत्वेग का० ॥
5+5+5+5+5+5+50505
सुलससावगस्स अक्खाणयं
७३८
Page #789
--------------------------------------------------------------------------
________________
सुलससावगस्स अक्खाणय
सिरिसंति- दव्यस्स विढवणत्थं देसंतरपढिएण पिए ! एसो । मिच्छाउक्कडलेहो उजाणत्थेण परिलिहिओ ॥३०॥६२३९।। नाहचरिए एवं च लिहिऊण लेह, भरिऊण य इंगालमसीए संवट्टिऊण कया विंटिया, वेढिया वक्वतंतुणा । इओ य
भवियव्ययावसेण समागया तस्स चेव भजाए सुभद्दाए संतिया दासचेडी । दिट्ठा य सुलसेण, पञ्चभियाणिऊण य सद्दिया * सा तेण, भणिया य– 'भद्दे ! एयं मम लेहं नियसामिणीए समप्पेजसु' । एवमप्पिऊण लेहं उटुिओ सो । चलिओ य
अन्नदेसाभिमुहं । गच्छंतो य चिंतिउमाढत्तो- "हंत ! केण उवाएण समजिणियव्वं पभूयं दध्वजाय ? किं ५ नाणाविहपणियपुण्णवीहीए उवविसिऊण वणिक्कलापओगसमज्जियविविहपणियकयनिमित्तसमागयजणसमूहसयासाओ विढवेमि पभूयं दविणजायं ? उयाहु बहुकयाणयाऽऽपुण्णसुदिढपवहणसमारूढमहानीरायरमज्झगच्छमाणबहुजलयरसत्तसंघट्टसमुच्छलंतमहाकल्लोलमालासमुभवभयवसतरलतरदिट्ठिविसेसो गंतूण य रयणकूले नाणाविहोवाएहिं उवजेमि? उयाहु कसिणचउद्दसीसमागयअद्धरत्तसमयसमुग्घोसियमहामंसविक्कयसद्दसवणाणंतर समुद्धाइयनिसियकरालकत्तिया-करवालवावडकरभूयपेयसंघायसमुप्पाइयतिव्ववेयणाहियासणपरितुटुमहावयालाओ समजेमि? उयाह बहुतरतिसा-छुहा-ऽऽयव- १० सीयवायविसहणसुणिच्छयसारथिरयरंतकरणरयणिदिणाऽविरयरोहणखणणसमासाइयमहाहीरयरयणविक्कयाओ पूरेमि
७३९
१. °ण पेसबिओ पा० ।। २. अढर जे० का० ।।
Page #790
--------------------------------------------------------------------------
________________
सुलससावगस्स अक्खाणयं
मणोरहे ? उयाहु पउरयरमीलियमहामूलजालमज्झपक्खित्तरसिंदजारणचारण-मारणकरणाणंतरसमाणीयाणेयधाउमट्टियनाहचरिएकुणडीसमिस्सियसुव्वभमरनियरधमणसमासाइयबहुसायकुंभधाउव्यायाओ करेमि नियहिययाभिप्पेयं ? उयाहु संगहिय-
कप्पपोत्थियाणुसारगहियवलिबक्कुतछम्मासतेल्लमज्झ- पक्खि- त्तसेरिहीपुच्छकयदीवयपओगुजालियमग्गसमुटुंततयारक्ख * महाभूय-पेयसंघायसम्मुहपक्खित्तअभीयबलिप्पओगनिरुवहयमग्गसमासाइयरसकूवियागहियरसपाडियसुवण्णाओ पूरेमि
इच्छियं ? उयाहु मंतजावपुरस्सरपक्खित्तदिसाबलिसमणंतरवत्तियमंडलयविहाणपुव्वयवियदिसावाल- रक्खयभूलक्खणविन्नायनिहाणपएसखणणवावारियपुरिसपयडीकयमहानिहाणगहणपओगेण समजिणामि ? "त्ति भावेतो पत्तो एगम्मि * नयरे । तत्थ य ठिओ एगम्मि जिण्णुजाणे । उवविट्ठो य तत्थ तरुवरहेटुओ जाव पेच्छइ पलासतरुपारोह ॥ तं च दटुण
सुमरिओ खन्नवाओ । चिंतियं च हत ! निहाणलक्खणमेयं, यतः- "ध्रुवं बिल्व-पलासयोः," इति खन्यवादः । तओ पचासन्नीहोऊण निरुविओ जाव किंसुओ तओ चिंतियं “थोवं दविणजाय" । विद्धो य नहसुत्तीए जाव विणिग्गय पीयवण्णं छीरं । विन्नायं जहा 'सुवण्णय' ति । ततो "नमो धरणेन्द्राय, नमो धनदाय" इत्यादि मंत्र समुच्चारयन् खणिउमाढत्तो जाव पयडीहूयं निहाणय, गणियं च, दिटुं दीणारसहसमाणं । थोवत्तणेण य न सुटु तुटो ।
७४०
१. "यमुबभ जे० । यसुद्धभ का० ।। २. "यपमुह जे० ॥
Page #791
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
चिंतियं च सजाय ताव भंडमोल्लं, एएण चेव भंडमोल्लेण ववहरिऊण विढविस्सामि पभूयदव्वं" ति । संगोविऊण सुलससावगस्स
ओवट्टियाए तओ पविट्ठो नयरमज्झे । निविट्ठो एगस्स वाणियगस्स हट्टे । तम्मि य दिणे 'ऊसवो' त्ति काऊण अक्खाणयं पभूयकइयजणसंवाहेण अचंत वाउलो सेट्ठी । तओ सो सुलसो साहेज़ काउमाढत्तो, अवि यआणेइ हट्टमज्झाओ कडिढउं जा कयाणगे सेट्ठी । तो रोक्कयदम्मेहिं सुलसो बि हु झत्ति विक्किणइ ॥३०॥६२३९॥ दटुण तस्स दक्खत्तणं तओ रंजिओ मणे सेट्ठी । चिंतेइ “अहो ! विन्नाणपगरिसो सुपुरिसस्स दढं ॥३१॥६२४०॥ ता अज्ज महं एयस्स पवरसाहेजकरणओ अहियं । जाओ पभूयलाभो, ता सामन्नो नरो न इमो" ॥३२॥६२४१॥
एवमाइ चिंतिऊण, द?ण य रूवाइसंपर्य, दढमक्खित्तचित्तेण पुच्छियं सेटुिणा, जहा- 'कओ तुब्भेत्थ ?' सुलसेण भणियं- 'अमरपुराओ' । सेटिणा भणियं- 'ता कस्स पाहुणगा?' तेण संलत्तं- 'तुभं चेव' । तओ • सेटुिणा हरिसभरावूरिजमाणमाणसेण गहिऊण नीओ नियगेहे । काराविओ अभंगुब्बट्टण-ण्हाण-विलेवण-कुसुमारोहण
अव्वंगवत्थपरिहाणभोयणाईणि, मज्झण्हे य पुच्छिओ सेटिणा, जहा-- 'वच्छ ! किं निमित्तमागमणं तुम्हाणमेत्थ ?' १०% तेण भणिय, जहा- 'ताय ! वणियपुत्तो अहं, समागओ य अत्थोवजणनिमित्तं' । सेटुिणा भणियं- 'जइ एवं, तो ववहराहि मज्झ हट्टे, दाहामि अहं तुज्झ चउत्थभायं लाहस्स' । तेण भणिय- 'ताय ! अत्थि मह नियं चेव
१. आउलो का० ।। २. ता जे०का०॥३. जहा नास्ति जे० ।।
Page #792
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंति
नाहचरिए
भंडमोल्लं, ता दंसेहि किंपि हट्ट, जेण तुह णिस्साए संयं चेव ववहरामि' । सेटुिणा भणियं- ‘एवं होउ, को एत्थ सुलससावगस्स दोसो ?' गहिऊण भाडएण हट्ट काऊण नाणाविहपणियपुण्णं च ववहरिउमाढत्तो जाव छम्मासमेत्तेण जाया दो अक्खाणयं दीणारसहस्सा । तओ चिंतियमणेण- "हंत ! पभूयकालिओ एस उवाओ, ता ण एएण सिग्धं मणोरहा पुजंति, ता गच्छामि कयाणगाई घेत्तूण समुद्दतीरट्ठिएसु नयरेसु, जेण पभूओ लाहो हवई" । तओ गहियाणि परतीरगामुगाणि कयाणगाणि । मिलिऊण य महासत्थे गओ समुद्दतीरट्ठिए तिलयपुरे नाम महावेलाउले । तहाविहभवियब्वयानिओगेण य ५ न तत्थ संपज्जए जहिच्छिओ लाभो । तओ चिंतियं सुलसेण– “हंत ! एत्थ वि समागयस्स न संपज्जए मणोभिरुइयं, ता किं बहुणा? अवगाहेमि भगवंतं नीरायरं जेण संपजंति मे मणोरहा, गच्छामि रयणदीवं जओ निंबपत्ताईहिं वि लभंति रयणमाईणि" । एवं च चिंतिऊण पउणीकयं पहाणपवहणं संकामियं तत्थ परतीरगामियं भंडं । तओ सोहणे दिणे कयाए सव्वसामग्गीए पूइएसुं समुद्दवाएसु, ऊसिएसु सिएसु सियग्गेसुं, उक्खित्तासु नंगरासु, विमुक्कं सधिबंधणाहिंतो जाणवत्तं । अणुकूलवायजोगेण य पत्तं थोवदियहेहिं चेव रयणदीवे । उत्तारियं सव्वं भंडं । दिन्नाओ पडउडीओ । गओ य उवायण १०* गहाय नरवइसमीवे । कए य नरबइणा सम्माणे दंसियं च कयाणयं । कओ य अद्धदाणेण रण्णा पसाओ । ववहरंतस्स मिलियाई अणेगरयणाई, समासाइओ जहिच्छिओ लाभो । पयट्टो पुणो वि सदेसाभिमुहं । जाव पत्तो समुद्दमज्झे ताव य समुप्पन्नाई अणेगाइं उप्पाइयसयाई, अवि य
७४२
Page #793
--------------------------------------------------------------------------
________________
सुलससावगस्स अक्खाणयं
सिरिसंति- गजंते खे मेहा, चमक्कए विजला सतेइल्ला । उम्मत्तयहत्थी विव जलही उम्मग्गगो जाओ ॥३३॥६२४२॥ नाहचरिए वहणं पि अवसिहयं डंडोल्लइ वायविहुणिय संतं । जलनिहिमज्झम्मि यिं पावेत्ता पव्वयं सहसा ॥३४॥६२४३॥
ॐ भग्गं तं सयखंडं निप्पुण्णयजणमणोरहसमाणं । सुलसो वि तम्मि भग्गे संपावइ फलहयं एक्कं ॥३५॥६२४४॥ तेणं च तओ एसो ओवुझंतो दिणेहिं पंचहिं उ । कंगयजीविओ अह उत्तिण्णो जलहिमज्झाओ ॥३६॥६२४५॥
एवं च जीवियसेसो संपाविऊण थाह मेल्लइ फलहय, लग्गो य तीरट्रियतरुवरगहणेसु फलाणि पाणियं च गवेसिउं । ५ पाविऊण कयलिगाइफलाई कया पाणवित्ती, पीयं च पाणिय, सत्थीहूओ य लग्गो चिंतिउं, अवि य"पेच्छह पावस्स फलं, अणण्णसरिस पि पावित्रं रिद्धिं । पुणरवि विओइओ हं संजाओ हत्थबीओ त्ति ॥३७॥६२४६॥ तह वि हु पुरिसक्कारो मोत्तव्यो नेय उत्तमनरेण । जम्हा हु भणंति इमं विउसा वयणं विसेसेण ॥३८॥६२४७॥उक्तं च"प्रारभ्यते न खलु विघ्नभयेन नीचैः, प्रारभ्य विघ्नविहता विरमन्ति मध्याः । विघ्नैः सहस्रगुणितैरपि हन्यमानाः प्रारब्धमुत्तमगुणा न परित्यजन्ति ।" ॥३९॥६२४८॥ ता पुणो वि किंचि उवायंतरं करिस्सामि" त्ति भावेतो पयट्टो पुरओ । तओ एगत्थ समुद्दतीरे पेच्छए गिद्धनिवार्य ।।
७४३
Page #794
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंति- कोउगेण य गओ तत्थ जाव पेच्छइ एग मयगकडेवरं, तस्स य पासट्ठियं एग गठिं । तं च घेत्तूण जाव कोउगेण सुलससावगस्स नाहचरिए छोडिऊण निरूवेइ ताव पेच्छइ तत्थ पंचकोडिमोल्लाणि पहाणरयणाणि । ताणि दटुण चिंतियं- “हंत ! मए अक्खाणयं
थूलअदत्तादाणस्स कया निवित्ती, ता न कप्पति मज्झ एयाणि, परं एएसिं जो सामी सो पंचत्तमुवगओ, ता.
निहाणलाभतुल्लाणि एयाणि, न मए एरिसस्स अदत्तादाणस्स कया निवित्ती, तो गिण्हामि एयाणि, एयमोल्लं च ॐ एयस्स कस्सइ एएसिं सामियस्स पुण्णटा जिणमंदिराइट्ठाणेसु वइस्सामि, न य एयसामिणो किंचि पुण्णं भवइ, परं
सुद्धासयकरणाओ मम चेव सुहफलं भवइ," यत उक्तं"यद्यस्य सत्कमनुचितमिह वित्ते तस्य तद्यमिह पुण्यं । भवति शुभाशयकरणादित्येवं भावशुद्ध स्यात्" ॥४०॥६२४९॥
इच्चाइ चिंतिऊण गहिऊण ताणि रयणाणि पत्तो समुद्दतीराए चेव । तओ लंघिऊण तिहिं दिणेहिं तमरणं पत्तो जलहितडं नाम बेलाउलं । तत्थ य पविट्ठो सिरिसारस्स सेटुिणो भवणे । कया उचियपडिवत्ती । डिओ तस्स गेहे । ॐ दंसियं च एक्कं रयण सिरिसारस्स, जहा- 'ताय ! विक्केहि रयणमेयं । तओ तेण दंसिय माणिक्कवट्टाण । तेहिं वि कयं १० दीणारकोडीमोल्लं । 'पभूयं मोल्लं लद्धं' ति हरिसिओ चित्तेण । कया तेण दव्वेण सगिहगमणजोग्गकयाणयगहण
७४४
१. गर्थि जे० ।। २. भवतु पा० ॥
Page #795
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
सामग्गी । 'थोवं' ति पुणो वि विक्कीयं बीयरयणं । तेण वि दव्वेण गहियाणि कयाणगाणि, कया महासत्थसामग्गी । पयट्टो नियदेसाभिमुहं गच्छंतो य पत्तो महाडईए, अवि य
जाय बहुतरुवरेहिं समाइण्णिया, जा य बहुभिल्लनिवहेहिं परिवण्णिया । जाय बहुसीह - बग्घा सत्ताउला, जत्थ पविसंति संघाय अइ आउला ॥४१॥६२५०॥ जत्थ कव्वा य हिंडंति नरलुद्धया, जत्थ घायंति हरिणाइए लुंद्धया ।
जाय गिरिघट्टसंघट्ट अदुग्गमा जत्थ दीसंति गिरिसरिहिं बहु संगमा ||४२ || ६२५१ ॥
जत्थ दीसंति दवनिवह पजलंतया, जत्थ गुलुगुलहिं करिनाहगुरुदंतया ।
तत्थ अडवीए मज्झम्मि गच्छंतओ, पत्तु सो सत्थु गिरिगहणि बीहंतओ ॥४३॥६२५२॥
तत्थ य एगम्मि उप्पंसुलयप्यएसे कओ संघायनिवेसो, तओ समाढत्ता सव्वे वि सत्थित्लया भोयणसामगिंग काउं, अवि य
आणिति इंधणाइं दारुयमाईणि चित्तरूवाणि । पाडिंति तओ जलणं, खणंति तिवणीओ तो तत्थ ॥४४॥६२५३॥ आणंति जलं, तो अद्दहंति तिवणीसु तासु पिढराई । ओवंति तत्थ धन्नं, उत्तारेति य तओ सिद्धं ॥४५॥६२५४॥
१. परिवंचिया जे० ।। २. लोद्धया जे० का० ॥। ३. तिविणीओ जे० विना ॥। ४. ठावंति का० ॥
सुलससावगस्स अक्खाणयं
७४५
Page #796
--------------------------------------------------------------------------
________________
सुलससावगस्स अक्खाणयं
सिरिसंति- कणिकाइयं पयंती, कुणंति तह सालणाइयं किंचि । एवं सिद्धाए रसवईए अह भोयणनिमित्तं ॥४६॥६२५५।। नाहचरिए उवविसइ सयलसत्थो भोयणकजेण जाव भुजेइ । ताव य ज संजायं तमेगचित्ता निसामेह ॥४७॥६२५६॥
एवं च भोयणवाउलाणं पमत्तयाणं सथिल्लयनराणं चारपुरिसेहितो वियाणिऊण भिल्लसंघाया 'हण हण हण' त्ति गद्दब्भवयणसम्मिस्सपडहयसिंगयारावभयकरा निवडिया तम्मि सत्थे । तओ असेसनियपुरिसपरिवुडो सन्नद्धबद्धकवओ'रे रे दुरायारभिल्ला ! पुरिसा हवेज्जाह' त्ति भणमाणो लग्गो जुज्झिउं सुलसो । जाव खणमेक्कं जुज्झइ ताव थोवत्तणओ ५ * आडत्तियाणं, अइपभूयत्तणओ य भिल्लाणं भेल्लिओ संघाओ, पाडिया आडत्तियनरा हयसेसा य नट्ठा । सुलसो वि
पुरिसकारममुचतो गहिओ फरएहि ओहडिऊण नीओ सभवणे । तओ 'पभूयणियसुहडविणासगो' त्ति रुडेहिं विक्कीओ परकूलगामिमहणसत्थवाहसमीवे । तेण वि नीओ परकूले, दव्वलोभेण य विक्किओ णेण । 'उवचियगत्तो' ति गहिओ माणुसरुहिरस्थिणा तव्वत्थव्वगेण । तत्थ य माणुसरुहिरेण किज्जए किमिरागो, अवि यपोसित्तु माणुसाइं सव्वंग पच्छिऊण गालेति । तदेहाओ रुहिरं कुंडीओ भरति ते रोद्दा ॥४८॥६२५७॥ तं च सहिरं जवंती जायम्मि पडंति तत्थ अह किमिणो । परिकम्मिएसु तेसु किमिरागो जायए रंगो ॥४९॥६२५८॥ १. गद्दभव जे० विना ।। २. पेच्छिऊ जे० । पत्विऊ' का ।। ३. गालिति का० । गालंति जे० ।।।
७४६
Page #797
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
यति वत्थे, दढरागो होइ जेण सो अहियं । दद्धम्मि वि वत्थम्मिं जायइ छारो वि से रत्तो ॥ ५० ॥ ६२५९॥ पोति माणुसाई, पुणो वि गार्लेति ताण पुण रुहिरं । एवं निद्दयचित्ता कुणंति किमिरायलोभेण ||५१ ||६२६०॥ ताय मज्झे सुलसो दुक्खं अणुहवइ पत्थणाजणियं । अह अन्नम्मि दिणम्मिं कह वि पमत्ताण पुरिसाण ॥५२॥६२६१॥ हिरादिद्धसरी उक्त मंसलोहलुद्वेण । सामुद्दियसउणेणं गरुयसरीरेण अच्चंत ॥५३॥६२६२॥ ओरोहण गिरिम्म मुक्को तहिं सिलावट्टे । जा किर भक्खइ ता झत्ति आगओ पक्खिओ अन्नो || ५४ ॥ ६२६३ ॥ ५ तस्स करणं ताणं आवडियं दारुणं महाजुज्झ । एत्थंतरम्मि सुलसो नट्ठो वक्खित्तचित्ताणं ॥५५॥६२६४॥
agh य एगाए गुहाए । जाव ते पक्खिणो गया अन्नत्थ ताव विणिग्गओ गुहामज्झाओ । गओ य एगम्मि निज्झरणे, पक्खालियमंगं । दट्टुण तत्थ निज्झरणसयासे संरोहिणि गहिऊण वट्टिया नीरेण, विलित्तं च नियसरीरं तीए रसेण, पुणो पक्खालियं सलिलेणं, जायं पुणन्नवं सव्वक्खयवज्जियं । कया य फलेहिं पाणवित्ती जाव य सणियसणियमुत्तरइ रोहणाओ ताव पेच्छइ अणेगाई कयाणि कज्जमाणाणि य धूलिसमुक्कुडुराई, अणेगाओ य १० पायालतलगयाओ इव महाखड्डाओ, तम्मज्झाओ य खणित्तयहत्थगए निग्गच्छमाणे बहू पुरिसे रायपंचकूलं च । तं च दद्दूण पुच्छिओ णेण एगो पुरिसो, जहा, 'भद्द ! को एस पव्बओ ? को वा एस देसो ? को वा एत्थ राया ? किं वा
१. पच्छणा का० ॥ २. संरोहणि जे० ॥ ३. ण पक्खालियं पुणो स° पा० ॥
सुलससावगस्स अक्खाणयं
७४७
Page #798
--------------------------------------------------------------------------
________________
सुलससावगस्स अक्खाणयं
सिरिसंति- एए पुरिसा खणित्तयहत्थगया ? किं वा सोहिज्जंति पंचउलेणं ? किं वा एयाणि पव्वयागराणि धूलीथूभाणि ? किं वा नाहचरिए एयाओ महाखड्डाओ ?' ति । तओ जंपियं तेण पुरिसेण, जहा- 'भद्द ! जो देसंतराओ देसतरं संकमइ सो
वियाणियसरूवे चेव देसे गच्छइ, तुम पुण देस-पव्वयाणं नाम पि न याणसि ता कहमेत्थागओ? किमागासाओ ॐ निवडिओ ? किं वा पायालाओ विणिग्गओ ?' । सुलसेण भणियं- 'भद्द ! मा कुप्पसु, सञ्चं चेव अहमायासाओ
निवडिओ' । पुरिसेण जंपियं- 'कहं तुममायासाओ निवडिओ ?' सुलसेण भणियं- 'अत्थि मह विजाहरेण सह ५ * मेत्ती, तेण य अहं मेरुम्मि नेउमाढत्तो तइंसणत्थं । एत्थंतरे य तस्स विजाहरस्स सत्तू समागओ, तओ सो मं मोत्तूण
तेण सह जुज्झिउमाढत्तो । एएण कारणेण अहमायासाओ निवडिओ त्ति । ता साहेहि जं पुच्छियं ?' । पुरिसेण भणियं- 'जइ एवं तो रोहणो नाम एस पव्वओ, रोहणदेसो त्ति नाम देसो, वजसारो नाम नरवई, पुरिसा य एए खणित्तयहत्थगया खणंति हीरयरयणाई, सोहिजंति य एए एएणं रायपंचउलेणं रायदेयभागनिमित्तं, धूलीथूभखडाओ य अणेगलोरोहिं खणतेहिं कयाओ' । तं चायण्णिऊण हरिसिओ चित्तेण सुलसो चिंतेउमाढत्तो, अवि य"पेच्छह भो ! माहप्प अचिंतसामत्थयाण कम्माण । ज तारिसवसणाओ केणोवारण छुट्टो हैं ॥५६॥६२६५॥
७४८
१. कहमित्था का०॥
Page #799
--------------------------------------------------------------------------
________________
सुलससावगस्स अक्खाणयं
सिरिसंति- तत्थ वि कह आणीओ सिरिरोहणगिरिवरम्मि एयम्मि । जत्थ महारयणाई लभंती खणणमेत्तेण ॥५७॥६२६६॥ नाहचरिए ता संजाय एवं पयडं आहाणयं जमिह लोए । छूढो जे भुक्खालू, ओवरए भक्खभवियम्मि ॥५८॥६२६७॥
ता ताव खणामि अहं पि रोहणं जावऽणग्घमोल्लाई । पावेमि वारयणाई पवरछक्को ण कलियाई ॥५९॥६२६८॥
एवं च चिंतयतो तेहिं पुरिसेहिं सह गओ पञ्चासन्ने रयणपुंजे नाम महानयरे । पविट्ठो एगस्स वुड्ढवाणियगस्स गेहे । 'पाहुणगो' ति भुंजाविओ तेणं । भुत्तुत्तरावसाणे य पुच्छिओ जहां- 'कुओ पाहुणगो ?' ति । तेण जंपियं'ताय ! अमरपुराओ' त्ति । सेटुिणा भणियं- 'किन्निमित्तं ?' । सुलसेण भणियं- 'ताय ! रयणत्थी, ता करेहि ममाऽवि सामग्गी जेण खणामि रोहणं, कड्ढेमि य रयणाणि' । सेटुिणा वि 'महापुरिसो' त्ति कया सव्वा वि सामग्गी .
। पयट्टो एसो वि पइवासरं खणिउं । आणेइ य रायभाय दाऊण रयणाणि । अन्नदिणम्मि य पावियमणेण महारयणं । * तओ पाए खणित्तएण घायं दाऊण गोवियं रयणं, वणपट्टयं च बंधिऊण निग्गओ, सोहिऊण य मुक्को पंचकुलेण ।
तओ गहिऊण सेसदिणगहियरयणाणि पयट्टो अन्नदेसंतरे । पत्तो य कमेण पुबदिसालंकारभूयं सिरिपट्टणं नाम 2 महानगरं । तत्थ विक्किणिऊण ताणि रयणाणि गहिऊण कयाणगाणि पयट्टो सदेसाभिमुहं । वच्चंतो य पत्तो
अइगहणाऽडवीए । तत्थ य भवियव्ययावसेण पञ्जलिओ महादवग्गी, अवि य१. भूक्खा जे विना ।। २. महादाब° पा० का०।।
७४९
Page #800
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
बहुवंसजालिपघरिससमुडिओ धगधगतसद्दालो । गुरुवंसनियरफुट्टंततडयडारावदुव्विसहो ॥६०॥६२६९॥ हुयवहजालुत्तावियफुट्टिरमहुजालसेयउच्छलिओ । सुपयंडपवणवसहूहुयंतसद्देण धावेइ ॥ ६१ ॥ ६२७०॥ नच्चे तरुणतरुपल्लवेसु, विलसेइ उच्चरुक्खेसु । रोवइ उज्झिरबहुसत्तनियरआराडिसद्देहिं ॥६२॥६२७१॥ गायइ फुल्लियपायवडझिरउड्डीणभमरविरुएहिं । विहसइ धूमविवज्जियपज्जलियतरुखंधनिवहेहिं ॥६३॥६२७२॥ इय नाणाविहरूबो गहगहिओ इव दवाणलो जाओ । तं दद्दृणं सत्थियलोओ सव्यो वि नासेइ ॥६४॥६२७३॥ मोत्तूण वाहणाई नाणाविपणियनियरपुण्णाइं । घेत्तूणं नियपाणे कोवि पलाणो कहिं चेव ॥६५॥६२७४ ॥ सुलसो वि सत्थवाहो दहुं तं दारुणं महादावं । नटुं च सयललोयं निवारणे तस्स असमत्थो ॥६६॥६२७५ ॥ घेत्तूण निए पाणे एगदिसिं जाइ झत्ति नासेउं । गिरिसरियापुलिणम्मिं थक्को तणवज्जिए ठाणे ॥६७॥६२७६ ॥ झीणम्मि वणदवम्मि चल्लइ मग्गेण तेण चेवेसो । वच्छंतो तइयदिणे पत्तो एगम्मि गामम्मि ||६८ ||६२७७ ॥ दिट्ठो य तत्थ तेणं एगो परिवायगो बहिं तस्स । गंतूण तस्समीवे उवविट्ठो एगठाणम्मि ॥६९॥६२७८ ॥
तओ परिवायगेण संभासिओ, जहा— 'भद्द ! कुओ तुमं ?' ति । सुलसेण भणियं - 'अमरपुराओ' । परिव्वायगेण भणियं— 'कत्थ गंतव्वं ?' । इयरेण जंपियं— 'पंओयणवसेण अग्गओहुत्तं' । तेण जंपियं— 'केरिसं
१. उाणम्मि पा० ॥ २. पओयणेण पा० ॥
सुलससावगस्स अक्खाणयं
७५०
Page #801
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंति- पओयणं ?' । इयरेण भणियं- 'अत्थत्थी भमामि देसंतरेसु' । परिवायगेण भणियं- 'जइ एवं, तो चिटु मह सुलससावगस्स नाहचरिए पासे केत्तियाणि वि दिणाणि जेण करेमि ईसरं ति' । वणिणा संलत्तं- 'महापसाओ, अणुग्गिहीओ है इमिणा * अक्खाणयं
निक्कारिमतवस्सिजणपिएण। थेववेलाए य परिव्वायगेण काराविओ एसो एगम्मि गिहे भोयणं । सयमवि भुत्तो.
तत्थेव । भुत्तूण य गया परिव्वायगावसहे । परोप्परसंलावेण य पुच्छिय, सुलसेण- 'केण पुण उवाएण मम ईसरत्तण * भविस्सइ ?' । परिव्वायगेण भणियं, जहा- 'वच्छ ! अत्थि मम सयासे पुब्वपुरिससमागओ रसकूवियाकप्पो, तस्स ५
य रसस्स एंगेण बिंद्रणा वि विहिज्जति अणेगाओ लोहपलकोडीओ । ता करेहि सामग्गि जेण पविसित्ता तत्थ भरिऊण तुंबयाणि रसस्स समागच्छामो जेणावेइ तुज्झ दारिदं' ति । तओ जंपियं सुलसेण- 'केरिसियं करेमि सामग्गि ?'। तेण भणिय- 'आणेहि ताव एग महप्पमाणं महिसीपच्छं' । आणियं च सूलसेण संयं मयसेरिहीए पुच्छं, अप्पियं च परिव्यायगस्स । तेणाऽवि पक्खिविऊण तेल्लमज्झे धरिय छम्मासे जाव तओ पुण्णेसु मासेसु कया अन्ना वि बलि-बक्कुलाइया सव्वा वि सामग्गी । अवि यगहिया करम्मि परिवायगेण कप्पस्स पोत्थिया रम्मा । बीयम्मि तहा पुच्छं, वरत्तजुयलं च अइदीहं ॥७०॥६२७९॥
७५१ १. मम जे० ।। २. भोत्तूण जे० का० ।। ३. परिवायगबसहीए पा० ॥ ४. एगेणावि विंदुणा वेहि जे० । एगेणावि बिंदुणा विहि का० ।। ५. बेहि पा० ।। ६. तुह का० ।। ७. पुछ जे०।।
Page #802
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
सुलससावगस्स अक्खाणयं
एगा य मंचिया तह, दो चेव य तुंबयाई सुदिढाई । पुप्फाइयं च गहिउं सुलसस्स वि मत्थए दिन्नं ॥७१॥६२८०॥ पवरबलीए पिडयं, हुयवहअग्गिढियासणाहिल्लं । इंधणमाई वि तहा गहिउं गच्छंति गिरिविवरे ॥७२॥६२८१॥ पूइत्तु तत्थ दारम्मि संठियं जक्खसंतिय पडिमं । पविसंति तओ कमसो पोत्थयलिहियाणुसारेण ॥७३॥६२८२॥ उटुइ य तत्थ जो कोवि भूय-बेयाल-रक्खसाईओ। तस्स य समुहं सुलसो पक्खिवइ बलिं अभीयमणो ॥७४॥६२८३॥ एवं वचंता ते रत्तऽच्छी पुच्छदीवदिटेण । मग्गेण जोयणदुगं वोलेउं कूवयं पत्ता ।।७५॥६२८४॥ तत्थ य पेच्छंति तओ तं कूवं अइसुरम्मयं पवरं । चउरयणीवित्थिण्णं, दीहं चत्तारि रयणीओ ॥७६॥६२८५॥ चउरंस सुविभत्तं अद्दिद्रुतलं तमंधयारिल्लं । तं दटुणं कूवं दो वि हु चित्तम्मि परितुद्दा ॥७७॥६२८६॥ सज्जित्तु मंचियं तो रज्जुदुर्ग बंधिऊण तो भणइ । परिवायगो जहा 'तं पविससु भो सुलस ! कूवम्मि ॥७८॥६२८७॥ गिण्हित्तु तुंबयाई, भरिऊण रसस्स एहि तं सिग्छ । गहियम्मि तम्मि जेणं पुजंति मणोरहा तुज्झ' ॥७९॥६२८८॥ इय भणिओ तो सुलसो आरुहिउं मंचियाए ओयरइ । ओसारइ इयरो वि हु जा पत्तो कूवयतलम्मि ॥८०॥६२८९॥ १० ता चालइ सो रज्जु ओसारंतो इमो वि थक्केइ । सुलसो वि नमोकारं पढमाणो लेइ तुंबाई ॥८१॥६२९०॥ एत्थंतरम्मि सद्दो रसमज्झाओ विणिग्गओ झत्ति । 'मा रसमेयं सुपुरिस ! हत्थेणं छिवसु अइविसमं ॥८२॥६२९१॥
७५२
१.इजे० ॥
Page #803
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
माहु इमेणं छित्तो विणासमह निच्छएण पाविहसि । ता तुह सुपुरिस ! साहम्मियस्स जिण - साहुभत्तस्स ॥ ८३ ॥ ६२९२॥ साहेजयं विहेमिं, अप्पसु मम तुंबयाई जेण अहं । अप्पेमि तुह भरेउं रसस्स एयस्स दिव्यस्स' ॥८४॥ ६२९३॥ तं सोऊणं सुलसो पभणइ 'वंदामि, को तुमं एत्थ ? । जिणपयपंकयमहुयर ! साहसु मह कोउयं गरुयं ॥ ८५ ॥ ६२९४॥ सो भइ 'सुणसु सुंदर । जंबुद्दीवम्मि भूवि सम्मि । नयरम्मि अहं वणिओ वसामि जिणसेहरो नाम ॥८६॥६२९५॥ अह अन्नया कयाई गओ समुद्दम्मि अत्थलोभेण । तत्थ य भग्गं वहणं, उत्तिष्णो कह वि जलहीओ ॥ ८७ ॥ ६२९६ ॥ मिलिओ य अहं परिवायगस्स तेणाऽवि एत्थ पक्खित्तो । रसलोभेण पविट्ठो, सो वि गओ तं रसं घेत्तुं ॥८८॥६२९७॥ ताकहसु तुमं पि कहं, एत्थ पविट्ठो सि ?' भणइ सुलसो वि । 'परिवायगेण अहमवि पवेसिओ एत्थ कूवम्मि' ॥८९॥६२९८॥ तं सोउं इयरो विहु जंपइ 'न हु सुंदरं कथं तुमए । जम्हा हु इमे टुट्ठा होंति परिव्यायगा पावा ॥९०॥६२९९॥ ता अप्पसु तुंबाई, जेणं भरिऊण तुज्झ अप्पेमि । पर किंतु इमस्स तुमं खणमवि मा वीससेज्जासु' ॥९१॥६३००॥ तो तस्स अप्पियाई, भरियाई तेण गिहिउं सुलसो । बंधित्तु मंचियाए चालइ रज्जुं पुणो सुलसो ॥९२॥६३०१॥ रज्जूसन्नं मुणिउं बई वि कडूढेइ मंचियं हिट्टो । जाव तडे संपत्तो जंपइ परिवायगो ताव ॥९३॥६३०२ ॥ 'किं गहिओ भद्द ! रसो तुमए ?' सुलसो वि भणइ 'आमं'ति । परिवायगो वि जंपइ 'अप्पसु ता तुंबए पढमं ' ॥ ९४ ॥ ६३०३ ॥
सुलससावगस्स अक्खाणयं
७५३
Page #804
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
सुलसो वि भणइ 'नणु मंचियाए हेदुम्मि ताइं बद्धाई । ता उत्तारेहि ममं, जेण सुहं ताई छोडेमि ॥ ९५ ॥ ६३०४ ॥ इयरो वि आह 'नणु कूवयस्स कंठम्मि होहिहि पमाओ' । इय जाव न उत्तारइ ता मुणियं तेण से चित्तं ॥९६॥६३०५ ॥ "तं होही नणु एवं जं मह साहम्मिएण परिकहियं । ता मारेही नियमा ममं इमो पावपरिणामो ॥९७॥६३०६ ॥ तामा इमस्स वि इमो होउ रसो" चिंतिऊण सुलसेण । खित्ताई तुंबाई कूवयमज्झम्मि वेगेण ॥९८॥६३०७॥ तं दट्टु इयरेण वि मुक्को सो झत्ति कूवमज्झम्मि । पडिओ दड त्ति कूवयखंडाए देव्यजोगेणं ॥९९॥६३०८॥
घसंतो पडिओ तं दुक्खविओ न तारिसं किंपि । भणइ य महसद्देणं 'नमो जिणाणं' ति भावेण ॥१००॥६३०९ ॥ " हा जीव पावकम्मय ! जइ तइय च्चिय तए वयं गहियं । हुतं आसि तओ तं ण य पावेतो इमं वसणं ॥ १०१ ॥६३१० ॥ हा जीव ! जइ गुरूणं हियाण सिक्खा तए कया होता। तो न हु इय दुक्खाणं भायणमणहं तुमं हुतो' ॥१०२॥६३११॥ हा जीव ! जड़ णिवित्ती परिग्गहाओ तए कया होता । ता न हु एत्थ पडतो नरयागारम्मि कूवम्मि ॥ १०३ ॥ ६३१२।। ता इहि पिन नहुं गहिऊणं सव्वविरइसामन्नं । गेण्हसु अणसणमणहं जेणऽज्र वि तरसि संसारं " ॥ १०४॥६३१३ ॥ १० इय बोत्तूणं जा लेइ अणसणं सव्वविरइसंजुत्तं । ता हेट्ठिल्लयपुरिसेण वारिओ 'मा इमं कुणसु' ॥१०५॥६३१४॥ भणियं सुलसेण तओ ‘किं बंधव ! अस्थि को वि हु उवाओ। एत्तो निग्गमणम्मि जेणं मं वारसे तं सि ?' ॥१०६॥६३१५॥
१. खडहाए जे० का ० ।। २. दिव्वजो का० । देवजो पा० ॥। ३. होतो पा० ॥। ४. जेणेवं वा जे० का० ॥
सुलससावगस्स अक्खाणय
७५४
Page #805
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
सुलससावगस्स अक्खाणयं
तो तेण इमो भणिओ 'कल्लदिणे एत्थ पाणियं पाउं । गोहा किल निक्खंता केणवि मग्गेण नियएण ॥१०७॥६३१६॥ ता जइ पुच्छे तीए विलग्गसे कह वि अइघणो होउं । ता जइ पर निग्गमण, अन्नह पुण एत्थ अवसाणं' ॥१०८॥६३१७॥ सुलसेण तओ पुणरवि पयंपियं 'जइ इमं तओ कीस । तं मित्त! न निक्खंतो?' सो भणइ 'रसेण एएण ॥१०९॥६३१८॥ महतलभागो खड्डो उवरिमभागस्स संपर्य ढुक्को । ता गहियाऽणसणो हं संपइ सुमरामि परमेट्ठी ॥११०॥६३१९॥ ता मज्झ जइ कहिँचिवि तुमए पासहिएण गच्छंति । पाणा ता मज्झ तुम विहेहि आराहणं परमं ॥१११॥६३२०॥ ५ अब्भत्थिओ सि सुपुरिस ! निग्गच्छंतम्मि मज्झ जीवम्मि । एसो भवसयदुलहो दायव्वो पंचणवकारो' ॥११२॥६३२१॥ इय जा सो अन्भत्थइ खणमेत्तं ताव तस्स जीहाए । खलणं किंची जायं तं नाउं जंपए सुलसो ॥११३॥६३२२॥ 'भो भो महायस ! तुहं जीहाखलणेण संपयं मन्ने । पच्चासन्नं मरणं, ता संपइ होसु उवउत्तो' ॥११४॥६३२३॥ "जे न वि रुहंति इहइं रागाईबीयदड्ढभावाओ । संसारजलहिपोए, ते अरुहंते सरसु इण्हि ।।११५॥६३२४॥ जे वंदणाइ अरहंति जे य महपाडिहेरपूयाओ । भवअडविसत्थवाहे, ते अरहते सरसु इण्हि ॥११६॥६३२५॥ जेहिं हया मोहाई महारिणो भवनिबंधणा घोरा । वीरियवरदंडेणं, ते अरिहंते सरसु इण्हि ॥११७॥६३२६॥ जेसिं न विज्जइ रहो अंतो मज्झं व गिरि-गुहाईणं । वरकेवलनाणेणं, ते अरहते सरसु इण्हि ॥११८॥६३२७॥
७५५
१. इमं पा० ।। २. °भागो खरो जे० । भागे खद्धो का० ॥ ३. उक्को जे० ।। ४. परमेडिं पा० ।।
Page #806
--------------------------------------------------------------------------
________________
सुलससावगस्स अक्खाणयं
सिरिसंति- अहव रहो वा जाणं अंतो य जराइसंभवो नऽस्थि । जेसिं जयपुजाणं, ते अरहते सरसु इण्हि ॥११९॥६३२८॥ नाहचरिए अहव रहयति नो जे कहिंचि संसारियम्मि वत्थुम्मि । परिखीणपेमभावा, ते अरहते सरसु इण्डिं ॥१२०॥६३२९॥
जे जंतुबंधुभूए परमसरण्णे य दिव्वनाणधरे । तेलोकचहियमहिए, ते अरहते सरसु इण्हि ॥१२१॥६३३०॥ इय परमेट्ठीणं जे पढमा तित्थंकरा महाभागा । सग्गा-ऽपवग्गजणया ते अरहते सरसु इण्हि ॥१२२॥६३३१॥ इय तेसि नमोकारो कीरंतो सव्वया वि सुहहेऊ । सव्वेसिं सत्ताणं हवइ महामंगलं पढमं ॥१२३॥६३३२॥ जेहिं सियं किर बद्धं, धमियं कम्भिधणं असेस पि । झाणाणलजोएणं, ते सुमरसु संपयं सिद्धे ॥१२४॥६३३३॥ इह खविऊण असेसं कम्म संसारवाससंजणय । सिद्धिपुरीए पत्ता, ते सुमरसु संपर्य सिद्धे ॥१२५॥६३३४॥ जे य अरूव अगंधा अरस अफासा असद्दया तह य । तेलोक्कुद्धरणसहा, ते सुमरसु संपयं सिद्धे ॥१२६॥६३३५॥ जे य अकिण्ह अनीला असिय अपीया अलोहिया तह य । असुगंधा अटुगंधा, ते सुमरसु संपयं सिद्धे ॥१२७॥६३३६॥ जे य अतित्त अकडया अकसाया तह अणबिला चेव । जे य अमहुरा रसओ, ते सुमरसु संपयं सिद्धे ॥१२८॥६३३७॥ 103 जे य अगरुय अलहुए अमिउ अकढिणे अलुक्खय अनिद्धे । तह य असीय अणुण्हे, ते सुमरसु संपयं सिद्धे ॥१२९॥६३३८॥ सिवमयलमरुयमक्खय(ग्र.१००००)मव्वाबाह सुहं समणुपत्ते।जे तिजगमत्थयत्थे, ते सुमरसु संपर्य सिद्धे ॥१३०॥६३३९॥
जर-मरणविप्पमुक्के छुहा-तिसाईहिं वजिए निच्च । तेलोक्कनमियपाए, ते सुमरसु संपर्य सिद्धे ॥१३१॥६३४०॥ 3१. गाथेय पा० प्रतौ नास्ति ।।
७५६
Page #807
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनार
ईसीप भारगए लोयग्गपइट्टिए य जे णिच्चं । दंसण-नाणसमग्गे, ते सुमरसु संपयं सिद्धे ॥ १३२ ॥ ६३४१ ॥ इय जे परमेणं बीयाणम्मि संठिया सययं । सव्वेसि पि जियाणं हवइ महामंगलं बीयं ॥ १३३ ॥ ६३४२॥ जे भवियकमलपडिबोहणम्मि अन्भुज्जया महासूरा । देसणकिरणकराला, ते पणमसु सूरिणो इहि ॥ १३४॥ ६३४३ ॥ पंचप्पयार ओयार करणनिघुज्जया य अन्नेसिं । तक्कहणसमुत्ता ते पणमसु सूरिणो इण्हि ॥ १३५ ॥६३४४ ॥ नाणाचारं फासिंति जे उ अटुप्पयारपविभत्तं । काल-विणयाइभेयं, ते पणमसु सूरिणो इहि ॥ १३६ ॥ ६३४५ ॥ तह अपयारं पि य निस्संकियमाइदंसणायारं । चित्तम्मि धरंति सया, ते पणमसु सूरिणो इण्हि ॥ १३७ ॥ ६३४६ ॥ चारित्तायारं पि हु अटुविहं आयरंति जे गुणिणो । समिई- गुत्तिसरूवं, ते पणमसु सूरिणो इहि ॥ १३८ ॥ ६३४७ ॥ बारसविहं तवंती तवआयारं समाहिया जे उ । धीधणियबद्धकच्छा, ते पणमसु सूरिणो इहि ॥ १३९ ॥ ६३४८॥ बीरियआयारं पि हु अणिगूहियसंत्तवीरिया धणियं । जे खंडंति न कइय वि, ते पणमसु सूरिणो इहि ॥ १४०॥६३४९॥ इय परमेसर - परमेतिइयाणम्मि जे उ वट्टंति । ते तिजगस्स वि सययं हवंति इह मंगलं तइयं ॥ १४१ ॥ ६३५० ॥ जे अंगाणगगयं सुनाणं पाढयंति उजुत्ता । निज्जरहेउं सीसे, ते उज्झाए नम॑साहि ॥ १४२ ॥ ६३५१ ॥ आयाराईयाई महामहत्थाइं जे उ पार्देति । एक्कारस अंगाई, ते उज्झाए नम॑साहि ॥ १४३ ॥ ६३५२ ॥
१. दृश्यतां चतुर्थ परिशिष्टम् ।। २. सुमरसु पा० । ३. " सत्तिवी का० विना ।।
सुलस सावगस्स अक्खाणयं
७५७
Page #808
--------------------------------------------------------------------------
________________
सुलससावगस्स अक्खाणयं
सिरिसंति- * बारसमम्मि य अंगे चोद्दसपुव्वाइं अइमहत्थाई । पाटिंति वित्थडाई, ते उज्झाए नम साहि ॥१४४॥६३५३॥ नाहचरिए आवस्सयं पि छविहरूवं सामाइयाइभेएणं । जे सिक्खवेति सीसे, ते उज्झाए नमसाहि ॥१४५॥६३५४॥
आवस्सयवइरित्त उक्कालियवरसुयं पि पार्टेति । जे दसकालियमाई, ते उज्झाए नमसाहि ॥१४६॥६३५५॥ कालियसुर्य पि उत्तरअज्झयणाइं सया विणेयगणं । जे गाहंतुवउत्ता, ते उज्झाए नमसाहि॥१४७॥६३५६॥
जे य उवंगाई तहा ओवाइयमाइयाई उवउत्ता । सीसे अज्झावंती, ते उज्झाए नमसाहि ॥१४८॥६३५७॥ * इय भो ! चउत्थट्ठाणढियाण अज्झावयाण नवकारो । सयलम्मि वि जियलोए चउत्थयं मंगलं हवइ ॥१४९॥६३५८॥
जे साहेति सया वि हु सव्ये णिव्वाणसाहए जोगे। मण-वयण-कायगुत्ते, ते वंदसु मुणिवरे भद्द ! ॥१५०॥६३५९॥ पंचसु समिइसु समिया इरिया-भासेसणासु आयाणे । निक्खेवणम्मि य तहा, ते बंदसु मुणिवरे भद्द ! ॥१५१॥६३६०॥ तिसु गुत्तीसु सुगुत्ता मणगुत्ती-काय-वयणरूवासु । सुविहियभावमुवगया, ते बंदसु मुणिवरे भद्द ! ॥१५२॥६३६१॥ इच्छा-मिच्छाईसु सामायारीविसेसभेएसुं । जे पइदिणमुजुत्ता, ते वंदसु मुणिवरे भद्द ! ॥१५३॥६३६२॥ पडिलेहणा-पमजण-भिक्खिरिया-लोय-भुंजणाईसु । जे अपमत्ता णिचं, ते वंदसु मुणिवरे भद्द ! ॥१५४॥६३६३॥ बायालीसेसणसंकडम्मि गहणम्मि न हु छलिजंति । जे सुविसुद्धसहावा, ते वंदसु मुणिवरे भद्द ! ॥१५५॥६३६४॥ १. दृश्यतां चतृर्थ परिशिष्टम् ।। २. "सामि जे० ।। ३. साहति जे० । साहिति जा० ।। ४. णेव्या पा० ।।
७५८
Page #809
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
सुलससावगस्स अक्खाणयं
जे सतरसविहसंजम सीलंगऽहारसहसधुरधवला । उद्धरधारियखंधा, ते वंदसु मुणिवरे भद्द ! ॥१५६॥६३५॥ इय पंचमणज्यिा मुणिणो परमेट्ठिणो नमसंति । भावेण जे तेसिं पंचमयं मंगलं होइ ॥१५७॥६३६६॥ सिरिपंचमंगलमिमं भत्तिवसुल्लसियबहलरोमंचो । चित्तम्मि धरसु सुद्धो, तरसि इमं जेण भवजलहिं ॥१५८॥६३६७॥ एसो य मंगलाणं सव्वेसिं मंगलं हवइ पढमं । ता एवं धरसु मणे सिवपुरपहरहवरं परमं ॥१५९॥६३६८॥ चत्तारि मंगलं तुह हुंतऽरहता तहेव सिद्धा य । साहू य सव्वकालं धम्मो य तिलोयमंगल्लो ॥१६०॥६३६९॥ लोगुत्तमा वि एए भावेसु तुम विसेसओ भद्द ! । अरहंत सिद्ध साहू धम्मो य तिलोयमंगल्लो ॥१६१॥६३७०॥ एए चेव य सरणं पडिवजसु मरणदेसकालम्मि । संसारघोररक्खसभयभीओ निभयढाए ॥१६२॥६३७१॥ इयं चउविहसरणगओ मा हु भएजासि थोवमेत्तं पि । संसाररक्खसाओ अच्चंतघोररूवाओ ॥१६३॥६३७२॥ तव-नियम-संजमरहे पंचनमोक्कारसारहिनियुत्ते । नाण-चरणवसहजुत्ते आरुहिउं जाहि सिवनयरे ॥१६४॥६३७३॥ आलोएहि य सुपुरिस ! पुरओ सिद्धाण सव्वदुच्चरियं । उच्चारेहि सयं चिय महव्ययाई महाभाग ! ॥१६५॥६३७४॥ खामेहि सव्वजीवे संसारत्थे तहेव सिद्धे य । मेत्तीभावमुवगओ पयच्छ मिच्छुक्कडं सोम ! ॥१६६॥६३७५॥ पुढवि-जल-जलण-मारुय-वणस्सईसु गएण जे केवि । दुक्खाविया उ तुमए पयच्छ मिच्छुक्कडं तेसिं ॥१६७॥६३७६॥
७५९
१. दृश्यता चतुर्थ परिशिष्टम् ।। २. उड्डर पा० ।। ३. इह जे० ।। ४. नाणवरचरणजुत्ते आ जे० । नाणचरणतुरए आ° का० ।।
Page #810
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
बेदिय-तेइंदिय-चउरिदियकायमुवगएण तए । जे केवि दुहे उविया खामसु सव्वे वि ते इण्हि ॥१६८॥६३७७॥ जलयर-थलयर-खहयरगएण पंचिदिएसु विविहेसु । जे केवि हु दुक्खविया जीवा खामेहि ते सव्वे ॥१६९॥६३७८॥ बहुणक्कचक्क-मच्छय-गोहिय-मयराइजलयरजिएसु । जे केवि दुम्पिया ते खामेहि समुडिओ सव्वे ॥ १७० ॥६३७९॥ दुपय- चउप्पय- बहुपय- अपयाईथलयरेसु जीवेसु । जे केवि वेरभावे उविया खामेहि ते वि तुमं ॥ १७१ ॥६३८०।। अंडय-लोमय-चम्मय-सामुग्गय-विययपक्खिमाईसु । सव्र्व्वसु खहयरेसुं खामसु जे दुम्मिया तुमए ॥१७२॥६३८१॥ कम्मा -ऽकम्मय- अंतरदीवयमणुएस मज्झपत्तेण । मण-वाया-काएहिं जे दूमिया ते वि खामेहि ॥१७३॥६३८२॥ भवणवइ-वाणमंतर - जोइस-वेमाणिएसु देवेसु । जेहिं कयं सह वेरं तुमए खामेहि ते सव्वे ॥१७४॥६३८३ ॥ रयणाईपुढवीसुं गएण नेरइयभावपत्तेण । बहुसो विहियं वेरं तस्स वि मिच्छुक्कडं देहि ॥ १७५ ॥ ६३८४ ॥ इय चउगइपत्तेणं चंउरासीजोणिलक्खगहणम्मि । मिच्छाउक्कडमणहं देहि कयं जेहिं सह वेरं ॥१७६॥६३८५॥ उबसमभावम्मि डिओ खित्तो जेणेह कूवमज्झम्मि । तंपि खमावेहि तुमं, एसो ते खामणाकालो || १७७||६३८६ ॥ समसत्तु-मित्तभावो विंसहेज्जसु वेयणं इमं जेण । एसो सो कसवट्टो बट्टइ गुरुवयणकरणम्मि ।।१७८ ।। ६३८७ ।। जइ वेयणासमूहे वट्टंतो विसहिऊण तं सम्मं । आराहणापडागं हरसि तओ होसि तं सूरो ॥१७९॥६३८८॥
१. सब्बे जे० ॥ २. दूमिया जे० का० ॥ ३. दृश्यतां चतुर्थं परिशिष्टम् ॥। ४. सहिज' जे० ॥
१०
343424344454
सुलससावगस्स अक्खाणयं
७६०
Page #811
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंति
नाहचरिए
सुलससावगस्स अक्खाणयं
इय बहुविहविग्घाणं मज्झम्मि डिओ रणम्मि सुहडो व्य । गिण्हसु जयप्पडायं आराहतो जिणिंदपहुं ॥१८०॥६३८९॥ इय किं बहुणा? सुपुरिस! जह रंजसि माणसाइं नाणीण । तह आराहेहि तुम मा होहिसि कायरो किंचि॥१८१॥६३९०॥ चेइयपूयाईयं भावेणं कुणसु तह य आहारं । बोसिर चउव्विहं पि हु तिविहं तिविहेण धीर ! तुम ॥१८२॥६३९१॥ पावेसि जेण सग्गे इंदत्तं आगमे जओ भणियं । “पावइ सुहभावगओ अणसणमरणेण इंदत्तं" ॥१८३॥६३९२॥ भावेहि भावणाओ अणिचयाईओ तह य बारस वि । वित्थरनवकारं पि हु भावेहि सुहेण चित्तेण ॥१८४॥६३९३॥ अह वित्थर न सकसि तो संखेवेण जिणनवकारं । 'असियाउसा णमो' त्ति य भावेहि इमं पि भावेण ॥१८५॥६३९४॥ अह न वि इमं पि सक्कसि तो मह हुंकारयं करेजासि । जेण अहमेव तुज्झं देमि इमं पंचनवकारं" ॥१८६॥६३९५॥ इय सुलसेणं भणिओ संडूढो जिणसेहरो महासत्तो । दुगुणाणियसंवेगो एवं भणिउं समाढत्तो ॥१८७॥६३९६॥ 'सावय ! महपुण्णेहिं अइगरुएहिं तुम इहं पत्तो । एयावत्थगयस्स वि ज मह आराहणा एसा ॥१८८॥६३९७॥ दहजलहिनिवडियस्स वि जं सामग्गी इमा मह जाया । तं मह पुण्णवसेणं एवं चिय सुंदरं एयं ॥१८९॥६३९८॥ ता इच्छामऽणुसढेि जाव हु पुण्णेहिं पाविया एसा । वंदामि तुम पि महं खमेज सव् पि अवराह' ॥१९०॥६३९९॥
७६१
१. दृश्यता चतुर्थ परिशिष्टम् ।। २. य पा० विना ।। ३. °णणमोक्कारं का० ।। ४. भद्दो जे० ।।
Page #812
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
सुलससावगस्स अक्खाणयं
इय जा सो खणीसरी जंपइ वाया वि ताव से थक्का । सुलसो वि हु नवकारं गुणेइ हुंकारसण्णाए ॥१९१॥६४००॥ एवं सो सुहभावो जिणसेहरसावओ तयं देहं । चइऊण देवलोए पत्तो सहसारनामम्मि ॥१९२॥६४०१॥ तत्थ वि पवरविमाणे ससिकंते कणय-रयणर्चेचइए । तत्थ वि वरपल्लंके पहाणतूलीए उवरिम्मि ॥१९३॥६४०२॥ सियवत्थछाइयाए पुणरवि वरदेवदूसइयाए । मज्झम्मि समुप्पन्नो जहन्नअवगाहणाए उ ॥१९४॥६४०३॥ अंगुलअसंखपविभागियाए तत्तो कमेण वद्धंतो। अंतोमुत्तमेत्तेण जायए तीसवरिसो व्व ॥१९५॥६४०४॥ जा बत्थं अवणेउं उटुइ निद्दाखए व्व सुहसुत्तो । तव्वत्थव्वगदेवा तत्तो एवं पयपति ॥१९६॥६४०५॥ 'जय जय नंदा, जय जय भद्दा, जय नंद नंद सुचिरं ति । अम्हाण तुम सामी तुज्झ ऽम्हे किंकरा देव ! ॥१९७॥६४०६॥ ता दायव्यो अम्हं आएसो णिचमेव तुडभेहिं' । इय निसुणतो चिंतइ "कहमेत्थमहं समुप्पन्नो ॥१९८॥६४०७॥ सव्वुत्तमकंतिधरो, सव्युत्तमरूवसंपयाकलिओ । सब्बुत्तमपरिवारो, सव्वुत्तमरिद्धिवित्थारो ? ॥१९९॥६४०८॥ ता किं दिन्नं दाणं? किंवा वि तवं विसिटुयं तवियं ? । किंवा धरियं सीलं? विभाविया भावणा किंवा?'॥२००॥६४०९।। एवं चिंततेणं सहसा विष्फारियं अवहिनाणं । दिटुं कूवयमज्झे कडेवरं रसपरिक्खइयं ॥२०१॥६४१०॥ "हु नाय सुलसेणं जा सा निजामणा महं विहिया । तीय बलेण समाहीमरणेणं एत्थ उप्पन्नो ॥२०२॥६४११॥ इंदसमाणयदेवो ता उवयारो महाणुभावस्स | कायव्यो किंतु इहं करेमि संखेवओ किच" ॥२०३॥६४१२॥
Page #813
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
इय चिंतिऊण एसो संखेवेणं करेइ किच्चाई । सुलसस्स वि जं वित्तं तं एत्तो भो ! निसामेह || २०४ ||६४१३॥ जाव न सो हुंकारं देइ तओ मुणइ सुलससड्ढो वि । जह "पत्तो देवत्तं होही एसो न संदेहो ” ॥ २०५ ॥ ६४१४॥ तो मन्नुभरभरिजंतमाणसो गग्गरेण कंडेण । रोवइ उच्चसरेण इमाई वयणाई जंपतो ॥ २०६॥६४१५॥
‘हा साहम्मियबंधव ! जिणसेहर ! सयलगुणगणावास ! । कत्थ तुमं मं दीणं मोत्तूणं पवसिओ एगं ? ॥२०७॥६४१६॥ हा ! हा ! हा ! वरसावय ! आवयपडियं ममं पि मोत्तूण । जं बच्चसि सुरलोए, तं किं तुह एरिस जुत्तं ? ॥२०८॥६४१७॥ ५ नरओवम्मि कूवम्मि निवडियं मेल्लिऊण जं सि गओ । सुपुरिस ! तं तुह गरुयं होही वयणिज्जयं एयं' ॥ २०९॥६४१८॥ विलवित्तु खणं एवं सयमेव य संवेइ अप्पाणं । जह “जीव ! कहं सोयसि, जो कालगओ समाहीए ॥ २१०६४१९॥ किंच रुयंतस्स महं जइ सा आगच्छए कह वि गोहा । ता तसिऊणं वच्चइ तम्हा सेयं परं मोणं ॥ २११ ॥ ६४२०॥ एवं जा मोणेण थक्को अह खरखरं सुणेऊण । जाओ य सावहाणो ता पत्ता झत्ति सा गोहा ॥ २१२ ॥ ६४२१॥ पाऊण य रसनीरं सा बलिया ताव झत्ति पुंछम्मि । गहिया सुलसेण दढं भयभीया जाइ तो सिग्घं ॥२१३॥६४२२॥ सुलसो वि तम्मि विवरे कहिंचि उब्भो, निसन्नओ कहिंचि । कत्थ वि सुत्तो बच्चइ रगडिजंतो घसितो ॥ २१४॥ ६४२३॥ एव महाकट्टेणं विणिग्गओ विवरमज्झयाराओ । गिरि-तरु-सूरे य दट्टु आससिओ मेल्लए गोहं ॥२१५॥६४२४॥
१. "तरुबरे पा० ।।
१०
******
सुलससावगस्स अक्खाणयं
७६३
Page #814
--------------------------------------------------------------------------
________________
सुलससावगस्स अक्खाणयं
सिरिसंति- सा वि हु तेणं मुक्का भयभीया जाइ नासिउं तुरियं । एसो वि उडिऊण चलिओ एग दिसं घेत्तुं ॥२१६॥६४२५॥ नाहचरिए एत्थंतरम्मि दिट्ठो गएणं एगेण गिरिसरिच्छेणं । तो तग्गहणनिमित्तं पहाविओ करिवरो सिग्धं ॥२१७॥६४२६॥ एसो वि हु तं दटुं चिंतइ “एयतयं, महं जायं । कम्मवसेणं जं किर पढिजए पंडियजणेण ॥२१८॥६४२७॥ अपि च
"एकस्य दुःखस्य न यावदंत, गच्छाम्यहं पारमिवाऽर्णवस्य ।
___तावद् द्वितीयं समुपस्थितं मे, छिद्रेष्वनाःबहुली भवन्ति" ॥२१९॥६४२८॥ तहा वि पुरिसयारो न मोत्तव्यो" त्ति नासतो गहिओ तेण करिवरेणं । रोसाभिभूएण य पक्खित्तो अंबरतले, ॐ भवियव्ययावसेण य पडतो लग्गो महातरुसाहाए, समारूढो य तरुवरसिहरे । हत्थी वि जाव रोसावितो वह देइ
रुक्खखंधे ताव समागओ तत्थ सीहो । तेण य समागएण विणिवाइओ हत्थी । जाव किर तं भक्खेड सीहो ताव तत्थ आणे समागओ महावग्यो । ताण वि दोण्ह वि तस्स हथिस्स कएण समावडियं जुल्झं । जुझंताण य तहेव समागया रयणी । अत्थमिओ दिणमणी । जायं तमंधयारं । एत्थंतरम्मि य दीवयसमुजोओ व्व वियंभिओ एगाए साहाए समुज्जोओ। १० तओ कोउगवसेणं जाव निरूवेइ ताव पेच्छइ पक्खिकुलाए एग महारयणं विसहरहड्डाणि य । तओ वियप्पियमणेण “विसहरफणारयणमेयं भविस्सइ, जओ दीसति एयाणि भुयगट्ठियाणि, नागो य पक्खिणा आणीओ भविस्सइ" त्ति ।
७६४
१. वेज्झं पा० ।। २. जायमंव का०॥
Page #815
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरि
एवं चिंतंतेण गहिये हत्थे तं रयणं । विभावियं च जहा - 'लद्धो वग्घ- सीहाणं नासणोवाओ, ता काऊण एवं करतलत्थं उत्तरामि' त्ति । तहेव उत्तरिउमाढत्तो । तं च सिहिसिह व्व पजलंतयं निएऊण पणट्ठा बग्घ-सीहा । एसो वि तस्स चेव पयासेण गंतुमाढत्तो जाव विहाया रयणी । संगोवियं रयणमोवट्टियाए । वणफलकयपाणवित्ती य दिणसत्तगेण य पत्तो वसिमपच्चासन्ने, तत्थ य रयणीए पसुत्तो एगस्स य पव्वयस्स सन्निहीए । अद्धस्तसमए य जाव उडिओ सरीरचिंताए ताव पेच्छए तस्स गिरिवरस्स निगुंजे पञ्जलंतजलणसमुञ्जोयं । तं च दहूण कोउगेण गओ तत्थ । समारूढो पव्वयग्गे । तम्मि य एगपएसे पेच्छए धाउव्याइए धाउं धर्मेते । तत्थ य ताण सामग्गिं दद्दूण चिंतियमणेण“ अहो ! धाउव्वाइया एए धाउं धर्मति जओ दीसंति पासे ओसहीओ भमराइसामग्गी य । ता पञ्चासन्नीहोऊण मिलामि एएसिं । पाडेमि एयाण सहायत्तणेण पभूयकणयं" ति । तओ उवसप्पिऊण भणियं जहा— 'वीसमंतु भमरा, मिलउ रसिंदो, एगीभवंतु ओसहीओ आवट्टउ सव्वं, पडउ वसुहार' त्ति । तं च सोऊण 'अहो ! सागयं सागयं वाइयस्स' त्ति भणमाणेहिं दिन्नमासणं । निसन्नो य एसो । कया धाउव्यायसंकहा । तओ तेहिं 'महाधाउव्वाइओ एसो' त्ति अणुमन्नियमत्तणो सयासे अवत्थाणं । पुच्छिओ य - 'किमत्थि तुज्झ संवलयं ? ' । तेण भणियं— 'न
१. पजलतं जल पा० विना ॥ २. धमंते जे० का० ॥
सुलससावगस्स अक्खाणयं
७६५
Page #816
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंति- किंचि तारिस कहणजोग्गं । एवं च संलावसंकहाहिं पहाया रयणी । लग्गो ताण मज्झे किरियं काउं, 'अईवदक्खो' सुलससावगस्स नाहचरिए त्ति परितुद्धेहिं काराविओ भोयणं । डिओ य किरियानिरओ तिमासमेत्तं कालं । न य पडइ अज्ज वि सुवण्णयं । तओ * अक्खाणय
विसायमुवगओ चिंतिउमाढत्तो, अवि य“एत्तियदिणाणि किरिया विहिया पर किंतु निष्फला जाया। खद्धा विहला निट्ठा न य पडइ सुवण्णय कहवि॥२२०॥६४२९॥
ता वच्चामि वसिमं विक्केऊणं इमं महारयणं । वणिजाइयं उवायं करेमि, किं एत्थ कटेण?" ॥२२१॥६४३०॥ ५ ॐ तओ भणिया ते तेण धाउव्वाइया, जहा- 'वच्चामि अहं सगिह' । तेहिं भणियं- 'किं वचसि ? दाहामो तुज्झ पडियसुवण्णयस्स भाग' । एवमवि भणिए न रमिय से चित्तं । उड्डयचित्तं च मुणिऊण रयणीए पसुत्तो निरूविओ सव्वत्थ संवलयलोहेण जाव दिटुं एगाए गंडीए णिबद्धं तं महारयणं, गहियं च, निबद्धो य अन्नो तत्तियमेत्तो पाहाणो । उडिओ य पभाए सुलसो चंपिऊण य ग िनिरूवियं जाव अच्छइ त्ति । पयट्टो वसिमाभिमुहं । पत्तो य कमेण अडविसीसयं नाम महानयरं । पविट्ठो य तत्थ कस्सइ गिहे । भुंजाविओ तेण । तओ "विक्केमि एवं रयणं" ति जाव" छोडेइ ग िताव पेच्छइ पाहाणं । 'हा किमेय ?' ति चमक्किओ चित्ते । परिभातेण वियाणियं जहा- 'मुटुो तेहिं धाउव्वाइएहिं, अहवा को ताण दोसो, मह कम्मस्स चेव एस दोसो त्ति, जओ१. विकिणिऊणं पा० विना ।। २. चित्तेण पा० ।।
७६६
Page #817
--------------------------------------------------------------------------
________________
बेलाउलगम कहविपत्त चाक्खं । ज
सुलससावगस्स अक्खाणयं
सिरिसंति- "जइ पावियं निहाणं ता किं तं थोवमेत्तय जाय ? । जइ विहियं वाणिज्जं किमप्पलाभ हुयं तं पि? ॥२२२॥६४३१॥ नाहचरिए जइ वेलाउलगमणं ता किं न हु तत्थ अग्घियं भंडं ? । जइ चडिओ मि समुद्दे ता किं वहणं तहिं फुट्ट ? ॥२२३॥६४३२॥
जइ पावियाई रयणाई कहवि पत्तं च तेहिं बहु मोल्लं । ता किं अडवीमज्झे पडिया भिल्लाण धाडि ? त्ति ॥२२४॥६४३३॥ तत्थ वि परकूलम्मि सहियं अइदारुणं महादुक्खं । जइ कहवि तओ छुट्टो अचिंतणीयप्पओगेण ॥२२५॥६४३४॥ जइ रोहणम्मि पत्तो तत्थ वि लद्धाइं पवरवजाई । ता किं अडवीमज्झे दडूढं सव्वं पि दावेण ? ॥२२६॥६४३५॥ जइ पत्तो कह वि रसो ता किं वसणम्मि दारुणे पडिओ? । जइ निक्खंतो तत्तोता किं करिणो उवस्सग्गो? ॥२२७॥६४३६॥ जइ आढत्तो धाऊ ता किं मह सो वि निष्फलो जाओ? । जइ लद्धं वररयणं ता किं मह तं पि अवहरिय? ॥२२८॥६४३७॥ हा देव ! मज्झ विसए अइनिग्घिण! निहिरो तुम जाओ। जज करेमि किंचिवि तं तं विहलेसि मह सव्वं ॥२२९॥६४३८॥ ता किं करेमि संपइ परम्मुहे विसमदेव्वपरिणामे । एवंविहम्मि य कहं पुजंति मणोरहा मज्झ ? ॥२३०॥६४३९॥ ता किं एत्तो वि परं कायव्वं ? हुं वियाणिय अह च । गंतु महामसाणे साहेमि महाबलं भूयं ॥२३१॥६४४०॥ सिद्धं च तयं संतं पुच्छामी 'किं खयं गयं कम्मं । मह अंतराइयं तं, अहवा नो' जइ इमो भणिही ॥२३२॥६४४१॥ * 'खीणं' तो मग्गिस्सं अत्थं तं चेव अहव 'नो' भणिही। तो सव्वसंगचाय काऊण वयं गहिस्सामि" ॥२३३॥६४४२॥
इय णिच्छयं विहे कसिणाए चउद्दसीए पत्ताए । वच्चइ महामसाणे संपत्ते अड्ढरत्तम्मि ॥२३४॥६४४३॥ *१. वाओ पा० ।। २. बिफलेसि जे० ।। ३. अहया । गंतु जे० ।। ४. पुच्छामि जे० ।।
७६७
Page #818
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंति
नाहचरिए
सुलससावगस्स अक्खाणयं
भणइ महासद्देणं 'भो भो ! णिसुणतु भूय-वेयाला ! । विक्केमि महामसं जइ कोवि हु लेइ उडेउ' ॥२३५॥६४४४॥ तं वयणं सोऊणं सहसा किलिकिलिकिलंतसद्दाला । उटुंति भूय-पेया नचंता कत्तियकरग्गा ॥२३६॥६४४५॥
पभणति 'तुम जइ भो ! एत्थं विक्किणसि किर महामंसं । ता पडसु एत्थ आणे, लेमो जेणं महामंसं ॥२३७॥६४४६॥ * इय जंपियम्मि सुलसो सोबइ भूमीए णिभओ संतो । ते वि हु सवदिसासु टुक्कंती मंसगहणत्थं ॥२३८॥६४४७॥
एत्थंतरम्मि जिणसेहरस्स जीवेण तेण देवेण । आगमणत्थं दिन्नो उवओगो सुलसविसयम्मि ।।२३९॥६४४८॥ तो पेच्छइ तं सुलस सव्वत्तो कत्तियाकरग्गेहिं । परिवेढियं सुरेहिं तं दटुं चिंतए एवं ॥२४०॥६४४९॥ "हा हा अहो ! अकजं, ज मह मित्तस्स धम्मनिरयस्स । वरसावयस्स एसा उवटिया वेयणा गरुई" ॥२४१॥६४५०॥ इय चिंतिऊण सिग्ध संपत्तो तत्थ महमसाणम्मि । तत्तेएणं नट्ठा असहता भूय-पेयगणा ॥२४२॥६४५१॥ तो जंपइ सो देवो रयणुक्कडमउड-कुंडलाडोवो । देवंगसंवुयंगो विणिंतवरकिरणपसरिल्लो ॥२४३॥६४५२॥ 'उटुसु भो भो सावय ! बंदामि सुमित्त ! किं तए एयं । पारद्धं अइदुसह कुसलेण वि जिणवरमयम्मि? ॥२४४॥६४५३॥ १० एसो हं तुह मित्तो जिणसेहरनामओ महाभाग ! । जो कूवयस्स मज्झे तुमए निजामिओ सम्म ॥२४५।६४५४॥ णिज्जामणाए तुज्झं जाओ हं अटुमम्मि कप्पम्मि । इंदसमाणयदेवो ता मज्झ गुरू तुम मित्त ! ॥२४६॥६४५५॥
७६८
१. उद्धेउ नास्ति का०॥
Page #819
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
आइस संपयं जं कायव्वं मज्झ किंचि सिग्घयरं' । तं सोऊणं सुलसो उवरिमहुत्तं पलोएइ ॥२४७॥६४५६॥
तयं देवं अब्भु झत्ति सुलससडूढो वि । 'वंदामि' त्ति भणतो 'तुह संपइ सागयं मित्त ! ॥ २४८ ॥ ६४५७ ॥ दंसणेण सुपुरिस ! निन्नतुं मज्झ संपयं दुक्खं । अहवा महाणुभावा कुणंति पयईए उवयारं' ॥२४९॥६४५८॥ तो जंप पुणो वि सुरो 'जं मह पासाओ सिज्झए किंचि । तं कज्जुं कहसु फुडं जेण पसाहेमि तं सव्वं ॥ २५० ॥६५५९ ।। तो सुलणं भणिओ 'कचं तुह दंसणाओ कि अवरं । तहवि हु करेसु एक्कं मह वयणं अवहिओ होउं ॥ २५१ ॥ ६४६०॥ जइ मह अज विकम्मं बलियं तं अंतराइयं अत्थि । तो साहेहि महायस ! जेणं गेहामि मुणिदिक्खं ' ॥२५२॥६४६१॥ तो भइ सोतियसो 'मित्त ! तुहं अंतराइयं कम्मं । खीणं पाएण तहा बिजइ गुरुभोगहलियं च ॥ २५३॥६४६२ ॥ तो तेण वेइएण होही तह सव्यविरइसामन्नं । ता संपयं पडिच्छसु मह उवयारं विहिजंतं' ॥२५४॥६४६३॥ इय जंपिऊण तेणं महग्घमणि-कणग- रयणरासीओ । विहियाओ तप्पुरओ बत्थाईयं च अइबहुयं ॥ २५५ ॥ ६४६४।। तं दणं सुलसो पभणइ 'वरमित्त ! नेहि मं गेहे । काऊण महासत्थं, जेणं मह होइ सुपसिद्धी' ॥२५६॥६४६५॥ 'एवं ति होउ' तियसो भणिउं तं नेइ अमरपुरनयरे । काऊण महासत्थं खेमेणावासए बाहिं ॥ २५७॥६४६६ ॥ सोऊण तओ या आगमणं सुलसनयरसेट्ठिस्स । रोमंचचियदेहो नयरीलोएण परियरिओ ॥२५८॥६४६७॥ १. निम्न संपयं अओ दुक्खं जे० । निन्न मज्झ संपयं मयं दुक्ख का० ।। २. मणिरयणकणगरा जे० का० ||
सुलससावगस्स अक्खाणयं
७६९
Page #820
--------------------------------------------------------------------------
________________
सुलससावगस्स अक्खाणयं
सिरिसंति- सम्मुहमह णिग्गच्छइ, सुलसो वि हु कुणइ तस्स उवयारं । राया वि विभूईए गेहम्मि पवेसए सुलस ॥२५९॥६४६८॥ नाहचरिए तो सुलसभारिया सा तोसेणऽभुटुए तयं इंतं । 'सागयमिह होउ दढं आगच्छंतस्स कंतस्स' ॥२६०॥६४६९॥
* वद्धावणं विहेउं गिण्हित्ता तह पभूयमुवयारं । जाइ निवो नियगेहे वण्णंतो सुलसगुणनिवहं ॥२६१॥६४७०॥ - सुलसो वि हु सयणाणं उवयाराई विहित्तु णिचिंतो । तीए समं घरिणीए भुंजइ भोए वरसुरो व्य ॥२६२॥६४७१॥
सा वि हु कामपडाया तइया णिव्वासियम्मि सुलसम्मि । सव्वत्तो गविसावइ, लहइ पउत्तिं पि नो कहवि ॥२६३॥६४७२॥ तत्तो वेणीबंध विहेइ परिहेइ सेयवत्थाई । अन्नं पि हु णेवत्थं पउत्थवइयामयं कुणइ ॥२६४॥६४७३॥
थक्का आगंतूणं गेहे सुलसस्स चत्तउवभोगा । तं नाऊणं सुलसो तदुवरि चित्तं पुणो कुणइ ॥२६५॥६४७४॥ * दोहिं वि ताहिं समाणं पुवज्जियकम्मपरिणईजणियं । भुंजइ अणण्णसरिसं माणुसलोगुडभवं सोक्खं ॥२६६॥६४७५॥
सत्थेल्लयपुरिसा वि हु 'अन्नत्तो आगय' त्ति काऊण । निययगिहगमणववएसओ उ देवेण संवरिया ॥२६७॥६४७६॥ सुलसस्स वि भोगहलं सुणिकाइयकम्ममणुहवंतस्स । जा जंति के वि दियहा ता सुलसो चिंतए एवं ॥२६८॥६४७७॥ २० रयणीए चरिमजामे सुत्तविउद्घो "अहो जिय ! अणज्ज ! । सुगुरूण कहताण विजं न निवित्ती कया तइया ॥२६९॥६४७८॥ थूलगपरिग्गहस्स उ तं सि तुम पाव ! पाविओ दुक्खं । ता इण्हि पि णिवित्तिं अपरिमियाओ करेहि तुम' ॥२७०॥६४७९॥
७७०
१. तस्सुब° का० ।। २. एतं पा० ।। ३. णेवच्छं जे० ।। ४. "मई जे० ।। ५. सहरिया जे० ।।
Page #821
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंति- नाहचरिए
सुलससावगस्स अक्खाणयं
एवं च चिंतिऊणं परिमाणं नियमणे करेऊण । सेसं च देइ दव्वं जिणभवणाईसु जे अहियं ॥२७१॥६४८०॥ एत्तो य केत्तियम्मि वि काले गच्छंतयम्मि सुलसस्स । पुवकयकम्मदोसा सा वि हु रिद्धी परिक्खीणा ॥२७२॥६४८१॥ तं परिखीणं नाउं जा सुलसो दुम्मणो खणं जाओ। ता सो पुणो वि देवो समागओ ओहिनाणाओ ॥२७३॥६४८२॥ भणइ य 'भो भो सुपुरिस ! किं संपइ दुम्मणो तुम जाओ? । जइ कह वि गया रिद्धी केत्तियमेत्तं इमं मज्झ' ॥२७४॥६४८३॥ इय भणिउं विविहाओ फुरंतकिरिणाओ रयणरासीओ । तस्स गिहपंगणम्मि सहस चिय कुणइ पयडाओ॥२७५॥६४८४॥ ५ तं दटुणं सुलसो जंपइ 'मा मित्त ! एरिसं कुणसु । जेण परिग्गहमाणं संपइ विहियं अओ मज्झ ॥२७६॥६४८५॥ कप्पति न एयाओ, जम्हा हु परिग्गहो भवे अहिओ' । इय सोऊणं देवो तुट्ठो चित्तम्मि सो अहियं ॥२७७॥६४८६॥ भणइ 'महाभाग ! तए अचंतं सोहणं इमं विहियं । जं सि कयं परिमाणं, ता लेसु जहिच्छियं दव्यं ॥२७८॥६४८७॥ सूलसो वि निययमाणेण लेइ देवो वि देवलोगम्मि । जाइ तयं वंदित्ता, पूएइ इमो वि देव-गुरू ॥२७९॥६४८८॥ अन्नम्मि दिणे सुलसो वच्चइ उज्जाणदंसणटाए । तत्थ कहिचिवि पेच्छइ निहाणयं पायडीहूयं ॥२८०॥६४८९॥ तो ण वि गेण्हइ एसो 'वयभंगो मा हु मे भवेजाहि' । तं च निरिक्खंतो सो दिवो रायस्स पुरिसेहिं ॥२८१॥६४९०॥ "किं कारणं इमेणं आणं एयं निरिक्खियं सुइरं?" । इय चिंतिऊण तेहिं वि गंतूण निहालियं सव्यं ॥२८२॥६४९१॥
७७१
१. से जे०।
Page #822
--------------------------------------------------------------------------
________________
सुलससावगस्स अक्खाणयं
सिरिसंति- "नूणं दटुणऽम्हे न लेइ पच्छन्नयं तु गेण्हेही" । दूरट्रिएहि तेहिं निरूविओ जाव सत्त दिणे ॥२८३॥६४९२॥ नाहचरिए तत्तो णिवस्स सिटुं रण्णा वि हु भाणियं जहा 'पुण वि । जोयह तओ निरुत्तं, किं लेइ न व ? त्ति दूरत्था' ॥२८४॥६४९३॥
तीए दिसाए वि इमो न जाइ कइया वि ताव पुरिसेहिं । गंतुं णिवस्स सिटुं जह 'सामि ! न देइ दिटुिं पि' ॥२८५॥६४९४॥ हक्कारित्ताण तओ भणिओ राएण 'किं तए भद्द ! । गहियं नेय निहाणं?', सुलसो वि पयंपए 'देव ! ॥२८६॥६४९५॥ * अत्थि परिग्गहमाणं वयं तओ तेण तं न मे गहियं । तो राया परितुट्टो 'पभणइ भंडारिओ होहि ॥२८७॥६४९६॥ ५ सो भणइ 'देव ! मा देहि एरिसं अज्ज मज्झ आएसं । दटुण जेण दव्यं चलइ निरीहाण वि मणं' ति ॥२८८॥६४९७॥ तं सोऊणं राया विसेसपरिओसनिभरो भणइ । 'कायव्यमेव एवं मह उवरोहेण अवियप्पं ॥२८९॥६४९८॥ एक्कं ता सेटुि पयं विजइ तुह कुलकमागयं चेव । बीयं च पुणो एयं, अओ परं मा भणिज्जासि' ॥२९०॥६४९९।। इय णिवउवरोहेणं पडिवज्जइ तं, तओ निवेणाऽवि । नाणाविहाहिं पूयाहिं पूइओ जाइ णियभवणे ॥२९१॥६५००॥ चिंतइ "कह उवरोहे निवेण एवंविहे अहं खित्तो? । ता वासरेहि केहिं वि गएहि घेच्छामि सामण्णं" ॥२९२॥६५०१॥ १०॥
इय चिंतिऊण पालइ भंडारं नरवरस्स जा सेट्ठी । अह अन्नया य पत्तो सूरी सिरिअमरचंदो त्ति ॥२९३॥६५०२॥ * बद्धाविओ य सलसो पुरिसेणेगेण हटुतट्टेण : जह 'सामि ! समोसरिओ सूरी सिरिअमरचंदो' त्ति ॥२९४॥६५०३॥
७७२
१. सिद्धिप का०॥
Page #823
--------------------------------------------------------------------------
________________
सूरिभयवंताण निव्वेयकारणं
सिरिसंति- तं सोऊणं सेट्ठी परितुद्दो जाइ रायपासम्मि । विन्नवइ जोडियकरो जह 'देव ! समागओ अज्ज ॥२९५॥६५०४॥ नाहचरिए तुझं उज्जाणमि गुणकलिओ समणसंघपरिगरिओ । नामेण अमरचंदो सूरी चउनाणसंपन्नो ॥२९६॥६५०५॥
ता तस्स बंदणत्थं गच्छामो देव ! देवनमियस्स' । तव्ययणेणं राया बच्चइ सामंतपरियरिओ ॥२९७॥६५०६॥ * वंदित्तु तओ सूरिं उवविट्ठो जाव तस्स पयमूले । सूरी वि कहइ धम्म जिणिंदमुहणिग्गय रम्मं ॥२९८॥६५०७॥
तो राया पत्थावं नाऊणं पुच्छए जहा 'सामि ! । किं तुह उदग्गजोव्वणभरम्मि वटुंतयस्साऽवि ॥२९९॥६५०८॥ ५. णियदेहरूव-लावण्ण-कंतिजियमयण-सुरवरस्साऽवि । पव्वजागहणम्मि कारण ? मह कोउयं कहसु ॥३००॥६५०९॥ ता जइ न वि उवरोहो, ता साहिज्जउ पसायबुद्धीए' । इय भणिए भणइ तओ सूरी सिरिअमरचंदो त्ति ॥३०१॥६५१०॥ 'नरवर ! सप्पुरिसाणं न जुञ्जए चरियमत्तणो कहिउं । तह वि हु तुह धिइहेउं किंचि समासेण साहेमि' ॥३०२॥६५११॥
"अस्थि सुरसेलाइवासहरगिरि-वासविराइओ जंबद्दीवो नाम एस दीवो । एत्थ वि भरहमज्झखंडमंडणसमप्पभो अणेयगिरि- गिरिसरिया-गाम-णगर-वणा-ऽडविसंकलो कोसलानाम जणवओ । तत्थ य सिरिनाभिकुलगरसुयसमावास- १० निमित्तसुररायसमाइटुवेसमणजक्खमइविणिम्मावियं सागेयं नाम नयरं । तत्थ य जयसिरिसकेयहाणं सूरसेणो नाम राया । तस्स य सयलंतेउरप्पहाणा तिलयसुंदरीनाम देवी । सा य अन्नया कयाइ सुरसमूहपरिवारियं णियजोण्हा
७७३
१. तुभं जे० ।। २. यजुण्हापवाहपञ्चालिय' जे० । यजुण्हापवाहपक्वालिय" का० ।।
Page #824
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
पवाहपञ्चालियभुयणोयरं मयंकं वयणेणोयरं पविसमाणं दद्दूण सुमिणए पडिबुद्धा, समुब्वेल्लमाणभुयजुयला य समुट्ठिया । साहिओ य जहाविहिं दइयस्स । तेणाऽवि नियबुद्धिपगरिसमाहप्पेण समाइटुं जहा- 'सुंदरि ! ते पहाणो पुत्तो भविस्सइ' । 'एवमेयं हवउ' त्ति बहुमन्नियमणाए । तओ सुहंसुहेणं गत्भमुव्यहमाणीए संपत्ती पसवसमओ । पसूया य एसा नियकंतिपहापणासियंधयारं जणणी - जणयाइतुट्ठिकारयं सयलरायपुत्तसारयं पभूयगुणधारयं दारयं । बद्धाविओ नरवई पुत्तजम्मेण दासचेडीहिं । तओ राइणा हरिसभरनिव्भरंगेण समाइटुं बद्धावणयं । वित्ते य तम्मि बद्धावणए, पत्ते य ५ नामकरणवासरे सुमिणयानुसारेण कयं नाम अमरचंदो त्ति । तओ बद्धंतो सयलकलागमपारओ थोवेहिं चेव दिवसेहिं संजाओ । एत्थंतरम्म अणिच्चयाए जीवलोगस्स, खणभंगुरयाए सरीरस्स, असारयाए संसारस्स महारोगाभिभूओ पंचत्तीहूओ राया । कओ कुमारस्स रज्जाभिसेओ । 'असमत्थो' त्ति काऊण महंतएहिं समालोचिऊण कओ रजपरिपालगो मयंको नाम महासामंतो । सो य पडियग्गए सयलसामग्गीसंजुयं सव्वं पि रज्जं, निरूवए भंडाराई, पविसइ अंतेउरे, करेइ तस्स सव्वमक्खूणं, आलोचए सह तिलयसुंदरीए डाइ य एगंते । तओ चंचलयाए इंदियाणं, रमणीयत्त- १० या विसयाणं, लावण्णपुण्णत्तणओ तिलयसुंदरी अंगावयवाणं, दुद्धरयाए जोव्वणवियाराणं, अविवेयबहुलयाए विलयाणं, अणायारघडणसुत्तहारत्तणओ वीसंभजंपियाणं, अइदुसहत्तणओ कडक्खविक्खेवाणं घडिओ सो मयंको सह
१. हाणपुत्तो जे० का० ॥
सूरिभयवंताण निव्वेयकारणं
७७४
Page #825
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
तिलयसुंदरी । एवं च पइदियहं विसयपसंगरसणिब्भराणं समुच्छलिओ अवन्नवाओ, अवि य"धिद्धी धिसि नारीणं जाओ लज्जं कुलं च मोत्तूण । एवंविहे अकजे णिरवेक्खाओ पयट्टंति ॥१॥६५१२॥ खलसंगसंगयाओ सिणेहपउराओ लोहसाराओ । चक्कियसालाओ इव महिलियाओ मइलंति साडीओ || २ ||६५१३॥ संजयाओ पावयजुत्ताओ दंडूढसुत्ताओ । दीवयसिहसरिसाओ मइलैति गिहाई नारीओ ||३||६५१४ || नीयाणुवत्तिणीओ कलुससहावाओ वक्कंगमणाओ । पाउसणइसरिसाओ पार्डेति कुलाई रमणीओ ||४ ||६५१५॥ या देवी जीए विसयलुद्धाए । ससहरकरनियरसमं कलंकियं रायकुलमेयं ॥ ५ ॥६५१६ ॥ धिद्धी पावसहावाए पावर्कम्मुज्जयाए देवीए । परपुरिसपसत्ताए कुलम्मि मसिकुच्चओ दिन्नो" ॥६॥६५१७॥ इय सोममरचंदो समत्थनयराओ जणणिअववायं । पलयाणलसारिच्छो दोण्ह वि उवरिम्मि परिकुविओ ||७|| ६५१८॥ तं नाऊण मयंको भाइ 'पिए ! सोहणो ण ते पुत्तो । रइविग्धकरो नियमा होही ता झत्ति मारेमो' ||८|| ६५१९॥ विसयविसघारियाए इमं पि पावाए तीए पडिवण्णं । पच्छन्नडियाए तहिं निसुयं अह रायधावीए || ९ ||६५२०॥ तं सोऊणं चिंतइ "नूणं दुब्बुद्धियाइं एयाई । मारेहिंति इमं पि हु रायाणमणेगगुणकलियं ॥१०॥६५२१॥ ता जाणावेमि इमं एयाणालोचियं नरिंदस्स । जेणऽप्पाणं रक्खइ केणावि हु वरउवाएण" ||११|| ६५२२ ॥ १. धी धी जे० का० ॥ २. मयलंति पा० ॥। ३. दड्ढमुत्ता का० ॥। ४. कम्मुजुयाए जे० ॥
सूरिभयवंताण निव्वेयकारणं
७७५
Page #826
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
इय चिंतिऊण तीए एगंते डाविउं अमरचंदं । जणणी - मयंकचरियं अक्खायं निरवसेसं पि ॥१२॥६५२३॥ तं सोऊणं एसो चिंतइ चित्तम्मि “धिसि धिसि इमाणं । कामाणं जाण कए जणणी वि हु ववसए एवं ॥ १३ ॥६५२४॥ ता पुञ्ज एएहिं विसएहिं दारुणस्सहावेहिं । जाण कए जणणी वि हु पुत्तं पि विणासए पावा || १४ || ६५२५ ।। कुमको जोहु परो विसयमोहिओ संतो। अंबाए पुण एवं कह निल्लज्जाए पडिवन्नं ? ||१५||६५२६ ॥ तायस्स पसायाणवि न लज्जिया परनरम्मि जं सत्ता । अहवा वि कुणउ रायं, अइनिंदणियं तु पुत्तवहो ॥ १६ ॥ ६५२७॥ चंडालाण व गेहे निप्पज्जइ नेय एरिसं कम्मं । इह-परलोयविरुद्धं अंबा पडिवज्जइ इमं पि ॥ १७ ॥ ६५२८ ॥ अहवा न हि अच्छरियं, जं एसा ववसए इमं कम्मं । जेण परपुरिससत्ता मारइ पुत्तं पदं चेव ॥१८॥६५२९॥ तामह चित्तं एवं आसी किर दो वि निग्गहिस्सामि । ता पुज्जउ रज्जेणं संजमरजं पवज्जामि " ||१९|| ६५३०॥
निच्छ्यं विहे रयणीए वंचिऊण परिवारं । निग्गच्छइ सीहो इव गवक्खदारेण उल्ललिउं ||२०||६५३१॥ नयराओ विनिग्गच्छइ बच्चइ एगं दिसं गहेऊण । साहसमेत्तसमेओ कहिंचि सुगुरुं गवेसंतो ॥२१॥६५३२ ॥ अह अन्नम् दिम्मिं पासइ खीसुंदरम्भि नयरम्मि । उज्जाणत्थं सूरिं नरिंद- सुर-असुरपणिवइयं ॥ २२ ॥ ६५३३ ॥ नाणं गुणभूइं अयमुणिनियरसेवियं संतं । नाणचउक्कसमग्गं तं दडुं हरिसिओ एसो || २३ ||६५३४ ॥ उवसप्पऊण विणण बंदए भत्तिनिन्भरो अहियं । सूरी वि धम्मलाभ देइ पसन्नेण चित्तेण ||२४||६५३५ ॥
सूरिभयवंताण निव्वेयकारणं
७७६
Page #827
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंति- दाऊण धम्मलाभ संभासइ सायरेहिं वयणेहिं । 'सिरिअमरचंदनरवइ ! कत्थ तुम एत्थ संपत्तो ॥२५॥६५३६॥ सूरिभयवंताण नाहचरिएपरिवारविप्पमुक्को संसारजिओ व्व भमसि एगागी ?' । तं गुरुवयणं सोउं परिसा उक्कण्णिया सव्वा ॥२६॥६५३७॥ निव्वेयकारणं
वालेइ कंधरा उ निरूवणथम्मि अमरचंदस्स । दटुण तस्स रूवं पुच्छइ परमेण विणएणं ॥२७॥६५३८॥
को एस अमरचंदो नरनाहो ?' तो पयंपए भयव । 'साएयपुराहिवई पुत्तो सिरिसूरसेणस्स ॥२८॥६५३९॥ मह चेव बंधवस्स उ संसारियनत्तएण जेटुस्स । निबिन्नकामभोगो वयगहणत्थं इह पत्तो' ॥२९॥६५४०॥ पुच्छेइ तओ परिसा 'सामिय ! दीसइ वएण लहु एसो। ता केण कारणेणं निम्विन्नो कामभोगाणं?' ॥३०॥६५४१॥ भयवं पि कहइ परिसाए तीए निव्वेयकारणं तस्स । तं सोउं परिसा वि हु परमं संवेगमावन्ना ॥३१॥६५४२॥ उद्वित्तु अमरचंदो पभणइ 'नाणेण जाणियं सामि ! । मह चरियं सव्वं पि हु ता कह साहिज्जए तुम्ह ? ॥३२॥६५४३॥ ता सामि ! मज्झ मणवंछियस्स आपूरणं कुणह सम्मं । जेण न पुणो वि एत्थं पड़ामि संसारकूवम्मि ॥३३॥६५४४॥
एवं च पुणो भयवं ! जाओ खीरम्मि खंडनिक्खेवो । जं मज्झ चुल्लपिउणो तुडभे किर एत्थ संजाया' ॥३४॥६५४५॥ १० ॥ ॐ तं सोउं नयरवई तो राया विरियदत्तणामो त्ति । जंपइ पहुं 'महायस ! करेमि निक्खमणमहिमं से ॥३५॥६५४६॥
जम्हा हु इमो राया अइगरुओ मज्झ मित्तपुत्तो य । जइधम्मउजुओ तह तो अरिहइ मज्झ पूर्य' ति ॥३६॥६५४७॥ * अणुमन्नियम्मि गुरुणा राया संविग्गमाणसो जाइ । घेत्तूण अमरचंदं पविसइ निययम्मि गेहम्मि ॥३७॥६५४८॥
তy9
Page #828
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
सुलससावगस्स पुव्वभववुत्तं
काउं तो सामगि रज्जे डावेत्तु नंदणं निययं । सिरिअमरचंदसहिओ राया निक्खमइ गुरुपासे ॥३८॥६५४९॥ साहू वि अमरचंदो गहियवओ बारसण्ह अंगाणं । जा पजंते पत्तो ता सूरिपयम्मि संविओ ॥३९॥६५५०॥ जाओ य चउन्नाणी बहुमुणिपरिवारसंजुओ संतो । इह विहरंतो पत्तो तं मुणसु मम चिय नरिंद ! ॥४०॥६५५१॥ इय एवं तुह कहियं निययं निव्वेयकारणं राय !"। राया वि भणइ 'भयवं! इच्छामि अणुग्गिहीओ हं' ॥४१॥६५५२॥
एत्थंतरम्मि य कहतरं वियाणिऊण पुच्छियं सुलसेण- ‘भयवं ! किं पुण कारणं, ज मह लद्धा लद्धा लच्छी खयं गया ?' । तओ भयवया भणियं– 'सोम !, "जं दाणं दिंतेहिं खंडिज्जइ अंतरंतरा भावो । तं अंतरिया रिद्धी जायइ नत्थेत्थ संदेहो ॥१॥६५५३॥ ता सोम ! तुमए वि अन्नजम्मे दाणं देंतेण अंतरंतरा खंडिओ भावो, ता तस्स कम्मस्स फलमेयं ति । जओ तुम अन्नजम्मे इओ तइए भवे तंबायरे गामे तारचंदो नाम कोऽबिओ अहेसि । तत्थ य तुमं पयईए चेव दाणसद्धओ देसि 20 अणेगाणं किविण-वणीमग-समण-माहणाईण जहाविभवाणुरूवं दाणं । पडिवन्नं च केणाऽवि कालेण सावगत्तणं । तत्थ वि पडिलाहेसि पइदिणं भत्तिभरणिभरो सुसाहुणो, खंडेसि य अंतरंतरे भावं, जहा- 'संपयं न दाहामि' । दटुण य मुणिणो पुणो समुल्लसइ भावो । ता एवं तए अणेगहा दिन्नं दाण, अणेगहा य खंडिओ भावो । समाहीए आउक्खएण मरिऊण समुप्पन्नो सोहम्मे कप्पे । तओ य चविऊण एस तुम सुलसो समुप्पन्नो।
७७८
Page #829
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
ता भो ! न खंडियव्यो दाणं देतेहिं अंतराभावो । जेण निरंतररिद्धी पाविज्जइ एत्थ जम्मम्मि ||२||६५५४ ॥ जइ पुण दाणं देता खंडिस्सह अंतरंतरा भावं । जह पुव्यभवे सुलसो तो होही रिद्धियोच्छेओ" ॥३॥६५५५॥ एव कहियम्मि सुलसो सहस चिय पडइ धरणिवीढम्मि । सुमरित्तु पुब्वजम्मं आससिउं उटुए सहसा ||४||६५५६॥
उत्ता य भत्तिणिन्भरंगो निवडिओ गुरुणो चलणेसु भणिउं चाढत्तो- 'भयवं ! सयलजियबंधव ! जं तुब्भेहिं नाणेण वियाणिऊण समक्खायं पुव्यभवविहियं तं सव्वं पि पच्चक्खीहूयं मम जाइसरणाओ । ता संपयं विरतं मे चित्तं ५ भवचारयनिवासाओ । जाव य रायाणं मोयावेमि, कुडुंबे य जेटुपुत्तं ठावेमि ताव तुम्ह पायमूले पबलसमीरणाहयासोयतरुवरदलमिव तरलतरमेयं नरजम्मं सहलीकरिस्सामि सव्वविरइगहणविसिटुाणुटुाणकरणेणं' ति । तं चायण्णिऊण भणियं भयवया, जहा— 'सोम ! मा खणमवि काहिसि पमायं' । तओ पणमिऊण भणियं सुलसेण, जहा - 'भयवं ! इच्छामो अणुसासणं' ति । एयंतरम्मि वसुहाहिवेण जंपियं, जहा - 'सोम ! करेहि नियसमीहियं, नाहमेत्थऽत्थे विबंधगो, जओ ममाऽवि सूरिदिणयरवयणकिरिणपरद्धं पणटुं चारित्तमोहणीयतमंधयारपडलं । तओ अहमवि रजसुत्थकरणाणंतरं १० करिस्सामि जिणइंदपहुप हासियवरपवयणपणीयमुणिवरनियरासेवियपहाणचरणंगीकरणेण सहलत्तणं माणुसत्तणस्स' त्ति जंपिऊण उट्ठिओ मेइणीसरो, बंदिऊण य सूरिपयपंकयं गओ निययभवणे । आपुच्छिऊण मंति-सामंताईए प्राविओ
१. अहमवि नास्ति जे० ॥
सुलससावगस्स अक्खाणयं
७७९
Page #830
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिजिणिंदस्स देसणा
सिरिसंति- नियरज्जे गुणचंदो नाम जेटुपुत्तो, भणिओ य- 'वच्छ ! जहा न वि छलिज्जसे एयाए रायलच्छीए तहा चिद्वेज्जासि,' त्ति नाहचरिए सिक्खविऊण महासामग्गीए सिबियारूढो अणुगम्मतो सुलसेण पत्तो गुरुसमीवे । निवेइओ य दोहिं वि अप्पा ।
दिक्खिया य दो वि भयवया, करेंति उग्गं तवोणुटुाणं । विसेससंवेगाइसयाओ य करेइ सुलसो विसिटुयरं तवचरणं,
पजंते य उप्पाडिऊण केवलनाणं सिद्धो सुलसो" त्ति । *ता चक्काउह ! एसो अपमाणपरिग्गहाओ अणियत्तो । पत्तो दुहपत्भारं अक्खाओ सावओ सुलसो ॥५॥६५५७॥
एत्तो चेव य पुणरवि कयपरिमाणो जहा सुही जाओ। दोसु वि दोस-गुणेसु एक्कं चिय इममुदाहरणं ॥६॥६५५८॥ पंच वि अणुब्बयाई एयाइं भद्द ! तुज्झ सिडाइं । संपइ गुणव्वयाई सीसंताई निसामेहि ॥७॥६५५९॥ पढम दिसिव्वयवयं भोगुवभोगब्बयं बिइज्जं तु । तइयमणत्थयदंडो इय मुणसु गुणव्वए तिन्नि ॥८॥६५६०॥ पुव्वाईसु दिसासु तिरिय उड्ढे अहे य परिमाणं । जे कीरइ तं पढमं गुणव्वयं होइ विन्नेयं ॥९॥६५६१॥ उड्ढा-हो-तिरियदिसिं अइक्कमो तह य खेत्तवुड्ढी य । सइअंतरद्ध करणं च पंच एए अईयारा ॥१०॥६५६२॥ एत्थ वि अकयपमाणो जीवो पावेइ विविहदुक्खाई। जह सो सयंभुदेवो चिलायदेस गओ संतो ॥११॥६५६३॥ तहा य“अस्थि उत्तुंगसालपरिवेढसंगयं निवसंतविविहपयइभंगयं नचंतनाणाविहपेच्छणयरंगयं दीसंतसुवेसजणचंगयं वियरंतगो
७८०
१. करंति पा० विना ।। २. अस्थि तुंगतरसाल° पा० विना ।।
Page #831
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
महिसाइचउप्पयदंगयं चाउद्दिसिपरिन्भमियमहाणइंगंगयं गंगातडं नाम महानगरं । तत्थ य महावीरियविक्कंतो रुवाईहिं सुकंतो चउव्विहसेणावंतो अइगूढपयारमंतो सुदंतो नाम राया । तस्स य समत्थविसिटुयरविण्णाणा समक्खायनाणाविहखाणा दिन्नदीणाइदाणा समुज्झियमज्जाइपाणा देव गुरुविहियसम्माणा सुनाणा नाम देवी । एत्तो य तम्म चेव नयरे अत्थि किंचि किंचि साहिमाणाहिलेवो थोवथोवसमाराहियगुरुदेवो रायाइविहियसेवो सयंभुदेवो कुंटुंबिओत्ति । सो य करेइ किंचि किंचि किसि-वाणिजाइयं कम्मं, ण य संतुस्सए तेत्तिएण दव्वलाभेणं । तओ चिंतेउमाढत्तो रयणीविरामे, जहा 'गच्छामि दूरदेसंतरं जेण भवइ महंतो लाभो । एवं च चिंतिऊण कया गमणसामग्गी । गहियाईं कयाणगाईं । चल्लिओ उत्तरदेसाभिमुहं जाव पत्तो लच्छीसीसयं नाम नयरं, तत्थ य जावऽन्तरे पविसिऊण निरूवेइ ता न तेत्तियं लाभं पेच्छइ । तओ चल्लिओ अग्गओहुत्तं, गओ अन्नत्थ देसे, तत्थ वि न पेच्छए इच्छियलाभं । तओ पुणो वि पत्थिओ अग्गहोहुत्तं, अन्नयरदेसे बच्चंतो य पडिओ महाडवीए, तत्थ य विमूढमग्गत्तणओ तिसाए अक्कंताणि मयाणि वाहणाणि, तओ मुक्कं अडवीए चेव भंडं । सत्थिल्लयलोगो वि 'जलं जलं ' ति गवेसमाणो को वि कहिंचि पलाणो । सयंभुदेवो १० वि गओ एगदिसिं गहाय । अड्डु-वियहुं च भ्रममाणेण भवियव्ययाबसेण पावियं एगम्मि गिरिवरणिगुंजे महानिहाणलाभो व्व परितुट्टेण पीयं । जाओ य सत्थो । तओ चिंतिउमाढत्तो, अवि य
समुदयं तं
१. "इसंगयं जे० ॥ २. कोडुबि जे० ॥ ३. नाम महानय का० ॥ ४. हुत्तो पा० विना ।। ५ °वियहुयं पा० दिना ||
कोडुंबिय सयं
भुदेवस्स अक्खाणयं
७८१
Page #832
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनारि
"पेच्छह विहिणो दुब्लिसियं ति जं एरिसा अवस्था मे । जाया अचिंतणीया सप्पुरिसाणं पि दुव्विसहा " || १ || ६४३०॥ ता संपयं जइ वि एवं तहा वि जाव पाणा धरेंति ताद पुरिसा साहसं न मुंचति' । इइ परिभाविऊण तहाविहफलेहिं काऊण वित्तिं चलिओ एगदिसाए । जाव केत्तियं पि भूमिभागं बच्चइ ताव दिट्ठा एगा महाणई। तीए य तीरं गहिऊण पट्टो गंतुं । तओ फलाइकयाहारो तेणेव पाणिएणं तडम्मि चेव बच्च॑तो पत्तो दसहिं दिवसेहिं चंदसेहरं नाम पट्टणं । तं चहूण जाया जीवियासा । पविट्ठो य तम्मि नयरे । पेच्छइ य तं ईसरजणसमाइण्णं । चिंतियं च “हंत ! बहुलच्छिनिवासमेयं, ता जेण वा तेण वा उवाएण भविस्सइ एत्थ अत्थागमो" त्ति । पविट्ठो एगाए थेरीए गेहे । 'अब ' त्ति संलविऊण कयं पायवडणं । 'पुत्त ! चिरं जीवसु' त्ति आसीसिओ अणाए, दिन्नमासणं, सोइया चलणा, पाहुणगो त्ति भुंजाविओ थेरीए । तओ पत्थावेण पुच्छिओ— 'पुत्त ! कत्तो तुमं समागओ सि ?' । तेण वि 'जणणीतुल्ल' त्ति काऊण साहियमसेसं । तओ करुणापवन्नाए थेरीए भणियं - 'अहो पुत्तएणं दारुणमवत्थंतर- मणुभूयं, ता पुत्त ! १० अस्थि मज्झ केत्तियं पि अंतरधणं, ता तं घेत्तूण करेहि वाणिज्जं' । तेण वि 'जमंबा आणवेइ' त्ति पडिवन्नं तव्वयणं । तओ जायम्मि एक्कते कड्रिढयं तीए दीणार- सहसतियगं, समप्पियं च सयंभुदेवस्स । सो वि तेण भंडमोल्लेण ववहरंतो
१. एगते का० ॥
कोडुंबिय सयं
भुदेवस्स अक्खाणयं
७८२
Page #833
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
कोडंबियसयंभुदेवस्स अक्खाणयं
जाओ किंचि लद्धलाभो । जाव गएण वरिसमेत्तेण संभालेइ दव्वजायं ताव जायं दीणारसहस्ससत्तगं ति । तओ चिंतियं "हंत ! बहुणा कालेणं एवं विभूई जायइ, ता गच्छामि देसंतरं" ति । एवं चिंतंतस्स समागया के वि वाणियगा । पुच्छिया य तेण सयंभूदेवेण- 'कत्तो तुडभे ?' ति । तेहिं भणियं- 'चिलायदेसाओ' । सयंभुदेवेण भणियं-किं तत्थेव वत्थव्वगा, उयाहु अन्नत्तो समागय ?' त्ति । तेहिं भणियं- 'अन्नदेसाओ समागया, तत्थ य चिलायदेसे वाणिजेणं गया आसि, जाओ य अम्हाणं पभूयलाभो, बलिया य संपयं सदेसाभिमुहं । तं चाऽऽयण्णिऊण उल्लसियं ५ चित्तं सयंभुदेवस्स, जहा “बच्चामि तत्थ चिलायदेसे' त्ति, चिंतिऊण पुच्छिया ते वणिया सयंभूदेवेण जहा- 'केत्तिए दूरे सो चिलायदेसो?' तेहिं भणियं- 'अचंतदूरे सो चिलायदेसो, मग्गा वि विसमा, परं पभूयलाभो हवइ, जओ उप्पजए तत्थ पभूयं सुवणं'। तओ पुणो विपरिभावियमणेणं हिययमझे, जहा य "सच्चमेयं जलोए पढिाइ,' अवि य"ताव किलब्भहिं चिंतिया हियडाऊणत्ताण । जाव न घंघलि घल्लिया लक्खुप्पत्तिय पाण" ॥२॥६५६५॥
एवं विभाविऊण भणिया सा थेरी, जहा- 'अम्मो ! गच्छामि अहं चिलायदेस, जेण बहुं सुवण्णमाणेमि' । तीए १० जंपियं-'पुत्त ! अइविसमा तत्थ मग्गा, ता किमेएण? इह डिओ चेव विढवाहि, अप्पेमि पभूयतररासिं' । तेण जंपियं। 'अवस्सं गंतव्वमेव, न अन्नहा मह धिइ,' त्ति भणिऊण कया सव्वसामग्गी । किं बहुणा ? चल्लिओ सह सत्येण । १. अचंतं दूरे जे० ।। २. य पा० ।। ३. भबइ जे० का० ।।
७८३
Page #834
--------------------------------------------------------------------------
________________
कोडंबियसयंभुदेवस्स अक्खाणयं
सिरिसंति- अणवरयपयाणेहिं य बच्चंतो पत्तो महातत्तवालुयामग्गे । सो य सहावेण चेव अचंतमुण्हो, वाहणाणि वि महाकडेण नाहचरिए तत्थ वचंति । तओ पभयदिवसेहिं तं पि बोलित्ताण पत्तो हिममग्गे । सो य अचंतं सीयलो । दिव्यजोएण तं पि
लंघिऊण पत्तो गिरिमग्गे । तत्थ य पव्वयकडणीए अचंतमप्पमत्तेहिं गंतव्यं । जइ कहिं पि तओ जणाओ छुट्टिज्जइ तओ सयखंडीहूएहिं भूमी पाविज्जइ । किं बहुणा ? एवमाइमहादुग्गे लंघीऊण पच्चासन्नीहूओ चिलायदेसस्स । एत्थंतरम्मि य समृदिओ चिलायराइणो सिद्धराईहिं सह विग्गहो । तओ 'चिलायदेस पविसई' त्ति विरुद्धेहिं इयरराईहिं ५
गहिओ सयलसत्थो । लुडियाई कयाणगाई, उद्दालियाई पवहणाई, संवलयमेत्तं दाऊण वालिया बणिणो । तओ चिंतियं * सयंभूदेवेण, अवि य
"नूणं अपुण्णभाई मज्झ जिओ अइअदिन्नदाणो त्ति । जेण फलइ न हु किंचिवि जमिह उवायं करेमि अहं ॥३॥६५६६॥ अहवा वि सच्चमेयं पढिजए जमिह लोगमज्झम्मि । सुक्कइ तं चिय डालं कवोडओ जत्थ अल्लियइ" ॥४॥६५६७॥ एवं चिंतंतो सो वंचित्ता कहवि ताण दिट्ठीओ । वलिऊण जाव पविसइ चिलायदेसस्स मज्झम्मि ॥५॥६५६८॥ ता एगागिं दटुं चिलायभिल्लाण डिंभरूवेहिं । गहिओ गिद्धनिमित्तं बंधेउं तो विलिंपति ॥६॥६५६९॥ रुहिरेण तओ अडवीमज्झे गति जेण किर गिद्धा । निवडंति आमिसत्थी कडेवरं मयगमिइ कलिउं ॥७॥६५७०॥
७८४
१. °णाओ बि छुट्टि पा० ॥ २. निरुद्धे जे० ।।
Page #835
--------------------------------------------------------------------------
________________
कोडुंबियसयंभुदेवस्स अक्खाणयं
सिरिसंति- निवडंति तओ गिद्धा नाणाविहपिंछधारिणो बहवे । बहुभेयजाइभिन्ना सयंभुदेवं तओ ते उ ॥८॥६५७१॥ नाहचरिए विधति चंचुपहारेहिं तिक्खनहरेहिं तो विलुपति । जा ता भिल्लसुएहिं बाणपहारेहिं हम्मेति ॥९॥६५७२॥
पुणरवि गिहमाणेउं छोडेति सयंभुदेवमह डिंभा । भोयणदाणाईहिं उवयरिय धरति गेहम्मि ॥१०॥६५७३॥ एवं दियहे दियहे जाव सहावेंति दारुणं दुक्खं । तावऽन्नदिणे वग्धी समागया तम्मि आणम्मि ॥११॥६५७४॥ उप्पाडिओ य तीए उड्डावित्ताण गिद्धसंघायं । नीओ य वणनिगुंजे डिभाणाहारकजम्मि ॥१२॥६५७५॥ मुंचतीए कहमवि दाढाए विलग्गिऊण तं तस्स | तुटुं कर-चरणाणं ज दिन्नं बंधणं आसि ॥१३॥६५७६॥ बग्घी वि हु डिंभाणं गवसणत्थं कहिं पि जाव गया । ताव इमो उद्धेउं पणस्सए तुरियपयखेवो ॥१४॥६५७७॥ वचंतो य णईए तीरे आवासियं नियइ सत्थं । तं दटूणाससिओ नईए पक्खालए अंग ॥१५॥६५७८॥ तेण य सत्येण समं बलिओ नियदेससम्मुहं जाइ । कह कहवि हु कालेणं पत्तो जत्थऽच्छए थेरी ॥१६॥६५७९॥ पविसइ य तीए गेहे द?ण इमा वि गोरवं कुणइ । पुच्छइ य सयलवत्तं सो वि हु अक्खेइ नीसेसं ॥१७॥६५८०॥ थेरी वि हु रोवती पभणइ 'हा पुत्त ! पुत्त ! कह तं सि । मह वारंतीए गओ दुक्खाणं भायणं जाओ ॥१८॥६५८१॥
अज्ज वि मह पुण्णेहिं वलिओ जीवंतओ इह पत्तो । ता मज्झ अपुत्ताए वच्छ ! तुम पुत्तओ जाओ ॥१९॥६५८२॥ *१. सहावति पा० विना ।। २. तीए का० विना ।।
७८५
Page #836
--------------------------------------------------------------------------
________________
* कोडंबियसयं
भुदेवस्स *अक्खाणयं
सिरिसंति- ता अच्छसु विलसंतो मज्झ धणं कुणसु किंपि मा कटुं' । एवं तीए वुत्तो भणइ 'तुहं अंब! मह जणणी' ॥२०॥६५८३॥ नाहचरिए एवं जा तीए गिहे मासचउक्कं इमो परिव्वसइ । ता थेरी रोगेणं किंची किंची समकंता ॥२१॥६५८४॥
पभणइ य 'वच्छ! एत्थं आसि अहं गरुयसेटुिणो भन्जा । तेण मह अस्थि दव्यं भूमीमज्झम्मि णिक्खित्तं ॥२२॥६५८५॥ ण य कोवि तं वियाणइ ता तुह दंसेमि, जाहि तं घेत्तुं । जम्हा हु मज्झ जीयं वच्चिस्सइ थोवदियहेहिं ॥२३॥६५८६॥ इह चिटुंतस्स पुणो उद्दालिस्संति रायमाईया' । एवं तीए वुत्तो खणिऊणं गेहए सव्वं ॥२४॥६५८७॥ बच्चइ य निययदेसे णिययपुरे विसइ निययगेहम्मि । अच्छइ सुहेण तहियं थेरीदव्यं विलसमाणो ॥२५॥६५८८॥ अन्नम्मि दिणे चिंतइ "दिसाण माणे वयम्मि जं न कया । जीव ! णिवित्ती तुमए तं पत्तो विविदुक्खाई ॥२६॥६५८९॥
ताई सरंतो इण्हि पि कुणसु रे ! दिसिवयस्स परिमाणं ।
जेण न वि सहसि दुक्खं, लहसि य मोक्खंसयासोखं" ॥२७॥६५९०॥ एवं चिंतेऊणं गंतूण गुरूण पायमूलम्मि । अणुवय-गुणवय-सिक्खावयाई गिण्हेइ भावेण ॥२८॥६५९१॥
एवं सावगधम्मं पालित्ता केत्तियं पि सो कालं । गिण्हइ सुसाहुधम्म सीलंगऽद्वारसहसजुयं ॥२९॥६५९२॥ * पालेत्तु संजम सो संपत्ते मरणदेसकालम्मि । अणसणविहिणा मरि संपत्तो देवलोगम्मि" ॥३०॥६५९३॥
७८६
१. वुत्तो पभणइ तुहु अंब पा० विना ।। २. दृश्यतां चतुर्थं परिशिष्टम् ।।
Page #837
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
एयं दिसिपरिमाणं आहरणसमन्नियं तुहक्खायं । ता एयम्मि पयत्तो कायव्यो सावएण सया ॥३१॥६५९४॥ बीयं गुणव्ययं पुण भोगुवंभोगम्मि होइ नायव्यं । भोयणओ कम्मयओ तयं वयं मुणह दुविहं तु ॥१॥६५९५॥ भोयणओ सडूढेणं अणतकायाइयं न भोक्तव्यं । कम्मयओ खरकम्माइयाई कम्माई बजेइ ||२||६५९६ ॥ एत्थं पि हु अइयारा सच्चित्तं तह य तप्पडीबद्धं । अप्पउलं दुप्पउलं तुच्छोसहिभक्खणं चेव ॥३॥६५९७॥ कम्मयओ अइयारा पन्नारस एत्थ होति विन्नेया । इंगालयकम्माई ते य इमे आगमे भणिया ||४|| ६५९८॥ इंगाली वणसाडी भाडी फोडीसु बज्रए कम्मं । वाणिज्जं चेव य दंत-लक्खरस-केस विसविसयं ॥ ५ ॥६५९९ ॥ एवं खु जंतपीलणकम्मं निल्लंछणं च दवदाणं । सर-दह-तलायसोसं असईपोसं च वज्रेज्जा ||६||६६००॥ किंचतत्थ इंगालए दहिउ वित्तीकए, सावओ होतु लोहेण जो विक्कए ।
तह य लोहार - उद्वारकम्मं जयं, एवमाई उ इंगालकम्मं तयं १ ||७|| ६६०१ ॥ उदभवण- छेयणं काउ जो सावओ, विक्विणिजा उ वित्तीए सम्भावओ ।
तह य माहुरयफल-फुल्लविक्किणणयं, होइ वणकम्मु एमाए जं करणयं २ ॥८॥ ६६०२॥ सगड हल-हल्लधुर उद्धि-चउयागयं, तुंबं पइयवलि अरयाइजंतग्गयं ।
साडियाकम्मु एमाइयं बुज्झहा, मा हु कइया वि एयम्मि परिमुज्झहा ३ ॥९॥६६०३॥
१. बभोगसि जे० ॥। २. उज्झव का० ॥
सिरिसंतिजिदिस्स
देसणा
७८७
Page #838
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
उट्ट-खर- बसह-महिसाइसगडेहिं जं वुब्भए वक्खरं सव्वया लोय जं ।
भाडएणं तयं भाडियाकम्मयं, मुणह णीसेस अबुहाण जं सम्मयं ४ ||१०||६६०४॥ उयंत सिलाउट्टयत्तं तहा, हालियत्ताइ अन्नं पि परियाणहा ।
जत्थ भूमी परिफोडणं किजए, फोडियाकम्मु एयं तु साहिज्जए ५ ॥११॥६६०५॥ जत्थ गयदंत- नह-सिप्पि-संखाणया, चमर- खरिचम्मपूइयसपविहाणया ।
एवमाई उ अन्नं पि निज्जीवयं, दंतवाणिजि तं पडइ विक्कंतयं ६ ॥१२॥६६०६॥ जत्थ तसजीवबहुनिवहखयकारयं, लक्ख-जउ-गुलिय-अय- तंब - चोहारयं । दिज्जए लिज्जए भंडु एमाइयं, लक्खवाणिज्जु तं मुणिहिं अक्खाइयं ७ ||१३||६६०७॥ जत्थ महु-मज्ज-मंसाइ विक्किजए, रसु असेसो वि दिव्वेण तह लिज्जए ।
रसह वाणिज्जु तद्दोससयकारयं, मुणह बहुजीवखयकरणु सुहवारयं ८ ॥१४॥६६०८॥ जत्थ नर-तुरय-खर-करहपसुगयवरा, वसह गो-महिसि - गडुरय-वेगस्सरा । विक्किणिति हेडाए परिबंधिउं, केसवाणिज्जु तं मुणह अणुसंधिउं९ ||१५||६६०९॥
१. उट्टयन्तं जे० । उडयंतं का० ॥ २. बाणिज तं दोस० जे० । बाणिज्जु तं दोस० का० ॥। ३. मुणहु जे० का० ॥ ४. महिसग पा० विना || ५. वाणिज पा० विना ||
सिरिसंतिजिणिंदरस
देसणा
७८८
Page #839
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
जत्थ तालाउडं तह य हालाहलं, लोहसहियं तु विक्किज्जए जंगलं । विसह वाणिज्जु अच्चंतसावज्जयं, तं सया होउ विउसाण परिवजयं १० ॥ १६ ॥ ६६१० ॥ जत्थ अरहट्ट - तिल - उच्छुजताइए, लोय वाहंति बहुजीवखयराइए । जंतपीडाइकम्मंतमेक्कारसं, संपयं तुज्झ अक्खिज्जए बारसं ११ ॥१७॥६६११॥ जत्थ गो-महिस- तुरगाइयाणं सया, वसणकंबलय छिज्जूंति अवयंसया । एवमाई उ अन्नं पिजं छिज्जए, तं तु निल्लंछणंकम्मु वणिजए १२ ॥१८॥६६१२॥ जत्थ बहुजीवसंघट्ट-आवट्टओ, दबु पलीविज्जए जलण सुविसट्टओ ।
कम्मु आयाणु तं मुह दवदणयं, जं पयच्छेड़ बहु पावसंताणयं १३ ॥१९॥६६१३॥ जत्थ सर-सरिय- पुक्खरणि-दहसोसणं, किजए धन्ननिवहस्स संपोसणं ।
कम्मआयाणु तं मुणह चउदसमयं, सरदहाईण सोसेण पामरमयं १४ ॥ २० ॥६६१४॥ बेस मंजारि कुक्कुडिय सुणही जहिं, जोगविज्रंति काऊण नियया तहिं । होइ पन्नारसं कम्म आयाणयं, असइपोसो ति बहु पावसंठाणयं १५ ॥ २१ ॥६६१५॥
१. बाणिज पा० विना ।। २. तुम्ह जे० का० ॥। ३. कम्म पा० विना ॥। ४. 'णयं स पय' जे० ॥
3454545454545454
सिरिसंतिजिणंदस्स
देसणा
७८९
Page #840
--------------------------------------------------------------------------
________________
रायजियसत्तुणो अक्खाणयं
सिरिसंति
इय पनरस अइयारिहिं, पावपयारिहिं, कम्मयओ बउवण्णियइ । नाहचरिए
परिभोगुवभोगू, सावयजोगू, देवच्चंदिहि मन्नियइ ॥२२॥६६१६॥ बहुजीवखयंकर, पाव भयंकर कम्मायाणई मई भणिय ।
ता चयह ससत्तीए गुणवयभत्तिए, जइ सुहु इच्छहु सिवजणिउ ॥२३॥६६१७॥ * एत्थं वि हु दिटुंतो उवभोगे होइ रायजियसत्तू । परिभोगम्मि य जाणह दियाइणी णिच्चमंडीया ॥२४॥६६१८॥ अवि य
"एत्थेव भरहवासे वसंतपुरनयरसामिओ आसि । नामेणं जियसत्तू, परक्कमेहिं पि जियसत्तू ॥१॥६६१९॥ तस्सऽत्थि सुरगुरु पि हु बुद्धीए चुउबिहाए जो जिणइ । रज्जभरपालणसहो सुबुद्धिनामो महामंती ॥२॥६६२०॥ ते य नरेंदा-ऽमचा परोप्परं नेहनिभरा धणियं । पइदियह चिटुती रज्जं सव्वं पि पालेता ॥३॥६६२१॥ एक्कम्मि य दिवसम्मि पडिहारो पणमिऊण विन्नवइ । 'देव ! दुवारे चिटुइ एगो हेडाउओ पवरो' ॥४॥६६२२॥ आणाविओ य रन्ना, पविसित्ता विन्नवेइ 'देव मए । तुम्ह कए आणीया अइदूराओ हया दोन्नि ॥५॥६६२३॥ अचंतपवररूवा उत्तुंगतणू समुद्धरग्गीवा । नीसेसआसलक्खणसमन्निया पवणसमवेया' ॥६॥६६२४॥ - - १. सुह जे० । सुहं का० ।। २. दृश्यतां चतुर्थ परिशिष्टम् ।।
Page #841
--------------------------------------------------------------------------
________________
रायजियसत्तुणो अक्खाणयं
सिरिसंति- तो कोउगेण राया निग्गच्छइ ताण दंसणवाए । पेच्छइ वणियरूवे सुपमाणे आसपोयलए ॥७॥६६२५॥ नाहचरिए ॐ तो परितुटो राया सयमेव समारुहेइ एगम्मि । बीयम्मि पुणो मंतिं आइसइ जहा 'तुम चडसु' ॥८॥६६२६॥
ते दोन्नि वि वरसुहडा, दोन्नि वि संगामलद्धमाहप्पा। दोन्नि वि हयसिक्खाए कुसला तुरएसु ते चडिया ॥९॥६६२७॥
अह वाहिऊण तुरए पुल-कुंडलमाइयाहिं सिक्खाहिं । पच्छा खिवंति वेगे तत्तो उद्धाइया तुरगा ॥१०॥६६२८॥ ॐ परिमियदेस गंतु दोन्नि वि खंचंति जाव ते आसे । ता बीययधाराए सहस त्ति तुरंगमा लग्गा ॥११॥६६२९॥
तं नाऊणं दोन्नि वि खंचंति पुणो वि गाढयरमेव । ता नीया अवहरि माणुसहीणाए अडवीए ॥१२॥६६३०॥
तत्थ दिवसाणि कइवि हु भमंति जा ताव साहणं पत्तं । दोन्नि वि तुरेंगमेसु आरोहिय आणिया नंयरे ॥१३॥६६३१॥ ॐता राया संचिंतइ 'एत्तियदिवसाणि भुक्खिया भमिया । अजं पुण सव्वं पि हु आहारं कारवेमि' त्ति ॥१४॥६६३२॥
आइटा सूयारा 'निव्वत्तह झत्ति रसवई अन्ज । उत्तिम मज्झिम-निक्किटुभेयभिन्नं' तओ ते वि ॥१५॥६६३३॥ ‘आएसो' त्ति भणित्ता तहेव णिव्वत्तयंति आहारं । उवविदुस्स उ रण्णो भोयणअढाए आणिति ॥१६॥६६३४॥ नडपेच्छादिटुंतं चिंतइ राया वि जह "पडो स्मे । जा पेच्छं आढवई ता पढम एइ बहि लोगो ॥१७॥६६३५॥ तत्तो विसिटुडिंभा णिएंति ओसरह ताण बहिलेको। पति ताणि जयं विसिटुपुरिसा तओ एति ॥१८॥६६३६॥
१०
७९१
१. मती पा० विना ।। २. आरोबिय पा० ।। ३. नयरिं पा० ॥ ४. दुक्तिमा का० ।। ५. आणेति पा० ।। ६. णिइति पा० विना ।।
Page #842
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंति- नाहचरिए
रायजियसत्तुणो अक्खाणयं
अवसक्किऊण डिंभाणि दिति आणं विसिटुपुरिसाण । तत्तो य एइ मती ठाणं सो लहइ मज्झम्मि ॥१९॥६६३७॥ अह एइ जया राया तइया मंती वि ओसरित्ताणं । बइसारेइ नरिंदै मज्झम्मि पहाणाणम्मि ॥२०॥६६३८॥ जइ पुण पढमं चेव य उवविसइ नरेसरो तहिं गतुं । तो सेसाण न जण एवं एत्थं पि नायव्यं ॥२१॥६६३९॥ जइ भक्खेमि विसिढे आहारे पढमयं तओ इयरे । पावेंति नेय आणं तम्हा भक्खेमि तो इयरे ॥२२॥६६४०॥ जं पुण विसिटुभोजं पेच्छणयकमेण पाविही डाणं' । पच्छा वि एव चिंतिय भुंजइ इयराणि पढमयरं ॥२३॥६६४१॥ ५ पच्छा विसिटुयाणि वि आकंठं जाव ताव परिभुत्तं । उड्डयमाईयाण वि उव्वेल्लो णेय परिमुक्को ॥२४॥६६४२॥ तत्तो सो आहारो अपरिणमंतो विसूइयं कुणइ । तीए विसूइयाए पीडियदेहो गओ निहणं ॥२५॥६६४३॥ अट्टज्झाणेण मओ उववन्नो वंतरेसु देवेसु । तत्तो य चुओ संतो उववन्नो तिरियजाईसु ॥२६॥६६४४॥ एवं च केत्तियं पि हु संसारं हिंडिऊण सो राया । पुणरवि लहिही धम्म, पुणरवि समणत्तणं लटुं ॥२७॥६६४५॥ उप्पाडियवरनाणो पाविस्सइ सासयं तओ काण" । एवं उवभोगम्मि अणियत्ताणं भवे दोसो ॥२८॥६६४६॥ एवं परिभोगम्मि वि दोसो अणियत्तयाण नायव्यो । पुव्वुल्लिगियमित्थं कहाणयं तुम्ह साहेमि ॥२९॥६६.४७॥ "अत्थि इहेव जंबद्दीवे दीवे भारहे वासे धन्नवद्धणो नाम वरगामो । तत्थ य अत्थि जलणसिहो नाम बभणो । तस्स
सी
७९२
१. नरेंदं पा० ।। २. एयं जे० ।। ३. पार्विति त्रु० का० ॥ ४. उव्विल्लो त्रु० का०।।
Page #843
--------------------------------------------------------------------------
________________
निच्चमंडियाए
अक्खाणयं
सिरिसंति- य दीवसिहा नाम भारिया । तीसे य अन्नया कयाइ नियपइणा सह विसयसुहमणुहवंतीए जाओ दारओ । कयं च से नाहचरिए *णाम अग्गिदेवो त्ति । वढिओ देहोवचएणं । जाव य संपत्तो जोव्वणे ताव समाणकुल-सील-वयाइएहिं संजुत्तं
परिणाविओ सुनंदं नाम कन्नयं । तत्थ य गामे सो अइगोरव्यो । लहइ नाणाविहं दव्वजायं लोयाओ । एवं च जाओ ईसरो । तेण य निययभजाए करावियं तिलयचोद्दसगमाभरणं । सा य णिचं पि परिहिएण चिटुइ । तओ भणिया सा पइणा, जहा- 'पिए, पच्चंतवासो एस ! जइ कहिंचि धाडी समागच्छइ तो तीए वेलाए महया कडेण उत्तारिजइ ता तुम तिहिपव्वणीसु एवं परिहेजसु, सेसकालं तु थवियं धरिजई' । तीए भणियं- 'नाह ! जइ एयं न परिहिज्जइ तो पत्थरसममेयं, ता हं तीए चेव वेलाए झडत्ति उत्तारिस्सामि' । एवं च तीए अभिप्पायं नाऊण डिओ तुहिक्को बंभणो । अन्नया य सिंगिय-पडहियासद्दभीसणा समागया भिल्लधाडी । तं च समागयं दटुण तीए माहणीए उत्तारेउमाढत्तं तमाभरणं । तओ उवचियगत्तत्तणओ न नीसरंति आभरणाई । दिव्वजोएण य पढम चेव पविट्ठा ते भिल्ला तस्स गेहे । १० जाव न सकेंति ते ताणि आभरणाणि उत्तारेउं ताव ताण लोभेण तीए हत्थ-पायच्छेयं काऊण गहियाणि आभरणाणि । सा य अट्टज्झाण-रुद्दज्झाणोवगया मया समाणी उववन्ना नरए नेरडओ" ति ।
७९३
१. कारावियं जे० का० ।। २. सकंति पा० विना ।।
Page #844
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिजिणिंदस्स
देसणा
सिरिसंति- ता परिभोगे एवं अपरिमिए दूसणं मुणेऊण । कुणह सया परिमाणं उवभोगे तह य परिभोगे ॥१॥६६४८॥ नाहचरिए * तइयं गुणव्वयं पुण अणत्थडंडस्स होइ जा विरई । तं भिजंतं कमसो चउभेयं होइ विन्नेयं ॥२॥६६४९॥
तत्थ य ज अवझाणं पढमो भेओ इमो मुणेयव्यो । जं तु पमायाचरियं तं बीयं मुणह भेयवसा ॥३॥६६५०॥ हिंसप्पयाणनाम तइज्जयं, पावकम्मउवएसो । होइ चउत्थो एयं अणत्थदंडब्बयसरूवं ॥४॥६६५१॥ अटेण तं न वज्झइ, वज्झइ जमणटुओ उ किर पावं । कालाईया अढे नियामगा, णो अणडाए ॥५॥६६५२॥ एत्थ वि य अईयारे सुणसु इमे पंच इह कहिजते । जे कंदप्पो कीरइ पढमो, बीओ उ कुक्कुइयं ॥६॥६६५३॥ मोहरियणाम तइओ, चउत्थओ संजुयाहिगरणं तु । उवभोग-परीभोगे अइरेगो पंचमऽइयारो ॥७॥६६५४॥
एत्थं पि उदाहरणं कहेमि तुम्हाण किंचि लेसेणं । "धायइसंडे दीवे भारहखेत्तम्मि सुपसिद्धं ॥१॥६६५५॥ * अत्थि पुरं पोराणं कणगपुरं नाम दसदिसिपयासं । तं परिपालइ राया पयडो रिउमद्दणो नाम ॥२॥६६५६॥
तस्स य भजा अंतेउरस्स मज्झम्मि जा उ सुपसिद्धा । केउसिरी नामेणं अचं सुंदरावयवा ॥३॥६६५७॥ तत्थ य समिद्धदत्तो निवसइ कोडुबिओ सुविक्खाओ । पालइ निययकुटुंब नियकुलकमवित्तिकरणेणं ॥४॥६६५८॥ अह अन्नम्मि दिणम्मि सुत्तेण जाव जग्गिय तेण । ता चिंतिउमाढत्तो अवझाणं एरिसं एसो ॥५॥६६५९॥ "जइ मज्झ होइ रजं तो हं राया भवामि विक्खाओ । साहेमि तओ सव्वं छक्खंडं भरहवासमिणं ॥६॥६६६०॥
७९४
Page #845
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंति- नाहचरिए
कोडुबियसमिद्धदत्तस्स अक्खाणयं
तत्थ य वेयड्ढनगे जे केवि हु अत्थि खेयरा सव्वे । ते मह आणाकारी होहिंति न एत्थ संदेहो ॥७॥६६६१॥ तो हं ते आणाए बटुंते एवमालविस्सामि । जह देह भद्द ! मज्झं विजाओ अणण्णसरिसाओ ॥८॥६६६२॥ तो मह ते परितद्वा दाहिति अणण्णसरिसविज्जाओ । साहिस्सामि य ताओ जहभणियविहाणओ सव्वा ॥९॥६६६३॥ तासु य सिद्धासु अहं नहयलचारेण परिभमिस्सामि । तो अन्नम्मि दिणम्मि सुरगिरिगमणे अहं चित्तं ॥१०॥६६६४॥ काऊणं उहिस्सं, विजाओ सुमरिऊण गच्छिस्सं" । इय आवेसवसेणं उद्वित्ता देइ सो फालं ॥११॥६६६५॥ आयासयफालेणं पडिओ धरणीयलम्मि सहस त्ति । दुक्खाविओ य अहियं सव्येसु वि अंगुबगेसु ॥१२॥६६६६॥ यणविहुरो ताहे अकंदइ भूतलम्मि लुढमाणो । तो माणुसेहिं उप्पाडिऊण सिजाए संविओ ॥१३॥६६६७॥ महया कडेण तओ कह कहवि हु वेयणा उवस्संता । जाओ सत्थसरीरो पालेइ पुणो वि नियगेहं ॥१४॥६६६८॥ एत्तो य तस्स खग्ग सुंदररूवं मणोहरं अत्थि । बहुदव्वेणं कीयं सुपसिद्धं तम्मि विसयम्मि ॥१५॥६६६९॥ तं पुण खग्ग बाहिं निरूवणत्थं तु कड्ढियं आसि । तं पि हु पमायदोसा वीसरियं बाहिरे चेव ॥१६॥६६७०॥ रयणीए पहरदुगे गयम्मि मज्झटिएण संभलियं । तह वि पमायवसेणं न उटुिऊणं कयं मज्झे ॥१७॥६६७१॥ "जह किर पभायकाले आणम्मि इमं अहं करिस्सामि" । इय चिंतिऊण सुत्तो निद्दपमाएण अक्कंतो ॥१८॥६६७२॥
१. सेजाए पा० विना ।। २. च जे० ।।
Page #846
--------------------------------------------------------------------------
________________
कोडंबियसमिद्धदत्तस्स अक्खाणयं
सिरिसंति- एत्यंतरम्मि कहमवि रयणीए पच्छिमम्मि जामम्मि । दिव्ववसेण पविट्ठा चोरा गेहम्मि अह तस्स ॥१९॥६६७३॥ नाहचरिए गहियं च तयं खग्ग चोरेहिं उग्गयम्मि तो-सूरे । तं जाव निरूती ता णायं खग्गरयणमिणं ॥२०॥६६७४॥
"तो गेण्हामो किंची वंदम्मि जेण होइ सहलमिणं" । इय चिंतिऊण गहिओ वंदेणं नयरसेट्ठिसुओ ॥२१॥६६७५॥ बंदियपुरिसेहिं समं सेद्विसुओ तत्थ पाविओ मरणं । दटूण तयं खग्ग भणंति लोया तओ पयर्ड ॥२२॥६६७६॥ "एयं तं वरखग्गं समिद्धदत्तस्स संतियं जं तु । ढुक्कं च नरवइस्सा" तेण वि हक्कारिओ एसो ॥२३॥६६७७॥ रे पावकम्म ! निद्दय ! कयं तए एरिस किमेयं ?' ति । सो आह 'एयकम्माण कारओ देव ! न हु अहयं ॥२४॥६६७८॥ रन्ना भणियं 'जइ न बि तो किं एवं तुहंतयं खग्गं?'। सो भणइ 'देव ! मा कुप्प सुणसु विन्नत्तियं मज्झ ॥२५॥६६७९॥ एयं वियालकाले कल्लं रयणीए बाहि वीसरियं । तं चोरेहिं नीयं खग्ग इय विलसियं ताण ॥२६॥६६८०॥
जइ पुण अहमेयाणं कम्माणं कारओ तओ देव ! । दुडेण वि दिव्येणं पत्तिज्जावेमि नीसकं' ॥२७॥६६८१॥ ॐ एवं पि हु पडिभणिए राया तो तं पमायदोसेणं । दंडेऊण मेल्लइ जीवंतं गहियसव्वस्सं ॥२८॥६६८२॥
एतो पुणो वि काले जते अह केत्तियम्मि वि समिद्धो । जाओ समिद्धदत्तो पुव्वं व समिद्धिभारेण ॥२९॥६६८३॥ अन्नम्मि दिणे पुरिसेण कह वि एगेण मग्गिओ एसो। जह 'ज तुमए गहियं विसं तओ देहि मे किंचि ॥३०॥६६८४॥
७९६
१. निरूवंति पा० विना ।। २. बि ७० का० ।। ३. अह नास्ति त्रु०॥
Page #847
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
तेण वि दिन्नं मग्गतयस्स, तत्तो विसाओ थोवयरं । तेण वि तं गहिऊणं तलायमज्झम्मि पक्खित्तं ॥ ३१ ॥६६८५ ॥ जेण निवो मरइ इमो सह लोगेणं जओ इमो पुरिसो । रायस्स वेरिएणं पटुविओ रायवहणत्थं ॥ ३२॥६६८६ ॥ तत्तो वि जाव लोगो उग्गव्विसभाविएण नीरेणं । केत्तियमेत्तो वि तहिं पंचत्तं पाविओ झत्ति ॥ ३३ ॥ ६६८७॥ तं दणं रण्णा जाव य निउणं गवेसियं ताव । कहियं केण वि रण्णो समिद्धदत्तस्स तं चरियं ॥ ३४ ॥६६८८ ॥ रविकारिता भणिओ रे पाव ! किं कयं एयं ? ' । सो भणइ 'देव ! जाणामि नेव केणाऽवि कयमेयं ॥३५॥६६८९॥ किंतु अहं एगेण पुरिसेणं मग्गिओ जहा मज्झ । अत्थि महंतं कळं, ता मह थोवं विसं देहि ॥ ३६ ॥ ६६९०॥ दिन्नं च मए सिज्झउपओयणं नणु महाणुभावस्स । न य मे दुदुसहावो वियाणिओ देव ! मुद्धेणं' ॥३७॥६६९१॥ 'हिंसप्पयाणकारि ' त्ति पुण वि कुद्धेण राइणा तस्स । सव्वस्सं अवहरियं मुक्को सो जीवमेत्तेण ॥३८॥६६९२ ॥ एवं सो वि हु दुहिओ जावऽच्छइ कइवि वासरे ताव । पुव्यकयकम्मवसओ संजाया पुणरवि समिद्धी ॥३९॥६६९३॥ अवरम्म वासरम्मिं परिसाए जाव चिटुइ निविट्ठो । ता तेणं अंतेणं बोलइ कोडुबिओ एक्को ॥४०॥ ६९९४॥ करगहियपवरकल्होडजुवलओ पेच्छिऊण तं भणइ । 'भो ! भो ! दमिया किं नो एए कल्होडया तुमए ? ' ॥४१॥ ६६९५ ।। सो भइ 'नेय अञ्ज वि' समिद्धदत्तो पर्यापए एत्तो। 'जइ एवं, तो भद्दय ! मा कुणसु पमायमेत्थत्थे ॥४२॥६६९६ ॥ १. "लाम ० ॥ २. कित्तिय त्रु० ॥ ३. हक्कारेत्ता त्रु० जे० ॥ ४. नेय त्रु० का० ।। ५. एगो का० ॥
345454545450
कोडुंबिय समि
द्धदत्तस्स
अक्खाणयं
७९७
Page #848
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
1
दमसु इमे दो वि तुमं जेणं जोगा हलस्स जायंति । ता आरा बेहाईहिं दमसु अइनिद्दओ होउं ॥ ४३ ॥ ६६९७ ॥ पोसिति न केवलमेए तह निडुरेण चित्तेण । अञ्चत्थं दमसु इमे जेण न मञ्चंति' परिजुत्ता ॥४४॥६६९८ ॥ एयं निडुरवणं दो विकल्होडयाण सवणेसु । पडियं तेणं च तओ ते दो वि हु दुम्मणा जाया ॥४५॥६६९९ ॥ चिंतंति “इमं पावं अइनिदुरभासयं विणासेमो । जो अम्हाणं पीडं उवइसइ सुनिद्दओ होउं" ॥४६॥६७००॥ एवं चिंतंता ते नीया गोसामिएण नियगेहे । गोसामिओ वि चित्ते तं वयणं निच्छियं धरिउं ॥ ४७ ॥ ६७०१ ॥ अन्नम्म दिणे तेणं आढत्ता दो वि वाहिउं वसहा । अइनिद्दयचित्तेणं विंधइ तिक्खाहिं आराहिं ॥ ४८ ॥ ६७०२ ॥
विहुवारं वारं विधिता मणम्मि कुप्पंति । वाहिचंता य दढं सुकुमालत्ता उ ते तुट्टा ॥४९॥६७०३ ॥ ते तुट्टे नाऊणं आस मेल्लेइ ताण सो सामी । बसहा वि मरेऊणं दोन्नि वि अह वंतरा जाया ॥५०॥६७०४ ॥ खोडेऊणं कम्मं विविहाए अकामनिजराए उ । तत्तो उवबन्नेहिं दोहिं वि वित्थारियं नाणं ॥ ५१ ॥ ६७०५ ॥ दिट्ठाई देहाई मरणस्स य कारणं तओ नायं । तं जाणिऊण रुट्ठा समिद्धदत्तस्स उवरिम्मि ॥५२॥६७०६॥ आगंतू य दोन्नि विदेहे नाणाविहाओ वियणाओ । उप्पायंति सुकुद्धा भणति अह निडुरं एयं ॥ ५३॥६७०७ ॥ “रे रे निडुरभासग ! निद्दय ! नित्तिंस ! कूरकम्माण ! । तइया एव भणतो किं जाणसि ? सहसु ता इण्हि' ॥५४॥६७०८॥
१. उपा० ।। २. नाउं पा० ॥
कोडुंबिय समिद्धदत्तस्स अक्खाणयं
७९८
Page #849
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
एवं समिद्धदत्तो वियणाहिं पीडिओ अणेगाहिं । सोऊण तियसवयणं जोडियकरसंपुडो भइ ||५५ ||६७०९ ॥ 'देव ! पसीयह मज्झं अवराहं खमह जेण सप्पुरिसा । पणिवइयवच्छल चिय भवंति तुम्हारिसा नूणं ॥ ५६ ॥६७१०॥ ताहं धूव-कच्छुहत्थो तुम्हाण संपयं जाओ' । इय सोऊणं दोन्नि वि कोवं मुंचति ते तियसा ॥५७॥६७११॥ उवसंहरिजं वियणाओ ताओ बच्चेति निययाणम्मि । वियणामुक्को संतो चिंतइ एसो वि चित्तेण ॥५८॥६७१२॥ “हा जिय ! अवझाणेण पडिएण तुमे सुदारुणं दुक्खं । अणुहूयं पुण पच्छा पमायकरणस्स दोसेण ॥ ५९ ॥ ६५७१३ ॥ ५ सव्यस्सं अवहरियं रन्ना तत्तो य हिंसदाणेण । पुण सव्वस्सऽबहारो तुमए रे पाविओ जीव ! ॥६०॥६७१४॥ पावयवसेणं इहि जाओ पुणो वि दुहखाणी । ता परिहराहि एए चउरो वि अणत्थडंडे उ” ॥ ६१ ॥६७१५॥ इय चिंतिऊण बच्चइ एसो सिरिसूरिपायमूलम्मि । गिण्हइ अणुव्वयाईसावगधम्मं सुपडिपुण्णं ॥६२॥६७१६॥ अणुपालिऊण तं पुण निरईयारं समाहिणा अंते । अणसणविहिणा मरिउँ पत्तो सोहम्मकप्पम्मि ||६३ ||६७१७॥ तत्तो य चवित्ताणं कुलेसु उग्गेसु होइउं पच्छा । सोक्खपरंपरएणं वचिस्सइ मोक्खसोक्खम्मि” ॥६४॥६७१८॥ एसो वि तुम्ह कहिओ अणत्थदंडव्ययस्स विसयम्मि । जो पत्तो दुक्खाई समिद्धदत्तो त्ति नामेण ॥६५॥६७१९ ॥ सिक्खावयाइं एत्तो भो भो ! साहेमि तुम्ह निसुणेह । सामाइयं तु पढमं होइ वयं ताण मज्झम्मि || १ ||६७२०॥ तस - थावरजीवाणं सव्वाण वि उवरि जो समो भावो । तं सामइयं जाणसु कायव्यमणेगहा तं तु ॥ २॥६७२१ ॥
१. णत्थडंड' पा० ॥
कोडुंबिय समिद्धदत्तस्स अक्खाणयं
७९९
Page #850
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
43434343434
सामाइयम्मि उ कए समणसरिच्छो उ सावओ होइ । तम्हा णिज्जरमूलं करेह सामाइयं बहुसो ॥३॥६७२२॥ किंतु इह अइयारा पंच इमे होंति वज्रणिजा उ । मण - वइ-कायाण इहं दुप्पणिहाणं न कायव्यं ॥ ४ ॥६७२३ ॥ सामइ सइअकरणं तहेव अणवद्वियस्स करणं तु । अइयाररहियमेयं, अन्नह सामाइयं न भवे ||५|| ६७२४ ॥ गिहित्ता सामइयं गिवावारे उ चिंतए जो उ। अट्टवसट्टस्स तओ निरत्थयं होइ सामइयं || ६ ||६७२५ ॥ एम्म उ पुण सुद्धे कंते निच्छिएण चित्तेण । होइ सुहं जीवाणं जह पत्तं सीहसडूढेण ॥७॥६७२६ ॥ आबद्धकरयलपुडा परिसा विन्नवइ 'सामि ! को एसो । जो तुम्हेहिं भणिओ सुसावओ सीहनामो ?' त्ति ॥८॥६७२७॥ भणइ सिरिसंतिनाहो “भरहे रमणिजपट्टणे रम्मे । अस्थि निवो गुणकलिओ सूरो हेमंगओ नाम ॥१॥६७२८॥ हेमसिरीनामेण भज्जा तस्सऽत्थि पवरसुहभावा । अन्नो वि तत्थ निवसइ सडूढो जिणदेवनामो त्ति ||२||६७२९ ॥ जिणदासीनामेण भज्जा तस्सऽत्थि सयलजिणभत्ता । सा अन्नया य पसवइ वरपुत्तं सीहयं नाम ||३||६७३०॥ बालयकाले वि इमो मुणीण पासम्मि सुणइ वरधम्मं । भावइ य तेण चित्तं, गेण्हइ य वयाई सब्वाई || ४ ||६७३१॥ पालइ य निरइयारं भावेण इमो सया पवडूढतो । एवं बच्चइ कालो सामाइयमाइनिरयस्स ॥५॥६७३२॥ नाऊण जोव्वणत्थं परिणावइ सोहणं तओ कन्नं । नामेणं पउमसिरिं रूवाइसमन्नियं जणओ ||६||६७३३ ॥ १. किजते का० ॥
सीहसावयस्स अक्खाणयं
८००
Page #851
--------------------------------------------------------------------------
________________
सीहसावयस्स अक्खाणयं
सिरिसंति- सीहो वि पइदिणं चिय गेण्हइ सामाइयं सुनिच्छयओ । पडिकमणं कुणइ तहा दोसु वि संझासु उवउत्तो ॥७॥६७३४॥ नाहचरिए अह केत्तिए वि काले गेण्हित्तु कयाणगाई बहुयाई । वच्चइ उत्तरदेस सामग्गिजुएण सत्येण ॥८॥६७३५॥
तत्तो य अडविमज्झे सत्थो आवासिओ नईतीरे । सीहेण वि परिगहियं सामइयं तत्थ आणम्मि ॥९॥६७३६॥
एत्थंतरम्मि सहसा समागओ बहलमसगसंघाओ । तेणं खनंतो सो सत्थो वि हंडप्फडो जाओ ॥१०॥६७३७॥ . * तत्तो धूमाईयं सत्थो जुत्तं करेइ मसगाणं । सीहो वि महासत्तो अच्छइ तह चेव खजंतो ॥११॥६७३८॥
मेरु व्य निप्पकंपो सो सम्म सहइ उग्गमुवसगं । धम्मज्झाणम्मि डिओ झाएइ सुणिचलमईओ ॥१२॥६७३९॥ अह तेहिं मसएहिं जाव इमो पाडिओ महाकडे । ता दक्खिणवाएणं आगंतुं पेल्लिया मसगा ॥१३॥६७४०॥ मुक्को उवसग्गाओ सामइयं पारए तओ सीहो । खणमेत्तेण य देह सूर्ण सव्वं पि एयस्स ॥१४॥६७४१॥ कइहिं वि दिणेहिं जायं सत्थावत्थं पुणो वि हु सरीरं । तत्तो य जाइ पुरओ जाव वसंतप्पुरे पत्तो ॥१५॥६७४२॥ विक्केऊणं भंडं आसाइय तत्थ बहुगुणं लाभं । वलिओ य निययदेसस्स सम्मुहं जाव पुण पत्तो ॥१६॥६७४३॥ निययम्मि नयरम्मि तत्थ पविट्ठो उ महविभूईए । नियए पासायवरे भुंजइ तत्थुत्तमं सोक्खं ॥१७॥६७४४॥ एवं सो विसयसुहं भुजित्ता पच्छिमम्मि कालम्मि । संलेहणं विहेउं अणसणविहिणा दिवं पत्तो ॥१८॥६७४५॥
10१
१. सुनिच्छइओ पा० ।। २. हडफडो का०॥
Page #852
--------------------------------------------------------------------------
________________
वणिणो गंगदत्तस्स अखाणयं
सिरिसंति- तत्तो चविऊण इमो बहुसोक्खपरंपरेण मोक्खसुहं । पाविस्सई कमेणं दढसामइयाइकरणाओ" ॥९९॥६७४६॥ नाहचरिए देसावगासियवयं बीयं सिक्खावयं मुणेयव्यं । दिसिवयपमाणसंखेवकरणओ होइ विन्नेयं ॥१॥६७४७॥
अहवा सव्ववयाणं संखेवो होइ एत्थ नायव्यो । 'पुढविं न खणामि अहं' इचाइपमाणकरणाओ ॥२॥६७४८॥ एत्थ य पुण विन्नेया अइयारा पंच वजणिज्जा उ । आणवणम्मि पओगो पेसवणे चेव नायब्वो ॥३॥६७४९॥ सदस्स उ अणुवाओ विन्नेओ होइ तह य रूवस्स । बहिया पोग्गलखेवो पंचमओ होइ अइयारो ॥४॥६७५०॥
एयं तु सुद्धरूवं कायव्वं जेण बहुफलं होइ । इहलोए परलोए जह जायं गंगदत्तस्स ॥५॥६७५१॥ ॐ "एत्थेव य भरहम्मि संखउरे गंगदत्तवरनामो । आसि वणी विक्खाओ, अहऽन्नया तेण गुरुपासे ॥१॥६७५२॥
गहिओ सावगधम्मो पंचाणुव्वय-गुणव्वयाईओ । पालेइ निरइयारं तं धम्मं धम्मबुद्धीए ॥२॥६७५३॥ अह अन्नया कयाई तेणं देसावगासियं गहियं । जह 'गेहाओ बाहिं न निग्गमो चेइयं मोत्तुं' ॥३॥६७५४॥ गेहम्मि यिस्स तओ समागओ वाणिओ तहिं एगो । तेण य सिटुं 'भाउय ! अजं नयरस्स बहि पत्तो ॥४॥६७५५॥ एगो महंतसत्थो महग्घबहुपणियपूरिओ पवरो । तत्थ गयाणं जायइ लाभो लक्खेहिं णिभंतं ॥५॥६७५६॥ ता आगच्छसु जेणं संचक्कारेमु बहुविहं भंडं। तं उटुसु जावऽज्ज वि महायणं जाइ नो तत्थ' ॥६॥६७५७॥
८०२
१. पि जे० का || २. सव्वं कारेमु का० ।। ३. ता का०॥
Page #853
--------------------------------------------------------------------------
________________
वणिणो गंगदत्तस्स अक्खाणयं
सिरिसंति- पभणइ य गंगदत्तो 'अजं देसावगासियं गहियं । ता एहामि न अहयं, तुम पुणो कुणसु जं जोग्गं' ॥७॥६७५८॥ नाहचरिए पुणरवि तेणं भणियं 'मा एवं कुणसु अजं भाइ ! तुम । जेण महतो लाभो, वयं तु कल्लं करेजासि' ॥८॥६७५९॥
सो भणइ 'मित्त ! मा जंप एरिसं एक्कजम्मिओ लाभो । वयपालणं तु भाउय ! जम्मे जम्मे सुहं देइ' ॥९॥६७६०॥ ॐ सो भणइ 'भंजिऊण वि पायच्छित्ताओ सुज्झए पावं । लाभो पुण हत्थाओ उत्तिण्णो लडभए कत्थ?' ॥१०॥६७६१॥ ॐ सो भणइ 'न मे कजं जो बयभंगेण लब्भए लाभो । जेण पसंसंति बुहा मरणं, न उणो उ वयभंग' ॥११॥६७६२॥
इयरो वि भणइ 'सुपुरिस ! अजं एक्कं करेहि मह वयणं' । चिंतइ य गंगदत्तो “धिरत्थु लच्छीए पावाए ॥१२॥६७६३॥ * जीए लुद्धा जीवा वयभंग पि हु न चेव गणयंति । बहुसो वि भन्नमाणो जह एसो चेव वणियसुओ" ॥१३॥६७६४॥ ॐ इय चिंतिऊण भणिओ सो वणिओ तेण गंगदत्तेण । जह 'भाइ! पाणनासे वि नो वयं कहवि खंडेमि ॥१४॥६७६५॥ ।
कजं न मज्झ अत्थेण, नेय अन्नेण तह य केणाऽवि । एक्कं चिय मह कजं जं किजइ निक्कलो धम्मो' ॥१५॥६७६६॥ * इय जाणिऊण एसो विणिच्छयं तस्स गंगदत्तस्स । निग्गच्छइ वणियसुओ उद्वित्ता तस्स गेहाओ ॥१६॥६७६७॥
एसो वि वए पुण्णे बीयम्मि दिणे गओ तहिं सत्थे । दिटुं च तत्थ भंडं दिव्ववसा अक्खयं चेव ॥१७॥६७६८॥ विहिया य तओ सट्टी गहिऊण कयाणगं असेस पि । पत्तो निययगिहम्मि जाओ य तहिं महालाभो ॥१८॥६७६९॥
८०२
१. भाय का० ।। २. सुज्नई त्रु० ।। ३. निम्मलो पा० ।।
Page #854
--------------------------------------------------------------------------
________________
वणिणो गंगदत्तस्स अक्खाणयं
सिरिसंति-
* परिचिंतियं च तेणं "माहप्पं सव्वमेव धम्मस्स । एयं ज मह लाभो जिणभवणाईसु ता देमि" ॥१९॥६७७०॥
परिचितिय च नाहचरिए * इय चिंतिऊण सव्वेसु तेण जिणमंदिरेसु पूयाओ । विहियाओ तहा दाणं दिन्नं सब्बस्स संघस्स ॥२०॥६७७१॥
एवं च तस्स धम्मम्मि उज्जम पइदिणं कुणंतस्स । जा जाइ कोइ कालो ता पत्तो चरिमसमओ त्ति ॥२१॥६७७२॥ तत्तो य तेण विहिया सव्वा सलेहणा जहाभिहिया । पच्छा अणसणविहिणा मरिऊणं सुरवरो जाओ ॥२२॥६७७३॥ चविऊण तओ कमसो पहाणकुलसंभवो भवेऊण । पत्तो णिव्वाणपुरे जत्थ अणतं महासोक्खं" ॥२३॥६७७४॥ देसावगासियमिणं दिटुंतसमन्नियं तुहऽक्खायं । पोसहवयं इयाणिं कहेमि संखेवओ किंचि ॥१॥६७७५॥ अटुमि-चउद्दसीमाइएसु पव्वेसु कीरए जमिह । पोसेइ पव्वकिच्चं सो होइ हु पोसहो चउहा ॥२॥६७७६॥ आहारपोसहो होइ तत्थ सव्वम्मि तह य देसम्मि । सव्वम्मि उ नायव्यो चउबिहाहारउववासो ॥३॥६७७७॥ देसम्म तिहाहारे उववासो अंबिलाइयं तह य । सव्यं पि हु विन्नेयं पच्चक्खाणं जमिह किंचि ॥४॥६७७८॥ बीओ पोसहभेओ सरीरसक्कारसंभवो होइ । सव्वे देसे य तहा एसो विहु होइ नायव्यो ॥५॥६७७९॥ सव्वम्मि सबदेहस्स जमिह सक्कारवञ्जणं होइ । देसम्मि पुणो असिणाणकरणमाई उ विन्नेओ ॥६॥६७८०॥ तइओ य बंभचेरस्स पोसहो सो वि सव्व-देसेसु । सव्वम्मि जमिह इत्थीकरफासाई विवज्जेइ ॥७॥६७८१॥
देसम्मि पुणो इत्थीसंभोग वजिउं कुणइ सेसं । अव्वावारे पोसहचउत्थयं सव्व-देसेसु ॥८॥६७८२॥ * सबम्मि सव्ववावारवज्जणं, देसओ उ एगस्स । पोसहवयमिहमेत्थ वि अइयारा पंचिमे होति ॥९॥६७८३॥
८०४
Page #855
--------------------------------------------------------------------------
________________
जिणचंदसावयस्स अक्खाणयं
सिरिसंति- अप्पडि-दुप्पडि-लेहिय-सेञ्जासंथारयं विवजेइ । अपमज्जिय-दुपमज्जियसेञ्जासंथारयं तह य ॥१०॥६७८४॥ नाहचरिए एवं चिय दुगभेयं बुच्चइ उच्चार-पासवणभूमिं । जं सम्ममणणुपालण उववासे पंच इयारा ॥११॥६७८५॥
एत्थं पि हु दिद्रुतं भणामि जिणचंदसावयं सुणसु । “अत्थि पुरं पोराणं सुपइट्ट नाम सुपसिद्धं ॥१॥६७८६॥ पालइ तं वरराया अणंतविरिओ त्ति नाम सुपसिद्धो । जस्स पिया सेसवई सुपसिद्धा नारिमज्झम्मि ॥२॥६७८७॥ तत्थऽन्नोवि हु निवसइ जिणचंदो नाम सावओपवरो। दढसम्मत्ताऽणुव्वय-गुणवय-सिक्खाहिंपरिकलिओ॥३॥६७८८॥
तस्सऽत्थि वरा भज्जा सुसाविया सुंदरि त्ति नामेणं । सो तीए समं भोए भुंजतो अच्छए तत्थ ॥४॥६७८९॥ * कइया वि हु पुण तेणं पव्वदिणे पोसहो परिग्गहिओ। सो तम्मि डिओ अच्छइ धम्मज्झाणम्मि वट्टतो ॥५॥६७९०॥
एगागी सुभभावो पोसहसालाए मज्झयारम्मि । एत्थंतरम्मि दिवो सहसा सक्केण सो कह वि ॥६॥६७९१॥ तत्तो सुरसमिईणं मज्झम्मि संठिएण वज्जरियं । 'अच्छरियं अच्छरियं जं जिणचंदस्स वरचरियं ॥७॥६७९२॥ एयाओ पोसहाओ चालिज्जइ नेय सुरवरेहिं पि' । तं सोऊणं एगो देवो परिमिओ चित्ते ॥८॥६७९३॥ चिंतइ “अहह ! सुरेंदो किह रागेणं इमं समुल्लवइ । किं माणुसमेत्तो वि हु चालिज्जइ नेय देवेहिं ? ॥९॥६७९४॥ अहवा वि हु जंज चिय रुच्चइ तं तं विहिजए कजं । तं तं चिय जंपिज्जइ, पत्तणं तेण रमणीयं ॥१०॥६७९५॥ ता अजेव य गंतु चालेमि इमं इमाओ धम्माओ" । इय चिंतिऊण तियसो एइ दुयं तस्स पासम्मि ॥११॥६७९६॥ १. पंचमइयारो का० विना ।। २. सुंदर त्ति त्रु० ।। ३. मणिज्जे का० ।।
८०५
Page #856
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
काऊण सूरमुइयं भगिणीरूवेण तस्स लाहणयं । घेत्तूणं संपत्तो पभणड़ जह 'भाइ ! गिण्हाहि ॥१२॥६७९७॥ आसि तुमं पोसहिओ क ता तुज्झ कारणे एवं । आणीयं सुविसिद्धं भत्तं, उवविससु, भुंजाहि' ॥१३॥६७९८ ॥ जिणचंदो विहु सझायकरणमाणेण मुणइ जह 'एयं । संभाविज्जइ अलियं विहियं देवेण केणाऽवि' ॥१४॥६७९९ ॥ इय चिंतिऊण हियए धम्मज्झाणम्मि चेव संठाइ । देवो वि हु बहुभेयं भणिउं संहरइ तं रूवं ||१५||६८००॥ काऊण मित्तरूवं आगच्छइ वरविलेवणं घेत्तुं । महमहियपवरगंधं जं हरइ मणं मुणीणं पि ॥ १६ ॥ ६८०१ ॥ संलबइ 'मित्त ! एवं तुज्झ कए वरविलेवणं अज्ज । आणीयं जं दुलहं होइ सया मच्छलोगम्मि ||१७|| ६८०२ ॥ पुप्फाई इमाई तहा सुगंधगंधाई घाणसुहयाई । तुज्झ कएणं णिद्धय ! ता गेण्हसु, कुणसु सहलं' ति ॥१८॥६८०३ ॥ जिणचंदो वि तहेव य जाणित्ताणं डिओ उ तुहिक्को । देवो वि भणइ 'णिद्धय ! किं मह रुट्ठो तुमं अज ॥ १९ ॥ ६८०४ ॥ खमसु मए जड़ किंचिवि अवरद्धं तुह अयाणमाणेणं' । इय भणिऊणं लग्गइ पाएसं तस्स सड्ढस्स ||२०||६८०५ ॥ एव कवि हु नो देइ उत्तरं जाव ताव संहरइ । रूवं मित्तस्स तयं, करेइ अह भारियारूवं ॥२१॥६८०६॥ निजतं एगेण पुरिसेणं अइअणज्जरुवेणं । धाहावेइ तओ सा 'हा ! धावसु नाह ! नाह ! ति ॥२२॥६८०७॥ एण अणजे पावेगं निजमाणियं दहुं । किं न पधावसि सामिय ! ? निग्गहसि न किं इमं दुट्टु ? ' ॥ २३ ॥ ६८०८ ॥ एसो वि हु तुहिक्को जावऽच्छइ ताविमो वि तं रूवं । केसेसुं घेत्तूणं आणइ जिणचंदपासम्भि ॥२४॥६८०९ ॥
१. पहावसि पा० विना ||
१०
जिणचंद
सावयस्स अक्खाणयं
८०६
Page #857
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंति- नाहचरिए
जिणचंदसावयस्स अक्खाणयं
पइ इमा वि 'पिययम! किंतुह एएण होही (हिइ) वएण। जइ तुह पेच्छंतस्स वि मह सीलखंडए एसो?' ॥२५॥६८१०॥ इय जंपियावसाणे देवो पाडेइ तस्स तं पुरओ । धाहावंति बहुसो भुजतिं दंसए पावो ॥२६॥६८११॥ तं दटुण वि एसो “उवसग्गमिम" ति भाविउ चित्ते । न वि मुयइ धम्मझाणं पुणो वि तियसो कुणइ रूबं ॥२७॥६८१२॥ वरवणिजारयसरिसं आगंतुं जंपए तओ एसो । 'साहु ! मह रयणाई गिण्हाहि महंतमोल्लाई ॥२८॥६८१३॥ अहयं माणिकवट्टो विक्किणणत्थं इमाण इह पत्तो । अप्पेण वि मोल्लेणं तुज्झ पयच्छामि एयाणि ॥२९॥६८१४॥ जम्हा हु मज्झ जणगस्स संतिओ आगओ लहुं पुरिसो। जंपइ य तुज्झ जणयस्स अत्थि नणु कारणंकिंचि ॥३०॥६८१५॥ ता सिग्धं चिय तुमए गंतव्वं' तेण ऊसुगो अहयं । मोल्लेण थोयएण वि तुज्झ पयच्छामि निभंतं ॥३१॥६८१६॥ ता गिण्हसु, मा मुंचसु, दाहिंति इमाणि तुज्झ महलाभं । एवभणिओ वि नो जाव जच्छए उत्तरं किंचि ॥३२॥६८१७॥ तो जोयइ नाणेणं देवो जा पेच्छए तयं सडूढं । वरधम्मज्झाणगयं कुद्धो य सुरो विसेसेण ॥३३॥६८१८॥ गय-सीह-पिसायाई पडिकूले वि हु करेइ उवसग्गे। तह वि न खुत्भइ एसो, तुटो हियए तओ तियसो ॥३४॥६८१९॥ काऊण पवररूवं चलंतमणिकुंडलं सुहारिल्लं । वंदइ पुणो पुणो वि हु गिरमेरिसयं पयंपतो ॥३५॥६८२०॥ 'तुज्झ कयत्थो जम्मो, तुज्झ सुलद्धं च माणुसत्तमिणं । जं एवंविहधम्मो न मुयसि मरणे वि जिणधम्मं ॥३६॥६८२१॥ किंच तुम बरसावय ! तियससमूहाण मज्झयारम्मि । अइहरिसनिन्भरेणं सक्केण पसंसिओ अहियं ॥३७॥६८२२॥ १. च मणुयजम्ममिणं । जो एवं दिढधम्मो का० ।।
८०७
Page #858
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
तं असतो अहयं परिक्खणत्थं तुहं इहं पत्तो । ता तं खमेज मज्झं सव्वं पि हु कयं तुज्झ ॥३८॥६८२३॥ भय जंतु दिइ किंचि वरं जेण तं पयच्छामि'। सडूढो वि भणइ 'किं तुह वरमन्नं दंसणाओ वि ॥ ३९॥६८२४ ॥ अन्नमिह अत्थि लोए ? ता पुज्जउ मज्झ तियस ! अन्नेण' । तियसो वि भणइ 'सावय ! सुरदंसणमिमममोहं ति ॥४०॥६८२५॥ ता भणसु किंपि सावय ! तं काउं जेण जामि नियठाणे' । आह इमो 'जइ एवं तो सासणउन्नई कुणसु' ॥४१॥६८२६॥ देवो हि तव्वयणं पडिवजिय जाइ जिणवरगिहेसु । नियपरिवारसमेओ करेइ अट्ठाहियामहिमं ||४२||६८२७॥ काऊण तओ पूयं नाणाविहजलय-थलयकुसुमेहिं । रहसवसपूरियंगो हारोत्थयरइयवच्छ्यलो ॥४३॥६८२८॥ वरकड - तुडियर्थभियभुयजुयलो कुंडलुल्लिहियगंडो । मउडकयदित्तसिरओ वेल्लहलभुओ पणच्चेइ ॥ ४४॥६८२९॥ दद्दृण य नच॑तं देवं अट्ठाहियं च जिणभवणे । सव्यो वि नयरलोगो बाहिरलोओ य जपे ॥४५॥६८३०|| 'भो भो ! पेच्छह एवं अच्छरियं सिरिजिणिदधम्मस्स । जं देवा वि हु एवं बिंबे पूयंति वदति ॥४६॥६८३१॥ गायंति य, वायंति य, उब्वेल्लभुया तहा पणचंति । जिणपडिमाणं पुरओ पेच्छह भो ! धम्ममाहप्पं ॥ ४७॥६८३२ ॥ ता सोचिय एक्को इह धम्मो जिणवरिंदपण्णत्तो । जेण तियसा वि एवं कुणंति अट्ठाहियामहिमं' ॥४८॥६८३३ ॥ एवं पसंसमुहलं लोयं दट्टुण जंपइ सुरो वि । 'भो ! भो ! भो ! पुरलोया ! मह वयणं अवहिया सुणह ॥४९॥६८३४॥ एसो च्चिय जिणधम्मो धम्मो तियसिंद-चंद असुरनओ। एसो चिय जयपयडो, एसो च्चिय लद्धमाहप्पो ॥५०॥६८३५॥ १. तुम्ह का० विना ॥। २. एगो का० । ३. "यसिंदसुर असुरनओ पा० ॥
1
१०
जिणचंद
सावयस्स अक्खाणयं
८०८
Page #859
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
एसो चिय देइ धणं, एसो चिय देइ रज्जसोक्खाई। एसो च्चिय अन्नं पि हु इहलोए सुंदरं देइ ॥५१॥६८३६ ॥ एसोच्चि परलोए सग्गसुहं देइ मोक्खसोक्खं च। एसो च्चिय जयसारो, एसो तं नऽत्थि जं नऽत्थि ||५२||६८३७ ॥ ता एवं चिय तुभे वि कुणह नीसेससोक्खसंजणयं । किं बहुणा भणिएणं ? आयरतरया इह होह' ॥५३॥६८३८॥ इय तियसजंपियमिणं सोउं नीसेसपुरवरजणोहो । जाओ जिणधम्मपरो वन्नितो तियसवरभत्तिं ॥५४॥६८३९॥ एवं उभासेउं जिणंदवरसासणं तओ तियसो । आपुच्छिय जिणचंदं बच्चइ सोहम्म कप्पम्मि" ॥५५ ॥ ६८४०॥ एसो सो जिणचंदो कहिओ तुम्हाण पोसहवयम्मि । जो दिढचित्तो अहियं, अतिहिविभागं सुणह इहि ॥ १ ॥ ६८४१ ॥ अतिहीण संविभागो बारसमवयं जिणिंदपण्णत्तं । तिहि पव्व ऊसवगणो परिचत्तो जेहिं ते अतिही ॥२॥६८४२ ॥ णायाऽऽगदव्वेहिं मुणिवरकप्पेहिं अन्नमाईहिं । देसम्मि य कालम्मि य सद्धा-सक्कारकमजुत्तं ||३|| ६८४३ ॥ पवराए भत्तीए आयाणुग्गहपराए बुद्धीए । जं तेसु संविभागो तं जाणसु अतिहिदाणं ति ॥ ४ ॥ ६८४४ ॥ एम्म वि अइयारा पंच इमे भद्द ! होति नायव्वा । सच्चित्ते निक्खिवणं जं जड्जोगस्स भत्तस्स || ५ || ६८४५ ॥ चित्तेण असुद्वेणं सच्चित्तेणेव पिहिययं जं तु । मुणिकप्पियस्स उ भवे बीओ एसो अईयारो || ६ ||६८४६ ॥ जं साहूणं भोयणवेलमइक्कामिउं निमंतेइ । एस तइजो, जं पुण परववएसो चउत्थो सो ||७|| ६८४७॥ जं मच्छरेण दिजइ दाणं तं पंचमो य अइयारो । संपइ वण्णेमि फलं इमस्स दिट्टंतदारेणं ॥ ८ ॥ ६८४८ ॥
१. 'परो विन्नाउं तियस पा० ॥ २. चमो अईया का० विना ||
34543434343454545
जिणचंद
सावयस्स अक्खाणयं
८०९
Page #860
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिजिणिंदस्स देसणा
सिरिसंति- अतिहीण दाणमेयं दिजंतं होइ सयलसुहहेऊ । जह सूरपालरण्णो अन्नभवे आसि जं दिन्नं ॥९॥६८४९॥ नाहचरिए ॐ एत्थंतरम्मि रण्णा पुढो सिरिसंतिणाहजिणइंदो। 'भय ! तिलोयबंधव ! को एसो सूरपालनियो ॥१०॥६८५०॥
अतिहीण दाणमणहं पुव्वभवे जो पयच्छिउं इहई । पत्तो विविहसुहाई तस्स फलेणं सुरम्माई ?' ॥११॥६८५१॥
तओ वासोदगमिव सयलजंतुसाहारणाए वाणीए भयवं कहिउं समाढत्तो -
"अत्थि संखाईयदीवमज्झट्ठियसरूवो जंबुद्दीवो नाम दीवो । तम्मि वि भरहखेत्तमज्झट्ठियं अत्थि कंचणपुरं नाम ५ नयरं, जं च केरिसं? -- सप्पुरिसहिययसमुच्चमहासालं, महासालसमप्पहसफलबहुलोयं, बहुलोबोवसग्गसमन्नियपढिजमाणपवरलक्खणं, पवरलक्खणालंकियनरवराऽऽस-गयं, वरासगयबहुवणियउत्तसमाउलं, समाउलपवरमुणिगणनिरंतरसमाढत्तसज्झायवरकरणं, वरकरणसुकनिमित्तसमाणियनाणाविहभंडं, नाणाविहभंड-नड-नट्ट-जल्लमल्लाइसमाढत्तटाणट्ठाणबहुरंगयं, बहुरंगयपरिगहणरेइजमाणनाणाजाइवसणं, नाणाजाइवसणपरिवजियनर-नारीगणं ति । तत्थ य अस्थि बहुनरेंदपणयपायपंकओ पंकयकयावयंसओ वयंसयसयपरिसंगओ गय-हय-रहवरसेणापरिसंकुलो कुलसयसहस्स- १० पविभाइजमाणदाणो दाणाणंदियमग्गणओ मग्गणयखेवपरिनिन्जियसत्तुसंगामो गामसयसहस्सकोडिसामिओ जियारी नाम राय त्ति । तस्स य हुयवहुत्तावियकणयसमसरिसपवरवन्ना, पवरवन्नसमन्नियसरमंडलसमुच्चारणपरिरंजियनियरमणा, नियरमणरमणीयत्तणविणिज्जियसयलपमया, पमयावणमज्झपरिकीलणदुल्ललिया, दुल्ललियगोहिल्लयाइपरनरनिरिक्खण१. जह पा० ।। २. णचंदो का०।। ३. कहिउमाढ जे० का० ।। ४. रासाग का० ।। ५. "परिवाहण जे० ।। ६. रजमा का० ।। ७. "मयय पा०॥
८१०
Page #861
--------------------------------------------------------------------------
________________
रणो
सूरपालस्स अक्खाणयं
सिरिसंति- नियत्तियसुलोयणा सुलोयणानाम देवि त्ति । तहा अन्नो वि अत्थि तत्थ पहाणो महिपालो नाम रायपुत्तजाइओ पाएण नाहचरिए किसिकम्मजीवी कोडुबिओ । तस्स य धारिणी नाम भारिया । ताणं च नियविहवाणुरूवं विसयसुहमणुहवंताणं
समुप्पन्ना चत्तारि पुत्ता, अवि यधरणिधरो कित्तिधरो पुहईपालो य सूरपालो य । जाया ताणं पुत्ता अहीणपंचिंदियसरीरा ॥१॥६८५२॥ ते जोव्वणम्मि पत्ता विवाहकम्मं कराविया सव्वे । ताणं च भारियाओ कमेण एयाओ जाणेह ॥२॥६८५३॥ चंदमई कित्तिमई संतिमई तह य होइ सीलमई । सीलभरभारियाओ ताओ चउरो वि सगुणाओ ॥३॥६८५४॥
ताणं च चउण्हं पि नियनियभत्तारसमेयाणं घरवासमणुपालयंतीणं वच्चए कालो । अन्नया ते चत्तारि वि धरणिधराइया गया खेत्तम्मि । ताओ वि चत्तारि वि चंदमईपमुहाओ विहायमाणीए रयणीए पत्थियाओ खेत्तम्मि । जाव य नगराओ नीसरिऊण पत्ताओ खेत्तस्स अद्धमग्गसंज्यिमहाखंधवडपायवपञ्चासन्ने ताव य किं जायं? अवि यअइगरुयनिभरासारवरिसधाराहिं वरिसिउं लग्गो । वि वि लोलचंचलकयंतजीह व्व विप्फुरिया ॥४॥६८५५॥ गजइ य फोडयंतो व्व नहयलं जलहरो महासहो । तो तब्भीया य तओ वडपायवखंधमल्लीणा ॥५॥६८५६॥ ससुरो वि ताण महिपालनामओ पच्छओ उ नीसरिओ। सो वि हु जलभयभीओ तं चेव वडं समल्लीणो ॥६॥६८५७॥ बीयम्मि तओ पासे चिटुइ अच्चंतसुढियसव्वंगो । एत्थंतरम्म ताओ सुण्हाओ तत्थ मंतंति ॥७॥६८५८॥ १. "यनिव्वरासा° पा० का० ।।
Page #862
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहर
'एगतो' त्ति कलित्ता परोप्परं ताओ जंपिउं लग्गा । ससुरो वि ताण मंतं सब्भावगयं निसामेइ || ८ || ६८५९ ॥ अह जंपर चंदमई ' हलाहला ! कहह निययमणरुइयं । जं जीए भत्तमिदु' सीलमई भणइ तो एवं ॥ ९॥६८६० ॥ ' मा मा भगिणि! पयंपह एवं जेणं हवंति इह कन्ना । कुडुस्स वि ता चिट्ठह हला हला ! मूणभावेण ' ॥१०॥६८६१ ॥ इयहिं वि पडिभणियं 'मा बीहसु तं हले! जओ एत्थ । ण हु अत्थि कोवि रण्णे, बीसत्था भणह ता रुइयं' ॥ ११ ॥६८६२ ॥ संलत्तं इयराहिं वि 'जइ एवं भणसु ता तुमं चेव । जेणऽम्हाणं जेट्ठा' इयवुत्ते भणइ चंदमई ॥१२॥६८६३ ॥
'हल सहि ! जाणउं जइ हउं भुंजउं उण्हउ खिचु घिएण निजुंजरं । कच्चरियहिं पप्पडियहिं जुत्तउ, जें परिणमइ सुहेणई भुत्तउ ॥ १३ ॥ ६८६४॥ अहवा वासियरब्ब विसिट्टी, सुरुहिधियां दहियई परिविट्ठी ।
राइत्तउ अहवा वि करंबउ, कच्चूरउ जहिं अस्थि उ अंबउ || १४ ||६८६५ ॥ कित्तिमई बिहु एव पर्यपइ 'जं मणवंछिउ कहमि त संपइ ।
खीर- खंडु - घिउ मह मणि भावइ, जड़ किर इच्छई को वि दियावइ ||१५||६८६६॥
अहवा सालि - दालि - घिउ- वंजण अंतरि मुहह सणिद्धिमभंजण । उप्पर कडही तह बत्तीसी मई नियइच्छ एह परिसीसी' ॥१६॥ ६८६७॥
१. मा हला पयं जे० ।। २. उ जिं परि° जे० का० ॥। ३. किरि जे० ॥। ४. कडिही का० ॥
3454545454545
रणो
सूरपालस्स अक्खाणयं
८१२
Page #863
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
रण्णो सूरपालस्स अक्खाणयं
संतिमई वि हु एवं बोल्लइ 'निसुणह संहिए ! जं मह मणि डोल्लइ । लड्डुय-लावण-सोट्टि-मुरुक्किय, चाउज्जाययचुण्ण भुरुक्किय ॥१७॥६८६८॥ मंडय इड्डरियहु सुविसिटुिय, वेढिमियहु घारियहु वरिट्रिय । बहुविहु एवमाइ अन्न पि हु जाणउं, जइ जेवउं निचं पिहु' ॥१८॥६८६९॥ सीलमई वि हु पुण परिजपइ 'भोयणु सहि ! महु चित्तु न कंपइ । भुजउं जंपि तंपि इह किंपि वि मणह अणिटु वि सहु निच पि वि ॥१९॥६८७०॥ जं पुण जाउए महु-मणि रुचइ, तं तुम्हाहिं वि पुरउ पवुच्चइ । जाणउं जइ हउँ बहाई धोई कुंकुमराई अन्नु पमोई ॥२०॥६८७१॥ परिहियनाणाविहवरवत्थई चीणंसुयमाईणि पसत्थई । तिलगचउद्दसेण सुविभुसिय आहरणइंतुम्हेहिं पसंसिय ॥२१॥६८७२॥ जाणउं जइ हउं ससुरह जेटुहं भत्तारिहिं सहियह उवविटुहं ।
अनु सासुयहिं गुणेहिं समग्गेहिं तुम्हिहिं सहियहिं सुटु सुहग्गहिं ॥२२॥६८७३॥ १. सहि जं का० ।। २. णमुद्दिमु का० । °णसोद्विमु जे० ।। ३. भाउए का० । नाउए पा० ।।
Page #864
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
वत्थाऽऽहरणविहूसियदेहहिं अम्हहं उप्परि कयबहुनेहहिं ।
रण्णो कणयकडच्छुई रयणिहिं जडियई, वरविन्नाणिं सुटु सुघडियई ॥२३॥६८७४॥
सूरपालस्स पवररसोइजलोयहिं वण्णिय, वरपाणयसिहरिणिसंपन्निय ।
अक्खाणयं जाणउं जइ परिवेसउं भव्वहं गेहंगणि उवविटुहं सव्वहं ॥२४॥६८७५॥ अन्नु वि हल सहि ! दीणाणाहह, जाणउं दाणु देमि जइ साहुहं । अप्पणु कयसणं पि भक्खेविणु एउ करउं जइ हउँ खेवि विणु ॥२५॥६८७६॥
इय एउ असेसु वि, जइ सविसेसु वि, महु केवइ निष्फजिसइ । ___ तो एहु भववारउ, दुह-सुहकारउ, सयलु सहलु संपजिसइ' ॥२६॥६८७७॥ एवं च तीए सीलमईए अक्खाए निययाभिप्याए तओ जंपियमेयाहिं- 'हले ! जं तुमए जंपियं तं सव्वं पि १०% असंभावणिज, ता किं तेण चिंतिएण वि ? अच्छउ पुण जपिएण' । एवं च परोप्परं वीसंभकहाहिं अच्छंतीणं ऽियं तं नीरवरिसं । तओ पयट्टाओ खेत्तसम्मुहं । महिपालो वि ताण वीसंभजंपियं निसामिऊण चिंतिउमाढत्तो, अवि य
८१४
१. विभूसिय जे० का० ।। २. मन्निजिसइ जे० का० ।।
Page #865
--------------------------------------------------------------------------
________________
रणो
सूरपालस्स अक्खाणयं
सिरिसंति- "पेच्छह कह वहुयाओ तिन्नि वि एयाओ भोयणकएण । एवं मंतंतीओ मणोरहेहि अणेगेहिं ॥२७॥६८७८॥ नाहचरिए ता सा इमाण सासू मन्ने नो देइ भत्तमेत्तं पि । तेणेयाओ एवं एगंतडियाओ जंपति ॥२८॥६८७९॥
ता गेंहं गंतूणं तिण्ह वि एयाण चिंतियं अज्ज । पुरावेमि निरुत्तं अंबाडेऊण नियभजं ॥२९॥६८८०॥ एयाए पुण चउत्थाए पावमइयाए ढक्करी का वि । जा न वि संभाविजइ सा एयासिं पुरो भणिया ॥३०॥६८८१॥ ता असमंजसभणिरीए तीए सेसाण परिभवकरीए । परेमि ताव कयसणमणोरहे, किं व अन्नेण?" ॥३१॥६८८२॥ ५
एवं च चिंतिऊण तओ णाओ चेव नियत्तो महिपालो, गओ निययगेहे, अंबाडिया धारिणी, - 'हा पावे ! सुण्हाणं भोयणं पि नो देसि जहिच्छाए, जेण एयाओ एवं मंतयंति, ता पइदिणं देजाहि एयाणं तिण्हं पि एवं जमभिरुइयं, एयाए पुण चउत्थीए उक्खरवडिडड्ढिल्लयसोग्गरयमाइयं अन्न पि जमचंतमणि? कयसणं तं पि उक्खाणय-वेक्खाणयं पइदिणं परिवेसेजाहि, जओ एसा अचंतमसंबद्धपलाविणी' । एवमाइ समाइसिऊण सो वि गओ खेत्ते । तत्थ य सव्वाणि वि कम्मं काऊण समागयाणि । भोयणवेलाए धारिणीए वि जमाइटुं पइणा तं सव्यं पगुणीकयं । भुंजाबिऊण य पुरिसे बहुयाणं जं जीए अभिरुइयं तं तीए परिवेसियं । सीलमईए पुण जमाइटुं ससुरएण
तं दिन्न । ताओ तओ परोप्परं मुहाई निरिक्खिउमाढत्ताओ, चिंतिउं च पवत्ताओ, अवि यॐ१. तो एयाओ जे० ।। २. गेहे जे० का० ।। ३. च नास्ति जे० ॥ ४. बडिओढिल्ल जे० ।। ५. पि ओक्खा पा० ।। ६. "बेसेज्जासि का० विना ।।
८१५
Page #866
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंति
नाहचरिए
"हंत ! जम अम्हेहिं मंतियं भोयणं तयं चेव । अम्हाणं संजायं केणाऽवि हु कारणवसेण ||३२|| ६८८३ ॥ एयाए पुणो एत्थ चेव प्राणम्मि सन्निविट्ठाए । केण निमित्तेण इमं भत्तमणिटुं तु परिविष्टुं ?” ॥३३॥६८८४ ॥ एवं चितीहिंत्तं याहिं सा विचिंतेइ । “किं मह अगोरवेणं दिजइ एवंविहं अज ?” ||३४||६८८५ ॥
एवं च सव्वाओ विभुंजिऊण पुणो वि पट्टियाओ खेत्ते । पुणो वि मंतिउं पयत्ताओ— 'हला ! जो अम्हेहिं अज मणोरहो कओ सोअम्हाणं संपत्तो, तुमए पुण जो कयसणमणोरहो कओ सो चेव तुज्झ संजाओ, ता मणोरहो विन तुच्छो काव्य' । सीलमईए भणियं- 'हला ! किमणेण भोयणमणोरहेण ? जओ जइ तुम्हेहिं मणोज्जभोज भुतं ता वि यरं चैव पूरियं, मज्झ वि तमत्थि चेव, ता को एस मणोरहो ? जम्हा अइअसारो त्ति मणोरहो, पुण जो मए चिंतिओ सो जइ संपजड़ ता कयत्थमत्ताणयं मन्नेमि । एवं जंपतीओ गयाओ खेत्ते । तओ पइदिणमेयं विहिजमाण पेच्छिऊण परिभावियमणाहिं, जहा- “हंत ! किमम्हाण जंपियं कहिंचि निसुयं भविस्सइ सासुयाए ससुरेण वा, जेणेवं १० दिदि कि इ" । सीलमईए भणियं - 'होउ एवं पि, को एत्थ दोसो ? जओ जं सासुया अणिटुं पि देइ तं मज्झ इट्ठयं चेव' । इयराहिं भणियं - 'जइ एवं तो जाणामो ताब एयं ति' । तओ अन्नम्मि दिणे भणिया जेाहिं सासू, जहा - 'अंब ! किमेयाए एगाए समगमेवोवविद्वाए एवंविहं दिजइ ?' । तीए भणियं- 'पुत्त ! तुम्हेहिं एतद्वियाहिं जं
रण्णो
सूरपालस्स अक्खाणयं
८१६
Page #867
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
रण्णो सूरपालस्स अक्खाणयं
किंचि जंपियं तं तुम्ह ससुरएण बीयपासहिएण सव्वं निसामियं, तओ में अंबाडिऊण एवं निरूवियं' । ताहिं पि कहियं सब पि सीलमईए । तं चायन्निऊण किंचि किंची मन्नुणा अधिईसंपन्ना जाया । तओ रयणीए एगंतगया पुच्छिया सूरपालेण, जहा- 'पिए ! किमुव्विग्गा विय लक्खिजसि ? किं वा सासुयं तुह अवन्नाए परिवेसमाणिं पेच्छामि ? किं अविणओ को विकओ? किं वा विणासियं किंचि घरमज्झे? एयं च सव्वं सविसेस साहेहि' । तीए जंपियं- 'नाह ! न ताव मए अविणओ कोवि कओ, न य विणासियं किंचि, जं पुण अधिईकारणं अंबाए य अवन्नापरिवेसणं तत्थ कारणमत्थि, तं च न अजउत्तस्स वि पुरओ किंचि अकहणीयमत्थि त्ति काउं सव्वं कहिज्जइ त्ति भणिऊण सव्वं साहियं पुव्वुत्तं' । तओ सूरपालो वि तमायण्णिऊण चिंतिउमाढत्तो, अवि य"पेच्छह तायंबाण बुद्धीए पगरिसत्तणं जेण । एवंविहं पि इत्थीरयणं एवं परिभवियं ॥३५॥६८८६॥ पेच्छह मणोरहाणं पि अंतरं होई एत्थ अइगरुयं । अहवा मणोरहेहिं वि लहुया गरुया मुणिजंति ॥३६॥६८८७॥ ता मह भन्जा एसा उदारचित्ता उदारगुणकलिया । होही बहुनारीणं मज्झम्मि उत्तमा एत्थ ॥३७॥६८८८॥ ता किं संपइ परिचिंतिएण इमिणा इमम्मि विसयम्मि । तं किंपि करेमि इमीए जेणं मणवंछियं होई" ॥३८॥६८८९॥ इय चिंतिऊण तेणं भणिया सा पिययमा 'पिए ! अहयं । तुज्झ मणोरहपूरणहेउं देसंतरं जामि ॥३९॥६८९०॥
८१७
१. लक्खियसि जे० । २. तं पि पा० ।।
Page #868
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
मा होहिसि उब्बिग्गा सिग्धं एहामि तुज्झ पासम्मि । किंच मह हत्थगुत्थो वेणीदंडो न मोत्तव्यो ||४०||६८९१॥ कुप्पासओ वि एसो मए सहत्थेण परिहिओ तुज्झ । दिटुम्मि ममम्मि पुणो उत्तारेयव्बओ दइए !' ॥४१॥६८९२॥ इय जंपिऊण एसो सहत्थगुत्थं करेइ वरवेणिं । कुप्पासवं पि परिहेइ तीए नियएण हत्थेण ॥ ४२ ॥ ६८९३ ॥ एवं मंतेऊणं संभासेऊण पिययमं बहुसो । खग्गसहाओ गेहाओ निग्गओ जाइ एगदिसिं ॥४३॥६८९४ ॥ एसा वि पियम्मि गए हरिस-विसाएहिं पूरिया अहियं । खणमेकं अच्छित्ता लग्गइ निययम्मि कम्मम्मि ॥ ४४ ॥ ६८९५ ॥ जय पहायम्मि जान व पेच्छति सूरपालं ते । ता सीलमई पुच्छंति 'पुणसि किं पिययमं कहिं वि ? ' ॥ ४५ ॥ ६८९६॥ सा भइ 'न जाणामि मज्झ पसुत्ताए निग्गओ कहिं वि' । इय सोउं ते सव्वे गवेसणं तस्स कुव्वंति ॥४६॥६८९७॥ एवं च गवेसेत्ता जाव न लद्धं कहिं पि खोजं पि । ता विमण-दुम्मणा ते मिलिया गेहम्मि पिय- पुत्ता ॥४७॥६८९८ ॥ जंपति परोप्परयं 'किं सो मज्झाओ अम्ह केणाऽवि । भणिओ किंचि विरूवं, जेण गओ नीसरेऊणं ? ' ॥ ४८ ॥ ६८९९ ॥ तो पति पुणो विहु 'न अम्ह मज्झाओ केण वि कया वि । भणिओ मंगलवयणं जम्हा सो लहुयओ अम्ह ॥ ४९ ॥ ६९००॥ जइ न वि भजाए समं कहिंचि रुट्ठो भवेज एसो त्ति। ता पुणरवि पुच्छामो, मा कह वि हु अक्खए किंचि' ॥५०॥ ६९०१ ॥ तो पुणरवि सत्ता पुट्ठा एसा इमेहिं 'नणु भद्दे ! | कल्लं किंपि न जायं तुमए सह रूसणं तस्स ? ' ॥ ५१ ॥ ६९०२ ॥ सा भइ 'न मे किंचिवि कइयाइ वि रोसकारणं जायं। किंतु इमा रयणीए कया सहत्थेण मह वेणी ॥ ५२ ॥ ६९०३ ॥
रण्णो
सूरपालस्स अक्खाणयं
८१८
Page #869
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
भणिया य मज्झ हत्थेण चेव एसा पुणों वि मोत्तव्वा । एत्तियमेत्तं मोत्तुं, न हु अन्नं किंपि जाणामि ॥५३॥६९०४॥ ता सव्वाण विचित्तम्मि संप्रियं "जेणिमा परिब्भूया | अंबाए तेणेसो अवमाणेणं गओ होही ॥ ५४ ॥ ६९०५ ॥ जम्हा अवमाणया पुरिसा नियजीवियं पिछडेति । अच्छउ देसच्चाओ जेणं लोया भणतेवं ॥ ५५ ॥ ६९०६ ॥ "माणि पणटुइ जइ न तणु तो देसडा बेइज्ज । मा दुज्जणकरपल्लविहिं दंसिजंतु भमिज" || ५६ ॥ ६९०७ ॥ जे के वि हु इह पुरिसा वयंति देसतराई दीहाई । ते केणाऽवि हु नियमा चित्तऽभिमाणेण वच्चति ॥ ५७ ॥ ६९०८ ॥ जणि जणयं बंधु भजे गेहं धणं च धन्नं च । अवमाणहया पुरिसा विसं व दूरेण छडुंति ॥ ५८ ॥ ६९०९ ॥ माया- वित्तकयं पिह अवमाणं अहव सामिविहियं च । माणधणाणं जायइ नियदेसच्चायहेउ ति ॥५९॥ ६९१० ॥ मोत्तुं गुरु अवमाण सेसं सव्वं पि मुणह एरिसयं । गुरुणो पुण हियहेउं सीसस्स कुणंति अवमाणं ॥ ६० ॥ ६९११॥ किर सप्पदंतचक्कलयगणणउवएसणं पि सीसस्स । देति हियत्थं गुरुणो अच्छउ अवमाणणाईयं ॥ ६१ ॥ ६९१२॥ एयस्स उ अवमाणो देसच्चायस्स कारणं जाओ । जम्हा भज्जऽवमाणो परमत्येणं कओ तस्स" ॥६२॥ ६९१३॥ एवं परिभावेउं गवेसणं तो पुणो वि काऊणं । नियधम्मकम्मनिरया जाया तव्विरहदुक्खत्ता ॥६३॥६९१४॥
सो वि सूरपालो अणवरयपयाणएहिं वच्चतो नाणाविहगाम - नगराऽऽगराई पेच्छतो अणेगप्पगारसरियापव्यया
१. बएज का० ॥
रण्णो
सूरपालस्स
अक्खाणयं
८१९
Page #870
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
रण्णो सूरपालस्स अक्खाणय
अरन्नाई लंघतो पत्तो महासालं नाम नयरं, जं चबहुकोउयसयकलियं बहुवज्जिरगहिरतूरसद्दालं । बहुपेच्छणयसणाहं बहुविहगीयज्झुणिरसड्ढ॥६४॥६९१५॥ बहुधवलहरापुण्ण बहुचउहट्टयविसुद्धिरमणीयं । बहुदेवउलपवित्तं बहुविहवणसंडसोहिल्लं ॥६५॥६९१६॥ बहुकूब-वाविजुत्तं बहुसर-सरसीसमूहकयसोहं । बहु नर-नारिगणालं बहुऊसवसोहियं निचं ॥६६॥६९१७॥
तत्थ य 'परिस्संतो' त्ति काऊण निवन्नो जंबुतरुवरस्स तले । परिस्समवसेण य समागया से निद्दा । न य ५ नियत्तए तस्स रुक्खस्स छाया । एत्थंतरम्मि र तत्थ नयरे भवियव्ययानिओगेणं मओ अपुत्तो राया । तओ मंतिसामंताइएहि आलोचिऊण अहिवासियाणि पंच दिव्वाणि, ताणि परिभमिऊण समत्थनयरभंतरे पढमजामदुगं तओ विणिग्गयाणि नगरबाहिं, परिन्भमंताणि य पत्ताणि तत्थ जत्थ चिटुए जंबुपायवतलप्पसुत्तो सूरपालो । दटुण य सूरपालं गुलुगुलियं हथिणा, हिंसियं तुरंगमेणं, डियमुवरि छत्तं, दिन्नो भिंगारेण अग्यो, पवीइओ चामरेहि, उटुिओ जय-जयारयो, पवाइयाई तूराई, पगीयाई मंगलाई, नच्चियाई पायमूलाई । तओ मंति-सामंतेहिं निरूविओ सब्वंगेहिं १० जाव दिडो चक्क-सत्थियाइसमत्थलक्खणलंछियसरीरो अणिव्यत्तमाणजंबुपायवछायं च दटुण भणियमणेहिं- 'अहो ! अम्हाण पुण्णपरिणई जमेयारिसो महप्पभावो सामी जाओ' त्ति । सूरपालो वि उटुिओ जिंभायमाणो जाव पेच्छए
८२०
१. रवटुं का० ।। पा० ।। २. वसेवियं पा० ।। ३. दृश्यतां चतुर्थ परिशिष्टम् ।। ४. उदुिओ वियंभमाणो पा० ।।
Page #871
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
चाउद्दिसिं अप्पाणं चउरंगसेन्नावेढियं पुरओ य सामंतवग्गं जोडियकरसंपुढं पणमंतकिरीडबद्धत्तमंगं जयजयारावमुहलं । तं च दण चिंतियमणेण - "हंत ! किमेयं जम्मंतरमिव पल्लट्टं दीसइ" । एवं च चिंतियंतो भणिओ महंतएहिं— 'देव ! उवविसह पुव्वाभिमुहा जेण रज्जाभिसेओ विहिजइ, जओ तुम्भे अपुत्तरायमरणाहिवासियपंचदिव्येहिं कया रायाणो' । तओ परमत्थमवगच्छिऊण दिन्नसीहासणे निविट्टो । अहिसित्तो य कलसचउक्कएण । लूहियाई अंगाई, विलित्तो गोसीसचंदणेणं, परिहाविओ पहाणदुगुल्लाइं, अलंकरिओ सव्वालंकारेहिं, विभूसिओ सियकुसुममालाहिं । एवं ५ च काऊण तक्कालोचियं सव्वं पि कायव्यं समारोविओ जयहत्थिखंधे । तओ धरिजमाणेणं उद्दंडपुंडरीएणं छत्तेणं, उद्धव्यमाणाहिं सियाहिं चामराहिं, किं बहुणा ? महाविभूईए पविट्ठो नयरे । पविसंतम्मि य जाओ पुरक्खोहो । निग्गओ य अहिणवरायाहिरायदंसणत्थं समत्थपुरबालियासत्थो । पिंच्छेइ य कावि केणाऽवि अंसेण । एवं चाणेयपयारपत्थणाहिं पत्थितो पत्तो रायभवणसीहदुवारं । तत्थ य विहिज्जमाणसयलमंगलोवयारो पविट्टो रायमंदिरे । उबविट्ठो य रायसभाए । विहियं बद्धावणयं । वद्धावणयावसाणे य पइदिणं महासामंतेहिं विहिज्रमाणरज्जाभिसेओ पत्तो १० महारायाहिरायत्तं । एवं च तस्स पुव्यपुण्णज्जियवससमागयं रज्जसिरिमणुपालयंतस्स बोलीणो कोइ कालो । अन्नया य चिंतियं नरवणा, अवि य
१. पत्थेइ पा० ।। २. यं च महाबद्धा का० ॥
रणो
सूरपालस्स अक्खाणयं
८२१
Page #872
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
रण्णो सूरपालस्स अक्खाणयं
"किं मह इमाए अइसुंदराए रायाहिरायलच्छीए । जइ सा महाणुभावा मह भज्जा एइ नो इहयं? ॥६७॥६९१८॥ अहवा मह रिद्धीए अणन्नसरिसाए फलमिण होइ । जइ सा कहिंचि नियए पूरेइ मणोरहे णिचं ॥६८॥६९१९॥ ता किं जणणी-जणए सबंधुवग्गे इहेव आणेमि? । जेणं मह दइयाए पुजंति मणोरहाऽवस्स" ॥६९॥६९२०॥ इय चिंतिऊण रण्णा नियया संपेसिया तहिं पुरिसा । नियहत्थलिहियलेह दाऊणं आणणढाए ॥७०॥६९२१॥
जाव गया ते पुरिसा तं कंचणपुरवरं महारम्मं । सव्वत्थ गवसंती, न य को वि हु कहइ वत्तं पि ॥७१॥६९२२॥ ॐ निउणं गवेसयंताण ताण एगेण कह वि पुरिसेण । सिटुं जह 'महिपालो कुटुंबसहिओ कहिं पि गओ ॥७२॥६९२३॥
जेण इहं दुभिक्खं संजायं जं न वरिसिया मेहा । ताणं च करिसणम्मि वलियं न हु बीयमेत्तं पि ॥७३॥६९२४॥ अन्नं पुण ववसायं न य ते जाणंति तारिस किंपि । तत्तो अणिव्वहता उच्चलिऊणं कहिं पि गया ॥७४॥६९२५॥ कत्थ वि गया उ जाणामि नेय, साहेमि कह इमं तुम्ह ?' | इय सोउं ते पुरिसा वलिउं रायस्स साहेति ॥७५॥६९२६॥ तं सोऊणं राया अच्चत्थं दूमिओ सचित्तम्मि । “हा हा कह तीए मए मणोरहा पूरिया नेय ? ॥७६॥६९२७॥ संपइ पुण एवं पि हु न नज्जए किं मया वि, जीवइ वा । एवं पुण आजम्मं मह दुक्खं दारुणं जायं ॥७७॥६९२८॥ “वरि सोम जम्मउच्चिय वरिसोगदभाओगलउ नणु पुरिसो।जस्स मणवंछियं पि हुन पुजए हयविहिवसेण"॥७८॥६९२९॥ १. साहिति जे० का० ॥
८२२
Page #873
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनारि
एवं चिंतंतो सो पइदियहं सूरपालनरनाहो । जावऽच्छइ कइ वि दिणे ता जं जायं तयं सुह ॥७९॥६९३०॥ जम्मिय वरिसे एसो विणिग्गओ तस्स बीयवरिसम्मि । मेहेहिं नहाओ जलं न बिंदुमेत्तं पि पम्मुक्कं ॥ ८० ॥ ६९३१॥ जायं च रउरवं तो दुब्भिक्खं भूरिलोयखयजणगं । अप्पिड्रिढयमणुयाणं विसेसओ दुक्खसंजणयं ॥ ८१ ॥ ६९३२ ॥ किंचजत्थ मेहेहिं नो मुच्चए पाणियं, जत्थ भुक्खाए नरउयरु अइसाणियं ।
जत्थ धरवी बहुमयगपरिसंगयं, जत्थ न करेइ लोओ गयं आगयं ॥ ८२ ॥ ६९३३ ॥ जत्थ नियपुत्तु माया वि परिछहुए, अहव बाबाइउं घत्तए खड्डए ।
जत्थ बीहंति नर मग्गि बच्चंतया, पोरुसाएहिं निचं पि खितया ॥ ८३ ॥ ६९३४ ॥
जत्थ भिक्खा विसमणाण झंपिज्जए, रंकनिवहेहिं गिण्हेवि परिखज्जए ।
जत्थ भज्जा वि कंतेण परिमुच्चए, तस्स कालस्स अम्हेहिं किं बुच्चए ? ||८४||६९३५॥
इय तहिं दुक्कालई, भुक्खवमालई, सो महिवालु समाणुसउ ।
निग्गच्छिय नयरह, बहुगुणपयरह, जाइ विहियचिंताणुसउ ॥ ८५॥६९३६॥
एवं च वच्चमाणो, बहुविहकम्माई करेमाणो, महाकट्टेण भोयणस्स मिलमाणो, अणेगलोगेहिं दीसमाणो, पायं परिच्चत्तहिययाभिमाणो, गाम-नगराई लंघमाणो, अणाहसालासु वसमाणो, महादुक्खेण कुटुंबपरिसारवेमाणो,
34342424242424242
रण्णो
सूरपालस्स अक्खाणयं
८२३
Page #874
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंति- बहुविहअट्टदुहट्टाई भावमाणो, “हा दिव्य ! कहं नित्थरियव्यं ?" ति जंपमाणो भोयणऽत्थिणा कुटुंबेण चहिजमाणो रणो नाहचरिए सिणेहाइविवज्जियमाहारमाहारेमाणो भुक्खखामकुटुंबकिरिगिरं निवारेमाणो पव्वयाऽरण्ण-सरियाओ विमुंचमाणो,
सूरपालस्स डाणटुाणे मग्गदुग्गत्तणेणं खलिजमाणो वारं वारं सत्थियजणं गवेसमाणो, किं बहुणा ? जाव कंठगयपाणो पत्तो अक्खाणयं महासालनगरे । सा वि य सीलमई वेणियं कंचुयं च अमुचंती, “सयखंडीभूयमेयं कंचुयं उत्तारेहि" त्ति पुणो पुणो कुडुबेण भन्नती, तव्वयणाऽकरणाओ सव्वेसिं चित्तखेयमुप्पायंती, सूरपालदेसंतरगमणेण पुणो पुणो कुटुंबेण ५ विरूववयणेहिं ठोकिजंती, तेसिं दुज्झुक्काओ सम्म सहती, नियभत्तारवयणमणुसरंती, नियकुलक्कमपरिवाडिमपरिहरंती, * सीलरयणविणासं पयत्तेण रक्खंती, समागया सह कुटुंबेण तत्थेव । एतो य तेण सूरपालनरेंदेण वित्थिण्ण
जलासयत्थिणा लोगेण विन्नविजमाणेण समाढत्तो महातडागो खणावेउं । तत्थ बहुकम्मयरलोगो कम्मायइ लहइ य सव्वो वि कणहत्तयं वित्तिं च । तओ सो महीपालो तत्थ भोयणत्थे सकुडुबो कम्म काउमाढत्तो । अन्नया य पुणो वि* लोगेण विन्नत्तो राया, जहा- 'देव ! नियदिट्ठीदाणेण पसायं करेह कम्मतरे जेण सव्यस्स वि आयरो भवई' । तओ १०* बरगंधहत्थिसमद्धासियपयटुओ चउव्विहसेणापरिवारलटुओ पणचमाणपुरओनाणाविहपेच्छणयरंगपहिटुओ वाइजंतबहुविहाऽऽउज्जसद्दपूरिजमाणसयलकटुओ गाइजमाणअणेयसरसंचारसंजुत्तगेयपरितुटुओ कणयदंडकरपडिहारगणनिवारिज
१. ठोक्किजंती पा० ।। २. दुमुक्का का० ।। ३. एतत् 'ति' इत्यत आरभ्य ग्रन्थसमाप्तिपर्यन्तः सन्दर्भः जे० प्रतेः मूललेखकलिखितो विनष्टः, अतः अपरेण केनापि * श्रुतभक्तिमता लिखितोऽस्ति अनुमानेन पञ्चदशशताब्द्याम् ।। ४. सव्यस्सेय पा० ।।
८२४
Page #875
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
माणमग्गत्थदृटुवंडओ पदंतबहुबंदिजणपत्तटुओ समणुगम्ममाणनायरयाइविसिटुओ महारायरिद्धिभरवरिटुओ तइंसणस्थ- रणो समागयसयलपयइ-नर-नारीगणदिटुओ दिजंतदीणा-ऽणाहाइदाणभरदूरसमोसारियतिटुओ पच्चक्ख इव सुरवरिटुओ सूरपालस्स निग्गओ नयराओ राया । पत्तो य तम्मि कम्मट्ठाणे । जाव य रायदंसणसमुच्छाहपरकम्मायमाणं सव्वं कम्मयरजणं अक्खाणयं निरूवेइ ताव पडिओ दिढिगोयरे सभजो सपुत्तो ससुण्हो रायतोसणनिमित्तमच्चत् कम्मायमाणो महिपालो । तहा अचंतमलमइलदेहा तावसजडाकारधारिवेणीदंडा सयखंडीभूयकंचुयसणाहा विरहपरिदुब्बलंगी परपुरिसनि- ५ रिक्खणालोलनिवारियलोयणप्पसरा दिट्ठा सीलमई । दटुण य चिंतिउं पवत्तो, अवि य"हा हा ! मह जणयाणं सहोयराणं च भाउजायाणं । कह जाया दुब्बिसहा परकम्मकरत्तणाऽवत्था ? ॥८६॥६९३७॥ एईए भत्ताए अणरत्ताए य सीलकलियाए । मह विरहे भजाए कह जायं दारुणं वसणं?" ॥८७॥६९३८॥
एवं चिंतिऊण सव्ये वि कम्मयरे पत्तेयं पत्तेयं निरिक्खिऊण भणियं नियं पंचकुलं- र एयाणि जाणि नवमाणसाणि कम्मायति ताणि अइनिक्कवडं सुंदरं च कम्मायति ता एएसिं किं दिजइ ?' पंचकुलेण भणियं- 'देव ! ५०* मलेसि पि कम्मयराणं वित्तीए रूवओ देवप्पसायनिरूवियं च बाडिमकणहत्तयं दिजइ, एयाण पि तं चेव दिज्जइ' । राणा भणियं- 'सोहणा-ऽसोहणाणं विसेसओ किजउ' त्ति । पंचउलेण भणियं- 'आइसंत देवपाया' । राणा भणिय_जट एवं. तो दणेह वित्तिं एयाण, चोक्खयं च कणहत्तयं देह' । 'देवआएसो' त्ति भणित्ता पंचकलेण
Page #876
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंति- सद्दावियाणि णव वि माणुसाणि, भणियाणि य, जहा- 'तुभाणं देवेणं दुगुणीकया वित्ती, चोक्खयं च कणहत्तयं रण्णो नाहचरिए निरूवियं ति, ता तं गिण्हेज्जाह' । महिपालेण भणियं- 'देवपसाओ,' त्ति । तओ पुणो वि पुच्छियं नरेंदेणं- 'भो !
रदण- 'भा ! सूरपालस्स * तुभे परोप्परं किं होह ?' । महिपालेण भणियं- 'देव एसा मह पत्ती, एए य तिन्नि वि पुत्ता, एयाओ य चत्तारि वि अक्खाणयं
सुण्हाओ,' त्ति । राइणा पुच्छियं- 'जइ एवं, ता किं एगस्स पुत्तस्स दोन्नि भज्जाओ ?' (ग्रं. ११०००) । महिपालेण भणिय- 'नहि नहि, किंतु एयाए लहुयसुण्डाए भत्ता कहिंचि देसियालियाए निग्गओ, गविट्ठो य अम्हेहिं, परं पउत्ती* वि न लद्धा' | राइणा भणियं- 'किं तुभे एत्थेव वत्थव्वगाणि उयाहु अन्नत्तो समागयाणि ?' महिपालेण भणियं'देव ! कंचणपुरवत्थव्वगाणि संपयं चेव इह आयाणि' । राइणा भणियं- 'जइ एवं, तो तुम्हाणमगोरस भविस्सइ त्ति, अओ एसा लहुयसुण्हा गोरसस्स मम भवणे पइदिणं पेसेयव्वा' । महिपालेण भणियं- 'ज देवपाया समाइसंति' त्ति । एवमाइउत्तर-पचुत्तरेहिं खणमेक्कं अच्छिऊण गओ राया नियभवणे । पंचकुलस्स सेसकम्मयराणं सामंता-ऽमच्चाइ
लोयाण य जाओ विम्हओ जहा “न देवो केणाऽवि सह एत्तियं जंपइ" त्ति । महिपालस्स वि एत्तिएणाऽवि पुच्छिएण १० ॐ न पविट्ठा किरिक्का वि, किंतु एत्तियं चेव णायं जहा “अम्हाणं कम्मतोसिएण. नरेंदेणं एवं कर्य" ति । सीलमई वि गया गोरसत्थं नरेंदभवणे । राइणा वि पडिहाराण आइटुमासि जहा- 'जया सा कम्मगरी, गोरसत्थमागच्छइ तया
८२६
१. गेण्हिज्जाह जे०।।
Page #877
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
तीए पवेसो दायव्वो, मम ये कहेयव्या' । तओ तेहिं जया सा समागया तया निवेइया नरिंदस्स । राइणा वि भणिया, जहा - 'किं तुज्झ एयारिसो कंचुओ ?' | लज्जाभरमंथराए य तीए न किंचिं जंपियं । तओ राइणा दवावियं पभूयं गोरसाइ त्ति । गया य सा गहिऊण नियगेहे । तओ तत्थ गया संती वृत्ता सा नियमाणुसेहिं जहा - 'वच्छे ! परिहेहि कंचुयं मा रायकुले जंती विग्गुप्पिहिसि, राया वि अम्हाणं उवरिं कुप्पिस्सइ' । सा य एवमणेगहा वि भणिया जाव न पडिबजइ ताण वयणं ताव 'अविणीयत्तणेण' जाया सव्वेसिं उब्वियणिज्जा । तओ पुणो वि अन्नदिणे सद्दिऊण भणिया नरेंदेण, जहा — भद्दे ! एयं गेण्ह, परिहेह कंचुयं, मए तुह विदिन्नो' त्ति । तीए भणियं - ' मा सामि ! एवमाइससु, जओ नाहमेयं मेल्लिस्सामि' । तओ राइणा भणियं- 'जइ न एवं मन्निस्ससि तओ ते न सोहणं भविस्सइ' ति । तीए जंपियं— 'होउ सोहणमसोहणं वा, तहवि एयं न कायव्यमेव' । तओ राइणा रुट्टेण विय जंपियं- 'अरे घत्तेह गोत्तीए एयं मम आणाभंगकारिणि' । तओ पुरिसेहिं चालिया गोत्तिसम्मुहं । पुणो वि मणाविया । पुणो विन मन्नइ । तओ अचंततुट्टेण रण्णा आणाविया सभाए अत्तणो पासे, भणिया य - 'भद्दे । साहेहि परमत्थं, केण १० कारणेण न मेल्लसि एयं सयखंडीहूयं पि कुप्पासयं ?' सीलमईए भणियं - 'देव ! जइ परमत्थं पुच्छह तो एसा वेणी मम भत्तारेण सहत्थेण गुत्था, एसो य कंचुओ तेण चेव सहत्थेणाऽविद्धो, ता देव ! भत्तारस्स चेव हत्थेण एसो
१. य साहेय का० ॥ २. भद्दे गेण्ड एवं परिहेहि कंचु जे० का० ॥। ३. वि भणा पा० ॥ ४. साहेह पा० ॥
रण्णो
सूरपालस्स अक्खाणयं
८२७
Page #878
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
रण्णो सूरपालस्स अक्खाणयं
परिमुच्चइ, नऽन्नह त्ति परमत्थो' । तओ हरिसावूरिजमाणहियएण भणियं नरेंदेण- 'भद्दे ! जइ एवं, ता अहं ते भत्तारो भवामि, मुंचाहि मम हत्थेण कंचुयं, पविससु मम अंतेउरे' । तीए भणियं- 'देव ! पुहइपालो तुम, न तुज्झ एयं वोत्तुं पि जुज्जइ, जओ"जइ उत्तमपुरिसा वि हु पुहईपाला वि सत्तवंता वि । कुव्बंति अणीईओ, ता नीई कत्थ संघाउ ?" ॥४८॥६९३९ समणीमहासईओ जइ न वि रक्खंति नरवरा निचं । ता ताओ पक्कबयरीसमाओ कह देव ! छुट्टति ? ॥८९॥६९४०।। ५ टुडेहिं परद्धाणं सीलवईणं नरेंद ! नरनाहा । ताणं रक्खणहेउं वज्जमयं पंजरं होति ॥९०॥६९४१॥ जइ पुण नरनाह चिय सील भंजंति सीलवंतीणं । ता असमंजसमेयं होही सव्वं न संदेहो ॥९१॥६९४२॥ ता मा सामिय ! गंजसु नियगोत्तं पोरुसं चरितं च । मा भाम अयसपडह, कुलम्मि मा देसु मसिकुच' ॥९२॥६९४३॥
एयं च समायण्णिऊण भणियं पासहिएहिं- 'भद्दे ! मा रायं विमाणेहि, को(का) पुहइवई पई पावेइ, विसेसओ सयं भणमाण ?' तीए भणियं- अस्थि एवं, परं मह देवय-गुरुविदिन्नं पई मोत्तूण अन्नो जइ परं जीवमाणीए सरीरे २० जलणो लग्गइ' त्ति । राइणा जंपियं- 'किमेव जंपसि ? जओ किं न भवामि अहं ते देवयगुरुविदिन्नो पई ? किं न अप्पाहिया तुम मए आगच्छमाणेण जहा "मा उब्बिग्गा भविस्ससि, बच्चामि अहं तुज्झ मणोरहाऽऽपूरणत्थं, जओ तुम परिभूया मणोरहे कुणमाणी गुरूहिं, सिग्धं च आगमिस्सामि" त्ति, जइ मिलंति एए संकेया तो निरूविऊण मम १. मुद्याहि जे० ।। २. परं सरीरे पा० ।। ३. जंपियं पिए किमे पा०विना ।।
Page #879
--------------------------------------------------------------------------
________________
रण्णो सूरपालस्स अक्खाणयं
सिरिसंति- सम्मुहं ओलक्खाहि, त्ति जेण पूरेमि तुह वडपायवसन्निहीए नियजेढाणियाणं पुरओ पयंपिए मणोरहे, जओ अहं तुह नाहचरिए भागधेजेहिं चेव कओ अपुत्तरायमरणाहिवासियपंचदिव्वेहिं महारायाहिराओ' त्ति । तओ तं सव्वं सपञ्चयं
रायभासियमायण्णिऊण निरूवियं रायवयणं सीलमईए, पञ्चभियाणिऊण य नियनाहं तओ नवपाउससमय- समुन्नयसजलजलहरोरल्लिसवणसमणतरुम्माहियबरहिणि ब्व परितोसनिडभरा धाराहयकयंबतरुवरकुसुमं व उक्कंटइयसरीरा जाया । तं च तारिस दटुण "परियाणिओ अह" ति भावेऊण हक्कारियाओ रन्ना दासचेडीओ, भणियाओ५ जहा- 'सिग्यं ण्हावेह एयं' । ताहि वि 'तह त्ति' हाविया, विलित्ता य सव्वंग कुंकुमंगराएण, परिहाविया य पटुंसुय
चीणंसुयाणि, अलंकरिया य तिलगचउद्दसगेणमाभरणेणं । तओ वरच्छर ब्व सव्वालंकारविभूसिया समाणी गया * नरवरसमीवे । राइणा वि निवेसिया नियए अद्धासणे । जोहारिया य मंति-सामंतेहिं । छाविया य पट्टमहादेविपए त्ति ।
एतो य तम्मि दिवसे तीए सह समागयाए संतिमईए कुवियरायसमाऽऽएसाणंतरगोत्तीए निजमाणिं दटुण गेहं गयाए
साहियं कुडुबस्स, जहा- 'अज्ज सीलमई कंचुयं दाऊण तप्परिहाणत्थमणेगहा भणाविया राएण, तहा वि तीए जाव १० * न मन्नियं रायवयणं, ताव कुविएण नरवइणा पक्खिवाविया सा गोत्तीए' । एयं च सोऊण भणियमणेहि, जहा
'सोहणं जायं. जमेसा अविणयखाणी फिट्ट' त्ति । एवं च जंपिऊण जायाणि सकम्मवावडाणि । अन्नदियहम्मि य
ॐ१. "सामताईएहि का० ॥ २. तं च का विना ।।
Page #880
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
भणावियाणि महिपालाईणि राइणा जहा - 'अज तुम्भेहिं रायकुले भोत्तव्यं, न य कत्थ वि केणाऽवि तुम्हाणं मज्झाओ कम्मंतरे गंतव्यं' । ताणि वि 'आएसो' त्ति भणित्ता प्रियाणि गेहे । खणमेत्तेण य हक्काराविऊण आणावियाणि रायकुलं रन्ना । कारावियाणि सव्वाणि सिणाणं, परिहावियाणि अव्वंगवत्थाणि, विलेवावियाणि य पहाणविलेवणेहिं, अलंकारावियाणि य महग्घालंकारेहिं, परोप्परं मुहनिरिक्खणेण य जंपति हियएणं, अवि य
'किं एसो नरनाहो अम्हाण करेइ निद्धबंधु व्व । इय गोरवं महंतं ? न य नज्जइ कारणं किंपि ॥ ९३ ॥ ६९४४ ॥ अहवा अम्हाणं चिय संजाया कम्मपरिणई का वि । जेणं कम्मकराणि वि अच्चतं गोरविज्जामो ॥ ९४ ॥। ६९४५ ।। अहवा जस्स सासे पावेयव्वं तु जेण जं जइया । सो पावइ तं तइया तस्स सयासाओ कि बहुणा ?' ॥९५॥६९४६ ॥ एवं जपताई हियएण परोप्परं समग्गाई । भोयणमंडवमज्झे पवेसियाइं नरेंदे ॥ ९६ ॥ ६९४७ ॥ पवराई आसणाई दिन्नाई ताण अप्पणो उवरिं । कणयविणिम्मियपरियलकच्चोलयपभिइ वित्थरियं ॥ ९७ ॥ ६९४८ ।। एत्थंतरम्मि देवी सव्यालंकारभूसिया संती । राएणं आइडा ' परिवेसि पिए ! सहत्थेण ॥९८॥६९४९॥ वरइंदनील मरगय-कक्केयण-पुस्सरायजडिएणं । कणयपरिनिम्मिएणं कडच्छुएणं विसिद्वेणं ॥ ९९||६९५० ॥
*१. आणियाणि का० विना ।। २. अद्यत्वं पा० विना ॥ ३ परयल' जे० ॥
रण्णो
सूरपालस्स अक्खाणयं
८३०
Page #881
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
परिबेसइ सा देवी महायरेणं पहटुमुहकमला । अंगुटुिइयवयणा सव्युत्तमजाइ आहारं ॥ १०० ॥ ६९५१ ॥
रवि साराणं भणिया जह 'पिययमे ! निए अज्ज । अक्खूणं कुणमाणी मणोरहे कुणसु ते सहले ' ॥ १०१ ॥ ६९५२॥ तं वयणं सोऊणं चित्तम्मि चमक्कियाई सव्वाई । “हंत ! किमेसो राया जंपइ एयारिसं वयणं" ॥१०२॥६९५३॥ इय चिंतंताई तओ भुत्ताइं जाव ता नरेंदेण । सिंहासणम्मि पवरे निवेसिओ सो महीपालो ॥१०३॥६९५४ ॥ इयरे वि भाउया ते निवेसिया आसणेसु पवरेसु । जणणी भाउज्जायाओ तह य भद्दासणवरेसु || १०४ ||६९५५ ।। चलणेसु निवडिऊणं जणयं जंपेइ सूरपालणिवो । 'ताय ! कुण रज्जमेयं, अहयं सेवाकरो तुज्झ ॥ १०५ ॥ ६९५६ ॥ खमसुतहा जं कम्मं कराविओ किंचि जाणिओ वि तुमं । कारणवसेण केण वि तं सव्वं अविणयं मज्झ' ॥ १०६ ॥ ६-९५७॥ सीलमई विहु सव्वाण चलणजुयलम्मि निवडिउं भणइ । 'जं तुम्हाण न वयणं विहियं तं खमह मह इहि ॥ १०७ ॥ ६९५८ ॥
तुम्ह भताण विन हु मुक्को कंचुओ मए तइया । तं नियपिययमवयणं एयं अणुवत्तियं ताय ! ' ॥ १०८ ॥ ६९५९॥ अह भइ महीवालो रायं नाऊण 'पुत्त ! कुणसु तुमं । नियएहिं जं पत्तं रज्जमिणं पवरपुण्णेहिं ॥ १०९ ॥ ६९६० ॥ तुम नरनाहेणं अहयं राया न एत्थ संदेहो । ता किं इमिणा पुत्तय ! ? कुणसु तुमं चेव र ति ॥११०॥ ६९६१ ॥ किंच तुमं चिय दिट्ठो रज्जभरुव्वहणधोरिओ धबलो । रज्जसिरीए पुत्तय ! ता मा अन्नं भणेजासु ॥ १११ ॥ ६९६२ ॥
१. पहि का० ॥
रणो
सूरपालस्स अक्खाणयं
८३१
Page #882
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
रजस्स इमानीई पिया वि जं रज्जसंठियं पुत्तं । पणमइ ता तुज्झ मए उवविससु कओ पणामो त्ति' ॥ ११२ ॥ ६९६३ ॥ तो उत्ता सीहासम्म गहिउं करे निवेसेइ । तं सूरपालरायं महिवालो नीइविन्नाया ॥११३॥६९६४॥ सीलमई विहु भणिया महिपालेणं पिएहिं वयणेहिं । 'पुत्त ! तुमं चिय एक्का धन्ना इह जीवलोगम्मि ॥ ११४ ॥६९६५॥ जी मोरहाणं सव्वाण व चिंतियाण संपत्ती । जाया असंभवाण वि ता थीरयणं तुमं वच्छे ! ॥११५॥ ६९६६ ॥ जं च तुमेनियसीलं अणन्नसरिसं तु रक्खियं तह य। विहिया नियपइआणा तं तुह सरिसा उ का अन्ना ? ॥ ११६ ॥ ६९६७॥ चतु परिभूया अणक्खवसवत्तिणा तयं सव्यं । खमियव्वं किंच तयं ममेवं दुहकारणं जायं' ॥११७॥६९६८॥ तो जंपइ सीलमई ‘ताय ! पयंपेहि मा इमं वयणं । मह अवमाणो वि जओ मणोरहाऽऽपूरगो जाओ ॥११८॥ ६९६९ ॥ गुरुयणअवमाणो वि हु मणवंछियकारओ भवे निययं । जह मह चेव य जाओ, 'ता एत्थं कुणह मा खेयं ॥ ११९ ॥ ६९७० ॥ जइ तइया अवमाणं न हुदंसेतो तुमं महं ताय ! । ता कह निग्गच्छंतो विजयाए एस तुह पुत्तो ? ॥ १२० ॥ ६९७१॥ कहवा वि हु पावेतो र ? कह वा वि गोरवं तुम्ह। एस करंतो ? कह वा पूरंतो मज्झ मणरुइयं ? ॥ १२१ ॥ ६९७२ ॥ इयताय ! तुझ निययं मह अवमाणणतरुस्स फलमेयं । “गुरुअवमाणो वि जए आसीसो होइ किर" एस ॥। १२२ ।। ६९७३ ॥ जो लोयम्मि पाओ वुच्चतो आसि एत्तियं कालं । सो मह चित्तम्मि धुवं विणिच्छिओ अज संजाओ || १२३ ||६९७४॥
१. उडित्ता पा० विना ॥। २. व बहु कारणं पा० । ३. पूरणो जे० ॥। ४. दंसंतो पा० विना ।।
रण्णो
सूरपालस्स अक्खाणयं
८३२
Page #883
--------------------------------------------------------------------------
________________
नाहचरिए
रणो सूरपालस्स अक्खाणयं
ता अवमाणे वि कए गुरुणा मा को वि मंगुलं धरउ । चित्तम्मि, जओ एसो होही कल्लाणहेउ' त्ति ॥१२३॥६९७५॥ महिपालेण वि भणियं 'पुत्ति ! तुम चेव तुज्झ सारिच्छा । जीए अवमाणो वि हु गुणणे विओ चित्ते' ॥१२४॥६९७६॥ एवं परोप्परं खामणाए विहियाए तेहिं सव्वेहिं । तो सूरपालराया सामंते भणइ उद्दिसिउं ॥१२५॥६९७७॥ 'भो भो ! एसो मज्झं जणओ, एए य भायरो जेट्ठा । एसा जणणी, तिन्नि वि भाउज्जायाओ एयाओ ॥१२६॥६९७८॥ ता मह गुरूण एयाण अज सव्वाण खिवह जोहारं' । इय भणिया सामंता कुणंति सव्ये वि पणिवायं ॥१२७॥६९७९॥ ५ सव्वे वि भायरो तो दाऊणं गाममंडले बहुए । सव्वेसि वि उवरि कया किरीडबद्धाण राईण ॥१२८॥६९८०॥
जणओ वि हु नियपासे गोरवहेउं विसेसओ विओ । एवं सव्वं सुत्थं काऊणं भुंजए रज्जं ॥१२९॥६९८१॥ * एवं च रजसोक्खं भुजेमाणस्स राइणो तस्स । परिगलइ जाव कालो ता पत्तो तत्थ बरसूरी ॥१३०॥६९८२॥
सुयसागरो त्ति नाम मुणिगणवंदिज्जमाणचरणजुओ । भवियजियणियरअरविंदसंडपडिबोहवरसूरो ॥१३१॥६९८३॥ तस्स य बंदणहेउं निग्गच्छइ सयलपुरवरजणोहो । तं दटुं राया वि हु पुच्छइ 'किं अज्ज नयरम्मि ॥१३२॥६९८४।। जेणेस व्हायधोओ लोओ सब्यो वि नीसरइ बाहिं ?' । तं सोऊण मंती जपइ विन्नायपरमत्थो ॥१३३॥६९८५॥ 'देव ! नयरस्स बाहिं अजं उज्जाणमज्झयारम्मि । तीया-ऽणागयणाया संपत्तो कोवि मुणिनाहो ॥१३४॥६९८६॥
८३३
१. भायरे का०।।
Page #884
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
रणो
सूरपालस्स अक्खाणयं
तस्सेस बंदणत्थं लोगो सव्वो वि जाइ पुरबाहिं' । तं सोऊणं राया पभणइ 'अम्हे वि बच्चामो ॥१३५॥६९८७॥ कुण सामग्गिं सव्यं पगुणं' मंती वि झत्ति तं कुणइ । तत्तो य जणय-देवीहिं संजुओ जाइ नरनाहो ॥१३६॥६९८८॥ वंदित्तु मुणिवरिंदं भत्तीए विसइ धरणिवीढम्मि । भयवं पि तस्स धम्म कहेइ जिणदेसियं रम्म ॥१३७॥६९८९॥ तं सोऊण राया चित्ते धम्मेण भाविओ अहियं । जंपइ 'सामिय ! धम्मो अभिरुइओ एस मे चित्ते ॥१३८॥६९९०॥ भणइ भयव पि 'नरवर ! सोहणमेयं जमभिमओ धम्मो। किंतु इमो कीरंतो जायइ सिव-सग्गसुहहेऊ' ॥१३९॥६९९१॥ ५ तं सोऊणं राया जंपइ 'एवं इमं न संदेहो । किंतु अहं जइधम्म अज्ज वि काउंन सकेमि ॥१४०॥६९९२॥ ता देसु मज्झ एयं गिहिधम्म ताव संपयं सामि !' । तो देइ सावगाणं धम्म रन्नो मुणिवरिंदो ॥१४१॥६९९३॥ पडिवजिऊण धम्म राया संवेगभाविओ चित्ते । पविसइ नियनयरम्मि सुमरंतो सूरिगुणनियरं ॥१४२॥६९९४॥ एवं दियहे दियहे बच्चइ सूरिस्स बंदणटाए । केहिं वि दियहेहिं तओ पुच्छइ सूरिं निवो पणओ ॥१४३॥६९९५॥ किं भयवं! अन्नभवे विहियं जेणं विणा वि कटेण । जाया मह रज्जसिरी एसा अचंतरमणिज्जा ?' ॥१४४॥६९९६॥ तो सुयसायरसूरी ‘जपइ निसुणेहि राय जं पुटुं । अतिहीण संविभागो कओ तुमे अन्नजम्मम्मि ॥१४५॥६९९७॥ अवि य
"जंबुदीवस्स मज्झम्मि सुबिसालए, भारहे खेत्ति नीसेसगुणसालए ।
अस्थि नयरं पसिद्धं, गुणेहिं वरं, खीपइ8 सुसाहु व्यं वरसंवरं ॥१॥६९९८॥ १. इमं का० ।। २. "रम्मी जे० ।। ३. व्ब बहुसं का०।।
८३४
Page #885
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
१. जा का० ॥
तत्थ आसी विसिडो गुणी सावओ, वीरदेवो त्ति नामेण सुस्सावओ । तस्स आसी वरा भारिया सुव्वया, जइणधम्मम्मि निचं पि सा सुव्वया || २ || ६९९९॥ तीए सद्धिं इमो भोगरिद्धिं सया, भुंजए कुणइ धम्मं पि सोक्खासया ।
देइ पत्तेसु निचं पि वरदाणयं, जं सया कुणइ वरसोक्खसंताणयं ||३||७०००॥ अन्नया अमीदिवसि सो पोसहं, लेइ बहुपावप भारसन्नासहं ।
पारणे तस्स जोयंतु जा अच्छए, निययगेहस्स दारम्मि तो पेच्छए ॥४॥७००१॥ साहुम्मं गुणोहेण संपोसियं, उग्गतवनियरकरणेण संसोसियं ।
गुत्तिगुत्तं समिईहिं संजुत्तयं, राग-दोसेहिं जं सव्वया मुत्तयं ॥ ५ ॥७००२ ॥ एसणासुद्धिकरणे समाउत्तयं, लोभसंगेण ईसि पि परिचत्तयं ।
खतयं दंतयं बंभसंपन्नयं, वज्जए जं सया मोहरिबुदुन्नयं ॥ ६ ॥ ७००३ ||
वीरदेवो तयं पेच्छिउं इंतयं, सुद्धभावं अमायं सया संतयं ।
भत्तिभारेण नो माइ नियअंगए, सुद्धधम्मेण णिचं पि परिसंगए ||७||७००४ ॥
रण्णो
सूरपालस्स पुव्यभवत्ततं
८३५
Page #886
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
तोसभरनिब्भरो उडिउं बंदए, भत्त-पाणेण विविहेण परिछंदए । चारुनीईए पत्तेहिं भत्तीगओ, एसणिज्जेहिं कप्पेहिं करसंगओ ||८||७००५ || काय-मण- वायसुद्धीए संसुद्धओ, अत्तणोऽणुग्गहट्टाए न य मुद्धओ ।
एव ते साहुणो दो वि पडिलाभिउं, पत्तयाई तओ ताण संवाहिउं ॥ ९॥ ७००६ ॥ थोभूमि अणुव्व पुण बंदए, ताण साहूण पाए उ निदए ।
एइ हम्म वलिऊण भावंतओ, 'धन्नु संपुन्नु मह जम्मु गुणवंतओ ||१०||७००७ || जस्स में अज पारणगदिवसे वरं, पत्तदाणं इमं जाउ तोसायरं' ।
साविया बी तयं सुव्वया पेच्छिउं, पत्तदाणं इमं चित्ति अवयच्छिउं ॥ ११ ॥७००८ ॥ भावए "एस मह कंतु संपुन्नओ, देइ इह दाणु जो भत्तिसंपुण्णओ । पत्तरूवाण साहूण सुविसिटुयं जिणवरिदेहिं जह आगमे दिट्ठयं ||१२|| ७००९ ॥
अव किर एत्थ अह पि सकयत्थिया, जा य दिंतस्स अप्पेमि सई हत्थियां ” । एव तं दाणु तीए वि संपोसियं, जं विसुद्वेण चित्तेण संतोसियं ॥ १३ ॥ ७०१० ॥ एव दोन्हं पि देताण दाणं सया, सुद्धपत्तेसु निच्चं पि मोक्खासया ।
पालयंताण गिहिधम्मु सब्बुत्तमं धारयंताण तह दंसणं सत्तमं ॥ १४ ॥ ७०११ ॥
5+5+5+5+5+5+50:
रण्णो
सूरपालस्स पुव्यभवत्ततं
८३६
Page #887
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
रण्णो सूरपालस्स पुव्वभववुत्तंतं
तओ 'पजंतकालो' त्ति इइ जाणिउं, करहिं संलेहणं सब्बु सम्माणिउं । अंतकालम्मि काऊण तो अणसणं, जे सया होइ कम्माण निन्नासणं ॥१५॥७०१२॥ झाययंताण परमेटुिमंतं बरं, इंदियाणं च काऊण तह संवरं । छड्डिऊणं इमं झत्ति तणुपंजरं, लिति ईसाणकप्पम्मि पयमामरं ॥१६॥७०१३॥ तत्थ भोत्तूण भोगे सुरिंदस्समे, देवलोगम्मि मण-नयणकयविन्भमे । वीरदेवो चइत्ताण पढमारओ, सूरपालो तुम जाउ गुणसारओ ॥१७॥७०१४॥ सा वि वरसाविया सुव्वया तच्चुया, जायए सा हु सीलमइ सयरस्सुया । ता जयं दिन्नु तुम्हेहिं मुणिदाणयं, तस्स फलु एउ संजाउ अपमाणयं" ॥१८॥७०१५॥ एव जाणित्तु भो ! देह सुणिरंतरं, पत्ति दाणं चइत्ताण तह अंतरं । जेण लद्भण मणुयत्ति रिद्धीभरं, जाह मोक्खं सयासोक्खसंपयकरं ॥१९॥७०१६॥ पडहिं धरणीयले एवमायण्णिउं, दो वि मुच्छाए नियदेहमवगन्निउं । तो सरित्ताण जाइं नियं पुब्बयं, वंदिऊणं गुरुं तं सयासुब्वयं ॥२०॥७०१७॥
८३७
१. तुडभेहिं का० ॥
Page #888
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
भी की भी की
एव जंपति 'तुभेहिं जं अक्खियं, जाइसरणेण हू अम्ह तं सक्खियं ।
सामि ! ता इण्हि रज्जस्स परिसुत्थयं, काउ घेच्छामु सामन्नु सुपसत्थयं' ॥२१॥७०१८॥ भणइ सूरी वि 'अपमाउ कायव्यओ, तह विहेयव्यु धम्माय अत्थव्यओ' ।
‘सामि ! इच्छं' ति इय भणिय गेहे गओ, सूरपालो वि संवेगपरिसंगओ ||२२|| ७०१९ ॥ चंदपाल ति नामेण नियपुत्तयं, रज्जभारम्मि ठावेइ सुपउत्तयं । देवि-जयाइ - बहुराय परिसंगओ, लेइ दिक्खं निवो झत्ति निस्संगओ ॥ २३ ॥ ७०२० ॥ काउ तवचरण परिपालिउं संजमं, केवल नाणमुप्पाडिउं सत्तमं ।
जति सव्वाणि सुत्थम्म सिद्धीपुरे, अखय-अब्बाह अपमाणसोक्खायरे” ॥ २४॥७०२१॥ त्ति ता एसो परिकहिओ नरवर ! तुह अतिहिदाणविसयम्मि । आसि पुरा उद्दिट्ठो जो राया सूरपालो त्ति ॥२५॥७०२२॥ अतिहीण संविभागे विहियम्भि भवंतरम्मि अन्नम्मि । अक्खायं फलमेयं संपइ इहजम्मियं सुणह ||२६|| ७०२३ ॥ अतिहीण संविभागो किज्जुंतो एत्थ चेव जम्मम्मि । हणिऊण आवयाओ देइ सुहं, सुद्दगस्सेव ॥२७॥७०२४॥
एयं चायणिऊण पुणो वि विण्णत्तं नरेंदेण जहा- 'भयवं ! केरिस इह चेव जम्मे अतिहिसंविभागकरणस्स फलं पावियं सुद्दगेण ? को वा सो सुद्दगो ? कोउगमम्हाणं ति साहिज्जउ' । भयवं पि संतिणाहो कहिउमाढत्तो, अवि य
रण्णो
सूरपालस्स अक्खाणयं
८३८
Page #889
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंति- नाहचरिए
सावगस्स सुद्दगस्स अक्खाणयं
“अत्थि इह जंबुदीवे तिलोयमज्झम्मि सासयसरूवे । एयं चिय सुपसिद्धं खेत्तं सिरिभारह नाम ॥१॥७०२५॥ तत्थऽत्थि पुरं जीहासहस्सपरिवण्णणिज्जसोहालं । बहुनयरनियरसारं मेइणितिलयं ति नामेण ॥२॥७०२६॥ तं भूरिकालकुलकमसमागयं पालए नरवरिंदो । नामेण देवसेणो निन्नासियवइरिभडसेणो ॥३॥७०२७॥ तस्सऽत्थि मारणिवरायपरिणिगुणजिणणलद्धमाहप्पा । नामेण विजयसेणा पिया नरेंदस्स पाणपिया ॥४॥७०२८॥
इओ य अत्थि तम्मि नयरे सयलनयरभूसणो कुलभूसणो नाम सेट्ठी । तस्स य सयलकुलाणंदा कुलाणंदा नाम गुणरयणभारभारिया भारिया, सा य विन्नायपरमसुया परमसुया । तओ तेण कारणेणं पइदियह खिज्जए । तं च नाऊण पडिचारियाहिं सेटुिस्स अक्खिज्जए । सेट्ठी वि तमवगच्छिऊण संजाओ मणम्मि उब्विग्गो "कहं मम पिययमाए चित्तनिव्वुई भविस्सइ ?" त्ति चिंताए संजाओ समाउलचित्तो । एत्थंतरम्मि य कहिंचि भवियव्ययानिओगेण परिभममाणी समागया तस्स सेटुिस्स कुलदेवया वइरोट्टा नाम देवया । तीए य तं चिंताभरपरावसीकयमाणसं पेच्छिऊण चिंतियं- "अहो ! कहं महाणुभावो चिंताभररयणायरनीरपूरकल्लोलमालापेल्लिज्जमाणो परमसावओ वि 0 चिटुइ ? ता किमत्थि एयस्स चिंतावगमनिमित्तमुयाहु नत्थि," त्ति वित्थारियमोहिनाणं । तेण य दिटुं "भविस्सए एयस्स पहाणपुरिसो पभूयहाणेसु पयासियनिययमाहप्पो पुत्तो, परमत्थि किंचि जम्मंतरनिव्वत्तियकम्मदोसेण अंतरायं । १. खितं का० ।। २. °घरणि ३० ।। ३. वि नास्ति त्रु० ॥
८३९
Page #890
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंति- नाहचरिए
सावगस्स सहगस्स अक्खाणयं
तं च न निकाइयं, ति काऊण ममावणयणजोगं, ता उवायंतरेण अप्पणो य माहप्पपयासणेण अवणेमि" त्ति भाविऊण कयं मज्झत्थवयनारीरूवं । तं च काऊण समागया सेटुिपासे । पुच्छिओ य– 'किं भो महाभाग ! तुम उव्विग्गो विय लक्खिज्जसि ? ता साहेहि उब्वेवकारणं जइ अकहणीयं न होइ' । तओ सेटुिणा तीए पसन्नत्तणं मज्झत्थत्तणं परोवयारित्तणं च दगुण भणियं- 'महाणुभावे ! अत्थि चिंताकारणं, अकहणीयमवि न भवइ अओ साहिज्जइ, सुणाहि एगचित्ता । मम भारिया अपुत्ता, तेण य कारणेण सा विविन्ना, तं विविन्नं नाऊण मम वि जाया ५ चिंता' । तओ तीए जंपियं- 'जइ एवं, तो समाराहेहि नियकुलदेवयं वइरोट्ट, जेण सा पुत्तं पयच्छइ' । सेटुिणा जंपियं- 'किं अविजमाणं सक्कंति दाउं देवयाओ ?' । तीए जंपियं-'जइ किंचिवि विबंधकारणं होइ, न निकाइयं च तो अवणिति देवयाओ, न य वइरोट्टा असाहम्मिणी, ता जुजइ तुज्झ वि साहम्मिणीए समाराहणं, तो मा एत्थऽत्थे करेहि कीडसंकीडणं' ति । जंपिऊण गया सा । तीए य गयाए कुलभूसणसेटुिणा चिंतियं- "हंत ! मम चिंतं नाऊण का वि एसा एवं पयंपिऊणं गया, ता करेमि ताव एईए वयणं, मा कयाइ एवं पि संभवई" त्ति चिंतिऊण कया १० सामग्गी । गओ य सव्वं सामग्गि गहाय वइरोट्टाभवणे । काऊण य सव्वं सविसेसं ण्हवण-पूयाइयं पुरओ डाऊण विण्णत्तमणेण जहा- 'भगवइ ! देहि मे पुत्तं' ति । तओ पच्चक्खीहोऊण भणियं भयवईए, जहा- 'भो
८४०
संकीडं ति ७० का०॥
१. विचित्ता पा० ॥ २. विचित्तं पा० जे०॥ ३. तात्रु०॥ ४. °वि बंधका पा० विना ।। ५. पा० बिना- संकिरं ति जे० ६. एवं जे०का०॥
Page #891
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
परमसाहम्मिय ! किं मए तुह संतिओ कोवि पुत्तो गहिओ जेण तं मग्गसि ?' । सेटुिणा भणियं- 'किं भयवइ ! सावगस्स परमसाहम्मिणी वि तुममेवं पर्यपसि ? जओ अविजमाणं तुम पि दाउमसमत्था, जइ पुण केणावि विबंधकारणेण मह सुद्दगस्स पुत्तो न होइ ता तं अवणित्ता देहि मे पुत्त' ति । तओ भयवईए भणियं- 'जइ एवं, तो गिण्हाहि एयं महप्पभावं अक्खाणयं मए नंदणवणाओ समाणीयं अचिंतमाहप्पं सयलोवद्दवपणासंग सहयारफलं' । सेटिणा वि हहुतुट्टेण गहियं तमंबगं, समप्पियं च पासट्ठियाए कुलाणंदाए । तओ भयवई पणमिऊण य समागयाणि नियगेहे । एवं च भयवईपसायपणटोवद्दवाए आविभूओ गब्भो । पसत्थसुमिणयडोहलाइसूइओ य नियसमए विणिग्गओ गभवासाओ। नामकरणसमए य कयं से नाम जहा सुद्दगो त्ति । वड्ढए देहोवचएणं कलाकलावेण य । जायं च तस्स महादाणवसणं * । पडिलाहए निरंतरं साहुवग्गं, देइ दीणाणाहाईण वि दाणं । एवं च तेण महरिसिमहादाणप्पसायाओ समुवज्जियं इहजम्मे चेव महाभोगहलियं कम्मं । जाव य पत्तो जोव्वणम्मि ताव परिणाविओ जणएण महाकुलसमुप्पन्न सीलसुंदरिं नाम कन्नगं । तीए य समं विसयसुहमणुहवंतस्स सावगधम्ममणुपालयंतस्स बोलीणो कोइ कालो । सा वि सीलसुदंरी नियपइणो भत्ताणुरत्ता सावगधम्मकरणप्पसत्ता जाव अच्छए केत्तियं पि कालं ताव तेण सद्दगेण तीए सह एगतट्ठिएण
८४१
१. जंपियं जे० का० ।। २. °सणं पा० त्रु० ।। ३. "यदोह" जे० ।।
Page #892
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनारि
वीसंभकहालावेहिं अच्छमाणेण तीए चित्ताणुरायविन्नासगत्थं भणियं, जहा - 'पिए ! जइ कहिंचि मम परलो गगमणं भवइ ता तुमं नियपाणे परिच्चयसि वा ण वा ?' सीलसुंदरीए भणियं - 'हा नाह ! किमेयमेवंविहं जंपिज्जइ ? जओ अविवेइजणाचरियमिणं जं पियविओए पाणपरिचयणं, विवेईहिं पुण जहागएसु भावेसु रमियव्यं,' जओ भणियं"जइ जेण व तेण व जह व तह व हे हियय ! निव्वुई कुणसि । ता दुक्कुह तुह जम्मंतरे वि दुक्खं चिय न होतं” ॥५॥७०२९॥ एस विराओ हियए जं रमइ जहागएसु भावेसु । निब्भच्छणं तु लच्छीए एस थिरमच्छरो राओ" || ६ ||७०३०॥ तान कोइ कस्सइ मरणे मरइ । सुद्दएण चिंतियं - 'न ममोवरि दढाणुराया, किंतु उबरोहेण चेव, अन्नासत्ता वा एसा, अओ एवं पर्यपइ, ता किमेयाए अणणुरत्ताए अन्नासत्ताए वा पासट्ठिएहिं ? अओ परिचइऊण एवं गच्छामि देसतरं, जओ
“जस्स न भत्तऽणुरत्ता भज्जा समसुह-दुहा गिहे अत्थि । तस्स गिहं पि हु रन्नं अभग्गवंतस्स पुरिसस्स ॥७॥७०३१॥ जस्स पुणो पासम्म समसुह- दुक्खा समाणचित्तिल्ला । अत्थि पिया गुणकलिया रण्णं पि जणाउलं तस्स" ॥८॥७०३२॥ ताजइ इमीए मरणं कवि तुलग्गेण अग्गओ होतें । तो हं परिच्चयंतो पाणे नत्थेत्थ संदेहो ॥९॥७०३३८॥ साउ पुणो एवं पड़ता नूण परनरपसत्ता । ता किं इमीए ? संपइ मोत्तुं देसतरं जामि” ||१०|| ७०३४ ॥
१. हा पा० विना नास्ति ।। २. दुक्कुहं जे० पा० ॥। ३. हुतं पा० दिना ॥ ४. नत्थित्व त्रु० ॥
90
सावगस्स
सुद्दगस्स अक्खाणयं
८४२
Page #893
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
*
सावगस्स सुद्दगस्स अक्खाणयं
एवं चिंतंतो सो गेहाओ विणिग्गओ तयं मोत्तुं । कस्स वि वत्तमकहिउं चलिओ अह अन्नदेसम्मि ॥५॥६९००॥
तओ संभावियपिययमाकलंकसल्लसल्लियहियओ वच्चइ अणवरयपयाणएहिं । वचतो य मोत्तूण बहूणि देसंतराणि पत्तो आयासतिलयपव्वयस्स तलवट्टे । तत्थ य दीहरऽद्वाणलंघणपरिस्संतो जाव वीसमइ ताव ऽियं से चित्ते, जहा- "किमणेण बहुदुक्खभरघरेण सरीरेण ? ता एत्थ पव्वए समारुहिऊण पाडेमि अत्ताणयं" । एवं च चिंतिऊण चडिओ तस्स पव्वयस्स एगम्मि पएसे जाव पेच्छए उवरिहत्तं वच्चंतयं मग्गं । तओ चिंतियमणेण- "हंत ! आरुहामि ताव ५ पव्वयसिहरमेएण मग्गेण, तओ उवरिमतलं पेच्छिऊण अत्ताणयं मेल्लिस्सामि" | परिभाविऊण समारुहिउमाढत्तो । तओ अइउच्चत्तणाओ रम्मत्तणाओ य पव्वयस्स कोउगेण वणफलाइकयाहारो समारूढो बहूहि दिणेहिं पव्वयग्गे । तओ दटुण य एगत्थप्पएसे छिन्नटंकं चिंतियमणेण- "हंत ! पूरियं कोउग, दिटु पव्ययउवरिमतलं, संपयं पुष एत्थ उदृकप्पएसे घत्तिऊण अत्ताणयं वावाएमि" । तओ 'नमो अरहताणं' ति भणमाणेण मुक्को अप्पा । दिवो य पडमाणो कहिंचि दिव्ववससमागयाए वइरोट्टाए । तओ झल्लिओ काऊण करसंपुडं । मुक्को निराबाहभूमीए । पच्छन्नसरीरत्तणओ य न य दिवा तेण भगवई । चिंतिउं च पवत्तो- "हंत ! किमेयमेवंविहमपुव्वकरणं लक्खिाइ ? जओ एयाओ वि अणेयदिणसमारोहणिज्जपव्वयाओ पडिओ वि न मओ, न य दुक्खाविओ ति, ता किं करेमि जओ मरि पिन
८४३
१..घेत्तेऊण का०|२. अप्पाणयं पा०विना ।।
Page #894
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
`लब्भए ? तहा 'वि समारुहामि पुणरवि पव्वयं, पच्छा जहाजुत्तं करिस्सामि, ” त्ति जाव चिंतंतो अच्छइ ताव समागओ गोवरपुरिस | पुच्छिओ य सो तेण, जहा- 'भद्द ! केण पएसेणेत्थ पव्वए समारुहिज्जइ ?' । तेण भणियं‘महापुरिस ! संति एत्थ दुवे मग्गाउज्जुगो बंको य । तत्थ उज्जुगेण पंचहिं पयाणएहिं समारुहिज्जइ, परं तत्थ पंचसु वि पाणएस संति महंता उबद्दवा, अवि य
'पढमम्मि अत्थि सीहो, बीए सप्पो, तइज्जए हत्थी । अस्थि चउत्थे रक्खो, पंचमए संति नारीओ ॥१२॥। ६०३६ ॥
जइ छुट्टइसीहाओ, ता सप्पाओ कहन्नु छुट्टेज्जा ? । सप्पाओ वि हु मुक्को, कह चुक्कइ मत्तहत्थीओ ? || १३ ||७०३७।। हत्थीओवि हु मुक्को, कहन्नु मुच्चेज घोररक्खाओ ? । रक्खाओ वि हु छुट्टो, कह छुट्टइ दुटुर्नारीण ? ॥१४॥७०३८॥ एएस सव्वाणवि उद्दवाणं भयाओ जइ मुक्को । तो सिग्द्यमेव आरुहइ गिरिवरे भद्द ! न हु भंती ॥ १५ ॥ ७०३९ ॥
१०
पुण एएहिं चिसो हु विणासिजए तओ कह णु । पावइ गिरिवरसीसं ? ता एसो दुग्गमो मग्गो ॥ १६ ॥ ७०४० ॥ एए य अभीयाणं कुणंति नो किंचि देहवाबाह । खुहिए भयभीए पुण पुरिसे मारंति नियमेण ||१७|| ७०४१ ॥ सीहस्स गुहाए गओ पावइ मुत्ताहलाई पवराई । जइ ताई घेत्तूणं निवत्तए तो निवत्तेजा ||१८||७०४२ ॥
१. लभई त्रु० | २. य पा० ॥ ३. ०पयाणेहिं पा० ॥ ४. चुक्को पा० ॥ ५. पा० विना- छुट्टो न हु छुट्ट° जे० त्रु० । छुट्टो न छुट्टी का० ॥ ६. नारीओ त्रु० || ७. खुभिए त्रु० ।। ८. मारेति पा० ॥
सावगस्स
सुद्दगस्स अक्खाणयं
८४४
Page #895
--------------------------------------------------------------------------
________________
सावगस्स सुद्दगस्स अक्खाणयं
सिरिसंति- सप्पस्स पुण दरीए दुवारदेसम्मि पावए रयणं । सप्पफणासंभूयं अचंतमहासुतेइल्लं ॥१९॥७०४३॥ नाहचरिए करिणाहआसयम्मि अखुहियचित्तो उ पावए कणयं । वरपंचवण्णकलियं नाणाविहजाइसंभूयं ॥२०॥७०४४॥
गेहम्मि रक्खसस्स उ संपत्तो लहइ विविहरयणाई । नारीणं अक्खुभिओ लहइ अणेगाओ वत्थूओ ॥२१॥७०४५॥ एए सब्वे वि पुणो उवद्दया जक्खरायनिम्मविया । जत्तो जत्तो आणाओ भावए बलइ तं घेत्तुं ॥२२॥७०४६॥ अह पुण न वि पडिहासइ तो सव्वे लंधिऊण जाइ पुणो । जक्खसुलोयणभवणे साहइ जक्खं तहिं गंतुं ॥२३॥७०४७॥ जक्खो वि हु उवसग्गे करेइ जइ खुहइ तत्थ सो मरइ । अह न वि खुब्भइ तत्तो आणाकारी भवे जक्खो ॥२४॥७०४८॥ इयरेण वि मग्गेणं गएहिं जक्खो उ साहिओ संतो । एक्कं चिय देइ वरं जं रुइयं चित्तमज्झम्मि ॥२५॥७०४९॥
एयं पुण सव्व चिय एत्थ बसंतेण भद्द ! विन्नायं । नियकुलपरिवाडीए मए वि तं साहियं तुज्झ ॥२६॥७०५०॥ * पहिय ! तमं ता गच्छसु मग्गेणं वकएण सुत्थेण । जेणाऽऽरोहसि सेलं दिणेहिं बहुएहि बि सुहेण ॥२७॥७०५१॥
तो सुद्दओ पयंपइ 'दंससु मे उज्जुयं तयं मग्गं । तेण वि भावं नाउं पयंसिओ पद्धरो मग्गो ॥२८॥७०५२।। एसो वि तेण मग्गेण जाव आरुहइ पढमयपयाणे । ता पेच्छइ तं सीहं पुरओ आबद्धगरुयकम ॥२९॥७०५३॥ बालेंदुसरिसदाढ दीहरनंगूलविहियगुरुसदं । पिंगलसडाकडप्पं तं दटुं चिंतए एसो ॥३०॥७०५४॥
१. बालिटु जे० का० ।। २. °रलंगू जे० का० ।।
Page #896
--------------------------------------------------------------------------
________________
सावगस्स
सिरिसंतिनाहचरिए
सुद्दगस्स
अक्खाणयं
"हं मारिस्सइ एसो, सरामि ता झत्ति पंचनवकारं । जेणं परलोगम्मि वि भवामि नो टुक्खभाइ" त्ति ॥३१॥७०५५॥
इय चिंतंतो वच्चइ सुमरंतो तह य पंचनवकारं । सीहस्स तस्स समुहं तं दटुं चिंतए सीहो ॥३२॥७०५६॥ * "नो मह एसो ईसिं पि बीहए ता न सोहणो एसो" । इय चिंतिऊण मग मोत्तूणं पबिसइ गुहाए ॥३३॥७०५७॥
एसो वि जा गुहाए समुहं वलिओ तओ मइंदो वि । मोत्तूणं निययगुहं नीसरिउं जाइ भयभीओ ॥३४॥७०५८॥ सो वि हु गुहाए गंतुं वीसत्थो सोवए जओ एत्थ । एही सीहो जेणं भक्खइ निचंतओ संतो ॥३५॥७०५९॥ तत्तो पहायकाले जा जग्गइ ताव पेच्छए तत्थ । करिकुंभगलियमुत्ताहलाई अचंतपवराई ॥३६॥७०६०॥ वीणित्तु तओ गेण्हइ जाई सुवित्ताई तह सुतेयाइं । वत्थंचलम्मि बंधित्तु चल्लए अग्गओहुत्तं ॥३७॥७०६१॥ पहरटुगं वहिऊणं फल-जलमाईहिं भोयणं काउं । जावऽग्गओ पयट्टइ ता मग्गे नियइ तं सप्पं ॥३८॥७०६२॥ उक्कड़फंडाकडप्पं गुंजाहलसरिसनयणजुयलिल्लं । कुंडलियगरुयदेह अंजण-गवला-ऽलिसमवन्नं ॥३९॥७०६३॥ तं दटुणं खुहिओ जा बच्चइ तस्स सम्मुहं चेव । ता विसहरो विचिंतइ “एसो मह बीहए नेय ॥४०॥७०६४॥ किंतु मह फणविभूसणरयणत्थी एइ को वि नणु पुरिसो" । इय चिंतिऊण नट्ठो गंतूण बिलम्मि पविसरइ ॥४१॥७०६५॥ वरनग्गोहतलम्मि विसहरगेहस्स दारदेसम्मि । जाव निविट्ठो ता णियइ तत्थ मयसप्पवररयणं ॥४२॥७०६६॥ १. निश्चिंत जे० का० ।। २. "दुर्ग बिहि पा० ।। ३. फणाक° का० ।। ४. "जुबलि जे० का० ।।
८४६
Page #897
--------------------------------------------------------------------------
________________
सावगस्स सुद्दगस्स अक्खाणय
सिरिसंति- तं पि हु मोत्तियमज्झे बंधित्ता सुबइ सव्वरयणि पि । तत्तो य पभायम्मि पुणो वि संपटुिओ पुरओ ॥४३॥७०६७॥ नाहचरिए अह तेणेव कमेणं वचंतो भरियमेहसमघोस । चउदसणं दीहकर नियइ महाकरिवरं मत्तं ॥४४॥७०६८॥
तस्स वि समुहं तह चेव जाइ नासइ इमो वि तह चेव । सोवइ सो विहु गतुं करिवरसयणीयाणम्मि ॥४५॥७०६९॥ तत्थ वि कणगं गहिउँ पुणो पहायम्मि जाइ तह चेव । ता पेच्छइ अइदीहं विगरालं रक्खसं घोरं ॥४६॥७०७०॥ सो वि हु अभीयचित्तं इतं अह सुद्दयं नियच्छेउं । दूराओ चेव नट्ठो सुयइ इमो तस्स गेहम्मि ॥४७॥७०७१॥ रयणाणि तत्थ घेत्तुं पुणो वि तह चेव वच्चमाणेणं । उत्तुंगसत्तभूमिगकलियं दिटुं वरं भवणं ॥४८॥७०७२॥
जा पत्तो तद्दारे मग्गतडत्थाओ दोन्नि नारीओ । पेच्छइ वररूवाओ ता दटुं चिंतए एसो ॥४९॥७०७३॥ * "नूणं ताओ इमाओ नारीओ जाओ पुव्वभणियाओ। पंचमयम्मि पयाणे डियाओ उवसग्गरूवेण ॥५०॥७०७४॥ *ता अपमत्तेण मए लंघेयव्याओ सुटु एयाओ । जम्हा अइविसमाओ कहियाओ तेण पुरिसेण" ५१७०७५॥ ____ एवं च चिंतंतो जाव ताओ लंधिऊण बोलेइ ताव भणिओ ताहिं, जहा- 'पाहुणय ! आगच्छह, पसायं करेह' । तेण भणियं- 'कत्थ गंतव्यं ?' । ताहि भणियं– 'एह, एत्थ धवलहरमज्झटुिया अम्ह सामिणी सद्दावेइ' । सुद्दगेण भणियं-'अहं ऊसुगो अग्गओ वच्चामि' । ताहिं जंपियं- 'जइ वि ऊसुगो तहा वि अम्ह सामिणि दटुण वच्चाहि, जओ पओयणं किंचि महतमत्थि' । तेण भणियं- 'न मह किंचि पओयणमत्यि' । ताहिं जंपियं-'परोवयारकरणेक्कनिरयाणं
८४७
Page #898
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
सावगस्स सुद्दगस्स अक्खाणयं
महाणुभावाणं सकञ्जनिरवेक्खाणं परकजं सकजमिइ मन्नमाणाणं परकजमेव सकज तिः अओ आगच्छह पसायं काऊण' । सहएण चिंतियं- "कि मह एयाओ काहिंति ? जओ मह सील खंडिउं ताव एयाओ न समत्थाओ, मरणं पुण मए अंगीकयमेव, ता पेच्छामि ताय किं जपंति ? किं वा कुव्वंति ?", त्ति भावमाणो गओ सह ताहिं धवलहरोवरिमभूमिगाए । जाव य तत्थ पविसइ ताव कणयविणिम्मियपवररयणमणिजडियपल्लंकोवरि निविटुं पेच्छइ एगमित्थियं, अवि य
चरणनहकिरणपहनियरदिप्पंतयं, एणियासरिसवरजंघरायंतयं । करिकरोरुं नियंबेण वित्थिण्णयं, पीणथणवटुदेसेण अइउन्नयं ॥५२॥७०७६॥ दीहबाहुं सुवयणेण परिसंगयं, कसिण-मिउ-णिद्धधम्मेल्लपरिचंगयं ।
किंच नारीण रूवेण उक्किटुयं, पेच्छए बालियं सो उ सुविसिटुयं ॥५३॥७०७७॥ सा वि तमागच्छमाणं दटुणं चिरयालपउत्थपइदंसणसमुक्कंज्यि ब्व विरहिणी हरिसभरनिटभरा 'अहो ! सागयं, अहो ! ३० सागयं पियमाणुसस्स' त्ति भणेमाणी समुट्ठिया, दिन्नं च पवरमासणं, 'एत्थ उवविसिऊण करेह पसायं,' ति तीए जंपिए उवविट्ठो एसो, चलणसोयाणंतरपरिणिव्वत्तियअभंगणुवट्टणाइसयलकायव्वो विण्णत्तो इमीए, अवि य
८४८
१. हकिरिण० पा०॥
Page #899
--------------------------------------------------------------------------
________________
सावगस्स सुद्दगस्स अक्खाणयं
सिरिसंति- 'चिरविरहदुब्बलाए अज्ज तुम नाह ! आगओ एत्थ । ता कुणसु मज्झ सोक्खं नियसंगमअमयदाणेण ॥५४॥७०७८॥ नाहचरिए इय तीए वयणमायण्णिऊण जंपेइ सुद्दओ एवं । 'मा भणसु इमं भद्दे !, जओ न जुत्तं इमं भणिउं ॥५५॥७०७९॥
परनारीण पसंग कुणंति न हु जे हवंति सप्पुरिसा । परनारीसंगणं कुलं कलंकिजए जम्हा ॥५६॥७०८०॥ तुज्झ वि न जुत्तमेयं परपुरिसासेवणं अणत्थकरं । परपुरिससेवणेणं नारी गरहिज्जइ जणम्मि ॥५७॥७०८१॥ रण्णा वि निग्गहिजइ जो कम्मं कुणइ एरिस भद्दे ! । तह दुञ्जणेहिं लोए दाइजइ अंगुलिसएहि ॥५८॥७०८२॥ इय जाणिऊण विरमसु भद्दे ! दुबिलसियाओ एयाओ' । इय भणिए सा जंपइ 'मा जंपसु एरिसं सामि! ॥५९॥७०८३॥ सामि ! गुण-रूव-जोव्वणकलाहिं अहयं सयंवरा तुज्झ । जा अणुरत्ता भत्ता, परदारं सा कह भवामि ? ॥६०॥७०८४॥ परपुरिसो वि हु न तुम पडिवन्नो जेण तं मए नियमा । तो चिटुसु नाह ! इह, भुंजसु भोए मए सद्धिं ॥६१॥७०८५॥
राया वि नऽत्थि एत्थं बीहतो जस्स मन्नसि न एयं । जम्हा हु पव्वयग्गं न हु एवं भुजइ नराणं ॥६२॥७०८६॥ 2 न य दजणो वि एत्थं विजइ जो दाविही करग्गेण । ता मा कुणसु विलंब, पडिवज ममं अणाहं ति ॥६३॥७०८७॥ १० किंच मह अस्थि दव्वं पेच्छसु एयाओ रयणरासीओ । कणगं च इमं पवरं, रुप्पयमाई तहा एयं ॥६४॥७०८८॥ विलसंतस्स वि तुझं पहु ! एयं पुजिही जहिच्छाए । आजम्मं ता चिटुसु मए समं एत्थ भवणम्मि' ॥६५॥७०८९॥ सोऊणं तव्वयणं एसो वि हु तीए उत्तरं देइ । 'किं अत्थेण पलोहसि, लुब्भइ अत्थम्मि णिहव्यो ॥६६॥७०९०॥
८४९
Page #900
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंति
नाहचरिए
मज्झ उणो व उलया एए चिट्ठेति एत्तिया पासे । ता कह लुब्भामि अहं असाररूवम्मि तुह अत्थे ? ॥६७॥ ७०९१॥ अहवा विहु काउरिसो लुब्भइ अत्थम्मि दंसिए संते। ता मा दंसेहि तयं, किंच इमं जं तए भणियं ॥६८॥७०९२ ॥ न हु होमि परकलत्तं तं कह पुंच्छिज्जए इमं वयणं । जम्हा हु अपरिणीया मज्झ तुमं तह अवरिया य ॥ ६९ ॥ ७०९३ ॥ दोपि मह निवित्ती, सकलत्तं होसि ता कहं तं सि ? । जइ य अहं मन्नेमिं ता णियपुरिसो तुह भवामि ॥७०॥७०९४ ।। एवं च तेण बुत्ते भइ इमा 'जइ य तं न मन्नेसि । ता तुह पुरओ चेव य थीहचं तुज्झ काहामि ॥७१ || ७०९५ ॥ तामह मयाए सुपुरिस ! पाणइवाओ वि तुह धुवं होही' । सो भणइ 'न मे हच्चा, पाणइवाओ वि नो मज्झ ॥७२॥ ७०९६ ॥ मण-इ-कायाण जओ एक्कस्स वि नत्थि मज्झ वावरणं । तेण विणा कह बंधो ? भणियमिणं आगमे जम्हा ॥ ७३ ॥ ७०९७ ॥ "उच्चाoियम्मि पाए इरियासमियस्स संकमट्टाए । बावज्जेज्ज कुलिंगी मरेज्ज तं जोगमासज्ज || ७४||७०९८ ॥ न य तस्स तन्निमित्तो बंधो सुमो वि देसिओ समए । जम्हा सो अपमत्तो सा ये पमाओ त्ति णिद्दिट्ठा" ॥७५॥७०९९ ॥ ता मा भणिहिसि एत्थं किंचि तुमं वसिय जेण वच्चामि' ।
तो रुट्ठा भइ इमा 'मा भणिहिसि जह न भणियं ति ॥ ७६ ॥ ७१००॥
न हु ते होही कुसलं वयणममन्नंतयस्स मह तणयं' । भणइ इमो 'जइ एवं, तो सिग्धं लेहि मह पाणे' ॥७७॥७१०१॥ पुण भइ इमा 'अहयं रइरसलुद्धा हु पाविया केण । अचंतंसुवियडूढा सुरयव्वावारपरिकुसला ॥७८॥७१०२॥ १. बुजिञ्जए जे० । लुब्भिञ्जए का० ।। २. उ जे० ॥
सावगस्स
सुद्दगस्स अक्खाणयं
८५०
Page #901
--------------------------------------------------------------------------
________________
सावगस्स सुद्दगस्स अक्खाणयं
सिरिसंति
अवियड्ढ ! मुद्ध ! भुंभुर ! भोलय! अवगन्न मा तुम अजं'। सो भणइ 'अहं पावे! पाणचायम्मि कयचित्तो॥७९॥७१०३॥ नाहचरिए
ता कह खोभिजामि तह सम्म नायजिणवरमयत्थो । ता मारसु विरमसु वा, काहामि इमं न जीवंतो' ॥८०॥७१०४॥ नाऊण निच्छयमिमं परितुद्दा जंपए तओ एसा । 'महसत्त ! तुज्झ तुटा, खमाहि ज मंगुलं भणिओ ॥८१॥७१०५।। गिण्हसु रयणाईयं नियइच्छाए वसाहि य सुहेणं । वलसु इओ प्रणाओ अहवा पुरओ पगच्छाहि ॥८२॥७१०६॥ धन्नो सि तुम सुंदर ! जो एवं नायधम्मपरमत्थो । तह तुज्झ जस्स सत्तं अणण्णसरिस इमं अत्थि' ॥८३॥७१०७॥ इय भणिउं पल्लंकं अन्नं दरिसेइ 'वीसमसु एत्थं' । तो सुद्दओ नियत्तं नाउं तं तत्थ वीसमइ ॥८४॥७१०८॥ जायम्मि पभायम्मि जा चल्लइ ताव तीए वत्थते । बद्धाई रयणाई बहुकोडीमोल्ललब्भाई ॥८५॥७१०९॥ जा जाइ केत्तियं पि हु भूभायं ताव तत्थ सो नियइ । विजाहरमह एग उप्पयनिवयाओ कुणमाणं ॥८६॥७११०॥
तं दटुणं एसो पुच्छइ 'तं भद्द ! कुणसि किं एवं?'।
सो जंपेइ 'महायस ! अस्थि इहं कारणं सुणसु' ॥८७॥७१११॥ तहा य“अत्थि अणेयविजाहरनयरपरिसंकुलो वेयड्ढो नाम पव्वओ । तत्थ य अत्थि गयणवल्लहं नाम नयरं । तस्स य सामी * विजाहराहियो अत्थि पवणंजओ नाम । तस्स य सुवेगाए भारियाए कुच्छिमझुब्भवो अहं पवणवेगो नाम पुत्तो ।
साहियसयलविजो य अन्नया कयाइ मेरुगिरिवरसिहरसंडियनंदणवणकोउगपरावसो गओ तत्थ, कीलिऊण य तम्मि
१०
८५१
Page #902
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
नाणाविहाहिं कीलाहिं जाब बलिओ गिहसम्मुहं ताव पेच्छामि गंधव्वपुरवरसामिविज्जुदाढविज्जाहराहिरायसुयं तडिवेगं नाम कन्नगं । तं च दट्टुण मयणसरपसरसल्लियसरीरो गओ नियगेहे । जाव न रोयए भोयणं, न पडिहासए कीला करणं, उव्वेवणयं गंधव्यं, न सुहायए वीणाविणोओ, किं बहुणा ? गहगहिओ व्व उम्मत्तओ ब्व जक्खाहिट्टिउ ब्ब सन्नियवायलहरीभुत्तो व्यं झाणद्वियमहामुणि व्व जाओ निच्चेट्टो । एयारिसं च ममं दद्दूण - 'पुत्त ! किं बाहइ ? ', ति पुच्छिओ हं ताए । वामत्तणओ य कामस्स न दिन्नं तायस्स पच्चुतरं । तओ पुच्छाविओ हं वयंसयसयासाओ । ५ 'वयंसय' त्ति काऊण न गोवियं मए । कहियं च तेहिं जहावद्वियं तायस्स । ताएणाऽवि ममं समासासाविऊण तीए वरणत्थं पेसिओ नियमहंतओ । एत्तो य दिट्ठा सा चमरचचारायहाणीरायसुएण नीलकंठेण । किं बहुणा ? पेसिओ ते विनियवरगो डिवेगाए । परं तमवमाणिऊण तीए जणएण दिन्ना सा मम कन्नया । परिणीया य मए । तओ तप्पाए वहइ मम तीए य उवरिं पओसं नीलकंठो । अन्नया य तीए समं नीसरिओ अहं कीलानिमित्तं । कहिंचि कहाण संबंधेण दिट्ठो अहं तेण । तओ समागओ मह पुट्ठीए समाकरिसियखग्गरयणो । तओ भवियव्वयानिओगेण य पिटुओ मुहमवलोइयं मह पिययमाए । तओ तमुग्गीरियकरवालमागच्छंतं दद्दृण 'हा अञ्जउत्त ! हा अञ्जउत्त !' त्ति धाहावियमणाए । तओ तेण पावेण दुरप्पणा आहया सा चैव खग्गेण कंधराए, निवाडिया य घंटियं मोतूण से कंधरा,
1
१. ** सम्भाव्यते यत् एतच्चिह्नद्वयान्तर्गतः ताडपत्रीय एकपत्रात्मकः पाठः जे० प्रत्यनुसन्धानकारकलेखकेन नहि प्राप्तः, अतः एव जे० प्रतौ ३८७ द्वितीयपत्रात्मकं स्थानं रिक्तमस्ति ।। २. मूणडिय° का० ॥ ३. तप्पावए पा० ||
सावगस्स
सुद्दगस्स अक्खाणयं
८५२
Page #903
--------------------------------------------------------------------------
________________
सावगस्स सुद्दगस्स अक्खाणयं
सिरिसंति
निवडिया य सा वेयणाए धरणीतले । तओ मए 'हा पाव ! दुरायार ! न लज्जिओ अप्पणिजाणं पि पंचण्हं नाहचरिए
भूयाणमित्थीए पहारं पयच्छंतो, ता संपयं पुरिसो भवाहि' त्ति भन्नमाणेण आहओ खग्गेणं निवाडियमेगप्पहारेणं चेव उत्तिमंग । तओ तं विणासिऊण गओ अहं पिययमासमीवे । दिवा य जाव अज्ज वि जीवइ त्ति । तओ तं तत्थेव
मोत्तूण समागओ संरोहिणिनिमित्तमित्थ । गहिऊण य संरोहणिं जावुप्पयामि ताव पिययमाविओयपरावसस्स वीसरियं * कहिंचि पयमेगमागासगामिणीए । एएण कारणेण उप्पय-निवयाओ करेमि' । तओ भणियं सुद्दएण- 'जइ अस्थि
कप्पो, ता पढाहि मम पुरओ जेण तं कयाइ लहामि' । तओ तेण 'महापुरिसो' त्ति काऊण पढिया तप्पुरओ विज्जा । लहिऊण सुद्दएण कहियं से पयं । तुटो य विजाहरो । तुट्टेण भणियं– 'गेहाहि ताव एवं सपरोवयारकर
ओसहिवलयखंडं, अहं पुण मा पियाए अचाहियं भविस्सइ त्ति वच्चामि, सिग्धं पगुणीकाऊण य तं पुणो बि तुहं समीवमागमिस्सामि,' त्ति भणिऊण उप्पइओ तमालदलसामले नहयले । सुद्दओ वि तओ.. आणाओ गओ अग्गओहुत्तं जाव पेच्छए सव्वरयणविणिम्मियमेगमुत्तुंग पासायवडिंसयं । तं च दट्टण चिंतियमणेण"नूणमेसो सो सुलोयणजक्खसंतिओ पासायवडिंसओ भविस्सइ, त्ति । ता पविसामि तत्थ पेच्छामि य, पच्छा जहाजुत्तमणुचिहिस्स" । एवं चिंतिऊण पविसिउमाढत्तो । तं च पविसंतं दटुण भणियं दारपालेण-'भो ! मा पविससु' । १. मोत्तु का० ॥ २. ताव नास्ति पा० ।।
१०
८५३
Page #904
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
सावगस्स सुद्दगस्स अक्खाणयं
ममतस्स त्ति
तओ निवारिजंतो वि जाव पविसइ ताव जखेण खग्गेणाहणिऊण लडाविया एगा जंघा । जाव य तत्थ गणे निवडिओ चिटुइ ताव पगुणीकाऊण तं नियदइयं तीए चेव समयं समागओ सो विजाहरो । दटुण य तहाभूयं सुद्दयं 'अहो ! अकजं अकज्ज' ति भणमाणेण झत्ति सित्तो तेण ओसहिवलयरसेण । अचिंतमाहप्पयाए ओसहिरसस्स झडत्ति पगुणीभूया से जंघा । तं च विजाहरं दटुण 'सागयं मम मित्तस्स' त्ति भणियं सुलोयणेण । तओ विजाहरेण सलोयणमुद्दिसिऊण भणियं, जहा- 'वरमित्त ! किमेयमकज्जमायरियमासि ? ५ जं मह गुरुस्स वि एवंविहमावयाकरणं' ति । जक्खेण जंपियं- 'न विन्नायं मए एयं जहा "एस तुह गुरू" । ता वरमित्त ! खमियव्यो मम एसावराहो जमणुवओगो कओ, जो य तुह गुरू सो य ममाऽवि आराहणिजो,' त्ति भणिऊण गोरविओ सुद्दओ । एवं च जाव परोप्पर कहालावेहिं चिटुंति ताव समागओ पवणवेगमित्तो सुवेगो नाम विजाहराहियो । सो य ताण पणामाइउचियं काऊण निविट्ठो पवणवेगसमीवे । पुच्छिऊण य कुसलोदंतं भणिय पवणवेगेण, जहा- 'मित्त ! समूसुगो विय दीससि ?' । तेण भणियं- 'आम' । पवणवेगेण भणियं- 'जइ एवं, ता* साहेहि किं तयमुव्वेयस्स कारणं ?' सुवेगेण भणिय- ‘अत्थि तुह पसिद्धाओ चेव मज्झ संतियाओ अटु कन्नयाओ। ताओ य कहिंचि दिट्ठाओ दक्खिणसेढिवत्थव्वगेण चंदसेहरनरेंदपुत्तेण ससिसेहरेण तहा उत्तरसेणि*वत्थव्वगसूरसेहरनरेंदपुत्तेण य रविसेहरेण । समागया य ताण दोण्हं पि संतिया मह सयासं वरया । ते मए 'समकालं
१. सयासे का० ।।
८५४
Page #905
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
समागय' त्ति काऊण निसिद्धा । तेहिं य दोहिं विनिसिद्धेहिं एगत्तीहोऊण गंहिओ अम्होवरिं विक्खेवो । अओ ते विवाह एत्थ मिलमाणा चिहुंति, ! ता उटु वरमित्त जेण अम्हे वि संवहामो' । तओ पवणवेण भणिओ सुद्दओ, जहा – 'हं गुरुकज्जवसेण गमिस्सामि, तुमं पुण एत्थेव चिट्ठाहि जाव अहं सत्तुणो निग्गहिऊण समागच्छामि' । सुद्दएण चिंतियं, “नूणं तत्थ संगामे गयस्स सुहेण चेव मम मणोरहाणं संपत्ती हवइ, ता गच्छाम अहं त्व", चिंतिऊण भणिओ एसो, जहा - ' अहं पि तुम्हाण समरदंसणनिमित्तमागमिस्सामि, न मज्झ एत्थ चिट्ठमाणस्स तुब्भेहिं ५ यसंगामे गच्छमाणेहिं धिई भवइ' । तओ तस्सागहं नाऊण भणिओ सुलोयणो पवणवेगेण, जहा- 'मित्त ! तुममेयं घेतू समागच्छेज्जासि । एवं च जंपिऊण उप्पइया दो वि नहयले । गया सुवेगसंतिए नयरे । सुलोयणो वि विमाणारूढं सुद्दयं काऊण गओ तत्थ, इओ य तेहिं वि कया सव्वा समरसामग्गी, अवि
तुरय- रहबर- मत्तमायंग- वरसुहड सयसंकुलउ, मिलइ सेन्नु संगामलालसु जे कायरमणुयगण ताहं चित्ति पुणु चडइ आलसु । भ-रि-भाणयपवरबहुविहतूर रसंति पुण वि पयाणयढक्कसयवज्जिय झत्ति सर्हति ॥८८॥७११२॥ किंचमत्तमयगलगुडियगुडनिबिडकयदसण कोसयपवर वियडसुदिढ वरसारि बज्झहिं बहुटगयसयसंकुलय । सयलसोहमुहवडपिणज्झहिं, सव्वलोहसेल्लहं भरवि पूरियसारिहिं, कोण इय सन्नद्धहं गयघडहं उत्तारिज्जहिं लोण ॥८९॥७११३॥
१. गहिओ नास्ति पा० ॥। २. विक्खोवो पा० ॥ ३ बज्रहिं जे० ॥। ४. सारहि कोण जे० का० ॥
सावगस्स
सुद्दगस्स अक्खाणयं
८५५
Page #906
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
सावगस्स सुद्दगस्स अक्खाणयं
सुघणपक्खरविहियवरतुरयहिंसारवभरियनह खणियखोणिखुररवसमुद्धर अविलाण खंचियवयणचमरसोहसोहियसुबंधुर । पंचामेलयथासयहिं कयअचंतविसट्ट, सन्नद्धई एवंविहई चंचलतुरयहं थट्ट ॥९०॥७११४॥ पवरवेइयसोहरमणिज्ज मंजीरयरवमुहल नंदितरपूरियदियंतर कयकिंकिणिगणकणिरधयवडोलिसोहिय निरंतर । नाणाविहआउहनियरपूरियरहसंगल्लि, चउहयजोत्तियसन्नहहिं निरु कयपेल्लावेल्लि ॥९१॥७११५॥ कुंत-कडतल-खग्ग-सरण्झसर-नाराय-धणु-गहियकरु, सेल्ल-भल्ल-वावल्लभीसणु कयतणुरक्खियसिरधरणु । हक्क-पोक्कपोक्कारभीसणु, तडियभिउडितिवलीतरलु, पाइक्कहं बरसेन्नु, सन्नद्धउ संगामरसु जसु न वि नजइ गन्नु ॥१२॥७११६॥ पडह-मद्दल-करडतल-तिलिम-कंसाल-डमरुयगहिर, बुक्क-भेरि-झल्लरिवमाउल अइरुद्दसरपसरभरवजमाणतूरहिं भयाउल । दोन्नि वि सेन्नई संवहियबहुजयसिरिभरलुद्ध, जाहं पियारा हुंति पर नरवइ सुहडहं जुद्ध ॥९३॥७११७॥
मिलियजयसिरिलुद्ध दोण्हं पि अग्गाणियसिरिदलहं समरतूरदोहिं पि आहय, चलचवलनायगवसिण खणहि खोणि धावंतवरहय ।
गयवरधावियघडहडियवरगुडगुडियसुदेह । दाणबिंदुपरिसित्तमहिनं नवपाउसि मेह ॥९४॥७११८॥ १. कडतूल जे० । कडल का० ।। २. सरभस का० । °सरजस जे० ।। ३. पुक्कपुकार जे० ।। ४. तूरिहिं पा० विना ।।
Page #907
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
सावगस्स सुद्दगस्स अक्खाणयं
तुंगरहवरमुक्कवेगेण मंजीरयघणघणियसारहीहिं वरतुरयचोइय धुव्वतधयवडनिवहपडिरहाण पुणु नेवि ढोविय । । सहड वि सहडहं अभिडिय बहबक्काररवडढ मंचहिं दारुणसरनियर गुणहं करता कडढ ॥१५॥७११९॥
एवं सुहडहं तणइ संगामि वस॒तइ पडहिं धयचिंध छत्तछिज्जंतसत्थहिं, सिरिसुहडहं मुहगयह लुढहिं महिहिं दीसंतखत्थेहिं । गयवर-हयवर-नरवरहं लोट्टहिं महिहिं कबंध, विज्जाकप्पिय तह भडहं दिजहिं विसहरबंध ॥९६॥७१२०॥ धरणिमंडिय सीसकमलेहिं नारायहि तोमरहिं खग्ग-सेल्ल-वावल्ल-कुंतहिं, आयासु वि मंडियउं आमिसऽत्थिबहुविहसउतेहिं । ५ तह समरंगणपेच्छियहिं सुर-किन्नर-सिद्धेहिं, दीसइ गयणु रमाउलउं अनुखेयरविंदेहिं ॥९७॥७१२१॥ सुहड जंपिउ अन्नसुहडेण, रे! पहरहि अज महु काई भमहिं कायरहं पुटुिहिं, नासंतहं पहरियइ किं कया विरे! किर विसिटिहिं। जाणउं तई पर वरसुहडु जइ महु ढुक्कहि अज्जु, जिं साहिज्जइ नित्तुलउ सामिहिं केरउ कञ्जु' ॥९८॥७१२२॥ तेण जंपिउ 'काइ गजेहि, घणु जेंव जलवज्जियउ पहरि पहरि जें गणमि पोरिसु, अच्चुक्कडु सत्तु तुहं जइ चएहि तो अज्ज आलसु । न वि हउ कइय वि पहरियउ पहरिअ दिन्नइ वीर'! इय भणियइ सो पडिभणइ 'साहु साहु तुहुं वीर ॥९९॥७१२३॥ १० सहहि संपइ भद्द! मह घाउ', इय भणियइ पगुणुह इयर सुहडु रोमंचियंगउ, इयरेण वि दिन्नुपुणु पहरु तासु सो अंगि लग्गउ। इय जुल्झंता दो वि भड ते पहरहिं अन्नोन्नु, पडिया दोन्नि वि धरणियलि जीविं जाहं न गनु ॥१००॥७१२४॥ १. पुण नोयि का० । पुण नेवि जे० ।। २. सत्यिहि जे० । सत्येहिं का० ।। ३. बहु सम जे० ।। ४. अयुबाड सत्तु पा० विना ।। ५. तुहं पा० ।। ६. धीर पा० ।। ७. लग्गइ का० ।।
८५७
Page #908
--------------------------------------------------------------------------
________________
सावगस्स सुद्दगस्स अक्खाणयं
सिरिसंति- * इय पयट्टइ समरभरपसरि, गुरुघायसयजजरिय जे सुवेयभड पडिय महियलि, उप्पाडइ जक्ख सवितेवेविनिययम्मि करयलि। नाहचरिए सद्दउ ओसहिरसबलिण जक्खविहियसन्नेज्झ, तह पगुणइ जह ते पुण वि करहिं निरारिउ जुज्झु ॥१०१॥७१२५॥
एवं पेक्खिवि इयर नरनाह, गुरुकोवभरपजलिय सुद्दयस्स घायणहं धावहिं ते पेक्खिवि जक्खवह तह करेइ जह तं न पावहिं। के वि हु पाडइ धरणियलि, के विणिच्चल थंभेइ किवि उम्मत्तय निरु करइ, किवि णिद्दइ सोवेइ ॥१०२॥७१२६॥
ते वि पेखिवि तासु माहप्पु, अइविम्हयरसभरिय झत्ति चित्ति चिंतहिं वियारिउ, "किं को वि एहु तियसवरु जेण अम्हि थभिय निरारिउ ।
पणमेप्पिणु ता एहु पर करहुं निरतरु सेव, जेण जियंता मुयइ पुणु अन्नहं का वि न टेव" ॥१०३॥७१२७॥ एवं चिंतवि करहिं जोहारु, ते सव्वि खेयरपवर, तं निएवि तो जक्खु मेल्लइ, उवविसहिं ते धरणियलि सुद्दयस्स अग्गइ वरिल्लइ। तं जाणेविणु सद्दयह दो वि नियत्तहिं मित्त, अग्गइ आविवि उवविसवि पुच्छहिं 'का एह वत्त ?' ॥१०४॥७१२८॥
तो सुलोयण जक्खु जंपेइ, 'भो बंधु ! निसुणह कहउं, एइ वइरिवहणत्थु पत्ता सुद्दय सामिहि, किंतु परघायकरणि हुय ते असत्ता एउ मुणवि उवसंतमइ पणमहिं सुद्दयपाय । आणाकारय भिन्चवर संपइ सामिहि जाय' ॥१०५॥७१२९॥
८५८
१. °बलेण पा० विना ।। २. "यलि किवि पा० विना ।। ३. करहं जे० ।। ४. तर का० ।। ५. एव बइ० पा० ।। ६. एव पा० ।।
Page #909
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
सावगस्स सुद्दगस्स अक्खाणयं
एवं च सोऊण हरिसभरनिन्भरा सुवेग-पवणवेगा जंपिउमाढत्ता- 'अहो ! अम्ह सामिस्स माहप्पं, अहो ! अचिंतसत्ती, अहो ! पुण्णपत्भारपरिणई ! जेण विजाहरा वि एए जाया आणाकारिणो त्ति, ता संपयं किजउ एयस्स विजाहराहिरायरायाभिसेओ' । तओ सव्वेसिं अणुमए नीओ सुवेगरायनगरे सिरिमंदिरे । कओ तत्थ महाविभूईए विजाहररायाभिसेओ । चिंतिउं च पयत्तो सुद्दयराया, अवि य"अन्न चिय चिंतवियं नियए हिययम्मि नणु मए कब्ज । परिणय तमन्नह चिय ता सचं जं भणइ लोओ ॥१०६॥७१३०॥ अपि च“अन्यथैव विचिन्त्यन्ते पुरुषेण मनोरथाः । दैवाहितसद्भावाः कार्याणां गतयोऽन्यथा ॥१०७॥७१३१॥ अन्नह परिचिंतिज्जइ सहरिसकंडुज्जएण हियएण । परिणमइ अन्नह चिय कञ्जारंभो विहिवसेण" ॥१०८॥७१३२॥ सव्वो चिय सियवाओ, जो भणिओ जिणवरेंदचंदेहिं । अणुहवसिद्धो जाओ मम चेव फुडं न संदेहो ॥१०९॥७१३३॥ कि होइ कह व अलियं जं जिणनाहेहिं भासिय वयणं । "संतमसंता भावा होति असंता वि संता उ" ॥११०॥७१३४॥ ता एवं जिणवयणं सच न हु चलइ पलयकाले वि । जम्हा हु राग-दोसा खीणा ताणं न संदेहो ॥१११॥७१३५॥ अन्नह कह दइयाए तीए वयणं पभासिय कडय? । कह वा मह निग्गमण? आरुहणं गिरिवरे कह वा? ॥११२॥७१३६॥ कह वा तत्तो मुयण? कह वा पडिओ विनोमओ अहय? । कह वा वि हु वणचरओ दिव्ववसेणं मए दिढो? ॥११३॥७१३७॥
८५९
१. 'डुजए' जे० ।। २. मम पा० ।।
Page #910
--------------------------------------------------------------------------
________________
सावगस्स सुद्दगस्स अक्खाणयं
सिरिसंति- कह कह वि पुच्छिएणं गुण-दोसा अक्खिया उमग्गाणं? । कह वा उजुमग्गेण चलिओ हं जीयनिरवेक्खो? ॥११४॥७१३७॥ नाहचरिए कह वा वि हु सीहाई उवद्दवा मज्झ निष्फला जाया? । कह वा वि पवणवेगेण मज्झ सह मित्तया जाया? ॥११५॥७१३८॥
कह वा सुलोयणेण वि न मारिओ? कह सुवेगआगमण ? । कह संगामस्स कहा ? कह वेयड्ढे अहं पत्तो ?॥ , कह जाओ संगामो ? कह वा विजाहरेहिं न वि हणिओ? । कह संपत्तं रजं? सव्वं अघडतयं एयं ॥११६॥७१३९॥
किं पुण जिणवरवयणं जइ भाविजइ तओ घडइ सव्वं"। इय चिंततो भणिओ विजाहरनरवरिदेहिं॥११७॥७१४०॥ जहा- 3 'देव ! पसायं काऊण संभासेह विजाहरनरेंदे' । एत्थंतरम्मि य पणमिओ चंदसेहर-सूरसेहरनरिदेहिं सपुत्तेहिं । तओ भणियं सुवेगविजाहरेदेण, जहा- 'देव ! एए चंदसेहर-सूरसेहरा सपुत्ता पणमंति, करेह य एएसिं सम्माण' ति ।। भणिऊण य समप्पियं ताण जोग्ग वत्थालंकाराइयं । दिन्नं च सुद्दगेण, भणिया य 'उवविसह', त्ति । 'देव-आएसो', त्ति भणित्ता उवविढा निययासणेसु । एवं अन्ने वि सव्वे संभासिया सम्माणिया य । एत्यंतरम्मि य विन्नत्तं सुवेगेण, जहा- 'देव ! किं तासिं कन्नयाणं संपयं कीरउ ? देवो पमाण' ति । तओ आइटुं सुद्दगराएण, जहा- 'दिजंतु चत्तारि ससिसेहरस्स, चत्तारि रविसेहरस्स' । तं चायण्णिऊण पयंपियं चंदसेहर-सूरसेहरेहिं, जहा- 'देव ! न देवं . मोत्तूण अन्नो तासिं पई, ता मा देवो अन्नहा समाइसउ' । राइणा भणिय- 'न मज्झ एत्थत्थे तहाविहं चित्तमत्थि' । १. सूरसे' जे०॥
Page #911
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
एत्थंतरम्मि य समागया कन्नयाणं अम्मधाई भणियं च तीए सुवेगमुद्दिसिऊण, जहा- 'देव ! कन्नगाओ
सावगस्स विन्नति, ताय ! न अम्हे एयं महाणुभावं रायाहिरायं मोत्तूण अन्नस्स दायव्याओ' । सुवेगेण भणियं- 'देव ! संपड़ थक्को एस आलावो कन्नाणं चेव निच्छएण' । तओ सव्येहिं वि भणियं- 'अहो ! सोहणं, अहो ! सोहणं,' ति, * अक्खाणयं भणिऊण य गया नियनियहाणेसु विजाहरा । एत्थंतरम्मि ज्यिा अभंतरपरिसाए नरेंदस्स पासवत्तिणो सुलोयण-सुवेग-पवणवेगा । विसजिओ य खामिऊण सुलोयणो । कन्नाविसए य मंदादरं वियाणिऊण विन्नत्तं ५ पवणवेगेण- 'किं देवो कन्नाविसए मंदादरो विय लक्खिजइ ?' । राइणा भणियं- 'वरमित्त ! न किंचि तहाविहं कारणं, थोवं च किंचि अत्थि' । पवणवेगेण भणियं- ता किं तय ? ति, साहेउ देवो जइ अकहणीयं न होइ'। राइणा समुल्लवियं- 'न तुज्झ अकहणीयमत्थि, जओ"जणणी-जणय-सुयाणं बंधव-भजाइयाण सव्वाण । कीरइ जे पि रहस्सं न रहस्सं तं पि मित्ताण" ॥११८॥७१४१॥ ता मित्त ! अत्थि मेइणीतिलयं नाम नयर'मिचाइ सव्वं साहियं । पवणवेगेण भणियं- 'अहो ! देवस्स 4000 अभिमाणधणया, जओ सा महाणुभावा एत्तियमेत्तेणावि मुक्का । ता जइ देवस्स आएसो भवइ ता हं सभजो गंतूण तमिहमाणेमि' । राइणा भणियं- 'किं तीए अणणुरत्ताए अन्नासत्ताए वा पओयणं?' । पवणवेगेण भणियं- 'मा देव !
८६१
१. बिन्नति ताइ ! न जे० ।। २. कण्णगावि पा०विना ।।
Page #912
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
सावगस्स सुद्दगस्स अक्खाणयं
एवमाइससु, जओ सम्ममपरिक्खिऊण न परिचइजइ को वि वत्थू, विसेसओ कलत्तं, जओ भणियं
"मा होह सुयग्गाही, मा पत्तिय जे न दिटुपच्चक्खं । पञ्चक्खे वि य दिढे जुत्ताजुत्तं बियारेज्जा" ॥११९॥७१४२॥ * ता समाइसंतु देवपाया ! जेण अहं तत्थ गंतूण आणेमि देविं' ति । भणिऊण लग्गो पाएसु । तओ रण्णा भणियं
'जइ तुज्झ एस आगहो ता गच्छाहि' । पवणवेगेण भणियं- देवपसाओ ! त्ति भणिऊण गओ सुलोयणभवणे । * गहिऊण य तं नियपिययम तडिवेग, साहिऊण य सव्वं सवित्थर, विउरुब्बिऊण विमाणं, समारुहिऊण य तत्थ गओ
जत्थ मेइणीतिलयं । तत्थ वि कुलभूसणसेटुिभवणं । उवरि ठिओ य निरूविउमाढत्तो । एत्तो य सुद्दगनिग्गमणाणंतरमेव विण्णत्तो ससुरो सासुया य सीलसुंदरीए, जहा- 'ताय ! न नजए कहिंचि अजउत्तो गओ, ता जाव अजउत्ताऽऽगमणं ताव करेमि अहं विसेसेण धम्मुञ्जम' । तेहिं भणियं- 'को एत्थ दोसो, जओ अम्ह दरिसणे एयं कायव्वमेव, जेण एय चेव उवइटुं भयवंतेहिं, अवि य"सुत्थेहि दत्थेहिं य आवयपडिएहिं तह अपडिएहिं । धम्मो च्चिय कायव्यो भणियमिणं जिणवरिदेहिं ॥१२०॥७१४३।। बालत्तणम्मि वुड्ढत्तणम्मि तह चेव जोव्वणभरम्मि । मज्झिमवयत्थएहिं य धम्मो चिय होइ कायव्यो" ॥१२१॥७१४४॥ सा का वि नो अवस्था विज्जइ जीवाण जीए नो धम्मो। किज्जइ तम्हा पुत्ते! न हु एत्थं को वि दोसो त्ति' ॥१२२॥७१४५॥ १. °याणेह का० ।। २. जत्व पा० विना नास्ति ।। ३. °वइप पा० विना ।।
१00
Page #913
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
एवं च तेहिं भणिया सा सीलसुंदरी करेड़ आयंबिलाइयं तवविसेसं, पढेइ जिणपवयणलेसं, विहेइ जिणपडिमाण पूर्य, उग्गाहए ताण पुरो पहाणधूयं, विहेइ तिक्कालं जिणवंदणं जं विहिज्रमाणं करेइ कम्मकंदनिक्कंदणं, देइ गुरूण पुरओ वंदrयं जं दिज्रमाणं करेइ नियचित्ताणंदणयं, पडिलाहए साहु- साहुणीवग्गं जं पडिलाहि माणं विहेइ सग्गाऽपवग्गं, तहा देइ दीणाऽणाहाईण दाणं, न य करेइ देंती नियाणं । तहा गिण्हए सामाइयं, न धरेइ चित्तम्मि कामाइयं, पडिक्कमेइ उभयकालियं, परिहरइ सुहलालियं, गिण्हए पव्वदिणेसु पोसह जं गिहिज्रमाणं हवइ संसारवाहिपरमोसहं, करेइ अणवरयं सज्झायं, मणयं पि न धरेइ चित्तम्मि दुज्झायं । किं बहुणा ? न खंडए मणयं पि धम्माऽणुट्ठाणं, अरं सव्वेपि काणं, तहा सुणेइ वक्खाणं, गिण्हए पच्चक्खाणं, न देइ कस्स वि अब्भक्खाणं, निरुंभए परमक्खाणं, चिटुए सया मज्झोवविट्ठा सहीणं दक्खाणं, देइ चित्तं सया सावयवयभंगयलक्खाणं, कहेइ नियसहीणं
क्खाणं ति । एवं च तीए सीलसुंदरीए विसेसधम्माणुडाणनिरयाए असेसविगहाविरयाए, पइदिणं सुहभावणाभावणपराए, पवसियपइयावेसधराए, परपुरिसाणं मणेणाऽवि नियत्ताए, नियपइभत्ताणुस्ताए सम्म १० परिभावियसंसारसरूवतत्ताए बोलीणो एत्तिओ कालो जाव समागयं तं दिणं । तत्थ सो पवणवेगो उवरिविमाणडिओ तं व विसेसेण निरूवेइ । सीलसुंदरी वि तम्मि दिणे गिहेगदेसविहियपोसहसालाए नियंसियसियसिचया
१. तिक्कालियं पा० विना ।। २. चित्ते कामा पा० विना ||
सावगस्स
सुद्दगस्स अक्खाणयं
८६३
Page #914
--------------------------------------------------------------------------
________________
सावगस्स सुद्दगस्स अक्खाणयं
सिरिसंति- तंबोलाइपरिभोगविरया मंगलमत्तधरियाऽऽहरणा सहीणं मज्झडिया पवयणसंदोह-संगहणिमाइपोत्थयवग्गकरा चिंतणियं नाहचरिए करेइ । एत्थंतरम्मि य दिट्ठा पवणवेगेण, चिंतियं च- "हंत ! एसा सा अम्ह सामिसाली संभाविजई", भातेण
पुढा विजा, जहा- 'भगवइ ! किमेसा अम्ह सामिसाली भवइ ? न व?' ति । तीए जंपियं– 'सा चेव एसा, कओ ॐ अन्ना एवंविहा जोग्गय' त्ति । एयं च विजामुहाओ समायण्णिऊण विमाणाओ उत्तरिउमाढत्तो । एत्यंतरम्मि य विमाणदसणकोउयपरा सपरिवारा जाव निरूवइ उवरिहुत्तं ताव दिट्ठो विमाणाओ समुत्तरतो तीए पवणवेगो । तं च दटुण ५ झडत्ति तओ जणाओ उटुिऊण पविट्ठा अब्भंतरे । भयभीया य कंपवसथरथरायमाणसव्वंगोवंगा "हा किमेयमपुव्वकरणं जे मम गेहस्सुवरि बिमाणधरणं, मम सम्मुहं च एयस्स पुरिसस्स समवतरणं ? ता न नजए किमेत्थ कारणं ? किं एसो मम रूवावहियमाणसो ममावहरणनिमित्तमागच्छइ ?" ति भावंतीए सुमरिओ पंचनमोक्कारमहामंतो । पवणवेगो वि 'मा सामिणि ! ओसरसु' त्ति भणतो डिओ पोसहसालाए दुवारदेसे, भणिउं च पवत्तो 'सुयणु तुमं मम सामिणी ! पाणाणं च पभवसि, ता मोत्तूण भयं समागच्छाहि, आरुहसु एत्थ विमाणे' । सीलसुंदरीए भणिय – 'हयास ! को तुम? का वा तुह 10 सामि? त्ति, किमसंबद्धं पलवसि ? किं तुम महाभूयाहिटुिओ जेण एवं झंखसि ? ता निरास ! ओसरसु मम दिटुिपहाओ, किं तए एयं पि न सुयं पढिज्जमाणं?' अवि य
८६४
१. पवहसि का०॥
Page #915
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
"सीहह केसर, सइहि थण, सरणाइउ सुहडस्स । मणि मत्थइ आसीविसह न वि घेप्पइ अमुयस्स” ॥ १२३ ॥ ७१४६ ॥ तं च तीए महासइत्तणपिसुणयं वयणमवगच्छिऊण समारूढो विमाणे, काऊण य अप्पणो महिलारूवं सह भजाए समोइण्णो । दिट्ठाओ य सीलसुंदरीए दुवे नारीओ, पुच्छियाओ य - 'हला ! काओ तुम्भे ?' ताहिं भणियं - 'जो तुह पासे समागओ आसि विज्जाहरो तस्स भारियाओ'। 'जइ एवं, ता किं निमित्तमिहागयाओ ?' ताहिं भणियं'मनिज अम्ह अञ्जउत्तस्स वयणं, आरुहिज्जउ एत्थ विमाणे' । सीलसुंदरीए जंपियं- 'निरासाओ ! विजाहरीओ होऊण विगुत्ताओ नियपइणो वि दूइत्तणं करतीओ ?' । ताहिं लवियं 'हला ! मा एवं भणसु, सव्युत्तमो अम्ह दइओ, ता मन्निज्जउ तस्स वयणं' । तीए भणियं - 'सव्वजहन्नो तुम्ह भत्ता जो परनारिं पत्थेइ' । एवं च तीए समुल्लविए पुणो दिनं पचत्तरमणाहिं, जहा- 'मा एवं करेहि, अम्ह पिययमेण सह गयाए तुह सोहणं भविस्सइ' । तीए जंपियं- ' न, मज्झ तेण सोहणेण वि किंचि कर्ज, ता ओसरह मम दिट्टिगोयराओ, मा भणिहह जहा - न कहिये' ति । एवं च भणियाओ गयाओ सविमाणं । तओ पवणवेगो सह णियकंताए तीए गुणे बन्नेतो पत्तो वेयढं । १० गओ य सुद्दगरायसमीवं । कहियं च निरवसेसं तं सुद्दगस्स । राया वि तमसद्दहंतो भणिओ पवणवेगेण - 'जइ देवस्स मम वयणे नऽत्थि पच्चओ, ता पसायं काऊण आरुहउ विमाणे, जेण सयं चेव पेच्छइ नियपिययमाए सरूवं' ।
१. तओ जे० । तो का० ॥ २. वन्नितो जे० । वन्नतो का० । ३. ण देवो आरु पा० ॥
-
सावगस्स
सुद्दगस्स अक्खाणयं
८६५
Page #916
--------------------------------------------------------------------------
________________
ASIRE
सावगस्स सुद्दगस्स अक्खाणयं
सिरिसंति- तओ राया वि 'जुत्तमेयं भणसि' त्ति भणमाणो समारूढो विमाणे । खणमेत्तेण चेव पत्ता मेडणीतिलयं । तओ नाहचरिए दुवारदेसे मोत्तूण एगत्थुजाणे विमाणं, नारीरूवेण पविट्ठा दो वि सीलसुंदरीसमीवे । पविसंतेहिं य कया निसीहिया । तं
चायण्णिऊण 'सागयं निसीहियाए' त्ति भणमाणी समुट्ठिया सपरियणा एसा । दिन्नाई आसणाई । निविट्ठा य ते । समाढत्तो धम्मवियारो, जहा जहा पुव्वं तीए सह वियार करतो तहा तहा करेइ । तं च सोऊण सा सहरिसा वितक्केइ"हंत ! मम पिययमस्स एयाई नजति वियारजंपियाई, ता किं एईए मम भत्तुणो सयासे निसुयाई ?" एवं च पइदिणं ५ कुणंति वियारं । तओ सा पइणा सह एगंतकयविचारवयणाई सुणमाणी पए पए सहरिसा भवइ, भणइ य- 'हला! णजइ तए वि मम भत्तुणा सह कहिंचि वियारो कओ' । सुद्दएण जंपियं- 'को तुज्झ भत्ता ?' । तीए भणियं
'सुगिहीयनामधेयो देवय-गुरु-विदिन्नो सुद्दगो' त्ति । सुद्दगेण भणियं- 'कत्थ सो संपर्य ?' ति । तीए जंपियं- 'न *याणामि कहिंचि सो देसियालियाए गओ, न य तस्स चिरजीविणो अम्हेहिं पउत्तिमेत्तं पि लद्धं । सद्दगेण भणियं- 'जइ
एवं, ता अम्हेहिं निसुयं- जहा- तुम विजाहरेण केणाऽवि पत्थिया आसि सो य विजाहरो एवं गुणजुत्तो, अवि यसूरो सरलसहावो पियंवओ पवरधम्मिओ सगुणो। माणधणो सुवियडूढो कलासु निउणो कुलीणो य' ॥१२४॥७१४७॥ तीए जंपियं- 'हला ! किमेव जंपह ?, केरिसाणि तस्स सूरत्तणाईणि जो परदारपसत्तो ?, किंचजो मयरद्धयवरसुहडदप्पमाहप्पगजिओ अहियं । परदारम्मि पसत्तो सो कह सूरो हवइ पुरिसो? ॥१२५॥७१४८॥ १. भवइ पा० विना ।।
८६६
Page #917
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
जो परापत्थविस विविहाहिं भणिइभंगीहिं । वकत्तमेव पयडइ सो कह वणिजए सरलो ? ॥ १२६ ॥ ७१४९ ॥ परदारमणिच्छंतं जंपइ रुट्ठो अणिटुबयणेहिं । खर- कक्कस - फरुसेहिं, सो होउ पियवओ कह णु ? || १२७ ||६१५० ॥ जो नरयगमणमूलं परनारीसंगमं समंहिलसइ । परिमुक्कसव्वधम्मो, सो भन्नइ धम्मिओ कह णु ? ॥१२८॥ ७१५१॥ दोसाण आग च्चि वणिज्जइ सो हु सत्थयारेहिं । परदारपसत्तमई, सो कह वणिजए सगुणो ? ॥ १२९ ॥ ७१५२ ॥ जो पत्थणापसत्तो वारंवार पडेइ पाएसु । परथीणं चाडुकरो, अहिमाणी भन्नए कह सो ? ॥१३०॥७१५३॥ जो परदारं पत्थइ अणेगसत्थेसु निंदियं पावो । नाणफलवज्जियस्स उ वियड्रिढमा तस्स का होउ ? ॥१३१॥७१५४ ॥ नीसेसाओ कलाओ गलति परनारिसत्तचित्तस्स । कज्जम्मि समावडिए, कहं नु कुसलत्तणं तासु ? ॥ १३२ ।। ७१५५॥ जो पुण होइ कुलीणो सो न वि एवंविहं समायरइ । परणारिपसत्तस्स उ कुलीणया दूरमोसरिया ॥ १३३ ॥ ७१५६॥ अन्नं च सावियाओ ! तुब्भे सययं वियारनिउणाओ । ता कह जंपह एयं धम्मविरुद्धं महापावं ? ॥ १३४ ॥७१५७॥ गुरुदेवयाविदिन्न कंत मोत्तूण लग्गए अन्नो । जइ पर मज्झ तणुम्मि जलंतजालो महाजलणो ॥१३५॥७१५८॥ ता सावियाण तुम्हं जिणवयणसुभावियाण निउणाण | चिंतेउं पि ण जुत्तं, अच्छउ पुण जंपिंउं एवं ' ॥ १३६ ॥ ७१५९॥ इय तीए वयणमायण्णिऊण रोमंचकंचुइज्जतो । सो सुद्दगो पर्यपइ हरिसभरापूरिओ संतो ॥१३७॥७१६०॥
१. मभिल का० ॥
***********
सावगस्स
सुद्दगस्स अक्खाणयं
८६७
Page #918
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
सावगस्स सुद्दगस्स अक्खाणय
'हल! सहि ! तुज्झ परिक्खणहे सव्यं पि जंपियं एयं । जं पुण सच्चं तं तुह पइण चिय पेसिया अम्हे ॥१३८॥७१६१॥ असि तुम किर वुत्ता पइणा अह तम्मिनिग्गमणसमए । किं मह मरणम्मिपिए! पाणे परिचयसि किं वनवा? ॥१३९॥७१६२॥ तुमए पुण संलतं, पाणे को किर वियक्खणो चयइ ? । अवमाणमिमं काउं निग्गतुं सो गओऽन्नत्थ ॥१४०॥७१६३॥ तेण य नियपुण्णेहिं पत्तं विजाहराहिरायत्तं । ता तेण पेसियाओ तुह चित्तपरिक्खणनिमित्तं ॥१४१॥७१६४॥ विजाहरो वि पुब्बिं पटुविओ तेण चेव तुह पइणा । ता जइ एसि किसोयरि ! ता नेमो तस्स पासम्मि' ॥१४२॥७१६५॥ अह हिययंतरउट्ठियहरिसमहाविडविपवरपारोहा । सा भणइ 'सव्वमेयं सचं तुम्हेहिं जं भणियं ॥१४३॥७१६६॥ पर किंतु जा न दिठ्ठो पिओ मए ता न एयाणाओ। एकं पि चलामि पयं अकुलीणतं जओ हवइ' ॥१४४॥७१६७॥ 'जइ एवं आणेमो तुज्झ पई' इय भणित्तु ते दो वि । गेहाओ नीसरिया गया य अह तत्थ उज्जाणे ॥१४५॥७१६८॥ तत्थ य उज्जाणम्मि उवसंहरिं तमित्थियारूवं । काऊणं नियरूवं समागया दो वि ते तत्थ ॥१४६॥७१६९॥ पविसंत दटुणं नियनाहं सीलसुंदरी तत्तो । रोमंचकंचुइजंततणुलया झत्ति उठेइ ।।१४७॥७१७०॥ 'अह सागय ति, अह सागय ति, अह सागय ति, तुह नाह !' । अचंतखलियअक्खरगिराए एवं पयंपती ॥१४८॥७१७१॥
१. भवइ पा० विना ।।
Page #919
--------------------------------------------------------------------------
________________
सावगस्स सुद्दगस्स अक्खाणयं
सिरिसंति- सच्चविया सा तेणं नवजलहरसहतुटुमोरि व्य । भणिया य 'पिए ! चल्लसु पुण्णा तुझं पइन्न' त्ति ॥१४९॥७१७२॥ नाहचरिए भणिओ य इमो तीए 'पिययम ! पेच्छाहि निययजणयाइं । अन्नह अकुलीणाई संभाविस्सामु मा तेहिं ॥१५०॥७१७३॥
ता तीए इमं भणिओ बच्चइ जणयस्स पायमूलम्मि । दट्टण सुयं जणओ हरिसभरनिभरो जाओ ॥१५१॥७१७४॥ * काऊण पायगहणं दोन्नि वि पणमेइ जणणि-जणयाई । पुच्छंति ताणि कुसलं, पभणइ सो 'तुह पसाएण ॥१५२॥७१७५॥
कुसलं मज्झ सया वि हु' पुच्छइ जणओ वि 'को इमो बीओ ?' ।
जपेइ सुद्दगो वि हु 'सुणसु इमं ताय ! सीसतं ॥१५३॥७१७६॥ * वेयड्ढनगवरम्म एसो विजाहराहियो राया । नामेण पवणवेगो, पुत्तो तुम्हाण मह तुल्लो' ॥१५४॥७१७७॥
पभणइ य पवणवेगो 'अहयं तुभं सुयस्स पाइक्को । अन्ने वि मए तुल्ला पाइक्का सामिणो बहवे ॥१५५॥७१७८॥ विजाहराण राया महतसामंतपणयपयकमलो । जम्हा तुम्हाण सुओ राया परमेसरो जाओ ॥१५६॥७१७९॥ ता ताय ! विसजिजउ देवो मा ऊसुगं भवेज्जा हि । विजाहरेंदचक्कं' इय भणिए भणइ तो सेट्ठी ॥१५७॥७१८०॥ 'कह पुत्त! तुम जाओ राया विजाहराहियो? कहसु णु' । तो भणइ पवणवेगो 'सुण संखेवेण ताय! तुम' ॥१५८॥७१८१॥
१. दोन्नबि जे० ।। २. जंपइ य सुद्द का० विना ।। २. इमं पा० विना ।।
Page #920
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंति- निग्गमपभिई सव्वं जा पत्तो ता समासओ कहियं । तं सोऊणं जणओ न माइ निययम्मि अंगम्मि ॥१५९॥७१८२॥ सावगस्स नाहचरिए * भणइ 'तए सुटु कयं पुत्तय ! जे दसणं महं दिन्नं । एवंविहम्मि रज्जे पत्ते वि अणन्नसरिसम्मि ॥१६०॥७१८३॥
सुद्दगस्स किंच इमा तुह भज्जा तुह निग्गमदिवसमाढवेऊण । विविहतवचरणरया अच्छइ दुक्खेण निचं पि ॥१६१॥७१८४॥ अक्खाणयं तं संभासित्तु तओ वच्चसु गरुयं पओयणं जेण' । सो भणइ 'ताय ! तुडभे वि एह तत्थेव वेयड्ढे ॥१६२॥७१८५॥ जम्हा पत्तस्स वि सुंदरस्स रजस्स किं फलं ताय ! ? । जत्थ न तुब्भं पाया सन्निहिया होति निच पि ॥१६३॥७१८६॥ ५ ता ताय ! मज्झ उवरिं पसायपगुणं मणं विहेण । संवहह जेण सिग्धं नेमि विमाणेण वेयड्ढे' ॥१६४॥७१८७॥ तं मन्निऊण जणओ संभासइ सयणपरियणं सव्यं । तत्तो गत्तुं राय पणमेत्ता जंपए 'खमह ॥१६५॥७१८८॥ जे मंगुलं कयं तुह एत्तियकालं इहं वसंतेण । बच्चिस्सामि जओ हं वेयड्ढे पव्वए देव !' ॥१६६॥७१८९॥ भणइ निवो 'किं कजं गंतव्यं ? तत्थ कह व वचिहसि?' सो भणइ 'देव! पुत्तो तत्थ मह नरवई जाओ॥१६७॥७१९०॥ वच्चिस्सामि य अहयं पवरविमाणम्मि आरुहेऊण' । इयभणिए भणइ निवो 'किं सो इह आगओ राया?'॥१६८॥७१९१॥ 100 'आम' ति तेण भणिए, भणइ णियो 'कुणसु दंसणं तो मे । दटुब्बो हु महाया जो एवं पुण्णपरिकलिओ' ॥१६९॥७१९२॥ आगंतूण य तत्तो सेट्ठी सिरिसुद्दगस्स साहेइ । तो पवणवेगवयणं निरूवए सुद्दगो राया ॥१७०॥७१९३॥ अह भणइ पवणवेगो 'जइ एवं, तो खणं विमालेह । जेणाणिऊण सेन्न दंसेमो निययरिद्धिभर' ॥१७१॥७१९४॥ १. हुंति पा० विना ।। २. °णमित्ता पा० विना ।। ३. जो इस बापुण्ण जे० विना ।।
८७०
Page #921
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
अह तेणाऽणुन्नाओ झडत्ति वेगेण जाइ वेयड्ढे । घेत्तूण सयलसेन्नं समागओ सुद्दगसयासे ॥ १७२॥७१९४॥ तो सुद्दगो विमाणे आरुहिउँ नरवरेंदगेहस्स । उवरिडिओ महप्पा 'दसेंतो निययपरिवारं ॥ १७३॥७१९५॥
या वितयं हुं विमाण-गय-हय-रहेहिं परिकिण्णं । विम्हयफुल्लियवयणो अणमिसनयणो निरूवेई || १७४ ॥ ७१९६॥ एत्थंतरम्म सेट्ठी जंपs कुलभूसणो 'इमो देव ! । पत्तो सुद्दगराया तुम्हाणं दंसणनिमित्तं ' ॥१७५॥७१९७॥ तो अग्घं घेणं विट्ठो सम्मुहं नरवरेंदो । तं सुद्दगो वि दट्टु विमाणमज्झाओ ओयरिओ ॥१७६॥७१९८॥ उवविट्ठा ते दोन्नि वि पहाणसिंहासणेसु दिन्नेसु । वीसंभकहाहिं खणं अच्छित्ता सुद्दगो भइ ॥ १७७॥ ७१९९ ॥ 'वीसह मह जणयं ममं च गच्छामि जेण वेयड्ढ' । परियाणिऊण कजं बीसज्जइ नरवरो तत्तो ॥ १७८॥७२००॥ घेत्तूण नियं जणयं जणणि तह सीलसुंदरिं चेव । आयासेणुप्पाउं पत्तो वेयड्ढसेलम्म ॥ १७९॥७२०१॥ तत्थ य पमुइयचित्तं रायं दहुं सुवेगनरवइणा । परिणाविओ य ताओ कन्नाओ गुणोहकलियाओ ॥१८०॥७२०३॥ अन्नाओ व बहुयाओ विज्जाहरबालियाओ पवराओ । परिणीयाओ तेणं महंतसामंतधूयाओ ||१८१।७२०४॥ तो इहs चिय दिन्नस्स पवरदाणस्स फलमिमं पत्तं । भुंजइ पमुइयरजं सम्मं नाएण पार्लेतो ॥१८२॥ ७२०५ ।। अह सासयजिणवरमंदिराई कयगाई जाई ताई पि । अणुदियहं बंदतो पूयंतो भत्तिराएण ॥१८३॥७२०६॥
१. उबरिं डिओ जे० ॥। २. दसतो जे० । दसिंतो का० ||
सावगस्स सुद्दगस्स अक्खाणयं
८७१
Page #922
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरि नाहचरिए
सावगस्स सुद्दगस्स अक्खाणयं
नाणाविहाओ जत्ताओ तेसु जिणमंदिरेसु कारेंतो । अन्न पि धम्मकिचं पालेतो चिटुए जाव ॥१८४॥७२०७॥ ता अन्नया कयाई उज्जाणे नंदणम्मि रमणीए । चारणमुणी महप्पा नाणचउक्केण दिपंतो ॥१८५॥७२०८॥
संपत्तो विहरतो बहुसीससमन्निओ गुणगणड्ढो । नामेण अमरतेओ, तेएण रवि व्य दिप्पंतो ॥१८६॥७२०९॥ , बद्धाविओ य राया उज्जाणयपालएहिं पुरिसेहिं । जह 'देवुजाणम्मि समोसढो अमरतेयमुणी' ॥१८७॥७२१०॥
तं सोऊणं राया अंतेउरसंजुओ सपरिवारो । सामंतचडयरेणं बंदणवडियाए निजाइ ॥१८८॥७२११॥
गंतूण मुणिसयासे वंदित्ता विसइ धरणिवीढम्मि । साहू वि हु धम्मकह कहेइ निसुणेइ य नरेंदो ॥१८९॥७२१२॥ * अह धम्मदेसणं तं सोऊणं सुद्दगस्स नरवइणो । चारित्ताऽऽवारयकम्मसंचयो वियलिओ सहसा ॥१९०॥७२१३॥
तो विन्नवइ नरेंदो भालयले करिय विमलकरजुयलं । 'जा आवेमि रज्जे कुमर नामेण हरिवेग ॥१९१॥७२१४॥ आपुच्छामि य देविं जा तह सामंत-मंतिवग्गं च । ता तुम्हाण समीवे सामण्णं अब्भुवेहामि ॥१९२॥७२१५॥ भणइ गुरू वि 'महायस ! जुत्तमिण सत्त-साहसधणाणं । तुम्हारिसाण सुपुरिस ! ता कायब्बो न हुपमाओ' ॥१९३॥७२१६॥ 'इच्छं' ति भाणिऊणं वच्चइ निययम्मि मंदिरे राया। तो आपुच्छइ देवि जहा 'अहं पव्वइस्सामि' ॥१९४॥७२१७॥ १. पालितो पा० विना ।। २. नामेण विमलसीलो खंताइगुणेण संजुत्तो ।। बद्धा जे० ॥ ३. निजाए का० ।। ४. तो पुच्छेइ य देविं पा० ।।
८७२
Page #923
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
सावगस्स सुद्दगस्स अक्खाणयं
सा जपइ 'जइ एवं, तो अहमवि नाह ! पव्वइस्सामि' । नाऊण तीए चित्तं राया सामंतपरियरिओ ॥१९५॥७२१८॥ बइसारइ नियरज्जे हरिवेग पवररिद्धिसंजुत्तो । आपुच्छिऊण तत्तो निक्खंतो बहुपरीवारो ॥१९६॥७२१९॥ संवेगरंगकलिओ करेइ उग्गं तवं अणुटुाणं । एवं संपत्तम्मि कमेण अह अंतकालम्मि ॥१९७॥७२२०॥ काऊण विविहसलेहणं तओ पायवोवगमणेणं । अणसणविहिणा मरिउ संपत्तो देवलोगम्मि ॥१९८॥७२२१॥ भोत्तूण तत्थ सोक्खं, तत्तो चविऊण आउयंतम्मि । उप्पजिहिइ विसिटे रायकुले कुमरभावेण ॥१९९॥७२२२॥ कामेसु असजंतो तत्थ वि घेत्तूण पवरसामन्नं । उप्पाडिही अणतं वरनाणं घाइकम्मखए ॥२००॥७२२३॥ संबोहिऊण भव्ये संपत्ते आउयस्स पजते । कयसेलेसीकिरिओ लहिही मोक्खं सयासोक्ख ॥२०१॥७२२४॥ इय चक्काउहनरवर ! इह चेव य अतिहिसंविभागस्स । फलविसए उद्दिडो जो पुब्बिं सद्दगो आसि ॥२०२॥७२२५॥ एसो सो परिकहिओ ता नाऊणं इमं फलं तुब्भे । सव्योवाहिविसुद्धं वियरह अतिहीण वरदाणं" ॥२०३॥७२२६॥ इय बारसमम्मि वए फलमेयं वण्णिय समासेण । एवं परिकहियाई बारस वि वयाई तुम्ह मए ॥२०४॥७२२७॥ एयाई पालिऊणं निरईयाराई सुद्धभावेण । पच्छा करेज सड्ढो विहिणा संलेहणं अंते ॥२०५॥७२२८॥ सा य इह सावयाणं परिपालियपवरनिययधम्माणं । ज सव्वविरइगहणं एसा सलेहणा सुद्धा ॥२०६॥७२२९॥
८७३
१. "तयाल° पा० ।। २. उप्पज्जिही का० ।। ३. दृश्यता चतुर्थ परिशिष्टम् ।। ४. सो एसो परि° पा० विना ।।
Page #924
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
सिरिसंतिजिणिंदस्स देसणा
अहवा वि हु एक्कारस विहेज पडिमाओ सम्ममुवउत्तो । ताणं पि अभावम्मि गेण्हइ संथारए दिक्खं ॥२०७॥७२३०॥ तत्तो तिह चउहा वा गिण्हइ अह अणसणं महासत्तो । सुगुरूण पायमूले सम्म वडूढंतपरिणामो ॥२०८॥७२३१॥ आराहणाइंगथे सम्म गुरुवयणनिग्गए सुणइ । संवेगरंगमणहं उप्पायतो निए चित्ते ॥२०९॥७२३४॥ एत्थ वि पंचऽइयारा बजेयव्या सुहेण चित्तेण । इहलोगे परलोगे जीविय-मरणे य आसंसा ॥२१०॥७२३५॥ कामे भोगे य तहा न हु कायव्या कयाइ सड्ढेण । एत्थं पुण दिटुंतो पुव्वं चिय साहिओ तुज्झ ॥२११॥७२३६॥
सुलसस्स उ चरियम्मि सड्ढो जिणसेहरो ति नामेण । जेणं कूवयमाझे आवइपडिएण धीरेण ॥२१२॥७२३७॥ * वियणाए समुदयम्मि बट्टतेणाऽहियासिउं तं तु । सुहभावभावणाए विहिया सलेहणा परमा ॥२१३॥७२३८।।
एवं अन्नेणाऽवि हु दिटुंतं तस्स भाविउ चित्ते । सम्मं च विहेयव्या एसा आराहणा परमा ॥२१४॥७२३९॥ पावेह जेण तुडभे कम्मं खविऊण पवरसिवसोक्खं । अहवा वि देवलोए लहुईकयकम्मया जाह ॥२१५॥७२४०॥ ता एसो दुविहो वि हु धम्मो तुभं मए समक्खाओ । जे पढमम्मि असत्ता ते गिहिधम्म पवजंतु ॥२१६॥७२४१॥ जेण इमो विहु सम्म कीरतो सुद्धभावचित्तेण । पारंपरयकमेणं नेइ परं परमनेव्वाणं" ॥२१७॥७२४२॥
एवं च सोऊण भगवओ मुहारविंदविणिग्गयं वयणमयरदामयं हरिसभरनिभरा अमयसित्त ब्व जाया सव्वा वि परिसा । एत्थंतरम्मि य समुद्दलिजमाणचारित्तावरणीयकम्मसंघाओ पवडूढमाणसुभ-सुभतर-सुभतमसंजमकंडयविसेसो १. दश्यला चतुर्थ परिशिष्टम् ।। २. कीरतो भावसुद्धचित्तेण जे० ।।
८७४
Page #925
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
सिरिसंतिजिणिंदेहि तित्थटुवणा
समटुंतनवनवसंवेगरसपसरवसपुलउग्गमो समुल्लसंतनिरंतरगरुयबीरियविसेसो समुच्छलंतजिणिंदवयणसवणभावणारसपसरो समुडिओ चक्काउहणरेंदो । दाऊण य पयाहिणत्तियं भालवटुमिलंतकरसंपुडो विन्नविउमाढत्तो, अवि य
"भयवं ! तिलोयबंधव ! तिलोयपहु ! तिजगरक्खणसमत्थ ! । तेलोक्कसार ! तिहुयणपईव ! सिरिसंति ! तुज्झ णमो ॥१॥७२४३॥ सामिय ! तिहुयणसेहर ! तिहुयणभावप्पयासणदिणेस ! ।
तेलोकसंतिकारय ! तिहुयणअवतंस ! संति ! णमो ॥२॥२४४॥ तेलोक्कभवणलग्गणपहाणवरखंभ ! तिजगपणिवइय ! । तिहुयणसंतीकारय ! सिरिसंतिजिणेस ! तुज्झ णमो ॥३॥ तेलोक्कपूइयक्कम! तिजगेण वि पञ्जुवासियमुणिंद! तिहुयणकहियसुधम्मय! जिणवर! पहु! सति! तुज्झ णमो॥४॥७२४५॥ इय तिहुयणेक्कभूसण ! तिहुयणदुहलक्खपीडियसरीरो । तिहुयणगोत्तिहराओ नीसरिउ नाह ! इच्छामि ॥५॥७२४६॥ काऊण मह पसायं भजित्ता कम्मनियलसंघायं । भग्गपमायकवाडं नीसारसु तिजगगोत्तीओ ॥६॥७२४७॥ दाऊण सव्वविरई, काऊणं देव ! सब्बमक्खूणं । अविवेयतमभराओ नीसारसु तिजगकाराओ" ॥७॥७२४८॥ इय तव्वयणं सोउ भयवं पि हु मन्नए तय सव्यं । तो पुत्तदिन्नरज्जो उवढिओ भयवओ पुरओ ॥८॥७२४९॥ १. तुभ का० ।। २. यणिकभू का० ॥
८७५
Page #926
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
से में में से कम से
'भयवं ! जहा पलित्ते घरम्मि जो तस्स णायगो होइ । गिण्हित्तु सारभंड तत्तो निग्गच्छए झत्ति || ९ ||७२५०॥ तह संसारगिहम्मि जम्म-जरा-मरणजलणजलियम्मि । अप्पा चेव य एक्को सारतरं उत्तमं भंड ||१०||७२५१ ।। तं घेत्तूणं सामिय ! तुब्भं हत्थावलंबदाणेण । नीसरिऊणं इच्छामि, संपयं कुणसु मा खेवं ' ॥११॥७२५२ ॥ इ भणिओ संतिजिणो सुर-नर- तिरियाण मज्झयारम्मि । अप्पेइ तस्स वेसं, लोयं सयमेव कुणइ इमो ॥१२॥७२५३॥ तो सव्यविरइसामाइयं तु जिणमग्गओ समुच्चरइ । पणतीसरायसहिओ जाओ समणो समिपावो ||१३|| ७२५४ ॥ तो पुच्छइ जिणनाहं 'भयवं ! अक्खेहि मज्झ किं तत्तं ? ' । भणइ जिणो 'उप्पन्ने इ व, त्ति तत्तं इमं मुणसु' ॥१४॥ ७२५५ ।। तं घेणं तत्तं गते प्राइऊण भावेइ । “उप्पजंती एए नेरइया पढमसमयम्मि || १५ ।। ७२५६ ॥
एवं तिरिया मणुस्स देवा य । उप्पज्जती तम्हा सव्वं उप्पत्तिधम्ममिणं ॥ १६ ॥ ७२५७ ॥ एवं उप्पजंत आयासे बिहु ण चैव माएजा । ता अन्नेण वि क एत्थं केणाऽवि तत्तेण ॥१७॥ ७२५८॥ आगंतूणं पुणरवि पुच्छर 'भयवं ! कहेहि किं तत्तं ?' |
भइ जिणो विहु 'विगमे इ व, त्ति तत्तं वियाणाहि ||१८|| ७२५९॥ भावे "जावतं पहु बुज्झइ ता विगमधम्मयं सव्वं । एवं च सव्वसुन्नं पावइ कालेण जंतेण ॥१९॥७२६०॥
१. बिइया पा० विना ॥। २. कहेह का० ॥
सिरिसंतिजिणिदेहिं तित्थटुवणा
८७६
Page #927
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिजिणिंदेहि तित्थटुवणा
सिरिसंति- ता अन्न पि हु होही तत्तं" इय भाविऊण पुच्छेइ । भयवं पि भणइ 'धूवे इ व, त्ति तत्तं इमं तइयं ॥२०॥७२६१॥ नाहचरिए जा परिभावइ त पि हु ता "तिरिभावेण होइ वोच्छेओ । तिरियत्तेणुप्पन्नो जीवो सो चेव नायव्वो ॥२१॥७२६२॥
एवं अन्नन्नेसु जाईभेएसु वट्टए जीवो । उप्पजइ बोच्छिन्नइ न य नासो अत्थि जीवस्स" ॥२२॥७२६३॥ इय माउगपयतियग दुवालसंग रएइ लभृण । खणमेत्तेणं एसो, एवं सेसा वि पणतीसं ॥२३॥७२६४॥ विरइत्तु 'बारसंग' आगच्छइ पुण जिणिंदपासम्मि । विरइय दुवालसंग तं नाउं उटुए भयवं ॥२४॥७२६५॥ एत्थंतरम्मि इंदो सोगंधियरयणचुण्णपरिपुण्णं । थालं गहित्तु पुरओ जिणवरनाहस्स संघाइ ॥२५॥७२६६॥ तो गिण्हिऊण वासे समत्थपरिसाए देइ जिणनाहो । तिपयाहिणेइ चक्काउहो वि तत्तो समोसरणं ॥२६॥७२६७।।
खिवइ जिणो वि हु वासे असेसपरिसाए संजुओ तस्स । इय गणहरपयऽवणा विहिया चक्काउहमुणिस्स ॥२७॥७२६८॥ हु एवं पणतीसाए वि गणहरवणं करेइ संतिजिणो । एवं एए जाया छत्तीस गणहरा तस्स ॥२८॥७२६९॥ ॐ अन्नेहिं वि पुरिसेहिं एत्थ अणेगेहिं सव्वविरइवयं । गहियं जिणस्स पासे एवं साहू समुप्पन्ना ॥२९॥७२७०॥
अज्जाओ वि एवं चिय जायाओ गहियपवरसामन्ना । जे य वयम्मि असत्ता गिहिणो ते सावगा जाया ॥३०॥७२७१॥ एवं च सावियाओ गिहत्थधम्मुजयाओ जायाओ । इमिणा कमेण एसो उप्पन्नो चउविहो संघो ॥३१॥७२७२॥
८७७
ॐ१. होहिइ तत्तं जे० ।। २. दृश्यतां चतुर्थ परिशिष्टम् ।। ३. साधू का० ।। ४. याओ पवरगहियसाम पा० ।।
Page #928
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
पढमम्मि समोसरणे उप्पन्ने चउविहम्मि संघम्मि । तत्तो जिणपयवीढे बइसइ चक्काउहगणिंदो ॥ ३२ ॥७२७३॥ भयवं वि बीयपायार अंतरत्थम्मि देवछंदम्मि । ईसाणकोणपरिसंप्रियम्मि वीसमइ गंतूण ॥ ३३ ॥ ७२७४ ॥ चक्काउहो वि भयवं तहट्टियाए जिणिदपरिसाए । बीयाए पोरुसीए चउव्विहं धम्ममुबइसइ ॥ ३४ ॥ ७२७५॥ " दाणाईओ धम्मो चउव्विहो होइ एत्थ नायव्वो । तत्थ सया बट्टंता होंति सुही पाणिणो भव्वा || १ || ७२७६ ॥ कुणह सया वि पयत्तं जइधम्मे सुटु सुंदरसरूवे । घेत्तुं च तयं सम्मं कायव्वं होइ एयं तु ॥ २ ॥७२७७ ॥ परिहरह एगभेयं असंजमं, दोन्नि राग-दोसे उ । बंधणरूवे वज्रह सपत्थदोसायरे पावे ||३||७१७८ ॥ परिहरह तिन्नि दंडे मण- वइ-काएहिं जे सया पयडा । सेवह गुत्तितियं चिय मण - वइ - कायाण गुत्तत्तं ॥४॥७२७९ ॥ वज्रेह तिन्नि सल्ले माया मिच्छं नियाणसल्लं च । गारवतियं च बजह इड्ढी - रस - सायरूवं तु ॥ ५ ॥७२८० ॥ तह य विराहणतियगं वजह नाणे य दंसणे चरणे । चयह कसायचउक्कं कोहाईयं विसेसेण ||६|| ७२८१॥ सन्नाओ चत्तारि विनिचं परिहरह ताओ एयाओ । आहारम्मि भयम्मि य परिग्गहे मेहुणे चेव ॥७॥ ७२८२ ॥ थी भत्त-देस-नरवइकहाओ विकहाओ चयह चत्तारि । झाणचउक्कम्मि पुणो वज्रह दो, दोन्नि झाएह ॥ ८॥७२८३ ॥ अहं रोद्दं वजह, धम्मं सुक्कं च झायह सुझाणं । किरियाण पंचगं पुण बज्रेयव्यं इमं तं च ॥ ९ ॥ ७२८४ ॥ १. पोरिसीए पा० विना ||
343034545454343436
पढमगणहरस्स
चक्काउहमुणिदस्स देसणा
८७८
Page #929
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
पढमा काइयकिरिया; अहिगरणम्मि य पुणो भवे बीया । तइय पओस, चउत्थी परितावे, पंचम वहम्मि ॥१० ॥ ७२८५ ॥ सद्द-रस-रूब-गंधे फासे बज्रेह कामगुणपणगं । पांणवहविरमणाई महव्यए पंच पालेह ॥११॥७२८६ ॥ सेवह समिईपणगं इरिया-भासेसणा तइज्जा उ । भंडग-आयाणगहे, परिष्वणे पंचमा होई ॥१२॥ ७२८७ ॥ पुढवि-दग-अगणि-मारुय-वण-तसजियछक्कयं तु रक्खेह । लेसाछक्के तियगं वजह तियगं च धारेह ॥१३॥७२८८॥ किण्हा-नीला-काऊतियगं लेसाण होइ अपसत्थं । तेऊ पम्हा सुक्का लेसातियगं पसत्थमिणं ॥ १४ ॥ ७२८९ ॥ इह-परलोगाऽऽयाणम-कम्हा-आजीव- मरणमसिलोए । सत्तभयट्ठाणाई परिहरह सया पयत्तेण ||१५|| ७२९० ॥ अटु य मयाणाई दूरदूरेण चयह पावाई । जाई कुल बल रूबे तब ईसरिए सुए लाभ ॥ १६ ॥ ७२९१ ॥ वसहि-कह- निसिज्जिंदिय-कुडुंतर पुव्यकीलिय-पणीए । अच्चाहार-विहूसण पालह नवबंभगुत्तीओ ॥१७॥ ७२९२॥ खंताइदसपयारं पडिवज्जह समणधम्ममणवज्रं । फासह सद्दहह तहा गिहत्थपडिमाओ एगदस ॥१८॥७२९३॥ दंसणवय-सामाइय-पोसहपडिमा अबंभ सच्चित्ते । आरंभ-पेस-उद्दिदु वज्रए समणभूए य ॥ १९ ॥ ७२९४ ॥
एयाओ गिहत्थाणं एक्कारस होति एत्थ पडिमाओ । बारस भिक्खूपडिमा पालह निचं चिय इमाओ ||२०|| ७२९५॥ मासाईसत्तं ता पढेमा विति तइय सत्त राइदिणा । अहराइ एगराई भिक्खूपडिमाण बारसगं ॥२१॥७२९६॥
१. दृश्यतां चतुर्थ परिशिष्टम् ॥ २. °निसेज्जे पा० ॥। ३. विभूषण पा० विना ।। ४. पढमाए तिसत्तराइ जे० ॥
0545454545454545
पढमगणहरस्स
चक्काउहमुणि
दस्स देणा
८७९
Page #930
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
सद्दहह किरिय तेरस, भूयंग्गामे तहेव चोद्दस उ । पनरस परंमाहम्मिय, गाहासोलसग सोलस उ ।। २२ ।।७२९७ ॥ अस्संजम सतरसंगं, अट्ठारसगं अंबभभेयाणं । नायऽज्झयणिगुवीसं, वीस अंसमाहिप्राणाणि ॥ २३ ॥ ७२९८ ॥ संबलाणमेगवीस, बाबीसं तह परीसहाणं तु । तेवीसऽज्झयणाई सुयधदुगम्मि सूयगडे ॥२४॥७२९९॥ चउवीसं अरहंते दुज्जयजियराग-दोस-मय- मोहे । बंदह भत्तीए, तहा भावण भावेह पणुवीसं ॥२५॥७३००॥ छब्बीस उद्देणकाला कप्पे दसासु ववहारे । सत्तावीसविगप्पं अणगाराणं चरितं तु ॥ २६ ॥ ७३०१ ॥ अट्ठावीसइभेयं औयारपगप्पयं तु सद्दहह । एगुणतीसइभेयं पावसुयाणं पसंगं तु ॥ २७ ॥७३०२॥ मोहणियाणाई तीस, इगतीस तह य सिद्धगुणे । बत्तीस जोगंसंगह, तेत्तीसाऽऽ सांयणा चयह ||२८||७३०३॥ डिसिद्धाणमकरणं, किच्चाणं करणयं तु सद्दहणं । सम्मं परूवणं चिय कायव्यं सव्वभावाणं " ॥ २९ ॥ ७३०४ ॥ इच्चेवमाइ सव्वं उबटुं चउविहस्स संघस्स । चक्काउहगणवइणा नियरइयसुयाणुसारेण ||३०|७३०५ || नियविरइया य तेणं दुवालसंगी परूविया सम्मं । दसविहंसामायारी पयासिया सव्वसाहूणं ॥३१॥७३०६ ॥ किंबहुना ? अन्नं पिहु जं जं कायव्यमत्थि साहूण । तं तं काले समए देसइ सुयकेवली जेण ||३२||७३०७ ॥ भयपि संतिणाहो बिहर बहुगाम-देस नगरेसु । पंडिबोर्हेतो निचं सूरो इव भवियकमलवणे || १||७३०८|| १. दृश्यतां चतुर्थ परिशिष्टम् ॥ २. पडिवोहंतो का० ||
पढमगणहरस्स
चक्काउहमुणिदस देणा
८८०
Page #931
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनारि
विहरतस्स भगवओ के विहु समणा हवंति गयपावा । के वि हु गिहत्थधम्मं पडिवजंती पबरभावा ॥२॥७३०९॥ अविरयसम्मद्दिट्टी के विहु जायंति, भद्दगा के वि । अन्ने उ पावकम्मा अभव्यमाई न बुज्झति ॥ ३ ॥ ७३१० ॥ जह उइए वि हु सूरे उलूयमाईण होइ अंधत्तं । तह उ अभव्वाईणं उइए वि हु संतिदिणनाहे ॥४॥७३११॥ जह कंकडुयकणाणं न होइ सिद्धी पभूयजलणे वि । तह जिणवरजलणे वि हु अभव्वमाईण न हु सिद्धी ||५||७३१२॥ जह ऊसरभूमी न होइ धन्नं सुमेहवरिसे वि । तह जिणजलहरदेसणनीरेण न ताण पडिबोहो || ६ ||७३१३ ॥ जह वालुयभूमीए न कुणइ भंड सुकुंभयारो वि । तह उ अभव्वनराण वि न कुणइ बोह जिणवरो वि ॥७॥७३१४॥ जह मुग्गसेलयस्स उ भेओ न हु होइ दोणमेहे वि । तह सिरिसंतिजिणे वि हु न होइ बोहो अभव्वाण ॥८॥७३१५॥ जम्हा एस सहावो ताण अभव्वाण पावबुद्धीण । होइ न धम्मम्मि मई घूयाइपयासमाइ व्व ||९||७३१६॥
जत्थ य जत्थ य विहरड् भयवं सिरिसंतिणाहजिणइंदो । तत्थ उ तत्थ उ जायइ संती सव्वस्स लोगस्स ॥१०॥७३१७॥ दुभिक्ख - डमर - मारी - इइ-संगामप्पभि (? भी) इदुक्खाणि । विहरते जिणइंदे जोयणसयमज्झि न भवति ॥ ११ ॥७३१८॥ भूमी सुहसंचारा फल-फुल्लसमाउला य रुक्खगणा । पणुवीसजोयणाणं मज्झम्मि हवंति सुभभावा ॥१२॥७३१९॥ इय केत्तियं व भन्नउ सिरिजिणवरपुण्णपयडमाहप्पं । अम्हारिसेहिं अचंततुच्छबुद्धीपयारेहिं ॥१३॥७३२०॥
१. "इईस' जे० । ईइस जे० ॥
बारसमं भवग्गणं
८८१
Page #932
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिजिणिंदस्स परिवारवण्णणं
सिरिसंति- जो न वि सहस्सजीहो जो न वि पल्लोवमाउओ मणुओ। सो कह वण्णेउ? इमं सिरिजिणवरपुण्णमाहप्पं ? ॥१४॥७३२१॥ नाहचरिए जइ वि सय सुरराया ओहिन्नाणेण नायपरमत्थो । जिणगुणवण्णणविसए तहवि हु नवि पावए अंतं ॥१५॥७३२२॥
नीसेसगुणगणोह जिणिंदचंदाण मुणइ को इहई । जइ पुण मुणति ते चिय निययगुणे दिव्यनाणेण ॥१६॥७३२३॥ इय सिरिसंतिजिणिंदो गणे आणम्मि अच्छरियचरिओ । लोयाणं हियह विहरइ वसुहाए निस्संगो ॥१७॥७३२४॥ चक्काउहो वि भयवं गणनाहो जिणवरस्स पयकमलं । सुस्सूसंतो विहरइ गामाऽऽगर-नगर-देसेसु ॥१८॥७३२५॥ पुच्छाओ अणेगाओ जाणतो वि हु करेइ सो भयवं । भव्याणं जीवाणं पडिबोहणकारणे निचं ॥१९॥७३२६॥ सिरिसंतिजिणिदेणं विहरतेणं महीयले एत्थ । पव्वाविया सहस्सा बासट्ठी पवरसाहूण ॥२०॥७३२७॥ एगसटुिं च सहस्सा सएहिं छहिं समहिया सुसमणीण । पव्वाविया जिणेणं सीलंगाईहिं कलियाणं ॥२१॥७३२८॥ सम्मत्तगुणधराणं अणुवय-सिक्खावएहिं जुत्ताणं । अहिगयजीवा-ऽजीवाइसयलसत्थ-ऽत्थकुसलाणं ॥२२॥७३२९॥ असहेजगरुलगंधव्व-जखमाईहऽखोहणिजाणं । अट्ठी-मिंजापेम्माणुरायरत्ताण धम्मेणं ॥२३॥७३३०॥
ऊसियवरफलिहाणं अइयदाराण दाणनिरयाणं । परघर-अंतेउरमाईएसु पीईपवेसाणं ॥२४॥७३३१॥ 8 'एय जिणिंदवयणं अटो एय, तहेव परमहो । सेसमणटो सव्वं' परूवयंताण जणपुरओ ॥२५॥७३३२॥
चाउद्दसि-अटुमि-पुण्णिमासु पडिपुण्णपोसहरयाणं । रामणे वि य णिग्गंथे फासुय- एसणियकप्पेहिं ॥२६॥७३३३॥ असणेहिं पाणेहिं खाइम तह साइमेहिं विविहेहिं । वत्थ-पडिग्गह-कंबल-पाउंछण-गोच्छयाईहिं ॥२७॥७३३४॥
૮૮ર
Page #933
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिजिणिंदस्स परिवारवण्णणं
सिरिसंति- पडिहारुएहि य तहा पीढयफलएहिं सेजमाइहिं । अन्नेहिं वि बहुएहि पडिलाहताण अणवरयं ॥२८॥७३३५॥ नाहचरिए लक्खा उ दोन्नि सुस्सावयाण नउई सहस्स अब्भहिया । पडिबोहिया जिणेणं एए सिरिसंतिणाहेणं ॥२९॥७३३६॥
पुव्वोइयगुणजुत्ताण सावियाणं पि तिन्नि लक्खा उ । तेणवइ सहसअहिया, धम्मे छविया जिणिंदेण ॥३०॥७३३७॥ चोदसपुव्वधराणं अजिणाण जिणो व्व वागरेंताणं । तीयाऽणागयभावे अटुसया संतिणाहस्स ॥३१॥७३३८॥
ओहिन्नाणजुयाणं तेणेव य दिटुरूविदव्वाणं । जायं सहस्सतियगं ओहिन्नाणीण संतिस्स ॥३२॥७३३९॥ समयक्खेत्तगयाणं सन्नीण मणोगए मुणताणं । मणपज्जवनाणीणं हवंति चत्तारि उ सहस्सा ॥३३॥७३४०॥
करयलगयामलं पिव पस्संताणं चराऽचरं सव्वं । तिसयऽहियचउसहस्सा केवलनाणीण संजाया ॥३४॥७३४१॥ ॐ सुरवइरिद्धिसमाणं नाणाविहरूवकरणदक्खाणं । वेउव्वियलद्धीणं जायाई छस्सहस्साई ॥३५॥७३४२॥
केणाऽवि अजेयाणं सदेव-मणुया-सुराए परिसाए । चउसयअन्भहियाई वाईणं दो सहस्साइं ॥३६॥७३४३॥ वेयावच्चकरेंताण उज्जुओ दलियविग्यसंघाओ । सिरिसंतिजिणिंदस्स उ गरुडो नामेण वरजक्खो ॥३७॥७३४४॥ कयसासणसन्नेज्झा, वेयावच्चं करेइ अइभत्ता । कंदप्पानामेणं देवी सिरिसंतिणाहस्स ॥३८॥७३४५॥ निचं पि पञ्जुवासणपरायणो भत्तिकरणतल्लिच्छो । चक्काउहनिवतणओ राया कोणायलो नाम ॥३९॥७३४६॥ दीसंत नयणसुहं असेसलोयाण पायडपयासं । अचंतमहपभावं कुरंगमो लंछणं जायं ॥४०॥७३४७॥ १. वागरिता का० ।। २. करताण जे० ।। ३. जिणंद जे० ।। ४. "हपहावं ज० । हप्पभावं का० ।।
Page #934
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
देवाविहु असमत्था पडिछंदं जस्स तारिस काउं । चत्तालीसधणुच्चं देहं सिरिसंतिणाहस्स ॥४१॥७३४८ ॥ विहु जम्मप्पभई कम्मक्खयजा य देवजणिया य । चउ- इगदस-इगुवीसं चउतीसं अइसया जाया ||४२ ।। ७३४९ ॥ तिहुयणनाहत्तणसूयगाई पवराई तह य जायाई । कंकेल्लिमाइयाई अटुमहापाडिहेराई ॥ ४३ ॥ ७३५०॥ सोहि सिरिं प्रायइ कंकेल्लितरुवरो रम्मो । जिणदेहसमुच्चत्तणपमाणओ बारसगुणो उ ॥४४॥ ७३५१ ॥ इय केत्तिया उ भन्नउ तिहुयणनाहस्स संतिया रिद्धी ? । जं जं किंचिवि पवरं जिणनाहाणं भवे तं तु ॥ ४५ ॥ ७३५२॥ इय तिहुयणेक्कमंगलनिलओ सिरिसंतिणाहजिणइंदो । पणुवीससहस्साइं वासाणं संजमं काउं ॥ ४६ ॥ ७३५३ ॥ एगेणं वरिसेणं ऊणाई केबलित्तणं विहिउं । भव्वारविंदभाणू विहरंतो गाम- नगरेसु ॥४७॥ ७३५४ ॥ संपत्तो य कमेणं सुर-नर-तिरिओहवंदियच्चलणो । सम्मेयसेलसिहरे रमणिज्जे नगवरे तुंगे ||४८||७३५५॥ जो यरयण-मणि-कणय-रयएहिं सुविचित्तओ, गरुयसिहराण रिद्धीए सुविभत्तओ ।
असुर- सुर-मणुयमिहुणेहिं संसोहिओ, पवरपायवगणोहेहिं परिखेविओ ॥ ४९ ॥ ७३६५ ।। हरिणमाईहिं जीवेहिं निच्चाउलो, विविहअच्छरियसोहाए सोहाउलो ।
एरिसे तम्म अचंतसुमणोहरे, चडइ सिरिसंतिजिणनाहु अइसुंदरे || ५० || ७३५७ ॥
१. दृश्यतां चतुर्थं परिशिष्टम् ॥ २. कंकिल्लि पा० विना ॥
99999999999
सिरिसंतिजिदिस्स
निव्वाणं
८८४
Page #935
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंति
जिणिदस्स
weNNOISNENEWS
णिव्वाण
सिरिसंति
समवसरणं सुरेदेहिं तहिं किज्जए, ज न कइया वि केणावि उवमिज्जए। नाहचरिए
तत्थ उवविसिय आइसइ परमेसरो, सव्वभावाणऽणिच्चत्तणं दुहहरो ॥५१॥७३५८॥ इय देसिऊण एवं खणभंगुरयं असेसभावाणं । सम्मेयगिरिवरस्स उ आरुहइ पहाणसिहरम्मि ॥५२॥७३५९॥ * नवहिं सएहिं समाणं केवलनाणीण चारुसाहूणं । सिद्धिगमणुज्जयाणं निहावियसयलकम्माणं ॥५३॥७३६०॥ ॐ तो तदुवरि महप्पा मासुववास पंगेहए संती । सिद्धिगमणेक्कचित्तो सह तेहिं मुणीहिं पवरेहिं ॥५४॥७३६१॥ एत्थंतरम्मि इंदा सव्वे वि हु पञ्जुवासणनिमित्तं । चउविहदेवनिकाएहिं परिवुडा तत्थ संपत्ता ॥५५॥७३६२॥ अवि य
आइय इंद विमाणारूढा, नियनियरिद्धीए निरु संवुढा । आइय तियस जि इंदसमाणा, सिरिजिणइंदह कयसम्माणा ॥५६॥७३६३॥ आइय सुरनाहह जे रक्खय, आउहनिवहि धरेवइ दक्खय । आइय तायतिस जे भव्वय, सुरनाहस्स वि अइगोरब्बय ॥५७॥७३६४॥ आइय तिहिं परिसहिं जे संज्यि, जिणवरवंदणि निरु उक्कंडिय । आइय कडयह सत्तह नायग, कडयसुरहं आएसह दायग ॥५८॥७३६५॥
१. पगेण्हई पा० विना ।।
Page #936
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
आइय दिसंह पाल नीसेस वि, जिणवरनाहह भत्तिविसेस वि । आइय तूरिय तूरई लेविणु, जिणह पासि एगत्थ मिलेविणु ॥ ५९॥७३६६॥ आइय जे किब्बिसिय समग्ग वि, जिणवरधम्मतरंडइ लग्गवि ।
आइय सव्व वि जा इंदाणिय, जिणवरंभत्तिए निरु संदाणिय ||६०||७३६७॥ आइ अन्नविकावि ज देविहु, धम्मकज्जु नियचित्ति धरेविहु ।
आइय असुर स देविसमन्निय, आइय वंतर अण-पणपन्निय ॥ ६१ ॥७३६८ ।। आइय जोइसिय वि जिणभत्तीए, नियपरियरसंजुत्त ससत्तिए ।
आइय विजाहर विहसेविणु, जिणवरअणसणवत्त सुणेविणु ॥६२॥७३६९॥ आइय नरवर गिरिपासत्थय, आइय माणुसियहं बहु सत्य । आइय अन्नन्नह विविणु, संतिजिणह अणसणु निसुणेविणु ॥ ६३ ॥ ७३७०॥ इय संतिजिणिदह दुहदव कंदह अणसणविहि निसुणवि सयल । सुर-असुर-नराहिव - अनुविज्जाहिव सव्वे वि हु आइय पबल || ६४||७३७१ ||
१. रभत्तिं निरु पा० ॥
***********
सिरिसंतिजिणंदस्स
णिव्वाणं
८८६
Page #937
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
सिरिसंतिजिणिंदस्स णिव्वाणं
ते सब्बे वि हु देवा असुरा देवीओ खेयरा तह य । सिरिसंतिजिणवरस्स उ अणसणमहिम पकुव्वंति ॥६५॥७३७२॥ काऊण पुष्फपयर नाणाविहजलय-थलयकुसुमेहिं । वरगीय कुणमाणा चाउव्विहतूरसद्देहिं ॥६६॥७७७३॥ बहुहाव-भावकरणंगहारजुत्तं च पवरपेच्छणयं काऊण तओ गुरूभत्तिसंजुया धुणहिं संतिजिणं ॥६४॥७३७४॥ "राय-दोसनिसुंभण ! महमोहतमोहनासणदिणेस ! । कोहकसायमहादवनिन्नासणअहिणवसुमेह ! ॥६५॥७३७५॥ माणमहागुरुपव्ययसयखंडीकरणनिसियवरवज्ज ! । मायावल्लीकंदयउक्कंदणपवरकुद्दाल ! ॥६६॥७३७६॥ लोहजलासयदिणयर ! काममहासुहडदलणचक्कहर ! । दुटुऽटुकम्मकरिवरकुंभत्थलदलणवरसीह ! ॥६७॥७३७७॥ मिच्छत्तबहलधूली-रयनासणउल्लसंतगुरुपवण ! । असुहमणतुरयनिग्गहणयवलहय मद्दयजिणिंद ॥६८॥७३७८॥ इंदाईहिं वि वंदिय! किं बहुणा? सयलगुणगणावास!। उत्तारिऊण अम्हे भवाओ जिण! नेहि मोक्खम्मि" ॥६९॥७३७९॥ एवं कुणमाणाणं ताणं सुर-असुर-खेयर-नराणं । जेटुस्स बहुलतेरसिदिणम्मि भरणीगए चंदे ॥७०॥७३८०॥
झायतो सुहझाणं सुक्कं जं चउब्बि (वि)हं समक्खायं । तस्स वि चरमं भेयं झायंतो सो गओ सिद्धिं ॥७१॥७३८१॥ जा य
८८७
१. "महाअसुरद° पा० ।। २. दृश्यतां चतुर्थ परिशिष्टम् ।। ३. चरिमं का० ॥
Page #938
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
सिरिसंतिजिणिंदस्स णिव्वाणं
हार-हिमसरिसवण्णेण पविराइया, सिद्धिनामेण लोयम्मि विक्खाइया । पंचचत्तालजोयणहिं लक्खप्पमा, जीए तिजगे वि नो विजए उप्पमा ॥७२॥७३८२॥ सेयउत्ताणवरछत्तसमसंज्यिा, अटुजोयणई बाहल्लि जा दिट्ठिया । मज्झ देसम्मि परिहाइ पुण जतिया, मच्छियापत्ततणुयं पि बच्चंतिया ॥७३॥७३८३॥ जम्म-जर मरण-रोगेहिं परिवज्जिया, दुक्ख-दोगच्चसंगेण नो सज्जिया। जत्थ न वि कोहु, न वि माणु माया भयं, जत्थ न वि लोहसत्तुस्स परिसंगयं ॥७४॥७३८४॥ जत्थ न वि रागु, न वि दोसु संबज्झए, जत्थ न वि मोहराओ वि सन्नज्झए। जत्थ न वि ईस न विसाउ संविज्जए, जत्थ कंदप्पवरदप्पु भंजिज्जए॥७५॥७३८५॥ जत्थ न वि नारि, न वि पुरिसु, न नपुंसओ, जत्थ उप्पजए कोवि न वि संसओ । जत्थ न वि भुक्ख, न वि तिण्ह उप्पज्जए, जत्थ न विरोउ, न वि सोउ मन्निजए ॥७६॥७३८६॥ जत्थ न वि खेउ, न वि चिंत चिंतिज्जए, जत्थ न पमाउ, न वि निद्द सो विजए । जत्थ न वि विम्हओ, नो रई विजए, जत्थ सव्वो वि दुक्खोहु परिखिज्जए ॥७७॥७३८७।। अक्खयं अव्वयं जत्थ सोक्खं वर, जीए पासाउ न वि अन्नु किंपी पर । तीए न चएइ रूवं नरो भाणिउं, तित्थनाहो परं चयइ बक्खाणिउं ॥७८॥७३८८॥
Page #939
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
ती सिद्धीए जं अंतिमं जोयणं, तीए वी यतिमं कोससंकोयणं ।
तस्स को सस्स जो छटुओ भायओ, तत्थ नीसेससिद्धाण किर डायओ ||७०||७३८९ ॥ जाण नो सवणु नो चक्खु, नो घाणयं, जाण नो विजए देहसंताणयं ।
विफा, न विरूवु, न वि गंधयं, जाण नो सहु, न वि कम्मसंबधयं ॥ ८० ॥ ७३९० ॥ एवमाई उ अन्नं पि दुहकारणं, मोत्तु एक्कं परं सोक्खसंधारणं ।
ताण मज्झम्मि सिरिसंतिपरमेसरो, मोत्तु देहं परिट्ठाइ तिजगीसरो ॥८१॥७३९१॥ नवहिं साहू एहिं परीवारिओ, होहिही पुण वि न कया वि संसारिओ ।
जत्थ अप्पं पिनो अत्थि किंची दुहं, तत्थ भुंजिस्सए सव्वकालं सुहं ॥८२॥७३९२ ॥
इय संतिजिणेसरु दुहतमणेसरु सिद्धिहिं परमेसरु गयउ ।
तहिं सोक्खमहरु सासउ निन्भरु भुंजेसी सो जिणु जयउ ॥ ८३ ॥ ७३९३॥
एवं च जाणिऊणं सिद्धीए गये जिणेसर संतिं । बत्तीसं पि हु इंदा समन्निया देव - देवीहिं ॥ ८४॥ ७३९४ ॥ हिययब्भंतरपसरतसोयपब्भारपूरियसरीरा । मुंचति लोयणेहिं असंभवे असुपरभारे ॥। ८५ ।।७३९५।।
१. किरि जे० ॥ २. सहु नो कम्म जे० का० ॥। ३. भुंजीसी जे० ॥ ४. मुघंति जे० ॥
5+5+50+5+5+50
सिरिसंतिजिणिंदस्स णिव्वाणं
८८९
Page #940
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिजिणिदस्स णिव्याणं
सिरिसंति- जम्हा न हुति ताण सहावओ अंसुबिंदुणो तत्थ । ओदारिया उ एए, ताण पुण वियुब्वियं देहं ॥८६॥७३९६॥ नाहचरिए
एवं असंभवे वि हु अभंतरसोयसूयगे पयडे । वेउव्वियंसुनिवहे मुचंति भणति तह एवं ॥८७॥७३९७॥ * सोगत्ता पगलतंसुधोयगडयलसरसइपवाहं । कुव्वता रोवती "हा णाह ! कया अणाह त्ति ॥८८॥७३९८॥
तुमए विजंतेणं आसि सणाहा मु एत्तियं कालं । संपइ एक्कपए चिय नाह ! अणाहा कया अम्हे ॥८९॥७३९९॥ नाह ! तुम सिद्धीए अणंतसोक्खाए अप्पणा पत्तो । अम्हे पुणो अणाहा मुक्का दुहभाइणो एत्थ ॥९०॥७४००॥
सामिय ! तुज्झ विओए संसारमहण्णवम्मि बुहाणं । आवइजलयरखज्जंतयाण को कुणइ उत्तार ? ॥९१॥७४०१॥ * पई मुक्काणं वरपहु ! मोहमहारायचरडनिवहेहिं । जगडिज्जंताण दढं को संपइ रक्खणं काही ? ॥९२॥७४०२॥
हा हा नाह ! न जुत्तं, जेण अणाहे इह पमोत्तूण । एक्को चिय जासि सयं सासयसोक्खं लहुं मोक्खं ॥९३॥७४०३॥ संसारमहारण्णे राग-द्दोसाइतक्कराइण्णे । मोत्तुमणाहे अम्हे कह जासि सयं पुरे रम्मे ? ॥९४॥७४०४॥ हा सामिसाल! हा सामिसाल ! विरहम्मि तुज्झ दुक्खाई । एक्कपए चिय बाढ अहिद्दविस्मति नणु अम्हे ॥९५॥७४०५॥ को सामिय! कडूढेसइ कम्मपरीणामरायगोत्तीओ। तुह विरहम्मिजिणेसर! अञ्चत भीमरूवाओ"॥९६॥७४०६॥ किंच
८९०
१. बिउब्धियं पा० जे० ।। २. चंति रुयति तह त्रु० विना ।।
Page #941
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिजिणिदस्स णिव्वाणं
सिरिसंति
विलवहिं इंद निरंतर दुहिया, विलवहिं देवनिवह परिखुहिया । नाहचरिए
विलवहिं देवि असेस दुहत्तिय, संतिजिणिदह गुण सुमरतिय ॥९७॥७४०७॥ विलवहिं खेयर खेयरि दुक्खिय सोयमहादवजालालुंखिय ।
विलवहिं मणुय सोयडज्झता, विलवहिं नारिनिवह मुझंता ॥९८॥७४०८॥ * एवं विलवइ सव्वो दुहिओ लोगो जिणिंदसिवगमणे । जेण जणे सुपसिद्धं नियकजं वल्लहं होइ ॥९९॥७४०९॥ नियकजं सीयंत दटुं रोवइ जणो इमो सव्यो । भयवं सतिजिणिंदो पत्तो पुण मोक्खसोक्खम्मि ॥१००॥७४१०॥ एवं विलवतेहिं इंदेहि आणिऊण नीराई । खीरोदयाइरयणागराण तो मजिओ भयवं ॥१०१॥७४११॥ नंदणवणाओ आणिय हरियंदणसरसबहलपकेण । घाण-मणमणहरेणं विलेवियं संतिजिणदेहं ॥१०२॥७४१२॥ कप्पूरभाइएहिं पहाणवासेहिं वासिय तह य । अच्छाइयं च तह देवदूसवत्थेण सण्हेणं ॥१०३॥७४१३॥ मयणाहि-अगरु-सिल्हय-मच्छयओगालमाइधूवेहिं । धूयंति सब्बओ चिय सिरिसतिजिणस्स तं देहं ॥१०४॥७४१४॥ मंदार-पारियाययसंताणयकुसुमपवरमालाहिं । उरुमालियं समंता कलेवर संतिणाहस्स ॥१०५॥७४१५॥ रयणविणिम्मियवरदेवछंदए छवियं तओ चियग । गोसीसदारुएहिं रयति अचंतसरसेहिं ॥१०६॥७४१६॥
१. °अगुरु० जे०।।
Page #942
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनार
उप्पाडिऊण इंदा अवंति चियगाए मज्झयारम्मि । नाणाविहे य गंधे चुण्णे धूवे य घत्तंति ॥ १०७॥ ७४१७॥ सेसजईण य किचं कुणति बेमाणिया असेसं पि । तत्तो अग्गिमुहेहिं मुहेण खित्तो तहिं जलणो ॥ १०८ ॥ ७४१८ ॥ वाउकुमारा वि तओ देवा पञ्जालयंति चियगाओ । विउरुव्विऊण, सुहसुरहिमंथर पवणसंघायं ॥१०९॥७४१९ ॥ तत्तो य मंस - रुहिरम्मि झामिए सुरहि- सीयलं सलिलं । मोत्तुं मेहमुहेहिं झडत्ति विज्झाविया चियया ॥ ११०॥७४२०॥ तत्तो य दाहिणिल्लं सक्को उवरिल्लयं हणुं लेइ । चमरो य दाहिणिल्लं हेट्टिल्लं गेण्हए हणुहं ॥ १११ ॥७४२१ ॥ वामं ईसाणिंदो उवरिमयं, अहरिमं बली लेइ । अवसेसा अडवीसं कमेण गेव्हंति सुरणाहा ॥ ११२ ॥ ७४२२ ॥ सेट्ठियाणि देवा रक्खं विज्जाहरा नरा लेति । ताओ सकहाओ इंदा माणवयक्खंभमज्झमि ॥ ११३ ॥ ७४२३ ॥ यदंतसु विया सिक्कयमज्झम्मि गोलयसमुग्गा । बइरमया चिट्टंती तेसु पयत्तेण ठार्वेति ॥११४॥ ७४२४॥ पूयंतिय पइदियहं अह को वि पराभवं जइ करेजा । तो पक्खालिय ताओ सलिलेण कुणति नियरक्खं ॥ ११५ ॥ ७४२५ ॥ एवं कसक्कारातियसिंदा जिणवरिंददेहस्स । तत्तो य तम्मि ठाणे रयंति थूभं महारम्मं ॥ ११६ ॥ ७४२६ ॥ मणि-कण - रयणघडियं तस्स य उवरिम्नि संतिणाहस्स । कणगमई बरपडिमं काउं पूयंति भत्तीए ॥११७॥ ७४२७ ॥ तत्तोय जंति नंदीसरम्मि सव्वे सुराऽसुरा झत्ति । सासयजिणभवणेसुं कुणंति अट्ठाहियामहिमं ॥ ११८ ॥ ७४२८ ॥
१. लिंति पा० विना ॥
सिरिसंतिजिणिदस्स णिव्वाणं
८९२
Page #943
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
बारसम भवग्गहणं
सव्विड्ढीए सपरिसा भत्तिवसुल्लसियबहलरोमंचा । ण्हाण-विलेवणपूर्य काऊणं संथुणति तओ ॥११९॥७४२९॥ थोऊण य भत्तीए सुमरता संतिजिणवर हियए। नियनियाणेसु गया जहाऽऽगया सुरगणा सब्बे ॥१२०॥७४३०॥ चक्काउहो वि भयवं गणनाहो विहरए महीवीढं । बहुसमणगणसमग्गो बोहतो भवियकमलाई ॥१२१॥७४३१॥ अवणेतो य असेस संसयतिमिरं जिणो व्य लोयाण । सरयससिकरसमप्पभजसेण धवलियमहीवीढो ॥१२२॥७४३२॥ विहरित्ता वासाई बहूणि घणघाइकम्मनिम्मुक्को । उप्पाडियवरनाणो संजाओ केवली भयवं ॥१२३॥७४३३॥ तियसिंदवंदनमिओ केवलिमहिमाए पूइओ संतो । केवलिपरियाएणं विहरित्ता अंतकालम्मि ॥१२४॥७४३४॥ अत्थि इह भरहखेत्ते मज्झिमखंडम्मि तियसगणमहियं । 'कोडीसिलं' ति नाम परमपवित्तं महातित्थं ॥१२५॥७४३५॥ तीए चक्काउहगणहरेण बहुकेवलीहिं सहिएण । विहियं अणसणमणहं आउयअंते य सिद्धो उ ॥१२६॥७४३६।। तीए य वरसिलाए चक्काउहचरणफरिसपूयाए । कालेणं जतेणं सिद्धाओ अणेगकोडीओ ॥१२७॥७४३७॥ तहा यसिद्धिगए गणनाहे तित्थे सिरिसतिजिणवरेंदस्स । संखेजाओ तीए सिद्धाओ समणकोडीओ ॥१२८॥७४३८॥ कंथुस्स वि तित्थम्मी संखेजाओ मुणीण कोडीओ । तीए य वरसिलाए धुयकम्मंसाओ सिद्धाओ ॥१२९॥७४३९॥ अरसामिणो वि तित्थे बारसकोडीओ केवलिमुणीण । अटुपयारं कम्म खविऊण गयाओ सिद्धीए ॥१३०॥७४४०॥ मल्लिजिणस्स वि तित्थे बहुविहगुणभूसियंगमंगाण । छ क्कोडीओ मुणीणं सिद्धाओ केवलधराण ॥१३१॥७४४१॥ १. केवलम पा० का० ।।
८९३
Page #944
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंति- तित्थम्मि पवत्तम्मि मुणिसुव्वयसामिणो वि सिद्धाओ । एयाए वरसिलाए कोडीओ तिन्नि समणाणं ॥१३२॥७४४२॥ नाहचरिए नमसामिणो वि तिथे अणतवरनाण- दंसणधराणं । एगा कोडी सिद्धा तीए सिलाए सुसाहूणं ॥ १३३ ॥ ७४४३ ॥ एवं अवि बहू सिद्धा तीए सिलाए जे साहू । कालेणं जंतेणं न वि अक्खाया इहं ते उ ॥ १३४ ॥ ७४४४॥ तिथे जे पुण्णा कोडीओ ताणि चेव कहियाणि । एवं च इमा जाया कोडिसिला नाम सुपसिद्धा ॥१३५ ।। ७४४५ ।। चक्काउहगणनाहो जेणं सिद्धो मुणीहिं परिगरिओ । अन्नेहिं वि बहुएहिं तेण कयं अणसणं तत्थ ॥ १३६ ॥ ७४४६ ॥ तत्तो पाएण इमं सुपसिद्धं सयललोयमज्झम्मि । जायं परमपवित्तं वरतित्थं कोडियसिलं ति ॥ १३७॥ ७४४७॥ देवेहिं दाणवेहिं य चारणसमणेहिं सिद्ध-जक्खेहिं । बंदिजइ अणवरयं कोडिसिला भत्तिजुत्तेहिं ॥ १३८ ॥ ७४४८ ॥ साहू साहुणीहिंय वरसावय - सावियाहिं अणवरयं । अन्नेहिं वि वंदिनइ चक्काउहमाइभत्तीए ॥१३९ ७४४९॥ किं बहुणा ? चक्काउहनामो सिरिसंतिणाहगणनाहो । सिद्धो निद्धयकम्मो संपत्तो सासयं ठाणं ॥ १४० ॥ ७४५० ॥
एवं इमो संतिजिणेसरस्स चक्काउहेणं तु समन्नियस्स ।
भवो मए बारसमो विसिद्धो भव्याण सव्वाण वि जो विसिहो ॥१४१ ।।७४५१ ।।
॥ इइ संतिणाहचरिए बारसमं भवग्गहणं सम्मत्तं ॥
बारसम भवग्गहणं
८९४
Page #945
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
सिरिदेवचंदसूरीण
पत्थणा
[ सिरिदेवचंदसूरीण पत्थणा ] * “कह वण्णिउं समत्थो सिरिसंतिजिणेसरस्स भवगहणे । जेण अहं छउमत्थो, मंदमई तह य अच्चत्थं ॥१॥तहा य
बहुजोयणगंतव्ये मग्गे कह जाउ पंगुलो पुरिसो ? । कह वा वि हु दुम्मेहो पढउ असे पि सुयनाणं? ॥२॥ भूमिट्ठिओ वामणओ कह या गेण्हउ फलाणि तालस्स ? । कह वा वि मंदचक्खू पेच्छेउ वरऽक्खरे सुहमे ? ॥३॥ कह वा वि उच्चकन्नो सुणेउ अइगुत्तमंतमंतणय ? । कह वा वि बाहुतरओ जाउ महाजलहिपारम्मि? ॥४॥ कह वा वि वायभग्गो देउ जणाणंदगाणि करणाणि ? । कह वा वि अप्पविजो वियरउ आयासमग्गेण ? ॥५॥ एयसमो अहयं पि हु वण्णेमि कहं नु संतिजिणचरियं ? । अहवा वि 'भत्तिवसगा मुणंति नो अत्तणो सत्तिं' ॥६॥ जह जलहिमज्झपडिओ वि इंघओ लेइ अत्तणो पूरं । बहुभोजे वि हु पत्ते लेइ नरो उदरभरमेव ॥७॥ जह बहुतारे वि नहे गणइ सुगणओ वि तारए कइवि । जह बहुदव्वे वि जए नियइ नरो थोवरूवाई ॥८॥ जह वरवक्खाणे वि हु मंदमई सुणइ कइवि हु पयत्थे । जह सामन्ननरिंदो किंची भुंजेइ भरहस्स ॥९॥ तह संतिणाहचरिए अपमाणगुणे अणेगवुत्तंते । अचंतमंदमइणा मए वि किंचि समक्खायं ॥१०॥ जो निययसत्तिवियलो उप्पाडइ गरुयभारपत्भारं । हासटाणं जायइ नियमा सो सत्तिजुत्ताणं ॥११॥ तह अहमवि मंदमई पयट्टमाणो इमम्मि कव्वम्मि । जाओ विउसजणाणं हासटाणं महमईणं ॥१२॥ अहवा नहि नहि एयं हसई कइया वि सज्जणो अन्नं । जो हिययमज्झकलुसो सो' जइ पर दुजणो हसइ ॥१३॥ १. सो पर जइ टु पा० विना ।।
८९५
Page #946
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिदेव
सिरिसंति- नाहचरिए
चंदसूरीण पत्थणा
तेणं न वण्णणिज्जो सुयणो इह होइ कव्वयाराण । पेच्छंतो वि हु दोस गूहइ कव्वम्मि जो अहियं ॥१४॥ वण्णामि दुजणं चिय एवं इह जीवलोगमज्झम्मि । जो लेइ पयत्तेणं दोस कव्याओ उचिणि ॥१५॥ उच्चियदोस कव्वं निहोस होइ तेण सो चेव । वण्णणजोगो जायइ कवीण उवयारिभावेण ॥१६॥ अहवा वि हु किमणेणं ? सव्वाण वि पत्थणं करेमि अहं । अवणित्तु सव्वदोसे एयं सोहेह मह कव्वं ॥१७॥
एवं एयं समत्तं सुहयरचरिय संतिणाहस्स रम्म, जुत्तं चक्काउहस्सावरगणवइणो सक्कहाए सुहाए । जीवाणं संतिहेउं दलियकलिमलं देवचंदिदवंदं सुव्वंतं णिचकालं सिवसुहजणय होउ जीवाण सम्मं ॥१८॥ सम्म सम्मत्तमूलं दुदसभवकयं सव्वकल्लाणाणं, भव्वाणं सुव्यमाणं ललियपयजुयं सिद्धिसोक्खेक्कहेउं । संत संतिप्पउत्तं तिहुयणतिलयं वण्णणिजं बुहाणं, देवचंदोहवंदं कुणउ इह सया सव्वजीवाण संतिं ॥१९॥ परहरियसुदारो बज्जियासेसखारो धरयवयसुभारो दुक्खलक्खोहदारो। तवसिरिवरहारो दोसचोरिक्कचारो चरणधणअपारो अंतरंगारिमारो ॥२०॥ कयपवरविहारो चत्तसव्वाणयारो पणमिरसुरवारो मोहवल्लीकुठारो । दुहदवजलधारो केवलण्णाणफारो कयबहुअणगारो भव्वलोओवयारो ॥२१॥ सिवमयसुवियारो पावपंकावहारो पयडियसिवपारो दिन्नसग्गप्पयारो । भवजलणिहितारो संति-सोक्खेक्कक्कारो जयउ तिजगसारो संतिणाहो सुतारो ॥२२॥
Page #947
--------------------------------------------------------------------------
________________
प्रशस्तिः
सिरिसंति
-: प्रशस्तिः :नाहचरिए
अत्थि धरित्तीए इह पइडिओ चउमहल्लसाहालो । सुमणसउणाहिवासो कोडियगणणामपवरतरू ॥१॥ तस्स वइराभिहाणा साहा अचंतवित्थडा जाया । तीए सिरिचंदकलं कुसुमं व समुञ्जलं सहइ ॥२॥
तस्स य फलसारिच्छो समत्थसउणाण विहियउवयारो । खंतिरमणीयहारो णिचं चिय उज्जयविहारो ॥३॥ *णवमेहसरिससद्दो कोहाइकसायजणियउवमद्दो । आगामियपवरभद्दो सूरी णामेण जसभद्दो ॥४॥
जेण य णीरोगेण वि संलिहिऊणं दढं णियसरीरं । उजेंतसेलसिहरे चउविहाहारचाएणं ॥५॥ सिरिपुण्णातल्लगच्छुत्भवेण कयमणसणं विहाणेण । कलिकाले वि हु वटुंतयम्मि दिवसाई तेरस उ ॥६॥ तस्स य सिरिपज्जुण्णो हयपत्रुण्णो असेसगुणपुण्णो । सीसो अइसुपसण्णो संजाओ णऽण्णसमपुण्णो ॥७॥ सव्युत्तमसुइसुहओ वाइज्जतो जणेण अणवरयं । ठाणयपगरणरूवो जस्स जए भमइ जसपडहो ॥८॥ वायरण-तक-सिद्धंत-कव्व-ऽलंकारकणयकसवट्टो । णिस्संबद्धविहारी महीयले विहरिओ सययं ॥९॥ तस्स वि सीसो जाओ सिरिगुणसेणो विसिटुगुणसेणो । णिद्दलियसयलएणो जसेण जियजण्हवीफेणो ॥१०॥ णिहयमयणारिदप्पो जेणं णिच पि पालिओ कप्पो । जो संजमे अणप्पो भवणइतरणम्मि वरतप्पो ॥११॥ वक्खाणचारुमयरंदलंपडुप्पेहडेहिं अणवरयं । सोयारयभमरेहिं सेविजइ जस्स पयकमलं ॥१२॥ १. दृश्यतां चतुर्थं परिशिष्टम् ।। २. सत्तत्तुमुहो सुइ° पा० । सत्तमुहो सुइ का० ।।
८९७
Page #948
--------------------------------------------------------------------------
________________
प्रशस्तिः
सिरिसंतिनाहचरिए
खभाइत्थपुरम्म जेण य विहिऊण अणसणं विहिणा । संलेहणाइपुव्वं लोयाणं कयचमक्कारो ॥१३॥ तस्स य सीसेण इमं अच्चंत मंदबुद्धिविहवेण । सिरि देवचंदनामेण सूरिणा जिणसुभत्तेण ॥१४॥ सिरिसंतिणाहचरियं रइयं सिवसंगचारुसोक्खत्थं । अन्नाण वि जीवाणं देउ सया संति-वरसोक्खं ॥१५॥ सिरिखंभतित्थनयरे जिणपूयण-थुणण-बंदणुजुत्तो । सामाइयाइनिरओ लेहियबहुपोत्थयसमूहो ॥१६॥ सेट्ठी सद्धम्मजुओ नामेणं आसि बीहओ पवरो । सयलगुणाण निहाणं धुरंधरो धम्मपुरिसाणं ॥१७॥ तस्स य तग्गुणजुत्तो पुत्तो सिरिवच्छनामओ सेट्ठी । तव्वसहीए डिएहिं रइयं सिरिदेवचंदेहि ॥१८॥ आसद्देवो य गणी थिरचंदगणी य दोन्नि वि सुसीसा । मज्झ सहाया जाया लिहमाणा पट्टियाईसु ॥१९॥ एक्कारसएहिं सएहिं विक्कमसंवच्छराओ सडेहिं । रइयं खंभाइत्थे रजे जयसिंहरायस्स ॥२०॥ जो पढइ सुणइ वायइ वक्खाणइ पवरभत्तिसंजुत्तो । सो पावइ इह संति, परंपराए हवइ मुत्तो ॥२१॥
जावचंदो दिणिंदो सयलजलहरा जाव भूवीढमेयं, जावद्देवाण सेलो वरसुरसरिया जाव सग्गा-ऽपवग्गा।
ता एवं मच्चलोए सिवसुहजणय सव्वजीवाण सम्म, निच नंदेउ एत्थं सिरिवरचरिय संतिणाहस्स रम्मं ॥२२॥ एक्केकऽक्खरगणणाए गथमाणं विणिच्छियमिमस्स । बारस उ सहस्साई सएण एक्केण अहियाई ॥२३॥ अंकतोऽपि ग्रन्थसहस्रं १२१०० ॥ मंगलं भूयात् श्रीसंघभट्टारकस्य ॥ १. यसिंघराय° पा०॥
८९८
Page #949
--------------------------------------------------------------------------
________________
प्रशस्तिः
सिरिसंतिनाहचरिए
-: प्रशस्तिः :प्राज्ञो गोत्राधिपत्वं रसभरविलसन्नन्दनारामरम्यः, सर्वस्याशाप्रकाशी सकलसुमनसा सेवनीयः सदैव । नानाकल्पागमानामुपचयजनको राजसम्मानभावं प्राप्तः श्रीधर्कटानां प्रकटितगरिमा वंशमेरुः समस्ति ॥१॥ सच्छायः सरसः सपत्रनिचयः शाखाप्रशाखांचितः, पीनस्कंधविराजितः प्रतिपदं सन्तापहारी सताम् । चिन्तागोचरचारिवस्तुविसर दातुं समर्थोऽर्थिनाम्, तत्राऽजायत कल्पपादपसमः श्रीजावड: श्रावकः ॥२॥ तस्याऽभवन्नखिलकल्मषदोषहीनास्तिस्रः प्रियास्त्रिपथगा इव पूरिताशाः । लोकत्रयप्रथितशीलयुतास्तथापि प्राप्ताः कदाचन न दीनपथातिथित्वम् ॥३॥ जिनदेवी बभूवाऽऽसामाद्या मधुरवादिनी । स्त्रैणोचितगुणोपेता जिनेन्द्रपदपूजिका ॥४॥ राकासुधारश्मिसमानशीला शुद्धाशया नन्दितदीनलोका । रूपश्रिया तर्जितकामकान्ता कान्ता द्वितीयाऽजनि सर्वदेवी ॥५॥
कुन्दावदातातिशीलशालिनी मातेव सर्वस्य जनस्य वत्सला।
पूर्णी तथा पूर्णमनोरथस्थितिः जाता तृतीया गृहिणी विवेकिनी ॥६॥ यः सर्वदा सर्वजनोपकारी गम्भीर-धीरो जिनधर्मकारी । तं दुर्लभं दुर्लभमल्यपुण्यैः प्रासूत तत्र प्रथमा तनूजं ॥७॥ सातौ भुवि विख्यातौ सर्वदेव्याः सुतावुभौ । उदयाचलचूलायाः सूर्या-चन्द्रमसाविव ॥८॥
Page #950
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
प्रशस्तिः
आद्यस्तयोः सज्जनचित्तहारी नयी विनीतः सकलोपकारी । जिनेन्द्रपूजाविहितानुरागः साधुप्रियोऽजायत देवनागः ॥९॥ द्वितीयश्च गुणावासः सत्य-शौचसमन्वितः । कलावानुजिलो जातः कुलकैरवचन्द्रमाः ॥१०॥
सूरेः श्रीजिनवल्लभस्य गणिनः पादप्रसादेन तल्लब्धं येन विवेकयानमसमं दुःप्रापमल्पाशयैः । येनाऽद्यापि सुखं सुखेन कृतिनः संसारवारांनिधेः पारं यांति पर निरस्तसकलक्लेशाबकाशोदयाः ॥११॥ शिरसि नमनं यः साधूनां दृशोरतिशान्तता वदनकमले सत्यां वाणी श्रुतौ श्रवणं श्रुतेः । मनसि विमलं बोधं पाणौ धनस्य विसर्जनं जिनगृहगतिं पादांभोजे चकार विभूषणम् ॥१२॥ प्रालेयशैलशिखरोज्ज्वलकान्तिकान्तश्रीनेमिनाथभुवनच्छलतश्च येन । मूर्तः स्वधर्म इव सर्वजनीय दातुराविः कृतः सकललोकहितावहेन ॥१३॥ चारित्राचरणैकधीरमनसो गीतार्थचूडामणेः, विद्यानां मणिदर्पणस्य शमिनः सेव्यस्य पुण्यार्थिभिः । यश्च श्रीमुनिचन्द्रसूरिसुगुरोः पादाम्बुजं सेवितुं वाञ्छन् मत्सरवर्जितः सुरवधूप्राणेश्वरत्वं गतः ॥१४॥ निःसीमधर्मनिलयं कलितं सदथैः सद्वृत्तताविरहितं न कदाचनाऽपि । ख्यातं जगत्त्रयमिवापदनन्तसत्त्व पूर्णी सुतत्रयमतीवगभीरमध्यम् ॥१५॥ लक्ष्मीविलासकलितो बलिदर्पहन्ता सत्यानुरागिहृदयो विधिपक्षपाती । लक्ष्मीधरः सुतवरोऽजनि तत्र मुख्यश्चित्रं तथापि न जनार्दनतामुपेतः ॥१६॥
Page #951
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
प्रशस्तिः
आराधितश्रीजिननेमिनाथः सम्पादितानन्तखलप्रमाथः । आसीद द्वितीयो धनदेवसंज्ञः सदा सदाचारविचारविज्ञः ॥१७॥
यस्याऽसमानफलकान्तगुणाभिरामम्, संरुद्धरन्ध्रमविलासिजलप्रवेशम् । सद्धीवरैरनुगतं मतियानपात्रं गम्भीरकार्यजलधेः परभागमेति ॥१८॥ विवेकिजनवल्लभः स्फटिकशैलशुद्धाशयः, कलंकविकलः सदा सकललोकसंतोषदः । बभूव जिनपूजकः सुगुरुवन्दकश्रावकः तृतीय इह नन्दनः सुजननन्दनः श्रीधरः ॥१९॥ तत्रोज़िलस्य समजायत धर्मपत्नी मन्दाकिनीसलिलनिर्मलशीलयुक्ता । लक्ष्मीः समस्तजनवाञ्छितदानदक्षा चित्रं न निर्गुणरता न चलस्वभावा ॥२०॥ उल्लासकाः सुमनसा विदितानुभावाः सम्पादकाः समयिनां बहुलं फलानाम् ।
नित्यं निजक्रमयुता भुवनप्रसिद्धाः पुत्रास्तयोः ऋतुसमाः षडिहोपजाताः ॥२१॥ कारुण्यरत्नाङ्करमेरुशैलः सौजन्यपीयूषरसाम्बुराशिः । आद्यः सुतोऽजायत वर्धमानस्तेषां कलाभिः परिवर्धमानः ॥२२॥ १० अपारगाम्भीर्यनिवासभूमिर्विद्वत्सु श्राद्धादिजनोपकारी । अनल्पलावण्ययुतो द्वितीयः पुत्रः पवित्रोऽजनि मूलदेवः ॥२३॥ कीर्तेः पात्रं निजगुरुगिरां पालने लब्धलक्षः, स्थानं नीतेर्जनकनयनानन्ददायी सदैव । दूरीभूताखिलखणउलो जातवान् पुत्ररत्नं तार्तीयीकः कुशलवसुतावल्लभो रामदेवः ॥२४॥
९०१
Page #952
--------------------------------------------------------------------------
________________
प्रशस्तिः
सिरिसंति- नाहचरिए
बभूव कारुण्यपरिग्रहाय कृताग्रहः कुग्रहदर्पहन्ता । विपत्तिसंपत्तिसमानुरागी यशोधरो धीरिमधाम तुर्यः ॥२५॥ जिनेन्द्रपूजारचनानुबन्धः बद्धोद्यमो निर्मलकीर्तिशेषः । भक्त्या समासेवितसर्वदेवस्ततोऽनुजोऽजायत सर्वदेवः ॥२६॥ मुक्ताफलारंभरतिर्न दीनो विश्रामभूमिः पुरुषोत्तमानाम् । पयोधिवन्नित्यगभीरभावः पष्ठस्तनूजोऽऽजनि चापदेवः ॥२७॥ तत्रासीद् रामदेवस्य वल्लभा शीलशालिनी । आसदेवीति विख्याता सुरूपा रूपिकाऽपरा ॥२८॥ यशोधरस्य जाया च थेहिका हितकारिणी । शोभना सर्वदेवस्य चापदेवस्य शान्तिका ॥२९॥
अस्ति स्म थेहड इति प्रथिताभिधानः कुन्दावदातहृदयः सदयः सदैव ।। धीरो यशोधरसुतः कलितः कलाभिः नित्यः प्रशस्तचरितः प्रणतो गुरूणाम् ॥३०॥ आनन्दकः सुमनसा सततं सुधर्मा बद्धादरः कृतविमानमनप्रवृत्तिः ।
आस्ते महेन्द्र इव वल्लभचित्रलेखः श्री रामदेवतनयो विनयी महेन्द्रः ॥३१॥ हरिचन्द्राभिधानश्च द्वितीयोऽभूत्तनूद्भवः । वल्लभः सर्वलोकानां प्रतिपचन्द्रमा इव ॥३२॥ विनयी नयसंवासो चापदेवस्य नन्दनः । गोसलाख्यः सुशीलोऽभूदु गुणरत्नमहानिधिः ॥३३॥ आसीदाद्या महेन्द्रस्य महाश्री-रूपसप्रियाः । राज्यश्रीः शील-कारुण्य-दानौचित्यादिशालिनी ॥३४॥ राज्यश्रियस्त्रयः पुत्रा वीसलोऽथ यशोभटः । वोचिस्थश्चेति संजाता गुणरत्नौघरोहणाः ॥३५॥ राज्यश्रीरन्यदा तत्र शुद्धश्रद्धानबंधुरा । इत्येवं चिन्तयामास निस्समानगुणोज्ज्वला ॥३६॥
२०
Page #953
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
“प्राणा वायुमयाः, स्वभावतरला लक्ष्मीः कटाक्षस्थिरा, स्वाम्यंबालविलंबिता तनुशिलावस्थानदुस्थं सदा । बातांदोलितदीपकुड्मलदलप्रायः प्रियैः संगमस्तन्नास्तीह किमप्युदारमनसामाशामिवेशास्पदं ||३७|| तल्लब्ध्वा मनुजेषु जन्म विमलं संप्राप्य देशादिकम्, श्रुत्वा श्रीजिनचन्द्रवाचमुचितां श्रीमद्गुरूणां पुरः । स्वाधीने च धने च संगतवति स्वीये कुटुम्बे सताम्, युक्तो धर्मविधान एव सततं कर्तुं महानुद्यमः ॥ ३८ ॥ सम्यग्ज्ञानपुरः सरश्च महतां धर्मादरः सम्मतः, प्रायस्तच्च जिनागमादविकलं संजायते धीमताम् । सर्वं लोकमवेक्ष्य शान्तविशदप्रज्ञाप्रकर्षोद्यमं काले सोऽपि कलौ न्यवेसि मुनिभिः संघोत्तमैः पुस्तके ॥३९॥ चारित्र भारचरणासहमानसेन पंचप्रकारविषयामिषलालसेन ।
पात्रादिदानमयधर्मवता तदेवं लेख्यं परिग्रहवता गृहिणा तदेव ॥४०॥
एवं विचिन्त्य सुचिरं श्रेयोर्थं स्वस्य सांबराज्यश्रीः । श्रीशान्तिनाथचरितस्य पुस्तकं लेखयामास ॥४१॥ विरचितविचित्ररेखं सुवर्णपत्रावलीकलितशोभम् । यद्भाति करे विदुषां कंकणमिव कीलिकारम्यम् ॥४२॥ राकाशीतांशुशुभ्रस्फुरदमलदृशः सर्ववस्तुप्रकाशी सम्यग्ज्ञानप्रदीपस्त्रिभुवनभवनाभ्यन्तरे भासमानः । यावन्मोहान्धकारं शमयति सकलं पूरिताशेषदोषम्, तावन्नन्यान्मुनीन्द्रैरयमिह सततं पुस्तकः पश्यमानः ॥४२॥ ॥ इति ॥ श्री शुभं भूयात् ॥
१०
50505050505
प्रशस्तिः
९०३
Page #954
--------------------------------------------------------------------------
________________
परिशिष्टम्
सिरिसंतिनाहचरिए
प्रथमं परिशिष्टम् प्रस्तुत 'सिरिसंतिनाहचरिय' ग्रन्थगतानां नग-नगर-नृप-श्रेष्ठिप्रभृतीनां
विशेषनाम्नामकारादिक्रमेणानुक्रमः
२०२, २०४, २०५, २०६ आरक्षकः
कायंबरी भूयरयणा विंझाडवी
अटवी
| विउलमइ ३५३, ३५९ सुबुद्धि १२१, ४४२
| सुमइ अमात्यः
सुयसागर
सुस्सुय २०२, २०३, २०५
हरिमंसु
८९ | सुबुद्धि २७, २८, ८९, १०७, ६२८, ७१३, ७९० जमदंड
१०७ | सुमंजरि ७४, ७५, १०८
अइमुत्तग
आरक्षकपुत्रः
उद्यानम्
ईहाणंद नाणगब्भ बहुस्सुय बुद्धिसागर मइसायर महामइ
१०७ गुणावली
अमात्यपत्नी
असोगतिलय
कुसुमागर अमात्यपुत्रः
५९५, ५९६, ५९७, ५९८ | छलेढुग
ܕܲܘܐ
छलेड्य
८९ | मइसायर
९०४
Page #955
--------------------------------------------------------------------------
________________
देवरम
नंदण
खंदिल
५७७| ताराचंद
४४९
६५१
सिरिसंति
देवरमण नाहचरिए
१२, ६७ | नाभि
८७२ नंदणवण
३८५
उग्गसेण सहसंबवण
२४५, ५७२, ५७३ सूरनिवाय
३३५, ३३६, ४०६
चंदण्य ऋषिः
रज्जगुत्त नारय
२६३, २६४ | सोमचंड
औषधिः संरोहणी
१३७, १५५ | खंदसिरी कथाग्रन्थः
चंदकता कुवलयमालाकहा
संखिया असमराइच्च
सिरिदेवी कर्मकरी * सिरिदत्ता २७५, २७७, २७९, २८०/ केरली
कुलकरः
केवली-निर्ग्रन्थः
परिशिष्टम् ७७३/ कित्तिहर कुलपुत्रः
कौटुंम्बिकपुत्रः ६९३, ६९४ सूरपाल ८२३
कौटुम्बिकः ५७६, ५७७, ५७९ खेमंकर
२४०
७७८ भाणुदत्त ५६, ५७, ५८, ५९, ६०, ६१ महिपाल ८११, ८१४, ८१५, ८२२, कुलपुत्रपत्नी
८२५, ८२६, ८३०, ८३२, ५७७
५७७/ महिवाल ४४९, ४५२ महीपाल
५६, ५८, ५९, ६१ महीवाल केरलदेशीया नारी समिद्धदत्त ७९४, ७९६, ७९७, ७९८,
७९९ *९०५
६५९||
Page #956
--------------------------------------------------------------------------
________________
सयंभुदेव
सिरिसंतिनाहचरिए
भरह
परिशिष्टम्
सोमराय
७८०, ७८१, ७८२, ७८३,
७८४, ७८५ | कित्तिमई
१४१, १४२ | चंदमई कौटुम्बिकपत्नी
संतिमई ८११, ८१५
सीलमई
७, ५५, ७०, ७५, ७६, ९६, * ९९, १२३, १२७, १३९, १४७, * १४८, १७५, २०२, २७४, २८१, ३१५, ३३८, ३३९, ३५७, ३६६, ३८६, ४४५, ४५९, ४६२, ५३६, * ५६१, ६३९, ६४१, ६७५, ६८५, ६९३, ७७३, ७९०, ८००, ८०२,
८१०, ८९३, ८९५
१४१
कौटुम्बिकपुत्रपत्नी
८११, ८१२
८११, ८१२ ८११, ८१३, ८२९ ८११, ८१२, ८१३, ८१४, ८१६, ८१७, ८१८, ८२४ ८२५, ८२६, ८२७, ८२९,
८३१, ८३२, ८३७ क्षेत्रम्
८८ ४४८
धारिणी रूविणी सच्चसिरी सोलमई
भरहखेत्त भरहद्ध भारह
कित्तिधर धरणिधर पुहईपाल सूरपाल
२४०, २४१
८१५ कौटुम्बिकपुत्रः
अद्धभरह
अवरविदेह
८११ उत्तरकुरा ८११, ८१७, ८१८, ८१९, | एरवय ८२०, ८२३, ८२४, ८३१, | ८३२, ८३३, ८३७, ८३८ पुव्वविदेह
८११
३९८, ४२७, ४२८, ४३३,
४३४, ६८५, ७२३
२०, २५, ७०, ११४, १९५,
२४६, ३२४, ४२९, ४३१, ४४९, ४६६, ५२५, ५२९, ५७७, ५८०, ६२१, ६२९, ६५१, ७३२, ७९२, ७९४, *
८३४, ८३९ * १४, १८३, ३३७ *
* ९०६
३२७ | महाविदेह
Page #957
--------------------------------------------------------------------------
________________
४५८, ६८५ | तिमिसगुहा
५६४
* परिशिष्टम्
सिरिसंति-* विदेह नाहचरिए
ससिकंत
गजः
गृहपतिः
ग्रामः
*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*
संखदेव सक्खराय सूर
गृहपतिपली
* अणंतमइ
कामपडाया समयणमंजरी
मयणा *वसंततिलया * सुदंसणा *सुसेणा
गणिका
१२, ६७/ ७३४, ७३५, ७३६, ७७०
६७ ५८, ५९, ६०, ६१
२१४
नंदा माहवी वसंत सोमराय
५७८ ५७९ अयलग्गाम ५७९ तंबायर
धण्णतिलय ५७९ धन्नवद्धण
पुंडवद्धण ५७८
| वडकूवय ५७९
| वडगाम संखपुर सालिगाम
*******************
५७८ गृहपतिपुत्रः
३३५ ४२६
गृहपतिपुत्री
सिरिमाला
*गीयरइ
गायक:
१५३, १५४, १५५ गुफा
गोपः
ग्राममुख्यः
नंदिमित्त
अरहदत्तपुत्त ४२९
| अरिहदत्तपुत्त
* खंडप्पवायगुहा
६९४
*९०७
Page #958
--------------------------------------------------------------------------
________________
*परिशिष्टम्
सिरिसंतिनाहचरिए
चक्रेश्वरी देवी
५६३, ५६४ उत्तरअज्झयण
ओवाइय कप्प दसकालिय
सहसाउह
चौरभगिनी
६९३, ६९४ | संतिसामि चक्रिपुत्रः
चक्किणी चक्री
७८० धणदेवी ३, ७५, ७१९
६४, ६७ | देविल ३, ३९४, ३९५, ३९७, ४०२, ४०३, ४०७, ४११, नंदियड
४१२, ४१५
नाय
चक्काउह भरह रयणज्झय वज्जाउह
छत्रधारकः
ववहार सूयगड
छन्दोग्रन्थः
जैनागमः-प्रकीर्णकम्
आराहणा
जारपुरुषः
सगर
७१९
रेवण
तपोभेदः
चक्री तीर्थकरच
जैनागमः
कम्मचउत्थ
चंदायण
संतिजिण संतिजिणिद संतिणाह
५६१ ५५९,५६०
आयार आयारपगप्पय
धम्मचक्कवाल बत्तीसयकल्लाण
९०८
Page #959
--------------------------------------------------------------------------
________________
| आइजिणेसर
* परिशिष्टम्
उसभ
सिरिसंति- * रयणावलि
वडमाणतव नाहचरिए
*जडिलकोसिय * सोमप्पह
तापस:
११५, ४३२
२० | नाभेय ६०१ | मल्लिजिण
मुणिसुव्वयसामि रिसहनाह
वद्धमाण ५९४, ६०० | वारिसेण
८९३ वीर ३३८, ३९६, ४०१, ४०२, | संति
४०३, ४०७ ४५२, ४६२, ४६६, ४६५
उसभनाह उसभसामि उसहनाह उसहसामि कुंथु खेमंकर
४३२
तापसपत्नी
अपवणवेगा
तापसपुत्रः
* धम्मिल
तीर्थकरः
घणरह चंदाणण
२, २५८, ६३९ २, १८७, ३०८, ५३७, ३३८, ५३९, ५४२, ५४३, ५५७, ५६९, ८७५, ८८१,
८८५, ८८९ ३, ५४४, ८७६, ८७७,
८८६, ८८७, ८९३ ५७५, ८८२, ८९१
४३८,
जयंत
अणंत अणंतजिण
अमियजस * अमियवाहण * अर
जुयाइजिण जुयाइदेव णाभेय
१२० संतिजिण
५९४ ११६, ११९, ६०४ | संतिजिणिंद
संतिजिणेस ८९४ । संतिजिणेसर
८९३ | नमिसामि
* ९०९
६२१, ८९५
*
Page #960
--------------------------------------------------------------------------
________________
संतिणाह
सिरिसंतिनाहचरिए
दर्शनम्
परिशिष्टम्
६९, १२३, १८७, ३२६, ४१३, ५४२, ५७५, ६५७, जिणदरिसण ८१०,८३८, ८८०, ८८१, नइयाइयदरिसण ८८३, ८८४, ८९२, ८९४, बहस्सइदरिसण ८९६, ८९८, ५२८ बुद्धदरिसण
५७६
भट्टदरिसण
वइसेसियदरिसण ३०९, ३१०, ३११
९४ | चंडसेण
| पेममंजूसा | बब्बरी विजया विज्जुलइया सुभद्दा
२६३, २६४, २६६
६५९
संतिसामि सच्चजस सयंपभ
३०७
७३९ दासीपुत्रः
८, ९, १०, ११, १२, १२१, १२२
| कविल
दासः
सेज्जंस
तीर्थम्
२४०, २४१
दासी
चंडवेग मारीचि
कोडियसिल पभास मागह वरदाम सिरिणइतित्थ
कविला चिलाई पियंकरिया पियंकरी
८ २६३, २६४, २६६
७६, ७७ ७६, ११६, ११९, १०९ देवः
किरिमालय चित्तचूल तंबचूल
४२८ | पियंगुलइया
९१०
Page #961
--------------------------------------------------------------------------
________________
___ १५०, १६६, १६७, १७१ * परिशिष्टम्
सिरिसंतिनाहचरिए
१८६, १८९ | हरिणाणण ३२१ ।
हिमचूल
देवः-यक्षः
३०२
गारुड
५४८ १८६
देवनगरी
५४७ ४०५, ४०६ | तिलोयसुंदरी
नागदेवया नागदेवी बंभाणी रयणदीवदेवी वइरोट्टा सरसई सिंधुदेवया सुरूवा
अलका
दिव्वचूल *धरण
नट्टमालय नारायण
पालय * मणिचूल * मागहकुमार * मेहणाय * मेहमुह
वरदामदेवकुमार विज्जुदाढ
वेयकुमार * वेसमण * सुट्ठिय
२५०, २५४, २६०,
८३९, ८४०,
देवविमानम्
१८६
नंदियावत्त सुत्थियावत्त
देवी
देशः
अंगा
अवंती
५६३ अइरूवा
३२१ कंदप्पा २५१, २५२
कोहंडी
गंगादेवया ४४२ | चक्केसरी
सुरूव
कुंकण
कुरुजणवय १३६, १३७, १४६, कोसला
* सुवण्णचूल
९११
Page #962
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंति
नाहचरिए
********
खस
टक्क
पारस
पारसउल
रोहणदेस
हूण
सिंघल
गंगादह
अग्गिदेव अग्गिसम्म
जन्नदत्त जन्नदेव
द्यूतकार:
दहः
द्विजः
२९९ जलणसिह
२९९ देवसम्म
२९९ धरणिजढ
२३६ मणोरह
७४८
२९९
१२८
६२५
रुद्दसोम
संडिल्ल
६२१, ६२२, ६२४
३६७
६२२
सच्चइ
सोमभूइ
पुरसार
७९३ जंबुया
जलणसिहा
जसभद्दा
दीवसिहा
८, १०, १२१, १०, ११
द्विज:- उपाध्याय
७९२ | विज्जुप्पहा ३६३ विज्जुमुहा
सोमा
द्विजपत्नी
६७२
९९ नंदिभूइ ९८ सिरिभूइ
८
सिहि
७०६
३७
चंडजसा
सच्चभामा
९
९९ हिरण्णलोमी
८
७९३ जंबुद्दीव
द्विजपुत्र:
८
८
९९, ३६७, ३६८, ३६९,
३७०
द्विजपुत्री
६२२
३६७
६२२, ६२३
द्वीप
९८
९, ११, १२, १३,
८७, १२१, १२२
९८
७०
परिशिष्टम्
९१२
Page #963
--------------------------------------------------------------------------
________________
* परिशिष्टम्
सिरिसंति- * कडाह
किंजंपीदीव नाहचरिए
जंबुदीव
पुक्खरवर पोक्खर पोक्खरखर रयणदीव रयणद्दीव सुवण्णदोव
१४७, १५८ |
७०१
१८८, ८३४ ४, २०, २४६, ३८६, ३९५,
३९८, ३९९, ४२९, ४३९, ४४५, ४५६, ४५८, ४६६, ५२५, ५७७, ६३९, ६८२, ७२३, ८३९, ४, १२, १४, १९५, २८१, ३०७, ३२४,
३२७, ३३९, ४१४, ४२७, ४३१, ५२९, ५८०, ६२१, ७३२, ७५३, ७७३, ७९२, ८१० २७४, ४३३, ७९४
४४८ १८३, ३१९,३३७,
५५५, ८९२
४४९ / आयासतिलय ३१५ | उज्जेंत
६४ उड्डरुयग २४९, २५०, ७४२ उसहकूड
६३५ कणगगिरि
गिरिपव्वय धर्मग्रन्थः
जमलगिरि नीलवंत पुव्वयरुयग मणिसायर
अहव्वेय जजुव्वेय
रिउवेय
सामवेय
५५०, ५५५, ७४८,
रययगिरि
नगः
* धायइ
रहावत्त
* धायइसंड
रोहण
अंजण अंबरतिलय अट्ठावय
*
नंदीसर
८१ ६३३, ७४७, ७४८, ७४९,'
७६७ ३५७
७५, ४५९ विझ
* *९१३
Page #964
--------------------------------------------------------------------------
________________
वय
*परिशिष्टम्
सिरिसंतिनाहचरिए
३५४, ३५९,
| कणगपुर
१४ ७०, १०२, १२२, १४४, २६३, ३०७, ३२४, अडविसीसय ३९४ ३९५, ३९६, ३९९, | अमरपुर ४०५, ४३१, ४४५, ४७६,
५०१, ५६३, ७९५, ८५१, | आइच्चाभ ८६०, ८६५, ८६९, ८७०, ८७१ | | कंचणतिलय
४४९
कंचणपुर ८८५
८८४ ४०६, ४०९, २७५ किन्नरुग्गीय ११४, ११६, ११९, १८३ कुंजरावत्त
७९५ | क्षितिप्रतिष्ठित ४३२,७७३ खंभाइत्थ
खग्गपुर १११, ४०५, ५४६, ५६४
|खिइपइट्ठ खिइपइट्ठिय
संघगिरि सम्मेय सम्मेयसेल सिद्धिपव्वय सीम सुरगिरि सुरसेल
नगरम्
खिइपइट्ठियपुर ७६६
खीपइट्ठ ७३२, ७४१, ७४९, ७५०, खीसुंदर
७६९
गंगातड
गंधव्वपुर ३४०
गंभीर ८१०, ८२२, ८२६ गंभीरय ७९४, १२७, १५०, ७२४, गयउर
७२५
गयणवल्लह गयपुर
गिरिवद्धण ५२३ चंदपुर
| चंदप्पुर ४४८ | चंदसेहर
जलहितड ५५, ४६६, ५२२ । तिपुर
३२४,
६२५
८९८
हिमगिरि
२८५
हिमवंत
९१४
Page #965
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंति-* तिलयपुर
७४२ ।
नाहचरिए * दिवितिलय
* परिशिष्टम् २३०, ५२५, ५८१,
६९९, ७९० ॐ
धरानिवास * नंदणपुर
नयरतिलय
* नागपुर
६०३, ८०२
*
******************
* पउमिणिखेड * पाडलिपुत्त * पायालपुर
पुहवितिलय + पोयणपुर
महापुर
३७३ | वसंतउर ७२३ महासाल
६६६, ८२०, ८२४ | वसंतपुर ६४१ मेइणितिलय ८३९, ८६१, ८६२, ८६६ | ३१५ रमणिज्ज
८०० वसंतप्पुर ४५१, रखणउर
विंझपुर ४५७ स्यणपुंज
७४९ | विजयपुर ९८, १०४, १०१ रयणपुर ८, ६७, ७४, १२०, १७५ संखउर २१३, २२५, २०८, ३४६ रयणसंचय
| संखपुर १४३, १६७
रहनेउरचक्कवाल ७०, ९१, ९२, १०४, १०७ संघउर ५७७ रायगिह
३९१ | समाण ७६, ८०, ८९, ९४, रायपुर
३६६ साएय १०३, १०६, १०७, ६८२
३६७ सागेय ४९२ लच्छिनिवास
७०३ | सिद्धत्थपुर २३२ लच्छीसीसय
७८१ सिरिउर वइरपुर ४३३, ४३४, ४३५, ४३८ सिरितिलय ६२५ । वडवद्दय
६८४ सिरिपट्टण
३८६,
टुिउर
* भूतिलय
* भूयसाल * मसक्कसार * महाणंदपुर
४०४
*९१५
Page #966
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंति
नाहचरिए
सिरिमंदिर
सुंकपुर
सुइट्ठ
सुमंदिर
सुरक्षित
सुवण्णणाभ
सुवण्णतिलय
सुवण्णहुम
सोरियपुर
हत्थिणाउर
हत्थिणायउर
हत्थायपुर हत्थिसीस
हरिपुर
८५९
३९५ अउज्झा
८०५ अओज्ज्ञ
अओज्झा
१९५ अलयाउरी
३०७, ४०४, ४१८
४३१ उज्जयिनी
३९९
उज्जेणी
४३४
५८०
५२९
५६५
५७३ कायंदिपुरी
६७८
कोसंबी
१९९ चंपा
नगरी
४३०
४२९
२०
४४५
५२३
२०, २९, ३३,३५, निव्वुइ
३६, ३९, ४१, ४२, ४८,
१९९, २००, २१०, २१३, २३६, २८१, २८७, २९४, ३३९, ४७०, ४९३, ५०६
२५३ १२, ६७
चंपापुरी
चमरचंचा
२५, ३०, ३२, ४३, ४५, ४९, २०२, २४७, २५४,
चमरचिंचा
चमरचेंचा
पहंकरा
पुंडरिगिणी
महुरापुरी रयणसंचया
लंका
वाणारसी वीयसोया
सुभगा
सुभा
२५७, ७२५
४२
१०५, १०९, १११,
१२०, १२२, ८५२
५०१
११९
६७१
७४
१४, ४१४, ४४०, ४५२, ४५६
५२९ ३२७, ४०६ १३३
६७५
६४
१८८, २६४, २७२, ३०९, ३१० *
परिशिष्टम्
४५८ * ९१६
Page #967
--------------------------------------------------------------------------
________________
*परिशिष्टम्
सिरिसंतिनाहचरिए
उम्मुग्गा एराव
गंगा
८७२
*निम्मुग्गा * नियडी * संखणई सिंधु सिप्पा सोओया
अभिणंदण
अमरगुरु १२१
अमरचंद ९१, ५५०, ५६४, अमरतेय
आसदेव
गुणरयणमहोयहि ४५८
चंदणसायरचंद ९१, ५६२, ५६३, ५६४ जगणंदण २००, २३६
जगणंदण ६४, ४४८
जयंत १४, १८८, ३२७, ४१४, जयंधर
४५८ जलणजडि
जिणदत्त निर्ग्रन्थः
णंदिसेण थिरचंद दंतमहण
७२, ८७, ९२, ११६, १८६ | दक्खिन्नइंधसूरि
३२५ दढरह ७७२, ७७३ धम्मरुइ
धरण ८९८ नंदणगिरि
| पज्जुण्ण
पुष्फकेट
८७ भोगवद्धण ९२, ११६, ७२, १८६ | महामइ
रायगुत्त २९१, २९२, ३०४ वइरगुत्त ९२, ११६ वरदत्त
६९८ | विउलमइ १७ | सच्चजस ८९८ | सयंपभ ४३७ । सव्वगुत्त
सोया
* सुवण्णकूला
४२८
१८४, ४०५, ११६
अककित्ति
४५०, ४५१
*९१७
Page #968
--------------------------------------------------------------------------
________________
निर्गचकुलम्
परिशिष्टम्
सिरिसंतिनाहचरिए
सुवण्णकुंभ सुव्वय सिद्धसूरि
सुयसागर सुयसायर हरिभद्द
८३३ ८३४ | चंदकुल
२७८,३२१
२
निर्ग-थगच्छः
निर्ग्रन्थः-आचार्य
निर्ग्रन्थः-केवली
पुण्णतल्ल
७७६ | सुमण
सुवण्णकुंभ
निर्ग्रन्थगणः
कोडियगण
निर्ग्रन्थः-गणधरः
निर्गन्थशाखा
र
वडरा
५३
गुणभूइ गुणसूरि जयसीह जसभद्द जसोभद्द देवचंद धम्मघोस सिद्धसेण सिरिदत्त सोलंधर सोलसूरि
इंदभूइ गोयम चक्काउह
निर्ग्रन्थिनी
१९,८९८
२३१
६९८
३, ३९२ ८७८, ८८०, ८८२, ८९३, ८९४, ८९६, ३
तेलोक्कसुदंरी ३२२
पउमा ४१२
मयणवेगा निर्ग्रन्थः-स्थविरः
विमलमइ
जसहर पिहियासव
३८५
१७३ ७२२
भद्दवाहु
| सीलमइ
४०६, ७२९ *
७३० * ९१८
Page #969
--------------------------------------------------------------------------
________________
पल्लीपतिः
| दमियारि
परिशिष्टम्
सिरिसंति-* सुजक्खा
सुव्वया नाहचरिए
*आसबिंदु * दीवसिह * संडिल्लायण * संभिन्नसोय *ससबिंदु
७३० ।
४०१ सीहचंड नैमित्तिकः
७६ सोहवई १०४, १०६ ९७, १०४
करालपिंग ७५, १०४, १०६
२६३, २६४, २६५,२६६, २६८, २७०, २७१, ३०८, ३०९, ३१०, ३३७, ४५९
८१
७९ प्रदेशः
*
४७० २९८, ३६७
पालीपतिपत्नी
३५४ गद्दहगीव पुरोहितः
घोडयग्गीव ६९९, ७००, ७०१, ७०२ प्रकरणग्रन्थः
अवंति अवंतिदेस उत्तरदेस उत्तरावह
कन्नड प्रतिवासुदेवः
कासि ८३, ३२६, ७४, कुंकणदेस ७५, ७६, ७७, ७८, ७९, ८०,
८१, ८२, ८३, ८५, ४०९ | केरलदेस
पक्षिविशेषः
७०१ परिव्राजकाचार्य
५८६, ५८७, ५८८,
* किंजंपि
ठाणयपगरण पवयणसंदोह संगहणी
म भइरवाऽऽयरिय
___ ५८९, ५९२ | आसगीव
पल्ली
* गिरिकुडंगिया
३५४ ।
९१९
Page #970
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
परिशिष्टम्
२९९ २९९
२९७ ७८०, ७८३, ७८४
मातङ्गः
६७५, ६७८, ६८१ मेषनाम
देवचंदसूरि
४३०
२९९
occ
गुज्जर गोड गोल्लय चिलायदेस चोड पुक्खलावद मगह मगहा मज्झदेस मरुमंडल मागह
४१३, ५२८, ८९४, ८९८ | प्रस्तुतग्रन्थकार:
जमपास ६९, १८७, ३२६, ४१३, | ५२८, ५४७, ५५१, ५५४, काल
५७६, ८९६, ७९० महकाल बलदेवः १९१, २६१, २६२, २६४, | सुलोयण २६५, २६७, ३२१, ३२९,
४५९, ३२९ / सेलग ७६, ७७, ९०, ९४, ९५, सेलय ९६, ११५, १२३
३, २७१
यक्षः
अपराजिय
७, ३८६,
८४५, ८५३, ८५४, ८५५ ८५८, ८६०, ८६१, ८६२
अयल
सिंधव
रजकः
अवराइय अवराजिय
सोरटु
राजपुत्रः
भाषा
प्रस्तुतग्रन्थः
३, ६९, १८७, ३२६, । पर
अक्ककित्ति ३४३ | अकप्पह
संतिणाहचरिय
९२०
Page #971
--------------------------------------------------------------------------
________________
*परिशिष्टम्
११० | गुणधम्म ३९९, ४०१
७७४
४२३,
2.
१९६.
१११, १२३
सिरिसंति- * अक्करह नाहचरिए
* अजियसेण
अमरचंद अमियतेअ
अमियतेय * अमियवेग * अस्सघोस * आइच्चजस * इंदुसेण
कणयसत्ति कमलगुत्त कित्तिधर *कित्तिराय * कित्तिराय
किरणजव
घणघोस चंदतिलय चंदसेहर चक्काउह चित्तरह णंदिसेण दढरह
५६०
५८०, ५८१, | धरसेण ५८३, ५८७, ५८९, ६०१ नंदिसेण ६०८, ६१०, ६११, | नलिणकेउ ६१५, ६१६ | नीलकंठ
पउमकेसर ४३२, ४४० पभाकर ६५९, ६६० पवण
पवणगइ ११० पवणवेग
४२९ ३, ४१७, ४२३, ४२५, ४२६, ४४३, ४६५, ५२७, ५५९, | बिंदुसेण
३४०, ३६५ भाणु ३४०, ३४१, ३४२, ३४५, | भाणुवेग ३७३, ३८२, ३८३, ३८४, | भीमघोस
४६६, ४६८ मणिकुंभ
७१२, ६७, १२१ ४०४, ४०५, ४०६
३९६, ८५४, ८५९, ८६०, ८६१, ८६२, ८६३, ८६४,
२४४
७, १२, ६७, १२१
३०७
३४० ३७२, ३७३, ३८१, ३८२
११० ६१४, ६१८, ६१९ ।
दुल्लहराय देवराय
*गुणचंद
२१
Page #972
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंति
नाहचरिए
*******
मणिकेउ
महघोस
माणराय
मेहघोस
मेहरह
मेहसेण
रवितेय
रविसेहर
रहसेण
वच्छराय
४०९
१११
६२६, ६२८
१११
विजय ३ विजयभद्द विज्जुप्पभ
वेजयंत
४२३, ४२४, ४२५
११०
८५४, ८६०, ४२४, ४२५, ५२७ सयघोस ३४०, ३४१, ३४४, ३४६, सयबलि ३६५, ३८३, ३८५, ४६७,
ससिसेहर
४६८, ४६९, ४७२, ४७३, ४७५, ४७६, ४७९, ४८०, ४८१, ४८२, ४८५, ४८६, ४८७, ४९३ ४९४, ४९७, ५००, ५०१, ५०२, ५०४,
सहसाउह
सहस्सकिरण
सहस्सघोस
सहस्सरस्सि
सहस्साउह
५०७, ५१०, ५१२, ५१३, सिरिरस्सिवेग ५१४,५१५, ५१७, ५१८, सिरिविजअ ५१९, ५२० सिरिविजय ४३४, ४३९, ४४०, ४४१ सोहराय ८८, १६, १०४, १०६, १०७ सूरतिलय ७४, ८६
४३४, वज्जाउह
४३९, ४४०, ४४१ १११
३३३, ४१२
८५४, ८६०
४०८
११०
१११
१११
कणगवई
३९४, ४०३, ४१५ । कणयचूला
कणगवई
राजपुत्रः चक्री च
११० * परिशिष्टम्
८८
९१
५१४. ४३२, ४४०
३३१, ३३७, ३३८
राजपुत्रपत्नी
५८०, ५८१, ५८२, ५८३,
५८४,५८५,५९२, ५९३,
५९५, ५९६, ५९७, ५९८, ६००, ६०४, ६०५, ६०६,
*****
६१०, ६१३
६१६, ६१७ ५११ ९२
Page #973
--------------------------------------------------------------------------
________________
* परिशिष्टम्
सिरिसंति-* कणयसिरी
कमला नाहचरिए
चंदलेहा जयणा तडिवेगा रयणचूला सिरिदत्ता
जोइप्पभा जोइप्पहा जोइमाला तडिवेगा तिलयसुंदरी तेलोक्कसुंदरी
४०४, ४०५ ३९६, ४०१, ४०२, ४०३
७४, ८०
५११, ५१८
राजपुत्री
कणगलया
कणयचूला * कणयमाला *कणयलया * कणयसिरी
९१ | वसंतसेणा ८८, ९० | संतिमई ७४, ८६, ८७ | सर्यपभा
सिरिकता १४६, १४९, १५९, १८२ | सिरिसेणा २६, २७, ३३, ४०, | सुंदरी
४१, ४९, ५० सुतारा ३१५, ३१६, ३१८
६५, ६७ ६५, ६६, ६७
४२३ कणगसिरी ४३४ ४२३
तेलोक्कसुंदरी
रयणमंजरी २१६, २२३, २२७ लच्छिमई
२०५ - सिरिदत्ता
धणसिरी पउमलया पउमा पियमित्ता पुहविसेणा मणोरमा रयणचूला रयणमंजरी रयणावई
१६७, १६८, १६९
५१७, ५२२ ८७, ८९, ९०, ९१ ३१२, ३१४, ३१८,
३२१, ४२३ राजपुत्री राज्ञी च ३१६, ३०९, ३११, ३१२,
३१५, ३१८
६१, ६३ २२९, २३९ ३३१, ३३३
४०४
६५ २६६, २६८, २७४, ४५९
*कमलवई
५०१
जोइपहा
* ९२३
Page #974
--------------------------------------------------------------------------
________________
सुकता
परिशिष्टम्
सिरिसंति-* नाहचरिए
राजा __ ९१, ९२, ९३, ८९
४०४
अक्ककित्ति अजियसेण अमरचंद अमियतेय असणिघोस कणयसत्ति कमलगुत्त गुणचंद गुणसायर चंदपाल जयसेहर
८०५ ४३३, ४३४, ४३५,
४३९, ४४१
४०० ३९६, ८६९, ८७० | अक्ककित्ति ४१७, ४२०, ४२१, | अजियसेण ४२२, ४२३, ४२४, | अर्णतविरिय ४२६, ४२७, ४३१, | अभयघोस ४४०, ४४२, ४४३
५२७ अमयंब ५२२ अमरसेण
५२३ | अमियतेय ४०९, ४११, ४१२
९६, ९७
३९६ | नलिणकेउ राजपुत्रो राजा च
पवणवेग ८६, ८७
| मेहरह
४०२ ७७५, ७७६, ७७७, ७७८
९२, ९३
मेहसेण वच्छराय वत्सराज सहस्साउह सिरिविजय सिरिसेहर
सीहरह ३८५, ४८२ २८४, २८८, २९०,
हरिवेग २९४, २९९, ३००, ३०२
७३२
*
७८०
३०५
३, १०४, १०५, १०६, १०७, १०८, ११०, १११ ११३, ११४, ११६, ११९, १२३, १२४, १२५, १२६
१८३, १८९
६२
देवराय
४४६, ४४७, ४४८, ४५१,
४५२ अवंतीवगुण ८७२, ८७३ | असणिघोस
नरसीह
१०५, १०६, १०९, ११०,
* ९२४
Page #975
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंति
नाहचरिए
इंदासणि
ईसाणचंद
कणगप्पह
कणगरह
कणयपुज्ज
कणयरह
कोणायल
खेमंकर
गंधवाहगई
गरुलवेग
घणरह
चंडवेग
१११, ११३, ११४, ११५, ११६, ११९, १२०, १२३,
१२४
१२२
५८१, ६१४
१८२
१६५
३०७
१२७, १७५
८८३
३२८, ३३३, ३३८
५०१
४३१
४१४, ४१९, ४२४, ४२७
४३१, ४४०, ४४२, ४४३
१०९
चंडसेण
चंदकंत
चंदजस
चंदसेहर
चक्काउह
चित्तंगय
जयराय
जयसिंह
जल जडि
जियसत्तु
जियारि
६६३, ६६४, ६६५ तिलयसुंदर
११० थिमियसागर
१३९ दढधम्म ८५४, ८६० दढवेग
५६९, ५७५, ५७६, ५७९,
५८०, ५१९, ६२१, ६३९, ६५०, ६५७, ६६६, ६८१, दुल्लहराय ६९२, ६९४, ६९९, ८७३, देवराज ८७५, ८७७ देवराय ११० देवसेण १०९ नलपुत्त ८९८ निहयसत्तु
दित्तचूल
दुम्मरिसण
७५, ८०, ८१, ८५, ८६, ८७
२०२, २०३, २४७, २८१,
२९१, ३३९, ४७०, ६९, ७९० ८१०
पयावइ पवणंजय
पवणजव
पवणवेग
७२३
१८८, ४५९
५८०
१०९
३९६
६७५, ६७६
६०३
५२३
४६९, ४७०
८३९ ६९९
४१८, ४१९, ४२३
७६, ७७, ७८, ८०, ८१
८५१
१०९.
१४४, ४०२
परिशिष्टम्
९२५
Page #976
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंति- पुरिसोत्तम
नाहचरिए
पुहइचंद
पुहइराय
पोयणपर
पोयणाहिव
बल
भुवणपाल
मयंक
मयरद्धय
मयूरग्गीव
महसेण
महिंद
महिंदविक्कम
महेंदराय
मायंग
मायंगदेव
६८४ | मेहमालि ५७७ मेहरह
३४६, ७०३
९७
१००
१२
६५७, ६६३, ६६४, ६६५
मेहवाहण
रायंग
रिउमद्दण
११० वइरिसीह
१९५, ४३४ वग्घराय
७४ वच्छराय
२१३, २१४ वज्जसार १६०, ३१५
वसुदेव
३९९ विंझदत्त
१३९ विज्जुदाढ
१०९ विज्जुरह
११० विरियदत्त
वीरसेण
४०४ वीरंगय ४४५, ४४९, ४५२, ४५४, ४५८, ४५९, ४६१, ४६२, ४६४, ४६५, ५२७, ५३१
७४, ३२४
११०
७९४
वैरिसीह
संख
२
३९८, ४००
३१०, ८५२
४४६, ४५१
सच्चसेहर
सत्तुंजय
४९२ सत्तुदमण
६२८ सिद्धराइ
५२४ सिरिविजय
७४८
७७७ सिरिसेण
३१८
४६६, ४७०, ४८२, ५२६, ५३०, ५५९ २० ४३४
६८२, ६९२
३७३, ४२९, ६५१
३४०, ३६६, ३७२
७८४
परिशिष्टम्
१००, १०२, १०३, १०४, १०५, १०७, १०८, १०९, ११० १११, ११३, ११४,
११६, ११९, १२०, १२१,
१२३, १२४, १८३, १८४, * १८६, *
३, ५, ६, ११, १२, १३, * ९२६
Page #977
--------------------------------------------------------------------------
________________
* परिशिष्टम्
सिरिसंतिनाहचरिए
सीहद्धय • सोहरह
६७, ६९, ८६, १२०/ सूरपाल ४०, ४१, ४४, ४६, ४७,
सूरसेण ४९, ५०, ५१२ सूरसेहर १०९, ६२९ । सोमराय
हेमंगय
१८९, १९१, १९२, ४५९
सीहराय सुंकदत्त
-
५, ८८
मयरद्धय
*
सुघोस सुदंत सुरसुंदर सुरिंददत्त
८१० | अइरादेवी ६५९, ७७३, ७७७ | अजियसेणा ८५४, ८६० अणंतमइ
अणिलवेगा ४४०, ८०० अणुंधरी राजा तापसश्च
अनिलवेगा अभिणंदिया
अहिणंदिया राजा निर्ग्रन्थश्च
७७८
आसुरा ३०५, ३८५, ३९१
कणयप्पहा ३०५ कणयसिरी ३९६
कमलसिरी ५४२, ५४४ | केउसिरी ५३६, ५३७, ५३९ गुणावली
नरसीह
अमरचंद
जियसत्तु ११०, ८५४, ८५५, ८५९, ८६०, ८६१, ८७१
सुंकदत्त
८५८ १६७, १६८, १६९, १७०, अइरदेवी ४६५, ४६६, ५०३, ५२५, ५२७ । अइरा
राज्ञी
६४, ६५, ६७, १२७, ३३९, ४७०, ४८३, ४८४, ५०७
६७६ ७९४
* ९२७
Page #978
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंति-* नाहचरिए
* परिशिष्टम् *
३९६
१३९ पियमइया
पियमित्ता ৬০৪ पियसेणा ५५९
पुहविसेणा ३९५ | पुहवी
३३५, ३३६
४४०
वसुंधरी
चंदकंता चंदकित्ती चंदतिलया जसमई जसोहरा जोइप्पहा तिलयसुंदरी दमयंती देवाणंदा धारिणी
१८९, १९१,
७१, ३०७
८३९ ३१२ ४३१
* *
७३२
४१५ / रूयवई ४४३, ४४५, ४४९, ४६४ | लच्छिमई ४०४, ४३७ | वइरि(र) मालिणी
| वणमाला ४३४
३०९ | वाउवेगा ४१५, ४१६, ४२६, ४२७
विजयसेणा
विरया ४५२, ५०१ वीइसेणा
१९५ वेगवई ४०४
सच्चसिरी ४५१ सर्यपभा ७४, ३२४
सिरिमइ ३२८, ३३०, ३६६, ३३० सीलसालिणी
७२३ । सीहणंदिया
*
७७३, ७७४ मणोहरी
१७ | मयंकसिरी
४२९ | मयणवेगा २४७, २८२, ४६६, ४७०, मयणसेणा ४७१, ४७२, ४८२ मल्लादेवी
माणसवेगा
| मेहमालिणी ३७३ | रइचूला ६९५ | रयणमाला ४१६ | रयणसुंदरी
नंदादेवी नीलंजणा पियंगुदेवी पियंगुलया पियमइ.
६२५ ७४
६८२ ८७, ८८, १०३, १०४, * १०६, १०७, १२४ *
१२ *
५२६
५८१
*
१३, ८८, १२०, १२१
*
९२८
Page #979
--------------------------------------------------------------------------
________________
*परिशिष्टम
सिरिसंति-* सुतारा
२६१
नाहचरिए
१०२, १०३, १०५, ११६, ११९, १२०, १२१, १२२,
१२३, ३४७
७८१
६३०, ६३१, ६३२,
सुनाणा
नंदण नलदाम माइदेव वसुदत्त वासव समिद्धदत्त सोमदेव
*सुरसुंदरी
*सुलक्खणा * सुलोयणा * सुवण्णचूला
सुवण्णतिलया
राज्ञी साध्वी च रयणमंजरी
राज्ञीभगिनी विमला
४७१, ४७२, ४७४
लब्धि :आयासगमणलद्धी आवरणी संवरणा
वणिक् गुणसायर
६३४, णंदण देवपसाय धणदत्त धणवस धणावह
६४०, ६४१ ६३०, ६३१, ६३२ वणिक्पत्नी
अणुंधरी
*सुवेगा
५०१, ८५१
देवई
सुनंदा सुमित्ता
सूरवेगा *सेसवई
सोमचंदा * हेममालिणी
हेमसिरी
वणिक्पुत्रः
६४, ६५
६७८, ६८०
दमदंत धारण
६८२, ६८२
९२९
Page #980
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
माइदेव
रेवई
लोभणंद
नंदिणी
जोडवण
णंदण
नंदण
नंदणवण
असोगवणिया
६३४, ६३५, ६३६, ६३७,
वणिक्पुत्री
६३०
६८२, ६८३ पियदंसणा
वाटिका
६३३, ६३८ अणंतविरिय
६३०
वनम्
१०२, १०४, १०५, १०६ तिविद्रु
७४
१८४, १९३, ३२५,
५९३, ८९१ ८४१, ८५१
३१७
पुक्खलवइ मंगलावर
रमणिज्ज
सलिलावई
वापी
वासुदेवः
३३६ पुक्खलावइ मंगलावर ३, १९२, २६१, २६२, रमणिज्ज २६४, २६५, २६७, २६८, सुकच्छ २७०, २७१, २७२, ३१०, सुत्त ३२१, ३२४, ३३३, ४५९ ७६, ७७, ७८, ७९, कामंकुर ८०, ८१ त ८८, ९०, ९१,
९४, ९५
विजयक्षेत्रम्
४३९
३२७
१८८, ३०७ ६४
आगासगमा
आगासगामिणी
नहयलगामिणी
पण्णत्ती
पन्नत्ति
बंधणमोयणी
विजयप्रदेश:
विट:
विद्या
४१४
३९४
४५८
३९५, ३९९
४४८
५८, ५९
परिशिष्टम्
१४
८५३
४०५
३९७
३२५
११० * ९३०
Page #981
--------------------------------------------------------------------------
________________
१२० ।
मेहणाअ
श्रावकः
*परिशिष्टम्
विद्याधरी
सिरिसंति
* भामरी नाहचरिए
महजाला विज्जामुही वेयालिणी
रोहिणी *सत्थावरणी
११४, १११ ११४, ११६ १०५, १२०
८०५, ८०६, ८०९ ६९५, ६९६, ६९७
गंधव्विया चित्तलेहा पभावई पवणिया मयणिया वेगवई
गंगदत्त ৪99 जिणचंद ४७६
जिणदत्त ४७७ | जिणदास ৪ওও जिणदेव
४७६ जिणसेहर ४७७, ४७८ वीरदेव
सीह ७६२
सुलस
विद्याधरराजपुत्रः
*****************
अक्ककित्ति ॐ मणिकुंडलि
विमानम्
विद्याधरराजपुत्री
ससिकंत
*सर्यपभा
७२, ७३
शास्त्रम्
श्रावकपुत्रः
विद्याधरराजा
आउव्वेय
सीह ३३८ |
सोहय
*कुंडलि
शिबिकानाम
श्रावकपुत्रपत्नी
* जलणजडि * मणिकुंडलि
सव्वत्था
७१ ६७, ६९
५६९
पउमसिरी
*९३१
Page #982
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंति
नाहचरिए
जिणदासी सुंदरी
सुव्वया
कुरुमई
कुलानंदा
जिणदासी
जिणदेवी
देवसेणा
धणदत्ता
धारिणी
नंदिमित्ता
भद्दा
महसिरी
श्राविका
८००
८०५
८३५, ८३६, ८३७ वसुंधरी
विजयसेणा
विणयसिरी
श्रेष्ठपत्नी
रज्जा
रयणचूला
रूविणी
२३२, २३३
८३९, ८४१
६८४
७३२
सच्चभामा
सिरियादेवी
सीलमई
सीलवई
१९९
६४१
३८६
६५८ तिलयसुंदरी
२४७
७२५, ७२३
गुणमाला
३४७
१२८
७०५
१७५
४५६ गंधव्वनागदत्त ७०४
२०, २१, २३ गुणधर ४९२ गुणचंद
७०७, ७०८, ७१४, ७२२, जयसेहर ७३१ जिणपालिय
७११, ७१८, ७२० ७२२
श्रेष्ठिपत्नी
श्रेष्ठपत्नीसखी
अमरदत्त
जिणरक्खिय १५८ देवदत्त
७२५
धण
धणगोव
श्रेष्ठिपुत्रः
२००, २०१, २०२, २०९,
२१२, २१६, २२५, २२२, २२७, २४१, २४६ ६४२, ६४३, ६४४, ६४८,
६५०
७२४
७२५
५४
२४६, २४७, २५६, २५७, २५८, २५९ २४६, २४७, २५६, २५७ ५७
१४६, १७४, १७५, ४५७
३८६
परिशिष्टम्
९३२
Page #983
--------------------------------------------------------------------------
________________
* धणदत्त
* परिशिष्टम्
सिरिसंतिनाहचरिए
२०१, २०२, २०७, २०८, २०९,
२१०, २११, २१३, २१७, २१८, २१९, २२३, २२५, २२६, २२९, २३०, २३४,
२३५, २४२, २४४
३८६
धणदेव धणपाल धणय
३८६
६८४, ६८७, ६९०,
३४७, ३४९, ३५०, ३५३, | नंदण ३५४, ३५६, ३५८, ३५९, नागदत्त ३६०, ३६१ पूसदेव
पूसमित्त
भावण १२६, १२८, १२९, १३०, मंगलकलस १३१, १३२, १३३, १३५, मंगलकुंभ १३६, १३७, १३९, १४५, मंगलकलस १४६, १५०, १५१, १५२, मच्छोयर १५६, १५७, १५८, १५९, १६२, १६३, १६४, १६६, मम्मण १६७, १७०, १७१, १७२, महण १७३, १७४, १८०, १८२, महेसरदत्त
१८३ माहव ३८६ १८२ | मिताणंद
६३९, ६४२, ६४३, ६४४, ६४७ ६९९, ७००, ७०१
७०२ ६८४, ६९०, ६९१, ६९२
२९, ४४ | संखदेव ३२, ३६, ३८ सच्च
२४, ३२, ४३, ५१ समुद्ददत्त १२६, १५१, १५२, १५३, १५४,
सिंहसेण १५६, १५७, १६१ सिरिदत्त
६७६, ६७८, ६८१ | सोहसेण १७५, १७७, १७८, १८० | सुद्दग
७२४ सुद्दय ६५८, ६५९, ६६०, ६६१, ६६२, ६६३, ६६५, ६६६
२१५, १९४, २००, । सुलस
८३८, ८४१, ८४७ ८४२, ८४५, ८४७, ८४८, ८४९, ८५१, ८५३, ८५४,
८५५, ८५८ ७३२, ७३४, ७३६, ७३७,
* धणरक्खिय * धणावह
* ९३३
Page #984
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंति
नाहचरिए
सूरदेव
मच्छोयर
सुलस
उज्झिया
देवमई पउमसिरी
७३८, ७३९, ७४१, ७४२, ७४३, ७४६, ७४७, ७४८, ७४९, ७५० ७५१, ७५२, ७५३, ७५४, ७५५, ७६९, ७६१, ७६३, ७६६, ७६८ सीलसुंदरी
७२५
श्रेष्ठिपुत्रः
१२६
७६९, ७७०, ७७१, ७७२,
७७८, ७७९, ७८०
श्रेष्ठपुत्रपत्नी
३८६, ३८७, ३८९, ३९०,
३९१
२३२
७००
भोगवई रक्खिया
रोहिणी
सुभद्दा
सीलसुंदरी
सोमसिरी
असोगसिरी
चंदलेहा
देवसिरी
भद्दा
सिरिदत्ता
३८६, ३८७, ३९०, ३९२ ३८६, ३८८, ३९०, ३९२ ३८६, ३८८, ३९०, ३९१, सुद्दग ३९२
सीलवई
सुरसुंदरी
८४१, ८४२, ८६२, ८६३, सुद्दय
८६४, ८६५, ८६६, ८६८
श्रेष्ठपुत्री
७३२, ७३८ धर
८७१
१७५
७२४, ७२८ ७२४
५७, ५८
४९२, ४९४, ४९८, ५०५, ५०७
असोगदत्त
इंददत्त
२३१ ईसर
उसभदत्त
कुलभूषण
चंदण
जिणदत्त
७०५
२००
८६२, ८६५, ८६७, ८६९, ८७०, ८७१, ८७२, ८७३ ८५९, ८६६
श्रेष्ठिभ्राता
श्रेष्ठी
७२४
२३१
७०४
२१३, २१९, ५७९ ७३२, ७३३, ७३६
८३९, ८४०, ८६२, ८७१
७२५
१४०, १४१, १४३, ६८४
परिशिष्टम्
९३४
Page #985
--------------------------------------------------------------------------
________________
७३२ ।
* परिशिष्टम्
सिरिसंतिनाहचरिए
*जिणदास जिणसेहर
माइंदी मायंदी रयणसार
श्रेष्ठिपत्नी
७५३, ७६१, ७६२, ७६३,
७६८ ४९३, ४९८, ५०३, ५०४
४९२
सनिवेशः
देवदत्त
२५८ | वीहय २४६, २४७, २४९, २५२, २५९ १२७, १५७, २१०, २१२, जिणदेवी २१३, ३४७, ३५० मित्तसिरी
१७५ १४०, १४१, १४२
दत्तउर ७०५, ७०७, ७१५, ७१८, ७२०
२००
खीरसमुद्द ४५६, ६४१, ७०४, ७०५
७२४
लवण
देवधर
समुदः
वसुदत्त संखदत्त समुद्ददत्त सायर सायरदत्त सिरिधर सिरिसार
*धणदत्त
१९९ ३८६, ३९०, ३९१ २०, ४३, ४९
७२६ ५७ ६५७ ७२४
खीरोदय
७४४
७२३, ७२४, ७२५
नंदण *नंदिमित्त
सिवभूइ सुदत्त
सामन्तः
७७४, ७७५, ७७६
मयंक
५७
* नलदाम
सोमदत्त
४७१
भूयदेव
सोहदत्त
* माइंदी
२५० । वच्छ
Page #986
--------------------------------------------------------------------------
________________
सामान्यजनः
सेनापतिः
परिशिष्टम्
सिरिसंतिनाहचरिए
देवदत्त
५७९ | सिंघदत्त
सार्थवाहः
स्थपतिः
सूरदेव
देवदत्त धण धम्ममित्त महण सुदत्त
१४६ ६७०,६७१
३९८
हस्तिनाम
कंचण तंबकलस
१३५,
सिरिदत्ता
१३६, १५२, १५३, १५७ सार्थवाहपत्नी
३९८ सार्थवाहपुत्रः
३९८, ३९९, ४०१ सार्थवाहपुत्रपत्नी
३९८, ३९९, ४००, ४०१
दत्त
पहंकर
९३६
Page #987
--------------------------------------------------------------------------
________________
परिशिष्टम्
सिरिसंति
द्वितीयं परिशिष्टम् नाहचरिए
प्रस्तुत 'सिरिसंतिनाहचरिय'मन्तर्गतानि ग्रन्थगतानि सुभाषितानि अइदुलहा पव्वज्जा एसा संसारमज्झयारम्मि । पडियाणं पाणीणं जिणिंदचंदेहिं जा दिवा ॥२३१५।। अइपबलपवणविहुणियदेउलसिहरऽग्गसंठियधओ व्व । महिलामणं न घेप्पइ, ता धी धी थीसहावस्स ॥५०६१।। अइसयाणं समग्गाणं सील कारणमीरियं । थंभिया जेण सीलाओ दमयंतीए गयादओ ॥९१॥ अच्चंतकुरूवाण वि नराण रूवं वरं भवे सीलं । जह णंदिसेणसाहू देवाण वि दुल्लहो जाओ ॥८८।। अणवस्यजहिच्छियसंपडतभोगेहिं लालिओ जीवो । सग्गम्मि न उण तित्ती जलणस्स व दारुनियरेण ॥५०४६।। अणसणु तासु पहिल्लउं अंगू, कम्मखयह जं कारणु चंगू । ऊणोयरिय बिइय पवियारह, जहिं ऊणत्तणु नियआहारह ॥५५६९॥ अदत्तचाएण भवंति भोगा, अदत्तचाएण विसिट्ठजोगा । अदत्तचाएण न होइ दंडो, अदत्तचाएण भवे सुपिंडो ॥३३१८।।
अन्नह परिचिंतिज्जइ सहरिसकंडुज्जए हियएण । परिणमइ अन्नह च्चिय कज्जारंभो विहिवसेण ७१३२॥ * अनहा चितई जीवो हास-तोसपरव्यसो । अन्नहा तं विहाडेइ दिव्यो परमवेरिओ ॥३३०॥ * अन्यथैव विचिन्त्यन्ते पुरुषेण मनोरथाः । दैवाहितसद्भावाः कार्याणां गतयोऽन्यथा ॥७१३२॥ * अपरिग्गहेणं भवई सुवित्तं, अपरिगहेणं वरवत्थ-पत्तं । अपरिग्गहेणं धण-धन्नरिद्धी, अपरिग्गहेणं तु कमेण सिद्धी ॥३३२०॥
*******************
प्रव्रज्यायाम् नारीस्वरूपे शीलप्रभावे शीलप्रभावे सर्वत्यागे यतिधर्मे अदत्तत्यागे
दैवे
८५९
*
___ दैवे अपरिग्रहे ।
८५९
*
३७
Page #988
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
*******************
अवमाणेइ माणाओ मायरं पियरं गुरुं । तेसिमवमाणणाए उ दुग्गइं वच्चए णरो ||५११३॥
असारो एस संसारो, सव्वदुक्खाण आलओ । एत्थ मच्चुभयं घोरं जायई चउगईसु वि ॥ २२३२ ॥ आई कोहो भवे तेसि सव्वाऽणत्थणिबंधणं । हियाहियं न याणाई जेण जीवो वसीकओ ॥५११०॥ आजम्मं चिय पयई एसा इह होइ सुपुरिसजणाण । जं दुहियपरजणाणं पाणेहिं वि करहिं उवयारं ||४१३७ || आयास- पायाल - वर्णतराले अब्भुग्गया मंदपसप्पमाणा । कित्तीलता विद्धिमुवेद सम्मं सित्ता तवेणं सुजलप्पहेणं ॥ ९६ ॥ इहलोए आयासं अयसं च करंति गुणविणासं च । पसवंति य परलोए सारीर-मणोगए दुक्खे ॥६३९॥ उवयारेहिं परो च्चिय घेप्पइ अग्घंति ते तहिं चेव । इयरम्मि पउज्जेता नेहाभावं पयाति ॥ ५०५१ ॥ एगदिवसं पि जीवो पव्वज्जमुवागओ अणन्नमणो । जइ वि ण पावइ मोक्खं अवस्स वेमाणिओ होइ ॥ १६८१ || एगदिवसं पि जीवो पालइ जो सव्वविरइमच्चत्थं । सो जइ न वि लहइ सिवं, महिडिओ होइ तो देवो ॥ ३४६३ ॥ एवं माया वि सव्वाणं अणत्थाणं णिबंधणं । जीए वसीकओ पाणी सव्वं चेव णिगूहइ ॥ ५११४॥
काउरिसाणं विसमो विसमसरो, नेय धीरपुरिसाणं । मंसम्मि खग्गधारा तिण्हा, न उणाइ वज्जम्मि ||५०४५ ॥ काऊणं पाणवहं जीवा पंचेंदियाण जीवाण निवडंति महानरए, भावेहि इमं सचित्तम्मि ||३७७७ ||
कामधेणू जहा देइ दुज्झमाणी मणिच्छियं । देवचंदेहि सूरीहिं वण्णिया भावणा तहा ॥१०८॥ काव्वो इह जत्तो विरईए उत्तमेहिं पुरिसेहि । जम्हा विरई सग्गा - ऽपवग्गसंसग्गसंजणणी ॥ ३४६१ ॥
मानत्यागे
संसारस्वरूपे
क्रोधविपाके
सुपुरुषे तपसि
६२०
२३८
६२०
४८७
१८
६८
रागद्वेषफले
कृत्रिमस्नेहे
प्रव्रज्याफले १८६ प्रव्रज्याफले ४१२
मायास्वरूप ६२०
कामजये ६१२
४५४
१९
४१२
अहिंसायाम्
भावनाप्रभावे
विरतौ
६१४
*******************
परिशिष्टम्
* ९३८
Page #989
--------------------------------------------------------------------------
________________
परिशिष्टम्
सुपुरुषे
सिरिसंति-* किं जंपिएण बहुणा ? जं जं चित्तेण चिंतए जीवो । तं तं अन्न पि फुडं पावइ वरपत्तदाणाओ ॥८३॥
दानप्रभावे नाहचरिए *किंपागफलसमाणा विसया अच्चंतविरसअवसाणा । अइदारुणदुक्खकरा सत्ति-बलाणं विणासयरा ॥७५६।।
विषयस्वरूपे के वि हु अणुबंधेणं बहुवेरपरंपराओ काऊण । अवरोप्परघाएणं पडंति जीवा महानरए ॥३३९७।।
अनुबन्धत्यागे *को कुणउ ताण मोल्लं सुपुरिसरयणाण एत्थ पुहईए । जाण मणे संकप्पो परकजं चेव नियकज्जं ॥१५५६।। *को दुक्खं पावेज्जा ? कस्स व सुक्खेहि विम्हओ होज्जा ? । को व न लभेज्ज मोक्खं ? राग-दोसा जइ ण होज्जा ॥६४१॥ रागद्वेषत्यागे Tकोहाइया कसाया उ चत्तारि वि दुरंतया । होति दुक्खाय जंतूर्ण किग्जंता भवचारए ॥५१०९॥
कषायत्यागे *खंती चेव य जायइ असेसकल्लाणकारणं परमं । तम्हा स च्चिय णिच्चं जईहि पढमं विहेयव्चा ॥५५६४।।
यतिधर्मे *खणमेत्तं पि हु विरयाण दुल्लहं जेण वन्नियं समए । तत्थ वि य सव्वविरई वणिज्जइ जेणिम भणियं ॥३४६२॥ खिलसंगसंगयाओ सिणेहपउराओ लोहसाराओ । चक्कियसालाओ इव महिलियाओ मइलति साडीओ ॥६५१३।।
नारीस्वरूपे * गयजोव्वणा वि केई बाल व्व समायरति कम्माई । दुग्गइनिबंधणाई, जोव्वणवंता वि नो केइ ॥५०४३।।
सर्वत्यागे *गह-विस-भूयपणासण अस्थि अणेग पर । अस्थि जि वाहिं पणासहिं तक्खणि वेज्जवर ॥ जाणमि विज्ज सुवेज्जसुसत्थग्गम वहइ, नेहगहिल्लह चित्तह जो ओसहु कहइ ॥१९१९॥
नारीगगे * गुणा सव्वे वि ता होंति जाव सौलं समुज्जलं । सीलम्मि खंडिए ठाणं सव्वदोसाण सो भवे ॥८९॥ * चम्म-ऽट्ठि-ण्हारुबद्धं नारीण कलेवरं असुइपुण्णं । धिद्धी जीवसहावो जं रज्जइ तत्थ माहंधो ॥५७४२।।
नारीदेहे
विरतौ
शीले
६८९
९३९
Page #990
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
छिज्जउ सीसं अह होउ बंधणं, चयउ सव्वहा लच्छी पडिवन्नपालणेसु पुरिसाणं जं होई तं होउ || २४२६ ॥ जं अज्जियं चरितं देसूणाए वि पुव्वकोडीए । तं पि कसाइयमेत्तो नासेइ नरो मुहुत्ते ॥ ५५६२ || जं अज्जियं समीखल्लएहिं तव नियम- बंधमइएहिं । मा हु तयं कलहंता, छड्डेहिह सागपतेहि ||५५६३ ॥ जं अन्नाणी कम्मं खवेइ बहुयाहि वासकोडीहिं । तं नाणी तिहिं गुत्तो खवेइ ऊसासमेत्तेण ॥२२८८॥
जे इंदिएहि पुरिसा न होंति मरणे वि लंपडसहावा । ते महमुणिणो व्व दढं न य उम्मग्गं पवज्र्ज्जति ॥ २९३६ ॥ जं उयरं अइरुइरं विभावियं मोहमोहियमणेहिं । तं असुइनिवहसंपूरियं व, किर कोट्ठयं मुणह ॥ ५७४८ ॥
जं जं कप्पइ चित्तम्मि जीवो कज्जं मणिच्छियं । तं तं संपाडए सव्वं सीलं कप्पहुमोवमं ॥ ९३ ॥
जं जम्मंतरि कम्मु किउ जीवि असुहु मणेण । तं चूरिज्जइ नित्तुलउं रसमसतवलोढेण ||३७३६|| जंपि मुहं अइरम्मं विसदृकंदोट्टसच्छहं कलियं । तं पि गलंतयलालाकरालियं किं न भावेह ? || ५७४६ ॥ जं पि वरंगं णीसेसविसयरससुहसमूहयं मुणियं । तं बीभच्छं असुईपवाहनिज्झरणमिइ मुणसु ॥ ५७५०|| जइ जीवियं पि दिज्जइ रायणुरत्तेण केण वि णरेण । नारी तहवि ण घिप्पड़, ता धी धी धीसहावस्स ॥५०५९॥ जइ नेच्छसि पडि जे संसारमहासमुद्दमज्झम्मि । नवजाणवत्तसरिसं तो पव्वज्जं पवज्जाहि ॥ २७११ ॥ जइ नेच्छसि निवडेडं संसारमहागहीरकूवम्मि । नवदढरज्जुसरिच्छं तो पव्वज्जं पवज्जाहि ॥ २७१२||
जइ नेच्छसि वसितं जे भवगुत्तिहरम्मि भीसणतरम्मि। तस्सुग्घाडणविज्जं तो पव्वज्जं पवज्जाहि ॥ २७१३ ||
२५५
सुपुरुषे कपायत्यागे
६६७
कषायत्यागे ६६७
ज्ञानमाहात्म्ये २४३
३४५
उत्तमपुरुष
नारीउदरे
शीले
तपसि
४५०
६८९
नारीमुखे ६८९ नारीगुह्याङ्गे नारीस्वरूपे ६१५ प्रव्रज्यायाम् ३१९
६८९
१७
परिशिष्टम्
प्रव्रज्यायाम् ३१९
प्रव्रज्यायाम् ३१९ * ९४०
Page #991
--------------------------------------------------------------------------
________________
परिशिष्टम्
प्रव्रज्यायाम् प्रव्रज्यायाम् प्रव्रज्यायाम् प्रव्रज्यायाम्
सिरिसंति- जइ नेच्छसि डज्झेउं संसारमहादवऽगिजालाहिं । नवदोणमेहतुल्लं तो पव्वज्जं पवजाहि ॥२७१४।। नाहचरिए
*जइ नेच्छसि भमडेउं संसारमहारहट्टतम्मि । तब्भंगलोहदंडं तो पव्वज्जं पवज्जाहि ॥२७१५।।
जइ नेच्छसि मरिउँ जे संसारमहारणम्मि भीमम्मि । दढलोहकवयसरिसं तो पव्वज्ज पवजाहि ॥२७१६।। जइ नेच्छसि विणिवायं संसारमहाडवीए भीमाए । भवसयसहस्सदुलहं तो पव्वज पवज्जाहि ॥२७१०॥ जइ पविसइ पायाले, चिट्ठइ लोहस्स पंजरे वा वि । रुक्खऽग्गे वा दुरुहइ तहा वि छुट्टइ न देव्वाओ ॥२२१६॥ *जइ वा वच्चइ दूर चइत्तु देसंतराई भयभीओ । तत्थ वि पुवकयाई पुरओ गंतूण चिट्ठति ॥२२१७।। * जइ सायरम्मि पविसइ महल्लहल्लंतरंगिरतरंगे । तहवि न छुट्टइ को वि हु संसारे पुव्वविहियाओ ॥२२१४॥ *जइधम्मम्मि पयत्तो कायब्वो निच्चमेव तुब्भेहिं । जम्हा हु साहुधम्मो दलेइ नीसेसकम्माई ॥५६५३।। #जम्मंतराऽऽवज्जियदुद्रुकम्मपाहाणसंघायऽभिचूरणम्मि । णिम्माविओ वज्जसिलाचएणं उग्गो तवो होइ घणो महंतो ॥९८।। * जस्स न भत्तऽणुरत्ता भज्जा समसुह-दुहा गिहे अस्थि । तस्स गिहं पि हु स्नं अभग्गवंतस्स पुरिसस्स 1॥७०३१॥ *जस्स पुणो पासम्मि समसुह-दुक्खा समाणचित्तिल्ला । अस्थि पिया गुणकलिया रणं पि जणाउलं तस्स ।।७०३२।।
जह को वि रयणदीवे गंतुं लभ्रूण विविहरयणाई । निद्दपमायपमत्तो हारइ रयणाणि मंदमई ॥३८८६।। *तह जो लटुं सम्मत्तमाइविविहाई धम्मरयणाई । कुणइ पमायं मूढो सो हारइ ताणि निब्भंतं ॥३८८७ *जह जलमज्झम्मि ठियं ससिणो बिबं न तीरए घेत्तुं । तह महिलाणं पि मणं, ता धी धी थीसहावस्स ॥५०६०॥
सर्वविरतौ
तपसि सुभार्यायाम् सुभार्यायाम्
प्रमादत्यागे नारीस्वरूपे
*९४१
Page #992
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरि
शीले
१७
शीले १७
तपसि
१९
३८६
६८९
३९३
६८९
६१६
जहचितियसं पज्जतसयलमणवंछियाण य सुराण एवं चिय पर दुलहं सीलं नीसेसजयपयडं ॥८७॥ जहा उ विद्दुमं सारं सागराओ भवे तहा भीमाओ भवओ यावि तहा सीलं वियाहियं ॥ ९२ ॥
जहा राणं इह कामकुंभो भवे सया कामियकज्जकारी तहा तवो होड़ मणोगयाणं सुहाण दाया खलु तप्पमाणो ॥ १०१ ॥
जा कुण सव्वतति कम्मराणं तहेव बंधूण । उचियम्मि संपयट्टइ घरस्स लच्छी, न सा घरिणी ॥३२४०॥
सुभार्यायाम्
जा व कडी सुविसाला, मोहिज्जइ जीए एस किर जीवो। सा हड्ड-चम्म-मंसेहि णिम्मिया किं न चितेहि ? ॥५७४९ ॥
नारीकट्याम्
नारीजंघायाम् नारीस्वरूपे
जा सा अहिंसा पढमा वयाणं, सा भायणं होइ सया सुहाणं सा वज्जतुल्ला दुहपव्वयाणं, सा कारणं सासयसंपयाणं ॥ ३३१५॥ अहिंसायाम् जाओ वि य जंघाओ, कयलीथंभोवमाओ कलियाओ । चिंतिज्जंतीओ विवेइणा उ, ताओ वि असुहाओ ॥ ५७५१ ॥ जाण करणं अप्पा जल-जलणाईसु घोररूवेसु । पक्खिप्पर अवियप्पं ता धी धी थीसहावस्स ||५०६३॥ जाव न रसमसकसमसहि चूरिउ पाउ तवेण ताव कि लब्भइ दडुजिय जं चितिया मणेण || ३७३५ || जीवा पमायवसया पडंति संसारसायरे घोरे । तम्हा तयं विवज्जह, मा मुज्झह निययकज्जम्मि ||४८५८।। जे उत्तमकुलजाया सुमरंता ते कुलक्कमं धीरा । मत्तगयंद व्व सया न य उम्मग्गं पवज्र्ज्जति ॥ २९३३॥
जे उत्तमजाईए संभूया होंति माणवा केइ । जच्चतुरय व्व निच्चं न य उम्मगं पवज्र्ज्जति ॥ २९३४ ॥
जे कणयकुम्मसरिसा पाया वरकामिणीण परिकलिया । ते अट्ठिपंजरमया जीव ! तुमं धरसु चित्तम्मि ॥५७५२ ॥ जे कुंदकलियवरपंतिसच्छहा मन्निया इमे दसणा । ते हड्डखंडमालं, पच्चक्खं मुणसु रे जीव || ५७४५ ॥
तपसि
४५०
५७६
प्रमादत्यागे उत्तमपुरुषे ३४५
उत्तमपुरुषे ३४५
नापादे
६८९
नारीदते
६८९
परिशिष्टम्
९४२
Page #993
--------------------------------------------------------------------------
________________
परिशिष्टम्
सिरिसंति-*जे केइ लोयम्मि गुणा पसत्था दीसंति जीवाण हिएक्ककारी । निस्सेसयाणं पि तवष्पहाणो ठाणं भवे ताण नरो पडो व्च ॥१०॥ तपसि नाहचरिए *जे नियकज्जं मोत्तुं कुणंति परकज्जमेव अणुदियहं । किर सुपुरिसाण ताणं को णु समो होउ पुहवीए ? ॥१५५७।।
सुपुरुषे जे बीहंति सया वि हु जणाववायस्स सुद्धनियचित्ता । ते पंडिय व्व पुरिसा न य उम्मगं पवजंति ॥२९३७॥
उत्तमपुरुषे *जे होंति उत्तमनरा उत्तमपयइत्तणेण ते निययं । अंगीकुणंति मरणं, न य उम्मग्गं पवज्जंति ॥२९३२।।
उत्तमपुरुषे *जे होंति महासत्ता पयईए चेव उत्तमत्तेण । ते जलनिहिणो व्व सया न य उम्मग्गं पवज्जंति ॥२९३५।।
उत्तमपुरुषे जेमेइ सव्वजिमिए, सुयइ पसुत्तम्मि परियणे सव्वे । पढमं चेव विउज्झइ घरस्स लच्छी, न सा घरिणी ॥३२३९।। सुभायाम् * जेहि समं पच्चूसे कीलिज्जइ णेहणिब्भरमणेहिं । ते वि दिणंते रुज्जति विरस-अक्कंदसद्देहिं ॥२४९०।।
निर्वेद *जो तप्पए उग्गतवं महप्पा निस्संगचित्तो भवभीयगत्तो । सो देवलोयाहिवईहि णिच्चं वंदिज्जए भत्तिभरोणएहि ॥९७।।
तपसि Tजो पावो अणुबंधं न मुयइ विउसेहि भन्नमाणो वि । सो भमडइ संसारे अणोरपारे समुद्दे व ॥३३९८।।
अनुबन्धत्यागे *ण य विज्जाविहीणस्स सोहए गुणसंपया । जहा सोहग्गहीणाए णारीए रूवमाइयं ॥३१४॥
विद्याध्ययने *ण होइ सव्वलोए वि जणो वीसासभायणं । दुक्खाई णेगरूवाई तहा मायाए पावई ॥५११५।।
मायायाम् Tणारया दुक्खसंतत्ता जे चिट्ठति णिरंतरं । यिआउक्खए ते वि उव्वद्वृति णिरंतरं ॥२२३३।।
मरणे * णिम्मलकंचणकलस ब्व भाविया जे पओहरा रुइरा । अविवेइणा जणेणं, ते भावसु मंसगुरुपिंडा ॥५७४७।।
नारीस्तने * तत्थ वि य सव्वविरई पाविज्जइ गुरुयपुण्णजोएण । ता तत्थेव पयत्तो कायव्वो बुद्धिमंतेहिं ॥६३३।।
सर्वविरतौ
*******************
९४३
Page #994
--------------------------------------------------------------------------
________________
परिशिष्टम्
सिरिसंतिनाहचरिए
१७
*
*
तवु दुरियोहविणासु, तवु जि वरकित्तिलयावणु । तवु देविंदऽभिवंदु, तवु जि कम्मऽसिलाघणु तवु नीसेससुहाण हेउ, तवु गुणगणवरपडु । तवपरितुल्लु न अस्थि एत्थ तिहुयणि कामियघडु ॥१४॥
तपसि ता तवु करइ विसुद्धचित्तु, ता सत्थु विभावइ ता आयारु समायरेइ, ता भावण भावइ । ता धम्मम्मि धरेइ चित्तु, ता लोयह लज्जइ । जा नवि विसमकडक्खसरहिं नरु नारिहिं भिण्जइ ॥१९१८।।
नारीरागे ता मणि फुरइ विवेउ, ताव गुरु जणु ओलग्गइ, ताविदिय वसिकरइ, ताव उवएसु वि लग्गइ । ता आसंकइ कुलकलंकु, मयरद्धयभल्लिहिं । जा रमणिहि वसिहोइ नवि य नरु मोहणवल्लिहिं ॥१९१७।।
नारीरागे ता मुयह राग-दोसे, सेयं चितेह अप्पणो णिच्चं । जं तेहिं इच्छह गुणं, तं चुक्कह बहुगुणं पच्छा ॥६४२।।
रागद्वेषत्यागे तिज्जउं अज्जवु तुम्ह कहिज्जइ, मायाणिग्गहु जहिं साहिज्जइ । जहिं उजुभावु असेसु वि वट्टइ तं मुणिधम्मह अंगु विसट्टइ ॥५५६६।। यतिधमें तिरिएसु वि पाणिवहाओ पावए दारुणं महादुक्खं । तण्हा-छुहाइजणियं, भावेहि इमं सचित्तम्मि ॥३७७९।।
अहिंसायाम् तिरिक्खाणं पि णिच्चं पि मरणं होइ अणेगहा । सओ वा आउयस्संते, परओ वा उवक्कमा ॥२२३४॥ तूरह धर्म काउंमा हु पमायं खणंपि कुव्वित्था । बहुविग्धो य मुहुत्तो मा अवरोहं पडिक्खाह ।।२४८९।।
प्रमादत्यागे ते वणिज्जहिं बंदिणेहिं सयणेहि समणगणेहिं । जे धणु वियरहिं अप्पणउं निरु मोक्कलियकरहिं ॥८॥ तेलोके वि हु दुलहं जं वत्थु, तं पि एत्थ दाणाओ । चितियमेत्तं लब्भइ तेणं चिंतामणी दाणं ॥८४॥ थीलोयणाई जाई इंदीवरदलसमाई कप्पेइ । मोहंधो एस जिओ, मंसस्स उ गोलया तेउ ।।५७४३।।
नारीनेत्रे
मरणे
९४४
Page #995
--------------------------------------------------------------------------
________________
* परिशिष्टम्
१६
पुरुषार्थे
१६ ४५३ ६२०
सिरिसंति- दाणं ति धम्मस्स य आइमंगं, सौलं बिइज्जं जिणणाहदिटुं । तइयं तवो भावणमो चउत्थं, सुणेह एयाणि विसेसओ वि ७५॥ धर्माङ्गानि नाहचरिए
दाणु भूय वसिकरइ, दाणु सोहग्गु पयासइ । दाणु विग्घु निद्दलइ, दाणु जणि जसु उल्लासइ । दाणु सग्गु अपवगु देइ अन्नु वि जं जं मणि । दाणतुल्लु न हु अस्थि एत्थु तिहुयणि चिंतामणि ॥७६।।
दाने दिव्वस्स मत्थए पाडिऊण सव्वं सहंति कावुरिसा । दिव्वो वि ताण संकइ, जाणं तेओ परिष्फुरइ ॥५०२०।। दिव्वाणि माणुसाणि य णाणारूवाणि जाणि विग्धाणि । सव्वाणि वि ताणि फुडं दाणाओ जंति उवसामं ॥७९॥
दाने *दुक्खस्स उव्वियंतो हंतूण परं करेइ पडियारं । पाविहिही पुण दुक्खं बहुययरं तन्निमित्तेण ॥३७७३।।
अहिंसायाम् दुग्गईओ अणेगाओ जाओ दुक्खाण भायणं । णारयाईसु ठाणेसु मायासीलो णरो लहे ॥५११६।।
मायायाम् * दुद्दमा इंदिया पंच हया उम्मग्गगामिणो । भावणाए धरिजंति मोक्खमग्गे सुहावहे ॥१०५।।
भावनायाम् *दोहग्गिणो वि पुरिसा रूवविहूणा वि अगुणजुत्ता वि । वरदाणं वियरंता भण कस्स ण वल्लहा होंति ? ॥७८।।
दाने धम्मम्मि जो पमायं कुणइ नरो मोहमोहिओ संतो । सो पावइ दुक्खाई नाणारूवाई भवगहणे ॥३८८५॥
धर्माचरणे धम्मो कप्पडुमो लोए, धम्मो कामघडो वरो । धम्मो कामदुहा घेणू, धम्मो चिंतामणी परो ॥५८।। *धम्मो दुक्खोहकट्ठाणं दाहदावाणलोवमो । धम्मो सिव-सग्गमग्गम्मि पहाणो सिग्घसंदणो ॥५९॥
धारिज्जइ एंतो सायरो वि कल्लोलभिन्नकुलसेलो । न हु अन्नजम्मनियकम्मनिम्मिओ देव्वपरिणामो ॥२२१३।। *धिद्धी धिसि नारीणं जाओ लज्जं कुलं च मोत्तूण । एवंविहे अकज्जे णिरवेक्खाओ पयर्ट्सति ॥६५१२॥
नारीस्वरूपे
*******************
४६५
EET
देवे
२३६
७७५
*९४५
Page #996
--------------------------------------------------------------------------
________________
नारीस्वरूपे
परिशिष्टम्
शीले
रागद्वेषयोः
शीले
सिरिसंति-* न गुणेहिं पवरेहिं पहाणपुरिसुब्भवेहिं घेप्पंति । एयाओ नारीओ, ता धी धी थीसहावस्स ।।५०५६।। नाहचरिए
न वि किंचि अणुन्नायं, पडिसिद्धं वा वि जिणवरिंदेहिं । एक्कं मेहुणभावं, न तं विणा राग-दोसेहिं ।।५६६४।। नवि तं कुणइ अमित्तो सुटु वि सुविराहिओ समत्थो वि । जं दो वि अणिग्गहिया करेंति रागो य दोसो य ॥६३८|| नाणाऽलंकारविवज्जिया वि पुरिसा समत्थजियलोए । दढचित्तपालिएणं सीलेण अलंकरिजंति ॥८६॥ निक्कलंक सुतेइल्लं सव्वकज्जपसाहगं । चिंतामणिसमं सीलं जईणं मणवल्लहं ॥९०॥ नीयाणुवत्तिणीओ कलुससहावाओ वक्कगमणाओ । पाउसणइसरिसाओ पाडेंति कुलाई रमणीओ ॥६५१५।। नेहेण संजुयाओ पावयजुत्ताओ दडसुत्ताओ । दीवयसिहसरिसाओ मइलेंति गिहाई नारीओ ॥६५१४।। पंचमु कायकिलेसु वियारह, लोया-ऽऽसणमाईहिं सुतारह । छट्ठभेउ संलीणयसिद्धी, मण-वइ-कायहं जा सुपसिद्धी ॥५५७१॥ पच्चासन्नं नाउं मरणमहाकरिवरस्स भयमउलं । जं न वि करिति जत्तं जीवा, तं मोहमाहप्पं ॥१६७५।। परपुरिसनियत्ताओ नारीओ होंति देवयाणं पि । वंदाओ पुज्जाओ गोरव्वाओ सयाकालं ॥६१९८।। प्रारभ्यते न खलु विघ्नभयेन नीचैः प्रारभ्य विघ्नविहता विरमन्ति मध्याः । विघ्नैः सहस्रगुणितैरपि हन्यमानाः प्रारब्धमुत्तमगुणा न परित्यजन्ति ॥६२४८।। बंभव्वएणं वररूवजोगो, बंभव्वएणं मणुओ सुभोगो । बंभव्वएणं न नपुंसगत्तं, बंभव्वएणं भवई सुरत्तं ॥३३१९॥ बालत्तणम्मि वुड्डत्तणम्मि तह चेव जोव्वणभरम्मि । मज्झिमवयत्थएहिं य धम्मो च्चिय होइ कायव्वो ॥७१४४॥
शीले नारीस्वरूपे नारीस्वरूपे यतिधमें
मोहे शीले
उत्तमपुरुषे
शीले धर्मे
९४६
Page #997
--------------------------------------------------------------------------
________________
दाने १६:/* परिशिष्टम्
सिरिसंति-* भत्तिभरणिब्भरंगो जो वरपत्तेसु वियरए दाणं । सो सासयसुहकलियं लहइ णरो झत्ति अपवागं ॥८२।। नाहचनिभावण सुहमणकारय, भवसायरतरण, दुद्दमकरणतुरंगहं भावण कयदमण ।
*सुक्कझाणउप्पायग, केवलनाणकर, कामधेणु वर भावण एक्क जि होइ पर ॥१०॥ अभावणं भावयंतस्स सुहाणुद्वाणकारिणो । उप्पज्जए वरं नाणं लोयाऽलोयप्पयासयं ॥१०७|| * भावणाए पयट्टाणं उम्मग्गं जाइ णो मणं । धम्मट्ठाणेसु सव्वेसुं सुहेसुं संपयट्टए ॥१०३।। *भावणाए सुहाए उ भावियाए णिरंतरं । सुक्कज्झाणं समारोहे णरो कम्मक्खयंकरं ॥१०॥
भुवणं पि भूसियमिणं सप्पुरिसेहिं न एत्थ संदेहो । तेहि चिय सुपवित्तं विहियं, किं वा वियप्पेण ? ॥१५५८।। *भो ! भो ! एस रउद्दो अणोरपारो महाभवसमुद्दो । जन्मि विसयाऽऽमिसेणं बझंति जिया अणिमिस ब्व ।।७५५।। *भो भो असाररूवे संसारे एत्थ दुक्खपउरम्मि । मा किज्जउ पडिबंधो कुणह सया उज्जमं धम्मे ॥३८८४।। ॐ भोगा बहुवेरकरा, अलाहि भोगेहिं पावरूवेहिं । जाण कएणं जीवा हियाहियं नेव बुझंति ॥६३६।। *भोगोवभोगकलिओ अच्छरसाणिवहसंकुलो रम्मो । जहचिंतियदिन्नफलो दाणाओ लब्भए सग्गो ॥८१॥ * मंत-तंतेहिं णो सक्का वारेउं ओसहेहिं वा । ण धणेहिं, ण देवेहि, ण वेज्जेहि, बलेण वा ॥२२३७।। * मच्चू णिरुवक्कमो एंतो इंदेहि पि ण वारिओ । सो को वि णत्थि संसारे मच्चुणा जो ण पीडिओ ॥२२३८।। .मज्जेणं विसएहि य निद्दा-विगहाहि मोहिया जीवा । जे केवि हुँति एत्थं लहंति ते बहुविहअणत्थं ॥४८५९॥
भावनायाम् भावनानाम् भावनायाम् भावनायाम्
सुपुरुषे संसारस्वरूपे
भोगविपाके
****
मरणे
मरणे प्रमादत्यागे
९४७
Page #998
--------------------------------------------------------------------------
________________
परिशिष्टम्
८६२
२३९
सिरिसंति-* मन्निज्जइ जो अहरो सव्वाऽमयरससमूहणिम्मविओ । दोहागारेण ठियं, मुणह तयं चम्मखंडं ति ॥५७४४।।
नार्योष्ठे नाहचरिए मयरद्धयतुल्लेण वि घेप्पंति ण महिलियाओ रूवेण । माणुद्धरपुरिसेण वि, ता धी धी थीसहावस्स ॥५०५७।।
नारीस्वभावे मा होह सुयग्गाही, मा पत्तिय जं न दिद्रुपच्चक्खं । पच्चक्खे वि य दिढे जुत्ताजुत्तं वियारेज्जा ।।७१४२।।
विवेके माणि पणट्ठइ जइ न तणु तो देसडा वइज्ज । मा दुजणकरपल्लविहिं दंसिज्जंतु भमिण्ज ॥६९०७।।
स्वमाने माणुस्साणं पि एमेव मरणं राय ! जायए । सयं वा परओ वा वि आउयम्मि खयंगए ॥२२३५।।
मरणे मुत्ति चउत्थी जाण पहाणी, लोभविणिग्गहि जा परियाणी । जा णीसेसहं सोक्खहं खाणी, सा मई अक्खिय एह वियाणी ।।५५६७॥ यतिधर्मे * मोहमहागहगहिया गुरुवयणं निम्मलं सुणंता वि । जंन हणंति पमार्य, तं मन्ने कालदर व्च ॥१६७६॥
मोहे यत्संपत्त्या न युक्ता जगति तनुभृतो यच्च नापद्विमुक्ता, यन्नाधि-व्याधिहीनाः सकलगुणगणालङ्कताङ्गाश्च यन्नो * यन्न स्वर्ग लभन्ते गतनिखिलभयं यच्च नो मोक्षसौख्यं, दुष्टः कल्याणमालादलनपटुरयं तत्र हेतुः प्रमादः ॥५५५९।।
प्रमादे रणं पि होइ वसिमं, जत्थ जणो हिययवल्लहो वसइ । पियविरहियाण वसिमं पि होइ अडवीए सारिच्छं ॥५०५३।। प्रियजने रुद्दा वि भूयणिवहा करालकरवाल-कत्तियकरग्गा । दितस्स दाणमणहं हवंति आणाकरा णिच्चं ॥७७||
दाने लोभाओऽणत्थपउरम्मि संसारे भमई जिओ । लोहाओ सब्वदुक्खाणं, संसारे होइ भायणं ॥५३४१।।
लोभे ___वंसच्छेए वि कए न मुयइ मायंगसंगहं विंझो । अविणयभरियं पि जणं गरुया पालेंति पडिवन्नं ॥२४२७।। वरि अग्गिम्मि पवेसो जलंतजालाकलावकलियम्मि । नो चेव सीलरयणस्स खंडणं जुज्जए कहि वि ॥५९९४।।
शीले
सुपुरुषे
७११
* ९४८
Page #999
--------------------------------------------------------------------------
________________
५७९
परिशिष्टम्
२३७
सिरिसंति- * विसयपमायपमत्ता जीवा हिंडंति भवकडिल्लम्मि । जत्थ सहति दुहाई नाणारूवाई घोराई ॥४८९६।।
विषयत्यागे नाहचरिए *विसया सियाल-सुणगाइयाण सव्वाण होति सामन्ना । तह जिंदणिज्जरूवा उब्वियणिज्जा बुहगणाणं ।।७५७॥
विषयस्वरूपे विसयाण साहणाओ नारीओ होंति जीवलोगम्मि । एवंविहाओ ताओ ता धी धी थीसहावस्स ॥५०६२।।
नारीस्वरूपे * विहवु बंधणु मरणु दालिङ, धणु परियणु कित्ति जसु, * सुहु वि दुक्खु जं जेण जइयह, पावेवउं अवसु फुड होइ तस्स तं तेण तइयहं । * जसु कारणि जहिं वयसि जहिं मंडलि जहिं देसी, विहिभंडारिणि घडिउ पुणु आणइ तं तसु रेसि ॥२२१८।।
दैवे 3.बीयउं अंगु वियाणह सीलह, मद्दवु नामें निरु परिसीलह । जहिं पणामु गोरव्वहं किज्जइ, माणह निग्गहु जेत्थु विहिज्जइ ॥५५६५॥ यतिधर्मे * वीसंभजणियगहिए परूढसब्भावपेम्मपसरम्मि । उवयारो कीरइ माणुसम्मि कत्तोच्चयं एयं ॥५०५४॥
कृत्रिमस्नेहे * संसारणिव्वाणसमुब्भवाणि सोक्खाणि सव्वाणि वि सुंदराणि । जीवस्स आणंदकराणि जाणि ताणं पि हेऊ सुतवोऽणुचिण्णो ॥९९॥ तपसि * संसारम्मि असारे परिब्भमंताण एत्थ जीवाण । सासयसुहेक्कमूलो जिणधम्मो दुल्लहो वच्छे ! ॥६३२॥
धर्मे *संसारसायरो घोरो अपारो वि सरीरिणं । भावणं भावयंताणं गोपयं पिव भासए ॥१०॥
भावनायाम् * संसारस्स उ मूलं कोहाईया उ सोलस कसाया । जाण वसगो मणुस्सो भमइ महाभवकडिल्लम्मि ॥१७१९।।
कषाये *सक्किजंति ण घेत्तुं उवयारेहिं वि अणन्नसरिसेहिं । रामाओ नाइणी इव, ता धी धी थीसहावस्स ॥५०५८॥
नारीस्वरूपे *सच्चेण पावेइ पहाणकिर्ति, सच्चेण पावेइ न चेव छित्तिं । सच्चेण वीसासमुवेइ लोए, सच्चेण पावेइ सुहाण जोए ॥३३१७॥ सत्ये।
*******************
६६
९४९
Page #1000
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनार
****
सन्मार्गे तावदास्ते प्रभवति पुरुषस्तावदेवेन्द्रियाणाम्, लज्जां तावद्विधत्ते विनयमपि समालम्बते तावदेव । भ्रूचापाक्षेपमुक्ताः श्रवणपथयुषो नीलपक्ष्माण एते यावल्लीलावतीनां न हृदि धृतिमृषो दृष्टिबाणाः पतन्ति ॥ १९१६ ॥ सरिसचेट्ठियाणं मोल्लं न हु अस्थि जीवलोगम्मि जम्हा सुपुरिसचेट्ठा लब्भइ न हु दव्वसंखाए || १५५५ ।। सव्वा वि हु पव्वज्जा पायच्छितं भवंतरकडाण । पावाणं कम्माणं ता जत्तो तत्थ कायव्वो ॥२४८८
सव्वाणि मारीपमुहाणि जाणि दुट्ठाणि जीवाण भयंकराणि । भत्तीए तत्तेण तवेण णिच्चं खिप्पं विणासं दुरियाणि जंति ॥ ९५ ॥ सा देइ कल्लाणपरंपराओ, सा दारए दारुणआवयाओ। सा देइ सग्गम्मि सुरंगणाओ सा देइ मोक्खे सुहसंपयाओ ||३३१६ ॥ सीलु पवरु आभरणु सीलु तियसाण वि दुल्लहु, सीलु रूव गुणणिलउ सीलु मुणिजणमणवल्लहु । सीलु सयल अइसयसमग्गु भवसायरविद्दुम, सीलतुल्लु ण हु अत्थि एत्थु तिहुर्याणि कप्पहुमु ॥८५॥ सीहह केसर, सइहि थण, सरणाइउ सुहडस्स । मणि मत्थइ आसीविसह न वि घेप्पइ अमुयस्स ||७१४६॥ सुत्थेहिं दुत्थेहि य आवयपडिएहिं तह अपडिएहिं । धम्मो च्चिय कायव्वो भणियमिणं जिणवरिदेहि ॥ ७१४३ ॥ सो धूली होइ णरो, सो हु तिणं सो हु छरपुंजो त्ति । जो अवमाणिज्जंतो सत्तूहि वि चिट्ठई सत्थो ||८५६ ॥ हंतूणं परपाणे अप्पाणं जो करेइ सप्पाणं । अप्पाणं दिवसाणं करण नासेइ अप्पाणं ॥ ३७७२|| हालाहलं पिव विसं जह भुत्तं मारए ण संदेहो । तह एए वि हु विसया मारिति भवे ण संदेहो ॥ ७५८ ॥
✰✰✰★
नारीस्वरूपे सुपुरुषे
२११
१७३
२६१
प्रव्रज्यायाम् तपसि १८
अहिंसायाम् ३९३
शीले
शीले
१६
८६५
धर्मे ८६२
कापुरुषे १०७ अहिंसायाम् ४५३
विषयस्वरूपे ९२
*******************
परिशिष्टम्
९५०
Page #1001
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
*******
तृतीयं परिशिष्टम्
प्रस्तुतग्रन्थगता विविधदृष्ट्योपयोगिनः सन्दर्भाः
धर्मदेशनास्थानानि
पृष्टाङ्कः १५, पद्याङ्काः ७३-७४-७५ धर्ममाहात्म्ये ।
पृ० ९२, गाथा: ७५५ तः ७५९ पञ्चेन्द्रियविषयत्यागे ।
पृ० २७३- २७४ पद्याङ्गाः २५६५ तः २५७९ कर्मबन्धहेतुमिथ्यात्वादेः स्वरूपं तद्वर्जनोपदेशश्च । पृ० २९२- २९३, पद्याङ्कः २६२५ मनुष्यभवदुर्लभत्वनिरूपणपूर्वकं महाव्रता- ऽणुव्रतग्रहणोपदेशः । पृ० ३११-३१२, गाथा: २६६६ तः २६६९ संयमग्रहणोपदेशः ।
पृ० ५७६ तः ८७४ दशविधयतिधर्म-द्वादशविधगृहिधर्मस्वरूपकथनपूर्वकं तत्तद्विषयकानेककथानकप्ररूपणरूपा भगवच्छ्रीशान्तिनाथस्वामिनो विस्तरतो धर्मदेशना ।
✰✰✰
*******************
शुद्धिपत्रम्
९५१
Page #1002
--------------------------------------------------------------------------
________________
परिशिष्टम्
सिरिसंतिनाहचरिए
चतुर्थ परिशिष्टम्
अपभ्रंशभाषानिबद्धकथानके नरसिंहकुमारक्खाणउ पृ० २८१ तः ३०५ । वीरदेवकहाणउ (सूरपालनृपपूर्वभवकथा) पृ० ८३५ तः ८३८ ।
पञ्चम परिशिष्टम्
अपभ्रंशभाषानिबद्धविविधप्रकारवर्णनसन्दर्भाः युद्धवर्णनम् पृ० ८३, ८४, ८५ पद्याङ्क ७१९ तमः, पृ० १११-११२ पद्याङ्कः ९०८ तमः, पृ० ८५५ तः ८५८ पद्याङ्काः ७११२
तः ७१२९ । स्वयंवरमण्डपवर्णनम् पृ०८९-९० पद्याङ्काः ७४१, ७४२, ७४३ । सुवर्णमृगवर्णनम् पृ० १०२ पद्याको ८४१-८४२ । पुत्रजन्मोत्सववर्णनम् पृ० ७ पद्य ३८-३९, पृ० २४ पद्य १५६, १५७, १५८, पृ० १९६ पद्याकी १७४७-१७४८ । विषयासक्तौ पृ० २११ पद्याङ्काः १९१७, १९१८, १९१९ । सुपात्रदाने २७८, पद्य २६०० तः २६०२ ।
२५२
Page #1003
--------------------------------------------------------------------------
________________
परिशिष्टम्
सिरिसंतिनाहचरिए
तपउद्यापने पृ० २७८ पद्याङ्काः २६००, २६०१, २६०२ । विविधप्रदेशानां लाक्षणिकं वर्णनम् पृ० २९७ पद्याङ्क: २६२९ । ग्रीष्मर्तुवर्णनम् पृ० ३४२ पद्याङ्काः २८९७ तः २९०० । शिशिरतुवर्णनम् पृ० ४३५-४३६ पद्याङ्काः ३५८८ तः ३५९१ । सार्थप्रयाणवर्णनम् पृ० ३४९ पद्यााः २९७६ तः २९७९ । निर्ग्रन्थं प्रति देवीकृतानेकविधविकारप्रदर्शनरूपोपसर्गवर्णनम् पृ० ४६३ पद्याङ्कः ३८७० । विद्याधरीकृतनृत्यवर्णवनम् पृ० ४७६-४७७ पद्याङ्कः ४०१४ । स्मशानवर्णनम् पृ० ४८६-४८७ पद्याङ्कौ ४१२९, ४१३० । भोजनमण्डपवर्णनम् पृ० ५१०-५११ पद्याङ्काः ४४१० तः ४४१८ । यमगृहवर्णनम् पृ० ५१७-५१८ पद्याङ्कः ४४८७ । तीर्थकरजननीदृष्टचतुर्दशस्वप्नवर्णनम् पृ० ५३२, ५३३, ५३४ पद्याङ्क ४६१० । प्रभातवर्णनम् पृ० ५३५ पद्याङ्कौ ४६१३, ४६१४ । जिनजन्मोत्सववर्णनम् पृ० ५३८ तः ५५५ पद्याङ्काः ४६३३ तः ४७२२ । शान्तिजिननामकरणवर्णनम् पृ० ५५७ पद्याङ्काः ४७३७, ४७३८, ४७३९ । कलहंसीचित्रफलकवर्णनम् पृ० ५८२ पद्याङ्कः ४९०७ ।
९५३
Page #1004
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
**********
नगरवर्णनम् पृ० ६५७ पद्याङ्काः ५५१२ । नृपवर्णनम् पृ० ६५७ पद्याङ्कः ५५१३ । राज्ञीवर्णनम् पृ० ६५७ पद्याङ्क ५५१४ । श्रेष्ठिवर्णनम् पृ ६५८ पद्याङ्क ५५१५ । श्रेष्ठिपत्नीवर्णनम् पृ० ६५८ पद्याङ्क ५५१६ । श्रेष्ठिपुत्रवर्णनम् पृ० ६५८ पद्याङ्कः ५५१७ ।
मुनिधर्मवर्णनम् पृ०६६७ तः ६७० पद्याङ्काः ५५६५ तः ५५८० । परदेशादागतश्रेष्ठिनो नगरप्रवेशवर्णनम् पृ० ७२० ७२१ पद्याङ्काः ६१०१ त ६१०४ | पञ्चदशकर्मादानवर्णनम् पृ० ७८७ तः ७९० पद्याङ्काः ६६०१ तः ६६१७ ।
अभीष्टभोज्यप्रकारनामकथनपूर्वकं तिसृणां सखीनां वक्तव्यम् पृ० ८१२ तः ८१४ पद्याङ्काः ६८६४ तः ६८७७ । दुर्भीक्षवर्णनम् पृ० ८२३ पद्याङ्काः ३९३३, ३९३४, ३९३५ ।
श्री शान्तिनाथस्वामिनो ऽनशनप्रतिपत्तिप्रसङ्गे विविधदेवागमवर्णनम् पृ० ८८५-८८६ पद्याङ्काः ७३६३ तः ७३७१ । सिद्धशिलावर्णनं सिद्धभगवत्स्वरूपवर्णनं च पृ० ८८८-८८९ पद्याङ्काः ७३८२ त ७३९३ । श्रीशान्तिनाथस्वामिनिर्वाणप्रसङ्गे देवादिकृतविलापनिरूपणम् पृ० ८९९ पद्याङ्की ७४०७-७४०८ ।
✰✰✰
****
XXXXXXXXXXXX**
परिशिष्टम्
९५४
Page #1005
--------------------------------------------------------------------------
________________
परिशिष्टम्
सिरिसंतिनाहचरिए
षष्ठ परिशिष्टम्
प्राकृतभाषानिबद्धपुत्रजन्मोत्सववर्णनसन्दी पृष्ठाङ्कः ७ पद्याङ्की ३८-३९ तथा पृष्ठङ्क: २४ पद्याङ्काः१५६, १५७, १५८ ।
सप्तम परिशिष्टम् अपभ्रंशभाषानिबद्धसुभाषितानि
पृष्ठाङ्कः १६ पद्याङ्क: ७६ दानप्रभावे पृष्ठाङ्कः १६ पद्याङ्कः ८५ शीलप्रभावे पृष्ठाङ्कः १७ पद्याङ्कः ९४ तपःप्रभावे
पृष्ठाङ्कः १९ पद्याङ्क: १०२ भावनाप्रभावे पृष्ठाङ्कः ५४ पद्याङ्क: ५१९-२० गृहिधर्मकृत्यानि पृष्ठाङ्क: २३७ पद्याङ्क: २२१८ दैवे
९५५
Page #1006
--------------------------------------------------------------------------
________________
शुद्धिपत्रकम्
सिरिसंतिनाहचरिए
११७
। पंक्ती अशुद्धपाठः १७ १० तव प" ५७ ९ देतं० ७० शीर्षके ०ग्गणाई
कुमरिण ८३ १४.. मरेण पा० विना ८७ ७ । ०णदण ९१ १३
नेऊर० १०२ ८ खंण्णउ १०४ ११ ०सीहो
वच्चासि १०६
पुत । १०७ १०
शुद्धिपत्रकम् शोधनीयः । पृष्ठस्य पंक्तौ तवप०
११२ ११ देंत.
११२ १२ ग्गहणाई ११३६ कुमरेण
मरिण पा० •णंदण०
१२४७ नेउर०
१२८ ३ रवण्णउ सिहो
१३७ ८ वच्चसि
१४० ११ १४८ १५४ ७
अशुद्धपाठः ०ग्गमग्ग० ०तभ० सद० गय० सुयस्य ०पंति० ०रुवा इमं ता वसिमं
सणि दट्ठणं नीराय गओ विट्ठा०
शोधनीयः ०ग्गममग्ग० ०त भ० सुद० विगय० सुयस्स ०पत्ति० ०रूवा० इमं वसिमं तो सणी०
पुत्त
नीरायराओ विट्टा०
एय
* ९५६
Page #1007
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंति
नाहचरिए
पृष्ठस्य पंक्तौ
१६९
११
१७० १
१७२ ६
१७३
११
१८३ ९
१८४
९
१८८ ८
१९२ २
१९२ १२
१९३
१
१९५ ७
१९८
२२२
२२६
५
७
१
अशुद्धपाठः
अन्तगत 'तं' इति फल्गु ज्ञेयम्
सोऊणं
० चिवि
जाव
० [ के ? ] वल० ०ग्गओ, गेहाओ
बाल०
सुहंसुहा लो
०नाणाइय०
० यंदणo
० रिव्वसु०
शोधनीयः
तं सोऊणं
०चि. वि
०घाउ
ओवड्डूि०
पुण
जा
०णे बल० ०ग्गओ गेहाओ,
०वंदण० ०रि व्व सु०
पृष्ठस्य पंक्तौ
२२६ ५
२२७ ११
२४३
८
२५३
५
२५४
७
२५५
वाल०
२५६
सुहं सुहाऽऽलोयं २५७
५
० नाणाइसय०
२६४
१
२६६ १ २७०
३
२७० ५
२७२ ७
२७२
१२
० घा उ
ओवट्ट०
पुण्णो
१०
७
अशुद्धपाठः
अज्ज
मल्हं०
रयणदेवी
दिट्ठिय
०णेसु पुरिसाणं
काऊण
लाए प०
य रय०
नरिदेण
वुड्डी०
वरेहिंमं
दण
०जरज०
शोधनीयः
अज्जं
मेल्हं०
रयणीदेवी
दिट्ठीय
पुरा
काऊण
०लाप०
च रय०
नरिंदेण
बुड्डी०
वरेहिमं
०जर ज०
शुद्धिपत्रकम्
* ९५७
Page #1008
--------------------------------------------------------------------------
________________
शोधनीयः
**
शुद्धिपत्रकम्
पृष्ठस्य पंक्तौ ३१२ ५
पिइ०
सहा-मं० ०तरुव०
शोधनीयः जहरि० ०भद्द-स० निज्जंतीओ पव्वज्ज ०भवन्नेह
३१८
२
सत्तीए
सत्तिए
११
तुमे चे०
सिरिसंति-* पृष्ठस्य पंक्तौ अशुद्धपाठः नाहचरिए
२७४ १० पीइ० २७५ ३ सहामं० २७५९ ०तरूव० २७८ २ २८१ १२ यणणिक० २८२ ३ ०सुर० २८४ ५ अते० २८९७ २९४ ५ रोरगिगिह २९७ ८ यि ह) व० ३०४ ५ पडि० ३०७ २ वि भायवर वि० ३०७ १० सुंड-प०
अच्चत०
*******************
अशुद्धपाठः जह रि० ०भई स० निज्जंती पवज्जं ०भवनेह० तुमं चे० जहिट्ठियं एक्क वीरो
स्स सा० अप्पुन्न० पुत्तताए ०उइहसया जाय
~~~
यणक० ३१९ सुर रि) अंते० धरे० रोरगिह०
| ३२२ हि व०
| ३२३ पडि० विभायवरवि०
| ३२४ सुडं प० अच्चंत०
३२७
१० ६ ५
जहिच्छियं एक्वीरो ०स्ससा० अपुन्न पुत्तत्ताए उ इह सया जा य
३
९५८
Page #1009
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंति
नाहचरिए
XXXXXXXXXXXXXXXXXXX
पृष्ठस्य पंक्तौ
३३१ ९
३३२ २
३३३
५
३३५ ३
३३५ ५.
३३५
७
३३५ १०
३३५
१२
३३६
१
३३६
३
३३७
१
३३८
८
३३९
२
अशुद्धपाठः
oui,
०णाम्मि
सहसा०
०य कु०
०ला व०
रोयई
०रि-म०
रोयइ त्रु०
सममणु०
वा नरा०
वहल०
पिवि०
अमयं व नि०
शोधनीयः
o
रणम्मि
सहस्सा०
०यकु०
०लाव०
रोयइ
०रिम०
रोयई त्रु० विना
समणु०
वानरा०
बहल०
पिबि०
अमयंबनि०
पृष्ठस्य पंक्तौ
३४२ ९
३४४ १०
३४८
१
३५४
3
३५८
४
३५९
२
३६३
११
३८५
११
३८९ ७
३९१
३९१
३९३
३९६
५
५
७
११
अशुद्धपाठः
बहू०
संठाई
स सु०
पल्ली०
सच्च०
०बयं
वसिgo
जियसरा०
जेसु०
जो
सो
सो दा०
एसो
शोधनीयः
बहु०
संठाइ
ससु०
पल्लि०
सच०
० खयं,
विसिट्ठ० जियसत्तुरा० जेठ्ठे सु०
सो
जो
सा दा०
एसा
शुद्धिपत्रकम्
* ९५९
Page #1010
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंतिनाहचरिए
शोधनीयः ०मसर०
* शुद्धिपत्रकम्
पृष्ठस्य पंक्तौ ३९८ १२ ४०४ ९ ४०७ १ ४०७ ७ ४१० ६ ४१४ ३ ४१४७
अशुद्धपाठः ०मयसर० य देवां० भ वओ हम० ०ण-गण महाद्व० अहइरि० दुएण ०लीवि० तद्दीण मंडब तांव
देवा० भगवओ ०हुम० ०णगण० महाव० अइहरि० दूएण ०ली वि० तद्दिण० मडंब
पृष्ठस्य पंक्तौ अशुद्धपाठः
शोधनीयः ४३८ ११ पंक्ती त्रुटिताक्षरः 'य' ज्ञेयः ४३९ १० रठि०
०रट्ठि ४४१ ४ मुप्प०
० मुप्पा० ४४३ ६ ०यदि०
व्यठि० ४५० ७ दद्द०
दड्ढजिय० पा० दद्दजिय० पा०विना ४५५ २ निय०
नियय० निखे०
निरवे० सु भ०
०सुभ० ४६७ ४ समो
०स्समो ४७० ३ भणे
भणिउं ३ देंतेहि
देंतेहिं ४७४ ३ अधीइ०
अधिइ०
४२१
३
1 *
४२७ ११ ४३७ ९
ताव
९६०
Page #1011
--------------------------------------------------------------------------
________________
शुद्धिपत्रकम्
सिरिसंति- पृष्ठस्य पंक्तौ नाहचरिए
* ४८७ १
पृष्ठस्य पंक्ती ५३७ १२ ५३८ १०
५४४
४९५ ५०३
१० ८
अशुद्धपाठः
शोधनीयः ०कक्कि०
०कक्क० भराडीए
भडारिए ०हंज०
० ज० 'मयणु' इति विशेषनाम नास्ति वंदि०
वंदि० होउ, सामि
होउ सामि, रंतओ
रं तओ ०त्तय
त्तयं
एत्थं
अशुद्धपाठः
शोधनीयः 'एयस्समो' इति विशेषनाम नास्ति ०य सि०
व्यसि नि, सेसो
निस्सेसो या एत्थ धुणए
धूणए वि हु क० उन्विट्ठी .
उच्चिट्ठी उच्चिट्ठी का०
उब्विट्ठी
का०विना सिउ
सियउ जा-थि०
जाधि० थोड०
थोर०
५४६
६
विक०
५४९
१३
५५३
९
दोघट्ट
दोघट्ट
७५९
तिणि-सा० ०प्पनो ०च्छ-मा० वि सि०
तिणिसा० ०प्पन्नो ०च्छमा० वा सि०
५७२
४
९६१
Page #1012
--------------------------------------------------------------------------
________________
पृष्ठस्य पंक्ती
।
शुद्धिपत्रकम्
माहचरिए
पृष्ठस्य पंक्ती ६३१ १२ ६३२ १ ६३६ ६३७
अशुद्धपाठः जाओ अहउन्नेहि
शोधनीयः जाउ अहन्नेहि उट्टो किंचि
५८७
अशुद्धपाठः एयं च तिइंड मंख० बालं सक्कज्ज० पत्ताया० चित्तेहिं ते०
८
किचि
६४१
वि
*******************
५९० ११ ६०२६
त्ति
शोधनीयः एयं तिदंड मंख० वालं सकज्ज० पत्तया० चत्तेहिं ते० वच्चइ ०ल! नि० विज्जइ
ज्जा उ वि मि० समोहओ
वाल० स्सहावो
वच्चई
६४५४ ६४६१ ६५० ११ ६५४ ५ ६६१ ४-५ ६६१ ८ ६६२ १ ६६२ २
०लनि० विच्चइ ०ज्जाउ विमि० समो हओ
ति वा ल०
सहावो वि ०य तक ०मसत्थो
बज्झो 5वय०
६२३ १२
व्य-त० मस्सत्थो बज्झो संवय ?)
९६२
Page #1013
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिति- पृष्ठस्य पंक्तौ
नाहचरिए
६६६ १
६६८
७
६७५ ३
६७५
७
६७५
१३
६७५
१३
************
६७८
६८०
६८३
६८४
६८९
६९८
६
३
७
१०
१०
अशुद्धपाठः ०वं तेण
संखेव
•हाई
०कप्पया०
०कप्पिय० का०
० कप्पिया का०
मांयगो
सुपालओ
०बड़ियाए
० या[ ओ ] कु०
जंपि
०यदे०
शोधनीयः
०वंतेण
संखेवू
•हाई
०कप्पिया० ०कप्पिया०का०
० कप्पया० का०
विना
मायंगो
सुधारिणओ
०हियाए
० या कु०
जं पि
०य दे०
पृष्ठस्य पंक्तौ अशुद्धपाठः
७०५
२
व्यसु०
७०९ ७
पावजा०
७१७
१
जंतेणं
७२० ११
जंव०
७२२ ४
७२२ ५
७३३ ४
७३४
३
७३८ ११
७३९
९
७४०
३
७४०
९
७४०
११
सुसा०
०गार०
वालइ
सयमि०
च पय०
०र स०
०क्खि-त्त०
निरुविओ
० सहस०
शोधनीयः ०य सु०
पायजा०
जं
जव०
सुस्सा०
०गर०
बालइ
सयमभि० च य०
०रस०
० क्खित्त०
निरूविओ
० सहस्स०
******************
शुद्धिपत्रकम्
९६३
Page #1014
--------------------------------------------------------------------------
________________
सिरिसंति-*
शोधनीयः कड्०ि
शुद्धिपत्रकम्
पृष्ठस्य पंक्ती ७४१ ४ ७४२ १
नाहचरिए
| पृष्ठस्य पंक्तौ
७६४ ७६७
संधि
अशुद्धपाठः कडि० सधि० तद्यमिह ०शुद्ध ०हगु० ०क्को ण क०
७६९
३
७७७ ७८५
७४४ ७४५ ७४९ ७४९ ७५०
तद्यदिह ०शुद्धः ०ह गु० ०कोणक० जहा ०पज० भूविसालम्मि
now & & 6 6 6 -
७८५
अशुद्धपाठः ०ली भ० निट्ठिरो पुणो
राउ ०पहरि० डिभा० भणइ तुहं ०क्खं स० एमाए तुंबं वउव० वि चुउ०
शोधनीयः
लीभ० निट्टरो पुण राओ पहरे० डिभा० पभणइ तुई
क्खं स० एमाइ
जहां
७८६
७५३
७५८
रितं
तुंब
०प्पज्ज० भूवि सम्मि रित्त जुत्ते खणीसरो सूरे य
७८६ ७८७ ७८७
७९० | ७९० | ७९०
जुते . खीणसरो
चउव०
१२ १ ५ ७
७६३
१२
0
९६४
Page #1015
--------------------------------------------------------------------------
________________
शोधनीयः ताण
शुद्धिपत्रकम्
पृष्ठस्य पंक्ती ८४१ ३ ८४४ ३
अशुद्धपाठः ०द्वाण० ०ग्गाउ० णिच्चं० णिच्चित० जे०का०
८४६
सिरिसंति
* पृष्ठस्य पंक्ती नाहचरिए*
७९१ १२ ७९३ ५
७९३ ७ * ७९४ ५ *७९८ १ * ७९८ २
८०५ २ ८०७ १
८०७६ * ८१३ १० * ८१९ ४ *८२० १
८२१ २
अशद्धपाठः ताण । तुहिक्को वज्झइ, व० आरा वे० ति' परिजुत्ता पंचाइ० लंखं० णंकि० इंतु० वइज्ज ०अर० चिंति०
तुण्हिक्को बज्झइ, ब० आरावे० ति परिजुत्ता' पंच अइ०
लं खं० ०णं किं०
८५२ ११
शोधनीयः ०द्धाण ०ग्गा उ० णिच्चि० णिच्चंत० जे०का०विना
ओमु० सामिणि ? आसि
८६८ २ ८६९ ३ ८६९ ३ ८७१ ८
ओ मु० सामि? असि दट्ट ०भर० उप्या० सियमु० एग०
इंतु
चइज्ज ०र० चिंत०
०ब्भर० उप्प० सिय! मु० इग०
८८२
८
* ९६५
Page #1016
--------------------------------------------------------------------------
________________ * शुद्धिपत्रकम् सिरिसंति-* पृष्ठस्य पंक्तौ नाहचरिए 883 1 884 7 886 6 अशुद्धपाठ: माइ० विहि० स दे० ०व-अनुवि० यवल० शोधनीयः | पृष्ठस्य पंक्तौ अशुद्धपाठः माई० 887 7 ०हय मद्दयजि० वहि० 888 10 विरोउ सदे० 896 9 वज्जे० व अनु वि० 897 5 मियप० व्यवला ?). | 898 5 बीहओ शोधनीयः ०हयमद्दय! जि० वि रोउ वज्जि० ०मिप० वीहओ 887 7 ******************* १११तमपृष्ठस्यान्तिमपंक्तितः 112 तम पृष्ठस्यादिपपंक्तत्रयपर्यन्तः सन्दर्भः द्वि-द्विचरणरूपासु षट्सु पंक्तिषु विभक्तव्यः / 289 तमपृष्ठस्य तृतीयपंक्तेरारब्धः सप्तमपंक्तिगत कन्नु पर्यन्तः चतुर्दशचरणात्मकः सन्दर्भः द्वि-द्विचरणरूपासु सप्तसु पंक्तिषु* विभक्तव्यः / तथा सप्तमपंक्तिगत 'तिक्खंकुसु'इत्यारब्धः अष्टमपंक्तिगत रायंगणह पर्यन्तः सन्दर्भः अपभ्रंशकाव्यस्य 'घत्ता'नामकछन्दःप्रकारस्य पूर्वार्धरूपो ज्ञेयः, तदनन्तरगतः अष्टमपंक्तिसन्दर्भश्च 'घत्ता'नामकछन्दःप्रकारस्योत्तरार्धरूपोऽवगन्तव्यः / 966