Book Title: Dharmasangraha Part 1
Author(s): Bhadrankarvijay
Publisher: Amrutlal Jesinghbhai Shah
Catalog link: https://jainqq.org/explore/004501/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhajhasegahanuM rAtI bhASA DAra Usal court pI ) 1 ke vijaya ) SS ) S S Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hrI zrI a namaH zrI dharmasaMgrahanuM gujarAtI bhASAntara pahelA bhAga : graMthakAra : pU. paramagurUbhaTTAraka zrI vijayAnandasUrIzvara ziSyaratna pU. paMDita zrI zAntivijaya gaNivara ziSyaratna pU. mahApAdhyAya zrI mAnavijayajI gaNivara : saMzAdhaka-sayAjaka : pU sama zAstrakAra, nyAvizArada, nyAyAcArya mahApAdhyAyazrI yazovijayajI gaNivara * bhASAntarakAra : pU. tapAgacchAdhipati, zAntatAmUrti, zrIsa ghasthavira, yevRddha AcArya mahArAja zrI vijayasiddhisUrIzvarajI mahArAjAnA paTTAlaMkAra, zAntamUrti, gAMbhIryAdiDu peta, svastha pU. AcArya - mahArAja zrI vijayameghasUrIzvarajI mahArAjanA pavibhUSaka, zamadamAddiguNabhUSita, pU. AcArya mahArAja zrI vijayasanAharasUrijI mahArAjanA ziSya pU. munirAja zrI bhadraMkaravijayajI mahArAja Z\E VZEF. === Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakAzaka: zAha amRtalAla jesIMgabhAI kALupura-jahAMpanAhanI poLa, amadAvAda. - - AvRtti bIjI-nala 1100 vIra saM. 2482 : vi. saM. 2012 mUlya : 8-0-0 : mudrakaH 41 pharamA sudhI dhI navaprabhAta prITiMga presa, ghIkAMTA reDa, amadAvAda bAkInuM dhI nayana prITiMga presa, DhIMkavAnI vADI, amadAvAda Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAthana Ju che paNa sukha mATe ja. Ama kaI paNu pravRtti jIva sukhane mATe ja kare che, chatAM svAnubhavathI ke paraSTAntAthI spaSTa--nizcita che ke--anAdikALathI udyama karavA chatAM jIveAmAMnA ghaNeA mATe va sukha meLavI zakyo nathI. sukha mATe zAstronI AvazyakatA--AnI pAchaLa vicAra karatAM samajAze ke-jIvane je prakAranuM sukha jAie che, te sukhanI oLakha ane te kacAMthI-kevI rItie meLavI zakAya vagere khAkhatAthI te ajANa che. tenA udyamane saphala banAvanArI A khAkhatAnuM jJAna jIvane zAstranuM zaraNu svIkAryA vinA khIje katyAMyathI pazu maLI zake tema nathI. upakArIoe A hetuthI ja kahyuM che ke- duHkhathI mukta thavAnA sAcA mArga mATe Agama-zAstro sivAya anya kAI pramANu nathI, mATe chadmastha jIvAe AgamamAM ja prayatnazIla khanavuM joie. ' vAta paNa sAcI ja che ke-'AMdhaLuM daLe ane kutarAM khAya '- e nyAye dhyeya vinAnI pravRttimAM ke mA` jANyA vagaranI musApharImAM piraNAma zUnya ja Ave. kahyuM paNu che ke < - zAstra dareka viSayamAM eka dIvya cakSu samAna che ane saM kAryonI siddhi mATe zAstra Adhana rUpa che. ' bAhya-naiAtika sukhA mATe paNa zAstranI sahAya vinA cAle tema nathI, pachI Atmasukha mATe to pUchavuM ja zuM? AthI ja karUNAsamudra tAraka zrItI karadevA dvArA tripadI pAmIne zrutanidhi zrIgaNadharadevAe sukhA jagatane zAstranI amUlya bheTa ApI che. e ja amUlya zAstrasampattine [ kALamaLe jema buddhi-baLa ghaTatAM gayAM tema tema] te te kALe mAnavIne upakAraka bane te rItie, pUrvI mahiSa Ae temAMnA tattvAne akhaMDa sAcavIne eka yA bIjA rUpe vikasAvI che. A 'dhasaMgraha' nAmanA graMtha paNa evA ja uddezathI racAyelI eka apUrva kRti che. ahIM kadAca koIne prazna thAya ke-zAsrane tathA sukhane zuM lAgevaLage che ? arthAt zAstro sukhane kevI rItie ApI zake? te tenA samAdhAna rUpe parama sukhane pAmelA paramApakArI zrIjinezvaradevAnu e kathana che ke-AtmAne duHkha mAtra pudgalanu pAravaNya che. A paravazatAnuM mULa jIvanI anAdikAlIna * AhAra, bhaya, maithuna ane parigraha '.. e cAra sagA che. tenA pratApe jIvane, 1-mAhAranI mastI, 2-IviyeAganA ke aniSTasayeAga vagerene bhaya, 3-pAMceya indriyAnA viSayAmAM tIvra rAga ane 4-prApta ke aprApta viSayAmAM ane viSayAnA sAdhanAmAM atIva mUrchA che. [Ane jaina paribhASAmAM avirati 66 anAdikALathI sa`sAramAM du:khathI pIDAtA prANIgaNa duHkhamukti [sukha] mATe satata udyama kare che, nidrA paNa sukha mATe ja le che, pramAdI pramAda seve che te paNa sukhane mATe ja, are ! ApaghAta karanArA mare " 4" jamhA na muttimagge, muhUgaM AgamaM idda pamArNa / "" vijjara chaumasthAnaM, tamhA tattheva jai avvaM // 1 // vasuH sarvatrAM zAstra, zAhna sarcatAvanam // Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kahevAya che. ] sa`sAranAM sava jAtinAM duHkhAnAM kAraNeAno AmAM samAveza thaI jAya che, mATe jIvane duHkhamukta thavA sArU tenA pratipakSI * anAhAra, ni`yatA, viSayavirAga ane niHsaMgata! ' e cAreyanA abhyAsa [ ke jene jaina paribhASAmAM virati kahevAya che te] karavA sivAya anya kAI upAya ja nathI. agni jema IMdhaNAM pUravAthI vRddhi pAme che, tema A AhAra vagerene abhyAsa paNa jema jema vadhatA jAya tema tema tenI vAsanA tIvra thatI jAya che-vadhatI jAya che. vadhI gayelI te vAsanAnI tRpti mATe jIva aneka pApArabhA kare che ane enA piraNAme tene akathya duHkhanI para parA bhogavavI paDe che. A uparathI samajAze ke-AhArAdine abhyAsa dhaTADavA mATe 'anAhAra' vagerenA [viratino abhyAsa karavA e ja sAcA-leAkeAttara mAtra che, e ja duHkhamuktinA sAcA upAya che. ArisA vinA jema pAtAnuM rUpa joI zakAtuM nathI, tema Agama-zAstro rUpa risA vinA avirati janya duHkha ane virati janya sukhanAM kAraNeAne paNa samajI zakAtAM nathI. tene samajavA mATe zAstro e ja eka parama sAdhana che. e rItie sukhanA saMbaMdha virati sAthe ane viratinA saMbadha jJAna-zAstra sAthe hAvAthI zAstra ane sukhanA parapara saMbadha che. AthI e paNa spaSTa thAya che ke-zAstrA mAtra jANavA mATe jANavAnAM nathI, paNa bhAtika vAsanAo upara akuza lAvI te dvArA duHkhamukti karavA mATe jANavAnAM che. AthI ja upakArIe jaNAve che ke- zrutajJAnanA sAra virati ane viratinuM phaLa para parAe duHkhamukti che' [prazamarati-zve. chara thI 74]. zrI jaina zAsananuM A parama rahasya che, je jJAnanI pAchaLa sadAcAranA uddeza nathI, te jJAna game teTaluM hAya tA paNa vAMjhayuM che, ajJAna rUpa che, eka prakAranA adhakAra che. e ja rItie cAritra [sadAcaraNa ]nI pAchaLa paNa jo bhaiAtika-karmanAM badhanAnI jALamAMthI mukta thavAnuM [mAkSanu] dhyeya nathI te te cAritra nathI, kAyakleza che. guNa nahi, guNAbhAsa che. AthI ja granthakArazrIe A AkhAya granthamAM bhaiAtika vAsanA upara aMkuza mUkavAnA kramika upAyo ane tethI pragaTa thatuM Atmasukha vagerenuM sacoTa chatAM sarala varNana kareluM che, jene vAMcyA ane sAMbhaLyA pachI sukhanA arthI kAI paNa sujJa AtmA natamastake ene satya rUpe svIkAryA vinA rahI zake tema nathI. vamAnamAM pAzcAtya keLavaNInA prabhAvamAM aMjAI gayelA jIvAne AvAM ekAnte AtmAne upakAra karanArAM zAstro yadi vikRta ke kRtrima lAgatAM hAya, te te jIvanamAM nirakuza anelI aiAtika vAsanAAnI pUrtimAM zAstro eka lAlabattI rUpa hAvAthI tenA pratye janmelA dveSanuM pariNAma kahI zakAya, tAraka zAstro taraphanA AvA anAdara svapara sukhanA ghAtaka che. ATaluM prAsagika kahyA pachI prastuta granthane aMge thADuka jaNAvavuM anucita nahi gaNAya. 6 granthaparicaya-prazastimAM jaNAvyA pramANe A granthane vi. sa. 1731 mAM pUjya pAThakapravarathI mAnavijayajI mahArAjAe racyA che. ' A ullekhathI sahaja samajAI jAya ke-grantha arvAcIna che, paNa tethI tenI mahattA ochI thatI nathI, kAraNu Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ke-graMthakArazrIe A graMthamAM prAcIna aneka zAstronA sArane saMgraha karelA che. jo ke te dareka zAstrAnAM pUrAM nAmeA ame meLavI zakayA nathI, te! paNa lagabhaga eka se| pacIsa jeTalAM nAme graMthanI zarUAtamAM ApelAM che, te jotAM jaNAze ke-A graMtha, pacIsa sadIo pUrve thayelA zrI gaNadharabhagavaMteAthI mAMDIne graMthakArazrInA samaya sudhImAM thayelA aneka zAstrakArAnAM vacanAnA eka ati sundara khajAnA che. alakhatta ! temAM navIna kazuM nathI ane hAI zake paNa nahi, kAraNa ke-jUda zrI tIrthaMkaradevA paNa jagatanuM je vaikAlika svarUpa che tene ja jagatanI sAme yathAsvarUpe raju kare che, e ja ane zrI gaNadharadevA graMtha rUpe guthe che ane temAMthI ja uddharIne te pachInA graMthakArA tene vizada svarUpamAM sakalita kare che. AthI A graMtha prAcIna zAstravacanAnA khajAnArupe lagabhaga traNa sadIo pUrve racAyelA DAvA chatAM, tenI vAstavika prAcInatA che e spaSTa samajAya che. upara jaNAvyA pramANenI prAcInatA ja mAtra graMthanI viziSTatA nathI, kintu 'yogAstatra dulhema' e uktine anusAra graMthakArazrIe bhinna bhinna zAstrAdhAro mULarupamAM ja TAMkIne, 'utsaga -apavAda ke nizcaya-vyavahAra' vagere bhinna bhinna daSTine pArasparika saMbadha akhaMDa rahe tevA prakAranI dravya-kSetra-kALa-bhAva-purUSa' vagere aneka apekSAone anusaratI je vyAkhyA-sakalanA karI che, te A gra MthanI khAsa viziSTatA che. graMthanA abhyAsa karatAM spaSTa samajAya tevuM che ke-thakArazrI svayaM zAstrarahasyAnA pAragAmI che, teozrImAM jJAnanI suMdara pratibhA che, tathApi pAtAnI racanAmAM jarAya doSa na rahI jAya te mATe potAnA samakAlIna pU. nyAyavizArada-nyAyAcAya -upAdhyAyajI zrImad yazAvijayajI mahArAja dvArA A granthanI zuddhi karAvI che. pU. upA mahArAje paNa AkhAya graMthane zuddha karavA uparAnta keTalAka jarUrI vadhArA dvArA zaNagArIne graMthane pAtAnI mahArachApa mArI che, te tenI bIjI viziSTatA che. je saMskRta pratinA AdhAre A bhASAnuvAda lakhavAmAM Avye che, tenA sampAdaka AgamoddhAraka pU. AcArya zrI sAgarAna dasUrijI mahArAje paNa potAnI prastAvanAmAM A graMthane graMtharAja' tarIke vadhAvyA che. tethIya AgaLa vadhIe te graMtharacanAnI arjucInatA e paNa eka viziSTatA ja che, arvAcIna hAvAthI ja prAcIna graMthakArAnA seMkaDo graMthAnA hAInA temAM saMgrahu karI zakAya che. Ama viziSTatA aneka prakAranI hAvA chatAM, tenA sAcA khyAla te graMthanA yathAsvarUpa abhyAsa karanArane ja AvI zake. AkhAya graMthamAM AtmaguNNAnA vikAsa kayA kramathI ane kayA sAdhanothI karI zakAya, tenu sahaja samajI zakAya tevuM saraLa chatAM spaSTa nirUpaNa che; ADhiyAmi katAthI mAMDIne mahAzrAvakapaNAne prApta karavAnuM sarala mAdena che. jene laiAkika guNeA kahevAya che, te Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nyAyapriyatA, ziSTAcAranI prazaMsA" vagere pAMtrIza guNenA varNananI sAthe sukhI thavA mATe "AhAra-vihAra-vihAra-va-makAna-dhaMdhe" vagere kevAM hovAM joIe?, jIvananA ekeeka AryavyavahArane paraMparAe duHkhamukti sAthe ke gADha saMbaMdha che?, makAna mATe daDha pAyAnI jema duHkhamAMthI mukta thavA mATe dharmanI bhUmikA rUpa AryaAcAre keTalA anivArya che?, AjanA badalAtA jatA jIvanavyavahArathI manuSya zuM gumAvyuM che? ane ISTasukhane mATe tene pahelI take zuM karavAnI jarUra che?, vagere aneka bAbatanuM spaSTa bhAna karAvyuM che. prAraMbhamAM puNyanA poSaNathI thate pApane zaya, tethI thatI cittazuddhi ane puSTi 25 dharmanuM nirUpaNa karIne, tevA dharma mATe jIvanamAM jarUrI pAMtrIza sAmAnya guNonuM varNana karyuM che, ke jenI Adhunika jagatamAM khUba ja AvazyakatA che. e guNanA abhAvathI ja jIvane satyanI prItine badale asatyanI prIti thAya che. e guNonA satata abhyAsathI AtmAmAM satyane rAga janme che, tethI te satyane zedhaka banI pariNAme jagatanA satyane pArakhI le che. jene paribhASAmAM Ane samyaktvanI prApti kahevAya che.] pachI te satyane prApta karavAnA kevA rAjya saghaLAya prayatna Arabhe che [ vratadhArI bane che]? vagere hakIkatanuM hRdayaMgama vistRta varNana karyuM che. taduparAnta vahelI savAre jAgavAthI mAMDIne bIjI savAra sudhImAM teNe zuM zuM karavuM joIe? te dareka bAbatanuM tenA samaya sAthe bhAna karAvyuM che. vadhAre zuM? kevaLa deva-gurU ane dharmanI sevA rU5 dhArmika kAryo ja nahi, zarIranI hAjato ke jarUrIAta rUpa zAcikama dAtaNa-snAnakhAnapAna-vyApArakuTuMbapAlana vagere jIvanane lagatAM nhAnAM-moTAM dareka kAryo sukhanA arthIe kevI rItie karavAM joIe? te spaSTa samajAvyuM che. vizeSamAM parvadivasamAM, comAsAmAM, prativarSe tathA samagra jIvanamAM paNa karavA yogya kAryone vibhAgavAra khyAla Ave che. graMthamAM mAtra viSayanuM nirUpaNa ja nathI karyuM, sthale sthale te te viSayano aMtima niSkarSa tathA vAstavatAnI siddhi paNa karI che. satatAbhyAsAdi prakAromAM dharmanI ghaTanA, prIti-bhakti Adi anuSThAnanI saMkalana, pU. zrI siddhasena divAkarasUrIzvarajI tathA pU. zrIjinabhadragaNi kSamAzramaNa vagere svasva matamAM AgrahI hovA chatAM Abhinivezika mithyAtvavALA kema nahi?, sAtamA vratamAM "upabhoga-pariga ane bhega-upabhoga" zabdonI ghaTanA vagere aneka bAbatonI kaI kaI sthale te evI viziSTa saMkalanAe tathA samanvaya karyo che, ke te jANIne vidvAnanuM hadaya nAcyA vinA rahI zake nahi. taduparAnta sva-para gacchamAM vivAdAspada banelAM manta, jevAM ke-parvatithi vinA paiSadha karAya ke nahi?, sAmAyika levAmAM IriyAvahi pratikramaNa pahelAM karAya ke pachI ?, pAkSika pratikramaNa kyAre karavuM?, zrIsaMvatsarI parva bhAdrapada zukala caturthIe ke paMcamIe karavuM?, mUrtipUjA zAstrasiddha che ke nahi? strIo jinapUjana karI zake ke nahi?, strInI mukti thaI zake ke nahi?, zAstromAM kesarapUjAnuM vidhAna che ke Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nahi?, vItarAgadevane alaMkAra paherAvavA; aMgaracanA karavI vagere ucita che ke nahi?, gamanAgamana vinA paNa IriTa pratikramaNa karavAnuM prayojana zuM?, sAdhune vastra-pAtrAdinuM dAna karI zakAya ke nahi?, lekika hita mATe zrI navakAramaMtra vagerene jApa karI zakAya ke nahi?, devadravya-jJAnadravya-sAdhAraNa dravya tathA amAri (jIvadayA) dravya kene kahevAya? tathA tene upaga kayA kayA kAryomAM karI zakAya?, nirmAlya kone kahevAya?, tithino nirNaya tathA kSaya-vRddhinA prasaMge AzadhanA mATe zuM karavuM?, vagere seMkaDe bAbatamAM prAcIna graMthanA AdhAre sAthe niSpakSa spaSTa nyAya Ape che. sArAMza ke-AtmahitanA arthIne A graMthamAMthI ghaNuM ghaNuM maLI zake te graMthakArazrIne stutya prayAsa che. TUMkamAM kahI zakAya ke-gRhastha janmathI mAMDIne maraNa paryata zArIrika tathA Atmika sukha mATe (bannenA rakSaNa tathA vRddhi mATe) zuM zuM karavuM joIe? tenuM AmAM vistRta varNana che ane tethI ja A graMthane zikSakane paNa zikSaka ke gurUone paNa gurU kahIe te anucita nathI. alabatta, AkhA graMthamAM vizeSatayA nirUpaNa AcArapradhAna che ane tethI saMbhava che ke-AcAranA marmane nahi samajatA zuka jJAnavAdIne te nIrasa paNa lAgI jAya! tathApi te deSa nirUpaNane nathI. zuddha AcAra-uccArapUrvakanA ja zubha vicAre duHkhamukti karI zake che, e vAta jarAya bhUlavA jevI nathI. AcAra kAyAnI, uccAra vacananI ane vicAra mananI pravRtti rU5 che, e mana-vacana ane kAyA-traNeyanA sahakArathI ja AtmA Atmahita sAdhI zake, e spaSTa samajI zakAya tevuM che. hA, "mana paNa manuSkALa. of viMdhamokSaNo-e uktithI "manuSyane duHkhanA baMdhananuM ke duHkhamuktinuM kAraNa mana ja che" -ema vidvAne kahe che, te khoTuM nathI, te paNa te kathana AcAra-uccArane uDAvavA mATe nathI. AcAra-uccAra karatAM vicAranuM mahatva vadhAre che, ema samajAvavA mATe che ane te kevaLa bAhya AcArAmAM ja saMpUrNatA samajatA vargane uddezIne che, AcAra-uccAranI zuddhi vinA ja vicArazuddhimAM mAnanAre manuSya, paga vinA musApharI karavAnA ke hAtha vinA citra AlekhavAnA manoratha karanAranA jevI bhUla kare che; kAraNa ke-mananA vyApAramAM vacana ane iDhiye sahita kAyA, baMne hAthapaga samAna che. koI paNa zubhAzubha viSayane Indri dvArA grahaNa karIne ja mana temAM rAga-dveSanA vikalpa karI zake che, AthI caMcaLa-ati caMcaLa manane vaza karavA mATe tenAM sahAyaka vacana ane kAyAne kabaje karavAM vyAjabI ja che. hA! ethI amuka samaya mananuM tophAna vadhavAne paNa saMbhava che, tathApi Akhare baMdhanamAM AvelA siMhanI mAphaka mana zAnta paDe che, baLavAna tane jItavA mATe tenuM pIThabaLa teDavuM jeTaluM jarUrI che, teTaluM jarUrI balISTa manane vaza karavA mATe vacana ane kAyAne vaza karavAM e che. jyAM sudhI mana vaza na thAya, tyAM sudhI vacana-kAyA upara aMkuza manane kabaje karavAmAM ane mana kabaje thayA pachI tenuM rakSaNa karavAmAM sahAya kare che. e rItie manane saMpUrNa vijaya thayA pachI AcAra-uccAranuM mahatva te AtmA mATe vadhAre Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rahetuM nathI, chatAM paNa jagatanA hita mATe paNa teNe AcAra-uccAranI zuddhi ane pravRtti akhaMDa rAkhavI jarUrI che. vicArazuddhi mukhyatayA pitAnA ja AtmAne upakAra karanArI che ane AcAra-uccAranI zuddhi sva-para ubhayane hita karanArI che. vyavahAradharma bAhya AcAre upara ja avalaMbe che. bezaka, jJAna vinAnI-manazuddhi vinAnI bAhya kriyAnI kimata kAMI ja nathI, tathApi game te jJAnI sadAcArathI rahita hoya to tene ajJAnI kaho che e paNa eTaluM ja sAcuM che. eTale ke-satya jJAnadazAmAM te AcAranuM mahatva ghaTatuM nathI, UlaTuM vadhe che. je jJAnathI AcAranuM mahatva samajAyuM nathI te mithyAjJAna che, e vAta kadI ya bhUlavA jevI nathI. ethI ja pU. upAdhyAjI mahArAja zrI yazavijayajI gaNivare eka prasaMge uccAryuM che ke - jese pAga ke zira bAMdhe, pahirana nahi laMgATI; saddagurU pAsa kiyA binu mAge, Agama bAta huM khoTI A kavanamAM Agamane pAghaDI sAthe ane kriyAne lageTI sAthe sarakhAvavA chatAM, teoe kriyAnI-sadAcAranI AvazyakatA jJAnathI paNa apekSAe vizeSa che ema sUcavyuM che. pAghaDInI jema jJAnanuM mahatva bhale hoya, paraMtu lageTInI jema kriyAnI AvazyaktA te jJAna karatAM paNa pahelI che. nagna manuSya pAghaDI paherIne pharavA nIkaLe, tyAre je kaTimAM mUkAya te kaTimAM AcAra vinAnA zuSka jJAnIne mUkAvuM paDe che. arthAt jJAnanA sthAne jJAnanuM mahattva che tema kriyAnA sthAne kriyAnuM paNa teTaluM ja mahatva che te kabUlavuM ja joIe. granthanuM bhASAntara karavAnA hetu-granthane aMge ATaluM jaNAvyA pachI saMskRta kRtinuM gujarAtI bhASAntara kema karavAmAM AvyuM ? te paNa jaNAvavuM anucita nathI. temAM eka te paramapUjya paramopakArI svargastha mArA dAdAgurU zrI vijaya meghasUrIzvarajI mahArAja, ke jeozrIe mArA upara anekAneka upakAra karyA che, teozrInA zrImukhe meM anekavAra A graMthanuM mahattva sAMbhaLyuM hatuM ane tethI mane grantha pratyenuM bahumAna pahelAMthI ja pragaTyuM hatuM. IcchA hovA chatAM tenuM yathAsthita vAMcana karavAne suga prApta thaye nahote, te daramiyAna amadAvAdanivAsI suzrAvaka mAyAbhAI sAMkaLacaMda, ke jeo zrIsaMghanI zeTha ANaMdajI kalyANajI nAmanI peDhInA pratinidhi hatA; zrI vizA zrImAlI jJAtinA zeTha hatA, jemanuM jIvana vattamAna yugamAM suzrAvakanI kakSAmAM mUkI zakAya tevuM dhamaSTha hatuM; gRhastha mATe ja nahi, paraMtu sAdhu-sAdhvIonA saMyamajIvana mATe paNa jeo sArI evI lAgaNuM dharAvatA hatA teone pitAnA AtmakalyANa mATe zrutajJAnanI yathAzakya bhakti-sevA karavAne mane ratha thatAM, pitAnA pUrvajemAM traNa sadIo pahelAM thayelA suzAvaka zeTha zAntidAsa dezI, ke jemanI prArthanAthI pU. granthakArazrIe A granthanI racanA karI che, te A graMthane gujarAtI bhASAmAM pragaTa karAvavAno nirNaya karyo. vi. saM. 2000 thI paNa pUrve karelA nirNayane anusarIne teoe bhASAntara karAvavAnA prayatna zarU karyA, te saMbaMdhI mArI pAse aneka vAra mAgaNI karI hatI, paraMtu granthanA viSayanI gahanatA sAme mAre bodha ghaNe alpa hovAthI e kAryane huM svIkAra karI zakyo nahote. Ama Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lagabhaga pAMca varSa vItI gayAM ane Akhare temaNe mArA dhanI khAtara paNa A graMthanuM bhASAntara karavAnA Agraha karyAM. jenA pariNAme mAre graMthanuM bhASAntara lakhavAnA prasaga ulleA thayA. te samaye te A granthane chapAvIne prasiddha karavAnA vicAra sarakhA paNu nahAtA, Ama chatAM, vi. saM. 2004 nA cAturmAsamAM amadAvAda jaina vidyAzALAmAM, paramapUjya, prazAntatapAmUrtI, zrIsaMghasthavira, paramApakArI, mArA parama dAdA gurUdeva AcAya - mahArAja zrImad vijayasiddhisUrIzvarajI mahArAjA, ke jeozrIe mArI gRhasthAvasthAthI mAMDIne Aja paryaMta karelA aneka upakArAnA badaleA kemeya vALI zakAya tema nathI tezrInI pavitra nizrAmAM zubha muhUrtta eka kharo lakhe tema te kAma meM zarU karyuM. cAturmAsa pachI tarata ja amArA vihAra mAravADa tarapha thayA ane lakhavAnu kAya adhurU rahyuM. te pachI vi. saM. 2005 nA cAturmAsamAM ame visalapura (mAravADa) mAM rahyA tyAM arU kAryAM cAlu karyuM ane tyAM khAkI raheluM pachInA traNa mahinAmAM zIvagajamAM vi.sa. 2006 nA mahA suda 10 nA rAja pUrNa karyuM. Ama jema jema gujarAtI lakhANu taiyAra thatuM gayuM, tema tema su zrA. mayAbhAine mokalavAmAM AvyuM ane tee tene vAMcI gayA. sapUrNa vAMcyA pachI tenA chapAvavAnA vicAra dRDha thayeA. A prasaMge temanI mAMdagI cAlu hatI, zarIra kSINa thatuM jatuM hatuM ane vadhu jIvavAnI AzA chUTI gaI hatI. vi.sa. 2006nA vaizAkhamAM amAre amadAvAda AvavAnuM thayuM ane temaNe mArI pAse peAtAnI ArAdhanA mATe grantha rUpe A bhASAntara chapAvavAnI bhAvanA pradarzita karI. temanI chellI avasthAnA te manerathAne huM InkArI zakayo nahi, ethI temaNe presa-kAgaLA vagerenI vyavasthA karAvavA mAMDI, teTalAmAM te vi. saM. 2006 nA prathama aSADa vada 6 tee avasAna pAmyA. svargasthanI bhalAmaNa mujakha temanA suputrA suzrAvaka narAttamadAsa vageree te kA vi. sa. 2007 nA cAturmAsamAM, ame jyAre lAdI (mAravADa)mAM hatA tyAre zarU karyuM, ke je Aje pUrNa thAya che. Ama graMthanu gujarAtI bhASAntara aNudhAyu prakAzana pAme che. nivedana-upara jaNAvyA pramANe bhASAntara prakAzananA dhyeyathI lakhAyu* na hatuM. tethI temAM prakAzanane age je kALajI ke paddhati sAcavavI joI e te sacavAi nathI. uparAnta mAre mATe A prayatna pahelA ja hAvAthI lekhana samadhI ajJAnatAne ceAge tathA presadoSAdane kAraNe paNa TviTa rahI javA pAmI che, temaja kharaDA rUpa lakhANuM uparathI presakApI karAvelI hAvAthI, saskRta-prAkRta padyomAM tathA bhASAntaramAM paNa hRsva-dIrgha - padaccheda-pADabheda-virAmacihanA ' vagere kSati rahI gaI che, temAMthI keTaluka Avazyaka zuddhipatraka ApavAmAM Avyu che, jenA upayoga karavA dareka vAcakane khAsa bhalAmaNu karavAmAM Ave che, ane rahI gayelI truTione kSantanya gaNI sudhArIne vAMcavA vinati che. 6 bhASAntara lakhavAmAM mUla graMthane anusaravA zakaya kALajI rAkhI che ethI saMskRta graMthane vAMcavAmAM A bhASAntara upayAgI thaI paDaze, tathApi ame akSarA ke zabdA karyAM nathI, parantu bhAvAne sAcavavA lakSya rAkhyu che. sAkSI pAThonA aM graMthamAM nahi Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ' chatAM malyA teTalA tenA mULa sthAnane AdhAre ane zeSa yathAodha lakhyA che te mULa graMthanI apekSAe vadhAre jaNAze, brekeTenA keTalAMka lakhANA paryAya vAcaka che, keTalAMka spaSTIkaraNu mATe che, keTalIka hakIkata khAla jIvAne shelAIthI samajAya mATe punaHrUkti doSanI upekSA karIne paNa punaH punaH lakhI che ItyAdi, vAcakeAne lakSyamAM levA bhalAmaNa che. vizeSamAM mUla lakhANamAM jarUrI sthaLoe te te zabdo upara nakhara mUkIne prasaMgane anusaratAM 355 jeTalAM TIppaNA nIce ApyAM che tene tathA chelle keTalAka pAribhASika zabdonA arthAnI TukI noMdha paNa ApI che tenA paNa upayAga karavA vAcakeAne bhalAmaNa che. vastutaH Ave bhASAnuvAda karavAmAM AgamAnA UMDA abhyAsanI ane khaDeALA anubhavanI jarUra che. e zaktine mArAmAM abhAva hAvAthI mArI samajamAM na hoya tevI paNa bhUlA vidvAneAnI dRSTie hAvAne sabhava che. ema chadmasthapaNAne yAge tathA upayoga zUnyatAne kAraNe mArAthI A graMthamAM graMthakArazrInA AzayavirUddha je kAMI lakhAyuM hAya, te sarvanA ahIM * micchAmi dukkaDa' daI, tevI kSatie jaNAvavA vidvAnAne vinati karU chuM. A graMtha lakhavAmAM ke tene sudhAravAmAM pUjya pApakArI mArA gurUmahArAjazrI Adi je je pUnyAe mane sahAya karI tathA truTio sudharAvI che, temaja pUchya AcArya mahArAja zrI vijayajammUsUrijI mahArAje ' ' udbodhana ' lakhIne graMthanI je sundaratA vadhArI che, te darekanA upakAranI mArAmAM kRtajJatA pragaTe, evI AzA rAkhu chuM. prAnta; A graMthalekhanamAM mArAthI zrutajJAnanI thaelI tkiMcit sevAthI bhaviSyamAM AdhinI prApti thAya tevI abhilASA sevatA ane evA ja zubha AzayathI A graMthanu paThana pAThana karavA-karAvavAnI bhavya jIvAne bhalAmaNa karatA huM viramuM chuM. ' pahelI mIjI AvRttine aMge --khAsa koI sudhArA-vadhArA karyAM nathI, mAtra AvRttinuM zakaya zuddhikaraNa karyuM che, a diSTae temAM sudhArA vadhArA nathI. kAI kAI vAkayonI adhika jaNAtI vizALatAne TukAvI che teTalA pramANamAM pahelI AvRttithI bIjImAM bhinnatA jaNAze. pahelI AvRtti yogya sthaLe mokalI temAM karavA yogya sudhArAvadhArA sUcavavA vina Mti karavA chatAM tevuM kAI sUcana amane kAInA taraphathI maLyuM nathI. aitihAvid vidvandva' pU. 5. mahArAja zrI kalyANavijayajI gaNivare saMskRta-pAkRta gAthAonuM tathA pU. panyAsajI zrImAnavijayajI gaNIe prayatnapUrvaka taiyAra kareluM zuddhipatraka prAyaH pUNu khIjI AvRttimAM lIdhuM che. ubhayanA A upakArane huM RNI chuM. vidvAna AgamanA abhyAsI vAcakagaNune khIjI AvRttimAM paNa je kaMI kSationA sudhArA ke vadhArA karavA cAgya jaNAya te niHsa'kAca jaNAvavA punaH vinaMti che prAnte zrIjI AvRttimAM paNa kSati rahI haiAya tenA micchAmi 'kruDa daIne viramuM chuM. dosIvADAnI pALa-jaina vidyAzALA, amadAvAda. vi. sa. 2012, caitra suda 13, sAmavAra paramapUjya gurUdeva mAcAmahArAja 1008 zrI vijayamaneAharasUrijI ziSyANu bhadraMkaravijaya Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUjyapAda prAtaHsmaraNIya, zAtamUti, zrIsaMghasthavira, vayevRddha A. bhagavAna zrImada vijayasiddhisUrIzvarajI mahArAja pUjayapAda prAtaHsmaraNIya, gAMbhiyaguNanidhi, pUjyapAda prAtaHsmaraNuIya A. bhagavAna zrImad zAntamUrti, sva. A. bhagavAna zrImad Jain Educat vimeghasUrivarajI mahArAja QorumalGRALO HARLY nelibrary are Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ubodhana jJAnanuM kiraNa jagatanA saMskArajIvanane ujAsa ApanAra yadi kaI prakAza hoya te te jJAnaprakAza che. asaMkhya sUryanA ke dIvAbattInA prakAza karatIya jJAnaprakAzanA eka kiraNanuM paNa mahatva ati ghaNuM vadhI jAya che. sUryane ke dIvAbattIne prakAza rAtrinA aMdhArAne bhale dUra karI zake, paraMtu AtmAmAM bharelA ajJAna aMdhArAne te jJAnaprakAza ja ulecI zake, ke je vinA AdarelI anantanI-mokSanI musApharI kaI paNa prANIthI pUrI thaI zakatI ja nathI. dhanya che te anantajJAnI mahApurUSone, ke jeozrI atimAnava-tIrthakara tarIke A pRthvI upara avataryA hatA. teozrIe A jagatanAM bhAva dAridyone nivAravA kAje ja jJAnanAM amUlya dAna karelAM che. A zrI "dharmasaMgraha" graMtha tene ja eka aMza che. graMthakartA upAdhyAyajI zrI mAnavijayajI gaNivara A graMtharatnanA racayitA che. pUjyapAda tapAgacchIya-vizvavikRta-akabarabAdazAha pratibaMdhaka-jagadgurU AcArya zrI vijayahIrasUrIzvarajI mahArAjAnI pATe, bAdazAha akabare Apela "savAI hIralA'nuM birUda dhAraNa karanArA pU. AcArya zrI vijayasenasUrijI mahArAjA thayA, teonI pATe eka AcArya pU. zrI vijayadevasUrijI mahArAjA thayA ane pachI bIjA AcArya pU. zrI vijayatilakasUrijI mahArAjA thayA. A AcArya zrI vijayatilakasUrijI mahArAjAnI pATe pU. AcArya zrI vijaya AnaMdasUrijI mahArAjA thayA ane teonA eka ziSya paMDita zrI zAntivijayajI gaNI thayA. temanA ziSya te prastuta mUla graMthanA kartA mahAmahopAdhyAya zrI mAnavijayajI gaNivara. (jue mUla graMthanI prazastinA zleke 1-2-3-4-7-9) racanA samaya- prazastinA zloka 14 mAM, A graMtha teozrIe vi. saM. 1731 nA vaizAkha suda 3akSayatRtIyAnA dine race che, ema spaSTa jaNAveluM che. A uparathI teozrInA samayanuM aitiaupramANa paNa sattaramA saikAnA uttarArdhathI mAMDI aDhAramA saikAnA pUrvArdha sudhImAM hevAnuM niHzaMka pratIta thAya che. teozrInI vyAkhyAna chaTA khUba rasa bharapUra hatI. mahAna tirdhara upAdhyAyajI zrI yazovijayajI gaNivara paNa teonAM vyAkhyAne pratye AkarSAyA hovAnuM keTalIka kivadantio ApaNane kahI jAya che. upAdhyAyajI zrI yazeviyajI mahArAjanI dIkSA vi. saM. 1688 ane svargavAsa vi. saM. 1743ne che. teozrIe prastuta graMthanuM saMzodhanAdi kArya paNa kareluM che. matalaba ke-A baMne mahAtmAo samakAlIna hatA. eTaluM ja nahi, paNa upAdhyAyajI zrI vinayavijayajI gaNI tathA upAdhyAyajI zrI meghavijayajI gaNI Adi mahApurUSe paNa teozrInA samakAlIna hatA. graMthanA saMzAdhake A graMthamAM sthale sthale pULa vAcakavara zrI yazovijayajI mahArAje karelAM upayogI Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ TapaNe je [] AvA brekeTamAM lIdhelAM che. te uparathI samajI zakAze ke A graMthamAM teozrIne keTale badhe kiMmatI phALo che. khuda graMthakAra mahAtmA prazastinA 11-12 mA laeNkamAM A hakIkatanI khUba kRtajJatApUrvaka nedha letAM jaNAve che ke-"jemaNe tarka, pramANa ane naya pramukha gahana vicAramAM paNa samartha vivecane karIne zrI zrutakevalI Adi pUrva munimahArAjAone yAda karAvyA che. te vAcakarAja zrI yazovijayajI mahArAje mhArA upara upakAra karI A graMthanuM parizadhana Adi karela che. (11)" "A graMthamAM ati durgama evI paNa sAdhu ane zrAvaka Adine lagatI vividha prakAranI sAmAcArIonuM Alekhana karavAmAM bALakanA jevI maMda gativALe paNa huM je gatimAna- zaktimAna thaI zakyo chuM, te temanA hastAvalaMbana-TekA ja AbhArI che. (12)" A uparAMta vAcaka zrI lAvaNyavijayajIe paNa A graMthanuM saMzodhana karyuM che. tene ullekha prazastinA 13 mA zlekamAM graMthakArazrIe karyo che. graMthanirmANa zAthI thayuM ?-- ne ApaNe joyuM che ke priDha sAhityasvAmIe sAhityanA rasathALa jema svayaM NAthIkura janatAnA upakAra athe pIrase che, tema kyAreka svaziSyAdinI vinati vigere preraNA pAmIne paNa teo graMthanirmANa kare che. prastuta graMthanirmANamAM paNa graMthakAra maharSi jeozrInI prArthanAthI prayatnazIla banyA; teo hatA amadAvAda nagaranA hAjA paTelanI piLamAM rahetA vizA zrImALI jJAtinA zeDa, tema ja zeTha ANaMdajI kalyANajInI peDhInA pratinidhi, suprasiddha dharmaniSTha zeTha mayAbhAI sAMkalacaMdanA pUrvaja zeTha zrI zAtidAsa. teo matiA zeThanA putra hatA. A pitA-putra kevA dharmaTha - udAra zAsanasevI-tatvavilAsI mahAnubhAvo hatA, tenI paNa prazasti graMthakArathIe zleka 15-16-17-18 mAM barAbara ja gAyelI che. prathamAdazanA lakhanAra - jJAna, darzana, cAritra ane tapane sAthe te sAdhu. jJAnAdika guNonI ArAdhanA mATe jema zramaNa graMtharacanA vigere karatA hatA, tema racAyelA graMthanI prathama zuddha nakala lakhavAnuM kArya paNa teo karatA hatA ane te paNa eka mahetuM mAnaprada cAdagAra sevAnA kArya tarIke gaNAtuM hatuM. temane "prathamAdaza" nA lekhaka tarIke ullekha karAto hate. hoTe bhAge A suyazanA bhAgIdAra graMtharacayitAnA ziSya athavA nikaTavati bhaktajana banatA hatA. A zrI dharmasaMgraha graMthanA prathamAdarzanA lekhaka muni zrI kAntivijayajI gaNivara hatA. jemAM graMthakAra mahAtmAnA ziSya havAne pUro saMbhava che. graMthakArazrIe A hakIktanI nedha prazastinA 19 mAM zlekamAM karI che. graMthamAM kahevAyelI vastu graMthakAra maharSie viSayapratipAdananI saralatA mATe prastuta graMthane cAra vibhAgamAM vaheMcI nAkhela che. pahelA vibhAgamAM gRhasthane sAmAnya dharma kahevAmAM Avyo che, Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bIjA vibhAgamAM gRhasthane vizeSa dharma kahevAmAM AvyuM che, trIjA vibhAgamAM sApekSa yati-sAdhudharma kahevAmAM Avyo che ane cothA vibhAgamAM nirapekSa yatidharma kahevAmAM AvyuM che. prANI mAtrane sukhanI abhilASA svAbhAvika rahelI che, paNa tene anAdikAlIna janma-maraNAdika phala ApanArA kamaregane e te pakSAghAta lAgu paDelo che ke-abhilASA sukha meLavavAnI hovA chatAM meLave che duHkha ja. bebhAna, bImAra ane madonmatta AdamInI ceSTAo jagatamAM jevI jaNAya che, tevI ceSTAo karmanA regathI gherAyelA sAMsArI AtmAonI hoya che. regane mITAvavAnI ekanI eka je rAmabANa davA che tenuM ja nAma dharma che. aneka vastuonA svabhAvagata aneka dharmo hoya che, tenuM parizodhana karIne ApaNe te cetana AtmAnA svabhAvagata dharmane jyAre AcaratA thaIzuM, tyAre ja muktAtmAonI niraga havA cAkhI zakIzuM. A graMthamAM evA dharmanuM zuddha svarUpa ane tene hAMsala karavAnA kramika upAyo-A tamAmanuM graMthakArazrIe khUba vistArathI pratipAdana karyuM che. sAmAnya dharma A pahelA vibhAgamAM gRhastha "nyAyathI dhana upArjana karavuM. vigere pAMtrIza niyamanuM varNana karavAmAM AvyuM che. dArzanika kivA Arya--anArya dRSTie paNa A vAta mAnava mAtranA hitanI che, ema si kaIne kabUla karavuM paDe tema che; ane ethI ja e sone mATe Adara karI zakAya te mAnavatAnA pAyAno dharma hovAthI, tene gRhasthanA sAmAnya dharma tarIke oLakhAvavAmAM Avyo che. vizeSa dharma bIjA vibhAgamAM gRhasthane vizeSa dharma batAvavAmAM Avyo che. ekaDIyA ane bALapithI bhaNatA bALake jema pahelA dhoraNa vigeremAM krame krame AgaLa vadhavAnuM che, tema sarvodayanI parAkASThAne siddha karavA mATe gRhastha sAmAnya dharma rUpI bIjasevanamAMthI vizeSa dharma rUpI vikAsakramamAM AgaLa vadhavuM joIe. AthI ja have gRhastha, prathama pitAnI zraddhAvRttine jhoka je asatya-asthiratA-saMdigdhatA-aNasamaja ane kadAgraha Adi kacarA tarapha vaLeluM hatuM, tene satya-sthiratA-nizcaya-samaja ane sadAgraha Adi tarapha vALo rahyo. A rItie zrI vItarAgadeva AdinI pratIti karIne, teozrInI pUjA-bhaktipUrvaka "skUlathI hiMsAtyAga" Adi vizeSa vratanuM parizIlana paNa karavuM rahyuM. AnuM nAma che gRhasthane vizeSa dharma. A vibhAgamAM graMthakAra mahArAje gadaSTionuM, zrAvakanAM samyakatvamUlaka bAra vratanuM, temAM na lagADavA joItA aticAranuM, gRhastha nitya karavA lAyaka zrI jinapUjA AdinuM, devavaMdana-pratikramaNAdi nitya kriyAnAM sUtronuM tathA tenA arthonuM, bhakSyAbhaNyanuM, devadravyAdika dAnavyavasthAnuM, gurUvandananuM sAMja-savAranA paccakhANonuM, parva--vArSika tathA janmAdi kRtye vigerenuM khUba jhINavaTathI varNana kareluM che. jaganzAntine upAya Aje jagatamAM azAntine mATe hutAzana saLagI rahyo che, tenuM kAraNa che manunI saitika lAlasA ane tadarthe jIvAtuM sperajIvana. A graMthamAM uparyukta vizeSa dharmanuM je Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 pratipAdana karavAmAM AvyuM che, te mujaba jena ane jainetara gRhastha svajIvana jIvavAne je nizcaya kare, te jagatamAM Aje zaktinuM svarga utarI zake tevuM che. vartamAna yugane A ja khare nAgarika dharma samajAve joIe. te jyAre samajAze, tyAre ja sva ane pArane vinAzanI gartAmAM pheMkI denArI hiMsA ane parigrahavAdanI pAchaLa Aje je AMdhaLI deTa mUkAI che tene aMta Avaze. yatidharma- yatidharma be prakAra che. eka sApekSa eTale sthavirakalpI, je gacchanI maryAdAmAM vartanAra heya; bIje nirapekSa eTale jinakalpI Adi, jene gaccha Adi kazAnI apekSA na hovAthI gyatA prApta karIne kevaLa utsarga mAge vartanAro hoya. jIvanaparyata saMsAranA sarva AraMbha, parigraha, strIsaMga, vigerene tyAga karIne sarvathI ahiMsA Adi mahAvate aMgIkAra karavAM, tenuM nAma yati kivA sAdhudharma che. jIvanasAdhanAnuM ahIM pUrNavirAma Ave che. enuM bIju nAma "sanyAsa ga" paNa che. enA jevuM bhUtapakAraka, zAnta, dAnta avazya grAhya bIjuM eka paNa uttama jIvana nathI. jee A jIvana svIkArI karma sAme saMgrAma mAMDe che ane tene chellI lapaDAka mArI hata-prahata karI nAkhe che, teone A saMsAranA janmojanmanA ati kaTu parAbhave bhegavavA paDatA nathI. mUla graMthanA trIjA ane cothA vibhAgamAM graMthakArazrIe chevaTanA sArabhUta surAsurAdi vAgha evA A yatidharmanuM prAyazcitAdi samagra vidhi sAthe varNana kareluM che. graMthanuM kalevara A zrI dharmasaMgraha graMthane zabdadeha mUla ane TIkA ubhayAtmaka che ane te ubhayanA racayitA upAdhyAyajI zrI mAnavijyajI gaNivara ja che, tethI A graMtha svapajJavRttiyuta zrI dharmasaMgrahanA nAme je oLakhAya che te yathArtha che. A graMthanuM mUla saMskRta padyamAM che ane TIkA saMskRta gadyamAM che. mUlanI ekaMdara gAthAo 159 che. jemAM pahelA be vibhAgane AvarI letI gAthAo 70 che. bhASA saMskRta chatAM rocaka, sarala ane prasanna che. loka pramANa - AkhA graMthanuM sUtra tema ja vRttisahita anuTubamAM gaNatuM zlekapramANa graMthane aMte 14602 ApeluM che. tene pahele bhAga, ke jemAM grahasthanA sAmAnya ane vizeSa dharmasvarUpa be avAntara vibhAgo che. tenuM ekaMdara zlekapramANu te bhAganI vRttine aMte 9423 nuM lakheluM che. AthI samajI zakAze ke- gRhasthadharmane AzrIne uttara vibhAga karatAM mula gAthAnuM pramANa ochuM rAkhavA chatAM, TIkAgraMthanuM pramANu graMthakArazrIe dviguNathI paNa adhika evuM khAsuM vistRta banAveluM che. viSaya nirUpaNa - A graMthanuM viSayanirUpaNa svarUpadarzaka che, te pitAnI sAthe vAcakone ghaNI ghaNI bAbatanI mAhitI ane upadeza ApatuM jAya che. te kayAMya paNa apekti ke adhikti Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3 karatuM nathI. tenuM dhyeya Agama, pacAMgI ane tadanusArI pUrvAcAryAMnI zAstravANIthI siddha thatI suvizuddha sAmAcArI kivA pararaMparA mArganuM pratipAdana karavAnuM che. kapaDuM sIvanArA eka kArIgara darajIne jema kapaDuM' kApyA vinA sIvI zakAtuM nathI, tema graMthakAra mahArAjA, AgraMthamAM, kacAMka zakA-samAdhAna karatA, te kayAMka carcA karatA, kAMka satyapakSanu' sthApana karatA, teA kayAMka paravAdionI apramANika mAnyatAonu` kha'Dana karatA sArI rItie jovAya che. A pramANe yAvat parama AptapurUSonI vacanamaryAdAmAM rahela. teozrInu viSayanirUpaNu askhalita pravAhasvarUpe vahetu rahI peAtAnA dhyeyasAgaramAM vilIna thaI jAya che. graMthakArazrIne Adha A graMthanuM avaleAkana karatAM e sahajamAM mAluma paDI jAya che ke--graMthakAra mahArAjAnA medha ghaNA vizALa hatA. vyAkaraNa, tarka, nyAya, sAhitya, prakaraNa Adi dareka viSayanA talaspazI edhi uparAnta temanA UDA dAnika jJAnane A graMthamAM dheAdha vahI rahyo che, ema kahIe teA te jarAye khATuM nathI. graMthakAra mahArAje, ekale hAthe A eka ja graMthamAM zrI AcArAMga Adi aMgasUtra, uvavAI rAyapaseNI Adi upAMgasUtrA, nizIthabRhatkalpAdi chedasUtrA, payannAsUtreA, AvazyakAdi mUlasUtro tathA nadyAdi sUtra, uparAnta zrI dharmAMbindu, SoDazaka, aSTakajI, cogadRSTisamuccaya, yAgabindu, paMcAzakajI, upadezapada, lalitavistarA, pa`cavastu, yeAgazAstra, vItarAgaste tra, dha ratnaprakaraNa, zrAddhavidhi, zrAddhadinanRtya Adi pUrvAcAryAnA aneka mananIya graMthAne ane niyukti, bhASya, cUrNi TIkA, avasUri Adi moTA bhAganA zAstrasamudrane niSkarSI ApelA che. ma thayelI pU. pUdhara zrI umAsvAti mahArAje ' zrAvakadhama prakaraNa ' lakhelu che, e sivAya sAdhudhama uparanAM paNa jUdAM jUdAM prakaraNA lakhAyelAM ghaNAM mAluma paDe che. paraMtu gRhasthadhama ane sAdhudha-ubhayanuM eka kaDIbaddha athathI iti sudhI nirUpaNa karavAnI pahela, ApaNe bhUlatA na hAI e te prAcIna cAkInI mahattarAstu pU. AcAya zrI haribhadrasUrijI mahArAjanA 'dha bindu' graMthamAM dRSTigocara thAya che. te pachI zAntisUrijI mahArAjanu 4 dharma ratnaprakaraNa ' ane pU. kalikAlasarvajJa zrImad hemacandrasUrijI mahArAjanu* * cAgazAstra' Ave che. sAmAnyataH jotAM prastuta graMthakArazrIe A graMthamAM e ja mahApurUSAnI zaili apanAvelI jaNAya che. teozrInA bhASA uparanA kAmU kharekhara dIlacazpa che. mA dana vattamAnamAM devadravya,'* tithiArAdhana ' Adi je vivAdAspada praznothI zrIsaMghanu mAnasa DA'lAtuM dekhAya che, tene sthira ane svaccha rAkhavA mATenuM sattAvAra mAdana A graMthamAMthI paNa vAMcakeAne niHsa Mdeha maLI rahe che. C (1) AratI, pUjA, supana ane upadhAnanI mALa vigere khelIonI upaja devadravya che. khelanAranI IcchAnusAra te game te khAte laI jaI zakAya nahi, * devadravya ' skulA, kaoNlejo, dhruvAkhAnAmAM ke madhyama vargane madada ApavAmAM vAparI zakAya nahi, tene mATe jUtu sAdhAraNa Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 krUDa ubhuM karI zakAya, paNa te mhAne devadravyanI sthApita Avakane dhakko paheAMcADI zakAya nahi. (2) tithi ArAdhanAmAM uyatithine eLavavI joIe nahi. A ane evA ja bIjA aneka jIvana payeAgI khUlAsAo ApaNane A graMthamAMthI sacATa maLI rahe che. jevA ke (ka) sAmAyikamAM iriyAvahI karavI joIe; (kha) karemibhate traNa nahi paNa eka ja uccaravI jAI e; (ga) pa` sivAya apave paNa pASadha karavAne niSedha nathI; (gha) paiASadhamAM zrAvaka peAtAne mATe karelA AhAranA paNa upayoga karI zake che; (3) strIthI paNa zuddhipUrvaka bhagavAnanI pUjA karI zakAya; (ca) strI dIkSA paNa laI zake che ane mekSamAM paNa jai zake che; (7) strIne Rtudharma Ave che ane te teNIe pALavA joIe; (ja) pratikramaNamAM ceAthI stuti (deva-devInI) khelavI joIe; (jha) pakhkhI cAdazanI ane saMvatsarI cAthanI ja thAya; ityAdi. mUla mathatuM prakAzana A mUla graMthanuM prakAzana suratanA zeTha devacaMda lAlabhAI jaina pustakAhAra phaMDa taraphathI e vibhAgeAmAM karavAmAM AveluM che. temAMnA pahelA vibhAga vi. saM. 1971 mAM prasiddha thayA che ane khIje vibhAga vi. sa, 1974 mAM bahAra paDayo che. tenu sa'zeAdhana te samayanA panyAsa zrI AnaMdasAgarajI, ke jee pachIthI AcAya zrI sAgarAnandasUrijI thayA hatA, teoe karela che. majakura sampAdanamAM teenA taraphathI prastAvanA tathA viSayAnukrama vigere paNa ApavAmAM Avelu che. gura kavi tarIke graMthakArazrInI anya kRtio < aDhAramI zatAbdinA gura kavi tarIkenI prasiddhi paNa ApaNA graMthakAra mahAtmAnI ucca kakSAnI hatI, jaina gurjara kavio-bhA. 2 'mAM 'navicAra' eTale ' sAta nayanA rAsa,' jenuM graMthapramANu 240 che, te temaNe vi. saM. 1728 AsapAsa banAvyAnuM lakhe che. * sumati kumati (jInapratimA) stavana, paNa eja arasAmAM temaNe raceluM che. temanI bhagavatI rAsa yAne sajjhAya saMgrahapAthI' vi. saM. 1743 mAM lakhAyelI che. teozrInI cAvIzI ane ATha madanI sajjhAya vigere kRtio teA, Aje paNa gAnAra ane sAMbhaLanAra saiAnAM dIla harI le tevI rasika ane bhakRtyAdi bhAvAthI paripUrNa che. samAna nAmadhArI anya kavi graMthakArazrInA samakAle ja bIjA paNa 'mAnavijayajI' nAmanA traNa kavie vidyamAna hatA. temAMnA be tA tapAgacchIya ja hatA ane eka kharataragacchIya hatA. A uparAnta eka mAnamuni nAmanA paNa sAdhu hatA. (jue jaina gurjara kavio-bhA. 2 ). temaNe anukrame zrI zrIpAlarAsa, vikramAditya caritrarAsa, pAMDava caritrarAsa, AdinI racanAe karyAnu Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaNAya che. bhASAntara yuga vartamAna yuga malika kRtionA bhASAntara yuga tarIke vadhAremAM vadhAre prasiddha thayela che. saMskRta Adi eka bhASAmAMthI gujarAtI Adi bIjI bhASAmAM graMthane sAvaMta utAre, tenuM nAma bhASAntara che. abatta, " AvAM bhASAntara karavAnI zarUAta kyArathI thaI ane pahela vaheluM keNe kayA graMthanuM bhASAntara karyuM tathA kyI kyI bhASAnA grantho kyI kyI bhASAmAM utarAyA, gujarAtI ane tevI ja bIjI prAMtIya bhASAnI kRtIonA bhASAntare saMskRta vigeremAM thayAM che ke nahi, A badhA prazno vidvAnoe vicAravAnA che. mUla bhASAnA abhyAsI manuSyane, temanI ja bhASAmAM mUla kRtimAM samAyele jJAnane khajAne prakaTa karI Ape," e bhASAntarenI upayogItA che. sAhityakSetramAM bhASAntare paNa malika kRtio jeTalAM ja gaNanApAtra che, e eka hakIkata che. bezaka, te mUla kationI khUbIo ke khAmIo jema hoya tema tenA ja "Tena, -Azaya ane "TesTaabhirUcImAM rajuAta karanAra hovAM joIe. vyavahAramAM eka nakala karanAranI jokhamadArI rahelI che. te je garabaDa ke pramAda kare, te "Agala gADIne badale "Aga lagADI jevo anartha paNa macAvI de. bhASAntarakAranI jokhamadArI tenAthI paNa caDhIAtI che. sAce ja te graMthanA hArda sudhI pahoMcanAra vicArazIla vidvAna have joIe. dharmasaMgrahanuM bhASAntara- vAcakonA karakamalamAM je A graMtha mUkAya che, te che uparyukta zrI dharmasaMgahana bhASAntara. A bhASAntaramAM gRhasthanA sAmAnya dharma ane vizeSa dharma rUpa be vibhAgonuM ja vivecana kareluM che ane te mUla graMthane je TIkAbhAga che tenuM bhASAntara che. mUla gAthAo te tenA asalI svarUpamAM ja raju karelI che. bhASAntarakAra| munirAja zrI bhadraMkaravijayajI, ke jeo AcArya zrImada vijyamanehara. surijI mahArAjanA ziSya che ane saMghasthavira, zAntasUti AcAryadeva zrImada vijyasiddhisUrIzvarajI mahArAjanA prapraziSya che, tathA svargastha zAntamUrti AcArya. deva zrImadda vimegha surIzvarajI mahArAjanA praziSya che, temaNe A bhASAntara kareluM che. A bhASAntara pAchaLa temaNe traNa-cAra varSane akhaMDa zrama sevele che. bhASAntarakAra tarIkenI upara AlekhelI javAbadArI adA karavAmAM teo keTalA saphala thayA che, tene nyAya te vAcaka karaze. atra eTaluM kahevuM paryApta che ke-temane A parizrama jarUrI hatuM ane te sAhityanI duniyAmAM ati AvakAradAyaka che. pAThakene te niHzaMka upakAra karanAro che A prANavAna parizrama teo bIjA bhAganA paNa bhASAntara mATe kare, evuM jarUra IcchIe. senuM ane sugaMdha ApaNe pUrve jeI gayA ke A zrI dharmasaMgraha saTikanuM nirmANa suzrAvaka Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAntidAsanI preraNAthI granthakArazrIe karyuM hatuM. eja suzrAvaka zAMtidAsanA vaMzaja svargata suzrAvaka mayAbhAInI preraNAthI eja graMthanA A bhASAntaranuM nirmANa thayuM che. zraddhA, abhyAsI, kriyArUci, labdhArtha, hitArtha, zAsananI dhagazavALA, virala zrAvake paikInA teo eka hatA. temaNe pitAnA jIvatAM A bhASAntaranI presakopI saMpUrNa I- vAMcI lIdhI hatI ane presamAM cAlu karavAnI taiyArImAM ja teo vi. saM. 2006mAM paralokavAsI thayA. temanA ja suputra suzrAvaka nattamadAsa vigere, potAnA pitAzrInI IcchAnusAra pitAnI saMpUrNa Arthika sahAyathI prathamavRttinuM prakAzana kare che. senAmAM sugaMdha maLavA rUpa AthI vadhAre suMdara yuga bIje karyo hoya ?, ke jeo mUla graMthanI racanAmAM preraNAmUti hatA, temanA ja kuladIpaka A bhASAntaranI racanAmAM preraNAmUti thayA ane vaLI uttarottara temanA ja kuladIpaka A bhASAntaranuM mudraNa karAvI prakAzamAM lAve che. atigAra A amUlya graMthanuM "udbodhana" lakhavAnI mArI taiyArI na hatI, paraMtu bhASAntarakAra munizrInI sahRdaya vinaMtine mArAthI nakArI zakAI nahi ane mahAre togya taiyArI karavI paDI. A bhASAntara sAthe hAre je alpa saMbaMdha che, te anubhavathI huM kahI zakuM chuM ke koI paNa mUla kRtinuM bhASAntara prAmANika karavA mATe jeTalI kALajI rakhAvI joIe, teTalI AmAM khacita rAkhavAmAM AvI che, tathApi chadmasthatAnA ge sulabha bhUla thayelI kyAMya paNa je dekhAya te to sudhArI leze ane parizramane pUro nyAya Apaze, evI AzA rAkhavI asthAne nathI ja. e bhUlAvuM na joIe ke A graMthanA thoDA bhAganuM bhASAntara vi. saM. 1961mAM jenavidyA prasAraka vaga-pAlItANA taraphathI prasiddha karavAmAM AveluM che. jo ke tene AmAM kaze upaga karavAmAM AvyuM nathI. amArI zubhecchAna dharmamAM ke vyavahAramAM manuSya je aneka prakAranA vicAra, vacana ke pravRtti sevatA mAluma paDe che, te ni kevala teonI ajJAnatA Adine AbhArI che. teo sahu samyaga jJAna pAme, e mATe ja mahApurUSe uttama prakAranAM sAhityanuM sarjana kare che. te pratinA eka A graMthane vAcake Adara kare, Adara karIne mAnavatAnA maMdiramAM adhyAtmabhAvanAnA dIvA saLagAve, tenA prakAzamAM pitAnuM jIvana Adarza jenapaNanA raMgathI raMge, raMgIne sva-paranA abhyadaya tema ja niHzreyasanI sAdhanAmAM kadama kadama Agala baDhe ane Age baDhatA teo maithyAdi bhAvayukta vizvazAntikara zrI sarvajJadharmanAM nirdoSa anuSThAne jagatamAM jayajayakAra bolAve, eja zubhecchA. vi. saM. 2009, jeTha vada 10, semavAra li. pUjyapAda paramagurU AcAryadeveza zrImad sagarAmaparA-jaina upAzraya, vijayapremasUrIzvarajI mahArAjanA caraNasurata caMcarika AcArya vijayajabUsUrijI Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ --prakAzakanA be bola zrImAlajJAtIya dezI zeTha manIAzAnA putra zeTha zAnidAsa dezInI AgrahabharI vinaMtithI, pU. upAdhyAyajI zrI mAnavijyajI gaNivare vi. saM. 1731 mAM zrAvakadharma ane sAdhudharma-ema baMne adhikArayukta " zrI dharmasaMgraha" nAmane A vistRta bodhadAyaka graMtha racIne jaina samAja upara mahAna upakAra karyo che. traNa sadIo pachInA temanA ja vaMzaja suzrAvaka mayAbhAI sAMkaLacaMdane svakalyANArthe zrutajJAnanI yatkiMcita bhakti karavAne mane ratha thatAM, temaNe sadarahu graMthane gUrjarabhASAmAM anuvAda karAvavAne nirNaya karyo. anuvAda konI pAse karAve-e prazna upasthita thatAM, temaNe pU. parama upakArI AcArya mahArAja 1008 zrI vijayasiddhisUrIzvarajI mahArAjanA prapraziSya pU. munirAja zrI bhadrakavijayajI mahArAjane te mATe vinaMti karI, teozrIe te samaye tene svIkAra karyo nahi ane Azare pAMca varSa vItI gayAM. Akhare A grahapUrvaka vinati karatAM sva-para kalyANArthe teozrIe hA pADI. te pachI teozrIe vi. saM. 2004nA amadAvAdanA cAturmAsamAM prastuta graMthane gujarAtImAM anuvAda karavAnI zarUAta karI ane jema jema te taiyAra thato gayo tema tema suzrAvaka mAyAbhAI tenuM mananapUrvaka vAMcana karatA gayA. chevaTe vi. saM. 2006 nA mahA suda 10nA zubha dine graMthanA "zrAvakadharma nAmanA pahelA adhikAranA anuvAdanuM kArya saMpUrNa thayuM ane teoe te lakhANane AnaMdapUrvaka ekadIlIthI saMpUrNa vAMcI lIdhuM. tyAra bAda A graMtha chapAvI prasiddha karavAnI temanI IcchA tIvra banI, temanI mAMdagI cAlu hatI ane divase divase zarIra kSINa thatuM jatuM hatuM. A samaye pU. munirAja zrI bhadraMkaravijayajI mahArAja, ke jeozrI mAravADamAM vicaratA hatA, teozrI vaizAkha mAsamAM amadAvAda padhAryA ane teonI samakSa suzrAvaka mayAbhAIe zrutajJAnanI ArAdhanA mATe A graMtha chapAvavAnI pitAnI bhAvanA pradarzita karIne anumati meLavI lIdhI. AthI tene aMgenI sarva vyavasthA karavAmAM AvI, paraMtu teTalAmAM te teo prathama asADa vada 6 nA sArI samAdhipUrvaka avasAna pAmyA. mAMdagI daramiyAna teoe vAraMvAra karelI khAsa bhalAmaNathI A graMthanI prathama AvRttinuM prakAzana temanA suputroe vi. saM. 2010nA kArataka suda 5nA roja pragaTa karI jJAnabhaktinA uddezathI cagya sthaLe bheTa ApI dIdhuM. graMtha jema jema lekanA jevA-jANavAmAM AvyuM tema tema sAdhu-sAdhvI-zrAvaka ane zrAvikA darekanI eka upara eka aneka mAgaNIo thavA lAgI. prathama AvRttinI parimita nakale be mahinAmAM bheTa apAI gaI ane lekanI mAgaNI vadhatI gaI. samAjanI A mAgaNIne saMtoSavA bIjI AvRtti chapAvavAno nirNaya karyo ane teja varSe comAsAmAM e kArya muMbAI- zrI jaina sAhitya vikAsa maMDalane seMpavAmAM AvyuM. temaNe turtaja -- - Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ amadAvAda navaprabhAta prI. presamAM te kAma zarU karAvyuM paNa bhavitavyatAe doDha varSa sudhI e pUrNa thayuM nahi, Akhare e adhurUM kAma tyAMthI ame pAchuM lIdhuM ane amadAvAda dhI nayana prITiMga presamAM sepyuM. traNa mahinAmAM chApavAnuM kArya pUrNa karAvI A grantha banatI tvarAye lokene vahele maLI zake te mATe ghaTatA prayatna karyA che. ema be presamAM thaI be varSanA gALe chapAyele A graMtha Aje athIonI mAgaNIne saphaLa kare che tene ame AnaMda anubhavIe chIe. kevaLa jJAnabhakti nimitte amAre A prayAsa che, emAM thaelo kharca jJAnakhAtAnA dravyathI karelo che tethI tenuM mUlya rAkhavuM ucita dhAryuM che. pahelAM karelA anumAna pramANe enI kiMmata sAta rUpiyA jAhera karI hatI paNa pAchaLathI kharca vadhu jaNAtAM ATha rUpiyA rAkhI che, jaina sAhitya vikAsa maMDalanI jAherAta mujaba pahelAMthI thaelA grAhakone sAtamAM ane bIjAone ATha rUpIyAmAM te ApI zakAze. grathanI upagItA vigerene aMge "prAkathana ane ubedhana mAM lakhAI gayeluM hovAthI ame kaMI lakhatA nathI. vartamAna jIvana vyavahAramAM bhUlA paDelA jene pagale pagale mArga darzana ApatA A granthane athI AtmAo zIvra maMgAvI le ane tenuM manana pUrvaka vAMcana karI jIvana vikAsa sAdhe eja amArA prayatnanI saphaLatA che. prAnta, A graMthanA gRjara anuvAdanI zarUAtathI te saMpUrNa chapAIne taiyAra thaye tyAM sudhInI pUrepUrI kALajIpUrvaka saghaLI ya jahemata uThAvanAra ane Atmabhoga ApanAra, tema ja graMthanI zarUAtamAM svahaste "prApha-kathana" lakhI ApanAra pU. vidvAna munirAja zrI bhadraMkaravijayajI mahArAjane ame jeTale upakAra mAnIe teTale oche che. teozrInI zrutajJAna saMbaMdhInI A anupama sevA cirasmaraNIya raheze. sAthe sAthe amArA upakArI teozrInA gurUvarya pU. AcArya zrI vijayamane harasUrIzvarajI mahArAje pitAnA amUlya samayane bhega ApIne je saMzodhana vigere karI ApyuM che teozrIne, tema ja pU. AcArya zrI vijayajabUsUrIzvarajI mahArAja, ke jeozrIe A gUrjara anuvAdanuM saMpUrNa lakhANa pitAnA vizALa anubhavathI tapAsI ApavAnI tathA graMthanI zarUAtamAM svakalamathI " udhana" zIrSaka prAstAvika lakhI ApavAnI je kRpA karI che, te badala te bane pUne amo aMtaHkaraNapUrvaka AbhAra mAnIe chIe. te sivAya anya pU. munivarae tathA bIjAoe paNa amArA A kAryamAM je je sahakAra Ape che, te mATe te te darekane AbhAra mAnIne viramIe chIe. -prakAzaka - - - Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viSaya 8 la zu vi Sa yA nu ke ma vibhAga pahele pRSTAMka prAkathana-Uddabodhana-prakAzakanA be bela-anukramaNikA-vagere 1 thI 28 granthanuM maMgalAcaraNa tathA dharmanuM svarUpa... ... 1 thI 10 gRhasthane sAmAnya dharma, pAMtrIza guNe vagere .. . * 10 thI 47 dharmadezanAnuM svarUpa .... 74 saddharma mATe jIvanI yogyatA .... .. vibhAga bIjo-prakaraNa paheluM-samyaktvAdhikAra samyakatvanuM svarUpa, prakAre tathA mithyAtvanA bheda vagere... , ... vi0 bIje-prakaraNa bIjuM ratAdhikAra zrAvakanAM bAra vatenuM varNana ... .... 274 zrAvakanAM vratanA 124 aticAronuM svarUpa . 331 sAta kSetrone aMge zrAvakanuM kartAvya 331 thI 342 vibIje-prakaraNa trIju-dinacaryA prAtaHkALe jAgavA vagerene vidhi .... .. 343 thI 353 gharamaMdiramAM zrI jinapUjA vidhi 353 thI zrIsaMghanA jinamaMdire jinapUjA vidhi . 383 thI 52 zrI jinamaMdira tathA dhArmikadravyane aMge zrAvakanuM vizeSa kartavya vagere 453 thI 466 gurUvandane adhikAra .... .... . ... ... 467 pacakakhANa adhikAra .... .... 504 thI 534 paccakhANa pachInuM kartavya, dhana kevI rItie meLavavuM? tathA aucitya dharma pa35 thI 561 madhyAhunAdi vakhate karavA gya kAryo . 572 sAMjanA zrI jinapUjana Adi kartA ane pratikramaNa adhikAra ... pa72 thI 35 zeSa sUtrArtha ane pratikramaNa pachInuM kartavya. * * 635 thI 641 rAtrinuM kartavya * * 641 thI 643 vi. bIje-prakaraNa cothuM-paryAdinAM kRtya zrAvakanAM parva .. **** 644 thI 648 mAsI kRtyo ... ... ... .. vArSika kRtya * 676 janmakRtye, 11 pratimAo ane upasaMhAra . . 677 thI 66 prazasti 697 thI 700 zuddhipatraka, pAribhASika zabdArtha ane AdhArabhUta graMthonAM nAme .. 701 thI 708 383 561 thI 649 thI 654 255 Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viSaya prAraMbhika viSayAnukrama prAk kathana uddeAdhana prakAzakanA e ela. laghuviSayAnukrama. bRhad viSayAnukrama. graMthakAranuM maMgala vagere dharma nuMsvarUpa maitrIAdi cAra bhAvanAe prIti Adi 4 anuSThAne ane temAM dharmanI ghaTanA dravya-bhAvadhama ane tenI paraspara sApekSatA dharmAMnA bhedo-prabheda. gRhasthanA sAmAnya dharma--A guNuA. 1. nyAyasa MpannavaibhavanuM svarUpa 2. vIvAnuM svarUpa, prakAza ane temAM dhamya - adhamma ne vibhAga. 3. ziSTAcAranI prazaMsA karavI. 4. ariSadbhava ne tyAga karavA. 5. indrionA ya karaveza. 6. upadravavALA sthAne vasavuM nahi 7. dhara kevuM ane kyAM joIe ? 8. pApabhIrU thavu. 9. dezAcAranuM pAlana karavuM. 10. paranA avavAda na elave. 11. Avaka pramANe kharca karavA. 12. veSa vaibhavane chAjatA rAkhavA. 13. mAtA-pitAdinI sevA karavI. 14. sadAcArIone saga karave 15. kRtajJa thavu 16. aNu vakhate na jamavu. bRhad viSayAnukrama vibhAga pahelA zarU pRSTha viSaya 1 1 e 17. ceAgya samaye pathya jamavuM. 18. vratadhArI-jJAnavRddhonI sevA karavI. 19. sajjanene amAnya pravRtti na karavI. 17 19 20 1 4 G 8 10 10 10 11 zarU pRSTha 24 20. AzritAnu bharaNa pASaNa karavuM 21. dIrghadRSTA thavuM. 24 22. dararAja dharmo sAMbhaLave. 24 23. dIna du:khIAenI kyA karavI. 25 24. muddhinA ATha guNAne yAga sAdhavA 25 25. guNa--guNInA pakSapAtI thavuM, 25 26. durAgrahathI haMmezAM dUra rahevuM. 25 27. dareka bhAveAmAM vizeSa (tAratamya)nuM jJAna karavuM. 26 28. atithI--sAdhu-yAcaka vagerene ucita vivekathI 22 23 23 dAna karavuM. 29. dharma-artha-kAmanI paraspara bAdhakatA tajavI 30. ayeAgya sthale ayeAgya samaye javuM nahi. 31. dareka kAryomAM baLAbaLane vicAra karaveza. 32. yathAzakya lekavyavahArane anusaravuM. 33. parApakAraparAyaNa thavuM 29 29 34. lajjALuM banavuM. 30 13 35. saumya prakRtivALA banavuM. 30 16 nyAyathI dhana meLavavuM vageremAM dharma krama ghaTe? 30 17 ' satatAbhyAsa ' vagere dharmanA prakArAmAM dharmanI ghaTanA. 32 apuna dhakAdinuM svarUpa. 33 18 18 nayeAnI apekSAe bhinna bhinna guNasthAnakeAmAM dharyuM. 34 18 gRhasthanA sAmAnya dharmonuM phaLa. 35 19 sAmAnya dharmathI AtmAmAM vizeSa dharmanAM bIjovavAya che. 35 19 19 dhanAM bIja --akura-kaMda nALapuSpA ane phaLa. 36 zrvane dharmanAM khIjanI AvazyakatA. 20 ka 20 AdhiArmikanuM svarUpa ane jaina dRSTie 21 AdidhArmi ka. 21 21 apuna dhaka kAne kahevAya ? 'mArgonusAritA' vagere avasthAnuM TUMkuM svarUpa. vyavahAranayathI AdhiArmikamAM paNa dha zrAvaNanI ceAgyatA che. 22 26 27 28 29 4 4 4 41 42 nizcayanayathI samakitI ja dharma zravaNa mATe yogya. dharma mATe AtmAneA bAhya ane yauvana kALa kyA ? 42 Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4 67 75 51 77 6 viSayAnukrama ]. viSaya za3 pRSTa viSaya zarU pRSTa mithyAtvI AdidhArmika dharma zravaNa mATe yogya kema? ja3 AtmAnA baMdha-mokSa ane karmanI jemAM ghaTanA heya, mitrAdi cAra yogadaSTienuM TUMka svarUpa 44 te vacana zuddha gaNAya. "bahirAtmA' vagere AtmAnA prakAre. 46 baMdha ane mokSanA hetuo. dharmadezanAnuM svarUpa AtmAne anAdi karmabaMdhana kema dhaTe ? dharmadezanA devAmAM adhikArI kezu? 48 AtmA kevo hoya te tene badha-mokSa thaI zake? 67 dharmadezanA kevA AtmAne ApavI ? 48 AtmAne pariNAmI mAnavo ja joIe. 67 bAla, madhyamabuddhi ane paMDita zretAnuM svarUpa tathA ekAntavAdamAM 'baMdha-mokSa vagere ghaTatAM nathI.. kevo kevo dhamAM teone samajAvo ? 48 parabhavanI siddhi. ajJAtatatvano upadeza karavo te usUtraprarUpaNa che. 50 varAdhinI prAptinAM 'tathAbhavyatyAdi pAMca zrotAnAM lakSaNo jANIne dezanA devI. 51 kAraNenuM svarUpa. prathama sAmAnyatayA guNa-guNInI mahattA samajAvavI. 51 varabodhinuM svarUpa ane tenAM cha phaLanuM varNana. pachI ahiMsAdi lekottara guNe samajAvavA. 51 dharmadezanAnA svarUpano upasaMhAra, na samaje te paNa tiraskAra nahi karatAM utsAha saddharma mATe jIvanI yogyatA. vadhAre. 51 dharmaprApti mATe jarUrI 21 guNo 175 thoDuM paNa samaje tyAre zretAnI buddhine vakhANavI. 51 sAmAnya dharmanI yogyatAvALA gRhasthanAM lakSaNo zAstromAM tene bahumAna pedA karAvavuM. vizeSa dharmanI gyatAvALA gRhasthanAM lakSaNo. AkSepiNI kathA ane tenA cAra prakAre. para sAdhudharma mATe yogya jIvanAM lakSaNo. paMcAcAranuM svarUpa samajAvavuM; temAM jJAnAcAranA zrAvakanA 21 gaNe dareka prakAranA dharmanI prAptimAM ATha prakAro ane tenuM mahatva. para bhUmikA rUpe jarUrI che. darzanAcAranA ATha prakAra ane tenuM mahatva. vibhAga bIje-prakaraNa paheluM cAritrAcAra, tapAcAra ane vIryacAranuM svarUpa tathA bheda 56 samyakatvanuM svarUpa, e pAMceya AcAronA pAlana mATe zuM karavuM ? 57 dharmamAM samyaktvanI mukhyatA. paMcAcAranA pAlananuM phaLa samajAvavuM samyaktvanuM lakSaNa ane phaLa. paMcAcAranA ghAtaka daza asadAcAra ane tenI samyaktva keTalI rItie pragaTa thAya ? vagere. duSTatA samajAvavI. - 58 naisargika ane Adhigamika samyaktvanuM svarUpa. upadezake paNu e asadAcArone tajavA. 58 jJAna-cAritra karatAM ya samyaktvanI mahattA vadhu che. mUDhatA ane tenI dArUNatA tathA paMDitAI ane tenI "aupazamika' vagere samakitanA pAMca prakAre. 84 mahattA samajAvavI. pathamika samaktinuM svarUpa. purUSArthanI mahattA samajAvavI. 60 samyaktva prAptimAM kArmagraMthIya ane zaiddhAnika kamabheda. 85 A sAmAnya upadezane pacAve tene "AtmA, karma samyakatvaprAptine samajAvatuM yaMtra. vagere to samajAvavAM. sAyika, lApazamika samakitanuM svarUpa te mATe pahelAM zratadharma samajAvo. vedaka ane sAsvAdana samakitanuM svarUpa. bhinna bhinna dharmavALAnA AgamamAMthI satya samyaktvanI jaghanyAdi sthiti. AgamanI parIkSA karavA samajAvavuM. eka bhavamAM tathA saMsAracakramAM "samyakatva, dezavirati kaSa, cheda ane tApathI zuddha te Agama satya. vagere bhAvo utkRSTathI keTalI vAra pragaTa thAya? 91 te kaSAdinuM svarUpa. 61 kyuM samyakatva kyA guNasthAnakamAM hoya? chadmasthanuM svataMtra vacana zuddha na hoya. 63 samyapha pachI dezavirati Adi guNe kyAre pragaTe? 92 S 60 Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 99 [ ghamasAha hatA paNa viSaya za3 pRSTa viSaya zA pRSTa kSAyika samyaktvavALAne utkRSTathI keTalA bhava thAya? 92 hiMsAnA 243 prakAre, dayA tathA hisAnAM phaLe. 176 eka-aneka jIvane AzrIne labdhi-upagarUpa sama- bIjA aNuvratanuM svarUpa. 13 kitane kALa. pUla asatyanA "bhUtanihrava' Adi cAra prakAre. 180 samyaktvanA "ekavidha-dhividha" vagere dazavidha sudhInA asatya na balavAnA-bolavAnA guNa-deSa. 181 prakAre. 93 trIjuM aNuvrata, temAM cAra prakAranuM adattAdAna. 182 ekAntavAdImAM samyakatvane abhAva. adata nahi levAnAM-levAnAM phaLe. 184 bhinna bhinna nothI nizvaya samyaktvanuM svarUpa. 96 ceAthe aNuvrata, temAM brahmacaryanA prakAre. 185 kAraka, rocaka ane dIpaka samakitanuM svarUpa. strIne punarlagnano niSedha kema? (TIpana) 186 samyaktvanA nisarga rUci" vagere daza prakAre. zIyala pALavA -na pALavAthI guNadoSa. 188 kevalajJAna vinA svataMtra dharmopadezathI nukazAna. 99 maithunasevanathI ghara hiMsA. 189 mithyAtva ane tenA cAra tathA pAMca prakAranuM svarUpa 105 pAMcamuM aNuvrata, parigrahanA bhinna bhinna prakAre. 190 zrIjinabhaddhagaNikSamAzramaNa zrI siddhasena divAkara Adi saMpattithI paNa parigrahanuM pramANa vadhu rakhAya? hA. 192 Abhinivezika miyAtrI kema nahi? 110 parigrahanAM tathA tenA tyAganAM phaLo. 193 samyaphava-vato vagere gurUsAkSIe levAM. 113 parigrahanI vyAkhyA. 193 gurU kvA joIe? ane samyakatva vagere dharma sama- pahelA guNavratanuM svarUpa tathA tene pALavA-na ne levuM joIe. 114 pALavAthI guNa-deSa. 194 samyaktvanAM "zI" vagere pAMca lakSaNanuM svarUpa. 115 sAdhune diparimANa vrata kema nahi ? 195 samyaktvanA 67 bhedanuM varNana. 119 bIjA guNavratanuM svarUpa 196 divya-bhAvazrAvakanAM lakSaNe tathA bhAvazrAvakanA bAvIza abharAnAM nAme. traNa-ATha vagere prakAre. madirAnA prakAre ane tenI bhayaMkaratA. 200 bhAvazrAvakanAM kriyAgata cha lakSaNo. mAMsanA prakAre ane mAMsAhAranI duSTatA. bhAvazrAvakanAM bhAvagata sattara lakSaNe. madhanA prakAre ane tenAM dUSaNa. samakitIe viratino abhyAsa kevI rIte karavo? 140 mAkhaNanA prakAro ane temAM utpatti. 203 zuM nIcenA guNasthAnakavALe uparanAM guNusthAnakamAM udbarapaMcaka ane te khAvAmAM ghora hiMsA. 203 ghaTatI kriyA karI zake? hA. 142 barapha, viSa, karA, dareka mATI, abhakSya kema? 204 pariNAma vinA paNa kriyA karavAthI lAbha thAya? hA. 142 lavaNane acitta karavAnA upAya tathA te kyAM deva-gurvAdinI sevA ke dAnAdi dharma viratinA dhyeya sudhI acitta rahe ? 205 rAtribhojana karavAthI A bhava-parabhavamAM nukazAna. 206 pUrvakano ja saphala che. 144 rAtribhejanathI pAMceya vratanI virAdhanA. (TIppaNa) 207 vibhAga bIjo-prakaraNa bIjuM bahubIja, ajANyAM phaLAdi abhakSya. 210 vratAdhikAra-zatAdi uccaravAne vidhi 145 bALa athANAMnuM abhakSyapaNuM. 211 aNuvratAdi dharma uccaravAmAM megyazuddhi vagerenuM batrIsa anaMtakAyikanuM varNana. 212 varNana ane jarUra. 145 anaMtakAyikanA eka zarIramAM keTalA cho hoya ? 212 tratAdi uccaravA mATe naMdinI phiyA" vagerenuM varNana. 146 anaMtakAyika acitta paNa tajavuM joIe. 214 "samyaktva" vagerenAM paccakkhANunA AlAvA 149 mULAnAM pAMceya aMgo tathA vRntAka varjavAM. 215 zrAvakanAM bAra vrate ane tenA 13841287ra 02 calitarasanuM svarUpa. 216 bhAMgAonuM kramazaH gaNita. 1papa be rAtri pUrNa thatAM ja "dahIM-chAza" vagere pahelA AvatanuM svarUpa, zrAvakanI savA vaso dayA. 174 abhakSya thAya. 218 199 ) 0 cha 0 139 1 Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 292 o =1 232 21. - baha viSaSAnA ] viSaya zara paNa viSaya zara paNa tucchaLanuM abhakSyapaNuM. 218 363 pAkhaMDIonuM svarU5. 280 vidaLanuM lakSaNa, temAM jotpatti ane abhajyatA 218 pahelA aNuvratanA pAMca aticArAnuM svarUpa. 286 bAvIsa sivAyanA paNa abhakSya padArtho. 220 vadha, baMdhana vagerene aticAro kema kahyA? 288 sacitta, acita ane mizra vastuonuM vargIkaraNa. 220 bIjA aNuvratanA pAMca aticAronuM svarUpa. 289 kayAM anAja keTalAM varSa sacita rahe? 223 trIjA aNuvratanA pAMca aticArenuM svarUpa. acitta leTane kALa. 224 corane sAta prakAre. 292 kayAM pANI sacitta, acita ane mizra kahevAya ? 225 cothA aNuvratanA pAMca aticArenuM svarUpa. 294 cauda niyama dhAravAnI samajaNa. 227 pAMcamAM aNuvratanA pAMca aticAronuM svarUpa. ra88 trIjA guNavratanuM svarUpa. 231 navavidha parigrahamAM pAMca aticAranI ghaTanA. 301 anarthadaMDanA cAra prakAre ane tenuM ve pahelA guNavratanA pAMca aticAnuM svarUpa. 302 pramAdAcaraNe ane tenI bhayaMkaratA. 234 bIjA guNavatamAM bhejanane aMge pAMca aticAre. 304 anarthadaMDanI duSTatA ane tenAM mAThAM phaLo. 237 bIjA guNavratamAM karmane aMge 15 aticAre. 307 pahelA zikSAvratanuM svarUpa. 239 paMdara karmAdAnonuM svarUpa. 307 "sAmAyika eTale zuM? ane tene vidhi. 240 karmAdAnene aticAre kema kahyA che? 316 karemi bhaMte sUtrano artha. 241 trIjA guNavratanA pAMca aticAnuM svarUpa. 316 sAmAyikano kALa be ghaDI kema che ? 244 pahelA zikSAvratanA pAMca aticAronuM svarUpa. 318 sAmAyikanAM suMdara phaLe. 246 dharma-anuSThAnanI satata karaNIyatA. TIpaNu) 321 bIjA zikSAvatanuM varNana, tenI vyAkhyA ne phaLa. 247 "avidhithI karavA karatAM na karavuM sArUM'trIjA zikSAtratanuM varNana, vyAkhyA ane prakAro. 322 pauSadhamAM sAmAyika kema? ane pauSadhanA bhAMgA. 251 "vidhine Adara e AsannasiddhikanuM lakSaNa che. 323 pauSadhamAM AhAra khavAya ke nahi ? 255 bIjA zikSAvratanA pAMca aticArenuM svarUpa. 323 pauSadha levAne, paDilehaNane ane paccakakhANa trIjA zikSAtratanA pAMca aticArenuM svarUpa. 325 pAravAne vidhi. 256 cothA zikSAvratanA pAMca aticArenuM svarUpa. 327 poghadhavALAne IMDila javAne vidhi. 259 samyaktva, vrata vagerene prApta karavAnA upAyo, pauSadhamAM sAMjanAM mAMDalAno vidhi tathA a. 211 rakSaNa, grahaNa, prayatna ane tene viSaya. 329 saMthArAparisIne vidhi tathA artha 262 sAta kSetrone aMge zrAvakanuM kartavya, 331 pauSadha pAravAne vidhi, 18 de. 266 zrI jinapratimA karAvavAnuM phaLa. parvatithi sivAya pauSadha karAya ke nahi ? jaDamUrtinI pUjAnuM phaLa maLe ke nahi ? pauSadhavatanuM phaLa. 269 zrI jinamUrtinA "bhaktiya" vagere traNa prakAre. cethA zikSAvratanuM svarUpa. 269 zrI jinamaMdira kevuM bAMdhavuM? ane tene aMge atithivibhAganI vyAkhyA. ra70 RddhimaMta tathA sAmAnya zrAvakanuM kartavya. sAdhune vastra--pAtra vagere ApI zakAya ? hA. 272 jIrNoddhAranI mahattA. 334 atithisaMvibhAga kyAre kevI rItie karAya? 273 zuM chakAya jIvonI hiMsA thavA chatAM zrI jinaatithisaMvibhAga vrata karavAnAM-na karavAnAM phaLa. 274 maMdira baMdhAvavAmAM dharma che ? hA. 334 zrAvakanAM vratanA 1ra4 aticAre. 275 jinamaMdira bAMdhavAmAM lAbha ghaNe che ane zrAvakane aticAre kevI rItie ghaTe? . . 275 virAdhanA nathI. 5 samyakatvanA pAMca aticAranuM svarUpa. 277 jinAgamanI mahattAnuM varNana. - , ' ' . A che ja ja 4 - 333 Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 338 361 343 [ dharmasaMgraha bhAga pahelo viSaya za3 pRSTa viSaya za3 pRSTha jinAgamanI bhakti kevI rItie karAya? 337 bhAva snAnanuM kAraNa dravyasnAna, tenuM svarUpa tathA jinAgamanI bhaktinuM apUrva phaLa. 337 gRhasthane kupa dRSTAntathI tenI kartavyatA. 355 sAdhu-sAdhvIne aMge zrAvakano dharma. bhAvasnAnanuM svarUpa. 357, zuM strInI mukita thaI zake? hA. gaDa-gumaDAMvALo aMgapUjA karI zake ? nahi. 357, sAdhu karatAM sAdhvIne aMge vizeSa kartavya. 339 jinapUjAdi mATe vastro kevAM, keTalAM ? ane te zrAvaka-zrAvikAnI bhakita kevI rItie karAya? 340 paheravAno vidhi.. 358 strIomAM bhakitanAM pAtra paNa hoya che. 340 340 jinapUjAmAM sAmagrI kevI jAIe? 36 0 dIna-duHkhIAone paNa karUNAthI dAna ucita che. 341 pUjAmAM mukhakAzanuM tathA kezaranuM vidhAna. mahAbhAvanuM lakSaNa. 342 sAta prakAranI zuddhinuM svarUpa. A vibhAga bIjo-prakaraNa trIjuM gharamaMdiramAM praveza-pUjA vagere thI dizAmAM ? 32 zrAvakanI dinacaryA. 33. pUje ke tilaka, hastakaMkaNa vagere karavAM joIe 362 prAtaHkALe "zrI namaskAramaMtranuM smaraNa karavuM. 343 nirmAlya kone kahevAya ? ane tenI rakSA vidhi. 362 jAgavAne vidhi dravyAdine upaga" vagere prakSAla vagere karavAno vidhi. 362 dharma jAgarikA. vyakti, kSetra ane mahApratiSThAnuM svarUpa. navakAramaMtranA smaraNane vidhi ane phaLa. 344 eka, traNa, pAMca, vIza ane 170 naMdAvarta vagerenI samaja. 345 pratimAnA paTa karavAmAM judo judo uddeza. 365 navakAramaMtra jApa laukika hita mATe thAya? hA. 345 aMgapUjAnuM varNana. kayA prasaMge kayA varNanI mALA gaNavI? 346 pUjAmAM pupe kevAM vAparavAM? jApanA prakAro ane tenAM vize. 346 agrapUjA ane tenuM svarUpa. mAnasa vagere jApanuM svarUpa. 346 bhAvapUjA ane tenA jadhanyAdi traNa prakAre 368 anAnupUrvinuM svarUpa ane " A 'pUrvaka nava sabaMdhaka vagerene bhAvapUjAne abhAva, dravyapUjA kAra kyAre gaNAya? 346 paNa azuddha hAya. 371 stuti, jApa, dhyAna ane layanI kramazaH vizi zrAvakane 'nameltha zuM, uparAnta sUtre belAya? hA. 372 pTatA tathA tenuM svarUpa. 347 aviratinuM Acarita vidhivAda na gaNAya 373 dhyAna kyAre ane kevA sthalamAM karavuM? 347 sAdhu-zrAvakane divasamAM sAta vAra tyavandanA 373 zrI navakAramaMtranA jApanuM laukika-lakottara phaLa. 348 zrAvakane traNeya kALa avazya pUjA karavI joIe. 374 prabhAta dharmajAgarikA, sAmAyika, pratikramaNa tathA gIta-nRtya vagere dravyapUjA ke bhAvapUjA? 375 chepaccakkhANanI kartavyatA. 349 zrI jinezvaradevanI "mastha" vagere avasthAonuM kusva-duHsvananI samaja tathA tene kAunsa. 349 svarUpa tathA parikaranI samaja. kayAM paccakakhANa kayAre karI zakAya ? 350 pUjAnA "paMcaprakArI' vagere traNa, cAra, be, sattara bhakti vagere pAMca jinacaityanuM svarUpa. ane ekavIza vagere bheda. 376 gharamaMdiramAM zrI jinapUjA vidhi. 353 aMga, agra ane bhAvapUjAnuM phaLa. 378 zrI jinapUjA kayAre karavI ? 353 thI pRja sAttvikI, rAjasI ane tAmasI? 378 snAna kyAM kevA pANIthI karavuM ? 353 zaktinA abhAve sAmAnya pUjAnuM meNuM phaLa. 779 snAnanA prakAra tathA jhADo-pezAba kyAre, kathA zrI jinapUjA uparAnta kartavya tathA gharaderAsarane ane kayI dizA sanmukha besIne karavAM? 354 aMge lakSyamAM rAkhavAnI bAbato. 382 dANu tuM ane kevI rItie karavuM? 54 zrIsanA jinamaMdire pUjA vidhi. 282 Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 Saa * bRha viSayAnu Sa ] viSaya za pRSTa viSaya zA pRSTha purUSanA pAMca, strInA traNa ane rAjAnA pAMca abhi- karmabaMdhanuM baddha-smR4-nikAcita vagere svarUpa. 439 gamanuM svarUpa. 383 lillA' yuddhALa" mULa artha-hetuo vagere. 443 bhamatI na hoya tyAM zuM karavuM? 385 "karmasiddha Adi 11 jAtinA siddho. samavasaraNatyanuM varNana. 385 karma rahita AtmA urdhvagamana kema kare ? 444 prabhune caDhAvelAM puSpo. vara ke AbharaNe pharIthI siddhanA "tIrthasiddha' vagere 15 bheda 445 caDhAvAya ke nahi? 386 utkRSathI keTalA jIvo keTalA samaya sudhI siddha thAya? 446 zrI mULanAyakajInI pUjA vagere viziSTa rItie kara- digambaro paNa strInI mukti mAne che? hA. vAthI bIjA prabhune anAdara kema nahi? 387 'tArijadAra ne bhInna bhInna artha 449 snAtramahatsavano vidhi. 389 verAvALa" "nA jIvarAja' sUtronA artha. 4pa1 prakSAlanuM jaLa zarIre lagADAya ? hA. 390 lokavirUddha kAryo. 452 ArAtrika-maMgaLadIvAnI prAcInatA, maMgaLadI vinayAdi karavA yogya mAtA pitAdi gurUvarga. 452 bujhAvAya nahi. 392 zrI jinamaMdirane aMge vizeSa kartavya vagere 453 snAtra mahatsavanuM mahAna phaLa. jJAnanI AzAtanAo. 453 bhinna gacchanI samAcArIthI pratiSThita pratimAjI devanI AzAtanA tenA jadhanya 10, madhyama 40, paNa pUjAya ? hA. 394 ane utkRSTa 84 prakAre. nirdhana gRhasthane zrI jinapUjana vidhi. 394 gurU tathA sthApanAcAryanI AzAtanAo. 58. zrI jinamaMdire javAnA mAratha vagerethI paNa thate jJAna-darzana-cAritranAM upakaraNono bIjA kAryamAM lAbha ane dravyapUjAnuM phaLa. 395 upayoga karavAthI prAyazcitta 458 bahudevavaMdanane vidhi. 396 utsutrabhASaNa AdinA mAThAM phaLa. - 4pa9 daza trikanuM svarUpa. devadravya, jJAnadravya vagerenI azAtanA kema thAya? 459 , dareka anuSThAnanI AdimAM IriTa nuM vidhAna sAdhAraNavyanI vyAkhyA ane upayoga, 460 "rivAsUtranA artha, gamanAgama sivAya paNa devadravya aMge sAdhu tathA zrAvakanuM kartavya. tenI sArthaktA. devadravyanuM rakSaNa tathA bhakSaNa karavAnAM phaLo 461 "micchAmi duka' e cha akSarane artha 400 devadravyanI paNa vRddhi nyAyapUrvaka karavI joIe. 462 tenA 1824120 bhAMgA. 401 devanAM upakaraNono upayoga kyAM kevI rItie thAya. 462 jIvanA 563 bhede. 401 jJAnadravya, gurUdravya ane sAdhAraNadvavyane aMge viveka 462 sattA " tathA "sAtha0 sUtronA artha. 403 amAri dravya deva vagerenA upayogamAM paNa na vaparAya 463 kAussaganA 19 denuM svarUpa. 405 zrI jinamaMdirane aMge ucita kartavyo. jinapratimAnI hAjarImAM sthApanA kema nahi? 406 jIrNoddhAranuM vizeSa phaLa. devavaMdananAM sUtro kevI rIte belAya ? 408 paccakakhANuM haMmezAM gurUsAkSIe karavuM. 465 strIne praNidhAna sUtro kahetAM mastake aMjalI karAya gurUvandana adhikAra. 408 gurUvandananA prakAre. 467 "madhu 10mULa, vistRta artha tathA hetuo vagere. 409 laghurAI devasI pratikramaNane vidhi. 467 4 ' mUla artha hetuo vagere. 425 muhapati paDilehavAno vidhi bela tathA hetu 468 cho .' mULa, artha ane hetuo vagere. 429 gurUvandananAM pacIsa Avazyake. 472 tIrthakaronAM "jhama' vagere nAmonAM kAraNo. 430 vandanamAM ziSyanA cha prazno, gurUnA cha uttaro, 44 paraNAvavI" sutra artha-hetuo vagere. 437 gurUvandanathI thatA cha guNa. 39 398 40 398 vA . 465 nahi. 44 Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 26 viSaya 'AcAya" vagere pAMca vandanIyanuM svarUpa, pAsartheA' vagere pAMca avandanIyanuM svarUpa. pAsatyAdine vandana karavAthI nukazAna. pAsatyAdine paNa kAraNe vandana karavAnuM vidhAna, gurUvandananAM pAMca udAharaNA tathA gurUne avagraha. gurUvandananAM pAMca nAmA tathA vyAkhyA. gurUvandanamAM khatrIza deje!, zarU pRSTa 475 476 480 480 481 483 454 487 427 89 490 492 498 dvAdazAvavandananI zrAvakane paNa karaNIyatA sevaliga AheruM ? 'sannamna vi.' sutrA ane artha, 499 namukizo.' sUtranA gurUvandanathI thatA lAbha, paccakkhANu adhikAra. a 501 502 504 paccakkhANanI vyAkhyA, sAta dvArA, tathA mULa guNa vagere cAra prakAre. nirdoSa gurUvandananuM phaLa, gurUvandananAM ATha kArA, na karavAthI cha dAyA. 'julana' (vAMLAM) sUtra ane tenA a gurUne avagraha gurUnI tetrIsa AzAtanA, 504 505 uttaraguNapaccanA 'anAgata' vagere 10 prakAra. satapamyanA ArDa tathA kALapaccenA dA prakAro 506 paccenA 147 tathA 4 bhAMgA. paccenAM pAMca uccArasthAne. 507 508 kayAM paccakkhANA cavvihAra, tivihAra ane vihArathI kAne thai zake? 508 510 510 511 kyA paccakUSmANamAM keTalA AgArA che? paccakkhANAnA sUtrapATha tathA a. namukkArasahitapaccamAM e ghaDInuM vidhAna. azana, pAna, khAdima, svAdimanA vibhAga. duvihAra tathA tivihAra paccamAM zuM na kalpe? 513 aNNAhArI vastuo. 512 514 pArisI' vagerenA samaya ANuvAnA upAya ane yatrA. viga, tenA prakAre ane svarUpa. viganAM niviAtonuM svarUpa. sadravyonu svarUpa. disahita ' vagere paccenuM phaLa. 51 parapa para para9 530 dharma samA bhAga pahelA zarU puSTa 132 533 135 135 53 537 541 142 543 544 544 545 546 547 547 548 548 551 551 553 55 viSaya ccenI be rItie 7 zuddhinuM svarUpa. paccakkhANanuM phaLa ane tenI rakSA mATe viveka, paccakkhANa pachInu' gRhasthanu` kavya, vyAkhyAna sAMbhaLavA mATe besavAnA vidhi. gurUne aMge zrAvakanuM vizeSa kattama, pAsasthAdikane vandana karavAmAM vidhi-niSedha zrI jinamaMdiramAM vinA prayAjane rokAvAno niSedha. dhana kevI rItie meLavavu ? AjIvikAnA 7 prakAreA, vyApAramAM drAdi zuddhi devuM-heNuM rAkhavAthI thatuM nukazAna, leNadAranuM karttavya. vyApAramAM anItineA tyAga karavA. pApanA pragaTa-apragaTa vagere cAra prakArA, dharma Rddhi, bhAgaRddhi ane pApaRddhinuM svarUpa Avaka pramANe kharcamAM viveka. dhama kAryo paNa vyavahArazuddhithI ja sala thAya che. tajavA cAgya * dezavirUddha' vagere pAMca virUddha nava prakAranuM aucitya. pitAne age aucitya. mAtA tathA bhAne aMge aucitya mitra tathA patnIne aMge aucita. putrane aMge aucitya. svajanAne aMge aucitya. dharmagurUne aMge aucita. nagaravAsIone aMge aucita. anya dharmavALAne aMge aucitya 556 557 558 559 560 madhyAhanAdi vakhate karavA yAgya kabyA, 561 madhyAhne jinapUjA vizeSa karavI. 51 bhAjana pahelAM supAtre dAna ane tene vidhi 561 para 563 pa 56 567 58 58 569 dAna ApanAranAM dUSaNo. supAtradAnamAM vaidya-rAgInI jema utsaga apavAda. digdhadhanI maryAdAnuM svarUpa. Abhavat vyavahAranI maryAdAnuM svarUpa. sArUpI, muti ane zikhAdhArInuM svarUpa. dAnanA pAMca prakAre ane tenu phaLa. supAtranA jadhanyAdi prakAra. anukaMpAdAnanI karttavyatA. Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thai viSayAnurAma ] vima sara pRSa viSaya bhajana pahelAM karavA e sahunI saMbhALa 569 pAkSikadi pratikramaNano vidhi, hetuo ane kAraNuM. 193 gRhastha jana kyAM, kevuM, kevI rItie karavuM? 570 pAkSikAdi pratikramaNomAM keTalA sAdhuone khAmavA? 597 sAMje paccakakhANa tathA zAArthane vicAra. 571 pAMcamuM kAryotsarga Avazyaka, sAMjanAM zrI jinapUjana Adi ka . 572 kAussagane prakAre ane te kevI rItie karAya? 601 sAMje trIjI vAra zrI jinapUjana karavuM, 572 kAussagnamAM niyatAniyata vibhAga ane svarUpa. 60 sAMje bhojana kakSAre karavuM? pa72 niyata kAussaga ane zvAsocchavAsanuM svarUpa. 602 pratikamaNanI vyAkhyA, cha Avazyaka ane sAmAyika pAMceya. pratikramaNamAM kAussagnanuM pramANu. kAdi traNa AvazyakenuM raMka varNana. paga aniyata kAussage ane tenuM pramANa cethI pratikramaNa AvazyakanuM svarUpa, tene samaya, kAussaganA uchUtAdi prakAra ane varNana. 604te traNeya kALanuM paNa thaI sake. 573 %aa paccakhANa AvazyakanuM varNana. pratikramaNa keTalAM ane kyAre karAya? 574 vrata vinAnA gRhastha paNa pratikramaNa karavuM joIe. 605 pAkSika pratikramaNa caturdazIe ja kema karavuM? 575 zrAvakane paNa cha Avazyaka karavAnuM zAstrIya vidhAna. 606 mUva-adhUva pratikramaNe. pa76 vaMgi ' sUtra ane tenA artha. 608 devasika pratikramaNane vidhi tathA hetuo. pa76 zuM samakita daSTi deva samAdhibedhine ApI zake? 633 gRhasthane paNa pratikramaNamAM caravaLa-muhapatti avazya zuM zrAvakane dharmadezanA devA mATe adhikAra che? 634 joIe. 576 "bAraDavAgha, ,' 'virAzrAvakane paNa gurUnA abhAve sthApanAcAryanI sAkSie rovara0' vagerenA artha. 635 ja pratikramaNa karAya. pa78 pratikramaNa pachInuM zrAvakanuM kartavyaH zuM sAdhu sevA sthApanAcAryanA prakAro. 578 karAvI zake? hA. pratikramaNathI paMcAcAranI zuddhi kevI rItIe thAya? 578 bAreya prakAranA tapamAM svAdhyAyanuM mahatva. 638 pratiprAraMbhamAM paNa Iri0 pratikramaNanuM vidhAna. pa78 rAtrie nidrA pahelAMnuM kartavya. 638 devavandanamAM AvatA bAra adhikAra. 579 zayana karavAno vidhi. paMcAcAramAM cAritrAcAranuM mahatva. 580 uMghamAMthI jAgI javAya tyAre zuM zuM vicAravuM? 641 aticAranI ATha gAthAo ane artha. 582 vibhAga bIjo-prakaraNa ceThuM vaMtuiM sUtra kevI rItie bolavuM? 584 zrAvakanAM parva vagerenAM kRtyo 644 pratikramaNamAM AvatA cAra (vAMdaNA) vandananA hetue. parvadivase ane temAM karavA yogya kartavya 64 abDio keTalA sAdhune ? 585 parvonI ArAdhanA zA mATe karavI ? pratikamaNamAM traNa vAra "ni matta' !nuM kAraNa. pa86 parvatithinirNaya vigere. 147 sAmAyika, cauvisalya, vaMdaNa' vagere tathA IcchAme mAso kRtya. aNuddhi vagere bolavAmAM Azaya. 588 vArSika kRtya, strIone " raDatu vartamAnAtha0" vagere kema nahi? 588 zrIsaMdhapUjAnuM svarUpa. 655 avidhithI ke akALe pratikramaNa karavAthI prAyazcitta. 590 sAdharmika bhakti ane dravya-bhAvavAtsalyanuM svarUpa. 656 rAI pratikramaNane vidhi tathA hetuo. pa90 sAdharmika sAthe vivAda-kalaha karanAra tIrthakaranI , rAI tathA devasika pratikramaNanA kAussaggAmAM AzAtanA kare che. 658 - bhedanuM kAraNa. 591 yAtrAtri ane tenuM svarUpa. 658 tapaciMtanano kAusagga kevI rItie kare ? 592 snAtra mahotsama ane devadravyavRddhi, 662 rAI pratikramaNa maMda svare karavAnuM vidhAna. 593 mahApUjA, rAtri jAgaraNa, mRtapUjA ane vApana. 16 655 Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2/ 68. [ dhamasaMgraha bhAga pahele baha6 viSayAdrAma viSaya zarU 55 viSaya zapa 5 tIrthaprabhAvanAnuM svarUpa : 663 zrI jinamaMdira baMdhAvavAmAM jyaNAnuM mahatva 681 sAdhune praveza mahatsava anucita nathI. 664 nUtana zrI jinamaMdira karatAM jIrNoddhAramAM vizeSatA 681 zodhI (AlecanA)nI prativarSe avazya karaNIyatA. 664 jinakalpI sAdhunI paNa jIrNamaMdIra aMge pharaja. 182 AlecakanuM svarUpa. 665 zrI jinamaMdira baMdhAvanAranI vizeSa karaje. 82 AlecanAcArya ane pAMca prakAranA vyavahAranuM svarUpa. phaka6 zrI jinabimba, tene vidhi, kevI rItie ane kevA AlocanAcAryane aMge apavAda ane sAkSI, kArIgara pAse te ghaDAvavuM? siddhaputra tathA pazcAtkRtanuM svarUpa. zrI jinabimba bharAvavAnuM uttama phaLa. AlocanAno krama ane sabhyapaNuM. 17. anyAyapArjita dhanathI mUrti bharAvavAmAM vi. 684 manma AcanAmAM dravyAdinI zuddhi. kevI khaMDita pratimA na pUjAya? 984 parasAkSIe karelI AlecanA ja saphala che. 674 dharamaMdiramAM kevI pratibhA pUjAya ? 684 AlecakanAM daza dUSaNe. zrI jinabianI pratiSThA karAvavAno vidhi. AlocanAthI thatA mahAna lAbha. 675 putrAdine dIkSA apAvavI, gurUne padastha karAvavA, Agama-zAe lakhAvavAM ane pauSadhazALA karAvavI zrAvakanAM janma. 677 vagerene janmakRtyane vidhi, zrI jinamaMdira baMdhAvanAranI myatA. 677 zrAvakanI agIAra pratimAonuM varNana ne phaLa. 691 zrI jinamaMdira kayAM ane kevI bhUmimAM baMdhAvavuM? 78 upasaMhAra: sAdhu dharma pahelAM gRhasthadhamanI upayogItA 695 zrI jinamaMdiramAM lAkaDuM-patthara-ITa vagere kevAM prazasti. hoya te zuddha gaNAya 678 zuddhipatraka. 701 salATa vagere kArIgare sAthe kevo vartAva rAkhavo? :679 AdhArabhUta graMthanI nAmAvalI 705 zrI jinamaMdira baMdhAvanAre ke bhAva rAkhe? 68* pAribhASika zabdArtha. 675 707 Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ / Namotthu NaM bhavaharANaM NANAdiguNagaNaharANa gaNaharANaM / // namaH guruvaryebhyaH prazAntatapomUrtizrImadvijayasiddhi sUrIzvarebhyaH // svataprazAntamUrtiAcArya mahArAja-- zrImadvijayameghasUrIzvarajI mahArAjanuM jIvanacaritra. natvA zrIpArzvazaMkhezaM, dhyAtvA guruM guNAkaram / smRtvA'rhIM girAM vacmi, kiJcid guruguNAnaham // 1 // suvarNarasasaMspRSTaM, lohaM hemaM yathA bhavet / tathA yatkaraspRSTaH syA-dajJo'pi prAjJapatibhAg ||2|| teSAM zrIguruvaryANAm, ghuryANAM ca yatijane / yathAvuM sayaM tuM, vastra mo mAdazo nana: phrI) yukSmam // tathApi guNapoSAya, toSAya ca nijAtmanaH / guru pAtrastutinAlAd, guNapAnaM karomyaham ||4|| yathAnubhUtaM zrutaM ca gurvAdInAM mukhAdapi / taM jIvantu mukSmavasyA, maLyA nirdianiH // aaaa' janmabhUmi :~~bhAratabhUminA itihAsa aneka uttama deza kALa vigerethI vibhUSita che, eka kAla e hatA ke pUrva hiMdustAnanA keTalAMya nagare jaina zAsananI mahAvibhUtionI khANurUpa hatAM, pUrvakAlanA te te mahApurUSonA pAdatalathI sparzita te te deze. hArA lAkkhA varSo pachI Aje paNa tyAM rahelA parvata, jinamaMdiza AdinA vinaSTa prAyaH avazeSothI paNa jonAranA haiyAne AmAMcita karI de che, tIrthaMkara bhagavatA AdinAM janmadIkSA-kevalajJAna ke mekSa jevA sarvotkRSTa bhAvAthI je bhUmi te te kALe hajArA lAkkhA manuSyeAthI pUjanIya banI hatI te Aje nirjana verAna jaMgala rUpamAM ya te te puNyAtmAonuM smaraNu karAvIne kSaNavAra cittane sthira karI de che. eka kAle tyAMnA dRzya bhAvAthI aneka AtmAone AnaMda ApanArI bhUmi Aje te dRzyAnA abhAva dvArA padArthonI anityatAnuM bhAna karAvIne paNa teTaluM ja gaurava mAgI le che, kahe, eka yA bIjI rIte tenuM gaurava amara che. bhArata bhUminA itihAsamAM gUrjara dezanuM sthAna paNa aneka rIte caDhIyAtuM che, kalikAla sarvajJa zrI hemacandrAcArya ane jagadgurU zrI vijayahIrasUrijI jevA sAdhupuruSone, kumArapAlAdi Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 30 [sva0 pU A zrIvijaya meghajevA nyAyI ane jIvadayA pratipAlaka rAjavIone, vastupAla-tejapAla jevA buddhinidhAna aneka maMtrione ane jagaDuzAha jevA jagaprasiddha aneka dAnavIrene pakAvavAnuM mAna gujarAtane ghaTe che. aneka mahApurUSonA pAdatalathI pavitra, aneka tIrthothI puNyavaMta ane aneka nagarathI suzobhita e gujarAtadezanA dakSiNa vibhAgamAM "rAMdera' nAme prasiddha zahera che. tApI nadInA tIre raheluM A zahera dUra dUrathI paNa manoraMjaka zebhAne dhAraNa karanAruM che. yAMtrika sAdhanA viraha kAlamAM tApI nadI dvArA bharUcanI khADInA mArge pazcima samudrane gujarAta sAthe sAMdhatuM "rAMdera eka mahAna baMdara hatuM, dUra dUra rahelAM samudranAM bIjAM baMdaro tathA bIjA deze sAthe vahANavaTuM karI vyApAra karanArA deza-paradezanA vyApArIothI te vibhUSita hatuM. caDatI paDatI jagatanAM dareka bhAva sAthe saMkaLAyelI che tema relve vahevAra vadhatAM kame kame tyAMne vyApArodyoga maMda paDato gayo ane tenI najIka tApI nadInA bIje kAMThe raheluM surata zahera dinadina vyApArAdithI samRddha thatuM gayuM. pUrvakAlina jaina dharmanI jIta samAM rAMdera baMdaranAM prAcIna bhavya cha jinamaMdiro, vizALa upAzraya ane evAM bIjA dharma sthAnethI Aje paNa A nagara vibhUSita che, kegresa sarakAranI hakumata nIce AvelA muMbaI prAntanuM A zahera che, hajAre pramANa nAgarikanA nivAsavALA rAMderamAM jenonI Aje paNa sumAre pAMca jeTalI vastI che, pUrvakAlane tyAMnA jainone ItihAsa gauravavaMte che, Aje paNa aneka zrImanta zAhukAre A nagarane zobhAvI rahyA che, bIjI kema karatAM baherA kema tyAM vadhu che. je mahAtmAnuM jIvana ApaNe jovAnuM che te pU. zrIvijaya meghasUrijI ma.nI paNa janmabhUmi tarIke A rAMdera yazavaMtuM che. mAtA pitAdi, janma ane nAmasthApana--aneka puNya pavitra AtmAonA nivAsa sthAna zrI rAMdera baMdaramAM te kALe jaina dharmanAM ArAdhaka puNyavaMta "jayacaMdabhAI ane jamanAbAI" nAme saMskArI ane dharmiSTha zrAvaka-zrAvikA vasatAM hatAM. nyAya, nIti, sadAcAra teonAM bhUSaNa hatAM ane dharma teonuM sAdhya hatuM. saMteSamAM sAcI zrImaMtAI samajanAra jayacaMdabhAIne jIvana nirvAha mATe pApasthAnakanI sahAya jarUrI na hatI. sukhapUrvaka jIvana pasAra karatAM teone tyAM jamanAbAInI kukSithI kramazaH hIrAkAra ane naMdakora nAme be putrIone janma thaye. kAlakrame punaH paNa jamanAbAInI kukSimAM eka puNyAtmAe avatAra lIdhe ane garbhanI uttamatAne sUcavatA uttama mane teone thavA lAgyA. strIsvabhAva ane uttama garbhasUcaka manera vigerethI jamanAbAIne AnaMda dinadina vadhatA ja ga. mAtAne AnaMda garbhane paNa AnaMdI svabhAvanuM kAraNa che. vikramanI vIsamI sadInuM e batrIsamuM varSa hatuM, tyAre mRgazIrSa mAsa ane temAMya suda 8 jevI puNyatithie garbhakALa pUrNa thatAM sukharUpa jamanAbAie uttama putrane janma Ape. putranA mukhane nihALI ane AnaMda anubhavatAM mAtA pitA ane bahene jANe sukha sAgaramAM DULyAM hoya tema AnaMda sivAya bIjuM badhuM bhUlI gayAM. janma kAle mUlanakSatra sAthe caMdrane vega hevAthI zubha muhUrta putranuM mulacaMda nAma sthApyuM. Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 21 sUrIzvarajI ma nuM jIvana caritra] bAlyavaye mAtApitAne viraha --anAdikAlIna abhyAsathI paDelA saMskArone yege putrane ja sarvasva mAnatAM mAtApitA putranuM lAlana pAlana karatAM aneka manera sevavA lAgyAM. mulacaMdanI nirdoSa bAlaceSTA, paDatI AkhaDatI cAla, aspaSTa ramujI zabdoccAra, gAMbhIrya, aujasa, Adi kramika khIlatA guNethI mAtApitA ke bIjAM je kaMI mulacaMdanA paricayamAM AvatAM teo potapotAnA svabhAva pramANe mulacaMdanA bhAvi mATe bhinna bhinna kalpanAo karatAM. bhAvinA garbhamAM rahelA bhAvane chadmastha--alpajJa zI rIte jANI zake ? mAtApitAdinA aneka maratha sAthe UcharatA mulacaMdabhAI pAMca varSanA thayA tyAM to pitAjIne viraha paDyo, 'kudarata jANe mulacaMdabhAIne ApabaLe ja AgaLa vadhAravA mAgatI heya tema ekAeka jayacaMda zeTha kAladharma pAmyA. mane ratho ke nA pUrNa thayA che? zrAva jamanAbAIne sakhta AghAta lAge, paNa "duHkhanuM osaDa dahADA" e nyAye patinA virahamAM paNa "putranA sukhane jovAnuM bhAgya pitAnuM nahi heya" vigere vicArothI hadayane zAnta karyuM. yaMgya ummare mulacaMdabhAIne vidyAbhyAsa zarU karAvyo ane pUrve bhaNeluM smaraNa karavAnI jema alpa AyAsathI bhaNatA mulacaMdabhAIe zikSakone ane sahAdhyAyIone Azcarya sAthe AnaMda mugdha banAvI dIdhA. ATha varSanI ummara thaI tyAM te jamanAbAI paNa kALadharma pAmyAM ane mulacaMdabhAI nAnI vayamAM mAtApitAnA Azraya vinAnA banI gayA, pUrve nahi kapelo e teone ekAeka mAtApitAne viraha thaye. mAtApitAnI kheTa e meTI kheTa ja che. paNa te uttama putrane ... mAtApitAne upakAra ane tenI jarUriyAta --dehane uMce caDhAvavA mATe jema sIDInAM pagathIyAM sahAyaka che tema AtmAne uMce caDhavA (vikAsa karavA) mATe mAtApitAnI bhakti sIDIrUpa che, svaanubhavothI UMDuM avalokana karyA vinA A rahasya samajAya tevuM nathI. jenI sahAyathI durgaNe ghaTe ane saguNa khIle te mAtApitA. potAnA Azritane jIvana vikAsamAM sahAya karavI te mAtApitAnuM kartavya che, kartavya dhamane samajatAM mAtApitA svasaMtAnane vikAsa vadhAravA parane paNa sepe che. bhaNelAM paNa mAtApitA pitAnA saMtAnone vidyA mATe zikSakane soMpe che, aneka nekarone rAkhanAra paNa zeTha-zAhukAre potAnAM saMtAnone vyavahAra kuzaLa banAvavA bIjA zeThane sepe che. e badhuM je rIte ghaTe che te rIte svasaMtAnanA AtmavikAsa mATe teone AtmaniSTha gurUone soMpavAM e paNa eTaluM ja jarUrI che. hA ! putrane mAtApitAnI sevA kalpavelaDI che, puNyavAna putro ja mAtApitAnI sevAne vega pAme che, to paNa AtmavikAsamAM temano sneha bAdhaka thatuM hoya tyAre te uttama saMtAnee kRtajJa bhAve mAtApitAne paNa choDavAM joIe. mAtra dhyeya hovuM joIe guNaprAptinuM, mohanI sevA mATe ke guNonA vinAza mATe nahi. jeo mehamUDha banI upakArI paNa mAtApitAne choDI svacchaMdI bane che, teo te eka amUlya lAbhane gumAvI niraMkuza potAnA jIvanane duHkhanI khAImAM pheMkI de che. janma ApIne bAlyakALamAM maLa-mUtrAdi zuddha karanAra-bhInAmAM Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [sva. pUo A0 zrIvijyameghasUI sukAmAM UMghADanAra-bhukhyAM rahI khavaDAvanAra ke evAM aneka kaSTa sahIne paNa ajJAna saMtAnane buddhimAna banAvanAra mAtApitAne upakAra te mAnava jIvananuM mUlya ke svavikAsanI mahattA samajanAra ja samajI zake ane te upakArane yatakicit badalo paNa te ja vALI zake. janmadAtAnI jema jIvana (AjIvikA) denArano, ApattimAM rakSaNa karanArane ane tethI ya AgaLa vadhIne Apattione nAza tathA janmamaraNAdinA spezene sarvathA saMhAra karAvanAra atula upakArI gurUne, e darekanA upakArane badale kaI rIte vaLe tema nathI, teone upakAra duSpatikArya che. AtmavikAsanI sAdhanAmAM e upakArIo eka sAcA uttara sAdhakanI garaja sAre che. vidyAbhyAsaH-mAtApitAne viraha ane te paNa ATha varSanI ja ummaramAM, e mulacaMdabhAInA jIvana vikAsa mATe jevI tevI beTa na hatI, chatAM bhavitavyatAne kaNa rekI zake? eka pattharane kArIgara ghaDIne suMdara banAve che te kaI patthara svayameva athaDAtAM kUTAtAM suMdara bane che. mUlacaMdabhAInuM bhAvi Apa baLe ja vikAsa sAdhavAnuM haze ane tethI ja nAnI vayamAM mAtApitAne viyegA thaye haze, ema mAnavuM rahyuM. mAtApitAnA maraNa pachI gharamAM be bahene ane mulacaMdabhAI traNa ja rahyAM, temAM ya bahene te pArakA gharanI mUDI, eTale kharI rIte mulacaMdabhAI ekalA ja paDyA. mAtRpakSanA saMbaMdhI tarIke teonAM mAsIbA amathI bahena teo pratye sagI mAtA jeTaluM vAtsalya dharAvatAM hatAM, teonI preraNAthI mulacaMdabhAIne teonA (mAsInA) putra prANajIvanadAsa kapuracaMda potAnA vatana "bhagavAnera laI gayA. gaMbhIra ane tejasvI mulacaMdabhAIe AgaLane abhyAsa tyAM zarU karyo ane gujarAtI dhoraNamAM uttarottara AgaLa vadhatA gayA. "ajJAna sarva duHkhonuM mULa che" e abAdhita sUtra teomAM pariNAma pAmyuM. ane tethI jJAnAbhyAsa ane jJAnadAna teonuM jIvana dhyeya banI gayuM. "bhagavAneramAM sAta gujarAtI dhoraNe pasAra karI vizeSa abhyAsa mATe surata AvyA ane tyAM tharDa greDanI (zAlAna) parIkSA ApI. tyAMthI amadAvAda jaI premacaMda rAyacaMda TreniMga kolejamAM abhyAsa AgaLa calAvyo ane tyAM traNa varSa abhyAsa karI 20 varSanI ummare sInIyara thayA, arthAt uparI zikSaka ( heDa mAstara ) nI parIkSAmAM saphaLa thayA. A abhyAsa karavAmAM mulacaMdabhAI udeza kevaLa artha upArjana karavAne ja na hatuM, kintu nyAya mArge niSpA5 svAzrayI jIvana jIvavAne udAra Azaya paNa hatuM, tethI ja teone parIkSAmAM pAsa thavA jeTalI ja tamannA na hatI, kintu zikSaka tarIkenI javAbadArIne samajavAnuM ane adA karavAnuM temAM viziSTa dhyeya hatuM. ethI ja vidyAdAnanI kaLA teoe hastagata karI hatI. e kaLAe gRhasthAvasthAmAM to aneka jIvane upakAra karyo paNa sAdhujIvanamAM ya sAdhu-zrAvakane ghaNe upakAra karyo. maMdabuddhivALAone paNa teozrI gaMbhIra ane tAttvika viSayo bahu sahelAIthI samajAvI zakatA. lekhakane paNa A viSayamAM teozrIne Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surIzvarajI ma nuM jIvana caritra sAkSAt anubhava thayo che, je kadI ya na bhUlAya te atiupakAraka che. je mAtApitA potAnAM vahAlAmAM hAlAM saMtAnane vidyA prApti mATe zikSakane sepe te zikSakanI vidyArthIo ane tenA mA-Ape mUkelA vizvAsane aMge keTalI moTI javAbadArI che te teozrI sAce sAcA samajatA hatA. dIkSAnI bhAvanA:-suratamAM muLacaMdabhAIne vi. saM. 1949 mAM eTale sattara varSanI ummare pU. munirAja zrI ratnasAgarajIne pahelo paricaya thayo, vRddha ane nirmaLa cAritravaMta teozrIe mulacaMdabhAInA hadayane vairAgyanA raMgathI raMgI dIdhuM ane anyAya-adharmathI DaratA mulacaMdabhAIne sAdhutAne raMga barAbara lAge. raMgavAnuM vastra ke citra citaravAnI bhIMta vigerene prathama sApha karavAM paDe che, sApha karavA chatAM je te vastra ke bhIMta vigeremAM raMga-citra vigerene jhIlavAnI yogyatA hoya che te ja te raMgathI ke citrathI pitAnI kiMmata vadhAre che, anekanA jIvanamAM upayogI bane che ane buddhimAnene paNa AdaraNIya bane che. mATI jevI tuccha vastu paNa kacarA mizrita avasthAmAM pANI sAthe bhaLI kacarAne upara tAravI-judo karI pite pANImAM nIce bese che ane pANI sukAI jatAM piMDarUpa bane che tyAre te ghATa mATe egya bane che. temAM paNa kArIgarathI keLavAyelI mATInI kiMmata vadhI jAya che, pAtra ghaDAyA pachI ane agnine tApa sahyA pachI te vaLI kiMmata vadhe che ane mAnavanA jIvana vyavahAramAM upayogI bane tyAre to eka kALe jaMgalamAM pazuonA paga nIce kacarAtI-muMdAtI e mATI mAnavane paNa atipriya-upakAraka thaI paDe che. e mahimA che mATInI yegyatAne ane sahiSNutAne! Atma vikAsa mATe paNa eja paristhiti che. sAdhu purUSanA alpamAtra paricayathI mulacaMdabhAIne sAdhutAne je prema jAgye te Azcaryajanaka chatAM teo mATe aghaTita na hatA, kAraNa ke-janma kALathI ja teo sugya hatA. yegyatA keIne pUrva bhavanI hoya che, te keIne cAlu bhavamAM paNa pragaTe che. khANane patthara keI e hoya che ke je prathamathI ja eka pUjanIya mUrti mATe nirmANa thayo hoya che, bIje kArIgaranA hAthe ghaDAIne mAnavanA jIvana vyavahAramAM sAmAnya upayogI nIvaDe che. te kaI patthara dhobIne kapaDAM dhovA paNa kAma lAgatuM nathI. vastumAtramAM A tAratamya sadaiva hoya che, kAraNa ke padArthomAM viSamatA eja jagatanuM sAcuM svarUpa che. ethI manuSya paNa keI bAlyAvasthAthI ja egya hoya che, kaI anubhavathI ghaDAIne moTI vaye yogya bane che, jyAre keI nirakSara yAvajIva paNa nAma mAtrathI ja mAnava hoya che. tAtparya ke kaI puNyavAna pUrvabhavanA uttama saMskArane lIdhe bAlyakALathI ja suyogya hoya che. zrI mulacaMdabhAI prathamathI ja suyogya (samajadAra) hevAthI gurUparicayamAM AvatAM jaDa-cetanane viveka karI sAdhutAnA arthI banyA. dIkSAnI durlabhatA:-vairAgya thavA mAtrathI sahuthI dIkSA laI zakAtI nathI. vairAgI Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34 [sva. pUo A. zrI vijaya meghathayA pachI to tyAgI thatA pahelAM vidgonI paraMparA UbhI thAya che, hitasvIpaNAne dA karanArA paNa ADA Ave che, pite kapelI svArtha hAni mAnIne dIkSA lenAranI IcchAne sakhta virodha paNa kare che. mulacaMdabhAI te sugya hatA, teonI sahune jarUra hatI, ethI dUranA saMbaMdhI chatAM mAtA-pitA tulya neha-vAtsalya dharAvanArA saMbaMdhIone virodha UDyo ane IcchA prabaLa chatAM vivekI mulacaMdabhAI tatkALa dIkSA laI zakyA nahi, kALakSepa karo ucita mAnI gya samayanI rAha jotA rekAI gayA. hA, sAdhupaNuM na levAya tyAM sudhI jJAna meLavavuM ane ApavuM e ja teoe ucita mAnyuM. jJAnadAnanuM dhyeya --"gya ummare svAzrayI banavuM joIe e siddhAntane anusarI have pachIthI pArjita kamAIthI niSpApa jIvana gujAravA mATe teoe zikSakanuM jIvana pasaMda karyuM, e mATe megyatA te meLavI ja hatI eTale turta nokarI meLavI lIdhI ane dIkSA na levAya tyAM sudhI sAdhutA mATe AtmAne keLavavAnI taka paNa temaNe e jIvana daramIyAna sAdhI lIdhI. bhinna bhinna sthaLe skUlomAM vidyAbhyAsa karAvatAM aneka jInA jIvana ghATa ghaDyA. teonuM dhyeya mAtra bhaNAvavAnuM na hatuM paNa vidyArthIonA jIvanane ghaDavAnuM hatuM, ethI teonA hAtha nIce bhaNanArA pikI ghaNAone teoe sadAcAra pradhAna banAvyA. chelle teozrI suratamAM cAlatI zrI ratnasAgarajI jaina pAThazALAnA adhyApaka thayA. tyAMnA vidyArthIo upara e upakAra karyo ke vidyAthI vage kharekhara saMbaMdhIo karatAM ya vadhu rAgathI temane dIkSA letAM rokyA. rAga e viSama zatru che ke je AtmA jAgrata na rahe te prAraMbhamAM hitasvIpaNAne (prazastatAne) dekhAva karI parINAme zatru (aprazasta) banI jAya che. upakArI gurU tarIkenuM mAna chatAM vidyArthIonA rAge e ja bhAva bhajavyo. paNa jAgrata mulacaMdabhAI upara tenI kaMI asara thaI nahi. - vairAgyanI daDhatAne eka prasaMga:--ema mulacaMdabhAI saMsAra tarapha udAsIna te hatA ja, vairAgya daDha thato jato hato, temAM vaLI saMsAranI anityatAnA AkarA anubhave teone khUba preraNA ApI. rAMderamAM vi. saM. 1957 mAM bhayaMkara plegano upadrava cAlyA, te samaye rAMderamAM 1200 jeTalI jainonI vasati hatI, mulacaMdabhAInA bAlyakALanA pacAsa jeTalA mitro ke jeo te samaye pUrNa yuvAnImAM hatA teo A upadravamAM pANInA parapiTAnI jema gheDA thoDA divasanI bImArImAM ja AMtare-AMtare eka pachI eka kAladharma pAmI gayA. A sthiti suratamAM rahelA mulacaMdabhAIthI chAnI na rahI zakI, saMsAranI asAratAnuM prabaLa nimitta AthI bIjuM zuM hoI zake? mitronA maraNathI zakAtura thavAne badale mulacaMdabhAIe AyuSyanI kSaNabhaMguratA samajI lIdhI ane vahelAmAM vahelI take dIkSA levAnA nirNaya upara AvI gayA. gurUga ane dIkSA --e arasAmAM vi. saM. 1957mAM munirAja zrI siddhi Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 35 sUrIzvarajI ma.nuM jIvana caritra] vijayajI (vartamAnamAM pU. AcArya mahArAja zrImad vijayasiddhisUrIzvarajI) nuM cAturmAsa suratamAM thayuM. vi. saM. 1957 nA aSADha suda 11 nA roja teozrInI gyatA joI tyAM birAjamAna prazAntamUrti pU panyAsajI mahArAja zrI caturavijayajI gaNivaranA haste ghaNuM samArohapUrvaka sakaLa saMghe teone gaNa-paMnyAsa padArUDha karAvyA. te pachI comAsAmAM vyAkhyAna zravaNa AdithI paricaya vadhyo ane teonI pAse dIkSA levAnI mulacaMdabhAInI bhAvanA daDha banI gaI. pitAnI bhAvanA teoe pU. paMnyAsajI mahArAja zrI siddhivijayajI gaNivarane jaNAvI ane teone bharayauvana vayamAM ucca vairAgya, tyAga, vinaya, jJAnane Adara, vigere guNothI paricita pU. paMnyAsajI mahArAje tene svIkAra paNa karyo, cAturmAsa pachI turta pitAnA praziSya munirAja zrI saMpatavijayajI Adine dIkSA mATe vihAra karAvyo ane teonI AjJAnusAra vi. saM. 1958 nA kArataka vada 9 nA roja zrI mIyAgAma (karajaNa)mAM tyAMnA saMghanA sapUrNa utsAha vacce teozrIe mulacaMdabhAIne bhAgavatI dIkSAthI vibhUSita karI pU. paMnyAsajI mahArAjazrI siddhivijayajI gaNanA ziSya tarike muni zrI meghavajayajI nAma ApyuM. tyAMthI thoDA divasamAM vihAra karI chANI padhAryA ane pU. paMnyAsajI mahArAja Adi paNa chANI AvI pahoMcyA. nUtana muni zrI meghavajayajIne gahana karAvI vaDI dIkSA tyAM ApI. A vakhate suratanA saMghanA keTalAya zrAvake tyAM AvyA hatA ane muni zrI meghavijayajInI dIkSAnI anumodanA--prazaMsA karI potAnI kRtajJatAne saphaLa karI gayA hatA. zAstrAbhyAsanI rUci - ratalAmanA saMghanA AgrahathI cAturmAsa mATe chANathI pU. panyAsajI mahArAja Adi sarva munivarane vihAra mALavA tarapha tha ane comAsuM ratalAmamAM rahyA. muni zrI meghavijayajInuM A prathama cAturmAsa hatuM, gRhasthAvasthAmAM zikSakanuM sthAna anubhavanArA teoe sAdhutAne pAmyA pachI evuM vidyArthI jIvana banAvyuM ke sAMbhaLavA pramANe vidyAbhyAsamAM dattacitta banelA teo gRhasthanA paricayathI taddana dUra rahyA. tyAM sudhI ke cAra-cAra mAsa rahevA chatAM ratalAmanA saMghanA ghaNA zrAvake teone jANuM paNa na zakyA, ke vidyAvyAsaMga? kevI nirIhatA? vAta paNa sAcI che ke-anAdikALathI lAgelA jJAnAvaraNIya karmane paDado je AtmA uparathI utAra hoya te je te viSayamAM anadhikAra ceSTAothI dUra rahevuM ja joIe. sAcA udyama vinA vidyA prApta karI zakAtI nathI, jagatanI nakAmI paMcAtamAM paDanArA viziSTa zaktivALA AtmAo paNa mAga cUkyA che te sAmAnya AtmAnuM zuM gajuM? (vItarAganA zAsananI Atmahitakara vyavasthA ghaNI uMcI che, sAdhu gRhasthanA paricayathI dUra rahe ane gRhastha bane teTalo vadhu sAdhunA paricayane sAdhI saMsAranI vAsanAne kApavAnuM baLa keLave. A eka ajaba koyaDe che-jamADanArane samajAvavuM kRpaNutA karIza nahi, khAmI rAkhI te bhUle, thAya teTalI bhakti karI leje! ane jamanArane kahevuM "saMbhALaje, choDAya teTaluM Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 36 " [sva pU A zrIvijayameghacheDaje, sAdhInuM samajI dhasI paDIza nahi, cAra dravyeAthI cAle te pAMcamAnI icchA karIza nahi, lukhAthI calAvI zakAya teA vigaI AnA sparza paNa karIza nahi. ema vaiyAvacca karanAra-karAvanAranA mArga judA, dAna denAralenAra bannenA mArga judA. ityAdi evI uttama vyavasthA che ke tenuM pariNAma kadI ya kharAba Ave nahi, banne pakSanuM mAhya-abhyaMtara Ubhaya hita jaLavAya. Atmahita mATe anne pakSane tyAga-vairAgya ja keLavavAnA hoya tyAM kRpaNutA ke luMTAluMTa kema cAle ? vartamAnamAM vadhI gaelI bhautika bhAgAnI bhukhathI jagata keTaluM uMdhe mAge cAlI rahyuM che te bahu vicAravA jevuM che. tyAM jaina zAsananA Atma vikAsanA uddeza ane kayAM AtmahitanA nAme paNa meAhanI sevA ! meha ane ajJAna AtmAnA be kaTTara zatrue che, ajJAna meAhane DhAMke che- oLakhavA detuM nathI ane mAha ajJAnane pe|Se che. enI vacce AtmA anAdikALathI kuTAya che, temAMthI bacavA mATe vinayapUrvaka zubha AzayathI sahuthI prathabha uttama gurUnA Azraya svIkArI teonI pAsethI zuddha jJAna meLavavuM joIe, ke je jJAna meAhaneA pakSa na karatAM meAhane pragaTa karI nAza karavAmAM sahAya kare. e vidyAne vidyA ke kaLAne kaLA kema kahevAya ke jenAthI AtmA mAha mUDha banI aneka pApAmAM AnaMda mAne? astu, prasaMgAnusAra ATaluM jaNAvyuM. AveA mULa vAta upara-- jIvananI viziSTatA:--muni zrImeghavijayajI pUrvabhave paNa jJAnanI upAsanA karIne janmelA hatA, jenA pariNAme A bhavamAM samyag jJAnanA zuddha rAga jIvanabhara temanA AtmAne ajavALI zakyA hatA. enA ja pratApe eka sAmAnya avasthAmAMthI AgaLa vadhIne teo mahAna banI zakyA hatA. teonA jIvananI viziSTatA tarike vINavA jevuM ghaNuM ghaNuM chatAM gurU sevAnuM phaLa samAdhi e emanA jIvananI ajakha viziSTatA hatI, je aMtakALe hujArA AtmAone Azcarya mugdha karI rahI hatI. 6 gurUkuLavAsa --emanI jIvana sAdhanAnA mukhya prasaMgAne vicArIe te sahuthI prathama gurUkuLavAsa che. dIkSA pachI jIvanabhara gurUnI sAthe ja rahyA ane jyAre jyAre judA vihArane prasaMga Avye tyAre paNa gurU AjJAnA pAlana mATe ja, gurU AjJAne vaza thaI panyAsa padavI pachInAM cAra cAturmAsa teone judAM karavAM paDyAM hatAM. sadA gurUnI sevAmAM rahevAnI teonI vRtti keTalI UMcI hatI, te teoe karelAM cAmAsAMnI neAMdhamAMthI samajAI Ave che, jIvananAM 4ra cAturmAsA paikI mAtra nava cAmAsAMja tee gurUthI jUdA kSetramAM rahyA che. gurUparataMtratAmAM ja svataMtratAne svAda letA gurUbhakta AtmAe jJAna-kriyAthI viziSTa chatAM gurUne cheDI jUdA rahI zakatA nathI. eka niSphaLa AtmA jIvanabhara gurU pAse rahe ane eka zakti-pratibhA saMpanna AtmA rahe emAM bahu aMtara che. TukAmAM sAdhu--jIvanane mukhya guNa gurUsevA temAM ajoDa hatI, chelle mAMdagImAM azakta hAvAne kAraNe keAIvAra gurU darzana na thatAM te paNa dUra rahyA-rahyA gurU je dizAmAM hoya te dizAmAM hAtha neDInatamastake namI paDatA najare dekhAtA. pU. gurUmahArAja paNa saMdhanAM-zAsananAM ke samudAya aMgenAM nhAnAM-moTAM kAryamAM tenI salAhane Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUrIzvarajI ma.nuM jIvana caritra]. sanmAnatA hatA, tathApi pote koI kAryamAM gurU AzAnI leza paNa upekSA karatA nahi. pU. gurUdevanI AjJAnusAra sarva pravRtti karatA, gurUdevanI sevAmAM svayaM hovA uparAMta zArIrika nAdurastIne lIdhe potAnA ziSya-praziSyone rAkhIne e rIte gurUnI vaiyAvaccano lAbha letA. enA phaLa svarUpa gurU-prema e daDha banAvyuM hatuM ke aMtakALe gurUnA kheALAmAM mAthuM mUkI teonA caraNe AtmAne samarpita karI aMtima samAdhinI sAdhanA karI zakyA hatA. e dazya te jeNe najare joyuM hoya te ja gurU premanuM mApa kADhI zake. pUrNa vRddha gurUdeva savArathI teone nijAmaNA karAvavA hAjara rahyA hatA, joDe ja pATa upara besIne ziSyanuM mastaka pitAnA khoLAmAM laIne jANe pitAnuM sarvasva hAya tema teone samAdhistha banavA mATe vAraMvAra jAgrata karI rahyA hatA. ziSya paNa svayaM jJAnI ane satvazALI chatAM gurUdevanI sAme te eka adanA sevakanI nIti AdarI teonA atula upakAranuM vAraMvAra smaraNa karatA teonA eka eka Adezane "tahatti" kahI svIkArI rahyA hatA, chellA zvAsa sudhI gurUnA khoLAmAM mastaka mUkI samAdhi keLavavAnuM AvuM anupama phaLa meLavanAra tarIke e mahAtmAnI jeTalI prazaMsA karIe teTalI ochI ja che. saMyamane rAga-saMyamane rAga teono viziSTa hate. samiti-guptinA pAlanamAM teozrI sadeva khUba jAgrata rahetA, sAdhutAne zobhe tevI gaMbhIra ane Isamiti pUrvakanI teonI cAla jenArane paNa saMyamanI preraNA ApatI. bhASAmAM maryAdA-madhuratA-mitAkSaratAniravadyatA-gaMbhIratA-hitasvitA vigere eTalA badhA guNe hatA ke sAMbhaLanArane tRpti thatI ja nahi, prabhutva paNa eTaluM suMdara hatuM ke teozrInA mukhamAMthI nIkaLela zabda keI utthApI zakatuM nahi. teo kadI keInuM jarA paNa ghasAtuM na belatA, nhAnAmAM nhAnA paNa bIjAnA guNane joI teo prasannatA jAhera karatA, ema chatAM keInI khoTI ahitakara prazaMsA na thaI jAya te mATe paNa teozrI khUba jAgrata hatA. kaDaka zabdane upayoga karatAM paNa teonuM hadaya vAtsalya ane hitasvitAthI evuM bhareluM rahetuM ke sAMbhaLanArane te upakArIrUpe ja samajAtA. AhAra-pANI Adi saMyamapakAraka jarUrI vastuomAM ochAmAM ochA deSathI kema nivAha thAya te mATe teonI satat kALajI hatI. mAMdagInA prasaMge apavAdane Azraya keIvAra levuM paDe te eTaluM duHkha thatuM ke hadaya vedanA zabdo dvArA pragaTa thaI jatI. ghaNIvAra pitAnA ziSya-praziSyAdine e kahI detA ke amArA azubhadaye mAMdagInA kAraNe amAre deSa sevavA paDe che, tenuM vinA kAraNuM anukaraNa tamArAthI na thaI jAya te mATe sAvadha rahejo. besavA-uThavAmAM, levA-mUkavAmAM, pUjavA-pramArjavAnI kALajI ajaba hatI, gRhastha pAse eka nhAnuM paNa kAma karAvavAmAM teo khUba saMkecAtA, vAravAra saMyama zuddhi mATe ziSya vargane karAtAM teonAM sUcane kharekhara AMtara saMyamanAM bAhya jharaNAM ja hatAM ema kahevuM temAM atizayokti nathI. zatrunuM paNa hita ciMtavavuM, keInI sAthe vira na thAya ke keI kAraNe thayuM hoya to te tUta maTI jAya, evI teozrInI sva-parahita sATe satata kALajI hatI. Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [sva. pU. A. zrIvijayamevasaMyamanI A daSTi pitAnA jIvana puratI ja maryAdita na hatI, pitAnA ziSya-praziSyAdi, sAdhu-sAdhvI varga ke anya samudAyanA paNa sAdhu sAdhvI varga mATe teonI A daSTi hatI, ane te teonA hadayanI vizALatAnI pratIti karAvatI hatI. Aje paNa sAdhu sAdhvI samAjamAM evA keTalAya AtmAo che ke jeo potAnA saMyamanI zuddhi mATe vAra vAra hitazikSA ane preraNA ApanAra teozrInA RNI che. keTalAya sAdhu-sAdhvIo teonI saMyama preraNA pAmIne Aje potAnI jIvana sAdhanAne vikAsa karI rahyAM che. anya samudAyanA paNa cagya sAdhune jANIne potAnuM sarva baLa kharcIne paNa tene AgaLa vadhAravA teo prayatna karatA, keI sAdhunI viziSTa gyatA jANIne romAMcita thaI jatA, zAsana rakSAnAM kAryo karavAnuM zuddha sAmarthya jyAM jyAM dekhatA tyAM tene sarva rIte sahAya karIne saphaLa karAvavA ghaTatuM karI chUTatA-ema saMyama ane zAsanane rAga temanA eka eka vyavahAramAM pragaTa dekhA dete. bhIma-kAnta prakRti -teonuM saMyamI jIvana evuM prabhAvazALI hatuM ke teonI nizrAmAM rahenAra sAdhu varga zithilyano Azraya karI zakate nahi, vinA preraNAe paNa temanI bhImaprakRtithI sAdhuonuM jIvana sahajatayA sugya rahetuM. ema kahevuM khoTuM nahi gaNAya ke Aje paNa emanA samudAyanA sAdhu vargamAM je kaMI zista pAlana jaNAya che te teozrInI bhIma prakRtine prabhAva che. ema chatAM kAnta guNane lIdhe hadaya vAtsalya ane hitabuddhithI eTaluM bhareluM rahetuM ke nhAnAmAM nhAnA sAdhu pratye paNa khUba lAgaNuM dharAvatA, tyAM keIne teozrIthI nArAja to hoya ja zAnI? sahune prasanna rAkhI zakatA, sahunI nAnI moTI jarUrIyAtenuM pUrNa lakSya rAkhatA ane yathAzakya purI pADavA sadeva jAgrata rahetA. bhAvadayAthI bharapura hadayamAM sarvanA AtmakalyANa mATenI satata ciMtA rahetI ane je jeTalA pramANamAM regyatA dharAvate tene tenI cagyatA pramANe haMmezAM saMyama sAdhanAmAM sahAya karatA. anukaMpA --bhAvadayAnI bhUmikArUpa anukaMpA bhAva paNa teonA hadayane eka zANagAra hato. jyAre jyAre jagatane Akasmika ApattiothI pIDAtuM sAMbhaLatA, tyAre te te dezanI pIDita prajAnA duHkhathI teozrInuM hRdaya dravI jatuM, keI ativRSTi, anAvRSTi jevA prasaMge, bhUmIkaMpa ke rela saMkaTa jevA prasaMge, prajAkIyabaLavA ke hIjarata jevA prasaMge te te mAnave ke pazuo vigerenAM duHkhanuM varNana sAMbhaLIne gaMbhIra thaI jatA, ThaMDInA prasaMge tharatharatAM ke bhukha tarasathI TaLavaLatAM bhIkhArIo vigerenA avAjane sAMbhaLatAM te ghaNI vakhata sAdhuonI samakSa besI jatA ke saMyamanI virAdhanAnAM phaLo bhegavatA dIna duHkhIAone joI jAgrata thAo, ghera ghera bhIkha mAgavA chatAM peTa bharI zakatA nathI e bhIkhArIo Aje pagale pagale pUjAtA sAdhujIvanane khUba saMyamI banAvavAnI preraNA ApI rahyA che, ItyAdi - samyagU jJAnano Adara --vItarAganAM zAnuM teonA hRdayamAM UMDuM mAna hatuM, tyAM sudhI ke mAtra bhaNI bhaNAvIne saMtoSa nahi mAnatAM jIvanamAM utare teTaluM zAstra vacana jIvanamAM utAravA prayatna karatA-karAvatA. teonuM jJAna mAtra upalakIyuM vAMcana ja na hatuM paNa Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUrIzvarajI ma nuM jIvana caritra], talasparzI bedhasvarUpa hatuM. sUkramamAM sUkSama vAtane paNa temAM aMtima Ukela hato, dravyAnuga ane caraNa-karaNAnugamAM teone khUba rasa hato, gaNitAnuyoga paNa eTalo suMdara hatuM ke je viSayanAM gaNita sleTa penanA AdhArathI paNa bIjAone kaSTa sAdhya thatAM te gaNitane teo AMgaLInA Terave gaNAvI zakatA. karma sAhityamAM teo sAro rasa dharAvatA hatA ane dharmakathAnuga te eTale suMdara hatuM ke eka vAra paNa teonA vyAkhyAnane jeNe sAMbhaLyuM haze te jIvanabhara anumodanA karyA vinA rahI zakyo nahi hoya. vairAgya vAhinI dezanA-sadAcAra pradhAna daSTAntathI rasabharapura ane saMkalanA baddha viSayenuM nirUpaNa-bALaka paNa samajI zake tevI saraLa vAkya racanA-paropakAra pUrNa madhura-mIThA uddagAra, ItyAdi teonI dezanAmAM vizeSatA hatI. yaMgya sAdhuone jAte bhaNAvavAnI teozrInI satata kALajI skUlabuddhi ne paNa abhyAsamAM utsAhita karI detI, zarIra svAcya TakyuM tyAM sudhI bhaNAvavAne udyama cAlu ja rAkhyuM hatuM. bhaNavAne Adara paNa eTalo ja hate. chellAM varSomAM netranuM teja ghaTI javA chatAM pUrve kaMThAgra kareluM punaH punaH gokhIne taiyAra karatA, rAtrIe paNa svAdhyAya karatA, pannavaNu ane bhagavatI jevAM AgamazAne paNa saraLa rIte samajAvI zakatA. nyAya darzanane paNa abhyAsa teoe karyo hato, siddhahema jevA vyAkaraNa graMthe paNa svayaM bhaNAvatA hatA. emAM "sAdhue vinayapUrvaka egya gurUnI pAse bhaNavuM joIe" e teonuM dhyeya hatuM, "vinaya vinA meLavelI vidyA AtmapakAraka banatI nathI ? e teozrInI daDha zraddhA hatI, tethI yegya AtmAone bhaNAvavA mATe haMmezAM teo taiyAra rahetA. apramAda:-- teozrI jJAna-kriyAmAM satata udyamI hatA, niyamita svAdhyAya-jApa vigere cAlu hatuM, mAMdagImAM zarIra taddana azakta banyuM hatuM tyAre paNa badhA sAdhuoe zayana karyA pachI pote jAgatA ane kalAko sudhI navakAravALI gaNatA, svAdhyAyAdi karatA, divase paNa paThana-pAThana na thaI zakatuM tyAre ghaNuM kharuM navakAravALI gaNavAmAM samayane saphaLa karatA. nidrA alpa hatI, vikathA te tenA mukhe kadI sAMbhaLI nathI. rAjakhaTapaTanA, AhAradikanA ke gArika vArtAlApane patananuM kAraNa jaNAvI niSedha karatA. alpa kaSAyI hoI teone koInI sAthe aNabanAva ke abelA rahevAne prasaMga kadI na Avate, sAmAnya vArtAlApamAM paNa AtmajAgratinI preraNA ja dekhAtI, kriyAne Adara ghaNuM sAruM hatuM, pratikamaNudi anuSThAnamAM upayoga vinA teone zuSkatA lAgatI, vidhine Adara te eTale suMdara hato ke nhAnA meTA keI anuSThAnamAM paNa teo avidhine nibhAvI letA nahi, gurUvaMdana ke paccakakhANa karavA temanI pAse jatA sAdhu-sAdhvI ke gRhastha rakhe kaMI avidhi na thaI jAya tene pUrNa upaga rAkhatAM e teonI vidhinA AdaranI nizAnI hatI, moTA padavIdhara jevAnI paNa kSati sudhAravAmAM te niDara rahetA ane tethI temanI pAse janAra rAjadarabAramAM javA jeTalo sAvadha banIne jato. azakta chatAM jinamaMdiramAM paNa pratyeka khamAsamaNa pUruM paMcAMga bhegAM karIne ja detA. teonI pratyeka kriyAmAM sthiratA ane Adara pragaTa dekhAtAM, devavandana Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 40 [sva. pU A zrIvijaya meghatyavadana karatAM tanmaya thaI jatA, kriyAno emano Adara-apramAda vigere evAM suMdara hatAM ke bIjAne Adarza rUpa banI jatAM. kaI paNa pravRttimAM jinAjJA taraphanuM temanuM lakSya akhaMDa rahetuM, jo ke kaI azAtA vedanIyanA udaye teone mastaka zULa (zirovedanA) kAyama rahetI tethI ghaNe vakhata teo maunapaNe dhyAnamAM ja vItAvatA, paNa evA prasaMge ya karaNIya anuSThAnamAM satata jAgrata rahetA, nAdurasta zarIre paNa teoe vi. saM. 1984 mAM pATaNamAM maunapUrvaka zrIsUrimaMtranuM ArAdhana karyuM hatuM. khAsa kahI zakAya ke azAtAnA udayamAM paNa zarIrane jJAna-kriyAmaya banAvI dIdhuM hatuM. temanI dareka pravRttimAM caitanya jhaLakatuM ja rahetuM, gatAnagatika kriyAmAtrathI temane saMtoSa na thate, pratyeka anuSThAnanuM rahasya samajatA ane samajAvatA. uccAra zuddhi:--uccAra te eTalo spaSTa ane zuddha hatuM ke te te varNanA uccAra yathAsthAna karatA, joDAkSaronA, anusvAra-visaganA ke svara-vyaMjananA uccAra evA zuddha ane spaSTa karatA, ke kharekhara teone AtmA ja nahi, jInhA paNa vyAkaraNane bodha dharAvatI hatI, ema kahIye te khoTuM na gaNAya. sahiSNutA:-- teozrImAM upasargo ane pariSahene sahana karavAnI zakti ghaNI prazaMsA pAtra hatI. azAtAnA udaye te pIche ja pakaDyo hato, jIvananAM amuka varSo ke mahInA evA cheDA ja gaNAya ke je veLA teozrI zarIre koIne koI bAdhA-pIDA vinAnA haze. zivedanA kAyamI, netranuM darda paNa ene ja AbhArI hatuM, jhAmara-matIAnAM be be vAra oparezana, cakSuonuM teja haNAyA pachI te koIne koI vyAdhi cAlu ja rahe, tyurasInA dardanI pIDA, peTanuM oparezana, vigere aneka prasaMgamAMthI teonuM jIvana pasAra thayuM hatuM. temAM keTalAka prasaMge to jIvaleNa hatA, hyurasInA darde teonA zarIrane hataprahata karI nAkhyuM hatuM. temAM vaLI amadAvAdamAM peTanuM oparezana, vigere keTalAka prasaMge evA jIvaleNa hatA ke teonA jIvana mATe AzA chUTI javA chatAM saMghanA puNya baLe teozrI bacI gayA hatA. evI asahya pIDAomAM paNa kaI divasa temanA mukhe arere! ne ucAra sAMbhaLyo nathI. bahu pIDA vadhe tyAre paNa zrInamaskAra mahAmaMtranuM smaraNa-uccAraNa svayaM karatA ke te ja sAMbhaLavAnI mAgaNI karatA. emanI A sahiSNutAe te te prasaMgane jenArA gRhasthane, vaidya-DeTane, ke vaiyAvacca karanArA sAdhu vargane khUba-khUba anumodanA karAvI upakAra karyo che. mAtra dvavyasahiSNutA ja nahi, saMyama ane zAsananA avihaDa rAgane lIdhe bhAva upasargo paNa temaNe evA ja sahana karyA che. satyanI rakSA mATe apamAna ane apazabdo sAMbhaLavAmAM paNa teo jarAya akaLAyA nathI, e rIte samatA jALavI te te prasaMge zAsananI vaphAdArI keLavI gayA che ke Aje paNa te prasaMge yAda AvatAM temanA dheya sAme mastaka namI paDe che. mAtra teoe sahana karyuM che eTaluM ja nahi, bIjA sAdhuone evA prasaMge sahAya paNa ghaNI karI che. temanA jIvanakALa daramyAna devadravya, dIkSA virodha, jaDavAda ane nAstikatAne pracAra, ItyAdi evA prasaMge upasthita thayA hatA ke je samaye satyane Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUrIzvarajI manuM jIvana caritra] 41. pakSa karanArAone ghaNuM sahana karavuM paDyuM hatuM. teozrI pitAnA sthAnane ane javAbadArIne samajanArA hatA, ethI e vikaTa prasaMgone pitAnI atula ArAdhanAnA prasaMge mAnI khUba stharya-vairya ane mAdhyamathyapUrvaka svakartavya adA karI jIvanane ajavALI gayA hatA. pada pradAna :--daza varSa jeTalA TuMkA dIkSA paryAyamAM te teozrIe gurUbhakti sAthe jJAna ane kriyAthI jIvanane evuM suMdara banAvI dIdhuM hatuM ke teonA jIvananI suvAsa ghaNA jIvone AkarSaNarUpa banI hatI. je kALe samAjamAM padapradAnanI bahu mahattA aMkAtI te kALamAM teozrInA guNathI AkarSAyelA saMghee teone padastha banAvavAnI bhAvanA vyakta karI hatI, vAra vAra vinaMti thavAne vege pUjya gurUdeve paNa gyatA joIne bhagavatI sUtranA godrahanAdi karAvI vidhipUrvaka chANImAM teone vi. saM. 1969 nA kArataka vada 4 nA roja 11 varSanA dIkSA paryAyamAM gaNI ane paMnyAsapadathI vibhUSita karyA hatA. te pachI paNa vadhatI jatI regyatAe pUjya gurUdevanuM ane saMghanuM AkarSaNa vadhArI dIdhuM hatuM. jenA phalarUpe rAjanagaranA AgevAna zrAvaka varganA ati Adarane vaza thaI vi. saM. 1981 nA mAgazara suda 5 nA roja pU0 parama upakArI saMgha sthavira gurUdeve teozrIne AcAryapada upara ArUDha karyA hatA. jagatane e niyama che ke jIvamAM jema jema cogyatA khIle che, tema tema jagata tene mAthe javAbadArIne beje vadhAre che. jo ke padapradAna eka dusarI vahana karavA jevuM bane che, kintu egya AtmAo te javAbadArIne pUrNa karI jagatane upakAra karavA sAthe pitAnA AtmAne paNa vikAsa sAdhI jAya che. e rIte vicArIye te teozrI uparapada pradAna dvArA gurUdeve mUkelI javAbadArIthI jarAya meTAI ke gurUtAne vaza thayA vinA uttarottara vadhu ne vadhu guNa keLavI teo sAcA gurU banyA hatA, pitAnA prabhAvazALI jIvanathI e padane zobhAvI sva-para upakAraka banAvyAM hatAM. ziSya varga --teono ziSya-praziSyAdi suvihita sAdhuvarga paNa ThIka ThIka hatA. svargavAsa samaye teozrInA vidyamAna zikhyo 1. pUjya AcArya mATe zrIvijayamanaharasUrijI, 2. pU. munirAja zrIsumitravijayajI, 3. munirAja zrIvicakSaNavijayajI, 4. munirAja zrIsubedhavijayajI, 5. munirAja zrIsubhadravijayajI, 6. munirAja zrI devendravijayajI, 7. munirAja zrIjazavijayajI, 8. munirAja zrIarUNavijayajI, 9. munirAja zrIbhuvanavijayajI hatA. praziSyo munirAja zrIkumudavijayajI, zrImalayavijayajI, zrIbhadraMkaravijayajI, zrIvibudhavijayajI, zrI hemendravijayajI, zrImanakavijayajI, zrIvimaLavijayajI, zrI jakhkhavijayajI ane prapraziSya zrImRgAMkavijayajI vigere hatA. teozrInA svargavAsa pachInA paNa bIjA dIkSita malI Aje lagabhaga pacIsa munivare teozrInA gurUdeva saMghasthavira AcAryadeva zrIdAdAmahArAja tathA teozrInA ziSya AcArya zrI vijayamanaharasUri mahArAjanI AjJAmAM ArAdhanA kare che. temAM keTalAka vidvAna-tapasvI-vaiyAvRtyakAraka paNa che, ekaMdara teozrInA jIvananI pavitra chAyAne vArase Aje ziSya-praziSyAdimAM paNa amuka aMze daSTigocara thAya che. Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [sva pUrva A zrIvijayameghavihAra ane cAturmAsa * ----jo ke prathamathI ja gurUbhaktinA rAga ane zarIranI nAdurastInA kAraNe teo bahu dUra dUra dezamAM vicarI zakyA nathI, te paNa mAravADa-mevADamALavA--saurASTra ane gujarAtanA dakSiNa uttara tathA madhyapradezamAM ThIka ThIka vicaryA che. tenAM cAturmAsa ghaNAM gurU mahArAjanI sAthe ja thayAM che, mAtra 9 cAturmAsa judAM thayAM che te paNa gurUAjJAnA pAlanane uddezIne cAturmAsanI yAdI A pramANe maLI rahe che. 1958 ratalAma 1959 pATaDI 1960 amadAvAda 1961 pAlItANA 1962 indora 1963 ratalAma 1964 sAdaDI 1965 amadAvAda 42 (gurUdeva mahesANA) 1966-67 bharUca 1968 chANI 1969 1970 sANaMda 1971 1972 (gurUdeva bharUca ) pATaNa (gurUdeva bharUca ) amadAvAda (gurUdeva chANI ) 1973 amadAvAda 1974 mahesANA 1975 pAlItANA 1976 rAmapurA amadAvAda 1977 1978 sANaMda 1981 sANaMda 1982 sIpeAra (gurUdeva vaDanagara) mahesANA pATaNa 1983 1984 1985-86 amadAvAda 1987 pATaNa amadAvAda (gurUdeva chANI ) 1979-80 amadAvAda amadAvAda tItha yAtrA:--mAravADanI paMcatIthI, kesarIyA, saurASTranAM badhAM tIrtho, gujarAtanAM nhAnAM meTAM tIrthA ane surata--amadAvAda-pATaNa vigerenI zaherayAtrAe teozrIe karI hatI. saMghavI ATAbhAI lallubhAI jhaverIe kADhelA amadAvAdathI zrIsiddhAcaLajInA charI pALatA saMdhamAM tathA zeTha mANekalAla manasukhabhAIe vi. sa0 1991 mAM zrIzatru Mjaya girirAjanA mahAna zAsana prabhAvaka charI pALatA kADhelA sadhamAM teozrIe yAtrA karI hatI, uparAMta pUjyapAda gurUdevanI chatrachAyAmAM rahIne anekavAra UpadhAna tapa, udyApana maheAtsaveA, vratapradAna vigere ArAdhanA karAvavAne paNa lAbha teozrIe lIdhA hatA. 1988-89-90 amadAvAda 1991 sANaMda 1992-93 amadAvAda 1994 sANaMda 1995 thI 1999 aMtima ArAdhanA :--vi. saM 1999nuM amadAvAda-hAjApaTelanI poLamAM pagathIyAnA upAzrayanu aMtima cAturmAsa lagabhaga mAMdagImAM ja pUrNa thayuM. tAva lagabhaga cAlu ja raheteA, zarIra utarI gayuM hatuM, bhAdrapada mAsamAM bImArIe ugnarUpa pakaDayuM, vaidya-DokaTaroe ghaTita upacAro karavA chatAM sudhArAnI AzA tUTI gaI ane sahunu dIla ArAdhanA karAvavAmAM lAgI gayuM. parabhavanA prayANunI taiyArIe zarU thaI gaI, be divasa vadhu bagaDe, vaLI ka MIka svasthatA Ave, ema bhAdrapada purA thayA ane chellI amAsanI rAtrI AvI. asvasthatA vadhI ane sahu muMjhAyA, rAtre zrAvaka varga sthaLe sthaLethI AvavA lAgyA, vidyAzALAye pU. gurU mahArAjane Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUrIzvarajI manu... jIvana caritra ] paNa samAcAra maLyA ane teozrI savAre pagathIyAnA upAzraye padhAryAM. sAdhu-sAdhvI--zrAvakazrAvikA vathI upAzraya bharAI gayA, rAtre asvastha thaelA te pachI puna: svastha thayA ane savAranuM pratikramaNa pUrNa sAvadhapaNe sutAM sutAM karyuM, pratilekhanAdi karyAM pachI ArAdhanAnI zarUAta thaI gaI te samayanuM dRzya khUba anumeAdanIya hatuM. gurUbhaktithI bharelAM haiyAMe chellI bheTa tarike hajArA upavAsa, Ayakhila-ekAsaNAM-sAmAyika, lAkkhA pramANu svAdhyAya-jIvadayAmAM rokaDa rakama vigere eTaluM kahyuM hatuM ke tenI neAMdha azakya banI gaI hatI. eka pATa upara gurUdeva, lagAlaga bIjI pATa upara pAte, AjIkhAjI paMcAsa lagabhaga sAdhumaDela, sAmI bAju seMkaDA sAdhvIo, ane nIce hajArA pramANamAM zrAvaka-zrAvikA varga hAjara hatA, chatAM zAnti ajaba hatI. teozrI ArAdhanA mATe jema ekAgra citta zravaNu karatA hatA tema hAjara raheleA saMgha paNa ekAgra anI gayA hatA. te vakhate teozrInA ziSyavayaM A. zrIvijayamaneAharasUrijI 'saMvegara'gazALA ' graMthamAMthI AtmAnA abhyaMtara zatrue dedhAdinI duSTatAnuM varNana graMthakAranA zabdomAM ja saMbhaLAvI rahyA hatA, ane ' bhukhyAM be hAthe jame ' tema ubhaya kAna mAMDI dattacitta teozrI zravaNa karatA hatA. 43 A vaiyAvacca ane nirmAmaNA:--e vAta paNa nAMdhyA vinA cAle tema nathI ke pUjya gurUdevanI vaiyAvacca ane niryAmaNA anumedanIya thaI hatI. aMtakALe suyeAgya ane sahRdayI AtmAe khaDe page sevA mATe taiyAra rahe, e paNa samAdhinuM eka aMga che, AjIkhAjInuM anukULa vAtAvaraNa ane preraNA te avasare khUba Avazyaka che, kAraNa ke yeAgya AtmA te nimitte samAdhi keLavI zake che. jo ke teozrInI sevAmAM sahu Adara dharAvatA hatA paNa teozrInA mukhya ziSya pU. A. zrIvijayamanaharasUrijI, pU. gurUbhakta muni zrIsumitravijayajI ane te uparAMta praziSya muni zrImanakavijayajInI sevA nedha pAtra hatI. sadaiva gurU sevAmAM Atma kalyANa mAnanArA e munivare nityanA prasaMgeAmAM eka adanA sevaka tarike AjJA uThAvatA, te paNa chellI mAMdagI prasaMge tA teoe UMgha ke UjAgarA, bhukha tRSA, kAInI paNa darakAra karyA vinA avirata paNe khaDe page vaiyAvacca karI jIvana kRtA karyuM hatuM. muni zrImanakavijayajInI sevA teA ajaba keATinI hatI, dIkSA lIdhI tyArathI pU0 gurUdeve temane vaiyAvaccanA ucca apratipAtI matra evA zIkhavyA hatA ke kharekhara, A kALamAM muTTI hADakAMvALA kRSazarIre zramamAMja ArAmane anubhava karanAra muni zrImanakavijayajInI sevA bIjA ghaNA munivaro karatAM vadhu prazaMsA mAgI le che. temAM e guNu adyAvidha akhaMDa che, ema teone oLakhanAra sahune paNu anubhavamAM che. te uparAMta muni zrIsubeAdhavijayajI, muni zrIsubhadravijayajI Adie paNa yathAzakya taiyAvacce karI gurUnA atula upakAranI kRtajJatA dAkhavI hatI. jema samudramAM nAvaDI haMkAranAra khalAsIne niryAmaka kahevAya che, tema sa MsAra samudramAMthI pAra utaravA mATe saMyamarUpI nAvamAM beThelA AtmAnI sayamanAvAne askhalitapaNe calAvanAra-temAM sahAya karanArane niryAmaka kahevAya che. samudramAM pANInA vaLeA, meATA khaDakA ke bIjA Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [sva. pU A zrIvijaya meghaaneka sthaLe uparAMta pratikuLa pavana nAvaDIne athaDAvIne bhAgI nAkhe che, tema AkhA jIvana sudhI niraticAra saMyamane pALanAra AtmAne paNa maraNa kALe thatI asahya yAtanAo cittakSobha karI saMyamanA adhyavasAyano nAza karI de che, Ata-raudra dhyAnane vaza karI AtmabhAna bhUlAvI de che, e aNInA aNamela prasaMge hAlAmAM vahAlA saMbaMdhIo paNa je karI zakatA nathI te sahAya niryAmake karI zake che. ane ethI ja jaina samAjamAM aMtakALe sagAsaMbaMdhIo vigere rAgI vargane dUra karI ArAdhanA karAvanArAo maraNa sanmukha thaelA AtmAne samAdhi pedA karAvavA prayatna kare che. AvA sahAyaka bharaNakALe maLI AvavA e parama bhAgyanI ane bhAvi kalyANanI nizAnI che. - pUjyapAda svagata AcArya bhagavaMtanA niryAmake uttama hatA, mukhyamAM parama vAtsalyavaMta pitAnA ja gurUdeva vAraMvAra dhyAnastha rahevAnI preraNA ApatA hatA, te uparAMta atyaMta laghutAguNanuM bhAjana prazamanidhi pU. A0 ma0 zrIvijaya kanakasUrijI mahArAja, gItArtha sevAbhAvI pU. A. bha. zrI vijaya memasUrijI mahArAja, bAjumAM cheka najIkamAM teozrInA vinIta mukhya ziSya pU. A. bha. zrIvijayamanaharasUrijI mahArAja, temaja pU. A0 ma0 zrIvijayajabUsUrijI mahArAja, Ama pAMca-pAMca AcArya bhagavaMtanA sAnidhyamAM teozrI suMdara ArAdhanA karI rahyA hatA, bIjI bAju vidvAna zAntamUrti pU. paMnyAsajI zrIkalyANavijayajI mahArAja prasaMgane anurUpa preraNA ApatA hatA ane e sivAya paNa lagabhaga 50 jeTalo suvihita sAdhuvarga teozrInI samAdhine Icchate hAjara hato. aMtakALe AvA uttama niryAmakeno saMga prApta tha e jIvananI suMdaratAne mApavAnuM mITara che. jeNe jIvanabhara pUjyabhAva ane vAtsalyathI moTA-nhAnAnAM hRdayane jItyAM hoya che, evA puNyAtmAne e jInI hAjarIne lAbha maLe che. ane aMtakALe keLavAyelA sabhAvane pariNAme AgAmI jIvanamAM paNa prAyaH teo eka sthAne utpanna thAya che, ekabIjAnI ArAdhanAmAM sahAyaka thAya che ane saMsAramAM rahe tyAM sudhI prAyaH bhavobhava dharmanA sAthIdAra (saMbaMdhI) banI chevaTe mekSamAM e sAthane zAzvata banAve che. aMtima kSaNe e rIte nirdhAmakonI vacce samAdhine sAdhatA teozrIne 2-10 miniTe pUjya gurUdeve pUchayuM zAntimAM cho ne? teozrIe prasanna citte saMjJAthI hakArAtmaka javAba vALe. miniTa vadhavA lAgI ane zvAsocchavAsa ghaTavA lAgyA, gurUnA caraNamAM mastaka mUkI paDakhe sutelA e puNya puruSane AtmA barAbara 2-55 miniTe jarA paNa pIDAnA anubhava vinA paraloke pahoMcI gaye. nahi netra ke mukhanA AkAramAM vikAra, ke nahi avayanuM lAMbA TuMkA thavuM, zarIranI AkRti cetanA gayA pachI paNa te ja svarUpamAM TakI rahI. uttama AtmAo jIvI jANe che tema suMdara samAdhithI jIvanane saMkelI paNa zake che. zvAsa aTakatAM ja caturvidha saMghanAM haiyAne zeke gherI lIdhAM, netro nItaratAM thayAM, rAge Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUrIzvarajI ma nuM jIvana caritra] rAgI ke tyAgI sahunI upara ochA-vadhu pramANamAM pitAno prabhAva pAtharyo, thavA peDya thaI gayuM, Akhare "duHkhanuM osaDa dahADA dhIme dhIme e visaratuM gayuM, paNa upakAra avismRta rahyo. vijaLInA vege samAcAra phelAyA, aneka sthaLe khabara pahoMcI gaI, smazAna yAtrA bIje divase kADhavAnuM nizcita thayuM ane bhaktivaMta AtmAoe jIvaMta dehanI jema mRta dehane paNa bhakti-pUjA karI suMdara pAlakhI banAvI temAM padharAvyA. smazAna yAtrA:-Aso suda 2 nI savAre zahera ane bahArathI mAnava samUha AvavA lAgyo ane lagabhaga daza hajAra jeTalI mAnava medanI vacce smazAna yAtrA nIkalI. te puNyAtmAnA puNya pakSa-pratipakSanA bhedanI jALane toDI nAkhI, sahane eka sarakhI rIte AkarSyA, surata vigere bahAragAmathI paNa bhAvuke AvI pahoMcyA ane paLe paLethI, parAM parAMomAMthI rAjanagarano zrAvaka varga paNa AvyA. zaheranA mukhya gaNAtA zrImaMta zrAvaka-zeTha kasturabhAI lAlabhAI, zeTha mANekalAla manasukhabhAI, zeTha pannAlAla umAbhAI zeTha cImanalAla lAlabhAI zeTha bhegIlAla choTAlAla sutarIyA, zeTha bakubhAI maNIlAla, zA. kezavalAla lalubhAI zeTha mayAbhAI sAMkaLacaMda, zA. kIkAbhAI bhagubhAI, zA. gIradharalAla choTAlAla, zA. mehanalAla choTAlAla, zA. bhegIlAla maganalAla sutarIyA, zA. sArAbhAI haThIsIMga, zA. caMdrakAnta TAlAla gAMdhI, zeTha zAntikumAra jagAbhAI, zeTha jagAbhAI bhegIlAla, zA. caMdulAla tArAcaMda jhaverI, zA. cImanalAla maMgaLadAsa, zA. semacaMda maMgaLadAsa, zA. kezavalAla mehanalAla saMghavI, zA. maNalAla lalubhAI telI, zA. ratilAla nAthAlAla, zA. cImanalAla kezavalAla kaDI, zA. jIvaNalAla choTAlAla jhaverI, zA. jessIMgabhAI UgaracaMda, zA. amRtalAla jesIMgabhAI dalAla, zA. chaganalAla lakSmIcaMda, zA. choTAlAla jamanAdAsa, zA. ramaNalAla vajecaMda, zA. choTAlAla trIkamalAla vakIla, zA. ratanalAla jIvAbhAI, zA. cImanalAla pipaTalAla, zA.mehanalAla vADIlAla, sANaMdavALA zeTha cunIlAla padamacaMda vigere, zA. caMdulAla cunIlAla, narezacaMdra manasukharAma, zA. DAhyAbhAI premacaMda, zA. cImanalAla vADIlAla, zA. kalyANabhAI maNIlAla rAva, zA. amRtalAla dalasukhabhAI hAjI, zA. jesIMgabhAI kAlIdAsa jarIvALA, zA. vADIlAla devacaMda, zA. kAntilAla bhegIlAla nANAvaTI, ItyAdi dareka upAzrayanA agresara vigere tathA bahAragAmathI paNa aneka zrAvake AvyA ane barAbara ATha vAgatAM "jaya jaya naMdA jaya jaya bhadA'nI gheSaNa pUrvaka smazAna yAtrA nIkaLI. zaheranA rAjamArgomAM zerIe ane aTArIye caDhI jena jenetara mAnava samuha hajAronI saMkhyAmAM e puNya dehanAM darzana karI kRtArtha thato hate, "puNyavAna AtmAne AdhAra deha paNa eTalo ja pUjya bane che. ema te dazya jenArane sAkSAt anubhava thatuM hatuM. AgaLa zeTha kasturabhAI lAlabhAI degha laIne cAlatA hatA ane pAchaLa hajAronI saMkhyAmAM pAlakhI laI bhAvuka vegathI cAlI rahyA hatA. raste jatAM degha tathA pAlakhI upADavAne lAbha levA mATe bhAvuka zrAvake badalAtA jatA hatA, kharekhara! e jenArA paNa bhAgyavaMta AtmAe pitAnA Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [sva. pU A zrIvijyameghaAtmAne nirmaLa karI rahyA hatA. smazAna bhUmimAM cheka sudhI hajAre zrAvakonI hAjarI rahI hatI. nirvidane agnisaMskAranuM kAma pUrNa karI zakAcchAdita mukhe pAchA pharelA teoe upAzraye jaI parama pUjya dAdA mahArAja zrIvijayasiddhisUrIzvarajInA mukhe maMgala sAMbhaLyuM hatuM, te prasaMganA vAtAvaraNe darekanI AMkho bhInI karI dIdhI hatI, herA gaMbhIra banAvI dIdhA hatA ane vAtAvaraNa zAnta banI gayuM hatuM. upAzrayamAM paNa parama pUjya dAdA mahArAjanI nizrAmAM devavandananI kriyA vigere vidhi karavAmAM Avyo hato, temAM zaheranA sarva upAzrayothI pada ane munivara padhAryA hatA, sarvanA hadaya upara svargasthanA virahane bhAra dekhAto hato. kriyA pUrNa thayA pachI parama pUjya dAdAmahArAje hitazikSArUpe saMbhaLAvelA zabdo hadayane ketarI nAkhe teTalA asarakAraka maMgaLarUpa hatA. jenuM sAcuM svarUpa zabdothI AlekhI zakAya tema nathI. mahotsavanI ujavaNI :-teonA pavitra jIvananA udyApana nimitte zrIsaMghe hAjApaTelanI piLamAM eka moTo mahotsava ujavyo hato. upAzrayanI sAmenI te vakhatanI vizAzrImAlInI vADImAM zrI zatruMjaya girirAjanI bhavya tAdaza racanA, caMDakauzika sarpane bhagavAna mahAvIradevane upasarga, prabhu zrI pArzvanAtha svAmine kamaThane upasarga, ItyAdi Abehuba racanAo jenArane te te prasaMgonuM sAkSAt sarakhuM bhAna karAvatI hatI. te uparAMta upAzrayamAM suvarNamaya gaDhanI racanA vigere anupama koTinAM da racyAM hatAM. e dazyane jevA rAtrinA daza vAgyA sudhI mAtra zaheranA ja nahi, seMkaDe gAu dUra dUrathI paNa relve dvArA hajAre manuSyo AvatA hatA. dararoja bhavya aMga racanA, seMkaDo zrAvakonI hAjarImAM sarva sAmagrI saha pUjA bhaNAvavI, vigere dareka prasaMge jenAranA cittane Azcarya sAthe AnaMda pedA karatA hatA. e smazAna yAtrA-mahotsava vigerene jonArAo ema mAne che ke se varSamAM AvuM dazya jovAmAM AvyuM nathI. kharekhara ! svagata pU. gurUdevanA AtmAnI pavitratAnAM e dazya hatAM ema kahI zakAya. deza-paradezamAM paNa teozrInA svargavAsa nimitte bhAvuka AtmAoe mahotsava ujavavAnA samAcAra maLatA hatA. ema e puNyAtmA 26 varSanI vaye dIkSita thayA ane 41 varSa cAritranI nirmaLa ArAdhanAthI sva-para kalyANa sAdhIne 67 varSanI ummare svargavAsI thayA. vandana ho! koDe e parama upakArI gurUdevane! teonA pavitra cAritrane!? vi. saM. 2012-vI. saM0 2482 jeTha suda 10 semavAra jaina vidyAzALA-amadAvAda lI. pUjya AcArya mahArAja zrIvijayamanaharasurIzvarajI-ziSya muLa bhadrakaravijaya. Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ I = ! ET TE) zrI dharmasaMgrahanuM gurjara bhASAntara che yAviyA UELLICCUBLEUELSE USUELLE ) ]ETTE encueueURUELLE URMISSUBMENTS RSSSSSSSSSSB thatI - Do E --- -- - -- - - - - --- --- -- 2 - 2 Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ grantha prakAzanane sarva adhikAra bhASAntarakArane svAdhina che. Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ oM namaH zrImanmahAvIratAyine paramAtmane / namaH sugRhItanAmadheyaparamapUjyAcAryadeveza zrImadvijayasiddhi-- megha - manahara - sUriguruvarebhyaH / pU. maheApAdhyAya zrImAn mAnavijayajI gaNivarakRta strApajJa TIkAsaha zrIdharma saMgrahanA savistara gUrjarAnuvAda TIkAnuM maMgalAdi 66 vibhAga pahelA gRhasthajIvananA sAmAnya tathA vizeSa dharma. praNamya vizvezvaravIradevaM, vizvAtizAyiprathitaprabhAvam / zAstrAnusRtyA fro dharmasaGgrahaM sukhAvabuddhayai vivRNomi lezataH || 1 || "" graMthakAramaharSi pU. mahApAdhyAya zrImAn mAnavijayajI gaNivara potAnA ja racelA mULa * dharmasaMgraha' nAmanA graMthanI pote ja TIkA racatAM maMgalAcaraNa kare che ke- jagatamAM prasiddha che savathI atizayavALA prabhAva jemanA, evA vizvavAsI zrImahAvIradevane bhAvapUrvaka trikaraNa-cAge praNAma karIne khala jIvAne sukhapUrvaka edha thAya-e AzayathI ' dha saMgraha ' nAmanA graMthanuM zAstrAnusAra kAMika mAtra vivaraNa karIza. " mUlanuM maMgalAdi : have graMthakAra granthanA prArabha karatAM pahelAM e zloka dvArA maMgala karavApUrvaka zrotAvaganI pravRtti mATe potAnA abhiprAyane pragaTa kare che--abhidheya Adine kahe che. mULa - " praNamya praNatAzeSa- surAsuranarezvaram / 46 tattvajJaM tattvadeSTAraM, mahAvIraM jinottamam // 1 // ?? zrutAndheH sampradAyAcca jJAtvA svAnubhavAdapi / siddhAntasAraM grathnAmi, dharmasaGgrahamuttamam ||2|| " ( yugmam ) TIkAnA bhAvA--ahIM bhagavAna zrImahAvIradevanA vAstavika atizayeA (viziSTa guNA)nI stuti karavApUrvaka teone praNAma karavArUpa bhAvama gala AcaravAmAM AvyuM che, te A pramANemaLatArovadhurAsuranarezvaram "-- padathI prabhunA ' pUjAtizaya ' kahyo che, arthAt prabhu sava 1surendro, asurendro ane cakravartI A vaDe pUjita che-ema jaNAvyuM che. ' ' 1. surendrothI UrdhvalAka, asurendrothI adheloka ane narendrothI tIolAka-madhyalAka, ema traNeya leAkanA vA temanI pUjA kare che, e temanA mahApUjAtizaya che. Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [[dha saMo bhAva 1 vi. 1-gA. 1-2 "taravAM' A padathI bhagavAnane "jJAnAtizaya varNavyA che. tatva eTale "vastu mAtranuM bhUta, bhAvi tathA vartamAna paryAyapUrvakanuM svarUpa', tene bhagavAna jANatA hovAthI teonuM jJAna ananya sAmAnya che. e teozrIne jJAnAtizaya che. saradAra"A padathI bhagavAnane "vacanAtizaya" varNavyo che. tattvane jaNa vavAmAM bhagavAnanuM vacana atizayavALuM hoya che. "nirottamam"--A padathI prabhune "apAyApagamAtizaya" varNavyuM che. apAya eTale du:khe, tenA kAraNabhUta rAga-dveSAdi aMtaraMga zatruone mULamAMthI nAza karI bhagavAna sva-svarUpane pAmelA che. duHkhanA kAraNabhUta aMtaraMga zatruo (rAga-dveSa vagere)ne jItavAthI teo "jina" kahevAya che. jo ke sAmAnya kevalIo paNa "jina" kahevAya che, paraMtu bhagavAna tIrthasthApaka che, mATe uttama hovAthI jinettama che. A rItie rAga-dveSAdi zatruo, ke je dubenAM mULa che teno nAza karavAthI teone dukhone sarvathA nAza thaye che. A dukhanA saMbaMdhathI sarvathA chUTakAre e bhagavAnane ja apAyApagama" nAmane mahA atizaya che. - A rItie "yttAzevasutApunezvara' vizeSaNathI pUjAtizaya, "taravaza thI jJAnAtizaya, "taraNathI vacanAtizaya ane "vinottamam'padathI apAyApagamAtizaya, ema cAreya atizaya dvArA bhagavAnanuM sadbhUtaguNatkIrtana-stavana karavApUrvaka zuddha bhAvathI mana, vacana ane kAyA dvArA namaskAra karI maMgala karyuM che. ahIM bhagavAnanA "mahAvIra" nAmanI sArthakatA jaNAvatAM kahe che ke bhagavAna karmanuM vidAraNa karanAra, tapathI virAjamAna ane tapAvIya sahita hevAthI "vIranAmathI prasiddha thayA che. bhagavAnamAM vIrapaNuM traNa prakAre yathAsthita che, kAraNa ke-vArSika dAnAvasare kroDe senaiyAnA 2. pratyakSa, pakSa, vidyamAna ke avidyamAna dareka padArthonA traNeya kAlanA te te svarUpanA saMpUrNa jJAtA hovAthI tathA bhavyanA saMzane chedanAra hovAthI bhagavAnane jJAnaguNu atizAyI che. 3. svayaM jANavA chatAM keTalAya che evA hoya che ke te bIjAne samajAvI zake nahi. prabhunI vANuM te pAMtrIza guNayukta hoya che : de, manuSya ke tiryae bhagavAnanAM vacanane pitapitAnI bhASAmAM samajI zake che : darekane ema ja bhAna thAya che ke-mane uddezIne ja prabhu bele che : teonAM vacanane rasa e uttama hoya che ke-bhUkha, tRSA, TADha, taDake, thAka vigerenA anubhava paNa thato nathI : kalAnA kalAka sudhI tanmayapaNo sAMbhaLavA chatAM sAMbhaLavAnI IchA khUTatI ja nathI : vigere acitya vANImahimA zAstramAM je varNavyuM che te mahimA mAtra prabhunAM vacanane ja hoya che, tethI teone te "vacanAtizaya' gaNAya che. (vANInA pAMtrIza guNe abhidhAnaciMtAmaNi keSanA devAdhidevakApta zleka 5 thI 71 mAM juo.) 4. jyAM sudhI mULa hoya che tyAM sudhI temAM aMkure spharavAno saMbhava che, eTale ke--saMsAravata jIvo game tevA sukhI hoya te paNa rAga-dveSayukta hovAthI vAstavika sukhathI rahita ja che. teo je katrima bAhya sukha pAme che, te sukha paNa rAga-dveSAdinA vege Akhare duHkharUpe pariNamatuM hovAthI pariNAme duHkha ja che. jyAre bhagavAnane kamaMjanya rAga-dveSAdine nAza thavAthI svabhAvaramaNutArU5 anirvacanIya anaMta sukha pragaTa thayeluM che, temAM vidana karanAra kAraNarUpa rAgAdika apAye sarvathA naSTa thayA che; vaLI teo jyAM jyAM vicare tyAM savAso jana sudhImAM bIjA nAM paNa kaSTa TaLI jAya che, te prabhune * apAyApagama" nAmane atizaya che. For Private & Personal use.Only Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMgalAdi catuya ] dAna vaDe jagatamAM dAridraya zabdanA uccArane paNa nAza karelo hevAthI "mahA dAnavIra, sattAmAM rahelA mahAdi aMtaraMga zatruonA parivAra (kuTuMba)rUpa rAga-dveSAdi baLavAna zatruone UgatAM ja haNI nAkhyA mATe "yuddhavIra" ane niHspRha mana dvArA tIvra tapa, ke je tapa kevaLajJAnanI prAptinuM kAraNa che, te ghera tapane Acaryo che mATe "dharmavIra" che. Ama dAnavIra, yuddhavIra ane dharmavIra bhagavAna jagatanA sarva vire karatAM mahAna hevAthI yayArtha "mahAvIra" che. A pramANe prabhune praNAmarUpa maMgala karI bIjA lekamAM abhidheya vagerenuM varNana karatAM jaNAve che ke-zratasiddhAntarUpa samudrathI uddharIne, saMpradAya eTale guruparaMparAthI samajIne tathA svAnubhavathI eTale zrutajJAna ane ciMtAjJAnanA baLe utpanna thayeluM bhAvanAjJAna (anubhavajJAna), te vaDe nirNaya karIne AgamanA sArabhUta-lakattara dharmarUpa uttama dharmane saMgraha A granthamAM gUMthIza-karIza. A vAtanuM spaSTIkaraNa karatAM teozrI jaNAve che ke-(zrutasamudrathI ane) saMpradAyathI eTale gurugamathI samajIne saMgraha karuM chuM. Ama Agama ane gurugama banenuM baLa chatAM, je svayaM paryAlacaka-anuprekSAkArI nathI tene vastunuM yathArtha svarUpa samajamAM AvatuM nathI, mATe huM-graMthakAra paNa anubhavajJAna eTale Agama ane gurugamathI prApta thayelA zrutajJAna ane tathAvidha sakalapramANunayayukta syAdvAda nayapUrvakanuM je ciMtAjJAna, tenA baLe mane kSapazama dvArA pragaTa thayeluM bhAvanAjJAna, ke je daMparyAtha svarUpa che, tenAthI jANIne dharmano saMgraha karuM chuM. A bhAvanAjJAnanA ge anya keI darzana pratye tiraskAra thato nathI, eTaluM ja nahi paNa sarvadazanamaya zrIjinadarzananA svarUpane yathArtha jJAtA bane che, ke jenA prabhAve tene vastune yathArtha bodha thAya che, tethI sarvatra satyAMzane grAhaka banI sva-paranA pakSapratipakSathI te mukata bane che ane keIne anyAya karato nathI. AthI ja AvA jJAnInuM vacana niSpakSapAtI heI upAdeya bane che. AvA jJAnIothI racAyelA grantha sva-paranA upakAraka bane che, mATe asadAgraharahita bhAvanAjJAnanA AdhAre madhyasthabhAve dharmanuM svarUpa nizcita karIne saMgraha karIza, ema jaNAvavA dvArA pitAnI matika95nAnA parihArapUrvaka Agama, gugama ane . koI paNa ziSTapuruSa uttama kAryano AraMbha karatAM, te nirvine pUrNa thAya tenI khAtara maMgala kare che. maMgala AvatAM vidane dUra karI kAryane nirvine pUrNa karAve che. A maMgala ISTadevAdine namana karavArUpa bhAva (yathArtha) maMgala che. jo ke te mAnasika zubha adhyavasAyarUpa hoya che, tathApi pitAnI pachInA paNa ziSTapuruSo tenuM anukaraNa kare te khAtara tenuM Alekhana karavAmAM Ave che. ahIM paNa graMthakArazrIe prathama zlokamAM te rIte maMgala karyuM che. te pachI zrotAjananI pravRtti mATe abhidheya jaNAvavAnuM hoya che, uttama jijJAsu jyAM sudhI abhidheya eTale graMthanA viSayane na jANe tyAM sudhI tene vAMcavA-sAMbhaLavAne prayatna karatuM nathI, eTale ja A graMthamAM kaye viSaya varNavyo che, te jaNAvavA mATe graMthanI AdimAM "dharmane saMgraha karIza'-e zabdothI abhidheya jaNAvyuM che. dharmanA atha AtmAo A vAtane jANuM turata graMtha vAMcavA-sAMbhaLavA pravRtti kare, mATe te Avazyaka che. 6. vAkyArtha, mahAvAkaSArtha ane edaMparyArtharUpa kramazaH zrutajJAna, ciMtAjJAna ane bhAvanAjJAnanuM vistRta svarUpa zrI SoDazaka' Adi graMthamAM jaNAvyuM che. vizeSa athIoe tyAMthI joI levuM. Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 0 saM bhA 1-vi0 15o, 3 tenA dvArA pragaTelA anubhavanA Azraya laI A graMtha racuM dhyuM-ema teoe jaNAvyu che. A hakIkatamAM graMthanA guruparaMparArUpa vigere sabaMdha paNa jaNAvavAmAM Avyo che. prayAjana-graMthakArane ' anaMtara pratyeAjana ' bhavya AtmAne edha karAvavAnu che, jyAre zrotAvargane te jJAnanI prApti karavArUpa che. parapara prayAjana tarIke graMthakAra tathA zrotAjana ubhayane meAkSaprAptirUpa phaLa meLavavAnu che. e rIte be zlokomAM 1-magaLa, ra-abhidheya, 3-saMbaMdha ane 4prayAjanarUpa anubandha-catuSTayanuM nirUpaNa karyuM. have dharmInA saMgraha karavAnA hAvAthI graMthakArazrI ' dharma ' zabdanA artha kare che, arthAt dhama kAne kahevAya te jaNAve che. mULa - " vacanAdaviruddhAdyadanuSThAnaM yathoditam / maitryAdibhAvasammizraM taddharma iti kIte ||3|| ,, HH TIkAnA bhAvA aviruddha eTale parIkSita vacanarUpa Agamane anusaratI, A lAka-paralAkamAM hitakara, AgaLa A graMthamAM ja jenuM varNana karavAnuM che te ya bhAvAne tajavAnI ane upAya bhAvAne AdaravAnI je pravRtti, tene 'dharma' kahelA che. '' ahI. parIkSita vacana kAne kahevAya, te jaNAvatAM kahe che ke-sAnAne kaseATIthI kasIne, chINIthI kApIne ane agnithI gALIne jema kaSa, IMda ane tApa dvArA parIkSA thAya che, tema zAstravacaneAnI paNa kaSa, cheH ane tApa dvArA parIkSA thAya che. je AgamamAM bahudhA karaNIya kAryane karavAnu vidhAna ane akaraNIyane karavAnA niSedha karavAmAM Avye hAya, te kazuddha Agama che. kaseATIthI zuddha jaNAtuM suvaNa jema aMdarathI azuddha hAvAnA sabhava che mATe tene cheda karIne parIkSA thAya che, tema Agama paNa vidhi-niSedhayukta hAvA chatAM svahitathI viparIta kriyAnu prarUpaka hAya tA tenA vidhiniSedhA nakAmA ja nIvaDe che; mATe je pramANe temAM te karaNIya-akaraNIyanA vidhiniSedhA jaNAvyA hAya, te ja pramANe tene khAdha na pahoMce tevI zuddha kriyAnuM te prarUpaka hAya teA chezuddha gaNAya che. 7. ajJAna jIvAne karaNIya-akaraNIya bhAvAnuM jJAna karAvavApUrvaka te te rIte pravRtti ke nivRtti karAvavI te AgamanuM karttavya che, je AgamamAM ayeAgya mArgethI aTakAvavA ke yogya mArge pravRtti karAvavAnA prayAsa na hAya, te Agama kahevAya ja kema ? mATe jemAM karaNIya--akaraNIyanA vidhineSedha hoya te Agama ka ( seTI ) thI zuddha che. * 8. ahiMsA pamo dharmaH " athavA " Atmavat sarvabhUteSu, mujuddhe priyApriye / cintayannAtmano'niSTAM, hiMsAmanyasya nAcaret // " bhASA - ahiMsA e ja parama dhama cheH " athavA " ApaNA AtmAnI jema sahu kAI prANIne sukha priya che ane duHkha apriya che--ema samajIne ApaNaneje aniSTa che tevI hiMsA bIjAnI na karavI, ' vagere ahiMsAnu vidhAna ke hiMsAnA niSedha Adi jaNAvela hoya, chatAM e ja Agama jo ema kahe kendra (manusmRti ) " casArthe pASaH suTTA, svayameva svayambhuvA| yazo'sya bhUtyai sarvasya, tasmAdyajJe vadho'vadhaH // "" Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa dharmanuM svarUpa ] vaLI senuM kApavAthI zuddha jaNAyA chatAM paNa, jema te anya dhAtunA mizraNavALuM hovAno saMbhava che ane tethI tene gALIne parIkSA karavAmAM Ave che, tema Agamavacana paNa vidhiniSedhayukta ane tene anurUpa-abAdhaka kriyAonuM prarUpaka hoya, uparAMta te vidhiniSedhomAM kAraNa banI zake tevA jIvAjIvAdi bhAvane je Agama syAdvAda-parIkSAthI jaNAvanAruM hoya, te tApazuddha kahevAya che. A rIte kaSa, cheda ane tApa, ke jenuM varNana A graMthamAM ja gADha 1thI dezanAnA adhikAramAM vistArapUrvaka kahevAze, tenAthI parIkSita hoya te ja aviruddha vacana che. zrI dharmabindumAM tenuM varNana karatAM jaNAvyuM che ke-"vidhiniSedha SaH" "tatvameghapaDhinA chokarA che. " maniSa AvavAratA" ItyAdi varNana AgaLa kahevAze. nimittanI zuddhi hovAthI zrInivacana ja AvuM aviruddha-zuddha hoI zake che, kAraNa ke-vacananuM aMtaraMga nimitta vakatA che, te je rAga-dveSa-mahAdithI parataMtra hoya te tenuM vacana asatya hovAno saMbhava che, e rAga-dveSa-mehanI parataMtratA zrIjinezvaradevane nAza pAmI che, teo svayaMzuddha che, tethI teonuM vacana avitatha-satya ja hoya che. rAga-dveSAdithI parataMtra hoya te jina kahevAya nahi ane jina hoya te rAga-dveSAdithI parataMtra hoya nahi. rAga-dveSAdi aMtaraMga zatruone je jIte te ja jina" che. A "jina" zabda nAma ke kalpanA mAtra nathI, paNa tapAve te tapana, dAha kare te dahana vagere zabdonI jema yathArtha che arthAt rAgAdi zatruone jItyA che mATe ja teo jina kahevAyA che. zrIjinezvaradevenI jema jeone rAga-SAdinI parataMtratA TaLI nathI teo ajina che. evA - bhAvArtha--"brahmAe svayameva yajJa mATe pazuo banAvyA che, mATe tenuM balidAna devAthI yajJa sarva jagatane hita mATe thAya che, AthI yajJamAM thatI hiMsA te hiMsA nathI. " athavA evI ja pitRtarpaNAdi (zrAddhAdi ) hiMsaka kriyAonuM prarUpaka hoya, te hiMsAne niSedha karavA chatAM kriyAthI hiMsAnuM prarUpaka che mATe te viruddha vacana che; AthI ja pite karelA kAyadAne pite kahelI kriyAthI jemAM bhaMga na thato hoya, te Agamavacana chedazuddha gaNAya che. 9. je Agama jIvAjIvAdi bhAvanuM yathArtha prarUpaka na hoya, te AgamanI kriyA karavA chatAM paNa, tenuM phaLa bhegavanAra tathAvidha AtmA-pudgala vigere padArtho temAM kalpane mAtra ja hoI, tenA vidhiniSedha ke kriyA badhuM nakAmuM ja kare che. vaLI AtmA vigerene je zAstra ekAnta nitya ke anitya mAne, te zAstra bhale vidhiniSedho ane tene anurUpa kriyAnuM prarUpaka heya chatAM mithyA che, kAraNa ke-ekAnta nitya AtmA kadI paNa pitAnA svarUpane choDatuM nathI ke navuM svarUpa dhAraNa karatuM nathI. je AtmA ja AvA nitya svarUpavALe haze-akriya haze te kriyAvALo banaze ja kema ? agara te sakriya haze te kriyAthI aTakaze ja kema? kAraNa ke-nitya hovAthI tenuM svarUpa kadI badalAze ja nahi, ethI tenAmAM kriyAdi ghaTe ja nahi ane te saMsArI maTI muktAtmA paNa bane nahi. vaLI te sukhI hoya te duHkhI thaI zake ja nahi ane duHkhI hoya te sukhI paNa thaI zake ja nahi. Ama ekAnta nityavAdathI sarvatra virodha ja Avaze. vaLI je ekAnta anitya mAnavAmAM Ave te kSaNavinazvara te AtmA A kSaNe kriyA karIne bIjI kSaNe nAza pAme, eTale kriyAnA phaLa sukha-duHkha Adine bhaktA te banI zakaze nahi. A kSaNe kriyA karanAra AtmA juda, bIjI kSaNe utpanna thanAra kriyAnuM phaLa bhegavanAra AtmA jude,-ema koIne puNya-pApane keI bIje AtmA bhegavanAra banaze e vAta ja taddana Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ dha sa0 bhA. 1-vi0 1-gA. 3 ajina, rAga-dveSAdithI parataMtra AtmAnA vacanane vaktA (nimitta) azuddha hevAthI tenuM vacana satya saMbhave ja nahi, rAga-dveSanA ge asatya-viparIta bolAya e sahaja che. dareka kAryo potAnA kAraNane anurUpa bane che, kharAba kAraNothI thayeluM kArya kadApi sArUM thaI zakatuM nathI, lIMbaDAnAM bIje vAvIne AMbAnAM phaLo meLavI zakAtAM nathI, kAraNa ke-tema bane te jagatamAM kAraNa-kAryanI vyavasthA ja rahe nahi. pariNAme game tevA azubha kAraNathI paNa zubha kAryo ane zubha kAraNathI paNa azubha kAryo bane, ke je pratyakSa aghaTita che, mATe rAga-dveSAdi pAratatyarahita vaktArUpI zuddha nimittavALuM Agamavacana ja aviruddha hoya che. - je ke ghuNakSaranyAye svamatikalpanAe prarUpaNa karanAra rAga-dveSAdi yukta paratIrthikenuM kaI kaI sthale kaI kaI vacana aviruddha maLI Ave che tathA mArgAnusArI AtmAnuM paNa paNa kaI vacana aviruddha maLe che, te paNa te vacana zrIjinezvaradevanuM kaheluM ja che; kAraNa ke aviruddha-satya vacananuM mULa zrItIrthaMkaradeve ja che. kahyuM che ke __ " savvappavAyamUlaM, duvAlasaMgaM jao jiNakkhAyaM / thAturNa vahu, to saMnce zuM saMmi "( zrIrA5a To da24) bhAvArtha--je kAraNathI jinakathita ratnAkara-samudatulya zrIdvAdazAMgI ja sarva pravAdanuM mUla che, te kAraNathI je badhuM suMdara che, te temAMnuM ja che." anya darzanakArenI sarva prarUpaNuonuM mULa dvAdazAMgI che, kAraNa ke-jema sarva nadIo samudramAM AvIne maLI jAya che, tema he bhagavaMta! sarva dazane tamArA darzanamAM samAI jAya che. nadIomAM jema samudra dekhAtuM nathI tema teonAM vacanomAM tamAruM darzana (janadarzana) dekhAtuM nathI, paNa samudramAM jema sarva nadIonAM ja hoya che, tema sarva dazanenAM avitatha vacane te sarvajJanA AgamamAM maLe che. AthI anya darzanakArenAM je avitatha vacane maLI Ave che, te saghaLAM zrIjinezvaradevanA AgamasamudranAM binduorUpa che. e rIte zrIjinezvaradevanAM Agamavacanane anusaratuM je anuSThAna te dharma. vaLI paNa "joti"e vizeSaNathI jaNAve che ke-te anuSThAna yAdita eTale kAlAdi bhAne anusarIne kaheluM hoya to dharma kahevAya. dravya, kSetra, kALa ane bhAvasApekSa anuSThAna ja dharmarUpa bane, kAraNa ke-jema sarva chavadravyo kamanI vicitratAthI ekasarakhAM nathI, sarva kSetre paNa eksarakhI sAmagrIvALAM hotAM nathI ane paDatI-caDhatIvALA hovAthI avasarpiNa-utsapiNIrUpa sarva kALa paNa ekasarakhuM heta nathI; tema kSApazamikAdika bhAve adhyavasAye ke anucita che, mATe suvarNa ane kaTaka-kaMDalanI jema padArtha mAtra kathaMcita nityAnitya che,sonAnuM kaDuM hoya tene bhAMgI kuMDala karAvavA chatAM tenuM te sanArUpe ja rahe che, mAtra tene kaDArUpI pUrvaparyAya nAza thaze ane kuMDalarUpe no paryAya utpanna thAya che. te rIte padArtha mAtra paNa dravyasvarUpe nitya ja che, chatAM tenA eka paryAyane nAza thAya che ane bIjo pragaTe che, eTale padArtha mAtra dravyathI nitya che ane paryAyathI anitya che. te ja rIte padArtha mAtranuM kathaMcita bhinnabhinna vigere paNa svabuddhithI samajI levuM. e rIte je AgamamAM chavAchavAdi bhAnuM syAdvAda-zailIthI kathaMcita nityAnityAdi svarUpa jaNAvyuM hoya-manAvyuM hoya, te ja Agamavacana tApazuddha hAI upAdeya bane che. dhuNa nAmane kIDe lAkaDuM khAya, temAM IrAdA vinA paNa koI akSaranA AkAre paDe che te nyAye. Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmanuM svarU5] bhavyatvAdi sAdhanasAmagrI paNa sarvane ekasarakhI hotI nathI. Ama dravya-kSetra-kAla-bhAvathI vicitratAmaya jagatamAM kaI paNa anuSThAna sarva jI sarva kSetramAM sarvadA sarakhI rItie karI zake nahi; mATe je jIvane je kSetramAM, je kALe, je adhyavasAya ke sAmagrI maLI hoya, tene anurUpa "zakya anuSThAnanuM vidhAna" kareluM hoya te ja 1degyAdita hovAthI dharma kahevAya. vaLI paNa dharmanuM svarUpa batAvatAM kahe che ke-mathAmAvamithA samasta prANuo pratye maitrI, 2. guNAdhika AtmAo pratye bhaktirAgarUpa pramAda, 3. duHkhI che pratye karuNu ane 4. jene sudhArI zakAya tema na hoya tevA avinayAdiSathI duSTa AtmAo pratye mAdhyacyabhAva-upekSAvALuM aMtaHkaraNa-hadaya, te te maitrI Adi bhAve che. je bAhya anuSThAna AvA bhAvapUrvakanuM hoya te dharma kahevAya, kAraNa ke-maitrI, prameha, karuNu ane upekSArUpa cAre ya bhAvanAone avazya kSaphaLanI prApti karAvanAra dharmarUpa kalpavRkSanA mULa tarIke zAstromAM jaNAvI che. jema mULa vinA vRkSa ke phaLa na hoya, tema A mithyAdi bhAvarUpa mULa vinA dharmarUpI vRkSa na ja hoya, te mekSaphaLa maLe ja kyAMthI? 10. zrIjinezvaradee bhAsakalpavihArAdi keI kAryanuM ekAte vidhAna ke niSedha karyo ja nathI. teonI spaSTa AjJA e che ke-jema samyagadarzanAdi guNo pragaTe tema azaSpariNamI banavuM joIe. manuSyapaNuM durlabha che ane temAM ya zrIjinezvaradevanAM vacananI prApti mahAdurlabha che, mATe vizuddha bhAvathI jema jJAnInI AjJAnuM pAlana thAya tema prayatna karavo joIe. jema rogIne je je auSadhAdi upacArothI rega dUra thAya te ja sAcuM auSadha che, tema je anuSThAna-pravRttithI anAdisahacara mithyAtvAdi de AtmAmAM ochA thAya te ja tene mATe mekSane sAro upAya che. (zrIupadeza pada-gA. 779 thI 782) AthI viparIta ( eTale jUnAdhika ) pravRtti karavI te vAstavika dharma te nathI, paNa pite je dharma kare che tenA pratye ja TheSanuM te pariNAma che. zrIgabindu gADha 240 mAM jaNAvyuM che ke-"je AtmA cityavaMdanAdi karaNIya anuchAmAM AgamavacananuM ullaMghana karIne te ja AgamanA nAme svecchAe (yatheccha) pravRtti kare che, te jaDa-mUDha te te anuSThAna kartA hovA chatAM niyamAM tene devI che. pU. kSamAzramaNa zrIdharmadAsagaNie paNa zrIupadezamAlA gA. 504 mAM kahyuM che ke-"je zrIjinezvara bhagavAnanI AjJAne anurUpa dravya-kSetrAdine anusarIne pravRtti nathI karata (UlaTI rIte kare che), tenA jevo mithyAdaSTi bIjo koNa che ? arthAt koI nathI. kAraNa ke-te AgamavacanathI viparIta vartana karIne bIjA AtmAone AgamavacanamAM zaMkAdi doSo utpanna karate sva-para mithyAtvanI vRddhi karanAra che." mATe aviruddha Agamavacanane anusaratuM dravya-kSetra-kAla-bhAvasApekSa je anuSThAna te ja dharma kahevAya. 11. je hRdayagata maitrI Adi bhAva na ja hoya te bAhya anudAna game tevuM hoya te paNa te dharma bane nahi, kAraNa ke-jene maitrIbhAva nathI te AtmA dharmakriyA karavA chatAM vairabhAvane zamAvI zake nahi, jene guNane rAga nathI te kadI pite guNuM banI zake nahi, jene bIjAnAM duHkhanI lAgaNuM nathI tene pitAnAM paNa bhAvi duHkhanuM bhAna thaI zake nahi ane tethI unmArgathI bacI zake nahi. tema ja nA karmajanya deze ke jene sudhAravAne koI upAya nathI, tenI je upekSA karI zake nahi paNa UlaTe deSa kare ke balAtkAre tene sudhAravA prayatna kare, te te sudhAravAne badale UlaTe vadhAre bagADe, pariNAme atipravRtti doSathI pitAne azubha sthAnanI vRddhi ane karmane baMdha ja thAya mATe A cAre ya bhAvanAo saMsArano cheda karanAra dharmanI prathama bhUmikArUpe athavA dharmanAM mULarUpe che. dareka dharmI AtmAe A cAra bhAvanAone potAnAM jIvanamAM yathAzaya pragaTa karavAnI khAsa AvazyakatA che. Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [saMo bhA1-vi0 1-gA, 3 +[temAM 1-prANI mAtra pratye "snehanA pariNAma te mitrI, 2-ApaNA karatAM adhika guNavALA vaDIle pratye namana AdithI ane laghu (nAnA) pratye prasannatAdithI jaNAvAta "hArdike bhaktirAga" te prameha, 3-dIna-duHkhI-regI vagere prati "dayAnI ane duHkha pheDavAnI lAgaNI te karuNa ane 4-ayogya AtmA pratye "rAga-dveSane abhAva te mAdhyazma-ema kahyuM che. ] sakala vAstavika padArtha samUhane jANavAmAM kuzaLa buddhizALI maharSioe "durgatimAM paDatAM prANIne dhArI rAkhe" ane "svargAdi sugatimAM dhAna kare (eTale pahoMcADe)," tene dharma kahyo che. A rIte aviruddha Agamavacanane anusaratuM, dravya-kSetra-kAla-bhAvasApekSa, maitrI, pramada, karuNu ane upekSAbhAvayukta, jenI heye pAdeyane tyAga karavA tathA grahaNa karavArUpa bAhya pravRttirUpa anuSThAna te ja dharma hoI zake che. AvA viziSTa dharma vinA jema-tema thatAM anuSThAne durgatithI bacAvavA ke sadgati prApta karAvavA samartha thatAM nathI, mATe te dharma kahevAya nahi. [ ahIM ziSya zaMkA kare che ke-"A rIte te zAstramAM prIti, bhakti, vacana ane asaMga-e cAre ya prakAranAM anuSThAnane dharma kahyo che, te asatya kare che ane mAtra "vacanaanuSThAna eka ja dharma-ema nakkI thAya che. tene javAba ApatAM graMthakArazrI kahe che ketamArI zaMkA aghaTita che, kAraNa ke-tame kaho cho tema mAtra vacanAnuSThAnane ahIM dharmakahevAmAM nathI AvatuM, paNa Agamavacana jemAM preraka projaka hoya tevI kaI kriyA-anuSThAna rUpa vyavahArane dharma kahIe chIe. eTale prIti, bhakti Adi anuSThAne paNa AgAmavacananI preraNAvALAM hovAthI A vyAkhyA pramANe dharmarUpa ja che.] . jo ke vAstavika rItie te cAre ya anuSThAnanuM lakSaNa juduM juduM hovAthI ekanuM lakSaNa bIjamAM na ghaTe te banavAjoga che, kAraNa ke-prItipaNuM ane bhaktipaNuM AtmAnI IcchAnA prakArarUpa che. prItimAna ane bhaktivaMta AtmAnI kriyA tenAmAM rahelI prIti ane bhaktinA ge thatI hovAthI prIti ane bhakti anuSThAne vacana-anuSThAnathI judAM paDe che. vacana-anuSThAna AgamavacananA smaraNapUrvaka heI tadanusAra cakkasa pravRttirUpa che, temAM AgamavacanathI AghIpAchI (jUnAdhika) pravRtti hotI nathI. arthAt vacanAnuSThAnamAM AgamavacananuM niyaMtraNa (maryAdA) che, jyAre prIti eTale Adara ane bhakti eTale pUjyabhAva, temAM Agamavacana niyAmaka banI zakatuM nathI. strI ane mAtA pratye jema hRdayane alaga bhAva hovA chatAM bannenuM pAlana karavAmAM bheda hete nathI, tema ahIM paNa AgamavacananI preraNA chatAM je anuSThAnamAM Adara-prIti mukhya hoya che, te prIti-anuSThAna kahevAya che ane je kriyAmAM Adara sAthe pUjyabhAva mukhya hoya che, te bhakti-anuSThAna kahevAya che. A banne anuSThAnamAM AgamavacananI preraNu-projakapaNuM hovA chatAM tenuM niyaMtraNapaNuM nathI. eTale keAgamavacanathI yUnAdhika pravRtti paNa saMbhavita hoI A banne anuSkAne ghaNA aticAravALAM hoya che, jyAre vacana-anuSThAna AgamavacananI niyaMtraNAvALuM hovAthI temAM aticAra bahu alpa ane sUma hoya che. nizcayanayathI vacanAnuSThAna muni sivAya (chaThThAthI) nIcenA guNasthAne haI zakatuM nathI. A rIte prIti, bhakti ane vacana-anuSThAnamAM svarUpe bheda che ane e traNathI paNa bhinna asaMga-anuSThAna che, ke je vacanAnuSThAnanA ati abhyAsarUpa che. jema kuMbhArane cAka prathama + AvA [] kATakhUNAmAMnuM lakhANa pU. mahApAdhyAya zrIyazovijayajI gaNivaranuM hevAnI mAnyatA che. Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmanuM svarUpa ] daMDabaLe ane pachI bhUminA baLe daDa vinA paNa bhame che, tema vacanAnuSThAna vacanabaLe thanAruM che ane asaMga-anuSThAna te tenA satata abhyAsanA baLe prIti, bhakti ke vacananAM AlaMbana vinA kevaLa AtmAnA sahajasvabhAvamAM ramaNatApUrvaka thanAruM che. e rIte prIti, bhakti, vacana ane asaMgaanuSkAne bhinna bhinna prakAranAM hAI ekanuM lakSaNa bIjAmAM na ghaTe te paNa doSa jevuM kAMI nathI. vaLI prastuta adhikAramAM to "vacanAta' padamAM paMcamI vibhakti pratya-prAjaka saMbaMdhanA-arthamAM rahevAthI (jina) vacana je anuSThAnanuM pratyejaka che-preraka che, te anuSThAnane dharma kahevAya che. e vyAkhyA kahelI hovAthI prIti, bhakti ane asaMga-anuSThAnamAM paNa Agamavacana prerakarUpe te che ja, tethI badhAya anuSThAnemAM A vyAkhyA ghaTe che, arthAta te cAre ya anuchAnemAM A vyAkhyA ghaTatI hovAthI badhAya prakAre dharmarUpa che. vadhumAM jaNAvyuM che ke " ghazcittAmavo, thatA ziyAdhiara #Arthaka mavinaiitata vahu, gSTathAtimA vizleya: rA" " rAgAdayo malAH khalyAgamasadyogato vigama eSAm / tAM citta vi hiM, puSTi kRSi cittarA phA" " puSTiH puNyopacayaH, zuddhiH pApakSayeNa nirmltaa| anuvanjini dazeDamina, rameLa mukti pA pA pAchA" (zrIrAja-3). bhAvArtha-"rAga--mehAdi cittane mela ghaTavAthI puSTi tathA zuddhivALA cittane je prAdurbhAva te bhAvadharma, ane te nirmaLa citta dvArA kAyika pravRtti thAya te vyavahAradharma punaH te kAyika pravRttidvArA cittazuddhi pragaTe te bhAvadharma ane te bhAvadharma dvArA hipAdeya tattvamAM tyAga ane AdararUpa pravRtti thAya te vyavahAradharma. rAga-dveSa-hAdi e cittane mela che. tene oLakhIne zuddha cittapUrvaka kriyA karavAthI te dUra thAya che. e dUra thavAthI cittanI zuddhi ane puSTi thAya te bhAvadharma che. ahIM zubha puNyakarmane saMcaya te puSTi ane azubha jJAnAvaraNIyAdi karmonI nijara te zuddhi samajavI. A bane paraMparAe vadhatAM keme karIne AtmAnI karmathI saMpUrNa mukti thAya vagere." zrIDazaka graMthanA anusAre te AvuM puSTi-zuddhimatuM citta te bhAvadharma samaja ane te cittane anusaratI pravRtti-kiyA te vyavahAradharma samaja. A bhAvadharma ane vyavahAradhamane niSkarSa jANa. pU. mahopAdhyAyajI zrImAna vijayajI gaNivare svakRta kAtrizikAmAM paNa A rIte ja dharmanuM lakSaNa batAvyuM che ke - zuddha anuSThAna dvArA karmamela dUra thavAthI pragaTa thayelI ane samyagadarzanAdi guNo je mokSanAM kAraNa che, tenA lAbha thavArUpa phaLavALI je jIvazuddhi. te ja dharma." - 12. cittanI zuddhi-puSTi vinA kevaLa kAyika-vAcika pravRttimAM ja dharma mAnave te ayogya che, tema ja cittazuddhimAM kAraNabhUta kAyika-vAcika pravRtti vinA mAtra manazuddhi e ja dharma mAnI levo, te paNa ayogya ja che. A rIte vyavahAra ane nizcaya banne paspara sApekSa che. ekalI bAhyakriyAmAM ke kevaLa mananI nirmaLatAmAM ja dharma samajanArA bhrAnta che-vastasvarUpathI ajJAta che. 2 Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ dhao saM0 bhA. 1-vi.1-gA, 4-14 ahIM je aviruddha Agamavacanane anusaratuM anuSThAna tene dharma kahyo, te paNa upacArathI samajavuM. AvI upacarita vyAkhyAo sAhityamAM hoya che. jemake-"navala nAmanI vanaspativALuM pANI page lAgavAthI roga thAya che, mATe te vanaspatinuM pANI pAdarega kahevAya che. " kRd fsa " "dhI e jIvavAnuM kAraNa che mATe "ghI e jIvana" kahevAya che. AmAM vastutaH. navalanuM pANI e kaI rega nathI, paNa paganA reganuM kAraNa che. ghI e jIvana nathI, paNa jIvananuM kAraNa che. Ama chatAM kAraNamAM kAryane upacAra karI tene ja kAryarUpe vyapadeza karavAmAM AvyuM che. AvA vyapadeza-kathanane upacarita-kathana kahevAya che. ahIM paNa aviruddha Agamavacanane anusaratuM anuSThAna te svarUpe dharma nathI, paNa cittanI zuddhi-puSTirUpa bhAvadharmanAM kAraNarUpe vyavahAradharma che, arthAt kAraNane paNa kArya mAnIne upacArathI dharma kahevAmAM AvyA che. e rIte vyavahAradharma ane bhAvadharma baMnenAM lakSaNa kahyAM. kAraNarUpa dravyadharmamAM kAraNarUpe bhAvadharmane aMza hoya che, mATe upacAra karI zakAya che. A aMza jemAM na hoya temAM tene upacAra karI zakAtuM nathI. dravyadharma ane bhAvadharma ane paraspara sApekSa che, te vAta prasiddha che; arthAt dravyadharmanI apekSAe ja tenA kAryane bhAvadharma ane bhAvadharmanI apekSAe ja tenA kAraNane dravyadharma kahyo che. A rIte kArya-kAraNarUpa bane paraspara-ekabIjAmAM rahyA che. A rIte dharmanuM lakSaNa batAvyuM. have te ja dharmanA bheda-piTAbhedone kahe che. mULa-"sa dvidhA syaadnusstthaat-gRhibtivibhaagtH| sAmAnyato vizeSAcca, gRhidharmo'pyayaM dvidhA // 4 // " e rIte pUrvagAthAmAM jenuM lakSaNa jaNAvyuM te dharmanA tenA kAraka "dhamI nA bhede gRhasthadharma ane yatidharma-ema be prakAra che. temAM ghara jene hoya te gRhI, ane dararoja ke viziSTa parva Adi nimitta pAmIne tenAthI karAtuM naimittika anuSThAna, ke jenuM varNana A graMthanA pahelA bhAgamAM kahevAnuM che, te gRhastha dharma tathA vrata eTale mahAvate jenAmAM hoya te vratI (yati) ane tene caraNasittarI-karaNasittarI dharma, ke jenuM svarUpa A graMthanA bIjA bhAgamAM graMthakArazrIe varNavyuM che, te yatidharma. temAM gRhastha dharma, ke je prathama varNavavAnuM hovAthI pratyakSarUpe hRdayagata che, tenA paNa gRhasthanI sAmAnya ane vizeSa avasthAnA bhede sAmAnyadharma ane vizeSa dharma-ema be prakAre che. temAM viziSTa-bhinna bhinna darzanavALA dhamI manuSyanuM sarvasAdhAraNa anuSThAna te gRhasthane sAmAnya dharma ane jainadarzanAnusAra samyaktva-pAmipUrvaka aNuvratAdi grahaNa karavArUpa zrAvakanuM anuSThAna te vizeSa dharma samaje. A pramANe gRhastha dharmanA be bhede jaNAvyA, temAM pahelA sAmAnya dharmanuM svarUpa nIce pramANe daza zloka dvArA varNave che. mULa-" tatra sAmAnyato gehidharmoM nyAyArjitaM dhanam / vaivAhyamanyagotrIyaiH, kulazIlasamaiH samam // 5 // " ziSTAcAraprazaMsAriSaDvargatyajanaM tathA / indriyANAM jaya upa-plutasthAnavivarjanam // 6 // " Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 11 12 15 7 mArgAnusArInA 35 guNe ] " suprAtivezmike sthAne'natiprakaTaguptake / anaikanirgamadvAraM, gRhasya vinivezanam // 7 // " " pApabhIrukatA khyAtadezAcAraprapAlanam / sarveSvanapavAditvaM, nRpAdiSu vizeSataH // 8 // " " Ayocitavyayo vepo, vibhavAdyanusArataH / mAtApitracanaM saGgaH, sadAcAraiH kRtajJatA // 9 // " " ajIrNe'bhojanaM kAle, bhuktiH sAtmyAdalaulyataH / vRttasthajJAnavRddhArhA, garhiteSvapravartanam // 10 // " " bharttavyabharaNaM dIrghadRSTidharmazrutirdayA / aSTabuddhiguNairyogaH, pakSapAto guNeSu ca // 11 // " " sadA'nabhinivezazca, vizeSajJAnamanvaham / / yathArhamatithau sAdhau, dIne ca pratipannatA // 12 // ", " anyonyAnupaghAtena, trivargasyApi sAdhanaM / adezAkAlAcaraNaM, balAbalavicAraNam // 13 // " " yathArha lokayAtrA ca, paropakRtipATavam / hI saumyatA ceti jinaiH, prajJapto hitkaaribhiH||14||" dazabhiH kulkm| TIkAno bhAvArthatemAM ahIM kahevAnA sAmAnya ane vizeSa e be prakAranA dharmo pikI gRhasthane sAmAnya dharma paramapakArI zrIjinezvaradee A pramANe kahyo che, ema vAkyanI janA karavI. te gRhasthanA sAmAnyadharmanuM varNana karatAM tenA pAMtrIza prakAre batAve che. (zAstramAM tene mArgAnusAranA pAMtrIza guNe kahyA che.) 1. nyAyasampannavibhavatA- dhana svAbhidroDa, bhitradroDa, vizvAsaghAta, 52ne ApApA, yArI ane Adi zabdathI jugAra vigere pApakAryo karyA vinA sva-sva vaNa(kulAcAra)ne anukULa sadAcArarUpa nyAyapUrvaka meLavyuM hoya te dharmarUpa che; kAraNa ke-nyAye pArjita dhanane nizaMkapaNe -keInA paNa bhaya vinA pitAnA zarIra mATe upabhoga karavAthI, mitrAdine bheTa ApavAthI ane svajana vigerene vaheMcI ApavAthI A lekanuM hita jaLavAya che. kahyuM che ke-pitAnA nyAyI kartavyanA baLe dhIrapuruSe sarva ThekANe pavitrapaNe paMkAya che ane pApIpuruSe jyAM jAya che 33 . Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 [ saM bhA0 1 vi0 1-gA. 5-14 tyAM, potAnA kukamathI rakhe koI pAtAnAM karelAM pApAne jANI na jAya vigere aneka bhaceAthI zakita-bhayavALA-niMdAnu pAtra ane che. vaLI nyAyeApArjita dhana supAtre dAna devAthI, dIna-duHkhiyA Adine karuNApUrvaka ApavAthI, vigere zubha upayoga karavAthI paraleAkanAM sukhAmAM kAraNa bane che. anya zAstromAM nyAyeApArjita dhArmika dhanane dAnayogya kahyuM che. dAnanA vidhi jaNAvatAM kahyuM che ke je dhana svayaM viruddha nathI eTale anyAyAdi doSavALu nathI, evA dhanane peAtAnA pAdhya--Azrita varSoMnI nArAjI vigere virodha na thAya te rIte, kalyANakAmanAthI, vidhibahumAnathI, cittanI prasannatApUrvaka, tucchatA--svArtha buddhi Adi doSarahita anI saMtapuruSone-supAtrAne karuNApUrvaka dIna duHkhiyAene devuM te sAcuM dAna che. " kAraNa ke-zuddha citta, vitta ane pAtranA ceoga hoya ane te vidhipUrvaka apAyuM hAya, teA ja sAcuM phaLa ApI zake che. anyAyathI meLavelu dhana te| A leAka-paraleAkamAM ahitakara thAya che. A lAmAM anyAyanA cege te rAjadaMDa, jela ke phAMsI jevA vadhanu paNa kAraNa bane che ane paraleAkamAM naraka vigere durgatimAM ghasaDI jAya che. jo ke 13pApAnu.MdhI puNyanA uDDayathI pApathI dhana meLavavA chatAM, A bhavamAM te paikI kAI koIne Apatti-sa'kaTa dekhAtuM nathI, paNa bhaviSyakALe tene avazya vipatti AvavAnI ja; kAraNa ke vAvelAM bIja tarata phaLatAM nathI, paNa samaye phaLe che. kahyuM che ke dhananA rAgathI-mUrchAthI aMdha banelA jIva pApathI je kAMI dhana meLave che, te mAchalAMne krUsAvavA mATe tenI jALamAM14 lAkhaDanA kAMTA upara bharAyelA mAMsanA TukaDAnI jema Akhare mAlikanA nAza karyA vinA rahetu nathI. A rIte nyAya e ja dhana mevavavA mATenA pAramArthika upAya che, e rahasya-tattva samajavuM kahyuM che ke jema deDakAM khAkhAciyAmAM ane haMsA bharelA sarAvaramAM pahoMce che, tema saghaLI sapattie satyamI--nyAyI manuSyane vazavartI khanI AvI maLe che. " arthAt sapatti nyAyane vaza che. AvuM nyAyeApArjita dhana gRhasthajIvanamAM ( dharmanuM ) mukhya sAdhana hAvAthI pAMtrIza guNAmAM tene prathama nakhare dharUpe varNavyu che. tevA dhana vinA AjIvikAdi nirvAhanA abhAve gRhasthane saghaLI zAstrokta kriyA aTakI paDavAthI jIvana adharUpa banI jAya. kahyuM che ke--gRhasthane AjIvikAnA vicchedra thavAthI saghaLI kriyAo kAryA sIdAya che, mATe dhana meLavavAnI upekSAvALA gRhasthane teA saMpUrNa saMyama (sAdhupaNuM ) aMgIkAra karavuM te ja yogya che.15 13. puNyanA be prakArA che. 1-puNyAnubaMdhI, 2-pApAnubaMdhI. je puNyanA udayathI maLelI sAmagrImAM AtmAne mUrdAdi na thAya ane te sAmagrI tene dharmanuM kAraNa ane-ema uttarAttara yAvat bhAkSasukhanuM kAraNa ane, te puNyAnubaMdhI puNya kahevAya che; tema ja je puNyanA udayathI maLelI sAmagrI AtmAne mUrchAthI lAbha, kRpatA vagere karAvI baMdhanarUpa ane ane pApakAryamAM kharcAya--ema pariNAme azubha-kamatu pApA nu kAraNa bane, te pApAnubaMdhI puNya kahevAya che. 14. mAlAMne pakaDavA mATe mAchImAreI jALamAM lAkhaDanA kAMTAmAM mAMsa bharAve che. jyAre lAlacathI macchu mAMsa khAvA udyama kare che, tyAre lAkhaDanA kAMTA tALavuM vIMdhI macchane jALamAM sapaDAve che--prANu le che. 15. jagata eTale sukha-duHkha, tenAM kAraNeArUpa nyAya-anyAyanA mArgo ane te te mArge cAlanArA veza--A badhuM anAdikAlIna che, temAM vane nyAyanA mArge cAlavAthI sukha ane anyAyanA mArge cAla Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 13 mAnusArInA 35 guNe ] 2, purAtrIH vaivAd-bhinna bhinna zetravALA ane samAna kulAcAravALA sAthe vivAha kare. ahIM tathAvidha kaI eka puruSathI cAlelo vaMza te getra samajavuM. ghaNuM lAMbA kALanuM aMtara paDavAthI jene trasaMbaMdha tUTI gaye hoya ane tethI bhinagetrI vAthI du:kha prApta thAya che kaI paNa jIvana jIvavAmAM vizna nahi karavuM te nyAya che. ApaNI IcchAone pUrNa karavA anya koIne paNa tenA jIvanamAM Dakhala karavI te anyAya che. AryadezanA, uttama kulanA, uttama jAtinA ane uttama dharmanA AcAra e nyAyarUpa che, mATe te jema bane tema bIjAne ochI Dakhala thAya agara na paNa thAya tevA, ane anAdeza, nIca kula, nIca jAti ane adharmanA vyavahAre svArthI ke vinA svArthe paNa te bIjAnA jIvanamAM vizvarUpa bane tevA che. atyAre je jIvane daridratA vigere duHkho che, te pUrvakALe mehamUDha banIne bIjA nAM jIvananI darakAra nahi karatAM-teone duHkhI karIne paNa yatheccha svecchAcArI jIvana jIvavArUpa karelA anyAyanuM phaLa che. sArUM ya jagata svabhAve ja cAle che, cAhyuM che ane cAlaze. kaI jagasaMcAlanamAM niyaMtA tarIke Izvarane mAne che, koI karmane mAne che, kaI prakRtine mAne che, e vigere judA judA darzananAM judAM judAM vividha mantavyo che. (AmAM zabdathI bhale bheda che, paraMtu arthathI te sarva Astikane e siddha ja che ke-sukha-duHkha pUrve karelA karmonuM phaLa che.) ahIM vizeSa e che ke-jIva janma-maraNa dvArA judAM judAMrUpa dhare che, temAM mAnavarUpa e tenI viziSTa avasthA che. bIjA zabdomAM kahIe te tenI mAnava-avasthA hajAre, lAkhe, keDe ke agaNya varSo pachI parIkSAkALa che. nyAya-anyAya meTe bhAge mAnavane aMge ja gaNavAmAM Ave che, pazu te avivekI-mUrkha ja manAya che, pachI bhale te nyAya pALe; paNa tene mATe te pharajIyAta nathI. nArakIne ne ke devone lagabhaga ApaNI sAthe saMparka jevuM ja nathI. bIjI rIte jotAM mAnavatArUpa parIkSAmAM nApAsa thanArane zikSArUpe naraka ke tiryacapaNuM che ane pAsa thayelAne badalArUpe devapaNuM che. mAnavabhava badhAyane kendrarUpe che. bhUtakALamAM aneka vakhata mAnavatArUpa parIkSAne avasara maLe, paNa nApAsa thavAthI nIcagatimAM javuM paDyuM ane pAsa thavAthI devapaNuM prApta thayuM, paNa te tyAM badhuM bhUlI gayo-tene abhyAsa adhUre ja rahyo ane ema aneka rIte teNe bhUle karI. ema punaH tene vartamAnamAM mAnavajIvanarUpa parIkSAne samaya prApta thayo che, temAM bhUla na thAya (anyAya mArge caDhI na javAya ) te mATe keTalAkane Aryadeza maLe che, jyAM dezAcArathI ja nyAyanuM pAlana thAya che, keIne te sAthe uttama kula-uttama jAti-uttama dharma-dharmaguruo vigere maLyuM che, jenI maryAdAnuM barAbara pAlana karI-nyAyanA paMthe cAlI-bhUla vagaranuM jIvana jIvI-parIkSAmAM pAsa thaI haMmezane mATe sukhI banI zakAya che. bhUtakALamAM bhayaMkara chavana jIvanArA keTalAka pApI che te mAnavatA maLavA chatAM ya Arya deza vigere maLyuM ja nathI, eTale punaH aneka pAparUpI bhUle karI teone te nApAsa thavAne saMbhava che. A sthitimAM dezanI, kulanI, jAtinI, dharmanI ke dharmagusnI maryAdAne teDIne paNa jeo anyAya mArge (yatheccha svachaMdI jIvana) jIvavA mAge che, teone paNa te mArgethI aTakAvavA "rAjasattA che, ke je dezaviruddha, kALaviruddha ane dharma viruddha vartana karanArAone pharajIyAta aTakAve che ane nyAyanA paMthe cAlavA pharaja pADe che. rAjasattAnuM kArya e che ke-anyAya mArge cAlatA mAnavane aTakAvavA ane nyAyanA paMthe cAlanArAone sahAya karavI. ene ja AryarAjya kahevAya che. dharmazAstro kahe che ke-dhamaone-nyAyI jIvana jIvanArAone rAjA sahAya kare che, mATe dharmane-nyAyane hisso rAjAne maLe che. pitAnI mAphaka rAjA paNa sadAcArI jIvana jIvavAmAM sahAya karanAra hovAthI pitA manAya che. Ama chatAM jeo rAjasattAnA bhayane paNa nahi gaNatAM anyAyI bane che, teone karmasattA bhaviSyakALe evA duHkhamAM nAkhI de che, ke jyAM agaNya varSo sudhI khAvApIvA-rahevA-paheravA-oDhavA ke bhogavavA mATe kAMI paNa maLatuM nathI. kevaLa kALAM duHkhe ja bhagavAne trAsI javAnuM hoya che. tene naraka, tiryaMca, pazu vigerenA avatAre kahevAmAM Ave che ane jyAM pUrNa parAdhInatAnAM Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - - -- -- - -- - -- -- --- - 14 [ 10 saMbhA0 1-vi0 1-gA. pa-14 tarIke vartamAnamAM je prasiddha hoya tevA paNa kulazIlathI je sarakhA hoya, eTale ke jenA pitA, dAdA vigerenI paraMparA niSkalaMka-kulIna hoya, ane dArU, mAMsa, rAtribhejana Adi azubha AcaraNe na hoya tevA (zIla) sadAcArathI jeo samAna kakSAvALA hoya tevAonI sAthe vivAhakArya karavuM, te gRhasthanA sAmAnya dharmane bIjo guNa-prakAra jANa. " A viSayamAM laukika nItizAstramAM A pramANe maryAdA batAvI che-bAra varSanI kanyA ane seLa varSane vara, te paraspara vivAhane egya che. A vivAha eTale sagapaNa-saMbaMdha karavApUrvakanuM lagna, saMtatinI utpatti ane tenuM pAlana karavuM, vigere vyavahArathI cAre ya varSomAM kulane nirmaLa kare che, arthAt kulInatA vadhAre che. e rIte yogyatA anusAra sagapaNasaMbaMdhapUrvaka agnidevAdukho ja hoya che tyAM koDe ka sudhI e duHkha veThI punaH mAnavatAmAM AvI je nyAya Acare che te sukhI thAya che. kroDa kalpo sudhI duHkha veThI, duHkha veThavAne abhyAsa karI, duHkha veThavArUpa parIkSAmAM pAsa thavA mATe punaH mAnavatA che. je manuSya A sanAtana satyane bhUlI, dhana vagere meLavavAmAM anyAya Acare che, teone dhana maLatuM nathI, te maLe te TakatuM nathI ane te Take te pApa karAvI-nApAsa karAvI naraka jevI durgatimAM nAkhyA vinA rahetuM nathI. punaH tyAM asaMkhya varSo sudhI duHkha bhogavI Akhare mAnavatArUpa parIkSAmAM pasAra thayA vinA tene aMta AvavAne nathI. manuSyabhavanI parIkSA kaho ke anyAya vinAnuM-kaI jIvane kAMI paNa DakhalarUpa na bane tevuM nyAyI jIvana jIvavArUpa dharmAcaraNu kaho, e eka ja che. bIjA zabdomAM kahIe te cAre ya gatimAM manuSyagati nyAyI jIvana jIvavA mATe ja che ane tethI mAnavabhavanI sAthe nyAyane dhADho saMbaMdha che. jyAM nyAya nahi, tyAM mAnavatA nahi. e rIte mAnavajIvana nibhUla dharmajIvana jIvavA mATe che. AthI nyAyapArjita dhana e ja mAnavajIvananI saphalatA karAvI zake che. kahyuM che ke "nimittaSiAM hemo, nAyurvavidivAjhmA na zrIrnItidviSAM bhUyAt, trayaM dharmadviSAM hi na // " bhAvArtha-"jyotiSAdi nimittane nahi mAnanAranuM kSema thatuM nathI (eTale ke nimittazAstrathI viruddha vartanArane sukha-zAnti thatI nathI), vaidyakazAstrathI viruddha vartanArane dIrdha AyuSyanI-ArogyanI prApti thatI nathI, nItizAstrathI virabda vartanArane arthAta nItine zatrune lamI maLatI nathI, ane dharmazAstrathI viruddha vartanArane-dharmaverIne te sukha, Arogya ke lakSmI-e traNeyamAMthI ekeyanI prApti thatI nathI. je nyAyane badale anyAyathI dhana meLavavA Icche che, te kadAca pUrvopArjita puNyanA baLe meLavI zake te paNa, tene meLavavAmAM aneka jIvonI hiMsA, anekanA mananI hiMsA (nisAsA-hAya) vigere mahApApa thAya che, jethI te jIvone je duHkha thAya che, tene badale seMkaDa, hajAre, lAkho ke kroDagaNuM duHkha bhagavAne Ape ja paDe che. A aTala siddhAntathI jagatane eka paNa chava kadI bacI zakyo nathI ja. yuktithI ke zraddhAthI A siddhAntane svIkAravAmAM ja mAnavatA che. samajapUrvaka ke ajJAnatAthI khAvApIvAmAM ke anya kaI paNa vatanamAM bIjAnA jIvanamAM viddha karavuM te bhAvikALe ApaNuM jIvanane kroDagaNuM vidhvarUpa bane ja che; mATe sukhanA arthIe anyAyane zakya hoya teTale tajIne nirbhela jIvana jIvavuM e ja hitAvaha che ane e ja saghaLA dharmone pAye che. 16. upalakSaNathI "bhASA, veSa, dhana vigere paNa sarakhAM hoya tevAnI sAthe" ema paNa samajavuM. anyathA, je kanyAne bApa dhanika hoya to pitAnA dhanathI gavaMta strI, puruSano anAdara-parAbhava kare. tema ja je kanyAnA bApa karatAM sasare adhika lakSmIvaMta hoya te bhartA strIne tRNavat gaNe. je bhASAbheda ke veSabheda hoya to parasparanA vyavahAramAM alanA thavAthI prIti na vadhe, ItyAdi dAmpatyadharmamAM aneka Apattio naDe. Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mArgAnusArInA 35 guNe ] 15 dinI sAkSI pUrvaka karAtuM lagna vivAha kahevAya che. laukika zAstramAM tenA ATha prakAre che. 1-trAhmavihR-kanyAne svasaMpatti anusAra vastrAbhUSaNathI alaMkRta karI kanyAdAna devuM te, 2kAkApatyavivAda-kanyAne vaibhava (dAya) ApavApUrvaka paraNAvavI te, 3-3mAvivAda-gAyavRSabhanA joDalAnuM dAna ApavApUrvaka kanyA ApavI te, 4-vivAda-je vivAhamAM yajJa karAvanAra yAjJika (guru)ne dakSiNa-dAnarUpe kanyA apAya che. A cAre ya vivAha dharmarUpa che. ahIM vivAhane dhamarUpa e kAraNe ja kahyA che ke-gRhasthane ucita devapUjana, supAtra dAna Adi dharmavyavahAranuM te aMtaraMga kAraNa che. pa-dharvavidU-mAtA, pitA ke badhujanane aniSTa chatAM vara-kanyAe paraspara anurAgathI joDAI javuM te, 6-AhuvivAduMkanyAne heDa-zaratamAM (mUkI) hAravAthI paraNAvavI te, 7 vivAda-balAtkAre kanyAne grahaNa karavI te ane 8-trivilAda-ughelI ke pramAdavaza banelI kanyAne haraNa karI javI te. A chellA cAre ya prakAre che ke adharmarUpa che, paraMtu pachIthI vara-kanyAnI ke prakAranA nimitta ke apavAda vinA sAhajika ruci thaI jAya (paraspara anurAgI bane) te adharmarUpa vivAha paNa dharmarUpa samajavA. - AryadezanA AcArarUpa A vivAhanuM phaLa gya-zuddha strInI prApti thAya te che. AvI zuddhagya strI prApta thavAthI sujAta vigere putranI (paraMparAnI) prAptirUpa egya parivArathI puruSanA cittane zAnti, gharanAM kAryomAM vyavasthA, svajAtIya AcAranI zuddhi, devasevA, atithisvajana AdinAM satkAra-sanmAna, tema ja aucitya AcaraNa Adi ghaNuM lAbha thAya che. 17. kanyAvikya vigere paNa AmAM samAveza thAya che. 18. zAstramAM sujAta, atijAta, kujAta ane kulAMgAra-ema cAra prakAranA putre kahyA che. sujAtane AmraphaLanI upamA ApI che; jema AMbAnuM phaLa AMbAnI goTalIne anusaratA guNovALuM thAya che, tema sujAta putra pitA samAna guNavALo ane pitAnI maryAdAone-AcArane pALanAre hoya che, arthAt pitAthI jUnAdhika hoto nathI. atijAtane keLA ke bIjerAnA phaLanI upamA ApI che. arthAta jema bIje rAnuM ke keLAnuM bIja-vele hAne chatAM phaLa moTuM hoya che, tema atijAta putra pitAthI paNa adhika guNavALo, dhanADhaya, ledhdhAraka ane dhamI hoya che. A pitA karatAM paNa adhika zreSTha putra atijAta kahe vAya che. kujAtane vaDanA phaLanI upamA ApI che; jema-vaDanuM vRkSa moTuM-aneka pathikane zItala chAyAdi vaDe upakAraka hovA chatAM tenuM phaLa nAnuM, tuccha ane svAdarahita hoya che, tema pitA uttama upakArakAdi guNavALe hevA chatAM putra hanaguNu-tuccha prakRtine hoya, te kujAta kahevAya che ane kulAMgArane zeraDI ke keLanA phaLanI upamA ApI che; zeraDI ke keLane phaLa AvatAM ja, jema zeraDI ke keLano nAza thAya che, tema je putra kulanAzaka bane che, tene kulAMgAra kahela che. sArI saMtati sArA-guNI strI puruSanA cogathI ja pAke che. jema jamIna uttama chatAM bIja agya hoya ane bIja cogya chatAM kSetra upara hoya te sAre pAka meLavI zakAte nathI, tema strI halakaTa ane adhama AcAra-vicAravALI hoya ane puruSa guNavAna hoya te paNa sArI saMtati pAkatI nathI, tema ja je purUSa uchuMkhala, anyAyI, jugAra, dArU, mAMsAdi durgaNavALo ane vyasanayukata heya, te uttama strI maLavA chatAM uttama saMtati pAkatI nathI. A aTala nyAyanI avagaNanA karIne, jeo viSayecchAne pUravA ke vaMza TakAvavAnA mehathI jAti ke yogyatAnI bedarakArI kare, teo putranuM sukha pAmavAne badale pitAnA nAzane ja notare che. Aje jagatamAM AvelAM pariName jevAthI tathA pitAnA vartamAna anubhavathI paNa samajAya tevI A sAdI ane satya vastu che. Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 0 saM bhA0 1-vi0 1-gA. 5-14 ahIM prasaMgane anusarIne jaNAve che ke-kulavAna strIne gharanAM 19kAryAmAM joDavAthI, parimita (eTale unmatta na thaI jAya teTaluM ja ) dhana ApavAthI ane haMmezAM sadAcArasa'panna mAtA samAna uttama strIonI nizrAmAM rAkhavAthI, eTale ke--jyAM tyAM svataMtra rakhaDavA na devAthI tenI rakSA thAya che. anyathA tenA zIlapAlanamAM vinA savita che. o 16 3. ziSTAcAraprAMttA-zipuruSAnA vartananI prazaMsA. ahIM tratadhArI jJAnavRddha evA guNavAnAnI sevA dvArA teonI pAsethI jeoe zuddha hitazikSA meLavI hoya teo ziSTa kahevAya che. teonA AcaraNarUpa ziSTAcAra nIce mujaba che lAkApavAdanA bhaya; dIna-duHkhiyAnA uddhAra karavAnA Adara; upakArInA upakArane niha bhUlavArUpa kRtajJatA; potAnA svArthanA tyAga karIne paNa anyanI ceAgya prAthanAnA bhaMga na karavArUpa sudAkSiNya; guNI ke avaguNI keAInI paNa kharAba vAta hRdayanA asadbhAvapUrvaka anyanI AgaLa karavArUpa niMdA na karavI; guNavAneAnA guNanI (jene saMbhaLAvavAthI ahita na thAya te rIte ) prazasA karavI, ApattimAM dInatA dhAraNa nahi karatAM dhIra-vIra khanavuM; sa`pattinA sukhanA samayamAM garviSTha na banavuM; namra rahevuM; thADuM ane avasarocita hitakara khelavuM; avisaMvAda eTale paraspara virAdhI ane tevA vicAra, uccAra ke AcAranA pirahAra karavA arthAt khelavA 19. strIravAtaMtrya e ApaNuM nahi paNa anAtA che. jo ke strIomAM vyaktirUpe kAI uttama strIo paNa hAya che, tathApi jAtirUpe to strI bhAgya hovAthI puruSAte viSaya tarapha kheMcanArI che. AthI dhara sAph rAkhavuM, pati ke vaDIlo mATe pathArI karavI, jaLa bharavuM, rasoi karavI, vAsaNA ajavALavAM, daLavuM, dharanAM mANasAne saMbhALavAM vigere aneka prakAranA je kartavyA strIne yogya che, temAM joDAyelI strI bahudhA duHzIlathI khase che, yAgyatA vinAnI cAkara-rasAyAnI paddhati hAnikAraka che. rAganA yAge je dharanI sa Mpatti ke vyApAra vagerenI vAtA dharamAM strIne jaNAve che-tijorI Adi paNa sAMpe che, te tuccha prakRtivALI strIne abhimAna Adi durguNAnuM kAraNa bane che ane tenA strIdhama ne bhulAvI pati ke gharanAM anya manuSyA pratye avinaya-anAdarAdi karAve che. svata MtratA e strIdhanA bhayaMkara zatru che, kAraNa ke--tethI dareka kAryamAM patinI ke sasarA, sAsu vigere vaDIlonI AjJAne anusaravArUpa strIdhama nAza pAme che. piraNAme gharanAM mANasAne kAInI ya AjJA nahi mAnanArI strInI AjJAne vaza banavuM paDe che. vadhumAM svecchAcArI gamanAgamana vigere strIonA zIlane paNa nAza kare che. jyAM--tyAM bhramaNa karavAthI ane jenA-tenA paricayathI strInAM lAdi guNaratnA paNa nAza pAme che. maryAdAvihIna khanI durAcAriNI banavA sudhI tenu pariNAma kharAba Ave che. samAna hakka, sahazikSaNu, strIsvAtaMtrya vigere rApAyelAM bIjonA aMkurA kevA phUTathA che, te vicAratAM, tenAM phaLa kevAM Avaze te sahaja samajI zakAya tema che. strImAM kAI ceAgya vyakti mATe ghaTita chatAM sAmAnyataH strIjAti mATe jo sava sAdhAraNarUpe A svacchaMdatA amalamAM mUkAya, to tenu pariNAma aniSTa ja Ave e niHzaMka che. vyavahAra ane nizcayane sumeLa kema sadhAya te, lakSya cUkIne vyavahAra sudhAranArA nizcayano nAza kare che. vastutaH je vyavahArathI nizcamane khAdha na pahoMce, te vyavahAra zuddha che. AthI sarve vyavahAra sane mATe ekasarakhA upAdeya banI zakatA nathI, paNa yAgyatAnI temAM apekSA rahe che. 20. guNavAnAnI vinaya-bahumAnapUrvaka sevA karyo sivAya kadI paNa Atmahitakara zikSA prApta karI zakAtI nathI. upakArI hovAthI te hitazikSA Ape te paNa bahumAna-bhaktivALu jenuM haiyuM nathI, tevA jIvane te kadI paNa hitakara khanI zakatI nathI; mATe kahyu che ke--sevAthI ja zikSaNa meLavAya che. vidyAguru pAsethI paNa sattA ke hakkathI meLaveluM zikSaNa kadI hita karatuM nathI. Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAnusArInA 35 guNe ] pramANe yathAzakya AcaravuM; amalamAM mUkI zakAya teTaluM uccAravuM te avisaMvAditA che, vidyamAM pasAra thaIne paNa aMgIkAra karelA zubha kAryane pUrNa karavuM; kulAcAranuM pAlana karavuM AvakathI adhika ke agya kAryomAM lakSmIne vyaya nahi kare; je kArya je sthAne karavA gya hoya te tyAM karavuM sArAM kAryo karavA mATe hamezAM Adara-Agraha rAkhave; atinidrA-vikathA-viSaya-kaSAya ke vyasanIpaNArUpa pramAdano parihAra kara; lekAcArane anusaravuM; tene virodha nahi kare; aucitya dhamane koI viSayamAM cUka nahi ane prANute paNa agya-nindanIya kArya karavuM nahi; vagere ziSTanA AcAre che. AvA ziSTAcAranI prazaMsA karavI, kAraNa ke-ziSTa puruSanA uparyukta AcAronI prazaMsA dharmanAM bIjarUpa hovAthI paralekamAM paNa dharma phaLa Ape che ane pariNAme mekSaphaLa Ape che. jema dUdha vinAnI (vadhyA) gAyane ghaMTA, ghUgharI vagere bAMdhIne zaNagAravAthI tenI kAMI kiMmata vadhatI nathI arthAt tene kaI dUdhane athI letuM nathI, kAraNa ke-dUdha vinA mAtra ADaMbarathI dUdhanuM kAma saratuM nathI, tema manuSya paNa cheTe ADaMbara kare tethI moTA banI javAtuM nathI, mATe guNa meLavavA prayatna kare joIe. (guNavAnenA guNonI prazaMsAdi te te guNene meLavavAnA sAcA upAyarUpa che.) jema hAthInuM zarIra meTuM chatAM te aMdhArAmAM dekhAtuM nathI ane tenA daMkUzaLa nAnA chatAM zuddha-UjaLA-sapheda hovAthI te dekhI zakAya che, tema guNa vagarane mATe paNa jagatamAM Adara pAmatuM nathI ane nirdhana-sattA vagarane paNa guNavAna pUjAya che-Adara pAme che mATe dhana, sattA ke evA bAhya padArthothI meTA banavAne badale guNavAnI prazaMsAdi dvArA guNa thavA prayatna karavo joIe. guNInI jema guNInA guNenI prazaMsA karanAre paNa jagatamAM Adara pAme che, mATe ziSTAcAranI prazaMsA e avazya karaNIya hAI gRhasthane sAmAnya dharma kahyo che. 4. cikanaM-kAma, krodha, lobha, mAna, mada ane harSa e AtmAnA cha aMtaraMga zatruone tyAga kare, eTale ke-agya kALa-sthaLe kAma-krodhAdi karavAM nahi, kAraNa kete uttama puruSanI uttamatAnAM ghAtaka che. ahIM 1-anyaparigrahitA ke kanyA, vidhavA strI vagerenI sAthe duSTa viSayecchA te kAma, 2-avicArIpaNe pitAne ke parane Apattijanaka hRdayane reSa, dhamadhamATa, gussApUrvaka kaThera bolavuM ke kepa kara vagere krodha; 3-dAnane gya supAtra ke dayApAtra AtmAone devA gya vastu pitAnI pAse hovA chatAM ApavI nahi, agara kAraNa vinA paNa bIjAnI pAsethI dhana levA IcchA karavI te lebha; 4-durAgrahe evuM ke vyAjabI paNa vacana na svIkAravuM te mAna; pasAruM kula, zarIramAM baLa, ucca jAti, ghaNuM dhana, vidvattA, suMdara rUpa vagere prApta thavAthI ahaMkAra karavAmAM ke bIjAne ApaNAthI halako pADavAmAM kAraNarUpa manane pariNAma-garva te mada; ane 6-kAraNa vinA bIjAne duHkhI karIne ke pite jugAra, zikAra vagere anarthakArI kAryo karIne khuzI thavuM te harSa. e rIte ayogya sthaLe karelAM A kAma-krodhAdi AtmAnA aMtaraMga zatrubhUta banI AtmaguNarUpI dhanane nAza kare che, mATe duHkhanAM kAraNabhUta A cha aMtaraMga zatruone tyAga kare jarUrI che. ahIM 1. kAmamAM dADakaya tathA karAlanuM, 2. kodhamAM janamejaya tathA tAla jaghanuM, 3. lebhamAM ela tathA ajabindunuM, 4. mAnamAM rAvaNa tathA duryodhananuM, pa. madamAM abhedubhava tathA haihayanuM, ane 6. harSamAM vAtApI tathA vRSNijaMdhanuM, ema daSTAnta (anya graMthamAMthI) samajI levAM. Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ sa bhA0 1 vi0 1-gA. 5-14 5. mUndriyALAM naya:-kAna, AMkha, nAka, jIbha tathA cAmaDI ( sparzana )-e pAMce ya indriyAnI zabda, rUpa, gadha, rasa ane sparUpa potapotAnA viSayamAM adhika paDatI AsaktinA tyAga karavA, arthAt vikArane aTakAvavA te indriyajaya kahevAya che. A rIte indricAnA vikArane kAbUmAM levAthI manuSyane khAhya-abhyaMtara mahAna saMpatti maLe che, kahyuM che keindriyAnA asaMyama ( svecchAcAra ) te duHkhAnA mArga che ane indriyA upara vijaya meLavavA te sa'padmA--sukhane mArga che. e be mArgomAMthI je mAga iSTa hoya te mArge gamana karavuM ( arthAt sukhanI abhilASAvALAe indriyAno nigraha karavA satata udyama karavA ). indriyA e ja sa naraka ane svasvarUpa che. nigraha karelI indriyA pApathI bacAvIne svargamAM laI jAya che, jyAre chUTI mUkelI indriyA yatheccha pApa karAvIne narakamAM laI jAya che. ahIM indriyajayamAM ati AsaktinA parihArarUpa maryAdA khatAvI, tenuM kAraNa e che ke-graMthakArazrI ahI' sAmAnya gRhasthadharmanu svarUpa kahe che. sarvathA indriyajaya tA sAdhupaNAmAM karI zakAya che. 6. uddhRtasthAnavivarjhanam-sva-rAjya ke para-rAjyanAM lazkarathI bhaya-kSeAbha jAgavAthI; duSkALa, marakI, kelerA, ativRSTi, anAvRSTi, patagiyA, uMdara, tIDa vagereno upadrava thavAthI, tathA janavirodha eTale paraspara manuSyeAno mahAvigraha-kAmI ramakhANu vagere kAraNeAthI je gAma, nagara vagere asvastha banyAM hAya arthAt tyAMnA leAkeAmAM gabharATa pedA thayA hAya, tevAM sthAnano tyAga karavA; kAraNa ke--evI sthitimAM tyAM rahevAthI pUrve meLavelAM dharma, artha ane kAma(nAM sAdhano )no nAza thAya che ane tevA sthAne punaH te meLavI zakAtAM nathI, tethI ubhaya leAkathI bhraSTa thavAnuM ane che. 7. jIprAtivaimine sthAnetipramukhtaje anainigamanAra cusya viniverAnam II-ghara kevuM, kevA sthAne ane kevA pADozamAM hAvuM joI e, te jaNAvatAM kahe che--je sthAne sArAsadAcArI pADazI hAya tyAM ghara rAkhavuM, kema ke -" saMsanA roSanu manti "-jevI sAmata maLe tevA doSa ke guNA pragaTe che. leAkeAmAM paNa kahevata che ke--gadheDA joDe gheADuM rahe te bhUkatAM na zIkhe teA bacakuM bharatAM (karaDatAM) ke pATu ( lAta ) mAratAM te zIkhe. mATe je sthAnoe " khariyA tirikkhajoNI, tAlAyarasamaNamAhaNasusANA / vaggurI ahava summia, hriespuliNdcchiA // " eTale dAsapaNu karanArA, pazuethI bhADAM vagere dvArA AjIvikA calAvanArA, lAkone hAsyavismayathI rajita karanArA mazkarA ( mevaDA ), sAdhusaMnyAsI, brAhmaNu arthAt yAcaka loka rahetAM hAya tevAM sthAnoe; tema ja smazAnarakSakA, jALa nAkhanArA, pAradhI-zikArI, cAMDALa, bhIla, mAchImAra vagere halakI jAtinA 21manuSyA rahetA hAya tevA pADozamAM gharavasavATa niha rAkhave. vaLI jyAM jamInamAM hADakAM, keAlasA vagere zalyeA na heAya; jyAM jamInamAM ghaNA pramANamAM dharA nAmanI vanaspati, navA akurA, kuza eTale dAbha nAmanI vanaspati vagere UgatI haiAya; je bhUminI mATI sArA vaNu -gaMdhavALI hAya; je jamInamAM svAdiSTa pANI hoya agara jemAM nidhAna vagere hAya; tevA uttama sthAnamAM paNa te te nimitta zAstrAdhArathI guNa-doSasUcaka zakuna, svapna tathA 18 21. zrAddhaguNavivaraNumAM te A uparAMta vezyA, bhAMDa, naTa, bhATa ke cAmaDAM Adine halakA dhaMdhA ( kukarma ) karanArAone pADAza tajavA uparAMta devaLanI pAse, cokamAM, dhUta, maMtrI, mUrkha, vidhI, adhamI, pAkhaDI, nilajja, cAra, rAgI, krodhI, ataja, abhimAnI, gurunI strIne sevanAra, zatru, svAmIdrohI, zikArI, sAdhu, tema ja strIhatyA-bALahatyAdi karanAra vagerene pADeza paNa tajavAnuM tenAM kAraNA sAthe jaNAvyuM che. Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mArgAnusArInA 35 guNe] lakavAyakA (lokono te bhUmi mATe abhiprAya) vagere jANIne makAna bAMdhavuM-vasavATa kare. A sAre pADoza ane zuddha bhUmi chatAM raheThANa rAjamArga upara ke ati gupta galImAM na hovuM joIe, arthAt ghara ati jAhera mArga upara paNa nahi, tema zodhavAmAM mahenata paDe tevAM ghaNuM gharanI aMdara DhaMkAI gayelA sthAne paNa na hovuM joIe, kAraNa ke-ati jAheramAM rahevAthI piLa-daravAjAdinA abhAve cora-lUMTArAdino bhaya rahe ane ati gupta sthaLe hoya te ghaNuM gharethI DhaMkAI javAthI ghara zebhAne na pAme, tema ja agni Adi upadrava vakhate jaLa vagerenI sahAya meLavavAmAM ke pisavA-nIkaLavA vageremAM muzkelI paDe. vaLI egya sthAne paNa bAMdhelA gharane pesavA-nIkaLavAnAM aneka bAraNAM (mAge) na hovAM joIe, kAraNa ke-je gharane javAAvavAnAM ghaNAM bAraNuM hoya tyAM duSTa leke praveza karI jAya te paNa khyAla na rahe ane tethI dhana strI vagerenI rakSA karavI muzkela paDe. AthI sArA pADezamAM, sArI guNavALI bhUmi upara, ati pragaTa ke guptasthAnane choDIne, ghaNAM bAraNAM vinAnuM ghara dhamI AtmAone mATe dharmanuM piSaka bane, mATe tene gRhasthanA sAmAnya dharmarUpe kahyuM che. (ahIM aneka dvArano niSedha karavA dvArA niyata dvAranuM vidhAna hevAthI, gRhastha pratiniyatadvAravALA gharavALe have joIe-ema arthapattithI samajavuM.) 8. pAmIvAtA-pratyakSa ke parokSa duHkhenAM kAraNabhUta pApakarmothI bhaya pAmavApaNuM. temAM cerI, vyabhicAra, jugAra vagere kAryo A lemAM paNa pratyakSa rAjadaMDa Adi mahA apAyanAM kAraNe bane che ane dArUpAna, mAMsabhakSaNa tathA rAtribhejana Adi pApakA zAstromAM kahelAM naraka Adi paralekamAM durgatinAM pakSa duHkha Ape che. 9. rAtA pATanamU-anya ziSTapuruSane mAnya ghaNuM kALathI rUDha thayelA dezacAre (ke dezamAM sarvatra je vyavahArarUpa banI gayA hoya), jevAM ke-jamavuM, jamADavuM, vastra paheravAM, paherAmaNI karavI, vagere aneka prakAranA laukika vyavahAre, tenuM pAlana karavuM. je tema karavAmAM na Ave te te dezanA loko sAthe virodha thAya, dharmanI niMdA thAya vagere aneka prakAre ahita thAya. anya lokonuM mantavya che ke-yogIpuruSe AkhI pRthvIne (sakaLa lekane) bhUla karatAM jue che, tathApi (je eganA rahasyane samajyA che tathA lekedvAranI apekSAvALA che te) manathI paNuM dezAcAranuM ullaMghana karatA nathI." pachI gRhasthanuM te pUchavuM ja zuM? AthI rUDha dazAcAranuM pAlana karavuM te gRhasthano sAmAnya dharma che. 10. sarvezvapatvei guurg vizeSataH-uttama, madhyama ke adhama evA koIno paNa (deSa jAhera karavArUpa) avarNavAda nahi bola, kAraNa ke-paranA de gAvA e mahAdeSa che. zrIprazamarati nAmanA graMthanI 100 mI gAthAthI vAcakacakavatI zrImAna umAsvAtijI mahArAjA jaNAve che ke-" bIjAne halake pADavAthI, tenA avarNavAda bolavAthI ke pitAno utkarSa (moTAI) gAvAthI jIva koDe bhAthI paNa na chUTe tevuM nIca gotra nAmanuM karma bhave bhave bAMdhe che." Ama jyAre 22. naLarAjA, pAMDa vagere jugArathI rAjyabhraSTa thayA; kRSNajI jevA vAsudeva hayAta chatAM dvArikAne madirApAnathI nAza tha; dazaratha rAjA zikAra-mAMsathI duSita thayA; zreNika rAjA mAMsavyasanathI narakamAM gayA; rAvaNa, duryodhana Adi parastrIlopaTathI bhraSTa thayA ane katapuNya zeTha vezyAgamanathI nirdhana thayA; corInA vyasanathI te aneka AtmAo maraNazaraNa thayA che; vagere pApakAryonAM duSTa phaLe che. AthI pApakAryothI DaravuM e gRhasthanA sAmAnya dharmanuM lakSaNa che. Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20 [ dha saM bhA0 1-vi0 1-gA, 5-14 sAmAnya manuSyanA paNa doSo gAvA te aAgya che, teA rAjA, maMtrI, purAhita Adi sattAdhArIo ke khIjA lAmAnya puruSAnA doSo te jAheramAM khelAya ja kema ? kAraNa ke-rAjAdinI niMdAthI te dhananA ke prANano paNa nAza thAya che. (koino avarNavAda sAMbhaLavA paNa nahi. sAMbhaLanAra paNa bolanArane kAraNarUpa hAvAthI teTaleA ja kRSita che. ) 11. AyonitavyayaH kamANI Avakane anusAra kharca karavuM. nItizAstramAM kahyuM che ke--mavakanA ceAtheA bhAga (bhaviSyamAM Akasmika kAraNe jarUra paDe te mATe) nidhAnamAM rAkhe, cAthA bhAga vyApAramAM roke, ceAthA bhAgathI dharmakAryo tathA pAtAnA nirvAha kare ane bAkInA cAthA bhAgane bharttavya eTale jenu pASaNa karavAnI potAnI pharaja che tevA AzritAnuM pASaNa karavAmAM vApare. keTalAkeA tA kahe che ke-dhanika puruSa AvakanA aDadhA ke tethI paNa vadhAre bhAga jIvananA pradhAnakAryarUpa dharmamAM vApare ane bAkInA aDadhA bhAga tuccha evAM A leAkanAM khAkInAM kAryomAM kharca.23 rAga jema zarIrane dubaLa manAvI puruSane vyavahAra mATe nAlAyaka manAvI de che, tema Avakane vicAryA vinA karelA kharca paNa diradra khanAvI sasAranAM ke AtmahitanAM dareka kAryoMmAM manuSyane asamartha banAvI de che. kahyuM che ke Avakano vicAra karyA vinA je kuberanI jema kharca kare che, te dhanavAna hAya tA paNa thADA kALamAM ja nizcayathI bhikhArI anI jAya che majUrI karavA lAyaka ane che. ( patadeva dvi pAhityam, AcApatano vyayaH| '--AvakathI khaca A karavA, e ja Di tAInuM lakSaNa che.) 12. vaiSo vimavAghajIlAta:-peAtAnI sapatti, kamANI, vaya, avasthA tathA rahevAnu gAma, zahera, deza vagerene anurUpa vastra, alaMkAra, AbharaNa vagere rAkhavAM joIe. jeo sapattiAvaka sArI chatAM kRpaNutAthI tenA pramANamAM veSa rAkhatA nathI arthAt dhana chatAM paNa kharAkha vastra vagere paherIne phare che, te leAkeAnI niMdAnu pAtra manI dharma mATe paNa aAgya ane che. sArA veSavALA maMgaLarUpa gaNAya che ane tevA maMgaLabhUta puruSAthI lakSmI Ave che. kahyu` che kelakSmI ma'gaLathI prApta thAya che, buddhithI vadhe che ane kauzalyathI mULa nAkhe che, eTale te puruSanI tAbedAra-dAsI bane che, tene choDatI nathI. indriyanigraha vagere saMyamavALA jIvanathI puruSanI lakSmI zelAne pAme che ane leAkeAnI prazaMsAnu pAtra ane che; mATe potAnI sapatti, Avaka, jAti, ya, avasthA ane dezane anurUpa veSa rAkhanArA ( sadAcArI ) satra premanuM pAtra ana vAthI dhAgya ane che. 23. anyatra kahyuM che kedhama, cera, agni ane rAjA-e cAra dhananA bhAgIdAro che. dharUpa bhAgIdAranuM apamAna karavAthI ( dhamamAM nahi khavAthI ) bAkInA traNa bhAgIdArA balAtkAre paNa dhananuM haraNa karI leze. paMcamaMtranA bIjA sUtramAM 'hAdociyALa, hAdoSiyo, hAdoviyarnavAre, hAddovidhite nizA / ' arthAt zrAvake AvakanA pramANamAM dAna, bhAga, parivAranuM poSaNa ane dhananuM rakSaNa-saMgraha karavA ' ema kahyuM che. . 24. zrAddaguNuvivaraNamAM tA (devanA ) mastake phUla caDhAvavAthI, caraNA pUjavAthI, svadArAsa MtoSathI, apabhAjana ( parimita bhAjana ) levAthI, nagna nahi suvAthI, patithie maithuna tajavAthI tathA brahmacaya pALavAthI gayelI lakSmI pAchI Ave che-ema kahyuM che. zrIyogazAstramAM paNa kahyu che ke-soMpatti ochI chatAM dhanavAnanI mAka vaiSa dhAraNa karavAthI lokAmAM hAMsI-uchAMchaLApaNuM cAya che ane AvA kharca karanAra jarUra anIti- anyAya karatA haze ?' ema lAmAM anumAna thAya che. Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 21 mArgAnusArInA rUpa guNe ] 13. mAtApiraM-mAtApitAnI pUjA karavI, eTale ke-traNe ya kALa teone praNAma kare; paralekamAM hita karanArAM (dharmanAM) kAryomAM teone joDavAM (sagavaDa ApavI); dareka pravRttimAM teonI AjJA pramANe vartana karavuM; phaLa, phUla vagere bhegopabheganA padArtho paNa, jenA varNa-- gaMdharasa sArA hoya tevA teone ApavA; arthAt vAparavAnI uttamamAM uttama vastuo teone ApavI; teonA jamyA pachI jamavuM; sutA pachI suvuM vagere bAhya sevA sAthe teoe aMgIkAra karelAM vrata-niyamone jarA ya bAdha na Ave tema vyApAra, vyavahAra vagere kAryo karavAM, ke jethI teonuM pUrNa aucitya jaLavAya; vagere vatana mAtApitAnI bhakti-pUjana karavArUpa che. temAM paNa pitAthI ya mAtA adhika pUjya che. manusmRtimAM kahyuM che ke "daza vidyAguruonI barAbara eka dharmAcAryuM che, se dharmAcAryonI barAbara pitA che ane mAtA te pitA karatAM ya hajAraguNuM adhika gauravane pAtra che." mATe ahIM paNa pitA-mAtAne badale mAtA-pitA e kama jaNAvyuM che. 25 14. rAjA siM-A leka-paralekamAM hitakArI-suMdara AcAra sevanArA sadAcArI purunI sobata karavI. tevAonI sobatathI durAcArathI bacI sadAcArI thavAya che ane jugArI, dhUrta, bhATa, bhAMDa, naTa vagere asat puruSonI sebatathI je zIla-sadAcAra hoya te paNa tatkALa nAza pAme che. kahyuM che ke-"je sasaMgatimAM rakta thaIza te sa-sA thaIza ane asadAcArInI geDImAM paDIza te patana pAmIza, arthAt je guNe maLyA che te paNa nAza pAmaze." AtmA svayaM eka ja che, saMga thayA pachI paNa viga thAya ja che, eTale vastutaH saMga cheDavAmAM ja Atmasukha raheluM che, chatAM saMga chaDI na zakAya te sabata puruSanI ja karavI, kAraNa ke-sapuruSa saMgamAMthI chUTavAnA auSadhatulya che. arthAt puruSanA yogathI dhIme dhIme guNavAna banate AtmA Akhare AkhA jagatane rAga teDIne sva-svarUpamAM tRpta banI zake che, mATe jyAM sudhI saMga na chUTe tyAM sudhI saMgamAMthI chUTavA mATe paNa satpanI ja sebata karavI e jarUrI che. 15. rAta-upakArInA upakArane chUpAva thA visAre nahi. sahue upakArInA upakArane kadI bhUlatA nathI, paNa zira upara bhArarUpe mAnatA tene yathAzakya badale kema vaLe tenI ciMtA seve che. kahyuM che ke-zrIphala paNa bAlyakALamAM a5 pANuM pAnAra(vRkSa siMcanAra)ne pitAnA cheranAra tarIke upakArI mAnI, mastaka upara bhAra(jaTArUpe choDAM)ne dhAraNa karI, upakArIne 25. mAtA-pitA pratyakSa upakArI che. janma pachI teoe je vezyAnI mAphaka bALakane tyajI dIdhuM hota, te Aje tenI hayAti paNa na hota. aneka saMkaTa veThI ucheranArAM pratyakSa upakArI mAtA-pitAnI jeo sevA karI zakatA nathI, teo AkhA jagatanI ke deva-gurunI sevAnI vAte bhale karatA hoya, tevA manuSyomAM hote ja nathI. pratyakSa upakArI pratye katajanatA sevanAra deva, guru ke bIjA koI parokSa upakArInI sevA kayA kAraNe kare ? te vicAratAM ja svArtha, daMbha ke ajJAna AdinA yoge tenI sevA pAyA vinAnI pravRttirUpa jaNAze. mAtA-pitAnI sevA karanAre ja samAjanI, dezanI, tathA deva, guru ke bIjA sAdharmika vagerenI paNa sevA karI zake che, mATe e gRhasthane sAmAnya dharma che. 26. " rAga na karaze keI jana keizuM re, navi rahevAya te kara munizuM re, maNI jima phaNIviSane tIma tehe re, rAganuM bheSaja sujazu saneha re. " ja ( rAganI sajhAyamAM pU. mahopAdhyAya zrIyazovijayajI gaNuM ) sadAcArInI sebatathI sadAcArI thavAya che. " uttama saMge re uttamatA vadhe, sadhe AnaMda anaMtajI." (zrIdevacaMdrajI) Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22 [ dha saM0 bhA0 1-vi0 1-ga. pa-14 pitAnA prANane nAza karIne paNa amRta samAna mIThuM pANI Ape che, arthAta nALIyera phoDavAthI nALIyerane jIva prANamukta thAya che ane temAMthI mANase mIThuM pANI meLave che. jo zrIphala paNa A rIte kRtajJatA guNane dhAraNa kare che, te puruSa upakArIne kema visare? arthAt sapuruSe kadI paNa upakArIne bhUlatA nathI ane tethI (jema zrIphala sarva phaLamAM zreSThatAne pAmyuM che tema) kRtajJa puruSe mahAna (yaza-pUjAdine pAmI) kuzala-kalyANanA bhAgI bane che. 16. kIDananaM-ajIrNa vakhate bhajana na karavuM. ajIrNa hovA chatAM bhajana karavAthI sarva reganI vRddhi thAya che, kAraNa ke-raga mAtranuM mULa ajIrNa che. ajIrNanA Ama, vidagdha, viSTabdha ane rasazeSa-ema cAra prakAre kahyA che. temAM 1-AmaajIrNa, ke jethI jhADo narama ane saDelAM-marelAM mAchalAMnI gaMdha je durgaMdhavALo thAya. 2-vidagdhaajIrNa, ke jemAM apAnavAyu durgadhavA thAya. 3-viSTabdhaajIrNa, ke jenAthI jhADo kA-chUTo thAya, zarIranAM gAtre-avaya bhAMge (zarIra tUTe). 4-rasazeSa ajIrNa, ke jenAthI ALasa-pramAda ghaNe thAya. temAM 1-ajINathI durgaMdhavALe jhADe the, 2-apAnavAyu dudhavALe the, 3-jhADo kAce thavo, 4-zarIranAM gAtre (sAMdhA) tUTavAM, 5-khorAka upara aruci thavI ane 6-oDakAra khATA ke durgadhavALA AvavA, te cha ajIrNanAM lakSaNa che. AgaLa vadhIne ajIrNathI mUccha, bahu bakavATa, ulaTI, adhika ghUMka-lALa AvavI, zarIra thAkavuM, cakarI AvavI, vagere aneka vikAre thAya che ane temAMthI maraNa paNa nIpaje che 27 (mATe pUrve lIdhe AhAra pacI gayA pachI pharI bhUkha lAge tyAre bhejana levuM) 17. je muttA sAmyavasthatA-gya kALe, lupatAvaza thayA vinA, prakRtine anukULa pathya (hitakara) ane parimita bhejana karavuM. sudhA lAge tyAre bhejana nahi karavAthI anna aruci thAya che-zarIra nabaLuM paDe che. agni bujhAI gayA pachI iMdhaNa agninuM kevI rIte poSaNa kare ? arthAt jaTharane agni bhUkha chatAM nahi khAvAthI maMda paDI jAya che ane pachI ekIsAthe khAvAthI tenuM pAcana thaI zakatuM nathI, mATe bhUkha8 lAge tyAre bhejana karavuM. bhUkha vinA khAdheluM amRta paNuM jhera bane che. 27. zarIrasvAstha e dharmanuM aMga che ane ajIrNa chatAM jamavAthI svAstha bagaDavAthI dharmamAM zarIranI sahAya maLatI nathI, mATe ajIrNamAM bhejanane tyAga kare e dharmanuM kAraNa che. 28. ahIM koI "rAtre bhUkha lAge te rAtre paNa bhojana karavuM "--evo artha kare te te ajJAnatA che. rAtribhojana e mahApApa che-e jainadarzanane mata te jagaprasiddha che. uparAMta vedAMtIo ya mAne che ke"tryiitejomyo bhAnuriti vedavido viduH| tatkaraiH pUtamakhilaM, zubhaM karma samAcaret // naivAhutirna ja nAnaM, na cAddha devatAnam aa na vA vidataM rAtrau, monanuM tu vizeSataH " "veda, yajurveda ane sAmaveda-e traNeyanAM teja rUpa sUrya che, mATe sarve zubha kAryo sUryanAM kiraNothI pavitra thAya te rIte divase karavAM. yajJa, snAna, pitRkarma, devapUjake dAna vagere kAryo rAtre karavAno niSedha che ane bhojanane te rAtre sarvathA niSedha karelo che." vagere rAtribhojananA A bhava-parabhavanA doSa Adi ghaNI hakIkata jaina-jainetara zAstromAM pragaTa che. mATe " bhUkha lAge tyAre jamavuM' eTale rAtre paNa jamavuM-e artha karavAmAM "vadate vyAdhAta" thAya che. je zAstro rAtre khAvAmAM mahApA5 varNave che, te zAstro bhUkha lAge tyAre khAvuM--ema kahIne je rAtre khAvAnuM jaNAve che te potAnI ja vyAkhyAne bIjI rIte khoTI TharAvanArAM bane che. zAstranuM koI paNa vacana ekabIjA vacanane bAdhaka na thAya te ja tene artha adaMparyArtharUpa hovAthI satya che, mATe ahIM bhUkha lAge tyAre paNa divase ja khAvuM, rAtre te nahi ja khAvuM e artha che. Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - -- - - - - - -- --- ----- - --- - - - 23 mArganusArInA 35 guNe ] bhUkha lAge tyAre paNa sAmya eTale prakRtine anukULa-mAphaka Ave tevAM ja kherAkapANI levAM. keIema prazna kare ke-je janmathI jhera vAparanArane jhera paNa anukULa bane che, te te levAmAM tene zuM vAMdho? tenuM samAdhAna e che ke-je "sAmya eTale prakRtine anukULa" rAkapANuM na maLe te pratikULa chatAM hitakara levAM, paNa prakRtine mAphaka chatAM ahitakara te na ja levAM. (kAraNa ke-tethI karma baMdhAya che ane ghaNuM pApanuM kAraNa banI te durgatimAM laI jAya che.) balavAnane te badhuM ya pathya ja che ema mAnanAra bhUkha kAlakUTa jheranuM bhakSaNa kare (bhale te jherI padArthonA guNadoSane jANanAra hoya) te jherathI maraNa ja pAme, mATe pAcana thAya tevAM prakRtine mAphaka paNa mahApApanA kAraNarUpa (abhakSya) AhArapANa na levAM. vaLI prakRtine mAphaka ane hitakara paNa lupatAthI vadhAre nahi khAvuM, jaTharAgninA baLane anusAra arthAt sukhe sukhe pAcana thAya teTaluM mita khAvuM. adhika bhejanathI UlaTI, jhADA ke maraNa thavAne paNa prasaMga Ave che. "tho phri mite muje vadu mu "--je pramANapata bhejana le che, te ja arthapattie ghaNuM bhejana le che-e vAta buddhithI sahaja samajAya tevI che. 18. vRttaracAnavRddha-durAcAranA tyAgapUrvaka sadAcAramAM pravartanArA vrata-niyamadhArI puruSa, ke jeo "heya-upAdeya vastunA vivekarUpa" jJAnathI vRddha hoya, eTale ke-ApaNuM karatAM jeo vizeSa jJAnI ane vratadhArI hoya tevA jJAnavRddha-pratadhArI puruSonI, Ave tyAre UbhA thavuM, sanmukha javuM, hAtha joDIne praNAma kara, Asana ApavuM, vaMdana karavuM, zarIrasevA karavI, uttama AhArapANI, vastra, pAtra Adi ucita vastuonuM teone dAna karavuM, vaLAvavA javuM, vagere vinayarUpa sevA karavI; kAraNa ke-guNavAna puruSonI sevA karI hoya te teo kalpavRkSanI jema sadupadezAdi mahAna phaLa Ape che. arthAt guNavAnanI sevAthI hamezAM hitakara upadeza maLe che, teonA saMparkathI bIjA paNa dhamI puruSanAM darzana, meLApa vagere" lAbha thAya che ane egya kALe teone paNa vinaya karavAne lAbha maLe che. ema bAhya-atyaMtara aneka meTA lAbhe guNavAnI sevAthI prApta thAya che. 19. zvapravartananu-sAmAnya lekamAM ke lokottara evA satemAM paNa je kAryo anAdaraNIya hovAthI niMdanIya gaNAtAM hoya, tevAM surApAna, mAMsabhakSaNa, parastrIgamana vagere pApane tyAga kare. sAmAnya kulamAM janmele manuSya paNa sArA AcArathI moTAIne meLave che. kahyuM che ke-"sArA kulavALe paNa je nIca AcaraNa karanAre hoya te tenA kulanI kAMI mahattA nathI ane aMtyakulamAM janmelAnuM paNa AcaraNa sAruM hoya te te viziSTa che-ema mAruM (kahenAranuM) mantavya che." (ahIM kula pramANe AcAra paNa sArA joIe-e graMthakArane Azaya che ane tethI AcAranI mukhyatA batAvavA mATe kulane gauNa karyuM che. tene artha e nathI ke-game te kulavALe paNa mAtra sadAcArathI zreSTha bane che. kula ane zIla banenI uttamatA jarUrI che, mATe kula sArUM maLavAthI, pitAne ucca mAnI yatheccha pApa karanArAo kulane malina kare che,-ema jaNavavAne Azaya cheDI, upalaka arthane pakaDI "kulanI kaI mahattA nathI, sadAcAra ja pradhAna che - evo artha ahIM karavAnuM nathI. jagatamAM evo vyavahAra che ke-thoDA duHkhanA ge ghaNuM sukhone paNa kimata vinAnA manAvAya che. jema ke dhanavAna adha bole ke-AMkha vinA badhuM nakAmuM che, nidhana paMDita bele ke-dhana vinA badhuM ya zUnya che, tema ja dhana, strI ane yazavALa kahe ke Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ dha saMo bhA1-vi0 1-gA. pa-14 putra vinA badhuM nakAmuM che. tene artha e nathI ke aMdhane daridratA game che, dhana vinAnuM pAMDitya kharAba che ke putra vinA, dhana, yaza, strI badhuM nakAmuM che. vastutaH je khUTe che tenA abhAvamAM maLeluM badhuM jema nakAmuM bhAse che, tema ahIM paNa sadAcAra vinA sArUM kuLa paNa vyartha jevuM cheema samajavAnuM che. kula bhale game te hoya te paNa eka "sadAcArathI ja cAle" e artha nathI arthAt banenI mahattA sarakhI che.) 20. asthamA-mAtA-pitA-rI-putrAdiApaNuM Azraye rahelAM sagAMsaMbaMdhI ke nokaracAkara vagerenuM (gakSema dvArA eTale ke temane jarUrI padArtho meLavI ApavA ane teonI vastuonI rakSA karavA dvArA) bharaNapoSaNa karavuM. temAM mAtA-pitA, satI strI ane pitAnA nirvAhanI zakti jeemAM nathI tevAM putra-putrI-e traNeyanuM seMkaDe ayogya kAryo (nokarI-cAkarI-majUrI vagere) karIne paNa avazya bharaNapoSaNa karavuM ane vaibhava sAre hoya bIjA paNa nirAdhAra svajanasaMbaMdhI vagerenuM bharaNapoSaNa karavuM joIe. anyatra paNa kahyuM che ke-he tAta! gRhastha dharmamAM lakSmIvaMta evA tamAre tyAM daridra mitre, putra vinAnI vidhavA bena, svajJAtinA vRddho ane kulavAna daridro-e cAra prakAranA manuSyo vasavATa kare ! arthAt lakSmIvaMta gRhasthoe e cAra duHkhI yAone avazya saMbhALavA joIe. 21. vIgi -kaI paNa kAryanuM pariNAma zuM Avaze teno vicAra karIne vartana karavuM, kAraNa ke vicAra karyA vinA kArya karanArane mahAna Apatti Ave che. kirAtamAM jaNAvyuM che ke-"lAbhahAnino vicAra karyA vinA kAma na karavuM, aviveka mahA ApattionuM sthAna che, vicArIne kArya karanArane guNAnurAgiNuM saMpadAo svayameva AvI vare che. " 22. iti -A graMthamAM jenuM varNana karyuM che ane uttarottara unnati sAdhI keme kame je mekSa ApanAra che, te dharmane, "jema nigI, catura ane yuvAna puruSa suMdara strI sAthe devIgItane ekatAnapUrvaka sAMbhaLe; tethI paNa ati rAgapUrvaka" hamezAM sAMbhaLavo joIe. upagapUrvaka satkathA zravaNa karavAthI citta thayuM hoya te thAka UtarI jAya che, kaSAya-udvegathI tapI gayuM hoya te zAnta thAya che, Apatti vagerethI digamUDha banI gayuM hoya te sUjhavALuM bane che ane asthiravyAkuLa banyuM hoya te sthira thAya che, vagere ghaNuM lAbha thAya che. je ke-buddhinA guNemAM pR. 25 mAM zravaNa guNa kahevAnuM che, tathApi hamezAM dharma zravaNa karanArane uttarottara aneka saguNanI prApti thAya che. e phaLanI pradhAnatA batAvavA mATe ahIM A judo batAvyo che. ra9. pitAnAM Azrita kuTuMba, svajanasaMbaMdhI, jJAtijane ke gAmanA uttama manuSyonI saMbhALa nahi letAM, "vasudhaiva kuTum"--e nyAyane AgaLa karI anyonA uddhAra mATe sakhAvate karanArAo brAnta che. je kula, jJAti ke gAmamAM pite janme che, tene kuTuMbarUpe nahi mAnatAM, jyAre AkhI pRthvIne kuTuMbarUpa manAve che, tyAre sahaja rIte sajajano tene ajJAnI tarIke oLakhI le che. vyavahAra e ja che ke-jema gharanI rakSA khAtara mahallAnI, mahallAnI rakSA khAtara gAmanI ane gAmanI rakSA khAtara dezanI rakSA thAya, tema nikaTanA saMbaMdhIone saMbhALavAnuM sahuthI prathama Avazyaka gaNAya. te pachI zakita anusAra AgaLa vadhAya. 30. sAkSAt siddhi e sUtra dIrdhasatrI-bIkaNu manuSyone puruSArthamAM preraka che. sArAM kAryomAM bahu lAba vicAra karatAM samaya cAlyo jAya che, mATe te vilaMba vinA karavAM joIe-sAhasa kheDavuM joIe. chatAM tene artha e nathI ke-game te kAryo vagara vicAryuM karavAM joIe. Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mArgAnusArInA 35 guNe ] 23. cA-duHkhI prANIone duHkhathI bacAvavAnI IcchA te dayA. dayALu manuSya dareka prANIne sukhI karavAnI IcchAvALe hoya che. prANI mAtra pratye te prAyaH dayAzIla hevAthI suyatanAnA cage tenI sarva ArAdhanAmAM 'dayA' mukhya hoya che. dayA? e dharmanuM mULa che. te prApta thavAthI ja prANI mAtra pratye dayAnI bhAvanApUrvaka te kSamA vagere tAtvika dhamanI ArAdhanA karI zake che. 24. laghullui kahyuM che ke-" zukULa chai Rva, praLa ghA tathA pomovijJAna taravajJAna 4 Iyurli " 1. zuzruSAtattva sAMbhaLavAnI IcchA, 2. zravaNatattvane sAMbhaLavuM, 3. grahaNa-upagapUrvaka sAMbhaLeluM grahaNa karavuM, 4. dhAraNa grahaNa kareluM bhUlI nahi javuM- yAda rAkhavuM, pa. Uha-je artha sAMbha-jANya-yAda rAkhe tene te jyAM jyAM ghaTita hoya tyAM tyAM ghaTAve , athavA Uha eTale padArthanuM sAmAnya jJAna, 6. apeha=sAMbhaLelAM vacanothI tathA yuktithI paNa viruddha evA hiMsA-ju DuM-corI vagere duSTa bhAvenAM mAThAM pariNAma (duHkha) jANuM tene choDI devAM athavA apoha eTale padArthanuM te te guNa-paryAyapUrvakanuM jJAna, 7. arthavijJAna= UhApoha dvArA thaeluM bhrama, saMzaya ke viparyaya (UlaTe artha) vagere dethI rahita (te te bhAnuM) yathArtha jJAna, ane 8. tattvajJAna=UhApohathI saMzayAdi doSarahita thayeluM "A ema ja che"--evuM nizcita jJAna. A ATha guNe uttarottara buddhinI vizuddhirUpa che. A guNovALe viziSTapuruSa kadI paNa (akalyANa) duHkhane pAmate nathI. ene yoga kare eTale te ATha guNe jyAM je rIte hitakara bane te rIte ghaTAvavA-samajavA. 25. kuLagu pakSapAta -"svapara kalyANakAraka AtmadharmasAdhaka evA sajjanatA, udAratA, dAkSiya, sthiratA ane priyabhASaNapUrvaka sAmAe bolAvyA pahelAM tene bolAva" vagere guNonuM ane tevA guNanuM bahumAna, prazaMsA karavI ke tene sahAya karavI, vagere guNenA pakSapAtarUpa che. guNunA pakSApAtI puruSe ja avadhya puNyabIjane siMcana karavA dvArA Aleka-paralekamAM uttama guNarUpa lakSmIne pAme che, guNavAna bane che. 3 - 26. nAminidherA -hamezAM adurAgrahI banavuM. bIjAne parAbhava karavAnI buddhithI anyAyI - 31. dharmakriyA karavA chatAM je manuSyamAM dayAnA pariNAma nathI, te manuSyanI dharmakriyA tenA dharmane kalaMkarUpa bane che. dharma te zreSTha ja hoya che, paNa dharma karanAranI agyatAthI ja jagatamAM dharma ayogya Thare che, vagevAya che ane e rIte dharma karavA chatAM dharmanI apabhrAjanA karanAra vAstavikarIte dharmane hAsa kare che. 32. buddhi A guNothI viziSTa bane te dharmanuM rahasya sahelAIthI samajAya. jagatanA keI paNa padArthane yathArtha svarUpe jANavA mATe tevI viziSTa buddhi joIe che. jema IdhaNuM, anAja, goLa, sAkara, dhAtu, cAMdI, senuM ke jhaverAta vagere padArthonI parIkSA mATe uttarottara viziSTa buddhi jarUrI che, tema tethI paNa ati gahana dharmane samajavA mATe atisukSma-tIkSNa buddhi atizaya jarUrI che. A vastune nahi jANatAM dharma jevI kiMmatI vastumAM "dhama Avo na hoya ! A te dharma kahevAtuM haze ? A te lokone sukhathI vaMcita rAkhanArI vAta che!" vagere vagere bolanArAo kevI bhayaMkara bhUla kare che, tene niSpakSa zuddha buddhivALA ja samajI zake che. 33. kahyuM che ke-" rALI utta, gu guNipu mattA . muLa ja gunAmAM 2, visTA sarasTo kanaH " arthAta "avaguNI guNavAnane jANI zakatuM nathI. guNavAna paNa maTe varga e hoya che ke-bIjA guNavAnanA guNane sahana karI zakatA nathI, matsara-teSa kare che. svayaMgaNuM ane guNaguNIne rAgI e saraLa uttama manuSya keIka ja hoya che." Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ R [ saM bhA0 1 vi1-gA, 5-14 kArya karavuM te durAgraha kahevAya che, AvA durAgraha halakA puruSAne hAya che. kahyuM che ke jema nadInA pravAhathI UlaTA mAge taravAnA svabhAvavALA mAchalAne zrama sivAya kAMI phaLa maLatuM nathI, tema durAgraha paNa nIcapuruSo pAse niSphaLa, anyAyI ane duSkara evAM kAryAM karAvIne tene thakAvI de che, arthAt halakA puruSo durAgrahathI duSTa kAryo karIne peAtAnI zakti kharamAda karI thAke che. ' koI vakhate nIca puruSo paNa zaDhatAthI durAgrahane choDI de che eTalA mAtrathI te uttama gaNAtA nathI, kAraNa ke--sadAne mATe durAgrahane tajavA ene guNa kahevAmAM AvyA che. 27. vizeSajJAnamantram-- padArthAMmAM sArA-narasApaNAnA taphAvata, kAryoMmAM karaNIya-akaraNIyA vibhAga ane sva-paramAM raheluM guNa-dveSAdvirUpa aMtara vagere 'AvA taphAvatane ' vizeSa 'kahevAya che. dareka viSayamAM rahelA AvA vizeSanuM nizcita jANapaNu hAvuM joI e. kahyuM che ke--avizeSajJa eTale te te padArthanA aMtarane nahi samajanAra manuSyamAM pazu karatAM kAMI adhikatA nathI. jema pazu sArAnarasA bhAvAnA bhedajJAnarUpa viveka vagaranu hAya che, tema viveka vagaranA puruSa paNa pazutulya ja gaNAya che. athavA vizeSa eTale potAnA jIvanamAM ja guNa-- doSanI vRddhihAnirUpa lAbha-hAni tenuM jJAna manuSyane hAvuM joIe. je manuSya peAtAnA jIvanamAM guNa--doSanI vRddhi hAnine tapAsatA nathI, tenuM jIvana niSphaLa ane che. kahyuM che ke dararoja manuSye peAtAnA caritrane tapAsavu joI e ane nakkI karavuM joIe ke-mArU' ciratra pazutulya che ke satpuruSAnA jevu che ? ' mAtra koI divase AvuM vicAranAra tA sAmAnya manuSya paNa hAya che, mATe dararoja A prakAranA vicAra-jANapaNuM hAvu. joI e. 28. yathArdhamatithI sau TrIne ca pratipannatA-parvatithi ke apa tithinA vibhAga vinA hamezAM satpravRtti karavArUpa eka uttama ja vartana karanArA mahAtmAne atithi kahevAya che. kahyuM che ke- tithi, padma ke utsaveA saghaLuM je mahAtmAe tyajyu che tene atithi samajavA ane te sivAyanAne abhyAgata jANavA.' tathA uttama AcAravALA hAvAthI sarva leAkeAmAM koI jemanA avaNu vAda khelatuM nathI tevA sAdhu, ane dharma-artha-kAmarUpa puruSArthane sAdhI zake tevI zakti jenI kSINu thaI che tevA dIna; AvA atithi, sAdhu ane dIna pratye yatheAcita-jene je yAgya hAya tevu anna, pAna, vastra vagere ApIne e rIte tenI sevA karavI. aucityane cheDIne saghaLAe pratye samAna pravRtti karavI te vAstavika sevA nathI, paNa darekane sarakhA gaNavA te vyavahAradhamamAM aucityanuM na karavA samAna che. eka bAju aucityaguNu ane bIjI mAjI koTA guNNA hAya te paNa ane sarakhA che, kAraNa ke-aucityaguNa vinAnA bAkInA guNeAnA samUha hAya teA paNa jhera tulya che. dAna-zIla-tapa vagere kAI paNa dharma pravRtti ke khAvuM-suvuM-kamAvuM--belavuM vagere sAmAnya pravRtti paNa aucityarahita hAya tA UlaTI niMdAnuM pAtra ane che, mATe aucitya sAcavIne sevA karavI te sAcI sevA che.34 34. jema hAra hIrAnA hAya chatAM te page bAMdhyeA hoya ke pagarakhAM jarIthI bharelAM hoya paNa te mAthe paheryo hAya te zAbhatAM nathI, paNa UlaTI mUrkhatA gaNAya che, kAraNa ke-hAra gaLAmAM ane pagarakhAM pagamAM potAnA sthAne ja zele che; tema je mANasanI jeTalI ane jevI sevA yAgya hAya tenI teTalI ane tevI sevA thAya to te sevArUpa bane che, ema dareka vyavahAramAM samajavuM. Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mArgAnusArInA 35 guNe ] ra7 29. anyonyAnupradhAna visthApi -triva eTale dharma, artha ane kAma. temAM 1-jenAthI devAdikanAM sukha ane pariNAme mokSasukhanI prApti thAya te dharma, 2-jenAthI gRhasthAzramanAM sarva kAryo sAdhI zakAya te artha (dhanasaMpatti) ane 3-sarva IndriyonA viSayamAM abhimAnajanya rasarUpa je prIti te kAma. gRhastha A dharma, artha ane kAma- traNeyane paraspara ekabIjAne bAdhaka na thAya e rIte sAdhavAM joIe-sevavAM joIe. je puruSa dharma, artha ane kAmanI sAdhanAmAM A maryAdA mUke che tenA ubhaya bhava bagaDavAthI Akhe A janma paNa nirarthaka-niSphaLa bane che. kahyuM che ke- traNa varganI sAdhanA vinA jenA divase Ave che ane jAya che, te luhAranI dhamaNanI jema bhale zvAsozvAsa lete hoya te paNa marele ja che." A traNamAM tatkAlIna kSaNika viSayasukhamAM lubdha banIne je dhama-arthane dhakko mAre che, te jaMgalanA hAthInI jema Apattione bhega bane che. jaMgalI hAthIne vaza karavA mATe manuSya eka meTA khADAmAM kAgaLanI ke mATInI kRtrima hAthaNI banAve che, tene dekhI viSayAMdha banele hAthI pariNAmane vicAryA vinA tenA pratye dhasI (DI) AvatAM ja khADAmAM paDe che. tyAMthI nIkaLavAne azakta banelA te hAthIne bhUkha-tRSAnAM dukhethI nirmada-dIna banAvIne manuSya tene baMdhanamAM nAkhI vaza kare che. e rIte jema hAthI jIvanabhara svataMtratAne gumAvI baMdhanAdi aneka kaSTane bhAgI thAya che, tema manuSya paNa kAmane vaza banI, dharmamAM anAdara ane saMpattine vyaya karavAthI Akhare kAmanAM sAdhanothI paNa bhraSTa thaI A leka-paralokamAM duHkhanuM bhAjana bane che. jagataprasiddha vastu che ke-"viSayasevanamAM ati Asakta hoya che tenuM zarIra kSINa thatAM kSayaregI bane che ane Akhare te dharma tathA dhana badhuM gumAvI de che.' vaLI jema siMha hAthIne nAza karI pApane bhAgI bane che ane hAthInuM mAMsa te bIjA ja jaMgalI prANuo bhegave che, tema dharma ane kAmano anAdara karI je dhana kamAvAmAM ja rAce che, te manuSya kevaLa pApanuM ja bhAjana bane che. tenuM kamAyeluM dhana te bIjAo ja bhagave che. artha-kAmano tiraskAra karIne mAtra dharma karavAno mArga te sAdhuono che, gRhasthane nahi.35 dharmane bAdha thAya tevI artha-kAmanI sevA paNa bIjane khAI janArA kheDUtanI jema anarthakAraka che. jema kheDUta vAvetara mATe rAkhelAM bIjane (anAjane) khAI jAya te bhAvI pAkathI vaMcita rahI daridra bane, tema dharmarUpI bIja pratye upekSA karanAra Akhare artha-kAmathI paNa vaMcita rahe che, kAraNa ke-dharmarahita puruSane bhAvikALe kAMI paNa kalyANa-sukha maLatuM nathI. te 35. je gRhastha kevaLa dharma-AcaraNa kare ane artha-kAmanI upekSA kare, to gRhasthAvAsanA vyavahAra aTakI paDe ane gharamAM vyabhicArAdi de dAkhala thaI jAya. je gRhasthane dhana meLavavAnI ciMtA karavI paDe tema nathI tema viSaya parihAramAM vyabhicArAdi thavA saMbhava nathI, tene gRhavAsa nirarthaka che. vastutaH sAdhupaNAnI sacinA abhAve ja te gRhavAsamAM raheluM che. gRhavAsane rAga ane sagavaDa chatAM ya sAdhutA pratye aruci, e te kedamAM rahelA kedIne kedamAM AnaMda mAnavA barAbara hovAthI mUrkhatArUpa ja che. saMpatti nirvAha pUratI hoya yA putrAdi kamANI karanArA hoya ane vRddhatva Adi kAraNothI kAma pratye aruci paNa hoya, chatAM jeo saMbhaprahaNa mATe zAstramAM jaNAvelI gyatA na hovAthI grahavAsamAM rahIne zrAvakadharmanI ArAdhanA karatA hoya, teone mATe artha-kAmanI upekSA ayogya nathI. Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 25 ja sAcA sukhI che, ke je paralokanA sukhamAM virAdha na Ave te rIte A bhavamAM jIve che. dharmAMnI bedarakArI karanAze A bhavamAM kadAca pUrva puNyanA khaLe du:khI na thAya te paNa bhaviSyakALamAM tA du:khI thAya ja che, kAraNa ke-sukhanu' mULa dhama che. jema mULa gayA pachI vRkSa na Take tema dharma gayA pachI sukha TakI zakatuM ja nathI, mATe buddhimAna puruSe dharmano ghAta na thAya tevI rIte atha kAmamAM prayatna karavA joI e. 0 saM bhA. 1-vi. 1JA. 5-14 dhananI upekSA karIne dharma-kAmanI sevA karanArA devAdAra anI jAya che ane kAmanA anAdara karIne dhana-dharmanI sevA karanArane gRhasthapaNAne ja abhAva thaI jAya che, eTale ke-tenA gRhasthapaNAnA vyavahAra aTakI paDe che. ' je dhananA kAMI paNa saMcaya nahi karatAM prApta thatuM badhuM dhana kheMcI nAkhe che, te mANusa ' tAdAtvika ' kahevAya che, je dAdA-pitA vagerenA pUrvajopArjita dravyane anyAyathI khAI jAya che khacI' nAkhe che te * mULahara 'kahevAya che ane je nAkarAnI (kuTuMbanI ) ke peAtAnI pIDAne paNu avagaNIne mAtra dhana bheguM ja kare che kAMI paNa kharcatA nathI, te 'kaya H kahevAya che. temAM tAdAtvika ane mULaherane dhanano nAza thatAM dharma-kAmanA paNa nAza thAya che--kalyANa thatuM nathI ane kada( kRpaNa )nA dhanasaMgraha rAjA, bhAgIdArA ke cArane ja bhAgya ane che-dharma-kAmanA upayAgamAM AvatA nathI. ema tAdAtvika, mULahara ane kadane dharma, artha ane kAma paraspara khAdhaka thAya che ja. AthI gRhasthe traNeya vagane khAdha na pahAMcADatAM traNeyanI yathAyAgya sevA (rakSA) karavI joI e. saceAgavazAt e traNeyane jo sarakhI rIte sAdhI na zake te uttara-uttarane cheDIne pUrva-pUrvanI rakSA kare, eTale ke-jo traNeya na sacavAya teA kAmanI upekSA karIne dharma ane dhananI rakSA karavI, kAraNa kedhama ane dhananI rakSAthI piraNAme kAmanI paNa siddhi sahelAIthI thaI zake che. jo tema paNa na ane te dhana ane kAmane choDIne dharmanI rakSA teA karavI ja joI e, kAraNa ke--arthakAmanu mULa dharma che. dharmanI rakSA karanArA Akhare dhana ane kAmane paNa sAdhI zake che. kahyuM che ke- bhIkha mAgIne jIvatAM paNa jo dhama sacavAya teA samajavuM ke huM dhanavAna ja cheM, kAraNa ke--satpuruSAnuM sAcu dhana eka dharma ja che. 36 30. verAAjAhAvaLa-adeza eTale jyAM javA mATe niSedha hAya tevAM sthAnA-jela, vadhasthAna, jugAranuM sthAna, jyAM parAbhava thAya tevuM sthaLa, khIjAnA bhaMDAranuM sthAna, khIjAnu' aMtaHpura, smazAna, nirjana sthAna ane cAra, vezyA, naTa vagerenAM sthAne, AvAM sthaLoe javAthI 36. A guNumAM jaNAvelI hakIkatane samajI te pramANe gRhasthajIvana jIvanArane jIvananI sArI-mAThI kAI avasthA duHkhanuM--adhaHpatananuM kAraNa banatI nathI, paNa tene gRhavAsa sukharUpa bane che ane pote gRhastha chatAM dhaNAM pApAthI bacI peAtAnA jIvanane ghaNA aMze saphaLa karI zake che. A traNeyanuM abAdhita pAlana karavAmAM vighnarUpa 1-ajJAnatAdi kAraNe dharmArAdhanamAM thatI atipravRtti, 2-aparimita dhanasaMcaya karavAnI vRtti-lAbha ane 3-pAMce ya IndriyonA viSayeAnI tIvra lAlasA,--e traNa dUSaNA che. buddhimAne potAnA AtmAnA hitAhitanA vicAra karIne A traNeya dUSaNNAnA yathAzakaya parihAra karavA joI e. Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 29 mArgAnusArInA 35 guNe ] aneka Apattio AvavAne saMbhava che, mATe tevA sthAnamAM na javuM. vaLI akAla eTale sarvee zayana karyA pachIne rAtrine kALa ane paradeza javA mATe madhyAhnakALa, sAyaMkALa ke rAtrino kALa vagere niSiddhikALa gaNAya che. tevA kALe gamana vagere karavAthI rAjadaMDane, cira-lUMTArAnA upadravane vagere saMbhava che, mATe te te kALamAM paNa gamana karavuM nahi. 31. vAveDhavicArba la eTale sva-paranuM dravya, kSetra, kALa ane bhAvasApekSa sAma37 ane abala eTale tethI viparIta asAmarthyae banneno vicAra karI pravRtti karanAra kAryasiddhi karI zake che. balAbalanA paryAlacanapUrvaka AbheluM kArya saphaLa thAya che, anyathA niSphaLa bane che. kahyuM che ke "krodhAdine tajI zamapUrvaka, potAnI zaktine anurUpa egya sthAne prayatna karanArA prANionI dina dina vRddhi-vikAsa thatuM jAya che ane zakti uparAnta karele AraMbha pariNAme thayelA vikAsamAM paNa kSayanuM kAraNa bane che." AthI ja kahyuM che ke-sukhAbhilASIe, atyAre samaya ke che?, mitronuM baLa kevuM che?, kayA sthAne chuM?, Avaka-kharcanuM pramANa kevuM che, huM keNa chuM ? (mArI gyatA keTalI che?) ane mArAmAM zakti kevI che?, teno vAraMvAra vicAra karatA rahevuM joIe. 32. tharDa rovarAtrAcAgya lekanA cittane anusarI vartana karavuM te. jenA jenA saMparkamAM avAya, tenA tenA cittane oLakhIne vartana karavuM. bIjAne arecaka vartana karavAthI tene aNagame thAya che ane ApaNuM pratyeno je Adara, prema ke ApaNuM vacana pratye bahumAna vagere hoya te nAza pAme che, UlaTe asadubhAva thAya che ane ApaNuM hitakArI dhArmika pravRttine paNa te kimata vinAnI gaNe che. e rIte ApaNuM saduanuSThAnanI paNa laghutA thAya e meTuM nukazAna che, mATe lekanA cittano virodha karIne vatana nahi karavuM. kahyuM che ke "saghaLA ya dhamI puruSone paNa leka AdhArarUpa che (kenI sahAyathI ja satkAryo thaI zake che), mATe lekaviruddha kAryo tajavAM joIe. 38 33. popatipAdavamu-paropakAra karavAmAM caturapaNuM. AvA pareyakAraparAyaNa manuSyanuM darzana sarvane AnaMdajanaka bane che. 19 37. kaI paNa vyavahAramAM dravya, kSetra, kAla ane bhAvanuM baLa vicAravuM jarUrI che. udAharaNa tarIka-eka kApaDanA vepArI pAse sArI jAtanuM kApaDa hoya to te sahelAIthI vecIne kamANI kare che, paNa kApaDa (dravya) ja je kharAba hoya te te potAnA vepAramAM AgaLa vadhI zakatuM nathI. vaLI kApaDa sArUM hovA chatAM gharamAM bhAla goThavIne bese to paNa grAhaka nahi AvavAthI kamAI zakAtuM nathI, mATe bajAramAM dukAna mAMDavArUpa sthAnabaLanI jarUra paDe che. jema sArUM kApaDa ane bajAramAM dukAna chatAM gharAkInA samaye dukAna khele nahi ane rAtre, pareDhIe ke lokone pratikULa samaye dukAna kholIne bese, te mahenata mAthe paDe che ane vakhate cera-ThagArAthI ThagAI javAnuM paNa banI jAya che. vaLI bhAla sAre, bajAramAM dukAna, vakhatasara vepAra mATe hAjarI, chatAM paNa grAhakane oLakhavAnI, mAlanI jAtane pArakhavAnI ke bajAramAM tejI-maMdInA DhALane jANavAnI tenAmAM zakti (AvaData) na hoya, to paNa te kamAI zakatA nathI. kavya, kSetra, kALa ane bhAvanuM baLa hoya te ja vepArI kamAya che. ema badhA vyavahAramAM samajavuM. 38. A guNane anya graMthamAM "okiyaH" nAme guNa kahyo che. tenuM paNa vAstavika svarUpa A pramANe ja che, kAraNa ke-lakanI aprIti thAya tevuM kArya tajavAthI ane paropakAra karavAthI ja kapriya banI zakAya che. 39. jaDa vastu paNa pitAnI yogyatA pramANe parepakAra kare che. je khetarane caMcApuruSa vAvetaranuM rakSaNa Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 30 [ dha saMo bhA1-vi0 1-ga. 5-14 35. phrI =lajajA-dhIDhAIno tyAga. lajajALu mANasa prANAne paNa pratijJAnuM pAlana kare che. kahyuM che ke mAtA samAna uttama, ati zuddha vAtsalyavALI ane aneka guNone prakaTa karAvanArI lajajAne anusaranArA satyapratijJAvaMta-pratibhAzALI puruSa pratijJAnuM pAlana karatAM maraNa Ave te maraNane sukhapUrvaka svIkAre che, paNa pratijJAno bhaMga karatA nathI." 35. zaucA -aTUra-zAnta svabhAva, kUra mANasa lokene udvega karAve che ane saumya prakRtivALA mANasane sahu sukhe sukhe anusarI zake che. A rIte pAMtrIza prakArathI sAmAnya gRhastha dharmanuM varNana karavAmAM AvyuM. (yogazAstra vagere granthamAM A pAMtrIza guNanA kramamAM pharaka che. ) [ ahIM A pramANe vizeSa samajavuM. " nyAyapArjita dhana meLavavuM, susthAne ghara baMdhAvavuM ane mAtApitAnI pUjA-sevA karavI. AvAM vidhivA zAstramAM sAkSAta maLatAM nathI, tethI zAstramAM jeno ullekha na hoya tevAM (nyAyathI dhana meLavavuM, sArA sthAne ghara baMdhAvavuM vagere) kAryomAM dharmanuM lakSaNa utAravuM, eTale ke-te te kAryo karavAmAM dharma che ema kahevuM te agya gaNAya, te paNa jeno zAstramAM spaSTa ullekha na hoya tevI paNa je AcaraNa ziSTapuruSe karatA hoya, te AcaraNue ziSTapurue AcarelI hovAthI karaNIya che-ema samajavuM. A kAryo paNa ziSTapuruSee AcarelAM hovAthI te dharma che-ema kahevAmAM AvyuM che, mATe deSa nathI. deg] kare che, rAkhaDI anAjanI rakSA kare che, dAMtamAM pakaDeluM tRNu prANanI rakSA kare che ane makAna uparanI vajA makAnanuM rakSaNa kare che; te manuSya je cetanyavAna paropakAra vinAne kema hoI zake? manuSya cAra prakAranA heya che. 1-niHsvArtha upakArI-apakArI pratye paNa upakArI, ra-upakAra karanAra pratye prati upakArI, 3-upakArIne paNa visarI janAra ane 4-upakArI pratye paNa apakArI. AmAM pahelA be prakAranA manuSya dharmane mATe lAyaka che. 40. kAraNa ke-ziSTapuruSanuM AcaraNa Agamaviruddha heya nahi ane Agamaviruddha AcaraNa karanAra ziSTapuruSa gaNAya nahi. AgamamAM pratyakSa na hovA chatAM dravya, kSetra, kALa ane bhAvane anusarIne, Agama abAdhita rahe tema, gItArtho-ziSTapuruSa je AcaraNa kare te paNa AgamarUpa mAnavuM joIe. dharmaratnaprakaraNamAM zrIzAntisUrijI mahArAja jaNAve che ke - " avalaMbiUNa kajja, jaM ki pi samAyaraMti gIyatthA / thevAvarAhabahuguNaM, savvesiM taM pamANaM tu // 85 // "jaM puNa pamAyarUvaM, gurulAghavaciMtavirahiyaM svhN| suhasIlasaDhAinnaM, carittiNo taM na sevaMti // 86 // " bhAvArtha-jJAna, darzana ane cAritrarUpa guNonI ke tenA AdhArabhUta saMdha-zAsananI rakSA-sevA karavAnA uddezathI je kAryo gItArtha puruSe Acare, te cheDA nukazAna sAthe ghaNuM lAbhanuM kAraNa hoI saghaLAone pramANabhUta hoya che; tema ja zathilya, rAga ke dveSa Adi pramAdathI, lAbhAlAbhane vicAra karyA vinAnuM, pApaAraMbhavALuM ane sukhazIlIyA zapuruSoe AcareluM hoya, tevA kAryane cAritranA khapI AtmAo Acare nahipramANabhUta mAne nahi." e rIte AgamamAM sAkSAt ullekha na hovA chatAM zuddha saMpradAyagata AcAra paNa AgamarUpa ja kahyo che, mATe ahIM doSa nathI. graMthakAra prathama pratijJAmAM paNuM " AgamathI tema saMpradAyathI samajIne dharmane saMgraha karUM chuM'-ema jaNAvI gayA che ja. Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mArgAnusArInA 35 guNe ] Ama chatAM ahIM zaMkA thaze ke-aprAptaaMzanuM vidhAna karI zakAya che, paNa prAptaaMzamAM vidhAna karavuM ayukta che. ahIM te "dhana kamAvuM, ghara karavuM" vagere aMzo prAptakriyA che ane temAM "nyAyapUrvaka" tathA "gya sthAne parimita dvAravALuM " vagere vizeSaNe aprApta aMzarUpa che, te "nyAyapUrvaka dhana kamAvuM" temAM " nyAyapUrvaka" eTaluM vidhAna ja dharmarUpa kahI zakAya, paNa dhana kamAvuM" te aMzane dharma kema kahevAya? tevI rIte " gya sthAne parimita dvAravALuM " vagere vizeSaNaaMze dharma kahI zakAya, paNa "ghara baMdhAvavuM" e aMzane dharma zI rItie kahevAya? kAraNa ke-te prAptaaMze che, temAM preraNA karavI nakAmI che. mAtra "nyAyArjitapaNuM" vagere aMze aprANakriyArUpa hovAthI tenuM ja vidhAna karavuM te dharma gaNAya, paNa ahIM te "nyAyapArjita dhana kamAvuM" vagere saMpUrNa vAkyane dharma kahyo te kema ghaTe? uparanI zaMkAnA samAdhAnamAM jaNAve che ke anuvAdakavacana prAptaaMzane eTale sahajasiddha hoya tene anuvAda karanAruM hoya che ane vidhivacana aprAptaaMzane eTale truTine pUranArUM hoya che. e rIte vAkyamAM anuvAdyaviSaya ane vidheyaviSaya baMne niyamA yathAkrama hoya che. prApta eTale vidyamAna ane aprApta eTale avidyamAna artha kahevAya che. vAkyamAM avidyamAna artha eTale aprApta aMzanuM ja vidhAna karavAnuM hoya che, te paNa te aprAptaarthanuM sthAna (AdhAra) prAptaarthamAM ja hoya che, kAraNa ke-aprAptaartha vizeSaNarUpa ane prAptaartha vizeSyarUpa hoya che. vizeSamAM ja vizeSaNa karavAnuM (kareluM) hoya che, eTale prApta arthanuM vizeSyanuM) paNa kathana karavuM ja paDe. te sivAya vAkyanI samajaNa zrotAne thAya te kaI upAya ja nathI. jema ke-ahIM "nyAyAjita" eTaluM vizeSaNanuM ja vidhAna jarUrI che, mATe mAtra "nyAyArjita" eTaluM ja kahIe to sAMbhaLanAra zuM samaje? kAMI na samaje. mATe te vizeSaNa je vizeSyamAM karavAnuM che, te "dhana - rUpa vizeSya, ke je prAptaaMzarUpa che teno paNa ullekha karavo ja joIe, arthAt nyAyArjitanI sAthe dhana zabdanI yejanA karavAthI ja zrotAne yathArtha samajaNa paDe. tevI ja rIte susthAnesArA pADezamAM-parimita dvAravALuM" eTaluM ja kathana ahIM jarUrI che ane "ghara karavuM" e te vinA preraNAe paNa thatuM hovAthI tene kahevAnI jarUra nathI, chatAM "susthAne-sArA pADezamAM- parimita dvAravALuM" eTaluM vizeSaNa ja kahIe ane tenA AdhArabhUta "ghara bAMdhavuM "e vizeSyaaMzane cheDI daIe, te te vAkya vAstavika arthavALuM banatuM nathI, mATe "susthAne-sArA pADezamAM-parimita dvAravALuM ghara banAvavuM" te dharma che. ema baMnenI (prApta-aprAptaaMzanI) cejanA karavI ja paDe che, kAraNa ke-vizeSaNano AdhAra te vizeSaNathI viziSTa tenuM vizeSya ja 41. jagatamAM anAdi pravAhathI je cAlyuM ja AvatuM hoya ane jemAM keInI preraNA ke salAhanI jarUra na hoya te "prAptaaMza" kahevAya. jema ke-bheguM karavuM-jana karavuM vageremAM kaIne koInI preraNAnI jarUra nathI, mATe te prAptakriyA" kahevAya, paraMtu jyAre bhajanamAM te bhaksa-abhakSya ke pazca-kupaccenA viveka vinA game te khAya ane pApane bhAgI ke regI thAya, tyAre tyAM khAvAnI kriyA "prAptaaMza "rUpa che ane temAM je viveka nathI, te "aprAptaaMza" eTale khAmIrUpa che. ahIM khAvAnI kriyA svayameva kare che mATe khAvAnI bhalAmaNa karavI jarUrI nathI, paNa abhakSya ke kupane oLakhatA nathI ke te nathI, te tene * aprAptaaMza" hovAthI tene jaNAvavAnuM che, mATe bhakyAbhaksa tathA pathyApathyane oLakhAvavA ke choDAvavA tenuM vidhAna karavuM jarUrI che. Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3ra 2 [ dha sa0 bhA0 1--vi0 1-gA. 5-14 hAvAthI vizeSaNa sAthe viziSTa evA vizeSyanA ullekha paNa karavA ja joI e. vizeSyanA ullekha vinA mAtra vizeSaNanA ullekha vastutattvane samajAvI zakatA nathI, kAraNa ke-vizeSaNathI vizeSyanI ja viziSTatA jaNAvavAnI che. vizeSya vinAnuM vizeSaNa zuM kare ? jema ke-- kALA gheADA ' emAM gheADA vizeSya che ane kALA vizeSaNa che. ahI' mAtra * kALA ' e ja jaNAvavAnuM che, paNa sAthe gheADe na khAlIe, teA ' kALA ' eTaluM ja kahevAthI samajanAra zuM samaje ? mATe ' kALA ' e vizeSaNanI sAthe jema ' gheADA ' e vizeSyane paNa batAvavuM ja paDe che, tema ahIM paNa '* nyAyArjita ' vagere aprAptaazarUpa vizeSaNanuM ja vidhAna karavAnuM che, chatAM te vizeSaNA vizeSyamAM ja vidhAnarUpa hAvAthI nyAyArjita vagerenI sAthe * dhana 'vagere zabdonI ceAjanA Avazyaka che. Ama pAMtrIza guNAmAM prApta-aprApta azAnA vibhAga svayameva karavA ane emAM aprAptaaMzanu' ja vidhAna che tathA teTalA aMza ja dhama che-ema samajavuM. mAtra temAM prAptaaMzano te anuvAda che ane te vidhAnanA AdhArabhUta hAvAthI tenI sAthe yAjelA che, ema svayameva samajI levuM. vaLI ahI' praznakAra prazna kare che ke-tame te ' nyAyArjitatva' Adi aMzemAM dharma batAveA che, paNa tamArI A dharmanI vyAkhyA 1444 graMthanA praNetA pU. zrIharibhadrasUrijI mahArAjanA vacanathI viruddha jAya che, kAraNa ke teoe teA upadezapamAM satatAbhyAsa, viSayAbhyAsa ane bhAvAbhyAsa--e traNa anuSThAno paikI bhAvAbhyAsa ja mAtra dharma-anuSThAna che, khAkInAM satatAbhyAsa ane viSayAbhyAsa anuSThAno dharUpa nathI '-ema kahyuM che te khoTuM Thare che. ahIM graMthakArazrI samAdhAna kare che ke--A praznamAM kAMI vajuda nathI, kAraNu ke-upadezapadanu kathana samyagdarzana, samyajJAna vagerene anusaratA AtmAnA bhAveAmAM ja-adhyavasAyAmAM ja dharmane mAnanAza je nizcayanaya, tenI apekSAvALu che, tethI tyAM satatAbhyAsa-viSayAbhyAsarUpa anuSThAno dharUpa nathI, ema kahyuM che te satya che. ahIM to apuna dhaka, mAbhimukha, mArga patita, mArgAnusArI Adi jIvAnA bhAvAne eTale ke--adhyavasAyAne paNa dhama mAnanArA je vyavahAranaya, tenI apekSAe dharmanuM lakSaNa kahevAya che, ( eTale ke-A te samyaktvaprApti pUrvenA mithyAtvaguNusthAnavatI zubha adhyavasAyavALA viziSTa jIvAne AzrayI sAmAnya gRhasthadharmanuM varNana che. ) mATe A kathana vyavahAranayanu hAvAthI tamArA prazna ja asthAne che. A vAtane spaSTa samajAvavA mATe upadezapadane te pATha batAvatAM kahyuM che ke " banne maLati tividyuM, sathatha-visaya-mAvalono navaraM dhammaMmi aNuTThANaM, jahnuttarapahANarUvaM tu // 1 // eyaM ca Na juttikhamaM, NicchayaNayajogao jao visara | bhAveNa ya parihINaM, dhammANuDANamo kiha Nu || 2 || ', cavahArao u jujjaha, tahA tahA apUNabaMdhagAIsu / iti " ( upapada 149-50-51 ) bhAvA hamezAM mAtA-pitA pratye vinaya vaiyAvaccAdi satata pravRtti te satatAbhyAsa, mAkSamAnA nAyaka zrIarihaMta bhagavAnanuM vAraMvAra pUjana-dana-namana vagere pravRtti te Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmanA satatAbhyAsAdi prakAmAM dharma ] viSayAbhyAsa ane samyagadarzanAdi bhAnuM saMsAra pratye udvega-vairAgyapUrvaka punaH parizIlana karavuM te bhAvAbhyAsa. A rIte satatAbhyAsa, viSayAbhyAsa ane bhAvAbhyAsa-e traNa prakAre dharma-anuchAne che ane temAM pahelAM karatAM bIjuM tathA bIjA karatAM trIjuM zreSTha che." Ama anya AcAryonuM kathana che te nizcayanayathI yuktiyukta nathI, kAraNa ke mAtApitAnA vinayAdirUpa satatAbhyAsamAM samyagadarzane-jJAnAdinI ArAdhanAno abhAva hovAthI dharmapaNuM ghaTatuM ja nathI ane viSayAbhyAsamAM paNa bhavavairAgyAdi bhAva vinAnI pUjA-darzana-bhakti vagere kevI rIte dharma kahevAya ? arthAt bhavavairAgyapUrvakanA samyagadarzanAdinI ArAdhanAnA pariNAma vinAnI zrIarihaMtadevanI bhakti paNa dharma na kahevAya. dharmAnuSThAna tene kahevAya, ke jemAM saMsAra tarapha vairAgyapUrvakanA jJAna-darzana-cAritranI ArAdhanAnA pariNAma hoya; mATe nizcayanayanA abhiprAye bhAvAbhyAsarUpa trIjA prakAranA anuSThAnane ja dharmAnuSThAna kahevAya. pahelA be prakAre dharmAnuSThAnarUpe gaNAya nahi. vyavahAranayanA abhiprAye te prathama guNasthAnakavALA apunabaMdhaka vagere avasthAvALA jInAM pahelAM be anuSkAne paNa dharma- anuSThAne gaNAya." ahIM "tIvra rAgadveSathI pApa na kare te apunabaMdhaka jIva samaja. temAM ane Adi zabdathI apunabaMdhakanI ja uttara viziSTa avasthAovALA mArgAbhimukha, mArga patita ane avirati-samyagadaSTi mAM paNa pahelA be prakAranAM anuSkAne vyavahAranayathI dhama-anuSThAnarUpa che - 42. bhavAbhinaMdipaNuM jenuM TaLI gayuM hoya, eTale kSudratA, lebha, dInatA, matsara, bhaya, zaThatA, ajJAna vagere bhavAbhinaMdInAM lakSaNa na hoya ane prAyaH dArya, dAkSiNya vagere guNe jenAmAM vadhatA hoya, te apunabaMdhaka kahevAya. (gabiMdu-gA. 178) ahIM mArgobhimukha vagerenuM TUMkuM lakSaNa A pramANe che-mArga aTale cittanuM avakragamana-saraLatA." arthAta jema sarSanI cAla vAMkI chatAM te daramAM pisatAM sIdhe pese che, kAraNa ke-dara sIdhuM hoya che, tema jIvane paNa mananI caMcaLatAdi svabhAvanA yege je vaktA hoya che te daramAM pesatAM sarpanI mAphaka TaLI jAya, arthAta mAyA, kapaTa, Adi bhAva ghaTI javAthI mana sarala bane ane tethI uttarottara viziSTa guNonI prApti thaI zake. AvI mananI saralatAmAM kAraNabhUta sva-abhilASasvarUpa karmane kSayopazamavizeSa tene mArga kahevAya che. AvA kSayopazamarUpa mArgamAM praveza (prAraMbha) karavA jevI gyatAvALe jIva mArgAbhimukha kahevAya che. evA kSayopazamanI jene zarUAta thaI che, e uttarottara guNavRddhivALo chava mArga patita' (bhArge cAlato ) kahevAya che ane e rIte kSayapazama vadhatAM vadhatAM je jIvane (chelA yathApravRttikaraNurUpa) caramakaraNa pUrNa thavAnI taiyArI hoya te 4 mArgInasArI" kahevAya che. A mArgAnusArI jIvane chellA yathApravRttikaraNa dvArA sAte ya karmonI sthiti ghaTIne 55manA asaMkhyAmAM bhAge nyUna eka kaDAkoDI sAgaropama jeTalI bAkI rahe, arthAta jyAre karmonI sthiti tethI vadhu na rahe tyAre tene rAga-dveSanA tIvra udayarUpa graMthi udayamAM Ave che, tene te jIva apUrvakaraNarUpa adhyavasAya dvArA bheda karI anivRttikaraNa dvArA caturtha guNasthAnakanI prApti kare che, tene samyagadarzananI prApti kahevAya che. A avasthA pAmela chava samyagadaSTi kahevAya che, chatAM virati nahi pAmavAthI avirati-samyagRdRSTi kahevAya che. e rIte apunabaMdhaka dazAmAMthI vikAsa sAdhate jIva mArgAbhimukha, mArgapatita ane mArgAnusArIpaNuM prApta kare che. A badhI avasthAo caramapulaparAvarta kALamAM ja mithAvaguNasthAnake heya che (gabiMdu-gA. 179nI TIkA) ane avirati-samyagudaSTipaNe ethe guNasthAnake hoya che. vizeSa svarUpa anya graMthAthI jANI levuM. Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 0 saM bhA0 1-vi0 1-gA. 5-14 A rItie jyAre upadezapadamAM kaheluM dharmAMnu lakSaNa nizcaya-vyavahAranaya dvArA viveka karIne ghaTAvyuM, tyAre praznakAra punaH prazna kare che ke tame te samyagdarzanAdi bhAvAnI punaH punaH sevanA- parizIlanarUpa bhAvAbhyAsa-anuSThAnane ja dharma kaheA che ane te te nizcayanayathI apramattAi guNasthAnakamAM ja hAya, eTale tamArI vyAkhyA pramANe te nizcayanayAbhiprAye sAtamA guNusthAnakathI dharmAM che ema nakkI thayuM; paraMtu dharma sa'grahaNImAM te nizcayanayanA mate zailezI-avasthA ( caudamA guNasthAnaka )nA aMtima samaye ja dhama`hAya ane tenI pUrvInA samayeAmAM te dhamanI sAdhanA ja hoya, dharma na hoya-ema kahyuM che tenuM zuM ? A rahyo te pATaeN 34 " so samayavaravayade, sIjemIsamasamayamAvI lo seso puNa nicchayao, tasseva pasAhago bhaNio // 17 bhAvA - zailezInA carama samaye je dhama che te ja (zubhakarma ane azubhaka rUpa dharma-adhama ) banneneA kSaya karanAra hAvAthI dhama che ane tenI pUrvAvasthAmAM thatI pravRtti nizcayanayanA mate te dhanI sAdhanArUpa che. " ema nizcayanayanA mate paNa tamArI vyAkhyAmAM ane dhama saMgrahaNInA kathanamAM pratyakSa virodha che, tenuM zuM ? ( dharmasaMpraddaLI0 26) uparanA praznanuM samAdhAna karatAM graMthakArazrI pratyuttara Ape che ke-dhama saMgrahaNImAM zuddha (nirupacarita ) dhanu' ja svarUpa va vavAnI icchAthI tyAM * dharma 'padanI vyutpattimAM nimittarUpa nirupacarita bhAvAne mAnanAra evA je evabhUta nAme nizcayanaya tenA mate vyAkhyA karI che ane te nayathI teA * zailezInA carama samayanI je avasthA ' te ja ( nirupacarita zuddha) dharmarUpa cheema kahyuM che te sAcuM che. ahI' te upacarita-vyavahAra dharma, ke je anuSThAnarUpa che, te ' dharmAnuSThAna '~~ padanI vyutpattimAM nimittabhUta ( eTale ghaTatA ) bhAvAne mAnanAra evA je evabhUtarUpa nizcayanaya tenA mate vyAkhyA karI che ane sAtamA guNasthAnake paNa tathAprakAranuM dharmAnuSThAna teA hAya che, tethI jarA paNa doSa AvatA nathI. vaLI paNa ahI muMjhAyelA zrotAne zaMkA thAya che ke-A ApanI vyAkhyAthI teA nirupa carita-zuddha bhAvAbhyAsa anuSThAnarUpa dharma paNa nizcayanaye apramatta sAdhune sAtame guNasthAnakethI ja ghaTe ane ( chaMdre ) pramatta guNasthAnake, ( pAMcame ) dezivarati guNasthAnake ke (ceAthe ) avirati-samyagdaSTi guNusthAnake ApekSikapaNe aupacArika ( upacArathI) ja ghaTe, ema nakkI thayu' ane tame te ahIM apuna dhaka(Adi prathama guNasthAnavALA jIve )ne paNa aupacArika dharma hoya tema kahyuM, te kema ghaTe ? tenuM samAdhAna karatAM vyAkhyAkAra jaNAve che ke-jema paryAyanI apekSA cheDIne dravyane mAnanAra (dravyApayAga) dravyAkinaya aneka paramANuvALA dravyane paNa dravya mAne che ane chelle eka paramANune paNa dravya mAne che, tema nizcayadharmanI apekSA cheoDIne vyavahAra mAtrane dharmarUpe mAnanArA vyavahAranaya avirati-samyagUSTimAM ya dharmane mAne che ane apunama dhakAdikamAM paNa dharmane mAne che, e abhiprAyathI ahI apunarmadhaka vagerene paNa dharma kahyo che--ema samajI Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhinna bhinna nayeAthI dharmanI vyAkhyA ] 35 le! A abhiprAyathI ja samartha zAstrapraNetA zrImAna haeNribhadrasUrijIe A hakIkatanuM samarthana karatAM jaNAvyuM che ke 66 apunarbandhakasyAyaM, vyavahAreNa tAcikaH / adhyAtmamAvanArUpo, nizcayanottarazya tu / / " (covindu nho. 61) 66 bhAvA- A adhyAtmarUpa ane bhAvanArUpa yoga ( dharma ) vyavahAranayathI (kAraNamAM kAryanA upacAra dvArA ) apuna dhakane tathA ( tenA upalakSaNathI ) avirati-samyagdRSTine paNu hAya che ane upacAra vinA nizcayanayathI teA uparanA guNasthAnavatI cAritravatane hAya che. " ema yAgabindumAM mUlamAM apuna dhakane ane TIkAmAM upalakSaNathI samyagdaSTine paNa hAya che ema kahyuM che, te apekSAe ame paNa ahIM ' apunama dhakane dharma hAya' ema kahyuM che. [ A rIte paramA e nakkI thayeA ke-dharmAnuSThAnarUpa dharma anupacarita nizcayanayathI apramatta saMyamIone ja hAya, chaThThe guNusthAnake pramattasayatane, pAMcame dezivatine tathA ceAthe avirati-samyagdaSTine apekSAe nizcaya ane vyavahAra manethI hAya ane apunaH dhaka( vagere)ne te vyavahArathI ja hAya, mATe je AgaLa pAMtrIza guNurUpa sAmAnya gRhasthadharma batAvye te vyavahAranayathI apunaadhaka (vagere ) jIvAnI apekSAe jaNAvye--ema samajavuM.43 iti. ] A rIte bheDha-prabhedathI sAmAnya gRhasthadharmanuM svarUpa kahIne have tenuM mULa khatAve che. mRtyu--" tAta muzAsthya, ya oti naraH sudhIH / joDhaye vyasau mUtra, muralamAnotyanitim pA " TIkAnA bhAvA- je buddhimAna puruSa potAnA gRhasthapaNAne upara kahevAmAM Avye te gRhasthanA sAmAnyadharmathI yukta eTale dharmavALuM banAve che, te puruSa A lAka--paraleAkamAM uttarAttara zubha phaLane ApanArAM ghaNAM sukhAne pAme che, " e rIte gRhidharmanuM sAmAnya phaLa batAvyuM. have A sAmAnyadharmarUpI guNAthI yukta puruSamAM uttarAttara viziSTa guNavRddhinI ceAgyatA pragaTe che, te dRSTAMtapUrvaka jaNAve che. mULa - " tasmin prAyaH prarohanti, dharmabIjAni gehini / vidhanoptAni vIjAni, vizuddhAyAM yathA bhuvi // 16 // 43. arthAt--dha saMgrahaNImAM dharmanuM svarUpa nirupacarita evabhUtanayathI vaNu byuM che, mATe tyAM caudamAnA carama samaye dharma hAya tema kahyuM che. upadezapadamAM bhAvAbhyAsarUpa dharma-anuSThAnanuM svarUpa uparita eva'bhUtanayathI sAtamA guNusthAthI hAya ema jaNAvyuM che ane ahIM to vyavahAra-dharmAnuSThAnanuM lakSaNa jaNAvyu` che, ke je pahele guNasthAnake paNa apuna dhaka vagere avasthAomAM vyavahAranayathI dhaTe che; mATe ekeya vyAkhyAmAM doSa nathI, graMthakAre pahelAM dharmanI vyAkhyAnA adhikAramAM trIjI gAthAmAM paNa jaNAvyuM che ke--ahIM' dharmanu je svarUpa kahevAnu che te zuddha nizcayadhamanuM nahi, paNa zuddha nizcayadharmAMnA kAraNarUpa je anuSThAnarUpa vyavahAradhama che, temAM kAnA upacAra karIne te anuSThAnarUpa vyavahAradharmanuM ja svarUpa kahevAnuM che. "" Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 36. [ dhao sa0 bhA1-vi0 1-ga. 15-16 atha-jema zuddha bhUmimAM vidhithI vAvelAM bIje UgI nIkaLe, tema A sAmAnya dharmanuM vidhipUrvaka AcAraNa karanArA te gRhamAM dharmanAM bIrUpa aMkurAo pragaTa thAya che. TIkAne bhAvArtha-"lakattara dharmanA kAraNabhUta evAM dharmanAM bIje, ke je lekettara dharmarUpa phaLane ApanArAM hovAthI uttarottara dharmaciMtA, jijJAsA, zravaNa vagere aMkurAdine avazya pragaTa kare che. te bIjo zAstramAM A pramANe che - nig gzaruM vitta, tamAra va vAra praNAmAdi ca saMzuddhaM, yogabIjanumattamam // 1 // " " upAdeyadhiyAtyantaM, saMjJAviSkambhaNAnvitam / phalAbhisandhirahitaM, saMzuddhaM hyetadIdRzam // 2 // " " AcAryAdiSvapi hyetadvizuddhaM bhAvayogiSu / vaiyAvRttyaM ca vividhacchuddhAzayavizeSataH // 3 // " "bhavAdvegazca sahajo, dravyAbhigrahapAlanam / tathA siddhAntamAzritya, vidhinA lekhanAdi ca // 4 // " "vanApUganAkhyA 2 (kAna), zrava vAvano prA. prakAzanA'tha svAdhyAyazce (ciM)tanA bhAvaneti ca // 5 // " " suvighu yAcattama guNavatna cA aucityAsevanaM caiva, sarvatraivA'vizeSataH // 6 // " (AdadimuLa chora3, 25, 26, 27, 28, 32.) bhAvArtha_"zrIjinezvaradeve pratye "upAdeyabuddhithI eTale AhArAdi saMjJAonI apekSA vinAnI tathA krodhAdi saMjJAo (kAraNe) vinAnI tema ja Ihaleka-paralekanA phaLanI AkAMkSA vinAnI" zuddha mAnasikI prIti, te prItinA baLe vAcika stavana-stutyAdi namaskAra ane kAyika paMcAMgAdipraNAma, ItyAdi kuzala mana-vacana-kAyAnI zuddha pravRtti, te bheganuM zuddha-zreSTha bIja che. (1-2) bhAvAcArya, bhAvapAdhyAya tathA bhAvasAdhu Adi guruvarya pratye upara jaNAvI tevI prItinamaskAra ane praNAmAdirUpa kuzala gapravRtti, tathA upadezapada gA. 237 Adi zAstromAM jaNavelA vidhi pramANe zuddha AzayapUrvakanI teonI vaiyAvacca. (3) tathA- "ISTaviyegAdi AdhyAnarUpa nimitte vinA ja janmAdi dukhanA bhAnathI sAhajika bhavano udvega eTale saMsAra tarapha aruci, tathA "munivane auSadhAdi devuM" vagere dravya-abhigrahonuM rucipUrvaka paripUrNa pAlana karavuM (graMthibheda pUrve bhAva-abhigraha heya nahi mATe A avasthAmAM dravya-abhigraha ja hoya che), tema ja siddhAntanI bhakti eTale siddhAnta lakhAvavAM, tene puchyuMvastrAdithI pUjavAM, pustakanuM dAna devuM, vyAkhyAnazravaNa karavuM, svayaM vAMcana karavuM, vidhipUrvaka jJAna meLavavuM, meLaveluM jJAna ane bhavyane ApavuM, vAcana-pRcchanAdi svAdhyAya kare, tenA artha ciMtavavA ane tenI bhAvanA bhAvavI. (4-5) tathA- Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmanAM bIjo aMkura-da-nALa vagere ] "zArIrika vagere kaSTathI pIDAtA dIna-duHkhIyAo pratye yathAzakya dukhanivAraka upAya karavApUrvakanI dayA karavI, viziSTa jJAnI Adi guNavaMte pratye mAtsaryane tyAga kare, dInAdi sarva pratye sAmAnya aucityanuM pAlana karavuM, e vagere pravRtti samyagadarzana-jJAna-cAritrarUpa yoge(dharma)nI prAptimAM kAraNabhUta hovAthI tene dharmanAM bIje kahyAM che." (6) sAmAnya gRhastha dharmayukta jIvemAM zAstramAM jaNAvelA bAla-madhyama-paMDita Adi jIvane AzrayI yathAgya vidhipUrvaka dezanA devI, ke jenuM svarUpa A graMthamAM ja AgaLa kahevAmAM Avaze, tevI dezanA vaDe sukhapUrvaka AvAM bIje vAvI zakAya che. jema vidhipUrvaka sArI jamInamAM vAvelAM anAjanAM bIje UgI nIkaLe che, tema dharmanAM bIje prAyaH te jamAM UgI nIkaLe che. tenuM vAvetara, ugAre-akurA vagere kone kahevAya, te jaNAvatAM kahe che ke-dharmanI zuddha bhAvathI prazaMsA karavI vagere dharmabIjanuM vAvetara karavArUpa che, (te dharma prApta karavAnI) ciMtA-abhilASA karavI e bIjane aMkure kahevAya che, te dharmanI vAta sAMbhaLavI te tene kASTha (kaMda) kahevAya che, dharmanuM AcaraNa karavuM te puSpane nALa kahevAya che, tenAthI deva-manuSyaprAgya sukha-saMpadA maLe te tenAM pupe kahyAM che ane pariNAme sarvakarmanivRtti (mekSa) thAya te dharmabIjanuM phaLa kahyuM che. A bIje vAvyA vinA jIvamAM kadI paNa dharmane udaya thatuM nathI. kahyuM che ke " akae bIjakkheve, jahA suvAse vi na bhavai sassaM / tada dharmavInavi, na susamApa vi tarasaraNaM che " ( 3505-bhA. rara) bhAvArtha_"sAre varasAda thavA chatAM paNa jema bIja vAvyA vinA dhAnya pAkatuM nathI, tema upara jaNAvelAM dhamabInA vAvetara vinA jIvamAM zrItIrthaMkaradevAdi vartatA hoya tevA sArA kALamAM paNa dharmavRkSa UgatuM nathI. (makSasAdhaka sAmagrI saphaLa thatI nathI.)" ahI "prAya' kahevAmAM graMthakArazrIno e Azaya che ke-zrImadevA mAtA jevA keI jIvamAM tenuM tathAbhavya je paripakava thayuM hoya te bIjenA vAvetara vinA paNa dharma pragaTI zake che, mATe "prAyaH kahyuM che. have upara kahyo te sAmAnya gRhastha dharmathI yukta ane bheganAM bIjAdinI prAptivALo je jIva, tenuM zAstramAM kayI saMjJA-zuM nAma hoya che, tema ja tenI avasthA kevI hoya che te kahe che. mULa-"sa AdidhArmikazcitrastattattantrAnusArataH / 64 tu sthAnamApekSa, kSaNa paripRDha " atha-upara jaNAvyuM te jIva "AdidhArmika" kahevAya che ane potapotAnA darzanane anusAre tevA che aneka prakAranA ( judI judI pravRttivALA) hoya che. ahIM te jaina Agamane anusAra tenuM lakSaNa jaNAvavAnuM che. TIkAne bhAvArtha-"jenuM svarUpa upara varNavavAmAM AvyuM tevI guNavRddhi (Atmazuddhi) caramAvartakALamAM ja thAya che, te pahelAM thatI ja nathI. A caramAvartAkALa pAmIne jIva prathama ja dharmane AraMbha kare che, mATe jaina saMpradAyamAM te jIvanuM "AdidhArmika" e saMjJA-nAma rAkhyuM che." * je pudagalaparAvartamAM je jIvane mekSa avazya thAya, te tene "caramAvartakALa" kahevAya che Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [dha saM bhA0 1-vi0 1-gA. 17 AvA AdidhArmika jaina darzanAnuyAyI ja hAya ema nathI. ATalI yogyatAne pAmelA jIvA judA judA danAne mAnanArA paNa hAya che ane teo potapotAne mAnya siddhAntane anusAre kriyA karanArA hAvAthI bhinna bhinna AcAravALA hAI zake che. kriyA anyadarzananI chatAM aMtaHzuddhi thavAnA yoge tene apunama dhaka kahevAmAM--mAnavAmAM vidha jevuM nathI. apuna dhaka jIvA judA judA danAnA anuyAyI hAvAthI aneka svarUpanA hoya che. apuna dhakanI paNa uttarAttara aneka avasthAe hAya che, tethI sAMkhyana-auddhadarzana vagere judAM judAM danAmAM kahelI paNa mAkSanA hetubhUta kriyAe temAM ghaTe che. te bhinna bhinna AcAre temAM uttarAttara avasthAomAM heAya che. yogamindu gA. 251 mAM jaNAvyu` che ke 38 46 apunarbandhakasyaiva, samyagnItyopapadyate / tattattantroktamakhilamavasthAbhedasaMzrayAt // '' arthajIvanI bhinna bhinna avasthAne Azrine te te dazanAmAM kahelI saghaLI pravRttie samyatayA apunama dhakamAM ja ghaTe che. TIkAnA bhAvA - apunama dhakanI aneka avasthAe hAvAthI aMtaHzuddhinA ceAge judA judA danAnI kahelI meAkSasAdhaka saghaLI kriyAo teomAM ghaTI zake che. ATaluM sadanavALA apunama dhakAnu varNana karIne, A graMthamAM svAgama-jainAgamanI apekSAe AdidhAmika ( apuna dhaka ) jIva kevA hAya tenu lakSaNa kahe che. jene bauddho ' edhisattva ' kahe che, sAMpyo ' nivRttaprakRtyadhikAra ' kahe che ane anyadarzanavALA ' ziSTa ' kahe che, tene ja ame ' AdidhArmika-apunama dhaka ' vagere kahIe chIe. lalitavistarAmAM AdidhArmikatA-apuna dhakapaNuM prApta karavA mATe evA vidhi khatAvyo che ke-pApamitrAne tajavA, kalyANamitronI sAmata karavI, aucityanuM ullaMdhana na karavuM, leAkamAgane anusaravuM, mAtA-pitA-kalAcAryAdi guruvanuM bahumAna karavuM, teonI AjJA mAnavI, dAnAdi dharmamAM pravRtti karavI, bhagavatanI viziSTa rItie aSTaprakArAdi pUjA karavI, sAdhu-asAdhune viveka karavA, vinayAdi vidhipUrvaka dharmazAstronuM zravaNu karavuM, prayatnapUrvaka tenuM ciMtana-bhAvanA vagere karavuM ane zravaNAnusAra yathAzakti vartana karavuM, dhairyanuM AlaMbana levuM, bhAvi piraNAmane vicAra karavA, maraNane najara sAme rAkhavuM ane te mATe ja A leAkanI sukhasAdhanA karatAM paraleAkanI sAdhanAne mukhya gaNavI, guruvanI sevA karavI, yAgapaTa eTale kAranA paTa, hrIMkAranA paTa, siddhacakrapaTa, sUrima`trapaTa, RSimaMDaLapaTa vagere aneka prakAranA paTa (nakazA ) manAvavAmAM Ave che temAMnA koI eka ke adhika paTanuM darzana karavuM ( tenuM dhyAna karavuM), tenI AkRti-sthApanA vagere hRdayamAM dhAraNa karavI, dhAraNAne vAravAra tapAsavI, yoganI sAdhanAmAM vikSepa thAya tevAM kAryo tajavAM, jJAnAdi ceAgeAnI siddhi mATe yatna karavA, bhagavatanI pratimA bharAvavI, bhagavatanAM vacanA ( AgamA ) lakhAvavAM, namaskAra mahAma MtrarUpI paMcaparameSThi--mahAma'galanA jApa karavA, arihaMtAdi cAra zaraNAM aMgIkAra karavAM, duSkRtyAnI gurusanmukha mA~ ( niMDhA ) karavI, satkRtyenI anumehanA Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Adi dhAmikanuM svarUpa ] karavI, te te paTanA maMtranA adhiSThAyaka devanI pUjA karavI, sadAcAronuM zravaNa karavuM, audArya guNane keLave ane uttama puruSanA AcArene anusaravA, vagere pravRttirUpa lakSaNa jenAmAM hoya te apunabaMdhaka-AdidhArmika hoya che. A jIvanI saghaLI pravRtti uttama hoya che ane tenI apunabaMdhaka vagere (avasthAo) niyama mArgAnusArI (mokSamArgane anusaratI) ja hoya che, kAraNa ke te sivAya AvI uttama pravRtti hotI nathI, mATe (naigamanayanA abhiprAye) AvA jIvanI pravRtti vicitra chatAM prathama AraMbhathI ja uttama ja hoya-ema kahyuM che. jema prasthaka (eka prakAranuM anAja mApavAnuM mApuM) banAvavAnI IcchAthI suthAra jaMgalamAM kASTha levA jAya, tene kApe, mArgamAM gamanAgamana Adi kare, ema karatAM yAvat te mApuM taiyAra kare tyAM sudhI vacce aneka bIjI paNa pravRttio kare, chatAM te badhuM prasthaka banAvavAnA uddezathI karAtuM hovAthI prasthakanI kriyA kahevAya che. lAkaDuM levA jatAM keI tene pUche, to paNa kahe ke-prasthaka levA jAuM chuM, lAkaDuM vagere badhuM prasthakanI pUrvAvasthArUpa hovAthI naigamanayanA (ke je naya sAmAnya-vizeSa ubhayane mukhya mAnanAra che tenA) mate prasthaka mATenI kriyArUpa che. ( A apekSAe) apunabaMdhakAdi paNa mArgAnusArI hovAthI teonI saghaLI pravRttio uttama ja kahevAya che. A uddezathI ja kahyuM che ke-"kurAvittif nipravRttiva " arthA-"kaI prasthaka AdirUpa banAvavuM hoya, te tene mATe kuhADIthI mAMDIne badhI pravRtti prasthaka Adi banAvavAnI ja pravRtti manAya che." e rIte AdidhArmikanI svasva devane pramAdirUpa dharmaviSayaka je je pravRttio thAya che, te doSavALI hovA chatAM paNa sarva rIte dharmane anusaranArI che-bAdhaka nathI, ema adaMparyanA (dharma rahasyanA) jANupuruSe kahe che. ahIM eka prazna udbhave ke-teo sadeSa pravRtti chatAM dharmAnusAriNI zA mATe kahe che ?" tenuM samAdhAna karatAM kahe che ke devAdi tattva pratye AvA jIvanuM hRdaya vidhavALuM hotuM nathI, pravRttimAM deSa che te anAga-ajJAnatAdinA vege che paNa hRdayanuM dUSaNa nathI. devAdi tatve pratye viredha nahi hevAthI tenuM "samantabhadratA" eTale sarva rIte kalyANa ja hoya che. e rIte upara jaNAvelA prasthaka daSTAMtanI jema jainadarzanathI bhinna je je dazane (nayavAda) che, temAM kahelAM "guptamati -vanAra' daSTAMte e jIvamAM A rIte ghaTAvavAM. jema ke-keI nidrAdhIna puruSane nidrAmAM caMdanAdi vilepana karavAmAM ane ghareNAMthI zaNagAravAmAM Ave te vakhate tene khyAla tene na hoya, paNa jAgyA pachI zarIre caMdanAdinuM vilepana ane ghareNAMthI alaMkRta joI te Azcarya pAme; jema nAvaDImAM nidrAdhIna thayelA puruSane nAvaDInI gatine khyAla na hoya, paNa jAgyA pachI pote samudrakAMThe pahoMce che-ema jANI Azcarya pAme; tema ajJAna, anAga Adi kAraNe te avasthAmAM pitAnI pravRttinuM mahatva AdidhArmikane na samajAya, deze seve, tathApi samyagadarzana vagere guNonI prApti thayA pachI tene Azcaryajanaka vicitra guNothI alaMkRta pitAnA AtmAnuM darzana thAya, mATe tenI te pUrvanI dareka pravRttio paNa uttama ja samajavI. A pramANe anAgAdi kAraNe pravRtti deSavALI chatAM te ISTaguNanI sAdhaka ja che, kAraNa Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 40 [ dha saM. bhA0 1-vi0 1-ga. 17 ke-apanabaMdhaka jIva pitAnI avasthAne ucita AcArane kadAca cUke, te paNa te sva-ucita AcArasevanamAM prayatnazIla ja hoya che ane tethI tene karele upadeza vagere saphala thAya che. A viSayamAM sAMkhyadarzana mAne che ke-"(tAmasI-rAjasI-sAtvikI) prakRtino adhikAra (baLa) AtmA uparathI nivRtta na thAya, eTale ke-jyAM sudhI AtmA prakRtine vaza baneluM hoya tyAM sudhI tenuM AvuM (apanabaMdhaka) svarUpe pragaTa thatuM nathI." ane bauddho mAne che ke-"jyAM sudhI bhavana (bhavitavyatAne) paripAka thatuM nathI, tyAM sudhI jIvane AvI dazA prApta thatI nathI." jainadarzana mAne che ke-"je jIva have pachI mithyAtvAdi karmonI utkRSTa sthitine bAMdhavAne nathI, tevA jIvamAM AvI uttamatA (AdidhArmikatA) pragaTe che." ahIM sudhI lalitavistarAnA sAkSIpATha dvArA AdidhArmikanuM svarUpa jaNAvyuM have prasaMgopAtta paMcAzakanI gAthA dvArA apunabaMdhakanuM svarUpa batAve che- "pAvaM na tivvabhAvA, kuNai Na bahu mannai bhavaM ghorN| vidi = seva, saMsthavi zapurva aai" (tA. rU, To ) bhAvArtha-apunabaMdhaka jIva hiMsAdi pApakarmone tIvra pariNAma(ati saMkleza)pUrvaka na kare, kAraNa ke-ati utkRSTa sthitivALAM mithyAtvAdi karmone kSayopazama thavAthI tene AtmA nirmaLa thayeluM che. eTale pApanA tIvra pariNAma na hoya tathApi sAmAnya mehanIyAdi azubha karmanA caMge sAmAnya pariNAmathI pApavRttivALe te hoya, duHkhanI khANa samAna bhayaMkara saMsAranuM (sAMsArika pravRttio karavA chatAM) bahumAna tene na hoya ane deva-atithi-mAtA-pitA vagere sarva pratye deza-kALa-baLa vagerene anusAre saghaLA ucita vyavahArane barAbara sAcave; kAraNa ke tenAM karmo pAtaLAM paDavAthI te ucitane cheDI zake nahi. meranA baccAnA daSTAMtathI samajavuM ke-upara kahelAM anuSThAnavALe apanabaMdhaka jIva mArgAnusArIpaNAnI sanmukha che. jema moranA IMDAne citaravAnI jarUra paDatI nathI, te svAbhAvika ja potAnI yogyatAthI suMdara raMgavALuM bane che, tema ahIM apunabaMdhaka jIva paNa pitAmAM thayelA karmanA hAsathI svAbhAvika rIte ja mArgAnusArIpaNAnI sammukha hoya che.* A rIte (apunabaMdhaka) AdidhAmikanuM svarUpa-lakSaNa jaNAvIne, have te saddharmanI dezanA mATe yogya che, e vAta jaNAvatAM kahe che ke- 44. AnI pahelAM A pAnAmAM ja lalitavistarAnA sAkSIpAThamAM jaNAvI gayA ke-"apunabaMdhakAdi paNa mArgonusArI hovAthI tenI badhI pravRtti uttama gaNuM che," ema kahI apunabaMdhakane mArgAnusArI gaNAvyo ane ahIM " apunabaMdhaka mArgAnusArIpaNAnI sanmukha hoya' tema kahyuM che. vaLI pAnA 33 nI naM. 42 nI TippaNImAM "chellA yathApravRttikaraNane aMte vartate jIva mArganusArI kahevAya ane te pahelAM judI judI avasthAmAM apunabaMdhaka, mAgabhimukha ane mArga patita kahevAya" ema batAvyuM, eTale ke- apunabaMdhaka te avasthAomAM bhAganusArI nathI " ema jaNAvyuM. te darekanI sAthe A vyAkhyAno samanvaya A rIte kare vAstavika mArgonasArIpaNuM te yathApravRttikaraNanA aMte vartatAM hoya che, paNa apunarbodhaka jIva svAbhAvika rIte ja mera-zizunyAye AgaLa vadhI mArgAbhimukha, mArga patita ane mArgAnusArIpaNAne niyamo pAmavAne che, mATe gamayanI apekSAe te badhI avasthAomAM paNa mArgonusArIpaNuM kahevAmAM doSa nathI. vizeSa tenA jANakAra vidvAna pAsethI samajI levuM. Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - dharmarUpI auSadhane kALa ] mULa-" sa dharmadezanAyogyaH, madhyasthatvAjinamataH / yogadRSTayudayAt sAthai, yadguNasthAnamAdimam // 18 // " atha te AdidhArmika mAdhyacca guNane yoge zrIjinezvaroe dharmadezanA mATe egya mAne che ane tenAmAM cagadaSTine udaya thavAthI tenuM prathamaguNasthAnaka sArthaka che. TIkAne bhAvArtha-upara jaNAvelA guNasaMpattivALA AdidhArmika jIvane zrIjinezvaree lekettara dharmanI dezanA mATe egya jaNAvyuM che. A jIva dharmaprAptimAM kAraNabhUta caramapudgalaparAvartarUpa kALabaLane pAmyA che. upadezapadamAM jaNAvyuM che ke " ghaNamicchatto kAlo, ettha akAlo u hoi nAyavyo / vAro 1 gagdhA-ifma dhAdi biddio jarUra" " Nicchayao puNa eso, vinneo gaMThibheakAlaMmi / eyami vihisayapAlaNAu AroggameyA u // 433 // " bhAvArtha-"jyAM tIvra mithyAtva hoya che teve (caramapudgalaparAvartakALanI pUrve) anate kALa, ke jene acaramAvartakALa kahevAya che, te kALa zrIjinezvaranAM vacanarUpI auSadha mATe agya jANo. caramAvarta kALa te jIvamAM tathAbhavyatvanA paripAkathI dharmabIjenuM AdAna, tenI vRddhi ane piSaNa vagere mATe egya paNa bane che; mATe ahIM apunabaMdhaka (vagere) avasthA je kALamAM pragaTe, te caramAvatakALane vyavahAranayathI zrIjinavacanarUpa auSadha mATe egya kahyo che. nizcayathI te graMthibheda thAya te kALa cogya jANaH kAraNa ke-graMthibheda pachI zrIjinavacananI pAlanA sadAya thAya ane tethI Arogya pragaTe." ahIM apunabaMdhaka vagere kahevAthI mArgAbhimukha-mArgapatita paNa samajavA. teonuM svarUpa A pramANe che. mArga eTale cittanI saralatA. jema sarpanuM dara sIdhuM hovAthI vakragativALe paNa sarSa daramAM sIdhuM cAle che ane sthAne pahoMcyA vinA vaccethI pAchA pharI zakatuM nathI-svasthAne pahoMce ja che, tema jIvane paNa cittanI vakatAne dUra karanAre uttarottara viziSTa guNaprApti karAvanAre sva-abhilASajanya karmane pazamavizeSa, tene mArga kahevAya che. arthAt 1-kSayopazamamAM hetubhUta zraddhAnI zuddhi, tenAthI 2-vimala, vimalatara tathA vimalatama sopazamanI zuddhi ane 3-tenA phaLarUpe uttarottara guNavRddhirUpa AtmAnI viziSTa avasthA-Atmazuddhi, A traNe ya prakArarUpa sukhAsikAne (AnaMda anubhavarUpa AtmasvarUpane) mArga kahevAya che.45 AvA kSayopazamAdarUpa mAga pAmavAne yogya thayele tene prAraMbhika jIva mArgAbhimukha kahevAya che ane te kSayopazamAdi bhAvane pAmele jIva mArga patita (mAge cAlato) kahevAya che. A be avasthAnI pUrva-avasthA apunabaMdhaka avasthA che. e bane avasthAo caramapudgala 45. mArganuM A varNana upadezapadamAM paNa lalitavistarAnA "mavALa" pada uparanA pAThanA AdhAre kareluM che. tAtparya ke-mArga e ja karmone pazama, zraddhA tenuM kAraNa tathA e kSapazamanuM phaLa AtmaguNanI vRddhirUpa AtmAnI uttarottara avasthA-ema samajavuM. e rIte zraddhArUpa hetu, guNaprAptirUpa phaLa ane karmone kSapazama-e hetu, mArga ane tenuM phaLa traNeyanI AtmAmAM uttarettara vRddhi tenuM nAma mArga. Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 42 [ 0 saM bhA0 1-vi0 1-gA, 18 parAvata kALamAM ja hoya che. A avasthAovALA caramAvata kALane paNa vyavahAranayathI zrIjinezvaranAM vacanane auSadharUpa banAvI karAgane ghaTADavA mATenA cAgya- kALa kahyo che. nizcayanayathI tA carama yathApravRttikaraNarUpa mArgAnusAritAne aMte thanArAM apUrNAMkaraNa ane anivRttikaraNAdvArA jyAre graMthibheda ane samyaktvaprApti thAya te ane tenI pachInA kALa ja vItarAgavacanane kAganAM auSadharUpe banAvavA mATenA ceAgya kALa kahelA che, kAraNa ke--graMthibheda pachI ja jIvanI bhinna bhinna te te avasthAone ucita je je vidhi-niSedhA eTale karaNIya-akaraNIya zAstramAM batAvyAM hAya, tenu sadA pAlana karavAnI zakti te jIvAmAM pragaTe che. tenA ceAge te te zAstravacanAnu` kharAkhara pAlana karavArUpa vacana-auSadha dvArA saMsAra(nA kAraNabhUta ka)vyAdhinA nirodha thAya che arthAta AtmAnuM AreAgya pragaTa thatuM jAya che. je ke vyavahArathI apuna dhaka vagere dazAmAM paNa vacanaauSadhanA prayAga mAnyA che, te paNa te kALe tathAvidha AtmazuddhinA abhAve anAbhAganuM adhikapaNuM hAvAthI te te zAstravacanethI viziSTa sUkSmAdha thatA nathI ane graMthibheda pachI teA mAhanIyakanI ghaNI maMdatAnA piraNAme ati nipuNa buddhi pragaTe che. tenA maLe te te kAryamAM sUkSmabuddhipUrvaka pravRtti karavAthI jIva ka vyAdhinA vicchedgha karI zake che. graMthibhedanuM ja mahattva khatAvavA mATe kahe che ke " iyarAvi haMdi eyami esa AroggasAhago ceva / puggalapariaTTaddhaM, jamUNameami saMsAro || ', (35056, 1. 434) bhAvA - itarathA eTale vidhinu niraticAra satata pAlana na thavA chatAM paNa nizcayathI zrIjinezvaranAM vacanarUpI auSadha graMthibheda pachInA kALamAM AtmAnA karAgatu nAzaka ane ja che. kahyuM che ke- mAkSapadaprApaka samyaktvaratnane aMtarmuhUtta paNa pAmyA pachI te cAlyu* jAya te paNa jIva saMsArasamudramAMlAMbeA kALa bhamatA nathI, jyAre dIrghakALa sudhI paNa samyaktvane dhAraNa karanArA jIvA mATe te kahevAnu ja zuM ? arthAt tenI te bahu alpakALamAM mukti thAya ja. kAraNa ke--graMthibheda karyAM pachI arthAt samyaktva pAmyA pachI zrItIrthaMkarAkrikanI AzAtanA vagere mahA pApakarmo karanArA jIvAne paNa addha pudgalaparAvata kALathI paNa kAMIka nyUna kALa ja saMsAramAM bhamavAnuM rahe che, tethI vadhAre nahi ja. zrIviMzikA nAmanA graMthamAM paNa caramAvatA vizikAmAM jaNAvyu che ke~~~ .. " caramo dekhuM, jADo mavavAhAmo mALo ! caramo a dhammajuvvaNa, kAlo taha cittabheoti ||1|| ', 66 tA bIaputrakAlo, o bhavabAlakAla eveha | iyarou dhammantraNa - kAlo vihiliMgagammutti // 2 // 66 bhAvA - acaramapudgalaparAvata rUpa je anaMta kALa te saMsAranuM kAraNa hAvAthI 'saMsAravardhaka AlakALa' kahyo che ane caramapudgalaparAvatA kALa dharma sAdhanAnA kALa hovAthI dhayauvanakALa' kahyo che. jIvAnu 'bhavyatva' ahI' vicitra vicitra kALa, karma, bhavitavyatA vagere bhinna bhinna kAraNeA bhaLavAthI 'tathAbhavyatva' ane che. e kAraNe caramAvata kALa paNa jIvAne mekSaprApti mATe 97 Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmazravaNanI yogyatAne nirNaya ] 43 judA judA prakArano hoya che. (AnuM vizeSa svarUpa 19 mI gAthAnA vivecanamAM dharmadezanAnA adhikAramAM A graMthamAM ja kahyuM che.) AthI zaramAvartAmAM paNa dharma(ga)bIjenI prApti pahelAMnA kALane te saMsAra-bAlyakALa ja samaja ane bIjaprApti pachIne kALa te dharmayauvanakALa samaja. A bheda tenA AcAre ane svabhAva uparathI samajAya che. ahIM praznakAra prazna kare che ke - " galamaccha-bhavavimoaga-visannamoINa jAriso eso / padA ao vi 3yu to vaso vi "(suou, e 288) bhAvArtha ahI gala" eTale mAchImAroe macchane phasAvavA mATe jALamAM gUMthele mAMsanA TukaDA sAthe lekhaMDane kAMTe, tenAthI lalacAIne macche temAMsa khAvA jatAM lokhaMDanA kAMTAthI viMdhAIne sapaDAya che. A macchane "galamaccha' kahe che. kuzAstranA zravaNathI kAgaDA, ziyALa, kIDI, mAkhIo vagere duHkhI ne sukhI karavAnI buddhie mArI nAkhavAmAM jeo dharma mAne che, arthAt duHkhI jone te bhavanA dukhothI choDAvavAnI buddhie mArI nAkhanArA "bhavavimocaka kahevAya che ane bhUkhanA duHkhathI chUTavA mATe jheramizrita bhajana karanArA "vipAnnAjI" kahevAya che. A galamacha, bhavavimecaka ke viSAknacha jIne aMtaH5riNAma zubha chatAM ajJAnanA ge tenuM phaLa dAruNa hovAthI jema azubha che, tema ahIM paNa moha, ajJAnatA tathA jinAjJApAlananA pariNAmane abhAva vagere hovAthI mithyAdaSTi jIvane paNa pariNAma zubha chatAM phaLa azubha ja che." A. zrIharibhadrasUrijI manA vacanane anusAra te, mithyASTionI buddhi viparIta hovAthI tenA pariNAma sArA hoya te paNa azubhaphaLajanaka hovAthI azubha ja che, te mithyAdaSTi e AdidhArmika dezanA mATe egya kema gaNAya? tenA samAdhAnamAM graMthakArazrI jaNAve che ke-AdidhArmika jIvamAM mithyAtva hovA chatAM paNa mAdhyacca " guNa hovAthI zrIjinezvaree tene dharmadezanAne yogya kahyo che, kAraNa ke tenAmAM rAga-dveSanI maMdatAnA yoge pragaTelA pUrve jaNAvelA sarva guNanA baLe tenAmAM mAdhyacya (niSpakSapAta) guNa hovAthI tene dharmadezanAne cagya kahyo che. AgamazAstromAM paNa madhyasthane dharmadezanA mATe yogya jaNAvyo che. upadezaratnAkaranA trIjA taraMgamAM jaNAvyuM che ke-"rAgI, dveSI, mUDha ane pUrvasutrAhita (eTale bIjAthI bhramita thayela-bharamAyela)-ema cAra prakAranA jIvo dezanA mATe ayogya che ane madhyastha-niSpakSapAtI jIvane dharma (zravaNa) mATe yogya kahyA che." tame zrIharibhadrasUrijInA je kathanathI upara pramANe ayogyatA kahe che, te kathana te kadAgrahathI grasta-Abhigrahika mithyAdaSTi jIvanI apekSAe kaheluM che. arthAta je jIva durAgrahI che, te dharmazravaNa mATe ayogya che ema tyAM kaheluM hovAthI, te vacana madhyastha-punabaMdhakanI dharma zravaNanI yegyatAnuM bAdhaka nathI ema samajavuM. ahIM sAra e che ke-pitAnA pakSamAM ati AgrahavALA keTalAka mithyAdaSTi jene prabaLa hinIyane udaya hoya che, tathApi pitAne mAnya zAstro sAMbhaLavA vagerethI "rAga-dveSanI maMdatA Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * : - kI ma. = 0 - - 4 [ dhao saM0 bhA1-vi. 1-gA. 18 rUpa'mehane ghaNo upazama paNa temanAmAM thaI zake che. jo ke A upazama thavAmAM pApAnubaMdhI puNya heturUpe hovAthI tenuM pariNAma ati duSTa Ave che, kAraNa ke tevA ja puNyAbhAsarUpa pApAnubaMdhI puNyanA udayathI maLatAM sukhomAM te samaye mUDha banelA teo te pApAnubaMdhI puNyane vilaya thatAM avazya narakAdi durgatine pAme che. e rIte pariNAma dAruNa hovAthI te jInI evA upazamavALI pravRtti paNa asatupravRttirUpa ja che. paraMtu guNavaMta puruSanI hitazikSAne grahaNa karavAnI yegyatAne kAraNe pragaTelI satyanI jijJAsAnA prabhAve mohanI maMdatA thatAM pragaTa thayela "rAga-dveSanI zaktine ghAtarUpa je upazama (arthAt nimitto upasthita chatAM rAgacheSamAMthI bacI javAnI AtmAnI zaktirUpa zAnta pariNAma ), te te satyane pakSapAtI hovAthI durAgrahanA abhAve satyavRttirUpa che ja. (arthAt tevA upazamavALA AtmAnI pravRtti satyavRtti rU5 che ja.) vaLI paNa praznakAra prazna kare che ke-AdidhArmikamAM mAdhyayyane kAraNe dharmazravaNanI je yogyatA jaNAvI, te pitAnA mata(siddhAnta)ne mAnanArA (keI eka pakSanA) AdidhArmikamAM ghaTI zake, paNa AdijAmike judA judA matanA hevAthI bhinna bhinna AcAravALA jeo pitapotAnA siddhAntamAM sthira che te badhAomAM mAdhyacca kema ghaTe? ane mAdhyacyanA abhAve teomAM dezanA sAMbhaLavAnI gyatA paNa kema ghaTe ? ahIM AcAryazrI samAdhAna Ape che ke-teomAM cagadaSTi pragaTelI hovAthI teonuM "micyAvaguNasthAnaka" mithyAtvanA sadUbhAvamAM paNa guNaprApaka hovAthI sArthaka che ane tethI mithyAtva chatAM paNa teo dharmazravaNa mATe egya che, kAraNa ke-mithyAtva chatAM paNa pragaTelI gadaSTinA baLe teo satyanA zedhaka, niSpakSapAtI ane aSAdi guNovALA hoya che ane satata zubha pravRtti karavA chatAM thAkatA nathI, tethI teonA saMvegamAM paNa uttarottara vRddhi thAya che ane e saMvegavRddhinI tAratamyatAne lIdhe pragaTa thatI mArgAbhimukhatArUpa zeraDI, zeraDIne rasa, zeraDIne aDadhe ukALele rasa ane geLanI mIThAzanI jema teomAM uttarottara vadhu guNavALI mitrA, tArA, balA ane dIprA-e cAra prakAranI gadaSTie kamazaH pragaTe che. uttarottara viziSTa guNaprAptirUpa e cAra dRSTiemAM yathAkrama savizeSa Atmazuddhi hoya che. pAtaMjalagadarzanakAra bhagavAna patajali tathA bhadantabhAskara vagere anya gIo paNa A viSayamAM ema ja mAne che. te dRSTienuM svarUpa gadaSTisamuccaya graMthanA AdhAre TUMkamAM A pramANe che- 1. "mitrA" nAmanI dRSTimAM bodha svalpa mAtra thAya che. (yama-niyama-Asana-prANayAma-pratyAhAra-dhAraNA-dhyAna ane samAdhi, e ganAM ATha age che, te pikI) ahiMsA, satya, acaurya, brahmacarya ane akiMcanatAe pAMca( dezatrata ke mahAvate)ne anya yogIo "yama" kahe che. A yamarUpI veganuM prathama aMga jIvane A pahelI mitrAdaSTimAM prApta thAya che arthAta dezathI ke sarvathI pAMca vrata (me) mitrAdaSTivALA AtmAmAM pragaTe che. deva-gurnAdikanAM kAryomAM satata pravRtti karavA chatAM te kaMTALate ke thAkatA nathI. (A graMthamAM ja pR. 34 mAM jaNAvelAM) "deva-guru pratye kuzala manavacana-kAyAnA cege, saMsAra pratye sahaja vairAgya ane Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mitrAdi cAra yugadaSTinuM svarUpa ] zAstro lakhavA-vAMcavAM vagere emanAM bIjenuM AtmAmAM grahaNa A daSTimAM thAya che. e bIjenI vAta sAMbhaLavAmAM paNa tene ati prIti thAya che ane tethI saMtapuruSonI sobatamAM rahe che. e rIte A dRSTivALe jIva AtmAnA zubha adhyavasAyarUpa chellA yathApravRttikaraNanA baLe kammelane ghaNuM ochuM karI nAkhe che, ke jethI tenAmAM upara jaNAvelA samasta guNe pragaTe che. A hetuthI ja "chellA yathApravRttikaraNa pachI niyamA apUrvakaraNa thatuM hovAthI chelalA yathApravRttikaraNane paNa (kAraNamAM kAryane upacAra karIne) apUrvakaraNa" kahyuM che. e viSayamAM yogadaSTisamuccayamAM jaNAvyuM che ke - " apUrvAsannabhAvena, vybhicaarviyogtH| tAvatoSapUrvamevemiti coviho vi. rUil " " prathama sthAna, sImAno vaLatA kyAM tu tavAyAM, puthamavathayo " bhAvArtha- "chellA yathApravRttikaraNa ane apUrvakaraNane alpakALanuM ja aMtara hovAthI (pAse ja hevAthI) ane ahIMthI punaH pAchA paDavArUpa viparyAsa TaLI javAthI, yogIo A carama (chelA) yathApravRttikaraNane paNa apUrvakaraNa ja mAne che. sAmAnya rIte zAstramAM mithyAtva dazAmAM paNa je paheluM guNasthAnaka kahyuM che, te (mithyAtvane udaya chatAM) A avasthAmAM upara jaNAvyA te guNonI prAptirUpa tenI yathArthatA hovAthI kaheluM che." 2. "tArA nAmanI daSTimAM pahelI daSTi karatAM bodha kAMIka spaSTa thAya che. vaLI zauca, saMteSa, tapa, svAdhyAya ane IzvaranuM dhyAna-e pAMca "niyama" ke jene ceganI bIjI bhUmikArU5 ceganuM bIjuM aMga kahyuM che, te jIvamAM A dRSTithI pragaTe che. ethI AtmAmAMthI kadAgraha dUra thAya che, satya guNorUpI tatvane jANavAnI IcchA thAya che ane yuganuM svarUpa jANavA-sAMbhaLavAnI akhUTa prIti janme che. uparAMta, egane pAmelA bhAvagIonI sevA mATe AtmA yathAzakya tatpara rahe che, sarvatra aucityamAM khAmI AvavA detuM nathI, eTaluM ja nahi paNa sadAcAranA pAlanamAM AvatI khAmI tene mahA trAsarUpa lAge che ane adhikAdhika cogapravRtti karavA Icche che. A daSTimAM vate jIva pitAnI buddhikalpanAmAM visaMvAda dekhAvAthI ane kSArthionI pravRttione sapUrNa samajavI azakya hovAthI, "mekSArthionI saghaLI pravRttione yathArtha samajavAnI potAnI zakti nathI' ema mAnI, te ziSTapuruSanA AcaraNane ja zuddha mAne che, tene anusare che, paNa pitAnI kalpanAnA visaMvAdane TakavA detuM nathI. kahyuM che ke " nAsmAkaM mahatI prajJA, sumahAn shaastrvistrH|| ziSTAda bALamida tadvityAM anya salA !" (jorea0 48 ) bhAvA-"amArI buddhi vizALa nathI ane zA te ati vizALa che, mATe ziSTapuruSo kahe te pramANe-ema A daSTimAM haMmezAM manAya che." adhika guNIne vinaya, pitAnA moTA paNa guNe alpa mAnavA, bhavabhayathI trAsa pAmave, vagere A dRSTimAM pragaTa thAya che. 3. "balA" nAmanI dRSTimAM jIvane baMdha daDha hoya che. ahIM asat vastunI tRSNa aTakI javAthI tenAmAM sthiratAguNa pragaTavA sAthe eganA trIjA aMgabhUta "Asana" nAmane guNa Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ dha saMve bhA0 1-vi0 1-ga. 18 pragaTe che. (Asana eTale vikAsana, utkaTAsana, padmAsana, vajAsana, vIrAsana, paryakAsana, bhadrAsana vagere zAstromAM jaNAvelI aMgaracanArUpa bhinna bhinna prakAranI beThaka.) AvA AsananA baLathI cittanI sthiratA sAdhI zakAya che, tethI sAdhakane je je Asana pitAnI cittaritharatA mATe upayogI jaNAya te AsananI sAdhanA A dRSTimAM te kare che. vaLI tattva jANavAnI IchAmAMthI AgaLa vadhIne "yuvAvasthAvALe, zarIrAdithI sukhI ane catura puruSa potAnI uttama strInI bAjumAM besI divya saMgIta sAMbhaLavAmAM jevI prIti rAkhe," tenAthI paNa adhika prItipUrvaka te tattvazravaNa kare che, eganA viSayamAM AkarSAya che, eTale ke-gasAdhanA mATe tenAmAM utkaMThA jAge che ane cittamAM sthiratA pragaTatI hovAthI gasAdhanAnA upAyomAM kuzaLa bane che. (A dRSTimAM eka kriyA karatAM vacce bIjI kriyA karavArUpa kSepadeSa hoto nathI. kuvAmAM pANIne AvavAnA mArgarUpa sera (AvarA) samAna ahIM tattvazravaNanI evI tIvra IcchA jAge che ke-ta sAMbhaLavAnA ge cethI dRSTimAM suMdara baMdha pragaTe che.) 4. "dIprA nAmanI dRSTimAM "prANAyAma " nAmanA yoganA cothA aMganI prApti thAya che. zarIramAM bhinna bhinna vibhAgamAM rahelA prANa, apAna, samAna, udAna ane vyAna nAmane vAyu, ke je varNathI kramazaH lIle, kALo, sapheda, rAta ane mizra raMgavALo hoya che, te vAyunI gati upara vijaya meLavavA tene prANAyAma kahe che. tenA traNa prakAre che. 1-zarIranA te te sthAnamAMthI vAyu khAlI karavo te recaka, 2-te te sthAne bhare te pUraka ane 3-te te sthAne vAyune rekI rAkhave te kuMbhaka kahevAya che. A traNeya, zarIramAM vAyunI gatinA viyarUpa hoI dravya prANAyAma kahevAya che ane tenA baLe "AtmAnI bahirAtmadazAnA tyAgarUpa recaka, aMtarAtmadazAnA prakAzarUpa pUraka ane pragaTa thayelI aMtarAtmadazAmAM ramaNatArUpa bhaka-e traNa prakAranA bhAvaprANAyAmanI prApti ahIM thI dRSTimAM jIvane thAya che. tathA prakAranA prazAMtarasanI prApti thavAthI yoganI kriyA vakhate bIjI kriyAnA upaga-dhyAnarUpa "gesthAna deva" paNa ahIM maTI jAya che, trIjI daSTimAM jAgelI tatvazravaNanI tIvra IcchAnA phaLarUpe ahIM tattvazravaNano lAbha maLe che ane te zravaNathI prApta thayelA dharmatatvane prANathI paNa adhika gaNe che, arthAt dharma mATe prANa Ape che paNa tene cheDato nathI, tema ja tattvanA zravaNathI saMbhaLAvanAra guruvarga pratye ati bhakti jAgavAthI samApatti vagerethI tene zrItIrthakaranuM darzana thAya che. 46. bahirAtmA, aMtarAtmA ane paramAtmA-ema AtmAnA traNa prakAre che. pitAnA svarUpane bhUlI parabhAne pitAnA mAne te bahirAtmA, parabhAvayukta chatAM parane para mAnI "pitAnA guNa e ja pitAnuM svarUpa che ...ema mAne te aMtarAtmA ane cAre ya dhAtakarmone ke ATha ya karmonA jene mULathI nAtha thayo hoya te paramAtmA kahevAya che. thAnAvasthAmAM aMtarAtmA dhyAtA che, paramAtmA dhyeya che ane aMtarAtmAnI paramAtmasvarUpamAM ekAgratA thavI tene dhyAna kahe che. A gyAtA, dhyeya ane dhyAna-e traNe ya ekAkAra banI jAya tene samApatti kahevAya che. jemAM nirmaLa sphaTikaratnamAM bIjI vastunuM pratibiMba paDe che, tema aMtarAtmAmAM paramAtmAnuM pratibiMba paDe tene samApatti kahevAya che. Ane ja zrI tIrthakaradarzana kahevAya che athavA te pitAno AtmA je zuddha cidAnaMdamaya paramAtmarUpa che, tenuM dhyAnamAM darzana thAya tene Atmadarzana kahevAya che. A samapattinA baLe tIrthaMkaranAmakarmarUpa utkRSTa puNyane baMdha thavo, tene udaya thavo vagerene Apatti kahevAya che ane tenAthI zrI tIrthaMkaradevane je Rddhi pragaTe arthAt tIrthaMkarapaNAnI prApti thAya tene saMpati kahevAya che. ( jJAnasAra-aSTaka 30 ) Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmadezanA devAne vidhi-ma ]. 1-mitrAdaSTimAM bodha tRNa-ghAsanA agni je, bahu ochA prakAzane karanAra ane jaldI bujhAI-bhUlAI jAya tevuM hoya che. A bodha kAryakaraNakALa sudhI TakI zakavAnA abhAve ISTakArya sAdhI zakatA nathI, bodhanuM bela alpa hovAthI gharmabIno saMskAra-dhAraNuM paNa sArI rIte thaI zakatI nathI ane tethI kriyAmAM vikalatA thavAthI bhAvacetyavaMdanAdi anuSThAnene yathArtha vega AtmAne pahelI dRSTimAM thatuM nathI. 2-tArASTimAM bodha gemaya(chANuM)nA agni jevo hovAthI te paNa lagabhaga mitrAdaSTi je ja kArya sAdhavAmAM asamartha hoya che. A bedhamAM paNa tAtvika baLa ke zairya nahi hovAthI kriyA karatI vakhate te bedhanuM smaraNa nahi jevuM hoya che, jethI kriyA yathArtha thaI zakatI nathI. A rIte bIjI daSTimAM paNa bhAvacetyavaMdanAdi te te anuSkAne yathArtha svarUpamAM thaI zakatAM nathI. 3. belASTimAM be lAkaDAnA agninA kaNa aMgArA) je eTale pUrvanI be daSTi karatAM kAMIka viziSTa prakAzaka, TakI zake te ane daDha hovAthI kAryakaraNakALe smaraNa sAruM hoya che, paNa e smaraNa bhAvacityavaMdanAdi karavAmAM mAtra prIti karAve che, tethI te viSayamAM prayatna thAya che paNa te adhUre thAya che. 4. diprASTimAM bodha dIvAnI ta je, pUrvanI traNa daSTi karatAM adhikatara sthitivALa ane vadhu baLavAna hoya che, jethI kAryakALe smaraNa paNa suMdara hoya che, tethI jIvane A avasthAmAM caityavandanAdi anuSThAne sArAM thAya che, chatAM te bhAvasvarUpa nahi paNa dravya svarUpa hoya che, kAraNa ke-graMthibhedanA abhAve tathA prakAre pravRttimAM bheda rahevAthI (adhyavasAyamAM) bhAvamAM paNa bheda paDe che. yogIo A cethI daSTine pahelA guNasthAnakanI UMcAmAM UMcI kakSA mAne che. e rIte upara jaNAvelA gaSTisamuccayanA pAThanA AdhAre mithyAtva avasthAmAM paNa jIvane mAdhyacca guNamAMthI pragaTa thatI mitrA, tArA, balA ane DhIprA dRSTione yoge guNasthAnakapaNAnI prApti thavAthI tenI pravRtti guNone anusarIne hoya che ane tethI ja tene durAgraha raheto nathI. jIvanuM A anAbhigrahikapaNuM ( durAgrahane abhAva), te ja dharmazravaNanI yegyatAnuM suMdara kAraNa che ema nizcita samajavuM. Ane aMge lalitavistarAmAM kahelA "ilve cAnAmo to mArA manane rAdhana, cUdhyAtmacattA " arthA-"A rIte sArA (bhAgyazALI) AMdhaLAnI jema ajANapaNe paNa satya mArge prayANa thAya te zreSTha ja che-ema adhyAtmavAdI kahe che." e vacanane anusAre je ajJAnI mithyAdaSTi paNa mithyAtvanI maMdatA thavAthI pragaTelA "mAdhyaai- tattvajJAnanI IcchA" vagere guNonA cage mArgane ja anusaratA hovAthI dharma viNa mATe cagya jaNAvyuM che, te tenAthI paNa vizeSa guNa pragaTa thavAnA cege durAgraha TaLI javAthI je anAbhigrahika bane che tenAmAM te dharmazravaNanI yogyatA sutarAM ghaTe che, arthAt te cogyatA dharAve ja che, temAM saMdehane leza paNa avakAza raheto nathI. e rIte AdidhArmika jIva dharma sAMbhaLavA mATe yogya che ema jaNAvIne, have dezanA denAra gurue kevA vidhipUrvaka dezanA ApavI? te kahe che. pU4-" tA 2 saMveza , puninA paIT bAlAdibhAvaM saMjJAya, yathAbodhaM mahAtmanA // 19 // " ante dharmadezanA munie sAMbhaLavA IcchatA AtmAne saMvega pedA thAya tevI zreSTha ApavI. Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 48. L[ dha saM. bhA. 1-vi0 1-gA. 19 eTale ke-gItArtha gurue pitAnA baMdha pramANe zrotAnI "balabuddhi vagere avasthAne jANIne tene saMvega pragaTe tevI ApavI. TImane bhAvArtha-te dharmadezanA zrotAmAM savega pragaTa thAya tevI karavI. saveganuM lakSaNa A pramANe che-"jIvane pApakarmanA janaka hiMsAdi Azra jemAM na hoya te (1) satyadharma, rAga-dveSa-meha vagere aMtaraMga zatruone parAjaya karI sarva duHkhothI mukta thayA hoya tevA (2) zuddhadeva ane sarva rIte granthisamUhathI eTale mUcchanA kAraNabhUta vividha parigrahathI jee mukta hoya tevA (3) nigraMtha sAdhu,-e traNe ya upara nizcala zuddha rAga che te saMvega kahevAya che. " A saMvega jIvamAM pragaTa thAya tevI dezanA ApavI. AvI dezanA keNa ApI zake ? te jaNAvatAM kahe che ke-gItArtha sivAya bIjAne dharmopadeza devA mATe adhikAra nathI, mATe gItArtha sAdhue dezanA ApavI. nizIthasUtramAM kahyuM che ke "jeNe nizItha adhyayanane abhyAsa karyo che, te (gItArtha sAdhu) prakalpati kahevAya che. teNe saMsAraduHkhane nAza karanArA ane bhavya AtmArUpI puMDarIka kamaLane vikAsa eTale bedha karanArA evA zrIjinezvarakathita dharmanI dezanA devI." te paNa zreSTha, arthAt bIjA darzanavALAo karatAM atizayavALI eTale jinadharmanI mahattA pUrNa rIte samajAya tevI rIte dezanA ApavI. te paNa jene-tene nahi, paNa sAMbhaLavA mATe sAme AvelA (sAMbhaLavAnI mAgaNI kare tevA) athIrane 7 devI. AvA atha zrotAne paNa tenI buddhi, ruci vagere bhAve athavA tenuM svarUpa tapAsIne tene lAbha thAya te rIte dezanA devI. te mATe jaNAvyuM che ke-jIvanA bALapaNane, madhyama buddhipaNAne ke pAMDityane sArI rIte jANuMne dezanA devI. jIvanI kevI rucithI bAla, madhyama ane patibuddhirUpa traNa prakAranA dharmothI oLakhAya? te mATe kahyuM che ke- ___ "bAlaH pazyati liGga, madhyamabuddhirvicArayati vRttam / zAmata tu yudha, pAlate naina zA" ( 30 2-2) bhAvArtha-bAlaka jevI buddhivALe jIva upadezakane veSa vagere bAhya dekhAva joI AkarSAya che, tenA AcAra sudhI tenuM lakSya pahoMcatuM nathI; madhyamabuddhivALe AgaLa vadhIne dharmakathakanA AcAra-sadAcAra dekhI AkarSAya che ane paMDitabuddhi te dharmakathakanA bAhya veSa, ADaMbara ke tenA vartanane gauNa karI, tenA upadezelA dharmanI pUrNa AdarathI parIkSA kare che. (A rIte bAhya veSAdi rucibhede zrotAonA paNa bAla, madhyama ane paMDita evA bheda kahyA che.) e rIte rucidvArA bAlaka vagerenuM lakSaNa karyuM. temanA vanarUpI lakSaNane jaNAvatAM kahyuM che ke " thAo ghAmo, madhyamaddhitu jamavArakA zeya duduM taravamA yudhatu mAnusArI : ' (vara0 2-2) 47. dharmazravaNanI IcchA vinAnA-rUci vagaranA jIvane dIdhelI dezanA saphala thatI nathI, UlaTe aNagame pedA kare che, jethI lAbhane badale hAni thAya che. jema bhUkha vinAnA mANasane miSTAnna paNa arucikara thAya, tema tevA jIne zrIjinezvaradevanA amUlya vacano paNa kiMmata vinAnAM lAge che. ethI dUdhamAM pirA zodhavAnI jema jinavacanamAM paNa dUSaNa zedhavA jevuM aniSTa phaLa paNa Ave che. mATe tattvanA jANu muni jyAM-tyAM jaine jene-tene vinA mAge dharma saMbhaLAvatA nathI, paraMtu yogya samaye-sthale dharma samajavA AvelA athIne tenI yogyatA pramANe dharma samajAve che. Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmadezanA devAne vidhi-kama ] - bhAvArtha--"niSiddha kAryone karanAro ane asat AraMbhavALa hoya te ni 1. bAlabuddhi, lAbha-hAnine vicAra karyA vinA mAtra sUtramAM kahelI kriyA karavAmAM ja saMtoSa mAnanAro, arthAt "A kriyAmAM vizeSa lAbha che, A kriyAmAM a5 lAbha che vagere vicAra karavAnI zakti vinAne hoya te sAmAnya AcAravALo hovAthI 2. madhyamabuddhi ane je jJAna-darzana cAritrarUpa mokSamArgane anusaranAro hoya te te ahIM mokSamArgamAM (dharmasAdhanAmAM) 3. paMDita samajo. upara jaNAvyA pramANe zrotAnI rUci ane AcAra uparathI tene oLakhI tadanusAra dezanA ApavI-ema nakakI thayuM. have e balabuddhi vagerene kevI dezanA ApavAthI hitakara bane te jaNAve che. bAlaka jevI buddhivALA jIvane mukhyatayA bAhya AcAro, jevA ke-veca kare, pagarakhAM ke bIjuM kAMI page paheravuM nahi, pRthvI upara mAtra saMthArAmAM zayana karavuM paNa palaMka, taLAI vagere vAparavAM nahi, rAtrinA bIjA-trIjA praharamAMja UMghavuM, tethI vadhAre UMghavuM nahi, ThaMDI-tApa vagere sahana karavuM, chaTTa-aTUma vagere jainadarzanaprasiddha aneka prakAranAM bAhyapa je alpa sattvavALAone ke durbaLa zarIravALAone duHzakya che-tevAM tapa karavAM, upadhi (vastra-pAtra vagere sAmagrI) alpa rAkhavI, temAM paNa zAstrakathita "udgamAdi de na lagADavA, beMtAlIza doSarahita nirdoSa AhAra-pANIthI nibhAva kare, temAM paNa jenAgaprasiddha dravya-kSetra-kALa-bhAvathI bhinna bhinna prakAranA (niyama) abhigraha karavA, ghI-goLa-sAkara-tela-dahIM ke pakavAna vagere ISTa-miSTa khorAka tathA mevA, phula-phaLAdi na khAvAM, upavAsAdinA pAraNe paNa mAtra eka sika-eka ja dANAthI athavA AyaMbIla, ekAsaNuM vagerethI pAraNuM karavuM, eka kSetramAM sthira nahi rahetAM aniyataapratibaddhapaNe grAmAnugrAma (navakapI) vihAra kare, haMmezAM kAussagna karavA, AtApanA levI, vagere ko sahavAM." ItyAdi bAhya dharmakriyA savizeSa karavAthI jIvane mokSa thAya che ema samajAvavuM ane upadezake svayaM paNa tenI AgaLa te te AcAranuM barAbara pAlana karavuM. | madhyama buddhivALA zrotAne IryAsamiti Adi sAdhunA sadAcAro, jevA ke-"rAga-dveSa-meha vinAne trikeTizuddha sAdhuvyavahAra, athavA te sacittanuM acitta karavuM, pakAvavuM ke kharIda karavuM, sacittanuM acitta karAvavuM, pakAvarAvavuM ke kharIda karAvavuM tathA e traNeyanI anumodanA karavI; e denA tyAgathI traNa kaTi parizuddha, beMtAlIza deSarahita AhArAdithI nibhAva kara vagere samajAvavuM. (trIjI gAthAnA vivecanamAM pR. 4 mAM kahI gayA te) kaSa, cheda ane tApathI zuddha jina-AgamanI mahattA samajAvavI, athavA prathama vaya, madhyama vaya ane aMtima avasthAmAM hitakAraka sAdhunI kriyAone samajAvavI. jema ke-mokSAthI sAdhuoe haMmezAM mAtA samAna hita karanArI IryAsamiti Adi pAMca samiti ane managupti Adi traNa gupti, e ATha pravacana mAtAne choDavI nahi-zuddha pALavI. ATha pravacana mAtAnuM pAlana karanArA sAdhune kadI paNa saMsArane bhaya rahetuM nathI, kAraNa ke-tevA sAdhune "mAMDalImAM besIne guru pAse AgamavAcanA levI vagere zAstramAM kahelA vidhi pramANe meLaveluM jJAna bhAvi apAne nAza karavArUpa atyaMta phaLa Ape che. (ATha pravacana mAtAnuM pAlana nahi karanAra sAdhune jJAna bhArabhUta banI saMsAramAM __48. 'ptAzcAritragAtrasya, jananAtparipAlanAt / saMzodhanAJca sAdhUnAM, mAtaro'STau prkiirtitaaH|' sAdhuomAM saMyamarUpa gAtra(putra)ne janma ApanArI, tene pALanArI ane tenI azuddhi TALanArI hevAthI e ATheyane pravacana(saMyama)nI mAtA kahI che. (gazAsa-maTa 1, zleka 45) Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 50 [ dha saM0 bhA. 1-vi0 1gA. 19 bhamAve che.) vaLI, ahA ! A paropakArI guru mArA bhavaduHkhanA nAzaka che, ItyAdi kRtajJatApUjyabhAvapUrvaka teonuM bahumAna-sevA vagere karatAM mahApuNya upArjana thAya che, pariNAme anya bhomAM sarvazadarzananI ane paraMparAe mokSanI prApti thAya che, mATe sAdhue avazya guru AjJAnA pAlaka banavuM joIe, gurnAdikanuM AMtarika prItirUpa bahumAna karavuM joIe, vagere sAdhunA AcArothI mekSa thAya che"--ema sAdhuAcAmAM bahumAna pedA thAya, te rIte dezanA devI. * budha(paMDita zrotA)ne te bhAvapradhAna Agamatatva samajAvavuM, arthAt jinAjJAnuM (dravyakSetra-kAla-bhAvapuruSa sApekSa utsarga-apavAdathI) yathAyogya niSkapaTapaNe pAlana karavuM te dharma ane jinAjJAnI virAdhanA karavI te adhama che, dharmane A ja sAra che, AjJAnuM pAlana e ja dharmanuM sarvasva che, kAraNa ke-manane hiMsAdi pApothI rekanAruM ane svAdhyAya-dhyAnAdimAM jeDanAruM eka zrIjinavacana ja che. A zrIjinavacanamAM ja dharma che, mATe zrIjinezvaradevenuM vacana te ja mokSanuM ananya sAdhana che. jinAjJA vinAnuM anuSThAna te prANa vinAnuM kalevara che, jinAjJA ja dareka kriyAne prANa che, (tattvathI je zrIjinavacana hadayamAM che te zrIjinezvara ja hRdayamAM che ane zrIjinezvara hRdayamAM che te sarva sukhanI nizcita siddhi che, kAraNa ke zrIjinezvara e mahAciMtAmaNirUpa che. te hRdayamAM rahevAthI samatA pragaTe che ane mokSaphaLane denArI e samatA ja gIonI mAtArUpa che.) vagere zrIjinavacananI ArAdhanA e ja dharma che-ema buddhimAna zrotAne dareka anuSThAnamAM jinAjJAnuM bahumAna jAge tevI dezanA devI. - A rIte te te zotAnI ruci ane vartana anusAra bAla, madhyama ke paMDitane nirNaya karIne paNa potAne jeTale bodha hoya tene anusAre ja dezanA devI, kAraNa ke-vaktAne jenuM jJAna na hoya te viSayamAM paNa pite upadeza de ane te sUtrAnusArI hoya, te paNa tene unmArga(usUtra)dezanA kahI che. (kAraNa ke-jene usUtrabhASaNano bhaya na hoya te ja nahi samajavA chatAM bele. A upadezaka usUtrabhASaka kahyo che.) AvI dezanAthI zrotA-vaktA ubhayane anartha thavA saMbhava che. jema AMdhaLe ane bahere kadI paNa sanmArge caDhI zakatA nathI, tema je svayaM zAstrone samajavAmAM ajJAna (aMdha) che ane bIjAnuM kaheluM mAnavAmAM taiyAra nathI (bahere che), te upadezaka pite saMsAramAM rakhaDe che ane anyane 2khaDAve che. sva-baMdhanA anusAre paNa zrotAnI upara anugraha (upara) karavAnI buddhithI ja dezanA devI. (kaI tuccha svArtha sAdhavA ke potAnI mahattA vadhAravA vagere duSTa AzayathI dharmopadeza karanAranuM vacana zrotAmAM dharmarUpe pariNamatuM nathI. vyavahAranayathI te upadeza denAranuM vacana jevA AzayavALuM hoya che tevA bhAve zrotAmAM pragaTa kare che. AthI ja dharmopadezane adhikAra tyAgI-dhamI sAdhuono ja che. veSadhArI zithilAcArInuM vacana prAyaH dharmajanaka thatuM nathI, UlaTuM keIne anAdarajanaka paNa bane che.) e pramANe dharmadezanA vidhi saMkSepamAM jaNAvyuM. dharmabandumAM tenuM vistRta svarUpa che. (te tenA ja zabdamAM ahIM kahevAya che.) 1. have ame dharmadezanAnA vidhinuM varNana kahIe chIe. (dharmabindu-adhyAya 2-4) 48. 'vItarAga ! saparyAyAstavAjJApAlanaM param / AjJA''rAddhA virAddhAca, zivAya ca bhavAya = 1 2 | he vItarAga ! tamArI sevAthI paNa tamArI AjJA pALavI te utkRSTa che. kAraNa ke-jIvane tamArI AjJAnuM pAlana mekSanuM kAraNa ane AjJAne bhaMga bhavanuM kAraNa thAya che. (vItarAgastotra-prakAza 19 me) Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5 dharmadezanA devAne vidhi-kama] 2. upadezake prathama zrotAne oLakhavo eTale "guNavAnonA saMgamAM prIti, lokapriyatA vagere tenA guNone jANI levA uparAMta te kayA deva, guru ane dharmane mAne che? te je deva vagerene mAne che tenA darzanamAM dharmanuM svarUpa kevuM batAvyuM che? mokSanuM svarUpa kevuM kahyuM che? vagere paNa jANavuM joIe. ethI zrotA ja rAga, dveSa, moha ke bhramathI mukta hoya, te kuzaLa upadezaka tenI ruci jALavIne lekottara guNavALe banAvI zake che ane tenA darzanane baMdha hevAthI, te darzanamAM kahelAM je je mArgAnusArI ke dUSita vacano hoya tenAthI ja satya samajAvIne, tene sukhapUrvaka satya mArge dorI zake che. (adhyAya 2-5) 3 laukika ke lokettara sAmAnya guNo, jevA ke-dAna guma devuM, ghare AvelAnuM "tuta ubhA thaI sammukha javuM ItyAdi satkAra-sanmAna karavuM, keInuM sAruM karIne bIjAne kahevuM nahi, bIjAe upakAra karyo hoya te ghaNA mANaso vacce te upakArInI prazaMsA karavI, lakSmInuM abhimAna karavuM nahi, koIne parAbhava-halakAI thAya tevI bIjAnI halakI vAta karavI nahi, dharmazravaNu vagere zubha kAryono asaMtoSa rAkhave, ItyAdi guNe kulIna-uttama jAtivaMta vinA bIjAmAM pragaTe nahi. e rIte guNa-guNInI prazaMsA karavI (adhyAya 2-6). 4. upara kahyA te sAmAnya guNa karatAMya viziSTa guNe, jevA ke-ahiMsA, satya, cArIne tyAga, brahAcaryapAlana ane mUcchane tyAga-A pAMca sarve darzanakArene mAnya mahApavitra guNa che," vagere viziSTa guNo eALakhAvavA. (adhyAya 2-7) 5. upara pramANe sAmAnya-viziSTa guNo samajAvavA chatAM zrotA na samaje, te paNa "are maMdabuddhi! ATaluM ATaluM samajAvavA chatAM alpa mAtra paNa tuM samaja nathI," vagere teno tiraskAra thAya tema bolavuM nahi. ema karavAthI te kAMIka samajavAnI IcchAvALo hoya te paNa pachI te pAse Ave nahi ane tene upadezaka tarapha rAga-ahumAna hoya te paNa tUTI jAya. (adhyAya 2-8) 6. mATe te na samaje te paNa, tene sAMbhaLavAnI IcchA vadhe tema vAtsalyapUrvaka kaheluM kezAstro gahana hoya che, udyamathI dhIme dhIme samajAze," vagere kahI tenI IcchA vadhAravI. sAMbhaLavAnI IcchA-ruci-prema pragaTAvyA vinA dharma kahevAthI UlaTe anartha thavA saMbhava che. kahyuM che ke-"sAMbhaLavAnI IcchA vagaranA jIvane je dharma saMbhaLAve che te kharekhara pizAcagrasta ke vAya che." ( adhyAya 29). 7. vaLI eka vAra kahevAthI na samaje te yukti-prayuktithI paNa tene te viSaya vAraMvAra samajAve. jema daDha saMnipAta jevA re maTADavA mATe kaDavA ukALA vagere upacAre punaH punaH karavA vyAjabI che, tema maMdabuddhi jIvane vAraMvAra upadeza kare te vyAjabI ja che. ( adhyAya 2-10 ) 8. e rIte varatutatvane eka vakhata ke vAraMvAra kahevAthI paNa te samaje, tyAre "bhArekamI hoya te AvA sUkSama ane samajI zakatA nathI (arthAt tuM laghukamI che.) vagere kahIne tenI buddhinI prazaMsA karavI. ( adhyAya 2-11) 9. zAstromAM bahumAna pedA karAvavuM, eTale ke-"alpasaMsArI, buddhimAna, zraddhALu che. paralekanA sukha mATe Agama sivAya bIjAmAM zraddhA rAkhatA nathI. artha ane kAmamAM te upadeza vinA paNa prANuo udyamI hoya che, jIvane dharma mATe te zAstra vinA bIje kaI AdhAra nathI, Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAya . para [ dha saMbhA. 1-vi 1-ga. 19 mATe zAstramAM Adara kare te ja hitakara che. artha-kAmano upadeza nahi sAMbhaLavAthI ke temAM udyama nahi karavAthI manuSyane vadhAremAM vadhAre nukazAna hoya te daridratA che, paNa dharmanA zravaNamAM ke dharmakriyAmAM udyama nahi karavAthI mahA anarthe thAya che, te (pannavaNAstramAM kahelA rara mA) kriyApadanA udAharaNathI samajI levuM; mATe sadAya zAstrazravaNamAM prayatna karanArA dharmAthInuM jIvana prazaMsApAtra bane che. meharUpI kALI rAtrI samA A jagatamAM zAstro e ja dIve che, zAstro ja sanmArge caDhAve che. zAstro ja pApaganuM auSadha ane puNyanuM kAraNa che, zAstro sarvatanetra eTale saghaLI vastuone sarvadA batAvanArAM che ane saghaLA sukhanAM sAdhaka che. jene zAstramAM bhakti nathI tenI dharmakriyAo AMdhaLAnI levAnI pravRttinI jema niSphaLa ja nivaDe che, kAraNa ke-tenA karmanA deze te saphaLa thatI nathI. je zraddhALa abhimAnano tyAga karIne (deva-guru-dharma vagere) mAnanIya bhAmAM bahumAna dharAve che, te guNarAgI mahA bhAgyavaMta che, tenI dharmakiyA zreSa-uttama che, paNa jene zAstro pratye ja anAdara che tenA zraddhA-kiyA vagere guNe vAstavika nahi paNa unmAdInA unmAda jevA che, puruSe tenA guNane karI prazaMsatA nathI. (mATe zAstranA rAgI banavuM.) malina vastrane jema pANI atyaMta zuddha kare che, tema zAstravacane aMtaHkaraNano mela sApha karI cittarUpI ratnane zuddha banAve che. " zrItIrthakaradee zAstrabhaktine muktistrInI mukhya dUtI kahI che, mATe muktistrIne jaladI varavAnI bhAvanAvALAe tenI dUtIrUpa zAstronI bhakti karavI te vyAjabI che." ( adhyAya 2-12 ) 10 dharmadezanomAM AkSepiNuM kathAne upayoga kare. "je kathA kahevAthI bhavya jI mehanA pAzamAMthI chUTI tatvasatya tarapha kheMcAya te AkSepiNI kathA che. tenA cAra prakAre A pramANe cheH 1-leca kara, snAna na karavuM vagere AcAranuM varNana jemAM mukhya hoya te "AcAraAkSepiNI; rakriyAdimAM kaI prasaMge aticAra vagere lAgI jAya to prAyazcitta levuM vagere vyavahAra dharmanuM varNana jemAM mukhya hoya te "vyavahAra-AkSepiNI 3-zrotA saMzayavALo hoya te mIThA vacanathI tene samajAva, saMzaya dUra kare; vagere jJAna karAvavAne uddeza jemAM mukhya hoya te "prajJapti-AkSepiNuM," ane 4-zretAnA svarUpa-zraddhA-buddhi pramANe sUkSma jIvAjIva bhAvanA kathanarUpa daSTivAdanuM varNana jemAM mukhya hoya te "daSTivAda-AkSepiNI" kathA samajavI. (adhyAya 2-13) 11. jJAnAdi pAMca AcArorUpa dharmanuM svarUpa jaNAvavuM te A pramANe- 1. jJAnAcAra-jJAnaprApti (tathA rakSaNa) mATe sadAcAranuM pAlana, te nIce mujaba ATha prakAre che- () "kAlAcAra -dvAdazAMgIgata ke dvAdazAMgIbhinna zratane bhaNavA-bhaNavavAdi svAdhyAya mATe je je samaya zAstramAM kahyo che te te samaye svAdhyAyAdi karavuM-niSiddha avasare na karavuM, kAraNa ke-zrIjinezvaradevenI AjJA "zrata egyakALe bhaNavuM" evI che. jagatamAM paNa prasiddha che ke-khetI vagere kAme je je ratumAM karavA egya che te te tumAM karavAthI ja te sArAM phaLo Ape che bIjI tumAM te nukazAnakAraka paNa thAya che tema jJAna paNa je kALe mRta bhaNavAnuM hoya te kALe te bhaNavAthI kamanAzaka-guNaprApaka bane che. jIvane dharmanA abhAve prANAtipAtikI vagere kriyAothI karmabaMdha ane te dvArA saMsArabhramaNa cAlu ja rahe che, mATe te kriyA-karmabaMdhathI bacavA dharmanI pUrNa AvazyakatA che. Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pas dharma dezanA devAne vidhi-kama ] (4) "vinayAcAra -jemanI pAse zrata bhaNavAnuM hoya te vidyAguru Ave (ubhA hoya) tyAre ubhA thavuM, sAme javuM, beThA pachI besavuM, teonA paga dhovA, Asana ApavuM vagere temane vinaya kare; kAraNa ke-vinaya vinA jJAna maLatuM nathI, maLe te paNa te ISTaphaLa ApatuM nathI. tethI UlaTuM avinayathI maLeluM jJAna ajJAnAvaraNIya karmanA kSaye pazamathI pragaTeluM hovAthI te ajJAnarUpe saMsAramAM bhamAve che. (1) "bahumAnAcAra"--vidyAguru pratye hRdayagata prema (AMtarika prIti-rAga) dhare, guru pratye hArdike pUjyabhAva dharAvanArane alpa kALamAM karmo tUTavAthI jJAna pragaTa thAya ja che ane te jJAnathI bAkInAM karmo paNa tUTavA mAMDe che, mATe sAce jJAnI gurusevAne choDatuM nathI. ahIM bAhya sevArUpa vinaya tathA hadayapremarUpa bahumAna-e bannenA vege cAra bhAMgA thAya che. 1-vinaya hoya paNa bahumAna na hoya, bahumAna hoya paNa vinaya na hoya, 3-vinaya ane bahumAna bane hoya ane 4-ane na hoya. (A cAra bhAMgAmAM trIjo bhAMge sarva i, bIje bhAge sAmAnya ane pahelo tathA ceAthe bhAgo agya samajavo.) () "upadhAnAcAra-chUtane puSTa kare te upadhAna eka prakAre tapa. zrutajJAnanI IcchAvALAe e upadhAna-tapa kara joIe, te je je adhyayanane uddezIne eTale jevo AgADha (kAraNe paNa adhUra cheDAya nahi te) ke anAgADha (kAraNe adhUro choDAya te) zAstramAM kahyo hoya teTale te te te adhyayanamAM karavo joIe, kAraNa ke-te tapa karavAthI jJAnAvaraNIya karmo khape che ane e rIte prApta thayeluM zuddha jJAna AtmAne saphaLa bane che.50 ("anivAcAra-je je jJAna jeonI pAsethI maLyuM hoya te te jJAna teonI pAsethI maLyuM che-ema spaSTa kahevuM ja joIe, paNa mArI jAte svayaM ke bIjAnI pAsethI bhaye chuMema kahI vidyAgurune chupAvavA na joIe. ema karavAthI citta malina thAya che ane prApta thayeluM jJAna cAlyuM jAya che ke niSphaLa thAya che. (-4-4) "yaMjana, artha ane tadubhaya AcAre"-zrutajJAna bhaNIne tenuM uttama phaLa meLavavAnI IcchAvALAe tene eka akSara, kAna, mAvA, zabda ke vAkya kAMI paNa nyUnAdhika karavuM nahi te vyaMjanAcAra che. jema ke- "mo maMguNi'pada che, tene badale "puvi oro " ema badalo karavo vyaMjanabheda che. vaLI AcArAMgasUtramAM "AghatI sAvaMtI Dholi virAti" evuM vAkya che ane tene "kemAM keTalAka pAkhaMDI leke (ke jeo asaMyamI) che teo chakAya jIvone upalApa kare che evo artha che, chatAM kaI "nAtha " e nyAye dareka zabdanA aneka artho thatA hevAthI "avaMti dezamAM deraDuM kuvAmAM paDavAthI lake upatApa kare che" evo artha paNa kare te thaI zake, paNa te tatvathI asatya che. Avo kartAnA AzayathI 50. sAmAnya deva-devIne prasanna karavA mATe paNa je upavAsa, brahmacarya pAlana vagere karavuM paDe che, eka vyApArInI ke adhikArInI prasannatA mATe paNa teonAM kAryo karavAM vyAjabI manAya che, te zrutajJAna jevuM amUlya ratna meLavavA mATe zAstrakathita tapa kare tene agya kema manAya? je vyApArI jevAne prasanna karavA mATe tenI AjJA uThAvavI paDe che, te jeonuM kaheluM Agama bhaNavuM che te zrIjinezvarade e ja batAvela tapa karyA vinA kAryasiddhi zI rIte thAya? jema tapa karIne siddha karelI vidyA kAma Ape che, tema jJAnaguNa paNa tapa dvArA AtmasAt karavAthI ja kAryasAdhaka bane che. Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 54 [ dha saM bhA0 1-vi0 1-gA. 19 viruddha artha karavo te abheda kahevAya che tathA 'dhamAM mAnuaekhuM, ' ' adilA parvatamastake' emAM varNabheda ane arthabheda ane thavAthI tene ubhayabheda kahevAya che. Avo vadhu bheda, abheda ane ubhayabheda na karavo tene kramazaH vyaMjanAcAra, arthAcAra ane ubhayAcAra kahyA che. jo zAstronA akSarAdinI rakSA na karatAM pherabadalI kare te akSarabhedathI arthabheda thAya, abhedathI kriyAleDa thAya, kriyAbhedathI meAkSa thAya nahi ane mekSanA abhAvamAM dezivarita ke savavarita madhuM niSphaLa nIvaDe. e rIte jJAnanA ATha AcArA samajAvavA. ra. dazanAcAra-eTale samyagdarzananI prApti ke rakSA mATe sadAcArAnu pAlana, te paNa ATha prakAre che. (4) ' niHzakita AcAra '-jinakathita zAstromAM dezathI ( AMzika ) ke sarvathI zaMkA karavI nahi, paNa tenA kathaka zrIvItarAgadeva rAga-dveSarahita hAvAthI temanuM kathana satya ja che, mArI buddhi teTalI tIkSNa na heAvAthI na samajAya te banavAjoga che ema mAnavuM, te niHzakita AcAra che. ahI 1-dezaza'kA eTale ' jIvo adhA sarakhA kahyA che te satya che, paNa temAMnA koI bhavya ane koi abhavya hAya tenuM kAraNa zuM ? '-ema amuka aMzamAM zaMkA kare, paNa ema na vicAre ke- jagatanA badhAM padArtho yuktithI samajI zakAya tevA nathI, mATe yuktithI samajAya tene yuktithI ane bAkInAne zraddhAthI mAnavA joIe. * jIva che' vagere siddha karavA mATe yukti maLe, paNa bhavya kema ke abhavya kema ? e jANavA mATe sAmAnya manuSyanI buddhi pUNu nathI. te te prakRSTa jJAnIe ja samajI zake ! na 2- sazaMkA eTale zAstro prAkRta (sAmAnya prajAnI ) bhASAmAM racelAM che, te te koI sAmAnya mAnavanI kalpanArUpa kema na heAya ? '-ema tarka karavo, paNu zastrokta- khAla, strI, alpa buddhi ke mUrkha vagere cAritranA arthI jIvA paNa sahelAithI tattva samaje e rIte tenA upakAra karavA sArU tattvajJoe prAkRta bhASAmAM zAstro racelAM che"--e satya upara vizvAsa na karave, te sazaMkA kahevAya. je bhAvA ApaNane pratyakSa che, anubhavamAM Ave che ke ISTa che tenuM te pramANe ja zAstromAM vana che, mATe zAstro kalpanArUpa nathI--evA nizcayavALA zraddhALu jIva zrIjinazAsanane pAmelA-darzanAcAravALo che. ahI niHzaMkapaNuM e guNu che ane niHzakita e guNI che. apekSAe guNaguNInA abheda che, ema jaNAvavA mATe AcArarUpa guNanuM kathana guNInA kathanadvArA karyuM che. je guNuthI guNIne sarvathA bhinna ja mAnavAmAM Ave te guNuthI keAI guNI manAya 51. jagaTyavahAramAM paNa zraddhA vinA kAMI thaI zakatuM nathI. peAtAnA pitA kANu che--e mATe mAtAnA vacana upara zraddhA rAkhyA vinA khIjo zo upAya che? samudranI musApharImAM nAvikAnAM ke jaMgalanI musAImAM bhomIyAnAM vacane upara zraddA rAkhavI ja paDe che. zraddhA e ja sarva kAryanI siddhi mATe UMcAmAM UMcuM tattva che, te vAta kAithI amAnya karI zakAya tema nathI. AtmasukhanI siddhimAM jJAnInA vacananI zraddhA vinA kadI AgaLa vadhI zakAtuM nathI e sunizcita che. dareka darzanavAdIone zraddhAnA svIkAra karavA ja paDayo che. jagatamAM je bhAveA yuktithI samajAya tevA che tene ja yuktithI samajavA joie, paNa je agamya che, jene samajavA mATe vacana ke yukti cAle tema ja nathI, tene zraddhAthI ja mAnavA joIe, nahi te satyathI vaMcita rahevAya. jee agamya-zraddAgamya bhAvAne paNa samajAvavA yuktiono Azraya le che, teo jinAjJAnA virAdhaka cheema zAstrakAro kahe che. Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ------ -- ------ -- --- - - -- - - dharmadezanA sene vidhi-kama ] papa ja nahi ane darzanAcAra pALavA chatAM darzanaguNa pragaTe nahi, pachI mokSa te thAya ja kyAMthI ? mATe guNa ane guNI (darzana ane darzanI) kathaMcit (apekSAe) abhinna che, ema samajAvavA ahIM guNadvArA guNanuM svarUpa jaNAvyuM che. have pachInA traNa AcAramAM paNa e pramANe svayameva samajI levuM. (a) "niSkAMkSita AcAra -ahIM kAMkSA eTale bIjA koI darzananI abhilASA, te jene na hoya te "niSkAMkSita kahevAya. zaMkAnI jema kAMkSA paNa dezathI ane sarvathI ema be prakAre che. 1-digambara Adi kaI eka darzananI abhilASA te dezakAMkSA ane 2-sarva dazanonI abhilASA te sarvakAMkSA. AvI dezathI ke sarvathI paradarzananI abhilASA karanAro ema nathI samajAte ke-te te darzanakAroe potAnA zAstromAM ahiMsAne dharma jaNAvavA chatAM temAM chakAya jInI hiMsA thAya tevI kriyAonuM vidhAna karyuM che ane temAM kaheluM AtmA, paramAtmA vagerenuM svarUpa paNa asata che, kAraNa ke-temAMnA keTalAke mokSane ja mAnatA nathI, te kaI AtmAne ekAnta nitya ke ekAnta anitya mAne che, vagere te darzanakAronAM vacananI asatyatA che. AvA dUSita dharmonI jyAM sudhI abhilASA hoya tyAM sudhI jainadarzananI satyatA samajAya nahi ane zraddhA Take nahi, mATe paradarzananI kAMkSA tajavI te AcAra che. | (m) "nirvicikitsA AcAra-vicikitsA e buddhinA zramarUpa che. A bhrama jene ne hiya te "nirvicikitsaka" kahevAya. keI e sadeha kare ke-jainadarzana sarvazreSTha che, chatAM khetI vageremAM jema keine lAbha thAya che ane keIne nathI paNa thatuM, tema mane paNa A dharmakAryothI (jainadarzanathI) lAbha thaze ke nahi? -AvA saMdehanuM mULa ajJAna che, mATe tene cheDI nizcaya kare joIe ke vidhipUrvaka yathAgya pravRtti karanArane tenuM phaLa na maLe tema kadApi na bane.para A nizcaya kara te nirvicikitsa AcAra che. ane bIje "nigiya' e paNa zabdaparyAya che. tene artha "niMdA-aNagama na kare te che. arthAt sAdhusAdhvIonAM asnAna, melavALA zarIra-avaye ke melAM kapaDAM vagere dekhI teo tarapha aNagame ke teonI niMdAdi na karavuM, te "nirvijugupsA' nAmane trIje darzanAcAra che. para. kharI rIte karmanI vicitratAdinA vege kriyA karavA chatAMya koIne tatkAla phaLa maLe, koIne kALAntare phaLa maLe, vaLI keIne BLInI sajA soyathI sarI javAnI jema ghaNuM nukazAnamAMthI bacI javArUpa phaLa maLe ane koIne lAbha thavArUpa paNa phaLa maLe. e rIte zrIjinakathita dharmanI yathAvidhi ArAdhanA karanAre phaLathI vaMcita rahe ja nahi e sunizcita che. chatAM A bhrama thavAmAM e kAraNa che ke-jIvane "jeTalI phaLa meLavavAnI IcchA che, teTalI te phaLanA mULa kAraNarUpa kriyAnI ruci nathI.' AvI IcchA e "usuktArUpa hovAthI jIvane "kula maLaze ke nahi ?' e bhrama pedA kare che. dhIrapu phaLanI IchAe vRkSanA pAlanapaSa ne ja mukhya kartavya mAnI vRkSanI saMbhALamAM tanmaya bane che tethI avazya phaLa meLave che ane kuLanI utsuktAvALA adhIrA manuSyo vRkSanI rakSA, saMbhALa ke siMcanamAM bedarakAra banI phaLathI ane Akhare vRkSathI paNa vaMcita rahe che, tema dharmamAM paNa AvA utsukatAvALA jIvo kriyAmAM anAdara tema ja kaMTALe lAvIne nirAzAthI dharma-anuSThAnane vacce ja choDI de che ane phaLathI vaMcita rahe che. e rIte AvA ja bahudhA ubhaya bhraSTa thAya che, mATe buddhimAne kadI paNa phaLanI utAvaLI utsukatAthI kriyA pratye bedarakAra banavuM nahi. AvI utsuktAne zAstrakAroe ArtadhyAnamAM gaNI che.. . . . . . . Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - - - - - - pa6 [ dha sabhA . 1-vi0 1-gA. 19 | (g) "amUDhaSTi AcAra"--arthAt mUDhatAne parihAra kare te. (jagatamAM jema sAcA karatAM kheTAM metI dekhAvamAM suMdara ane sastAM hoya che, tenA karatAM ya kAMsAnI garjanA vadhAre hoya che, sajjana karatAM paNa durjanane ADaMbara AkarSaka hoya che, tema ajJAna kaSTarUpa tapa karanArA bAla tapasvIonAM tapa lokene Azcaryamugdha kare tevAM paNa hoya che ane keTalAke te vidyA-maMtranI siddhithI bheLAone Azcarya thAya tevAM kAryo karanArA paNa hoya che. AvA) bAla (ajJAna) tapasvInAM tapa, vidyA vagerethI mUDhatAnA ge svadarzanamAM cittacaMcalatA na karavI. jainadarzananI zraddhAmAM jenI sthiratA AvI paDelamaDela na hoya, te jIva "amUhadaSTi" AcAravALo jANu. ahI ekathI cAra AcAranuM varNana guNanA badale guNane nirdeza karIne karyuM, tenuM kAraNa pahelAM jaNAvI gayA. have bAkIne cAra AcAranuM varNana guNanA nirdezathI karavAnuM che, temAM kAraNa e che ke-jema guNa guNIthI kathaMcit abhinna che tema kathaMcit bhinna paNa che. je guNaguNane ekAnta abhinna (eka svarUpe ja) mAnIe te guNanA abhAve guNIne paNa abhAva ja thaI jAya, vastu mULathI ja khetI kare ane tethI zUnyavAda sAco kare; arthAt ethI mithyAtvanuM piSaNa thavArUpa maTe anartha thAya, mATe have chelalA cAra AcAranI vyAkhyA guNanirdezathI kare che. () "upabRha"-samAnadhama-sAdhamIonA guNonI prazaMsAdi karIne tene dharmaArAdhanAmAM utsAha vadhAra, teone dharmakaraNImAM AgaLa vadhAravA te. a) *sthirIkaraNuM'-dhama-ArAdhanAmAM thAkI gayelA-sIdAtA dhamIone te te prakAranI sahAya karIne tathA ArAdhanA-virAdhanAnAM phaLe samajAvIne dharmamAM sthira karavA, ke jethI teo vacce ja dharmane cheDI na detAM cAlu rAkhI pUrNa kare. Ane "stharIkaraNa" kahevAya che. (4) "vAtsalya"--sAdhamIone dharma karavA mATe haMmezAM je je aDacaNe hoya te te dura thAya tema tana-mana-dhanathI sahAya (bhakti-sevA) karavI, hRdayamAM tenA pratye anurAga-vatsalatA rAkhI pitAnuM hita samajI zakya sAtha Apa, vagere vAtsalya kahevAya che. () "prabhAvanA -zrIjinezvaradeve sthApelA zAsana (mokSamArga) tarapha jIvenuM AkarSaNabahumAna-Adara vagere vadhe tema zrIjinazAsanane mahimA vadhAre. A prabhAvanA sAmAnyathI dharmakathAdipaka ATha prakAre thAya che. e rIte darzanAcAranuM svarUpa upadezake samajAvavuM. 3. cAritrAcAra-enA paNa ATha prakAre che, pAMca samiti ane traNa gupti. e ATha pravacanamAtAnuM pAlana karavuM te ATha prakAre cAritrAcAra che, jenuM varNana A graMthamAM ja (bIjA bhAgamAM) kahevAze, tathA cAritranI mahattA vagere samajAvavuM. 4. tapAcAra-bAra prakAre che, cha prakAranuM bAhya tapa ane cha prakAranuM atyaMtara tapa yathAzakti AcaravuM te tapAcAra, tenA bAra prakAre che. (jenuM svarUpa bIjA bhAgamAM kahevAze.) te tapanA prakAra tathA tenuM phaLa vagere samajAvavuM. 53. AnuM vizeSa varNana AgaLa samakitanA 67 jemAM kahevAze. Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhama dezanA DhavAnA vidhi-krama ] 57 5. vIryAcAra-upara jJAnAcArAdi cAra AcArAnA je chatrIza prakAza atAvyA tenA pAlanamAM khAhya-abhyaMtara sAmarthyane chupAvyA vinA zakti pramANe udyama karavA, eTale zakti pramANe te AcArane jIvanamAM utAravA ane tenuM pAlana karavA yathAzakti parAkrama pheravavuM te vIryAcAra kahevAya che. e pramANe jJAnAdi pAMca AcArazanuM svarUpa upadezake zrotAne samajAvavuM. (adhyAya 2-14 ) 12. e rIte AcArAnu svarUpa samajAvyA pachI tene pALavA mATe upadeza karavA ke--" A leAkamAM rAjyAdinI ke paraleAkamAM devapaNuM vagere nazvara sukhAnI abhilASA vinA zuddha buddhithI A AcArA pALavAnI 'zrIjinezvaradevAnI AjJA che ane te pALavAmAM mArU hita che'-ema samajI pAMceya AcArAnuM svazakti pramANe tAre pAlana karavuM" evA upadeza Apave. ( adhyAya 2015) 13. uparanA AcArAmAM dhaiya, zarIrabaLa ke kALabaLa vagerenA abhAve je AcAronu' pAlana karavuM azakaya hAya, tene mATe aMtaHkaraNanA anubaMdha (rAga-prema kayAre Anu' sa'pUrNa pAlana karavAnI sAmagrI maLe ane ArAdhu-evA adhyavasAya) dhAraNa karavA ane tevI sAmagrI prApta thavA mATe kALakSepa karavA paNa utAvaLA na thavuM, kAraNa ke-kALa pADyA vinA utsuka thavu. te Artta dhyAna che, vagere . samajAvavuM. (adhyAya 2-16) 14. uparanA svIkArelA AcArAne pALavA mATe zrotAne "pAtAthI adhika AcAravALA ke samAna AcAravALA puruSAnI sAmatamAM rahevuM, pote je AcArAne pALe che tene zezabhAve ane jenAthI AcAranA bhaMga na thAya tevI kriyAonuM pAlana karavuM, tathA te mATe 'huM zuM karU chuM? mArka zuM che? ' ityAdi vAravAra smaraNu karavuM; vagere " upAye samajAvavA. ( adhyAya 2-17) 15. A AcArAne sArI rIte pAlana karavAthI A bhavamAM upadrava zame che, guNurUpI sa'patti vadhe che ane leAkapriya thavAya che; tema ja parabhavamAM sati, sArA dezamAM janma ane para parAe meAkSa thAya che; vagere tenAM phaLe samajAvavAM, jethI zrotAne tenA pAlanamAM Adara vadhe. ( adhyAya 2-18 ) 16. AcArAnu niraticAra pAlana karavAthI je daivI sukhA maLe che tenuM vaNuna karavuM. jema ke-uttama rUpa, lAMbu AyuSya, prabhAvazAlitya, sukha, zarIranI kAnti, sArI lezyA, vizuddha indriyA, vizuddha avadhijJAna, uttama bhAgasAmagrI, vimAna vagerenA devatAI lAge, ke jenu vizeSa vaSNuna dha bindumAM sAtamA adhyAyamAM kahela' che; tenuM svarUpa vistArathI samajAvavuM, ceAgye jIvAne AvA dharmanAM kaLA samajAvavAM te, tenA AcArapAlanamAM utsAha vadhAravA mATe jarUrI che. ( a. 2-19 ) 17. A AcArAnu pAlana karavAthI jIvo upara pramANenAM devalAkanAM sukhA bhAgavIne, punaH uttama-A dezamAM, dharmanA kALamAM, sadAcArI uttama puruSathI prasiddha thayelA niSkalaMka uttama kuLamAM--jyAM aneka manorathA saphala karI zakAya tathA niSpApa jIvana jIvI zakAya tevA kuTuMbamAM ( dhamI ne ghera ) manuSyarUpe janma dhAraNa kare che, te samajAvavuM. (50 2-20) Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [dha sa bhA 1-vi1-4, 19 18. paMcAcAranA pAlanathI sukulamAM janma thAya che, eTaluM ja nahi paNa suMdara rUpa, sArAM lakSaNAvALuM zarIra ane Arogya vagere manuSyabhavanI sarvAM uttama sAmagrI paNa maLe che ( ke jevuM vaNuM na dha bindumAM sAtamA adhyAyamAM kahyuM che), te jaNAvavuM. ( a0 221 ) , 19. uparyukta pa'cAcAranA ghAtaka * hiMsA, asatya vagere daza prakAranA ' asadAcArA, ke je pApanA prakAra-hetue che, tenI duSTatA samajAvavI. jevA ke-hiMsA, krU, cArI, maithuna, mUrchA, krodha, mAna, mAyA, leAbha ane tattvanA avizvAsa (mithyA-azraddhA )e pApanA hetue che. e dezamAM paNa ' tattvamAM azraddhArUpa ' mithyAtva samAna koI zatru nathI, tenA jevuM bIjuM kAI jhera nathI, tenA samAna koI rAga nathI ane tenA samAna keAI ajJAna-adhArM nathI. zatru, jhera, ajJAna ane rAge vageremAMne eka ke badhAM bhegA maLIne paNu AtmAne je duHkha karI zakatA nathI, te duHkha eka ja duranta mithyAtva aneka bhavA sudhI Ape che. saLagatA agninI jvALAmAM paDIne khaLI maravuM te sArU che, paNa mithyAtva sAthe jIvavuM te kaI rIte sArU nathI. ( bIjA badhAM eka bhavanAzaka che, jyAre mithyAtva anaMtA bhavAne bagADanAra che.) e pramANe bIjA hiMsA, jUTha vagerenI paNa bhaya'karatA samajAvavI. ( a0 2-22 ) pa 20. te daza pApahetuonu svarUpa paNa samajAvavuM. jema ke-pramAdanA ceAge koI jIvanA prANAnA viyeAga-nAza karavo te hiMsA; apriya, ahitakara ke khATu' belavuM te ; bIjAnI vastu tenI icchAviruddha teNe ApyA vinA levI te cArI; viSayasevana karavuM te maithuna ane peAtAne maLelI ke nahi maLelI vastumAM mUrchA rAkhavI te parigraha kahyo che; vagere samajAvI krodhAdinuM svarUpa paNa samajAvavuM. ( a02-23 ) 21. upadezake pote paNa te asadAcAronA tyAga karavA, kAraNa ke-asadAcArIne upadeza naTe kaDelI vairAgyanI kathAnI jema upAdeya manatA nathI paNa niSphaLa thAya che. (ara-24) 22. upadezake peAtAnuM vartana (mAyA vinAnuM) saraLa rAkhavuM, ke jethI zrotA tenA vizvAsu manI tenA upadezamAM paNa vizvAsa kare ane upadezakathI dUra na rahetAM nizrAmAM ja rahe. (a0 2-25) 23. A leAka-paraleAkamAM apAyanA duHkhanA kAraNarUpa asadAcArI ja che, te paNa samajAvavuM. jema ke-puruSa svargamAM nahi jatAM adhatimAM jAya che, temAM duSTa evA pramAda ja nimitta cheema nizcita samajAvavuM. ahI. pramAda eTale kAI paNa prakAranA asadAcAra, tenAthI duHkha thAya che ja vagere. (a02-26) 24. te asadAcAre sevavAthI narakAdinAM duHkhA, jevAM ke-narakamAM tIkSNa talavArA, tIkSNa bhAlAe, kaThora kuhADAo, viSama cakro, pharasI, trizula, paroNA, mugara ( megara), vAMsalA, muSI vagere zasrodvArA tAlavAnuM bhedana, mastakanuM chedana, hAtha-kAna--nAka--hATha vagere kApavAM, chAtI-peTa AMtaraDAM cIravAM, AMkhA pheADavI; vagere mahAdu:khAthI nArakIe satata pIDAe bhegave che; tethI uchaLe che, nIce paDe che, jamIna upara AleATe che, dInatA kare che, chatAM peAtAnAM duSTa karmonA paDadAthI adha thayelA hAya tema nArakane tyAM kAI rakSaka najare caDhatA nathI, arthAt koI tenI rakSA karatuM nathI. tiryaMcagatimAM paNa bhUkha, tarasa, ati ThaMDI, sakhta tApa, khIjAothI bhaya, parAdhInatA tathA tADanA-tanAnI pIDAo; vagere mahAduHkhA jIvA bhAgave che, arthAta * tiya cA Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmadezanA devAne vidhi-krama] 50 sukhI che" ema bolavuM te paNa belavA mAtra che. asadAcArathI AtmA manuSyagatimAM paNa daridratA, ga, durbhAgya, zeka, mUrkhatA tathA hInajAti ane hInakuLamAM janma pAme che, Indriyo ke hAthapaga vagere avayava na maLavA, maLe te paNa AMdhaLA, baherA, bebaDA, lulA, haMThA thavuM vagere duHkharUpa asadAcAranAM phaLa bhogave che ane devagatimAM paNa cyavana tathA viyeganAM duHkha, krodha, IrSyA, mada, viSayecchA vagerethI trAse che. e rIte asadAcAronA vege devagatimAM paNa aneka dukhe bhegavavAM paDe ja che, mATe te sajajana ! vicArIne kahe ke-cAreya gatiomAM kaI paNa sukha prazaMsApAtra che? arthAt nathI; vagere samajAvavuM. (a) 27) 25. asadAcAra sevanArane janma manuSyapaNumAM paNa halakAM kuLamAM, zaka jAti, musalamAna jAti ke bhIla yA vezyAdine tyAM thAya che, te samajAvavuM. (a. 2-28) 26. ane evA kuLamAM janma thavAthI dukhanI paraMparA cAlu rahe che, kAraNa ke-asadAcArathI paravaza jIvo duSkalamAM janme che, tyAM paNa teonAM zarIra kharAba varNa--gaMdha-rasa-sparzavALAM hevAthI, sapuruSanI sebatanA abhAve duHkhathI bacAvanAre samartha dharma svapnamAM paNa jIvane prApta thatuM nathI, UlaTuM nirbhayapaNe hiMsA, jUTha vagere pApa karI narakAdi durgationAM duHkha veThavAM paDe tevAM pApakarmone bAMdhe che ane te karmothI lAcAra banelA te jIvane dukhanI ke duHkhanAM kAraNabhUta karmonI paraMparA cAlu ja rahe che. kahyuM che ke "karmathI parAdhIna jIva dravya-kSetra-kALa ane bhAva-ema cAreya prakAranA anaMtA pagalaparAvaja (anaMtakALa sudhI A saMsAracakanA cakrAvAmAM cagadAya che ane mahA yAtanAo bhogave che." vagere asadAcArathI thatI dunI paraMparA samajAvavI. ( a0 229 ). 27. vastutaH anarthakAraka evAM mUDhapuruSanAM lakSaNe jaNavavAdvArA yuktipUrvaka mUDhatAnI paNa dAruNatA ane anAdarayatA samajAvavI. jema ke-mUDhapuruSa zatrune mitra mAne, mitrane zatru mAne, mitrane haNe, kharAba karmane Acare vagere mUDhatAnAM kAryo che. sAcAM, hitakAraka ane pitAne lAgu paDatAM yuktisaMgata paNa upakArInAM vacanene "maravAnI IcchAvALo jema auSadhane anAdara kare tema" mUDhapuruSa anAdara kare che. DAhyo puruSa duHkhe Ave tyAre buddhithI tenA mULane samajI le che (saMsAra duHkhanI khANa che ane asadAcArothI tenI paraMparA cAlu rahe che, ema samajI vairAgI bane che.) ane mUDha duHkhI thAya tyAre hAyavoya karI, "patthara gaLe bAMdhI pANImAM DUbavAnI jema" mUDhatArUpI pattharane vaLagI bhavasamudramAM DUbe che vagere samajAvavuM. agara te mehanAM viSama phaLo samajAvavAM-mehanI dAruNatA samajAvavI. jema ke-mehathI mUDha banelA cha jagatane pratyakSa janma-jarA-maraNa-roga-vyAdhi-zekathI trAsI gayeluM jevA chatAM, mehane lIdhe saMsAramAM 54. pagalaparAvarta e kALanuM mApa che. tenuM TUMkuM svarUpa A pramANe che-asaMkhyAtA varSe eka palyopame eka sAgaropama, daza kaDAkoDI sAgaropame eka utsarpiNI, bIja daza keDAcheDI sAgaropame eka avasarpiNI. e utsarpiNa-avasarpiNa be maLI vIsa kaDAkoDI sAgaropame eka kALacakra ane evAM anaMtAM kALacakrothI eka pudagalaparAvarta thAya che. tenA dravyathI, kSetrathI, kALathI ane bhAvathIema cAra prakAre che. te paNa sUkSma ane bAdara-be prakAre gaNatAM ATha prakAre mAnyA che, vagere tenuM vistRta svarUpa lekaprakAzAdi graMthi dvArA jANavuM. Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6. [ dhao saM0 bhA. 1-viDa 1-gA, 19 udvega-kaMTALo paNa karatA nathI. vastutaH havaza paDelA jIvonI buddhinuM mohi haraNa kare che, tethI teo karmabhUmirUpa kSetramAM dharmarUpa khetI mATe manuSyapaNArUpa bIjane pAmelA chatAM, dharmAnuSThAnarUpI khetIne prayatna paNa karatA nathI. "ahe! bhayaMkara evA mehane-ajJAnane dhikkAra thAo, ke jenA pratApe "mAchInI jALamAM bharAvelA mAMsamAM Asakta thayelA mAchalAnI jema" jenuM pariNAma dAruNa che, tevAM kRtrima sukhamAM Asakta thayela chava sadAcArane tajI de che, vagere samajAvavuM. (a) 2-30 ) 28. zuddha jJAnInI athavA samyagajJAnanI prazaMsA karavI. jema ke-"AMkha baMdha karIne paNa sthira buddhivALA paMDitapuruSe A jagatane jevA satya svarUpamAM joI zake che, tevA satya svarUpamAM traNa netravALA mahAdeva, cAra mukha-ATha netravALA brahmA, cha mukha-bara netravALA kArtikasvAmI ke hajAra netravALA Indra, are! vadhAre zuM? AkhA jagatanAM badhAM netre bhegAM thaIne paNa joI zakatAM nathI. paMDite je vastu maLavI zakya na hoya tene meLavavAnI IcchA karatA nathI, gaI vastune zoka karatA nathI ane saMkaTamAM sAtvika vRtti keLave che paNa muMjhAtA nathI. pitAne mAna maLe ke apamAna thAya, te paNa gAMgadrahanI jema harSa ke zeka kare nahi te sAce paMDita-jJAnI che. gaMgAnA drAmAM pANI Ave che ane jAya che paNa te ubharAtuM nathI ke UNe thatuM nathI, tema paMDita mAna-apamAnamAM jJAnabaLe samabhAvamAM rahe che." vagere jJAnane ane jJAnano mahimA varNava, ke jethI jJAna ane jJAnI pratye rucivALa bane. (a. 2-31) 29. puruSArtha, ke je utsAharUpa che tenA mahimAnI prazaMsA karavI. jema ke-"samudrarUpI khAIne oLaMgavI, AkAzamAM addhara rahevuM ane pAtALamAM gamana karavuM vagere tyAM sudhI ja kaThina che, ke jyAM sudhI kIrtinA arthI dhIra-vIrapuruSa, puruSArthanA virodhI bhAgyanA mAthe paga mUkIne (bhAgyane tuccha mAnIne) ane jIvananI paNa paravA cheDIne sAhasa kheDatA nathI, arthAt sAhasika traNe ya jagatane DolAvI zake che. vaLI je puruSa udyamane choDI bhAgya upara besI rahe che te pramAdInuM bhAgya paNa, jema napuMsaka patine cheDI strI cAlI jAya tema, tene choDIne cAlyuM jAya che, " vagere samajAvavuM, ke jethI zrotA pramAdane dUra karI duSkara kAryo karavA paNa utsAhI bane. (a) 232) 30. "sadAcArathI prApta thAya te ja sAcuM baLa che," vagere sAcA baLanuM svarUpa samajAvavuM. zarIrabaLa e sAmAnya che ane sadAcArathI prApta thatuM AtmavIrya sAcuM baLa che, ke je sadAcAradvArA piSAtuM-vadhatuM zrItIrthaMkaradevanA baLa jeTaluM khIle che. je kaI potAnA baLathI meruparvatane daMDanI peThe pakaDIne pRthvIne mAthA upara chatrIrUpe dhare, arthAt pRthvIne uMdhI karI mastake upADe, te te baLa sadAcArarUpI kalpavRkSanuM ja phaLa che, ema maharSie kahe che." (a) 2-33) 31. upara jaNAvela dharmopadeza jyAre zrotAmAM zraddhArUpe, samAjarUpe ane tadanurUpa AcaraNarUpe pariNAma pAme (saphaLa thAya, tyAre samajavuM ke-have te tattvagrahaNa mATe gya banyo che. AvA sadAcArI egya zrotAne te pachI ati gaMbhIra tatvasvarUpa "AtmA, tenuM astitva kamathI baMdhana ane mokSa' vagere adaSTa bhAve samajAvavA; arthAt pUrve je sAdhAraNa guNaprazaMsAdi aneka prakArane upadeza jaNAvyA, te upadeza AtmAmAM karmo maMda thavAthI jyAre pariNAma pAme, (tenAmAM zraddhA, samajaNa ane kriyArUpe utare,) tyAre bhUkhyAne bhejananI jema zrotAne Apela tAtvika padArthone upadeza (pa) saphaLa thAya, mATe AtmAdi bhAve samajAvavA. (a) 2-34) Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . na. : * - * * * * * = = = dharmadezanA devAne vidhi-kama] 32. zratadharmanI zraddhA ane oLakha vinA AvA bhAve samajAya nahi, mATe pahelAM zratadharmanI mahattA ane pachI tenuM sAcuM svarUpa oLakhAvavuM. jema ke-"sakala kalyANanA kAraNabhUta (cAritradharmarUpa) dharmakalpavRkSane UgavA mATe kRtadharma eka uttama kyArA samAna che, arthAta zrutakyArAmAM dharmavRkSa Uge che ane tenI upara sakala kalyANarUpa (mokSa) phaLa Ave che. dharmavRkSanA kyArA samAna A kRtadharma "vAcanA, pRcchanA, parAvartana, anuprekSA ane dharmakathA--e pAMca prakAranA svAdhyAyarUpa che. tene mahimA anaMta che, kAraNa ke-e ja AtmAnAM sAcAM netre che. jeo zrutajJAnarUpa nirmaLa netrathI jagatamAM daSTa-adaSTa ane heya-upAdeyasvarUpa sarva padArthone dekhe che, teo ja sAcA dekhatA (AMkhevALA) che," vagere samajAvavuM. (a) 2-35) 33. zratadharma dareka darzanamAM judA jude che. temAMthI "satya-asatya kayo?" e viveka karavAnI zrotAmAM zakti pragaTI nathI, mATe tenI parIkSA karavA tene samajAvavuM ke-"zratadharma svarUpe eka ja che, chatAM dareka dharmavALA potapotAnAM zAstrothI zratadharmane judA jude mAne che. e badhAmAMthI sAce karyo? te nakkI karavA mATe zratadharmanI paNa senAnI jema kaSa, cheda ane tApathI parIkSA karavI. bIjAo paNa kahe che ke-jagatamAM sarva leke zabdathI dharma-dharma kahe che, paraMtu tenuM svarUpa vicAratA nathI. jema AkaDAnuM dUdha e dUdha kahevAya che chatAM dUdhanuM kAma karatuM nathI, tema ahIM paNa darekanAM zAstro pratadharma tarIke manAvA chatAM te darekamAM vicitratA che, arthAta badhAM upakAraka nathI, mATe ja vicAraka puruSe, sarva prakAranI suMdara sukhasaMpatti prApta karAvavAmAM samartha, jagata mAtrane hitakArI ane durlabha evA zratadharmane, ThagAI javAnA bhayathI sonAnI jema parIkSA karIne ja grahaNa kare che," ItyAdi kahIne tenAmAM AgamanI parIkSA karavAne bhAva pragaTa karAva. (a) 2-36). 34. pachI tenA upAyanuM varNana karatAM jaNAvavuM ke-jema suvarNarUpe samAna chatAM senuM zuddha ane azuddha hoya che, chatAM bheLA manuSyo tenI zuddhi-azuddhine vicAratA nathI ane buddhimAna puruSa tene kaTIthI kasIne, kApIne ke tApathI tapAvIne parIkSA kare che, tema kRtadharmamAM paNa buddhimAnee kaSa, cheda ane tApathI tenI parIkSA karavI te jarUrI che, ema samajAvavuM. (a2-37) 35. kaSanuM svarUpa-je AgamamAM "svarganA ke mekSasukhanA athae tapa, dhyAna vagere karavuM, tema ja pAMca samiti-traNa guptinA pAlanapUrvakazuddha anuSThAna karavuM," vagere aviruddha kAryane karavAnuM jaNAvanArAM vidhivAkyo hoya ane koI jIvane haNa nahi, juThuM bolavuM nahi vagere" adhama kAryone niSedha karanArAM pratiSedha vAkya heya; tAtparya ke-AvAM vidhi-pratiSedha vAkyo je zAstramAM sthale sthale puSkaLa hoya, te zAstra kaSa(kasoTI)thI zuddha che, tethI UlaTuM "jema viSNue asurene ghAta karyo tema bIjAe paNa anya dhamIono ghAta karo, kAraNa ke-tevAone mArI nAkhavAmAM pApa nathI; AvAM akartavyanuM vidhAna karanArAM, vagere vAkyo je zAstramAM hoya te zAstra kaSa-kaTIthI zuddha nathI, vagere samajAvavuM. (a. 2-38). 36. chedanuM svarUpa-je zAstramAM jaNAvelAM anuSThAna-kriyAo evI hoya ke te kriyAo karavAthI pUrve jaNAvelAM vidhivAkyo ke pratiSedhavAkyonuM saMpUrNa-yathArtha pAlana thAya ane je vidhi ke pratiSedha pragaTarUpe zAstramAM na maLatA hoya, tevA paNa vidhiniSedhe te kriyAo dvArA samajAya. Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ dhao saM0 bhA0 vi0 1-gA. 19 AvAM anuSThAne je zAstramAM jaNAvyAM hoya te zAstra "chedazuddha" che. jema kasoTIthI parIkSA karavA chatAM azuddhinI zaMkAvALA parIkSake sonAnA TukaDAne chede che-kApe che, tema vidhi-niSedha vAkyorUpI kasoTIthI zuddha zAstra paNa chedAdilI azuddha hevAne saMbhava che, mATe tenI vedathI parIkSA karavI joIe. te cheda bAhya vizuddha AcaraNa-kriyArUpa che. bAhya kriyA (AcaraNa) te ja vizuddha che, ke jenA dvArA zAstramAM pratyakSarUpe nahi maLatA evA paNa zuddha vidhio ane niSedha samajAya ane pratyakSa maLI AvatA vidhio ane niSedhanuM uttarottara niraticArapaNe pAlana thAya. AvI ceSTAkriyA je zAstramAM vistArathI jaNAvI hoya te dharmazAstra chezuddha-chedanI parIkSAdvArA paNa zuddha che, ema jANavuM. (a) 2-39) - 37. tApanuM svarUpanuM kaSathI ane chedathI zuddha nakkI thavA chatAM agnimAM tapAvavAthI kALuM paDe, tApane sahana na kare, te zuddha manAtuM nathI, tema Agama paNa vidhiniSedha vAkyAthI yukta hoya ane te vidhiniSedhanuM pAlana thAya tevI kriyAonuM prarUpaka hAya, arthAt kaSa-chedathI zuddha hoya, te paNa tAparUpa parIkSAmAM je asatya Thare te te upAdeya gaNAtuM nathI, mATe tenI tApathI parIkSA karavI joIe. je zAstramAM upara jaNAvelA vidhiniSedha ane anuSkAne jenAmAM ghaTI zake tevA pariNamI (eTale sattArUpe sthira rahevA chatAM jenA paryAyA-rUpAMtare badalAyA kare tevA) jIva-ajIva, Adi padArthonuM nirUpaNa yathArtharUpe haya, te zAstro tApazuddha kahevAya; arthAta je zAstramAM "padArtho vaturUpe nitya ane paryAyathI pratikSaNa navA navA svarUpane dhAraNa karanAra anitya,' ema jIvAdinuM nityasvAniyatva vagere svarUpa kahyuM hoya, te zAstra tApazuddha kahevAya. upara jaNAvyA tema AtmA vagere padArtho pariNAmI hoya, te ja temAM pUrvanA te te azuddha paryAne nAza thavAthI ane dhyAna, adhyayana vagere bIjA zubha paryAye pragaTa thavAthI, zAstrokta vidhiniSedharUpa "ka" ane bAhyakriyArUpa cheda tenAmAM ghaTe. jo AtmA vagere padArthone ekAnta apariNAmI (sthira-eka svarUpavALA) ke ekAnta asthira (pratikSaNe sarvathA badalAI jatA) mAnavAmAM Ave te kaSa ane cheda ghaTe ja nahi, kAraNa ke tenuM svarUpa badalAya ja nahi, (ke sarvathA tene nAza thAya) te vidhiniSedhe ke tene anurUpa kriyAo tene zuM lAbha karI zake? nakAmAM ja bane. ( a. 2-40 ) 38. A kaSa, cheda ane tApa-e traNeyamAM koNa baLavAna ke nirbaLa che tevo prazna jyAre zrotA kare, tyAre te traNeyanuM paraspara aMtara upadezake nIce pramANe batAvavuM. ( a. 2-41 ) 39-40-41-jema kaSa ke chedanI parIkSAmAM pAsa na thAya ke pAsa thavA chatAM paNa tAparUpa parIkSAmAM khoTuM Thare te te sonAne DAhyA mANasa grahaNa karatA nathI, tema zAstra paNa kaya ke chedathI pAsa na thAya ke pAsa thavA chatAM paNa tAparUpa parIkSAmAM nApAsa Thare te buddhimAnane te zAstra upAdeya banatuM nathI. kapa ke chedamAM pAsa thavA chatAM tApathI khoTuM Thare te sonuM nAma mAtracchI sonuM che, tema tevuM zAstra paNa nAma mAtrathI ja zAstra-zrutadharma chekAraNa ke-je te tApanI parIkSAmAM pAsa thAya te ja tenI kaSa ane chedanI parIkSAmAM saphaLa che. vastutaH dhyAna, adhyayana vagerethI pUrvopArjita kamanI nirjarA thAya che, mATe zAstranAM tevAM vidhAne saphaLa che ane hiMsAdi kAryo nahi karavAthI navAM karmo AvatAM nathI, mATe tenA niSedhe saphaLa che. chedarUpa bAhyakriyAo je vidhi-niSedhe apragaTa hoya tene pragaTa karavAthI ane pragaTa heya tenuM niraticAra pAlana Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmadezanA devAne vidhima] karavAthI" saphaLa che. have je AtmA (vagere) apariNAmI ja hoya, (eTale ke-tene junAM mene nAza che ane navAM karmo na AvavAM vagere rUpAMtara ja na thAya ke te ekAntathI kSaNavinazvara hAya) te vidhiniSedha ane anuSkAnerUpa kaSa ke chedanuM phaLa zuM Ave? ane te kone maLe ? arthAt vidhiniSedha tathA anuSThAne nakAmAM ja Thare, mATe samajavuM ke-kaSa ane chedanuM phaLa te AtmAdi pariNAmI hoya te ja Ave ane tyAre ja te saphaLa gaNAya. AtmAmAM karmonI nirjarA ane saMvara karavA sivAya kaSa-chedanuM bIjuM kAMI phaLa nathI. ( a. 243-43-44) 42. ahIM keI ekAMtavAdI ema kahe ke-"bhale AtmA pariNamI na hoya, kaSa ane cheda te saphaLa ja che!" tenuM samAdhAna e che ke-"te ja padArtha satya-vAstavika kahevAya che, ke je potAnA sAdhyane siddha kare, (jema nirogInI bhUkhane maTADe te AhAra ane tRSAne chIpAve te jaLa vAstavika kahevAya; bhUkha mITAve nahi ke tRSA chIpAve nahi te AhAra ke pANI vAstavika nathI, tema.) ahIM paNa je kaSa ke cheda AtmAmAM pitAnuM phaLa Ape te ja vAstavika che, je phaLa ApI zake nahi tenI vAstaviktA gaNAya ja kema? arthAt nakAmA ja gaNAya, vagere samajAvavuM. ( a. 2-45) 43. kArya nahi sAdhanAra vastune paNa je sAcI mAnavAmAM Ave, te mAgelAM ghareNuthI zarIrazebhA karavA jevuM ( arthAt pitAnI daridratAne jAhera karavA jevuM) thAya. alaMkAranAM phaLe be che, temAM paheluM phaLa-je AjIvikAne sukhapUrvaka nirvAha thato hoya te tene paheravAthI niSkalaMka AbhimAnika (meTAI mAnavArUpa) sukhane anubhava karAvanArI zarIranI zobhA thAya (arthAta alaMkArathI zarIrazobhA vadhe che, anya lekamAM paheranAranI dhanikatA jAhera thAya che ane tethI paheranArane meTAIrUpa sukhane anubhava thAya che.) ane bIjuM phaLa-kaI sagamAM jIvananirvAhanI muzkelI hoya te te ghareNuMthI AjIvikAne nirvAha thAya, paraMtu te pArakAM-mAgelAM hoya te tene paheravAthI thatI zarIrazobhA (paheranAra dhanavAna che-ema jaNAvavAne badale pArakAM che-ema jAhera thatAM) evI 1-apakIrti karAve, ke jenA pariNAme apamAnamUlaka duHkha thAya, ane 2-jIvanamuzkelI vakhate paNuM nyAyamAge cAlanArAne pArakAM ghareNuthI kAma sare nahi. ema baMnemAMthI eke ya phaLa maLe nahi; tema ahIM paNa "dravya ane paryAyathI pariNAmI AtmAmAM te zAstrakathita e "kaSa ane cheda" kaI prakAranA apavAda vinA (junAM kathaMcit bhinna-karmonI nirbhara karavArUpa ane navA karmo nahi bAMdhavArUpa) pitAnuM phaLa Ape, paraMtu AtmAdi padArthone ekAnta nitya ke ekAnta anitya mAnanAre vAdI pitAnA vAdane zobhAvavA mATe e kaSa ane chedane (vidhi-niSedhavAkyo ke tadanurUpa anuSThAne) kabUla rAkhe-svIkAre, te paNa mAgelAM ghareNunI mAphaka tenI AzA niSphaLa ja nivaDe, e kaSa-cheda kAMI phaLa ApI zake nahi, UlaTe tene asatyavAdI TharAve, vagere yathArtha svarUpa samajAvavuM. (a) 2-46) 44. have zrotA ema kahe ke-"kaSa, cheda tathA tA5-e traNeyathI parIkSAmAM je zuddha hoya te ja kRtadharma' svIkAravA yogya che, te huM samaye, paNa AvA zuddha dharmanA prarUpaka kevA hoya te te pramANabhUta manAya ?" ema pUche, tyAre tenA javAbamAM tene prathama "kone kaheluM kRtadharma apramANabhUta gaNAya," te samajAvavA mATe kahevuM kepate cha havAthI pratyakSazna dareka Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 64 [ dha0 sa bhA0 1-vi0 1-gA. 19 padArthone peAtAnA jJAnacakSu vaDe jovAnI jenAmAM zakti nathI tenu kathana tAttvika-pramANabhUta gaNAtuM nathI, kAraNa ke-je kathana satya hAya ( vastunuM yathArtha svarUpa jaNAvanArU hAya) te ja kathana pramANabhUta gaNAya che. vastune sAkSAt joyA--jANyA vinA kahenArA chadmasthanuM vacana jAti dha ( janmAMdha ) citArAnA haste anAvelA citra jevuM che; jema janmathI aMdhanuM citra satya hoya nahi tema chadmastha kaheluM vacana yathA hAya nahi, mATe evA ajJanuM kaheluM zAstra apramANika gaNAya, arthAt tevAonAM racelAM zAstro vastune yathArtha rIte jaNAvavA samatha na ja ane,' vagere samajAvavu. (a0 2-47) 45. te pachI samyavacanane ALakhavAnA upAyeA samajAvavA. jema ke- je zAstravacanamAM kanA khadha-meAkSanI ghaTanA ghaTI zakatI hAya, te zAstravacana ' zuddha che. te ghaTanA samajAvavA mATe kahevu ke " aMdha eTale mithyAtva, avirati, kaSAya ane cega-e kabaMdhanA hetuodvArA AtmAnI sAthe ka pudUMgalAnu lAkhaDa ane agninI jema ke dUdha ane pANInI jema parasparane bheda na jaNAya te rIte maLIne rahevuM; " ane " meAkSa eTale e rIte karma pudgalAthI baddha thayelA AtmAnuM samyagdarzana, jJAna ane cAritrarUpa meAkSanA upAyeAdvArA karmAMthI sarvathA chUTA thavuM. " AtmAnI sAthe thatA karmanA AvA adha-mokSa je zAstramAM ghaTAnyA hAya te zAstranI zuddhi samajavI, arthAt je zAstramAM khadha-mekSa ( paryAya ) ghaTe tevu AtmasvarUpa tenA paryAye sAthe jaNAvyu` hAya, te ja zAstra sajJapuruSanuM kaheluM che--ema paDitA nizcita mAnI zake, ' vagere samajAvavu. (a0 2-48) 46. upara jaNAvelI madha-meAkSanI ghaTanA mATe te zAstramAM madhyamAna ( AtmA ) ane khadhana (karmI) paNa jaNAvelAM hAvAM joIe, nahi te tevA adhyamAna ane madhananA abhAve adha-mAkSanI vAtA asat-kalpanA mAtra ja Thare. jema ke-- (za) adha-meAkSanI ghaTanA mATe madhyamAna tathA kha'dhana kevAM hAvAM joI e ? te mATe samajAvavuM ke- adhyamAna eTale jenuM mULa sAmarthya tirohita ( DhaMkAI gayu' ) hAvAthI parAdhIna khanele bhinna bhinna cauda prakAranI avasthAvALA AtmA,55 tathA madhana eTale mithyAtvAdi kAraNeAthI AtmAnI sAthe maLI gayeluM, paramArtharUpe sat (vidyamAna ) evuM anaMtAnaMta pudgalaparamANunA samUharUpa hAvAthI mUrtI rUpI svarUpavALuM ane jJAnAvaraNIyAdi vicitra svabhAvavALuM ATha prakAranuM ka,56 (6) ahIM * madhyamAnarUpe AtmA che' ema kahevAthI sAMkhyadarzananuM asatyapaNuM siddha thAya che, kAraNa ke-sAMkhyadarzanamAM jaNAvyu che ke-' AtmA ttA maMdhAtA nathI, chUTatA nathI ane sasarA ( khIjA khIjA svarUpane pAmate) paNa nathI, mAtra judA judA rUpAne dhAraNa karanArI (sattvaraja-tamasu-e traNa guNAnA samRhurUpa) prakRti ja khadhAya che, chUTe che ane sa`saraNa (rUpAMtara * 55-1. sUkSma ekendriya, 2. khAdara ekendriya, 3, meindriya, 4. tendriya. 5. caurindriya, 6. asattipa Mcendriya, ane 7. sajhipa Mcendriya-e sAteyanA paryAptA ane aparyAptA ema be be prakAro gaNatAM cauda prakAza thAya. jIva e rUpAntarAne dhAraNa karatA hAvAthI tenA cauda prakAza zAstramAM kahyA che, 56-1. jJAnavaraNIya, 2. danAvaraNIya, 3. vedanIya, 4. mAhatIya, 5. AyuSya, 6. nAma, 7. gotra ane 8. aMtarAyae ATha prakAro kamanA che. Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmadezanA devAnA vidhi krusa ] 5 dhAraNa ) kare che, ' tene badale ahI badhAvuM, mUkavuM ane saMsaravuM AtmAne age kaheluM che, e rIte sAMkhyadananI asatyatA siddha thAya che. (4) tathA 'khaMdhana ' anaMta pudgalaparamANunA samUharUpa hAvAthI rUpI ane sat (vidyamAna) svarUpa che ema kahevAthI bauddhadharmanuM khaMDana thAya che, kAraNa ke--khauddhadazanamAM badhanane asat mAnyu che. tenA mate zuddha AtmAthI ekAnta abhinna evAM rAga-dveSAdi kRSaNAthI vAsitasa`skArita je ' kliSTa AtmA ' te ja 'saMsAra' ane rAgAdikathI mukta je 'zuddha AtmA (citta)' te ja AtmAnA ' bhavAnta--makSa ' che, arthAt bauddhamatamAM madhyamAna AtmAthI khaMdhana sasvarUpe koI judI vastu ja nathI. tAtparya ke-madhyamAna AtmAthI rAga-dveSa vagere rUpa adhanane (madhananAM kAraNAne) ekAnta abhinna mAnavAthI AtmAne badha-mAkSano abhAva thatA hAvAthI khauddhadana paNa asatya kare che. (4) upara pramANe sAMkhyadarzananA matathI prakRtinA ja adha-mAkSa thAya che, ema mAnatAM' AtmA pAte saMsAra ane meAkSa e e avasthAothI ekAnta abhinna che, arthAt saMsAra ane meAkSasvarUpa che' (athavA te ' AtmA te e avasthAothI ekAnta bhinna--eTale nathI teA sa'sArI ke nathI tA mekSa avasthAvALA ') ema nakkI thAya che ane tethI tene khaMdhAvAnuM ke sUkAvAnuM kAMI ghaTatuM ja nathI. AthI 'caiAgIonAM yama-niyamAdi anuSThAnAnu phaLa meAkSa che evuM je te te (sAMkhya) zAstromAM kahyuM che te asatya Thare che, mATe AtmA khaMdhAtA nathI' vagere je graMthano sAMkhyadarzInanAM che te asatya pralAparUpa ja che. (a0 2-49) * 6 47. tathA bauddhamatanuM paNu asatyavAdIpaNu e kAraNathI che ke hamezAM je vastu jenAthI bhinna nathI ekAnta abhinna ja che te vastu tenAthI judI nathI paNa te ja che,' e nyAye bauddhamatamAM cittathI sarvathA abhinna rAga-dveSAdine kAI khIjI bhinna vastu tarIke mAnI nathI, mATe tene citta kahevuM te khATuM nathI. cittathI je juduM nahi te citta ja che ane tethI ja te asatya Thare che, kAraNa ke-leAkeAmAM paNa pAte pAtAnAthI adhyAya ' evuM kadI manAtuM nathI, paNa adhAta purUSa ane baMdhanarUpa beDI-e anna bhinna bhinna vastuo che, mATe te ekathI bIjI yA paraspara apAya che. vaLI jo 'citta (AtmA) e ja khadhana' ema mAnIe tA saMsAra ke mekSa jevA bheda paNa rahetA nathI, kAraNa ke--te citta--AtmA ' te saMsAra ke meAkSa khannemAM eka ja rUpe rahevAnA ane tethI kasvarUpa (kabaMdhanathI abhinna ) AtmA e ja saMsAra ane e ja meAkSa '-ema ante avasthAonuM eka ja rUpa thavAthI buddhaMtu vacana taddana asatya TharavAnuM. A rIte adhyamAna ane adhana e be bhAvA, ke je sthacita bhinna che, tenI ekAnta bhinnatA ke abhinnatA mAnavA jatAM sAMkhyadarzanamAM ke auddhadarzanamAM sasAra ke mekSa avasthAo ghaTatI ja nathI, vagere te te dazanAnI mAnyatAo pUrvaka samajAvavu'. (a02-50) " 48. e rIte khaMdha, mAkSa tathA madhyamAna (AtmA) ane khadhana(ka)nuM svarUpa samajAvIne adha tathA meAkSanAM kAraNA hetuo paNa oLakhAvavA joIe. kAraNa vinA kAryanA saMbhava ja nathI, mATe hetuone jANyA vinA adha, meAkSa, madhyamAna ke khadhana; badhAnuM nirUpaNa niSphaLa thAya. te aMdha ane mekSanA hetuo A pramANe che hiMsA, phlU, cArI, maithuna, mUrchA, mithyAtva, Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ dha saM. bhA. 1-vi0 1-ga. 19 krodha, mAna, mAyA ane lebha"--e daza prakAranA je AtmAnA duSTa pariNAmo (adhyavasAye), te duHkhamaya saMsAranA bIjabhUta je pApakarmarUpa baMdhane, tenAM kAraNo che. jema baMdhanarUpe karma AtmAnI sAthe rahyuM che, tema baMdhananA kAraNabhUta A daze ya prakAranA pariNAmo (adhyavasAye) paNa AtmAnI sAthe rahelA ja che. AthI ja baMdhanarUpa karmathI AtmAne baMdhAvuM paDe che. e baMdhanAM kAraNothI viparIta ahiMsA, satya, acaurya, brahmacarya, tyAga, tattvazraddhA, kSamA, namratA, saralatA ane saMtoSa'-e daza prakAranA zubha adhyavasAye mokSa(karmabaMdhanamAMthI chUTavA)nAM kAraNe-hetuo che. sarva kAryo potAnuM kAraNa jevuM hoya tevAM bane che, arthAt zuddha kAraNathI zuddha ane azuddha kAraNathI azuddha kArya bane che, vagere samajAvavuM. ( a0 2-51 ). 49. upara jaNAvelAM hiMsA, jUTha vagere hatuothI thatuM kamarUpa baMdhana pravAhanI apekSAe anAdikAlIna che, eTale kyArathI jIvane A baMdhana zarU thayuM tene AdikALa kaI che ja nahi, jIvanI jema te paNa anAdimAna che. ahIM keIne prazna thAya ke-pratisamaya baMdhAtuM karma e kAryarUpa che, te tene anAdimAna kema kahevAya ? (kAraNa ke-je kAryarUpa hoya te utpattidharmavALuM heya ane utpattine kALa te ja tene AdikALa kahevAya.) karma paNa je pratisamaya navuM baMdhAya che, te te utpanna thatuM hovAthI tenI Adi che, anAdi kema kahevAya?" tyAM zAstrakAramaharSi samAdhAna kare che ke-karma e pote kArya che, te paNa atIta(bhUta)kALanI jema tenuM anAdipaNuM asatya nathI. jema kALanA dareka samayamAM vartamAnapADyuM hovA chatAM potapotAnA uttara samayanI apekSAe te badhA bhUtakALarUpa che tathA atyAranA vartatA samayanI apekSAe paNa te badhA samayanuM bhUtakALapANuM che, arthAt temAM te te kALe vartamAnatA te hatI, chatAM vartamAnamAM badhA ya bhUtakALa che ane tenI Adi nathI, tema ahI baMdhanarUpa karmanI paNa Adi nathI. jema atItakALanA anaMta samayemAM te te kALanI apekSAe vartamAnatA (vartamAnakALapaNuM) che, tema ahI pratisamaye svahetuthI thatA karmabaMdhamAM paNa kAryadharma (utpattidharma) vartamAnatA rUpe che; paNa uttara uttara samaye baMdhAtA kamanI apekSAe te pUrva pUrva samayane badhe karmabaMdha bhUtakAlIna ja che ane bhUtakALanI jema tenI paNa Adi nathI, mATe pravAhathI te anAdikAlIna che" ema samajavuM. (a) 2-para ) 50. ahIM karAtuM ane karAyeluM e be zabdamAM karAtuM "cAlu kriyAne' kahevAya che ane karAyeluM "je kriyA samApta thaI hoya tene kahevAya che. saMskRta bhASAmAM cAlu kAryamAM "bicamA" ane samApta kAryamAM "ta" zabda vaparAya che, tathApi ahIM karmabaMdhananI kriyA prati samaya cAlu chatAM tene "tavA" jaNAvIne tenA anAdipaNanI siddhi karI che. te e rIte ke- mAne '-karAtuM hoya te paNa karyuM e paryAyAstikAya nizcayanayanA abhiprAyathI "zivamAna? karAtuM chatAM "ta" karyuM, ema kahI zakAya che. A naya paryAyane mukhya mAnate hovAthI pratisamayanI kriyAne pratisamaye mukhya (pUrNa) mAne che, arthAta tenA mate "kriyAkAla e ja samAptikAla" che. bhale paTa hajAra taMtune hoya, paNa pratyeka taMtunI kriyA che te taMtu joDatAM ja samApta thAya che. eka taMtu zuM eTale hajAra taMtune paTa hajAramA aMzamAM taiyAra thaye-e jema satya che, tema ahIM paNa je samaye je karma bAMdhavAnI kriyA cAlu hoya che, te ja samaye Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmadezanA revano vidhi-krama ] te kyiA samApta paNa thAya che, tethI teTalA aMzamAM te karmane baMdhAtuM chatAM baMdhAyeluM kahevuM te khoTuM nathI. e pramANe mUlamAM karmabaMdhane "rA' eTale pitAnA hetuthI utpanna thayela jaNAvIne paNa "pratikSaNa karAte te karmabaMdha uttara uttara karmabaMdhanI sAthe pUrva pUrva karmabaMdhanI apekSArUpa pravAhadvArA anAdikAlIna che," ema kahyuM te yathArtha che. (a. 2-53) 51. je e pramANe anAdikAlInatA na hatA te "ttAvAne badale "bicApatta' zabdane pravega vyAjabI gaNAta. arthAt "ta" zabdathI "anAdi bhUtakAlanA samayamAM jema vartamAnapaNuM raheluM che, tema baMdhana paNa anAdikAlIna chatAM temAM vartamAnatA (kAryarUpatA) ghaTe che," ema je kahyuM, tene badale "ziyALa" eTale "vartamAnamAM karAtuM che-ema zabdaprayoga karI temAM vartamAnatA (kArya paNuM) che" ema ja jaNAvata. tAtparya ke-tenuM anAdipaNuM hevAthI ahIM "tA" zabdano prayoga karyo che. (a) 254) para. upara kahelA hiMsAdi baMdhahetuo ke ahiMsAdi mekSahetuo AtmA kevA svarUpane hoya te temAM baMdha ke mokSarUpa kArya karI zake?--e praznanA samAdhAnamAM jaNAvavuM ke "AtmA je pariNAmI (bhinna bhinna paryAyarUpe pariNAma pAmavAvALo) ane zarIrathI kathaMcit bhinna tathA kathaMcit abhinna hoya, te ja te te baMdha ke mokSanA hetuo potapotAnuM kArya tenAmAM sAdhI zake. " ahIM pariNAmI eTale dravyathI eka rUpe (svarUpe) sthira rahevA chatAM paryAyathI bhinna bhinna rUpAMtarane pAmanArI vastune pariNAmI kahevAya che. (jema ke-sanuM sonArUpe rahevA chatAM kaDuM, kaMThI vagere uttarottara badalAtA AkAro tenA pariNAme kahevAya che, zarIra zarIrarUpe sthira chatAM temAM bAlyAvasthA, yuvAvasthA, vRddhAvasthA vagere badalAtI avasthAo tenA pariNAmo che, AtmA AtmArUpe sthira chatAM deva, nAraka, manuSya, strI, puruSa vagere badalAtI avasthAo tenA pariNAme che, e rIte jenA jenA pariNAme badalAya, pUrva avasthAne nAza ane nutananI utpatti thAya, chatAM vasturUpe pitAnI hAjarI darekamAM cAlu hoya te vastu pariNAmI kahevAya.) kahyuM che ke-pariNAmanA jJAtAo, vastunuM je sarvathA nAza na pAmavuM ke sarvathA mULa rUpamAM na rahevuM paNa rUpAMtara pAmavuM, tene pariNAma kahe che." AvA pariNAme jenA badalAya te pariNamI kahevAya. e rIte AtmA pariNamI hoya ane zarIrathI paNa eka apekSAe abhinna ane bIjI apekSAe bhinna hoya, te ja baMdha ke mokSanA hetuo temAM baMdha ke mokSarUpa kArya karI zake, vagere samajAvavuM. (a2-55) 53. paraMtu je AtmAne kuTastha nitya eka svarUpavALo ja ane zarIrathI sarvathA bhinna svarUpa ke sarvathA abhinna svarUpavALa ja mAnavAmAM Ave, te tenA baMdha ke mekSa ItyAdi thAya ja nahi, arthAt baMdhahetuo ke mekSahetuo tevA AtmAmAM kaI paNa pheraphAra na karI zakavAthI niSphaLa ja bane. (a) 2-56). - 54. "1-AtmAnA vartamAna paryAya(avasthA)ne vinAza kare, agara 2-paryAyane vinAza na thAya tema dukha devuM ane 3-tene mAnasika kaleza upajAva-e traNa prakAre zrIjinezvarIe AtmAnI hiMsA kahI che, mATe te traNeya prakAranI hiMsA prayatnathI tajavI," te ahiMsA kahevAya Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 68 [ dha0 saM0 bhA1-vi0 1-ga. 19 che. have je AtmA ja paryAya vinAne mAtra dravyasvarUpa, jemAM kaI rIte tila-tuSa tribhAga jeTale (alpa mAtra) paNa pheraphAra na ja thAya te hamezAM utpatti-vinAzarahita sthira eka ja svarUpavALo mAnavAmAM Ave, te tenA pUrva svarUpanA nAzarUpa maraNa, duHkha ane kaleza vagere navA bhAvonI utpatti tenAmAM thAya ja nahi ane upara jaNAvelI traNamAMthI eka paNa hiMsA temAM ghaTe ja nahi, kAraNa ke-te traNa prakAramAMnI keI paNa hiMsA tenI cAlu avasthAnI nAzaka ja che. pahelI hiMsA tenA vartamAna mAnava ke tiryaMca vagere paryAyanI nAzaka che, bIjI hiMsA tenI sukhI avasthAnI nAzaka che tathA trIjI hiMsA tenI prasanna avasthAnI nAzaka che. "AtmAne nityaapariNAmI" mAnavAthI je AvI eke ya prakAranI avasthAne nAza thAya ja nahi, te hiMsA kenI ane kayI rIte thAya?" na ja thAya, te samajAvavuM. (a) 2-57) 55. ema AtmAne ekAnta nitya mAnatAM jema hiMsA vagere temAM ghaTe nahi, tema ekAnta anitya mAnatAM paNa temAM hiMsA vagere ghaTe nahi; kAraNa ke-te pratikSaNa (samaya samaya) nAza pAmate anitya AtmA svayameva marate hovAthI zikArI, caMDALa vagere kaI paNa tene hiMsaka manAze ja zI rIte? ane hiMsaka pote paNa anitya-kSaNavinazvara hovAthI te hiMsA karaze paNa kevI rIte? kAraNa ke-tene paNa ekAnta anitya (kSaNavinAzI) ja mAna paDe." Ama AtmA padArthane ekAnta anitya mAnavAmAM paNa potAnI utpattikSaNanI bIjI ja kSaNe svayaM nAza pAmavAthI jagatamAM kaI kaInuM hiMsya ke hiMsaka bane ja nahi. (adhyAya 2-58) 56-57. e rIte eka te AtmAne ekAnta (nitya ke) anitya mAnavAthI hiMsA vastu ja uDI jAya. bIjuM "AtmA ane zarIra baMne taddana judA ja che ane paraspara kAMI saMbaMdha ja nathI, " ema mAnavAthI paNa strIne ke zayana, Asana vagerene zarIrane thate ISTa sparza athavA kAMTA, agni vagerene aniSTa sparza, ke je kevaLa sparzanendriyane viSaya che, te AtmAne kAMI sukha-duHkhane anubhava karAvI zake ja nahi. jema devadatta ane agnidatta nAmanA mANase judA che te devadattanuM khAdheluM agnidattanI bhUkha bhAMgatuM nathI, tema zarIra ane AtmA ane judA ja che te zarIranA sparzano anubhava AtmAne zI rIte thaI zake? eTaluM ja nahi paNa zarIre puSpamALA paheravI, caMdana paDavuM, strIsaMga vagere kriDA karavI ane vastrAlaMkAra dhAraNa karavA,-e badhe upakAra zarIrane ja thaze, AtmA atyanta bhinna hovAthI tene kAMI upakAra nahi thAya. e ja rIte zarIrane karAtI zikSA ke pIDA vagere apakAre paNa AtmAmAM ghaTaze ja nahi ane zarIrathI zarIranA ghAtarUpa thatI hiMsA paNa hiMsya ke hiMsaka zarIranI kriyArUpa hovAthI AtmA te hisya ke hiMsaka paNa thaze nahi. pariNAma e Avaze ke AtmAmAM hiMsA-sukha-duHkha vagere na ghaTavAthI zA ane anubhave badhuM ya jU 6 Tharaze. (adhyAya 2/59-60) 58-59. jema ekAnta zarIra ke AtmAne judA mAnavAthI upara pramANe hiMsAdi ghaTatAM nathI, tema ekAnta "zarIra e ja AtmA "-ema (abheda) mAnavAthI paNa hiMsAdi ghaTaze nahi. jema ke-jeo "caitanyayukta zarIra te ja AtmA che" ema mAne che, te nAstikavAdIonA mate AtmAnuM maraNa ja uDI jAya che, kAraNa ke-zarIra ke AtmA judA che ja nahi te maraNa nuM kahevuM? je mRtakadehamAM paNa dehanA AraMbhaka (devasvarUpa banelA) pRthvI, pANI, teja, vAyu ane Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmadezanA devAne vidhi-kama] AkAza,-e pAMca bhUtomAMthI eke ya bhUtane aMza mAtra paNa viga jaNAtuM nathI te maryuM keNu? vAyuno viga mAne te je mRtadeha kule che te bane nahi ane tejane (agnine) viyega mAnIe te saDe che, kahevATa thAya che te thAya nahi, vagere vicAratAM mRtadehamAM paNa bhUtane viga te siddha nathI thatuM, pachI maraNa tenuM kevA rUpanuM thayuM? ahIM nAstikavAdI "pUrve hatAM te vAyu-tejane viyoga thAya che, mATe te maraNa kahevAya che ane maraNa pachI bIjA vAyu-tejane coga thavAthI te kule che, saDe che"--ema mAnavA mahenata kare, te paNa te asatya che, kAraNa kemaraNa mAnavA chatAM ya "paralokane te abhAva ja rahevAne. AtmA je deharUpa che te deha te ahIM vidyamAna che, paralekamAM gaye nathI, deha e ja AtmA che, ke je ahIM pratyakSa che ane tenAthI judo AtmA che ja nahi, te paraleka gayuM keNu? AnA bacAvamAM "maraNa thAya che ane paraleka nathI" ema kahevAmAM Ave che te paNa sarvathA kheThuM che. sarvadarzananA ziSTapuruSane mAnya, pramANapurassara siddha thatA pahelekane A rIte apalApa kema thaI zake? paraleka e kAMI kalpanA mAtra mAnI lIdhelI vastu nathI paNa pramANasiddha che, kAraNa ke-jIvane je je abhilASAIcchA thAya che te te pUrva-abhilASa-icchAmAMthI janme che, arthAt tenI pUrve koI abhilASA hoya che. jema yuvAvasthAnI IcchAo pUrve bAlyakALanI IcchA hoya che ja. e niyamAnusAra jema te divasanA janmelA bALakane netra khUlatAM mAtAnA stana upara dRSTi paDatAM ja stanapAna(dhAvavAnI IcchA thAya che, to tenI pUrve paNa tene IcchA hovI ja joIe, te IcchA A bhavanI nahi paNa pUrvabhavanI ja ghaTe. ahIMnI stanapAnanI IcachA te pahelI ja thatI hovAthI te IcchAnuM kAraNa pUrvabhavanI IcchA ja che ema mAnavuM ja joIe, A IcchA ja pUrvabhavanI siddhi kare che. paranI apekSAe ja pUrva kahevAya che, parabhava vinA pUrvabhava kahevAya ja nahi, bALakane je vartamAna bhava te tenA pUrvabhavanI apekSAe parabhava ja che, A parabhava te ja paraleka. tene mAnyA sivAya kema cAle? AvA pramANasiddha parAkane nAstike a5lApa kare teTalA mAtrathI te asatya na gaNAya, vagere samajAvavuM. (adhyAya 2/61-62) 60-61. upara pramANe nAstika mate jema deha ane AtmAne abhinna mAnatAM maraNa ane paraleka uDI jAya che, tema sAMkhyadarzananA mate AtmA ane zarIranuM sarvathA bhinnapaNuM mAnatAM paNa eka zarIre bIjAne karelAM tADana, tarjana, hiMsA vagere azubha kAryo ke devAdine karelAM namana, stavana vagere zubha kAryonuM phaLa paNa AtmAne maLaze nahi; eTale ke-tethI duHkha ke sukhane AtmAne anubhava thaze ja nahi. bIjAe karelA zubha ke azubhane anubhava bIjAne thAya ja nahi. kare che ane bhagave koI ema mAnIe te jeNe karyuM tene anubhava na thavAthI "nA" - pa. bALakane stanamAMthI dUdha cUsavAnI ke gaLe utAravAnI kriyA te kALe zIkhavADI zakAtI nathI. te kaI preraNuM vinA ja svayaM kare che. koI paNa kriyA abhyAsa vinA AvaDatI nathI. jo tema na mAnIe te sahune sarva kAryo AvavAM ja joIe, paNa tevuM te banatuM nathI. dareka kAryamAM jema abhyAsa vadhAre tema te sArUM bane che," eTale abhyAsa ja tenuM kAraNa che. ahIM bALakanA AtmAe A kriyAne abhyAsa koI sthale . kare ja che, nahi te tene te AvaDe ja kema?, abhilASA thAya ja kema? te abhyAsa je sthale karyo che te ja tene pUrvabhava che. tene InkAra kaI rIte karI zakAya tema nathI ja. Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ dhao saM0 bhA. 1-vi0 1-gA. 19 ane nahi karanArAne anubhava thavAthI "tArAma" e Apattio Ave, ke je jagatane mAnya ja nathI. vaLI AtmAe zubhAzubha kriyAdvArA upArjana karelAM zubhAzubha karmonuM phaLa sukha-duHkha paNa A bhavamAM ke parabhavamAM dehane bhegavavAnuM thaze ja nahi, kAraNa ke-AtmA tene kartA che, tenuM phaLa akartA zarIrane zI rIte maLe?" vagere samajAvavuM. (adhyAya 2/63-64) 62. saMkhyAdarzana kadAca ema manAve ke-bhale zarIranuM kareluM AtmA na anubhave ke AtmAnuM kareluM zarIra nA anubhave, tethI kaI Apatti nathI, te te paNa avicArita che, kAraNa ke-jagatamAM salekamAM AbAla-gopAla prasiddha che ke-zarIrathI karelI zubhAzubha kriyAnuM phaLa AtmA ane AtmAe karelAM zubhAzubha dhyAnAdinuM phaLa zarIra anubhave che. A rIte je pratyakSa, daSTa ane zAstrasiddha hovAthI ISTa che, te daSTa-ISTa asatya Thare tene satya kema manAya ? pratyakSa jevAya che ke-dehathI karelI cerI-pAradArI vagere duSTa kiyAnA yege jela vageremAM dIrghakALa sudhI zeka, kheda vagere duHkha AtmA bhagave che ane AtmAne thayelA kSobha, bhaya vagerethI tAva vagerenI pIDA zarIra paNa bhegave che. Ama pratyakSa daSTa ane zAstrasiddha bhAvene a5lApa kare te nAstikavAdanuM lakSaNa hevAthI sajajanene mAnavAyogya nathI ja, vagere samajAvavuM (a) 2-65) 63. ema AtmAne sarvathA nitya ke sarvathA anitya ane zarIrathI sarvathA bhinnake sarvathA abhinna mAnavAthI hiMsA vagere baMdhahetuo ke ahiMsA vagere mokSahetuo baMdha-mokSamAM heturUpa banatA ja nathI-e vAta siddha thaI, mATe AtmAne karthacita, nityAnitya ke zarIrathI kathaMcita bhinnabhinna mAna ja joIe; hiMsA-ahiMsAdi hetuonI paNa yathArthatA tyAre ja siddha thAya che ane hituonI siddhithI ja AtmAnA baMdha ke mekSa paNa satya Thare che, mATe A ja sAcuM tatva che. A tattvane atattvavAdIo mithyAvAdIo samajI zakatA nathI, vagere zrotAne samajAvavuM. (adhyAya 2-66) 64. A pramANe tatvane upadeza ApyA pachI upadezaka zrotAmAM te pariNAma pAme che ke nahi tenI parIkSA karavI. zrotA je ekAntavAda pratye arucisUcaka vArtA-saMbhASaNAdi kare, te tene anekAntavAda pariNamyuM che, ema samajavuM. (a2-67) 65. e rIte ekAntavAda asatya samajAyA pachI baMdhananA prakAre eTale baMdhanarUpa karmanA mULa jJAnAvaraNIyAdi ATha prakAro ane tenA sattANupada uttarabheda vagere (karmarUpa baMdhananA prakAre) baMdhazatakAdi graMthanA anusAre tene samajAvavA. (a. 2-68) da9. vaLI varAdhilAbhanuM svarUpa samajAvavuM. vara eTale "nikAcita tIrthaMkaranAmakarmanA kAraNabhUta hivAthI bIjA karatAM zreSTha, dhilAbha eTale samyaktvanI prApti, athavA bIjA arthamAM vara eTale dravyasamakita karatAM zreSTha, be dhilAbha eTale bhAvasamyaktvanI prApti. AvA varabadhinI prAptinAM kAraNe, tenuM zuddha svarUpa ane tenAM phaLe,-e traNa viSayanuM jJAna karAvavuM. jema ke- 58. "panna nava vari ag-vIsA kare tava vALA vari ja paza niyA, pariyo uttara reva " jJAnAvaraNIyAdi ATheya karmonI anukrame pAMca, nava, be, aThThAvIza, cAra, beMtAlIza, be ane pAMca-ema kula sattANuM uttaraprakRtio (bhedo) thAya che. (baMdhakSataka-gA. 39) Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmadezanA devAnA vidhi-krama ] hA (a) varakheAdhinI prAptinAM pAMca kAraNeA-viziSTa samyaktvanI prAptirUpa edhilAbha, tenAM kAraNabhUta ' tathAbhavyatva' vagere pAMca bhAvAnA yoga thavAthI thAya che, te pAMca bhAvAnuM svarUpa A pramANe che. ( 0 2-69) ' (1) ' tathAbhavyatva -bhavyatva eTale AtmAmAM rahelI meAkSaprAptinI svAbhAvika cAgyatA. A cAgyatA AtmAnuM mULa tattva hAvAthI te paNa AtmAnI jema anAdikALathI hAya che. e bhavyatva ja temAM jyAre bAkInAM kAla, niyati Adi cAra kAraNeAnA ceAga maLI jAya che, tyAre bhavyatvane khadale tathAbhavyatva kahevAya che. tathAbhavyatva kahevAmAM kAraNa e che ke--bIjAM sahakArI kAraNeAnA ceAge jIvamAM pUrvokta dhakhIjonI siddhi thAya che. A bIjonI ( jenuM varNana dharmazravaNanI caiAgyatAnA viSayamAM pR0 36 mAM kahevAI gayu che tenI ) prAptithI kALa vagere sahakArI kAraNeAnI vicitratAne lIdhe mULa bhavyatva aneka bhedavALuM banI jAya che. keAI jIvanA bhavyatva sAthe jyAre kALa, niyati, kama vagere amuka prakAranAM bhaLe, tyAre kAI khIjA jIvanA bhavyatva sAthe te kALa vagere tethI amuka judA prakAranAM bhaLe, ema bhinna bhinna prakAranAM kALa, niyati, kama ane puruSArthanA yAga thavAthI te te jIvAnu` bhavyatva paNa bhinna bhinna aneka prakAranu khane, mATe ja tene tathAbhavyatva kahevAya che.pa9 (2) 'kALa '-jema vasantaRRtR Adi kALa te te vanaspati upara phaLe AvavAmAM kAraNabhUta ane che, tema ahIM jIvanA bhavyatva(rUpa vRkSa)ne mokSarUpa' phaLavALuM banAvanArA je caramAvata kALa, caramAvatakALamAMnI koI viziSTa utsarpiNI avasarpiNIrUpa kALa, kavA utsarpiNI--avasarpiNImAMnA mekSaprAptinA heturUpa duHkhama-suSamAdi Aro, te vagere kALa samajavA. jyAre bhavyatvamAM Ave mAkSagamanayeAgya kALanA yAga bhaLe che, tyAre te 'tathAbhavyatva' khanI mAkSarUpa phaLa Ape che saphaLa bane che. : ' (3) * niyati ( bhavitavyatA ) '-bhavyatva ane kALanA yAga thayA pachI paNa * nyUnAdhikatA vinA niyata pravRtti karAvanArI niyati' nAmanuM trIjuM kAraNa maLe tyAre, banelI te bhavya jIvanI tathAbhavyatArUpa bhavitavyatAnu" jevuM svarUpa hAya taddanurUpa ja AtmAnA prayatna thAya ja ane tenAthI te AtmAnA meAkSa thAya. (4) ' kama 'je karmAMnA rasa vagerenI azubhatAmAM AchAza thatI jAya, jenA udayathI judA judA zubhAzayA( adhyavasAye )nA anubhava thatA jAya ane jene bhAgavatAM uttarAttara zubha karma baMdhAtuM jAya tevuM karyuM; arthAt-azubha karmonI kSINatA ane zubha karmonI vRddhi thAya tevA kamane cAga thatA rahe. AthI paNa jIvanuM' bhavyatva tathAbhavyatvarUpe pariNAma pAmI meAkSaphaLa Ape che. 59. jema eka ja prakAranA dUdhamAM sAkara, badAma, elacI vagere nyUnAdhika bhaLavAthI tenI pASakazaktimAM bheo paDe che, tema bhavyatvamAM bhinna bhinna prakAranAM kALAdi bhaLavAthI judA judA chavene AzrIne mekSiprAptirUpa kA siddhimAM yAgyatArUpa bhavyatva paNa bhinna bhinna prakAravALuM ane che. tene ja ekasarakhuM nahi hovAthI tayAbhabata karyuM che. Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ dhao saM0 bhAve 1-vi0 10gA. 19 Ata (5) "puruSa-viziSTa puNyakarmavALo, mahA zubha AzayavALo, viziSTa tatvane samajavAnI zaktivALe ane zravaNa karelAM jIvAdi tattvanA arthanuM jJAna meLavavAmAM kuzaLa e puruSaAtmA, (arthAt karma-kALAdine roga thavAthI jenuM zuddha svarUpa keTaleka aMze pragayuM hoya te puruSa.) AvA jIvathI zuddha puruSArtha thaI zake che. e rItie puruSa eTale AvA AtmAnA puruSArtha-(udyama)ne vega maLavAthI tathAbhavyatvadvArA tene mekSa thAya che. e rIte 1-tathAbhavyatva, 2-tathAvidha dharmasAdhaka kALa, 3-tathAvidha mekSaprApaka bhavitavyatA, 4-azubha karmane hAsa ane zubha karmanI puSTirUpa kamane ga tathA 5-vizuddha puruSArtha e pAMca varabadhi-lAbhanAM kAraNe-hetuo che, ema samajAvavuM. te pachI- () "varabodhinuM svarUpa'varadhine lAbha kene kahevAya? te mATe samajAvavuM ke-jIva, ajIva Adi daSTa ke adaSTa padArthonI yathArtha zraddhA pragaTa thAya tene varAdhine lAbha kahevAya che, arthAta varaodhilAbha "zuddha zraddhA rUpa che, ema tenuM svarUpa samajAvavuM. () "varabodhinuM phaLa-1-rAga-dveSanA pariNAmanI maMdatA, 2-pharIthI sAta karmonI meTI sthitine abaMdha, 3-durgatine abhAva, 4-varadhinI zuddhithI sarvavirati-cAritranI prApti, pa-rAgAdine kSaya ane da-mokSa. e varabedhinAM uttarottara vizuddha phaLe che. temAM 1. jIvane "nadILapASANunyAye" (parvatanI nadIne patthara jema kuTAIne geLa-suMdara bane che tema) jIvane karmonI sthiti kI thAya che, tene zAstramAM "yathApravRttikaraNa" kaheluM che. sAte ya karmonI sthiti jyAre ghaTatAM ghaTatAM sIttera TakeTIne badale eka keTakeTI sAgarepamamAM paNa palyopamanA asaMkhyAtamA bhAga jeTalI nyUna bAkI rahe, tyAre AtmAne tIvratara rAga-dveSane udaya thAya che, je ati cIkaNe heya che, tene zAstromAM "rAga-dveSanI graMthI (gAMTha)" kahI che. jIva ahIM sudhI AvIne pAcho paDI jAya che, kamarasthiti ghaTayA pachI aTakI jAya che, ethI te graMthIne bheda karI zakato nathI. ema aneka vakhata uparyukta nyAye sthiti ghaTe, te badhAne "acaramayathApravRttikaraNe kahelAM che. AvAM acaramayathApravRttikaraNe vyavahAra nathI anaMtAM paNa thavAne saMbhava che, paraMtu jyAre uparyukta tathAbhavyatAne paripAka thAya che, tyAre jIvane chellI vAra upara kahyA pramANe karmonI ghaTelI sthiti punaH vadhatI nathI. Ane carama-thApravRttikaraNa kaheluM che. te veLAe paNa pUrve kahele tIvra rAga-dveSane (graMthIne) udaya thAya che, chatAM pAcho paDatuM nathI, (arthAt punaH dIrdha sthitinAM karmo bAMdhate nathI) paNa "apUrva AtmavIllAsarUpa apUrvakaraNa (AtmasAmarthya vizeSa)" vajanI seyanA baLe te rAga-dveSanI graMthIne (vaza nahi thatAM) bhedI nAkhe che, arthAt rAga-dveSane vaza nahi thatAM tene vikherI nAkhe che. Ane apUrvakaraNa dvArA graMthabheda karyo kahevAya che. te pachI aMtarmuhUrta pramANa (Atmazuddhijanita vizuddha adhyavasAyarUpa) "anivRttikaraNa"nA baLe jIva mithyAtvanA traNa pUMja karI, temAMnA samakita mehanIya pujanA udaye prathama kSAyopathamika samyaktvaguNa-varadhine prApta kare che. A guNathI jIvane zuddha tatvamAM zraddhA pragaTe che ane tethI tene mikSa thatAM sudhI pUrvanI je tIvra rAgadveSane pariNAma thatuM nathI. jema maNine eka vAra vidhyA pachI sagavazAt te vedha pUrAI jAya te paNa prathamanI jema aNuvidhyA jevuM te te banatuM nathI ja, tema ahIM A zraddhA Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dha dezanA devAnA vidhi-krama ] Ga samyaktvanA aMtamuhUtta mAtra paNa anubhava thayA pachI punaH pUrvanI jevA AkarA rAga-dveSa tA jIvane thatA nathI ja. ema te pachI tIvratAnA abhAvarUpa rAga-dveSanI maMdatA thAya che te varaAdhinI prAptinu' prathama kuLa jANavu. 2. ahIM kAI ema prazna kare ke-aMtarmuhUtta pachI pharIthI mithyAtvanA udaya thAya te paNa tIvra rAga-dveSa na thAya tenuM kAraNa zuM? te samajAvavu* ke-samyaphuprAptikALe ( graMthIbhedakALe ) AyuSyakama vinAnAM sAteya karmonI je aMtaHkADAkADI sAgaropamapramANu sthiti khAkI rahe che, te graMthIbheda karyA pachI pAmeluM samyaktva vasI jAya ane mithyAtvanA udaye zrItIthaMkaradevanI AzAtanA jevAM ati pApakAryo Acare, teA paNa graMthIbheda vakhate khAkI rahelI sthiti karatAM vadhAre sthitivALAM karmo baMdhAtAM ja nathI. vadhumAM vadhu utkRSTi sthiti khAMdhe teA paNa aMta kADAkoDI sAgaropama jeTalI ja bAMdhe, kAraNa ke-tevI sthitine bAMdhavAnA kAraNarUpa pUrvanI jevA tIvratara rAga-dveSAddhine pariNAma te pachI tene thatA nathI. ema varAdhinI prApti pachI tIvra rAgAdinA abhAve punaH pUrvanA jeTalI karmInI meATI (lAMkhI) sthiti na adhAya te vadhilAbhanuM bIjuM phaLa che. 3. vadhi-samyaktvanI prApti thayA pachI te cAlyuM na jatAM tathAvidha tathAbhavyatvanA paripAka thavAthI jo TakI rahe ane tenI prApti thayA pahelAM AgAmI bhavanuM AyuSya na khAMdhyu hoya, te tiryaMca ane narakanI mAThI gatinuM AyuSya to na ja baMdhAya; jo AyuSya adhAya te paNa te deva ane manuSyanu ja, te paNa vyaMtarAdi kharAma devapaNAnu ke halakA manuSyapaNAnuM nahi, kintu manuSya--tiya cAne sudevatva( vaimAnika devapaNA)nu ane devanArAne sumAnuSyatva( kulajAti--kama thI viziSTa manuSyapaNA )nuM ja khadhAya. e rIte vadhi guNunI prAptithI jIvane naraka- tiya ca jevI durgatimAM javAnu thAya nahi, te tenuM trIjuM phaLa che. 4. tathA samyaktvaprApti pachI niHzakitapaNu niHkAMkSitapaNuM vagere (jenuM varNana A cAlu adhikAramAM dazanAcAranA varNanamAM pR. 51 mAM kahyuM che te) ATheya AcArAnA pAlana rUpa pANInA pUra vaDe zAha doSone sApha karavAthI uttarottara vadhatI jatI vAdhinI vizuddhinA baLe jIvane sarva pApavyApAranA tyAgarUpa ane niravadya ( niSpApa) AcaraNurUpa savirati-cAritranI prApti thAya che, kAraNa ke nizcayanayathI savirati ja zuddha samyaktvarUpa che. AcArAMgasUtramAM kahyuM paNa che ke 46 " jaM moNaMti pAsahA taM sammati pAsahA ! jaM sammaMti pAsahA taM moNaMti pAsahA || bhAvAtha je munipaNu jue che te ja samyaktva che ema jue ane jene samyaktva rUpe jue che te ja munipaNArUpe jue. " arthAt vizuddhi pAmeluM samyaphatva te ja cAritra ane cAritra te ja vizuddha samyaktvarUpa che, eTale ke-e emAM tAttvika bheda nathI. e rIte varAdhithI cAritra prApta thAya, e tenuM cAkSu' phaLa che. 5. mAkSAthI ne punaH punaH abhyAsa karavA (bhAvavA) cAgya bhAvAne bhAvanA kahevAya che. jema vidhipUrvaka sArI rIte karelA auSadheApacArathI rAga TaLe tathA pracaMDa pavananA baLe vAdaLAM kherivakhera 60. A mata saiddhAntika che, kapracanA abhiprAye te samyaktvathI paDelAne paNu karmonI utkRSTI sthiti khuMdhAya chaeN, rasa tIvra khakhAtA nathI, 1. Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ dha saM. bhA. 1-vi0 1-gA, 19 thaI jAya, tema 1. padArthonI anityatA, 2. saMsAramAM (jIvanuM) azaraNya, 3. ekatva, 4. anyatva, 5. dehanuM azucipaNuM, 6. (anya anya gatimAM jIvanuM saMsaraNa) saMsAra, 7. karmonA Azrava, 8. karmone saMvara, 9. karmonI nirjarA, 10. lekanuM svarUpa, 11. dharmanuM su khyAtapaNuM ane 12. badhidurlabhapaNuM,-e bAra bhAvanA dvArA tane vicAravAthI AtmAne rAga-dveSa-meha vagere maLa nAza pAme che, kAraNa ke-bhAvanAo rAgAdi AtmazatruonI ghAtaka che tethI rAgAdine kSaya karI zake che, e rIte rAgAdi azubha bhAvene (karmone) nAza thAya, e varabodhinuM pAMcamuM phaLa che. 6. rAgAdi zatruo(mela)no kSaya thavAthI sakala kAlekaprakAzaka kevaLajJAna ane kevaLadarzana guNanI prApti thAya che ane AyuSya pUrva thatAM (saMsArathI pAra pAmelA) jIvane sadAne mATe karmonA baMdhanamAMthI (chUTakAro) mekSa thAya che. A mekSanuM svarUpa paNa jaNAvavuM ke-jIvane karmane sarvathA pega TaLavAthI zArIrika-mAnasika kaI jAtinAM duHkhane leza paNa jemAM nathI, te saMsArI jIvane agamya-asAdhAraNa zAzvataH-(kadI nAza na pAme te) akhaMDa AtmAnaMdane anubhava, te ja AtmAne mokSa che, vagere samajAvavuM. (adhyAya 2/70 thI 77) e pramANe dharmadezanA vidhi vistArathI jaNAvIne upasaMhAra karatAM kahe che ke-upara kahyA pramANe sAMbhaLavAnI IcchAvALA (ge) jIvane saMvega pragaTe te rIte, "uparyukta kRtadharma jenAmAM pariNAma pAmyuM hoya tevA" munimahAtmAe dharmadezanA karavI. ahIM koIne zaMkA thAya ke-vidhipUrvaka dharmopadeza karavA chatAM je zrotAne tathAvidha karmaSathI baMdha na thAya te dharmopadezakane zuM phaLa?" tyAM sarvajJo kahe che ke-tathAvidha zrotAonA kaThina karmo Adi dene lIdhe yadi tene bodha na thAya, te paNa nirmaLa (paropakAra-anugraha buddhivALuM) citta che jenuM, tevA upadezakane te dharmopadeza karavAthI phaLa maLe ja che." vaLI ahIM zaMkA thAya ke-dezanAnuM kaI jIvamAM UlaTuM paNa phaLa AvavAne saMbhava che, te A dharmadezanAthI saryuM, arthAt na devAmAM zuM vAMdho ? tyAM samAdhAna kare che ke-A jagatamAM upakAra aneka prakAre thAya che, paNa duHkhane mULamAMthI cheda karanArI dharmadezanAthI yogya jIvane je upakAra thAya che, te upakAra kaI kALe kaI kSetramAM bIjI kaI rIte thaI zakatuM ja nathI; kAraNa ke-dharmadezanAthI varabadhinI prAptirUpa zraddhA guNa pragaTe che ane e paraMparAe leza mAtra paNa jyAM duHkha nathI tevA mokSasukhane prApta karAve che. A rIte dharmadezanAthI cho paraMparAe mokSasukhane pAme che, mATe egya jIne mahA upakAranuM kAraNa hovAthI adhikArIe vidhipUrvaka dezanA devI, te dezanAnI zAstrakathita yogyatA dharAvanArA mahAmuninuM avazya kartavya che. A rIte graMthakArazrIe ogaNIsamI gAthAnA vivecanamAM dhamabindumAM pUjyapAda zrIharibhadrasUrijI mahArAjAe jaNAvela dharmadezanA vidhi vistArapUrvaka jaNAvyuM, have A saddhane grahaNa karavA mATe jIvamAM kevI yogyatA hovI joIe te jaNAve che. mULa-" saMvignastacchterevaM, jJAtatattvo naro'naghaH / daDha jIyA kaccha, saMpraDa pravarvate 20 " Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 75 dharmaprApti mATe jIvanI yogyatA ] mULane artha--e pramANe dezanA zravaNathI tatvane jANa-saMvegI ane punyazALI manuSya, dhamanI IcchAvALe banI potAnI zakti pramANe daDha vicAra karIne dharma grahaNa kare che. TIkAne bhAvA-upara jaNAvelA vidhi pramANe dharmazravaNa karavAthI tattvanI zraddhAmAM bAdhaka mithyAtvarUpI mela jene dUra thaye che, tethI tenuM jJAna, eTale hatheLImAM rahelA gaLa moTA AmaLA ke motInI jema jIva-ajIva vagere sakaLa vastutatvanuM jene zAstrarUpI cakSudvArA jJAna thayuM che ane tethI "saMgI" eTale (jenuM svarUpa pR. 41 thI jaNAvyuM te) saMvega guNa jenAmAM pragaTa thayuM che, eve te dharma karavAnI IcchAvALo zrotA "Dha" eTale ati sUkSma-nipuNa buddhithI vicArIne dharma karavAmAM hetubhUta-sahAyaka evA pitAnA sAmarthyane anusAre dharmane suMdara rItie zahuNu kare, arthAt (vi. 2 jAnA bIjA prakaraNanI zarUAtamAM kahevAze te) ga-vandana-nimitto vagerenI zuddhi sAcavavArUpa vidhipUrvaka dharma svIkAravAnI pravRtti kare. suma vicAra ke pAlana karavAnA pariNAma, sAgAdinuM baLa vicAryA vinA nyUna ke adhika dharma karavAmAM Akhare bhaMga thavAne ane tethI UlaTo anartha thavAne paNa saMbhava che, mATe dIrgha vicArathI tenuM pAlana karavAnI zaktinuM mApa kADhI dharmapravRtti kare-ema sUcavyuM che. arthapattie dhIme dhIme aMgIkAra karelA dharmanuM samyapha pAlana karatAM rUci-zakti vadhatAM jAya che ane uttarattara vadhu dharmArAdhana karI zakAya che. (A vacana avicArIta kAryanA niSedhanI apekSAvALuM samajavuM. anyathA sAhasaguNa nirAdhAra bane.) gRhasthanA sAmAnya dharmanuM varNana karIne, gRhasthanA vizeSa dharmane grahaNa karavA mATe jIvanI yogyatA kevI hovI joIe te upara pramANe batAvyuM. dharmaratnaprakaraNa, zrAddhavidhiprakaraNa Adi graMthamAM ekavIza guNothI yukta hoya te dharmagrahaNa mATe egya che, ema jaNAvIne te ekavIza guNa A pramANe batAvyA che-- " dhammarayaNasya juggo, akhuddo rUbarva pagaisomo / soSiko phro, auda no suvial ? " " lajjAluo dayAlU, majjattho somadiTTi gunnraagii| 13 1 sakaha supakkhajutto, sudIhadaMsI visesannU // 2 // " " vuDDhANugo viNIo, kayaNNuo parahiatthakArI the| taha ceva ladvalakkho, igavIsaguNehiM saMpanno ( saMjutto) // 3 // " " pAyaddhaguNa vihINA, eesi majjhimA'varA neyaa| rUtto ha, dipAvA paDyA che ja che." (dharmaratnA pa-6-7-30) bhAvArtha--ahIM paNa guNanuM varNana karavA mATe guNane nirdeza karyo che, te pUrvanI jema guNa-guNIne abheda saMbaMdha jaNAvavA mATe che, ema samajavuM. temAM- Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ dhao saM0 bhA. 1-vi0 1-gA. 20 1. azudra-utAvaLIo ane chIchare nahi, paNa udAra, dhIra ane gaMbhIra. 2. rUpavAna-pAMceya IndriyathI pUrNa--khaDarahita avayavothI paripUrNa ane samartha zarIravALe. 3. prakRtisaumya-svabhAvathI ja pApakarma nahi karanAre, zAnta svabhAvathI bIjAone paNa ' upazamanuM kAraNa. 4. lokapriya-niMdA, jugAra, zikAra vagere zAstromAM kahelAM lokaviruddha kAryone nahi karanAra, dAnavinayAdi sadAcArayukta. 5. akrUra-prazasta cittavALe, kaSAya-kaleza vinAne, jenuM citta prasanna hoya. 6. bhI-A leka-paralokanA dukhethI ane apayazakalaMkathI DaranAre. 7. azaka-vizvAsanuM pAtra, keIne nahi ThaganAre, prazaMsAne gya, bhAvathI dharma karanAre. 8. sudAkSiNya-bIjAnI prArthanAne bhaMga nahi karatAM svakArya choDIne paNa tenuM kArya karanAre. 9. lajajALuM-agya kAryo karatAM lajajA pAmanAre ane aMgakAra karelA kAryane pUrNa karanAre. 10. dayALu-duHkhI, dariddhI ane dharmarahita vagere prANIo pratye dayAnA pariNAmavALo. 11. madhyastha saumyadaSTi-rAga-dveSarahita hovAthI yathAsthita vastutatvane vicAraka. arthAt heya upAdeyamAM vivekavALe, niH pakSapAtI, satyane grAhaka 12. guNarAgI-(guNa) guNIne pakSapAta karanAra, nirguNInI upekSA karanAra, prAsaguNanI rakSAmAM tathA navA guNanI prAptimAM udyamavALo. 13. satkathaka-dharmakathAnI rucivALe ane vikathAmAM arucivALe. 14. supakSayukta-ajJAMkita, dhamIra, sadAcArI ane dharmakAryomAM sahAyaka parivAravALe. 15. sudIrghadazI-sUma vicArapUrvaka jenuM pariNAma suMdara jaNAya tevAM kAryo karanAre. 16. vizeSajJa-pakSapAta vinA vastunA guNadoSane samajanAre. 17. vRddhAnuga-nAnA ke moTA zuddha-pariNata buddhivALA je sadAcArI hoya te vRddha kahevAya, tevA uttama puruSonI sevA karanAre ane teonI zikhAmaNane anusaranAre. 18. vinIta-mokSanuM mULa vinaya che ema samajI adhika guNIne vinaya karanAre. 19. kRtajJa-bIjAe karelA upakArane visare nahi-pratyupakAranI bhAvanAvALo. 20. parahitArthakArI-niHsvArtha paropakArakaraNa svabhAvavALo. (dAkSiNya guNavALe prArthanA karanAra pratye upakAra karanAro hoya ane A guNavALa paranI prArthanA vinA svabhAvathI ja parahitamAM rakta hoya, ema bheda samaja.) 21. labdhalakSya-catura, dharmavyavahArane jaldI samajanArA; eTale ke-jene sahelAIthI dharma anuSThAna zIkhavI zakAya te. upara pramANe ekavIza guNayukta je hoya tene uttamattama jainadharmarUpa dhamaratnane (pAmavA) grahaNa karavAmAM they kahyo che. ahIM jaNAve che ke-saMpUrNa ekavIza guNavALo dharmaprApti mATe uttama pAtra che, caturkIza guNahIna eTale piNa bhAganA guNavALe dhamapegyatAmAM madhyama pAtra che ane aDadhA guNavALo dharma mATe jaghanya yogyatAvALo samaja. jenAmAM teTalA paNa guNe nathI, te A dharmaratna pAmI zaktA nathI. tene daridra samAna samaja. Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAvakanA 21 guNe! ] ahIM ' zrAvakadhama ane sAdhudhama '-ema dhama be prakAre kahyo che, temAM zrAvakadharmanA paNa '( avirata zrAvakanA) sAmAnya dharma ane (virativALA zrAvakanA ) vizeSa dhama'-ema e prakAza kahyA che, temAMnA avirata zrAvakadharmInA adhikArI gRhasthanAM pU. zrIharibhadrasUrijIe zrAvaka-dharma-vidhimakaraNunI gA. 4-5-6-7 mAM ' athI, samatha ane zAstra-aniSiddha '_ e traNa lakSaNA A pramANe jaNAvyAM che. 1. athI eTale vinIta, pAtAnI meLe sAme AvelA ane dharmanA jijJAsu. 2. samatha eTale dharmamAM dhIra, nirbhaya ane sthira. (aDaga.) 3. zAstraaniSiddha eTale 1-bahumAna, 2-vidhitatparatA ane 3-aucityavAna. temAM-- (a) bahumAnayukta=dharmakathApriya, niMdAne zravaNa nahi karanArA, niMdakanI dayA karanArA, tattvamAM cittanI ekAgratAvALe ane tattvA jANavAnI atyaMta IcchA dharAvanAza. (A) vidhitatparatAvALAguruvinaya, kAle kriyA, ucita Asana, yukta svara ane pAThamAM upayAga--e badhA vidhi karavAmAM AdaravALe. (4) aucityavAna-leAkapriya, aniMdita kriyAkAraka, sa'kaTamAM dhaiya rAkhanAra, yathAzakti tyAgavALA ane labdhalakSya ityAdi aucityane sAcavanArA. AvI ceAgyatAvALA avirata zrAvakanA sAmAnyadharmanA adhikArI che. virata zrAvakanuM lakSaNa pU. zrIharibhadrasUrIzvarajI mahArAja zrA.dharmavidhi-praka0-gA. 2 mAM kahe che ke " jene samyagdarzanAdi guNA prApta thayA hAya ane je dararoja gurumukhe uttama zrAvakanI sAmAcArI(kanya--akatavya)ne sAMbhaLatA hAya, te sAcA zrAvaka che. " bIje paNa kahyuM che ke--"ati tIvra karmAM mada (DrAsa) thavAthI upayeAgapUrvaka paraleAkahitakArI evI zrIjinezvaradevanI vANIne Adara-vidhithI sAMbhaLe, te (ahI) utkRSTa zrAvaka samajavA. " ema zAstromAM zabdane ghaTatA asAdhAraNa guNeA jenAmAM hAya tenuM virata zrAvakadharmamAM (vizeSadharmamAM) adhikArI paNa kaheluM che. zrAvaka 77 sAdhudhamanI cAgyatAnuM svarUpa khIjA bhAgamAM kahevAze, te sakSepathI A pramANe che-- 1-AryadezamAM janmelA, 2-uttama kula ane uttama jAtivALA, 3-kSINaprAyaHkarmA eTale laghukamI, tethI ja 4-nirmaLa buddhivALA, vaLI pa- saMsArasamudramAM manuSyapaNArUpa ratna pAmavuM durlabha che, janma pachI maraNa avasya che arthAt janma e ja maraNanu nimitta che, saMpatti capaLa che, viSayA ApAta madhura ane pariNAme viSarUpa hAI duHkhanA hetu che, jenA saMcAga thAya tenA vicAga avazya thAya, samaye samaye jIvanuM maraNu najIka AvatuM hAvAthI (zAstramAM je maraNane AvIcimaraNu kaheluM che) te pratisamaya cAlu che ane sasAranA vipAkA mahA dAruNa che ItyAdi. " saMsAra jene svarUpathI ja nirguNu-duHkharUpa ane dukhapara paraka samajAyA hAya ane tethI 6-saMsAthI virAgI thayeA hAya, 7-kaSAya pAtaLA (alpa) hAya, 8-hAsyAdi nAkaSAye svalpa hAya, -karelA upakArane bhUlanAra na hAya, 10-prathamathI guNu-guNInA vinaya karanAra hAya, 11-rAjyaviruddha dezaviruddha leAkaviruddha--kALaviruddha ane dharmaviruddha kAmeA karanAre na hAya, 12-rAjA, maMtrI ane nagarajanone mAnanIya hAya, 13-pavitra-paripUrNa Indriya-agopAMgavALA hAya, 14addhALu, 15-dhIra ( sthira) ane 16-IkSA levA mATe svayameva utsAhI-prAthanA karatA hAya, > Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 78. [ 10 sa0 bhA0 1-vi0 1-gA, 20 vagere guNovALo sAdhudhama mATe ceAgya jANavA. (dharmAMsa'graha-bhA0 2, gA. 73 thI 78, dha binduadhyAya 4-3 ) ema zrAvakanA sAmAnyadha, vizeSadharma ane sAdhudharma, traNeyanI ceAgyatA judI judI kahI che, teA upara kthA te ekavIza guNA kayA dharmanI yAgyatArUpa samajavA ?-ema prazna thAya, tenu samAdhAna e che ke-upara jaNAvI te avirata zrAvakadharma, virata zrAvakadhama ke yatidharmanI ceAgyatA te te dharmanI prAptimAM jarUrI viziSTa guNArUpe jANavI ane ekavIza guNA te dareka yeAgyatAmAM bhUmikArUpa samajavA. jema citra mATe bhUmi eka ja hAya, chatAM temAM raMgonI zuddhi, judI judI jAtinA raMgAnA yAga, AkAradarzaka khAdya rekhAe ane saphAI vagerenI taratamatAne lIdhe eka ja bhUmimAM citrA sAmAnya, zreSTha ane atizreSTha, vagere judA judA bhAvAne pAme che; tema ahI ekavIza guNA dharma grahaNanI bhUmikArUpa che. arthAt A bhUmikAvALo jIva avirata ane virata zrAvakadhama ke sAdhudharmanI yogyatA mATe jaNAvyA te viziSTa guNAdvArA te te dharmane pAmI zake-ema samajavuM, kAraNa ke-ekavIza guNNA jaNAvIne paNa kahyuM che ke-A ekavIza guNArUpI ratnAnI zreSTha sapatti jenI pAse hAya, te zrAvaka ane sAdhu-ema be prakAranA dharmAMne grahaNa karavA zaktimAna ane che (dharmaratna prakaraNa-gA0 140). ( arthAt A guNA mAtra zrAvakamA~ ke mAtra sAdhudhama mATe kahyA nathI.) ema zrAvakadhama ane sAdhudhama e bannenI prAptimAM prathama ekavIza guNA jarUrI che. e ja guNNAnA graMthakAre A cAlu gAthAmAM 'saMvijJA-jJAtatavaH-tejI: ' vagerethI saMgraha karyo che arthAt e vizeSaNAthI 21 guNA AvI jAya che. ema saddhanI ceAgyatAvALA jIvanuM' svarUpe kahyuM. e rItie parama gurUbhaTTAraka zrIvijayAnantasUriziSya, paDita zrIzAntivijaya gaNi caraNasevI, mahApAdhyAya zrImAnavijaya gaNi viracita sthApanna dha saMgrahanI TIkAmAM sAmAnya gRhasthadharmanA varNanarUpa pahelA adhikAranA 'tapAga cchAdhipa, sa`ghasthavira, pU. AcArya mahArAja zrIvijayasiddhisUri paTTAlakAra svargata zamakramAdi guNubhUSita pU. AcA zrIvijayameghasUri paTTadhara gAMbhiryAdi guNApeta pU. AcArya zrIvijayamaneAharasUri-ziSyANu muni bhadraMkaravijayakRta 'gUrjarAnuvAda samApta thayA. Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // anantalabdhinidhAnAya zrIgautamasvAmine namaH // saTIka zrIdharmasaMgrahane savistara gUrjarAnuvAda bhA. 1 la-vibhAga 2 je mAnavatAne vikAsa yAne zrAvakano vizeSa dharma prakaraNa 1 luM-samatvAdhikAra pahelAM gRhasthane sAmAnya dharma kahyuM, have tenA vizeSa dharmanuM svarUpa kahevAya che. A vizeSadharmanuM mULa samyaktva che, arthAt samyaktvavAna AtmAne ja A dharma vAstava svarUpe pragaTa thAya che, mATe granthakArazrI zlekanA pUrvAddhamAM samyaktvanI prastAvanA karI uttarAddhamAM tenuM lakSaNa kahe che. mULa-" nyAyyazca sati samyaktve'NuvratapramukhagrahaH / vinA , ji: suddhA sabhya | 2? " mUlane artha-"AtmAne samyaktva prApta thayA pachI ja aNuvrata, guNavrata ane zikSAvratarUpa bAra ke te paikInAM ochAM-vadhu vrata vagere dharma grahaNa kara yukta che. zrIjinezvaradevae kahelAM "jIva-achavAdi ke deva-guru Adi tamAM jIvanI je nirmaLa rUci' tene samyatva kahevAya che." TIkAno bhAvArtha-"samyagadarzana guNa jene pragaTa thayuM hoya tevA AtmAe ja aNuvrata, guNavrata ke zikSA grahaNa karavA yogya che. samyaktva pragaTyA vinA te grahaNa karavA chatAM tenuM sAcuM phaLa maLatuM nathI, mATe samyaktva vinA te aghaTita che." kahyuM che ke "ukhara bhUmimAM vAvelAM bIja ugatAM nathI, tema mithyAtvavAsita jIve svIkArelAM vratanuM phaLa maLatuM nathI." pralayakALanA agni vaDe phaLothI namI paDatAM vRkSe paNa sarva bhasmIbhUta bane, tema mithyAtvarUpa agnithI sarva pavitra saMyama-niyame paNa nAza pAme che." ema vizeSa dharmamAM samyaktvanI mUlakAraNatA jaNAvI. have samyaktva eTale zuM? te kahe che. zrIjinezvaradevoe batAvelA jIva, ajIva, puNya, pApa Adi bhAvamAM ajJAna, saMzaya ke mithyAjJAnAdithI rahita "AtmAnI nirmaLa rucine-zraddhAne " zrI tIrthaMkaradevee samyaktva kaheluM che, samyaphatva e gRhasthane vizeSa dharma che, arthAt samyaktvathI AraMbhIne pAMcamAM guNasthAnakanA - 1. abhyAsa mATe te mithyAtvI ke avirati-samakitavALAne paNa te levAnuM A graMthamAM ja AgaLa jaNAvAze. ahIM niSedha karyo te nizcayanayanA mate samaja. abhyAsa karanAra vidyArthI vinA AvaDate paNa vyApArAdine abhyAsa kare che, tema gRhastha mithyAtva dazAmAM paNa vratAdi grahaNa karavAM-pALavAM joIe. enA abhyAsathI AtmAmAM samyakatva pragaTe che ane pachI te paNa sAcuM phaLa Ape che. Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ o [%0o saM bhA0 1-vi0 1-gA. 21 aMta sudhI uttarAttara je je guNA AtmAmAM pragaTe, te sarve gRhasthanA vizeSadhama che--ema satra samajI levuM. ahI" e zaMkA thAya ke vAcaka zrI umAsvAtikRta tattvArthasUtranA) 'tattvArthe zraddhAna sabhyavaM'' arthAt ' tAttvika padArthomAM zraddhA e samyaktva' e sUtra pramANe tame kahI tevI samyaktvanI vyAkhyA karavAthI Agama sAthe virAdha Avaze : kAraNa ke- zraddhA eTale jinavacanamAM- tattvAmAM yathA paNAnA vizvAsa.' A vizvAsa mananI abhilASArUpa hAvAthI te manavALAne ja ghaTe, apAntarAla gatimAM ke aparyApta vagere avasthAomAM te ghaTe nahi, ethI AgamamAM kahele ( saMsArI jIvanA ) samyaktvanA utkRSTathI 66 sAgaropama ane (siddhonA samyaktvane ) sAdi anata akhaMDa kALa asatya Thare, kAraNa keteTalA kALamAM aparyApta vagere avasthAe jIvane avazya prApta thAya, ( ane siddhone teA mana hAya nahi,) tA te kALe te jIvAmAM maneAbhilASarUpa zraddhAsamyaktva kema ghaTe ? ane AgamamAM kaheluM samyaktvanI utkRSTa sthitine jaNAvanArUM zAsravacana kayI rItie sAcuM Thare ? : tenA uttaramAM graMthakAra jaNAve che ke-" tattvazraddhA eTale jinapraNita bhAvAmAM yathA paNAne vizvAsa. " e teA samyakRtvanuM kAryAM che ane tenA kAraNarUpa * mithyAtvamAhanIya kamanA kSayApazama vagerethI pragaTa thayelA je zuddha AtmapariNAma 'te samyaktva che. Avazyaka mULa sUtra 36, 20 6 mAM samyakRtva-adhikAramAM kahyuM che ke che A sammatte vasatyasaMmattoLIyAmmALuvemaLopalama-lalamulye samasaMvegAdine mudde AvaparAme vaLattA' arthAt " vizuddha samyaktvamAhanIya puMjanA venathI, upazamathI ke kSayathI pragaTa thayelA ane prazama-savega vagere liMgAthI ALakhAtA AtmAnA zubha pariNAma tene samyaktva kahyuM che. " A lakSaNa jema mana vinAnA siddhomAM ghaTe che, tema aparyAptAvasthAvALA saMsArI jIvAmAM paNa ghaTe che. AvI kSApazamAdvijanya AtmAnI zubha dazArUpa samyaktva pragaTa thavAthI ja ' tattvA zraddhA-vizvAsa ' pedA thAya che, mATe vizvAsa e samyaktvanuM kArya samajavuM. hAya ja, upara kahyuM tema jIvamAM ' tattvArthI zraddhA ' pragaTe tyAre samyaktva (zubha AtmapariNAma ) te ema jaNAvavA mATe ahIM kAryamAM kAraNanA upacAra karIne (eTale ke-tattvazraddhArUpa kAryoMmAM ja samyaktvarUpa kAraNane upacAra karIne ) tattvAmAM ( jIvAjIvAdi tattvapadArthomAM) zraddhA-vizvAsa ' tene samyaktva kahyuM che, mATe 'tattvArthazraddhAna sakhyatva'kahevAmAM kAI paNu doSa AvatA nathI. kahyuM paNa che ke " nIvAnavayathe, no bALak taphsa ddok sammatte / bhAveNa saddate ayANamANevi sammattaM // 1 // (navatattva, 5. 62 ) bhAvArthe--" jIva-ajIvAdi nava tattvapadArthone yathArtha svarUpe jANe tenAmAM ane matipaNAthI athavA chadmasthapaNAthI je je na samajAya te paNa * zrIjinezvaradeve kaheluM hAvAthI badhuM satya ja che'-ema zraddhAthI mAne, tenAmAM paNa samyaktva che. " 6 A samAdhAna svIkAryA pachI paNa e praznane avakAza che ke--khIjA graMthAmAM deva-gurUdharmarUpa traNa tattvAmAM tattvapaNAnI zraddhA 'ne samyaktva kahyu che te kema ghaTaze ? jema ke dd Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ba0 1-samyakatvaprAptinuM svarUpa ] "hiM te gusso, musAduLa nigamathe ghA iccAi suho bhAvo, sammattaM biti jagagurUNo // 1 // " (saMbodhapra0, samyaktvAghi0 34) bhAvArtha-"arihaMta e deva, susAdhu e gurU ane jinamata e ja prAmANika-satya, ItyAdi je AtmAne zubha bhAva, tene zrIjinezvaradeve samyaktva kahe che." A zAstrakathananI sAthe pUrve karelI vyAkhyA " tatvArthamAM zraddhA e samyakatva"ene virodha kema nahi Ave? arthAta bane vyAkhyAo paraspara kema ghaTaze? AnA samAdhAnamAM graMthakAramaharSi jaNAve che ke A prazna aghaTita che, kAraNa ke ahIM "zrI jinakathita tamAM rUci-zraddhA" evuM je samyakatvanuM lakSaNa jaNAvyuM te sAdhu-zrAvaka ubhaya saMbaMdhI sAdhAraNa che ane tame je bIjA graMthanI "arihaMta deva-susAdhu gurU" vagere samyaktvanI vyAkhyA kahI te mukhyatayA gRhasthane-zrAvakane uddezIne che. arthAt zrAvakane zrIahiraMtadeva pratye pUjyabhAva, gurUvarga pratye sevA-bhaktinA pariNAma ane dharmatatva pratye anuTheya bhAva eTale te te vartana-kriyA karavAnA pariNAma; tene deva, gurU ane dharma traNa tanI prAptirUpa samyakatva kahyuM che, A eka vAtaH bIjI rItie temAM paNa deva ane gurUtane jIvatatvamAM ane dharmatattvane (te zubha karmanuM upArjana ane azubha karmane rokanAra hovAthI) zubha Azrava tattvamAM tathA saMvara tatvamAM samAveza thAya che, ema vicAratAM ane vyAkhyAomAM jarAya virodha rahetuM nathI. A samyakatva zrIarihaMta bhagavaMte kahelA dharmanuM mULa che, kAraNa ke-AgaLa A graMthamAM ja pahelA vratanA adhikAramAM dvividha, trividha vagere bhAMgAthI grahaNa karAtAM zrAvakanAM bAra vate, ke je samyakatvarUpa mULanI "pAMca aNuvrata ane sAta zikSAvrata rUpe be zAkhAorUpa che, ema kahI te bAra vratane AzrayIne 13841287202 bhAMgA kahevAmAM Avaze, temAM eka paNuM bhAMge A samati vinA TakI zakatA nathI, arthAt samyaktvanA yege ja te bhAMgAo banI zake che, eTale samyakatva e dharmanuM mULa che e kathana satya che. A kAraNathI ja AgaLa (samyakatva e dharmavRkSanuM mULa che--dharmaprasAdanuM dvAra che" vagere (cha bhAvanAo) kahevAze te paNa yuktiyukta ja che. A samyakatvanuM phaLa zAstrakAro jaNAve che ke " aMtomuhUttamittaMpi, phAsiya hujja jehiM sammattaM / te kavarapurijhora (sela) saMsAra zA" (saMyojakao, navAdhika 24) bhAvArtha-"A samyakatvaguNane jeone mAtra aMtarmuhUrta eTale kALa paNa sparza thAya, te AtmAone nizcayathI vadhAremAM vadhAre ardhapagalaparAvartakALa eTale ja saMsAra bAkI rahe che, teTalA kALamAM niyama tene mokSa thAya che." ane teTalA kALa sudhImAM paNa " sammadiTThI jIvo, gacchai niyamA vimANavAsIsu / / jai na vigayasammatto, ahava na baddhAuo puci // 1 // " "jaM sakkai taM kIrai, jaM ca na sakkai tayaMmi saddahaNA / samALa nIvo, varasatharA rAja rA" (saMvapakao, sakhya adhio 2-26) Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [dha saM bhA0 1-vi0 1-gA. 22 bhAvArtha-" jIve je samyaktva pragaTavA pahelAM parabhavanuM AyuSya AMdhyuM na hoya ane samyaktva pragaTayA pachI tenuM vamana thayuM na hoya tA, arthAt samyaktva avasthAmAM AyuSyanA madha kare tA (manuSya-tiya cA ) niyamA vaimAnika devapaNAne ja pAme. " vaLI " samakitaSTi jIva dravya kSetra-kALa ane bhAvane AzrayI jyAre jeTalu dharma-anuSThAna zakaya hAya tyAre teTaluM kare ane azakayamAM zraddhA-sadguNA rAkhe, eTale cAgya samaye sAmagrI maLethI karavAnI bhAvanA rAkhe. AvI zraddhA karatA jIva ajarAmara sthAna(meAkSa)ne pAme che." vagere samyaktvanuM phaLa samajavuM. 81 ema dharmImAM samyaktvanI maulikatA, tenu' lakSaNa ane phaLa jaNAvIne, have tene prApta karavAnA keTalA ane kayA kayA mArgI-upAye che te tathA tenA keTalA ane kayA kayA prakAza che, te kahe che. mULa--" nisargAdA'dhiyAmato, gAyate tapa vayA / mithyAtvaparihAyaiva, padmahasArujitam // 22 | 77 mUlanA artha- mithyAtvanA udaya aTakavAthI jIvane svAbhAvika athavA gurUnA upadezathI ema e rItie pAMca lakSayukta samyaktva pragaTe che ane te pAMca prakAranuM che. " TIkAnA bhAvArtha-" upara kahyuM te samyaktva koI jIvane naisargika rItie eTale gurUupadeza Adi nimitta vinA svAbhAvika ja ane koIne adhigamathI pragaTe che. ahI adhigama kaheA, gurUnA upadeza kahA ke padArthanA yathArtha khAdha (jJAna) kahA, e traNeyano eka ja artha che. ceAgazAstranA pahelA prakAzanI 17 mI gAthAnI TIkAnA AMtarazrlAkendvArA pUrva AcArya bhagavAna zrIhemacandrasUrIzvarajI jaNAve che ke ' " anAdianaMta sa'sArarUpI AvatamAM paribhramaNa karatA prANIone jJAnAvaraNu, darzanAvaraNu, vedanIya ane aMtarAya-e cAra karmInI trIsa kroDAkroDa sAgaropamapramANu, nAmaka ane gAtrakama nI vIsa kroDAkroDa sAgarApamapramANa ane meAhanIyakasanI sIttera kroDAkroDa sAgaropamakAlapramANa utkRSTa sthiti badhAya che. jema parvatamAMthI nIkaLelI nadImAM pANIthI taNAtA-athaDAtA kUTAtA patthara aNaghaDaco paNa kayAreka geALa-suvALA banI jAya che, tema jIvane paNa tathAvidha krasthiti ghaTADavAnA koI Azaya vinA paNa ghaNAkSaranyAye * saMsAranAM kaSTa sahana karatAM keTalAMka karmo khape che tathA navAM khadhAyA kare che; Ane jainazAstromAM ' yathApravRttikaraNa ' kahyu che. e yathApravRttikaraNadvArA kasthitinI hAni--vRddhi thatAM, sAteya karmInI upara jaNAvI te sthiti ghaTIne eka kroDAkreADI sAgarApamathI paNa nyUna khAkI rahe tyAre sarva saMsArI jIvAne vRkSanA mULanI durbhedya ane kaThIna gAMTha jevA AkarA durbhedya rAga-dveSano pariNAma, ke jene jaina paribhASAmAM graMthI? kahevAya che teno udaya thAya che, A eka kroDAkoDI sAgaropamathI nyUna sthiti khAkI rahe, tyAre jIva e graMthIdeze ( pAse ) AvyA kahevAya che, arthAt te avasare tene thIrUpa rAga-dveSano tIvra Uya avazya thatA hAvAthI te ( avasthAne ) graMthIdeza kahevAya che. prAyaH bhavya-abhavya dareka jIvA A avasthAne (anatI vAra) pAmavA chatAM graMthIno parAbhava nahi karI zakavAthI, arthAt rAga-dveSane * ghaNu ' nAmanA kIDA lAkaDAne kAtarI khAya. temAM jema Azaya vinA paNu akSarAnA AkAra paDe tema. " Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pra0 1-aupamika-samyakatvanuM svarUpa ] 3 vaza thavAthI, pharI te karmAMnI mATI sthiti khAMdhavAnA mAThA adhyavasAyavALA nI meATI sthitivALuM kama khAMdhe che ane cAreya gatirUpa saMsAramAM bhame che; graMthIdeze AvelA je jIvamAM bhAvI kalyANunI ceAgyatA ( kAlAdi sAmagrInA cAgathI 'tathAbhavyatA ') pragaTI hAya, tevA kAika ja bhavya jIva apUrvaNu karIne, arthAt AtmIyanA baLe apUrva parAkrama pheAravIne rAga-dveSanI graMthIne ekAeka bhedI nAkhe che ( rAga-dveSane vaza thatA nathI ) : tAtparya ke-jema lAMkhI musApharI karavAmAM abhyAsI-sama purUSa uMcI, nIcI ke viSama bhUmine paNa ulladhI jAya, tema keAI jIva A rAga-dveSanA piraNAmarUpa (mehanI ) te graMthIne ulladhI jAya che, rAga-dveSanA pariNAmane karate nathI; Ane apUrNAMkaraNa kahevAya che. te pachI anivRttirNumAM rahyo thakA te a'tarakaraNa kare che. ema anivRttikaraNa nA maLe aMtarakaraNa karatAM jyAre nizvAkALanuM aMtarmuhUtta bAkI rahe, tyAre veDhavAnAM mithyAtvanAM daLIyAM tyAMthI khaseDI dIdhelAM hAvAthI tenA prathama samaye ja mithyAtvanA Udyaya aTake che, ene ja mithyAtvanA upazama kahevAya che ane te upazamadvArA pragaTa thatuM samyaktva aupamika kahevAya che. A samyaktva jIvane aMtarakaraNanA niSThAkALanA prathama samaye ja zarU thaIne aMtarmuhUtta sudhI Take che. e rItie pragaTa thatA A samyaktvane naisagika (svAbhAvika pragaTa thayeluM) kahevAya che ane guru-upadeza AdinA baLe jIvamAM tattvAnI rUci-- zraddhA thAya, tene adhigamaDhArA pragaTeluM-Adhigamika kahevAya che. A samyaktva yama-prazama vagere bhAvAnA prANarUpa che, jJAna ane cAritra anenuM khIja che ane tapa-zruta vageremAM pravRtti karAvanAra che. kAI jIvane jJAnAvaraNIya ke cAritramehanIyAdi karmAMnA tathAvidha kliSTa udayathI jJAna-cAritrane abhAva hAya te paNa tene thayeluM samyakRtva prazasanIya che, paNa (samyaktva vinAnAM) mithyAtvathI dUSita jJAna ane cAritra hoya te paNa te prazasta nathI. saMbhaLAya che ke-jJAna ane cAritra nahi pragaTavA chatAM zreNika mahArAjA mAtra samyaktvanA maLe tIrthaMkarapaNuM prApta karaze. ahI jijJAsu prazna kare che ke- jo A pramANe mithyAtvameAhanIya kanA upazama, Apazama ke kSaya thavAthI samakita pragaTe che, te ema kema kahyu` ke-naisargika rItie athavA guruAtmAne apUrva vIryollAsa, jenA khaLe rAga-dveSanI graMthInA 2. apUrNAMkaraNa eTale graMthibheda karatI veLAnA parAya karI AgaLa vadhe che. 3. anivRttikaraNa paNa uttarAttara AtmavInI sphuraNAvALA AtmAnA vizuddha adhyavasAya che. jIva temAM vA tenA khaLe aMtarakaraNa kare che. aMtarakaraNa eTale mithyAtvanI sthitinA be bhAga karIne vaccenAM mithyAtvanAM daLIyAMnA abhAva karavArUpa kriyAkALa ane te kriyAnI pUrNutA te niSphAkALa, e kriyA ane niSThA bannene samagra kALa aMtamuttu hAya che ane bhinna bhinna paNa aMta 'tadUtta' hAya che. temAM niSThAkALanA atanA pahelA samaye ja mithyAtvanAM daLikAnA UdayanA tyAM abhAva thavAthI te ja samaye upazama-samyaktva pragaTa thAya che, tenA kALa aMtarakaraNanA niSThAkALanA aMtamuhUta jeTalA hAya che. te kALamAM kAI vanA pariAma patita thAya to vahelAmAM vahelA te aMtarmu krU'nI chellI cha AvalikA bAkI rahe tyAre ane meADAmAM meDA eka samaya mAtra khAkI rahe tyAre tene anaMtAnubaMdhinA Uya thatAM 'sAsvAdana' samakita pAmIne aMtarakaraNanA nikAkALa pUrNa thatAM tUrta niyamA mithyAtvanA Uya thavAthI te mithyAtI paNa banI zake che. Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 84 [dha saM bhA 1-vi0 1-gA. rara te mithyAtvamAhanIya kanA upadezathI te thAya che?' AnuM samAdhAna graMthakArazrI jaNAve che ke kSApazama vagere thAya, te naisargika ke adhigamathI ema be rItie thAya che. ' kahyuM che ke-- 8 matema nizcaya 2, vijJAnlR vaLavo pappa | tya miccharasAda, uvasamasammaM lahai jIvo // 1 // " (vi0 Ava0 2734 " nIvAnImadhigamo, micchantasta 3 valovasamamAve / adhigamatAM nIvo, jAved vimudrAmo // 2 // ' bhAvArtha -" jema vanamAM dAvAnaLa ( saLagatA saLagatA ) ukhara ( atRNu) bhUmi kivA pahelAM dAvAnaLathI khaLI gayelI bhUmi sudhI pahoMce ane tyAM ( mALavAnuM nahi hAvAthI) svayameva bujhAI jAya, tema jIva satata mithyAtvanA pariNAmavALA chatAM jyAre aMtarakaraNe (ke jyAM anivRttikaraNanA maLe mithyAtvanAM daLIyAM khaseDI nAkhavAthI rahyAM nathI tyAM) Ave, arthAt aMtarakaraNane pAme tyAre (mithyA pariNAmamAM kAraNabhUta daLIyAMnA UyanA abhAva hAvAthI) tyAM ' upazama 'samyaktva (nisaga thI ) pAme. 1. bIjI rIte ( guru-upadezadvArA ) mithyAtvanA kSayApazama thavAthI jenA pariNAma vizuddha banyA che, te AtmA jIva-ajIva Adi tattvonA adhigama eTale Apa thavAthI--adhigamathI samyaktvane pAme. ra. "" e samyaktvaprAptinA prakAranuM varNana karyuM. have samyaktvanA prakAro kahe che. 1-aupazamika, 2-kSAyika, 3-kSAye pazamika, 4-veka ane 5-sAsvAdana,--ema samyaktva pAMca prakAre che. temAM1-aupara mirja-mithyAtvamAhanIya ane anaMtAnukhazrI krodha, mAna, mAyA tathA leAbha; e karmonA anuya eTale 'upazama,' ane upazamadvArA thatuM samyaktva te 'aupazamika' kahevAya che. A samyaktva vakhate jIvane mithyAtva vagere karmAM sattAmAM hovA chatAM rAkhADImAM bhArelA agninI jema tenA (vipAkathI) udaya hAtA nathI, arthAt te mithyA pariNAmamAM kAraNu banatAM nathI. A samyaktva anAdi mithyASTi jIvane chelle yathApravRttikaraNa, apUrvakaraNa ane anivRtti karaNa-e traNa karAdvArA thAya che, tenA kALa aMtarmuhUttanA hoya che ane cAreya gatinA sannipaMcendriyaparyAptA jIvAne pUrve kahyuM tema graMthibheda thayA pachI te pragaTe che, athavA upazamazreNimAM paNa jIvane te DAya che. kahyuM che ke " vasamoniyalsa 3, ddopha kavasAmiyaM tu sanmAM / no vA yatipuno, bavanirvAmo rupha saE I?] '' (vize0 0 2731) bhAvAtha - upazamazreNimAM vatA jIvane aupamika samyaktva hAya che, athavA je jIve traNa puja karyA nathI, agara mithyAtva khapAvyuM nathI; te jIva aupamika samakita pAme che. " pahelAM jaNAvI gayA te graMthideze ( sAteya karmAnI eka kroDAkroDI sAgaropamathI nyUna sthitivALI dazAmAM) tA abhavya paNa sakhyAtA ke asaMkhyAtA kALa sudhI rahe che ( arthAt karmInI ghaTelI sthiti teTalA kALa sudhI vadhatI nathI ) ane te sthitimAM vatA te zrIjinezvaradevAnI samavasaraNa vagere Rddhi joIne, * saMyamathI A lekamAM mAna-pUjA ane palAkamAM svasukha vagere maLaze, e buddhie ' sayama paNa grahaNa kare che; eTaluM ja nahi, deze Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pra0 1-aupamika samyaktvanuM svarUpa ] 85 nyUnadazapUrva sudhInu dravyazrutajJAna paNu bhaNe che. ema abhavya mithyAdaSTi paNa teTalA zrutavALA hAI zake che, mATe ja dezenyUnadazapU sudhInuM zruta (mithyAdaSTine paNa thatuM hAvAthI ) te mithyAzruta paNa hAya ema kahyuM che. ( saMpUrNa deza pUrvAMdhA niyamA samakitI hAvAthI tenuM jJAna tA sabhyazruta ja hAya che, tethI nyUna zrutavALAnu` sabhyazruta ja hAya ema ekAnta nathI. samakitIne samyak zruta ane mithyAtvIne dravyazrutarUpa mithyA hAya. ) ahIM prasa'gopAtta kAMIka vizeSa jaNAvatAM graMthakArazrIkramAve che ke-upara kahyuM tema aMtarakaraNanA pahelA samayathI ja aupamika samikatI banelA AtmA, auSadhi samA te samatinA maLe vikArI svabhAvavALA, eTale ke-kedravA( dhAnyavizeSa )nI jema mithyA pariNAma karanArA mithyAtvakanA keTalAka pradezane sapUrNa zuddha kare che; kedravA nAmanA dhAnyanA vikArI svabhAvane jema auSadhathI TALI zakAya che, tema mithyAtvamAhanIya karmAMnA pradezeAmAM rahelA AtmAne vikAra karavAnA svabhAvane ( rasane ) paNa samakitarUpa auSadhanA baLe dUra karI zakAya che; pachI te pradezeAnA Udaya thAya te paNa mithyAtvarUpa vikAra thatA nathI. (ema samitarUpa auSadhadvArA e pradezAne temAM rahelA khAdhaka rasathI rahita-zuddha kare che.) keTalAka pradezane azuddha ( kAMIka rasavikAra TaLe ane kAMIka AkI rahe tevA) kare che ane kAI pradeze te rasavikAravALA azuddha ja rahe che; ema zuddha, azuddha ane azuddha evA mithyAtvakamanA traNa vibhAge thAya, tene anukrame samakitamADunIya, mizrameAhanIya ane mithyAtvameAhanIya kahevAya che, tene ja traNa puMjo kahelA che. kAma graMthika matanA abhiprAye A kriyA aupamika sakitamAM vatA jIva ( aMtarakaraNanA ) prathama samayathI avazya zarU kare ja; ane jyAre (atarakaraNarUpa) aupazamika samyaktvanA aMtamuhUtta kALa pUrNa thAya, tyAre anatara samaye ja te traNa puMjo paikI koi eka puMjanA tene avazya Udaya thAya ja. te zuddha (samakitamAhanIya ) puMjanA Udaya thAya teA jIva kSAyApazamika samakitavALA, ardha zuddha (mizramehanIya ) puMjanA Uya thAya teA mizrasamativALo ane azuddha (mithyAtvamAhanIya ) pujanA Uya thAya te mithyASTi kahevAya, eTale ke aupazamika samakita pachI jIva te traNamAMthI kAI eka dRSTivALo ane ja. kahyuM che ke-- ** 'kammagaMthesu dhuvaM, paDhabhovasamI karei puJjati / "" tavvaDio puNa gacchai, samme mIsaMmi micche vA // 1 // bhAvAthe kAma graMthika abhiprAyathI prathama aupamika samakita pAmanArA jIva avazya traNa puja kare ane aMtarmuhUttanu te samakata pUrNa thatAM ja kSAyeApazamika samakitane, mizrasama ktane mithyAtvane pAme. "" A mata kama graMthanA samajavA, siddhAntanA mate te koI * anAdi mithyAtvI jIva tathAprakAranI viziSTa adhyavasAyAkrika sAmagrI prApta thatAM, pUrve kahI gayA te apUva karaNadvArA ja traNa puMja kare ane temAMnA sarvathA zuddha (samakitamAhanIya ) pujane bhAgavatA-anubhavatA (aupazamika samakita pAmyA vinA ja) prathama kSAApazamika samakita pAme, athavA koI anya jIva (kama graMthanA matamAM jaNAvyu. tema ) yathA pravruttikaraNa, apUrvakaraNa ane anivRttikaraNanA krame aMtarakaraNamAM prathama samaye ja aupamika samakita pAme, paraMtu tAvidha (adhyavasAyArdika sAmagrInA Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ --- --- -- - - - - - [ dha saM0 bhA. 1-vi0 1-gA. 22 abhAve) traNa paMja kare nahi." AthI tene samakita mehanIya-mizramehanIya puMje na hovAthI aupathamika samakita(aMtarakaraNa)no kALa pUrNa thatAM niyamA mithyAtvamehanIyano udaya thAya. arthAta te mithyAdaSTi ja bane. bRhatka9pabhASyamAM kahyuM che ke "AlaMbaNamalahatI, jaha saTTANaM na muMcae iliyaa| parva patipulo, mirjI riya vasamI che ? " (Tre20) bhAvArtha-"jema iyaLa (kiDevizeSa) pahelAM zarIrane laMbAvI, AgaLanA sthAne sthira thaI pachI pAchaLanA sthAnane cheDe che, AgaLa sthAna pakaDI na zake te mULa sthAnane choDatI nathI-pAchI vaLe che, tema traNa puMja vinAne upazama-samakitI jIva paNa AgaLa zuddha ke ardhazuddha pujanA abhAve tenA UdayarUpa AlaMbana nahi maLavAthI mithyAtve ja pAcho Ave che, eTale kemithyAtvane anudayakALa pUrNa thaye punaH tene mithyAtvane ja Udaya thAya che. " tAtparya ke-saiddhAtika mate kaI viziSTa sAmagrIvALa jIva prathamathI ja kSAyopathamika samati pAmI kAlAMtare mizra ke mithyAtvanA udayavALo bane ane tevA viziSTa adhyavasAyAdi vinAne kaI prathama upazama-samati pAmI pachI niyama mithyAtvI ja bane. vaLI upazama samyakatvanA prAraMbhamAM koI jIva (viziSTa adhyavasAyanA baLe) te samatimAM eTale aMtarakaraNamAM vate ja tenI pachI dezaviratine tathA sarvaviratine paNa pAme. zatakanI baharacUNimAM kahyuM che ke-"upazama samativALo kaI jIva aMtarakaraNamAM vartata ja dezaviratine, te kaI pramattane ke keI apramatta guNasthAnakane paNa pAmI zake, paraMtu aMtarakaraNanA aMtarmuhurtanI chellI cha AvalikA, ke jene upazamamAMthI paDatA jIvane sAsvAdanano kALa kahyo che (AgaLa sAsvAdananuM svarUpa kahevAze) temAM vartate hoya, arthAt sAsvAdana bhAvane pAmyuM hoya, te aMtarakaraNamAM hovA chatAM dezavirati Adi keI guNane pAmI zakatuM nathI; niyamA mithyAtvI ja bane che." uparyukta traNa puMjane saMkramavidhi bRhatkAbhASya(pIkAnI gA. 112-113)mAM kahyo che, ke "jenA pariNAma vizuddha thatA jAya-vadhatA jAya, te traNa pujanI sattAvALo samakitadaSTi mithyAtvanAM pudgalene samakita mehanIya ane mizramehanIya banemAM saMkramAve che, arthAta vizuddha ke ardhavizuddha banAve che tathA ardhavizuddha mizrapudgalenA puMjane samatimohanIyamAM saMkamAve che, eTale kevizuddha banAve che. tethI UlaTuM, je samyakatvathI patita thaI mithyAdaSTi banyuM hoya, te pUrve karelA puMjomAMnA mizramehanIya tathA samakitamohanIya banne pujene mithyAtvamAM ja saMkramAve che, mimAM saMkramAvate nathI; arthAt zuddha ane ardhazuddha banene azuddha ja banAve che." kahyuM che ke___"micchttmi akhINe, tipuMjiNo sammadidviNo niyamA / vImi 3 miccha, sunnI va vava va " () mALa27) bhAvArtha-"samaktidaSTivaMta che jyAM sudhI teone mithyAtvapuMja kSINa na thAya tyAM sudhI niyamA traNa puMjavALa, teno kSaya thatAM mizrapuMjane kSaya na thAya tyAM sudhI be pujavALA, mizrapujane Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pra0 1-samyaktvanuM svarU5] 27 paNa kSaya thayA pachI samyaktvapujano kSaya na thAya tyAM sudhI eka pujavALA hAya che ane chelle samyaktvapujanA paNa kSaya thatAM kSapaka (kSAyika samitI ) ane che. " vizuddha thayelA paNa kedravA jema tela vagerenA viparIta yAgathI punaHvikArI ane tema vizuddha thayelAM (samyaktva-meAhanIya ) pudgalA paNu krutIrthaMkAnA saMga, mithyA-kuzAonuM zravaNu, vagere karavAthI tatkAla vikArI-azuddha thaI punaH mithyAtvarUpa bane che. vaLI samatathI paDelA jIva krIthI samiti pAme, tyAre paNa (siddhAntanA mate)apUrvakaraNa vaDe traNa pujo kare ane anivRttikaraNadvArA samyaktvapujane UdayamAM laI kSAApazamika samakitane pAme che, ema samajavuM. ahIM e prazna thaze ke apUratA tene kahevAya, ke je prathama ja hAya, pUrva kadI na thayuM hoya ! pahelAM apUrvakaraNa karanAro patita thayA pachI pharIthI tene kare te apUrva kema kahevAya ? " tenuM samAdhAna pUvaSa jaNAve che ke ' pUrve kareluM apUva karaNu mAtra stAkaalpakAlIna hovAthI ane tenI apekSAe khIju hAvA chatAM viziSTa hAvAthI te apU ja che, mATe apUrva kahevAmAM vAMdhA nathI. ' saiddhAntika mata evA che ke-samyaktvanI prAptinI jema dezavirati ke sarvaviratinI prApti vakhate paNa jIvane yathApravRtti ane apUrvae e karaNA teA thAya che, paraMtu apUrNAMkaraNanA kALa samApta thatAM ja anaMtara samaye ja te dezavirati ke sarvavirati prApta thatAM hAvAthI anivRttikaraNa thatuM nathI. vaLI dezivarati ke sarvaviratinI prApti pachI paNa eka aMtarmuhUtta sudhI jIva avazya vadhatA pariNAmavALo ja hAya, aMtarmuhUtta pachI ja koI vizuddha pariNAmI, teA keAI sakliSTa piraNAmI paNa khane. A bAbatane kema prakRtinI TIkAmAM jaNAvI che ke--je upayoga vinA ja kathaMcit pariNAma sakilaSTa thatAM (pramAdathI) patita thayA hAya, te jIva yathApravRtti apUrva - karaNa karyAM vinA ja pharIthI dezivarita ke savavatine pAme ane je upayAgapUrvaka patita thaye hAya-mithyAtve gayeA hAya, te jIva jaghanyathI atarmuhUttakALe ane utkRSTathI ghaNA lAMbA kALe paNa pUrve kahelAM yathApravRttpAdi karaNA karIne ja dezivarita ke savatine pAmI zake che. ' vaLI siddhAntanA mate samaktinA virAdhaka koI jIva( kSAyeApazamika ) samyaktva sahita paNa marIne chaThThI nArakI sudhI upajI zake che, ema pravacanasArAdvAramAM jaNAvyu che. 4 4. aupamika samyaktva pUNa thaye zuddha pujane vedate kAI nAraka kSAyeApamika samyaktva pAme athavA manuSya--tiya iMca gatimAMthI kSAyeApamika samakitavALA kAI nArakImAM utpanna thAya tyAre tene pUrvabhavanuM samakita sAthe hAya, kAraNa ke- samyakRtvanI virAdhanA karanAro kAI jIva narakamAM chaThThI naraka sudhI samyaktva sAthe pazu jAya che, ' evA saiddhAntika mata che. kSAyika samakitI narakamAM upaje te samyaktva sAthe ja trIjI tarapha sudhI ja upaje che, tethI nIcenI tarakamAM jate nathI. ( pravacanasArodvAra-gA. 961nI TIkA. ) Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samakitaprAptine samajAvatuM yaMtra. [ dhao saM0 bhA0 1-vi0 1-ga 22 1 mithyAtvIno thathAma-kALa 5 saMpUrNa anivRti karaNa upazamasano kALa . :::::." sAruM 10 samakita guMja 11 mithyAtva puMja heThalI sthiti = = - hAkALa 9 mija - 7 aMta2 karaNa * bhisThAkALa 2 graMthI deza = 7 aniM.pUrvArdhakALa mi uparanI sthiti 1-jIvane anAdi mithyAtva dazAne kALa-mithyAtvaguNasthAnaka. ahIM AMtarUM paDatuM hovAthI ane aMtarakaraNa kahevAya che. anivRttikaraNanA vartata chava yathApravRttikaraNadvArA karmonI utkRSTa sthitine ghaTADIne ja kriyAkALanA aMtarmuhUrtane anivRttikaraNa tathA niSThAkALanA "nadIlapASANa" nyAye "eka kaDAkaDI sAgarepamamAM paNa pa- aMtarmuhUrtane aMtarakaraNa mAne che. banne bhege kALa paNa aMtamuM pamanA asaMkhyAtame bhAge nyUna jeTalI" TUMkI kare. dUrta ja hoya te saMpUrNa anivRttikaraNa 2-rAga-dveSanA tIvra udayarUpa graMthinI samIpatA. ahIM sudhI jIva -aMtarakaraNa-anivRttikaraNamAMnA ja A aMtarakaraNarUpa niSThAkALamAM ghaNI vAra Ave, paNa graMthIthI bhaya pAmI pAcho paDI jAya ke mithyAtva dalike nahi rahevAthI ahIM prathama samaye ja pragaTe, tene upatyAM ja aTakI jAya. zama-samakita (cothuM guNasthAnaka) kahe che. koI te uparanAM guNasthA3-graMthI, athavA mithyAtvanA UdayavALo tIvra rAga-dveSane kALa. nake paNa A aMtarakaraNamAM-aMtarmuhUrtamAMja pAmI zake. 4-e ja aMtarmuhUrta kALamAM kaI jIva AtmAnA apUrva nirmaLa 8-aMtarakaraNanA aMtarmuhUrtanI ja chellI cha AvalikArUpa sAsvAdanane adhyavasAyathI rAga-dveSane vaza nahi thatAM graMthIne bheda kare te kALa. kaI maMda pariNAmIne aMtarakaraNamAM ja anaMtAnubaMdhIne apUrvakaraNa kALa." Udaya thatAM pariNAma bagaDe, te UtkRSTathI chellI cha AvalikA bAkI pa-6-anivRttikaraNanA aMtamuhUrtamAnuM prAthamika aMtarmuhUrta-kriyAkALa, rahe tyAre ja bagaDe, te pUrNa thatAM niyamo mithyAtvane Udaya thAya. A kALa pasAra karatAM bhaviSya aMtarmuhUrtamAM Udaya AvanArAM ( 9-aMtarakaraNanA samayamAM vartata bhAvI mithyAtanA traNa puMja kare mithyAtvanAM dalimAMthI keTalAMka vartamAnakAlina (A) aMtarmuhU temane (addhazuddha ) mizra puMja. ptamAM bhogavI le ane zeSa bhaviSya sthitimAM nAkhI de. e rItie vaccenuM aMtarmuhUrta mithyAtvanAM dalithI rahita banAve. | 10-(saMpUrNa zuddha) samakita puMja. ahIM mithyAtvanI satata saLaMga sthitinA be vibhAga thaI vacce ! 11-(azuddha) mithyAtva puMja-mithyAtanI heDalI sthiti. Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pra. 1-samyakatvanA pAMca prakAre ] kAgrathika mate to samakita sahita (manuSya-tiyaca), vaimAnika deva sivAya bIje upaje ja nahi, (arthAt AgAmI bhavamAM nArakI, tiryaMca, manuSya ke bhuvanapati, vyaMtara, tiSa deva; thanArA manuSyane ke tiryaMcane samakitavedanakALe te sthAnanuM AyuSya baMdhAtuM nathI, mATe ja pravacanasAroddhAranI TIkAmAM "dina" arthAt "pragaTelA samakita sAthe" evo zabdaprayoga karyo che. kAgrathika mate jIvanuM samati cAlyuM jAya, punaH mithyAdaSTi bane, te sAteya karmonI utkRSTa sthiti paNa punaH bAMdhI zake, (utkRSTa rasa bAMdhe nahi.) saiddhAttvika mate te eka vAra samyakatva pAmele (arthAt graMthibheda karanAre) jIva te pachI dIrghakALa saMsAramAM rakhaDe, mithyAtvane udaya thAya, te paNa punaH utkRSTa sthitibaMdha na ja kare, ( arthAt karmonI sthiti bhinna kroDAkoDa sAgaropamathI vadhAre na ja bAMdhe) vagere saiddhAttvika ane kArmagraMthika matAntararUpa vizeSa samajavo. ahIM sudhI aupazamika samyaktvanuM svarUpa prasaMgopAta vizeSa hakIkata sAthe jaNAvyuM. -kSatrimithyAtvamehanIyAnA traNeya paMje) ane anaMtAnubaMdhI krodhamAna-mAyalebha, e sarvane sattAmAMthI paNa "kSaya thavAthI pragaTatuM hovAthI kSAyika" samati jANavuM. kahyuM che ke "ii vaMsamo, vivihUmi vi manizAnabhUmiA. niSacavAmI, samajuM vAkya ho " (dharmavaMgaLI-ra0 802 ) bhAvArtha-"saMsAranA nidAnabhUta traNeya prakAranuM (traNeya purU5) darzanamehanIya (mithyAtva) karma kSINa thavAthI niSphaTaka-zreSTha kSAyika samyakatva pragaTa thAya che." A samyakatva pragaTyA pachI avarAtuM ja nathI, mATe Ane kALa sAdi anaMta che. 3-opAni pUrve jaNAvyuM tema mithyAtvanAM udaya pAmelAM dalikane kSaya, arthAt sattAmAMthI nAza kare ane udaya nahi pAmelAne upazama kara, ema "kSayanI sAthe upazama " te kSapazama. AvA kSapamazanuM jemAM projana hoya, arthAt je samyakatva AvA lopazamadvArA pragaTa thAya, tene "kSApathamika jANavuM. kahyuM che ke " micchattaM jamuinnaM, taM khINaM aNuiyaM ca uvasaMta / kIsamAvapariNa, vepharta rAva zA " ( virogrIva -. 132) bhAvArtha -"je mithyAtva udayamAM AvyuM tene bheLavIne kSaya kara ane udayamAM na AveluM sattAmAM rahyuM tene upazama kare; ahIM "upazama karavo eTale eka "udayathI aTakAvavuM" ane bIje "micyA svabhAva dUra kare" ema be arthe samajavA. ethI mithyAtva puMja tathA mizra puMja e bannenA udayane aTakAva ane uditane mithyA svabhAva (rasa) dUra karI samakita peja banAve, ema traNeyane upazama samaje, arthAt samakitadehanIyarUpe zuddha pudgale udayamAM hoya, mATe upacArathI tene paNa mithyAtvane (rasa) upazama jANa. athavA bIjI rItie "pUrve udayamAM AveluM mithyAtva kSaya karyuM, sattAmAM rahelA mithyAtva puMja tathA mizra puja(rUpa mithyAtva)ne udaya aTakAvyuM ane samakita pujArUpe vartamAnamAM udita mithyAtva dalijemAMnA mithyA svabhAvane (rasane) dUra karavArUpa upazama karyo" ema samajavuM. ema kSaya ane upazamadvArA mizrabhAvane pAmelA, vartamAnamAM vedAtA, rasarahita, samakita mehanIya nAmanA zuddha pujarUpa mithyAtvanA udayane, te kSaya-upazamayukta hovAthI lApazamika samyaktva kaheluM che." 12 Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 90 [ dha0 saM0 bhA) 1-vi0 2-gA. 22 A samyakatvane "sattAmAM rahelA mithyAtvapradezanA bhegavaTAvALuM" eTale "satkarmavedaka" paNa kahevAya che. aupazamikamAM te sattAmAM rahelA mithyAtvane pradezadaya paNa te nathI. pazamimAM ane kSApazamikamAM ema bhinnatA che. kahyuM che ke " veei saMtakamma, khaovasamiesu nANubhAvaM se| vasaMta to 3, vaigg na saMtavAjhmavi zA" ( visAva - 2223) bhAvArtha-"kSapazamabhAvane pAmela chava kSayapazamabhAvane pAmelA anaMtAnubaMdhI AdinA (Adi zabdathI mithyAtvanA paNa) sattAgata pradezane bhegave che, tenA rasane bhegavate nathI ane upazamabhAvane pAmele (upazAnta kaSAyavALA) jIva sattAgata pradezane paNa bhagavate nathI." 4-vakSapakazreNine (kSAyika samakitane) prApta karatAM jIvane anaMtAnubaMdhI cAreya kaSAye, mithyAtvamenIya ane mizramehanIya-e chane saMpUrNa kSaya thayA pachI, samati mehanIya(zuddha puja)ne khapAvatAM khapAvatAM, tenAM chellAM pudagalene khapAvavAnA chellA samaye udaya pAmela chelle grAsa bhegave, tyAre (kSApazamika ja cheDe chatAM, tenA aMtima grAsanuM vedana hovAthI) tene vedaka samakita kahevAmAM Ave che. (A chelle grAsa khapI jatAM ja darzanasaptakano kSaya thavAthI anaMtara samaye jIva kSAyika samakitI bane che.) kahyuM che ke "agika purAvAmipurA ? bhAvArtha-"pUrve jaNAvelA (udayamAM vattA samakitamohanIyanA) pudgalenA chellA grAsanuM vedana, tene vedaka samakita kaheluM che." pa-sAhyAva-pahelAM jaNAvyuM tema pazamika samyakatvavaMta koI patita pariNAmI jIvane aMtarakaraNamAM vartatAM, jaghanyathI jyAre chelle samaya bAkI rahe ane utkRSTathI tenI chellI cha AvalIo bAkI rahe, tyAre anaMtAnubaMdhI kaSAyane udaya thatAM samyaktvathI paDavA mAMDe, arthAt samyakatvanuM vamana kare; ( tyAre khIranuM bhojana karyA pachI vamana veLAe paNa tene kAMIka svAda rahe tema) te kALe jIvane paNa samyakatvane kAMIka AsvAda heya mATe tene "sAsvAdana samakita kahevAya che. upazama samakitanuM vamana thatAM mithyAtvane udaya thayA pahelAM, vacce jaghanyathI eka samayanuM ane utkRSTathI cha AvalI pramANa A samyakatva chavane paDatI veLAe hoya che. kahyuM che ke " uvasamasammattAo, cayao micchaM apaavmaannss| sAsAyaNasammattaM, tayaMtarAlaMmi chaavliaN||1||" ( vize0A0-gA0 531 bhAvArtha-"upazamasamyaktvathI khasatAM-paDatAM mithyAtvanA udaya pahelAM (upazamasamati ane mithyAtvanA) AMtarAmAM che AvalI pramANu sAsvAdana-samakita hoya che." e pAMceya prakAranI sthiti-kAlamAna vagere nIce pramANe che " aMtamuhUttuvasamao, chAvalI sAsANa veago smo| sAhiyatittIsAyara, khaDao duguNo khovsmo||1||" (saMbodhapra0, samya0 22) * dhamaka, samyaktyAdhikAra, gA0 21 "zaraNama guja, go jamagrDhAvAI " che. Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pra. 1-samyakatvanuM vizeSa svarUpa ] bhAvArtha-pazamika samyaktva aMtamuhUrta, "sAsvAdana" cha AvalikA, "vedaka" eka samaya, "kSAyika' sAdhika tetrIza sAgarepama ane "kSAyopathamika" tethI dviguNa (sAdhika) chAsaTha sAgaropama sudhI (utkRSTathI) hoya che." te A pramANe " dovAre vijayAisu, gayassa tinnaccue ahava taaii| vAM nAmavi, nAnIvA satra . ? " ( ziva0nA rU) bhAvArtha_"kaI kSApamazika samakitI jIva be vakhata vijayAdi cAra paikInA keI anuttara devalokamAM ke traNa vAra amruta devalokamAM utpanna thAya (te anuttaramAM utkRSTa AyuSya 33 sAgaropama havAthI be bhavamAM ane amrutamAM utkRSTa AyuSya 22 sAgarepama hevAthI traNa bhavamAM 66 sAgarepama thAya.) te uparAnta je je manuSyanA bha kare teTaluM adhika, arthAt eka jIvanI apekSAe kSApazamika samyaktvanuM 66 sAgarepamathI adhika kALamAna samajavuM ane aneka jIvane AzrayIne to pravAhanI apekSAe sarvakALa-anAdi anaMta kALa samajo." e samyaktvanI sthiti kahI, have te keTalI vAra prApta thAya te kahe che. " ukkAsaM sAsAyaNa-uvasamiA huMti pNcvaaraao| vekAravA hasa, saMvavA vayovasamA"( arthazarvaratavA, 22) bhAvArtha-"eka jIvane AkhA saMcAracakramAM aupazamika ane sAsvAdana-e be utkRSTathI pAMca vakhata, vedaka ane kSAyika-eka eka vakhata ja ane kSApazamika asaMkhyAtI vAra paNa pragaTa thAya. " " tihaM sahasapuhuttaM, sayapuhuttaM ca hoi viriie| pAmelArisA, varUNA kuMti gAyA III" (saMvaSaso, saca0-032) bhAvArtha-"(cAra sAmAyikamAMnA kRta-sAmAyika, samyakatva-sAmAyika ane dezavirati- sAmAyika, e) traNa eka jIvane eka ja bhavamAM sahastrapRthaphatva vAra, arthAt be hajArathI nava (aneka) hajAra vAra Ave ane jAya; tathA sarvavirati guNa eka ja bhavamAM zatapRthakatva eTale basethI nava se (aneka seMkaDo) vAra Ave ane jAya; arthAt te guNenA teTalA AkarSe thAya eTale ke-Ave, jAya, ema punaH punaH Ave te utkRSTathI teTalI vAra Ave; jaghanyathI te e guNe eka bhavamAM eka ja vakhata jIvane prApta thAya che." ane- " tiNhaM sahasamasaMkhA (ttihamasaMkhasahasA), sahasapuhattaM ca hoi viraIe / nAma kAriyA, vALA hUMti jALyA zA"( saMba0, rara0, 22) bhAvArtha-"pUrve kahyAM ne zruta, samakita ane dezavirati-e traNa AkhA saMsAracakramAM eka jIvane utkRSTathI asaMkhyAta hajAra vAra Ave ane jAya ane sarvavirati guNa AkhA saMsAracakramAM be hajArathI nava (ghaNuM) hajAra vAra Ave ane jAya." (jaghanyathI te kaI jIva e guNene pAmIne paDyA vinA ja te bhAvamAM paNa mekSe jAya.) vaLI- Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhao o bhAve 2-vi0 2-gA. 22 "bIaguNe sAsAgaM. turiAisu advigAracaucausu / uvasamagakhaiaveaga-khAovasamA kamA honti // 1" ( samyaktvastava, 23 ) bhAvArtha -"sAsvAdana bIje guNasthAnake ja hoya, parAmika cothAthI ATha ( agIArama) guNasthAnaka sudhI, kSAyika cothAthI agIAra (caudamA) guNasthAnaka sudhI tathA vedaka ane kSApazamika cethAthI cAra cAra (sAtamAM) guNasthAnaka sudhI hoya che." samami 3 stra, sAvo dukkA . vaLa-vasama-ravA, sArasaMvaMta hRti che ? " (vizeSA A0, 222 ) bhAvArtha-"samyaktva prApta thatAM sAteya karmonI sthiti je dezanyUnadroDAkoDI sAgaropama jeTalI hoya, temAMthI bethI navapalyopama jeTalI ghaTe tyAre dezavirati, temAMthI paNa saMkhyAtA sAgaropama jeTalI ghaTe tyAre (pramatta-apramatta) cAritra, temAMthI punaH saMkhyAtA sAgaropama jeTalI ochI thatAM upazamaNi ane temAMthI paNa saMkhyAtA sAgaropama jeTalI ghaTI jAya tyAre kSapakazreNinI prApti thAya che." vaLI__ " ia aparivaDie samme, suramaNue igabhave vi savvANi / sevikinAruM, sivaM ca sarvadRmamaze | ? " bhAvArtha-"e prApti, apratipatita samyakatvavALA AtmAne, tene samyaktva hoya tyAM sudhI deva ke manuSyabhavane ja pAme tene aMge samajavI; keI te samyakatva pAme te ja bhavamAM dezavirati, sarvavirati tathA upazama ke kSepakamAMthI kaI eka zreNi; e badhA bhAvene eka bhavamAM paNa pAme (be zreNi eka ja bhavamAM pAme nahi) ane vadhumAM vadhu sAta-ATha bhavamAM tene mikSa paNa thAya." kSAyika samakitadaSTi te te ja bhavamAM, athavA vadhAremAM vadhAre trIjA-cothA bhave paNa siddha thAya ja. paMcasaMgraha vageremAM kahyuM che ke__" taiacautthaMmi taMmi va, bhavaMmi sijhaMti dasaNe khiinne|| je vanirakSaravADa-varamA te hRti che ? "(TcayaMtraNa, 772) bhAvArtha-"kaI jIva AgAmI bhavanA deva ke narakanA AyuSyane baMdha karyA pachI kSAyikasamakita pAme, te te marIne deva ke narakamAM jAya ane tyAMthI manuSya thaImekSamAM jAya,-ema tene trIjA bhave mokSa thAyaH kaI jIva asaMkhyAta varSanuM tiryaMca ke manuSyanuM AyuSya bAMdhIne pachI kSAyikasamati pAme, te te marIne yugalikamAM tiryaMca ke manuSya thAya ane tyAMthI deva thaI manuSyapaNuM pAmI mekSe jAya,-ema cothA bhave mokSe jAyaH je jIve saMkhyAtA varSanuM tiryaMca ke manuSyabhavanuM AyuSya bAMdhyuM hoya, te jIva vartamAna bhavamAM kSAyikasamakita pAmI zakatuM nathIH ane jeNe AgAmI AyuSya bAMdhyuM na hoya te (carama dehadhArI jIva) kSAyikasamakita pAme te kSapakazreNI pUrNa karIne te ja bhavamAM mekSe jAya." 5. zrIdupasahasUrijI, zrIkRSNajI vagere kSAyikasamakitI pAMcamA bhave mokSamAM jaze-ema paNa prasiddha che. zrIdupasaharijI pUrvabhave kSAyikasamakita pAmI devaleke gayA che, tyAMthI evI pAMcamA ArAnA aMte ahIM Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pra. 1-samyakatvanA prakAre ]. eka jIvane AzrIne ke aneka jIvone AzrIne samyakatvane upaga jaghanyathI ane utkRSTathI paNa aMtamuhUrta ja hoya ane darzana mehanIyanA pazamarUpa samyaktvanI labdhi te eka jIvane AzrIne jaghanyathI aMtamuhUrva ane utkRSTathI manuSyabhava adhika 66 sAgaropama sudhI paNa rahe, te samyakatvathI paDe nahi te pachI avazya siddha thAya; aneka jIne AzrIne te samyakatvanI labdhi sadAkALa hoya. eka jIva samakita pAmyA pachI paDe te punaH vahelAmAM vaheluM aMtamuhUrtamAM paNa samyakatvane pAme, arthAt tene jaghanyathI aMtarmuhUrUM AMtarUM paDe ane utkRSTathI zrItIrthaMkara-pravacana AdinI tIvra AzAtanA karanArA ghera kamIne adhapudgalaparAvarta kALanuM paNa AMtarUM paDe, teTalA kALa pachI te tene avazya punaH samyaktva prApta thAya ane te kSe paNa jAya. kahyuM che ke " tithi-vacana-ju, sAyariyaM dara mahUiddIyA rAsAyaM vadUto, gaLatasaMsoi ho izA" ( gov-0 kara3 ) bhAvArtha-"(graMthI bhedyA pachI) tIrthakara, saMgha, gaNadhara, zrata, AcArya, upAdhyAya ke mahaddhika (labdhivata) munivara vagerenI ghaNI vAra azAtanA karanAre (paNa) anaMtasaMsArI (ardhapagalaparAvarta kALa sudhI saMsAramAM rahenAra) thAya che." e rItie eka jIvane AzrIne punaH samyaktvaprAptimAM jaghanyathI aMtamuhUrta ane utkRSTathI ardhapudagalaparAvartanuM AMtarUM samajavuM. aneka jIvonI apekSAe te sadAkALa samyakatva hAya, AMtarUM paDe ja nahi, vagere adhikAra Avazyaka sUtranI TIkAmAM savistara jaNAve che, mATe vizeSa jijJAsue te sthalethI jANI le. ahIM sudhI samyakatvanA pAMca prakAre ane tenuM svarUpa jaNAvyuM. have bIjA graMthamAM samyaktvanA, je ekavidha, dvividha vagere kramathI bhinna bhinna rItie prakAre jaNAvyA che te A pramANe che " egaviha duviha tivihaM, cauhA paMcaviha dasavihaM sammaM / traNa riyA, sImef vA sarma ?" " egavihaM sammaruI, nisaggahigamehi bhave tayaM duvihaM / tivihaM taM khaiAI, ahavA vi hu kaargaaiiaN||2||" " khaigAI sAsaNajuaM, cauhA veagajuaM tu paJjavihaM / taM micchacaramapuggala-veaNao dasavihaM eaN||3||" "nikuvA, kALArDa, mutta-vIgaTTamevA umA-visthA, dipikA-saMvardhame che !" (vivAdA-re 24ra-14-147-10 ) manuSya thaze, chatAM te kALe mokSane egya saMghayaNadi sAmagrInA abhAve punaH devalekamAM utpanna thaIne pharI manuSyabhava pAmI mekSe jaze, e pramANe pAMcamA bhave mokSa thaze. zrIkRSNajI mATe paNa e rItie pAMca bhale manAya che. Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ka [ dha saM. bhA. 1-vi0 2-gA. 22 bhAvArtha-" dravyAdi, kArakAdi ane upazama Adi, vagere bhedathI samyaktva eka, be, traNa, cAra, pAMca ane daza prakAre paNa che. temAM "tatvanI samyapha rUci" e tene eka prakAra che, naisargika ane Adhigamika (athavA dravya-bhAva ane nizcaya-vyavahAra) ema be prakAre aneka rItie che, kAraka, recaka ane dIpaka athavA kSAyika, aupazamika ane kSApazamika ema tenA traNa prakAre paNa che; vaLI temAM sAsvAdana meLavatAM cAra prakAra ane vedaka meLavatAM pAMca prakAre paNa thAya che; e pAMceyane naisargika tathA Adhigamika ema be be prakArathI gaNatAM daza, athavA nisarga rUci, upadezaruci, AjJArUci, sUtrarUci, bIjarUci, abhigamarUci, vistArarUci, kiyArUci, saMkSeparUci ane dharmarUci-ema paNa daza prakAre kahyA che." uparanA prakArene bhAvArtha graMthakArazrI vizeSa rUpamAM jaNAve che ke-samyakatvanA badhAya prakAromAM tathAvidha " tattvazraddhArUpe samAnatA hovAthI "zrI jinakathita tamAM yathArthapaNAnI buddhi" e (badhAM) samyaktvane eka ja prakAra che. vaLI nisaMgathI tathA adhigamathI be prakAre prApta thAya che-ema tenI prAptinA be prakAre che tethI samyaktva paNa 1-naisargika (svAbhAvika) ane 2-Adhigamika (adhigamathI) ema be prakAranuM che. A nisaga ane adhigamanuM svarUpa cAlu gAthAnA vivaraNamAM ja kahevAI gayuM che. taduparAMta dravyasamakita ane bhAvasamakita-ema paNa tene be prakAra che. temAM "zrIjinezvaradevakathita tamAM jIvanI sAmAnya rUci" te kavyasamakita ane vastutatvane jANavAnA upAyarUpa "naya-nikSepa-pramANa vagerethI jIva-ava Adi badhAM tattane vizuddharUpe (yathArtharUpe) jANanArA jIvanuM jJAnasvarUpa" te bhAvasamakita samajavuM, kAraNa kezAstramAM naya-nikSepa-pramANAdithI tenI parIkSArUpe prApta thayelA matijJAnanA trIjA bhedarUpa apAyajJAnane bhAvasamakita kaheluM che. pU. zrI siddhasena divAkarasUrIzvarajI mahArAja jaNAve che ke " evaM jiNapaNNatte, saddahamANassa bhAvao bhAve / purisatifmavihe, saMsAra vaLyo ?" ( satata, vALa 2-22) bhAvArtha-"e pramANe darzana zabda, zrIjinakathita bhAvone bhAvathI sahatA (yathArtharUpamAM jANatA) purUSane Abhinidhika (mati) jJAnane vAcaka che, arthAt darzana zabdathI tevA purUSanuM Abhinidhika jJAna samajavuM." vaLI zrImAna haribhadrasUrIzvarajI mahArAja paNa jaNAve che ke " vipaviyameva tatta, phalya ho raghasamA kamAvALAnA-vimukta bhAvasaMmatta che.(paMcatura, ra ) bhAvArtha-"jinezvaranuM vacana ja tatvarUpa che, evI je (sAmAnya) rUci te ahIM dravya samakita ane vastune yathAvasthita jaNAvanArA (naya-nikSepa-pramANudithI vizuddha) jJAnapUrvakanI zraddhAthI parizuddha, te bhAvasamakita jANavuM." A artha paNa uparanI vyAkhyAne anusaratA ja che, kAraNa ke-tyAM paMcavastuka graMthamAM "jinavacana e ja tatva che, e sivAya bIjuM tattva nathI."--evI sAmAnya rUcine dravyasamakita ane "naya-nikSepa-pramANa vagerethI saMskAravALI, vizuddha banelI vistArarUcine bhAvasamyakatva jaNAveluM che. temAM " dravya eTale kAraNa ane bhAva eTale kAryasiddhi" ema kaheluM hovAthI ahIM Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ = pra1-samyakatvanA be be prakAre ]. bhAvasamakitarUpa kAryanuM kAraNa te dravyasamakita" samajavuM. AthI e nakkI thayuM ke jeonI sAmAnya tatvarUci paNa "A Ama ja che-evA ekAnta AgrahavALI hoya ane tethI jeo eghathI paNa anekAntane (eTale kathaMcita anyathA paNa che ema) mAne nahi, teonI sAmAnyarUci bhAvasamakitanuM kAraNa nahi hovAthI teonA dravyasamakitamAMno "dravya' zabda "kAraNa arthamAM nahi paNa "kutsita-apradhAna arthamAM che, (arthAt tatvanI sAmAnyarUci paNa ekAntavAdanA durAgrahavALI hoya, te te bhAvasaMmatimAM kAraNa nahi hovAthI te dravyasamati nathI, paNa azuddha rucirUpa asadAgraha che.) kAraNa ke-zrI jinAgamakathita vacanane paNa je anekAntane badale ekAntarUpe ja svIkAre che te jIvanuM mithyAtva gayuM manAtuM nathI. (arthAt te mithyAtvI che.) zrImAn siddhasenadivAkarasUrIzvarajI mahArAja kahe che ke "jika vijinnAha, sadabhALa na rada mAvA I. dRddhi vadhe, sadA hara vimara pA " (samitita, 0 3-28) bhAvArtha-"jIva cha ja nikAya che-ema mAnanAre paramArthathI zraddhALu nathI, kAraNa ke-chanI sAthe "ja'kAra anya apekSAono bAdhaka che, ethI sarva apekSAe "jIva nikAya cha ja prakAre che" e artha karatAM anekAnaMtatAnuM khaMDana ane ekAntatAnuM maMDana thayuM, mATe "caitanyanI apekSAe (caitanya sarva jIvomAM vyApaka hovAthI) sarva jIvone eka prakAra paNa che" vagere paNa mAnavuM joIe. vaLI "hiMsAmAM adharma che" e paNa ekAntatAthI nahi, kAraNa ke-apramatta munithI thayelI paNa hiMsAne ahiMsA ane pramattathI hiMsA nahi thavA chatAM paNa hiMsA kahI che te asatya Thare. e rIte je padArthamAM vartamAnamAM agni Adi paryA nathI temAM paNa bhUta-bhavi. SyanI apekSAe te te paryAye mAnavA joIe; A satyane choDIne dravyasamyakatvavALe sAmAnyarUci chatAM je anekAntane badale ekAntavAdane pakaDe te te mithyArUci kahevAya ema samajavuM." ' arthA-zrIjinezvaradevakathita tattvonuM tathAvidha naya-nikSepAdi pUrvakanuM anekAntika jJAna na hoya, te paNa jene zrIjinakathita hovAthI temAM yathArthapaNAnI rUci hoya ane jJAnI-gItArtha tenI bhUlane sudharAvI zake tevI gyatA-saraLatA hovAthI je viparIta abhiniveza-durAgrahavALo na hoya, tevA jIvane pitAnA ajJAnathI athavA gurUnA vacanamAM zraddhAthI viparIta saMbhAvanA (baMdha) thAya, te paNa tenI aMtarazuddhi (vastune yathArtha svIkAravAnI zuddha buddhi) hevAthI tenuM dravyasamyakatva kahI zakAya che. zrIbhadrabAhusvAmI mahArAja kahe che ke " sammaddiTThijIvo, uvaiTTha pavayaNaM tu saddahai / sapharamAvuM, gaLAmA punizA vA III" ( sattaniryu, 22) . bhAvArtha_"samakitadaSTi jIva upadezathI sAMbhaLelA pravacanane (zAstrane) satyarUpe mAne, temAM kadAca anAgathI ke gurUpAratavyane lIdhe asatyane paNa satyapaNe mAnavAnuM bane. arthAt, sAcApaNunI zraddhA chatAM pitAnA ajJAnathI ke chadmastha gurUnA vacanamAM vizvAsa hovAthI khoTAne paNa sAcuM mAnavAne saMbhava rahe." (eTalA mAtrathI te mithyAtvI manAtuM nathI.) ahIM e prazna saMbhavita che ke-zrIbhadrabAhusvAmI mahArAjanA ukta vacanamAM dravya ke bhAvae baMnemAMthI eka paNa vizeSaNane ullekha nathI, mAtra "samakitadaSTi jIva" pATha che, te tene artha Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ --- -- [ dha saM0 bhA. 1-vi0 ra-gA. 22 dravyasamakitI" kema thAya? sAmAnya "samatidaSTi jIva" evA pAThathI viziSTa dravyasamakitI evo arthe karavAmAM pramANu zuM ? tenA samAdhAnamAM graMthakAramaharSi jaNAve che ke-prazna ThIka che, paNa ahIM vistArarUci e bhAvasamakita che" ema kahyuM, te vacana ja arthapattie "sAmAnyarUci e dravyasamakti che" ema kahevAmAM pramANarUpa che; arthAt vistArarUcirUpa bhAvasamyakRvanI apekSAe ja sAmAnyarUci e dravyasamyakatva tarIke siddha che. vaLI je naya, dravya ane bhAva baMnene paraspara anuviddha (saMkalita) mAne che tenA abhiprAye te dravyasamyaphatvamAM paNa apekSAe (rUcirUpa) bhAvasamyaktva raheluM che, ItyAdi anya graMthamAM kahyuM che. ema dravya ane bhAva e samyakatvanA be prakAra bhinna bhinna nathI aneka rItie samajavA. jema dravya-bhAvathI dvividhapAzuM kahyuM, tema vyavahAra-nizcayathI paNa samyaktva be prakAranuM che. tenuM lakSaNa A pramANe che"nicchyo sammattaM, naannaaimyppsuddhprinnaamo| sudu samaye, mana sa rje che ? " (sabhya tA-0 22) bhAvArtha-"jJAna-darzana-cAritramaya AtmAne zuddha pariNAma te nizcayasamyakatva ane temAM hitubhUta samyakatvanA 67 bhedanuM jJAna, zraddhA ane kriyArUpe yathAzakya pAlana karavuM te vyavahArasamyakatva che, ema he bhagavaMta! tamArA siddhAntamAM kaheluM che." ahIM e prazna thAya che ke-"A gAthAnA " nAma padane "jJAna-darzana-cAritra traNeyathI mizrita" AtmapariNAma evo artha thAya, te ethI nizcayasamakitane paNa artha bhAvacAritra ja tha, bhAvacAritra ane nizcayasamakita baMnenuM eka ja svarUpa nakkI thayuM; te kema ghaTe? graMthakArazrI tenuM samAdhAna Ape che ke-vAta satya che, bhAvacAritra e nizcayasamakitarUpa ja che kAraNa ke-mithyA (asa6) AcAranA tyAgarUpa kArya nizrayasamaktirUpa kAraNathI ja thAya che. nizcayanayathI je kAraNa sAthe kArya na hoya tene kAraNu manAtuM nathI, (kriyAkALe kAraNa ja kAraNa kahevAya che, kArya samApta thayA pachI ke kriyAnI pahelAM kAraNa gaNAtuM nathI.) mATe ahIM nizcayasamyakatvarUpa kAraNa sAthe bhAvacAritrarUpa kAryanI sAdhanA rahelI ja che ema samajavuM. ahIM prazna thAya che ke-je ema cAritrarUpa kAryane sAdhe tene ja samakita kahevAya, te cAritrarahita zreNika mahArAjA vagerene samyakatva nahi manAya tenuM zuM? tene uttara graMthakArazrI Ape che ke-cothA vagere guNasthAnake (jevI zraddhA-jJAna tevuM ja AcaraNa karavArUpa) nizcayasamakita nahi hevAthI zreNika mahArAjA AdimAM (jJAna-darzana-cAritramaya) nizcayasamyaktva na manAya e vAtane ke virodha karI zake tema che? kAraNa ke-e nizcayasamyakatva apramattane (sAtamAM guNasthAnakathI) ja hoya che-ema zAstramAM spaSTa jaNAveluM che. AcArAMgasUtramAM kahyuM che ke " huM sammati pAsahA, te moti vAsaMdA . 6 moti pAsa, te samaMti vAsa che?" " Na imaM sakkaM siDhilehiM adijjamANehiM guNAsAehiM vaMkasabhAyArehiM pamattaMhiM gAramAvasaMtehiM // " " muNi moNe samAdAya, dhuNe kammasarIragaM / / taduM ja ti, vIrA (dhA) samattalaMsi | za tti " (ra0 1-302) Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pra0 1-nizcaya samyaktvanuM bhinna bhinna nayAthI svarUpa ] 97 bhAvAtha " je samyaktva che te ja (mauna) cAritra che aneje ( mauna ) cAritra che te ja samyaktva che. A (nizcaya) samakitanuM pAlana, alpa sattvavALA, strI-putrAdi pratyenA snehathI kAmaLa hRdayavALA, zabda-rUpa-rasa-gadha-sparza vagere viSayamAM AsvAda--mRddhivALA, mAyA vagere vakra AcAravALA, viSaya-kaSAyAdi pramAdavALA ke ' gAra' eTale gharamAM vasavAvALA gRhasthAthI zakaya nathI, kintu ( maunane ) cAritrane aMgIkAra karIne kammarUpa ( kANu ) zarIrane nAza karanArA munie tathA samyagdarzanavALA vIra mahiSa A, ke jee prAnta ( nirUpayAgI--ucchiSTa ) ane rUkSa (nirasa-virasa ) AhArAddhine vAparanArA hoya tethI tenuM pAlana zakaya che. ( arthAt nizcayasamyaktva apramatta saMyamIne ja hAya che. ) " A samAdhAna svIkAratAM bIjo prazna e thAya che ke--ema nizcayasamyakRtvane bhAvacAritra mAnatAM, temAM ane kAraka-samyaktvamAM kAMI bheda na rahyo, kAraNa ke--kAraka-samakita paNa kAraNarUpe kriyAmAM sAthe hAya che ane kriyA cAritrarUpa che. AthI e atha thayA ke-kAraka-samakita paNa cAritrarUpa ane jJAnAkriyama pariNAmarUpa nizcaya-samyaktva, te paNa cAritrarUpa, ema anenu svarUpa eka ja thayuM te kema ghaTe? tenA samAdhAnamAM graMthakArazrI jaNAve che ke-tamArA prazna asthAne che, kAraNa ke-kAraka-samakita ane nizcaya-samakita e baMnemAM vizeSyarUpe bheda nahi hAvA chatAM vizeSaNudvArA te judAM paDe che, vastutaH ahI'kAraka-samyaktvanuM svarUpadarzaka vizeSaNa - bioditattva-kriyAmAM sAthe rahevApaNuM' che ane nizcaya-samyaktvanuM svarUpadazaka vizeSaNu jJAnAvimayatvajJAna--dana-cAritranuM ekAkArapaNuM' che. ema mannenAM vizeSaNA bhinna hovAthI paraspara bhinna che. vaLI samyaktvanAM je ' zama-saMvega-niveda-anukapA ane Astikaya ' -e pAMca lakSaNA kahyAM che, te paNa A nizcaya-samyaktvamAM ja ghaTe che; jo ema na mAnIe te zreNika mahArAjA vageremAM ukta lakSaNAnA abhAva hAvA chatAM samakita kaheluM hAvAthI te lakSaNA ja asatya Thare. zrIharibhadrasUrIzvarajI mahArAjAe vizikAmAM paNa jaNAvyuM che ke C " LajIvasamAM vA, dvinice suttaLiye nikaLavuM tu / ttvaviddo niboLo, hora moryaMta vajju tti! ? || " ( sarmavidhijA, 27 ) (vizikAmAM A gAthAnI pahelAM samyaktvanAM lakSaNAne jaNAvanArI 10 thI 15 sudhI gAthAA che, pachI 16 mI gAthAmAM mAtra anaMtAnukha dhInA ja anudace samakitanAM te lakSaNA kema ghaTe ?- ema prazna karyAM che ane tenuM samAdhAna * viSayavizeSa apekSAthI ghaTe' ema kahIne, te pachI A 17 mI gAthAthI 'athavA A bIjI rItie paNa te lakSaNA nizcaya-samyaktvanAM che' ema ghaTALyu che. te A pramANe-) C te bhAvA zAstramAM je samyakRtvanuM su Mdara svarUpa jaNAvyuM che te nizcayasamyakRtvanI apekSAe AvA prakAranA (zama-savaeNgAdi lakSaNAnA ) niyega ( AtmAmAM) hAya che, ema kahevuM; ( arthAt A lakSaNeA nizcayasamakitane AzrIne che ema samajavuM. "" 6. jema eka ja manuSya pitA ane putrarUpe hovA chatAM, jene te pitA che tenA putra nathI, tema jete te putra che tenA pitA nathI, te rItie pitA-putra dharmI eka ja manuSyomAM hovA chatAM khUdA che; tema nizcayasamakita ane kArakasamakita banne jJAnAdimaya cAritrapariNAmarUpa hovA chatAM bhinna che. jyAM kArakatva che tyAM jJAnAdimayatva nathI ane jyAM jJAnAdimayatva tyAM kArakatva nathI. 13 Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [dha saM bhA0 1-vi0 rgA. 22 (e rItie eka samAdhAna karyuM. vaLI khIjI rItie e ja praznanu samAdhAna kare che ke~) athavA * jJAnavimaya' lakSaNa bhinna bhinna nayathI A pramANe samajavuM. jJAnapradhAna nayanA abhiprAya * viziSTa jJAnadazAne ' nizcayasamyakRtva ane kriyApradhAna nayanA abhiprAye ' bhAvacAritrane ' nizcayasamyaktva jANavuM, ane danapradhAna nayanA abhiprAye te svataMtrarUpe zrIjinakathita tattvAmAM yathArtha paNAnI zraddhArUpe) vyavasthita che ja. A rItie bhinna bhinna nayAnA abhiprAye nizcayasamakitanuM svarUpa bhinna bhinnarUpe che, chatAM AtmAnA zuddha pariNAmane ja (tattva) mAnanArA nizcayanayanI apekSAe tA 98 " Atmavarzana-jJAna-pAritrALathavA teH / yattAtmaja vaiSa, zarIratiti || zuM ! " ( thoLazAstra, prArA i-{ ) bhAvAtha -"guNu-guNInA abheda mAnavAnI apekSAe sAdhunA AtmA e ja ( nirupAdhika zuddha prakAzarUpa heAvAthI) jJAnarUpa che, AtmA ja ( zraddhA karanAra hAvAthI ) danarUpa che ane AtmA ja ( svabhAvane AcaranAra-svarUpamAM ramaNa karanAra) hAvAthI cAritrarUpa che, kAraNa kejJAna-dana-cAritrarUpe ja AtmA zarIramAM rahelA che. (nizcayanaye eka dravya bIjA dravyane upakAra karatuM nathI, mATe AtmAthI dazanAdine ekAnta judAM mAnatAM te AtmAnI mukti na karI zake. ) A rItie 'zuddha AtmajJAnapUrvaka AtmasvarUpanI ramaNatAmAM tRpti' e ja nizcaya-samyatva samajavuM. ema dravya-bhAvathI ane vyavahAra-nizcayathI samyaktvanuM dvividhapaNuM jaNAvIne, have samyaktvanA traNa prakArA kayI kayI rItie che te jaNAve che. "9 kSAyika, kSAyeApazamika ane aupazamika-ema traNa prakAre samyaktva che, ahI sAsvAdananI vivakSA nahi karavAthI ane vedakane kSAceApamikamAM gaNI levAthI (pUrva khatAvelA pAMca prakAza te ja) traNa prakAre che; A traNeya prakAranu svarUpa (pR0 80 thI 86 mAM) kahevAI gayu che te pramANe samajI levuM; athavA aa kAraka, rAcaka ane dIpaka-ema paNa traNa prakAro che. tenu svarUpa A pramANe che " 1. kAraka-sUtra-jina AjJAnA anusAre thatI zuddha kriyA ' te kAraka-samyaktva samajavuM, kAraNa ke- ( kriyA karanAranI ) AvI kriyAne jovAthI anya jIvAne samyaktva pragaTa thAya che. e rItie khIjAne samakitanuM kAraNa hAvAthI kriyA samyaktvarUpa che: athavA bIjI vyAkhyA-- AvI ' kriyAthI vyApta ( avacchinna ) samyaktva 'ne kAraka kaheluM che, eTale ke-kriyAmAM kAraNu(preraka)rUpe kriyAnI sAthe kartAmAM raheluM hAya, te kAraka-samyaktva che. vizuddha cAritravata jIvAne ja te hAI zake ema samajavuM. 6. rAcaka-samyak kriyAmAM rUci-prIti mAtra karAve paNa kriyA na karAve, te rocakasamyaktva kahevAya. avirata-samaktidRSTi zreNika mahArAja, kRSNa mahArAja vagerenu` rocakasamyaktva samajavuM. 3. dIpaka-jema dIveA parate prakAza kare che, tema aMgAramakAcAya vagerenI jema upa dezaka pote abhavya yA mithyAdaSTi ( samakita vagarane ) hovA chatAM tenA upadezathI bIjA jIvAne jIva--ajIvAdi padArtho cathA samajAya; tevA mithyAtvInA zuddha upadeza khIjAne samakitanuM kAraNa hAvAthI te upadezane dIpakasati samajavuM. Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 50 1-samyaktvanA 3-4-5 ane 10 prakAro ] 99 ema samyaktvanA traNa prakAro e rItie jaNAvIne cAra ane pAMca prakArA jaNAve che. pUrva kahelA kSAyikAdi traNa prakAreAmAM eka ja sAsvAdana vadhAravAthI cAra ane vedakane bheLavatAM samyaktvanA pAMca prakAro thAya. vedaka ane sAsvAdananu' svarUpa cAlu adhikAramAM ja (pR. 90 mAM) kahevAI gayuM. A sivAya anya graMthAmAM samyaktvanA daza prakAza kahyA che, te uttarAdhyayanasUtranA anusAre nIce pramANe che. 1. nisaga ruci-nisa eTale koInA upadeza vinA ja, AtmAne darzanameAhanIyane kSayeApazama thavAthI 'mAtra vyavahArarUpe nahi, paNa satya vastune ja sad vastu mAnanArA zuddha nayanA abhiprAye ' jIva-ajIva Adi navatattvAmAM AtmAnI yathArtha sattattvapaNAnI je zraddhA, tene 8 nisaruci '-samyaktva kaheluM che. " 2. upadezaci-para eTale tIrthaMkara, teonA vacanAne yathArtha svarUpe samajAvanArA chadmastha, tenA upadezadvArA sAMbhaLelAM jIvAjIvAdi tattvAmAM (sadbhUtArUpe) yathA paNAnI ruci, te ' upadezaruci '-samyaktva samajavuM. tA.5 ke-kevaLajJAnanA baLe kathana karAyelAM zrIjinezvaradevanAM vacanAmRtanuM pAna karavAnI ke tevA upadeza sAMbhaLavAthI thatA metranI ' rucine ' upadezaruci samyaktva kaheluM che. kevaLajJAna vinA satya upadeza hAI zakatA ja nathI, mATe kevaLajJAna upadezanu mULa che. sUtrakRtAMgamAM kahyuM che ke ,, " logaM ayANitti kevaleNaM, kahaMti je dhammamayANamANA / NAsaMti appA paraM caNaTThA, saMsAraghoraMmi aNorapAre // 1 // " logaM viyAmittiha kevaleNaM, punneNa nANeNa samAhijuttA / dhammaM samattaM ca kahaMti je u, tAraMti appANa paraM ca tiSNA // 2 // " ( sutratAGga, Tvi. jI. 0 anya d) bhAvA - jeo kevaLajJAna vaDe leAkane ( tattvone ) jANyA vinA ja ( ajJAnI chatAM paNa) dharmane kahe che, apAra-gheArasaMsAra samudramAM DUbelA te peAtAne ane parane DUbADe che. 1. ane rAga-dveSathI mukta thayelA samAdhivata jeA kevalajJAnathI leAkane yathArtha jANIne dhanA ane samatAne upadeza kare che, teo svaya' bhavasamudrane tare che ane parane tAre che. 2. " AvA jJAnInA upadeza sAMbhaLavAnI ane te dvArA jJAna meLavavAnI ruci eTale vastutaH - saMzaya TALavAnI IcchArUpa Atmadharma vizeSa, ' te ja upadezaruci-samakita che. 3. AjJAruci-dezathI ke sarvathA rAga-dveSamukta thayelA AtmAnI AjJA mAtrathI ja anuSThAna karavAnI ruci, te AjJAruci; temAM dezathI rAga-dveSamukta AcAya, upAdhyAya, vagere chadmastha gurUnI AjJAthI anuSThAna karanAranI ruci, ' bhASaSa muni vagerenI AjJApAlananI rucinI jema ' AtmAmAM te te anuSThAna karavAnI rucirUpa ' AjJAruci '-samakitane pragaTAve che. kahyuM paNa che kegurupaartNtnaannN, saddahaNaM eyasaMgayaM ceva / 44 to 3 cittAM, mAsatusAna niSkri! // " ( paMcArA, {{-[0 7 ) Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 100 [ dhao saM0 bhA0 1-vi0 2-gA. 22 bhAvArtha -"guruparataMtratA ja jJAna ane zraddhA che, kAraNa ke-gurUAjJAnuM pAlana e ja jJAnanuM phaLa che, e ja jJAnanI saphaLatA che zraddhA paNa tevA jJAnanI sahacarI che, mATe ja viziSTa jJAna vinAnA (ati jaDa) mASatuSa vagerene teo gurune samarpita thayelA hovAthI jJAna, zraddhA ane cAritra traNeya kahyAM che. vAstavamAM te jIva guruAjJAnuM pAlaka hovAthI gurunA jJAnadarzananuM phaLa tene maLe ja che." arthA-je jJAnarahita jIva paNa guru AjJAmAM vizvAsa rAkhI temanA vacanane anusare, te tene jJAna ane darzana pragaTe che, ema kevaLa AjJAnI rucithI anuSThAna karanArA jIvamAM paNa pariNAme te viSayanuM jJAna-zraddhA pragaTe che, mATe tene AjJAruci-samyakatva kahyuM che. ahIM dezathI rAga-dveSamukta chadmastha gurunuM vacana paNa sarvathA rAga-dveSamukta thayelA kevalI bhagavAnanA vacanane anusAre hoya che, jethI temAM paNa apramANikapaNAnI zaMkA thavAnuM kAraNa nahi hovAthI te dareka viSayamAM satyanI ruci karAvanArUM bane che, mATe guru AjJAne anusaranArA AtmAmAM guAnAthI te te anuSThAnanI je ruci pragaTe, te "AjJAruci -samyakatva samajavuM. 4. saci -sUtrone bhaNavAne punaH punaH abhyAsa karavAthI pragaTa thatA jJAna dvArA goviMdAcAryanI jema jIvamAM jIvAjIvAdi padArthonA yathArthapaNAnI zraddhA pragaTe, te "sUtraruci - samakita samajavuM. vAraMvAra eka padArthanuM smaraNa karavAthI tenA saMskAre daDha bane, tema vAraMvAra adhyayana-paThana-pAThana karavAthI jJAna paNa saMzayarahita daDha bane che. AvI sUtrajJAnathI pragaTelI daDha rucine "sUtraruci-samakti kahevAya. 5. bIjasaMci-jIvAdi kaI eka tatvanI zraddhAthI tenA anusaMdhAnarUpe aneka tarvemAM ane tenA arthomAM uttarottara zraddhAne vistAra thAya, arthAt pANImAM paDeluM telanuM TIpuM jema svayaM phelAI jAya, tema eka padamAM rucivALA jIvane svayaM uttarottara aneka padonI ane tenA arthonI ruci vadhatI jAya, te "bIjaruci-samyakatva samajavuM. 6. abhigamaruci-sakala AgamasUtranA artho viSe ruci te "abhigamaruci' kahevAya. eTale ke sakala AgamasUtranA arthonA jJAtAnI arthajJAna dvArA thayelI zraddhAne "abhigamaruci - samyaktva kahyuM che. kahyuM che ke" so hoi abhigamaruI, suanANaM jassa atthao dihuuN| sA , panna vidivALo ja che ? " (pravevanarAvo, 266) bhAvArtha-"prakIrNaka eTale uttarAdhyayana vagere sUtra, daSTivAda, saghaLAM upAMgo tathA agIAra aMge; arthAta a, upAMge ane prakIrNaka vagere sakala Agamane jeNe arthathI jANyAM che, te "abhigamaruci" samakitavALe che." ahIM e prazna thAya ke-upara kahyA pramANe te sUtraruci ane abhigamaruci banene eka ja artha thaye, eTaluM ja nahi paNa samAdhAnamAM keI ema kahe ke-abhigamaruci eTale artha yukta sUtraviSayaka ruci ane sUtraruci eTale kevaLa sUtraviSayaka ruci-ema banne judAM che, te te paNa ghaTatuM nathI, kAraNa ke-kevaLa sUtra te mUka (muMguM) che, mAtra sUtranI ruci te pramANabhUta manAtI nathI. kahyuM che ke- mUgAM vahe putta' (upadezapada-gA. 856 nuM pAda) "kevala sUtra Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pra0 1-sabhyatvanA 10 prakAre ] 101 muMnuM che" arthA-arthajJAnathI ja vastutattva samajAya che, kevaLa sUtra kAMI jJAna karAvatuM nathI; mATe kevaLa sUtraruci apramANika che. eTaluM ja nahi, arthanirapekSA sUtraruci ajJAnanuM paNa kAraNa che. kahyuM che ke " aparicchiyasuyaNihasassa, kevalamabhinnasuttacArissa / / saMyujhamena vi jayaM, sanAta ghauM " ( mahA-0 425) bhAvArtha_"sUtranA rahasyane samajyA vinA, (nikti, TIkA Adi arthagraMtha sivAyanAM) kevaLa mULa sUtrone ja je anusare che tenI sarva prakAranA udyamapUrvaka karelI ArAdhanA paNa ajJAna tapa( kaccha )rUpa che." e praznanA samAdhAnamAM graMthakArazrI jaNAve che ke-tamArUM kathana satya che, sUtrarucimAM arthane ane artha( abhigama)rucimAM sUtrane samAveza hovA chatAM, sUtra-adhyayanathI ane artha--adhyayanathI thayelA jJAnamAM bheda paDe che ane te bhinna bhinna jJAna dvArA thayelI rucimAM paNa bheda hoya che. e rItie sUtraruci ane abhigama(artha)ruci baMnemAM bhinnatA che. A kAraNathI ja sUtra karatAM paNa arthanA adhyayanamAM vizeSa udyama karavA sUcavyuM che ke" sUttA atthe jatto, ahigayaro Navari hoi kaayvyo| itto ubhayavisuddhi, tti mUagaM kevalaM suttaM // 1 // " ( upadezapada-gA0 856 ) bhAvArtha-"sUtrajJAna karatAM arthajJAna mATe savizeSa udyama karavuM joIe, kAraNa ke-arthajJAnathI sUtra-artha banenA bedhamAM zuddhi thAya che, mATe ja "artha vinAnuM kevaLa sUtra maMguM che? ema kaheluM che. " athavA bIjI rItie A paNa samAdhAna che ke sUtra (mULAgama) viSayaka ruci te sUtraruci ane niryukti Adi artha jaNAvanArA graMtha viSayaka ruci te artharuci, A kAraNathI ja ThAkuMgasUtra(751)nI TIkAmAM "AjJA(abhigama)rucine, te niryukti Adi arthajJAnanA thanI rucivALuM havAthI sUtrarucithI bhinna che" ema jaNAvyuM che. - 7, vistAraci-pratyakSAdi sarva pramANe, na ane nikSepAdi pUrvakanuM sarva dravyonuM ane sarva bhAvo eTale guNa-paryAnuM je jJAna, tenA dvArA pragaTa thayelI ativizuddha zraddhA, te "vistAraruci--samyaktva samajavuM. 8kriyAruci-jJAnAcAra, darzanAcAra, cAritrAcAra ane tapAcArane AcaravAnI, tema ja vinaya-vaiyAvacAdi anuSThAne karavAnI ruci, te kiyAruci. ahIM prazna thAya che ke AjJAruci paNa anuSThAnaviSayaka che ane kriyAruci paNa anuSThAnaviSayaka kahI, te bemAM bheda zuM rahyo? tenuM samAdhAna jaNAve che ke-evI zaMkA karavI nahi, kAraNa ke AjJArucimAM mukhyatA anuSThAnanI nahi, paNa AjJAnI che (eTale ke-AjJAmAM ruci che) ane kriyArucimAM te AjJA vinA paNa anuSThAnanI ruci che, AjJAnuM baLa temAM nathI; e bemAM bheda che." A hetuthI ja je maharSi ene kriyA sarvathA sAmyarUpa eTale AtmasAt banI gaI che, keInI AjJA ke zAstravacananI Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 102 * dhao saMo bhA. 2-vitA 2-gA, 22 apekSA rahI nathI, tevA pariNuta cAritra-kriyAvaMta munione zrImAna haribhadrasUrIzvarajI mahArAje "tta 3 ttio" tti e vacanathI "cAritra kAyA" evuM vizeSaNa ApyuM che, arthAt teonI kAyAne ya cAritrarUpa mAnI che. 9. saMkSepasaci--je jIvane bauddha, sAMkhya Adi mithyAdarzanamAM Agraha nathI, tema te jainadarzana paNa yathArtha samajyo nathI, tevA AtmAnI mAtra mokSamAM ruci, te "saMkSeparuci -samati che. jema mAtra "upazama-saMvara-viveka" e traNa pada sAMbhaLatAM ja, jaina tatvanuM jJAna na levA chatAM cilAtIputrane temAM ruci thaI, tema viziSTa jJAna vinA paNa mokSatatvanI ruci thAya, te saMkSeparuci-samati kahevAya che. ahIM "mekSitatvanI aci" e aMzane cheDIne "anya darzana namAM AgraharahitapaNuM ane jainadarzanamAM jJAnarahitapaNuM" e be vizeSaNa vAkyane ja lakSaNarUpa mAnIe, te mUrchA vagere dazAvALA jIvamAM paNa e ghaTI jAya ane tethI mUrzita AtmAmAM paNa A samakitanI siddhi thaI jAya, ke je aghaTita che, mATe e be vizeSaNavaMta chavanI mekSatatvanI rucine "saMkSeparuci '-samakita samajavuM. 10. dharmaca-mAtra "dharma' zabdane sAMbhaLIne ja temAM prIti thAya ane tethI te dharma zabdanuM vAstha (dharma zabdathI oLakhAtuM) je "yathArtha dharmatatva" temAM ruci-zraddhA pragaTe, te "dharmaci--samakti kahevAya che. kahyuM che ke "jo atthikAyadhamma, suyadhamma khalu carittadhamma c| sa3 nimihirSa, sau dharma Tyo che ? ." (prathAra, 260), bhAvArtha-je jIva te te astikAyane dharma, eTale dharmAstikAyane gatisahAyatA, adharmAstikAyane sthitisahAyakatA, vagere te te dravyonA te te dharmone, dvAdazAMgI vagere AgamarUpa zratane, tema ja sAmAyikAdika cAritradharmane-ema zrIjinezvarae dharmane je je rItie varNavyo che, te te rItie sahe-cathArtha paNe mAne, tene "dharmaruci-samyakatvavALo samaje." [ upAya ahIM evuM na samajavuM ke-A vyAkhyA pramANe te "grAmyadharma' vagere zabdonAM vAca je grAmyakartavya vagerenI ruci paNa dharmarucimAM gaNaze ? kAraNa ke-ahIM upapada (dharma zabdanI pahelAM koI vizeSaNa) vinAne kevaLa "dhama" zabda sAMbhaLavAthI pragaTelI dharmatatvanI zraddhAne "dharmaruci'-samakita kahyuM che. prazna-ema te upara dharma zabdanI pUrve jaDelAM "astikAya, zruta, cAritra vagere padethI vAca astikAya dharma, zratadharma, cAritradharma vagerenI zraddhAvALAne dharmaruci-samakita kahyuM che, te pravacanasAre dvAranuM lakSaNa ja khoTuM karaze; kAraNa ke-te darekamAM upapada che. uttara-tamArUM kathana yuktisaMgata chatAM Azaya samajyA vinAnuM che. ahIM "upapadarahita dharma zabdanuM vAca" ema je kahyuM, temAM "dharma" zabdanI pahelAM kaI ja upapada na ja joIe ema nahi, paNa vAstavadharmamAM jene samAveza na thAya tevuM dharmabAdhaka vizeSaNa (upapada) na joIe. grAmyadharma vagere vAstavadharmarUpa nathI, mATe tevA upapadarahita "dhama zabdathI vAca' ema samajavAnuM che; cAritradharma-kRtadharma-dAnadharma-tapadhama-bhAvadharma vagere badhAya dha vAstava dhamanAM aMgo hovAthI tevAM upapade hoya tene viSedha nathI. mAtra je vAstavadharmamAM na ghaTe Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pra. 1-sabhyatvanA 10 prakAre] tevA grAmyadharma" vageremAM rahelAM "grAmya" vagere upapadethI rahita "dhama zabdathI vAcamAM prIti" ema kahevAne amAro Azaya che. ] ema daza prakAre kahIne, uttarAdhyayanasUtranI TIkAmAM te e paNa kahyuM che ke-alpa buddhivALA jIne (saralatAthI) bodha karAvavA sArU A rItie judA judA daza prakAre batAvyA che, mATe AmAMne kaI prakAra bIjA prakAramAM samAI jAya, eTale ke-ekAthe je samajAya te paNa deSa samaja nahi, chatAM ame te ahIM dazeya bhedane ekabIjAmAM samAveza na thAya te rItie vyAkhyA karI che, te paNa samyakatvanuM "itacatarava" lakSaNa che ema mAnavuM nahi. (arthA-samyakatva A daza ja prakAramAM AvI jAya che-vadhu prakAre nathI, ema samajavuM nahi.) kAraNa ke-ruci bhinna bhinna viSayanI aneka prakAranI hovAthI tenI saMkhyA nakkI karavI te azakya che. (tAtparya ke-A daza prakAre uparAnta paNa "mokSanA je asaMkhya ge kahyA che, temAMnA keI paNa ganI rucine samyakatva kahevAmAM virodha nathI.) athavA te "ruci e prItirUpa (rAgarUpa)" havAthI vItarAgasamyakatvamAM (zuddha samyakutvamAM) prItirUpa sarAgasamyakatvanuM A lakSaNa na ghaTe. ThANAMgasUtranA 751 mA sUtranA "harije sAlamendra prajare"--e pAThanA abhiprAyathI A dazeya prakAre sarogasamaktinA kahyA che. ahIM ame paNa A lakSaNa sarogasamyakatvanuM kahIe chIe. ( arthAt ame A prakAre sarAgasamyakatvanA kahyA che.) vitarAgasamyaktva che jemAM rAga anugata (sahakArI) na hoya, tene kaheluM che ane A daza bhede tenAthI bhinna che, mATe tenuM lakSaNa paNa bhinna ja hoya, tethI vItarAgasamyakatvamAM A lakSaNa na ghaTe te kAMI aghaTita nathI. (arthA--A lakSaNa sarogasamyakutvanuM che ane vItarAgasamyaktva tenAthI bhinna che.) chatAM paNa A lakSaNa cheTuM te nathI ja, kAraNa ke-vastutaH "lakSaNa eTale cihna," padArthane oLakhAvanAra pratIka te be prakAranuM hoya che, 1-aMtaraMga ane 2-bahiraMga. ame ahIM samakitanuM lakSaNa "rUci-prIti' kahyuM, te rAgarUpe bahiraMga lakSaNa jANavuM. aMtaraMga lakSaNa lakSyanI sAthe rahe ja che, bahiraMga lakSaNa mATe e niyama nathI ke lakSya sAthe te rahe ja. jema ke-dhuma hoya tyAM agni hoya ja, mATe dhuma e agninuM cihna che, chatAM jyAM agni hoya tyAM dhUma hoya ja e niyama nathI. e rItie samyaktvane oLakhAvanAra liMga (upara batAvI te te prakAranI rUci) ke je rAgarU5 che, te paNa jyAM jyAM samakita hoya tyAM tyAM hoya ja e niyama nathI. jema lIlAM lAkaDAnA agni sAthe dhuma hoya ane lekhaMDanA gaLAnA agni sAthe dhuma na hoya, tema ahIM paNa sarogasamaktimAM rAga hoya ane vItarAgasamakitamAM rAga na heya tethI lakSaNamAM deSa gaNAya nahi. jema ke-jIvanuM lakSaNa jaNAvyuM che ke- " nA ja haMsa jeva, pitta ja to rahI vIriyaM uvaogo ya, eyaM jIyassa lakkhaNaM // 1 // " (navatattva, gA0 5) bhAvArtha-jJAna-darzana-cAritra-tapa-vIrya tathA upaga, e jIvanuM lakSaNa che." Ama kahyuM che, paNa dareka jIvane dareka avasthAmAM e lakSaNe heya ja-evA niyama nathI, (jIva hovA chatAM emAMnAM keTalAMka lakSaNe saMsAra-avasthAmAM te keTalAMka lakSaNe siddha-avasthAmAM Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 104. [ dha saM. bhA. 1-vi. 2-gA. 22 dekhAtAM nathI.) mATe bahiraMga lakSaNanA abhAvamAM paNa (lakSya) padArtha hoya temAM virodha jevuM nathI." zrImadyazovijayajI gaNivara paNa adhyAtmamata parIkSAmAM jaNAve che ke "jaM ca jIalakSaNaM taM, uvaiTuM tattha lakSaNaM liGgaM / te viSA so gurU, dhULa vinA dukA, gya che ?" ( T0 kara ) bhAvArtha-"jIvanuM je lakSaNa jaNAvyuM, te tyAM lakSaNa eTale liMga samajavuM. ethI jema dhuma-liMga vinA paNa (leDhAnA geLAmAM) agni hoya, tema e liMga vinA paNa jIva hoI zake che." e pramANe samakitane oLakhAvanAra "rAga-ruci rU5 liMga na hoya, tyAM paNa (vItarAga) samyakatva hevAmAM kAMI vAMdho nathI. (arthAt A lakSaNa vItarAgasamyakatvamAM nahi ghaTavA chatAM lakSaNarUpe te asatya nathI.) vaLI ahIM "ca" eTale lakSyarUpe je zuddha vItarAgasamyakatva kahyuM, te te nirmaLa jJAna-darzana Adi sakala guNemAM eka ja "rasasvarUpa AtmAne zuddha pariNAma" che, ke je mAtra zuddha AtmAne pitAnA anubhavathI ja oLakhAya, balIne ke lakhIne oLakhAvI zakAya tema nathI, mATe tene "vyaMgya kahyuM che. pU0 zrIharibhadrasUrIzvarajI mahArAja mAtra dharmabIjane uddezIne paNa jaNAve che ke " pAyamaNakkheamiNaM, aNuhavagammaM tu suddhabhAvANaM / maravAra ti zaM, yu sameva viza " (3vos, 232 ) bhAvArtha_"prAyaH A (dharmabIja) zabdothI kahI zakAya tevuM nathI, mAtra zuddha bhAvavALA jIne pitAnA anubhavathI ja samajAya tevuM, saMsArane aMta karanAra hovAthI (ciMtAmaNu vagerethI paNa) mahAna ane paMDitapurUSane ja (AtmAnubhavathI) svayaM samajAya tevuM che." vastu mAtra varNavI zakAya ja tema banatuM nathI. jema zeraDIno rasa vagere keTalIya samAna vastuonA svAdamAM bhinnatAne anubhava thavA chatAM te bheda kahI zakAtuM nathI, (kahevA mATe zabdo nathI) tema A dhamabIjane anubhava thavA chatAM te kahI zakAya tema nathI. kahyuM che ke " IkSukSIraguDAdInAM, mAdhuryasyAntaraM mahat / tathApi na tadAkhyAtuM, sarasvatyApi pAryate // 1 // " bhAvArtha-"zeraDI, dudha, goLa vagerenI mIThAzamAM mahAna aMtara hovA chatAM sarasvatI paNa te aMtarane kahI batAvavA samartha nathI." ema je "dharmabIja ? jevuM tatva paNa avarNanIya-anubhavagamya che, te hajAro-lAkhe janma-maraNa thavA chatAM paNa jenI prApti durlabha che, jenuM phaLa mekSa che ane je cAritranA prANarUpa che; te "samyakatva"nI te vAta ja zI karavI? arthAt tenuM varNana zabdothI na karI zakAya temAM kAMI Azcarya nathI. zuddha AtmapariNAmarUpa samyakatvane oLakhavA mATe svAnubhava sivAya bIjI kaI yuktio ke pramANe kAma lAgatAM nathI. AcArAMgasUtramAM ( adhya0 5, udeze 6, sUtra Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ao 1-samyaktvanuM svarUpa) 105 170 mAM) zuddha AtmasvarUpanuM varNana karatAM kahyuM che ke-"sa sA nibati, ta iratha na vijJa, a tatha na dizA ItyAdi, arthAt (AtmasvarUpane oLakhAvavAmAM) saghaLA svare (zabdo) niSphaLa che, tarke TakI zakatA nathI ane buddhi tene oLakhIeALakhAvI zakatI nathI." vagere. A mATe jJAnAdi guNonA samUhathI kathaMcit bhinna ane kathaMcit abhinna (AtmaguNarUpa) hovAthI samyaktvanuM vivecana (varNana) karavuM azakya che. te te anubhavathI ja samajI zakAya tevuM che, tene oLakhAvanArAM be kAvya tenA anubhavIoe nIce pramANe kahelAM che. " na bhinnaM nAminnaM bhayamapi no nApyanubhayaM, na vA zAbdanyAyAdbhavati bhajanAbhAjanamapi / guNAsInaM lInaM niravadhividhivyaanapade, yadetatsamyaktvaM tadanukurute pAnakarasam // 1 // " na kenA'pyAkhyAtaM na ca paricitaM nApyanumitaM, na cA"dApannaM kvacidupamitaM nApi vibudhaiH / vizuddhaM samyaktvaM na ca hRdina nAliGgitamapi, sphUratyantajyotirnirupadhisamAdhI samuditam / / 2 // " bhAvA-"jema kaI (madirA, bhAMga vagere) svAdiSTa pIvAnI vastune svAda tenAthI bhinna nathI, abhinna nathI, bhinnabhinna nathI, bhinnabhinna nathI ema paNa nathI ane anubhavamAM Ave che mATe asat kalpanA mAtra paNa nathI. jema te svAda te pINAmAM meLavelI uttama vastuonA guNemAM rahelo che ane te svAda paNane taiyAra karavAno saMpUrNa vidhi-prayatna karAvanAre che, (arthAt te svAdane lupI pINAne taiyAra karyA vinA rahI zakate nathI) tema A samakita paNa ekAnta AtmAthI bhinna (juduM) nathI, abhinna (AtmarUpa) nathI, bhinnabhinna nathI, bhinnabhinna nathI ema paNa nathI, vyAkaraNanA nyAye nAma heya te padArtha hoya ja mATe kalpanA mAtra paNa nathI, sat che, te te kevuM che? te kahe che ke-jJAnAdi guNAmAM (AdararUpe) raheluM ane saMpUrNa vidhi (kriyA-anuSkAne) karAvavAmAM kAraNarUpa, (eTale ke-AtmA e samakitanA baLe sarve anuchAne karavAmAM AdaravALe thAya tevuM) gupta hovAthI te pAnakarasa eTale keI uttama pINAnA svAda jevuM (hevA chatAM varNavI na zakAya tevuM) che. 1. kaI paMDita (graMthakAre) samakitane svamukhe kahI zakyA nathI, tene pratyakSa paricaya karI zakyA nathI ane anumAnathI, arthapattithI ke upamAnathI tene siddha karI zakyA nathI, Ama chatAM teonA hadayamAM te sparyuM nathI ema paNa nathI. evuM samyakatva nirvikAra-niSkaTaka zuddha samAdhimAM ekarUpa banI gayelA AtmAnA skurAyamAna aMta:prakAzarUpa che-AtmatirUpa che. 2." e pramANe samyakatvanuM varNana karyuM, have cAlu mULa gAthAmAM kahelA bAkInA " nivarizALeva' pAdanuM varNana kare che ke-pUve jaNAvyAM te naisargika ane Adhigamika, ane prakAranA samyaktvanuM aMtaraMga kAraNa eka ja "mithyAtvane parihAra che, arthAt zrIjinezvaradevakathita tamAM azraddhArUpa mithyAtvane sarvathA tyAga karavAthI (thavAthI), eTale ke-trividha trividha prakAre pazcaphakhANa karavAthI te banne prakAranuM samakita pragaTe che. kahyuM che ke-"micchAmiLa, sivi sivina nAyaka (Avazyaka niryuktigA. 1250-1251) arthAtu-mithyAtvanuM pratikramaNa (paccakakhANa) trividha-trividhathI jANavuM. je mithyAtvanuM paccakakhANa karavAthI samyaktva pragaTe che, te mithyAtva laukika ane lokottara Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 106 [[dha saM. bhA1-vi. 2-gA. 22 ema be prakAre che ane te bannenA paNa devaviSayaka ane gurUviSayaka evA be be maLI cAra prakAre thAya che. (anya graMthamAM te deva, gurU ane parva--e traNeyanA laukika ane lakattara ema be be gaNI kula cha prakAre paNa kahyA che.) tenuM svarUpa A pramANe che 1. lekika devagata mithyAtva-viSNu, mahAdeva, brahmA vagere laukika devane pUjavAthI, praNAma vagere karavAthI ane teonA maMdiramAM javAthI lAge che. te te dezamAM prasiddha aneka prakAranI pravRttirUpa A laukika devagata mithyAtva samajavuM. arthAt bhinna bhinna dezomAM judA judA dharmavALAonA aneka prakAranA deve heya tathA tenI pUjA vagerene paNa aneka prakAre haya, te aneka prakAranI pravRttio karavI, te saghaLA laukika devagata mithyAtvanA prakAre samajavA. 2, laikika gurUgata mithyAtva-brAhmaNa, tApasa, saMnyAsI vagere laukika gurUone namaskAra karave, teone daMDavata praNAma kara, teonI sAme "namaH rivAja' ItyAdi bolavuM, teonI dharmakathA sAMbhaLavI ane te pramANe AcaraNa karavAdvArA teonuM ke teonI kathA-upadezanuM bahu mAna karavuM vagere laukika gurUgata mithyAtvanA paNa aneka prakAre jANavA. 3. lokettara devagata mithyAtva-paradazanIoe pitAne kabaje karelI pitAnA devarUpe mAnelI zrIjinapratimAnI pUjA vagere karavAthI, athavA A lokanA sukhanA arthe jaina tIrthonI yAtrAe javAnI mAnyatA mAnavAthI, vagere anekavidha pravRtti karavAthI kettara devagata mithyAtva lAge che. 4. lokottara gurUgata mithyAtva-pAsasthA, avasagna, vagere musAdhuone dharmagurUrUpa mAnIne vandana vagere karavAthI ane gurUnA stUpa (pagalAM) mUrtio vagerenI A lekanA sukhane mATe yAtrA, bAdhA, mAnyatA vagere karavAthI, vagere anekavidha pravRttithI kettara gurUgata mithyAtva lAge che. (ema cAreya mithyAtve ghaNA prakAranAM hoI zake te svayameva samajI levuM. ) darzanazuddhiprakaraNanA pAMcamA tatvanI gAthA 34-35 mAM kahyuM che ke " duvihaM loiamicchaM, devagayaM gurugayaM muNeyavvaM / chokarAra ri suvi, vArtha jevA ? . " "caubheyaM micchattaM, tivihaM tiviheNa jo vivajjei / varNava samajo, phoI rasa pIvasa 2 " bhAvArtha-"laukika mithyAtva devagata ane gurUgata ema be prakAre tathA lokottara mithyAtva paNa devagata ane gurUgata ema be prakAre jANavuM. (1). je AtmA te cAreya mithyAtvene trividha trividha taje che, tene niSkalaMka zuddha samakita hoya (pragaTe) che. (2)." trividha trividha prakAre tyAga kevI rItie thAya? te jaNAve che. " eaM aNaMtaruttaM, micchaM maNasA na ciMtai karomi / sAmelo va 3, ane 4 va yuddha karyA che ?" " evaM vAyA na bhaNai, karemi annaM ca na bhaNai kareha / annakayaM na pasaMsai, na kuNai sayameva kAraNaM // 2 // " Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pra0 1-mithyAtvanuM svarUpa ] * " karasannabhamuhakhevA - iehi na ya kAravei anneNaM / annakayaM na pasaMsara, anneNa kayaM ca suTTu kayaM // 3 // ** ( zrA.dharmavidhima0 10 rUra saH rU4 ) bhAvArtha - mithyAtvanA upara jaNAvelA cAreya prakAramAM koI paNa prakArane 'huM sevuM'- evuM manathI vicAre nahi, bIjo ( amuka ) A mANasa ' svayameva mithyAtva sevA '-evuM pAte vicAra nahi ke khIjAne vicArAve nahi tathA khIjAe mithyAtvanu sevana karyuM... jANIne ' suMdara kayuM '-ema manathI anumAae paNa nahi; ema sva-parane aMge vicAre nahi, vicArAve nahi ane anumede nahi- e manathI traNa prakAre taje. 1. e rIte 'huM mithyAtva sevuM '-ema sukhathI na khole, arthAt mithyAtvI devAnI stavanA, temanA gurUnI stuti vagerenAM vacanA mithyAtvasevanarUpa hAvAthI * svayaM karU'' ema mele nahi ke svamukhe tevI stuti vagere kare nahi. bIjAne tema karavAnA upadeza- Adeza kare nahi ane bIjAnI mithyAtvanI kriyA vagerenI svamukhe prazaMsAdi paNa kare nahi. e mujaba svaya* mIjAne tevI pravRtti karavAnuM kahe nahi, khIjAdvArA kahevarAve nahi ane koI svaya' kare te| anumede nahi-ema traNa prakAre vacanathI taje. 2. kAyAthI svayaM mithyA pravRtti kare nahi, khIjAne hAthanI ceSTA ke AMkhanA IsArA vagere saMjJAethI samajAvIne tema karavA prere nahi ane bIjAnI mithyAtvanI pravRttinI ( mukhathI prasannatA khatAvavI, AnaMdathI mastaka dhuNAvavuM, hathI tAlIo pADavI, tenI pITha thAkhaDavI vagere) anumedanA paNa kare nahi; eTale ke kAyAthI seve nahi, sevarAve nahi ane anumede naDhuiM; ema mana-vacana-kAyAthI seve nahi, sevarAve nahi ane anumAde nahi te trividha trividhathI tyAga (paccakkhANa ) kahevAya 3. [prazna-e rItie trividha trividha mithyAtvanA tyAga karanArA paNa gRhasthane mithyASTinA saMsaga tA hoya ja, te ' savAsa anumedanArUpa mithyAtvanI anumodanAthI tene mithyAtva 107 . 7. zrAvakadhama -vidhiprakaraNamAM A gAthA 32-33-34 nakhare che. temAM trIjI gAthAnuM chellu pAda 'aneLa yaM ca suku vayaM 'ne badale ' choDiyalinnA vaidAai' evA pATha che ane te saMgata lAge che. tenA artha e che ke-capaTI vagADavI, hasavuM vagere ceSTAothI khIjAe kareluM ThIka karyu ema prasannatA jaNAve nahi. 8. anumedanAnA traNa prakAro che. 1. aniSedha anumedanA, 2 upabhAga anumodanA ane 3. savAsa anumAdanA. jema ke-1-pote adhikArI chatAM nizrAmAM rahelA jIvone jo te te kAryo karavAne niSedha kare, mauna seve te ' aniSizcamanumatam' e nyAye anumeAdanA gaNAya, te aniSedha anumAdanA : 2-niSedha karavA chatAM teo pApathI aTake nahi ane pApa karIne je kamAya, te kamANInA pote upayoga kare-vApare te upabhoga karavArUpe paNa sAtha ApyA gaNAya, te upabhAga anumAdanA : ane 3-niSedha karavA chatAM paNa te pApathI aTake nahi ane tenI pApakamAInA pote upabhoga paNa kare nahi, chatAM jema ceArAnA TALAmAM rahelA zAhukAra paNa cAra gaNAya ane kalAlane tyAM kAOprasaMge gayelA paNu dArUDIyA manAya, tema pApa karanArAnI sAthe rahelA paNa te pApamAM sAtha ApanArA manAya, te savAsa anumedanA jANavI. A traNa prakAramAM mithyAlInI mAtra sAkhatathI paNu trIjI saMvAda anumodanA lAge, tathApi gRhasthane potAnA kuTuba ke saMbaMdhIonI seAbata anivAya che, temAM potAne mithyAtvanA pariNAma na thAya te anumAdanA na gaNAya, paNa khIjA mithyAtvIonA saMsaga tA tajavA ja joI e. Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 108 [%00 saM bhA0 1-vi0 T-gA. 22 kema na lAge? uttara-trividhe trividhe tyAga karanArane mithyAtvInA paricaya, saMsaga vagere karavuM te aticArarUpa hovAthI tevA sa`saga paNa tajavAne ja kahyo che-tajavA joI e. prazna-trividha trividhathI mithyAtvane tajanArA gRhastha mithyAtvane sevanArA peAtAnA kuTuMbIo, saMbaMdhI, svajanA vagerenI sAthe rahelA hAvAthI tene saMsaga kevI rIte tajI zake ? uttara-AraMbha karanArAonI sAthe rahevAthI ArakriyA thavAnA prasaMga balAtkAre paNa Ave ane tethI mithyA kriyAmAM 'savAsa anumedanA ' lAge, te paNa mithyAtva e adhyavasAyarUpa hAvAthI, mithyA kriyA karanAranI sAthe rahevA chatAM tenA adhyavasAyA mithyAtvanA pariNAmarUpa na thAya te mithyAtva na lAge. jo ema na mAnIe te sAdhune paNa mithyAtva sevanArA gRhasthAnI nizrAne sabhava hAvAthI teo paNa mithyAtvanI savAsa-anumAdanAthI bacI zake nahi. ] ( AraMbha karanArAnI sAthe rahevA chatAM te AraMbhanI savAsa-anumodanA kema na lAge ? tenuM samAdhAna pU. zrIharibhadrasUrIzvarajI mahArAje zrAvakadharma vidhiprakaraNamAM gA. 35 thI 44 sudhImAM karyuM che te tyAMthI samajI levuM.) je ke tattvaSTie te devAdane sudevAda tarIke mAnavAthI tathA adharmane dharmanI buddhie ArAdhavAthI mithyAtva kahyuM che, te paNa A leAkanA sukhane arthe paN yakSa, yakSiNI vagere kudevAnI ArAdhanA mukhyatayA tajavI ja hitakara che; kAraNa ke--sudevapaNAnI buddhi vinA paNa karAtI kudevAdinI upAsanA, stavanA vagerene dekhIne khIjA (jaino) tema karatA thAya, eTale mithyAtvanI vRddhi thAya--mithyAdarzanIo paNa peAtAnA mithyA dharmamAM jainonA evA sAtha joIne sthira thAya ane tethI A leAkamAM mithyAtvanI vRddhi ane puSTi thAya tathA paralAkamAM dhi durlabha thAya, arthAt samakitanI prApti durlabha thAya. kahyuM che ke " annesi sattANaM, micchattaM jo jaNei muDhappA | so teLa nimittaLa, na ddapha yonheiM niLamindiya / z | " (saMzleSa0, samya. 4ra) bhAvA--je mUDha AtmA bIjA jIvAne mithyAtvamAM nimitta bane che, te te kAraNathI zrIjinakathitaeAdhine-samakitane pAmatA nathI. " prazna-rAvaNu ke kRSNajI jevAoe paNa te te kALe mithyAtvanu sevana karyuM' che, te vatamAnamAM tene niSedha kema kare che ? uttara-rAvaNa, kRSNajI vagerenu AlaMbana levu' anucita che, kAraNa ke--te kALe jainadharmanA mahimA bIjA dharmo karatAM atizaya hatA, tethI te kALe temanuM joIne mithyAtvanI vRddhi thAya tema na hatuM. vartamAnakALe te svabhAvathI ja jIvonI (teo prAyaH bhArekamI hovAthI, kALanI viSamatA hAvAthI ane cAritramaLa kSINa thavAthI ) mithyAtvanI pravRtti aTakAvI zakAya tema nathI. (temAM vaLI mithyAtvanu sevana jovAthI te tene ghaNu ja khaLa maLe, mATe pUrNAMkAlIna jIvAnu AlaMbana laIne mithyAtva sevavuM nahi. uttama purUSa haMmezAM uttama AlamananA ja Azraya zeAdhe che, kAraNa ke--AlaMbana caDhavA mATe levAnu hAya che, paDavA mATe 9. paramAtmA zrImahAvIradevane paNa marIcinA bhavamAM pote svIkArelA tridaMDIpaNAmAM dhabuddhi nahi hovA chatAM pauMdaramA bhava sudhI te saskArI cAlu rahyA. jyAre jyAre teo manuSyabhava pAmyA tyAre tyAre dharane cheDIne trimaMDI banyA, jainasAdhupaNuM na pAmyA. e rItie sakhyAtA sAgaropama sudhI te saMskArI naDayA. Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pra0 1-mithyAtvanuM svarUpa ane prakAro ] nahi. laukika vyavahAra paNa e ja rItie cAle che. ) mithyAtvanA pAMca prakAza ane tenu N svarUpa A pramANe che. kahyuM che ke 66 abhiggahiamaNabhiggahaM, ca taha abhinivesiaM ceva / saMsaGgamagAmonuM, mijIneM grAhtva ? || " ( paMcataMtraE, 0 86 ) bhAvArtha- 1-Abhigrahika, 2-anAbhigrahika, 3-Abhinivezika, 4-sAMyika ane 5-anAlAgika; ema mithyAtva pAMca prakAre che. " temAM- 1. Abhigrahika mithyAtva-svazAstranA AgrahathI vivekarUpI dIpaka jeAnA bUjhAI gayeA hoya tevA, mAtra paradananA pratikAra karavAmAM catura, avivekI, pAkhaDI je leke potAnA pakSamAM durAgrahI hoya, tene AbhigrAhika mithyAtva kahyuM che; paNa dharma-adharmInA parIkSApU ka viveka karIne tattvarUpe svIkArelA satya padArthAMmAM zraddhAvALA madhyastha jaino paradarzananA pratikAra kare, teA paNa teone A mithyAtva manAtu nathI; kAraNa ke-teonA vivekamAM jainazAstranuM mamatva ( khaMdhana ) nathI paNa tattvanA pakSa ane atattvanA kSepa cheH hA, janme jaina hAvA chatAM paNa jeone tattvAtattvanA viveka nathI, nAma mAtrathI ja jaina che ane tethI potAnA AcArAthI jee Agamane UlaTo Apa pahAMcADe che, (arthAt jaina AcArAne anusaravAne badale kulAcAra vagerenA asad Agraha sevI nainAgama virUddha varte che) tee jainakulamAM janmelA hoya te paNa Abhignahika mithyAtvavALA samajavA: kAraNa kesamakitaSTi jIva vastutattvanI parIkSA karyA vinA ja kevaLa vastunA pakSapAta na kare. pU. zrIharibhadrasUrIzvarajI mahArAja kahe che ke 44 pakSapAto na me vIre, na dveSaH kapilAdiSu / yuttimaDhana yasya, tattva jAye prazna ? || " ( srotanirNaya-38) 109 bhAvArthe mane zrIvIra bhagavAnamAM pakSapAta ke zrIkapilaRSi vagere khIjAe tarapha dveSa nathI, mAtra jenuM vacana yuktisaMgata-satya hAya tenA svIkAra karavA, e mArU matavya che. " (arthAt kAro pakSapAta satirUpa nathI, paNa tattvAtattvane viveka karI tattvanA pakSa karavA emAM samakita che; jainakuLanA hAya, devapUjAdi kriyA karatA hoya, chatAM Agamane khAdha paheoMcADe tevo asat AgrahI hAya, teA te samatadRSTi kahevAya nahi. ) dareka jIvamAM svayaM viveka karavAnI zakti na hAya, tethI mASatuSa muni jevA buddhibaLa vinAnA kAI jIvo tattvAtattvane viveka na karI zake, te paNa gItAnI nizrAmAM rahelA hAya ane guNavaMta purUSanA vacanane pramANa karanArA hAya, tee svaya. vivekI nahi chatAM durAgrahI nahi hAvAthI, teone A mithyAtva gaNAtuM nathI, A mithyAtva * AtmA nathI ja' vagere cha vipAthI cha 1 prakAranuM che. 10. " khathi-na bona vujhAda,-5 La vaipara sthi jillAnuM / nathi mokalovAyo, amihikalsa chaviyappA|| z||" ( dharmaparIkSA-18nI TIjA) 1-AtmA nathI ja, 2che, paNa anitya (kSaNika ) che, 3-kartA nathI, 4-bhAtA nathI, 5-mAkSa e apanA mAtra ja che--satya nathI ane 6-AtmAne mekSa thavA mATe kAI upAya ja nathI,--ema mAnavuM te cha prArA Abhihika mithyAtvanA che. Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 110 [ 0 saM bhA0 1-vi0 rgA. 22 ra. anAbhigrahika mithyAtva-A mithyAtva sAmAnya manuSyAne hAya che. jee ema mAne che ke- saghaLA devA deva che, koI ne khATA kahevA nahi ke kAInI niMdA karavI nahi; saghaLA sAdhue gurU che ane sarve dharmo sAcA che; vagere mAnanAramAM peAtAnA darzananA Agraha nathI ane khIjA pratye dveSa nathI, te paNa te vastutaH tattva-atattva annene samAna mAnanArA che; AvA satya-asatya anaine sarakhA mAnanArAne A mithyAtva kahyu che. A mithyAtvanA bhinna bhinna padArthonI apekSAe aneka bheda sabhave che. 3. Abhinivezika mithyAtva-A mithyAtva tattvAtattvane yathAsthita jANavA chatAM, durAgrahathI viparIta buddhivALA banelA asatyane pakSa karanArA gASThAmAhila vagerenA jevuM samajavu. [asatyamAM satyane Agraha teA ajJAnapaNAthI ke prajJApaka eTale (bhaNAvanAra) gurUmAM vizvAsa hAvAthI asatyane satya samajanArA samakitaSTine paNa hAya. zAstramAM paNa kahyuM che ke-samatASTine paNu ajJAnanA cage ke gurUparataMtratAnA yeAge kheDuM samajavAthI asatyamAM paNa satyanA Agraha hAya. pUrva zrIbhadrakhAhusvAmIjI kahe che ke 44 sammaddiTTijIvo, uvaGkaM pavaNaM tu saddaddai / saddahara basanmAva, gaLAmonA puruLionA "" ? || (uttaniyuM-63) bhAvA - samakitaSTi AtmA upadezadvArA pAtAne samajAelAM zAone (tattvAne) yathArtha mAne, temAM tene peAtAnA ajJAnathI ke gurUparataMtratA( vizvAsa )thI kaIka khATuM samajAya te te khATAne paNa ( satyarUpa samajAyAthI ) sAcuM mAne. " ema samikatASTi jIvamAM paNa Agraha tA hAya, chatAM buddhi sAcuM samajavAnI hAvAthI tene durAgrahI na kahevAya; jyAre A mithyAtvavALA teA durAgrahI hoya. e rItie emAM bheda samajave. arthAt samakita STine Agraha satyanA hAI zuddha upadezakanA vacanathI TALI zakAya ane A mithyAtvavALAnA Agraha asatyanA hAI satya upadezakathI paNa te TaLe nahi, mATe ja tene AgrahI nahi paNa durAgrahI kahyo che. tAtparya ke--anAbhAgAdi kAraNe sthUla khuddhivALA zrAvaka vagerene asat padArthamAM sapaNAnA Agraha hAvA chatAM, zuddha vaktAnA vacanathI te sudhArI zakAya tevA hAvAthI te mithyAtvarUpa nathI. ahI' koI ema prazna kare ke--zrIjinabhadragaNikSamAzramaNa, zrIsiddhasenadivAkarajI vagere AgamanA rahasyAne jANanArA mahAjJAnIe paNa eka viSayamAM ja bhinna bhinna mAnyatAthI paraspara matabheda paDatAM bIjAnA matane zAkhASita jaNAvIne potAnA matane ja vaLagI rahyA, paNa anya matane svIkAryo nahi, tA tee paNa A Abhinivezika mithyAtvavALA kema nahi ? uttaramAM graMthakArazrI jaNAve che ke-A mithyAtvanA lakSaNamAM ja ame 'jANavA chatAM eTale A atattva -khATu' che ema samajavA chatAM tene satya manAvavAnA duSTa Agraha ' ema kaheluM che, te zrIjinabhadragaNikSamAzramaNa ke zrIsiddhasenadivAkarajI vageremAM ghaTatuM nathI, tethI teo tevA asadAgrahI na hatA, arthAt peAtAnA mata zAsratApane bAdhaka che-ema jANavA chatAM durAgrahathI teoe tene sAcA mAnya nathI, paNu pote je mata agIkAra karyA che te ja pravacananA mane jANanArA gItArthInI avicchinna para parAthI zAstrasa'gata che' ema samajIne te ane teoe satya : Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pra0 1-mithyAtvanuM svarUpa ane prakAre ] mA-manAvyuM hovAthI teone abhinivezanuM mULa paNa nathI, jyAre gechAmAhila vageree te pitAne mata zAstrarahasyane bAdhaka che-ema samajavA chatAM durAgrahathI tene satya manAvyo che, tethI temane Abhinivezika mithyAtvavALA kahyA che. (tAtparya ke-samaktidaSTi AtmA ajJAnAdi kAraNe beTAne sAcuM mAne te paNa, temAM asadu Agraha nahi hevAthI tene A mithyAtvarUpa doSa lAgatuM nathI, ema chadmasthatAnA ge gItArthone paNa sUtrenA arthamAM matabheda paDe to paNa, teo "zAstravirUddha che, asatya che" ema samajIne asatyane satya manAve nahi, mAtra pitAnI vyAkhyA zAstrAnusArI che ema ja samaje, tethI teone matabheda rahe, chatAM e mithyAtva nathI.) A Abhinivezika mithyAtvanAM mULa kAraNe jamAlI, geSThAmAhila vagerenI jema buddhine bheda, abhiniveza, vagere aneka hovAthI tenA paNa aneka prakAre saMbhave che. vyavahArabhASyamAM kahyuM che ke " maibheeNa jamAlI, puci buggAhieNa goviNdo| saMsaLI mikva, moDhAmAMhi dikhAve che ?" bhAvArtha-buddhinA zramathI jamAlI mithyAtvI . pUrve bhramita thayela hovAthI goviMdavAcake mithyAtvapUrvaka dIkSA lIdhI, bauddha sAdhuonA saMsargathI soraThadezavAsI zrAvaka bauddha (bhikSuka) thaye ane kadAgrahathI geSThAmAhila mithyAtvI thaye." e badhA Abhinivezika mithyAtvavALA thayA che. (A cAreyanAM caritre zrInavapadabRhaduvRttimAM mithyAtvanA prasaMge jaNAvelA che.) ema aneka kAraNe abhinivezika mithyAtvanAM heivAthI tenA paNa prakAre aneka che. ] 4. sAMzayika mithyAtva-deva, gurU ke dharmaviSayamAM A Ama haze ke anya rItie haze" e saMzaya jene thAya, te "sAMzayika' mithyAtvavALA kahevAya. [ ati sUkama vagere tane samajavAmAM sAdhuone paNa saMzaya te thAya, paraMtu temAM "tame je kaM = ki " arthAta-je zrIjinezvaradee kahyuM che te sAcuM ja che-zaMkA vinAnuM ja che. --evI Agamata zrIjinavacanemAM pramANikapaNAnI zraddhA hovAthI teone saMzaya Take nahi, (na samajAya tyAM pitAnI buddhimaMdatA mAne,) tethI teone mithyAtva na manAya; paraMtu AvI zraddhAnA abhAve potAnA ja abhiprAyane anusaranArA jeone zrIjinavacananuM pramANikapaNuM samajAtuM nathI ane saMzaya TaLatuM nathI, teo te vastutaH zrIjinavacananI pramANikatAmAM ja saMzayavALA hovAnA kAraNe teonI zAstrArthamAM thayelI zaMkA sazayika mithyAtvarUpa banIne niyamA mithyA pravRttimAM derI jAya che. AvA saMzayathI ja "AkAkSArUpa mithyAtvamehanIyane udaya thAya che ane tethI samyakatvanA "punaH punaH prApti ane patanarUpa" zAstrakathita AkarSo thAya che-ema zAstramAM kahyuM che. A mithyAtva paNa, sarvadarzana viSayaka saMzaya, jenadarzana prati saMzaya, jainadarzananA keI ekAda tatva pratye saMzaya, tema ja eka padamAM ke eka vAkyamAM saMzaya-ema aneka rIte saMzaya saMbhavita hovAthI aneka prakAranuM saMbhave che.] 5. anAgika mithyAtva-A mithyAtva ajJAna(jJAnanA abhAva)rUpa che ane te Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1ra [ dha0 sa0 bhA0 1-vi0 2-gA. 22 vicArazUnya ekendriyAdi asattIone tathA jeA viziSTa jJAnI na hAya tevA sannIne paNa hAya ema kahevuM che. te paNa 'sa` padArthonA sarvathA ajJAnarUpa, koI eka padArthanA avyakta edha(ajJAna )rUpa ke padArthanA ekAdi aMzanA ajJAnarUpa' ema aneka prakAranu hAI zake che. [A pAMca mithyAtve paikI paheluM Abhigrahika ane trIjI Abhinivezika e be mithyA-viparIta AgraharUpa hAI aneka bhavAnI duHkhanI para'parAnAM mULabhUta hovAthI AkarAM che, khAkInAM traNa tevAM AkarAM nathI, kAraNa ke te peAtAnI ke upadezaka gurUnI ajJAnatAne cage thatAM hAvAthI satya samajAvanAranA yAga maLatAM TaLI jAya tevAM che ane temAM mithyA--durAgrahanA abhAva hAvAthI tenAthI krUra karmonI paraMparA paNa cAlatI nathI. kahyuM che ke " mo ba chya puchyo, bALavasAyasasayA vRM / jamhA asappavittI, itto savvatthaNatthaphalA // 1 // " ( upave pak-0 28 ) bhAvArtha-" mithyAtvarUpa badhA doSAmAM A viparyAsa ( eTale asatya padArtha mAM satyapaNAnA durAgraha ) e ja mATo doSa che, saMzaya ke anadhyavasAyamAM ( supta manuSyanI jema te te viSayamAM samajaNanA abhAva che, paNa ) asat durAgraha nathI. A leAka-paraleAkamAM anarthakAraka je je pravRttio thAya che, te badhI A asat durAgrahathI (viparIta abhinivezathI ) thAya che. " A mithyA AgrahanA (viparyAsanA ) pratikAra karI zakAtA nathI ane te asata pravRttine hetu che, mATe mahAna dUSaNarUpa che. anadhyavasAya eTale jaDatA--AdhanA abhAva tathA saMzaya, e dUSaNA tevAM bhayaMkara nathI, kAraNa ke temAM tevA durAgraha nathI. arthAt sArA upadezakanA ceAge te TALI zakAya tevAM hovAthI mahA anatha kArI pravRtti karAvanArAM nathI. e pramANe pAMceya mithyAtvanuM tAtparya samajavuM, ] upara batAvyAM te sarva prakAranAM mithyAtvAnA savathA tyAga ane samyaktvane svIkAra karavArUpa AlApakane--pAThanA uccAra ( pratijJA) karIne gurU pAse samakita uccaravuM ( svIkAravu' ). arthAt zrIjinezvaradeve Ana--kAmadevAdi mahA zrAvakAne batAvelA vidhi pramANe te agIkAra karavu joI e, kAraNa ke--e rItie svIkAravAmAM aucitya che. teno vidhi AvazyakamAM A pramANe jaNAvyeA che. 46 tattha samaNovAsao puntrAmeva micchattAo paDikkamai, sammattaM uvasaMpajjai, no se kappar3a ajjapabhiI annautthie vA annautthiadevayANi vA annautthiapariggahiaarihaMtaceiAI vA vaMdittae vA namaMsittae vA, pUrdhni aNAlatteNa Alavittae vA saMlavittae vA, tesiM asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA dAu vA aNuppadAuM vA, gaNNattha rAyAbhiogeNaM - gaNAbhiogeNaM - (balAbhiogeNaM) devAbhiogeNaM - guruniggaheNaM vittikaMtAreNaM " ti // ( Ava0 mUla, sUtra - 36) ') bhAvArtha-te zrAvakadharma grahaNa karavAnA vidhi evo che ke--zrAvaka prathama mithyAtvane tajIne samyakRtvane agIkAra kare. samakita grahaNa karanArA tene, te divasathI ArabhIne 1. rAjAnA Adeza (Agraha) vinA, 2. ghaNA ( anya ) leAkeAnA (Agraha) Adeza vinA, 3. cAra luMTArA vagerenA Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pra. 1-samyavAdi uccaravAne vidhi] 113 balAtkAra vinA, 4. kaI duSTa devAdinA upasarga vinA, 5. mAtA-pitAdi gurUjananA Adeza (Agraha) vinA ke da. AjIvikAnI (sAcI) muzkelI vinA, "caraka, parivrAjaka, vagere anyadarzanIone; viSNu, mahAdeva, vagere teonA dene tathA te anyadarzanIoe potAnA maMdiramAM mAnelAM-pUjelAM zrIjinabine" vaMdana karavuM, stavanApUrvaka praNAma karavo, teoe pahelAM bolAvyA vinA ja (satkAra karavArUpe) eka vAra ke vAraMvAra teone belAvavA (vagere karavuM) kalpa nahi, (aucitya karI zakAya,) vaLI te paratIthine (pUjyabuddhie) azana, pAna, khAdima ke svAdima eka vAra ke vAraMvAra ApavuM paNa kalpa nahi. (uparyukta rAjAdinI paravazatAthI karavuM paDe te jayaNa.) gazAstramAM prakAza bIjAnI 17 mI gAthAnI TIkAmAM paNa kahyuM che ke" evaM vidhaM ca samyaktvaM viziSTadravyAdisAmayyAM satyAM guroH samIpe vidhinA pratipadya zrAvako yathAvat pAlayati, yataH 'samaNovAsao tattha, micchattAu paDikkame / / davvao bhAvao puci, sammattaM paDivajjae // 1 // ' 'na kappai se paratitthiANaM, taheva tesiM ciya devayANaM / pariggahItANa ya ceiANaM, pahAvaNAvaMdaNapUaNAi // 2 // 'loANa titthesu siNANadANaM, piMDappadANaM huNaNaM tavaM ca / saMkaMtisomaggahaNAieK, pabhUaloANa pavAhakiccaM // 3 // " bhAvArtha e prakAre zrAvaka "viziSTa dravya-kSetra-kAla-bhAvarUpa" egya sago pAmIne vidhipUrvaka gurU pAse samyaktva aMgIkAra kare ane tenuM yathArtha pAlana kare kahyuM che kezrAvaka pahelAM dravyathI ane bhAvathI mithyAtvane tyAga karIne samyakatva uccare. tyArathI te zrAvakane paradarzanavALAnuM, teonA devenuM, ke teoe potAnA mandirAdimAM rAkhelI (pitAnA devarUpe mAnelI) zrIjinapratimAnuM e traNeyanuM pUjana, vandana ke prabhAvanA vagere karavuM kalpa nahi, tema ja laukika tIrtho( nadIe)mAM snAna-dAna-piDapradAna-hema-tapa-saMkrAnti parva ke caMdragrahaNAdi prasaMge laukika pravAhathI cAlatAM aneka prakAranAM mithyA kAryo paNa karavAM kape nahi." A pramANe samyakatva ke aNuvrata vagere saghaLuM (gya) gurunI sAkSIe aMgIkAra karavAthI ja saphaLa thAya che, anyathA niSphaLa thAya che. zrAvakadharma tarIke hiMsAne tyAga karavAnA prasaMge paNa kahyuM che ke gurumU sucavamo, saMvigo pharAra zAM vA giNhai vayAi~ koI, pAlei tahA niraiAraM // 1 // " (paMcAzaka 1 lu-gA. 9) ( 11. A gAthAnuM uttarAddha paMcAzakanI gAthA 9 mAM tema ja zrI zrAvakadharmavidhi-prakaraNanI gAthA 78 mAM vakiga to sabhaM, ne me saphare'--e pramANe che, chatAM dharma saMgrahanI lakhelI-chApelI pratimAM je pramANe che, te pramANe ahIM rAkhyuM che. 15 Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ = = = 114 [ dhao saM0 bhAo 1-vi0 2-gA. 22 A gAthAne bhAvArtha graMthakArazrI pote ja paMcAzakanI te gAthAnI TIkAnA AdhAre ahIM jaNAve che ke-"je samyagUjJAna-kiyAvAna hoya ane dharmazAstrArthone satya upadezaka hoya, te guru kahevAya." kahyuM che ke dharmo dharma ja nA dharmanAtha . sabhyo dharmazAstrArtha-teza rIte ?" bhAvArtha-"je ghamane jANa hoya, dhamane AcaranAre hoya, haMmezAM dharma (rakSAdi) mATe tatpara hoya ane prANIone dharmazAstrane samyagU upadeza karanAre hoya, te guru kahevAya che." athavA "no pa suvane, niyoni saMga niuir so ceva tassa bhaNNai, dhammagurU dhmmdaannaao||1||" bhAvAtha-"gRhastha ke sAdhue, jeNe jene zuddha dharmamAM joDyo hoya, te ja tene dhama pamADanAra hovAthI tene dharmaguru kahevAya." AvA guru sivAya bIjAnI pAse dharmazravaNa karavAthI viparIta bodha thavA saMbhava che, mATe bIjAnI pAse dharma sAMbhaLa nahi."--ema sUcavavA mATe uparanI paMcAzakanI gAthAmAM "ju mUke ema kahyuM. have "suvadho eTale uparyukta guru pAse jeNe "dharmazravaNa karyo hAya" eve arthAt vratAdi je dharma aMgIkAra kare che tenuM svarUpa guru pAse jeNe yathArya sAMbhaLyuM hoya te, A vizeSaNa eTalA mATe che ke-AgamanuM zravaNa karIne gratAdine je samaye na hoya, tevA ajJAnIe vrata vagere dharma aMgIkAra kare vyAjabI nathI. kahyuM che ke___"jss no imaM uvagayaM bhavai, ime jIvA, ime thAvarA, ime tasA, tassa no supaJcakkhAyaM bhavai, se duppaJcakvAyaM bhavai, se duppacakkhAI mosaM bhAsai, no saccaM bhAsai ti / " bhAvArtha-"jeNe A jIve che, temAM paNa "A svAsthara che, A trasa che" vagere jJAna prApta karyuM nathI, tenuM paccakakhANu yuddha nahi paNa azuddha che. e ajJAnI je paccakakhANa kare che te mRSAbhASaNa kare che, satya bolate nathI." - jema ajJAnIe kareluM paccakakhANa sAcuM nathI tema svabuddhithI svayameva zAstra-arthone karanAre paNa paccakhANa mATe lAyaka nathI, kAraNa ke gurugama vinA zAstro yathArtha jANI zakAtAM nathI ane tenuM yathArtha pAlana paNa thaI zakatuM nathI. kahyuM che ke " na hi bhavati nirvigopaka-manupAsitagurukulasya vijJAnam / prakaTitapazcAdbhAga, pazyata nRtyaM mayUrANAm // 1 // " bhAvArtha-"jeNe gurukulavAsamAM (gurunI nizrAmAM) rahIne gurusevA karI nathI tenuM vijJAna nivipaka (vagere nahi tevuM) zuddha thatuM nathI. juo, nATyakaLAne nahi samajate mayura nAca karatAM pitAnA guhya bhAgane khUlle karIne nAcavAthI ajJAnapaNe AbarU gumAve che." (e mujaba WWW.jainelibrary.org , Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pra0 1-samyaktvanAM pAMca lakSaNA ] 115 svayameva jJAna meLavanArA patimAnI paNa gurugama vinAnA hAvAthI apakIti thAya tevuM vartana karI ajJAnatA pragaTa kare che. ) sArAMza ke--jeNe guru pAse jJAna meLavyuM nathI, tevA ajJAnIe svamatie potAnI samaja pramANe vratAdi uccaravAM te ceAgya nathI mATe upara kahyA tevA guNavALA guru pAse jeNe dharmazravaNa karyuM" hAya, vratAdinuM jJAna meLavyu hAya ane tethI * vitte' eTale sa'sArathI bhaya pAmyA hAya-mAkSanA athI banyA hAya, tevA jIva samyAdine 'ttara = paMcara vA' arthAt thADA phALa mATe ke yAvajjIva mATe uccare evA vidhi che. jene saMsAranA bhaya jAgyA na hAya ane tethI meAkSAthI banyA na hAya, tevA jIva vratAdi uccare te paNa te mekSAsAdhaka thatAM nathI; mATe guru pAse dhama zravaNu karavAthI saMvegI khanelA AtmAe yAvajIva ke thADA kALa mATe yathAzakti vratAdi uccaravAM ane tene niraticArapaNe pALavAM. tAtparya ke-tratAdi vidhipUrvaka guru pAse uccaravAM. ( e pramANe gumUhe sudhammo. gAthAnA atha pUrNa thaye. ) A vaLI samyaktva e AtmAnA zubha piraNAmarUpa che, ApaNane dekhAya tevuM nathI, kevala tenA ligA-cihnothIja te ALakhAya che; mATe mULa cAlu 22 mI gAthAnA ceAthA pAdamAM je rukSanazvitam' kahyuM, tenI vyAkhyA kare che ke--e samyaktva ' zama, savega, niveda, anukampA ane Astika' e pAMca lakSaNaiAthI ALakhAya tevuM che. arthAt khIjA AtmAmAM parAkSa raheluM samyaktva paNa A lakSaNeAthI jaNAI Ave che. temAM (?) ' rAma '=prazama, anaMtAnukha dhI kaSAyeAnA anuyane zama kahevAya che. AveA zama svAbhAvika rIte ( AtmAmAM kaSAye ma paDavAthI) ke kaSAyA vagerenAM kaDavAM phaLa(duHkhA)ne ovAthI thAya che. kahyuM che ke kr payaIe kammANaM, nAUNaM vA vivAgamasurhati / vaDhe vi na vvara, vasamo satrArjati | ? || " (viciTM chaThThI-. 20) bhAvAtha - svAbhAvika rItie (nisagathI ) athavA teA karmonA azubha vipAkane (duSTa kaLAne) jANIne kaSAya vagerenA upazama thAya che. A upazamathI jIva aparAdhI upara paNa kApa karatA nathI. " anya AcAyo tA'krodhanI caLa ane viSayatRSNA zamI jAya arthAt viSaya-kaSAye zamI jAya, tene zama kahevA' ema kahe che. upara jaNAvyuM tevA samativALA, sAdhupurUSonI sevA ( saMgati ) karanArA AtmA krodhanI vRttithI ke viSayatRNAthI kema capaLa ane ? arthAt na ja ane ! prazna-jo krodhavRtti ane viSayatRSNA e khaMnenI zAntine zama kahyo, tA zrI zreNika mahArAja, zrI kRSNajI vagere, ke je khIjA aparAdhI ke niraparAdhI jIvA upara paNa krodha karanArA tathA viSayanI tRSNAvALA hatA, teone zama 'rUpI A lakSaNa zI rItie ghaTe? ane e lakSaNa vinA teo samyaktvavALA hatA ema paNa kema kahevAya ? uttar-vastune eLakhAvanAra cihna vastunI sAthe rahe ja--evA niyama nathI. jema ke- agninuM cihna dhUma che? chatAM leAkhaMDanA gALAmAM rahelA agnimAM, ke rAkhamAM DhaMkAelA agnimAM dhUmanA aMza paNa hAtA nathI, te zuM tene Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 116 [ dha saM. bhA. 1-vi0 2gA. 22 agni nahi kahe? hA ! e sunizcita che ke-jyAM oLakhAvanAra cihana hoya tyAM (oLakhavAnI) vastu heya ja. kahyuM che ke "liGge liGgI bhavatyeva, liGgini vetarat punH| niyama vipattei (ka), sikvanya (che) sisilinora ?'' ( corAva driva go ka ra ) bhAvArtha -" jyAM liMga (cihno hoya tyAM liMgI (oLakhavAnI vastu) hoya ja, paNa liMga (cihuna) te liMgI (vastu) hoya tyAM hoya ke na paNa hoya. (eTale cina vinA paNa vastu rahI zake, paNa vastu vinA cihna te na ja hoya.) ema liMga ane liMgInA saMbaMdhamAM niyamanI viparItatA che." mATe zrI zreNika mahArAja vagere samativaMta hatA, tethI zamavALA hovA ja joIee niyama na thaI zake. arthAt zama vinA paNa samakita hoya-ema samajavuM. athavA te bIjuM samAdhAna e paNa che ke-kRSNajI, Nika mahArAja vagerene krodhavRtti ke viSayatRSNa saMjvalanakaSAyajanya hatI. keTalAkane saMjvalana kaSAya paNa e hoya che ke-tene anaMtAnubaMdhI jevo tIvra paNa vipAka (pariNAma) hoya, mATe teone saMjavalana kaSAyenI kodhavRtti ane viSayatRSNa hatAM ema mAnavuM. ema bane rItie samAdhAna thaI zake che. (arthAta teomAM zamanA abhAve paNa samakti hatuM ja e siddha che.) (2) "ja"--makSanI abhilASAne saMga kahyo che. samakitadaSTi AtmA rAjAnAM, cakavatInAM ke IndromAM paNa viSayAdi sukhene duHkhamizrita ane pariNAme paNa duHkha denArAM hevAthI duHkha ja mAne, mAtra eka mekSasukhane ja sAcuM sukha mAne ane tenI ja abhilASA kare. kahyuM che ke " naravibuhesarasukkhaM, dukkhaM ciya bhAvao a mnnNto|| saMverAvo na movara, mottai f ivagheH II ?(farAvA chI- 2) bhAvArtha-"savegavALe jIva saMvegathI rAjA, cakI ke IndranAM sukhane paNa tAtparyathI kharUpa samajate eka mekSa sivAya koI paNa (sukhanI) prArthanA (abhilASA) na kare." () " nira'-saMsAra pratyenA vairAgyane (thAkane) nirveda kahyo che. samaktidiSTa AtmA, dukha-durbhAgya vagerethI bharelI saMsArarUpa bhayaMkara jelamAM karmarUpa keTavALanI aneka kadarthanAo veDavA chatAM tene pratikAra karavAmAM azakta ane saMsAramAM) mamatva vinAne levAthI duHkhathI kaMTALela hoya. kahyuM che ke " nArayatirianarAmara-bhavesu nivveao vasai dukkhaM / / vAyaromamo, mamattavivAhiyo ?" (fdhaM ichaddI- 2) bhAvArtha-"paralekane mAga eTale pAralaukika sukhanI sAdhanA karI nathI (karI zako nathI) te paNa saMsAranA mamatvarUpI jheranuM jora jene TaLI gayuM che, e (samakitI) jIva nirvedaguNanA ge naraka-tiyaca-manuSya ane deva, e cAreya gatimAM duHkha mAnIne ja kALa nirgamana kare, arthAta jyAre huM saMsAramAMthI nIkaLuM?" ema jhaMkhanApUrvaka rahe" Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Do 1-samyakatvanAM pAMca lakSaNe ] 117 upara jaNAvyAM te saMvega ane nirvedane artha bIjA graMthakA UlaTe kahe che. eTale kesavegano artha "saMsAra pratye vairAgya" ane nirvedano artha "mekSanI abhilASA," ema saMgane nirveda ane nivedane savega kahe che. () "anuja'-niSpakSapAtapaNe duHkhIAonA dukhene TALavAnI IcchA, tene anukampA kahI che. pakSapAtathI te siMha-vAgha jevA krUra jIvone paNa pitAnAM baccAMo vagerenAM duHkhane dUra karavAnI IcchA hoya che, paNa te karUNa manAtI nathI. A anukammA "dravyathI ane bhAvathI" ema be prakAre che. zakti pramANe duHkhIonAM duHkhene TALavAnI pravRttine dravya-anukampA ane teone jevAthI hadaya dravita thAya tene bhAva-anukamyA kahevAya che. (anyatra zArIrika vagere duHkhevALA pratyenI dayAne dravyadayA ane pApAcaraNa vagere karanArAnA AtmAnI dayAne bhAvadayA kahI che.) kahyuM che ke " daTTaNa pANinivaha, bhIme bhavasAgaraMmi dukkhattaM / vigoNu, suSi sAmaga 3LarU ? ." (ziza do2) bhAvArtha-"bhayaMkara saMsAra samudramAM dakhathI pIDAtA prANIone joIne niSpakSapAtapaNe yathAzakti dravya ane bhAva, ema be prakAranI anukamyA kare." () "sitava"-(zrIjinezvaradee kahyAM che te) "jIvAdi tattvo satya ja che." (niHzaMka ja che), evI buddhivALa Astika kahevAya ane tenA pariNAmane (bhAvane ke dharmane) Astikya (AstikatA) kahevAya. anya dharmIonAM (bIjA) tattvone sAMbhaLavA chatAM paNa temAM AkAMkSA na thAya, mAtra eka zrIjinakathita tatvone ja tene daDha svIkAra hoya, AvI tRptivALo AtmA Astika kahevAya. kahyuM che ke " maNNai tameva saccaM, nIsaMkaM jaM jiNehi paNNattaM / supariNAnA (mo) saM, vAvattivAhizo . " (viMrA chaThThI-24) bhAvArtha-baje zrIjinezvarAe kahyuM che te ja satya ane zaMkA vagaranuM che evI mAnyatAvALo ane anyanI abhilASArUpa AkAMkSA vinAno AtmAno zubha pariNAma, te samyaktva (Astikya) samajavuM." AvA Astikane paNa kadAca mahinA vize koI viSayamAM zaMkA thAya, te tene dUra karavA mATe zrIjinabhadramaNikSamAzramaNanAM vacane suMdara maryAdArUpa che. teozrI kahe che ke " kattha ya maidubbaleNaM, tavihaAyariavirahao vaavi| neyagahaNattaNeNa ya, nANAvaraNodaeNaM ca // 1 // " " heUdAharaNAsaMbhave a, sai suTu jaM na bujjhejjaa| savvaNNumayamavitaha, tahAvi taM ciMtae mahamaM // 2 // " Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 118 C[ dha saMbhA. 1-vi. 2-gA. 22 " aNuvakayaparANuggaha-parAyaNA jaM jiNA jagappavarA / / jiarAgadosamohA, ya nanahA vAiNo teNaM // 3 // " (saMvo40, nAri, 48 10) bhAvArtha-"buddhinI nyUnatAnA kAraNe, tathAvidha samajAvanArA gurUnA abhAve, jIva-achavAdi yabhAvonuM svarUpa gahana hovAthI, jJAnAvaraNIya karmanA udayathI, ke tathAvidha hetu, daSTAnta vagere samajavAnAM sAdhana nahi hevAthI" kaI viSaye yathArtha na samajAya, (eTale ke kaI vastu-vAkya na samajAya) te paNa buddhimAna (Astika) jIva "sarvajJa mata (Agama) satya che' ema ja mAne, (upara kahelAM kAraNenA ge huM samajI zakatuM nathI-ema pitAnI khAmI svIkAre) kAraNa ke-zrIjinezvare anupakArI upara paNa upakAra karanArA, rAga-dveSa vinAnA ane jagatazreSTha AtmAo hoya che, tethI teo asatyavAdI hatA ja nathI."--ema samajIne jinavacanane satya ja mAne. athavA kahyuM che ke " sUtroktasyaikasyA'pyarocanAdakSarasya bhavati nrH|| micchANika sUtra hiM, na mama ninAmihita che ? " bhAvArthasUtrakathita eka akSara mAtranI paNa arUcithI AtmA (zrIjinezvaranA sarvajJapaNAmAM zraddhA vinAno hovAthI) mithyAdaSTi gaNAya che. (mATe) zrIjinezvarakathita sUtro amone saMpUrNa pramANikarUpe mAnya che." ItyAdi bhAvanA rAkhe, paNa AstikatAne taje nahi. samyaktvanAM e pAMca lakSaNe jANavAM. A lakSaNe anya AcAryonA mate nIce pramANe paNa che. 1. zama-viziSTa vaktAnI yuktiyukta samajAvaTathI tattvonI sArI rItie parIkSA thAya, tethI satya tattvomAM daDha pakSapAtarUpa sad Agraha thavAthI mithyAbhinivezarUpa durAgraha zamI jAya, tene "zama" kahevAya; A samyagradarzananuM lakSaNa che, je A rItie parIkSA pUrvaka mithyAtvane tajIne samyaktvane varela hoya, te samakitadaSTi che, ema zamathI oLakhI zakAya che. 2. saMga-saMvega eTale saMsArane bhaya." jaina Agamane sAMbhaLavAthI ane tenI zraddhAthI AtmAne 1-narakagatimAM "ThaMDI, tApa vagere kSetravedanAnAM, duSTa asurothI karAtA trAsarUpa paramAdhAkRta vedanAnAM tathA nArakIoe pite karelI paraspara vedanAnAM duHkhe 2-tiryaMcagatimAM parAdhInatAthI ati bhAra vahana kara, tema ja bhUkha-tRSA-tApaThaDI-prahAra vagere sahavA, vagere aneka prakAranAM duHkhe;"3-manuSyapaNumAM "daridratA-durbhAgya-roga-zeka-viga-dAsapaNuM, ityAdi aneka prakAranAM duHkhe," tema ja 4-devabhavamAM paNa "ISya-viSAda-parAdhInatA vagere vividha khe tene jevAthI, jANavAthI ane vicAravAthI AtmAmAM bhaya jAge ane tethI cAreya gatinAM te khene TALavAnA upAyabhUta dharmane Adare; ethI samajAya ke-A AtmAne saMsAranA bhayarU5 "saMga hovAthI samakita che. 3. nirveda-niveda eTale viSayenI gRddhi(ati Asakti)ne tyAga. jema ke-duSTa viSayanI ati Asakti bhegavanArane A bhavamAM ja aneka upadravomAM-komAM phasAve che ane paralokamAM paNu ati duSTa narakagatimAM, tiryaMcagatimAM ke adhama koTinA manuSyapaNumAM janma levo, vagere Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pra01-samyakatvanA 67 prakAre ] duHkharUpa phaLa Ape che; mATe vizvamAM kAMI sAra nathI, te tajavA lAyaka ja che; ema samajavAthI viSayane rAga uThI gayela hoya, tethI paNa oLakhAya ke-viSaceno virAga (ni) thavAthI A jIva samakitI che. 4. anukaMpA-anukaMpA eTale kRpA-dayA. "sarve jIvo sukhanA athI ane duHkhane dUra karavAnI IcchAvALA che, mATe teone mAre alpa mAtra paNa pIDA na karavI joIe," vagere samajIne bIjA jIvo pratye karUNa-dayA kare, tethI paNa samajAya ke-A jIva dayALu hovAthI samakitI che. 5. Astikya-Astikya eTale zrIjinavacanamAM AsthA-zraddhA. " zrIjinezvaradevoe batAvelA "jIva, paraleka, karma' vagere adazya padArtho paNa cakkasa che ja--ema mAnavAthI, ela. vAthI ke tene anusaratI pravRtti karavAthI paNa oLakhAya ke-A jIva AgamamAM zraddhALu hovAthI samaktiI che. e rItie zama vagere lakSaNanuM svarUpa anya AcAryonA mate samajavuM. ahIM graMthakArazrIe cAlu mULa (22 mI) gAthAmAM pAMca lakSaNe sUcavIne (tenA upalakSathI) lakSaNonA sahacArI samakitanA 67 bhede paNa sUcavyA che, kAraNa ke te bhedethI vizuddha hoya te samakita zuddha gaNAya che. kahyuM che ke " causaddahaNatiliGga, dasaviNayatisuddhipaMcagayadosa / ajamAvaLamUta-vara-vaMvisaMgu . " " chavihajayaNAgAraM, chabbhAvaNabhAviaMca chahANaM / - rUA sAsaviMga-vidaM tu samai | ra che " (ALa sAro, 226-27) bhAvArtha-"cAra sadahaNa, traNa lige, daza prakAre vinaya, traNa prakAranI zuddhi, pAMca dene abhAva, ATha prakAre prabhAvanA, pAMca bhUSaNa, pAMca lakSaNe, cha prakAre jayaNA, cha AgAro, cha bhAvanAo ane cha sthAne -e saDasaTha bhedethI vizuddha (yukta) hoya te samakita samajavuM. A bhedanuM svarUpa nIce pramANe (zrIpravacanasAre ddhAranA 148 mA dvAramAM) jaNAvyuM che. cAra sahaNu " paramatthasaMthavo khalu (vA), sumuNiya(diTTha)paramatthajaijaNanisevA / vAva-dvija , (vaMza) vaktA ya samrarasaT I zA" (40 sora8) bhAvArtha--ahIM tathA AgaLanI gAthAomAM ( ) kausamAM mUkelA pAThAntare samajavA. 1. "paramArthasaMstava=paramArthabhUta (satya) jIvAjIvAdi tatve-padArthone saMtava eTale paricaya, arthAt bahumAnapUrvakane te te tane yathArtha badha-abhyAsa. Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ dha0 saM bhA0 1-vi0 20gA. 22 2. 'paramA jJAtRsevana '=paramArtha bhUta jIvAdi tattvonA samyagajJAtA (sarvaMgaraMgamAM ramatA ane zuddha dharmanA upadezaka ) zrIAcArya bhagavata vagere sAdhujaneAnI sevA. 3. ' vyApannavana' '-jainadarzana pAmIne paNa vasI javAthI sAdhuveSamAM rahevA chatAM virUddha vanArA nidbhava, yathAcchadaka, pAsastheA ke kuzIla; vagerenA tyAga--tenA saMsagane tyAga. 4. kudRSTivarjana 'bauddha vagere anyazanIenA sa'saga thI samaktimAM malinatA thAya, mATe tevA anyadhamI one tyAga karavA. ( sasathI dUra rahevuM. ) to * A cAra prakAro samakitanI sadguNAnA che. * evA guNAvALA jIvamAM samyaktva che' ema mAnI zakAya--zraddhA thAya, mATe e sadguNA kahevAya che. prazna-agAramarda kAcAya pAte ajanyamithyAtvI hovA chatAM jIvAjIvAdi tattvAnA medha vagere sadguNA teomAM hatI, tethI te paNa samakatI kema na manAya ? uttara-na manAya, kAraNa ke--ahIM je zraddhA kahI te tAttvika--yathAtha hovI joI e, arthAt mithyAtvamAhanIya kama nA (kSayApazama vageredvArA ) vilaya thavAthI AtmaguNunA prAdurbhAvarUpe hovI joie, agAramada kAcAya vagere te abhavya hatA, tethI tenA te guNA vAstavika sabhyajJAnarUpa ke AtmaguNarUpa na hatA, mAtra dekhAva pUratA ja hatA. dvAranI gAthAmAM 'saddadhULa' napuM. liMga hAvA chatAM, prAkRta bhASAmAM liMga aniyata hovAthI cAlu gAthAmAM ( sadguNA) strIliMga rAkhyu che. 67 bhedAnI mULa dvAra gAthAomAM te ' cAra prakAranuM) zraddhAna' te 'calA, traNa prakAranAM liMge ' te ' ti++i,'* daza prakAranA vinaya ' te 'jJaviLaya,'* traNa prakAranI zuddhi' te 'tivruddhi, ' vagere vyutpatti karavI. ' ' zreNa liMga " susta dhammarAoM gurudevANaM jahAsamAhIe / vecAvajye niyamo, sammiikrapsa vijJAnlR // g // bhAvArtha-1. ' zuzruSA 'jenAthI niyamA tAttvika-yathA khAdha thAya, tevAM dharmazAstrone vinayAdi vidhipUrvaka sAMbhaLavAnI IcchA. ' saMgItakaLA vagerenA jANu ane caturAI guNavALA (nirogI) yuvAnane ( svasrI sAthe besIne) daivI gAyana sAMbhaLavAmAM je tIvra IcchA ( rAga ) hAya, tethIya ' A IcchA ghaNI ja hAya. kahyuM che ke 44 yUno vaidagdhyavataH kAntAyuktasya kAmino pi dRDhaM / ', kinnarageyazravaNA - dadhiko dharmazrutau rAgaH // 1 // , (nevarAja, 22-2) ', (pra. sAi0 21) bhAvArtha -" ( nirogI ) caturAIvALA, kAmI ane strI( vagere )thI parivarelA yuvAna purUSane daivI gAyana sAMbhaLavAmAM je rAga hoya, tethI paNa zuzrUSA guNavALAne dhama zravaNanA rAga adhika hAya. ' 2. 'dharmarAga '=pahelA zuzruSA " guNu zrutadharmanA rAgarUpa hovAthI, ahIM dhamarAga eTale cAritradhamanA rAga ' ema samajavuM. kanA doSathI cAritrane na pAmI zake, te paNa ' jagalarUpa mahA aTavInA pathane kApI thAkI gayelA, daridra ane bhUkhathI pIDAtA brAhmaNane ' dhemara * " , Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pra. 1-samyatvanA 67 prakAre ] 121 (miSTAnna) jamavAmAM je tIvra rAga heya, tethI paNa (samakitavaMtane) cAritranI abhilASA adhika hoya. 3. "deva-gurUnI vaiyAvacca mATe pratijJA"=dharmopadezaka vagere uttama gurUonI ane zrIarihaMtadevonI (arthAt zrIjinamani, mUtio vagerenI teonI AjJAnusAra AzAtanA na thAya tema) sevA, pUjA, bhati vagere aneka prakAre vaiyAvacca karavAno niyama kara, te samyakatvanuM trIjuM liMga che. ahI dhamI (jIva) ane tene samaktirUpa dhama-bene abhinna mAnIne samaktiI jIvanAM ja liMgane samakitanAM liMge kahyAM che, ema samajavuM. A traNa liMge jevAthI e jIvamAM samyakatvaguNa pragaTyo che ema nizcita thaI zake. prazna-vaiyAvacca tapane prakAra che, tapa e cAritranuM aMga che, je samakitadaSTine paNa taiyAvacana A niyama avazya hAya, te te cAritrane ja aMza hovAthI tene aviratisamatidaSTi kema kahevAya? vaiyAvaccarUpa dezacAritra hovA chatAM dezavirati " kema na kahevAya? arthAt samakti sAthe vaiyAvaccanA niyamarUpa cAritrane aMza hovA chatAM tene aviratisamakitadaSTi (guNasthAnaka) kema kahevAya? uttara-vaiyAvaccane niyama cAritrarUpa chatAM te cAritrane mAtra alpAMza hovAthI, tene zAstrakAree ahIM cAritrarUpa gaNyA nathI. jema saMmUchima jIne alpa saMjJAo hovA chatAM viziSTa saMjJAbaLa nahi hevAthI asaMjJI kahyA che, tema ahIM vaiyAvacca paNa cAritrane mAtra alpa aMza hovAthI dezavirati nahi kahetAM avirati kahe che-ema samajavuM. e rItie upazAnta moha vagere uparanA guNasthAnakemAM paNa AtmA kRtakRtya thayela hovAthI arthAt tyAM zuzruSAdinuM kArya sapUrNa thavAthI A liMge tyAM (pravRttirUpe) pratyakSa na jaNAya, te paNa te liMganAM yathAkhyAtacAritra vagere phaLo pratyakSa hovAthI phaLanA mULabhUta zuzruSAdi liMge paNa tyAM che ja, ema mAnavuM. vaiyAvaccanA niyamane aMge vadhu vivecana "zrAddhavidhi" graMthanA AdhAre AgaLa (sAdhudharmamAM) karavAmAM Avaze. dazavidha vinaya " silikA-ju ra ga sAva nA zakivansaT(), vaLe vijo (vi) 2" (ro sAro, 130) bhAvArtha "1-arihaMta eTale tIrthaMkarabhagavanta (tathA sAmAnya kevalIo), 2-ATheya karahita siddhabhagavate, 3-ca eTale jinapratimAo (ane maMdira), 4-zrata eTale AcArAMgAdi Agame, 5-dharma eTale kSamA vagere daza prakArane yatidharma, 6-sAdhuvarga eTale (AcAryoupAdhyAye sivAyanA) sarva prakAranA munione samuha, 7-AcAryabhagavata, 8-upAdhyAyabhagavaMte, 9-pravacana eTale ahIM jIvAdi tane jaNAve te "zAsana' ( athavA tenA AdhArabhUta zrIsaMgha) ane 10-darzana eTale samakita tathA guNa-guNInA abheda upacArathI samaktivaMta AtmAo" Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 [ dha saM0 bhA. 1-vi0 20gA. 22 e dazeyane 1-bhakti, 2-pUjA, 3-prazaMsA, anidAne parihAra ane pa-AzAtanAne tyAga - e pAMca rIte vinaya karavo te daza prakAre vinayanA jANavA. temAM 1-"bhakti" eTale AvatAnI sAme javuM, Ave tyAre Asana ApavuM, zArIrika vagere sevA karavI, be hAtha vagerethI praNAma kare, jAya tyAre vaLAvavA javuM, ItyAdi (aMtaramAM bahumAnapUrvaka) aneka prakAranI yathAyogya bAhya sevA 2-pUjA" eTale vastra, pAtra, annapAnAdi ApavArUpa satkAra, 3-prazaMsA eTale svamukhe teonA guNe vagerenI prazaMsA karavI-kIti vadhAravI; 4-nidAparihAra' eTale chatA ke achatA paNa deze pragaTapaNe bIjAnI AgaLa kahevA nahi-niMdA nahi karavI ane 5 AzAtanA tyAga" eTale devanI 84, gurUnI 33, vagere zAstromAM kahelI dazeyanI te te AzAtanAone tyAga kare. kahyuM che ke "mattipUjAvAsa-vanamAM nAsA(as) vevAyA bAsAthaLa parikSA, vaMmviLayo samAseLa ."( hAro, 122) bhAvArtha"1. bhakti karavI, 2. pUjA karavI, 3. prazaMsA dvArA teonA jJAnAdi guNone pracAra kara, 4. avarNavAda vaje athavA reka ane pa. AzAtanAne tyAga karo ke tene aTakAvavI,-e saMkSepamAM samakitane vinaya samaja." - upara kahelAM daza sthAe karAtuM hovAthI vinaya paNa daza prakArano che. samaktinA ge thAya, mATe tene samyagadarzanane vinaya kahyo che. (samakitamAM gaNe che.) " muttaNa jiNaM muttUNa, jiNamayaM jiNamayaTThie muttuM / saMsAra(va), cittinnata kA ra che ?" (To do,222) bhAvArtha-1. jina eTale vItarAga, 2. jinamata eTale teonAM kahelAM yathAvasthita cAdvAdamaya jIva-achavAdi ta tathA 3. jinamatarUpa tane ArAdhanA sAdhu-sAdhvI-zrAvakazrAvikArUpa zrIsaMgha, e traNa sivAya bAkInuM AkhuM jagata ekAntarUpa durAgrahathI phaseluM hoI saMsAramAM kacarA sarakhuM asAra che. AvA mantavyathI (zraddhAthI) samakitanI zuddhi thAya che, ema zuddhimAM kAraNa hovAthI A traNane samyaktvanI zuddhio kahI che pAMca dUSaNe " saMkA kakha vigicchA, pasaMsa taha saMthavA kuliMgIsu / sammattassaiyArA, parihariavvA payatteNaM // 1 // " ( pra0 sAro0, 933) 12. anyatra pUjAne bAhya bhaktimAM gaNI bahumAnane bhinna paNa kaheluM che. ahIM bhakti-bahumAnane eka gaNI pUjAne bhinna kahelI che, mATe virodha samaje nahi. 13. anyatra manathI zrIjina, jinAgama ane tenA ArAdhaka vinA saghaLuM juduM che-ema mAne, vacanathI e ja traNa satya che ema bele ane kAyAthI maraNanta upasargamAM paNa e traNa vinA bIjAne na name-ema mana, vacana ane kAyAnI zuddhine samakitanI traNa zuddhi kahI che, te bAhyakriyArUpa athavA AnA phaLarUpa che ane ahIM kahelI A atyaMtara zraddhArUpa-mULarUpa che, ema samajavuM. Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pra. 1-samyaktvanA 67 prakAre ] 123 bhAvA-"zaMkA, rakAMkSA, kavitagicchA (vicikitsA), anyadarzanI vagerenI prazaMsA tathA teone pasahavAsa,-e pAMca samakitanAM dUSaNe che. tenuM varNana vistArathI prakaraNa trIjAmAM vratanA aticAra prasaMge (gA. 41 nA vivecanamAM) kahevAze. ATha prabhAvanA (prabhAvaka) " pAvayaNI dhammakahI, vAI nemittio tavassI ya / vijJa siddhAra thI), deva mAva majA ? " ( 40 tA, 234) bhAvArtha_"jenAthI zrI jainazAsanane mahimA-prabhAva vadhe, tevI pravRttione "prabhAvanA ane tene karanArA mahAtmAone "prabhAvaka' kahevAya che. AvA dharma prabhAvake ATha prakAre mAnelA hovAthI prabhAvanA paNa ATha prakAranI che." prabhAvakanuM svarUpa 1. "pravacanI"_pravacana" eTale bAreya aMge (vagere zAstro), ke jene "gaNipiTaka', (AcAryabhagavaMtenI jhaverAtanI peTI) kahela che, te paikI je je kALe jeTaluM pravacana) Agama. zAstra vidyamAna hoya, te te kALe te vidyamAna sarva AgamonA mamIne jANanArA (pU zrIhari bhadrasUrIzvarajI mahArAjA jevA) pravacanI kahevAya. 2. "dharmathaka-AkSepaNuM, vikSepaNuM, savegajananI ane nirvedinIrUpa cAra prakAranI dhamakathA(upadeza)ne potAnI vyAkhyAna karavAnI zakti(labdhi)thI evI rItie saMbhaLAve, ke jethI zrotAne AnaMdapUrvaka AkSepAdi thAya. AvA vyAkhyAnanI labdhivALA (pU zrInadiSeNujI. vagere) dharmakathI kahevAya. 3. "vAdI --vAdI, prativAdI, sabhAjane ane sabhAdhipati (pramukha)-e cAreya jyAM hoya, tevI caturaMga sabhAmAM paravAdInA pakSane asatyarUpe siddha karIne potAnA pakSane satyarUpe siddha karavArUpa vAda karavAnI zaktivALA (pU zrImallavAdi vagere) samartha purUSe vAdIpa kahevAya. 14. je kathAthI zrotA mohane choDIne satya tatva tarapha AkarSAya te AkSepaNa, jenAthI zrotA sanmArgathI khasI unmAge ke unmArgathI khasI sanmArge jAya arthAt pUrvanA mArgane choDe te vikSepaNuM, jenAthI zrotAmAM saMvaga-jJAnapUrvakano dharmavega (AtmabaLa) pragaTe te saMvegajananI ane jenAthI zrotAne saMsArane nirveda thAya (saMsAra baMdhanarUpa lAge) te nirvedinI kathA kahevAya. te darekanA paNa cAra cAra bheda vistArathI kANugamAM 28ra mA sUtramAM jaNAvelA che. . 15. pU. zrIharibhadrasUrIzvarajIe svakRta vAMdASTaka nAmanA bAramA aSTakamAM vAdanA "zuSkavAda, vivAda ane. dharmavAda' -ema traNa prakAre TUMkamAM A rItie kahyA che. "ati abhimAnI, krUra, dharmadezI ane mUDha" prativAdanI sAthe vAda karavo te zuSkavAda che, kAraNa ke tevAnI sAme vijaya meLavavAthI zatrutA vadhe che ane hAravAthI dharmanI laghutA thAya che, ema ubhayathA nukazAna hovAthI A vAda anarthakArI kahyo che. "labdhi ke pratiSThA vagerenA athI, daridra ke nIca (halakaTa)" prativAdInI sAthe vAda karavo te vivAda kahyo che. A prativAdI taiyAyikoe mAnelA La, jAti vagere asata prayogone (kayuktiono) prAyaH prayoga kare, ema saMbhava hovAthI tenI sAthe nyAyapUrvaka vAda karIne vijaya meLava duHzakya bane; kadAca vijaya maLe te paNa tethI tenI paugalika AzAmAM (sukhaprAptimAM) aMtarAya (viM) thAya ane temAM nimita banavAthI vAdIne paNa azubha karmane baMdha thAya, Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 124 [ dha saM0 bhA. 1-vi0 2-gA. 22 4. "naimittika"--bhUta, bhaviSya ane vartamAnakAlIna bhAvone jaNAvanArA 6 aSTaganimitta zAstranA jANa (pU zrIbhadrabAhusvAmijI vagere) maharSione naimittika jANavA. pa. "tapasvI--tapasvI eTale Aleka-paralakanA paugalika keI sukhanI abhilASA vinA samatAbhAve "jainadarzanaprasiddhaahama, aThAI vagere liSTa tapane karanArA, svazarIramAM paNa nispRha (pU0 zrIkhaMdhakamunijI vagere) mahAtmAone tapasvI prabhAvaka samajavA. 6. "vidyAvAna'-prajJapti vagere vidyAone sAdhanArA vidyAsiddha (pU zrIvAsvAmijI jevA maharSi) vidyAvAna kahevAya. 7. "sida-AMkhamAM aMjana karIne, page lepa karIne, kapALe tilaka karIne athavA mukhamAM geLI vagere rAkhIne duSkara kAryo karavAM, bhUta vagerenuM AkarSaNa karavuM ke vaikiyazarIrAdi racavuM; vagere aneka duHsAdhya kAryo karavAnI zaktione jeoe siddha karI hoya, te (pU zrIkAlikAcArya mahArAja jevA) maharSine siddhaprabhAvaka samajavA. 8. "kavi -viziSTa racanAvALAM gadya ke padya kAvyo racavAnI zakitathI bhinna bhinna bhASAmAM kAvya racanArA (pU zrIsiddhasenasUrijI jevA), jeo potAnI te racanAthI rAjA-mahArAjAene paNa dhamI banAve, tevA paMDitapurUSe kavi kahevAya. A pravacanI Adi17 ATheya prabhAvaka, zrI jainazAsana, ke je svayaM prabhAvazALI che, zrIjinezvaradevee sthApeluM hovAthI nirdoSa che ane svarUpe paNa uttama ja che, tene niSkalaMka rAkhavA ke tenI mahattAdi vadhAravA mATe pitAnI te te zaktio dvArA deza, kALa vagerethI ucita hoya tema zAsananI sevA karanArA hoya che ane tethI te prabhAvake kahevAya che. (suvarNa svayaM prakAzavALuM che ane sonI prakAza karavAmAM nimittarUpa che tema) zAsana svayaM prakAzavaMta che, tenA prakAzamAM (prabhAvamAM) nimitta banavArUpe teo prabhAvaka che ane temanAM te te kartavyo prabhAmATe AtmAthae A vAda paNa karavuM yogya nathI. "paralekapradhAna jIvana jIvanArA, madhyastha, buddhimAna ane svazAstratanA jANu" evA uttama purUSanI sAthe satyadharmane nirNaya karavAnI buddhie vAda kara te dharmavAda? ya te prativAdIne satyadharma prApta thAya ane parAjaya thAya te vAdIne potAnI bhUla sudhare, ema hAra-jIta banemAM lAbha ja thAya. tethI prathamanA zuSkavAda ane vivAda e bane vedo DAhyA purUSe karavA cogya nathI, mAtra chelle dharmavAda ja sva-parahita karanAre che, ema kahyuM che. 16. 1. jamaNuM, DAbuM vagere aMgenA phuraNathI, 2. zubhAzubha svapnathI, 3. pazu-pakSIo AdinA mamikaMpa vagerethI, 5. zarIra uparanA masa tala vagerethI, 6. hAtha, paga vagerenAM rekhA Adi akSaNAthI, 7. ulkApAta vagere thavAthI ane 8. grahonA udaya, asta vagere jyotiSanA baLathI -ema ATha nimittothI bhUta, bhAvi ane vartamAna bhAvone jaNAvanArUM zAstra "aSTAMganimitta zAstra" kahevAya che. 17. pU. zrIharibhadrasUrIzvarajI mahArAje zrAvakadharma-vidhiprakaraNa gAthA 67 mAM 1. atizayaddhi, 2. dhame. kathaka, 3. vAdI, 4. naimittika, 5. tapasvI, 6. AcArya, 7. vidyAsiddha ane 8. rAjagaNusammata -ema paNa ATha prabhAvake kahyA che. temAM atizayaddhi eTale avadhi-mana paryava Adi viziSTa labdhivaMta, AcArya eTale pravacanI ane rAjagammata eTale rAjA tathA mahAjana jevA mukhya purUSone paNa mAnanIya-ema kahevuM che, tA tatvathI tyAM ane ahIM kahyuM temAM bhinnatA nathI. Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ praha 1-samyakatvanA 67 prakAre ]. 125 vanA che ema kahyuM che. (vastutaH prabhAvake zrIjainazAsananA-samakitanA baLe prabhAvanA kare che, eTale prabhAvanAnuM baLa zAsanamAM arthAt samakitamAM ja che) ane tethI ja pravacanasAradvAranI arthAta mULadvAragAthAmAM paNa "mava' padanI vyutpatti "ATha prabhAvanA che jemAM evuM samyakatva' ema vizeSaNarUpe karI che. A prabhAvanAthI pitAnuM samakita zuddha thAya che ane bIjAo samakita pAme che, mATe tene samakitamAM gaNelI che. pAMca bhUSaNe "nizAno jusa, mAvaLAM tija(grA)vALA zi. marI junA samarIyA karamA paMca ? " (40 tA., 226) bhAvArtha_"zrIjinazAsanamAM kuzaLatA, prabhAvanA, tIrthasevA, sthiratA ane bhakti-e pAMca uttama guNe samyakatvane dIpAvanArA che." temAM- 1.jenazAsanamAM kauzalya-ahIM kauzalya eTale nipuNatA. (arthAta zrIjinAgamamAM bhinna bhinna prakAranAM eTale ke keTalAMka vidhivacane che, keTalAMka udyamamAM preranArAM che, keTalAMka padArthonA varNanarUpe che, keTalAMka bhaya pedA karanArAM che, keTalAMka utsargavacana che, keTalAMka apavAdarUpe che, te keTalAMka utsarga-apavAda ubhayarUpe che; ItyAdi aneka apekSAvALAM te te vacanone anusarI dravyakSetra-kALa-bhAvapuruSane AzrIne tevo tevo vyavahAra karavo, tene jainapravacanamAM-zAsanamAM nipuNatA kahI che.) zrI jainazAsananI vyavasthAmAM-vyavahAramAM evI nipuNatAne ja jainazAsanamAM kauzalya samajavuM. 2, prabhAvanA-ATheya prabhAvakenuM kartavya che upara jaNAvyuM, te pramANe karAtI zAsananI prabhAvanA sva-para upakAra karanArI che ane zrItIrthaMkaranAmakarmanuM kAraNa che, tethI samakitamAM tenI pradhAnatA jaNavavA mATe punaH bhUSaNamAM paNa gaNI che. 3. tIrthasevA-tIrtho "dravya ane bhAva" ema be prakAranAM che. temAM zrIjinezvaranAM janma, dikSA, kevalajJAna ke mekSa jyAM thayAM hoya te bhUmie, tathA zrI zatruMjayagirirAja vagere "dravyatIrtha che. kahyuM che ke "livaranA nA, tisthA mahAgumAvI kalpa visara nivyA, sAmA haMsa phorU ?" bhAvArtha-"mahAmahimAvaMta zrItIrthakara bhagavatenAM janma, dIkSA, kevalajJAna ke nirvANa jyAM jyAM thayAM hoya, te te dravyatIrtho kahevAya che. tenI pharasanAthI) samakita AgADha eTale (nirapavAda) sthira thAya che." jJAna, darzana ane cAritranA AdhArabhUta zrIzramaNa saMgha athavA pahelA zrIgaNadhara, te bIjuM bhAvatItha' kahevAya che. kahe che ke Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [saM bhA 1-vi02-gA. 22 " tirthaM maMte ? tirthaM ? sthire tirthaM ?, goyamA ! ariddA tAva niyamA tirthaMyare, tithaeN puLa cAuvvaNNe samaNasaMghe paDhamagaNahare vA // " ( bhagavatI0 sU0 683 ) bhAvA - bhagavAna zrIva mAnasvAmijIne zrIgautamasvAmijI pUche che ke-he bhagavaMta! tIne tI kahevAya ke tIrthaMkarane ? bhagavAna javAma Ape che ke he gautama! arihaMta te niyamA (tIthaeNnA sthApaka) tIrthaMkara che ane teoe sthApelA 'sAdhu-sAdhvI--zrAvaka-zrAvikArUpa caturvidha zrIsaMgha, athavA pahelA zrIMgaNadhara' e tItha kahevAya che. " ' e dravya ane bhAva anne prakAranAM tIrthInI yAtrA-pUjAdirUpe ke vinayAdvirUpe ' sevA karavI, tene tIsevA kahI che. 126 4. sthiratA-zrIjinezvaradevanA dhamamAM anya AtmAone sthira karavA athavA anyadazanIonA camatkArAdi mahimAne jovA chatAM pAte jainadhama thI calAyamAna na thavu', tene sthiratA kahI che. 5. bhakti-zrIjinapravacananA-sadhanA vinaya-vaiyAvaccAdi karavuM tene bhakti kahI che. A pAMceya guNA ( zarIrane bhUSaNonI jema) samyaktvane zAbhAvanArA hovAthI zreSTha che, tenAthI samyasva zeAle che, mATe tene bhUSaNo kahyAM che. pAMca lakSaNA "saMvegoM ciya uvasama, nivveo taha ya hoi anukaMpA / 5 cika citra ii, muzmane vaLAva!? ||" (60 sAi, 136 ) bhAvAtha - savega, upazama, niveda, anukapA tathA Astikaca--e pAMca samyaktvanAM ** "" lakSaNo che. Anu vistRta varNana cAlu adhikAramAM ja (pR0 111 thI 115 mAM) kahevAI gayu. che jayaNA 66 at atithi anna- titthideve ya taha sadevAI (vevi ) / dakSiNa ruttisthiti, vaivAmi nA namAmi| ? / / " (x0 cAro, 17 ) " neva aNAlatto A-lavermiM no saMlavermi taha tesiM / kRmi na asaLAga, sermi na naiSapujjAph || 2 || ** (xo sAro0, 138) bhAvA--" parivrAjaka, bhikSuka, sanyAsI vagere anyadarzanIyA; teonA mahAdeva, viSNu vagere devA; tathA digambara vageree potAnA deva tarIke svIkArelAM ariha'tanAM (zvetAmbaramAnya) pratimAjI ke mahAdeva vagerenA anuyAyIoe pAtAnA kabaje karI lIdheluM ( ujjayanImAM sIprA nadInA kAMThe atisukumAra muninA maraNAMta upasa sthAne temanA gRhasthaputre badhAvelu zrIavaMtipArzvanAtha prabhunu) mahAkAla maMdira vagere madirA; (pratimAo; ) e sarvene 1. vana, 2. namana, 3. AlApa, 4 salApa, 5. dAna ane 6. pradAna na karavuM, te cha jayaNA kahevAya che. " ,, Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pra* 1-samyakatvanA 67 prakAre ] 127 teone vandana vagere karavAthI teonA bhakto pitAnA (miyA) mArgamAM sthira bane ane bIjA jaino paNa samakitInI tevI pravRtti dekhIne tema karatA thaI jAya, vagere mithyAtvane pravAha vadhe, mATe A cha jayaNa samakitavaMte sAcavavI. temAM mastaka namAvavuM (ke hAtha joDavA) te 1vaMdana, stuti-guNagAna karavApUrvaka paMcAMgAdi praNAma kare te 2-namana. (sanmAnanI buddhie) temaNe bolAvyA sivAya ja keI vakhata temanI sAthe bolavuM te 3-AlApa. (bolAvyA pachI javAba Ape te aucitya che.) temanI sAthe vAraMvAra e pramANe vArtAlApa kare te 4saMlApa. A AlApa-saMlApa karavAthI paricaya vadhatAM, temanI dareka kriyAne jevAnA, sAMbhaLavAnA vagere prasaMgo bane ane Akhare samakita cAlyuM javAne prasaMga paNa Ave. upara jaNAvelA te anyadhamI vagerene azana, pAna, khAdima, svAdima, vastra, pAtra vagere pUjyabuddhithI ApavuM te - dAna. anukaMpAbuddhie te ApavAno niSedha nathI. kahyuM che ke " savvehi pi jiNehiM, dujjayajiarAgadosamohehiM / sattANukaMpaNaTThA, dANaM na kahiM vi paDisiddhaM // 1 // " bhAvArtha-" dujeya evA rAga, dveSa ane mehane jeoe jItyA che, te saghaLA vitarAga jinezvaree paNa koI anukaMpAnA pAtrane anukaMpAbuddhithI dAna ApavAno niSedha karyo nathI." (mATe ahIM pUjyabuddhithI ApavAne niSedha samaja.) te paradazanI vagerenI, temanA deva vagerenI mUrtinI, ke temaNe kabaje karelA jinabio ke maMdirAnI, paNa pUjA-bhakti nimitte kesara, caMdana, puSpa vagere pUjAnI sAmagrI vagere ApavuM te 6-pradAna. ahIM vagere zabdathI teone vinaya, vaiyAvacca, yAtrA, snAna vagere paNa pradAnamAM samajavuM. (anyatra pradAnanA sthAne vidhamI dharmagurnAdine vAraMvAra dAna karavArUpa "anupradAna" kahyuM che.) - A upara jaNAvyAM te vandana, namana, AlApa, saMtApa, dAna tathA pradAnanAM kAryone vajevAthI samakitanI yatanA-rakSA thAya che, samakitane nirmaLa-surakSita rAkhavA mATe samatinA AcArarUpe te nahi karavAnAM hevAthI tene samakitanI jayaNa (rakSA) kahI che. cha Agere "rAyAmiogo a gaNAmiogo, balAmiogo a suraabhiogoN|| vikretAvitI gunihA , cha chiddhizAzo niNANaffma I " ( tAro, jarUra) bhAvArtha--ahIM abhiga zabdane "IcchA vinA-balAtkAre " evo artha samaja. temAM 1. rAjAbhiga rAjA vagerene durAgraha, (balAtkAra) paravazapaNuM, 2. gaNubhiga svajana-saMbaMdhIo ke anya nagarajane vagere janasamuhane Agraha-parAdhInatA, 3. belAbhigahaThane upaga arthAta keI durAgrahI haThIlAne (baLavAnane) Agraha, 4. devAbhiga=kuladevI (ke bIjA duSTa deva-devI) vagerene balAtkAra ke zarIrapravezAdi, 5. kAntAravRtti =jaMgala AdimAM koI prANana kaSTa Ave agara AjIvikAne nirvAha karavAnI bhAre muzkelI Ave, tevA "vikaTa prasaMgane 18. anyatra cera, luMTArA vagere nA balAtkArane balAbhiga kahyo che. Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 128 [ dha saM0 bhA. 1-vi0 2-gA. 22 kAntAravRtti kahI che, arthAt te prANune saMkaTaprasaMga, ane 6. gurunigraha-nIce jaNAvAtA guruvarga pikI keIne paNa te Agraha kahyuM che ke "mAtA pitA vAcArya, tevAM jJAtacastathA A vRddhA dhavadA, kuvA mata ? " (vivuM, go20) bhAvArtha-mAtA, pitA vidyAguru te darekanA saMbaMdhIo, vRddhapurUSa ane dharmopadezake-e dareka guruo che, ema satparUSe kahe che."( AmAMnA keIne Agraha tene "guru nigraha" jANa.) zrIjinazAsanamAM upara jaNAvI te cha chIMDIo eTale apavAda mAge che. TUMkamAM samakitI AtmAne utsaga mAge paradhamI vagerene (upara jayaNAmAM kahyAM te) vandanAdi karavAno niSedha che, chatAM rAjAbhiyegAdi A che kAraNae "aMtaramAM gaurava, bhakti ke ArAdhanAnI buddhi Adi vinA" kevaLa dravyathI (bahAra dekhAvarUpe) vandana vagere karavuM paDe te samakitamAM doSa gaNya nathI.' cha bhAvanA " mUlaM dAraM paiTThANa, AhAroM bhAyaNaM nihiiN| __ duchakkassAvi dhammassa, sammattaM parikittiyaM // 1 // " (pra0 sAro0, 940) bhAvArtha--"ji" eTale (pAMca aNuvrata, traNa guNavate ane cAra zikSAvate e) bAra vatIrUpa zrAvakadharmanAM "mUla, dvAra, pIThikA, AdhAra, bhAjana ane nidhi rUpa samyaktva cheema zrIjinezvaradee kahyuM che. te A pramANe 1. mUla-(jema daDha mUlamAMthI ugIne vRkSa phaLa Ape che, tema mULarUpa samakita jyAM daDha hoya tyAM cAritradharmarUpI vRkSa ugIne pariNAme merUpa phaLa Ape che.) jema mUla vinA vRkSa TakatuM nathI, tema samakita vinA kutIthikanA matarUpI pavanathI lAyamAna thatuM dharmavRkSa paNa TakatuM nathI. mATe "samakita e dharmavRkSanuM mULa che. 2. dvAra-daravAje. jema nagara suMdara hoya ane cAreya bAju kille majabUta hoya, paNa daravAje na hoya te nagaramAM javA-AvavAnuM ke nagarane jANavA-javAnuM kArya thaI zakatuM nathI, tema dharmarUpa nagaramAM paNa samyaktva vinA praveza thaI zakatuM nathI, tema dharmanuM satya svarUpa paNa jANuM zakAtuM nathI, AthI dhamanagaranuM svarUpa jANavA mATe "samakita e pravezadvAra che. 3. pIThikA-pAya. jema jamInamAM pAye khedI, tene majabUtAIthI pUrI tenA upara bAMdhela mahela sthira rahe, te sivAya ke nahi; tema samakitarUpI pAyA vinA dharmarUpI mahela nizcalasthira bane nahi-sUTI jAya, mATe "samakita e dharmarUpI mahelane majabUta pAye" che. 19. zaktivaMta AtmAe rAjadinA balAtkAramAM paNa zrIsiddhasenadivAkaracha ke zrI kumArapALa mahArAjA AdinI jema vandanAdi nahi karatAM, pitAnI zaktine upayoga karI tevA avasare jainazAsananI prabhAvanA karavI ane azakata AtmAoe zAsananI apabhrAjanA na thAya te hetuthI apavAda seva te hitAvaha che. sAmAnya-a5. sattvavALA AtmAne mATe jJAnIoe A mArgo rAkhyA che. je ajJAnathI tevA prasaMge vaMdanAdi na kare te dharmanI apabhrAjanA karavAthI jJAnInA vacanane virAdhaka thAya che. jJAnIoe kahelA vidhiniSedha dravya-kSetra-kALa-bhAva papa sApekSa hoI tene viveka karaNIya che. Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pra. 1-samyavanA 67 prakAre ] 129 4. AdhAra-jema jagat pRthvI vinA nirAdhAra rahI zake nahi, tema dharmarUpa jagatuM paNa samakita vinA nirAdhAra rahI zake nahi, mATe "samakti e dharmajagatane AdhAra' che. pa. bhAjana-jema pAtra vinA dUdha, ghI vagere rasa nAza pAme, tema samakitarUpa bhAjana vinA dharmarasa paNa nAza pAme, cAkhI paNa zakAya nahi, mATe "samakita e dharmarasanuM bhAjana" che. 6. nidhi-bhaMDAra. jema mahAmUlyavAna maNi, metI, suvarNa vagere cIne tijorI ke bhaMDAra vinA maLe nahi, (ke surakSita rahI zake nahi-rAI jAya,) tema samaktirUpI bhaMDAra vinA cAritraratna prApta thAya nahi, (ke surakSita rahe nahi, mehanA luMTArUo luMTI ja jAya,) mATe "samakita e dharmarUpa (jJAnAdi) rane bhaMDAra" che. A cha prakAre samatine bhAvavAthI-vicAravAthI AtmAnuM vahelAmAM vaheluM mokSasAdhana bane che, mATe Ane samakitanI bhAvanAe kahI che. cha sthAne- " asthi a nico kuNaI, kayaM ca veeI atthi nivvANa / tyika puravavA, cha sAta TALarRA ?(40 tAre, 242 ) bhAvArthI--"1. AtmA che, 2. te nitya che, 3. kartA che, 4. bhaktA che, 5. tene mokSa thaI zake che ane 6. mokSanA upAe paNa che -ema mAnavuM te samyaktvanAM cha sthAne che. temAM- 1. AtmA che"--nAstike AtmAnuM astitva mAnatA nathI te A mAnyatAthI asatya Thare che, AtmA satarUpe che ja. 20. jIvane smaraNa, IchA vagere thAya che te cetanA(jJAna)rUpa che ane sarvane anubhavasiddha che. e niyama che ke-guNa guNa vinA rahI zakatA nathI, AthI jo upara kahyA pramANe smRti AdithI cetanAguNa siddha che, te tenA AdhArabhUta "guNI e ja AtmA" paNa siddha ja che. guNa kadI paNa guNI vinA hatA nathI, guNI nahi te guNe konA ? mATe guNone AdhAra AtmA che te spaSTa che. prazna-cata guNane pRthvI, pANI, agni, vAyu ane AkAza;-e pAMca bhUtano dharma mAnIe te zuM harakata che ? ethI AtmAne ja mAnavAnI jarUra nahi rahe ! uttara-dharma dhamathI kadI judo rahe nahi, dharmImAM ja te haMmezAM huM ja joIe. jema pRthvI, pANI, agni vageremAM kaThInatA, zItaLatA, uSNatA vagere dharmo pragaTa dekhAya che, tema citanya paNa pRthvI vagere bhUtane dharma hoya to te paNa temAM pratyakSa dekhA joIe, paNa tema te che nahi; patthara ke maDadAM vagere bhautika padArtho te sAva jaDa hoya che, te caitanyane pRthvI vagere bhUtane dharma kema manAya che mATe cetanyanA AdhArabhUta AtmA pAMca bhUtAthI bhinna dravya che. prazna-vaitanyane pRthvI AdinA dharmarUpe nahi, paNa tenA kAryarUpe mAnIe te kema? uttara-e paNa ghaTatuM nathI, kAraNa ke-haMmezAM kArya kAraNane anurUpa bane, sarvathA vilakSaNa bane nahi. pRthvI vagere bhUta pratyakSa rItie kaThInatA vagere lakSaNavALAM che, jyAre citanya tenAthI taddana vilakSaNa che; eTaluM ja nahi, pRthvI vagere bhUtone rUpa, rasa, gaMdha, sparza vagere kaI svabhAva cetanyamAM nathI, te pRthvI vagere kArazenuM cetanyarUpa kArya che ema kema manAya? chatAM dhAre ke-kSaNa vAra ema mAnI laI e te paNa jagatamAM Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . 130 [ 2. AtmA nitya che! AtmAne utpatti ke nAza thavAnuM kAraNa niha hAvAthI te nitya padArtha che. khauddho AtmAnuM astitva svIkAravA chatAM tene nAzavaMta mAne che, te A kathanathI a satya Thare che. 0 sa0 bhA0 1-vi0 2-gA. 22 3. AtmA karyAM che mithyAtva, avirati, kaSAya vagere kama madhanAM kAraNeAthI yukta AtmA pAte te kAraNeAdvArA te te karmone upajAve che adha kare che. A kathanathI AtmA kAMI karatA ja nathI-ema mAnanArA kapilane sAMkhyamata asatya Thare che. kAya -kAraNabhAvanI vyavasthA che te kema TakI zakaze? tamArA kathana pramANe tA 'game tevA vilakSaNa kAraNathI game tevuM vilakSaNa kAya thaI zake' e asatyane paNa satyarUpe svIkAravuM paDaze, ke je pratyakSa rItie kayAMya kadApi banatuM nathI; mATe ja upara kahyA pramANe caitanya e pRthvI vagere bhUtAnuM kAya (ke dharma ) nathI ja. e pramANe caitanya jo bhUtAnA dharma ke kArUpa nathI chatAM anubhavathI te siddha che, te tenA niSedha paNa kema thAya ? mATe ja jema cetanArUpe smRti Adi AtmaguNA anubhavapratyakSa che, tema tenA AdhArarUpe AtmA paNa pratyakSa che ja, ema mAnavuM joIe. 21. evA niyama che ke je padArtha padAOrUpe sat che, tenA kAI kALe sarvathA ( abhAvarUpa) nAza thatA ja nathI. AtmA paNa (dravya--guNaparyAyarUpe) sat padArtha che, tethI te nitya-zAzvatA che, jJAnAdi guNAne dhAraNa karanArA hovAthI te guNI che, te jJAnAdi guNo paNa tenA sahabhAvI dharmavALA heAvAthI zAmyatA che. guNa guNI paraspara sApekSa hAvAthI ekabIjA vinA sabhavI zake ja nahi, mATe guNI AtmA dravyarUpe nitya che ane tenA jJAnAdi guNe! paNa sahabhAvIdha rUpe haMmezAM sAthe rahenArA haiAvAthI guNarUpe nitya che, ema banne nitya--zAzvatAM tattva che. te uparAnta padArtha mAtrane paryAyA-rUpAMtaro hoya che, ke je padArthanA kramabhAvI dhamA~ hAvAthI utpattinAza svabhAvavALA che, te eka pachI eka kramazaH pragaTe che, arthAt ekanA nAza thAya che tyAre bIjAnI utpatti thAya che. e rItie padArthanA paryAya ( rUpAntA) anitya haiAya che, AtmA padAthaeNnA paNa paryAyeA anitya hovAthI AtmA dravya tathA guNathI nitya che ane paryAyathI anitya che. AtmAnuM svarUpa Avu nityAnitya hAvA chatAM bauddo je AtmAne ekAnta anitya ja mAne che, te kAI paNa prakAre sAcu nathI. jo AtmAne kSavina zvara ja mAnIe, to baMdha ane meAkSa-e e avasthAe paNa eka ja AtmAmAM dhaTe ja nahi, kAraNa ke--bauddhanA mate karmAMbadha thAya te kSaNe ja te AtmA nAza pAme che ane bIjI kSaNe khInne ja AtmA utpanna thAya che, te krama baMdha karanArA-nAza pAmelA AtmAne mokSa kema ghaTe ? arthAt--AtmAne kSaNika mAnavAthI krame krame thanArA baMdha-meAkSa paryAya eka AtmAmAM thaI zake ja nahi, UlaTuM ema mAnavAthI tA karmabaMdhana anyane thAya ane mekSa anya AtmAneA thAya, ema UlaTu' mAnavu paDe, ke jethI bhUkha bIjAne lAge ane tRpti khIjAne thAya, anubhava karanAra kAI hAya ane tenuM smaraNa kAI bIjAne thAya, davA kAI khAya ane rAga khIjAto jAya, tapanAM kaSTo nAza pAmanAra sahana kare ane svarganAM sukha utpanna thanArA khIjo bhAgave, abhyAsa karanArA khIjo hAya ane jJAnI khIo thAya,' vagerenI jema vilakSaNatA ubhI thAya, ke je mAnavA yAgya nathI-vaTe tema ja nathI : mATe jema suvaNa vasturUpe tathA tenA varNAdi guNurUpe kAyama rahe che ane tenA kahuM, kaDI, vIMTI, veDha vagere judA judA AkAra badalAya che; tema jagatamAM padArtha mAtra dravya ane guNurUpe nitya rahe che ane tenI avasthAe, AkArA, ke jene paryAyeA kahevAya che te badalAyA kare che. e mujama AtmA paNa dravya ane guNuthI nitya che, mAtra tenI avasthAe anitya che--ema mAnavuM te ja satya che. 22. jagatamAM dareka jIva judA judA prakAranAM sukha-duHkhano anubhava kare che, te pratyakSa che. e sukhaduHkha kAraNa sivAya thatAM nathI. kAraNa sivAya paNa thatAM hoya to haMmezAM eka ja sukha ke duHkha rahevuM joIe, Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pra7 sabhyanA 67 prakAre ]----------------- ---------------- ( 4. AtmA bhoktA che -"saghaM gharathA munnara majumAvato jAya !' arthAt saghaLuM karma pradezadvArA gavAya che, rasadvArA te bhagavAya paNa kharuM ke na paNa bhegavAya; ema vikalpa che." AgamanA A vacanathI paNa jIva bhaktA che e nakkI che. jeo ema mAne che ke-jIva abhegI ja che, temane mata AthI asatya Thare che. 5. AtmAne mokSa thAya che eTale ke-jIvane rAga, dveSa, mada, meha vagerene ane tenA phaLasvarUpa janma, jarA, maraNa, roga vagere duHkhene kSaya thAya te ja tene mekSa che. A vacanathI jema dI bUjhAyA pachI kAMI rahetuM nathI, tema AtmAnA nirvANa pachI kAMI rahetuM nathI. evuM nirvANu-mokSanuM svarUpa mAnanArA buddhanA anuyAyione e mata paNa asatya Thare che. mokSa-nivasunI vyAkhyA bauddhazAstramAM A pramANe chete palaTAya ja kema? ane te paNa eka sarakhuM ja rahevuM joIe, temAM jUnAdhiktA vagere paNa thAya ja kema? jene badalAvAnAM kAraNo na hoya, te satu ke asata vastu haMmezAM je svarUpe hoya te svarUpe ja rahevI joIe. kAraNa vinA te kema badalAya? chatAM koIne sukha ke duHkha tevuM kAyamI ke eka ja rUpamAM zAzvata rahetuM nathI, mATe tenI utpatti, nAza ke vicitratA vageremAM koI kAraNa che ja. A kAraNe bIjuM koI nahi paNa AtmAe pote ja karelAM karmo che. e rItie AtmA karmane kartA che-e vAta spaSTa siddha che. prazna-jIve sadA sukhane abhilASI che, kadI paNu duHkhane IcchatA nathI ane pote ja potAnA karmane kartA che-ema tame kahe che, te jenAthI dukhI thavuM paDe tevuM karma te potAnI jAte kema kare ? " uttara-jema koI regI thavA IcchatuM nathI, sahu pitAnuM Aga Icche che, tathApi svAdane vaza thaI jaze varga jANatAM-ajANatAM paNa reganA kAraNabhUta pizyane seve che ane rogI thAya che, tema ahIM paNuM mithyAtyAdine vazavati chava ajANatAM ke jANatAM paNa kharAba karmo kare che. A vAta darekane potAnA anubhavathI siddha che, mATe sukhanI IcchAvALo hovA chatAM jIva pote kharAba karmo kare che te khoTuM nathI. * : - 23. anubhavathI, lokavyavahArathI ane AgamapramANathI paNa siddha che ke-pote karelAM zubhAzubha karmonAM phaLa jIva pite ja bhogave che. temAM anubhavathI e rIte siddha che ke-je pote bAMdhelAM sukha-duHkhanAM kAraNabhUta zAtA vedanIya vagere zubhAzubha karmone AtmA pite bhaktA na hoya, te AkAza vagere jaDane jema sukha-duHkhane anubhava thato nathI tema jIvane paNa na ja tha joIe ane tema te banatuM nathI. dareka jIvane pitAnA sukhaduHkhane spaSTa anubhava thAya che, jethI AtmA joktA che e kathana anubhavasiddha che, bIjuM laukika mAnyatAthI paNa chava karelA karmanuM phaLa bhegave che e vAta siddha thAya che, kAraNa ke-keI sukhI-puNyavaMtane joIne leka spaSTa kahe che ke- A puNyavAna che, ke jethI AvuM sukha bhogave che. uparAnta jainAgamanI jema jainetarAgamamAM paNa chava karmane bhaktA che e siddha kareluM che. kahyuM che ke-nAruM lAyate karma, parivAradi' arthAta-seMkaDo ke keDe kalpa jeTalA kALe paNa kareluM karma bhogavyA sivAya kSaya pAmatuM nathI.' e vagere jainetara AgamAM paNa kaheluM che, mATe anubhava, lekavyavahAra ane siddhAnta-ema traNeya prakAre siddha che ke-chava karmano bhiktA che ja. 24. dIvo bUjhAI javAthI agnine sarvathA nAza nathI thatuM, paNa te agninAM tejasvI pugalo rUpAntara pAmI zyAma banI jAya che, ethI prakAzane badale aMdhakAra dekhAya che. A prazna-je ema aMdhakAra e agninA tejasvI pudgalenuM zyAma rUpAntara che, te te kAyama kema TakatuM nathI? - thoDA vakhata pachI te kema nAza pAme che? Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 132 " dIpo yathA nirvRtimabhyupeto, naivAvanIM gacchati nAntarikSam / dizaM na kAzcidvidizaM na kAJcit, snehakSayAt kevalameti zAntim // 1 // " bhAvArtha-" jema tela khUTavAthI bUjhAI gayelA dIvA pAtALamAM, AkAzamAM, kaI dizAmAM ke vidizAmAM; kayAMya jatA nathI--mAtra zAnta thaI jAya che, tema jIvanuM nirvANu thavAthI jIva paNu khUjhAI gayelA dIvAnI jema zAntine pAme che. " 10 sa bhA0 1-vi0 -gA. 22 A temanuM mantanya asatya che, kAraNa ke--ema mAnavAthI dIkSA vagere kAryAM, ke je AtmAnA sukhane uddezIne karaNIya jaNAvyAM che te bya Thare che. dIvAnuM A deSTAnta paNa jIvanA meAkSanI sAthe ghaTatuM nathI. A viSayamAM khIjA graMtheAmAM vistAra che te tyAMthI jANI levA. 6. meAkSanA upAya chekha-samyajJAna, darzana ane cAritra e sAdhanA hAvAthI meAkSanA upAyo che ja. AthI jeo kahe che ke-meAkSanA upAyA ja nathI, teo asatyavAdI Thare che. samakitanAM A cha sthAnakAne sArI rItie samajavAM jarUrI che, kAraNa ke--e cha prakAranI mAnyatA jenAmAM zuddha heAya tenAmAM ja samyaktva rahe che ane tethI ja e chane samyaktvanAM sthAnakA kahyAM che. uttara---jema dIvAmAMthI kALI masI (meMsa) nIkaLe che, paNa tenA paramANue jhINA heAvAthI pavanathI kheMcAI gayA pachI dekhAtA nathI, tema A pudgalA paNa sUkSma-atisUkSma pariNAmI hAvAthI dekhAtA nathI, eTalA mAtrathI tene abhAva ja che ema mAnavuM yAgya nathI. jema zAnta thayelA dIve! tejane cheDI adhakArarUpa rUpAntarane pAme che, tema AtmA paNa kamarUpI telanA kSaya thavAthI zAnta thAya che; arthAt sarvathA nAza pAmate nathI paNa potAnI arUpI avasthAne pAme che. vastutaH duHkhAdinA kSayarUpa AtmAnI kamamukta-sad-akSaya--nityaarUpI avasthA te ja meAkSa che. jema rAga zamavAthI AreAgya pragaTe che, rAgI nAza pAmatA nathI, badhane chUTI javAthI keMdI mukta thAya che, tene abhAva thatA nathI; tema AtmAne paNa tenA rAga-dveSa-mada-mAha vagere rAge nA nAza thavAthI Arogya pragaTe che ane karmonAM baMdhanA chUTI javAthI te mukta thAya che, paNa pote (AtmA) nAza pAmatA nathI. AvI AtmAnI sampUrNa AreAgyavALI muktAvasthA te ja meAkSa kahevAya che. 25. mithyAtva, ajJAna ane hiMsAdipa avirati; vagere karmonAM baMdhananAM mUlabhUta kAraNA che. ane tenA pratipakSarUpe samyagdarzana-nAna--cAritra, kama muktinAM kAraNeA che, teno abhyAsa (sevana) sakala kaune nAza karI zake che. jema ThaMDInA pratipakSI agni che mATe ThaMDInA pratikAra agnithI thAya che, tema mithyAtvanuM pratipakSI, samyagdarzana, ajJAnanuM pratipakSI sabhyajJAna ane hiMsAdi sakala asat pravRttinuM pratipakSI samyakcAritra che, jema jema e samyagra'na-jJAna-cAritra( rUpa sAdhanA )nA abhyAsa vadhe, tema tema mithyAtva, ajJAna ane avirati TaLatAM TaLatAM tene mULamAMthI paNa nAza thAya, tenA abhAve kambadha paNa aTake ane pariNAme meAkSa paNa thAya; mATe samyagdarzana-jJAnacAritra meAkSanA upAyA che ja. jo -zraddA, jJAna ane cAritra anya dharmane pALanArAomAM paNa hoya che, chatAM te asat ane hiMsAdi doSavALAM hovAthI meAkSasAdhaka banatAM nathI, vagere vizeSa vistAra gurugamathI samajavA. ahIM je samyagdarzanAdi traNane meAkSanA upAyA kathA che, te paNa traNeya bhegAM maLIne meAkSanI siddhi karI zake che. ekaluM darzana, jJAna ke cAritra kAMI karI zakatuM nathI. e traNamAM zraddhA prANarUpa che, jJAna netrarUpa che ane cAritra hAtha-paga vagere avayavArUpa che. jema akhaDa netrA ke avayavAvALuM paNa mRtaka, jIvatA chatAM aMdha ke avayavA vinAnA, tathA dekhatA chatAM hAtha-paga vagere vinA manuSya; svataH sAMI karI zakatA nathI, tema ekalAM darzana-jJAnacAritra paNa svataMtrapaNe AtmAne mekSa karI zakatAM nathI. Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pra0 1-bhAvazrAvakanA ATha prakAro ] 133 upara kahelA samyaphUnA 67 bhedomAM keTalAka jJAnarUpa, keTalAka zraddhArUpa tathA keTalAka kriyArUpa che, mATe jJAna-darzana-cAritrarUpe te saghaLAya samyaktvane upayAgI ( upakAraka) che--ema samajavuM. AthI e nakkI thayuM ke- devAdi tattvAmAM zraddhA vinA mAtra tathAvidha AjIvikAdi kAraNe zrAvakapaNAnA AcArone pALanAramAM (samyakRtvanA abhAva hAvAthI ) dravyazrAvakapaNu ja che. bhAvazrAvakapaNuM te upara jaNAvyA pramANe guru pAse vidhipUrvaka samyaktva vagere aMgIkAra karanArA je haMmezAM dhama sAMbhaLanAro hAya tenAmAM ja ghaTe che.' AvazyakavRttimAM kahyuM che ke " yo ghumyuvetanamyo, yatimyaH stya, thAm / zRNoti dharmasambaddhAmasau zrAvaka ucyate // 1 // ,, bhAvArtha-" jeNe samakita aMgIkAra karyu. hAya, je dararoja sAdhuonA mukhethI dharmakathAne sAMbhaLatA hAya ane jeNe samiti sAthe aNuvratA paNa uccaryA. hAya, te zrAvaka kahevAya--ema tyAM gAthAnI vyAkhyAmAM kaheluM che. arthAt je samyaktvavALA, vratadhArI ane dharmazravaNu karanAro hAya te ( bhAva) zrAvaka kahevAya che. " dhamAM bhAvanI mukhyatA heAvAthI ahIM bhAvazrAvakanA ja adhikAra che--ema samajavuM. bhAvazrAvakanA paNa darzanazrAvaka, mUlaguNazrAvaka ane uttaraguNazrAvaka-ema traNa prakAro che, jenu vistArathI varNana vratAnA bhAMgA jaNAvatAM karavAmAM Avaze. e sivAya AgamamAM bIjI rItie paNa zrAvakanA bhedo saMbhaLAya che. ThANAMgasUtramAM jaNAvyu che ke- ' caDavA samaLotrAsaLA pattA,taddAammaapiismaanne, bhAisamANe, mittasamANe, savattisamANe; ahavA cauvvihA samaNovAsagA paNNattA saMgahAgAyatatamALe, vaDAgatamALa, vALusamALe, vaTa(vaya)samALe / ,, ( adhya0 4, uddezo ?, sUtra 22) bhAvArtha-" zrAvakA cAra prakAranA che. 1-mAtA-pitAsamAna, 2-bhAIsamAna, 3-mitrasamAna ane 4-zAkayasamAna H athavA khIjI rItie paNa cAra prakAro che. 1-Adaza--ArIsAsamAna, 2-dhvajAsamAna, 3-sthANusamAna ane 4-kharakadegTaka(yA kharaDa)samAna. " * bhAva e ATha bhedo gurunI sAthenA vartanane uddezIne kahelA hAvAthI upara jaNAvelA zrAvakathI te bhinna che' evI leza paNa zakA karavI nahi. jyAre A bhedone paNa nAma, sthApanA, dravya ane bhAva-e cAra nikSepAethI vicAra karavAmAM Ave, tyAre temAM bhAvanikSepa ghaTatA hAvAthI vyavahAranaya te ATheyane bhAvazrAvakamAM gaNe che; kAraNa ke-vyavahAranaya tA zrAvaka zabdanI vyutpatti mAtra jemAM ghaTatI hAya tene paNa zrAvaka mAne che, paNa nizcayanaya tA cothA prakAramAM rahelA zokaca samAna ane kharakaTakasamAna, e ene dravyazrAvaka ane bAkInA chane bhAvazrAvaka mAne che. ema dravyazrAvaka ane bhAvazrAvaka' kahevAmAM tenu' AtmasvarUpa kAraNabhUta che, A svarUpa siddhAntamAM nIce pramANe kahyuM che, temAM prathama guru pratyenA pUjyabhAvanI taratamatAne cAge kahelA cAra bhedonu svarUpa kahe che. " vitiAr (ph gadda) okhkhArUM, na vidavagio viddo ninno egatavacchalo jaha-jaNassa jaNaNIsamo saDDho // 1 // " * Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ dha sa. bhA0 1-vi0 2--gA. 22 bhAvA - sAdhue prati ekAnte vAtsalyavALA hAya, tethI tenAM kAryonI ciMtA kare tathA sAdhuomAM kRSNeA dekhAya teA paNa jenA snehabhAva tUTe nahi, evA zrAvaka sAdhunI mAtA(pitA)tulya jANavA. ' 134 "6 'hie sasiNeho ciya, muNINa maMdAyaro viNayakambhe / mAnamo sAkULa, pAmave hod musaddAbo / ? / ' .. bhAvArtha-" hRdayamAM sAdhu pratye snehavALA hAya, vinayAdi karavAmAM tenA Adara A hAya, chatAM sAdhuone sa'kaTamAM pUrNa sahAya kare; tevA zrAvaka sAdhunA bhAIsamAna jANavA. * mittasamALo mALA, kRtti sar puStrio tte / mannato bALa, muLILa sayAna anmaddigaM // ?" bhAvArtha- potAne munienA svajana karatAM paNa adhika mAne ane tethI kAI kAryomAM sAdhu tenI salAha na le, te mAnane lIdhe je rIsAI jAya, te zrAvaka mitratulya jANavA. " " thaThTho chippaTTI, mAyAvahiyALi niSyamud / saDUDho savattippo, sAhujaNaM taNasamaM gaNai // 1 // ** bhAvArthe--" abhimAnI, sAdhuonAM dUSaNlRAne zeAdhanArA, haMmezAM sAdhunI pramAda vagere bhUlAnI niMdA karanArA ane sAdhuone tRNa sarakhA gaNanArA zrAvaka zAkacatulya jANavA. " have guruvacana ( AjJA) pratyenA bahumAnamAM taramatAnI apekSAe jaNAvelA zrAvakanA khIjA cAra prakAronuM svarUpa kahe che. 99 * gumaLiyo suttastho, vivijJajJa kavitaddo maLe jJasa | to gAyanasamALo, musAvago vRziyo samad o | bhAvAtha-" gurue kahelA sUtra-artha darpaNamAM pratibiMba paDe tema sapUrNa pariNamI jAya, tene siddhAntamAM ArIsA jevA uttama zrAvaka kahyo che. " 'pavaNeNa paDAgA iva, bhAmijjai jo jaNeNa mUDheNaM / avicchiaguruvayo, so hoi paDAiAtullo // 1 // 33 bhAvArtha-" gurune upadeza sAMbhaLIne je satya tattvanA nizcaya kare nahi ane pavana dhvajAne bhamAve tema mUDha puruSAnA upadezathI bhamAtmya bhamI jAya, tevA caMcaLa zrAvaka dhvajA sarakhA samajavA. " 44 jenA hRdayamAM yathAya paDivannamasaragAho, na muNai gIatthasamaNusiTTho vi / khANusamANo eso, apaosI muNijaNe navaraM // 1 // 99 bhAvA - gItA gurue samajAvavA chatAM je satyane samaje nahi ane asatyane gheTa nahi, evA asatyamAM AgrahuvALA zrAvaka sthANu ( thAMbhA ) jevA kahyo che. mAtra te munio pratye dveSI na hAya. " Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pra0 1-bhAvazrAvakanA ATha prakAro ] "ummadesao hivo'si mUDho'si mandadhammo'si / ia sammaM pi kahataM, kharaMTae so kharaMTasamo // 1 // "2 44 jaha siDhilamasuidavvaM, chuppataM pi hu naraM kharaMTei / manusAsamAM vidu, TUsaMto mannapha vaTo // 2 // ' 66 jema narama bhAvA zuddha-satya dhama nA upadeza denArA gurune paNa 'tuM khATA-adhamanA mAga batAve che, nihnava ( zAsanane vidhI) che, mUDha che, zithilAcArI che,' vagere gurunA hRdayane viSe tevAM kaThora kAMTA samAna vacane kahenArA zrAvaka kharaka'Taka samAna samajavA. " athavA tA viSTA vagere azuci padArtho pavitra thAya nahi paNa UlaTA pavitra karanArAne kharaDe, tema hitazikSA denArA upakArIne paNa je dUSaNA ApI kharaDe te kharaTasamAna jANavA. A ATha prakAramAM nizcayanayanA mate zekacasamAna ane kharaTasamAna-e bannene mithyASTi kahyA che ane vyavahAranayathI te tene paNa zrIjinamadira, jinamUrti AdinI sevA, bhakti vagere karanArA tathA sAmAyikAdi zrAvakanA AcArAne pALanArA hovAthI zrAvakanA prakAramAM gaNyA che. " 44 135 "" ahIM bhAvazrAvakanA dharmanuM vaNu na cAlu hAvAthI tenAM lakSaNA jANavAM jarUrI che, mATe pUrvAcAryoe kahelAM bhAvazrAvakanAM lakSaNA ahIM dharmaratnaprakaraNa graMthanA AdhAre kahIe chIe. " kayavayakammo taha sIlavaM ca guNavaM ca ujjuvavahArIM / 46 sopavaNakusala khalu sAvago bhAve // 1 // " ( dharmaratna pra0- gA0 33 ) bhAvA -" 1--kRtatratakarmA, 2-zIlava'ta, 3-guNavata, 4-anuvyavahArI, pa-guruzuzrUSaka ane 6-pravacanakuzala;-ema bhAvazrAvakanAM mukhya cha lakSaNA che. " tenuM tenA peTAbhedapUrvaka svarUpa A pramANe che 1. kRtavratakarmA-eTale ' vratadhArI.' bhAvazrAvakanA A pahelA lakSaNunA cAra prakArA nIce pramANe jANavA. ' tatthAyannaNa jANaNe - giNhaNapaDisevaNesu ujjutto / cavavo paDA, mavatyotasa phlo hor // 6 // " ( dharmaratna X~~. 34) bhAvArthe 1. dhama sAMbhaLavAmAM udyamI-arthAt 'samyaphava-vratA' vagere je guNaiA pAte aMgIkAra karyA hAya ke karavAnA hoya, tenuM varNana vinaya-bahumAnapUrvaka haMmezAM gItAtha gurU pAse sAMbhaLe, 2. jANakAra-sAMbhaLelA te vratAdinA bhedya, bhAMgAe ane aticAro vagerene kharAkhara samajavAvALA, 3. vrata grahaNa karanAre-samajAelAM te vratA vagerene vidhipUrvaka deva, guru AdinI sAkSIe yAvajjIva mATe ke amuka kALa mATe uccaranAro, ane 4. pALanArArAgAdi AtaMka ke devAdinA upasagerTIMmAM paNa sattvathI calAyamAna na thatAM sthiratApUrvaka te agIkAra karelAM vratA vagerene saMpUrNa pALanAro. e cAra prakAro pahelA lakSaNanA jANavA. Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 136 [ dha saM0 bhA. 1-vi. 2-gA, 22 2. zIlavaMta=sadAcArI." bhAvazrAvakanA A bIjA lakSaNunA cha prakAre che. " AyayaNaM khu nisevaI, vajjai prgehpvisnnmkjje| niccamaNubbhaDaveso, na bhaNai saviyAravayaNAI // 1 // " " pariharaI bAlakIlaM, sAhai kajjAI mhurniiiie| iya chabvihasIlajuo, vinneo sIlavaMto'ttha // 2 // " (dharma7 10-0 rU7-8) bhAvArtha-1. AyatanasevI-Ayatana eTale dhamIoe maLavAnuM sthAna. kahyuM che ke "satya sAhabhigA vahave, sIvaMta vAsukA carittAyArasaMpannA, AyayaNaM taM viANAhi // 1 // " bhAvArtha-"jyAM zIlavaMta (sadAcArI), bahuzrata (jJAnI) ane suMdara dezavirati Adi cAritrane pALanArA ghaNuM sAdharmika (bhegA thatA) hoya, tevAM (upAzraya, dharmazALA vagere) sthAnakene "Ayatana" kahevAya che." AvA Ayatanane sevanAre, arthAt dhamanI hAni thAya tevAM anAyatanene cheDI jyAM uttama sAdhamikene cega maLe tyAM ghaNo samaya rahenAre; 2. kAraNa vinA para ghera nahi janAro sadAcArIone kAraNa vinA jenA-tenA ghera javuM te sadAcAramAM sudarzana zeThanI jema kalaMkanuM kAraNuM (tathA laghutA karanAra) che' ema samajI vinA kAraNe jyAM-tyAM nahi pharanAre; 3. u6bhaTaveSarahita-dhamI AtmA zAnta prakRtivALe haya, tethI tene ubhaTe veSa zebhe nahi"ema samajI dezAcAra-kulAcAra pramANe pitAnA vaibhavane zobhe te piSAka paheranAre;4. asahya vacana nahi bolanAre-vikArI vacane prAyaH kAmavikArane pedA karatAM hovAthI asabhyavikArajanaka vAta ke galIca zabdo nahi bolanAro; 5. bAlakrIDA nahi karanAre-jugAra vagere vyasane, ke bALa (ajJAnI) AtmAne ghaTe tevI anarthadaMDanA kAraNabhUta (pATa vagere) pravRttine nahi karanAro; ane 6. mIThA vacanathI kArya karAvanAre-zuddha dhamI AtmAne kaThora bhASA dhamamAM kalaMkarUpa hovAthI (pitAnAthI nAnA ke nekaro vagerenI pAse paNa) mIThA zabdothI kAma karAvanAro. e cha prakAre bIjA lakSaNanA jANavA. 3. guNavaMta-arthAt "guNa." bhAvazrAvakanA A trIjA lakSaNanA pAMca prakAre nIce pramANe che. " jaivi guNA bahurUvA, tahavi hu paMcahi guNehiM gunnvNto| iha muNivarehiM bhaNio, sarUvamesi nisAmehi // 1 // " " sajjhAe karaNaMmi a, viNayaMmi a niccameva ujjutto / savvasthaDaminisa, baMdara munivara " (dharma7 v0-nA kara-) Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pra1-bhAvazrAvakanAM cha lakSaNe ]. 137 bhAvArtha-"je ke guNe ghaNuM che, te paNa ahIM pUrvAcAryoe pAMca guNavALane guNavaMta kahyo che, te guNe A pramANe che-(42) 1. svAdhyAyamAM udyamI-vairAgyanA kAraNabhUta vAcanApRcchanAdi pAMceya prakAranA svAdhyAyamAM (paThana-pAThanAdimAM) pramAda nahi sevanAre, 2. kriyAmAM udyamI-tapa, niyama, vaMdana Adi jJAnIoe jaNAvelI zrAvakanI te te karaNImAM (AdarapUrvaka) udyama karanAro, 3. vinayamAM udyamI-guNavAne (ke gurvAdi vaDIlo vagere) Ave tyAre ubhA thavuM, sAme javuM, Asana ApavuM, sevA karavI, vaLAvavA javuM vagere aneka prakAre vaDIlAdine vinaya karanAre-vinayI, 4. sarvatra anabhinivezI-sarva kAryomAM (vA vaLe te) durAgraha vinAno, jJAnI gurunA vacanane mAnanAro, satya vastu samajAvI asatya choDAvI zakAya te satyane grAhaka ane 5. jinavacananI rucivALA-jinavacananuM zravaNa karavAmAM rucivALa-zraddhALu. "dharmazravaNa vinA samaktiratna nirmaLa thatuM nathI" ema samajI hamezAM dharmazravaNa karanAro A pAMca prakAre trIjA lakSaNanA jANavA. (43) 4. ju(zuddha)vyavahArI= kapaTarahita." A cethA lakSaNunA cAra prakAre che. " ujuvavahAro cauhA, jahatthabhaNaNaM avaMcigA kiriyA / dutAvAsana, pittamA vAva ? " (tti 40, 40 47) bhAvArtha--"1. yathArtha bolanAre-kapaTapUrvaka , beTuM-kharUM, ke visaMvAdI nahi bolanAro, arthAt satyavAdI, 2. avaMcakayiAvALa-bIjAne ThagavA-dekhAva karavAnA uddezathI mana, vacana ane kAyAnI kheTI-visaMvAdI pravRttine nahi karanAro, 3. bhAviapAyathaka-"he puNyavata! corI, jugAra vagere pApakA A leka ane paralokamAM duHkhanA kAraNabhUta che, tene tajavAmAM sukha che" vagere vacano dvArA yogya jIne bhAvi Apattio samajAvI pApapravRttithI bacAvanAro ane 4. niSkapaTa maitrIvALa-gya jenI sAthe niHsvArtha-zuddha matrIne dhAraNa karanAre. asatya bhASaNa vagere mAyA-kapaTa karanAre bahudhA bIjAone paNa mithyAtvanI vRddhi kare che ane tethI sva-para saMsAra vadhAre che, mATe bhAvazrAvaka A cAreya prakAre zuddha vartanavALo hoya. e cethA lakSaNanA cAra prakAra kahyA 5. guruzuzruSaka-gurusevAkArI." A lakSaNanA paNa cAra prakAre che. " sevAi kAraNeNa yaM, saMpAyaNa bhAvaye gurujaNassa / surajUa guto, mukuao vara ra3 ." (patra 40,nA ka2) bhAvArtha-1. sevAkArI-gurune jJAna-dhyAnamAM vina na thAya tema teonI IcchAnusAra anukULa banIne svayaM sevA karanAro, 2. sevAkAraka-gurunA upakArAdi guNonI prazaMsAdvArA anya jIvomAM paNa guru tarapha bahumAna pedA karIne teo dvArA paNa gurunI sevA karAvanAre, 3. auSadhAdi meLavI ApanAro-svayaM ke bIjAo dvArA gurune je je vastunuM prajana hoya te te auSadhAdine meLavI ApanAre, ane 4. IcchiAne anusaranAmezAM gurunuM bahumAna kare ane Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 138 [ dha saMve bhA. 1-vi0 2-gA. 22 teonI IcchAnusAra vate te; e cAra prakAro pAMcamA lakSaNanA kahyA che ke sAmAnyataH mAtA, pitA, vidyAguru vagerene paNa guru kahyA che, chatAM ahIM adhikAra dharmaguruno hovAthI zrI AcArya bhagavaMta Adi dharmaguruonI sevA karanAre, ema samajavuM. 6. pravacanakuzala-"siddhAnta samajavAmAM kuzaLa." A lakSaNanA cha prakAre che. "kure nA taha, rasa-ravA-mAnava no sarva patto, parvAphAso to chaThThA !" ( patra , nA kara ) bhAvArtha-sUtra, artha vagere cha viSayemAM kuzaLa zrAvakane pravacanakuzaLa kahyo che. temAM 1. sUvakala-je kALe zrAvakane ucita je je mULa sUtro vagere bhaNavAno adhikAra hoya, te sUtrAdine guru pAse vidhipUrvaka bhaNele, 2. arthakuzala-saMvegI evA gItArtha guruo pAse sUtronA artho (vyAkhyAna) sAMbhaLIne arthanA jJAnamAM nipuNa bane. 3-4. upasarga-apavAda kezalaahIM utsaga eTale sarvasAmAnya mukhya mArga ane apavAda eTale tathAvidha dravya-kSetra-kALabhAva-puruSAdine uddezIne kAraNika mArga A be mArgomAM pravINa hoya te zrAvaka kevaLa utsarga ke kevaLa apavAdane nahi sevatAM, jyAre kAraNa na hoya tyAre utsarga mArge cAle ane dravya-kSetrakAlAdi tathAvidha kAraNe upasthita thaye apavAdanuM AlaMbana laIne paNa pitAnA dAnAdi dha ke vratAdinuM pAlana kare. udAharaNa tarIke utsarga mArge sAdhune nirdoSa AhArAdi vaherAvavAmAM zrAvakane ghaNe lAbha kahyo che mATe tevAM nirdoSa ja vaherAve, paNa mAMdagI hoya ke AhArAdi na maLatAM hoya tevA prasaMge AdhAkamI Adi doSita vastu paNa vAparavAnuM vidhAna che, ema jANatA hovAthI tevA samaye tevAM doSita AhArAdi paNa vaharAve, paraMtu ema na vicAre ke-doSita kema vahorAvI zakAya? vagere. 5. bhAvakuzala-vidhipUrvaka dhama-anuSThAna karavAmAM kuzala, vidhino jANa, svayaM vidhimAM AdaravALe, bIjA vidhipUrvaka anuSThAna karanArAonuM bahumAna karanAro ane pote sAmagrInA abhAve na karI zake to paNa vidhipUrvaka karavAnA manorathane sevanAra; ema vidhi( jinAjJA)nA pakSapAtIne bhAvakuzala jANa. 6. vyavahArakuzala-gItArthoe calAvelA dharmavyavahAromAM kuzala, arthAta deza-kAlAdinI apekSAe lAbha-hAni, (vadhu lAbha-ochuM nukazAna) vagere gulAivatAne samajanAro. A kuzaLa zrAvaka gItArthoe calAvelA Atmahitakara vyavahArone lepe nahi. " eso pavayaNakusalo, chanbheo muNivarehiM niddivo| vithiyAruM chaviya, f&AuM mAvasaraNa ." (patra prajA ) bhAvArtha_e cha prakAre pravINa hoya tene jJAnIoe pravacanakuzaLa kahyuM che. upara jaNAvyAM te bhAvazrAvakanAM cha lakSaNe kriyAgata jANavAM, arthAt bhAvazrAvakanuM lakSaNa tenI kriyAne udezIne A cha prakAre kahyuM." have bhAvo-adhyavasAyane uddezIne tenuM lakSaNa kahe che. " bhAvagayAI sattarasa, muNiNo eassa biti liMgAI / jANiajiNamayasArA, puvAyariA jao Ahu // 1 // " For Private & Personal use only. Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 139 pra0 1-bhAvazrAvakanAM cha lakSaNe ] "rica-bistha-visAmo kALa gaDDarigAipavAhe, purassaraM AgamapavittI // 2 // " " dANAI jahAsattI, pavattaNaM vihi-arattaduDhe / mannatyaM-marbhavo parathomola jA rU ." " vesA iva gihavAsaM, pAlai payasattarasanibaddhaM tu / bhAvagayabhAvasAvaga-lakkhaNameyaM samAseNaM // 4 // " (gharmaratna, jaLa kada tA 12) bhAvAtha-"jainAgamanAM mane jANanArA (gItArtha) pUrvAcAryoe nIce mujaba bhAvazrAvakanAM bhAgavata lakSaNe sattara prakAranAM kahelAM che. 1. strI-sAmAnyatayA strI jAtine anarthanuM ghara ane caMcaLa svabhAvavALI kahI che, tethI tene durgatinA mULarUpa samajate Atmahitane athI bhAvazrAvaka strIne parAdhIna na rahe. 2. Indriya-kAna, AMkha, nAka, jIbha ane cAmaDI,-e pAMceya Inika svabhAvathI ja capaLa ghaDAnI jema AtmAne unmAge ghasaDI janArI che" ema samajI tene vaza na thAya, paNa jJAnanA baLe viSayothI rokI-vaza karI Indriyone AtmakalyANamAM joDe.' 3. dhana-dhana e nAmathI "artha' kahevAvA chatAM saghaLA anarthone karAvanAruM che, tene mATe karAtI mahenata aneka kalezanuM kAraNa che ane Akhare asAra che" ema samajate temAM lebhAna kare(anyAyAdi pApa na kare) paNa saMtoSI rahe ane puNyanA vege maLelI lakSmInuM paNa dAne karavAnI bhAvanA seve. 4. saMsAra-saMsAra svarUpe duonI khANa che, teno pakSapAta karavAnAM phaLa paNa duHkhadAyI che ane paraMparAe paNa te duHkhanuM kAraNa che' ema saMsArane viDaMbanArUpa jANate saMsArI kAryomAM AnaMda na mAne, karavA chatAM udAsInatA seve. 5. viSa-viSaye jheranI mAphaka kSaNa mAtra sukha batAvI pariNAme dIrdhakALa duHkha denArA che' ema samajete buddhimAna bhAvazrAvaka temAM Asakti na rAkhe. 6 AraMbha-jIvananirvAha na thavAthI AraMbha karavo paDe te paNa jema bane tema alpa ane te paNa duHkhAtA dile ja kare, tIvra AraMbha(ghaNu pA5)vALAM kAryo te Icche paNa nahi, AraMbhathI mukta banelA bIjA dhamI jInI prazaMsA kare, tema ja sarva jI tarapha dayALu hevAthI (AraMbhathI dayA na pALI zakAya mATe) gRhasthAvAsamAM paNa AraMbhone tajavAnI bhAvanA seve. - 7. gRhasthAvAsa-cAritramehanIya karmanA udaye gharavAsa choDI na zake te paNa, te kane teDavA mATe zuddha zrAvakadharma pALate bhAvazrAvaka gharavAsane jela je mAne-baMdhana mAne. ( 8. samakita-jinavacanamAM zuddha zraddhAvALa, jainazAsananI zobhA vadhe tema prabhAvanA ane Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 140 [ 0 saM bhA0 1-vi0 ra-gA. 22 vagerenI bhakti karatA bhAvazrAvaka samakitaguNanuM niraticAra pAlana kare---ciMtAmaNiratnathI paNa tene adhika samaje. guru 9. lAkAcAra-gADarIyA pravAhe cAlatA lAkane gatAnugatika pravRttivALA samaje ane leAkasaMjJAne jItI dareka kAryomAM dhaiya keLavI sUkSma buddhithI vicArI, vizeSa lAbha thAya tema vana karavA Icche. (chatAM leAkeAmAM dharmanI apabhrAjanA thAya tevuM na kare.) 10. jainAgamA- paraleAkanAM sukhAno mArga jaNAvanAra jainAgama sivAya koI ja nathI ' ema samajI dareka dharmakAryamAM jinAjJAnuM pAlana karavA pUrNa bhAvanA rAkhe. 11. dAnAdi dha-peAtAnAM Avaka, kharce ane zarIramaLa vagereno vicAra karI, zaktine gApavyA sivAya jema uttarottara vadhu thai zake tema dAna, zIla, tapa ane bhAvadhamanI ArAdhanA kare. 12. dharmakriyA-ciMtAmaNiratna samAna durlabha, amUlya ane ekAnte hitakara evAM dha- anuSThAnone karavAno avasara pAmIne pramAdarahita niraticArapaNe te te dharmakriyA kare, leALA- ajJa mANasA tethI hAMsI kare teA paNa tenI upekSA karatA kriyAne mahA kalyANakArI samajatA cheDe nahi, pUrNa kare--vAraMvAra kare. 13. rAga-dveSanA tyAga-mAtra zarIra TakAvavAnA sAdhanabhUta mAnI, dhana, svajana, AhAra, ghara vagere sa MsAragata padArthomAM rAga-dveSa na kare, te badhuM anukULa hoya teA AnaMda na mAne tema pratikULa ke AchuM hAya te kleza na kare, sArA-narasA dareka prasaMgeAmAM samatA seve. 14. durAgrahanA tyAga- upazama e ja sukhano sAra che' ema samajatA Atmahitano athI bhAvazrAvaka dharma viSayamAM rAga-dveSathI durAgraha na kare, paNa sarva viSayamAM asad Agrahane cheDe, satyano Agraha rAkhe, madhyastha rahe paNa 'pAtAnuM ja sAcuM' ema na mAne. * 15. svajanAdi saMbadhanI parakIyatA--saghaLA padArtho kSaNabhaMgura che-anitya che, ema samajatA dhana-svajana vagereno bAhya sabaMdha rAkhavA chatAM tene AtmAthI para mAne. 16. viSayA-sa'sArasukhamAM virAgI banele hAvAthI, 'pAMceya indriyAnA bhAgAne bhAgavavA chatAM kadI tRpti thatI ja nathI' ema samajI bhogave te paNa te mAtra khIjAonI dAkSiNyatAthI bhAgave, asAra mAnatA pote temAM rasa-AnaMda na mAne, tIvra Asakti na kare. maithunAdine sevavAM paDe te paNa vyabhicArathI khacavA--bacAvavA mATe anAsaktabhAve seve, 17. gRhasthapaNAnu... pAlana-gRhasthapaNAnAM kAryAne 'Aje Du-kAle chetu', ' ema cheDathAnI bhAvanApUrvaka, pArakI mahenata-veTarUpe mAnatA, vezyAnI mAphaka, gharavAsane prema vinA saMbhALe. e pramANe sAmAnyathI bhAvazrAvakanI bhAvanArUpa sattara lakSaNlRA jANavAM. ahI sudhI samyaktvavAna bhAvazrAvakanu samyaktva tathA tenuM jIvanasvarUpa kevu' hAya te jaNAvyu. huve A samiti aMgIkAra karanAre zaruthI ja samakitanI zuddhi ane viratinA abhyAsa mATe kevAM dharma-anuSThAno karavAM joIe te kahe che. samaktivaMta zrAvake dezavirati guNasthAnakanI prApti pahelAM paNa dararoja niyama karavApUrvaka Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 50 1-samakitIne karavAne viratino abhyAsa ] 14 dharma-ArAdhanAno abhyAsa karavo joIe. zrAddhavidhinI TIkAmAM pU. zrIratnazekharasUrijI mahArAja kahe che ke AtmAthI zrAvake sarvathI pahelAM mithyAtvanAM kAryo tajavAM te pachI pratidina jina pUjA-darzana vagere zakti anusAra traNa vAra, be vAra ke eka vakhata paNa karavuM ane (ATha thaIthI) sapUrNa devavaMdana athavA madhyama caityavandana karavuM; gurUno cega hoya tyAre traNa vakhata, be vakhata ke ochAmAM ochuM eka vakhata paNa gurune moTuM athavA nAnuM (dvAdazAvarta ke staMbha) vandana karavuM ane guruno pega na hoya te paNa gurunA nAmano uccAra karavApUrvaka darareja bhAvavandana karavuM ASADha mAsamAM dararoja tathA roSakALe pAMca parvatithie, teTaluM na bane te comAsAmAM pAMca parvatithie, pitAnI saMpatti pramANe zrIjinapratimAnI sthiratApUrvaka uttama dravyothI aSTaprakArI pUjA karavI; jAvajajIva sudhI prativarSe navuM anna, pakavAna, ke kerI vagere uttama phaLe, ItyAdi pUjAmAM prabhune bheTa karyA pahelAM pote na vAparavAM; dararoja saMpatti pramANe neveva, sepArI vagerethI prabhunI naivedyapUjA tathA phaLapUjA karavI, daraja na bane te traNeya mAsI parvomAM ane dIvALI vagere vArSika parvomAM prabhunI AgaLa aSTamaMgalanI pUjA (svazakti anusAra uttama dravyothI) karavI; arthAt metI, akSata vagerethI aSTamaMgalanI prabhu sAme racanA karavI; dararoja, na bane te parvatithie, ke varSamAM amuka divasamAM khAdima-svAdima padArthomAM paNa uttama phaLa-me vagere sarva vastuo. tenuM deva-gurune dAna karIne pachI ja vAparavI, dara mahine athavA dara varSe mahAdhvaja caDhAvavApUrvaka sAdhamIone bhegA karIne mahAsnAtra bhaNAvavuM, moTI pUjA bhaNAvavI ane rAtrijAgaraNa vagere deva-gurubhaktinAM kAryo karavAM, varSARtu vagere kALamAM dararoja, ke amuka divasomAM zrIjinamaMdira, dharmazALA (pauSadhazALA) vagerenuM pramArjana karavuM, arthAta tene jIvanI rakSA thAya tema zuddha karavAM, (zaktinA abhAve bIjAnI sahAya meLavIne karavAM ke karAvavAM) tema ja zrIjinamaMdiranI bhIte, dIvAnAM sAdhano, hAMDIo, takatA, gumara, trigaDAM, pATalA, bhaMDAra vagere upakaraNe, vAsaNa, pUjAnAM sAdhano ItyAdi saghaLI vastuo sApha karavI-karAvavI, dara mahine na bane te prativarSe zrIjinamaMdiramAM dhUpa kare, dIvA mATe rUnI puNIo ane tAjuM uttama ghI ApavuM tathA sukhaDa vagere pUjAnI sAmagrI paNa svazakti anusAra ApavI; pauSadhazALAmAM paNa muhapatti, navAravALI, ThaMDAsaNa, caravaLA vagere mATe keTaluMka sutarAu kApaDa, kAmaLI ke Una vagere (ApavuM) mUkavuM varSomAsAmAM zrAvako vagerene besavA mATe keTalAka pATa-pATalA vagere karAvavuM prativarSe zakti na hoya te ochAmAM ochI sutara (nI AMTI) ke muhapatti vagerethI paNa zrIsaMghanI pUjA karavI; vizeSa na bane te amuka sAdhamI enuM paNa vAtsalya karavuM; dararoja amuka (zrInavapadajInA pano, karmakSaya nimittine ke bIje yathAruci) kAusagna kara, ochAmAM ochA traNa se ke tethI vadhu amuka svAdhyAya kara, arthAta gAthA vagere gaNavuM-citavavuM, dararoja divase ochAmAM ochuM "namukkAra-sahi" vagere ane sAMje "divasacarime cauvihArAdinuM paccakakhANa karavuM, be vakhata na bane te eka vakhata paNa pratikramaNa (sAmAyika) vagere avazya karavuM upara jaNAvyA mujaba svazakti pramANe karavAno niyama karI tenuM yathArtha pAlana karavuM. e vagere viratino abhyAsa kare. padma-A rItie avirati samakitadaSTi guNasthAnake viratinA pariNAma vinA paNa pazu Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 142 [ dha sa bhA0 1-vi0 2-gA. 22 kUkhANu, pratikramaNu vagere viratinAM kAryo karavAM ema kahyuM, tethI teA paramArthathI te te guNusthAnakanI vyavasthAno ja leApa thaze, ceAthe guNasthAnake pAMcamA guNasthAnakane ceAgya kriyA karavI te kema ghaTe? chatAM kare teA pachI tenu guNasthAnaka avirati kema kahevAya ? vaLI karmInA upazama, kSapazama ke kSaya vagerethI pragaTa thatA jIvanA adhyavasAyA( bhAve )rUpa te te guNasthAnakAne khAdyaauyikabhAvathI karelI kriyAe zuM khecIne-khalAtkAra lAvaze ? ceAthAnuM pAMcamuM guNasthAnaka manAvI zakaze ? tAtparya ke dezaviratinI kriyA mAtrathI tene ceAthu guNasthAnaka maTIne pAMcamuM dezivarita guNasthAnaka manI zakaze nahi, te ceAthe guNasthAnake pAMcamA guNasthAnakane cAgya kriyAo karavI kema vyAjamI gaNAya ? uttar--A prazna zAstranA rahasyane nahi jANavAthI thayelA che, vastutaH zAstramAM avirati guNusthAnake viratidharmanI kriyAonA abhAva nathI kahyo, paNa te guNasthAnake jIvane yathA adhyavasAyarUpa viratinA piraNAma na hAya-ema kahyu che. viratinA pariNAma nahi hAvA chatAM vidhipUrvaka vizuddhapaNe vratAdinuM grahaNa-pAlana vagere karanArAone, e rItie tenA (grahaNupAlanAdi) abhyAsa karatAM karatAM te abhyAsanA mahimAthI AtmAmAM te te karmonA kSayApazama Adi thAya che, tethI viratinA pariNAma paNa pragaTe che ane te pachI pariNAmapUrvaka karAtI viratinI te kriyAnA baLathI tenA piraNAmamAM vadhAro (zuddhi) thAya che, ( A pramANe * kriyAthI pariNAma ane pariNAmathI kriyA ' ema banne parasparanA AlaMbanathI vadhatAM-zuddha thatAM rahe che. ) kintu pariNAma nAza pAmatA nathI, ' mATe 'pariNAma vinAnI audayika bhAvanI kriyA karavAthI zuM ? mAtra kArI kriyAthI kheMcAine amene kSAyeApazamika Adi bhAveArUpa guNasthAnake kayAMthI AvI javAnAM che ? ' vagere buddhithI samyaklR kriyAmAM pramAda karavA te ucita nathI, kAraNa ke--prayatna karavAthI te te guNusthAnakAnI prApti paNa sahelAIthI thAya che. huMmezAM sAdhya vastu sAdhanone ane sAdhanAne AdhIna hAya che, ceAgya upAyA karavAthI ja jenI siddhi mATe upAyeA karAtA haiAya te kArya siddha thAya che, A kathana amArI kalpanA mAtra ja nathI. samatha zrutadhara pU. zrIharibhadrasUrIzvarajI mahArAjA paNu pAtAnA racelA paMcAzaka graMthamAM pahelA pacAzakamAM samyaktva ane vratAmAM sthiratA ke tenA pariNAmanI prApti mATe zuM zuM karavuM joie, tenA upadeza karatAM jaNAve che ke-- kr ') 66 gahaNAduvari pattA, hoi asanto'vi viraipariNAmo / akusalakammodayao, paDai avaSNAI liMgamiha // 35 // tamhA NiccasaIe, bahumANeNaM ca ahigayaguNammi / ravivavachA, kAjovAM 25 36 ! " titthaMkarabhattIe, susAhujaNapajjuvAsaNAe a / uttaraguNasaddhAe ya, ettha sayA hoi jaiyavvaM // 37 // evamasaMto'vi imo, jAyai jAo vi na paDai kayA vi / tA phLa vRddhimayA, bavamAgo Dhor jAyo // 28 ' 29 bhAvA - gurunI pAse zrutadharma vagere grahaNa karavuM ' ityAdi zAkathita vacanAnusAra 66 44 Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pra. 1-pariNAma vinA paNa kriyAthI thate lAbha]. 143 samyakRtva ke vratAdi grahaNa karyA pachI (uttarakALe) tadviSayaka prayatna karavAthI grahaNa karatI vakhate pragaTelA na hoya tevA samyaktvanA ke prANAtipAta viramaNAdi viratinA te te yathArtha pariNAme (adhyavasAyo) pragaTa thAya che ane pragaTa thayelA hoya te daDha thAya che-zuddha thAya che, kAraNa ke-te samyakatva ke viratine rokanArUM te te mehanIya karma sepakramI eTale prayatna karavAthI nAza pAme tevuM hoya che ane vidhipUrvaka karAtA kriyArUpa prayatnamAM te karmone teDavAnI zakti hovAthI te karmo tUTe che; UlaTuM tathAvidha prayatna nahi karavAthI azubha kaSAyAdine baMdhAvanArAM te te karmone udaya thatAM (samyaktvane ke vratAdine grahaNa karatI veLA) vidyamAna hoya te pariNAma paNa avarAI jAya che. ahIM keI prazna kare ke-pariNAme adazya hovAthI te avarAI gayA (ke pragaTa thayA ) e zI rItie samajAya ? tenuM samAdhAna e che ke-pariNAma cAlyA javAthI badalAI jatI AtmAnI te te pravRttio(vartana)dvArA te samajAya che. samyakatva ke vratAdinA pariNAmanI abhAva jaNAvanArAM cihune, jevAM ke-tenI, tenA upadezakenI ke vratadhArI zrAvakenI niMdA, avajJA tathA anAdara kare, tenA avarNavAda bole tathA aMgIkAra karelAM vratanI rakSA-pAlanA karavAno udyama na kare, e vagerethI samajAya ke-tenA vratAdinA te te pariNAme avarAI (DhaMkAI) gayA che. ahIM keIne prazna thAya ke-samyaphatva ke viratinA pariNAma pragaTayA vinA ja tenuM grahaNa kyA nimittathI kare ? tenuM samAdhAna e che ke-jIva uparadhathI (gurnAdinA upadezanA ge, lajajA ke dAkSiNyatAnA ge, bIjA vratadhArI sAdhamIone anusaravAnA ge, ItyAdi bAhya nimittothI) pariNAma nahi chatAM paNa samakita ke vrata AdinuM grahaNa karI zake che, AgamamAM paNa saMbhaLAya che ke-dareka jIve bhUtakALamAM dravyathI anaMtI vAra zrAvakapaNuM ke sAdhupaNuM grahaNa karyuM che ema pariNAma vinA paNa tathAvidha kAraNe maLatAM samyakatva-vratAdinuM grahaNa thaI zake che ane vidhipUrvaka tenuM pAlana vagere prayatna karatAM karatAM kamano kSaye pazama vagere thatAM bhAva-pariNAma paNa pragaTe che, ema mAnavAmAM virodha jevuM kAMI nathI. e paMcAzakanI 35 mI gAthAne bhAvArtha kahyo. have "tA" vagere gAthAomAM prAsaMgika upadeza karyo che tene bhAvArtha A pramANe che. upara kahyuM te pramANe prayatna karavAthI achatA pariNAme paNa pragaTe che ane prayatnanA abhAve chatA pariNAme paNa azubha karmodayathI cAlyA jAya che, mATe aMgIkAra karelA samyakatva ke aNutratAdi guNonuM (meM kayAM kyAM vrata ke niyame, kayA kyA bhAge keTalA kALa mATe aMgIkAra karyA che, vagere) nitya smaraNa karavuM, aMgIkAra karelAM te te vratAdinuM bahumAna karavuM tathA tenA prati pakSI mithyAtva, hiMsA vagerenI jugupsA karavI (niMdA karavI-aNagame karavo), samyakatva, ahiMsA vagerenuM tathA tenA virodhI mithyAtva, avirati vagerenuM svarUpa vicAravuM, eTale ke-samyakatva-trata vagere mokSanA hetabhUta che; mithyAtva, avirati e pariNAme duHkhadAyI che, ItyAdi vicAravuM ane tethI thatAM lAbha-hAnine satata vicAra karo. (gA. 36) uparAnta zrItIrthakara bhagavAnanI bhakti-vinayAdi karavAmAM, uttama sAdhutAthI yukta bhAvasAdhu vagerenI sevAdi karavAmAM, samyakatva vagere aMgIkAra karelA guNothI paNa vizeSa guNe meLavavAnI zraddhAmAM, arthAt samakita aMgIkAra karanAre dezaviratinI ane dezavirati aMgIkAra karanAre sarva viratinI abhilASAmAM, tema ja kyAre mArAmAM vadhu ne vadhu guNe pragaTa thAya tevA manera karavAmAM ItyAdimAM samyakatva ke vratAdi aMgIkAra karyA pachIthI paNa sadA-sarvadA udyamI rahevuM. (gA. 37) Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ dha saMo bhA1-vi. 2-gA. 22 e pramANe prayatnazIla rahevAthI vrata vagere grahaNa karatI veLAe tevA pariNAma na hoya te paNa pAchaLathI pragaTa thAya che ane te kALe pariNAma pragaTelA hoya te paNa kadApi avarAI (DhaMkAI jatA nathI (vadhu nirmaLa-daDha thAya che), mATe e rIte buddhimAne samyakatva-vratAdi grahaNa karavAmAM pramAda nahi kare. (gA. 38) e mujaba cAra gAthAthI pU0 zrIharibhadrasUrIzvarajI mahArAjAe, pariNAmona pragaTyA hoya te paNa samyakatva-vratAdi grahaNa karavAnuM jaNAvyuM che. AthI samajAze ke-samakitI AtmA viratinA pariNAma na hoya te paNa, viratinA abhyAsathI aviratino parAjaya karI vijayI bane che. vAstavika rItie saghaLI kriyAmAM abhyAsathI ja kuzaLatA pragaTe che, ke je sarva jIvene anubhavathI paNa siddha che. lakhavuM, bhaNavuM, gAvuM, nAcavuM vagere saghaLI vaijJAnika kaLAomAM paNa abhyAse abhyAse pravINa thavAya che. kahyuM paNa che ke "vyasena ziyAH sarvA, abhyAsa mahA verAnA abhyAsak thAnanAddhi, vikramabhyAsa kukara che ? " bhAvArtha-"saghaLAM kAryo abhyAsathI ( sArAM) thAya che, saghaLI kaLAomAM abhyAsathI kuzala banI zakAya che ane dhyAna ke mauna vagere kaThIna viSaye paNa abhyAsathI (sahelAM-susAdhya) bane che. abhyAsathI zuM duSkara che ? arthAta abhyAsathI dareka kAryone siddha karI zakAya che." eTaluM ja nahi, paNa viratinA abhyAsathI te rUDha thayelA te te kiyAnA saMskAre paralekamAM paNa AtmAnI sAthe jAya che ane tethI tyAM paNa te te viratinAM kAryo sahaja mAtra nimitta maLatAM AtmAne gamI jAya che. kahyuM che ke "jaM abbhasei jIvo, guNaM ca dosaM ca ettha jammami / taM pAvai paraloe, teNa ya anbhAsajogeNaM // 1 // " bhAvArtha "jIva A janmamAM guNane ke deSane je jevo abhyAsa kare che, te tevA abhyAsanA vege paralekamAM tevA tevA guNone ke dene prApta kare che." e rItie viratinA abhyAsathI tenA pariNAme pragaTe che, heya te te daDha thAya che, tenAthI zrAvakanAM bAra vratarUpa uttama dharma prApta thAya che, pariNAme dezaviratinA suMdara abhyAsanA baLe sarvaviratiguNa paNa pragaTa thAya che ane Akhare tenuM mahAna phaLa (mokSa) paNa maLe che, mATe kriyAnA abhyAsamAM prayatnazIla rahevuM joIe. vratAdi sivAyanA paNa bIjA keI niyame, je te samakita sahita bAreya vrate ke temAMnA koI paNa ekAdi vrata sAthe pAlana karAtA hoya, te ja dezavirati Adine pragaTa karI zake che, anyathA UlaTA pAsatkAdipaNAne pragaTa kare che. upadezaratnAkaramAM pU. zrI munisuMdarasUrIzvarajI mahArAjAe kahyuM che ke samyakatva ke aNuvratarUpa zrAvakadharmanI apekSA rAkhyA vinA kevaLa navakAra gaNavA ke jinapUjA-vandana karavuM' vagere abhigrahavALe zrAvaka bhAvazrAvaka nahi paNa zrAvakAbhAsarUpa che, vastutaH tene zrAddhadharma pariNamyuM nathI paNa zrAddhadhamanI pAse (rahelo eTale dUra dUra) bhamate te (azrAvakarUpa) che. e pramANe mULa bAvIsamI gAthAnuM vivecana pUrNa thayuM. Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIdharmasaMgrahane savistara gurjaranuvAda bhA. 1 lovibhAga 2 je prakaraNa 2 ju-zrAvakanAM vana adhikAra bAvIsamI gAthAmAM granthakAre dharmanuM grahaNa "vidhipUrvaka karavuM joIe--ema nakkI karyuM ane vIsamI gAthAmAM " paM ca pravartate ' zabdothI A dharmanA saMgraha ( svIkAra) mATe "pravRtti karavI" ema kahyuM, mATe have nIcenI gAthAthI dharma grahaNa karavAne vidhi jaNAve che. mUTha-co-vana-nimittAvizuddhayaH yoni vidhi-radhuvratamuvaka 23 " mUlane artha-"gazuddhi, vandanazuddhi, nimittazuddhi, dizAzuddhi, AcArazuddhi-e pAMceyano vega meLava ane deva-gurU-sAdharmika-dIna-anAtha vagerenI yathAyogya paricaryA karavI, vagere aNuvratAdine grahaNa karavAnI vidhi che." TIkAne bhAvArtha-mULa gAthAmAM kahe "vizu' zabda dvandrasamAsanI ane hAvAthI darekanI sAthe saMbaMdhavALe che, tethI meMgazuddhi, vandanazuddhi, nimittazuddhi, dizAzuddhi ane AgArazuddhi ema artha samaja. temAM- 1. cogazuddhi-coge eTale mana, vacana ane kAyA, tenI zuddha pravRttine vegazuddhi kahevAya, manathI vratAdine grahaNa karatI veLAe te viSayamAM upagavALA-ekAgra cittavALA banavuM-zubha (bhAvanuM) ciMtavana karavuM, vacanathI kaSAyAdiyukta sAvadya na besavuM ane kAyayegathI te te kriyA karatAM upagapUrvaka AgaLa (avagrahamAM) javuM AvavuM, ItyAdi kAyika pravRtti jayaNApUrvaka karavI. 2. vandanazuddhi-praNipAtasUtra, daMkasUtre vagere asmalita-zuddha uccArathI bolavAM ane zAnta citte upagapUrvaka sthiratAthI kAusagga karavA, vagere (deva) vaMdanazuddhi samajavI. 3. nimittazuddhi-tratAdi grahaNa karavAnA avasare zaMkha, bherI vagere mAMgalika vAjInA (ke uttama puruSanA saMmatidarzaka ke AzirvAdarUpa) zabdonuM zravaNa thavuM, jaLathI pUrNa bhale kuMbha, jhArI vagere jaLapAtra, chatra, dhvajA tathA cAmarAdinuM darzana thavuM (najare paDavuM), zuddha pavanadvArA keI sugaMdhI padArthanI gaMdha AvavI; vagere aneka prakAranAM uttama-mAMgalika nimitto paikI kaI eka yA vadhu(zakuno)no roga thave, ItyAdi nimittazuddhi jANavI. 1. khamAsamaNane praNipAtasUtra, nameltha chuM, arihaMtaceIANaM, legasTa, pukharavaradI ane siddhANuM buddhANuM-e pAMcane daMDakasUtro ane jAvaMti ceIAI, jAvaMta ke vi sAhU tathA jaya viyarAya-e traNane praNidhAnasUtro kahyAM che. (tyavaMdanabhASya) 19 Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 146 [dhao saMve bhAd 1-vi0 2-gA. 23 4. dizAzuddhi-pUrvadizA, uttaradizA, zrIjina (eTale mana paryAyajJAnI, avadhijJAnI, ke cauda-daza-nava pUrvanA jJAnavALA zrutajJAnI) je dizAmAM vicaratA hoya te dizA, athavA zrIjinamUrti-jinamaMdira je dizAmAM najIka hoya te dizAnI sanmukha rahIne vratAdi uccaravAnI kriyA karavI, tene dizAzuddhi kahI che. 5. AkArazuddhi-"AkAra eTale (AgAra) apavAda." rAjAbhiga, gaNAbhiyega, balAbhiga, devAbhiyega, gurUnigraha ane vRttikAntAra-e cha AgA(jene chIMDIo paNa kahe vAya che te)nuM svarUpa (pR. 127) samakitanA 67 bhedamAM kahevAI gayuM. vratAdinA pAlanamAM e cha apavAdanI chUTa rAkhavI, te AkArazuddhi (AgArazuddhi) samajavI. * e pAMca zuddhio uparAnta "gyanI upAsanA" eTale deva, gurU, sAdhamika, mahAjana, vagere pUje ke vaDIlavarganI sevA tathA dIna-anAtha vagere duHkhIAonI svazakti anusAra yathAyogya upacaryA karavI; arthAt devanuM dhUpa-puSpAdithI, gurUnuM AhAra-vastra AdithI, sAdharmikAdi gRhasthavarganuM vastra-AbharaNa-Asana-uttama bhejana vagere ApavAthI pUjA-satkAra-sanmAna karavuM; teonuM gaurava-bahumAna karavuM ane dIna-anAtha vagerene paNa yathAyogya dAna-bhejanAdi ApI prasanna karavA (pazu Adine choDAvavA, khetI Adi AraMbhe baMdha karAvavA, jIne abhayadAna apAvavuM) vagere keI nArAja na rahe, sarvenI prasannatA vadhe tevAM tevAM kAryo karavAM. (A prakAre thatI jInI prasannatA mahAmaMgalarUpa hovAthI aMgIkAra karelAM vratAdinuM nividane pAlana thaI zake che.) ema aNuvrata ane Adi zabdathI samyakatva-mahAvrata vagerene grahaNa karavAne vidhi kahyo che. e saddharma grahaNa karavAne sAmAnya vidhi kahya, deva-gurnAdinI sAkSIe kriyA karavArUpa viziSTa vidhi sAmAcArI graMthamAM A pramANe jaNAvela che. jira phaMti ravIlA, jANe zu zAsafrofbhujA navakAro sakkatthao, paramiTThiyao a vaMdaNayaM // 1 // " " sAmanamiNaM tatto, ArovaNussaggu dNdduccaaro| sattAvAra maLa puLa, vAra viThThI phora | 2 | ", bhAvAtha-1-devavaMdana, ra-zrIzAntinAthasvAmI ArAdhanAtha" sattAvIsa zvAsocchavAsapramANa (sAgaravara gaMbhIrA sudhI) kAusagga, 3-dvAdazAMgI, -mRtadevatA, 5-zAsanadevatA, 6-sarvadevatA, e pratyekanI ArAdhanA mATe ekeka navakArane bhinna bhinna kAussagna karI upara darekanI bhinna bhinna stuti, pachI 7-pragaTa navakAra, pachI 8namutthaNuM jAvaMtijAvaMta vagere, ha-parameSistava (ane jaya vIyarAya), 10-vAMdaNa ATale vidhi samyakatva-vrata-tapa Adi uccaravAmAM sarva sAmAnya che, te uparAnta 11-AropaNano kAusagga, 12-te te uccarAvavAnuM (ApaNAnuM) paccakhANa ane chelle 13-sAta khamAsamaNu" e gratAdi grahaNa karavAmAM vidhi che. Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pra. 2-tratAdi uccaravAne vidhi ]. 147 ema sAmAcArInA pAThathI sarvasAmAnya tera kAryone nirdeza karele che. tenuM vizeSa svarUpa te A pramANe che. "uttama kSetramAM," jyAM zrIjinamaMdira Adi hoya tyAM, athavA prazasta rAyaNa, AMbA, AsopAlava, vaDa vagere uttama vRkSonI nIce; "uttama muhu" eTale ke-tiSanI gaNatrIthI tithi, vAra, karaNa, nakSatra, muhUrta, yoga, caMdrabaLa, lagnabaLa vagere uttama hoya tevA uttama divasamAM uttama samaye; "parIkSita ziSyane" eTale samyaktva-ANuvratAdi aMgIkAra karanArA AtmAmAM vinayAdi guNadvArA te te vratAdinuM pAlana karavAnI zAstramAM kahyA pramANenI yogyatA jaNAtI hoya tene tAtparya ke-te gratAdine pALavA mATe jarUrI guNe jenAmAM hoya, tevA AtmAne, AcAryabhagavAna AgaLa karIne (vasatinI zuddhi joI naMdinI cAreya dizAe ekeka navakAra gaNuM, praNAmapUrvaka traNa pradakSiNA vagere daIne taiyAra thayA pachI) prathama prabhujInI sanmukha khamAsamaNa devApUrvaka Adeza maMgAve ke ___ " icchakAri bhagavan ! tumhe amhaM samyaktvasAmAyikaM zrutasAmAyikaM dezaviratisAmAyikaM ArovAvaNiyaM naMdikarAvaNiyaM deve vaMdAveha ? " guru uttara Ape ke-vaMgiA ' punaH khamAsamaNupUrvaka ziSya Adeza mAge ke"chAte di apAvana tyavaMta vAraM?" guru "zuM" kahI caityavaMdana bele, pachI ja kici0, namastha zuM, arihaMta ceIANuM0,annattha0 kahIne eka navakArane kAussagna karI, gurumukhe pahelI arihaMtanI stuti sAMbhaLIne "name arihaMtANuM" kahI pAre. te pachI legassa , savvalee vagere kahIne, pharI eka navakArane kAussagna karI bIjI sarvajinenI stuti sAMbhaLIne pAre. punaH vagere paphakharavaradI, kahI, suasse bhagavao karemi kAussagga kahI, cAvatuM eka navakArane kAusagga karI trIjI jinavANanI stuti sAMbhaLIne pAre. te pachI siddhANuM budvANuM0 pUrNa kahe. e rItie guru ziSyane potAnI DAbI bAjue ubhe rAkhIne traNe vadhatI (eTale uttarottara pahelI-bIjItrIjI stutimAM akSaro vadhatA vadhatA hoya tevI) stuti vaDe siddhANaM buddhANaM sudhI devavandana karAve. te pachI "zrIrAntinAthaM ApanA jAni karatai0" kahI, vaMdaNuvattioe vagere kahI, 27 zvAsocchavAsane (sAgaravara gaMbhIrA sudhI) kAussagna karI gurumukhe zrIzAntijinanI cethI stuti sAMbhaLe. pachI kAussagga pArIne "zrAvaLI-ArAdhanArtha ni karatA." kahI, vaMdaNuvattioe vagere kahI, eka navakArane kAussagna karI gurumukhe pAMcamI dvAdazAMgInI stuti sAMbhaLe. punaH kAussaga pArIne "sumavAra ni vakata" kahI, annattha0 kahI, eka navakArane kAussagna karI gurumukhe chaThThI zrutadevatAnI stuti sAMbhaLIne pAre. te pachI "jIzahevAsAdhanArtha ni jA stra" kahI, annatya kahI, eka navakArane kAussagna karI gurumukhe "vAM pati jaina, sA karnAcina sAmavetarapartha, mUchAlana 2. hAlamAM pahelAM khamA daI, muhapatti paDilehaNa karAvI, bIjuM khamA daI, uccaravAnAM hoya te vratadinAM nAmapUrvaka naMdine ane vAsanikSepane Adeza bhAgI vAsakSepa karavAmAM Ave che ane pachI khamAra daI upara kahyA pramANe devavaMdanane Adeza bhAgI devavandana karavA-karAvavAnI pravRtti che. 3. hAlamAM A stutine badale 50 144 mAM jaNAvelI sAtamI "35vavijhana " ItyAdi bolAya che. Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 148 [ dha saM0 bhA. 1-vi0 2-gA. 23 jevA za" e zAsanadevatAnI sAtamI stuti sAMbhaLe. pachI kAusagga pArIne "samarataverAvaracanApatra " kahI, annattha0 kahI, eka navakArane kAusagga karI gurumukhe AThamI samasta samakitadaSTi devenI stuti sAMbhaLIne pAre. upara eka navakAra pragaTa gaNe. e rItie ATha stutithI devavaMdana kare. pachI namutthaNuMjAvaMti, khamALa, jAvaMta, namehaMtu kahI para4. gurue bolavAnI ATha stutio A pramANe che " ahaMstanotu sa zreyaH, zriyaM yaddhayAnato naraiH / apyaindrI sakalA'traihi, raMhasA saha saucyata // 1 // " arthAta-te zrIarihaMta mokSalakSmIne Apa, ke jeonA dhyAnathI manuSya IndranI lakSmIne paNa kahe che ke tuM vega sAthe sadhaLI ahIM Ava ! arthAta jenA dhyAnathI IndranI saghaLI saMpatti paNa AvI maLe che, te zrIarihaMta mokSalakSmI Ape. (1) "omiti mantA yacchAsanasya, nantA sadA yadaGghIzca / AchI te avato avato vinA pAtu che 2 ! " arthAta jeonA zAsanane (AjJAne) "rUpe mAnanArane (eTale ke-svIkAranAro) ane jeonA caraNane namaskAra karanArane lakSmI Azraya kare che, te zrIjinezvare tamAruM saMsArathI rakSaNa kare. (2) " navatara yuvA viparI, citA ji-zAna-guthAmA varadharmakIrtividyA''nandA''syA jainagIjarjIyAt // 3 // " arthAta-navatAthI yukta, traNa padavALI, ruci-jJAna ane puNyanI zaktivALA AtmA vaDe Azraya karAcelI tathA uttama dharma, kIrti, vidyA ane AnaMdanuM sthAna-evI zrIjainIvANuM jayavaMtI varte. (3) kIntiH kutarAnti, prAntiAvo sAvarAttimukti nayatu sadA yasya padAH, suzAntidAH saMtusanti jane // 4 // " arthAta-prasiddha che zAnti -prasiddha che zAnti-mekSa jeone tathA jeomAM atyaMta zama che, evA te zrI zAntinAtha prabhu A zAntinI upazAnti kare!, ke jeonA caraNe haMmezAM lekamAM suMdara zAntine denArA che. (4) "sakalArthasiddhisAdhana-bIjopAnA sadA sphuradupAGgA / mavatInupatA -tamogapaha dvArA vA . 1 ! " arthAta-saghaLAM prayajananI siddhinI sAdhanAmAM bIjabhUta upAyovALI tathA sadAya skurAyamAna upAMge jemAM che, te "dvAdazAMgI" sUryAdithI paNa nahi haNuelA tamArA mahA ajJAnarUpI aMdhArAne nAza kare ! (5) " vada vadati na vAgvAdini!, bhagavati ! kaH? zrutasarasvatigamecchuH / tamativA-taparitue na hatI . 6. " arthAta-zrutasamudrane pAra pAmavAnI IcchAvALe ane suMdara taraMgavALI buddhirUpa suMdara naukAne dhAraNa karanA e keNu, he bhagavatI mRtadevI ! "tamene namaskAra thAo " ema nathI belata? arthAt mRtanA athI sarva buddhimAne he mRtadevI! tamane namaskAra kare che. () " upasargavalayavilayana-niratA jinshaasnaa'vnaikrtaaH| drutamiha samIhitakRte, syuH zAsanadevatA bhavatAm // 7 // " arthAta-(bhavya jInA) upasargonAM cakrone nAza karavAmAM tatpara ane jinazAsananI eka rakSA karavAmAM rakta zrIzAsanadevIo jaldI tamArA manavAMcchita (pUravA) mATe (tatpara ) thAo. (pUrNa kare.) (7) Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pra. 2-tratAdi uccaravAno vidhi ] 149 meSThistava gurUmukhe sAMbhaLe ane pachI jaya viyarAya pUrNa kahe. (A devavaMdanane vidhi vratAdi uccarAvanArA gurU piote paNa samagra saMgha sahita kare.) ahIM sudhI kahele vidhi samyakatva, vrata, mahAvrato ke saubhAgyapaMcamI Adi tapa vagere kAMI paNa uccaranAra darekane mATe sarakho che. temAM mAtra samyakatvAdi je je grahaNa karavAnuM hoya te te nAmoccAra karavA jeTale bheda samaja. pachI gurUne (me iruthI) dvArA vahana zane ziSya -"icchakAri bhagavan tumhe amhaM samyaktva sAmAyika-zrutasAmAyika-dezaviratisAmAyika ArovANiyaM naMdikarAvaNiyaM kAussaggaM kAreha" 5chI ziSya-zu3mane sAthai samyaktvasAmAyika, zrutasAmAyika, dezaviratisAmAyika ArovAvaNiyaM karemi kAussaggaM, annattha0 vagere 4DI sattAvIza zvAsocchvAsanA (sA212 gbhii| sudhI) asA 43rI, pArIna pragaTa sogarasa , pachI ziSya sabhAsamA chana, 'icchakAri bhagavan pasAyaM kiccA mama naMdIsuttaM saMbhalAveha" mama DI ( hathinI chedI mAgaNIsAmA bhuDapatti bharAvI zrIjinamUrtinI sanmukha aMjalipUrvaka mastaka namAvIne) gurumukhe naMdisUtra sAMbhaLe. te veLAe zuru 5 sabhA0 46'icchAkAreNa saMdisaha bhagavan ! naMdisuttaM kaDhemi!''icchaM' DIna ! na141235 nAhisUtra samajAve. pachI sabhA huI 'icchakAri bhagavan pasAyaM kiccA mama sammattasAmAiyaM Aroveha !' hI (nahitra samapAnI bha muhapatti, Aareii vagere :1) zurubhume nIya pramANunu sabhyatpanu pathyamA (sAlaNe) 42. ___ " mahannaM bhaMte tumhANaM samIve micchattAo paDikamAmi, sammattaM uvasaMpajjAmi, taMjahA-davvao, khittao, kAlao, bhAvao / davvao NaM-micchattakAraNAiM paccakkhAmi, sammattakAraNAiM uvasaMpajjAmi, no me kappai ajjappabhii annautthie vA, annautthiyadevayANi vA, annautthiyapariggahiyANi vA arihaMtacehayANi; vaMdittae vA, namaMsittae vA, pudiva aNAlatteNaM Alavittae vA saMlavittae vA; tesiM asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA dAuM vA aNuppayAuM vA / khittao NaM ittha vA annattha vA / kAlao NaM jAvajjIvAe / bhAvao NaM jAva gaheNaM na gahijjAmi, jAva chaleNaM na chalijjAmi, jAva sannivAeNaM nA'bhimavijjAmi, jAva anneNa vA keNai rogAyaMkAiNA esa me pariNAmo na parivaDai tAva me eaM sammaIsaNaM, nannattha rAyAbhiogeNa, gaNAbhiogeNaM, balAbhiogeNaM devAbhiogeNaM guruniggaheNaM, vittikatAreNaM vosirAmi / " " saMdhe'tra ye guruguNaughanighe suvaiyA-vRtyAdikRtyakaraNaikanibaddhakakSAH / te zAntaye saha bhavantu surAH surIbhiH, sadRSTayo nikhilvighnvighaatdkssaaH||8||" arthAta-suMdara vaiyAvacca vagere kAryo karavA mATe jeo advitIya baddhakakSa (ati tatpara) che ane saghaLAM vinone nAza karavAmAM catura che, te samakitadaSTi deva devIonI sAthe mahA guNasamuhathI paripUrNa A zrI(catuvidh)smaa zAnti mAre thaa|! ( zAntine 42 // ! ) (8) ___5. 52meDirata4-" omiti namo bhagavao, arihaMtasiddhAyariyauvajjhAya / varasavvasAhumuNisaMghadhammatitthappavayaNassa // 1 // " " sappaNavaM namo taha, bhagavaI-suyadevayAi suhayAe / sivasaMtidevayAe, sivapavayaNadevayANaM ca ||2||""indaa'gnnijmneriy-vrunnvaauukuberiisaannaa / baMbhonAgutti dasahamavi ya, sudisANa pAlANaM // 3 // "" soma-yama-varuNa-vesamaNa-vAsavANaM taheva pazcaNhaM / taha logapAlayANaM, sUrAigahANa ya navaNhaM // 4 // " " sAhaMtassa samakkhaM, majjhamiNaM ceva dhammaNudvANaM / siddhimavigdhaM gacchau, jiNAinabakArao dhaNiyaM // 5 // " Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ LG . 150 [ dha saM0 bhA. 1-vi0 2-gA. 23 bhAvArtha"he bhagavan! huM tamArI sAkSIe mithyAtvathI pAcho pharuM chuM (tene taLuM chuM) ane samyakatvane dravya-kSetra-kALa-bhAvathI svIkAruM chuM." temAM dravyathI-mithyAtvanAM kAraNene tyAga karuM chuM ane samyakatvanAM kAraNene svIkAra karuM chuM, te A pramANe-"mAre AjathI anyadarzanIo, teonA devo ke temaNe pitAnA kabaje karelAM (devarUpe svIkArelAM) zrIjinabio; e traNeyane vaMdana karavuM ke namaskAra kare kape nahi; teoe bolAvyA sivAya balavuM ke vAravAra balavuM kahyuM nahi ane teone azana, pAna, khAdima ke svAdima eka-be vakhata ke vAraMvAra ApavuM (ke teonI pUjA-bhakti mATe pUjAnI sAmagrI Adi ApavI) kape nahi. kSetrathIahI ke bIje kaI sthale (e) karavuM kalpa nahi, kALathI-jAvajajIva sudhI mAre upara pramANe karavuM kape nahi ane bhAvathI-"huM graha vagerenA upadravathI paravaza banuM nahi, keIna kvaTathI chetarAuM nahi, sannipAta (vagere) rogathI bebhAna banuM nahi athavA bIjA keI mahAraga ke mAraNAMtika Akasmika pIDAdinA kAraNe mArA A adhyavasAye cAlyA jAya nahi," evI svastha avasthAmAM pAlana karavuM, vaLI upara jaNAvelAM kAraNenA abhAvamAM paNa 1-rAjAne, 2-mahAjana vagere janasamuhane, 3-keI deva-devIne ane 4-kaI cera vagere balavAnane-e cAreyane ke keI ekane Agraha ke balAtkArAdi prasaMga na hoya, 5-mAtA-pitAdi guruvargane Agraha na hoya ane 6AjIvikAnuM ke maraNanuM saMkaTa AvI paDe nahi, tyAM sudhI mAre A samyagadarzananuM niraticAra pAlana karavuM, mithyAtvanAM kAraNene tyAga kara." e pATha dareka vakhata eka eka navakAra gaNavApUrvaka traNa vAra guru saMbhaLAve ane ziSya eka citte sAMbhaLe. pachI "arihaMto mada levo, tAva narva sugi guphA jiLapatta tatta, A ramatta mapa viM zA " arthA-"AjathI mAre jAvajachava paryata zrIarihaMta e ja deva, susAdhu e ja guru ane kevalIbhagavaMtanuM vacana e ja tatva(dhama)rUpe mAnya che te sivAyanA bIjA keI deva, guru ke dharmane (tAraka mAnIne) AdarUM-sevuM nahi; e rItie meM samyakatva (deva-guru-saMgha vagerenI sAkSIe) grahaNa karyuM. pachI guru maMtrIne vAsakSepa kare. ema samakita uzcaryA pachI je je aNuvratAdi ucaravAnAM hoya, tene tene uccaravAne Adeza khamAsamaNa pUrvaka mAgIne (samakita uccaryA pachI) sAthe ja uccare, guru uzcarAve. pachI sarvane aMte guru maMtroccArapUrvaka vAsa-kSepa kare. te pachI sAta khamAsamaNune vidhi nIce pramANe kare. ziSya paheluM khamAsamaNa daIne bole ke-"vAri mAvaja! tu ajuM sa tvasAmAdila chatarAmAyiAM ravittisAmayi Avaka!" guru kahe-"mAmi " ziSya bIjuM khamAsamaNa daIne bele ke-"vaMti! jiM mama?" guru kahe-"vaMtti vida" ziSya trIjuM khamAsamaNa daIne bele ke-"40 mA ajuM zakyagvAmAyi rU AviyaM chAno agE" guru kahe-"bAvi AviyaM mAmaLa hRthevi gir kaltha tadumAM tame dhArijAhi-(annesiM ca pavejAhi) guruguNehiM buDDhAhi (buDhijAhi ) nitthArapAragA hoha" ziSya "tuM" kahI cothuM khamAsamaNa daIne "tukkA baM, saMli sAhUi fma?" ema pUche, guru kahe-"veda" ziSya "NuM" kahI pAMcamuM khamAsamaNa daIne, naMdinI cAreya Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pra. 2-vratAdi uccAravAnI vidhi ] 151 dizAmAM pratimAjI sanmukha mastaka namAvI ekeka navakAramaMtrane gaNate (bela) samavasaraNa(naMdi)ne ane gurune traNa vAra pradakSiNa Ape (phare). te veLAe ubhA thaIne prathama guru ane pachI (mAMgalika vAjiMtre-gItenA nAdapUrvaka) catuvidha zrIsaMgha, pradakSiNA ApatA ziSyane traNeya vAra vAsa-kSepa kare. pachI guru punaH Asana upara bese. te pachI ziSya cha TahuM khamAsamaNa daIne tui , Hu fthe, hari! vAta mi?" ema pUche, tyAre guru kahe ke- " ziSya "zuM" kahI, sAtamuM khamAsamaNa daIne-" sa tvasAmAciva taNAmaki sevAvitisAmAciva (ahIM je vrata vagere uccaryA hoya tenAM nAmeccAra karI) rizI kami vaDA , saratha0 " kahIne 27 zvAcchavAsane (sAgaravara gaMbhIrA sudhI) kAussagna kare ane te pANIne pragaTa legasa kahe. pachI gurumahArAja tene vaDa-pIpaLA Adi pAMcanAM phaLa (TeTA) vagere bAvIza abhakSya vastuo, batrIza anaMtakAya vastuo tathA rAtribhejana AdinA tyAgane yathAzakti niyama karAve. tene pATha A pramANe maha mati ! tuphA sanI mide viSNami, saMnahIM-thvo-viro-o -mAvo, vago rUme (amuka ) amipade, rivALo naM phartha vA annI vA, trio je bAvaLIyA , mAvo i mAhityamAM ( je rIte pite dhAryA hoya te pramANe ), arihaMtasaviravayaM- sivirca, sAhusakkhiyaM, devasakkhiyaM, (gurusakkhiyaM ) appasakkhiyaM annatthaNAbhogeNaM sahasAgAreNaM mahattarAgAreNaM savvasamAhivattiyAgAreNaM vosirAmi // " bhAvArtha"he bhagavaMta! huM tamArI samakSa dravya-kSetra-kALa-bhAvathI abhigrahone svIkAruM che, temAM dravyathI amuka abhigrahane, kSetrathI ahIM ke jyAM houM tyAM, kAlathI jAvajajIva sudhI ane bhAvathI meM dhAryA pramANe arihaMta, siddha, sAdhu, deva, mArA gurU ane AtmAnI sAkSIe; anAga, sahasAtkAra, mahattarAdeza ane asamAdhi prasaMga; e cAra apavAdo (chUTe) rAkhIne tyAga karUM chuM--sirAvuM chuM." e pramANe yathAzakti tyAgane niyama karAvIne pachI tenI zakti pramANe te divasa mATe ekAsaNAdi tapanuM paccakhANa karAve. pachI ziSya pite samyaktvAdi je dharma aMgIkAra karyo te keTale durlabha che, tenI ArAdhanAnuM zuM phaLa che? ane tenA niraticAra pAlana mATe kevI rItie sAvadha rahevuM?, vagere upadeza gurU pAsethI sAMbhaLe ane pitAnI jAtane mahA nidhAnanI prApti thaI hoya tema kRtakRtya mAne, tema ja gurUne mahAna upakAra mAne. dezavirati dharma-AropaNane vidhi paNa e ja pramANe che. mAtra tenA paccakakhANanA AlAvA (pATha) A pramANe che " ahannaM bhaMte ! tumhANaM samIve thUlagaM pANAivAyaM saMkappao niravarAhaM (niravekkhaM ) paccakkhAmi, jAvajjIvAe duvihaM tiviheNaM ( jahAgahiyabhaMgeNaM ) maNeNaM vAyAe kAeNaM na karemi na kAravemi tassa bhaMte ! paDikamAmi nindAmi garihAmi appANaM vosirAmi // 1 // " Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 152 [50 saM0 mA0 1-vi0 2-. 23 " ahannaM bhaMte ! tumhANaM samIve thUlagaM mUsAvAyaM jIhAcheyAiheuM kannAlIyAiaM paMcavihaM paccakkhAmi, dakkhiNNAiavisae jAvajjIvAe duvihamiccAi // 2 // " " ahannaM bhaMte ! tumhANaM samIve thUlaga adattA(dinnA)dANaM khattakhaNaNAiyaM coraMkArakaraM rAyaniggahakaraM sacittAcittAivatthuvisaya paccakkhAmi jAvajjIvAe duvihamiccAi // 3 // " - " ahannaM bhaMte ! tumhANaM samIve orAliyaveubviyabheaM( abhinnaM )thUlagaM mehuNaM paccakkhAmi jAdhajjIvAe, tattha divvaM duvihaM tiviheNaM, tericchaM egavihaM tiviheNaM, maNuaM ahAgahiyabhaMgaeNaM, tassa bhaMte ! paDikkamAmi niMdAmi iccAi // 4 // " ___" ahannaM bhaMte ! tumhANaM samIve aparimiaM pariggahaM paccakkhAmi, dhaNadhannAinavavihavatthuvisayaM icchAparimANaM uvasaMpajjAmi, jAvajjIvAe ahAgahiyabhaMgeNaM tassa bhaMte ! paDikamAmi niMdAmi iccAi // 5 // " e pAMceya aNuvrate judAM judAM traNa traNa vAra ekeka navakAra gaNavApUrvaka uzcarAvavAM ane pachI traNa guNavrate ekIsAthe uzcarAvavAM. tene pATha A pramANe- " ahannaM bhaMte ! tumhANaM samove guNavvayatie uDDhAhotiriagamaNavisayaM disiparimANaM paDivajjAmi, uvabhogaparibhogavae bhoaNao-aNaMtakAya-bahubIarAibhoaNAiM pariharAmi, kammao NaM pannarasakammAdANAI iMgAlakammAiAiM bahusAvajjAiM kharakammAiM rAyaniyogaM ca pariharAmi, aNatthadaMDe avajjhANAiaM caunvihaM aNatthadaMDaM jahAsattIe pariharAmi jAvajjIvAe ahAgahiyabhaMgaeNaM tassa bhaMte ! paDikkamAmi iccAi // 6-7-8 // " A traNeya guNavatene pATha paNa ekeka navakArapUrvaka traNa vAra bela, te pachI cAra zikSAbate uccarAvavAM. tene pATha A pramANe "ahannaM bhaMte! tumhANaM samIve sAmAiaM-desAvagAsiyaM posahovavAsaM-atihisaMvibhAgavayaM ca jahAsattIe paDivajjAmi jAvajjIvAe ahAgahiyabhaMgeNaM tassa bhaMte ! paDikkamAmi iccAi // 9-10-11-12 // " . e cAreya zikSAvratano pATha eka sAthe ekeka navakAra gaNune traNa vAra saMbhaLAva. pachI bhuDUta samaya nIyanA 54 5 mata nA2pUrva samajAve. "iccei sammattamUlaM pazcA. guvvai sattasikkhAvai duvAlasavihaM sAvagadhamma uvasaMpajittA NaM viharAmi // " sAvArtha-" magata ! huM tabhArI sAkSI 'sa465thI-nirapekSapaNe-niraparAdhI-trasa jInI" (prANa nAza karavArUpa) skUla hiMsAne taLuM chuM. te hiMsA yAvat huM jIvuM tyAM sudhI dvividha-trividha bhAMge, eTale ke-mana-vacana-kAyAthI karIza nahi ke karAvIza nahi. he bhagavaMta ! te hiMsAthI huM aTake che, tene ApanI sAkSIe niMduM chuM, mArI AtmasAkSIe tene duSTa mAnuM chu ane bhAsa mAtbhAne tanAthI (DisAthI) visargana 43 chuH (1)' - "he bhagavaMta ! tamArI samIpe huM jenAthI jIhA cheda vagere rAjadaMDa thAya, tevAM pAMca prakAranAM moTAM juhUne (asatyavAdane) yAvat jIvuM tyAM sudhI khAsa dAkSiNyatAdi kAraNe apavAda (58) rAbhAna tyAga 43 chu, bore mADI lAvArtha paDasA ta pramANe. (2)' Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pra. 2-tratAdi uccaravAne vidhi ] 153 "he bhagavaMta! huM ApanI sAkSIe "khAtra khaNavuM (ghara vagere teDI cerI karavI) ke dhADa pADavI, vagere je karavAthI cerInuM kalaMka lAge ane rAjadaMDa thAya, tevI sajIva, nirjIva vagere vastuonI" maTI cerI karavAne tyAga karUM chuM. te he bhagavaMta! huM yAvata chavuM tyAM sudhI, vagere pUrve kahyA pramANe. (3)" he bhagavaMta ! huM ApanI samakSa dArika ane vaikiya (zarIra saMbaMdhI) sthUla maithunakarma(strI-purUSakarma)ne yAvat jIvuM tyAM sudhI taLuM chuM. temAM vaikiya (devAdi saMbaMdhI) mithunane mana-vacana-kAyAthI sevuM nahi-sevarAvuM nahi ema vividha-trividha bhAMge, tiryaMca saMbaMdhI audArika maithunane mana-vacana-kAyAthI sevuM nahi ema ekavidha-trividha bhAMge ane manuSya saMbadhI dArika maithunane yathAzakya bhAMge (meM jema dhAryuM che tema) tajuM chuM (nahi sevavAne niyama karuM chuM, niMduM chuM, huM chuM, vagere pUrvanI jema. (4)" - "he bhagavaMta ! ApanI samakSa mArA aparimita parigrahane (mUrchA-mamatvane) tyAga karuM chuM ane dhana-dhAnyAdi nava padArthomAM te mUrchA-mamatvanuM pramANa karUM chuM. (amuka pramANathI vadhAre kape nahi-ema maryAdA bAMdhuM chuM.) AjathI yAvat jIvuM tyAM sudhI amuka amuka bhAMge (meM dhAryA pramANe) niyamana karUM chuM, vagere pUrvanI peThe. (5) "he bhagavaMta ! huM ApanI pAse traNa guNavratane aMgIkAra karuM chuM. temAM chakU diziparimANa vratamAM urdhva, adhe ane ATha ticchI, ema dazeya dizAmAM amuka hadathI vadhAre javA-AvavAne tyAga karUM chuM, sAtamA pagaviramaNa vratamAM bhojana viSayamAM anaMtakAya, bahubIjabhakSaNa ane rAtribhejana vagerenA bhegane tyAga karUM chuM ane karma viSayamAM aMgArakarma vagere mahA kaThera pApakarmarUpa paMdara karmAdAne tathA keTavAla, jelara vagere rAjyanI dUra karIne tyAga karUM chuM ane AThamA anarthadaMDaviramaNa vratamAM "(AnaM-raudra) durgAna" vagere cAra prakAranA anarthadaMDane tajuM chuM. he bhagavaMta ! e traNeya vratamAM meM dhAryA pramANe huM jIvuM tyAM sudhI yathAzakti tyAga karUM chuM, vagere pUrve jaNAvyA pramANe. (6-7-8)" "he bhagavaMta ! huM ApanI samakSa 1-sAmAyika, 2-desAvagAsika, 3-pauSadhopavAsa ane 4atithi vibhAga karavArUpa cAra zikSAvate yAvat jIvuM tyAM sudhI yathAzakya mArI dhAraNA pramANe grahaNa karuM chuM, vagere bAkIne arthe pahelAnI jema. (9-10-11-12) Iti." e prakAre huM samyaktvamUla pAMca aNuvrata ane sAta zikSAtrate-ema bAra vratarUpa zrAvakadharmane grahaNa karIne vicarUM (pALuM) chuM." e pramANe mULa paccakakhANene zabdArtha kahyo. e mujaba samyakatva-vratAdi grahaNa karavAne vidhi kahyo, have te aNuvrato-zikSAtratA vagerenuM svarUpa kramazaH vistArathI jaNAve che. GSSS Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gRhasthanAM bAra vatAnuM svarUpa mULa-" sthUlahiMsAdivirati, vratabhaGgena kenacit / putAna pAkunAlIna bhavaH 24 . " mUlAtha-"skUla hiMsA, juTha vagere pApane yathAzakti (AgaLa kahevAze temAMthI) koI bhAMge tyAga karavAM, arthAt te te pramANamAM te hiMsAdithI aTakavuM, tene zrItIrthaMkaradevee ahiMsA, satya, vagere pAMca aNuvrata kahyAM che. " TIkAne bhAvArtha-ahIM (jenuM svarUpa AgaLa kahevAze tevA) pramAdathI jIvanA prANane viyoga (thAya tevI pravRtti karavI) tene hiMsA kahI che, A hiMsAnA sUma (nAnI) ane skUla (moTI) ema be bhede che, temAM jainadarzana ja jene mAne che te pRthvIkAyAdi pAMca sthAvara-ekendriya nI hiMsA te sUkSma hiMsA ane mithyAdaSTie paNa jene hiMsA mAne che te sthUla (bAdara) hiMsA athavA bIjI rItie (pRthyAdi sthAvaranI sUkSma hiMsA ane) cAlatA-pharatA aLasIyAMkIDA-kIDI-kuMthuAthI mAMDIne paMcendriya sudhInA trasa jIvenI hiMsA te 1-sthUla hiMsA, e ja nyAye Adi zabdathI 2-sthUla mRSAvAda-juThuM vacana, 3-sthUla cerI, 4-sthUla eTale paradArAdinI sAthe abrahmAnuM sevana ane pa-savizeSa parigraha (vastuone saMgraha ke mUccha). e sthUlahiMsA vagere pAMca meTAM pADe che, tenI virati karavI, arthAt tenAthI aTakavuM te pApothI bacavuM, tene sthUla ahiMsAdi eTale 1-ahiMsA, 2-sukRta, 3-asteya, brahmacarya ane pa-aparigraha nAmanAM pAMca aNuvrata kahyAM che. ahIM "aNu" eTale nAnAM vate kahevAnuM kAraNa e che kesAdhudharmamAM e ja pAMca vrata mahAna hoya che, tenI apekSAe A nAnAM che athavA te sAdhunA guNasthAnaka karatAM gRhasthanuM guNasthAnaka utaratuM (nAnuM) che, tethI nAnA guNasthAnakavALA gRhasthanAM bate paNa "ANu" eTale nAnA kahyAM che, athavA te prAkRta "aNu'nuM saMskRta bhASAmAM "manuM bane che, tene artha "pazcAtu-pachI" thAya che. A daSTie upadezaka guru zrAvakane pahelAM mahAtrane ane mahAvrate mATe asamartha hoya tene pAchaLathI sthUla vratane upadeza Ape che. ema mahAvratonI "anu" eTale pachI upadeza karAta hevAthI "anuvate--aNuvrata " kahevAya che. kahyuM che ke bhAvArtha-"sAdhudharma mATe asamartha AtmAne sAdhuoe te aNuvrata samajAvavAM (uccarAvavAM-ApavAM) te paNa vyAjabI che." te aNuvrata pAMca (ba) hevA chatAM mUla gAthAmAM "virasiM' padamAM ekavacanane praga karyo che, temAM kAraNa e che ke-vyaktirUpe judAM judAM pAMca (baDu) hevA chatAM virati-dharmarUpe jAtithI te badhAM eka ja che ema samajI zakAya, arthAta A pAMceya aNuvrate "dezavirati". dharmarUpa che. tenA prarUpaka keI sAmAnya chavAstha nathI, paNa svayaM zrItIrthakara bhagavata che. vaLI Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pra-2 zrAvakanAM vratAnA bhAMgA ] 155 A pAMceya aNuvrate eka ja prakAranAM (mahAvratanI jema eka ja bhAMgAvALAM) nathI, paNa dvividha-trividhathI judI judI rIte thatA aneka bhAgAo(bheda)vALAM, temAMnA keI paNa bhedathI svIkArI zakAya tevAM che. bahudhA te zrAvakane vratamAM dvividha, trividha vagere cha bhAMgA ja saMbhave che, arthAt ahIM jaNAvAtA cha bhAMgAethI vrata grahaNa karavAM ucita che, e bhAMgAo A mujaba thAya che. sAmAnyathI zrAvakenA vratadhArI ane vrata vinAnA ema be prakAre paDe che, tathApi vizeSathI teonA ATha prakAre che. AvazyakasUtramAM paNa kahyuM che ke " sAbhiggahA ya NirabhiggahA ya AheNa sAvayA duvihA / te vimaLamAja, avidA kuMtti veLyA ? " (ani. 217) bhAvArtha -"zrAvake, 1-abhigrahavALA eTale ANaMda, kAmadeva vagerenA jevA vratadhArI ane 2-abhigraha vinAnA eTale kRSNavAsudeva, zreNika mahArAjA vagerenA jevA vratarahita; ema mukhyatayA be prakAranA kahyA che. punaH temAMnA pahelA abhigrahavALAnA vibhAge karatAM sAta prakAre thAya che, te apekSAe sAta abhigrahavALA ane eka abhigraha vinAnA, ema zrAvakenA kula ATha bheda thAya che. abhigrahavALAnA upara jaNAvyA te sAta bhede A rItie thAya che-pAMceya ke pAMca paikI kaI eka yA vadhAre aNuvratarUpa zrAvakanA mULaguNadharmane nIcenA cha bhAMge aMgIkAra karanArAnA cha prakAre thAya che. ATha bhAMgAnI gAthAo nIce pramANe che suvinivideza pramo, vihaMduvidhena vIgo zo. suviheM viheNaM, vihaM jevA vivihe che ?" " egavihaM duviheNaM, egegaviheNa chaTTao hoi| uttara guna sAmago, vilo veva gamo | 2 " (Ava niryuM. 18-82) bhAvArtha..."1-dvividha-trividha, 2-dvividha-dvividha, 3-dvividha-ekavidha, 4-ekavidhatrividha, pa-ekavidha-dvividha ane -ekavidha-ekavidha,-e cha bhAMgAmAMthI zrAvaka je bhAge vrata uccare, te bhAMgAvALe te kahevAya. ema cha bheda thayA. vaLI traNa guNavrata ane cAra zikSAvyate-e sAta vate, ke je uttaraguNa kahevAya che, te uttaraguNadharma aMgIkAra karanArA zrAvakane sAtame prakAra, ema sAta prakAre viratidharanA (abhigrahavALAnA) thayA, temAM kaI bhAge ekeya vrata nahi uccaranArA avirati (samakitadaSTi) zrAvakane eka prakAra meLavatAM kula viratidhara ane aviratidharanA maLI ATha bheda thayA." ahIM kividha-trividha vagere cha mULa bhAMgA kahyA tenuM svarUpa tenA uttarabhede sahita A pramANe che. (ahIM e dhyAnamAM levuM ke-karavuM, karAvavuM ane anumodavuM-e traNane kriyArUpa hovAthI karaNa kahevAya che ane tenAM (cejaka ) sAdhanabhUta mana, vacana ane kAyA-e traNane kahevAya che.) "pahele bhAMgeDhividha-trividha che. AmAM hiMsAdi pApane pite karavAM ane bIjA pAse Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 156 [dha saM bhA0 1-vi0 20gA. 24 karAvavAM ema e karaNeAno manathI, vacanathI ane kAyAthI--ema traNeya cegAdvArA tyAga karavAmAM Ave che, paNa anumedanAno tyAga karI zakAtA nathI; kAraNa ke--gRhasthane je putrAdi parivArarUpa parigraha hAya te putrAdi je hiMsA vagere kare tenI anumedanA vratadhArI gRhasthane paNa lAgu paDe che. (anumeAdanA traNa prakAranI che tenu svarUpa pR. 107 TIpaNu 8 mAM kahevAI gayu che. ) putrAdi hAvA chatAM jo tene parigraha mAnavAmAM na Ave, te parigrahI-aparigrahImAM bheda rahe nahi, pariNAma e Ave ke dIkSita sAdhu ane gRhasthAvAsamAM rahelA vratadhArI zrAvaka, khannenA dharmo ( trividha-trividha paccakkhANavALA) sarakhA thaI jAya, ke je aghaTita che. A rItie putrAdi paNa je pApapravRtti kare tenI anumedanA vratadhArI gRhasthane aniSedharUpe, upabhAgarUpe ke sahavAsarUpe paNa lAgatI hAvAthI gRhasthane te levAmAM anumedanAne tyAga thaI zakatA nathI. je ke bhagavatIsUtramAM zrAvakanA tratAmAM paNa trividha-trividha vagere bhAMgA kahyA che, paNa te koIka ja zrAvakamAM ghaTatA hovAthI ahI... tenI gaNanA karI nathI. bahudhA te dareka paccakkhANA zrAvakane dvividha--trividha bhAMgAthI ja thAya che ane A graMtharacanA paNa bAhulyanI apekSAe che, trividha- trividha bhAMgA tA kAI amuka ja ( viSayanA ) paccakkhANamAM thaI zake che. jema ke-kAI dIkSAnA abhilASI gRhasthane putra vagerenu pAlana Avazyaka hAvAthI tenI khAtara gharavAsamAM rahevu paDe, tevA saAgAmAM te zrAvakanI agIArasI paDimA ( niyamavizeSa ) aMgIkAra kare tyAre tene, kAI zrAvaka svayaMbhUramaNa samudranA macchanu mAMsa, hAthInA dAMta, ke cittAnuM cAmaDuM, vagerenAM paccakkhANu kare tene, ke koI gRhastha viziSTa nivRtta avasthAmAM skUla hiMsAdinuM paccakkhANu kare tene, trividha trividha bhAMge paccakkhANumAM sa'bhave che, paNa te kAika zrAvakane ja koI amuka viSayane aMge ja heAvAthI alpa pramANane lIdhe ahIM gaNyA nathI, mATe pahelA bhAMgA dvavidha-trividha kahyo che. ja 8 bIjo bhAMgA '-dvividha-dvividha che. AmAM pApA karavA ane karAvavAnu` mana, vacana ane kAyA traNeyamAMthI koI ekane cheDIne zeSa e ceAgAthI vavAmAM Ave che, mATe te dvividha-dvividha kahevAya che. A bIjA bhAMgAnA uttarabhAMgA traNa thAya che. pahelA, sthUla hiMsAdika pote svayaM karavI ane bIjA pAse karAvavI--e enA manathI ane vacanathI tyAga kare te; khIne, te ja khe karaNAnA manathI ane kAyAthI tyAga kare te; ane trIjo, te ja be karaNAnA vacanathI ane kAyAthI tyAga kare te;-ema mULa dvividha-dvividhanA uttarabhedo traNa thAya. tenuM svarUpa A pramANe che. 1. jyAre manathI ane vacanathI svayaM kare nahi ke karAve nahi, tyAre mananI ( abhisandhi ) preraNA vinA ane vacanathI paNa melyA vinA ja mAtra asaMjJInI jema kAyAthI ( duSTa ceSTA ) pApapravRtti karekarAve te; 2-jyAre manathI ane kAyAthI svaya` kare nahi ke karAve nahi, tyAre mananI preraNA vinA ja kAyAthI paNu duSTa kriyA (pApapravRtti ) na karatAM ajANapaNe ke upayAgazUnyatAthI mAtra vacanathI ja 'mArU !haNu...! ke mArA-haNA' vagere pApavacanA uccAre te; ane 3. jyAre vacana ane kAyAthI svaya' karavAnI ke bIjA pAse karAvavAnI IcchA kare te, anumedanA te mana, vacana ane kAyAthI adhAya bhAMgAmAM ( chUTI rahe) cheja. e traNa bhAMgAnA svarUpa pramANe AgaLa kahevAtA bAkInA bhAMgAonuM svarUpa paNa yathAbuddhi svayaM vicArI-samajI levuM. ema mULa cha bhAMgA paikInA khIjA dvividha--tividha bhAMgAnuM (traNa uttarabhAMgA sAthe ) varNana karyuM": Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pra) 2-zrAvakanAM dAnA bhagA ] - 157 "trIje (mULa) bhAMge"--A bhAge trividha-ekavidha che. tenA paNa traNa uttarabhAgA thAya che. dvividha eTale karavuM ane karAvavuM e be karaNane eka prakArathI eTale ekalA manathI athavA vacanathI ke kAyAthI tyAga kare, ema traNa bhAMgA thayA. (arthAt 1-manathI hiMsAdi karavuM-karAvavuM nahi, 2-vacanathI hiMsAdi karavuM-karAvavuM nahi ane 3-kAyAthI hiMsAdi karavuM-karAvavuM nahi. ) e mujaba "dvividha-ekavidha" e trIje mULa bhAMge traNa prakAre samaja. cethe bhAge "--A bhAMge ekavidha-trividha che. tenA A pramANe uttarabhAMgA be thAya che. 1-svayaM hiMsAdi karavuM nahi-mana, vacana ane kAyAthI ane 2-svayaM hiMsAdi karAvavuM nahimana, vacana ane kAyAthI. cothA mULa bhAMgAnA e be uttarabhAgA jANavA. "pAMcamo mULa bhAMge"--A bhAMge ekavidha-dvividha che. tenA A rItie uttarabhAgA cha thAya che. 1-svayaM karavuM nahi--manathI ane vacanathI, 2-svayaM karavuM nahi-manathI ane kAyAthI ane 3svayaM karavuM nahi-vacanathI ane kAyAthI. jema A traNa bhAMgA svayaM karavAnA niSedharUpa eka karaNanA thayA, tema bIjA pAse karAvavuM nahi e bIjA karaNanA paNa traNa bhAMgA thAya. 1-karAvavuM nahi-mana ane vacanathI, 2-karAvavuM nahi-mana ane kAyAthI ane 3-karAvavuM nahi-vacana ane kAyAthI. ema pAMcamA mULa bhAMgAnA kula cha uttarabhAgA thayA. cho (mULa) bhAge"--A bhAMge ekavidha-ekavidha che. tenA paNa uttarabhAgA pAMcamA bhAMgAnI peThe cha thAya che. 1-manathI hiMsAdi svayaM karavuM nahi, vacanathI svayaM karavuM nahi, 3kAyAthI svayaM karavuM nahi, 4-manathI anyadvArA karAvavuM nahi, pa-vacanathI bIjAnI pAse karAvavuM nahi ane 6-kAyAthI bIjA dvArA karAvavuM nahi. ema mULa bhAMga che ane tenA uttarabhAgA (1+3+ 3+2+ 6+ 6 = 21) ekavIza thayA. kahyuM che ke __ " duvihati vihAi chacciya, tesiM bheyA kameNime hu~ti / __ paDhamiko dunni tiA, dugega do chakka igavIsaM // 1 // " (zrA0 vratabhaGgAva09) bhAvArtha-"dvividha-trividhAdi mULa bhAMgA cha ja che ane tenA uttarabheda kramazaH A pramANe thAya che, pahelA( 2-3 )no eka, bIjA( 2-2)nA traNa, trIjA( 2-1)nA traNa, thA( 1-3)nA be, pAMcamA(1-2)nA che ane cha (1-1)nA , kula 21 bhAMgA thayA." ema cha bhAge (mUla) vrate uccaranArA vratadhArI zrAvakenA cha tathA guNavrata ane zikSAtratarUpa uttaraguNa (vrata) uccaranArAone eka, e vratadhArInA sAta bhedanuM svarUpa kahyuM. ahIM sAtamA bhedamAM sAmAnyathI uttaraguNarUpa sAteya vrate, ke sAta pikI kaI eka cA adhika vrata uccaranArA badhAyane eka bhedamAM ja gaNyA che ema samajavuM. e sAtamAM mULaguNa ke uttaraguNa paikI ekeya vrata aMgIkAra karyuM na hoya, tevA avirati samakitadaSTine umerIne zrIAvazyakaniryuktimAM zrAvakanA kula ATha bhede jaNAvyA che. vaLI e ja ATha prakAranA bhinna (ekeka) vatanI apekSAe batrIza prakAre paNa thAya che. jemake-upara pAMceya aNuvratamAM darekanA cha cha bhAMgA kahyA, tene pAMca aNuvrata sAthe guNatAM 549=30 thAya ane temAM uttaraguNane tathA aviratine e be meLavatAM kula 3ra bhAMgA thAya. Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 158 [ dha0 saMve bhA0 1-vi0 2-gA. 24 " duvihA virayA'virayA, duvihativihAiNaTThahA huMti / vayameLa charivya, muni sumi iva # 2." (zA pratama vajU0 2) bhAvArtha_"zrAvakenA viratidhara ane avirativALA ema be bhAMgA, tenA ja dvividhatrividhAdi bhede karatAM (viratidhara sAta ane eka avirati maLI) ATha bhAMgA thAya che ane prati vratanA dvividha-trividhAdi cha cha bhedo judA judA gaNatAM pAMca vratanA trIsa tathA uttaraguNane eka ane aviratine eka maLIne batrIza bhede paNa thAya che." ( vizeSamAM A "dvividha-trividha" vagere bhAMgAo jaNAvavA dvArA upalakSaNathI ahIM zrAvakane egya pAMca aNuvratAdi bAreya vratanA bhAMgAnI saMkhyAnA AMkathI banatI devakulikAonuM sUcana karyuM samajavuM. ("devakulikA" pAribhASika zabda che, je saMkhyAone nIce-upara lakhatAM devaLa je 5 AkAra thAya tene ahIM devakulikA samajavI.) upara kahelA dvividha-trividhAdi cha bhAMgAerUpa SaDabhaMgI dvArA dareka vratanA bhAMgAonI devakulikAo bane che. A dareka devakulikAomAM 1guNyAMka (jene guNavAmAM Ave te saMkhyA), 2-guNAMka (jenAthI guNavAmAM Ave te saMkhyA) ane 3-phaLAMka ( guNya-guNAMkathI guNAkAra karatAM je javAba Ave te saMkhyA)-ema traNa prakAranI saMkhyAo thAya che. temAM prathama A devakulikAo mATe uparyukta cha bhAMgAnI vivakSAthI upajatA dareka vratanA kula sagI bhAMgAnI saMkhyAo tathA te saMkhyAone upajAvavAne upAya jaNAve che. "gvA charmA, niddhiA sAthaLa ne dUje che te vizva paryApurI, sattA chagu vamo II ? " (grA) pratimavijU02) bhAvArtha-"zrAvakenA eka vratanA dvividha-trividha vagere je cha bhAMga sUtramAM batAvyA che, tene ja eka padanI vRddhithI, eTale chamAM eka umerIne sAte guNI (arthAta mUla cha bhAMgAne sAte guNI) temAM cha umeratAM pahelA-bIjA vratanA asaMgI- saMgI kula bhAMgAnI saMkhyA Ave. A kame dareka zratanA saMgI-asagI kula bhAMgAonI saMkhyA upaje. udAharaNa rUpe-pahelA vratanA asagI bhAMga cha hovAthI chanA aMkane "guNyAMka" samajavo tathA pahelA trata sAthe eka mRSAvAda vrata vadhatuM hovAthI chamAM ekanI vRddhi karatAM sAtane aMka " guNaka" jANavo. e baMnene guNAkAra karI mRSAvAdanA asagI bhAMgA cha hovAthI temAM cha umeravA, ema pahelA-bIjA vratanA bhAMgAnI saMkhyA upaje. e ja rItie pahelAM be vrata sAthe trIjAnA bhAMgA kADhavA hoya tyAre be tratenA kula sagI bhAMgAnI saMkhyAne sAte guNa cha vadhAravA. ema A gaNita keTalI vakhata karavuM? teno javAba e che ke-jema pahelA ane bIjA be tenA bhAMgo mATe eka vAra karyuM tema trIjA vrata sAthenA sagI bhAMgA kADhavA mATe pharI eka vAra eTale kula be vAra, ema cothA vrata sAthenA bhAMgA mATe eka vAra, pAMcamA vrata sAthenA bhAMgA kADhavA mATe eka vAra, ema yAvat bAramA vrata sAthenA sagI-asagI bhAMgA kADhavA hoya te kula agIAra vakhata A gaNita karavuM. arthAt "jeTalAM 9tenA asagI-sagI bhAMga kADhavA hoya tenAthI eka nyUna vAra" sAte guNa cha umeratA javuM. jema ke pahelA eka vratanA cha bhAMgAne sAte guNatAM 647=42 thayA, temAM cha umeravAthI 48 thayA, te pahelA ane bIjA vratanA ekasogI (asagI) 12 ane krikasanI 36 maLI kula Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pra0 r-zrAvakanA vratAnA bhAMgA ] 159 48 bhAMgA jANavA. have e bannenA trIjA vrata sahitanA saghaLA bhAMgA mATe khIjI vAra gaNita karatAM 48x7=336+6=34ra thAya, arthAt pahelA, khIjA ane trIjA vratanA eka(a)sacAgI, dvisaceAgI ane trisacegI maLI kula 342 bhAMgA upaje. ema ceAthA vrata sAthenA saghaLA bhAMgA mATe trIjI vAra gaNita karatAM 342x7=34+6=2400 thAya. pAMcamA vrata sAthenA 2400x 7=16800+t=16806 thAya. A gaNita pramANe ja jema jema eka vratanI saMkhyA vadhe, tema tema gaNita eka vAra vadhAre karavAthI, te te vrata sAthenA pahelA vratathI jeTalAmA vrata sudhInA bhAMgA kADhavA hAya, te khadhAM tratAnA asaceAgI, dvikasacegI, trikasayeAgI catuHsayAgI vagere yAvat dvAdazasayogI sudhI bhAMgA nIkaLe, te A pramANe chaThThA vrata sAthenA 117648, sAtamA vrata sAthenA 823542, AThamA vrata sAthenA 5764800, navamA vrata sAthenA 40353606, dazamA vrata sAthenA 282475248, agIAramA vrata sAthenA 1977326742 ane bAramA vrata sAthenA 13841287200 bhAMgA upaje. A 6-48 vagere je khAra javAme Ave tene upara-nIce lakhatAM adha devakulikA jevA AkAra thAya, mATe tenI sthApanAne khaDadevakulikA kahevAya che. ( jIe sthApanA. ) pUrNa devakulikAo tA dareka vratanI judI judI chabhaMgIothI khAra tratAnI khAra thAya che. temAM khAramI kulikAmAM pahelI guNusakhyA 6, 36, 216, 1296, 7776, 46656, 279936, 1679616, 10077696, 60466176, 362797056 ane 2176782336-ema khAra ane bIjI guNukasakhyA 12, 66, 220, 45, 792, 24, 72, 45, 220, 66, 12 ane 1--ema mAra che. A guNukasakhyAethI 6, 36, vagere guNyasaMkhyAnA guNukAra karavAthI je javAba Ave te trIjI phaLasaMkhyA paNu khAra mane. e traNeyane yathAyAgya upara-nIce lakhavAthI pUrNa devakulikAnA AkAra bane. (jue pR. 160 mAM kASTaka naM. 4 ) uparyuMkta guNya, guNuka ane LarAzI upajAvavAnI rIta A pramANe che. guNyAMka mATe pahelA vratanA mULa cha bhAMgAne uttarAttara khIjAnI-trIjAnI ema prati vratanI SaDlagIthI cha cha guNA karatAM guNyarANIaMka Ave. jema ke-dareka vratanA mULa asaceAgI bhAMgA cha che, tenA dvikasayAgI bhAMgA anAvavA hAya teA khIjA vratanI chabhagIe guNavAthI 36 khane, vaLI tene trIjA vrata sAthe trisacAgI lAMgA banAvavA hoya teA trIjA vratanI RbhugIdvArA chae guNavAthI 216 ane; ema uttarAttara cha guNA karavAthI upara jaNAvelI khAreya guNyarAzIo upaje. bIjI guNakarAzI anAvavA mATenA upAya A pramANe che--jeTalA tratAnA bhAMgA kADhavA hoya teTalA tratAnA 1-2-3 vagere aA anukrame DAbI khAjuthI zarU karIne lakhavA, pachI tenI nIce jeTalA saMcAganA bhAMgA kADhavA hAya teTalA AMka jamaNI bAjuthI 3-ra-1 vigere avaLA lakhatAM DAbI khAjI sudhI chellA AMka lakhavA. jema ke-pAMca aNuvratAnA sacAgI bhAMgA banAvavA hoya teA koSTaka naM. 1 pramANe akA mUkavA, pachI jamaNI mAjInA pahelA uparanA aMka '5' kAka na. 1 ne tenI nIcenA aMka '1' thI guNatAM je javAba Ave te guNAMka jANavA. jema ke-5x1=5 ema ekasaceAgI ( asacAgI) bhAMgA pAMca thayA, pachI te javAmane pAchaLanA nakharamAM fre 342 ||2400 }806 117648 823542 5764800 40353606 282475248 1977326742 13841287200 1-2-3-4-5 vatAMka 5-4-3-201 saMcAgAM Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ dha saM. bhA1-vi0 2-gA. ra4 uparanA aMka "8" thI guNI tenI nIcenA aMka "ra" thI bhAMgave, je javAba Ave te tenA prikasayogI bhAMgA samajavA. jema ke-pAMca(javAba)ne cAre guNI bethI bhAMgatAM daza javAba AvyuM, te "daza bhAMgA dvikasogI" samajavA. punaH te dazanA AMkane tenI pAchaLanA uparanIcenA AMkathI anukrame guNAkAra-bhAMgAkAra kare. jema ke-107=30-3=10 e "daza bhAMgA trikasagI" thayA. te dazane vaLI tenI pAchaLanA upara-nIcenA AMkathI anukrame guNatAM-bhAMgatAM 1042=20+4=pa Ave, te "pAMca bhAMgA catuHsagI" thayA ane te pAMcane pAchaLanA AMkathI guNatAM-bhAgatAM pa41=5=5=1-e "eka bhAge paMcasagI" AvyuM. e rItie jeTalA saMga sudhI bhAMgA kADhavA hoya teTalA eka, be, traNa-ema anukrame , kASTaka naM. 2 upara, ane ethI UlaTA kame 5-4 vagere nIce | 1-2-3-4-5 vRtAMka lakhavA, (juo keSTaka naM. 2) te pachI upara kahA 5-4-3-2-1 sa gAMka pramANe bhAgAkAra-guNAkAra karavAthI je phaLa Ave teTalA | 1-5-10-10-5 saMganA prakAre bhAMgA te te sAganA samajavA. bAreya vratanA ekasagIthI mAMDIne bArasaMyogI sudhInA bhAMgA paNa e ja rItithI kADhavA. (juo koSTaka naM. 3) keSTaka naM. 3 T4 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 vRtAMka | = 12 11 10 8 8 7 6 5 4 3 2 1 saMyegAMka ja. 1-12-66-220-495-792-924-72-89522066--12 bhAMgA-guNakAMkI ema te te vrata sudhInA teTalA teTalA sagI bhAMgA upaje te guNakarAzI jANavo. A guNakarAzIthI pUrve kahelA guNyAzIne guNatAM je javAba upaje te (phaLarAzI) phaLaka samajavo. A traNeya saMkhyAne anukrame mUkavAthI devakulikAo bane che. (juo koSTaka naM. 4) bAra vratanA asagIthI bAragI sudhIne bhAMgAonI devakulikAe. koSTaka naM. 4 krama | guNya guNakA bhAMgI | kula bhAMgA || krama | guNya |guNakA bhAMgA | kula bhAMgA 6 II + 48 | 5 | 30 36 ] 10 / 360. 216 2160 1296 6480 7776 7776 16806 BPP 108 216 117648 24 6 | 216 4 | 864 1] 1296 36 5 216 | 1296 | 540. 4320. 19440 46656 1 | 46656 2400 216 1296 7776 46656 Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pra. 2-zrAvakanAM vratanA bhAMgA ] 161 krama | guNya |guNaka) bhAMga krama | guNya guNaka bhAMgA ! kula ! bhAMgA - - - - ? 823542 21 282475248 pa764800 1977326742 6 10 36 21 756 36 45 1620 35 7560 216] 120 ra5920 1296 35 453 60 1296210ra72 160 7776 163296 7776 2521959552 46656 7 326592 46656 210 787760 27936 1 ra79936 27993 6 120 33592320 1679616 45 75582720 10077696 10 10 077696 0 60466176 1 di0466176 6 8 48 36 28 1008 216 56 | I12096 1296 70 90720 36 55 1980 7776 56 435456 216 16535640 46656 28 1306368 1296 330 4ra7680 276936 8 2239488 7776462 3592512 1679616 1 1679616 46656 462 21555072 276936 330 2378880 1679616] 165ri77136640 10077696 papa papa4ra73280 6 9 54 60466176 11 di65127936 36 36 1296 362797056 1 362797056 216 84 18144 1296 126/163296 7776 126 979776 6 12 72 46656 84 319104 6 66 ra376 270936 36 10 077696 216 2204750 167961 9 15116544 1296 495641520 10077696 1 10077696 7776/792 6158592 46 65692443110 144 279936 792 221709312 16796 16/ 495]831409820 ahIM ema samajavuM ke-bAra vrata 10 07766 22.0 2217093120 paikInuM keI eka ja vrata lenArA zrAvakenA 60466176 66 390767616] 36277056 12 4353564672 teone eka vratanI ja paEgI hovAthI 2176782336) 1 ri176782336 6 ja bheda heya, be vrata uccaranArA zrAvakenA samudAyamAM bAra paikInAM kaI paNa be lenArA hoI zake, mATe tevA krikasaMgI 12 ane bemAMnuM keI eka ja vrata lenArA hoya te asagI 36-ema kula 48 prakAro thAya. bAra vaDe pikInAM kaI paNa traNa vrata uccaranArA zrAvakenA, temAM kaI eka ja vratavALA, keI be vratavALA ane keI traNeya vatavALA hoya, te traNeya maLIne eka-ddhika-trikasanI kula 40353606 13841287ra00 Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16ra [ dhao saM0 bhA. 1-vi2-gA. 24 342 prakAro thAya. te mujaba cAra vratavALAnI vivakSA karatAM 2400, pAMca vratavALAnI vivaphA karatAM 16806, cha vratavALAnA prakAre 117648 thAya. e rItie keSTaka naM. 4 mAM jaNAvyA pramANe bAreya vrata uccaranArAmAM kaI eka, keI be, keI traNa, te kaI cAra vrata uccare-ema yAvat bAra vaDe sudhI uzcaranArAonI chabhaMgIothI kula 13841287200 prakAre thAya. AmAM e rIta che ke-jema jema ekeka vratane sAga vadhe tema tema prati vratanI mUla chabhagInA yoge bhAMgA chaguNA vadhatA jAya, e pramANe guNyasaMkhyA badheya chaguNI thayA kare. guNakasaMkhyA kADhavA mATe te jeTalA vratanA saMyegI bhAMgA kADhavA hoya, teTalA vRtAMka 1-2 vagere kramazaH uparanI lAInamAM ane tenA saganA aMka 2-1 ema UlaTA kamathI tenI nIce mUkavA. ema be lAIne karI, jamaNI bAjunI upara-nIcenI pahelI saMkhyAne guNI tene je javAba upaje te nIce trIjI saMkhyArUpe mUko. pachI te javAbane tenI pAchaLanA nIce lakhelA sagAMkathI bhAgAkAra karI tenI uparanI lAInanA vRtAMkathI guNAkAra karatAM je javAba Ave te nIce trIjI lAInamAM mUko. punaH te javAbano e ja rItie pAchaLanA sagAMka-vRtAMkathI bhAgAkAraguNAkAra karI je javAba Ave te tenI nIce trIjI lAInamAM mUke. te mujaba je je javAba Ave teTalA teTalA te te saMganA prakAre samajavA. ema gaNita karavAthI kADhavA IcchelA vratanA te te sonA prakAre nIkaLI zake. pAMca avratenA sagI prakAro mATe juo kaIka bIjuM temAM jaNAvyA pramANe pAMca aNuvratanA ekagI (asagI) pAMca, drikasayegI daza, trikasAyegI daza, catuHsayegI pAMca, pAMcasayegI eka -ema kula 31 bhAMgA thAya. te te bhAMgAthI guyarakamane guNavAthI je javAba Ave te trIjI rAzIrUpe samajavo. e pramANe devakulikAonuM gaNita samajavuM. ahIM devakulikAomAM kula je bhAMgA jaNAvyA temAM paNa uttaraguNavALAne eka ane aviratine eka ema be prakAre meLavatAM kula 13841287202 bhAMgA thAya. eka ja vratavALAnA chamAM be meLavavAthI ATha thAya ane be vratavALAnA aDatAlIzamAM be meLavavAthI 50 thAya, ema sarvatra samajavuM. prazna-pAMca aNuvrata uzcaranArane te traNa guNavrata ane cAra zikSAtrarU5 uttaraguNane bhAMge ghaTe, paNa bAreya vrato uccaranArAne te uttaraguNavrata bAramAM AvI gayelAM hovAthI uttaraguNane bhAMge kema ghaTe ? uttara-bAreya vrate uccaranArane zrAvakanI agIAra paDimAo vagere vizeSa abhigraho uttaraguNarUpe samajavA, eTale ke-tevA paDimAdhArI Adine bhAge uttaraguNarUpe samaja. kahyuM che ke terasosiyAuM, jIsInugAruM thAta karavA ! sattAsI ya sahassA, do ya sayA taha duraggA ya // 1 // " (zrA0 atabhAvacUri, 40) bhAvArtha-"ahIM "duraggA" padane artha (TakAmAM) 1. pratimA vagere uttaraguNavALA Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pra0 2-zrAvakanAM vratAnA bhAMgA ] 163 tathA 2. avirata, e e maLIne--ema kahyo che, tethI terase ceArAzI kroDa (13 akhaja-84 kroDa), khAra lAkha, sattAsI hajAra, khasA ne e leTThA thAya che. " e bhAMgA khAreya tratAnI apekSAe jaNAvyA. pAMca vratanI apekSAe te pAMcamI devakulikAmAM batAvyA pramANe 16806 thAya, temAM uttaraguNavALA ane avati-e e vadhAravAthI 16808 bhAMgA thAya. te pAMcamI devakulikAmAM asayeAgI pAMca, dvisayAgI daza, trikasa yAgI daza vagere 5-10-10 ItyAdi madhyamAM mUkelAM bhAMgA, te guNukasa khyA, 6-36-216 vagere pahelI lakhelI guNyasaMkhyA ane 30-360-2160 vagere trIjI (bhAMgAnI) phaLasaMkhyA jANavI. badhA phaLAnA ekaMdara saravALA te kula bhAMgAnI sakhyA samajavI, ema dareka kulikAomAM samajavuM, pAMca tratAnA sayAgI--asa yAgI bhAMgAnI samaja-jyAre pAMceya vratA kAI ekeka bhAMge grahaNa kare tyAre dareka vratanA ekeka manI asacegI bhAMgA pAMca thAya ane dareka vratanA cha cha bhAMgA haiAvAthI pAMceya tratA judA judA bhAMge uccaranArAnA pAMcane chathI guNatAM trIsa lAMgA asaceAgI thAya. je kisa yAgI 36 kahyA te e rItie thAya ke cha zrAvaka paheluM vrata pahele bhAMge ane khIjuM vrata judA judA cha bhAMge uccare tyAre cha bhAMgA thAya, kAI paheluM khIjA bhAMge ane khIju judA judA cha bhAMge uccare tyAre cha bhAMgA thAya. ema pahelA vratanA trIjA--ceAthA-pAMcamA ane chaThThA bhAMgAnI sAthe paNa bIjA vratanA cha cha bhAMgA thaI zake, tethI 6x 6 = 36 bhAMgA dvikasaceAgI thAya ( jue kaSTaka naM. 5). je pramANe pahelAe vratAnA dvisa ceAgI bhAMgAnuM koSTaka na.pa bIjAnA dvisayAgI 36 bhAMgA thayA, te pramANe pahelA-trIjAnA 36, pahelA-ceAthAnA 36 ane pahelA-pAMcamAnA paNa 36 bhAMgA thAya. e rItie khIjA-trIjA vratanA 36, bIjA-cAyA vratanA 36 ane khIjA-pAMcamA vratanA 36 thAya. te mujama trIjA-ceAthAnA ane trIjA-pAMcamAnA 36-36 tathA ceAthA-pAMcamAnA 36 thAya. 1 prANAtipAtano "" .. 39 "" 33 33 "" dri tri. ane mRSA. dvivi. trivi dvivi ekavidha0 39 5 6 "" "" 7 thI 12 prANA. dvivi. dvivi. sAthe mRSAnA upara pramANe che 33 eka eka vi. trivi 13 thI 18 19 thI 24 25 thI 30 dvivi 31 thI 36 ekavi bIjA vrata sAthe bAkInA traNa tratAnA 3643=108 thAya, trIjA vrata sAthe ceAthA-pAMcamA vratanA 3642=7ra thAya ane ceAthA sAthe pAMcamA vratanA 1436=36 thAya. ema pAMceya vratAnI brikasacegI kula daza chatrIzIenA 360 bhAMgA thAya, te pAMcamI devakulikA jovAthI samajAze. ema pahelA vrata sAthe mAkInAM cAra vratAnA 3644=144 thAya, 22 23 ,, #p "? "" "" wr "" "2 vv " 33 . .. "" "" .. eka. trivi dvivi ekavidha .. 23 .. "" ,, .. "" dw .. 33 wr upara jaNAvelA e vratAnA dvikasaceAgI 36 bhAMgAne punaH trIjA vratanI chabha gIdvArA guNavAthI tenA trisayAgI lAMgA thAya ( jue kaika na. 6). jema pAMca tenA dvika Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 164 trikasa yAgInI eka SaDsaMgI-koSTaka naM. 6 36 DriMkasaceAgI sAthe trIjA vratanA dvivi. trivi 36 36 36 36 3 "" "" krama "" 39 tA 1 1-2-3 2 1-2-4 3 1-2-5 4 1-3-4 5 1-3-5 6 1-4-5 7-2-3-4 - 2-3-5 9 3-4-5 10 3-4-1 "" "" "" 33 "" "" "" ' 22 "" dr "" . ekavi 35 ,, dvivi. ekavi 216 e ja pramANe catuHsayAgI kAka ta. 7 bhAMgA kADhavA mATe trikasacegIne pUrvanI peThe chabhaMgIthI guNuvA joIe, mATe 216xC=1296 bhAMgA eka catuHsa McAganA thayA. have kASTaka naM. 8 mAM jaNAvyA pramANe pAMceya vratanA catuHsAga kula pAMca rIte thAya che, mATe pAMcathI guNutAM 1296x45=6480 bhAMgA kula catuHsaMyogI thAya. e ja rItie paMcasaceAgI kADhavA mATe paNa pUnA catuHsayAgI 1296 ne chaguNA karatAM 1296x6=777 bhAMgA kula pAMceya tenA 5'casaceAgI thAya. pacasayeAgamAM kASTaka naM. 8 pAMceya tratA AvI javAthI tenA bIjA prakAre thAya nahi. trivi dvivi ekavi. [ 0 saM bhA0 1-vi0 2--gA. ra4 saceAgI daza prakAre thayA, tema trikasaceAgI paNa dRza rItie thAya (jIe kASTaka na. 7). e tratAnA dvikasa yAgI 36 bhAMgAne trIjA vratanI SaDlagIthI guNatAM upajatA 216 AMkane dazathI guNatAM pAMceya vratAnA trikasaceAgI bhAMgA 2160 thAya. e pramANe pAMceya vratAnA asayegI, dvikasa ceAgI, trikasa yAgI, catuHsa yogI ane pacasayogI maLI kula 30+360+2160-6480-7776=16806 bhAMgA thAya. temAM uttaraguNavALA ane avirativALA-ema e vadhAratAM kula 16808 pAMca aNuvratadhArI zrAvakanAM bhAMgA thAya. A vidhi mujaba badhI devakulikAonuM gaNita svayameva samajI levuM. bhagavatIsUtranA AdhAre vratAnA bhAMgA-ahIM sudhInuM varNana AvazyakaniyuktinA AdhAre karyuM". bhagavatIsUtramAM te nIce pramANe trividha-trividhAdri navabhaMgI kahI che. krama vratA 1 1-2-3-4 2 1-2-3-1 3 1-2-4-5 4 1-3-4-5 5 2-3-4-5 vratanA 49 bhAMgA-vrata uccaravAmAM yoga ane karaNanI sAta saptabhaMgIo thAya che. temAM 1-hiMsA kare nahi manathI, 2-hiMsA kare nahi vacanathI, 3-hiMsA kare nahi kAyAthI, 4- hiMsA kare nahi mana-vacanathI, 5-hiMsA kare nahi mana-kAyAthI, 6-hiMsA kare nahi vacana-mAyAthI ane 7-hiMsA kare nahi mana-vacana-kAyAthI; e pahelI saptabhaMgI traNa ceAgAnI sAthe ' svayaM kare nahi ' e eka ja karaNanI thaI. ema (ra) karAve niha tenI, (3) anumendre nahi tenI, (4) kare nahi-karAve nahi-e e karaNAnI, (5) kare nahi-anumAde nahi e enI, (6) karAve nahi-anumAde nahi e enI tathA (7) kare nahi-karAve nahi-anume de nahi ema traNeya karaNAnI, e mujaba kula sAta saptabhaMgIthI ( 7x7=49 ) egaNapacAsa bhAMgA thayA. " vratanA 147 bhAMgA-bhUta, bhaviSya ane vartamAna, ema traNeya kALanuM paccakkhANa thaI zake che, mATe 49 ne traNathI guNatAM 157 bhAMgA thAya. kahyuM che ke Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pra0 2 zrAvakanAM vratAnA bhAMgA ] 39 maLa--vaya-vhAyone, jo jArAvaLe anumaDuM na / --vuM--tinone, sattA sanneya muLavA I ? // " paDhamiko tinni tiA, dunni navA tini do navA ceva / kAlatigeNa ya sahiyA, sIAlaM hoi bhaMgasayaM // 2 // " sIAlaM bhaMgasayaM, paccakkhANaMmi jassa uvaladdhaM / so khalu paccakkhANe, kusalo sesA akusalA u // 3 // 46 (A. pratamAtha. 1-6-8 ) bhAvArtha " mana-vacana ane kAyAnA yAgathI karavA, karAvavA ane anumedavAdvArA ekasayeAgI, dvikasayAgI ane trisayAgInI sAta saptabhagIodvArA ogaNapacAsa bhAMgA thAya, temAM pahelA trividha-trividhanA eka, pachInA ( trividha-dvividha, trividha-ekavidha ane dvividhatrividha e) traNanA traNa traNa maLI nava, pachInA (dvividha-dvividha ane dvividha-ekavidha e ) enA nava nava maLI aDhAra, pachI ekavidha-trividhanA traNa ane ( ekavidha-dvividha, ekavidhaekavidha e) enA nava nava maLI aDhAra bhAMgA thAya. ema koSTaka naM. 9 kula (1+9+18+3+18=49 ) ogaNapacAsa bhAMgA thAya (jIe kASTaka na. 9). tene traNeya kALanA paccakkhANunI apekSAe traNaguNA karatAM 147 thAya. je AtmAe paccakkhANunA A 147 bhAMgAnuM jJAna meLavyuM hAya te vastutaH paccakkhANamAM kuzala che, bAkInA akuzala che. " vaikAlika paccakkhANu-ahI traNeya kALa saMbaMdhI paccakkhANa e rItie thAya ke bhUtakALamAM karelAM te te pApAnI nindA karavI, vamAnamAM te te pApakAryAnAM nimittothI aTakavuM ( saMvara karavA) ane bhaviSyakALe te te pApakarmo nahi karavAnI pratijJA karavI ( paccakkhANu karavuM ). kahyuM che ke acaniAmi, pazuqi saMmi, aLAnuM padmajJAni" arthAt * atItakALanA pApane niMdu chuM, vartamAnakALamAM pApanA savara karuM chuM ( aTakuM chuM) ane bhaviSyakALe pApa nahi karavAnAM paccakkhANu karuM chuM. ' 46 d 165 e pramANe eka ahiMsAnA ja trikALaviSayaka 147 bhAMgA thayA. te mujaba khIjA vratAnA paNu gaNutAM kula pAMceya aNuvratAnA bhAMgA 14745=735 thAya, arthAt zrAvakAnA eTalA prakAro thAya ema samajavuM. kahyuM che ke yoga | 3|3|3|2 2 2 1 1/1 karaNa |3|2|1|3|2|1|3|2| bhAMgA |1| 3 | 3 | 3 | 9 |9|3|| duvihA aDavihA vA, battIsavihA va sattapaNatIsA / 59 sohata 5 saphsa maLe, baTTayavruttA vaLo // ? | (zrA. vratama vac. 2) bhAvArtha - zrAvake virata-avirata ema be prakAranA hAya, viratanA dvividha-trividha vagere cha bhAMgA gaNI temAM uttaraguNavALA ane avirati meLavatAM ATha prakArA thAya che. e ja cha lAMgAne pAMceya aNuvratathI guNatAM 30 ane temAM uttaraguNavALA ane avirati e e meLavatAM 32 paNa thAya. vaLI upara jaNAvyA tema sAta saptalagIthI thatA traNa kALanA 147 ne pAMcaguNA Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ " [ dha saM0 bhA0 1-vi0 2gA. 24 karatAM pAMca aNuvratanA asagI 73pa thAya ane (keSTaka cothAnI pAMcamI devakulikAmAM batAvyA pramANe ekavidha-dvividhAdi sagI bhAMgAe te) sola hajAra, ATha, ATha (16808) paNa thAya che." ahIM ema samajavuM ke-jema pUrve chabhaMgInA bhAMgAonI bAra devakulikAe kahI, tema te ja cha bhAMgAnA uttara ekavIsa bhAMgAnI, nava bhAMgAnI, ogaNapacAsa bhAMganI tathA ekasasuDatAlIsa bhAMgAnI paNa bAra bAra devakulikAo (bhAMgAnI saMkhyAo) bane che. kahyuM che ke "vI vastu maMgA, niphiTTA sAva re sure te zika vAvIzu, suravIraM vinavaveka ?" "gva nava maM, niddiA sAyA ne kuttA ' te zviya sAuM, nava vaNemiyA 2 .." " guNavanaM khalu bhaMgA, niddiTThA sAvayANa je sutte / / te vize paMtapuLA, guNavane pavivegavA rU ." (aa katamavi0 0 22-22-23) " sIyAlaM bhaMgasayaM, te ciya aDayAlasayaguNaM kAuM / sIyAlasaeNa juaM, savvAM jANa bhaMgANaM // 1 // " bhAvArtha_ekavIsa bhAMgAnA sagI bhAMgA banAvavA mATe 21 ne 22 thI guNa 21 vadhAravA, nava bhAMgAnA sagI bhAMgA banAvavA mATe navane daze guNI nava vadhAravA, ogaNapacAsa bhAMgAnA sagI bhAMgA kADhavA mATe tene pacAse guNI ogaNapacAsa vadhAravA ane ekasesuDatAlIsanA saMyegI bhAMgA banAvavA mATe tene ekase aDatAlIse guNI ekasesuDatAlIsa vadhAravA. e pramANe gaNita karavAthI darekanA sagI-asagI kula bhAMgano AMka nIkaLe che ane chelle bAreya vratanA kula bhAMgA kADhavA mATe agIAramI vakhata e pramANe gaNita karatAM chellI sarvasaMkhyA upaje che, je ahIM batAvavAmAM AvatI devakulikAothI samajAze." nava bhAMgAnuM svarUpa-zrIbhagavatIsUtramAM traNa ganI sAthe traNa karaNanA yoge thatA 1-trividha-trividha, 2-trividha-dvividha, 3-trividha-ekavidha, 4-dvividha-vividha, pa-dvividhadvividha, 6-dvividha ekavidha, 7--ekavidha-vividha, 8-ekavidha-dvividha ane 9-ekavidha-ekavidha, -ema nava bhAge paccakhANa jaNAvyuM che, tenA sagI-asagI kula bhAMgAe dareka vakhata dazaguNuM karI nava vadhAravAthI thAya che. juo keSTaka naM. 10. navabhagInI devakulikA-koSTaka naM. 10 eka vratanA 9 batonA 9999999 zrIAvazyakasUtranA AdhAre be vratonA 99 ATha vratonA 99999999 be karaze ane traNa veganA trividha traNa vratanA 999 nava vratonA 999999999 cAra vratonA 9999. -trividhAdi je cha bhAMgA pUrve daza vratonA 9999999999 pAMca vratanA 99999 agIAra vratonA 99999999999 jaNAvyA tenA uttarabhAgA 21 cha vratonA 999999 | bAra vratonA 99999999999la thAya che. jue koSTaka naM. 11, sAta Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Do 2-zrAvakanA vratanA bhAga ] / 9 keSTaka naM. 11 1 manathI hiMsA karuM nahi | | manathI hiMsA karAvuM nahi15 manathI hiMsA karuM-karAvuM nahi 2 vacanathI vacanathI J16 vacanathI kAyAthI 1 kAyAthI. 17 kAyAthI ! ! mana-vacanathI , , 11 mana-vacanathI ' , 8i mana-vacanathI 5 mana-kAyAthI , mana-kAyAthI 19 mana-kAyAthI 6 vacana-kAyAthI , , , 13 vacana-kAyAthI , 20 vacana-kAyAthI | mana vacana-kAyAthI , , , 14 mana-vacana-kAyAthI , ra1 mana-vacana-kAyAthI e ekavIsa bhAMgAnA asaMyogI-saMyogI bhAMgAo dara vakhata 22 thI guNa 21 umeravAthI bane che. juo keSTaka naM. 12. 21 bhaMgInI devakulikA-keSTaka naM. 12 | eka vratanA 21 sAta vratanA 2494357887 zrIbhagavatIsUtranA | be ghatenA 483 ATha vratAnA 54875873535 AdhAre zrAvakanA tritraNa vratanA 10647 vratane 12072 692 17791 vidha-trividha pazcacAra vratanA 2655992791423 tenA 234255 pAMca vratanA 5153631 | agIAra vratanA 584318381411327 phakhANuthI thatI sAta cha vratanA 113374903 | bAra tenA 128550 02631049215 saptabhaMgIrUpa 49 bhAMgAnA asaMyogI-saMyogI bhAMgAe dara vakhata 50 thI guNI 49 umeravAthI thAya che. juo keSTaka naM. 13. 49 bhAMgAnI devakulikA-keSTaka naM. 13 eka vratanA 49 sAta vitenA 781249999999 vatanA 2499 vratanA 39062499999999 traNa vatAnA 124999 nava vratanA 1953124999999999 cAra vratanA 6249999 vratanA 97656249999999999 pAMca vratane 312499999 agIAra vAnA 4882812499999999999 cha vratanA 15624999999 | bAra vratanA 244140624999999999999 upara jaNAvelA 49 bhAMgAnA ja traNa kALanA bhAMgA kADhavA mATe traNe guNatAM 147 thAya. tenA asaMyogI-saMyogI kula bhAgAMo dareka vakhata 148 guNa karI 147 vadhAravAthI thAya che. juo koSTaka naM. 14. 147 bhAMgAnI devakulikA-keSTaka naM. 14 eka vratanA 147 | sAta vratanA 1555363874947071 be vratanA 21903 ATha vratanA 2301-3853492166655 traNa vratanA 3241791 nava vratAnA 34068660316840165087 cAra vatAnA 479785215 daza vratAnA 5042166166862418433023 pAMca vratanA 71008211967 agIAra vratanA 7462405270 0 077928087551 cha vratanA 10509215371263 ] bAra vratonA 1104436070 19611533356957695 keSTaka naM. 10 mAM dareka vratanA judA judA bhAMgAe jaNAvyA, tenuM gaNita A pramANe che. ATha Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ dha saM0 bhAva 1-vi0 2-gA. 24 keSTaka naM. 15 ka, guyAMka caNaka javAba Taka krama guyAMka guNuka javAba 2 18 81. 3 ra7 | 3 |243 1 729 | 9998 | 999 | 99 | na 9 81 81 36 1916 72 84 61236 6561 126826686 5904 126 740174. 531441 4641044 4782960 36 172186884 43046721 9 Is87420489 387420480 1 387420489 999999999 99999 72 4 2916 656 1 1 6561 9 5 45 81 10 I810 729 10 7290 656 5 l32805 pa9049 1 pa9049 6 pa4 81 15 1215 72 20 14580 656 1 15 98415 pa904 6 354294 (531441 1 31441 9999999999 999999 re 81 45 3645 729 1207480 6561 210/1377810 59049) 252 14880348 531441 210 111602610 4782969 120pa73956280 43046721 45 1937102445 387420489 10 3i874204890 3486784401 3486784401 11 99 81 55 4455 72 165120285 6561 330 ra 165130 590405 462 7806 38 53144 J462 ri455ra 5742 478296 330 1578379770 43046721 165102708965 38742048 55 ra1308126895 348678440 1 11 38354628411 31381059609 1 1381059609 1 12 108 8 zuM 66 pa346 72 220 160380 6561 495 3247685 5904 7924676 6808 531441924491051484 4782969 7927788111448 43046723 495ri1308126895 | 38742048 220]85232507580 3486784401 66 ra37127770466 313810560 12 376572715308 28242576481 1 282429536481 . 81 21 1701 72la 35 ra5515 656 1, 35 229635 pa904 21 1240 029 531441 7 3720087 478296 1 4782969 ( 8 72 2268 72 56 40824 6561 45270 5904 pa6 3306744 531441) 14880348 4782969 3i826 37para 43046721 1 306721 99999999 uuuuuuuuuuuu Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ I | kula | 21] _| P ||kramAMka | 3 1207269217791 | 5153631 | 23455 [ 10647 | 4 26559922791423 pra0 2-zrAvakanA tenA bhAMga ] koSTaka naM. 12 mAM jaNAvelA dareka vratanA judA judA bhAMgAonuM gaNita nIce pramANe thAya che. keka naM. 16 guNAMka zuM javAba javAba guNyAMka javAba 21 12 1 21 9189 441 36/15876 21 242 926 84777924 441 1441 19448112 624504606 21) 36 3 408410 1126514596726 441 31323 85766121 8204354164 926 1 19261 1801088541 3664839187476 37822859361 9[340405734249 21 84 794280046581 1794280046581 441 62646 9261 37044 21 1210 194481 1194481 441 4519845 21 5105 9261120/1111320, 194481ra1040841010 44114410 40841012221029193452 9261/ 192610 85766121ra1-18010885410 194481 5972405 180108854112016130624920 4084101 14084101 37822859361 451702028671245 21 vi26 794280046581 107942800465810 4411566 15 1667980978201 116 67980978201 92612185220 21 11/ra31 194481/152917215 441 5524255 4084101 6ra45046 06 926 16pa1528065 85766121 1185766121 194481 3064178730 21] 147 40841014621886854662 441ra 19261 8576612146230623947902 926 135324135 180108854133594359218530 194481356806835 378228593611656 240771794565 4084101/185766121 794280 046581 5543685402561955 85766121 7600362847 16679880978201 11/183478690760211 1801088541| |1801088541 35027750 0542221 1350277500542221 21 168 21 12.252 4412812348 441 66ra9106 926156pa18616 2612202037420 1944817013613670 1944814596268095 408410156228709656 40841017923234607992 8576612182401451388 8576612192792478958 04 1801088541 814408708328 18010885417921426462124472 3782285936 1 137822859361 3782285936140518722315383685 7942800465812174741610247820 16679880978201] 661100872144561266 35027750542221 124203330 0 0 650665ra 7355827511386641 17355827511386641 200rIdadaL | 6776hdaA0A 584318301411327 ' 54875813535 12855002631049215 Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 70. [ dha saM0 bhAve 1-vi0 2-gA, 24 keSTaka naM. 13 mAM jaNAvelA bhAMgAonuM gaNita nIce pramANe che. keSTaka naM. 17 kramAMka guNyAMka javAba 4 1 49 49 2 98 2401 1 2401 49 3 147 2401/ 3 7203 11764 1 117649 47 4 196 2401 6 14406 117649 4 470596 5764801 1 pa764801 4 5 ra45 2401 10 24010 11764 10 1176490 5764801 5 28824005 282475249 1 182475249 49 6 ra94 2401 15 ki6 015 117649 20 2352980 5764801 15 86472015 282475247 6 1694851494 13841287301 1 13841287201 46 7 343 2401 21 pa0421 11764 35 4117715 5764801 35 201768035 28247524 21 5931980229 138412872 01 7 968890 10407 67822307284 1 6i7823072849 49 8 392 2401 28 ]7228 117649 56 di588344 pa764801 70 403536 070 282475249) 26 12818613944 13841287201 28 387556041628 678223072849 8 5425784582792 33232930569601 1 33232930569601 www.zinelibrary.org Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pra0 2-zrAvakanAM vratAnA bhAMgA ] kramAMka guNyAMka 9 10 11 12 guNAMka 41 9441 24010 386436 110649 98251 5764801 12 26364926 2824752490 12 3559881334 13841287201 84162668124884 7822 30ra849 3624416 030622564 3323223059601 92990937512409 16284135901649 11628413pa09104 10490 45108045 49 24019 11749 120 14117880 5764801 21021068210 28245249 25271183762748 138412872012 2102906 670312210 678223072 84, 129138 7874880 3323293656961 45145481875632045 1628413590910449 10-162841357910449 3979226 261200 1090922 0 29712001 javAba 49 11539 24011 55132055 1176499 1651941285 5664801 330 1902384330 2824524 21375355038 13841287201 42 344882 678223032846 330223813-144170 3323293756960, 165 54834335438415 1628413pa97910449 58956277885-45 379226 2312001 11877714929273732011 13909821048582988049 390982104858298249 49 12588 2401 ext 117649 2202548278. 574801 4528535645 28241524aa 79222302 0028 13841287201 9241208343-324 608223072 849 cha pa1para 03948 3323293-569603 4951453006-1952495 1628413597910449 220235825091540298080 790922662762001 6 para 66285564239200 390982104858299804 12469178525829585588 1915812-1380566414401 191pa8123138056 414401 kula 1953124999999999 97656249999999999 4882812499999999999 244140624999999999999 191 Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ dhao saM0 bhA0 1-vi0 2-gA, 24 keSTaka naM. 14 mAM jaNAvelA bhAMgAnuM gaNita nIce pramANe thAya che. keSTaka naM. 18 guNyAMka javAba kula 147 1147 147 14 rara94 21609 1ra1609 ra1903 14 3441 21609 364827" 3176523 13176523 3241791 147 pa88 21609 6/129654. 3176523 41270 6092 46 6948881 146 6948881 479785215 146 5735 216091216 090 3176523131765230 46694888 pAra334744405 6864148550 168641485507 71008211967 14 6882 2160915324135 3176523ra63530460 466948881/1570 04233215 68641485507 6411848913042 10090298369529 11009029836959 10509215371263 14 71029 21609ra1453789 31765233pa111178305 4669488813516343210835 6864148550711441471195647 10090298369529 770632088586703 148327386032073 11483273860320763 I1555363874947071 14 8/1176 216002860505ra 317652356/177885288 4669488817032686421670 68641485507563843923188392 109029836952928ra82528354346812 1483273860320763 811866190882566104 | 2180412574 67152161 1ra18041257467152161 230 193853492166655 Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ao 2-zrAvakanAM vratanA bhAMgA ] 174 kramAMka guNyAMka guNAMka javAba 147 1323 21609 36777924 3176523 84ra66827932 466948881 12658835559006 68641485507 1268648827173882 10090298369529 8+47585063040436 1483273860320763 36 53397858971547468 218041257467152161 9 196237131720436949 3205206484767136766 132050648476713676 67 147 11470 21601 4572405 3176523 12381182760 466948881 219805-265010 6864148550Na 25217297654347764 10 09029836952 21ra 11896 2657601090 148327386 032076 3 1217799286 3238491560 218041257467152161 459811856586021847245 320520648476713676 6 1032 053 0648476713676 670 471165353260769104704 14711653532607691047049 147 111617 21601 551188495 3176523 165524126295 466948881 33154093130730 6864148550 46231712366304234 10 090298369529 4624661717846722398 148327386032076 3348248037305851790 218041257467152161 165359768 07482080106565 320520648476713676 67 55176286 356662192521685 471165353260769104704 11pa1828188858684601517539 692613069293330583916203 16926 13069293330583916203 1104436 07719611533356957695746240592700977928087551pa04216616 6824184330233406869031684066508 kula 14 121764 2160 661426164 3176523 220698835060 466948881 45Ara31139696 095 6864148550 79rapa4364056521544 1009028369529 2 323435693444796 148327386032 076 3 7921174752897374044296 218041257467152 161 46510793042244624031965 ' 3205206484767136766 2207051454ra 664877 0886740 4711653532607691047047 6 6310969133152107609105234 6926 13069293330583916203 12831135683151996700 6994436 10 1814121186119595835681841 1101814121186 119595835681841 Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 0 saM bhA0 1-vi0 r--gA. 24 upara pramANe kASTakeAdvArA savistAra badhA bhAMgA prasaMgAnusAra darzAvyA, chatAM meATA bhAge dvividha-trividha vagere sahuthI prathama matAnyA te cha bhAMgAthI thatI SaDlagI ja upayAgamAM Ave che-ema samajavuM. A pramANe sAmAnyathI pAMca aNuvratAnuM varNana ( bhAMgAdvArA tathA sAmAnya vyAkhyAdvArA) jaNAgyuM. have te pratyekanuM bhinna bhinna vizeSa svarUpa tenA nAmapUrvaka kramazaH zlokA vaDe mUla graMthathI ja jaNAvavAmAM Ave che. 194 mULa - " nirAgo dvindriyAdInAM saMkalpAccA'napekSayA / hiMsAyA vittiyA sA, svAnuvratamAmim // 21 // ** mUlAtha - niraparAdhI beindriya vagere trasa jIvAne vinA apekSAe sakalpapUrNAMka hiMsA karavAnA niSedha (tyAga), tene paheluM aNuvrata kahyu che. " TIkAne bhAvArtha-niraparAdhI evA eIndriya-teI ndriya-caturindriya ane paMcendriya-e trasa jIveAne hADakAM, cAmaDuM, dAMta, mAMsa vagerene mATe 'huM mAruM'-evA sakalpapUrvaka kAraNu vinA hiMsA (eTale tenA dravyaprANAnA viyeAga) karavAnI virati, arthAt e mujaba hiMsA nahi karavAnI pratijJA karavI, tene pahelu aNuvrata kahevAya che. ' ahIM (1) niraparAdhI jIvAnI hiMsA tajavAnI kahI, eTale spaSTa che ke-aparAdhI jIvAnI hiMsA mATe zrAvakane pratibaMdha nathI, (2) eIndriya vagere trasa jIvonI hiMsAnA tyAga karavAthI ekendriya (pRthvIkAyAdi) sthAvara jIvAne haNavA nahi' tevA niyama karavA mATe zrAvaka asamatha che--e paNa spaSTa thayuM, (3) saMkalpapUrNAMka hiMsA karavI nahi-evA niyama karavAthI anukha dha hiMsAnA (IrAdApUrvaka hiMsA karavAnA) tyAga thAya che, paNa AraMbhathI thatI hiMsAne tyAga tenA niyamamAM AvateA nathI, Arabhajanya hiMsAmAM zrAvake ane teTalI mAtra jayaNA sAcavavI e nizcita thayu..., ane (4) apekSA (kAraNa ) vinA hiMsA karavI nahi-evA niyama karavAthI, niraparAdhI chatAM kAma na ApatAM hoya tevA gheADA, pADA, baLada Adi tASAnI, nira'kuza pazuenI ke asadAcArI yA paDanAdimAM pramAdI putrAdi parivAranI tADana, tarjana vagere vadha-khadhanAdi hiMsA teonA hitane uddezIne karavI paDe, mATe tenA tyAga zrAvakane thaI zakatA nathI ema nakkI thayuM. zrAvakanA pahelA sthUla prANAtipAtaviramaNa vratanu paccakkhANu zAstramAM A pramANe kaheluM che. thUlagapANAivAyaM samaNovAsao paccakkhAi, se pANAivAe duvihe paNNate, taMjahA - saMkappao Arambhao a, tattha samaNovAsao saMkappao jAvajjIvAe paJcAkkhAi, No AraMbhao ' tti // ( zrI Avazyaka mUlasUtra 37 ) bhAvArtha -- zrAvaka sthUla pANAtipAtane tyAga kare che, te prANAtipAta e prakAre che, eka sakalpajanya ane bIjo (gRhasthapaNAnAM Arabhamaya kAryAMthI thatA ) Arabhajanya; A emAM zrAvaka saMkalpajanya prANAtipAtanA tyAga kare che, ArabhajanyanA nahi. 6 "" ahI. jo ke Arabhajanya hiMsAnA tyAga karI zakAtA nathI, chatAM zrAvake jIvananirvAhanAM dareka kAryamAM kALajIpUrvaka jIvayatanA karavI joIe. jema ke pANIne kANAM vinAnA jADA--ghaTTa garaNAthI gALavuM; gALatAM khacelA sakhAre, jemAM jaLacarAdi pArA vagere trasa jIveAnA sabhava che tenI yuktithI rakSA karavI; iMdhaNAM ane upalakSaNathI chANAM-kAlasA Adi khALavAnI cItte sUkI, Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pra. 2-sthUla prANAtipAta viramaNa vrata ] 175 te paNa ghaNI jUnI-jemAM cha utpanna thayA hoya tevI nahi paNa tAjI, aMdara pilANa na hoya tevI ane bAvaLanI kAThImAM pedA thAya che tevA "dhUNa" vagere kIDAo utpanna na thayA hoya tevI vAparavI; AvI aMdara javarahita cIjo paNa bahArathI caDhelA chanI rakSA mATe tapAsIne zuddha karavI joIe. dareka jAtinAM anAja, paphavAna (mIThAI), sukhaDI, dareka jAtinAM zAka, svAdima eTale sopArI, elacI vagere mukhavAsanA padArtho, patra=bhAjIpAle phUla- phaLa vagere badhI cIjo parimita, jIva vagaranI ane nahi saDelI vAparavI joIe, te paNa sArI rItie joyA-tapAsyA sivAya vAparavI joIe nahi, kAraNa ke-vatanA vinA jIvahiMsA thAya, ethI dhIme dhIme pariNAma niHzUka banatA jAya, nirdayatA AvatI jAya ane tethI pariNAme samyakatvanAM zama, saMvega, nirveda, anakampA ane Astikya-e pAMca lakSaNomAMnI anukampA rahe nahi-ghaTe nahi. kahyuM che ke- "ddhikara, sAdhanAphazALA tahevA gahiANa ya paribhogo, vihIi tasarakkhaNahAe" ti||1||(prtyaa0aav0cuurnnii0 ) bhAvArtha-batrasa jIvonI rakSAne mATe (zrAvake) parizuddha (gALeluM) pANe vAparavuM ane iMdhaNAM, anAja vagere paNa tevAM ja (zuddha) grahaNa karelAM (meLavelAM) hoya tene (yatanAthI) paribhegA kara, vagere viveka kara joIe. - e rItie ahIM kahelAM cAra vizeSaNathI zrAvakane paheluM vrata prAyaH savA vaso jeTalI dayApramANu hoya che-ema sUcana karyuM. tenuM kAraNa jaNAvyuM che ke " jIvA thUlA suhumA, saMkappA''raMbhao bhave duvihA / sAva niravahA, sAvivaravA jevA nivavava .?" (lavo thAtAva2). bhAvArtha-hiMsA be prakAranI che, eka skUla jIvonI ane bIjI sUkSama nI. temAM ahIM sthUla eTale beIdriya vagere trasa, ane sUkSama eTale pRthvIkAya, apUkAya, teukAya, vAyukAya ane vanaspatikAya, e pAMca prakAranA bAdara ekendriya sthAvara jIvo samajavA, sUma nAmakarmanA udayavALA cauda rAjalokavyApI sUkSma ekendriya ja nahi; kAraNa ke-teo te AyuSyane kSaya thavAthI svayameva maraNa pAme che. teonI hiMsA keInAthI kaI rItie karI zakAtI nathI. teonuM zarIra eTaluM badhuM bArIka hoya che, ke jethI teo parvatAdinI vaccethI tenI ArapAra sukhapUrvaka pasAra thaI zake che, taravAranI dhAra karatAM paNa vadhu bArIka teonuM zarIra hovAthI teone zastrane ghA lAgatuM nathI ane anikAyanA zarIra karatAMya ati bArIka zarIravALA hovAthI agninI javALA vacce paNa teo baLatA nathI, arthAt atIva sUkSama zarIravALA hovAthI tenA zarIrane keI bAhya sAdhanethI ghAta thatuM nathI. (1) sAdhudharmamAM te e sthUla ane sUkSma-ema banne prakAranA jIvonI hiMsAne tyAga karavAnuM hovAthI temanI jIvadayA saMpUrNa vIsa vasA kahI che. ahIM gRhasthane te mAtra skUla () 6. " nirthiva = karvata, nIy sav fCsAmatidharmaza, vana molupatA zA " ( relsi 2-22) bhAvArtha-"mokSanI IcchAvALo-ahiMsAdharmane jANa zrAvaka sthAvara jIvonI paNa niSpojana hiMsA na kare." (te trasa jIvanI hiMsA mATe te pUchavuM ja zuM? na ja kare.) ja nahi kAraNa ke-teo te maraNa pAme che. teonI zakatI nathI. teo Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ dhao saM0 bhA0 1-vio gUA. 24 jIvonI hiMsAnAM ja paccakakhANa karI zakAya che, upara kahyA te sUkSama (bAdarapRthvIkAyAdi) jIvonI hiMsAno tyAga teothI karI zakAtuM nathI, kAraNa ke teone mATI, pANI, agni Adine vAraMvAra aneka kAryomAM upayoga kare paDe che, te sivAya teone gRhasthAvAsa cAlI zakti nathI, mATe e rItie sAdhu karatAM zrAvakanI dayA ( aDadhI) daza vasA nyUna bAkI rahe che. . (2) A sthUla (trasa) nI hiMsA paNa eka saMkalpapUrvakanI, ane bIjI khetI, rasoI Adi AraMbhathI; ema be prakAre thAya che, temAM gRhastha te "huM Ane haNuM"--evA saMkalpapUrvaka hiMsA nahi karavAnuM ja paccakakhANa karI zake che, nahi ke-khetI vagere AraMbhanA kAryomAM thatI beIndriyAdi trasa jIvonI hiMsAnuM! kAraNa ke-gRhastha evA AraMbha vinA zarIra, kuTumba, AjIvikA vagerene nirvAha karI zakatuM ja nathI, eTale daza vasAmAMthI paNa aDadhI (pAMca vasA) jIvadayA ochI thavAthI pAMca vasA ja bAkI rahe che. 3) saMkalpathI thatI hiMsAne paNa saMpUrNa tyAga gRhastha karI zakatuM nathI, kAraNa ke-niraparAdhI ane aparAdhI-ema be prakAranA sthUla je paikI niraparAdhInI ja hiMsAne te tyAga karI zake che, jyAre aparAdhI che mATe te zrAvakane gurulAghavatAne vicAra karavuM paDe che, arthAt sAmAnya aparAdha karyo che ke mahAna aparAdha karyo che-ema vicArI, mahA aparAdhIne te saMkalpapUrvaka paNa mAra paDe tema hovAthI tene tyAga karI zakAtuM nathI; e rItie pUla jImAM paNa aparAdhIne saMkalpapUrvaka haNavAnI chUTa rahevAthI punaH aDadhI ochI thatAM upara jaNAvelA pAMca vasAmAMthI paNa aDhI vasA ja bAkI rahe che. (4) niraparAdhI jIvonI hiMsA paNa eka sakAraNa ane bIjI niSkAraNaema be prakAre thAya che. A bemAM gRhasthane gADe joDelA pADA, baLada ke ghoDA vagere pazuone tathA bhaNavAmAM pramAdI ke asadAcArI putra vagere parivArane, e niraparAdhI chatAM tephAnI hoya, kAma na ApatA hAya, paLoTavA hoya, bhaNAvavA hoya, te tevA kAraNe tADana, tarjana vagere vadha-badhinAdi karavAM paDe che, jethI tenuM paccakakhANa paNa karI zakAtuM nathI; e pramANe aDhI vasAmAMthI paNa aDadhI ochI karatAM mAtra "savA vase" (rUpIyAmAM eka AnA jeTalI ja) ahiMsA bAkI rahe che. e mujaba zrAvaka dezathI, arthAt saMpUrNanI apekSAe alpa mAtra hiMsAne tajI zake che. I jIvahiMsAnA 243 prakAre A pramANe zAstramAM kahyA che. "ma--naVT-sni-va-rivaDa-riddei nava lavA mana-vacAra , hRtti te sattata kara che ?" phAsIrpha te vAra- -DakumArikA hoDI te cciya tikAlaguNiyA, dunnisayA hu~ti teAlA // 2 // " | ( siMhoya, zatratApi , nA. 8-1) bhAvArtha-"pRthvIkAya, apUkAya, teukAya, vAyukAya, vanaspatikAya, beIndriya, teIndriya, cIrindriya ane paMcendriya-ema nava prakAre che. tenI mana, vacana ane kAyAthI hiMsA karatAM 27 prakAre thAya, tene paNa karavA, karAvavA ane anumedavArUpa traNa prakAre guNatAM Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 50 2-sthUla mRSAvAdaviramaNa vrata ] 177 81 prakArA thAya ane tene paNa bhUta, bhaviSya ane vamAna-ema traNa kALa saMkhaSI guNatAM jIvahiMsAnA 243 prakAre thAya che. ' e 243 prakAromAMthI mAtra traNeya kALamAM mana, vacana ane kAyA-e traNa yAgAdvArA eIndriya, teIndriya, caturindriya ane paMcendriya-eTalA jIvAnI ja karavA ane karAvavArUpa e karaNeAnI ja hiMsAnA tyAganA prAyaH zrAvakane sabhava che. e rItie pahelA vratanuM svarUpa khatAvyuM. A sthUla mAtra jIvadayAnA pAlanathI paNa AtmAne kevuM uttama phaLa maLe che? te kahe che. " jaM AruggamudaggamappaDihayaM ANesarataM phuDa, rUvaM appa DirUvamujjalatarA kittI dhaNaM juvvaNaM / dIhaM Au avacaNo pariyaNo puttA supuSNAsayA, taM savvaM sacarAcaraMmivi jae nUNaM dayAe phalaM // 1 // ', ( saMvoSapra0, zrAvratAdhiAra, gA. 22 ) bhAvArtha - A carAcara-nazvara jagatamAM paNa jIvAne, je 1-arAgya--rogarahita zarIra, 2-AjJAne kAI tADe nahi paNa sarvane priya lAge tevI ThakurAI (AjJazvaya ), 3-anupama rUpa, 4-kadI nAza na pAme tevI niSkalaMka yazaHkIrti, 5-uttama niSpApa nyAyapArjita dhana, dhvanirvikArI yauvana, 7-akhaMDa dIrgha Ayu, 8-kI Thage nahi tevA parivAra, 9-bhaktipUjyabhAva dhAraNa karanArA pavitra hRdayavALA putrA, vagere uttama sukhA maLe che, te eka jIvadayAnuM ja sAkSAt phaLa che. " jIvadayA nahi pALanArAonuM jIvana tethI viparIta, arthAt pAMgaLApaNuM, huMThApaNuM, koDhIyApaNu vagere mahArAgA; svajanAdinA vicAga, zAka, apUrNa Ayu (akALa maraNu ), duHkha, durbhAgya vagere mahA du:khAthI bharelu hAya che. kahyuM che ke 46 pANivahe vaTTaMtA, bhamaMti bhImAsu gabbhavasahIsuM / saMsAramaMDalagayA, narayatirikkhAsu joNIsuM // 1 // ** ( saMvodhama, zrAvratAdhiAra, . 20 ) bhAvArtha -" jIvahiMsAthI prANIo sa'sAracakramAM naraka, tiyaya vagere ceAniomAM bhayaMkara garbharUpI sthAnAmAM bhaTake che, arthAt naraka-tiyaca jevI gatinAM ati AkarAM duHkhone bhAgavatA aneka janma-maraNA kare che. " e pramANe pahela. sthUla ahiMsAvrata pUrNa thayuM. have khIjA vratanu varNana kare che. vRddha dvitIya zUnyA--no mukhyaDhIjAni nyAyanivRH / 5 kUTasAkSyaM ceti paJcAsatyebhyo viratirmatam || 26 | " ' da mUlAtha kanyAlIka, gavAlIka, bhUmialIka, thApaNa ALavavI ane khATI sAkSI pUravI, e pAMca asatyathI aTakavuM ( tene tyAga karavA ), tene khIjuM ( sthUla mRSAvAdaviramaNu ) vrata kahyu che. " 23 Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - ---- - ---- 178 [dha saM0 bhA. 1-vi2-ga 26 TIkAno bhAvArtha-upara jaNAvyAM te "kanyAlIka' vagere pAMca prakAranAM asatya vacane atikilaSTa (duSTa) Azaya(adhyavasAya)thI bolAya che, mATe tene meTa-skUla" asatya kahyAM che. tene tyAga kara te zrIjinezvaradee bIjuM aNuvrata kahyuM che. temAM - 2-jAnyAhIva-rAga, dveSa vagerethI kanyAnA saMbaMdhamAM asatya bolavuM. jema ke-viSakanyAne sArI ke sArI hoya tene viSakanyA kahevI, sadAcAriNIne durAcAriNI ke durAcAriNIne sadAcAriNI kahevI, vagere kanyA saMbaMdhI asatya bolavuM tene "kanyAlIka' kahyuM che. jo ke kanyAne udezIne vyAkhyA karelI hovAthI AnuM nAma kanyAlIka kahyuM che, te paNa (upalakSaNathI) ahIM kumAra, dAsa, dAsI, nekara, cAkara vagere koI paNa be pagavALAne aMge "sArane kheTAM ane khoTAne sArAM vagere jaNAvavArUpa asatya bolavuM, te badhuM A kanyAlIka nAmanA mRSAvAdamAM gaNAya che ema samajavuM. 2-jAnTI-rAga-dveSAdi duSTa AzayathI gAyane aMge asatya bolavuM. jema ke-DuM dUdha ApatI hoya tene ghaNuM dUdha ApanArI ke ghaNuM dUdha ApatI hoya tene a5 dUdha ApanArI, vagere kheTAM dUSaNe bolavAM ke khoTI prazaMsA karavI, ItyAdi "gavAlIka' jANavuM. ahIM paNa mAtra gAya ja nahi samajatAM (upalakSaNathI) bheMsa, ghoDA, hAthI, baLada, bakarAM, gheTAM, pADA, sAMDha, gadheDAM vagere kaI paNa cAra pagavALAM pazune aMge khoTAM dUSaNe batAvavAM ke beTI prazaMsA karavI, te saghaLAMya juhU vacane A "gavAlIka"mAM gaNAya che ema samajavuM. rU-mUDhIkA-bhUmi eTale jamIna saMbaMdhamAM rAga-dveSAdi kAraNe asatya bolavuM te bhUmialIka." jema ke-kSetra, ghara, hATa, AgaNuM vagere bIjAnAM hoya chatAM tene pitAnAM ke tenA mAlikane choDI amuka bIjAnAM che-ema juDuM belavuM, ApaNuM kSetrAdine bIjAnAM ke bIjAnAM hoya tene amuka(trIjA)nAM che-ema kahevuM athavA ukhara kSetrAdine sAruM (rasALa) vagere kahI prazaMsA karavI, sArAM kSetrAdine ukhara vagere kahI dUSaNe jaNAvavAM, vagere saghaLuM bhUmialIka samajavuM. ahIM paNa mAtra bhUmi ja nahi samajatAM (upalakSaNathI) dvipada-catuSpada sivAyanI apada vastuo vastra-pAtra-vRkSa-dhana-mAla-milkata vagere saghaLuM samajavuM. arthAt-dvipada-catuSpada sivAyanA koI paNa padArtha aMge tenAM svarUpathI viparIta sAruM-khoTuM ke pitAnuM yA pArakuM, hoya tethI viparIta jaNAvavuM, te badhuM "bhUmialIka manAya che ema samajavuM. kahyuM che ke " kannAgahaNaM dupayANa, sUagaM caupayANa govayaNaM / vALa vyA, saMkhyA mUvi tu . " (laMvaSa0, zaoadhakAra, nA28) bhAvArtha-"ahI kanyA zabdane grahaNa karyo che te sarva dvipadane sUcaka che, ga zabda saghaLAM catuSpadene sUcaka che ane bhUmi zabda saghaLA apada padArthone sUcaka che. " prazna-je upara jaNAvyA pramANe kanyA zabdathI saghaLAM dvipada, ga zabdathI saghaLAM catuSpada ane bhUmi zabdathI badhAM apadane grahaNa karavAnuM kahyuM, te te kanyAdi zabdone badale "dripada alIka, catuSpada alIka ke apada alIka" evAM nAme kema na rAkhyAM? Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pra0 2-sthUla mRSAvAdaviramaNa vrata ] uttara-prazna vyAjabI che, chatAM badhAM dvipadomAM kanyAne aMge, cAra pagavALAmAM gAyane aMge ane saghaLI apada vastuomAM bhUmine aMge asatya bolavuM, te lokomAM ati niMdanIya (bahu kharAba) tarIke prasiddha che, mATe tenI ati duSTatA samajI vizeSatayA vajevAM joIe; ema samajAvavA "dvipada' vagerene badale "kanyA" vagere nAma rAkhyAM che. kanyAdine aMge ema asatya bolavAthI bolanArane bhogAntarAya (kamane baMdha) thAya che, dveSavRddhi thAya che, vagere tenAM aneka mAThAM ( duSTa) phaLa jagatamAM paNa prasiddha che. zrIAvazyakasUtranI cUrNimAM paNa jaNAvyuM cha - " musAvAe ke dosA ? akadhaMte ke guNA ? tattha dosA kaNNagaM ceva akaNNagaM bhaNaMto bhogAntarAyadosA ya, duTThA vA AtaghAtaM karejja kAraveja vA, evaM sesesu bhANiavvA // ityAdi // " (paccakkhANAva0 ) arthAta-"asatya balavAmAM kayA de che ane nahi bolavAmAM kyA guNa che? tenA uttaramAM da-kanyAne akanyA (vyabhicAriNI) kahevAthI bolanArane bhegAntarAya thAya che, dveSa thAya che" agara kanyA duSTa hoya te ApaghAta kare ke karAve vagere (ghaNuM duSTa phaLo Ave che). ema bAkInAM asatyamAM paNa samajavuM." ItyAdi. 4-cANa -nyAsa eTale rakSA mATe bIjAe sepelI vastu (sonuM vagere thApaNa). tene aMge asatya bolavuM, jema ke mAre tyAM te kaI thApaNa mUkI ja nathI, agara mUkI hoya vadhAre ane kahevuM ke-ATalI ja mUkI che, agara amuka vastu mUkI hoya tene badalIne kahevuM ketuM A vastu mane saMpI gayuM che, vagere thApaNa saMbaMdhI a5lApa kare, te "nyAsApahAra" kahevAya che. pUrvanA traNa asatyathI Ane bhinna kahevAnuM kAraNa e che ke AmAM bIjAe vizvAsathI pelI thApaNane aMge " asatya belAya che. vastutaH te asatya nahi paNa eka cirIne prakAra che, chatAM e corI juTa huM belIne karAtI hevAthI emAM asatya vacananI mukhyatA hovAthI mRSAvAdamAM gaNela che. kaphUrasAruM-levaDa-devaDa vageremAM bIjAe pramANika mAnIne vizvAsathI sAkSI rAkhele heya, te chatAM pote lAMca, rUzvata, dveSa Adine vaza thaI juThI sAkSI bhare. A judI sAkSInuM vacana bIjAnAM pApanuM piSaNa karavArUpa mRSAvAda hevAthI uparanAM cArathI tene bhinna gaNAvyuM che. ahIM tAtparya e che ke-krodha, mAna, mAyA, lebha, kAmarAga, neharAga, daSTirAga, dveSa, hAsya, bhaya, lajajA, kIDA, rati, arati, dAkSiNyatA, vAcALapaNuM, viSAda vagere duSTa AzayathI belAya te saghaLuM asatya che kAraNa ke-duSTa AzayathI bolAtuM satya vacana paNa anyane nukazAna mATe thatuM hovAthI asatya mAnyuM che. tatvathI "so( sadAcArIo)ne hita kare te satya" e artha kahe che. eTale arthapattithI siddha thayuM ke-bIjAne pIDA thAya tevuM satya vacana paNa asatya ja che. kahyuM che ke " aliyaM na bhAsiavvaM, asthi hu saccaMpi jaM na vattavvaM / saccapi taM na saccaM, jaM parapIDAkaraM vayaNaM // 1 // " (saMvaSa0, rAta iraha). Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 180 [ dhao saM0 bhA0 1-vi0 2-gA. 26 bhAvArtha--"jema juThuM bolavuM nahi joIe, tema satya paNa kaI evuM hoya che ke je bolavuM nahi joIe, kAraNa ke- varUpe satya chatAM paNa te vacana satya nathI ke je bIjAne pIDA karanAruM hoya." A asatya vacananA be prakAre che. eka skUla ane bIjuM sUkSma; temAM meTI-bahumUlya vastuone ane belAya, tathA je bolavAthI sva-parane ghaNuM nukazAna thAya tema ati duSTa bhAvanAthI bolAya, tene sthUla (moTuM) asatya ane tethI viparIta sAmAnya mAtra juThuM bolAya te sUkSama asatya kaheluM che. kahyuM che ke " duviho a musAvAo, suhamo thUlo a tattha iha suhmo| hAlArUpamavo, jo puna tigrasaMsA che ? " (vIyA, jAgratAdhi. 27) bhAvArtha-"sUkSama ane skUla, ema mRSAvAda (paNa) be prakAre che. temAM ahIM sUkSama tene jANa ke je hAMsI-ThaThThAmazkarI vagerethI bolAya ane sthUla tene samaja ke je tIvra aMkalezaduSTa adhyavasAya)thI belAya." - zrAvakane bIjA vratamAM sthUla mRSAvAdane tyAga ane sUkSma mRSAvAdanI yatana karavAnI heya che. paca0AvazyakamAM bIjA vratamAM kahyuM che ke "thUlagaM musAvAyaM samaNovAsao paccakkhAi, se ya musAvAe paMcavihe pannatte, taMjahA 1-kaNNAlie 2-vArjiA, -momachida, 4-AsAvAre, - sarve ja che " rUtti / arthA-"zrAvaka sthUla mRSAvAda tyAga kare che, te mRSAvAda pAMca prakAre kahyo che, 1-kanyAlIka, 2-gavAlIka, 3-bhUsyalIka, 4-nyAsApahAra ane 5 khoTI sAkSI." AvazyakacUNimAM paNa kahyuM che ke " jeNa bhAsieNa appaNo vA parassa vA atIva vAdhAo aisaMkileso vA jAyate; taM aTThAe vA aDhA vA , vaganna ri che"( vALAva ) arthAta-"je vacana belavAthI pitAne athavA bIjAne atizaya vyAghAta (meTuM nukazAna ke maraNa) thAya athavA ati kaleza (kheda-udvega) thAya, tevuM vacana sakAraNa ke niSkAraNa paNa nahi balavuM." A sthUla asatyanA cAra prakAre che. 1-bhUtaniva, 2-abhUtadubhAvana, 3-arthAntara ane 4-gaha, temAM 1-satyane chupAvavA mATe bolAtuM vacana, jevuM ke--AtmA nathI, puNya nathI, pApa nathI, paraleka nathI, mokSa nathI, vagere "bhUtanidhruva asatya" kahevAya che; 2-je na hoya tene paNa che-ema kahevuM agara hoya tethI bIjA svarUpamAM kahevuM, jema ke-AtmA "zyAmAka (sAmo) nAmanA dhAnya" jevA ke tandula (tAMdaLA) je bArIka che, agara vizvavyApI mahAna che, vagere 'abhUtedubhAvana asatya' kahevAya che; 3-hAya kAMI ane bolavuM kAMI, jema ke-gAyane ghoDo kahe, manuSyane Izvara kahe, puNyane pApa kahevuM, pApane puNya kahevuM, vagere "arthAntara asatya Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pra2-sthUla mRSAvAdaviramaNa vrata ] 181 kahevAya che ane 4-goM asatya traNa prakAre che. (1) jenAthI pApakAryanI pravRtti thAya tevuM sAvadya vacana, jema ke-kSetra kheDe !, gheDAne khasI kare !, sAMDhane baLada banAve ! ItyAdi (2) jenAthI aprIti thAya tevuM apriya vacana, jema ke-kANane kANe, nirdhanane daridrI ke mUkhane mUkha vagere kahe; ane (3) kodhathI tiraskAra thAya tevuM belavuM, jema ke-putrane te asatI putrI, pApI ! ItyAdi kahevuM. e traNeya rItie bolAtuM "gae asatya" samajavuM. A mRSAvAdane tyAga karavAthI vizvAsa, yaza ane InTasvArthasiddhi vagere ghaNA lAbha thAya che, pite boleluM bIjAne priya lAge che, te kabUla kare che, kaheluM niSphaLa thatuM nathI, vagere ghaNAM uttama phaLa maLe che. kahyuM che ke "sA 3 maMtta-vorA, sibsati dhazna-vasthAnI jA santhaLa parikSAhiyA, jemAM sonA , narsati che ? " " saccaM jasassa mUlaM, saccaM vissAsakAraNaM paramaM / sarva sadA, sarje siddhi sovA te 2 " bhAvArtha-"satyathI sarve maMtra, yege (vagere) siddha thAya che; dharma, artha ane kAma e traNeya satyane AdhIna che (arthAt te satya hoya tyAM ja rahe che ); roga, zoka vagere satyathI nAza pAme che, vaLI satya yazakIrtAinuM mULa, vizvAsanuM parama kAraNa, svarganuM bAraNuM ane siddhinuM sopAna (pagathIG) che. " satyavrata nahi levAthI ke lIdhuM hoya temAM aticAra lagADavAthI UlaTAM viparIta-mAThAM phaLa Ave che. kahyuM che ke "ja jaM vaccai jAI, appiyavAI tahiM tahiM hoi| na suNai suhe susadde, suNai asoavvae sadde // 1 // " " duggaMdho pUimuho, aNiTThavayaNo ya pharusavayaNo a / jalaeDamUamammaNa, aliyavayaNajapaNe dosA // 2 // " " ihaloe cciya jIvA, jIhAcheyaM vahaM ca baMdhaM vaa| ayasaM dhaNaNAsaM vA, pAvaMti aliyvynnaao||3||" (saMyama, zAvatAra0, 23 thI ra6 ) bhAvAtha-" mRSAvAdI anya bhavamAM je je jAtimAM upaje tyAM tyAM apriya bolanAro thAya, te hitakara-sArAM vacana sAMbhaLe nahi, bIjAo (vinA kAraNe paNa) tiraskAraapamAnavAcaka zabda saMbhaLAve, (sArAM kAryo karavA chatAM) tene yazavAda kaI bole nahi; vaLI zarIra durgadhIvALuM maLe, mukhamAMthI durgadhI uchaLe, tenuM beleluM keIne game nahi, bhASA kaThera-kaDavI hoya, buddhirahita mUkha ke bebaDo-tataDe-mUMge-aspaSTa (aTakatI jihavAthI) belanAra thAya. e badhA zarIranA, mukhanA ane bhASAnA dela mRSAvAthI thAya che. are! asatya bela Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 182 [pa0 saMo bhA. 1-vi0 2-gA. 27 nArA A janmamAM paNa jihuvAda, vadha, jela, phAMsI vagerenI aneka pIDAo bhegave che, apayaza pAme che, nirdhana thAya che, daridrI bane che, ItyAdi mRSAvAdanAM A leka-paralekanAM mAThAM phaLane samajI avazyameva mRSAvacana tajavuM joIe. e pramANe bIjA vratanuM svarUpa jaNAvyuM. have trIjA vatanuM varNana kare che. mUjha-"papraVIaurya- navanAta ! mA nittaratIyaM tatta, je vairayvatana 27." mUlArtha-"bIjAnuM je dhana levAthI "A cora che-eNe corI karI "--evuM ALa caDhe, 7. mauna e sarvazreSTha kalyANamArga che. jyAM sudhI rAga, dveSa, krodha, mAna, mAyA, lobha vagere aMtaraMga zatruonuM baLa che, tyAM sudhI vANImAM asatyavAda, kaTutA, tiraskAra, dveSa, kapaTa vagere AvI javuM saMbhavita che, tethI cAra jJAnanA dhaNI zrI tIrthaMkarade paNa kevalajJAna thatAM sudhI mauna seve che ane rAgAdi aMtaraMga zaone AkharI nAza karyo pachI ja upadeza ApavAnI zarUAta kare che, mATe ja teonuM vacana satya, yathArtha ane sarvane sarva prakAre hitakAraka hoya che. chAstha jInuM svataMtra vacana kadI satya banI zakatuM nathI. ATaluM sAmAnya paNa samajyA pachI chadmastha jIvone svamatikalpanAnusAra balavAmAM zo lAbha che? kAMI ja nathI. jo kAMI lAbha hoya te paNa te sarvajJonuM boleluM bolavAthI ja, nahi ke-svamatikalpanAe bolavAthI ! Ama vicAratAM samajAze ke-ajJAtapaNe belavAmAM ghaNuM hAni che. samartha yogIo paNa mauna sevIne kalyANa sAdhe che. mANasa jema jema mahAna bane tema tema balavAnuM ochuM thatuM jAya. nirarthaka belanAre kadI paNa mahAna banI zakatA nathI. aDhAra mahA pApasthAnamAM 1-mRSAvAda, 2-kalaha, 3-ALa-abhyAkhyAna, 4-paizunya (cADI), 5-para parivAda (niMdA) ane 6-mAyAmRSAvAda, e cha pApa ajJAnapaNe bolavAthI ja thAya che. bhANasa vicAra karaze te tene jaNAze ke-tenA belavAmAM moTe bhAge krodha, mAna, kapaTa, lebha, rAga, dveSa vagere zatruonuM poSaNa thaI rahyuM hoya che. kaI jJAnI sAdhu, saMyamI ke vairAgInuM vacana ja pAparahita jaNAze. zrIjinezvaradevanA dharmano sAra mauna che. teoe manamAM ja AkharI dharma kahyuM che. keI prasaMge nahi balavAthI nukazAna thavA saMbhava hoya ane bolavAthI lAbha thavA saMbhava hoya, te paNa balavAnI yogyatA dharAvatA adhikArIne ane te paNa zrI tIrthaMkaradevanA vacana anusAre ja bolavAnuM jaNAvyuM che. ethI viparIta bolavAmAM pApa che, mATe ja bhASAsamiti ane vacanaguptirUpa vacananA aMkuzane dharma kahyo che ane bhASAnA sAvadyaniravadya prakAre paNa e uddezathI ja batAvyA che. Ama chatAM upakAra karavAnI utsukatAnA ge aNasamaye paNa anadhikArIpaNe je bolAya ke lakhAya tenAthI hitane badale sva-para ghaNuM ahita thavA saMbhava che. bhagavAna zrIjinezvaradevane zAsananI racanA-baMdhAraNa ja evuM che ketene anusaravAmAM kadApi pariNAma kharAba na Ave. jyAre jyAre dharmane badale adharma ke zAsananI apabhrAjanA-laghutA vagere thAya, tyAre tyAre temAM mukhya kAraNarUpe anadhikArI AtmAonuM adhika svecchAcArIpaNuM saMbhave che; mATe bIjAnuM ke pitAnuM kalyANa IcchatA AtmAe maunane Azraya levo te sarvazreSTha che. kahyuM che ke-"auvaM savAdhanam" arthAta-saghaLAM prayojananuM sAdhaka mauna che." maunathI laukika jIvanamAM paNa keTalAMya duHkho TaLI jAya che. belI batAvavA karatAM karI batAvavuM te ja karaNIya che. jema maMdiramAM abela mUrti paNa hajArene AkarSaNa kare che, tema manuSyanuM asadAcAra vinAnuM sadAcArI jIvana vinA belve paNuM hajArene sanmArgamAM AkarSe che; mATe zakya hoya teTaluM mauna sevavuM ane jarUra paDe te paNa bahu vicArIne sva-parahitakArI bolavuM tene dharma kahyo che. Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 50 r-sthUla adattAdAnaviramaNa vrata ] 183 arthAt-lenArane lAkA cAra kahe, tevuM pArakuM dhana vagere niha levAnI pratijJA-niyama karavA, tene zrItItha karadevAe ( sthUla adyattAdAnaviramaNa nAmanu') trIjuM aNuvrata kahyuM che. " TIkAnA bhAvArtha- adatta eTale tenA mAlike nahiM ApeluM. " tenA cAra prakAra che. kahyu` che ke e " sAmInIvArtta, ttisthavareLa taheva mudde / gamArtha, pavitra bALamahaiiM // ? // " ( saMoSapraja, zrAvratAdhi., 26 ) bhAvAtha- 1. svAmiadatta, 2. jIvaanutta, 3. tIrthaMkaraadatta ane 4. guruadatta, ema cAra prakAre adattanuM svarUpa AgamanA mane jANanArA jJAnIoe kahyu che. " C temAM 1. seAnu, vastra, pAtra vagere koI vastu tenA svAmIe ( mAlike) na ApavA chatAM levI, te 'svAmIadatta ' kahevAya che. 2. sacitta phaLa, phUla, anAja vagere sajIva padArtho je temAM rahelA vanaspatikAya Adi ekendriya avAnAM zarIrarUpa che, te sacitta phaLAdine tenA bAhyamAlika (athavA khIjo kAI paNa) kApe, chede, seke ke khAya, vagerethI tenA nAza kare, tyAre tenA sAcA mAlika jIva, ke jenuM te zarIra che, tenI e rItie nAza karavA saMmati hAtI nathI mATe te adatta gaNAya che: e pramANe je kaI vastu jIvanA zarIrarUpa hAya, tene te jIvanI rajA vinA kApavI, IMdravI, sekavI, khAvI vagere * jIvaadatta ' kahevAya che; kAraNa ke-vyavahAramAM mAlika manAtA manuSya vagerene phaLAdinA te te jIvA te phaLAdi pAtAnAM zarIraneA nAza karavA sa'mata thatA nathI. 3. gRhasthe sAdhune vaherAvelAM acitta paNa AdhAkamI kAdi doSita AhAra vagere, ke jene levAnA zrItI karadevAe sAdhuone (utsaga mAge) niSedha karelA che, Avu... tItha karanI AjJAviruddha je levAmAM Ave te tIthaMkaraadatta ' kahevAya cheH te mujaba gRhasthane paNa acitta chatAM anaMtakAya, abhakSya, vagere padArthoM lAgavavAnI zrItIrthaMkaradevAnI AjJA nathI, chatAM tenA upayAga kare, teA gRhasthane paNa tItha karaadyatta manAya che. 4. uparanA badhA doSothI rahita je vastu zuddha--pya hAya te paNu, sAdhu pAte jenI nizrAmAM hAya te zudine nimaMtraNu karyo vinA, khatAvyA vinA ke teonI saMmati vinA vApare, te tene 'guruadatta ' kahevAya che. e cAreya adatto je je vastumAM jeTalAM ghaTe teTalAM svayameva vicAravAM. " C uparanAM cAra adattAdAnA paikI zrAvakane svAmIadyattane aMge ja virati thaI zake che, te svAmIadyatta e prakAranu` che, 1-sthUla ane 2-sUkSma. temAM * ahumUlya meTI vastu kahyA vinA levAthI cArInu kalaMka lAge, tethI jinezvarAe mAlikanI rajA vinA tene levAnA niSedha karyo che. '-ema samajavA chatAM paNa saMmati vinA grahaNa kare, tyAre lenAranA adhyavasAyA ghaNA duSTa (cArInA ) hovAthI te ' sthUla 'kahevAya che. e pramANe khetara-khaLA vageremAMthI paNa thAya cArInI buddhithI gupta rItie grahaNa kare, te te paNa duSTa AzayapUrvaka levAtuM hoI sthUla adattAdAna kahyuM che. tenAthI viparIta eTale cArI karavAnI buddhi vinA sAmAnya ghAsa, mATInuM DhekuM, rAkha vagere vastu levI te sUkSma-nAnuM adattAdAna samajavuM. A emAM sUkSma adattAdAnanI yatanA rAkhI zrAvakane mAtra sthUla adattAdAnanA tyAga thaI zake che. kahyuM che ke Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 184 [ dhao saM0 bhA. 1-vi0 gA. 27 "thUlagAdattAdANaM samaNovAsao paccakkhAi, se ya adattAdANe duvihe pannatte taMjahA; scittaadttaaTALe nittAttAvALe A ri !" (zrI mAva sUtra) ' arthAta-"zrAvaka sthUla adattAdAnanuM paccakhANa kare che, te adattAdAna be prakAre che, 1-sacittanuM adattAdAna ane 2-acitta vastunuM adattAdAna" vagere. A trIjA vratanA pAlanathI sarvane vizvAsa, prazaMsA, dhana-dhAnyAdi samRddhinI vRddhi, mananI sthiratA (nirbhayapaNuM), ThakurAI ane paralekamAM svarga vagere ghaNAM uttama phaLa maLe che. kahyuM che ke che, A ja ra va sathavA vA. attho se na viNassai, acoriAe phalaM eaM // 1 // " " jamAnA, soLamumakaMvapaTTA rA suiraM havaMti sAmI acoriAe phalaM eaM // 2 // " (Rodhaka, kAgratA, 22-34) bhAvArtha--" kSetramAM, khaLAmAM ke jaMgalamAM, divase ke rAtre zastraghAtAdi (prANunta) ApattimAM paNa tenuM (erI vinA nyAyathI meLaveluM) dhana nAza pAme nahi ( arthAta cerI nahi karanAranuM dhana keI le, kaI kALe ke kaI paNa sAgamAM vinA rakSake paNa surakSita rahe che.) e acaurya vratanuM phaLa che. vaLI corI nahi karanAra ghaNA kALa sudhI "gAme, nagare, khANe, droNamukha, marDa ke patta(zahera)ne svAmI-vizALa rAjyane bhegavanAra "rAjA" bane che. e badhAM adattAdAna viramaNa vratanAM uttama phaLe che." A vratane nahi pALanArA, cerI karanArA ke vrata levA chatAM aticAra sevanArAo darbhAgya, dAsapaNuM, aMgopAMgane cheda (kapAvAM), daridratA vagere ghaNAM mAThAM phaLa bhogave che. kahyuM che ke " da va vavAddhi-dhiramapuSaid dukkhaM takarapurisA, lahaMti narayaM parabhavaMmi // 1 // " " navA DabaeN, vaivAdamudidhA. covisaniha, hUMti na maraNa 2" (vadhava, zaoad, 3-6) bhAvAtha-"cerI karanArA manuSya, A janmamAM rAjAdi taraphathI thatAM "gadheDA upara besADI zaheramAM sarvatra pheravavA, aneka manuSya dvArA niMdA-dhikkAra-tiraskAra vagere parAbhava karAvavA, dezanikAla ke maraNa paryaMtanI (zULI vagerenI) paNa sajA bhegavavI, vagere mahA kaSTa bhegave ( 8. jyAM kara bhara paDe te gAma, jyAM kara na bharavo paDe te (nakara) nagara, jyAMthI lekhaMDa vagere nIkaLe te khANa, jyAM jaLa-sthaLa bane bhAge vyApAra cAlatuM hoya te droNamukha, jenI AjubAju aDadhA yojanamAM gAma vaselAM hoya te moMba ane jyAM jaLa ke sthaLa bemAMthI eka ja mArge vyavahAra thatuM hoya te patana kahevAya che. e pramANe prAcIna saMjJAo AgamomAM jaNAvelI che. Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa0 2-sthUla maithunaviramaNa vrata ] 185 che ane anya bhavamAM naraka jevI durgatine pAme che. corInA vyasanathI manuSya narakamAM ghaNuM kALa sudhI mahA dukhe bhegavIne, tyAMthI nIkaLyA pachI paNa mAchImAra, kuMThA, hIna aMgepAMgavALA, baherA, AMdhaLA vagere thAya che; ema hajAre bhava sudhI mahA kaSTa bhegave che, ItyAdi cerInAM mahA duSTa phaLe kahyAM che." e mujaba trIjA vratanuM svarUpa kahI have cethA vratanuM varNana kare che. mULa-" svakIyadArasantoSo, varjanaM vA'nyayoSitAm / / - zramavAsanAM tAva mata 28" mUlAI-"pitAnI strImAM sapheSa athavA parastrIone tyAga kare, tene zrAvakenuM zuM aNuvrata kahyuM che. " TIkAne bhAvAtha-potAnI eka ke aneka pariNIta strIonA bhegamAM saMteSa, arthAta pitAnI sivAya bIjI strI sAthe maithunane tyAga kara, ke parastrI eTale anya manuSyanI pariNIta ke (bhADA vagerethI rAkhelI rakhAta) saMgRhIta strIo, devenI parigrahatA ke aparigrahItA devIo, ke pazu jAtinI strIo, e sarvanI sAthe maithuna sevavAne tyAga kare, te zrAvakenuM caturthavrata kahevAya che." - je ke aparigrahItA devIo ane pazustrIo (gA vagere jAtio) paraNelI ke rakhAstrI tarIke kaI mAlikanI hotI nathI, ke tene aMge A amukanI strI che evuM manAtuM paNa nathI, mAtra vezyA jevI ja hoya che, te paNa teo parajAtine (devene-pazuone) legya hevAthI parajAtinI strI tarIke-paradArArUpa mAnIne tenA maiithunane paNa tyAga kare ja joIe. ahIM vizeSa e che ke-maithuna be prakAranuM che, eka sUkSma ane bIjuM sthUla. temAM (vedamehanIyanA udaye) kAmanA jere IndriyamAM je sahaja vikAra thAya te sUkSma, ane manathI, vacanathI ke kAyAthI audArika vagere (zarIravALI) strIono (ke strIe tevA purUSane) saMga kare te skUla maithuna kahevAya che. athavA te maithunanA tyAgarUpa brahmacarya be prakAranuM che. eka saMpUrNa ane bIju dezathI (amuka aMzathI). temAM sarva strIonI sAthe sarva prakAranA saMgane mana, vacana ane kAyAthI tyAga kara, te saMpUrNa brahmacarya che. tenA 18 prakAre A pramANe kahyA che. " dvivyArizamanAM, zadinumativarito | manovIlIyatA , mANAdhA mata | zA" (yogazAstra, 406-ra3) bhAvArtha"vaikiya ane audArika ane prakAranA kAmone mana, vacana ane kAyAthI bhegavavA nahi, bhagavAvavA nahi ke anumodavA nahi e mujaba (traNa karaNa ane traNa yogathI be prakAre paLAtuM) brahmacarya (ra4343=18) aDhAra prakAre che." tenAthI ochuM amuka aMzamAM pALavuM te dezabrahmacarya kahevAya che. temAM je zrAvaka sarvathA brahmacarya pAlana mATe asamartha hoya, te dezathI eTale svadArAteSarUpa ke paradArAnA tyAgarUpa brahmacarya aMgIkAra kare. A dezabrahmacaryane pUla mithunaviramaNa vrata jANavuM. AgamamAM kahyuM che ke " paradAragamaNaM samaNovAsao paccakkhAi, sadArasaMtosaM vA paDivajjai, se a paradAragamaNe duvihe pannatte, orAliyaparadAragamaNe-veubviaparadAragamaNe ti // " ( zrIpacca0 Ava0 ) Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ "2 : [ 0 saM bhA01-vi0 r-A. 28 bhAvAtha zrAvaka paradArAgamananA tyAga kare athavA svadArAsASa vrata dhAraNa kare. te paradArAgamana e prakAre che. eka audArikaparadvArAgamana ane bIjI vaikriyaparadArAgamana, ItyAddhi. ahI. paradvArAgamananA tyAga karanArane, A strI khIjAnI che-parastrI che '-evo zabdavyavahAra jene aMge thaI zake, tevI parastrIonA sabhAganA tyAga thAya che, paNa sarvasAdhAraNa evI vezyA, ke kanyA (kumArI) vagere je amukanI srIrUpe niIta nathI tenA tyAga thatA nathI jyAre svadArAsASa vratavALAne te eka ke aneka pAtAnI pariNIta sivAyanI bIjI kumArI vagere sanA paNa tyAga thAya che, ( arthAt tenuM vrata uttama che,) eTaleA bheda samajavA. hAlamAM A vrata levAnA vidhi vRddhaparaparAe prAyaH sAmAnya rItie anya cAra aNuvratAnI jema dvividha, trividha vagere bhAMge jaNAtA nathI, paraMtu manuSya sabadhI strInA ekavidha-ekavidha ( kAyAthI sevavuM nahi), tiya ca-pazu saMbadhI strInA ekavidha-trividha (mana, vacana ane kAyAthI--sevavuM nahi, tathA deva saMbadhI strInA dvividha-trividha ( mana, vacana ane kAyAthI--sevavuM nahiM, sevarAvavuM nahi ). e rItie tyAga karAtA jAya che. dharmamAM puruSa pradhAna hAvAthI ahI puruSane age A varNana karyuM che, te paNa upalakSaNathI ' paradvArA 'zabdathI parapuruSa paNa sama javo; eTale ke-srIone paNa svapati sivAya anya sarva puruSonA tyAga karavo, e ceAthu... vrata samajavuM. (strIone A vratane ' svapatisaMtASa' eka ja prakAra hAya che. ) 186 9. prazna-jema puruSone aneka strIe bhogavavAnA adhikAra che, tema strIone aneka puruSo bhogavavAnA ke punaHlagna karavAnA adhikAra kema nahi ? mAtra 'svapatisASa' eka ja prakAra kema kahyo ? samAna adhikAra kema nahi ? uttar-saMsAra eTale asamAnatAnA bhaMDAra. sa'sArI jIvAnI sarva viSayamAM kadApi samAnatA hoya ja nahi, e asamAnatAne dUra karI samAnatA pedA karavI tenuM ja nAma meAkSa. vastutaH jagatamAM jeTalA uttama vyava hArA che te mekSa(samAnatA )nA sAdhaka che. samajathI ke khInasamajathI paNa uttama jIva e uttama vyavahArAne ja Icche che, bhale pachI tenI IcchA tatkALa saphaLa thAya ke na paNa thAya; strIne svapati ane te paNa eka paraNetarane ja bhAgavavAnA Aya dezanA vyavahAra aneka rItie uttama che, temaja strI ane puruSa ubhayane hitakArI che, je nIcenI hakIkatathI samajAze. (1) gaNitanI dRSTie-puruSo karatAM strIe sadaiva ke guNI vadhu ja hAya che (jaina dRSTie garbhamAM upajatI--maratI badhI maLIne sattAvIsa guNI kahI che). jo puruSo aneka strIe kare tenI jema strIo pazu aneka patie kare ke aneka vAra lagno kare, to pariNAma e Ave ke--kanyAne puruSA maLI zake nahi--tene kumArI ja rahevAnA prasaMga Ave. (2) vyavahAranI dRSTie-zrI bhAgya ane puruSa bhAgI che. bhAgInI kharAkhara bhAgyanA vyavahAra hAI zake nahi. bhAgyane bhAgInI icchAne AdhIna rahevAnuM hoya. sadhaLA bhAgya padArthI mATe e ja vyavahAra che. (3) mukhanI dRSTie-puruSane aneka strIonI jema strIne aneka patinI dRSTa hAya, te puruSa ke strIne paraspara vizvAsanA abhAve tene saMsAra sukhane badale duHkhamaya bane, svapatinuM khUna karIne ke dagA daIne paNa anya pati varavAthI puruSa duHkhI thAya ane vaira-virAdha tathA klezA vadhe. nAtarIyA kAmamAM banatA AvA aneka prasaMgAnA tAdazya citAra korTomAM jovA maLe che. pariNAme patinA vizvAsanA abhAvamAM strInuM jIvana aneka patie karavA chatAM duHkhamaya rahe, teNI dharanuM Adhipatya meLavI zake nahi ane teNInAM saMtAnAnI tA jIvavA chatAM maraNuthI paNa vadhu durdazA thAya, pariNAme vyabhicAra vadhatAM sadAcAranA lepa thAya ane mAnavatA krUratAthI avarAI jAya. , Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pra. 2-sthUla maithunaviramaNa vrata ]. 187 A vrata pALavAthI ghaNuM uttama phaLa maLe che. kahyuM che ke " jo dei kaNayakoDiM, avA kArei kaNayajiNabhavaNaM / tarata na tarika puLa, dhaNi che ? " (vidhavA, gurupayao da8) prazna-balAtkAre vaidhavya pALavAthI gupta vyabhicAra sevAya ane garbhapAta ke bALahatyA thAya, te karatAM punarlagna karavuM zuM khoTuM ? uttara-kulAcArathI paNa punarlagna na karanArane ghaNe bhAga brahmacarya pALavAnuM sAmarthya keLavI jIvanane nirmaLa brahmacaryathI pavitra kare che. alpa mAtra vyaktio ja unmArge jAya che, je pragaTa che. je theDAnA bhoge ghaNAnuM rakSaNa thatuM hoya te te vyavahAra khoTa nathI. jagatano keI paNa uttama vyavahAra e nahi heya, ke jenAthI cheDAne (kalpita) nukazAna na hoya. vastutaH te vyabhicAra patinA abhAvathI nahi paNa viSayanA vikArane rokavAnI nirbaLatAthI thAya che. keI sadhavA strI paNa unmArganuM sevana kare, tyAM kone deSa gaNavo ? vidhavAo karatAM sadhavAonI saMkhyA vyabhicAramAM vadhAre hoya che, te nirbhayapaNe vyabhicAra kare che. vastutaH anAdikALanI viSayavAsanAne TALavA mATe IcchAthI ke anicchAthI paNa uttama AcArenuM pAlana karavuM jarUrI che, vagere madhyastha buddhie vicAratAM spaSTa samajAya tema che. prazna-IcchA vinA AcArane pALavA te AcAra nahi paNa baMdhana ja kahevAya ! tevA baMdhanathI AtmA kAMI sudharI ja nathI. uttara-zaherane kille heya che ane jela paNa hoya che. kille prajAne baMdhanarUpa che chatAM prajAne bahAranA upadravothI bacAvavA mATe te jarUrI che, jyAre jela durjanone baMdhanarU5 chatAM prajAnA rakSaNa mATe jarUrI che. mATela tathA jela bane e paheregIre hoya che, paNa mahelane paheregIra rAjanA rakSaNa mATe che ane jelane paheregIra kedIne kabaje rAkhavA mATe che. e pramANe jagatanA uttama vyavahAra baMdhanarUpa hovA chatAM te kAma-krodhAdi zatraothI AtmAnuM rakSaNa karanArA hovAthI tene baMdhana manAvI satyane le5 kare te kaI rItie ucita nathI. (4) dhArmika daSTie-zAstrakAre jaNAve che tema pUrvabhavamAM zIlanuM pAlana nahi karavAthI ke asadAcArI jIvana jIvavAthI prayaH vadhazya prApta thAya che, tene brahmacaryathI pavitra rAkhIne ja uttama jIvana prApta karI zakAya che, sadAcAreno lepa karI kadI sukhI thaI zakAtuM nathI, mATe ja strIjIvanane aMge uttama kulanA je AcAre che tenuM saharSa pAlana karavAthI ja strIdharma sacavAya che. vaidhavya vagere pUrvabhomAM karelA zIlabhaMga Adi durAcAranAM ja phaLe che. tene samatApUrvaka bhogavI brahmacarya pALavAthI ja te karmothI chUTI zakAya che. ema aneka prakAre puruSa karatAM strIjIvanane mArga bhinna che. puruSapaNuM pUrve karelA uttama karmonuM phaLa che, jethI tenI strI karatAM bhega bhegavavAnI vizALatA svataMtra che, paraMtu ene artha e nathI ke niraMkuza banavuM. puruSe paNa brahmacarya ke ekapatnI prata pALavuM e hitakara che. uttama puruSe kadI bhegane parAdhIna hotA nathI. strI abaLA chatAM jo svapatimAM saMtoSa rAkhI zake te puruSa kema na rAkhI zake? vastutaH viSaya viSatula hovAthI che je vyavahArathI viSayamukta bane, te dareka vyavahAre ajJAna-mehathI duHkharUpa dekhAvA chatAM sukhanAM kAraNabhUta che. mAnavajAtinI lagnavyavasthA vastutaH vyabhicArathI dara haThI AtmAnuM rakSaNa karavA mATe che, nahi ke viSayanA piSaNa mATe! puruSane vyabhicArathI bacavA mATe strInI ane strIne vyabhicArathI bacavA mATe puruSanI sahAya che. vedavikArane na rokI zakAya te ja strIne mAtra pitAnA paraNeta pati sAthe ke patine pitAnI paraNeta strI sAthe te vikArane zAnta karavAne heya che. Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 188 [ dha saMo bhA0 1-10 2-gA, 28 tathA " sevaphALava-dhaDyA, kavara-navavasa-ninI mAre namayaMti, vari tU . 2." ( 3 yanasU, ca0 -16) tathA-" gArSi vA, strI rAma-mor . kittI balaM ca saggo, AsannA siddhi baMbhAo // 3 // " " kalikArao vi jaNamArao vi sAvajjajoganirao vi| jaM nArao vi sijjhai, taM khalu sIlassa mAhappaM // 4 // " (vadhavo, DowtratAra-3) bhAvArtha-je kroDa seniyAnuM dAna kare athavA senAnuM zrIjinamandira baMdhAve, tene teTaluM phaLa na thAya, ke jeTaluM phaLa mAtra nirmaLa brahmacarya pALavAthI thAya (1). de, dAna, gadharvo, yakSa, rAkSase ane kinnare paNuM brahmacArIne name che, ke jeo devone paNa duSkara evuM brahmacaryanuM pAlana kare che (2). uttama ThakurAI, akhUTa dhana-dhAnyAdi Rddhi, rAjya, kAma-bheganAM sAdhane, nirmaLa kIrti, nirvikArI baLa, svarganAM sukha ane aMte alpakALamAM mokSa; e badhuM nirmaLa brahmacarya pALavAthI prApta thAya che (3). kalaha karAvanAra, manuSyone marAvanAra ane pApakAryomAM rakta evA paNa "nAradane mekSa thAya che, te mAtra tenA nirmaLa zIlane ja mahimA che (4)." svadArAsatathI gRhastha paNa sudarzana zeThanI jema brahmacArI sarakhA zreSTha ja che. paradAdAgamanathI jagaprasiddha vadha, baMdhana (keda) vagere duSTa phaLe bhegavavAM paDe che. kahyuM paNa che ke " vedha-ghaMdhA-nAsaMvichera-pAvApurA . paradArao hu bahuA, kayatthaNAo ihabhave vi // 1 // " " paraloe siMbali-tikkhakaMTagAliMgaNAibahurUvaM / narama huM , javArA ti nA . 2 ." " chiniMdiA napuMsA, durUvadohaggiNo bhgNdrinno| hAMhA vaMzA, niMdu visara huti surasA ! rU ." ( saMvotha , grApi, cha thI 46) tathA-" maraze tevasa, risthImamLa vA sattamaM naraya jaMti, sattavArAu goyamA ! // 4 // " bhAvArtha-vadha, baMdhana, gaLe phAMsa, phAMsI, nAka kapAvuM, guptendriyane che, dhanane nAza vagere paradArA sevanathI aneka kadarthanAe A bhavamAM ja sahana karavI paDe che (1). parastrI bhegavanArA marIne anya bhave narakamAM tINuM kAMTAvALA zAlabhalI vRkSane bheTavuM (bheMkAvuM) vagere aneka jAtinAM duHsaha dukhone bhogave che (2). durAcArI puruSa (anya bhavamAM) kapAyelI guptendriyavALA, napusaka, kurUpavALA, durbhAgI, bhagaMdaranA regavALA thAya che tathA durAcAriNI strIo (anya bhavamAM) Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ = = == praha 2-sthUla maithunaviramaNa vrata ] 189 vidhavA, cerImAM raMDApa, vAMjhaNa, marelAM bALakane janma ApanArI, viSakanyA sparzathI bIjAne jhera caDhe tevA zarIravALI) vagere duSTa strIpaNuM pAme che (3). tathA he gautama! devadravyanuM bhakSaNa karavAthI ane parastrIsevanathI jIva sAta vAra sAtamI nArakImAM utpanna thAya che (ema zrImahAvIra prabhue kahyuM che.) (4)." vaLI maithunamAM hiMsA bahu ja che. kahyuM che ke "mehurajo , navala kumaLIvA" phUlyANa arthAta-maithuna sevanAro nava lAkha sakSama chene haNe che," vagere anya zAstromAMthI joI levuM. 10 paccakakhANaAvazyakacUrNimAM paNa cethA vratanA adhikAramAM maithunanA deze ane brahmacaryanA guNe A rItie batAvyA che. " cautthe aNuvvae sAmaNNeNa aNiattassa dosA-mAtaramavi gacchejjA, vidiyaM dhUyAe vi samaM vasejjA0 ityAdi, tathA Niattassa ihaloe paraloe guNA-ihaloe kacche kulaputtagANi saDhANi0 ityAdi, tathA paraloe pahANapurisattaM, devatte pahANAu accharAo, maNuatte pahANAo mANusIo, viulA ya paMcalakkhaNA bhogA piyasaMogA ya AsaNNasiddhigamaNaM ca / " 10. kAmazAstranA racayitA vAtsAyana kahe che ke " nA maya , vRSyAdhirAcaH | __ janmavartmasu kaNDUrti, janayanti tathAvidhAm // 1 // " bhAvArtha-"rudhiramAMthI utpanna thatA, alpa-madhya ane vizeSa zaktivALA, cakSuthI na dekhI zakAya tevA bArIka cha-kIDAo, pitAnI zakti pramANe yonimAM (strIne guhya aMgamAM) tathA prakAranI (viSayanI) kharaja (caLa) utpanna kare che." pU. zrI hemacandrasUrIzvarajI mahArAja gazAstra, prakAza 2-09 mAM kahe che ke "yoniyantrasamutpannAH, susUkSmA janturAzayaH / / poDyamAnA vipadyante, yatra tanmaithunaM tyajet // 1 // " bhAvArtha-"strInI nirUpa yaMtramAM utpanna thayelA ati bArIka jIvonA samUha, je maithuna sevana karavAmAM pIlAIne mare che, te maithunane tajavuM joIe." saMdha prakaraNanA trIjA adhikAramAM pU. zrIharibhadrasUrIzvarajI mahArAja kahe che ke " itthINa joNimajhe. gabhagayA ceva huMti nvlkkhaa| iko va do va tinni, va lakkhapuhuttaM ca ukkosaM // " " itthINa joNimajhe, havaMti beI dizA asaMkhA y| __ uppajjati cayaMti ya, samucchimA taha asNkhaa||" thIma rama, sahakavA huMti 36 . "(aa 7-74-76), bhAvArtha-be strIonI nimAM garbhaja (manuSyo ) utkRSTathI nava lAkha upaje che, arthAta-eka, be, traNathI cAvata utkRSTa lakSapRthakatva upaje che, te sivAya beIndriya che asaMkhyAtA upaje che ane saMbhUmi (manuSya) paNa asaMkhyAtA upaje che ane mAre che. strIsaMbhegathI te sarva jIvone ekIsAthe nAza thAya che, vagere." Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [%0o saM bhA0 |-vi0 r-gA, 29 bhAvArtha - sAmAnya rItie ceAthA aNuvratarUpa virati nahi karanArA manuSyane dASA lAge, jema ke-tene mAtAne paNa bhAgavavAnA ane svaputrIne sevavAne paNa prasaMga Ave. ( A bannenAM dRSTAntA cUrNamAM ApyAM che. ) virativALAne A leAka-paraleAkamAM guNe! zuM thAya ? te A leAkamAM kaccha dezanA zraddhALu 11kuLaputrakanu cUrNimAM dRSTAnta Apyu che te pramANe devatAo paNa sevA kare ane paraleAkamAM satra puruSAmAM zreSThapaNuM pAme; devabhavamAM uttama apsarAo, manuSyapaNAmAM satI-rUpavatI-guNavatI bhAryA, pAMceya indrionA viSayAnAM vipula sAdhanA, priya manuSyanA yAga ane thADA kALamAM ja meAkSa paNa thAya, vagere brahmacaya nA ghaNA guNA che." e pramANe ceAthA maithunaviramaNa vratanuM ravarUpa kahyuM. have pAMcamA aNuvratane varNave che. mULa - " parigrahasya kRtsnasyAmitasya parivarjanAt / icchAparimANakRti, jagaduH paJcamaM vratam / / 29 / / "" 190 mUlA :-" saghaLA ( naveya prakAranA ) padArthAnI mUskvarUpa aparimita parigrahanA tyAga karavApUrvaka IcchAne maryAdita karavI, tene pAMcamuM aNuvrata kahyuM che. " TIkAne bhAvA - maLelA ke nahi maLelA koI padArtha upara mamatva-mUrchA rAkhavI tene parigraha kahyo che. gRhasthanA parigrahanA viSayabhUta sa ( khAhya) padArthInI sAmAnyarUpe A rItie nava prakArAmAM gaNatrI karI che." 1-dhana, 2-dhAnya, 3-kSetra, 4-vAstu, pa-raumya, (-suvaNu, cha-kruSya, 8-dvipada ane 9catuSpada. Anu vizeSa svarUpa AgaLa tratAnA aticAronA vanamAM kahevAze. dazavaikAlikasUtranA chaThThA adhyayananI pAMcamI gAthAnI pU. zrIbhadraSAjhusvAmijIe karelI niyuktimAM teA, gRhasthanA parigrahanA 1-dhAnya, 2-ratna, 3-sthAvara, 4-dvipada, 5-catuSpada ane 6-ku, ema mUla cha prakAro kahyA che ane te chanA peTAbhedo kula 64 A pramANe jaNAvyA che. (1) dhAnya-1-java, 2-ghauM, 3-zAla DAMgara, 4-kamAi DAMgara, 5-sAThI DAMgara, 6-kedravA, 7-jIvAra ( athavA mINucava nAmanu dhAnyavizeSa), 8-kAMga, jhINA caNA ( tAMdaLAnI dALa nIkaLe te ), 10-tala, 11-maga, 12-aDada, 13-aLasI, 14-meATA caNA (kaThoLa ), 15lAMga, 16-vAla, 17-maTha, 18-cALA, 19-maraTI, 20-masurI, 21-tuvera, 22-kaLathI 23-dhANA ane 24-vaTANA, ema dhAnyA cAvIza prakAranAM kahyAM che. (2) ratnA-1-sAnu, ra-trapu (taravuM), 3-trAMbu, 4-rUpuM, pa-leAkhaMDa (lAg'), 6-sIsukalAI, cha-hiraNya ( rUpiyA vagere nANu.), 8-uttama jAtinA pattharo-akIka vagere, 9-vaja, 10-jAtyaratnA, 11-metI, 12-pravAla, 13-za'kha, 14-tinIza nAmanuM vRkSa ( netara ), 15 11. kaccha dezamAM kAI kulapatine putra ane khIjAnI putrI-anee bAlyavayamAM ekAntare brahmacaya pALavAnA niyama lIdhA, bhavitavyatAvazAt yauvana pAmyA pachI te tenuM paraspara lagna thayuM, temAM brahmaca pAlanamAM je divase patine niyama Ave te divase patnIne chUTa ane je divase patIne niyama Ave te divase patine chUTa Ave, e pramANe banyuM. AthI khate yAvajjIva brahmacArI rahyAM ane devA prasanna thaI tene sahAya karavA lAgyA, vagere. ( A dRSTAnta suprasiddha zrIvijaya o ane vijayA roANIne anusaratu che. te paNu kaccha dezamAM ja thayelAM che. ) Jain Education Infernational. Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pra0 2-sthUla parigrahaviramaNa vrata ] 191 aguru, 16-caMdana, 17-sutaranAM vastro, 18-UnanAM vao, 19-kASTa (agnimatha vRkSa vagerenAM pATIyAM), 20-cAmaDuM (mRgacarma, si uca, vyAghracarma vagere), 21-krAMta (hAthIDhAMta vagere), 22-vALa (camarI gAyanA cAmara vagere), 23-gadha (sugaMdhI cUrNo vagere ), 24-drauSadhi ( sUtrya, marI, pIpara vagere auSadhio), ema cAvIza prakAre ratnA kahyAM che. (3) sthAvara-1-kSetra, khaLAM vagere bhUmi, 2-ghara, hATa vagere makAnA 3-vRkSasamUha eTale nALIyerI, khajUrI vagerenAM vana-jagalA,-ema traNa prakAranAM sthAvarA jaNAvyAM che. (4) dvipada---1-gADAM--gADI tathA 2-dAsa-dAsI vagere, ema e prakAre dvipado kahyAM che. (5) catupada-1-gAya, ra-bheMsa, 3-UMTaDI, 4-bakarI, 5-gheTI, da-vAlhIka vagere dezanA jAtiva ta azvo, 7-khaccara, 8-kujAta gheADA, 9-gadheDAM ane 10-hAthI. (ahI gAya zabdathI vRSabha, bheMsathI mahiSa, UMTaDIthI UTa vagere sajAtiya ekamAM gaNavA. ) ema ( catuSpadya ) daza prakAranAM kahyAM che. (6) mukhya-bhinna bhinna prakAranA gharavakharA. ( seAnA--rUpA sivAyanI dareka dhAtuonAM vAsaNA, vajra, pAtra ane upakaraNAddhi saghaLI gharasAmagrI eka ja prakAramAM gaNI che. ) (ratnAnA prakAramAM vastrAdine saMpatti tarIke gaNAvyAM che ane ahI` gharavakharA tarIke gaNAvyAM che ema bheda samajaveA.) kahyuM che ke " nALAviddovALa, plevinuM vruvaLa hor / to gatyo maLiyo, chabiTTu sakrimeyo 3 z // " (vaininuM 18 ) bhAvArtha- judI judI jAtinAM aneka prakAranAM gharanAM upakaraNAne eka ja kuSya tarIke gaNyAM che. ema a ( parigraha) mULa cha prakAre ane uttara ceAsaTha prakAre kahyo. " e pramANe 24 dhAnyA, 24 ratnA, 3 sthAvarA, 2 dvipado, 10 catuSpado ane 1 kuSya maLI 64 prakAranA parigraha kahyo che. A cAsaTha prakArA pazu upara kahelA dhana-dhAnyAdi nava prakArAmAM ja aMtargata thatA hAvAthI, e navanA paNa A cAsaTha prakAro thaI zake che, ema anne vyAkhyA emAM samAnatA samajavI. upara jaNAvyo te nava prakAranA amita parigraha, ke jenuM kAI pramANa ja nathI tene pramANuyukta kare, arthAt amuka vastu amuka pramANathI vadhu na rAkhavI, ema IcchAne ( mUrchAne) maryAdita kare, tene sarvajJAe sthUla parigrahaviramaNa nAmanu pAMcamuM aNuvrata kahyu` che. ahI' tAtpaya e che ke-parigrahanA tyAga e prakAre thAya che, eka sarvathA--sampUrNa ane Aje (dezathI) amuka pramANamAM. sarva vastuonI sarva prakAre mUrchA tajavI te 8 satyAga ' ane amuka vastuonI amuka pramANamAM mUrchA cheADavI te dezatyAga' kahevAya che. A emAM zrAvakone sarvathA tyAga karavA azakaya hAvAthI dezatyAga karI teo IcchAnuM parimANu karI zake che. paccaAva.sUtramAM kahyuM che ke Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - -- - [ dhao saM0 bhA0 1-vi2-, 28, " aparimiapariggahaM samaNovAsao paccakkhAi, icchAparimANaM uvasaMpajjai, se ya pariggahe duvihe pannatte, taMjahA-sacittapariggahe acittapariggahe a0 ityaadi|" bhAvArtha "zrAvaka aparimita parigrahane tyAga kare che ane IcchAparimANane grahaNa kare che. te parigraha be prakArane kahyuM che te A pramANe-1. sacitta (sajIva) vastune parigraha ane 2. acitta (achava) padArthone parigraha, vagere." pana-gharamAM dhana vagere alpa hoya ane parigraha parimANamAM hajAranI-lAkhanI ke tethIya vadhAre parigrahanI maryAdA bAMdhe, te tene je mULa muDI hoya tethI paNa IcchA vadhavAno saMbhava spaSTa che, mATe evI rItie parigrahanI maryAdA karanArane zuM lAbha? uttara-IcchAnI vRddhi te saMsArI ane sarvadA che ja. zrInamirAjaSie IndramahArAjane uddezIne kahyuM che ke " suvaNNaruppassa ya pacayA bhave, siyA hu kelAsasamA asNkhyaa| narassa luddhassa na tehi kiMci, icchA hu AgAsasamA aNaMtayA // 1 // " ( kAcayanasUtra 01-08 ) bhAvArtha-"bhI manuSyane kadAca senA-rUpAnA kelAsa jevaDA moTA asaMkhyAtA parvate maLI jAya te paNa tenAthI tene kAMI (sateSa) thatuM nathI, kAraNa ke-IcchA AkAza jeTalI anaMtI che. (jema AkAzane cheDo nathI tema IcchAne cheDe nathI.)" A pramANe je IcchAne aMta ja nathI, tene maryAdita karavI te zuM mATe lAbha nathI? che ja! kahyuM paNa che ke kahyuM kada so sodo, vadda na jo rimo taha taha suhaM pavaDhai, dhammassa ya hoi saMsiddhI // 1 // " (saMdhava, zAtratA, 2 da2) bhAvArtha-"jema jema lebha alpa thAya ane jema jema parigrahane AraMbha ghaTe, tema tema (sateSanuM) sukha vadhe ane (Atma) dhamanI siddhi thAya." e mujaba IcchAne vega rokIne satiSa keLavavA prayatna kare joIe, kAraNa ke sAcuM sukha sateSamAM ja che. kahyuM che ke " AroggasAri mANu-sattaNaM sccsaariodhmmo| vinA nivaravA(niccha)sAra, suhA saMsAra ? (kavola0, rIdhama nA dara) bhAvArtha -"mAnavadehane sArI Arogya, dharmane sAra satya, vidyAne sAra nizcaya (AtmajJAna) ane sukhane sAra saMtoSa che, arthAt sukhanuM mULa sateja che." e rItie parigraha parimANa vratathI A bhavamAM saMteSanuM niSkaTaka sukha, lakSamInI sthiratA (daridratAne abhAva), lekemAM prazaMsA vagere aneka phaLa maLavA uparAnta paralekamAM uttama Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pra. 2-sthUla parigrahaviramaNa vrata ] addhivaMta manuSyapaNuM ke zreSTha devapaNuM ane paraMparAe siddhigatinI paNa prApti thAya che. ethI UlaTuM ati lobhane vaza thaI IcchAparimANurUpa A vratane nahi svIkAravAthI ke svIkArIne virAdhanA karavAthI daridratA, durbhAgya, dAsapaNuM, durgati vagere mahA kaSTa keTalAya kALa sudhI bhegavavAM paDe che. kahyuM che ke "mAma mAriyAda kuLir fdhavirAvaLa nIvA nA sa " tti che. arthAta-mahA AraMbhathI, mahA parigrahathI, mAMsAdi AhArathI ane paMcendriya jIne vadha karavAthI ja nArakInuM AyuSya bAMdhe che." mUccha(Asakti-bha)ne ge uttarottara (vadhatI) AzAothI baMdhAte jIva vividha ko-kadarthanAomAM aTavAta duHkhane ja bhagave che. (arthAta Asakti-AzAe ke ISTage duHkharUpa ja che, sukha jaNAya che te bhrama che.) kahyuM che ke " ukkhaNai khaNai nihaNai, ratiM na suai diAvi a ssNko| liMpai Thaei sayayaM, laMchiyapaDilaMchiyaM kuNai // 1 // " . (jo zAstra, gha02-206 TakA) bhAvArtha-"lebhI dhanane arthe jamIna de, khAtara pADe (cerI kare), dhanane bhUmimAM dATe, (rakhe kaI jANe na jAya, laI na jAya mATe) rAtre paNa ughe nahi, divase paNa zaMkAzIla rahe, dhana dATayuM hoya te jamIna upara lIMpaNa karI sarakhI banAvI de, upara kaI vastuo mUkI DhAMkI de, tema ja te sthAnane oLakhavA mATe ciThTha kare, praticihna kare." (vagere aneka kadarthanAe bhegave che.) vastutaH parigrahapaNuM mUcchIthI ja che, kAraNa ke dhana-dhAnyAdi vastumAM mUrachI na hoya te te parigraharUpa nathI. kahyuM che ke " aparigraha e(hye)va bhavedvastrAbharaNAdyalaMkRtopi pumAn / mamaLAviraddhi ti, mamavAre saMpAvAnuM nA ? " | (coro, g0 2-206 TI ) tathA- " vari arthe ja vA vA, varlDa vAyajchai . saMpi saMgama-4 naTTa, dhAMti pariddhAMti ja " so parivAho lu, nAgapukha tArUTTI mucchA pariggaho vutto, ii vuttaM mahesiNA // 2 // " ( 0, 40 -0 20-22 ) bhAvArtha-"mamatA vinA vastra-AbharaNathI alaMkRta (zabhAta) puruSa paNa parigraharahita che ane nagna (ati daridrI ke sarva padArthone tyAgI) paNa padArthomAM mamatva(mUccha)vALe heya te te parigrahavALe che (1). mATe "sAdhuo je je vastra-pAtra-kAmaLI-pAdaBchana (rajoharaNa) vagere kAMI rAkhe che te saMyamane mATe (jIvarakSA mATe) ke lajajAnA kAraNe rAkhe che ane pahere che (1). "jagatrAtA zrI mahAvIradeve vastune parigraha nathI kahyo, paNa mUcchI e ja parigraha che ema kahyuM che ema maharSi zrIgaNadharabhagavate kahyuM che (2)." 25 Page #247 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ dha saM. bhA. 1-vi0 2-gA. 30 AthI mUcchanuM niyamana karavA mATe (mUcchanA aMkuza mATe) sarvathA mUcchane tyAga karavAmAM azakta zrAvakane amuka pramANamAM paNa mUcchane tyAga karavArUpa A paMcama aNuvrata e pramANe pAMca aNuvrato kahyAM. have tene zuddha pAlana mATe bhAvanArUpa (prANurUpa) guNavate kahe che. te guNavate traNa che. 1-digaviramaNa vrata, 2-upabhega-paribhegaparimANa vrata ane 3-anarthadaMDaviramaNa vrata. temAM digaviramaNa nAmanuM paheluM guNavrata A pramANe che. mULa-" uddharvA'dhastiyaMgAzAsu, niyamo gamanasya yH| vAdya guNavrata zAdultaddhivirAmamidha | 20 | " mUlArtha-" upara-nIce ane tithvI dizAomAM javA saMbaMdhI je amuka hadane niyama kara, tene digaviramaNa nAmanuM paheluM guNavrata kahyuM che." TIkAne bhAvAtha-"UrdhvadizAnuM nAma "brAhmI che ane adizAnuM nAma "nAgI" che. e be tathA tichI ATha1-pUrvI, 2-AgnecI, 3-dakSiNa, 4-naitI, 5-pazcima, 6-vAyavyA, 7-uttarA ane 8-IzAnI; ema kula daza dizAo che. temAM je dizAmAM sUrya Uge te pUrve ane pUrva sammukha UbhA rahetAM jamaNu ( sRSTi) kamathI anukrame AgneyI vagere sAta, ema 1 Urdhva, 1 adhe tathA 8 tithvI maLIne dazeya dizAmAM javA viSe niyama kare, eTale kete dizAo paikI tithvI amuka amuka dizAmAM ATalI-amuka hada sudhI mAre gamana-AgamanAdi kAryo karavAM paNa tethI AgaLa (te uparAnta) javuM ke kaI kArya karavuM nahi, UrdhvadizAmAM paNu parvata upara caDhavuM vagere prasaMgomAM amuka pramANathI vadhAre UMce na javuM ane adizAmAM paNa kuvA, TAMkAM, bheMyarAM, khANa vagere nIcA pradezamAM amuka hadathI vadhu nIce na javuM; e pramANe pUrvAdi ATha tathA UrdhvadizAmAM ane adizAmAM javA vagerene niyama karo, tene zrIjinezvaradee ahiMsAdi dharmanI rakSA, vRddhi vagere guNane karanAruM ( ANuvratane guNakAraka) havAthI prathama "guNuvrata" kahyuM che. guNavratanI sahAya vinA ekalAM aNuvratanuM vizuddha pAlana thavuM zakaya nathI. A prathama guNavratanuM nAma "diggaviramaNa vrata che, tene aMgIkAra karavAthI maryAdita karelI bhUmithI bahAra rahelA trasa ke sthAvara jIvone abhayadAna devAya che ane lebharUpI samudra maryAdita thAya che, kAraNa ke-maryAdita kSetranI bahAra nahi javAthI tyAMnA jIvonI hiMsA ke tyAMthI dhana vagere kamAvAne lebha vagere aTake che, saMteSa vadhe che, vagere aneka moTA lAbha thAya che." kahyuM che ke " phArapphuliMgabhAsura-ayagolakasanniho imo nicca / vijApAvo vIvo, hara satA samanig I ?" 12. AmAM mukhyatayA ahiMsArUpa paheluM vrata mULadharmarUpa che, jyAre bAkInA cAra aNuvrate ahiMsAnI vADarUpe rakSA karanArAM che. jema vArahita khetaranuM anAja surakSita rahe nahi, tema jUTha-corI-maithuna ane mUccha, e cAreyanA tyAgarUpa vADa vinA ahiMsAdharmanI rakSA thAya nahi. ema bAkInAM cAreya vrate pahelAne upakAra karanArAM che. have je guNavrata kahevAze, te niyamita karelI ahiMsAmAM paNa vRddhirUpe guNa karanArA hovAthI guNavate kahevAya che ane te pachI cAra zikSAtrata kahevAze te AtmAne pitAnuM svarUpa (ahiMsaka bhAva) pragaTAvavAmAM abhyAsa-zikSaNarUpa hevAthI zikSAvate kahevAya che. Page #248 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pra9 2-bhUla bhegepabhegaviramaNa vrata ] " jaivi na jAi savvattha, koi deheNa mANavo ettha / virUpo , tAva nico ma tarasa che 2 " bhAvArtha_"dhagadhagatA aMgArA sarakhA jAjavalyamAna tapAvelA leDhAnA moTA geLA je pApathI virAma nahi pAmele A jIva haMmezAM sarvatra saghaLA jene bALe (mAre) che. 1. jo ke keI manuSya zarIrathI sarvatra jaI zakatuM nathI, te paNa aviratinA kAraNe tene haMmezAM (AkhA jagatane AraMbhajanya) karmabaMdha thAya ja che. 2." anyatra paNa kahyuM che ke " tattAyagolakappo, pmttjiivo'nnivaariappsro| savvastha viMne punA, vAvaM tArApunazo? . ." (jozao, v0 rU-2 TIjA) bhAvArtha-"(azvinI bhaTTImAM) tapAvelA lekhaMDanA geLA sarakhe prAmAdI jIva, ke jeNe (diviramaNa vratathI) gamanAgamanane prasAra phekyo nathI, te jyAM jAya tyAM sarvatra pApanAM kAraNe maLatAM kayuM pApa na kare? arthAt sarvatra sarva pApa kare." gRhastha AraMbha-parigrahavALe hovAthI jyAM jyAM jAya, je je khAya (bhegave), zayana kare, vepAra (pravRtti) kare, tyAM tyAM te "tapela leDhAno goLa potAnA sparzathI vastu mAtrane bALI mUke tema sarva jIvonI hiMsA kare che, tethI te hiMsAdi pApavyApArothI bacAvanAruM A vrata gRhasthane mATe ja kahyuM che. sAdhuonI pravRtti te pAMca samiti-traNa guptirUpa aSTapravacanamAtAthI yukta-niSpApa hovAthI kaI paNa kAryamAM teone hiMsAdino saMbhava nathI, mATe teone A vrata hetuM nathI. pU. zrI hemacaMdrasUrIzvarajI mahArAjAe potAnA racelA zrIyogazAstranA trIjA prakAzanA trIjA slekanI TIkAmAM AMtara zloka dvArA kahyuM che ke " tadetadyAvajjIvaM vA, savrataM gRhamedhinAm / __caturmAsAdiniyamAdathavA svalpakAlikam // 1 // " " sadA sAmAyikasthAnAM, yatInAM tu yatAtmanAm / na lizi javA thAtAM, vityavista . 2 ." " cAraNAnAM hi gamanaM, yaduddharva merumUrdhvani / virya vArI 2, naiSa dviviratistatA rU " bhAvArtha-"te mATe gRhasthane A zreSTha vrata (paheluM guNavata) mAvajajIva sudhInuM che athavA jAvajachava na karI zake te mAsAdi kALamAM ke ceDA kALa mATe paNa karAya che (1). sadA sAmAyikamAM rahelA yatanAzIla sAdhuone te kaI dizAmAM A vratanI virati ke avirati che ja nahi (arthAt teonuM jIvana viratimaya hovAthI aviratino abhAva che, mATe digavirati karavAnI jarUra nathI.) (2). cAraNa-zramaNa munie UrdhvadizAmAM merUparvatanA zikhara sudhI ane ticcha pradezamAM rucaka pavate (zrInaMdIzvaradvIpa vagere sthalee) jAya che, tethI siddha che ke-teone diviramaNa vrata nathI (3)." * e pramANe paheluM guNavrata (zrAvakanuM chaThuM vrata) kahyuM. have bIjuM guNavrata kahe che. Page #249 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 196 mULa - " bhogopabhogayoH saGkhyA- vidhAnaM yat svazaktitaH / monovo gamAnAvyuM, tan dvitIya muLavratam // 22 !" [ dha0 sa bhA0 1-vi0 2-gA. 31 svazakti anusAra bhAgya ane upabhAgya padArthonuM saMkhyAdirUpe pramANa karavuM, te ' bhogeApabhogaparimANu ' nAmanu' khIjuM guNavrata (kahyu.) che. " mUlA . TIkAnA bhAvAtha je vastu eka ja vakhata upayAgamAM Ave; jevI ke-anna, phUla, tameLa, zarIranAM vilepana ( cApaDavAnI ke ceALavAnI vastuo ), snAna ke pAna; vagere bhogapaDhArthI kahevAya che ane eka ja vastu aneka vakhata upayeAgamAM Ave; jevI ke-srI, vastra, ghareNAM, ghara, palaMga, gAdI, khurasI, khATa vagere AsanA, UMTa, hAthI, gADI, gADAM vagere vAhanA; ItyAdi sarva upabhogapadArtho kahevAya che. '' kahyuM che ke 66 saha bhujjaitti bhogo, so puNa AhArapupphamAIo / vamono 3 puLopuLa, vasujJapha mavaLa-vijJAn // z||" bhAvA" eka vAra bhogavAya mATe bhoga kahevAya, te AhAra-puSpA vagere bhoga jANavo ane punaH punaH bhogavAya te ghara, strI vagere upabhoga jANavo. " A bhoga ane upabhoga padArthonuM (mAre amuka pramANathI vadhAre bhogavavAM nahi evuM je ) saMkhyAthI parimANu (niyamana) peAtAnI zakti ( pariNAma ) anusAre karavuM, te * bhogapabhoga parimANu' nAmanuM bIjuM guNuvrata jANavuM. AvazyakasUtramAM AnuM ' upabhoga-paribhogavrata ' evuM nAma ApyuM che. tyAM A pramANe sUtra che-" jIyonaovara duviSe padmatta, saMjJA-moyaLo, janmo a" tti 5 arthAt4 upabhoga-paribhoga ta e prakAranu kahyuM che, eka bhojanathI ane bIjI kamathI; ' vagere. d 6 AnI vyAkhyAmAM tyAM jaNAvyuM che ke upabhogamAM kahelu* * upa * pada ' eka vakhata ' evA anuM sUcaka che, mATe je 'upa' eTale eka vakhata bhogavAya te azana, pAna vagere upabhoga jANavA, athavA ' upa' eTale ' adara'evo bIjo atha karyo che, tethI je (zarIranI ) akrUra bhogavAya te upabhoga, ema kahyuM che, tema paribhogamAM kahelu* * pari'padma ' vAravAra ' anu sUcaka che, mATe je pira eTale vAravAra bhogavAya, te vastrAdi paribhoga jANavo, athavA * pari'nA bIjo atha mahAra ' karyA che, e arthathI * pira' eTale khahAra bhogavAya te vastra-alaMkAra vagere paribhAga; ema kahyuM che. A upabhAga-paribhAganA viSayamAM je vrata, tenuM nAma paNa * upabhAgaparibhAga vrata' ema AvazyakanI TIkAmAM vyAkhyA karI che. 6 ' > avyayeAnA aneka arthI thatA hovAthI AvazyakasUtranI vyAkhyA pramANe tyAM jaNAvelA 'paribhAga 'padanA ane ahIM jaNAvAtA ' upabhAga 'panA atha eka ja thayA, jethI AvazyakasUtramAM 'kuvona-oizayara ' evuM A vratanu nAma ApeluM hAvAthI ' upaseAga ane pirabhAga ' ane zabdonA 'punaH punaH bhAgavAya tevA padArthI' evA samAna a thaye. A dUSaNane TALavA mATe ema samajavu' ke-ahI' kahelA ' upabhAga ' zabda AvazyakasUtramAM jaNAvelA ' paribhoga ' d Page #250 -------------------------------------------------------------------------- ________________ = ' ' - = ' -- *** * * * * = * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * *, * * * * , - * pra. 2-sthala gapagaparimANa vrata ] zabdArthane vAcaka che ane "bhoga" zabda te(upabhoga zabda)nI sAthe kaheje-tenA saMbaMdhavALo hovAthI nirUDhalakSaNA(rUDhi)thI AvazyakasUtramAM kahelA "upabhoga" zabdArthane vAcaka che. A vrata be prakAre che, eka bhojanathI ane bIjuM kamathI. temAM upabhoga-paribhegarUpa te te padArthone bhegavavAnuM niyamana (parimANa) karavuM tene bhojanathI ane te padArthone meLavavAnA upAyarUpa kriyA( vyApArAdi udyoga)ne paNa (tenA sAdhanarUpa hovAthI sAdhanamAM sAdhyanA) upacAra dvArA kamathI upabhega-paribhoga vrata kaheluM che. arthAt bhogepabhogane bhegavavAnuM parimANu te bhanathI ane meLavavAnA upAyarUpa pravRtti-kAryonuM parimANa karavuM te karmathI upabhegaparibhoga vrata jANavuM. temAM bhejanathI A vratavALAe (khAna-pAna Adi pAMceya IndriyonA bhogAdimAM) AhArapANuM Adi padArtho niSpApa vAparavA joIe ane karmathI prAyaH niSpApa vyApArAdithI AjIvikA meLavavI joIe. tAtparya e che ke-zrAvake utsarga mAge te (zakya hoya tyAM sudhI) nijIva (acitta) ane niravagha (AraMbharahita) AhArAdi meLavavAM-vAparavAM joIe, temanA bane te vAparavAmAM sacitta(sajIva)ne tyAga karavo joIe ane sacittane paNa tyAga na thaI zake, te jethI mahA hiMsA thAya tevA mAMsa, madirA, anaMtakAya (kaMdamULa), abhakSya Adine tyAga karI, bAkInA pratyeka (eka zarIramAM eka ja jIva hoya tevA) padArtho paikI paNa mizra padArtho(kAMIka bhAga niva-kAMIka bhAga sajIva)nuM ke sacitta (sajIva) padArthonuM paNa vAparavAne ane niyamana (saMkhyA-vajana vagerethI nakkI) karavuM joIe. kahyuM che ke "niravajjAhAreNaM, nijjIveNaM parittamIseNaM / rAjusaMdhAnaparA, musAva rikSA DuMti ?" (saMvaSa0, AjhAtAya, jA. 70) bhAvArtha_"AtmaciMtanamAM tatpara zrAvake evA hoya che, ke jeo niravala, nijIvathI ane tema na bane te anaMtakAyane tyAga karI mAtra pratyeka (sajIva)ke mizra padAthethI AjIvi. kAne nirvAha kare." vaLI parve ke moTA mahetsAdi prasaMge vinA AbhUSaNAdi jene jene upayoga karavAthI cittamAM atyaMta Asakti, unmAda thAya ke manuSyamAM apavAda thAya, te udubhaTa veSa, tevAM vAhane ke alaMkAra (ghareNa) vagerene upaga paNa na kare. kahyuM che ke13. "kuthArtha taLu, cArja karIyA yoganAd, DhALa paripitA che ." (hityana, ji. :-) bhAvArthabayAre zabdanA mukhya arthathI vyAkhyAmAM bAdha Ave, tyAre rUDhithI ke prajanathI te zabdane tyAM ghaTate (gya) bIjo artha te rAdamAM rahelI je zaktithI pratIta thAya, te zaktine lakSaNuM kahevAya che." ahI "ga" zabdane mukhya artha "eka vakhata bhogavavuM" ema che, chatAM AvazyakamAM "upabhoga" zabdano artha 'eka vakhata bhega' ema karyo che, jethI tene anusarI ahIM rUDhithI dhaTate "bhaga' padane artha tyAM kahelA "upabhega" pada je kare, te "nirUtalakSaNa" (rUDhi) jANavI. Page #251 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ dha saMbhA. 1-vi. 2-gA. 31 - "gadaroso karatolo, cAlo hunnarfE saMvAlA aiunbhaDo a veso, paJca vi garUaM pi lahuaMti // 1 // " bhAvArtha-"ati reSa kara, ati khuza thavuM, ati hasavuM (hAMsI karavI), durjananI sAthe vasavuM ane ati ubhaTa veza paherave,-e pAMceya kAryo mahApuruSane paNa halake banAvI de che. " e ja pramANe ati melAM, bahu jADAM, bahu TUMkAM ke bahu kANuM (phATelAM) vastro vagere vAparavArUpa taddana sAmAnya veSa paNa "kharAba vastradhArIpaNuM, kRpaNutA vagere kApavAda (niMdA) tathA hAMsI" vagerenuM kAraNa bane che, mATe potAnI sampatti, ummara, avasthA, raheThANa (deza), kuLa vagerene anurUpa veSa rAkha; AvA ucita veSa vagerenuM paNa pramANa nakkI karavuM e mujaba bIjA paNa daMtakASTa (dAtaNu), abhaMgana (zarIre tela vagere roLAvavAnI kriyA), udvartana (ALelA padArtho mela sAthe utarAvavAnI kriyA), snAna, vastro, vilepana mATenAM caMdanAdika AbharaNe puSpa, puSpamALAdi, phaLa, dhUpa, Asane (pATa, pATalA, khurasI, Tebala, gAdI, takIyA vagere), zayane (palaMga, pathArI, beDIMga vagere); makAne (ghara, hATa, baMgalA) vagerenuM pramANa nakakI karavuM? vaLI rAMdhele bhAta, dALa, copaDa (ghI vagere), zAka, dUdha, rAbaDI, khAMDa vagere (azana) khAdyo; pANI vagere (pAna) pINAMbhujelAM-sekelAM anAja, me, phaLaphUTa vagere (khAdima) padArtho tathA tabelAdi mukhavAse, e badhAmAM jene saMpUrNa tyAga azakya hoya te te cIjanuM "amuka saMkhyAmAM-amuka nAmavALI-amuka pramANamAM ja vAparavI" e rItie spaSTa pramANa nakakI karavuM ane zrIANaMdajI, kAmadevajI vagere mahAzAvakenI jema te sivAyanI vastuone (bhojanamAM) tyAga karavo. kamathI A vratanI viratimAM mukhyatayA gRhastha pitAnA kulane ucita niravadya (niSpA5) vyApArathI AjIvikA meLavavI joIe. tema karatAM jIvananirvAha muzkela thAya, te paNa jethI ati tIvra kamabaMdha thAya tathA vyavahAramAM vivekI manuSyane niMdAnuM kAraNa bane, tevA agya levaDa-devaDa Adi vyavasAye te avazya tajavA joIe ane alpAraMbhavALA AjIvikAnA upAya (ka)nuM paNa pramANa nakkI karavuM joIe. kahyuM kahe che ke " raMdhaNakhaMDaNapIsaNa, dalaNaM payaNaM ca evamAINaM / niccaparimANakaraNaM, aviraibaMdho jao gruo||1||" (lokala0, zaontapi0, 0 72) bhAvArtha-rAMdhavuM, khAMDavuM, vATavuM, daLavuM ane pakAvavuM (rAMdhavuM); vagere(Aro )nuM nitya pramANu karavuM joIe, kAraNa ke-pramANa nahi karavArUpa aviratine (AtmAne) mahAna karmabodha (vinA kAraNe paNa) thayA kare che." AvazyazUrNimAM paccakhANa AvazyakamAM paNa sAtamA vratanA adhikAramAM jaNAvyuM che ke Page #252 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pra0 2-bhAgApabhAgaparimANa vrata ] 199 " iha ceyaM sAmAcArI- bhoyaNao sAvago ussaggeNaM phAsugaM AhAraM AhArejjA, tassAsati aphAsugamapi sacittavajjaM, tassa asati anaMtakAya bahubIyagANi parihariavvANi / imaM ca aNNaM bhoyaNao padira(6), asaLe agatAya-sAmUri manuM 2, pALe masarasA--mannAra,--sAmei hatuMvara -ADaMvar-- vaDa - pippala - pilaMkhumAdi, sAdime madhumAdi, acittaM ca AhAreyavvaM / jadA kiraNa hojja acitto to ussaggeNa bhattaM paccakhAi, Na taraha tAhe avavAraNa saccittaM - anaMtakAya - bahubIyagavajjaM / kammao vi ammANa tara jIviuM, tAhe accaMta - sAvajjANi parihariMjja tti // bhAvArtha- bIjA guNavratamAM A pramANe sAmAcArI che-utsaga mAge zrAvaka bhojanane AzrIne peAtAnA nimitte Arabha na thayeA hAya tevA nirdoSa AhAra vApare, tema na ane te potAnA nimitte AraMbhathI thayelA paNa sacitta varjhane ( acitta ) vApare, tema paNa na karI zake te ( sacittamAM) ana'takAya, khahumIja vagere abhakSyane tyAga kare ane te uparAnta pazu bhAjanamAM ( ochAmAM Ache ) A pramANe tyAga kare. 1. azanamAM anaMtakAya Ardra (AduM), mULA vagere kada-mULA ane mAMsane taje, 2. pAna( peya )mAM mAMsanA rasa, dArU vagerene taje, 3. khAdimamAM-vaDa, urdumbara, kAdumbara, pIpaLA, pIlunu' vRkSa smAdinAM kaLA vagerene taje, ane 4. svAdimamAM-madha vagerene tajI acitta (nirjIva) vastu vApare; ema chatAM ( kAI vakhate aTavI mAga, dukALa Adi prasage) evA acitta padArtho na maLe (hAya) tyAre paNa utsaga mAge teA bhojananA ja tyAga kare ane jo bhojana vinA nirvAha karavAnI zakti na hAya, tA apavAdathI anaMtakAya, bahubIja Adi alakSyAne choDIne bIjA' sacittane vApare. ( e pramANe bhojana viSayamAM sAmAcArI kahI che.) kathI tA vyApArAdi vinA nirvAha thAya tyAM sudhI koI tevI pravRtti ja na kare ane te rItie nirvAha na thAya te atyaMta pApamaya kAryone vaIne AjIvikA mATe udyama kare ' e pramANe bhoge pabhogavrata ' jarUrI padArthInuM pramANa nakkI karI bAkInI vastuonA tyAga karavAthI' thaI zake che, e ahIM tAtparya jANavuM. have mULa graMthakAra pAte ja traNa AkathI vavA cAgya (abhakSya) vastuonu svarUpa kahe che. mULa--" vastuvidyutayo nindA, vahumbaram / 44 66 99 hima viSe 2 hA, muggAtI trimonanam // 2 // bahubIjA'jJAtaphale, sandhAnA'nantakAyike | * vRntAkaM calitarasaM, tucchaM puSpaphalAdi ca // 33 // AmagorasasampRktaM dvidalaM ceti varjayet / dAviMzatimamasthALi, jainadharmAdhivAsitaH // rUo || " mUlAtha -" jainadhama thI bhAvitAtmA "mahA vigaI A, urdummarAdi pAMca prakAranAM kaLA, 1.hima, 11viSa, 12karA, 13jIreka jAtinI mATI, 14rAtribhojana, 1pamahubIja, 16ajANyAM 1 Page #253 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 307 [ dha0 sa bhA0 1-vi0 2-gA. 3ra thI 34 phaLa, 17eLa athANu, 18 anaMtakAya, 1 vegaNu, .calita rasa, 21tuccha phUla-phaLAdi tathA rarakAcA dUdha, dahI, chAza vagerenI sAthe bhaLeluM kaDhALa (dvidaLa),--e khAvIsa abhakSya vastunA tyAga kare. ( 32-33-34 ) " TIkAnA bhAvA" zrIjinezvaradevAe kahelA dhama thI je AtmA bhAvita hAya, te A khAvIsa abhakSya vastuAnA leAjanarUpe upayAga na kare-tyAga kare. " khAvIsa abhakSyanu' svarUpa A pramANe che. dArU, mAMsa, madha ane mAkhaNu-e cAreya ati vikAranAM kAraNe| hAvAthI 'mahA vigaI e' kahevAya che ane saghaLA ziSTa-sadAcArI purUSoe tene vanIya mAnI che, kAraNa ke-te darekamAM peAtAnA varNa samAna varNavALA aneka trasAdi jIvA upaje che ane mare che. kahyu` che ke " maLe marhumi maMemi, navanIzN atyar / uttpatti tra, (gasaravA), tabaLA tatha natuLo || ? || " ( saMvoSapra0, vratAdhi, T. 76 ) bhAvAtha-" dArU, madha, mAMsa ane mAkhaNu-e cAreyamAM tadmarNA jIvA svaya. upaje che ane mare che. ( arthAt te cAreya asaMkhya jIvamaya hoya che. ) " anya darzanavALAo paNa kahe che ke " maLe mAMse madhutti tra, navanIte caturthare / 31ghanne vichIyanta, mudghamA nanturAya / / / " 66 bhAvAtha - dArU, mAMsa, madha ane mAkhaNu-e cAreyamAM samUhabaddha ati sUkSma jIvA upaje che ane nAza pAme che." temAM- 1. dirA-dirA eTale dArU e prakAre bane che, eka kASTathI ( tADa vagere jhADAnA rasathI) ane khIjo piSTathI. ( leATa vagere padArthIne kaheAvaDAvIne temAMthI.) A ane prakAranA dArU ghaNA doSAnuM ghara ane mahA ana"nuM kAraNa hAvAthI vajanIya che. kAraNa e kahyuM che ke 64 gumoda-jada-nivA--miva-vAsa-rosa-mayaDheLa / mR maLyuM dukhAmULa, vi--isi--ima --dharmanAkSara // ? // " ( saMoSatra, zrAvratathi, T[. 73 ) bhAvArtha-" madirA; e ati mUDhatA, kalaha-kakAsa, niMdA, parAbhava, hAMsI, rASa ane madanuM kAraNa che, dugatinuM mULa che, tema ja lajjA, lakSmI, buddhi ane dharmanA nAza karanAra che. 1. yogazAstra pra0 3, zloka 17 nI TIkAmAM paNa kahyuM che ke" rasodbhavAzca bhUyAMso, bhavanti kila jantavaH / tasmAtmartha na vAtavya, hiMsAvAtamILA ? // " Page #254 -------------------------------------------------------------------------- ________________ = = == 201 pra 2-bhegAbhegamAM bAvIsa abhakSya ] - " ta na mAtta ja nA taMtrane thatA mRdyAvihA!, vaira vari jAva ! 2 !" "gRhe bahirvA mArge vA, paradravyANi mUDhadhIH / 'vadhavAra-nirma, atyAcchiA madyapa rU ." "bAlikAM yuvatiM vRddhAM, brAhmaNI zvapacImapi / bhunte parastriyaM sadho, madyonmAdakadarthitaH // 4 // " "vivekAra saMmo jJAnaM, satyaM zaucaM thA kSamA madyAtpralIyate sarva, tRNyA vahikaNAdiva (dpi)|| 5 // " sUyate ja zAvena, mAdhavAinA ! hataM vRSNikulaM sarva, ploSitA ca purI pituH|| 6 // " bhAvArtha-"madirAmAM tenA rasathI ghaNuM ja jaMtuo upajelA hoya che, mATe hiMsAnA pApathI DaratA AtmAe madirApAna kadI paNa karavuM nahi. 1. "ApyuM hoya chatAM ApyuM nathI, lIdhuM heya chatAM lIdhuM nathI, karyuM hoya chatAM karyuM nathI--ema dArUDIe jANe asatya balavAnuM rAjya maLyuM hoya tema IcchAmAM Ave tevuM bele che. 2. dArUDIo mUDhabuddhi mAne ke jela vagere rAjadaMDane paNa bhaya choDIne gharamAM, bahAra ke mArgamAM pArakA dhanane balAtkAre paNa luMTe che. 3. nAnI chokarI, yuvati ke gharaDI hoya; athavA te brAhmaNI ke caMDALaNI hAya; paNa dArUDIe dArUnA unmAde caDhele game te parastrIne bhegave che. 4. jema agninA kaNIyAthI ghAsanI gaMjI kSaNavAramAM baLIne nAza pAme, tema dArUpAna karatAM ja viveka, saMyama, jJAna, satya, zauca, dayA, kSamA vagere sarva guNe kSaNamAM naSTa thAya che. 5. saMbhaLAya che ke-andhakavRSNi kulamAM janmelA zAstukumAre (zrIkRSNajInA putre) dArUpAnathI potAnA samagra (yAdava) kulane nAza karyo ane potAnA pitAnI dvArikA nagarIne bALI mUkI. arthAt tenA dArUpAnanuM e duSTa pariNAma AvyuM ." e rItie madirA (A bhavamAM) ghaNu anarthonuM ane (parabhavamAM) durgatinuM kAraNa hovAthI vajanIya che. 2. mAMsa-jalacara (mAchalAM vagere jaLamAM rahenArA), sthalacara (mRgalAM, bakarAM vagere bhUmi upara pharanArA) ane khecara (kukaDA, kabutara, tetara vagere AkAzamAM uDanArA), e traNa prakAranA chanuM mAMsa paNa traNa prakAranuM kahyuM che, athavA cAmaDuM, lehI ane mAMsA ema paNa tenA traNa prakAre che. mAMsabhakSaNa paNa mahApApanuM mULa che, mATe tene tajavuM joIe. kahyuM che ke paMvitrimUrNa, maM sudhamakuma che ! rakkhasaparituliabhakkhaga-mAmayajaNagaM kugaimUlaM // 1 // " " AmAsu a pakkAsu a, vipaJcAmANAsu maMsapesIsuM / satha jiya uvALo, maLavo ja nikaLavA ne 2 " ( saMvopa0, zAvatA nare S4-71) Page #255 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ dha saM bhA0 1-vi0 rgA, 3ra thI 34 bhAvAtha - paMcendriya jIveAnA vadhathI thayeluM, du dhamaya, sUga karAve tevuM ane apavitra mAMsa, tenA bhakSakane rAkSasanI piraMtulanA karAvanAruM che, arthAta mAMsAhArI ane rAkSasamAM bheda jevuM rahetuM nathI. mAMsabhakSaNarUpI rAkSasI kA A leAkamAM roganuM kAraNa che ane paralAka mATe dutinuM mULa che. 1. kAcI, pakAvelI ke pakAvAtI mAMsanI pesIo( TukaDAo )mAM nigeAda jIvA satata upaje che ane mare che-ema kahyuM che. ra." yegazAstramAM paNa kahyu che ke 202 " susaMskRtiAnanta-anusantAnanitam / nAdhvani pAtheya, joLIyAt nizita sudhI ? || o ||" (yogAbhra, 60 3-32) bhAvAtha -" yAgazAstranI TIkAmAM A blekanA artha A pramANe che-tatkAla eTale jIvanA ghAta thatAM ja tenA mAMsamAM te ja samaye nigA14rUpa anaMta jIvAnI utpattinI paraMparA cAlu thAya che. AvuM doSaduSTa ane narakanI vATe jatAM bhAtArUpa, arthAt narakamAM dArUNu duHkha denAruM mAMsa, tene kANu buddhizALI bhakSaNa kare ? " vastutaH mAMsAhAra karanArA svayaM hiMsaka che. kahyuM che ke 66 hantA palasya vikretA, saMskartA bhakSakastathA / kretA'numantA dAtA ca, ghAtakA eva yan manuH // 1 (yogazAsra, 40 -20) bhAvA--"jIvane haNanArA, mAMsane vecanArA, tene saskAra karanAre ( pakAvanArA ), lakSaNu karanArA, kharIda karanArA, anumati ApanAre ke mAMsanuM dAna karanArA,-e badhAya ghAtako (hiMsake) ja che--ema manusmRtimAM kahyuM che. 15 ' are, eTaluM ja nahi, hiMsakA ke vecanArAe vagere khIjAe te dUra rahyA, paNa kharekharA ghAtaka te| mAMsAhArI ja che. kAraNa ke "ce mAyanyA, vIyapapuchyuM / te va thAtA anna, yAto makSa vinA // z // " (thoLazAstra, 60 3-23 ) bhAvArtha -" je manuSye potAnA mAMsanI puSTi mATe khIjA che te ja te jIvanA ghAtakeA che, kAraNa ke-jo mAMsAhArI heAya nahi 14. kAI paNa jIvanA mAMsamAM tene ghAta thatAM ja taddI nigeAda tarata ja utpanna thAya che, eTale kre--jema pANImAM lIla tathA pApaDa vagere upara phUga thaI jAya che, tema mAMsamAM tarata ja tadnI nida ( anaMtakAya ) thaI jAya che. mAMsa kAcuM hAya, raMdhAtuM hoya ke radhAI gayuM hoya teA paNa e niAdanI utpatti cAlu ja rahe che. A sivAya paNu bIjA trasa jIvA ane mAMsanA rasathI utpanna thatA jIvA teA jUdA hoya che. ema mAMsa, anaMtakAya chavAthI tathA sUkSma trasa jIveAthI bharapUra hAya che. jIvAnA mAMsanuM bhakSaNa kare te jIvanA vadha kare ja kANu ? 15. manusmRtimAM kahyuM' che ke-mAMsAhAranI anumAdanA karanArA, jIvane haNanArA, haNelA jIvanA gAnA vibhAgo karanArA, tene vecanArA, kharIdanArA, rAMdhanAro, pIrasanArA ane khAnArA; e saghaLAya svayaM dhAtaka ja che, kAraNa ke-A badhuM jete aMge thAya che te mAMsa jIvane dhAta thayA vinA thatuM nathI. prANidhAtathI kadI svasukha maLe ja nahi, mATe mAMsAhArane vavA joI e. yAgazAstra pra. 73/21-22. Page #256 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pra. 2-pagamAM bAvIsa abhakSya ] 203 mAMsAhArI ja badhAne te te pravRtti karAvanAro che, mATe sAce ghAtaka te ja che, ema mAMsAhAra ghaNAone moTA anarthonuM mULa che-ema samajI tajavo joIe. 3. madha-madhanA paNa traNa prakAro kahyA che. 1-mAkhIyuM, 2-kuMtIcuM ane 3- bhamarIyuM. arthA-mAkhIoe, kuMtA(nAmanA chIe ane bhamarA-bhamarIoe banAveluM; ema madha traNa prakAre che. A madha paNa ghaNuM jenA nAzathI utpanna thAya che, mATe tene tajavuM joIe. kahyuM che ke " anekajantusaGghAta-nighAtanasamudbhavam / guguNanayaM jANAva, va Ati mANavAn ? ! "(vorAri, 40 rU-26) bhAvArtha-"madha; aneka jAtinA samUhabaddha jIvonA nAzathI nipajeluM, durgachanIya (jovuM paNa na game tevuM) ane te te jIvenA mukhanI lALA(thuMka)thI bane che, tene keNu sujJa puruSa svAda kare ? arthAt keI na kare. ke " 4. mAkhaNu-mAkhaNanA cAra prakAre che. 1-gAyanuM, 2-bheMsanuM, 3-bakarInuM ane 4-gheTInuM A cAreya jAtinuM mAkhaNa paNa ati sUkrama-trasa jIvenA samUhanI khANarUpa che, mATe tene tajavuM joIe. kahyuM che ke gannadAratA, sukSma vastuzaH. patra mUchatti tannAdya, navanIta vivifmA che ? | " (yogarAnna, gha0 rU-4) - bhAvArtha-"je mAkhaNamAM (laghu) aMtamuhUrta pachI turtaja atyaMta bArIka jInA samUha utpanna thAya che, tenuM bhakSaNa vivekI purUe tajavuM joIe. 5 thI 9 dubara paMcaka-ahIM uduMbara zabdathI-1. vaDa, 2. pIpaLe tathA pArasa pIpaLo, 3. uduMbaranuM (gularanuM) vRkSa, 4. plekSa (pIpaLAnI jAtinuM vRkSa) ane 5. kAkodumbarI 11. jemAM aneka jaMtuono nAza thAya che, te madhanuM bhakSaNa karanArA kasAI karatAM paNa krUra che, kAraNa ke-kasAI paNa pratidina teTalI saMkhyAmAM jIvone haNata nathI. vastutaH dhArmika puruSe bIjAnuM ucchiSTa (evuM) bhojana paNa jamatA nathI, to mAkhIonA mukhanI lALarUpa madhane te khAya ja kema ? chatAM khAya te dharma kema rahI zake? keTalAke auSadhane mATe te khAvAmAM vAMdho nahi-ema bacAva kare che te paNa ayogya che. jema jhera vadhAre khAo ke eka kaNa mAtra khAo, paraMtu te prANane nAza kare che, tema madha eka biMdu mAtra khAvAmAMya mahApApa che ja. madhane svAdiSTa mAnanArAoe vicAravA jevuM che ke jenA svAdarUpe pariNAme narakanAM duHkho bhegavavAM paDe te svAdiSTa gaNAya ? arthAt madhane svAda narakanAM duHkharUpa che. mAkhIonA ghUMkarUpa apavitra madhane paNa keTalAka zaMkara vagerenA bhakto potAnA devane snAna karavAmAM vApare che, e kharekhara hAsyajanaka che. je mAkhIo AhAra upara besI AhArane paNa azucirUpa banAvI de che, te mAkhIonI lALane pavitra mAnavI, temAM buddhimattA paNa kayAM che? ItyAdi madhanAM aneka dUSaNane vicArI AtmAthIMe madhabhakSaNane avazya tajavuM joIe. - dharmaratna prakaraNanI zrIdevendrasurijIta TIkAmAM (pR. 136-0 16 mAM) kahyuM che ke-"madha, mAMsa, madha ane chAzamAMthI judA karelA mAkhaNamAM turtaja te te varNanA ati sUkSma jIve upaje che ane mare che." Page #257 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Rox [dha saMve bhALa 1-vi0 2-gA, 3ra thI 34 (kAluMbara); e pAMca jAtinAM vRkSe samajavAM. A pAMceya prakAranAM vRkSanAM phaLa(TeTA)mAM maccharanA AkAranA ati sUkSma-ghaNu trasa jI hoya che, mATe tenuM bhakSaNa mahAhiMsArUpa hoI avazya vajevuM ja joIe. kahyuM che ke " 39--kSovara-zavinA - pappA ja nAyA, rha mistram " ( johna, gha0 3-42) bhAvArtha -"ubara, vaDa, plekSa, kAkedumbarI ane pIpale e pAMceya jAtinAM vRkSonAM kRmiyA(ati jhINA trasa jIve)thI bharapUra phaLa (TeTA)nuM bhakSaNa nahi karavuM joIe." laukika zAstromAM paNa kahyuM che ke " kopi kvApi kutopi kasyacidaho cetasyakasmAjjanaH, kenApi pravizatyudumbaraphalaprANikrameNa kSaNAt / yenA'sminnapi pATite vighaTite visphoTite toTite, niSpiSTe parigAlite ca galite niryAtyasau vA na vA // 1 // " (cogazAstranI TIkAmAM AnuM uttarArdha A pramANe che- vora0, 0 3-4ra rara) " yenAsminnapi pATite vighaTite vitrAsite sphottite| niSpiNTe parigAlite vidalite, niryAtyasau vA na vA // " - bhAvArtha_"jema akasmAta keI jIva kaI vakhata keIna cittamAM kayA mArge kayAMthI kevI rIte praveza karI jAya che ke udumbaranA phaLamAM rahelA jIvanI mAphaka tene (cittane) cIravAthI, juduM karavAthI, TUkaDA karavAthI, phADavAthI, cUravAthI ke gALavAthI paNa te jIva phaLanA jIvanI mAphaka tenA cittamAMthI nIkaLe ke na paNa nIkaLe. arthAt udumbaranA phaLamAM rahele jIva kaI paNa prayatna nIkaLatuM (dekhAtI nathI." 10 barapha-asaMkhya apUkAya rUpa hovAthI baraphane paNa taja joIe. ati hIma paDavAthI kudaratI rItie TharI jatA pANIne barapha bane che te ane ya-dvArA kRtrima taiyAra thAya che tevuM bane asaMkhyAta jIvamaya hovAthI abhakSya che. (AIsapANI, AIskrIma, soDA vagere padArtho, ke jemAM trasa jIvene paNa saMbhava che te dareka abhakSya jANavAM.) 11. viSa-dareka jAtinAM jhera, jevAM ke aphINa, somala, vachanAga vagere; mannAdinA yoge tene mAryA hoya (jherI zakti nAza karI hAya,), te paNa te peTamAM jatAM ja aMdara rahelA kRmi Adi trasa jIne ghAta kare che, vizeSamAM aphINadine vyasanI maraNakALe prAyaH mahA mUDhatAne pAme che (bhAna gumAve che), mATe dareka jherI padArtho tajavA joIe. 12. karA-varasAda vakhate kaI kaI vAra karA paDe che, te asaMkhyAtA apUkAya jenA samUharUpa hovAthI vajanIya che. Page #258 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa0 2-bhogapabhegamAM bAvIsa abhakSya 1 205 prazna-jo (barapha, karA vagere) asaMkhyAta apUkAya rUpa hovAthI abhakSya che, te pANI paNa asaMkhya apUkAyamaya che ja, te abhakSya kema nahi? uttara-pANI asaMkhya apUkAyamaya hovA chatAM tenA sivAya jIvananirvAha thaI zake tema nathI, mATe tene abhaya kahyuM nathI. (chatAM hiMsAthI bacavA mATe temAM paNa zakya viveka rAkhavAnI jarUra te che ja, vivekI zrAvakoe ghI karatAM paNa pANIne vAparatAM bahu viveka rAkhavuM joIe. kAraNa vinA ane jema-tema game teTaluM pANuM DhaLavuM-vAparavuM, ethI zrAvakadharmanuM rakSaNa thatuM nathI, jeTalAM zarIrasukhanAM sAdhane teTalAM AtmAne mahAduHkhanAM sAdhana che, zArIrika sukha bhegavavA mATe karAtAM pApanuM pariNAma anya bhavamAM kevuM viSama bhegavavuM paDe che, te zrIvItarAgadevanA vacanathI samajI manuSya pApIbhIrU banavuM e ja sukhane mArga che.) 13. sarva prakAranI mATI-mATI deDakAM vagere nI nirUpa che, eTale te peTamAM gayA pachI deDakAM vagere jIvanI utpattinuM kAraNa bane te maraNa vagere mahA anartho paNa thAya che. ahIM mATInI dareka jAti vajya kahI che tethI khaDI vagere paNa tajavAM, kAraNa ke tenA bhakSaNathI paNa Ama, vAta, vagere rogo thAya che. upalakSaNathI cune vagere paNa vanIya che, tene bhakSaNathI paNa AMtaraDAMnuM saDavuM vagere roga pedA thAya che. keI paNa jAtinI mATInA bhakSaNathI asaMkhyAta pRthvIkAya jIvonI hiMsA thAya che. nIma(mIThA)mAM paNa asaMkhyAta pRthvIkAya jI havAthI sacitta (kAcuM) namaka varjavuM ane acitta kareluM (balamana) mIThuM vAparavuM. mIThAne acitta (balamana) banAvavA mATe agni vagere baliSTha zastrone upayoga karavA paDe che, te sivAya te acitta thatuM nathI, kAraNa ke temAM asaMkhyAtA pRthvIkAya che evA sUkSama hoya che, ke tene game teTaluM khAMDavAthI, daLavAthI ke vATavAthI paNa te acitta thatuM nathI. bhagavatIsUtranA ogaNIsamA zatakanA trIjA uddezAmAM kahyuM che ke vajramayyAM zilAyAM svalpapRthvIkAyasya vajraloSTakenaikaviMzativArAn peSaNe'pi santyeke kecana jIvA 2 pRSTA kapi nA rUti che " bhAvArtha"vAnI zIlA (nIzA) upara alpa mAtra pRthvIkAya(namaka)ne mUkIne tene vAleSTa(vAnA vATA)thI ekavIsa vakhata cUravAmAM (vATavAmAM) Ave, te paNa temAM vacce keTalAka evA ja rahI jAya che, ke jene e nIzAne ke vATIne sparza paNa na thAya.17 ? 17. nImakanA cha bahu bArIka hevAthI vATavA, daLavA ane ghuMTavA chatAM te acitta thatuM nathI, mATe kaMkAranA nibhADAmAM ke sukhaDIyAnI bhadImAM nIce mATInA vAsaNamAM mIThAne sIla karIne rAkhavAthI agninA tApathI te acitta thAya che. A mIThuM be-cAra varSa sudhI to acitta rahe ja che. te pachI te sacitta thaI jAya tevuM sAMbhaLyuM nathI, chatAM ghaNuM varSonuM balamana vAparavuM ThIka nathI. zrAvake pitAnA gharamAM daLelA mIThAmAM mIThA karatAM Dabala pANuM nAkhI, tene ukALIne, "jema sAkara ke merasanI cAsaNuM karI bura banAve che tema, eka rasa banAvI, hArIne acitta (balamana) banAve che. A mIThuM tatkAla te acita thAya che, paNa te pANInA saMge ukALeluM hovAthI becAra mahinA pachI sacitta thavAno saMbhava che. vinA pANIe svayameva mIThAne ja rasa banI bhIthI je mIThuM pADyuM hoya, tenA jeTale tene kALa gaNuya nahi. te sivAya tAvaDI vageremAM Page #259 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ dha saM bhA0 1-vi0 2-gA. 32 thI 34 14. rAtrieAjana-rAtribhojana avazya varjavu joI e, kAraNa ke rAtrie bhAjana taiyAra karatAM ke khAtAM ghaNI jAtinA uDatA vagere jIve temAM paDI marI javAnA rAtribhAjana A leAka ane paraleAkamAM aneka doSonu kAraNa che. kahyuM che ke sabhava che, vaLI 206 1 // " meDhuM pivIhibAya, naiti vamaLe ca mambiMga Turi juA jalodarattaM, koliao koTTharogaM ca // " vAho sama maLe, to sArU mi tAruM 2 / tAlumi viSar baLI, laeNMgaLamAMmi muntrato (te) || 2 || " ( saMvodhama, zrAddhatA. (0 80-8ra ) bhAvAbhAjanamAM kIDInu bhakSaNa thAya teA buddhine nAza thAya, mAkhI AvI jAya te vamana thAya, yUkA (jI) AvI jAya teA jaleAdara (pANI bharAvAthI peTanuM phUlI javuM, jhADApezAkhanuM aTakI javuM vagere) thAya ane kareALIyA khAvAmAM AvI jAya teA kADha roga thAya; (1) kheArAkamAM vALa Ave teA svara (avAjanA) bhaMga thAya, kAMTA ke lAkaDu' vagere khavAya te gaLAmAM bharAI rahe ane zAkamAM viMchI khavAI jAya teA tALavu' viMdhI nAkhe; vagere. (2) " prazna-zAkamAM viMchI kema khavAI jAya ?, kAraNa ke-te te meTA hAya ! uttar--ahI` zAka vatAkanuM samajavuM. tenAM DIMTAM ( vRnta) viMchInA AkAranAM hAya che, eTale tenI sAthe viMchI paNa AkAranI samAnatAnA ceAge DIMTAMrUpa samajI khavAI javAnA saMbhava che. nizIthasUtranI cUrNimAM paNa kahyuM che ke "C 19 "3 girakoila avayavasammisseNa bhutteNa poTTe kila gihakoilA saMmucchati / _-* bhAvArtha - gIrAlInA zarIranA avayavathI mizra bheAjanane khAvAthI peTamAM gIrAlIe utpanna thAya che. R vaLI sarpa vagerenAM garala, jhera ke maLa-mUtrAdi rAtribhojanamAM khavAI jatAM maraNa paNu savita che. te uparAnta 66 maliti mahiyalaM, jAmiNIsu rayaNIyarA samaMto'vi ( teNaM) / te vi cchalaMti hu phuDaM, rayaNIe bhuMjamANaM tu // 1 // 99 ( saMoSapra., zrAvratA082 ) sekIne paNa keTalAka mIThAne acitta kare che, paNa te bahu sekAI lAla varNovALuM banI jAya te ja acitta samajavuM. mAtra gheADuka sekAvAthI te sacitta rahevA saMbhava che. munirAja zrIvIravimalajIkRta sacitta-acittanI sajjhAyamAM karyuM che ke " acitta lavaNa varSA dina sAta, sauyAle dina patnara vikhyAta; mAsa divasa unhAlA mAMhi, AdhA rahe citta te hehi. (9) ' A kALamAna tAvaDImAM sekavA vagerethI pakAvelA mIThAnuM saMbhave che. bhaThThImAM pakAvelA mIThAnA kALa tA pravacanasArAhAramAM ghaNA eTale e-cAra varSa ke tethI paNa uparAnta kahyo che. zrAvake khIjuM citta na DI kSakAya te paNa citta nImaka to tajavuM ja joie. Page #260 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pra. 2- gopabhegamAM bAvIsa abhakSya ]. 207 bhAvArtha-"rAtrie rAkSase vagere pRthvI upara sarvatra (jyAM-tyAM) svecchAe phare che, te paNa rAtribhUjana karanArane chaLe che (upadrava kare che)." bIjI vAta e paNa che ke-rAtrie khAvAmAM rasoI vagere kAryo paNa rAtre karavAM paDe ethI temAM paNa chae javanikAyanI hiMsA thAya. te sivAya vAsaNa dhevA, vageremAM paNa pANImAM rahelA (trasa) chane nAza, pANI pheMkI detAM jamInamAM rahelA kuMthuA-kaDIo Adi jIne nAza, vagere aneka prakAre trasakAyane paNa nAza thAya; mATe te jIvenI rakSA mATe paNa rAtribhojana cheDavuM jarUrI che. kahyuM che ke " jIvANaM kuMthumAINa, ghAyaNaM bhaanndhoannaaiisuN| mArU moja-rose che sahaka tara? I ? " (saMvaSavo, tA. 0 83) bhAvArtha-"bhAjana devA vageremAM kuMthuA Adi ne ghAta thAya, vagere rAtribhojananA ghaNuM dene koNa kahevA samartha che? arthAt rAtribhejananA ghaNA ja de che, tenuM mukhe varNana karatAM pAra Ave tema nathI." je ke lADu vagere taiyAra mIThAI tathA khajura, drAkSa vagere padArtho rAtrie khAvAmAM rasoI karavAnI hotI nathI ane vAsaNa dhevAM vagere AraMbha paNa thatuM nathI, chatAM tenA upara caDhelA kuMthuA ke temAM thaI gayelI taduvaNuM lIlaphaMga vagere prakAza hovA chatAMya rAtrie na dekhAvAthI tenI hiMsA thaI jAya, mATe tevI vastuonuM paNa rAtribhojana tajavuM joIe. nizIthabhASyamAM gA. 33lka-3400 thI kahyuM che ke " jai vi hu phAsugadavvaM, kuMthU paNagA tahA vi duppassA / paJcakkhanANiNo'vi hu, rAibhattaM pariharaMti // 1 // " " jai vi hu pivIligAI, dIsaMti paIvamAi (joi) ujjoe / tAvi rava gaLApha, mUravirALA (ja) me 2 !" bhAvArtha-baje ke lADu vagere padArtho prAsuka (divase banAvelA acitta) hoya, te paNa (rAtrie) temAM caDhelA kuMthuA panaka (phUga) vagere e barAbara joI zakAtA nathI. (avadhi, manaH paryava ke kevalajJAnavALA) pratyakSa jJAnIo paNa svajJAnabaLathI kuMthuA, phUga vagere jene jANI zake che, chatAM teo paNa rAtribhojana karatA nathI. (1) je ke dIpaka vagerenA prakAzathI kIDIo vagere (moTA jI) dekhI zakAya, te paNa viziSTa jJAnIoe rAtribhejana AcaryuM nathI, mATe anAcaraNIya hovAthI tene tajavuM ja joIe, kAraNa ke-rAtrijanathI mULa vatanI paNa virAdhanA thAya che.8 (2) 18. jIvanAzathI 1-prANAtipAta thAya, jinakInathI UlaTuM AcaraNa karanAra rAtribhojanathI 2-esatyanI puSTi kare, zrI jinezvaree niSedha karavA chatAM Acare mATe 3-tIrthaMkaradasta lAge, rasanendriyanI lupatAnA piSaNarUpa 4-abrahma doSa sevAya ane mUrchA vinA rAtrie bhajana karavAnuM sAhasa kheDe nahi, mATe 5parigraharUpa paNa bane. e rItie pAMceya mULa vatanI virAdhanA thAya. Page #261 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 208 [dha saMbhA. 1-vi. 2-gA. 3ra thI 34 tathA 3 -mArnAra-- - . hi-vRzcika-zodhAza, vAyatte rAtribhovanati I ? " bhAvArtha-"rAtribhUjana karanArAo anya bhave ghuvaDa, kAgaDA, bIlADA, gIdha (mRga ke maccha), bhUMDa, sApa ane vichI ke garelInA avatAra pAme che. (kAraNa ke-prAyaH jIvane vartamAna bhavamAM jevA AcArAdi gamatA hoya tevA avanavA anya bhava maLe che.)" anyadarzanavALAo paNa kahe che ke " mRte svajanamAtre'pi, sUtakaM jAyate kila / taMte vivAnAthe, monane ripere tha? I ? '' " raktIbhavanti toyAni, annAni pizitAni ca / / pAtro moganalaya, grAse mAMsamakSapAm 2 " bhAvArtha-"eka svajana mAtra asta (maraNa) pAmyuM hoya te paNa sUtaka lAge che, (khAna-pAna karI zakAtAM nathI,) te divAnAtha-sUrya asta pAme tyAre bhajana kema ja karAya? (1) rAtrie pANI lehI samAna bane che ane khorAka mAMsarUpa bane che, jethI rAtribhojanamAM Asakta manuSya rAtrie pANI ke kherAka vAparavAM te mAMsabhakSaNa barAbara che. (2)" skandapurANamAM paNa rudranA banAvelA sUryanI stutirUpa kapAlamecana tetramAM kahyuM che ke " ekabhaktA'zanAnitya-magnihotraphalaM labheta / banatamono nitya, tIrthayAtrA meta che ? " bhAvArtha-"haMmezAM eka ja vakhata bhajana karanAra agnihotra yajJanuM phaLa pAme che ane sUryAsta pahelAM (divase) ja bhejana karanAra haMmezAM tIrthayAtrAnuM phaLa pAme che." tathA-" naivAhutina ca snAnaM, na zrAddhaM devatArcanaM / vA vA viditaM rA, monanaM tu vizeSatA che ? "(vArA 40 -1) bhAvArtha -"rAtrie havana karavAnuM, snAna karavAnuM, zrAddha(pitRtarpaNa) karavAnuM, devapUjananuM ke dAna devAnuM vidhAna nathI, arthAt eTalAM kAryo rAtrie karavAne niSedha che ane rAtribhejanane te vizeSatA eTale sarvathA niSedha kare che." AyurvedamAM paNa kahyuM che ke dunnAmAvalora-parivAyataH. thato na na maLyuM, sUkSmajIvAnA . ?. " (vApAtra, kao 3-60) bhAvArtha "zarIramAM be kamaLo che, eka hRdayakamaLa ane bIjuM nAbhikamaLa, sUrya asta thavAthI te baMne kamaLo saMkecAI jAya che, te kAraNathI tathA sUkSma jI khAvAmAM AvI jAya, te kAraNathI paNa rAtrie bhajana karavuM joIe nahi." Page #262 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pratA 2-bhegepabhegamAM bAvIsa abhakSya ] 209 ema jaina zAmAM ane laukika zAstromAM paNa (aneka rItie) rAtribhojanano tyAga karavA jaNAveluM che, mATe vivekI manuSe rAtrie cAreya AhArane tyAga kare jaIe; kadAca tema karavuM azakya hoya te paNa azana ane khAdima, e bannene tyAga te kare ja joIe. svAdimamAM paNa sopArI vagere divase barAbara joI-tapAsI rAkhyAM hoya tevAM ja yatanA pUrvaka vAparavAM joIe, nahi te trasa jIvonI hiMsA vagere doSa lAge. utsarga mAge te savAre ane sAMje rAtrinI najIkanI (sUryodaya pachInI ane sUryAsta pahelAMnI) babe ghaDIo paNa bhajanamAM tajavI joIe. kahyuM che ke zI muDavA ra tha de che ghaTi cananA nizAmonopajJozI puthamAganaNa ! II" ( coparAstra, ro 3-63) bhAvArtha_"rAtribhejananA dene jANata puNyavAna divasanA prAraMbhamAM tathA aMte babbe ghaDI choDIne bhojana kare che. arthAt te babbe ghaDIone rAtrI barAbara samajI te samaye bhajana karatuM nathI." AthI ja siddhAntamAM savAre ochAmAM ochuM be ghaDInuM namukkArasahinuM paccakhANa kahyuM che. (sAMje paNa chellI be ghaDI pahelAM ja bhejana samApta karI rAtrinuM cauvihAra vagere paccakkhANa karavAnuM kahyuM che. keI vakhata tevAM keI kAryonI vyagratAne lIdhe tema na karI zake, te paNa taDakA vagerethI sUryodaya ane sUryAstane khyAla te rAkhe ja, nahi te rAtribhejanane deSa lAge. aMdhAruM thavA chatAM (dI karIza te rAtrie khAya che-ema bIjAo mAnaze, vagere) lajajAthI dIpaka vagere prakAza karyA vinA ja bhejana karanArane trasa vagere jIvanI hiMsA, niyamane bhaMga ane uparAnta mAyA-mRSAvAda vagere adhika daSo paNa lAge che. kahyuM che ke * 1 mi tti maNittA, te jaiva nivaU Unit T pavaravaksAvA, mAthAniko za . ? " " pAvaM kAUNa sayaM, aNpANaM suddhameva vAharai / duguNaM karei pAvaM, bIaM bAlassa maMdattaM // 2 // " bhAvAtha-"(amuka pA5) nahi karuM--ema nizcaya (paccakakhANa) karIne punaH te ja pApane je kare, te pratyakSa mRSAvAdI che ane mAyA-kapaTane seve che. (1) svayaM pApa karIne paNa je pitAne zuddha-nirdoSa manAve che, te bamaNuM pApa kare che, e ajJAnInI bIjI mUrkhatA che ke eka te pApa karavuM ane bIjuM pitAne zuddha mAnavuM). (2)" 19. A be gAthAo, niyama karanAne paccakakhANa kya pachI tenuM koI bhege pAlana karavAnuM ane bhaMga thayo hoya te tene nahi pAvavAnuM sUcana karanArI che. ene artha ema na kare keccaphakhANa karavAthI mRSAvAdI-mAyAvI kahevAya mATe paccakhANa ja karavuM nahi. zakya chatAM paccakhANuM nahi karanArane te te aviratine piSaka, prazaMsaka ane pakSakAra hovAthI zrIjinezvaradevanI AjJAne uthApaka kahyo che, kAraNa ke-zrI jinezvaradevoe zakya virati karavAnuM vidhAna kareluM ja che. Page #263 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 0 saM bhA0 1-vi0 2-gA, 32 thI 34 e pramANe rAtribhAjananAM aneka mahApApA samajIne dvitAthI e tenA avasya tyAga karavA joI e.20 10 15. bahubIja-je kaLAmAM bIjo vadhAre hoya te khaDubIja kahevAya. pa`pATA ( koThIMbaDA, rIgaNuAM, khasakhasa, rAjagarA, paTeALAM) vageremAM vacce aMtarapaTa vinA ghaNAM khInne bhegAM hAya che ane te dareka mItronA jIvAne nAza thavAnA sabhava hAvAthI aDubIja kLAne abhakSya kahyAM che. dADama ke TinDorAM (eka jAtinu zAka) vageremAM mIo ghaNAM hAvA chatAM temAM AMtare AMtare paDa hAya che tethI paraspara sparahita hAya che, mATe tene mahubIja mAnelAM nathI. 19 ,, 64 16. ajANyAM phaLe--bhAjana karanAra ke karAvanAra, e khaMtemAMthI koI paNa je kaLAnI jAti guNa-doSa vagerene jANatA na hAya, tevAM ajANyAM che abhakSa kahyAM che. upalakSaNathI 20. A uparAnta purANAdi jainetara zAstromAM paNa rAtrijana aMge niSedha karelA che. kahyuM che ke" ahiMsA satyamasteya, brahmacaryamasannatA | maya-mAMsa-madhusthAno, rAtrionanavarjhanam // "ye rAtrau sarvadAhAraM varjayanti sumedhasaH / teSAM pakSopavAsasya phalaM mAsena jAyate // 2 // karoti virati dhanyo, yaH sadA nizi bhojnaat| so'rddhapuruSAyuSasya, syAdavazyamupoSitaH // 3 // nodakamapi pAtavyaM, rAtrAvatra yudhiSThira / / tapasvinA vizeSeNa, gRhasthena vivekinA ||4|| bhAvA--" ahiMsA, satya, acaurya, brahmacaya ane asaga (aparigraha), tathA dArU-mAMsa-madhatA tyAga ane rAtribhojananuM varjana (e dharma karttavya che). 1. je khuddhizALIe sadaiva rAtrie AhArate varte che, teone eka mahinAmAM paMdara upavAsa jeTaluM phaLa maLe che. 2. je dhanya purUSa hamezAM rAtribhojanane tyAga kare che, te avazya potAnA narAyuSyo aDadhA bhAga upavAsI (aAhArI) che. 3. he yudhiSThira ! vivekI gRhasthe zatrie pANI paNa pIvuM nahi, tapastI( sAdhu-saMnyAsI )ee te avazya na ja pIvuM. 4. "" " 6: pU. kalikAlasarvajJa AcAya bhagavAna zrImad hemacandrasurIzvarajI mahArAje paNa svaracita yegazAstramAM jainetara graMtheAmAMnI rAtribhojananA tyAganI sAkSIe A pramANe ApelI chetryiitejomyo bhAnu - ritivedavido viduH / tatkAraiH pUtamakhilaM zubhaM karma samAcaret // 1 // bhAvA -. traNa vedonA tejarUpa sU che--ema paramezvara kahe che, mATe tenAM kirAthI pavitra tema sadhaLAM zubha kAryoM (divase ja) karavAM joI e. '' tathA- ', thAya ,, 66 kk 'devaistu bhuktaM pUrvAhNe, madhyAhne RSibhistathA / aparAhna tu pitRbhiH sAyAne daityadAnavaiH ||2||" '' saMkhyAAM yakSa kSomi, sA mukhya hodda!! sarvavelAM vyatinya, rAtrau mumamonnanam ||zA" bhAvA devA divasanA prathama bhAgamAM, RSi-munie maLyA,, pitRdevA madhyAhna pachI ane daitya dAnavA chellA prahare bhojana kare che. (1). sadA saMdhyAkALe yakSA ane rAkSase bhejana kare che. huM yudhiSThira ! e sava veLAnuM ullaMdhana karIne rAtrie bhojana karavuM te bhAjana nathI. (2). " "3 ema aneka rItie zAstromAM rAtribhojanane tyAga karavAnuM jaNAvyuM che. jo ke ahI keTalIka vyAkhyAemAM hiMsAne kAraNe rAtribhojana tajavuM ema kahyuM che, chatAM pU. nyAyavizArada, nyAyAcAya, mahAmahe pAdhyAya zrImad yaroAvijayajI gaNivare te svakRta * niyAmake capaTo bhUSitatvavicArapraza M'mAM rAtribhoja nAM hiMsA thAya ke na thAya, prakAzamAM joine bhAjana karAya, kuLa-mevA-mIDa I vagere asasakta padArtho khavAya ke uDatA vagere jIve aMdara na paDe, ityAdi kaI prakAre jIvahiMsA na thAya, te pazu hiMsAdi pApAnI jema rAtribhojana svayaM svarUpathI ja duSTa che-tyAjya che ema jaNAvyuM che. vizeSAthIe rAjanagarastha zrIjaina graMtha prakAzaka sabhAe chapAvelA 34 meA graMtha joI leve. Page #264 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 50 2-bhAgApabhAgamAM bAvIsa abhakSya ] 211 tevAM ajANyAM phUla, patra vagere paNa abhakSya samajavAM; kAraNa ke-tevAM koI phaLa, phUla vagere jherI hAya te khAvAthI maraNu thAya athavA pAte jenA tyAga karyAM hAya te vastu khavAI jAya te niyamanA bha'ga thAya; mATe jevu' nAma, jAti, guNa, dveSa, vagere jANavAmAM na haiAya tevAM ajANyAM kaLA vagere abhakSya samajavAM.1 17. sadhAna'-meLa athANAM, ke je aneka trasa jIvAnI utpattinAM hetu che, tevAM lIkhu, khIlu (maracAM, kerI, kerAM, guMdAM, kAkaDI, lIlAM marI,), vagere saghaLAMne abhakSya samajI vavAM joI e. athANu` vyavahArathI traNa dina uparAnta abhakSya thAya che-ema kahyu che. yAgazAstra, pra0 3-72 nI TIkAmAM kahyuM che ke-kerI vagerenuM athANuM jo jIvathI saMsakta ane teA zrIjinakathitadharma parAyaNa-dayALu zrAvaka tene khAvAnuM cheADI de.22 21. jema phaLa, phUla, patra vagere abhakSya che, tema mIThAI vagere paNu anya dezAmAM banelAM hAya, tene banAvavAnI rIti ke temAM zuM zuM vastuo! nAkhavAmAM Ave che te vagere jANumAM na hAya, tevI moTAI vagere khAvAmAM paNa paccakkhANune--vratane bhAMgavAnA prasaMga AvI jAya; mATe te badhuM abhakSyarUpe samajI vavuM hitakara che. 22. athANAMnI keTalIka vastu te tene dhaNI rItie tapAvavAmAM Ave te paNa sukAtI ja nathI ane havAvALA rahevAthI te kheALa banI jAya che; ceAthe divase temAM niyamA endriyAdi jIvA utpanna thAya che. vaLI meLa na heAya tevAM athANAM paNu jo tene levAmAM viveka na rahe, eDA hAtha, bhInA camayA vagerethI kADhavAmAM Ave, to temAM sa'mUrcchima pa Mcendriya manuSyAnI utpatti thAya che. mukhya mArge zrAvake jijJA indriyane vaza karavA upayoga rAkhavA joIe. utsaga' mAge te| athANuM sarvathA tajavuM joIe, chatAM tema na karI zake te meLa athANuM te tajavuM ja joie. athANAne aMge dhaNI kALajInI jarUra che, nahi te bhakSya paNu abhakSya khanI jAya che. khIlAM, lIleA vAMsa, Adu, lIlI haLadaLa, garamara, gAjara, kuvAra, vagere te prathamathI ja abhakSya che, mATe tenAM athANAM karAya ja nahi. lIlAM marI malabArathI mIThAnA pANImAM bAphIne Ave che, je ahIM AvatAM sudhI meLa banI jAya che; khIjAM paNu jemAM lIMbu ke kerI vagerenI khaTAza na heAya tevAM ane jemAM sekelI methI nAkhI hAya tevAM ayANAM khIjA divasathI ja abhakSya thAya che. methI, dALI vagere vastu nAkheluM-kaThoLavALuM athANuM teA kAcA gerasa sAthe te divase paNu abhakSya thAya che. traNa ke tethI vadhAre divasa sukAvavA chatAMya karI, guMdAM, khAreka, maracAM vagere je havAvALAM rahe, te paNa traNa divasa pachI abhakSya thAya che. athANAmAM tela, geALa vagere vadhu pramANamAM ( telakhUDa) hAvAM joI e. bhakSya athANu N paNu tenA va, gaMdha, rasa ane sparze badalAI jatAM abhakSya thAya che. acAlu rAkhavAnAM sAdhane bahu svaccha hAvAM joIe. araNI vagere sAdhane bahu garama pANIthI dhoyA pachI paNu kapaDAthI barAbara sAph karI sukavIne temAM athANu bharavAM joI e ane te pachI paNa tene sakhta DhAMkaNuAthI DhAMkI majabUta kapaDAthI AMdhavAM joIe, nahi te eAmAsAnI havAthI temAM jIvAtpatti thaI jAya che. vaLI khInaanubhavI nAkara, cAkara ke bALAdrArA athANuM nahi levarAvatAM dharanA upayAgavALA mANase camacA, camacI vagere sAdhanedrArA kADhavuM joIe. camadi bhInAM na hAya, hAtha kArA hAya vagere kALajI rAkhavI joIe, nahi teA pANInA eka sUkSma biMdunA sparzIthI pazu athANuAM abhakSya thAya. kIDI, kADI Adi na caDhe ane cAmAsAnI havA na lAge tevA sthaLe te prakAkSamAM rAkhavuM ane kADhatI vakhate tenA rasAneA chAMTA paNu nIce paDe nahi tene upayAga rAkhavA, nahi te trasa jIvenA nAza thavAnA prasaMga Ave, jema ane tema gheADI muddatamAM te vaparAI jAya teTalA pramANamAM ja banAvavAM, paNa Akhu varSa ke tethI vadhAre kALa rAkhavAM nahi, vagere dhaNI kALajIpUrvaka upayeAga karavA, hi to trasa ke anaMtakAyanA pazu nAza thavAno saMbhava rahe. ItyAdi vivekIe svayaM buddhithI samajavuM. www.jai.elibrary.brg Page #265 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 212 [ dha saMbhA1-vi0 2-gA. 3ra thI 34 18. anaMtariyA-kaMda-mULa vagere anaMtakAcika padArthomAM eka zarIramAM anaMtAnaMta che hoya che. kahyuM che ke " nRbhyo nairayikAH surAzca nikhilAH paJcAkSatiryaggaNo, dvayakSAdyA jvalano yathottaramamI saGkhyAtigA bhaassitaaH| tebhyo bhUjalavAyavaH samadhikAH proktA yathAnukramam , bhya anantapunitA ganantAda ? " bhAvArtha-"sarva manuSya, tenAthI sAteya narakanA nArakIo, tenAthI cAreya nikAyanA deve, tenAthI pacendriya tiya, tenAthI vilendriya che ane tenAthI agnikAya che-e badhA yathAkrama ekeka karatAM asaMkhyAtaguNa che. agnikAyathI pRthvIkAya vizeSAdhika, tenAthI apakAya vizeSAdhika ane tenAthI vAyukAya vizeSAdhika che. upara kahA te badhA maLIne jIve asaMkhyAtA che. te karatAM siddhanA je anaMtagaNu ane siddha karatAM paNa eka nigendra zarIramAM anaMtaguNuM jIve che (kAraNa ke-nigadane anaMta bhAga siddhigatimAM che), arthAt eka anaMtakAya zarIramAM anaMtAnaMta ja hoya che. AvI anaMtakAya vastuo ghaNuM che, chatAM zAstramAM AdezamAM prasiddha tenAM batrIza nAme jaNAvelAM che. te A pramANe che "sunnA (jo) iMdranA, ghALo go grA harijA ja sadA, garNa vada gaNAvo ? " " satAvarI virAlI, kuMArI taha thoharI galoI a / lasUNa vaMsakarillA, gajjara luNI a taha loDhA // 2 // " " girikaNi kisalipattA, khariMsuA thega allamutthA ya / taha lUNarukkhachallI, khillahaDo amayavallI a // 3 // " " mUlA taha bhUmiruhA, viruA taha DhaMkavatthulo paDhamA / sUaravallo a tahA, pallaMko komalaMbiliA // 4 // " " AlU taha piMDAlU , havaMti ee aNaMtanAmeNaM / vanamaid ne, navaguttarU samayo ." | (saMpa0, thAva10 thI 14) bhAvArtha-saghaLI jAtinA kaMde anaMtakAyika hoya che. kanda eTale vRkSanA thaDanI nIce jamInamAM rahele gAMDArUpa bhAga. saghaLAya lIlA kada anaMtakAya che, kAraNa ke-sukAyelA nirjIva thavAthI anaMtakAyapaNuM saMbhavatuM nathI. pU. zrI hemacandrasUrIzvarajI mahArAjA paNa pite racelA yogazAstramAM e ja jaNAve che ke "A janna samaife(prakAza 3-44) enI TIkAmAM paNa jaNAve che ke-"Adra eTale "nahi sukAyelA sarva jAtinA kaMda." sukAyelA te ra7. Page #266 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pra0 2-bhAgApabhAgamAM khavIsa abhakSya ] 13 ' " nirjIva thavAthI tenuM anaMtakAyapaNuM saMbhavatuM nathI, vagere." A kAmAMnA keTalAkanI leAkamAM vaparAza hAvAthI tenAM nAme jaNAve che ke-(1) suraNanA kantu, jenAthI harasanA jIvonA nAza thAya che-te suraNa prasiddha che, (2) vaka'da-eka kavizeSa che, ceAgazAstranI TIkAmAM tenu' * nAtaru nAma kahyuM che, (3) lIlI haLadara-prasiddha che, dareka jAtinI nahi sukAyelI te haLadara, (4) Adu (lIlI sUd), (5) lIlo kacUrA-svAdamAM tIkhA hoya che, (6) zatAvarI-velaDIvizeSa, (7) virAli-velaDIvizeSa, tene keAI ' sAphAlI' paNa kahe che, (8) kumArI-kuAra prasiddha che, jenAM patrA e dhArAmAM kAMTAvALAM lAMmAM paranALanA AkAranAM hoya che, (9) thAharIdareka jAtinA thArIyA, jenAthI khetara vagerenI vADA karavAmAM Ave che te hAthIyA, kAMTALA vagere jAtinA thArIyA anatakAya che, tene snehIvRkSa paNa kahyuM che, (10) gaDUcI-dareka jAtinI gaLAnA velA je lImaDA vagere vRkSeA upara hAya che, (11) lasUNu. (12) vazakArela-kAmaLa navA vAMsanA avayavavizeSa, te prasiddha che, (13) gAjara-prasiddha che, (14) lavaNuka-luNI nAmanI vanaspativizeSa, jene khALavAthI sAjIkhAra ane che, (15) leADhaka-padminI nAmanI vanaspatinA kaMda ( pANImAM pAyaNAM thAya te), (16) girikaNikA--eka jAtinI velaDI (kacchamAM prasiddha che, jene ' garamara ' paNa kahe che), (17) kisalaya patro-dareka vanaspatinAM prauDha pAMdaDAMnI pUrvAvasthAnAM kAmaLa pAMdaDAM ane dareka khIjamAMthI prathama nIkaLatA aMkurA, te anaMtakAya ja hAya che, jyAre te rUDha ane tyAre paNa pratyeka vanaspatinAM hAya te ja pratyeka vanaspati thAya, khIjAM teA anaMtakAya ja rahe, jema methInI bhAjInA mULamAM rahelAM jADAM patrA anaMtakAya hAya che, tema dareka vanaspatinAM paNa prathama ugatAM patrA anatakAya hAya che ane prathama nIkaLatA aMkurA paNa anaMtakAya hAya che, (18) kharasaI e-kavizeSa, jene * kaserU-khIrizuka' paNa kahe che, (19) ganI bhAjI-prasiddha che, tenA pAMkha paNa thAya che, je juvAranA dANA jevA caiAmAsAmAM ghaNA sthaloe vecAya che, (20) lIlI mAtha-prasiddha che, je jaLAzayeAmAM kAMThe kAMThe thAya che ane pAke tyAre kALI thAya che, (21) lavaNu nAmanA vRkSanI chAla-tene bhramara vRkSa' paNa kahe che, chAla sivAya tenAM khAkInA aMgA pratyeka vanaspati che, (22) khillaDa-khilluDa nAme kada, lAkamAM te prasiddha che, (23) amRtavela-te nAmanA velA, (24) mULAnA ka-prasiddha che (mULAnAM kaMda sivAyanAM DAMDalI, phUla, patra, tenA mAgarA ane dANA-e badhAMya aMge pratyeka chatAM abhakSya gaNAya che tathA kada tA dheALA ane rAtA, je dezI ane paradezI kahevAya che te banne prakAranA paNa anaMta kAya ja che. ), (25) bhUmiruha-jenu lokeAmAM bhUmikADA nAma che, te ceAmAsAmAM thAya che ane tene khilADInA Topa paNa kahe che, ke je chatranA AkAre hoya che, (26) virU-kaThoLamAMthI nIkaLatA aMkurA, jyAre caNA, maga vagerene dALa karavA mATe palALavAmAM Ave che, tyAre te vadhu vakhata pANImAM rahetAM temAM sapheda akurAe nIkaLe che ( pachI tenI dALa khanAvI hAya ke zAka tarIke mADhyA hAya, te paNa tenuM bhakSaNa karanArane anatakAyabhakSaNanA doSa lAge che, mATe te mahu vakhata palALI rAkhavA nahi, paradhIne tyAM jamavA jatAM A viSayanI kALajI na rakhAya te niyamabhaMga thavA sabhava che. ), (27) Dhavatthala-vatthalo te nAme prasiddha eka zAka che, te prathama UgatI vakhate anaMtakAya che ane komaLatA maTI kaThIna ane tyAre pratyeka gaNAya che, (28) * Page #267 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 214 [ dha saM0 bhA. 1-vi0 gA 32 thI 34 zkaravallItene "karavAla-karalI" paNa kahe che, jenI jaMgalamAM moTI velaDIo thAya che (dhAnyamAM je vAla gaNelA che te anaMtakAya nathI), (29) parghaka-te pAlakhanI bhAjI tarIke prasiddha che, (30) kuNI AMbalI-jemAM ThaLIyA-bIja na thayAM hoya, tevAM kuNuM AMbalInA kAtarA anaMtakAya che, (31) AlukaMda-jene ratALu kaMda kahevAya che te prasiddha che, ane (32) piMDALuDuMgaLI nAme prasiddha che, e paNa kaMda che. A batrIza nAme zAstra prasiddha che. (vartamAnamAM A jAtamAM keTalAka nAme anya dezomAM prasiddha hoya ke badalAI gayAM hoya ema samajAya che.) A batrIza sivAyanAM paNa keTalAMka anaMtakAyika che, ke jemAM nIce kahevAze te lakSaNe ghaTe che. te anya zAstro(jIvAbhigama vagere)mAM A pramANe jaNAvelAM che " gholAra-nArI, rtilugaphoriMvALi vA-(ra) vera-rniyAna, varAchuM gaMtADyuM ? " (nImikAma), bhAvArtha-SAtakI ane keraDo-e bannenA aMkurA, hiMduka vRkSa, AMbA vagere vRkSanAM aMdara geTalI bAjhI na hoya tevAM ati kamaLa phaLe (jhINA kerIonA maravA, cIbhaDAnA bahu kamaLa maravA vagere, jemAM geTalI, bIja vagere na thayuM hoya tevAM dareka phaLo) tathA varuNa, vaDa, lIMbaDe vagere vRkSanA tAjA-kemaLa aMkurA (kUpaLe-TIzI) anaMtakAyika che." anaMtakAyikane oLakhavA mATe zAstraprasiddha lakSaNa A pramANe che " risaMdhi, samakramI 2 chidaM .. sAdhAraNa zArI, razvivarI ra aaN aa che" (grInIvAmiAja) bhAvArtha-je pAMdaDAM vageremAM nasa, (kuAra vageremAM) sAMdhA ane (je zeraDI AdimAM) pa-gAMThA gupta hoya, arthAta jenAM nase, sAMdhA, gAMThA pragaTa na thayA hoya te, vaLI bhAMgatAM (pIlu jhADanA pAMdaDAMnI jema) jene sarakhA bhAga thAya che tathA (zakarIyAM vagerene bhAMgatAM resA nIkaLatA nathI tema) jemAM tAMtaNuM na hoya te ane (kuMvAra vagere kApIne UMce laTakAvavA chatAM vadhe che tema) cheThavA jatAM je Uge te (evAM lakSaNavALI) dareka vanaspatine anaMtakAyika ane tethI viparIta eTale e lakSaNemAMnuM ekeya lakSaNa jenAmAM na hoya te pratyeka samajavI." A dareka anaMtakAyikanuM bhakSaNa tajavuM joIe. kAraNa kahyuM che ke " catvAro narakadvArAH prathamaM rAtribhojanam / TlIsameva, sAnAnattA i. ? " bhAvArtha-"1. rAtribhejana, 2. parasevana, 3. upara kahI gayA te baLa athANuM tathA 4. anaMtakAyanuM bhakSaNa,-e cAra narakanAM dvAra che. (arthAt anaMtakAyanA bhakSaNathI paNa naraka jevI mAThI gatinAM ghera dukhe sahana karavo paDe che, mATe te varjavuM joIe.)" anaMtakAya ke bIjA abhaya dravya acitta-nirjIva thaI gayAM hoya te paNa tene tyAga kare joIe, kAraNa ke-acitta khAvAthI paNa dayAnA pariNAme rahetA nathI, lelupatA vadhe Page #268 -------------------------------------------------------------------------- ________________ praha 2-pagamAM bAvIsa abhakSya che 215 che, vagere pariNAme ghaNuM nukazAna thAya che ane paraMparAe sacitta ke abhakSya-anaMtakAyanuM bhakSaNa thavAne prasaMga paNa AvI jAya che. kahyuM che ke (m) maLyuM, je taqvA gmo gA. sAyAbahulaparaMpara, vuccheo saMjamatavANaM // 1 // " ( paJcavastuka gA0 591) bhAvArtha-"eka mANase akArya karyuM, tene joI tenA vizvAse bIjo kare, e rItie ja bahudhA sukhazIlIyA havAthI paraMparAe saMyama-tapa(vagere)ne viccheda thavAne prasaMga Ave." mATe UkALelAM selara, rasoImAM nAkheluM lIluM Adu, suraNa-veMgaNa vagerenAM zAka, ItyAdi acitta thavA chatAM e saghaLuM tajavuM. mULAnAM to pAMceya aMge tajavAM. suMTha, sUkI haLadara vagere keTalIka vastuonAM nAme ane keTalIka vastuone svAda badalAI javAthI kape che (vyavahArathI vaparAya che)-ema zrAddhavidhi-dinakRtya adhikAramAM kahyuM che. 19. vRttAka-veMgaNa nidrAne vadhAranAruM ane viSayavikAra(kAma)ne uddIpana karanAruM, vagere aneka denuM piSaka hevAthI abhakSya che. anyadarzanIo paNa kahe che ke " yastu vRntAka-kAliGga-mUlakAnAM ca bhksskH| sattawAruM sa kRtAtmA, 1 mazthiti mAM diye che ? | " (zivapurA) bhAvArtha-"(pArvatIne uddezIne mahAdevajI kahe che ke- he priye ! je (manuSya) vaMtAka (vaMgaNa), kAliMgaDAM ane mULAnuM bhakSaNa kare che, te aMte mUDha banI jAya che, tethI maraNuM samaye mAruM smaraNa karI zakatuM nathI." 23. zivapurANamAM paNa kahyuM che ke"rimana de sAjA, kUTA: citte 1 mAnaturgha sakrima, vikrama pavitam II" " mUlakena samaM cAnna, yastu bhuGkate narAdhamaH / tasya zuddhirna vidyeta, cAndrAyaNazatairapi // 2 // " "bhuktaM hAlAhalaM tena, kRtaM cA'bhakSyabhakSaNam / tena kravyAdanaM yena, kRtaM bhUlakabhakSaNam // 3 // " * nIlI kSetre vapedyastu, mUlakaM yastu bhakSayet / na tasya narakottAro, yAvaccandradivAkarau // 4 // " bhAvArtha-je gharamAM haMmezAM bhejana mATe manuSyo mULAne pakAve (rAdhe) che, te ghara pitaothI varjita ramazAnatula jANavuM. 1. je adhama manuSya mULAnI sAthe anna khAya che tenI seMkaDo cAndrAyaNa (tapa) karavAthI paNa zuddhi thatI nathI. 2. jeNe mULAnuM bhakSaNa karyuM. teNe halAhala (jhera) khAdhuM, abhakSyanuM bhakSaNa karyuM ane kAcA masinuM bhakSaNa karyuM--ema samajavuM. 3. je mANasa kSetramAM gaLInuM vAvetara kare ane je mULAnuM bhakSaNa kare, te yAvacaMdradivAkarI narakamAMthI nIkaLI zakato nathI. 4." prabhAsapurANamAM paNa kahyuM che ke"vrN bhuktaM putramAMsaM, na tu mUlakabhakSaNam / bhakSaNAnnarakaM yAnti, varjanAt svargamApnuyAt // 1 // " " ajJAnena kRtaM deva! mayA mUlakabhakSaNam / tatpApaM yAtu govinda ! govinda ! iti kIrtanAt // 2 // " bhAvArtha_"zrIviSNu kahe che ke-he yudhiSThira ! putranuM mAMsa khAvuM sAruM paNa mULAnuM bhakSaNa sAruM nahi, mULAnA bhakSaNathI cha narakamAM jAya che ane tene tyAga karavAthI svargane meLave che. 1. yudhiSThira kahe che kehe deva! ajJAnathI meM mULAnuM bhakSaNa karyuM che, te mAruM pApa gevinda! gevinda !-ema ApanA nAmakartanathI nAza pAme ! 2." Page #269 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 216 [ pa saM bhA1-vi0 2-gao 3ra thI 34 20. calita rasa-jene rasa eTale svAda pharI gayo hoya ane upalakSaNathI jenA varNa-gaMdhasparza vagere badalAI gayA hoya, te vastuo calita rasa kahevAya che. kathita-kaheluM anna-raI, vAsI (AgaLanA divase pANI sahita rAMdheluM) anna, gerasa sAthenuM kaTheLa-dvidala, vAsI narama (lAcA) purI, pANImAM rAMdhela vAsI bhAtatAMdaLA, kadarA vageremAM aneka jIve utpanna thaI jAya che. 24 vAsI bhAta (vagere raseI), kAlAtIta paphavAna, be divasa (rAtri) vyatIta thaI gayA pachInuM dahIM tathA chAza, vagere badhuM calita rasa gaNAya che temAM pakavAna vagerene aMge zAstramAM jaNAvyuM che ke 24. calita rasa saMbaMdhI bahu kALajI rAkhavA jevI che. mIThAI, khAkharA, loTa vagerene mAsAmAM 15 divasa, unALAmAM 20 divasa ane ziyALAmAM 30 divasa mahinA)ne kALa kahyo che. temAM navI-jUtI vastu bhegI thayA kare ane vAsaNa sApha karyA vinA navI vastu temAM bhare te navI paNa abhaya thaI jAya. temAMya loTa mATe te khere thAya ke dhanerAM, IyeLa vagere jIvanI utpatti thAya, te cALIne paNa vAparI ucita nathI, chavotpatti na thaI hoya tyAre paNa vAraMvAra cALIne tene upayoga karavo joIe. ghauM, caNuM vagere karatAM bAjarIne leTa jaldI khere thaI javAthI vahele abhaya bane che. bajAro loTa te abhaya ja che. jalebIne Athe rAtre kahevaDAvavAthI temAM trasa jIra upaje che ane tethI te anAcaraNIya (varSa) che. lIla-sUko hala, badAmano hala, vagere padArtho leTane be-traNa divasa saDAvIne banAvAya che mATe abhakSya che. dUdhane halavo te ja divase bhakSya che, pachI vAsI thAya che. kalakattA tarapha amratI banAve che, je gujarAtanI jalebI jevI hoya che te paNa tevI ja che. mA-bane te ja divase bhaya che. mAvAnI banelI cIjo paMDA, baraphI, ghArI, jAMbU vageremAM cAsaNuM kAcI rahe te abhakSya che, kAraNa ke-jemAM mA kAce rahe che ke mA jemAM kAce ja vaparAya che te abhakSya che. paradezI mA ke tenI banelI vastuo abhakSya thavA saMbhava che. najare banAvelI pAkA mAvAnI vastu pAkI cAsaNIyukta hoya to te bhalA bane che. keTalAka anyAyI vepArIo ratALu, baTeTAM vagerene bAphIne mAvAmAM bheLave che, ke je khAvAthI anaMtakAyanA bhakSaNane doSa lAge che. kerI, AmaLAM vagerenA murabbA paNa cAsaNuM barAbara na hoya te abhakSya thavA saMbhava che. varNa-gaMdha-rasa-sparza balAtAM ja te abhaNya thAya che-ema enapraznamAM kahyuM che. seva, vaDI, pApaDa, khera, sALavaDA, khIcIyAM vagere khAsa unALAmAM, jaldI sukAI jAya tevA divasomAM sUryodaya pachI ja leTa bAMdhIne batAvavAM vyAjabI che, ke je sUryAsta pahelAM saMpUrNa sukAI javAthI vAsIbhakSaNane doSa lAge nahi. A badhI cIjomAM cemAsAmAM lIlaga thaI javA saMbhava che, mATe te comAsA pahelAM samApta thAya teTalA pramANAM ja banAvavI vyAjabI che. sekele pApaDa bIje divase vAsI gaNAya che. taLele pApaDa bIje divase vaparAya che. dudhapAka-AsudIzrIkhaMDa-malAI vagere badhI vastuo bane te divase ja bhaya che. rAtri jatAM te vAsI thAya che. kerI-Adra nakSatramAM sUrya saMkrama thAya tyArathI abhaya kahI che, te paNa je kerIne svAda UtarI gaye heya, je gaMdhAI gaI hoya, je bhaDadAM banI gayAM hoya, te te Adra pahelAM paNa abhakSya che. kerImAM ghaNI vakhata IyaLo nIkaLe che. casIne khAvAthI tenI jayaNA thaI zakatI nathI, hiMsA thAya che ane gopatti thAya che. vastutaH jaina AcAra svarupe ja ArogyanuM-zarIrapuSTinuM sAdhana che. tene cheDIne Arogya ke puSTinA prayatno karavA te pAvalI kamAvA jatAM paMdarane gumAvavA jevuM che ane adharma-karma baMdha vagere thAya te vadhArAmAM : mATe sukhanA athae jaina AcArene sAcavavA mATe prayatna karI joIe. caTaNI banAvatAM pANI ke dALIyA vagere kAMI na nAkhyuM hoya te ja vadhAremAM vadhAre traNa divasa khape che, pANuM ke dALIyA jevuM kAMI paNa nAkhyuM hoya te te ja divase bhakSya che. cavANuM-seva, gAMThIyA, caNAnI dALa vagere badhuM bajAranuM abhakSya thavAno saMbhava che, Page #270 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pra. 2-bhegopAgamAM bAvIsa abhakSya ] 217 " vAsAsu panbharadivasa, si-uNhakAlesu maas-dinnviisN| uggAhima jaINaM, kappai ArabbhapaDhamadiNA // 1 // " bhAvArtha-pavAnAdi taLelI vastuo, te banI hoya te divasane bhege gaNutAM vaSakALamAM ghera vivekapUrvaka kareluM ja vizvAsapAtra bhaksa che, kAraNa ke-vepArIe banAvelAne kALa nakkI hete nathI, beTAM vagerenAM bhajIyAM banAvyAM heya te ja tela cavANAmAM paNa vaparAya che. lADa taLyA vinAnA cUramAnA bIje ja divase vAsI thAya. taLelA cUramAnA lADu paNa muThIA kAcAM rahe te vAsI thavA saMbhava che. kaI kaI matIyA, kaNasaI vagere paNa cAsaNI kAcI hovAnA kAraNe ke buMdI kAcI rahevAnA kAraNe be-cAra divasamAM gaMdhAya che ane bhAMgatAM aMdara sapheda phaga-anaMtakAya jaNAya che. rAI uhALAmAM sakhta garamIne lIdhe utarI javAthI-besvAda thAya te tene rasa badalAI javAne saMbhava che, garama garama roTalA-roTalI-purI vagere paNa vAsaNamAM bharI tarata DhAMkavA nahi, paraMtu thoDI vAra pachI DhAMkavA. chAsamAM rAkhelA bhAtane kALa ATha praharane levAthI sAMje rAkhyo hoya te bIje divase khape, paNa savArane rIdhele te te ja divase sUryAsta sudhI khape, kAraNa ke-rAtrie rAtribhojanano doSa lAge ane bIje divase savAre ja kALa pUrNa thaI jAya. te paNa je bUDAbUDa jADI chAzamAM dANe dANu chUTA thaI jAya tema chAMTelo hoya te ja khape, nahi te abhakSya thAya, temAM cAra AMgaLa chAza upara taratI hevI joIe, comAsAmAM to e pramANe karatAM paNa doSa lAgavA saMbhava che. kaI kaI pradezamAM Aje banAvelA roTalA-bhAkharI vagere bIje divase khAvAno rivAja che, te vAsI hevAthI abhakSya che. sekelA jeTalA paNa bhAMgatAM khAkharA ke pApaDanI jema avAja thAya tevA AkarA sekAyelA ja vAsI na thAya. rAMdheluM vadhI paDyA pachI lebhathI-kupaNutAthI vAsI rAkhavA ane khAvAne paNa prasaMga AvI jAya che, paNatA hoya te pramANayukta rAMdhavuM, nahi te vadheluM anukaMpAdAna tarIke upayoga karavo ucita che. dahIM-dUdhamAM khaTAI nAkhI meLaveluM dahIM 16 prahara pachI abhakSya thAya che, mATe prabhAte meLaveluM bIja divasanI sAMja sudhI bhakSya samajavuM. rAtri pUrNa thatAM 16 prahara pUrNa thaI jAya, arthAt be rAtri pasAra thatAM te abhakSya bane che, mATe sAMje meLavyuM hoya te paNa 12 prahara ja eTale bIjA divasanI sAMja sudhI ja vAparI zakAya. ahIM sola praharane arthe meLavaNu nAkhyuM tyArathI te 16 prahara sudhI-ema samajavAne nathI. meLavaNu game tyAre nAkhyuM che, te paNa te divasanA pUrA cAra prakara, rAtrinA cAra prahara, bIjA divasanA cAra prahara ane bIjI rAtrinA cAra prahara maLI trIjA divasano sUryodaya thatAM pahelAM sela prahara pUrA gaNavAnA che. temAM chellI rAtrie rAtribhojana-doSa lAge mATe meLavyuM tenA bIjA divasanI sAMja sudhI ja te vAparI zakAya ane trIja divasanA sUryodaya pahelAM tenI chAza-valeNuM karI nAkhavuM joIe. tenI banelI chAzane kALa paNa e ja rItie sela prahane gaNave. dUdhane sAmAnya rItie cAra praharane kALa che, te paNa sAMjanA dehelA dUdhamAM madhyarAtri pahelAM meLavaNa nAkhI devuM joIe. vyApArIo dUdhamAM paNa vAsI dUdha ke ArArUTa nAmane loTa jevo padArtha bheLavIne vece che, je abhakSya che. ghI-vIne svAda vagere badalAI kaDavuM banI jAya, kharuM ke lAla banI jAya ane tenI gaMdha badalAI jAya, te te abhakSya jANavuM. vepArIo ghImAM paNa carabI, baTeTAM, ratALa vagerenA kaMdane bAphIne meLave che, mAkhaNane theDI chAza sAthe rAkhIne ghI banAvavuM joIe, nahi te mAkhaNa abhakSya banI jAya che. prasUti pachI daza divasa sudhI gAyanuM, paMdara divasa sudhI bheMsanuM ane ATha divasa sudhI bakarInuM dUdha kape nahi. tene baLI vagere banAvyo hoya te paNa khAva nahi. khATAM DhokaLAM-cokhAnI kaNakI, aDada ke caNAnI dALa vagerene bharaDI rAtre chAzamAM palALI rAkhe che ane bIje divase DhokaLAM banAve che, je vAsI thavA sAthe koLamAM chAza bhaLavAthI (dvidaLa) abhakSya thAya che. sekelAM dhAnya-caNa, mamarA, dhANI vagerene kALa pakavAna jeTaluM samaja. vagere ghaNI vastuo viveka vinA abhakSya bane che. A viSayamAM paNa samaja meLavavAnI jarUra che. ahIM A viSayamAM bahu laMbANa na karatAM mehasANuM-zrIyazovijayajI jaina Page #271 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 [%00 saM bhA0 1-vi0 2-gA0 3 thI 4 15 divasa, zItakALamAM eka mAsa ane uSNakALamAM 20 divasa sudhI ja sAdhuone 5ka2e che. ' keTalAka AcArya mahArAjo, upara jaNAvelI gAthA kayA graMthamAMnI keAnI racelI che, tenA niNaeNya na hovAthI ( tene pramANabhUta na mAnatAM) jyAM sudhI te pakavAnnAdinA gadha. rasa vagere agaDI jAya nahi tyAM sudhI ja zuddha gaNAya-ema kahe che. e divasa ( rAtri ) pasAra thaI gayA pachInA dahIMmAM paNa jIveAtpatti thAya che ja. kahyuM che keji muggamAsamAI, vidalaM kaccami gorase paDar3a | 64 19 tA tasajIvuppatti, bhaNati dahie vi dudiNuvari // 1 // bhAvA maga, aDada vagere kaMThALa ne kAcAM ( dUdha, dahI, chAza, zIkhaMDa vagere) gerasamAM bhaLe te tarata ja ( asakhya ) trasa jIve upaje che ane dahIMmAM paNa e divasa (rAtri ) pUrNa thatAM tuta trasa jIve upaje che. " dazavaikAlikasUtranI TIkAmAM pU. zrIharibhadrasUrIzvarajI mahArAjA lakhe che kersjaaH- takrAranAlabaMdhitImanAdiSu pAyukRmyAkRtayo'tisUkSmA bhavanti // 66 29 bhAvAtha- chAza, kAMjI, dahIM, osAmaNu vagere( rase )mAM viSTAnA kRmiyAnA saMdeza AkAravALA ati sUkSma jIvA upaje che. " pU. zrIhemacandrasUrIzvarajI mahArAja paNa cegazAstra prakAza 3-zvaka sAtamAmAM jaNAve che ke kRSNa dvitayAtIta ( nnayed) " " e divasa ( rAtri) vyatIta thayeluM dahIM tyAga karavuM. 21. tuccha Le-tuccha eTale asAra, jenAthI bhUkha bhAge nahi ane zakti Ave nahi tevAM phaLa, phUla, mULa, pAMdaDAM vagere abhakSya che. araNI, keraDA, saragavA, mahuDA vagere jhADAnAM phUlA tuccha che; mahuDAM, jAbu, TebarU, pIluDAM, pAkAM karamadAM, guMdAM, pIcu phaLa, kherasalI phaLa, vAleALa,ra6 vaDora, kAcara, kAThImaDAM, khasakhasa vagere phaLeA tuccha che. tAMdalajA vagerenAM pAMdaDAM (bhAjI) mahu jIvayukta hAvAthI cAmAsAmAM tyAga karavA cAgya che. bIjA paNa evA prakAranAM mULIyAM vagere, tathA apAyelI ceALAnI ke maganI kAmaLa sIMgA vagere tuccha che. AvA padArtho khAvA chatAM khAvAnuM gheADuM, phekI devAnu` ghaNu' hAvAthI kSudhA zame nahi ane hiMsA ghaNA jIvAnI thAya. 22. kAcuM gArasa-kAcAM dUdha, dahIM, chAza, zIkhaMDa vagere geArasa kahevAya che. tevAM garama karyAM vinAnAM geArasamAM dvidala (kaThoLa) bhaLavAthI kevalIgamya ati sUkSma trasa jIveAnI utpatti thAya che, mATe te abhakSya che. sa`saktaniyukti vageremAM kahyuM che ke pAThazALA tarathI pragaTa thayeluM ' alakSya-anaMtakAya vicAra ' nAmanuM pustaka khAsa abhyAsarUpe vAMcI-vicArI zakaya pAlana karavAnI bhalAmaNa karavAmAM Ave che. 25. sAdhudhamAM gAdi kAraNe pakavAnna vAparavAnA prasa Mge A gAthA kahelI hAvAthI zabda kahyo che, te gRhasthanA bavacchedaka nathI, eTale gRhasthAne paNa teja pramANe kALa samajI levo. 26. vAleALa, vakhAra vagerene saMkSipta pAkSikAdi aticAramAM abhakSya gaNyAM che. * sAdhuone ' Page #272 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prazna 2-bhAgAbhAgamAM bAvIsa abhakSya ] " savvasu vi Dresepu, santhemu vigeva tadda ya hetu ! kusiNe Amagorasa, jutte nigoapaMciMdI || ,, 219 ( saMghoSa prarA, zrAvratASita, nA084) bhAvA -"sa" dezamAM ane sa kALamAM kAcA gArasathI yukta saghaLAM kaThoLamAM nigeAda tathA pacendriya jIvA utpanna thAya che.27 4 dvidala(kaThoLa)nuM lakSaNa A pramANe che ') " kRmi 3 pIhinnate, naiddo na haiM hor vitti teM vittuM / vidale va uppannaM, nehajua hoi no vidalaM // 1 // savodhapra., zrAvratAttvi., 081) bhAvArtha-" ( e phADA-dALa thAya tevA) je dhAnyane pIlavAthI tela nIkaLe nahi te dvidala kahevAya, tema ja dvila ( eTale bhAMgavAthI e phADa-dALa thAya ) chatAM jene pIlavAthI tela nIkaLe te dvidala gaNAya nahiM. " vastutaH A viSayamAM evI sthiti che ke-keTalAka bhAvA ( padArtho) hetu yuktithI samajAya tevA ane keTalAka (teA AgamanI) zraddhAnA maLe ja samajAya tevA hoya che. ( tene samajavA mATe khIjI yukti, udAharaNa ke hetu kAMI maLatu ja nathI. ) temAM hetuthI--yuktithI samajAya tevA bhAve ne upadezake hetupUrvaka samajAvavA joI e ane je Agama-zraddhAgamya che tene AgamamAM zraddhA upajAvIne samajAvavA joie. Ama chatAM jo upadezaka Agama-zraddhAthI mAnavAyogya bhAvezane yukti-hetuodvArA ke yukti-hetuthI samajavA cAgya bhAvene mAtra AgamamAM kahyu' che mATe mAnA, ema kahIne samajAve, teA tene jinAjJAnA virAdhaka kahyo che. kahyu che ke- lau devAyavaImi, helo Ame ga gAmitro / 22 to tasamayapAvaDo, siddhvAo gano ? / / ( pannavastu, 123) bhAvArtha -" hetuvAdane hetue dvArA ane AgamavAdane AgamadvArA je samajAve te zrIjina siddhAMtane sAcA upadezaka che, khIjo ( tethI viparIta prakAre samajAvanAra ) siddhAntanA virAdhaka che. " mATe ahI. pazu kAcA gArasa sAthe bhaLelAM dvidala, vAsI bhAta ( vagere rasAI ), e divasa ( rAtri ) uparA tanuM dahIM ane baMdhAI gayelA anna (AhAra ) vageremAM trasa jIvAnI utpatti thAya che--ema jaNAveluM che, te yukti ke hetuthI samajAya tevu nathI mATe Agama-zraddhAthI tene satya mAnavu joIe, eTale ke-kevalI bhagavAe te padArthAmAM jIvA upare che ema kevaLajJAnathI joI ne kathana karyuM che, mATe te tema ja che, ema mAnavu' joI e. 27 mahAbhAratamAM paNa kahyuM che - "zoranuM mAmaLye tu, muddAvijI tathatra = ! mukhyamAna avenUna malatuyaM yudhiSTi ! ! ? ! '' bhAvA " kAcA gerasana aDadamAM tathA maga vageremAM ( meLavAna ) bhejana karavuM, te haiM yudhiSThira ! nizcaye bhAsa barAbara che. " Page #273 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ %00 saM bhA0 1-vi r--gA0 3ra thI 34 e rItie abhakSya padArtho khAvIsa prakAre kahyA tenA tyAga karavA joIe. yAgazAstra pra0 3, zlA 6-7 mAM tA seAla vastu vavA cAgya kahI che. te A pramANe "maLyuM mAruM navanIta, mavRdumbaravacam / banantAyamajJAta--chuM rAtrau ca moganam / ? / / " gAmano bhasavR N, dvivanuM puSpitaunam| yyAiMtayAtIta, kucitAmAM ca va'yet // 2 // ' ,, bhAvArtha - 1-madirA, 2-mAMsa, 3-mAkhaNa, 4-madha, 5 thI 9 pAMca prakAranAM ( vaDa, pIpaLA vagere) vRkSAnAM kaLA, 10-anaMtakAya, 11-ajANyAM phaLa, 12-rAtrileAjana, 13-kAcA gArasayukta dvidala, 14-vAsI bhAta (vagere rasAI), 15-e divasa ( rAtri) uparAntanuM dahIM ane 16svAda vagere badalAI gayAM hAya tevu saDI gayeluM anna ( AhArAdri) vajavu joI e. ' e sAlane nAmapUrvaka kahI, khAkInAM abhakSyAne A saMgrahamleAkathI vavAnuM jaNAvyuM che. jantumizraM phalaM puSpaM, patraM cAnyadapi tyajet / saMdhAnamati saMsa, ninadharmavAthaLaH // z bhAvArtha -" jinadharmanA AdhAraka AtmA je je phLA, vALAM hAya te, tathA khIjuM paNa je je jIvayukta hAya te jIvayukta (mALa) athANuM paNa vApare nahi, jha 66 A sAtamA bhAga pabhAgaviramaNa vratamAM cauda niyama zrAddhavidhi graMthamAM jaNAvelI sacitta, acitta ane mizra joI e. tyAM kahevuM che ke- . 10 ( jJeyAe pra0 rU-oja 72 ) phUlA, pAMdaDAM (bhAjI) vagere jIvasaghaLAya(bhAga )nA tyAga kare; tema ja vagerene niraticArapaNe pALavA mATe vastuone sArI rItie samajavI prAyaH saghaLAM dhAnya (anAja ); dhANAjIrU, ajamA, varIyAlI, savA, rAI, khasakhasa vagere; tathA sava jAtinAM phaLo, patra; lavaNa-khArI-khArA, rAtA, sidhava, saMcala vagere tathA usa vagere akRtrima kSAra padArtho; mATI, khaDI, ramacI (gerU) ane lIlAM dAtaNa-e sava cI vyavahArathI sacitta kahI che. pANImAM palALelA AkhA caNA-ghauM vagerenA dANA ke caNA-maga vagerenI palALelI DhALeA bhInI hAya, paNa kAI kAI dALamAM nakhI ( ceAni) rahI javAnA saMbhava hAvAthI mizra gaNAya che. vaLI pahelAM khAra vagere dIdhA vinA, bAphyA vinA ke retI vagere nAkhyA vinA sekelA caNA, ghauM', juvAra vagerenI dhANI, khAra vagere dIdhA vinA khAMDelA tala, ( sekelA ) eLA, rUkhI (kaNasalAM), pAMkha, sekelI cALA-maga vagerenI sIMgo, tathA sekelI pApaDI vagere; maracuM-rAI vagerethI mAtra vaghArelAM cIbhaDA vagerenAM (kAcAM-pAkAM) zAka ane jenI aMdara khIja sacitta che tevAM saghaLAM pAkAM phaLe, e badhI cInte paNa mizra che. talakuTTI (talapApaDI) paNa je dvivase banAvI hAya te divase mizra gaNAya che. paNa jo kAI rasAImAM ke roTalI vagerenA paDamAM tala nAkhyA hAya teA be ghaDI pachI acitta gaNAya che. dakSiNa dezamAM ke mALavAmAM talasAMkaLI banAvatAM goLa ghaNA nAkhavAnA rivAja hAvAthI, tyAM je divase banAvI hAya te divase pazu acitta mAnavAnA vyavahAra che. jhADa uparathI tatkALa grahaNa karelAM guMdara-lAkha-chAla vagere, tatkALa kADhelA zrIphaLa-lI-lImaDA-kerI--zeraDI vagerenA rasa, tatkALa pIdhelA tala-sarasava Page #274 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pra. 2-bhegepagamAM sacittAdi vibhAga ] 221 vagerenAM tela, tatkALa bhAMgI bIja kADhI nAkhelAM kaparAM-zIMgoDAM-sepArI vagere, tatkALa bIjarahita karelAM pAkAM phaLa, kaNIyA na rahe tevAM bArIka tatkALa vATelAM jIrUM-ajamo vagere dareka padArtho be ghaDI (48 mInITa) sudhI mizra ane te pachI acitta thAya-ema vyavahAra che. bIjA paNa je padArtho prabala agnizastranA cuMga vinA ja acitta karyA hoya, te paNa be ghaDI sudhI mizra ane te pachI acitta thAya-ema vyavahAra che. jema ke-(sAkara, rAkheDI ke kSAra yathAyogya joItA pramANamAM nAkhIne) acitta banAvyuM hoya te pANI prathama be ghaDI sudhI mizra ane pachI acitta gaNAya che ema dareka bAbatamAM samajavuM. kAcAM phaLe, kAcAM anAjadhAnya tathA kAcuM mIThuM vagerene ati jhINo vATayAM hoya, te paNa prAyaH agni vagere prabala zastra lAgyA vinA te acitta thatAM nathI. se jana uparAnta dura-paradezathI AvelAM haraDe-khAreka-kIsamIsa (sukI-sapheda drAkSa)kALI drAkSa-khajura-(kALAM-dhoLAM) marI-pIpara-jAyaphaLa-badAma-vAyama (?) abaDa-namijapIstAM ane caNakabAvA; sphaTika je taddana sapheda siva vagere-sAjIkhAra tathA bIDalavaNa (eka khAra) vagere kSAre; kRtrima kSAra padArtho, kuMbhAra vageree caLelI-parikamita mATI vagere, elacIlavIMga-jAvaMtrI-sukI metha-kekaNAdi dezanAM pAkAM keLAM (kukaNI keLAM)ukALelAM (bAphelA) zIgaDAM-sopArI + vagere padArtho vyavahArathI acitta manAya che. kahyuM che ke " goLanAM tu , gaLaphALe te maMdatI vAyAjALa , vintha phora roLA che ? " (05, 40 -273) bhAvArtha - 28 lavaNAdi vastuo pitAnA utpannasthAnathI bIje sthale jatAM, pahelA divase thaDI, pachI tethI vadhAre, pachI tethIya vadhAre-ema darareja acitta thatI, chevaTe se jana jatAM sarvathA acitta thAya che. tenuM kAraNa kahe che pra-zastra vinA mAtra se jana javAthI ja acitta kema thaI zake ? uttara-AhAranA abhAve acitta thAya, kAraNa ke-je vastunuM je utpattisthAna che, tyAMnAM havA, jamIna vagere tenAM piSaka hevAthI tene te AhAra gaNAya che, te AhArathI te sacitta rahI zake che, paNa te sthAnane choDI anyatra jatAM pitAnAM piSaka havA, jamIna vagerenA abhAve te acitta thAya che. vaLI pUrva pUrvanA pAtramAMthI bIjA bIjA pAtramAM nAkhavAthI ( athaDAtAM- kuTAtAM); tema ja eka sthAnethI anya sthAne, tyAMthI vaLI bIje sthAne-ema vAraMvAra sthAnAMtara karavAthI paNa acitta thAya che; vAyuthI, agnithI ke (raDA vageremAM) dhumADAthI paNa acitta thAya che, ahIM Adi zabdathI lavaNa sAthe bIjI nIce kahevAtI vastuo samajavI." 1 + cAlu adhikAramAM sopArIne bhAgyA pachI be ghaDI sudhI mizra kahI che, tethI ahIM "cIkaNI sopArI' samajAya che, kAraNa ke- jojana dUrathI AvelI mAMgaroLI vagere sopArIne sacitta tarIke vyavahAra che. 28. ahIM lavaNa zabdathI mIThuM nahi paNa sAjIkhAra, bIDalavaNa vagere kRtrima lavaNuM samajAya che, kAraNa ke-mIThuM te prabala agnizastra vinA acitta thatuM ja nathI-ema bhagavatIsUtranA pAThapUrvaka pR. 205 mAM bAvIsa abhakSyanA varNanamAM kaheluM che. Page #275 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 222 [10 saM0 bhA0 1-vio -gA0 32 thI 34 " hariyA-maLasiha-piLI ja nUra-di-amathA zAmaLArUma, te vidu imeva nAyabyA " (400, 30 -194). bhAvArtha-"haDatAla, manazila, pipara, khajura, mudrikA eTale drAkSA tathA abhayA eTale haraDe-e vastuo paNa upara kahyuM tema so jana dUra jatAM acitta thAya che-ema samajavuM." Ama chatAM AmAMnI keTalIka vastuo AcIrNa ( vyavahAramAM vaparAya che ane keTalIka anAcINuM (niSiddha) che. tene vibhAga A pramANe che-pIpara, haraDe vagere AcaryuM hovAthI vaparAya che ane khajUra, drAkSA 29 vagere bIjI cIje anAcINuM hevAthI (sAdhu-sAdhvIne) vaparAtI nathI. have sarva vastuone sAmAnyathI acitta thavAnAM kAraNe jaNAve che. " AruhaNe orahaNe, nisiaNa goNAiNaM ca gaaumhaa|| mudA che, 31meLa ja pariNAmo che ? "( g00, 30 2-171) bhAvArtha "te te vastuone vAraMvAra gADAM, UMTa, piThIyA vagere upara caDhAvavI-utAravI, vaLI gADAM vageremAM hoya tyAM tenI upara mANaso bese teonI garamI lAgavI, piThIyA, pADA, UMTa vigerenI pITha upara hoya te teonI pITha AdinI garamI lAgavI, A vagere kAraNethI te sacitta vastuo paNa acitta thaI jAya che. vaLI te te utpattisthAnane pRthvI, vAyu, pANI, agni vagere AhAra maLavAnuM aTakI javAthI paNa acitta thAya che. te sivAya zastrothI paNa acitta banI zake che. te zastro traNa prakAranAM che; eka svakAyazastra, bIjuM parakAyazastra ane trIjuM ubhayakAyazastra. temAM khArUM, mIThuM vagere pANuM ke kALI-lAla-sapheda vagere jamIna (mATI) bhegI maLavAthI paraspara ekabIjAne upakrama kare-acita banAve, ema pANInuM zastra pANI ane jamInanuM zastra jamIna, vagere svAyazastra kahevAya che bIjuM agnithI paNa acitta thAya, pANuthI agni bUjhAI jAya, vagere bIjI kAyarUpa zastra te parakAyazastra kahevAya che ane pANImAM bhaLelI mATI arthAt mATI sahita pANI (kAdava) zuddha (nirmaLa) pANIne acitta kare, te ubhayakAyazastra kahevAya che, kAraNa ke-temAM pANI ane mATI ane nirmaLa pAne zArUpa bane che. upara jaNAvyAM te vagere sacitta vastuone acitta thavAnAM kAraNo jANavAM." " uppalapaumAI puNa, uNhe diNNAI jAma na dhariti / moggaragajUhiAo, uNhe chUDhA ciraM huti // 1 // " " magadaMtiapuSphAI, udagachUDhAi~ jAma na dhariti / 3553mA puLo, 3pa dRDha virakuMti 2." (pR00, 30 -178-72 ) - ra9. upara zrAddhavidhinA pAThamAM kIsamIsa ane drAkSA be zabdo che, banne se jana uparAntathI Ave che. vagere kAraNuthI vyavahArathI acita jaNAvI che. vaLI bRhaka95nI gAthAmAM khajUra ane drAkSA baMnene anAcINuMmAM gaNI che, eTale te sAdhune grahaNa karAtI nathI ema kahyuM che. te uparathI ema samajAya che ke samIsa( dhoLI drAkSa )ne acita tarIke AcarelI hoya ane khajU2 tathA drAkSA zabdathI kALI drAkSA, e bane acita thavA chatAM anAcINuM hevAthI vaparAtI na hoya ! hAla vyavahAramAM paNa te pramANe dekhAya che. Page #276 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 223 ao bhege pagamAM sacittAdi vibhAga ] Anti-" Gue ( meTa nabhasa-yadraviAsI bhayo ) tathA 55 (sya virAsI) kamaLe, e dareka jaLa (zIta) nivALAM hovAthI sUrya vagerenA tApathI eka prahara mAtra paNa sacita rahI zakatAM nathI, prahara pahelAM ja acitta thaI jAya che ane magare tathA juI vagerenAM pupe uSNu nivALAM hovAthI tApamAM rahevA chatAM ghaNe kALa sacitta rahe che. mega, juI vagere uSNa nivALAM puSpo pANImAM eka prahara pahelAM acitta thaI jAya che ane pazcikamala tathA utpalAdi zIta nivALA pANImAM rahevA chatAM lAMbA kALa sacitta rahe che." 4jI-" pattANaM puSphANaM, saraDuphalANaM taheva hariyANaM / viTaMmi milANaM mi, NAyavvaM jIvavippajadaM // 1 // " (vR0ka0, u0 1981) bhAvArtha_"patra, puSpa, aMdara (bIja) goTalI na thAya tyAM sudhI dareka kAcAM phaLa ane sAmAnyathI vatthalo vagere saghaLI kuNI kemaLa vanaspatio; e dareka tenuM bIMTa (DIMTuM, bhUganA) yAre 42mAya (yabhAya) tyAre ayitta thAya cha-sebha sabhA." e pramANe zrI bRhatkalpanI TIkAmAM kaheluM che. tathA DAMgara vagere anAjanuM sacittaacittapaNuM te zrIbhagavatIsUtranA chaThThA zatakanA sAtamA uddezAmAM A pramANe jaNAveluM che. " aha NaM bhaMte ! sAlINaM vIhINaM gohamANaM javANaM javajavANe eesi NaM dhaNNANa kodvAuttANaM pallAuttANaM maMcAuttANaM mAlAuttANaM ullitANaM pihiANaM mudiANaM laMchiANaM kevaiaM kAlaM joNI saMcii ? goyamA ! jahanneNaM aMtomuhUttaM, ukkoseNaM tiNNi saMvaccharAI teNaM paraM joNI pamilAi-pavidhaMsei, bIe abIe bhavai / aha NaM bhaMte ! kalAya masUra tila mugga mAsa nipphAva kulatthaM alisaMdaga saI palimaMthagamAI eesi NaM dhannANaM ? jahA sAlINaM tahA eANavi NavaraM pazca saMvaccharAI, sesaM taM ceva / aha NaM bhaMte ! ayasi kusubhaga koiva kaMgu baraTTa rAlaga koDUsaga saNa sarisarva mUlabIamAINaM dhaNNANaM? go0 satta saMvaccharAiM // " ( sUtra 245) atra pUrvasUrikRtagAthA yathA " jaba javajava gohUma, sAli vIhi dhaNNANa kutttthyaaisuN| khiviyANaM ukosaM, varisatigaM hoi sajIattaM // 1 // " " tila mugga masUra kalAya, mAsa cavalaya kulattha tuvarINa / ___ taha vaTTacaNaya vallANa, parisapaNagaM sajIattaM // 2 // " " ayasI laTTA kaMgU, kosa~ga saNa varaTTa siddhatyA / kuiva rAlaga mUlaga-bIANaM satta varisANi // 3 // " . Pain Education International Page #277 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 224 [ dha saM0 bhA1-vi0 2-gA0 32 thI 34 bhAvArtha -"he bhagavaMta ! je zAlI (kolama jAtinI DAMgara), vrIhIra (sAmAnya dareka jAtinI DAMgara), ghauM, java, ane javajavaV (eka jAtinA java)-e dhAne keThAramAM, vAMsa vagerenA pAlAmAM, (UMce TAMgelA-mUlatA) maMcamAM, athavA meDI vagere mALIyAmAM bharIne upara DhAMkelAM hoya, tene kADhavAnAM dvAra (ke ThAra vagerenAM moDhAM) chANa-mATI vagerethI baMdha karyA hoya ane te kekAra vagerene cAreya bAjuthI lIpI dIdhA hoya tathA tenA upara sIlanizAna karyuM hoya (arthAt havA vagere na lAge tema sIla karIne rAkhyAM hoya), te te(dhAnya)nI cani (jyAMthI ne aMku pragaTe te) keTalo samaya (sacitta rahe?-ema zrIgautamasvAmijIe pUchyuM, tyAre bhagavAne kahyuM ke-he gautama! jaghanya aMtamuhUrta ane utkRSTathI traNa varSa te ni sacitta rahe, te pachI ni sukAI jAya-nAza thaI jAya, tethI te bIje (sacitta) maTIne abIje ( acitta ) thaI jAya. puna: zrIgautamasvAmijIe pUchayuM ke he bhagavaMta! vaTANA, masura, tilla, maga, aDada, vAla, kalathI caLA, tuvarI, ane caNA-e dareka dhAnya pahelAM jaNAvyuM tema je saMgraha karI rAkhyAM hoya, te keTale kALa tenI ni (sacitta) rahe? bhagavAne jaNAvyuM ke-he gautama! jaghanyathI aMtamuhUrta ane utkRSTathI pAMca varSa sudhI sacitta rahI zake che, te pachI te sukAya che-nAza pAme che, tethI te sacitta maTI acitta bane che. punaH zrIgautamasvAmijIe prazna karyo ke-he bhagavaMta! aLasI, kasubera kedravA, kAMga, baraMTI, rAlaga, (vaghAramAM vaparAtI rAI), kesaga (eka kodravAnI jAti-pI jhINe caNe saMbhave che), zaNanAM bIja, sarSava (sarasIyuM tela nIkaLe che te) tathA mULAnAM bIja10-e dhAnya pahelAM kahyuM tema saMgraha karI rAkhyAM hoya, te keTale kALa sudhI tenI ni (sacitta) rahe? bhagavAne javAba Ape ke-he gautama! jaghanyathI aMtamuhUrva ane utkRSTathI sAta varSa sudhI te niyukta (sacitta) rahe che ane pachI ni nAza pAmavAthI acita thAya, vagere. (A viSayanI upara jaNAvelI) pUrvAcArya kRta gAthAone bhAvArtha-java, (anya jAtinA) javajava, ghauM, zAlIDAMgara ane trIhIDAMgara. e kaThArAdimAM bharI rAkhelAM dhAnyanuM sajIvapaNuM utkRSTathI traNa varSa sudhI saMbhave che. 1. tila, maga, masura, vaTANA, aDada, ceLA, kalathI, tuvarI, caNA ane vAla-e daza dhAnyanuM sajIvapaNuM utkRSTathI pAMca varSa sudhI saMbhave che. 2. tathA aLasI, kasuMba, kAMga, kaDusaga, zaNa, baraMTI, sarasava, kevA, rAI tathA mUlAnAM bIja-e darekanuM sajIvapaNuM utkRSTathI sAta varSa sudhI saMbhave che. 3. (uparane bhagavatIsUtrane pATha ane gAthAo-e bannene artha samAna che.) kapAsa (kapAsIyA) traNa varSa pachI acitta thAya che. bRhatkalpabhASyamAM kahyuM che kerAja tivali, nivruti arthA-seDUka eTale kapAsIyA" e artha tyAM TIkAmAM kare che, te traNa varSa uparAntanA hoya te acitta thavAthI (sAdhune) tenuM grahaNa thaI zake che." loTane aMge zAstramAM pUrvAcAryoe mizrapaNuM, acittapaNuM vagere A pramANe batAveluM che. " paNadiNa mIso luTTo, acAlio sAvaNe a bhddve| cau AsAe kattia, migasira-posesu tinni diNA // 1 // " paNa pahara mAha-phagguNi, paharA cattAri citta-baisAhe / jiTThAsADhe ti paharA, teNa paraM hoi accitto // 2 // " Page #278 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 50 2-bhAgAbhAgamAM sacittAdi vibhAga ] 225 _kk bhAvArtha DhaLyA pachI je lATa cAnce ( chANyA) na heAya te zrAvaNa ane bhAdrapada mahinAmAM pAMca divasa, Ase ane kArtikamAM cAra divasa, mRgazira ane peSamAM traNa divasa, mahA ane phAgaNamAM pAMca prahara, caitra tathA vaizAkhamAM cAra prahara, tema ja je ane aSADhamAM traNa prahara mizra gaNAya che. te pachI te cALelA na hAya tA paNa acitta thAya che. ( cALyA bAda te e ghaDImAM ja acitta gaNAya che.) " "" leTa kayAM sudhI acitta rahe ? te kALanuM pramANu zAstromAM dekhAtuM nathI, te sudhI drazya-kSetra-kALa-bhAvavizeSe tenA vaNu-gadha-rasa-sparze aDhalAI na jAya ke jIvAnI utpatti na thAya tyAM sudhI kakhya gaNAya che. 29 66 pANI-pUrNa traNa UkALA UkaLe nahi tyAM sudhI pANI mizra samajavuM. kahyu che keusinnodgmnnuvtte daMDe, (tidaMDa ) vAse a paDiamittaMmi / mukULAosatiyaM, nADAM vaTTupasanna ? // " (fionivRtti, na. 28 ) bhAvArtha-" jyAM sudhI traNa ukALAthI pUrNa UkaLe nahi tyAM sudhI uSNu ( UkALeluM ) paNa pANI mizra che, traNa UkALA pachI ja te acitta thAya che. varasAdanu pANI varasAda paDatI veLAe tatkAla teA gAma, zahera vageremAM jyAM ghaNA manuSyAnu javu -Avavu karavuM thatuM hAya, tevA sthale' jyAM sudhI acitta na thAya tyAM sudhI mizra rahe che, jaMgalamAM paDelA varasAdanuM paNa paheluM varaselu pANI mizra ane pAchaLathI varasetu' sacitta gaNAya che. cAkhAnA dhAvaNanA pANIne ane zAstramAM traNa matA che, keTalAka AcArcI kahe che ke-ceAkhA dhAyA pachI te dhAvaNu-pANI khIjA vAsaNamAM nAkhatAM, temAMthI je chAMTA-khiMdu UDIne khIjA vAsaNanI khAjImAM lAge te sukAya nahi tyAM sudhI te pANI mizra gaNAya, A mata satya nathI, kAraNa ke--jo vAsaNa dhAtunuM ke mATInuM paNa jUnu' hAya te| te chAMTA ghaNA kALe sukAya ane vAsaNa mATInuM navu hAya tA alpakALamAM sukAI jAya, mATe ethI kALanA niNaeNya thaI zake nahi. keTalAke ema kahe che ke-ceAkhAnuM dhAvaNu khIjA vAsaNamAM nAkhatAM mumud ( parapATA-phINa ) thAya te jyAM sudhI zamI na jAya tyAM sudhI mizra jANuvuM. A mata paNa ayathArtha che, kAraNa ke-pavana vadhAre hAya teA parapoTA jaldI zamI jAya ane tema na heAya te vadhAre samaya paNa lAge; tethI tenA paNa kALanA nirNaya thAya nahi. trIjo mata e che keAkhA dhAyA pachI pakAvatAM jyAM sudhI te sIjhe ( caDha-pArka) nahi, tyAM sudhI tenu dhAvaNa mizra jANavuM. e mata paNa vyAjabI nathI, kAraNa ke-agni-tApa vadhAre hAya te ceAkhA thADA samayamAM radhAI jAya ane AchA hAya tA vadhAre kALa paNa lAge. ethI paNa te dhAvaNunA-pANInA kALa nizcita thaI zake nahi. AthI e traNeya vikalpA ayAgya che. vAstavika rItie cAkhAnuM dhAvaNu je bhAjanamAM hAya temAM kharAkhara nitarIne nimaLa thAya nahi-jyAM sudhI DhahALu rahe, tyAM sudhI mizra ane nitarIne pUrNa svaccha thayA pachI acitta thAya-ema samajavuM." "nInTrola paNa gaLa, rUM mALakhu amu vibheddo nimiAyonu naLa, jhivAne mIzana chatte / ? || " (rSi niyu,i, T0 32) paNa jyAM IcaLe vagere Page #279 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 226 [ dhao saMve bhA0 1-vi0 2-gA, 32 thI 34 bhAvArtha- nItrodaka eTale varasAnuM chAparA uparathI nIce paDeluM pANI. chAparAmAM rasaDAne dhumADo lAgela hoya te pANI dhumADAvALuM thavAthI, athavA varasAda paDatAM pahelAM chAparuM sUryanA kiraNethI tapI gayeluM hoya te tenA sparzathI paNa pANI acitta thAya, mATe tenuM pANuM sAdhune levAne niSedha nathI. keTalAke ema kahe che ke-sAdhuoe te pANI pitAnA pAtramAM grahaNa karavuM, paraMtu te viSayamAM AcArya kahe che ke te pANI azucivALuM hovAthI sAdhune pitAnA pAtramAM tevuM pANI levAne niSedha che, mATe pahelAM te kuMDI vagere gRhasthanA keI vAsaNamAM te pANI levuM : vaLI varasAda paDatI vakhate te te pANI mizra paNa hoya che, mATe sAdhue varasAda baMdha rahyA pachI aMtamuhUrta bAda te nitarI jAya ane acitta thAya tyAre levuM. vaLI zuddha pANI te acitta thayA pachI paNa traNa prahara bAda sacitta thaI jAya che. mATe te samaya pahelAM temAM khAra (acitta cUne vagere) nAkhave, ke jethI te sacitta thAya nahi ane svacchatA paNa rahe,-e mujaba piMDaniryuktinI TIkAmAM jaNAvyuM che." khAnuM dhAvaNa paNa pahelI vakhatanuM, bIjI vakhatanuM ke trIjI vakhatanuM dhoeluM hoya ane je te a5 kALanuM hoya te mizra samajavuM, jyAre te lAMbe kALa rahe tyAre ja acitta thAya che. arzIkhAne dhovAthI temAM rahelI pANIne acitta karavAnI tAkAda ghaTatI jAya che, mATe pahelAthI bIjI vakhatanuM-trIjI vakhatanuM dhAvaNa uttarottara vadhu samaya pachI acitta thAya che ane cothI-pAMcamI vakhatanuM te ghaNe vakhata rAkhavA chatAM paNa acitta thatuM nathI-sacitta rahe ja che. pravacanasAre ddhAra vageremAM acitta vagere pAkuMne kALa A pramANe jaNAvyuM che " usiNodagaM tidaMDu-kAliaM phAsuajalaM jaikappaM / nara nizrAvizu, patipovari vi rivacce che ?" " jAyai sacittayA se, gimhAsu paharapaMcagassuvari / caupaharuvari sisire, vAsAsu jalaM tipaharuvariM // 2 // " (pravADhA, nro 982-882) bhAvArtha-batraNa UkALAthI pUrNa UkaLeluM zuddha pANI acitta hevAthI sAdhune kalpe che. phakta vRddha, regI vagerene mATe kAraNa hoya te traNa prahara uparAnta paNa rAkhI zakAya.30 ukALeluM acitta pANI (agnine saMbaMdha chUTayA pachI) unDALAmAM pAMca prahara pachI, ziyALAmAM cAra prahara pachI ane varSAkALamAM traNa prahara pachI punaH sacitta thaI jAya che." - 30. sAdhune utsarga mArge AhAra-pANa divase pahelA praharamAM vaheluM sAMje eka prahara bAkI rahe tyAM sudhI ane bIjA praharamAM vahAreluM sAMja sudhI-ema traNa praka2 sudhI ja rAkhavuM kape che. e hetuthI ahIM kahevAmAM AvyuM che ke-vRddha, regI vagerene kAraNe apavAdathI pANI traNa prahara uparAnta paNa rAkhI zakAya che. vastutaH tenI acittatA te cemAsuM, ziyALa ane UnALe-e traNa kALamAM anukrame traNa-cAra-pAMca prahara rahe che, mATe te rAkhavuM paDe te paNa te pahelAM temAM kSAra bheLavI devo joIe. pANI UkALatAM jyAre pahele ubhare Ave tyAre thoDuM acita ane ghaNuM sacitta, bIjo ubharo Ave tyAre ghaNuM acitta ane thoDuM sacitta ema mizra rahe che, jyAre trIje ubharo Ave tyAre ja te pUrNa acitta thAya che. Page #280 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pra. 2-bhegapagamAM 14 niyame ]. vaLI kAMgaDuM (keyaDuM) maga, haraDe, kulikA (vanaspativizeSa) vagere acitta chatAM paNa tenI ceni akhaMDa hoya te pANu vagerene vega maLatAM te sacitta thaI zake che, mATe tenI eninI rakSA thAya ane pariNAma nizika (nirdaya) na bane te mATe dAMtathI cAvavA (bhAMgavA nahi. ghaniryuktinI paMcoteramI (?) gAthAnI TIkAmAM kahyuM che ke-acitta paNa gaLe nA velA), kAMgaDuM maga vagere kaI kaI vanaspatinI ni akhaMDa hoya che. jema ke sukAI gayelI gaLo pANInA siMcanathI punaH kuNI banatI jaNAya che, e rItie kAMgaDuM (keraDu) maga vageremAM paNa samajavuM. evI vastuo acitta chatAM paNa jIvadayAnA pariNAmanI rakSA mATe tene vAparavAmAM yatanA (jayaNA) rAkhavI hitakArI che. e pramANe sacitta-acitta-mizrane vibhAga samajIne upayogI-jarUrI padArthonAM nAmAdine nirNaya karI A sAtamuM vrata grahaNa karavuM, ke jevI rItie pUrvakALe mahAzrAvaka zrIANaMda, zrIkAmadeva vageree grahaNa karyuM hatuM. vartamAnakALe je tevI rItie A vrata na laI zakAya te paNa sAmAnyathI "sacittane tyAga vagere niyame te karavA. te A pramANe " sacitta-vya-vivAha-vAha-taMva-vastha- muku TET-1thaLa-vivA-ma-riri-jAna- " (saMvataon0, matratA 2) bhAvArtha-"A gAthAmAM batAvelA cauda niyama dhAravAnI samaja nIce pramANe che sacittane tyAga-utsarga mAge zrAvake sarva sacittane tyAga karavo joIe, jo tevI zakyatA na hoya te nAma-nirNayapUrvaka amuka amuka sacitta vastuo sivAyanI bIjI sacitta vastuono tyAga karavo joIe, nAmane nirNaya paNa karI na zakAya, to eka, be ke amuka saMkhyAthI vadhu sacitta vastuono tyAga karavo joIe, kAraNa ke-A vratanA varNananA prAraMbhamAM nirvAhA" ItyAdi gAthAmAM (pR. 197 mAM) jaNAvyA pramANe zakya hoya teTale niravadya AhArathI ja nibhAva kare te uttama zrAvakanuM kartavya che, dararoja ekeka bhinna bhinna sacitta vastu vAparanArane paNa dararoja judI judI vastuo vAparavAthI pariNAme-lAMbe kALe sarva sacittane bhaMga thaI zake che, tethI nAma-nirNaya vinAnA sacittanA tyAgamAM viziSTatA ghaTatI nathI, (vastutaH tene dareka sacitta vAparavAnI chUTa rahe che, mATe ja nAma nakkI karavAthI amuka sivAyanA bIjA dareka sacitta padArthone jAvajIva sudhI tyAga thatAM spaSTa rItie vizeSa phaLa maLe che. kahyuM che ke " g DhA 2 varSa, supara na maNisigAM vA kAtA ne virayA, te dura ve ? " bhAvArtha-"jeoe puSpa-phaLo-madirA-(madha-mAkhaNa) mAMsa vagerenA ravAdane tathA Page #281 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 228 [ dhao saM0 bhA. 1-vi0 ra-gA. 32 thI 34 strIsa bheganA rasane cAkhe che (arthAta jeNe te padArtho bhegavyA che, ane tethI tenA rasAsvAdane jANe che, chatAM tene tyAga kare che teo duSkarakAraka (mahA samartha) che. teone huM vAMdu chuM." ( arthAta-viSayenA rasane cAkhyA pachI chADavA duSkara che. mATe uttama zrAvake viSayane bhegavyA pahelAM ja zakya hoya teTalI vizeSa virati karavI hitAvaha che.) - sacittamAM paNa nAgaravelanAM pAnane tyAga kara muzkela che, bIjI sacitta vastuo prAyaH thoDA kALamAM acitta thatI jovAya che, paNa pAna te pANIthI niraMtara bhIMjAyelAM rahevAthI sacitta ja rahe che. te uparAnta paNa temAM bIjA kuMthu Adi trasa jIvenI paNa ghaNI virAdhanA thAya che, mATe pApabhIru zrAvake pAnane tajavuM hitakara che, chaDI na zakAya te paNa rAtre te te nahi ja vAparavuM; Ama chatAM je kaMIne rAtre paNa tenI jarUra paDe, te tene divase joI-tapAsI rAkhavAM. ema yatanAnI mukhyatA rAkhavI. bahAcArIe te nAgaravelanAM pAna kAmadIpaka hovAthI tajavAM ja joIe. vastutaH sacittanA bhakSaNathI "aneka jIvonI hiMsA thAya " e moTuM pApa che, kAraNa ke-pratyeka vanaspatikAya paNa sacitta hoya tyAM sudhI tenA eka ja patra-phaLa ke bIja vagerenA upayogathI paNa asaMkhyAtA jIvonI hiMsAne saMbhava che. siddhAntamAM kahyuM che ke " jaM bhaNi pajjattaga-nissAe vukkamaMta apajattA / gatyeno patto, satya akSaravA pamttA che ? " bhAvArtha-"kAraNa kahyuM che ke aparyAptA cha paryAptAnI nizrAmAM upaje che, temAM paNa jyAM eka jIva paryApta hoya, tyAM asaMkhyAtA bIjA aparyAptA hoya che." A siddhAnta paNa bAdara-ekendriya jIvene aMge che, sUkama ekendriya jIvomAM te (tethI UlaTuM eTale ke-) jyAM aparyApta sUkSma ekendriya jIva eka hoya, tyAM tenI nizrAe nizcaye asaMkhyAtA paryAptA sUkSma ekendriya jI hAya che-ema AcArAMgasUtranI TIkA vageremAM kahyuM che. e kAraNe ekaika patra, phaLa vagere vAparavAmAM paNa asaMkhya jIvonI virAdhanA thAya che ane tene Azraye apUkAya (pANI) ke nIla (phUga) vagere je rahyAM hoya te te anaMtA jIvene paNa nAza thAya che. pANuM, lavaNa vagere paNa asaMkhyAtA jInA samUharUpa ja che. siddhAntamAM " egaMmi udagaviMdumi, je jIvA jiNavarehiM pannattA / te jai sarisavamittA, jaMbuddIve na mAyati // 1 // " " dAmajapamANe davA vaMti ne gauvA te vAvayapitta, vaMdo na mAri | 2 " bhAvArtha-"pANInA eka (bArIka) biMdumAM (paNa) teTalA ja zrIjinezvaradevoe kahyA che ke-teonAM zarIra je sarasavanA dANA jevaDAM hoya, te AkhA jambudvIpamAM paNa te samAya nahi. 1 lIlA AmaLAnA pramANu jeTalA pRthvIkAyamAM (mATI, mIThA vageremAM) je hoya che teonAM zarIre je pArevA (kabutara) jevaDAM hoya te samagra jambudvIpamAM paNa samAya nahi. 2." Page #282 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pra0 r-bhAgApabhAgamAM 14 niyamA ] 229 sa sacittanA tyAgamAM aMbaDa parivrAjakanA 700 ziSyAnu udAharaNu? zAstramAM kahelu che. e rItie AtmAthI e sacittane tyAga karavAmAM zakaya prayatna karave. 2. dravya-sacitta ane vigaI A sivAya 2 je je vastu sukhamAM nAkhavAmAM Ave, te dareka cIjone dravyeAmAM saMkhyAthI gaNavI. temAM khIcaDI, roTalI, niviyatA lADu, lAvasI, pApaDI, curamu, karA, dudhapAka, khIra vagere padArtho aneka jAtinAM dhAnyA Adi ghaNAM dravyethI taiyAra thAya che, teA paNa te badhAM dravyAnu svarupa khaTTalAIne eka navuM svarupa pragaTa thatuM hovAthI tene ekeka dravya ja gaNavuM. vaLI eka ja jAtinA anAja vageremAMthI khanelAM aneka dravyo, jevAM keeka ghauMmAthI purI, roTaleA, roTalI, khAkharA, ghugharI, DhokaLAM, thulI, khATa, kazuka vagere darekanAM nAma tathA svAda judA judA hAvAthI, te eka ja dravyamAMthI ane te paNa darekane judAM gaNavAM. phaLo, sIMgA vageremAM paNa tenAM nAma eka ja hAvA chatAM svAda judA judA hAvAthI tathA tenuM svarupa badalAtuM nahi hovAthI darekane judAM dravyo tarIke gaNavAM. athavA te gurU ke anubhavI zrAvaka pAsethI samajIne upara jaNAvyuM te sivAya bIjI rItie paNa dravyonI maryAdA sakhyAthI niyata karavI. dhAtunI saLI, hAthanI AMgaLI vagere mukhamAM nAkhavA chatAM dravyamAM gaNAtAM nathI. (te sivAyanI pratyeka cIja dravyarupe gaNuvI-ema vyavahAra che. ) 3. vigaI-dha, dahI, ghI, tela, geALa ane sa`pakavAna-e cha vigaI e lakSya che. (temAM amuka rAkhIne khAkInI zakaya hAya teTalI vigaI Ane tyAga karavA te vigainiyama. ) 4. upAnaha-joDA, buTa, capala vagere cAmaDAnAM-kapaDAnAM pagarakhAM ke kapaDAnAM mAjA, e dareka upAnaha kahevAya che. lAkaDAnI pAdukA ( cAkhaDI) vage2e teA ghaNA jIvAnI virAdhanAnu kAraNa hAvAthI zrAvake teneA sarvathA tyAga karavA, ane vAparavAnA cAmaDAnAM ke kapaDAnAM upara jaNAvyA te muTa, capala, meAjA' vagerenuM pramANa nakkI karI khAkIne tyAga karavA. 5. tAskUla-mukhavAsa, pAna, sApArI, khadira ( kapura ke kheramAMthI banelI auSadhi vagere), vikA, kAthA vagere svAdima vastu amuka uparAnta nahi vAparavAnuM niyamana karavu. 6. vastra-mastaka Adi pAMceya aMgAnuM rakSaNa karanAra veSa. lajjAnA rakSaNu mATe paheravAnu 31. akhaDa parivrAjakanA sAtase ziSyoe pAchaLathI zrAvakadharmAMte svIkAryAM hatA, temAM teoe ' sajIva tathA khIjAe ApyA vinAnAM ' AhAra-pANI nahi vAparavAne niyama karyAM hatA, tethI te huMmezAM acitta ane te paNa khIjAe ApelA AhArAdithI jIvananirvAhu karatA. kAI vakhata gaMgA nadInA kAMThe jaMgalamAM paheAMcatAM, tyAM grISmaRRtunA sakhta tApa, gaMgA nadInA kAMThAnI ati tapelI uSNu retI ane sUryanI garamI vagerethI ati tRSAtura thayA, chatAM potAnA niyamamAM daDhatAvALA teeAe gaMgAnA pANInA upayoga na karatAM, AgaLa cAlavA mATe asamartha hAI AkharI anazana ( sa` AhArAdino tyAga ) karyuM ane kALadharma pAmI pAMcamA brahma devalAkamAM IndranI samAna RddhivALA devA thayA, ema sacittanA tyAgathI thatA lAbhane samajI AtmArthIe zakaya tyAga karavA udyama rAkhave. 32. graMthamAM * sacitta ane vigaI e sivAya ' ema jaNAveluM che, tenuM kAraNa e ke--cauda niyamamAM sacitta ane viga e e niyameA alaga jaNAvyA che, vartamAnamAM te mukhamAM naMkhAya te te badhI vastuone gemsamAM gaNavAnA vyavahAra jovAmAM Ave che. Page #283 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 230 [ saM bhA 1-vi0 rgA. 3ra thI 34 dhAtIyuM, peAtaDI ke rAtre sutAM paheravAnu... vasra veSamAM gaNAtuM nathI, mATe te sivAyanAM vAparavAnAM vastronI sakhyA nakkI karI vadhu vAparavAnA tyAga karavA. 7. kusumapuSpo. emAM mastake ke gaLAmAM paheravA lAyaka phUlahAra ke zayyAmAM tathA AzIke rAkhavA lAyaka puSpAne bhAgavavAnA nirNaya karI bAkInAneA tyAga karavA, A tyAga karavA chatAM paNu devanI zeSA ka2e. 8. vAhana-emAM ratha, gheADAM, UMTa, ( gADI, meTara, sAyakala, vimAna, sTImara ) vagere vAhunAne amuka pramANathI vadhu nahi vAparavAnA niyama karave. 9. zayana-emAM palaMga, khATalA ( pATa-pATalA-khurasI--khala-Asana ) vagere suvA esavAnAM sAdhanAnA niyama karI tethI vadhArenA tyAga karavA. 10 vilepana-AmAM zarIrasukhAkArIrUpa bhAgane mATe candana, java vagerene cue tathA sturI; vagere vilepanAnuM pramANa nakkI karI khAkInA tyAga karavA. A niyama karavA chatAM paNa devapUjAdi vakhate tilaka karavu ane potAnA hAtha, kAMDA vagerene dhUpa devA vagere karavuM pe. 11. abrA-maithunamAM divase tyAga ane rAtrie paNu amuka vAra bhAganuM pramANa nakkI karI te uparAnta maithunanA tyAga karavA. 12. dikparimANu-A niyamamAM sava dizAmAM ke amuka dizAmAM amuka hadathI vadhAre dUra javA-AvavAnA ke tyAMthI kAine lAvavAnA, athavA koI vastu maMgAvavA vagerenA yathAzakti tyAga karavA. 13. snAna-snAnamAM zarIrasukhanI abhilASAe mAtra pANInA snAnane ke sAyu, tela vagere cALavApUrvakanA snAnanA amuka saMkhyAmAM niyama karI vadhArenA tyAga karavA. devapUjADhi kAraNe snAna karavAmAM niyamabhaMga thatA nathI. te sivAya laukika (smazAnAdi kAraNe ke anya aspRzyanA sparza thavA vagere ) kAraNe jayaNA rAkhavI. 14. bhakta-rAMdheluM dhAnya, sukhaDI, ( pANI) vagere khArAkAdinuM vajanathI amuka traNa zera, cAra zera vagere vajananuM pramANa nakkI karI tethI vadhAre vAparavAnA tyAga karavA. temAM taDabUca smAdri Lo khAvAthI vajana vadhI javAnA sabhava che mATe tenA khyAla rAkhavA. ema upara jaNAvyA te cauda niyamAnA upalakSaNathI khIjI paNa zAka, phaLa, dhAnya vagere vastuAnuM nAma-sakhyA-vajana vagerethI pramANu nakkI karavu ane snAna, abrahmA vagerenu amuka vAra ke amuka samaya sudhI ' ema pramANa nakkI karavuM. e mujaba yathAzakti cauda niyamA maheNu karavA. 3 33. cauda niyameA dhAravAmAM, vastutaH nirupayeAgI aviratijanya pApathI bacI javAya e eka meTu mULa che. mukhyatayA niyamo dhAravAmAM potAnI buddhi-samajapUrvaka je rItie dhAre te rItie tenuM pAlana karavAnuM hAya che, chatAM zAstromAM upara pramANe sAmAnya krama batAvyA che. A cauda padArthonI sAthe mIjI paNu aneka vastunA niyameA thaI zake che, te niyama dhAranArA anubhavIe pAsethI samajIne karI zakAya che. va mAnakALe cha vigaIomAMthI amuka sivAyanI khAkAnI tyAga karAya che athavA kAI to dararoja anukrame nAmapUrNAMka to che, temAM keTalAkA mUlamAMthI-kAcI ane niviyAtIema sacA vigaine tyAga kare che, to kAI mAtra kAcI ke tenAM niviyAtAM ja taje che. tAskUlamAM kAI lavIMga, elacI, jAyaphaLa, jAvaMtrI, aneka jAtinAM ' Page #284 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ba0 2-athaDaviramaNa vrata ]. 31 mUka-"zarIravivo, je zire kanaiH so'narthadaNDastatyAga-stArtIyIkaM guNavratam // 35 // " cUrNa; vagere mukhazuddhinAM sAdhano paikI amuka nAmapUrvaka amuka saMkhyAne niyama karI bAkInAM taje che. vastramAM kaI dhotIyuM, pitaDI, hAtha sApha karavAnA TukaDA (nepakIna), zarIra luchavAnA rUmAla vagere dareka vastronI gaNatrI rAkhe che. pupanA upalakSaNathI koI amuka jAtinAM suMdhavAnAM tela, attara vagere tathA hAthamAM rAkhavAnI kalagI, gaLAnA phUlahAra, hAthe paheravAnA kulanA kaMkaNa, mAthe gUMthavAmAM AvatI phUlanI vaNIo, chUTAM phUla vagere darekanuM niyamana kare che. vAhana-"pharatuM, taratuM, caratuM ane UDatuM-ema cAra prakAranI hoya che. temAM meTara, gADI, re, sAIkala, TrAma, gADAM, ekkA vagere jaDa ke yAMtrika jamIna upara cAlatAM pratyeka vAhane " pharatAM' kahevAya che; nAvaDI, hADI, sTImara, macchavA, trApA vagere, nadI, khAI ke samudrAdinA pANImAM cAlatAM vAhane 'tarata' gaNAya che; hAthI, ghoDA, UMTa, khaccara vagere pazurUpa vAhane "caratAM" gaNAya che; ane AkAzamAM cAlatAM vimAnAdi " uDatAM' vAhane kahevAya che. e dareka jAtinAM vAhanone vibhAgapUrvaka amuka saMkhyAmAM niyama karI bAkIne tyAga karAya che. vilepanamAM-zarIrane sukhasparzarUpa "sAbu, tela, aLa, meMdI, pAuDare, sukhaDa, barAsa, kasturI" vagerenuM amuka te te vastuonAM nAmapUrvaka, amuka pramANamAM, amuka vakhata, ItyAdi niyamana karI bAkIne tyAga karAya che. zayanamAM-gAdI, takIyA, khurasI, Tebala, meja, ArAmacaeNra, sTeyara, palaMga, khATalA, copAI, pathArI, kauca vagere suvA, besavA ke ArAmanAM dareka sAdhanonI saMkhyAne nAmavibhAgapUrvaka niyama karI bAkIno tyAga karAya che ane smaraNa na rahe te bahAragAme, bajAramAM ke evA bIjA sthAne aucityabhaMga na thAya mATe jANuM rakhAya che. abrahmane aMge svastrIsaMtoSa ane ekathI adhika strIo hoya to amuka amuka sivAyanI bIjIne niyama karavA sAthe amuka vakhatathI vadhAre maithuna taje che. Ane aMge tithi prAtaH sUryodayathI manAya che, chatAM pUrvanI madhyarAtrinA pachInA samayathI tene tyAga kara vyAjabI che, kAraNa ke pAchalI aDadhI rAtri bIjI tithirUpe nahi chatAM bIjI tithinA paroDharUpe vyavahAra thAya che ane tethI keTalIka vakhata niyama tUTavAno saMbhava che, mATe te divasanI pUrvanI madhyarAtrithI AraMbhIne te divasa ane pUrNa rAtri sudhI paNa tajavuM zreyaskara che. anyathA parvatithi vagere paNa sacavAvI zakyuM che. dizAomAM Urdhva, adhe ane ATha tiththI-e dazeya dizAmAM javA-AvavAne niyama karAya che. snAnane aMge chaTaka- maTakIne vibhAga karAya che. temAM saMpUrNa snAna karavuM te maTakuM kahevAya che ane hAtha, paga, mukha vagere vAM te chaTakAM kahevAya che. A smAne amuka saMkhyAthI vadhAre nahi karavAno niyama karAya che. bhakta eTale bhAta-pANIrUpa azana, pAna, khAdima, svAdima-e cAreya AhAra paikI je je mukhamAM naMkhAya, khavAya ane pIvAya te te badhAnuM vajanathI amuka zera-ema pramANu karI tethI vadhune tyAga karAya che. A uparAnta pRthvIkAyAdi pAMca sthAvarane niyama karAya che. temAM pRthvIkAyama-khANanI mATI, mIThuM vagere cIjonuM saMkhyA ane vajanathI pramANa karAya che. apakAyamAM-amuka zerathI vadhAre pANI nahi pIvAne niyama karAya che, snAnane aMge amuka mApa nakkI karAya che ane kapaDAM vagere dhovAne aMge amuka kuvA, taLAva, nadI, naLa vagereno nirNaya karAya che. teukAyamAM-amuka saMkhyAmAM culA, sTava vagerenA AraMbhano nirNaya karAya che, dIvAne ane pitAnAM ghara, dukAna vagerenA dIvAonuM amuka saMkhyAmAM pramANa karAya che ane jAhera rastAnA vagere bIjA dIvAonI jayaNA rakhAya che. vAyukAyamAM-paMkhA, hiMcakA vagere vAyukAyanI virAdhanAnAM sAdhanane niyama thAya che ane vanaspatikAyamAM-sacittanA niyamamAM jaNAvyuM tema nAma, mApa ane saMkhyAnA vibhAgapUrvaka tyAga karAya che. trasakAyama-amuka saMkhyAmAM nokara-cAkare vagereno nirNaya thAya che. te sivAya asI, masI ane kRSi-e traNane vyApAranA niyame karavAmAM Ave che. temAM asInA niyamamAM capU, kAtara, saDI, sUDA, seya vagere dareka prakAranAM zo vAparavAne ane amuka pramANamAM saMkhyAne niyama karAya che; Page #285 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 0 saM bhA0 1-vi0 2-gA. 35 thI 36 bhUlAtha -" zarIrasevAdi pratyeAjana vinA manuSyA je daMDa ( pApakAryA ) kare, te ' ana-daMDa ' che ane tenA tyAga te trIjuM guNavrata kahyu che. " 32 TIkAnA bhAvA-zarIra, kSetro; ghara-hATa-havelI vagere makAnA; dhana, dhAnya ane kuTuMbaparivAra tathA nAkara-cAkara vagere ke pazuomAM gAya-bhesa-khaLada Adi jIvananirvAhanAM sAdhanA enA nirvAha karavArUpa kAraNa vinA niSprayeAjana pApa karavuM, te ana+daMDa samajavA. ( kAraNa kejenAthI peAtAnA AtmA agara khIjA jIvA duHkhI thAya, te badhAya vyApAra vastutaH pAtAne ane bIjAne daDarUpa ja che.) e prakAre mugdha-ajJAna leke je IMDa-pApakarma kare te anatha IMDa ane tenA tyAga karavA te ' anadaviramaNu ' nAmanuM trIjuM guNavrata ( zrAvakanu AmuM vrata) samajavu'. ahI' tAtpaya e che ke je peAtAnA ke svajanAdinA nimitte saprayAjana karAya, karyA vinA gRhasthAzramanu' pAlana na thaI zake, tevA sakAraNu karAtA aiDa ane tethI viparIta ( niSprayeAjana) karAtA anadaMDa samajavA. kahyu` che ke *nuM kRyisayaLAre, 132 pAyaM rena to hor / barthe lo hato, bano 3 gaLatyavaMdane tti / " ( 40 60, zrAvratA.18) bhAvAtha-"IndriyA ke svajanAdine aMge je pApo saprayAjana kare te aDa, ane te sivAyanA anarthaDa jANavA " e pramANe anada'viramaNa vratanuM svarUpa kahyuM. have tenA prakAro kahe che. mULa - " so'padhyAnaM pApakarmA-padezo hiMsakArpaNam / pramAvAparAM cetti, moho,zciturvidha ! 26 // " mUlA - zrI jinezvaradevAe, 1. duSTadhyAna karavuM, ra. pApakarmonA upadeza karavA, 3. sika cIjo bIjAne ApavI ane 4. pramAda sevavA, e cAra prakAre ana-daDa kahyo che. " TIkAne bhAvA-AgamamAM kahyuM che ke- asthitaM vavide vaLatte, tamahA--avajJALAri, mAyAyapi, hiMtaLavALe, pAvo vatte a tti " ( avazya mUjha, sU0 49) arthAt-- ana daMDa cAra prakAre kahyo che, te A pramANe 1. apadhyAnanu' AcaraNu, pramAdanuM AcaraNu, 3, hiMsaka ( vastunu' ) pradAna ane 4. pApakamanA upadeza. " temAM---- masInA viSayamAM pena, pensIla, kalama, helDara, zAhI, khaDIA vagere lakhavAnAM sAdhanone ( vyApArAdika laukika kAryomAM ) vAparavAno sakhyAthI niyama karAya che ane kRSithI khetara vigerenA AraMbhanA niyama thAya che. e rItie yathAzakapa cauda niyameA karavAthI te sivAyanA khInajarUrI ghaNA AzravamAMthI AtmA bacI jAya che ane dareka vyavahAramAM kAI prakAranI agavaDa vinA ghaNA moTA lAbha thAya che. bhavabhIrU AtmAone bIjI ArAdhanA ochI thatI hAya to paNa cauda niyamathI jIvanane maryAdita karavAmAM ghaNA lAbha che. A viSayamAM vizeSa svarUpa niyama pALanArA anubhavI zrAvA ke gItA' munirAjo pAsethI samajavuM. 2. Page #286 -------------------------------------------------------------------------- ________________ r prao 2-atharnAdaMDaviramaNa vrata ] 233 - 1. apadhyAna-apa eTale duSTa-kharAba adhyavasAyathI sthiratA pUrvaka ciMtana karavuM, tene apadhyAna kahyuM che, tenA A dhyAna ane raudradhyAna ema be prakAre che. temAM "sattA eTale dukha athavA Ati (pIDA), tenAthI je dhyAna thAya te 1. ArtadhyAna ane bIjAone revarAve te "rudra" (duHkhanuM kAraNa), tenAthI thatuM duSTa dhyAna, athavA tenuM kArya te 2. raudradhyAna jANavuM. sAmAnyatayA satata dhyAna eka ja viSayamAM aMtamuhUrta sudhI thAya che mATe tethI vadhu samaya A durthone na karavAM, e A vratamAM niyama hoya che. 3 pU. zrI hemacandrasUrIzvarajI pajJa yegazAstramAM kahe che ke " vAto narendrarva, purAtAjInavIne varasvAdyapadhyAna, mudata pUratA " (vo 3-30 71) bhAvAtha-"zatrune saMhAra, nagarane nAza, agni saLagALa (dAvAnaLa saLagAvI vagerenuM ciMtana karavuM te raudradhyAna ane rAjApaNuM-vidyAdharapaNuM ke devAMganAdinA bhege meLavavA vagerenuM ciMtana karavuM te ArtadhyAna. A bane duSTa dhyAne "eka mahUrtathI vadhu kALa na karavAM, ema tyAga kare." (kAraNa ke-muhUrtA sudhI thatA AvA durgAnamAMthI bacavAne abhyAsa thAya, paNa rokavuM duHzakya hevAthI tene na karavAnI pratijJA na karAya.) 2. pApakarmopadeza-jenAthI jIva narakAdi "durgatimAM paDe te pApa' kahevAya ane tenAM kAraNarUpa je khetI Adi kAryo te pApakA kahevAya. e pApakAryomAM bIjAone preraNA karavI, jema ke-khetare kheDe !, sAMDhAnuM damana kare !, ghoDAone khasI kare!, zatruone jAhera kare , mazIna-yaMtre cAlu kare!, zastro sajaja karo !, vagere badhAya pApopadeza" kahevAya. evAM bIjAM paNa "varSAkALa najIka Avyo che mATe khetaromAMthI velA vagerene bALI nAkho !, haLo vagere khetInAM sAdhane taiyAra karo , vAvaNI vakhata cAlyA jAya che mATe vAvetara kare!, kyArAo pANIthI bharAI gayA che mATe pANImAM pisIne sADA traNa divasamAM DAMgaranI vAvaNuM karo !, are ! kanyA ummara lAyaka thaI che mATe jaladI vivAha karo-lagna kare che, vahANa haMkAravAnA divaso najIka Ave che mATe vahANa vagere sajaja kare !, ItyAdi pApakAnI preraNA zrAvake utsaga mAge na karavI joIe, apavAda mArgathI khAsa dAkSiNyAdi kAraNe yatanA (jayaNApUrvaka) karavI. yegazAstramAM kahyuM che ke kRpamAna samaya kSe, gSThA vAranA vANisviSe za na ? (v0 - 0 76). bhAvArtha-"vAcharaDAone damana kare, khetarane kheDe, ghaDAne khasI kare; vagere pApapadeza dAkSiNyatA vinA kare egya nathI." 33. ahIM kaSAya-nekaSAyAdinA udayane vazavati chavane sarvathA durthInane tyAga karavo duzaSa che, eTale anAdi abhyAsane yoge tevuM na thaI jAya te paNa eka muhUrtathI vadhAre tevuM dhyAna nahi karavuM- e A vratathI niyama karavAne heya che. Page #287 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ +-0 sa bhA0 vi0 rgA0 36 AnI TIkAmAM ema paNa jaNAvavAmAM AvyuM che ke zrAvake vastuta: te evAM pApAmAM bIjAne preraNA karavI vyAjakhI nathI, paNa jee sarvathA pApApadezanA tyAga na karI zake tevA apavAdathI svajanA, putra vagere, tathA jene dAkSiNyatAthI preraNA karavI paDe, te sivAyanA bIjAone tevA pApanA upadeza na karavA-eveA niyama kare. " 234 3. hiMsakApaNuM-jenAthI jIvAnI hiMsA thAya, tevAM 'saka ghaMTI, kAsa, kuhADA, mUzaLa, talavAra, khaMka vagere adhikaraNA--zastro; agni ke agni saLagAvavAnAM sAdhanA tathA jhera ke jenAthI prANa jAya tevI jherI vastuo; ItyAdi hiMsaka sAdhanA utsagathI koI ne ApavAM ane apavAdathI dAkSiNya karavA ceAgya vyakti sivAya khIjAone na ApavAM. yamAM zrIyAgazAstramAM kahyuM che ke yantralAGgalazastrA'gni-muzalodukhalAdikam / dAkSiNyAsviSaye hiMsra, nA'rpayet karuNAparaH / / 1 / / " ( pra0 3 zlo077) bhAvArtha " catrA eTale gADAM vagere tathA haLa, talavAra vagere zastro, agni, sAMbelu, khANIo, dhanuSa tathA dhamaNa vagere hiMsaka vastue mAtra putra, svajana Adi, ke jenI dAkSiyatA karavI paDe, te sivAyanA khIjAone karuNAvata zrAvaka Ape nahi, " 66 paNa na A viSa 4. pramAdAcaraNa-pramAdapUrNAMka ke pramAdathI pravRtti karavI tene pramAdAcaraNu kahevAya che. kahyuM che ke-' mA~ vilayadattAyA, biA vizadA ya pazcamI maLIyA / ' madya pIvuM, viSaya bhAgavavA, kaSAya karavA, ati UMghavu' ane vikathA karavI,-e pAMcane pramAda kahevAya che, enu vizeSa varNana ceAgazAstramAM A pramANe jaNAvyu che. 46 17 kutUhalAd gItanRtye, nATakAdinirIkSaNam / kAmazAstraprasaktizca dyUtamadyAdisevanam // 1 // " najIkAdrohanA--ivinoddo nanduyodhanam / ripoH sutAvinA vaiduM, ma-srI-pheza--Atha // 2 // " roga-mAmaMtramAM mutttA, svAsthya sAM nizAn / ,, marihata, kamAvAnaLa sudhI // rU // " (60 3-40 78 thI 80) : bhAvAtha- kautukathI te te indriyAnA viSayone yathAyeAgya bhAgavavA, eTale ke-kutUhalathI gIta sAMbhaLavAM, nAca, nATaka ke sarakasAdi jovAM, vagere pAMceya indriyAnA viSayAne bhAgavavA, kutUhalAdi nimitta vinA jinayAtrAdi kAraNe ke lagnAdi prasaMge aucityanI khAtara sAMbhaLavuM jovu-saMdhavu -jamavuM ke spavu paDe e anaDa gaNAtA nathI vaLI vAtsyAyana vageranAM anAvelAM kAmazAstra vageremAM jaNAvelI kAmaceSTAdinuM vAraMvAra parizIlana karavuM, temAM Asakti karavI; jugAra khelavA; surA(dArU)pAna karavu. ( ke zikAra, cerI, vezyAgamana, paragamana, mAMsabhakSaNu-e mahA duSTa vyasanAne sevavAM ); (1.) nadI, taLAva, phuvArA vagere jaLAzayomAM taravu-jhUmavu-pIcakArIe chAMTavI vagere jaLakrIDA karavI; vRkSanAM DALAMe vageremAM hiMcakA khAMdhI * Page #288 -------------------------------------------------------------------------- ________________ praha 2-anathadaMDaviramaNa vrata ] 235 hiMcavuM ke bagIcAmAM pupo viNavA, vagere vinoda kara, kukaDA vagerene paraspara yuddha karAvavA ke yuddha jevA, zatrunA putraparivAra sAthe vera rAkhavuM (vastutaH vaira keInI sAthe sArUM nathI, chatAM tathAvidha karmanA kSapazamanA abhAve zatru sAthe vaira na tajI zake ane tenA putrapautrAdi parivAra sAthe paNa vaira rAkhe che te niSkAraNa ane nirdoSa upara vaira levAthI pramAdAcaraNa jANavuM. ); vaLI cAra prakAranI vikathA karavI; temAM mAMsayukta rasoI tathA aDadanA lADu vagere amuka bhejana uttama che, amuka sArI rItie jame che, huM paNa amuka amuka bhejana karIza, vagere bhajana saMbaMdhI vAta karavI, te "bhaktakathA" kahevAya che. strIonA paheraveSa, aMgopAMganI suMdaratA ke hAvabhAva vagerenuM varNana karavuM tathA karNATaka dezanI strIo kAmakaLAmAM kuzaLa hoya che, lATa dezanI strIo catura ane premALa hoya che, vagere strI saMbaMdhI ke strIe puruSa saMbaMdhI) varNana karavuM, te "strIkathA" kahevAya che. dakSiNa dezamAM anAja-pANuM ghaNuM hoya che, te dezanA leke ati viSayI (kAmI) hoya che, pUrva dezamAM vividha vargoLa-khAMDa-cekhAsurA (dArU) vagere vadhu pramANamAM (ke sArAM) hoya che, uttara dezamAM puruSe zUravIra hoya che, tyAMnA ghaDAe ghaNuM vegavALA hoya che, dareka anAja karatAM ghauM tyAM ghaNuM pAke che, kesara vagere sulabha che, drAkSa-dADima-kaThAM vagere phaLe tyAM uttama thAya che, ane pazcima dezamAM vastra kemaLa thAya che, zeraDI ghaNI pAke che, pANI ThaMDu hoya che, vagere prazaMsA karavI, te "dezakathA" kahevAya che. amArA rAjA zUravIra che, ceDa dezane rAjA bahu dhanavAna che, gauDa dezanA rAjAne ghaNuM hAthIo che ane turkastAnanA rAjAne ghaNuM gheDAo che, vagere rAjAonuM sAruM-khoTuM varNana karavuM, te "rAjakathA" kahevAya che. e pramANe prazaMsAne badale kharAba khorAka vagerenI nidA karavI, te paNa te te vikathAomAM gaNAya che. (2) uparAnta rogAdi ke musApharInA thAka vagere kAraNa vinA AkhI rAtri UMghavuM, ItyAdi pramAdAcaraNane buddhimAne tyAga kare joIe. (3) e pramANe pAMca prakAranA pramAdanuM svarUpa kahyuM. " vaLI paNa yegazAstramAM kahyuM che ke " vilAsahAsaniSThayuta-nidrAkalahaduSkathAH / nneindramAnAnnAhAra va caturvidha II ? " (40 3-0 82) bhAvArtha-"vilAsa eTale viSaya(kAma)nI ceSTAo karavI, kIlakIlATa-meTA avAje hasavuM, thuMkavuM, UMghavuM, kalaha kare, cerInI ke parastrIsevananI Adi kharAba vAte karavI tathA azana-pAna-khAdima-svAdima pikI kaI prakArano AhAra karavA; e badhAM kAryo zrIjinamaMdiramAM tajavAM joIe. upara kaheluM pramAdAcaraNanuM svarUpa samajIne te saghaLuM A vratamAM tyAga karavuM." e sivAya paNa ALasa bedarakArIthI ghI-tela-dahI-dUdha-chAza-pAchuM vagerenAM vAsaNe UghADAM (aNuDhAMkayAM) rAkhavAM, sAro mArga hovA chatAM lIluM ghAsa UgyuM hoya, kIDIonAM nagare vagerethI chavAkuLa bhUmi hoya tyAM cAlavuM ke nirjIva bhUmi upara paNa nIce joyA vinA cAlavuM; jagyAne joyA vinA jyAM-tyAM hAtha nAkhavo (vastu levI-mUkavI), bIjI jagyA havA chatAM (anAja vagerenA DhagalA ke thelAdi) sacitta padArtho upara besavuM, ubhA rahevuM ke vastrAdi vastuo mUkavI, lIlaphUga, kunyuA vagere hoya tevI jagyAmAM cekhA vagerenuM osAmaNa (garama pANa) vagere pheMkavuM, jayaNu vinA jema-tema kamADa vagere baMdha karavAM ke sAMkaLa devI, niSkAraNuM Page #289 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 236 [ 0 saM bhA0 1-vi0 2-gA0 36 kuTevathI jhADa vagerenAM pAMdaDAM, phaLa-phUla vagerene teDavAM; kAraNa vinA mATI-khaDI-ramacI vagere cUravuM; niSprayeAjana agni saLagAvavA; pazuone prahAra devA; jyAM-tyAM zastrothI kApavuM-chedavuM; niSThurapaNe samavedhI ( keAInA prANa jAya tevuM ) vacana khelavu` ke hAMsI-nidA vagere karavI; rAtre snAna karavu, mAthuM gUMthavu', rAMdhavu, khAMDavuM, daLavuM, jamIna kheAdavI, mATI vagere masaLavI, lI'pavuM, vastro dhAvAM, ke pANI gALavu. tathA divase paNa e badhuM jayA vinA karavuM, te sarva pramAdAcaraNu che vaLI zleSma ke khaLakhA vagerenI upara rAkha, retI vagere DhAMkavAmAM na Ave te 48 mInITa pachI temAM sa'mUrcchima paMcendriya manuSyanI utpatti ane nAza thatA hAI, mahA doSAnu kAraNa hAvA chatAM te zrleSmAdi upara rAkha, retI vagere na nAkhavuM; tathA nirUpayegI zasrAdi ke zleSma-khaLakhA-maLa-mUtrAdi paNa vinA kAraNe rAkhI mUkavAM, te pramAdAcaraNa che : kAraNa ke-niSkAraNa tenA saMbaMdha rAkhavAthI-tyAga nahi karavAthI jIva tajajanya pApanA adhikArI bane che. dhanuSa Adi zastrAnAM lAkaDAM ke lekhaDa vageremAMthI cyavI gayelA ( marI gayelA ) jIvAne aMge paNa zAstramAM kahyuM che ke teNe te peAtAnAM zarIrarUpa lAkaDAM ke leDhAM vagerenA tyAga nahi karavAthItemAM mamatA rahevAthI tenAM zarIrarUpa te te lAkaDAM-leADhAMthI ke tenAthI anelAM zastrAdithI paNa je je hiMsAdi thAya, te te pApanA adhikArI te te jIve paNa thAya che : 34 tathA raseI vagere kArya samApta thayA pachI paNa saLagatAM IMdhaNAM ke dIvA vagere mujhAve nahi, te paNa pramAdAcaraNa che. ahI. jo ke agni bujhAvatAM agnikAya jIvanA nAza (hiMsA ) thAya che, te paNa tene saLagato rAkhavAmAM hiMsA satata cAlu rahevAthI pariNAme zAstramAM tene meTuM pApa jaNAvyu che. 35 zrIbhagavatIsUtramAM kahyuM che ke-te na puNe nijAyaM nivyAve, te naM puNe avamatApa eva tta" arthAt- je puruSa agnikAya mujhAve che te puruSa alpatara ka baMdhaka che. ' vagere. dIvAe ke saLagatA culA, sagaDI, bhaTTI vagere DhAMkacA vinA rAkhavAM tema ja culA vagere sthAnaka upara caMdravA nahi bAMdhavA, e paNa pramAdAcaraNa che. nahi zeAdhelAM joyA vinAnAM IMdhaNAM, chANAM, kAlasA vagere ke jhATakathA joyA vinAnA anAja ke kapaDAthI gALyA vinAnuM pANI vagere vAparavAM, te paNa pramAdAcaraNa che. te te viSayamAM kevI rItie jayaNA sAcavavI, te pahelA vratanA varNanamAM kahI gayA chIe. dharmAthI --pApabhIru jIve e saghaLAM pramAdAcaraNAne zakaya tyAga avazya karavA. 34. jagatanA vyavahArAmAM paNa tevA pramAdane gunhA manAya che. jema khAlI paDelA gharamAM paNa jo khUna thAya to te dharane mAlika gunhegAra gaNAya che, khAvAyelI ke cArAyelI baMdUka vagerenI jo jAherAta na karI hoya ane tenAthI hiMsA * khUna thAya teA adUkane mAlika gunhegAra gaNAya che, bhAgIdArImAMthI chUTA thavA chatAM je jAherAta na karI hAya to deNAnI javAbadArI chUTA yanArane mAthe Ave che, nAkarane rajA devA chatAM jo jAherAta na chapAvI hoya to nokare karelA vepAra zeThane bharapAI karavA paDe che; tema maranAra paNa jo potAnI pAchaLanAM pApasAdhanarUpa zarIra Adine vAsirAve (tyAga kare) nahi te tenAthI thatI pApakriyAno te adhikArI bane che. 35. agni saLagatA rahevAmAM aMtamuttu aMta te vAravAra asa MkhyAta agnikAya chavAnA nAza thavA uparAnta temAM paDatA trasa jIvAnI paNa hiMsA thAya che ane eDalavavAmAM eka vakhata ja te veAnA nAza thAya che, temAM paNa te elavanAranI buddhi hiMsA nahi paNa yA karavAnI hoya che ane saLagatAM rAkhanAranI buddhimAM jIvahiMsA taraph bedarakArI hrAya che, tethI tene moTuM pApa lAge che. A viveka gRhasthane mATe samajavA, sAdhune te potAne mATe agninA upayoga nahi hAvAthI tene saLagatA agninA paNu kA~baMdha nathI, Page #290 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ' - pa0 2-anarthadaMDaviramaNa vrata ] 237 ' upara kahyo te cAreya prakArane anarthadaMDa mahAna anarthanuM kAraNa ane nirarthaka che. jema kedurgAnathI kaI paNa ISTasiddhi thatI nathI; UlaTuM cittamAM udvega, zarIranI kSINatA ghara azubha kamene badhe ane tethI narakAdi durgatinAM dukhe sahana karavo paDe; e dareka mahA anartha ja che. kahyuM che ke " bAvadii Ni kakSa, sAvara vahunA gaThThamaNuM .. te tvati na cha, saMvirUdha pAvamAruM " vAva-vihiyALa vi. janmA nittamavihilA aighoraM hoi phalaM, taMdulamaccha vva jIvANaM // 2 // " bhAvArtha-"jenuM anavasthita (asthira) mana bahu aTTamaTTa (jevuM-tevuM) ciMtavana kare che, te jIva tenAthI ciMtaveluM kAMI meLavI zakatA nathI ane pApakarmane bAMdhe che. 1. jene taMdulIyA macchanI jema vacanaga ane kAyayegathI bolyA ke pravRtti karyA vinA eka ja mAtra cittamAM durgAna karavAthI ja baMdhAyelAM karmonuM ati ghera phaLa bhogavavuM paDe che. 2." mATe rUkavuM azakya hovAthI tevuM durbAna kSaNa mAtra thaI jAya, te paNa tatkALa manane nigraha karIne (anya sArA vicAromAM joDIne) dudhdhanane tyAga kara joIe. mane nigraha bhAvanAmAM jaNAvyuM che ke " sAhUNa sAvagANa ya, dhamme jo koi vittharo bhnnio| lo manihalA, laM siddhar to maNilA II ? " bhAvArtha_"sAdhunA ke zrAvakanA dharmane aMge zAmAM je kAMI vistAra kahyo che, tene sAra e che ke-manane nigraha kare, kAraNa ke manane nigraha karavAthI ja IphaLanI siddhi kahelI che." mATe manane durgAnathI rokavA prayatna kara. anarthadaMDanA pApapadeza ane hiMsaka sAdhananuM dAna-e be prakAro paNa putra-svajanAdine aMge te karyA vinA gRhathapaNane nirvAha duzakya hevAthI, teone aMge tene tyAga thave duzakaya che, paNa te sivAyanA bIjAone te pApakAryomAM preraNA karavI ke hiMsaka sAmagrI ApavI, te aneka rItie anarthanuM kAraNa che ja. laukika zAmAM paNa kahyuM che ke- " na rAdhA ne zani, vastrAuna getai .. zanirviSa tathA zAstra, madya bhAsaM vastramaNa ?" 36. svayaMbhUramaNa samudramAM 1000 jojananA zarIravALA moTA mo thAya che, tenI pAMpaNamAM nAne maccha hoya che, te taMdulI ma kahevAya che. jyAre te moTA macchanA dAMtanA pilANa mAge keTalAya bIjA jalacara che samudranA mojAMnAM pANI sAthe meMDhAmAM praveza kare che ane pAchA pANu sAthe bahAra nIkaLI jAya che, tyAre taMdulI bha7 te joIne ciMtA kare che ke- mukhamAM AvelA bhakSyane te kema te kare che? huM te -ekane paNa jIvate javA na dauM !" mAtra A vicArathI te sAtamI narakamAM utpanna thavAnuM karma bAMdhe che. Page #291 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 238 [ dha saMbhA. 1-vi0 2-gA36 bhAvArtha-"paMDita puruSae agni, jhera, zastra, dArU (surA) ane mAMsa,-e pAMca vastu e keInI pAsethI levI nahi ane keIne ApavI paNa nahi." pramAdAcaraNamAM paNa ajayaNAdithI nirarthaka hiMsA vagere pApa thAya che. kahyuM che ke tu vi 3rama, mUDha-amULa aMtaH pijhA egANa narayadukkhaM, annesiM sAsayaM sukkhaM // 1 // " bhAvArtha-mUDha ane vivekI puruSamAM aMtara te jUo? baMnenI udarabharaNArthe pravRtti tulya-samAna hovA chatAM eka(mUDha)ne tethI narakanAM duHkho bhogavavAM paDe che ane bIjA vive. kIone (te pravRtti karavA chatAM) mokSanuM sukha maLe che." jayaNA vinAnI dareka pravRtti anarthadaMDa ja che, mATe zrAvake saMpUrNa zakti keLavIne sarva vyavahAromAM dayApUrvaka jayaNuM sAcavavA prayatna kare jaI e. kahyuM che ke___" jayaNA ya dhammajaNaNI, jayaNA dhammasa pAlaNI cetra / tavuddhijI vALA, timuddAvA karyA che ? . " bhAvArtha--"jayaNA e (mAtAnI jema) dharmane janma ApanArI che, (kAraNa ke-jayaNavaMta jIvane dayAnI rakSAthI AtmAmAM dharma pragaTa thAya che.) dharmane ( putranI jema) pAlana karanArI paNa jayaNA che, (kAraNa ke -jayaNa vinA dayAnI ane dayA vinA dharmanI rakSA thatI nathI.) vaLI mAtA jema putrane meTe kare, tema jayaNA ja dharmarUpa putranI vRddhi karanArI che. (jayaNuM vaMta manuSya ja uttarottara daDhAmI bane che.) ema dharmanI mAtArUpa jayaNA ja ekAnta sukhane ApanArI che." tethI UlaTuM nirarthaka pApa karavAmAM karmone baMdha adhika thAya che. kAraNa kahyuM che ke " adveNa taM na baMdhai, jamaNaTuNaM tu thev-bhubhaavaa|| ghaTTa vAdyA, niyAmAM na 3 caDyA che ? " bhAvArtha-"prayojanathI karAtA pApathI te prajananuM pramANa (DuM) hovAthI teTaluM kama nathI baMdhAtuM, ke jeTaluM niprayajana karAtA pApathI baMdhAya che, kAraNa ke-niprajanatAnuM pramANa ja hetuM nathI-cheDe ja hotuM nathI. saprayAjana kAryamAM to amuka ja kALe, amuka ja sthale, amaka ja pramANamAM, vagere maryAdAo hoya che, jyAre nirarthaka kAryamAM tene aTakAvanArI kALa, kSetra vagere keInI maryAdA hatI ja nathI, eTale te pApane cheDe ja hotuM nathI; nirarthaka pApa karanAre jyAM-tyAM, jyAre-tyAre, je-te pApa karyA ja kare che." mATe AtmAthIe A cAreya prakArane anarthadaMDa taja joIe. e pramANe ahIM sudhI pAMca aNuvate ane traNa guNavatenuM varNana karyuM. have cAra zikSAvratanuM svarUpa kahevAya che, temAM zikSaNa-zikSA eTale abhyAsa (vAravAra parizIlana karavuM te) ane te zikSAne mATenAM sthAne athavA sAdha-upAye te zikSApada kahevAya che. A zikSApadone ja zikSAtrate samajavAM. tevAM te cAra che, paheluM sAmAyika, bIjuM dezAvagAzika, trIjuM pauSadha Page #292 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pra. 2-sAmAyika vrata ]. 239 pavAsa ane zuM atithisaMvibhAga. A cAreya te amuka kALa sudhInAM ja hoya che, ane guNavrate te prAyaH cAvaja jIva sudhInAM hoya che, mATe guNavatathI judAM kahyAM che. temAM paNa sAmAyika ane dezAvaLAzika te pratidivase paNa eka ke vadhu vAra paNa karI zakAya che ane pauSadhapavAsa tathA atithisaMvibhAga dararoja nahi paNa (prAya) amuka divase (divasamAM eka ja vAra) karI zakAya che. e pramANe AvazyakasUtramAM chaTha adhyayananI TIkAmAM viveka-vibhAga kare che. temAMnA pahelA zikSApada-vratanuM svarUpa kahe che- mU-"pAvApurA, sunAhita zA ekamAvo dUrva ta, vrata sAmAyilhu | rU7 " malAtha"pApavyApArathI mukta ane suryAnathI rahita AtmAne je muhUrta(be ghaDI)pramANa samatAbhAva, te sAmAyika nAmanuM vrata che." TIkAno bhAvArtha "sAvadya eTale vacanathI asatyAdi bhASaNa ane kAyAthI azubha hiMsAdi pravRtti, e baMnethI je AtmA rahita hoya, uparAnta AdhyAna tathA raudradhyAnarUpa mananI duSTa pravRttithI paNa rahita hoya, tevA AtmAne eka muhUrta (be ghaDI) sudhI "samatAbhAva arthAtu rAga-dveSanAM nimitto upasthita thavA chatAM paNa rAga-dveSa na karavA" e rAgaSine je abhAva te sAmAyika-trata samajavuM. AthI nakakI thayuM ke-mana, vacana ane kAyAnI duSTa pravRttionA tyAga vinA jIvamAM sAmAyika pragaTa thatuM nathI. zAstrakAroe "sAmAyika 37. sAmAyikamAM paNa chavane rAga-dveSa thaI jAya te anAdi svabhAvanuM pariNAma che. vAraMvAra sAmAyika karavAthI te TaLe che ane pariNAme upara jaNAveluM zuddha sAmAyika jIvane prApta thAya che. AthI sAmAyika vAraMvAra karavuM jarUrI che ane rAga-dveSane TALavAne-svabhAvane keLavavAne pUrNa upayoga rAkhavo paNa jarUrI che. tene che ke rAga-deSa thaI jAya te sAmAyika na manAya mATe te karavuM ja nahi. vastutaH koI paNa AtmaguNa pragaTa karavA mATe pahelAM tene satata abhyAsa karavo paDe che. abhyAsathI ja guNa pragaTa thAya che, mATe jJAnIoe nIcenA guNasthAnake paNa upara uparanA guNasthAnakanI karaNa karavAnuM vidhAna karyuM che. pU. zrIharibhadrasUrIzvarajI mahArAja svakRta paccakkhANa-aSTakamAM jaNAve che ke" jinoktamiti sadbhaktyA, grahaNe dravyato'pyadaH / bAdhyamAnaM bhaved bhAva-pratyAkhyAnasya kAraNam // " bhAvArtha-"zrIjinezvaradee karavAnuM kahyuM che, eTalI zraddhA-bhaktithI karAtuM paNa dravya-paccakkhANa (anuSThAna ) bhAva-paccakhANanuM ( anuSThAnanuM) kAraNa bane che." ahIM bhaktiaMza dravyatvane bAdhaka che. je ema na mAnIe te kaI viSayamAM pUrva puruSArtha karavAnuM rahe ja nahi. zrImadupAdhyAyajI mahArAjA paNa svakRta 125 gAthAnA stavananI sAtamI DhALamAM jaNAve che ke je paNa prakriyA pratipALe, te paNa sanmukha bhAvejI" tathA-" te kAraNa lajamdithI paNa, zIla dhare je prANIjI ! dhanya teha kRpuSya kRtAratha, mahA nizItha vANIjI che" vagere. AthI jeo duSita sAmAyika vagere anuSkAne agya jaNAvI jIvone aruci utpanna kare che, teo kharekhara zAstrarahasyathI para che, tema ja dravya ane bhAvanA saMbaMdhamAM taddana ajJAta che. vastutaH jagatamAM koI paNa guNa ke siddhi hajAre deze pachI ja pragaTa thAya che. zrI jainazAsanane vyavahAranaya A mAnyatA upara ja ume (siddha) che, mATe rAga-dveSAdi thaI jAya te paNa dharma-anuSThAna choDavAM joIe nahi. Page #293 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 240 [ %00 saM bhA0 1-vi0 2-gA0 37 zabdanI vyutpatti ( vyAkhyA ) A pramANe karI che ke-eka te sama+bAya-samAya" ahI : . sama ' eTale rAga-dveSanA prasaMgamAM paNa samatAvALA jIvane je jJAna vagere guNNAnA ' Aya' eTale lAbha thAya, te * samAya' kahevAya, athavA bIjI rItie meAkSasAdhanAmAM 'sama' eTale sarakhI rItie sAmarthya dharAvatA evA samyajJAna-darzanacAritra guNAnA je ' Aya ' eTale lAbha te ' samAya. ' e pramANe * samAya ' zabdanI siddhi karIne vyAkaraNanA niyama anusAra samAya e ja sAmAyika ' athavA ' samAyane mATe karAtu anuSThAna te sAmAyika '-ema atha karelA che. kahyuM che ke " d " lo tamo savvamUbhu, tamenu cAvatu ba| tama sAmAyiI Dhora, rU vedahimAsiyaM / / 2 / / "2 ( avani, 50 78) bhAvArtha -" trasa ane sthAvara, sarva jIvAne je peAtAnA AtmAnA sarakhA mAne che, te jIvane sAmAyika hoya che--ema kevalInuM vacana che. " sAmAyikamAM rahelA zrAvakane paNa sAdhunI samAna mAnyA che. kahyuM che ke" sAmAni 3 6, sALo hara sAvako vak nanhA / pA jAroLa, vaduto sAmAE uggA / / | / / '' (zrAva. mULa, 20 6, IT 20) bhAvA sAmAyika karye chate ( sAmAyikamAM vA) zrAvaka paNa sAdhunI samAna hAya che, e kAraNathI zrAvake bahu vAra sAmAyika karavuM. " "" A kAraNe ja sAmAyikamAM hAya tyAre zrAvakAne devapUjana vagerenA adhikAra nathI. vastutaH bhAvakriyA mATe dravyakriyA karavAnI kahI che, AtmAne sAmAyikarUpa bhAvakriyA prApta thayA pachI dravyakriyA karavAnuM prayAjana zuM ? arthAt kAMI nahi. kahyuM che ke 44 _" bhAvArtha dravyastava ane bhAvastava, e anemAM te anipuNa manuSyanA vacana-maMtavyarUpa jANavI; kAraNa jIvAnu hita jaNAve che. " davvathao bhAvathao, davtrathao bahuguNo ti buddhi siyA / DiLanaLavayamAM, chaggIrvAddA (ga) nA niMti / / / " ( Ava0 mA0 24 ) dravyastava bahu guNakAraka che, evI buddhi ke-zrIjinezvarA ( bhAvastavamAM ) kAya AvazyakasUtramAM paNa sAmAyika adhikAramAM kahyuM che ke-" sAmAtra nAma sAvajhane riyajJaLa nivananehilevaLa ca" kRtti arthAt--" sAmAyika eTale pApavyApAranuM parivarjana (tyAga ) ane niSpApavyApAranu' pratisevana. ' te sAmAyikanA vidhi AvazyakacUrNimAM, pacAzakacUrNimAM tathA cegazAsranI TIkA vageremAM A pramANe kyo che. sAmAyika karanAza zrAvaka pAte mahaddhika ( dhanADhaca) ane svalpa dhanavALA, e e prakA Page #294 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pra0 2-sAmAyika vrata ] 41 rImAM je svalpa dhanavALA hAya tA cAra sthAnAmAM sAmAyika karI zake che. 1-zrIjinamadegdire 9 (je maMdirane bahAra dhama kriyAo mATe sabhAmaMDapA hAya, tyAM-maDapamAM), 2-sAdhue je vasati( makAna )mAM utaryA hoya tyAM sAdhuo pAse, 3-pauSadhazALAmAM ( saMghanA upAzraya ke dharmazALA, jyAM saghaLA zrAvake dharmakriyA karatA hAya ) ane 4-pAtAnA gharamAM ke khIje jyAM nivRttinA samaye esavAnA-visAme levAnA vyavahAra hAya te sthAne; eTalAM sthaleAe sAmAyika karI zakAya che. temAM sAdhu samIpe jaIne sAmAyika karanArane koI vairI, zatru AdinA bhaya, koInI sAthe vivAda ( takarAra ) ke devAnA bhaya vagere na hAvuM joIe; kAraNa ke--tevI sthitivALA zrAvakane sAdhu pAse jatAM mArgamAM te leNadAra vagere taraphathI upadrava, kleza (kakAsa ) vagere thavAnA sabhava rahe mATe jene upara jaNAvelAM upadravAdi thavAnAM kAraNeA na hAya te pAtAnA ghera paNu sAmAyika grahaNa karIne IyyasamitipUrvaka mAga zodhatA sAdhu pAse jAya, raste cAlatAM te asatyAdi duSTa vacana mele nahi, mAgamAM kAI prasaMge kASTha ke mATI patthara AdinI jarUra paDe te tenA mAlikane pUchIne, cakSuthI joI-pramArjana karIne grahaNa kare; ka --zleSma vagere zakaya hAya tyAM sudhI mAgamAM jatAM pheke nahi, kadAca te phekavu paDe teA zuddha-jIva vinAnI bhUmi joIne, jamIna mAlikIvALI hAya tA rajA laIne ane koI mAlika na hoya tyAM ' anujJALajja nastudo' kahIne vivekapUrvaka pheke ( parave); e rItie IryAsamiti Adi pAMca samiti ane manAgupti Adi traNa guptinu' pAlana karatA jyAM sAdhu hAya tyAM jaIne, tene namaskAra, vaMdana vagere karIne sAmAyika uccare. tesAmAyikanuM sUtra A pramANe che " karemi bhaMte ! sAmAiaM sAvajjaM jogaM paccakkhAmi jAva sAhU pajjuvAsAmi, duvihaM tiviheNaM maNeNaM vAyALu jALa na jami na Aralemi, talsa mate ! hinnamAmi, nivAmi, hviAmi, avvAna vosirAmi / / " Ava 0 ) A sUtranA artha A pramANe che--' maLye ' eTale he bhadanta !, huM sukhavAna ! athavA 3 kalyANavAna guru ! huM sAmAyika grahaNa karu chuM. ahIM gurune sakhAdhIne A pramANe AmatraNa tyAre karavAmAM Ave ke jyAre guru sAme pratyakSa hAya, athavA parAkSa hAya tA buddhithI peAtAnI sAme pratyakSa che-ema kalpanA karI hoya; A rItie gurune pAtAnI sanmukha rAkhavAmAM saghaLA dharma gurunI nizrAmAM, ane sAkSAt gurunA abhAve tenI sthApanA samakSa karavAthI saphaLa thAya che--ema upalakSaNathI jaNAveluM che. kahyuM ke 64 nANassa hoi bhAgI, thirayarao daMsaNe carite a / dhanA bAvadAra, gurujIvAyuM na dhruvRtti / / ? || " (vizeSAva0 rU12 ) bhAvAtha-" je AtmA gurukulavAsamAM rahe che, te jJAnanuM bhAjana ane che ane darzana tathA cAritramAM ati sthira thAya che, ( tethI ) dhanya ( uttama ) puruSA jAvajajIva sudhI paNa gurukulavAsa( gurunI nizrA )ne cheDatA nathI. " 39. A vidhi hAla pracalita nathI. 31 Page #295 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 242 [ dha saM. bhA. 1-vi-gA30 athavA "mansa' para pUrvamaharSionuM kaheluM hovAthI mULa "mavAnta' mAnI prAkRtanA niyama pramANe "sAjana' sUtranA AdhAre vaccenA "vA"varNane lepa ane zrIsiddhahemanA (8-4-287 sUtranA) AdhAre ardhamAgadhImAM prathama vibhaktinA ekavacanamAM akArane ekAra karatAM "bhavAnta nuM paNa "majo" thaI zake che, e rItie ene bIjo artha "majo avAja' eTale "saMsAranA pArane pAmelA" e paNa thAya. "sAmA jine artha pahelAM kahyuM tema AtmAne samabhAvamAM sthira karuM chuM" e jANu. have AtmAne samabhAvamAM kevI rItie sthira karuM chuM, te kahevAya che. vAva 1i gaar'--sAvadya eTale pApayukta je yoge, (arthAta-mana, vacana ane kAyAnI pApapravRtti) tene "paccakkhAmi" eTale "tyAga karuM chuM-sAvadya pravRttinI viruddhamAM nirNaya karuM chuM" athavA "nahi karavAne AdarapUrvaka nirNaya karuM chuM." kayAM sudhI ? te kALanI maryAdA batAve che ke kAva sAhU palluvANAna"--yAM sudhI sAdhuonI paryuM pAsanA karuM tyAM sudhI * pApa vyApArane tanuM chuM. ahIM jyAM sudhI mATe je "gAva' pada che, tenA traNa arthe thAya che. eka parimANa, bIje maryAdA ane trIje avadhAraNuM-nizcaya. e traNa arthe paikI pahelA parimANu arthamAM "jyAM sudhI sAdhunI paryuM pAsanA karuM tyAM sudhI" pApa vyApArane tajuM chuM, bIjA maryAdA arthamAM "sAdhunI parya pAsanA zaru karuM te pahelAM eTale ke sAmAyika zaru karatA pahelAMthI pA5vyApArane taLuM chuM ane trIjA avadhAraNa arthamAM "sAdhupaNuM pAsanA karuM tyAM sudhIne mATe ja " te pachI nahi; ema "bhAva" zabdanA traNa arthothI nakkI thayuM ke sAmAyika letAM pahelAMthI zaru karIne te pUruM thAya tyAM sudhI pApa vyApArane tyAga karavAmAM Ave che, te pachIne mATe nahi. have te pApavyApArane kevI rItie taja? tene AkAra (maryAdA) batAve che. "suvidha vi " arthAt "dvividha" eTale be prakAranA pApagyApArane ane "trividhena" eTale traNa prakAre-traNa sAdhana dvArA tAjuM chuM. temAM prathama kayA traNa prakAre che te kahe che, "mai-vApajApA" eTale manathI, vacanathI ane kAyAthI; arthAmana, vacana ane kAyA e traNa pApanAM sAdhane che, te traNeya sAdhane pikI eka paNa sAdhanathI pApa nahi karuM te pachI kayA be prakAranA pApavyApArane tyAga? te batAve che. " fma mi" eTale huM svayaM karIza nahi ane bIjA dvArA karAvIza nahi-ema svayaM karavA ane bIjA pAse karAvavArUpa be prakAranA pApa vyApArane tyAga karuM chuM, anamedanarUpa pAmavyApArane tyAga nahi; kAraNa ke pote nahi 4 AmAM e hetu samajAya che ke-bIje sthaLe sAmAyika UgyarI sAdhunA sthAne gayelo zrAvaka tyAM gusavinaya mATe pharI sAmAyika Uccare, tyAre gunizrAmAM bAkIne vakhata pUrNa karavAnA uddezathI "sAdhunI sevAmAM rahuM tyAM sudhI ema samayanI maryAdA mATe "vAva tA" bele. AvacUrNimAM e bhAva kahelo samajAya che. Page #296 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vo 2-sAmAyika vrata 1 283 karavA chatAM paNa gRhasthane putra, nakara vagere je pApakarmo kare tenI (sahavAsa vagere) anumadanAne tyAga kara azakya che. ahIM e prazna thAya ke sUtramAM te pahelAM "vid' zabdathI pApanA be prakAre kahIne pachI "tivi" zabdathI traNa sAdhano kahyAM che. e anukramathI te "na ma ra Imi mane vAyA Tui' e pATha rAkhavuM joIe, kAraNa ke-vyAkhyA "cAM niH " arthApratijJAta kramathI karavI joIe, tene choDIne ahIM UlaTe kama kema rAkhyo? tenuM samAdhAna kahe che ke-pApamAM sAdhananI prAdhAnyatA jaNAvavA te pahelAM kahyAM ane vyApAranI gauNatA jaNAvavA te pachI kahyAM che; vastutaH vyApAra sAdhanane AdhIna che, kAraNa ke-sAdhana hoya te vyApAra thAya ane sAdhana na hoya te vyApAra thaI zake nahi. ahIM "mane vAyA vAva" ema kahI mana, vacana ane kAyAdvArA-"ra zani rAma=nahi karuM-nahi karAvuM" ema kahyuM, temAM mana, vacana ane kAyAnI pA5vyApAramAM mukhyatA che, tethI pApavyApAra te te yogane AdhIna che-ema jaNAvavA A utkrama rAkhele che. have e pApa vyApAranA traNa kALanI apekSAe traNa vibhAga (avaya) thAya che. te paikI bhUtakAlInane aMge kahe che ke-rara maMre ! ghaDimAmi nivAmi vidyAmi' arthA-maNe !" eTale he bhagavaMta!, "tadgha' eTale te (pApa vyApAranA traNa kALane AzrIne traNa avayava - vibhAge pikI) bhUtakALamAM karelA pApa vyApAranuM "itimAji" eTale pratikramaNa karuM chuM- tenAthI pAcho pharuM chuM. (dUra thAuM chuM, te pApane dUra karuM chuM.) "niMvAma" eTale mArA AtmAnI sAkSIe jugupsA-niMdA karuM chuM ane "kAma" eTale tene A5-gurunI sAkSIe pragaTa karuM chuM. ahIM prazna thaze ke-sUtranI zarUAtamAM ja eka vAra "mane " zabdathI gurune AmaMtraNa karavA chatAM pharI are zabda zA mATe kahyo? tenuM samAdhAna e che ke-guru pratye pitAnI bhaktine atizaya batAvavA, athavA to pratyarpaNa eTale "sAmAyika kArya meM ApanI kRpAthI karyuM' teno yaza Apane ghaTe che, vagere kRtajJapANuM jaNAvavA mATe punaH AmaMtraNa karyuM che. bhAgyakAra zrIjinabhadragaNakSamAzramaNe kahyuM che ke " sAmAiapaccappaNa-vayaNo vA'yaM bhayaMtasaddo'vi / saMpirivAvA, vAmapALa ?"(virapAva bhao 372) bhAvArtha--athavA A "bhadaMta (te)!" zabda sAmAyikanA pratyarpaNane paNa vAcaka che, ema samajavuM. AthI ema kahevAmAM AvyuM ke-sarva kriyAne aMte pratyarpaNa karavuM joIe." tathA "agi vosirAmi'(AtmAne zurUjhAmi) eTale bhUtakALamAM pA5vyApAra karanArA te mArA AtmAne sarvathA (vizeSa prakAre-vividha prakAre) tajuM chuM. 40. ahI pratyarpaNa eka vinayarUpa samajavuM. keI amuka kAma karavAne vaDilanI samakSa svIkAra karyA pachI, tene pUrNa karIne ema kahevuM ke-"ApanI AjJA pramANe meM e (amuka) kAma karyuM " e uttama vinaya rUpa che. tene ja ahIM pratyarpaNa kahevAmAM Ave che. zAstromAM ThAmaThAma AvuM pratyarpaNa jaNAveluM jovAya che. Page #297 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 0 sa bhA0 1-vi0 rgA0 37 ahIM* sAmAyika karavAnA samaye AtmAne pApayukta je pUrva paryAya teneA tyAga ane jJAna-darzana-cAritrarUpa traNa ratnamaya AtmAnA navA paryAya tenI utpatti thatI hAvAthI, te * pU paryAyI AtmAne tajI chuM' ema kahI zakAya che: kAraNa ke-paryAyA eTale kramazaH pragaTa thatI AtmAnI bhinna bhinna avasthAo ane paryAyI eTale te avasthAone AdhAra AtmA; e paryAya ane paryAyI ane apekSAe abhinna hovAthI * mArA AtmAne huM tajI chuM" ke * hu' navA utpanna thayA ' ema kahevu, te asatyarUpa nathI. " 6 344 - AcArAMgasUtramAM kahyuM che ke- AvA lahu sAmA aM' arthAt~~' AtmA e ja sAmAyika che.' tAtpa ke-jema sAmAyika e AtmAnA eka paryAya che ane peAtAnA e paryAyathI AtmA tha'cit abhinna che ema mAnI tyAM AtmAne sAmAyikarUpa kahyo che, tema ahI. paNa apekSAe paryAyanA abheda mAnIne huM mArA te AtmAne vAsirAvuM chuM' ema kahyuM che. temAM tAtpaya e che ke-hu* mArA pUrvanA te pApI paryAyane vAsirAvuM chuM. : , A sAmAyikasUtrathI traNa kALaviSayaka pApavyApAranuM paccakkhANu kevI rItie thAya che ? te batAve che ke-' tema maMtte ! sAmarthya ' pAThathI vattamAnakAlIna pApavyApArAnA, 'padmalAmi' pAThathI bhaviSyakALanA pApavyApAranA ane 'tattva maMtte ! hinnamAmi 'vagere pAThathI bhUtakALamAM karelAM pApavyApArAne--ema traNeya kALanA pApavyApArezanA tyAga thAya che. kahyu che keakSya nindAmi-paTTupanuM saMvanemi-aLAya pacavAmi, kRtti" arthAt " bhUtakAlInane niMdu chuM, vamAnakALanAM rAku chuM ane bhaviSyakALanAM tajI chuM. " " paNa ahI. jo ke sAmAyikasUtramAM kALanu niyamana sAmAnyarUpe che. ' amuka kALa sudhI ' ema spaSTa jaNAvyuM nathI, te paNu e sAmAnya vacana be ghaDInI vivakSArUpa hovAthI ane vRddhapara parA be ghaDInI hAvAthI, sAmAyikanA echAmAM A paNa eka mutta( 48 mInITa )nA kALa samajave; A mATe 'TvittAsUtranI cUrNimAM kahyuM che ke- jJAva niyama pannuvAsamitti-jJavi sAmAnnavayaNameaM, tahAvi jahannaovi aMtomuddattaM niyameNa ThAyavvaM, parao'vi ( jahA ) samAhie DhAyanvamitti " arthAt jAva niyama pannuvAsAmi' pATha jo ke sAmAnya vacanarUpa che, te paNa ochAmAM ochu AtamuhUtta? nizcayathI sAmAyikamAM rahevuM, te pachI paNa cittanI samAdhi rahe tyAM sudhI sAmAyikamAM vadhAre rahevu. " e rItie peAtAnA sthAnathI sAmAyika laIne AvelA zrAvaka gurunI samakSa puna: sAmAcika uccarIne iriyAvahI pratikramaNaY kare, te pachI * gamaNAgamaNe AlAI ne yathAkrama zrI 41. ahIM jadhanyathI aMtam'kUtta kALa kahyo che, te! paNa arthapattie e ghaDI kALa samajavA. pU. zrIharibhadrasUrIzvarajIkRta sakhAdhaprakaraNanI gAthAthI e dhaDIneA kALa spaSTa kahyo che. jue AnuM pR. 246. 42. tapAgacchanI sAmAcArI pramANe prathama Iri. pratikramI pachI sAmAyika levAya che, tenuM samarthana pU. upAdhyAya zrIdha'sAgarajIkRta 'iriyApathikI triMzikA ' vagere prakaraNAmAM aneka yuktithI kareluM che te tyAMthI joI levuM. 1 www.jainelibrary.crg Page #298 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pra0 2-sAmAyika vrata 245 AcArya bhagavaMta vagere sarve munivaryAne vandana kare ane pharI'ka paNa gurune vandana karIne paDilehaNa karelA Asane ( kaTAsaNuM ) besIne dhama zravaNa kare, navuM laNe ke dhama saMbaMdhI prazno kare. e pramANe zrIjinamaMdire sabhAma'DapamAM ke jyAM sAmAyika kare tyAM paNa A vidhi samajavA, jyAre pauSadhazALAmAM ke peAtAnA ghera sAmAyika laIne tyAM ja rahe tyAre anyatra javAnu hAya nahi; e pramANe sAmAnyazrAvakanA sAmAyikanA vidhi kahyo. khIjA prakAranA rAjA ( maMtrI, nagarazeTha ) vagere Rddhiva'ta zrAvakanA tA vidhi evA che ke- rAjA hAya teA hAthI vagere uttama vAhana upara, chatra-cAmarAdi rAjyanAM cilDranA alaMkArothI suzAlita, ( hAthI, gheADA, ratha ane pAyadaLa e ) catura'ga senAyukta, bherI vagere uttama vAjIMtrAnA nAdathI AkAzane paNa gajAvatA, dAna lenArAonA haeNnA ane baMdIjanAnI khirudAvalInA-prazaMsAnA kolAhalathI AkAza paNa gAjI uThe-e pramANe yAcakone puSkaLa dAna detA, aneka sAmanta rAjA tema ja mAMDalika rAjAe spardhApUrvaka jenAM darzana kare evA ADaMbarapUrvaka, vaLI A mahAna dharmAtmA che' evI zraddhApUrvaka peAtAnA hAthanI AMgaLIthI prajAjanA ekakhIjAone tene ALakhAvatA hAya, ame paNa kacAre AvI rItie dhama karIe-ema tene joI ne leka dharmanA manArathA karatA hAya tathA hAtha joDIne praNAma karatA ane akSatAdithI vadhAvatA teonA praNAmAthI pote paNu (dharmanI) anumeAdanA karatA, sAmAnya manuSyeAdvArA H ahA ! A dharmane dhanya che ke jenI AvA mahAna AtmAe paNa sevA kare che. '-e mujaba dhamanI prazasA karAvatA, ItyAdi mATA ThAThathI peAtAnA sthAnethI sAmAyika karyA vinA ja zrIjinamaMdire ( sabhAmaMDapamAM ) sAdhumahArAja hoya tyAM jAya, tyAM chatra, cAmara, pagarakhAM, mugaTa ane khaDUMga -e rAjyacihnAne taje; AvazyakacUrNi mAM tA kahyuM che ke "maDaduM na avaLeda, 43nigAmamudde pukhtavejapAvAmAdvi cettitti|" arthAt "kuMDaleA, peAtAnA nAmavALI mudrA vITI, kalagI, hAra vagere puSpA, tasmaila ane prAvaraNu-uttarIya vastra; e vagerene tyAga kare, paNa mukuTane utAre nahi. " e pramANe vinaya karIne zrIjinamaMdira AvyA hAya tA prathama zrIjinapUjA kare ane sAdhunA sthAne AvyeA hAya teA sAdhuone vandana kare. ahIM ema samajavuM ke-rAjA vagere RddhimaMta pAtAnA gherathI sAmAyika laI ne te te sthAne jAya, tA upara jaNAvyuM tema hAthI, gheADA vagere adhikaraNarUpa (pApanA kAraNabhUta ) hAvAthI sAmAyikamAM tema karavuM ka2e nahi, tethI ucita ADaMbarathI jaI zakAya nahi, vaLI sAmAyikavALAe page cAlIne ja javAnuM hAya, tethI rAjA (vagere) page cAlIne jAya te anucita paNa gaNAya, AthI ja upara kahyuM tema ADaMbarapUrvaka jAya ane tyAM gayA pachI ja sAmAyika kare. have te upAzraye paheAMce tyAre tyAM rahelA sAdhu vageree zuM karavuM joIe ? te kahe che ke-jo AvanAra rAjA vagere zrAvaka pariNata ( zrAvakapaNAne pAmelA-sAdhunA AcAranA jANu) hAya teA kAi sAdhue ' abhyutthAna karavuM ( ubhA thavuM ) ' vagere satkAra karavA joI e nahi, parantu jo te yathAbhadraka eTale pahelA guNusthAnake vatA, sAdhunA AcArethI ajANa ane abhAvita-saralapariNAmI hAya, teA * sAdhue avinayI nathI 43. ' krIthI vandana karavAmAM ' e Azaya jaNAya che ke-e rItie sa` ucita karyAM pachI dha zravaNu kare, eTale kevyAkhyAna vagere sAMbhaLe tenI zaruAtamAM punaH zrutanA vinaya mATe vandana kare. Page #299 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 146 [%0o saM bhA0 1-vi0 rgA0 37 satkAra kare che' ema samajAvavA mATe, tenA AvatAM pahelAM ja sAdhue Asana choDI de ane AcAryAdi mukhya hAya te paNa tenA AvyA pahelAM ja peAtAnA Asane ja ubhA rahe.44 te tema na kare ane beThA ja rahe, te AvanArane ' sAdhue avinayI ' che ema samajAya ane AvyA pachIthI tenA dekhatAM ubhA thAya te AvanAranA vinaya karyo gaNAya, ke je ucita nathI; kAraNa ke sAdhuone gRhasthanA bAhyapratipattirUpa vinaya karavAne niSedha che.45 ( kAraNa ke--gRhasthamAM te mAnane pacAvavAnI zakti na hAvAthI prAyaH tenAmAM abhimAna vadhavAthI te gurunA vinayane gumAvI ese, e kAraNe sAdhue gRhasthanA vinaya na karavA te vyAjabI che. ) ema banne rItie anucita hAvAthI AvanAra rAjA vagere jo sAdhunA AcArathI ajANu hAya, te upara kahyA pramANe sAdhue aucitya sAcave. pachI tyAM AvelA te rAjA vagere ( pUrva jaNAvyA pramANe) sAmAyika kare. sAmAyikathI karmonI ghaNI nirjarA ane khIjA paNa ghaNAM phaLeA maLe che. kahyuM che ke 64 divase divase lakkhaM, dei suvaNNassa khaMDiyaM ego / ase puNa sAmaiaM karei na pahuppae tassa // 77 27 " sAmAAM dhuLato, samamAyaM sAyabo ga vaNiyaduvaM / bApa puratu dhara, ttigamittArUM vahiArUM / 2 / / " vALavorIbo, javA muLaE saghana vaLavIta / navasayavaLavIsANa, satiddA brahamAna parisa | r // " ( saMvodha pra., zrA60-40 degdegdeg thI 1 ) bhAvAtha - eka manuSya dararoja lAkha khAMDI seAnAnuM dAna kare ane khIje eka sAmAyika kare, teA paNu dAna denAza sAmAyika karanArane paheAMce nahi.46 (1) e ghaDInuM samapariNAmarUpa sAmAyika karatA zrAvaka ATalA ( AgaLa kahe che teTalAM) palyeApamanuM devanuM AyuSya mAMdhe. ( ahI' A gAthAthI pU. zrIharibhadrasUrIzvarajI mahArAje sAmAyikanA be ghaDInA kALa spaSTa 44. Ama karavAnuM kAraNa e che ke-te abhAvita hAvAthI, tene sAdhue tarapha ane sAdhunA AcArA taraph bahumAna pragaTAvI dhama pratye sadbhAva pedA karAvavA che, AAimikane dha mAM AgaLa vadhAravA mATe evA teA aneka upAyeA karavA ucita che; ' eka AtmAne dhama mArge joDI mokSane musAra banAvavA te eka uttama ane mahat kAya che ' e samajyA pachI ja A badhuM yathAya -karaNIyarUpe samajAya tevu che. 45. dazavaikAlika a0 3 nI gA. huM mAM niddio taiyArthiM ' vagere anAcaraNIya gaNAvyAM che, paNa tenA artha e nathI ke-gRhasthAnA anAdara karavA. kriyAnuSThAna vagere nahi AvavAnA yege ke khAdya kriyAnI rUcinA abhAve, kriyA nahi karatA zrAvakane tiraskAra karavo ke sa tA pratye sadbhAvane badale asadbhAva thAya tevu tenI sAthe vartana rAkhavu te kAI rItie ucita nathI. 46, dAna denArA navu puNyakama upArjana kare che, jyAre sAmAyika karanArA prAcIna azubha karmonA nAza kare che, azubha karmIne khapAvavAM teja vAstavika lAbha che. Page #300 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 40 2-sAmAyika vrata ] 247 zabdAmAM jaNAvyeA che te dhyAnamAM levuM. ) (2) khANuM kroDa, ogaNasAiTha lAkha, pacIsa hajAra navase pacIsa ane eka tRtIyAMza sahita ATha navamAMza ( 92592525%0+ ) paDyeApamanu devabhavanu AyuSya AMdhe. ( e eka sAmAyikanuM phaLa che. ) (3) "tintratanuM tavamALo, naM natri nirdevarU sammoDiai / te samamavicitto, Ave meM vaLaDheLa !! ph // " " ne vi thA mova, ne vi la gacchati ne namiotti / te sabve sAmAga--mAttvaLa muddeyantra | 2 || ' (sayoSaprA, AA0=0-40 22G-227) 66 hUyate na tapyate na ( na dUyeta na tapyeta ), dIyate vA na kiJcana / gaddo ! mULItIya, sAmyamAtreLa nivRtti ', ma z bhAvArtha -" ( samatA vinA) kroDA janmA sudhI tIvra tapa karavA chatAM jeTalAM karmone khapAvI zake nahi, teTalAM karmone samatAbhAvathI bhAvita cittavALA akSaNa( be mInITa )mAM khapAvI zake che. (1) je kaI meAkSamAM gayA, jAya che ane jaze; te saghaLAya sAmAyikanA mahimAthI ja-ema jANavu. (2) ahA! A kAI amUlya kharIdI che, ke jemAM hAma, (dubhAmaNu) tapa ke dAna; kAMI karavuM paDatuM ja nathI, mAtra samabhAvathI ja meAkSa meLavI zakAya che. (1) "" e pramANe sAmAyika nAmanuM prathama zikSAvrata kahyuM. have mIjI zikSAvrata kahe che. mULa - " saMkSepaNaM gRhItasya, parimANasya digavate / 19 yat svalpakAlaM tad jJeyaM, vratam dezAvakAzikam // 38 // " mUlA - chaThThA digdatamAM nakkI karelA pramANamAM (puna:) (amuka) alpakALa mATe je saMkSepa karavA, te dezAvakAzika nAmanuM khIjuM zikSAvrata jANavuM. " TIkAnA bhAvA-digdata nAmanA pahelA guNuvratamAM jAvajIva mATe, ekAdi amuka varSoM ke ekAdi caturmAsa mATe dazeya dizAomAM javA-AvavA vagerene aMge sAceAjana vagere je amuka maryAdA-chUTa rAkhI ( nakkI karI ) hAya, temAMthI punaH ghaTADIne ghara, zayanagRha ke mesavA-uThavA vagerenA sthAna pUratI amuka ja chUTa rAkhI tenI bahAra na javuM-evA eka muhUtta, prahara, divasa ke rAtri-divasa; vagere amuka svalpa kALa mATe je saMkSeparUpa-TU niyama karavA, te dezAvakAzika nAmanuM zikSAvrata che. kahyuM che ke tr egamuhuttaM divasa, rAI paMcAhameva pakkhaM vA / vayaniya thoDha (dhArepha) tUM, nAvA gujjI(na)nee jAuM ? " (saMyodhama, zrAvratAdhi. 220) bhAvArtha-" eka muhUtta, divasa, rAtri, pAMca rAtri-divasa, eka pakhavADIyu ke jeTalA kALa mATe bhAvanA-utsAha rahe, ( pALI zakAya, ) teTalA kALanuM A vrata dRDhatAthI dhAraNa kare ! " Page #301 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * C [ dha0 sa bhA. -vi0 rgA0 38 ahIM * dezAvagAzika' zabdanA e atha che ke-digdatamAM nakkI karelI mATI maryAdAmAMthI AgaLa vadhIne amuka pramANurUpa tenA eka ' deza'( TUMkA bhAga )mAM ja ' avakAza ' rAkhavA, arthAt AtmAnu teTalI TUMkI maryAdAmAM ja avasthAna karavuM, teTalA bhAgamAM ja ( javuM-Avavu'- mAkalavuM-maMgAvavuM vagere kAryAM karavAnI ) avakAza eTale chUTa rAkhavI tenu nAma ' deza+avakAza dezAvakAza ' jANavuM. A 'dezAvakAza 'nuM ja siddhahemavyAkaraNanA (7-2-6) niyama pramANe '' pratyaya lAgavAthI baneluM * dezAvakAzika ' nAma samajavuM, kAraNa mULa ( Avazyaka ) sUtramAM A pramANe kahyuM che-" Triliyanacitta vidyApamiAnatta pavigarimALAMdelAvAtibaM ti arthAt " digdatamAM grahaNa karelA ( chUTa rAkhelA ) dizAnA pramANamAM dararAja navuM-TU'ku pramANu karavuM, te ' dezAvagAzika' jANavuM. " ahI' jo ke mAtra tinA pramANane ja saMkSepa jaNAvyeA che, te paNa upalakSaNathI aNuvrate, guNavratA vagare sarve tratAmAM vadhu paDatI rAkhelI chUTanA arthAt AraMbhanA saMkSepa karavArUpa A vrata samajavuM; kAraNa ke-jAvajjIva vagere kALa mATe grahaNa karelAM te temAM paNa rAkhelI chUTa pratidina mATe upayAgI hotI nathI, mATe nirupayogI vadhu paDatI ( pApArabhanI) te chUTanA saMkSepa karavA Avazyaka ja che. ,, 249 ahI je te pratyeka tenA judo judo saMkSepa karavArUpa khIjA paNa dareka tratA judAM judAM gaNavAmAM Ave, te zAstramAM jaNAvelI zrAvakanAM vratAnI khAranI sakhyAmAM virAdha Ave; mATe ja saghaLAMya vratAnA saMkSeparUpa A vrata samajavuM. A hetuthI ja vattamAnamAM paNa zrAvakA, A vratanI ArAdhanA mATe pAchaLa sAtamA vratamAM jaNAvI gayA te jAva jIva mATe grahaNa karelA cauda niyamAne ja dararoja savAre saMkSepa karIne dhAravA, sAMje punaH saMkeAca karavA, ane anya paccakkhANanI sAthe chelluM dezAvagAzikanuM paccakkhANa paNa gurunI samakSa ( ke na hoya te svayaM paNa) karavuM, ema A vratane pALe che. kahyuM che ke " asAva zosi puLa, phikSibhiALaAE nisalevo / aA vyavayALa, saMcayo patiLa no 3 // 1 // " bhAvAtha " pratidina diziparimANunA athavA sa gAzika kahyuM che. '' ( saMghoSatra, AmratAdhi. 222) tAnA sakSepa karavA, tene dezAva nidrA vagerenA prasaMge teA sava tAne vizeSapaNe saMkSepa karavArUpa A vrata ' gaMThI sadgita ' vagere saMketapUrvaka svIkAravuM joIe. zrAddhadinanRtyamAM kahyuM che ke '' * pALivadyutAnaM, meduLaviAhAmatyanuMtuM 2 / aMgIkaryaM ca muttuM savrvvaM upabhogaparibhogaM // 1 // nimaeNLuM muLa, phisigamaLa muttu masAbArUM vayAtlRi na re, na Arave gaDhiddiphLa // 2 // ,, (Tro200-30{ ) Page #302 -------------------------------------------------------------------------- ________________ = kao 2-dezAvagazika vrata ] 249 bhAvArtha-"zrAvaka, macchara-ju ke mAMkaDa vagerenI hiMsAne nidrAdhIna dazAmAM saMbhava hevAthI te trasa jene cheDIne rAtre zayanavasare paNa anya sarva vasa-sthAvara jIvonI hiMsAne, juThane, cerIne, maithunane, tathA (pahelAMnA parigraha uparAnta) te divase thayelI kamAI vagere sarva parigrahane, anarthadaMDamAM kalaha vagerene, sAtamA vratamAM palaMga, beDIMga ke suvA-pAtharavA-oDhavAnI zayanamAM upayogI sAmagrI sivAyanI saghaLI gopabheganI vastuone ane diziparimANamAM jyAM suvAnuM hoya te gharano madhya bhAga vagere choDIne bIje sthaLe javA-AvavA vagerene; ema saghaLAM pApa sAdhanane tathA pApakAno, "vacana ane kAyAthI svayaM karuM nahi tathA anyadvArA karAyuM nahi" e ATheya vratanA saMkSeparUpa niyama-tyAga "gaMThisahi" vagere paccakakhANapUrvaka kare, eTale ke-A gAMTha choDuM nahi tyAM sudhI mAre uparyukta pApo karavAM-karAvavAM nahi-evuM paccaphakhANu zayana avasare kare; (UMdhyA pachI AmAMnuM kAMI karavAnI jarUra rahetI nathI, jAgyA pachI e paccaphakhANa pUrNa thatAM jIvanavyavahAramAM kaI vAMdhe AvavA saMbhava nathI; UlaTuM teTalA kALa sudhI viratino-tyAgane mahAna lAbha thato hovAthI) e zrAvakanuM kartavya che. ahIM "vacana ane kAyAthI" ema kahevAnuM kAraNa e che ke-nidrAmAM paNa manane zekavuM azakya che, mATe "vacana ane kAyAthI nahi karuM, nahi karAvuM" evuM paccakhANa kare." (cAra zikSAtrate AtmAne upakAraka hovAthI tene saMkSepa na thAya.) ema sarva vratanA saMkSeparUpa A vrata samajavuM. A vratanuM phaLa e batAvyuM che ke-jema keInA zarIramAM sarvatra prasarI gayeluM jhera kaI maMtravAdI potAnI maMtrazakti vaDe AkhA zarIramAMthI kheMcIne DaMkhamAM lAve, tema dhamI AtmA A vratarUpI maMtra vaDe saghaLe vistRta pApavyApAra ke karIne amuka pramANamAM (alpa, kSetra ke kALarUpe) maryAdita karI de che, ema pApa vyApAra TUMke thavAthI te dvArA baMdhAtAM karmo paNa alpa baMdhAya che ane anukrame A vratathI mokSa paNa thAya che. e pramANe bIjuM zikSAtrata kahyuM, have trIjuM kahe che. | pRSTha-" zAhAra-nusaravAyAgrA -sAvadhavALAma! tyAra paryaMta vyAM, taddhi vadhavata che rUche " malArtha-"AhAra, zarIrasatkAra, maithuna ane pApavyApArane cAra pamAM tyAga kare tene padhavata kahyuM che." TIkAne bhAvArtha1. AhAra eTale khAvuM-pIvuM; 2. zarIrasatkAra eTale snAna karavuM, tela vagere roLAvavuM, varNa karavA (meMdI, aLatA vagere lagADavAM ), caMdana-barAsa vagere copaDavuM, mAthAmAM pupe vagere gUMthavAM ke pupa, hAra vagere paheravA, attara vagere sugaMdhI cIjo lagADavI ke suzobhita athavA te te chatumAM anukULa garama, sutarAu ke rezamI suMvALAM-kemaLa vastro paheravAM vagere; 3. abrahma eTale maithuna sevavuM 4--sAvadya karma eTale khetI-vyApAra vagere kaI paNa pApakAryo karavAM; e cAreyane aSTamI, caturdazI, pUrNimA ane amAvAsyA-e cAra parvomAM tyAga karavo, tene zrIjinezvaradee pauSadhavrata kaheluM che. Avazyaka sUtramAM kahyuM che ke Page #303 -------------------------------------------------------------------------- ________________ C ' [ dha saM bhA0 1-vi0 2-gA0 39 posahovavAse cauvihe pannatte taMjahA- AhAra posahe, sarIrasakkAraposahe, baMbhaceraposa he avvaavaarosade tti | " (sUtra 48 ) arthAt " pauSadheApavAsa cAra prakAranA kahyo che, te A pramANe-1. AhAra-pauSadha, 2. zarIrasatkAra-pauSadha, 3. brahmacarya-pauSadha ane 4. avyApAra-pauSadha, ' pauSadha zabdanA artha-ahIM dharmanA adhikAra hAvAthI dharmanI * puSTine kare te pauSadha, vyAkaraNanA niyama pramANe A ' pauSadha ' e ja 'pauSadhavrata' ane ene ja 8 pauSadheApavAsa ' paNa kahevAya che. AvazyakasUtranI TIkAmAM kahyu che ke-jene zabdArtha AgaLa kahevAI gayA che te pauSadha, ke je aSTamI Adi parvadivase avazya karavA cAgya eka vrata che, tenI sAthe ( AtmAnuM) upavasana--avasthAna arthAt vasavu-rahevuM te ja - pauSadha+upavasana-upavAsa-pauSadhApavAsa. ' athavA khIjI rItie * pauSadha eTale aSTamI vagere pa divasamAM' ' jenA guNA doSothI DhaMkAI gayA che tevA AtmAe ' AhAra vagerenA tyAga karavArUpa guNNAnI 'upa ' eTale sAthe vAsa' karavA eTale rahevu, te pauSadha+upavAsa-pauSadhapavAsa. tAtparyaM ke- pa divaseAmAM (nirAraMbhI ) AtmAnA guNNAnI sAthe vAsa ' tenuM nAma pauSadheApavAsa. kahyuM che ke 66 50 "" 6 upAvRttasya doSebhyaH, samyag vAso guNaiH saha / 35vAtaH sa vijJeyo, na saravizoSaLam // > // ( dharmacintu, 330 rU-28 TIjA) ,, bhAvArtha --" doSothI DhaMkAelA AtmAnA guNaiAnI sAthe sArI rItie vAsa-rahevu', te upavAsa jANuvA, mAtra zarIrazeASaNu karavu te nahi, 39 AvI vyAkhyA AvazyakasUtranI TIkAmAM paNa che. tyAM kahyuM che ke-dharmanA sacaya karavAmAM hetubhUta khanIne dharmane je ' pUraNa kare-pUre te pa` ' kahevAya. dhane pUravAmAM aSTamI vagere tithie kAraNabhUta che tethI tene parvAM kahyAM che ane ahA te patithione ja dharmapuSTinu kAraNu mAnI rUDhithI pauSadha kahelA che. : A pavarUpa pauSadhadivaseAmAM AtmAe guNAmAM ' upavasana ' karavu... ( guNAnI sAthe vasavu') te ja ' pauSadhApavAsa ' che, arthAt viziSTa niyameA grahaNa karavArUpa eka vrata, tenuM nAma * pauSadhApavAsa ' che. jo ke A artha mAtra zabdanI siddhi karavA pUrate ja che. vyavahAramAM te pauSadhApavAsanA atha * AhAra vagere cAra prakAranAM karmabaMdhanAM kAraNeAnA tyAga karavA ' evA kahyo che, kAraNa ke-samavAyAMgasUtranI TIkAmAM pUrva zrIabhayadevasUrIzvarajI mahArAje paNa te pramANe atha karI che. have tenA prakAro kahe che. pauSadhanA 1-AhAratyAga, 2-zarIrasatkAranA tyAga, 3-brahmacarya ane 43vyApAranA tyAga-ema cAra prakAra che. te pratyekanA dezathI ane sathI ema khambe prakAza hevAthI pauSadhanA kula ATha prakAre thAya che. temAM 1-AAratyAgamAM; ( tivihAra upavAsa, ) amuka vigaI ne tyAga, ke save` vigaI enA tyAga, Aya'khila, athavA tA eka ke e vakhatathI vadhAre jamavuM nahi evA koI niyama, tene dezathI AhAratyAga-pauSadha kahyo ane cAreya prakAranA www.jainelibrary.cug Page #304 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pra. 2-pauSadhapavAsa vrata ] 251 AhArane AkhA divasa-rAtri mATe saMpUrNa tyAga kara, tene sarvathI AhAratyAga-pauSadha kahyo che; 2-zarIrasatkAramAM, amUka chUTa rAkhI bAkIne tyAga kare, tene dezathI zarIrasatkAratyAga-pauSadha kahyo che ane sarva rItie sarva prakArane zarIrasatkAra taja, tene sarvathI zarIrasatkAratyAga-pauSadha kahyo che, 3-maithunane divase ja tyAga kara ke rAtrimAM eka yA bethI vadhAre vAra strIsevanane tyAga kare, tene dezathI brahmacarya-pauSadha kahyo che ane pUrNa eka rAtri-divasa sudhI saMpUrNa brahmacarya pALavuM tene sarvathI brahmacarya--pauSadha kahyo che tathA 4-avyApAratyAgapauSadhamAM amuka eka athavA vadhAre kuvyApArane tajavA, tene dezathI kuvyApAravarjana, tathA khetI, vyApAra, nekarI, pazupAlana, gharanuM sarva kAmakAja vagere dareka sAvadya vyApArane tyAga kara, tene sarvathI kuvyApAravajana-pauSadha kahyo che. ahIM eTale vizeSa che ke-dezathI kuvyApAratyAga-pauSadhamAM te sAmAyika uccare athavA na uccare, paNa sarvathI pA5vyApAratyAga-paSadhamAM te nizcayathI sAmAyika uccaravuM ja joIe; je na uccare te tenA phaLathI vaMcita rahe. sarvathI pauSadhavata (sAmAyikanI jema) 1-jinamaMdire (sabhAmaMDapamAM), 2-sAdhu-munirAjanI pAse, 3-pitAnA sthAnamAM athavA ka-saghaLA zrAvakene dharmakAryo karavAnA sthAnarUpa pauSadhazALAmAM (pozALamAM)-e cAramAMthI kaI paNa sthaLe karI zakAya che. pauSadhavrata karanAra zrAvaka maNi, sonA, cAMdI vagerenA paherelA alaMkAre utArIne, kulamALA tathA zarIre vilepana ke (meMdI vagere) raMge vagere karyA hoya tene kADhI nAkhIne ane zastrone paNa tyAga karIne pauSadha aMgIkAra kare. pauSadha svIkAryA pachI bhaNe, vAMce athavA dharmadhyAna kare ke-huM maMdabhAgI sAdhunA guNene ( sAdhupaNAne) mATe asamartha chuM, (yAre e sAmarthya Ave ? sAdhupaNAne pAmelA te puNyapuruSe ja jagamAM dhanya che-kRtakRtya che-pUjya che) vagere cAritranuM dhyAna kare, e pramANe AvazyakacUrNi tathA zrAvakaprajJaptinI TIkA vageremAM pauSadhane vidhi batAvela che. gazAstranI TIkAmAM eTaluM vizeSa che ke-je AhAratyAga, zarIrasatkAratyAga ane brahmacarya-- pauSadhanI jema kuvyApAravarjanapauSadha paNa "annatthaNAbhogeNuM" vagere AgA sahita aMgIkAra karela hoya, eTale ke AgA rAkhelA hoya te tene sAmAyika karavuM sArthaka che, anyathA nahi; kAraNa ke-pauSadhanuM paccakakhANa (AgAra sahita) sthUlarUpe che ane sAmAyika-trata (nirAkAra hovAthI) sUphamarUpe che. te paNa pauSadhamAM sAvadya vyApArane sarvathA (AgAre rahita) tyAga karyo hoya te sAmAyika nahi karavAthI tenA lAbhathI vaMcita rahe (mATe pauSadha sAthe sAmAyika paNa karavuM ThIka) che. hA, jeNe sAmAcArInI bhinnatAthI pauSadha paNa sAmAyikanI jema "vihaM sivilaM" vagere bhAMge mana, vacana ane kAyAthI pApa karavA ane karAvavAnA tyAgarUpe aMgIkAra karyo hoya, tene sAmAyikanuM kAma pauSadhathI ja sare che, tethI sAmAyika khAsa vizeSa phaLarUpa thatuM nathI, chatAM "meM pauSadha ane sAmAyika-ema be vrata aMgIkAra karyo 47. je pauSadha AgAra vinA uccaryo hoya, te sAmAyika ane pauSadhamAM kAMI pharaka raheto nathI. je pauSadha AgAra rAkhIne sthUlarUpe uccaryo hoya, te ja sAmAyika sUkSmarUpe levAthI vizeSa phalasAdhaka bane che. Page #305 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 252 [ dha saMo bhAva 1-vi0 2 gA. 39 che" e karanAranA hadayamAM abhiprAya hoya, te pauSadha ane sAmAyika bannenuM phaLa maLe che, mATe bane karavAM sArthaka che.48 piASadhavratanA bhAMgA-upara batAvelA AhAratyAga vagere cAra prakAranA deza tathA sarva pauSadhanA ekasayegI be sagI vagere 80 bhAMgA thAya che te A pramANe-ekasaMgI bhAMgAnuM varNana te (cAra prakAranA pauSadhanA dezathI ane sarvathI-ema prakArothI ATha bhede) upara jaNAvyuM. have mULa cAra bhAgAnA krikasaMgI bhAMga cha thAya ane te darekanA punaH dezathI ane sarvathI ema bhAMga karatAM darekanA dedeva,49 sadeva, densa ane sasa - ema cAra cAra bhAMgA thatAM kula (684=24) covIsa bhAMgA brikasaMgI thAya. mUla cAra bhaMgInA trikasa cegI bhAMga paNa cAra ja thAya ane te darekanA ATha ATha bheda 1-devadevadeva, 2-de desa , 3-desIde, 4-desasa, 5-sahade deTa, 6-sa deTasa, 7-sasa de. ane 8sasasa thAya, ema kula (844=32) batrIsa bhAMgA trikasaMgI thAya; caturaMgI bhAMge te eka ja hAya tathA tenA deza ane savathI ema be prakAre sela bhAMgA A pramANe thAya. 1-de de de de , 2-devadevadevasa, 3-de desIde, 4-de desasa, pa-de sade deva, 6devasaradesa, 7-desansa deva, 8-de sasasa, 9-sa devadevadeva, 10-sade devasava, 11-sahadesadeva, 12-sadesasa, 13-sasa dedeva, 14-sa sadesa , 15-sasasa deva, 16sasasasa . e pramANe ekasaMgI 8, kika- ATha ekasaMgInuM keSTaka sagI 24, trikasaMgI 32 ane cataHsagI ] 1. A0 pi0 deva | 5. A0 peTa satra 2. zao pi0 de | 6. za0 pi0 satra 16 maLI kula 80 bhAMgA thAya; tenAM kaSTane nIce 3. ba. pi de | 7. ba. pi satra pramANe jANavAM. 4. a. pi0 de | 8. a. pi0 sa0 dvisaMgI-cAvIsa bhAMgAnAM cha keSTake. 1-AhAra ane zarIrasatkAra baMnenA yoge cAra bhAMgA. 1. A pi0 de, za0 5.0 de | 3. A0 pi0 sa, za, pi0 de ! 2. A pita de, zo pi satra | 4. A pi0 sa, za, pi0 sa.] 2-AhAra-brahmacaryanA yoge cAra bhAMga. 5. A pi0 de, ba0 pi0 de | 7. A pi* saba pi de. 6. A0 pi0 de, bra. pa. sa. | 8. A pi sa0, ba. pi sa. 3-AhAra-avyApAranA vege cAra bhAMgA. 9. A. pi0 de, api0 de | 11. A0 pi0 sa, a pi de. 10. A pi. de, ara pa sa ! 12. A pi sa, a pi sa. 48. hAla pauSadha ane sAmAyika banne karavAnI pravRtti che, te A pAThanA AdhAre hoya ema saMbhave che. 49. ahI de.' eTale dezathI ane " sa" eTale sarvathI--ema vivakSA samajavI. Page #306 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pra0 2-pauSadhApavAsa vrata ] 1. A aa 2. A pA. 3. A aa 4. A pe| pe. pa 5. A 6. zyA che. A 9. A 4-zarIrasatkAra-brahmAcayanA cArge cAra bhAMgA. 13. za pa de za aa de 14. za aa de, " pA sa 5-zarIrasatkAra avyApAranA cALe cAra bhAMgA, kucha ca pA de, a aa rR 18. za. pA. de, a. pe sa 20. za. pA. sa, mU. pA. sa I 21. zra. / de, a . de 22. bra po. de, a* po. sa 6-brahmacarya-abhyApAranA yAge cAra bhAMgA. de, za. pA. de, bru. pe| de, za. pA. de, %0 pA. zarIra trikasa'cegI bhAMgA-1. AhAra, zarIrasatkAra ane brahmacaryanA yege, 2. AhAra, satkAra ane abyApAranA caLe, 3. AhAra, brahmacarya ane abyApAranA cage ane 4. zarIrasatkAra, brahmacaya ane avyApAranA yAge,ema cAra bhAMgA thAya, tenA dezathI A ane sathI ATha gaNatAM kula khatrIza bhAMgA thAya. tenAM yaMtro nIce pramANe che pahelA bhAMgAnuM yaMtra bIjA bhAMgAnuM yaMtra de, za. de, za. pe. sa, bra. peoN sa, za. pA. de, zra. pe sa ! sa, bra. pa0 3 sa de de sa, za yai pAsa, za pa sa, ka pA sa, za pe. sabhya pa| trIjA bhAMgAnuM yaMtra 17. A pA. de, thra. pe de, a pe! de 19. A pA hai, tha. po TaeN, cyu pes A 19. A pA. de, brU pA. sa, 0 0 de 20. mA pa de, 50 pe sa., a sa pA. 0 pe!. 21. bhAta pA sa,Sa pade, a pe deja 22. cyA. 0 sa, bru pede, a o pA. a. 23. A . sa., bra pe sa., apeA 24. A pa0 sa, sa de, thru pe sa pAtha sa pA sa, a pA 15. za. pA. sa, bra. pA. de 16. za pa sa, a aa sa . I 0 sa 19. za pa sa a aa 23, 10 10 rasa, a pe Tre 24. zra. po. sa, a. . sa 9. A 10. A 11. A 12. A 13. A 14. A 15. mA 16. A pA. de, za. pA. de, a. pe de pe| de, za. pA. de, a. 50 sa de, za. pe! sa., a. aa de de, zarU 10 sa, a pe sa a. pA. sa, za. pA. de, a. pe de sa, za o de, 5 paisa 0 sa., a pa deva pA. sa,za pA pAsa, za o sa, a pa sa pa0 po. 253 pe. pe cAcA bhAMgAnuM yaMtra . de 25. 10 pA de, . pI de, a pa 26. za pa de, kSa. pA de, a pa sa 27. za. pa0 de, zru. po. sa., a. po. de 28. za. pA. de, thru pA. sa, a. pa0 sa 29. za. pA. sa, thra. pe! de, a pA. de 30. za. pA. sa, bra. pA. de, a. pe| sa 31. za. pe. sa, bra. / sa., a aa de 32. za. pA. sa., bra. pe. sa., a pA. sa Page #307 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ? jai jai che je dezA che 254 [ dha saM. bhA. 1-vitra -gao 39 catuHsaMgI bhAMge te cAreya prakArane pauSadha sAthe uccaranArane hoya, tethI tene eka ja prakAra che, paNa tenA dezathI ane sarvathI sela prakAre thAya che. tenuM yaMtra nIce pramANe- 1. A pi0 de, za, pi. de, ba. pi de, a pi de. A cAreya prakAranA 2A pi0 de, za0 pi0 de, braDa pi. de, a. pi0 sa pauvadha paikI vartamAnakALe 3. A pi0 deva, za0 pi0 de, ba0 pi0 sa, a0 0 de pUrvAcArya paraMparAthI sAmA4. A pi0 de, za, pi0 de.. brA pa, sa, za, pi sa0 cArIbhede mAtra AhArapa5. A pa0 de, za0 pi0 sa, ba pa de, a pi0 de Sadha ja dezathI ane sarvathI deva, za0 pi sa, ba. pi de, a0 karavAmAM Ave che, kAraNa pa0 sa, bra. pa0 sa., a. pa0 de de, za pa sa , pisa, a ke-niravadya (acitta) Asa, za, pi0 de, braDa pi. de, aA pi0 hArane bAdha (pauSadha10. A pi0 sa, za, pi0 de, ba0 50 de, a pi0 sa yukta) sAmAyikamAM ja. 11. A. pi0 sa, za, pi. de, ba. pi sa., a. pi0 de. JAta nathI, sarvasAmA12. A pi0 sa, za, pi0 de, braDa pi. sa, a. pi saha yikane uccaranAra sAdhu 13. A0 pi0 sa, za, pi0 sa, buTa para de, aA para de tathA upadhAna vahana kara14. A pa0 sa, za, po. sa0, brapi0 de , api0 sa0 nAra zrAvaka paNa AhAra 15. A0 50 sa, za0 50 sa0, bra. 5 0 0, a0 50 de0 grahaNa kare che. bAkInA 16, A0 pi0 sa, za, pi0 sa0, bra. pi0 sa0, a0 pi0 satra zarIrasa-kAratyAga vagere traNeya piSadhe sarvathI ja karAya che, dezathI karatAM prAyaH sAmAyikanA paccakhANamAM virodha Ave che, kAraNa ke-sAmAyikamAM "sAra zaM no puravAmi' e pAThathI pApa vyApArane sarvathA tyAga karAya che ane zarIrasatkAratyAga vagere traNeya pauSadha je dezathI karavAmAM Ave te teTalA pramANamAM te pApavyApAre chUTA ja rahe, te ucita na gaNAya. je ke AbharaNo, uttama vastro, vagerethI zarIrasatkAra karavAmAM tathA niravadya cIjone vAparavAmAM pApa vyApAra na thAya to paNa zarIrazobhA vagere lebhanuM nimitta hovAthI sAmAyikamAM te baMnene akaya mAnI niSedha karyo che. AhAra mATe to dezathI chUTa ApavAnuM kAraNa e che ke-AhAra vinA zaktinA abhAve dharmAnuSThAna thaI zake nahi, mATe sAdhunI jema (nibaLa) zrAvakane paNa anya kriyAomAM sAre udyama thaI zake te uddezathI AhAranI dezathI anumati ApI che. AvazyakasUtranI cUrNimAM pauSadhavratAdhikAramAM kahyuM che ke" zatti jJA, vAlo saMbhALa (samA) phelAvaNa, kutto lAmA !? " majUMi ) bhAvArtha-"e rItie je tapanuM saMkSipta varNana karyuM, te tapa dezAvagAzika karanAre athavA sAmAyika-vratavALAe potAnI zakti pramANe karo." nizIthabhASyamAM paNa pauSadhavatIne mATe kahyuM che ke-"3A ao muM" arthAta Page #308 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pra0 2-pauSadhopavAsa vrata ] 255 tenA uddezathI pakAveluM-taiyAra kareluM hoya te paNa pauSadhavratavALe te khAya." nizIthacUrNimAM paNa kahyuM che ke- " ja divase karavAmAMgo vi muje " arthAta-uddezathI kareluM hoya tene paNa sAmAyika-vatavA chatAM khAya." A vidhAna paSadha sAthe sAmAyika karanArane aMge saMbhave che, kAraNa ke-ekalA sAmAyikane kALa te mAtra be ghaDI kaheluM hovAthI teTalA samayamAM bhejananI jarUra paDatI nathI. tema ja pUrvAcArya paraMparAthI paNa ekaluM sAmAyika karanAra bhajana karato paNa nathI; zrAvaka-pratikamaNusUtra(vaMditta)nI cUrNimAM paNa kahyuM che ke-"je dezathI AhArapaSadha karyo hoya te zrAvaka gurumahArAjanI samakSa paccakakhANa pArI, makAnathI nIkaLatAM "AvasahI" kahI, Isamiti pALate ghera jaIne IriyAvahiyaM parime, gamaNAgamaNe Ave, caityavaMdana kare,pa0 bAda saMDAsAnuM (besavAmAM sAthaLa vagere je bhAga dabANamAM Ave tenuM) pramAjaMna karI Asana ( kaTAsaNuM) upara bese, pachI jamavAnAM bhAjanenuM paDilehaNa-pramArjana kare ane yathocita bhajana pIrasAya tyAre zrInavakAramaMtranuM kAraNa karI, pitAne Aje zuM pazcaphakhANa che, zuM zuM tyAga che, vagere yAda karI mukhanuM pramArjana karI jojana kare. te A pramANe " asurasuraM acabacavaM, aduamavilaMbiaM aprisaaddiN| maLavacAyag, sAduSya 33o che ? " (grAti dhULi) bhAvArtha_"jamatI vakhate mukhathI susavATA (avAja) na kare-sabaDakA na le, cabacapa javAne ke haThane avAja na kare, jamavAmAM utAvaLa na kare tema bahu vilaMba paNa na kare, jamatAM cha-dANa vagere bIhula DhoLe (nIce pADe) nahi, mana-vacana ane kAyaguptithI gupta thaI "sAdhu jema AhAra kare tema" piSadhavALo bhajana kare. pitAnI zarIrayAtrAne nirvAha thAya (bhUkha pramANe uNAdarI thAya) teTale AhAra jame ane acitta jaLathI sukha vagerenI zuddhi karIne uThatAM zrInavakAramaMtranuM samaraNa karIne (muddhisahi Adi paccakhANa karIne) uThe, uThayA pachI bhejananuM caityavaMdana (IriyAvahipUrvaka jagaciMtAmaNithI jaya vIyarAya sudhI) kare, pachI gurune vaMdana karIne tivihAra Adi paccakakhANa kare. e rItie bhajana karIne pauSadhazALAe (athavA jyAM piSadha karyo hoya tyAM) jaIne svAdhyAya, dhyAna (paThana-pAThana) vagere kare. ema zrIvaMdittasUtranI cUrNimAM kaheluM che; AthI deza-AhArapauSadhamAM sAmAyika uccaravA chatAM paNa upara jaNAvelA vidhi pramANe bhajana karavAnI zAstramAM anumati che-ema spaSTa samajAya che.pa1 50. varadaherAsarane aMge saMbhavita che. * ahIM gurune vega durasaMbhavita hovAthI mAtra khamAsamaNurUpa vandana saMbhave che. 51. pauSadhamAM AhAra vinA nirvAha na thaI zake ke bIjI kriyAmAM khalela pahoMce, tevA kAraNe ja dezathI AhArapauSadha jaNAvyuM che. AhAra, 2 hAra karavAne vidhi vagerene vicAra karatAM samajAze ke-zakti hoya tyAM sudhI vadhu tapa kara. ekAzana vageremAM AhAra karyA pachI spaMDila, mAtra Adi kriyAomAM virAdhanA saMbhavita che; teno vicAra karI zakti nahi chUpAvavAmAM lAbha che. AhAra saMjJA upara aMkuza lAvyA vinA pauSadhanI saphaLatA nathI. pauSadhamAM AhAra na ja levAya, e mAnyatA zAstraviruddha che, tema jivA IndriyanI lolupatAne piSavA AhAra kare te paNa nyAyaviruddha che. Page #309 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 256 [ dha so bhAi 1-vi. 2-gao 39 pauSadha levAne, tenuM pAlana karavAne tathA pAravAno vidhi-je divase paiSadha levAne heya te divase zrAvaka gharane dhaMdhe (upalakSaNathI vyApAra vagere saghaLuM) cheDIne pauSadhazALAmAMnI (ke hoya to pitAnI) pauSadhane vegya sAmagrI (kaTAsaNuM, caravaLa, kaMdore, saMthA rIyuM, kAmaLI, uttarapaTTo, ThaMDAsaNa, mAtrA vagerenI kuMDI, pramArjana karavA mATe paMjaNa vagere) meLavIne sAdhu (ne ega hoya te temanI) pAse upAzraye, agara pauSadhazALA vagere sthale jyAM pauSadha karavAne vega hoya tyAM jaI prathama zarIranI pramArjanA kare para pachI sthaDila-mAtrA (jhADopizAba) vagerene mATe jyAM kIDI vagere che ke vanaspati vagere sacitta na haya, sUryane tApa Ave tema hoya ane retI vagerene vega hoya tevI jamInanuM tathA tene aMge jarUrI pAtra vagere sAdhananuM paDilehaNa kare te pachI gurunI sanmukha, ke guruno vega na hoya te zrInavakAramaMtra( patathA paMcidiyasUtra)thI gurunI sthApanA karI (khamAsamaNapUrvaka) IriyAvahi paDikkame; pachI khamAsamaNa daI "IcchA, saMdi. bhagavana siha muhapatti paDilehuM?" ema AjJA mAgIne muhapattinuM paDilehaNa kare; pachI khamAsamaNa daI UbhA UbhA "IcchA saMdi. bhaga pisaha saMdisAmi? (saMdisAhuM?)" ema bole, guru kahe ke "saMdisaha!" tyAre "Iccha" kahI punaH khamAsamaNa daI 'IrachA saMdira bhaga0 pisahe kAmi? (ThAuM?)" ema bele; guru kahe ke-"ThAeha!" tyAre javAbamAM "I' kahIne zrInavakAramaMtra gaNune "IcchakArI bhagavad pasAya karI pisahadaMDaka ucarAjI" ema kahI gurunA mukhe athavA gurunA abhAve vaDila zrAvakanA mukhe ane te paNa na hoya te svamukhe) pisaha uccare, te paccakkhANa A pramANe 54 // karemi bhaMte ! posahaM, AhAra posaha-saJcao desao vA, zarIrasakAraposaha-savvao, baMbhaceraposahaM savao, abAvAraposahaM saJcao, cauJcihe posahe ThAmi, jAva ahorattaM paJjuvAsAmi, duvihaM tiviheNaM, maNeNa vAyAe kAraNaM, na karemi na kAravemi, tassa bhaMte ! paDikamAmi niMdAmi garihAmi appANaM vosirAmi // " e mujaba pauSadha uccarI, punaH khamAsamaNa daIne, "IcchA saMdi. bhagasAmAyika muhapatti paDileDuM?" ema kahe; guru kahe ke-"paDileheha; " tyAre "Icche " kahI muhapattinuM paDi. lehaNa karI eka eka khamAsamaNapUrvaka "IcchAsaMdibhagave sAmAyika saMdisAhuM? tathA IcchA saMdi. bhaga0 sAmAyika ThAu ? "--ema be Adeze mAge; gurUne Adeza maLe tyAre "Iccha" kahI, navakAra gaNavApUrvaka "IcchakArI bhagavana pasAya karI sAmAyika daMDaka uccarAjI!" ema para. AbharaNa, phUla vagere sacittAdi saghaLuM zarIra uparathI utArI nAkhe. 53. kauMsamAM je je lakhANe che te prAyaH vAkayanI saraLatA, vizeSa samajuti ke adhyAhArarUpe adhurAM jaNAtAM heI tenI pUrNatA mATe lakhAyelAM che. temAM kSati jaNAtI hoya te buddhivaMtoe sudhArI levuM. - 54. Ane artha paNa sAmAyikanA paccakkhANanI jema samajavo. mAtra sAmAyikanI jagyAe pauSadha zabda che tenAthI cAra prakArano pauSadha uccare che, temAM AhArapauSadha dezathI heya te mAtra " ga" bolavuM ane sarvathI heya te " vo' kahevuM. "arora ne artha saMpUrNa divasa ane rAtri che tene badale mAtra divasa pUrata heya to "viva" kahevuM ane mAtra rAtrine heya te "gAva rAmora' kahevuM. bAkInA "tuvid tiviSevi" vagereno artha sAmAyikanA paccakkhANanI jema samajavo. Page #310 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pra0 2-pauSadhApavAsa vrata ] 257 6 jAva niyamaM ne kahI sAmAyika-vratamAM jaNAvelA paccakkhANathI sAmAyika uccare; ( mAtra male nAva olajja' kahe ); te pachI eka eka khamAsamaNupUrvaka 'IcchA. sadi. bhaga. besaNuM satisAhuM ?, IcchA. saMdi. bhaga. esaNe DAuM ? ' ema e AdezAthI varSARtu hAya te lAkaDAnuM Asana ( pATale, pATIyu, vagere) ane zeSa ATha mahinAmAM unanA kapaDAnuM Asana yAce; te te pachI punaH eka eka khamAsamaNupUrvaka ' IcchA saMdi. bhaga. sajjhAya sadisAhuM, IcchA saMdi. bhaga. sajhAya karu?' ema e AdezAthI sajjhAya ( paThana-pAThana Adi) karavAnI rajA meLave ane prArabhamAM traNa navakAra gaNavArUpa sajjhAya (svAdhyAya) kare. e pramANe pAsaDu tathA sAmAyika laIne ( rAI) pratikramaNa kare ane pratikramaNupapa pUrNa thaye eka eka khamAsamaNu devApUrNAMka 'IcchA saMdi. bhaga0pa6 mahuvela sadisAhuM ?, IcchA. sadi. bhaga. mahuvela karazuM ? ' ema e Adeze| mAge. pachI khamAsamaNa daIne, iriyAvaddhi paDikkamavApUrvaka 'icchA sa`di bhaga0 papaDilehaNa karemi ? (karu?)' ema Adeza mAgI, zrAvaka muhapatti ( tathA caravaLA ), Asana ( kaTAsaNuM) ane pahereluM adharIya vasra ( dhotIyuM tathA korA ), tenuM paDilehaNa kare tathA zrAvikA muhapatti ( caravaLA ), kaTAsaNuM, sADI, ka'cuka ( kAMcaLI ) ane adharIya vastra ( caNIyA kArA sAthe ) paDilehe; pachI iriyAvahI paDimIne khamAsamaNupUrvaka ' icchakArI bhagavana pasAya karI 58paDilehaNAM paDilahAvA !' ema mele; guru kahe- paDileha; ' tyAre Iccha" " kahI sthApanAcAya nuM paDilehaNa kare; ane sthApanAjI (Irika hAya teA) punaH sthApIne, khamAsamaNu daI 'IcchA. saMdi. bhaga upadhi muhapatti paDilehuM ?' ema kahI, Adeza maLyethI * IcchuM ' kahI muhapattinuM paDilehaNa kare; pachI eka eka khamAsamaNu devApUrvaka IcchA0 sakri. bhagavat udhi sadisAhuM ?, IcchA. sadi bhaga. upaSi paDilehuM ?' ema e Adeze : , " 55. rAI pratikramaNamAM chelle ' kalANuka Mda'nI thAyapUrvaka cAra thAyathI devavaMdanA karI, aMte namotthu O' kahI, e e AdezA mAgavA. pachI bhagavAna huM....' Adi vaMdana karI * aDhAIsu ' kahevuM. ) hAlamAM te uparAnta je prakSipta vidhi karAya che, te paNa A che Adezo mAgyA pachI pUrNa karavAthI pratikramaNa pUrNa thayuM samajavuM. pa6. zarIranI vAravAra thatI kriyA, zvAseAcchavAsa, cakSuspaMdana vagerene mATe vAravAra rajA mAgI zakAya nahi, mATe * bahuvela eTale vAravAra' thatI kriyAone aMge rajA meLavavA mATe e e AdezA kahyA che. AthI e sUcita thAya che ke te sivAyanI jete aMge AjJA meLavavI zakaya hAya tevI eka pazu kriyA gurUAnA meLavyA vinA karI zakAya nahi. arthAt vinA rajAe eka sthalethI khIje sthale besavAnI paNa svataMtratA rahetI nathI, to suvuM, vAta karavI vagere pramAda te thAya ja kema ? 57. AMkhathI joI te caravaLA vagerethI pramArjana karavuM, tene paDilehaNu kahyuM che. 58. sthApanAcAya jI ke vaDilAnAM vastrAdi te ahIM paDilehaNAM ' samajavAM. temAM prathama khAla, puchI vRddha, mAMdA ane tapasvI vagerenA kramathI paDilehaNa karavuM. ' 59, jo caMdanakanA pratiSThita kAyamI sthApanAjI hoya te! sthApavAnI jarUra nahi, paN pustaka-bhALA vagere upakarAnI Itvarika eTale alpakALa mATe sthApanA karelI hoya, te paDilehaNa karavA pahelAM utthApavI aMte paDilehaNu karyo pachI puna: sthApIne khAkInI kriyA karavI. 33 Page #311 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 258 [ 10 saM0 bhA1-vi0 2-gA. 39 mAgI vastro, kAmaLI vagere bAkInA pitAnAM vastro)nuM paDilehaNa kare; pachI yatanApUrvaka pauSadhazALAnI" pramArjana karI kAje (kacaro vagere) uddharIne parave; te pachI IriyAvahi0 pratikramaNa karIne, gamaNagamaNe AvavApUrvaka khamAsamaNa daIne sAdhunI jema mAMDalImAM svAdhyAya kare; tyAra pachI bhaNe-gaNe, pustaka vAMce; ema karatAM jyAre upadanaparisIne samaya thAya tyAre khamAsamaNa devApUrvaka "IcchA saMdi. bhaga bahu paDipunA pirisI!" ema kahIne bIjuM khamAsamaNa daI Adeza mAgI, IriyAvahi paDikakamI, punaH khamAsamaNa daI, IcchA saMdi. bhaga0 paDilehaNa karuM?" ema Adeza mAgI, "Iccha' kahI, muhapattinuM paDilehaNa kare ane punaH bhaNavuM, vAMcavuM vagere jJAna-dhyAna kare. e rItie madhyAhna samaye kALaveLA na thAya tyAM sudhI (sUryodaya ane sUryAstanA madhyakALanI pahelAM 24 mInITathI zaru thaIne pachInI 24 mInITa sudhI-ema dinamAnanA madhyanI 48 mInITa kALaveLA, eTale jJAna bhaNavA mATe te akALa che tenI zarUAta na thAya tyAM sudhI) jJAna-dhyAna kare; pachI deva vAMdavAnA kavhAya te traNa vAra "Avasahi" kahevApUrvaka zrIjinamaMdire jaI devavaMdana kare; tyAMthI AvI je paccakkhANa pAravAnuM hoya te je paccakakhANa karyuM hoya tene samaya pUrNa thAya tyAre khamAtra daI muhapatti paDilehavAne Adeza mAgI, muhapattinuM paDilehaNa kare; pachI khamA daI A pramANe pATha bele. " pArAvaha porisI purimuDDho vA, cauAhAra kao tihAra kao (vA) Asi, nivieNaM AyaMbileNaM egAsaNeNaM pANAhAreNa vA jA kAi velA tIe ". bhAvArtha - paccakakhANa para! pirasI, purimaC vagere cauvihAra ke tivihAra (je karyuM hoya te) ane navI, AyaMbila, ekAsaNuM ke pANahAra, je paccakakhANa karyuM hoya tene samaya thAya tyAre." (vastutaH A paccakakhANane pATha prAcIna bhASAmAM che, jethI vAkya, kriyApada, karma vagerene vyavasthita saMbaMdha temAM jaNAtuM nathI, te paNa Azaya e che ke-je paccakhANa je samaya sudhInuM karyuM hoya teTale samaya pUrNa thayethI te paccakakhANa pAravAnI bhAvanA hoya 60. makAnamAMthI kacare bhegA karIne, uddharIne eTale temAM jIvanuM kalevara vagere heya, anAja vagere sacitta vastu hoya agara jIva hoya, te badhuM tapAsIne yathAsthAne pAThave. kacarAne bahAra yogya jagyAe aNujAha jasuga" kahI jayaNAthI mUke ane pachI "vosire sire sire" kahe. A kriyAne paraThavavuM " kahevAya che. 61. haratAM-pharatAM thayela virAdhanAne aMge micchAmi dukkaDaM deva, te "gamanAgamana "nI AlocanA kahevAya che. 62. zrAvakonA maMDalamAM eTale sarvanI sAthe svAdhyAya kare, athapattie "manaMda niva" vagere pAMca gAthAnI sajajhAya kahe, vartamAnamAM trikALa devavandana karAya che. te paikI prAtaHkALanuM ATha theyanuM devavandana karIne sajhAya karavAne vyavahAra cAlu che. 63. dinamAnane cotho bhAga te prahara kahevAya, temAMthI "pAdana" eTale " pAda ochuM" arthAt sUryodayathI piNe prahara pUrNa thaye "pAdena parisi' thAya che. koI haMmezane mATe sUryodaya pachI cha ghaDI vyatIta thAya tyAre "pAdana parisi" mAne che. 64. vartamAnamAM madhyAhnanuM devavaMdana paNa avazya karavAmAM Ave che. Page #312 -------------------------------------------------------------------------- ________________ praha 2-poSadhopavAsa vrata]. 259 te upara pramANe pATha bolIne paccakakhANa pAravA mATe gurunI anumati meLave.) pachI devavaMdana5 karI, sajhAya karI pitAnA ghera jAya; je pauSadhazALAethI ghera (ke jyAM jamavAnuM hoya te sthale) se DagalAM uparAnta dUra javAnuM thAya, te tyAM jaI prathama IriyAvahi paDikakamI, (gamana)-Agamana AlecI, yathAsaMbhava (je kaI gurnAdikane cega hoya te) atithisaMvibhAgane lAbha laI (pUrvemAM jaNAvyA pramANe bhAjana, mukha vagerenuM paDilehaNa-pramArjana karI,) hAle nahi tevA nizcala Asane besI, hAtha-paga-mukha vagere pramAIne navakAra gaNuM, rAga-dveSa vinA prAsuka ( acitta) vastunuM bhajana kare. je pahelAM saMdeza kahevarAvavAthI pitAnA svajanAdi kaI pasdhanA sthAne bhejana lAvyA hoya te tyAM ja bhejana kare (ghera jAya nahi), paNa ( sAdhunI jema) ghera ghera pharIne bhejana meLave nahi. te pachI punaH pauSadhazALAe AvI IriyAvahi0 paDikamI jagaciMtAmaNithI "jya viyarAya" sudhI (bhajananuM) caityavaMdana kare ane gurUne vandana karIne punaH tivihAra ke cauvihAra, zakya hoya te paccakhANa kare. je tene vaDInItinI bAdhA hoya, te (traNa vAra ) " AvarsIhi' kahI sAdhunI jema upagapUrvaka (Isamiti pAlana karate, jyAM manuSyAdi na hoya ane rUti vagere hoya tevA) nirjIva thele jaI, daSTithI jamInanI pramArjana karI bese; besatAM pahelAM "aNunAda jJasurAho' 65. ahIM paccakkhANa pAravAnA vidhimAM pahelAM muhapatti paDilehaNahArA pAravAnA Adezo mAgavAnuM ane pAchaLathI devavaMdana sajajhAya karavAnuM jaNAvyuM che, paNa vartamAnamAM pahelAM khamA daI IriyAvahi paDikamI, "jaga-ciMtAmaNi'nuM "jaya viyarAya" sudhI tyavadana karI, pachI khamA daI, sajhAyane Adeza mAgI, "mannaphTa nirvi "nI sajhAya kahevAmAM Ave che; pachI khamA pUrvaka muhapatti paDilehavAne Adeza : mAgIne muhapattipaDilehaNa karI, punaH khabhA pUrvaka "IcchA saMdi. bhaga paccakhANa pArUM?" ane bIjuM khamAsamaNa daI "IcchIsaMdi. bhaga paccakakhANa pAyuM !' ema kahI, jamaNe hAtha mudipUrvaka caravaLA upara sthApIne, eka navakAra gaNI, pite je paccakkhANa karyuM hoya tene yAda karI; paccakkhANanI cha zuddhi yAda karavApUrvaka A pramANe pATha bele che. upavAsa karyo hoya te " sUre uggae upavAsa karyo tivihAra, pirisI-sA porisI (vagere je karyuM hoya te) paccakkhANa karyuM pANahAra-paccakkhANa phAsiyaM-pAliaM- sahiaM-tiyiM-kiSTie-ArAhiaM-jaM ca na ArAhi tassa micchAmi dukkaDaM." ekAsaNuM vageremAM "uggae sUre pirisI-sA pirisI (ke sUre ugae purimaDha-avaDha vagere je karyuM hoya te) paccakkhANa karyuM cauvihAra, (kaI tivihAra paNa mAne che te pramANe tivihAra karyuM hoya te tivihAra) kahI nIvI, ekAsaNuM ke AyaMbIla je karyuM hoya te bole; temAM paNa kAmacauvihAra karyuM hoya te cauvihAra, nahi te tivihAra bole. jema ke-ekAsaNuM karyuM tivihAra (e pramANe kareluM paccakkhANu yAda karI pachI) "paccaphakhANa phAsiaM-pAlie-sahi-tiri-kiTriaM-ArAhie (A cha zuddhine artha AgaLa paccakkhANa adhikAramAM kahevAze.) jaM ca na ArAhi tassa micchAmi dukakaDa." e pramANe bele ane pachI bhajana pahelAMne samaya aviratimAM na jAya te mATe mukrisahi Adi saMketa paccakhANa kare. e pramANe vartamAnamAM pAravAne vidhi cAlu che, ahIM jaNAvelA vidhi pramANe pahelAM paccakakhANa pAravAnI gurunI anumati meLavI, pachI devavandana-sajajhAya karI vAparavA jAya, ane tyAM beThA pachI paccakkhANa ( yAda karI che zuddhi saMbhALIne) pArI bhajana kare, ema prAcIna samayamAM vidhi karAto haze ane samaya jatAM paccakkhANa pAravAnI ajJAnatAdi kAraNe guru pAse paccakkhANa pArIne ghera javAnuM zarU thayuM haze, ema samajAya che. Page #313 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 260 [ 10 sa bhA0 1-vi0 2-gA0 39 kahI anumati mAge ane zuddhi karI uThayA pachI te sthali, mAtru (jhADA-pezAba ), pANI vagere madhuM traNa vAra 'vesire' kahI vAsirAve ( taje); punaH tyAMthI upayegapUrvaka svasthAne AvI, IriyAvahi. pratikramaNa karI, khamAsamaNa daI, gamAgamaNuM Alece; te pATha A pramANe " IcchAkAreNu sadisaha bhagavat gamAgamaNe AleAuM ? * * Iccha' kahIne 66 'vasatihuMtA AvasI karI avaradakkhiNadisi jAiu, disAloa karia, aNujANaha jassuggaha ti bhaNia, saMDAsae thaMDilaM ca pamajjiya, uccAra- pAsavarNa vosiriya, nisIhiyaM kariya, posahasAlAe paviTThA, AvaMta - jaMterhi jaM khaMDiya jaM virAhiyaM tassa micchAmi dukkaDaM / " bhAvAtha pauSadhanA sthAnethI Avasaddhi kahI apara-dakSiNa (naiRtya ) dizAmAM gayA, tyAM dvizAleAka karyAM, arthAt-kAI dekhe nahi te mATe cAreya krizAmAM joyuM, pachI besavAnI jagyAe ' , aNujANuha jasuggaDA ' kahI, sa'DAsAne ( sAthaLa vagere besavAmAM je bhAga khAya tene ) pramAne tathA jamInane dRSTithI joIne, sthADila-mAtru karI, tene vAsirAvIne, pAchA AvI nisIhi kahI pauSadhazALAmAM praveza karyAM, ( e badhuM karavAmAM) javA-AvavAmAM je (jinAjJAviruddha ) kha DanA ( ke koI jIvanI hiMsAdi ) virAdhanA thaI hAya te mAruM pApa mithyA thAo ! " e pramANe guru( ke sthApanAcAya )nI sanmukha AlecanA kare. ( vattamAnamAM * mitti -mAtrAsamiti' ityAdi pAMca samiti-traNa guptinI virAdhanA mATenA pATha elI * micchAmi duDa" ' devAnA vyavahAra che.) pachI paThana-pAThana-vAMcana Adi svAdhyAya kare ane trIjo prahara pU thAya tyAre cAthA praharanI zarUAta thatAM ja (khamA. daI, IcchA. saMdi. bhaga. ' vadu paDavunA iitta ' ema kahI, khamA. daI, iriyAvahi. paDimI ) khamA. daI, ' cchiAkAreNa sa'disahu bhagavan paDilehaNu* karemi ? ' ema Adeza mAgI, khamA. daI, 'cchiA. sa.i bhaga. posahusAla' pamajemi ' ema kahI, zrAvaka, muhapatti ( tathA caravaLA ), Asana-kaTAsaNu' ane paheravAnu' dhAtIyuM (kaMdoro )-e darekanuM paDilehaNa kare tathA zrAvikA, muhapatti ( caravaLA ), kaTAsaNuM, sADI, ka'cuka ane caNIyAnu paDilehaNa kare. ( pachI iriyAvahi. paDimI prabhAtanA paDilehaNanI jema khamA. daI, 'IcchA sakri. bhaga. DilehaNAM DileDAvAjI ' kahI ) sthApanAcAya jItu. tathA vaDila ane khAla vageretu' paDilehaNu kare, pachI makAnanI pramAnA karI, khamA.pUrvaka Adeza mAgI, upadhi-muhapatti paDilehaNa karI, khamA. daI utkaTikAsane besI saghaLA sAMbhaLe tema pAMca gAthAnI zrAvakanI karaNInI 'manannu jhALa0 '* sajjhAya kahe. pachI e vAMdaNAM ApIne paccakkhANa kare, pachI eka eka khamAsamaNupUrvaka upadhipaDilehaNanA e Adeze mAgI, vastra, kabala vagere bAkInAM vaAdi paDilehIne svAdhyAya kare. ahIM eTaluM vizeSa che ke-je upavAsI hoya te paheravAnu dhAtIyu' chelluM paDileha; zrAvikA tA savAranI mAphka sa upadhinu' paDilehaNu kare. ( pachI 6 66. ahI hAlamAM eTaluM vizeSa che ke-sAMjanA paDilehaNamAM muhapatti pachI kaTAsaNAnuM ane trIje naMbare caravaLAnuM paDilehaNu tathA savAre muhapatti pachI caravaLAnuM ane te bAda kaTAsaNAnuM paDilehaNu karavAmAM Ave che. te uparAnta puruSane mAtra khetI ja paherI rAkhavAnuM heAya che, mATe dhAtIyuM-kArA kare, paNa strIne tA caNIyA, kAMcaLI ane sADI traNeya zarIra upara paherI rAkhavAnAM ja hAvAthI e traNeyanu paDileDu kare, eTaluM potAnAM vaonuM paDalehaNa karyo pachI paDilehaNuAM paDelehe. vaLI makAnanI pramAnA paliyu pahelAM Page #314 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pra0 2-pauSadheApavAsa vratamAM mADalAM ] 21 devavadana karI ) paThana-pAThana kare. sAMje kALaveLAe sUryAsta pahelAM makAnanI bahAra tathA a Mdara sthaMDilanI tathA mAtrAnI khAra mAra bhUminu pramArjana (prekSaNa ) kare. kahyuM che ke 44 bArasa vArasa tini a, kAiauccAra kAlabhUmIo | aMto bahiM ahiAse, aNahiAseNa paDilehA // 1 // ( 35dezamAhA-[40 371 ) }} << bhAvA khAra, khAra ane traNa; ema anukrame laghunIti, vaDInAMti ane kALagrahaNu mATe kula 27 sthAnA( jagyA )nu paDilehaNu-pramArjana kare, temAM hAjata sahana thAya tA makAnanI bahAranI ane sahana thAya nahi tyAre aMdaranI bhUminA upayoga kare ' A vidhine mAMDalAnA vidhi kahe che. tenA pATha nIce pramANe che. vaDInIti ( jhADA-pezAba ) mATe 12. "" 1. 6 AghADe Asane uccAre pAsavaNe aNuhiyAse 2. AghADe Asane pAsavaNe aNuhiyAse 3. makke 4. majhe 5. dare $. dare "" 29 "3 (1) sa'thArAnI pAse-cha. "9 17 laghunIti ( pezAba ) mATe 12. "" . 27 . "" "" AhAra- karavAnuM jaNAvyuM che, parantu savAranI jema sAMje paDilehaNa pachI paNa kAjo levAnA vyavahAra ghaNA sthale - tevAmAM Ave che, pAtAnI bAkI rahelI upadhinA paDilehaNamAM paNa savAre pahelAM sa McArIyuM ane pachI bAkInAM vastro tathA chelle khesa ( uttarAsaMga ) paDilehaNa thAya che ane sAMje pahelAM uttarAsaMga ane chelle saMcArIyuM paDilehaNu karAya che. upavAsavALAne paccakkhANa pahelAM vAMdaNAM ApavAnAM hotAM nathI. sAMje paDilehaNu vakhate ja paccakkhANumAM cAreya AhArane tyAga (cauvihAra ) kare. vastutaH pauSadhamAM trIjA praharamAM ja pANInuM kArya samApta karavAnuM hAya che ane cothA praharanI zarUAtamAM ja paleihaNa karI paccakkhANumAM cAreya AhArano tyAga karavAnA heAya che. hAla evI mAnyatA cAlu che ke--paDilehaNa karyAM pachI pANI vaparAya nahi. te mAnyatA sAcI che, paNu tenA uddeza nahi samajavAthI pANI pIvAne kAraNe paDilehaNa ceAthA praharamAM cheka mADuM karavuM ane tyAM sudhI pANI vAparavuM, te banne rItie bhUlabhareluM che. paDilehaNunA samaye paDilehaNa karavuM joie ane paDilehaNa pachI eTale trIjA prahara pachI pANI na vAparavuM joI e, te vAstavika vidhi che. te bannenu pAlana thatuM nathI. ( kAI khALa ke glAna vagerenA ce!ge apavAda hAya che, paNa Aje sarvasAmAnya rUDhi cAle che ke-paDilehaNa na thayuM heAya tyAM sudhI pANI vaparAya, mATe paDilehaNu me uN karavuM tathA tyAM sudhI pANI pIvuM e barAbara nathI. ) "" 67. ahI' 'savAre ' eTale khAsa viziSTa kAraNe makAnanI bahAra javAya tema na hoya tyAre makAnamAM ja vaDI-laghunIti karavAne mATe e jagyAe rAkhavAmAM Ave che, eka saMthArAnI pAse ane khIjI bAraNAnI pAse aMdara. temAM * anei ' eTale sthaMDila-mAtrAnI hAjata vadhu paDatI (asahya hai|vAthI jo vilaMba karI zakAya tema na hAya, tA sacArA pAsenI jagyAnA upayAga karavAnA hoya che ane yAre ' eTale tevI vadhu paDatI hAjata na hAya-vilaMba karI zakAya tema hAya, te khAraNA pAsenI aMdaranI bhUminA upayega "" < Page #315 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 26ra [ dha saMo bhA0 1 vi0 2-gA 39 (2) upAzrayanA dvAra pAse aMdaranA bhAgamAM-cha. 1. AghADe Asane uccAre pAsavaNe ahiyAse. 2. AghADe Asane pAsavarNa ahiyAre 3. i majajha cha cha cha | 4. cha majhe s (3) makAnanA dvAra pAse bahAranA bhAgamAM-cha. 1. aNaghADe Asane uccAre pAsavaNe aNahiyAse 2. ANaghADe Asane pAsavaNe aNahiyAse 3. i majhe , , , | 4. , majhe , w 5. , dUre , , , , , 6. , hare , A (4) bahAra se DagalAMnI aMdara nirjIva bhUmimAM-cha. 1. aNaghADe Asane uccAre pAsavarNa ahiyAse 2. aNaghADe Asane pAsavaNe ahiyAse 3. , majhe che , " | 4. , majhe che 5. phUre , ' , ' 6. >> dUra che. - pachI pratikramaNa karIne, sAdhune vega hoya to teonI vizrAmaNa (zarIra dabAvavuM vagere sevA) kare, athavA khamAsamaNa daIne sajajhAya-paThana-pAThana vagere kare. pachI sUryAstathI rAtrine eka prahara pUrNa thAya tyAre (khamA daIne, "IcchA saMdi. bhagave bahupaDipunnA pirisI" kahI, khamA daI, IriyAvahi. paDikakamI) khamA daI, "IcachAtra saMdiga bhaga, bahupatipunnA pirisI rAI saMthArae kAmi?" ema AjJA mAgIne, I' kahI, caukkasAya. kahI, name (c) jthI jaya vIyarAya sudhI devavandana kare. pachI laghuzaMkA TALIne sarva bAhya upadhine (eTale saMthArAmAM anupayegI vastuo, kuMDIo ane DaMDAsaNa vagere darekane) saMbhALIne saMthArouttarapaTTo DhIMcaNa upara rAkhI, beThAM beThAM yatanApUrvaka paga tathA bhUminI pramArjanA karIne dhIme dhIme ( jayaNAthI) saMthAre pAthare. pachI DAbA pagathI saMthArAne sparzIne, muhapattinuM paDilehaNa karIne, "nirIdi jilada nidi, namo mAmaLA" arthAtu-mana, vacana ane kAyAthI pApakaravAne hoya che. te sivAya "mAyAde' eTale jyAre AgADha kAraNa na heya-makAnanI bahAra javAmAM harakta na hoya, tyAre makAna bahAranI be jagyAe rAkhavAmAM Ave che temAM "maurrdayA'nA prasaMgamAM bAraNAnI pAse ja bahAra ane "diyA'nA prasaMgamAM se DajhananI aMdaranI jagyAno upayoga karavAne ya che. pahelA pAThamAM "-paNa " e be pAThathI DA-pezAba bane samajavuM. bIjA pAThamAM - pAsavaNe eTale mAtra prazravaNa-pezAba samajavo. te sivAya "zAsane ' eTale najIka, "maNe ' eTale madhyamAM ane " ' eTale dUra -ema darekamAM traNa traNa sthAne eTalA mATe rAkhavAnAM hoya che ke-je rAtri bahAranI jamInamAM kaI baLada vagere pazuone ane aMdaranI jamInamAM keI kIDI, kuMthu Adi jIvone upadrava thAya te najIkanI choDIne madhyanI, ane madhyamAM paNa upadrava hoya te daranI -ema traNamAMthI koI ekane yathAsaMbhava upama thaI zake. " AgATa" kAraNe eTale viziSTa rega ke rAjA, cera, vagerene bhaya heya, athavA saMyamane ughAta thAya tevAM vizeSa kAraNe hoya tyAre makAnanI bahAra na javuM. e rItie mAMDalanA pAkane artha jANu. Page #316 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - pra0 2-pauSadhapavAsamAM saMthAzaparisI ]. 263 vyApArane tyAga karavArUpa traNa vAra "nizIhi' kahI, "kSamAmane namaskAra thAo" ema 38. ( pachI goyamAINaM mahAmuNINaM' arthAt- gItamA bhADA bhuniyAna-kSamAzramAne nbh24||2 thA!' ma bhAnamA mosAya che.) pachI 'aNujANaha jihajjA!" meTa 3 nye08 (4) Ayo ! (phUlyo ! ) bhane saMthArAnI anujJA mAyA!' mosadi moadi saMthArAmAM besI navakArapUrvaka karemi bhaMte! sUtra traNa vAra kahIne nIce pATha bole. " aNujANaha paramagurU, guruguNasyaNehiM mNddiysriiraa| __ bahupaDipunnA porisI, rAiyasaMthArae ThAmi ? // 1 // " " aNujANaha saMthAraM, vAhuvahANeNa vAmapAseNaM / kukkuDi (Da) pAyapasAraNa ataraMta(tu) pamajjae bhUmi // 2 // " ( oghani0, 205) " saMkoiasaMDAsA, uvvaTuMte a kAyapaDilehA / davvAiuvaogaM, UsAsaniraMbhaNAloe // 3 // " (oghani0, 206) " jai me hujja pamAo, imassa dehassimAi rayaNIe / AhAramuvahiM deha, savvaM tiviheNa vosiriaN||4||" a pachI 'cattArimagalaM' vagere nIce pramANe bhAsa 42" cattArimaMgalaM-arihaMtA maMgalaM, siddhA maMgalaM, sAhU maMgalaM, kevalipannato dhammo maMgalaM; cattAri loguttamA --arihaMtA loguttamA, siddhA loguttamA, sAhU loguttamA, kevalipannatto dhammo loguttamo; cattAri saraNaM pavajjAmi-arihaMte saraNaM pavajjAmi, sidhdhe saraNaM pavajAmi, sAhU saraNaM pavajAmi, kevalipannattaM dhamma saraNaM pavajjAmi. " ( Ava0 sUtra, adhya0 4) " pANAivAyamaliaM, corika mehuNaM daviNamucchaM / / kohaM mANaM mAya, lohaM pijja tahA dosaM // 1 // " " kalahaM abbhakkhANaM, pesunnaM raiarahasamAuttaM / paraparivAyaM mAyAmosa micchattasallaM ca // 2 // " "vosiri(ra)su imAI, mukkhamaggasaMsaggavigdhabhUyAI / duggainibaMdhaNAI, aTThArasapAvaThANAI // 3 // " " ego'haM natthi me koI, nAhamannassa kassai / evaM adINamaNaso, appANamaNusAsai (e) // 4 // " " ego me sAsao appA, naanndNsnnsNjuo| sesA me bAhirA bhAvA, savve saMjogalakkhaNA // 5 // " " saMjogamUlA jIveNa, pattA dukkhprNpraa| tamhA saMjogasaMbaMdha, savvaM viviheNa vosiriaM // 6 // " Page #317 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 264. [ dha0 saM0 bhA. 1-vi0 2-gA 39 bhAvArtha_"he mahAna guNaratnathI suzobhita dehavALA parama guru! mane AjJA ApI, parisI pUrNa thaI che, huM rAtrimAM saMthAre suvuM? (1) mane saMthAravA (zayana) mATe AjJA Apo! kevI rItie zayana mATe, te jaNAve che. "DAbA hAthanuM ozIkuM karIne, eTale ke-mAthA nIce DAbe hAtha mUkIne, DAbe pAse-paDakhe, kukaDI (bhASAmAM jene TITeDI kahe che tenI) mAphaka paga uMcA rAkhIne zayana karavuM ane te rItie zrama lAge tyAre bhUmi eTale paga asAravAnI jagyAne pramAIne paga lAMbA karavA. (2) pAsuM badalavuM hoya tyAre saMDAsA eTale sAthaLa vagere pramAIne paga TUMkA karI, saMthArAnI paDakhuM badalavAnI jagyA ane badalavAnuM paDakhuM ane pramAjIne pAsuM badalavuM, rAtre laghunIti Adi mATe javuM paDe, tyAre jAgyA pachI ( nidrA na chUTe te) zvAsa rUMdhIne dravyAdine upacAra karavo, eTale ke-dravyathI huM koNa chuM ?, kSetrathI kyAM chuM?, kALathI atyAre kaye samaya che? ane bhAvathI huM kayI avasthAmAM chuM-mAre zuM karaNIya che? vagare nizcaya kare; e rItie zayanane ane jAgavAne vidhi kahyo. (3) have kadAca UMghamAM ja pramAda eTale maraNa thAya, te AtmAne parigrahane bhAra na rahe mATe sAkAra (AgAra sahita) anazanane vidhi kahe che ke "je A nidrAmAM mArUM maraNa thAya, te cAreya prakArane AhAra, upAdhi eTale jIvanamAM upayogI saghaLe vastra-pAtrAdi parigraha tathA A zarIra; e sarvane mana, vacana ane kAyAthI sirAvuM chuM tAjuM chuM.(4) (e pramANe sAgAra anazana karI maMgala mATe nizcaya kare ke 1-arihaMte, 2-siddho, 3- sAdhu munivaro ane 4-2IkevalI bhagavate kahela dharmae cAra to ja mAre maMgalarUpa (sarva vinAne haranArAM) cheH (kAraNa ke-) 1-arihaMte, 2-siddha bhagavate, 3-sAdhu munirAje ane 4-kevalIbhASita dharma -e ja cAra lokamAM (jagatamAM) uttama che, (mATe) huM 1-arihaMtanuM, 2-siddha bhagavaMtanuM, 3-sAdhu munirAjonuM ane 4-kevalI bhagavate kahelA dharmanuM-ema cAreyanuM zaraNa svIkAruM chuM." vaLI " 1-prANAtipAta, 2- alika-juduM, 3-cerI, 4-maithuna, pa-dravyamUccha-parigraha, 6-krodha, 7-mAna, 8-mAyA, 9-lobha, 10-rAga, 11-dveSa, 12-kalaha (kaccha), 14-abhyAkhyAna (beTuM ALa devuM te), 14-cADI (sAcI paNa gupta vAta kahevI te), 15-rati-arati (AnaMda-kheda), 16-paraniMdA (pAchaLa durgaNa belavA), 17-mAyApUrvakanuM asatya vacana ane 18-mithyAtvazalya,-A aDhAre ya (AtmAne aMge) pApanAM sthAne-kAraNe che. (1-2) vaLI e pApasthAnako durgatinAM kAraNabhUta che, kSamArganI prAptimAM viddhabhUta che, mATe te sarvane huM sirAvuM chuM-taLuM chuM. (3) huM ekale ja chuM, mArUM jagatamAM keI nathI, huM paNa keIne nathI -e pramANe manamAM dInatA lAvyA vinA AtmAne zikhAmaNa Ape. (4) vaLI (mULarUpe) mAro AtmA svataMtra-eka ja che, zAzvato che ane jJAna, darzana ( vagere) guNothI cakta che te sivAyanA anya je je padArtho che te mArA nathI, para che, sarva mAtra sagarUpa che (paNa mArA AtmArUpa nathI). (5) e saze ke je duHkhanuM mULa che, tenAthI mArA jIve duHkhenI paraMparA jogavI che, arthAt sAga ja duHkhanuM mULa che, mATe te anya padArthonA sagarUpa saMbaMdhane mana, vacana ane kAyAthI huM tAjuM chuM. (6) e pramANe AtmasvarUpane vicArIne-ema bhAvanA bhAvIne samyaktvanuM paccakkhANa traNa vAra kare; te A pramANe Page #318 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pro 2-pauSadhopavAsamAM saMthArAperisI ] " arihaMto maha devo, jAvajjIvaM susAhuNo gurunno| vipinatta tatta, raka saMmatta mA madira 2 | " bhAvArtha-" jIvuM tyAM sudhI zrIarihaMta e ja mArA deva, susAdhue ja mArA guruo ane jinezvaroe kaheluM vacana te ja mAre tatvarUpa (pramANabhUta) che. 1." ema samakitanuM samaraNa karI zrIpaMcaparameSThi namaskArarUpa navakAra mahAmaMtranuM ( sAdhu traNa vAra ane zrAvaka sAta vAra) smaraNa kare; te pachI sarva jIvene nIce mujaba khamAve. " khamia khamAvia mayi khamaha !, savvaha jiivnikaay| siddhaha sAva zAyara, munsa vera na (nara) mAva ?" " sabve jIvA kammavasa, caudaha rAja bhamaMta / / te me sa vanaviSA, muH te vasaMta ra che " " = laM mamir , i = vAI (vA) mAliI jAvaM jaM jaM kAeNa kaya, micchAmi dukkaDaM tassa // 3 // " bhAvArtha-"huM bIjAnA aparAdhone khamuM chuM ane mArA je aparAdha thayA hoya tenI kSamA mAguM chuM. sarva cha javanikAya che ane kSamA karo ! huM siddha bhagavaMtenI sAkSIe AlecanA karUM chuM ke-mAre koInI sAthe vairabhAva nathI. (1) sarva jIve karmane vaza cauda-rAjamAM bhame che (janme che, mare che), te sarvane huM khamAvuM chuM; mane paNa te kSamA Ape! (2) meM je je pApa manathI karyuM hoya, vacanathI bhAkhyuM hoya ane kAyAthI karyuM hoya, te sarva mArUM pApa mithyA thAo." (3) e pramANe sarva corAsI lAkha jIvanine khamAve. (vartamAnamAM te pirisInA samaye mAMDalImAM sahue sAthe Asana upara besIne upara saghaLo pATha eka sAthe belIne saMthArA parisI bhaNAvavAne vyavahAra che.) je rAtrimAM zarIra ciMtAnuM prajana paDe te saMthAre bIjAne bhaLAvIne, "Avasahi" kahIne, pahelAM paDilehaNa karelI bhUmimAM (mAMDalAM karyA hoya tyAM) laghuzaMkA TALIne sirAve; pachI saMthArA pAse AvI Iri pratikramaNa karI, gamanA gamananI AlocanA karI, ochAmAM ochI traNa gAthAne svAdhyAya karI, namaskAramaMtranuM smaraNa karate zayana kare. e pramANe zubha dhyAnapUrvaka zayana kare ane rAtrinA chelA prahare jAge, arthAt eka prahara rAtri bAkI rahe tyAre nidrA cheDe 8 pachI IriyAvahive pratikramaNa karIne "kusumiNa-dura sumiNane kAu saga9 kare ane khamA pUrvaka jaga-ciMtAmaNinuM caityavaMdana jaya vIyarAya sudhI karI, 68. zrAvake savAre jAgatAM zuM zuM karavuM joIe, te AgaLa dinakRtyamAM zarUAtamAM kahevAze. 69. khamA IcchA saMdi. bhaga0 kusumiNa-dusumiNuohaDAvaNurtha kAussagna karUM? Iracha kusumiNa) karemi kAusagaM annatyAdi kahI, cAra legasa sAgaravaragaMbhirA sudhI 108 zvAsocchavAsane kAussaga kare, temAM je sAmAnya durthIna Adi svapna AvyuM hoya to 100 zvAsa. (caMde nimAyarA sudhI ja cAra vakhata legasa) gaNe ane strI sevananuM duSTa svapna AvyuM hoya te 108 zvAsono kAussaga kare, pachI te pANIne pragaTa logassa kahe; te paNa dinakRtyamAM prAtaHkALanA kartavya vakhate kahevAze. 34 Page #319 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [dhao saMo bhAo 1-vio -gA39 cAra khamA pUrvaka "bhagavAnae" Adi cArane vandana karI, eka eka khamApUrvaka sajhAyanA be Adeze mAgI svAdhyAya kare. te pachI jyAre pratikramaNa karavAne samaya thAya, tyAre prabhAtika (rAI) pratikamaNa (prathama IriyAvahi pratikramaNa karIne) zarU kare. pratikramaNa pUrNa thayA pachI pR. 58 mAM kaho te vidhi pramANe paDilehaNa karIne chelle sarva zrAvakenI sAthe mAMDalImAM svAdhyAya (sajhAya) kare. je piSaha pAravAnI IcchA hoya te (khamA daI, IyiAvahive pratikramaNa karI,) khamAsamaNa daI, ubhA ubhA "IcchA saMdiyaha bhagavana muhapatti paDilehemi ?" ema kahe. guru kahe "paDileheha." tyAre "Iccha" kahI, nIce besI, muhapattinuM paDilehaNa karI, punaHkhamAtra daI, "IcchA saMdi. (bhAga) pisaha pArauM ? (pArUM?) ema kahe, guru "go vi thayo arthAt "punaH karavA egya che" ema kahe, tyAre "jAti" kahI, punaH khamA daI, "(IcchA saMdi. bhagava) pisaha pArio (pA)" ema kahe, tyAre guru "zayAre ja mutto " arthAtu - pauSadhane Adara (AcAra) choDavA yogya nathI" ema kahe. tenA javAbamAM zrAvaka "ji" eTale ApanuM kathana barAbara che" ema kahe. pachI ubhA ubhA : navakAra gaNuM, DhIMcaNe besI, mastaka jamInane lagADI (namAvI), nIcene pATha bele. " sAgaracaMdo kAmo. caMdavaDiso sudaMsaNo dhnno| jesi posahapaDimA, akhaMDiA jIviyaMte vi // 1 // " dhannA salAhaNijjA, sulasA ANadakAmadevA ya / __jAsa pasaMsai bhayavaM, daDhanvayattaM mahAvIro // 2 // " bhAvAtha-"sAgaracaMdra, kAmadeva, caMdrAvataMsaka, sudarzana ane dhanyakumAra dhanya che, prazaM sanIya che, ke jeenI pauSadhapratimA (pauSadhavrata) prANAMta upasargo AvavA chatAM akhaMDita rahI. (1) vaLI sulasA satI, ANaMdajI ane kAmadevajI vagere AtmAo dhanya che, prazaMsanIya che, ke jeonA vratanI daDhatAne bhagavAna zrI mahAvIra svamukhe prazaMsI che. (2)" - ema paSadha karanArAonI ratuti karIne "pisaha vidhie lIdhe, vidhie pAryo, vidhi karatAM je kaMI avidhi-khaMDanA-virAdhanA (huI hoya te) mana-vacana-kAyAe tasa micchAmi dukkaDa" 70. vartamAnamAM eka eka khamA pUrvakanA sajajhAyanA be Adezo bhAgI, navakAra gaNuM, "bharaherasara bAhubalI" vagere saMte ane satIonAM nAmasmaraNa karavA sajajhAya karavAne vidhi cAlu che. 71. IcchakAra, IcchA, sadi. bhaga. rAI paDijhamaNe ThAuM" vagerethI zarU karI pUrNa kare. 72. hAlamAM DhIMcaNe besI, caravaLA upara hAtha sthApI, pachIthI navakAra gaNo vagere pAravAne vidhi jovAmAM Ave che. sAmAyika pAravAmAM paNa e pramANe pravRtti dekhAya che, paNa uparanA pATha sAthe te rIti saMgata thatI nathI. dareka kriyAnI AdimAM Iri pratikramaNanuM vidhAna che, tethI graMthamAM na jaNAvyuM hoya tyAM paNa Iri pratikramaNa samajI levuM. 73. sihanA 18 deva A pramANe prasiddha che-1. pauSadha karyo na hoya temanuM ke temaNe lAveluM pANI Page #320 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pra. 2-pauSadhopavAsa vrata ] e pramANe pisaha pArI, pachI sAmAyika paNa pasahanI mAphaka pAre. (arthAt Iri0 paDikakamaNa vinA ja muhapatipaDilehaNane Adeza mAgI, muhapatti paDilehIne sAmAyika pAre; jyAM "posaha' zabda Ave tyAM "sAmAyika" zabda bole.) sAmAyika pAravAne pATha A pramANe che sAmAiavayajutto, jAva maNe hoi niymsNjutto| fi gayudaM , sImAphaka riyA vArA | " 57"chaumattho mUDhamaNo, kittiamittaM ca saMbharai jiivo| jaMna saMbharAmi ahaM, micchA mi dukkaDaM tassa // 2 // " " sAmA- mu(laM)divasa, lIvarata nA vo oi . lo sAjo thothavo, seso saMsArankahe che rU !" bhAvArtha-" sAmAyika vratavALe zrAvaka jyAM sudhI manamAM niyamayukata (manane saMyamI) hoya, teTale kALa jeTalI vAra sAmAyika kare teTalI vAra azubha karmone chede che. (1) chaddastha (ajJAnI) ane (mehathI) mUDha manavALo jIva keTaluM yAda rAkhI zake? mATe mane je yAda na hoya te paNa (sAmAyikamAM lAgeluM) mArUM pApa mithyA thAo ! (2) sAmAyika ane pauSadhamAM susthita (ekAgra) jIvane jeTale kALa (samatAmAM) jAya, teTale saphaLa samaja, bAkIne saMsAra( vRddhinuM kAraNa jANave. (3)" e pramANe traNa gAthAo kahIne, pachI "sAmAyika vidhie lIdhuM, vidhie pAyuM, vidhi karatAM je koI avidhi hao hoya, te savi mana-vacana-kAyAe karI micchAmi dukkaDe. daza mananA, daza vacananA, bAra kAyAnA-ema batrIza domAM je kaI doSa lAgyo hoya, te savi manavApare. 2. pauSadhamAM svAdiSTa AhAra jame, 3. pAraNAnI-bhajananI ciMtA-vicAra kare, 4. pauSadha mATe zarIranI zobhA kare, 5. pauSadha mATe vastro dhovarAve, 6. ghareNuM pahere (ghaDA), 7, pauSadha mATe vastro raMgAve. 2. pauSadhamAM zarIrano mela utAre, 9. pauSadhamAM divase ke rAtrie pirisI pahelAM sUve-udhe, 10 thI 13. rAjakA-dezaWA-bhajanakathA-strIkathA e cAra vikathAo kare, 14. vinA puMjI bhUmi upara mAtru vagere parahe, 15. paraniMdA kare, 16. cera ke corInI vAta kare, 17. strIonAM aMgopAMga sarAga dRSTie dekhe, ane 18. pisaha vinAnA gRhastha ke svajana-saMbaMdhIonI sAthe vAta kare; e aDhAra deSa pauSadhamAM varjavA joIe. 74. tapAgacchanI sAmAcArI pramANe sAmAyika pAravAmAM A bIjI-trIjI gAthAne badale sAmAna 7 vAra? gAthA bolAya che. jUo-A graMthamAM ja sAmAyika adhikAramAM (pR. 240 mAM). kharataragacchanI sAmAcArI pramANe uparanI traNa uparAnta bIjI be maLI pAMca gAthAo bolAya che... . 75. mananA daza-1. raSa kare, 2. aviveka ciMtavavo. 3. tatvanI ciMtA na karavI, 4. uga kare, 5. yazakIrtinI IcchA karavI, 6. vaDIlAdi pratye vinaya (pUjyabhAva) na rAkha, 7. bhayanI ciMtA karavI, 8. vyApAranI ciMtA karavI, 9. sAmAyikanA phaLamAM sa deha kare ane 10 niyANuM karavuM. vacananA daza-1. kharAba vacana bolavuM, 2. TaMkArAthI bolavuM, 3. sAvadya vacana belavuM, 5. lavAre karo (bahu bolavuM), 5. kalahakArI belavuM, 6. aviratinuM svAgata karavuMtevuM vacana bolavuM, 7. gALe devI, 8. viyAo Page #321 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 268 [ dha saM0 bhA. 1-vio -gao 39 vacana-kAyAe micchAmi dukkaDa." ema kahI e rItie sAmAyika pAre. (A ahorAtri paiSadhane vidhi ko.) je mAtra divasano ja pisaha hoya, te posahanA paccakakhANumAM "gAva rivara gvAsAdi ema pATha bele. divasane paiSadha sAMjanuM pratikramaNa karIne sUryAsta pachI pArI zakAya, kevaLa rAtrine piSadha karavuM hoya te madhyAhna pachI meDAmAM moDe sUryAsta pahelAM aMtarmuhUrta bAkI hoya tyAM sudhI levAya, ane tenA paccakkhANamAM "ra vivAM teNe utta pazupAlanika bolAya. paiSadhanA pAraNe je sAdhumahArAjane vega hoya to avazya atithi saMvibhAga drata karIne-eTale teozrIne vaherAvIne pAraNuM karavuM. ahI "pa jatuthI" ema kahyuM che, te cAra parvadivasamAM te avazya paiSadha kare joIe ema jaNAvavA mATe che, nahi ke cAra divasa sivAyanAM pa ke aparva divasamAM piSadha na ja kare ! kahyuM che ke " savvesu kAlapavvesu, pasattho jiNamae tahA jogo| aTThamIcauddasIsuM, niameNa havijja poshio||1||" bhAvAtha-"sarva kALa ane sarva pamAM (arthAtu dararoja ) vege jinamatamAM prazasta thAya tema karavuM joIe ane aSTamI, caturdazI vagere parvomAM te avazya auSadhI thavuM (piSadha kara) joIe." AvazyakacUrNi vagere AgamagraMthomAM paNa te pramANe kaheluM hovAthI, jeo "sUtrakRta " (suyagaDAMga) vageremAM zrAvaka varNana adhikAramAM kahelA " cAmugiorkhArIku giri hiM azupamA " arthAt "caturdazI, aSTamI, amAvAsI ane pUrNimA-e divasomAM pratipUrNa pauSadhanuM anupAlana karatA " vagere akSaro joIne, e cAra parvomAM ja pauSadha kara, bAkInA divasamAM na ja kare; ema artha kare che te ghaTatuM nathI, kAraNa ke-e artha karavAthI vipAkasUtra nAmanA aMgamAM subAhukumAranA varNanamAM traNa divasa sAthe pauSadha karyAnuM kahevuM che te asatya kare, te pATha A pramANe che-"sA ii kuvAmAM aAvA kathA 36muddhipuurrNI sAva sADhAi dvipa samari potae ifkanAramALe vida" tti | arthAta-"tyAre te subAhukumAra, caturdazI, aSTamI, amAvAsI, pUrNimA e parvacatuSTayamAM anyadA kaI vAra arhamane tapa karIne, pauSadhavratavALA te pite pauSadhazALAmAM pauSadhanuM pAlana karatA rahe che." (ahIM traNa divasa sAthe pauSadha karyAnuM jaNAvanArA "adama' zabdathI cAra e vinAnA divasomAM paNa pauSadha karyAnuM spaSTa samajI zakAya che.) karavI, 9. avinayathI ( apamAnavAcaka) balavuM ane 10. hAMsI karavI. kAyAnA khAra-1 vAraMvAra jyAMtyAM besavuM, 2. cAreya dizAmAM jotAM rahevuM, 3. pApakriyA karavI, 4. ALasa maraDavI, 5. bALaka ramADavAM, 6. ThiMgaNe besavuM, 7. mela utAra, 8. zarIra khaNavuM, 9. paga upara paga caDhAvI besavuM, 10. zarIra (ArAmanI khAtara) khUluM rAkhavuM, 11. lajajA ke ThaMDI AdithI zarIra DhAMkavuM ane 12. uMdhavuM,-ema kula batrIza doSo sAmAyikamAM vavA. A do anyatra bIjI rIte paNa kahelA che. ( 7. hAla "kavi go " belAya che. arthathI bane pATha sarakhA che. banne pAThane "bAkI rahelo divasa ane saMpUrNa rAtri sudhI " ema artha che. Page #322 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pra0 2-pauSApavAsa vratamAM apa mAM pauSadhanu vidhAna A pauSadhavratanu phaLa nIce pramANe kahyuM che. aMcaLamaLiyovALa, camana ismila muddatanuM | jo kArijja jiNaharaM, tao vi tava -saMjamo ahio // ( saMyodhara, zrAvatAdhira }, 20) "L bhAvA - je miNuDita suvarNanAM pagathIyAMvALuM, hajAra sthaMbhavALu, UMcuM, sAnAnA taLIyAvALu zrIjinamadira karAve, tenAthI paNa tapa sAthenA saMyamanu ( pauSadhanu' ) vizeSa phaLa che. "" pUrve sAmAyikanA eka muhUtta jeTalA kALamAM ha252525TTa+nuM palyApamanuM devAyuSya khAMdhe-ema phaLa jaNAvyu, te aMkane pAsahunA kALanI apekSAe sAmAnya rItie trIsa guNA karatAM eka pAsahatratathI 27777777777 palyeApamapramANa devabhavanu AyuSya bAMdhe kahyu che ke-" sattattarI muttasayA, sattattarI sAravorItro! savI koDIsayA, navabhAgA satta paliassa // 1 // " ( saMoSaprA, zrAvratAdhi 0 24 ) bhAvArtha-" sattAvIsa abaja, sittotera kroDa, sittotera lAkha, sittotera hajAra, sAta se sittotera paDyeApama ane paLyeApamanA sAta navamAMza bhAga, eTaluM devabhavanu AyuSya ATha praharanA eka pauSadha karavAthI badhAya che. ' e pramANe trIjI zikSAvrata kahyuM. have cAthuM kahe che. mU-- gADhAravatra pAtrAve, pravAnamatithenuMtA / udIritaM tadatithi- saMvibhAgavataM jinaiH // 40 // 99 269 malA - pUjayabhAva-bhaktipUrvaka AhAra, vastra, pAtra vagerenu' atithine hapUrNAMka dAna karavuM, tene zrIjinezvarAe atithisa vibhAga vrata kaheluM che. " TIkAnA bhAvArtha-tithi, pardhA, vagere laukika vyavahAranAM madhanA jeNe tyajyAM hAya, tevA bheAjananA avasare gharanA AMgaNe AvelA bhikSAthI atithi kahevAya che. kahyuM che ke"tithi-tsAH sarve, sthA cena mahAmanA / atithi taM vijJAnIyAta, rovamasthAnatuM vidyuH / / ? | '' bhAvA - tithi, pavise ke utsavAdine je mahAtmAe tyajyA che, tene atithi jANavA, bAkInA ( bhikSuone ) abhyAgata samajavA. " ahIM zrAvakadhama nA adhikAra cAlu hAvAthI zrAvakane age sAdhue ja atithi samajavA. evA sAdhumahAtmArUpa atithine guru tarIkenA bahumAna-bhaktinA atizayarUpa thI mana, vacana ane kAyAnI zuddhipUrvaka AhAra, vastra, pAtra vagerenuM dAna devuM, te atithisa vibhAga kahevAya che. dayAthI--are, huM nahi ApuM te A bhUkhe maraze ! ' vagere adhyavasAyathI ApeluM dAna atithisavibhAga nathI. ( UlaTu' AzAtanAkAraka che, kAraNa ke-jagapUjya sAdhutAne pAmelA mahAtmAne Page #323 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 270 [ dhao saMo bhA. 1-vi0 2-gA 4. dIna-duHkhI mAnavA e ajJAna che.) temAM AhAra, azana-pAna-khAdima-svAdima (jenuM varNana dinakRtyanA paccakakhANa adhikAramAM kahevAze.) e cAra prakAre che, vastro prasiddha che-athavA vastra zabdathI vastro tathA kAmaLI vagerenuM dAna samajavuM; pAtra eTale sAdhune upayogI kASTAdinAM tarapaNI, cetanA, pAtro vagere samajavAM; te sivAya paNa Adi zabdathI makAna, pATa, pATalA, zayyA. (sADA traNa hAthapramANa), saMthAro (aDhI hAthapramANa), tathA pAtharavAnuM garama Asana vagere sAdhudharmamAM upayegI vastuonuM dAna paNa "atithisaMvibhAga rUpe samajavuM. AthI e nizcita thayuM ke sonuM, rUpuM, dhana, vagere sAdhune ApI zakAya nahi, kAraNa ke-sAdhuone tevI vastu levA -rAkhavAne AcAra paNa nathI. e pramANe atithisaMvibhAga vrata zrIjinezvaradee kahyuM che. atithisaMvibhAga' zabdanI vyutpattipUrvaka vyAkhyA A pramANe che- atithine eTale jenuM svarUpa pahelAM kahevAyuM tevA "sAdhune," "saM" eTale "samyapha -AdhAkarma vagere 42 doSarahita, "vi" eTale viziSTa rItithI (sAdhune pazcAtakarma Adi deSa na lAge te rItie), bhAga" eTale pitAnI vastune amuka aMza ApavAnuM je vrata, te atithisaMvibhAga vata kahevAya che. tAtparya e che ke-nyAyapArjita dhanathI ke nyAyathI meLavelI vastuo, acitta, nirdoSa ( 42 deSarahita) ane kakha eTale sAdhutAne piSaka hoya tevI AhAra, vastra, pAtrAdi upara jaNAvelI vastuo deza, kALa, zraddhA, satkAra ane kramapUrvaka pitAnA uddhAranI buddhithI sAdhuone ApavI, te atithisaMvibhAga samajavo. temAM deza8 eTale DAMgara vagere anAja jyAM pAkatuM ke na pAkatuM hoya te pradeza, kALa eTale sukALa-duSkALa vagere vicArIne, zraddhA2deg eTale A leka-paralokanI svArtha sAdhanArahita mAtra AtmAne upakAra karavAnI bhAvanAthI; satkAra eTale guru padhAre tyAre AsanethI ubhA thavuM, Asana ApavuM, vandana karavuM ane teo jAya tyAre yathAzakti vaLAvavA sAthe javuM vagere; ane kamara eTale durlabha ke uttama vastuonI prathama, ane sAmAnya vastuonI pachI vinati karavI, e rItie deza-kALa vagerenI apekSAe viziSTa dAna ApavuM. kahyuM che ke 77. ati pariNativaMta chavoe sAdhuonI bhaktine aMge bhadraka bhAve ke rAgadazAne vaza thaI rokaDa rakama vagere teonA kathanAnusAra teo kahe tyAM ApavuM, bIjAne soMpavuM ane tene kharca karavA-na karavAnI satA sAdhunI rAkhavI, te ghaNuM anucita che; vastutaH je sAdhune pitAnA saMyamane vizvAsa na hoya te ja A prabaMdha karAve ane gRhastha ajJAna dazAthI gurUvacana tahatti karI parigrahathI bhAre kare-ema bannene nukazAna ja thAya, 78. je dezamAM je vastu durlabha heye tyAM tenuM dAna karavuM, te dezanI apekSAe uttama. 79. duSkALamAM dAna karavuM, te kALanI apekSAe uttama. '80. zuddha bhAvapUrvakanuM dAna karavuM, te zraddhAnI apekSAe uttama. 81. satkAra-sanmAnapUrvaka devuM, te satkAranI apekSAe uttama. 82. prathama sAmAnya vastu vaherAvyA pachI uttama vastunI vinaMti karavAthI, sAdhune AhAra pUrNa thaI javAthI na vahere tyAre uttama vastunA lAbhathI vaMcita rahevAya, mATe uttama vastuo pahelAM vaherAvavI, te kramanI apekSAe uttama Page #324 -------------------------------------------------------------------------- ________________ --- - --- - praha 2-atithisaMvibhAga vrata ] 271 " nAyAgayANa kappiNijjANa annapANAINaM davANa desa-kAla-sadhdhA-sakkAra-kamajuaM parAe bhattIe AyANuggahabuddhIe sajayANa dANaM atihisaMvibhAgo" (pratyA0 Ava0 zrAvatAdhi0) bhAvArtha-"nyAyathI meLavelI ane kalpanIya evI AhAra-pANuM vagere vastuonuM deza, kALa, zraddhA, satkAra ane kramathI viziSTa, uttama bhaktipUrvaka, sva-AtmakalyANanI buddhie, sAdhu(saMyamI)one dAna karavuM tene atithisaMvibhAga drata kahyuM che. pU0 kalikAlasarvajJa zrImadu hemacandrasUrIzvarajI paNa jaNAve che ke bAraH suvidhavidhinA bArejI, kalpyaprAyaH svayamupahita-vastubhiH pAnakAdyaH / kAle prAptAna sadanamasamazraddhayA sAdhuvargAn ; dhAH zerita para (va)vihitA datta mAnavani che ?' " azanamakhilaM khAdya svAdyaM bhavedatha pAnakaM, yatijanahitaM vastraM pAtraM sau(sa)kambalapoJcchanam / vasatiphalakamakhyaM mukhyaM caritravivarddhanaM; nigamanA ghIyAyAdhi prayapAsa na ra che " (zora 0 rU-87 rIjA) tathA "saET Mkhinna, jo nava varSa vari fifja tafeA dhIrA jahuttakArI, susAvagA taM na bhuMjaMti // 1 // " " vasahI-sayaNAsaNabhatta-pANamesajjavatthapAyAI / jaivi na pajjattadhaNo, thovA vi hu thovayaM dijjA // 2 // (saMyojaka, zA0i 222-) bhAvArtha-batraNa prakAre zuddha eTale jemAM sAdhune nimitte hiMsA, pAka ke kharIdI karI na hoya; te paNa acitta; sAdhune lAgatAM 42 deze jemAM lAgyA na hoya tevI; dravya, kSetra, kALa ane bhAvathI sAdhune kalpanIya ane pitAne mATe lIdhelI (sthApanAdeSathI rahita) evI pAchuM, AhAra Adi vastuo vaDe gya avasare ghera-AMgaNe padhArelA sAdhuonuM sanmAna utkaTa zraddhApUrvaka parama sAvadha thaIne (vidhipUrvaka) keI dhanyapuruSa ja karI zake che. (1) saghaLuM azana eTale roTalI-bhAta vagere, khAgha eTale phaLa, kraTa ke bhuMjeluM, sekeluM vagere, svAgha eTale cUrNa, sopArI, elacI vagere mukhazuddhikAraka ane pAnakaM eTale pAchuM; tathA sAdhupurUSo( sAdhutA)ne hitakArI vastra, pAtra, kAmaLa, Asana, rahevAnI jagyA, pATa, pATalA vagere uttama cIjo, ke je cAritranI vRddhimAM sahAyaka haya, tevI saghaLI vastuo pitAnA manamAM ati prIti dhAraNa karIne zrAvakoe sAdhuone ApavI joIe. (2)" Page #325 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 27ra [ dha saM. bhA. 1-vira ra-gA 40 tathA "dhIra ane zrIjinezvaradevanI AjJAnA pAlaka uttama zrAvake, sAdhuone kalpa tevI je cIja alpa mAtra paNa kaI sAdhune vaherAvI na hoya, tene kadI potAne mATe upa ga karatA (vAparatA nathI. (1) rahevA mATe sthAna, zayyA, Asana, AhAra, pANI, auSadha, ane vastra, pAtra vagere upakaraNe zrAvake pote vipula saMpattivAna na hoya, te ceDAmAMthI thoDAM paNa munine ApavAM. (2)" vAcaka mukhya zrIumAsvAti mahArAja te kahe che ke " kizcicchu, kalpyamakalpyaM syAdakalpyamapi kalpyam / pive zA vae, patra vA mevA vA ?" " dezaM kAlaM puruSa-mavasthAmupayogazuddhipariNAmAn / prasamIkSya bhavati kalpya, naikAntAt kalpate kalpyam // 2 // " (rAmati -246) bhAvArtha-"AhArAdi piDa, zayyA, vastra, pAtra, auSadha vagere kaI paNa vastu nirdoSa ane kaSya hoya, te paNa apekSAe akaHpya bane che ane akala hoya te paNa apekSAe kahaSya gaNAya che. (1) kAraNa ke-deza, kALa, lenAra-denAra vyakti, tenI avasthA (saMga), vastune upayoga (jarUrIyAta) ane hRdayane zubha bhAva; vagerenI apekSAe akathya paNa kaladhya ane kaSya chatAM akalakhya paNa bane che. tAtparya ke-je je deza-kALa vagerenI apekSAe lenAradenArane lAbhanuM (saMyamanuM) piSaka bane, te sarva dAna akala hoya te paNa kahaSya jANavuM ane kaSya chatAM je saMyamaghAtaka bane te akathya jANavuM. ekAnta kaI kalpya paNa kalabdha gaNAtuM nathI. (2) pra-zAstramAM jevI rItie AhAranuM dAna karanArA saMbhaLAya che, tevI rItie vastra vagerenuM dAna karanArA saMbhaLAtA nathI, tema ja vastra vagerenuM dAna ApanArane zuM phaLa maLe te paNuM zAstramAM sAMbhaLavAmAM AvatuM nathI; te vastra, pAtra vagerenuM dAna kema egya gaNAya ? uttara-tame mAne che tevuM nathI, kAraNa ke-bhagavatIjI vagere AgamagraMthamAM vastra vagerenuM dAna ApavuM-ema spaSTa kaheluM che, juo e pATha.. "samaNe niggaMthe phAsuyaesaNijjeNaM asaNa-pANa-khAima-sAimeNaM vattha--paDiggaha-kaMbala-pAyapuMchaNeNaM vaDha-sigA--saMthAromAM vAmenA virati " bhAvArtha--" zramaNa nircane acitta ane nirdoSa AhAra, pANI, khAdya, svAdya tathA vastra, pAtra, kaMbaLa pAdaprAMchana (rajoharaNa), pATa, pATIyAM, zayyA, saMthArA vagerenuM dAna karavApUrvaka (uttama zrAvaka) potAne kALa nirgamana kare che." mATe saMyamanA AdhArabhUta je zarIra, tene upakAraka hovAthI AhAra, pANI vagerenI jema vastra vagere paNa sAdhuone vahorAvavuM joIe; vastra, pAtra vagere saMyamamAM kevI rItie upakArI bane che, te A graMthanA bIjA bhAgamAM sAdhudharmanA varNanamAM kahevAze. Page #326 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pra0 r-atithi vibhAga vrata ] 273 atithisaMvibhAga mATe vRddhaparaparAthI sAmAcArI A pramANe che- pauSadhanA pAraNe zrAvake ( zakaya hAya tyAM sudhI) avazya sAdhuone dAna daIne pAraNuM karavu' joI e; mATe jyAre jama vAnA avasara thAya tyAre pote suMdara vastra-ala'kAra paherIne zeAbhApUrvaka sAdhune upAzraye jai, teozrIne nimaMtraNa kare ke-he bhagavana AhAra-pANI vaheAravA padhAro ! ' ema vinati kare tyAre sAdhuAe jema ane tema jaldI taiyArI karavI joI e, kAraNu ke--vilaMba karavAthI AhArAdi rAkhI mUke teA sAdhune sthApanAdoSa lAge ane zrAvakane jamavAne jeTale vilaMba thAya teTale aMtarAya karavAthI sAdhune bhAgAMtarAyAdi kama a'dhAya; mATe eka sAdhu 6 paDalA ' tuja DilehaNa kare, bIjA muhupattinu paDileNa kare, te trIjA pAtrAMnuM paDilehaNa kare, arthAt zakaya hAya teTalI jaldI taiyArI kare temAM eTaluM vizeSa che ke-zrAvako pahelA praharamAM ( savAre ja ) vaDeAravAnuM nimaMtraNa kare, tyAre sAdhuemAM koI namukkArasahinA paccakkhANe vAparanAra hoya teA vahArI lAve, parantu te veLA kAI vAparanAra na haiAya te niSedha kare; kAraNa ke-vAparanAra vinA vahorIne lAvI rAkhavAthI te AhArane khapeAra sudhI saMbhALavA paDe, kAraNa ke--nahi saMbhALavAthI temAM kIDI Adi jIvA caDhe, vagere virAdhanADhi thAya; mATe jarUra vakhate ja AhArasiMha lAvavAnA sAdhunA mukhya AcAra heAvAthI vahelA nimaMtraNa maLavA chatAM tene niSedha kare; tema chatAM zrAvaka Agraha kare, teA ( tenI zraddhA TakAvavA mATe) te vakhate paNa vaheArI lAve ane prayatnapUrvaka jALavI rAkhe; athavA pAdenaperisI eTale sUryodayathI peNA prahare sAdhune bhaNAva vAnI perisInA kALe, jo koI tapasvI ke anya sAdhu kAraNasara vAparanAra hoya te tene te Ape. vaDAravA javAnI rIta evI che ke-te zrAvakanI sAthe saghATaka4 (e sAdhue ) jAya, kAraNa keeka ja sAdhune mAkalavA te vyavahAra (zuddha) nathI, ema sAthe cAlatA sAdhue AgaLa ane zrAvaka pAchaLa pAchaLa cAle, e rItie munione ghera lAvI ( pATa, pATalA ke garama vastrAdi ) Asana ApI besavAnI vina Mti kare. jo sAdhuene Asana upara besavAnI jarUra jaNAya, ane mese teA ghaNuM sArUM; na bese te paNa zrAvakane te tevA binaya karavAthI lAbha maLe ja. pachI atithisa'vibhAga karanAra pote AhAra, pANI vagere svaya' vaheArAve, agara khIjA vaheArAve te paNa AhArAdinAM bhAjana gurunI sAme dharI, teo vahAre tyAM sudhI pAte UbhA rahe, bese nahi. sAdhu paNa padmAkalpa doSa na lAge te mATe bhAjanamAMnI vastu sampUrNa nahi vahAratAM temAM bAkI rAkhe. e pramANe vaheArAvyA pachI vandana karIne, sAdhuone upAzraye jatAM te ( svazakti-zraddhA anusAre ochAmAM 83. gAcarInI jhALIne DhAMkavAnAM vastranA traNa, cAra ke pAMca paDa ( TUkaDA ) heAya, tene paDalAM kahe che. 84. e sAdhue sAthe gocarI javAneA sAdhuAcAra dhaNA guNAnuM kAraNa che, e sAthe hovAthI gocarInA doSone vadhu khyAla rahe, leAlupatAdi doSo jora na karI zake, brahmacaya jevuM ratna jokhamamAM na mUkAya ane gocarI vahAravAnuM jJAna vadhe, vagere aneka lAbhanuM kAraNa che; ekalA javAthI ghaNA durguNo vadhe ane brahma ca nAza thavAnA prabhu prasaMga Ave. 85. bhAjanamAMthI sampUrNa vaheArAvatAM khAlI thayelA pANI vagerethI sAk kare, tA te aMge thatI virAdhanAmAM sa kriyA thAya te pazcAtkama kahevAya. 35 pAtrane (ke kharaDelA hAthane ) gRhastha sacitta nimitta bane. e mujaba vaheArAvyA pachInI je Page #327 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 274 [ dha saM bhA0 1-vi0 r-gA0 40 Achu.) amuka DagalAM paNa pAchaLa pAchaLa vaLAvavA jAya ane te pachI svayaM leAjana kare. jo pAtAnA te gAma ke zahera vageremAM sAdhu munirAjanA ceAga na hAya, teA paNa pAte bhAjana karavAnA avasare khAraNe joyA kare ane cittanA zuddha bhAvathI bhAvanA bhAve ke-jo kAi sAdhu ahIM hAta teA mAro uddhAra thAta, ( koI sAdhu atyAre paNa Ave te sArUM, ) vagere sAdhune vaheArAvavAnI bhAvanA lAve. e pramANe pauSadha pachI pAraNu karavAne zrAvakanA vidhi jANavA. pauSadha sivAyanA divaseAmAM te pote vaheArAvIne jame agara jamyA pachI paNa vaheArAve. zrImad umAsvAtivAcakakRta zrAvakadhaprajJaptimAM te atithi eTale sAdhu ja nahi, paNa sAdhu, sAdhvI, zrAvaka ane zrAvikA-cAreyane gaNyAM che ane te cAreyane agara cAramAMthI koI nA paNu savibhAga karavA, tene atithi vibhAga kahyo che. te pATha A pramANe che " atithisaMvibhAgo nAma atithayaH - ' sAdhavaH sAdhyaH zrAvakAH zrAvikAzva ' eteSu gRhamupAgateSu bhaktayA'bhyutthAnAsssana (dAna - ) pAdapramArjana namaskArAdibhirarcayitvA yathAvibhavazakti anna-pAna - vastrauSadhAlayAdipradAnena saMvibhAgaH kAryaH " iti // tr bhAvAtha- atithisavibhAga eTale " atithirUpa sAdhue, sAdhvIo, zrAvake ane zrAvikAo; teo kAI paNu jyAre ghara AMgaNe padhAre, tyAre bhaktipUrvaka ubhA thaIne Asana ApavuM, pAipramArjana karavuM ane yathAyeAgya namaskAra vagere karavuM, vagere satkAra karIne, peAtAnA vaibhava(dhana)nA pramANamAM AhAra, pANI, vastra, auSadha, rahevA mATe jagyA; vagere ApIne sa'vibhAga karavA. " A vratanI ArAdhanAne mATe zrAvaka hamezAM gurune vinaMti karatA ja rahe ke--" he bhagavan ! acitta ane nirdoSa azana, pAna, khAdima, svAdima, vastra, pAtra, kAmaLa, DaMDAsaNu, pATa, pATalA, zayyA, saMthArIyuM, auSadha, bheSaja vagere koI paNa vastu vaheArI mAro nistAra karo; mArI upara upakAra karo. " e pramANe dararoja peAte vinati kare.88 devabhavamAM devatAi bhAgeA, samRddhi, sAmrAjya ke tIthaMkarapadavI maLavI, vagere A vratanAM kuLA zrIzAlibhadrajI, mULadeva, prathama tItha kara zrIRSabhadeva bhagavAnanA prathama bhava, vagerethI prasiddha che, paraparAe meAkSa paNa thAya che. ( chatI sAmagrIe paNuM ) munidAna nahi karavAthI ( dAnanA anAdarane ceAge) dAsapaNuM, kruti, durbhAgya Adi mAThAM phaLa bhegavavA paDe che. A pramANe ceAthuM zikSAvrata vaNaeNngyu. ahIM samyaktvapUrNAMka khAreya teAnuM svarUpa pUNu thayuM. A khAreya tene pUrve jaNAvele * zrAvakanA vizeSa dharmAM ' kahyo che, ema samajavuM. 6 86. sAdhune vaheArAvavAnA yAga na bane te paNa zuddha bhAvanAthI dAnane mahA lAbha maLe che, bhagavAna zrImahAvIradevane vaheArAvavAnI zuddha bhAvanAvALA jINu zeTha vagere tenAM anupama dRSTAntarUpa che. 87. eka ja vastunuM ane te auSadha ane aneka vastu bhegI maLavAthI bane te bheSaja. 88. vinati karavA chatAM paNu, sAdhu Adi vahAravA na Ave te potAnI vina Mti niSphaLa mAnavI, te ajJAna che. zuddha bhAvapUrvaka vinaMti karanArane, sAdhute vaheArAvavAnA yAgana ane tA paNu, vinati vakhate zuddha bhAtra hAvAthI tenA lAbha thAya ja che. sAdhune vina Mti karavI te zrAvakanA dhama che ane potAnA sayamanI ArAdhanAno khyAla karIne vaheAravA javuM ke nahi te sAdhune jovAnuM rahe che; gRhasthane te, sAdhu vahAravA na Ave te paNa vinati karavAthI lAbha maLe ja che, mATe vinati karavAmAM cUkavuM nahi. 7 Page #328 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pra0 2-dezavirati dhamamAM aticArAnI siddhi ] zrAvakanAM vratAnA aticAra [ prakaraNa bIjuM cAlu ] pUrve samyaphatha sahita khAra tratAnu varNana karyuM. have te tenA aticAro jANavA ane TALavArUpa khAkInA gRhasthanA vizeSa dharma kahe che. mULa - " eSAM niraticArANAM pAlanaM zuddhabhAvataH / paJca paJcAticArAzca samyaktve ca prativrate // 41 // "" 275 cUlAtha " e samyakatva, tathA vratAnuM zuddha bhAvathI niraticArapaNe pAlana karavuM, te gRhasthane vizeSa dharma che. ) te samyaktvanA tathA dareka vrateAnA pAMca pAMca aticAre che. ' TIkAnA bhAvArtha - aticAra ' eTale agIkAra karelA niyamanA dezathI ( amuka aMzamAM) bhaMga karAvanAra AtmAnA azubha adhyavasAya; A aticAre-ke jenA artha ahIM' kahyo, te je rItie na lAge te rItie samakita sahita khAreya vratAnuM pAlana karavuM, te gRhasthanA vizeSa dharma che, arthAt jemAM atikilaSTa mithyAtva vagere karmanA udayarUpa kalaka nathI evA bhAvathI, eTale ke-' duSTa karmInA udaya jemAM na hAya tevA AtmAnA je niLa kSAyeApazamika bhAva, tevA nimA~La bhAvapUrvaka samyaktvAdinuM pAlana karavuM, gRhasthanA vizeSa dharma che. ahIM' jo aticArA na lAge te rItie tene pAlana karavAnu` kahyuM, te tratAnA jJAnanI jema aticArAnu jJAna paNa avazya meLavavuM ja joIe, mATe mULamAM jaNAvyuM ke pahelAM kahI gayA te samyaktvanA tathA dareka vratanA pAMca pAMca aticArA zAstrakAroe jaNAvyA che. " prazna-vastutaH aticAro te savavarita eTale sAdhudhama mAM ja hoI zake, kAraNa keaticArA te mAtra ' sajvalana ' kaSAyanA uyathI lAge che. apratyAkhyAnIya vagere kaSAyeAnA udayavALAne te vratanA mULathI bhaMga thAya che. zAstramAM te mATe kahyuM che ke " mane vi jJAnA, saMnaLA tu cako kruti / "" mUchinna puLa ddo, vArasaE mAyALuM // ? | " ( paMcA, 27-TT0 10) bhAvAtha - sarva aticAra savalana kaSAyanA udayathI thAya che, anaMtAnukhazrI Adi khAra kaSAyeAnA udaye te ' mUla-chedya ' prAyazcitta lAge che; arthAt niyamanA ( vratAdinA ) mULamAMthI nAza thAya che tethI teNe te pharIthI svIkAravAnu... hAya che. " e pramANe mAtra saMjvalana kaSAyanA ja udbhaye aticAro kahyA che ane AvA eka ja kaSAyane udaya te mAtra sAdhu( savirati cAritravALA )ne ja kahyo che. samakitaSTi ane dezivaratavALAne te saMjavalana uparAnta anukrame apratyAkhyAnI ane pratyAkhyAnAvaraNIyanA paNu udaya hAya che, tethI samikatASTi ke dezivaratidharane aticAra kema manAya ? vaLI vicAra karatAM upara je kahyuM te zAstravacana yuktithI paNa saMgata che, kAraNa ke-dezavirati-cAritra alpa mAtra (nAnu') ja che. jema kuthuAnu zarIra khaDu nAnuM che te temAM ghA, chidro thaI zakatAM nathI, tema dezavirati-cAritra paNu nAnu che, jema ke-pahelA vratamAM mAtra sthUlathI eTale niraparAdhI trasa jIvAne Page #329 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ dha saMve bhA0 6-vi0 2-gA0 41 niSkAraNa saMkalpapUrvaka nahi haNavA ' eTale ja niyama che, te paNa je dvividha, trividha vagere bhAMgA pahelA vratanA adhikAramAM jaNAvI gayA teTalA pramANamAM ja! ema a5 tyAgarUpa bahu a5nAnuM che. evA nAnA vratamAM vaLI vibhAga kema thaI zake, ke jethI amuka aMzamAM (dezathI) bhaMga thAya ane amuka aMzamAM akhaMDa rahe ane dezabhaMgarUpa aticAra mAnI zakAya? AthI ahIM dezaviratimAM te viratinuM pramANa alpa hovAthI sarvanAza (vatane abhAva) ja thAya, aticAra na thAya. tAtparya ke-jema hAthInuM zarIra moTuM hovAthI ghA, chidra, cAMdAM vagere thaI zake che, tema mahAvratonuM pramANa moTuM hovAthI deza-virAdhanA ane deza-ArAdhanA, evA bhAga zakaya hovAthI aticAro te mahAvratomAM-sarvaviratimAM ja ghaTe. uttara-tamAre prazna aNasamajathI asthAne che. upAsakadazAMga vagere zAstromAM dareka vratanA pAMca pAMca aticAre kahelA hovAthI "samyakatva tathA dezaviratimAM aticAre nathI ghaTatA" ema kahevuM te ayukta che, tame je " banAva" vagere paMcAzakanI gAthAthI "saMjavalananA udayathI ja bhUla thAya tene ja aticAro kahevAya"--ema jaNAvyuM te pATha to sarvaviratinA adhikAramAM hovAthI sarvaviratine aMge ja che; hA ! sarvaviratimAM te saMjavalananA udayathI ja aticAro lAge e vyAjabI che, paNa teno artha e nathI ke-samyakatva ane dezaviratimAM bhUla thAya eTale mULathI vrata ja cAlyuM jAya ! aticAro ghaTe ja nahi !! vastutaH " viM A amaro" e gAthAno artha ema che ke- saMjavalana kaSAyonA udayathI sarvaviratimAM aticAro gaNAya ane bAkInA bAra kaSAyenA udaye temAM "mUlache" prAyazcitta lAge " enI TakAmAM paNa e spaSTa jaNAvIne sarvaviratine aMge ja te vAta kahI che; arthAt dezaviratimAM aticAra na lAge tema kahyuM nathI. UlaTe te gAthAnA mRDha chei gr , vAlavhuM jAthA' e uttarAddhane artha tyAM bIjI rItie e karyo che ke-sarvaviratimAM trIjA (pratyAkhyAnAvaraNIya) kaSAyanA udaye "mUlachedya" prAyazcitta lAge, dezaviratimAM bIjA (apratyAkhyAya) kaSAyanA udaye mUlachedya" prAyazcitta lAge ane samyakatvamAM pahelA (anaMtAnubaMdhI ) kaSAyanA udaye "mUlachedya" prAyazcitta lAge. A arthathI paNa dezavirati ane samyaphatvamAM aticAro na lAge ema kahevuM te khoTuM kare che. vaLI yuktithI vicAratAM paNa, jema saMjvalanane udaya hovA chatAM sarvavirati, guNa prApta thAya che ane saMjavalananA yoge temAM aticAro lAge, tema trIjA pratyAkhyAnAvaraNa kaSAyane udaya chatAM paNa dezaviratiguNa prApta thAya che ane te kaSAyathI temAM aticAra lAge; e ja nyAye bIjA apratyAkhyAnIyane udaya chatAM paNa samakitaguNa pragaTe che ane te kaSAyanA udayathI temAM aticAre ja lAge; je trIjA kaSAyanA udayathI dezaviratidharma (vrata) ja rahe nahi, te tene udaya hovA chatAM te dezavirati guNasthAnaka jIvane prApta thAya che ema zAstromAM kahyuM che e vAta ja uDI jAya e ja nyAye bIjA kaSAyanA udayathI samatidaSTipaNuM paNa na ja rahe, te cethA guNasthAnakane bIjA kaSAyane udaya chatAM samakitadaSTi guNasthAnaka kahyuM che te vAta paNa cheTI ja kare; mATe je kaSAyone udaya chatAM paNa je guNa prApta thaI zake che, te guNamAM te kaSAyanA udaye je deSa lAge tene aticAra ja kahevAya, nyAya sarvatra ekasarakhe ja hoI zake, mATe sarvaviratimAM je aticAro kahevAya te dezavirati(Adi mAM paNa aticAre ja kahevAya. vaLI kaSAne udaya e vicitra hoya che ke-te te kaSAne udaya hovA chatAM te te Page #330 -------------------------------------------------------------------------- ________________ praha ra-rAmyakatvanA aticAre ] guNasthAnaka pragaTa thavAmAM te naDate nathI, mAtra sarvaviratimAM saMjvalananI piThe te te guNasthAnake te aticAromAM nimitta bane che. anya AcAryone mata te e paNa che ke-samakitadaSTi ane dezaviratimAM aticAro anukrame pahelA kaSAya ane bIjA kaSAyanA udayathI thAya che. teo kahe che ke-kaSAyone udaya e vicitra hoya che ke-kaI vAra dezathI te kaI vAra sarvathA paNa virAdhanAmAM kAraNa bane che, eTale jyAre dezathI virAdhanA thAya tyAre tene aticAre samajavA. vaLI tame je kuMthuAnA nAnA zarIramAM chidro na thaI zake vagere ghaTanA ghaTAvI, te paNa ahIM bIjA dAnathI ghaTatI nathI. kuMthuAnuM zarIra alpa-nAnuM hovAthI bhale chidra na thaI zake, paNa manuSya vagerenAM keTalAMya zarIro hAthInA zarIra karatAM ghaNAM nAnAM che chatAM temAM chidro-ghA thaI zake che. vaLI jeo ema kahe che ke-anaMtAnubaMdhI Adi bAra kaSAyane zAstramAM sarvaghAtI kahyA che tethI tenA udaye samyakatva vagerene bhaMga ja thAya, te paNa ayukta che; kAraNa ke-zatakanI cUrNimAM tenuM sarvaghAtIpaNuM samyakatva ke dezaviratine aMge nahi paNa sarvaviratinI apekSAe ja kaheluM che. te pATha A pramANe che " bhagavayA paNIyaM paMcamahatvayamaiaM aTThArasasIlaMgasahasmakaliyaM cArittaM dhAtayaMtitti savvaghAigo "tti / / bhAvArtha-"bhagavaMte kahelA pAMca mahAvratamaya ane aDhAra hajAra zIlAMgathI zezita evA cAritrano ghAta kare che tethI te ( anaMtAnubaMdhI Adi) sarvaghAtI kahevAya che." AthI samyakRtvamAM ane dezaviratirUpa zrAvakanAM bAreya vratomAM paNa aticAra lAge cheema svIkAravuM ja joIe. have te aticAronuM varNana karatAM prathama samyaktvanA aticAre batAve che. -" parivAra sagga, yAda zahuna-kSA viiiArA phudIno, ma hai hatA? I kare ? mUlArtha_"zaMkA, kAMkSA, vicikitsA, kudaSTinI prazaMsA ane teonI sAthe paricaya samyaktva-guNamAM e pAMca aticAro tajavA cagya che." TIkAne bhAvArtha-zaMkA, kAMkSA, vicikitsA mithyAdaSTinI prazaMsA ane tene paricaya e pAMca samyaktvane aMge aticAro-dUSaNe che. temAM 1. zaMkA-kaI viSayamAM zaMkA karavI-saMdeha rAkhe; tenA be prakAre che, eka keI amuka viSayamAM zaMkA te dezazaMkA ane bIjI sarva viSayamAM zaMkA te sarvazikA. jema ke--dharma haze ke nahi hoya? athavA zrIjinezvaradeve kahele dharma sAthe haze ke kheTe? vagere dharmanA astitva ke satyanArUpa mULamAM ja zaMkA karavI te sarvakA kahevAya ane koI eka yA amuka viSaya para zaMkA karavI, jema ke-"jIva che te satya che, paNa te sarvavyApaka che ke amuka sthAne ja rahe che? athavA te jIvane pradeza 89 haze ke nahi hoya? agara hAle cAle che te badhA cha gaNAya, paNa sthira padArtho pRthvI, pANI vageremAM jIvo che e vAta kevI rItie ghaTe ? 89. padArthanI sAthe rahele taddana a9pa nirvibhAjaya bhAga, ke jenA ekathI be paNa bhAga na thaI zake, tene pradeza kahevAya che. dareka jIva evA asaMkhyAtA pradezavALa hoya che. Page #331 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ dha saM0 bhA. 1-vi0 ra-gAha 42 eka nigodamAM-eka zarIramAM anaMtA ja hoya che, ema kahyuM che te kema banI zake?" vagere keI ekAda padArthamAM ke padArthanA amuka svarUpamAM zaMkA karavI te deza zaMkA kahevAya che. vastutaH banne prakAranI zaMkA zrIjinezvaradevanA vacanamAM vizvAsa-zraddhA na hovAthI ja thAya ane zrIjinavacanamAM azraddhA te samyakatvanuM dUSaNa che, mATe zaMkAne samyakatvane prathama aticAra kahyo che. 2. kAMkSA-anya anya dharmanI IcchA karavI te kAMkSA; tenA paNa be prakAro che, eka dezakAMkSA ane bIjI sarvakAMkSA. sarvakAMkSA te che ke jemAM sarva pAkhaMDI dhamene anya dharmone) sevavAnI IcchA hoya, dezakAMkSAne artha e che ke jemAM badhA nahi paNa kaI eka pAkhaMDI dharmane sevavAnI IcchA hoya. jema ke-"buddha; pitAnA dharmamAM sAdhuone snAna, pAna, bichAnAM, zayana vagere dareka je rItie zarIrane sukha upaje te te rItie vAparavuM, ema upadeza karIne taddana kaSTa vinAne dharma batAvyo che " buddhe kahyuM che ke " mRdvI zayyA prAtarutthAya peyA, madhye bhaktaM pAnakaM cAparAhane / drAkSArakhaNDaM zarkarA cArdharAtre, mokSazcAnte zAkyasiMhena dRSTaH // 1 // " bhAvArtha-"rAtre kemaLa zayyA, savAre uThIne khIra, madhyAhune bhajana, sAMje (surA, bhAMga vagere) pINAM ane addha rAtre drAkSA, khAMDa, sAkara vagerene upayoga karatAM aMte mokSa thAya-ema (bauddhaguru) zAkyasiMhe joyuM che." bauddhanuM e vacana paNa vyAjabI che; tema ja parivrAjaka, bhauta, brAhmaNe vagere paNa "snAna vagere karavA chatAM ane viSayAdi bhegavavA chatAM paNa paralamAM abhISTa sukho maLI zake ema mAne che, mATe teono dharma paNa uttama che-sahele che" vagere vicAravuM-IcchA karavI, te dezakAMkSA kahevAya che. jema vadhu pakAvavAnI khAtara Ukhara bhUmi, nIcI bhUmi ane vAvetara karavA lAyaka bhUmi-ema sarva sthalee bIjane vAvI ke khetI kare, tema evA paNa mugdha buddhivALA manuSya najare paDe che ke jeo, ghaNe dharma karavAnI buddhie sarva dharmone ArAdhe che. e 9. vastutaH zaMkAdi aticAro dharmanI sAcI bhUkha-arthI pazunA abhAve thAya che. jema eka mANasa pitAnA pitAdi vaDilo, jeone teNe joyA paNa nathI, jeo chadmastha hovAthI rAga, dveSa, lebha vagere aneka doSathI yukta hatA, teonA paNa lakhelA paDAne, lekhane ke karArane sAcA mAne che-maMjUra rAkhe che, tene sAcA TharAvavA kaeNTa sudhI paNa pahece che ane te dvArA pitAno svArtha sAdhe che, te ja mANasa jyAre eka paNa deza jeomAM nathI, te zrIvItarAgadevanA vacanamAM "A sAcuM haze ke khoTuM ? A Ama kema banI zake?" vagere vagere taraMge-kalpanAo kare, tyAre te sAcuM kema manAya ? jema sAcI bhUkhavALe bhajanano vAMka kADhata nathI, paNa bhUkha na lAgI hoya tevo ke regI mANasa "A te bhAvatuM nathI. A te sArUM nathI, A te mane mAphaka nathI" vagere belIne uttama bhejanane paNa deSita kare che, tema bhAkimI che, mithyAtva raMganA jore saMsAra ke dharmanuM satya svarUpa samajI zakatA nathI, UlaTuM asata kapanAo karI zrIjinavacanone paNa mithyA ke dUSita TharAvavA prayatno kare che. - 91. vastutaH jema yogya bhUmimAM kareluM vAvetara 5 mahenatadvArA ghaNo pAka Ape che ane sarvatra vAvetara karanAra bIja gumAve che-cogya bhUmimAM pUrNa prayatna karI zakatA nathI, tema sarva dharmone ArAdhanA paNa lAbhane badale te ja meLave che. aucitya te sarvanuM karavuM joIe, kintu dharmabuddhie te anya dharmanI IcchA paNa karavI te dUSaNa che. Page #332 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pra. 2-sakhyatvanA aticAre ] 279 pramANe kAMkSA paNa vastutaH zrIarihaMta bhagavaMtanA vacanamAM avizvAsane yoge ja thAya che, tethI tene samyaktvanA dUSaNarUpa aticAra kahyo che. 3. vicikitsA eTale cittane viplava arthAt "dharmakriyAnuM phaLa maLaze ke nahi." e saMdeha. A saMdeha e rItie heya ke-"yukti ane ArAmathI jainadharma satya te che. paNa huM retInA keLIyAnI jema nisvAda ane mahA kaSTakArI tapanAM je kaSTa uThAvuM chuM (kaThina tapa karuM chuM), tenuM phaLa bhaviSyamAM maLaze ke te niSphaLa thavAthI mAtra kaSTa ja bhogavavAnuM raheze?, karmanirja rArUpa phaLa maLaze ke nahi?, vagere cittamAM saMdeha rAkhe ane yukti ghaTAve ke "jagatamAM khetI vagerenI jema kriyAo be prakAranI dekhAya che, keTalIka kriyAo keIne saphaLa paNa thAya che ane keTalIka kriyAo kaIne niSphaLa paNa bane che, tema A dharmakiyA paNa saphaLa ane niSphaLa be prakAranI hoI zake; tethI kadAca mArI tapa vagere kiyAnuM phaLa mane na paNa maLe ! vagere vicAra kare. AvA vicAro bhagavaMtavacanamAM vizvAsanA abhAve thAya che, tethI te paNa samyakatvanA dUSaNarUpa hovAthI tene aticAra kahyo che. prazna-je upara kahyAM te zaMkA ane vicikitsA bane paNa sadeharUpa che, te bemAM pharaka zuM che? ke jethI jUdA aticAre kahyA? uttara-jIva-ajIva vagere cha dravyamAM, tenA guNemAM ke tenA svarUpaviSayamAM thAya, te saMdeha zekArUpa che ane zrIjinezvaradeve batAvelA dharma-anuSThAna-kiyAnA phaLamAM thAya, te sadeha vicikitsArUpa che, ema zaMkA ane vicikitsAmAM viSayabhede bheda che. athavA te vicikitsA eTale sadAcAravAna munivaronAM snAnAdinA abhAve zarIra, tathA dhovAnA abhAve vastra, Adi melathI malina dekhIne nindA karavI ke-"snAna nahi karavAthI (zarI. rano mela ane paraseve maLavAthI) sAdhuonAM zarIrAdi gaMdhAya che, te karatAM acitta pANIthI snAna vagere kare te zuM vAMdho ?" A aNagamo karo ane vicikitsA kahI che; sAdhanA AcAro pratye AvI sUga paNa bhagavAne kahelA dharma-AcAranA avizvAsanuM pariNAma che, tethI te samyaktvanuM dUSaNa heI aticAra che. 4. daSTi prazaMsA-zAkya, kapila kaNAda, akSapAda Adi RSioe pravartAvela (jainadharmathI anya) keI paNa mithyAdharma ke je jinavacanathI (satyathI ) viparIta hovAthI kudarzana che, tene satyadharmarUpe svIkArI ArAdhanAre mithyASTi te kudaSTi kahevAya; tevAnI "e te puNyazALI che, dayALu che, ene janma saphaLa che" vagere prazaMsA karavI, te samakitanuM pragaTa dUSaNa che, tethI tene aticAra kahyo che. pa. kudRSTi paricaya-upara jaNAvyA te anya dhamIonI sAthe eka sthAne (bhegA) 2. pragaTarUpe midaSTinI prazaMsA ane paricayane joIne gatAnagatika svabhAvavALo leka te dharmanI prazaMsA-paricaya karatA thaI jAya, tethI miyAdharmanI puSTi vagere aneka dUSaNa nipaje. prathamanA traNa aticAre gupta che ane chellA be pragaTa thAya che. Page #333 -------------------------------------------------------------------------- ________________ = = = = 180 [ dha saM. bhA. 1-vi0 ra-gA kara rahIne paraspara bolavuM, bolAvavuM, vagere kudaSTiene saMstava-paricaya kahevAya, te paNa samakitanuM dUSaNa che; kAraNa ke-sAthe rahevAthI, vAraMvAra vAte sAMbhaLavAthI ane teonI jIvanacaryA jevAthI ( jIva anAdikALathI bhAvukadravya hovAthI ane teone dharma sukhazIlIo hovAthI) daDha samakitavALAnuM paNa mana teonA dharmavyavahArAdimAM AkarSAI javAne saMbhava che, te maMdabuddhi ke nUtana dhamI (jenA saMskAro haju daDha thayA nathI tevA) mATe te kahevuM ja zuM? apariNata dhamane to ethI' dharmabhraSTa thavAne paNa prasaMga Ave, mATe teonI sAthe paricaya karavo te paNa pragaTa dUSaNa che, tethI tene samakitane aticAra kahyo che. e mithyASTi(pAkhaMDI)onA 363 bhede thAya che. kahyuM che ke" asIisaya kiriyANaM, akiriyAvAINa hoi culasII / saddI, veLA 2 varSa che ? " huM gharamuo vRtti) bhAvArtha-"kiyAvAdInA 180, akiyAvAdInA 84, ajJAnavAdInA 67, ane vinayavAdInA 32 bhede che. e rItie kula pAkhaMDIonA 363 bhede che. " A 363 bhede jaNAvanArI gAthA anya graMtha sAthe saMbaMdhavALI che, chatAM jijJAsu ziSyane anugraha karavA mATe tene artha ahIM kAMIka mAtra kahIe chIe. kyiAvAdI-jeo ema mAne che ke-"kartA vinA kiyA saMbhave nahi, kriyA che, te AtmAnI sAthe samavAya saMbaMdhathI rahelI che, mATe tene saMbaMdhI AtmA paNa che" ema kriyAvAdIo, AtmAdinuM astitva svIkAravA chatAM tene bhinna bhinna apekSAe svIkAre che, mATe teonA 180 prakAro thAya che, te A pramANe jIva, ajIva, puNya, pApa, Azrava, saMvara, nijerA, baMdha ane mokSa e nava tane keTalAke sva-rUpe satya mAne che ane keTalAke para-rUpi94 satya mAne che. eTale nava tane mAnanArA navanA e rItie be be karatAM 18 bheda thAya temAM paNa keTalAka te tane sva-rUpe nitya ane keTalAka para-rUpe nitya mAne che tathA keTalAke sva-rUpe anitya ane keTalAke para-rUpe anitya mAne che; ema be be prakAro paDavAthI aDhAranA 36 prakAro thAya te 36mAM paNa keTalAke mAtra kAlavAdI, keTalAke mAtra IzvaravAdI,96 keTalAke ( 93. jema sUrya, pradIpa vagere svayaM pitAnuM svarUpa jaNAve che, tema vastu mAtra pitAnA svarUpe ja sattAvAna che-ema mAnavuM te 94, koI padArtha parApekSAthI ja pitAnA svarUpane dhAraNa kare che. jema ke-meTAnI apekSAe nAnuM, prakAzanI apekSAe aMdhArUM, jIvanI apekSAe ajIva, pitAnI apekSAe putra; tema varatu mAtra paranI apekSAe siddha che-ema mAnavuM te. 95. kAlavAdI ema mAne che ke-jagatamAM dareka vastu kAlakRta che. kALe ja AMba, caMpa, azoka vagerene phula-phaLa Ave che, kALe ja karelI khetI pAke che; ThaMDI, garamI, varSa vagere kALanA yoge ja hoya che; eka manuSyamAM bAlakapaNuM, yauvanAvasthA, prauDhAvasthA ke vRddhAvasthA thAya che te paNa kALathI ja thAya che. ema nahi mAnIe te badhI cIje haMmezAM ane te paNa eka ja rUpe hovI joIe " ema mAnavuM paDaze ke je satya nathI, kAraNa ke-eka amaka kALe thAya, amuka kALe na thAya, vagere vicitratA paSTa che, mATe kALathI ja te badhuM thAya che. 6. IzvaravAdI ema mAne che ke-sarva jagata IzvarakRta che. Izvara eTale jenAmAM jJAna, vairAgya, dharma Page #334 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ao 2-samyatvanA aticAre, 363 pAkhaMDIo ] 281 AtmavAdI7 keTalAke niyativAdI98 ane keTalAke svabhAvavAdI che. ema pAMca prakAre paDavAthI chatrIzanA kula 180 prakAro thAya che. tenuM koSTaka1 jIva sva-ravarUpe nitya che kALathI.] 5 jIva sva-svarUpe nitya che IzvarathI 2 ) , anitya [ 6 ) , anitya che , 3 , para rUpe nitya , p. 7 , para rUpe nitya , 4 , , anitya , T8 che , anitya , 9 jIva sva-svarUpe nitya che AtmAthI. | 13 jIva sva-svarUpe nitya che niyatithI. 10 ) , anitya , , , 14 ) , anitya , 11 , para rUpe nitya , T15 ) para rUpe nitya che , 12 ) , anitya | 16 , , anitya , 17 jIva sva-svarUpe nitya che svabhAvathI. | | uparanA kepTakamAM jema eka jIvatattvane 18 , , anitya , ja mAnavAvALAnA 20 bheda batAvyA, tema 19 , para rUpe nitya , ,, ekalA ajIvane ja mAnanArAnA paNa e ja .20 ) , anitya >> rIte 20 bhedo thAya, ema nava padArthone mAnanArAnA kula 180 prakAre thAya, te sarva kriyAvAdio jANavA. akiyAvAdI-tenA 84 prakAre che, teo nAstitvavAdI che; teonA mate je vastu sata hoya te sarvadA avasthita (pitAnA svarUpamAM sthita) ja hoya, temAM kriyA na ghaTI zake; kAraNa ke kriyA thatAM ja te vastune (tenA svarUpathI) nAza thAya, mATe kriyA-kartA vagere asata che. kahyuM che ke ane azvayaM sahajasiddha che, tene pragaTa karavAno prayatna temaNe karyo nathI, Izvara che tyArathI temAM e cAreya zaktio paNa che ja; te ja A jagatamAM prANuone svarga, mekSa vagerenI preraNuM kare che. jIva te ajJAna che, te sukha, duHkha ke tenA upAya-kAraNa-svarUpa vagere kAMI jANato nathI, IzvaranI preraNAthI ja te svargamAM ke narakamAM jAya che, vagere. 97. AtmavAdI ema mAne che ke-jagata eka ja AtmAnA bhinna bhinna pariNAme(rUpAntare )rUpa che. vastutaH eka ja bhUtAtmA sarva zarIramAM rahyo che. jema caMdra eka chatAM pANImAM tenAM aneka pratibiMba jaNAya che, tema AtmA eka ja che, eka-aneka dekhAya che te badhAM eka AtmAnAM ja rUpa che; je bhUtakALamAM thayuM, vartamAnamAM che ke bhaviSyamAM thaze, e badhuM puruSa ja ( AtmA ja) che; vagere. 98. niyativAdI ema mAne che ke-je vastu jyAre je rItie jenAthI jyAM jevA rUpe thavAnI niyata che te te ja rUpe thAya ja che, temAM koI pheraphAra karavA samartha nathI. kALe paNa vAveluM kAMI badhuM anAja ugata nathI ke badhAM jhADe phaLatAM nathI; kALe kAMI sarvathA ThaMDI, garamI ke varasAda paDe ja che ema nathI; Izvara paNa kAMI pApIne mokSa ApI zakatA nathI ane AtmA paNa kAMI ghaDo banI zakatA nathI, ghaDe te mATIne ja bane che, mATe jagatanA badhA bhAvo niyata ja che ane te ja pramANe thayA kare che; vagere. - 99. svabhAvavAdI ema mAne che ke-vastu mAtra svabhAvasiddha che. dhaDe mATImAMthI ja thAya che. sutaranA Page #335 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22 [ dha saM0 bhA1-vi0 2-gao 42 " kSaNika saMsaMbha, sthiTo tara zikSA mUtigi ziyA zaiva, va saiva voca che ? " (pavanarakuLa, chudhavRtti) bhAvArtha_"sarva saMskAro kSaNika che, asthira-kSaNika vastuomAM kriyA kema ghaTe? vastutaH je sattA che te ja teonI kriyA che ane te vastu-padArtha pite ja sva-sattAne kartA che." AvuM mAnanArA akiyAvAdionA paNa 84 prakAre A pramANe thAya che-teonA mate jIva, ajIva, Azrava, saMvara, nirjarA, baMdha ene mekSa,-e sAta padArtho asat che. temAM keTalAke te padArthone svarUpe asat ane keTalAka para-rUpe asat mAne che. teonA mate javAdi asat hovAthI nitya-anityanA vika ghaTe nahi, tethI sAteyanA be be maLI 14 bhedo thAya. temAM pahelAM jaNAvyA te kAlAdi pAMca uparAnta keTalAka aMkriyAvAdIo chaThThI yadacchAnedeg mAnatA hovAthI teonA cha vikalpa paDe che, tene 14thI guNatAM 84 bhede thAya che. udAharaNa tarIke eka jIva padArthanI apekSAe 12 bheda thAya che. juo nIcenuM koSTaka1 jIva nathI sva-rUpe kALathI 7 jIva nathI sva-rUpe AtmAthI. thI ema achavAdi nAstitvavAdIonA 2 che para-rUpe che | 8 , ,, para-rUpe A paNa bAra bAra gaNa3 , , -rUpe IzvarathI 9 , , sva-rUpe niyatithItAM kula 84 prakAre che , para-rUpe che | 10 che para-rUpe , nAstike , sva-rUpe svabhAvathI 11 , sva-rUpe vecchAthI. kriyAvadionA ) , ,, para-rUpe , | 12 para rUpe che | thAya che. tAramAMthI thatuM nathI, kAraNa ke temAM te svabhAva nathI. jIva sukhI-duHkhI thaI zake che te tenA svabhAvathI ja, kAraNa ke-ajIvane te svabhAva nathI mATe tene sukha-duHkha paNa nathI; e rItie ja ami uSNatA ApI zake che, kAraNa ke tene te svabhAva che; ema badhuM svabhAvathI ja thAya che, vagere. ema bhinna bhinna mAnyatAovALA jyAre ekane ja satya mAnI bIjAne cheTuM TharAve che, tyAre te mithyAvAdI kare che, kAraNa ke-vastutaH saghaLAM kAraNe-sAmagrI vinA kArya banatuM nathI. kALa, svabhAva, niyati, AtmA (prayatna) ane Izvara (karma ) badhAne yoge ja kArya bane che, e samagra kAraNene sAmagrI kahevAya che; te dareka pitA potAnA sthAnamAM mukhya ane sahakArarUpe samAna che. badhAM kAraNe maLIne ja kaI paNa nAnuMmeTuM kArya karavA samartha che, ema mAnanAra jainadarzana badhAM kAraNonI upayogItA mAne che, mATe ja syAdvAdasvarUpe satya ane sarvottama che. - 10. yadA eTale kAya-kAraNabhAvamAM aniyatapaNuM. amuka kAraNathI ja amaka kArya ja thAya ema na mAnavuM che. teo mAne che ke-vIMchIthI vIMchI thAya che ane chANathI paNa vIMchI thAya che; agnimAMthI agni pragaTe che ane araNInA kASThamAMthI paNa agni pragaTe che; jema dhumADo dhumADAmAMthI thAya che tema agni ane lIlA lAkaDAnA saMgathI paNa dhumADe thAya che; keLa tenA kaMdamAMthI thAya che tema keLanA bIja. mAMthI paNa thAya che; vaDa vagere vRkSa bIjamAMthI thAya che tema DALInA TukaDAne vAvavAthI paNa thAya che; ItyAdi kArya-kAraNabhAva nizcita nathI, mATe game te kAraNamAMthI game te kArya pedA thaI zake che, vagere yadacchAvAdi. enuM mantavya che. (a ? " Page #336 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pra samyatvanA aticAre, 363 pAkhaMDIo ] 283 ajJAnika-udhI samajavALA111-mithyAjJAnI. (ahIM prazna thAya ke-vyAkaraNanA nyAye "duSTa jJAna eTale ajJAna, te jeone hoya te ajJAnika" ema bevaDe samAsa karavAne badale, pahelethI ja sIdhe-ke batrIhI samAsa karatAM "ajJAnA" e zabda thaI zakta ane te vadhAre uttama gaNAta, te tema karavAmAM zuM vAMdhe? tenuM samAdhAna e che keahIM A pragamAM deSa nathI, kAraNa ke-vastutaH jJAnAbhAva nahi paNa mithyAtvanuM sahacara zuddha jJAnathI bhinna je mithyAjJAna tene ahIM ajJAna kaheluM che, ane jema "gaukharavALuM araNya" vagere jAtivAcaka zabdothI thatA samAsamAM pratyaya Ave che, tema ahIM paNa vyAkaraNanA nyAye pratyaya AvIne ajJAnane ja "ajJAnika" zabda banele che athavA bIjI rItie "ajJAnathI jeo vyavahAra kare, agara ajJAna jeone prajanarUpa che," te "ajJAnika" ema paNa siddha thAya che.) A ajJAnike mAne che ke-samajaNa vinA ke IrAdA-vicAra vinA karela karmabaMdha niSphaLa thAya che, tenuM phaLa bhogavavuM paDatuM nathI mATe te upAdeya che. teeAnA 67 bhede A pramANe che-pUrve jaNAvyA te jIva, ajIva vagere nava padArthonA 1-sarava, 2-asatva, 3 101. ajJAnavAdI pAkhaMDIo mAne che ke-jJAna kalyANakArI nathI, kAraNa ke-jJAna hovAthI paraspara vivAda vagere thatAM cittamAM kaleza thAya che ane tethI jIva dIrgha saMsArI thAya che. jema kekeIe koI vastunuM svarUpa UlaTuM kahyuM, eTale kaI jJAnI (paMDita ) jJAnanA garvathI dhamadhamATa karato manamAM kaleza karIne tenI sAthe vivAda maDi. vivAda thavAthI cittamAM kaleza vadhe, ahaMkAra thAya ane mahAna azubha karmone baMdha thAya, pariNAme saMsAra dIrdha-dIrdhatara thAya. ajJAnIne AvuM kAMI thatuM nathI, karma baMdhAtAM nathI ane saMsAra vadhatuM nathI. vaLI vicAra-samajapUrvaka je karma baMdhAya tenuM phaLa paNa ghaNuM dANa (viSama) Ave che ane te avazya bhogavavuM paNa paDe che, kAraNa ke-tIvra adhyavasAyathI baMdhAyeluM karma prAyazcita vagerethI paNa tUTatuM nathI, jyAre upayoga, samaja ane vicAra vinA kAyA ke vacanathI baMdhAyeluM karma avazya jogavavuM ja paDe e niyama nathI, mAtra zubha dhyAna ke pazcAttApa vagerethI teno nAza paNa thaI jAya che, vinA bhagave paNa chUTI jAya che; kadAca bhogavavuM paDe to paNa tene vipAka dAruNa hotuM nathI, mATe mekSAbhilASIe ajJAnane Azraya levuM joIe. bIjI vAta e paNa che ke-jJAna viSe sarva darzanavALA judA judA mata dharAve che, tethI te paNa nakkI nathI ke-kenuM jJAna sAcuM? ema jJAnane mokSa prAptinAM vinarUpa mAnanArA ajJAnavAdIo mithyAvAdI che. vastutaH jJAna karmabaMdhanuM kAraNa nathI, paNa jJAnIne thatA rAga-dveSa karmabaMdhanuM kAraNa che. jJAna te rAga-dveSAdine oLakhAvanAra, temAMthI bacavAne mArga batAvanAra mekSamAM sahAyaka che. jema AMkha vastune batAvanAra hoI jIvanamAM upayogI che, tema jJAna zubhAzubha bhAvone jaNAvanAra hovAthI AtmAne sukhanI siddhi mATe pUrNa upayogI che. AMkhathI joyelI vastumAM rAga, de ke meha vagere karavo te jema ayogya che, tema ahIM jJAnathI dekhAtA padArthomAM paNa rAga, dveSa ke mehane vaza thavuM te saMsAranuM kAraNa che. akhathI jema kAMTA, kAMkarA vagerethI bacI yathAsthAne pahecAya che, tema jJAnathI AtmazatruothI bacI mekSe pahecAya che; mATe jJAna e upAdeya-sukharUpa che. 102. paheluM satva eTale sva-rUpe astitva, bIjuM asatva eTale para-rUpe nAstitva ane trIjuM sadasatva eTale sva-rUpe astitva-para-rUpe nAstitva. jo ke vastu mAtramAM svabhAvathI ja eka svarUpe astitva, bIje para-rUpe nAstitva ane trIjo sva-pararUpe astitva-nAstitva, ema traNa bhagA ghaTe che, te paNa jayAre kahenAranI IcchA kaI vakhata ke vastunuM kaIka satva vagere eka viziSTa svarUpa kahevAnI hoya, tyAre A traNa vika Page #337 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 184 ajJAniko utpatti nAmanA 4-avAcyatva,-ema cAra kANu jANe che ke jIve che ? ' [ %00 sa bhA0 |-vi0 2-50 42 sadasattva, 4-avAcyatva, 5-sadavAcyatva 6-asadavAcyatva ane cha-sad-asadavAcyatva, ema sAta sAta prakAro karatAM 63 bhedo thAya che ane A nava uparAnta keTalAka dazamA bhAva mAne che. tenA 1-sattva, 2-asattva, 3-sadasava ane bhedo thAya che. ema kula 67 bhedo ajJAnavAdionA che. tAtparya ke anya anyarUpe ghaTI zake che; taduparAnta cothA avAcyatva bhAMge! jyAre eka sAthe ja eka ja vastumAM upara kahyAM te astitva--nAstitvanI vivakSA kare, tyAre te paraspara virodhI hovAthI elI zakAya ja nahi. AthI temAM avaktavya-avAcyatva dhaTe che. pAMcamA bhAMge sadavAcyatva che, te jyAre vastunA amuka aMzamAM astitva ane khAkInA aMzamAM upara jaNAvyuM tema ekI sAthe astitva-nAstitva kahevuM hAya, tyAre temAM dhaTe che. ThTho bhAMgA asadavAcyatva che. te vastunA amuka bhAganuM nAstitva ane bAkInA bhAgane jyAre upara pramANe avaktavya kahevA hAya tyAre temAM dhaTe che ane sAtame sadasadavAcyatva bhAMge jyAre vastunA amuka aMzane sva-rUpe sat tathA para-rUpe asat kahevAnI sAthe khAkInA bhAgane (sva-para apekSAe ekI sAthe sat-asat eTale ke-) avaktavya kahevo hAya tyAre te paTTAmAM dhaTe che. A sAta prakAzane jainadarzanamAM saptabhaMgI kahevAya che, A sAta bhAMgAthI anya kAI bhAMgA thaI zake ja nahi, kAraNu ke--sAta bhAMgAmAM sanA samAveza thAya che. ahIM spaSTa samajavA mATe eka dhaTa padAnI aMdara A sAta bhAMgA dhaTAvIe. jema ke-eka mATIne paDe che. kAnA, gaLu, ThIkarAM, peTu, khuM vagere tenA avayA che. potAnA te avayavAthI viziSTa dhaDe sat che e pahele bhAMgA. have te ja dhaDA, dhaDA sivAyanI * vastra vagere paravastuonA taMtu vagere avayavAnI apekSAe asat che; ema AkhA ghaTa upara jaNAvyA pramANe anya padArthothI vicAratAM asat che, e bIjo bhAMgA thayA. have teja ghaDA amuka meDhu ke mu vagerenI apekSAe sat ane pUrve jaNAvyA pramANe paranI apekSAe asat che, ema dhaDAmAM sattva-asattva e dharmo dhaTe che, e rItie te ghaTamAM ghaTatva ane ( dhaTAbhAva ) adhatva e che, e trIjo bhAMgA thayA. cethA bhAMgAmAM sva-para umayanI apekSAe vicAratAM eka ja kALe te dhara sat ane asat che, je kALe sva-apekSAe sat che-buTa che te ja kALe paranI apekSAe asat~aghaTa paNa che, ema temAM ghaTatva-avatra banne viruddha dharmAM hAvAthI tene na to dhaTa kahI zakAya ane na te aTa kahI zakAya, mATe te avaktavya ( avAsthya-na khelI zakAya tevA) che. pAMcamA bhAMgAmAM ghaDAnA amuka dezabhAgamAM mAtra sva--apekSAe bhaTava che ane bAkInA bhAgamAM upara jaNAvyA pramANe sva-para ubhayanI apekSAe avaktavya hAvAthI te sadavaktavya che. ThThA bhAMgAmAM dhaDAnA amuka bhAga paraparyAyeAnI apekSAe asat-adhaTa che ane bAkIne bhAga sva-para ubhayanI apekSAe avaktavya che. eka rItie vivakSA karatAM * asa --avaktavya ' paNa che. sAtamA prakAramAM eka amuka bhAgamAM sva-apekSAe sat, bIjA dezabhAgamAM paraapekSAe asat ane trIjA dezabhAgamAM ekI sAthe svapara apekSAe avaktavya che, mATe sad-asad-avaktavya che. e pramANe TanI jema dareka vastu mATe TAvavuM. jIvAdi nava padArthInA e rItie sAta sAta bhe gaNutAM 63 bhedA thayA. te uparAnta utpattinA sattva Adi cAra bhede thAya che, te A pramANe-utpatti thAya che te kANu jANe che ke--sat padAnI thAya che ? athavA te jANavAthI lAbha paNa zuM ?--Sa pahelA bhAMgA, kANu jANe che ke-utpatti asat padArthanI thAya che ? athavA te jANavAthI zu?-e bIjo bhAMgA, kANu naNaeN che ke--utpatti sad-asad padArthanI thAya che athavA te jANuvAthI zu' ?-e trIjo bhAMge ane kANu jANe che -utpatti avAcya padArthanI thAya che athavA te jANuvAthI zu ?-e cAthA bhAMga. e cAra utpattinA prakAza che. ahIM sad--avAcyatva vagere chellA traNu prakAro dhaTatA nathI, kAraNa ke-te utpanna thayelA padArthAMnA amuka dezabhAganI apekSAe laTe che, utpatti thayA pachI ja tevA bhAgonI kalpanA karI zakAya, pazu utpatti vakhate na karI zakAya mATe utpattimAM te na dhaTe,-ema ajJAnavAdInA kula 67 bhedo jaNAvyA. ( zrIpravacanasArAhAra-ddAra 206 ) Page #338 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pra. 2-samyatvanA aticAre, 363 pAkhaMDIo ] e eka vikalpa, athavA jANavAthI zuM? e bIjo vikala5, ema sadu-asadu vagere vikapa paNa samajI levA. utpatti paNa sata padArthanI che? asadunI che? sadasanI che? ke avAnI che? e keNa jANe che? arthAt kaI jANatuM nathI. vagere vika svayameva vicAravA. vinayavAdI-teonA batrIza bhede chevinayavAdio liMga (ve), AcAra (anuSThAna) ke zAstrone nahi mAnatAM kevaLa vinayane ja kalyANanuM aMga mAne che. teonA mate 1, deva, 2. rAjA, 3, jJAtijano (svajane), 4. yatio (munie), 5 sthavire (vRddha puruSe), 6. avama (dukhIyA-lageTIyA vagere) 7. mAtA tathA 8. pitAe AThane manathI, vacanathI, kAyAthI ane deza-kALane ucita dAnathI vinaya karavo joIe, AThane cAra cAra prakArane vinaya karatAM kula 32 prakAre thAya che. te batrIza prakAranA vinayathI svarga, mekSa, vagere maLe che. e vinayavAdionA batrIza prakAra che. e rItie kula 180 kriyAvAdI, 84 akriyAvAdI, 67 ajJAnavAdI ane 32 vinayavAdI maLI ekaMdara 363 mithyAtvIo dareka potAnA ja eka mantavyane satya mAnI bAkInAM mantane asatya mAne che, mATe te pAkhaMDIo che. A bhede mAtra potAnI buddhithI kapelI kalpanA mAtra nathI. anyadarzanIoe paNa kahyuM che ke " AstikamatamAtmAdyA, nityAnityAtmakA nava pdaarthaaH| ___ kAla-niyati svabhAvezvarA''tmakRtAH svaparasaMsthAH // 1 // " " kaalydRcchaaniytiishvrsvbhaavaatmtshcturshiitiH|| nAstikavAdigaNamataM, na santi sapta svprsNsthaaH||2||" ajJAnivAlimAM, nava javAni sAtividhA mAvatti (2) sasa-vaitAvALaM(sc) ?i rU che" vaizvima vinA-rovAyanata varSA kura-vRti-ti-jJAti-sthavirAma-mAtR-gig sA / che* bhAvArtha AtmA vagere nava padArtho nitya che, anitya che, tathA sva-rUpe, para-rUpe; kAla, niyata, svabhAva, Izvara ane AtmakRta che. e AstikadarzananAM judAM judAM manta che. (1) chavAI sAta padArtho sva-rUpe tathA para-rUpe, kALa, yecchA, niyati, Izvara, AtmA tathA svabhAvanI apekSAe asa che, e bhinna bhinna matavALA saghaLA nAstikavAdIo che. (2) jIva, ajIva vagere nava padArthone satva vagere sAta prakAre tathA utpattine sattva, asatva, savAsatva ane avAca-ema cAra prakAre che ke nathI, e keNu jANe che? agara tene jANavAthI zuM? e sarva judA judA mate ajJAnavAdionA che. (3) devatA, rAjA, yati, jJAti, vRddha, dukhI, mAtA tathA pitA-e AThane manathI, vacanathI, kAyAthI ane dAnathI vinaya kare e vinayavAdionA bhinna bhinna maTe che. (4)" Page #339 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gha0 saMo bhAva 1-vi. 2-gA0 43 ema prasaMge pAta 363 pAkhaMDIonA bhede jaNAvyA, samyakatvanA pAMca aticAranuM svarUpa ahIM pUrNa thayuM; have pahelA zUlaprANAtipAta viramaNavratanA pAMca aticAro kahe che. mULa-" vadho bandhazchavicchedo'tibhArAropaNa krudhaH / mana-vacchetivArA jathamatra e karU che" mUlane artha-" krodhathI-1. vadha kara (mAravuM), 2. baMdhana bAMdhavuM, 3. cAmaDIne (upalakSaNathI aMgopAMgane) cheda karavo, 4. ati bhAra upaDAva ane 5. bhUkhyA-tarasyAM rAkhavAM, e pahelA vratanA aticAre che." TIkAno bhAvArtha-pahelA vratamAM "vadha" nAme pahele aticAra kahyo che, te vadhIne artha lAkaDI vagerethI mAravuM e thAya che. ahIM putrAdine hitazikSA mATe ke vinayAdi karAvavA mATe paNa mAravAne prasaMga Ave, ke je gRhasthane karavuM paDe, mATe sakAraNa mAra mAre paDe te aticAra nathI, paNa kodhathI--kaSAyavaza thaIne gAya, bheMsa, vagere pazuone; ke putrAdi manuSyane mAra mAre te aticAra che. bIjo aticAra "baMdha" nAmane che. tene artha doraDA vagerethI bAMdhavuM" evo thAya che, te paNa pazuone, ke durAcArI putra-parivAradine bAMdhavA paDe te aticAra nathI; paNa krodhathI bAMdhe tyAre aticAra che. trIje aticAra "chavi cheda" nAmane che. ahIM chavi eTale zarIra ke cAmaDI evo artha che, mATe krodhapUrvaka kAna, nAka ke gAya vagerenI gaLakambala-pUchaDAM vagerene cheda kare te aticAra che. AthI e nakkI thayuM ke-putra vagerenA page valamIka nAmane (rasaLI) roga vagere thavAthI rogInAM aMga kApavAM- kapAvavAM paDe te aticAra nathI. ceAthe aticAra-upADI ke kheMcI na zake teTale "ati bhAra upaDAva-kheMcAva" tene kahyo che, ethI baLada, UMTa, gadheDAM ke majUra Adine khAMdhe, pIThe ke mastake gajA uparAnta bhAra bhara-kheMcAva te aticAra che. ahIM paNa kaI prasaMge zakya parihAre ( nirupAya) tema karavuM paDe te aticAra nathI, paNa krodhane vaza thaI duHkhI karavAnI buddhie, ke lobhane vaza thaI paisA bacAvavAnI dRSTie AvI pravRtti kare te aticAra che. ane pAMcame aticAra krodhane vaza thaI manuSya ke pazune cAre, pAchuM ke kherAka vagere pite nahi ApavuM ke bIjA ApanArane rokavA, arthAt bhUkhyA-tarasyAM rAkhavAM, te "bhakta pAna-vyavaccheda'nAmane che. AvazyakasUtranI cUrNi vageremAM A viSayamAM batAvela vidhi e che ke 1. vadha-dvipada-manuSyAdi ane catuSpada-pazu Adine mAra mAravo te vadha. A vadha niSkAraNa ane sakAraNa ema be rItie thaI zake, temAM vinA kAraNa kare che te ayogya che ja, je sakAraNa karavo paDe te paNa sApekSa-nirapekSa ema be rItie saMbhave che, temAM nirdayapaNe mAra mAre te nirapekSa kahevAya che ane te ayogya che. sApekSa vadhane aMge paNa mukhyatayA te zrAvake prAraMbhathI pitAnuM jIvana evuM rAkhavuM joIe ke-parivAra Adi tenA bhayathI pitApitAnA kartavyamAM parAyaNa rahe, keIne mAra mAravAne prasaMga ja na Ave; chatAM ke putra vagere vinayAdi na kare, (agya vartana kare,) tyAre paNa mastaka ke nAbhi vagere jyAM vAgavAthI Page #340 -------------------------------------------------------------------------- ________________ praha 2-pahelA vratanA aticAre] 287 prANa jAya tevA marmasthAne mAre nahi. te sivAyanA sthAne paNa sAmAnya deraDAthI ke jhADanI seTI vagerethI eka-be vakhata ja tADana kare, arthAt nirdayapaNe vAraMvAra na mAre. 2. baMdha-badhi paNa te ja rItie sakAraNa, niSkAraNa, sApekSa ane nipekSa-ema cAra bhede che. temAM niSkAraNa te na ja bAMdhe, sakAraNamAM paNa nirapekSa eTale chUTI zake nahi tevAM AkarAM baMdhane na bAMdhe. kAraNa paDe te mAtra sApekSa bAMdhe, eTale ke-pAsAgAMTha vagere DhIluM badhana bAMdhe, ke jethI agni vagerenA upadrava thatAM svataH chUTI zake, athavA choDavAmAM harakata na Ave, tarata ja choDI zakAya; (nahi te tevA prasaMge marI jAya.) e cAra pagavALA gAya, bheMsa, vagerene mATe samajavuM. dAsa, dAsI, cera, tathA paradArasevI ke pramAdI putrAdi parivAra vagere manuSyane te bAMdhavAM paDe te paNa evAM bAMdhe, ke jethI teone hAlavA-cAlavAmAM ke kAma karavAmAM harakata na Ave. bAMdhyA pachI paNa vAraMvAra saMbhALa rAkhe, ke jethI agnine ke te kaI bIje upadrava thAya te paNa marI jAya nahi. mukhyatayA te dAsa, dAsI vagere ke gAya, bheMsa Adi paNa zrAvake evAM rAkhavAM joIe, ke jene prAyaH bAMdhavAnI jarUra na rahe, vagara bAMdhyAM ja ghera (sthAne besI rahe. 3. chaviccheda-chavi cheda eTale cAmaDI vagerenuM kApavuM. tenA paNa sakAraNa, niSkAraNa, sApekSa ane nirapekSa-ema cAra prakAro che. temAM niSkAraNa te te kare ja nahi; sakAraNa paNa nirdayapaNe hAtha, paga, kAna, nAka vagere chedavArUpa nirapekSa te (tajavA lAyaka) kahyo che, mAtra sApekSa gaDagumaDa, raLI ke rogInAM saDelAM aMge chedavAM paDe ke bALavAM (DAma devA paDe te kare. 4. atibhArApaNu-vastutaH zrAvake zakya hoya tyAM sudhI cAkara, gulAma ke UMTa, baLada vagere dvArA bhADAM vagere karI kamAvAne dhaMdhe taja joIe. kadAca AjIvikAne nirvAha na thAya ane tevo dhaMdhe kara paDe, te paNa manuSyane teTale ja bhAra upaDAva, ke je bejAne upADanArA pitAnI meLe utArI-caDhAvI zake; UMTa, baLada vagere pazuone paNa teonI zakti vagerene anusAre vajana upaDAvavuM ke kheMcAvavuM eTaluM ja nahi paNa zaktithI kAMIka ochuM bharavuM, haLa, gADAM vagerethI paNa teTaluM ja kAma levuM ke jeTaluM pazuo sukhe sukhe ApI zake, temAM paNa teone amuka vakhata pachI te ArAma ApavuM joIe. 5. bhakta pAnavyavaccheda-AhAra-pANIne aMtarAya. keIne paNa A aMtarAya kare nahi, kAraNa ke-ema karatAM ati bhUkha lAgavAthI te marI jAya. zrAvakane AcAra e che kepite jamavAnA avasare bImArI vagere kAraNa na hoya tevAM nekara-cAkara ke saMbaMdhI vagere saghaLAM manuSyane, gAya, gheDA Adi saghaLAM pazuone, tathA je pitAnI nizrAmAM (Azraye) hiya, te te sarvanI AhAra, pANI, ghAsa, dANA, vagere vyavasthA karIne pachI bhejana kare. bhAtapANIne aMtarAya paNa sakAraNa-niSkAraNa ema be prakAre che, temAM niSkAraNe te kara ja nahi; sakAraNa paNa mAtra gAdinA prasaMge auSadhAdinA kAraNe kare paDe te "sApekSa karI zakAya. aparAdhIne paNa mAtra mukhathI ja "Aje tane khAvA ApIzuM nahi" vagere kahe, paNa bhUkhe rAkhe nahi. hA! keIsamaye zAnti Adi arthe upavAsa vagere karAve te te AvA aMtarAyarUpa nathI. vadhAre zuM? vastutaH mULa ahiMsA guNamAM aticAra na lAge tema vartavuM. Page #341 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 288 [ dhao saM0 bhA0 1 vi0 2-gA0 43 A hetuthI ja pADA, bekaDAM vagerene janma vagere ghaNA deSanA kAraNabhUta hevAthI bheMsa, bakarI vagerene parigraha zakya hoya tyAM sudhI zrAvaka na rAkhe. (nirvAha mATe rAkhavAM anucita nathI.) prazna-pahelA vratamAM zrAvake sthUla hiMsAnA ja paccakhANa karyA hoya, vadha-baMdhana vagerenAM te paccakakhANa hoya nahi, te vadha, baMdhana vagere karavAmAM zuM deSa? vadha vagerethI hiMsAnA paccakhANane kaI bAdha AvatuM nathI. je ema mAnatA ho ke-vadha, baMdhana vagerenAM paNa paccakakhANa che ja, te vadha, baMdhanAdithI paNa vratane bhaMga ja thAya, tethI aticAra kema manAya? kAraNa ke-ethI spaSTa paccakakhANane bhaMga thaye ja gaNAya. bIjI vAta e ke-vadha, baMdhana vagerenAM paNa paccakakhANa mAnavAthI vatanI saMkhyAnuM pramANa paNa tUTI jaze, kAraNa ke-te vrate aticAre te vadhArAmAM ja che, mAtra mULa vate ja bAranI saMkhyAmAM che. chatAM je aticArene virati mAnIe te te dareka paNa bate gaNAya ane bAranI saMkhyA rahe nahi, mATe vadha, baMdhana vagerenAM paccakakhANa gaNavAM paNa ghaTita nathI. ema vadha, baMdhana vagerethI aticAra ke vratabhaMga eke ya thatuM nathI. uttara-prazna vyAjabI che. vadha, baMdhana vagerenuM paccakkhANa karyuM nathI, mAtra hiMsAnuM ja paccakhANa che, te paNa hiMsAnA paccakkhANamAM arthapattithI vadha, baMdhana vagerenAM paNa paccakakhANa AvI jAya che ema samajavuM; kAraNa ke-te hiMsAnA kAraNarUpa che. (hiMsAnI sAthe tenAM kAraNe paNa tajavAM joIe), mATe te paNa paccakakhANamAM AvI jAya. prazna-je hiMsAnAM kAraNo hovAthI tenAM paNa paccakhANa hiMsAnA paccakakhANa sAthe thaI jAya che, te tamArA mate jema hiMsA karavAthI vratabhaMga thAya, tema vadha, baMdhana vagerethI paNa vrata bhaMga ja gaNa joIe, kAraNa ke-niyamane bhaMga thaye, ema chatAM tene aticAre kema kahyA? uttara-vastutaH tamArI samaja barAbara nathI, kAraNa ke-trata be prakAranuM che, eka aMtavRttithI ane bIjuM bahittithI temAM "huM ane mArI nAkhuMevA vicAra (vikalpa) vinA ja mAtra kedhAdi AvezathI jyAre vratathI nirapekSa rItie vadha, baMdhana vagere karavA chatAM hiMsA thAya nahi (mare nahi), tyAre nirdayapaNAthI eTale 'marI jaze te mAro niyama tUTI jaze-e khyAla nahi rAkhavAthI" arthAta vratapAlananI kALajI nahi rahevAthI aMtattithI vratabhaMga thaye gaNAya, paNa jIva nahi maravAthI bahivRttithI te vrata akhaMDa rahyuM ema dezathI vratano bhaMga thaye ane dezathI pAlana thayuM mATe tene aticAra samaja, vratabhaMga nahi. kahyuM che ke mAnIti tatra, vinaiva mRtyu nivAra? vigate ja pito vadhAvI, sau sthAthimAnA re ? " " mRtyorabhAvAnniyamo'sti tasya, kopAyAhInatayA tu bhagnaH / dezasya bhaGgAdanupAlanAcca, pUjyA atIcAramudAharanti // 2 // " ( , 40 rU-20 sIrA) Page #342 -------------------------------------------------------------------------- ________________ praha ra-bIjA vratanA aticAro ] bhAvArtha-nahi mArUM" e pramANe jeNe vrata lIdhuM che, tene jIva maryA vinA ahIM (mAtra vadha, baMdhana vagerethI) ka aticAra lAge?--ema zive jyAre prazna karyo, tyAre guru javAba Ape che ke-je krodhathI vadhu vagere kare che te vratane aMge (marI jaze te vrata bhAMgaze e viSayamAM) nirapekSa hoya che. (1) mAtra maraNa na thayuM tethI teno niyama akhaMDa chatAM kepa ane nirdayapaNAnA yoge te niyama tUTyo che. ema dezathI bhaMga ane dezathI pAlana thavAthI pUrva maharSioe tene aticAra kahe che. (2)" vaLI tame kahyuM ke-vratonI bAranI saMkhyA nahi rahe te paNa ayukta che, kAraNa ke-vizuddha(niraticAra)paNe ahiMsAnuM pAlana karavAmAM vadha, baMdhana, vagere thatAM nathI, mATe e nizcaya samaja ke-vadha, baMdhana, vagere pAMca aticAro ja che. athavA te sarvatra anAbhoga, sahasAkAra vagerethI, ke atikrama vagerethI aticAre samajavA. anAga eTale asAvadhapaNAthI ane sahasAkAra eTale vagara vicAryuM pravRtti thAya che. kahyuM che ke " puvvaM apAsiUNaM, chaDhe pAyaMmi jaM puNo pAse / na ya tarai niatteuM, pAyaM sahasAkaraNameyaM // 1 // " bhAvArthapahelAM jIva na dekhavAthI paga choDa (upADo) ane pAchaLathI jovAmAM AvyuM ke ahIM jIva marI jAya tema che), chatAM pagane pAcho vALavA(ne lAga na hovAthI bacAvavA)nuM banI zake tema nahi hovAthI hiMsA thAya, te sahasAkAra kahevAya." atikrama, vyatikrama, aticAra ane anAcAranuM svarUpa A pramANe che. jema ke-keI manuSya vrata(niyama)ne bhaMga thAya tevA kArya mATe AmaMtraNa (vinaMti) kare tyAre vrata(niyama)dhArI tene InkAra na kare (nA na pADe) te atikrama kahevAya, AgaLa vadhIne vratavALo tevuM kArya karavA mATe taiyAra thAya-jAya vagere pravRttine yatikama kahevAya; kedhathI vadha, baMdhana vagere kare te aticAra kahevAya ane jIvahiMsA vagere kare te anAcAra kahevAya. ahIM vadha, baMdhana vagere kahyAM tenA upalakSaNathI hiMsAdinA kAraNabhUta mantra, tatra karavA; auSadha vagere ApavuM, ItyAdi bIjA paNa prAge sarva aticAre che ema samajavuM. e prathama vratanA pAMca aticAronuM svarUpa jaNAvyuM. have bIjA rasthUla mRSAvAdaviramaNa vratanA aticAro jaNAve che. mULa-" sakSamyAna mithya-zo muhamAm | skeca vizvata-maMtrame kai " malArtha_K1. vagara vicAryuM keIne ALa-kalaMka devuM, 2. pApepadeza kare, 3. ekanI gupta vAta bIjAne kahI devI, 4. kheTe lekha lakhavo ane 5. bIjAe vizvAsathI karelI maMtraNAne jAhera karavI; te pAMca aticAre bIjA vratanA che." TIkAne bhAvArtha-satya vratanA aticAra pAMca che. temAM "sahasA ALa devuM te pahele che. vicAra karyA vinA ja "tuM cera che, tuM vyabhicArI che" vagere ALa-kalaMka ApavAM, te sahasA 37. Page #343 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 290 [dhao saMo bhA. 1-vi0 2-gA44 abhyAkhyAna kahevAya che. bIjA AcAryone mata evo che ke ekAntamAM koI ekanI khoTI vAta bIjAne kahevI; jema ke-ekAntamAM kaI vRddhAstrIne kahevuM ke-vAre dhaNI te yuvatI-strImAM Asakta che, yuvatI-strIne kahevuM ke-tAro pati kAmakaLAmAM kuzaLa prauDhastrImAM Asakta che; vagere. athavA te kahevuM ke-tAro pati te bahu viSayI che, agara napuMsaka che, vagere hAMsI-mazkarIthI bolavuM agara tenA patine kahevuM ketArI strI to tArA viSayasevanathI thAkI gaI che ema mane ekAntamAM kahetI hatI, agara te kahevuM ke-tArI strI mane kahetI hatI ke-huM to mArA patine viSayakIDAmAM thakAvI dauM chuM, vagere puruSanI AgaLa hAMsI-mazkarImAM tenI strInI, ke strIne tenA patinI asatya vAta kahIne kalaMka ApavuM athavA jenAthI strIne para-puruSa upara ke puruSane para-strI upara rAga jAge evI ekAntamAM hasatAM-ramatAM vAta karavI te aticAra che. ahIM jANu-samajIne durAgrahathI te keIne kharAba karavA AvI vAte na ja karavI, kAraNa ke-bIjA vratamAM jANI-samajIne bIjAnA kheTA deSa balavAnAM te teNe paccakhANa karyA che, tethI tema karatAM aticAra nahi paNa vratabhaMga thAya, mATe hAMsI-mazkarImAM upara pramANe kheTI-kalpita vAte ekAntamAM karavI, te sahasA-abhyAkhyAnarUpa aticAra kahevAya che ema samajavuM. kahyuM che ke " sahasabbhakkhANAI, jANato jai kareja to bhaGgo / 1 guru,mobA-hiM to o karUNA che ? " (oo, go rU-12 TIva) bhAvArtha-"sahasA abhyAkhyAna, vagere jANavA chatAM kare te vratabhaMga thAya. je upayoga vinA, hAMsI-mazkarImAM ke vagara vicAryuM kare te aticAra gaNAya." ema (banne matothI) e nakkI thayuM ke bIjAne AghAta-upaghAta thAya tevuM jyAre ajANatAM, vagara vicAryuM ke hAMsI-mazkarImAM bolAI jAya, tyAre hRdayamAM tene kharAba karavAne udeza (arthAt vrata pALavAnI bedarakArI) nahi hevAthI vratabhaMga gaNAto nathI ane bIjI bAju tevAM vacanathI bIjAne upaghAta-AghAta thavA saMbhava che mATe bhaMga thAya che, ema dezathI vratane bhaMga ane dezathI pAlana; te pahele aticAra kahyo che. bIje aticAra "micyA upadeza" nAmane che. vastutaH satya vratavALAe bIjAne pIDAkArI vacana bolavuM te asatya bolavArUpa ja che, mATe bIjAne pIDAkArI vacana pramAdathI belAI jAya te aticAra samajo. AthI gadheDAM-UMTa upara be je bharo, cerane mArI nAkhe, ItyAdi bIjAne pIDA thAya tevuM bolavuM te bIje aticAra samaja. athavA mithyA upadezanI bIjI vyAkhyA e pramANe che ke-vastunuM jevuM svarUpa che tevuM samajAvavuM te te satya che, paNa tethI viparIta upadeza kare te ayathArtha hovAthI mithyA upadeza che. jema ke-keIne amuka viSayamAM kAMI saMdeha thaye, teNe pUchyuM keAmAM satya zuM che? tyAre tene (satya javAba ApavAmAM nukazAna nahi hovA chatAM) yathArtha nahi kahevuM, athavA keIna vivAhAdi prasaMge temAM aMtarAya nAkhavAnA AzayathI pite jAte ke koI bIjA dvArA temAMnA keI eka pakSane te viSayamAM asatya mArga batAve ke amuka rIte asatya bolavAnI salAha ApavI, te badhe ayathArtha upadeza che. ahIM je ke salAha ApanAra pitAnA manamAM ema samaje che ke-mAre "svayaM asatya na bolavuM" evuM vrata che, AmAM to. huM mAtra bIjAne asatya bolavAnI salAha ApuM chuM, huM pote asatya bolate nathI, jethI Page #344 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa0 2-trIjA vratanA aticAre ] mArA vratane bhaMga thatuM nathI-ema mAne che te paNa aticAra che, kAraNa ke-vagara vicAryuM, ajANatAM ke atikrama vagere ( jenuM svarUpa pR. 289mAM jaNAvyuM te) dvArA paNa bIjAne asatya belavAnI preraNA karavI te vratane aticAra che ja. bIjI rIte paNa satyavratadhArI pitAnuM vrata bhAMge nahi-e buddhithI sIdhI cheTI salAha nahi ApatAM, kaI daSTAntathI tene samajAve ke-AvA prasaMge teNe Ama kahyuM hatuM," vagere sAMbhaLIne bIjo Tu belavAnuM samajI jAya. e rItie (bIjAnA eThA nIce) upadeza de te paNa vratarakSAnI buddhi chatAM, bIjAne asatya bolavAmAM preraka havAthI tenuM vrata dezathI bhAMge ane dezathI akhaMDa rahe che, mATe AvA mithyA upadezane aticAra kahyo che. trIje aticAra "guaubhASaNa" nAmane che. keInI gupta maMtraNa pragaTa karavAne bIjAne adhikAra nathI, chatAM pragaTa karavI. jemake--keIe keI bIjA mANasa sAthe amuka rAjyaviruddha vicAra karyo, trIje mANasa tenA mukha vagerenI ceSTAdi jeIne anumAnathI te samajI laI jAhera kare ke-amuka mANase rAjaya viruddhamAM amuka amuka karavA vicAra kare che, athavA bIjI rIte guAbhASaNa eTale cADI karavI. jema ke-kaI be manuSyane Apasa ApasamAM prIti hoya, tevA mANasonA AkAra vagerethI jANIne ekano abhiprAya bIjAne evI rItie kahe ke jethI parasparanI prIti tUTI jAya. pahelAM aticAranI jema ahIM paNa hAMsI-mazkarI vagerethI ekanI gupta vAta bIjAne kahI devI te aticAra che. je IrAdApUrvaka kharAba karavA mATe jANIne kahe te vratabhaMga thAya. aticAra "kUTa lekha" eTale khoTuM lakhANa karavuM athavA bIjAnA hastAkSara jevA akSare lakhavA te che. A aticAramAM jeNe "kAyAthI asatya nahi boluM' evA bhAge vrata lIdhuM hoya ke jeNe "kAyAthI asatya bolavuM nahi tathA bIjA dvArA bolAvavuM nahi" evA bhAge vrata lIdhuM hoya, tene te A rItie beTe lekha lakhavA vagerethI vratano bhaMga thAya ja che; te paNa vagara vicAryuM, ajANatAM ke atikrama vage. rethI lakhAI jAya tyAre tene aticAra kahyo che. athavA te asatya eTale juThuM bolavAne aMge mAre niyama che ane A te lakhANa che, tethI vratane bAdha nathI, evI samajavALAne vrata pAlana karavAnI buddhi hovAthI aticArarUpa che ema jANavuM. pAMcame aticAra vizvAsunI gupta vAta jAhera karavI te che. ahIM vizvAsu strI, mitra vagerenI teoe vizvAsathI kahelI khAnagI hakIkatane jAhera karavI te aticAra. jevuM hoya tevuM ja kahevAmAM te satya hovAthI je ke aticAra lAgatuM nathI, te paNa pitAnI kharAba vAta pragaTa thavAthI lajajAne yoge te mitra ke strI vagerenuM maraNa (ApaghAta) paNa thavAno saMbhava hovAthI vastutaH (bIjAne pIDAkAraka hovAthI) asatya che, ema vacanarUpe te satya ane pariNAmanI apekSAe asatya hovAthI (vratabhaMga ane vatarakSA) rUpa aticAra karyo che. * prazna-trIjAmAM guhAbhASaNa karavuM ane pAMcamAmAM vizvAsunI gupta vAta jAhera karavI-ema kahyuM te bannenuM eka ja svarUpa che, chatAM bannene bhinna aticAre kema kahyA? uttara-gudAbhASaNamAM sAkSAt sAMbhaLIne nahi paNa igita AkAra vagere dvArA anumAnathI jANune anadhikArI chatAM vAta kare che ane pAMcamAmAM svayaM strI ke mitra vagerenI sAthe vicAra karatAM teoe vizvAsathI gupta vAta jaNAvI hoya tene jAhera kare che, ema baMnemAM pharaka che. Page #345 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 292 [ 10 saMbhA. 1-vi0 2-gA0 45 arthAt pAMcamA aticAra vizvAsaghAtarUpa ane trIjo kalaMka ke cADIrUpa hAvAthI bhinna che. e pramANe khIjA vratanA aticArA jaNAvyA have trIjA vratanA aticArI kahe che mULa - " stenAhRtagrahastena - prayogau mAnaviplavaH / dvirAjyagatirasteye, pratirUpeNa ca kriyA // 45 // * malA- 1. cAra cArI karelI vastu levI, 2. cArane sahAya karavI, 3. khATAM mApAM rAkhavAM, 4. ( rAjya ajJA viruddha) zatru rAjAnA rAjyamAM javuM ane 5. sarakhA dekhAvavALI halakI vastu sArImAM bheLavavI ke ApavI, trIjA aNuvratamAM e pAMca aticArA kahyA che. " TIkAnA bhAvArtha -trIjA sthUla adattAdAnaviramaNu vratamAM pAMca aticArA kahyA che. temAM cAra cArI karIne lIdheluM sAnu, vastra vagere cArIneA mAla che-ema jANavA chatAM vecANu ke maphata levuM, te ' snenApahata' nAmanA pahelA aticAra che. cAre cArelI vastu alpa kiMmatathI ke maphata gupta rItie lenAro paNa cAra kahevAya che, kAraNa ke-nItizAstramAM cAranA sAta prakAro kahyA che. 8. sauthIrApajo maMtrI, mujJa vAdaLathI annA sthAnathati, cauka savidhaH smRtaH // ? || '' (zrAof=., Tr0 247 TInnA) bhAvAtha - cArI karanAra, cArI karAvanAra, cAronI sAthe (vicAraNA) maMtraNA karanAra, cArInA bheda jANanAra, cArInI vastu sastI lenAra, cArane khArAka ApanAra ane cArane sthAna ApanAra, ema cAranA sAta prakAro che arthAt te sAteya cAra che. '' mATe cArInI vastu jANavA chatAM levI, te paNa vastutaH cArIrUpa hAvAthI vratanA bhaMga thAya; chatAM huM cArI karatA nathI paNa vepAra karU chu-evI samajapUrvaka lenArane vratanuM sApekSapaNu' ( pAlana thatuM ) hAvAthI dezabha ga-dezapAlanarUpa e pahelA aticAra kahyo che. * cArI karanArAone preraNA karavI' eTale ke-cArone tame cArI karA! vagere vacaneA kahIne cArI kara vAmAM utsAhI banAvavA ke cArImAM jarUrI sAdhana, jevAM ke-khAtara pADavA mATe keza, khIsAM kAtaravA mATe kAtara, ghardhArI (cArane upayogI vastuvizeSa ), vagere teone maphata ke vecANu ApavuM, ItyAdi ' stana-prayeAga' nAmanA bIjo aticAra jANavA. ahI je ke 'huM cArI karUM nahi-karAvuM niha ' e bhAMge jeNe vrata uccayuM... hAya, tene te AvAM kAryAthI vratanA bha'ga ja thAya, chatAM ' tamA hamaNAM udyama vinA kema besI rahyA che? je tamAre dANA vagere na hAya te huM ApuM, tamArA cArelA mAlane kharIdanAra nahi maLe te huM rAkhIza ' vagere kahIne cArAne preraNA kare ane (sthUla khuddhithI) potAnI kalpanAmAM ema mAne kehuM cArI karavAnI preraNA nathI karatA ( paNa teone AjIvikA mATe preraNA karU chu.), te tenI vratapAlananI bedarakArI nahi hAvAthI A aticAra gaNAya, ema samajavuM. trIjo aticAra-anAja, tela, ghI vagere bharIne 8 mApavAnAM kuddhi mApAM' tathA tAla karavAnAM pallAM (zerIe, khazerI, pAMcazerI, dazazerI, maNIce ) vagere teAlAMne nAnAM-meTAM rAkhavAM ke bhAre-halakAM rAkhavAM ane nAnAM-halakAMthI mApIne Page #346 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prao 2-trIjA vratanA aticAre ] 293 vastu ApavI, meTA-bhArethI mApIne vastu levI, ke vastrAdine mApavAmAM anyAya kara, tene aticAra kahyo che, kAraNa ke-ApavA-levAmAM mApAM--telAM vagere nAnAM-moTAM judAM judAM rAkhI ThagAI karanAre paNa vastutaH cera ja gaNAya che. kahyuM che ke "laulyena kizcitkalayA ca kizcit , mApena kizcittulayA ca kizcit / kiJcicca kizcicca samAharantaH, pratyakSacaurA vaNijo bhavanti // 1 // " " aMdhIte yat kiJcittadapi muSituM grAhakajanaM, mRdu brUte yadvA tadapi vivazIkarttamaparaM / pradatte yatkiJcittadapi samupAdAtumadhikaM, prapaJco'yaM vRtterahaha ! gahanaH kopi vaNijAm // 2 // " bhAvArtha_"kAMIka lebhathI, kAMIka vaNipha kalAthI, kAMIka mApathI ane kAMIka tolathI ema kAMIka kAMIka (thoDuM thoDuM) lUMTanArA vyApArIo pratyakSa cera ja che. 1. vyApArI je kAMI bhaNe che te paNa gharAkane ThagavA-ravA mATe, mIThuM bele te vaza karavA mATe, kadI DuMka Ape te paNa te vadhAre levA mATe, vagere vyApArIonA vyApArane prapaMca Azcaryajanaka ane buddhimAna paNa ThagAI jAya te gahana che. (2)" A prapaMca karo te zrAvakane yogya nathI, e trIje "kuTa tela-mApa" nAmano aticAra samaja. zatru-rAjAonA rAjyanI hadamAM ke tenA sainyamAM te rAjAe niSedha karavA chatAM javuM vagere "zatru-rAjyamAM gamana' nAmane cethA aticAra niSedha chatAM zatrunA rAjyanI hadamAM ke tenA sinyamAM maLI javuM e "svAmIadatta, jIvaadatta, tIrthakaraadatta ane gurUadatta, e cAra pikI svAmIadattarUpa che, rAjAne niSedha chatAM tyAM jAya te janArane daMDa paNa ceranA jeTaluM thAya che, mATe vastuta: e (rAjAnI) cerIrUpa hovAthI vratabhaMga thAya; chatAM janAranA manamAM "huM te vyApArAdi arthe ja gayo chuM, kaI corI karI nathI.' evI samajaNa hoya te vratanI rakSA karavAnI apekSA gaI nathI, tema ja lekamAM paNa te cAra kahevAtuM nathI, tethI ene aticAra kahyo che. uparAnta rAjaniSiddha vastu levI-vecavI te paNa ceAthe aticAra che. pAMcame aticAra-jenA varNa, gaMdha, vagere samAna hoya tevI bhaLatI halakI vastuo sArI vastuomAM bheLavIne ApavI ke sArIne badale tevI halakI ApavI, te sArInarasI vastune bheLaseLa ke badale karavArUpa che. jema ke-vAhImAM (varI nAmanI DAMgaramAM) 1degpalajI bheLavavI, tema ja ghImAM carabI, telamAM mUtra, hiMgamAM bera vagere lAkaDAne hera-caNa vagereno leTa ke gaMdara vagere bheLavavAM, kesaramAM kRtrima kesara, 10'kasuMbo vagere bheLavavAM, majITha sAthe citraka vagere bheLavavAM tathA jAtivaMta eTale sAcAM kapUra, maNi, metI, sonuM, cAMdI vagerene nAme te te banAvaTI vastuo ApavI ke bheLavavI, vagerethI A aticAra lAge che. te sivAya corImAM grahaNa karelI gAye vagere pazuonAM zIMgaDAMne "agnithI pakAvelAM kAliMginAM phaLano bApha Ape," ItyAdi praga karI nIcAM-UMcAM vALIne badalI nAkhavAM, ke jethI te pazu oLakhAya nahi; ema karIne pote rAkhavAM te (sivAya cerInA ghareNu vagere gALI-bhAMgIne badalI nAkhavAM vagere) paNa "tapratirUpaka" nAmanA A pAMcamA aticAramAM gaNAya che. 103. palaMjI nAmanuM kaI jAtinuM varI DAMgarane maLatuM anAja vizeSa. gujarAtamAM te nAma aprasiddha che. 104. "kasuMbe'nAmanI vanaspati ukALIne, temAMthI kasuMbI raMga banAvI pAghaDI vagere kapaDAM (gAmaDAnA leke) raMge che te Page #347 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [dha saM bhA0 1-vi0 2-gA0 46 ahI' mApAM khATAM rAkhavAM tathA vastu badalavI ke bheLaseLa karavI; e darekamAM khInnane ThagIne tenu dhana levAnuM hAvAthI spaSTa cArIrUpa che, mATe tenAthI vrataneA bhaMga thAya, tA paNa tevuM karanArane ' khAtara pADavuM vagere cArI kahevAya, huM kayAM cArI karU chuM? A te vepAranI kaLA che, cArI kahevAya nahi '-evI samajarUpa vratarakSA karavAnI apekSA heya te tene aticAra kahyo che. athavA tA upara jaNAvyA pramANe cArInA mAla levA vagere pAMceya kA spaSTa cArIrUpa ja, tA paNa jyAre vagara vicArya, samaja vinA ke ajANatAM-asAvadhatAthI te thAya ke te viSayamAM atikrama, vyatikrama ke aticAra thAya, tyAre te aticArA samajavA. A pAMceya aticAreA ( mAtra vepAra karavAmAM ja thAya che, ) rAjyanI nekarI vageremAM nathI thatA evuM nathI; pahelA e aticAro tA spaSTa rItie rAjyanI nAkarI vageremAM paNa thAya tevA che. zatrurAjyamAM javArUpa trIjo aticAra paNu, jyAre rAjAne sAmaMta vagere koI peAtAnA rAjAnI AjIvikA ( Avaka ) upara jIvatA hAya ane potAnA rAjAnA virAdhI koI zatrurAjAne sahAya kare, tyAre lAge che. mApAMnA pheraphAra tathA pratirUpakriyA e be aticAro (anyane te zuM ?) rAjAne paNu, jyAre te peAtAnA bhaMDAramAM mApAMnA pheraphAra karAve ke vastuone pherabadale vagere karAve, tyAre lAge che. e trIjA vratanA aticAro kahyA. have cethA vratanA kahe che. 294 mULa-'' pavItrA raLa, moDanAseyAttayo | anaGgakrIDanaM tIvra - rAgazca brahmANi smRtAH // 46 // ', mUlA - 1-bIjAnA vivAha karavA, 2-mAlika vinAnI tathA 3-amuka kALa mAMTe rakhAta anelI evI strI sAthe maithuna karavuM, 4-anaMgakrIDA karavI tathA pa-kAmakrIDAmAM tIvra rAga karave; brahmacarya mAM e pAMca aticArA kahyA che. '' L TIkAne bhAvAtha-brahmacarya vratamAM pAMca aticAro kahyA che. temAM ' parivavAkaraNuM ' pahelA aticAra che. pAtAnA sivAya bIjAnAM putra-putrI vagerenAM 'hu... AnA vivAha karAvuM te mane ke mArA putrAdine paNa kanyA maLe agara kanyAdAnanuM puNya maLe' evI bhAvanAthI ke snehI paNAthI--saMbaMdhIpaNAthI sagapaNa karavAM ke teone paraNAvavAM, te ' parivavAhakaraNa' kahevAya che. A aticAra tene lAge che, ke jeNe 'mArI peAtAnI strI sivAya bIjI strI sAthe maithuna sevavuMsevarAvavuM nahi ' e bhAMge svadrArAmateSa vrata lIdhu` hAya, athavA * potAnI strI ke vezyA sivAyanI strI sAthe maithuna sevavuM-sevarAvavuM nahi' e bhAMge paraDhArAnA tyAga karyA hAya; jo ke e rItie svadyArAsa teSIne ke paraDhArAtyAgIne khIjAnA vivAha karavA, te vastutaH khojAne maithuna karAvavA rUpa hAvAthI tene tyAga ja thatA hAvAthI vratane bhaMga thAya, chatAM te jo ema samaje ke hu tA vivAha karU chuM, maithuna karAvatA nathI,' mATe mArU vrata bhAMgatuM nathI, evI potAnA vratanI rakSA karavAnI bhAvanA hAya, tyAre tane A aticAra samajavA. ' paravavA Du karIne kanyA ( ke kanyAdAnanuM phaLa ) meLavuM' evI IcchA samakitaSTine te ajJAnI hAya teA sa`lave, ke ( samita vinAnA) bhadraka jIvane upakArabuddhithI vrata uccarAvyuM hAya tyAre mithyAdaSTine sabhave ? prazna-khIjAnAM saMtAnanA vivAhanI jema peAtAnA putra-putrI vagerenA paNa vivAha-lagnAdi karavAmAM sarakhA ja doSa che, tA te aticAra kema nahi ? Page #348 -------------------------------------------------------------------------- ________________ OIL Aja prad 2-trIjA vratanA aticAro ] uttara-vAta sAcI che, paNa pitAnI kanyAne na paraNAve te svacchedacAriNI (vyabhicAriNI) thaI jAya ane tethI jainazAsananI tathA pote uccarelA vratanI hAMsI-apabhrAjanA thAya, tene paraNAvyA pachI te te pitAnA patine svAdhIna hovAthI tevuM na bane. (kadAca bane te paNa mAtApitAnA vata ke dharmanI nindA futA kSatti mA, marjA kSati cauvane ! putrAstu sthAvare bhAve, na strI svAtantryamaIti // 1 // " bhAvArtha-"kumArikA hoya tyAre pitA, yuvatI hoya tyAre pati ane vRddhA hoya tyAre putra rakSA kare che. ema A kaI avasthAmAM svataMtratAnI adhikAriNI nathI. " vaLI dazAI(vasudeva)nA putra kRSNajI tathA ceDA mahArAjAne pitAnAM saMtAnonA paNa vivAhano niyama hate-ema je zAstramAM saMbhaLAya che, te paNa teonA vivAha vagerenuM kAma saMbhALanArA bIjAo hatA tethI teoe niyama karela hatuM ema samajavuM, ethI bIjA zrAvakone paNa je pitAnAM putrAdinA vivAhAdi karanArA koI bIjA hoya, te teo pitAnAM putrAdine paNa vivAha nahi karavAne niyama kare te vyAjabI che, paraMtu te kAma karanArA bIjA na hoya te, je rItie pitAne vrata pAlanamAM harakata na Ave te rItie amuka saMkhyAmAM vivAha karavAnI chUTa rAkhI bAkIne niyama kare te vyAjabI che. 1 ' A aticArane aMge bIjA AcAryo para eTale (bIjAnI ne badale) bIjI strI " evo artha kare che, arthAt strIno yoga hovA chatAM, potAnI kAmavAsanAnI pUrti mATe asaMtoSathI anya strI sAthe vivAha karo, tene "paravivAhakaraNa" nAmane aticAra kahe che. temanA mate A aticAra svadArA saMtoSIne lAge, e pramANe pahelA aticAranuM svarUpa kahyuM. bIjo anAjJA eTale aparigrahItA-mAlika vinAnI strI" arthAt vezyA, svachaMdacAriNI, jene pati paradeza gayo hoya, kulavatI vidhavA tathA kanyA, e mAlika vinAnI strI bhegavavAthI gaNAya che, trIje IzvarI eTale harakoI puruSane bhegavanArI vezyA, amuka samaya mATe tene pagArathI pitAne mATe rAkhI hoya-rakhAta rAkhI hoya tyAre teTalA kALa mATe "AjJA eTale rAkhelI hovAthI IvarAttA kahevAya che. (ahIM vyAkaraNanA niyama pramANe siddhahemanA nAma nAgaiAthe samA vandana rU-2-28" sUtrathI "vikapg' vagere zabdonI jema samAsathI "IndurAttA" zabda siddha thAya che, athavA "zuravivAna rAmanA rU-2-26" e sUtrathI madhyama padalopI samAsa banAvI Ivara kAla kATe AttA=IvarAttA" siddha thAya che. bIjA-trIjA aticAramAM anAttA ane IvarAttA bene DhaMDha samAsa banAvI mULa zlekamAM "canAtvattaH ' ema dvivacanAnuM prayoga karyo che.) e pramANe eka mAlika vinAnI ane bIjI a5 kALa mATe rAkhelI (rakhAta) dhI sAthe viSayasevana karavuM, te "anattAgamana" nAmane bIjo tathA "IvarAttAgamana" nAmane trIjo aticAra jANa. ahIM tAtparya e che ke-upara jaNAvelI mAlika vinAnI "anAttA " zrI sAthe ajANatAM ke - 105. vicchedayAriNI-nIca kulanI je strI, pati hovA chatAM patine na mAne tethI mAlika vinAnI, pati paradeza gayo hoya te kALe patinI gerahAjarI hevAthI mAlika vinAnI, vidhavA pati marI gayo che eTale pati vinAnI ane kanyA te spaSTa pati vinAnI che ja. e apekSAe e darekane mAlika vinAnI gaNavAmAM AvI che. Page #349 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 26 [ dha saM0 bhA. 1-vi0 2-gA0 46 sahasA vicAra karyA vinA mithuna seve tyAre, ke sevavAnI IcchAdi karavArUpa atikramAdi seve tyAre aticAra lAge. IsvarAttAgamanamAM ( rakhAtanI sAthe viSayasevanamAM ) te bhegavanAra jyAre ema samaje kemeM bhADuM ApIne rAkhavAthI mArI potAnI ja che, mATe mAre vratane bhaMga thatuM nathI." tyAre ema samajavAmAM vratanuM sApekSapaNuM hovAthI pAlana ane alpa kALa pUratI rakhAta hovAthI-vastutaH padArA hevAthI vratane bhaMga thAya, ema bhaMgAbhaMgarUpa trIje aticAra jANo. A bIjo ane trIje aticAra jeNe "svadArAsateSa' niyama lIdhuM hoya tene lAge che, mAtra parastrIne ja tyAga karyo hoya tene lAgatA nathI, kAraNa ke-IvarAttA amuka samaya mATe ja mAlikavALI banelI hovAthI te vezyA che ane anAttA paNa mAlika vinAnI che, ethI te padAra gaNAtI nathI. e sivAyanA pahele, cothe ane pAMcame traNa aticAro te svadArAsaMtoSIne tathA (mAtra) parastrItyAgIne banene sarakhA ja che. e caudasecuMmAlIsa graMthanA praNetA pU. zrImAna haribhadrasUrIzvarajI mahArAjane mata che, je mUla sUtrane anusare che. gamamAM paNa kahyuM che ke-"sAvaMtarara paMca agA, kAnagaDyA vArika " arthAta-"svadArA saMteSIe pAMca aticAro jANavA (samajavA), AcaravA nahi." anya AcAryonA mate te upara jaNAvyuM tevI samajapUrvaka rakhAtane bhegavavAthI svadArA. saMtelIne, ane mAlika vinAnI strIne bhegavavAthI paradAratyAgIne aticAra lAge che. teonuM mAnavuM ema che ke-vezyA mAlika vinAnI chatAM, amuka kALa mATe svadArAsateSIe rakhAta banAvI hoya, te teTalA kALa mATe te svastrI hevAthI vrataalaMga ane vastutaH te vezyA (svadArA nahi) hovAthI vatabhaMga-ema bhaMgAbhaMgarUpa aticAra che. (te sivAya jene pati paradeza gaye hoya, je patine pati tarIke na mAnatI hoya ane je vidhavA hoya, te dareka svapatinA abhAvamAM paNa parastrIo che ja, mATe paradAratyAgIne vratabhaMga thAya chatAM te svasamajathI pati vinAnI mAne che, tethI vratabhaMga na thAya; ema bhaMgAbhaMgarUpa aticAra samaja.) e pramANe bIjA-trIjA aticAranuM svarUpa kahyuM. have 'anaMga krIDA" nAmane ceAtho aticAra samajAve che. anaMga krIDA"nI eka vyAkhyA ema che ke anaMga eTale kAma-IcchA. puruSanI strI, puruSa ke napuMsakane bhegavavAnI; strInI puruSa, strI, ke napuMsakane bhogavavAnI ane napuMsakanI paNa strI, puruSa ke napuMsakane bhegavavAnI IcchA, athavA traNeyanI hastakarma vagerenI IcchA; A banne prakAranI IcchA te ja anaMga arthAta kAma ane tenA baLe je krIDA, duSTa cALA ke ceSTA karavI, te anaMga kIDA. bIjI vyAkhyA pramANe guptandrIthI bhoga bhegavavA chatAM asaMteSathI kASTanAM, pustanAM ( arthAta amaka masAle-cI bhegI karI che te AkAramAM banAvelAM, kaI jhADanAM tevA tevA AkAranAM phaLe, athavA mATI ke cAmaDAthI banAvelAM puruSaliMga jevAM sAdhane, ke je aMgarUpa nathI-anaMga che, tenAthI strInA avAo(ni)pradezane vAraMvAra sparza kare, strInA mastakanA vALa vagere kheMcavA, tene halake prahAra kara (TapalI mAravI), ke dAMta, nakha vagerethI tene pIDA thAya tema strInA zarIra sAthe khelavuM, vagere (veda) mehanIyanA udayanA baLe kRtrima sAdhanethI ceSTAo karavI, ke jethI viSayane sevavAnI IcchA vadhu jAge-ati rAga vadhe, te kuceSTAo paNa anaMga krIDA kahevAya, athavA te trIjI vyAkhyA pramANe maithuna sevavAnAM strInI ni ane purUSaliMga Page #350 -------------------------------------------------------------------------- ________________ praha 2-cethA vratanA aticAro ] sivAyanAM aMga-stana, bagala, kheLa, mukha, gAla, haTha vagere anaMga kahevAya, tevAM anaMgadvArA je kriIDA (viSayanI IcchAthI ceSTAo) karavI, te paNa anaMga kIDA samajavI. tIvra vedodayathI AvI vivekazanya je je pravRtti karavAmAM Ave, te sarvathI anaMga krIDA nAme aticAra samaja....6 pAMcame aticAra "tItra rAga" arthAta viSayane sevavAmAM ati Asaktine kahyo che. bIjI saghaLI pravRtti cheDIne mAtra viSayane ja sevavAnI bhAvanAvALe manuSya strInA mukha, kakSA ke nimAM svaliMga rAkhIne, atRptanI jema la kALa muDadAnI mAphaka nizcala paDyo rahe, ke cakalA-cakalInA maithunanI jema vAraMvAra strI upara ArUDha thAya, athavA nirbaLa thaI javAthI vAjIkaraNa (viSayasevananI zakti meLavavAnA upAye) kare, temAM ema mAne ke-AvAM auSadhAdi karavAthI puruSa hAthIne paNa harAve ke ghoDAne cUre kare te baLavAna thAya che, vagere mithunanI ati AsaktirUpa pAMcame aticAra samaja. ahIM tAtparya e che ke-mukhyatayA zrAvaka pApathI ati Darate hoya, tethI brahmacaryanI IcchA saMpUrNa rAkhe, chatAM jyAre veda-mohanIyanA udayathI vikArane sahana na karI zake tyAre kevaLa vikArane zamAvavAnA uddezathI paraNeta sivAyanI anya sarva strIone tyAga kare, athavA asaMtoSa rahe te paradArAne taje, temAM paNa mAtra maithuna kiyA (seya-darAnA nyAye viSayasevana) karavAthI ja vikAra zAnta thatuM hovAthI niSkAraNa "anaMga krIDA" ke "tIvra rAga" na kare. zrAvakane evI ceSTAo karavI ghaTe nahi, kema ke-te akaraNIya gaNAya che. anaMga krIDA ke tIvra Asakti-banethI keI lAbha te che ja nahi, UlaTuM te kALe zaktine nAza ane pariNAme kSaya jevAM mahA dardInA bhegA thaIne maravAne paNa vakhata Ave, vagere ghaNuM de ja che. mATe zrAvakane evuM vartana karavAne niSedha che, chatAM tevAM AcaraNa kare te vratano bhaMga thAya che, ane bIjI bAju niyamane bAdhA (spaSTa maithuna kriyArUpa) nahi hovAthI vrata bhAMgatuM nathI, ema bhaMgAbhaMgarUpa bane aticAro che. anya AcAryo te A baMne aticAronuM svarUpa ema kahe che ke svadArAsateSI vratavALo vezyA ke anya strIo sAthe mAre maithunane tyAga che, kAMI AliMgana vagerene tyAga karyo nathIema mAne, ane paradArane tyAgI ema mAne ke-mAre parastrI sAthe mithunane tyAga che, kAMI AliMgana vagere meM tajyAM nathI, ema mAnavAthI bannene tapAlananI apekSA hevAthI aticAra samajavA. e mujaba svadArA saMteSIne pAMca ane paradAra tajanArane chellA traNa aticAre lAge -e nizcita thayuM. Ama chatAM bIjA keI AcAryo pAMceya aticArane aMge judI mAnyatA paNa dharAve che. teonA mate " vAravAiLo paMja, hRtti sini 3 savAratA itthIe tinni paMca va, bhaMgavigappehiM aiArA // 1 // " (vadhA, zaozttAdhi ka2) 106. je je tithino ke je je strIne tyAga karyo hoya, te te tithie ke te te strI sAthe AvI krIDAo karavAthI vastutaH maithuna na hovAthI vratabhaMga nathI, chatAM mithunanI IcchAthI evI krIDAo karavI, te pariNAme vratabhaMganA kAraNarUpa hovAthI aticAra gaNAya che. Page #351 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 198 bhAvArtha - paradArAnA tyAga karanArane pAMca ane tathA strIne traNa athavA pAMca aticArA vikalpe lAge. ' [ 0 saM bhA0 1-vi0 r-gA. 47 svadyArAsa taiSIne traNa aticAro lAge teo ema mAne che ke-amuka kALa mATe khIjAe rakhAta rAkhelI vezyAneA bhAga karavAthI rakhAta hAvAthI parastrI gaNAya mATe vratanA bhaMga thAya ane leAkeAmAM te te khIjAnI-amukanI strI gaNAtI nathI mATe vratabhaMga na thAya, ema paraDhArAsevIne bhagAbha'garUpa aticAra lAge; (svadArAsatASIne te vratabhaMga ja thAya;) mAlika vinAnI ( vidhavA, jene pati paradeza gayeA hAya, ke je svapatinena mAnatI haiAya tevI ) strIne bhAgavavAthI paradArAvajakane aticAra lAge; kAraNa ke-leAkeAmAM tee amukanI strI tarIke prasiddha che ane khIjI bAju teone te kALe pati nathI te apekSAe parastrI nathI, tethI tevIne bhAgavatAM aticAra lAge, vratabhaMga na thAya. ema ane aticArA paradArAtyAgIne ja ghaTe, bAkInA parivavAha, anaMga krIDA ane tIvra rAga; e traNa tA bannene ghaTe, ema svadArAsaOASIne traNa ane paradArAtyAgIne pAMca aticArA samajavA. A saghaLuM puruSane age jaNAvyuM. strIne aMge teA svadArAsataiSIne je traNa aticArA kahyA te strIne tA lAge ja, kAraNa ke-srIone te svapatiSa ke parapatityAga evA bhede A vrata hotuM nathI. teNIne te svapuruSa sivAya kumAra, vidhura ke khInne koI paNa parapuruSa ja che, eTale eka svapatisateSa vrata ja hoya tethI pavivAhakaraNa, ana'ga krIDA ane tIvra kAmarAgae traNa aticAro ja lAge, khAkInA e te lAge athavA na paNu lAge te e rIte ke-jo peAtAne zAkaca hAya ane patie vArA khAMdhyA hoya, te peAtAnI zeAkayanA vArAmAM potAnA pati chatAM vArA'damiAna' te parapati che ane bIjI mAjI svaparaNeta pati paNa che, tethI zAkayanA vArAnA divase peAtAnA pati sAthe bhega bhAgavatAM vratanA bhaMgAbhagarUpa IraAttabhAga nAmanA aticAra lAge ane anAttagamanarUpa aticAra tA parapuruSane bhAgavavAnI IcchA ke upAyeA vagere karavA chatAM jyAM sudhI bhAgabyA na hAya tyAM sudhI atikrama, vyatikrama ke aticArarUpe lAge, agara ajANatAM nahi ALakhavAthI bhAgavAya te anAlega vagerethI lAge, ke peAtAnA brahmacArI patine paNa bhAgavavAnI IcchA, prayatna vagere karavArUpa atikrama vagerethI lAge, khAkInA traNa tA upara jaNAvyA pramANe lAge. uparAnta svapati ke svapatnIne paNa tajanAra brahmacArI zrI ke puruSane te| pAtAnA paNa pati ke strIne sevavAnI IcchA vagere karavArUpa atikrama vagerethI pAMceya * aticArA lAge. je je viSayamAM IcchAdi kare te te aticAro lAge ema samajavuM. e pramANe cAthA vratanA jaNAvIne have pAMcamA vratanA aticArI kahe che. aticAro mULa - " dhanadhAnyaM kSetravAstu, rUpyasvarNa ca paJcame / . 22 gomanuSyAdi kupyaM cetyeSAM sakhyAvyatikramAH // 47 // mUlAtha -" dhana-dhAnya, kSetra-vAstu, rUpu-seAnuM, gAya-manuSya vagere tathA kukhya; e pAMcanu saMkhyA vagerethI je pramANa dhAryuM hoya tenu ullaMghana karavuM ke karelA pramANuthI vadhu bhegu karavuM, te pAMca aticAro pAMcamA sthUla parigrahuparimANa vratamAM kahyA che." Page #352 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pra. 2-pAMcamA vratanA aticAro ]. 299 TIkAno bhAvArtha-dhana-dhAnya, kSetra-vAstu, rUpuM-sonuM, gAya-manuSyAdi ane mukhya,-e pAMceya prakAranA parigrahanI yAjajIva ke amuka varSo, ke mAsI Adi amuka mahinAorU5 amuka kALa sudhInuM saMkhyA vagere je pramANa (amuka pramANuthI vadhAre nahi rAkhavAnuM) nakkI karyuM hoya, te saMkhyAdinuM ullaMghana karavuM, eTale ke-pramANa karatAM vadhu rAkhavuM; te pAMcamA aNuvratane viSe pAMca aticAre jANavA. temAM dhana-dhAnya vagerenuM svarUpa A pramANe che- dhana cAra prakAre che. temAM eka-jAyaphaLa, phephaLa vagere je gaNIne ApI-laI zakAya tevI cIne "gaNima", bIjuM-kaMku, goLa vagere tela karIne ApavA-levAne vyavahAra thAya tevI vastuone dharima", trIjuM-cepaDa tela, ghI ke lUNa, anAja vagere pUrvakALe mApAM bharIne levAdevAne vyavahAra hatA ane hAla paNa dakSiNa vagere dezamAM te rivAja cAlu che-tevI cIjone meya" ane cothuM ratna, vastra ke bIjI je je vastuo parIkSA karIne levA-devAmAM Ave te sarvene "pAridya' kahevAya che. ema sarva cIje cAra prakAramAM samAtI hovAthI dhananA gaNima, parima, maya ane pArichedya" e cAra prakAre kahyA che. bIje paNa kahyuM che ke " gaNimaM jAIphalaphophalAI, dharimaM tu kuNkumguddaaii|| me copaDoLA;, rathavasthApinna che ? " (, aomtAdhio, 12) bhAvAtha-" jAyaphaLa-phaLa vagere gaNima, kaMku-gaLa vagere dharima, ce5Da-lUNu vagere meya ane ratna-va vagere parichedya (ema dhana cAra prakAre) che." - dhAnya vaza prakAranuM che, pAchaLa pAMcamA vratamAM te prakAre jaNAvyA che. keI sattara 08 prakAre paNa kahe che. te A pramANe-1 zALa (nAmanI) DAMgara, 2-java, 3-varI ( nAmanI) DAMgara, 4-kedavA, 5-jhINe caNe (pILo baraMTI che, jemAMthI tAMdaLA nIkaLe che.), 6-tala. 7-maga, 8-aDada, 9-LA, 10-caNA, 11-tuvara, 12-masura, 13-kalathI, 14 ghauM, 15-vAla, 16-aLazI ane 17-maTha. upara kahyuM te cAreya prakAranuM dhana ane A sarva dhAnya -e banene eka dhana-dhAnya" nAmane parigraha samaja. ahIM dhana-dhAnyamAM tathA AgaLa paNa khetra-vAstu vageremAM be be bhegAM gaNavAnuM kAraNa e che ke-parigraha nava prakAra che ane aticAro pAMca che tenI yejanA barAbara thaI zake. tAtparya ke-be beno bhege ekeka gaNa parigrahanA pAMca prakAro kahIne tenA pAMca aticAro spaSTa samajAvavA che, mATe dhana ane dhAnya be bhegAM eka parigraharUpa samajavAM. bIjo prakAra "kSetra-vAstu" 107. parigrahanA ahIM pAMca prakAre batAvyA che, jyAre anyatra 6, 64 ane 9 prakAro paNa kahyA che. dazavaikAlika niryuktimAM pU0 bhadrabAhusvAmijIe dhAnyanA 24, ratnanA 24, sthAvaranA 3, dvipadanA 2, catuSpadanA 10 ane kupano 1-ema mUla che ane uttara 24+24+3+2+0+1=64 prakAro batAvyA che. anya zAstromAM dhana-dhAnyAdi navanila parigraha jaNavyuM che ane te navanA ja (ahIM sajAtIya babbene eka eka prakAra mAnI aticAranI vyAkhyA saraLa karavA) pAMca prakAre batAvyA che. 108. dhAnyanA 24 prakAre batAvyA che, temAM paNa bAjarI-makAI vagere prasiddha nAmo gaNelAM nathI tathA ahIM 17 prakAromAM paNa keTalAMka prasiddha nAme nathI, to paNa sarva prakAranAM dhAnyo-ema samajavuM. Page #353 -------------------------------------------------------------------------- ________________ j_j_ 300 [ 0 saM bhA0 1-vi0 rgA0 47 nAmanA che. temAM kSetra eTale dhAnya-anAja pakAvavAnI bhUmi, te traNa prakAranI hAya che. 1. setu, ra. ketu ane 3. setu-ketu, jemAM kuvA-vAvaDI vagere jaLAzayAmAMthI reTa-kAza vagere dvArA pANI khecIne ja pakAvAya te setu, jemAM varasAdanA pANIthI ja dhAnya pAke te ketu ane jemAM varasAda vakhate varasAdathI ane te sivAya kuvA vagerenA pANIthI pakAvAtuM hAya te setuketu kahevAya. ema kSetra eTale traNa prakAranI bhUmi samajavI, vAstu eTale ghara ane gAma, zahera; vagere vasavATa thAya tevuM sthaLa. temAM ghara zabdathI traNa prakAranAM makAnA samajavAM. eka bheAMyarU vagere je jamInanI nIce hAya te khAta, bIjI ghara-hATa havelI vagere je uparanA bhAgamAM hAya te uSkRta ane trIjI bheAMyarA sAthenI havelI vagere je jamInanI aMdara tathA upara paNa hoya te khAteti. e traNa prakAranAM ghara vagere makAnA, tathA (rAjAne uddezIne) gAma ke zahera, vagere darekane vAstu samajavuM. e kSetra ane vAstu khanene eka ja ' kSetra-vAstu' nAmanA bIjo prakAra samajave. trIjA prakAramAM rUpya-svaNu 'gaNyuM che. temAM ghaDele ghATa ke kAcu', harakeAI rUpa. (cAMdI ) te raupya ane dAgInA-koI prakAranA ghATa ke ghaDatara vinAnI lagaDIo ke kaphaDAe badhu ghaDeluM ke aNughaDa sAnu' te svaNuM samajavuM. (sAnA-cAMdInAM thALa, leTA, pyAlA ke evAM vAsaNa vagere cIjo cAMdInI rIpTamAM ane sAnAnI svamAM samajavI.) ema rUpuM ane sAnuM baMnenA eka 'rUpya-svaNu ' nAmanA trIjo prakAra jANavA. cothA prakAramAM gAyA, manuSya vagere dvipadma-catuSpada prANione gaNI tenu geA-manuSyAdi ' nAma rAkhyuM che. temAM ' ge ' zabdathI ahI gAyA, baLada, bheMsA, pADA, bakarAM, gheTAM, UMTa, sarala, hAthI, gheADA, vagere sava cAra pagavALAM pazuo ane manuSya zabdathI putra, strI, dAsa, dAsI, cAkara, pApaTa, menA vagere sarvAM e pagavALAM prANIo samajavAM. e cAra pagavALAM ke e pagavALAM prANienA sagraharUpa ' ge-manuSyAdi ' nAmanA parigrahane cAye prakAra samajave. ku" eTale rUpA ane seAnA sivAyanI kAMsu, lADu, trAMbu, sIsuM, jasata vagere sava dhAtuo ke tenAM vAsaNlRA vagere, uparAnta mATInAM vAsaNA, vAMsaDAnAM manAvelAM TApalAM ke khIchAnAM vagere, cAmaDAnAM kuDalAM vagere, lAkaDAnA mAMcAmAMcIe ( pala'ga, khurasI, Tebala, hiMcakA, pATa, pATalA vagere ) AsanA, cAkaLA ( gAdI, rajAI, zetra'jI, taLAI vagere) bichAnAM tathA ratha, gADAM, huLa vagere sAdhane-vAhanA, e saghaLI jAtinuM gharanu rAcaracIluM (gharavakharA) 'kukhya' nAmanA pAMcamA parigrahamAM samajavu. ahI' kSetra vagere navavidha parigrahanA aticAro navane badale pAMca kahyA, tenuM kAraNa e che ke-paraspara samAna jAtivALA hAvAthI e be vastunA ekamAM samAveza karyAM che ane zAstramAM abhyAsInA hitanI khAtara prAyaH madhyama vyAkhyAe ja varNana kareluM hAvAthI ahI paNu dareka vratanA ekasarakhA pAMca pAMca aticAranI gaNatrI rAkhI che. AthI samajAze ke- dhana, dhAnya, vagere jeTalI saMkhyAmAM hAya teTalA judA aticAro na gaNavA e ghaTita che. ' ema zrIdhama bindunI TIkAmAM jaNAvyu che * : te ucita ja che. prazna-upara jaNAvyuM ke-' navavidha parigrahanA je pAMca prakAro batAvyA, temAM niyama karelI saMkhyA ke mApa uparAnta te te vastue vadhAre pramANamAM rAkhavI, tenA pAMca aticAro jANavA ' te kema ghaTe? kAraNa ke-nizcita pramANathI vadhu rAkhanArane te vratanA bhaMga ja thAya, ziSyanA A praznanuM samAdhAna granthakAra pote mULa gAthAthI ja kare che ke Page #354 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pra. 2-pAMcamA vratanA aticAro] 301 yUjha-" vaMdhanA-yoganAdAnAt, mato mAvataHthA ! tejI parimAgarA, cADyA paDyApi na hyumI che 48 che" mUlArtha-"upara jaNAvelA pAMca prakAranA parigrahamAM anukrame dhanya-dhAnyanA baMdhanathI, kSetra-vAstune bhegAM karavAthI, rUpA-sonAnuM dAna karavAthI, dvipadAdinA garbhathI ane kuyamAM bhAvathI, aticAre lAge che te pAMca aticAro IcchAnuM-parigrahanuM pramANa karanArane sevavA vyAjabI nathI." - TIkAno bhAvArtha-upara jaNAvelI dhana-dhAnyAdi parigrahanI saMkhyAnuM sAkSAt ullaMghana karanArane te aticAre manAtA nathI-vratabhaMga ja thAya che, paNa vratarakSaNa karavAnI bhAvanAvALo vratadhArI jyAre baMdhana, jana vagere karI svabuddhithI mAne ke-huM vratanuM pAlana karUM chuM, tyAre tene aticAra gaNAya che. te "baMdhana" vagere A pramANe thaI zake che. jema ke kaI puruSe (vyApArIe) pite dhana-dhAnyanI saMkhyAnuM amuka parimANa nakkI karyuM, pachI koI devAdAra devuM ApavA ke kaI bakSIsa-bheTa ApavA Avyo, have je te aMgIkAra kare te niyamathI tenuM pramANa vadhI javAthI vrata bhAMge che, mATe vrata sAcavavA te ema vicAra kare ke-mAre "cAra mahinA" vagere amuka vakhata sudhI niyama che, mATe tyAra pachI laIza," agara ema vicAra kare ke-"hAla mArI pAse che temAMthI DuM vecAyA pachI laIza" ema vicAra karIne ApavA AvanArane "amuka mahinAo pachI pahoMcADaje" ema kahe, agara laIne tene deraDA vagerethI bAMdhIne pitAnuM na hoya tema pArakuM mAnI saMghare, thApaNanI jema teTale kALa bAMdhI mUke, athavA te te vakhate hAnuM ApI amuka mudata pachI levAnuM nakakI (sATu) kare ane tenA ghera ja mUkI rakhAve, ItyAdi (pahelAMthI nakakI karavArUpa) baMdhana karI dhana, dhAnya vagerene potAnA niyama uparAnta rAkhe; chatAM mAne ke-e to enA thakuM che, mArUM nathI, vagere vrata pAlananI apekSAvALo hovAthI tene aMge aticAra kahyo che. bIjAmAM kSetra-vAstu vagerenuM "sAjana" eTale joDANa kare. jema ke-keIe "mAre amuka saMkhyAmAM ghara ke khetara vagere rAkhavAM, vadhAre nahi" ema niyama karyo ane pachI vadhAre rAkhavAnI abhilASA thaI, tyAre niyama na bhAMge e buddhithI potAnA gharanI bAjunuM ja bIjuM ghara laI, vaccenI bhIMta toDI nAkhI "meM eka ja ghara moTuM banAvyuM" ema mAne, agara potAnA kSetranI bAjunuM ja kSetra laI vaccenI vADa toDI nAkhI eka ja kSetra meTuM banAvyuM ema samaje; tyAre je ke dhArelI saMkhyAnuM ullaMghana na thayuM mATe vratane bhaMga na thaye, chatAM parigrahamAM pramANa vadhAravAthI vastutaH vratabhaMga thaye ja che. ema bhaMgAbhaMgarUpa aticAra samajo. trIjA prakAramAM dAna karavAthI" aticAra lAge, te A pramANe-kaI e amuka pramANuthI vadhAre senuM-rUpuM nahi rAkhavuM-e niyama karyo. pachI kaI rAjA vagere prasanna thavAthI temanA taraphathI niyamathI vadhAre prApta thayuM; tyAre lebhane yoge te vicAre ke-gharamAM rAkhIza te mAro niyama bhAMgaze, mATe vratanI mudata pUrNa thaze (ke mArI pAsenuM keI kAraNe ochuM thaze) tyAre laIza-ema vicArI bIjAne Ape 9 (sepe); e rItie bIjAne ApavA chatAM pitAnI mAlikI rahetI hovAthI vratabhaMga 109, niyama uparAnta thavAthI kAMIka pitAnI strInA ke putra, putrI AdinA nAma upara caDhAvI pote ja tenI mAlikI rAkhavI, mAtra dekhAva pUratuM ja bIjAnA nAma upara karavuM, te badhuM paNa A aticAramAM gaNAya. Page #355 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 302 [ dha saM. bhA. 1-vio 2-gao 48-49 thAya, chatAM pite samaje che ke-meM niyama uparAnta rAkhyuM nathI tethI mAruM vrata akhaMDa che, ema bhaMgAbhaMgarUpa aticAra jANa. cothA prakAramAM "garbha nahi gaNavAthI" aticAra thAya che. jema ke-keIe varSa--be varSa vagere amuka samaya pUrate amuka saMkhyAthI vadhAre gAya ke bhese vagere nahi rAkhavAM; e niyama karyo, pachI te vicAre ke-hAlamAM je gAya ke bheMsa vagerene garbha raheze, te niyamanI mudata pUrNa thatAM pahelAM vAcharaDAM ke pADAM vagerene janma thavAthI mArA vratamAM vAMdhe Avaze, mATe amuka mudata pachI garbhavALA bane te prasava maDe thavAthI niyamane bAdha Ave nahi, ema vicArI keTalAka kALa pachI gabha grahaNa karAve ema karavAthI garbhamAM te te vAcharaDAM vagere hAya tethI vrata bhAMge, chatAM bahAra pratyakSa nahi hovAthI te mAne che kemAre te niyamanI saMkhyAthI vadhAre saMgraha nathI, mATe mAro niyama akhaMDa che ema bhaMgAbhaMgarUpa aticAra gaNAya. pAMcamA prakAramAM "ku" che, tene aMge "bhAvathI" aticAra lAge che, te A pramANe-kuSya eTale dhAtunAM vAsaNa vagere gharane gharavakhare. te amuka pramANathI vadhAre na rAkho-ema saMkhyAthI niyama karyo hoya, pachI kaI laheNamAM kiMvA vArasAmAM bIja Avyo, tyAre niyama uparAnta vadhI javAthI tene bhAMgI-bhaMgAvIne babbenI ekeka meTI vastu banAvarAve, agara ghaNI cIjo bhAMgIne bIjI bIjI vastuo banAvarAve, ethI saMkhyA na vadhavAthI vratabhaMga mAne nahi, paNa vastutaH pramANa (kiMmata vagere) vadhavAthI vratabhaMga thayo gaNAya-ema bhaMgAbhaMgarU5 A aticAra samaje. anya AcAryo te mukhya viSe ema kahe che ke-pite dhArelI saMkhyA vageremAM vadhI jAya tema hovAthI levAnI IcchA chatAM te vakhate le nahi, paNa te te vepArI ke ApanArane ema kahe ke-"tArI katharoTa vagere gharavakharAnI vastuo amuka mahinAo pachI huM laIza, mATe te bIjA keIne ApIza nahi"--ema bIjAne ApavAno niSedha karI potAne mATe saMgraha karAve, te kuSyanI dhArelI saMkhyAnA ke kiMmatanA ulaMghanarUpa hovAthI aticAra che ema samajavuM. ahIM e rItie pAMca aticAro kahyA, te paNa upalakSaNathI te sivAyanA vagara vicAryuM ke ajANatAM, athavA atikrama vagerethI paNa A vratamAM aticAro lAge ema samajavuM. e pramANe pAMca aNuvratanA darekanA pAMca pAMca aticAro kahyA have guNavatenA kahe che, temAM "diviramaNa" nAmanA pahelA guNavratanA aticAro A pramANe che mULa-" mAnasya nizcitasyodbharvA'dhastiryakSu vyatikramAH / kSetravRtti tigraMza, mRtA zAtrate che 42 che ?' malAI_"UrdhvadizA, adhodizA ane tiryadizA-e traNeya dizAomAM javA-AvavA vagerenA niyamamAM bhUminuM je pramANa dhAryuM hoya tenuM ullaMghana karavuM e traNa, tathA dizAnI vRddhi karavI ane vismaraNa thavAthI bhUla thavI, ema pAMca aticAro pahelA guNavratane aMge kahyA che." TIkAne bhAvArtha-UrdhvadizA eTale parvatanI Toca vagere jamInathI UMcAIvALAM sthAne, dizA eTale bheMyarAM vagere bhUminI nIcenAM sthaLo, tathA tidizA eTale pUrvAdi (cAra) dizAo ane agnikeNAdi (cAra) vidizAo. e traNeya (dazeya) dizAomAM "mAre se ke pacAsa ejana ke gAu vagere amuka amuka pramANathI bahAra (dUra) " javuM-AvavuM" vagere karavuM Page #356 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pra0 2-diziparimANa vratanA aticAro 1 303 nahi, evu' vratamAM je pramANa nizcita karyuM" hAya, teneA anAbhAga eTale upayAga nahi rahevAthI, vicAra vinA sahasA javA-AvavAthI, ke javAnI IcchA karavI vagere atikrama-vyatikramAdithI ullaMghana karavu, eTale ke-niyama uparAnta javuM-Avavu, vastu maMgAvavI vagere karavuM', te traNa dizAone aMge traNa aticAro kahyA che. (Ava0) sUtramAM kahyu... che ke "" .. kasiyamALAme, addoDhisivamALAme, tiriva(a)DhitiSamALAnane " tti // arthAt urdhva dizAnA pramANamAM atikramaNa thavAthI, adhekrizAnA pramANamAM atikramaNa thavAthI ane tidizAnA pramANamAM atikramaNa thavAthI (traNa aticAro jANavA.) ' jANI-samajIne ullaghana kare teA vratanA bhaMga thAya ja. A vratamAM je 'nonina kArayAmi vA ' eTale ke--svaya' karIza nahi athavA khIjA dvArA karAvIza nahi-e bhAMge niyama kare, teone te niyamita bhUmithI khahAra svayaM javAya nahi ane bIjAne mAkalAya ke kaI maMgAvAya paNa nahi, chatAM ema kare te A aticAro lAge; parantu jeNe mAtra peAtAne ja aMge nami ' evuM paccakkhANa kayu hoya, tene mAkalavA ke magAvavAnuM tajeluM nahi hAvAthI khIjA dvArA maMgAvavA--mAkalavAmAM dveSa gaNAtA nathI; ceAthAmAM ' kSetravRddhi karavI' eTale eka AchI karI bIjI dizA vadhAravI tene aticAra kahyo che. jema ke-keie pU tathA pazcima dizAmAM seA seA maLIne kula khasA yojana chUTa rAkhI hoya, temAM kAI kAraNe eka dizAmAM daza yAjana vadhAre javAnA prasago AvyA tyAre khIjI dizAmAMthI daza caiAjana ghaTADI, javAnI dizAmAM vadhArI ekaseAdaza ceAjana kare, ema saravALe bannenA khasA cAjana kharAkhara rAkhe, eTale ke-peAtAnI buddhithI pramANunuM ullaMdhana karyuM nathI ema mAne, chatAM vastutaH eka dizAmAM niyama uparAnta gayA ja gaNAya; chatAM tenI bhAvanA vratarakSAnI hAvAthI vrata abhaMga rahyuM ane vastutaH bhaMga thayA, ema bhagAbha'garUpa aticAra samajavA. pAMcame aticAra 'smRtibhraMza ' nAmanA che. tenA artha e che ke-pAte je pramANu dhAryuM hoya tene javAnA samaye ati vyAkuLa svabhAvathI, pramAdathI (vAraMvAra yAda nahi karavAthI ) ke teTalI smaraNazakti nahi hAvAthI bhUlI jAya : jema ke-kAie vratamAM ekasesa yAjana pramANu rAkhyuM, pachI yAda na rahyuM ke-meM pacAsa ceAjana chUTA rAkhyA che ke sA ? chatAM te pacAsa uparAnta jAya tA aticAra ane sA ceAjana uparAnta jAya teA vratabhaMga thAya, kAraNa ke-sA ceAjananA sazaya chatAM te mAne che ke-meM teTaluM dhAyuM haze tethI tane bhaMga nathI, ema vratanu` sApekSapaNu' hAvAthI aticAra che, paNu sA yeAjanathI vadhu jAya tyAre te spaSTa samajIne niyama uparAnta jAya che mATe vratabhaMga che. e pramANe smRtiSvasathI aticAra jANavA. A hetuthI ja vratadhArIe grahaNa karelA vrata-niyamAnu` hamezAM smaraNa karatA rahevuM. zrIjainazAsananI saghaLI kriyAo smaraNamUlaka che. smaraNu ( upayega ) vinAnuM anuSThAna zUnya gaNyuM che. ahI vRddhapara'parA evI che ke--smRtiva'sathI ke ajANatAM-anAbhAgAdithI pramANa uparAnta javAyu ane vacce ja yAda AvyuM kehuM krUra AvI gayA, te tuta tyAMthI ja pAchA pharavuM, AgaLa javuM nahi, bIjAne paNa AgaLa ekalave nahi, kahyA sivAya bIjo jAya ane tyAMthI ApaNane jarUrI koI vastu lAve te te levI nahi, pAte paNa vismRtithI adhika bhUmi jAya ane tyAMthI kAMI maLe te te levu' nahi, ( e rItie karavAthI aticAra gaNAya che ane vastu levAthI--vAparavAthI vratabhaMga thAya che. "6 Page #357 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 304 [ dha saM0 bhAva 1-vio -ga 40 tIrthayAtrAdi dhamarAdhana nimitte te niyama uparAnta paNa sAdhunI jema samitinA pAlana pUrvaka jAya te deSa nathI, kAraNa ke-niyama karavAmAM dhana-dhAnyAdi vagere IhalekanAM kAryo mATe na javuM-AvavuM, e uddeza hoya che. ema digaviramaNa vratanA pAMca aticAre kahyA. have bIjA "bhagapagaparimANa" guNavatanA aticAro kahe che. -"sacittaetativA, saMmomiSavastathA duSpakvAhAra ityete, dvatIyIke guNavate // 50 // " mUlArtha_"1. citta eTale sajIva, 2. sajIvanI sAthe vaLageluM. 3. kaMIka aze sacitta ane kaMIka aMze acitta-mizra, 4. ghaNI vastuo meLavIne kADhelA sarve--Asa vagere, tathA 5. adhuM kAcuM-pAkuM,-ema pAMca prakAranI vastuone upayoga kare, te pAMca aticAre bIjA guNavratane aMge kahyA che." TIkAne bhAvArtha-1. citta eTale cetanA-jIva, tenI sAthe raheluM, arthAta jIvayukta hoya te "sacitta" kahevAya, 2. tevA sacittanI sAthe vaLageluM-joDAyeluM "sacitta pratibaddha " kahevAya, 3. kaMIka aMzamAM sacitta ane kaMIka aMzamAM acitta evI sajIva-nirjIva vastu saMmizra" kahevAya, 4. aneka cIjone meLavIne banAvelA Asa vagere "abhiSava" kahevAya ane pa. pUrNa pAkayuM na hoya te "duSpakava" kahevAya. e pAMca prakAranI cIjone AhAra kare te bIjA guNavratanA pAMca aticAro che. temAM sacitta eTale kaMda, mULa, phaLo vagere, tathA pRthvIkAya (sacitta mIThuM), jaLa vagere samajavAM. (dareka jAtinAM AkhAM-kAcAM anAja vagere saghaLuM sacita samajavuM.) je ke-A sacitta vagere pAMceya prakAranI vastuone tyAga (nahi vAparavAne niyama), karyo hoya, te te vAparavAthI vratabhaMga ja thAya, chatAM ahIM ajANatAM, utAvaLathI ke vagara vicArye vAparavAthI, athavA te te vAparavAnI IcchA ke pravRtti vagere ati krama-vyatikramAdi karavAthI aticAra gaNAya che ema samajavuM. temAM paNa jeNe sarvathA tyAga karyo hoya tene tevI rItie sacitta vaparAI javA vagerethI ke jeNe sacittanuM amuka parimANa rAkhyuM che tene parimANathI vadhAre vaparAI javA vagerethI "sacitta AhAra" nAmane pahele aticAra lAge. bIje aticAra "sacitta-pratibaddha AhAra" nAmane che. temAM "sajIva vRkSo vageremAM vaLagele guMdara vagere, acitta thaI gayelAM vRkSone vaLagelAM pAkAM phaLa vagere, tathA jenI aMdara bIja, goTalI vagere sacitta hoya tevAM khajUra, kerI, vagere" (upalakSaNathI laMbamAM vaLagelAM pAkAM keLAM, bIjavALI pAkI rAyaNa, bIjavALAM pAkAM phaLa, vagere) dareka sacitta-pratibaddha che, te sacittanA tyAgIne, anAga vagerethI eTale ke-ajANatAM, utAvaLathI ke bhUlI javA vagerethI khavAI jAya, tyAre sAvadya(sajIva)ne upaga thavAthI aticAra lAge, athavA te cittano tyAgI " bIje sacitta bhAga pheMkI daI garbhane bhAga acitta che te khAIza"--ema vicArI pAkelI khajUra vagerene ke phaLane mukhamAM nAkhe tyAre (vratanI apekSA hovAthI) aticAra lAge, e "sacitta-pratibaddha AhAra" aticAra kahyo. trIje aticAra "saMmizra AhAra" nAmane che. temAM aDadhuM ukaLeluM (traNa ukALA vinAnuM pANI vagere, lIlAM dADima-bIjorAM-cIbhaDAM vagere sacitta nAkhIne banAvelAM pUraNa vagere, athavA sacitta talathI mizra thayelA acitta java, Page #358 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 50 2-bhAgApabhAga parimANa vratanA aticAre ] 35 ' dhANA vagere samizra vastu ajANatAM ke utAvaLathI khavAI jAya, tyAre sacittanA tyAgIne aticAra lAge, athavA tA tutanA daLelA kAcA leTa, dALA, vagere jemAM nakhIyAM vagere sacitta azA rahevAnA saMbhava che, tevI vastune ' A tA daLeluM-bharaDeluM. hAvAthI acitta che'-ema samajIne vApare, tyAre samizra chatAM vratarakSAnI bhAvanA hAvAthI aticAra gaNAya. cAthA ati cAra ' abhiSava AhAra' nAmanA che. abhiSava eTale aneka dravye bhegAM kaheAvaDAvIne temAMthI kADhavAmAM AvatA aneka jAtinA raseA (AsavA ), dareka jAtinAM mAMsa ane khAMDa+ vagere tathA dArU-tADI vagere mAdaka rasa jemAMthI jharatA hoya tevAM mahuDAM vagere vI(vikAra )nI vRddhi karanArI cIjo; e ajANatAM ke sahusAtkAra vagerethI khavAI jAya, tyAre ( sajIva ) sAvadya AhAranA tyAgI-vratadhArIne aticAra lAge. ( IrAdApUrvaka vAparavAthI vratabhaMga thAya.) pAMcamA aticAra ' duSpakavAhAra ' nAmanA che, temAM ardhA sekAyelA pAMkha, aDadhA radhAyelA tAMdaLajo, ema ardhA radhAyelA java-ghauM, aDadhA pakAvelA jADA maMDaka ( raiTale ) kaTuka eTale kAraDu maga vagere rAMdhavA chatAM kAcAM rahe tevAM kaThoLa, aDadhAM pAkelAM phaLe; vagere aDadhI kAcI vastu A bhavamAM paNa rAga-vyAdhi vagere zArIrika doSAnu' kAraNu bane che ane jeTalA azamAM citta hAya teTalA aMzamAM paraleAkane paNa khagADe che. arthAt tethI thatA pApanAM phaLeA paralAkamAM bhAgavavAM paDe che. A ardhA pAkelA pekha vageremAM kAMIka bhAga sacitta ane kAMika bhAga pAkelA DAvAthI acitta hAvAnA saMbhava che, chatAM acittanI buddhie khAnArane aticAra jANavA. keTalAka te apA hAra110 eTale sarvathA kAcI vastune khAvAthI paNa aticAra kahe che, paNa te agnithI nahi pakAvelI sarvathA sacitta hAvAthI pahelA aticAramAM AvI jAya cheja keTalAka 'tuccha auSadhi bhakSaNa ' nAmanA aticAra paNa kahe che, parantu maga vagerenI kumaLI zIMgA ( phaLIyA ) vagere tuccha auSadhio jo sacitta hAya tA pahelA aticAramAM gaNAya ane agni vagerethI acitta thayelI hoya te temAM kAI doSa jaNAtA nathI. e pramANe rAtribhojana, dArUpAna, vagere je je abhakSyAdinA tyAga karyAM hAya, te te ajANatAM ke utAvaLamAM bhUlathI vaparAI jAya te aticAra samajavA. A varNana tattvArthasUtranI TIkAne anusAre samajavuM, AvazyakasUtra, pacAzaka vagerenI TIkAomAM tA apAhAra, duSpAhAra ane tucchaauSadhibhakSaNane anukrame trIjo, ceAthe ane pAMcame aticAra kahyo che. temAM teo nIce pramANe samAdhAna Ape che. prazna--nahi pakAvelI auSidha vagere ( apAhAra), jo te sacitta hAya tA pahelA aticAramAM AvI javAthI judo aticAra gaNavA asaMgata che ane acitta hoya te tene khAvAmAM doSa nathI, mATe aticAra kema lAge ? uttar-prazna vyAjabI che, paNa sacitta ane sacitta-pratiSaddha AhAra, e ane aticAra sacitta kada--mULa ke kaLA vagerene aMge ane apAAra vagere traNa aticAro zAlI ( DAMgara ) vagere dhAnyAne age che. ema kha'nenA viSayaleTTe bheda che. AthI ja sUtrakAre paNa mUla (vardittA ) + prAcInakALe AvatI hatI te paradezI khAMDa samajAya che. 110. zrIva MdittusUtranI TIkA vageremAM ane zrAvaka-aticAramAM paNa te atiyAre gaNyA che. 39 Page #359 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 306 ( [ dha saMo bhA1-vi0 ra-gA 50 sUtramAM "jitta diva soraduci Aje, tu chohimavasthA "--e pAThathI ene aticAra gaNele che, mATe ajANatAM, sahasAtkArathI, vagerethI tevI kAcI auSadhi (dhAnya) vagere khavAI jAya ke atikramAdi thAya te aticAra jANa, athavA leTa, dALa vagere daLelAM-bharaDelAmAM nakhIyAM vagere sacitta bhAga rahevAne saMbhava chatAM, "A te leTa hovAthI acitta che" ema mAnI khAya, te paNa tene vratarakSAnI apekSA hovAthI aticAra jANa. (ema apava auSadhi mATe paNa samajavuM.) duSpakava auSadhi aMge paNa ame pAMcamAM aticAramAM kahyuM te rIte aticAra samaje. tucachauSadhinA bhakSaNane aMge te A pramANe ghaTe che prazna-apakuvAhAra-duSpaphavAhAra e baMne aticAro te dhAnyane aMge gaNI viSayanI apekSAe pahelA-bIjA aticArothI judA kahyA te barAbara che, paraMtu pAMcamA tuauSadhibhakSaNane bhinna mAnavAne kAMI kAraNa jaNAtuM nathI. ahIM prazna e che ke-tucachauSadhine eka apakava (kAzI), bIjI duSpaphava (ardha kAcI-pAkI) ane trIjI samyapha paphava (pUrNa pAkelI); e traNa paikI kayA prakAramAM gaNe che? je apakva ke duSpavamAM gaNatA he, te anukrame trIjA ke cethA aticAramAM te AvI jAya, ane saMpUrNa pakava mAnatA ho te acitta hovAthI doSa ja na lAge; ema vicAra karatAM "tuauSadhibhakSaNa" aticAra nirarthaka bhAse che. uttara-prazna barAbara che, chatAM jema pahelA-bIjA ane trIjA-cothA aticAramAM sacittapaNAnI apekSAe bheda nathI, chatAM pahelA-bIjAmAM kaMdamUlAdi ane trIjAthAmAM anAja, ema banene viSaya jude gaNI aticAre judA gaNyA, tema tuchauSadhi paNa sacitta ke auSadhi tarIke bhinna nathI paNa tuccha5NAnI apekSAe bhinna che, dhAnya sacitta chatAM kSudhA zamAvavAmAM samartha hovAthI tuccha gaNAtAM nathI ane kAcI-kamaLa maganI zIMga vagere khAvAthI bhUkha maTatI nathI tethI tene tuccha kahelI che. mATe tevI sacitta kemaLa maganI zIMga vagere turacha auSadhi ajANatAM, bhUlathI, ke evA kAraNothI khavAI jAya, tyAre "tucchauSadhibhakSaNa" nAme aticAra jude kahyo che. athavA bIjI A rItie paNa te aticAra gaNAya che, jema ke-vastutaH zrAvakane ati pApabhIrupaNuthI acitta AhAra kare e ja vyAjabI che, mATe sacitta AhArane sarvathA tyAga karavuM joIe. acittamAM paNa game te harakeI vastu vAparavI ema nahi, paNa acitta karavAmAM bahu AraMbha na thAya ane bhUkha zame evI vastuo ja (acitta karIne) vAparavI joIe; Ama chatAM jenAthI tRpti na thAya tevI ke maLa maganI zIMgo vagere svAdanI khAtara acitta karIne khAya, tyAre tene acitta karIne khAvAthI vratabhaMga nathI te paNa niSkAraNa-mAtra svAdane aMge AraMbha ghaNe thAya che, arthAt bhAvathI ahiMsAnuM pAlana nahi thavAthI vrata bhAMge che; ema dravyathI (bAhya dRSTie) vratanuM pAlana ane bhAvathI virAdhanA thatI hovAthI aticAra mAnI pAMcamA aticAra tarIke gaNe che, ema paMcAzakanI TIkAmAM je samAdhAna ApeluM che te ahIM jaNAvyuM. arthAt jyAM apavAhAra, duSpakvAhAra ane tucchauSadhibhakSaNane aticAro gaNyA che tyAM te paNa ucita ja che ane tattvArthasUtranI TIkA pramANe ahIM "saMmizra AhAra, abhilava AhAra ane duSpakva AhAra" aticAre kahA te paNa vyAjabI che. e pramANe sAtamA vratamAM (bhajanane aMge) aticAronuM varNana karI punaH e ja vratanuM bIjuM lakSaNa ane te lakSaNathI temAM je aticAro lAge che te paNa jaNAve che. Page #360 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pra. 2-bhegepabhega. aticAremAM 15 karmAdAne ] 307 mUka-"gama monanarfatya, coLyA vAtaH punaH varAtridApagna-javAnAni tamAma 52 che" malAtha-"bhejanane age e (upara kahyA te) aticAro tajavA, ane karmane aMge te kaThora kAryone tyAga kare tene gopabhegaviramaNa vrata kahyuM che, ane temAM paMdara karmAdAnerU5 paMdara aticAro kahyA che, te paNa tajavA." TIkAno bhAvArtha-upara jaNAvyA pramANe bhejana Azrine "sacitta AhAra, sacittapratibaddha AhAra, saMmizra AhAra, abhiSava AhAra tathA duSpaphava AhAra e pAMca aticArene tyAga kare ema kahyuM; have AjIvikAne aMge anna, vastro Adi bhega-upabhoganI vastuo meLavavA mATe je je vyApAra ke kAryo karavAmAM Ave te te gopabheganAM ( sAdhano) kAraNe hovAthI tene paNa upacArathI kAryarUpe mAnIne "gopaga" kahe che. ema "kamathI eTale karmane Azrine" arthAt "bhega-upabhegane meLavI ApanAra vyApAra-dhaMdhAne Azrine evo pigane bIje paNa artha samaje. (ahIM paNa bhega ane upagane artha pR. 196mAM jaNAvyuM te ja che.) temAM AjIvikA mATe koTavAlapaNuM (phojadAra-polIsa) ke gupti pAlakhANuM (jelara), vagere sarakArI nokarI ke jemAM jIvene trAsa thAya tevAM kaThora kAma karavAnAM hoya, tevI AjIvikA tajavI, arthAt tevI nokarI vagere karavuM nahi. kaThera karmanA tyAgarUpa A gopabhagavatamAM aticAro pAMcathI traNaguNa eTale paMdara che. tene ja "paMdara karmAdAne kahyAM che, tene tyAga karavo. jIvane tatra-ghaNuM AkarAM pApakarmonuM AdAna eTale baMdha karAvanAra hovAthI tene "karmAdAne" kahyAM che. tenuM svarUpa A pramANe che -"vRttonnAra-vipinAno-mATI-sphoTAmiH vaLijA vanta-sAkSAra-za- vitA | para che " trAhine nicchane tAna vaccha gho sarazoSoDasIpatti vaza cata parU che guma ! sAthe-"aMgArakama, vanakarma, anaH(gADAM)karma, bhADAkarma ane pheDaNakarma e karmothI AjIvikA meLavavI te "aMgArakama' vagere karmarUpa pAMca aticAre; dAMta, lAkha, rasa, keza ane viSa (jhera), e vastuone vyApAra kare te "daMtavANijya' Adi vyApArarUpa pAMca aticAre ane yaMtrathI (mazInarIthI) dhaMdhe te yaMtrapalaNa karma, aMge pAMgAdine cheda vagere nirlA 2chana karma, dava saLagAva (Aga mUkavI) te dava-agnidAna karma, sarovarAdinAM pANI ulecI khAlI karavAM te sarazoSaNa karma ane pApI jIvanuM piSaNa karavuM te asatIpeSaNa karma e pAMca sAmAnya dhaMdhArUpa pAMca aticAre jANavA. ema pAMca karma, pAMca vyApAra ane pAMca sAmAnya (dhaMdhA) maLIne kula paMdara aticArone (karmAdAne) tyAga kara." TIkAno bhAvArtha--aMgArakarma, vipinakama, anakama, bhATIkama ane pheTakarma,-e pAMca prakAranAM kAryo AjIvikAne mATe karavAM, tene aMgArakarmavRtti" vagere karmAdAne kahyAM che. tenuM svarUpa A pramANe che Page #361 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : [ dhruta saM. bhATa i-vicha ra-gA para-53 1. aMgAraka vikA-lAkaDAM bALIne kAlasA karavA tenuM nAma '* aMgArakama ane tenAthI gujarAna calAvavuM eTale ke-keAlasA paDAvavA, vecavA, vecAvavA vagerethI AjIvikA karavI te aMgAraka jIvikA ' samajavI. emAM cha-kAya jIvAnI hiMsAnA sabhava che e rItie je je kAce agnidvArA virAdhanAthI thAya te dareka aMgArakamamAM gaNAya. jema ke--bhaThThIthI anAja sekavAM, IMTA pakAvavI, kuMbhAra-luhAra-sAnI ( kaMsArA) vagerenA dhA karavA, vagere dareka ' aMgArakama' kahevAya ane tenAthI jIvana calAvavuM te ' agAraka jIvikA ' kahevAya. e pramANe AgaLa vanakama vageremAM paNa samajavuM. kahyuM che ke 64 3:2 aGgArabhrASTrakaraNaM, kumbhAyaH svarNa kAritA / ThaThAratveSTikApAkAviti hyaGgArajIvikA // 1 // " (yogazAstra, pra0 3 -102 ) bhAvArtha -" ...gArAnA, anAja sekavAne ( bhADabhUjAnA ) tathA ku'bhAra-luhAra ke seTanInA dhadhA karavA, ThaThAratva-kaMsArAnA dhA karavA ane IM TA-naLIyAM vagere banAvI pakAvavAne-vecavAnA dhaMdhA karavA; e dareka je aMgArakama jIvikA ' samajavI. '' temAM ThaThAratvanA artha tyAM evA karyAM che ke trAMbu-kalAi-sIsu'-kAMsu-pittala vagere banAvavAM, eTale ke-tenA ghATa ghaDavA vagerethI AjIvikA meLavavI.' ema kasArAne dhadhA paNa 8 aMgArakama 'mAM gaNelA che. AthI (e nakkI thayu` ke-- ) jemAM mukhyatayA agnikAya jIvAnI hiMsA vizeSa thatI hAya ( tevAM anjIna calAvavAM, kAlasAnA kAndrAphTa rAkhavA, bAyalAmAM kAlasA pUravAnuM kAma karavuM tathA gyAsatela-peTrAla-IlekTrIka-chANAM-khALavAnI kAThI vagerenA vyApAra karavA, peTromekSa vagere khattIo ke dIvAsaLI vagerenA vyApAra karavA;) te dareka aMgArakAM che ane tenAthI AjIvikA meLavavI te ' a'gAraka jIvikA' nAmanu karmAdAna kahevAya che. 2. vipinakuma jIvikA-vipina eTale vana-ja'gala, te aMgenu' kama eTale kApelAM ke nahi kApelAM jaMgalA, jhADA, pAMdaDAM, phUlA, kaLA, kada, mULIyAM, ghAsa, lAkaDAM, chAla, vAMsaDA vagerUne kapAvavAM vecavAM; anAja daLavAM-khAMDavAM ke vanakaccha eTale jagalane pANI pAvuM, vagere vana kama, ane tenAthI AjIvikA meLavavI, te ' vanakamajIvikA'kahevAya che. kahyuM che ke " chinnAIjInavana-patra-mUna- vijyaH | LAnAM nAt tevA6, vRttitha vananIvijrA | | || " (yogazAstra, 603-(03) bhAvA -" kApelAM ke nahi kApelAM jagalA, jhADA, pAMdaDAM, phUlA ke kaLA vage2e vecavAM tathA anAja daLavAM--pIsavAM; vagerethI AjIvikA meLavavI, tene vanakama jIvikA ' kahI che. (upalakSaNathI vyApAra mATe jaMgalanAM bIDa levAM vecavAM--kapAvavAM-vAvavAM; bagIcA, vADIe vavarAvavAM-ucheravAM; dAtaNunA kAndrAphTa rAkhaveA ke te kapAvavAM-kharIdavAM-vecavAM, kaThoLanI dALA banAvarAvavI; meMdo-sAjI banAvarAvavAM, ATe daLavAnI-DAMgara khAMDavAnI vagere phaeNTarI calAvavI; e badhuM vanaka jIvikAmAM samajavuM. ) " ( mukhyatayA jemAM vanaspatikAya jIvAnI hiMsA ghaNI hAya, tevA dhAMdhAne vanaka ' kahyuM che; Page #362 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che ke, : * = : " -bhegApabhega. aticAremAM 15 karmAdAne ]. 709 AvAM kAryomAM vanaspatikAya che tathA tene Azrine rahelA bIjA trasa arthAta sthAvarathI mAMDI thAvat paMcendriya jInI paNa hiMsA saMbhavita che. 3. anakarmajIvikA-anasa eTale gADuM, tene aMgenuM karma eTale ke-gADAM ke gADAMnAM aMgarUpa dhuMsarI-cakra (paDAM) vagerene ghaDavAM-ghaDAvavAM, vahana karavA-karAvavAM, vecavAM-vecAvavAM, ItyAdi "anAkarma' jANavuM. kahyuM che ke " zAnAM tavAnAM, ghaTa veTane tathA vitti veda-sIvi parivartita che ? te" (yo , 03-04) bhAvArtha -"gADAM ke tenA avaya vagerene ghaDavA, beDavAM ke vecavAM, tene zakaTajIvikA kahI che. (upalakSaNathI sIrAma-drAma-moTaralerI-rIkSA-sAIkala-vimAna-relvenAM aMgo vagere ghaDavAM-ghaDAvavAM-vecavAM vagerene paNa zakaTajIvikA samajavI. AvAM yAMtrika vAhane vadhavAthI tenA dvArA cha-kAya enI moTI hiMsA vadhavA uparAnta baLada-gheDA-UMTa vagere pazuo nakAmAM paDavAthI katalakhAne jAya, ema moTI hiMsA paNa vadhatI ja jAya, AthI A darekane paNa karmadAne ja samajavAM." ahI " zakaTa' zabdathI cAra pagavALAM baLada vagere pazuothI kheMcAya tevAM vAhane gADAM-mAkA-ratha vagerene ke tenA aMgarUpa cakra-dhuMsarI vagerene sva ghaDavAM ke bIjAnI pAse ghaDAvavAM ane svayaM kheDavAM eTale pheravavAM tathA bIjA dvArA pheravAvavAM, temAM kheDavuM-pheravavuM te gADAM. gADIo vagerene aMge ja saMbhave che. te uparAnta tene vecavAM-vecAvavAM vagere baMdha karI meLavelI AjIvikAne paNa "anaHkarmajIvikA" kahI che. (zrIvaMdittasUtra vagere anya graMthamAM Ane "sADIkama" kahyuM che.) AvAM kAryo paNa cha-kAya jIvonI hiMsAmAM tathA baLada vagerene mAravA-bAMdhavA vagere akAryomAM kAraNabhUta che ja. 4. bhATIkamajIvikA-gADAM, baLada, UMTa, pADA, gadheDAM, khaccara ke ghoDA vagerethI bhADA mATe (bIjA) bhAra kheMca-upaDAva te "bhATIkama' ane tenAthI AjIvikA calAvavI te "bhATIkamajIvikA " kahyuM che ke " hArohAra-navavaMtaravAninAmA mAraNya vAhana vRtti-mad maTazamvi ? " yogarAtri, 03-2010 bhAvArtha -"gADAM, baLada, pADA, UMTa, gadheDAM, khaccara ane gheDA vagerene bhAra upaDAvIne -kheMcAvIne AjIvikA meLavavI, te "bhATakajIvikA " kahevAya che. (upalakSaNathI vepAra mATe makAne banAvarAvavAM ke bhADAM upajAvavAM tathA gADAM, gADI, meTaro, sAIkale, rIkSAo, vimAne vagere vAhanethI bhADAM upajAvavAM, te dareka paNa "bhATakajIvikA mAM samajavuM.)" e rItie bhATakakarmamAM paNa zakaTakanI jema pRthvIkAya vagere cha-kAya chanI hiMsA tathA te te pazuone mAravAM-bAMdhavAM-ati bhAra bhara vagere de che ja, 5. Taka-karmajIvikA-pRthvIne khedavI-pheDavI tene "pheTama' kahyuM che, arthAt Page #363 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 310 [ dha saMbhA. 1-vi0 2-gAha pa2-53 kuvA vagere khodAvavA, haLathI jamIna kheDavI, parvate ke khINomAMthI patthare kaDhAvavA, vagere sphoTakakarma " ane te dvArA AjIvikA calAvavI te pheTakakarmajIvikA " samajavI. kahyuM che ke " saraHkUpAdikhanana-zilAkuTTanakarmabhiH / fthavyAmadhUrta-Ivane ravivaI ? " (rAhma, 206) bhAvArtha_"sarovara-kuvA-taLAva vagere khedavAM, haLa kheDavAM, pattharo ghaDavA ke khINamAMthI kADhavA vagere pRthvIkAya jIvonI hiMsA thAya tevAM kAryothI AjIvikA meLavavI, te "TakajIvikA" samajavI. (upalakSaNathI sonA-cAMdI-hIrA-kelasA-patthara-mATI vagerenI khANe dAvavI, kerosIna vagerenA kuvA-berIgo-paMpa vagere khedAvavAM-gaLAvavAM vagerene paNa AmAM gaNavAM.)" A pheTaka-karmamAM pRthvIkAya, vanaspatikAya ane trasakAya vagere nI moTI hiMsA thAya che e spaSTa deSa che. vaMdittasUtranI TIkAmAM anAja(dhAnya-kaNa)ne daLavAM-zUravAM ItyAdine paNa TakakarmamAM gaNyAM che. e pramANe pAMca "kamanuM varNana karIne, mULa (bAvanamI) gAthAnA uttarAddhamAM zALiyA' vagere pAThathI kahelAM vyApArarUpa pAMca karmAdAnenuM varNana kare che. mULa gAthAmAM kahelo "mAtA" zabda dAMta vagere dareka zabdanI sAthe saMbaMdhavALe hovAthI "saMtati " eTale "dAMta viSayaka" "vANijaya eTale vyApAra' arthAta dAMtanuM kharI davuM-vecavuM vagere artha samaja. e pramANe lAkha viSayaka vyApAra, rasa viSayaka vyApAra, keza viSayaka vyApAra ane viSa viSayaka vyApAra,-ema saghaLe zabdajanA karavI. temAM- 1. dAMtano vyApAra-hAthIdAMta, upalakSaNathI bIjA paNa trasa jIvenA zarIranA avayavo, jevAM ke-ghuvaDa vagerenA nakha, haMsa vagerenAM rUvATAM, cittA vagerenAM cAmaDAM, camarI gAyanAM cAmarazIMgaDAM, samudranA zaMkha-chIpa-keDA vagere ke kastUrI-pAhisaka vagerene vyApAra kare, te dareka daMtavANijya kahevAya che. ahIM eTaluM vizeSa che ke-vyApAra mATe A dAMta. nakha vagere jyAM jyAM maLatA hoya tyAM jaI kharIdavAthI aticAra lAge che, kAraNa ke tyAM jaIne bhalla vagere te te vastuonA vecanArAone pahelAMthI ja mUlya ApI baMdhana kare ke-tyAre ATalo mAla amuka mudatamAM Apa" ethI te leke, "zeTha have mAla levA Avaze " ema samajI, te te jIvane mArIne te vastuo bhegI kare, agara pahelAMthI bhegI karI rAkhelI cIjo paNa tyAM jaIne kharIdavAthI teo bIjI bhegI karavA mATe hiMsA kare, ema tyAM jaI kharIdavAmAM trasa jenI hiMsA pratyakSa hovAthI aticAra che. anya sthaLethI te cIjo kharIdavAmAM-vecavAmAM aticAra nathI. kahyuM che ke hunta-za-navasthi--o pramANe tranA vaLiyA, ttavALiyapure che ? " yojAzaka, 02-07) bhAvArtha-"dAMta, keza, nakha, hADakAM, cAmaDAM, vALa vagere trasa jIvenA aMgone tenA utpattisthAne jaI vyApAra arthe kharIda karavAM, tene daMtavANijya (nAmane aticAra) kahe che." Page #364 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prasabhyatvanA aticAre, 363 pAkhaMDIo ] (gorocaMdana, aMbara, sAbarazIMga, haraNazIMga vagerene vyApAra paNa AmAM gaNAya che.) 2. lAkha vyApAra-lAkha zabdathI lAkha ane jemAM jIvahiMsA adhika che tevA "dhAtakIvRkSanI chAla-phela vagere padArtho jemAMthI dArU bane che te, gaLI, manazIla, vAlepa, phaTakaDI, paDo pAMdaDI, tathA TaMkaNakhAra, sAbu vagere kSAro, e dareka padArtho samajavA. AvI cIjonA vyApArane "lAkSAvANijya" nAmane aticAra kahyo che. kahyuM che ke " laakssaamnHshilaaniilii-dhaatkiittknnaadinH|| vizva pApana, jhAlAvaDiyamukhyatte ? " (vArANa, ba0 rU-18) bhAvArtha-"lAkha, manazIla, gaLI, dhAtakI, TaMkaNakhAra tathA Adi zabdathI saMkuTa vagere cIjone vyApAra ati pApanuM kAraNa hevAthI tene "lAkSAvANijya" nAmane aticAra kahyo che. (haDatAla, attara, bhAMga, gaje, caDasa, hA, tamAku, bIDI, sIgAreTa, aphINa, kaeNphI, phoDavAnA dArU, piTAza, eNmbagoLA vagerene vyApAra paNa AmAM gaNAya che. e vastuone banAvavAmAM tathA vAparavAmAM ghaNI hiMsA thAya che.)" emAM lAkhamAM ghaNA trasa jIve hoya che tathA tene rasa lohInA varNa je hovAthI tene vyApAra karanAranA pariNAma nirvasa thAya che, dhAtakInA jhADanI chAla tathA phUlamAMthI dArU bane che ke je aneka jInA ghAtanuM kAraNa che, tenA rasamAM paNa ghaNuM kRmiyA (kIDA) thAya che, gaLI banAvavAmAM ghaNA jIvene ghAta thAya che, manaHzIla ane vajapamAM uDatA vagere bIjA cha paDatAM ja marI jAya che, phaTakaDImAM pRthvIkAyapaNuM hovAthI te jIvanI hiMsA thAya che, popAMdaDImAM ghaNuM trasa jI hoya che, tema ja TaMkaNakhAra, sAbu vagere kSArothI bIjA aneka trasa-sthAvara jIvane ghAta thAya che. ema e dareka cIjuM ghaNuM jIvonI hiMsAnuM kAraNa hovAthI tevA vyApArane aticAra kahyo che. 3. rasano vyApAra-rasa eTale madha, dArU, mAMsa, mAkhaNa, carabI, majajA (zarIranA hADakAmAM thate cIkaNe dhAtu), dUdha, dahIM, ghI, tela vagere rasavALA padArtho, tene vyApAra te "rasavANijya aticAra. ahIM mAkhaNamAM (chAzathI chUTuM paDatAM laghu aMtarmuhUrtAmAM ja ) asaMkhya jI upaje. che, carabI ane madha hiMsAthI ja prApta thAya che. dArU unmAdakAraka che ane temAM upajatA aneka kami jIvane ghAta thAya che, dUdha vagere pravAhI vigaIomAM paDatA-uDatA vagere jAne nAza thAya che. dahIM jamAvyuM tyArathI be divasa (be rAtri ) pUrNa thatAM ja asaMkhya jIve upaje che, vagere rase aneka jInI hiMsAnAM kAraNe che. kahyuM che ke "navanItavAdra-magrasRttivivaH " ( zAstra, p. -202) bhAvArtha-"mAkhaNa, carabI, madha, dArU, majajA vagereno vyApAra te "rasavANijya aticAra che. (dareka jAtinA Asa, spIrITa, tejAba, murabbA, athANAM, phInAIna vagerene vyApAra paNa AmAM gaNAya che.)" 4. kezane vyApAra-ahIM keza eTale upalakSaNathI "kezavALA jIvo" samajavA. tethI dAsa-dAsI vagere manuSya ane gAya, ghoDA, gheTAM, UMTa, bakarAM vagere kezavALAM pazuone vyApAra kare, te "kezavANijya aticAra che. kahyuM che ke Page #365 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 312 [ dha saM. bhA. 1-vi. 2-gA53. ( pigaMtuHvavi, vANijo sarerAyo." (thorArajU kao rU-201) bhAvArtha-"be pagavALAM (manuSya vagere) tathA cAra pagavALAM pazuone vyApAra, te kezavANijya che. (anya graMthamAM vALa, Una, cAmara vagerenA vyApArane kezavANijyamAM gaNAvyuM che. kanyAvikraya, varavikaya ke sATAM-paTAM karavAM te paNa AmAM gaNI zakAya.)" A be ke cAra pagavALAM prANionA vyApAramAM paNa teone parAdhInatAnI-mAranI ke baMdhana vagerenI pIDA, tathA bhUkha-tarasa veThavA, vagere duHkha bhogavavAM paDe che. teonA vALa, Una, cAmaranAM puccha, vagere ajIva avayanA vyApArane daMtavANijyamAM ane te te jenA vyApArane kezavANijyamAM gaNave. 5. viSano vyApAra-viSa eTale harakoI prakAranAM jhera ane arthapattithI chavaghAtaka zastro vagere paNa samajavAM. eTale ke-dareka jAtinAM jherane tathA talavAra, baMdUka, kaTAra, bhAlA, zuLI vagere jIvaghAtaka zastrane ane kauza, kuhADA, pAvaDA, kedALI vagere leDhAnAM hiMsaka sAdhanene ke haLa vagerene vyApAra, te "viSavANijya aticAra jANa. temAM jhere, vachanAga, haDatAla, semala vagere jherI cIjo tathA zo vagere jIvaghAtaka che e jagaprasiddha che, pANIthI bhIMjAyelI haDatAlamAM mAkhI vigere paDatAnI sAthe ja mare che, tema ja somala ke tevA kSAra vagere khAvAthI bALake paNa marI jAya che. jhera vagerenA vyApArane anyadazanI paNa niSedha kare che. kahyuM che ke vanyAdhithiurzaiva, vaNitathA I. vividhaLavi, nara nAminada che ?" bhAvArtha-"kanyAvikya karanArA (karAvanArA), rasane vyApAra karanArA ane jherane vyApAra karanArA manuSyo narakagatimAM jAya che." yogazAstramAM te pANI kheMcavAnA raMTa 11(araghaTTa)nA vyApArane paNa viSavANijyamAM gaNAvyuM che. juo te pATha fpADAtrALa-stiAvivastunA vipo vitatraNa, vivALim| I" (rahyao3 -220) 111. ero-somala vagere khanIja viSa, sApa vagerenAM prANija viSa, vachanAga vagere vanaspatijanya viSa tathA jherI davAo, kaoNphorma, jherI gesa ke ochI-vadhu asara karanArAthI mAMDIne kAtila asara karanArAM dareka jAtinAM haLAhaLa, e badhAMya re; haDakAyA kutarAnI lALamAMthI haDakavA mATe, kolerAnI ulaTImAMthI kelerA mATe, pleganI rasImAMthI plega mATe, ke sApanA jheramAMthI jheranA nAza mATe,-ema ghaNuM jIvone rIbAvI rIbA. viIne banAvAtAM I-kasane; jIvatA jIvone rIbAvIne-teonAM lehI vagere kheMcIne temAMthI banAvelI kaI kaI davAo; e dareka paNa eka jherarUpa ja che; mATe evA padArthone vyApAra ke DaoNkaTarane dhadha kare, e viSavANi jyamAM samajavuM joIe. (AvI davAthI kadAca prAthamika lAbha thAya, te paNa zarIranAM mULa to dhAtuone palaTa thavAthI hArTa pheIla, pAgalapaNuM vagere meTAM nukazAna thAya che. zarIranA dareka rogenuM mULa lolupatA che ane dareka raMganI sAcI davA upavAsa-AyaMbIla ke parejI che. ) topa-bhazInagane-pIstAle-tamaMcA-barachI -karavata vagerene vyApAra paNa viSavANijyamAM ja gaNAya che. Page #366 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pra0 2-bhAge pabhAgamAM aticAromAM 15 karmAdAnA ] 313 bhAvArtha -" zraMgika vagere jhero, talavAra vagere zasro, haLA tathA pANI khecavAnAM reMTa vagere lAkaDAMnAM-leADhAnAM-mATInAM ke cAmaDAnAM sAdhanA, kAza-kuhADA, kAdALI-pAvaDA vagere lekha'DanAM astro tathA haDatAla vagere saghaLI jIvaghAtaka vastuonA vyApArane viSavANijya kahevAya che. " chatAM vadittusUtranI TIkA vageremAM reTane yaMtrapIlaNamAM gaNelA haiAvAthI, ame paNu yaMtrapIllaNa kramamAM gaNAvIzuM. e pramANe vyApArarUpa pAMca aticArone-karmAdAne ne vaNu vI pAMca sAmAnyanuM svarUpa kahe che, 1. yaMtrapIDanama-nizA ane pUtraka ( vATavAnAM nizA ane vATA ), khAMDaNIA, sAMbeluM, ghaMTI, araghaTTa (pANInA reTa ) tathA vALa eLavAnI kAMcakI-kAMcakA-lIkhIe vagere, A vastuonA vyApAra karavA, tala-zeraDI-sava-era'DA-aLasI vagerene ghANI-kAla-phaeNkTarI vagere catrAthI pIlavAnA dhaMdhA karavA, ke tala vagerenA dalIle eTale tenA pIlanArane tala vagere ApIne badalAmAM amuka pramANamAM tela vagere levAnuM sATuM karavuM, tathA pANInAM yaMtra-papa, kharIMga vagere calAvavAnA dhA karavA, ityAdi saghaLuM H caMtrapIDanakama 'samajavuM. kahyu` che ketile sarva pairaNDa- jalayantrAdipIDanam / 64 dalatailasya ca kRti - yantrapIDA prakrIrtitA // 1 // " (eLazAstra, pra0 3-212) bhAvArtha-" AjIvikA meLavavA tala-zeraDI-sarasava-eraMDA vagerene pIlavAM, araghaTTa vagerethI pANI kheMcavAM, ke tela vagere mATe dalila karavA, tene yaMtrapIDanakama " kahyuM che. " 9 tathA AvAM kAryoMmAM tala vagerenA ekendriya jIvAnA temAM rahelA agaNya eIndriya vagere trasa jIvAnA ghAta thAya che. anya dharmI e paNa kahe che ke-' rA nA sama lam " tyAdi arthAt~ eka cakra ( ghANI ) calAvavAmAM daza zanA 12 jeTaluM ka khaMdhAya che. ' (vamAnamAM zeAdhAyelI varALa-ghAsaleTa-peTrAla ke vijaLInA khaLathI cAlatI harakeAI phaeNTarIe, mIlA, kapAsa leADhavAnAM jIna ke preseA vagere calAvavAM, tathA khetI mATenAM, ghAsa kApavAnAM, ke kheDa karavAnAM catrA calAvavAM, e dareka yaMtrapIkSaNa karyuMmAM gaNI zakAya. ) 2. nirbhrA chanaka-baLada-gheADA-UTa vagere pacendriya jIveAnAM aMgo ke avayA vagere chedavAnA dhadhA karIne AjIvikA meLavavI, tene ' nirlochanakama ' kahevAya che. jema ke-baLadagAya vagerenA kAna--gaLaka khaLa-zIgaDAM-pUchaDAM vagere kApavAM, nAka viMdhavAM, gheADAone AMkavA, sAMDhane aLada karavA, tene DAma devA ( DAMbhavA ) ke UMTanI pIThe gALavI ( karADa mATI hAya te nAnI karavI), vagere kAryone nirbhrAMchanakama samajavuM. kahyuM che ke " nAsAveyona puccha(mu) jItanuM vRSTa(i) pAnam / goLa paNa chelo, niru+cchanazrutir // ? !" (thoLazAstra, pra0 3-622) 112. dhaTI, khAMDaNIe, cullI, pANIArUM ane sAvaraNI; grahasyanAM e pAMcane zUnA ( khATakIkhAtAM) kahyAM che. te daza nA jeTaluM pApa eka cakra eTale dhANI calAvanArane, daza vANI jeTaluM eka madhapuDAnuM madha kADhanArAne, tethI dazaguNa' eka vezyAne ane daza vezyAo jeTaluM pApa eka rAjAne lAge che. (zrIva dittusUtranI TIkA) re Page #367 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 0 saM bhA0 1-vi02-gA0 53 bhAvA - UMTa--pADA-baLada vagerenAM nAka viMdhavAM, baLada gheADAone AMkavA, tenA aDakoSa kApavA, UMTanI pITha gALavI, baLada vagerenA kAna kApavA, gaLaka baLa hedavI, vagere nirNAMchana karyuM samajavuM. "" 314 ahI. baLada-gheADA vagerene AMkavA ke aDe kApI khasI karavA vagerethI te te jIvAne sakhta duHkha devArUpa doSA pragaTa che. ( uparAnta mAMdAM ke rIkhAtAMne jhera vagerethI mArI nAkhavAM, makarAonA aDakoSa kApIne, prANIonAM kALajAM vagere kADhIne ke vAcharaDAM vagerenAM lAhI kheMcIne temAMthI davA banAvavI, mAchalI vagerenAM tela kADhavAM, garbhagaLAvavA--pADavA, saMtati thatI aTake tevA prayAgA karavA, muDadAMnI khAMpaNane vyApAra karavA, uMdarA-vAMdarAM-rAjhakutarAM-tIDa vagerene mArI nAkhavAM ke marAvavAM, macchara-mAkhI vagerene DI-DI-TI vagerethI mArI nAkhavAM, phInAIna chAMTavAM, ke kuTaNakhAnAM calAvavAM; e dareka karavuM athavA temAM ADakatarI sahAya karavI tene; tema ja phAMsI-zULInI sajA karanArA, cAra vagerene kAtila mAra mAranArA, ke khUnI--mArA--gaLakaTTA phrAMsIyA vagere AjIvikA mATe hiMsA karanArA darekane A karmAdAnamAM gaNI zakAya. pahelA vratanA aticAramAM jIvanamAM sukhI thavA hiMsA karavI ane ahI' dhana meLavavA hiMsAtmaka dhA karavA, ema bannenA bheda spaSTa che. ) 3. dAgnidAna-gAma-nagara vagerene saLagAvIe te leAkeA mujhAvavAmAM zakAI javAthI cArI-lUTa sahelAIthI thaI zake, jaMgalamAM jInu-sukuM ghAsa khALI devAthI navuM ghAsa sArUM uge, tethI gAyA vagerene ghaNA cAreA maLe, athavA khetaramAM sUDa karavAthI (kAMTAdi khALI nAkhavAthI) anAja vagere sArU' pAke, evI buddhithI dava saLagAvavA, kautukanI khAtara jyAM-tyAM agni saLagAvavA agara ( jilla vagere jAtimAM vyavahAra che tema ) maraNu vakhate puNya mATe amuka saMkhyAmAM dhruva saLagAvavAnu kahevuM, dharmasthAnAmAM maraNa nimitte amuka dIvA pragaTAvavA (dIvALImAM madirAmAM dIvA mUkAya che te) ke puNyabuddhithI jaMgala vageremAM agni saLagAvavA; e saghaLuM deva-dAnakama samajavuM. ( aMgArakamamAM vyApAra mATe ane ahI. kutUhalathI ke puNyArthe, ema mannemAM bheda che. ghAsanI gaMjIe, jaMgalanAM bIDA vagerene dveSa-vaira Adi kAraNeAthI saLagAvavA ke saLa gAvarAvavA te paNa AmAM gaNI zakAya. A kAryo ati ghAtakIpaNAthI thatAM hAvAthI karmAdAnA gaNAya che.) kahyuM che ke 66 }} vyasanAt puNyabuddhayA vA, davadAnaM bhaved dvidhA // ( enAsra, pra0 rU-623 ) bhAMvA - vyasanathI ( kuTevathI ) athavA puNyabuddhithI ( ajJAnathI ) ema dhruva saLagAvavAnu e prakAre thAya che." temAM kAraNa vinA ja, jagalI leAke je jagala vagerene bALI mUke che te kutudgalathI ane dhama samajIne saLagAve te puNyabuddhithI, ema samajavuM. AvA kAmeAmAM asakhya trasa-sthAvara cAvat 5cendriya jIvAnA paNa nAza thAya vagere spaSTa doSa che. 4. sara:zeASaNu-vAvaNI vagere mATe khetaramAM bharAI gaelAM pANIne nIkeA karI kADhI nAkhavAM ke sukAvI devAM, nadIo-drahAsarAvarA-taLAvA vagerenAM pANI khAlI karavAM ke sukAvI devAM, vagere ' saraHzASaNa' kahevAya che. kahyuM che ke Page #368 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pra. 2-bhogapabhegao aticAramAM 15 karmAdAne ] 315 " sara sara -fsa- radhuvara " ( vorA, 40 3-224) bhAvArtha-"sarevara, nadIo ke dharAo (kahe) vagerenA pANInuM zoSaNa karavuM, te sarazeSaNa kahevAya che. " ahIM dAvyA vinAnuM (jaMgalanuM) jaLAzaya te sarovara ane jamIna khodIne baMdhAveluM te taLAva-ema bheda samaja. (khetI ke mAchalAMnA vyApAra mATe pANI sukavavAM, mIThuM banAvavA pANInA agara sukAvavAM ke mAchalAne pakaDI sukAvIne vecavAM, vagerene A karmAdAnamAM gaNI zakAya.) AmAM pANI sukAvavAthI apakAyanA jI tathA temAM rahelA porA, jaLa, mAchalAM vagere beIndriyathI paMcendriya sudhInA trasa jIvene meTA pramANamAM nAza thAya che tathA te pANI jyAM jAya tyAM paNa asaMkhya jIveno nAza thAya che, ItyAdi A karmAdAnamAM chae kAyanA jIvonI moTI hiMsA thAya che. 5. asatISaNa-asatI eTale durAcAriNI strInuM, tathA "himatatram' arthAtakeTalAka zabdonuM liMga aniyata hoya che e nyAye ahIM puruSa liMgavALA paNa piopaTa, suDA, katarA vagere hiMsaka jIvonuM piSaNa karavuM, tene "asatIpoSaNa" kahyuM che. arthAtu-pipaTa-menAmora-bilADAM-mAMkaDAM-kUtara-bhuMDa vagere pazuonuM piSaNa karavuM tathA bhADuM upajAvavA mATe (gala dezamAM rivAja che tema vyabhicAriNI) dAsIne rAkhavI-piSavI, ema hiMsaka ke durAcArionuM pAlanapoSaNa karavuM, te pApanA piSaNarUpa hovAthI moTA doSarUpa che.1 1 3 ema A paMdare ya "karma AvavAnAM kAraNe-karmAdAne bhegapaga5rimANa vratanA aticArarUpa hovAthI zrAvake avazya vajevAM joIe. ahIM mAtra paMdara karmAdAne kahyA te dizAsUcana tarIke jANavAM, gaNanArUpe nahi, kAraNa ke-bIjA paNa evAM pApakarmo ghaNuM che. bIjA darekamAM pAMca pAMca ane sAtamA vratamAM kula vIsa aticAro kahyA, temAM kAraNe ( tAtparya e che ke--bIjA vratomAM pAMca pAMca kahyA te teTalA ja mAtra nathI, paNa te te aticAronI jevAM vratanA pariNAmane kaluSita karanArAM bIjAM kAryone paNa aticArarUpe gaNavAM, arthAta pAMcathI paNa vadhu aticAre samajavA; ethI vismRtithI ke ajANapaNe bhUla thAya, vagere paNa yathAyogya sarva vratamAM aticAre jANavA. A hetuthI ja A vratamAM rAtribhojana ke dArUpAna vagerene tyAga karavA chatAM, je te thaI jAya te tene pahelAM kahyA te bhejana Azrine pAMca aticAramAM gaNAvyA che. upAzaka dazAMga sUtranI TIkAmAM kahyuM che ke-"A dareka vratamAM je pAMca pAMca aticAro kahyA te teTalI ja saMkhyAmAM che ema niyama mAnava nahi, kintu upalakSazuthI bIjA paNa aticAro jANavA, arthAt pAMca pAMca ja aticAro che ema samajavuM nahi. kema ke-11 *pUjyapAde kahyuM che ke( 113. dhaMdhA-kamANa mATe vyabhicArI dAsIo, vezyAo ke napuMsakAne pALavAM, ghara ke gharanA sAmAnanI rakSA-cokI mATe katarAM-bilADAM vagere pALavAM, kutUhala mATe popaTa-menA-tetara-vAMdarAM vagere pALavAM. sarakaze mATe rIMcha-vAdha-cittA-siMha vagere keLavavA ke sarakasathI athavA madArInA dhaMdhAthI AjIvikA meLavavI; e dareka asatISaNamAM gaNAvI zakAya ? paraMtu pitAnA kuTuMbamAM-gharamAM koI ati pApI ke durAcArI pAke, te aucityane sAcavavA ke bhaviSyamAM sudharaze evI AzAe tene pALavA-saMbhALavAmAM doSa nathI. 114. pUjya zabdathI zrIupAzakadazAMka sUtranA TIkAkAra zrIabhayadevasUrijI mahArAje tyAM pitAnA guru zrIjinezvarasUrIzvarajI mahArAjane nirdeza karyo samajAya che. Page #369 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 316 [ dhao saMve bhA0 1-vi0 2-gA. 54 prazna pannAtivA 3, sumi je parivA te nAvahAraNaTThAe, kintu te uvalakSaNaM // 1 // " (35/cvazaro, a0 -sUtra 6 nI TIkA) bhAvArtha-" sUtramAM je pAMca pAMca aticAre jaNAvyA, te pAMca ja che ema nirNaya mATe nahi paNa te upalakSaNarUpa che, arthAta upalakSaNathI bIjA paNa aticAro che." ahIM tAtparya e che ke-vatanA viSayamAM khyAla vinA, ajANatAM, utAvaLathI, atikramavyatikrama-aticArathI athavA vismRtithI ke pitAnA buddhi-kalpanaSathI tarakSaNanI bhAvanA chatAM ajJAnathI dhArelA niyama uparAnta je je pravRttithI vratanuM ulaMghana thAya tevI che te pravRttiorUpa sava aticAra samajavA ane te sivAya, eTale ke-jANI samajIne vratabhaMganI bedarakArIthI thAya tethI vratabhaMga kahevAya. ema aticArane TUMke artha jANu. prazna-aMgArakarma vagerene kharakarmanA arthAt karmAdAnanA aticAro tarIke kema kahyA ? kAraNa ke-te svarUpe karmAdAne ja che. uttara-tamAro prazna vyAjabI che, vastutaH te ja kharakarUpa che, chatAM ajANatAM ke smRtibheda, vagere upara jaNAvyAM te kAraNathI thAya tyAre ja kharakamanA tyAgarUpa A vratavALAone te aticAra gaNAya che. je IrAdApUrvaka tevAM kAma kare tene te vratabhaMga thAya ja che, ema paMcAzakanI TIkAmAM navAMgITIkAkAra pU. zrIabhayadevasUrijI mahArAje tathA yogazAstranI TIkAmAM pU. zrI hemacandrasUrijI mahArAje jaNAvyuM che. ema pAMca bhejanane aMge tathA paMdara kaThera karma-karmAdAnerUpe maLI bhogapabhogaviramaNa vratanA kula vIsa aticAre varNavIne anarthadaMDaviramaNa vratanA aticAronuM varNana kare che. mULa- 'proktAstRtIye kandarpaH, kautkucyaM bhogabhUritA / / saMyuarSaraparva, maurya 2 guNatrane pa4 ." mUlAtha-"trIjA guNavatamAM kandapa, kauTumya, bhegabhUritA, saMyuktAdhikaraNapaNuM ane vAcALatA-e pAMca aticAro zrIjinezvaroe kahyA che." TIkAne harAvAtha-trIjA anarthadaMDaviramaNa nAmanA guNuvratamAM pAMca aticAro kahyA che. temAM- 1. kaMdarpa-viSayavAsanA jAge tevAM vikArI vacane belavAM ke viSayanI vAte karavI, tene kandapa " nAmane pahele aticAra kahyuM che, arthAt jenAthI meha (te te IndriyanA zabdarUpa-rasa-gaMdha-sparza vagere viSayone bhogavavAnI IcchA) pragaTe tevA vacanavyApArane kandapa kaho che. vastutaH A viSayamAM evI maryAdA che ke-zrAvake tevuM nahi balavuM joIe ke jethI pitAne ke bIjAne meha (viSayane rAga) vadhe, meTuM choDIne moTA avAjathI hasavuM paNa vyAjabI nathI, hasavuM paDe te paNa alpa mAtra ja (avAja na thAya tema mukhanA caherA mAtrathI ja ) - hase. e pahele aticAra kahyo. 2. kaulucca-kuta" avyaya che, kAraNa ke-avyaya agaNita che. tene artha "kutsA" eTale "kharAba" che. e "kuta" avyaya ane "kuca dhAtu uparathI vyAkaraNanA niyama pramANe bhAva-arthamAM pratyaya AvavAthI "kaundu" zabda banyo che, tene "bhAMDa-bhavaiyA-phAtaDAnI jema Page #370 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pra0 2-anatha da viramaNa vratanA aticAre 319 stana, AMkhanI bhramarA, ke AMkha, hATha, nAka, hAtha, paga ane mukha vagere avayavAthI kharAba ceSTAo-cALA karavA' evA athAya che. arthAt bhAMDa-bhavaiyAnI jema kharAba ceSTAo karavI, tene ' kautkacyu ' kahevAya che. koI graMthAmAM ' kaukucya ' evA paNa zabda che, te paNa kutsita athamAM 'ku' avyaya ane 'kuca' dhAtune bhAva-arthamAM pratyaya AvavAthI khane che, tenA atha paNa (avayavAnA) saMkoca vagere kuceSTAo karavI evA thAya che. annemAM tAtparya e che kezrAvake tevuM khelavuM ke ceSTAe karavI vyAjakhI nathI ke jenAthI khIjAe huse ane pAtAnI halakAI thAya, chatAM koI vAra pramAdavaza tema thaI jAya, tyAre tene 'kautkacya ' nAmane bIjo aticAra samajavA. A khanne aticAra| (pR. 234 mAM) anaCdaDaviramaNu vratamAM kahelA cAthA ne aMge che, kAraNa ke A banne prakAranI pravRtti pramAdAcaraNarUpa che. caraNa * pramAdAna . 3. bhAgabhUritA--eTale ' bhAgAdikanA adhika sa'graha. ' ahI' bhAganI sAthe apattie upabhAga paNa samajavA. A bhAga-upabhAga eTale sAtamA vratanA varNanamAM jaNAvyA pramANe * snAna-pAna-bhAjananI sAmagrI ke caMdana-kuMkuma( kesara )-kastUrI-vastra-AbharaNu vagere bhAgaupabhAganI kAI paNa vastuone' peAtAne ke kuTuMbane jarUra hAya tethI paNa vadhAre sa Mgraha karavA te aticAra. A pazu indrionA viSayarUpa heAvAthI 'pramAdAcaraNu 'nAmanA cothA anarthadaMDanA aticAra samajavA. bhAgasAmagrInA AvA sagraha mATe paNa AvazyakacUrNi vagere graMthAmAM maryAdA jaNAvI che ke-rU'na mATe jarUrI tela, AmaLAM ( sAbu) vagere sAdhanA bahu rAkhavAmAM Ave, teA tenI leAlupatAthI ghaNAe ghaNI vAra taLAva vageremAM snAna karavA jAya ane tethI pArA vagere trasa-sthAvara jIvAnI ghaNI hiMsA thAya. evuM tameALa vagerene aMge paNa bane, mATe jarUrathI vadhu rAkhavuM zrAvakane vyAjakhI nathI. vastutaH upabhogane aMge evA vidhi che ke-snAna karavAnI IcchAvALAe pAtAnA ghera ja snAna karavuM. jo ghera jaLa vagerenI sAmagrI na hAya tA mAthe ghasavAnAM tela, AmaLAM vagere ghera ghasIne, tene sApha karIne pachI ja jaLAzaye jAya ane tyAM taLAva vagerenA kAMThe besIne--pANI laIne alaMga snAna kare. vAparavAnAM puSpA vagere paNa -jemAM kuthuA vagere jIvA hAya tenA tyAga kare. e pramANe saghaLAM bhega-upabhAgane aMge samajavuM. ( arthapattie jema ane tema tevI vastuo pramANeApeta rAkhavI ane tenA upayoga karavAmAM paNa hiMsA ochI thAya tema vartana karavuM. ) e trIjo aticAra kahyo. 4. saMyukta adhikaraNapaNuM-jenAthI * AtmA naraka vagere krutine adhikArI ane tevAM khAMDaNIyA, sAMbeluM, vagere sAdhanAne adhikaraNA ' kahevAya, tevAM sAdhano joDelAM ( taiyAra ) rAkhavAM, te saMyuktAdhikaraNa aticAra kahevAya. jema ke-khAMDaNIyA sAthe sAMbeluM, haLanI sAthe phALa ( caDuM) ke kAza, gADA-gADI sAthe puMsarAM vagere, dhanuSyanI sAthe khANa, ghaMTI sAthe khIlA, mAMkaDI ke uparanuM paDa ) vagere sAthe goThavIne rAkhavAthI ( pR. 234 mAM kahelA ) trIjA ' hiM'srapradAna ' anaMda...DaviramaNamAM aticAra lAge. Ane aMge paNa vruddhapara'parA evI che ke zrAvake AvI hiMsaka sAmagrI (joDelI ) taiyAra rAkhavI nahi, kAraNa ke-taiyAra hAvAthI kAI khInne laI jAya, ke mAge tyAre ApavI paDe; mATe te bhinna bhinna sthaLe rAkhavAM, ke jethI bIjAe Page #371 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 318 [ dha saM bhA0 1-vi0 rgA0 55 mAgI zake nahi ke mAge te paNa sukhe sukhe niSedha karI zakAya. e ceAthe| aticAra kahyo. 15 5. maukha - jene mukha huMya te mukhara' arthAt vicAryA vinA jema-tema bAlanArA ( chUTA meDhAvALA ) mukhara--vAcATa kahevAya ane tevA manuSyanu kArya ( khelavuM ) te maukha kahevAya. pITThAIthI khelavuM, asabhya vacana khelavuM, saMbaMdha vinA jema tema khelavuM ke niSkAraNu ghaNu-vAravAra khelavuM; e dareka maukhaya gaNAya che. tenAthI anathaDanA pApApadeza' nAmanA khIjA prakAramAM aticAra lAge che, kAraNa ke-maukhaya thI ghaNAM pApapreraka vacanA kholAI jAya. e pAMcamA aticAra jANavA.116 : pahelA apadhyAna anadaMDamAM tA upayoganA abhAve ke sahasAtkAra vagerethI (muhUttathI vadhAre) durdhyAna thaI jAya te aticAra che--ema svayaM samajavuM. A kadapa vagere je jANI-samajIne Acare teA vratabhaMga thAya che, ema dhama bindunI TIkAmAM kahyuM che. e pramANe traNa guNavratAnA aticArA kahyA. have pahelA sAmiyika-zikSAvratanA aticArA kahe che. pRSTha--" yogaduniyAnAni, smRtenavadhArAn / anAvRtti nine okkA, sAmAviztrate ! khakh bhUlAtha-" mana, vacana ane kAyA-e traNa ceAgAne pApavyApAramAM joDavA te traNa, tathA smRtibhraMza ane anAdara e pAMca aticArA zrIjinezvaradevAe sAmAyika vratamAM kahyA che. " 77 TIkAnA bhAvArtha-sAmAyika vratamAM pAMca aticAro kahyA che. temAM 1 thI 3 cAgAnuM duNidhAna-yoga eTale mana, vacana ane kAyA, tenuM duSpraNidhAna eTale duSTa viSayamAM joDANa, arthAt mana, vacana ane kAyAne pApathyApAramAM joDavAM, te traNanA traNa aticArA che. temAM sAmAyika karatI veLA hAtha, paga vagere zarIranA avayavAne sakeAcIne vyavasthita nahi rAkhatAM vAraMvAra jema-tema lAMbA-TUMkA karavA vagere ' kAya-dupraNidhAna ' samajavuM; khelavAmAM zabdonI ke vAkayonI yathAsthita goThavaNu na hoya tevuM je-te khelavuM, atha samajyA vinA ke na samajAya tevuM khelavuM ane bhASAcApalya sevavuM (cIpIne khelavuDa); vagere vacanadupraNidhAna ' jANavuM; ane manathI krodha-lAbha-droha-IrSyA-abhimAna vagere karavAM, sAvadya ( pApa ) vicArAmAM cittane Asakta karavuM ke manamAM saMbhrama karavA; vagere ' manA--duNidhAna ' samajavu'. e traNeya sAmAyika vratanA aticAro che. kahyuM che ke 6 , . 115. nIzA ( patthara) ane tene uparavaTA ( vATe ), kuhADe ane hrAce| vagere pazu bhega karI rAkhavAM nahi, viveka zrAvake agni paNa bIjAnI pahelAM saLagAvavA nahi, caravA mATe gAya-bheMsane gherathI choDavAM, haLa-gADAM joDavAM, dhara-hATa bAMdhavAnI zarUAta karavI, ke grAmAntara javuM, vageremAM paNa pahela nahi karavI. pahela karavAthI kAMI agni mAge, kAI tene dekhIne Dhora choDe, kAI gADAM joDe, vageremAM pAte nimitta bane. 116. vAcATa manuSya jema-tema khelavAthI dhaNAne aLakhA thAya. jyAre ( khelavAmAM jokhama hovAthI ) kAI prasaMge zANAe mauna rahe che tyAre A vAcATa pahelA kuTAI jAya che, mUkha'mAM gaNAya che ane peAtAnI jAtane halakI banAve che. Akhare vacana niSphaLa jatAM tene kleza thAya che; mATe ja ' alpa bhANuM '-e manuSyanuM bhUSaNu kahyuM che. Page #372 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pra. 2-sAmAyika vratanA aticAre ]. " vArivApamalikA,-caMtita TAima che ! hiMsAmA ji na lo, kAmarU pAyo che ? " " kaDasAmaio puTvi, buddhIe pehiUNa bhaasejjaa| sa3 niravanne vaya, aour sImA na dave | 2 " " sAmAiaM tu kAuM, gharacitaM jo u (a) ciMtae sddddho| ghaTTavalovALo, nityAM rasa sAmarza / rU . " ( paMDyA - 26 nI TIma ) bhAvArtha-"sAmAyikamAM jamInane joyA ke pramAryA vinA besavuM-uThavuM-ubhA rahevuM, vagere karavAthI hiMsA na thAya te paNa, te pramAdarUpa hovAthI karanAre sAmAyika karyuM gaNAtuM nathI. (e kAyaduppaNidhAna aMge kahyuM.) (1). sAmAyika karanAra (jarUra paDaze) pahelAM buddhithI vicArIne ekAdi vakhata nirava vacana bele, nahi te tenuM sAmAyika sAmAyikarUpa na bane. (e vacana duSpaNidhAnane aMge kahyuM.)(2). je zrAvaka sAmAyikamAM gharanA (sAvadya) kAryonI ciMtA kare te ArtadhyAnane pAmelA tenuM sAmAyika nirarthaka che. (e mana-dupraNidhAnane aMge kahyuM.) (3)." e rItie mana, vacana ane kAyAnA dupraNidhAnarUpa aticAre jANavA. 4. smRti avadhAraNA-prabaLa pramAdAdi kAraNe sAmAyika karavAnA avasarane ke karelA sAmAyikane bhUlI jAya. arthAta-mAre kyAre sAmAyika karavAnuM che? meM sAmAyika karyuM ke nahi? vagere bhUlI jAya, e "smRtivaMsa" aticAra samajavo : kAraNa ke vastutaH mokSanA dareka anuSThAnanuM mULa upaga, smRti ane ekAgratA che, mATe sAmAyikanuM vismaraNa thavArUpa che aticAra kahyo che. kahyuM che ke mAyanutto, je sAmarza vayA 3 kAyadauM? | kayamakayaM vA tassa hu, kayaMpi vihalaM tayaM neyaM // 1 // " ( saMyama, chAgratavi20) bhAvArtha-"je pramAdI pitAne sAmAyika kyAre karavAnuM che? athavA sAmAyika karyuM ke nahi? vagere bhUlI jAya, tene sAmAyika karavA chatAM niSphaLa samajavuM. (upalakSaNathI sAmAyika lIdhuM ke nahi?, te kayAre lIdhuM?, kyAre pUrNa thaze? vagere bhUlI jAya te dareka A aticAramAM gaNavuM.)" pa. anAdara-sAmAyika karavAmAM anutsAha. saMga chatAM niyamita samaye sAmAyika na karavuM ke jema-tema, jyAre-tyAre karavuM, athavA sAmAyika karIne tene samaya pUrNa thatAM pahelAM ja pArI devuM, vagere sAmAyikamAM anAdara kare te tene pAMcame aticAra che. kahyuM che ke " To taravA vika, je rU chiINa aNavaDiasAmaiaM, aNAyarAo na taM suddhaM // 1 // " ( paMcArA 2-0 radda nI TIma) Page #373 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [%0o saM bhA0 -vi0 r-gA0 55 bhAvA --" sAmAyika uccarIne tuta pAre, athavA niyamita samaye nahi karatAM svecchAthI jyAre-tyAre kare, evuM anavasthita sAmAyika anAdarane lIdhe zuddha thatuM nathI. " 320 prazna-kAya-dupraNidhAna' vagerethI sAmAyika niraka che--ema upara kahyuM, tethI teA vastutaH sAmAyikanA ja abhAva thayA. aticAro vratamAM mAtra malinatArUpa ja hAvAthI je sAmAyika ja niraka che arthAt nathI, te aticAra kema kahevAya ? mATe vastutaH e aticArA nahi paNa sAmAyikanA bhaMga ja che. uttara-tamArA prazna vyAjakhI che, paNa ahI' ema samajavu ke-jo te jANI-samajIne nirdeva'sapaNAthI evuM vartana kare te anAcAra-bhaMga thAya, paNa anupayeAga vagerethI thAya te ati cArA ja kahevAya. prazna-dvividha-trividha bhAMgAthI pApavyApArane tyAga karavArUpa pratijJAne sAmAyika vrata kahyuM che. mATe * kAya-dupraNidhAna" vagerethI vastutaH pratijJAnA bhaMga thatA hAvAthI sAmAyikanA ja abhAva thAya, uparAnta karelI pratijJA bhAMgavAthI je pApa lAge te pApanuM prAyazcitta karavu joIe, vaLI manane sthira karavu muzkela hAvAthI, manA-dupraNidhAna ( manane pApavyApArathI ) rokavu' azakayaprAyaH che, mATe sAmAyika karavA karatAM na karavuM sArU che. kahyuM paNa che ke- avidhithI karavA karatAM na karavuM sArUM, ' uttara-tamArA tarka vyAjabI nathI, kAraNa ke-sAmAyikanI pratijJA dvividha-trividha bhAMge thAya che. temAM mana, vacana ane kAyAthI pApavyApAra karavA nahi-karAvavA nahi, ( eTale ke-manathI karavA nahi, vacanathI karavA nahi ane kAyAthI karavA nahi, e traNa tathA e traNathI karAvavA nahi e traNa.) ema kula cha paccakkhANA che, temAMthI koI ekanA bhaMga thAya te paNa khAkInAM akhaMDita hAvAthI sAmAyikanA sampUrNa bhaMga thatA nathI ( dezabhaMgane te aticAra skvo che. ) ane manathI paNa duSTa vicArA thavA chatAM tevA IrAdo nahi hAvAthI micchAmi dukkaDa' devAthI te zuddha thAya che. ema sAmAyikanA sarvathA nAza thatA nathI; savaMti sAmAyikamAM paNa e ja rItie mAnyuM che, kAraNa ke-guptinA bhaga thatAM ( sAdhune) * mithyAduSkRta ' nAmanuM bIju prAyazcitta lAge che. kahyuM che ke- vImo 3 miomitti jIna nadattA anutto vA arthAta" sahasAtkAratha thayelA samiti vagerenA ke guptinA bhagarUpa khInne aticAra ' micchAmi dukkaDa ' nAmanA prAyazcittathI zuddha thAya che. " mATe ' sAmAyika karavA karatAM nahi karavu sArU '-ema kahevuM vyAjakhI nathI. vaLI bhUlavALI kriyA paNa abhyAsa vadhatAM lAMbA kALe zuddha ane che, ema pUrvAcAryAM kahe che. kahyuM che ke-- abhyAsa paNa ghaNA bhavA sudhI karavAthI prAyaH zuddha thAya * }, che. ' jainetarA paNa kahe che ke-117asthAno udde rmAM jaurAjamAvatti 'arthAt-- abhyAsa karatAM 117, ahI' ema samajavAnuM che - bhaNatAM paMDita nipaje, lakhatAM lahiyA thAya. ' e kahevata mujaba kA karatAM karatAM sudhare-sArUM thAya. pahelAMthI ja bhUla thaze mATe karavuM nahi, e to * aNu tharo mATe khAvuM nahi ' enA jevA mithyAvAda che. AkhI jIMdagI dharma-anuSThAna karavA chatAM paNu sudhAro na thAya to te karavAthI zo lAbha ? '--ema mAnavuM te paNa ajJAnamUlaka che; kAraNu anAdikALathI jIvane dhama'nA nahi paNa adhamanA ja Page #374 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pra0 2-sAmAyika vratanA aticAro ] 31 te te kAryomAM kuzaLapaNu pragaTe che. ' pANI paNa eka vAra paDatAM ja pattharamAM ghasArA karI zakatuM nathI. ( sekaDA varSonA varasAdathI pattharAmAM paNa phATI paDe che ane khINA khanI jAya che, tema anuSThAnA paNa pariNAme zuddha thAya che. mATe zuddha kriyA karavAnI bhAvanAe prathama aticAra lAge, te paNa kriyA karavI e nyAyayukta che. ) * avidhithI karavA karatAM nahi karavuM sArU'~ema kahevu' paNa ayeAgya che, kAraNa ke kriyAnA aNugamAthI tevuM khelAya che. kahyuM che ke abhyAsa che, te mAtra eka ja bhavamAM sudharI ja jAya te zakaya nathI. miyyatva dazAmAM dhaNA bhavA dha kriyA karyo pachI ja pariNAme samyaktva ke zuddha anuSThAno jIvamAM pragaTe che. varSo sudhI anuSkAnA karanArA kAi sathA lAbha meLavatA nathI ja ema nathI, karmAMnI bahulatAnA yoge keTalAkeAne pragaTa lAbha na dekhAya te paNu, jema pIpara dhuMTAtI jAya tema tenA raMga vageremAM pratyakSa kraka nahi dekhAvA chatAM dina-pratidina temAM vadhatI jatI tAkAtane-garamIne vaidyo samajI zake che, tema pragaTapaNe lAbha na dekhAya tevA pazu dharmakriyA karanArAone thatA abhyaMtara lAbho zrI jainadarzananA mate jANunArA tattvajJAnIe samajI zake che. zrI jainadazananA pravAhane cAlu rAkhavA mATe paNa kriyAe Avazyaka che, bhAvi prajAnuM te dhana che. paraMparAe e anuSThAnAne, agamanA ke mUrtionA nAza thavA chatAM ke malina thavA chatAM paNa, bhaviSyanA yogya jIvene vArasAmAM jeTaluM maLI zakaze tene pUrvopArjita puNyAye teo yathAzakatha zuddha karI ArAdhanAnuM sAdhana banAvaze. jo anuSkAnAne cheDI devAmAM Ave te zrI jainazAsananA Aje ja aMta Ave. zrI jainazAsana tenAM anuSThAnAmAM raheluM che. sadAyane mATe anuSThAnathI gabharAyelA jema tenAM kalpita dUSaNe joI ne cheDI denArA che, tema hujArA jIvA AvaDe ke na AvaDe te paNa svayaM kriyA pratye AdaravALA paNu che, kriyA karanArAne anume che ane e rItie paNa suMdara lAbha uThAvatA hoya che ja. alpa pramANavALuM paNa zrI jainazAsana jo Aja sudhI jagatamAM potAnI uttamatAne TakAvI zakayuM heAya ke suvAsane phelAvI zakayu... hAya, te tenA yaza zrIjinezvaradevAe kahelAM anuThThItene sevanArAenA phALe jAya che. ene atha e nathI ke-AMkho mIMcIne game tema karye ja rAkhavuM. zuddhine mATe zakaya upAya-udyama karAvaka dareka anuSThAnA karatA rahevuM e jaina zAstronuM mantavya che, mATe bhUlavALAene sudhAravA sahAya karavI te ApaNuM kartta bya che; parantu hRdayanI sUgathI teenI nidA karIne, pA ApIne ke gusso karIne kriyAethI bhraSTa karavAne prayatna karavA, te kriyA karanArAone ke jainazAsanane ja nahi paNa. potAnA AtmAne ya bhAre droha che. Aja sudhI tema karanArAoe, anuSThAnane zuddha karavAnI bhAvanA chatAM mAga UlaTA AdaravAthI anuSThAnane ghaTADayAM che ane te te prAya: anuSThAnathI taddana vaMcita rahyA che. jagatamAM badhAM ja badhuM zIkhIte janmatAM nathI, vyApArI dareka dhanavAna thatA nathI, khetI kare te sahu pAka meLavatA nathI, bhaNe te badhA paMDita thatA nathI, dhaDDAya janamyA pachI tarata mare che, paraNatAM ja rAMDe che, khAvAthI rAgI thAya che ane vahANA, sTImarA ke vimAneAmAM keTalAya nAza pAme che. agnithI dharA, gAmA ane mANasA paNa baLAte mare che, chatAM vepArI-khetI--vidyAbhyAsa-saMtAna pedA karavAM-paraNavuM-khAvuM-vahANA, reve ke vimAnA vageremAM besavuM, e saLu ya cAlu ja che; kAraNa ke-tyAM AzAvAda che. dharmonuSkAnAmAM paNa e ja buddhi haiAvI Avazyaka che. Aje nahi teA kAle, A bhave nahi te bhavAntare, paNa anujAnAthI AtmAnI zuddhi vikAsa thavAnA che, e bhAvanA tAraka che. zAstromAM mithyAtva dazAmAM paNu abhyAsanA uddezathI samyaktvanI, zrAvakapaNAnI ke sAdhupaNAnI kriyAe karavAnuM vidhAna kareluM che; kAraNa ke-samyaktva, zrAvakapaNuM ke sAdhupaNuM-e pratyeka guNA te te kriyAodvArA kamanA kSayApazama bhAva thatAM AtmAmAM pragaTe che, e avasthAmAM karAtAM anuSThAnAthI paNa samyaktva vagere guNAne rAkanArAM kamAMnA kSayApazama thAya che ane tethI te te guNI pragaTa thAya che. jema dhvA rAgAvasthAmAM Avasyaka che, tema te te guNAne pragaTa karanArAM anuSThAnA paNa tenI pUrvAvasthAmAM karavAnAM jaDAya 41 Page #375 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 322 [ dha saM0 bhA. 1-vi. 2-gA55 vidiyA gharamAM, 3Nya(sU) vaya maviti samaya ! chinna jJA, T W ! ! " (cArI, v0 rU-126 TIkA) bhAvArtha-"avidhithI karavA karatAM nahi karavuM zreSTha che.'-e vacana asUyA(anuSThAna pratyenI IrSA)thI belAyeluM che-ema siddhAntanA rahasyane jANanArA kahe che, kAraNa ke-anuSThAna nahi karavAthI moTuM ane avidhie karavAthI laghu prAyazcitta kahyuM che. arthAt kriyA nahi karanArane zrIjinezvaradevanI AjJAne bhaMga karavArUpa mATe deSa ane kriyA karanArane mAtra avidhi pUrata AMzika deSa che." mATe dhamanuSThAna niraMtara karavuM ja joIe, parantu anuSThAnamAM sarva zaktithI vidhine sAcavavA mATe sakhta prayatna kare, e ja zraddhALunuM lakSaNa che. kahyuM che ke " hisAra nika sevA, sardUi sattima gaNuALA vyAdhronio vi, veravavA IDa saMmi che ? " (jhIpa voo88) bhAvArtha" zraddhALu zaktimAna AtmA je je anuSThAna kare te dareka vidhine barAbara sAcavIne kare, ema chatAM kadAca dravya-kSetra-kALa-bhAva-sAmarthya Adi sAmagrI pUrNa na hAyapratikULatA hoya te paNa te te kriyAmAM vidhine pakSa te rAkhe ja." che. avasarpiNa kALanA mahimAe dina-pratidina rakSA karavA chatAM zAsanamAM malinatAo vadhavAnI che, paNa maravA paDelA bApanI chellA zvAsa sudhI sevA-mAvajata karavI te jema putra-pitA banene hitakara che, tema bhagavAna zrI mahAvIradevanuM zAsana 21000 varSa pUrNa thaye nAza pAmavAnuM che, chatAM jena nAma dharAvanAra prabhu zrI mahAvIradevanA putronI te zAsananI sevA karavAnI anivArya pharaja che. e sevA teozrIe kahelAM anuSThAnone akhaMDa rAkhavArUpa che ane te anuSThAnane AcaravAthI ja akhaMDa rahe che. e rItie anuSThAne, tenA karanArane tathA zAsanane ubhayane lAbha karanArAM che. AthI samajAze ke-anuSkAne sevavAmAM prabhu zrImahAvIradevanI, teonA zAsananI, zrIsaMghanI ane potAnI paNa sevA che. vaMdigsUtranI 48 mI gAthAmAM zrAvakane zrIjinezvaradevoe pharamAvelI karaNa nahi karavAthI, niSiddhakaraNI karavAthI, prabhukathita te karaNImAM zraddhA nahi rAkhavAthI ke karaNI nAza pAme tevo viparIta upadeza devAthI, vratadhArI na hoya tene paNa atacAra kahyuM che ane pratikramaNa karavAnuM kahyuM che. tAtparya ke-ajJAna dazAmAM bhUla thAya te paNa bhUla sudhAravAnI buddhie kriyA cAlu ja rAkhavI ane tevI bhUlavALAonI bhUla sudhare tevA bhAge laI, teone hatAza nahi karatAM utsAhI banAvI teonI zaddhimAM sahAya karavI, e kartavyadharma che. ahIM e Azaya samajavAne nathI ke-aticAre cAlavA devA vyAjabI che. jeTale aMze aticAre che teTale aMza kharAba che-tajavAno che. tene badale anuSThAnono rola kare, te AMgaLI saDatAM hAthane kApavA jevo anyAya che. jema aticAravALI kriyA pariNAme niraticAra bane che, abhaNamAMthI paMDita bane che, nirdhana dhanavAna bane che, regI nirogI bane che; tema Akhare bhUlavALI paNa karaNI karanArA ja zuddha karaNInA adhikArI thAya che, mATe niMdA karI teone hatAza karavA nahi. tevI paddhati anuSAnono nAza kare che. bhUlavALAne paNa anudAnano mahimA varNavI-utsAha vadhArI, teone bhUle pratye ghaNuM utpanna thAya tema tenuM nukazAna samajAvavuM te hitAvaha che, bhUlenI dhRNAne badale kriyA pratye ja chUNuM thAya tema karavuM te ajJAnamUlaka che. Page #376 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pra0 2 DhasAvagAsika vratanA aticAro ] - tathA- dhanALA vivono, vidhi--pavavAAdanA sA khkhA | humaNI ghaNNA, vihipakkhaadUsagA dhaNNA // 1 // (paMpoSatra, suttuha0 5 240) tathA- gAyAvadhigALa, viiiAmAM 3 DhorU sayAruM / vihipAlo vidhimattA, amavaniya--jUmavALuM // ? // ( saMoSatra, devAdhi. 223) "" bhAvArtha - anuSThAneAmAM vidhinu pAlana karanArA puruSA dhanya che, vidhinA pakSapAta karanArA pazu dhanya che, vidhinu' bahumAna karanArA ya dhanya che ane vidhimAne dUSita nahi karanArA paNa dhanya che. (1) jee gheADA kALamAM mokSe janArA che teone hamezAM vidhimAM satata Adara hAya che ane vidhinA tyAga (anAdara) ke vidhinA pakSa prAyaH abhavya ke dubyAne hAya che. (2) " 3ra3 (ema kriyA ane vidhi bannenI mahattA samAna che. mAtra eTaluM vizeSa che ke-kriyA vinA vidhi AvatA nathI, kriyA karatAM karatAM pragaTe che. AvazyakatA anenI pUrNa che. ) khetI, vepAra, nAkarI vagere ke bheAjana, zayana, Asana, gamana ke khelavuM vagere paNa je dravya, kSetra, kALa vagerene anusaratuM vidhiyukta hAya che, te ja pUrNa phaLa Ape che; mATe saghaLI puNya( dhama )kriyAne aMte avidhi-AzAtanA nimitta * micchAmi dukkaDaM 'kahevuM. e pramANe TUMkANamAM samajI levuM, have desAvagAsikanA aticAro jaNAve che. mULa - " preSaNAnayane zabda-rUpayoranupAtane / punAnerAM ceti, matA phezAvAziSe | pa // " mUlA -" ( niyamita bhUmikAnI bahAra ) 1. mekalavuM, 2. magAvavuM, tathA 3. zabda karIne ke 4. rUpa batAvIne pote chatA (pragaTa) thavuM ane 5. koI vastu phUMkIne maunapaNe bIjAne peAtAnI pAse elAvavA, e pAMca aticAra desAvagAsika vratane a Mge kahelA che. " TIkAne bhAvA ahI diziparimANa vratanI vizeSatA e ja desAvagAsika vrata che, *ka e che ke-digdata jAvajIva, varSe ke cAmAsA sudhInu hAya che ane desAvagAsika vrata divasa, aheArAtra, prahara ke eka muhUtta AdinA pramANavALu hAya che, tenA pAMca aticAra che. temAM > " 1. meSaNu-desAvagAsika vratamAM javA-AvavA vagerene aMge amuka pramANamAM niyamana karelI bhUmithI mahAratuM kAMi prayeAjana paDe, teA ' jAte javAthI mArA vrataneA bhaMga thaze. mATe bIjAne meAkaluM ' e buddhithI bIjAne mekalI kArya karAvI levuM, te * preSaNu ' nAmaneA pahelA aticAra che. vastutaH javA-AvavAthI jIvivarAdhanA thAya, e uddezathI amuka bhUmi uparAntanI aDhAranI bhUmimAM javA-AvavAnA tyAga karavArUpa desAvagAsika vrata grahaNa karavAnuM che, chatAM te bhUminI bahAra pAte jAya ke khIjAne mekale, arthAt e jIvirAdhanA svaya' kare ke karAve temAM kAMI pharaka nathI; UlaTuM jAte javAthI IryAsamitinuM pAlana thAya e lAbha che, bIjAne mAkalavAmAM Page #377 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 304 [ dha saMbhA. 1-vi0 ra-gao 56 te janArane tenI virAdhanAnI samajanA abhAve samitinuM pAlana na thavAthI vadhu doSa lAgavAne paNa saMbhava che; chatAM vratarakSaNanI buddhi hovAthI aticAra mAnyo che. 2. Anayana-niyamita karelI amuka bhUminI bahAra rahelI keI sacitta, acitta vagere vastunI jarUra paDayethI, nekara vagere dvArA tene niyamita bhUmimAM maMgAvavI, te paNa "svayaM javAthI vrata bhAMge, mATe bIjA pAse maMgAvuM" e buddhithI maMgAve, tyAre (vratarakSaNa karavAnI apekSA hevAthI) "Anayana" nAmane bIje aticAra samaja. 3. zabdAnupAtana-desAvagAsika vratamAM pote jyAM rahyo hoya te makAna, tenI vADa ke koTa vagere maryAdAnI bahAra mAre na javuM-ema abhigraha karyo hoya ane pachI koI prayojana AvI paDe tyAre "jAte maryAdA bahAra jaIza (ke bIjAne bolAvIza) te mArA vratane bhaMga thaze" evI samajathI pite jaI zake nahi tema bIjAne bahArathI bolAvI paNa zake nahi, tethI vAha, keTa ke daravAjA vagerenI je maryAdA rAkhI hoya tenI aMdaranA bhAgamAM rahIne bahAra rahelA mANasane bolAvavA chIMka, udharasa vagerethI te najIkamAM rahelA mANasane saMbhaLAya tema avAja kare, ke je sAMbhaLIne te bIje mANasa tenI pAse Ave, ema maryAdita bhUminI bahArathI bIjAne lAvavAnA uddezathI avAja kare, te "zabdAnupAtana" nAmano trIje aticAra samaja. (ahIM paNa vratarakSAnI bhAvanA hevAthI aticAra mAnyo che.) 4. rUpAnupAtana-zabdAnupAtananI jema avAja nahi karatAM pitAnuM rUpa dekhADIne bahArathI bIjAne bolAva, te "rUpAnupAtana" aticAra che. jema ke-niyamita bhUmi bahAranuM kAMI prayajana AvI paDavAthI bahArathI bIjAne lAva hoya, tyAre zabda nahi karatAM pite ahIM che" ema jaNAvavA mATe svayaM tenI sAme te dekhe tema jaI ubhuM rahe ke AMTA-pherA kare ane tethI tene joIne te bahAra rahele manuSya tenI pAse Ave, ema pote ahIM che" e jaNAvI bahArathI bolAvavA chatAM vratane rakSaNa karavAnI apekSA hovAthI aticAra che. (A trIje-cothe aticAra pitAne ke bIjAne paraspara maLavAnI jarUra paDe tyAre paNa ema karavAthI lAge che ) 5. pudgalameraNu-pudgala eTale patthara, IMTa ke evI kaI cIja bIjAne pragaTa thavA tenA tarapha pheMkavI, te "pagalapreraNa" nAmane aticAra che. arthAta-amuka niyamita sthAna bahAranuM prayojana paDe tyAre tyAM nahi javAnA abhigrahane kAraNe jaI na zakavAthI tyAM rahelA manuSyanuM lakSya pitAnI tarapha kheMcavA mATe pite patthara, DhephAM vigere pheke, tethI bIje manuSya mane bolAve che" ema samajIne tenI pAse Ave; ema jyAre pite nahi javA chatAM patthara vagere pheMkIne bIjAne sUcana kare, tyAre A pAMca aticAra samaja. A pAMca aticAramAM "meSaNa ane Anayana" e be aticAre tevI zuddha samajaNa nahi hovAthI agara sahasAtkAra vagerethI thAya che ane chellA traNa mAyAvIpaNAthI thAya che, ema bheda samaja. (A pAMceya aticAramAM tarakSaNanI buddhi hovAthI aticAre che.) ahIM pUrvAcAryo kahe che ke-mAtra digavatane ja saMkSepa nahi, paNa pAMce ya aNuvrata vagere sava vatene saMkSepa kare te paNa desAvagAsika vrata che, kAraNa ke aNuvrata vagere pratyeka ghatene paNa avazya saMkSepa karavo joIe. AnI sAme e prazna che ke-je sarva vratanA saMkSepa. rUpa desAvagAsika che, te temAM kahelA aticAre mAtra digavatanA saMkSepamAM ghaTe tevA che; bIjA Page #378 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pra. 2-paSadhepavAsa vratanA aticAra ] 325 tenA saMkSepane lagatA aticAre temAM jaNAvyA ja nathI; te "sarva vratanA saMkSeparUpa desAvakasika vrata che "--e vRddhavAda kevI rItie manAya? tenuM samAdhAna e che ke-prANAtipAtAdi bIjAM tenA saMkSeparUpa desAvagAsikamAM to te te vratane aMge jaNAvelA vadha, baMdhana, vagere paNa te ja aticAro samajavA, digavatanA saMkSeparUpa desAvagAsikamAM te bhUminI maryAdAne saMkSepa karate hevAthI diziparimANa vratanA pahelAM kaho te uparAnta A "preSaNa-Anayana' vagere aticArone paNa saMbhava hovAthI ahIM judA kahyA, ema samajavuM. mATe ja diziparimANanA saMkSepane ja pragaTa desAvagAsika 18 kahyuM che. (arthAt upalakSaNathI "anya vratane saMkSepa paNa desAvagAsika vrata' kahevAya che ane tenA aticAre te te vratamAM kahI gayA te ja che, ema samajavuM) have pauSadhavatanA aticAro kahe che. mULa-" saMstArAdAnahAnAnyapratyupekSyA'pramRjya ca / ganA smRtivaeNtya-tivAra popatro | pa7 ! " mUlAtha-1. "STithI joyA ke pramArjana karyA vinA saMthAre kare, 2. jayA-pramAryo vinA vastu levI-mUkavI, 3. jeyA-pramAryA vinA paraThavavuM, tema ja 4. pauSadha pratye anAdara ane 5. vismRti thavI, e pAMca aticAro pauSadhavratane aMge kahyA che." TIkAne bhAvArtha-mULamAM kahelA saMskAra, AdAna ane hAna-e traNa zabdone kaMThasamAsa karI (bhegA karI) eka zabda banAvyuM che, tethI "apratyupezya" ane "apramRtya" e baMnene te traNeyanI sAthe saMbaMdha che. ahIM pratyupekSaNa eTale netrathI jevuM ane pramArjana eTale caravalA, DaMDAsaNa ke vastranA cheDAthI temAMnA jIva vagere utarI jAya te rItie zuddha karavuM, e artha che. saMthAro eTale pauSadhavALAne suvA mATe DAbha nAmanI vanaspati, agara tRNaghAsa ke kAmaLI, yA pAtharavAnuM garama vastra (saMthArIyuM) samajavuM tathA tenA upalakSaNathI zayyA paNa samajI levI. saMthArA pitAnA aDhI hAthapramANu lAMbA ane zayyA pitAnA zarIra pramANa (sADA traNa hAtha) lAMbI hoya-ema bannemAM bheda che. vaLI vasati(pauSadhanuM sthAna-pauSadha 118. zrIjinezvaradevoe batAvelA dharmanI evI suMdara vyavasthA che ke-raMka-rAjA, zeTha-nakara ke dhanikadaridra sahu koI ekasarakhI rItie tenuM ArAdhana karI zake. desAvagAsika vrata tene pUrAve che. jAvajIva, varSa ke cemAsA pUratAM paNa lIdhelAM vatemAM rahelI vadhu chUTane AraMbha paNa jIvane na rahe te mATe te te divasa ke samaya pUrato paNa te AraMbha cheDavAnI kaLA temAM samAyelI che. jema AkhA zarIramAM vyApeluM sapadikanuM jhera maMtranA jore DaMkhamAM kheMcIne utArI zakAya che, tema lAMbe kALa, anaMta kSetra ane sadhaLAMya dravyonI avi. ratirUpa pApa-jherane desAvagAsikarUpa saMvara-maMtrathI amuka kALa, amuka maryAdita kSetra ane amuka vastuo pUratuM ja TUMkuM karIne, Akhare te pApa-jherathI chavane sarvathA mukta karavAnuM sAmartha desAvagAsika vratathI keLavAya che. bahu kAryanI vyagratAvALo AtmA paNa vacce vacce maLatA be ghaDI jevA alpakALa mATe paNa A vratadvArA pApamAMthI bacI zake che. jema vepArI eka pAIne paNa meLa rAkhe che ane nirarthaka javA deto nathI, tema zrAvake paNa dharmanuM satata ArAdhana na bane tyAre paNa maLelo cheDo paNa samaya desAvagAsika vratathI saphaLa karavo joIe. vinA kAraNe aviratijanya karmathI AtmAne bhAre karavo vyAjabI nathI. Page #379 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 36 " [ dha sa. bhA0 1-viru T-gA0 57 zALAkri)ne paNa zayyA kahevAmAM Ave che. e pramANe * sastAra ' zabdathI sacArA, zayyA ane makAna traNa samajavAM; e traNeyane AMkhathI jovAM ane pramAjavAM e pauSadhanuM kAya che, chatAM saMthArA, zayyA ke makAna AMkhathI joyA ke pramAA~ vinA ja pAthare ke tenA upayoga kare te tethI-1. saratAraka apratyupekSaNu-apramAna 19 nAmanA pahelA aticAra gaNelA che. ahI apratyupekSaNa ane apramArjana' zabdomAM niSedhasUcaka je ' a 'avyaya che, tenA ' sarvathA abhAva ane kharAba rItie ' ema be artha' thAya che. tethI ahvIM ema samajavAnuM che kesaMthArA, zayyA ke makAnane netrothI khIlkula joyA vinA ke caravaLA, DaMDAsaNa vagerethI mul pramAoN vinA pAthare-vApare tyAre ke evA-pramArjavA chatAM kharAba rItie ( jema-tema ) joIpramAIne vApare tyAre, ema banne rItie paNa A pahelo aticAra lAge che. A pramANe AgaLa kahevAtA aticArAmAM paNu apratyupekSaNa ane apramAnane arthe khIlkula joyA ke pramAja vinA ane jema-tema joI ke pramAne, ema e prakAre karavA. tApa ke-sathArA, zayyA ke makAna--e traNeyane mIlkula joyA-pramAryA vinA ke jema-tema joIpramAIne uyeAgamAM levAthI A pahaleA aticAra lAge che. 2. apratupekSya apramAya AdAna- AdAna eTale levu`' artha thAya, chatAM ahIM tenA upalakSaNathI mUkavuM-evA paNa atha samajavA. AthI lAkaDI, pATalA, pATIyAM ( vastra, DIe, DaMDAsaNu, jamavAnI thALI-vADakA, pANInAM mATInAM ke dhAtunAM vAsaNA, supaDI, pustaka ) vagere pauSadhApayegI saghaLI vastue netrathI joyA vinA, pramArjana karyA vinA athavA jematema joIne ke pramAIne levA-mUkavAthI A khInne aticAra lAge che. 3. apratyupezya apramAya hAna-ahIM 'hAna eTale sathA tyAga karavuM ( paraThavavuM)' evA artha samajavA. AthI sarvathA tajavA jevAM jhADA, paizAkha, cUka, ka, zleSma vagerene tajavAnI jagyAne jo netrAthI joyA ke IMDAsaNu vagerethI pramAryA vinA agara jema-tema joI-pramAIne tyAM parave-tyAga kare, te A trIjo aticAra lAge. pauSadhamAM koI paNa cIja paravaDatAM pahelAM jyAM jIva vagere na Aya tevI bhUmine joI-pramA pachI tyAM paraThavavI120 joIe. e trIjo aticAra kahyo. 119, ahIM apratyupekSaNa ane apramAna-e aneno bhegA eka aticAra gaNAvyA che, paNa anya prathAmAM bannenA judA judA atiyArA kahyA che ane sacArAne age e e atiyAreA kahI, jhADA, pezAba vagere parAvavAne aMge paNu apratyupekSaNu tathA apramAna-ema e judA judA atiyArA kahyA che. e mujaba cAra, tathA pauSadhamAM avividha ke bhejananI ciMtA karavI e pAMcame aticAra kahyo che, jyAre ahIM jhADA, pezAba vagere nakAmI vastuo sivAyanI kapaDAM, pAtra, kuMDI vagere vastu levA-mUkavAmAM nahi jevA-pramAvAnA eka tathA vismaraNu nAmano eka--ema e aticArA vadhAre kahyA che ane tene badale apratyupekSaNu-apramArjanano bhegA ekeka gaNI e ochA karyA che. saravALe banne rItie pAMca aticAre che. 120. parAvatAM pahelAM te jamInanA mAlikanI majUrI meLavavI joie, kASTane aprIti thAya tema tenI rajA vinA parAvavAthI ka-baMdhana thAya che. je jamInaneA mAlika na hoya tevI rAjamA vagere jamIna, ke jenA mAlika kAI jyaMtara vagere deva hoya tevI jamInanI paNu 'anujJAnayajJamuddo ' arthAt - jevI mAlikI hAya te rajA Ape !' ema anujJA mAgIne paraThavavuM joIe. paradmavyA pachI paNu traNa vAra 'vesiraI' khelavuM joIe. Page #380 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ba0 ra-atithisaMvibhAga vratanA aticAre ] 327 A traNeya aticAromAM apratyupekSaNa ane apramArjana zabdathI duSkRtyupekSaNa ane dukhamArjana eTale yathArtha rIte na jevuM ane na pramAvuM e je artha karyo che, te "nagna' avyayanA "niSedha ane kharAba" ema be arthe thAya che tene AdhAre samaja. jema "kutsita (duSTa) brAhmaNa eTale abrAhmaNa kahevAya che, tema ahIM paNa samajavuM. mULa Agamane paNa te pATha nIce pramANe upAsakadazAMga sUtramAM che. ariphi-kurinniAlaMdhare, kavi-kurivarinnAtha, zaqridina-hitriApAsavAmRmI, niga-kuLakinnaDajyapANaarkhU iri " ( a0 6, sUtra 6) bhAvArtha-apratilikhita-pratilikhita zappA-saMthAra, apramArjita-duSpamArjita zayyA -saMthAra, apratilikhita-pralikhiti sthaDila-mAtrunI bhUmi, apramAjiMta-pramArjita Dila mAtrunI bhUmi Iti." 4. anAdara-pauSadha karavAmAM tathA tenAM kartavyamAM anutsAha (ci vinA, vidhinA Adara vinA ane anicchAe jema-tema, arthAt nahi karavA jema karavuM)-e ce aticAra kahyo che. ane- 5. asmRti-pauSadha karavAnuM bhUlAI javuM (amuka kriyA karI ke nahi tene khyAla na rahe) vagere pAMcame aticAra che. A pauSadhavatanA aticAre kahyA, have atithisaMvibhAga vratanA aticAre kahe che. mR-"ttei thApa taina, sthAna tathA . kAlalayo'nyApadeza, iti paJcAntime vrate // 58 // " mUlAtha-1. devAyegya vastu sacitta upara mUkavI, 2. sacittathI DhAMkavI, 3. matsara kare, 4. dAnane samaya vyatIta kare tathA pa. pitAnuM pArakuM ke pArakuM pitAnuM kahevuM, e chellA tratamAM aticAre che." TIkAne bhAvArtha--atithisaMvibhAga vratanA pAMca aticAre che. temAM 1. sacittamAM sthApana-sAdhune devA gya vastu pitAnI pAse hovA chatAM, te nahi devAnI buddhithI sacitta padArtho, jevAM ke-mIThuM vagere pRthvIkAya, kAcuM pANI vagere apUkAya, jemAM agni hoya tevI chUTI cUllI vagere dhAnya, agnikAya ke sacitta lIlerI Adi vanaspatikAya, vagerenI upara mUke (ke jethI sAdhu laI zake nahi), te pahele aticAra samaje. 2. sacittathI sthagana-upara jaNAvyuM tevI buddhithI devA yogya vastu upara kaMda, traNa vAra "siraI' kahevAno artha e che ke-mana, vacana ane kAyAthI A padArthanA saMbaMdhane tapuM . e pramANe na bole te parAvyA pachI paNa temAM jIvAtpatti thAya ke bIjI rItie je je virAdhanAdi thAya, te pApane bhAgI parAvanAra bane, mATe traNa vAra "siraI' avazya kahevuM. Page #381 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 328 [ dha saM0 bhA0 1-vitra 2-gA0 58 pAMdaDAM phUla, phaLa vagere sajIva padArtho DhAMke-mUke (agara je vAsaNamAM tevI vastuo heya te vAsaNathI DhAMke), e bIje aticAra samaja. 3. masara-sAdhu kaI vastunI mAgaNI kare tyAre sAdhu upara matsara kare, arthAta vastu heivA chatAM sAdhu mAge te paNa na ApavI, ke kaI sAmAnya sthitivALo paNa sAdhunI mAga thI vaherAve te joIne, "zuM huM A raMkathI paNa halakuM chuM?"--ema vaherAvanAra upara matsara karIne sAdhune vaherAvavI, ema vahorAvavA chatAM matsarane vege aticAra lAge che. bIjAnI unnati dekhIne vaimanasya-IrSA thavI te matsara kahevAya che. pU. zrI hemacandrasUrIzvarajI ma.skRta anekArthasaMgraha keSamAM kahyuM che ke "mannA: prayakSamAM arthA-bIjAnI saMpatti sahana nahi thavAthI, te saMpattivALA upara krodha kare te matsara kahevAya che. e trIjo aticAra jANa. 4. kALI ulaMghana-sAdhuonA bhikSAnA samayanuM ullaMghana karavuM, arthAt sAdhune bhikSAnA samayathI vahelA ke meDA lAvIza te (vahelA bolAvavAthI doSa vagerenuM anumAna karI vaheraze nahi ane meDA belAvavAthI bIjethI bhikSA laI AvavAthI jarUranA abhAve vaheraze nahi -ema be rItie) vaheraze nahi ane samajaze ke-"A gRhastha bhikSA devA Icche che" ItyAdi devAnI buddhi nahi chatAM devAnI taiyArI batAvavI, te ce aticAra jANa. 5. anyApadeza-sAdhune ApavAnI IcchA nahi hevAthI devA yogya vastu meLa, sAkara vagere pitAnAM chatAM, bacAva mATe sAdhune sAMbhaLatAM gharanA mANasone kahe ke-"A te ApaNuM nathI, pArakuM che, mATe sAdhune Apaze nahi"-ema bIjAne apadeza-nhAnuM kare. "apadeza zabdanA "karavuM, mhAnuM batAvavuM ane lakSya ApavuM " ema traNa arthe anekArthasaMgrahamAM pUra zrIhemacandrasUrIzvarajI mahArAje kahyA che, temAMthI ahIM "hAnuM batAvavuM" artha samaja." emAM e Azaya rAkhe ke-sAdhuo ema samajaze ke A te pArakuM hovAthI niSedha kare che, pitAnuM hota te kema na Apata? -ema sAdhune vizvAsa pamADavA mATe khoTuM bole. athavA bIjI rItie ApatAM pahelAM sAdhuo sAMbhaLe tema bele ke-A dAnathI mArI mAtA vagerene puNya heje ! AvuM bolavAthI paNa sAdhu aka mAnIne te vastune le nahi. e pAMcamo aticAra kahyo.21 e pramANe A aticAronuM svarUpa zrIupAsakadazAMga sUtranI TIkAnA AdhAre kahyuM. tyAM kahyuM che ke-samajapUrvaka A pramANe kare te paNa aticAra ja samajavA. juo tyAMne pATha"ute sivAra iva, na mA, tAnArthamajyusthAnIdAnaparipate dUSitatA " (zaSya0 6, sU0 6 To ) " arthA-"dAnane mATe taiyArI--prayatna hovAthI (dezathI vratanuM pAlana) ane bhAvanA dUSita che mATe (dezathI bhaMga ema) A aticAre che, paNa vratabhaMga nathI." vratabhaMganuM svarUpa te tyAM A pramANe kahyuM che- 121. anya sthale, bhikSA devAnA AzayathI pArakuM chatAM pitAnuM che-ema kahIne Ape, te paNa tene A aticAra kahyo che. Page #382 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pra.02-samyavAhinI prAptinA upAye vagere ] 3 dANaMtarAyadosA, na dei dijaMtayaM ca vArei / vije vA varitawdda, viviva)LA mAre mana ?" (350 vRtti) bhAvAtha-"dAnAMtarAya nAmanA aMtarAyakarmanA deSathI svayaM dAna Ape nahi, bIjA ApanArane aTakAve, athavA koI Ape te kheda kare, kRpaNapaNAthI evuM kare te vratane bhaMga thAya. dharmabindunI TIkA, yegazAstranI TIkA vageremAM te, ajANapaNuM vagere kAraNethI jyAre bhUla thAya ke atikramAdithI A pramANe (bhUlo kare te ja tene aticAro kahyA che ane samajapUrvaka-kapaTa karavAthI te vratabhaMga thAya ema jaNAvyuM che. nizcaya kevalIgamya samaja. ema samyakRtva, aNuvate, guNavrata ane zikSAtrate tathA te darekanA aticAro jaNAvyA. vadhumAM ahIM vrata ane aticAronA upalakSaNathI vratAdi te te adhikAramAM jaNAvavA yogya (tenA aMgabhUta) samyaktvAdi guNenI prAptinA upAye, tenuM rakSaNa grahaNa, prayatna, tathA tenA "viSa, paNa yathAsthAne jaNAvyA che- ema svayameva samajavuM. te upAye, rakSaNa vigerenuM varNana nAmapUrvaka paMcAzakamAM A pramANe kaheluM che- purAsupara-navA-nA-cA-visanA pravAsa mAravAmAmA--huMphALe gharee che ?" (raMvAra, 2-) Ane artha tyAM TIkAmAM A pramANe che-"sUtrathI" upAye vagere jANavA." temAM- 1. upAya-samyaktva, aNuvrata vagere guNe abhyasthAnAdi vinaya karavAthI pragaTe che. kahyuM che ke guru AccethI ubhA thavArUpa abhyatyAna karavuM, teone vinaya kare, temAM parAkrama pheravavuM ane sAdhuonI sevA karavI; ethI samyagadarzana, dezavirati ane sarvavirati, vagere guNonI prApti thAya che, mATe te adbhutthAna vagere samyaktvAdi guNene pragaTa karavAnA upAya che. uparAnta, jAtismaraNa vagere pitAnA jJAnathI, zrI tIrthaMkaradevanA vacanathI, ke anya gurnAdikanA vacane sAMbhaLavAthI paNa samakti vagere prakaTe che, mATe te paNa upAye samajavA kahyuM che ke - samagag wvAno garva nA vApa" AvA pu. ,02. 30 - arthAta "jAtismaraNa ke avadhi Adi pitAnA jJAnathI, tIrthakara ke sarvAnA vacanathI athavA bIjA paNa atizAyI jJAnavALA jJAnionA mukhethI sAMbhaLIne (te samyaktva, dezavirati Adi guNe pragaTa thAya che.)" athavA pahelA anatAnubaMdhI tathA bIjA apratyAkhyAnIya nAmanA kaSAyane pazama thavAthI paNa pragaTa thAya che, e vagere samyaktva Adi pAmavAnA upAye samajavA. ra. rakSaNa-pragaTa thayelA samakita vagere guNonuM pAlana karavAnA upAyarUpa "Ayatana sevavA vagerethI te te guNonI rakSA thAya che. kahyuM che ke AyatananuM sevana karavuM vinA kAraNe 122 Ayatana eTale je sthAne dhaNu dhArmika mANaso maLatA hoya, dharmakathA karatA hoya ane Page #383 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 330 (10 saMo bhA. 1-vi0 2-gA. 50 bIjAnA ghera javuM nahi, kIDA, kutUhala vagerene tyAga karo ane vikArI vacana varjavuM ke jethI prApta thayelA samakita ke vratanuM rakSaNa thAya che. ahIM upAya ane rakSaNa be jUdAM kahyAM, jyAre anya AcAryo tene "upAyapUrvaka rakSaNa karavuM e artha karI bannene bhegAM (eka ja) paNa gaNe che. 3. grahaNa-samyaktva, dezavirati vagere vate guru pAse aMgIkAra karanAre tenA trividha-vividha vagere bhAMgAone vivekapUrvaka samajI, pitAnAthI je je bhAMge rakSaNa-pAlana thaI zake tema hoya te te bhAMge grahaNa karavuM, ke jethI pAchaLathI aticArane ke bhaMgane prasaMga na Ave. ANaMdajI kAmadevajI vageree lIdhelAM vratamAM e vaziSTatA hatI ke-maraNAnta upasargo AvavA chatAM paNa tenuM pUrNa paNe pAlana karyuM ane tethI ja prabhu zrI mahAvIradevanA mukhe paNa teo uttama zrAvaka tarIke vakhaNAyA. pahelAM samyapha tathA vratanA adhikAramAM jaNAvI gayA, te vividha trividha-vagere vikapamAM yathAzakaya bhAMgAthI samyakatva, vrata vagerene grahaNa karavAM. kahyuM che ke-mithyAtvanuM pratikramaNa trividha-trividhathI jANavuM vagere. tathA pR. 156mAM tenA "dvividha trividhena pahele, dvividha-ddhividhena bI, dvividha-ekavidhena triIne temaja ekavidha-ekavidhena ce" vagere bhAMgA jaNAvyA che. tene te pramANe samajIne zakya bhAge vrato grahaNa karavAM. 4.prayatna-grahaNa karelAM samyaktva, vrata vagerene vAraMvAra yAda karavAne udyama tene prayatna kahevAya che, tenuM svarUpa samatinA adhikAramAM kahevAI gayuM che. vaLI je tajavA gya chatAM tajAyuM na hoya tene paNa zakti pheravIne tyAga karavAnA udyamarUpa prayatna karavo joIe. jemake- pR. 14hmAM kahyA pramANe, AjathI mAre anyadarzanI deva-gurU vagerene vandana karavuM nahi, ItyAdi samakitane aMgenI; tathA pR.175mAM jaNAvyA pramANe, jADA kapaDAthI gALIne pANI levuM bALavAnA lAkaDAM, daLavA-bharaDavAnAM ke rAMdhavAnAM AkhAM anAja ke dALa vagere paNa kharIda karatAM pahelAM jemAM jIva na hoya-saDelAM na hoya tevAM kharIdavAM, tevAM zuddha lAvavA chatAM vAparatI veLAe paNa trasa vagere nI hiMsA na thAya te pramANe joIne vidhipUrvaka upayoga kare; vagere pahelA vratane ane kahelI jANa karavI, anya vatenA mATe paNa e mujaba vartavuM, te prayatna samaje. 5 viSaya-je je viSayane tyAga ke svIkAra kara hoya, tene samajIne tyAga ke svIkAra karavuM joIe. jemake--jIva ajIva Adi navatane ta mAnavA te samyakatvane viSaya che dharmAcaraNa karatA hoya tevuM sthAna. zrIdharmaratna prakaraNamAM zIlavaMtanAM cha lakSaNo batAvyAM che te vratarakSAne mATe bahu upayogI che. tyAM AyatananuM sevana karavuM. vinA kAraNe ekalA jyAM puruSa na heya te ghera na javuM, ubhaTa veSa nahi paheravo, dezAcAra ane kulAcArane zobhe te vaiSa paherave, jenAthI moha jAge tevAM vikArI vacane nahi bolavA, bAlaceSTAne tyAga karavo ane bIjAnI pAse prayajana paDaye madhura vANIthI kAma levuM, samajAvIne kAma karAvavuM paNa balAhakArathI-tenI icchA vinA-sattAnA jore kAma nahi karAvavuM. e pramANe chagu vistArathI varNavyA che. e cha guNe nahi pALavAthI zuM nukazAna thAya che te paNa tyAM jaNAvyuM che. juo tyAM gAyAo cha thI 41 Page #384 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 50 2-sAta kSetrAne age zrAvakane dha kaDI tathA jIvAnI sthUla ke sakalpita hi'sAne tyAga vage2e pahelA prANAtipAtaviramaNa vratanA viSaya che. ema dareka tratA je je viSayane uddezIne kahyAM che, te te tenA viSaya ' samajIne levAM. A upAya, rakSaNa, grahaNa, prayatna tathA viSayane vratAdhikAramAM ke aticArAnA adhikAramAM ( spaSTarUpe ) nathI kahyAM, tA paNa buddhimAnAe svayaM samajI levAM, jema kuMbhAranA cAka daMDathI eka dizAethI ja bhamAvavA chatAM sarva dizAe bhame che, tema ahI' paNa samyaktva ke tene aMge vividha vAtA kahevA cAgya chatAM atre TuMkANumAM jaNAvavAnA uddeza hAvAthI mAtra sabhyatva tratA ane tenA aticArarUpa eka deza ja ( amuka hakIkata ja ) jaNAvela che, te paNa tenI sAthe upara jaNAvelA upAye vagere aMze paNa kahyA che ema upalakSaNathI samajI levuM ane te bIjA AgamAmAMthI jANI levA. upara jaNAvyA te vratonA aticArAnA tyAga karavA e gRhasthanA vizeSa dhama che. ema jaNAvavA mULa gAthAthI ja graMthakAra kahe che ke-- pUja-- aitrinA trAcAro, kRSiyo vizeSataH / sannakSetryAM mathA viza--vALo TInAnunam // 1 // " mUlA--" e aticArA vinA tratonuM AcaraNa (pAlana) karavuM te grahasthane vizeSa dha che. ane sAta kSetramAM dhana kharcavu', du:khIyAMnI anuka MpA karavI te paNa gRhasthanA vizeSa dhama che. " TIkAnA bhAvAtha-pUrve jaNAvyA te aticAra na lAge tema arthAt aticArAne TALIne samyakRtva tathA aNuvratAdi teAnuM niraticAra pAlana karavu. te gRhasthanA vizeSa dharma kahyo, (samyakrUtva adhikArathI mAMDIne vizeSa dharmanA adhikAra cAlu che, ) te uparAnta paNa * dinanRtya vagere gRhasthanA vizeSa dharma kahevAmAM Avaze, arthAt jema ahIM sudhI pAchaLa kahyo tema khIjo kahevAze tene paNa gRhasthanA vizeSa dharma" samajavA. temAM - 6 * sAta kSetrAmAM dhanane vAvavuM tathA dInanI anukaMpA karavI, te paNa gRhasthanA vizeSa dha che. zrIjinamUti, jinamaMdira, jaina Agama, sAdhu, sAdhvI, zrAvaka ane zrAvikA,-e sAteyane kSetrA kahyAM che. zrAvakadhamanA adhikAra cAlu hAvAthI zrAvake te kSetrAmAM nyAyathI upArjana karelA dhananuM vAvetara karavuM. ahI' kSetra ane vAvetara' e e zabdo kahyA, tenuM kAraNa e che ke -kSetrAmAM khIjanu vAvetara thAya che, mATe ' vAvetara ' zabda kahyo ane vAvetara uttama kSetramAM thAya che, mATe sAteyane kSetre kahyAM. ema A sAteyane kSetrA kahyAM te jainadarzananI rUDhithI samajavuM. zrAvake sAteya kSetramAM yathAcita ( jyAM vizeSa jarUra haiAya tyAM paheluM tathA vadhAre ane AchI jarUra hAya tyAM Achu. ane pachI e pramANe) dhananu vAvetara (kharca) bhakti ane zraddhApUrvaka karavuM joie. te A pramANe 1. zrIjinabisma--viziSTa lakSaNayukta ane dekhatAM ja AhlAda upajAve tevI zrIjinamUrti-vajraratna, IndranIla ratna, aMjana ratna, candrakAnta maNi, STi ratna, ketana ratna, paravALAM, Page #385 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (dhasaM0 bhA1-vi. nA. senuM, cAMdI, candananuM kASTha, uttama pASANu ke uttama mATI vagere uttama dravyonI karAvavI. kahyuM che ke "uttama mATI, nirmaLa pASANu, rUpuM, kASTha, senuM, ratna, maNi, caMdana vagerethI pitAnI saMpatti anusAra jeo zrIjinezvaradevanI manohara mUti karAve che, te manuSyapaNunAM ane devapaNAnAM mahAna sukhane prApta kare che. tathA AhlAdakAriNI, sarvalakSaNayukta ane samasta alakAravALI zrIjinapratimAnuM darzana karatAM jema jema te manane vadhu AnaMda upajAve, tema tema vadhu nirjarA thAya che" ema samajavuM. e rItie uttama zrIjinapratimA bharAvavI tathA te banAvelI zrIjinapratimAnuM zAstrokta vidhipUrvaka pratiSThApana (pratiSThA) karAvavuM. vaLI tenuM aSTaprakArathI pUjana karavuM, ( mahesUvAdi) yAtrA karavI, viziSTa AbharaNethI vibhUSita karavI tathA viziSTa prakAranAM vastrothI paherAmaNI karavI, e vagere kAryothI zrIjinabimbarUpa kSetramAM dhananuM vAvetara thAya che. kahyuM che ke "jemAMthI ghaNuM sugaMdha uchaLatI hoya tevAM sugaMdhI cUrNa 1, puSpo 2akSate 3, dhUpa 4, davAo 5, uttama prakAranA tAjA ghIthI banAvelAM judI judI jAtinAM aneka nivedya 6, kudarate svayaM pAkelAM pavitra phaLa ane jaLanAM bharelAM pAtre (kaLaze) 8, e ATha prakAranAM Uttama dravyathI jinezvaranI pUjA karanArA (puNyavaMta gRhastha thoDA samayamAM ja mokSanA akhaMDa-anaMta sukhane pAme che. kaI ema samaje ke- jene rAga-dveSa nathI; evI jaDa (pASANu vagerenI) zrIjinamati. enI pUjA vagerethI zuM phaLa maLe? kAraNa ke-te te jaDa che " enI A samaja beTI che, kAraNa ke-jema ciMtAmaNi ratna vagere jaDa chatAM phaLa Ape che, tema zrIjinamatio paNa phaLa Ape che. vItarAgastotramAM pU. zrI hemacandrasUrIzvarajI mahArAja jaNAve che ke " aprasanAt kathaM prApyaM, phalametadasatam / nivAmaMvika jiMtra, rupi vijetA ? zA" (4 11-2 ) bhAvA-" je prasanna na thAya tenAthI phaLa kevI rItie maLe?--evo prazna asaMgata che. zuM jaDa chatAM ciMtAmaNi ratna vagere phaLa nathI ApatAM? arthAt Ape che, tema zrIjinamUti paNa Ape che." " uvagArA'mAvammi vi, pujjANaM pUyagassa uvgaaro| mANasAI gaIvi-jaiva kada rahe che ? " (pUnA , che) bhAvAtha-"pUjemAM upakArane abhAva (teone upakAra nahi thavA) chatAM pUjakane upakAra thAya che. jema maMtra vagerenuM smaraNa karavAthI (ISTasiddhi), ane agni vagerenA sevanathI (garamI vagere) lAbhe thAya che, tema ahIM paNa samajavuM." uparane zrIjinapUjanane adhikAra pote banAvarAvelI mUtine age kahyo. e sivAya bIjAoe bharAvelAM ane (keIe nahi karAvelAM) zAzvatAM zrIjinabionuM paNa pUjana, vandana vagere vidhi yathAyogya kara. zrIjinapratimA (ca) traNa prakAra hoya che. eka bhakticetya- pite athavA bIjAe bhakti karavA mATe maMdiramAM bharAveluM hoya, jema vartamAnamAM paNa manuSya bharAve che (karAve che). bIju 2 maMgalacaitya-gharanA bAraNuM (bArasAkha)mAM maMgalane mATe karAvAya che ane 12. zrAvake hAla gharanA bArasAkhamAM kaLaza karAve che, ne ke-aSTamaMgala paikInuM maMgaLa che, Page #386 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pra0 2-sAta kSetrone age zrAvakanA dharma ] 333 ane trIjI zAzvatacaitya-je kAie kadI nahi karAvelu anAdikALathI uSNa, ardhA ane tisthya leAkamAM zAzvatAM zrIjinamadirAmAM traNeya kALa mATe vidyamAna che. e pratimAomAM zrIvItarAgadevanA svarUpane Aropa (prANapratiSThA-aMjanazalAkA ) karIne tenuM pUjana vagere karavu e ucita che. e mujaba zrIjinamUti rUpa kSetramAM dhananu vAvetara karavu joIe. " avAja thaya 2. zrojinandira-ma MdirarUpa kSetramAM dhananuM vAvetara karavA mATe kahyuM che ke-je jamInamAM ( nIce hADakAM, kolasA ke evI ama`gaLa cIjorUpa ) zalya na hAya tyAM, vastu svabhAve ja nipajelI pASANu, kASTa vagere cIjone ( zAstramAM jaNAvelA vidhi mujaba ) grahaNa karIne, sutAra-salATa vagere kArIgarA pratye jarAya khalAtkAra ke ThagAi vagere karyA vinA, ( ( te prasanatAthI kAma Ape tema) ane khIjA majurA vagerene paNa (tenI IcchAthIya) adhika mahenatANuM ApIne, pRthvIkAyAdi cha kAya jIvAnI rakSAnI kALajI (yatanA) rAkhavApUrNAMka zrIjinamadvira baMdhAvarAvavuM. potAnI pAse dhanasapatti sArI hAya tA zrIbharata mahArAjAnI jema, jemAM ratnAnI zilAothI jaDelu' sAnAnu' bhAMyataLIyu* hAya, maNimaya thAMbhalAMe tathA pagathIyAM hAya, ratnamaya sekaDA tArAthI (kamAnothI) suzeAbhita hAya, vizALa kADha-kAMgarA hAya, putalIyeAnI racanAthI thAMbhalAe zaNagArelA hAya, vagere uttama khadhaNIvALu ane saLagatA kapUra, kasturI, aguru vagere sugadhI dhUpAnA dhUmADA AkAzamAM uchaLatA joI jANe vAdaLa che'ema mAnI Anadane lIdhe nAcatA mAra vagerenA hai nAdanA rahyo hAya ( arthAt vividha jAtinA ghaNA uttama dhUpAnI jyAM cAreya prakAranAM mAMgalika vAjIMtrAnA avAjathI AkAza gAjI judI judI jAtinAM vastronA caMdruAmAM jaDelAM (gUMthelAM) hAya, jyAM UMce caDhatA, nIce UtaratA, gAyana karatA, nAca karatA, AnadathI kUdatA ane siMhanAda karatA mAnava samuha mandiranA mahimAnI anumeAdanA karatA Sita thatA hAya, vaLI temAM citarAvelAM vicitra--Azcaya kAraka citrAne joI joIne darzana karavA AvelA saghaLA leAkeA Azcaya pAmatA hAya; je cAmara, chatra, dhvajA vagere alakArAthI vibhUSita DAya; mATI dhvajA pharakatI hAya ane temAM mAMdhelI ghugharIonA avAjathI karatI hAya; jyAM dananA kautukathI AkarSAyelA devA, dAnavA ane tAM zrIjinamUti karAvavI zreSTha che. A zrAvakanu ghara che' ema ALakhavAnI e nizAnI che. jainetaro bArasAkhamAM kaLaza, kRSNajI ke gaNapatinI mUrti banAve che. jainAe zrIjinamUrti banAvarAvavI e zAstrayukta che. pUrvabhavamAM dvAramAM praveza karatAM anAyAse pratidina caelAM mUrtinAM darzanathI Ardra kumArane anAya dezamAM janma le chatAM jinadarzananI prApti thai. tema vAraMvAra darzanathI sarakAra paDatAM lAlAbha thAya che. 124. jagatanA vyavahArA AvA ArApathI cAle che. gRhasthamAM sAdhutAne AreApa karIne tene sAdhu tarIke pUjavAmAM Ave che. rAjAne rAjyAbhiSekanA vidhi, bIjAnA putrane gAde (khALe) levAnA vidhi ane zrugnakriyAmAM pati-patnIne aMge karAtA vidhi, e badhA AreApa ja che. jema e darekamAM AreApa karyo pachI tene sAdhu, rAjA, putra ke pati-patnirUpe svIkAra karavAmAM kAMi anucita nathI, tema mUrtimAM pazu vItarAgatAne ArApa karI vItarAgarUpe mAnavAmAM ke vandanAdi karavAmAM jarAya manucita nathI, kintu mArApane manusAre rAjAti prajA vagerene prabhAvita banAve che, tema mUrti pazu bhaktajanAnAhRdayane bhaktithI punitra banAve che, vagere vyavahAra dhamatuM khaLa svayaM vicAravuM, sugaMdha hAya ) tevuM vaLI jyAM uThatuM hAya, je devAMga(?) vagere mAtIonA gucchAthI zAlatu jenA zikhare upara dizAo gu'jArava apsarAonA samUha Page #387 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 334 (dha) saM- bhA. 1-vi 59, ekabIjAnI spardhApUrvaka saMgIta karatA hoya, tyAM AvelA gAyakanAM gItanA suMdara avAjathI tuMbarU nAmanA gaMdharvanA gAyanane mahimA paNa jhAMkhe paDate heya; vaLI jyAM niraMtara kulIna sadhavA strIe tALI, rAsAe, halesAM vagere prabaMdhanA judA judA abhinayA (cALA) thI vyagra (garabA gAtI) heya ane tene joIne bhavya leke Azcarya pAmatA hoya; jyAM nATakenA rasathI AkarSAyelA rasika koDA leke kheMcAIne (nRtya jevA) AvatA hoya; evAM uttama maMdire uMcA uMcA parvanI Toce tathA zrIjinezvaradevanA janma, dIkSA, kevaLajJAna ke nirvANa sthAne baMdhAvavAM. athavA zrIsaMprati rAjAnI jema nagara-nagare, gAme-gAme ane sthAne-sthAne deharAsare baMdhAvavAM. A miTA zrImaMta zrAvakanuM kartavya che, jene te vaibhava na hoya teNe te sAmAnya ghAsanI 1pa jhupaDI jevuM paNa zrIjinamaMdira baMdhAvavuM te ucita che. kahyuM che ke mAthA paramagurappA, puuthomai gad? I '" kiM punarUpacitadRDhadhana-zilAsamudghAtaghaTitajinamavanam / ye kArayanti zumamati-vidhAyinaste mahAdhanyAH // 2 // " bhAvAtha-"je zrIjinezvarade mATe mAtra ghAsanI kuTira (jhuMpaDI) banAve tathA bhaktithI eka puSpa caDhAve, tenA paNa punyanuM mApa kevI rIte karAya? arthAta na karAya. (1) te pachI je meTuM, majabUta ane ghaNA (uttama) pathare ghaDAvIne suMdara zrIjinamaMdira baMdhAve, te zubha buddhine karanArA AtmAo te mahAdhanya che ja. (2)" e mujaba sAmAnya tathA dhanika gRhasthane aMge zrIjinamaMdirarUpI kSetramAM dhananuM vAvetara karavAne vidhi jaNAvyuM, paraMtu rAjA vagere viziSTa puruSe zrIjinamaMdira banAve, teoe te tenA nibhAva mATe) ghaNe bhaMDAra (dhana) tathA gAma, zahera, maMDala (amuka paragaNuM) ke amuka gekula vagerenuM dAna karavuM joIe, e teone zrIjinamandirarUpa kSetramAM dhananuM vAvetara karavAne prakAra jANave. te uparAnta jirNa thayelAM ke paDI gayelAM cityane samarAvavAM, bIjAoe kabaje karelAM ke naSTa-bhraSTa thayAM hoya tevAM caityane (yA tIrthone) samuddhAra kara, ItyAdi paNa A bIjA kSetramAM dhanane vAvavAnA prakArarUpa samajavuM. prazna-niSpA5 zrIjinadharmanuM samyaga ArAdhana karanArane zrIjinamandira vagere karavuM- karAvavuM anucita che, kAraNa ke-tevAM kAryomAM cha-kAya chanI virAdhanA thAya che. uttara--tamAre prazna Ayogya che, kAraNa ke - hA nimitta nig, che (le) vavami che (ta) paMDita nipUNayavani, niraMvA no zA" (pUnAvAra, 41 ) 15. arthAta-pitAnI saMpatti anusAra ochAmAM ochA kharcavALuM zrI jinamandira paNa baMdhAvI zakAya che. Azaya e che ke zrAvake avazya pitAnI saMpatti anusAra zrIjinamadira bAMdhavAne paNa lAbha levo nepa). sAmAnya nikAe nUtana mandirA ke jirNoddhAramAM bheTa karavAne vyavahAra vAge zreSTha che, Page #388 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pra7 2-sAta kSetrone aMge zrAvakano dharma ] 335 bhAvAtha-"jeo nazvara) zarIra vagerenA kAraNe paNa cha-kAya jIvonI hiMsAmAM pravRtti kare che, teoe "cha-kAya chene vadha thAya--e buddhithI (kalyANakAraka) zrIjinapUjAdi viSayamAM pravRtti nahi karavI, te meha (ajJAna) che." e pramANe zAstranuM vacana hovAthI, AraMbha-parigrahavALA grahasthane te kuTuMba-paripAlana vageremAM dhana vAparavAthI thatA pApanI zuddhi mATe zrIjinamadira vageremAM dhanavyaya kare teja kalyANakArI che. hA, je zrAvaka pratimAdi (niyamanuM pAlana karavAnA ge svakuTuMba vagerene aMgene paNa AraMbha karatuM nathI, te zrIjinabimba vagere paNa na karAve te vyAjabI che, kAraNa ke bIjA kAryomAM AraMbha karanArane ja dharma mATe paNa AraMbha karavAne adhikAra che, eTaluM ja nahi AraMbhAdi karIne dharma mATe paNa dhana upArjana karavuM egya nathI. kahyuM che ke dharmArtha yasya vittehA, tasyAnIhA griiysii| vajJAnA ipaya, ( naM zA(0i maNa , 4-6) bhAvArtha-~"dharma mATe dhana meLavavAnI IcchA thAya, tene tevI IcchA na thAya te zreSTha che, kAraNa ke kAdava lagADIne snAna karavA karatAM kAdavathI dUra rahevuM teja zreSTha gaNAya." vaLI je AtmA "zarIra vagerene mATe pApa karanAre te eka pApa karyuM, vaLI bIjI pApa (dharma mATe) kare te vyAjabI nathI." ema mAnI "jinamandira karAvavA vagere kAryane karatA nathI, tene mahAna deSa lAge ja che. pU0 zrIharibhadrasUrIzvarajI mahArAje kahyuM che ke "aNNatthArambhavao, dhamme'NAraMmao annaamogo| loe pavayaNakhiMsA, abohivI ti dosA ya // 1 // (paMcApaka 4-12) bhAvAtha- "anya ( saMsArI kAryomAM) AraMbha karanArane dharmamAM anAraMbha seva, (AraMbha mAnIne dharmakAryo nahi karavAM) te ajJAna che, eTaluM ja nahi, paNa tethI lekamAM dharma-zAsananI niMdA thAya ane tethI abodhinAM-mithyAtvanAM bIje vavAya, (Adhidurlabha thAya), ema ghaNA de che. 126 vaLI zrIjinamandira vagere baMdhAvavAthI vAva-kuvAdi baMdhAvavAnI jema azubha karmabaMdha thatuM nathI, kAraNa ke-tyAM te zrIsaMgha bhego thAya, dharmadezanAnuM zravaNa kare, temaja vrata-pazcakakhANa aMgIkAra kare vagere kAryo thatAM hovAthI AtmakalyANanuM sAdhana bane che ane tethI zubha karmabaMdhanuM paNa kAraNa thAya che. vaLI kRpALupaNAthI sUkSama jIvonI paNa rakSA karavAnI bhAvanAvALA gRhasthAne dharmakAryo karatAM cha-kAya jIvonI virAdhanA thAya te paNa temAM jayaNA nA pariNAma hovAthI temane virAdhanA nathI ja kahyuM che ke 126. gharamAM svakuTuMba mATe rasoI banAvanArane jamanArA bIjA sagAsaMbaMdhIo mATe AraMbha kare, e gRhasthAvAsane aMge Avazyaka-ucita che, te AtmakalyANanA parama sAdhanabhUta jinamandirAdi mATe AraMbha karavo joIe temAM pUchavAnuM ja zuM arthAta te ati Avazyaka che. Page #389 -------------------------------------------------------------------------- ________________ s [ dha saMbhA. 1-vi0 2-gA19 "jA jayamANassa mave, virAhaNA muttavihisamaggassa / sA hoi nijjaraphalA, ajjhappavisohijusassa // 1 // " " paramarahassamisINaM. samattagaNipiDagajhariasArANaM / pariNAmizra pamANaM, ninchayamavalaMbamANANaM // 2 // (oghaniyu0 760-61) bhAvArtha"zuddha adhyavasAyavALA tathA sUtrokta vidhirUpa sanmArgane AcaratA yatanAvata jIvane je virAdhanA thAya te karmanI nirjarArUpa phaLane ApanArI che. (1) samasta gaNipiTaka (dvAdazAMgI)nA sArane pAmelA nizcayanayane Azraya karanArA paramaSionuM e mahAnuM rahasya (tAva) che ke-AtmAnA pariNAma (adhyavasAya)ne anusAra kAryanI pramANikatA (zubhAzubhapaNuM) manAya che. (arthAta nizcayanayathI zrIjinamandirAdi karAvanArane hiMsAnA adhyavasAya nathI, mATe hiMsA nathI." e zrIjinamandiramAM dhana vAvavAne vidhi samaja. have zrIjinAgamarUpa kSetra mATe kahe che. 3. jinAgama-jinAgama mithyA zAstrothI paDelA duSTa saMskArarUpa jheranA nAza mATe maMtrarUpa che, temaja dharma-adharma, karaNIya-akaraNIya, bhakSya-abhakSya, piya-apeya, jANavA gya-nahi jANavA yegya, sAra-asAra, vagere jagatanA bhAvene viveka karAvanAra che; gADha aMdhArAmAM dIpakanI jema prakAza karanAra, saMsArasamudramAM DUbatA jIvone pinI jema AdhArarUpa bacAvanAra, ane mabhUmimAM kalpavRkSa tulya che, arthAt saMsAramAM jinAgamanI prApti gADha aMdhArAmAM dIpakanI jema ati upakAraka havA sAthe ati durlabha che. "zrI jinezvara vagere tane nirNaya paNa AgamapramANathI ja thAya che arthAt zrIjinezvaradeve vagerene oLakhAvanArUM paNa Agama che. pUrva kalikAlasarvajJa AcArya zrImad hemacandrasUrIzvarajI kahe che ke yadIyasamyaktvabalAvapratImo, mavAdRzAnAM paramApta(tma)mAvam / kuvAsanApAzavinAzanAya, namo'stu tasmai tava zAsanAya // 1 // " (ayogavyava021) bhAvArtha. "(he jinadeva !) je zAsananI zraddhAnA baLe Apa jevAonuM parama Apta paNuM (paramAtmApaNuM) oLakhI zakyA te kuvAsanAnA melane nAza karanArA tamArA zAsanane namaskAra thAo." vastutaH jene jinAgamamAM bahumAna hoya teNe ja deva-guru-dharma vagerenuM paNa bahumAna karyuM gaNAya che, eTaluM ja nahi, kevaLajJAna karatAMya jinAgamanI pramANikatA adhika che. kahyuM "ohe muovautto, muanANI jai hu giNhai asuddhaM / te tevI vina, gavr g - rU zA" (niryuMvara4) bhAvArtha- "chasvastha zrutajJAnI zrutanA upagathI yadi azuddhane paNa zuddha samajIne lAve tene paNa kevalI azuddha jANavA chatAM bhagave (vApare), anyathA zrutajJAna apramANika Thare." Page #390 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ma0 2-sAta kSetrane age zrAvakanA dha ] 337 zrIjinAgamananuM eka vacana paNa bhavyajIveAnA sasAranA nAza karavA sama che. kahyu` che ke"ekmpi ca jinavacanAd, yasmAn nirvAhakaM padaM bhavati / brUyate vAnantAH, sAmAyimAtrasidrAH // // " bhAvAtha -"je jinavacanamAMthI ( mAtra) eka pada paNa nirvAha kare che. ( pAra utAra che. ) sabhaLAya che ke- eka mAtra sAmAyika padanI ArAdhanAthI siddha thayelA anatA che. " rAgIne pathya khArAka na bhAve, tema mithyAsRSTine na rUce te paNa svarga ke meAkSa vigerainA mArgone batAvavAmAM zrIjinavacana vinA khojI kAi sama nathI, mATe sabhyagliSTa (uttama buddhivaMta) jIvAe zrIjinavacananI AdarapUrvaka zraddhA karavI joie : kAraNa ke jeonuM thADA kALamAM kalyANa thavAnu hAya teo ja bhAvapUrvaka jinavacanane svIkArI zake che, bIjAone te sAMbhaLatAMya kAnamAM zULanI jema duHkha thatuM hovAthI amRta chatAM tevAone jherarUpa bane che. kharekhara A jinavacana na hota teA, dharma-adhama vigerenA vivekathI rahita khAkhuM jagata cAra gatika saMsArarUpa aMdhArAmAM ja paDyuM' hota ! 'tItI mAAimaH' arthAt-'virecananI icchAvALAe haraDenuM bhakSaNa karavuM ' e AyurvedanA eka vacanathI haraDe khAnAro reca lAgavAthI te eka ja vacananA vizvAsathI jema samagra AyurvedanI pramANikatA svIkAre che, tema AgamamAM paNa jaNAvelA kaeNvalikA (?), caMdra-sUryAdi graheAnA cAra, dhAtuvarvAda, rasa, rasAyaNA, vigere aSTAMganimittarUpa bhAvA ke je pratyakSa siddha che, tenI satyanAnA vizvAsathI je pAtAnI maMda buddhine kAraNe khojA parAkSa bhAvezane samajI zakatA nathI teoe te bhAvAne paNa satyasvarUpe svIkAravA joie. duHkhamA nAmanA pAMcamA ArArUpa vartamAnakALamAM kALavaze divase divase buddhinI mattA vigerethI jinavacana uccheda sarakhuM thai jaze, ema samajIne bhagavaMta zrInAgArjuna, zrIska liAcAyaeN vigere pUrva puruSAe Agamane pustakArUDha karyuM che; mATe jinAgamamAM bahumAnavALA jIvAe tenAM pustaka lakhAvavAM ane vastro ( ratnA-suvarNa -meAtI ) vigerethI te pustakArUDha zrutajJAnanI pUjA -bhakti vigere karavuM joie. kahyu che ke- 66 na te narA durgatimApnuvanti, na mUkatAM naiva jaDasvabhAtram / na cAndhatAM buddhivihInatAM ca ye lekhayantIha jinasya vAkyam // 1 // " bhAvAtha-" jeo zrIjinezvaradevAnA AgamAne lakhAve che, teo krutine pAmatA nathI, muMgA thatA nathI, jaDasvabhAvavALA ( mRta) thatA nathI, AMdhaLA dhatA nathI tathA nirmuddhipaNAne (mUrkhatAne ) pAmatA nathI. " mATe AgamA lakhAvavAM tathA tene bhaNanArAonuM bhaktipUrvaka sanmAna vagere karavu joie. kahyuM che ke bhAvAtha " pati rAjyane tAnasau, paNana-mobana-tavatumiH / pratidinaM kurute ya upagrahaM, sa iha sarvavideva bhavennaraH // 1 // 29 " je svayaM jainAgamane bhaNe che, bIjAne bhaNAve che ke bhaNanArAone vastra, Page #391 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 334 AhAra ke pustaka vigerethI hamezAM sahAya kare che, te sarvajJa thAya ja che. " vaLI lakhelAM pustakAnuM sa MvegI evA gItA gurU 127 pAse vyAkhyAna karAvavuM joie, vyAkhyAna mATe tene pustakA ApavAM joie ane vaMcAtA te Agamane hu MmezAM seAnA-rUpA vigerethI pUjIne sAMbhaLavu joIe. e mujaba trIjA Agama kSetramAM gRhasthe peAtAnA dhananu yathAzakita vAvetara karavu joie [ dha0 sa0 bhA0 kRtri0 2-gA paTe 4, sAdhu-zrIjinezvaradevanI AjJAnusAra jee cAritranuM uttama pAlana kare che, maLelA du bha manuSyajanmane saphaLa karatA je sa MsArasamudrathI tare che ane anya bhavyajIvAne tAravA prayatna kare che, evA zrItIrthaMkaradeva tathA zrIgaNudharadevAthI mAMDIne Ajeja dIkSita thayelA mAtra sAmAyika caritravALA sudhInA sarve sAdhuonI sevAmAM yathAyeAgya peAtAnu dhana kharcavuM oie. jemake--teone saMyamamAM upayegI cAreya prakArane azanAdi AhAra, auSadha, vastra, pAtra, Azraya ( makAna ) vigere ApavAM, arthAt je kALamAM-je kSetramAM je vastuo je sayAmAM tene saMyamamAM bAdhA na kare ( upakArI ane ) te kALe te sthaLe te vastu te prasaMge teone ApavI; eTaluM ja nahi, sAdhutA mATe cAgya hAya te pAtAnAM putra-putrIe vigerene paNa vaheArAvavAM. adhika kahevAthI zuM? jema jema potAnI saMyama-ArAdhanA nirvighnapaNe kare, tema tema pUNa prayatnA karI tene te te sAdhanAdi pUrAM pADavAM joie ane jinAgamanA zatru bhUta tathA sAdhuonI niMdA karanArAone tema karatAM aTakAvavA joie. kahyu che ke tamhA sara sAmatthe, ANAbhagmi no khalu uvehA / aNukUle hiarehi ya, aNusaTThI hoi dAyavvA // 1 // " 46 bhASA- mATe sAmarthya chate jinAjJAthI bhraSTa thayelAnI upekSA na karatAM anukULa ke pratikULa upAyAthI tene zikhAmaNa ApI sudhAravA joie. 128 e rItie ceAthA sAdhukSetramAM gRhasthe peAtAnA dhanane vAvIne saphaLa karavu joie. 5. sAdhvI-jJAna, darzana ane cAritra e traNa ratnAne dhAraNa karanArAM sAdhvIone paNa sAdhuonI peThe theAcitta AhAra vigere ApavAthI, te kSetramAM peAtAnA dhananuM vAvetara thai zake che. 127, jene sAcesAca sasAranAM sukhA khATAM lAgyAM che, jene meAkSasukhanI icchA jAgI che, tevA kRpALu zrAvata saMvegI ane dravya-kSetra-kALa-bhAva-puruSa vigerene eLakhavAnI jenAmAM buddhi che, tevA gItArthI ja, lAbhAlAbhanA viveka karI upadeza dvArA anya jIvane upakAra karI zake che. tevI yAgyatA vinA vyAkhyAna karavAthI ulaTA zrotAone dhavimukha karavAnA prasaMga paNa Ave che. jainazAsanamAM dareka viSayamAM yAgyatAne prathama svIkAravAmAM mAvI che, ghaNuM nahi paNa sAcuM karavAnI tenI tema hoya che. 128 tathAvidha sva-vanane yAgya banAvyA vinAnA ke samAjamAM tenI pratibhA vigere pAmyA vinAnA, je adhikArI jIvA A viSayamAM pratikAra karavA mAMDe, ke yogya-pratibhAzALI adhikArI puruSa upekSA kare, te anne virAdhakabhAvane pAme che. mAtra lakhavA-meAlavAthI kArya thatuM nathI, jene sudhAravA che tenA AtmA sudhI asara kare tevuM mAnanIya jIvana jIvavAnI prathama AvazyakatA che, te mATe sadAcAra, lokapriyatA, dhAratA vigere guNAnI pUNu AvazyakatA che. Page #392 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pra0 2-sAta kSetrane aMge zrAvakanA dharma | dara prazna-srIomAM ni:sattvapaNu' ane duHzIlapaNuM hAvAthI te mekSa mATe adhikArI nathI, te tene ApeluM dAna sAdhudAnanI kharAkhara kema mAnI zakAya? uttara-vastutaH strIomAM ekAnte niHsannatA ja hoya che ema nathI, gRhavAsane tajI sAdhupaNAnuM pAlana karanArAM mahA sattvazALI brAhmI, su MdarI vagere uttama sAdhvIomAM sattvanA abhAva hatA--ema kahevu ayeAgya che. kahyu ke trANI suryArthA, rAkhimatI caMdranA gadhADayA | avi kSetrananunaditA, tricAtA zIlavAsthAm // aa " bhAvArtha -" zIla ane satvathI prasiddha thayelAM Aryo brAhmI, mAryA suMdarI, AyAM rAji matI ke pravRti'nI AryAM caMdanA, vagere devA ane manuSyAthI paNa pUjAyAM che. ' uparAMta zrIjI sItA vagere satIonAM paNa 'zIyalanuM rakSaNa, zIyalanA mahimAnuM darzana, ke rAjyavaibhava, pati, putra, bhAi vigerenA tyAga karI dIkSAgrahaNu' vigere sAtvikatAbharyA kAryo prasiddha che. arthAt strIomAM paNa zIla, ane satva heAya che. (tethI meAkSa mATe teo paNa lAyaka che. ) prazna-bhalA ! mahA pApathI mithyAtvanA Udaye strIpaNuM prApta thAya che. 129 samakitaSTi jIva srIveda khAMdhatA nathI, tA strInA AtmAnI mukti kema thAya ? uttara-vastutaH puruSanI jema strIne paNa samyakatvanI prApti vakhate ja sarva karmanI sthiti eka kADAkeADI sAgaropamathI nyUna thAya che, tethI mithyAtvameAhanIya vagerenA paNa kSayakSayApathama vagere thAya che, arthAt strIne paNa samyakatvaprApti veLAthI ja mithyAtvAdinA udaya TaLI jAya che. hA, tame kahyuM tema strIomAM jo sadAya mithyAtvanA udayavALA pApa-karmonA saMbhava Aya, te te meAkSanI sAdhanAmAM truTi ( vikalatA )rUpa gaNAya, paNa tevu te nathI. kahyuM che ke-- " nAnIte ninananana, zraddhane catti cAciA saham | nAssyA'styasaMbhavo'syA, nAvizeSagatiranti zAzA " bhAvA-'( strIo paNa) zrIjinavacanane jANe che ( tethI jJAna che), tenI zraddhA kare che ( tethI dana che) ane saghaLuM (zuddha) AcaraNa paNa kare che ( tethI cAritra paNa che), ema strIne ene ( meAkSane ) asabhava nathI. aSTa viASa karI zakAya nahi. arthAt mAkSanA asa'bhavanuM kAraNa dekhAyA vinA meAkSanA asa Mbhava mAnavA te ghaTe nahiM. ) " "" AthI e siddha thayu ke meAkSanI sAdhanArUpa dhanavALI sAdhvIonI sevAmAM paNa sAdhuonI jema svadhananuM vAvetara karavuM ucita ja che. sAdhu karatAM sAdhvIone aMge ATaluM vizeSa che ke-durAcArI tathA nAstikAnA parAbhavathI sAdhvIonI rakSA karavI, peAtAnA gharanI pAsenuM, cAreya khAjuthI surakSita, ane jenuM dvAra paNa surakSita hoya tevuM sthAna teone utaravA-rahevA mATe Apavu, pAtAnA gharanI strIo dvArA 129, strIvedanA badha pahelA khIjA guNasthAnake ja thAya che. e apekSAe A vacana che. Page #393 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 340 [ +-0 sa0 bhA0 1-vi0 r-gA0 59 teonI sevA karAvavI, pAtAnI putrIe vigerene sAdhvIonI pAse rAkhavAM ane dIkSA levA icche teA sAdhvIone ApavAM ( dIkSA apAvavI ) vagere. vaLI sAdhvI pAtAne yAgya kA visarI jAyate| saMbhArI ApavuM, unmArge javAnAM sabhava jaNAya teA te mAthI rAvAM, eka vAra bhUla kare tA zikhAmaNa ApI pharI nahi karavA samajAvavuM, vAraMvAra bhUla kare tA ( hRdayamAM pUjyabhAvapUrvaka ) kaDhAra vacanAthI 4paY=A paNa ApavA ane sayamane ucita vastue ApI temanI sevA paNa karavI vagere sAdhvInI vizeSa rakSA karavI. ema pAMcamA sAdhvI kSetramAM gRhasthe peAtAnA dhananuM vAvetara karavu joie. 6. zrAvaka-yAre sAmikapaNAnA yAge sAdhamikanA samAgama mAtrathI paNa mahAna puNya cAya che, tyAre sArdhAmakatAne anurUpa teonI sevAne aMge teA kahevuM ja zuM? azruta ghA ja lAbha thAya che. teonI bhakti karavAnA uddezathI pAtAnAM putra, putrI vigerenA janmadina lagna vagere prasa'gAmAM peAtAnA ghera teone nima MtravA, uttama jAtinAM bhojana-ta kheAla-ma-AbharaNuM vagere ApavuM; saMkaTa Ave te potAnu dhana kharcIne paNa teeAnAM saMkaTa TALavAM; aMtarAyaka nA uddezyathI nirdhana thayelAne pAtAnu dhana ApIne punaH dhanavAna banAvavA; sITThAtA ( zraddhAmaMda thayA ) hAya tene te ta Agya upAyA karIne dharmAMmAM sthira karavA; zraddhALu chatAM pramAda karanArAone karavA cAgya kAryAM saMbhArI ApavAM-pramAdathI bacAvavA, tathA dharmAMkA mAM preraNA karavI; eka vakhata sabhArI ApavAthI ke preraNAthI pramAda na cheADe teA ( ka MTALA lAvyA vinA pUjyabhAve ) vAravAra preraNA karavI tathA vAcanA-pRcchanA-parAvata nA-anuprekSA ke dha kathArUpa pAMca prakAranA svAdhyAya-ka byamAM jee jemAM ceAgya hAya tene temAM joDavA, tathA vizeSa dharmo mATe sa`sAdhAraNa pauSadhazALA ( upAzraya ) vigere karAvavAM; ityAdi karavAthI zrAvakarUpa chaThThA kSetramAM gRhasthane peAtAnA dhananuM vAvetara thAya che. 7. zrAvikA-zrAvikArUpI sAtamA kSetramAM paNa zrAvaka kSetranI jema nyUnatA vinA pAtAnA dhananu vAvetara karavuM, arthAta zIla-sa MtASavALI, jJAna-dana-cAritravatI tathA zrIjinazAsanamAM anurAgavALI sadhavA ke vidhavA sa` zrAvikAo prati paNa zrAvakanI jema ' sAdharmikapaNAthI hRdayamAM mAna rAkhavuM, ane sevA-bhakti karavI. prazna-laukika leAkeAttara zAstrAnA kathanathI tathA anubhavathI paNa ghaNA doSAnA pAtra tarIke prasiddha strIone zIyala kevI rItie hAya ane jJAnAdi ratnAnuM pAtra paNa strIo kema hAi zake? vastutaH strIo, bhUmi vinAnI jheranI ka MdalI ( mULIyAM ) samAna, vAdaLa vagaranA vijaLInA agni jevI, nAma vinAnA vyAdhirUpa, akAraNa mRtyu samAna, guphA vinAnI vAghaNA, pratyakSa rAkSasI ane asatya-sAhasa-svajanAnA snehanA bAta-saMtApamAM hetu tathA avivekanuM mahA kAraNa che, tethI dUrathI ja vavA yAgya che, evI strIomAM dAna, sanmAna ke vAtsalya karavuM cuktiyukta kema gaNAya ? uttara----tame kahyuM tema strIomAM doSa bahu ja hAya che, evA ekAnta nathI. purUSAmAM paNa tamArI hakIkata samAna che, kAraNlR ke-puruSA paNa krUra AzayavALA ghaNA doSAvALAnAstikA--kRtanA--svAmIne droha karanArA ane deva-guruone paNa ThaganArA hrAya che, AvA Page #394 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa0 -sAta kSetrone age zrAvakane dharma ] 341 duSTa puruSe jagatamAM hoya tethI uttama puruSe paNa evA duSTa che, ema mAnI mahApupuruSanI avajJA karavI yogya nathI, ema strIne mATe paNa samajavuM. vaLI zrI tIrthaMkaradevAdi uttama puruSanI mAtAone strIpaNuM hovA chatAMya, te te guNenI mahattAnA yoge che ane indro paNa pUje che ane munio paNa teonI stuti kare che. laukika zAstromAM paNa kahyuM che ke nirirA nA, tene yuvA vanita vikrAMtA taM kamapi vahati garbha, jagatAmapi yo gururbhavati // 1 // " bhAvArtha-" strI tevA koI uttama garbha dhAraNa kare che, ke je traNa jagatane paNa guru thAya che. AthI vidvAne jarAya atizayokita vinA strInI moTAI mahattA-mAne che. keTalIka strIo te pitAnA zIyalanA mahimAthI ane pANInI jema (zItala), sarpane doraDAnI jema (niviSa), nadIone sthalanI jema (khAMbhAta) ane jherane amRtanI jema jIvana banAve che, sulasA vagere zrAvikAo uttama thaI hatI, ke jeonA guNe zrI tIrtha karata devoe paNa svamukhe gAyA che, InDoe paNa pitAnI sabhAmAM vAraMvAra teonA cAritranAM bahumAna karyA che ane gADha mithyAdRSTi deve paNa jeone sabhyatvAdi saMpattithI jarAya calAya mAna karI zakayA nathI. keI te te ja bhave mokSamAM paNa gaI che ane kaI be-traNa bhale pachI jaze-ema zAstromAM varNana saMbhaLAya che mATe mAtAnI jema, henanI jema ke pitAnI putrInI jema sIenuM paNa vAtsalya karavuM joIe, eTaluM ja kahevuM basa che. pUrve jaNAvyAM te samyakatva ane aNuvratanuM pAlana karavuM tathA A sAta kSetramAM dhana kharcavuM, eTale ja gRhasthane vizeSa dharma che ema nahi, uparAMta gRhasthane karaNIya dIna-duHkhIAnI dayA vagere anakampA:tene vizeSa dharma che. AMdhaLA, baherA, pAMgaLA, regathI pIDita vigere nirdhana dIna-duHkhIAo prati anukammA karavI, teone bhakitathI nahi mAtra dayAthI dhana, khorAka, vastra, oSadhAdi ApavuM, te anukammA kahevAya che. sAta kSetramAM bhakitapUrvaka yAcita dAna karavuM ane dIna-duHkhIyA vagerene te pAtra-kupAtrane viveka karyA vinA ke ka9yaa ne vicAra karyA vinA mAtra karuNAbhAvathI ApavuM te vyAjabI che. e pramANe dInaduHkhIAemAM paNa anukampAthI pitAnA dhanane vAvavuM nyAya saMgata che. zrItIrthakarade paNa dIkSA pUrve pAtra-kupAtranI apekSA vinA ja karuNathI vArSika dAna Ape ja che. upara jaNAvyA tevA guNavALA gRhastha mahAzrAvaka kahevAya che. kahyuM che ke " evaM vratasthito bhaktyA, saptakSetryAM dhanaM vapan / dayayA cA'tidIneSu, mahAzrAvaka ucyate // 1 // " bhAvArtha-"A pramANe vatemAM rahele (tratadhArI) zrAvaka sAta kSetromAM bhakitathI ati dIna-duHkhIAomAM dayAthI pitAnA dhanane vAparatA mahAzrAvaka kahevAya che." tene "mahAzrAvaka" ethI kahevAya che ke-bIjAo karatAM te caDhIyAto che, avirativALA ke eka-be vratarUpa apa virativALAone paNa "dharmanuM zravaNa kare te zrAvaka' e vyutpattithI zrAvaka te kahyA che. teonI apekSAe A mahAzrAvaka che ja, kahyuM che ke Page #395 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3. [ dha7 saM0 bhA0 -vi0 2-gA59 " saMpattadaMsaNAI, paidiahaM jaijaNA suNei a / sAmAyAriM paramaM, jo rabalu taM sAvagaM biti // 1 // " (saMpa0, zrA paSi 2) bhAvAtha-"jene samyagadarzana vagere prApta thayuM hoya ane je sAdhupuruSonA mukhe uttama sAmAcArIne ( sAdhu-zrAvakanAM kartavya vagerene ) dareja sAMbhaLe, tene nizcaya zrAvaka kahevAya che." tathA- zradhAtAM mAri vArinanAM-nAni vageku vAcanApattA kiratyapuNyAni susAdhusevanA-dadyApi taM zrAvakamAhurakhasA // 1 // " bhAvArtha-"je Aje paNa padArthonA ciMtavanathI zraddhALupaNune daDha kare che, haMmezAM supAtrAmAM dhanane vAve che ane susAdhuonI sevAthI pApane vikhere che, tene zrAvaka kahevAya ja che." e zrAvaka zabdanI niryukti (joDaNa-vyAkhyA)thI sAmAnya-a95 dharmavALAne paNa zrAvakapAyuM prasiddha che, te ahIM jenuM varNana karyuM te te niraticAra saghaLAM vratane dhAraNa karanAre, sAteya kSetramAM nirmaLabhakitathI dhana kharcavAthI jainadarzananA prabhAvakapaNAne pAmele ane dIna-duHkhIAemAM paNa atyanta kRpAvaMta hovAthI "mahAzrAvaka' kahe te gya che, ema bheda samaja. ema ahIM sudhI mahAzrAvakanuM (tenA dharmanuM) svarUpa jaNAvyuM. have tenI "dinacaryA-rare ja karavA yogya kAryorUpa" gRhasthane vizeSa dharma AgaLanA prakaraNamAM kahevAze. Page #396 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI dharmasaMgrahane savistara gurjaranuvAda-bhAga 1 le-vibhAga 2 je prakaraNuM trIjuM-zrAvakanI dinacaryA mU-"namAMDyo, vyApujIgananT sAmAyitijAra, viSinA caityagana dbA" mUlAI"prAtaHkAle zrInavakAramaMtranA dhyAnapUrvaka jAgavuM, dravya-kSetra-kALa-bhAvathI pitta koNa che, kayAM che, kaye kALa che ane kayAM gratAdi svIkAryA che, vagere yAda karavuM; sAmAyika vagere karavuM tathA vidhipUrvaka zrIjinapUjana karavuM, e gRhasthane vizeSa dharma che." TIkAne bhAvArthasaMpUrNa kalyANarUpa mekSanagaranA uttama rAjA sarakhA zrI paMcaparameSiethI adhiSita "namo arihaMtANuM" vigere prasiddha nava pade jemAM che, te zrI namaskAra mahAmaMtranuM smaraNa karatA nidrAmAMthI jAgavuM, e gRhasthane vizeSa dharma che. ema have je kenika kartavya kahevAze te paNa saghaLA gRhasthane vizeSa dharma che ema svayaM samajavuM. e vidhithI jAgyA pachI AtmAne dravya-kSetra-kALa-bhAvathI vicAra kare, eTale ke dravyathI huM koNa chuM? zrAvaka chuM ke anya chuM ? athavA mArA guru keNa che? vagere vicAravuM; kSetrathI huM keI nAnA gAmamAM chuM ke zaheramAM chuM? amuka gAma-nagaramAM paNa huM mArA ke bIjAnA gharamAM chuM? te amuka gharamAM paNa huM nIce ke pahele-bIje majale (mALa) zuM? vagere yAda karavuM; kALathI atyAre rAtrI che ke divasa? rAtrIe paNa hamaNAM karyA prahara-kayA samaya che? vagere nakkI karavuM ane bhAvathI huM kayA kula chuM? mArA dharma kahe che? athavA meM kyAM kayAM vrato vagere svIkArelAM che. ? ItyAdi smaraNa karavuM. ema davya-trAdine upaga mUka-te yAda karatAM temAM-jAgavAne gRhasthane vidhi e che ke-mukhyatayA te zrAvaka bane teTalI alpa nindAvALo hoya, ke jethI pAchalI rAtre te svayaM jAgI zake. alapa nidrAthI A lekanAM tathA paralokanAM kAryonI siddhi vagere aneka lAbha thAya che. jene a5 ninAthI nirvAha na thAya te paNa sAmAnya rItie ( ekamAM 48 mInITa, tevAM) paMdara muhuranI rAtrI hAya, temAM chele caudamA brAhma muhurta (sUryodayane cAra ghaDI vAra hoya tyAre) te zrInavakAramaMtranuM samaraNa karato avazya uThe, pachI upara jaNAvyuM tema dravya-kSetra vagerene khyAla kare, ATaluM karavA chatAM nidrA na chUTe, te nAsikAne dabAvI zvAsane reke, ane ema svastha banI laghu zaMkA TALe, khAMsI vagere Ave te paNa maTe avAja na thavA de; kAraNa ke-tethI bIjA hiMsaka jIva jAge ane pitAnuM pApakArya zarU kare, ema avAjathI hiMsA vagere anartho zarU thAya, arthAt te pApakAmAM pote nimittarUpa bane, ane tethI tene kamabaMdha thAya. vaLI uThatI vakhate je nAsikAthI zvAsa-ucchavAsa cAlu hoya te bAjune (jamaNe ke DAbe) paga pahelAM jamIna upara mUke-ema nItizAstramAM kahyuM che. temAM jAgatAM zrInavakAramaMtranuM smaraNa kevI rItie karavuM te kahe che, Page #397 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 344 [ dha saM. bhA. 1 vi0 2-gA0 60 zrInavakAramaMtranA smaraNapUrvaka jAgavAmAM eTaluM vizeSa che ke-jAgatI vakhate maMgalane mATe atyaMta bahumAna karavArUpa zrInavakAramaMtranuM manamAM ja smaraNa kare, uccAra kare nahi. kahyuM che ke diti mAnani piLApa, yajaM suttAviNayapavittI, nivAriA hoi evaM nu||1||" (paMcA0 1, gA0 42 pattiH) bhAvArtha_"zayAmAM rahyAM rahyAM zrIpaMcaparameSThi (navakAramaMtra)nuM ciMtana manamAM karavuM, kAraNa ke-ema karavAthI sUtrane (navakAra maMtrane) avinaya thAya nahi. zrInavakAramaMtra eka mahA prabhAvazALI sarvottama maMtra che, palaMga vageremAM ke saMthAdimAM beThAM beThAM tene uccArapUrvaka jApa kara, te avinayarUpa che, ema kahevAne Azaya che." anya AcAryone mata te e che ke-evI kaI avasthA nathI ke jemAM zrInavakAra maMtra bolavAno adhikAra na hoya. e matathI teo te spaSTa uccAra karavAmAM paNa sammata che, ema nakkI thayuM. A banane mAnyatAo pahelA paMcAzakanI gAthA 42 nI TIkA vigeremAM jaNAvelI che. zrAddhadinakRtyamAM pU zrImadevendrasUrijI mahArAja te kahe che ke " vijJAkA , vidizA jagA mAvavavuM nAkA, nagaiAM to i nA 2 bhAvArtha-"zayyA, palaMga vageremAMthI nIce utarIne, pRthvI upara ubhA ubhA ke beThAM beThAM zrImakAramaMtra A loka paralekamAM sarvatra sahAya karanAra hovAthI sAcA banyu samAna, ane prApta thayelA guNanuM rakSaNa karanAra tathA aprApta guNonI prApti karAvanAra hovAthI jagatanA nAtharUpa che, tene bhaNe-gaNe parAvartana kare," ane A. zrIdevasUrikRta yatidinacaryAmAM paNa kahyuM che ke " jJALipachimanA, je kawiti vAyujA paridipuramamata, mAni jAgo " (ja. 2) bhAvArtha-"rAtrine chelle prahare "bAla, vRddha, vagere sarve (munIe) jAge ane zrIpaMcaparameSThi (navakAra)ne sAta-ATha vAra bhaNe-gaNe" yogazAstra prakAza AThamAmAM zrInavakAramahAmaMtranA pAThane vidhi A pramANe che zabdapa sitA , vaya sthiti | - sAyaM sattAvAra maMtra, vige jintarataH zA ) silasilA , vizva jaLa kima . ____ cUlApAdacatuSkaM ca, vidipatreSu cintayet // 2 // " " trizuddhayA cintayannasya, zatamaSTocaraM muniH / bhuJjAno'pi labhetaiva, caturthatapasaH phalam // 3 // " (zloka 33 thI 35) bhAvArtha-"ATha pAMkhaDIvALA veta kamaLanI (kalpanA racanA karIne tenI) kArNikA (madhya) Page #398 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 50 3-dinacarcA-navakAra gaNavAnA vidhi ] 345 gamAM name arihaMtANuM" e sAta akSarovALu pavitra pahela padma sthApIne tenuM dhyAna kare. (1) 'namA siddhANuMthI tame lAe savvasAhUNa' sudhInAM cAra pAne anukrame pUrva, dakSiNa, pazcima ane uttara dizAnI pAMkhaDIemAM sthApIne tenu dhyAna kare ane cUlikAnAM 'ese| pA~ca namukyArAthI paDhamaM havaI maMgala' sudhInAM cAra pAne anukrame agnikANu, naiRtyakANu, vAyavyakANu ane izAnakANumAM sthApana karIne tenuM dhyAna kare. (1) mana, vacana ane kAyAnI zuddhipUrvaka e rIte ekaseAATha vAra zrInavakAramaMtranu ciMtana karatA sAdhu bhAjana levA chatAM (cAtha bhakatanuM) eka upavAsanuM phaLa pAme che. (3) " A sAmAnya phaLa kahyuM, vizeSa phaLa tarike teA svarga ke meAkSa paNa maLe che. tyAM ja cAgazAstramAM jaNAvyuM che ke "pravRttiyetu vaitaramiyAM thita m| haja svavivanA tu, vanti paramArthataH / / / / " (60 8-zlo. 40) bhAvA--" nava padAnA jApanuM A eka upavAsanuM phaLa mAtra temAM pravRtti karAvavA kahyuM che, paramAthI teA zrInavapadeAnA jApanuM phaLa svarga ane mekSa kahyuM che. ema kamalanI racanApUrvaka ekAgratAthI gaNavAmAM azakata hoya, teone hAthanI AMgaLInA veDhAthI nandAvat -za khAva vagerenA ( krame ) gaNatAM paNa ghaNu phaLa maLe che. kahyuM che ke 8.bAvo no maMtra mAhA sAduLahimasaMvAd | NavavArA Avattai, chalaMti taM no pisAyAI // | 1 || " ( namaskAra 0 paJcaviMzati - 16 ) bhAvArtha hAtha vaDe jeo ( nandAvata, 1 zakhAva, vagere ) AvartothI paMcamahAmaMgalane khAranI saMkhyAthI nava (108) vAr gaNe che, tene duSTa pizAca vagere naDatA nathI." aMdhana vagere sa'kaTanA prasaMge teA te Avane ulaTA gaNIne ke ( NutA-huM-ri-amA-na) akSarAne ulaTA gaNIne athavA (paDhamaM havaimaMgala, maMgalANu ca sanvesi vagere ) pAne avaLAM gaNIne A jApa karavA. e rItie eka lAkha ke tethI vadhu vAra ulaTA jApa karavAthI dhana-saMkaTAdi kaSTo tu nAza pAme che. jo ke utsathI zrInavakAramatra vagerenA jApa samakitaSTi AtmAoe kamanI nirA mATe ja karavA ucita che, te paNa te te dravya-kSetra-kALa-bhAvarUpa kAI tevA prasa Mge A leka vagere AvatathI matrone jApa karI zakAya che. temAM A AvartImAM khAra khAra akra che te kramathI cAra zakhAvata AMgaLIenA traNa traNa veDhA dvArA 6728-9 gaNavAthI te te AvartI ane jo ke aMkagaNunA DAbA hAthe kahelI che, teA paNu Avat jamaNA hAthe gaNavA ThIka jAya che. niyate| gItAz che. 52 110 41312/11 1. naMdAvata', zaMkhAvata', hU~Ivata, Ava naMdAvata -zaMkhAva nIce pramANe thAya che, matAntare nadrAva 31415122 naMdAva 1 8 | 9 10 2070611 3242512 kahe te samajaveA. ra 7|6|11| 108 9 10 Page #399 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 346 [[dha, caM, bhA1 vi0 ra gADha 60 ke paralokanA laukika hitane udezIne paNa gaNatAM upakAra thatuM hovAthI zAstramAM e mATe gaNavAne upadeza karele jaNAya che. rogazAstramAM kahyuM che ke - " tuM taDAM va, mam vinAmA. kRSNaM vidveSaNe dhyAyet, karmaghAte zaziprabham // 1 // " (ma0 8-zlo 31) bhAvAtha-"kaIne thaMbhAvavA mATe pILA varNanI, vaza karavA mATe rAtA varNanI, kSobha (bhaca) pamADavA mATe lIlA varNanI, eka bIjAne dveSa karAvavA mATe kALA varNanI ane kamane nAza karavA mATe veta varNanI mALAthI navakAranuM dhyAna karavuM. hAthanI AMgaLI vagerethI paNa gaNI na zakAya, te ratna ke rUdrAkSa vagerenI 108 maNakAnI mALA hadaya sAme rAkhIne vastro ke paga vagerene te na lAge ane merU (mera)nuM ulaMghana na thAya tema vidhipUrvaka gaNavuM. kahyuM che ke " agulyagreNa yajjaptaM, yajjaptaM merulacanne / jina yajJa, tADapah mA AzA" " sahyAddhinane maghA, sajanavAna gumAra | . maunagAtmAnA do, jJAA chANyaH pA pA zA " bhAvArtha-"(vastutaH mALA aMguThA para rAkhIne tarjanI AMgaLIthI pheravavI joIe, tene badale) AMgaLInA cheDe rAkhIne jApa kare (merUne oLaMga joIe nahi chatAM) merane oLaMgIne jape ane (sthira cittane badale) vyagra citta jApa kare che tevA jApanuM phaLa prAyaH alpa mAtra maLe che, (1) ghaNuM manuSyanI hAjarImAM jApa karavA karatAM ekAtamAM kare uttama che, uccArathI karavA karatAM monathI kara zreSTha che ane mauna karatAMya dhyAnathI kara vadhu zreSTha che. ema uttarottarane jApa vizeSa prazaMsanIya che. pU. zrI pAdaliptasUrikRta pratiSThApaddhatimAM paNa kahyuM che ke-jApanA mAnasa, upAMzu ane bhAvya e traNa prakAro che. jemAM aMtaf95 paNa na hoya, kevaLa manathI thate jApa, jene pita ja jANI zake te "mAnasa' jApa samaja; jemAM aMtajalpa hovA chatAM bIjAe na sAMbhaLe tene "upAMzu" samaja; ane bIjA sAMbhaLe tene "bhASya samaje. temAM pahelo mAnasa jApa kaSTasAdhya ane tenAthI zAntikAryo karAya che mATe te uttama che, bIje upAMzu sAmAnya ane pauSTika kAryo mATe karAte hevAthI madhyama che ane trIjo bhAgya jApa sukara bIjAone parAbhava (vazIkaraNa) , vagere duSTa kAryo mATe karAte hevAthI adhama kahyo che. zrInavakAramaMtra pAMca padanI ke nava padanI anAnupUvathI paNa gaNI zakAya che. cittanI ekAgratA mATe anAnupUrvIthI gaNave zreSTa che, e anAnupUra ekeka akSara ke ekeka pada 2. navakAravALImAM 105 ane merUmAM traNa ema 108 maNakA rAkhavA-ema zrIupadezarasAyaNumAM kahyuM che ane tema rAkhavAnI prAcIna paraMparA che, evuM vartamAnamAM keTalAnuM mantavya che; vaLI kaI 108 maNakA mALAmAM rAkhI upara merU judo rAkhe che ane digambara 108 mALAmAM tathA meranA traNa judA-ema 111 maNukA rAkhe che. te be matanI puSTimAM pramANa jANavAmAM nathI. Page #400 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 347 pra0 3-dinacaryA-navakAra gaNavone vidhi ] vagerethI paNa gaNI zakAya che. A anAnupUrvIne vidhi yegazAstranA AThamA prakAzamAMthI jANI le. vaLI kahyuM che ke "mannA bhAvapUrvArtha, dimimA rovA gaLavadhInag, niLapadvasimita zA" (zonA rAsa 08-7) bhAvArtha"A lekanAM pagalika sukharUpa phaLanI IcchAvALAe "" pUrvaka eTale ke namo arihaMtANuM" vagerethI ane mokSapadanI IcchAvALAe o vinA mAtra "name arihaMtANuM" vagerethI dhyAna karavuM.". e pramANe jApa, dhyAna vagerenuM phaLa vadhu hovAthI vidhipUrvaka jApa kara. kahyuM che ke pUjJAdi stotra, stotroTiso vAra | saporisanna thAbaM, dhyAna disano yaH zA" bhAvArtha-"paramAtmA vagerenI kroDa vAra pUjA karavA barAbara teonI eka stuti che, kroDa vAra stuti karavA barAbara eka jApa che, kroDa vAra jApa karavA barAbara eka sthAna che ane kroDavAra dhyAna karavA barAbara eka laya (paramAtmasvarUpamAM ramaNatA) che. arthAta e japa vagerenuM uttarottara kroDaguNuM phaLa che." dayAnanI siddhi mATe zrIjinezvaranAM janma vagere jyAM thayAM hoya tevA uttama sthaLane, anya tIrthabhUmine athavA ekAgratA sAdhI zakAya tevA ekAnta sthalane Azraya le e. dhyAnazatakamAM kahyuM che ke " niccaM ciya juvaipasU-napuMsagakusIlavajjiyaM jaiNo / ThANaM viaNaM bhaNiyaM, visesao jhANakAlaMmi // 1 // " " thirakayajogANaM puNa, muNINa jhANe suniccalamaNANaM / gAmaMmi jaNAiNNe, suNNe raNNe va na viseso // 2 // " " to jattha samAhANaM, hoi maNovayaNakAyajogANaM / mULodoi , so so zAyarasa ||rA " kAlo'vi succiya jahiM, jogasamAhANamuttamaM lahai / na u divasanisAvelAi-niyamaNaM jJANiNo bhaNiyaM // 4 // (gA0 35thI 38) bhAvArtha-"(utsarga mAge) munione mATe strI, pazu, napuMsaka ke vyabhicArI vagere durAcArIethI rahita nirjana sthAna haMmezAM hovuM joIe ema kahyuM che, ane dhyAna mATe te khAsa karIne manuSyAdithI rahita nirjana sthAna kahyuM che. (1) kintu jeoe (jJAnakriyAnA satata abhyAsathI mana, vacana ane kAyA ke jJAna, darzana ane cAritrarUpa) yogone sthira karyA che ane tethI dhyAnamAM manane nizcala rAkhI zake che, tevA munione te manuSyAdithI bharelA gAmamAM, jyAM koI na hoya tevA zUnya gharamAM, ke jaMgalamAM kAMI bheda nathI. arthAta teo sarvatra dhyAna karI zake che-rahI zake che. (2) tethI ja mana-vacana ke kAyAnA gAnuM jyAM Page #401 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 348 6 10 sa0 bhA0 -vi rgA0 60 samAdhAna ( svaiya ) thai zake, tevuM trasa-sthAvara jIvAnA upadrava vinAnuM sthAna dhyAna mATe ucita che. (3) ( kALa paNa amuka ja joie ema ekAnta nathI, paNu ) je kALe yAgAnuM samAdhAnasthaya sArI rItie sAdhI zakAya te kALa dhyAnane mATe yeAgya samajavA, dhyAnIne mATe divasa, rAtri ke bIjA amuka kALanuM niyamana nathI. (4) " zrInavakAramaMtra AleAka-paraleAkamAM atyaMta guNune karanArA che. mahAnizIthamAM kahyu che ke-- "nA, cor--sAya-visadara--najI--najA vadhaLamArUM | 97 nitinaMto ravaravasa---rAyamArUM mAreLa || bhAvArtha -" zrInavakAramaMtranuM bhAvapUrvaka ciMtana karavAthI cAranA, vAgha vagere zikArI prANIonA, sApanA, samudra vageremAM pANInA, agninA ane jela vagere adhanAnA bhaya tathA rAkSasanA, yuddhanA ke rAjAne bhaya paNa dUra thAya che. " bIje paNa kahyu che ke-~~ 66 jAe vi jo paDhijjara, jeNaM jAyassa hoi phalariddhI / avasANe vipaDhijjai, jeNa mao soggaiM jAi // 1 // " AvahiM vi (pa) paDhijjai, jeNa ya laMghei AvayasayAI / riddhI va paDhijjai, jeNa ya sA jAi vitthAraM ||2|| " navakAraikaakkhara, pAvaM pheDera sattaayarAI / vaLAsaM 2 varSo, paMcatayAduM samajJeLuM|2|| ' "gau muLarU jIvavumena, pU viThThI niLanamudrAra / titthayaranAmagoaM, so baMdhai natthi saMdeho // 4 // 17 (6 ' 66 aTTheva ya aTThasayA, aTTasahassaM ca aTThakoDIo | jo guNa aTThalakkhe, so taia bhave lahai siddhiM ||5|| " ( namaskArapaJcavizatiH) bhAvA--" janma vakhate ane te pachI paNu je navakAra gaNe tene RddhirUpa phaLa maLe che, aMte-maraNu vakhate gaNe te maranArA satimAM jAya che. (1) Apatti vakhate gaNavAthI seMkaDA Apattione ullaMghI jAya che ane Rddhi vakhate gaNavAthI Rddhi vadhe che. (2) navakAranA eka akSara gaNavAthI sAta sAgaropamanAM, eka pada gaNavAthI pacAsa sAgaropamanAM, ane sampUrNa navakAra gaNavAthI pAMcasA sAgarApamanAM pApe tUTe che. (3) je zrIjinezvaranA namaskAra maMtrane ( namA arahiMtANu padane) vidhipUrvaka pUje che ane eka lAkha vAra gaNe che, te niHsa dehapaNe tIrthaMkaranAmakarmane bAMdhe che. (4) je mAsa ATha kroDa, ATha lAkha, ATha hajAra, DhasA ne ATha vAra zrInavakAramaMtrane gaNe che, te trIjA bhavamAM siddhigatine pAme che. (5) " ( ema zrInavakAramaMtranA jApathI atyaMta--anaMta lAbha thAya che, mATe jAgatAM navakAranu smaraNa karavuM.) * Page #402 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pra0 3-DhinacaryA-prabhAtamAM dharma jAgarikAdi ] 39 te pachI dravya vagerenA upayeAga karavAnuM kahyuM che, temAM ' vagere' zabdathI dhama jAgarikAnu sUcana samajavuM. te dharrajAgarikA A pramANe -- "" " ime uM ? vizvavikhvasesa ?, ji sAngei na samAyAmi ? / kiM me paro pAsai ? kiM ca appA, kiM vAhaM khaliyaM na vivajjayAmi || 1 // bhAvA-"me zuM zuM karyu? karavA yAgya zu khAkI che? mArAthI zakya ane karavA ceAgya evuM huM zuM nathI karatA? mArI kayI bhUleA khIjAne jAya che? AtmA zuM vastu che? athavA teA huM mArA kayA dezane tatA nathI? vagere vicAravu, " 6 zrAvakanA navamA saMbhaLAya che ke-AnaMdajI, kAmadevajI vagere mahAzrAvakeAe paNa dharma jAgarikA karI (vikAsa sAghya ) che. A mUla 60 mA zrlAkanA pUrvAddhanu varNana karyuM, have uttarAdha' varNave che. UttarArdhamAM sAmAyikAdi karavuM vagere kahyuM che, temAM sAmAyika eTale vratAdhikAramAM jaNAvyA pramANe e ghaDI (48 mInITa) sudhI samabhAvamAM ramaNatArUpa vratanuM' ArAdhana, athavA cha Avazyaka paikInuM paheluM 'sAmAyika Avazyaka ' ane 'Adi' zabdathI bAkInAM Avazyako samajavAM, arthAt sAmiyakAthI cha AvazyakarUpa rAtrinu pratikramaNu samajavuM. A rAtri pratikramaNanA vidhi AgaLa kahevAze, temAM vadittu kahyA pachI kAtA ka mAsika tapacitavaNInA kAussaggamAM 'Aje kayI tithi che? athavA Aje kayA tI kara kayuM kalyANaka che ? vagere yAda karIne, te tithi yA kalyANakane age karavA yAgya tapanA vicAra ( nizcaya )karIne svayaM paccakkhANu karavuM, kAraNa zrAddhanikRtyamAM kahyu che ke " jItlR siddIA maLyuMmi, jAtiThThI ana vAsare ? / ,, kiM vA kallANagaM ajja, loganAhANa saMtiaM // 1 // " cavavAnuM tu mi, zimi gindriyaya / ciMteUNa susaDDho u, kuMNai aNNaM tao imaM ||2|| 99 (nA, 22-22) bhAvA--" mahinAnI ke aSTamI, be caturdazI ane pUrNimA tathA amAvAsyA, e cha tithiomAM Aje kayI tithi che? athavA A bharatakSetramAM vartamAna ceAvIzInA tIrthaMkaro paikI Aje AnuM karyuM kalyANaka che ?-ene nirNaya karIne uttama zrAvaka te divase karavA yogya DAya te paccakkhANa svaya kare. ( ane pachI AgaLa kahevAze te kabyA kare.)" ema pratikramaNa karanArA tacitavaNI nAmanA kAussaggamAM paccakkhANa kare ane pratikramaNa nahi karanArA paNa rAtre nidrAvasthAmAM jo rAgAdirUpa kusvapna ke dveSAdirUpa duHsvapna athavA koi aniSTasUcaka kharAba svapna Avyu. hAya te tene niSphaLa banAvavA ( athavA tethI thayelA ka baMdhane TALavA ) mATe kAusagga kare. rAgarUpa kusvapnamAM paNa je svayaM strIselana vagere karavAnuM svapna AvyuM hAya tA ekasAA zvAseAvAsapramANa ane bIjA koi svapnA AvyAM hAya tA sA zvAsocchvAsapramANu kAussagga kare. vyavahArabhASyamAM kahyu` che ke-~ Page #403 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 50. dha saM0 bhA1-vi0 ra-gATa 60 " pANivahasusAvAe, adattamehuNapariggahe suviNe / sayane tu gaig, sArA vijJAdi zA" " mahavvayAiM jhAijjA, siloge paMcavIsaI / WviSpariNe, sattAvIse sojo zA ) A gAthAone artha tenI TIkAmAM A pramANe che-"prANivadha, mRSAvAda, adattAdAna ane parigraha,-e cAramAMnuM kAMI paNa "meM karyuM, karAvyuM ke anumadhuM." evuM svapna Ave, athavA (svayaM mithunasevanarUpa svapna mATe bIjI gAthAnA uttarAddhamAM kaheluM hovAthI ahIM) "meM mithuna sevarAvyuM ke anumavuM, evuM svapna Ave, te tevAM svapnane aMge saMpUrNa so zvAsacazvAsane kAussaga kare; arthAta "cadenima ' sudhI pacIza zvAsevAsapramANa lagnasa cAra vakhata gaNavo, agara te dazavaikAlikanA cothA adhyayanamAM pAMca mahAvratane pATha che, te prAyaH pacIza zloka pramANa hovAthI tenuM dhyAna karavuM, athavA svAdhyAyarUpa pacIza zlekanuM dhyAna karavuM. paraMtu je strI viparyAsa eTale "svayaM mithunasevavArUpa" kusvana ApyuM hAya, te sattAvIza lepramANu kAusagga karo. (ahIM zAstranI paribhASA pramANe eka padane eka ema kula ekase ATha zvAsocchavAsa samajavA.) A pahelA paMcAzakanI TIkAmAM paNa kahyuM che ke-je kadAca mohanIyakarmanA udayathI sevanarUpa duHsvapna Ave, te te ja avasare uThIne IriyAvahi paDimAvApUrvaka ekaso ATha zvAsocchavAsapramANa kAussaga kare. zrAddhavidhi gA. 5 nI TIkA (pR. 37) mAM eTaluM vizeSa che ke svapna AvyA pachI turta ja uThIne kAussagga kare, pachI rAI pratikramaNanI pahelAM bahu nidrA pramAda thAya to pharIthI kare, divasanI nidrAmAM duHsvapna vagere Ave to paNa e ja pramANe kAussagna kare joIe ema samajAya che, paraMtu svapna Ave tyAre ja ke devasika pratikramaNa vakhate te kare te mATe bahuzrute kahe te karavuM." vaLI pratikramaNa karanAre pazcakkhANa karyA pahelAM ja "sacitta" vagerenA cauda niyama dhArIne paccakakhANa karavuM ane pratikramaNa na kare teNe paNa sUryodaya pahelAM ja svazakita anu sAre cokta niyamo dhArIne "namukkArasahi" Adi kALa-paccakhANa "gaMThisahi" Adi saMketa paccakakhANa, sAthe besaNuM-ekAsaNuM vagere koI paccakakhANa ane sacitta, dravya, vigaI vagerenA je niyamo dhAryA hoya tenA uccArarUpa desAvagAsikanuM paccakakhANa paNa karavuM. e pramANe zrIzrAddhavidhinI TIkAmAM lakhelA adhikAra pramANe A kahyuM te yathArtha che, kAraNa ke namukkArasahi, pirisI, Adi kALa-pratyAkhyAne sUryodaya pahelAM ja karavAM te vyAjabI 3 daza vaikAlikamAM cothA adhyayananA sUtra 2-3-4-5-6 mAM athavA chaThThA adhyayananI pahelI pacIza gAthAomAM mahAvratono adhikAra jaNAvela che te. 4. niyama dhAravAmAM sAvadyanI chUTa rAkhavI paDe te sAmAyika uccaryA pachI anucita hovAthI sAmA yika letAM pahelAM ja dhAravA ucita samajAya che. hAlamAM rAIpratikamaNa pachI dhAravAno rivAja jovAmAM Ave che, arthAta cAlu sAmAyika ke pratikramaNamAM niyama dhAravA ucita jaNAtA nathI. Page #404 -------------------------------------------------------------------------- ________________ praha 3-dinacaryA-pacakakhANa kyAre karAya?]. thayA che, sUryodaya pachI nahi, kAraNa ke-kALa paccakhANamAM 'kApa ' e pATha hevAthI te sUryodayathI zarU thanAra che, mATe sUryodaya pahelAM ja te karavAM (ke dhAravA) joIe. e sivAyanA gaMThisahi, muddhisahi, vagere saMketa paccakSmaNe te sUryodaya pachI paNa karavAmAM harata nathI, kAraNa zrAvidhinI gAthA 5 nI TIkAmAM (pR. 44) kahyuM che ke -"namukakArasahi, pirasI Adi kALa-paccakakhANe sUryodaya pahelAM ja karavAthI (dhAravAthI) zuddha gaNAya che, sUryodaya pachI karavAM vyAjabI nathI. bAkInAM paccakhANe te sUryodaya pachI paNa karI zakAya che, temAM sUryodaya pahelAM namukakAra sahinuM paccakhANa dhAryuM hoya, te tene samaya pUrNa thatAM pahelAM ja tenI sAthe parisI vagere vadhAre kALanA paccakakhANAne pUrva pUrva paccakakhANane samaya pUrNa thatAM pahelAM jeDI zakAya che, arthAt te te kALa-paccakakhANane samaya pUrNa thatAM pahelAM moTuM kALa-paccakhANa vadhArI zakAya che, paNa sUryodaya pahelAM namu kArasahinuM paccakakhANa paNa karyuM na hoya te sUryodaya pachI namukakArasahituM ke bIjAM pArasI vagere kALa-paccakakhANe thaI zakatAM nathI. kintu sUryodaya pahelAM prathamathI ja pirasI vigerenuM paccakkhANa karyuM hoya te tene samaya pUrNa thayA pachI bIjuM sAddhaparisI vagere kALa-paccakakhANa karI zakAya nahi, paNa te samaya pUrNa thatA pahelAM ja temAM sAddhaparisI vagerene vadhAre kare te karI zakAya. e pramANe vRddhaparaMparA che." zrAddhadinakRtyanI bAvIsamI "juvALa tu je ni' thAne bhAva vicAratAM paNa paccakakhANa karavAne samaya e pramANe ja hoya ema samajAya che. pravacanasAredvAranI 213mI "gi a vi"i gAthAnI TIkAmAM e sAmAnya artha karyo che keucita kALe vidhipUrvaka je paccakakhANa karavAmAM Ave tene "pRSNa" kahevAya che. arthAta-paccakakhANunA sUtra tathA arthane barAbara jANanAra sAdhu athavA zrAvaka sUryodaya pahelAM ja AtmasAkSIe gRhamaMdiramAM athavA sthApanAcAryanI samakSa potAnI meLe ja zakita mujaba paccakakhANa kare ane pachI pavitra-cAritravaMta-gItArtha guru sAkSIe zAstramAM jaNAvelA vidhi pramANe vandana vagere vinaya karIne, rAga-dveSarahitapaNe sarvatra upacogapUrvaka be hAtha joDIne, paccakakhANane je pATha guru bole, te pAThane taddana dhIme svare pote paNa uccAra karate paccakakhANa kare, tyAre te paccakakhANa "spaSTa thayuM kahevAya che. pratyAkhyAnapaMcAzakanI "nigs sarva dizaM ja e pAMcamI gAthAnI TIkAmAM e artha karyo che ke "svayaM pitAnI meLe vikalpamAtrathI AtmasAkSIe ke caitya athavA sthApanAcArya samakSa uccArapUrvaka grahaNa karyuM hoya te paccakakhANane (guru sAkSIe) grahaNa kare, te kayAre grahaNa kare? tene uttara ema Ape che ke--kALe eTale ke-paurUSI (parisI) Adi te te paccakakhANane samaya pUrNa thayA pahelAM, nahi ke je paccakakhANa karavAnuM hoya tene kALa vyatita thaye chete kAraNa ke-zAstramAM kahelAM mAtra vidhi vaLa saMmi magrothe pacani '-e pAThathI bhUtakALanAM pApanI niMdA temaja vartamAnakAlInanuM saMvaraNa kahyuM che, paccakakhANa te bhakSaviSyakALane aMge kahyuM che."--ema ghaNA graMthane anusAre "namukakArasahi" Adi kALa-paccakakhANe sUryodaya pachI nahi, paNa pahelAM ja karavAM pa. paccakhANa adhikAramAM cha zuddhiomAM "g ' e pahelI zuddhi kahevAze. Page #405 -------------------------------------------------------------------------- ________________ re " 0 sa0 bhA1-Si0 2-0 60 joie-ema nizcita thAya che. ahI sudhI mULamAM ' sAmAyika vagere karavuM? ema kahyu che tenuM vaSa~na karyuM, have mULa zlAkanA ' vidhipUrvaka caityapUjana karavuM. e pAThanu vivecana kare che. ke" e pramANe paccakakhANa karyA pachI, hamaNAM jaNAvIzuM te dravyapUjAne aMge 'puSpo vagere sAmagrI meLavavI tathA bhAvapUjAne aMge 'mudrA karavI vagere vidhipUrvaka, dravyathI ane bhAvathI e prakAra zrI arihaMtanI pratimAnuM pUjana karavu, te zrAvakane vizeSa Sama che." temAM caityAnA (smRtionA ) pAMca prakAra che. 1-bhakitacaitya 2-maMgaLacaitya, 3-nizrAkRtacaitya. 4-anisrAkRtacaitya ane 5- zAzvatacaitya. kahyuM che ke-- 46 bhati maMgalaceia, nissakaDamanissaceie vA vi / sAsayoddha, paMcama-dhruvakuM niLIrdi zA " bhAvA-bhakitacaitya, nizrAkRtacaitya, anizrAkRtacaitya ane pAMcamuM zAzvatacaitya, ema pAMca caityA zrItI karadevAe jaNAvelAM che, " huMmezAM pUjA karavA mATe gharamAM karAvelI zrIarhat pratimAne 'bhaktizrcatya,' khArA upara ADA lAkaDA (uttaraga)nA madhyabhAgamAM ghaDAvelI pratimAne 'maMgaLacaitya'koi eka gacchanuM caitya te 'nizrAkRtacaitya' sarva gacchAnuM sAdhAraNu hAya tene 'anizrAkRtacaitya' ane kAie kiMda nahi karavA chatAM anAdikALathI je pratimAe (traNeya lAkamAM vidyamAna) che te darekane pAMcamu' 'zAcaitya' kahevAya che. kahyuM che ke gihajiNapaDimAe, bhatticeiaM uttaraMga ghaDiaMmi / jiNabiMbaM maMgalaceiaM ti samayannuNo viMti // 1 // " "niSNAtuM na gacchasaMtima, tavigara niHS | siddhAyayaNaM ca imaM, cehaapaNagaM viNiddhiM ||2|| 44 bhAvArtha -"siddhAntanA jANu jJAnI, gharamAMnI zrIjinapratimAne bhakitacaitya ane utta raMgamAM ghaDelA zrIjinabimbane moMgalacaitya kahe che. (1) je gaccha saMkha`dhI hoya te nizrAkRta, te sivAyanuM anizrAkRta ane siddhAyatana ( zAzvatacaitya )-ema pAMca prakAranAM cai jaNAvelAM che. (2)" temAM ahIM" 'vayavRganam' pAThathI kahela caityapUjana bhakitacaityarUpe gharamAM rAkhelI pratimAne aMge kahevAze, ema samajavu. jo ke ceAgazAstranI TIkAmAM Ane maMgaLacaitya kaheluM che, paNa ahI" (pR0 332 mAM ane tyAM pra0 3, zlA. 120 nI TIkAmAM) bhita, maMgaLa ane zAzvata-ema traNa prakAza atAvyA che, tenI apekSAe te vyAkhyA samajavI. upara je pAMca prakArA kahyA te apekSAe tA bhakitacaitya eTale gharadeharAsaranI ane magaLacaitya eTale uttaraganI pratimA samajavI. e rItie caityanA prakAza kahyA. tenu pUjana ' vidhipUrNAMka' karavAthI saphaLa thAya che kahyu` che ke Page #406 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - praha 2-sAta kSetrone aMge zrAvakane dharma ] " vikipAsa zaramALA, saccA:vika vastra jijJAA. ihaloiA'vi kiM puNa?, jiNapUA ubhayalogahiA // 1 // " bhAvArtha-"je A lekanI sarva pravRttio paNa vidhipUrvaka karavAthI saphaLa thAya che, te Aka-paralekamAM hita karanArI zrIjinapUjA mATe te pUchavuM ja zuM?" arthAta vidhipUrvaka zrIjinapUjana karavuM joIe, mATe have tene vidhi kahevAya che. mULa-"samyag snAtvocitekAle, saMsnApya ca jinAn kramAt / puSpA''hArastutibhizca, pUjayediti tadvidhiH // 6 // " mUlAtha-"pUjAnA ucita kALe. vidhipUrvaka snAna karIne, zrIjinezvaradevanI pratimA ene vidhipUrvaka snAtra (prakSAlana) karIne anukrame puSpa vagerethI, AhAra vagerethI ane stavanAdithI pUjana kare, e jinapUjana vidhi che." ahIM "puSpa vagere thI pratimAnA zarIre lagADavA yogya vilepane, gaMdha, vAsa, dhUpa, vagere tathA vastra, AbharaNe vagere samajavuM, AhAra vagerethI pakavAna, phaLa, akSata, dIpaka, tathA jaLa ke ghI bhareluM pAtra, vagere samajavuM ane tavanAdithI jemAM zrIjinezvaranA sadabhUta guNonuM yathArtha varNana hoya tevAM " natthaNuM' vagere sUtetrAdi samajI levAM. TIkAne bhAvAtha-utsarga mAge prAta, madhyAhana ane sAyaMkALa-e traNa saMdhyAe trikALa ane apavAda mAge te AjIvikAmAM vidana na Ave te pitAne anukaLa-nizcita samaye zrIjinapUjana karavAnuM vidhAna che. kahyuM che ke - to phaha vinego, saMjJA sini tAva zo . viiirigasvi, davA jo nAvALo zA (jJAvavA. 2) bhAvArtha-"te pUjAne kALa utsargathI traNa saMdhyArUpa jANo, athavA apavAdathI AjIvikAnA sAdhanabhUta rAjAnI nekarI, sevA, vepAra vagere kAryane vAMdho na Ave tema, jene jeTale ghaDI, be ghaDI vagere jyAre anukULa hoya tyAre teTale pUjAkALa jANu." sarvane mATe traNeya saMdhyAne kALa ja pUjAne kALa che ema ekAte samajavuM nahi. mULa zlokamAM "nA" padathI snAna-prakSAla vagere darekane vidhi sUcavyuM che, temAM snAnane vidhi e che ke-je bhUmimAM kIDInagare, lIlaga, ke kuMthuA vagere trasa jIve na hoya, jyAM khADA-TekarAthI pANI bharAI rahe tema na hoya, ke je bhUmi nIce pilANavALI na hoya, tyAM vastrathI gALelA (ghaNuM nahi paNa) pramANe peta pANIthI, (temAM paNa) uDatA jIve pANImAM paDIne mare nahi tenI saMbhALa-yatanApUrvaka snAna karavuM. kahyuM che ke - " tasavapi, pUmimaNe vidvapa phAsueNaM tu nIreNaM, iyareNaM galieNa tu // 1 // ". jhAkaLa vihinA phALe, pratyAti (vArinajItya-0 22-24) bhAvArtha-batrasa vagere jethI rahita, sarakhI tathA pilANa vinAnI jamIna hoya tyAM, Page #407 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 354 [ dha saM0 bhA. 1-vi. -gA 61 acitta pANIthI, ke acitta na hoya te sArI rItie gALelA sacitta pANIthI, vidhipUrvaka eTale-uDatA jInI rakSAyatanA karavApUrvaka, parimita pANIthI snAna karIne," vaLI kahyuM che ke. " mULa-jhALA-kacaTT 3 do choDo . go vimumAvo, guNo jiya gudALa zA " (dUgArA 12) bhAvArtha-"snAna karavAmAM bhUmizuddhi, pANI gALavuM vagere jayaNa rAkhavI, ema karavAthI bhAvanI vizuddhi thAya che, e paMDitene anubhavasiddha che." laukika vyavahArazAstramAM te kahyuM che ke - $ "nanA pitAyAtA, so vArita | _ naiva snAyAdanudravrajya, bandhUn kRtvA ca maGgalam // 1 // bhAvArtha_ekeya vastra vinA nagna thaIne, regI avasthAmAM, pravAsamAMthI AvIne turta, badhAM vastro paherIne, bhajana karIne turta, AbhUSaNa sahita, svajanene vaLAvIne AvIne turta tathA keI mAMgalika kArya karIne te ja vakhate, snAna karavuM nahi." vagere. - snAnanA be prakAre che, eka dravyasnAna ane bIjuM bhAvagnAna, temAM pANIthI zarIranuM dravyasnAna kahevAya che, tenA paNa dezasnAna ane sarvagnAna ema be prakAra che. temAM jhADA-pezAba-zauca karavAM, dAMta sApha karavA, jIbhanI ula utAravI, hAtha paga mukha vagere devuM ke kegaLA karI mukha-gaLuM sApha karavuM; e badhAM dezasnAne ane AkhA zarIranuM snAna sarvasnAna kahevAya che. temAM jhADA-pezAba maunapUrvaka karavAM, te paNa jyAM trasAdi jo na hoya, vanaspati Adi na hAya, bane tyAM sudhI jyAM anya manuSya vagere dekhe nahi tathA jyAM anya lokomAM aNagame ke apakIrti na thAya, tevA gya sthAne vidhipUrvaka karavAM. kahyuM che ke - "matrotsarga malotsarga, maithunaM snAnabhojanam / __sandhyAdikarma pUjAM ca, kuryAjjApaM ca maunavAn // 1 // " bhAvArtha-maLa-mUtrane tyAga, maithunasevana, snAna, bhajana, sadhAka vagere, ane pUjA tathA jApa; eTalAM kAryo maunapaNe karavAM." vivekavilAsamAM paNa kahyuM che ke manI vAtaH su-zirvasaMdhyApi 2 || 30 zabUtra, rAtra vAgyAnanaH punaH . " bhAvArtha-savAra-sAMja banne saMdhyAe tathA divase paNa jhADe ane pizAba manapUrvaka (ochAmAM ochuM eka) vastra paherIne, uttara sanmukha besIne ane rAtre dakSiNa sanmukha besIne karavAM. A dAMta sApha karavAno vidhi nItizAstramAM kahyo che ke-- vAghazvika mAa - drazAstram kaniSTAgrasamasthaulya, jJAtavRkSaM subhUmijam // 1 // " ' " nijhAmiyAntare rantAvanA bAvA , saMdhrAM, vA vA saMskRtArA " Page #408 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 50 3-dinacarcA--jaLasnAnanuM vidhAna " talTInamAnasa: svastho, TUrtamAMsA tyajJan / uttarAbhimuva: prAcI-muvo vA nihrAsanaH tArA " bhAvArtha-sI, gAMThA vinAnuM, jenA kUcA sArI rIte thai zake tevu, cheDe pAtaLuM, daza AMgaLa lAMbu, TacalI AMgaLInA cheDA jeTaluM jADuM ane sArI jamInamAM ugelA . jANItA vRkSanuM dAtaNa laine, te kaniSThA ane anAmikA ( TacalI ane tenI pAsenI ) e AMgaLInI vacce rAkhIne jamaNI ke DAbI dADhanA taLIe ghase. te vakhate te kAmamAM ja manane tallIna karIne svastha esIne, dAMta ke peDhAM vagerenA mAMsane ijA na thAya tema, nizcala Asane uttara ke pUrva dizA sanmukha besIne, dAtaNa ghase. ' tathA- amAve TuntAica, muzuddhividhiH punaH / kAryo dvAdazaganDUpairjivhollekhastu sarvadA // 1 // " bhAvAtha " tathA dAtaNa na hoya teA khAra vakhata pANInA kAgaLA (gaDUSa) karIne sukhazuddhinuM kAma karavuM ane jIvAlekhana (ula utAravAnu) te haMmezAM karavuM, " e vidhi pramANe mukhazuddhi jeNe paccakakhANu na karyuM. hAya teNe karavI, paccakakhANu vALAe tA tapa e ja mahA ladAyI zuddhikAraka hAvAthI, dAtaNuM vagere vinA paNa zuddhi ja samajavI. ( arthAt dAtaNa karatAM paNa tapathI vizeSa zuddhi kahI che, ) 55 jaLathI zarIranI zuddhi tathA ( dhAtumenI samatArUpa ) zArIrika sukha vagere paNa thatu hAvAthI dravyasnAnane bhAvazuddhinuM kAraNa kahyuM che. pU. zrIharibhadrasUrIzvarajI kahe che ke " nahena vedaveAsya, kSaLAM cakjhuddhiALuM ! prAyoDayAnuMvarobena, dravyanAnuM taturyaMte rA" (snAnA 2) bhAvA ( AnA artha tenI TIkAmAM jaNAvyA che ke ) jaLathI karAtuM snAna mAtra cAmaDIrUpa zarIranA eka alpa ( mAtra khAdgha ) bhAgamAM ja, te paNa (gheADI vAramAM ja pasInA vagerethI malina thatuM hAvAthI ) prAyaH kSaNa vAra pUratI ja zuddhi kare che. ahI prAya: kahevAmAM e kAraNa che ke sarvane jaLasnAnathI zuddhi thAya ja evA niyama nathI, kAi kADhI vagere rogavALAne te snAna karavA chatAM alpakALa jeTalIya zuddhi na paNa thAya. ethI prAya: kahyu che. bahAranA mela sivAyanA bIjA kAna, nAka vagerenA melanI zuddhi karanAra nahi hAvAthI paNa 'prAyaH alpa mAtra' zuddhinuM kAraNa kahyu` che, ema pANI vagere dravyethI karAtuM snAna dravyasnAna kahevAya che. khIjA AcA 'mAyaH' zabdane 'anyanuvarodhena' padanI sAthe joDIne evA artha kara che ke-pANI sivAyanA prAya: bIjA jIvAnI virAdhanA jemAM thatI nathI ' evuM te drazyasnAna kahevAya che. tayA- kRtvedaM yo vidhAnena, devatA'tithipUjanam / '' karoti malinArambhI, tasyaitadapi zobhanam ||3|| " (snAnASTaka 0 3) bhAvArtha..." vidhipUrNAMka dravyasnAna karIne je malinaArabhI eTale gRhastha, dveSanuM tathA 66 Page #409 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che . * - - - - - - 356 [ dha saM0 bhA. 1-10 -gA0 61 atithinuM pUjana kare che, tene A dravyasnAna (hiMsAnuM kAraNa chatAM) paNa sAruM che," tenuM kAraNa jaNAvyuM che ke " bhAvazuddhinimittatvA-tathAnubhavasiddhitaH / ___ kathaJcidoSabhAve'pi, tadanyaguNabhAvataH // 4 // (snAnASTaka04) bhAvAtha-"vyasnAna gRhasthane e kAraNe robhArUpa che ke-te bhAvazuddhinuM nimitta che, e mAtra kalpanA ja nahi, anubhavathI siddha che, ethI ja temAM pANInA jIvanI hiMsA vagere kaI kaI de hovAM chatAM, bIjI bAju samakitanI zuddhi vagere maTA guNe pragaTa thAya che, mATe dravyasnAna gRhasthane zobhAspada che." bIje paNa kahyuM che ke " pUyAe kAyavaho, paDikuTTho so u kintu jinnpuuaa| sammattasuddhiheu ti, bhAvaNIA u niravajjA // 1 // " bhAvAtha-"zrIjinapUjAmAM sthAvara vagere nI hiMsA che teTale aMze te viruddha che, paraMtu te samAkatazuddhinuM kAraNa che, mATe niSpApa-nirdoSa samajavI." vaLI paNa kahyuM che ke-jaLasnAna vageremAM je ke cha-kAya jIvonI hiMsArUpa kaI kaI virAdhanA che, te paNa "kuvAnA udAharaNathI" zrAvakane te dravyakriyAo karavI ucita che." kahyuM che ke " akasiNapavattagANaM, virayAvirayANa esa khalu jutto| saMsArapayaNukaraNe, davvathae kUvadihato // 1 // (paMcA04,gA042) bhAvArtha -"apUrNa saMyamavALA eTale viratAvirata-dezaviratidharane A (pANI vagere dravyothI sevA karavI vagere) dravyastava nizcayathI saMsArane TuMke karavA mATe yukta che. temAM kuvo khodavAnuM daSTAnta samajavuM." arthAta-jema ku davAmAM thAka lAgave, tRSA lAgavI, kAdavathI kharaDAvuM vagere thavA chatAM, pANI nIkaLatAM ja thAka, tRSA, kAdava vagere dUra karI zakAya che ane haMmezane mATe tenA pANIthI potAne ane bIjAone cekasa upakAra thAya che, tema pUjA mATe karAtA snAna vageremAM paNa jIvahiMsAdi AraMbha thAya che, kintu jinapUjAdithI AtmAmAM utpanna thatAAM zubha adhya. sAthe tenI zuddhi kare che ane vizeSamAM azubha karmonI nirjarI karAvI zubha-punya karmane baMdha paNa karAve che. A viSayamAM keTalAke te ema paNa kahe che ke-"snAna vagere dravyastavamAM A kuvAnuM udAharaNa paNuM vyAjabI nathI, kAraNa ke- pUjAne mATe jayaNathI snAna karavAmAM jIvahiMsAnA malina pariNAma nathI, kintu jaLasamAna nirmaLa zubha pUjAnA adhyavasAya hoya che, tethI kAdavathI kharaDAvA samAna pApa thatuM ja nathI, mATe ku davAnuM udAharaNa emAM asaMgata che. snAnAdimAM te dRSTAntane ema ghaTAvavuM ke-ku khodanArane ane bIjAone upakAranuM kAraNa bane che, tema pUjAne mATe karAtuM snAna vagere karanArane zubha bhAva, azubha karmonI nirjarA ane punyakarma baMdha vagere upakAra kare che tathA bIjA tenI anumodanAdi kare che teone paNa zabha bhAva vagere lAbhe ja thAya che." Page #410 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 40 3-dinacaryA-drabyasnAna te bhAvanAna ] upara A mantanya Agamane anusaratuM nathI, kAraNa ke-bhagamamAM paNa kahyuM che ke- dharma mATe pravRtti karavAmAM AraMbha dvArA je pApa thAya te alpa pramANamAM paNa pApa che ja, je ema na hAya tA bhagavatIsUtramAM kahyuM che ke-"tahAtha nI samaLe thA mALe yA mivadyAyapAvAma aphAsuraNaM aNesa NijjeNa asaNa-pANa- khAima - sAimeNaM paDilA memANe bhaMte ki kajjai ? go0 adhye pAve kamme, bahuariA se nijjarA kajjai // 99 arthAt "he bhagavaMta ! tevA zramaNu ke mADhaNu; jeoe pApakAryAne cheDI dIdhAM che--tenAM paccakakhANa karyAM che, tevAone aprAsuka ane aneSaNIya (arthAt na ka2e tevu' sacitta ke DhASita ) azana-pAna-khAdima-svAdima (cAra prakAranA AhAra) vaheArAvavAthI zuM phaLa maLe ? bhagavAna kahe che--" he gautama ! alpa pApakama ( ba MdhAya ) ane ghaNA ja pramANamAM tene nirjarA thAya." e bhagavatIsUtranuM vacana kema ghaTe ? tathA " mAMdA sAdhunI ( kAraNe yatanAthI ) auSadhAdithI sevA karavA chatAM paMcakalyANaka jeTaluM paNa prAyazcita Ave" ema AgamamAM kahyuM che te paNa kema ghaTe ? vagere pUjApoMcAzakamAM (gA0 10 nI TIkAmAM) je samAdhAna karyuM che, te pramANe ahIM samajavuM. tyAM kahyuM che ke "vhANAivi jayaNAe, Arambhavao guNAya NiyameNa / muddamAvahelo ravajI, viSNuyaM vALuM / / " (bApaMcA., * 20) bhAvA --" AraMbhavALAne (gRhasthane) jayaNApUrvaka snAna karavu' vagere paNa nizcayathI zubha bhAvanuM kAraNa hAvAthI avazyameva guNukAraka che, te kutrAnA udAharaNathI jANavu, ( ahIM' jayA e mukhya lAbhanuM-zubha bhAvanuM nimitta che. )" e rItie zrIjinapUjA vagerenA UddezathI ja gRhasthane dravyasnAna karavAnA adhikAra che, AthI jee (sAmAnya pUjAdi kAraNa vinA paNa) vyasnAnane punyanuM kAraNa kahe che te khATuM samajavuM. e mujaba drazyasnAnanuM varNana karIne have bhAvanAnanuM svarUpa kahe che. bhAvasnAna zubha dhyAnarUpa che. kahyuM che ke : dhyAnA'mbhasA tu jIvasya, sadA yacchuddhikAraNam / maruM ne samAtrisya, mAvajJAnaMtanuSyane 1 ph / " (gaja ma0, 2-6 ) bhAvA zubha dhyAnarUpI pANIthI karUpI melane dUra karIne jIvanI huMmezane mATe zuddhi karanArUM je snAna, te bhAvanAna kahevAya che." e pramANe banne snAnanuM svarUpa karyuM, kAIne tathAvidha gaDagumaDa (pAThuM') ke kSata (cAMdAM ) vagere thavAthI jaLasnAna karavA chatAM temAMthI rasI jharatI rahe, tA teNe zrIjinezvaradevanI jaLa-caMdana-puSpa vagerethI aMgapUjA svayaM karavI nahi, paNa puSpa, caMdana vagere peAtAnAM bIjAne ApI tenI mArakta pUjA karAvavI; agrapUjA tathA bhAvapUjA teA pAte jAte ja karI byA 6. je pUjA bhagava tanA zarIrane uddezIne karAya te jaLa-caMdanAdithI 'gapUjA, je bhagavAnane bheTa-satkArarUpe karAya te akSata-phaLa--naivedya vagerethI agrapUjA ane stuti caityavandanAthI guNumAna ke vinati vagere karAya te bhAvapUjA kahevAya che, tenuM svarUpa pAchaLa vistArathI kahevAze. Page #411 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 58. [ dha saM0 bhATa 1 vi0 2-gA0 61 zakAya; kAraNa ke-zarIranI pavitratA vinA svayaM aMgapUjA karavAthI, AzAtanA saMbhavita hovAthI niSedha kare che. kahyuM che ke "niHzUkatvAdazauce'pi, devapUjAM tanoti yH| -tivairya, mAtAH avazvAmi zA" " bhAvAtha-"pitAnA zarIranI pavitratA nahi chatAM nirdhvasa pariNAmathI je devapUjA kare che te ane jamIna upara paDI gayelAM pulothI je devapUjA kare che te ane cAMDAla thAya che." ahIM sudhI kahyuM. te pramANe vidhipUrvaka snAna karyA pachI pavitra ane kemaLa gaMdhakASAyika (sugaMdhIvALA uttama vastra) vagerethI zarIrane barAbara lUchavuM, pachI pUjAnAM kapaDAM sivAyanA (Una, zaNa vagerenA) sUkA vastrathI snAnathI bhiMjAyeluM vastra badalavuM. te pachI bhiMjAyelA pagathI bhUmine sparza na thAya tema pavitra sthAne AvIne, uttara dizAmAM mukha rAkhIne pUjA mATenAM sAMdhyA vagaranAM, akhaMDa, uttama jAtinAM ane navAM adharIya tathA uttarAsaMga-ema be zveta vastro paheravAM. kahyuM che ke vizuddhi vapuH zravA, yathArtha nAlimiTa pautA vaNIta che, viza pUrti . " bhAvAtha-"jaLa vagerethI yathAyogya zarIranI zuddhi karIne elAM ane dhUpathI dhupelAM be zuddha vastro (pUjA karavA mATe) paheravAM." laukika zAstramAM paNa kahyuM che ke "ra zu dhita va, vevamaNi bhUmi! | na dagdhaM na tu vai cchinnaM, parasya tu na dhArayet // 1 // " "kaTispRSTaM tu yadvastraM, puriSaM yena kAritam / laya saina vAji, tahaM vinA mArA " "ekavastro na bhuJjIta, na kuryAdevatArcanaM / na kakSukaM vinA kAryA, devArcA strIjanena tu // 3 // " khAvAtha-"he rAjana (yudhiSThire)! devanI pUjA vagere kAryomAM sAMdheluM, baLeluM ke phATeluM vastra paheravuM nahi temaja bIjAnuM (pahereluM) paNa paheravuM nahi. (1) tathA je vastra kaheDane lAgeluM heya (arthAta ke kApATIyuM, laMgoTa ke caDDI vagerenA jevuM hoya) athavA jenAthI jhADe, pezAba ke mithuna vagere karyuM hoya, te vastra (devakAryomAM) paheravuM nahi. (2) purue mAtra eka ja vastra paherIne bhajana ane devapUjana karavuM nahi tathA strIoe kaMcuka (kAMcaLI) vine devapUjana karavuM nahi (3)" A pramANe puruSane be vastrA vinA ane strIone traNa vacce vinA devapUjA vagere karavuM 7. pUjA mATe vaparAtAM kapaDAM pasInAthI durgaMdhavALAM thaI javAthI kevI AzAtanA thAya, te A hakIkata ' uparathI samajavuM. Page #412 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paTa pra. 3-dinacaryA-pUjAmAM vastra kevAM vAparavAM? ]. kape nahi. 8 pUjAne mATe mukhyatAe ati uttama ane dheluM-hIredaka vagerenA jevuM sapheta vaja rAkhavuM. nizIthasUtra vageremAM udAyana rAjAnI paTTarANI prabhAvatI vagerenAM pUjAnAM vastro dhAyelAM sapheta kahelAM che. zrAddhadinakRtya-gA. 24 mAM paNa avanirbasa e pAThathI "pavitra sapheda be vastro paheravAnuM jaNAvyuM che. je evA uttama, kSIrAdaka vagere vastra vAparavA jeTalI zakti-saMpatti na hoya, to paNa komaLa zaNyuM vagere dhAyeluM uttama vastra pUjA mATe paheravuM. 5. zrIharibhadrasUzvarajI makRta pUjADakamAM kahyuM che ke vitarAmaleri Ane TIkAmAM ujavaLa ke zubha vastrathI e artha karyo che. temAM "zubha eTale sapheta sivAyanuM bIjuM paNa uttama jAtinuM rAtA, pILA vagere raMgavALuM vastrayugma (be vastronI jeDI) samajavuM -e artha kahela che, vaLI mULa AgamAM paNa ghaNAM sthAe " rAI uttarANa kare e pATha Ave che, tethI uttarIya (uttarAsaMga) akhaMDa hovuM joIe, be kapaDAnuM sAMdheluM nahi, vaLI pUjAnAM te (be) vastrothI bhejana vagere kAryo karavAM nahi, kAraNa ke-pasIna vagerethI te apavitra bane. vaparAza anusAra tene vAraMvAra dhovAM, dhUpa deve vagere karI pavitra rAkhavAM, bIjAnAM pUjAnAM vastro paNa bane tyAM sudhI paheravAM nahi, temAM paNa bALa, vRddha ke strI vagerenAM te khAsa karIne pahe. ravAM nahi. pUjAnAM kapaDAMthI parase, lempa vagere sApha nahi karavAM ane bIjAM vAparavAnAM ke vaparAtAM kapaDAMthI pUjAnAM kapaDAM judAM mUkavAM-bhegAM eka sthAnamAM nahi mUkavAM. ahIM sudhI mUla cAlu 61 mA zlokamAM jaNAvelA "vidhipUrvaka snAna karIne e aMzanuM vizeSa svarUpa kahyuM. have "vidhipUrvaka zrIjinabhUtionuM prakSAlana-snAtra karIne e aMzanuM varNana kare che. pratimAne prakSAla-pUjAne aMgenI puSpa vagere saghaLI sAmagrI meLavyA pachI prakSAla . 8. pUjAnI sAta prakAranI zuddhimAM aMgazuddhi ane vastrazuddhi paNa kahI che, vidhipUrvaka ranAna karyA pachI je zarIra sApha kare nahi kiMvA melA kapaDAthI sApha kare, te snAna karavA chatAM te na karavA barAbara thAya che. vaLI je pUjAnAM kyAM melAM-durgadhavALAM hoya te snAna niSphaLa thAya che. vizeSamAM snAna karyA pachI kAmaLI vagere badalyA vinA ja pUjAnAM kapaDAM paheravAnuM, paheravAnAM sAmAnya kapaDhAMnI sAthe pUjAnAM kapaDAM mukavAnuM, game tenAM pUjAnAM kapaDAM bIjA game teNe paheravAnuM, kalAkonA kalAke sudhI vinA kAraNe paNa pUjAnAM kapaDAM paherI rAkhavAnuM, cAlu paheravAnAM chetIyAM dhAyelAM hoya tenAthI prabhupUjA karavAnuM. phATelAM-jaDAM ke halakI kiMmatanAM kapaDAM pUjAmAM paheravAnuM, mukhakeza mATe rUmAla vagere judA rAkhavAnuM, pUjA mATe paherelAM kapaDAMthI ja te vakhate pasIne vagere sApha karavAnuM, hAtha vagere lUchavAnuM ke kesara phUla vagerenI vATakIe--rakAbIo sApha karavAnuM, kapaDAnAM cheDAmAM kUla-cekhA-badAmaphaLa vagere levA karavAnuM, ItyAdi sarva AzAtanAnuM kAraNa che. te sahue khAsa dhyAnamAM rAkhavuM joIe. pUjAthI paNa AjJApAlanane mahimA vadhAre che te bhUlavuM joIe nahi. AmAM mukhyatayA anAdara samayane abhAva, kharca thavAne bhaya, pramAda ke ajJAna vagere kAraNe hoya che, paNa evAM navAM kAraNothI thatI bhUle pUjAnA phaLathI vaMcita rAkhI UlaTI AzAtanAnA doSane vadhAre che. pariNAme pUjAnA uttama kAryanI malinatA vadhavAthI anya jene paNa pUjA jevA AtmakalyANanA kArya tarapha anAdara-aNagamo vadhavAthI moTuM nukazAna thAya che. pUrvapuruSoe mahAkaNe jALavI rAkhelI anudAnanI zuddhi, vidhi ane maryAdAne vizeSa jALavI rAkhavAmAM ja hita che-zAsanasevA che-prabhuAjJAnuM pAlana che. Page #413 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 340 10 saM0 bhA0 1-vi0 2-gA0 61 karavAnA DAya che, mATe pahelAM pUjAnI sAmagrI kevI rItie meLavavI te kahe che. temAM puSpA agIcA vagere uttama sthAnethI mALI vagere khagIcAnA rakSakAne saMtASa thAya te mujakha sampUrNa mUlya ApIne potAnI jAte, athavA peAtAnA khAsa vizvAsu kAI puruSa dvArA magAnavAM joIe. te paNa pavitra karaDIyeA ke dhAtunA tevA uttama pAtramAM, upara pavitra vastra DhAMkavA pUrvaka ane chAtI jeTale uMce e hAthamAM dhAraNa karIne lAvavAM ke maMgAvavAM joIe, e pramANe pANI paNa uttama sthAnethI tevA uttama pavitra pAtramAM be hAthathI upADIne bahumAnapUrNAMka lAvavuM-maMgAvavuM joie. (ema sa` vastu mATe samajavuM. have AgaLanA vidhi kahe che 3) te pachI uttarAsa`ga ( khesa )nA cheDAnAM ATha paDa karIne sukha-nAka khaMdhAya tema sukhakAza mAMdhavA kahyu che ke "kAUNa vihiNAhANaM, seyavatthaniaMsaNo / korsa tu kAU, hibiMbANi pamajjae ||1|| " ( zrAddhadinakRtya- 24) AvA --" vidhipUrvaka snAna karIne pavitra zveta vastrA dhAraNa karyAM che jeNe, evA zrAvaka mukhakeza khAMdhIne gharadeharAsaranA bimbAnu pramAna kare." sukhakAza paNa jema samAdhi rahe tema bAMdhavA, arthAta-jo ( koI rAgI ke ati sukumAra zIravALAne) vyAsAcchavAsa rokavAthI nAsikAne da-mAdhA thAya tA nAsikAne na paNa khAMdhe; kAraNa pUjApacAzakanI gA. 20 mAMkahyuM che ke--"vacce vijhana, bAla aA jJAnamAhI" ene tyAM TIkAmAM artha karatAM jaNAvyuM che ke--vastra vaDe nAka AMdhIne athavA je nAka khAMdhavAthI asamAdhi thAya. teA nAkane khAMdhyA vinA paNa jema samAdhi rahe tema sukhakoza khAMdhavA.' athavA 9. gAmaDAo ke zaheromAMthI moTA zaherAmAM maMgAvavAmAM AvatAM puSpo vagerene aMge ghaNI AzAtanA saMbhavita che. puSpo ghaNAM tA vAsI hoya, te melA kapaDAnA kakaDAmAM bAMdhIne lAve-laI jAya DamarA vagere bahAragAmathI Ave te prAyaH AgaLanA divase ja cUMTelA vAsI hAya, ItyAdi dareka AzAtanArUpa che. caiADu' paNu sArUM" karo."--e kahevata mahattvabharI che. dekhAva mATe vadhatI jatI ati pravRttithI maryAdA sacavAya nahi, ethI dharmonuM bahumAna ghaTe, ane zrIjitazvaradevAe batAvelA nimaLa " paNu karanArAonI khAmIethI jagatamAM halakA dekhAya, temAM nimita banavAthI samakrita paNa malina thAya, mithyAtvameAhanIya karmAM baMdhAya, tathA jIva durlabhameAdhi thAya. puSpAnI jema prakSAlanA pANInI zuddhi mATe paNa pU lakSya ApavuM joie. pANInAM vAsaNe melAM ke aMdara lIlaphugavALAM na hovAM joIe, te sApha rAkhavA sAthe temAM lIlaphuga na thAya tenI khAsa kALajI rAkhavI joie ane pANI pazu te divasanuM tAjuM lAveluM hovuM joIe. A ane bIcha svaSuddhithI samajAya tevI aneka bAbateAmAM jeTalI vadhAre zuddhi teTalu vizepa La che. azuddhithI--avivekathI kabaMdha thAya che. 10. jainadarzanamAM eka brahmacaya sivAya anya kAI viSayamAM * amuka Ama ja karavuM' evA ekAnta nathI, AnA artha kAi ema na kare ke- zAstramAM nAka bAMdhavAnI jarUra nathI' ema kahyuM che. A vacana apavAdarUpa tevA kArya sukAmaLa sadhayaLuvALA, rAgI ke azakta vagerene aMge kahyuM che. vastuta: niSkapaTabhAve zrIjina-AjJApAlananI bhAvanApUrNAMka sa' kAryAM, zakitane chUpAvyA vinA karavAM, e cAbakArAte Azaya che, mATe zrIjinavacananA kAI durUpayoga kare to virAdhaka gaNuAya che, Page #414 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ba0 3-dinacaryA-mukhakeza, kezara ne nirmAlyanuM svarU5] 361 sarva kAryo niSkapaTabhAve "yatnapUrvaka (pitAne AtmA na ThagAya tema) karavAM, e hakIkta sarva adhikAromAM yathAyogya samajI levI. zrIjinapUjA karatAM A rItie mukhakeza bAMdhe te yuktithI paNa vyAjabI che, kAraNa ke-sevake paNa pitAnA svAmI (rAjA vagere) ne jyAre aMgamardana ke dADhI-mUchanI racanA vagere karavuM hoya tyAre te pramANe mukha bAMdhIne ja kare che. kahyuM che ke vaMdhittA jANavo, vALa vALarg pogi | patthivamuvAsae khalu, vittinimittaM bhayA ceva // 1 // " bhAvArtha-"hajAma AjIvikAne arthe (rAjAnA kepanA) bhayathI AThaguNa (ATha paDA) vastrathI mukha bAMdhIne rAjAnI upAsanA (hajAmata vagere sevA) kare che." e mukha bAMdhavAne aMge jaNAvyuM te pachI pramArjana karelA-pavitra orasIyA upara jemAM trasa ja na hoya tevuM, zuddha kareluM ane jAtivata (uttama-pavitra) kesara kapUra vagerenI sAthe caMdana (sukhaDa) ghasIne be pAtramAM juduM juduM utAravuM, vadhumAM trasa vagere jIvo na hoya tevA zuddha karelA dhupa, uttama dhIne pUrNa dIpaka, akhaMDa ane nirmaLa akSata (cokhA), sopArI, uttama jAtinuM tAjuM (bIjAe nahi cAkheluM) naivedya, suMdara uttama jAtinAM tAjAM phaLa, nirmaLa-zuddha pANIthI bharelAM pAtro (kaLaza) vagere sarvasAmagrIne meLavavI. e pramANe pUjAnAM dravyanI pavitratA sAcavavI. bhAvanI zuddhi (pavitratA) te rAga-dveSa-kaSAya-IryA-A leka paralokanAM jaDa sukhonI IcchA, kutUhala-vyAkSepa (cittanI DAmADoLa dazA) vagerene tyAga karavApUrvaka cittanI ekAgratA sAdhavAthI thAya che. kahyuM che ke manovAvavora-jUnIpariyA zuddhi sAviSA jA, zrI jUnano zA * bhAvArtha"mana-vacana-kAyA-vastra-bhUmi tathA pUjAnI sAmagrInI vizuddhi ane cittanI sthiratA e sAta prakAranI zuddhi zrIarihaMta paramAtmAnI pUjA vakhate karavI." ema dravya ane bhAvathI pavitra thaIne gharamaMdiramAM praveza kare. kahyuM che ke - 11. pUjAmAM kesara-barAsa sAthe ja caMdanane adhikAra che. ekalA caMdananI pUjA ayogya che. jyAM jyAM caMdanapUjA vagere zabdo Ave che, tyAM tyAM kesamizrita caMdana samajavuM. kesara karatAM caMdananuM pramANa vadhu rAkhavAnuM hovAthI mAtra caMdana zabda vAparavAmAM Ave che, vyavahAramAM paNa ema ja bolAya che, lADu sAthe dALa, zAka vagere hovA chatAM jamaNa lADunuM kahevAya che. vaLI kRpaNutA ke azakitanA yoge halakuM-banAvaTI kesara vAparavuM te paNa ayogya che. pUjAmAM thoDAM paNa uttamatama be ja vAparavAM joIe. kesarapUjA zAstramAM kahI che te ahIM kahelA kesara' zabdathI spaSTa che, 12. paMDita zrIvIravIjayajI mahArAja sAta zuddhi mATe kahe che ke , aMge vasana mana bhUmikA pUjepakaraNa sAra; nyAyakanya vidhizuddhatA, zuddhi sAta prakAra." vaLI zrIharibhakavikRta sAdha prakaraNa gA0 130 mAM dhana, vastra-kSetra-mana-vacana-kAyA ane pUjepakaraNa e sAta zuddhi jaNAvI che. Page #415 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 362 dha saMbhA. 1-vi. 2-gA0 61 " zAzayana li zAha, umAna nirakSaTT I __yatnapUrva pravizyAntadakSiNenAghriNA tataH // 1 // " " sugandhimadhurairdavyaiH, prAGmukho vA'pyudaGmukhaH / " rAmanAtha kAyA, maunavAna hevamata rA" bhAvAtha-"purUSa dvAranI jamaNI ane strI DAbI zAkhA taraphathI, jayaNApUrvaka pahelAM jamaNe paga daherAsaramAM mUkIne praveza kare ane pUrva ke uttaradizA sanmukha rahI sugaMdhavALAM, madhura ane uttama drathI DAbI nAsikA cAle tyAre maunapaNe devapUjana kare." ema kaheluM hovAthI e rItie praveza kare ane praveza karatAM "nisIhi karavI, traNa pradikSaNa devI" vagere (daza trika cAlu adhikAramAM ja kahevAze te) vidhi karo. pachI zrIjinamaMdiranuM pramArjana karIne pavitrapATalA vagere upara padmAsanathI besIne, pahelA utArelA bIjI vATakImAMnA athavA pUjAnI vATakImAMthI bIjI vATakImAM ke hathelImAM lIdhelA caMdanathI kapALe, gaLe, hRdaya ane peTe tilaka kare tathA karNikA, bAjubaMdha, hastakaMkaNu vagere bhUSaNe citare. pachI baMne hAthe caMdana carcAne, dhUpa daIne mahastaka (morapIMchI) vaDe prabhupratimA uparathI nimaya utAre. nirmAlyanuM svarUpa A pramANe che " movina Turtha, nikhara viMti ttA" (caitya vR0 mA. 81) arthAta "gItArtho, bhegathI naSTa thayuM hoya te dravyane nirmAlya kahe che" ema cityavandana brahadbhAgyamAM che tathA "jinabiMba upara caDhAveluM je nisteja thayuM hoya-jenI zebhA cAlI gaI hoya, je gaMdha badalAI javAthI vigaMdhavALuM banyuM hoya ane tethI zobhAnA abhAve darzana karanArA bhavyajInA manane prameda upajAvI na zake, tene bahuzrata nirmAlya kahe che. " e pramANe pU. zrI devendrasUrijI makRta saMghAcArabhASyamAM paNa gA 08 nI TIkAmAM pUjAtrikanA adhikAramAM kaheluM hovAthI je je dravya bhegathI naSTa thayuM hoya-pharI caDhAvavA lAyaka na rahyuM hoya te nirmAlya samajavuM. AthI vicArasAra prakaraNamAM je kahyuM che ke-pratimAnI sAme mUkelA akSata vagerene nirmAlya gaNavA," te ghaTatuM nathI, kAraNake-bIjA zAstromAM nirmAlyane artha te karele jaNAtuM nathI ane yuktithI paNa te artha ghaTatuM nathI. e mujaba nirmAlyanuM svarUpa kahyuM. tatva te kevalIgamya jANavuM. varSARtu vagere kALamAM te utArelA nirmAlya (puSpa vagere) mAM kuMthuA vagere trasa jIvenI utpattine saMbhava hevAthI, jyAM manu bene saMgha, AkramaNa vagere na thAya tevA pavitra sthAne te juduM juduM nAkhavuM. ema karavAthI jIvahiMsA sAthe azAtanA paNa na thAya. e ja pramANe snAtra-prakSAlananA pANIne aMge paNa samajI levuM. pachI zrIjinapratimAnuM kALajIpUrvaka pramArjana karIne, thALa vagere je bhejanAdi pitAnA karmomAM na vaparAyuM hoya, tevA pavitra pAtramAM zrIjinamUrtine padharAvIne ucca 13. AnI nizAnI tarIke vartamAnamAM koI kaI sthale zrAvake te te aMgomAM kesaranAM tilaka karatA jovAya che. A vidhi dina-pratidina lupta thatuM jovAmAM Ave che. te anicchanIya che. Page #416 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pra0 3-dinacaryA-prakSAlana vidhi ] 363 sthAne sthApavI, pachI be hAthe pavitra jaLakaLaza vagerethI abhiSeka kare. prakSAlanA pANImAM pahelAMthI ja kesara vagere mizrita karavuM. kahyuM che ke - " sipUramAM tu, uMdho vAM to yuvavAde tu, cha marisaMkulo zA " (zrAvina nA paS). bhAvArtha-"bhakitavaMta zrAvaka pramArjanA karyA pachI kesara, barAsa tathA uttama auSadhio ane caMdana vagerethI mizrita karIne, uttama sugaMdhI pANIthI tribhuvananAthane snAna karAve." prabhune prakSAla karatI vakhate bhAvanA bhAve ke vAittaifma ni!, musini lirdiA tiasAsurehiM havio, te dhannA jehi diTTho si // 1 // " bhAvArtha_"he svAmina! bALapaNe (janma samaye) sumerUgiri upara suvarNa (AdinA) kaLaza vaDe deva-dAna (indro) e sanAtra karyuM, te vakhate jeoe ApanuM darzana karyuM te AtmAe dhanya che." vagere. | mukhyatayA prakSAla, pUjA, vagere karatAM mona karavuM joIe, na thaI zake to pApavacananene. te avazya tyAga kara ja joIe, nahi te karelI traNa nizIhi nirarthaka bane, e pramANe zarIre khaNavuM vigere paNa vajevuM ja joIe. kahyuM che ke - " kAyakaNDUyaNaM vajje, tahA khelavigiMcaNaM / zuputtama veva, dUrgata gAvaMdhULat " (zA nichanya, mA. 18) bhAvArtha-"jagatanA baMdhu zrIjinezvaradevanI pUjA karate zrAvaka, zarIre khaNavuM, ghUMka baLa vagere kADho tathA stuti stotra bolavAM, e darekane vaje." pachI jayaNApUrvaka vALAkuMcIne upayoga karo. ema prabhune snAna karAvyA pachI eka aMgaluchaNathI saghaLuM pANI sApha karavuM ane dhUpathI dhupelA kemaLa bIjA aMgaluchaNAthI vAraMvAra mUrtinAM saghaLAM aMgane sparza karIne pratimAne sarvathA kerI karavI. e mujaba be aMgalUchaNathI saghaLIya pratimAone nirjaLa karavI. jyAM jyAM theDI paNa bhInAza rahe tyAM tyAM 14. vALAcI, kesara vagere na nIkaLI zake tyAM ja, pagane kAMTo kADhavAmAM pIDAne bhaya rahe tema, halakA hAthe, pratimAne sAkSAta prabhu samajIne, dhImethI karavI. 15. be aMgaluchaNa kahyAM che temAM pahelA aMgalUchaNAthI ja pratimA kerAM thAya tema karavAnuM ane bIjuM to mAtra kamaLa-dhupeluM biMbane sparza karavArUpe ja kahyuM che te dhyAnamAM rAkhavuM. arthAta aMgaluchaNAM halakI jAtinAM vAparavAthI pANI cusAtuM na hoya tyAM paNa be ja aMgalUchaNuM karavAM evo niyama nathI. aMgalUchayuM uttama-pANI cUse tevA kApaDanAM-melahita-sApha rAkhavAM, pahelA ke bIjA aMgalUchaNAthI pANuM taddana sApha thayA pachI ja upara chelluM maMgalUchazuM taddana zuddha, bArIka ane dhUpadhUpita karIne pheravavuM. pratimAjIne prakSAlA karyA pachI bane teTalAM vahelAM kerAM-sApha karavAM, vilaMba thAya te pANI sukAI javAthI pratimAjInAM aMgomAM lIlaga ane kAlimA (kALAza) thavAno prasaMga Ave. Page #417 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 364 50 saM bhA0 1-vi0 2-gA0 61 zyAmatA Ave, (zyAma paDe) mATe pratimAne jarAya bhIMjAelAM rAkhavAM niha. 5AMcatIthI' vagere pratimAo tathA cAvIzIenA paTTo (siddhacakranI pATalI, vageremAM) snAtranuM pANI paraspara lAge teA paNa doSa nathI. te mATe kahyu` che ke 8 rAcappoLo, sombe sayiAmalevalsa / nIvAminame vinayA-purI vinaya teevALa ArA " " bhiMgAilomahatthayalUhaNayAdhUvadahaNamAIaM / paDimA sahANa ya, pUyAe ikkayaM bhaNiyaM // 2 // " " nizruganimiMsajjA, sAsamuLevu timu tri chokhkhu / amone saMkhyA, vAnA isaMpuThThA ArA " puvvadharakAlavihiA, paDimA dIsaMti ke suvi puresuM / vAravA o fNAvavA, 2 malayA ? paMcavidA ya / / " (saMzleSama. tevAdhi0271 thI 277) bhAvA - rAyapaseNI sUtramAM saudharma devalAkamAM suriyAla devanA adhikAramAM ane jIvAbhigama sUtramAM vijayA nagarImAM vijayadevanA varNanamA kahyuM che ke- kaLaza, leAmahasta ( mArapIMchI ), agaluchaNAM, dhUpadhANAM vagere, zAzvata pratimAkhAnA tathA zrIjinezvaradevAnI dADhAonA pUjana mATenAM eka ja heAya che. nirvANu pAmelA zrIjinezvaradevAnI dADhA (vagere) traNeya leAkamAM devAe vajAnA dAkhaDAemAM bhegAM ja rAkhelI hoya che ane snAtrajaLa vagerethI pazu te paraspara sparza karAyelI hoya che, arthAt tyAM snAtrajaLa vagere ekanu bIjAne aDake che. vaLI pUrvadharAnA prAcInakALamAM bharAvelI eka vyaktipratimA, khIjI kSetrapratimA ane trIjI mahA pratimA,--ema traNa prakAranI pratimAo keTalAya zaherAmAM jovAmAM Ave che. (zrIharibhadrasUrIzvarajI ma kRta pratiSThA-SoDazaka vagere) graMthAmAM pragaTa kahevuM che ke-- 46 vyaktyAkhyA khalvekA, kSetrAkhyA cAparA mahAkhyA ca / stIrthadA kila, tasya tadAdyeti samayavidaH // 1 // 19 " mAthAnAM tu tathA, sarveSAmeva madhyamA devA / ', saptatyadhikazatasya tu, carameha mahApratiSTheti || 2 || " ( pratiSThASoDa gA0 2-3) bhAvArtha -" vyaktipratimA, kSetrapratimA ane mahApratimA, ema traNa prakAranI pratimAe kahelI che. temAM je kALe je tItha kara hAya te kALe teonI pratimAne zrutadharA 'vyaktipratimA' kahe che, bharatAdi kAi eka kSetranA zrIRSabhadeva vagere sarve (cAvIza) bhagavaMtAnI eka paTamAM legI bharAvelI hoya tene 'kSetrapratimA' jANuvI ane sarva kSetrAnA ekasAsIttera tIrthaMkarAne eka ja paTa banAvelA hAya tene ' mahApratimA ' jANavI. '' vaLI-''. mAjApara gALa ni, vAnanArUM sepha niLaviSe | puNyayapattAvi, vavIi siLAmaM ghA jha Page #418 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pra. 3-dinacaryA-aMgapUjA] "tA najjaI no doso, karaNe cauvIsavaTTayAINaM // AyaraNAjuttIo, gaMthesu ya dissamANattA // 2 // " | (saMpa vidhi 278-271) bhAvArtha-" vaLI parikaramAM rahelA, mAlAdhara Adi devanuM snAtra( prakSAla) nuM pANI vagere zrIjinapratimAnA aMgane sparza kare, ke pustaka vagerenAM pAnAMne ekabIjAne-nIce-uparanAne parasapara sparza vagere thAya, te paNa temAM doSa jaNAtuM nathI, kAraNa ke-covIsI paTTaka vagere bharAvavAnI prAcIna AcaraNuM (paraMparA) che ane zAstragraMthomAM paNa te pramANe AdhAro maLe che. je azAtanA-deSa hoya te evA paddha vagere banAvavAnI paraMparA cAle nahi; UlaTuM zAstramAM tenA doSano ulalekha karyo hota. vaLI cityavaMdana-mahAbhASyamAM paNa kahyuM che ke - " jiNariddhidaMsaNatthaM, egaM kArei koi bhattijuo / pAyaDiapADiheraM, devAgamasohiyaM ceva // 1 // " "haMsaT-nA-ripassiAjane niSyi che paramiTTinamokAraM, ujjamiuM koI paMca jiNA // 2 // " " kallANayatavamahavA, ujjamiuM bharahavAsabhAvi tti / bahumANavisesAo, keI kAriti cauvIsaM // 3 // " * ukkosaM sattarisaya, naraloe viharaitti bhattIe / sattarisayaM pi koI, biMbANa kAraha dhaNaDDho // 4 // " bhAvArtha-" tIrthakara (paNuM ) nI addhinAM darzana karavAnA udezathI bhakitavaMta zrAvaka prAtihAryo tathA devanAM Agamana vagere ( parikara ke samavasaraNa) yukta amuka koI eka tIrtha karanI pratimAne banAvarAve, kaI jJAna, darzana ane cAritra--e traNeyanI ArAdhanA mATe bhegI traNa pratimAone bharAve, paMcaparameSTi zrInamaskAra mahAmaMtranI ArAdhanA karIne tenA ujamaNu arthe kaI pAMca jinezvaradevenI bhegI (paMcatIthI) pratimA karAve athavA te koI bharatakSetramAM thayelA vIza jinezvaranAM kalyANakane tapa karIne ujamaNumAM bahumAnapUrvaka teo darekanI pratimAone covIzIpaTTaka (vIsapaTTo ) bharAve ane keI dhanADhaya te bhaktinA coge manuSyalokamAM (paMdara karmabhUmimAM utkRSTA) ekasesIttera jinezvara vicAratA hoya mATe te ekasIttera tIrthakarane paTa paNa karAve." e pramANe kaheluM hovAthI traNatIthI, paMcatIrthI, vIzIpaka vagere karAvavAM te asaMgata nathI paNa vyAjabI che ane e pratimA bharAvavAnuM vidhAna che te sarvene ekIsAthe prakSAlakaravAthI ekabIjAnA prakSAlanA pANIne paraspara sparza thAya te paNa kaI deSa nathI. aMgaluchaNa, hAtha vagere pratimAnA prakSAla mATenA pANInA pAtramAMthI pANI laIne devAM nahi, paNa bIjA pAtramAM rAkhelA zuddha pANIthI dhovA. arthAt zrIjinapratimAnA bahumAnanI khAtara, eka ja jAtinAM hovA chatAM, caMdana, pANI vagere dravya pUjA mATe judAM rAkhavAM ane Page #419 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 36 [ dha sa'0 bhA0 1 vi0 2 gA0 61 peAtAne tilaka karavA ke hAtha dheAvA vagere mATe paNa anya bhAjanamAM te te judAM rAkhavAM. e pramANe snAna (prakSAla )nA vidhi jaNAvyo. have--pUjAnuM svarUpa kahe che. aMgapUjA, atrapUjA ane bhAvapUjA-ema pujAnA traNa prakAreA che, temAM upara jaNAvI te snAtra ( jaLapUjA rUpa eka aMgapUjA kahI, have bIjI ca MdanapUjArUpa aMgapUjA kahe che. caMdanapUjA, be caraNe, be jAtu ( DhIcaNA), be hAtha ( kAMDAM), e khabhA ane mastaka, e nava aMge kramazaH karavo ema kaheluM hovAthI ane e adhikArane A graMthamAM paNa AgaLa kahevAnA hAvAthI, e naveya aMge 16sRSTikrame kesara, kharAsa vagerethI mizrita gozISa caMdana vagerethI pujana kare. kAi ema paNa kahe che ke-pahelAM bhAla ( lalATa ) mAM tilaka karI pachI naveya aMge pUjA karavI. pUrva zrIjinaprabhasUrijIkRta pUjAvidhimAM tA kahyuM che ke cch "" "sarasasurahicaMdaNeNaM devassa dAhiNajANu - dAhiNakhaMdha - nilADa - vAmakhaMdha- vAmajANu-lakkhaNesu paMcasu hiarahiM saha chasu vA aMgesu pUaM kAUNa paJcaggakusumehiM gaMdhavAsehiM va pUraha / bhAvA - " tAjA--suga'dhIcaMdana vaDe zrIjinezvaradevanA jamaNeADhI caNu, jamaNeAkhaze, lalATa, DAryokhabhA ane DAbe DhIMcaNu, e pAMca aMge athavA hRdaya sAthe cha aMge pUjA karIne tAjA puSpA vaDe ane sugaMdhIdAra vAsa vaDe pUjana karavu, " te pachI trIjI puSpapUjA ( nAmanI aMgapUjA ), suMdara varNa vALAM (kALAM vagere nahi ), suga - dhavALAM, tAjA, jamIna upara na paDayAM hoya tevAM, pUN khIlelAM ane jenI pAMkhaDIo vagere kharI gaI na heAya tevAM turatanAM-tAjAM aneka jAtinAM chUTAM puSpAthI athavA judI judI rItie (hAra, TATara, kalagI vageremAM) guMthelA puSpAthI kare. vastutaH ahIM jaNAvyAM tevAM ja puSpAthI . pUjA karavI. kahyuM che ke 44 ** 66 na gu jUnavedeva, mumaine madInantaH / / na vizIne hai: sva. nAyumoniyAjJimiH / / kITakazApaviddhAni, zIrNaparyuSitAni ca / yajJeyeTULanAmena, vasitaM yazonitam ||rA jha pUtigandhInyagandhIni amlagandhIni vajrjayet / malamUtrAdinirmANA - ducchiSTAni kutAni ca ||3|| " bhAvArtha -"sUkAM, jamIna upara paDI gayelAM, tUTI gayelI pAMkhaDIovALAM, azubha cIne sAthe spezita thayelAM ane nahi khIlelAM puSpothI devanu' pujana karavuM nahi, temaja je puSpAnI kaLIyeA vadhu varasAdathI ke kIDA vagerethI khavAi gai hAya, je cImaLAI gayelAM hAya, je AgaLanA divase cUTelAM vAsI hAya, jenA upara karALIAe jALa gUMthI hAya, je dekhAvamAM suze!bhita na heAya, je kharAba gaMdhavALAM hAya, jemAM bIlakula gadha na hAya ke jenI gaMdhamAM khaTAza hAya ane je pAse hAvA chatAM jhADA-pezAba vagere karavAthI ucchiSTa (phekI devA yAgya ) thayAM hAya, evAM puSpothI devapUjana karavu nahi, "" 16. kramazaH pUrva, dakSiNa, pazcima ane uttara-e sRSTikrama ane tethI ulaTA saMhArakrama kahevAya che. 66 Page #420 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pra0 3-dinacaryA-agrapUjA ] 367 vaLI sAmarthya (saMpatti) hoya te ratnanAM, sonanAM, metInAM (mugaTa hAra vagere) AbharaNethI, rUpAnAM-nAnAM puSpo vagerethI ane suMdara judI judI jAtinA caMduA (paMDhIyAM, pachADI) vagere rezamI vastrothI paNa zrIjinapratimAne alaMkRta karavI. e pramANe karavAthI pitAne mahAna lAbha thavA sAthe bIjA paNa AtmAone bhAvavRddhi vagere upakAre thAya che. kahyuM che ke " pavarehiM sAhaNehi, pAyaM bhAvo vi jAyae pavaro / na ya anno uvaogo, eesi sayANa laTTayaro // 1 // " (saMjoSaka reji. 217) bhAvArtha"pUjAmAM sAdhane (sAmagrI) uttama hovAthI jIvane prAyaH bhAva paNa uttama thAya che ane purUSone (puNyanA cege prApta thayelI) pitAnI sAmagrIne jinabhaktimAM vApa ravA je uttama upayoga paNa keI nathI." zrAddhavidhi graMthanI TIkAmAM te eTaluM vizeSa kahyuM che ke-"zreSTha karamAyA vinAnAM, vidhipUrvaka lAvelAM zatapatra-sahastrapatra-jAI-ketakI-campaka vagere pavitra puSpane gUdhIne, vIMTIne, bharIne ke jaththa (samUha) karIne zrIjinapratimA mATe mALA-mugaTa, ziraska (mAthe paherAvavAnI pAghaDIzirapeca vagere) athavA puSpagraha (jALI guMthIne maMDa5) vagere banAve." - caMdanapUjA, puSpapUjA vagere evI rItie karavuM joIe, ke jethI pratimAnAM netra-mukha DhaMkAI jAya nahi ane zebhAmAM suMdaratA vadhe, kAraNa ke-darzana karanArAone darzana karavAmAM harSa e rItie ja vadhI zake. (arthAt darzana karanArane u9lAsa vadhe tema suMdara goThavaNathI puSpapUjA karavI; mukha, netra vagere DhaMkAya nahi tema kALajI rAkhavI) A sivAya-"bhagavAna upara kusumAMjali caDhAvavI, paMcAmRtathI prakSAla kara, zuddha jaLanI dhArA devI, kesara-barAsa vagerethI mizrita caMdana vilepana karavuM, zarIra upara AMgI (aMgaracanA) karavI, gerocana-kasturI vagerethI tilakapatrabhaMgI (lalATe ADa ke netra upara bhrakuTIracanA) vagere karavuM, vagere bIjA paNa aMgapUjAnA prakAre bhakitacayanI pUjAnA adhikAramAM kahevAze te yathAyogya jANavA. zrIjinapratimAnI hathelImAM senAnuM bIjuM ke zrIphala, sepArI, nAgaravelanuM pAna, tathA sonA-rUpAnANuM ke sIko (mudrA) vagere mUkavuM; kRSNaguru vagere uttama jAtinA dhUpa ukhevavA; sugaMdhIdAra vAsakSepa kare, vagere paNa saghaLuM aMgapUjAmAM ja gaNAya che. kahyuM che ke "bruvA-viskevaLa-dira,vastha--dhava-guheM ! thI nipUNA; rastha vihI isa khAya, ne ?" (10 mahAbhASya.) bhAvArtha-"snAtra, vilepana, AbharaNuM, vastra, kuLa (hAthamAM bIrU vagere) baMdha (vAsa cUrNa vagere), dazAMgAdi dhUpa ane pupithI zrIjinazvaradevanI aMgapUjA karI zakAya che. tene A vidhi jANa.)" temAM dhUpa zrIjinezvaradevanI DAbI bAjue ukheva. e pramANe pahelI aMgapUjAnuM svarUpa kahyuM. have agrapUjA kahe che. Page #421 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 10 sa0 bhA0 1-vi0 2-gA0 61 te pachI (tAjA-suga Mdhi) ghIthI bharelA pUrNa dIpakeA vaDe, zAlI vagere (uttama jAtinA) aMkhaDa cAkhA vaDe, bIjorAM vagere vividha jAtinAM uttama phaLA vaDe, sarva prakAranAM naivedya vaDe tathA ni`La jaLathI bharelA uttama zaMkha' (kaLaza-ghaTa) vagere jalapAtrA (zrIjinapratimAnI sanmukha sthApavA) vaDe apUjA karavI. temAM dIpaka zrIjinapratimAnI jamaNI bAju sthApana karavA ane cAMdInA sAnAnA anAvelA ke zAlI vagere DAMgaranA akhaMDa cAkhA vaDe zrIjinapratimA AgaLa ATha magalanI racanA karavI. te ATha maMgala A pramANe che. 1-4Nu, 2-bhadrAsana, 3- mAna ( zayAvasaMpuTa ), 4-zrIvatsa, pa-mastyayugala, 6-svastika, 7-kuMbha ane 8-naMdAva. athavA bIjI rItie jJAna, darzana ane cAritranI ArAdhanA nimitte pATalA vagere upara STikramathI uttama akSatathI traNa DhagalI karavI ane upara sepArI vagere kaLA mUkavAM. kerI vagere koI navAM kLA jyAre Ave tyAre pahelAM te zrIjinezvara bhagavAnane bheTa karavAM. jo saMpattisAmarthya hAya teA sUra (rAMdhelA cAkhA) vagere azana, sAkara-geALa vagerenAM pANI, mULA vagere khAdima ane (kArAM) pAna vagere svAdima, e cAreya prakAranA AhArathI zrIjinezvaradevanI naivedya pUjA karavI. A naivedyapUjA tA darAja pattu karavI sahelI che ane mahA phulane ApanArI che. temAM pazu AgamamAM rAMdhelA dhAnyanuM pratipAdana kareluM hAvAthI, rAMdhelA dhAnyanI pUjA vizeSa phaLa Apa nArI ane ( gRhasthane prAyaH rasAi thatI hAvAthI) darareAja karavI sahelI che. rAMdhelA dhAnyanu vidhAna AvazyakaniyuktimAM samavasaraNanA adhikAramAM 'auda vahI' e pAThamAM kahelA ' khalI'18 zabdathI jaNAvyuM che. nizIthasUtramAM paNa to pamADuM devIpa savva mahimA, hAruM aLiya--" cAhidevo vaddhamANasAmI tassa paDimA kIrautti, vAhio kuhADo, duhA jAyaM, picchA lavyAlaMkAra - vimUlika maLavo hima " e pArDamAM 'vRttimAr yAnuM ' zabdothI, tathA nizIthasUtranI pIThikAmAM paNa 'iitta zivovalamanimitte kyo vikhtadda ' e pAThathI sarva upadrava zAnta karavA mATe krUra karavA te khalI kahevAya che. ema jaNAvyuM che. mahAnizItha sUtranA trIjA adhyayanamAM--" nuM tANaM bhagavaMtANaM gaMdha - malla-paIva - saMmajjaNovalevaNa vitthiNNabali-vattha-dhUvAIpahiM pUAsakkArehiM pAimamanAM vajrajvALA tisthuLaLa ( "x) rAmetti " kahyu che, temAM vidhiyahi' zabdo jaNAvyA che. e mujama AgamemAM khali-naivedyapUjAne aMge aneka zAstrapAThA che. te pachI gAzISa caMdananA rasathI paMcAMgulIsAthe hAthanAM taLIyAM vadhu maMgala Alekhana ( mAMDala' racavu, hAla thApA devAya che te) vagere karavuM. e sa` agrapUjAmAM gaNyu che. kahyu` che ke : . " gaMdhana-naTTa-vALa, vaLanAraktiApha TIvADuM / jaM kicca taM savvaM pi, oaraI aggapUAe ||1|| " ( caityavaMdana - bR0 bhA0 ) 84 17. kAi kAI zrIjinamadizamAM za*khanI tathA aSTamagalanI pATalIonI paNa pratimAnI jema prakSAlapUjA vagere jovAmAM Ave che, tene badale pUrvakALe arthapUjA rUpe pANIthI zaMkha bharIne pratimA AgaLa sthApanA ane meAtI-akSatAdithI aSTama'galanI racanA karAtI hatI. Aje paNa tema karavuM vyAjakhI jaNAya che. 18. khalI eTale ana--rAMdhelA bhAta, evA 'kUra' zabdanA atha kASAmAM dhaNA sthalAe karelA che. Page #422 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pra0 3-dinacaryA-bhAvapujA ] 369 bhAvArtha "gAna karavuM, nAca kare, vAtra vagADavAM, lavaNujaLa, telugu utAravuM,) AratI dIpaka utAravA, vagere je je kAryo che, te te sarva agrapUjAmAM gaNAya che." e pramANe bIjI agrapUjAnuM varNana karI have bhAvapUjA kahe che. bhAvapUjA-zrIjinezvaradevanI aMga-agrapUjA aMgenI pravRttine tyAga karavArUpa bIjI vAra nisihI kahevApUrvaka, je sthalane saMkoca na hoya te AzAtanAne TALavAnA uddezathI jaghanyathI zrIjinapratimAthI nava hAtha ane teTalI jagyA na hoya te ochAmAM ochuM aDadhe hAtha paNa dUra besavuM, vadhu dUra besavuM paDe te (jinezvaranA avagrahathI bahAra) utkRSTathI sAITha hAtha dUra besavuM. temAM paNa purUSe zrIjinezvaradevanI jamaNI (pitAnI DAbI) bAjue ane strIe DAbI bAjue besIne viziSTa stuti, stavana vagerethI caityavadana rUpa bhAvapUjA karavI. kahyuM che ke tA 3 mAtrapUSA, kAu vivaMtari .. jahasatti cittathuithutta-mAraNA devavaMdaNayaM // 1 // " bhAvArtha-batrIjI bhAvapUjA eTale cityavaMdanane yogya ucita pradeza (jagyA)mAM besIne yathAzakita judAM judAM stuti, stotro vagerethI devavaMdana karavuM." nizIthasUtramAM paNa kahyuM che ke "sa gaMdhAraNAvo bApuri zuLato tA zikSiA mo niri" arthAt "te gaMdhAra zrAvake stavana-stutio vaDe stavanA karatAM karatAM sapUrNa aherAtrI sudhI tyAM parvatanI guphAmAM nivAsa karyo, " vasudevahiMDImAM paNa kahyuM che ke-"vasudevo prabUke vamattalAvavAmarganA - apavAno thauttajuvo "i arthAt jeNe prabhAtakALe samagra zrAvakanI karaNIrU pasAmAMyika vagerene niyama pUrNa karyo che, jeNe paccakkhANa grahaNa karyuM che tathA jeNe kAussaga, stuti, vandana karyA che e vasudeva" ityAdi. e pramANe aneka graMthomAM zrAvaka zrAvikA vageree paNa kAussaga, stuti, stavana vagerethI caityavaMdanA karavAnuM kaheluM che. bhAvapUjArUpa te caityavandanA jaghanya, madhyama ane utkRSTa-ema traNa prakAranI che kahyuM che ke " nALa =mA, viphAM magna saMghuguNA | paNadaMDa-thuicaukkaga,-thayapaNihANehiM ukkosA // " (caitya0 mUla bhA0 gA0 23) bhAvArtha-" navakAra vaDe, eTale be hAtha joDIne mastaka namAvavArUpa praNama mAtrathI, athavA "no rahRtA' vagere eka navakArathI, agara jemAM namaskAra kareluM hoya tevA eka ke ekathI vadhAre ke, kAvya, vagere bAlavApUrvaka namaskAra karavA mAtrathI je vandanA karavAmAM Ave tene jaghanya caityavaMdanA kahI che; kAraNa ke-temAM bolavAnuM apa ane eka praNAmarUpa ja kriyA paNu alpa che. A praNAma pAMca prakAranuM che. kahyuM che ke " prakAzita nAme, cAra jajoyo | gavAna nAmane cA, vAyora zirasadatathA zA" Page #423 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 70. [ dha0 saM0 bhA. 1-vi0 ra-gA0 61 " vALa sAravo - /raja . zirasaH karayorjAvoH, paJcAGgaH pazcanAmane // 2 // " bhAvArtha-1. mAtra eka mastaka namAvavAthI je praNAma thAya te eka aMgI, 2. be hAtha joDavAthI be aMgI, 3, be hAtha joDIne mAthuM namAvavAthI traNa aMgane, 4. be hAtha tathA be DhiIMcaNa-ema cAra aMge namAvavAthI cAra aMgavALo ane 5. be hAtha, be paga tathA mastaka- ema pAMceya aMge namAvavAthI paMcAMgI praNAma kahevAya che." ema mAtra praNAmAdithI paheluM jaghanya "cityavandana jANavuM. "daMDaka" eTale arihaMta ceI. ANuM vagere cityastavasUtra ane "stuti" eTale kAussagna karyA pachI (mAtra arihaMta ceIANuM, ane annatha0 vagere kahIne kAusaga karIne) saMskRta ke kaI bIjI bhASAmAM bolAya che te stuti bolavAthI bIjuM madhyama cityavadana kahevAya che. madhyama cetyavandananI A vyAkhyA bRhakalpabhASyanI nIcenI gAthAnA AdhAre karelI che. ___ " nissakaDamanissakaDe vAvi, ceie savvahiM thuI tiNi / / ve va rephayA va, u phu(g)vikriliyA vAri che " bhAvArtha-"eka keI gacchanuM hoya te "nizrAkRta" athavA sarva gacchanuM sAdhAraNa hoya te "anizrAkRta -e dareka maMdiramAM sahue sAmAnyatayA traNa stuti kahevA sudhI caityavaMdana karavuM, athavA cetye vadhAre-heya-samaya ocho hoya te tenA anusAra eka eka stutithI paNa karavuM." ahIM arihaMta ceIyANuM rUpa daMDakasUtranA aMte eka stuti kahevAthI daMDaka ane stuti e benuM yugala thAya che ane te yugalavALuM caityavandana "madhyama" kahevAya che. vaLI 1-cakrastava (namutthaNuM0) 2. caityastava ( arihaMta ceIo ), 3-nAmastava (logassava ), 4-zratastava (pukrakharavaradI ) ane pa-siddhastava (siddhANuM budvANuM0)-e pAMca daMDakasUtro, cAra stutio (ne jeDA) ane praNidhAnasUtra(jaya vIyarAya) bolIne karAtuM caityavandana te utkRSTa devavandana kahevAya che. A pramANe utkRSTa caityavandana vidhi (ka95) vyavahAra-bhASyanI nIce jaNAvelI gAthAthI jANa. " tiNi vA kaDDhaI jAva, thuIo tisiloiA / tAva tattha aNuNNAyaM, kAraNeNa pareNa vA(vi) // 1 // " bhAvArtha-basiddhANaMbudvANuM sUtranI traNa gAthAorUpa traNa stutie kahevA sudhI sAdhuone jinamaMdiramAM rahevAnI anujJA che. athavA keI vizeSa kAraNe tethI vadhu vakhata paNa rahevAne adhikAra che." A gAthAthI tathA "TLadaLa kuttapurI" arthA-praNidhAna eTale "jayavIyarAya" sUtra mukatAzukti mudrAthI kahevuM"--e cityavandanabhASyanA pAThathI, ema bane AdhArena baLe keTalAka pUrvAcAryoe (cityavandanane utkRSTa vidhi) batAvela che. (kAraNa ke-e banne pAThenA AdhAre cAra stutio pachI aDadhA jayavIyarAya kahevAnuM vidhAna nakkI thAya che, te tene AgaLa-pAcha Lano saMbaMdha jevAthI spaSTa mAlama paDe che.) A kathanane anusaratuM ja zrIvandanaAvazyakanI cUrNimAM paNa kahyuM che ke "te caityavandana jaghanya, madhyama ane utkRSTa bhedathI traNa prakAranuM che. Page #424 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pra0 3-dinacaryA-caityavandanAnuM svarUpa | 371 kAraNu kahyuM che ke-mAtra namaskAra karavAthI jaghanya, daMDakasUtra ane stuti e bannenA cugalathI madhyama ane sampUrNa vidhi karavAthI utkRSTa caityavandranA jANavI. e pramANe vandanA traNa prakAranI che temAM namaskArathI eTale eka kleka elavApUrvaka praNAma karavAthI jaghanya ane arihaMta cerjIyANu. vagere daMDakasUtra kahIne-kAussagga karI-pArIne eka stuti kahevAmAM Ave tyAre daDaka ane stuti-e baMnenI joDIthI ( eka yugalathI ) madhyama caityavandanA thAya che. zrIkalpamAM kahyu che ke- nizrAkRta caityamAM athavA anizrAkRta caityamAM sahue traNa stuti ( kahevI) athavA samaya ane caityanI saMkhyA vicArIne ( samaya pahoMce tema na heAya teA ) ekeka stuti kahevI." te sivAya zakrastava vagere pAMca daDaka sutrA, stuticatuSka (cAranA joDA) ane praNidhAna (jaya vIyarAya0) sUtra kahevAthI je sa'pUrNa` caityavandanA thAya che te utkRSTa vandanA jANavI." ( nA A pAThe ahIM sAkSI mATe kahyo che, mATe punarukata doSa gaNavA nahi. ) e pramANe traNa prakAranI vandanAnu svarUpa eka rItie kahyuM. vaLI- " banne vitti phoLa, satyAM lAvatA / . tanuza-timeLa maLyA, vosA caDhuM na ivA / / " (caitya0 mAnya, 10 20) bhAvA khIjA AcAryA kahe che ke eka namAthu NuM thI jaghanya caityavandanA, jemAM be ke traNa vakhata namAthu NuM kahevAya te madhyama caityavandanA ane jemAM cAra ke pAMca vakhata nametyu g. kahevAya te utkRSTa caityavandranA jANavI." . (te A pramANe vartamAnamAM caityavandanamAM eka nametyu NuM Ave che te aDadhA jaya vIyarAya. sudhI karAya tyAre jaghanya vandanA; je meTuM devavantana karAya che temAM kahevAtA stutinA e joDAne badale eka ja joDA kahevAmAM Ave (ane stavana pachI aDadhA jaya vIyarAya. kahIne pachI chelluM caityavandana karavAmAM Ave che, te na kare) te traNa namatyu . thAya ane pahelu caityavandana karI, sAthe ja nametyu NuM, arihaMta caiiyANu, cAra thAyAnA joDA, namAthu Nu ane stavana kahIne aDadhA jaca vIyarAya sudhI kahevAthI e ja nametyu Nu thAya, ema e nametyu Nu ane traNa namAvyu Na thI je e prakAranu devavandana thAya te madhyama kahevAya, tathA je rItie devavantana karAya che te rItie saMpUrNa karatAM pAMca nameAzru . Ave tathA chellu trIjI caityavandana na karAya teA cAra nameAthu chu Ave, A pramANe pAMca nameththu chuM. ke cAra nameAthu chuM thI karAtI e prakAranI vandanAne utkRSTa vandanA kahevAya--ema samajavuM.) A bIjA AcAryonA mate jaghanyAdi traNa prakAranI vandvanA kahI. have e sivAya paNa traNa prakAre A pramANe che; ahavA vibhAvabheA, oheNaM apuNabaMdhagANaM / 66 ', savvA tivihA A, sesANamimA na jaM samae // 1 // " (vaMdana paMcA0 gA0 3) A gAthAnA artha tyAM TIkAmAM ema karelA che ke--" athavA pahelAM je jaghanya-madhyamautkRSTanuM svarUpa jaNAvyuM te sivAya IjI rItie paNa jIvAne guNasthAnakAnA bhedathI bhAvamAM bheda paDatA haiAvAthI, bhAvanI apekSAe paNa vandanA traNa prakAranI thAya che, kAraNa ke-apuna``dhaka ( jenuM svarUpa A pustakamAM rR. 32 mAM kahevAi gayuM che), aviratisamakitASTi, deza Page #425 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 37ra dha saM0 bhA0 1-vi0 2-gA0 61 virati ane sarvaviratine paraspara guNasthAnakabheda hovAthI teonA bhAvamAM paNa pharaka hoya che; mATe apunabaMdhakane paheluM guNasthAnaka hAI bhAvanI vizuddhi jaghanya hovAthI pahelAM batAvI te traNeya prakAranI vandanAo "jaghanya vandanA" ja jANavI. tenA karatAM aviratisamakitadaSTi cothA guNasthAnake vartate hovAthI tene bhAvazuddhi madhyama koTinI hoya, mATe tenI sarva vandanAone "madhyama vandanA" jANavI ane sAmAnya rItie virativALAne (dezaviratine ke sarvaviratine) pAMcamuM, chaThuM vagere guNasthAnake hovAthI bhAvanI utkRSTatAne lIdhe tenI traNeya prakAranI vandanAone "utkRSTa vandanA jANavI. athavA bIjI rItie prabheda (harSa-utsAha)rUpa bhAvanI apekSAe to eka guNasthAnake paNa vartAtA darekane bhAva sarakhe hote nathI, jUnAdhika hoya che, mATe apunarba dhakamAM paNa jene pramAdarUpa bhAva jaghanya hoya tene jaghanyA, jene madhyama hoya tene madhyama ane jene utkRSTa hoya tene utkRSTA,-ema ekaja apunabaMdhaka avasthAvALA-jIvomAM paNa pradarUpa bhAvanI nyunA dhikatAthI keIne jaghanya, keIne madhyama ane keIne utkRSTa-ema traNeya vandanA samajavI. avirati samakitadaSTimAM ane viratidharamAM paNa e harSa--utsAhanI nyUnAdhitAthI traNa traNa prakAranI vandanAo e ja rItie jANavI, ahIM ema prazna thAya ke-apunabaMdhaka vagerene ja A vandanAo kema kahI ? mArgAbhimukha vagerene paNa e rItie bhAvane bheda to hoI zake che, te teone A vandanAo kema na gaNAvI?" tenuM samAdhAna e che ke-"bAkInA sakRbaMdhaka, mAga bhimukha, mArga patita ke bIjA paNa mithyAtvione AvA bhAvabhedathI bhedavALI bhAvavaMdanAo hotI nathI, pahelAM jaNAvI te kriyArUpa dravyavaMdanAo to teone paNa hoI zake che, kAraNa AgamamAM kahyuM che ke-mArgAbhimukha vageremAM A bhAvavandanAnI yogyatA hotI nathI, arthAta teomAM bhAvavandanAne cagya bhAva pragaTI zakatA nathI." e mujaba bhAvavandanAnA ane zuddha dravyavandanAnA adhikArI apunabaMdhaka, avirati samakitadaSTi ane viratidhara-ema traNa ja jANavA. samRdabaMdhaka vagerene te mAtra dravyavandanA ane te paNa azuddha heAya che. Ane aMge paNa kahyuM che ke ___" ete'higAriNo iha, Na u sesA davvao vijaM esA / rUcI jogavAi, tenA 3 zaggTM nizAzA" (caMtana paMDyA - 7) bhAvAtha-"apunabaMdhakAdi traNa, ahIM (cityavandanAnA viSayamAM) adhikArI che, bIjAo nahi, kAraNa ke-zuddha dravyavandanA paNa te kahevAya che ke je dravyavandanAmAM bhAvavandanAnuM kAraNa banavA rUpa regyatA hAya ! sakRdabaMdhaka vagerene bhAvavandanA (nA bhAva) ja asaMbhavita hovAthI teonI dravyavandanA paNa (bhAvavandanAmAM kAraNabhUta zuddha nathI, mAtra azuddha-apradhAna dravyavandanA ja hAya bhAvavandanA mATe anadhikArI teone dravyavandanA paNa zuddha heya nahi." [ upA-e pramANe ekeka vadanAnA adhikArIbhede jaghanya vagere traNa traNa bhedane saMbhava hovAthI, cityavandane kula nava prakAranI jANavI.] ahIM kaI kaI ema mAne che ke -" zrAvakane caityavandanAmAM mAtra nAmathu belivuM yukata che, kAraNa ke-jIvAbhigama vagere sUtramAM "vijayadeva vageree mAtra namohyu NuMthI devavandanA Page #426 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pra. 3-dinacaryA-caityavaMdanA ] ka73 karI ema jaNAveluM che, mATe vijayAdi deva vageree je pramANe AcaraNa karI che te pramANe karavuM vyAjabI che. vaLI zrIgaNadharadeva vageree racelAM mUla AgamAM cetyavandanAne aMge name bhu NuMthI vadhAre kAMI jaNAvyuM nathI, tethI paNa (zakastava) nathu muMthI atirikta bIjuM cityavandanAmAM bolavuM vyAjabI nathI." e rItie mAnanArAonuM te mantavya vyAjabI nathI. teo kahe che ke vijayAdi devee karelI AcaraNA pramANabhUta mAnavI joIe. temanuM A kathana ayogya che, kAraNa ke-jIvAbhigama vagere sUtromAM (caityavandanAne vidhi batAvyo nathI, paNa) mAtra vijayadeva vageree je AcaraNa karyuM tene anuvAda (eTale mAtra tenuM varNana) ja kareluM che, tethI mAtra te anuvAdanA baLe vidhivAdarUpa tyavandanAne je vidhi batAvyo che tene uccheda karI zakAya nahi. vijayadeva vagere avirativALA heIne pramAdI hovAthI, teoe mAtra nameltha zuM kahI vandanA karI te teone mATe ghaTe che; parantu tethI bIjA apramAdI ane vizeSa bhakitavALA viziSTa AtmAone tethI adhika paNa kahevAmAM jo deSa che? arthAt kAMI deSa nathI. jo teo mAne che tema mAtra AcaraNanuM AlaMbana laIne pravRtti karavAmAM Ave, te bIjuM paNa ghaNuM nahi karavA jevuM karavuM paDe ane karaNayarUpe aMgIkAra kareluM (karAtuM) paNa ghaNuM choDavuM paDe, ema avyavasthA ubhI thAya. vaLI teonuM mantavya che ke-"zrI gaNadharadeva vageree AgamamAM nameltha guMthI vadhAre caityavandanA kahI nathI mATe tethI vadhAre kahevuM gya nathI." te paNa agya che, kAraNa ke-"traNa zlokarUpa traNa stutio kahevAmAM Ave tyAM sudhI (zrIjinamaMdiramAM munioe sthiratA karavI" e matalabanuM (pR. 370mAM kahyuM te) vacana vyavahArabhASyanuM saMbhaLAya che. tAtparya ke-AgamamAM nameltha zuM thI vadhAre kahevAnuM vidhAna che ane vadhu nahi kahevAthI te kheDuM Thare, vaLI "e vidhAna mAtra sAdhune aMge kareluM che, mATe zrAvake nameltha guMthI vadhAre bolavuM ayogya che," ema mAnI levuM te paNa ahIM ghaTatuM nathI, kAraNa ke sAdhu tathA zrAvakane paNa darzana zuddhi karaNIya che ane caityavandanA tenuM kAraNa che. vaLI caityavandanAmAM nameltha zuM thI vadhAre belavuM te saMvega vagere guNonuM kAraka paNa che, azaTha (gItArtha) puruSae te pramANe Aja paryata AcaraNa karI che, jita (Aca raNa)nAM lakSaNe emAM ghaTe che ane cityavandana bhASyakAra vagere pUrvAcAryoe te pramANe kahe. vAnuM samarthana kareluM che, mATe zrAvake nameltha NuM0thI vadhAre bolavuM ayogya nathI-ema samajavuM. mahAnizItha sUtramAM sAdhune dararoja sAta vAra cityavandanA karavAnuM kaheluM che ane zrAvakane paNa utkRSTathI sAta vAra cityavandanA karavAnuM kaheluM che. caityavadanabhASyamAM kahyuM che ke vahivaTIme vega-vina, ri-parima-su-rivo ciivaMdaNa ia jaiNo, satta u velA ahoratte // 1 // " 19 niSkapaTabhAve. lAbha-hAnine vicAra karIne, sUtramAM nahi kaheluM paNa deza-kAlAdinA ge jJAnAdi guNonI rakSA vRddhine mATe gItArtha purUSe je zarU karyuM che. sUtramAM nahi chatAM je AgamathI virUddha na heya ane pAchaLathI tene sarve gItArthIe AcaryuM hoya, te jitavyavahArarUpa zuddha AcaraNAnuM lakSaNa che, zAsananA aMta sudhI A jitayavahAra ja cAluM rahevAno che. Page #427 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34 [ dha0 saM0 bhA0 1-vi0 2 gA0 616 " paDikamao gihiNo vihu, sagavelA paMcavela iarassa / Asu tisaMjhAsu a, hoi tivelA jahanneNaM ||2|| " (mUla bhA0 gA0 59-60) bhAvArtha -"savAranA pratikramaNamAM (aMte karAtuM devavandana), jinamaMdiramAM, bhAjana karyo pahelAM (paccakakhANu pAratAM), bhAjana pachI jagaciMtAmaNithI jaya vIyarAya sudhInuM, sAMjanA pratikramaNamAM (zarUAtamAM devavantana), sutAM pahelAM (satharArisI bhaNAvatAM) ane jAgyA pachI (jagaciMtANuthI jaya cIyarAya sudhI), e pramANe sAdhune eka ahArAtramAM sAta vakhata caitya vandana karavAnu kahyuM che. (1) vaLI gRhasthane paNa ubhaya TaMka pratikamaNu karanArane sAta vakhata, pratikramaNa na kare tene pAMca vakhata ane jaghanyathI paNu trikALa jinapUjAne aMte traNa vakhata caityavandanA karavAnI kahI che. (2)" temAM je zrAvaka e vakhata pratikramaNa kare tene be pratikramaNanI e, nidrA pahelAM ( saMthArorisInI ) eka, jAgyA pachI ( jagaciMtAmaNuinuM) eka ane traNeya kALa zrIjinapUjAnI traNa, ema kula sAta vAra caityavandanA thAya. je eka vakhata pratikramaNa kare tene eka AchI thavAthI cha caityavandanA thAya, nidrA pahelAM caityavanA na kare teA pAMca athavA be pratikramaNa na kare tA paNu pAMca-ema gRhasthane mATe yathAyeAgya sAta, pAMca cAra ke traNa caityavandanA karavAnuM svayaMmeva samajavuM. A sAtanuM pramANa te sAmAnya rItie kahyuM. zrIjinama Mdiro ghaNAM hoya te sAtathI vadhAre paNa caityavandanA thAya. (bhAjana karavAnuM na heAya tyAre paNa pratikramaNanI e e gaNatAM sAta thAya.) zrAvakane kAraNe pUjA karI zakAya nahi-evA divaseAmAM paNa traNa vakhata te devavandana avazya karavu. AgamamAM kahyuM che ke-"he devAnupriya ! AjathI mAMDIne jAvajIva sudhI, traNeya kALa, sthira ane zAnta evA ekAgra cittathI, devane vandana karavu'. bheA ! ( bhAgyava'ta !) azucithI bharelA, anitya ane kSaNabhaMgura mAnavadehanA e ja sAra che. temAM paNa savAramAM jayAM sudhI caityavandana ane guruvantana na thAya tyAM sudhI sukhamAM pANI (dAtaNu) paNu nAkhavuM nahi, madhyAhne devavandana karyA vinA AhAra karavA nahi ane sAMje devavandana karyA vinA zayanagRhamAM javuM nahi (suvuM nahi)." vagere. anya sthale paNa kahyuM che ke 6. supabhAe samaNovAsagassa pANapi kappai na pAuM / no jAba ceiAI, sAhUvi a vaMdiA vihiNA || 1 // ,, 8. mATe purvAna, vaiviA niyameLa rUM mojuM / pukhta saMviLa tArUM, posasamami to nu pha ArA ' bhASA- zrAvakane savAre jyAM sudhI zrIjinamaMdiramAM jinezvaradevane ane sAdhuone vAMdhA na hAya tyAM sudhI pANI paNa pIvuM kalpe nahi, madhyAhne teone niyamA pharIthI bandana karIne bhAjana karavu ka2e ane sAyaMkALe paNa punaH teo vandana karIne ja zayana kare." ahIM sampUrNa vidhithI caityavantana karavuM, te utkRSTa caityavandanA kahevAya che--ema kahyu che. te vidhi vistArathI AgaLa kahevAze. Page #428 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3.04 pra0 3-dinacaryA-zrI jinapUjAnuM svarUpa ] gIta, nAca vagere apUjAmAM (dravyapUjAmAM) gaNAya che-ema pUrve jaNAvyuM che te paNa te bhAvapUjAmAM paNa gaNAya che. devanI sAme karAelAM gIta, nRtya vagere mahAphaladAyI hovAthI, mukhyavRtyA jema udayana rAjAnI paTTarANI prabhAvatIe svayaM karyuM, tema zrAvaka-zrAvikAoe paNa svayaM karavuM joIe. nizIthacUrNimAM kahyuM che ke "prabhAvatI rANI aSTamI, caturdazI Adi parvadivasoe balikarma karIne, kautuka maMgalarUpa (prAyazcita) karAne ane zveta vastro paherIne bhaktirAgathI svayameva guNagAna sAthe nATakathI zrIjinezvaradevanI sevA karatAM hatAM ane rAjA paNa tenI IcchAne anusarIne muraja (mRdaMga nAmanA vAjIMtra)ne vagADatA hatA." (arthAta gIta, nAca vagere svayaM karavuM, te bhAvapUjAmAM paNa gaNAya che.) - pUjA karatI vakhate te te prasaMge zrIarihaMta paramAtmAnI chavastha-avasthA, kevaya-avasthA ane siddhastha avasthAnI bhAvanA bhAvavI. kahyuM che ke "havaNaccagehi chaumattha-vattha paDihAragehiM kevali / paliyaMkussaggehi a, jiNassa bhAvijja siddhattaM // 1 // " (caitya0 mUla bhA0 gA012) bhAvAtha-"zrIjinezvarane chadmasthapaNAmAM 1. janmAvasthA, 2. rAjyavasthA ane 3. zramaNa (sAdhu) avasthA, ema traNa avasthAo hoya che. temAM mUrtinI Aju bAju ghaDAvelA parikara (parivAra)mAM upara be hAthamAM kaLaza laIne hAthI upara beThelA deva kotarelA hoya che, te joIne bhagavAnane meruparvata upara dee janmAbhiSeka karyo te samayanI jamAvasthAnuM dhyAna dharavuM. hAthamAM puSponI mALAvALA je mAladhAraka deve parikaramAM kotarelAM hoya che, te joIne bhagavaMtanI rAjyavasthAnuM dhyAna karavuM ane parikaramAM zrIjinamUrtinuM mukha-mastaka vagere keza vinAnuM (muMDa) hoya che, te joIne teonI zramaNuvasthAnuM dhyAna karavuM. ema traNa prakAre chadmastha (kevalajJAna pahelAMnI) avasthAnuM dhyAna karavuM. taduparAMta parikaranA uparanA bhAgamAM kaLazanI banne bAjue kotarelI (azoka vRkSanAM) patronI hAra hoya che. tenAthI 1-azoka vRkSa, mAladhArI denA hAthamAM rahelAM puSpothI 2-puSpavRSTi, be bAjue hAthamAM vINA tathA vAMsaLI ApelA de katarelA hoya che, tene joIne 3-dIvya dhvani ane bAkInA paNa pAMca prAtihAryo spaSTa samajAya tevA kerelA che, te joIne ATha prAtihAryo sahita bhagavAnanI kevalajJAna-avasthAnuM dhyAna karavuM. temaja mUrtinuM padmAsana ke be bAjumAM ubhelAM pratimAnI kAusagamudrAne joI teonI siddhAvasthAnuM dhyAna karavuM. e pramANe chaTvastha, kaivalya ane siddhastha ema traNeya avasthAonuM dhyAna karavuM, e bhAvapUjAnuM svarUpa kahyuM. cityavaMdana-mahAbhASya vageremAM bIjI rItie paNa pUjAnA traNa prakAro kahelA che. paMcAranuttara, pUbA goviyAtri ja ! riddhivirom) (), savAra vi zA " 20 parikaranA madhyamAM zrIarihaMtadevanI mUrti, be bAjue ubhA be cAmaradhArI indro, mastaka upara chatra, tenI bAjumAM puSponI mALAvALA mAlAdhArI devo, tenI upara suMDhathI abhiSeka karatA be hAthIo. te hAthIonA uparanA bhAgamAM mRdaMga-Dholaka vagADatA be devo ane teonI vacce zaMkha vagADato Page #429 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 376 [ dha saM. bhA. 1-vi0 -gAha 61 " taravA ja paMguvAra, navayapUvakIrdi " tathA- " sumaraNayAparUMva- dhU pasTanadi pucho ! ____ aTThavihakammadalaNI, aTaThuvayArA havai pUA // 1 // " " savvovayArapUA, havaNaccaNavatthabhUsaNAIhiM / vavIivAuhiM, nazIlAniMgahR ti rA" (jA20-220-222) bhAvArtha-"eka pAMca prakAranI, bIjI ATha prakAranI ane vizeSa samRddhivALA zrAvakane trIjI sarva prakAranI-ema traNa prakAranI pUjA kahI che. temAM puSpa, akSata, gaMdha (vAsa-cUrNa vagere), dhUpa ane dIpaka-e pAMca dravyothI "paMcaprakArI pUjA kahevAya che, puSpa, akSata, gaMdha (vAsa) pradIpa, dhUpa, naivedya, phaLa ane jaLa-e ATha dravyothI karAtI ATha karmone cUranArI "aSTaprakAra" pUjA thAya che, ane snAtra-arcana-vastra tathA AbhUSaNa vagerethI, phaLa-nevedya-dIpaka vagezathI, tathA nATaka-gIta-AratI vagerethI--ema sarva prakArathI sarvaprakArI pUjA kahevAya che." anA granthamAM bIjI paNa aneka rItie pUjAnA prakAra jaNAvelA che. kahyuM che ke " sayamANayaNe paDhamA, vIA ANAyaNeNa annehiM / taiA maNasA saMpA-DaNeNa varapupphamAINaM(NumoyaNAIhiM) // 1 // " | (saMtoSaka, vASi0 0281) bhAvArtha--"zreSTha puSpAdika (pUjAnI sAmagrI) svayaM lAvavAthI pahelI, bIjA dvArA maMgAvavAthI bIjI ane manathI prabhune te puSpa vagere caDhAvavAthI (prApta karAvavAthI) trIjI-ema eka deva haiya che; e badhAMnI upara terazu(kamAna)mAM nATaka karatA devonI hAra tenI upara haMsa pakSIenI hAra ane tenI upara azokanA patronI hAra hoya che; baMne bAjue cAmaradhonI uparanA gekhomAM vAMsaLI ane vINA vagADatAM devo hoya che, nIce gAdInI madhyamAM cakradhArI (cakrezvarI ) devI, tenI baMne bAju sAmAsAmA be hAthIo ane be siMha hoya che; cheDA upara te te tIrthaMkaradevanAM yakSa ane yakSaNI hoya che; te hAranI nIce madhyamAM dharmacakra ane tene sevatAM Aju bAju be haraNa-riNI heya che tathA tenI nIce nava graho hoya che, hAlamAM dekhAtAM parikomAM moTA bhAge cAmaradhArI devAnA sthAne UbhI jinamutio ane upara gekhamAM padmAsanavALI be matio hoya che tathA cAmadhArI de ubhI pratimAnI bAjumAM ane vINavAMsaLI vagADatA devo bane bAju magaramukha upara hoya che. koI prAcIna parikomAM tethI judI rItie paNa jovAya che. temAMnA uparanA bhAganAM azoka vRkSanAM patrothI (1) azokavRkSa, mAladhArI devAthI (2) surapuSpa vRSTi, chatra upara madhyamAM zaMkha vagADatI AkRtithI 0 dIvya dhvanI, bAjAnA cAmaradhArAthI (4) cAmara, gAdIthI (5) siMhAsana mastaka pAchaLanA tulathI (6) bhAmaMDala, uparanA bhAgamAM baMne bAju Dhelaka vagADatI AkRtithI (7) dundubhI, ane mastaka uparanA chatrathI (8) chatra-ema ATha prAtihAryo jANavA. gAdI nIce siMha ane hAthIthI jAtivarane paNa nAza karanArA samavasaraNanuM dhyAna karavuM. dharmacakra ane haraNIyAMthI "nirAdhAra chane paNa dharma zAsana zaraNuM che' evuM dhyAna karavuM ane nava grahothI prabhusevAthI grahAdi pIDA paNuM nAza pAme che" e vagere dhyAna karavuM. A sivAya paNa zrIpaMcaparameSTinuM paMcakalyANakonuM vagere paNa dhyAna parekaranAM dothI karI zakAya che. Page #430 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 50 3-danacarcA-zrI jinapUjAnA prakAre ] 307 kAyA, vacana ane mana e traNanA vyApArathI traNa prakAranI, athavA karavA, karAvavA ane anumedavArUpa traNa bhedathI paNa traNa prakAranI pUjA thAya che. " vaLI paNa kahyu` che ke " puSpapUjA, naivedyapUjA stutipUjA ane pratipattipUjAe cAreya prakAranI pujA yathAzakita karavI joie. " zakrastavanI lalitavistarA nAmanI TIkAmAM tA 1 puSpathI smRMgapUjA, 2. AmiSa-naivedyathI agrapUjA, 3. stutithI bhAva pUjA ane 4. jinAjJAnA sapU pAlanarUpa pratipatti pUjA, e cAreya pUjAnuM uttarazattara pradhAnapaNu jaNAvyuM che eTale ke-pahelIthI bIjI, khIjIthI trIjI ane trIjIthI ceAthI vizeSa vizeSa phaLane ApanArI che. temAM ahIM' amiSa zabdathI zmazana ( AhAra) vagere bhAgya vastuo samajavI ane pratipatti eTale sampUrNa rItie ( zakitane chUpAvyA vinA peAtAnI avasthA anusAra sampU ) zrIjinezvaradevAnA upadezanuM AjJAnuM paripAlana samajavuM. e pramANe AgamamAM kahelA pUjAnA cAra prakAro kahyA tathAduvihaa jidipUA, davve bhAve a tattha davvaMmi / daverhi jiNapUA, jiNa ANApAlaNaM bhAve || 1 | ** ,, (istar devAdhi0 gA0 191) bhAvAtha-" dravyapUjA ane bhAvapUjA-ema e prakArano zrIjinapUjA che, temAM puSpAdi pudgaladrabyA vaDe karavAmAM Ave te dravyapUjA ane zrIjinezvaradevanI AjJAnuM pAlana karavu te bhAvapUjA jANavI." ema pUjAnA e prakAro paNa che. taduparAMta sattara prakAranI pUjA A pramANe che" havaNavilevaNa aMgami', cakkhujualaM ca vAsa Ae / phAruhaNaM mAlAruNaM taha vannayAruhaNaM // 1 // "" " cuNNAruhaNaM jiNapuMgavANa AharaNarohaNaM ceva / 9 guptani vuvanaro, bAniyamanodeg 5rA " " dIvo 11 dhUvukkhevo, 12 nevejjaM 13 muhaphalANa 14 DhoaNayaM / nIce15 navuM va 17 jUJamegA me sattarasa phiza " bhAvArtha - 1 snAnavilepana (prakSAla, vilepana, navAMge kesara-caMdana vagere) thI zarIranA aMgAnI pUjA, 2-cakSuyugala ane va(pratimAne cakSu ane vajra caDhAvavAM te) pUjA, 3 puSpapUjA, 4-puSpamALApUjA, 5-kasturI AdithI zAbhA karavI te va kapUjA, 6-vAsakSepa vagere suga MdhImAna dravyathI cUrNa pUjA, 7-AbharaNupujA, 8-puSpa%0ddha ( maMDapa )pUjA, 9-puSpaprakara ( Dhaga karavA te)pRthva, 10-AratI-ma MgaladIpapUjA, 11-DhIpapUjA, 12-papUjA, 13-naivedyapUjA, 14-phaLapUjA, 15-gItapUjA, 16-nRtyapUjA ane 17-vAjIMtrapUjA, (chellI traNa bhAvapUjAmAM paNa gaNAya che.)-ema pujAnA sattara prakAzara kahyA che. 21. 1. havaSNu, 2. vilepana, 7. cakSu-vastrayugma, 4, sugaMdha-vAsa, pa. chUTAM phUla, 6. puSpamALA, 7. puSpAthI agaracanA, 8. cUrNa, 9. dhvaja, 10. AbhAra, 11. puSpagRha, 12. puSpavRSTi, 13, aSTamaMgala, 14. dhUpa-dIpa, 15. gIta, 16. nATaka, 17. vAjiMtra,ema paNa pUjAnA sattara prakAra 45 Page #431 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 10 sa0 bhA0 1-vi0 2-gA0 61 e sivAya ekavIza prakAranI pUjA kahI che te huve pachI pR. 381mAM kahIzuM. upara jaNAvyA pramANe be prakArI, cAra prakArI; pAMca prakArI, ATha prakArI, sarva prakArI, sattara prakArI ke ekavIsa prakArI,-e badhI pUjAomAM kahelA prakAreA vastutaH (sarva pUjAmAM vyApaka traNa prakAranI) a'ga, agra ane bhAvapUjAmAM AvI jAya che. arthAt e badhI pUjAe aMgapUjA, azrapUjA ane bhAvapUjArUpa che. A traNa prakAranI pUjAnuM phaLa kahyuM che ke 7. "vigghovasAbhigegA, abhyudayasAhaNI mave bIA / niogskaraNI taiA, phalayA u jahatthanAmehiM // 1 // " (saMbodhapra0, devAdhi0gA0 194) bhAvAtha- "peAtAnA cayA nAma pramANe pahelI aMgapUjA vighnAnI zAnti karanArI che, khIjI agrapUjA abhyudayasAdhanArI che ane trIjI bhAvapUjA meAkSaphaLane ApanArI che." [upA.sAttvikI vagere paNa traNa prakAranI pUjA kahI che, kAraNa vicArAmRtasArasaMgrahamAM che ke " sAvikI rAjasI bhaktistAmasIti tridhA'thavA / jantostattadabhiprAyavizeSAdarhato bhavet // 1 // arhat samyagguNazreNi-parijJAnaikapUrvakam / amuJcatA manoraGgamupasarge'pi bhUyasi ||2|| aItsambandhi kAryArtha, sarvasvamapi ditsunA / bhavyAGginA mahotsAhAt kriyate yA nirantaram // 3 // bhaktiH zaktyanusAreNa, niHspRhAzayavRttinA / sA sAvikI bhaSedbhaktirlokadvayaphalAvA ||4|| (vizeSakam ) // yadaihikaphalaprAptihetave kRtanizcayA / lokaraJjanavRtyarthaM, rAjasI bhaktirucyate // dvizatAM capratiSThAramir3e yA vratamasaram / daDhArayaM viSiveta, sA mastiAmasI mavet // rajastamomayI bhaktiH, sumApA sarvadehinAm / durlabhA sAttvikI bhaktiH, zivAvadhimukhA vahA ||7|| uttamA sAvikI bhakti - madhyamA rAjasI punaH jaghanyA tAmasI jJeyA, nAhatA tattvavedibhiH ||8|| " bhAvA --" athavA jIvAnA te te adhyavasAyAnI taratamatAthI sAttvikI, rAjasI ane tAmasI-ema paNa traNa prakAranI zrIjinezvaradevAnI bhikata thAya che. temAM zrIarihaMta bhagavaMtanI uttama guNazreNinu jene jJAna hAya, game tevA viSama ghaNA upasargomAM paNa je peAtAnA bhaktinA pariNAmane cheDe nahi, zrIarihaMta bhagavaMtanA kArya mAM saOsva paNa apaNu karavA je taiyAra hAya, eve bhavya AtmA, ati utsAhapUrvaka, pAtAnI zakita chUpAvyA vinA kAi paNa jAtanA badalAnI spRhA vinA dararoja prabhunA guNAmAM lIna thai je bhakita kare, te sAttvikI bhakita kahe. vAya che; A bhakita A lAka-paraleAkamAM mahAna phaLa ApanArI cheH je bhakita karavAnI pAchaLa A lAkanA phaLAne meLavavAnA uddeza hAya ane jemAM leAkeAne khUzI karavAnI vRtti hoya, tene rAjasI bhakita kahevAya che, tathA je bhakitanI pAchaLa zatruonA pratikArane teADavAnA Azaya hAya, je matsara che. pU. zrI AtmArAmajI makRta pUjAmAM trIjI vajrayugma kahI che, paNa cakSu kahyAM nathI ane caudamI papUjA kahI. che, pazu dIpa kahyo nathI. zrI. medharAjakRta pUjAmAM agaracanAnI jagyAe kasturI Adi vadhu pUjA kahI che, Page #432 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pra0 3-dinacaryA-zrIjinapUjAddhinA vidhi ] 302 paNAthI karavAmAM Ave, tevI dRDha AzayapUrvaka karAtI paNa bhakti tAmasI bhakti kahevAya che. rAjasI ane tAmasI bhakita sarva prANIo sahelAithI karI zake che, paNa AtmAnA meAkSa thAya tyAM sudhI sukhane ApanArI sAttvikI bhakti ja jIvane ati durlabha che. sAttvikI bhakita uttama che, rAjasI bhakita madhyama che ane tAmasI bhakita jaghanya che, ke jene tattvajJAnIe AdaratA nathI. emAM pahelAM kahI te aMgapUjA ane agrapUjA uparAnta zrIjinamaMdira temaja zrIjinamUti karAvavI, tathA rathayAtrA vagere karavI, te dareka dravyastava (dravya-anuSThAna ) rUpa che. kahyu` che keniLamavaLaviMnaDhAvaLa-lattAjUbA, mutto viddiA / davvatthaotti neo, bhAvatthavakAraNatteNaM // 1 // " NicaM citra saMpuNNA, jai vi hu esA na tIrae kAuM / taha va aNuciTThiavvA, akkhayadIvAidANeNaM ||2|| " "iti sAviMdU, nanheM vivartta mahAsamamI / nAyak pavayamevuM, pUtrA viTTu vIyALeluM " " " vIi, tuvArUM bAvaLa maLe | gajaMtunA moha, mojuM sinnati sa(ma)dhvanizA i 66 Ae maNasaMti, maNasaMtI a uttamaM jhANaM / mujJAoLa ya muvavo, muvale suvavuM nirA(baLA)vaTE O|| " (saMzleSaka, sevAdhi0 0 21-212) bhAvArtha-" zAstramAM kahelA vidhi pramANe zrI jinama Mdira karAvavAM, bimba bharAvavAM, tenI sthApanA karavI, yAtrA karavI, pUjA karavI vagere kAryAM bhAva-anuSThAnanuM kAraNa hAvAthI dravya-anuSThAna jANavu. jo ke upara jaNAvI te sampUrNa pUjA ha MmezAM sampUrNa vidhithI na thaI zake, te paNa prabhune akSata, dIpa vagerenu leTapaNuM karavArUpa sAmAnya pUjA tA dararoja karavI. jema eka pANInu bindu paNa mATA samudramAM nAkhavAthI akSaya thAya che ( sUkAtuM nathI) tema zrI vitarAgaparamAtmAnI karelI gheADI paNa pUjA akSaya thAya che. ( niSphaLa thatI nathI ). e pUjArUpI bIjathI A gahana saMsArarUpI jaMgalamAM duHkhAne pAmyA vinA ( deva-manuSyanA ) atyaMta vizALa bhegA bhAgavIne sarva ( bhavya ) jIvA ( phaLarUpe) siddhipadane pAme che. zrIjinezvaradevanI pUjAthI jIvAne mananI zAMti thAya che, mananI zAntithI uttama dhyAna thAya che, uttama dhyAnathI meAkSa thAya che ane meAkSathI akSaya sukha prApta thAya che. ' A pUjAnI vidhinA saMgraha vagere pU. zrIumAsvAti. vAcakakRta prakaraNamAM nIce pramANe che, " snAnaM pUrvAmukhIbhUya, pratIcyAM dantadhAvanam / udIcyAM zvetavastrANi, pUjA pUrvottarAmukhI 11 " he trizatAM nAma-mAge viniMte / sevatatrasara jIryAsaddhezto bhUmitte / / cha nIcairbhUmisthitaM kuryAddevatAvasaraM yadi / nIcairnIcaistato vaMzaH, santatyA'pi sadA bhavet // 3 // pUjakaH syAdyathA pUrva- uttarasyAzca saMmukhaH / dakSiNasyA dizo varja, vidigvarjanameva hi // 4 // 44 97 4 ,, }} Page #433 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 380 99 [ 60 saM0 201 - vi02-2018 " pazcimAbhimukhaH kuryAt, pUjAM jainendramUrtaye / caturthasantaticchedo, dakSiNasyAM na saMtatiH // 5 // " AgneyAM tu yadA pUjA, dhanahAnidine dine / vAyavyAM santatirnaiva, naiRtyAM ca kulakSayaH || 6 || " aizAnyAM kurvatAM pUjAM saMsthitirnaiva jAyate / aGghri 2 jAnu 4 karAM 6 seSu, 8 mUrdhni 9 pUjA yathAkramam // 7 // " " zrIcandanaM vinA naiva, pUjA kAryA kadAcana / bhAle kaNThe hRdambhojo-dare tilakakAraNam ||8|| " " navabhistilakaiH pUjA, karaNIyA nirantaram / prabhAte prathamaM (mA) vAsapUjA kAryA vicakSaNaiH ||9|| " madhyAhne kusumaiH pUjA, saMdhyAyAM dhUpadIpakRta / vAmAMse dhUpadAhaH syA- dagrakU (tU) raM tu sammukham // 10 // " " arhato dakSiNe bhAge, dIpasya vinivezanam / dhyAnaM tu dakSiNe bhAge, caityAnAM vandanaM tathA // 11 // " " hastAtpraskhalitaM kSitau nipatitaM lagnaM kvacitpAdayoryanmUddhadurdhvagataM ghRtaM kuvasanairnAbhiradho yaddhatam / spRSTaM duSTajanairghanairabhihataM yadUSitaM kITakai - styAjyaM tatkusumaM dalaM phalamatho bhaktairjinaprItaye // 12 // aagri dvidhAkuryAna chindyAtkalikAmapi / campakotpala bhedena, bhaveddoSo vizeSataH // 13 // " " : 'gandhadhUpA'kSataiH sragbhiH, pradIpairbelivAribhiH / pradhAnaizca phalaiH pUjA, vidheyA zrIjinezituH ||14|| " " zAntau zvetaM tathA pItaM, lAbhe zyAmaM parAjaye / maGgalArthe tathA raktaM paJcavarNaM ca siddhaye // 15 // " " paJcAmRtaM tathA zAntau, dIpaH syAt saghRtairguDaiH / vahnau lavaNanikSepaH, zAntyai tuSTayai prazasyate // 16 // " " khaNDite sandhite chinne, rakte raudre ca vAsasi / dAnaM pUjA japo homa, saGakhyA (ndhyA)di niSphalaM bhavet // 17 // padmAsanasamAsIno, nAsAgranyastalocanaH / maunI vastrAvRtAsyo'tha, pUjAM kuryAjjinezituH // 18 // " "snAtraM-vilepana - vibhUSaNa - puSpa - dAma, - dhUpa - pradIpa - phala - tandula- patra - pUgaiH / naivedya-vAri-vasanaizcamarA - ''tapatra, - vAditra - gIta - naTanastutIkozadRddhayA // 19 // " " ityekaviMzatividhA jinarAjapUjA, khyAtA surAsuragaNena kRtA sadaiva / khaNDIkRtA kumatibhiH kalikAlayogAdyadyatpriyaM tadiha bhAvavazena yojyam ||20|| " 37 66 I bhAvAtha-"snAna pUrva saMmukha ane dAtaNa pazcima sasukha esIne karavu', uttara saMmukha rahIne pUjAnAM zveta vastro paheravAM ane pUrva ke uttara saMmukha rahI zrAjinapUjA karavI. (1); zrAvake gharamAM pasatAM pAtAnI DAbI bAjue ( gharamAM jamaNI bAjue ) jyAM nIce hADakAM, kAlasA vagere azuddha cIjo daTAyelI na haiAya tevI bhUmi upara gharanA parathALathI doDha hAtha uMcAie ( cu' ) gharamAM zrIjinamaMdara karAvavu (2); jo nIcANamAM deharAsara karavAmAM Ave te tethI uttarA ttara vaMza nIcA thatA jAya ane parivArathI paNa ghaTatA jAya (3); pUjA karanAra pUrva ke uttara samukha rahIne pUjA karI zake tevu' deharAsara gharamAM karAvavuM. ( A ghara dahezasarane a Mge jANavuM.) dakSiNa dizA ane vidizAcyA saMmukha rahI pUjA karavI nahi (4); je pazcima samukha rahI zrIjinendranI pUjA kare tenI cAthI sa MtanA ( ceAthI peDhIe putranA) che thAya ane dakSiNa sasukha rahI zrIjinapUjA kare te sati thAya ja nahiM (5); agnikANu sa`mukha rahI zrIjina pUjA karavAthI dina dina dhananI hrAni thAya, vAyavyakANu saMmukha rahI zrIjinapUjA karavAthI saMtAna d' Page #434 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (c) dinacaryAzrIjinapUjadine vidhi ]. na thAya ane maitrAyaNa saMmukha rahI zrIjinapUjA karavAthI kula kSaya thAya (6) IzAna koNa saMmukha rahI zrIjinapUjA karavAthI sthAna sthira thatuM nathI (saMghanAM ke zAzvata caumukhajI vagere citya cAreya dizAmAM hoya che mATe tyAM bAdha jaNAtuM nathI.), kramazaH zrI jinapratimAnA be caraNe, DhIMcaNe, hAthe, khabhAe ane mastake pUjana karavuM (7); caMdana vinA (ekalA kesasthI) kahI zrIjinapUjA na karavI, temaja pratimAnA lalATe-kaThe-hRdayakamaLe ane peTe (nAbhi upara) tilaka karavAM (8), niraMtara nava tilakethI pUjA karavI, temaja buddhimAnee prabhAte pahelAM vAsapUjA karavI (9); madhyAhune pupathI ane saMdhyAkALe dhUpa-dIpathI pUjA karavI, dhUpadAha DAbI bAjue ka ane naivedya(jaMtra)pUjA pratimAnI saMmukha rahIne karavI (10); dI pratimAnI jamaNI bAjue sthApana kare tathA dhyAna ane cityavandana jamaNI bAjue karavuM (11); je puSpo, nAgaravelanAM pAna, phaLo vagere hAthamAMthI paDI gayAM hoya, athavA je vaya jamIna upara paDelAM hoya, koI sthaLe pagane lAgyAM hoya, mAthA upara upADyAM hoya, kharAba apavitra melAM vastrothI (bAMdhyAM) lAvyA hoya ane jene lAvatAM nAbhithI nIcenA bhAge rAkhyAM hoya (be hAthe batI saMmukha rAkhI lAvavAM joIe), vaLI je duSTa (melA manuSyothI sparza karAyelAM hoya, varasAda vadhu paDavAthI saDI gayAM hoya, kIDA vagere jevAthI khavAI gayAM hoya tevAM puSpa vagere zrIjinezvaradeva pratye prItine IcchatA bhakta AtmAe prabhune caDhAvavAM nahi (arthAta zrIjinezvarane tenAM puSpo Adi caDhAvavAthI temanA pratye pUjakane prIti thatI nathI.) (12); eka puSpanA be bhAga karavA nahi, nIcenI kalikA paNa teDavI nahi, caMpAnA pupa ke (zatapatra vagere) kamaLane teDavAthI vizeSa deSa lAge che (13); sugaMdha (cUrNa, vAsa vagere)-dhUpa-akSatapupamALA-pradIpa-vedyajaLa ane zreSTha phaLothI zrIjinezvaradevanI pUjA karavI (14); zAntine mATe zveta, lAbhane mATe pILAM, bIjAne parAbhava karavA mATe kALAM, maMgala mATe rAtAM ane mokSane mATe pAMceya varNanAM puSpAdi kahelAM che (15); paMcAmRta (thI snAtra) zAntikAraka thAya che ane ghI tathA goLane dIpaka paNa zaktine kare che ane agnimAM lavaNa ( lUNa utAravuM te) viddhazAnti ane cittanI prasannatA karanAra che (16); TukaDA thayeluM, sAMdheluM, phATeluM, kharAba raMgeluM (kALA vagere raudra raMgavALuM) vasa paherIne dAna, pUjA, japa, homa ke saMdhyAkarma karavAthI niSphaLa thAya che (18); padmAsana karIne, nAsikAnA agrabhAge kASTa rAkhIne, (AjubAju daSTi pheravyA vinA) maunapaNe, varasathI mukha (keza) bAMdhIne, zrIjinezvaradevanI pUjA karavI. (18); pUjAnA ekavIsa prakAre A pramANe che-snAtra, 2-vilepana, 3-vibhUSaNa (AMgI, AbharaNu vagere), 4-5, 5-mALA, 6-dhUpa, 7-5, 8-phaLa, akSata (cokhA), 10-patra (nAgaravelanAM), 11-sopArI (hatheLImAM mUkavArUpa phaLa), 12-naiveva, 13-jaLa (bharelA ghaDA vagerenuM sthAna,) 14-vastro (caMduA, puThIA taraNu bAMdhavAM) 15-cAmara, 16-chatra, 17-vAjIMtra, (vagADavAM) 18-gIta, 19-nATaya (nAca kare) 20-stuti (stavana-chaMda-stotra bolavA) ane 21-bhaMDAra bhare (bhaMDAramAM yathAzakaya jhaverAta, rekaDa vagere. dhana nAkhavuM) (19); e ekavIsa prakAre zrIjinarAjanI pUjA -dAna (manuSya vagere) nA samUhe hamezAM karI che (karavI joIe), kalikAlanA baLe mUrtipUjAnuM khaMDana kare te duddhivALA che (utsava prarUpaka che, mATe bhAvapUrvaka je je vastu uttama (priyaheya tenAthI zrIjinezvaradevanI Page #435 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 382 [ dha saM0 bhA. 1-vi0 ra-gA0 61 pUjA karavI (20); (e pramANe prakaraNanA 20 kAvyane mAtra TUMka bhAvArtha lakhe che, te yathAmati svayaM samajI levA.) - bIjAM paNa "zrIjinapratimAne zuddha karavAM (uTakavA), zrIjinamaMdiranI (kAje le vagere) pramArjanA karavI, sapheda kaLIcunA vagerethI tene raMgavuM, zrIjinezvaranA caritranAM (bhave ke ke keI prasaMgenAM athavA pAMca kalyANavagerenAM) judI judI jAtinAM citro cItarAvavAM, sarva prakAranAM pUjanAM uttama upakaraNe (vAchatra-pustaka-kAje kADhavA mATe sAvaraNa-pATalA-trigaDAM vagere sAdhane) ApavAM, (AMgI vagerenI) paherAmaNI karavI, caMdaravA (puMThIyAM), teraNa vagere maMdiramAM ApavAM, vagere sarva kAryo aMgapUjA vagere traNa pUjAomAM yathAyogya gaNAya che, kAraNa ke-te badhAM kAryo karavAmAM vastutaH eka jinabhakti karavAne ja pradhAna udeza hoya che. - gharamAM gharaderAsara upara (pUjA karavAnAM) pitAnAM dhotIyAM-kapaDAM vagere paNa na mUkavA kAraNa ke anya maMdiranI jema gharamaMdiramAM paNa rAzI AzAtanAo tajavAnuM kahyuM che. e kAraNathI ja devapUjA mATenAM puSpa, dhUpa, dIpa ke pANI, agara te vastuo rAkhavAnAM caMgerI, dhUpadhANuM, dIvI, kaLaza tathA caMo vagerethI gharanuM kaI kAma paNa karavuM nahi, temaja gharamaMdiramAM caDhAvelA cekhA, sopArI, naivedya vagere vecavAthI je dravya utpanna thAya te paNa pitAnA kAryamAM ke pitAnA nAme vAparavuM nahi, bIjA maMdiramAM ApatAM paNa "A dravya, pUjAnI vastuo vecavAthI prApta thayuM che ema sarvane spaSTa jaNAvIne ApavuM, kAraNa ke-jaNavyA vinA ApavAthI (devadravya hovA chatAM) loka phegaTa (ApanAranI mAlikInuM che ema mAnI) prazaMsA kare tethI doSa lAge. vaLI naivedya vagere gharamaMdiramAM pUjAmAM caDhAveluM je (nirmAlya) utare, te vastuo phUla ApanAra mALIne Ape, te paNa tenA pagAranA badalA tarIke nahi paNa bheTa rUpe ja Ape. kadAca saMpattinI nyUnatAne lIdhe tene punuM mUlya ApI zakAya tevI pitAnI sthiti na hoya, te pahelethI ja te "nirmAlya, puSpanA mUlyamAM athavA mAsika pagAra tarIke ApavAmAM Ave che- ema kahIne Ape te deSa nathI. e pramANe gharamaMdiramAM zrIjinapUjA vidhi ko. have te pachI zuM karavuM ? te jaNAve che. . e pramANe pUjana karyA pachI pote zrIjinezvaradevanI saMmukha eTale teonI sAkSIe vidhipUrvaka "namukakArasahi" vagere kALa-paccakkhANa ane "muddhisahi" Adi saMketa-paccakakhANa (je pahelAM dhAryuM hoya te) uccare, e paNa gRhasthane vizeSa dharma che ema samajavuM. - tyAra pachI tyAMthI vidhipUrvaka zrIsaMghanA (gachanA ke sarvagacchanA sAdhAraNu) maMdire [upAya -pahelA pR. 332 mAM jaNAvyA pramANe cityanA traNa prakAre gaNatAM A maMdira bhakticaitya ane pR. 35ra mAM kahelA cityanA pAMca prakAranI apekSAe nizrAkRtya ke anizrAkRtya kahevAya tyAM ] jaI puSpa vagerethI vidhipUrvaka dravyapUjana ane stuti vagere dvArA guNagAnarUpa bhAvapUjana karavuM, te jaghanyathI mAtra namaskAra vagere karavAthI ane utkRSTathI IriyAvahi paDikkamavA pUrvaka namUtthaNuM vagere daMDakasUtro bolavAthI thAya che. (e varNana pR. 369mAM kahevAI gayuM che.) upara zrIjinamaMdire vidhipUrvaka jaIne ema kahyuM, te vidhi A pramANe che. je rAjA, maMtrI ke koI mahAna RddhivaMta zrAvaka hoya te "raDyA pi, saMkSApa guccha, sadaNa sTeor, 01 - Page #436 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pra8 3-dinacaryA zrI jinapUjAdi vidhi ] 37 " arthAta- sarva dvi' eTale ghaNuM dhananuM dAna vagere karato, athavA chaa-cAmara vagera rAjaRddhi dhAraNa karIne, "sarva kAti eTale uttama vastro, AbharaNuM, alaMkAra vagerethI suzobhita thaIne "sarva bala' eTale caturaMgI senA sAthe; ane "sarva purUSArtha eTale sarva prakAra vAtro, mahAjana vagere lekene sAthe laIne "--A Agamavacana pramANe, zrIjinazAsananI prabhAvanA nimitte temAM jaNAvyA mujaba meTA ADaMbarathI zrIjinamaMdire jAya; je sAmAnya vaibhavavALo hoya te uddhatAIne tajIne (lekamAM uDAupaNuM na dekhAya tema), pitAnI zakti anusAra sAmAnya ADaMbara (bhA) karIne, mitra, putra vagere parivArane sAthe laIne zrIjinamaMdire jAya. - e rItie zrIjinamaMdire jaIne tyAM pAMca abhigama (maryAdA) nuM pAlana kare. temAM 1. puSa, tabela vagere (hAra, kalagI, mAthAmAM gUMthelAM phUlo vagere pitAnA zarIrAdinI zobhA mATe je sacitta pAse rAkhyuM hoya te) sarva sacitta dravyane tyAga kare, 2-zarIre pahelAM mugaTa sivAyanAM AbharaNa, alaMkAra, vastro vagere acitta dravyane tyAga na kare, arthAt mugaTa sivAyanuM sarva paherI rAkhe ane mugaTane nIce utAre. 3-paheLA uttama eka vastranuM uttarAsaNa (uttarAsaMga) kare. (A uttarasaMga puruSane aMge jANavuM, strIe te vizeSapaNe vastrothI pitAnuM zarIra DhAMkIne vinayathI zarIrane namra banAvavavuM.) 4-zrIjinapratimAnuM darzana thatAM ja be hAtha joDI, uMce mastake lagADI "namo jiNANuM" e pramANe bele; [ upATha-zrIsaMghAcAra nAmanI bhASyanI TIkAmAM te strIne A abhigama karavAnuM niSedhyuM che. tyAM kahyuM che ke-ekazAhI uttarAsaMga karavuM ane zrIjinezvaranA darzana thatAM mastake be hAthathI aMjali karavI, e be abhigama purUSane aMge kahyA che. strI te "vizeSatA zarIrane vastrothI DhAMkIne vinayathI namra zarIravALI" hoya. siddhAMtamAM paNa kahyuM che ke- vigovAi jAyanTIva si" arthAta- vinayathI namra zarIravALI," (mATe e be abhigama strIone karavAnA nathI. ) A kathanathI namohyu - vagere bolatI veLAe paNa strIone mastake hAtha joDavA te egya nathI, kAraNa ke-te pramANe hAtha uMcA karavAthI hadaya (stana) vagere dekhAvAne prasaMga Ave. zAstramAM je dropadInA adhikA2mAM "varuM nAva 8 parva vALI ti" arthAta-be hAthanAM taLIyAnI aMjali vagere karIne A pramANe balI" e pATha che, te bhakitane mATe lUMchaNAM ( nyUchaNu) levAnI jema mAtra aMjali bhamAvavAnI sUcanArUpa samaja. sarva rIte puruSanI barAbara ja mastake aMjali kara. vAne artharUpa nathI, ke ( aMjalipUrvaka bolavAnAM) sUtrone paNa sarvathA aMjali karyA vinA ja hAtha jema hoya tema ja rAkhIne bolavAnA artharUpa paNa nathI. ema samajavAmAM kAraNa e che kezAstramAM rAjAdikane vinaMti karavAnA prasaMgomAM paNa zarUAtamAM "varuM ja 6' vagere samAna pAThe Ave che, te darekane samAna artha karavAnuM nathI, paraMtu tyAM na batAvyuM hoya te paNa viveka kahe ja che-ema samajI, prasaMgane anurUpa-AgamanA pAThene paraspara virodha na rahe tema artha kareH arthAt prasaMgane anusarata artha karavAnuM sUcavyuM ja che-ema samajI levuM. te te viSayamAM purUSa ane strIone aMge viveka na karAya to Agama vacanane paraspara virodha thAya, mATe ahIM aMjali ane uttarAsaMga karavAnuM puruSone aMge ja samajavuM ] 5. zrIjinezvaradevanAM darzana vageremAM mananI ekAgratA karavI, arthAt manane darzanamAM sthira karavuM. Page #437 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 44 [ dha saM. bhA. 1-vi. 2-gAha 61 e pramANe pAMca abhigamane (mayadArUpa vinayane ) sAcavIne, jenuM svarUpa nIca kahe vAze te) traNa vAra nizihi kahIne zrIjinamaMdiramAM praveza kare. AgamamAM paNa kahyuM che ke ___savitANaM davANaM visaraNayAe / bhacittArNa davANaM aviusaraNayApa / pagallasAharaNa jANo rAhule rivAjA najaro ji jo ti" bhAvArtha-sacitta vastuono tyAga karIne. acitta vastuone tyAga karyA vinA ja, akhaMTha eka vajanuM uttarAsaMga karIne, cakSuthI darzana thatAM ja mastake be hAtha joDIne ane mananI ekAgratA (sthiratA ) karIne" e pAMca abhigamanuM pAlana karate zrAvaka zrIjinamaMdiramAM praveza kare. A abhigama paNa sAmAnya addhivaMta mATe kahyA. rAjA vagere te zrIjinamaMdiramAM praveza karatAM rAjacihano tyAga kare zAstramAM kahyuM che ke "are tAlukA paMra vAyagarA ! chatta-vAda, mahuM tai rAmarALa ja che" (mAri00-10) bhAvAtha-"khaDaga, chatra, pagarakhAM, mugaTa tathA cAro,-e zreSTarAjAnAM cinharUpa pAMca rAjyacinhAno tyAga karIne (rAjA zrIjinamaMdiramAM praveza kare.)" - zrIjinamaMdiranA mULa dvAramAM praveza karatAM ghara-hATa vagere saMbaMdhI sarva pApakAne mana, vacana ane kAyAthI tyAga karavA tarIke traNa vAra "jilada' zabdane bele, tenAthI gharanAM vagere eka gRhasthapaNAnAM ja pA5vyApArane tyAga karate hovAthI tene eka ja nizIhi gaNavAmAM Ave che. ema nizIhipUrvaka praveza karyA pachI zrIjinamaMdiramAM ghara vagerenA vyApArane mana-vacanakAyAthI tyAga kare e ja nyAyasaMgata che, nahi te nizIhi kahevAnuM vyartha thAya che. kahyuM che ke "mihokahA u savvAu, jo vajei jiNAlae / ta nirikA , retAmiAri II (zAhi0-16) bhAvArtha-" ahIM mithunakathA eTale maMthana saMbaMdhI vArtA ane upalakSaNathI rAjakathA vagere sarva vikathAo (vArtAo) karavAnuM zrIjinamaMdiramAM jeo taje che, temanI kahelI nisAhi saphaLa thAya che ema zrIkevalI bhagavaMtanuM vacana che." pachI zrImUlanAyakajIne praNAma karIne, kalyANakAmI AtmAe "sarva utkRSTa vastuo (kAye) prAya jamaNI bAjue karavAM' ema nIti hovAthI, prabhujI potAnI jamaNI bAjue rahe tema pitAnI DAbI bAjuthI "jJAna, darzana ane cAritranI ArAdhanA mATe traNa pradakSiNA karavI. kahyuM che ke " tato namo jiNANaM ti, maNiya addhoNayaM paNAmaM ca / Id vA, marimanijamepo zA" " pUaMgapANiparivAra parigao gahiramahuraghoseNaM / paramALo niNapurA-nivApurAruM tArA " " karadhariyajogamuddo, pae pae paannirkkhnnaautto|| dijjA payAhiNatigaM, egaggamaNo jiNaguNesuM // 3 // " Page #438 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 50 3-dinacarcA-zrIjinapUjAnA vidhi ] "nirde (tti) ceema na gharapha, vesu vidda vijALavoLa / tani na praMcar mama, sAva taLarvALAmaM !9!!" (vai.yu.mA. zA. 181thI12) bhAvAtha-"te pachI bhaktipUrNa hRdayathI, 'nameA jiNANu'-ema kahIne, aDadhuM aMga namAvalApUrNAMka praNAma karIne, ke pUrNa khamAsamaNu devArUpa paMcAMga praNAma karIne (1); pujAnI sAmagrI jenA hAthamAM che evA pUtrAdi parivArathI parivarelA ( bhavya AtmA ), jemAM zrIjinezvaradevAnA guNAnuM varNana hoya tevAM mAMgalika stAtrA ( kAvyo vagere)ne gaMbhIra ane madhura svare khelatA cakA (2); e hAthanI AMgaLIe ekabIjAnI vacce paraspara bhegI karIne, be hAtha joDavA rUpa yogamudrA karIne, pagale pagale jIvarakSAnA upayeAgapUrvaka, zrIjinezvaradevanA guNAmAM manane ekAgra karIne, traNa pradakSiNA kare. (3); gharadeharAsaramAM ke bIjA paNu kAi deharAsarAmAM kAraNavazAt pradakSiNA devAnA yoga na bane te paNa buddhimAna AtmA pradakSiNA devAnA pariNAmane cheDe nahi. (4); ( pradakSiNAnI bhAvanA rAkhe.)" 385 pradakSiNA detAM zrIjinezvaradeva cArarUpe samavasaraNamAM khIrAjamAna che-ema dhyAna karatA zrAvaka gabhArAnI bahAranI bhItAmAM, ke bhamatImAM, mULa mimbhathI jamaNI khAjumAM, pAchaLa ane DAmI khAjIe sthApita karelAM traNa misbAne vandana kare, A hututhI ja sa` zrIjinamaMdiramAM 'gabhArA samavasaraNurUpa manAtA haiAvAthI gabhArAnI bhIMtanI mahAranA bhAgamAM traNeya dizAmAM (gAkha vacceremAM) mRlanAyakajInA nAmanAM traNa pratimAjI karAvAya che. e pramANe cAreya dizAmAM zrIjina mUrti A AvavAthI 'varnasthataH pRSTham ' eTale ke arihaMtanI puMTha tajavI, arthAt bhagavaMtanI pAchaLa-pachIte vasavuM nahi-e niyama sacavAvAthI doSa rahetA nathI, pachI zrIjinama MdaranI pramAnA karavI, devadravyanI purAMta--nAmuM--ThAmuM vagere tapAsavu,' ityAdi je je AgaLa kahevAze, te te peAtAne karavA yAgya sava kAryo yathAyeAgya rItie karIne pUjAnI samagra sAmagrI taiyAra kare. ema pUjananI taiyArI karIne pachI zrIjinamaMdira a MgenA kAryAnA paNa tyAga karavA mATe mukhama'Dapa (gabhArAnA bAraNA pAse) vagere ceAgya sthaLe (bIjI) traNa vAra nisIhi kahIne, (prabhu sAme praveza karI) pahelAM jaNAvelA vidhi pramANe zrImULanAyakakhimbhane traNa praNAma karIne pUnna kare. caityavandanamahASyamAM jaNAvyuM che ke-- " tatto nitIbipa, vizittA maMvaMmi niLapurabo / khinihiajANupANI, karei vihiNA paNAmatigaM // 1 // " * ,, taNu harimullasaMto, kayamuhakoso jidipaDimANaM / raNe rayaNivasiya, nimmallaM lomahatyeNaM // 2 // " jiNagihapamajjaNaM to, karei kArei vA vi anneNaM / jiNabiMbANaM pUaM, to vihiNA kuNai jahajogaM // 3 // (gA. 193 thI 195 ) bhAvAtha-ddha pachI nisIhi kahIne (mukhya) maDapamAM praveza karIne, zrIjinezvaradevanI sAme, hAtha tathA DhIMcaNu jamInane aDake tema (pUrNa khamAsamaNathI ) vidhipUrvaka traNa praNAma kare. (1) te pachI harSoMthI unnasita thaine mukhakeza khAMdhavApUrvaka pUjaNI-meArapIMchIthI zrIjinapratimA upa ( 49 46 Page #439 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 346 [ dha saM0 bhA0 1 vi0 2-gA0 phI ranuM rAtrinuM vAsI-nirmAlya utAre. (2) pachI zrIjinagharanuM (gabhArAnuM samajAya che) svayaM pramAna kare ke bIjAnI pAse karAve ane pachI vidhipUrvaka yathAyogya zrIjinapratimAonuM pUjana kare. (3)" vaLI ahIM jinabhUtine zuddha sugaMdhImAna pANuthI prakSAla, kesarimizrita gozISacaMdanathI vilepana, aMgaracanA, gorocana-kasturI vagerethI lalATe patra (ADe) vagerenI racanA, judI judI jAtinAM puSpanI mALA paherAvavI, cInAI rezamI vastrothI paherAmaNI karavI, kRSNAgurUmizraka pUra vagerene dahanapUrvaka dhUpa kare, dIpakethI prakAza, svaccha akhaMDa cekhAthI aSTamaMgalanI racanA ane suMdara puSpaghara (maMDapa) banAve, vagere vizeSa prakAre bhakti karavI. pahelAM keIe suMdara rItie puSpo ke mAMgI vagerethI pUjA karI hoya tenAthI vizeSa zobhA karavAnA sAmagrI pitAnI pAse na hoya, te te pUrve karelI pUjAne utAravI nahi, kAraNa ketema karavAthI bhavya jIne tenA darzana dvArA thatA puNyAnubaMdhI puNyabaMdhamAM aMtarAya thAya, mATe pUrve racelI pUjAne ja potAnI sAmagrI meLavIne vizeSa suzobhita banAvavI. kahyuM che ke- " mA putra niga seorg, vikara gA vAlA suviphaLa ! taMpi savisesasohaM, jaha hoi tahA tahA kujjA // 1 // " "nimallaM pi na evaM, bhaNNai nimmallalakkhaNAbhAvA / maLavArda racaM, nimaruM viti zIrathA sArA" " itto ceva jiNANaM, puNaravi ArovaNaM kuNaMti jhaa| vatthAharaNAINaM, jugaliakuMDaliamAINaM // 3 // " " kahamannaha egAe, kAsAIe jiNiMdapaDimANaM / sarva sUdaMtA, vinayA vaMAnA samag IchA " (vai. mAmA) bhAvArtha-"je pUrve keIe sArA vaibhavathI suMdara pUjA karI hoya, to te ja pUjA jema jema savizeSa zobhAyukta thAya tema tema kare. (1) e mujaba karavAmAM eka vAra caDhAvelAM puSpAdine pheraphAra karavA chatAM paNa nirmAlya caDhAvavAne deSa lAgatuM nathI, kAraNa ke-te caDhAvelAM puSpa vagere tAjAM hovAthI, temAM te vakhate "bhegathI naSTa thayelA dravyane gItA nirmAya kahe che" e lakSaNa ghaTatuM nathI arthAta te nirmAlya gaNAtuM nathI. (2) A kAraNathI ja zrIji. nezvadevane ekanAM eka vo, AbharaNe, vagere temaja bAjubaMdha, mugaTa vagere pharI pharIthI paNa caDhAvAya che. (3) je ema na hoya te (jIvAbhigama vagere) siddhAMntamAM "vijayadeva vageree kASAyika vastrathI ekaseATha zrIjinapratimAone aMgaluM chaNuM karyuM" ema kahyuM che te kema ghaTe? arthAt nirmAlya na banI hoya te vastu punaH caDhAvavAmAM deSa nathI.) mULa bimbanI pUjA karyA pachI suSTikrame bIjAM sarva bionI yathAyogya pUjA karavI. bArasAkhanA maMgala caityanI ane gabhArAnI bhI temAMnA traNa samavasaraNa bibonI pUjA gabhArAmAM pravezatAM nahi, paNa mULanAyakacha tathA bIjA pratimAonI pUjA karIne gabhArAmAMthI bahAra nIkaLatI vakhate saMbhave che. pradakSiNa vakhate te bIjI pratimAo karatAM najIkamAM hovAthI teone pahelAM praNAma kare agya nathI. Page #440 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 50 3 - hinayaryA - zrI vinayUmahinA vidhi 1 37 jIvAbhigamamAM kahelA adhikArane anusarIne zrIvijayadevendrasUrIzvarajI saMghAcAra nAmanI bhASyanI TIkAmAM vijayadevanA adhikAramAM enuM samarthana karatAM kahe che keto gantu suhammasahaM, jiNasakahAdaMsaNaMmi paNamittA / ughADi samuggaM, pamajae lomahattheNaM // 1 // " surahijale NigavIsaM, vArA pakkhAliANurlipittA | gosIsacaMdaNeNaM, tA kusumAIhi acce // 2 // " 44 " to dArapaDimapU, sahAsu paMcasu vi karei puvvaM va / dArazcaraNAisesaM, taiauvaMgAo nAyavvaM // 3 // " ( gA0 48 thI 50 ) bhAvArtha-" (vibhya heve ) te pachI sudharbhA nAmanI salAbhAM nhAne, zrIjinezvazanI hADhA. vALA vajraratnamaya DakhAnuM darzana thatAM ja praNAma karIne, tene ughADIne te dADhAonu` rAmapI chIthI prabhArthana myu. (1) pachI te hADhAmonI, sugaMdhI pANI vaDe meDavIsavAra prakSAsa urIne, gozI. caMdanathI vilepana karIne, puSpA vagerethI pUjA karI. (2) ane pachI dvArapratimAnuM pUjana karyuM ema pAMceya sabhAmAM pUrvanI ( sudharmA sabhAnI ) jema pUjana karyuM. * dvAranI pujA vagere ' khAkInu trIjA ( jIvAbhigama) upAMgathI jANI levuM. " mATe zrIsUlanAyakajInI pUjA sarve pratimaAnI pahelAM sarve khimmA karatAM saoizeSa ( triziSTa) karavI te vyAjakhI che. kahyu paNa che ke-- " uciattaM pUAe, visesakaraNaM tu mUlabiMbassa / jaM paDai tattha paDhamaM, jaNassa diTThI saha maNeNaM // 1 // " ( saMbodhapra0 devAdhi0 gA0 60 ) bhAvA. darzana karanAranuM mana ane dRSTi pahelAM zrImUlanAyakajI tarapha jAya che, mATe tegmAnI pUjAmAM bIjA bimba karatAM vizeSa zAbhA karavI te ucita che. " e viSayamAM zAstramAM zrIharibhadrasUriSkRta saaudha prakaraNa devAdhikAramAM ) A pramANe praznottarI kahelI che ziSya :- " pUAnaMdaNamAI, kAUNegassa sesakaraNaMmi / 64 nAyaga- sevaga bhAvo, hoi kao loganAhANaM // 61 // " essArasArA, kIras Avaresi thovayarI | 46 esA vi mahAvaNNA, lakkhijara NiuNabuddhIhiM // 62 // " AcArya:- " nAyagasevagabuddhI, na hoi eesa jANagajaNassa / picchaMtassa samANaM, parivAraM pADiherAI ||63 || "vahAro puNa paDhamaM, paiDio mUlanAyago eso / avaNijai sesANaM, nAyagabhAvo na uNa teNaM // 64 // " " vaMdaNapUa (Na) baliDo -aNesu egassa kIramANesu / AsANA na diTThA, uciapavittassa purisassa // 66 // " d' Page #441 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 388 [ dha saM0 bhAva 1 vi0 2 gA61 "jaha mimmayapaDimANaM, pUA pupphAiehiM khalu uciaa| __ kaNagAi nimmiANaM, uciatamA majaNAIhiM // 67 // " " kallANagAikA, egassa visesapUakaraNe vi / nAvaNNApariNAmo, jaha dhammijaNassa sesesu // 68 // " " uciapavittiM evaM, jahA kuNaMtassa hoi nAvaNNA / taha mUlabiMbapUA-visesakaraNevi taM natthi / / 69 // " " jinabhavaNabiMbapUA, kIraMti jiNANa no kae kiMtu / ___ suhabhAvaNAnimittaM, buhANa iyarANa bohatthaM // 70 // " " re rerDa, vasaMta rDa ! pUyAisayA anne, anne bujhaMti uvaesA // 71 // " bhAvArtha-"ziSya prazna kare che ke-pahelAM eka jInanI pUjA, vandana vagere karIne pachI bAkInA bionI pUja, vaMdana vagere karavAthI trilekanA nAtha dareka jinezvarI samAna havA chatAM teone svAmI-sevakabhAva thayo gaNAya? (arthAt zrImULanAyakajI svAmI ane bAkInA sevakarUpa mAnyA gaNAya.) (1) vaLI nipuNa buddhithI vicAra karatAM ekanI AdarapUrvaka zreSTha pUjA karavI ane bIjA bikhkhonI sAmAnya (DI) pUjA karavI, e paNa mahA avajJA (paMktibheda) rUpa gaNAya ? (2)" enuM samAdhAna karatAM AcArya mahArAja jaNAve che ke -" sarve pratimAnA (parikarAdimAM) ATha pratihAryo vagere samAna parivArane jevAthI jJAnI puruSane temAM svAmI-sevakapaNune vicAra Ave tema nathI. (3) mAtra A vyavahAra che ke jene pahelAM pratikhrita karyA te mULanAyaka gaNavA" ethI bIjA bionuM nAyakapaNuM cAlyuM jatuM nathI. (4) vaLI aucityane aMge pravRtti karanArane eka (mULanAyakajI) ne vaMdana-pUjA karavAmAM ke naivedya vagerenI bheTathI kaI AzAtanA jaNAtI nathI. (5) jema kevaLa mATI (veLu) vagerenI pratimAne (jaLapUjA karavAthI dhovAI jAya mATe) puSpa vagerenI pUjA ucita che, jema suvarNa vagerenI pratimAne (nukazAnane bhaya na hovAthI) snAna, majajana vagere paNa ucita che. (6) jema dhArmika manuSyane (amuka jinanuM) Aje kalyANaka vagere hovAthI (te divase) te ekanuM savizeSa pUjana karavAmAM bAkInAM bio pratye avajJA nathI. (7) ityAdi ucita pravRttimAM bIjAonI avajJA nathI. tema zrImUlanAyakajInA biane viziSTa pUjavAmAM kaI prakAre avajJA nathI. (8) (kAraNa ke-vastutaH) zrIjinabhuvana ke zrIjinabimbanI pUjA e keI zrIjinezvaradevane mATe nathI. (ke avajJA thAya ?) te to mAtra pUjakane pitAne zubha bhAva mATe ane buddhimaMta (bhavya) nA bedhane mATe karavAnI che. (9) kAraNa ke kaI bhavya AtmAo suMdara maMdiranAM darzanathI, keI prazAnta mudrAvALI mUrtine rUpathI, kaI pUjA-AMgI vagerenI suMdaratAthI ane keI upadezazravaNuthI baMdha pAme che."--ema pahelAM mULa bimbanI pUjA karavI te yogya ja che. vistArapUrvaka (mATI) pUjA te jyAre jyAre bhaNAve tyAre dara vakhata ane parvadivasamAM te khAsa karIne zrIjinapratimAne snAtra-mahotsava kare joIe. temAM traNa, pAMca ke sAta Page #442 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pra9 3-dinacaryA-snAtrapUjA vidhi] 389 kusumAMjali arpaNa karavI. snAtrane vidhi zrIgazAstranI tathA zrIzrAddhavidhinI TIkAmAM jaNAvyuM che ke-"savAre paheluM nirmAlya utArI, prakSAla karI saMkSepathI pUjA kare ane AratI maMgaLadI utAre, pachI punaH snAtrapUrvaka vistArathI (moTI) pUjAne AraMbha kare, tyAre zrIjinapratimAnI sanmukha kaMkuma sahitarara kesara mizrita jaLane kaLaza sthApana kare. pachI "muktAlaGkAravikAra-sArasaumyatvakAntikamanIyam / sahajanijarUpanirjita-jagatrayaM pAtu jinabimbam // 1 // " bhAvArtha-"alaMkArarUpI vikArathI mukta, uttama saumyatA ane kAtithI suzobhita tathA jeNe pitAnA svAbhAvikarUpathI traNeya jagatane jItyAM che te zrIjinabimba (sarvanuM) rakSaNa kare!" e pramANe kahIne pratimAjI uparathI alaMkAra-AmaraNa utAravAM. pachI __" avaNiakusumAharaNaM, payaipaiDiamaNoharacchAyaM / / jiNarUvaM majaNapIDha-saMThiaM vo sivaM disau // 2 // " bhAvArtha_"jenAM puSpa-AbharaNe utAryA che ane jenI kAnti svAbhAvika ja manahara che, evuM snAtra pITha upara bIrAjamAna zrIjinabimba tamAruM kalyANa kare !27 " ema bolIne nirmAlya utAravuM. pachI prathama sthApana karelA kaLazathI bhagavAnane abhiSeka karI pUjA karavI. bAda prabhujIne snAtra pITha upara padharAvavA. te pachI pelA kaLazamAM sanAtrane cagya sugaMdhImAna pANI bharavuM ane tene zreNIbaddha sthApana karI upara suMdara vastra DhAMkavuM. pachI snAtrakAre potAnA caMdana, dhUpa vigerethI ubhA rahI kusumAMjaline pATha bole. temAM pahelAM- sAvarakuMDamAtra-vihunAraM vaMcavaNAruM . jiNanAhaNvaNahakAle, diti surA kusumaMjaliM hiTThA // 3 // " bhAvArtha-"(meruparvata upara) zrIjinezvaranA snAtra-abhiSeka samaye harSita thayelA re zatapatrakamaLa, maga, mAlatI vagere aneka jAtinAM paMcavarNanAM pu vaDe prabhune karu mAMjali caDhAve che." ( A kusumAMjalinI gAthAo devapAla kavikRta snAtramAM che.) e kAvya kahIne pratimAjInA mastake mukhya AropaNa kare. " gNdhaayddddiamhuyr-mnnhrjhNkaarsddsNgiiaa| jiNacalaNovari mukkA, harau tumha kusumaMjalI duriyaM // 4 // " bhAvAtha-"sugaMdhathI kheMcAIne AvelA bhamarAonA guMjAravane manahara zabda jemAM gAjI rahyo che, evI zrIjinezvaranA caraNakamaLa upara caDhAvelI puSponI aMjali tamArAM pApane nAza karo." ( kavi zrIdevapAlakRta snAtranI kusumAMjali trIjI.) vagere kusamAMjalinI gAthAomAMthI ekeka gAthA belIne, zrIjinezvaranA caraNe eka 22. kaMkumane svastika karI upara kesayukata jaLa kaLaza sthApa, hAlamAM te mujaba jovAya che. 23. A kAvyane bhAva paM. zrI vIravijayajIkRta snAtranI "kusumAbharaNa utArIne e DhALane maLate che, kavi devapAlakRta snAtramAM A gAthA bIjA naMbare che. Page #443 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dha0 saM0 bhA0 1-vi0 -gA0 61 snAtrakAre kusumAMjali caDhAvavI ane dareka vakhate tilaka karavuM, sAthe pu-patro caDhAvavAM, dhUpa ukheva, vagere paNa samajI levuM. e rItie kusumAMjali karIne je pratimAjInuM snAtra karAtuM hoya te prIjinezvaranA janmAbhiSekanA kaLazane pATha madhura mIThA svarathI bela; pachI ghI, zeraDIne rasa, dUdha, dahIM ane sugaMdhI jaLa-e pAMca paMcAmRtathI sarva snAtrakAree snAtra (abhiSeka) karavuM. vacce vacce dhUpa de, snAtra karatI veLAe paNa bhagavAnanA mastakethI pu utAravAM nahi. vAdivetAla pU0 zrIvijayazAntisUrIzvarajI mahArAjA kahe che ke - " AsnAtraparisamApterazUnyamuSNISadezamIzasya / / sAntanAdhArA-pAtaM puSpottamaiH kuryAta III bhAvArtha-"snAtra pUrNa thAya tyAM sudhI pratimAnA mastake puche rAkhavAM ane mastake jaLane abhiSeka te uttama pupinI upara ( AMtare) kare. abhiSeka karatI vakhate satata cAmara vIMjavAM, saMgIta karavuM, vAjI vagADavAM, vagere yathAzakti suMdara ADaMbara kara. ema paMcAmRtathI sahue snAtra karyo pachI chelle nIcenuM kAvya belI (paMcAmRtanI zuddhi mATe) zuddha jaLanI dhArA karavI. mijatoyadhArA, dhAva dhyAnamahApraya che. bhavabhavanabhittibhAgAn , bhUyo'pi bhinattu bhAgavatI // 1 // " bhAvArtha-"A abhiSekanA pANInI dhArA dhyAnarUpI mahAnna khaDagadhArAnI jema saMsArarUpI mahelanI bhI tenA bhAgane vAraMvAra (mULamAMthI) teDI nAkhe. ( arthAt dhyAnathI jema saMsAra nAza thAya che, tema A abhiSekathI paNa saMsArane nAza thAo.)" pachI aMgaluMchaNuM karI vilepana vagerethI suMdara pUjA karavI, ke je pahelAM utArelI pUjAthI vadhu suzobhita bane. pachI jJAnAdi traNa ratnavALA traNa lokanA nAtha zrIjinezvaradevane, sarva prakA nAM dhAnya, pakavAnna, zAka, vigaI, phaLa vagere uttama cIjothI teozrInI sanmukha traNe DhagalA karavArUpa balinuM dAna karavuM. zrIjinezvaradevanA janma-mahotsava prasaMge snAtra vagere, parivAranA de sAthe pahelAM sarvamAM mhoTA ayyata Indra ane pachI anukrame sva sva parivAranA de sAthe bIjA Indro kare che, mATe ahIM paNa snAtrakAree snAtra pUjA vagere sarva kAryo meTA-nhAnAnA vivekathI karavAM, zrAvikAoe paNa te pramANe karavuM. zeSAnI jema A snAtrajaLa paNa mastaka vageremAM lagADavAmAM doSa nathI. pU. kalikAlasarvasa zrImadda hemacandrasUrizvarajIe triSaSThI parva 10 mAM kahyuM che ke " niruM tajI, surAsurano vanite sutu sarvA ira parivinig: Ila' (saM. 2-18) bhAvArtha"te rAtrajaLane deva, dAnava, manuSya ane vyaMtaree vAraMvAra vaMdana karyuM ane pitAnA sarva aMgemAM spezita karyuM." zrIpadmacaritramAM paNa ogaNatrIsamAM uddezAmAM aSADa sudi aSTamIthI AraMbhIne dazaratha rAjAe karAvelA aSTAnikA mahotsavanA snAtrAdhikAramAM kahyuM che ke Page #444 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ma0 3dinacaryA-snAtrajaLa, puSpavRSTi luNa utarANa vagere ] "taM NvavaNasaMtisalilaM, naravANA pesi samajANaM / taruNavilayAhi neuM, chUTaM cia usamaMgesu // 1 // " " kaMcuihatthovagayaM, jAva ya gaMdhodayaM ciraaveh| ___ tAva ya varaggamahisI, pattA sogaM ca kovaM ca // 2 // " "sA guphA uddhA, gaNittA tena saMtikA nivvaviamANasaggI, pasannahiayA tao jAyA // 3 // " bhAvArtha_"te snAtranuM zAMti jaLa rAjAe potAnI strIone kahyuM ane paTTarANInI pahelAM ja bIjI yuvatIone laIne te pitAnA mastake caDhAvyuM. (1) tethI (aMtaHpuranA rakSaka) kaMcukInA hAthamAMthI te gAdaka (snAtrajaLa) pitAne maLavAmAM vilaMba thayo tyAre paTarANIne zoka theye ane krodhAtura banI. (2) jyAre kaMcukIe krodhAyamAna thayelI paTTarANInA mastake te zAMti jaLa chAMTayuM, tyAre teNInA manane kaSAya-agni zAMta thayo ane te prasanna hRdayavALI banI." bRhat zAMtimAM paNa kahyuM che ke-"nitapanIrtha mata rAtathaM" arthAta-zAntijaLa mastake caDhAvavuM." vaLI saMbhaLAya che ke-" jarAsaMghe mUkelI jarAthI sainya parAbhava pAmyuM tyAre zrIneminAthasvAminA kahevAthI kRSNavAsudeve dharaNendranI ArAdhanA karI, teonI mAraphata pAtALamAM rahelI zrI zaMkhezvara pArzvanAthajInI pratimA zaMkhezvara nagare maMgAvI tenuM snAtrajaLa chAMTIne pitAnA sainyane jarAnA upadravathI mukta karyuM. (ema caritro vagere prakIrNa graMthamAM snAtrajaLa zarIre lagADavAnA pAThe maLe che.) zrIjinezvaradevanA samavasaraNamAM rAjA vagere je kurarUpa baLI (bAkuLA) AkAzamAM uchALe che, te jamIna upara paDatA pahelAM ja aDadhA de caraNa kare che, aDadhAmAMthI aDadhA (cAthAbhAganA) rAjA ane zeSa cothA bhAganA anya manuSya grahaNa kare che. A bAkuLAne eka dANo paNa mastake caDhAvavAthI (dareka jAtinA) vyAdhio nAza pAme che ane cha mahinA sudhI na vyAdhi thata nathI-ema AgamamAM paNa kaheluM che. AthI havaNajaLa zarIre lagADavuM anucita nathI.) pachI sadagurudvArA pratiSThita karAvela rezamI vastra vagerene mahAdhvaja mahatsavapUrvaka lAvIne traNa pradikSaNa vagere vidhipUrvaka" zrIjinezvarane arpaNa kare ane sahue pitAnI zakita mujaba paherAmaNI karavI, pachI AratI ane maMgaLadI prabhunI sanmukha pragaTAvIne mUkavAM, najIkamAM eka pAtramAM agni paNa rAkha, ke jemAM lUNa utAratAM lUNa-pANI nAkhI zakAya. nIcenuM kAvya bolI pahelAM puSpavRSTi karavI. 33 naMga , nikhAna pRSTinAstrasaMvariyA' . titthapavattaNasamaye, tiasavimukkA kusumavuTThI // 1 // " bhAvArtha_"tIrthasthApanA vakhate dee varasAvelI jinezvaranA mukhanI lavaNImA (lAvaNya) nA (guMjArava karatA bhramaragaNunA) samUhathI mizrita thayelI puchapanI vRSTi tamArUM maMgaLa kare !" pachI nIcenuM kAvya bolatA bolatA lUNa utAravuM. Page #445 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - 10 saM0 bhA0 1-10 2-gA0 61 "hA! himApaNAM, pAhi gvad aa paDai saloNattaNalajiaM va loNaM huavahami // 2 // " bhAvAtha-"juo jene vega bhAgI gaye che te A luNa, jinezvarane traNa pradikSaNa karIne pitAnI khArAzathI lajajA pAmeluM hoya tema agnimAM paDe che." e pATha bAlavApUrvaka vidhithI zrIjinezvadevane traNa vAra puSpa sahita lavaNajaLa (luNa)nuM utAraNa vagere karavuM. pachI sRSTikrame AratInI pUjA karIne AratI taiyAra karavI, AratI utAratAM bIjA zrAvakoe baMne bAju dhUpa ukheva, akhaMDa jaLadhArA karavI ane cAreya bAju pu iuchALavAM. e saghaLuM karavA sAthe uttama pAtramAM padharAvIne, nIcenuM kAvya bolatAM AratI utAravI. __ "maragayamaNighaDiyavisAla-thAlamANikkamaMDiapaIvaM / havaNayarakarukkhittaM, bhamau jiNArattiaM tumhaM // 3 // " bhAvArtha-"marakta-maNithI ghaDelA (jaDelA) moTA thALamAM snAtra karanAre pitAnA hAthathI upADele mANijyathI zobhate A pradIpa-ArAtrika, he jina! tamane bhramaNa karo (pradakSiNA gho)?" ema mahesavapUrvaka traNa vAra AratI utAravI. haimI RSabha caritramAM kahyuM che ke - " kRtA phavAthApatya krizipuiA purobhUya jagadbharturArAtrikamupAdade // 1 // " vIviSA jaina, vAsAnA vijA mASivaLa, pora nAiiArA" zraddhAmika suvara, zILasunotrA bhaturuttArayAmAsa, tatastridazapuGgavaH // 3 // " (sa01, zlo0 598-600) bhAvArtha-"pachI kRtakRtya hoya tema InDe tyAMthI saheja khasIne, jagadbhartA (prabhu)nI sanmukha AvIne ArAtrikane upADI. (1) te vakhate dIvAnI caMcaLa zikhAthI Indra, dedIpyamAna auSadhisamUhathI caLakatA zikhara vaDe merUparvata zobhe tema zobhAne pAmyA. (2) pachI zraddhALu dee ghaNuM pune uchALavA mAMDayAM ane banne prabhunI AratI utArI. (3)" maMgaLadIvAnuM paNa AratInI jema pUjana karI nIcenA kALe belatAM te utAre. " kosaMvisaMThiassa va, payAhiNaM kuNai muliapiivo|| jiNa! tuha daMsaNe soma-diNayaruvya maMgala paIvo // 1 // " " mAbhinnatA sura-daM tu nAda! maMgAvo kaNayAyalassa nAi, bhANu vca payAhiNaM dito // 2 // " bhAvArtha... he jina! kezAmbI nagarImAM ApanAM darzana karavA jema sUrya caMdra AvyA hatA, tema darzanane mATe AvelA A prakAzamAna dIptivALe maMgala dApaka ApanI pradakSiNA kare che. (1) he nAtha ! devAMganAothI ApanA sukha sAme bhramaNa karAte A maMgala dIpaka merUparvatanI pradakSiNa karatA sUrya je zebhe che. (2) " Page #446 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 50 3-niyA~ anya gacchIya caityAnI pUjAnu vidhAna ] 33 e pATha elavA sAthe dhUpa ukhevavA, akhaMDa jaLadhArA devI ane puSpA uchALavAM, vagere mahotsava karavApUrvaka maMgaLadIvA paNa utAravA ane ( jAgatAja ) zrIjinezvaranA caraNa AgaLa ( sanmukha ) mUkavA. ArAtrikane bujhAvavAmAM doSa nathI, mukhyatayA maMgaLadIvA-AratI vagere ghI, gALa, kapUra vagerethI karavAM, kAraNa ke tethI vizeSa phaLa maLe che. leAkeAmAM paNa kahyuM che ke- devanI AgaLa kapUranA dIpaka dharavAthI azvamedha yajJanu phaLa thAya che ane kuLanA uddhAra thAya che.' ahIM' (pR.389mAM) 'mustA' vagere je pATharUpe kheAlavAnI jaNAvI che te gAthAo prAyaH pU zrIharIbhadrasUrIzvarajI mahArAjanI racelI sa`bhave che, kAraNa ke--teoe racelI samA nI zarUAtamAM 'jIvaLeSa maha vo ' e gAthAthI namaskAra karelA che, te ja gAthA ahIM pazu che. zrItapAgaccha vagere gacchAmAM prasiddha hAvAthI te gAthAe xahI' jaNAvI nathI. snAtra vagere anuSkAnAmAM judI judI samAcArIne lIdhe vidhi paNa judo judo jovAmAM Ave che. mATe rAga-dveSa ( vyAmAha ) karavA nahi, kAraNa ke--judA judA vidhithI sAdhanA karanArA paNa sattu sAdhya zrIarihaMta paramAtmAnI bhaktirUpa phaLane meLavavAnu che. prAcIna zrIgaNadhara bhagavaMtA AdinI sAmAcArIomAM paNa ghaNA bheDhA che, mATe je je anuSThAna-dharma, Agama paraMparA vagerene anusaratuM ane zrIarihaMtanI bhakti (AjJA)nu pASaka hoya te te koIne paNa asaMgata gaNAya nahi, e pramANe dareka anuSThAnAmAM vidhibhedyAdinA yoge samajavuM. 24 ahIM lUNu, AratI, maMgaLadIvA, vagere paraMparAthI sa gacchAmAM ane paranAmAM paNa sRSTikrame utAravAnuM dekhAya che, pUrva zrIjinaprabhasUrijI makRta pUjAvidhimAM kahyuM che ke lUNu vagere utAravAnuM pUrva zrIpAdaliptAcAya vagere pUrva puruSAe sahArakramathI jaguAvyuM che, te paNa vartamAnamAM sRSTikramathI karAya che. snAtramahAtsavamAM sarva prakAre vistArapUrvaka pUjA, prabhAvanA, vagere karavAnu kahevu hAvAthI snAtranuM khIjA bhavamAM ghaNuM-zreSTha phaLa maLe e spaSTa samajAya tevuM che. zrIjinezvaradevAnA x A gAthA graMthakAranA samayamAM prasiddha haze ema A pAthI samajAya che. 24. vastuta: zrIjinAgamakathita cAra anuyAgAmAM vyavahAranayathI caraNakaraNAnuyAganuM prAdhAnya che, kAraNa ke-te sAdhanarUpa che ane dravyAnuyAga e sAdhya che. sAdhanAmAM bheda chatAM jo te eka sASyanAM sAdhaka thaI zakatAM hoya teA sadhaLAM zrIjinavacanarUpa gaNAya che. chae dazanA judAM judAM e hetuthI che ke te eka sAdhyanI sAdhanAmAM sAdhaka thatAM nathI ane tethI ja te asahya che. jaina saMpradAyamAM je gacchabhede che te bahudhA vidhivAdanA matAntaramAMthI janmelA che, mATe tenA sAdhyamAM bheda na heAya, sAdhakanI sAdhanAmAM bhASaka na thatAM hoya te paraspara sahiSNutA keLavIne virodha na karavAmAM zreyaH che. hA ! jemAM sAjyane siddha karavAnI tAkAta na heAya je bAdhaka hAya te te| rakSAnA uddezane badale svamatasthApananA durAgrahamAMthI janmelAM sabhave che ane mamatvarUpa hoI vItarAgatAnAM ghAtaka bane che. samatha zuddha gItArthInI khATa jema jema vadhatI gai, tema tema abhinivezanu baLa vadhatu rahyuM ane pariNAme saMdhanI maryAdA-- dharmonuM maMDANu tUTavA lAgyuM. traNu prakAranA vAmAM bAlamudghi ane madhyamamuddhi--e e varSAM maDanAtmaka upadezane yAgya che, je buddhijIvI kuzAgra-nima`La buddhivALA che, te ja abhiniviSTa khaMDanAtmaka upadezane yAgya che. graMthakartIe lakhelI upayu kata paMkitao AtmAthI te khUba mananIya-AdaraNIya che. 50 Page #447 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 394 [ 0 saM. bhA0 1-vi0 r-gA0 61 janma samaye snAtra karanArA cAsaTha indroe ujavelA janma-maheAtsavanu snAtramAM anukaraNa hAvAthI, snAtra karavuM e eka mahAna-uttama ane kalyANakArI kriyA che. e mujaba snAtranA vidhi jANavA. 25 zrIjinapratimA vaDilAnI banAvelI vagere aneka prakAranI hAya che. tenI pujAnA vidhine aMge zrIsamyaktva prakaraNamAM kahyuM che ke-- 66 guruafter aI, ane sayakAriAi taM biMti / vihikAriAi anne, paDimAe pUaNavihANaM // 1 // 57 A gAthAnI vyAkhyA ema che ke--"keTalAka mAtA, pitA, dAdA vagere zurU (viDalA)nI karAvelI pratimAnu, keTalAke peAtAnI karAvelI pratimAnuM, teA keTalAkeA vidhithI karAvelI pratimAnuM pUrve jaNAvyA pramANe pUjana karavu-ema kahe che. " p avasthita pakSa te pratimA karAvanAranuM pUjAmAM kAMi pratyeAjana nahi hAvAthI, mamatva cheADI sava pratimAonuM pUjana ekasarakhI rItie karavu-ema mAne che. ahIM kAine prazna thAya ke-- AthI tA kAie vidhithI banAvelI pratimAnuM paNa pUjana thAya ane tethI pUjakane te vidhinI anumatirUpa AjJAbhaMganA doSa lAge tetu zuM? A prazna asthAne che, kAraNa ke-- AgamamAM tevA doSa jaNAvyA nathI. ulTu zrIkalpabRhadbhASyamAM jaNAvyu che ke-- " nissakaDama nissakaDe, ceie savvahiM thuI tinni / verjI va cerDALi ga, nANuM (niziyA nA vi / / '' bhAvArtha-" pR. 370 mAM kahyA pramANe samajavA, (A gAthAmAM khIjA gacchanI sAmAcArIthI bharAvelAM caityAnI pUjA vagere karavAnuM spaSTa vidhAna che. ) ahI sudhI maMdira javAnA, pujAnA, snAtranA vagere saghaLeya vidhi kahyo te RddhimAna zrAvakane aMge samajavA, kAraNa ke-AveA saghaLI sAmagrIne yAga meLavavA Rddhimatane ja zakaya che. sAmAnya zrAvaka teA peAtAnA ghera ja sAmAyika aMgIkAra karIne, kAinI sAthe devA vagerenA kalaha thAya tema na hAya (mArgImAM jatAM vighna thavAnA saMbhava na heAya) te iriyAsamitinA pAlanapUrNAMka sAdhunI jema maMdire jAya, ane puSpA vagere sAmagrI meLavavAnI zaktinA abhAve dravyapUjA karavAne azakta heAvAthI, jo ma MdiranuM kAMI puSpA guMthavAM vagere prabhubhaktirUpa kA karavA ceAgya hAya, te te sAmAyika lIdhA vinA ja jAya ane te potAnI jAtamahenatathI kare. ahIM" ema prazna thAya ke-" sAmAyika bhAvastavarUpa che ane pUjA dravyastavarUpa che; jo bhAvastavanI mahattA vizeSa che, tA sAmAyika karavAnu cheDIne pUjA kema karI zakAya ? " A praznanA uttaramAM samajavuM ke-bhAvastavarUpe sAmAyikanI mahattA che, chatAM te svAdhina hAvAthI bAkInA samayamAM 25. hAlamAM bhaNAvAtAM 5. zrIvIravijayajI Adi kRta snAtro paNa A prAcIna gAthAenA gurjara kAvyarUpe anuvAda che. temAM paNa suMdara bhAvagabhi ta va na heAvAthI ane saMskRtADhi medha vinAnA jIvAne paNu spaSTa a--bhAvA samajAya tevAM heAvAthI uttama che. mAtra dareka vastu khelatAM tenA mayanA vicAra jarUrI che. Page #448 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 50 3 nacaryA-zrI jinandire darzanAdi arthe jatAM kahelu phaLa ] 395 paNa thaI zake tema che, ane caityapUjAdi kAryoM samudAyane Adhina haiAvAthI tevA sahayoga durlabha hAi sanI sAthe te karavu ucita che. vaLI bhAvastavanI jema dravyastavanuM paNu zAstramAM mahAna phaLa jazuAvyu che. zrIpadmacaritramAM kahyuM che ke-- ' maNasA hoi cautthaM, chaTThaphalaM uTThaassa saMbhavai / namasya cAme, DhorU chuM aTTunotrAne 5 // " " gamaNe dasamaM tu bhave, taha caiva duvAlasaM gae kiMci / maLe paghuvavAso, mamuvavAmaM ca vidhrumi ArA ' " saMpatto jiNabhavaNe, pAvai chammAsiaM phalaM puriso / saMvadhi tu che, rAvesAMDho jIrU re ' " vAyaraNapoLa pAvara, vasisayaM te tuM niSe mahi / pAvara varisasahassaM, aNatapuSNaM jiNe dhuNie ||4|| " bhAvAtha -" zrIjinamaMdire javAnI icchA thatAM eka upavAsanuM, tyAM javA ubhA thavAthI (taiyArI karavAthI) e upavAsanuM ane javA mATe paga upADatAM traNa upavAsanuM phaLa maLe che. (1) cAlavA mAMDatAM cAra upavAsanuM, keTaluMka cAlyA pachI pAMca upavAsanuM, mArgamAM paMdara upavAsanu ane zrIjinamaMdirane dekhatAM mahinAnA upavAsanuM phaLa maLe che. (2) zrIjinamaMdire pahoMcatAM chamAsI tapanu ane dvAra pAse jatAM eka varSanA upavAsanuM phaLa maLe che. (3) pradakSiNA detA eksA vaSa~nA upavAsanuM, zrIjinezvaranI pUjAthI eka hajAra varSanA upavAsanuM, tathA teeAnI stuti ( bhAvapUjA) karavAthI anaMta puNya prApta thAya che. (4)" khIje paNa kahyuM ke-- " sUrya pamADo ghuLa, sahanuM ja vizeSo / ,, sayasAhastiA mAlA, aNataM gIavAie // 1 // bhAvArtha -" zrIjinapratimAnI pramArjanA karavAthI ekaseA varSanA, vilepana karatAM eka hajAra varSanA ane mALA caDhAvavAthI eka lAkha varSanA tapaLane pAme che, tathA gIta-vAjIMtrathI anaMta phaLane pAme che. ' emAM paNu ucita samaye zrIjinapUjAdi karatAM vizeSa puNya thAya che. AgamamAM kahyuM che ke "nIvALa odhiAmo, sammalikIna hodda vicAM / ANA jidibhattI, titthassa pabhAvaNA caiva // 1 // bhAvA - zrIjinezvaradevanI pUjAthI sAmAnya jIvAne edhi (samyakRtya)nI prApti ane samakitaSTi jIvAne savizeSa prIti thAya che (samakita ni`La-dRDha thAya che), temaja pUjAthI zrIjinAjJAnuM pAlana, bhakti ane zAsananI prabhAvanA thAya che. ' ema aneka guNNAnI prApti thAya che, mATe pUjAnA samaye pUjA karavI te ucita ja che. zrAddhanikRtyamAM paNa kahyuM che ke-- " vaM viI rUmo maLyo, iiddhamaMtajJa vesitro / iyaro niyagehammi, kAuM sAmAiyaM vae || 1|| 15 y www.jainelibrary.arg Page #449 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 39 46 at na kassara dhAres, na vivAo a vijjae / vapatto musAduM, Rk liLattei(ra) rA " arer atthi as kiMci, kAyavvaM jiNamaMdire | tamo sAmAna moLuM, regna Aiya // 3 // " (TT0 77 thI 72) bhAvAtha-" ema A sava vidhi RddhimAnane age kahyo, bIjo ( sAmAnya zrAvaka ) tA pAtAnA ghera sAmAyika uccArIne zrIjinamadire jAya. (1) (paNa) ne kAinu devu na hoya athavA keAInI sAthe takarAra na hAya, te ja sAmAyika laIne sAdhunI jema upayAgapUrvaka zrIjinamaMdire jAya. (2) (ane) zrIjinamaMdire kAi kArya potAnI jAte karavA lAyaka hAya, tA sAmAyika vinA ja tyAM jaI te kAya kare. (3) " 44 [ 0 sa0 bhA0 1-vi0 2-gA0 61 ahIM cAlu mULa gAthAmAM ' vidhipUrvaka' zrIjinanI pUjA-vandanA karavI--e kathanathI daza trika vagere cAvIza mULa dvArAthI zrIcaityavandanabhASya vageremAM kahelA saMpUrNa vidhinuM pAlana karavuM--ema sUcavyuM che, tethI have te vidhi kahevAya che. " tinni nisIhI tinni u, payAhiNA tinni caiva ya paNAmA / tivihA pUA a tahA, avatthatiabhAvaNaM cena // 1 // " " tidisinirikkhaNa viraha, payabhUmipamajjaNaM ca tikkhuto / vaNNAitiaM muddA - tithaM ca tivihaM ca paNihANaM // 2 // " puSphAmisathuibheA, tivihA pUA avatthatiagaM tu / chaumatthakevalittaM, siddhattaM bhuvaNanAhassa ||3|| "vaLAtiyaM tu ghuLo, vAsyAbaMdhaLAvuM te / maNavayakAyANiyaM, tivihaM paNihANamavi hoi // 4 // " tathA-paMcano paLiyAgo, thayavAo phorpha nomuddAC | vaMdaNa jiNamuddAe, paNihANaM muttasutI // 5 // ** ,, 66 do jANU dunni karA, paMcamayaM hoi uttamaMgaM tu / samme saLavaLyo, teo paMcaLiyAo 160 ' bhAvA--" 1-traNa sthAne nihi, 2-traNa vAra pradakSiNA, 3-traNa vAra praNAma, 4traNa prakAre pUjA, 5-zrIjinezvaradevanI traNa avasthAe bhAvavI, 6-zrIjinezvaranI saMsukha sivAyanI traNa dizAmAM tevuM nahi, 7-traNa vAra paga ane bhUminI pramAnA karavI, 8--varNAdi traNanuM Alakhana levu, 9-traNa prakAranI mudrA karavI ane 10-traNa prakAre praNidhAna karavuM, e daza ' trika ' kahevAya che. temAM puSpo vagerethI ( aMga ), naivedya vagerethI ( agra) ane stutithI ( bhAva )-ema traNa prakAre zrIjinapUjA thAya che. pUjA karatAM zrIjinezvaradevanu chadmasthapaNu, kevalIpazu ane siddhapaNuM--e traNa avasthAo citavavAnI che. caityavandana sUtreAnA pATha, tenA arthar ane pratimAjInA rUpanu AlaMbana levuM-e varNAdi trikanuM Alaana kahevAya che ane mana-- 6. Page #450 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pra3-dinacaryA-devavaMdanamAM daza trika vagere ] vacana-kAyAnI ekAgratA karavI e traNa praNidhAna kahyAM che. praNAma paMcAMgathI thAya che, ane stavana bolatAM yogamudrA, vandana karatAM jinamudrA tathA praNidhAnasUtra bolatAM mukatAzukitamuDhA-ema traNa mudrAo karavAnI kahI che. be DhIMcaNa, be hAtha ane mastaka-ema pAMceya aMge pUrNa (jamInane lAge tema) namAvavAthI paMcAMga praNAma kahevAya che." zrIvandanapaMcAzakanI TIkAmAM te e paMcAMgIne paNa eka judI mudrA kahI che, tyAM kahyuM che ke-"praNipAtadaMDaka (namoLu NuM)nA prAraMbhamAM ane aMte paMcAMgI mudrAthI praNAma karAya che. temAM be hAtha, be DhIMcaNa ane eka mastaka-e zarIranA pAMca avayavo namAvavArUpa vivakSita AkRti karavI tene paMcAMgI mudrA kahevAya che. Ane mudrA eTalA mATe kahI che ke-gamudrA vagerenI jema AmAM paNa zarIrane amuka AkAramAM rAkhavAnuM sthApana karavAnuM hoya che." tathA " aNNoNaMtariaMguli-kosAgArehi dohi hatthehiM / piora suNasaM- itat namudatta zA" " cattAri aMgulAI, purao UNAi~, jattha pacchimao / pAyANaM ussaggo, esA puNa hoi jiNamuddA // 2 // " " muttAsuttI muddA, jattha samA dovi gambhiA hatthA / te puNa niDAladese, laggA anne alaggatti // 3 // " (caitya "mA nA 25 tA 27) bhAvAtha-"be hAthanI daza AMgaLIo eka-bIjanI vacce rAkhI, kozanA DoDA jevo hatheLIne AkAra karI, be hAthanI be koNIye peTa upara sthApavAthI gamudrA thAya che. (1) jinamudrAmAM-be paganAM pAvalAMnI vacce AgaLanA bhAgamAM cAra AMgaLanuM ane pAchaLa pAnInA bhAge cAra AMgaLathI ochuM, ema aMtara rAkhI be paga sarakhA rAkhI ubhA rahI be hAtha nIce lAMbA karAya che. (2) be hAthanI AMgaLIo paraspara sAmA sAmI rAkhI, vaccethI hatheLI pilI rAkhI, be hAtha lalATane lagADavAthI athavA bIjA AcAryonA mate be hAtha lalATathI dUra rAkhavAthI mukatAzuktimudrA thAya che." (e sivAyanI traNa nizIhi kahevI, traNa pradakSiNA devI, traNa praNAma karavA, traNa dizAmAM jevAne tyAga kare ane traNa vAra paga-bhUminuM pramArjana karavuM-e pAMca trikanuM svarUpa te spaSTa samajAya tevuM che.) e pramANe daza trikanuM svarUpa kahyuM. vidhipUrvaka kareluM devapUjAdi kaI paNa anuSThAna pUrNa phaLa Ape che, ane avidhie kareluM alapa phaLa Ape che, avidhirUpa aticArathI UlaTuM duHkhanuM kAraNa banavAne paNa saMbhava che, mATe ja avidhie caityavaMdana karanArane mahAnizIthasUtramAM prAyazcitta jaNAvyuM che. tyAM sAtamA adhyayanamAM kahyuM che ke-"mavihipa veba vaMvinA takara che pAkira vinA, go akhilI gA$ caMdramAno anehi gataruM kara para " ri arthAta- "avidhithI caityane vAMde tene prAyazcita ApavuM, kAraNa ke-avidhi karanAro bIjAone azraddhA utpanna kare che." e kAraNathI ja pUjA vagere sarva pavitra kriyAone aMte avidhi-AzAtanA thaI hoya Page #451 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 48 [ dha saM0 bhA. 1-vi0 2-gA0 61 tene aMge mithyA duSkRta (micachA mi dukkaDaM) devuM joIe. vajana-adhikAramAM "utkRSTa vandanA karatAM prAraMbhamAM IriyAvahi pratikramaNa karavuM" ema kahyuM che te yukta che, mahAnizIthasUtramAM kahyuM che ke-"gyAdi gaparitApa ja hitA paNa regavaMtanAthAvatathA " arthAta-"IriyAvahiM pratikramaNa karyA vinA cityavandana, svAdhyAya, Avazyaka vagere kaI paNa anuSThAna karavuM ka9pe nahi." bIjI paNa pratikramaNa vagere kriyAo IriyAvahi pratikramaNa karIne karavAthI ja zuddha thAya che. zrIvivAhacUlikAmAM kahyuM che ke - " digviDhikusumasehara, muccai divvAhigAramajhami / ThavaNAyariaM ThaviuM, posahasAlAi to sIho // 1 // " " ummukkabhUsaNo so, iriyApurassaraM ca muhaputtiM / iiha to, rAtri pahaM parU rAA " bhAvArtha--"divyaadhikAramAM teNe divyatraddhi, puSpane mugaTa vagere mUkI dIdhuM pachI bhUSaNono tyAga karyo che jeNe evA te sIha, pauSadhazALAmAM sthApanAcArya sthApana karI, IriyAvahi. pUrvaka muhapattinuM paDilehaNa karI, pachI cAra prakArane paSadha karyo." AvazyakaNimAM paNa kahyuM che ke-" taltha DhaDho jAma rAvaLo racita - ssayaM vacAi, tAhe teNa pUraeNa tinni nisIhiAo kayAo, evaM so iriAI DhaDDhareNa sareNa f" arthAta-tyAM DUDhara nAmane zrAvaka zarIracintA karIne jyAre upAzraye gaye, tyAre teNe upAzraya pAse pUraka (moTA) svarathI traNa nisAhiAo karI, e pramANe meTA svarathI IriyAvahi pratikramaNa karyuM." vadhumAM- " vavahArAvassayamahA-nisIhabhagavaivivAhaculAsu / paDikkamaNacuNNimAisa, paDhama iriyApaDikkamaNaM // 1 // " bhAvArtha- vyavahArasUtra, AvazyakasUtra, mahAnizIthasUtra, bhagavatIsUtra, vivAhalikA tathA pratikramaNanI cUrNimAM prathama IriyApratikramaNa karavAnuM kahyuM che. e rItie zAstra pramANathI dareka kriyAnA prAraMbhamAM IriyAvahi pratikramaNa karavAnuM kaheluM havAthI have tenA artha vagerenuM varNana kare che. te sUtra- chAni himAM' vagere "taraNa micchA mi duH' sudhImAM samajavuM. temAM- " hRdachAmi vilamAM ribAvadigApa vinAnarg" arthAt"huM mArgamAM cAlatAM thayelI virAdhanAthI (pApakriyAthI) mukata (zuddha) thavAne IcchuM chuM." Ane bhAvArtha e che ke-"I eTale gamana-cAlavuM, tene aMgene je mAge te IriyApatha ane tyAM cAlatAM thaelI (jIvahiM. sAdi) virAdhanA te IriyApathanI virAdhanA, tenAthI pAchA pharavAne (te pApathI zuddha thavAne) IcchuM chuM-ema vAkayane artha samajavo. have je A pAThane upara pramANe ja artha karIe te mAtra jatAM-AvatAM thayelI virAdhanAne aMge ja IriyAvahi karavAnuM bane ! te sivAyanAM nidrAmAMthI jAgyA pachI, leca karyA pachI ke bIjA aneka kAraNe IriyAvahi pratikramaNa karyuM che. Page #452 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - -- praH 3-dinacaryA-Iri0 pratikamaNanuM vidhAna ! 3 te satya Thare, te mATe tene bIjo artha ema jaNAvyuM che ke-"IriyApatha eTale sAdhune sarva AcAra" A artha matikapanArUpa nathI, zAstramAM kahyuM ja che ke jo cAnAvi mikSuvata" arthAta-"Ipatha eTale dhyAna, mauna vagere sAdhunuM saghaLuM vrata-AcaraNa" nadI utaravAthI, zayana karavAthI ke evAM bIjA kAraNothI je je aMze sAdhuAcAranA ullaMghanarUpa virAdhanA thAya, te te "IpathanI virAdhanA" tenAthI pAchA pharavAne eTale zuddha thavAne IcchuM chuM - e artha paNa samaje. vastutaH sAdhuAcAranuM ulaMghana sAdhue vajelAM jIvahiMsA, asatya, cerI vagere pApanA sevanarUpa che ane te sarvamAM jIvahiMsAnI mukhyatA che; kAraNa ke-bAkInAM asatya, cerI, mithuna ke parigraha Adi pariNAme hiMsAnAM kAraNarUpa hovAthI hiMsAmAM ja te saghaLAMne samAveza thAya che, mATe ja A sUtramAM sarva pApanA saMgraharUpa jIvahiMsA-prANAtipAtane mukhya gaNI tenI zuddhine krama batAvyo che. ahIM pahelI saMpadA (vAkaya) pUrNa thaI. (vAkaya pUrNa thAya tyAM virAma le-e bhASAzuddhi che, mATe dareka sUtramAM jyAM jyAM saMpadA pUrNa thAya tyAM tyAM bolatAM aTakavuM, anyathA deSa gaNele che.) have te virAdhanAnAM kAraNo kahe che-"maurrgama' eTale "svasthAnathI anyatra javuM te gamana ane pAchuM AvavuM te Agamana;" A javA-AvavAmAM thayelI virAdhanAthI, ahIM bIjI saMpadA pUrNa thaI. have virAdhanAnA prakAro kahe che ke-" maLe, vIgamaLa, bilIma' ahIM "prANa eTale beIndriyathI paMcAndraya sudhInA sarva jI, bIja eTale (sarva sthAvara-ekendriya jIve tathA) sarva prakAranAM bIjo ane harita eTale sarva prakAranI lIlI vanaspati," emAMnA koIne paNa AkramaNa karavAthI eTale pIDavAthI thayelI virAdhanA. A pAThamAM bIja ane harita e be zabda judA kahIne e spaSTa karyuM che ke-sarva bIje ane te sivAyanI patrapuSpAdi dareka vanaspatio paNa jIvarUpa che. ahIM trIjI saMpadA pUrNa thaI. korAttija-gr-r-ma-mIrA-saMtA-rannAma" "osA" eTale ThAra, ThAranuM pANI je bahu bArIka bindurUpa hoya che te, AthI e sUcana thayuM che ke-sUkSma mAtra paNa apUkAya jIvo. nI virAdhanA karavI nahi; "uniMga" eTale jamInanAM goLa chidro karIne rahenArA gardabha AkAranA jIvo athavA kIDInagaro; "paNuga" eTale pAMceya raMganI lIlaphUga (sevAla) "dagamadI" eTale lokonI avarajavara vagere na thayuM hoya te sthAnane kAdava, athavA "da" eTale apUkAya ane "maTTI" eTale pRthvIkAya; "akkaDA" eTale koLIA ane "saMtANuM eTale tenI jALa, bhege artha karoLIyAnI jALa; e pramANe ThAra vagere karoLIyAnI jALa sudhInA jene " saMyamane" eTale AkramaNa karavAthI thayelI virAdhanA. ahIM cethI saMpadA pUrNa thaI.. have nAmavAra keTalA cha gaNAvI zakAya ? mATe kahe che ke- "je je lIva vidivA" arthAta-je kaI jI virAdhyA (du:kha pamADayA) hoya. ahIM pAMcamI saMpadA pUrNa thaI. je kaI eTale kyA kayA che ? te kahe che ke-"vinA-rika-serikA-vaMkarinA"i arthAta-"mAtra sparzana (cAmaDI) eka ja IndriyavALA pRthvIkAyAdi, spazana ane Page #453 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 400 [ dha. saM0 bhA0 1-vi. ?-gA. 61 jIbha e indriAvALA za`khAdika; 'spana, jIbha ane nAka traNa indriyeAvALA kIDI Adi; sparzana, jIbha, nAka ane AMkha e cAra indriyAvALA vIMchI Adika; ane sparzana, jIbha, nAka, AMkha, kAna e pAMcaya indriyAvALA nArakI, tiryaMca, manuSya ane deva; ema ekendri yathI paMcendriya sudhInA sAmAnyathIM pAMca prakAranA jIvene du:khI karyAM hAya. ahIM chaThThI saMpA pUrNa thaI. 4 : have du:khI karavAnA daza prakAro kahe che-" miyA-vRtti-heliyA-saMyAvA-saMkriyApayiAthiyA-jillAmiyA pavitrA TALo DhALa-saMjAmina-nIvijJAo vavaviyA|" temAM 'amiddatA' eTale sAme AvatAne pagathI ThAkara lagAvI ke upADIne pheMkayA, ' vartitA ' eTale DhagalA karyAM ke upara dhULathI DhAMkayA, ' ,SitAH' eTale jamIna sAthe dabAvyA (bhIsyA) ke alpa mAtra cUryAM, saMsilA' eTale eka bIjAnAM paraspara avayavA dakhAya tema saMkaDAvyA, ' saMyaditA ' eTale gheADAka spa (sa MghaTTo) karyo, ' AipitA ' eTale ghaNI rItie ( sakhta ) pIDA karI.' krumitA ' eTale maratulya ( bebhAna ) karyA, ' avarAvatA ' eTale atya'ta trAsa pamADayA, ' vasthAnAt pasthAna saMmitA' eTale tenA sthAnathI vikhUTA karyA-anya sthAne mUkayA, are! ' nIvitAv vyapattavitA' eTale maraNu nipajAvyuM. e daza prakAre duHkhI karyA hoya. ahIM sAtamI sapA pUrNa thaI, have te pApanI zuddhi mATe kahe che ke- " tala micchA mi dudhI3 '" arthAt!' thayelu te mArU' pApa mithyA-niSphaLa thAo ! nAza pAmeA ! ' A ' micchAmi dudhInuM ' nA pratiakSaranA artha kahyo che ke "mitti mimatte, aMtti 3 TosALa chAyo ho | miti ya merAi Thio, du'ti durguchAmi appAnaM // 1 // " yutti da me vAva, tti 5 kethemi taM usameLa / kSo micchAtulana paMcavaratno samAseLa Ara" (gAtra0 ni686-187) bhAvArtha-" mi-chA-mi-Tu-dha-nuM ' e cha akSaromAM paDelA mi' mRdu-mAda vapaNAnA amAM che. arthAt kAyAthI namra ane bhAvathI laghu khanIne khIjo chA' dASA lAgyA hAya tenu chAdana karavA mATe che, eTale ke have pharI nahi karavAnA nirNaya pUrNAMka, trIjo 'mi' nA a mA~dAmAM ( caritranA AcArAmAM ) sthira banIne ane cAthA OM nA a (mArA pApI AtmAnI ) dugacchA (niMdA) karUM chuM. cAreya akSarAnA saLaMga artha e che ke kAyAthI ane bhAvathI namra banIne maryAdAmAM rahelA hai' dASAne AcchAdana karavA mArA pApI AtmAne nindu chuM. pAMcamA 'ja' eTale 'mhe karelA pApanu ema pApanI kabulAtapUrvaka, chaThTho ' eTale 'Dayana' (upazama dvArA ulla'ghana) karU chu.. e 'micchAmi dukkaDa' padanA akSarAnA sakSepamAM a che" ahI AThamI saMpadA pUrNa thaI. e pramANe samyaga 'mithyAduSkRta ' karanArane ( aimattA muninI jema ) zIghra sampUrNu kanA paNa kSaya thAya che. A ekendriyathI paMcendriya sudhInA mUla paMcavidha jIvAnA 563 uttara bheddA thAya che. te 33 Page #454 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 401 pra0 3-dinacaryA-iryAmAM micchAmi dukkaDanA prakAre ]. darekane ahIM je "micchA mi dukkaDe" devAya che, tenA A pramANe 1824120 bheda thAya che. narakamAM sAta prakAranA nArakIonA darekanA paryAptA ane aparyAptA e be be prakAre gaNatAM cauda prakAranA nAraka che; tiryaMcamAM-pRthvI-pANI-agni-vAyu ane sAdhAraNa vanaspati, e darekane sUkSma tathA bAdara gaNatAM daza, dazane vaLI paryAptA ane aparyApnA gaNatAM 20 ane temAM pratyeka vanaspatikAya, beIndriya, trIndriya ane caturindriya e cAra sUkSma hatA nathI-bAdara ja hoya che, mATe te darekanA paryAptA ane aparyAptA be be gaNI ramaTha prakAro meLavatAM 28 thayA. temAM paMcendriya tiryaMcanA jaLacara-sthaLacara-khecara-upa parisarSa ane bhujaparisarpa,-e pAMcanA garbhaja ane saMmUIima gaNatAM daza, ane dezanA paryAptA tathA aparyAptA be prakAre gaNatAM 20 thAya te meLavatAM kula 48 prakAranA tiryaMcagatinA cha thayA. manuSyamAM-pAMca bharata, pAMca eravrata ane pAMca mahAvideha-e paMdara karmabhUmio; pAMca himavaMta, pAMca hiraNyavaMta, pAMca hari. varSa, pAMca ramya, pAMca devakupha ane pAMca uttarakurU-e trIza akarmabhUmie (yugalika kSetre) tathA himavaMta ane zikharI nAmanA be parvatanA lavaNasamudramAM rahelA cAra cheDAonI balba maLI ATha dADhAo (zAkhAo) upara pratyekamAM sAta sAta dvIpa che te kula chappana aMtaradvI. e pramANe kula 1pa30+56=101 manuSyakSetre che, temAM rahelA paryAptA ane aparyAptA garbha ja tathA aparyAptA samuIima (manuSya je garbhaja manuSyanA sattara prakAranAM azuci sthamAM upaje che ane aparyAptA ja mare che te) ema traNa traNa bheda gaNatAM kula 10143=303 prakAranA manuSya thayA: devAmAM-daza prakAra bhavanapatinA tathA sela vyaMtara (ane vANathaMtara)na, caMdrasUrya-graha-nakSatra ane tArA, e pAMca (manuSyalokamAM pharatA che te ) cara ane (manuSyakSetranI bahAra avasthita che te) sthira, ema be prakAro gaNatAM kula daza prakAro tiSInA; vimAnikamAM bAra devalokanA 12, nava paiveyakanA 9, pAMca anuttara vimAnanA 5 ane nava prakAranA lokAtikanA 9, temaja (pahelA-bIjA devaloka nIce, trIjA devaleka nIce ane chaThThA devaloka nIce rahenArA ema) traNa prakAranA kibiSiA denA 3, bharata ane aravata nAmanA daza kSetramAM AvelA daza vaitADhaya parvata upara (tenI bIjI mekhalAmAM) rahenArA "anna-pANasayaNa-va-leNu-puSpa-phaLa-pUrva--bahuphaLa ane avipatti " e daza prakAranA tiryagajAbhaka denA 10 tathA paMdara prakAranA paramAdhAmI denA 15; ema kula (10+16+10+1295<<+3+10 +15= ) 99 prakAranA paryAptA ane aparyAptA babbe gaNutAM devanA prakAre 198 thayA. ema nArakI 14, tiryaMca 48, manuSya 303 ane deve 198 maLI chanA kula 563 prakAre zAstramAM kahyA che, tene IriyAvahi sUtramAM kahelA "mA vagere virAdhanAnA daza prakArathI guNatAM pa630 thayA, te paNa kaI rAgathI ane keI dveSathI haNe, mATe bethI guNatAM 11260 thayA; tene paNa mana, vacana ane kAyA-e traNa gathI guNatAM 33780 thayA, tene karavuM, karAvavuM ane anumedavuM-e traNa karaNethI guNatAM 101340 thayA tene bhUta, bhaviSya ane vartamAna traNa kALe guNatAM 304020 thayA ane tene 1-arihaMta, 2-siddha, 3-sAdhu, 4-deva, pa-gurU ane 6-AtmA-chanI sAkSIe "micchA mi duka" devAya, mATe chathI gaNatAM kula 1824120 bhede thayA e rItie jIvanA 563 bhede ane "micchA mi dukkaDaM" nA prakArone e jaNAvanArI Page #455 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 402 [dha0 sa0 bhA1-vi0 2 gA0 61 AgamamAM kahelI gAthAe A pramANe che-- caudasapaya aDacattA, tigahiatisayA sayaM ca aDanaua / caugai dasaguNa micchA, pnnsahasA amaya tItA ca zA" " nerabA savidyA, vaga-vantattapoLa caDasA / badarAphasNkhaa tiriTrenara--devALa kuLa dyuM rA '" " sUvivAraLatA, thIsa sematavisTa deva ! meyarapajJeyara, naja-yaNa-na4-76-mutra vIsa ArI|| " " vAsatIsa-pannA, CAmmA tadaMtarddiivaa / gapbhayapajjaapajjA, mucchaya apajjA tisayatini // 4 // matraLa--paramA gamaya, vAyara sa panara sa ca somAM 2-thiranovattAM, viiikSatika nava ya jovaMtA / / !! " " kappA gevijjaNuttara, vArasa va paNa pajattaapajattA | aDanauasayaM abhihaya-vattiya mAIhiM dasaguNiyA // 6 // evaM ca-"abhihayapayAidasaguNa, paNasahasA chasaya tIsa ya bheyA / te rAgadAsadguNA, ikArasa to sacA saTTI / / maLa-vaya-Ad muLiyA, tittIsasala sattasayasIbA/ vAraLa-kaLAmii, lakkha - sahassA tisayacAlA ||8|| " " kAlatigeNaM guNiyA, tilakkhaca sahasa vIsa ahiA T / rihaMta--siddha--sAdU--teva-guru-JaLa-savavIdi // n aTThArasalakkhAI, cavIsasahassa esavIsA | hariA micchAdukkaDa - pamANamevaM sue bhaNiaM // 10 // ** || 21 bhAvA A gAthAonA atha upara pramANe spaSTa hAvAthI svayaM samajI levA. mAtra cha sAkSImAM ' sAdhu' eTale sa sAdhuo ane 'guru' eTale peAtAne jenAthI upakAra thayA hAya te-ema bheda samajavA. 'deva'zabdathI zAsanAdhiSThAyaka ke kSetrAdhiSThAyaka deva samajavA. A iriyAvahi sUtramAM ATha vAkayorUpa sa'padmAe jaNAvI tenAM ( te te vAkayonAM ) AdiSadone jaNAvanArI gAthA A pramANe che~~ 9 6 26chA--gama-vALa-gosA, nema-niti-miyA tam / aDa saMpaya battIsaM, payAi~ vaNNANa sadasayaM // 1 // * 44 zd bhASA--" 1-icchA0, 2-gama0, 3-pANa0, 4-masA. 5-jeme jIvA., -egi diyA, 7-abhihayA, ane 8-tasa., e ATha paTThA anukrame pratyeka saMpadAonAM Adipade che. ricAvahiM sUtramAM kula ATha saMpadA, khatrIza paTTo ane doDhase varNo (svara) che. " d e pramANe zAstramAM jaNAvelAM daza 27 prAyazcittomAMnAM ' paheluM AleAcanA ane bIjuM pratikramaNa ' prAyazcitta karavA mATe iriyAvahiM sUtra kahIne pAMcamA 'kAussagga ' nAmanA prAya zcittathI vizeSa Atmazuddhi karavA mATe A pramANe kahevuM-- 26. zrIcaityavandanabhASyamAM icchA ra0 gama. pANA. jeme megidi. abhi. tarasa-ema kahelu hAvAthI, pahelI saMpadAnA e bhAgA karI e gaNI che ane trIjI--cAthI saMpadAne bhegI eka gaNI che, tyAM 199 vaNa kathA che, te 'tasauttarI ' nA maLIne kathA che mATe barAbara che. 27. 1-AlecanA eTale karelI bhUla gudine kahI jaNAvavI, 2-pratikramaNa eTale micchA mi dukkaDaM devA, 7-mitra eTale pahelu' ane khI-banne prAyazcitto karavAM, 4-viveka eTale doSita AhAra * vagerenA tyAga karavA (parijhavavu.), pa-kAussagga eTale du:svapnAdina aMge kAussagga karavA, 6-tapa eTale AyakhIla vagere tapa karavA, cha-cheda eTale dIkSAdi paryAyane amuka pramANamAM cheda karavA, 8-mUla eTale Page #456 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pra0 3-dinacaryAtassauttarI ne annatthasUtranA artho che. 403 mULa sUtra " ta ttarAkheLa vagere kAma karatA sudhI. A sUtrane IriyAsUtra sAthe A rItie saMbaMdha che ke-IriyAvahi dvArA jenAM AcanA ane pratikramaNa e be prAyazcitta karyA te aticArone aMge A sUtra dvArA "DI " vagere hetuthI "kAussaga" nAmanuM prAyazcitta karavAnuM che. temAM "uttarIkALA ' eTale "anuttarane uttara karavuM ?-punaH saMskAra karavApUrvaka vizeSa zuddha karavuM. tAtparya ke-IriyAvahi dvArA zuddhi karIne punaH vizeSa zuddhi karavI te uttarIkaraNa kahevAya che. arthAta je aticAranuM irithI AlecanAdi karyuM, te aticAronI punaH zuddhi mATe kAussaga karUM chuM vaLI pachinna" mAM citta=AtmAnI ke mananI "prAya: zuddhi kare che, athavA "pApane chede te prAyazcitta" enuM vyAkaraNanA "mA" sUtrathI pAyachitta bane che, te karavAthI A UttarIkaraNa thAya mATe kahe che ke-"chinna " eTale (kAussaga nAmanuM pAMcamuM) prAyazcita karavA dvArA te prAyazcitta paNa vizuddhi dvArA thAya, mATe vihIkALo' eTale aticAre dUra karavAthI thaelI AtmAnI nirmalatA vaDe; ane A AtmAnI nirmaLatA paNa zalyanA abhAve thAya, mATe "vitAvaLa eTale mAyA, niyANu ane mithyAtva-e nAmanA traNa zalyathI yukata AtmAne zalyarahita banAvavA dvArA, ema hetu hetuma bhAva samaja. "gvALa vamA niyA ' eTale saMsAranA kAraNabhUta jJAnAvara yAdi pApakarmone nAza karavA mATe "kAmi kA ' dhAtuonA aneka artho thAya che-e nyAye ahIM "ThAmi" eTale karuM chuM ane "kAussagga' eTale kAyavyApAranA tyAgane, arthAt zArIrika pravRttiono tyAga karuM chuM. (e pramANe tasauttarI sUtrathI kAyAnI pravRttione taju chuM ema kahyuM. have temAM na rekoya tevI ke jarUrI pravRttionI apavAdarUpe chUTa rAkhavA mATe "asthi sUtra kahe che.) kAussagnamAM zuM kAyAnI saghaLI pravRttio choDavAnI che? nA. tyAre kayI kayI tajavAnI che? "mannA'=ATalI mUkIne bAkInI ! kayI kayI mUkIne? 'ripathI mAMDIne "gvamagf" sudhInI pravRttio mUkIne bAkIne tyAga karUM chuM. tenuM varNana A pramANe che-Ahig' eTale uMce (aMdara) zvAsa le te ucchavAsa. "A pademAM trIjI vibhakti paMcamI arthe che tathA "risighai' eTale nIce zvAsa mUka (bahAra kADha) te niHzvAsa, "nnasipa' eTale khAMsI, "rA ' eTale chIMka, "mA " = bagAsuM AvavAthI " huvi" eTale oDakAra, "vAthanira " eTale apAna vAyu the. A khAMsI Adi zarIragata vAyunA prakopathI thAya tene rokavAthI roga thAya mATe nahi rekatAM mukhe hAtha vagere rAkhI jayaNAthI vAthI zarIramAM roga thAya mATe kavAM nahi, paNa mukhe hAtha. muhapatti vagere rAkhI yatanApUrvaka karavAM ane vAtanisarga paNa avAja na thAya tema karo, 'mamaTIpa' eTale akasmAta cakI AvavI, "muchA" eTale pittaprakopathI sahaja muccha AvavI, A cakrI ane mUrchAnA prasaMge paDI javAya te jIvavirAdhanA thavAne saMbhava hovAthI besI javuM. vaLI duei - zArdi eTale zarIranI romarAjI vagere sUkSama (svalpa) hAle, "suhu cheTala'' eTale malathI pharI vrata uccaravuM, 8-anavara thAya eTale amuka tapa vagere pUrNa thAya te pachI pharI vrata ApavuM, ane 10-pArAMcita eTale sarva prAyazcittothI bhAre je AcAryane ApavAmAM Ave che. (jaghanyathI. cha mAsa-utkRSTathI bAra varSa avyakataveSe ajJAta pradezamAM vicare, pachI vrata ApavuM te.) Page #457 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sex [ dha. sa0 bhA0 1-vi0 2-gA0 61 sUkSma zleSmanA saMcAra thAya, 'sunnumaiktti viThThalAadi * eTale sUkSma-apa AMkhanI pAMpaNa vagere pharake-e khAra kAraNeAne mUkIne bAkInI ceSTAone tanu chuM, e vAtane spaSTa karavA mATe kahe che ke-' vamAai mAai amo aviddio munname hAlaso' eTale evagere apavAdgAthI ( te te kriyA thavA chatAM) mArA kAussagga sarvathA abhagna (khaMDana) ane leza paNa virAdhanArahita nirdoSa thAo. ahI' ' vamAr'eTale 'e vagere' kahyuM temAM 'vagere' padathI pahelAM jaNAvI te khAra uparAMta paNu kAussaggamAM 1- agni ( dIvA vagere ) ke vijaLIne prakAza zarIrane sparze teA kAmaLa vagere oDhavAthI ke je Aga lAge te khasavAthI, 2- khilADI, uMdara vagere paMcendriya prANInI ADa paDe, eTale ke te kAussagga karanAranI ane sthApa nAcAryanI vacce thaIne nIkaLe teA tevI ADathI bacavA mATe khasavAthI, 3- cAranA ke rAjA vagerenA bhaya jAge, ane 4- peAtAne ke khIjA sAdhu vagerene spadaMza thAya-ema cAra kArageAthI apUrNa kAussagga mUkI te paNa bhAge nahi kahyuM che ke"gALIyo iitajJa 1, vocilomArU TrIko vA | AgArehi~ abhaggo, ussago evamAIhiM // 1 // " ( Ava0 niryu0 1613 ) bhAvA - agninA upadrava ( zarIre prakAza lAge ke Aga vagere saLage tenA ) thI, chidira' eTale paMceyinI ADa paDavAthI, 'ehI' eTale cAra ane khAbha' eTale upadrava arthAt cAranA upadrava ke Adi zabdathI rAjAdinA upadravathI, ane 'dI'= ( dIrgha -lAMbu ) eTale sapara, tenA 'Dakko' eTale daza lAgavAthI-e cAra kAraNeAmAM paNa mArA kAussagga akhaMDita raheA." pUrva nAmapUrvaka kahelI ucchvAsa vagera khAra tathA Adi zabdathI khatAvelI A agni, ADa, caurAdika upadrava ane sadazamalI seAla kriyAo thavA chatAM paNa mArA kAusagga akhaMDa ane niraticAra thA. [upA. zakA-' upara kahyAM te kAraNeA mATe kapaDuM oDhavAnA ke khasavA vagerenA prasaMga Ave te 'namA arihaMtANu" kahI kAussagga pArIne tema karavAmAM zI harakata che ? ulTuM tema karavAmAM kAusagganA bhaMga na thAya. samAdhAna- ahI. kAusagganuM pramANa sAmAnyataH mAtra ' name arihaMtANuM ' kahe teTaluM ja nathI, kintu jayAre jeTalA legasa ke navakAra vagerene kAusagga karavAnA hoya teTalA te pUrNa karIne upar 'name arihaMtANuM' kahevuM, e kAussagganuM pramANu che; mATe kAussagga pUrNa thavA chatAM 'nameA arihaMtANuM ' kahyA vinA ja pAre tA paNu bhaMga thAya ane apUrNa kAussagge 'nameA aRsitANuM ' kahIne pAre te paNa bhaMga thAya. AthI jeTaleA kAusagga karavAnA hAya teTalA pUrNa gaNIne ' name arihaMtANu' kahevuM; e kAussagganI maryAdA che. ] have e kAussagganA samayanuM pramANa kahe che ke-" nAva tALuM mathavatALa namukkAreLa na 2eIma arthAta-jyAM sudhI arihaMta bhagavaMtane ' no vistRtALa 'e padathI namaskAra na karUM tyAM 28. khAkInA kAussagga te kAraNeAthI nivRtta thayA pachI kare agara karIthI pUrNa kare, paNu vacce cheDavA chatAM doSa lAge nahi. Page #458 -------------------------------------------------------------------------- ________________ praH 3-dinacaryA- "annattha" sutranA artha tathA kAussagnanA 19 do] sudhI mAre kAusagga che. have kAusaggane vidhi kahe che ke-" tAva jA ja moja jJAna alpA sini' arthAtu- "tAra =tyAM sudhI "maur =mArI, "vAve"=zarIrane, "kALa' =sthAnathI ubhA rahevuM vagere sthira karavA dvArA, "mo '=sukhathI-manana karavA dvArA, 'mA ' =dhyAnathI manamAM zubha ciMtavana dvArA, "sirAmi'=tanuM chuM; arthAt pacIsa zvAsocchavAsa pramANa legarsa vagere kAusagna karuM tyAM sudhI manathI zubha dhyAna, vacanathI mAna ane kAyAthI sthiratA sivAyanI pravRttione tyAga karuM chuM. e pramANe "astha0 * sUtrane artha kahyo, pacIsa zvAse chuvAsa te 'ghAyamA sArA" arthAta eka padane eka zvAsocchavAsa gaNa-ema zAstranI maryAdA hevAthI, legasa ujajo agare thI caMdesu nimmalalayarA" sudhInI savA cha gAthAonAM gaNatAM 25 pade thAya, mATe IriyAvahine aMge 25 zvAsocchavAsane kAma saga karavA mATe "caMdesu nirmalayA" sudhI legasTa gaNavo. have kAussagga karatAM ogaNIsa dene saMbhava che te jaNAve che. ghaNA 2-4thA ja rU-me- ka-mANe ya -savarI davaghu 7-niyaruM ! 8-4pura -thA 20-3ii, 22-saMga 22-cha ya rU.vAyata 4-videza 15-sIrokaMpiya 16-mRe, 17-aMgulibhamuhA ya 18-bArUNI 19-pehA / nAhI-jaya-ra-3rakSAriya parini zu rA" (zrAviza0 nA rU4-25) pAThAntare 'eguNavIsA dosA, kAussaggarasa vjjijjaa||' bhAvAtha-"kAusagnamAM ghaDAnI jema eka paga vAMkA-cheDe rAkhe te voTaro, latA eTale velaDI pavanathI kaMpe tema zarIra kaMpAve te 2-Dhatavika, thAMbhalA ke bhIMta vagerenuM Ale. bana (Teke) le te rU-tamoga, uce chatane-mALIyAne ke anya cIjane mastaka lagADo ubhe rahe te i-moSa, nagna (zabarI) bhIlaDI jema be hAthe lajajA DhAMke, tema kAussagamAM be hAtha AgaLa ( guhA bhAge) rAkhe te varAvatoSa, vadhu eTale navaparaNetara strInI jema mAthuM nIcuM rAkhe te vapUra, nigaDa eTale beDI (heDa) mAM pUrAyAnI jema be paga pahoLA karIne ke bhegA karIne ubhA rahe te 7-niritoSa, sAdhune caLapaTTaka nAbhithI cAra aMgula nIco tathA DhIMcaNathI cAra AMgaLa uMce rAkhavo joIe-tethI vadhAre nIce ke uMce rAkhe te 8-sTaMjuropa, strI jema vastrathI stana (hRdaya) ne DhAMke, tema DAMsa-maccharAdithI bacavA ke ajJAnapaNathI hRdayane vastrathI DhAMke te 2- ratanaro, gADAnI UdhanI jema AgaLathI ke pAchaLathI be pagane bhegA joDI ubhuM rahe te 20-krikoSa, saMyatI eTale sAdhvInI jema mastaka sivAya AkhAya zarIre kapaDuM eADhe te 12-oSa, gheDAnI lagAmanI jema caravaLA-ghAne gucache AgaLa ane dAMDI pAchaLa rAkhI pakaDe te 1ra-strAvo, vAyasa eTale kAgaDAnI jema AMkhanA DoLA Ama-tema bhamAvyA kare te rU-vAvola, kapittha eTale kaThAnA phaLanI jema vastrane (meluM thavAnA ke jUonA bhayathI--pravacanasAroddhAra.) geLA geTa karI be sAthaLo vacce bharAvI rAkhe te 24-4thavo, zarIramAM yakSa (bhUta vagere)ne praveza thaye heya tema mAthuM dhuNAve te 2-ni:vAkyora, muMgAnI jema huM-huM avAja kare te roSa, AlAvA aMgulIthI Page #459 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 406 [ dha saM. bhA. 1-vi. 2-gA0 61 gaNe ke AMkhanI bhramarane jema-tema bhamAve te 27-T4-~ova, vArUNI eTale dAru ukALatAM bUDa bUDa avAja thAya tema mukhethI bUDa bUDa avAja kare te 28-vALoSa, bIjI gAthAnA uttarAddhamAM nAbhi, karatala ane kupara zabdo che te sAdhune AzrIne vizeSa che, kAraNa ke-sUtromAM prAyaH sAdhune uddezIne sarva varNana hoya che. tene artha-sAdhue nAbhithI cAra AMgaLa nIce cALapaTTo, karatala eTale jamaNA hAthamAM muhapatti, DAbA hAthamAM e tathA kupara eTale be hAthanI keNathI caLapadde pakaDo (dabAvI rAkho. kAraNa ke-pahelAM kaMdare bAMdhavAno rivAja na ha) ane e rItie kAussagga pUrNa thaye "namo arihaMtANuM" kahI, jinezvaranI stuti 29 kahevI. pAThAMtarano artha "ogaNIsa dene kAussagnamAM tyAga kare, eve che. kAusmagna pUrNa thaye "no nirdutA' kahevApUrvaka pArIne upara legassa sapUrNa kahe. A rItie cityavandananI AdimAM IriyAvahi pratikramaNa karavAne vidhi kahyo. ema guru (sAdhu) nI (caityavandana karatAM) je hAjarI hoya te teonI samakSa ane je na hoya te jinamUrtimAM gurunI sthApanA manamAM dhArI IriyAvahi pratikramaNa karI utkRSTa caityavanAno prAraMbha kare. A viSayamAM vidhi kahyo che ke - saMniritra mAvapuruM, kAchittA nAmanagvuM irithaM paDikkamejA, ThavaNA jiNasakkhiyaM iharA // 1 // " (naiyazRMgAnA. 266) bhAvAtha" pAse rahelA bhAvaguru (sAkSAt sAdhu )ne pUchIne ( IcchA saMdisaha bhagavAna IriyAvahiyaM paDikramAmi -ema rajA meLavIne ) khamAsamaNapUrvaka IriyAvahi pratikramaNa kare ane guru na hoya te zrIjinezvaranI sAkSIe mUrtimAM (manathI) gurunI sthApanA dhAre paraMtu jinapratimAnI AgaLa gurunI sthApanA sthApavI nahi, kAraNa ke-zrItIrthakaradevamAM zrIarihaMtAdi sarva pade rahelAM hovAthI teonA bimbamAM paNa sarva padyanI sthApanA ghaTita che ja. vyavahArabhASyamAM kahyuM che ke " gAriyaLa, tisthara rUlya ho phigo kiM na bhavai Ayario, AyAraM uvadisaMto ya ? // 1 // " " nidarisaNamittha jaha, khaMdaeNa puTTo ya goyamo bhayavaM / keNa tuhaM siTuM ti ya, dhammAyarieNa paccAha // 2 // " " sa jiNo jiNAisayao, so ceva gurU guruvaesAo / karaNAI (ya) viNayaNAo, so ceva mao u ujjhAo // 3 // " bhAvAtha-"ahIM "AcArya' zabdathI "tIrthakara" kahelA che, ema samajavuM. zuM AcArano upadeza karatA tIrthakarane AcArya na kahevAya ? arthAt kahevAya. (1) A viSayamAM uddhAharaNa paNa che ke-jayAre zrIsakaMdake zrIgautamasvAmijIne pUchayuM ke-"he bhagavana! tamene (A) koNe kahyuM?' tyAre zrIgautamasvAmijIe "dharmAcAryo" ema kahyuM. (zrImahAvIra teonA dharmA 29, nAmajinanI stuti mATe pragaTa logassa kahe, Page #460 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - pra0 3-dinacaryA-zrIjinabhUtimAM sarvapadanI sthApanA ] 407 cArya hevAthI bhagavAna mahAvIre mane kahyuM che ema javAba Ape.) (2) tIrthakaranA sarva atizaya pitAmAM hovAthI teo jina che, gururUpe upadeza ApavAthI teo guru-AcArya paNa che ane karaNa eTale Indriye vagerene namAvanArA arthAta vinaya zikhavanArA ( bhavyAtmAone vinIta banAvanArA) hovAthI teo upAdhyAya paNa che. (3) vagere." saMghAracArabhAgamAM zrIskaMdakanI kathAmAM paNa kahyuM che ke - " evaM skandakasAdhupuJcapuraH zrIgautamenoditAH, zrutvA'haMdgurutAdisarvapadavIH zrIvarddhamAnaprabhoH / gudAda mahinA! ' tari(6)briSi sthApanA cAryatvAdi tathA kSamAzramaNakaiH kAryo(keryAdeH)vidhistatpuraH // 1 // " bhAvArtha "e pramANe sAdhupuMgava zrIkaMdakanI AgaLa zrIgautamasvAmijIe kahelI zrIvardhamAna prabhunI arihaMta vagere saghaLI padavIone sAMbhaLIne, he bhavya prANuo! tame spaSTa samaje ke-arihaMtanA bismamAM paNa AcAryapaNuM vagere sarva padavIo ghaTamAna che, mATe khamAsamaNa sahita IriyAvahi vagere te te vidhi zrIjinabimbanI AgaLa kara." ema sAkSAta bhAvAcArya je hAjara na hoya to khamAsamaNapUrvaka zrIjinapratimAnI AgaLa chAlana saMdi majAvana vidhi samimi' ema AjJA mAgIne IriyAvahi paThikukamavA, paNa sthApanAcArya ke jinapratimA vinA ja iriyAvahi paDikamavA nahi. cityavandanabhAganI saMghAcAravRttimAM IriyAvahinI saMpadAonA adhikAramAM kahyuM che ke-gurunA virahamAM gurunA Adezane dekhADavA mATe (meLavavA mATe ) gurunI sthApanA karavI ane tenI nizrAmAM dharmAnuSThAna karavuM." ahIM koI kahe ke-sthApanAthI zuM phaLa? tenA javAbamAM paNa kahyuM che kejinezvaranA virahamAM jema pratimAnI (eTale jinasthApanAnI) karelI sevA, AmaMtraNa, stuti vagere saphaLa thAya che, tema gurunI sthApanA sanmukha paNa karela vinaya AtmAne hitakara (sakala) thAya che. jaghanya, madhyama cityavadanA te IriyAvahi pratikramaNa vinA paNa karI zakAya che. utkRSTa caityavadanA karavAnI icchAvALA sAdhu, zrAvaka, aviratisamakitadaSTi, apunardhadhaka ke yathAbhadraka, 30. "guNavattama 4 , guvAvasAraze rA niurtvAmi nirava-levAmaMtaof OM zA" (vairAgya, jA30) arthAta"vastutaH jinezvaranuM ke gurunuM AlaMbana AtmAne vinayaguNa pragaTa karavA mATe upayogI che, te sAkSAta na hoya to teonI sthApanA sAme paNa vandanAdi vinaya karavAthI AtmAmAM vinayaguNa pragaTa che. te sthApanA yathArtha teonA AkAravALI banAvavI te "samRtasthApanA ane akSa (ariyAhAlamAM jene sthApanAjIrUpe rAkhavAmAM Ave che) varATaka-kASTa-pustaka ke citrakamathI karelI sthApanAne "asamUta' kahevAya che. temAM paNa pratiSThA vagere vidhithI haMmeza mATe karavAmAM Ave tene pAvavathi' ane mAtra navakAra-paMcidiya dvArA amuka kALa pUratI ja karI hoya tene "tyati' kahevAya che. jema khorAka jaDa chatAM zarIramAM lohInI vRddhi vagere karavA dvArA jJAnAdi AtmaguNanA vikAsamAM sahAya kare che. tema sthApanA jaDa chatAM bAhya vinaya-sevA vagere dvArA AtmAnA vinayajJAnAdi guNonI sAdhanAmAM sahAya kare che, e vAta samajAya tevI taddana sAdI che." Page #461 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 408 [ dha0 saM0 bhA0 1-vi0 2-gA0 61 ( mithyAsRSTi chatAM navIna zraddhAvALA sarala pariNAmI, ) dareke, jyAM besI caityavandana karavAnuM hAya te bhUmine prathama cakSu vaDe joi, eghA-caravALA (ke khesanI dasIe )thI pramAna karI, ADuM-avaLuM joyA vinA eka prabhu sAme dRSTi sthApIne, manane paNa bhagavAnanA dhyAnamAM lIna karIne, saMvega ane vairAgyathI nija zarIranI rAmarAjI paNa vikasvara thAya ( arthAt saMvegavairAgyapUrNAMka ) ane harSoMthI netramAM pANI Ave tema Sita thaIne, " ahA ! ati dula bha paNa bhagavaMtanA caraNanI sevA-vandana Aje mahA puNyAye mane prApta thayuM " ema bahumAna pUrNAMka 'uttama arthAMvALAM jinezvaranA guNeAthI gati ane jemAM punarutatA vagere deASA na heAya tevAM' suMdara kAvyAthI bhagavaMtane yathAzakaya stuti-namaskAra karIne, hAthathI prathama jaNAvI te cegamudrA karIne, askhalita--spaSTa-zuddha uccArapUrvaka ' nameAthu chu' sUtra nA pADaeN tenA arthanuM smaraNa karavApUrvaka khelavA. , ,, (upA. saMghAcArabhASyanI TIkAmAM ATaluM vizeSa che. tyAM kahyuM che ke-eka-be yAvat peAtAnI zakita pramANe utkRSTa 108 stuti-kAvye! kahIne vidhipUrvaka pahelAM jenuM svarUpe kahyuM te nameAthu chuM kahe, siddhAMtamAM paNa kahyuM che ke-jayApUrvaka zrIjinezvaradevAne dhUpa ukhevIne zuddha guthaNIvALAM judA judA guNAne kahenArAM 108 kAvyethI stuti kare vagere. " A kAnyAthI namaskAra karavAnuM vidhAna paNa prAyaH puruSAne aMge saMbhave che, kAraNa ke-rAyapaseNIsUtramAM sUryAbhadevanA vaNuM namAM ane jIvAbhigamasUtramAM vijayadeva ( vagere puruSA ) nA varNanamAM A pATha jevAmAM Ave che. jJAtAsUtra AdimAM dropadI vagere ( strIe ) nA varNanamAM te A namaskArane jaNAvanArA AlAvA cheADIne bAkInA pAThathI atideza ( bhalAmaNu ) karelA che. tyAM te pAThA A pramANe che-(1) " te avasare te draupadI zreSTa rAjakanyA vagere, " (2) " yAvatu snAnagharathI nIkaLIne zrIjinamaMdira hatuM tyAM AvI vagere, " zrIjinapratimAnuM darzana thayuM ke turata ja praNAma karyAM vagere " (3) " jema sUryAbhadeve karyuM. tema (draupadIe paNa ) DAbA DhIMcaNune ubhA karyAM vagere." (A rItie bhalAmaNa karI che, paNu 108 stuti) kAvyAthI namaskAra karyAM vagere pA tyAM nathI; mATe saMbhava che ke-te purUSAne AzrIne hAya, bIjI vAta--mastake e hAtha lagAvIne zakrastava ( nametyu NuM) kahevAnu paNa Iene aMge vicAraNIya che, kAraNa ke-be hAtha mastake joDavAthI stana vagere hRdayanA bhAga dekhAvAnA prasaMga Ave te anucita che, mAtra nyu chAM ( lUMchaNuAM ) vagere karavAnI jema kitane aMge aMjali karI be hAdha bhamAvA vagere anucita nathI. te mATe AgamamAM paNa kahyu che ke-" vijoLavAva gAyaThThIpa, cAlu che aMhiqLa " arthAt' vinayathI namelAM gAtra (zarIra ) vaDe, cakSuthI bhagavAnanA sparza' ( krena ) thatAM ja aMjali grahaNa karIne ( be hAtha joDIne )' vagere, nametyu NunI jema jAti ceIAI.; jAvaMta ke vi sAhU. ane jayavIyarAya e traNa praNidhAnasUtrA mATe paNu nAma vagerenI samAnatA jANavI, paNu mudrA mATe purUSa ane strIone samAnatA samajavo nahi. arthAt sarva viSayamAM anucita besavAnuM, ubhA rahevAnuM, khelavAnu vagere vavuM, e A vivecananu tApa che. A viSayamAM vizeSa jANavAnI IcchAvALAe zrIdazAzrutaskaMdhacUNI vagere graMthA jovA, ahIM vistAra karavA ThIka nathI. have je kahevAnu che te- ] Page #462 -------------------------------------------------------------------------- ________________ a d e - - - - - - ra0 3-dinacaryA-namistha Na'nA atha] noDaltha chuM. eTale praNipAtadaMDakamAM kula 33 AlAvA (pa) che ane be-traNa-cAra vagere padonA samUharUpa nava visAmAo (saMpadAo) che. kahyuM che ke - "do tia caura tipaMcA, donni ya cauro ya huMti tinev| saMsthA nA saMpa, tirile hRti mAtrAvA pAzA' bhAvArtha-"be-traNa-cArapAMca-pAMca-pAMca-e-cAra ane traNa padevALI kula nava saMpadAo ane te nava saMpadAonAM kula tetrIsa pade che." A saMpadAonAM nAma tathA pramANe tenA artha prasaMge yathAsthAne kahIzuM. nameltha zuM sUtranI vyAkhyA-artha A pramANe che-"namohyu of gatiA mAvaMtA " temAM nama:Her-of-ardha -bhAvazyaH ' ema pAMca pade che, tene kramazaH artha A pramANe che-1. 'rAma' pUjA karavI" evA arthamAM avyaya che, pUjA dravya ane bhAvathI saMkeca-namratA karavI tene kahevAya che, mATe ahIM hAtha-paga-mastaka vagere zarIranA avaya namAvavArUpa dravyathI saMkeca (namratA) ane manane nirmaLa karI-namra karI bahumAnathI cityavandanamAM joDavuM te bhAva saMkeca ( namratA) che, ema dravya ane bhAvathI namra thavA rUpa pUjA e "nama' avyayane artha samajavo. have bIjuM pada "ag' eTale thAo, "mAre pUjA thAo." A eka prArthanA che ane te hRdayanI zuddhi karanAra levAthI dharmavRkSanuM khAsa bIja che. trIjuM pada "i' e avyaya mAtra vAyanI zobhA mATe che, cothuM pada "janmaH " che, ahIM ahaMta zabdanI judI judI vyutpattithI aneka vyAkhyAo thAya che, eka te-teo cetrIza atizayarUpa pUjAne yogya che tethI "bahena" che. kahyuM che ke - " giita vaMLana-saLA paritti pUravAra | siddhiAmai gari, nahiMtA sena guni zA" (mAtra ni 222) bhAvArtha "vandana, namaskAra vagerene lAyaka che, pUjA tathA satkArane yogya che ane siddhigatine pAmavA mATe gya chetethI teone "ahaMnta' kahyA che." bIjI vyAkhyA-"ari (zatru)ne haNyA tethI "arihanta', mithyAtvamehanIya, kaSAye vagere je karmabaMdhanA hetuo te ari (zatruo) che. aneka janma-maraNa sudhI mahAna saMkaTane prApta karAvavAmAM kAraNabhUta te mithyAtva vagere zatruone haNavAthI teo "ahaMnta" che." "trIjI vyAkhyA- rajane haNavAthI ahaMnta, ahIM raja eTale cAra ghAtakarmo samajavA jema vAdaLanA samUhathI kIraNe DhaMkAI jatAM sUrya vAdaLamAM hovA chatAM pragaTarUpe dekhAya nahi, tema e cAra ghAtakarmorUpa rajathI DhaMkAI gayele AtmAne jJAna-darzana vagere guNarUpa sva-bhAva arthAt te guNe AtmAmAM pragaTa dekhAya nahi; A AtmaguNene DhAMkanArAM ghAtIkarUpa rajane nAza karavAthI teo "ahaMnta" kahevAya che." cothI vyAkhyA-teothI kAMI paNa "Tra' eTale chAnuM nathI mATe "ahaMnta' kahevAya 31. vartamAnamAM ghaNuM pustakomAM "namutthaNuM' pATha chapAya che, paNa prAcIna graMthamAM "namokaltha " dekhAya che, ane vyAkaraNanA AdhAre te barAbara che. thara Page #463 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 410. [ dha saM. bhA. 1-vi0 2-gA. 6 che, te A pramANe-bhagavaMtanA jJAna-darzanaguNe, tene AvaranArAM jJAnAvaraNIyAdi karmonI parAdhInatA sarvathA naSTa thavAthI saMpUrNa nAza nahi pAmanArA, anaMta vastune jaNAvanArA tathA adbhuta hoya che. A jJAna-darzana guNe vaDe teo saMpUrNa jagatane ekI sAthe haMmezAM pratyakSa jANe ane jUe che. tethI teothI kAMI chAnuM nathI. e rItie teone kAMI gupta-rahasya nathI mATe (arahanta) "ahaMnta" kahevAya che." e cAra vyAkhyAomAMnI chellI traNa vyAkhyAomAM vyAkaraNamAM kahelA pRSodarAdi zabda nI jema "ahaMnta " zabdanI siddhi thAya che-ema samajavuM. athavA mULasutromAM pAThAntararUpe AvatA "ahiMtALa " padane "garajjanmaH" e saMskRta paryAya karavAthI "karmarUpa ari eTale zatruone haNanArA mATe "arihanta" ema saraLa vyAkhyA thAya che. kahyuM paNa che ke- . " savirda vi ja karma, riyUtha roDa sacaDha(4) vIvA | te mUri haMtA, utA te sugaMti zA" (bAvani mAtra 120) bhAvArtha-ATha ya prakAranuM karma te sarva ne "aribhUta" eTale zatrubhUta" che, te karmarUpa arine haNavAthI teo arihanta kahevAya che." mULa sUtromAM " a i" pAThAntara paNa Ave che, tene "garajekza ' saMskRta paryAya karavAthI "karmarUpa bIja kSaya thavAthI jeone punaH saMsArarUpa aMkuro UgavAne nathI" arthAta je saMsAramAM pharI UgavAnA-janma pAmavAnA nathI. teo "aruhanta" evI vyAkhyA thAya che. kahyuM paNa che ke tape ne yathAracanta, khAturmati nADA ! MvIne tathA vadhe, na rohati mavAra zA" (rANavArtA223) bhAvArtha"jema bIja sarvathA baLI javAthI, aMkuro pragaTa thato nathI, tema kamarUpa bIja mULamAMthI baLI javAthI saMsArarUpa aMkuro pragaTa thato nathI." vaiyAkaraNIo te "ahaMta " zabdanAM ja prAkRtamAM "ahaMta, arihaMta ane aruhatuM ema traNa rUpa mAne che. siddhahemanA '3NAeti' (8-2-11) sUtrathI e traNeya zabda siddha thAya che. - te ahaMntane namaskAra thAo !-ema saMbaMdha jANa. ahIM vyAkaraNanA niyama pramANe nama:' zabdanA yoge cothI vibhakita thAya, paNa prAkRtamAM cothI vibhakitane badale SaSTIne upayoga karAya che. siddhahema vyAkaraNamAM "caturtho pachI' (8-rU-232) e sUtra paNa che, mATe ahIM mUla pAThamAM sarva sthale chaThThI vibhakita che te cothInA arthavALI samajavI. bahuvacanamAM prayoga-jeo Izvara eka ja mAne che teonA advaitavAdanuM khaMDana karI arihanta (Izvare) ghaNA che-ema siddha karavA mATe tathA ekane badale aneka arihaMtane namaskAra karanArane atizaya phaLa maLe che-ema jaNAvavA mATe che. e rItie 'rihaMtA " padane artha pUrNa karyo. have bIjuM pada "majAvaH ' che, upara je arihaMta kahyA teonuM "bhagavata e vizeSaNa che, te arihaMtanA nAma-sthApanA-dravya-bhAva vagere je aneka prakAro che temAMthI bhAva-arihaMtane" grahaNa karavA mATe che, arthAta mAre namaskAra bhAva-arihaMtane thAo-ema kahevA mATe A vizeSaNa che. " mara' padamAM kahele mA' aMza "samagra ezvarya' vagere che ane vAcaka che. kahyuM cheke Page #464 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pra0 3-ddinacaryA-' namAthu chu" sUtranA a] " heryeya samagraNya, vasya yAsaH zivaH / dharmasyAtha prayatnasya, SaNNAM bhaga itIGganA // 1 // " bhAvAtha-" samagra azva, samagrarUpa, samagra yaza, samagra zrI, samagra dharma ane samagra prayatna--e karachanuM nAma 'bhaga' che. " A cha arthImAM--bhakitathI namrabhAve indra zubha karmonA anukha dha karAvanArA AThe mahA prAtihAryo karyAM te zrIarihaMtanu 1-samagra aizvaya samajavuM; sarva devAe peAtAnI sa` zaktithI banAvelu mAtra aMguThA jeTaluM paNa rUpa bhagavaMtanA je rUpanI sAme aMgArA ( kAlasA ) samAna dekhAya che tevuM atizayathI yukta 2-samagra rUpa jANavuM; rAga-dveSAdi aMtaraoNMga zatruene, kSudhAdi pariSahAne tathA deva vageree karelA upasane jItavA mATe phAravelA AtmaparA kramathI pragaTa thayelo zAzvatA traNa lokane AnadakArI bhagavaMtanA yaza te 3-samagra yaza jANavA; ghAtIkA~nA viccheda karavAmAM samatha evA peAtAnA parAkramathI pragaTa karelI ' sampUrNa sukha-saMpattithI bharapUra kevalajJAnAdi rUpa' tIrtha karapadanI lakSmI te arihaMtanI 4-samagra lakSmI jANavI; bhagavaMtane samyagadarzana-jJAna-cAritra-rUpa ane dAna-zIla-tapa-bhAvamaya evA ( eka zAtAvedanIyanA ja zubha ka`dha karAvanArA ane bAkInAM karmonA nAza karAvanArA ) je * mAhyaabhyaMtara mahAcaiAga te rUpa 5-samagra dharma samajavA; ane ekarAtrikI Adi mahA pratimA ( abhigrahA )nA bhAvAmAM adhyavasAyeAmAM hatubhUta ane te te karmanA ekI sAthe nAza karanArA evA ' kevalI ' Adi samuddhAtA ( prayatnA ), mana-vacana ane kAyayeAgAnA nirodha tathA te nirAdhane yAge pragaTa karelI AtmAnI zailezI ( merupa tanA jevI niSpakapa ) avasthA vagere kAryothI pragaTapaNe oLakhAtA utkRSTa AtmavIryathI karelo je prayatna te 6-samagra prayatna samajavA. e pramANe azvaryAdi cha prakAranA ' bhaga jegmAne che te bhagavata' evA bhagavaMtane namaskAra thAo ! ema pachInAM dareka padmA sAthe paNa namaskAra thAe' e zabde joDaveA, buddhimatAne AvA ariha Mta ja stuti karavA yeAgya che. ema A be padAthI nametyu NuM sutranI pahelI 'stAtavya ' saMpadA kahI. ( arthAt-stuti karavA ceAgya kANu-kevA che ? te kahyuM) C ' have te ' arihaMta bhagavA' kayA hetuthI stuti karavA ceAgya ( svetavya ) che ?, tene jaNAvanArI mIjI ' hetusa MpadA ' nuM varNana kare che. ' gALa-ptisthayALa-sarca saMghuddAmaM temAM 'Avana' eTale 'AdinA karanArA ' arthAt-sa` prakAranI nItimAM kAraNabhUta zrutadharmAMnI AdinA karanArA ( prarUpaka ), athavA AdimAM kAraNabhUta hAvAthI ' AdikarA', tene. jo ke zrutadharUpa khAra aMgA-dvAdazAMgI kadI na hAya, nathI ke na hatI, ema ane nahiM, khanyuM nathI ke anaze nahi; che, hatI, ane raheze-ema zrIjinezvadevAe kaheluM heAvAthI te 32. ' bhaga ' zabdanA khIjA paNa artho A pramANe chemoDa-zAna-mAdAtmya-cazo vairAca muLijI | sava-vIya-prayatnecchA-zrI dharmezrvarya-enig in ' k arthAta--bhaga zabda-sUrya, jJAna, mahimA, yaza, vairAgya, mukita, rUpa, baLa, prayatna, cchiA, lakSmI, dha, akSaya ane ceAnie cauda arthAMmAM che.' 411 Page #465 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 412 [ 0 sa. bhA 1-vi. 2-gA 61 zAzvatI che, te paNa sUtrathI nahi, paNa arthInI ( jJeyanI ) apekSAe te zAzvatI che ema samajavuM, ane tethI ja sUtranI apekSAe peAtAtAnA tImAM dareka tIthaMkaranuM dvAdazAMgIrUpa zrutadhanu AdikaravApaNuM vyAjabI che ja, koI virAdha temAM ghaTatA nathI. ( arthAt zabda racanAnI apekSAe darekanI dvAdazAMgI navI navI hAya che, paNa temAM kahelA arthAnI apeAkSAe kAMi navInatA hotI nathI, traNeya kALanI dvAdazAMgImAM sarvanA jJeyarUpa artha ekasarakhA ja hAya che.) have kevalajJAna thayA pachI tu mekSa thAya ja, ema mAnanArA keTalAkeA koine paNa tIrthaMkara mAnatA nathI. anAce valvADamAvAt"-e vacanathI teo ema mAne che ke sampUrNusaghaLAM karmonA kSaya na thAya tyAM sudhI kevalajJAna thAya nahi ane kevalajJAna thatAM sapUrNa karmonA kSaya thatA hAvAthI tu ja meAkSa thAya ja, ema tIrthaM sthApavAnuM kAraNa (samaya) nahi hovAthI te atIrthakara hAya che. teonA A matane asatya jaNAvavA mATe kahe che ke 'tisthayana' tItha' karanArAne, ' saMsArasamudra jenI sahAyathI tarI zakAya te ' tIrtha' kahevAya, e nyAye zAsananA AdhArabhUta sAdhu-sAdhvI-zrAvaka-zrAvikArUpa caturvidha zrIsaMghane, athavA pahelA gaNadhane tIrtha ane te tIne karanArA eTale caturvidha zrIsa MghanI athavA prathama gaNadharanI sthApanA karanArA arihatAne 'tIrthaMkarI ' kahevAya che. sa MpUrNa karmonA kSaya vinA kevalajJAna na thAya ema nathI, kAraNu ke-dhAtIkarmAnA saMpUrNa kSaya thatAM ja kevalajJAna thAya che, maghAtIkamAMthI tene kAMi khAdha thatA nathI. ema jJAnAvaraNIyAdi ghAtIkamDanA sa`pUrNa kSayathI sapUrNa jJAna pragaTa thatAM jJAnathI kevalI thaelA tene tI karavAnu (sthApavAnuM) kAya` ghaTI zake che. hA, mukRtakevalI eTale ATheya karmanA kSaya karI muktAvasthAne pAmelA siddhonA kevalapaNAmAM te jainadarzana paNa tIthaMkarapaNuM mAnatuM nathI, arthAt sarvAM karmonA kSayarUpa mukata-avasthAmAM tI karavAnu jainadarzanane paNa mAnya nathI. e rItie tIne karanArA te tIrthaMkarAne ( namaskAra thA. ) "" tItha karA paNu sadAzivanI kRpAthI edha pAme che'-ema keTalAkeA mAne che. teonA mate 'mahesAnuprAiniyamAvati ' arthAt mahezanI maherabAnIthI khAdha ( jJAna ) ane niyama ( zoca-sa MtASa-tapa-sannaya-dhyAna) thAya che vagere tenu A kahevu asatya che ema jaNAvavA mATe kahe che ke-'svayaMsaMdhuddezya: 'khIjAnA upadeza vinA ja 'tathAbhavyatva' vagere kAraNarUpa sAmagrInA paripAkathI jeoe pAtAnI meLe ja tattvane yathArtha svarUpamAM jANyuM che te ' svayaM ' medha pAmelA ( arihaMte )ne ' mArA namaskAra thA. jo ke tenA AtmA pUrvabhavAmAM tevA uttama gurunI nizrAthI kheAdhane pAmelA hAya che, chatAM tIrthaMkaranA bhavamAM te tene phAinA upadezanI apekSA rahetI nathI, svayaM ja medha pAme che; hA! tIrthaMkaranA bhavamAM paNa dIkSA avasare lokAMtika devA AvIne " mayaM ! tirtha patte !" arthAt- he bhagavan! tItha pravartAvA ' vagere kahIne vinati kare che, paNa vastutaH vaitAlika-kAlajJApaka purUSanA vacana pachI rAjA svayaM te kAryAmAM pravRtti kare che tema tI kareA paNa lokAntika devAnI vinaMti pachI svayaM dIkSA svIkAre che, mAtra rAjAnA nAkaranI jema lokAntika devAnA te vinati karavAnA AcAra che, nahi ke lokAntika deveAnA kahevAthI prabhu dIkSA grahaNa kare che. A pramANe arihaMta bhagavA je je hetuthI stuti karavA lAyaka che te te hetune sAmAnyarUpe khatAvanAra sAmAnya heturUpa A Page #466 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pra0 3dinacaryAnamathu chuM" sutranA artha ] teMtavya hetu" nAmanI traNa padanI bIjI saMpadA kahI. - have tenA ja vizeSa heturUpa "tavya vizeSa hetu" nAmanI trIjI saMpadA kahe che, "puti(g) TU, rilagi, gvapurA , juriyAdhArI " ahIM "hura" eTale zarIramAM, "nAra' eTale zayana karavAthI purUSa kahevAya che, arthAta-viziSTa puNyakarma nA udayathI uttama AkRtivALA zarIramAM vAsa karanArA ja puruSo ane te purUSAmAM paNa arihaMte uttama hovAthI (sAhajika pitAnA tathAbhavyatva vagere bhAvathI zreSTha hevAthI ) "purUSotama' kahevAya che. arihaMte sarvathI e kAraNe uttama che ke-teo saMsAramAM rahe tyAM sudhI paropakAra karavAmAM vyasanI ane pitAne (bhautika sukhane) svArtha teone gauNa heya che, sarvatra ucita kiyAvALA, game tevA prasaMgamAM paNa dInatA rahita, teonI dareka pravRtti uttama phaLavALI (saphaLa), daDha vicAraka, kRtajJatAnA svAmI, temaja kalezarahita cittavALA hoya che. deva gurUmAM bahu mAnavALA ane gaMbhIrahudayavALA hoya che, vagere aneka sAhajika guNethI teo sarva puruSomAM uttama che. jema meluM paNa jAtivaMta ratna kAca karatA uttama ja che, kAca vagere game teTalAM suMdara paNa dravya kadApi ratnanI barAbarI karI zakatAM nathI ja, tema arihaMte anAdikALathI sahaja svarUpe ja sarva jIvamAM uttama hoya che. (nidAdi avasthAmAM paNa teonI te uttamatA heya che ja,) e mujaba arihaMte anya purUSothI uttama che--ema kahevAthI bauddho je mAne che ke-rAtI amArA samaya arthA-"prANI mAtra sarva guNAnuM bhajana che," mATe sarva che buddha thaI zake che e bauddhamatanuM khaMDana karyuM samajavuM. (athata sarva jIve kadApi "arihaMta' thaI zaktA nathI, jeo anAdi uttama che, teo ja tathAbhavyatva vagerene vega thatAM arihaMta thaI zake che-ema A vizeSaNathI kahyuM.) vaLI bAhya arthanI sattAne ja satya mAnanArA ane upamAne asatya mAnanArA saMskRtAcAnA ziSya kahe che ke-jeo stutine vegya che teone koInI upamA apAya nahi, kAraNa ke"nAyAsuSamA sRSa" arthAta-hIna ke adhika hovAnA kAraNe kaMIne keInI upamA ApavI te asatya che,-temanA A matanuM khaMDana karatAM kahe che ke "pu la :" arthAtu-arihate puruSa chatAM pradhAnatA, zaurya vagere guNethI siMha jevA che, mATe "puruSasiMha che teone; jema siha zaurya, krUratA, vIrya, vairya vagere guNovALA hoya che, tema arihaMte paNa karmarUpa zatruo pratye zauryaguNavALA-krodhAdi (parAbhava karanArAo)ne sahana nahi karanArA, te karmone uccheda karavAmAM kUra, rAgAdithI parAjaya nahi pAmanArA mATe parAkramazALI-vIvaMta, ane tapakarmamAM pairyavAna tarIke prasiddha che; vaLI teone pariSahonI avagaNanA hoya che, upasargone bhaya hote nathI; indriyavarganI ciMtA karatA nathI, saMyama mArgamAM thAkatA nathI, ityAdi guNothI teo siMha samAna che A pramANe ApelI upamA asatya paNa nathI, kAraNa ke siMha jevA ItyAdi upamAthI teonA asAdhAraNa (viziSTa) guNe jaNAvavAmAM AvyA che, teone mAro namaskAra thAo. vaLI "bhagavaMte sajAtIya upamAvALA hovA joIe, vijAtIya upamAthI upamAnanA dharmo upameyamAM AvI paDavAthI bhagavAnanA puruSapaNu Adine abhAva thaze-ema mAnanArA sucArunA ziSyanuM mantavya che ke-"vilopanAtha taraparA tArava" arthAta- viruddha upamAne Page #467 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 414 [ dha sa. bhA. 1-nava T-gA0 61 yeAge upameyamAM upamAnA dharmAM ghaTAvatAM upameyanI vAstavikatA rahetI nathI. tegmAnA A matanu khaMDana karatAM kahe che ke- "puSavarapurI,myaH" arthAta-* puruSa chatAM vara puMDarIka jevA arihuMtAne' namaskAra thAe. * sa'sArarUpe pANInA saMga vinAnA' ityAdi dharmI dvArA teo varapuDarIka pradhAna kamaLa jevA che, puMDarIka kamaLA kAdavamAM upaje che, pANIthI vadhe che ane te beune chADIne uMce jAya che, te svAbhAvika su Mdara hAya che, tribhuvananI lakSmInu nivAsasthAna che, cakSu vagerenA AnaMdanuM ghara che, tenA uttama guNAne yAge viziSTa tiryaMcA, manuSyA ane deve paNa te kamaLAne seve che (vApare che) ane te sukhanA hetubhUta che, tema arihaMta bhagavatA paNu ka rUpa kAdavamAM janmyA ane daivI bhAgArUpa jaLathI vRddhi pAmyA, chatAM kama ane lAge bannene tyajIne alaga rahe che, peAtAnA sAhajika atizayAthI suMdara hAya che, ( ana ta ) guNArUpa lakSmInu nivAsasthAna che, jIvAne parama Ana MdamAM heturUpa che, kevalajJAnAdi guNAne ceAge bhavya prANIo teonI sevA kare che ane tethI mekSa sukhanI prAptimAM te kAraNu ane che, ema arihaMtA paNa puMDarIka-kamala jevA che. A bhinna jAtIya-kamaLanI upamA ApavA chatAM amAM kAMi virAdha nahi hAvAthI sucArunA ziSyeA vijAtIya upamAmAM je dveSa khatAve che tenA ahIM sa`bhava paNa nathI. je vijAtIya upameyamAM upamAnA anya dharmAM paNa AvI jatA hAya te sajAtIya upamAmAM paNa te siMha vagerenA pazutva vagere dharmAM AvI jAya, paraMtu sajAtIya upamAAmAM tevuM kAMi banatu nathI tema vijAtIya upamAmAM paNa te dveSa AvatA nathI. ' P emAM vaLI ahaspatinA ziSyeA ema mAne che ke-pahelAM sAmAnya zuzu, pachI tethI viziSTa pachI tethI viziSTa ema yathAkrame uttarottara guNNAnuM varNana karavu joie, e nyAye pahelAM hInaguNavALAnI ane pachI adhika guNInI upamA ApavI joie. jo vyAkhyAmAM AvA krama na sacavAya te jenI vyAkhyA karavI hoya te padArtha paNa krama vinAnA banI jAya ane guNeA tA kramazaH vRddhi pAme che, tethI te asat Thare. teo kahe che ke-' amavattat' arthAt~' jenA kramika vikAsa nathI te vastu asat (kheATI) che.' AthI zrIarihaMtanA guNeAnA paNa vikAsa kramika che ema jaNAvavA mATe * pahelAM sAmAnya ane pachI viziSTa upamA ApavI joIe.' temanA A matanuM khaMDana karatAM kahe che ke-" puruSavadhivRttisthaH " A padathI zrIarihaMtane 'puruSa chatAM varagandhahastinA jevA ' kahyA che, teone mArA namaskAra thA. A upamAmAM 'kSudra hAthIne nasADavA ' vagere dharmo dvArA gaMdhahastinI sAthe zrIarihaMtanu samAnapaNuM batAvyu` che. jema gadhaDhustinA gaMdha mAtrathI te pradezamAM pharatA (rahetA) khIjA kSudra ( sAmAnya ) hAthIo bhAgI jAya che, tema dhAnyane nukazAna karanAra tIDa-peApaTa-mUSaka vagere Itio, rAgeA-kAlerA-marakI--plega vagere mArI, pararAjayanAM AkramaNNA ke baLavA vagerenA upadravA, tathA duSkALa vagere upadravarUpa sa hAthIe bhagavaMtanA aciMtya puNyanA mahimAthI ane tenA vihAranA pavananI gadha mAtrathI bhAgI jAya che, nAza pAme che, mATe bhagavAna varga hasti samAna che. ahI pahelAM siMha, pachI kamaLa ane pachI ga MdhahastinI upamA ApI, temAM ga MdhahastithI paNa siMha aliSTa che, ane kramaLeA tA . sAmAnya che, chatAM akramathI pahelAM siMhanI ane chelle gadhahastinI upamA ApI, te teonA mate aghaTita chatAM deSarUpa nathI, kAraNa ke teo kahe che ke 'vyAkhyAmAM krama na hoya Page #468 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pra. 3-dinacaryAnastha zuM sUtrane artha] 45 te vyApeya (padArtha) asata Thare, e vAta ghaTatI nathI. vastutaH sAmAnya ke viziSTa saghaLA guNe padArthamAM paraspara sApekSapaNe-sAthe ja rahe che, tethI guNenI ke guNanI stuti kramathI ke akramathI karavAmAM koI deSa nathI. ema "geguttamA" vagerethI zrIarihaMta bhagavaMtanI stutinA vizeSa hetuo jaNAvyA, AthI ja AnuM nAma "svaitavya vizeSa hetu saMpadA" che. cAra padavALI A trIjI saMpadA pUrNa thaI. have stuti karavA yogya te zrIarihaMtadeve sAmAnya rItie lokamAM kevA upagI che? te jaNAvavA pAMca padevAnI "svaitavya sAmAnya upaga" nAmanI cethI saMpadAnuM varNana kare che. "ojIttamA, janAdA, DhoLadiyA, vAvALa, nAnobALa" emAM "vo. " eTale lokomAM jeo uttama che teone; "je zabda samUhavAcaka hoya, te zabda te samUhanA amuka avayava (aMza)-vibhAganA paNa vAcaka hAya" ema zabdazAstranuM kathana che, mATe ahIM loka zabdathI sarva bhavyamAM uttama ema samajavuM. jo ke dharmAstikAyAdi pAMca astikAyanA samUhavALA kSetra (cauda rAja)ne laka kahevAya che. kahyuM paNa che ke " dharmolIna vRtti-vyALa mavati patra tA kSetraNa . taiH sada Dhola-taH viparIta IMTovALA(ca) zA ?" bhAvArtha-"dharmAstikAya vagere dravya jyAM che te AkAzane dharmAstikAyAdi dravya sAthe leka kahevAya che ane te sivAyanA ekalA AkAza kSetrane aleka kahevAya che." te paNa ahIM "guttamALa' nA leka zabdathI uparyukata zabdazAstranA nyAye "sarva bhavya prANArUpaja leka samaja. emAM kAraNa e che ke-bhagavaMtane ahIM uttama kahyA che te uttamatA samAna jAtivALAomAM hoya te vAstavika che, halakI jAtinI apekSAe ucca jAti uttama che ja, emAM kAMI vizeSa nathI; ema te abhavyanI apekSAe sarva bhaLe paNa uttama che ja ne , bhagavaMtanI evI uttamatA kahevAmAM kaze ja atizaya nathI, AthI ja teo sajAtiya evA bhavya jamAM uttama che ema kahyuM; te e kAraNe sAcuM che ke sarva bhavya prANIomAM sakala kalyANanA kAraNabhUta "tathAbhavyatva " bhAva te mAtra bhagavaMtamAM ja hoya che, mATe teone; vaLI "tronA " eTale "lokanA nAthane," nAtha te kahevAya ke- aprApta vastune, prApta karAvavArUpa bane ane prApta vastunuM rakSaNa karavArUpa kSemane je kare. ahIM bhagavaMtane lekanA nAtha kahyA te paNa sarva bhavya prANI rUpa lekanI apekSAe nahi, kAraNa ke-bhAmAM paNa je "jAtibhavya vagere hoya che teone vegakSema bhagavaMtathI paNa thaI zakato nathI, je tema thAya te saghaLAne mokSa thaI jAya; mATe ahIM bhagavAna tevA bhavya prANIonA vegakSema karanArA nAtha ghaTI zake che, ke dharmabIjanI sthApanA vagere guNo pragaTa thavAthI bIjA bhavenI apekSAe jeo bhinna thaelA che-uttama che, tevA bhAmAM bhagavAna dharmabIjanuM 33 AdhAna-sthApana, dharmarUpa aMkurAne prAdurbhAva ane tenuM piSaNa vagere karanArA hovAthI vegane karanArA che. tathA tenuM rApa-dveSAdi AMtarazatruonA upadravothI rakSaNa karanArA hovAthI kSemane karanArA che, ema tevA viziSTa 33. dharmanI prazaMsA vagere bIja, dharma karavAnI ciMtA-bhAvanA te aMkura ane dharmanuM zravaNa te pipaNa kahevAya che. (yogadaSTi) Page #469 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - - - [ dha saM0 bhA01-vi. 2-gA0 61 bhavya prANIorUpa lokanA nAtha che. te "lekanAthane mAre namaskAra thAo." "ohitezva:" eTale "lokanuM hita karanArAne," ahIM loka zabdathI "caudarAja lokagata ekendriyathI paMcendriya sudhInA vyavahAra rAzInA sarva jIve samajavA; kAraNa kebhagavaMta "samyagadarzana" vagere mekSamAgane upadeza karIne te sarva jIvenuM "svathI ke parathI thatA dukhethI rakSaNa kare che, mATe "vyavahAra rAzInA sarva jIrUpa lokanA34 hitakAraka che, teone "rokIH " eTale "lokane pradIpanI jema prakAza ApanArAne" ahIM loka zabdathI 'viziSTa saMjJI paMcendriya jIrUpa laka" samaja, kAraNa ke-bhagavaMta tevA viziSTa saMjJI jIve mAM te te prakAranI dezanArUpI jJAnanAM kiraNo vaDe mithyAtvarUpa aMdhakArane nAza karane yathAyogya yabhAvene prakAza kare che, (samavasaraNamAM sarvane pratibadha thatuM nathI, tethI tevA viziSTa saMjJA jIvone aMge ja bhagavaMtanuM pradIpapaNuM (prakAzakapaNuM) ghaTe che. dIpaka aMdhane prakAza karI zakatuM nathI temAM tenuM aMdhatva kAraNa che, tema bhagavaMta paNa anya (sAmAnya) jIvone prakAza karI zake nahi temAM teonuM ghanamithyAtvarUpa aMdhatva kAraNabhUta che, mATe ja viziSTa saMjJI prANIorUpa lokamAM pradIpa samA lokapradIpa bhagavaMtane mAro namaskAra ho ! tathA "sorAjhaghoSyi " eTale "lekane sUryavat pradyota karanArAne " ahIM leka zabdathI viziSTa cauda pUrvanA jJAnavALA gaNadharo samajavA, kAraNa ke-teomAM ja nizcayathI samakita hovAthI sUryanI jema bhagavaMta teone tane prakAza kare che. ahIM prakAza karavA yeAgya jIvAri sAta (nava) tattva samajavAM. e tane yathArtha rItie teo ja jANI zake ke jemAM viziSTa yogyatA hoya! A to prakAza paNa sarva cauda pUrvadharomAM sarakhe saMbhavI zakate nathI, kAraNa ke-vRddhaparaMparAthI saMbhaLAya che ke-caudapUrvadhare paNa mAMhamAMhe cha sthAna5 vRddhihAni (tAratamya)vALA hoya che. jethI te sarvane jIvAdi tane pradyota samAna thaI zakta nathI. ahIM "prota" eTale "viziSTa prakAranA naya-nikSepAdithI saMpUrNa tatvajJAnanA anubhabhavanI yogyatA." e gyatA viziSTa cauda pUrvadharamAM ja hoya che, mATe ahIM "viziSTa cauda pUrvadhare (gaNadhara)rUpa lekamAM sUryanI jema jIvAjIvAdi tattavane prata karanArA "lekapradyata karanArA samajavA te bhagavaMtane namaskAra thAo. ema lakattama vagere pAMca prakAre paropakAraka hovAthI svaitavya saMpadAnI "sAmAnya upaga" nAmanI pAMca padanI A cothI saMpadA kahI. have A saMpadAnA hetuo jaNAvanArI "upayogahetu saMpadA" nAmanI pAMcamI saMpadA kahe che. "amArALa, rAjaputrALa, jAvA, varALa, variyALa" temAM samasyA eTale "abhayadAtAne jJAnIoe-Alokane, palakane AdAnane, akasmAtane, AjIvi 34. cityavaMdana-mahAbhASya vageremAM dharmAstikAya vagere pAMca astikAyanA samaharUpa caudarAja lekanA svarUpano upadeza karanAra hovAthI, teo lekahita karanArA che. ema artha paNa kahyo che. 35-1. anaMta bhAgavRddhi, 2. asaMkhyAta bhAgavRddhi, 3. saMkhyAta bhAgavRddhi, 4, saMkhyAta guNaddhi, 5. asaMkhyAta guNavRddhi ane 6. anaMta guNavRddhie cha vRddhi sthAne kahevAya che ane anaMta bhAga hAni vagere kramathI e cha hAni sthAne kahevAya che. Page #470 -------------------------------------------------------------------------- ________________ para 2-dinacayo- namehu chuM" sutrane artha) kA, maraNano ane apayazano-ema sAta prakArane bhaya kaho che. tethI pratipakSe bhayanA abhAvane abhaya kahyo che, arthAta saMpUrNa kalyANa sAdhaka dharmanI bhUmikAmAM kAraNabhUta viziSTa AtmasvAsaccane abhaya kahevAya che, keTalAka ene dhaya paNa kahe che. AvA prakAranuM abhaya (pairya) denArA arihaMta ja hoya, kAraNa ke teo pitAnA guNenI viziSTatA (prASa)ne yoge aciMtya zakitavALA ane e zakitathI parepakAra karavAnA svabhAvavALA hoya che (bhAvanA chatAM zakita na hoya, ke zakita chatAM bhAvanA na hoya te paropakAra thaI zakatuM nathI. arihaMtamAM e bane atizAyI hovAthI teo abhayane ApI zake che), mATe "abhayane denArA" teone- :" eTale cakSudAtAne, ahIM tatvajJAnamAM kAraNabhUta viziSTa AtmadharmarUpa cakSu samajavAM, bIjAo tene "zraddhA' kahe che. jema cakSu vinAne jIva padArthane dekhavA mATe amegya che, tema zraddhA rahita AtmA paNa tatvanAM darzana mATe agya che-tatvane samajI zakate nathI. vaLI AvI mArgAnusAriNI ( zrIjinavacana satya che-nizaMka che ItyAdi) zraddhA kAMI sahelAIthI pragaTa thatI nathI (mithyAtva timira maMda paDe tyAre ja pragaTe che.) AthI ja kalyANa-cakSu samI e zraddhA pragaTa thatAM jIvane vAstavika tatvanuM darzana thAya che, dharmarUpa kalpavRkSanA avabIjarUpa A zraddhA arihaMta dvArA ja thAya che, mATe "zraddhArUpa cakSune ApanArA" teone ":" eTale-"mokSamArga denArAne" ahIM mArga eTale "sarSanA daranI jema sIdhe, viziSTa guNasthAnakane (guNane) prApta karAvanAra ane svarasavAhI (AtmasvarUpane anubhava karAvanAra) e kamane kSaye pathavizeSa (udayamAM AvelAM karmone kSaya ane sattAmAM rahelane upazama.) e avaka-saraLa ekSasAdhanAne anukULa cittanI pravRttine "mArga" kahyo che. bIjAonA mate je cittapravRtti "mokSamAM hetu" hoya, je "svarUpe mekSasAdhaka hoya ane jenuM pariNAmaphaLa paNa "mokSa" hoya-ema hetuthI, svarUpathI ane phaLathI je zuddha arthAta mokSanA hetusvarUpa ane phala-pariNAmanI apekSAe je cittapravRtti zuddha hoya, tene "sukhA" kahevAmAM Ave che ane te "sukhA" (mekSa ) mAge che. A mArganA abhAve yathAyogya guNasthAna ( gu)nI prApti thaI zake nahi, kAraNa ke-mArganI viSamatAthI cittanI khelanA thAya tethI guNenI prAptimAM vidano Ave, A mArga bhagavaMtathI ja prApta thAya tethI "mArga denArA teone " " eTale "zaraNuM denArane, "bhayathI pIDitanI rakSA karavI tene zaraNa kahevAya che, mATe "saMsArarUpa aTavImAM ati kilaSTa rAga-dveSAdithI pIDAtA ane duHkhanI paraMparAthI thatA cittanA saMkalezarUpa kSobha (muMjhavaNa)mAM tattvaciMtananA adhyavasAyo ja suMdara AzvAsana ApanAra hovAthI zaraNa-AzrayarUpa che. bIjAo-zaraNu eTale "vizeSa prakAre tatva jANa vAnI IcchA" ema kahe che. e tava jANavAnA adhyavasAyathI ja jIvamAM tavaprAptinA kAraNarUpa-1-tattvazravaNanI IcchA 2-zravaNa, 3-grahaNa, 4-hRdayamAM dhAraNa, pa-tethI viziSTa jJAna (vijJAna), 6-vijJAnathI IhA (tarka-vicAraNA), apaha eTale tattvane nirNaya, ane 6. zrIjinezvare samyagdarzanathI mekSa mArga dekhe, jJAnathI prApta karyo (zuddha karyo) tathA cAri. trathI mekSamArge cAlyA. bIjAone paNa ema karAvanArA hevAthI teo mArgadAtA che. (caityavandana- mahAbhASya. gA0 330) Page #471 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 418 [ 10 sa'0 bhA0 1 vi0 -gA0 61 8-tattvanA Agraha ( pakSa ), e ATha buddhinA guNA pragaTe che. jo tattva jANavAnA adhyavasAya ja na hoya teA e cuNA pragaTe nahi. hA ! tevA adhyavasAyA sivAya buddhinA guNNA nahi paNa guNAnA AbhAsa saMbhave che, paNa tethI AtmAnA kAi svAda sadhAtA nathI. vastuta: aneka duHkhAmAM sujhAyelA jIvane AzvAsana ApanAra ane buddhinA cuNA pragaTAvavAmAM kAraNabhUta eka tattvanI ciMtA ja che, mATe te sAcuM zaraNu che. e taciMtArUpa zaraNu ariha MtathI ja prApta thAya che, mATe zaraNadAtA * tene ' yogineskaH ' eTale ' edhi ApanArane 'ahI eSi eTale * zrIjinezvara kathita dharma'nI prApti' jANavI. A dharmaprApti te yathApravRttikaraNa, apUrvakaraNa ane anivRttikaraNa-e traNa karaNa ( adhyavasAyajanya sAmarthya )ne phAravavAne cege pUrve nahi bhedAyelI ( rAga-dveSanA tIvra udayarUpa gAMTha-) graMthInA bheda thavAthI pragaTa thanArU ane pazcAtupUrvanA krame pragaTatAM 'prathamasaMvega--niveda-anukA ane AstikatA ' e pAMca lakSaNNA vALu ' tattvArthInI zraddhArUpa samyaga dena ' samajavuM khIjAe A meAdhine 'vijJAna ' kahe che. upara kahyA te abhaya, cakSu, mA, zaraNu ane Adhi, e pAMceya bhAvA apunaadhakane prApta thAya che, punama dhakane " e yathA svarUpamAM pragaTa thatA nathI, mATe ariha Mta A pAMca bhAvAnu dAna apuna dhakane kare che ema samajavuM. A bhAvA uttarAttara pUrva pUnA phaLarUpa che. te A pramANe-abhayanu' phaLa cakSu, cakSunuM phaLa mA, mA nu phaLa zaraNu ane zaraNanu phaLa Adhi che. te kheAdhi ariha MtathI ja thAya, mATe teo edhidAtA che, teone - e pAMca prakAranA dAnathI ja cAthI upayeAgasa padAnI siddhi che, tethI upayeAgasa paTTAmAM heturUpa pAMca padanI A pAMcamI "uyoga hetu saMpadA " kahI have ' teAtavya saMpadAnA vizeSa upAga rUpa chaThThI saMpadA kahe che-- '' ,, ja "" 6 " dharmavyAAM, dhammaresavALa, dhamanAvALuM, dharmalAddInuM, dhammavastrApuraMtAivaTIna ' temAMdharmavemya' eTale ' dhamadAtAne ' ahIM dhama eTale cAritradhama, te sAdhunA ane zrAvakaneA ema e prakAre che. eka sarva pApavyApAranA tyAga rUpa sAdhunA savirati ane khIjo zrAvakanA dezivarita. A eya prakAranA dharma bhagavate batAvele hAvAthI teo ja dAtA che. viratidhanI prAptimAM khIjA hatuo hAvA chatAM bhagavaMta pradhAna-mukhya hetu che, tethI dharmAMdAtA. temane-- A dharmanu dAna dharmAM dezanA dvArA ja thAya che, mATe kahe che ke'dharmaverAjemyaH ' eTale 'dharmanI dezanA denArane,' upara jaNAvyA te ' e prakAranA viratirUpa cAritradhama 'nI dezanA jIvAne niSphaLa nahiM, kintu suMdara rItie saphaLa thAya tema tenI yAgyatA pramANe denArA hAvAthI bhagavata sAcA dhama dezaka che, arthAta-jene jeTalA yAgya ane saphaLa nivaDe, tene teTale ja te te dhama batAvanArA bhagavAna dhama dezaka che. teone " ' dharmanAthaAmyaH' eTale ' dharmonA nAyakane, ' upara kahyo te cAritradharmanA nAyaka bhagavaMta che, kAraNa ke-teoe dharmane vaza (AtmasAta.) karyAM che, te dharmAMnA pUrNa utkarSa ne pAmyA 37. mithyAtvameAhanIya Adi te te karmonI utkRSTa sthiti jene have pachI badhAvAnI nathI te * apunaH dhaka ane echI thavA chatAM punaH utkRSTa sthiti jene baMdhAvAnI che te ' punA dhaka' samajavA, Page #472 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 419 praH 3-dinacaryA-- namAtyu Na" sUtranA artha ] che, te dharmInA uttama phaLane bhagave che ane teone te dhanA vighAta-viraha thatA nathI; mATe e rItie dharmAMne vaza karavAthI, utkarSa sAdhavAthI, phaLa bhogavavAthI ane tenI akhaMDa sAdhanAthI temA ja * dharmanA nAyaka ' che, teone-- * 'dharmasathimyA' eTale ' dharmonA sArathine,' bhagavata te cAritradhama nI sva-paramAM samyag pravRtti karavA-karAvavAthI, tenuM pAlana karavA-karAvavAthI ane indriyA rUpa gheADAonu damana karanAra--karAvanAra hAvAthI dharmothanA sAcA sArathI' che. teone-- 'dharmavattAturanta nAvatimyaH' eTale ' zreSTha cAturata dha cakravatI ne, ' ahIM paNa dha eTale prastuta cAritra ja che. A dharUpa cakra (pR. 61 mAM kahelI ) kaSa, cheH ane tApa-e traNa kATIthI atyaMta zuddha hAvAthI bauddha vageree batAvelA dharmacakranI apekSAe ' zreSTha' che, vaLI cakravartI nuM cakra A lAkamAM ja hita kare che, jyAre A viratirUpa dharmacakra teA ubhaya lAkamAM hita kare che. mATe tenAthI paNa * zreSTha ' che. vaLI nAraka, tiryaMca, manuSya ane deva-e cAra gatirUpa saMsAranA aMta karanAra hovAthI te ' caturatna ' che, cakravartInu cakra jema zatrune harAve che tema A viratidharma raudradhyAna-mithyAtva vagere bhAvazatrunA nAza karanAra che, mATe tene cakra kahyuM che, e pramANe zreSTha cAturata dharmacakra vaDe jenu pravartana che (dharmacakra jeoneche) te bhagavaMtane 'dharmAMvara cAturata cakravatI ' kahyA, teone mArA namaskAra hA ! ( ahIM cAturata zabdamAM ' cA ' ' samRdrANaM'(si. he 8-1-48) sUtrathI siddha thAya che. e mujaba ' dharmAMdAtA ' vagere pAMca prakAre bhagavaMta vizeSa upayAgI che, mATe stuti karavA lAyaka che--ema statavya saMpadAnI ja * vizeSa upayAga *nAmanI A chaThThI saMpadA kahI. have "sarva patu vA mA vA, tamie tu paraMtu / < jhITarsa vyApavijJAna, tattva naH kvopayuSyate / / aa " bhAvA--" jagatanI saghaLI vastuone ( bhAvAne) jANeA ke na jANeA, iSTatattvane tA jANA ja. ' krIDA amuka saMkhyAmAM che '-evA IzvaranA jJAnanI amAre zuM jarUra che ?" ' ema mAnanArA khauddho, sajJamAM saMpadArthonu` ' nahi mAtra ISTatattvanuM ja jJAna mAne che. tenu khaMDana karatAM kahe che ke- ' apratidvaitavajJAnInadharemyaH' eTale ' apratiha tajJAna-darzInane dhAraNa karanArAne.' kAI paNa dravya-kSetra-kALa ane bhAvamAM skhalanA nahi pAmanArAM mATe ' apratihata ' tathA sa` AvaraNa-karmanA kSaya thavAthI-kSAyika bhAve pragaTelAM mATe zreSTha'evA vizeSa bAdha rUpa kevaLajJAnane ane sAmAnya meAdha rUpa kevaLadanane jee dhAraNa kare, teo ' apratihatavarajJAna-danadharA ' kahevAya che; arthAt bhagavata 'apratihutavarajJAna-danadharA' eTalA mATe che ke-teenAM jJAna-darzana sathA AvaraNeAthI mukata ane tethI ja sanneyAnu jJAna--darzona karAvanArAM che. temAM paNa jIvane jyAre te jJAnanA upayAgamAM hAya che tyAre sa labdhio pragaTe che, mATe jJAnanI viziSTatA jaNAvavA pahelu' jJAna pachI dana kahyuM che. AvA izvarane paNa keTalAkA ' chadmastha (janma lenArA )' mAne che. teo kahe che ke" jJAnino dharmatIrthasya, rtAH pama paDyuM / gatvAssgacchanti bhUyo'pi bhavaM tIrthanikArataH // 1 // " Page #473 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 10 saM- bhA. 1-vi0 2-gA0 61 bhAvAtha-"jJAnI, dharmatIrthane karanArA paNa Izvara parama pada(mekSa)ne pAmIne pharI pAchA tIrthanI rakSA karavA mATe saMsAramAM Ave che." vaLI-" ghepanA punati mayaM prama, nigamanavapariNamInig muktaH svayaM kRtabhavazca parArthazUraH, tvacchAsanapratihateSbiha moharAjyam // 1 // " ( tina-tiyA rAja8) bhAvArtha-"kamarUpa IdhaNa baLI javAthI saMsArane nAza karIne punaH jeo saMsAramAM janme che (pite sthApelA dharmatIrthane keI nAza karaze--e bhaya mekSamAM paNa rahevAthI) vhIkaNu che, jemane mekSa paNuM anizcita che-zAzvato nathI ane te muktapaNa saMsArI hovA chatAM bIjAone mokSa karAvavAmAM zUravIra che, ema tamArA zAsanathI bhraSTa thaelAonI upara he bhagavan! AvuM visaMvAdI mehanuM rAjya cAle che." teonI te mAnyatAnuM khaMDana karatAM kahe che ke-kathAvRttachabhyaeTale chagharahitane, chA eTale AtmAnA jJAnAdi guNene chAdanArAM-DhAMkanAra jJAnAvaraNIya vagere karmo tathA tevA karmabaMdhane gya jIvanI saMsArI (azuddha) avasthA, arthAta "karma ane saMsAra te chA." A cha% jeone TaLI gayAM che, teo "vyAvRtta chadmA" kahevAya che, teone namaskAra thAo ! ahIM ema samajavuM ke-jyAM sudhI saMsAra(chadma)no kSaya na thAya tyAM sudhI mekSa thatuM nathI ane mokSa thayA pachI janma rahetuM nathI, kAraNa ke-janma levAnuM kAraNa teone rahetuM nathI. koI ema kahe che ke-pote sthApana karelA dharmatIrthane nAza-upadrava karanArAo jyAre pAke, tyAre tyAre teone parAbhava (daMDa) kare te vyAjabI hovAthI teo pharI janma le che." A bacAva paNa ajJAnarUpa che, kAraNa ke-meha-mamatva vinA tIrthane rAga thave, tene parAbhava nahi saho ke tenI rakSA karavI, vagere vikalpa AtmAne thatA ja nathI, AvA vikalpa mehijanya che, mATe Ave meha hovA chatAM teone mekSa che, ke mekSa thavA chatAM paNa Ave meha che-ema kahevuM te paNa eka ajJAnajanya pralApa (vAcALatA) mAtra che-asatya che. e pramANe apratihata (zreSTha) jJAna-darzanadhAraka che ane karma tathA saMsAra baLI gayAM che, mATe te svarUpe teo stuti karavA lAyaka che-ema kahIne, tetavya saMpadAnuM ja kAraNa pUrvakanuM svarUpa batAvanArI A "sakAraNa svarUpa saMpadA" nAmanI be padonI sAtamI saMpadA kahI. have 'AttimAtra vidyA' arthAta-jagat mAtra brAntirUpa che, tethI asata che-avidyA (ajJAna)rUpa che."--ema sarva bhAvene mAtra jIvanI bhramaNuM rUpa mAnanArA "avidyAvAdio" zrIarihaMtadevAdine paNa paramArthathI kApanika-asatasvarUpa mAne che. teonuM khaMDana karatAM kahe che ke-vinA kAvavA, tinnA tAralA, sukA vodayALa, muttA mobAI' temAM "ji " eTale "jItelAne." rAgAdi zatruone jItelA hevAthI jina, teone namaskAra thAo! prANI mAtrane viSe rAga-dveSAdi bhAva anubhavasiddha hovAthI te bramaNu-ka9panA mAtra nathI. ahIM koI kahe ke-rAgAdinA anubhave eka bhramaNuM che, te te paNa taddana khoTuM che, kAraNa ke sva-anubhavo paNa ka95nArUpa mAnavAmAM Ave te jIvanA sukha-duHkha vagerenA anubhavo paNa bhrama mAtra ja banI jaze, ethI te mULa siddhAMta ja uDI jazeH mATe rAga-dveSa vagere sata che ane teone Page #474 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 50 3-dinacaryA- namAttheNa...' sUtranA atha ] vijaya karanArA 'jina' paNa sat che-kalpanArUpa nathI. teone-- vaLI 'paccha' - jItAvanArane.' jina (bhagavata) sadupadeza vagere dvArA bIjA AtmA ene e ja rAgAdi zatruonA vijaya karAvanArA heAvAthI ' jJApA' (chatAvanArA) paNa che, tene-- mAtra kALane ja dareka kAryomAM kAraNa rUpa mAnanArA anantanA ziSyA bhagavAne paNu yathArtha saMsArasamudrathI tarelA mAnatA nathI, kAraNa te mAne che ke-'jAja havana gAvAyazavaMti' arthAta kALa ja AkhA jagatanuM (sarva bhAvAnuM) parAvartana-pheraphAra kare che." tenu khaMDana karatAM kahe che ke- tInIempa tAjesthA' eTale 'svayaM saMsArasamudrathI tarelAne ane tAranArAne.' bhagavaMtA samyagajJAna, darzana ane cAritrarUpa vahANu dvArA saMsArasamudranA pAra pAmelA hAvAthI 'tI' che; pAra pAmelA tene pharI saMsAramAM avataravAnuM saMbhavita ja nathI; jo mukta paNa avatare te mukti ja asatya Thare; mATe mukta AtmA saMsArI manatA nathI, ethI ja te yathA tarelA che ane pAte taryAM tema bIjAne tAranArA paNa che, A tarelA ane tAranArA bhagavaMtAne paNa amuka-mImAMsA jJAnane apratyakSa ( parAkSa ) mAnatA hovAthI medhavALA ke edha karAvanArA mAnatA nathI, teo ema kahe che ke-'aprasthamA dine suSTi pratyakSorthaH " arthAta- ApaNane vastu teA pratyakSa dekhAya che paNa buddhi pratyakSa dekhAtI nathI, mATe buddhi AtmAthI parAkSa che.' jo pratyakSa hAya tA padArthonI jema te paNa dekhAvI joIe. A tenI mAnyatAne asat jaNAvatAM kahe che ke-'vruttuLa yogastha' arthAt 'svaya medhavALAne ane khIjAne medha karAvanArAne,' ajJAnarUpI nidrAmAM ghelA A jagatamAM bhagavaM tAe, je jJAna-jJAnane ( peAtAne ) tathA padArthane paNa jaNAve che, te peAtAnA ja svapratyakSa jJAnadvArA-kAI khIjAnA upadeza vinA ja, jIva-ajIva vagere tavAne jANyAM che, tethI te buddha che. ahIM ema samajavu ke-je jJAnathI te jJAnanu jJAna na thAya, tenAthI padArthanuM jJAna paNa na thaI zake. jemake-dIvA adRzya rahe ane padArthone batAve e khanatu nathI, te peAtAnA ane anya padArthonA, ema sva-para prakAza kare che. ema paNa nahi kahI zakAya ke jema indriyA dekhAtI nathI chatAM padArthAMnu jJAna karAve che, tema jJAna paNa parAkSa chatAM padArthanuM jJAna karAvI zake che.' kAraNa ke-padArtha jJAna karAvanArI indriyA bhAva indriyA che, te bhAva indriye jJAnarUpa hAvAthI AtmAne pratyakSa che ja. kahyu paNa che ke-' samasyakSonmattva, nArthI: praNipati' arthAt-- je jJAnanA pratyakSa upala'bha nathI (pratyakSa jaNAtuM nathI). tenAthI padArthanuM jJAna paNa thatuM nathI.' mATe bhagavaMtamAM buddhapaNa siddha thAya che, vaLI khIjAne paNa teo khAya karanArA mATe edhika paNa che; tene-- " have jeo ema mAne che ke-jagatanuM 8 kartAmAM-brahmAmAM maLI javu e ja mukti chaeN,' te saMtapananA ziSya bhagavaMtane paNa vAstavika 'mukta' mAnavA taiyAra nathI. teo kahe che ke-'prakSa cAlatAnAM thitiH" 'brahmamAM maLI gaelA AtmAnI sthiti paNa brahmA jevI samajavI ' tenuM khaMDana karatAM kahe che ke-'mucchaH moHsthA' arthAt- 'ka kha dhanAthI svaya' mukta thayelAne ane khIjAone mukta banAvanArAone, ' je karmonuM phaLa cAra gatirUpa sa sAra che te vicitra karmonA kha dhanathI chUTelA haiAvAthI bhagavata mukta che, kRtakRtya che, teonu` kA` pUNuM siddha thayeluM che. te . rA Page #475 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra [ dha0 sa0 bhA0 1-vi0 2-gA0 61 mAne che tema jagakartA) brahmA )mAM maLI javAthI AtmAnI kArya pUrNatA thatI nathI, kAraNa keteAnA mate brahmAne punaH jagata racavAnuM hAvAthI tenuM kAryaM teA adhurU ja hAya che; eTalu ja nahi paNa jagat racavAmAM ekanI hIna, khIjAnI uttama vagere avasthA banAvavAthI brahmAmAM rAga-dveSanI paNa siddhi thAya che, kAraNa ke-rAga-dveSa vinA te jIvAnI evI sukhI-duHkhI vagere avasthAe kema karI zake ? vaLI kAI koInAmAM bhaLI jAya te paNu asatya che, kAraNa ke--tema thavAmAM brahmAnA ke brahmAmAM bhaLanAra AtmAne, bemAMthI ekanA abhAva thAya che, mATe jagat kartAmAM bhaLavAnuM mAnavuM te ajJAnamUlaka-asatya che, AtmA svayaM karmothI mukta thAya che, ethI ja bhagavAna pAte mukta che ane khIjAone paNa kakha dhanAthI mukta karAve che e siddha che. tene-- ema bhagavAna jItelAjItAvanArA, tarelA--tAranArA, buddhe--medha karAvanArA ane mukta-mukavanArA hAvAthI pAtAnI samAna khIjAne paNa sukha (phaLa) ApanArA che; ema jaNAvatI cAra padmanI 'svatulya para kula katRtva' nAmanI A AThamI saMpadA kahI. have buddhine ceAge jJAna thAya che--ema mAnanArA kAlA (sAMkhyadarzInavALA) bhagavaMtane sarvaijJa ane sarvaidazI mAnatA nathI, te ema mAne che ke 'yuddhathasitamatha puruSazvetayo' arthAt-buddhithI vicArelA ane AtmA jANe che' (svayaM AtmA jJAna-darzana karI zakatA nathI, paNa buddhi dvArA thatA adhyavasAyAthI kare che. )-A temanI mAnyatAnuM khaMDana karatAM kahe che ke-'samULa savasI' arthAt-sarvAMne jANanAra hAvAthI sarvajJane' ane sarvane dekhAvAne svabhAva hAvAthI ' sa`dazI ne,' AtmAnA svabhAva jANavA dekhavAnA che ja, paNa karUpa AvaraNAnA paDA ADA AvavAthI te peAtAnA svabhAvanA upayAga karI zakatA nathI. AvaraNeA (karmAM) khasI jatAM kAInI sahAya vinA ja jJAna-darzonarUpa sva-svabhAvathI ja sarva jANe che ane dekheche. kahyu che ke "sthitaH zItAgruvantIya, mastyA zuddhmAvA(mAvA) / candriyAvadha vijJAna, tatAvaraNamatravat // 2 // " (codi0 282) bhAvA. jIva svaya' zuddha prakRtIthI ja caMdra samAna che, cadranAM kiraNAnI jema AtmAne vijJAna che ane caMdranI ADe AvatAM vAdaLeAnI jema tenI ADe karUpa vAdaLA che." vaLI ema paNa ekAnta nathI ke buddhirUpI kAraNa vinA AtmAne buddhinA phaLarUpa vijJAna naja hAya !" kAraNa ke- kAryanI siddhi sudhI ja kAraNa upayAgI che, pachI tenI AvazyakatA nathI. jIvane paNa ka-AvarA tUTayAM na haiAya tyAM sudhI bhale buddhirUpa kAraNanI AvazyakatA rahe, paNa saMpUrNa AvaraNA tUTavAthI AtmAnA jJAnasvabhAva pragaTa thatAM buddhi upayAgI nathI. taravAnI sahaja zakita na heAya tene bhale tuMbaDu-nADI vagere upayegI hAya, paNa jeone taravAnI sahaja zakita pragaTI che tevA tArU manuSyA, jalacarA (maccha, deDakAM vagere) nAvaDI vinA ja tarI zake che, tema bhagavaMtA paNa sahaja jJAna-darzanaguNA pragaTayA pachI buddhi vinA ja sa jANI dekhI zake che, mATe buddhi vinA ca te sarvajJa ane sadazI che. ahI. khIjAo vaLI ema kahe che ke-" jJAnathI sarva padArthAMmAM vizeSa dharmo (dvArA tAratamya) jaNAya che ane darzInathA sarva padArthonA sAmAnya dharmo (dvArA samAnatA ) dekhAya che, ema jJAnamAM dananA ke danamAM jJAnanA viSaya nahi AvavAthI 'sarva jANe che tathA sava dekhe che.'~ema kahevu Page #476 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pra0 3-dinacaryA- "namutthaNa" sUtrane artha ] 423 agya che. hA, jJAna ane darzana baMne bhegAM maLIne sarva jANu-dekhI zake, svataMtrapaNe te nahi ja." A kathana paNa vyAjabI nathI, kAraNa ke-vastutaH sAmAnya ane vizeSane AdhAra bhinna padArtha nathI. je padArthomAM samAnatA dharma che, te ja padArthomAM viSamatA (tAratamya) dharma paNa che, eTale ke-samAnatA ane taratamatA dharmone AdhAra (dhamI)te eka ja che, tethI tenA te te bhAvane -dhamene jIva jJAnasvabhAvathI taratama rUpe jANe ane darzanasvabhAvathI samAna rUpe dekhe che. ema jJAna-darzanathI sarva bhAvane jANe-dekhe che, kAraNa ke-sarva padArtho jJAna darzananA viSaya bane ja che. e samAdhAnamAM punaH zaMkA kare che ke-"ema chatAM paNa jJAnathI sarva padArthonA vizeSa (taratamatA) dharmo jaNAya, temAM rahelA chatAM sAmAnya dharmo jaNAya nahi ane darzanathI sarva padArthomAM samAna dharmo dekhAya vizeSa dharmo dekhAya nahi, ema beya dharmone nahi kiMtu eka ja vizeSane jaNAvanArA jJAnane sarva jaNAvanAruM tathA eka ja samAnatAne dekhADanArA darzanane sarva dekhADanArUM kahevuM te ayogya che." tenA samAdhAnamAM kahe che ke-e prazna paNa ayogya che, kAraNa ke samAnatA tathA taratamatA baMne dharmo ane tenA AdhArabhUta dhamI o (padArtho) ekAnta bhinna ja nathI; samAnatAnI gauNutAthI sarva padArthomAM jJAna dvArA vizeSa (tAratamya) jaNAya che ane vizeSatAnI gauNatAthI darzana dvArA sarva padArthomAM samAnatA dekhAya che. ema jJAna paNa sarva padyArthInuM jJApaka che ane darzana paNa sarva padArthonuM darzaka che, mATe bhagavaMta saMpUrNa jJAna-darzana guNavALA hevAthI sarvajJa ane sarvadarzI che ema kahevuM khoTuM nathI. teone- vaLI AtmAne sarvagata (vyApaka) mAnanArAo koI mukta AtmAne paNa sarvagata mAne che, amuka sthAne ja rahe ema mAnatA nathI. teo kahe che ke- gurjara sarvatra titti, vyomavattApAtA' arthAta-"AkAzanI jema sarva saMtApa rahita mukata AtmAo paNa sarvatra (vyApakapaNe) rahe che. temanA matanuM khaMDana karatAM kahe che ke-"vivamathakathaLatAthamavyAyAmagrttirinAmavedya kA saMpattALa' arthAta-nirUpadrava vagere guNovALA mekSasthAnane pAmelAne te guNAnuM svarUpa jaNAve che ke-riva" sarva prakAranA sarva upadrava vinAnuM, "aca'svabhAva ke kaI pragathI paNa je calAyamAna nathI-acala, "aha"=vyAdhi ane vedanAnAM kAraNa bhUta zarIra tathA manane ja abhAva hovAthI jyAM kaI prakAranAM vyAdhi ke vedanA nathI, anaMta" tyAM rahelA AtmAone anaMta viSayanuM anaMta kAlanuM jJAna hoya che mATe anaMta, " nAza pAmavAnAM kAraNe nahi hovAthI kadI nAza nahi pAmanArUM arthAt zAzvatuM, "bApa karmo nahi hovAthI kaI prakAranI pIDA vinAnuM, 'punarAvRtti =jyAMthI punaH saMsAramAM avataravAnuM (avatAra) nathI tathA tikriAtinA =jyAM AtmA samApta prayajanavALo arthAta kRtakRtya hoya che. evA sthAnane ke je sthAna cauda rAjarUpa lekanI (samagra jagatanI) uparanA aMtabhAgamAM che, jene "siddhi ane mukatAtmAonuM tyAM gamana thatuM hovAthI (pAMcamI athavA AThamI) gati" kahevAya che, mATe 'siddhigati evA uttama nAmavALuM," "thAna=AtmAo jyAM sthira rahe te "sthAna ke jene vyavahAranayathI siddhikSetra" kahevAya che. kahyuM che ke zuM cattA , taratha tULa sirAju' arthAtu-(kRtakRtya-mutAtmAo) ahIM (manuSyalokamAM) zarIrane choDIne tyAM (siddhikSetramAM) jaIne sijhe che-rahe che, mATe vyavahAranayathI te sthAnane "siddhikSetra kahyuM Page #477 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kara8. [ dha saM- bhA1-vi. 2-gA0 61 che. nizcayanayathI te sarva karmarUpa anAdi ADaMbara (mela)ne utArIne AtmA pitAnA mULa sva : rUpamAM rahe che, mATe "svarUpanI prApti e ja mekSa ane e ja ekSasthAna kahevAya che, kAraNa keteo temAM svarUpamAM) ja rahe che, rame che ane svarUpane ja AnaMda bhagave che. nizcayanayanA mate mA garama sini arthI-sarva padArtho pitAnA rUpamAM ja rahe che. (kaI dravya pitAnA mULa rUpane cheDatuM nathI.) mATe upara jaNAvelAM siddhigatinAM 'zivaM-acalaM" vagere vizeSANe nizcayathI te sthAnamAM nahi paNa mukta AtmAmAM ghaTe che, te paNa sthAna ane sthAnI (tyAM rahenArA) banene abhinna mAnatAM upacArathI sthAnInAM lakSaNe sthAnamAM paNa gaNAya che. jema kiI dezanA dhanADhane AzrIne te deza dhanADhaya kahevAya tema ahIM ziva-acala vagere ava rayAvALA muktAtmAne AzrIne siddhAsthAnamAM paNa ziva-acala vagere vizeSaNa ghaTe. evA sthAnane pAmelA, arthAta saMpUrNatayA sarve karmone kSaya thavA rUpa saMsArI avasthAnA nAzathI svAbhAvika AtmasvarUpa pragaTavA rUpa mULa (zuddha) avasthAne pAmelA, A mukata AtmAne je 'vibha (vyApaka) mAnIe, te upara kahelA vyavahAra ane nizcaya rUpa siddhisthAnanI tene prApti thaI zake nahi, kAraNa ke sarvagata (vyApaka) mAnavAthI te haMmezAM eka svarUpe ja (sarvatra) rahe (keI sthAna badalAvAnuM bAkI rahe ja nahi.) ane tethI vartamAna bhAva-svarUpa nAza pAme nahi (bada lAya nahi) tethI nitya kahevAya. vyApaka AtmA sadAkALa eka svarUpe rahevAthI ekAnta nitya gaNAya, ethI temAM saMsArI avasthAne nAza ane sva-rUpanI (mokSanI prApti e badale ghaTe nahi. AthI e nakkI thayuM ke-je sarvavyApaka nathI tene ja saMsArI avasthAnA tyAga rUpa mekSaavasthA yA siddhigati nAmanuM sthAna prApta thAya. mATe ja "pramANa zarama arthAtu-AtmA pitAnA zarIra jevaDe che ema kahyuM che te yathArtha che. buddhimAna AtmAone AvA bhagavate ja namaskaraNIya che. evA bhagavaMtene- A sUtranI AdimAM ane aMtamAM namaskAra che, tethI vacce paNa sarva padamAM te jANave. have-bhayAne jItanArA paNa vastuta: e arihaMte ja che-bIjAo nahi, ema jaNavavA mATe upasaMhAra karatAM kahe che ke-no niri kijamanA' arthAt "jinene namaskAra thAo ! bhane jItanArAone namaskAra thAo !" ahIM "ro ane vinA ' bene artha pUrve kaho tema jANavo. "niramAnAnna" eTale "saMsArarUpa prapaMcathI nivRtta thayelA hovAthI koI paNa bhaya nathI-sarva bhane jeoe kSaya karyo che, evA arihaMta bhagavaMtene namaskAra thAo ! e hajU thI AraMbhIne nimagr' sudhInA pAThamAM traNa vAkAnI pradhAna-(jJAna-darzanAdi rU5) guNene jemAM kadI kSaya nathI tevA "mekSarUpa phaLanI prApti' nAmanI A navamI saMpadA kahI. ahIM eka ja arthavALA vizeSaNathI vAraMvAra stuti karavArUpa punarUkita devanI zaMkA na karavI kAraNa ke-stuti vAraMvAra karavA chatAM punarUkti deSa nathI. kahyuM che ke " sAthazALavo-saNa laizurUpayA ! saMtaguNakittaNesu a, na hoMti puNaruttadosA u // 1 // " bhAvArtha-"svAdhyAya-tapa-dhyAna-auSadhasevana-upadeza-stuti-dAna tathA vidyamAna guNanuM kIrtana, e vAraMvAra karavA chatAM punarUkita doSa manAto nathI." Page #478 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pra0 3-dinacaryA- namutthaNuMsUtrane artha ] A nameltha chuM. (zakastava) kahyA pachI praNipAta (namaskAra) karAte levAthI navasaMpadAvALA na(c) jnuM pratipAtadaMDaka evuM paNa nAma zAstrakAre jaNAve che. [ upATa saMghAcArabhAgyanI TIkAmAM te pahelAM ane pachI traNa traNa vAra praNipAta (namaskAra) karavAnuM kahyuM che, tyAM AcArAMganA pAThathI cUrNimAM kaheluM che ke- "huM tAti tI ? lipa vApa" arthAta- "mastaka kevI rItie namAvavuM ? e praznanA javAbamAM "(e hAtha-be paga ane) pAMcamuM mastaka che jemAM evI paMcAMga kAyA vaDe ema paMcAMga praNAma karatI veLAe "traNa vAra mastakane pRthvI (tala)mAM lagADavuM (mastakathI jamInane sparza ka) ema AgamamAM kaheluM hovAthI traNa vAra mastakathI jamInane sparza karavArUpa praNipAta karyA pachI jamIna upara DhIMcaNa sthApIne be hAthathI gamudrA karIne zakastavadaMDaka kahevuM ane te pUrNa kahyA pachI paNa prathamanI jema praNAma kare vagere. ]. zrIjinezvara tIrthanI sthApanA kare te pahelAM tenA janma vagere kalyANakanA vakhate paNa pitAnA vimAnamAM rahyA rahyA zakra (Indra) A namolyu zuMthI tIrthakaronI stuti kare che, e kAraNathI A sUtranuM "zakastava evuM paNa nAma che. A nameltha zuM ne pATha prAyaH bhAvaarihaMtane aMge che, chatAM sthApanA-arihaMta (pratimA)mAM bhAva-arihaMtane Arepa karIne pratimAjInI AgaLa bolavAmAM paNa deva nathI. kahyuM che ke- " tittIsaM ca payAI, navasaMpaya vaNNa dusayabAsaTThA / bhAvajiNatthayarUvo, ahigAro esa paDhamo ti // 1 // " bhAvArtha-"jemAM tetrIsa pade, nava saMpadAo, ane base bAsaTha78 akSare che, te bhAvajinanI stavanArUpa A zastava e (utkRSTa ce vandanAnA bAra adhikAra paikI) pahele AMdhakAra kahyo." te pachI traNeya kALanA dravya-arihaMtane vandana karavA mATe pUrvAcAryoe kahelI A gAthAne kahevI. " te ja jagA zikA, 1 2 mavirasaMtaLAI jAhe saMgha 2 va6mALA, je vividha vaMlAmi zA " bhAvArtha-"jeo bhUtakALamAM siddha thayA, bhaviSyakALamAM siddha thaze ane vartamAnamAM (tIrtha sthApyuM nathI evI chadmastha avasthAmAM) vate che, te sarvane mana vacana kAyAthI vaMdana karuM chuM." ahIM prazna thAya ke je dravya arihate (kRSNajI vagere) naraka vagere gatimAM che teone bhAva arihaMtanI jema vandana kema karAya? tenuM samAdhAna e che ke-sa nAmajinane, sthApanAjinane ane (thanArA ke thaI gayelA) sarva dravyajinene teonI bhAvajina avasthAne hRdayamAM dhArIne namaskAra karAgya ja che. e rItie dravya arihanI vaMdanArUpa A bIjo adhikAra jANa. pachI ubhA thaIne pagathI jinamudrA ane hAthathI gamudrA karIne sthApanAjinanA vandana mATe "ati vegA' sUtra belaDuM. ahIM pahelAM jeonuM svarUpa varNavyuM, te bhAva arihatenI pratimA(mUrti)ne "arihaMta ' jANavAM. 38. zrI cityaobhASAnI 6mI gAthAmAM base sattANuM akSare kahyA che, paNa tyAM A bAbAsA sAthe "je ja mA ' bApAnA pAMtrIsa akSare bhegA gaNelA che, tethI banne barAbara che. Page #479 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ dha saM0 bhA0 1-vi0 2-gA0 61 - A cityane (pratimAne) artha jaNAve che ke "aMtaHkaraNa eTale citta" te cittane bhAva ke tenuM kArya tene citya kahevAya che(citta zabdane zrI siddhahemavyAkaraNanA "vIdaviyA ja vA" 7-6-sUtra pramANe pratyaya lAgavAthI "catya" zabda bane che.) ane tenuM bahu vacanAnta rUpa ce" thAya che. zrIarihaMtanI pratimAo cittamAM samAdhi (rUpa bhAvane) utpanna karanArI hovAthI (sAdhanAmAM sAdhyane upacAra karIne tene paNa ce kahevAmAM Ave che. e arihaMtanAM cetyane vandana vagere karavA kAussaga karuM chuM ema "gatimA parama lakara' e padano artha (saMbaMdha) kahyo. "kAussaggIne artha ema che ke jyAM sudhI jinamudrAvALA mArA zarIrathI kAusagga karuM tyAM sudhI kAyAthI amuka (jinamudrAdi, AkAra, vacanathI mona ane manathI (kAusagnamAM ciMtana karAtA pAThanuM, tenA arthanuM ane AlaMbananuM dhyAna e traNe sivAya bAkInI mana, vacana ane kAyAnI sarva kriyAone tyAga karuM chuM, ema A pAThathI pratijJA karI have kAusagganAM nimitto jaNAve che. 'vaMchAvattatharv=vanaka'=mana, vacana ane kAyAnI prazaMsanIya pravRtti rUpa vandanane nimite kAussagna karuM chuM. ("kalyanuM vittanA rUpa "gA prayogathI thayuM che, ema dareka padomAM samajavuM) "kAusa dvArA hAre vandana thAo !" evI bhAvanAthI te nimite kAussagya karuM chuM, mATe A kAussagathI hune "vandanano lAbha maLe! - tathA "dUjhavasipUnattAtya' gaMdha-vAsa-pupa vagerethI arcA te pUjana, te nimitte kAusagna karuM chuM temaja "navarAttitharvarpratya'=zreSTha vastro, AbharaNe vagerenI bheTa te satkAra, te nimitta kAussagna karuM chuM. ahIM ziSya zaMkA kare che ke-"pUjana ane satkAra banne dravyapUjArUpa hovAthI munine te ucita nathI, ane zrAvakane te sAkSAt te te dravyathI pUjana-satkAra karI zakAto hovAthI kAusagga dvArA pUjana-satkAranI prArthanA tene paNa niSkala che," tenuM samAdhAna zAstrakAra jaNAve che ke- sAdhune svayaM dravyapUjana karavAne niSedha che, bIjAo dvArA te karAvavAnuM ke tenI anumodanA karavAne niSedha nathI; kAraNa ke- jenuM varNana (pR. 356 mAM) karyuM che te dravyastavanA adhikAramAM jaNAvyA pramANe "jeo saMpUrNa viratine pAmyA nathI, tevA zrAvakene saMsAra ghaTADavA mATe A drastara yogya che, vagere," ane pR. 334 mAM zrIjinamaMdiranA adhikAramAM jaNAvyuM che ke-"bhaktithI je ghAsanuM paNa zrIjinamaMdira banAve tathA eka puSpa mAtrathI paNa zrIjinapUjA kare, tenAthI je puNya baMdhAya tenuM mApa koNa karI zake ? " vagere tathA- " jinabhavanaM jinabimbaM, jinapUjAM jinamataM ca yaH kuryAt / tasya narAmarazivasukha-phalAni karapallavasthAni // 1 // " bhAvArtha-"je zrIjinamaMdira ke jinabhUti navAM karAve, jinapUjA kare ane jinamatane Acare, tene manuSyanA, devanAM ane mokSanA sukha hatheLImAM che." ItyAdi upadeza zrAvakane devAne adhikAra hovAthI sAdhune kastava karAvavAno niSedha nathI zrIjinezvaranI bIjAoe karelI pUjA ke satkAra vagerenAM darzana kare ane harSathI anumodanA kare tene paNa niSedha nathI kahyuM che ke - ' Page #480 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pra0 3-dinacaryA-"arihaMta ceIyAnuM nAartha "] kara7 " subaha a vairarisiNA, kAravaNaMpi ya aNudviyamimassa / vAyagathenuM tA, thayA resanA va zA '' (gra paMthavastuvA-227) bhAvArtha-"saMbhaLAya che ke-pUra zrIvajarSie (vajasvAmIe) A dravyastava karAvavAnuM kArya pite svayaM karyuM che, tathA pULa vAcaka zrIumAsvAtijI mahArAjanA graMthamAM e saMbaMdhamAM dezanA (upadeza) paNa che." ( zrIsvAmijI, bauddha rAjAne pratibodha karavA mATe ane saMghane puSpapUjA karavAmAM te rAjAe pADele aMtarAya dUra karAvavA mATe AkAzagAminI labdhithI lAkhe puSpa lAvyA hatA, vagere hakIkata aneka graMthomAM maLe che.) mATe sAdhune dravyastava karAvavA ane anumodavAne adhikAra che. (svayaM karavAne niSedha che,) zrAvaka paNa svayaM pUjA-satkAra karavAne adhikArI hovAthI pUjA-satkAra kare, chatAM temAM bhAvanI vRddhithI pUjA-satkAranuM adhika phaLa meLavavA kAusagga dvArA pUjA-satkAranI prArthanA kare te niSphaLa nathI; arthAt sAdhune kAussagnathI pUjA-satkAranI prArthanAne niSedha nahi hovAthI ane zrAvakane te karavA chatAM prArthanA dvArA tene vizeSa lAbha maLatuM hovAthI niSphaLa AraMbha nathI; mATe bannene A kAusagga karavAmAM deSa nathI. - tathA "sakhAsiyAv=mAna pratyaya "=ahIM stuti-stavanAdi karavuM te sanmAna jANavuM. bIjA AcAryo kahe che ke-mAnasika prIti(bahumAna)ne sanmAna kahevAya, te "sanmAna" ne nimitte kAussagna karUM chuM. - have A vandana-pUjana-satkAra ane sanmAna paNa kayA hetuthI karavAnAM che te kahe che-jodilhAmavattizAstaviTAmabanyA'=ahIM dhilAbha eTale zrIarihaMta bhagavaMte kahelA dharmanI prApti, tene mATe vandanAdi karavAM. A bodhilAbha paNa zA mATe ? te jaNAve che ke- niti variyA=nihApratya'=eTale janmAdi kaleze je upasagarUpa che tene jyAM abhAva te mekSa ke je nirUpasarga che, evA nirUpasarga eTale mokSane mATe dhilAbha jarUrI che. ahIM ziSya zaMkA kare che ke-sAdhu ane zrAvakane zrIjinadharmanI prAptirUpa badhilAbha te che ja, chatAM prArthanA karavAnuM zuM kAraNa? vaLI bodhilAbhanuM phaLa mokSa paNa bodhilAbha hovAthI thavAnuM ja che, te tenI prArthanA karavAthI paNa zuM ?" tene uttara Ape che ke-dhilAbha chatAM ke kaThera karmonA udayathI tene nAza paNa saMbhave che, mATe nAza na thAya athavA naSTa thayeluM te punaH prApta thAya, temaja anya janmamAM paNa dhilAbha thAya te uddezathI tenI prArthanA karavI hitakArI che. e mekSanA mULarUpa badhilAbha dvArA nirUpasarganI (mokSanI)nI prArthanA paNa vyAjabI ja che, mATe ahIM dhilAbha ane nirUpasarganI prApti nimitte vandanAdi ane vandanAdinI prArthanA nimitta kAussagna karavAnuM kahyuM te barAbara che. A kAussaga karavA chatAM paNa zraddhA vagere guNo na hoya te ISTa-prayajana siddha thatuM nathI, mATe kahe che ke-"haarg-meAdhi-dhANApagapears, ramaf yAmi zasai' ahIM "vartamAna'=vRddhi pAmatI (chAyA-meSa-vRthA-wrothA-anukSar's) zraddhA-buddhidhIraja-dhAraNa ane anuprekSA vaDe kAusagna karuM chuM, ema saMbaMdha samaja. temAM "zraddhA" eTale mithyAtvamehanIyakarmane pazama vagerethI AtmAmAM pragaTanArI "jaLakAntamaNI jaLane nirmaLa Page #481 -------------------------------------------------------------------------- ________________ = = . * * * *'' che. . ke * * . . sr. 428 saM bhA1-vi -gA0 61 kare tema" cittane nirmaLa karanArI rUci, tenAthI kAussagna karuM chuM, nahi ke balAtkArathI tathA utama zAstrone samajavAmAM kuzaLa, pApazAstrone choDI denArI evI jJAnAvaraNIyakarmanAM kSaye pazamathI pragaTelI buddhi ke je AtmAne guNavizeSa che, jene "medhAkahe che, e medhApUrvaka, nahi ke jaDatAthI; athavA medhA vaDe eTale asamaMjasapaNe (jema-tema) nahi paNa vidhi Adi maryAdAmAM rahIne, kAusagna karUM chuM; tathA mananI samAdhirUpa "dhIraja" vaDe kAussaga karuM chuM nahi ke koI prakAranA rAga-dveSathI AkulapaNe tathA "dhAraNapUrvaka eTale-zrIarihaMtanA guNenuM smaraNa karavA dvArA kAusagna karuM chuM, nahi ke zUnya citte; tathA " anuprekSA" vaDe eTale zrIarihaMtanA guNene vAraMvAra bhAvanApUrvaka vicArate--nahi ke jaDatAthI kAussaga karuM chuM. viddhamAna eTale vRddhi pAmatI, A vizeSaNathI vRdhdhI pAmatI zraddhA, vRddhi pAmatI vRti, vRddhi pAmatI dhAraNA ane vRddhi pAmatI anuprekSA vaDe kAussaga karuM chuM ema samajavuM. A zraddhAdi pAMceya, pUrva pUrvathI utara utara pragaTa thatAM hovAthI A kame kahyAM che. zraddhAmAMthI medhA, medhAmAMthI dhIraja, dhIrajathI dhAraNuM ane dhAraNuthI anuprekSA thAya che, vRddhi paNa teonI e ja krame thAya che. zraddhA vadhe te meghA vadhe, meghA vadhAre te dhIraja vadhAre, dhIraja vadhAre te dhAraNa sArI ane dhAraNu sArI tema anuprekSA sArI. ema teone paraspara saMbaMdha che. A zraddhA vagere sAdhana dvArA vandanAdine mATe kAussaga karuM chuM -ema AkhA sUtrane vAkathArtha jANu. "kAmi para eTale kAusagna karuM chuM. ahIM ziSya prazna kare che ke-"sUtranI zarUA tamAM ja "mi para'-kAussagna karuM chuM ema kahyuM che te pharI e kahevAnI zI jarUra che ?" tenuM, samAdhAna jaNAve che ke-tamAruM kahevuM satya che, paNa zabdazAstranA nyAye je bhavi mAM-thoDA kALamAM karavAnuM hoya tene " hamaNuM karUM chuM -ema vartamAnarUpe paNa belAya che. ( siddhahemavyAkaraNamAM "sattAnI je sadA' (6-ka 2)-e sUtrathI kahevuM che ke vartamAnanI samIpamAM hoya te vartamAnarUpa paNa gaNAya che. ) e nyAye zarUAtamAM " kAussagna karuM chuM' ema kahyuM te hamaNuM ja kAussaga karIza" e arthamAM kahyuM che, arthAt thaDA samayamAM ja kAussagnanI taiyArI jaNAvavA mATe che ane chelle "kAussagna karuM chuM" ema kahyuM te pUrve mAgelI kAtsa nI "AjJArUpa kriyAne ane kriyAnI samAptine e bane kALa kathaMcida eka hevAthI' vartamAnamAM tene prAraMbha karavAnuM jaNAvavA mATe kaheluM che ( arthAta pahelAM pratijJArUpe ane chelle kAryanA prAraMbharUpe kahyuM -ema samajavuM. zuM kAusagamAM zarIranA sarvavyApArane tyAga karavAnuM che? nA, pUrva rAjasthas* sUtramAM kahI gayA te dhAsacacchavAsa, khAMsI vagere Akasmika ke Avazyaka kriyAo sivAyanA kAyavyApArane tyAga karUM chuM-ema jaNAvavA mATe "sa0 ' vagere sutra bolIne te pramANe kAusagga kare. A "arihaMta ceIANa" ane "unatya sasimeNuM' e benI maLI kula ATha saMpadAo ane tenAM Adipa vagere A pramANe che " arihaM vaMdaNa saddhA, anna suhuma eva jA tAva / aDa saMpaya teAlA, paya ghaNNA dusayatIsahiA // 1 // " Page #482 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pra. 3-dinacaryA- arihaMta IANuka logassa0 nA artha] bhAvArtha-"arihaMta vaMdaNa-saddhAe--arthI--suhamehaM evamAi--jAva ane tAva, e ATha saMpadAonAM ATha Adi pade che, temAM teMtAlIsa pade, basa trIsa 39 varNo (svaro che." sthApanAjinane vandanA' nAmane caityavandanAne A trIjo adhikAra jANa. e rItie arihaMta ceIANuM varUpa "caityastava' nAmanuM bIjuM daMDakasUtre kahyuM. kAussaga ATha zvAsoccha. vAsapramANu kare, temAM navakAra ja gaNu e niyama nathI. ahIM caityavadanA karanAra pite eka ja hoya te aMte "name arihaMtANuM' kahI kAussaga pArI mukhyatayA je bhagavAnanI sAme caityavandanA karato hoya te bhagavaMtanI stuti kahe ane tyavandanA karanArA ghaNuM heya, te eka jaNe kAussagga pArI stuti kahe, bAkInAo kAussagamudrAmAM ja sAMbhaLe ane pachI "namo arihaMtANu' kahI kAussagna pAre. pachI A avasarpiNI kALamAM ja bharatakSetramAM thayelA covIsa tIrthaMkara-eka ja kSetramAM ane vartamAna avasarpiNIrUpa eka ja kALamAM thayelA hovAthI, bIjA kALanA ke bIjA kSetronA tIrthakara karatAM Asanna (nikaTanA-vizeSa) upakArI hovAthI tenI nIcenA "legassa-catuviMzati stava' dvArA stuti kare. " roja 3mobare, dharmAtisthA vize . (f) , ravIe fpa vahI zA" bhAvArtha-" A gAthAmAM " te vizeSya che. tenI vyAkhyA upara nabhethu suMnA arthamAM kahI. teonuM "jita =kIrtana karIza-nAma uccArapUrvaka stuti karIza. teo rAjya vagere avasthAomAM dravya-arihaMta kahevAya che mATe ahIM bhAva arihaMtanI stuti karavA mATe vizepaNa jaNAve che ke-varI' eTale pragaTayuM che kevaLajJAna jeone evA teonuM kIrtana zarIza. A vizeSaNathI teone kevaLajJAnarUpa "jJAnAtizaya" jaNAvyuM, saMkhyA kahe che ke-"jAvI eTale "covIsane ane "vi' zabdathI bIjAone paNa stavIza. teonuM vizeSa varNana karatAM kahe che ke- sTora 3soga eTale "jJAnarUpa pramANa vaDe jenuM avalokana thAya te leka," arthAt dharmAstikAyAdi pAMca dravyamaya 4 loka, tene pitAnA kevaLajJAnarUpa dIpaka vaDe udyota-prakAza kare, mATe arihate lokane udAta karanArA che. ahIM ziSya prazna kare che ke "arihaMtane keva LajJAnI kahevAthI ja teo lekanA prakAzaka che e siddha thAya che, te lekane udyata karanArA' ema punaH kahevAnuM zuM kAraNa?" tenuM samAdhAna jaNAve che ke tamAre prazna ThIka che, chatAM jJAnAdvitavAdIo ema mAne che ke jagat mAtra jJAnarUpa che, jJAna sivAyanuM keI satya tatva che ja nahi, je dekhAya che te saghaLuM bhramaNArUpa che, teone prakAzaka ane prakAzya (prakAza karavA yogya padArtha) e be jUdAM che, jagata prakAzya che ane jJAna prakAzaka che, mATe "prakAza karanAra ane prakAza karavAnI vastu be jUdA che' -ema jaNAvavA mATe "lekane prakAza karanArA" ema kahyuM che. vaLI arihaMtanuM lokaprakAzakapaNuM teonI stuti karanArAo (sevaka)ne stuti mATe upa 19. bhASyanI gAthA 36 mAM varSe 229 kahyA che ane gaNutAM paNa arihaMta ceIna 89 tathA anaW UsanA 140 malI 229 thAya che. 40. upalakSaNathI alaka paNa samaja, kAraNa ke kevalI bhagavaMta lokalekane prakAza karanArA hoya che. Page #483 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ha0. [ dha saM0 bhA. 1-vi0 2-gA0 61 kAraka paNa che, arthAta lokane prakAza karavA dvArA upakAraka che mATe teo stutine lAyaka che, keI anupakArInI stuti karatuM nathI. mATe teonuM upakArakapaNuM jaNAvavA kahe che ke "dhammatisthA "dharmapradhAna tIrthanA karanArAne dharma zabdanI vyAkhyA pahelAM jaNAvI ane jenAthI tarI zakAya te "tIrtha, dharma pradhAna che jemAM evuM tIrtha te dharmatIrtha. ahIM "dharmatIrtha" kahevAnuM kAraNa e che ke-nadIo vagere dravyatIrthone paNa jeo tIrtho mAnI temAM snAnAdi karavAthI AtmA nirmaLa thAya" ema kahe che teone, temaja zAkyo vageree sthApelAM adharmapradhAna tIrthonA parihAra thAya. dharma e ja saMsArasamudrane taravAnuM pavitra tIrtha ane evA dharmatIrthane karanArAo dhamatIyakara kahevAya, ke jeoe de, manuSya ane dAnanI sabhAmAM pitA potAnI bhASAmAM sahu kaI samajI zake evI (pAMtrIza guNavALI) vANI dvArA dharma samajAvI dharmatIrthanI sthApanA karI che. A vizeSaNa dvArA teone "pUjAtizaya ane vacanAtizaya jaNAvyuM, have "apAyAparamAtihAya" kahe che ke ni eTale "jinene-rAga dveSa vagere zatruone jItanArAone." ema pahelI gAthAne bhAvArtha e thayo ke "lekane udyota karanArA, dharmatIrthanA karanArA ane rAga dveSa vagere zatruone jItanArA kevaLajJAnI evA covIsa arihane huM stavIza." have te stuti kare che ke " samAviyaM 2 vare, mAmamiim) 1 sumarda ja ! paNamAM supaINaM, ja caMvAraM vaMre rA" " suvihiM ca pupphadaMta, sIalasijjaMsavAsupujjaM ca / vimalamaNaMtaM ca jiNaM, dhamma saMtiM ca vaMdAmi // 3 // " " kuMthu araM ca malliM, vaMde muNisubvayaM namijiNaM ca / vaMdAmi riTTanemi, pAsaM taha vaddhamANaM ca // 4 // " bhAvArtha-"jina evA zrIjISabhane ane ajitane vAMduM chuM tathA saMbhavane, abhina. kanane, sumatine, padmaprabhune, supArzvane ane caMdraprabhane vAMduM chuM (2) "puSpadaMta bIjuM nAma che jemanuM evA suvidhine, ane zItalane, zreyAMsane vAsupUjayane tathA vimalane, anaMtane ane dharma. jinane tathA zaktine vAMduM chuM (3). kunthane, ane ane mahilAne tathA munisuvratane ane nami jinane vAMduM chuM, vaLI ariSThanemine, pArzvane tathA vaddhamAnane vAMduM chuM (4)." ema gAthAone artha sugama che, mAtra darekanAM nAmano artha vibhAgathI jaNAve che. 2-3ma=A padane artha 41 sAmAnya ane vizeSathI ema be prakAre che, temAM sAmAnyathI "parama padane je "ti =prApta kare te aSabha" ane "tenuM prAkRta niyama pramANe (3llAvo hi. phU0 8-2-222 sUtrathI) to rUpa bane che. bIjI rItie teone "rASabha"nI jema "zUnya' paNa kahe che teno artha e che ke "patti ti gumara' arthAta "duHkharUpa agnithI baLelA jagatane dezanArUpa pANI varasAvI zAnta kare te "vRSabha" A vRSabha zabdane ghUme vA vA (ji. ra0 8-2-222) sUtrathI ne badale 3 karavAthI "" zabda bane che, e "rama" padane sAmAnya artha kahyo. vizeSa artha te bhagavaMtanI sAthaLamAM vRSabhanuM laMchana hatuM tathA zrImarUdevA 41. sAmAnya eTale sarvane ghaTe ane vizeSa eTale te tIrthakara vyakitamAM ja dhaTe te. Page #484 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pra. 3-dinacaryAM-galsa' sUtranA artha ]. 43 mAtAe cauda vamAM prathama vRSabha je hate, mATe bhagavaMtanuM nAma "vRSabha" athavA "rASabha' che. 2-nira=pariSahe ane upasargo vagerethI jItAyA nahi mATe "vita' e sAmAnya artha ane bhagavAna garbhamAM hatA tyAre garbhanA prabhAve mAtA pAsA khelavAmAM pitAnA patithI chatAyAM nahi, mATe bhagavAnanuM nAma "ajita rAkhyuM, e vizeSa artha jANave. - =jemAM trIza atizaya rU5 guNe vizeSatayA saMbhave te "sA' athavA jeonI stuti karavAthI stuti karanArane "pha =sukha "mati =thAya te "tra," tenuM ("zo ? ti -ra-ra0 sUtrathI) prAkRta niyama pramANe "saMbhava thAya-e sAmAnya artha, tathA bhagavaMta garbhamAM AvyA tyAre dezamAM adhika dhAnya (pAka)ne saMbhava thayo (pAkayuM), mATe teonuM nAma "saMbhava rAkhyuM, e vizeSa artha jANavo. i-gamanana =jeonuM Indra vagere "abhinaMdana" (stuti kare te "mirana' e sAmAnya artha, ane teo garbhamAM padhAryA tyArathI Indra vAraMvAra AvIne tenI mAtAnuM abhinaMdana (stuti) karavAthI, teonuM nAma abhinaMdana rAkhyuM, e vizeSa artha jANa. -jumati=jeonI "ju eTale suMdara "mati-buddhi' hoya te "humati e sAmAnya artha ane jyAre bhagavAna garbhamAM hatA tyAre mAtAne "ju eTale vivAdamAM suMdara nizcaya karAvanArI mati-buddhi sUjhI mATe teonuM nAma "sumati' rAkhyuM, e vizeSa artha jANave. ha-pawAma=nirmaLatAnI apekSAe "padmasamAna prabhA (kAnti) jeonI che te "go e sAmAnya artha. tathA bhagavaMte garbhamAM hatA tyAre mAtAne padma (kamaLa)nI zayAmAM suvAne thayelo dehada devatAe pUryo mATe "paddha ane bhagavaMtanA dehanI prabhA (kAnti) padmakamaLa samAna (rAtI) hovAthI "padmaprabha" nAma rAkhyuM, e vizeSa artha jANavo. 7-pujArtha(suMdara) che pArtha (dehanAM paDakhAM) jeone te puchyuM e sAmAnya artha, ane bhagavAna garbhamAM hatA tyAre mAtA paNa suMdara pAzva (paDakhAM )vALAM thayAM, mATe teonuM nAma "pArtha" rAkhyuM, e vizeSa artha jANa.4 8. janakama=caMdranA kiraNonI jema jeonI prabhA zAnta lesyAvALI hoya te "sa karI e sAmAnya artha, tathA mAtAne garbhanA yoge candranuM pAna karavAne dehada thaye hatuM tethI, temaja bhagavAnanA zarIranI prabhA candra samAna ujajavaLa hatI tethI "candraprabha" nAma rAkhyuM, te vizeSa artha jANo, -suvidhinu eTale suMdara ane vidhi eTale sarva viSayamAM kuzaLatA jeone hoya te "huvidha e sAmAnya artha, tathA bhagavAna garbhamAM padhAryA tyArathI mAtAne su(suMdara) 42. be mAtAo eka putra mATe laDatI rAjA pAse nyAya mATe AvI. jyAre rAjA-maMtrI vagere sAcI mAtA kezu?, tene nyAya ApI zakyA nahi, tyAre bhagavaMtanI mAtAe putranA be bhAga karI banene vahecI ApavAnA hakama dvArA sAcI mAtAnI parIkSA karI. e buddhi garbhanA prabhAvathI sUjhavAthI putra sAcI mAtAne maLyo. 43. bIjA mata pramANe prabhunA pitAne paDakhAMmAM keDha rega hato tyAre, garbhavatI bhagavaMtanI mAtAe hAtha pheravavAthI garbhanA prabhAve patinAM paDakhAM saMdhara thayAM, mATe "supArzva' nAma rAkhyuM. Page #485 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 43 [ 0 saM0 bhA0 1-vi0 2-gA0 61 vidhi44 ( sa` viSayamAM kuzaLatA) pragaTa thavAthI tenu nAma 'suvidhi' rAkhyuM, tathA lagavatane puSpanI kaLIo jevA suMdara dAMta hAvAthI khIjuM nAma puSpadaMta' paNa thayuM, e vizeSa artha jANavA. " 10-zIta=sava prANIzmAnA saMtApane nAza karI zItalatA karanArA mATe zIta' e sAmAnya a, ane bhagavata garbhamAM hatA tyAre teonA pitAne pahelAMthI thayelA pittanA dAha kAI upAcAthI zamato na hatA, te garbhAnA prabhAve mAtAnA hastapathI zAnta thai gayA, mATe putranu nAma 'zItala' rAkhyuM, e vizeSArtha jANavA ( 11-zreyAMtta=sakala jagat karatAM paNa ati praza MsanIya mATe zreyAn, athavA 'yak' eTale kalyANakArI'baeNla' eTale khabhA jeone che te zreya+a sazreyAMsa, e sAmAnya a, ane bhagavata garbhamAM hatA tyAre kAie pahelAM jenA upabhAga karyA nahatA te devAdhiSThita za cyAnA mAtAe upabhoga karavAthI zreya: ( kalyANu) thayuM, mATe putranuM nAma 'zreyAMsa' rAkhyuM, e vizeSA samajavA. : * ', 2. vAsupU=vastu' jAtinA dhruvane " bhagavata pUjaya dvAvArthI ' vasupUchyuM ' ane vyAkaraNanA (prazaskvioDa-li. 'maiM 7-2--66 sUtranA) niyama pramANe 'vAstupUchyuM' sAmAnya artha, tathA teo garbhamAM hatA tyAre vasu eTale suvarNa dvArA-vAsave (inte) rAjakulanI pUjA karI tethI 'vAsupUjya' nAma rAkhyu, athavA (vyAkaraNanA niyama pramANe (tasyenuM-40 Tre0 6-3--260 sUtranA Ar pratyayathI) vasupUyanA putra mATe vAsupUjaya kahevAyA, e vizeSa artha jANavA. * 23. vimala 'vi' eTale gayeA che, mala (mela) jenA te 'vimalTa' athavA vimaLa (nirmaLa) jJAnAdi guNA che jene te vimaru' e sAmAnya artha tathA gA~nA prabhAve lagavatanI mAtAnI mati6 tathA zarIra vimaLa (nirmALa) thayAM, mATe vimala' nAma rAkhyuM, e vizeSArtha jANavA. 14, ananta=anaMta karmonA jeoe vijaya karyo te 'anatanitva athavA mana tajJAnAdi guNAthI je jayavaMtA te 'anaMtanit' e sAmAnya artha, ane bhagavata garbha mAM hatA tyAre mAtA 44. mAtAe garbhanA mahimAthI suMdara vidhipUrvaka dhama-ArAdhana karavAthI 'vividha' evuM nAma rAkhyuM. ema paN anyatra kahyuM che. 45. dhara, dhruva, seAma, aha, anila pratyUSa ane prabhAsa-,e A prakAranA vasu jAtinA devA che. (zabdaciMtAmaNI) 46. kAI aka "diramAM kAI eka pati-patnI sutAM hatAM, tyAre eka ~tarI te purUSanu sudara rUpa rRkhI, mehathI peAtAnu rUpa-tenI strI samAna banAvI bAjumAM sui gaI. savAre te bannene pati mATe takarAra thai. bannenAM sarakhAM rUpa heAvAthI pati sAcI patnIne oLakhI zakayaiA naMduM, Akhare te rAjasabhAmAM nyAya mATe gayAM, paNa tyAM kAI nyAya ApI zakayuM' nahi, tyAre bhagavatanI mAtAe nyAya ApyA kare dUra ubhA rahI peAtAnA hAthathI patine sparza kare te sAcI strI jANavI. e hukamathI nyUntarIe daivI zaktathI potAnA hAtha lAMbe karI pelA purUSane pa karavAthI tene byatarI samajI hAMkI mUkI ane sAcI ane pati sAMpyA. garbhanA prabhAvathI AvI vimaLa buddhi pragaTI mATe vimaLa ' nAma rAkhyu. Page #486 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pra0 3-dinacaryA-"logassa sUtranA athaS ] 433 e anaMtaranI mALA svapnamAM dekhI mATe ane ane traNa bhavanamAM jayavaMtA che mATe vita' ema anaMta+jit eTale "anaMtajita e vizeSa artha jANu. bhImasenane badale bhImanI mAphaka ahIM "anaMtajitane badale "anaMta' nAma samajavuM. -dharma-durgatimAM paDatA jene dhAraNa kare (bacAve) te dharma e sAmAnya, ane bhagavaMta garbhamAM AvyA tyArathI mAtA dAnAdi dharmamAM udyamI thayAM, mATe "dharma" nAma rAkhyuM, e vizeSa artha jANa. 26-jAti=bhagavaMtane zAMtino vega hovAthI athavA pite zAntirUpa hovAthI ane te te prakAre zAnti karanArA hevAthI "rAnti' e sAmAnya artha, ane garbhanA mahimAthI dezamAM marakInA roganI zAti thavAthI nAma "zAnita' rAkhyuM, e vizeSa artha. 7- ="gu' eTale pRthvI temAM sthita mATe "phultha-e niryuktithI (padacchedathI) "nyune sAmAnya artha, tathA garbhanA mahimAthI mAtAe svapnamAM kultha rane rAzI (kunthanI samAna jhINAM ratnane Dhagale) dekhavAthI "kuntha" nAma rAkhyuM, e vizeSa artha. 18-ara="sarvottame mahAsattva-kule ya upjaayte| tasyAbhivRddhaye vRddha-rakhAvara udAhRtaH // 1 // ' arthAta-"sarvottama evA mahA sAtvika kuLamAM tenI abhivRddhine mATe je utpanna thAya tene vRddho "gara kahe che, e sAmAnya artha tathA garbhanA mahimAthI mAtAe svapnamAM nene ara (Aja) jevAthI "ara" nAma rAkhyuM, e vizeSa artha jANo, 22-nmagi=pariSaha vagere malene jItanArA mATe "gi' ema padacachedathI e sAmAnya artha, ane garbhanA mahimAthI mAtAne sugaMdhImAna (cha RtunAM) mAlya (puSpa)nI zayyAmAM suvAne dehada thayo ane te deve pUryo, tethI "mali" nAma rAkhyuM, e vizeSa artha jANa. ra0-munigvata jagatanI trikALa avasthAne "mare (jANe) ti muni,' (ahIM dhAtu " chatAM tene vyAkaraNanA "mane cArA vA' siva 3paddhi sUtra 6-2-2 pramANe "" AvatAM upAjya ne 3 thavAthI "muni" zabda banyo che,) tathA "suMdara vratavALA hovAthI suvrata," ema (munisuvratae"duniyuvata' e sAmAnya artha, ane garbhanA prabhAvanI mAtA muninA jevAM suMdara vratavALAM thayAM mATe "munisuvrata" nAma rAkhyuM, e vizeSa artha jANavo. ra-nami=pariSaha-upasargone namAvavAthI (harAvavAthI) nami, (ahIM paNa "rajU dhAtune vyAkaraNanA mitafmataci nametu vA' fa0 hai 3r da--3 sUtrathI upAjyamAM "su" AvavAthI, mi' bane) e sAmAnya artha ane nagara upara caDhI AvelA zatruo garbhanA prabhAve namI paDayA49 mATe "nami" nAma rAkhyuM, e vizeSa artha jANo. rara-mi=cakanI nemi (pharatI vADInI jema dharmarUpa cakranI nemi (maryAdA)ne karanArA 47. garbhanA mahimAthI mAtAe AkAzamAM "anaMta" eTale aMta (kheDA) vinAnuM arthAt meTuM cakra dekhavAthI "anaMta" nAma rAkhyuM ema paNa jaNAveluM che. 48. anyatra svapnamAM mAtAe ratnano sUpa (pAdukA) ane Are dekhavAthI "ara' nAma kahyuM che. 49. nagarane para-rAjAoe karele ghera nahi uThavAthI, prabhunI mAtA killA upara gayAM tyAre garbhane prabhAva sahana nahi thavAthI zatrurAjAo prabhunI mAtAne namI paDyA, mATe "nami' nAma rAkhyuM. 55 Page #487 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 434 [50 sa0 mA01-vi0 2-10 bhATa 'nemi' sAmAnya artha, ma pani prabhAve bhAtA 'riTa'. ratnAnA bhdd| 'bhi (26)' jevAthI "riSTanemi' tathA tenI pUrve apazcima vagere zabdanI jema niSedhavAcaka "a" palagADI 'mariSTanAma' nAma rAyu, me vizeSa artha zuka.. 23-pArzvasa lAvAne 'pazyati' bheTa deNe tasA 'pAva' mema niyutithI samAnya artha ane garbhanA prabhAve rAtrie zayanamAM sUtelAM mAtAe aMdhakAramAM paNa kALA sapane dekhe, te garbhane mahimA mAnIne "pazyati" eTale dekhe te "pAzva" e nAma rAkhyuM, tathA vaiyAvacca karanArA "pArzva yakSanA nAtha hevAthI "pArzvanAtha ahIM paNa bhImasenane badale bhImanI jema pArzvanAthane badale "pArzva e vizeSArtha jANavo. 24-varddhamAna-34-thAya tyArthI jJAnAhi guthI ramA vRddhi pAme te 'varddhamAna' me sAmAnya artha, ane bhagavaMta garbhamAM AvyA tyArathI teonA jJAnakulamAM dhana, dhAnya vagere saMpatti vRddhi pAbhavAthI-bhAtA pitA 'varddhamAna nAma rAjyu se vizeSa artha evo. A vizeSa arthane jaNAvanArI pU0 zrI bhadrabAhusvAmijIe racelI gAthA prAcIna granthamAM A pramANe che- "UrUmUsahalaMchaNa-musabhaM sumiNami teNa usahajiNo / akkhesu jeNa ajiyA, jaNaNI ajio jiNo tamhA // 1 // abhisaMbhUA sassatti, saMbhavo teNa vuccaI bhayavaM / abhinaMdaI abhikkha, sakko abhinaMdaNo teNaM // 2 // jaNaNI savvattha viNi-cchaemu sumaitti teNa sumaijiNo / paumasayaNami jaNaNIi, Dohalo teNa paumAbho // 3 // ganbhagae jaM jaNaNI, jAyasupAsA tao supAsajiNo / jaNaNIi caMdapiaNaMmi. Dohalo teNa caMdAbho // 4 // sabavihIsu akusalA, gabmagae jeNa hoi suvihijiNo / piuNo dAhovasamo, gabhagae sIyalo teNaM / / 5 / / maharihasijjAruhaNammi, Dohalo teNa hoi sejjNso| pUei vAsavo jaM, abhikkhaNaM teNa vasupujjo // 6 // vimalataNubuddhijaNaNI, gabbhagae teNa hoi vimljinno| rayaNavicittamaNataM, dAmaM sumiNe tao'Nato // 7 // gabbhagae jaM jaNaNI, jAya sudhammatti hoi dhammajiNo / jAo asivovasamo, gabbhagae teNa saMtijiNo // 8 // thUhaM rayaNavicittaM, kuMthu sumiNammi teNa kuMthujiNo / sumiNe araM maharihaM, pAsai jaNaNI aro tamhA // 9 // varasurahimallasuaNaMmi, Dohalo teNa hoi mallijiNo / jAyA jaNaNI jaM suvvaitti, muNisucao tamhA // 10 // paNayA paccaMtanivA, daMsiyamitte jiNaMmi teNa namI / riTTharayaNaM ca nemi, uppayamANaM tao nemI // 11 // sappaM sayaNe jaNaNI, jaM pAsai tamasi teNa pAsajiNo baddhai nAyakulaMti a, teNa jiNo baddhamANo tti // 12 // (Ava0ni0 1080 taH 1091) (A gAthAone bhAvArtha upara kahevAI gayo che mATe ahIM lakhe nathI.) e pramANe devIsa arihaMtenuM nAma dvArA kIrtana (stavanA) karI have cittanI zuddhi bhATa praNidhAna (prArthanA) 42 che. " evaM mae abhithuA, vihuarayamalA pahINajaramaraNA / 50. 2i04' 206 amarasavAya pAthI pUrva 212 rANI ma2i.4' meM bhagasa nAma yu cha. Page #488 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - - - - - - - - - 435 pra. dinacaryA legassa' sUtranA artha ] cauvIsapi jiNavarA, titthayarA me pasIyaMtu // 5 // " artha-purva eTale e rItie, 'ma athavA mArAthI, ema stuti karanAra pitAne jaNAve che. "millata'=abhimukhapaNe stavelA, arthAta nAma-ucArapUrvaka meM jeonI stuti karI te, (arihaMte mane prasanna thAo-ema gAthAne saMbaMdha joDa.) teonuM vizeSa varNana karatAM kahe che ke "vidhUtAnomA ' eTale "raja' ane "mela' rUpa karmone jeoe dUra karyA che, ahIM baMdhAtuM karma te "raja" ane pUrve bAMdheluM te "mAla" athavA baMdhamAM AveluM karma "raja" ane nikAcita karma "mala jANavuM. athavA gamanAgamanAdi kriyA mAtrathI (vItarAga dazAmAM) baMdhAtuM pakarma te "raje" ane kaSAyanA udayathI (sarAga avasthAmAM) baMdhAtuM karma te "mala ema jANavuM. e "raja" ane "malarUpa sarva karmone nAza karyo che ane tethI ja "prakSInAmaurr' =kamarUpa kAraNenA abhAve jeonAM jarA, maraNa vagere duHkhe nAza pAmyAM che, evA " rAtirapiM=zaSabhAdi covIsa ane api zabdathI bIjA paNa, 'ninar' eTale jinemAM "vara eTale pradhAna zrIjinezvaro, ahIM zratakevalI Adi jinemAM (teo kevalajJAnI hovAthI) vara= pradhAna che. "tIrthakara -tIrthane sthApanArA ( artha pUrve ko) "mama=mArA upara "pratInuM=prasanna thAo ! jo ke teo vItarAga (rAga-dveSarahita) hovAthI ke stuti kare tethI prasanna thatA nathI ane niMdA kare tethI teSa karatA nathI te paNa stuti karanAra stutinuM ane nindA karanAra nindAnuM phaLa te meLave ja che, ciMtAmaNIratna, maMtro vageremAM rAga-dveSa nahi hovA chatAM tenA ArAdhaka-virAdhakane lAbha-hAni thAya che, tema vItarAga mATe paNa samajavuM. pU. zrI hemacaMdrasUna rIzvarajI paNa kahe che ke "aprasannAt kathaM prApyaM, phalametadasaGgatam / vitAmagrAhyaH jiM na, jyafpa vijetanA zA" (vItatotra, 22-2) bhAvArtha-"je prasanna thAya nahi te kema phaLa Ape ? e mAnyatA asaMgata che, zuM jaDa paNa ciMtAmaNI vagere phaLa ApatAM nathI ? Ape che." (tema vItarAga paNa Ape che.) ahIM zikhya pranna kare che ke-jeo prasanna thatA nathI, teone prasanna thAo ema kahevAthI zuM? zAstrakAra kahe che-tamArUM A kathana vyAjabI nathI, kAraNa ke-bhaktinA atizayathI ema kahevAmAM deSa nathI. kahyuM che ke " kSINa zA (dine, na hi basInti na starofpa thA ___ tatsvabhAvavizuddhaH, prayojanaM karmavigama iti // 1 // " bhAvArtha-"rAga-dveSAdi phaleza dUra thayA che jeonA, te vItarAga hevAthI prasanna thatA nathI chatAM teonI stuti niSphaLa paNa nathI, kAraNa ke-rastuti karanArane bhAvanI zuddhi thAya che ane tethI karmane nAza thavA rUpa prajana sare che." AkhI gAthAne saLaMga artha "e pramANe meM nAmoccArapUrvaka stuti karelA covIsa ane 51. dazamA guNasthAnaka sudhI (kaSAyane udaya hovAthI) baMdhAtA sAMparAyika baMdhane "mala' ane uparanAM guNasthAnakemAM mAtra yogethI baMdhAtA asAMparAyika baMdhane "rajas' samajavuM. Page #489 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 436 [ 0 sa0 bhAva -vi0 2-gA0 61 bIjA paNa tIrthaMkarA, ke jeoe raja ane malarUpa sarva karmanA nAza karyAM che, tethI jeAnAM jarA ane maraNa paNu nAza pAmyAM che tathA sAmAnya jinAmAM zreSTha je--tI karanArA che; teo mArA upara prasanna thAo." ema samajavA, vaLI paNa prArthanA kare che ke-- vittiya-vaiyi-mahiyA, ne haiM hota uttamA siddhA / AruggabohilAi, samAhivaramuttamaM diMtu || 6 || 46 " atha-rAtitA'=nAma-uccArapUrvaka kIrtana karAyelA, 'ti'=mana-vacana-kAyAthI samyag rItie stuti karAyelA ane hitA=puSpo vagerethI pUjAelA, (kAi jagyAe 'marmA' pATha che, tenA artha 'mA'='mArAthI' ema samajavA, arthAt meM kIna karelA ane pUjelA ema samajavuM.) tevA kANu ? ya te jojya uttama=jee sa leAkamAM ( jIvAmAM ) ka`melarUpa kalaMka TaLI javAthI uttama-zreSTha che, vaLI 'siddhA=siddha thayAM che saprayAjanA jeAnAM kRtakRtya thayelA, AjJeya-vodhiAmaM'='ArAgyane' arthAt mAkSane ane meAkSane mATe dhilAbhane'=zrIarihaMte kahelA dhanI prAptine ( AA-prApti karAvA; ema saMkha dha jANuvA ). paudgalika icchArUpa kAi niyANA vinA prApta thayelA dhama nizcayathI meAkSane Ape che, mATe ahIM meAkSane artha AdhilAbhanI prArthanA kare che, kheAdhilAbhanI prApti mATe 'samAdhiva=cittanI parama svasthatA rUpa bhAvasamAdhi (AtmAnI samatA)ne' ApeA-ema prArthanA kare che. samAdhi paNa taratama bhAve aneka prakAranI hAya, mATe kahe che ke--uttama = sarvAMtkRSTa samAdhine 'tu'=Ape. ema prasanna thatA nathI, chatAM bhaktithI temanI A rIte prArthanA karavAmAM deSa nathI. kyu che ke-- 64 bhAsA asacamosA, navaraM bhatIi bhAsiA esA / - nahu khINapejjadosA, diMti samAhiM ca vohiM ca // 1 // " (Ava0ni0 1095) bhAvA - kSINa rAga-dveSavALA vItarAga samAdhine ke bAdhine ApatA nathI, chatAM bhakitathI prArthanA karavI te vacana 'asatya amRSA eTale vyavahArabhASA rUpa che." 22 gAthAnA saLaMga a--"meM kIrtana karelA, stuti karelA ane pUjelA zrItIrthaMkarA, ke jee lAkamAM uttama che ane siddha thayelA che, teo mane AreAgya eTale meAkSa, meAkSa mATe edhilAbha ane mAdhilAbhane mATe uttama bhAvasamAdhi Ape.' vaLI kahe che ke " zvetemu nimmatjhayarA, AOmu gayiM yAsatharA | sAgaravaragaMbhIrA, siddhA siddhiM mama disantu // 7 // " artha -'aMtetu'mAM prAkRta bhASAnA zrI nihaimanA pazcamyAstRtIyA -' (8-3-136) sUtrathI paMcamInA aMmAM saptamI vibhakita che, mATe 'candrepu'ne badale 'candrasthA'='cadrothI' ane 'nimatA'=ati niLa-arthAta sakala kamelanA nAza thavAthI jee aneka candronI niLa tAthI paNa ati nima La che, 'caMda' evA khIje pATha che tenA artha paNa eja rIte karavA. tathA mAOimyaH Si prajArAH=aneka sUryAM karatAM jeo adhika prakAza karanArA che, sUrya tA amuka sthalamAM ja prakAza kare che ane arihaMta kevaLajJAna rUpa sUrya vaDe leAkAleAkane sa rItie prakAza kare che. kahyu che ke-- Page #490 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 43s praH 3-dinacaryA-"logassa sUtranA atha] * caMdAiccagahANaM, pahA payAsei parimiaM khittaM / carjiyanAma, DhovAya pathAra zA" (lAvani. 1902) bhAvArtha_"caMdra, sUrya ane grahonI prabhA parimita kSetramAM ja prakAza kare che ane kevalajJAnanI prApti (rUpa sUrya) te loka tathA alakane sarvathA prakAza kare che." tathA "tAravAmar=jeo pariSaha-upasargo vagerethI jarAya kSebha nahi pAmavAthI "sAgaravara=sarva samudromAM meTe "svayaMbhUramaNa samudra tenA jevA gaMbhIra=gaMbhIra che ane pitA =kRtakRtya che teo, siddhi mama vika7= "siddhi'=parama padamokSa, "mama=mane, "disa--=Apo, arthAt mane mekSa Ape ! A gAthAne saLaMga artha "jeo candro karatAM paNa ati nirmaLa che, sUryo karatAM adhika prakAza karanArA che, svayaMbhUramaNa samudra samAna gaMbhIra che ane kRtakRtya thayA che, te (arihaMte) mane mokSapada Apa !" ema thaye. A lega, ke jenAM "nAmastava daMDaka tathA "caturvizatistava daDuMka evAM paNa nAma che tenI sAta gAthAnAM pade vagere kahe che. laharIpamALA, huM saMghaca vaUT kusara jIvana nAmajiNatthayarUvo, cautthao esa ahigAro // 1 // " bhAvAtha-"jemAM aThThAvIsa pade, (ekeka padanI ekeka saMpadA hovAthI) teTalI ja (aThThAvIsa) saMpadAo, ane baso chappana akSare che, A (utkRSTa cityavandanAne) nAmajinanI stavana rUpa ceAthe adhikAra kahyo." ceAthe adhikAra ane trIjuM daMDakasUtra ahIM pUrNa thayuM. e pramANe cAvIsa jinanI stavana karyA pachI sarva lokanAM jina bione vandana vagere karavA mATe "zvo garimA mirara thI AraMbhIne ag voriNAma" sudhI pATha bolo. temAM "arihaMta ceIANa0" ane "annathI" sUtrane artha pahelAM kahevAI ga che, mAtra sarvastro =udghalaka, aleka ane tichalekarUpa sarva lekanAM jinabione vandanAdi karavA kAussagna karuM chuM--ema saMbaMdha jANave. temAM alekamAM-camarendra vagere bhavanapati denAM bhavane mAM, ticchalakamAM dvIpa, parvate tathA jyotiSI candro-sunAM vimAne vageremAM ane urvakamAM-saudharma devaloka vagerenA vimAnamAM zAzvatAM arihaMtanAM bio che ja. maMdiranuM mULa bimba samAdhinuM kAraNa hovAthI pahelI mULanAyakajInI stuti kahI, pachI sarva arihaMte guNathI sarakhA che, mATe sarvalokanAM cine AzrIne A adhikAra hovAthI ahIM bIjI stuti sarva tIrthakarenI sAdhAraNa stavanArUpa kahevI, kAraNa ke-kAussagna anyane uddezIne ane stuti anyane udezIne karatAM atiprasaMga thAya te ucita nathI, mATe ATha zvAsocchavAsa. pramANu kAussaga karI, pArIne sarvajinanI sAdhAraNa stuti kahevI. ahIM "sarvalokanA sthApanAjinanI stavanA rUpa" pAMcame adhikAra pUrNa thayA. have jenAthI te arihaMtanuM ane teoe kahelA sarva bhavenuM ' spaSTapaNe jJAna thAya che, te dIpaka samAna samyakRtanI stavanA mATe pahelAM tene kahenArA tIrthakaranI stuti kare che. " pukravaravaradIvaDDhe, dhAyaisaMDe a jaMbudIve a| bharaheravayavidehe, dhammAigare namasAmi // 1 // " Page #491 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 438 [ dha saM. bhA. 1-vi. 2-gA. 61 atha-pautra i='bharata' nAmanuM aitrata' nAmanuM ane videha zabdathI (bhImathI bhImasenanI jema) "mahAvideha" nAmanuM kSetra -e traNane (samAhAravaMdva samAsathI) "bharataratratavideha' zabda thaye che. samAna nAmavALAM te kSetre aneka hevAthI pAMca bharatamAM, pAMca aravatamAM ane pAMca mahA videhamAM, "dharmA'=zratadharmanI "gAvavA-sutrarUpe prathama dAna karanArA (prarUpaNa karanArA tIrthakare)ne namAmi =namaskAra karUM chuM-stuti karuM chuM, ema saMbaMdha jANu. te bharata vagere kSetro kayAM che? te kahe che ke-guthArapArle '= puSkare eTale padmakamaLo dvArA tenI pradhAnatA hovAthI jenuM nAma "puSkaravara" che te (jambudvIpathI gaNatAM) trIjA naMbaranA dvIpane "mAnuSettara" nAmanA parvatanI aMdarane ardho bhAga, te "puSkaravaradviIpaddha," temAM be bharata, be eravrata, ane be mahAvideha kSetre che, ema puSkaravaradIpAnAM cha kSetromAM tathA dhAtakI nAmanAM vRkSonA khaMDe eTale vanane uddezIne jenuM "dhAtakI khaMDa" nAma che, te (jambudvIpathI bIjA naMbaranA) dvIpamAM paNa be bharata, be aravrata, ane be mahAvideha kSetre che, ema dhAtakIkhaMDanAM paNa kula cha kSetramAM ane jammu nAmanA vRkSathI oLakhAte, athavA jambunAM vRkSe savizeSa hovAthI "jambudvIpa' evA nAmavALo (sarva dvIpanA madhyamAM goLa thALInI AkRtivALo) dvIpa che, temAM eka bharata, eka aravata ane eka mahAvidehakSetra che, te traNa kSetromAM e pramANe traNeya dvIpanAM maLI pAMca bharata, pAMca radrata ane pAMca mahAvideha-e paMdara kSetrane karmabhUmi kahevAya che. tattvArthasUtramAM "martavratavidA karmabhUmaDacaka revanyuttapuramyA (madhya-22) arthAta-5. bharata, 5. etrita ane devakuo ane uttarakurUe sivAyanAM 5. mahAvideha" e 15 karmabhUmio che-ema kahyuM che. ahIM pahelAM puSkaravara, pachI dhAtakI ane pachI ja---ema utkramathI kahyuM te kSetronI vizALatAthI prAdhAnya batAvavA mATe samajavuM. arthAt puSkaravaradvIpanAM kSetre sarvathI vizALa, tethI dhAtakIkhaMDanAM nhAnAM ane jambudvIpanAM bharatAdi kSetro tethI paNa nhAnAM che, mATe utkamathI jaNAvyAM che, tathA tyAM dharmanI AdinA karanAra " ema kahIne jee vacanane "aporUSaya-anAdi" mAne che teonuM khaMDana karyuM che. kahyuM che ke zuLamavaMtavihA, vayaur armoratha rA' arthAta-de vacanarUpa che chatAM tene kahenAra koI purUSa che ja nahi"--ema kahevuM te atyaMta virUddha che. ahIM ziSya prazna kare che ke-bhale vedavacane apauruSeya na hoya, tene kaI kahenAra hoya, te paNu bhagavaMte tenI AdinA kartA che ema kema kahevAya? kAraNa ke-agdivaga ar' arthAta- zrata (zAstra)vacana dvArA (zAstronA baLe) arihaMte thAya che" ema kaheluM hovAthI zratajJAna arihatenI paNa pahelAnuM-anAdi che. A praznano uttara Ape che ke ema nathI, paranta zrata ane tIrthakarone saMbaMdha bIja ane aMkurAnA jevuM che. jema bIjathI aMkura ane aMkurAthI bIja thAya che, tema tIrthakarone paNa chelalA bhavanI pUrvanA bhAmAM karelA kRtadharmanA abhyAsathI tIrthakarapaNuM prApta thAya che ane chelA bhavamAM teo sarvaza thaIne prarUpaNarUpe zratadharmanI Adi kare che. e rItie teo zrutadharmanI Adi karanArA che, e barAbara che. ziSya pharI prazna kare che ke-bhale ema hoya, chatAM "zratadharmanA abhyApUrvaka ja sarvajJapaNuM Page #492 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 439 praH 3-dinacaryA- puphakharavaradI sUvane atha]. prApta thAya evo niyama nathI, ethI te zrImarUdevI mAtA vagere zratadharmanA abhyAsa vinA ja sarvajJa thayAM che, tenI sAthe virodha Ave." tene graMthakAra uttara Ape che ke-"zabdarUpa zratadharmanA abhyAsa dvArA ja sarvajJa thAya" e nizcaya nathI, paNa "arthajJAnarUpa dhRtadharmapUrvaka ja sarvazapaNuM pragaTe che e te nizcaya che ja. AthI uparyukta niyamane bAdha thatuM nathI, ane tethI arihaMte zrutajJAnanA abhyAsapUrvaka sarvajJa thavA chatAM tIrthakaranA bhavamAM sarvajJa thayA pachI zratadharmanI Adine kare che, e barAbara ja che. pahelI gAthAne saLaMga artha e thayo ke-"puSkaradvIpa, dhAtakIkhaMDa ane jambudvIpanAM maLIne pAMca bharata, pAMca varata, ane pAMca mahAvideha nAmanAM paMdara karmabhUmi kSetromAM zratadharmanI AdinA karanArA bhagavaMtene huM namaskAra karuM chuM" zratadhamanI AdinA karanArAonI stutirUpa caityavandanAne A cho adhikAra kahyo. have kRtadharmanI stuti kare che ke " tamatimirapaDalaviddhaM-saNassa suragaNanariMdamahiassa / sImAdharassa vaMde, papphoDiyamohajAlassa // 2 // " artha--timi- vizvezvara' emAM "tama'=ajJAna, ane e ja "timira=aMdhArUM, arthAta ajJAna rUpI aMdhArUM -e eka artha, bIjo artha e paNa che ke-baddha, spaSTa ane nidhattara je jJAnAvaraNayakarma te "tamAruM ane te nikAcita "timira," samajavuM athavA "tama" ane timira" rUpa jJAnAvaraNayakamanAM je "daruM=samUha, te tama-timiranA samUhane "vizveta nI=nAza karanArA evA zrutajJAnane huM vAMduM chuM, ema vAkyane saMbaMdha jANe. ( ahIM "gha" dhAtunA vyAkaraNanA ghAvityA li. daitra 6-2-92 sUtrathI "vi upasarapUrvaka thaelA 'vivaMta zabdane SaSThI vibhakitane pratyaya AvavAthI vidavAnA' rUpa thayuM che.) vastutaH jJAnanuM kArya ajJAna rUpa aMdhArAne ane "baddha' vagere karmone nAza karavAnuM che ja, mATe zrutajJAnanuM A vizeSaNa yathArtha che. "puchALAnamati' AmAM "suragaNuM=bhavanapatyAdi cAreya nikAyanA devone samUha ane "narendra =cakravatI, rAjAo vagere; e denA samUha ane cakravatI Adi manuSyathI "natA =pUjAelA zrutajJAnane, (huM vAMduM chuM,) devo ane manuSpo Agamane pUje che-tene mahimA kare che, mATe A vizeSaNa paNa yathArtha che. "samAdhArca=maryA - 52. baddha vigerenuM svarU5-je kama AtmAnI sAthe, korA kapaDA upara lAgelI rajanI jema ke khAlI dorA mAtrathI bAMdhelI sonI jema mAtra vaLageluM hoya te baddha kahevAya, tene nAza ja9dI thaI zake che. zAstramAM kola IriyApathika baMdha Ane kahevAya che. te ja soyo pANI vagere lAgavAthI kATathI cUMTI jAya tema ke bhInA kapaDe lAgelI rajanI mAphaka lAgeluM karma te "pRSTa kahevAya, paraspara ceTI gayelI soyo, ke jene ghana vagerethI kUTIne chUTI karavI paDe tevo tIvra ke telavALA kapaDA upara lAgelI raja je tIvra karmabaMdha te nidha-ta' kahevAya tathA je soyone agnithI tapAvIne tathA ghanathI kUTIne paNa ekAkAra thaI javAthI judI karI zakAya nahi tenA jevo keati cIkaTa vastuthI tAMtaNe tAMtaNe lAgelI raja jevo je baMdha te "nikAcita' baMdha kahevAya che. temAM nikAcitane anya prakRtimAM saMkrama ke pitAmAM udvartana ke apavartana paNa thaI zakatAM nathI. nidhanatane para-prakRtimAM saMkrama thato nathI, paNa pitAnI uddatanA-apavartanA (vadhAre-ghaTADo) thaI zake che. Page #493 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 440 [ dha0 sa0 bhA0 1-vi0 2-mA0 61 dAne dhAraNa karanArA zrutajJAnane (huM vAMdu' chuM. kArya-akA, bhakSya-abhakSya, heya-upAdeya, dharma-adhama vagere sa vyavahArAnI vyavasthA zrutajJAnamAM hAvAthI te maryAdAonA saMgraharUpa che.) ahI' (rtana dvitIyA tti haiM 2-2-40, sUtrathI ka`ne) dvitIyA vibhakita thAya, chatAM prAkRta bhASAmAM (nidvitIyAve: dhruva li. dai0 8-3-24, sUtrathI) kAi prasage dvitIyAdisthAne SaSThI vibhakita thatI hAvAthI te zrutane 'vaMde' eTale 'vAMdu' chu"-ema (kriyA rUpa) artha jANavA, athavA saMbaMdha arthe SaSThI vibhakti mAnIne (upalajJaNuthI) zrutajJAnanA mahimAne vAMduM chuM-ema atha karavA, agara teA varenA a` 'vandana karu chu" ema karIne zrutajJAnanuM vandana karUM chuM-ema e rIte SaSThInA saMbaMdha artha karavA. prohitamodajJAhasya =sathA fADI teADI nAkhI che mAhunI (mithyAtva vagere) jALa jeNe evA zrutajJAnane, (vAMduM chuM.) samyag zrutajJAnanI prApti thatAM vivekImAM asad rAga-dveSa vagere mUDhatA TakI zakatI nathI, nAza pAme ja che, mATe A vizeSaNa paNa sAka che. ema A bIjI gAthAnA saLaMga atha e thayA ke- ajJAnAdi tama-timiranA samUhanA nAza karanArA, devenA samUha tathA cakravatI AdithI pUjAyelA, dharmodha vagere sa maryAdAonA AdhAra ane mehanI pajALanA sarvathA nAza karanArA-evA zrutajJAnane huM vandana karU chu." e zrutajJAnanI stuti karIne vaLI paNa zrutajJAna pAtAnI zaktithI jIvAnA pramAdanA nAza karanAra che--ema batAvavA te pramANe zrutajJAnanI kare che-- jAI jarAmaraNa sogapaNAsaNasa, kallANapukkhala visAlasuhAbahassa / 46 ,, ko devadAnavanariMda gaNacciyassa, dhammassa sAramuvalanbha kare pamAyaM // 3 // artha' kayA buddhimAna, 'dharmastha'=zrutadharmanA, 'sAraM'=sAmarthyane--maLane 'jIvajamya'= jANIne (pAmIne), te zrutajJAnamAM jaNAvelAM dhama-mAcaraNAmAM 'mArM yaMt'=pramAdane kare! arthAt kAi na kare ! have te zrutadharmAM kevA che? te jaNAve che ke-"jJAti-garA-maLa-zo" =janma-gharaDapaNu-maraNa ane manane zAka (kalezeA), e badhAyanA 'drArAnaca'=mULamAMthI nAza karanArA che, zrutadharmImAM jaNAvelAM anuSkAnA karavAthI janma vagere duHkhAnA nAza avazya thAya che ja. ema A vizeSathI 'jJAnamAM sarvAM anarthAnA nAza karavAnI tAkAta che' ema kahyuM. vaLI "vALa-muha-vizAha-sulAvaNya emAM-''=ArAgyane 'baLati'=malAve te kalyANu (arthAt meAkSa), 'JS'=sampUrNa, te paNa eka vagere nahi, paNu 'vijJAz'=vistAravALuM (sa prakAranuM), evA sarva saMpUrNa 'suvAva'=sukhane (arthAt pUrNa ArgyarUpa sampUrNa-sa prakAranAM sukhane) prApta karAvavAnu jenAmAM sAmarthya che, evA zrutajJAnane, zrutajJAnakathita AcaraNA karavAthI tevu-meAkSarUpa sukha prApta thAya che ja. ema jJAnanA mekSa ApavAnI tAkAtarUpe 'viziSTa arthI (prayAjana)ne siddha karAvavA rUpa A guNa jaNAvyA. sevAnavanarendrajaLavitamya' devAnA, 53. ahIM jJAnavaraNIyakama rUpa (tama-timira) aMdhArAnA nAza karanAra, ema kahevA chatAM mehanI jALane nAza karanAra ema kahyuM, tenuM tAtpa e che ke ajJAna nAza thAya ane vastune vastu rUpe jANI zakAya, chatAM jyAM sudhI te pratyenA rAgadveSa TaLe nahi tyAM sudhI te jJAna vAstavika nathI, jagatanA zubhAzubha bhAveA pratyenA rAga-dveSanA nAza karI samabhAva keLavanAra AtmAnuM zuddha nAna te ja saphaLa hAvAthI vAstavika che athavA tevA jJAnanuM te phaLa che ema samajavuM. Page #494 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pra0 3-dinacaryA- 6 pukhkharavaradI.' sUtranA artha ] 441 dAnavAnA ane rAjA-mahArAjAonA samUhe je zrutajJAnanI pUjA karI che. (mIjI gAthAmAM kahelA 'sugaLanarendrahitasya' e vizeSaNanuM nigamana ja A vizeSaNamAM karyuM' che) ema trIjI gAthAnA saLaMga atha ema thayA ke janma-jarA-maraNa-zAka vagere upadravAnA nAza karanArU, kalyANu eTale mekSa rUpa sampUrNa--sarva prakAranAM sukhAne prApta karAvanArUM, aneka devA, dAnavA ane rAjA AthI pUjAela, AvuM zrutajJAnanuM sAmarthya jANIne kayA buddhimAna pramAda kare? arthAt koi na kare." have jJAnanu evu aciMtya sAmarthya che, mATe kahe che ke"siddha mau ! vacalo (na)mo nimar nI sayA saMgame, devanAgasuvaNNa kinnaragaNa sanbhUabhAvaccie / " logo jattha paiDio jagamiNaM telukamaccAsuraM, ma va sAsao vijayao dhammuttaraM vaTau ||4|| ,, * . ' artha-siddhe'=jinamata ( vacana ) nizcayathI phaLane ApanAra athavA sa` nayAmAM vyApaka hAvAthI 'siddha ' che, temAM sarvAM nayA samAya che, tathA kaSa, cheda ane tApa " rUpa traNa keATithI zuddha-prasiddha hAvAthI paNa 'siddha' che. A vizeSaNa jinamatanu ( AgamatuM ) che, tenI sevAmAM ( temAM ), 'mo'=( AzratupUrNAMka AmatraNa arthe che, tethI) he bhavyA ! tame jue teA kharA ke huM zu karUM chuM ? 'prayata'=Aja sudhI yathAzakti (tenI sevAmAM) udyamavALA huM 'namo ninamate'= 'jinamatane namaskAra karUM chuM' ema prayatnazIla AtmA bIjAonI sAkSIe pharI janamatane namarakAra kare che. (' jinamate ' mAM prAkRta bhASAnA niyamathI namaH ceAge catuthI ne khadale saptamI vibhakita che, ) tAtparyA - he bhaLye ! jue, siddha jinamatanI sevAmAM prayatnazIla huM punaH namaskAra karU chuM." vaLI kahe che ke-A jinamatane yAge 'indra lA saMyamai' huMmezAM sayamamAM vRddhi thAya che. kAraNa (dazavaikAlika sUtramAM ) jaNAvyu` che ke-'14ma nALuM to thA' arthAtapaheluM jJAna ane tenAthI dayA dharma ( saMyama ) prApta thAya che. ' saMyamadhamAM kevA che ? sevanA suparNakinnaragaNaiH sadbhUtabhAvArcite''- vaimAnika devAe, dharaNendra vagere nAgadevAe, suvarNa - kumAra vagere garUDadevAe, kinnara eTale vyaMtaradevAe ane upalakSaNathI jyeAtiSI Adi sa devAe, je saMyama dharmane sAcA bhAvapUrvaka pUjgyA che. ' ( ahIM 'seva'mAM anusvAra chaMdazAstranA niyame mAtrAmeLa mATe samajavA.) sayamIone devatAe54 name che, tathA sahAya kare che, mATe saMyamanuM A vizeSaNa sAOka che. jJAnathI e sayamamAM vRddhi thAya che, mATe jJAnane namaskAra karU chuM--ema vAkayanA sabaMdha joDavA. vaLI jinamata kevA che? "yatra hoja pratiSThita jJavivuM '=( ' jIjjate naina tti srontaH' e vyutyattithI) leAka:jemAM pratiSThita che, arthAt 'jJAnaguNa' zrutajJAnane AdhIna che ane jagat' jJeyapaNe zrutamAM raheluM che, tAtpa e thaye ke-jinamatarUpa AgamanI sevAthI AtmAmAM je jJAnaguNu pragaTe che tenAthI oLakhAtuM jagata paNa para para sa'baMdhathI jainAgamamAM ja rahelu che. keTalAkA 'manuSyakSetraneja jagata' mAne che, te asa 54. "tevA vi taM namAti, jJasta dharmo sayA maLe / " arthAt~~~'jemanu mana ahiMsA, sauMyama ane tapa rUpa dhama+mAM rakata che tene devatAo paNa name che. ' ( zrI dazavaikAlika sUtranI peThelI maMgala gAthA. ) " pahe y, Page #495 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 10 saM0 bhAva 1-vi0 2-gA0 61 che, mATe jagatanuM vizeSaNa Ape che ke zromag'-manuSya ane asure (upalakSaNathI sarva jI) jemAM rahelA che te urdhva, adhe ane ticchI lekarUpa jagata 'AdhAra' ane temAM rahelA sarva jIvAjIvAdi bhAvarUpa jagata "Adheya" ema AdhAra-Adheya rUpe sarva jagata je namatamAM pratiSThita che, e jematarUpa A "gha =kRtadharma "zAzvata =kadI paNa nAza na thAya tema "vardhatAkUkavRddhine pAme te paNa " vita thA=anya mithyAvAdio(vAda)ne parAjaya karavA dvArA" ane jema "cAritradharmanI pradhAnatA (vizeSatA) thAya (zrutanA ArAdhakemAM cAritraguNa vadhe) tema "paddhatA-vRddhi pAme. ahIM be vakhata "vRddhi thAo' kahevAmAM e kAraNe che ke-mokSanI abhilASAvALA e haMmezAM jJAnanI vRddhi karavI joIe. AthI ja tIrthakaranA makarmanAM kAraNarUpa viMzatisthAnakanuM varNana karatAM paNa kahyuM che ke "puSyanALag' arthAta apUrva (navuM-navuM) jJAna grahaNa karavAthI tIrthaMkaranAmakarmane baMdha thAya che. A gAthAne saLaMga artha ema thayuM ke "je jinamatamAM jJAnaguNa raheluM che, jemAM AdhAra-Adheya rUpe urdhva adhotirthI (deva-manuSya) lekarUpa jagata raheluM che ane vaimAnika, nAgakumAra, suvarNakumAra, vyaMtara vagere sarva devonA samUhathI pUjita saMyama (cAritra)dharmanI jenAthI haMmezAM vRddhi thAya che, te siddhi (yathArtha) jinamatane prayatnapUrvaka sevA huM, he bhavya ! puna: namaskAra karuM chuM. A jinamatarUpa kRtadharma anya mithyAvAdione vijaya karavApUrvaka ane cAritradharmanI vRddhi karate kadIya nAza na pAme tema vRddhine pAme." A prArthanA vastutaH ekSasukhanA bIjarUpa hevAthI kSudra abhilASArUpa nathI. ema prArthanA karIne zratadharmane ja vandana-pUjana-satkAra-sanmAna vagere karavA mATe kAusagga karatAM "ara7 aako ni jA vaM " vagere "Not affma' sudhIne pATha bola, ene artha kahevAI gayo che. ahIM mAtra nahi kahelA "gurU mAvo ne artha jaNAve che ke-dhrutarA mAvatara emAM zrata eTale pahelA sAmAyika (adhyayana)thI mAMDIne chelA bindusAra nAmanA (dRSTivAdanA chelA) adhyayana sudhInI arthAta dvAdazAMgIrUpa saghaLA zrata-AgamanI, ane zrata, yaza mahimA vagere 'bhaga' yukta hovAthI ahIM paNa "bhagavAna" che, ethI mRtadharmarUpa bhagavaMtanI ArAdhanA mATe kAussagna karuM chuM, ema vAkyarthane saMbaMdha che. ahIM paNa ATha zvAsocchavAsa pramANe kAusagna kare ane pArIne trIjI zrutajJAnanI stuti kahevI kahyuM che ke " suanANatthayarUvo, ahigAro hoi esa sattamao / iha paMca saMpaya solasa, navuttarA vaNNa dunnisayA // 1 // " bhAvArtha-" pukUkharavaradI" sUtrathI (2-3-4 gAthAethI) zratajJAnanI stavanA rUpa tyavandanAne A sAtame adhikAra kahyo. A (pukharavaradI rupa) zrutastava nAmanA cothA daMDakasUtramAM cAra gAthAonAM kula seLa pade che, teTalI ja te saMpadAo che ane banavapapa akSaro che." A ceAthe daMDaka pUrNa thayo. have e kRtadharmamAM jaNAvelAM anuSThAnanA paraMpara phaLarUpa 55. ahIM baso nava ane bhASyamAM basa sela akSaro kahyA che, te tyAM " gu mAvo" e sAta akSare bhegA gaNIne kahyA che, mATe bane barAbara che. 56. arihaMtathI mRtadharma, mRtadharmathI uttarottara anudAnanuM sevana ane te dvArA siddhapaNuM thAya Page #496 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pra. 3-dinacaryA-siddhANuM buddhANaM sUtranA artha ] siddha-avasthAne pAmelA sine namaskAra karavA mATe kahe che ke siddhALa pudrA, vAjA paraMparA * loaggamuvagayANaM, namo sayA savvasiddhANaM // 1 // " artha-siddha=siddha thayelA, arthAt jema rAMdhelA bhAtane pharI raMdhAvAnuM nathI tema guNethI siddha thayA-pUrNa thayA mATe te te viSayamAM jeone kAMI karavAnuM bAkI nathI te siddhone namaskAra thAo !--ema vAkayArtha joDa. siddho paNa karmasiddha vagere aneka prakAranA kahyA che ke - " kle ki vikabA ca, mane game ja mAne che. attharAmiSA, tane kyA ya zA" (sAva ni 127) bhAvArtha-karmasiddha, zila5siddha, vidyAsiddha, maMtrasiddha, gasiddha, Agamasiddha, arthasiddha, yAtrAsiddha, abhiprAyasiddha, tapasiddha ane karmakSayasiddha-ema agIyAra prakAranA siddho che." temAM keI AcAryanA upadeza vinA ja pravartelAM bhAra upADa-khetI karavI-vepAra karo vagerene "kama kahevAya, temAM "saddhagirisiddha nI jema je pAraMgata hoya te 1-karmasiddha. kaI AcAryanA upadezathI lekamAM cAleluM sutAra, luhAra vagerenI aneka kaLArUpa " zilpa kahevAya, temAM 'kAsa sUtradhAra (sutAra)nI jema pravINuM hoya te 2-zilmasiddha; jApa-hema vagerethI phaLa Ape athavA jenI adhiSThAyikA devI hoya te vidyA, "Arya khapaTAcAryanI jema jeNe te sAdhI hoya te 3-vidyAsiddha, jApa vagere karyA vinA ja, pATha mAtrathI phaLa Ape athavA jene adhiSThAyaka deva hAya te maMtra, "taMbhaArkaSakanI jema jeNe te sAthe hoya te 4-maMtrasiddha aneka auSadhi bhegI karIne banAvelA (lepa, aMjana vagere) ga, te karavAmAM "Arya samitAcAryanI jema siddha hoya te pa-gasiddha Agama eTale dvAdazAMgI rUpa pravacana, temAM "zrIgautamasvAmijInI jema asAdhAraNatayA saMpUrNa arthonA bodhavALA hoya te 6-Agamasiddha artha eTale dhana bIjAo karatAM "mammarNanI jema jene puSkaLa prApta thayuM hoya te cha-arthasiddha jaLamArgo ke sthalamAge "tuMDikanI jema jenI musApharI nirvighapaNe saMpUrNa thatI hoya te 8-cAtrAsiddha karavA dhArelAM kAryone "abhayakumAranI jema dhAryA pramANe siddha kare te -abhiprAyasiddha; "daDhaprahArI mahAtmA'nI jema jene sarvotkRSTa tapa karavAnuM sAmarthya pragaTayuM hoya te 10-tapasiddha ane jJAnAvaraNIya Adi ATheya karmone mUlamAMthI nAza karavA dvArA "zrImarUdevA mAtAnI jema karma hAyathI siddha thAya te 11-karmakSayasiddha kahevAya. temAMnA pahelA dazane choDIne agIyAramA karmakSayasiddhane namaskAra karavAno hovAthI, kahe che ke - " =ajJAna rUpa nidrAmAM uMghelA jagatamAM jeo bIjAnA upadeza vinA ja savayaM jIva, ajIva vagere tAnA jJAtA che te buddhone, arthAt buddha thaIne jeo sarva karmone kSaya karIne siddha thayA teone namaskAra thAo !-ema vAkyAthe joDa. have siddho siddhapaNumAM saMsArane tathA nirvANane choDIne rahe che, ema mAnanArA keTalAka kahe che keche, ema arihaMtanA phaLa rUpa siddho che ema paNa kahyuM che. juo vItarAgastotra-prakAza 17-ble5 tathA sva mUtAna sivAna " chatAM apekSAe banne saMgata ja che. Page #497 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ dha saM0 bhAva 1-vi. 2-gA0 61 ja saMsAre na nirvA, sthita ma(bhu)vanamUta acintyaH sarvalokAnAM, ciMtAratnAdhiko mahAn // 1 // " bhAvArtha-"traNa bhuvananI AbAdIne mATe je nathI saMsAramAM sthira, nathI nirvANamAM sthira, te ciMtAmaNuM ratnathI paNa adhika, sarva lokone aciMtya-mahAna che." te matanuM khaMDana karatAM kahe che ke-"gr =saMsAranA pArane pAmelA athavA sarva prajana saMpUrNa thavAthI prajananA aMtane pAmelA, mATe "pAragata thaelAne, (namaskAra thAo). teone paNa keTalAka yadacchAvAdIo kahe che ke - "keI daridrane ekAeka rAjya maLe tema jIva paNa Akasmika siddha thAya che, tene kaI krama nathI." tenuM khaMDana karavA kahe che ke raMparA =paraMparAe sidhdha thayelAone, A paraMparA ( kama ) eTale coda guNasthAnakane krame AtmavikAsa, athavA kathaMcita karmono kSapazama thavo vagere sAmagrIne vege samyagadarzana, tenAthI samyagajJAna ane tenAthI samyaphacAritra-ema uttarottara guNaprApti, e kramathI-paraMparAthI siddha thayelAone A siddhone keTalAke siddhasthAnane badale aniyata sthAne rahelA mAne che. teo kahe che ke catra sAkSaratA, vijJAnamatiete bAdhA ca sarvathA'syeha, tadabhAvAnna jAtucid // 1 // " bhAvAtha-"jyAM AtmAnA (saMsAra ke ajJAnarUpa) kalezane nAza thAya, tyAM tenuM vijJAna sthira rahe che, kalezane sarvathA nAza thavAthI saMsAramAM tene kadApi leza paNa bAdhA thatI nathI." teonA A mantavyane nirAsa karavA mATe kahe che ke-ovAjhagum =kAgra" eTale cauda rAjapramANa lokanI uparanA aMtabhAge rahelI "IzvatapragabhArA' nAmanI pRthvI (siddhazilA) tenI "=uparanukSetra, samIpe, arthAta bIjA koI sthale nahi paNa sarva karmone kSaya karI "jo: = tyAM jaIne rahelA siddhone, (namaskAra thAo) kahyuM che ke " jattha ya ego siddho, tattha aNaMtA bhavakkhayavimukkA / wwAmaLAvAduM, viti sudhI juduM pattA " (bAvaniyuM.-165) bhAvAtha-"jyAM siddhane eka AtmA che tyAM saMsArane kSaya thavAthI mukta thayelA bIjA paNa anaMtA siddho paraspara bAdhA vinA anaMta sukhane anubhavatA sukhapUrvaka rahyA che." - ahIM ziSya prazna kare che ke-"sarva karmo kSINa karIne siddha thayelA cho kayA kAraNe ahIMnuM sthAna cheDIne tyAM jAya che-kenA baLe jAya che ?' tene uttara Ape che ke-pUrva prayoga vagere kAraNethI tyAM jAya che. kahyuM che ke " pUrvajo siddhapachavAvalaMbamAvA | gatiparimANAcca tathA, siddhasyodbharva gatiH siddhA // 1 // " bhAvArtha-"1 pUrva prayoganI siddhithI=jema dhanuSyamAMthI chUTeluM bANa pUrvaprayogathI svayaM AgaLa jAya che, tema jIva karmathI chUTatAM ja urdhvagati kare che, eraMDAnI mALa (phaLI)mAMthI chUTatAM ja eraMDAnA dANuM uMce uchaLe che, tema jIva kama baMdhanamAMthI chUTatAM ja urdhvagamana kare che, Page #498 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pra0 3-dinacaryA--- siddhANa' buddhANaM' sutranA a 445 3-asaMgathI=mATIthI kharaDAyelI jaLamAM DUbelI tuMbaDI mATI dhAvAi jatAM tu upara Ave che, tema ka`mala dhAvAtAM ja asaMga manavAthI jIva urdhvagati kare che ane 4-gatisvabhAvathI, jIvanA urdhvagamana svabhAva hAvAthI urdhvagati kare che; ema kakSaya thatAM cAra kAraNeAthI te ja samaye 'ce jAya che. jIva punaH ziSyanA-jIva siddhakSetrathI AgaLa-u Mce, nIce, ke tio kema jatA nathI ? e praznanA uttara Ape che ke 19 " nAdho gauravacigamA - dasaGgabhAvAcca gacchati vimuktaH / lokAntAdapi na paraM, plavaka ivopagrahAbhAvAt // 1 // " yogaprayogayozcA - SbhAvAt tiryag na tasya gatirasti / tasmAtsiddhasyo, hyAlokAntAd gatirbhavati // 2 // " bhAvA -1-gaurava-kamanA bhAra-memo chUTI javAthI 2nIce javAnA kAraNarUpa memo -saMga nahi hAvAthI mukta chatra nIce jatA nathI, 3-upagraha abhAve=nAvaDI sahAyatAnA abhAve pANIthI AgaLa jaI zakatI nathI, tema mukata jIva paNa gatisahAyaka dharmAstikAya dravyanA upara alAkamAM abhAva hAvAthI, dharmAstikAya che tyAM sudhI-lAkanA a'te jaIne aTakI jAya che, upara jatA nathI ane 4-tiya gU gamanamAM kAraNabhUta yAge ke tene vyApAra nahi heAvAthI' ticchu" gamana paNa karatA nathI; mATe siddhanI caudarAjaleAkanA aMta sudhIja urdhvagati ja thAya che." ema leAkanA agrabhAge rahelA siddhone namaskAra thA. tathA "namaH sanA sarvasiddhezya'= jemanAM sAddhayA sarvathA siddha thayAM che teone, athavA 'tIrthasiddha' Adi bhinna bhinna prakAre je siddha thayelA che te sarva siddhone, haMmezAM namaskAra thAo ! kahyu. che ke- tIrthasiddha ane atIrthasiddha; tI karasiddha ane atIrthaMkarasiddha svayaM buddhasiddha, pratyekabuddhasiddha ane muddAdhitasiddha; strIliMge siddha, purUSaliMge siddha ane napuMsakaliMge siddha, svaliMge siddha, anya li Mge siddha ane gRhasthaliMge siddha; tathA eka siddha ane aneka siddha'-ema paMdara rIte siddha thAya che. temAM 1-caturvidha zramazusa'gharUpa tItha utpanna thayA (sthapAyA) pachI siddha thayA hoya te 'tIsiddha' ane 2--tInA viccheda eTale e jinanA (tInA) vaccenA AMtarAmAM sAdhuonA viccheda hAya tyAre jAtismaraNAdi jJAnanA cAge mokSamArga pAmIne siddha thayelA, athavA zrImarUdevA mAtAno jema keAI tI sthapAyA pahelAM ja siddha thayelA hAya te 'atIrthasiddha' kahevAya. 3--tIrthaMkarapaNuM bhAgavIne siddha thayelA tIkarA 'tIrthaMkarasi' ane 4-sAmAnya kevalI thaine siddha thayelA sarva 'atI karasi' kahevAya. pa-svayaM bAdha pAmIne siddha thayelA 'svayaMbuddhasiddha,' tathA 6-pratyekabuddha thaIne siddha thayelA te 'pratyekabuddhasiddha,' A svayaMbuddha ane pratyekabuddhamAM bedhaprAptinA prakAramAM, uSadhimAM, zrutajJAnamAM ane veSamAM paraspara bhinnatA hoya che, svayaM buddha kAI khAdya nimitta ke upadeza vinA ja edha pAme che ane karakaDu khaLadanI vRddhAvasthA dekhIne edha pAmyA tema" pratyekabuddha vairAgyanA phAI bAhya nimittathI edha pAme che. upadhimAM-svayaMbuddhone pAtra vagere khAra prakAre ane pratyeka Page #499 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 446 [ dha0 sa0 bhA ?-vi0 r-gA0 61 yuddhone traNa prAvaraNa (kapaDA) sivAya nava prakAre udhi hoya che. jJAnamAM svayaM buddhone (pUrNAMbhavamAM) bhaNela pUrvAnu jJAna vamAnamAM hAya evA niyama nathI, pratyekabuddhone te niyamA hAya che. svayaMyuddho sAdhuveSa prAya: gurUnI sAnidhyamAM grahaNa kare che, pratyekabuddhane niyamA devatA sAdhuveSa Ape che. ema bannemAM aMtara hAya che. 7-buddha' eTale jJAnI AcArya (vagerenA upadezathI bedha pAmIne siddha thayA te--'buddhAdhitasiddha' kahevAya. e dareka prakAromAM je strIliMge (strIpaNAthI) siddha thayA te 8-'strIliMgasiMha,' purUSali Mge (purUSapaNe) siddha thayA te 9-purUSaliMgasiha' ane napuMsakali Mge (napu MsakapaNe) siddha thayA te 10-'napusakaliMgasiddha' kahevAya che. ahIM ziSya prazna kare che ke zuM tIthaMkaro paNa strIliMgasiddha hAya che ? uttara--hA, avazya hAya che. siddhaprAbhUtamAM kahyuM che ke-- " savvathovA titthayarisiddhA, titthayarititthe notitthagharasiddhA asaMkhejjaguNA, titthayarititthe no titthayarisiddhAo asaMkhejjaguNAo, titthayaratitthe Notitthayara siddhA saMkhejjaguNA // " bhAvA " sathI thADA tIrthaMkarI siddhe che, tIrthaMkarIonA tIrthomAM ( zAsaneAmAM ) thaelA atI karasiDhDhA asaMkhyAtaguNA che, tIrthaMkarIonA tImAM thaelA atI karI siddhe tethI asaMkhyAtaguNA che ane tI karAnA tI mAM thaelA atI karasiddho tethI saMkhyAtaguNA che." arthAt--tI karI thaine paNa strI siddha thAya che ane tenA tImAM sAsAnya kevalIpaNuM--atIkara ane atIrthaMkarI paNa siddha thAya che, paraMtu te bannemAM atI karI siddheAnuM " pramANa vadhAre (asaMkhyAtaguNu) hAya che. hA, tIthaMkarasiddho napu MsakaliMge hAtA ja nathI, (arthAt strI tIrthaMkara thAya che paNa napusaka tIthaMkara thatA nathI.) vaLI je pratyekabuddha siddho thAya te purUSaliMgasiddho ja hAya che, srIe ke napuMsako pratyekabuddhasiddha thatA nathI-ema viveka jANavA. temAM paNu je rajoharaNapramukha dravyasAdhuveSa svIkArIne siddha thAya te 11-straliMge siddha' parivrAjaka vagerenA veSamAM siddha thayelA te 12-anyaliMge si' ane marUdevA mAtA vagerenI jema gRhasthaveSamAM ja siddha thayelA te 13-gRhasthali Mge sidhdha' kahevAya che. temAM paNa eka samaye ekalA ja (eka ja) siddha thAya te 14-eka siddhu' ane eka samayamAM methI mAMDIne ekasAATha sudhI aneka sAthe si' thAya te aneka siddha kahevAya. kahyu` che ke-- " vattIsA gacALA, saTTI nAvasarI A modhA / vruttIr annavarNa, tuyimattasarca = ?zA " (10sAI0-10 478) bhAvA-ekathI mAMDI khatrIsa paryaMta sAthe sidhdha thanArA utkRSTathI ATha samaya sudhI, tetrIsathI aDatAlIsa paryaMta sAthe sidhdha thanArA utkRSTathI sAta samaya sudhI, ogaNapacAsathI sAiThanI sa MkhyAmAM sAthe siddha thanArA utkRSTathI cha samaya sudhI; ekasaThathI mahAMtera paryaMta sAthe siddha thanArA utkRSTathI pAMca samaya sudhI, tahAMtarathI cArAzI payata sAthe siddha thanArA utkRSTathI cAra samaya sudhI, paMcAzIthI channu paryaMta sAthe siddha thanArA utkRSTathI traNa samaya sudhI, sattA NuthI ekase. ne e pati sAthe siddha thanArA utkRSTathI eka samaya sudhI ane ekase traNathI ekaseA ATha pata sAthe siddha thanArA utkRSTathI eka samaya sudhI ja meAkSamAM jAya che, arthAta ekathI ATha samaya pata nira Mtara sidhdha thAya te ekI sAthe jaghanya ekathI mAMDI . Page #500 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pra0 3-dinacaryA-"siddhANaM buddhANaM' sUtranA artha ] utkRSTa batrIsa sudhI, sAta samaya sudhImAM ekathI aDatAlIsa sudhI, cha samaya sudhImAM ekathI sAITha sudhI, pAMca samaya sudhImAM ekathI bahetara sudhI, cAra samaya sudhImAM ekathI corAzI sudhI, traNa samaya sudhImAM ekathI cha-- sudhI, be samaya sudhImAM ekathI ekase be sudhI ane eka samayamAM ekathI mAMDI ekasAthe utkRSTa ekaso ATha siddha thAya, pachI niyamAM aMtara 5De. ahIM ziSya prazna kare che ke-"A siddhanA paMdara bhedamAM pahelA tirthasiddha ane bIjA atIrthasiddha e bemAM ja sarva siddho AvI jAya che, kAraNa ke-tIrthaMkarasiddha vagere badhA tIrthasiddha ke atirthasiddha hoya ja te bAkInA bhedanuM zuM prayojana che?" uttara-tamArUM kathana satya che. be bhedamAM sarva siddho AvI jAya che, chatAM be ja bhedathI bAkInA bhedanuM jJAna thaI zake nahi, mATe vizeSa jJAna karAvavAnA hetuthI bIjA uttarabhede jaNAvyA che." A gAthAne saLaMga artha ema thaye che ke "siddha thayelA, buddha thayelA, saMsAranA pArane pAmelA, paraMparAe siddha thayelA, lejanA agrabhAge rahelA-evA sarva siddhone sadA namaskAra thAo!" siddhonI stuti rUpa cityavaMdanAne A AThame adhikAra kahyo. ema sAmAnyathI sarva siddhonI stuti karIne zrIvardhamAna prabhu, ke jeo vartamAna zAsananA nAyaka hovAthI vizeSa upakArI che, teonI stuti kare che ke " jo devANa vi devo. jaM devA paMjalI namasaMti / saM vavanadi, sirasA yaMtre navarArA" artha-- -je mahAvIra "revAnAma=bhavanapati vagere sarva devene paNa pUjya hovAthI devanA paNa levaDa-deva che, ane ethI ja " jevA kADhavo natti =jeone de (paNa) vinayapUrvaka be hAthanI aMjali karIne namaskAra kare che," "raM devaH hita te devanA paNa deva zakrendra vagerethI pUjAelA "nadA' =bhagavAna zrI mahAvIrane 'virasA va=mastaka namAvIne vandana karuM chuM. ahIM "mahAvIra" zabdano artha kare che ke-je "vizeSatayA (sarvathA) karmonuM INa" (nAza) kare te (vi = ) vIra, athavA ziva (mekSa)mAM vizeSatayA-pAchA nahi pharavA rUpe jAya te (virRra) vIra, evA vIremAM paNa mahAna havAthI "mahAvIra' evuM devoe ApeluM nAma che jeonuM temane "mastakathI vAMduM chuM." emAM e Azaya che ke-uttama aMga (mastaka) dvArA vandana karanAra pitAne vaMdana karavAne Adara" jaNAve che. gAthAne saLaMga artha e thayo ke "je devanA paNa deva che, tethI jeone sarva de be hAthathI aMjali jeDIne namaskAra kare che, te Indro vagerethI pUjAelA bhagavAna zrImahAvIrane huM mastakavaDe vAMduM chuM." ema eka stuti karIne punaH "teonI stutino mahimA jaNAvavArupa anyane upakAra karavA mATe ane pitAnA bhAvanI vRddhi mATe zrI mahAvIranI stutinuM phaLa jaNAvanArI bIjI stuti kare che ke " e(i)ko vi namukkAro, jiNavaravasahassa vaddhamANassa / / ___ saMsArasAgarAo, tArei naraM va nAriM vA // 3 // " atha-"gs nama :=bahu namaskAranI vAta to dUra rahI, mAtra eka ja vAra paNa dravyathI "mastakAdi namAvavA rUpa zarIra saMkoca" ane bhAvathI 'mananI ekAgratA (namratA) rUpa (kaSAya) saMkoca-ema dravya ane bhAvasaMkoca rUpa eka namaskAra paNa "navaraphyuma=jina Page #501 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 448 [ dha saM0 bhA1-vi. ra-gAga 1 eTale Rtajina, avadhijina vagere jina karatAM "vara =zreSTa hovAthI sAmAnya kevalIo jina vara kahevAya, teomAM paNa bhagavAna te tIrthakaranAmakarmanA udayathI uttama che, mATe "vRSabha, ema jinavaramAM vRSabhasarakhA, have aSabhadevAdi sarva tIrthakaro jinavaromAM vRSabha sarakhA to che mATe ahIM vizeSanAma jaNAve che ke vartamAnA--vardhamAna svAmine, arthAt sAmAnya kevalIomAM vRSabha sarakhA vaddhamAna svAmina, Adara-prayatnapUrvaka karela eka paNa namaskAra, ema vAkyartha saMbaMdha joDa, have e namaskAra zuM kare che? te kahe che ke-"vAlAr tAti" ahIM tiyaca, manuSya, nAka ane devarUpe januM saMsaraNa (paribhramaNa) te "saMsAra', A saMsAra bhAvasthiti-kAyasthiti vaDe aneka avasthAovALa (anaMta) hevAthI samudranI piThe tene aMta durlabha che, mATe A "saMsAra e ja sAgara," evA saMsArasAgarathI tAre che-pAra utAre che, kone? na thA nA vA-puruSane athavA strIne, ahIM dharmamAM puruSanI pradhAnatA jaNAvavA pahelAM "nara vA kahyuM ane strIone paNa te ja bhavamAM mokSa thaI zake che ema jaNAvavA pachI rAri vA' paNa kahyuM che. digambaramAM yApanIya taMtra nAmano eka pakSa, ke je strIne paNa mokSa vagere mAne che temAM kahyuM che ke-"strI ajIva nathI, abhavya ja che ema paNa nathI, ene samyaga darzana na thAya tema paNa nathI, manuSya nathI ema paNa nathI, anAryapaNe ja utpanna thayelI che ema nathI, asaMkhyAta varSonA AyuSyavALI ( yugalInI) ja che ema paNa nathI, ati dUra buddhivALI che ema paNa nathI, strIne mehane upazama thatuM nathI ema paNa nathI, azuddha AcAravALI ja che ema paNa nathI. azuddha zarIravALI che. (ene vArASabhanArA saMghayaNa nathI hatuM ema paNa nathI, (dharma)vyavasAyathI-vyApArathI rahita nathI, apUrva karaNa (rUpa sAmarthyaguNasthAnaka)nI vidhinI (apUrvakaraNa na ja hoya ema) nathI, sarvaviratirUpa chaThThAthI caudamAM sudhInAM nava, athavA nava eTale navAM navAM guNasthAnakothI rahita ja hoya ema paNa nathI. jJAnAdi labdhio mATe strIo agya ja che eme ya nathI, temaja akalyANanuM bhAjana arthAta mokSane mATe agya che ema paNa nathI; te strIe uttama dharmane-mAlane na ja sAdhe ema kema kahI zakAya? (arthAta strIomAM paNa mokSanI sAdhanAmAM jarUrI bhAva-guNe pragaTI zake che ane tethI teo te ja bhavamAM mekSe paNa jaI zake che.) tAtparya e che ke-"samyagadarzananA baLe uttama bhAvanApUrvaka bhagavaMtane karele eka paNa namaskAra jIvamAM tevA uttama adhyavasAyane pragaTa kare che, ke je adhyavasAyathI "kSapakazreNine pAmI jIva saMsArasamudrane pAra pAme che."ema mokSa prAptinA adhyavasAyamAM "nakArI kAraNa rUpa che, to paNa upacArathI kAraNane kArya rUpe mAnIne namaskArane ja saMsArathI pAra utAranAra kahyo che. ahIM e prazna thAya ke-amaskArathI ja mokSa thAya mATe cAritranuM kAMI phaLa nathI, te e prazna vyAjabI nathI, kAraNa ke-namaskAthI pragaTa thatA ekSaprApaka adhya. vasAyo ja (nizcaya) cAritra che, vastutaH namaskArathI tevA viziSTa adhyavasAye rUpa cAritraguNa pragaTe che ane tethI saMsArasamudrane nistAra thAya che. gAthAne saLaMga artha ema thaye ke-"jinavamAM vRSabha sarakhA zrIvardhamAna prabhune karelo eka namaskAra paNa purUSane athavA strIne saMsArasamudrathI tAre che." ema bhagavAna zrIvartamAna svAminI stuti tathA tenuM phaLa jaNAvanArI A bIjI gAthAthI zAsanapati bhagavAna zrI mahAvIradevanI vandanArUpa caityavandanane nava adhikAra kahyo. Page #502 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pra0 3-dinacaryA-"siddhANaM buddhANaM' sUtranA artha ] sidA judA"nI pahelI traNa gAthArUpa A traNa stutio zrIgaNudharakRta hovAthI niyamA belAya che, keTalAka te uparAMta paNa be gAthAo bole che. AzcakacUrNi--kAusagga adhyayanamAM kahyuM che ke seksa kahi chAva' tti arthAt "bAkInI pasva-IcchA anusAra kahevI. te gAthAo nIce pramANe che " laviMnatafsa vitavA-nA-nirIhilA kakSA taM dhammacakkavAdi, aridvanemi namasAmi // 4 // " atha-spaSTa che, mAtra nilagi (vaidi')="sarva vyApAre (pravRttio) ne muktimAM tyAga-niSedha hovAthI naidhikI eTale mukita-mekSa samaja. gAthAne saLaMga artha e pramANe che ke- "ujajayaMta (gIranAra) parvatanA zikhare (upara) dIkSA, kevaLajJAna ane mokSa (kalyANaka) jemanAM thayAM che, te dharmacakravatI zrIariThanemi (neminAtha) bhagavaMtane huM namaskAra karUM chuM." "zrIneminAtha prabhune namaskAra" nAmane utkRSTa cityavandanAne A dazame adhikAra kahyo. tathA- vAri-gaDDa-rasa-oya, vizA nikhArA vALIlaMkA paramaTTanidviaTThA, siddhA siddhiM mama disaMtu // 5 // " / artha-"magriphikago (AthInI sAtha-paramArtharUpe, arthAt kapanA mAtra nahi paNa satyarUpe jeone sarva prajanenI niSThA (samApti) thaI che, sarva kAryo jeonAM yathArtharUpe pUrNa thayAM che evA" bAkIne artha spaSTa che. saLaMga artha ema thAya che ke-"aSTApada parvata upara bharata mahArAjAe bharAvelA ane anukame pUrvAdi sanmukha sthApana karelA cAra, ATha, daza ane be-ema covIsa jinavaro, ke jeonAM sarva kAye sarva rItie pUrNa thayAM che ane tethI jeo siddha che. teo mArAthI vandana karAyelA ane siddhi (mekSa)ne Ape." aSTApada tIrthanI vandanA rUpa cityavandanAne A agIAra adhikAra kahyo. A gAthAnA aneka rItie bIjA paNa arthe kahelA che, te bIjA grathanA AdhAre, yadyapi A graMthamAM nathI kahyA, chatAM nIce pramANe jANavA. (1) zrI aSTApada upara dakSiNamAM cAra, pazcimamAM ATha, uttaramAM daza ane pUrvamAM beema vIsane athavA bIjI rItie aSTApada parvatanI uparanI mekhalamAM cAra, vaccenI mekhalAmAM ATha ane nIcenI mekhalAmAM daza ane be maLI cAvIsa jinene vandanA thAya che. (2) "cattAri="tyAga karyo che zatruone jemaNe" evA ATha, daza ane be maLI sameta 57. pU. zrI haribhadrasUrIzvarajI kahe che ke -"vatra yadajI mAre tana vyathA, thara junA niyamato bhaNanIyaM tad vyAkhyAyate ityAdi' (zrI saMdhAcAra-bhASyavRtti-gA0 35) arthAta- je IcchA hoya te kahevAnuM che tenI vyAkhyA ame ahIM karatA nathI, je avazya kahevAnuM hoya tenI ja vyAkhyA karIe chIe." chatAM vAvavA vagere stutionI vyAkhyA karI ja che, tethI siddha che ke-e avazya kahevAyegya ja che, vagere vistAra tyAMthI joI levo. caityavandana- mahAbhASyanI gA0 772-773-774mAM paNa A stutio kahevAnuM samarthana kareluM che, te tyAMthI joI levuM. e rItie aneka sthalee pUrvAcAryoe bAkInI stutionuM vidhAna jaNAvyuM che. hA ! jeo ene na mAne-na bele teone balAtkAre manAvavI ke mithyAtvI kahevA e vyAjabI nathI. 57 Page #503 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 50 [ dha saM0 bhA0 1-vi0 2-gA0 61 zikhara upara vIsa tIrthaMkara siddhine pAmyA che. teo mane siddhi Ape. A arthamAM "cau-vvIsa" zabdamAMnA 'ca ane ha' be avyaya jANavA ane "vIsathI vIsanI saMkhyA-evo artha kare (3) upara jaNAvyA te vIsane (cattAri eTale) cAre bhAgatAM pAMca rahe ane temAM 8+10=18 meLavatAM 23 tIrthakara zrI zatruMjaya girirAja upara padhAryA che, teone 'de' eTale dravyathI-bhAvathI ema be prakAre vandanA thAya che. (4) vaLI 448=32 tathA 1082=20 ema batrIsa ane vIsa maLIne zrInaMdIzvaradvIpanAM bAvana zAzvatAM jinAlayane vandanA thAya che. A. (5) athavA upara sametazikharanA vIsa gaNAvyA te pramANe mahAvidehamAM vicaratA 20 viharamAnone vandanA thAya che. " (6) vaLI "cattArino tyAga karyo che rAga-dveSAdi zatruono jeoe ema artha karatAM, utkRSTa kALe pAMca mahAvidehamAM vicaratA 841042=160 tIrthakarene vandanA thAya che. (7) tathA dazamAM ATha umeratAM aDhAra ane cAre guNavAthI bahetara thAya, te traNa kALanI traNa vIsIonA 72 jinezvarene vandanA thAya che. ahIM paNa "done argha dravya-bhAva be prakAranI vandanA-ema kare. (8) vaLI cAramAM ATha umeratAM bAra thAya ane tene dazathI ane bethI guNatAM 240 thAya. ema pAMca bharata ane pAMca rivatanI maLI daza vIsIonA baso cAlIsane vandanA thAya che. (9) tathA ATha varga 848=14 ane dazane varga 10x10=100, e 64+100=164 tathA 4+2=6, ema kula aDhI dvIpamAM eka sAthe vicaratA utkRSTA ekase ne sIttera tIrtha karone vandanA thAya che. (10) vaLI "cAra eTale anuttara vimAna-nava greveyaka--bAra kapa panna ane tiSI-e cAra devaloka, "ATha eTale ATha vyaMtaro, daza" eTale daza bhuvanapati de ane "do' eTale aleka tathA tisthaleka rUpa be manuSyakSetre,-e sarva sthAne rahelI traNeya lekanI zAzvatI tathA azAzvatI saghaLI pratimAone vandanA thAya che, ema A gAthAne bhinna bhinna artha thAya che. A "siddhANaM buddhANaM' sUtrane mATe kahyuM che ke - " saMpaya payappabhANA, iha vIsa bi(chi)huttaraM ca vaNNasayaM / paNivAyadaMDagAisu, paJcamao daMDao a imo // 1 // " atha-A "sitAjI sUtramAM pAMca gAthAnAM vIsa pado che, te ja vIsa saMpadAo che ane eka ne bahAM (che) tera8 akSare che, praNipAtadaMDaka vagere pAMca daMDako paikInuM A siddhastava nAmanuM pAMcamuM daMDakasUtra che. ema siddhArtha pudrA kahIne (devavaMdana karavAthI) saMcita karyuM che punya jeNe e zrAvaka "jyAM jene aMge je ucita hoya te pramANe te te pravRtti karavI" e nyAye aucitya jazuM. vavA mATe AgaLa kahe ke - 58. " A eka ne bahetara varNo kahyA paNa ekase ne chatara thAya che, temAM 'vaiyAvagarANuM" vagere bAvIsa meLavatAM ekaso ne adANuM bhASAmAM kahyA che te barAbara che." Page #504 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pra0 3-dinacaryA-vaiyAvaccagarANa tathA jaya vIyarAya'nA artha ] ** " veyAvaccagarANaM saMtigarANaM samadiTThisamAhigarANaM karemi kAussaggaM // atha'vaiyAvRtyA=zrIjainazAsananI vaiyAvacca(rakSA)karanArA gaumukha yakSa-cakrezvarI devI vagere yakSa-yakSiNIe ane apraticakA Adi vidyAdevIe vagere, ke jeo saleAkamAM zAnti zALAm" zAntine karanArA ane sabhya khrisamAdhijJAnAM=samatidRSTi jIvAne samAdhi (mAM sahAya) karanAra che, (ahIM" saptamI vibhakitanA arthamAM chaThThI che mATe) teone AzrIne 'romi jAyol '='kAussagga karU chuM.? ahI 'vaLattima' vagere niha belavuM, lAgaluM ja 'annadda'0 kahevuM, kAraNa ke-avirati hAvAthI devAne vandana-pUjana vagere ghaTI zakatuM nathI, ema karavAthI ja teone bhAvavRddhi thatI hAvAthI smaraNa karanArane upakAradazana (kRtanapaNu) thAya che. asatya' vagerenI vyAkhyA pUrve kahI che. mAtra AThe zvAseAzrvAsa pramANu kAusagga karI, pArIne vaiyAvacca karanArA devAnI stuti kahevI. ahI' samakita dRSTi devAnA smaraNa rUpa A caityavandanAneA khArame adhikAra pUrNa thayeA. te pachI pUrve jaNAvyA pramANe vidhipUrvaka (DhIMcaNA jamIna upara sthApIne athavA DAbe DhIMcaNu ubhA ane jamaNeA DhIMcaNu bhUmi upara rahe tema) nIce besIne pUrvanI jema nohyu na' kahe ane pachI muktANuktimudrA pUrvaka nIce pramANe praNidhAna (prArthanA) sUtra kahe-- jaya vIrAya ! jagagurU !, hou mamaM tuhRppabhAvao bhayavaM ! | bhavanivve maggANu - sAriA iTThaphalasiddhI // 1 // " loga viruddhaccAo, gurUjaNapUA paratthakaraNaM ca / suhagurujogo tantrayaNa - sevaNA AbhavamakhaMDA ||2|| " 66 64 451 a-'nava ItA ! jJatturI !'=De vItarAga ! huM jagadgurU ! jayavaMtA rahe ! e pramANe tribhuvanapati bhagavatane peAtAnI buddhimAM-jJAnamAM lAvavA mATe AmaMtraNa kareluM che (arthAt tee vItarAga ane jagadgurU che--ema pote nirNaya kare che), 'mavatu mana=mane ( je prArthanA karU te te saphaLa) thAe, 'sala pramAvAs'tamArA mahimAthI (prabhAvathI), 'mAvar'=Ge bhagavata !, bIjI vakhata A samedhanathI prArthanA karanAra peAtAnA bhaktinA atizaya jaNAve che. saLaMga artha e thaya kehavItarAga ! he jagadgurU ! mane tamArA prabhAvathI ( huM prArthAMnA karUM te te ) prApta thAo.' e prAnA jaNAve che ke--manivRta=sa'sAranA tyAga karavAnI icchA (janma-maraNathI kaTALeA) thAo!, vastutaH jIva sasAranA du:khAthI thAkatA nathI tyAM sudhI tenA meAkSanA udyama vAstavika thatA nathI, kAraNa ke-sasArathI kaMTALyA nathI tene saMsAraneA rAga hovAthI meAkSa mATe udyama kare te paNa te sAcA banatA nathI, sa'sArathI chUTavAnI bhAvanA vinA thatA meAkSanA udyama jaDanI kriyA jevA vicAra (uddeza) zUnya hAya che. (mATe prathama A mAgaNI vyAjakhI che.) tathA mAMsujJAtir'=asadAgraha (durAgraha)rUpa unmAne cheADavApUrNAMka tattva (satya) mAne anusaravA paNu, tathA 'kUSTasiddhi'=A bhavanAM iSTa-prayAjanAnI siddhi, A leAkanAM ISTa prayeAjane siddha thavAthI cittanI svasthatA thatAM meAkSanAM kAryoMmAM jIva pragati karI zake che. (e uddezathI A leAkanI iSTasiddhinI prArthanA anucita nathI,) 'DhovindrasthAna' je kAryo leAkeAmAM duSTa manAtAM hAya tenA tyAga. bIjA paMcAzakamAM kahyu che ke-- Page #505 -------------------------------------------------------------------------- ________________ spara [ dha saM0 bhA. 1-vi0 2-gA0 61 " sanassa ceva niMdA, visesao tahaya guNasamiddhANaM / __ujudhammakaraNahasaNaM, rIDhA jaNapUyaNijjANaM // 1 // " " vahunavihAM, resAvAvAgha uvvaNabhogo a tahA, dANAi vi payaDamanne u // 2 // " " sAhuvasaNaMmi toso, sai sAmatthaMmi apaDiAro ya / nAgArDe , DhovikAruM gADuM rUA" (aa 8-1-0 ) bhAvAtha-"keInI paNa niMdA karavI te lokavirUddha che, temAM paNa guNavAnonI niMdA vizeSatayA lekavirUddha che. saraLa (bheLA) mANasanI dharmakaraNI(mAM thatI bhUle)nI hAMsI karavI, lAkamAM mAnanIya-pUjanIya hoya teonI halakAI-apamAna karavuM, (1) jenA ghaNuM virodhI (vairI) hoya tenI sobata karavI, deza-kALa-kula vagerenA AcAronuM ullaMghana karavuM-arthAt te te vyavahArothI virUddha cAlavuM, deza-jAti-kuLane na zobhe tevo udabhaTa veSa, bhaMga karavA vagere lokavirUddha, che, uparAMta dAna-tapa vagere karIne lokamAM jAhera karavuM (meTAI dekhADavI) tene paNa anya AcAryo lekavirUddha kahe che (2)-tathA sAdhu-sajajane upara saMkaTa Ave temAM khuzI thavuM, sAma chatAM bacAvavA mATe udyama nahi kara, e vagere lekavirUddha kAryone mAre tyAga thAo." (3) tathA-junapUjAguruvarganI ucita sevArUpa pUjA, je ke mukhyatayA dharmAcAryane ja gurU kahevAya che, te paNa ahIM mAtA-pitAdi sarvane gurU jANavA, kahyuM che ke " mAtA pitA jANavA, tevAM jJAta tathA hA dhamoMgho , jua: satAM mataH II" (covihu- 220) bhAvArtha-"mAtA pitA ane vidyAgurU, traNeyanI jJAtio eTale saMbaMdhIo, uparAMta vRddho ane dharmopadezaka-e darekane purU gurU mAne che." tathA barArthai'= jIvananA sArabhUta popakArIpaNuM, kAraNa ke te dharmapurUSArthanuM cinha che. uparyukta guNonI prAptirUpa laukika uttamatAne pAmele jIva lekottara dharmamAM adhikArI thAya che, tethI AgaLa kahe che ke-"zumago =pavitra cAritravALA dharmAcAryane-gurUne yoga (nizrA) tathA "tasUcanasevanar=o gurUnI AjJAnuM pAlana, sadagurU kadApi ahitakara AjJA kare nahi, mATe teonA vacananI sevA, "jamava=mekSe na jAuM-saMsAramAM rahuM tyAM sudhI, "mar =saMpUrNa thAo. bane gAthAne saLaMga artha "he vItarAga !, he jagadgurU ! Apane jaya he ! he bhagavaMta ! mane, ApanA prabhAvathI (1) saMsArane kaMTALo, (2) satya mArgane svIkAra, (3) A lekanAM ISTa prajanenI siddhi, (4) kavirUddha pravRttione tyAga, (5) gurUvarga=mAtA-pitAdinI pUjA, (6) paropakArIpaNuM, (7) nirmaLa cAritravaMta uttama gurune vega ane (8) jyAM sudhI mekSamAM na jAuM tyAM sudhI saMpUrNapaNe te guruonA vacana (AjJA)nI sevA (pAlana) eTaluM prApta thAo." A prArthanA prAyaH tyAganI abhilASArUpa hovAthI niyANuM nathI (mekSanA bIjapa hevAthI uttama che) ane te paNa apramattasaMyata nAmanA sAtamA guNasthA Page #506 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pra0 3-nicaryA-zrI jinamadiranI AzAtanA ] 453 " nakanI prApti pahelAM ja karavAnI hAya che, kAraNa ke--sAtamA guNasthAnakathI jIvane * saMsAra ke meAkSa' ekeyanI abhilASA rahetI nathI, zubhAzubha sarva bhAvezamAM nirapekSa hAya che. A zubha prArthanArUpa jaya vIyarAyanI e gAthA sudhI utkRSTa caityavandanAnA pavividha jANavA. have zrIjinamadirane aMge bAkInAM kabyA mUla gAthAthI kahe che. mULa - " AzAtanAparihAraM, svazaktyocitacintanam / pratyAkhyAnakriyA'bhyarNe, gurorvinayapUrvakam // 62 // * mUlAtha'. zrIjinamadirAdinI AzAtanAe vavI, potAnI zakita--sa Mpattine anusAra jinamaMdira vagerene aMge karavA ceAgya ucita kAryAnI ciMtA ( saMbhALa ) karavI ane vandanAdi vinaya karavApUrvaka gurumahArAja pAse paccakrRkhANu karavu. (e vagere zrAvakanA vizeSa dhama che) " TIkAnA bhAvA--'bAya'=jJAnadi guNAnI prApti, tenI 'zAsana'=nAza kare te gAya+ zAtanA, temAMthI niyukti (pannuccheda)nA dheAraNe 'ya'nA leApa thavAthI 'AzAtanA' zabda bane che. jJAnAdi guNAnI nAzaka A azAtanAonA tyAga karavA te zrAvakanA viziSTa dharma che. jo ke ahIM zrIjinamaMdiranA adhikAra cAlu hAvAthI tenI mAzAtanAo jaNAvavI ucita che, chatAM prasaMgane pAmI bIjI paNa AzAtanAo kahIe chIe. AzAtanA jJAnanI, devanI ane gurU vagerenI-ema traNeyanI jaghanya, madhyama ane utkRSTa rUpe traNa traNa prakAranI che. temAM prathama jJAnanI AzAtanAo kahIe chIe. "6 jJAnanI AzAtanA-jJAnanAM upakaraNA-pustaka, pATI, sleTa, kAgaLa vagerene thuMka lAge, te vastue pAse hAya tyAre (adheAvAta) apAnavAyu thAya ane khelavAmAM echA-vadhu :akSaro elAya, e vagere jaghanya AzAtanAo che, zAstravirUddha kALe (nahi bhaNavAnA kALe ) bhaNe, gRhastha te te sUtranAM upadhAna-tapa vinA (ane sAdhu te te sUtrane yAgAndvahana karyA vinA ) bhaNe, bhramaNAdinA cege khATe a kare, jJAnanAM upakaraNe! (sAdhanA )ne bhUlathI paga vagere lAge ke nIce pADe, e vagere madhyama AzAtanAo che ane thukathI akSarA bhuse, pustaka vagere upara ese-suve, pustakAdi jJAnanAM sAdhanA pAse chatAM jhADA-pezAba kare, jJAna ke jJAnInI niMdA kare, ( bhaNavAmAM-bhaNAvavAmAM ke bhaNAvanAra pratye aNugamA kare,) teo tarapha dveSa rAkhe, tenA upaghAta ( nAza ) kare ke samajavA chatAM utsUtra ele-ema aneka prakAre jJAnanI utkRSTa ( meATI ) AzAtanA thAya che. ( ene anusaratI bIjI paNa aneka AzAtanAe svayaM samajI levI. ) devanI azAtanA-zrIjinapratimAne vALA cI, kaLaza vagere athaDAvAthI, zvAsa lAgavAthI ke paherelAM kapaDAMnA cheDA vagere lAgavAthI devanI jaghanya AzAtanA thAya che; zarIra vagere azuddha chatAM pUjA karavI, pratimA nIce pADI devAM, e vagere madhyama ane zrIjinamUrtine paga, zleSma, 'ka, parasevA vagere lAgavAthI, mUrti bhAgavAthI ke avahelanA karavA vagerethI utkRSTa pa9. pR 357 mAM caityavandanAnA prakArAmAM AvasyakacUrNi vagerenA AdhAre je utkRSTa caityavandanA kahI che tene A vidhi che-ema samajavuM. matAMtare cAra ane pAMca namrutyuNuMvALI utkRSTa vandanA kahI che, te vamAnamAM e stutijoDhA pUrvaka karAya che te samajavI. 60. asvAdhyAya prakaraNu, AcAradIpa vageremAMthI svAdhyAyane niSiddhakALa jANI levA. Page #507 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 454 [ 0 saM. bhA0 1-10 r-gA0 62 AzAtanA thAya cheH athavA saMkhyAnI apekSAe zAstrokta jaghanya daza, madhyama cAlIza ane utkRSTa cArAthI, ema paNu devanI AzAtanAe A pramANe che-- bhAvAtha 66 " tambola pANa bhoaNu-vANaha thIbhoga sutraNa niTTUvaNaM / muttuccAraM jUaM, vajje jiNamaMdirassaMto ||1|| " ( pravacanasAro0dvAra- 37) zrI jinamaMdiramAM 1-taela khAvu, 2-pANI pIvu, 3-bhAjana karavuM, 4pagarakhAM paheravAM, pa-srIsevana karavuM, -zayana karavu, cha-thUMkavu` ke zleSma phUMkavu', 8-pezAma karavA, 9-jhADA karavA ane 10-jugAra khelaveA,e daza jaghanya azAtanAe avazya tajavI, '1 madhyama AzAtanAe (sa...Adha prakaraNa-devAdhidevAdhikAramAM) A pramANe kahI che-- putra-purInAmaM-vALa, vALA-maLa-sathaLathi-tavo / niSkrIyaLa ja khUba, khUbAvoca:-vihA / / " patttathIrAM vidu, pAyavasAraLa-pahavvavivAo / parihAso macchariA, sIhA saNa mAiparibhogo // 2 // satarIvisUlaLa, chattA-'sa-rIka-madhaLuM = 1 dharaNaM juvaIhiM saviyAra-hAsa khiDDappasaMgA ya // 3 // " " prathamuddosahigaLa-vatthabiLayUJaLAvittIr / ,, 77 so aNe yattaM, sacittadaviANa avimuaNaM || 4 || " " acittadaviavassa-gaNaM ca taha NegasADiattamavi / jiNadaMsaNe aNaMjali, jirNami diTThami a apUA (saMti tra ddhini . vUmA, rUtipAyAntara) l ahavA aNikakusumAi--pUaNaM taha aNAyarapatrittI / jiNapaDiNI anivAraNa, cehaadavtrassuvekkhaNamo ||6|| 46 saha sAmatthi uvANaha, puvtraM cidaNAipaDhaNaM ca / 33 ,, 66 ' jiNa bhavaNAiThiANaM, cAlIsAsAyaNA ee ||7|| " (gA0 248 thI 254) bhAvA-1. pezAba karavA, 2. jhADA karavA, 3. surApAna vagere pINAM pIvAM, 4. pANI pIvuM, 5. bheAjana karavuM, 6. zayana karavuM, 7. srosevana karavuM, 8. takheAla khAvuM, 9. thUka-zleSma phUMkavu, 10. jugAra khelavA, 11. zarIra-kapaDAM vageremAMthI jUe-mAMkaDa vagere vINA, 12. rAjakathAdi vikathAo (kharAba vAteA) karavI, 13. paga sAthe kahaeNDa AMdhIne ke palAMThI vALIne besavuM, 14. lAMbA--paheALA paga karIne besavu, 15. paraspara vivAda (kalaha) karavA, 16. mazkarI karavI, 17. matsara karavA, 18. maMdiranAM siMhAsana-pATa-pATalA Adi peAtAne mATe (aMgata kArya mAM) vAparavAM, 19. mAthAnA vALa oLavA vagere zarIranI gheAbhA karavI, 20. chatra (chatrI) dhAraNa karavuM, 21. hAthamAM khaDraga (zastra) rAkhavu, rara. mAthe mugaTa paherI rAkhave, ra3. peAtAne cAmara vi'jhAvavAM, 24. devAdArane maMdiramAMthI pakaDavA ke tyAM lAMghavA besavuM, 25. yuvatI (strIo)e sAthe Page #508 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 55 praha 3-dinacaryA-zrI jinamandirAdinI AzAtanAe ] vikArapUrvaka hasavuM bolavuM, 26. bhAMDa jevA halakA manuSyanA jevuM kharAba vartana karavuM, 27. sukhakeSa bAMdhyA vinA pUjana karavuM, 28. malina zarIra-vastra vagerethI pUjana karavuM, 29. manane pUjAmAM ekAgra nahi karatAM caMcaLa karavuM, 30. pupa vagere sacitta vastuo zarIre paherI rAkhavI, 31. paherelAM acitta AbharaNe vagere maMdire jatAM pahelAM ke tyAM gayA pachI kADhI nAkhavAM, 32. uttarAsaMga sAMdhAvALuM-phATeluM rAkhavuM ke muddala rAkhavuM ja nahi, 33. zrIjinapratimAnAM darzana thatAM be hAtha joDIne praNAma kare nahi, 34. zrIjinezvaranAM darzana karavA chatAM pUjA karavI nahi athavA te pUjA karavAnI saMpatti-sAmagrInI anukULatAM chatAM pUjA karavI nahi, 35. kharAba puSpa-caMdana-kesara vagerethI pUjana karavuM, 36. pUjAdi kAryo anAdarapUrvaka karavAM, 37. zrIjinezvaradevanA virodhIone (sAmarthya) chatAM) niMdAdi karatAM aTakAvavA nahi, 38. cityadravyane nAza thato hoya temAM pitAnuM sAmarthya ane adhikAra chatAM upekSA karavI, 39. pagarakhAM paheravAM, ane 40. dravya-pUjA bAkI chatAM pahelAMthI cityavandanAdi bhAvapUjA karavI. zrIjinamaMdirAdisthAnamAM e kAryo karavAthI e cAlIza madhyama AzAtanAo thAya che." ka, he' jhira 4i jAke yaM" to-mujAsTi, nAzrI paMktiA putaideg se nahera digaM . mota: vivaMtarA viramarr9 sAmai" , daMta1cchI22 naha23 galla24 nAsia25 siro26 sotta27 cchavINaM28 malaM // 1 // " chANI5 kappaDa dAli37 pappaDa 38 vaDIvissAraNaM nAsaNaM40 / 1 vighai43 terijhAvaja , aggisevaNa45 raMdhaNaM46 parikhaNaM47 nissihiAbhaMjaNaM48 // 2 // " " chatto48 vANaha50 sattha51 cAmara 52 maNo'yogatta5malbhaMgaNaM54 , saccitANamacAya55 cAyamajie56 diTThIino aMjalI57 / sADeguttarasaMgabhaMga58 mauDaM58 moli 90 siroseharaM 1 , huDDA12 jiMDuhageDDiAiramaNa 93 johAra64 bhaMDa kiyaM 65 // 3 // " "relA ghaio gi8 vivApAM vADhA pa7i0 , pAU71 pAyapasAraNaM72 puDapuDI73 paMkaM74 rajo75 mehuNaM76 / jUaM77 jemaNa78 gujjha78 vija80 vaNijaM81 sijaM82 jalaM83 majjaNaM84 , emAIamavajjakajjamujuo vajje jiNiMdAlae // 4 // " ( prava0sAro dvAra-38) bhAvArtha-"1. kapha-leSma vagere nAkhavuM, 2. jugAra vagere ramata ramavI, 3. kalaha kare, 61. anya graMthamAM trIjIne pagarakhAM paheravAM ane ogaNacAlIsamI AzAtanA chatI zakitae vAhanamAM besI maMdire javuM-ema artha karyo che, paNa mULa gAthAno "" ane "phavALardu zabda jotAM ane A artha ThIka jaNAya che. bahuta kahe te pramANu rAkho. Page #509 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 456 suka [dha0 sa0 bhA0 1-vi0 r-gA0 kara 4. dhanuSya-khANa vagere kaLAonA prayAsa karavA, 5. mukhamAMthI kAgaLA pheMkavA, 6. tala khAvu, 7. khAdheluM taela ogALIne 'phreMkavuM (dhUMkavuM), 8. gALA devI (asabhya khelavu), huM kazulikA eTale jhADA-pezAkha karavAM, 10. hAtha-paga vagere aMge dhAvAM, 11. kezane samAravA (ALavA), 12. nakha utAravA, 13. rUdhira (lAhI)nA chAMTA vagere pADavA, 14. sukhaDI ( mIThAi ) khAvI, 15, gaDagumaDa vagerenI saDelI cAmaDI phUMkavI, 16. auSadha vagerethI pittanI UlaTI karavI, 17. vamana karavuM, 18. paDI gayelA dAMta phekavA, 19. zarIranI vizrAmaNA ( dabAvavuM vagere sevA ) karAvavI, 20. gAya, bheMsa, khakarAM, gheDA vagere pazuonuM damana karavuM, 21. thI 28-dAMta, AMkha, nakha, gaMDasthala eTale gAla, nAka, mastaka, kAna ane cAmaDI-ema AThanA mela nAkhavA te ATha, 29. maMtra bhuta vagerene kamare karavAnA maMtra sAdhavA athavA rAyakArDsa vagerenI gupta maMtraNA karavI, 30. lagna-vivAhAdi kAryAMnA niNaeNya karavA paMcajJAti ke mahAjana rUpe bhegA thaI besavu, 31. peAtAnA vyApAra vagerenA lekha-dastAveja vagere karavA, 32. rAjyakAryAdinI vaheMcaNI karavI ke bhAgIdArAnA bhAga vaheMcavA, 33. peAtAnA dhana vagerenA bhaMDAra miMdaramAM karavA ( rAkhavAM ), 34. paga upara paga caDhAvIne vagere asabhya rItie besavu, 35 thI 39. chANAM, vasro, maganI dALa vagere anAja, pApaDa ane vaDI vavAM-ema pAMcanI pAMca, ( ahI arthopattidhI kerAM, cIbhaDAM vagere zAka, bIjI vastu ke lAkaDAM vagere sukavavAM-rAkhavAM te paNa AzAtanA samajavI ), 40. rAjA ke leNudAra vagerenA bhayathI gabhArA vageremAM satAi rahevu, 41. putra ke zrI AdinA viyeAgathI (AAkathI ) raDavu, 42. zrIkathA vagere vikadhAe karavI, 43. bANu ke zeraDInA keAtra ( vagere ) ghaDavA athavA 'svaccha' evA paNa pATha che tethI khANa vagere zasro ghaDavAM, 44. gAya-baLada vagere khAMdhavAM, rAkhavAM, 45. ThaMDIneAge agnithI tApavuM, 46. anAja rAMdhavuM' ( raseAi karavI ), 47. nANAM-ratna-sAnu vagerenI peAtAne svAthe parIkSA karavI, karAvavI. 48. vidhipUrvaka traNa nisihInuM pAlana nahi karavuM, 49. thI para-chatra, pagarakhAM, zasra ane cAmara e cArane maMdiramAM laI javAM. 53. pUrdi kAryomAM mananI ekAgratA na karavI. caMcaLatA karavI. 54. zarIre tela vagere cALavuM, 55. zarIra upara dhAraNa karelAM sacita puSpa vagerene paherI rAkhavAM. 56. hAra-viTI vagere dararAja paheravAnAM ghareNAM utArIne maMdire javuM (tema karavAthI ' ahA ! A dhama bhIkhArIAnA che' ema halakA leAkamAM dharmanI apabhrajanA thAya mATe AzAtanA ), 57. zrIjinezvaradevanuM darzana thatAM e hAtha joDIne praNAma na karavA, 58. eka sADI uttarAsaMga na rAkhavuM, ( agara sAMdhAvALu ke phATelu rAkhavuM), pa. mAthe mugaTa paherI rAkhavA, 60. maulI eTale mAtI vagerenA banAveleA 'pAgha' mastake paherI rAkhavA, 61. mastake puSpanA khuMpa ( zekhara ) karavA, 62. hADa-zarata ( zrIphaLa bhAMgavA vagerenI ) karavI, 63. daDA vagerenI ramata ramavI, 64. mAtA-pitAdi saMbadhIone ( paraspara bheTavuM ) jIhAra karavA, 65. khagalathI avAja karavA, puDapuDI vagADavI, ityAdi viTabhAMDa vagerenI jema kuceSTA karavI, 66. bIjAnA tiraskAra thAya tema khelavuM, 67. laheNu levA mATe tyAM esI lAMdhavuM ke devAdArane pakaDavA, 68. raNu eTale yuddha karavuM-mArAmArI karavI, 69. mAthAnA vALa vikhUTA karavA (meLavA), 70. pa`stikA eTale e DhIcaNu sAthe kahaeNDa khAMdhI oDI - Page #510 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 50 7-dinacaryA-zrI jinamaMdirAdinI AzAtanA ] 457 gaNuthI jema leAkasabhAmAM bese tema besavuM ( athavA palAMThI vALI esavuM), 71. page lAkaDAnI cAkhaDIo ( pAvaDIA ) paheravI, 72. svecchApUrvaka paga lAMmA-paheALA karI esavuM, 73. AnadanI khAtara pIpuDI ( sITI ) khajAvavI athavA page puDapuDI devarAvavI (pagacaMpI vagere karAvavu), 74. pAtAnA zarIra-hAtha-paga vagere dhAine kAdava karavA, 75. paga vagerene lAgelI raja (retI) sAph karavI, 76. maithuna ( srIsevana ) karavuM, 77. mastaka ke vajra vageremAMthI mAMkaDa-jU vagere vIvAM-mUkavAM, 78. bhAjana karavuM, 79. purUSaliMgane vikArI ( stabdha ) karavuM ( athavA 'kunta' pAThAntarathI ' dRSTiyuddha-vAgayuddha' vagere yuddha karavuM), 80. vaidyaka eTale davA auSadha karavuM, 81. vepAra ( kharIda vakare ) karavA, 82. zayyA pAtharIne sui rahevu, 83. pIvA mATe pANI rAkhavuM, pIvu` ke deharAsaranI paranALa vagerethI vaSaeNnu pANI jhIlavuM, ane 84. snAna karavuM 62 A 84 azAtanA jinamaMdiramAM vajra vI. ', caityavaMdana bahuASyamAM tA A pramANe pAMca ja AzAtanAo kahI che-- " jiNabhavaNaMmi avaNNA, pUyAI aNAyarora tahA bhogo' / dupaNihANaM 4 aNucia - vittI5 AsAyaNA paMca // 1 // " tattha anannAsAyaNa, palhatthia devapiTThidANaM ca / purapurI ga vacavatAra, luTTAsaLaseva(5) niLodde(no) rA." "nAsitAsivezo, gaddA taddA naimi mi jAmi 1 (6 19 . pUAi kuNai sumna, aNAyarAsAyaNA esA ||3 // " moLo tavotkArpha, jIto niSidde LAM / nANAiANa Ayassa, sAyaNaM to tamiha vajje // 4 // "rAmeLa ya joyeLa ya, moDheLa ya vRttikA maLovitI / dupaNihANaM bhaNNa, jiNavisae taM na kAyavvaM // 5 // dharaLa-25-baLa-vijjA, tibiMdhaLa-raMdhaLArUM viiiA / nAlI-vighna-bhinnAra, vaiz cayazuvinita ddA " * bhAvArtha -" zrIjinamaMdiramAM 1. avajJA karavI, 2. pUjA vageremAM anAdara karavA, 3. tamela Adi vastuonA bhAga karavA, khAvI, vAparavI, 4. manamAM duSTa saMkalpa-durdhyAna karavuM, tathA 5. anucita pravRtti karavI, e zrIjinamadiranI pAMca AzAtanAo che. temAM-payastikA= e paga kahaeNDa sAthe AdhIne ke palAMThI vALIne besavuM, pratimAne puDha thAya tema besavu, ubhA rahevu, pIpuDI ( sITI ) vagADavI, paga lAMbA-paheALA karIne besavu, tathA asabhyatApUrvaka esavuM, ityAdi ' avajJA ' nAmanI pahelI AzAtanA che; jevAM-tevAM kapaDAM paherIne, jema icchAmAM Ave tema, jayAre phAve tyAre ane zUnya citte anAdarapUrvaka pUjA vagere karavAthI khIjI ' anAdara ' nAmanI AzAtanA thAya che; takhela vagere vAparavAthI avazya jJAnAdi guNAnI prAptirUpa 'Aya' 62. trividha AzAtanAomAM jadhanya sakhyAmAM thADI chatAM meATI che ane tenA ja bheda-prabheda rUpa cAlIza ane corAzI che. vastutaH jadhanya dazamAM sadhaLI aMtagata thaI jAya che. 18 46 Page #511 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 458 [ dha. sa0 bhA0 1-vi 2-gA0 dar nuM=lAbhanuM 'zAtana'= nAza thAya che, mATe te 'bhAga' nAmanI trIjI AzAtanA karavI nahi; rAga, dveSa ke mAha (.ajJAna-mUDhatA ) thI dUSita manAvRttine dupraNidhAna kahevAya che, mATe jinezvara pratye te mananA ' dupraNidhAna' rUpa ceAthI AzAtanA vavI. vaLI laheNuM levA mATe tyAM besI laMghana (lAMghaNu) karavu, yuddha (mArAmArI-kalaha) karavu, zAdi kAraNe raDavu, rAjakathAdi vikathA karavI, gheADA-gAya vagere pazuone bAMdhavAM ( rAkhavAM ), rasAi karavI, gAlI devI, auSadha karavAM, vepAra karavA, e vagere 'anucita pravRtti ' nAmanI pAMcamI AzAtanA che e pAMceya AzAtanA zrIjinamaMdiramAM karavI nahiM, " AzAtanAonA parihAra mATe vadhAre zuM kahevuM ? atyaMta viSayAsakata ane tadna avirata devA paNa zrIjinamaMdirAdimAM AzAtanAone taje che. kahyuM che ke-- " phevaraEmi sevA, vittayavijJavimohi vicAr / J kacchardivi sama, dAnalikA vi naLaMti|| " (zravruti,0 224 ) bhAvA--"viSaya rUpI jherathI mujhAelA paNa devA kadI zrIjinama`diramAM apsarAo sAthe paNa hAsya, krIDA ke anucita bhASaNa vagere paNa karatA nathI." A jinamaMdiranI AzAtanAe mAtra gRhasthAne ja vavAnI che ema nathI, paraMtu sAdhuthI thavAnA saMbhava hoya te te sAdhuoe paNa vavI joie. kahyuM che ke-- 66 AsAyaNA u bhavabhamaNa-kAraNaM iya vibhAvi jaiNo / ,, malamaliNu (Na) tti na jiNa-maMdiraMmi nivasaMti ii samao // 1 // " ( prava0sAro0437) bhAvA -"jinezvaranI (ke maMdiramAM thatI) AzAtanAe saMsArabhramaNu karAvanArI jANIne sAdhue pAtAnAM zarIra, vastrAdi melathI malina hAvAne kAraNe jinama MdiramAM (caityavAdi prayAjana pUrNa thatAM vadhu) rahetA nathI, ema AgamamAM jaNAvyuM che." gurU tathA sthApanAcAya nI AzAtanAA-gurUnI AzAtanAo paNa jaghanyAdi bhede traNa prakAranI che. temAM-gurUne paga vagerenA sparza thavAthI teonI janya, zleSma ke thUMka vageraeNnA leza (chAMTA) paNa lAgavA vagerethI madhyama, ane gurUAjJA nahi pALavI, AjJAthI viparIta karavuM, kaThAra--apamAnajanaka zabdo kahevA, vagerethI utkRSTa AzAtanA thAya che. saMkhyAthI te tetrIza gurUvandana adhikAramAM kahevAze. sthApanAcAya (gurU)nI AzAtanA paNa traNa prakAranI che, temAM sthApanAcAryajIne vAraMvAra jyAM-tyAM pheravavAthI ane paga vagerenA sparza karavAthI jaghanya, jarIna upara (nIce) pADavAthI ane avajJA (anAdara)thI jema-tema padharAvavA vagerethI madhyama, tathA bhAMgavAthI yA mIjI kAI rItie paNa tenA nAza karavA vagerethI utkRSTa AzAtanA thAya che. AnA upalakSaNathI jJAnanAM upakaraNAnI jema darzananAM upakaraNA ane cAritranAM upakaraNAnI paNa AzAtanA vavI joie. kahyuM che ke-AvA bALAtina' arthAt 'sthApanAcAyajInA abhAve jJAna--darzana-cAritranAM upakaraNeAnI paNa sthApanA sthApI zakAya che.' mATe (evA uttama kAryaOmAM upayogI) AdhA (caravaLe!)--muhapatti-dAMDA-dAMDI vagere paNa jenAthI je je viSi-anuSThAnA vagere je Page #512 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pra0 3-dinacaryA-gurUnI ne sthApanAcAryanI AzAtanAe ] 459 je upayAga karavAnA hAya tenA te te pramANe ja upayAga karavA, khIjA' kAryomAM tenA upayoga karavAthI AzAtanA thAya che; mATe evI AzAtanAnA paNa tyAga karavA. mahAnizItha sUtramAM kahyuM che ke-avidvIpa nirbalanuttAiM vaddana TUMkuza yA mune stha" te arthAt " avidhipUrvIka (eTale jayAM na vAparavAnu... hAya tyAM) nivasana (cAlapaTTo), utarIya vasra (kapaDA vagere), rajoharaNa ( AdheA ), athavA daMDA vAparavAthI ' caturtha ' prAyazcitta lAge che. " AthI zrAvakeAe paNa caravaLA, muhapatti vagere upakaraNeAnA vidhipUrvaka upayega karavA ane pachI paNa jayAM-tyAM nahi mUkatAM niyata sthAne sa MbhALIne mUkavAM, kAraNa ke-(dhama sAdhanA paNa sAdhyanA upacArathI dhama rUpa kahyAM che, tenI avajJAthI) dha nI avajJA rUpa doSa (AzAtanA) lAge che. e AzAtanAomAM utsUtrabhASaNu, arihaMta-gurU AdinI avajJA, vagere mATI AzAtanAe che. tenAthI jIvanA anaMtasaMsAra thAya che, ana`takALa sa'sAramAM janma-maraNAdi karavAM paDe che." kahyu che ke" raghuttamAtALa, mohiLAto gaLatasaMsAro / pALacat vi dhIrA, mutaM tA na machaMti zA titthayarapatrayaNasuaM, AyariaM gaNaharaM mahaDDhIaM / 17 'r tathA AsAvato nahulo, baLatasaMsAriko hor / !! " ( vavezapala, gA0 422) bhAvA utsUtraprarUpakAne bAdhi ( samakti)neA nAza ane anaMtasaMsAra bhramaNa thAya che, mATe dhIra purUSo prANAnte paNa utsUtra vacana meAlatA nathI. (1)" tathA " tI kara, pravacana ( saMdha) zruta ( Agama ), AcAya, gaNadhara ane mahaddhika (eTale jJAnAdi guNeAthI meTA), emanI vAravAra AzAtanA karanArA anatasaMsArI thAya che. (ra) " e rItie devadravya, jJAnadravya, sAdhAraNudravya ane gurUdravyanA ke teonAM vastro, pAtrA vagerenA nAza karavAthI tathA sAmarthya ane tenI rakSA karavAnI peAtAnI javAkhadArI-adhikAra chatAM) nAza thavAmAM upekSA karavAthI mahA AzAtanA thAya che. zAstramAM kahyuM che ke-- 8 caijJadhvaniLAse, ziSAt vathayaLasa uDDAde / saMjaicautthabhaMge, mUlaggI bohilAbhassa // 1 // " (saMbodhama0 devAdhi0 050 201) bhASA....devadravyanA nAza, muninAM ghAta, tathA zAsananI apabhrAjanA karavAthI ane sAdhvInA caturtha vratane teADavAthI bAdhi( samakti) prAptinA mULamAM aMgArA mUkAya che ( anaMtakALa sudhI punaH prApta thatuM nathI. arthApattie jJAnadravyAdi dhArmika dravyAneA nAza, sAdhvIne ghAta ane sAdhunA cAthA vratanA bhaMga karavAthI paNa emaja samajavuM. ) temAM devadravyanu' bhakSaNa karavuM ke khIjI rItie tenA nAza thatA jANavA chatAM upekSA karavI, vagere caityadraSyanA nAza karavA kharAbara samajavu. danazuddhi prakaraNa vagere graMthAmAM paNa kahyu che ke " vaDgAM sAdA-paNaM ca no kudara mohigamareMgo / dhammaM ca sona yANa, ahavAbaddhAuo narae // 1 // " (saMbo0pra0 devAdhi0gA0 107) bhAvA--" je mUDhamativALA devadravya ke sAdhAraNudravyanuM dohana kare che ( tenAthI kamAya che) athavA tene droha ( nAza vagere) kare che, te dharmane jANatA nathI (arthAt buddhibhraSTa Page #513 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 460. | [ dha saM. bhA. 1-vi0 2-gAya dura thAya che), athavA te. narakanuM AyuSya bAMdhIne avazya narakamAM upaje che." temAM caitya(deva)dravya te prasiddha che ane sAdhAraNa dravya tene kahevAya che ke je maMdirane, pustakAdine (upAzrayane) ke ApattivALA zrAvakane uddhAra vagere karavA mATe RddhivALA zrAvake taraphathI ekaThuM thayeluM hoya. e be prakAranAM dravyone je nAza kare athavA tenAthI pite vyAja upajAve ke vyApAra karIne tene naphe pote khAya, te meha mUDha mativALe jIva dharma na jANe (arthAt dharmavimukha thAya) ke narakanuM AyuSya bAMdhIne narakamAM jAya. sAdhune aMge paNa kahyuM che ke " ceIadavvaviNAse, tadavvaviNAsaNe duvihabhee / sAhU uvikkhamANo, arNatasaMsArio bhnnio||1||" (saMbodhana devAdhi0gA0106) A gAthAne artha tenI TIkAmAM A pramANe che-"eka cityadravya eTale senuM, rUpuM, nANuM vagere ane bIjuM tadravya eTale be prakAranuM jinamaMdiranuM dravya, "eka navuM kharIda kareluM ane bIjuM junuM utareluM" maMdiranuM lAkaDuM, patthara, ITa vagere. athavA bIjI rItie ema paNa artha thAya che ke- eka thAMbhA, kuMbhie vagere mULadravya ane bIjuM chata vagere upa2nuM eTale uttaradravya" ema be prakAre, e baMne prakAranA devadravyano nAza thavA chatAM, ema artha samajavo. bIjI rItie paNa artha thAya che ke-eka svapakSa eTale sAdharmika (zrAvakAdi) varga ane parapakSa eTale vidharmika leka, ema be pakSa dvArA upara jaNAvyuM te dareka prakAranuM devadravya (arthAt dhana ke maMdiranI cIjo) nAza thatuM hoya, tyAre zrAvaka te zuM, paNa sarvasAvadya tyAga karanArA sAdhu paNa upekSA kare, upadeza vagere dvArA tene roke nahi (rakSA kare nahi), te tene anaMtasaMsArI kahyo che." prazna-pApa vyApArane mana, vacana ane kAyAthI karavA, karAvavA ane anumodavAne tyAga karanAra sAdhune devadravyanI rakSA karavAno adhikAra vyAjabI kema gaNAya? uttara-tamArA kahevA pramANe sAdhune rAjA vagerenI pAsethI Adeza (AjJA) karIne ghara, gAma vagere navuM bheguM karavAthI doSa bhale lAge ! paNa kaI yathAbhadrika (sarala pariNAmI dharmarUcivALA) vagere manuSyae pahelAM ApeluM hoya ke bIjI rItie ekaThuM thayeluM hoya tevuM devadravya nAza pAmatuM hoya tyAre rakSA karanArA sAdhune tenAM paccakkhANamAM kaI harakata-hAni thatI nathI; UlaTuM jinAjJAnA pAlanathI dhamanuM poSaNa thAya che. Ane aMge kahyuM che ke " ropa-vephagA, sittaLei ja maLavA laggaMtassa u jaINo, tigaraNasohi kahaM nu bhave ? // 1 // " mawA vimAsA, jo dAru sarSa vize ! ___ tassa na hoi visohI, aha koI harijja eAiM // 2 // " " tattha karaMtu uveha, sA. jA bhaNiA u tigrnnvisohii| sA ya na hoi abhattI, tassa ya tamhA nivArijjA // 3 // " " savvatthAmeNa tahiM, saMgheNa ya hoi laggiavvaM tu / sacarittacarittINa ya, savvehiM hoi kajaM tu // 4 // " (paJcakalpabhASya.) Page #514 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pra0 3-dinacarcA- dhruvadravyU a Mgenu zrAvakanuM katavya ] 41 bhAvA -- ziSya prazna kare che ke-caityAnAM kSetrA-suvarNa -gAme pazuo ( pattharA ) vagerenI saMbhALamAM paDelA sAdhune (saMyamamAM) mana, vacana ane kAyAnI zuddhi kema rahe ? uttaramAM kahe che ke--AmAM ekAMta nathI, svayaM e vastuonI mAgaNI kare te sAdhune ( saMyamanI ) trikaraNa zuddhi na rahe, paNu kAi enuM haraNa karatu. heAya tyAre paNa * te viSayamAM upekSA karavI e trikaraNa zuddhi che'-ema jee kahe che te ( vastutaH ) trikaraNa zuddhi nathI paNa devanI abhikata che; mATe devadravyanuM haraNa ke durvyaya karanArane aTakAvavA joie. sAdhu hAya ke gRhastha, sarva kAinuM devadravyanA nAza thatA aTakAvavA te kartavya che; mATe sarva upAyA ( baLa ) pUrvaka te viSayamAM zrIsade nAza thaneA aTakAvavA prayatna karavA joIe.'' kahyuM paNa che ke-- arrai giNhittu, bhuMjae jo u dei sAhUNaM / ' so ANAaNavatthaM, pAvaha liMto vi diMto vi // 1 // " ( vyavahArabhASya ) bhAvArtha - devadravyane grahaNa karIne svayaM bhakSaNa kare ( AjIvikA calAve) ane sAdhuene (tenAthI AhArAdi ) Ape, te lenAra denAra anene jinAjJAnA bhaga thAya che tathA anavasthA ( te de|SanI paraMparA rUpa ) doSanA teeA bhAgI bane che; arthAt ' jinAjJAbhaMga ane anavasthA' e e dveSA teone lAge che. " ( mATe sAdhu paNu devadravyanI rakSA karavAmAM javAbadAra che.) devadravyanuM bhakSaNa ( nAza ), ane rakSaNa tathA vRddhi karavAnuM anukrame phaLa kahyu che kejinnpvynnvutttthikrN, pamAvagaM nANadaMsaNaguNANaM / bhakto jiNadavvaM, anaMtasaMsArio hoi || 1 || " (zrA0di0 kR0gA0 142 ) << bhAvArtha - devadravya hAya te caitya banAvavAM, bharAvavAM, tene saMbhALavAM, mahApUjA ke satkAra vagere kAryo karavAM, ityAdi khanI zake, tyAM prAyaH sAdhuonuM paNu Agamana thavAthI teonAM vyAkhyAnazravaNa vagere dvArA zrIjainazAsananI vRddhi (unnati) thAya, ane tethI jJAna, darzana ane cAritraguNAnI prabhAvanA paNa thAya. AvA upakArI pazu devadravyanuM bhakSaNa ( nAza ) kara nArI anatasa sArI thAya che. " PS6 jiNapatrayaNavuDhikaraM, pabhAvagaM nANadaMsaNaguNANaM / 11 rakkhato jiNadavvaM, parittasaMsArio hoi ||1|| (zrA.vitjha., 10 242) bhAvA" upara kahyA pramANe zrIjinazAsananI unnati ane jJAnAdi guNNAnI prabhAvanA karanArA devadravyanI rakSA karanArA alpasaMsArI thAya che. ( thADA bhavAmAM mekSe jAya che. ) " jiNapatrayaNavuDhikaraM, pabhAvagaM nANaMsaNaguNANaM / ' (6 ' na(yu)daMto nirA, tithayAM rU nIvo zA" (bhAviTM, 50 244) bhAvA--" te zrI jinazAsananI vRddhi ane jJAna-danAdi guNNAnI prabhAvanA karanArA devadravyanI sArI rItie rakSA tathA nyAyapUrvaka vRddhine karanArA jIva tIthaMkarapaNAne pAme che. " devadravyanI vRddhi paNa kaikubyApAra vinA sandhyavahAra vagerethI ja karavI, tenuM kAraNa kahyuM che ke-- - 63. zrAvakanA sarve vyavahAranI zuddhinuM mULa * nyAyApArjita dravya ' che, tema dhama vyavahAranI zuddhitu mULa pazu ucita upAyothI ekaThuM thayelu. devadravya, jJAnadravya vagere che. sAdhupaNAnI rakSA ane vRddhimAM nirdoSa d Page #515 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 462 46 jiNavara ANArahiaM, vaddhAraMtA vi vi jiNadavvaM / ,, buDuMti bhavasasudde, mUDhA moheNa annANI ||1|| " ( saMbodhapra0 devAdhi0gA0 102 ) bhAvAtha. keTalAka mAhathI mUDha ajJAnI jIvA jina AjJAvirUddha ( anyAya, anIti vagere avyavahArU mAge ) devadravyane vadhAravA chatAM paNa saMsArasamudramAM khUDe che. " keTalAka zAstrakAronuM thana teA ema che ke -' anyadhamI Ane devadravya dhIrI, badale vadhu ki MmatanuM ghareNuM ( thApaNu )laine paNa vadhAre vyAja laI devadravyanI vRddhi karavI te paNa vyAjabI nathI, ' kAraNa ke-samyaktva( sati )nI TIkA vageremAM sakAza zrAvakanI kathAmAM tevA niSedha che. [dha sa. bhA. 1vi ra-gA. kara tathA (tImALA vagere) mALA paheravA vageremAM paNa je ( uchAmaNIthI ) khelavAmAM Ave te devadravya gaNAya, mATe tu ApI devuM joie, vilae ApavAthI devadravyanA upabhoga karyo gaNAya ane tethI upara kahyA te doSo lAge, jeonI tatkAla ApavAnI zakti nahAya temaNe saMgha samakSa pakhavADIyu -mahinA vage2e spaSTa muddata nakkI karIne te muddata pahelAM ApI devuM. muddata pramANe nahi ApavAthI paNa devadravyane upabhoga karavAnA upara kahyA te dveSe| lAge che. eTaluja nahi, deva mATenAM vAjIMtro paNa gurUnI ke saMghanI AgaLa nahi vagADavAM, keTalAka AcAryAM ema mAne che ke-khAsa kAraNe savizeSa bhADuM ApIne vaparAya. kahyuM che ke " murchA viLA niLALa, havagaranuM samarittasAduM | no vAvAdda mUDho, niyaMNe sau va jhuddio aa' bhAvA--je mUDha jinezvarAnAM cAmara-chatra-kaLaza vagerene mUlya ( bhADuM-nakarA ) ApyA vinA peAtAnA kAryomAM vApare che, te du:khI thAya che. " mUlya ( nakarA ) ApIne paNa pAtAne nAme vAparatAM, kei vastu kadAca bhAMgI--tUTI jAya teA peAtAnA dravyathI te navuM manAvarAvIne (agara sArUM samarAvIne) pAchu' soMpavuM. vaLI peAtAnA dIpaka mAtra devadarzana pUratA ja zrIjinamaMdiramAM lAvyA hoya te te ma MdiramAM lAvavA chatAM devanA dIpaka gaNAtA nathI, pUjAne uddezIne deva AgaLa mUkayA hAya tA te deva dIpaka manAya che, kAraNa ke A viSayamAM pariNAmanI pradhAnatA che. (devane arpaNa karelu devanu kahevAya' ) e devadravyane aMge ucitAnucitapaNuM jaNAvyu, tema jJAnadravyane a Mge paNa samajI levuM. jJAna mATe sAdhuone ApelA kAgaLa, pAnAM vagere paNa zrAvake peAtAnA upayAgamAM vAparavAM nahi, temaja sAdhu-sAdhvInAM muhapatti vagere paNa zrAvake vAparavAM vyAjabI nathI. [ upA. kahyuM che ke" vruttikAsaLAsuM, maLe chaLanAmu muhanAd / jabhogi apuNa, vatthAisu devadavva vva // 1 // " ( zrAddhajItakalpa) bhAvAtha-" evA che ke-gurUnAM (sAdhu-sAdhvInAM) mudghapatti, Asana vagerenA parabhAga karavAthI AhAranI jema dharmanI rakSA ane vRddhimAM paNa nirdoSa dravya ja lAbhaprada che. ajJAnabhAvathI, adhika paDatA pApabhayathI ke parigrahasanAthI je je dhArmika dravyo anucita mAge bhegAM thAya chete vastutaH guNAnAM vikAsaka manatAM nathI. mATe zAsravacaneAnI samajapUrvaka lAbha vagerene cheDIne, ucita upAyAthI dhArmi ka dravyenu rakSaNa ane vRddhi karanArAone tItha''karanAmakama' upArjana thAya- ema samajavuM. Page #516 -------------------------------------------------------------------------- ________________ E - pra dinacaryA legassa' sUtranA artha ] 463 (vAparavAthI) " bhinamAsa prAyazcita Ave, tathA teonAM AhAra-pANI ane Adi zabdathI vastra vagere vAparavAthI tathA "vikramAditya rAjAnI jema keIe sAdhunI nizrAvALAM ( sAdhune mATe nizcita) karelAM suvarNa vagere vAparavAthI, anukrame gurU-laghu vagere nIce pramANe prAyazcita Ave che, jaLa vAparavAthI "cha-laghu,' anna-AhAra vAparavAthI "caturgara, vastra vagere vAparavAthI cha-laghu ane suvarNAdi vAparavAthI "cha-gurU vagere, AthI nakkI thayuM ke-gurUdravya be prakAranuM che-"eka teone vAparavAnAM vastra-pAtra-AhAra-pANI vagere bhegadravya ane bIjuM teonI pUjAdi prasaMgoe gRhastha bheTa kareluM hovAthI zrAvake pAse ekaThuM thayeluM senAmahera vagere." (ahIM bhinna mAsa, caturlaghu-gurU, cha laghu-gurU" ItyAdi prAyazcitanA sAMketika-pAribhASika zabda che.) ethI nizcita thayuM ke e baMne prakAranuM paNa gurUdravya zrAvake vAparavuM nahi. ] sAdhAraNadravya paNa je zrIsaMghe vAparavA ApeluM hoya te ja zrAvakane pitAne arthe vAparI zakAya, mATe zrAvake mukhyatayA pitAnA dhanane sAdhAraNa khAtAmAM ja arpaNa karavuM e uttama che, kAraNa ke- sAdhAraNa khAte arpaNa kareluM sarva dharmakAryomAM upayegI bane che. zrAvake dharmamAge vAparavA mATe nakakI kareluM dhana paNa juduM ja vAparavuM, pitAne aMge karAtA bhajana, dAna vagere kAryomAM bheguM vAparavuM nahi, tema karavAthI spaSTa rItie dhArmika dravya bhagavyAne deSa lAge ja che. AthI jeo tIrthayAtrAdimAM bhejana-gADAbhADA (relvakharce ) vageremAM thatA pitAnA aMgenA kharcane dharmAdAmAM vAparavA mATe nakkI karelA dravyamAMthI kADhe che (vApare che), te mUDha AtmAonI gati samajAtI nathI, arthAt dugati ja thAya. udyApana (ujamaNuM) vagere paNa je kaI potAnA nAmathI meTA ADaMbarathI kare, te loke tenI prazaMsA-anumodanA kare ane temAM devadravya, jJAnadravya ke sAdhAraNudravyanI aneka vastuo vaparAtAM tenuM bhADuM (nakare) vyAjabI rItie Ape nahi athavA alpa mAtra Ape, te te te khAtAnI dhArmika vastuone upayoga karIne pitAnI prazaMsA vadhAravAthI tene spaSTa deSa lAge. ( mATe pUrNa-vyAjabI nakare Apo ane potAnI prazaMsAne uddeza nahi rAkhatAM zrInazAsananI prabhAvanAne ja udeza rAkhavo.) bIjA keIe dhArmika kAryomAM kharcavA mATe seMpeluM dhana paNa vAparatI veLAe vahivaTakartA Adi kArya karanAre tenA mAlikanA nAmanI jAherAta pUrvaka vAparavuM joIe ane je sAmudAyika (TIpathI-kharaDAthI) bheguM thayeluM hoya te tene tema jAhera karIne vAparavuM joIe, nahi te vahivaTakartAne puNyane badale te dhananI ceArIne doSa lAge che. e rItie aMta samaye pitA vagere saMbaMdhoonI pAchaLa je dharmAdA (kharcavAnuM) kahevAya che, tene paNa maranAra sAvadhAna hoya tevI avasthAmAM gurU Adi saMghanI sAkSIe ema jAhera karavuM ke-tamAre nimitte ATalA ( amuka) divase-mahinAomAM ATaluM ( amuka) dhana vagere dharmamAge vAparIzuM tenI tame anumodanA karo, vagere bImArane saMbhaLAvavuM ane tenA avasAna bAda kahyA pramANe sarva leke jANe tema tene jaladI maranAranA nAmathI ja vAparavuM. amAridravya (jIvadayA-kheDAMDhAra-pakSIonA dANuM vagerenuM) te devanA upagamAM paNa vAparavuM nahi, (kAraNa ke tema karavAthI te jIvane cArA-pANIne aMtarAya thAya ane tethI aMta Page #517 -------------------------------------------------------------------------- ________________ -- - -- --- - 464 [ dha8 saM0 bhA. 1-vi0 gA 62 rAyakarmane baMdha tathA te jene bacAvI na zakAya tethI hiMsAne roSa paNa lAge.) ema sarva dharmakAryomAM AzAtanA TALavA mATe vivekIoe viveka rAkhavo joIe. (vastutaH niSpakSapAtapaNe-madhyasthapaNe vartavAthI ja lAbha che, kAraNa ke-rAga-dveSAdi ke lebha-mUcha-ajJAnapakSapAta AdithI karAtI sArI pravRtti paNa anucita che, dareka pravRttimAM A rahasya samajavuM) e pramANe "AzAtanAnA parihAra rUpa mUla bAsaThamI gAthAnuM prathama pAda varNavyuM'. have "potAnI zakti pramANe ucita pravRtti karavI'-e bIjA pAdanuM varNana kare che. A mANasa pitAnI saMpatti, zakti ke yogyatA pramANe kAryo kare che te kAryo temAM AdarapAtra bane che ane zaktithI vizeSa ke ochA pramANamAM kare che te te zobhAspada temaja pitAne ke parane lAbhakartA thatAM nathI, mATe ahIM jaNAve che ke-catya saMbaMdhI kAryo piotAnI zaktine anusAre karavAM, jevAM ke maMdirane pradeza sApha rAkha, arthAt maMdiranI AjubAjune ke uparane bhAga bhIMte, chata, zikharo, kamAne, parasALa, bahAranA maMDapa vagere sApha karavAM, tathA maMdiranI bhUmi (nIronuM taLIyuM) vagere pramArjana karavuM (sApha karavuM); pUjA mATenI sAmagrI vasAvavI; zrIjinapratimAo tathA parika vagerene nirmaLa banAvavAM, arthAta-opa-UTakaNuM karAvavA vagerethI vizeSa nimaLa karavAM; suMdara 64 aMgaracanA, dIvAnI rozanI vagerethI zobhA karavI; akSata, naivedya vagere rakSaNa karavA gya vastune sAcavavI, caMdana, kesara, dhUpa, ghI vagere uttama jAtinI vastuone saMgraha kare, devadravyAdinI ugharANImAM udyama rAkhave, devadravya vyavasthita sthale mUkavuM; tenI Avaka-jAvaka temaja upaja- kharcane hisAba spaSTa rAkhave, arthAta nAmuM cokkhuM rAkhavuM, jyAre tene jyAM upayoga kare jarUrI hoya tyAre tyAre tyAM tene upayega vivekathI kare; pUjArI vagere nekare (uttama svabhAvanA, sArA pagArathI saMtoSa pAme tema) rAkhavA vagere dareka kAryonI ciMtA karavI: arthAta zakti pramANe te kAryo karavAM e gRhasthane (zrAvakane) vizeSa dharma che. ahIM tAtparya e che ke-upara jaNAvyAM te paikI dhana parivAra, karo vagere dvArA karI zakAya tevAM te te kAryo karavA-karAvavA rUpa zrI jinamaMdiranI ciMtA (saMbhALa) karavI te dhanADhone sahelI che, ane sAmAnya zrAvakone pitAnI jAtamahenatathI ke kuTuMbanA mANasethI thaI zake tevAM kAryo rUpa sevA-saMbhALa karavI sahelI che, dhana ke nekare AdithI karavA jevI saMbhALa teone duSkara che. mATe jenuM je kAryamAM jeTaluM sAmarthya heya, teNe te te kAryo pitAnA sAmarthyane chUpAvyA sivAya zakitane anusAra vizeSa pramANamAM karavAM. temAM paNa sva95 (thoDA ja ) samayamAM thaI zake tevAM kAryo bIja nisiha kahyA pahelAM ja karavAM ane vizeSa vakhata lAge tevAM kAryo pitAnI anukuLatA mujaba yathAsamaye pAchaLathI paNa karavAmAM vAMdho nathI. vastutaH gRhasthapaNunI A ja sAcI kamANI (sAra) che. kahyuM che ke - te nA = vinA, te sAmu ja joDhA 64. aMgaracanA tathA dIpakanI rezanIne aMge mohaptA mATe anucita vastuo vAparavAne vyavahAra hAnikara che. bhagavaMtanI AjJAne bhaMga karIne karAtA keI paNa kAryamAM lAbhane badale hAni thAya che. vastutattva samajavA chatAM, jinAjJAnI viruddha kArya tyAre ja thAya che jyAre bhaktine badale mohanuM jora, vadhu hoya ! mohanA pariNAma jina-AjJAno cheda ane bhaktinA pariNAma tenuM pAlana karAvanArA che. Page #518 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pra0 3-hinacaryA-dhArmika dravyamA viveka jinamaMdiranuM aucitya] 45. sA buddhI porisaM taM ca, devakajjeNa jaM ve||1||" bhAvArtha-"te ja jJAna che, te ja vijJAna che, te ja kaLA-kauzalya che, teja buddhi tathA te ja purUSArtha (baLa) che, ke je parama tAraka zrIjinezvaradevanA kAryomAM vaparAya." prAcIna zrIjinamaMdirone uddhAra karavAmAM te ghaNuM ja phaLa jaNAvyuM che. kahyuM che ke " appA uddhario cia, uddhario taha ya tehi niavNso| anne a bhavvasattA, aNumoaMtA u jiNabhavaNaM // 1 // " " khavi nIAgo, uccAgoraM ca baMdhisaM tehiM / kugaipaho nivio, sugaipaho ajjio teNa (ya tahA) // 2 // " " ihalogaMmi sukittI, supurisamaggo a desio hoi / annesiM bhavvANaM, jiNabhavaNaM udaraMteNaM // 3 // " "sijhaMti keI teNeva, bhaveNa siddha(iMda)ttaNaM ca pArviti / iMdasamA kei puNo, surasukkhaM aNubhaveUNaM // 4 // " (zA0i , gA202 thI 20%) bhAvArtha-"jeoe zrIjinamaMdirane uddhAra karyo. temaNe vastutaH te pitAnA AtmAne, pitAnA vaMzane, ane tenI anumodanA karatA bIjA bhavya AtmAone paNa uddhAra karyo samaja. teoe zrIjinamaMdiranA jirNoddhArathI nirgotra khapAvIne uccagetrane baMdha karyo ane durgatine mArga pUre karIne sadgatine mArga prApta karyo. zrIjinamaMdirane jirNoddhAra karanAranI A lekamAM nirmaLa kIti vadhe che ane teoe bIjA bhavya AtmAone purUSane mArga batAvyA che. (eTale ke-pUrvakALe "zrIaSTApada vagere tIrthone uddhAra karAvanArA zrIsagara cakravatInA putra vageree tIrthoddhAra-jirNoddhAra karanArA prAcIna satparUSano mArga bIja bhavya AtmAone batAvyuM che. tAtparya ke-bIjA AtmAo temane jirNoddhAra karAvele joIne pite paNa kare che.) zrIjinamaMdirane jirNoddhAra karAvanAra kaI puNyAtmA te ja bhAvamAM sarvakane teDI siddhigatimAM jAya che, ke svarganA Indra bane che, te kaI Indra samAna addhivALA (sAmAnika deva) thaIne devasukhone bhegavIne (manuSyapaNe uttama kulamAM janma pAmIne) siddhigatine pAme che." e pramANe dharmazALA (pauSadhazALA-upAzraya), guru ane jJAna vagerenAM kAryonI cintAmAM paNa zakitane anusAra udyama rAkhavo, zakti pramANe te kAryo saMbhALavAM; kAraNa ke-deva-gurU-jJAna vagerenI cintA (saMbhALa-sevA) karavAne dharma zrAvakane ja che, bIjAne nathI. mATe zrAvakoe ja te cittA (saMbhALa) karavAnI hoya che. A mUla gAthAnA "ucita pravRtti aMzanuM varNana karyuM. have "vinayapUrvaka gurUnI pAse paccakkhANa karavuM te kahe che. upara mujaba zrIjinapUjA vagere karyA pachI, je sAdhu munirAja devadarzana ke snAtra mahAtsavAdinA darzana mATe zrIjinamaMdire AvelA hoya ane dharmopadeza ApavA tyAM rokAyelA hoya, te tyAM (jinamaMdira), nahi te teo jyAM hoya te upAzraya-dharmazALAdi sthAne jaIne, tyAM paNa zrIjinamaMdiranI jema "traNa vAra nisihI, pAMca abhigama vagere yathAyogya vidhipUrvaka praveza para Page #519 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 46ra [dha saM. bhA. ?-vi rgA dura karIne gurU eTale dharmAcArya (vagere sAdhu)nI samIpamAM jai vinayapUrvaka-vandanAdi karIne dha dezanA sAMbhaLavA pahelAM ke pachI paccakrRkhANa levuM (karavuM). ahIM 'samIpamAM' eTale sAr3a traNa hAtha dUra-tenA avagrahuM (maryAdA)nI bahAra, ane 'vinayapUrvaka' eTale AnI pachI kahIzuM te vandena vagere (vidhi) vinaya' karIne, pachI devasAkSIe karyuM... hAya te athavA tethI vadhAre (mATu) paccakkhANa punaH gurUnI sAkSIe karavuM-ema samajavu. AtmasAkSIe, devasAkSIe ane gurUsAkSIe-paccaklRkhANa karavAnuM hAvAthI gurU pAse paNa te avazya karavuM joie. kahyu che ke" kalyANyAnuM cavAsIttat, jyoti gurusAnnim / 17 vizeSeNAtha gRhNAti, dharmo'sau gurusAkSikam // 1 // bhAvA--" pahelAM je karyuM" hAya te agara tethI vizeSa paccaklRkhANu gurUmahArAjanI sAkSI e grahaNu karavuM, kAraNa ke-gurUsAkSIe dharma karavAnA che," gurUsAkSIe karavAthI paccakkhANanA pariNAma (adhyavasAyA)mAM dRDhatA thAya che, kruvilo chu So arthAt 'gurUsAkSIe dharma karavA'-e zrIjina AjJAnu pAlana thAya che, gurUmahArAjanA mukhanAM vacana sAMbhaLavAthI pragaTa thatA zubha AzayathI kSayApazama adhika thAya che tathA te kSayApazamatho te te guNA (paccakkhANAdi)nI adhika prApti thAya che; ema uttarAttara ghaNA lAbha thAya che. zrAvakaprajJaptimAM kahyuM che ke "saMtaMmi vi riLAme, zukSmajIvavajJaLami jJa cuLo / 77 tA bALAgaLa, amaravalovasama-vRddhI lA "L bhAvArtha- pariNAma haiAvA chatAM, gurUnI sAkSIe te te dhama (paccaklRkhANAdri) karavAthI tenA pariNAmamAM dRDhatA thAya che, zrIjinAjJAnuM pAlana thAya che tathA tethI karmonA kSayeApazcama thAya che ane e jJApazamathI te te dhanI (pariNAmeAnI) vRddhi thAya che." mATe paccakrUkhANunI jema bIjA paNa niyame gurUnA yoga hAya tA gurUsAkSIe karavA. // iti caityavandana adhikAra // Page #520 -------------------------------------------------------------------------- ________________ guruvandana adhikAra pratyAkhyAna vinayapUrvaka karavuM-ema kahyuM, vinaya gurune vandana vagere karavAthI thAya che. mATe have guruvandananuM svarUpa kahe chegurUvandananA traNa prakAre che. pheTAvadana, (chabha) bhavandana ane dvAdazAvavandana, kahyuM che ke " guruvaMdaNamaha tivihaM, taM phiTTA 1 chobha 2 bArasAvattaM 3 / siranamaNAisu paDhama, puNNakhamAsamaNadugi biiaN||1||" " taiaM tu chaMdaNaduge, tattha miho AimaM sayalasaMdhe / vIraM tu haMsa ya, paTTiA 2 sapheDyuM tu zA" (vajanamAdhyamUjI ) bhAvAtha-"gurUvandana traNa prakAre thAya che. eka phiTTAvandana, bIju cho (the) bhavandana ane trIjuM dvAdazAvattavandana. temAnuM paheluM mastaka vagere namAvavAthI, bIjuM (pAMceya aMgathI) pUrNa be khamAsamaNa devAthI ane trIjuM be vaMdana (vAMdaNuM) devAthI thAya che. temAM paNa paheluM sakala zrIsaMghane paraspara, bIjuM sAdhu-sAdhvIone ane trIjuM pada (AcArya-upAdhyAya-gaNa-prava rtaka-sthavira vagere padavIra)ne karAya che. (emAM eTaluM vizeSa che ke-phiTTAvandana, sAdhue sarva sAdhuone, sAdhvIe sarva sAdhuo tathA sAdhvIone, zrAvake sarva sAdhu-sAdhvI tathA zrAvakazrAvikAone ane zrAvikAe paNa te cAreyane karavAnuM che. chelabhavandana, sAdhue vaDila sAdhune, sAdhvIe sarva sAdhuone tathA vaDila sAvIne, zrAvake sarva sAdhuone ane zrAvikAe sarva sAdhuene, sAdhvIone karavAnuM che. dvAdazAvavandana te sAdhuo, sAdhvIo, zrAvako tathA zrAvikAo, sarvee mAtra padasthAne ja karavAnuM che, te paNa apadastha sAdhuoe sarva padone tathA padasthAe vaDila padasthAne karavAnuM che. 5) jemaNe pratikramaNa gurUnI pAse na karyuM hoya temaNe vidhipUrvaka bRhada (dvAdazAvatta) vandana karavuM joIe. tene vidhi gurUvaMdanamULa bhASyamAM A pramANe kahyuM che rUriyA-majusso , vidya-kutti-velA-DhoghaM .. -yAmA-vaMga, saMva-va choma-jusaMgo za" " phariyA-ciMtA-putti, vaMja-ri-vaidrA-hocI vaMja-vImA-koma-vivapuraso-sunnAgo IrzA (jA. 28-) bhAvArtha-"A gAthAne bhAvArtha tyAM kahe che ke-pahelAM IriyAvahi paDikakamsi (pR. 349 jaNAvyA pramANe) "kusumiNa dusumiNane kAusagga ekase ke ekaso ATha zvAsozvAsapramANa karo 65. A dvAdazAvattavandana AjakAla to zrAvaka-zrAvikAone pauSadhamAM rAI-muhapati (laghu pratikramaNa) rUpe tathA caturvidha zrIsaMghamAM comAsI-saMvatsarInA khAmaNAM rUpe pravRtimAM jovAmAM Ave che. sAdhu-sAdhvIomAM paNa te khAsa nahivata jovAya che. dararoja padasthAne paNa bahudhA bhavandana karavAnI cAlu prakRti pramAdamUlaka che. vidhi paNa AnAthI vartamAnamAM TUke jovAya che. Page #521 -------------------------------------------------------------------------- ________________ na ka ra . -- - [ dha saM. bhA. 1-vi. 2-gAdura pachI jagaciMtAmaNathI jaya vIyarAya." sudhI cityavandana karavuM; pachI Adeza mAgI rAI-muhapatti paDilehavI ane be vAMdaNuM devAM; pachI "cchA viThTha mavana nA mArouM?" ema Adeza mAgI "ka je rAga vagere kahI "vavavavava va vagere kahI rAI AlecanA karavI; (A AlocanA ahIM laghu pratikamaNurUpa che) pachI be vAMdaNAM devAM rAI abhuThThiothI gurune khamAvavA, pharI be vAMdaNa devAM; pachI paccakhANane Adeza mAgI paccakkhANa karavuM, pachI cAra khamAsamaNapUrvaka "mAvAna vagere bhavaMdana karavuM; ane chevaTe sajhAyanA be Adezo mAgI svAdhyAyadhyAna karavuM (sajhAya karavI); ahIM dareka Adeza mAgatAM pahelAM khamAsamaNa ane Adeza maLyA pachI vagere vidhi yathAyogya samajI le; A dvAdazAva vandanarUpa laghu rAIpratikramaNa jANavuM. (1) sAMje paNa khamAsamaNapUrvaka IriyAvahi0 pratikramaNa karI, khamA daI Adeza mAgI caityavandana karavuM, pachI khamA daI Adeza mAgIne devasi-muhapatti paDilehavI, upara be vAMdaNa devAM; pachI rivaravA vagere paccakkhANa karavuM; pharI be vAMdaNuM daI, chA, saMdira mA revasiva go?' ema Adeza mAgI, lo e helo '-Avyarata vi' kahI, devasika AcanA karavI (A AlecanArUpa devasika laghumatikramaNa jANavuM); pachI be vAMdaNa daI, Adeza mAgI, devasia abhuThThiothI gurUne khamAvavA pachI cAra khamAsamaNapUrvaka makavA zuM vagere cAra chobhavandana karavA Adeza mAgIne cAra lega sane devasika prAyazcitane kAussagna kare ane chevaTe sajhAyanA be Adeze mAgI sajhAya kahevI, sAMjanuM pratikramaNa mAMDalImAM nahi karanAre pratikramaNa karyA pahelAM A vidhi kara." ahIM paNa dareka Adeza pahelAM "khamAsamaNuM ane pachI "Iccha" vagere bolavAnuM svayameva samajI levuM. A dvAdazAvavandanamAM ke eka aThThANuM sthAne (karaNIya) A pramANe kahyAM che " muhaNaMtayadehAva-ssaesu paNavIsa huMti ptte| chaTThANachaguruvayaNA, chacca guNA huMti nAyavvA // 1 // " " ahigAriNo ya paMca ya, iyare paMceva paMca AharaNA / __ego'vaggaha paMcA-bhihANa paMceca paDisehA // 2 // " "gAnAthapatittI, to vIra rajadRA. chaddosA aDanauaM-ThANasayaM vaMdaNe hoi // 3 // " (pra0sAgA093 thI 95) bhAvArtha-"pacIsa muhapattinAM sthAne, pacIsa zarIranAM sthAne, pacIsa Avazyaka (karNa), ziSya gurUne pUchavAnA cha prazno, gurUe ApavAnA cha uttara, gurUvandanathI thatA cha guNe, vandana karAvavAmAM adhikArI pAMca vandanIya, anadhikArI pAMca avandanIya, gurUvandananAM pAMca udAharaNe, eka avagraha, gurUvandananAM pAMca nAme, vandana kayI vakhate na karavuM te pAMca niSedha, guranI tetrIsa 66. bhASyamAM 492 kahyAM che, temAM A 188 uparAMta 226 akSare, 58 pade, cAra vaMdanadAtA, cAra vaMdana nahi karanArA, vaMdananA aniSedharU5 cAra sthAne, savAra-sAMja be vidhi, eka sthApanA, avagraha ekane badale be, ema 226.58+4+4+4+2+1+1=300 vadhAre gaNuM ahIM kahelA vandana denAranA cha deze tyAM gaNyA nathI, te ochA karatAM 294 sthAno tyAM vadhAre kahyAM che. Page #522 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pra0 3-dinacaryA-gurUvandanamAM muhupatti paDilehuvAnA vidhi ] 49 AzAtanAo, gurUvandananA khatrIsa dASA, vandenanAM ATha kAraNeA ane vandananA cha dASA; ema kula 198 viSayA anukrame kahIzuM." temAM prathama muhapattinAM 25 sthAno nIce pramANe che-- dipiDileha egA, papphoDA tinni tinni aMtariA / avavoDA volA, nava nava muddapatti vaLavIsA 46 // " bhAvArtha- eka TipaDilehaNA, traNa traNa maLIne cha prasphATaka ane traNa traNane AMtare nava afADA tathA nava khADA maLI pacIsa sthAnA muhupattinAM che." ( kamuhapattinuM paDilehaNu beThA beThA e DhIMcaNa ubhA rAkhIne tenI vacce e hAtha rAkhIne utkaTa (addhara) Asane karavu; temAM pahelAM STi paDilehaNA'=peAtAnI dRSTi sAme muhapatti kInArIvALA e cheDAthI be hAthe tarjanI ane aMguThAthI paheALI pakaDIne dRSTithI jovI; jIva Adi hAya tA jayAthI yogya sthale mUkavuM; te pachI jamaNA hAthavALuM pAsu DAbA hAtha upara pheravavuM, arthAt DAkhA hAthavALA cheDA jamaNA ane jamaNA hAthavALA cheDA DAkhA hAthe pakaDIne punaH khIjuM pAsu dRSTithI tapAsavuM; ema be pAsAM dRSTithI tapAsavAM te dRSTipaDilehaNA kahevAya che. te pachI 'cha prasphoTaka'=(pADA) karavA (Ane 'purima' paNa kahyA che,) dRSTiDilehaNAmAM e hAthe paheALI pakaDelI muhapattinA DAbA hAthe pakaDelA cheDA traNa vAra nacAvavAuMcA-nIcA halAvavA, te pahelA traNa prasphoTaka ane pharIthI muhapattinuM pAsuM pheravIne dRSTithI joIne jamaNA hAthavALA cheDA pUrvanI jema traNa vAra nacAvavA, te bIjA traNa prasphATaka, ema cha prasphaTika jANuvA. pravacanasArAddhAramAM mAtra sAmAnyathI 'prasphATana karavA' ema kahyuM che, 'DAkhA-- jamaNA hAthavALA cheDA' ityAdi kahyuM nathI. bhASyamAM Ane 'urdhva prasphATaka' kahyA che. have nava ak khADA' ane 'nava pachelRADA'=prasphoTaka pachI muhapattine DAbA kAMDA upara lAvI, be paDa thAya tema vaccethI kInArIvALeA bhAga jamaNA hAthe ane khIjI bAjunA kInArI vinAnA bhAga DAbA hAthe pakaDavA; ema be paDa karIne be hAthe evI pakaDavI ke dRSTi sAme Ave; pachI muhapattinA gaDIvALA bhAga jamaNA hAthanI cAra AMgaLInAM traNa AMtarAMmAM aMguThAnI sahAyathI traNa bhAge bharAvI (dabAvI) khAkInA bhAga nIce laTakatA rahe tema pakaDavI; Ane vadhUTaka' kahevAya che; ema traNu vadhUTaka karavAM (pravacanasArIdvAramAM e vaTaka kahyAM che.); pachI e jamaNA hAthe pakaDelI dhUTakavALI muhapatti vaDe e DhIMcaNu vacce savaLA lAMbA karelA DAbA hAtha upara hAthane aDake nahi tema traNa vAra nacAvavA pUrvaka muhapattine hathelIthI upara kANI sudhI lAvavI, te pahelA 'traNa a`ADA' kahevAya che; pachI kANI taraphathI hAthane traNa vAra sparza karavApUrvaka muhapattine hathelI tarapha nIce lAvavI tene 'traNa paY=ADA' kahevAya che; punaH pahelAMnI jema hathelIthI aMdaranA bhAgamAM kANI sudhI laI jatAM khIjA traNa kUkhADA ane tyAMthI bahAra hathelI tarapha laI jatAM khIjA traNa pa'khADA thAya che; punaH trIjI vAra kANI taraph lai jatAM trIjA traNu akUkhADA ane keANIthI hathelI tarapha laI jatAM trIjA traNa pADA thAya che; ema akkhADA pachI parRkhADA ane pakRkhADA pachI akUkhADA ekabIjAne AMtare thAya che. mAtra bheda 67. A vivecana graMthamAM nathI, chatAM ahI jarUrI jANIne lakhyuM che. Page #523 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 470 [ dha0 sa'0 bhA0 1-vi0 r-gA0 kara e che ke-zarUAta akhADAthI thAya che ane akkhADAmAM muhapatti hAthane sparze nahi tema addhara nacAvIne hathelIthI kANI tarapha lai javAya che. tethI UlaTu pakRkhADA traNa chellA thAya che tathA temAM muhapattinA hAthane sparza thAya tema pramA vApUrvaka kANI taraphathI hathelI tarapha laI javAya che, mATe pakSeADAne bhASyamAM pramAnA paNa kahelI che). ahIM muhapattinI viziSTatA hAvAthI e pacIsa muhapattinAM sthAna kahevAya che. e sthAnAmAM mananI sthiratA mATe ciMtavavAnA 'muhapattinA 25 mAla' nIce pramANe che-- " muttasthatattavikI, haMsaLamotinuM ja rApatinaM 4 / devAItattatiMga, tahaya adevAitattatigaM ||1|| , " nANAitigaM taha ta - vvirAhaNA tinni gutcidaMDatigaM / ia muhaNaMta gapaDile - haNAi kamaso vicitijA // 2 // ,, bhAvArtha- TTipaDilehaNA karatAM * sUtra-arthatattva karI sahyuM!' ema citavuM te eka; pahelA traNa urdhva prasphoTaka karatAM 'darzanametrika = samakitamehanIya, mizramehanIya, mithyAtvameAhanIya parihar!' e traNa; bIjA prasphaTikamAM 'rAgatrika' eTale kAmarAga-sneharAgadRSTirAga parihar!' e traNa; pachI pahelA traNu akUkhADAmAM * devAditrika' eTale 8 ' sudeva, sugurU ane sudharma AdarUM !' e traNa; pahelA traNa pakSeADAmAM 'adevAdi trika' eTale ' kudeva, kugurU ane kudharma riharM !' e traNu; bIjA traNa pADAmAM 'tenI virAdhanA' eTale ' virAdhanA, danavirAdhanA ane cAritravirAdhanA pariharUM!' e traNa; trIjA traNu akkhADAmAM 'traNa gupti' eTale 'maneAgupti, vacanagupti ane kAyagupti AdarM!' e traNa; ane trIjA traNa parUkhADAmAM 'traNa daMDa' eTale 'maneAdaDa, vacanadaMDa ane kAyadaDa pariharUM !' e traNa; ema kula pacIsa sthAne pacIsa khela citavavA; gurUvandvananAM 16 dvArA paikI muhapattinAM pacIsa sthAnanArUpa A paheluM dvAra kahyuM. have 'dehanAM pacIsa sthAnakA' rUpa bIjuM dvAra kahevAya che. " pAyAhiNeNa tia tia, bAhusu sIse muhe a hiae a / jJAna piTThI huMti cauro, cha pAe dehapaNavIsA ||1|| " . bhAvA --" pradakSiNAnA krame ' e bhujAo, mastaka, mukha ane hRdaya ' e pAMca sthAnAmAM traNa traNa maLI pattara, pIThe cAra ane pageAmAM cha- ema dehapaDilehaNAnAM pacIsa sthAnake che. pravacanasArAdvAra gAthA 97 nI TIkAmAM kahyu che ke-zarIrapaDilehaNAnAM e pacosa sthAnA purUSane AzrIne jANavAM. strIone teA DhAMkavA ceAgya aMgeA kapaDAthI DhAMkI rAkhavAnAM hAvAthI - e hAtha, eka mukha ane e paga' e pAMcanAM traNa traNa maLI pa'dara sthAnA ja che. ' mastakanAM traNa, hRdayanAM traNa ane khabhAnAM cAra ' ema daza sthAneA tene echAM jANavAM. ( A pacIsa sthAnAna vidhi A 6 pramANe che. muhapattinAM pacIsa sthAnAmAM chellA traNa parUkhADA karyA pachI, jamaNA hAthamAM dhUTaka karelI muhapatti vaDe ja pahelAM DAbI hatheLInA ( pAchaLanA ) madhya bhAga, ( tathA khAjunA) jamaNA ane DAbeA bhAga, e traNane anukrame pramAvAthI vAmabhUjAnI 68. A vidhi vandenasUtranI vyAkhyAmAM kahevAze, chatAM ahI jarUrI mAnIne lakhyuM che. Page #524 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - - - - ------ -- -- pra0 3-dinacaryA-"gurUvandanamAM muhapatti paDilehavAna vidhi ] 471 traNa pramArjIna (paDilehaNa), pachI jamaNA hAthanI jema DAbA hAthamAM muhapattine vadhUTaka karIne tenAthI jamaNI hatheLIne (pAchaLane) madhya, jamaNe ane DAbe ema traNa bhAgane pramArjavA rUpa jamaNI bhujAnI traNa pramArjanA, te pachI vadhUTaka belI nAkhIne, be paDavALI muhapattine be hAthathI be cheDe pakaDIne mastaka (lalATa)ne madhya, jamaNuM ane DAbA bhAgane pramAjavAthI mastakanI traNa pramArjanAo, pachI e ja krame mukha (haTha pAse)nA madhya, jamaNuM ane DAbA bhAgane pramArjatAM mukhanI traNa pramAjanAo, ane e ja krame hRdayanA madhya, jamaNa ane DAbA bhAgane pramArjatAM hRdayanI traNa pramArjanAo thAya che. ema pAMca trikanI paMdara pramArjanAo karyA pachI muhapattine vadhUTakathI jamaNe hAthamAM pakaDIne, jamaNe khabhe pAchaLanA vAMsAnA bhAga sahita paDilehavAthI eka jamaNA khabhAnI; e ja pramANe DAbA hAthamAM muhapattine pakaDIne DAbe khabhe pAchaLanA bhAga sahita pramAjavAthI bIjI DAbA khabhAnI; pachI te ja DAbA hAthamAM pakaDelI mehapattithI jamaNa kakSA (bagalanI nIce )nA pAchaLanA bhAgane paDilehavAthI trIjI jamaNI kakSAnI ane jamaNA hAthamAM muhapatti pakaDIne DAbI kakSAne bhAga paDilehavAthI cAthI DAbI kakSAnI, ema be be pIThanI maLI cAra pramArjanAo gaNAya che. pachI sAdhue AghAthI ane zrAvake caravaLAthI pahelAM jamaNA paganA (DhIMcaNathI nIcenA) madhya, jamaNa ane DAbA bhAgene pramAjavAthI traNa jamaNu paganI, ane te ja rItie DAbA pagane madhya, jamaNe ane DAbe bhAga pramArjatAM traNa DAbA paganI pramAjanAo thAya che; ema kula aMganI pacIsa pramArjanAo karAya che. (pravacanasAroddhAranI TIkAmAM paganI pramArjanAo paNa muhapattithI karavAnI kahI che, paNa AjakAla tema karAtuM nathI; sarvatra evA-caravaLAthI karavAne vyavahAra jovAmAM Ave che.) pahelAM jaNAvyA pramANe pacIsamAM strIone paMdara ane sAdhvIne mastaka khulluM rAkhavAnuM vidhAna hovAthI mastakanI traNa gaNatAM aDhAra pramArjanAo thaI zake che, ema zrIjJAnavimalasUrikRta bhASanA TabAmAM jaNAvyuM che; bhASyanI avacUrI ke pravacanasAradvAramAM e spaSTIkaraNa nathI. AmAM paNa ciMtavavAnA pacIsa bela A pramANe che- " dA vagara, maya-soma-chA ja ninA bhuajualaM pehato, sIse apasatthalesatigaM // 1 // " " gAravatigaM ca vayaNe, uri sallatigaM kasAyacau piDhe / payajugi chajjIvavahaM, taNupehAe vi jANamiNaM // 2 // " bhAvArtha-"anukrame DAbI hatheLInI pAchaLa pramArjanA vakhate "hAsya, rati, arati pAraharUM!" e traNa jamaNunI prArthanAmAM 'bhaya, zeka, durgacchA pariharU!" e traNa; ema hAsyAdiSakanA tyAganuM ciMtavana karavuM. mastake pramArjanA karatAM "kRSNalezyA, nIlalesyA, kApatalezyA pariharUM!' e traNa aprazasta lezyAonA tyAganuM ciMtavana, ane mukhane pramArjatAM "rasagArava, RddhigArava, zAtAgArava pariharUM!" e traNa belanuM ciMtana karavuM. pachI pIThanI (tathA kakSAnI maLI) cAra pramArjanAmAM anukrame "krodha, mAna, mAyA, lobha pariharUM!' ema ciMtavavuM ane be pagenI pramAnAmAM "pRthvIkAya, apUkAya, teukAyanI rakSA karUM!' tathA Page #525 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 472 [ dha saM0 bhA. 1-vi0 ra-gA0 62 vAyukAya, vanaspatikAya, trasakAyanI jayaNuM karUM!"--ema ciMtana karavuM. A pacIsa bele aMganA kahevAya che, ahIM aMganI mukhyatA gaNI tene aMgapaDilehaNuM ane aMganA bele kahyA che. (A muhapatti paDilehaNAne vidhi gurUgamathI jANIne te pramANe karavA udyama kare, paDilehaNuM sAmAnya anuSThAna nathI, temAM ciMtana karavAnA pacAsa belenuM svarUpa khyAlamAM letAM spaSTa jaNAya tevuM che ke e AtmazuddhinuM parama kAraNa che.) zAstramAM paNa kahyuM che ke - " jaivi paDilehaNAe, heU jiarakvaNaM jiNAyA ya / tavi rUpaM mAna-nijhaM(jaM) tatye muLI viMti za" bhAvArtha-"je ke paDilehaNanA kAraNe sAmAnya rItie te jIvarakSA ane jinAjJAnuM pAlana che, te paNa te mana rUpI mAMkaDAne vaza karavA mATe che-ema zrI jinezvaradeve kahe che." mATe ja rAtrinA samaye paNa muhapatti paDilehavAnuM vyAjabI ja che. A pacIsa aMgapaDilehaNAnuM bIjuM dvAra kahyuM. have "pacIsa Avazyaka rUpa trIjuM dvAra kahe che-- suboLa bAgAyuM, zivAjo(H) vArasAvavuM ! , paraM zanivAmAM zA" (bAvani.-2202) bhAvArtha-"kRtikarma=gurU vandanamAM "be avanamana, eka yathAjAta, bAra AvartI, cAra mastaka, traNa gupti, be praveza ane eka niSkamaNu"--ema pacIsa Avazyaka che." temAM thanAra =pitAnI vandana karavAnI IcchA pragaTa rUpe jaNAvavA mATe "chAmi yamatamane! vaMrika kALajhAda nirAribApa"=he zremAzramaNa ! huM mArI zaktipUrvaka niSpA5paNe Apane vandana karavAne IcchuM chuM."--ema kahetI vakhate "mastaka sAthe kaTithI uparanA bhAganuM zarIra paNa kAMIka namAvavuM" te "avanata', be vandanamAM be vAra karavAthI be jANavAM. kathAkAta'="janmanI jema." ene bhAvArtha e che ke-janma be prakAre gaNAya che. eka mAtAnI kukSithI nIkaLavuM te manuSyarUpe pahele ane saMsAranI mAyA rUpI strInI kukSithI nIkaLIne sAdhu banavuM te dIkSArUpe bIje, te bane vAte jevI hoya tevI AkRtio gurUvandana vakhate paNa karavI, arthAt janma vakhate be hAtha mastake lAgelA hoya che, tema vandana karatAM paNa be hAtha mastake lagADavArUpa karasaMpuTa-aMjali karavI ane dIkSA letAM elapado-ogho ane muhapatti" traNa ja upakAraNe hoya che tema vandanamAM paNa te traNa ja rAkhavAM. Ane "yathA jAta" kahevAya che. A hetuthI rajoharaNadine paNa kaI kaI zAstramAM "yathAjAta' nAmathI oLakhAvyAM che. kahyuM che ke " paMra gadAvAvA, ropa tava jayada.. doorga-ni-nirikara-kubaruM tada ra puruSo zA " bhAvAtha-"pAMca (upakaraNo) "yathA jAta che. eka cilapaTTo (kaTivae), bIjuM jeharaNa (e), trIjuM-cAthuM unanuM ane sutarAu be niSadyA (AjakAla oghA upara viMTAtAM sutarAu nizathiyuM ane UnanuM eghArIyuM) ane pAMcamI mukhavastrikA." 69. A Avazyaka spaSTa samajAya te mATe mULa graMtha karatAM kaIka vistRta lakhyAM che. Page #526 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 43 ba0 3-dinacaryA-gurUvandanane vidhi : rapa Avazyake ] ema calapaTTo, rajoharaNa ane muhapatti e traNa "yathAjAta che. ahIM janmanI jema "yathA jAta" thaIne karavAnuM mATe vandanane paNa "yathA jAta" kahevAya, ema (mastake hAthanI aMjali tathA traNa upakaraNe sivAya tyAga te) be vandananuM bheguM "eka yathA jAta" jANavuM. gurUvandana karatAM, gurUnA caraNomAM tathA pitAnA mastake hAthe sparzavArUpa ceSTA karavA, tene "Ava" kahevAya che. te "ado kA ane sattA che! navA ' pade latI vakhate karAya che. temAM pahelAM traNa babbe akSaronAM che, mATe tene pahelo akSara belatAM be hathelIo uMdhI karIne dazeya AMgaLIthI saMpUrNa gurUnA caraNe (eghA upara ke caravaLA-muDapatti upara) ane bIjo akSara bolatAM be hathelIo sAthe dazeya AMgaLI savaLI (mukha sanmukha) karIne lalATe sparza karavo, ema "gora e be akSaronA uccAranuM eka, "+" e be akSare belatAM paNa e ja pramANe be hathelIo-AMgaLIo sahita gurUcaraNe ane mastake lagADavAthI bIjuM, ane " ' e be akSaro bolatAM paNa te ja pramANe karatAM trIjuM Avarta thAya. A traNeya Avarte pachI "pATha bolatAM gurUcaraNe (evA upara) mastakane lagADavuM lalATathI sparza karo. pachI "jJAne e traNa paikI pahele akSara bolatAM pUrvanI jema hathelIo gurUcaraNe ( evA upara) sparzavI, pachI turta ja savaLI karI lalATa tarapha laI jatAM bIjo akSara bolatAM vacce ja sahaja aTakAvavI ane trIjo akSara belatI vakhate lalATe pavI; ema A traNa akSaranuM cothuM Avarta thAya che. pAMcamA AvartamAM "aaf" e traNa akSaronA uccAra vakhate, ane chaThThA AvartamAM "baM=ne !" e traNa akSare uccAratAM paNa e ja rIte karavuM. A thuM, pAMcamuM ane chaDuM-Avata traNa traNa akSaronA uccAravALuM che. tethI te traNa AvartAmAM eTaluM vizeSa che ke-traNamAMne vacce akSara bolatAM lalATa tarapha laI javAtI hathelIone savaLI hRdaya AgaLa-vacce ja sahaja aTakA vavI. eka vandanamAM che ane baMnenAM maLI kula A bAra AvartI thAya che. ( chaThThA Avarta pachI, vAmi mAsano pATha belatAM paNa "saMjANanI jema mastaka gurUcaraNa (ghA) upara lagADavuM) pachI " rakSara =cAra zira' arthAt be be vakhata mastaka namAvavArUpa ziSya ane gurUnI kriyA" temAM jJAti nAmo resiva vakIma pATha belatAM ziSya gurUcaraNe saMpUrNa mastaka namAve te eka "ziSyanuM zira, tathA vandanasUtranA arthamAM kahIzuM te gurUnA uttara paikI "ganavi lAIna tuja bolatAM gurU paNa ziSyane kAMIka mastaka namAve te eka "gurUnuM zira,' ema gurU-ziSyanAM maLI eka vandananAM be ane be vandananAM "cAra zira0 jANavAM. trigupta gurUvandanamAM mana, vacana ane kAyAnI ekAgratA' rUpa traNa gupti. arthAta vandana karatAM mananI ekAgratA, vacanathI vandanasUtranA pAThane akhalita-zuddha uccAra, ane kAyAthI avanata-yathA jAta-Avarta-zirSa vagerenuM saMpUrNa AcaraNa ema mana, vacana ane kAyAne vandana sivAyanA anya vyApAramAMthI rokavAM te "traNa gupta' samajavAM. " kura=gurUnA AsanathI cAreya dizAmAM sADA traNa hAtha sudhInI jagyAne "gurUne ava 70. keTalAka AcAryonA mate "saMgharSa ane "ttama rahamAlama devamaM be pAThe bolatAM eka vandanamAM be vakhata ziSya pitAnuM mastaka gurUcaraNe lagADe, te be vandananAM cAra jANavAM. Page #527 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 44 [ dha0 saM0 bhA0 1-vi0 2-gA0 kara graha' kahevAya che, ziSya e avagrahanI bahAra-dUra rahIne vinaya karavAnA kahyo che ane zArIrika sevA, vandana vagere karavA AjJA mAgIne avagrahamAM pesavAnuM kahyuM che. e niyama pramANe upara jaNAvyAM te AvartI (karatAM gurUcaraNeAmAM mastakanA spa) mATe avagrahamAM javuM jarUrI che, mATe anujJALa me nizaa'=mane mita (sADA traNa hAthapramANa) avagrahamAM pravezanI AjJA ApA !' ema rajA mAgI, 'nisIddI' kahIne praveza kare ane tyAM ahA, kAya vagerethI karavAnAM cha Avarto pUNu thatAM 'AstitrApa' pATha melatAM bahAra nIkaLe. ema Avarto mATe gurUnA avagrahamAM e vandanAmAM be vakhata pesavuM te 'e praveza' jANavA. 'va nimaLa' avagrahamAMthI bahAra nIkaLavuM te 'niSkramaNa' kahevAya che. pahelA vandenanAM cha Avarto pUrNa karI Aslima' pATha khelatAM avagrahanI bahAra nIkaLe te eka niSkramaNa jANu. khIjA vandenamAM nIkaLavAnu nahi hovAthI 'bAvallikAr' pATha paNa khelAtA nathI, sampUrNa vandana sudhI avagrahamAM ja rahevAnu che, mATe praveza e ane niSkramaNa eka ja kahyu che. jo ke khIjI vandana pUrNa thayA pachI khahAra nIkaLavAnuM hovA chatAM te niSkramaNa' vandanane mATe nahi hAvAthI vandana--AvazyakamAM gaNAtu nathI. ema e avanata, eka yathAjAta, khAra AvatA, cAra ziSa, traNa gupta, e praveza ane eka niSkramaNa maLI 'pacIsa Avazyaka' nAmanuM gurUvandananuM trIjuM dvAra kahyuM. have ziSye gurUne prazno pUchavA rUpa cha sthAnakA kahe che. 46 icchA ya aNunnavaNA, avvAbAhaM ca jatta javaNA ya / varAhakhAmaNA via, vaMdaNadAyassa chaTTANA // 1 // 99 (1.mAro0-12 ) bhAvAtha "IcchA, anujJA, avyAkhAdhA, sayamayAtrA, samAdhi tathA aparAdhanI kSamA mAgavI-e chane aMge te te pAThathI ziSya prazna kare, te ziSyanAM cha sthAnarUpa gurUvaMdananu ceAthuM dvAra samajavu." e praznonA gurU uttara Ape te 'cha gurUvacane' A pramANe che- chaMdeNa'NujANAmi, tahatti turbhapi vaTTae evaM / 66 ahama khAmi tumaM, AlAvA baMdaNarihassa // 1 // " (navasAro0-202) bhAvA - 1-jevI icchA, 2-anujJA Apu' chu, 3-tema ja che, 4-tane paNa vate che ?, 5-e ja pramANe che ane 6-huM paNa tamAne khamAvuM chuM, ema gurUnA uttarA jANavA. ziSyagurUnA A prazno ane uttarAnu vizeSa svarUpa cAlu adhikAramAM ja AgaLa vandenasUtranI vyAkhyAmAM te te sthAne kahevAze. have gurUvandana karavAthI thatA 'cha guNA' kahe che. " viNayovayAra mANassa -bhaMjaNA pUaNA gurujaNassa / titrANa ya ANA, suadhammArAhaNA'kiriA // 1 // " (prava.sArI-200) LC bhAvA -- 1-vinayApacAra, ra-mAnanA bhaMga, 3-gurunI pUjA, 4-jinAjJAnuM pAlana, 5- zrutadharmAMnI ArAdhanA ane 6-aMte meAkSa, e 'cha guNA guruvandanathI thAya che." temAM eka vinaye pacAra=vinaya e ja upacAra' te rUpa bhikativazeSa, arthAt guruvaMdanathI vinayarUpa bhakita thAya che, bIjo peAtAnu abhimAna nAza pAme che, trIjo abhimAna rahita AtmAe vinItabhAve vandana karavAthI 'gurujanAnI suMdara pUjA (sevA)' thAya che, cAthA dharmanuM mULa Page #528 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pra0 3-dinacaryA-gurUvandanamAM AcAryAdi pAMca vadanIyanuM svarUpa ] 435 vinaya che mATe mekSAthIe vinaya karavo e zrIjinezvaranI AjJAnuM pAlana thAya che, pAMcame jJAnIne vandana karavAthI jJAnanI pUjArUpa zrutajJAnanI pArAdhanAne lAbha thAya che tathA chaThTho anukrame kevalajJAnAdi guNe prApta karI cheDA kALamAM ja sarva kriyAnA nAza rUpa "akriyA eTale mokSa thAya che. e guruvandanathI thatA cha guNenuM chaTakuM dvAra kahyuM. have sAtamuM kahe che ke " vArika kavansAi, pavitti there taheva rAgi yufe jirma, sAyance nirAi za"(AvasAra ra0-22) bhAvArtha-"AcArya, upAdhyAya, pravartaka, sthavira ane ratnAdhika -e pAMcane karmanI nirA karavA mATe vadana karavuM." AcArya vagerenuM svarUpa (AvaniryuktimAM) TUMkANamAM kahyuM che ke vaMvihaMgAthA, vAramA ta pamADaMtA . vAyA raMsaMtA, gAriyA te yuvaMti " " bArasaMgo jiNakkhAo sajjhAo kahio buhehiM / - taM uvaisaMti tamhA, ujjhAyA teNa vuccaMti // 1001 // " " tavalaMnamaNuM, vo kona tatya taM vA (du) ni, sAttio pavI 3 2004o" " zikhA gro, parivAvAri tyeluM jo jattha sIyai jaI, saMtabalo taM thiraM kuNai // 1207 // " bhAvArtha-"jJAnAcAra, darzanacAra, cAritrAcAra, tapAcAra ane vIryAcAra,-e pAMca AcArenuM pAlana karanArA, anya jIne e pAMca AcAronA upadeza vaDe prakAza karanArA ane paDilehaNAdi kriyAo dvArA e AcAronuM pAlana karIne dekhADanArA hovAthI "AcArya kahevAya che, (AcAyaMnA 36 guNe 36 prakAre zAstramAM kahyA che te paNa saMbodha prakaraNadithI jANavA) zrIjinezvare arthathI kahelAM ane gaNadhara bhagavaMtarUpa buddhoe (jJAnIoe) sUtrarUpe racelAM zrIbAra aMgo. ke je svAdhyAya kahevAya che, tene upadeza (paThana-pAThana) karanArA-karAvanArA 'upAdhyAya kahevAya che. 'tapa, saMyama vagerenI ArAdhanAmAM arthAt je AtmA je ArAdhanAne mATe yogya hoya, te AtmAne te te ArAdhanAmAM pravartAve () ane je ArAdhanAmAM je ayogya (azakata) hiya tene temAMthI reke, ema gaNanI (sAdhu samudAyanI) saMbhALa karanArAne "pravartaka " kahyA che. pravartake ArAdhanAmAM joDelA je sAdhuo chatI zaktie paNa temAM pramAda kare, teone te ArAdhanAmAM punaH sthira karanArA (joDanArA) 9"sthavire" kahevAya che. (4)" ahIM vandanIyamAM "gaNAvachedakIne gaNyA nathI, to paNa cAryAdinI jema gacachane upakAraka hovAthI teone paNa vandanIyamAM gaNavA. Ava0 niyuktamAM kahyuM che ke 71. sthaviranA traNa prakAre che. samavAyAMga nAmanA cothA aMga sudhInA sutra-arthane, jANanArA jJAnasthavira dIkSA paryAya vIsa varSanA ke tethI vadhu hoya teo "paryAyasthavira ane janmathI sI-tera ke vadhu varSanI uMmaravALA hoya teo "vayasthavira' kahevAya che, Page #529 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 476 [ 10 saM0 bhA. 1-vi0 2-gA0 6ra " uddhAvaNA pahAvaNa, khittovahimaggaNAsu avisAI / suttatthatadubhayaviU, gaNavaccho eriso hoi // 1 // " (gA01195 vRtti) bhAvArtha-"sUtra, artha ane taMdubhaya (sUtrArtha -e traNeya prakAre zratanA jANu-gItArtha, sarva gaNune (sAdhusamudAyane) mATe kSetra (vasati), upAdhi (vaAdi), tathA AhAra Adi saMyamamAM upagI sarva sAmagrI meLavavA mATe satata vihAra karanArA (pharanArA) ane vAraMvAra parizrama karavA chatAM jarAya viSAdane (nirUtsAhane) nahi karanArA, evA gaNAvacachedaka kahevAya che. (AnI TIkAmAM gaNavachedakane sthaviranI sAthe gaNyA che, ane bhASyanI avasUrImAM ratnAdhikane ja gaNuvacchedaka kahyA che.) e AcArya vagere paryAyathI nyUna hoya to paNa vandanIya che. pAMcamA cAritra paryAyathI je adhika hoya (moTA hoya) te badhA ratnAdhika kahevAya, evA ratnAdhikane paNa sAdhue vandana karavuM. (zrAvakane te sarva sAdhu vadanIya che.) AvazyakacUrNa mAM anya AcAryonA mate ema paNa kahyuM che ke-"ane juna mati-annI li no tAvo sAthannio so vaMdeavvo, rAyaNio nAma jo nANa-dasaNa-caraNa-sAhaNesu suTTha payao tti // " uttara artha0) artha-" bIjA paNa je tathAvidha ratnAdhika hoya temane vandana karavuM. ratnAdhika eTale je jJAna, darzana ane cAritranI sAdhanAmAM suMdara prayatnavAna haya." (tAparya ke-te nhAnA heya te paNa vandana karavuM) e "pAMca vandanIya rUpara gurUvaMdananuM sAtamuM dvAra kahyuM. have AThamA dvArathI pAMca "avanIyanuM svarUpa kahe che. " viNa gogo, phopha taheva saMsA . ___ ahachaMdo vi a ee, avaMdaNijjA jiNamayaMmi ||1||"(sNvodhn gurvadhilagA08) bhAvArtha-"pAsandha, avasagna, kuzIla, saMsakta ane yathAIda-e pAMca prakAranA sAdhune jaina AgamamAM avandanIya kahyA che." temAM pAsasthAnuM svarUpa A pramANe che-jJAnAdi guNonI pAse ( bAjumAM) rahe (arthAt jenAmAM vAstavika jJAnAdi guNa na hoya) te "pArtharatha, athavA mithyAtva vagere karmabaMdhanAM kAraNarUpa "rA' (baMdha)mAM rahe (2me) te "rArA' A bannene 'pAsantha" kahevAya che. " so vAra viho, save rese ja dora nAthavo. ___ savvaMmi nANadaMsaNa-caraNANaM jo u pAsammi // 1 // " " tema ja sabhyo, sinAmihApaMe rA. nIyaM ca aggapiMDaM, bhuMjai nikAraNe ceva // 2 // " " kulanissAe viharai, ThavaNakulANi ya akAraNe visai / saMkhaDipaloyaNAe, gacchai taha saMthapaM kuNai // 3 // " (saMbodhapagurvadhi0gA09taH11) bhAvArtha-bate pAsae be prakAre che, eka sarvathA pAsa ane bIje dezathI pAsa. temAM jJAnAdi guNenI pAse rahe ( jenAmAM e guNe na heAya -mAtra veSadhArI hoya te "sarva pAsae ane je niSkAraNe zayyAtarane piMDa, abhyAhutapiMDa (sAme lAvelAM AhAradi), rAjapiMDa, nityapiMDa ke agrapiMDane vApare; amuka kulenI (gharanI) nizrAe Page #530 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pra0 3-dinacaryA-gurUvandanamAM pAMca avanIyanuM svarUpa ] 477 ( AdhAre ) jIve, sthApanAkuLAmAM niSkAraNu vahAre, sa`khaDI (jamaNavAra ) zeAdhatA rahe ane pUrva pazcAtya stava ( gRhasthAnI praza MsA) kare, te 'dezapAsatthA' jANavA. ahIM sAdhu je makAnamAM rAtre uMghe ke pratikramaNa kare, tenA mAlikanA piDa zayyAtarapiMDa kahevAya, gRhasthe sAme AvelA AhArAdi abhyAhtapiMDa kahevAya. amAtya-maMtrI-zeTha-senApati vagere saptAMga rAjyavALA rAjAnA piMDa te rAjapiMDa kahevAya, hamezAM eka ja prakAranA amuka ja AhArAdi te nityapiMDa ane taiyAra thayelA AhArAdi uparanA ( tara-tAne ) prathama piMDa te apiMDa kahe. vAya. vaLI * amuka ghAne ( gRhasthAne ) meM dhamI khanAvyAM che, mATe te mArAM bhakata che'ema mAnIne tenA ja gharAne piMDa levA te kulanizrA ane pAka sAdhu Ave tene mATe ke AcAyAMdi gacchapati vagerene mATe nizcita karelAM (darAja jene tyAM sa sAdhu na jAya paNa kAraNe ja jAya ) te sthApita kula kahevAya, vaLI sAmudAyika jamaNune saMkhaDI kahevAya tevA jamaNuvAranI zeAdha karatA ke, gRhasthanI AhAra letAM pahelAM ke pachIthI prazaMsA karIne AhAra le, te saMstavapiMDa kahevAya : ityAdi piMDane vAparanAra sAdhune 'dezapAsatheA ' 02 : jANavA. 6 have 'esanna ' nu svarUpa kahe che. pramAdane lIdhe meAkSamArgamAM thAkelAnI jema kriyAmAM nirUtsAhI (kriyAdaridrI) hAya te Asana kahevAya che. tenuM svarUpa samedha prakaraNamAM kahyu` che kegosano vi tuviddo, sabve teNe ya tatva saimi / 34(ba)vaddhapIThano, vicAmore A nAyo ||" AvassayasajjhAe, paDilehaNajjhANabhikkhaabhattaTTe | maLe niyamo, TALe nizIyaLa (be a) sugarRmarA 8. gAvasayAADuM, na tarapha gaDyA viddILAirUM / . guruvayaNabalAi tahA, bhaNio desAvasanno ti || 3 || " ( gurvadhi 0 12 ta0 14 ) bhAvA --" esannA ' paNa sarva-esannA ane deza-AsannA ema e prakAre che. temAM je 'avadhapI jaR=sAdhu * cAmAsAmAM zayanAdi mATe eka saLaMga pATIyA ( pATa) upara ane tevu' na maLe teA aneka pATIyAMne paNu vAMsaDA--dedaraDA sAthe khAMdhIne tenA upara zayanAdi kare tathA dara pakhavADIye tene chADIne-pramAne punaH bAMdhe, '-evI jina AjJA che, tene na pALe, pakhavADIce paNa paDilehaNa na kare, agara je vAraMvAraghaNI vakhata zayana vagere mATe sathArAne pAtharelA ja rAkhe athavA saMthAro pAtharyA vinA ja suI rahe, te dareka 'alakhaddhapIThalaka ' kahevAya : kai jagyAe 'ghaNavada' pATha che, tyAM ema samajavuM ke-cAmAsA sivAyanA zeSa-Rtukhaddha kALamAM vinA kAraNe pATa-pATalAdine upayoga kare te' Rtubaddha pIThalaka' kahevAya. gRhasthe vaheArAvavA mATe mUkI rAkhelA hAya te ' sthApanApiMDa,' sAdhune vaheArAvavAnA uddeze vahelI ke meADI 66 72. A pAsasthA vagerenuM svarUpa A graMthamAM nathI, chatAM pravacanasArAhAranI zrRtine AdhAre kAMIka lakhyuM che. pAsasthAne keTalAkA ekAMta cAritrarahita mAne che te yukata nathI. jo tema hAya tA sarvopAsathe| ane dezapAsathe! ema bheda ja ma ghaTe? nizIthasUNinI sAkSI ApIne zrI pravacanasArAhAranI TIkAmAM pArathane sathA cAritra vinAnA nahi paNa malina cAritravALA kahyo che. Page #531 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 478 [ pa0 saM0 bhA. 1-vi0 2-gAdura rasoI banAve ke sAdhunA Agamanane uddezIne lagnAdi vahelA-moDA kare che ema mAne ke sAdhu Ave tyAre karIe te bhakitane lAbha maLe), ema vahela-meDe banAvele piMDa "pAbhUtakApiMDa' jANa, A sthApanA ke prAkRtikA deSavALA piMDene grahaNa karanAro "sthApitakabhegI" kahevAya; je A avabaddhapIThaphalaka tathA sthApitakabhegI hoya te "sarvathA avasagna " jANa. je pratikramaNAdi "Avazyaka kriyA, rahevAnuM dharmazALAdi makAna te "zayyA" vAcanAmRchAdika svAdhyAya," tathA vastra-pAtra vagerenuM "paDilehaNa" dharmadhyAnAdi "dhyAna, AhAra-pANI lAvavAM te " bhikSA," bhajana ke mAMDalinAM kAryo sAcavavAM te "bhaktArtha' bahArathI upAzrayamAM AvavuM te "Agamana," bahAra javuM te "nirgamana," kAusagnAdi mATe ubhA rahevuM te "sthAna, besavuM te "niSadana," tathA zayana karavuM te "tvavartana" e Avazyaka vagere sAdhunA AcAre sarvathA pALe nahi (kare nahi) athavA nyUnAdhika pALe, eTale ke- jyAM je vakhate te na karavAnAM hoya tyAM te vakhate kare, jema-tema kare tathA gurunA kahevA chatAM na kare, kare te gurUne kaThora zabdathI pratikAra karIne kare (vagere vistRta vivecana pravacanasAroddhAra vageremAMthI jevuM); e rItie AvazyakAdi sAdhusAmAcArImAM je daridra-kaMgAla hoya tene deza esane kahyo che. (3) " - have "kuzIlanuM svarUpa kahe che. jJAna, darzana ane cAritrane ghAta karanArA duSTa AcAra (zIla)vALA kuzIla kahevAya che. tenA jJAnakuzIla, darzanakuzIla ane cAritrakuzIla-ema traNa prakAre nIce pramANe kahyA che " kAlaviNayAirahio, nANakusIlo asaNe innmo| nissaMkiAivijuo, caraNakusIlo imo hoi // 1 // " "joipUje, sagapasine nimittamAnavI | hisAvaravaLa, kALIva vinamaMtA rA" (saMtoSanagudhiSa-22) bhAvArtha-"kAla, vinaya vagere jJAnAnA ATha AcArone virAdhaka te jJAnakuzila ane niHzaMkita, niSkAMkSita vagere darzananA ATha AcArothI je rahita te darzanakuzIla jANave. trIjA cAritrakuzIlanuM lakSaNa A pramANe che-kautuka, bhUtikarma, prAprazna, nimitta, AjIvaka, kakakurU kAdi lakSaNa, vidyA tathA maMtra vagerenA baLathI AjIvikAne (AhAradine) meLavanAro cAritrakuzIla kahevAya che. temAM lekamAM pitAnI khyAti-mAna meLavavA ke strI vagere bIjAone putra AdinI prApti karAvavA mATe jAheramAM vividha auSadhio meLavIne (tenAM) pANuM Ape, snAna karAve ke mULIyAM vagere bAMdhavA, te "kautuka samajavAM, athavA te mukhamAM geLIo nAkhIne kAna ke nAkamAMthI kADhavI, mukhamAMthI agni kADha vagere Azca upajAvavAM te, "kautuka samajavAM; tAva vagere bImArIvALAnI AjubAju cAreya dizAmAM maMtrelI rakSA ( bhama) nAkhavI, te "bhUtikarma kahevAya; bIjAe pUchavAthI ke vinA pUchaye tenA manamAM rahelA bhAvene "svapnamAM ArAdhelI kaI vidyAnA kahevAthI ke karNapizAcikA ke maMtrathI abhiSeka karelI ghaMTaDI vagerethI jANIne" bIjAne kahevA, te nimitta kahevAya; nimittazAstranA baLe bhUta, bhAvi ane vartamAna bhAvane kahevA, te nimitta kahevAya; AjIvaka eTale jAti, kula, tapa, zrata, zIlpa, karma ane gaNue Page #532 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pra. 3-dinacaryA-gurUvandanamAM pAMca avaMdanIyanuM svarU5] 478 sAta vaDe dAtAra (gRhastha)nI sAthe pitAnI samAnatA batAvIne dAtArane pitAnA tarapha Adara vadhArIne AhArAdi meLave, te "AjIvaka" kahevAya. jema ke kaI sAdhu brAhmaNane kahe ke-huM paNa brAhmaNa chuM, tethI tene sAdhu upara prIti thAya ane AhArAdi vastuo vaharAve, ema jAtinI samAnatAthI AjIvikA calAvanAre "jAti-AjIvaka' vagere svayaM samajavuM. zaThatAthI bIjAone ThagavA tene "kakakurUkA" kahevAya che. anya AcAryo te, prasuti Adi regamAM khArapAtana karAvavuM ke potAnA zarIre ledhaka vagerenuM uddavartana karavuM tene "kaka ane snAna karavuM ke strIpurUSAdinAM lakSaNe kahevAM te "kurUkA" ema jude jude artha kare che, jenI adhiSThAtA devI hoya te "vidyA" ane jene adhiSThAtA deva hoya te "maMtra" agara sAdhanA karavI paDe te "vidyA" ane sAdhyA vinA ja pATha (uccAra) mAtrathI siddha thAya te "maMtra" jANa, sAmudrika zAstrokta strI-purUSanI rekhAo-masa-tala vagere lakSaNe joI bhUta-bhAvi bhAvene kahevA te "lakSaNa" strI-purUSane paraspara dveSa karAve ke dveSa hoya te meLa karAva, athavA garbhadhAraNa karAve ke nAza karAve te "mUlakamatathA cUrNa--ganA prayoga, zarIrazobhA ItyAdi kautuka samajavuM. cAritrane malina karanArA A kAryone karanAra sAdhu caraNakuzIla jANavo. have "saMsakata'nuM svarUpa kahe che-saMvegI-asaMvegI je je sAdhuo maLe tenI tenI sAthe te bane (tenA jevo vartAva kare) te "saMsakta" jANa kahyuM che ke " pAsatthAIemuM, saMviggesuM ca jattha milaI u / tahiM tArisao hoI, piadhammo ahava iyaro a||118||" " so duviappo bhaNio, jiNehiM jiarAgadosamohiM / uo ya saMvitrio, saMjhiddio tAga 22mA" (mAtA). bhAvAtha-"upara kahyuM te pAsasthAdinI ke saMvinI jenI sAthe maLe tyAM tyAM te priyadhamI athavA apriyamI thAya te saMsakta, tenA "saMkalika" ane "asaMkaliSTa' ema be bhede rAga-dveSa ane mahAdine jItanArA zrIjinezvaroe kahyA che." 1 upara kahyuM tema guNa ane doSathI mizra thaI jAya te saMsakta kahevAya. jema gAyanA khANanA TopalAmAM khaLa, kapAsa vagere eThuM-juThuM ane cekanuM badhuM bheguM hoya, tema saMsakatamAM ahiMsAvratAdi mUlaguNe ane piMDavizuddhi Adi uttaraguNe sAthe ghaNuM doSa paNa hoya, mATe te saMsakata. temAM "prANAtipAta, asatya" Adi pAMca Azra (pApa)mAM pravRtti karanAre tathA trAddhi Adi traNa gAromAM Asakata, strI pratisevI ane gRhasthanAM dhana-dhAnya-Thera temaja mANasonI saMbhALa rAkhanAre ItyAdi dejavALe te "saMkilaSTa" saMsakana, ane upara kahyuM tema jenI sAthe bhaLe-tenA jevo thaI jAya te "asaMkilanTa" saMsakata jANa "saMkilanTa-saMsakta" dharmarahita ane "asaMkilaSTa-saMsakata" dharmapriya hoya, ema saMsakatanuM svarUpa kahyuM. have "yathAIdanuM svarUpa kahe che. guruAjJA ke AgamanI maryAdA vinA sarva kAryomAM pitAnA abhiprAya pramANe-jema phAve tema vartana kare, te "yathA chaMda" jANa kahyuM che ke "kahyuttamayvaE, savida mANavA ! Page #533 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 0 saM0 bhA0 1-nava0 2-gA0 kara vatti vatter (zIvattI), tine 2 (titio ya) phaLamo baDhAne za" (pravaso) bhAvA - utsUtra, jinezvarAe nahi kahelu, peAtAnI buddhithI kapelu ane Agamane nahi anusaratuM ( virUddha ) AcaraNa karanArA, evA je virUddha upadeza karanArA, gRhasthAnAM kAmeA karanArA-karAvanAre, tathA tenI prazaMsA karanArA ane vAraMvAra gusse thanArA; tene yathAcha Mda jANavA. yazvAchaMda sAdhu, sUtra virUddha jinezvarAe nahi kaheluM,--peAtAnI IcchA pramANe AcaranArA tathA tevA upadeza karanArI hAvAthI siddhAMtane anusaratA nathI, gRhasthanAM sAvadya kAryo karavA, karAvavA ane anumeADhavAvALA hAya che, kAi sAdhunA svapa paNa aparAdhamAM vAraMvAra gussA kare che, pAte mAnelAM sAmAnya AlaMbanAnAM bhAne ayazaArAmI bane che, viIe vagerenA lAlupI hAya che ane rasagArava vagere traNa gAravAthI yukata hAya che. kahyuM che kepaastthaai baMdamANassa, neva kittI na nijjarA hoi / 46 jima mena, kuLad sadnmajaM ca // // '' ( zrAva.ni0 0 2208) bhAvA--" pAsasthA vagerene vandana karavAthI kIti vadhatI nathI, kanirjarA thatI nathI, mAtra kAyakaSTa thAya che ane vizeSamAM azubha karmonA baMdha thAya che, " vadhAre zuM? tenA sArA sAdhuone ya vAMdavA yAgya nathI, Ava0 niyuktamAM kahyuM che keatttthaanne paDiA, caMpagamAlA na kIraI sIse / 66 480 vAsasthADALenu, naTamALA tadda bapujJa ||???zA " pakkaNakule vasaMto, sauNIpAro vi garahio hoi / >> agarahiA suvihi, majji vasaMtA kusIlANaM // 1112 // bhAvA - azucimAM paDelI caMpAnA puSponI mALA paNa mastake dhAraNa karavA lAyaka nathI. tema pAsasthAdinA saMsarga karanArA uttama sAdhue paNa pUjavAlAyaka nathI. cAMDAlAdi halakAM kuLavALAnI seAmatathI cauda vidyAnA pAragAmI paNa niMdApAtra bane che, tema pAtyAdi durAcArIonA seAkhatI sArA sAdhue paNa niApAtra bane che. " (A viSayamAM AvazyakaniryuM kita---vandana adhyayanamAM vistRta praznAttarI che. zAsanane nukazAna vagere thAya tevA viziSTa kAraNa sivAya pAsasthA vagerene vandana karAya nahi. hA, koI viziSTa kAraNe mAtra bAhya dekhAva mATe dravyavandana karavAnA niSedha nathI, paNa susAdhu mAnIne bhAvapUrvaka kanirAdinA uddeze vandana na karAya, tevA keAi viziSTa kAraNe te dekhAva puratu vandana na karavAthI zAsanane nukasAna thAya, vagere syAdvAdane samajIne " kAraNe niSkapaTI havu, suNA satAjI; e ANA che tata, guNavatAjI." e pUrva upA. mahArAjanA vacanane anusaravAmAM hita che. 4) e guruvantananuM pAMca avandanIyarupa AThamuM dvAra kahyuM, have navamuM dvAra kahe che. EK 44 73. zrI AvazyakaniryuktinI carcAnA bhAvArtha e che ke-jJAna, darzIna ane cAritra vagerene kAraNe kAI vAra pAsasthA vagerene paNa vandana karavuM, teo cAritrathI malina che, chatAM saMthA darzana (samakti)thI bhraSTa ja che, ema nathI. vaLI 'prabhune kahelA sAdhuveSa dhAraNa karanArA hoya te sAdhu ja che, mATe ApaNe te pUjya che'-ema kahIne kAraNu vitA pazu vandana karavuM anucita che. te veSane vandana Page #534 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pra3-dinacaryA-gurUvandanamAM pAMca avananIya : pAMca udAharaNa ] 481 pAMca prakAranAM vandanamAM dravya ane bhAva vandananA bhedane samajAvavA mATe pAMca udAharaNa kahyAM che. temAM 1-gurunA guNenI stuti karavI te satkAravandana, 2-dravyathI rajoharaNadine dhAraNa karavAM-bhAvathI jJAnAdi guNene dhAraNa karavA te citi (saMcayarU5) vandana,7-vAMdaNunAM Ava vagere sAcavI vidhithI vandana karavuM te Avatavandana, 4-mastaka namAvavuM vagere namaskAravandana, ane pa-vinaya kare te vinayavandana kahevAya che. guruvandanabhAgyamAM ane zrIAvazyakaniryukti vageremAM A pAMceya vandanonAM anukrame "vandanakarma, citikama, kRtikama, pUjanakarma ane vinayakarma-evAM nAmo ApyA che, tenuM dravya ane bhAvathI svarUpa samajAvavA anukrame 1-zitalAcAryanuM, 2-phulakAcAryanuM, 3-kRSNajI ane vIrakanuM, 4-be rAjasevakenuM, ane 5karavAmAM Ave, te jamAlI vagere niddAne paNa vandana karavAne prasaMga Ave. ahIM e prazna thAya che ke-"aparicita sAdhunA AcAra-vicAra jANyA na hoya tene vajana karavuM ke nahi? vaLI sAdhuonA bhAvane koNa jANI zake? sAdhu jevI pravRti karanArA chatAM vinayananI jema abhavyo paNa hoya ane bahArathI zithila dekhAtAM chatAM sAdhutAnA rAgI-utama paNa heya." enuM samAdhAna e che ke -" pUrva joyelA ke nahi jANelA aparicita sAdhune paNa prathama satkAra-sanmAna karavAno niSedha nathI, satkAra karanArane vinayagaNa jene kadAca te sAdhune zithilatAmAMthI sanmA AvI javAno saMbhava che. gurUvandanAdi viziSTa vyavahAra te tenI utamatAne jANyA pachI ja karavo.. paricita sAdhu mATe che, je te ughatavihArI heya te abhutthAna-vandana vagere saghaLe vyavahAra kare ane zithilavihArI hoya to sakArAdi paNa na karavuM. kaI gADha kAraNe, temanA paryAya-brahmacarya--samAjamAM temanuM mahattva-pIThabaLakSetrabaLa-kALabaLa ke temanA AgamabaLane vicAra karIne, guralAghavatA(lAbhahAni)ne vicAra karatAM jema ochuM nukazAna ane vadhu lAbha thAya tema satkAra, sanmAna ke vadana paNa karavuM." koI prazna kare ke"tIrthakaranI pratimA niguNI che, chatAM temAM guNone Aropa karIne pUjana karAya che, tema gurUne paNa guNavAna mAnIne vandanAdi kare emAM zuM vAMdho ?" tenA samAdhAnamAM jaNAvavAnuM ke-"te prazna vyAjabI nathI, kAraNa ke- tIrthakaranI mUrtimAM guNaropaNa karIne pUjavA chatAM avaguNanuM poSaNa thatuM nathI, zithilAcArImAM avaguNa hoya che tethI tenuM viNa thAya che, tethI tene tathA vandanAdi karanArane durNa hanuM poSaNa karavA-karAvavA rUpa ahita thAya che. hA, aparicita pAsatyAdine paNa niSpakSapAtapaNe cakAsI javA chatAMya chadmasthapaNAne lIdhe temanAM dUSaNa jANavA-jovAmAM na Ave, ane tethI susAdhu mAnIne upAsanA kare te karanArane lAbha thAya, paNa dUSaNe jANavA jevA "chatAM upAsanA kare te bhale bhAva rAddha hoya, paNa baMnenuM ahita thAya ja che; mATe ja" abhavya gurUethI paNa, teone ajANapaNAthI zuddha mAnIne upAsanA karanArAo tarI gayAnAM ane jANa thatAM ja pitAnA upakArI heya-gurU hAya-ziSya hAyasvajanasaMbaMdhI hoya ke gacchanA AcArya hoya, tevAne paNa tyajI dIdhAnAM dRSTAnta zAstramAM maLe che. " ahIM ema prazna thAya ke-" je avananIya pAsatya vagere che teonuM jIvana to samAja upara ja che, je tene choDI devAmAM Ave te te bIcArAnuM zuM thAya ? AMgaNe AvelA bhikhArIne paNa nirAkA nahi karavAne zrAvakane AcAra che, te anukaMpabuddhithI pAsasthAdinI sevA karavAmAM zuM che ?" enuM samAdhAna ema samajavuM ke-" evA kapAtrane te anukaMpAnA pAtra paNa nathI mAnyA. bhikhArIne TukaDe ApavAthI te jainazAsanane nukazAna thatuM nathI, paNa UlaTI jenonI udAratA, dayA vagere guNenI prasiddhi thAya che; jyAre pAsatyAdine sahAya karavAthI teo dvArA sAdhutAnI-zAsananI apakIti thAya che, teonAM mAyA-kapaTa vagere dUSaNe poSAya 6. Page #535 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ja 482 [[ dha saM0 bhA1-vi0 2-gA0 dara zAkha tathA pAlakanuM ema pAMca daSTAnta zAstromAM kahelAM che. kahyuM che ke ha mAre ghaMTA-cAroLass namana-vijaf . sAruM-hu-zabda-sevA-ca-39haranA zA" bhAvArtha-11-vandana, 2-rajeharaNa Adi saMgraha, 3-Avarta (vAMdaNuM), 4-namaskAra ane pa-vinaya,-e pAMca prakAranAM "dravya ane bhAva" vandanemAM anukrame 1-zItala, 2-kSullaka, 3-kRSNa, 4-sevaka ane pa-pAlakanAM 74 udAharaNe jANavAM." e gurUvandanamAM pAMca udAharaNarUpa navamuM dvAra kahI "gurU avagrahanuM dasamuM kahe che. gurU mahArAjanA AsananI cAre bAju sADAtraNa hAtha sudhInI jagyAne "gurUne avagraha kahevAya che, tenuM svarUpa cAlu adhikAramAM ja AgaLa vandanasUtranA arthomAM kahevAze. che, ema ghaNuM nukazAna che. 5. upA. mahArAja kahe che ke- "depa kupAtre pAtramati e, nahi anukaMpA mAna re bhavikA" arthAta-kupAtramAM pAtratAnI buddhi karavI te anukaMpA nathI, paNu tenA durgaNane pipaNu karavA rUpa doSa che. anukaMpAdAna dayApAtrane mATe che, bAkI avaguNInI bhikSA to "pauraSazrI' kahI che, ApanArane paNa nukazAna kare che, mATe sarvatra zAstrakathita vacanamAM vivekane Adara karavo. 74. 1, zItalAcAya--A nAmanA eka jainAcArya hatA, temanI bahenanA cAra putroe anya gurU pAse dIkSA lIdhI hatI. eka vakhata teo (pitAnA mAmA ) zItalAcAryane vandana karavA mATe nIkaLyA, mArgamAM vilaMba thavAthI zItalAcArya hatA tyAM na pahoMcI zakavAthI rAtrie gAmanI bahAra eka sthAnamAM rahyA ane pitAnA AgamananA samAcAra zrI zItalAcAryane pahoMcADayA. zItalAcArya khUzI thayA ane savAre "hamaNAM Avaze-hamaNAM Avaze' ema rAha jovA lAgyA. ahIM te cAreya munione te rAtrimAM gurUvandana karavAnI nirmaLa bhAvanArUpa zubha dhyAnane vege kevalajJAna thayuM, tethI vandana karavA gayA nahi. Akhare rAha jotA zItalAcArya, abhimAnathI "teo AvyA nahi mATe huM temanI sAme jAuM'-ema vicArIne temanI pAse gayA, chatAM kevalI hovAthI teoe satkAra karyo nahi. AthI zitalAcAryo gusse thaIne pite moTA chatAM teone vandana karyuM, tyAre (kevalI) munioe kahyuM ke-e te dravyavandana karyuM, have bhAvavandana kare!' AcAryo pUchayuM-kema jANyuM ?' munio belA-"jJAnathI.' AcAryo pUchayuM-' kayA jJAnathI?' kevalI bolyA- apratipati (kevala) jJAnathI.' AthI AcAryo, are, are ! meM kevalInI AzAtanA karI"--ema pazcAtApa karIne khamAvyA ane pharIthI bhAvapUrvaka te cAreyane vandana karyuM. ahIM te zatalAcAryanuM pahelI vAranuM "vyavandana' ane bIjI vAranuM bhAvavandana' jANavuM. 2 phulAcAya-guNasuMdara nAmanA eka AcAryo nAnI ummaranA eka kSullaka sAdhune AcArya padavI ApI, sAdhuone-saMdhane teonI AjJAmAM soMpI pite kAladharma pAmyA. sarva saMgha e kSullakAcAryanI AjJAmAM vartavA lAge ane e navA AcArya paNa gItArtho pAse abhyAsa karavA lAgyA. karmanA jore e tene cAritra chavAnI IcchA thaI. tethI sthaDilane hAne cAlyA ane sAthe sAdhune amuka sthAne rekI pate AgaLa vadhyA tyAM mArgamAM eka khIjaDInA vRkSanI cAreya bAju pIThikA (eTalI) bAMdhelI joI ane lokone te vRkSanI pUjA karatA joyA, tethI temaNe vicAryuM ke ahIM uttama hovA chatAM A kaMTALa vRkSane leke pUje che, temAM tenI cAreya bAju bAMdhelI pITha kAraNuM che, nirNaya karavA mATe lekene pUchavAthI paNa te ja javAba maLyo. AthI pite vicAryuM ke-jJAnAdi Page #536 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pra0 3-nicarcA-gurUvaMdanamAM avagrahu tathA nAmeA] 483 have 'pAMca nAmeA' kahe che. upara udAharaNenI sAthe vandananAM pAMca nAmeA artha sAthe kahI gayA te athI eka ja (gurUvaMdanarUpa) che, chatAM paryAyathI judAM jANavAM. kahyu che keyaMLa-vijJa--zimAM, gUgAhamAM 2 viLayAmAM 2 64 vaMdaura ee, nAmAi~ havaMti paMceva // 1 // " ( prava0sAro0, gA0 117) bhAvAtha- vaMdana, citika kRtika-pUjAkama ane vinayaka, e gurUvadananAM pAMca guNathI bharelA anya uttama sAdhue utama vRkSa jevA che ane hu" nirguNu khIjaDA jevA chuM, chatAM mane sa pUje che tenuM kAraNa mane gurU mahArAje A rajoharaNa Adi veSa ane AcAya padma apaNu karyu che te che, mATe mAre te cheDavu joie nahi. evA vicAra karIne-te tu pAchA AvIne gacchane saMbhALavA lAgyA, ane gItArthI pAse prAyazcitta laine zuddha thayA. e kSullakAcAyane pahelAM rajoharaNAdinA sa'caya 'dravyathI (citi) sa`caya' jANavA ane prAyazrita lIdhA pachIne bhAvathI (citi) saMcaya' jANavA. e 'citi'upakaraNAnA saMcaya rU5 'citivandananA' dravya ane bhAva prakArAmAM kSullakA cAnuM dRSTAnta samajavu. tAtparya ke-sAdhunI jema sAdhunA veSa paNa pUjanika che. kSullakAcAyaeN pahelAM tenuM mahattva nahi samajatAM bahumAna vinA dhAraNa karyAM hatA, mATe te dravyacitivandana' ane pAchaLathI tenuM bahumAna samajIne bhAvapUrvaka dhAraNa karyo mATe te bhAvativa-dana' samajavuM. 3. kRSNa ane thIraka-zrIkRSNa vAsudevane parama bhakata ane jamAI 'vIraka' nAme eka zALavI ekadA kRSNajInI sAthe zrIneminAtha bhagavAnane vandana karavA gayA. tyAM kRSNujIe sarva sAdhuone dvAdazAvata vandana karyuM. temanI sAthe bIjA rAjAe vagere hatA te thADAkane vandana karatAM ja thAkavAthI esI gayA, paNa vIraka zALavIe kRSNanI sAthe bhAva vinA paNa sate vandana kayu". chelle thAkelA kRSNajIe kahyuM-traNusA sATha saMgrAmamAM paNa mane AvA zrama lAgyA na hatA.' tyAre prabhue kahyuM-kRSNa ! te' vandana karavAthI kSAyika samati prApta karyuM,tIrthaMkaranAmakama upAna karyuM ane sAtamI nArakanuM AyuSya trIjI nArakanuM karyuM.' A vandanamAM kRSNajInu 'bhAva-Ava' vandana ane kRSNajInI prasannatA mATe vIrA zALavIe karelI vandanA dravya-Ava vandana jANavuM. arthAt bhAvakRtikamamAM kRSNajInu ane dravyakRtikama mAM vIrA zALavInuM dRSTAnta jANutru.... 4. e rAjasevakA-najIkanA kAI gAmamAM rahetA rAjanA e sevAne potAnI jamInanI sImAne aMge paraspara vivAda thavAthI nyAya meLavavA mATe te rAjadarabAramAM javA nIkayA. gAmamAMthI nIkaLatAM eka sAdhu sAmA maLyA, eka vicAyu ke--A muninA darzanathI mArUM kAma siddha thaze, tethI teNe sAdhune pradakSiNApUrvaka bhAvathI vandanA karI, khIjAe mAtra pahelAnA anukaraNa mATe karI. darabAramAM bhAvathI vandanA karanAranA pakSamAM nyAya maLyA ane bIjAneA parAbhava thayo. ahI pahelA sevakanA vinaya 'bhAvavinayakama ' vandana ane khIjAnA vinaya dravyavinayama' vandana jANavuM. 5. zAstra ane pAlaka-dvArikAmAM kRSNajIne zAstra, pAlaka vagere putrA hatA. ekadA zrIneminAtha prabhu udyAnamAM padhAryA tyAre kRSNajIe teone kahyuM ke-je savAre prabhune pahelAM vadana karaze tene mAre dhADe| ApIza.' te pachI zAmbakumAre savAramAM zayyAmAMthI uThIne tyAM ja rahyAM rahyAM vandanA karI ane pAlake vahelA uThIne azvanA lAbhathI gheADA upara besIne bhagavAnanI pAse jaI vandanA karI. pAlaka abhavya hatA ane tenI vandanA dheADAnA lAbhathI bhAva vinAnI hatI. savAre kRSNajIe puchatAM, bhagavAne kahyuM ke--pAlake ahI' AvI dravyavandanA ane zAmbakumAre tyAM rahyAM rahyAM bhAvavandanA karI che. AthI kRSNujIe zAmbakumArane azvaratna ApyuM. ahIM zAmbhakumArane bhAvanamaskAra ane pAlakanA dravyanamarakAra jANavA. Page #537 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 484 [ saM bhA1-vi0 2-gA0 6ra paryAya nAme che." e "nAmanuM" agIyAramuM dvAra jANavuM. have kevA prasaMge vaMdana na karavuM, te pAMca niSedhasthAnerUpa bAramuM dvAra kahe che-1-jyAre gurU vyAkhyAna, vAcanA ke paDilehaNu vagere kAryomAM rokAyelA ke koI zAsananA mahatvanA kAryane aMge vAtacIta vagere karavAmAM vyagra cittavALA hoya tyAre, 2-avaLuM mukha karI beThelA-sanmukha na hoya tyAre, 3-krodha, nidrA vagere pramAdane vaza hAya 4-AhAra karatA ke karavAnI taiyArImAM hoya tathA pa-sthaDila, mAtru vagere nihAra karatA ke karavAnI IcchAvALA hoya tyAre,-ema pAMca prasaMge vaMdana karavuM nahi. kahyuM che ke - "vakkhitta-parAhutte, pamatta mA kayAi vNdijjaa| __ AhAraM ca karite, nihAraM vA jai karei // 1 // " (Ava0ni0,gA01198) bhAvArtha--"vyAkSipta (vyagra) cittavALA, parAvRtta, ana pramatta heya ke jyAre AhAra athavA nihAra karatA hoya tyAre kadApi vaMdana karavuM nahi." gurUvaMdananuM bAramuM dvAra kahyuM, teramuM dvAra gurunI tetrIza AzAtanAonuM che, te vaMdanasUtranI vyAkhyA sAthe kahevAze, vaMdananA batrIsa jenuM caudamuM dvAra kahe che. " vAdiSya ra thaiM, viddha paMhi ! Tolagai aMkusaM ceva, tahA kcchbhriNgiaN||1207||" " macchuvvattaM maNasA, pauDheM tahaya veiAbaddhaM / mA reva mayaMta, mitta bAvArI 208" "rSi vahive jeva, duM tanayameva jA saDhaM ca holiyaM ceva, tahA vipaliuMciyaM // 1209 // " * vimavi ja tA, hiMga ra ramajhai gAchidramANituM, kAM uttarazU4i 222" " mUkaM ca DhaDDharaM ceva, cuDaliaM ca apacchimaM / varaso , phivA nag () 229zA jAva.ni.) bhAvArtha "batrIsa denuM varNana graMthakAra pote ja A gAthAonA artharUpe jaNAve che ke- 1. anAvRtadeSa-saMbhrama rahita ( ? )" arthAta Adara vinA utsuka citte vandana karavuM (te anAdata deSa, ema darekamAM samajavuM) 2. stabdhadaSa-ATha madane vaza thaI mAnyapaNe vandana karavuM. ahIM 1-manathI abhimAnI ane zarIrathI akkaDa, 2-manathI abhimAnI ane zarIrathI namele, 3-manathI namelo chatAM (rogAdi kAraNe) zarIrathI akkaDa ane 4-mana tathA zarIra banethI namra.-ema cAra bhAMgA thAya. (temAM pahelA be duSTa ane trIje-ce nirdoSa che.) 3. paviddhadaSa-vacce ja adhurI kriyAo vandana paDatuM mUkI cAlyA javuM ke majuranI jema adhurUM vandana karavuM. 4. paripiMDitadoSa-bheguM vandana karavuM, jemake-ghaNu sAdhuo eka sthAne hoya te badhAne bheguM eka vandana karavuM, athavA te hAtha-paga vagere barAbara nahi rAkhatAM paga Page #538 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pra0 3-dinacaryA-gurUvandanamAM 3ra deza ] 485 bhegA karI, be hAtha peTa upara bhegA rAkhI vandana karavuM, ke sUtranA uccAramAM akSarane, padane ane saMpadAone yathAsthAne aTakyA vinA ja aspaSTa bhego uccAra kare vagere, 5. lagatidoSa-tIDanI jema AgaLa-pAchaLa kudatAM kUdatAMThekaDA mAratAM vandana karavuM. 6 aMkuzadASaubhA rahelA, sutelA ke anya kAryo karatA gurUne e vagere upakaraNe, calapaTTo, vastra ke hAtha pakaDIne, hAthIne kheMce tema avajJApUrvaka kheMcIne vandana mATe Asane besADIne vandana karavuM, pUjya guruone ema kheMcavA te avinaya hovAthI agya che-e eka artha, bIjo artha- pitAnA ghA ke caravALAne be hAthathI aMkuzanI jema pakaDIne vaMdana karavuM ane trIjo artha- aMkuzanA prahArathI pIDAtA hAthInI jema vaMdana karatAM pitAnuM mastaka uMcuM nIcuM karavuM. e traNa prakAre aMkuzaSa jANa 7. kacchaparigitaSa-ubhA ubhA "tisarathANa gAvAtharg" vagere ke beThA beThA "mo vAra vagere pATha belatAM vinA kAraNe kAcabAnI jema AgaLa ke pAchaLa khasyA karavuM. arthAt vinA kAraNe vaMdana karatAM AgaLa-pAchaLa khasavuM. 8. ma dvartanadoSa-mAchaluM pANImAM eka dama nIce jAya, eka dame upara Ave ane eka dame pAsuM pheravI nAkhe tema vaMdana karatAM uchaLIne ubhe thAya, paDatAnI jema besI jAya ane ekane vaMdana karI khasyA vinA ja "mAchalAnI jema pAsuM pheravIne bIjA sAdhune vaMdana kare, vagere. 9. mana pradRSTadoSa-guru, vandana karanArane ke tenA koI saMbaMdhI vagerene Thapako Ape ke kaThora zabdo kahe, tethI teo pratye manamAM praSi rAkhIne vaMdana karavuM, athavA "vaMdanIya sAdhu pitAnAthI guNamAM hIna hoya te huM e guNahInane kema vAMduM? athavA AvA guNahIna paNa vaMdana karAve che vagere asUyApUrvaka vaMdana karavuM. 10 vedikAbaddhadeSa-vaMdananAM Avarta detAM be hAthane be DhIMcaNanI vacce rAkhavAne badale 1-e hAtha be DhIMcaNa upara rAkhe, 2-e DhIMcaNanI nIce rAkhe, 3-be hAtha khoLAmAM rAkhe, 4-be DhIMcaNanI (bahAra) paDakhe be hAtha rAkhe ke pa-be hAtha vacce eka DhIMcaNane rAkhIne vaMdana kare,-ema pAMca prakAre vedikAbaddhadeSa thAya. 11. bhayadeSa'vaMdana nahi karuM to saMghamAMthI, samudAyamAMthI, gacchamAMthI ke A kSetramAMthI dUra karaze--bahAra karaze" vagere bhayathI vaMdana karavuM. 12, bhajatadeASa-"vandanAdi sevA karuM chuM tethI guru paNa mArI sevA kare che athavA "atyAre sevA karavAthI, mArI sevAthI dabAyelA gurU paNa bhaviSyamAM mArI sevA karaze-ema thApaNuM mUkavAnI jema vaMdana karavuM. 13. maitrIdeSa-A AcAryAdinI sAthe mAre mitrI che mATe, agara vaMdana karUM to mitrI thAya -ema samajI vaMdana karavuM. 14, gaurava doSa-huM "guruvaMdana vagere vidhimAM kuzaLa chuM--ema bIjAone jaNAvavA mATe vidhipUrvaka Avata vagere sAcavIne "poteja vidhi sAcave che evA abhimAnathI vaMdana karavuM. 15. karaNadoSa-jJAnAdi sivAya vastra, pAtra vagere vastuo meLavavA mATe vaMdana karavuM, agara 'huM jJAna vagere guNethI lekamAM pUjAuM'--evA AzayathI jJAnAdi guNa meLavavA vaMdana karavuM, athavA "vaMdanathI vaza thayelA guru mArUM kahyuM kare" mATe vaza karavA vaMdana karUM, evA duSTa AzayathI vaMdana karavuM. 16. tenaSa-stana eTale cAra ke vaMdana karatAM dekhaze te mane halake mAnaze-huM hAne dekhAIza"--evA bhayathI coranI jema bIjAonI ADamAM chUpAIne kaI dekhe-koI na dekhe tema jahadI vaMdana karavuM. 17. pratyanIkaSa-pahelAM kahyuM tema guru vyagra cittavALA, avaLA beThelA, Page #539 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 486 [ 0 saM bhA0 1-vi ra-gA. dura pramAdavaza hAya ke AhAra-nihAra karatA ke karavAnI icchAvALA hoya tyAre niSedha chatAM vadna karavuM. 18. rUdrSTadASa-guru rASAyamAna hAya ke peAtAne koI kAraNe krodha thayeA hAya, te vakhate krodhayukta vaMdana karavuM. (ahIM krodhanI mukhyatA mAnIne A doSane sattaramA doSathI judo kahyo che.) 19. taja nAdoSa-'tame na vAMdavAthI gussA nathI karatA vAMdavAthI prasanna nathI thatA, arthAt tamA vaMdana karanAra nahi karanAranA bhedane oLakhatA ja nathI'-ema elIne ta nA karavApUrvaka, athavA 'ghaNA leAkeAnI hAjarImAM mane vaMdana karAve che, paNa ekalA haze tyAre khabara pADIza'-evI buddhithI ke tajanI AMgaLIthI ke mastakathI apamAna karavApUrvaka vaMdana karavu, 20 zardASa-gurune ke leAkeAne A bhakta che'-ema vizvAsa utpanna karavA mATe mAyAthI vaMdana karavuM athavA kapaTathI mAMdagI vagerenuM bahAnu kADhI jema-tema vaMdana karavu. 21. hIlitadASa-are, guru ! huM vAcakajI! tamAne vAMDhavAthI zu phaLa maLaze ?' vagere kahIM avajJApUrNAMka vaMdana karavuM. 22. vipari kucitadASa-a. vaMdana karI vacce dezakayAdri trikathA karavI. 23. dRSTAdRSTadASa-ghaNAonI sAthe vaMdana karatAM bIjAnI ADathI guru dekhI na zake tyAre ke aMdhArU hAya tyAre vaMdana nahi karavuM-esI javuM ane guru dekhe tyAre vaMdana karavA mAMDavuM. (stanardeSamAM 'leAkeA dekhe' tema ane ahIM' 'guru dekhe-na dekhe' tema-e bheda samajavA.) 24. zRgadASa pahelAM jaNuALyu tema vadanamAM 'ao jAya' vagere kheAlIne Avarto karatAM be huyelI lalATanA madhya bhAge lagADavI joie te lagADe nahi ke lalATanI AjumAM jamaNI-DAkhI tarapha lagADe. 25. karadASa-kara eTale rAjAtinA kara-dANu, tenI peThe 'arihaMte kahelA A vaMdanarUpI kara paNa avazya cUkAvavA joie'- ema mAnIne vaMdana karavu. muktadoSa-dIkSA levAthI rAjA vagerenA laukika karAmAMthI tA chUTayA, paNa A vaMdanarUpI karamAMthI chUTAya tema nathI, arthAt kayAre chUTIe -ema mAnI vana karavuM. 27. AzliSTAnAzliSTadASa-matte jAyaM vagere melIne bAra Avarta karavAnAM kahyAM che te e hathelIthI nIce rajoharaNane ane upara lalATane sparzIvAthI thAya che, AnI catugI thAya che. 1-rajoharaNa ane lalATa ane sthale hathelIonA sparza kare, 2. roharaNane sparze lalATane na sparze, 3. lalATane sparze -rajoharaNane na sparze, ane 4. bannene na sparze, emAM pahelA bhAMgA nirdoSa che, khAkInA traNa bhAMgAthI A doSa lAge. nyUnadoSa-vadanasUtranA akSarAnA pUrNa uccAra na karavA, athavA be avanata vagere pUrve kahelAM pacIsa Avazyaka na karavAM-adhurAM karavAM. 29. uttaracUDAdASa-vadana pUrNa karyA pachI meoTA avAje "masthaLa yaMmi' ema pharIthI zikhA caDhAvavAnI jema vadhAre mAlavuM. 30 mUkadASa-mugAnI jema vandenasUtranA akSarA, AlAvA vagere manamAM ja vicAravA-pragaTa khelavA nahi (athavA avyakta-na samajAya tema gaNagaNu khelavA) 31. haphtaradASa-sUtranA uccAra meoTA avAjathI karavA, arthAt asabhya rIte ghAMTA pADIne sUtra beAlavuM. 3ra. cuDalideSa-cuDala=saLagAveluM... ukhADIyu, jema bALaka uMbADIyAne cheDethI pakaDIne bhamAve tema eghAne cheDethI pakaDIne bhamAvatA vaMdana karavuM, athavA hAtha lAMkhA karIne huM vaMdana karUM chuM."---ema khelatAM vaMdana karavu, badhA sAdhunI sAme hAtha bhamAvIne sahune vAMdu. chuM' ema khelavuM. A batrIsa DhASAne TALIne vidhipUrvaka zuddha guruvaMdana karavu. kahyu che ke-- Page #540 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pra0 3-dinacaryA-gurUvandananAM ATha kAraNe ] 487 " kiikamma pi kuNato, na hoi kiikmmnijjraabhaagii| battIsAmantrayaraM, sAhU ThANaM virAIto // 1205 // " " jIvosaparizuddha, fagi = vaDaMkA guof I to pAvarU nivALa, jina vimAnavA vA ?21LI'' (bAvani0i ) bhAvArtha-"guruvaMdana karavA chatAM paNa je sAdhu batrIzamAMnA eka paNa deSathI virAdhe che, te gurUvaMdananA karmanirjarArUpa phaLane pAmato nathI. je batrIza deSarahita-zuddha vidhipUrvaka guruvaMdana kare che te alpakALamAM mokSane ke vaimAnika devapaNane pAme che." gurUvaMdananuM A caudamuM dvAra kahyuM. have paMdaramA dvAramAM ATha kAraNe kahe che. parizamo sAju, kisAvarapAdu ! zAstrothaLAsaMvaraNe, uttama ja vaMdhAve "(vani, bha0 2200) bhAvArtha_"zAstramAM sarva anuSThAno sAdhuone udezIne kahelAM che, temAMthI jeTalAM je rItie ghaTatAM hoya teTalAM te rItie zrAvakane paNa karavAnAM che, evI zAstranI maryAdA hovAthI ahIM vaMdananAM ATha kAraNo mukhyatayA sAdhune uddezIne kahyAM che-ema samajavuM. temAM 1-pratikramaNamAM savAre tathA sAMje cAra cAra vakhata be be vaMdana devAya che tenuM ahIM eka ja pratikramaNa" kAraNuM gayuM che, eTale ke-eka guruvaMdana pratikamaNanuM 2-vAcanA vagere svAdhyAyamAM devAtAM traNeya guruvaMdanane bhegAM gaNIne eka svAdhyAyanuM, temAM evo vidhi che ke-sAdhu (ganI kriyAmAM) eka sajhAya paraThavatAM; bIjuM pravedana (payaguM) karatAM, temAM vaMdana daIne je sUtrAdine uddeza ke samudeza karyo hoya te bhaNe, A uddeza-samudezanAM vaMdane pravedananA vandanamAM ja gaNyAM che, ema bhaNatAM (svAdhyAya karatAM) sUryodayathI piNe prahara (pAdanaperisI) jeTale samaya jAya tyAre je te bhaNavAnuM (bAkI) na hoya to te ja vakhate vandana karIne ane bhaNavAnuM bAkI hoya te vaMdana karyA vinA ja pAtro paDilehe ane bAkInuM pachI bhANe, trIjuM kALa vakhate vandana karIne kALanuM pratikramaNa kare (kALa paDikTame), (ema pUrvakAlina sAdhu samAcArIne krama hato. vartamAnamAM te mAtra goThaDana karatAM 1. sajhAya paraThavatAM, 2. pravedana karatAM ane 3. kALA pratikramatAMganI kriyAmAM ja apAya che.) e svAdhyAyane kAraNe devAtAM 3 vaMdananuM bIjuM kAraNa "svA dhyAya" jANavuM, ema pratikamaNanAM cAra ane svAdhyAyanAM traNa maLIne sAta vaMdana savAre devAya che, anujJAnAM vaMdana AmAM ja aMtargata jANavAM. savAra pramANe sAMje paNa e sAta vaMdana devAya che, dararoja devAnAM hovAthI upavAsI ke bhejanavALA sAdhune A cauda "pravavaMdana" che, bhejana karanArane (cauda uparAMta) AgaLa kahIMzuM te paccakakhANanAM vadhAre che. kahyuM che ke - " cattAri paDikkamaNe, kiikammA huMti tini sajjhAe / putraNe gavara, zirUbhA voTsa vi zA " (Avani, 220) bhAvArtha-"cAra vaMdano paDikakamaNamAM ane traNa svAdhyAyamAM thAya che, e madhyAhana pahe lAMnA sAta ane madhyAhana pachInAM e ja sAta maLIne coda vaMdana (dararoja-dhava) thAya che." Page #541 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [dha sa. bhA. ?-vi0 r-gA. 6ra e vaMdananuM khIjuM kAraNa svAdhyAya' kahyo. 3-sAdhune yogendvahanamAM eka divasa nIvigai ane Aje divase Akhila karavAnA sAmAnya vyavahAra chatAM AyakhilanI vArImAM kAraNavazAt niSigaI karavI paDe teA te pALI pAlaTavAnA vidhimAM karAtA kAusagga ahIM kAraNu samajavA, arthAt te kAussagga karavA mATe kare te vandananuM trIjuM kAraNa kAussagga che. 4-gurUnA vinacanuM ullaMghana, arthAt gurunI AjJA vagerenuM ullaMghana karavArUpa aparAdha khamAvavA mATe pahelAM vandena daI pachI kSamApanA karavI, te ceAthuM 'aparAdha' nAmanuM kAraNa samajavu'. paAkhI khAmaNAMnAM vadana vagere A 'aparAdha" kAraNamAM ja gaNAya che, pa-kAi anya kSetramAMthI vihAra karIne AvelA sAdhue meTA hoya tene vaMdana kare, te 'prASka' nAmanuM kAraNa jANavuM. emAM vidhi kahyo che kesNbhot aNNasaMbho - iAya duvihA havaMti pAhuNayA / mamI prAyaviM, bApucchitA 3 caMdraMti | ' " care puLa gAyaritra, maMvittA saMvinAvika tattva | 66 pacchA vaMyaMtti nara, yamoddA bava (na) caMtAve rA re bhAvA--" AvanAra sAdhuomAM eka sAMbhogika ( samAna sAmAcArIvALA ) ane bIjA asAMbhAgika (bhinna sAmAcArIvALA) hoya. temAM je samAna sAmAcArIvALA hAya tA peAtAnA AcArya ne pUchIne tene vaMdana kare, ane bhinna sAmAcArIvALA hAya te pahelAM peAtAnA AcArya ne vaMdana karIne--teonA Adeza meLavIne vaMdana kare, jo AvanArA cegya DAya te AcArya Adeza Ape, nahi teA niSedha kare." C ema pAMcamu kAraNu ' prANaeN ka--parANA ' samajavu. 6--sayamamAM kAI * atikramAdi ' doSa lAge te tenI AlecanA karatAM ( prAyazcitta letAM ) vaMdana karavAnuM vidhAna che, te chaThThuM' kAraNa 'AleAyaNA' jANavuM, ( Avaniyu. vRttimAM vihAra karIne Ave tyAre vihAranI AleAcanA mATe gurune vadana kare tene AmAM ata.ta gaNyuM che. ) cha-bheAjana karyA pachI vadhu chUTA rAkhelA AgArAnA tyAga rUpa limi tiviyA-covidA' Adi vizeSa paccakkhANa kare tyAre athavA paccakkhANa ekAsaNAdinuM karyuM hoya te upavAsAdinuM kare tyAre, ema punaH paccakkhANu mATe karAtA gurUvandananuM sAtamuM 'savara' nAmanuM kAraNa jANavuM, ane 8-uttamA eTale anazana, arthAt aMtakALe salekhanA karavA mATe karAtA vaMdanane uttamA-vaMdana kahevAya che, e guruvaMdananuM' AThamuM kAraNa ' uttamA` ' jANavuM. vadananAM ATha kAraNeAnuM A padaramuM dvAra kahyuM. have chelA-sAlamA dvAramAM gurUvandana nahi karavAthI thatA dASA kahe che. " mANo aviNaya khiMsA, nIAgoyaM abohi bhavabuDDhI / 55 d anamate chaMdosA, vaM ahana-gaminuM 55 ' bhAvA - gurUne nahi namavAthI 1-abhimAna, 2-avinaya, 3-zAsananI apabhrAjanA (niMdA), 4-nIca ge!tranA baMdha, 5-edhi (samakitaprApti)nI durlabhatA, ane 6-saMsAranI vRddhi, ema cha doSA thAya che. ema guruvandenanAM kula 198 sthAnAA jANavAM ' e (pR. 468mAM ) gurUvaMdananI dvAragAdhAmAM jaNAvelAM sAla dvArAthI eka se| aThThaNu sthAnA Page #542 -------------------------------------------------------------------------- ________________ & pra0 3-dinacaryA-gurUvandana sUtranI vyAkhyA ] (kAraNIya) jaNAvyAM. have gurUvaMdanasUtra (vAMdaNAM)nI vyAkhyA kahe che. moTuM ( dvAdazAvatta) vandana karavAnI IcchAvALe sAdhu pahelAM ladhuvandana (khamAsamaNa) daI75 saMDAsA pramAIne beThAM beThAM ja pUrve jaNAvyA pramANe pacIsa belathI muhapatti ane pacIsa bolathI zarIra paDilehe, te pachI parama vinayapUrvaka mana, vacana ane kAyAthI zuddha thaIne, gurUnA AsanathI dehapramANa sADAtraNa hAtha bhUmirUpa avagrahanI bahAra ubhe rahIne, DerI caDhAvelA dhanuSyanI jema vAMkuM "keDa uparathI ardha zarIra mastaka sAthe namAvIne (kAMIka nIro namIne); hAthamAM e-muhapatti laI vandana karavA mATe A pramANe bele- "chAma tamArA vaivi, sAvanni, nitIbipa, anAjunikaore, nilAi aho kAya-kAya-saMphAsaM, khamaNijjo me ! kilAmo, appakilaMtANaM bahusumeNa bhe ! divaso vai to? jattA me ! jaNi jaM ca me ! khAmemi khamAsamaNo devasiaM ghaikama, AvassiAe paDi. kamAmi khamAsamaNANaM, devasiAe AsAyaNAe tittIsannayarAe aMkiMci micchAe maNadukaDAe vaya dukkaDAe kAyadukkaDAe kohAe mANAe mAyAe lobhAe savvakAliAe sabvamicchovayArAe samvadhammAikkamaNAe, AsAyaNAya. jo me aiyAro kao tassa khamAsamaNo parikamAmi niMdAmi kimi athAI vosirAmi che?" artha-chAmi "huM IcchA karUM chuM.' AthI keInA balAtkArathI nahi paNa mArI IcchAthI vaMdana karUM chuM"--ema jaNAvyuM, "nAsamaja (nAma)=Ana dhAtune A prayogathI "Ara. pratyaya AvIne vyAkaraNanA niyama pramANe strIliMge "ka zabda thAya, tene "sahana karavuM" evo artha thAya che, tathA "anu' dhAtune nyAvidyAri bAdR e niyamathI "pratyaya AvatAM "amar' bane, tene saMsAranAM kaSTothI je thAke-kheda pAme che, athavA te tapa kare te amar' e artha thAya che. e banne zabdo maLIne "kSamApradhAnaH amar =samAnAra' thayuM che, arthAt kSamApUrvaka je tapa kare te "kSamAzramaNa." saMbaMdhana arthe ro pratyaya AvavAthI enuM prAkRta "mAsamAM evuM rUpa thayuM che. ahIM "kSama' zabdathI kSamA sAthe mArdava ( laghutA) Arjava ( saralatA) vagere guNe paNa levA. tAtparya ke-kSamA vagere guNethI pradhAna zramaNa (yati-sAdhu) te "kSamAzrama" A vizeSaNathI teo AvA guNene yege sAcA vajanIya (vandanane yogya) che, ema sUcana karyuM. ane padone samasta artha "he kSamAzramaNa ! huM IcchuM " thaye. have zuM IcchuM chuM? te jaNAve che "viDa ( )=Apane namaskAra karavAne, kevI rItie ? te kahe che ke-jJAnika rizipa' (thApanIyA-vijaya =AmAM naivije, 5. jamaNuM DAbA. be pagene keDathI nIce sudhI tathA AgaLane madhya bhAga-ema AgaLanI traNa, e ja pramANe pAchaLanI traNa ane avagrahamAM praveza karatAM traNa vAra jamInanI emanava pramAjenA jamaNA hAthanI nIcenI kANathI uparane saMpUrNa hAtha cheka lalATa sudhI, e ja pramANe DAbA hAtha lalATathI nIcenI keNI sudhI-ema hAthanI be maLI agIAra pramArjanA; sAdhune DhIMcaNa upara muhapatti mUtAM traNa DhIMcaNanI ane edhiA upara gurucaraNanI dhAraNa karI traNa vakhata odhAnI-ema kula sattara pramAjanA thAya che. gRhasthane, DhIMcaNane badale kaTAsaNuM ke caravALA upara muhapAtta sthApana karatAM traNa ane avagrahanI bahAra nIkaLatAM traNa, ema sattara pramAjanA kahI che. A viSayamAM judA judA ullekha maLe che, mATe bahu zrute kahe te pramANe karavuM. Page #543 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 490 6 . [dha saM. bhA. -vi. rgA0 61 vizeSya ane vapanIyA vizeSaNa che. naivaidhittva=prANAtipAtAdi pApe jemAM nathI evI kAyA vaDe ane thApanIthayA'=kita samanvita-sazakata kAyA vaDe-ema samagra vAkayanA atha e thayo ke- huM kSamAddiguNayukata zramaNa ! vaMdana karatAM hiMsAdi-pApakriyA na thAya tema mArI sazakta kAyA ( sArA, zarIra ) vaDe huM vandana karavA IcchuM chuM." ahIM sudhI pahelI saMpadA visAmeA ane vandana karanAranA cha prazno-sthAnA (pR.474mAM kahyAM te) paikI ziSye potAnI icchAnuM nivedana karavArUpa ' A paheluM sthAna jAvu. ziSye e pramANe kahyA pachI guru khIjA kArTImAM vyagratA vagere ' harakatavALA hAya te pratIkSava'arthAt 'hamaNAM nahi-gheADI vAra pachI ema niSedha kare. niSedhanuM kAraNa jaNAvavA ceAgya hAya tA jaNAve, nahi tA mAtra niSedha kare-ema Avazyaka cUrNikAranA mata kahyo. Ava zyaka TIkAkAranA mata te evA che ke-gurU 'triviSena' kahe, arthAt gurU 'mana vacana ane kAyAthI vandana karavAne niSedha karU chu" kahe, ema kAraNe gurU niSedha kare te ziSya sakSepathI kiTTA vandena kare. paNa vyagratAdi kAraNu na hAya tA vandana karavAnI anujJA-rajA ApavA mATe gurU 'inTena'='mitrAcena' arthAt 'vandana karI te mhane paNa abhipreta che--khuzIthI icchA pramANe karA'-ema kahe. gurUnA cha uttarA (pR.474mAM) jaNAvyA temAMnA A pahelA uttara jANave. < pachI vandana karanAra tyAM ja ( sADA traNa hAtha dUra ) ubhA rahIne 'anujJAnadda maiM bhivaya (anujJAnIta me mitAvaTM:) arthAt me'=mane 'mita'=sADA traNa hAtha pramANu, 'Javaprar'= ApanI jagyAmAM praveza karavAnI, anujJAnIta=anumati Ape ! gurUnI cAreya dizAomAM zarI pramANu jamInane avagraha kahevAya che, temAM teonI anumati vinA javAya nahi, kahyu che ke" bAppamALamitto, patti ropha uddo muLo / '' erroNAyassa sayA, na kappae tattha paviseuM // 1 // bhAvA - cAreya dizAmAM Atma (zarIra) pramANu mitta (mApavALI) bhUmine gurUnA avagraha kahevAya che. anumati meLavyA vinA kadApi temAM praveza karavA kalpe nahi. "" * emAM pesavAnI rajA mAgavI te ziSyanuM khIjuM (prazna) sthAna jANavuM. javAkhamAM guru kahe'anujJALAmi= huM anumati ApuM chuM.' gurunA A khInne uttara jANavA. pachI ziSya jamInane pramAja tA 'niIdi' kahevApUrvaka avagrahamAM praveza kare (gurUnI najIka jAya). nisrIhinA artha 'sarva azubha (pApa) vyApAranA tyAga karavApUrvaka praveza karU chuM, ema jANavA. pachI saMDAsAnI pramAnA pUrNAMka nIce besI gurUnAM caraNA pAse jamIna upara meghA mUkIne temAM gurUnA caraNAnI sthApanA (kalpanA) kare; pachI DAbA hAthe paDelI muhapatti vaDe DAkhA kAnathI jamaNA kAna sudhI lalATane tathA saMpUrNa DAkhA DhIMcaNane traNa traNa vAra pramAjIne suhapattine DAkhA dvI'caNu upara sthApe; pachI 'ane' padanA ''kArane uccAratAM e huthelIe sahita dazeya AMgaLIo vaDe AdhAne sparza karIne 'te' kheAlatAM e rIte ja lalATane sparza kare; pachI, 'jA' padanA jA' khelatAM punaH e rItIe meghAne sparzI karIne vaM' khelatAM lalATane sparza kare ane 'jAya'padanA 'jA'uccAra karatAM trIjI vAra AghAne spazIne '' uccAratAM lalATane sparza kare; pachI saMjAla khelatAM Page #544 -------------------------------------------------------------------------- ________________ na.. - - - - -- - --- - - - - pra0 3-dinacaryA-yurUvandana sUtranA artha] 40 be hAtha ane mastakathI eghAne sparza kare; pachI gurUnA mukha sAme daSTi rAkhIne be hAthathI mastake aMjalI karIne "kSamaLI ne viTAmathI AraMbhIne "vi vAto sudhI pATha bele e padone artha A pramANe che ane sAthe (gadhorArtha)=gurunI adhekAyane, arthAt ApanAM caraNene, "ja' (jana)=be hAtha ane mastakarUpa mArI kAyA vaDe, raMjAra (saMparka)=sparza karUM chuM ("karUM chuM" e adhyAhArathI levuM), arthAt "ApanA caraNene huM be hAtha ane mastaka vaDe praNAma karuM chuM,' A praNAmanI anumatine saMbaMdha "mane AjJA Apo" ema pahelAM mAgelI anumati sAthe samajavo, kAraNa ke- anumati vinA gurUne sparza karavAne paNa adhikAra nathI; pachI "lamaNi (kSattarA)=kSamA karavA yogya che, "je' (mati)=he bhagavaMta! Apane (tamAre), "(mArA sparzathI ApanA zarIre thatI) bAdhA, arthAta "he bhagavaMta ! mArA sparzathI ApanA zarIre je kaleza (badhA) thAya te Ape kSamA karavA yogya che" tathA "azvariMtadf (ahAnTAttAnA )=apa mAtra glAni-pIDAvALA Apane, "kume (vAna)= bahu sukhapUrvaka, "je (mA) he bhagavaMta! Apane, "vivara rakato' (vivara tikAttA)= divasa pUrNa thaye ? saLaMga artha- he bhagavaMta! a85 mAtra bAdhA (bAdhArahita zarIra)vALA Apane sukhapUrvaka divasa pUrNa thaye?" ahIM "divasa" zabdathI "rAtri, pakSa, caturmAsa ane saMvatsara" paNa samajI levA. ziSyanA praznanuM A trIjuM sthAna jANavuM. ema be hAtha joDIne uttara sAMbhaLavA IcchatA ziSyane gurU javAba Ape ke-tatti=temaja, arthAt "tuM pUche che tema mAro divasa sukhapUrvaka pUrNa thayela che. (gurUne A trIje uttara jANavo.) A praznamAM gurUnA zarIranI sukhazAtine aMge pUchayuM, have tapa-niyama saMbaMdhI kuzaLatA pUche che. "vattA mAM "anudAtta" svarathI "'kArano uccAra karatAM be hathelIo sahita dazeya AMgaLIothI ghAne sparza kare, pachI savaLI karI lalATe laI jatAM madhyamAM (hRdaya sAme) Ave tyAre "nA" ne "svarita" svara vaDe uccAro ane dRSTi gurUnI saMmukha rAkhI hathelIothI lalATane sparzatAM "udAtta svarathI "je bela. ahIM 'nA' (AtrA) yAtrA, " (mAtA)= he bhagavaMta! Apane, arthAt ! ApanI kSAyika, kSAyopathamika ke aupazamika bhAvavALI saMyama, tapa ane niyamarUpa yAtrA vadhatI che ? arthAt saMyama, tapa ane niyamamAM vizeSa zuddhi che? ziSyanA prazna rUpa A cethuM sthAna jANavuM. tene gurU paNa uttara Ape ke- tu ivaddA?' (tavApi vartare ?) jjAre paNa tema che ? arthAt mArI to saMyamayAtrA nirvidhra ane vizuddha che, tAre paNa tevI vadhatI che? gurUne e the uttara jANa. te pachI vaza karavA lAyaka "mana ane Indriyene aMge" kuzaLa pUchavA "jika = ' bele, temAM "anudAtta svare prathama 'ka'kArane uccAratAM pUrvanI jema be hathelIothI ghAne spaze, pachI savaLI karI lalATa tarapha laI jatAM vacce aTakIne "svarita" svare "jakArane uccAre ane lalATe lagADatAM "udAtta" svarathI "ji" bele. eTaluM bolavA chatAM prazna adhuro hevAthI javAbanI rAha joyA vinA ja punaH "anudAtta svarathI ja bolatAM be hathelIothI pahelAMnI jema oghAne spaze, tyAMthI pAchI lalATa tarapha laI jatAM madhyamAM aTakAvIne "svarita svare ""ne uccAre ane lalATe lagADatAM "udAtta svare "me' bele, pachI javAbanI rAha jete temaja Page #545 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 492 [ dha0 sa0 bhA0 1-vi0 r-gA0 kara mesI rahe. ahI" 'jJapti ttta" (yApanItha)=kAbUmAM rAkhavA lAyaka ApanI indriyA ane mana, upazama vagerenA baLathI akhAdhita che ? tathA 'va'eTale vaLI ane 'me' (mavatAM)=ApanuM, arthAt- 'vaLI huM bhagava'ta! upazamana karavA lAyaka ApanI indriyA ane mananA upazama vagere dvArA ApanuM zarIra akhAdhita che? tAtparya ke-ApanA zarIre indriyAkrikanI khASA teA nathI ne ?" (ahI` 'zarIra' adhyAhArathI samajavu'.) ema bhaktipUrvaka pUchavAthI ziSye gurUnA vinaya karyo gaNAya che. ziSyanuM gurUne nirAmAdhatA pUchavA rUpa A pAMcamuM sthAna jANavuM. tenA javAba gurU Ape ke 'va'='hA ! ema ja che.' indriyAkrikathI huM abAdhita chuM. gurUnA A pAMcamA uttara jANavA. pachI ziSya AdhA upara be hAtha ane mastaka lagADIne aparAdhAne khamAvavA mATe sAmami mAlamaLo! ravattiyaM thama' (kSamayAmi kSamAtramaLa ! vaiziH vyatikrma)-huM kSamA zramaNa ! huM divasamAM thayelA vyatikrame ( aparAdhA )ne khamAvuM chuM.' arthAt ' kSamArguiNayukata zramaNu ! divase avazya karavA ceAgya anuSThAnAmAM thayelI virAdhanArUpa mArA aparAdhAne khamAvu chu-kSamA mAgu chu" ema kahe. aparAdha khamAvavArUpe ziSyanuM A chaThThuM sthAna jANuvu. gurU javAkhamAM kahe che ke-trAva NAmami'( api kSamayAmi )= huM paNa khamAvu chuM. pramAdane vaza mhArAthI AkhA divasamAM tameAne hitazikSA ApavA vageremAM paNa avidhi Adi je aparAdhA thayA hAya tene huM' paNa khamAvuM chuM.' e chaDhUMDhuM gurUnuM vacana jANuvuM. ema ziSya praNAma pUrvaka khamAvIne pAchaLanI jamIna pramAtA avagrahamAMthI mahAra nIkaLatAM pravatti kahI himAnithI ArabhIne o ne majjatte mo' sudhI khele, A pATha aparAdhAnA ( aticArAnA) nivedanarUpa hAvAthI 'AlecanA' nAmanA pahelA prAyazcittane sUcavanAra che, arthAt e pAThathI potAnA aticArAnA nivedanarUpa 'AlAcanA' nAmanu (doSAne jaNAvavArUpa) paheluM prAyazcita thAya che. pachInA tatta kSamAlamano padAma vage2e pATha 'pratikramaNa' nAmanA prAyazcitanA sUcaka che, te 'pharI huM evA doSo nahiM karUM ane AtmAnI zuddhi karIza'-evI buddhithI khele. arthAt punaH evI bhUlA nahi karavAnA nirNayapUrvaka karelI bhUleAnA gurUnI sanmukha micchAmi dukkaDa daIne pratikramaNa nAmanuM bIjuM prAyazcita kare te pAThenA artha A pramANe che-'vastitrApa' (AvadyA)='caraNasittarI-karaNasitterI rUpa avazya katavyamAM ayogya vartana thayu` hAya tenu''patti mAmi' (pratimAmi)=pratikramaNa karuM chuM, tenAthI pAchA krU' chu. e rItie sAmAnyathI kahIne vizeSathI kahe che--kSamAsamALa valimApa AsAvaLAva' (kSamAzramALAnAM vailiyA JAzAttanayA)=kSamAzramaNa prati ( gurUpratye ) mAkhA divasamAM karelI, jJAnAdi lAlAnA nAza karanArI pravRttio rUpa 'azAtanAethI thayelA aparA dhAnuM huM pratikramaNu karU chu"- ema sarva vAkayeAmAM samadha joDavA. have ' kai keTalI azAtanA vaDe ?' te jaNAve che. 'sirIlAyara' (girAmyatathA)= tetrIza paikI kAi paNa eka-e-traNa ke tethI adhika je jeTalI thai hoya te kareka AzAtanA rUpa aparAdhane, ahIM AkhA divasamAM aneka AzAtanAonA saMbhava hAvAthI 'e-e vagere saghaLI ' ema kahyuM che. AzAtanAo nIce pramANe che. (1) 'gurUnI AgaLa cAlavAthI'--niSkAraNu gurUnI AgaLa cAlavAthI ziSyane vinayane bhaga Page #546 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paNa nAnA nAnA nAnA gAmaDAnA kAkA - - - - - pra0 3-dinacaryA-gurUvaMdana sUtrane artha: 33 AzAtanAo ] 493 thavArUpa AzAtanA thAya che, mArga dekhADavA ke koI vRddha, aMdha vagerene sahAya mATe AgaLa cAlavAmAM deSa nathI, (2) "gurUnI sAthe ja jamaNuM ke DAbA paDakhe cAlavAthI ane (3) "gurUnI pAchaLa cAlavAthI, pAchaLa paNa bahu najIkamAM teonI lagolaga cAlavAthI niHzvAsa, chIMka, glema vagere lAgavAne saMbhava hovAthI AzAtanA kahI che. cAlavAnI jema (4) niSkAraNa AgaLa, (5) barAbara bAjumAM, ane (6) pAchaLa bahu najIkamAM "ubhA rahevAthI paNa traNa AzAtanAo thAya. e ja rItie niSkAraNa (9) gurunI AgaLa, (8) barAbara bAjumAM ja, tathA 9) bahu najIka pAchaLanA bhAgamAM besavAthI paNa traNa AzAtanAo thAya. (10) gurUnI-AcAryanI sAthe thaMDila gayele sAdhu gurUnI pahelAM dehazuddhi vagere Acamana kare te "Acamana" nAmanI, (11) keI gRhasthAdinI sAthe gurune vAta karavAnI hoya ke koIne bolAvavAnuM hoya, tene pote ja gurunI pahelAM bolAve ke vAta kare te pUrvAlApana" nAmanI, (12) AcAryanI sAthe bahAra gayele ke tyAMthI pAchA Avele ziSya gurUnI pahelAM ja "gamanAgamana Alece te "gamanAgamana AlocanA" nAmanI, (13) bhikSA (gocarI)nI AlocanA-pahelAM ja keI anya sAdhunI samakSa karIne pachI gurUsamakSa karavAthI, (14) e ja pramANe pahelAM ja anya sAdhune dekhADI pachI gurUne bhikSA dekhADavAthI, (15) bhikSAmAMthI gurUne pUchyA vinA ja nhAnA sAdhuone teonI icchAnusAra mAge teTaluM ghaNuM ApavAthI, (16) pahelAM koI nhAnA sAdhune AhArAdi nimaMtraNa karI pachI gurUne nimaMtraNa karavAthI, (17) bhikSAmAMthI AcArya(gurU)ne kaMIka mAtra ApIne uttama varNagaMdha-rasa sparzavALAM snigdha (dhaNa vigaIvALA) tathA madhura-manane game tevAM AhAra ke zAka vagere pite vAparavAthI, (18) rAtrie gurU pUche ke- he sAdhuo ! ke jAge che ? tyAre jAgavA chatAM javAba nahi ApavAthI, ema (19) divase ke anya samaye paNa gurUe pUchavA chatAM javAba nahi ApavAthI, (20) gurU bolAve tyAre jyAM beThe ke sutA hoya tyAMthI ja uttara ApavAthI, arthAt gurU bolAve tyAre Asana ke zayanathI uThIne pAse jaIne "marathaur "vAmi kahIne teo kahete sAMbhaLavuM joIe te pramANe nahi karavAthI, (21) gurU belAve tyAre "ghagT caMni' kahI pAse javuM joIe, tene badale "zuM che ? zuM kaho cho ?" vagere uttara ApavAthI, (22) gurUnI sAme 'tuM-tArUM" vagere apamAnajanaka "tuMkAra' bolavAthI, (23) ke plAna (mAMdA-bAla-vRddha) vagerenI viyAvacca mATe amuka kAma kara"--ema guru kahe, tyAre javAbamAM 'tame kema karatA nathI ? mane kema kaho che?"--ema bele, guru kahe ke tuM ALasu che, tyAre kahe ke tame ALasu che;" ema guru kahe tevuM ja ziSya gurUne svAmuM saMbhaLAve te "tajajAtavacana" nAmanI, (24) gurUnI AgaLa ghaNuM, kaThora (karaDAM) vacanathI ke moTA avAje belavAthI, (25) gurU vyAkhyAna kare tyAre A hakIkata Ama che -ItyAdi vacce bolavAthI, (26) gurU dharmakathA (vyAkhyAna) karatA hoya temAM "A artha tamene smaraNamAM nathI, bhUlI gayA cho, kahe che te artha barAbara nathI-ityAdi balavAthI, (27) gurU dharma saMbhaLAvatA hoya tyAre temanA pratye pUjya bhAva nahi hovAthI cittamAM prasanna nahi thavuM, gurUnA vacananI anumodanA nahi karavI ane Ape suMdara samajAvyuM--ema prasaMzA nahi karavI te "upahatamanaratva' nAmanI, (28) guru dharmakathA karatA hoya tyAre bhikSA levA javAno samaya che, sUtra bhaNavAno avasara che, bhajana Page #547 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - mAtA nAnA nAnA-nAnAM - - - - [ dha saM. bhA. 1-vi0 20gA. 62 karavAno samaya thaI gayo che" vagere kahIne sabhAne toDavAthI, (29) guru dharmakathA kare tyAre ziSya "e vAta huM tamane kahIza--ema zrotAone kahI kathAne teDI nAkhavAthI, "kathA chedana" nAmanI AzAtanA, (30) gurUnuM vyAkhyAna samApta thatAM-sabhA uThayA pahelAM ja ziSya pitAnI caturAI vagere jaNAvavA vizeSa jANatA hoya tema dharmakathA karavAthI; (31) gurUnI sAme ziSya gurUthI uMcA ke sarakhA Asane besavAthI, (32) gurUnAM zA-saMthAro-kapaDAM vagerene paga lagADavAthI, temanI rajA vinA hAtha paNa lagADavAthI ane tenI kSamA nahi mAgavAthI, kahyuM che ke - " saMpattA , tA 3Aivi ! ume gattarAuM me, ranna na puri ma (harAvai - 2-30 2-28) bhAvArtha-"gurUne tathA teonAM kapaDAM vagere vastuone zarIrathI sparza thaI jAya ke temanI rajA sivAya sparza kare, to "mArA aparAdhane kSamA kare-ema kahIne ziSya kSamA mAgavI ane pharIthI AvI bhUla nahi karU -ema kahevuM tathA (33) gurUnI zayA-saMthAra-Asana vagere upara ubhA rahevAthI, besavAthI ane zayana karavAthI (arthopattie teonAM vastra-yAtrAdi kaI paNa vastune vAparavAthI) AzAtanA thAya che. A tetrIza AzAtanAone jaNavanArI gAthAo zAstramAM nIce pramANe che. "purao-pakkhAsanne, gamaNaM 3 ThANaM 6 nisIaNaM 9 ti nava / sehe puvvaM AyamaI 10, Alabai 11 ya tahaya Aloe 12 // 1 // " " asaNAiamAloei 13, paDidaMsaha 14 dei 15 uvanimaMtei 16 / dasa sadA nitAra gurupura 27 za" " rAo gurussa vayao, tusiNi suNiro vi 18 sesakAle vi 19 / tatthagao vA pAMDasuNai 20, bei kiM ti va 21 tumaM ti gurU 22 // 3 // " " tajjAe paDihaNai 23, bei bahuM 24 taha kahatare vayai / evamimaM ti a25 na sarasi 26, no sumaNe 27 bhiMdaIparisaM 28 // 4 // " " chidai kaha 29 tahANu-dviAi parisAi kahai savisesaM 30 / gurupurao vi nisIai, ThAi samuccAsaNe 31 seho // 5 // " " saMghaTTaI pAeNaM, sijjAsaMthArayaM gurussa tahA 32 / tattheva ThAi nisIai, sujai va 33 sehotti tettIsaM // 6 // " (A gAthAone bhAvArtha upara 33 AzAtanAonA varNanamAM kahyo te pramANe samaja.) gurUnI A AzAtanAo sAdhunI jema yathAsaMbhava (jene je je thavAno saMbhava hoya te) zrAvakane paNa lAge mATe zrAvakoe paNa samajIne varjavI. (A AzAtanAo paikI eka, be ke saghaLI AzAtanAthI thayelA aparAdhanuM pratikramaNa karuM chuM-ema saMbaMdha samaja) have e AzAtanAo saMbaMdhI ja kAMIka vizeSathI kahe che-vaMvitti nichApa (candra vina niSar)=je kaI kharAba-juThAM, jevAM-tevAM nimitta laIne "mithyA kheTa bhAva (asadabhAva)karavA Page #548 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ' pra0 3-dinarcA-gurUvandanamAM 33 AzAtanA ] 5 AzAtanAthI mahuvA vAyukAi phulAI' (nokutiyA-vADu tathA rAvapurA) =duSTa manathI praSi vagere dvArA, duSTa vacanathI asabhya-kaThera vagere bolavA dvArA ane duSTa kAyAthI=najIkamAM (pAse) cAlavuM, besavuM vagere duSTa kAyika pravRtti dvArA thayelI AzAtanAothI temAM paNa "oddA mA Trg mAtharg stromars' (#o ghena-mAna-mAyA-romana) = krodhasahita-mAnasahita-mAyAsahita ke lobhasahita" ema cAra kaSAyathI karelI,tAtparya ke-krodhAdi kaSAyone vaza je koI vinayabhaMga vagere thavArUpa" AzAtanAothI, e divase karelI AzAtanAone kahIne pakhavADIyuM. catamasa ke varSamAM karelI tathA A bhavamAM ke anya bhAmAM karelI, karAtI ke thanArI-bhUta bhaviSya ane vartamAnakALanI saghaLI AzAtanAone mATe kahe che ke-"davajadinars (ar jijazar)= sarva (traNeya) kALanI azAtanAothI, temAM bhaviSyakALanI AzAtanA kevI rItie thAya? te kahe che ke-AvatI kAle athavA amuka vakhate huM guru pratye amuka amuka aniSTa vartana karIza--ityAdi vicAravuM te bhaviSyakALanI AzAtanA, e pramANe bhavAnare teone vadha vagere karavAnuM niyANuM karavuM ItyAdi anya janmanI paNa AzAtanA thaI zake, ema traNeya kALanI AzAtanAothI, temAM paNa "ghama chor ( ravivAra)=sarva daMbha-kapaTa-mAyA bharelI beTI pravRtti (mithyA kAryo) karavArUpa AzAtanAthI tathA "navayambhArAmaurg" (sarvapa timiLar)=ATha pravacanamAtAnA pAlananAM athavA sAmAnya saMyamanI ArAdhanAnAM kAryo rUpa sarva dharmAnuSThAnamAM atikramaNa (ulaMghana) arthAt virAdhanA rUpa AzAtanAthI "rASaNaTNa go re agbare vo? (kArAtanA ja mathAtiDavA tara)-e AzAtanAothI meM je kaI aticAra (aparAdha) karyo hoya, 'tara mAsamo virAmama" (travya kSamAmA ! pratimAna)=he kSamAzamaNa ! tenuM tamArI sAkSiAe pratikramaNa karUM chuM arthAta pharIthI nahi karavAnA nizcayathI e aparAdhethI mArA AtmAne pAcho haThAvuM chuM, tathA nirakhi rAma kvA volirfma (nAma-narde-gAmAne zUndujAmi)-aparAdhorUpa te duSTa kArya karanArA mArA bhUtakAlina AtmAnI (paryAyanI, saMsArathI virakata thayelA mArA prazAnta citta (vartamAnakAlina zuddha adhyavasAya) vaDe nindA kare chuM, duSTa kArya karanArA mArA te AtmAnI ApanI sAkSIe gaha karuM chuM ane mArA te haSTa AtmAne tenI anumodanA nahi karavArUpe taLuM chuM-vosirAvuM chuM, (arthAt agya karyuM che.ema huM kabUla karuM chuM.) ema guruvandana sUtra bolIne paheluM vandana pUrNa karIne, punaH avagraha nI bahAra ja ardha zarIrane namAvIne, bIjuM vandana karavA mATe "chAmi TyUmarimaLa thI zarU karIne "riSi sudhI saMpUrNa pATha bele, eTaluM vizeSa che ke-bIjA vandanamAM "sirA choDIne bAkIne sUtrapATha avagrahathI bahAra nIkaLyA vinA ja bole vandananA vidhine jaNAvanArI gAthAo AgamamAM A pramANe che " AyArassa u mUlaM, viNao so guNavao a paDivatto / sA ya vihivaMdaNAo, vihI imo bArasAvatte // 1 // houmahAjAo bahi, saMDAsaM pamajja ukkuDuaThANo / paDileDia muhapottI, pamajjiovarimadehaddho // 2 // uDeuM parisaMThia-kuSparadhiapaTTago namiyakAo / rividizapachI, gharathagchA kadda na ho ke re vAsaMzmirI, kRta Page #549 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [dha saM0 bhA1-vi. 2-ga sthajuttarayaharaNo / avaNiya jahuttadosaM, gurusamuI bhaNai payaDamiNa // 4 // icchAmi khamAsamaNo, iccAI jA nisIhiAetti / chaMdeNaMti nimuNe, guruvayaNaM uggahaM jAe // 5 // aNu. jANaha me miuggaha-maNujANAmitti bhAsie guruNA / uggahakhettaM pavisai, pamajja saMDAsae nisie // 6 // saMdasaM rayaharaNaM, pamajja bhUmIi saMThaveUNaM / sIsaphusaNeNa hohI, kajjati tao paDhamameva // 7 // vAmakaragahiyapottIi, egaiseNa vAmakaNNAo / AraMbhiUNa niDAlaM, pamajja jA dAhiNo kaNNo // 8 // avicchinnaM vAmaya-jANu nisIUNa tattha muhapotiM / rayaharaNamajjhadesaMmi, ThAvae pujjapAyajugaM // 9 // supasAriyabAhujuo, UruyajuyalaMtaraM aphusamANo / jamaladviaggapANI, akaramuccArayaM phusada // 10 // abbhaMtara pariyaTTia, karayalamuvaNI sIsaphusaNaMtaM / to karajualaM nijjA, hokAroccArasamakAlaM // 11 // puNa hiTThAmuhakarayala, kAkArasamaM chivijja rayaharaNaM / yaM saddeNaM samaya, puNo vi sIsaM tahacceva // 12 // kAkArasamu. dhAraNa-samaya rayaharaNamAliheUNaM / yatti a saddeNa sama, puNo vi sisaM tahA ceva // 13 // saMphAsaM ti bhaNato, sIseNaM paNamiUNa rayaharaNe / unnAmiamuddhajalI, avvAbAI tao pucche // 14 // khamaNijjo bhe kilAmo, appakilatANa bahusubheNaM bhe| diNa pakvo variso vA, vaikaMto iya tao tusiNI // 15 // guruNA tahatti bhaNie, jattA javaNIya pucchiyavvA ya / parisaMThieNa iNamo, sarANa joeNa kAyavvaM // 16 // tattha ya paribhAsemo (mA), madamaiviNeyagAhaNahAe / ni-ucca-majjhimAo, sarajuttIo viNeyavyA // 17 // nio tattha-Nudatto, syaharaNe uccao udatto a / sIse NisaNIo, tadaMtarAlaMmi sario ya // 18 // aNudatto ajakAro, tA sario hoi bhe udattasaro / puNaravi javaNIsaddA, aNudatcAI muNeancA // 19 // jaM aNudatto a puNo, ca ssario me udttsrnnaamo| evaM rayaharaNAisa, tisu ThANesuM sarA NeyA / / 20 / paDhamaM AvattatigaM, vaNNadugeNa tu ribhrmnnukmso| bIyAvattANa tigaM, tihiM tihiM vaNNehiM nipphanaM // 21 // rayaharaNaMmi jakAraM, ttAkAraM karajueNa majjhami / mekAraM sIsaMmi ya, kAuM gurUNo vayaM suNasu // 22 // tubbhapi vaha tti ya, guruNA bhaNiyaMmi sesaAvattA / duNivi kAuM tusiNI, jA guruNA bhaNiamevaM ti // 23 // aha sIso rayaharaNe, kayaMjali bhaNai saviNayaM sirsaa| khAmemi khamAsamaNo, devasiAIbaikamaNaM // 24 // ahamapi khAmevi tume, guruNA aNuNAe khAmaNe sIso / nikvamai uggahAo, AvasiAe bhaNeUNa // 25 // oyaNadeho avarAha-khAmaNaM sacamuccareUNa / nidia-garahia-vosaTTa-savvadAso paDikato // 26 // " khAmittA viNaeNaM, tigutto teNa puNaravi taheva / uggahajAyaNa-pavisaNa, duoNayaM dopavesaM ca // 27 // paDhame chaccAvattA, bIapavesaMmi huMti chacceva / te a 'aho' iccAI, asaMkareNaM pauttavyA // 28 // paDhamapavese siranA-maNaM duhA bIae a taha ceva / teNe a caumIraM taM, bhaNiyamiNamega nikkhamaNaM // 29 // evamahAjAegaM, tiguttisahiyaM ca iMti cattAri / sesesu Page #550 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pra0 3-dinacaryA-gurUvandana sutranA arthane sAkSIpATha ] 497 riNuM, vIsAvaranA huti rU. " bhAvAtha-"AcAranuM mULa vinaya che, vinaya guNanI pratipattirUpa che, pratipatti (sevA) vidhithI-gurUne vAMdavAthI thAya che ane te dvAdazAvartagurUvandanane vidhi A pramANe che-(1) vandana karanAra "yathA jAta" thaIne, avagrahanI bahAra saMDAsAne pramAIne, utkaTikAsane beThelA muhapatti paDilehIne, uparanuM adhuM zarIra pramAIne, (2) ubhe thaI kaheDa upara keNIothI lapaTTAne (pahelAM kadarAne vyavahAra na hatuM, mATe) pakaDIne zarIra namAvIne, yukitapUrvaka pAchaLa bhAga jema dharmanI niMdA na thAya tema DhAMkIne, (3) DAbA hAthanI AMgaLIomAM muhapattine tathA be hathelIomAM rajoharaNane pakaDIne vandananA 32 dene TALIne gurUnI sAme A pATha uccAre-bole, (4) "IcchAmi khamAsamaNethI nisIhIe" sudhI belIne, gurUne "chaLa uttara sAMbhaLIne, avagrahanI yAcanA mATe, (5) "maNukAda e milAduM bole gurU "magrrruma' kahe tyAre avagrahabhUmimAM praveza karI, saMDAsA pramAIne (utkaTika) bese, (6) pachI rajoharaNane dasIo sahita pramAjane "mastakane sparza karavAne mATe upayogI thaze' ema samajIne jamIna upara sthApe, pachI prathama (7) DAbA hAthe pakaDelI muhapattinI eka bAju vaDe DAbA kAnathI AraMbhIne jamaNuM kAna sudhI lalATane pramAje, (8) ane saMkecelA DAbA DhIMcaNanA uparanA bhAgane pramAjIne tyAM muhapatti mUke tathA ghAnA madhyabhAge gurUnA caraNayugalanI sthApanA (dhAraNu) kare, (9) pachI be sAthaLanA madhya bhAgone sparza na thAya tema lAMbA bhegA karelA be hAthanA cheDA (hathelIothI kArane uccAra karatAM (ghAne spaze, (10) pachI be hathelIone upara (mukha tarapha) pheravIne lalATe sparza karavA mATe UMce laI jaIne "kArane uccAratAM be hathelIothI lalATane spaze, (11) pharI hAthane adhamukha (avaLA) karIne "'kAra belatAM rajoharaNane ane 4 nA uccAra sAthe pharI pahelAMnI jema lalATane sparza kare, (12) vaLI "r"nA uccAra vakhate trIjI vAra oghAne spazI kAra bolatAM pharI te ja rItie lalATe sparza kare, (13) rANI pada belatAM rajoharaNane be hAtha ane mastakathI praNAma karIne mastaka uMcu karI be hAtha joDI avyAbAdhA (sukhazAtA pUchavA mATe, (14) "mejikano je vidyAno maDhitA vasumeLa che vi (athavA pakSa ke varSa) vAta ema bole ane pachI mona kare. (15) jyAre gurU tatti' javAba Ape tyAre punaH saMmayayAtrA ane cApanikA pUche, te vakhate paNa pUrvanI jema bIjI vakhatanAM traNa Ava tathA svarene yoga kare, (16) maMda buddhivALA ziSyane anugraha karavA te svaroga mATe paribhASA ema kahI che ke te ne avAja anukrame jaghanya utkRSTa ane madhyama rIte kare. (17) temAM "jaghanya eTale anudAtta svare rajoharaNa upara, utkRSTa eTale udAtta svare lalATe ane "madhyama eTale svarita svare benI vacce kare, (18) anudAtta svare nakAra, svarita avAje "' ane udAtta svarathI "e" bola, punaH "s--' e traNa paNa e ja pramANe anudAna vagere svarathI bolavA, (19) ane trIjI vAra " anudAttathI, ja svaritathI, ane "ne udAtta svarathI belave, ema rajoharaNa upara, madhyamAM ane lalATe bolavAnA e svare jANavA, (20) prathamanAM traNa Ava, anukrame be benAM ane pachInAM traNa, traNa Page #551 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 48 [ +-0 sa0 bhA0 1-vi0 2gA kara traNa akSarAnAM che. (21) ema AvatAnuM svarUpa jaNAvIne trIjI vakhatanAM traNa AvartanA vidhi kahe che ke--be hAthathI rajoharaNa upara 'kAra, madhyamamAM ttAkAra ane lalATe bheMkAra kahIne gurunu vacana sAMbhaLe, (22) gurU tuSi vada ema khole tyAre khAkInAM be AvAM sAthe karIne gurU na khole tyAM sudhI mauna rahe ane (23) gurUe 'tna' kahyA pachI ziSya rajoharaNa upara hAthanI ajalI ane mastaka lagADIne vinayapUrvaka 'jJAnaimi ghumAttamaLo tailiya vamaM ? 'vagere khele, (24) pachI gurU vi lAEmi tunne elIne khAmaNAMnI anujJA (saMmati) jaNAve, tyAre ziSya 'vastitrAju' kahIne avagrahamAMthI nIkaLe. (25) pachI namAvelA zarIrapUrvaka sa aparAdhAnAM khAmaNAM karIne saDhASAnI niMdA, gA~ ane parihAra kare (vesi rAve)-e rItie pratikramaNa' prAyazcita kare. (26) ema vinayapUrvaka traNa guptie gupta thaine pahelI vakhata khamAvIne te ja pramANe khIjI vakhata vaMdana kare (khamAve), temAM paNa avagrahanI yAcanA-praveza vagere saghaLu pUrvanI jema kare. e vandanamAM thaIne e avanata ane e praveza thAya che, (27) (ekavandanamAM) pahelA ane khIjA pravezamAM cha cha AvartI thAya che, te lo' vagere akSarAne judA judAM melIne karavAnAM hAya che. (28) prathama praveza (vandana)mAM e ane khIjAmAM paNa e ja pramANe e ziranamana thAya che tethI 'cAra zira' kahyAM che ane eka niSkramaNu kahyu che, (29) tathA eka yathAjAta ane traNa gupta, e cArane meLavatAM pacIsa AvasyA thAya che. (30)" ahI' jo ke dvAdazAvattavandana sAdhu kare ema jaNAvyuM che, zrAvakanuM nAma nathI, tA paNa sAdhune karavAnuM hAvAthI zrAvake paNa karavu joie, ema samajI levuM; kAraNa ke-ghaNI zrAvakanI kriyAo sAdhukriyAne anusAre ja kahelI che. saMbhaLAya che ke-zrIkRSNa vAsudeve aDhAra hajAra sAdhuone dvAdazAvattavandana karyuM" hatuM. ema vandana karIne avagrahamAMthI bahAra nIkaLyA vinA ja (devasika vagere) aticArAnI AleAcanA karavAnI icchAvALA ziSya, zarIrane AgaLathI kAMika namAvIne, A pramANe kahe-- .chAjArena saMzvidamavana ! taittirNa Ahomi (OM) ? " ahIM 'rcchApe saMvida' =ApanI IcchAnusAre AjJA ApA, vRttitraM =divasamAM thayelA aticArAne, ('aticArAne' e upalakSaNathI samajavuM.) A 'daivasika' zabdanA upalakSaNathI te te prasa Mge rAtrinA, pakSanA (pammuvADIAnA ) vagere aticArAne paNa samajI levA. 'Ahomi' mAM 'tra=maryAdA (vidhi ) pUrNAMka athavA sarva prakAre ane 'homi'-pragaTa karU' chuM ( Apane saMbhaLAvuM chuM). 6 divasa vagerenI AlecanAmAM kALanI maryAdA A pramANe che--divasanA madhyabhAga (madhyAhana).. thI rAtrinA madhya bhAga (ardharAtri) sudhI * jaisika 'nI ane rAtrinA madhyabhAgathI divasanA madhyabhAga sudhI ' rAtrika' aticAranI AlecanA (devisarAI paDikkamAM) thai zake che ane * 76. zrI senaprazna-ullAsa 3, prazna 116 mAM zrI zubhavijayajI gaNIe pUchelA A praznanuM samAdhAna karyuM" che ke'kRSNajIe eka hajAra vagere parivAravALA zrIthAvaccA putra' vagere agresarAne dvAdazAvatta vadatA karyAM, tethI teeAnA anuyAyI badhA parivArane paNa karyo. ja gaNAya, ane manathI tA aDhAra hajArane paNu vAMdyA-ema samajavuM. ema na mAnIe to teTalA samaya na pahAMce,--vagere. Page #552 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pra0 3-dinacaryA devasima movuM? vagere sUtronA atha] pAkSika, caturmAsika tathA sAMvatsarika AlecanA ( paDikkamAM ) te te te pakhavADIyu, caturmAsa ke varSane aMte thai zake che. ema ziSya AlecanA mATe AjJA mAgyA pachI, gurU 'gajomada=maleAcanA karA'-ema kahe, tyAre tenA svIkAra karatA ziSya jUnuM Ajomi' kahe, temAM '=ApanI anumatine svIkArU chuM ane 'Ahomi '= AlecavAnA svIkArane kriyA dvArA pragaTa karu chu" ema 'gurUnI kSAjJA meLavavI vagere' prAthamika vidhi karIne, ziSya sAkSAt AlecanA mATe A pATha le, ,, " jo me devasio aiAro kao, kAio vAio mANasio, ussutto ummaggo akappo akaraNijjo dujjhAo duvvircitio aNAyAro aNicchianno asAvagapAuggo, nANe, daMsaNe, cvipatti, muthu, sAmArUpa, tirlR nuttILa, ca sAyALa, pazcamanuvayALa, tikhkhuM guyALa, unhaM sikkhAvayANaM, vArasavihassa sAvagadhammasa jaM khaMDiaM jaM virAhiaM tassa micchAmi dukkaDaM // / " AnI vyAkhyA A pramANe che-omai=me' je kAi, dhruttio bAi divasanA kAryoMmAM (vidhinuM ullaMghana--bhaga vagere karavA rUpa) aticAra 'o'=karyAM hoya, aticAra sAdhanabhede aneka prakAre thAya, tethI kahe che ke--jAne vALe mALattio=zarIra dvArA-vacana dvArA ane mana dvArA (arthAt kAyAthI dUSita pravRtti, vacanathI dUSita uccAra ane manathI durdhyAna karatAM) thayelA aticAra, paNa 'ravrutto'=sUtrathI-AgamananuM ullaMghana karavAthI thayelA, janmo'unmArgothI thayelA, ahIM karmAMnA kSayApazamathI AtmAmAM pragaTelA viziSTa pariNAmarUpa 'kSAyeApamika bhAva' te mA, tenu ulladhana e ja 'unmArga,' arthAt 'kSAyeApamika bhAva cheADIne meAhanIyAdi karmonA udayathI pragaTelA duSpariNAma rUpa 'odAyika bhAvane (udayane)vaza thavAthI thayelA, tathA bano' temAM 'kalpa'=nyAya--vidhi-AcAra vagere, arthAt saMyamanA pAlana rUpa caraNa-karaNanA vyApAra te kalpa ane tethI viparIta te alpa, tAtparya ke-sayamanAM kAryone tathA svarUpe nahi karavAthI thayelA, ane bALo=sAmAnyathI nahi karavA yeAgya karavAthI thayelA, (aticAra.) A 'usUtra' vagere praznArA kArya kAraNa rUpe paraspara saMbaMdhavALA che. jemake-usUtrathI ja unmo, unmA thI ja akalpya ane akalpyathI ja akaraNIya thAya. upara jaNAvelA traNa paikI kAyika ane vAcika aticArAnu vizeSa svarUpa jaNAvavA 'utsUtraMthI-umA thI' vagere kahyu', have mAnasikane aMge vizeSa kahe che-- 'duSNAo'=ekAgra citte duSTa dhyAna karavAthI thayelA Atta dhyAna raudradhyAna rUpa aticAra tathA '3vicittio'caMcala cittathI duSTa ciMtana karavA rUpa, kahyuM che ke-na vibhAvavALa, taM TrAn ne huM satyaM ti|' arthAt mananA je sthira adhyavasAya tene dhyAna' ane caMcaLa adhyavasAya tene 'citta'kahevAya che. ahIM paNa dhyAna ane cittamAM sthira ane caMcaLa citta rUpa bheda samajaveA, e mAnasika aticAranuM vizeSa svarUpa kahyu`. have kAyikAdi traNeyanI anAcaraNIyatA vagere kahe che keema te aticAra AcaravA lAyaka nathI. mATe ja gAyatte'=anAcaraNIya che, anAcaraNIya che mATe ja * niSiddhamaLyo ' = AcaraNIya teA nathI, manathI icchavA yAgya paNa nathI, ane icchavA ceAgya nathI mATe ja 'alAvAno'=samakita prApta karyu" hoya, tratA aMgIkAra karyo. Page #553 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa00 [ dha0 saM0 bhA0 1-vi0 2-gATa dUra hAya tathA hamezAM sAdhuonI pAsethI sAdhuonA tathA gRhasthanA AcAra(karNa) ne sAMbhaLo hoya te "zrAvaka tene "aprAgya="aghaTita che. ema aticAranuM svarUpa kahIne, have tene "viSaya" jaNAvavA mATe kahe che ke-nALa-saMto-vaMrirAjajo jJAnaviSayamAM, darzanaviSayamAM ane "skUla pApavyApArane tyAga karavA rUpa cAritra ane sUkSma pApa vyApArane tyAga nahi karavA rU5 acAritra' e cAritra-acAritramAM, arthAt dezaviratimAM lAgelA aticAranuM (mithyAdukRta vagere samajavuM) - have te jJAnAdi viSayaka aticArone paNa judA judA jaNAve che-puv=thata saMbaMdhI matijJAnAdi pAMceya jJAnene aMge usUtraprarUpaNuM karavAthI ke "kALe svAdhyAya kare vagere jJAnAcAranA ATha AcArane nahi pALavAthI lAgelA, tathA "sAmagg=sAmAyikamAM lAgelA, ahIM sAmAyikathI "samyaktva sAmAyika ane dezavirati sAmAyika' jANavAM, temAM "zaMkA-kAMkSA" vagere samyakatva sAmAyikanA aticAro jANavA : dezavirati sAmAyikanA aticAro mATe kahe che ke"ti kuttIf==Na guptimAM je khaMDanA (virAdhanA) karI haya, ahIM "mana-vacana ane kAyAnA gene gepavavArUpa traNa guptine aMge zraddhA nahi karavAthI tathA [ upara viparIta prarUpaNa karavAthI karelI khaMDanA ane virAdhanArUpa aticAra, tathA "vANIyA = krodha-mAna-mAyA ane lobha e cAra je (aprazasta) kaSAye karavAno niSedha che te karavAthI, kaSAyenA svarUpamAM zraddhA nahi karavAthI ke te kaSAyene aMge ] viparIta prarUpaNuM karavAthI aticAra, tathA "paugmayari-ti juThThA -3r faNAyA=zrAvakanAM pAMca aNuvrata, traNa guNavrata ane cAra zikSAtrate, jenuM svarUpa vratamAM kahevAI gayuM, temAM lAgelA aticAro, e aNuvratAdi vAraviNa tArAmA je ghaMdia ja vica talsa micchAmi dukkI =bAra prakAranA zrAvakadharmamAM je khaMDanA eTale dezathI (a5) bhaMga karyo ane virAdhanA eTale meTe bhaMga karyo hoya, te jJAnAdi viSayamAM lAgelA divasa saMbaMdhI aticAre tathA traNa gupti-cAra kaSAya ane bAra prakAranA zrAvakadharmamAM je khaMDanA-virAdhanA rUpe thayA hoya te dareka aticArorUpa mArUM sarva pApa mithyA thAo, e rItie huM te pApanuM pratikramaNa karuM chuM (pApathI pAcho pharuM chuM) arthAta te duSkartavya che, tethI mAre te akaraNIya che. ema kabula karuM chuM. . pachI paNa adhuM aMga namAvIne uttarottara vadhatA saMvegavALo ziSya mAyA-abhimAna-mada vagere dUSaNane tyAga karIne sarva aticAronI vizeSa zuddhi karavA A sUtrapATha bele-vRttavi viza Tuddhitiza kumArika suzidira rUchAtA saMvida !'=(ahiM sarva pademAM SaSThI vibha ktino lepa thayelo che.) artha A pramANe che- vartAvi =divasa saMbaMdhI sarva aNuvrata vageremAM akaraNIya karavAthI ke karaNIyane nahi karavA vagerethI thayelA aticAronuM, kevA aticAranuM? tuti ArtA-raudradhyAna rU5 duSTa ciMtavana karavAthI thayelAnuM, e mAnasika kahyA, tumati=kharAba-pApavacane bolavAthI thayelA aticAranuM, e vacana saMbaMdhI kahyA, ane iiTra=niSedha karelI deDavuM-kUdavuM vagere kAyAnI duSTa pravRttithI thayelA aticAronuM, e kAyika kahyA. A aticAronuM pratikramaNa karavA kahevuM ke-jUchALa risada (mavara=(he. bhagavaMta ! mArA balAtkArathI nahi paNa) ApanI IcchAthI mane pratikramaNa mATe doSathI pAchA haThavA mATe anumati Apo" ema kahIne maunapaNe gurunI sanmukha jeto aTake, tyAre Page #554 -------------------------------------------------------------------------- ________________ praH 3-dinacaryA-abhuTio. sUtranA artha) 51 gurU vima'="patikramaNa karo" kahe, A gurUvacananA svIkAra mATe ziSya I =" ApanI AjJA pramANa che, kahI tarasa chiAmi dukkana e sarve aticArarUpa) mArUM te pApa mithyA cAo, e atironI huM jugupasA karUM chuM -ema kahe. pachI ("ndritu' sUtra paNa aticAronA vistArapUrvaka pratikamaNa prAyazcitta mATe ahIM kahevuM. tenA artha pachI kahIzuM) vanditu kahIne gurune aMge divasamAM thayelA aparAdhane khamAvavA be vAMdaNuM ApavAM. temAM bIjuM vaMdana dIdhA pachI avagrahamAM ja uparanuM adhuM aMga namAvavApUrvaka ziSya potAnA aparAdhone khamAvavA mATe- ' jhAkaLa visA (mAva!)=( he bhagavana!) balAtkAre nahi, ApanI IcchA hoya te mane Adeza Ape ! zAno Adeza? "azuddhioduM gahiMmatavika mi temAM prabhu huM abhyathita ( Apane khAmaNuM karavAnI taiyArIvALA ) chuM. anya sarva IchAo cheDI ne khAmaNa karavA tatpara chuM. zAnAM khAmaNuM? "karSitarita-divasabharamAM saMbhavita aticArenI "mani=huM hamaNAM kSamAprArthanA karuM chuM. emAM "aticAra" zabda adhyAhArathI le. e e eka vyAkhyA kahI, anya AcAryo A sthale pAThAMtara kahe che ke-"rUchAmi nAsamaje ! mudigani nitara levA meDamiti ahIM "chAniM=khamAvavA IcchuM chuM, mArajo ! amudigama he kSamAzramaNa ! IcchuM chuM, eTaluM ja nahi, "abhuThThiomi "=khamAvavA tatpara chuM, ema kahIne maunapaNe AdezanI rAha jue, gurU kahe ke "duHkhamA," tyAre sugurunA vacanane bahu mAnathI svIkArate kahe. "puSTha romeni=Adezane svIkAra karuM chuM ane mArA aparAdhane khamAvuM chuM. A khamAvavAnI kriyAne prAraMbha jaNAvyA-ema samajavuM. (bane vyAkhyAo judA judA pAThathI che.) ema svAparAdha khamAvavAnI anumati guru pAsethI meLavIne vidhipUrvaka be hAtha, be DhIMcaNa ane mastaka jamIne lagADIne muhapattine mukhe rAkhIne A pATha bole "ja kiMci apatti parapattiaM, bhatte pANe viNae veyAvacce, AlAve saMlAve uccAsaNe samAsaNe, aMtarabhAsAe, uvaribhAsAe jaM kiMci majjha viNayaparihINaM, suhumaM vA vAyaraM vA, tuSbhe jANaha ahaM na yANAmi, tassa micchA mi dukkaDaM // " / artha-"kriniM=je koI sAmAnya ke vizeSa sarva 'tti=(prAkRtanA "A pragathI) alpa aprItirUpa ane " ra" eTale vizeSa aprItirUpa, athavA keI bIjAne nimitte, tathA (upalakSaNathI) mArA nimitte paNa, ApanA pratye mAro ke mArA pratye Apane, je kaI aparAdha-deSa thaye hoya te mithyA thAo !" ema chelalA pada sAthe saMbaMdha jaDe. have te doSo ne bhedathI kahe che ke- "ma--vinag-thAvajo-bhajanamAM, pANImAM, 'ubhA thavuM vagere vinayamAM tathA "oSadhapacya (anukULatA) vagere sahAya karavA rUpa" veyAvaccamAM, tAtparya ke AhAra-pANImAM ke vinaya-vaiyAvacamAM, vaLI "mA -saM =eka vAra bolavArupa AlApamAM ane paraspara vAtamAM-vadhAre bolavArUpa saMlApamAM, tathA kAraNe tamAro=ApanA AsanathI uMcA Asanane ane ApanA AsananI barAbara Asanane upaga karavAmAM, vaLI "vaMtabhAhAi-kavabhiAta' guru vAta kare temAM vacce bolavArUpa aMtabhaSAthI ene gurunI karelI vAta upara vizeSa balavArupa paribhASAthI, ema te te kAryomAM ke viMci' eTale je kAMI sAmAnya Page #555 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa02 [ dha saM0 bhA0 1-vi2-gATa 2 athavA vizeSarUpamAM-samastapaNe "mAvivIi -mArAthI vinayahIna-ApanI zikSAthI viparIta thayuM hoya, te paNa duraM vA vAyAM '=apa prAyazcittathI zuddha thAya tevuM sUkSama ke vizeSa prAyazcitathI zuddha thAya tevuM bAdara, ahIM banenI sAthe "vA' zabdo che te sUkSama-bhAdara banenuM " micchAmi duranA viSayamAM samAnapaNuM jaNAvavA mATe che, arthAta mithyAdukRtyathI zuddhi thaI zake tevA sUkSama ane bAdara-avinayAdithI thayelA aparAdhe ke jene tame kAda marda ja zani '=ucitAnucita sarva bhAvane samajavAmAM Apa samartha hovAthI je ApanA jANavAmAM hoya ane huM mUDha havAthI na jANato houM, tathA meM guptapaNe karavAthI Apa na jANatA he ane svayaM karelA hovAthI huM jANato houM, vaLI Apa paNa bIjAnA (mArA) karelA vagere kAraNe na jANatA che ane huM paNa vismRti Adine yoge na jANato houM tathA ApanI pratyakSa karelA hovAthI Apa ane huM bane jANatA hoIe, ema cAreya bhAMge karelA aparAdhe, 'tarata' (ahIM saptamInA arthamAM SaSThI vibhakita hovAthI temAM, arthAta aprItiviSayaka ane vinayarahita (avinayaviSayaka) thayelA te te aparAdhemAM " micchAmi dukramAruM pApa mithyA thAo! A micchAmi dukkaDaM" duSTa AcaraNane pazcAtApa athavA dezonI kabUlAta (svIkAra) karavArUpa pratikamaNu arthane kahenAruM jene pAribhASika) vAkaya che, tene "dauM chuM" ema adhyAhAre samajavuM. athavA rasa miSThA tuSAra e pAThathI artha e kara ke-"sahya vibhakitanA pheraphArathI) aprItiviSayaka ane vinayarahitapaNunA te mArA aparAdho, "mane, "miccha-mekSamArganI sAdhanAmAM virodha karanArA ane suvAnuM pApapa che, ema pitAnA doSanI kabUlAtarupe "pratikamaNa eTale aparAdhanI kSamApanA jANavI. ema gunA aparAdhenI kSamApanA karIne bIjI vakhata "vAMdaNa de, (pR. 487 mAM) vandananAM kAraNe kahI gayA, temAM AlocanA ane kSamApanA mATe vandananuM vidhAna hovAthI, vaMdana pachI devasiaM Aleu' ane 'abhuThThio" sUtranI vyAkhyA karI, nahi to tene avasara pratikramaNa AvazyakamAM Ave che. A pramANe dvAdazAvartAvandanane vidhi kahyo. je gurUne vyagra citta vagere kAraNathI dvAdazAvarta vandana thAya tema na hoya te bhavandanathI" (be khamAsamaNuthI) paNa vajana karavuM. gurUvandananuM karmanirarUpa moTuM phaLa che. zAstramAM kahyuM che ke-"caMvja mare ! kA kiM karinA? vA gaphulakArI nivicaMdhAvA siDhilabaMdhaNabaddhAo karei, cirakAThiiAo appAkAlaThiiAo karei, tibvANubhAvAo maMdANubhAvAo karei, bahupaesagAo appapaesagAbho karei, aNAiaM aNavadaggaM saMsArakaMtAraM no pariaTTA " arthA-"zrIgautamasvAmijI bhagavAnane pUche che ke bhagavad ! gurUvadanathI jIva zuM (phaLa) pAme? uttaramAM-he gautama! (prakRtithI) ATheya kamaM prakRtio-jJAnAvaraNIyAdi ATha karmo gADha baMdhanathI bAMdhyAM hoya te DhIlAM baMdhanavALAM, (sthitithI) dIrghasthitivALAM bAMdhelAM hoya te alpa sthiti vALA (a5 sthiti-mudatavALAM), (rasathI) tIvra rasavALAM bAMdhelAM (azubha karmone maMda rasavALAM ane ghaNu pradezavALAM bAMdhyAM hoya tene thoDA (ala5) pradezavALAM kare che, (ane tethI) anAdi anaMta saMsArarUpI aTavImAM te (lAMbe kALa) paribhramaNa karatuM nathI." Page #556 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pra0 3-dinacaryA-gurUvandananuM phaLa ] 503 " bIjA praznamAM paNa kahyu che ke-vaLa maMte! laDIne viSe agnid? goyamAM ! ovaLa nIkhAgoaN kammaM khavei, uccAgoaM kammaM nibaMdha, sohaggaM va appaDihathaM ANAphalaM nivatteiti // ' arthAt--" prazna he bhagavaMta ! guruvandanathI jIva zuM phaLa prApta kare ? uttara-he gautama ! gurU vandanathI jIva nIca gAtra karmAM khapAve che, ucca gAtrakanA khaMdha kare che ane apratihata AjJAvALu' eTale jenI AjJA kAi ullaMghI zake nahi tevA phaLavALuM 'saubhAgya'-nAmakama paNa bAMdhe che." iti gurUvandana adhikAra Page #557 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paccakhANa adhikAra ema moTA drAraMzAvavadana vaDe gurUvadana karIne teozrInA mukhe pitAnI zaktine anusAre paccakakhANa kare. (e gRhasthane vizeSa dharma jANa.) ahIM prasaMganusAra paccakkhANunuM svarUpa jaNAvavA mATe (1) pratyAkhyAne, (2) bhAMgA, (3) AgAro, (4) sUtrapATha, (5) artho, (6) cha zuddhi, ane (7) phaLa,-e sAta dvArethI tenuM varNana TUMkamAM kAMIka kahe che. temAM-1. pratyAkhyAna (paccakkhANa)ne artha kahe che ke- 1ravALA=prAthar zabdamAM "prati ane ' be upasargo ane "ghar=kathana karavuM, e dhAtu che ane tene "ane pratyaya AvatAM tiga++ ane maLIne kAvyAna' zabda thayo che. tene sAmAnya artha e thAya che ke-"amuka maryAdAmAM (aviratithI) pratikULapaNe kathana karavuM (pratijJA karavI) te pratyAkhyAna, athavA "mana-vacana-kAyAthI (AtmAnA) aniSTane kAMIka niSedha jemAM karAya" te pratyAkhyAna. banne vyAkhyAomAM kriyA ane kriyAvAnane kathaMciH bheda hovAthI "pratyAkhyAnanI kriyAne ja pratyAkhyAna" kahyuM. athavA jenA sadbhAvamAM (bhegAdikana) niSedha karAya, bhego na bhegavI zakAya te "pratyAkhyAna. (ema vyAkaraNanA niyama pramANe aneka rItie "pratyAkhyAna' e saMskRta zabda bane ane tene "paccakkhANu" e prAkRta zabda bane che, ke jene hAlamAM prasiddha zabdarUpe vizeSa vyavahAra thAya che. (tAtparyArtha e ke-"AtmAne ahita karanArA kAryone jemAM amuka maryAdApUrvaka vacana vagere dvArA tyAga karAya tenuM nAma paccakakhANa."). te paccakkhANa be prakAranuM che-eka mUlaguNarUpa, bIjuM uttaraguNarUpa, te pratyekanA paNa babbe bhede che-eka dezathI, bIjuM sarvathI. temAM sAdhuone pAMca mahAvratanA svIkArarUpa mUlaguNanuM pazcakakhANa sarvathI ane zrAvakane pAMca aNuvratanA svIkArarUpa mULaguNanuM paccakakhANuM dezathI hoya che, e mULaguNa paccakhANunA sarvathI ane dezathI ema be prakAro jANavA. uttaraguNarUpa paccakkhANa sAdhune sarvathI heya che, tenA aneka bhede che. jemake " piMDassa jA visohI, samiIo bhAvaNA tavo duviho| paDimA abhiggahA vi a, uttaraguNamo viANAhi // 1 // " bhAvAtha--"piMDanI vizuddhi eTale AhAra-pANI-vastra-pautrAdi vastuo beMtAlIza Sa 2hita nirdoSa prahaNa karavI, Isamiti Adi samitionuM pAlana karavuM, anityAdi bora-saLa ke mahAvratanI pacIsa bhAvanAo bhAvavI, bAhya-atyaMtara be prakAre tapa kare, sAdhunI bAra pratimAo (abhigrahavizeSa) pALavI ane dravya-kSetrAdi vividha avizrehA dhAraNa karavA; e sarva sAdhunA uttaraguNe jANavA" zrAvakane dezathI sAta zikSAtrane (traNa guNatro tathA cAra zikSAtra ) rupa uttaraguNonuM paccakakhANa samajavuM. temAM mUlaguNonAM sarva ane deza pratyAkhyAne "hiMsA vagere (pAMca pApa) nA tyAgarUpa che ane sAdhuone piMDavizuddhi vagere tathA zrAvakane diziparimANanata vagere uttaraguNonAM pratyA Page #558 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pra. 3-dinacaryA-paccakakhANanA prakAre ] 505 khyAne kahyAM che, te "tenA pratipakSI bhAvanA tyAgarUpa" che. (jemake-piMDavizuddhi eTale piMDanI azuddhine tyAga, samiti eTale asamitine tyAga vagere.) ema AvazyakasUtranI tathA yogazAstranI TIkAomAM kahyuM che. gRhastha tathA sAdhu, jene je yogya hoya te bannene upayogI uttaraguNanAM sarvathI paccaphakhANe "anAgata' vagere daza (Ava nikita adhyayana 6mAM) A pramANe kahAM che- " TIMyamaphata, zahidi nibaMdi jevA sAgAramaNagAraM, parimANakaDaM niravasesaM // 1 // " , " saMga jevA , pazcAtApa tu rasavihuM doDDA sayamevANupAlaNayA, dANuvaese jaha samAdhi // 2 // ' (gA0 1564-65) bhAvArtha-"(1) anAgata, (2) atikrAnta, (3) keTisahita, (4) niyaMtrita, (5) AgArasahita, (7) parimANakRta, (9) niravazeSa, (9) sAMketika, ane (10) addhA -e daza paccakakhA nuM svayaM pAlana karavuM, paNa bIjAne AhAra ApavAnuM ke te upadeza devAne niSedha nathI, arthAt AhAra ke upadeza Apavo apAvavAmAM samAdhi anusAre (vadhu lAbha thAya tema) vartavuM." temAM paryuSaNa vagere parvomAM karavAne tapa "vaiyAvacca ke bIjA kAraNethI te divasomAM na thaI zake te pahelAM karI le te 1-anAgata, parvadivasamAM karavAne tapa bhAvanA chatAM tevAM keI kAraNethI na karI zakAya, te kAraNe nivRtta thaye pAchaLathI kare te 2-atikrAnta, eka paccakkhANa pUrNa thatAM sAthe ja bIjuM paccakkhANa karavuM-ema be paccakakhANunA chelle pahele be cheDA bhegA karavA te 3-keTisahita, temAM paNa chaThThanI sAthe chaThTha, aThThamanI sAthe aThThama, AyaMbIlanI sAthe AyaMbIla, nIvInI sAthe nivi, ekAsaNunI sAthe ekAsaNuM(vagere)joDavuM te'samakeTisahita" ane upavAsa upara AyaMbIla vagere pUrva paccakakhANathI uttara paccakakhANa anya prakAranuM karavuM te viSamakeTisahitI jANavuM. amuka mahinAmAM ke amuka divasamAM amuka "adRma vagere keI nizcita paccakhANa "gI ke nigI keI hAlatamAM paNa karavuM ja e (nirapavAda) nirNaya, te 4-niyaMtrita A paccakakhANa cauda pUrvadharAno tathA jinakalpane viccheda thavAnI sAthe ja viccheda thayuM che (kAraNa ke tevA viziSTa bhAvikALanA-saMghayaNa ke AyuSya vagerenA jJAna vinA, A paccakkhANa karavAthI tene bhaMga thavAne prasaMga Ave.) jemAM "mahattarAgAra vagere AgAro (apavAda) rAkhavAmAM Ave te pa-sAgAra, ane jemAM AgAre rAkhavAmAM na Ave te 8-anAgAra (nirAkAra) paccakakhANu, ahIM chadmasthane Avazyaka hevAthI "anAbhoga ane sahasAkAra be AgAre te anAgAramAM paNa hoya ja, mATe te sivAyanA "mahattarAgAra vagere AgAra vinAnuM nirAgAra jANavuM. jemAM dattI, kavala (keLIyA), ghara ke dravyanI "amuka-ATalI saMkhyAnuM pramANa vadhu nahi vAparavAno niyama) karavAmAM Ave te 75riNumakRta,(ahIM hAtha ke pAtramAMthI eka sAthe ke eka dhArAthI jeTale AhAra vagere pIrasavAmAM Ave te dattI jANavI. tenuM pramANu karavuM, 77, e paccakakhANuM prathama saMdhANuvALA jIne prANAnta saMkaTa ke bhikSAnA sarvathA abhAvamAM hoya che. hAlamAM tevA saMghayaNane abhAva hovAthI sAgAra paccakhANa ja thaI zake che. Page #559 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - - 56. [ dha0 saM0 bhAva 1-vi0 gA0 62 sukhe sukhe mukhamAM mUkI zakAya-cAvI zakAya teTalA AhArane eka kavala kahevAya, purUSane evA batrIza ane strIne aThThAvIsa kavala pramANe AhAra manAya che. temAM nyUna saMkhyA dhAravI te kavalapramANu, amuka gharA sivAyanAM AhArAdi na levAM te gharamANu ane amuka vastuo sivAyane tyAga kare te dravyapramANu samajavuM). cAreya prakAranA AhArane sarvathA tyAga kare te 8-niravazeSa%, aMguTho-sUThigAMTha vagere cihevALuM -saMketa, jemake-gRhastha pirisI vagere pazcaFkhANa karIne kAryaprasaMge bajAramAM, kSetramAM, bahAra jAya ke ghera rahe mitu karelA paccakhANanA samaye koI kAraNe bhejana laI zakAya tema na hovAthI paccakakhANa pachIne bhajana pahelAMne kALa aviratimAM na jAya te mATe saMketa kare ke-"aMguThA choDuM nahi," "vALelI muThi mUkuM nahi" ke "gAMTha choDuM nahi," agara "gharamAM praveza karUM nahi" ke "mArA parasevAnA biMduo sukAya nahi " vA "amuka saMkhyAmAM zvAse chavAsa purA thAya nahi. " athavA "pANI mUkavAnI A mAMcI, ghaDI vagere upara lAgelA pANInA chAMTAM sukAya nahi.' kiMvA jyAM sudhI "saLagate A dIpaka bUjhAya nahi (ema kaI paNa saMketa kare te pUrNa na thAya tyAM sudhI mAre pacakhANa pAravuM nahi, vagere te te nAmanAM saMketa paccakakhANe jANavAM. kahyuM che ke "caMdra---kAsa-vivA-jovA __evaM saMkea bhaNi, dhIrehiM anaMtanANIhiM // 1 // " (Ava0niryu 1578) bhAvA-1. aMguThe, 2. muThThI, 3. granthI, 4. ghara, 5. paraseve, 6. zvAsocchavAsa, 7. binduo, ane 8. jyoti (dIpakane prakAza), e (vagere) cihanene (saMketane anaMtajJAnI dhIra zrIjinezvarIe saMketa paccakhANa kahyuM che. ema "saMketa ATha prakAranuM che. tathA kALa (samaya)nI maryAdAvALuM 10muM. "hA" pakhakhANa daza prakAranuM che. kahyuM che ke "navararisIpa, pumittejakALa mAM AyaMbilaabhacaThe, carime a abhiggahe vigaI // 202 // " (prava0sAro0) bhAvArtha 1-navakArasahita (namukkArasahi), 2-paurUSI, 3-purimAddha, ekAsaNuM, 5ekalaDAI, -AyaMbila, 7-upavAsa, 8-divasacarima ke bhavacarima, 9-abhivya, ane 10vikRti (viga)nuM-ema kALapaccakakhANa daza prakAre che." prazna-ekAsaNAdimAM kALanuM niyamana nathI chatAM kALapaccakakhANa kema kahyAM? uttara-je ke ekAsaNAdimAM kALaniyamana nathI, chatAM te dareka prAyaH kALaccakakhANa (narukArasahi-parisI vagere)nI sAthe ja karAya che, mATe tene kALa paccakakhANa kahyAM che. pacca 78. A pakhANa vizeSataH maraNa samaye saMlekhanA mATe karavAnuM hoya che. 79. e saMta paccakhANa eka athavA traNa navakAra gaNune pArI zakAya ane bhajanAdi karIne punaH karI zakAya, AhAra-pANI levA sivAyanA saghaLA samayamAM virati thAya che. ekAsaNAdi vinAne chUTA pacaphakhAsthavALo 5Na saMketa paccakkhANa karI zake che. dararoja ekAsaNuM karavA chatAM saMketa paphakhANa karanArane mahinAmAM lagabhaga egaNatrIsa upavAsanuM phaLa maLe che. mAre hamezAM upayogI che. Page #560 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - - - - - - - - pra0 3dinacaryA-paccakhANamAM bhAMgA temaja uccArasthAne ]. 507 phakhANa pacAzakamAM gAthA trIjInI TIkAmAM kahyuM che ke- ekAsaNuM, AyaMbila vagere. jo ke pari. mANakRta che, te paNa addhApacakkhANa sahita karAtAM hovAthI tene addhApaccakkhANamAM gaNAya che." uttaraguNanAM sarvathI A daza paccakakhANe jANavAM, temAMnA saMketa ane addhA-e be ekalAM pratidina upayogI che-ane bAkInAM yathAsamaya karI zakAya che. e prakAranuM paheluM dvAra kahyuM. 2-paccakakhANunA bhAMgA-mana, vacana ane kAyA e traNa vege tathA karavuM, karAvavuM ane anamedavuM, e traNa karanA cage ekasaMgI' vagere bhAMgAe traNa kALane AzrIne kula ekase suDatAlIsa thAya (juo pR 164 mAM) tenI samajapUrvaka kareluM paccakakhANa "sIyAla maMgasayaM, paccakkhANaMmi assa uvaladdhaM / so khalu paccakkhANe, kusalo sesA asalA u||1338|| "(prava0sAro0) bhAvArtha - paccakakhANanA eka so suDatAlIza bhAMgAnA arthane-rahasyane je samaje (jANe) che, te paccakakhANa (prApta) karavAmAM kuzala (gyo kahyo che, bAkInA akuzala che. " athavA bIjI rItie ema paNa kahyuM che ke vAyA - hAtiyAM mA ! zALAnALapaufuM, ninA kuMti nAcavA rA"(0thAni.) bhAvAtha-"paccakakhANa karanAra ane karAvanAra e bannenA jANakAra ane nahi jANakAranA vege thatA cAra bhAMgI jANavA che." te A pramANe-jeNe pahelAM ucita kALe svayaM paccakakhANa karyuM hoya, te paccakakhANanA svarUpane jANakAra (paccakakhANa karanAra) "paccakakhANanA arthane jANanArA guru pAse vinayapUrvaka, upayoganI ekAgratAthI, teo je pATha bole te temanI sAthe pote paNa dhImethI bela" paccakhANa kare, te pote ane paccakhANa karAvanAra guru bane jANakAra hevAthI pahele bhAga thaye. A sarvathA zuddha che. paccakakhANa karanAra gurU jANakAra heya ane karanAra ajJa hoya te bIje bhAMge. A bhAMgAmAM paccakkhANa karanArane karAvanAra saMkSepamAM paccakkhANanuM svarUpa samajAvIne karAve te zuddha che, nahi te azuddha che. jemAM paccakakhANa karanAra jANakAra ane karAvanAra ajJAnI hoya, te trIjo bhAMge. jema ke- paccakakhANane jANakAra pote tathAvidha jJAnI gurnAdine ega na hoya te paNa, pUrvAvasthAnA gurunA saMsArI kAkA vagere je sAdhu paccakhANanA jANa na hoya temanI paNa pAse vinayanI khAtara bahumAnapUrvaka paccakakhANa kare che, A bhAMga paccaukhANu karanAra jANakAra hovAthI zuddha che. ane ajANa ajANunI pAse paccakkhANa kare, (paccakUkhANa karanAra-karAvanAra bane ajJa hAya) te ceAtho bhAMgo sarvathA azuddha che. ema paccakakhANunA A cAra bhAMgA paNa samajavA. ahIM paccakhANa karanArane ke karAvanArane paccakkhANunuM svarupa, tenA pAThanAM uccArasthAne, paccakakhANanA bhAMgA, AgA, paccakakhANanI zuddhi, paccakhANane 80. samajAvavAmAM na Ave, chatAM kulAcAre paccakhANunuM svarUpa sAmAnya rItie paccakkhANa karanAranI samajamAM heya, te paNa virodha jevuM nathI. taddana samaja vagarane heya tene samajAvyA vinA karAvAya nahi, - Page #561 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ dha saM0 bhA1-vi. 2-gATa dUra sUtrapATha, tene artha, paccakakhANanuM phaLa ane te te paccakhANamAM zuM kalpa?, zuM na kalpe ? ItyAdi jJAna hoya te ja jANakAra gaNAya. (mATe have tenuM varNana kare che,) paracakakhANanuM svarUpa - tenA prakAro pUrvaka prAraMbhamAM ja kahyuM. paccakakhANunAM uccArasthAne pAMca che, pahelA sthAnamAM namukkArasahi Adi pAMca kALapaccakhANe tathA "aMguThasahi" Adi ATha saMketa paccakakhANe Ave che A namukkArasahi Adi ke aMguThasahi Adi pahelA uccArasthAnanAM paccakakhANemAM prAyaH cAre prakAranA AhArane tyAga hoya che. bIjA uccAsthAnamAM vigaI, nirvigaI ane AyaMbilanAM paccakhANe Ave che, temAM vigaInuM paccakhANuM bhakSya cha vigaIo paikI ekeyane tyAga na karyo hoya, te paNa prAyaH abhakSya cAra mahAvigaIonA tyAgathI paNa sarvane karI zakAya che. trIjA uccArasthAnamAM ekAsaNuM-besaNuM- ekalaThANuM (vagere) paccakakhANe tivihAra ke cevihArapUrvaka apAya che, eTale ke ekAsaNuM vagere karyA pachI pAchu sivAya traNane ke pAchuM sAthe cAreya AhArane tyAga karavApUrvaka paNa thaI zake che. cothA uccArasthAnamAM "pAra vagere pAThathI sacitta pANune tyAga karavArUpa paccakhAzuM Ave che ane pAMcamAM uccArasthAnamAM (pR. 227 mAM kahyA pramANe) pahelethI nizcita karelA "sacitta dravya vagerenA saMkSepa rUpa cauda niyamane aMge desAvagAsika vratanuM paccakhANa apAya che. A pAMca uccArasthAne, bhajana karavAnuM hoya tevA paccakakhANanAM jANavAM, upavAsa ke SaSTabhakata vagere tapa karanArane te cAra hoya che. temAM pahelA sthAnamAM abhaktArtha (upavAsanA pAThane uccAra, bIjA sthAnamAM (tivihAra upavAsavALAne) pANahAra (sAthe pirisI Adi)nA pAThane uccAra, trIjA sthAnamAM sacitta pANInA tyAga rUpa "gira vagerene uccAra ane cothA sthAnamAM desAvagAsika trata(cauda niyama)nA paccakakhANane uccAra Ave che. kahyuM che ke " paDhame ThANe terasa, bIe tini u tigA ya taiyaMmi / pANassa cautthaMmi, desavagAsAi paMcamae // 1 // " (pabhASyamUlagA06) bhAvArtha-"pahelA uccArasthAnamAM tera, bIjAmAM traNe, trIjAmAM traNa, cethAmAM pANasanuM eka ane pAMcamAmA desAvagAsika vagerenuM,-ema (pAMca sthAnamAM ra1) paccakakhANa karAya che." emAM upavAsa, AyaMbila, nirviga vagere paccakhANe prAyaH trividhAhAranA ke catuvidhAhAranA tyAgathI (bhajana pachI tivihAra ke cauvihArathI thAya che) ane apavAde (viziSTa 'kAraNe) nirvigaI vagere tathA paurUSI vagere duvihArathI paNa thAya che, namukkArasahinuM paccakhANa te vihAra ja (cAreya AhAranA tyAgathI ja) thAya e saMpradAya-paraMparA che. kahyuM che ke " hA tu no, tti , muLA setu-ti-hA !" 81. paccakhANubhASyanI gA. 8 mAM te upavAsanA paccakakhANamAM paNa sAMjanA pANahAra (vi- hAra)nA paccakakhANu sAthe pAMca UccArasthAne kahyAM che. 82. pahelA sthAnamAM namu, pirisI, sAddhapari0 purimAddha ane apArdhae pAMca "addhA tathA ATha "saMketa maLI tera, bIjAmAM vigaI-nirvigaI ane AyaMbila maLI traNa, trIjAmAM beaNuM-ekAsaNuM ane ekalaThANuM e traNa, cothAmAM eka pANaksa ane pAMcamAmA eka desAvagAsikAdi. Page #562 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - - - pa0 3-dinacaryA-paccakakhANamAM duvi-tivi -cauvihAra vibhAga] 50 bhAvArtha-"(sAdhu-zrAvaka banene) namukkArasahinuM ane munione te rAtrinAM (divasacarima vagere) paccakakhANe paNa cAreya AhAranA tyAgathI ja thAya che, bAkInAM-duvihAra, ti-i hAra ke cauvihArapUrvaka karI zakAya che. (duvihAra ati gADha kAraNe ja thAya ema pratyAkhyAna paMcAzakanI gA. 35mAM kahyuM che, tethI munine kaI gADha kAraNe thaI zake ema saMbhavita che, mukhyavRjyA te sAdhune vitahiAra-vihArathI ja paccakkhANa kahelAM che. zrAddhavidhimAM te sAdhune, "bhavacarima ane upavAsamAM tivihAra, cauvihAra tathA namukkArasahi ane rAtrinAM pacca khANa sivAyanAM paccakhANemAM duvi tiviTa ane cauvitra karavAnuM kahyuM che.)" vaLI kahyuM che ke " sAhaNaM rayaNIe, navakArasahie ya cuvihaahaarN| bhavacarimaM uvavAso, aMbila tihacaucihAhAraM // 1 // " " sesA paJcakkhANA, duhatihacauhA vi haMti AhAre / ia paJcakkhANesuM, AhAravigappaNA neyA // 2 // " (zrAddhavidhi vRtti) bhAvAtha-sAdhune rAtrinuM tathA namukakArasahinuM paccakakhANa vihAra tathA bhavacarima eTale chelluM anazana, upavAsa ane AMbila e pazcakakhANa tivihAra ke covihAra karavAnAM che (1) bAkInAM paccakhANe duvi, tivi0 ane ceviTa karI zakAya che. ema paccakakhANAmAM AhArane aMge vihAra-tivihAra vagere viSe jANavA (2)." devasUriviracita yatidinacaryAmAM te ATha saMketa paccakhANe paNa cavihAra jaNAvyAM che ke " saMkeapaccakkhANaM, sAhUNaM rayaNibhattaveramaNaM / tada navajArahi, nimeLa ravihAdA zA ... ( 10) bhAvArtha-"saMketa paccakhANe, sAdhuone rAtrie AhAra tyAganuM paccakhANa tathA namukArasahinuM paccakkhANa, e niyamA cAre ya AhAranA tyAgapUrvaka karavAM." (paccakakhANa bhASyanI gADha 12 mAM jaNAvyA pramANe zrAvakane pirisI-purimAddha-ekAsaNuM vagere pazcakakhANe tathA rAtrinAM paccakhANe duvi -tivivecI nAM paNa hoya che ane AyaMbila-nivi-upavAsa tathA bhavacarima paccakhANe tivihAra-cauvihAra hoya che. zrAddhavidhinI TIkAmAM (pR. 46 mAM) kahyuM che ke-"prAtaH kALe 4 3 vAtAvAmA+nivaeNsini prA ricasudhAhAni, apavAnuM nirvitiri dhyAdhi vimA sthAna" arthAta- "savAranAM ane sAMjanAM tathA upavAsa, AyaMbila ane nirvikRtika paccakhANe prAyaH tivi-cauvihArathI, ane apavAdathI te nirvikRti vagere tathA pirisI vagere duvihArathI paNa thAya che. paratu (AjakAla) duvihAra karavAne vyavahAra nathI. pirizrI Adi paccakakhANomAM paNa vi. -tivi0 karavAne ke besaNu, ekAsana, nidhimAM duvihAra karavAne paNa vyavahAra jaNAtuM nathI.) nivi, AyaMbila vagere paccakakhANemAM kaccha-akakhya padArthone vibhAga (viveka) pitapitAnI sAmAcArIthI jANa ane paccakakhANanA bheda tathA bhAMgA vagerenI vyAkhyA te kahevAnuM cAlu hovAthI vistArathI sayuM. e paccakhANa adhikAramAM bhAMgAnuM bIjuM dvAra kahyuM. 3. paccakakhANunA AgA-paccakhANa AgAre (chUTa) sahita karavuM joIe, kAraNa ke Page #563 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 [dha0 sa0 bhA0 1-vika ra-gA0 kara (vatta mAnamAM tathAvidha AyuSyanuM, sa MghayaNu khaLanu ke bhaviSyanu vagere jJAnanA abhAve) AgA na rAkhyA hAya tA (tevA viSama prasa Mge) bhaMga thAya ane bhaMga thavAthI doSa lAge. kahyuM che ke4 varmana guoso, cevalsa ni pAchaLA muLarI 3 / gurulAghavaM ca NeyaM, dhammaMmi ao a AgArA // 1 // " (pra0sAro0, gA0216) bhAvAtha vratanA bhaMgathI mATe doSa lAge che, thADA (nhAnA) paNa paccakkhANunu pAlana guNakArI che, ema dharmamAM lAbha-hAnine samajavI. mATe ja AgAro kahyA che." paccakkhANanA bhaMga na thAya e mATe karAtI maryAdAne AkAra-AgAra kahe che. tevA AgAra namukakArasahi Adi paccakakhANAmAM jemAM jeTalA rAkhavAnA che te kahe che.."to caitra namore, bApA anna risIva 3 / 79 satteva u purimaDDhe, egAsaNagaMmi aTTheva // 1599 // '8 senaTTAnna 3, gabreva ya viTami bALA | maMthana mANe. A bALe mi cattAra 600nA " "putra ya vaDo mingahi, niIpa laTTu nava ya bApA | appAuraNe paMca tha, havaMti sesesu cacAri // 1601 // " (Ava0niryukti) bhAvAtha - namukakArasiMha paccakkhANumAM e, perisImAM cha, purimA mAM sAta, ane ekAsaNAnA paccakakhANumAM ATha AgArA hoya che (1). ekalaThANAmAM sAta, AyaMbilamAM ATha, upavAsamAM pAMca ja, pANussanA paccakkhANumAM che ane (divasa tathA bhava)ciramapaccakuSANumAM cAra AgArA hoya che (ra) abhigraha paccakkhANAmAM pAMca ke cAra tathA nivikRtimAM ATha athavA nava AgAre che, temAM aprAvaraNanA abhigrahamAM pAMca, khAkImAM cAra hAya che. (3)" nivikRtimAM ATha athavA nava AgArA kevI rItie hAya che ? te jaNAve che ke"navaLIgogAhima, biisigavaLavuDe seva / nava AgarA vRtti, sesavA(vA)Latu lagnuva ||2602||''(va.ni) bhAvA kaThina mAkhaNa, avagAhima (taLelu) ane kaThina hIM, mAMsa tathA geALa; e vastuo kaThina (tenI kharaDa khIjI vastuone khAsa na lAge tevI) hAvAthI e viganA tyAgamAM nava ane bIjI pravAhI vigainA tyAgamAM ('ukhitta vivega ' vinA) ATha AgAre che." abhigraha paccakkhANamAM 'aprAvaraNu' eTale cAlapaTTo paNa nahi paheravA; evA sava vastronA tyAgamAM 'cAlapaTTAgAra' sAthe pAMca ane khAkInA abhigrahAmAM cAra AgArA kahyA che. A AgArAnuM vivaraNu te te paccakkhANunAM sUtra (AlAvA)nI vyAkhyA sAthe karIzuM, e kayA paccakRkhANAmAM keTalA AgArA hAya ? tenuM trIjuM dvAra kahyuM. 4. paccakkhANunA sUtrapATha ane 5. tenA a-e e dvArA sAthe kahevAya che. ugae sUre namukkArasahiaM paccakrakhAha, cauvvipi AhAraM asaNaM-pANaM khAimaM - sAimaM, 83. pUrvakALe sAdhuone mATe e paccakkhANu hatuM, AjakAla vyavahAramAM nathI. Page #564 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pra. vanadinacaryA-paccakakhANane sUvAthe ] 511 amatyaNAbhogeNaM sahasAgAreNaM vosiri|| artha-"(ttei pUrve sUryodayathI mAMDIne, mahArAja zrIpaMcaparameSThi mahAmaMtra namaskAra sahita ane (sarva dhAtuone "karavuM" artha vyApaka hovAthI ahIM "bALati= paccakhANa kare che, arthAt "sUryodayathI mAMDIne namaskAra sahita paccakakhANa kare che. emAM atyAti -pada ciphakhANa karAvanAra gurue anuvAda rUpe besavAnuM che, tenA svIkArarUpe pazcakakhANa karanAra- urami -tyAcchAmi huM pratijJA karUM chuM ema bele. ema "sthatimAM paNa gurU anuvAdarUpe "voliva- skRti=jyAga kare che ema bele [ upATa 'tyAre tenA svIkArarUpe tyAM paNa ziSya nimitarUir=huM visarjana ( tyAga) karuM chuM ema bele. have zAnuM pazcakakhANa kare che? te kahe che ke-"dhiSi kANA-ekAdi "azana vagere ja nahi paNa "azana-pAna-khAdima ane svAdima e cAreya prakAranA AhArane (khAdya-peya sarva vastuene) tyAga karuM chuM, ema vAkyane saMbaMdha jeDa. ] A "namukkArasahita paccakakhAze cAreya AhAranA tyAgathI ja karAya che te upara jaNAvyuM ja che, kAraNa ke-te rAtrie karelA caurivahAra paccakhANanA aMte-cheDe-kAMThe pahoMcIne tarI javA barAbara che, ane sUryodayathI eka muharta (aDatAlIza mInITa) gayA pachI ja zrI navakAramaMtranA ucArapUrvaka pAravAthI pUrNa thAya che. ziSya pUche che ke-" A paccakakhANanA pAThamAM kALanuM pramANa kahyuM nathI (mAtra navakAra gaNavAnuM vidhAna che) chatAM saMketa paccakhANu nahi kahetAM kALa pazcakakhANamAM gaNavAnuM kAraNa zuM ?" guru samAdhAna kare che ke-"prazna agya che, kAraNa ke- namukakAra sAthe "sahita" pATha che, te muharta pramANu kALanuM vizeSaNa che. vizeSaNa vizeSyanuM bedhaka havAthI "sahita' zabdathI "muharta jeTalo kALa e artha nIkaLe che." ahIM zaMkA kare che ke-pAThamAM mUhuta zabda nathI, chatAM vizeSya zI rItie banyuM?" tene javAba Ape che kezAstramAM Ane kALapaccakkhANamAM gaNeluM che ane prahara vagere kALapramANuvALAM pirisI Adi pazca khANe te AgaLa judAM kahevAnAM che, mATe tethI paheluM (nhAnuM) "muhurta pramANunuM ja kALapaccakhANuM bAkI gaNAya, mATe "namUkakArasahita" paccakakhANamAM muhUrta pramANu kALa che-ema samajavuM' punaH prazna kare che ke-pirisI vagerethI pahelAMnuM eka muhUrta ja pramANa mAnavAnuM kAraNa zuM? betraNa muhUrta kema nahi ? ( "eka mahatta' e uM(lekha che nahi, tethI be ke traNa muhU" artha karIe te paNa te pirisIthI eche che ja, te "eka mUhUrta " eja nirNaya kema ?) tenuM samAdhAna Ape che ke-"lAMbA kALanAM paccakhANene vadhu kALa hovAthI vizeSa AgAre (chUTe) rAkhavAnI AvazyakatA che, "namukakArasahita paccakhANamAM je mAtra be ja ane pirisI vageremAM cha AgAro kahyA che te 'namukkArasahita" mAM AgAre be hovAthI kALa paNa a5 ja have joIe, e alpakALa ochAmAM ocho "eka muhUrta pramANu ja ghaTI zake, mATe A paccakhkhANa eka muhUrta pramANunuM che-ema samajavuM. te muharta pramANa paNa namaskAramaMtranI sAthe che, mATe sUryodayathI "eka muhartapUrNa thavA chatAM, jyAM sudhI namaskAramaMtrano : uccAra na kare tyAM sudhI paccakakhANa pUrNa thAya nahi, tema muhUrta pUrNa thavA pahelAM namaskAramaMtra Page #565 -------------------------------------------------------------------------- ________________ para 0 sa. bhA0 1-vi0 6-gA0 kara gaNe teA paNa kALa apUrNa hAvAthI pUrNa thAya nahi. ethI e siddha thayuM ke- namukkArasahita paccakkhANa sUryodayathI e ghaDI kALapramANunuM-namaskAramaMtranA uccAra sahita' che. '= upara je cAra prakAranA AhAranA tyAga kahyo, te cAre prakArane nAmapUrvaka kahe che-"kSarAnaMpArna mi-svAmi' temAM 'azana karAya'-peTa bharIne khavAya te 'rAna'(A zabda bhAjana karavuM dhAtune kRdaMtanA 'ana' pratyaya lAgavAthI thayA che. ) pIvAmAM Ave te pAna' (A pazu 'pA'=pIvu dhAtuthI e ja rItie anyeA che ). ' khavAya te svAmi' (e bhakSaNa karavA vAcaka bhAva" dhAtune phrema pratyaya AvavAthI thayA che.) ane svAda karAya te 'svAmi'( e zabda 'var'=AsvAdana karavu. dhAtuthI e ja pramANe thayA che. ) athavA 'yAtima-svAmi ' ne badale 'chatta-svArtha' zabdo paNa bane che. azana vagere cAra prakAranA AhAranA paraspara vibhAga zrAddhavidhinI TIkAmAM A pramANe kahyo che. phrAna=zAlI ( DAMgara-zALanA cAkhA) vagere, satu ( sekelA ke kAcA anAjanA lATa-ATA ) vagere, peyA (rAkhaDI) vagere, mAika (lADu) vagera, kSIra (dUdha) vagere, sUraNu vagere vanaspati, dareka jAtanAM zAka, ma`Daka roTalA-roTalI-pUrI-pUDA vagere, azana kahevAya. kahyuM che ke-- "basaI jogaLa-sattuLa,-pruvalayArAd vajJaviddI na / zIvArda mULADuM, mApamir3e A vingeyaM " (ma.ki0, 207) ( A gAthAnI TIkAmAM-AAdana'=sarva jAtinA ceAkhA--ta dula (tAMdaLA) ghauM vagere, 'satusAthavA'=maga-caNA-jIvAra vagerene sekIne banAvelA lATa, 'maga'=maga vagere sarva jAtinAM kaMThALa (dvidaLa), 'jagArI'=rAkhaDI vagere, khAdya vidhi'=lADu-sukhaDI ( sarva jAtinAM miSTAnna)--akhara- lApasI-sIza-khATa vagere, khIrAdi dUdha ane tenAM banelAM khIra-dUdhapAka-khAsudI vagere, dahIMzikhaMDa vagere tathA ghI-chAza-tImana rasadAra vastuo vagere, 'sUrA=isUrajI, Adu vagere sa jAtinAM vanaspatinAM zAka, ane 'maMDaka vagere' eTale rATalA-roTalI-ThAThaDI-kulera-pUDA-pALI vagere saghaLuM 'azana'mAM gaNAya che-ema artha karyo che. ) 2-vAna=kAMjI, jaya vagerenAM dhAvaNu, dArU bhAMga vagere pINAM, sarva jAtinAM kuvA-varasAda vagerenAM pANI, kAkaDI (cIbhaDA) vagere oAnI aMdaranAM pANI vagere. kahyuM che kevALa sauvIrano nAd pitta murAddha ceva / AukAo savvo, kakkaDagajalAiaM ca tahA // "" ( masAi0,208 ) ( AnI TIkAmAM--sAvIra'=kAMjI tathA javanuM dhAvaNa ane Adi zabdathI ghauM-sADI vagere cAkhA-tAMdaLA-kadravA vagere anAjanAM dhAvaNa kahyAM che, tathA 'citra'=judI judI jAtinAM dArU vagere pINAM tathA Asrave vagere ane sarva jAtinAM sarovara-nadI-kuvA-vAvaDI-varasAda vagerenAM pANI tathA cIbhaDAM-khajUra-drAkSa--AMbalI vagerenAM dheANe! ke te te kaLAnAM aMdaranAM nALiyera vagerenAM pANI ane zeraDInA rasa, ItyAdi dareka pAnamAM gaNavAM, ema kahyu che.) phlAmi ( AAi )=sekelAM dhAnya, gezaLapApaDI ( yatidinacaryoMmAM tA 'gALa ane talapApaDI' kaheluM che ). khajUra, nALiyera,drAkSA, kAkaDI, Amra (kerI) ane panasa vagere saghaLAM phaLo, kahyu` che ke Page #566 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 53 pra3-dinacaryA-paccakakhANamAM azanAdinuM svarUpa ] " mohaM haMtA vagUja-nAjhira-raNArUM . vAhi-vaMja- pasArU, ghavirda zAma ne " ( sA., 201). (AnI TIkAmAM-"bhaktaSa=sekelA caNa ghauM vagere sarva jAtinAM anAja, daMtyAdi =guMdara -cALIkhAMDa-zeraDI-sAkara vagere, athavA "dattAdi =goLathI saMskAra kareluM "datta pacanI (koI dezamAM vaparAtI vastu saMbhave che.) tathA kha -zrIphaLa-drAkSA-akhoDa-badAma vagere mevo ane kAkaDI Ama-panasa tathA keLAM vagere sarva jAtinAM khAvAlAyaka phaLo (kuTa)- ema "khAdima" aneka prakAranuM jANavuM--evo artha kahe che.) -svAmi (rajA) -dAtaNa-taMbeLa-tulasI-piMDALu-arjaka (jIruM ) madhupIpaLI vagere svAdima gaNAya che. kahyuM che ke saMtava taMtroi, niraM tuTaNI kArDa madUpiki suMThA, vaLAdA sApha thro " (dasAro 220 ) (AnI TIkAmAM-dAtaNa, tAbUla tathA nAgaravela vagerenAM pAna, sopArI, jAyaphaLa vagere, tathA 'citra eTale citraka, tulasInAM pAna, "kuheDaga' eTale piMDALu ane Adi zabdathI jIrUM-haritA (haladara) vagere, madhupImpalI=suMTha tathA Adi zabdathI geLa-maracAM-ajamo-haraDe-beDAM-AmalAM -AmalI-kaDu vagere-ema aneka prakAre svAdima kahyAM che." A gAthAnA "nevAdhA' zabdathI zrAddhavidhinI TIkAmAM kahyuM che ke suMTha, haraDe, madhupIpaLI, marIca (kALA-dhoLAM marI ke maracAM) jIruM-ajame-jAyaphaLa-jAvaMtrI-kaselaka ( kasela)-kAzekhadIravaTI (kherasAra)-jeThImadha-tamAlapatra-elacI-laviMga-kaThI ( viDaMga (vAvaDIMga)-bIDalavaNa-ajaka (citro)-ajame, kuliMjaNa (kAkaDAziMga)-pIpaLImULa (gaMThoDA)-cINAbAvA-kacUraka (thaDakacUro)-metha-kaMTAselIo-kapUra( barAsa)-saMcaLa-haraDAM-beDAM-kuMbhaTha (kumaTIyA ) tathA bAvaLa-dhAvaDI-khera ane khIjaDo " e vRkSonI chAla ane pAMdaDAM vaLI sopArI-hiMgulASTaka(hiMgASTaka) hiMgetrevIsuM-( hiMga vagere 23 vastuonuM cUrNa ) paMcakULa (pIpara-pIpaLImULa-cavaka-citraka ane suMThanuM cUrNa)-javAsAnuM mULa tathA bAvacI-tulasI ane kapUrI(dArUhaladI)nI chAlakaMda vagere, e badhAM svAdima jANavAM. jIrAne bhASya tathA pravacanasAradvAramAM svAdima kahyuM che ane bahatukalapanI TIkAmAM khAdima kahyuM che. ajame paNa khAdima che-ema kaI kaI kahe che. dareka svAdima tathA elacI-kapUra vagerenAM pANI duvihAra pampakakhANamAM ka9pe che. vaLI vesaNa (?), virahAlI (varIALI), savA, keThavaDI (keThImaDAM), AmaLAMnI gAMTha(?), AMbAgALI (kerInI goTalI), kaucalI (kovaca ?) ane cUrNapatra (vanaspativizeSa) ityAdi khAdima hovAthI duvihA2mAM vaparAtAM nathI ane tivihAramAM te pANI ja ka9pe che. jo ke zAstromAM vadha-goLa-sAkarakhAMDa vagerene svAdima kahyAM che, te paNa te duvihAramAM vaparAtAM nathI ane drAkSanuM-sAkaranuM vagere pANI tathA chAza vagerene pAna (pANI)mAM gaNAvyAM che, to paNa te tivihArama vaparAtAM nathI. kahyuM che ke - " pharavAvALADuMga, vALa tat sArAM gugaM. Page #567 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - - - - - - - - - - - - - 54 [ dha saM0 bhA. 1-vi0 2-gA0 dara paDhiaM suaMmi tahavi hu, tittIjaNagaM ti nAyariaM // 1 // " bhAvArtha-" sUtramAM drAkSAnuM pANI vagerene pANImAM tathA goLa vagerene svAdimamAM gaNAvyAM che, te paNa te tRptijanaka hovAthI (anukrame tivihAra ane duvihAramAM) vAparavAnI AcaraNa nathI." prasaMganusAra aNahArI vastuo jaNAvIe chIe. temAM lImaDAnAM (liMboLI-pAnachAla-mULa ane phUla mahAra) pAMceya aMgo, gaLe, kaDu-karIAtuM, ativiSanI kaLI, cIDa (telI A devadAranuM lAkaDuM), sUkaDI (sukhaDa), rAkha (dareka bhame). haLadara, rohiNI (saMhiNI nAmanI auSadhi), vaja, upaleTa, triphalAM ( haraDe, baheDAM ane AmaLAM, traNeyanuM sarakhe bhAge kareluM cUrNa), tathA anya AcAryonA mate bAvaLanI chAla paNa aNuhArI che, te uparAMta dhamAse, nAhI, AsaMdhI (Asana), riMgaNI (bheMyariMgaNI tathA ubhoriMgaNI), eLiye, gugaLa, haraDe daLa, vaNiI (!), tathA boraDI-thera-keraDAnAM mULiyAM, paMADa; machaDa, boLa (hIrAbena), bIo (kamarakasanuM lAkaDuM), kuMAra, citraka(nAM mULiyAM) ane kudarU (dhUpamAM nAkhavAmAM Ave che te), vagere vastuo, ke jene svAda aniSTa (kharAba) hoya tevI vastuo covihAra paccakakhANamAM paNa regAdi Apatti 84prasaMge ANAhArI tarIke ka9pe che. 84. aNuhArI vastu paNa pANI sAthe levAthI ke tene svAda mukhamAM hoya tyAM sudhI pANI vAparavAthI AhArI gaNAya che, khAsa Apatti sivAya sahaja kAraNe vAparavI ucita nathI. aNAhArI vastu paNa abhyAsane vege vAraMvAra levAthI paccakakhANa bhAMge che. A sivAya paNa anya graMthamAM agara, aphINa, AkaDAnuM paMcAMga, aMbara, IndravaraNAnuM mULa, kareNanI jaDa, karaturI, kA, kherasAra, kheranuM mULa tathA chAla, gaumUtra, cIDa, cune, jarade, javakhAra, jherI goTalI, TaMkaNakhAra, DAbhaDAnuM mULa, tagara, tamAku, theranA mULa, dADamanI chAla, nirmaLA, pAnanI jaDa, phaTakaDI, bucakaNa, beDAnI chAla, boraDInI chAla, malayAgarU, mareThI, vakha, vaDaguMdA, surokhAra, sAkakhAra, hImaja, haraDAnI chAla, hIrALa, vagerene aNahArImAM gaNelAM che. keTalAke to kesara, khAre, copacInI, jherI kepa, vagerene paNu aNuhArI kahe che, paraMtu tene aNahArI tarIke upayoga karavo vyAjabI jaNAtuM nathI. ahIM prasaMgopAta tapasvinA upakArArthe aNahArI vastuonA keTalAka guNa vaidyonA abhiprAye kahIe chIe. (1) agara-tRSA ane mUcchane dUra karanAra, zItaLa tathA vAI-apasmAramAM guNakAraka. (2) akIya-sAhI. pIDapazAka uMgha lAvanAra tathA parase vALanAra. (3) akaNa sAthe kesa zAnta karanAra. (4) AsaMdha (gheDA Asana)-grAhI, dama-udharasamAM lAbhakAraka ane pauSTika. (5) eLIe-recaka, Rtu lAvanAra tathA varanAzaka(6) AkaDAnuM paMcAMga-vAtahara, kaphana, vAmaka ane parasevo lAvanAra. (7) aMbara-vAyuhara, tarasa, muMjhavaNa tathA paganI roDa zAnta karanAra ane pauSTika (2) ativiSanI kaLI-jvaradana, kaTu, pauSTika ane grAhI. (9) IndravaraNAnuM mULa-recaka, ajIrNa, AmadoSa ane pittanAzaka. (10) upaleTanuM lAkaDuM-vAtahara, tRSA-UlaTIzAmaka tathA uSNa. (11) kareNanI jaDa-javaradana tathA mastakaLane zAnta karanAra. (12) karIAtu-javaradana, sAraka ane arUci maTADanAra. (13) kasturI-aMganuM kheMcANa-AMcakI-vAyu-tRSA-UlaTI tathA zeSano nAza karanAra. (14) ka-sAraka, pAcaka ane varadana. 4(15) kuMAra-apace maTADanAra, recaka, gulmana, pittanAzaka ane barolane zamAvanAra, 4(16) kesara-kaThoga-mastakazULa ane UTIne maTADanAra, zItaLa, staMbhaka ane Page #568 -------------------------------------------------------------------------- ________________ praH 3-dinacaryA-paccakkhANamAM aNAhArI vastuo ] 55 e rItie nakakArasahi paccakakhANamAM tyAga karAtA "azana-pAna-khAdima ane svAdima -e cAreya prakAranA AhAranuM svarUpa kahyuM. have paccakakhANuno bhaMga thavAnA bhayathI AgAre (chUTe) rAkhavAmAM Ave, tenuM svarUpa kahe che-arajamo, salA (ahIM trIjI vibhakti paMcamInA arthamAM che.) temAM "anyatra=sivAya-vinA, jemake droNa-bhISmathI anyatra eTale droNa-bhISma sivAyanA sarva ddhAo parA mukha thayA. tAtparya ke-"anAbhoga" ane "sahasAkAra" e be kAraNe sivAya paccakhANuM bhAge, e be kAraNomAM paccakakhANa akhaMDita rahe. temAM "anAga =atyaMta vismaraNa (paccaukhANa ke tyAga karelI vastuonuM vismaraNa thaI javuM) ane "saDasAkAra"--utAvaLe pauSTika. (17) kudarU-USNa, kaphana, rakta--atisArazAmaka, javaradana ane dala. (18) kA-dAMtamAMthI nIkaLatA lehIne aTakAvanAra, staMbhana ane zItaLa. (19) keraDAnAM mULa-rUcikAraka, zULadana ane vAtahara (20) khAre-peTane duHkhAvo zamAvanAra. (21) kherasAra-kaphadana, dAMtane hitakArI tathA khAMsI maTADanAra. (22) kheranA jhADanAM mULa tathA chAla-raktazodhaka. (23) gugaLa-vAtadana tathA sojo utAranAra(24) gaLe-jvarana, zItaLa, pittazAmaka, mUtrala, tRSA-dAha tathA zramanAzaka, (25) gaumUtra-mUtrala, sAraka, maLAvarodha tathA peTanA rogane maTADanAra, recaka tathA cAmaDIne hitakArI. (26) citrakanAM mULa -- USNa, peTanA dardane zamAvanAra, dIpana, pAcaka ane vAtahara. (27) cImeDa-vAtahara, pauSTika ane netrane hitakArI. (28) cIDa (telIA devadAranuM kASTa)-mUtrazedhaka, maLAvarodha-Aphara-heDakI ane mUccha maTADanAra, vAyuhara, dIpana ane pAcaka. (29) cune-zILasa ane ajIrNamAM hitakara. (30)cepacInItRSAhara, muMjhavaNa haranAra, pauSTika ane vAte pazAmaka. (31) jarade (tamAkuno bhUke)- kaphana, vAtAnumana ane vAtahara. (32) javakhAra-mUtrala, uSNa, dIpana ane pAcana. (33) jherI geTalI-jvaradana ane tRSA upazAmaka. (34) jherIkoparuMpauSTika, javaradana, apaca-jhADA ane cUMkane maTADanAra. (35) TaMkaNakhAra-mUtrala, Rtu lAvanAra tatha veNu lAvanAra, (36) DAbhanuM mULa-bastImULa-UlTI ane vAyu haranAra, raktastaMbhaka ane tRptikAraka. (37) tagara-UTIzAmaka. (38) tamAku (keImeLavaNu vinAnI khAvAnI ke suMghavAnI snAyunI zithilatA ane hIsTrIyA zamAvanAra tathA baMdhAyelA dAMta cheDanAra. (39) triphaLAM-sAraka, pittazAmaka ane dAha-tRSA tathA muMjhavaNane zamAvanAra. (40) thoranuM mULa-uMdha dUra karanAra ane gulamazodhaka. (41) dADamanI chAla-khAMsI, kapha ane pittane zamAvanAra tathA grAhI. (42) ghamAse-mUtrala ane UlaTI, khAMsI, tAva, dAha tathA heDakIne rokanAra, (43) nirmaLI-mUtrala, zaLa ane goLAne zamAvanAra tathA rUcikara. (44) naIkaMda-vamana karanAra, sarpanuM jhera utAranAra ane sakhta. (45) pAnanI jaDa-vAtahara, uSNa, rUcikAraka ane maLa maTADanAra. (46) puM DanAM bIja-javaranAzaka ane cAmaDInA roga maTADanAra. (47) phaTakaDI-grAhI ane raktazodhaka. (48) bucakaNa-(mucakaNu-pIstAnAM phUla) -pittanI UlaTI maTADanAra, vAyuthI thate mAthAno duHkhAvo zamAvanAra ane tRSAzAmaka. (49) beDAnI chAla-khAMsI ane kaphanAzaka tathA zItaLa. (50) boraDInI chAla-zramanAzaka, zoSanAzaka, zAmaka ane grAhI. (51) beraDInuM mULa-javarana ane kapha, pittanAzaka, (52) bAvaLanI chAla-rakta, atisAraane khAMsI maTADanAra. (53) bIo (kamarakasanuM lAkaDuM)-raktapittanAzaka, rakatastaMbhaka ane grAhI. (54) beLa (eLIyAnI jAta)-sAraka, Artava ane rakta zodhaka. (55) riMgaNuM (bhayarIMgaNuM)-javarabdha, paDakhAnuM cULa-dama-khAMsI ane hRdayarogone nAza karanAra. (56) malayAgarU-tRSAdAha tathA javaranAzaka, svAdu ane raktapittanAzaka. (57) majITha-zaLa-arza rakta atisAra ane pitta Page #569 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 516 [dha saM0 bhA. 1-00 gA0 6ra zarU thaelI pravRttine rekI na zakAya, Akasmika-aNaciMtyuM thaI jAya, (jemake-chAza banA vatAM chAMTe uDI mukhamAM paDI jAya, cAlyA jatAM varasAdanuM biMdu mukhamAM paDe vagere.) e rItie "vismRtithI ke sahasatkAre viparIta vartana thAya te paNa paccakkhANa na bhAge"-ema artha samajavo. (ahIM dhyAnamAM rAkhavuM ke-tyAga karelI vastu vismRtithI mukhamAM naMkhAI jAya ke paccakhANa bhUlI javAthI vaheluM khavAI jAya, te paNa mukhamAM nAkhyA pachI gaLAmAM utAratAM pahelAM khyAla Ave te ja avasare bAkI rahelI vastu cAvyA vinA ja mukhamAMthI kADhI nAkhavI; kAraNa ke khyAla AvyA pachI paNa vApare te paccakkhANane bhaMga thAya che. bIjI vAta AgAro rAkhavAthI, bhUla thavA thavA chatAM paccakhANa akhaMDita rahe che, te paNa paccakakhANanI zuddhine Adara akhaMDa rahe, pariNAma nirvasa na thAya, e hetuthI yogya guru pAse thayelI bhUlanuM yathAsthita nivedana karIne prAyazcita levuM.) ahIM "anna" zabda "anAga sAthe joDAcele che, te paNa teno saMbaMdha dareka AgA sAthe jANo. (namukkArasahimAM A be ja AgAre che, paraMtu tenI sAthe karAtA mudisahita-saMketa paccakhANunA cAra Agara paikI be te namukkArasahimAM AvI jAya che, bAkInA "maduttA ane salvaramAhittinA be artha AgaLa kahevAze. arthAta namukkArasahinI sAthe muThI hinuM paccakhANa karAvAtuM hovAthI ene badale cAra AgAra thAya che.) e namukakArasahine artha kahyo. have pArisI paccakkhANane kahe che. __ "porusiM paccakkhAi, uggae sUre caubihaMpi AhAraM, asaNaM pANaM khAimaM sAimaM, annasthaNAbhogeNaM sahasAgAreNa-pacchannakAleNaM disAmoheNaM sAhuvayaNeNaM sabasavAhivattiyAgAreNaM vosirA " artha--"purUSanA zarIra jeTalI chAyAne tathA te samayane paNa paurUSI kahevAya. jema kekarka saMkrAntimAM divasanA pahelA athavA chelalA bhAgamAM manuSyanI uMcAI jeTale lA zarIrane paDachAye (sUryanI chAyA) paDe tene ane teTalI chAyA je samaye paDe te samayane paNa zAmaka. (58) mareThI-gaLAno sojo hoM AvavuM ane udharasa maTADanAra. (59) rAkha (sarva jAtanI)-dAMta sApha karavA mATe. (60) rehanI chAla-vAtahara, pauSTika ane zodhaka. (61) lImaDAnuM paMcAMga-pauSTika, pittazAmaka, javarana, UlaTI zamAvanAra, zItaLa, tRSAhara ane muMjhavaNunAzaka, (62) vakha-peTane dakhAvo tathA Apharo maTADanAra, bhedaka ane vAtahara, x(63) vaDagudAM-grAhI, atisAra ane kolerAmAM upayogI. (64) vaja-grAhI, gaLAno zeSa-kapha ane maLAvarodha dUra karanAra. (65) surekhA-mU Qdala ane zItaLa. (66) sAjIkhAra-vAyuhara, dIpana ane pAcana. (67) sukhaDa-zItaLa ane pittazAmaka. (68) haLadara-apaco maTADanAra, kaphana ane pauSTika. (69) hImaja-tRSA ane muMjhavaNa dUra karanAra tathA recaka. (70) haraDenI chAla-Ayu:vardhaka, sAraka, zodhaka ane rasAyaNa. (71) hIrAboLa raktAtisAranAzaka, kaphana, USNa ane Artava. roganA yathAyogya nidAna pachI AvazyakatAnusAra A aNuhArI cIjonA upayogathI be lAbha thAya che. eka abhakSya auSadhathI bacI zakAya che ane bIjo tapazcaryA ke aMgIkAra karelA vrata-niya dinuM pAlana karI zakAya che. nizAnIvALI vastuono upayoga karatAM pahelAM gItArthe gurUnI anumati meLavavI jarUrI che. A nAMdha 'jaina satya prakAza-varSa 11-aMka 1'mAMthI lIdhI che. Page #570 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 50 3-nicaryA-paccakkhANamAM AgAtuM svarUpa) 517 'paurUSI' (prahara) kahevAya. e rItie ke-purUSa sUryanI sAme UbhA rahe tyAre tenA paDachAyA jeTaleA krUra paDe, tyAM paDachAyAnA cheDe uttara-dakSiNu lAMkhI rekhA-lITI DhArI pote UbhA hAya tyAMthI e rekhAnu aMtara mApatAM zarIranI uMcAi kharAbara thAya, tA 'paurUSI-prahara' jeTalA samaya savAre sUryodaya pachI pasAra thayA ke sAMje sUryAstamAM bAkI rahyo-ema samajavu. A rItie dararoja perisInu mApa samajavuM, athavA dakSiNAyananA ( ka saMkrAtinA ) pahele divase purUSa jamaNA kAna upara sUryanA prakAza Ave tema ubhA rahI DhIMcaNunA ( paganA taLIyAthI DhI McaNu sudhInA) paDachAcA mApe, te e pagalAM thAya, tyAre perisIne samaya samajavA kahyuM che ke" gADhe mATe TuvacA, pote mAse caDayA / jijJAsaujI mANema, tiyA Dhor porinta 5 (govaniyuM, 284) bhAvAtha aSADha mahinAmAM e, pASamAM cAra ane caitra tathA sAmAM traNa traNa pagalAM paDachAyA paDe tyAre perisInA samaya thAya. ,, bAkInA mahinAe ke divaseAmAM e mApa kADhavA aMgulanA vadhArA ghaTADA kahe che keanggulN sattaratteNaM, pakkheNaM tu duaGgulaM / 46 bahupa hAyav thA vi, mAmeLa caturuM ArA ''( gopani 281 ) bhAvA --"sAta divase eka, pakhavADIye e ane mahine vadhe tyAre cAra AMgaLa, e pagalAmAM ( aSADha mahinAthI ) kramazaH vadhAravAM, e rIte peSa mahinA pachI ghaTADavAM. ( arthAt dara mahine cAra AMgaLa vadhAratAM traNa mahine (bAra aMzula) eka pagalu vadhe, ethI AseAmAM traNa ane pASamAM cAra pagalAM thAya, te pachI ghaTatAM caitramAM traNa ane aSADhamAM be pagalAM thAya. ) " AgaLa AvatA lAdhruvathaLeLa' AgArane aMge 'yAdonapArasI' kALanA paNu paccakkhANumAM sabaMdha che, te jANavA upara kahI te perisInI chAyAmAM aMzula vadhAravA mATe kahyu` che kejitttthaamuule AsADha - sAvaNe chahiM aMgulehiM paDilehA / 46 ahiM bIata aMmi, taie dasa aTThahiM cautthe || 1 || " ( yatidinacaryA 048) bhAvAtha--"jeThanI zarUAtathI aSADha ane zrAvaNa mahinA sudhI cha-cha gula, pachInA traNa mahinAmAM ATha AThe aMgula, pachInA traNamAM dasa dasa AMgaLa te pachInA traNamAM ATha ATha aMgula perisInA mApamAM vadhAravA; arthAt te te mahinAnA te te divaseAmAM batAvelA pArasInA sAranA mApamAM teTalA teTalA aMzula vadhAre paDachAyA hAya tyAre tyAre (sUryodaya pachI pANeA prahara gayeA samajIne te veLAe ) pAdAnaperisInu paDilehaNa karavuM. " have perisInA samAna ja ( teTalA te ja AgArAvALA ) sAddha perisI paccakkhANune samaya ( sUryodayathI .DhADha prahara) jaNAvavA mATe chAyAnuM pramANa kahe che "pote tabuddhAyAt, navadaM parNadaM tu rizI sattA / tAvelA hALI, nAvAmATe yA timirA " bhAvArtha- pASa mahinAmAM zarIranA paDachAyA nava pagalAM pramANa thAya tyAre sAddhaperisInA samaya thAya, pachI dareka mahine ekeka pagaluM AchuM karatAM aSADhamAM traNa pagalAM thAya . Page #571 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 518 [ dha sa. bhA0 1-vi0 2-gA. kara tyAre sAddha perisInA samaya thAya ( ane pachInA dara mahine eka pagaluM vadhAratAM mAzI mAM ATha pagalAM paDachAyA thAya tyAre sAddha pArisInA samaya thAya ) " je purImArlR paccakkhANa AgaLa kahevAze, tenu mApa prasaMgopAta ahIja kaheche-'pose visthichAyA, vArasaZnujIpamALa pumidre ! ,, mAsi duaMgulahANI, AsADhe niTThi savve ||1|| bhAvArtha- poSa mahinAmAM zarIranA paDachAyA ghaTIne jyAre veMta (bAra agula) thAya. tyAre purimA` paccaY=khANunA samaya jANavA. pachInA dara mahine e be AMgaLa AchA karatAM aSADhamAM paDachAyA jyAre khIlakula na paDe tyAre (ane pachI dara mahine be be AMgaLa vadhAratAM, mAgazI mAM daza AMgaLa paDachAyA paDe tyAre) purimAddhanA samaya jANavA. " A pArisI, pAdAnapeArisI, sAddha pArisI tathA purimAddhanA samayane khatAvanAra svazarIrachAyAnuM pramANa nIcenu kASTaka (kAThA) jovAthI sahelAithI samajAze. mahinA 1 aSADha 2 zrAvaNa 3 bhAdrapada 4 AsA 5 kAti ka 6 mA zISa 7 pauSa 8 mAdha 9 phAlguna 10caitra 11vaizAkha 12caika pArisI sAddha pArisI purimAna pagalAM-agula pArisI-vadhArAe kadara pagalAM-aMzula | pagalA-a gula pAdAnapArasI 2 + ra + 2 + 3 + 3 + 3 + 4 + 3 + + + 3 3 2 g . 4 8 . ' 4 O + 8 + 4 2-0 + 6 aMgula=2-6 2-4 + 6 39 208 + 8 ,, =3-4 3-0 + 8 3-4 + 8 ,, =3-2 "" ,, 3-8 + 10 =4- 4-0 + 10,, =4-10 38 + 10 =46 3-4 + 8 =4-0 ,, =3-8 ,, =3-4 ,, =2-10 4 ,, ,, 5 30 + 8 28 + 8 204 + 6 =2-10 =4-0 3 4 5 OM 7 8 ' 7 . O * 1 p 2 4 ' 10 12 10 ' have paccaklRkhANunA pAThamAM khAkI rahelA padonA artha kahe che. upara jaNAvelA perisInA samaya sudhI azana-pAna-khAdima ane svAdima-e cAre ya prakAranA AhAranA huM volimi= tyAga karU chu'-ema chellA paTTanI sAthe vAkayanA saMbaMdha joDavA. A paccakkhANunA cha AgArAmAM pahelA enu varNana kahevAI gayu che, bAkInA pracchannAja- sAyuvacana-vijJAmoda tathA sarvalamA nimitta' e AgArA pUrNAMka pacakUkhANu karU chuM; ema pADe che. temAM 4 2 pracchannAhAt' eTale kAla adRzya rahevAthI, arthAt vAdaLa, raja ke parvata vagerenI ADathI sUrya dvekhI zakAya nahi tyAre paDachAyAnA abhAve paccakrRkhANunA samaya thai gayA, evA anumAnathI ciMda AhAra vaparAya, te adhurA samaye (bhUlathI) vAparavA chatAM A AgArathI paccakUkhANu bhAMge nahi; paNu bheAjana karatAM vacce svayaM vA bIjAnA kahevAthI samaya pUrNa thaye nathI ema samajAya teA tevI ja rItie besI rahevuM, samaya pUrNa thaye bAkInuM bhajana karavuM. samaya Page #572 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - - - - - - - - - - - - pra0 3dinarcA-paccakhANamAM AgarAnuM svarUpa ]. 510 pUrNa thaye nathI, e jANyA pachI paNa vApare te paccakhANane bhaMga thAya 85 ja. vimor eTale dizAne bhrama thavAthI, bhramathI pUrvane pazcima dizA samaje tyAre apUrNa samaye paNa bhajana karavAne prasaMga Ave, evA prasaMge A AgArathI paccakhANane bhaMga thAya nahi: hA, bhejana karatAM ja (keI nimitte) e bhrama TaLI jAya, adhurA samayane khyAla Ave, te besI rahevuM, samaya thayethI vAparavuM, bedarakArIthI bhajana kare te paccakakhANa bhAge tathA- sAdhuvana' eTale sAdhune zabda sAMbhaLavAthI, tAtparya ke-sAdhuo sUryodayathI piNe prahara jAya tyAre pAdena perisIne samaya jaNAvavA bole che ke dugiai:oli' arthAt pirisIne samaya thayo." te sAMbhaLIne keI "pirisI paccakakhANane samaya pUro thayo" ema mAnI AhAra-pANe vApare te tene A AgArathI pacANa na bhAge, je bhajana karatAM karatAM svayaM ke bIjAnA kahevAthI "e to pAnaparisIne samaya( piNe prahara) pUrNa thavAnuM vacana hatuM ema jANe to bAkInuM bhajana samaya pUrNa thayA pachI vApare, nahi te paccakhANu bhAMge. tathA "sarvasAyikathAkAra eTale pirisI (Adi) paccakhANa karyA pachI keI duHsaha La vagere Akasmika pIDA utpanna thAya ane tethI paccakkhANunA samaya sudhI dheya rAkhI zake nahi, ArtadhyAna-raudradhyAna thavAno prasaMga Ave, ema AtmAne asamAdhi thAya, te A AgArathI pUrNa samaya pahelAM paNa auSadha-pathyAdi vAparatAM paccakakhANane bhaMga na thAya 86 athavA kaI vaidya vagere parisI paccakakhANuvALA hoya, teone jyAre keI rogIne thayelI AsamAdhine zAnta karavA javAnI jarUra paDethI rogI AdinI samAdhinA kAraNe pUrNa samaya pahelAM paNa paccakkhANu pArIne te tyAM jAya to paccakkhANa bhAge nahi. temAM je bhajana karatAM dardIne zAnti thaI athavA tenuM maraNa thayuM ema jANe te turta bhajana baMdha rAkhI besI rahe, samaya pUrNa thayA pachI vApare, nahi te paccakakhANane bhaMga thAya. e pirisInA AgAronA artho jANavA. "saddhapariNI' A paccakkhANanA AgAre, pATha vagere pirisInI barAbara hevAthI artha pirisInI jema jANavo. mAtra "sa pakSanA ne badale sohi garda bolavuM. have "pUrvI athavA kurika nuM svarUpa kahe che. A paccakakhANane pATha "pUre 3/4 purimaDDhaM paccakkhAi, caubihaMpiAhAraM, asaNaM-pANaM-khAima-sAima, annatthaNAbhogeNaM sahasAgAreNaM pacchannakAleNaM disAmoheNaM sAhuvayaNeNaM mahattarAgAreNaM savyasamAhivattiAgAreNaM vosiraha" emAM "pfma+ eTale divasanA prathamanA ardhabhAga-be praharane "kurAddha ke purva kahevAya che, tene mAgadhI bhASAmAM " g Dha zabda bane che, tyAM sudhInuM huM paccakakhANa karuM chuM--ema arthane saMbaMdha jANa. A paccakhANamAM "mA " sivAyanA cha AgAnA 85. jo ke vartamAnamAM ghaDIALAno upayoga thAya che, tathApi te nizcita samayavALAM ja hoyaema ekAnta nathI, jevAmAM paNa kalAka jevI bhUlane saMbhava che. mATe A AgAra sArthaka che ja, 86. paccakhANuM yA tapa samAdhi mATe karavAnuM che, chatAM paccakhANanA nimitte ja asamAdhi ane vadhu karmabaMdha thavAno prasaMga Ave che temAMthI bacavA mATe AgAro che, ene artha e nathI ke-sahaja nimitte paNa samaya kaheluM vAparavuM. paccakhANa karatAM ya tenI zraddhA sAce lAbha kare che, mATe ja savazAlI jIvo prANanA bhoge paNa paccakkhANanuM pAlana kare che. sarva zakita keLavIne paNa paccakakhANanuM nirapavAda pAlana karavAmAM ja ArAdhanA che. AgAra to ati saMkaTana prasaMga mATe che. Page #573 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paha [ 0 saMbhA. 1-vi0 rA kara tathA 'azana--pAna' vagerenA artho pahelAM kahI AvyA. 'mattAntare" mAM 'mahattaranA artha mATu" thAya che, tAtparya ke-aMgIkAra karelA paccakakhANuthI je kanirA thavAnI hAya tethIya mATI (ghaNI) nirArUpa moTA lAbhanuM koI kAraNa Ave, te pUrNa samaya pahelAM paNa vAparavAthI paccakkhANu bhAMge niha, jema ke kAi sAdhu vagerenI bImArI, saMkaTa, caitya-ma Mdira-saMgha vagerenu mADhu kA, vagere Akasmika prasaMge te khIjA manuSyathI thai zake tema na hAya, tyAre A 'mahattarAgAra'thI paccakakhANu vahelu paNa pArI zakAya. tevA kAraNeA vinA paccakkhANunu pAlana karavu,' evA bhAva che. A AgAra namukkArasaMha, perisI vageremAM nathI, tenuM kAraNa ke--te pacca kakhANAne samaya TuMkA che, A paccakakhANamAM samaya lAMkhe che. have 'saLa' nu varNana kare che. A paccakakhANamAM AgAre AThe ane pATha A pramANe che" jJAnaLa pacavAra, 2vitti (tivivi vA) mAdAra, asaLa-pALa-vADma lAjhma, annathaLAbhogennN sahassAgArerNa sAgAriAgAreNaM AuMTaNapasAraNeNaM guruabbhuTThANeNaM pAriTThAvaNi AgAreNaM mahattarAgAreNaM savvasamAhivattiyAgAreNa vosirai "" ahIM' 'saLaM'nA saMskRta paryAya 'vArAna' nA 'jyArAna" ema padaccheda karatAM eka vAra bheAjana karavuM' evA athavA bIjI rItie 'jJAna" paryAya karI tenA+Avana ema padaccheda karatAM eka Asane leAjana karavuM-evA artha thAya che; arthAt eka vAra, athavA eka Asane-ke jemAM besavAnA (gudAnA) bhAga Asana uparathI khase nahi tema eka ja Asane bhAjana karavu, te banne 'egAsaNa ' jANavuM, te paccakhANa karUM chuM evA vAkayanA sabaMdha joDavA. enA ATha AgArAmAM pahelA e ane chellA e AgAronu varNana kahI gayA, vaccenA cAra AgAronuM svarUpa A pramANe che-- * sAyanirena' enuM saMskRta rUpa jJAnA+iAreLa' thAya che. ahIM agAra' eTale ghara ane 'sAgArika' eTale gharavALe gRhastha, ema samajavuM, gRhastha sabaMdhI chUTanA AgAra te 'sAgArikAkAra' che. hakIkata ema che ke-gRhasthanA dekhatAM bhejana karavuM te sAdhuAcAra nathI, tema karavAthI dharmanI apabhrAjanAnA saMbhava che, kahyuM che ke8 chAyacAvato'va, saMgatro tuSTa, dhuLa codi AhAre nIhAre, durguchie piMDagahaNe ya || 1 || "" ( boyaniyuktti-442) bhAvArtha--" chakAya javAnI dayA pALavA chatAM paNa sAdhu AhAra ke nihAra (jhADA-pezAba) vagere gRhasthanA dekhatAM kare (te zAsananI apabhrAjanAthI) ane jo AhAra Adine ayeAgya sthA nethI vahAre te! ( mithyAtva a MdhAvAthI ) tene eAdhi du.bha thAya che. ' mATe sAdhunA AcAra che ke-te jyAM bhAjana karatA hoya tyAM gRhastha Ave ane te tarata pAchA javAnA hAya te teTalI vAra rAha jue, paNa te vadhu rAkAvAnA hAya tA teTalA samaya esI rahevAthI svAdhyAya vagere ArAdhanAmAM khalela paheAMce, mATe tyAMthI khIje sthAne jaIne bhAjana kare; te prasa Mge A AgArathI sAdhune ekAsaNu paccakakhANanA bhaMga thAya nahi. A hakIkata sAdhune aMge kahI, gRhastha te gRhasthanA dekhatAM bhAjana kare tenA niSedha nathI, parantu kAi evA manuSya Ave, ke jenI dRSTithI kheArAka pace nahi (najara lAge), tevA Page #574 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 50 3-dinacaryA-paccakkhANamAM AgArAtuM svarUpa ] parA prasaMge A AgArathI gRhasthane paNa uDIne bIje sthAne besI bhAjana karatAM paccakkhANa bhAMge nahi; ema A AgArathI gRhasthane paNa chUTa rakhAya che. tathA < "AuTaLapalALeLa" mAM 'mAruMDhaLanA saMskRta paryAya 'A na' ane che, tenA artha paga vagere sa kAcavA ' evA tathA 'palALa'saMskRta 'prasA' thAya, tenA atha TUMkA karelA paga vagerene paheALA karavA ' evA thAya che. arthAt kAi asahiSNu-nabaLA zarIravALA bhAjana kare tyAM sudhI paga--palAMThI sthira na rAkhI zake, sa kAcuM ke paheALA kare, temAM AsanathI cADuM ka khasI javAya te paNu A AgArathI tenu paccakkhANu bhAge nahi, ema atha che. tathA 'jIhazamukALana' Anu saMskRta rUpa annatyusthAnam' thAya, enA a-bhAjana karatAM paNa vinaya karavA ceAgya zrIAcArya bhagavaMta ke kAi navA (parANA) sAdhu Ave, tyAre vinaya mATe AsanathI uDavA chatAM A AgArathI paccakakhANanA bhaMga na thAya; vinaya avazya karaNIya hAvAthI bhAjana karatAM vacce uThavA chatAM paccakakhANu akhaMDa rahe tathA 'kiAvaLiyAvALa' nuM saMskRta 'SThiAnA Arena' thAya che, A AgAra sAdhunA ja che, ahIM sarvathA tyAga karavu 'Aipana' kahevAya, tenuM prayAjana arthAMmAM j' pratyaya AvavAthI 'SThiApatti' thAya, arthAt sAdhune kAi vAra anna (AhAra) vadhI javAthI ke koI kAraNe nirUpayegI banavAthI tyAga karavAnA prasaga Ave tyAre te AhAranA jeNe paccakkhANuthI tyAga karelA hAya tene vAparavA chatAM paMcakUkhANu bhAMge nahi. AhArane paraThavavAmAM ghaNA doSAnA saMbhava che, ane siddhAMtamAM kahelA vidhi pramANe vAparavAmAM guNA che; mATe vadhelA AhAra gurunI AjJAthI ( tenA tyAga karanArane ) vAparavA chatAM paccarUkhANu bhAMge nahi kahyuM che kehi vibhutaM uddhariaM jaM bhave asaNamAI / 66 " te juhAjInnAya, jaLad yaMviTALa | " (gA.ni., 02622) bhAvAthavidhipUrvaka ( lAlupatA-mUrchA vinA betAlIza doSahita ) meLavelu' ane temAMthI (maDalImAM besIne siddhabhakSita' vagere sAdhunA bhAjananA) vidhi mujaba vAparatAM vadhI paDayuM hAya, tevuM azana vagere guruAjJAthI Akhila-upavAsa vagere tapavALA paNa vAparI zake." zrAvakane tenA gRhastha AcAra pramANe paravavAnA ke vadhelu vAparI javAnA prasaMga Ave nahi, mATe tene A AgAra nirarthaka chatAM sUtrapAThane akhaMDa rAkhavA mATe zrAvakane paNa A AgAra uccAra pUratA kahyo che. e pachI volipha'-custu ti' arthAt 'e AgAreApUrvaka eka ja Asane eka ja vAra AhAra karavA sivAya bIjA Asana ane AhAranA tyAga karU chuM.' have 'sthAna'nuM varNana kare che--cAlu bhASAmAM ene 'ekalaThANu' kahe che. A paccakUkhANunA AgArA sAta che ane pATha ekAsaNunA paccakkhANu pramANe ja che. mAtra 'vAnaga ujvalA'ne badale 'kALuM navalA' ane 'zrasTaLapalALe vinA khAkInA sAta AgArA samajavA. AmAM 'ekasthAna' eTale zarIranAM aMge jema rAkhyAM hAya tema eka ja rItie rAkhIne jamavuM, je aMgeApAgA bhAjananI zarUAtamAM jevI rItie ( palAMThI vALIne ) rAkhyAM # siMha je khAvA mAMDe te eka vastu pUrNa karI khIjIne khAya tema sAdhu eka paTTA puro vAparIne khIjo vApare. vacce vacce khIjI vastune yAga na meLave te siMha bhakSita' jANavuM. da " Page #575 -------------------------------------------------------------------------- ________________ para [ 0 sa0 bhA1-vi r-gA0 kara hAya, tene bhAjana karatAM sudhI temaja rAkhe, mAtra eka hAtha ane mukhane halAvyA sivAya bhAjana azakaya che, tethI te ene halAvavAnA niSedha nathI. ahI' 'ADaMTaLapalALe AgArane cheDavAnu vidhAna karyuM. te ekalaThANuM ane ekAsaNu-e emAM bheda samajAvavA mATe che, je tema na hoya teA banne ekarUpa thai jAya. e 'ekalaThANA'nuM svarUpa kahyuM. have 'AgrAmAo'nuM svarUpa kahe che. Ane AyaMbila' kahe che. tenA AgArA ATha ane sUtrapATha A pramANe che-" bAvika pacavavAra, pramAmono sadalArenuM sevADheLa giddatthasaMsaNaM ukvittavivegeNaM pAriThThAvaNiyAgAreNaM mahattarAgAreNaM savvasamAddivatti AgAreNa vosir" temAM 'kavinuM saMskRta AvAmAmyuM" thAya che, temAM 'kAcAma'eTale 'avazrAmaNu' (AsAmaNu) ane 'S' eTale pAMca rasA paikI cAthA (khATA) rasa.' tAtparya ke--evI nirasa ane visa vastuo prAyaH sAdhana tarIke je bhAjanamAM DAya tevA bhAta-aDada-sAthavA vagerethI nirvAha karavA tene jaita paribhASAmAM Ayakhila' kahevAya che, temAM svAdiSTa, vikAraka ke pauSTika vastuo sivAyanuM' lakhu-suku bhojana jamavAnu hAya che. tenu` 'pratyAhyAti'eTale 'paccakkhANu karU chuM~ema vAkayasaMbaMdha samajavA. enA ATha AgArAmAMnA pahelAMnA e ane chellA traNa-ema pAMcanuM varNana pahelAM kahyu che, bAkInA 'evAjevena-nirdethayuM DheLa ane vizvasavilene e traNamAMnA-- 'havA heveLa'tuM sAMskRta hattvapajJa' thAya, tenA atha lepa-alepathI' evA thAya che. arthAt AyaMbila paccakrRkhANumAM na ka2e tevI vastuo, vigai, zAka vagerethI bhAjana karavAnuM pAtra khaNDAya te lepa ane e akalpya vastuthI kharaDAyelA vAsaNane mAtra hAtha vagerethI jevuM--tevu, pUrNa sApha na karavuM te alepa, AvA kharaDAyelA ke hAtha vagerethI sAmAnya sApha karelA bhAjana dvArA (ajANapaNe) vigai AdinA aMza vAparavAmAM Ave, te paNa A AgArathI paccakkhANa na bhAMge. 'nityasaMlaTena'na saMskRta rUpa 'nRsthataMtkRSTAt' thAya, ene artha AhAra ApanArA gRhasthanu kaDachI vagere bhAjana vigai vagere akalpanIya vastuthI kharaDAyelu hAya ane tenAthI te pIrase ke sAdhune vaheArAve, te te akalpya aMzathI mizra AhAra khAvA chatAM, te akadraSya azanA svAda khAsa spaSTa na samajAya te te vaparAvA chatAM A AgArathI paccakkhANu bhAge nahi. 'vizrvattavivona'nuM saskRta rUpa kSivivettana' thAya che. tenA artha-sukA roTalA-bhAta vagere kerI vastu upara, AyaMbilamAM na ka2e tevI apravAhI vigaI (kaThina gALa-pakavAna) vagere je pUrepUrI upADI zakAya tevI vastu mUkI hAya, tene viveka' eTale upADI lIdhA pachI te rATalA, bhAta, vagere AyaMbilamAM vAparavA chatAM, A AgArathI paccakakhANu bhAMge nahi. arthAt kalpya vastu sAthe akalpya vastunA kAMika sparzI rahI javA chatAM paccakkhANu na bhAge, saMpUrNa upADI na zakAya tevI narama vigai vagere jenA upara rahI hAya, tevA bhAta vagere khAvAthI tA paccakakhANanA bhaMga ja thAya. e pramANe AgAro rAkhIne khAkI 'vozi' eTale 'Aya khilamAM na ka2e tevA cAreya prakAranA AhAranA tyAga' kare che. bAkInAM padmAnA artha pUrva pramANe. have 'amaTMArtha-3pavAsa'nA paccakrRkhANunuM svarUpa kahe che. tenA pAMca AgArA ane sUtrapATha A pramANe che--" sUre 35 mattanuM vastra, cazivihAra, alaLa vALuM sAma Page #576 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pra0 3-dinacaryA-paccakkhANamAM AgAnuM svarU5] para3 sAima, annatthaNAbhogeNaM sahasAgAreNaM pAriThAvaNiAgAreNa mahattarAgAreNa svvsmaahivttia df vohi" temAM- "jUra nuM saMskRta rUpa " 3 thAya, "sUryodayathI AraMbhIne e tene artha che, mATe nakkI thayuM ke-amuka bhejana karyA pachI divasanA bAkInA samayane upavAsa karI zakAya nahi, "amAInuM saMskRta rUpa "amartha thAya che tene arthabhejana karavAnuM prayojana jemAM nathI athavA je paccakakhANamAM bhejananuM prayojana na rahe te abhaktArtha, bhASAmAM ene "upa vAsa" kahe che. AnA AgAne arthe pUrva pramANe samaja. mAtra "parivaLiyA AgAramAM ahIM eTaluM vizeSa che ke-tivihAra upavAsa karyo hoya to temAM pANuM pIvAnI chUTa hovAthI vadhele AhAra gurUnI AjJAthI vAparIne upara pANe vAparI zake, paNa upavAsa cauvihAra karyo hoya te pANI ane AhAra bane vadhyAM hoya te ja vAparI zake, eTale AhAra vadhyuM hoya te tenAthI vAparI zakAya nahi. "vari eTale "bhajananA prayojanane ane tene aMge jarUrI azanAdi AhArane tajuM chuM." have "nava" eTale pANInuM paccakakhANa kahe che. temAM porisI-purimaDUDha-ekAsaNuM-ekalaThANa-AyaMbila tathA upavAsanA paccakakhANamAM utsarga mAge cevihAra (bhajana pahelAM ane pachI cAreya AhArane tyAga )kara vyAjabI che, tivihAra paccakkhANa kare (pANI chUTuM rAkhe) te pANInA cha AgAra rAkhavAnA kahyA che. te A pramANe-"pAtra jevA yA avAje vA accheNa vA bahaleNa vA sasittheNa vA asittheNa vA vosirai" parisI vagerenA AgAromAM kahevAto "mannata pATha A AgAronI sAthe paNa samajavo ane tRtIyA vibhakti pAMcamInA arthamAM samajavI, tethI "vALa vAnuM saMskRta "ghAtA thAya, tene artha osAmaNa ke khajUra vagerenAM pANI ke jenAthI bhAjana vagere kharaDAya, tevAM pAna "pANI sivAyanA trividha AhArane tyAga karuM chuM, arthAt tevAM lepakRta pANI upavAsamAM ke bhajana sivAyanA samaye ekAsaNu vageremAM vAparavA chatAM paccakakhANa na bhAge-ema artha jANa. A dareka AgAnI sAthe "vA avyaya che, te lepakRta-alepakRta vagere sarva pANI " pa ' eTale pANInA paccakakhANamAM avarjanIya (kalpanIya) rUpe samAna che, ema sUcavavA mATe samajavo. e ja pramANe bAreka vA'nuM saMskRta rUpa "patA thAya. tene artha-- jenAthI bhAjana vagere na kharaDAya tevAM nItarelAM sevIra (chAzanI Aza) vagere pANI sivAya, arthAt A AgArathI AvAM "alepakRta" pANI vAparavAthI paccakakhANa na bhAge. tathA ' vA' 87. pUrva munione AhAranI jema pANa paNa vAsI rAkhavAne vyavahAra na hato, mATe jaNAvyuM che ke-pANI paNa vadhyuM hoya te ja vihAra upavAsavALAne AhAra-pANI ane guru AjJAthI vAparI zakAya, ekale AhAra vAparavAthI ajIrNa vagere thavAno saMbhava hovAthI vApare nahi. 88. zuddha pANInA abhAve lepakRta pANI sakAraNa vAparavA mATe A AgAre che. te paNa khajura vagerenAM pANuM ke e sAmaNa-chAzanI Aza vagere je vAparavAnI chUTa AgAramAM che, te taddana nItarelAM-jemAM anAjanA dANuM-khajUra vagerenuM daLa ke chAza vagereno bhAga na hoya, jemAM tene svAda na Ave-tevAM ja pANI vaparAya-ema samajavuM vattamAnamAM A AgA rAkhavA chatAM paNa tevAM pANI vAparavAne vyavahAra nathI. khAsa kAraNe munine kapya pANInA abhAve vaparAya. Page #577 -------------------------------------------------------------------------- ________________ para4 [dha sa. bhA. 1-vi ra-gA0 62 enu' 'acchAd vA' evuM sa MskRtarUpa thAya tenA atha ukALelA niLa zuddha 9(sivAyanuM pANI tyAga), arthAt A AgArathI pANInI chUTa rakhAya che. tathA 'vaddaDheLa vA'nu... saMskRta vaghajAdA' thAya, tala tadula (kAcA cAkhA) vagerenA dhAvaNune 'bahulajaLa' athavA gaDulajaLa' kahevAya che A AgArathI tevA pANInI chUTa rakhAya che. vaLI 'sinthena vA' enu saMskRta 'kSattisthAuA thAya, ahIM 'lijja' eTale dhAnyanA dANA-kaNIyA, tevA kaNIyAvALuM esAmANu vagere pANI 'lintha' kahe vAyate sivAyanA pANInA tyAga, arthAt A AgArathI anAjanA kAi kaNa rahI gayA hAya, tevuM paNu pANI vAparavAthI paccakrRkhANa bhAgatuM nathI. 'asitthaLa vA' enu' sa'skRta 'liyAnA' thAya. je AsA maNu-dhAvaNu vagerenAM pANImAM dANA (anAjanA kaNIyA) na hoya, tema skula rajakaNA paNa na hAya, tevuM bahu nItarelu` ke kapaDAM vagerethI gALelu pANI siva' kahevAya, te sivAyanA pANInA tyAga, arthAt tevuM pANI pIvAnI A AgArathI chUTa rahe che. (nila pANIne mATe 'ajheLa' AgAra hAvAthI ahI zuddha nahi paNa dANA ke meATA rajakaNeA vinAnuM dhAvaNu vagerenu bahu nItareluM pANI--ema arthe saMbhave che.) e pramANe 'pANInA' paccakakhANunA cha AgArAnuM svarUpa jANavuM. have 'gharamam (rimaM)nuM svarUpa kahevAya che. ahIM' 'carama' eTale aMtima, arthAt chellA bhAga. enA 1-divasaneA 2-bhava-(AyuSya)nA chellA bhAga-ema be artha thAya che ane te bannene pazu carama (cirama) paccakkhANa kahevAya che. temAM 'mamam eTale yAvajrajIva sudhInuM paccaphkhANa samajavuM. e bannenA AgArA cAra cAra che ane pATha A pramANe che- "vivasatima athavA bhavacarimaM paJcakkhAi, cauvvihaM pi AhAraM asaNaM pANaM khAimaM sAimaM, annatthaNAbhogeNaM sahasAgAreNaM mahattarAgAreNaM savvasamAddivattiAgAreNaM' vosirai' " prazna-'ekAsaNu' vagere paccakUkhANA khIjA sUrvAMDhaya sudhInAM hAvAthI--A 'vivalami'nI jarUra rahetI nathI, mATe divasarimAM niSphala che. uttara-prazna teA vyAjabI che, paNa ekAsaNu' vagere paccakkhANAmAM AgArA (ATha-sAta) vagere vadhAre DAya che ane 'divasarima'mAM te cAra ja kahyA che, mATe vadhu apavAdA(TA)ne sakSepa thavAthI A paccakrRkhANu paNa sala che. vaLI sAdhuAne rAtribhojananA trividha trividhe jAvajjIva tyAga hAvAthI tene ekAsaNu vagere pacca krUkhANA divasa pUratAM ja ane gRhasthane ekAsaNu vagere bIjA divasanA sUryoMdaya sudhInAM hAya che, 89, tapamAM traNa ukALAthI ukaLeluM zuddha pANI vaparAya, eTale gRhasthane teA bAkInA pAMca AgAre nilaprAyaH che. nahi ukALeluM (kAcu') pANI RRNuM citta ane tha u acitta ema mizra, ukALatAM eka ukALA (ubharA)vALu dhaNuM acitta-thADu' sacitta, khIjA ukALAthI ghaNuM citta ane vaccenA alpa bhAga sacitta ane trIjA UkALAthI ja sapUrNa acitta thAya che tethI traNa kALAvALuM pU acitta pANI traGga' nila kahyuM che. ajJAnavaza traNa ukALA vinAnu adhurUM ukALelu pANI sAdhu-sAdhvIne vaheArAvavAmAM ke vAparavAmAM doSa lAge che, paccakkhANa bhAge che. kLeAnAM nItarelAM acitta pANI ke phaLa vagerenA dhAvaNunAM nItarelAM acitta thayelAM pANI paNa A AgArathI vaparAya che. 90. bhASyanI gAthAmAM "jJaptistha' te 'havaizmi' pANI kahyuM che. tenuM tAtpa e che ke--leTanuM nItareluM ke lATa(kaNaka)vALA hAtha vagerenu dhAvaNa ke jemAM leTa vagerenA rajakaNA hoya te badhAM 'Fvistha ' kahevAya che. Page #578 -------------------------------------------------------------------------- ________________ praH 3-dinacaryA-paccakkhANamAM vigaIonAM niviAtAM ] pApa kAraNa ke-divasa zabdano artha divasa thAya che tema aherAva (rAtrisahita divasa) paNa thAya che. temAM je sAdhu vA gRhasthane rAtribhejanane tyAga hoya, teone paNa A paccakhANathI punaH rAtribhajananA tyAganuM smaraNa thatuM hovAthI saphala ja che, "maravari paccakkhANumAM eTaluM vizeSa che ke-) jyAre ema samajAya ke- "mahattara ane sarvasamAdhi pratyaya" AgAranI jarUra nathI, tyAre "anAbhoga ane sahasAtkAra" e be AgAthI paNa A paccakakhANa thAya. upayoga zUnyatAthI ke sahasA AMgaLI vagere mukhamAM nAkhavAne saMbhava hovAthI e be AgAre te jarUrI che ja. ethI ja "mahattara ane sarvasamAdhi pratyaya" AgAra na rAkhe, te pUrve kahyA pramANe ene "anAgAra" paccakhANa paNa kahevAya che. have "mi paccakhANanuM svarUpa kahe che. vividha abhigraho daMDa pramArjana karavuM vagere aneka rItie karI zakAya che. tevA "kaI paNa abhigraha (niyama)vALuM "abhigraha pacakhANuM kahevAya che, temAM cAra AgAre che, pATha A pramANe che-" amimhuM ghaNajAra sannIUAmone rAjI mattA navarAvittimA vo"i AmAM keI kAvaraNa (vastro)ne tyAgarupa abhigraha paccakkhANa kare, tyAre "oDhavTTA' e pAMcame AgAra paNa kahyo che, arthAt kAraNe celapaTTo paheravA mATe A AgAra che. e abhigraha svarUpa jANavuM. have viti (vigaI)nA paccakhANamAM ATha athavA nava AgAro che, pATha A pramANe che "vigaIo paccakkhAi, annatthaNAbhogeNaM sahasAgAreNaM levAleveNaM gihatthasaMsaTTeNaM uktisavivegeNa paDuccamakkhieNaM pAriThAvaNiyAgAreNaM mahattarAgAreNa savvasamAhivattiAgAreNaM vosiraha" ahIM vikAramAM kAraNabhUta te "vikRti' (vigaI), tenA daza prakAre che. kahyuM che ke " vIraM jAvIyuM, tA tene mAM mada va tA, kAdimAM ravivo " (paMjavatu-ra72) bhAvAtha-"1-dUdha, 2-dahIM, 3-mAkhaNa, 4-ghI, tela, 6-geLa, 7-dArU, 8-madha, ha-mAMsa ane 10-avagAhima eTale taLeluM (pakavAnna),-ema vigaIe daza che, temAM- 1. dUdha-gAya, bheMsa, uMTaDI, bakarI ane gheTInuM dUdha, te dUdha vigaInA pAMca prakAre che. 92uMTaDInA dUdhanuM dahIM vagere thatuM nathI mATe uMTaDI sivAyanAM 2, dahIM, 3. mAkhaNa ane 4. ghI,-e traNa vigaIonA cAra cAra prakAre che. 5, tela-tala-aLazI-laTTa (kusuMbInuM ghAsa) tathA sarSava (sarisava)-e cAranAM tela, te tela vigaInA cAra prakAre che. bAkInAM (dIvela-DoLIyuM- koparela-magaphaLI-kapAsIo vagerenAM) tele tela vigaI nahi paNa lepakRta gaNAya che. 6. gaLazeraDInA rasane ukALavAthI banela eka drava (narama-pravAhI) ane bIjo kaThina, ema goLa vigaInA be bheda che. 7.madha-A vigaInA paNa be prakAre che; eka mahuDAM-tADI vagerenA 9. dazavaikAlika sUtramAM jaNAvyA pramANe matte; avArakA' eTale ThaMDInA samaye uttama munio vizeSa karmanirjarA arthe ThaMDIne sahana karavA mATe vastratyAgane abhipraha kare. te veLAe je ke gRhastha Ave te calapaTTo paheravo Avazyaka hevAthI A AgAra rAkhavAne heya che. 92. uMTaDInA dUdhane piMDaniryuktimAM apekSAe anyoktithI abhakSya jaNAvela che, Page #579 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [dha saM bhA. 1-vi0 2-0 dara rasamAMthI banAvela dArU kASTajanya ane bIje leTane kahevaDAvIne banAvele piSTajanya. 8. madhamadha traNa prakAre che eka mAkhIonuM, bIjuM kutIyAM (kuMtA nAmanA uDatA) chAnuM ane trIjuM bhamarA (bhamarIo) vagere banAveluM. 9 mAMsa-1. jaLacara (mAchalAM vagere)nuM, 2-sthalacara (bakarAM vagere)nuM ane 3-khecara (pakSIo)nuM-ema mAMsa vigaInA traNa prakAre che athavA cAma lehI ane mAMsa ema paNa traNa prakAro che. 10. avagAhima-ghI athavA telamAM DUbADUba taLelA 'pakavAnta'ne "avagAhima" kahevAya che. (siddhahemanA "mAghava, 6-4-21 sUtrathI "navane bhAva arthamAM "na' pratyaya AvavAthI "avana" zabda bane che.) enuM svarUpa evuM che ke tAvaDI vageremAM ghI ke tela bharIne, temAM "calAcala eTale saMpUrNa nahi paNa ghI ke telane amuka bhAga khUle rahe tema pUrI-khAjAM vagere eka vAra taLe, temAM navuM ghI ke tela pUryA vinA ja pharI bIje ane trIjo ghANa paNa taLe, ema traNeya ghANanAM khAjAM-pUrI vagerene pakavAna vigaI kahevAya, te pachI cothA ghANathI mAMDIne taLeluM pakavAna vigaInuM niviAnuM gaNAya. evuM niviAtuM gohana nahi?] karanAra sAdhune nivimAM (pakavAna vigaInA tyAgamAM) paNa kare che. athavA bIjI rItie eka ja puDalA vagerethI saghaLuM tela ke ghI DhaMkAya, arthAta tAvaDImAMnA dhI-telamAM taLavAnI eka ja vastu cAreya bAju pahoMcI vaLe ema taLelI pahelI vakhatanI vastu paNa pakavAna vigaI kahevAya te pachInA bIjA vagere ghANAmAM taLeluM pakavAna vigaInuM niviAnuM kahevAya. evuM niviAnuM nivimAM paNa kalpa che, arthAt te pakavAna vigaImAM nahi paNa lepakRta dravyamAM gaNAya che, evI vRddha-sAmAcArI (paraMparA) che. bAkInI vigaIomAM paNa vikRtigata (niviyAtAM) pravacana sAradvAramAM A pramANe kahelAM che. dUdhanAM pAMca niviAtAM- " aha peyA 1, duddhaTTI 2, duddhavalehI 3, ya duddhasADI ya 4 / paMca ya vigaigayAI, duddhaMmI khIrasahiyAI 5 // 1 // " " viNagbaMmi dudhe, sudI avanInA siAhatada taMdu-guur 2 sirijhavahI rA." (To 227-228) vyAkhyA-dUdhanAM niviAtAmAM paheluM-DA cokhA nAkhIne dUdha ukALavAmAM Ave te 194payA (dUdhapAka), bIju-khaTAI (kAMjI vagere) sAthe ukALeluM dUdha "dUgdhATI (bIjA AcAryo Ane "bahalikA (baLI) kahe che.) trIjuM-cAkhAnA loTa sAthe ukALeluM dUdha 96avalehikA' 9. mULa chApelA graMthamAM " a vinA' pATha che, paNa chapAelI yatidinacaryA gA. 19 nI vRttimAM pR20mAM " lAIpha' pATha che te zuddha jaNAya che, mATe ame ahIM () nizAna karyuM che. 94. piyAne zrI pravacanasAroddhAramAM "kAM' kahI che. temAM cokhA alpa hevAthI ukALIne jADI banAvI zakAya che, ke je dUdhapAkanA nAme oLakhAya che. 5. prAyaH vratamAM vIAelI bheMsa vagerenA dUdhanI je baLI banAvavAmAM Ave che te samajAya che. 96. vartamAnamAM upadhAnAdi prasaMgamAM leTa-ghI sAthe dUdhane ukALI niviAnuM banAvAya che te saMbhave che. AmAM svAda bagaDavAnA bhaye je dudhanA pramANanI apekSAe a95 mAtra loTa nAkhI ukAluM heya, te te niviAtA tarIke vAparavuM ucita jaNAtuM nathI. Page #580 -------------------------------------------------------------------------- ________________ -- ra0 3-dinacaryA-paccakhANamAM vigaIonAM niviAtA ] para7 cothuM-kA nAkhIne ukALeluM dUdha 997payAzATI ane pAMcamuM-vadhu pramANamAM cokhA nAkhIne rAMdheluM (ukALeluM) dUdha 98khIra' kahevAya che. e dUdha vigaInAM pAMca "vikRtigata' eTale jemAMthI * vikAra nIkaLI gayA che te nivikRtika (viviAtA) kahevAya che. dahIMnAM pAMca niviAtAM " dig vikAucAhuM, ghof-o-si--imo lavaNakaNasahiyamahiyaM,' saMgarigAimmi appaDie // 1 // " (gA0 229) vyAkhyA-dahIM vigaInAM niviAtamAM-paheluM-vastrathI gALelA dahIM (ghoLa) sAthenAM vaDAM, arthAt dahIM kapaDAthI gALIne temAM taiyAra karI nAkhelAM vaDAM te "dahIMvaDA" ke dahIMne ghaLa nAkhIne vaDA banAve te "ghAlavaDA" bIju-dahIMno (pANI kADhayA sivAya) mAtra vastrathI chaNelo "ghaLa" trIjuM-hAthathI kapaDAmAM sAkara vagere sAthe chaNeluM (gALelu) dahIM te "zikharI? (bhASAmAM zrIkhaMDa), ceAthuM-dahIMmAM rAMdhele bhAta vagere nAkhIne banAvela karo ane pAMcahAthathI bhAgelA (maMthana karelA) dahIMmAM mIThuM (nimaka) vagere masAle nAkhI banAvela "rAjikAkhATa' (bhASAmAM rAyatuM), A rAyatuM, sAMgarI vagere bIjI vastuo nAkhyA pachI te niviAnuM thAya ja che, paNa te na nAkhI hoya te paNa niviAnuM jANavuM. e dahIMnAM viviAtAM kahyAM. ghI vigaInAM pAMca viviAta ghaNA vIi, podi kari ta i i nibaMga-vilA-nA ja vicAruM zA(jA230) vyAkhyA-paheluM-AmaLAM vagere auSadhio nAkhIne pakAveluM "paphavavRta, bIjuM-ghI ukALatAM upara tarI Ave-jAmele-dhIne mela, "dhInI kIkI," trIjuM-auSadhi vagere nAkhIne ukALelA ghI upara jAmelI ghInI tara "pavoSadhitarI, cothuM-pakvAnnAdi tanyA pachInuM vadheluMbaLeluM ghI te "nirbhajana," ane pAMcamuM-dahIMnI taramAM leTa nAkhIne banAvelI kulera te visya. dana" kahevAya che. e dhI vigaInAM pAMca viviAtAM jANavAM. bRhakalpa ane pacavastunI vRttimAM te "aDadhA baLelA ghImAM bhAta nAkhIne banAvAtA kherAka vizeSane "vicaMdana" kaheluM che. tela vigaInAM pAMca viviAtAM " tirasTamaThI tistrIti torzvari . 97. hAlamAM banatI bAsudI payaHzAdI saMbhave che, paNa te drAkSAdi anya padArtho nAkhyA vinA banelI niviAtAmAM gaNavI ke kema? te vicAraNIya che; kAraNa ke-paccakakhANa bhASyanI 27 mI gAthAmAMravA virU, vivArtha go te saM arthAta-anya dravyathI haNAyelI vigaIne ane vigaIthI haNAyelA dravyane niviAnuM kahevAya che-ema kaheluM che. bAsudI bIjA dravyanA melavaNa vinA bane che jo ke temAM uparathI cAroLI vagere nAkhe che, paraMtu tethI dUdhano vikAra TaLavo zakya nathI. 98. khIramAM cokhA vadhu hovAthI tene ukALI jADuM banAvI zakAtuM nathI. bahu ukALavAthI cokhA sAthe pIDa thaI jAya, mATe ghaNA cokhAthI ukALelI dUdhapAka karatAM pAtaLI te khIra kahevAya. khIramAM rAMdhelA cekhA nAkhe che, ane dUdhapAkamAM kAcA cokhA raMdhAya che-e bheda che. Page #581 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [dha saM0 bhAva 1-vi0 2--gA0 kara ( 110 222 ) ** havAvyanAM, tti" timi caitra / / / / vyAkhyA-pahelu -telanI maLI' telanA pAtramAM nIce jAmeleA mATI sahita telanA bhAga, bIjI'-'tilakuTTI' eTale tilavaTI prasiddha che, trIjI--telamAM pakavAnta vagere taLyA bAda vadhelu 'aLeluM tela,'ceAthu-telamAM ukALelI (pakAvelI) auSadhi upara jAmelI ' telanI tara, 'ane pAMcamuM-lAkha vagere vastuomAM pakAvela (lakSapAka tela vagere) 'panela'-e telanAM nivitAM che. gALa vigaThanAM pAMca niviAtAM 518 '" bar3halo vukSo,' guruvAgiyara 2 sArA suMdA / pAthanurane guruvina-vinayArUM tu vaMceva / / (50 222) enI vyAkhyA A pramANe karelI che. paheluM-aDadhA ukALelA zeraDInA rasa' bIjI khATA puDalA vagerenI sAthe khAvA mATe goLanuM pANI karavAmAM Ave che te 'zulapANI (gaLamANu),' trIjI -dareka jAtanI 'sAkara,' ceAthu dareka jAtanI 'khAMDa,' ane pAMcamu'-goLanA 'ukALelA rasa' je khAjA vagere upara caDhAvAya che te (goLanI cAsaNI)-ema goLa vigainAM pAMca niviAtAM jANavAM pakavAnna vigainAM pAMca niviAtAM 66 egaM egassuvariM, tihovari bIyagaM ca jaM pakkaM / turvyA tena viya, tadna guruLiyAmir3e // 22 // ' caNaE laDheLa viddhA, jaLamitrA paMcamaM tu khUbajiyA / tudhvaniyatAviyApa, parivA rIya mihiththuM // 24 // 99 vyAkhyA-pahelu tAvaDImAM nAkhelu ghI athavA tela eka puDalA vagerethI DhaMkAI jAya tema taLelA pahelA ghANu pachInA bIjo 10.puDalA ke purIo vagere pakavAnnanu niviAtu thAya te, bIjI-nhAnI (eka-be nahi paNa vadhAre) purIo vagerenA traNa ghANu taLyA pachI navuM ghI-tela nAkhyA sivAya temAM ja racAyA ghAthI taLavAmAM Ave te, trIjI goLanA pAyA (rasa) karI temAM dhANI nAkhIne banAvelI 'goLadhANI' ke tevA lADu vagere, cAthuM-pakavAnnAdi taLyA pachI te zrI--telathI kharaDAelA vAsaNa (tAvaDI)mAM pANI tathA leTa nAkhIne banAvelI 101'lapanazrI' leAkeAmAM 'laRsigaDu" kahevAya che te (lAvasI), aneM pAMcamu-tavI-tAvaDI vageremAM 99. tala tathA kaThina geALa bhegAM khAMDIne ke dhANAmAM pIlIne ekarasa banAvela hoya tene tilakuTTI kahevAya che, A sivAya talane pahelAM khAMDIne uparathI gALa bheLavelI eka 'talasANI' bane che ane AkhA talamAM kAce gALa bheLavelI bIcha talasAMkaLI bane che. e emAM gALa ane tala ekarasa banatAM nathI, gALa kAcA rahe che, mATe niviJatuM gaNAtu' nathI. gALane pAyA ( rasa ) karI culA upara ja tala nAkhIne 'talapApaDI' banAvelI hoya tene niviJatuM gaNavAnA vRddha vyavahAra che. 100. pahelI vAra taLAya te pakavAnta vigaI ane bIjI vArathI niviJatuM, temaja nAnI purIethI taLatAM pahelA bIjA-trIjA ghANunu talelu' pakavAnna vigaI ane pachInu niviAtu -ema samajavu`. ahI' pakavAnane artha 'lADu' vagere je pAMca pakavAnna kahevAya che te ja nahi, paNa je kAI taLAya te bhajIyAM purI-mAlapuDA-pApaDI vagere saghaLI cIjo pakavAnnarupa samajavI. dd 101. lapanazrInA upalakSaNathI sIre, bhATa--lAvasI vagere sadhaLu' niviAtuM jANavu', paNa temAM jo uparathI dhI vagere nAMkhyu hoya to te niviAtAmAM gaNAya nahi. Page #582 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 50 3-dinacaryA-paccakkhANamAM viga ane nivitAM ] para9 ghI-telanA pAtAthI manAvAtAM pAtikAM' (pAtaiAM) vagere; e pakavAnta vigainAM pAMca nivitAM jANavAM. cha vigaInAM kula trIsa nivitAM jANavAM. A dezamAM dArU, mAMsa, madha ane mAkhaNue cAra (mahA) vigaI abhakSya kahI che (kAraNa ke--te mahA ananu kAraNa che) ane dUdha, dahIM, ghI, tela, gALa tathA pakavAnna-e cha vigaI bhakSya kahelI che. te bhakSya vigaie paikI eka-e vagerenA ke chae vigainA tyAga karavA te 'nivi'gai' (nivinA) paccakkhANune 'vigai paccakkhANu' bheguM ja gaNyu che. ,, , vigai-nivi gai paccakkhANunA AgArA pahelAM kahyA pramANe ja che. mAtra nityasaMrdkeLa'nuM saMskRta vRcasaMdRSTAt' thAya, tenA artha ema che ke--gRhasthe peAtAnA mATe dUdha sAthe bhAta bheLavyA hAya, te dUdha-bhAtane nIce DUbADIne upara cAra AMgaLa caDhe tyAM sudhI dUdha vigai' nahi paNa 'sa sRSTa dravya' kahevAya ane upara cAra AMgaLathI vadhAre taratu hAya te dUdha (vadhAre hAvAthI) vigai gaNAya bIjI vigaienAM pazu 'saMsRSTa' dravyeA' zAstramAM A pramANe kahyAM che-- strI hiMtribavALa, cattari Ja aMjAra saMsakuM ! phANiatillaghayANaM, aMgulamegaM tu saMsaGkaM // 222 // mahupuggalarasayANaM, addhaMgulayaM tu hoi saMsaI / puruSo jananaLI, gaddAmajaLa tu saMsaTTe // 22 // (mana- sArodvAra) vyAkhyA--dUdha, dahIM ane madya (dArU)mAM bhaLelI (meLavelI) vastu upara te dUdha, dahIM" ke madya cAra AMgaLa sudhI taratAM hAya te 'saMsRSTa dravya' kahevAya, vigaI na kahevAya, cAra aMzulathI vadhAre taratAM hAya teA te dUdha dahIM ke madya vigaimAM gaNAya. vaLI 'phAti'eTale pravAhI gALa. bhAta-rATalI vagere vastuo upara bheLavelA te pravAhI goLa, tela ke ghI eka AMgaLa sudhI taratAM rahe te saMsaSTa dravya' ane vadhAre taratAM hAya tA te te vigai manAya che. meLavelI vastu upara madya ane pudgala (mAMsanA rasa) aDadhA aMzula sudhI tare te 'sa'sRSTa dravya' ane te uparAMta tare tyAre vigaI gaNAya che, tathA cUrA karelA kiThana goLa, mAMsa ke mAkhaNuthI mizrita karelI cIjomAM te goLa, mAMsa ke mAkhaNanI pesIo saMkhyAmAM ghaNI chatAM dareka ArdraAmalaka' jevaDI nhAnI hAya tyAM sudhI 'sasRSTa dravya' ane tethI moTI eka ja hAya tA paNa vigaI gaNAya che. ahIM 'Adra Amalaka' jevaDA eTale pIlunA jhADanAmaheAra (phUla) jevaDA nhAnA kakaDA jANavA. A sasRSTa dravyA vAparavA chatAM paccakrRkhANu na bhAge evI vivasaMtade AgArathI chUTa rahe che. ' 'yisavivejJeLa" saMskRta 'kSiviveAt thAya, atha--jeya AyaMbilanA arthamAM kahyuM tema upADI levAya tevI kaThina vigainA tyAga hAya ane upADavA chatAM khAvAnI vastumAM tenA kaNu rahI jAya, chatAM te dravya vAparavAthI paccakkhANu na bhAge--ema jANavA. A AgAra upADI zakAya tevI kaThina vigaione AzrIne che--e pahelAM jaNAvyuM che. tathA-- 'puScamalipaLatu saMskRta 'pratISa zraMkSitAt' thAya, tenA artha-'pratIstya' eTale sava thA lukhAM rATalA-roTalI vagerene 'uddezIne' kAMika suvALAM rAkhavA mATe kSita' eTale cApaDeluM, 67 Page #583 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 530 [ dha saM0 bhA0 1-vi0 2-gA0 62 arthAt ghI vagere evuM a5 lagADeluM hoya ke tene svAda na Ave te "kItsAhita kahevAya. cepaDavA chatAM nahi paDavA sarakhuM heI, tevI tyAga karelI vigaI kadAca vaparAya te paNa A AgArathI paccakhANa bhAge nahi. AmAM vidhi e che ke-jemAM AMgaLIthI tela ke ghI Adi lagADayuM (TuyuM) hoya, tevA roTalA-reTalI vagere te vigaIne tyAga chatAM ka9pI zake, paraMtu dhArAbaddha=dhArathI nAkhyuM hoya, te yadi te a85 hoya tathApi karI zake nahi. e vigaInA (ane upalakSaNathI nirvigaInA) AgAra kahyA. te pramANe chUTa rAkhIne eTale tyAga kare che. ahIM kaThina goLa vagere je mUkelI upADI zakAya tevI vigaIonA tyAgamAM nava ane dUdha vagere pravAhI vigaIonA tyAgamAM ATha AgAre jANavA. prazna-"A AgAra sarva vigaIonA tyAgarupa nivinA paccakakhANamAM kahyA, te jemAM vigaI. enuM pramANa eTale amukano tyAga karIne bAkInI vigaIe chUTI rAkhI hoya tevA paccakakhANamAM AgAre kayA samajavA?? uttara-nirvigaInI sAthe upalakSaNathI parimita vigaInuM paccakakhANa paNa AvI javAthI te ja AgAro samajI levA, eTale ke-je AgAre nirvigaInA kahyA te ja vigaI paccakkhANanA paNa che." vaLI paccakhANanAM sUtramAM ekAsaNuM, pirisI ane purimanAM paccakakhANa kahyAM che, te paNa apramattapaNAnI vRddhinuM kAraNa hovAthI ekAsaNAnI sAthe beAsaNAnuM, pirisInI sAthe sAddha pirisInuM ane purimAddhanI sAthe apAddha (ava)nuM--ema te te paccakakhANa sAthe gaNavAmAM deSa nathI. AgAre paNa temAM Asana vagerenI samAnatA hovAthI ekAsaNunA besaNAmAM, pirisInA sAddhaparisImAM ane purimAddhane apAmAM samajavA, kAraNa ke-jema cauvihAranA je che te ja duvahAra-tivihAranA che tema besaNuM AdimAM paNa ekAsaNA AdinA ja AgAro vyAjabI che. prazna-vicAra karatAM be AsaNuM vagere abhigraha rUpe samajAya che, te temAM abhigraha paccakakhANuthI vadhAre AgAro zA mATe ?" utara-besaNuM vagerenuM paNa ekAsaNuM vagerenI jema ja grahaNa-pAlana (rakSaNa) karavAnuM hovAthI tenI ekAsaNuM vagerenI sAthe samAnatA che, mATe temAM ekAsaNadinI jeTalAja AgAre vyAjabI che. bIjA AcAryonuM mantavya ema che ke-A besaNu vagerene paccakkhANe mAnatAM paccakakhAnI kahelI mUla saMkhyA tUTI jAya che, mATe paccakakhANe to "ekAsaNuM' vagere daza ja barAbara che, paraMtu ekAsaNuM vagere karavAmAM azakta AtmA potAnI bhAvanA ( sahanazakti) pramANe perisI vagere (laghu) paccakhANa kare ane vadhu lAbha meLavavA mATe te uparAMta gaMThisahita vagere paccakakhANa kare te vyAjabI che, kAraNa ke gaMThisahita (vagere) paccakakhANuM haMmezAM apramattapaNAmAM nimittabhUta hevAthI mahA phaladAyI che. (zrIdevasUrikRta yatidinacaryAmAM) kahyuM che ke jo niSamattA, kiM vaMyaMti divasa saggApavaggasukkhaM, tehiM nibaddhaM sagaMThimmi // 1 // " " bhaNiUNa namukAraM, nicaM vissaraNavajiA dhanA / choDaMti gaThisahiaM. gaMThiM saha kammagaMThihiM // 2 // " Page #584 -------------------------------------------------------------------------- ________________ praH 3-dinarcA-paccakhANanuM phaLa ane tenI zuddhi ] 53? " ii kuNaI anbhAsaM, abbhAsaM sivapurassa jai mhsi(i)| mANAsariyuM gu, rati varSa samayaDU rUmA" (T0 16 thI 18) bhAvArtha-"je apramatta AtmAo haMmezAM gaMThisahita paccakakhANanI gAMTha bAMdhe che, teo svarga ane mokSanuM sukha pitAnI gAMThe bAMdhe che ema samajavuM (1) vaLI vimaraNa na thavA detAM te dhanya purUSa zrInamaskAramaMtranuM smaraNa karIne gaMThisahitanI gAMTha choDavA sAthe karmanI gAMTha cheDe che, (2) mATe teo gaMThisahita) abhyAsa kare che ke (jee) zivapuranA abhyAsane Irache che, gItArtho A gaMThisahitanuM phaLa anazananA jeTaluM kahe che (3)" jeo rAtre cevihAranuM paccakakhANa kare ane divase eka sthAne besIne tAbUla vagere vAparyA pachI mukhazuddhi vagere karIne vidhipUrvaka gaThisahita paccakkhANune kare ane divasamAM eka ja vAra bhajana kare teone eka mahinAmAM covihArA 29 upavAsanuM phala maLe che ane be vAra bhajana kare che teone vihArA 28 upavAsanuM phaLa maLe che, ema vRddhapurUSe (gItArthe) kahe che. kAraNa ke-eka vAra bhejana tathA taMbela-jaLa vagere vAparavAmAM dararoja be ghaDI samaya lAgavAne saMbhava hovAthI, trIsa divasanI sAITha ghaDI rUpa eka divasa sivAya ogaNatrIsa divase jeTaluM anazanI rahevAya che. vadhAre vAra bhejanAdi karanArane dararoja cAra ghaDIne saMbhava hovAthI, mahInAnA bhejanamAM (3084=120 ghaDInA) be divasa jAya, bAkInA aThavIsa divasa jeTale cAre AhArane tyAga thAya che. zrI padmacaritramAM paNa kahyuM che ke " bhuMjai aNaMtareNaM, dunni u velAu jo niogeNaM / __so pAvai uvavAsaM, aTThAvIsaM tu mAseNaM // 1 // " " ikaMpi aha muhuttaM, parivajjai jo cuvihaahaarN| mAseNaM tassa jAyai, uvavAsaphalaM tu paraloe // 2 // " " dasavarisasahassAUM, muMjai jo aNNadevayAbhatto / paliovamakoDI puNa, hoi ThiI jiNavarataveNaM / " pUrva mudurapuTTI, 3vavAre chaThThamA go gurU nAthAbaM, ta pa tAriNaM maLaa cho ?' bhAvArtha-"vacce kaI divasa choDayA vinA saLaMga eka mahino dararoja be vakhata bhajana kare te mahinAmAM aThThAvIsa upavAsa tenA phaLa)ne pAme che (1). dararoja eka muhurta pramANa paNa cavihAranuM paccakkhANa eka mahinA sudhI kare tene paralokamAM eka upavAsa jeTaluM phaLa maLe che (2). anya devane bhakta (jenetara) je (tapathI) daza hajAra varSonuM (devanuM) AyuSya bhegave te zrIjinezvara bhagavAne kahele teTalo tapa karavAthI eka kroDa pApamanuM AyuSya bhegave che (3). e pramANe ekeka muhurtanI vRddhithI ekeka upavAsanuM phaLa vadhAre gaNatAM, dararoja cAra ghaDI vihAra karanArane eka mahine chaThThanuM ane cha ghaDI cevihAra karanArane eka mahine ane manuM phaLa maLe che. ema ekeka muhurta vihAra vadhu karanArane ekeka upavAsanuM phaLa vadhe che. Page #585 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Enayanendanamanchuda i - 2 para [ dha saM0 bhA. 1-vi0 2-gA0 62 ema zakti anusAra je jeTaluM vadhAre kare tene teTaluM vadhAre phaLa maLe ema kahyuM che (4)." A kathanathI gaThisahita paccakhANanuM upara je phaLa kahyuM te vyAjabI (ghaTita) che, ema vicAravuM. paccakkhANamAM "sUtrapATha tathA arthanu" A ceAthuM tathA pAMcamuM dvAra pUrNa thayuM. 6. paccakakhANanI zuddhi-have chaThThA dvAramAM paccakakhANanI che zuddhi kahe che. "sA puNa saddahaNA jANa-NA ya viNaya aNubhAsaNA ceva / aNupAlaNAvisohI, bhAvavisohI bhave chaTThA // 1 // (Ava0ni0-1586) tathA-" paccakkhANaM savvaNNu-desi jaM jahiM jahA kaale| taM jo sadahaI naro, taM jANasu saddahaNasuddhaM // 1 // " " paccakkhANaM jANai, kappe jaM jaMmi hoi kAyavvaM / mUlaguNe uttaraguNe, taM jANasu jANaNAsuddhaM // 2 // " " kiikammassa visuddhiM, pauMjaI jo ahINamairittaM / maNavayaNakAyagutto, taM jANasu viNayao suddhaM // 3 // " " aNubhAsaha guruvayaNaM, akkharapayavaMjaNehiM parisuddhaM / paMjaliuDo (a)bhimuho, taM jANa'NubhAsaNAsuddhaM // 4 // " " kaMtAre dubhikkhe, Aryake vA mahAsamuppanne / -jaM pAliaM na bhaggaM, taM jANasu pAlaNAsuddhaM // 5 // " " rAgeNa va doseNa va, parimANe va na dUsiaMjaM tu / taM khalu paccakkhANaM, bhAvavisuddhaM muNeyavvaM // 6 // " (Ava0 bhA0-246 thI 251) yadvA-" phAsi (1) pAliaM (2) ceva, sohiaM (3) tIriaM (4) thaa| kihia(5) mArAhi (6) ceva, erisaMmi jaiavvaM // 1 // " " ucie kAle vihiNA, pattaM jaM phAsi tayaM bhnnioN| taha pAliaM ca asaI, samma uvaogapaDiariaM // 2 // " "gurudattasesabhoaNa-sevaNAe a sohiaM [jANa / puNNe vi thevakAlA-vatthANA tIriaM hoI // 3 // " " bhoaNakAle amugaM, paJcakkhANaMti sarai kiTTiayaM / ArAhiaM] payArehi, sammameehiM pddiari||4||"(prv0 sAro0212 thI 215) / bhAvArtha-sahaNa, jANapaNuM, vinaya, anubhASaNa, anupAlaNuM ane bhAvazuddhi-ema che bharanI zuddhi hI cha (1). temAM je paccakkhANa jyAre-jevI rItie-je viSayamAM (jene aMge) sarvAe karavAnuM kahyuM che, te paccakakhANane tyAre te rItie-zraddhApUrvaka je manuSya mAne, tenuM paccakhANa 1 . Page #586 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra0 3-dinacaryA-paccakakhANamAM cha zuddhi ane phaLa] 533 sahaNa zuddhivALuM' (zraddhAzuddha), (1) mUla ke uttaraguNamAM je kapamAM je paccakkhANa karaNIya hoya tenuM jene jJAna hoya, tenuM paccakkhANa 2- jANuNazuddha" (jJAnazuddha), (2), mana, vacana ane kAyaptivALo AtmA paccakakhANa karatI veLAe, kRtikarma (gurUvandana)nA vidhimAM jUnAdhikatA karyA vinA gurUvandana5 vinaya sAcave, tenuM paccakkhANa 3-vinayazuddha' (3). (paccaphakhANa karatAM) gurU sanmukha be hAtha joDIne ubhe rahele AtmA, gurU pATha bole tenI sAthe pite paNa tenA akSare, pade tathA vyaMjane dhIme dhIme bele, tenuM paccakhANa 4-anubhASaNazuddha" (4). aTavImAM, duSkALamAM (AhAra na maLe tyAre ) ke ekAeka mahA vyAdhi utpanna thAya tyAre marachunta prasaMge paNa paccakakhANane nahi bhAgatAM pAlana kare tenuM papAlanAzuddha' (5) tathA rAgathI ke dveSathI pramANamAM (samaya, vastu vageremAM nyUnAdhikatA na karavAthI ) jenA paccakakhANane doSa na lAgyuM hoya, tenuM 6-bhAvavizuddha jANavuM (6)," athavA (1) phAsita, (2) pAlita, (3) zedhita, (4) tIrita, (5) kIrtita ane (6) ArAdhita -ema paNa che zuddhi kahelI che. evA zuddha paccakakhANa mATe udyama kare. e cha zuddhimAM paNa 1-paccakakhANa karavAnA kALe vidhipUrvaka je paccakakhANa (prApta) karavuM te "spezita (phAsita) kahevAya, 2-karelA paccakakhANunuM vAraMvAra smaraNa karIne pAlana karavuM te "pAlita' kahevAya, 3pite lAvelA (pitAne aMgenA) AhAramAMthI gurU Adine (bhakti nimitte) ApIne vadhe teTaluM ja vAparIne nirvAha kare te zedhita' kahevAya, 4-paccakhANane samaya pUrNa thavA uparAnta zeDe samaya vadhAre gayA pachI pAravuM te "tIrita" kahevAya, pa-bhajana samaye bhUla na thAya mATe paccakhANane punaH yAda karIne pachI vAparavAthI "kIrtita" kahevAya ane (6) e pAMceya zuddhipUrvaka paccakhANanuM pAlana karavuM te "ArAdhita' kahevAya che. e sparzanAdi zuddhivALuM paccakhANa uttama phaLa Ape che. paccakakhANanI zuddhi nAmanuM A chaThuM dvAra kahyuM. have tenA phaLanuM dvAra kahevAya che. 7. paccakhANanuM phaLa-paccakakhANunuM phaLa anaMtara ane paraMpara ema be prakAre kahyuM che " paJcakkhANaMmi kae, AsavadArAI huMti pihiAI / ___ AsavadArappihaNe, taNhAvuccheaNaM hoI // 1594 // " " taNhAvuccheeNa ya, aulovasamo bhave maNussANaM / ___ aulovasameNa puNo, paccakkhANaM havai suddhaM // 1595 // " " tatto carittadhammo, kammavivego apucakaraNaM ca / to varunA, sAsaNovo to maraNo 21ddA (vAva) nizi) bhAvArtha-paccakkhANathI karma AvavAnAM dvAra ( nimitte ) baMdha thAya che, tethI tRNano cheda thAya che (1) tRSNA chedathI manuSyane atula upazama pragaTe che, tethI tenuM paccakhANa zuddha thAya che (2) zuddha paccakakhANathI cAritradharma nizcayathI pragaTe che, tenAthI junAM karmone viveka (nirjara) thAya che, tenAthI apUrvakaraNa guNa pragaTe che, tenAthI kevalajJAna thAya che ane kevala102. apUrvakaraNa eTale AmAM guNasthAnake karAtI, pahelAM nahi karelI pAMca karmadhAtaka kriyAo-adhyavasAye. Page #587 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 534 [ dha sa0 bhA0 1-vi 2-gA. kara jJAnathI zAzvata sukhanA sthAnarUpa mekSa (AtmAnI ka` rUpa kheDImAMthI mukita) thAya che (3)." ahI' gurUvandananA tathA paccakhANunA vidhi samApta thayA. paccakkhANunI jema bIjA nhAnA pazu niyame vandanapUrNAMka gurUnI pAse ja grahaNa karavA ane evA niyameAmAM paNa anAbhAgasahesAtkAra vagere cAra AgAre rAkhavA, ke jethI vismRti vagerene ceAge tyAga karelI vastu bhAgavAya chatAM lIdhelA niyamabhAge nahi, aticAra lAge ( tenI AlecanAthI zuddha thaI zakAya ). AgAro rAkhavA chatAM, tyAga karelI vastunA a Mza mAtra paNa khyAlapUrvaka bhAgave, te paccakkhANa avazya bhAge. chatAM kadApi duSTa karmodayanI paravazatAthI jANI-samajIne niyama bhAge, teA pazu dharmothI AtmAe tenuM pAlana AgaLa cAlu rAkhavu te ja kalyANunA mArga che. ( 'eka vakhata niyama bhAgyA mATe have zuM ?--ema samajIne niyama cheDI devAthI AtmAnu adhaHpatana thAya che, mATe koi vAra niyama bhAge teA paNa tene chADI devA nahi, tenuM pAlana cAlu rAkhavuM. ) vaLI paMcamI, caturdazI vagere tithinI ArAdhanA mATe tapa aMgIkAra karyAM (uccA) hAya ke karatA hAya, temAM paNa tapa karavAnA divase bIjI tithinA bhrama vagere thavAthI jo citta pANI, tAmbula ke kAMika bhAjana paNa khavAI jAya, tA paNa tapanA divasa che--ema jANavAmAM AvatAM turta mukhamAM nAkhelI te cIja gaLI nahi jatAM mukhamAMthI kADhI nAkhIne-acitta (zuddha) pANIthI sukhazuddhi karIne bAkInA samaya tapamAM gALavA ( pachI khAvuM-pIvuM nahi ). jo te divase pUrNa bhAjana karI lIdhA pachI jANavAmAM Ave, teA khIje ja divase bhUlanA daMDa tarIke te tapa karI levA ane te pUruM thayA pachI bIjo teTalA tapa vadhAre karavA. ema karavAthI tapanA bhaMga na thAya paNa aticAra ja lAge. 'Aje tapa karavAnI tithi che'ema jANyA pachI tA eka dANA mAtra paNa gaLe-khAya, te tene niyamanA avazya bhaMga thAya. vaLI divasanA ke kalpsaakalpya vastunA saMzaya hAvA chatAM, kalpya vastu vApare tA paNa tapanA bhaMga ja thAya. ( kAraNa ke- saMzaya chatAM vApare tene vratabhaMganA bhaya nahi hAvAthI, kalpya vaparAya te paNa bhAMga ja gaNAya.) jo AgADha (sakhta) mAMdagIne lIdhe ke bhUta vagerenA vaLagADa athavA evA bIjA doSothI, jIvanA paravazapaNAthI (bebhAnapaNAmAM), tathA 'sadaza' vagere Akasmika sa`kaTane lIdhe ke asamAdhithI, evAM kAraNeAthI cAlu tapa karavAnA divase te tapa na karI zakAya, teA paNa cAthA 'savvasamAvittiyAre AgArathI niyama bhAge nahi ke cAlu tapa jAya nahi, vagere viveka zrIzrAddhavidhi graMthamAM kahelA che tene anusAra samajavA. // iti paccakkhANa adhikAra // Page #588 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paccakkhANa pachInu zrAvakanu kartavya 46 muja- dharmopadezatravA--mAnAiinamantragaN / tatvA yathoSite sthAne, dharthamananuM tathA 56 / / h mUlA -" te pachI dharmopadeza sAMbhaLavA, gurune AhAra-pANI vagere vaheArAvavA mATe vinatI karavI ane yathAyAgya sthAne jaine dha sacavAya tema dhana upArjana karavuM, " " TIkAnA bhAvArtha "zrutadharma-cAritradharma nu zravaNu jema gRhasthanA vizeSa dha che tema AhAra, pANI vagere mATe nima MtraNa karavuM" te paNa gRhasthanA vizeSa dharma che, ema AgaLa paNa samajavuM', zravaNa kare te zrAvaka' e vyAkhyA vastutaH dharma zravaNa karavAthI ja sAka bane che, mATe zrAvake dhama zravaNu karavuM joie. enA vidhi zrAddhanikRtyamAM A pramANe kahyo che" nAkSatte nAtUmi, neya kacAtaLe vi / 16 19 samAsanuM 2 vaeNnniA, nidinA dharLImane zA" na pakkhao na purao, neva kiccANa piTTao / na ya UruM samAsaja, ciTThajA gurUNaMtie ||2|| netra sthitraM vunnA, vavavaviDaM ca saMjJaC I pAr pasara yAtri, nacike jhuEtik ||zA " "niAvidAya-briai mutteEi padmajika hUM 1 mattivadumALaputraM, vaNatteEi muLayantra / / '' (prastAva 2, 10 86 thI 82) bhAvArtha -" zvAseAcchavAsa vagere lAgavAthI AzAtanA thAya mATe gurunI ati najIka na ese, sa`bhaLAya nahi mATe ati dUra na bese, vinayanA jANu zrotA guruthI uMcA Asane na ese, tema sarakhA Asane paNa na ese-jamIna upara bese, avinayanu` kAraNa hAvAthI najIkamAM paDakhe na ese ke bIjA vandanAdi karanArAone vyAghAta thAya tema najIkamAM sAme paNa na bese, gurUne vAravAra pAchaLa jovu paDe mATe pAchaLa paNa na bese, tathA tenI AzAtanA-avinaya thAya tema sAthaLa upara peAtAnA paga rAkhIne arthAt paga upara paga caDhAvIne paNa temanI najIkamAM na bese, vaLI palAMThI vALIne na bese, e bhujAethI paga mAMdhIne na bese ke paga paheALA lAMbA karIne paNa na bese. ema vidhipUrvaka beThelA zrAvaka nidrA-vikathAnA tyAga karIne e hAthathI mastake aMjali karIne e kAna vaDe gurunA vacanAmRtanuM pAna kare. e rItie bhakti-bahumAnapUrvaka upayAgathI dharmanu zravaNa karavu joie. " ityAdi AgamamAM kahelA vidhi pramANe gurUnI AzAtanA vavA mATe ' sADA traNa hAtha avagrahanI bahAra' dura trasa vagere jIvA rahita niravadya jagyAe besIne dhama sAMbhaLavA. dhanuM zravaNa karavAthI ' ajJAnanA nAza, tattvAnA samyag medha, ethI sazayaneA nAza, dharmAMmAM dRDhatA, jugAra vagere vyasanA rUpI adhamanA tyAga, dhama rUpI sanmAnI prApti, kaSAye Page #589 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - pra0 3-dinacaryA-dharmazravaNanuM phaLa : guru pratyenuM kartAvya ] 536 vagere dene upazama (zAnti), vinayAdi guNonI prApti mATe prayatna, kusaMgane parivAra, susaMganI prApti, saMsAra pratye nirveda (kaMTALe), samyak zrAvakadharma ke sAdhudharmane svIkAra tathA te dharmanI sarva prakAre ekAgrapaNe ArAdhanA" vagere aneka pragaTa lAbha thAya che. (ema meTA lAbhanuM kAraNa hovAthI dharmopadeza sAMbhaLa, e zrAvakanuM viziSTa kartavya che.) dharmopadeza zravaNa karyA pachInuM zrAvakanuM kartavya jaNAvavA kahe che ke "rAnAvinimatra eTale (prasaMgane anusAra) gurU mahArAjane pagamAM paDIne (namra banIne) teone dAna devA vinaMti kare ke "he bhagavana ! ApanI IcchAnusAra mArI upara kRpA karIne "nirdoSa ane cAritradharmamAM kape tevAM AhAra-pANI-khAdima-svAdima-vastra-pAtra-kaMbala rajeharaNa tathA jarUra pUratAM grahaNa karIne pAchAM seMpI zakAya tevAM prAtihArika-pATa-pATalApATIyuM-zayA-saMthArA ke (eka cIjanuM baneluM) auSadha ane (aneka cIjothI baneluM) bheSaja" ItyAdi grahaNa karavA kRpA karo !" ema saghaLI vastuonI nAmapUrvaka vinati karIne, gurUne je vastu upacAgI hoya tenuM bhaktipUrvaka dAna karavuM; upalakSaNathI teonuM bIjuM paNa je kAMI saMyama mATe karaNIya hoya tenI paNa yAcanA karIne te karavuM. zrAddhadinakRtyamAM kahyuM che ke parva 2 , kucha sesa vithI thaLe ra ma AuM, to aoi re 1zA" (tAva 2-0 84 ) bhAvArtha-" gurUnI sAkSIe paccakakhANa karIne, gurUnuM anya je kArya karavA yogya hoya te pUche ane gurU je kAma bhaLAve te manamAM dhAraNa karIne (khyAla rAkhIne) barAbara kare; pachI bIjA paNa sAdhu-sAdhavInuM yathaucitya sAcavIne "zrAvakAdine paNa vAMdu chuM-vAMdu chuM" kahe " ahIM "pUche ema kahyuM che, tethI gurUne pUche ke- he bhagavan! Apane cAritradharmanuM pAlana zarIranI sukhAkArIpUrvaka thAya che?" "Apane saMyamayAtrA sukhapUrvaka thAya che?, rAtri sukhapUrvaka pUrNa thaI?, Apa zarIrathI nirAbAdha-sukhI che ?, Apane koI vyAdhi te nathI ne, koI auSadha vagerenI jarUra te nathI ne ?, agara kAMI pathya vagere vastunI jarUra che?" ItyAdi saghaLI pRcchA kare. ema gurUne pUchavAthI karmonI ghaNuM nirjarA thAya che, kahyuM che ke mAnavaMtAnamaM-sat mhigchaLa nA ! cirasaMciaMpi kamma, khaNeNa vizlattaNamuvei // 1 // " (upa0 mAlA-gA0 166) bhAvArtha_"gurUnI sAme javAthI vandana-namaskAra karavAthI ane sukhazAtA ke jarUrIAta vagerene aMge pUchavAthI lAMbA kALathI bAMdhelAM karmo paNa kSaNamAM tUTI jAya che. " jo ke vaMdana vakhate sAmAnya rUpe "jI hujA, kutarAjanAtha' ityAdi pAThathI sukhazAtAdi puchAya che, te paNa dhamazravaNa pachI gurUnI sthiti jANavA mATe ke teonI agavaDe TALavA mATe punaH vizeSa pUchavuM ane nimaMtraNa karavuM te yuktisaMgata ja che. vartamAnakALe zrAvake AvuM nimaMtraNa kare che, paNa te dvAdazAvarnavadana pachI kare che; jeo pratikramaNa guru sAthe kare che teo sUryodaya pachI upAzrayAdithI jAya tyAre kare che, ane jeoe gurU pAse pratikramaNa ke brahavandana paNa na karyuM hoya, teo vandana-vyAkhyAnAdinA avasare e pramANe Page #590 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pra9 3-dinacaryA-pAsatyAdine vaMdana karavAmAM viveka, ] 537 pRcchA kare che. pachI vidhipUrvaka sAdhu-sAdhvI Adi zrIsaMghane vandana kare, e mATe zrAddhadinakRtyamAM kahyuM che ke pAdukuLanAphaLa, eka ja parivA samaNovAsagamAINaM, vaMde vaMde ti jaMpaI // 1 // " (prastAva 2-gA0 85) AnI TIkAmAM jaNAvyuM che ke "jema sAdhu-sAvIne vAMde tema "Adi' zabdathI esatrAne (zithilane) paNa yathAcita vandana, bhavandana ke namaskAra vagere karIne, pachI zrAvaka vagerene paNa "huM vAMduM-chuM-vAMduM chuM" ema kahI vandana kare." upara jaNAvyuM te osanA vagerene vandanane prasaMga ema Ave ke-pahelAM kahyuM tema ja jinamaMdira amuka amukanAM parigrahIta hoya tevAM "nizrAkRta caityamAM paNa esannene AvavAne saMbhava hovAthI teone vAMdavAne prasaMga Ave. AthI sAdhu-sAdhvI vagerene yAcita (jene je yogya hoya tevuM baha6 ) vandana, thobhavandana ke vacanathI namaskAra mAtra vagere karIne "--ema samajavuM. esajone paNa kAraNe namaskArAdi karavAnuM sAdhune udezIne sUtramAM pUrva maharSioe jaNAvyuM che keprshn-'ji liMgamappamANaM, na najaI nicchaeNa ko bhaavo| kULa samaDhi, jiM jAya tu samavi? 2aa (bAvana) bhAvArtha-je dravyaliMga (sAdhu) apramANika eTale vandanamAM kAraNabhUta na mAnIe, te chadmastha jIve, " kone sAdhutAnA bhAva che (bhAvasAdhu che?) ane kene nathI ?' te yathArtha rItie te jANI zake nahi, asaMyamIo paNa labdhi (ISTa vastune meLavavA) vagere kAraNe sucamInI jema varte che ane (kuvRSTinyAya) kAraNa paDaye saMyamIo paNa (bahArathI) asaMyamI je vartAva kare che, ema bAhya veSa je pramANabhUta na manAya ane aMdaranA bhAvane jANavAnI zakti na hoya, tyAre sAdhue bIjA sAdhuveSavALAone joIne zuM karavuM ? samAdhAna-" apuvvaM daTTaNaM, anmuTThANaM tu hoi kAyavvaM / sami liTTA, vArdi nA kevaLa 22SA" (bAvani) bhAvArtha"apUrva eTale ajANyA sAdhune joIne "abhyasthAna' eTale sanmukha bhAve ubhA thavuM, teonA hAthamAMthI daMDa (daMDa) le, vagere ucita te karavuM; kAraNa ke zrIkAlikAcAryajI pitAnA praziSya pAse ajANyA banIne AvyA hatA, tema kaI vidyAdinA atizayavALA AcArya vagere (gyatA jANIne) potAnI vidyAdi ApavA AvyA hoya tene ajANyA mAnIne vinaya na kare te avinIta samajIne teo pitAnI vidyA vagere Ape nahi, mATe ajANyAne paNa ucita vinaya kara joIe. jANItA Ave te te be prakAranA hoya, eka udyAvihArI (nirdUSaNa cAritravaMta) ane bIjA zatalavihArI (zithilAcArI), temAM pahelAM paricaya thayo hoya tevA udhatavihArI padhAre, to temanuM "bahumatapaNuM" vagere jevA guNe heAya tevuM teonuM adbhutthAna-vandana vagere yathAyogya karavuM. pUrvaparicita chatAM, "zithilAcArI hoya, temane utsa ( 103. graMthakArazrInA samaye bhAvamAM A vidhi pracalita hatuM, AjakAla A pramANe karanArA zrAvake koI virala dekhAya che. mATe AmAthI zrAvakoe Avo hitakArI vidhi avazya anusaravo joIe, Page #591 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - - - - - - - - 538 [ dha saM- bhA. 1-vi ragAha 63 rgathI te abhyasthAna vaMdanAdi kAMI karavuM nahi; kAraNe je vidhi karavAnuM che te kahe che " mukunA saMpAdana -seva(kali)vApabhAvihI) liMgAvasesamitte, jaM kIrai taM praNo(tArisa) vocchN|" (bRhatkalpa bhA04544) bhAvArtha-"saMyamanI (kaNo rUpI dhuMsarI jeoe choDI dIdhI che, zAsananI apabhrAja nAne bhaya cheDIne pragaTa rItie je mUlaguNa-uttaraguNa rUpa cAritramAM dUSaNe seve che ane tethI ja mahAvrata vagere mUlaguNe ke piMDevizuddhi Adi uttaraguNe jeomAM rahyA nathI, evA mAtra khAdyaveSadhArIne vandana karavuM-na karavuM vagere zuM karavuM ? te kahIe chIe." upara "pragaTapaNe" ema kahevAthI e nakkI thayuM ke-kAraNe-bhaviSyanA vizeSa lAbha mATe vartamAnamAM dezane sevanArA te vandanIya che ja. bahakalpabhASyamAM pAsasthAonA vandanIya-avandanIyapaNAnA vicAra prasaMge kahyuM paNa che ke " saMkinnavarAhapade, aNANutAvI a hoi avara / kazupatisevA, sArdavAi vo zA (g00maNa kaka24) bhAvArtha-"je UttaraguNemAM ghaNAM dUSaNe sevavAthI saMkIrNa cAritravALe thaye hoya, arthAt jenA uttaraguNemAM ghaNuM dUSaNe lAgyAM hoya, vaLI jene tene pazcAtApa na thato hoya, evo niSkAraNa uttaraguNane virAdhaka vajarya samajo, arthAt tene vandana na karavuM." AthI nakakI thayuM ke-mUlaguNathI duSTa to niyamA cAritrarahita che ane tethI spaSTa avanDanIya ja che. tene aMge te vandanane vicAra paNa karavAnuM nathI, vicAra uttaraguNathI duSitane mATe karavAnuM che, eTale uttaraguNamAM dUSita hoya ane te paNa viziSTa kAraNa vinA ja nikAraNa doSa sevatA hoya tene te varja. (vandana karavuM nahi) punaHziSya prazna kare che ke-e rItie te arthapattie ema siddha thayuM ke-'uttaraguNamAM sakAraNa deSa sevanAra vandanIya ja che, e zuM barAbara che?' tene javAba gurU Ape che ke-"kevala sakAraNa uttaraguNadUSita ja nahi paNa sakAraNa mUlaguNadUSita paNa vandanIya che." "zA mATe ?'-ema je pUchatA he te sAMbhaLe? " hidAdi vihUha), vAvALA 3 vadhare 3o. kaDajogi jaM nisevai, AiniaMca so pujo ||"(vR0k0bhaa0-4525) bhAvArtha--" zAstrarahasyanA jANuM prAvacanikanA ane gacchanA upakAra mATe je gItArtha (gacchAdhipati) Avazyaka kAraNe saMyamanAM jaghanya sthAnamAM vartato-(apavAdamAge) zaithilyane sevatA hoya te paNa te gItAI-vadhu lAbhanI khAtara apavAda sevanAro hovAthI prathama paMktinA sAdhu (pulAka)nI jema pUjya samaja, kAraNa pulAkane mATe kahyuM che ke namAje vizaevi (ga), caNo deva vaNamA . appeNa bahuM icchai, visuddhaAlaMbaNo samaNo ||"(vR0k0maa04526) bhAvArtha-"(zAsana Adi kAraNe) cakravartInA sainyane cUre karavA chatAM paNa, saMyamadine abhyAsI pulAka nirjhantha leza paNa deSane pAmato nathI, kAraNa ke-jJAnAdi guNonI rakSA vagere zuddha kAraNathI alpa virAdhanA karavA chatAM saMyamane ghaNuM lAbha I che." daSTAMta kahe che ke Page #592 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ma" 3-nicaryA-pAsathAkrine kAraNe vana na karavAmAM DhASA] tucchamavalaMbamANo, paDai nirAlaMbaNo a duggaMmi / sAruM-nirAjane, avidyuto seivante| " (x040mA0-13) bhAvAtha " kAI khADA vagerene oLagatA mANusa niLa Ala banane pakaDe ke bIskula pakaDe ja nahi, tA te khADA-kUvA vageremAM paDe ( ane majabUta AlaMbana pakaDanArA paDe nahi,) tema ahIM paNa je mAtra mana:kalpita sAmAnya kAraNe ke vinA kAraNe 'mULaguNA-tratAdika ke utta raguNA-pi'vizuddhi Adi'mAM dUSA seve che te saMsArUrUpI khADAmAM paDe che. ( tIrthanI rakSA nAnAdi guNeAnI prApti, adhyayana vagere viziSTa kAraNe kRSNA sevavA chatAM saMsAramAM rakhaDatA nathI.) e kAraNe tathA vinA kAraNe sevAtA dASAmAM DhaSTAnta samajavuM." AthI ja kahyu che kedNsnnnaanncritN -- tavaviNayaM jattha jattiaM jANe / niLapannasa mIra, pUrva 46 * tlRi mAthe(a) || " ( 4040mA0-412) bhAvArtha-" dana (samiti), jJAna ( AcArAMgAdi zrata ), cAritra ( mUla-uttaraguNA ), anazanAdi tapa ane abhyutthAnAdi vinaya, ityAdi zrIjinezvaradevanA kahelA bhAvA, 'pArzva stha' vagere sAdhuomAM paNu, jegmAmAM jeTalA DAya teTalA pramANamAM pUjavA arthAt teeAnA te guNAne vandrAdi karavu. "7 66 pa9 ema viveka samajavA. vizeSa praznottarathI saryuM. uparanI 'mutyu gAthAmAM paricita pAsasthAne ( bAhya veSadhArIne ) aMge zuM karavuM ?-ema kahela che, te adhurA prasaMga have kahIe chIe. caraNu-karaNathI ( sAdhunA mUla sI-tera guNNA ane uttara sI-tera guNAthI) bhraSTa, je mAtra sAdhuveSa dhArI bhAvacAritrathI bhraSTa hoya, tene aMge satkAraNe karavA ceAgya kahIzuM. eTale ke kAraNa vinA abhyutthAnAdi na ja karavu, ema kahevAi ja gayuM have kAraNe zu karavuM? te kahIe chIevaayaai namukAro, hatthusseho ya sIsanamaNaM ca / ** 1) saMpucchaNA'cchaNaM chobha--baMdaNaM vaMdaNaM vA vi // " ( vR0ka0 bhA0 4545 ) bhAvA - te pApa sthAdi sAdhu stha`Dela bhUmi Adi koi sthale maLe, te * Apane kema che ?' ' vandana karUM chuM' vagere vacana vyavahAra karavA; te ugra svabhAvavALA hAya teA be hAthe aMjali paNu karavI; vadhu mahimAvALA ke vadhAre ugra hAya tA mastaka paNu namAvavuM; ane tethI paNa ghaNA pratiSThAvaMta hoya teA prasaMgAnusAra khAhya bhaktibhAva dekhADavA, kuzaLa samAcAra pUchavA, amuka samaya bahumAnapUrvaka pAse ubhA rahevuM, vagere mArgamAM maLe tyAre ucita karavuM : vizeSa kAraNe te teonA sthAne (Azraye) paNa javuM tathA upara pramANe ucita jALavavA uparAMta thAbhavaMdana ke jarUrI hAya tA sampUrNa vandana paNa karavuM. " kayAM kAraNeAe ema karavuM ? te kAraNeA kahe che ke" kiAya(vA)--zisiM, ghelluM AruM 2 gAgama navA | kAraLanAra nANu, nAri; nasa dna nomAM (jAyantra) | (g00mA0-(s0) bhAvA - paryAya (brahmacaryAdi cAritra ) dIrghakAlina hAya, ( athavA ziSyAdi parivAra ghaNA hAya ), vinayavALA sAdhuonA samUha ( padA ) jeone pratibaddha (AjJAvatI) hAya, temanuM vyaktitva ( purUSAtha ) jANIne, arthAt kula-gaNa--saMdha vagerenA ( hitakArI ) kAryo teone Adhina Page #593 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 540 0 sa bhAva 1-vi0 2-gA0 63 ( emanA sahakAra vinA duHzakaya ) hAya te vagere vicArIne, uparAMta kSetro ( sAdhune vicaravAnAM ke rahevAnAM gAma-nagara-upAzraya vagere ) teone Adhina hoya, teomAM dukAlAdi ( viSama ) kALamA nirvAha karavAnA ( khIjAone saMbhALavAnA ) guNu haiAya, * sUtra-artha ane tadrubhaya rUpa AgamarahasyanA te jJAtA hAya, ( khIjA pAsethI e jJAna maLavu duHzakya hAya ), vagere kAraNe alyutyAnAdi vinaya-vandana vagere jene jeTalA pramANamAM je karavuM jarUrI hAya tene teTaluM te karavu. " upara kahyAM te kAraNe paNa zithilAcArI mAnIne vinayAdi na kare tene kahe che keeaaiN akuvvato, jahArihaM aridesie magge / (6 . mavad pavacanamattI, gamattimaMtADyA vosA / ''(4000-441 ) bhAvAtha-" ema arihaMte kahelA mArge cAlavA chatAM kaSAyane vaza thaI zAstra vacana mujaba je pAsatyAdine yathAyegya vaMdanAdi na kare, teNe zAsananI bhakti karI gaNAtI nathI, paNa jinAjJA virUddha karavAthI akti, svAhAnI, vagere doSA thAya che. " tathAupnnkaarnnNmi, kiikammaM jo na kuja duvihaM pi / 64 pAsatthAIANaM, ugdhAyA tassa cattAri // " ( bR0ka0 bhA0-- 4540 ) "" bhAvAtha upara kahyAM tevAM kAraNeAmAM paNa, je pAsasthA vagerenA abhyutthAna-vandena rUpa' e prakAre vinaya nathI karatA, tene 'catu, prAyazcita lAge che vagere. vizeSa praznottarathI saryuM. have cAlu viSayamAM bAkI rahele caturvidha zrIsAne vandananA vidhi' kahe che ke-(ema sAdhu-sAdhvI-avasana vagerene vandana karIne) zrAvaka-zrAvikAone paNa huM vandana karUM chuM-vandana karUM chuM' ema kahI sarva zrAvaka-zrAvikAAne paNa vandana kare. " kAraNavazAt tyAM nizrAkRta madiramAM gurU na AvyA hAya, aa svazakti pramANe sArA ADaMbarapUrvaka tenA upAzraye jaine vandanAdi saghaLA vidhi kare, zrAddhadinakRtyamAM kahyuM che keah dhammadesaNatthaM ca, tattha sUrI na Agao / 66 punnuttaLa vidAoLa, vasahId gacchaj to / / " (60 20 146) bhAvAtha--" jo dhama dezanA mATe AcArya tyAM (jinama Mdire ) na AvyA hoya, te pUrve kahelA vidhi pramANe teonI vasatie (upAzraye ) jAya. , have te pachI zrAvake zuM karavuM ? te jaNAve che mULa gAthA 63nA 'tathA' zabda zrAvakanA bIje vizeSa dharma batAve che mATe te pachI zrAvaka (hATa vagere ) yathAyeAgya sthAne jaIne dhama thI avirUddha arthAt pote svIkArelA vrata-abhigraha vagerene ke nyAya--nIti vagere vyavahArazuddhine bAdhA na pahoMce tema dhana upArjana kare, te zrAvakanA vizeSa dharma jANavA. * . ahIM yathAyAgya sthAne eTale jo rAjA hoya te rAjasabhAmAM, maMtrI hAya teA nyAya maMdira ( kacerI )mAM ane vyApArI hoya te dukAne, ema peAtAne ghaTita sthAne jaine ema samajavuM. kAraNa ke-zrI jinama MdiramAM (niSkAraNa) ghaNeA vakhata rahevAthI dASA lAge che, caityamAM vadhu rAkAvA mAMTe sAdhune uddezIne niSedha karatAM kahyu` che ke 41 javi na AhAkammaM, bhattikayaM tahavi vajjayaMte hiM / Page #594 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 50 3-dinacaryA-zrI jinamadiramAM kyAM sudhI rahevAya ! ] bhI khalu hoi kayA, jiNANa loe vididvaMtu // 1 // kAsavao, vayaNaM aTThapuDasuddhapottIe / patthavamuvAsa khalu vittinimittaM bhayAI vA ||2 // ( ayadAmASya. ) bhAvArtha --" jo ke zrI jinamaMdira AdhAkramamAM (sAdhune mATe banAveluM) nathI, bhakti mATe baMdhAvelu hAya che, te pazu (temAM vasavATa) vajra vAthI nizce jinezvarAnI bhakti karI gaNAya che. leAkamAM paNa dRSTAMta che ke-(1). hajAma paNa AjIvikA mATe ke bhayathI rAjAnI sevA (muMDana vagere) karatAM ATha paDa karIne zuddha vastrathI mukhane AMdhe che, tema ahIM tIrthaMkarAnI pratimA rAjAnI jema jANavI; tenI bhakti mATe sAdhuoe jinamaMdiramAM javAnu che, mATe tyAM (vadhu ) rokAvAnA adhikAra nathI (2). " kAraNu paNa tyAM jaNAvyu che ke- " suminayapatti(ma)sAvI, tagurapekSa zilA / duhA vAuvo ceva, teNa iMti na cehae || 1 || 97 ( vyavavAmAnya. ) bhAvAtha-" ( sAdhunuM zarIra, vastrAdi malamalana hAvAthI ) dugaMdha uchaLatI hAya, snAna paNa karelu hAya nahi tathA zvAseAcchavAsa ane apAnavAyu ema e rItie vAyunA saMcAra paNu cAlu DeAya, tethI ( jinezvaranI AzAtanA TALavA mATe ) sAdhu caityamAM rahetA nathI. " tathA"tini yA tUrUM nAva, zudbo tisijoddhA / tava tattha aNNA, kAraNeNa pareNa vi // 1 // " ( vyavahAra bhASya ) 44 CC bhAvAtha - devavaMdanamAM traNazlAkarUpe traNa stutie kahevAya che, te kahe tyAM sudhI sAdhune jinamaMdiramAM rahevAnI anujJA che, viziSTa kAraNe te te uparAMta paNa chUTa che. ,, (kayI traNa vastue ?-'siddALa vuddAnaM'nI Adi traNa AthAe, eka 'siddhANaM vuddAnaM.' bIcha 'jJo devA vi. ' ane trIjI 'jo vi namudhAro '-e traNa ( mULa gAthAo che ). pachInI cAthI-pAMcamI gAthAo ane 'taiyAvacALe 'vagere zAsanadevatAnI cAthI stuti sudhInA vidhi gItArthInI AcaraNAthI vadhAreleA che, kAraNa ke--' gItArthIe AcarelA vidhine paNu mUla gaNadharabhagavaMtanA kathananI jema sarve meAkSArthI oe AcaravA joIe '-evuM zrIjinavacana che.) uparanI e gAthAonA tAtparyA e che ke[ upA. sAdhue jinamaMdiramAM rahe nahi, athavA caitya( deva )vandananA chelA nametyu NuM vagere pachI prAthanA rUpe khelAtI traNa stuti, ke je cha Avazyaka pUrNa thayA pachI maMgalane mATe khelAtI ( nameAstu. ke vizAlaleAcana0 vagere ) traNa stutionI jema prAthanA rUpe khelAya che, tyAM sudhI jinama MdiranI anujJA che, pachI sAdhu niSkAraNu maMdiramAM rahe nahi ema samajavu. jo 'siAEALa vruddhALuM ' vagere traNa gAthAo mAnIe te devavandananI kriyA adhurI rahe, AgamamAM kahelA-caMdra masarU tti' AnI TIkAmAM jaNA yuM che ke-te pratimAone " caityavandana vagere prasiddha vidhipUrvaka 'vandana 'kare, pachI praNidhAna ( prArthanA ) vagere dvArA 'namaskAra ' kare. '" arthAt A prAnAnu vidhAna heAvAthI, traNa stuti ahIM prArthanArUpa samajavI. AthI praNidhAna sUtranI traNa stuti mAnavI ke'siddhALuM yuddAnaM ' nI ? te viSayamAM durAgrahane choDIne Agama-arthAnuM rahasya pUrvApara vacanA mAdhaka na thAya tema 6 d 541 dr Page #595 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 542 [ 0 sa0 bhA0 1-vi0 rgA0 63 vicAravu, ema caityavandanabhASyanI ' saMghAcAra ' nAmanI TIkAmAM jaNAvyu` che. tAtparya ke-'jaya vIyarAya.' vagere traNa stutie kahe) tyAM sudhI sAdhune jinamaMdiramAM rahevAnI anujJA che. ane 'dharmAMpadeza sAMbhaLavA AvelA bhavya jIvAne upakAra karavA ' vagere kAraNe te pachI vadhAre paNu tyAM rahevAnI anujJA che. zrI tIrthaMkarA gaNadhA vageree sAdhuone vinA kAraNe vadhu samaya zakAtAM jinaAzAtanA vagerenA saMbhava hAvAthI, madiramAM vadhu rahevAnI AjJA karI nathI. AthI nakkI thayuM ke sAdhuo jo jinezvaranI AzAtanAthI khace tA zrAvake te vizeSapaNe AzAtanAthI khacavu joie. arthAt vinA kAraNe zrAvake paNa vadhu samaya madiramAM rahevu joIe nahiM, mATe 'jinama MdirethI yathAyeAgya sthAne jaIne' ema kahyu te yuktisaMgata ja che. prasage pAta A viveka jaNAvIne have cAlu adhikAranu varNana kare che ke dharmane khAdha na Ave tema dhana meLavavu 'ema kahyuM temAM 'dhana meLavavu'e vacana anuvAdarUpa che kAraNa ke te tA upadeza vinA paNa sahu kAI kare che ja. mAtra dharmane AdhA na Ave tema' e aMza vidhAna rUpe che. kAraNu dharmanI rakSA jIvane svayaMsiddha hAtI nathI, preraNAnI-upadezanI apekSA rAkhe che. jemAM preraNAnI jarUra haiAya te viSayamAM ja upadeza karavA sAka che. 'gRhasthe dhana meLavavu joIe ' 'bhUkhyAe bhAjana karavuM joie '-evI preraNAe vastutaH niratha ka che, kAraNa ke-te tA anAdikALathI AhArAdi' cAra saMjJAone yeAge sa jIvAne sadA svayaMsiddha che ja ( bALakane paNa stanapAna zIkhavavuM paDatuM nathI ); mATe jene abhyAsa nathI te pAralaukika hitamAM ja, meAha rUpa aMdhakArathI jeenAM jJAna netrA mIcAI gayAM che tevA jIvAne zAstra eka dIvya cakSu rUpa hovAthI tenA upadeza sArthaka che, arthAt te viSayamAM ja upadeza vyAjakhI che. ema huve pachI paNu, jIvane je je viSaya svayaMsiddha nathI te te viSayamAM ja upadeza saphala che--ema svayaM samajavuM. bIjI vAta, jJAnI upadezake e vacanathI paNa pApavyApArane anumADhavA cegya nathI. kahyuM che ke-64 sAvajjaNavajANaM, vayaNANaM jo Na jANai visesaM / vuttuMpi tassa na khamaM, kimaMga puNa desaNaM kAuM // 1 // " bhAvA - je sAvadya-niravadya ( pApa ke niSpApa) vacanAnA bhedane paNa jANutA nathI tene khelavuM paNa yAgya nathI tyAM uddeza mATe tAM pUchyuM ja zuM ? ' ,, have te ' dharma khAdhA ' kevI rItie tajavI? te kahe che ke-jo rAjA hAya tA teNe 'daridrI ane dhanavAnamAM, leAkamAnya tathA amAnyamAM ( sAmAnyamAM ) ane uttama ke adhama manuSyamAM' madhyastha khanIne (niSpakSapAtapaNe ) nyAya teALavA, rAjakama cArI hAya tA teNe ma MtrIzvara zrI abhayakumAra vagerenI jema rAjA ane prajA bannenAM hita sadhAya tema vartavuM ane vyApArI hoya te teNe vyavahArazuddhi jALavavI, dezivarUddharAjavirUddha vagere niSiddha kAryonA tyAga karavA ane cita kAryAM karIne AjIvikA meLavavI, te ja dharmathI avirUddha che, zrAvakane ma Mge kahyu` che ke-vavadAramuddhiTenA viruddhaSAyavidrohaiiM| tAkuNa atthacitaM, nivvAhiMto niaM dhammaM // 7 // " ( zrAddhavidhi mUla ) Page #596 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 543 pra9 3-dinacaryA-vyavahArazuddhi: devuM rAkhavAthI nukasAna ] bhAvArtha-vyavahArazuddhi sAcavIne, dezAdivirUddha kAryone tyAga karIne ucita kAryothI pitAnA dharmanuM pAlana (rakSA) thAya, tema (zrAvaka) arthaciMtA kare." AjIvikA sAta prakAre meLavAya che. 1-vepArathI, 2-vidyAthI, 3-khetIthI, 4-zilpakaLAthI pa-pazupAlanathI, isevAthI ane 7 bhikSAthI. temAM vyApArIo vyApArathI, vaidya (vidyAvALA) leke vidyAthI, kuTuMbI (kaNabI) vagere kheDuto khetIthI, govALa (bharavADa) vagere pazupAlanathI, citArA vagere kaLAkAre zilpakaLAthI, sevakavarga sevAthI ane bhikhArIo bhikSAvRttithI AjI. vikA meLavI zake che. temAM vyApArIone dhanane hitakara upAya vyApAra ja che. kahevAya che ke " mahumahaNassa ya vacche, na ceva kamalAyare sirI vasai / kiMtu purisANa vavasAya-sAyare tIre suhaDANaM // 1 // " khAvAtha-"lakSamI vAsudevanA vRkSasthale nathI rahetI ane sarovaramAM paNa nathI rahetI, paraMtu te udyamI purUSonA vyavasAya samudramAM rahe che arthAt teo vyavasAyathI lakSmI meLave che ane subhaTene te bANanA agrabhAgamAM rahe che (arthAt teo yuddhathI lamI meLave che.)." vepAra paNa, eka-pitAnA sahAyaka (pIThabaLa), bIjuM -nIvI ( muDI rokavAnuM) baLa ane trIjuM-pitAnA zubha bhAgyano udayakALa, vagerene anurUpa kare te ja lakSmI maLe che, nahi te ekadama nukasAna vagere paNa thavuM saMbhavita che. vepAramAM zuddhi dravya-kSetra-kALa ane bhAva" bhedathI cAra prakAre che. temAM- 1. dravyazuddhi-paMdara karmAdA vagere ghaNo pA pAraMbha kare paDe tevI cIjone vepAra sarvathA taja, jemAM pApAraMbha sva65 heya tevI cIjone vepAra karavo. chatAM duSkALa vagere prasaMge tevA apAraMbhavALA vepArathI jIvana nirvAha na thAya-ghaNu pApavALAM kaThora karmo karavAM paDe, te paNa te anichAthI pitAnI niMdApUrvaka-Darato kare. nirvasa pariNAmathI na kare. kahyuM che ke " vAra tivArameM, nivRta 1 (5) zuurda nirAmanaLa, tyAre savanIkuM dUSo (vatra 50 ) bhAvArtha "sarva jIvo pratye dayALu zrAvaka, tIvra (mahA) AraMbhene tyAga kare ane je nirvAha na thAya te nirUpAye IchA vinA (AtmaniMdA karata) pApakAryamAM pravarte tathA AraMbha-samAraMbhane tyAga karanArAonI stuti kare ( guNa gAya)," vaLI vicAre ke- " dhannA ya mahAmuNiNo, maNasA vi karaMti je na parapIDaM / mArapApariyA, sugaMti tijopiribuddha II " . bhAvArtha-"te mahAmunione dhanya che, ke jeo bIjA ne manathI paNa pIDA karatA nathI, AraMbhavALA pApakAryothI virAma pAmela che ane AhAra vagere saMyamane upayogI cIjo paNa traNa keTIthI zuddha maLe te ja vApare che. " 104. sAdhue- svayaM hanana=sachavanuM niIva karavuM nahi, "pAcana=nijIvane paNa pakAvavuM nahi "kayaNa'=kharIda karavuM nahi, bIjA dvArA hanana, pAcana ke kathaNa karAvavuM nahi; ane sAdhune uddezIne. bIjAe hanana, pAcana ke kayaNa karyuM hoya te levuM nahi-e traNa keTIthI zuddha jAvuM. Page #597 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - --- - - - ( [ dha saMva bhAva 1-vitra 2-gAha 63 ema ghaNA AraMbhavALI vastuonA vepArathI AjIvikA meLave nahi, tathA najare joI na hoya ke parIkSA karI na hoya tevI cIjo kharIda kare nahi, sAmudAyika-ghaNA mAlikanI hoya athavA jenA mAlika viSe zaMkA hoya, tevI cIja pite ekalo kharIde nahi, ghaNuM vepArIonA sAthamAM (sahIArI) kharIda kare, kAraNa ke-kharIda karyA pachI Apatti Ave te ghaNuonI sahAya hevAthI dharmabAdhA na thAya, corI-ThagAI vagerene Apa Ave nahi ityAdi 2. kSetrazuddhi-vepAra tyAM kare ke jyAM svapararAjyano bhaya na hoya, mAMdagI (sAmudAyaka rAga) na hoya, bIjAM paNa saMkaTe vagere upadra na haya, jyAM (jinamaMdira, gurune yoga ke uttama sAdhamike vagere) dharma sAmagrI hoya; anya sthaLe ghaNe lAbha thAya te paNa vepAra kara nahi (kAraNa ke-tethI kadAcit sarva dhana, prANa, ke dharmane paNa nAza thAya.) 3. kALazuddhi-(paryuSaNAnI tathA citra-A mahinAnI) traNa aThThAIo tathA parvatithiomAM vyApAra sarvathA baMdha rAkhave; tathA varSAdi RtumAM jene jene vepAra karavAmAM vizeSa jIvahiMsAdi thAya, te te vAtamAM te te vastuone vepAra nahi kare. 4. bhAvazuddhi-AnA aneka prakAre che. jema ke-trIo vagere jee ghAtaka zaAdi rAkhanArA ( phUra) heya, teo sAthe svalpa paNa levaDadevaDa hitAvaha nathI, naTa-viTa (bhADa) vagere halakA AcAravALA (nIcA) mANaso sAthe udhAra vepAra kare nahi. vyAje paNa je ApavuM te vadhu kiMmatanAM ghareNAM (badale) laIne ApavuM. nahi te vasUla karatAM kaleza-vaira-dharmahAni vagere aneka anartho upaje. AjIvikAne nirvAha na thatAM udhAra vepAra kara paDe, te paNa satyavAdIonI sAthe ja kare. vyAja paNa deza-kALane vicArIne "eka-be-traNa-cAra-pAMca TakA" vagere ucita levuM, jethI samaju--zANA mANasomAM niMdA na thAya, bIjAnAM nANAM vyAje lIdhAM hoya te mudata pUrNa thayA pahelAM bharI devAM, kadAca ( kamalege lAbha na thAya ane ) mudata pramANe ApavAnI sagavaDa na hoya, te paNa leNadArane asaMtoSa na thAya tema dhIme dhIme paNa ApavAne yatna rAkhave, nahi te vizvAsabhaMga thavAthI vyavahAra tUTavAne prasaMga Ave; mATe devuM ApavAmAM vilaMba na kare, kahyuM che ke pAme che, anya dhanAme zatrudhAte'gniroge ca, kAlakSepaM na kArayet // 1 // " bhAvArtha-"dhama karavAmAM, devuM ApavAmAM, kanyAne paraNAvavAmAM AvatuM dhana levAmAM, zag(tA)ne nAza karavAmAM, dAvAnalAdi upadravamAM ane gAdi haTAvavAmAM vilaMba nahi kare." adhuruM devuM bhavAntare leNadArane tyAM cAkara-pADA-baLada-uMTa tathA gadheDA vagerene avatAra pAmIne paNa pUrNa karavAnuM (zAstromAM maLatAM udAharaNe pramANe) saMbhavita hevAthI devuM cUkavatAM nirvAha kara muzkela hoya te paNa turta leNadAranI nekarI-cAkarI vagere karIne paNa pUrNa karavuM. devAdAranuM A kartavya che, tema leNadAranuM paNa, kartavya che, ke devAdAra sarvathA devuM ApavA azakta hoya, te mAgavuM nahi, kAraNa ke-mAgavA chatAM te ApI zake nahi; ethI banene Ata. dhyAna-kaleza ane tethI pApakamIne vadhAre ja thAya, mATe AzvAsana ApavuM. ke-jyAre sagavaDa thAya Page #598 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pra. 3-dinacaryA vyavahArazuddhimAM anItine tyAga ] tyAre Apaje, chatAM na ApI zake te mhAruM leNuM huM dharmasthAne karUM chuM.'(arthAt dharmavyaya tarIke gaNuM chuM.) ema kahIne cheDI devuM. paNa pitAne leNadAra tarIke saMbaMdha lAMbo kALa rAkhave nahi, kAraNa ke akasmAt Ayu kSaya thatAM bhavAntaramAM paraspara bannene (e hakka-mUchathI) vairavRddhi vagerenA prasaMge Ave. bIjuM-vepAramAM dhIreluM paNa dhana je pAchuM na Ave, to dhamI AtmAe tene dharmavyaya tarIke cheDI devuM. A kAraNe zakya hoya tyAM sudhI sAdhamIo sAthe vepAra karavo ucita che, ke jethI leNuM kadAca rahI jAya to paNa dhamamAge upayogI bane. vaLI bIja dhanikane matsara paNa na karavo, kAraNa ke-saMpatti maLavo e je karmA bIna che, te vyartha ubhaya bhavamAM duHkhadAyI matsara karavAthI zuM lAbha? anAja, auSadhi (gaMdhIANuM ) ke vastra vagerene vepAra karanArAe paNa duSkALanI IcchA, rogacALa thavAnI kalpanA, ke vastrAdi vastuo khUTI paDe te sArUM" vagere jagatane duHkhadAyaka banAvonI IcachA na karavI, devayoge duSkALa paDe, roganI vRddhi (regacALa) thAya ke vastro vagere vastuo ochI thavAthI meMghI thAya, tyAre paNa te te (cIjonA bhAva vadhI javAthI ke vepArI pAse thoDI hovAthI tene te ApI zakAya nahi, ethI tenA artha sahune duHkhanuM kAraNa thAya mATe tevI meMghI ke achatavALI) vastu enA vepAranI IcchA paNa na karavI, daivage duSkALa, rogacALa ke vastuonI ochAza vagere thaI jAya tyAre paNa "ThIka thayuM bhAre lAbha thaze" vagere anumodanA paNa na karavI, kAraNa ketethI paNa mananI malinatA Adi doSe ja thAya che, kahyuM che ke " uci muttUga kalaM, davAikamAgayaM ca ukkarisaM / nivaDiamavi jANato, parassa saMtaM na givhiA // 1 // " bhAvArtha"ucita" (seMkaDe cAra-pAMca TakA vagere (pramANe pata) vyAja, athavA "ene cari dvijui visaM" e kathanathI "mUla karatAM dhana bamaNuM thAya ke dhAnya traNa gaNuM thAya" tevuM vyAja (levuM 04nahi) vaLI 'dravyAdimAgata utkarSa" eTale gaNima (gaNane apAya tevAM -sopArI jAyaphaLAdi), dharima (lIne apAya tevAM kuMkumAdi), meya (mApIne apAya tecippAdi) ane pArichedya (parIkSA karIne apAya te-sonuM, jhaverAta, vastrAdi), e cAra prakAranAM tathA tenA avAktara bhede rUpa aneka prakAranAM dravyo( vastuo)ne keI kALe, kaI sthale ke koI prasaMge (kramathI eTale) achata vagere kAraNathI (utkarSa eTale) bhAva vadhI gaye haya, te vadhelA bhAvathI ( lAMca rUzvata vagere dvArA) vadhAre bhAva le nahi, achata vagere kAraNe bhAva vadhI javAthI sopArI Adi vastuomAM bamaNe vagere naphe (lAbha) ghate hoya, tyAre paNa te zuddha AzayathI le, evuM na vicAravuM ke-vastuonI achata thaI te sAruM thayuM." vaLI keInI khevAelI cIja paNa, "amukanI che" ema jANavA chatAM levI nahi." vyAja vageremAM ke kharIda-vecANamAM deza-kALane ucita ja napho le, sajana niMdA 104. e vacana keI duSkALAdi ApattinA prasaMge athavA "bAra varSe bamaNuM' e arthamAM saMbhave che. sAmAnya prasaMge teTaluM levAthI karatA' vadhe. tethI sajajanomAM zobhA haNa cita samajIne koMsanuM lakhANa kareluM che. Page #599 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ dha saM. bhA. 1-vi0 2-gA0 63 kare te ghaNe le nahi." ityAdi prathama paMcAzakanI TIkAmAM kahyA pramANe samajavuM. tathA tela-mApAM khoTAM rAkhavAM nahi ke taLavAmAM nyUnAdhiya karavuM nahi; sArA-halakA rasa (ghI, tela vagere) ke sArI-narasI vastuo bheLa-saMbheLa karavI nahi; uparAMta "anucita vyAja levuM, lAMca ApavI-levI; beTe kara (TekSa) le; beTAM ke ghasAelAM nANuM vagere sArAmAM ApavAM; vecANa-kharIdane khoTAM TharAvavAM; bIjAnA grAhakone bharamAvavA; bIjI (sArI) vAnagI (namune) batAvIne badale bIjI (kharAba) vastu ApavI; aMdhArAmAM (dIvA vagerenA prakA zathI grAhako) ThagAya tema vastra vagerene vepAra kara, aSI (zAhI-akSaro-lIpi) badalavA," ItyAdi bIjAone ThagavAnuM kArya sarvathA na karavuM. kahyuM che ke " vidhAya mAyAM vividhairUpAyaiH, parasya ye vaJcanamAcaranti / te vaJcayanti tridivApavarga-sukhAnyaho ! mohavijambhitAni // 1 // " - bhAvA-"jeo aneka prakAre kapaTa karIne bIjAone ThagavAnuM kAma kare che, teo kharekhara, pitAnA AtmAne svarga ke mekSanA sukhathI Thage che. ahA ! meha vilAsa ke che?" tathA svAmI, mitra, vizvAsu, deva, gurU, vRddha, bALa vagerene droha kare ke koInI thApaNa eLavavI, vagere ghera pApavALAM kAryo te hatyA karavA barAbara hovAthI sarvathA varjavAM. pApa be prakAranuM che-eka gupta ane bIjuM pragaTa. guptanA paNa be prakAro che-eka nhAnuM ane bIjuM meTuM. khoTAM tolamApa vagere gupta pApa nhAnuM che ane vizvAsaghAta vagere gupta pApa moTuM che. pragaTa pApanA paNa be prakAre che-eka kulAcArathI kareluM bIjuM nirlajajatAthI kareluM temAM gRhastha AraMbhAdi kare ane skeca cho hiMsA vagere kare te kulAcArathI kareluM pragaTa pApa ane sAdhuveSamAM rahIne sAdhue hiMsA vagere karavI te nirlajajatAthI kareluM pragaTa pApa che. nirlajajatAdikathI karAtAM pragaTa pApa zAsananI apabhrAjanA vageremAM nimitta hovAthI anaMta saMsArabhramaNAdinAM paNuM kAraNa bane che ane kulAcArathI karelA pragaTa pApathI kamabaMdha cheDo thAya che. vaLI gupta karAtuM pApa te asatyarUpa hovAthI tenAthI kamabaMdha ghaNe Akaro thAya che, kAraNa ke-asatya e meTAmAM meTuM pApa che. yogazAstramAM kahyuM che ke " ekAtrA'satyajaM pApaM, pApaM niHzeSamanyataH tuvikRta- rAvAririka za" (50 2-o. pachI) bhAvArtha-"eka tarapha asatyanuM pApa ane bIjI tarapha sarva pApa-ema tela karatAM paheluM (asatyanuM) pApa vadhI jAya che." vaLI jenI sAthe prIti hoya te (saMbaMdhIo vagere)nI sAthe te levaDa-devaDane vyavahAra vagere kadApi karavuM nahi, thApaNa te sAkSI vinA mitrane ghera paNa mUkavI nahi, mitra vagerenI mAraphata bIjAne dhana mekalAvavuM ityAdi paNa gya nathI, kAraNa ke-"avizvAsa dhana raLavAmAM mULa (sAdhana) che ane bIjAne vizvAsa kare te dhana gumAvavAnuM mULa kAraNa che." 'jema-tema sogana khAvA " vagere paNa karavuM nahi, temAM paNa deva gurvAdinA segana to sarvathA varjavA. ane bIjAnI levaDadevaDamAM sAkSI banavAnA saMkaTamAM paNa kadApi utaravuM nahi. sAmudAyika kharIda ke vecANa karatAM athavA vepAramAM vinA TaLe ane Icchita lAbha vagere Page #600 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ke rI , - - - - - - - - - - - 57 praha 3-dinacaryA-vyavahArazuddhimAM ddhinA prakAra : kharcamAM viveka ] ISTa siddhi mATe prAraMbhamAM zrInamaskAra mahAmaMtranuM smaraNa karavuM, zrIgautamasvAmIjI AdinuM nAma japavuM tathA te vepAra ke naphAmAMthI kaI (amuka lAbha ke) vastu deva-gurUnI sevAmAM vAparavI, ItyAdi karavA jevuM che, kAraNa ke-dareka kAryonI siddhimAM dharmanuM ja pradhAnapaNuM che. dhana meLavavA udyama karanAre "sAta kSetramAM vAparIza" vagere dharmanA moTA manera 10pa karavA ane dhana maLe tyAre tene yathAzaya saphala paNa karavA. kahyuM che ke "vavasAyaphalaM vihavo, vihavassa phalaM supttvinniogo| tayabhAve vavasAo, vihavo vi a duggainimittaM // 1 // " bhAvArtha-"vyApAranuM phala vaibhava ane vaibhavanuM phala supAtradAna che, te dAna vinA vyApAra ane vaibhava bane ya durgatinAM kAraNa bane che." ema vyavahAra zuddhithI meLavelI kRddhi dharmakAryamAM vAparavAthI dharmaddhi bane che, nahi te te bhegaRddhi ke pApajhaddhi bane che. kahyuM che ke miTTI monikI, vidhI phuga nidA ma ii sA mAru dhagnidI, kA khinna dharmajamuM zA" " sA bhogiDUDhI, gijjai, sarIrabhogaMmi jIi uvaogo / jA dANabhogarahiA, sA pAviDDhI aNatthaphalA // 2 // " bhAvArtha_"dharmaddhi, bhegaRddhi, ane pApaddhi-ema trAddhinA traNa prakAre che. temAM je dharmakAryamAM vaparAya tene "dharmaddhi " je zarIra ane bhegamAM vaparAya tene "bhegaRddhi' ane dAnamAM ke bhogamAM-ekeyamAM na vaparAya tene anartha karanArI "pApaddhi" jANavI." mATe karavA yogya "devapUjA, dAna' vagere dainika kAryomAM ke "saMghapUjA," "sAdharmika bhakti' vagere vArSika kAryomAM khacIne lakSmIne pupayogI banAvavI. prasaMge (vizeSa) puNyanuM kAma paNa tene zobhAspada che ke je dararoja (sAdhAraNa) puNyakAryo karatA hoya. kamANInI IcchA paNa bhAgyAnusAre ja karavI, nahi te AdhyAna vadhe ane niSkAraNa karmabaMdha thAya. ( lAbha te purUSArtha sAthe prArabdha pramANe ja thAya che.) kharca paNa kamANIne anusAra kare. kAraNa kahyuM che ke " pAdamAyAnidhiM kuryAt , pAdaM vittAya kalpayet / dhAmono hiM, huM mApa za" bhAvArtha--" kamANInA cothA bhAgane saMgraha kare, cotho bhAga vyApAramAM re, cethe bhAga dharma ane bhega-upabhegamAM kharca ane ceAthe bhAga pitAnA Azritane aMge kharca (Apa)." keI ema paNa kahe che ke " gADha niyuta varSe samadhi tatA. zeSeNa zeSaM kurvIta, yatnataH tucchamaihikam // 1 // " bhAvArtha-"kamANune aDadhe ke tethI vadhAre bhAga dharmamAM kharca ane bAkInAthI A 105. dharma mATe dhana kamAvAne niSedha che, dhana meLavavA mATe dharmanI sahAya IvI anucita nathI. Page #601 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 548 lAkanAM bheAga vagere saghaLAM tuccha kAryo (jayAthI ) karakasarathI karavAM. " ahIM keTalAke viveka kare che ke-upara kahelA cAra bhAgeA sAmAnya vaibhavavALAne ane me bhAga zrImaMtane aMge samajavA, ahI' nyAyeApAta dhana, ane ' supAtramAM vyaya ' e enA cAra bhAMgA thAya, temAM nyAyepArjIta dhananA supAtramAM vyaya, e pahelA bhAMgeA zAlIbhadra zeThanI jema puNyAnuba'dhI puNyanuM ane nyAyeApArjIta dravyanA je-te pAtramAM vyaya, e khInne bhAMgeA lAkha brAhmaNAne jamADanArA brAhmaNanI jema pApAnubaMdhI puNyanuM kAraNa che; anyAyathI meLavelA dhananeA supAtramAM vyaya, e trIjo bhAMgA rAjA vagere mATA Arbha karanArAomAM ghaTe ane anyAyeApAta dhananA kupAtramAM vyaya, e ceAtheA bhAMge vivekIe tajavA yeAgya che; mATe dhana meLavavAmAM nyAya sAcavave e gRhasthanA dharma che. vyApArazuddhithI ja 66 [ 0 sa0 bhA0 1-vi0 r-gADha 63 dhama nAM paNa saghaLAM kAryo sala thAya che. zrI zrAddhadinanRtyamAM kahyuM che ke-- vavahArasuddhI dhammassa, mUlaM savvannU bhAsae / vavadAraLa tu muddeLa, bathamudrI to mane zA ' " muddenuM caiva asthaLa, bAhAro zepha suddhano AhAreNaM tu suddheNaM, dehasuddhI jao bhave // 2 // ', 46 " muDheLa ceva vaheLa, dhammattuLo ga nAyaDuM / * na kuLad vijnma tu, tuM tuM ke sajja mave // 2 // ' aNNA aphalaM hoi, jaM jaM kiccaM tu so kare / vavadyAsuddhioi, dharmAM visAvad no [4] ' " dharmavia LatALa, appaLo ca varasa ya | vohI paramA doD, phaLa mutte vimasigaeNkhA " .. tamhA savtrapayatteNaM, taM taM kujjA viyakhaNo / 99 jeNa dhammassa khiMsaM tu, na kare abuho jaNo // 6 // " ( gA0 159thI 164) bhAvA--satta bhagavata vyavahArazuddhine dharmAMnuM mULa kahyu che, kANu ke-zuddha vyavahAradhI dhanazuddhi thAya che, zuddha dhanathI AhArazuddhi thAya che, zuddha AhArathI dehazuddhi thAya che, dehazuddhithI jIva dharmAMnI cAgyatA pAme che ane je je kAryo kare te te saphala thAya che. ceAgyatA vinAnA jIva je je kare te te aphala thAya che; vaLI vyavahAra zuddhi ( nIti ) vinAneA jIva dhanI niMdA karAve che, A dhaniMdA karanArane ane sAMbhaLanArane, darekane edhi ( samakita ) ati durlabha thAya che--evuM Agama vacana che; mATe vicakSaNa purUSe sarva prayatnapUrvaka tevAM kAryo karavAM, ke jethI abudha (ajJAnI) leAka dharmAMnI niMdA na kare." mATe zrAvake vyavahArazuddhi sArI sAcavavI joie. e vyavahArazuddhinuM svarUpa kahyuM. have vyApAramAM 'dezAdi ( deza-kALa-rAjA-lAka ane dharma) virUddha vartavuM nahi e kahIe Page #602 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 50 6-dinacarcA-vyavahArazuddhimAM dezAdi virUddhanA tyAga ] chIe. hitApadezamALAmAM kahyuM che ke " desassa ya kAlassa ya, nivassa logassa taha ya dhammasa / vajjaM to paDikUlaM, dhammaM sammaM ca lahai naro // 1 // bhAvAtha-"deza-kALa rAjA-leAka tathA dhamathI UlaTAM-pratikULa kAryone janArA manuSya dharmone ane sukhane pAme che." temAM---- 1, dezivarUddha-je dezamAM je kAryAnA ziSTa ( zANA-pratiSThita) manuSyAe akaraNIya mAnyAM hAya, te kAryAM te dezanI apekSAe virUddha gaNAya, jema ke--sauvIra dezamAM khetInA dhaMdhA vagere, athavA jAti-kula vagerenI apekSAe je je kAryAM anucita hAya te dezivarUddha jANavAM. jema kebrAhmaNe dArU pIvA' vagere kAryo dezivarUddha jANavAM. 2. kALavirUddha-zIyALAmAM himAlaya parvatanI pAse (vizeSa ThaMDI hAya tyAM), uSNugjhatumAM mAravADa tarapha ane varSARtumAM pazcima ke dakSiNanA chellA pradezamAM samudranI najIkanA bhAga tarapha javuM, athavA sUryAsta pachI (rAtrie) meoTA jaMgala tarapha javu, vagere (te te RtumAM ke te te divasAdi samayamAM aghaTita kAryo hAnikAraka hAvAthI ) kALavirUddha jANavAM. vaLI phAgaNa mahinA pachI tala pIlavA, pIlAvavA ke tenA vepAra karavA, varSARtumAM bhAjInAM zAka vagere grahaNa karavAM karAvavAM ityAdi paNa kALavirUddha jANavuM. 3. rAjavirUddha-rAjamAnya purUSanA anAdara karavA (mAna nahi ApavuM ), rAjAnA amAnya (drohI) manuSyAnI seAkhata karavI, leAbhavaze vairI rAjAnA rAjyamAM javuM, tyAMthI AvelA sAthe vyApAra vagere karavuM, kamANImAMthI rAjAne ApavA yeAgya bhAga nahi ApavA ke dANu vagere bharavAM nahi, ityAdi ( rAjAne asadbhAva thAya ke te zikSA, IMDa vagere kare te sa) rAjavirUddha jANavAM. 4. lAkavirUddha koinI paNa niMdA leAkavirUddha che temAMya jJAnAdi guNAthI bhUSita dharmAMcAya vagere guNavAnAnI niMdA teA vizeSa leAkavirUddha che. ane AtmazlAghA paNa levirUddha che. * kahyuM che ke-- 549 " paraparibhavaparivAdA-dAtmotkarSAcca badhyate karma / nIcairgotraM pratibhava -manekabhavakoTidurmocam // 1 // 13 bhAvA--" khIjAnA parAbhava mATe tenI niMdA karavAthI tathA peAtAnI prazaMsA karavAthI 'nIca gAtra'kama baMdhAya che, ke jenA yAge prati bhavamAM jIvane halakAM kula, jAti vageremAM janma levA paDe che ane kroDA bhavA sudhI bhogavavA chatAM paNa tenAthI chUTavuM muzkela bane che." tathA sarala-bhALAjanAnI hAMsI-mazkarI karavI, guNavAnA upara matsara ( IrSyA-tejodveSa ) karavA, upakArInA upakArane bhUlI UlaTA apakAra karavA, ghaNA leAkeA jenI virUddha hAya tenI sAbata karavI, lAkAmAM mAnanIya-pUjanIya hAya tenA anAdara ke avajJA karavI, dhI athavA svajana--saMbaMdhIne saMkaTa Ave tyAre sASa mAnave-sArU' mAnavuM, temanAM saMkaTane TALavAnI zakita chatAM sahAya na karavI, pAte jyAM rahetA hAya te deza, gAma ke kula vagerenA AcArA pALavA nahi, ethI UlaTu vaMna karavuM, saMpatti-ummara ke avasthAne na chAje tevA ati utkR Page #603 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 550 [ dha saM0 bhA. 1-vi0 2-gA0 63 bhaTa veva pahero AhAra-vihAra vagere karavAM, ke kRpaNutAthI ati malina veSa ke halakAM AhArAdi karavAM, ItyAdi lokavirUddha gaNAya che. lekavirUddha vartanathI A bhavamAM paNa apayaza vagere thAya che. vAcakamukhya zrIumAsvAtijIe kahyuM che ke " grova vAdhAra, sarvevi gharma (trahma)vAriLa ! tasmAllokaviruddhaM, dharmaviruddhaM ca saMtyAjyam // (prazamarati--131) bhAvArtha -"sarva dhasIone (brahmacArIone) leka eTale zuddha lokika vyavahAra athavA te vyavahArone pALanAra janasamUha AdhAbhUrata che, mATe lekavirUddha tathA dharmavirUddha vyavahAra (kAryo)ne tyAga avazya kara joIe." kAraNa kelekavirUddhane tyAga karanArA upara manuSyane anurAga thAya che ane tethI te pitAnA dharmanuM nirvigha pAlana karI zake vagere aneka lAbha thAya che. kahyuM che ke " TNAE vidato, traNa lAsa vo dora jaNavallahattaNaM puNa, narassa sammattataruvIaM // 1 // " bhAvArtha-"A kavirUddha kAryone tyAga karanAra manuSya sarva janane priya thAya che ane * sarvajanapriyatna" guNa manuSyane samyakatvanI prApti mATe bIja rUpa kahyo che. 5. dharmavirUddha-dharmathI UlaTAM mithyAtva vadhe tevAM kAryo karavAM, tathA gAya-baLada-bheMsa vagere mUka prANIone nirdayapaNe mAravAM, sakhta bAMdhavAM, vagere dUra AcaraNa karavuM, jU vagere jIne (vALa vagere jIvavAnI sAmagrI sAthe jayaNAthI mUkavAne badale) jyAM-tyAM nirAdhAra mUkI devA, mAMkaDa vagerene taDake nAkhavA, mAthAne (lIkha, jU vagere mare tema) bArIka kAMsakI-dAMtIyAthI eLavuM, mAthAnI lIkhe pheDavI, uSNakALamAM traNa vAra ane bAkInA kALamAM be vAra jADA kapaDAnA moTA gaLaNathI saMkhAro sacavAya tevI rItie pANI gALavAmAM tathA anAja-IdhaNuM -(chANa-kolasAhi) zAka-pAna-phaLa vageremAM upajelA jInI jayaNuM karavAmAM anAdara karo, nahi bhAMgelI (akhaMDa) sepArI-khAreka-vAleLa ke phaLa vagere (joyA vinA AkhAM ne AkhAM) mukhamAM nAkhavAM jIva hoya te dekhAya tema pyAlA vagerethI nahi pItAM dharmavirUddha nALacAthI ke dhArathI pANI vagere pIvuM. rAMdhavAmAM-khAMDavAmAM-daLavAmAM-ghasavA( cUravA)mAM (te te padArthone jevA vageremAM), tathA maLa-mUtra-zleSma ke ulaTI vagere pheMkavAmAM ane pAna (taMboLa)ne gALa-phUMka nAkhavA vageremAM samyaga (jamIna jeIne nAkhavAM vagere ) jayaNa nahi karavI, dharmanAM kAryomAM anAdara kara, deva (eTale maMdira-mUrti-devadravyAdi)-gu kerU sAdharmika pratye dveSa kare, vagere kAye (jIvahiMsAdi pApanAM kAraNa hovAthI) dharmavirUddha jANavAM. taduparAMta devadravya, gurUdravya ke sAdhAraNadravyane upabhega kara, dharmarahita manuSyanI sebata karavI, dhamI janenI hAMsI karavI, tIvra krodhAdi kaSA karavA, ghaNAM pApa thAya tevI vastuo levI-vecavI, karmAdAna jevAMghaNu pApaAraMbhanAM kAryo karavAM, tathA keTavALa (piolIsa-jadArI) vagere pUratAvALI nokarI karavI, vagere kAryo dharmavirUddha samajavAM. uparanAM dezavirUddhAdi kAryo paNa dhama kare te dharmanidAne saMbhava che, mATe te paNa "dharmavirUdra" kAryo kahevAya che. (mATe dharmAthIe tene tyAga karavo.) Page #604 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pra0 3-dinacaryA-vyavahArazuddhimAM nava prakAranuM aucitya ] 551 A dezavirUddha" vagere pAMca prakAranAM kAryone zrAvake tyAga kare, te "dezAdivirUddhanA tyAga" rUpa zrAvakane vizeSa dharma samaja. vaLI ucita AcaraNa-eTale ucita pravRtti karavI te zrAvakano vizeSa dharma che. "pitAnuM aucitya, mAtAnuM aucitya" vagere aucityanA nava prakAre kahyA che. A aucitya-AcaraNathI paNa nehavRddhi, yazakIrti vagere ghaNuM lAbha thAya che. hitepadezamALAnI gAthAomAM kahyuM che ke sAmane mags, Tamti rada viaiA. taM suNaha niviappaM, uciAcaraNassa mAhappaM // 1 // " taM kuLa ujaz-mapha-sogaNu pANi-kavaca-cokuM ! gurujaNa-nAyara-paratitthiesu puriseNa kAyavvaM // 2 // " bhAvArtha_"manuSyapaNuM sarvamAM sarakhuM hovA chatAM, je mANaso A jagatamAM kIrtine meLave che, te tenA ucita AcaraNane mahimA che ema nizcayathI samaje. (1) uttama purUSe te ocitya, 1-pitA, -mAtA, 3-bhAI, 4-patnI, paputra-putryAdi, 6-svajana, 7-gurujane (vaDIle), 8-nagarajano ane 9-anyadharmIo, e navanuM karavuM joIe." temAM- 1. pitA pratye aucitya-mana, vacana ane kAyAthI, traNa prakAre thAya che, te kramazaH kahe che " piuNo taNusussUsaM, viNaeNaM kiMkaruvya kuNai sayaM / / vayaNaM pi se paDicchai, vayaNAo apaDiaM ceva // 3 // " bhAvArtha-"pitAnA zarIranI sevA cAkaranI peThe vinayapUrvaka svayaM karavI ane temanuM vacana mukhamAMthI nIkaLatAM ja-paDayA pahelAM jhIlavuM." temAM pitAnA paga devA-zarIra dabAvavuM-ubhA karavA-nIce besADavA vagere tathA te te dezamAM -kALamAM temanA zarIra (dhAtuo )ne anukuLa Ave tevAM bhejana, pathArI (palaMgAdi), vastro ane vilepa vagere bhegasAmagrI meLavI ApavArupa zarIrasevA karavI, te paNa bIjAnA dabANathI ke teo pratye anAdarathI nahi paNa pUjyabhAvapUrvaka vinayathI karavI, ane te paNa nokara ke cAkara dvArA na karAvatAM svayaM karavI. tenuM kAraNa che ke " pituH pura niSaort , ya zomAM Dhamare sutA unnasiMhAsanathI, zonA sAtaH? zA" bhAvA-pitAnA pitA (vagere gurUo)nI sAme (sevakabhAve) nIce beThelA putra je zebhA pAme che tene zatAMza (kaDA jeTalI) paNa uMcA siMhAsane beThelAne kayAMthI maLe? na maLe. mATe pitAnI sevA svayaM karavI. A kAya-aucitya jANavuM. vaLI pitAnA mukhamAMthI nIkate bola "paDatAM pahelAM jhIle" arthAt " Ape kahyuM te pramANa"--ema kahI AdarapUrvaka turta svIkAre -ziromAnya kare, "sAMbhaLyAM chatAM na sAMbhaLyuM karavuM, mAthuM dhUNavavuM (niSedha karavo), svIkAravA chatAM yogya samaye te na karavuM, aDadhuM karyuM-na karyuM ema rakhaDatuM mUkavuM" vagere anAdara na kare. (A vacana-aucitya jANavuM.) tathA Page #605 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 552 [ dha saM0 bhA. 1-vi0 ra-gA63 " cittaM pi hu aNuattai, savvapayatteNa sancakanjesuM / uvajIvai buddhiguNe, niasambhAvaM payAsei // 1 // " bhAvArtha... dareka kAryomAM manathI paNa sarvathA pitAnI IcchAne anusare (ulaTa vicAra paNa na kare ), buddhinA ATha guNene Azraya kare ane pitAnI AgaLa pitAnA hRdayanA bhAva (pUjyabhAve) pragaTa jaNAve " arthAta "amuka kArya amuka rItie karavuM (ke na karavuM) vyAjabI che vagere pitAnI buddhithI nizcita samajavA chatAM te ja kare ke je pitAne saMmata hoya. sakala vyavahAramAM teonI hitazikSAnI IcchA rAkhe, teo je salAha Ape te sAMbhaLe, ityAdi "suzraSA-zravaNa' vagere buddhinA ATha guNone abhyAsa kare, ke jethI ghaNA anubhavavALA pitA vagere (vaDIle) ati prasanna thaIne potAnA anubhava pramANe te te kAryonA rahasya(marma)ne avazya jaNAve. vaLI teone hRdayanI vAta-vicAro spaSTa jaNAve. jema ke " ApucchiuM payaTTai, karaNijjesuM nisehio ThAi / ___ khalie kharaM pi bhaNio, viNIayaM na hu vilaMghei // 1 // " " savisesaM paripUrai, dhammANugae maNorahe tassa / emAi uciakaraNaM, piuNo jaNaNIi vi taheva // 2 // " bhAvArtha-"karavA yogya dareka kAryo temanI AjJA meLavIne kare, amuka kAryone te niSedha kare te te na kare, bhUla thatAM kaDaka Thapake Ape te paNa vinayanuM ulaMghana na kare (manamAM mAThuM na lagADe-upakAra mAne.)(1).pitAnA manamAM thatA dhArmika manorathone prayatnapUrvaka pUrNa (saphala). kare, ItyAdi pitAne aMge ucita AcaraNa jANavuM. mAtA pratye paNa te ja prakAre jANavuM (2)." abhayakumAre pitA zreNika rAjA ane mAtA calaNanA manerane pUryA hatA, tema uttama pUtre mAtA-pitAnA A lekanA bIjA mArAne paNa pUrNa karavA. ane dharmanA manoratha, jevA ke-sudevanI pUjA, gurUnI sevA, dharmazravaNa, virati (vrata vagere)ne svIkAra, cha Avazyake (prati kramaNa) karavAM, sAta kSetromAM dhana kharcavuM, tIrthayAtrAo karavI, dIna-anAtha vagereno uddhAra kare, ItyAdi temanA dharma manerane te ghaNuM AdarapUrvaka pUrNa kare. Ama karavuM te A janmanA gurU samAna mAtA-pitAne aMge suputranuM kartavya ja che. zrIarihaMtadevane dharmamAM joDavA (sahAya karavA) sivAya mahA upakArI evAM mAtA-pitAnA upakArane badalo vALavAne bIje kaI ja upAya nathI. sthAnAlgasUtramAM kahyuM che ke - "tiNhaM duppaDiAraM samaNAuso! taMjahA ammApiuNo, bhaTTissa, dhammAyariassa, iJcAi n" (350 2, 30 , rU22) arthAt "he zramaNa !, he AyuSmAn ! traNanA upakArane badale vALa duHzakaya che. eka mAtA-pitAne, bIje svAmI ( AjIvikA denAra )no ane trIje dharmAcAryane," temAM-1-dararoja prabhAtakALe je purUSa mAtA-pitAne "zata pAka-sahastrapAka tela" cALIne sugaMdhImAna dravyathI tenuM uddavartana karIne, pachI "sugaMdhI, uSNa tathA ThaMDu" ema traNa prakAranAM pANIthI snAna karAvIne, sarva alaMkAra paherAvIne, manapasaMda pAtromAM uttama rasoI sahita aDhAra jAtinAM zAkanuM bhojana karAve ane jAvajajIva khAMdhe upADIne pherave te paNa mAtA-pitA Page #606 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pra. 3dinacaryA-vyavahArazuddhimAM nava prakAranuM citya ] 553 nA upakArane badale vaLate nathI, ki mAtA-pitAne kevalibhASita vacane samajAvIne, tenA bheda-prabhedanuM jJAna karAvIne te dharmamAM jeDe te ja pUrNa badala vaLe che. 2-kaI dhanavAna keI dariddhIne sahAya karI dhanavAna banAve, pachI te dhanavAna banelo daridrI, pitAnA upakArIne kadAca te daridrI bane te pahelAM ke pachI pitAnuM sarva dhana vagere ApI de, te paNa badala vaLato nathI, mAtra tene kevalikathita dharma samajAvIne temAM joDe te ja vaLe che. tathA 3-tathAvidha koI dharmAcArya pAsethI eka paNa uttama dhArmika vacana pAmI ke jIra AyuSya pUrNa thaye deva dhAya. pachI te dharmAcAryane duSkALanA duHkhathI pIDAtA hoya te sukALavALA pradezamAM pahoMcADe che ke aTavImAM bhUlA paDayA hoya to pAra utAre ke teonI koI mahA dIrghakAlIna roga-AtaMka dUra karI temane nirogI banAve, te paNa teonA upakArane badale vaLe nahi; sivAya ke kaI duSkarmanA udaye teo dharmavimukha thayA hoya tyAre pharIthI teone zrIjinakathita dharma samajAvIne dharmamAM je , arthAta te ja teonA upakArane badale vaLe." 2. mAtAne aMgenuM aucitya-mAtAnuM aucitya paNa pitAne aMge kahyuM te saghaLuM karavuM, uparAMta vizeSa kahyuM che ke " navaraM se savisesaM, payaDai bhAvANuvittimappaDimaM / itthIsahAvasulahaM, parAbhavaM vahai na hu jeNaM // 1 // " bhAvArtha-"pitA karatAM paNa mAtA pratye adhiktayA Adara-sabhAva pUrvaka vartana karavuM, kAraNa ke- svabhAvathI ja te parAbhava sahana karI zakatI nathI. pitAthI mAtA vizeSa pUjya hevAthI tenuM vizeSa aucitya ayukta nathI. kahyuM paNa che ke- " upAdhyAyAddazAcArya, AcAryANAM zataM pitaa| sahasraM tu piturmAtA, gauraveNAtiricyate // 1 // " bhAvArtha-"upAdhyAya (bhaNAvanAra gurU) karatAM AcAryanuM (kalAcAryanuM) zaruNuM, AcAryathI pitAnuM so gaNuM ane pitAthI mAtAnuM hajAragaNuM gaurava-mahatva che." bhAIone aMgenuM aucitya-te mATe kahyuM che ke " ucioM evaM pi saho--araMmi jaM nibhai appasamamekaM / jiTuM va kaNiTuM pi hu, bahumannai svvkjjesuN||1||" " daMsai na puDhobhAvaM, sambhAvaM kahai pucchai a tassa / vavahAraMmi payaTTai, na nigUhai thevamavi daviNaM // 2 // " " aviNIaM aNuattai, mittehiMto raho uvAlabhai / sayaNajaNAo sikkha, dAvai annAvaraseNaM // 3 // " " hiae sasiNeho vihu, payaDaI kuviraM va tassa appANaM / . paDivannaviNayamaggaM, Alabai acchmmpimmpro||4||" " tapavLaguM, samavihI ho vAnasabhA Page #607 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - 4 554 [ dha saM. bhA. 1-va2-gA. 23 sAvakami u itto, savisesaM kuNai savvaM pi // 5 // " bhAvAtha-"bhAIone aMgenuM aucitya e che ke bhAIone pitAnI barAbara samajavA meTA bhAIne pitAtulya samajavA, nhAnA bhAIonuM paNa sarva kAryomAM bahumAna karavuM. temAMthI judA rAkha nahi, hRdayanI vAta sApha kahevI, ane teonA hRdayanI vAte pUchavI; sakravyavahAramAM-vepAramAM jeDavA, asavyavahAramAM joDavA nahi; drohabuddhie thoDuM paNuM dhana vagere teothI chUpAvavuM nahi saMkaTa prasaMge gharane nibhAva karavA mATe tenAthI gupta saMgraha kare paDe che te paNa kare ja. kusaMgata' vagerethI avinIta-asadAcArI thatA bhAI pratye zuM karavuM? te kahe che ke-"bhAI avinIta thAya che tene dhIme dhIme samajAva, sanmArge caDhAva, jarUra paDe te mitronI pAse ekAntamAM tene Thapake devarAva, svajane dvArA (pragaTa rIte tene uddezIne nahi paNa) bIjAnA vyapadezathI hitazikSA apAvavI, hRdayamAM sneha rAkhavA chatAM paNa kAraNe bahArathI tenA pratye krodha karyo hoya tevuM AcaraNa dekhADavuM ( gusso dekhADa) ane ema karatAM je te vinayamAge AvI jAya te nizcala premapUrvaka tene bolAve (saMbhALa), e upAyo karavA chatAM te vinIta na ja bane, te "enI evI prakRti (svabhAva) che"--ema mAnI upekSA karavI. (paNa dabANa durAgraha, dveSa ke duSNana na karavuM. ) vaLI vinIta ke avinIta bhAInAM strI-putrAdi pratye te pitAnAM strI-putra vagerenI jema cIja-vastu ApavAmAM ke sanmAnavAmAM samadaSTi rAkhavI (bheda na rAkha) ane sAvakI (oramAna) mAtAnA putranuM te sagA bhAI karatAM paNa vizeSapaNe sarva aucitya jALavavuM; kAraNa ke-oramAna sAthe huM paNa aMtara rAkhavAthI te jAhera thatAM ja tenuM citta tuTe ane lokamAM apavAda (nindA) thAya, ItyAdi bhAIne aMge ocitya jANavuM." eja pramANe bIjA pitAtulya, mAtAtulya ke bhAItulya gaNAtAM strI-purUSa pratye paNa yathAgya aucitya AcaravuM. kahyuM che ke " janakacopakartA ca, yastu vidhAprayacchakaH / vana rAkhavA, te pitA mRtaka zA" "tajJA patnI purI patnI, patnI mAtA tathaiva vA svamAtA copamAtA ca, pazcatA mAtaraH smRtAH // 2 // " sahaka sahAdhyAyI, mitra nA kapaDA mArge vAkyasakhA yastu, paJcaite bhrAtaraH smRtAH // 3 // " bhAvArtha-"1-janmadAtA pitA, 2-upakArI,3-vidyAdAtA, 4-annadAtA, ane pa-prANadAtA, e pAMca pitAo kahyA che ( arthAt bAkInA cAra paNa pitA samAna che. ) 1-rAjAnI patnI, 2-gurupatnI, 3-sAsu, 4-pitAnI janmadAtrI ane pa-oramAna mAtA, e pAMca mAtAo kahI che ( arthAt bIjI cArane paNa mAtA samAna gaNavI), 1-eka ja mAtAne putra bhAI( sahedara), 2-sahAdhyAyI ( sAthe bhaNanAra), 3-mitra, 4-rogamAM sahAya karanAra tathA pa-musApharImAM dezaTanamAM) sAthe vAta karanAra (sahAyaka)-e pAMca bhAIo kahyA che. (arthAt bAkInA sahAdhyAyI vagerene paNa sagA bhAI samAna gaNuM te te vyakitaonuM paNa yathAyogya ocitya sAcavavuM)" . Page #608 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 50 3-dinacaryA-vyavahArazuddhimAM nava prakAranu aucitya ma bhAIonuM kartavya che ke teoe 'dharma kArya mAM pramAdI thatA peAtAnA bhAIone te te dharmakArya yAda karAvavuM ' ( adharmAMthI rokavA, dharmamAM preraNA karavI, punaH punaH dharmImAM joDavA. ) vagere sArI rItie karavu. kAraNa ke- , " bhavagihamajyaMmi pamAya - jalaNajaliaMmi mohaniddAe / uduvai jo suaMtaM, so tassa jaNo paramabaMdhU // 1 // bhAvArtha-" pramAda rUpa agnithI khaLatA sa'sArarUpa manuSya jAgRta kare che, te tenA parama ( sAcA ) khaM mitrane aMge--pazu bhAinI jema aucitya karavu. 4. patnIne aMgenu aucitya-- gharamAM menidrAthI UghelA AtmAne che. " have patnIne aMge kahe che 66 ia bhAigaya uci, paNaiNIvisayaM pi kiMpi jaMpemo / sappaNayavayaNasammANa - NeNa taM abhimuhaM kuNai // 1 // " sussusAi payaTTara, vatthA bharaNA samuciaM dei | nAvichaLayArDI, naLasamarelu yAreDhu ||rA " "haMmada LiyAra, kutIhAsavisaMgamavoT freejjesu nioaha, na vioai appaNA saddhiM // 3 // 99 bhAvAtha- e bhAIne aMge aucitya kahyuM, have patnIne aMge paNa kAMika kahIe chIe. patie patnIne premapUrvaka elAvavI, ( avasareAcita ) sanmAna karavu', vagere pAtAnI tarapha tenA AdarabhAva vadhe tema vartavuM; tene ( vaDIleA AdinI ) thAyAgya sevAmAM joDavI; vastra-AbharAdi je jeTalu ucita hAya te teTaluM ja ApavuM, ghaNA manuSyA ekaThA thatA hAya tevAM nATaka -prekSaNa vagere sthAne jatAM rAkavI; rAtre gherathI bahAra jatAM zakavI ane kuzIla ke pAkhaDIonI sAmata karavA na devI, gharanAM kAryomAM ( satat) joDavI ane peAtAthI judI na pADavI. " ahIM 'rAtrie rAjamAge ke kAinA ghera javA vagerethI rAke'-ema kahyuM emAM vizeSa e che kedhama kArya-pratikramaNAdi Avazyaka kAryo mATe tA mA-hena vagere suzIla strIonI sAthe javAnI rajA ApavI (rAkavI nahi)' ane 'viyeAga na thavA devA -ema kahyu tenuM kAraNa e che keprema prAyaH paraspara mIlanathI--danathI Take che.' kahyu` che ke-- 44 19 * avajogaNa bAjA-dhoLa puSitoLa vApoLa / aMte vadhumALalsa, nimmara nAcat vimmU // // * kALe tuM maLaLa viTTa gaLA naMtenuM mALeLaDavamALe ( pAmeLa )ya, vaividda ziAt temaM rA " bhAvAtha-" jovAthI ( maLavAthI ), melAvavAthI, zuSNeAnI prasaMzA karavAthI, ucita vastu ApavAthI ane tenI icchAne anusaravAthI prema nizcala thAya che; ethI UlaTuM nahi maLavAthI, vAraMvAra maLavAthI ( ati paricayathI ), maLavA chatAM nahi. meAlAvavAthI, ( peAtAnI) mATAi Page #609 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 556 [ dha0 saM0 bhA0 1-vi0 --gA 63 dAkhavavAthI ane apamAna karavAthI (padeza javuM vagere viyegathI), ema pAMca kAraNethA prema taTe che." vaLI- " avamANaM na payAsai, khalie sikkhei kuviamaNuNei / dhaNahANivuDhigharamaMta-baiaraM payaDaina tIse // 1 // " " sukuluggayAhiM pariNaya-vayAhiM nicchammadhammanirayAhi / sayaNaramaNIhi pII, pAuNai samANadhammAhiM // 2 // " " rogAisu novikkhai, susahAo hoi dhammakajjesuM / emAi paNaiNIgayaM, uciyaM pAeNa purisassa // 3 // " bhAvArthapitAnuM keIe apamAna karyuM hoya te strIne niSkAraNa jaNAvavuM nahi. je bhUla kare te tene ekAntamAM zikhAmaNa ApavI (zikSA karavI) ane kopa kare te manAvI levI. taduparAMta dhananI hAni-vRddhinI (vyApArAdimAM thayelI lAbha-hAninI) ke gharanI gupta hakIkata strIne jaNavavI nahi" tAtparya ke vinA kAraNe tene apamAna jaNAvavuM nahi. (tethI patine ni:satva mAnIne te paNa apamAna karatAM zIkhI jAya,) gheDI paNa bhUla thaye tene sakhta zikSA karavI (kema ke- pharIthI tevI bhUla na kare) ane rIsAya te turta manAvI levI, nahi te jAti sAhasika hovAthI ekadama kuve paDavuM vagere anartha kare, dhanahAninI vAta paNa na karavI, kAraNa ke-tuccha svabhAvane vege lokamAM te jAhera kare. dhanalAbhanI vAta paNa kahevI, tethI te amaryAdita kharca kare. A kAraNathI ja ghara(nI badhI bAbato)mAM strIne pradhAnatA (mukhyatA) ApavI nahi. vaLI sArA kulanI, pariNuta vayavALI (prauDha), nirTapaNe dharmanA AcAromAM rAga dharanArI ane samAna dharmavALI svajana-kuTuMbIonI strIo sAthe tenI prIti karAvavI, rAga vagere Apatti samaye upekSA nahi karavI (auSadhAdi karavuM); dharmakAryomAM tene sArI rItie sahAyaka thavuM. ItyAdi purUSanuM pitAnI strI pratyenuM prAyaH ucita vartana jANavuM pa. putra (apatya) ne aMge pitAnuM aucityane mATe kahyuM che ke " puttaM pai puNa uciaM, piuNo lAlei baalbhaavNmi|| ummIliabuddhiguNaM, kalAsu kusalaM kuNai kamaso // 1 // " " gurudevadhammasuhisayaNa-paricayaM kAravei niccapi / uttamordi sarSa, nittamA yAda rA" " giNhAvei a pANiM, samANakulajammarUvakannANaM / gihabhAraMmi nijuMjai, pahuttaNaM viarai kameNaM // 3 // " " paccakkhaM na pasaMsai, vasaNovahayANa kahai duravatthaM / AyaM vayamavasesaM ca, sohae symimaahito||4||" " nahimaM, saMtaramAvAyA purA izcAi avaccagayaM, uciraM piuNo muNeavvaM // 5 // " Page #610 -------------------------------------------------------------------------- ________________ praha 3-dinacaryA-vyavahArazuddhimAM nava prakAranuM aucitya ] 557 bhAvArtha..."putrane aMge aucitya e che ke bAlyakALamAM pitA tenuM lAlana-pAlana kare ane jyAre zuzraSAdi buddhinA guNe khIle tyAre tene dareka kaLAone kramazaH abhyAsa karAvI kuzaLa banAve (1). deva-gurU-dhama_mitra ane svajanone haMmezAM paricaya karAve tathA uttama (ziSTa) purUSonI sAthe maitrI karAve (2). (yogya ummare) samAna ummara, samAna kula, ane samAna rUpavALI (bhinna zetranI) kanyAo sAthe paraNuM, anukrame gharane bhAra soMpe-vyavahAramAM joDe temaja uttarottara gharanuM prabhutva paNa sepe (gharane adhikArI banAve) (3). tenA guNanI tenI hAjarImAM prazaMsA na kare, kAraNa ke pitAe putranI prazaMsA karavI egya nathI, pitAne nirvAha vagere na thatAM keI saMgamAM karavI paDe, te paNa tenI samakSa te na kare, tema karavAthI tenA guNe vadhatA aTake ane abhimAna, avinaya vagere deze pragaTe." kahyuM paNa che ke pratyakSe gurava stutyAra varole mitra-pAvA karmAnte dAsabhRtyAzca, naiva putrA mRtAH striyH||1||" bhAvArtha-"gurUjananI stuti teonI samakSa karavI, mitra ane bhAIonI (svajanonI) prazaMsA parAkSamAM karavI, nekara-cAkare vagerene sepeluM kArya pUrNa kare tyAre temanI prazaMsA karavI, strInI prazaMsA tenA maraNuM pachI karavI ane putranI prazaMsA kadApi na karavI." vaLI putranI AgaLa jugAra, corI vagere vyasane sevanArA manuSyane tenAthI thatI nirdha natA-tiraskAra-rAjadaMDa tarjanA-tADanA" vagere duSTa avasthAonuM varNana karavuM, ke jethI teo vyasanI na thAya. te uparAMta Avaka-jAvakane (kamANI-kharcane) tathA bacatane saghaLo hisAba putro pAsethI mAgatA rahevuM, jethI pitAne mele (prabhutva) jaLavAI rahe ane putro svachaMdI na thAya (4). rAjasabhA dekhADavI (tyAM jatA-AvatA karavA) ane bIjA bIjA dezonuM svarUpa paNa teone jaNAvavuM (samajAvavuM) e vagere putrane aMge pitAnuM ucita kartavya jANavuM (5)." have6. svajanone aMge aucitya-te mATe kahyuM che ke " sayaNesu samuciamiNaM, jaM te niagehvuddhikjjesuN| sammANijja sayA vi hu, karijja hANIsa vi samIve // 1 // " " sayamavi tesiM vasaNU-savesu hoavvamaMtimi sayA / ' khINavihavANa rogA-urANa kAyadhvamuddharaNaM // 2 // " dvArA vidimayaM na, phi junA na suvA tadamittehi mitti, na karijja karijja mittehiM ||shaa" " tayabhAve taggehe, na vaijja caijja atthasaMbaMdhaM / guru devadhammakajjesa, egacittehiM hoyavvaM // 4 // " sAvAtha-"pitA, mAtA ke patnIne pakSavALA (pitarAIo, mosALIyA ke sAsarIyAM) manuSyane svajane kahevAya che. teonuM aucitya-jyAre pitAne ghare vRddhi kAryo eTale putrajanma (lagna) vagere prasaMgo Ave tyAre teone nimaMtraNa karavuM, satkAra-sanmAna karavuM ane Page #611 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ** - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - 558 [ dha saM0 bhA0 1-vi0 2-gAha 63 hAniprasaMgamAM (daridratAdi saMkaTamAM) paNa teone haMmezAM pAse rAkhavA (sahAyaka banAvavA.) (1). pite paNa teonA dareka saMkaTa prasaMge ke sArA prasaMge teone tyAM javuM (sahAyaka thavuM), ane haridratA ke rogI avasthAmAM pIDAtA hoya tyAre pitAnI zakti pramANe teono uddhAra kara (2). pITha pAchaLa teonI niMdA karavI nahi ke teonI sAthe hAsya- vida khAtara paNa zuSka kalaha kara nahi, teonA virodhI(vairI)ene mitra karavA nahi, ulaTamAM tenA mitra sAthe maitrI karavI (3). gerahAjarImAM teonA ghera javuM nahi, teonI sAthe vyApAra (levaDadevaDa)ne saMbaMdha to bAMdhave ja nahi ane deva, gurU ke dharma saMbaMdhI kAryo tenI sAthe ekamata thaIne karavAM (4)." e pramANe svajanene aMge aucitya kahyuM. havedharmAcArya aMgenuM aucitya-dharmAcAryanA aucitya mATe kahyuM che ke " emAI sayaNocia-maha dhammAyariasamuciraM bhnnimo| __bhattibahumANapuvvaM, tesi tisaMjhaMpi paNivAo // 1 // " " taiMsianIIe, AvassayapamuhakiccakaraNaM ca / dhammovaesasavaNaM, tadaMtie suddhasaddhAe // 2 // " " AesaM bahumannai, imesi maNasAvi kuNai nAvanna / rubhai avannavAya, thuivAyaM payaDai sayAvi // 3 // " " na havai chiddappehI, suhivva aNuattae suha duhesuM / __ paDiNIapaccavAyaM, savvapayatteNa vArei // 4 // " " khaliami coio guru-jaNeNa mannai tahatti savvaMpi / coei gurujaNaM pihu, pamAya khaliesu egate // 5 // " " kuNai viNaovayAraM, bhattIe samayasamuciaM savvaM / gADhaM guNANurAyaM, nimmAyaM vahai hiayaMmi // 6 // " " bhAvovayAramesi, desaMtario vi sumarai syaavi|| ia evamAi gurujaNa-samuciamraciaMmaNeavvaM // 7 // " bhAvArtha-"ItyAdi svajana pratyenuM aucitya kahyuM. have dharmAcArya saMbaMdhI kahIe chIe. dhamAcAryane traNeya kALa bhakti-bahumAnapUrvaka vandana karavuM, temaNe batAvelI nIti (vidhi) pramANe Avazyaka (pratikramaNa) Adi kavyakarmo karavAM ane zuddha zraddhApUrvaka temanA mukhe dararoja dhamanuM zravaNa karavuM, temanI AjJA premapUrvaka mAnya karavI, manathI paNa avajJA karavI nahi, temane avarNavAda bolanArane aTakAvavA tathA temanI haMmezAM pragaTa rItie prazaMsA-tuti karavI, temanAM chidro jevAM nahi. sukha-duHkhamAM mitranI jema vartAva kara, dharmAcArya upara thatA pratyanike (zatruo)nA upadravane sarva prayatnapUrvaka aTakAvavA, bhUla thatAM teo sudhAre (Thapako Ape) te sarve naMtti karavuM ( svIkAravuM) ane gurUnI paNa kaI pramAda ke bhUla thatI hoya te ekAntamAM temane "he bhagavan ! saccAritrapAtra-pUjya evA Apane Ama karavuM te zuM ucita Page #612 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pra3-dinarcA-vyavahArazuddhimAM nava prakAranuM aucitya] che? arthAt Apane Ama karavuM na bhe" (ema vinayapUrvaka preraNuM karavI,) dharmagurU Ave tyAre temanI sanmukha javuM, makAnamAM Ave tyAre ubhA thavuM, Asana ApavuM, paga dAbavA, vagere karavuM tathA zuddha (nirdoSa) vastra-pAtra-AhAra-pANI vagere saMyamamAM upayogI sarva sAdhanasAmagrI temane ApavI. ItyAdi pUrNa bhaktithI sarva prakArane te te samayane ucita vinopacAra karo. niSkapaTabhAve temanA guNone cittamAM ati gADha anurAga (prema) rAkhe. vaLI temaNe samyavadAna-vaoNoccAraNa vagere je je bhAva-upakAra karyA hoya tenuM, teo anya sthAna(deza) mAM vicaratA hoya to paNa, haMmezAM smaraNa karavuM. A badhuM dharmagurUone AzrIne ucita vartana karavuM te dharmAcArya pratyenuM Acitya kahevAya che." have8. nagarajanene aMge aucitya te mATe kahyuM che ke " jattha sayaM nivasijjai, nayare tattheva je kira vasaMti / sasamANavittiNo te, nAyarayA nAma vuccaMti // 1 // " " samuciamiNamo tesiM, jamegacittehiM samasuhaduhehiM / vasaNUsavatullagamA--gamehiM niccapi hoavvaM // 2 // " "kAyacaM kajje vihu, na ikamikeNa daMsaNaM pahuNo / phajjo na maMtabheo, pesunna parihareavvaM // 3 // " " samuvaTThie vivAe, tulAsamANehiM ceva hoyavyaM / kAraNasAvikkhehiM, vihuNeavyo na nayamaggo // 4 // " " baliehiM dubalajaNo, suMka karAIhiM naabhibhvianyo| thevAvarAhadose vi, daMDa bhUmi na neavvo // 5 // " " kAraNiehi ca samaM, kAyaco tA na atthsNbNdho| kiM puNa pahuNA saddhi, appahiaM ahilasaMtehiM // 6 // " " evaM parupparaM nAya-rANa pAeNa samuciAcaraNaM / paratithiANa samucia--maha ki pi bhagAmi leseNaM // 7 // " bhAvArtha-pite raheto hoya te nagarAdimAM rahenArA samAna dhaMdhAvALA eTale vyApArAdithI AjIvikA calAvanArA manuSya "nAgarika' kahevAya che (1). teonuM paraspara ocitya e che ke paraspara ekacitta( saM5)vALA rahevuM, sukhandukhamAM samAna thavuM (bIjAnA sukhamAM sukhI ane dukhamAM duHkhI thavuM) ane ekabIjAno saMkaTa ke utsavamAM sadAya tulya saMkaTa ke harSavALA thavuM. (arthAt bIjAne lAbhamAM khUzI ane TAmAM nArAja thavuM.) (2). game tevuM kArya paDe paNa ekalAe rAjA pAse (darabAramAM) na javuM, (tethI bIjAone avizvAsa thAya.) vizvAsathI koIe kahelI vAta bIjA koIne kahevI nahi, keInI cADI khAvI (elavI) nahi (3). kaMI prasaMge paraspara vivAda thAya to paNa tulA (trAjavA)nI jema (madhyasthI rahevuM (pakSapAta kare nahi) ane svajana-saMbaMdhI-jJAtijana vagerenA saMbaMdhathI ke lAMca, upakAra ke rAzi Page #613 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 560 [ dha saM0 bhA0 vi0 2-gA0 63 yatA vagerethI paNa kadApi nyAyamArga cheDe nahi (bIjAne anyAya kare nahi.) (4). baLavAne (pitAnA dhana, sattA ke pIThabaLanA jore) nirbaLa manune dANuM, kara vagerethI duHkhI (herAna) karavA nahi ane keIne sAmAnya (Do) aparAdha thAya teTalA mAtrathI daMDabhUmi (kacerI)mAM ghasaDa nahi kAraNa ke-adhika dANathI, karathI ke rAjadaMDathI parAbhava pAmelA manu virUddha thaIne saMpa teDI nAkhe che, saMpa te yogya nathI, saMpathI ja ekabIjAnuM bhaluM thAya che, mATe kene parAbhava thAya tevuM karavuM nahi ane eka bIjAne saMpa nahi, kAraNa ke-sarva nagaravAsIonuM saMpathI ja kalyANa che (5). vaLI pitAnuM hita IchanArAe kANike (rAjyakarmacArIo) nI sAthe paNa dhananI levaDadevaDa karavI hitakara nathI te rAjAnI sAthe te dhananI levaDadevaDa karAya ja kema? arthAt karavI nahi (6). e nagarajananuM prAyaH paraspara aucitya kahyuM. have anyadhamaonuM aucitya TUMkamAM kahIzuM (7). 9. anyadhamIeAne aMge citya-te mATe kahyuM che ke " eesi tithiANaM, bhikkhaTTamuvaDiANa niyagehe / ___ kAyavvamuciakiccaM, visesao rAyamahiANaM // 1 // " " jaivi maNami na bhattI, na pakkhavAo a taggayaguNesuM / ___ uciaM gihAgaemuM, tahavi hu dhammo gihINa imo||2||" " gehAgayANamuciaM, vasaNAvaDiANa taha samuddharaNaM / duhiANa dayA eso, samvesiM sammao dhammo // 3 // " bhAvArtha-adhamIonA guru (sAdhu) bhikSAdine mATe ghera Ave tyAre temane yathAyogya dAna devuM, vagere teonuM aucitya karavuM. temAMya je rAjAne pUjya hoya teonuM te savizeSa ocitya karavuM. jo ke (samaktivaMtanA) cittamAM teo tarapha bhakitabhAva ke temanA guNene pakSapAta na hoya chatAM gRhasthane e AcAra che ke-pitAnA ghera AvelAnuM ocitya sAcavavuM ghera AvelAnuM aucitya karavuM, saMkaTamAM paDelAne sahAya karavI, tathA duHkhIo pratye dayA karavI?--e sarva dharmavALAone mAnya dharma che." mATe DAhyAoe ghera AvelAne sanmAnabharyA vacanothI bolAvavA, besavA mATe kahevuM, je mATe AvyA hoya te pUchavuM, zakaya hoya te kArya karI ApavuM, vagere aucitya karavuM," kahyuM paNa che ke " savvattha uciakaraNaM, guNANurAo raI ajiNavayaNe / aguNesu a majjhatthaM, samadhidvissa liMgAI // 1 // " ( sudaMsaNAcariaM) / bhAvArtha-"sarvanuM aucitya karavuM, bIjAnA guNemAM anurAga kare, jinavacanamAM prIti karavI tathA avaguNIo pratye upekSA karavI, e samaktidaSTinAM lakSaNa che." vaLI kahyuM che ke " muMcaMti na majjAya, jalanihiNo nA'calA vihu calaMti / na kayAvi uttamanarA, uciAcaraNaM vilaGghanti // 1 // " " teNaM citra jagaguruNo, visthayarA vihu gahatthavAsaMmi / Page #614 -------------------------------------------------------------------------- ________________ praH 3-dinacaryA-madhyAhananu kanya ] ammApiUNamuciaM, anbhuDANAI kuvvaMti ||2|| " bhAvA -- samudro kadApi maryAdA mUkatA nathI ane patA calAyamAna thatA nathI, tema uttama purUSA kApa ucita AcArAne ullaMghatA nathI. e kAraNathI ja traNa jagatanA gurU zrI tIrthaMkaradevA paNa gRhasthapaNe mAtA-pitAnuM' Ave tyAre ubhA thavu" vagere aucitya sAcave che.'' padma vyavahArazuddhi mATe gRhasthane AcaravA cAgya nava prakAranuM aucitya kahyuM, e rItie dhana meLavavAmAM vyavahArazuddhi-aucitya vagere sAcavavuM te gRhasthanA vizeSa dharma che. vyavahArazuddhinuM varNana karIne, have te pachInAM khIjA [ upA.' madhyAhna Adi samaye karavA ceAgya, ] katta caiArUpa gRhasthanA vizeSa dharmanuM varNana kare che. mULa - " madhyAhane'rcA ca satpAtradAnapUrvaM tu bhojanam / saMvaraNakRtistadjJaiH sArddhaM zAstrArthacintanam // 64 // " , ' mUlA -. madhyAhnakALe jinapUjA karIne supAtre dAnadevApUrvaka bhAjana kare ane punaH bhAjana pachInuM paccakkhANu karIne te te zAsanA jJAtAonI sAthe zAstrArthAna vicAre. ' TIkAnA bhAvArtha- pahelAM kahelA jinapUjAnA vidhi pramANe madhyAhanakALe te uttama zAlI (cAkhA) vagerethI banelI rasAInuM (naivedyanuM) bheTa karavu ' ityAdi vizeSatA pUrNAMka zrAvaka bIjI vAra pUjA ' eTale ( zrAvakanA adhikAra haiAvAthI ) jinapUjA kare, te gRhasthanA vizeSa dhama che-ema ahIMM tathA AgaLa paNa nAkayanA saMbaMdha joDavAH tathA 'supAtre' eTale sAdhumunirAja Adi satpAtrane dAna daine ( vaherAvIne ) pachI ja bhAjana kare . sArAMza ke-gRhasthanu bhAjana supAtradAna pUrvakanuM ja hoya. ahIM paNa 'bhAjana kare' e kathana anuvAdarUpe ane 'dAna daIne' e vidheya rUpe che. (arthAt bhAjana karatAM pahelA 'dAna devu joie' ema jaNAvavA mATe che). madhyAhnakAlina jinapUjA, bheAjana, 'madhyAnAkALe ja karavu,' evA ekAnta nathI, tIvra kSudhAvALAne te bhUkha lAge te bhAjanakALa' ema leAkaDhi hovAthI, madhyAdna pahelAM pazu jinapUjA karIne paccakkhANa pUrNa thAya tyAre bhojana karavAmAM dveSa nathI. dAna DhevAmAM evA vidhi che phre- supAtradAnanA vidhi-bhojananA samaya thAya tyAre sAdhu-munirAjane nimaMtraNa karIne temane sAthe laIne ghera Ave, agara svayaM ghara pAse AvatA munirAjane dekhIne 'temanI sanmukha javuM,' vagere vinaya kare; kAraNa ke-dAna devAmAM 'pratipatti' ( sevA rUpa vinayApacAra ) karavA te zrAvakAne AcAra che. ne pratipatti ( sevA-vinaya) mATe yegazAstramAM kahyuM che ke"pusthAna taddAjo-miyAna 2 tAgame | zirasyaJjalisaMzleSaH, svayamAsanaDhaukanam // 1 // " bAsanAmipro manasyA, vanA pathujalanam / tadyAne'nugamati, pratipattiriyaM guroH // 2 // ,, ,, (502,-jo-225-(26) _k bhAvAtha- gurUne jotAM ja ubhA thavuM, Ave tyAre sanmukha javuM, be hAtha joDIne mastake aMjali karavI, jAte Asana ApIne besavA mATe vina Mti karavI; teo bese te pachI pote besavuM ( UbhA rahe teA UbhA rahevuM), vandana karavuM; zarIrasevA karavI ane jAya tyAre pAchaLa -1 Page #615 -------------------------------------------------------------------------- ________________ para [ dha. sa0 bhA0 1-vi 2-gA0 64 ( vaLAvavA ) javuM, ityAdi gurUnA pratipatti rUpa vinaya che." zrAddhanikRtyamAM paNa kahyu` che ke"basoLa nimatettA, tabo biLayaMnubo / caMd muLaLo tAke, vaMtAnuLasaMjI6 / / / " (stAva 3, 140 27rU ) bhAvA- Asana svIkAravA mATe vina Mti karIne ( Asana ApIne ), potAnA parijana ( gharanA mANase ) sAthe, kSamAdi guNayukata evA te munirAjane vandana kare." ? ema pratipatti ( vinaya )karIne dAna detAM zrAvaka vicAre ke--A kSetra ( gAma ) savegI sAdhuethI piracita che ke asaMvegI sAdhuothI ? ( tAtparya keleAkA sAdhuone dAna devAnI bhAva nAvALA che ke nahi ? ) hAla sukALa che ke duSkALa ? ( arthAt leAkAnA bhAva hAvA chatAM vahetrAvavAnI sAmagrI lakSya che ke nahi ?) tathA sAdhune upakAraka amuka amuka vastu sulabha che ke durlabha ? ( eTale ke-khIjAone tyAMthI amuka jarUrI vastue teone maLe tema che ke nahi ? vagere vicAra karIne tene jarUrI je peAtAne tyAM hAya te ApavA prathama vina Mti kare. ) temAM pazu 'AcAya -upAdhyAya--gItA --jJAnI--tapasvI-khAlasAdhu-vRddhasAdhu-mAMdA-khImAra ke kSudhAdi upa sargo sahana karavAmAM sazakta-azakta,' vagere sanA khyAla rAkhe, ( tAtparya ke-te te muniene jarUrI te te vastu te te kALe jarUra pramANe vaherAvavAne viveka rAkhe. sarva uttama munione sarva vastuonuM dAna devAnI bhAvanA rAkhavA chatAM, AcArya mahArAja vagerene yAgya te te jarUrIAtAne vizeSa pUrNa karavAnI bhAvanA rAkhe, ane dAna devAmAM nIcenAM dUSA na seve. dAnamAM dRSaNA-bIjA dAtAnI spardhAthI, meATAi meLavavAnA hetuthA, matsarathI, sneha rAgathI, leAkalAthI, rAdinA bhayathI, khIjAnA dAkSiNyathI, bIjAnA anukaraNathI, badalo levAnI icchAthI, kapaTathI, dAna devAnA samayamAM vilakha karavAthI, anAdarapUrvaka ApavAthI, kaThAra (apamAnajanaka) zabdo kahevAthI, dAna dIdhA pachI pazcAttApa karavAthI ane dInatA pUrvaka devAthI, vagere DhASAthI devA chatAM dAna dUSita ane che ( tethI tenuM zuddha phaLa na maLatAM pApAnubaMdhI puNya baMdhAya che, jethI saMsAramAM rakhaDavu paDe che.), mATe e dUSaNNA TALIne ekAnte ( sAdhunA upakAra mATe nahiM paNuM ) peAtAnA AtmAnA uddhAra (upakAra) karavAnI zuddhabuddhipUrvaka dAna ApavuM. te paNa (munine aMge kahelA) betAlIza doSa vagerethI rahita nirdoSa, sarva kAMi peAtAne mATe vasAvelu ke taiyAra kareluM hoya tevuM, anna-pAna-vastra vagere bhAjana AdinA 106 anukramathI peAtAnI jAte ApavuM athavA pAte pAse UbhA rahIne gharanAM strI-putrAdine hAthe apAvavuM. zrAddha nikRtyamAM kahyuM che ke 106. anukrame eTale pahelAM jarUrI uttama bheAjanAdi vastuonI ane pachI uttarAttara sAmAnya vastueAnI viti karavI. jo ke zrAvakane sakAraNe AdhAkI AhAra vaheArAvavAnA paNa adhikAra che, chatAM peAtAne mATe taiyAra thayelI nirdoSa vastu alpa pramANamAM paNa be bhAvapUrNAMka supAtre devAmAM Ave, te te kreADAnA dAna karatAM paNa vizeSa phaLa Ape che, mATe zakaya hoya tyAM sudhI peAtAnI sagavaDa ke jarUrIAtanA upekSA karIne paNa nirdoSa detuM, temAM AtmAne savizeSa lAbha che. ethI ja zrImatI caMdranAlAnA aDa6nA bAkulAnuM ke sADA bAra deAkaDAnI kamANIvALA puNIyA zeThanu dAna zAstramAM uMcA naMbare gaNyuM che, te prasiddha che; mATe sArAsAranA vicAra karIte vadhu kalyANu thAya tema vartavuM. Page #616 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - * * - - * * * * * 563 pra. 3-dinacaryA-supAtradAnane vidhi temAM dUSaNe ] " tera vitta 1 bALA, matsya puri taEURTI vijo vca rogiasseva, tao kiriaM pauMjae // 1 // " (prastAva 3-gA0174) bhAvArtha-"sAdhune vihAra mATe gya ke ayogya "magadha ke mAla vagere dezanA vicAra kare, A kSetramAM (loke) saMvegI sAdhuothI paricita (teonA AcArane jANanArA) che ke nahi? te vicAre, amuka cIja ahIM sulabha che ke durlabha te vicAre, sukAla-duSkAla (rUpa kAla)ne vicAra kare ane purUSanI eTale AcArya-upAdhyAya-bAla-vRddha-mAMdA-sahanazIla ke (kemaLa zarIravALA zrImaMta ke rAjaputrAdi) asahanazIla vagere jene mATe dAna devAnuM hoya tene vicAra kare, ema sarva vicAra karIne "vaidya rogIne Ape tema" eTale jema vaidya deza-kALa vagerene vicAra karIne roga nAza pAme ane regI svIkArI zake tevuM auSadha Ape tema, jenAthI muninA zarIrane ane saMyamane nirvAha thAya ane jJAnAdi guNonI vRddhi thAya tema khyAla karIne, te te AhAra-pANI vastra-pAtra vagerenuM dAna kare." temAM paNa je je vastuo sAdhuone ApavA yogya hoya, te te badhI nAmapUrvaka jaNa vIne svIkAravA vinati kare nahi te pahelAM (teonA upAzraye) kareluM nimaMtraNa asatya Thare. bIjI vAta-vastuo nAmapUrvaka jaNAvavA chatAM sAdhu (ke kAraNe) na vahore, te paNa vinati karavAthI pitAne phala (puNya) thAya ja. UlaTuM, nAmapUrvaka vinaMti nahi karavAthI (vaherAvavAnI bhAvanA hoya ane "sAdhune te vastunI jarUra paNa hoya, chatAM (mAge nahi) vahAre nahi, eTale dAna devAne avasara niSphala thavArUpa nukazAna thAya. e pramANe gurUne paDilAbhI (vaharAvI)ne vandanA karI bAraNuM sudhI ke AgaLa potAnI anukULatA (bhAvanA) hoya tyAM sudhI vaLAvIne ( sAthe jaIne) pAchA phare. pitAnA gAmamAM sAdhu-munirAjane vega na hoya, tyAre paNa bhojana vakhate AjubAjunA mArgomAM joyA kare, rAha jue, ane bhAvanA bhAve ke-"vAdaLa vinAnA varasAdanI jema atyAre paNa aNadhAryA muni padhAre te kRtArtha thAuM" vagere. kahyuM che ke - le sAdu na liupa, vahiM ita sAvalA cuMvaMti ! patte bhoaNasamae, bArassA''loaNaM kujA // 1 // " bhAvArtha"uttama zrAvake je vastu muni mahArAjane ApI na hoya tevI vastune bhegave (khAya) nahi, mATe ja bhajana vakhate bAraNe munine AvavAnI rAha jotA rahevuM." dAna karavAmAM utsarga-apavAde A pramANe che- " saMtharaNaMmi asuddhaM, duNha vi giNhaMtaditayANahi / savite, te je digaMmAMthI zA (zrAvi, nA. 171) bhAvArtha-"sAdhune (Sita vastu vinA) nivaha thAya tema hoya, tyAre deSita vahorAvavAthI lenAra-denAra bannene paNa ahita thAya che ane (jarUrI vastu vinA) cAle tema na hoya tyAre te deSita paNa levA-ApavAthI bannene hita thAya che. A aMge vaidya-rogInuM daSTAnta samajavuM" arthAt "nirdoSa-acitta (kala) maLe tema hoya ane tethI nibhAva thaI zake tema hoya, chatAM sAdhu beMtAlIza Sa pachI kaI paNa deSavALAM AhArAdi le-vApare, te "apathya Page #617 -------------------------------------------------------------------------- ________________ -- - - -- - - ---- -- --- - -- - - -- - - - - - [ dha saM0 bhA0 1-vi0 2-gATa 64 khAnAra regIne rega vadhe tema sAdhune saMsAra vadhe ane apathya ApanAra vaidyanI AjIvikA tUTe, tema niSkAraNa deSita ApanArane AgAmI bhavanuM AyuSya (lAMbI sthitine badale) aha5 sthitivALuM baMdhAya. ema vaidya-rogIne jema kupacyathI ahita thAya, tema ahIM paNa banenuM ahita thAya. zAstramAM kahyuM che ke - vo ja tad H (to), jibraDha gAmuhimArA - samagukhapRzagoLI, saMsAravizva maNigA " (gopani.nA 446) - bhAvAtha-" sAdhunA guNethI rahita je lolupI sAdhu AhAra-pANI-upAdhi vagere (sareSaniSa) jevuM maLe tevuM grahaNa kare, tene jJAnI chatAM saMsAranI vRddhi karanAre kahyo che. (ajJAnI mATe te kahevuM ja zuM?" dAyakane aMge paNa (bhagavatIjImAM sUtra 203mAM) kahyuM che ke-"Rignor re! kammaM pakariti ? goyamA! pANe aivAisA bhavaha, musaM bahattA bhavai, tahAruvaM samarNa vA mAhaNaM thA aphAsupaNa aNasANajjaNe asaNapANakhAimasAimeNa paDilAbhittA bhavai, evaM khalu jIvA avakApa kAme pati " arthA-zrI gautamasvAmIjI pUche ke-"he bhagavaMta! jI kayA kAraNe alpa AyuSyavALuM karma bAMdhe ?" bhagavAna kahe che ke- he gautama! jIvahiMsA karanArA juThuM bolanArA ane tevA prakAranA zramaNane athavA mAhaNane aphAsuka (sacitta) tathA ane ghaNuya (beMtAlIza delavALuM) AhAra-pANI-khAdima ke svAdima vaharAvanArA cha nizcayathI AyuSya karma alpa sthitinuM bAMdhe che." ema utsargathI bannene nukazAna karanArUM tevuM dAna ahitakara che ane rogInI keI evI avasthA hoya ke pazya paNa kupacya thAya, ( rega vadhAre) ane ke e rega hoya, ke jemAM kupacya vastu paNa pacya ( roga nAzaka) thAya.' tema apavAdathI-duSkALa, mAMdagI vagere vizeSa kAraNe te doSita AhArAdi lenAra-denAra bannene tevI keI asvathAnA yoge upakAraka (hitakara ) paNa bane. tAtparya e che ke-vinA kAraNe deSita AhArAdi levA devAM te karmabaMdhanuM kAraNa che. te paNa " savvattha saMjamaM saMjamAo appANameva rkkhijaa| muag karavAvALo, kuLa visarI cAriza ' (zani, 47) bhAvArtha-"sarva pravRttimAM saMyamanI rakSA karavI, paNa saMyamanI rakSA karatAM prANene (saMyamanA AdhArabhUta zarIrane) nAza thato hoya te saMyamane gauNa karIne paNa zarIranI rakSA karavI, kAraNa ke-(apavAda sevIne) saMkaTamAMthI mukta thayA pachI punaH vizeAdhi (prAyazcitta dvArA zuddhi) thaI zake che ane Azaya zuddha (saMyama rakSAne) levAthI aviratijanya karmane baMdha thatA nathI." e pramANe AgamanA rahasyane jANanArA gItArtho jarUra paDe tyAre jJAnAdi guNarupa vadhu lAbhanA uddezathI jarUrI deSita AhArAdi le ke dAtA teone Ape, te paNa te duSTa (ahitakara) nathI. vyavahAra bhAgamAM kahyuM che ke - gaLe vajhA , i paMDicaNarUpa sAsu vaDilevAtu, pa vaphA()vayaM vika za" Page #618 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 50 3-dinacarcA-supAtradAnanA vidhi : temAM utsaga apavAde ] 44 tA- kAhaM achi aduvA ahIhaM, tavovahANesu a ujjamissaM / gaNaM ca nII va sAravissaM, sAlaMksevI samuSei sukkhaM // 1 // " ( piThikA ) bhAvA- gheADI hAni bhAgavIne paNa vadhAre lAbha meLavavAnI IcchA karavI te patinuM lakSaNa che, vidvAnAe sarva pratisevAomAM A vyavahArU sakRta kahelA che." tAtparya ke-' je pravRttimAM vizeSa lAbha rahyo hAya te pravRttithI gheADu' nukazAna veThIne paNa vizeSa lAbha meLavavA, e ceAgya mALa che, (1)' tathA apavAdane sevanAra evA Azaya rAkhe ke- ( apavAda sevIne huM) mAkSamA ne ( saMyamane) akhaMDa rAkhIza, athavA jJAnAdi abhyAsa karIza, athavA tapa upadhAnamAM vizeSa udyama karIza, athavA nyAyathI jinAjJA mujaba gaNa( sAdhusamudAya )ne saMbhALIza. AvA zuddha Ala MbanathI apavAdane sevanArA chatAM meAkSane pAme che." e DhASita lenArane aMge kahyuM. dAtArane paNa kAraNe DhASita paNa ApavAthI guNu thAya che. bhagavatI (s0 263)mAM kahyu paNa che ke-"samanovAlayastra naM mane! sArUM samaLa thA mAdaLIyA aAsupuLa amesanisDoLa asaNa- pANa- khAima - sAimeNaM paDilAmemANassa kiM kajjaha ? goyamA ! bahutariA se NijjarA khtara, azpata se pAyajnma jJAtti||" arthAt-zrI gautamasvAmIjI pUche che ke--' huM bhagavata ! zrAvaka, tevA prakAranA zramaNane athavA mAhaNane (saMkaTa prasa Mge ) 'aprAsuka-aneSaNIya ( sacita ke akalpya )' azana-pAna-khAdima-svAdima vaherAve te tene zuM phaLa maLe ?" bhagavata kahe che ke- he gautama ! tene ghaNI te karmAMnI nirjarA thAya ane alpa mAtra pApakama dhAya." tathA--" pahasaMta gilANesuM, AgamagAhIsu tahaya kayaloe / 15 uttarapazmi ga, viSNa suva nuM oph // // " (AA-vica-272) bhAvA--" 5tha (vihAra) thI thAkelAne, khImArane, Agama nyAya tarka Adi kaThina zAo ) bhaNanArane, lAca karelAne, ke tapanA uttarapAraNe tapasvIne ApeluM dAna ghaNA ja phaLane Ape che." A viSayamAM samajavuM ke-upara kahelA saghaLA dAnanA vidhi dhanika zrAvakane aMMge che, kAraNa kete ja eka ke bIjA pakSa vagerenA bheda rAkhyA vinA sarva sAdhune sarakhI rItie anna-pAna-vastra-pAtra vagere saghaLuM ApI zake, daridra zrAvaka te te rItie sarvane ApavA azakta hAthAthI pAte sAdhuone 'dAnanI zraddhAvALA khIjA zrAvakAnAM' gharA batAve (arthAt mIjAne tyAM laI jAya. ); athavA ( tuccha ) sAmAnya sthitivALA pAte sa`ne sarakhI rItie ApavAmAM azakata hAvAthI upakAranA badalA vaLI na zake tevA peAtAnA najIkanA upakArI dharmagurU vizeSa pUjanIya hovAthI teone, ke teonA piravAranA sAdhuone pAte Ape ane anya sAdhu Ane nika zrAvakAnAM gharA khatAve, e kAraNathI ja kahyuM che ke - "C saDDheNaM saha vihave, sAhUNaM vatthamAi dAyAM / muLavaMtAnavizeno, visAt tathavi na naisthi(co) zA" bhASA- zrAvake peAte vaibhavavALA hAya te dareka sAdhuone vadi sarva sarakhuM ApavuM, guNavatAmAM bheda rAkhavA nahi, paNa tuccha vaibhavavALAe dizApUrvaka nIce pramANe Apavu." kahyuM che kesNtearldbhijue--araaibhaavesu hoi tullesuM / 66 Page #619 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - -- -- ----- - --- -- --- ---- [10 saMbhA. 1-vi0 2 0 64 vALa vilA , tIkhaDalita zALA (palyApaM , nA 42) bhAvArtha--A gAthAnI vyAkhyAmAM tyAM kahyuM che ke-vastutaH zrAvake bheda rAkhyA vinA sarakhI rItie sarva sAdhuone dAna devuM joIe, paNa jeo alpa saMpattivALA tema ApI na zake, teone vidhi praznottarathI samajAvIe chIe. prazna-lenArA sAdhuo vaAdi apekSAe tulya heya ane sahune ekasarakhI rItie ApavAnI zakti na hoya, tyAre zuM karavuM?' uttarasAdhuomAM keTalAka vizvAdiyukta ane keTalAka vAdi upakaraNa rahita (tenI) jarUrI AtavALA hAya, vAdinI jarUrIAtavALAmAM paNa keTalAka labdhivaMta-vasa vagere meLavI zake tevI zaktivALA hoya ane keTalAka meLavI na zake tevA sAmAnya hAya, vastrAdi meLavavAnI zakti (labdhi) vinAnA sAmAnya sAdhuomAM paNa keTalAka sapakSanI (vastrAdi prApta karAvI Ape tevA bIjA sAdhu nI) sahAyavALA hoya ane keTalAkane tevI sapakSanI sahAya paNa na hoya. bIjI bAju-dAna lenArA sAdhue te te avasthAomAM samAna haya, jema ke- dareka vastrAdivALA hoya ke tenI jarUrIAtavALA hoya, jarUrIAtavALA chatAM badhAM vastrAdi meLavavAnI labdhivALA hoya ke tevI labdhi vinAnA hoya, athavA teo bIjA sahakArI sAdhuonI sahAyathI meLavI zake tevA heya ke bIjAnI sahAya vinAnA hoya." ema teo tulya hoya te a5 saMpattivALA zrAvake tulya sAdhueAmAM paNa digabaMdhanathI 107 najIkanA hoya teone dAna ApavuM. arthAt vastravALA bemAM vastra vinAnA bemAM, labdhivALA bemAM, labdhi vinAnA bemAM, sahakArI sAdhunI sahAyavALA bemAM ane sahakArI sAdhunI sahAya vinAnA bemAM paNa je sAdhu dizAnA saMbaMdhathI najIkanA hAtha temane dAna ApavuM. prazna-sarakhI avasthAvALAne paNa, je dizAnuM ullaMghana karIne Ape (digabaMdhanI maryAdAne teDe) tene zuM thAya? uttara-dizAthI najIkanA hoya tene maryAdA pramANe nahi ApavAthI, 1-jinezvaranI AjJAne bhaMga, 2-anavasthA (aniSTa paraMparA cAle te) ane 3-mithyAtva, e traNa doSa lAge. te sivAyanA (zrImaMta) zrAvakane aMge e dizAno saMbaMdha kahyA nathI. AgamamAM "Abhavat vyavahAranI 108apekSAe A dizAne saMbaMdha (digabaMdha) sarvane aMge nahi, paNa je dIkSAnI IcchAvALo hoya athavA jeNe dIkSA laIne choDI dIdhI hoya, tevA gRhasthane mATe ja dekhAya che, kAraNa ke-95vyavahAramAM dizAnI vyavasthA A pramANe kahelI che " dIkSA levAnI IcchAvALo zrAvaka sAmAyikAdi zAstrAbhyAsa karato jenAthI pite dharmane pratibaMdha pAmyo hoya, te traNa varSa sudhI te AcAryane ja gaNAya." kahyuM che ke " sAmAiAie khalu, dhammAyariassa tiNNi jA vaasaa| niyameNa hoi seho, ujjamao taduvari bhayaNA // 1 // " 107. digabaMdha, jaina pAribhASika zabda che. tene bhAva e che ke-dAna denArA gRhastha upara je sAdhune (dharmopadezAdipe) vizeSa upakAra hoya te sAdhune te grahasthane vizeSa saMbaMdha gaNAya, e saMbaMdha jene je gRhasthanI upara hoya, te sAdhu te gRhasthane dizAthI najIka gaNAya. 108. Abhavata vyavahAra' eTale gaharatha je sAdhanA upadeza vagerethI bhAvita thayuM hoya (dhama thayo hoya), te sAdhune tenA upara adhikAra (hakka) gaNAya, tene pUchayA vinA bIje tene dIkSA vrata vagere ApI zake nahi; AvA adhikAranI mudatanI vyavasthAne " Abhavata vyavahAra" kahe che. Page #620 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pra0 3-ddinacarcA-supAtraDhAnanA vidhi : digmadhanuM svarUpa ] s bhAvA --" sAmAyikAdi sUtranA abhyAsa vageremAM udyama karatA dIkSAthI zrAvaka, traNa varSa pUrNa na thAya tyAM sudhI niyamA jenI pAse te sAmAyikAdi bhaNyA hoya te dharmAMcA ( pratiAdhakAcA )nA te ziSya jANavA, pachInA niyama nathI. " je dIkSita thayA pachI nihaeNvAdi mithyAtva avasthA ( patana ) pAmIne punaH dIkSA svIkAre, tene mATe peAtAnI IcchAnusAra dizAnA saMbaMdha che. ( arthAt pU`gurUnI sAthe tenA saMbaMdhanA ekAnta niyama nathI ), pazu jeNe dIkSA cheADI devA chatAM samyaktva cheDayuM na heAya, tevA zrAvaka manelA gRhastha jo pharIthI dIkSA levA icche teA te (dIkSA cheADacAthI ) traNa varSa sudhI pUrvacAnA ( pUrva gurUnA ) ja gaNAya bIjA pAse lai zake nahi.) kahyu` che ke-- " viinandar vA, sammataLano 3 vasaMte / = tavisameSa rUThThA, sanmattanuC samA ti||izA che bhASA je dIkSA cheoDIne bIjA dharma nA sAdhu thaI jAya athavA nindvava khane, ke dIkSA ane samyaktva bannethI bhraSTa thAya, ema samaktithI paNa patita thayA pachI jo punaH (tenuM mithyAtva) upazAnta thAya, eTale ke jenI dIkSA ke dhama svIkAre, te te divasathI ja IcchA pramANe te koine paNa gurU karI zake che (tenI upara gurUnA adhikAra eka divasa paNa rahetA nathI ), paNa jeNe ( cAritra DhavA chatAM ) samyaktva tayu nathI, tene teA traNa varSa sudhI pUrvagurUnA ja jANavA. " 6 temAM samyakRtvavALA chatAM je 'utpatrajita' thAya, ( dIkSA choDI de) tene aMge ATaluM vizeSa che ke-tevAnA be prakArA hAya. eka 'sArUpI' eTale rajoharaNa sivAyanA bAkInA sAdhuveSane dhArI rAkhanArA ane bIjo ' grahastha ' eTale saghaLA sAdhuveSane cheDI denAza. temAM 'sArUpI' tA jAva jIva sudhI pUrvAcA ( pU`gurU )nA ja gaNAya, ane teNe muDelA ziSyA paNa te ( sArUpI )nA pUrvagurUnA ja gaNAya, paNa jene teNe muMDayA (sAdhu banAvyA) na hAya, kintu mAtra bedha ( dharmAM ) pamADayA hAya, te teA peAtAnI icchA pramANe je gurUne icche tene te ( sArUpI ) sAMpI zake ane jene soMpe te AcAnA te gaNAya; paNa te sArUpInA apatyAne ( sArUpI anyA pahelAM ke pachI suDelA ziSyAne ) mATe te evA vidhi che ke- te paNa te sArUpInA pUrva gurUnA ja gaNAya. kahyuM che ke " sArUnI nAnIya, pukhvAsa ne ba padmAve / apAvid sadaMto, rUcchAd nasa so ddazya ka bhAvAtha--" sArUpI thayelA jAvajIva sudhI pUrvAcAryanA ja gaNAya ane sArUpI anyA pachI pazu te jene jene su" te ziSyA paNa te sArUpInA pUrvAcAryanA ja gaNuAya, paraMtu teNe sAkSI banyA pachI pratiSeAdha karyo hoya ke bhAvyA hAya chatAM muMDayA na hAya, te teA temanI icchAnusAra gurUne svIkArI zake, temanI icchA hAya te gurUne sArUpI soMpI zake." have jeo sAdhunA saghaLA veSa cheADIne gRhastha mastakasuti' ane bIjo 'zikhA ( cATalI ) pUrvAcAya ( gurU )nA ja manAya che, eTaluM ja nahi A eka maryAdA sArUpIne aMge kahI, banelA hrAya, tevAnA pazu be prakAreA che. eka rAkhanAra' te banne prakAranA gRhastha banelAe Page #621 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa [ dha sa'0 bhAi vir-0 ja paNa dIkSA cheDayA pachI temaNe traNa varSa sudhImAM jokhAne meSa pamADIne maDayA DhAya, te pazu tenA pUrvAcAnA gaNAya che, kahyuM che ke-- "nau kuLa nityarro, bavADmayo 3 vizALa / AreNa pavvAve, sayaM ca puvvAyariasanvo || 2 || " bhAvArtha -"je dIkSAmAMthI gRhastha banelA 'mu'Da' athavA 'asuMDa' hAya te tathA teNe te pachI traNu nI aMdara je bIjAne muDayA hoya te satra tenA ja pUrvAcAryAMnA jANuvA." e TUMkamAM 'dizAnu" (jenA jenA upara je pramANe adhikAra hAya tenuM ) svarUpa jANavuM. dAna denArA sAmAnya sthitinA zrAke pAtAnI upara karelA upakAranI apekSAe gurUnA adhikAranA vicAra karIne, jyAre ane sarI avasthAvALA sAdhuone dAna devAnA avasara prApta thAya, tyAre upara jaNAvyA pramANe dizAthI najIkanA hoya temane dAna Apavu e dAnanA vidhimAM utsarga -apavAdanuM rahasya jANavuM. 'sAdhune nimaMtraNa karavuM, bhikSA ApavI' vagere dAna devAmAM upayeAgI vizeSa svarUpa te atithisa vibhAga vratanA adhikAramAM (pR0 270 mAM) kaheluM ja che. A supAtradAna, dAtArane 'divya' ( devalAkanAM ) ane 'audArika'( uttama manuSyAdi bhavanAM ) IsukhA-samRddhi-sAmrAjya vagere ApIne meAkSasukhane paNa zIghra Ape che. kahyu che ke~~~ " amathuM suvAvALa, gaLu vANatrikavittivALA: rohi vi dhruvo maLiyo, ti ivi monAba vRitti / / " bhAvAtha - abhayadAna, supAtradAna, anukaMpAdAna, ucitadAna ane kIrtidAna, ema dAna pAMca prakAranAM che. temAMnAM pahelAM e dAnathI mekSaprApti thAya ane chellAM traNa dAna uttama jAtinA bhAgA vagerene Ape che." dAna lenAranI pAtratAne age kahyu` che ke-- " uttamapatta sAdU, mAimAM na sAyA maLikA / niyasammaddidI, naavarsa mulaccuM // ja ( bhAvArtha- sAdhu uttama pAtra che, ( vratadhArI ) zrAvakAne madhyama pAtra kahyA che ane avirati-samakitaSTi jadhanya pAtra ( che, ema ) jANavuM." vaLI kahyu` che ke-- " mithyA zikSakabhepu, tamejo anuvatI / aNupratiSakSepu, mejo madAvratI // 5) " mahAvRttisahasrapu, mejo di tAnivaH / tAtvikasya samaM pAtraM, na bhUtaM na bhaviSyati // 2 // aa ,, bhAvA -" hajAro mithyAdaSTithI eka aNuvratadhArI ( vratadhArI zrAvaka ) zreSTha che, hajArI aNuvratavALAethI eka mahAvratI ( sAdhu ) uttama che ane hajArA mahAvratadhArImAMthI eka tAttvika ( AtmAdi tattvone jANa-jJAnadazAvALA ) zreSTha che, kAraNa ke-tattvajJAnI samAna patri thayu' nathI ke thavAnuM nathI. ( evuM pAtra kArya sthale, kAi kAle, koine ja maLe che.)" e rItie sAdhu-sAdhvI vagerenA cAga hoya, tyAre vivekI purUSe avazyameva supAtra dAna Page #622 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paM devu, uparAMta uttama zrAvake, leAjanAdi samaye ghera AvelA sAdhamikAne paNa potAnI zakti anusAra pAtAnI sAthe bhAjana karAvavuM, kAraNa ke temAM paNa supAtrapaNuM che. sAdharmikanuM pazu vAtsalya mahA phaLane denArU' che. zrAddhadinakRtyamAM kahyuM che ke "sAimbiMgALa (jIrUM, jAyanuM mattinimAM / pra0 3-dinacaryA-anukampAdAnanI ttavyatA : bhojana pahelAMnu' kattavya ] : siga satathIhaiiM, sAmaLasa namAvaLa ||zA" (srA.di.--[.?12) bhAvA--zAsananI prabhAvanA karanArU sAdharmikAnuM vAsabhya pUrNa bhaktipUrvaka karavuM, ema zrIsarvajJa bhagavatAe upadeza karelA che." tene vidhi vArSika kanyAnA adhikAramAM kahevAze. tathA dramaka (bhikhArI) vagerene paNa aucitya sAcavavA dAna Apavu joIe, nirAza karI pAchA kADhavA joie nahi, ( pAchA vaLavAthI tene zrIjinadhama pratye aNagamA thAya ane tethI mithyAtvAdi kama bAMdhe, mATe ) tene ka`baMdha karAvavA niha. vaLI ( du:khIAne sAmagrI chatAM uddhAra nahi karavAthI hRdaya kAra ane che, mATe ema ) pAte paNa kaMDAra hRdayavALA thavu nahi. bhAjana samaye dvAra baMdha rAkhavAM, e uttama athavA dayALu AtmAenuM lakSaNa nathI. kahyuM che keneva tAra vidyAver, cuMnamALo mulAvo / (zrAvi40-220) aNukaMpA jiNidehiM, saDDhANaM na nivAri // 1 // daNa pANinitra, bhIme bhavasAyaraMmi dukkhataM / ', bhAvA avisesa o'NukaMpa, duhAvi sAmatthao kuNai // 1|| " (dharmasaMgrahaNI - gA0 811 ) bhAjana vakhate uttama zrAvaka dvAra baMdha kare-karAve nahi, kAraNa ke-zrIjine zvarAe zrAvakAne anukaMpA( dAna )nA niSedha karyAM nathI (1) " tathA--" zrAvaka bhayaMkara bhavasamudramAM jIvAne duHkhathI rIkhAtA joine, bhedabhAva rAkhyA vinA sAmarthya pramANe AhAra-vastrAdi ApavA rUpa 'dravyayA' ane dharmImAM joDavA rUpa 'bhAvayA' ema ane dayA Acare (1)." bhagavatIsUtra vageremAM paNa zrAvakanA varNana prasa Mge zrAvakAne ' avayaduvArA ' arthAt 'abhaMga ( khuddalAM) dvAravALA' kahyA che. zrIjinezvaradeve paNa vArSika dAna ApIne TvIna leAkeAnA uddhAra karyAM ja che, arthAt kAie teneA (anukaMpA dAnanA) niSedha karyAM nathI. kahyuM che ke" maLyedi vi niihiM, mukAyaniyarAgaromamohe|i anukaMpAvALuM saDhayALa naiipikisiddha|||" (zrA.Ti.40,1|022) bhAvArtha-rAga dveSa ane meha rUpa duya zatruonA vijaya karanArA paNa sarva zrIjinezvarAe zrAvakAne kAi paNa sthale anukaMpAdAnanA niSedha karyo nathI." tathA-vya UlaTu, rAyapaseNI nAmanA upAMgasUtramAM zrIkezI gaNadhare pradezI rAjAne upadeza karatAM kahyuM che ke--" mA jaM tum pavatI ! dudhdhi maLo vizA pajhjhA avinne mavinnAli" putyAdi // arthAt "he pradezI rAjA! tuM pahelAM sane dAna devAthI prazaMsApAtra anelA have jainadharmI banIne) anukapAdi cheDI devAthI nindAnuM pAtra manIza nahi." vagere. tathA mAtA-pitA-bhAI--jhhena vagerenI, putra-putrI vagere satAnAnI, putravadhU vagerenI, mAMdAnI, tathA ghera bAMdhI rAkhelAM gAya-bheMsa vagere pazuonI, ema darekanI ' sAjana ra dw Page #623 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 0 saM0 bhA0 1-vi0 r-gA0 64 auSadha-ghAsa-pANI' vagerethI karavA yAgya ucita saMbhALa karIne, pachI zrIpaMcaparameSThi namaskAra mahAmaMtranA smaraNapUrvaka je paccakkhANu, ke tyAga vagerenA niyame Adi karela hoya te saghaLu yA urIne pathya ( zarIrane timra ) lobhana pure ( pathya na seve. ) uchu che - " piturmAtuH zizUnAM ca garbhiNIvRddharogiNAm / " prathamaM bhojanaM dattvA svayaM bhoktavyamuttamaiH // 1 // " catuSpadAnAM sarveSAM dhRtAnAM ca tathA nRNAm / citAM vidhAya dharmajJaH, svayaM bhuJjIta nAnyathA // 2 // bhAvArtha-" uttama pu3SA pitAne, bhAtAne, mAjaune, garbhiNI ( hAya to ) strIne, vRddhone ane rAgIone, prathama jamADIne pachI bhAjana karavuM (1). vaLI dharmAMne jANu zrAvaka sa` pazuonI ane (kAi kAraNe ) kakhaje rAkhelA ( keda karelA ) hAya te manuSyAnI paNa saMbhALa urIne pachI bhe, te vinA nahi (2). " 'sAmya' koTase zarIrane anu rahe te pramANe mAvu tenu sva3ya (50 22 bhAM) gRhsthanA sAmAnya dharmanA vanamAM pAMtrIsa zubheAnA adhikAramAM kahela che. 170 ema lAlupatAne tajIne ane abhakSya anaMtakAya vagere ghaNI pApakama vALI vastuone chADIne, pace tevuM teTaluM bhAjana kare. nItizAstramAM te A viSayamAM kahyuM che ke adhautamukhahastArnizca malinAMzukaH / savyena ( vAmena ) hastenA - nAtta - sthAlo bhuJjIta na kvacit // 1 // ekavastrAnvitazcArddha - vAsAveSTitamastakaH / apavitro'tigarhyazca na bhuJjIta vicakSaNaH ||2|| upAnatsahito vyagra - cittaH kevalabhrUsthitaH / paryaGkastho vidizyAmyA - nano nAdyAt kRzAnanaH || 3|| Asanasthapado nAdyAt, vacaNDAlairnirIkSitaH / patitaizca tathA mine, bhAjane maline'pi ca ||4|| amedhyasaMbhavaM nAdyAd dRSTaM bhrUNAdighAtakaiH / rajasvalAparispRSTa| govapakSibhiH || 5 || ajJAtAgamamajJAtaM punaruSNIkRtaM tathA / yuktaM cacacabAzabdai--nAdvavikAravAn ||6|| AhvAnotpAditamItiH kRtadevAbhidhAsmRtiH / same pRthAvanatyucce - rniviSTo viSTare sthire ||7|| mAtRSvasrambikAjAmi bhAryAdyaiH paktamAdarAt / zucibhiryuktimadbhiva, dattaM cAdyAJjane'sati ||8|| kRtamaunamavakrAnaM, vahaddakSiNanAsikam / pratibhakSyaM samAghrANa - hRtadRgdoSaci kriyam ||9|| nA'tikSAraM na cA'tyamlaM, nA'tyuSNaM nA'tizItalam / nA'tigaulyaM nAtizAkaM, mukharocakamuccakaiH // 10 // tathA-- aGgamardananIhAra - bhArotkSepopavezanam / snAnAdyaM ca kiyatkAlaM, " trA kuryAnna buddhimAn // 11 // bhuktvopavizatastundaM, calamuttAnazAyinaH / AyurvAmakaTisthasya, mRtyurdhAvati dhAvataH ||12|| bhojanAnantaraM vAma- kaTistho ghaTikAdvayaM / zayIta nidrayA hInaM, yadvA padazataM vrajet // 13 // 6c paDe. bhAvAtha - gRhastha, sukha--hAtha tathA paga dhoyA vinA, nagna thaIne ke melAM vastra rIne, DAbA hAthathI thALa pakaDayA vinA kadApi bhAjana na kare (1). tathA eka ja vastra nI TIne 1 19 Page #624 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bya : bhojana karavAnA vidhi ] 52 50 3-nicarcA-bhojana pUrvenuM ( paherIne ), aDadhu vasra mastake vITIne, apavitra zarIre ane ati gA~ ( ni MdA thAya ) tevI' rItie na jame (ra), pagarakhAM paherIne, vyagra citta, phakta jamIna upara besIne ( Asana vinA ) ke palaMgamAM besIne, vidizA ke dakSiNa dizA sanmukha besIne tathA kRza (sAMkaDe) mukhe ke sAMkaDA sukhanA bhAjanamAM bhAjana na kare (3). Asana upara paga rAkhIne ( UbhA page) esavA pUrNAMka ke kutarAM, caMDAlA tathA patita ( halakA ) leAkeAnA dekhatAM na jame ane bhAgelA (phuTelA ) ke malina bhAjanamAM na jame (4). amedhya(viTA)mAM azucimAM pAkelu, khAlahatyA vagere karanArA pApIonI dRSTi paDI hoya, rajasvalA (mAsika dharmAvALI) strIe sparza karela tathA pazukutarAM ke pakSIoe su Mghelu hAya te na jame (5). ajANyA deza ke ajANyA gherathI AveluM, (jenu nAma-svarUpa ke guNa-doSa na jANatA hAya tevu) ajANyuM, tathA pharIthI garama karelu bhAjana na jame, temaja jamatAM 'camacama' zabdo na kare ane 'sukhane bahu paheALu karavu" vagere sukhanA cALA paNa na kare (6). e pramANe avidhi kahIne have kevI rItie jame te kahe che-bhAjana mATe AmaMtraNa karIne prIti upajAvI hAya, arthAta premapUrvaka bhAjana mATe AmatraNa maLyuM hAya, tyAre ( tyAM) peAtAnA ISTadevanA nAmanuM smaraNu karIne je sthira-paheALu hAya, ghaNu' UMcuM na hoya, evA sarakhA ( uMcANu-nicANu vinAnA) Asane besIne jame (7), te pazu snAnAdithI pavitra thayelAM mAsI-mAtA-hena ke srA vageree AdarapUrvaka rAMdhelu hAya ane 'bhAjana pIrasavAnA krama" vagere jamADavAnI yuktinA jANu mAtA vageree pIraseluM hoya, evu bheAjana jayAM yAcaka vagere manuSyA na Dhekhe tevA sthAne besIne jame. (8) paNa mauna karIne, zarIrane vAMku karyo vinA, jamaNI nAsikAmAM pavana vahetA heAya tyAre, (halakA leAkeAnA ) daSTidoSa (najara)nA vikArane TALavA dareka vastu nAkathI sudhIne jame (9). te paNa ati khArUMati khATuM-ati uSNu-ati ThaMDu-ati gaLyuM (miSTAnna) ke ghaNA zAkavALu' ( tIkhuM' ) nahi, paNa mukhane sArI rItie game tevuM jame (10). e rIte bheAjana karyAM pachI zuM karavuM ? te kahe che--buddhimAna purUSa bhAjana karyAM pachI tu ja aMgamardana, jhADA, pesAkha, bhAra upADavA, besI rahevu ane snAna karavuM, vagere kAryAM keTalAka samaya sudhI na kare (11). kAraNa ke-bhAjana karIne besI rahenArane tunda ( petu-phAMda) vadhe che, uttAna ( savaLA ) sui rahenArane khaLa vadhe che, DALI keDe ( DAkhA paDakhe ) suvAthI AyuSya vadhe che ane doDanAranuM mRtyu De che (najIka Ave che.) (12), mATe bheAjana pachI e ghaDI DAbe paDakhe jAgatA sui rahevuM, ke seA DagalAM cAlavu (13)." have cAlu mULa gAthAnA uttarAmAM kahelA 'saMvaLatidize, sAthe sAstrArthacintanama' e pAThanu varNana kare che temAM saMvarana=myA pachI 'divasacarama' ke 'graMthisahita (gaDisahiMya')' vagere paccakkhANu karavuM. deva-gurUnA yAga hAya ta vandana karIne karavuM-ema ahIM nahi kahyA chatAM samajavuM, kAraNa zrAddhadinakRtyamAM gA0 224 mAM kahyu che ke-dhruvaM puruM -vaivisA, vhAruM saMcaLa sA| " arthAt~ jamyA pachI deva ane gurUne vandana karIne sa MvaraNu karIne". ema paccarUkhANu karyo pachI dizeH lAvuM rAAstrArthavinam ' eTale gItA sAdhuenI ke siddhAMtanA jANu evA 109zrAvakaputrAnI sAthe zAstramAM kahelA bhAve (rahascA )nI vicAraNA 109. A sUcave ke~zrAvakaputroe svaadhikAra mujaba avazya siddhAntanAM rahasyAnA abhyAsa karavA. Page #625 -------------------------------------------------------------------------- ________________ para [ dha saM0 bhA1-vi0 2-gA65 karavI. jema ke-"A Ama haze ke kema?" athavA "Ama ja che, Ama nathI javagere te te zAstra arthone nizcaya kare; kAraNa ke-gurUmukhe zAstro sAMbhaLyA pachI paNa tenA arthonuMrahasyonuM vAraMvAra parizIlana karyA vinA cittamAM te atyaMta daDha rItie sthira thatAM nathI. mUla gAthA 64 nI TIkAne artha kahyo. have saMdhyAkAlanuM kartavya kahe che. mULa " sAyaM punarjinAbhyarcA, pratikramaNakAritA / gurovizrAmaNA caiva, svAdhyAyakaraNaM tathA // 65 // " mulAtha-"sAMje pharIthI jinapUjA karavI, pratikramaNa karavuM, gurUnI vizrAmaNuM karavI ane svAdhyAya kara (te gRhasthano vizeSa dharma che.)." TIkAne bhAvA-sAMje saMdhyA vakhate (sUryAstathI) aMtamuharta pahelAM punaH trIjI vAra devapUjana karavuM, te gRhasthane vizeSa dharma che-ema vAkyane saMbaMdha jeDa. AgaLa-pratikramaNa, vizrAmaNuM, ane svAdhyAya karavo" vagere kahIzuM, te paNa dareka gRhasthane vizeSa dharma che, ema samajI levuM. e vizeSa che ke-mukhya mArgo zrAvake eka vAra bhejana karavuM joIe. zrAddhadinakRtyamAM kahyuM che ke " tu saddha 3, vihAvazo sAmo , raMmavAra tadeva yA zA(zrAddha 0i 0 225) bhAvArtha -" utsargamAge te zrAvaka paNa sacitta AhArano tyAgI, ekAzanajI (ekAsaNuM karanAra) tathA brahmacaryanuM pAlana karanAro hoya," chatAM, je ekAzana na karI zake te paNa, chelalI cAra 11 ghaDI-divasane AThame bhAga bAkI rahe tyAre bhejana kare. rAtrinI najIkamAM ( sUryAsta pahelAM) jamavAthI paNa rAtribhejana rUpa mahAdeSane prasaMga Ave che. mATe be aMtarmudatanI (cAra ghaDInI) pahelAM ja vALu kare, ane be ghaDI divasa bAkI hoya te pahelAM samApta kare. te mATe paNa kahyuM che ke vA sa rs ao, ma no dila vivArasadame mALe, to zuM suNAva ? " (kavi - 0226) bhAvAtha-"je gRhastha (zrAvaka) ekabhakta (ekAsaNuM) karavA azakata hoya te te divasane AThame bhAga bAkI rahe tyAre sAMjanuM bhajana karI le." vALu karyA pachI zakti pramANe bIjA divasanA sUryodaya sudhInuM 'divasacarima (cauTiva. hAra Adi) paccakkhANa kare, te paNa mukhyatayA te sUryAsta pahelAM ja, ane tema na bane te apavAde rAtrie paNa kare. paccakakhANa karIne sUrya aDadhe dekhAto bAkI rahe te (sUryAsta) pahelAM ja (trIjI vAra ) zrIjinapUjA kare. [ upATha-A pUjA dIpapUjA-dhUpapUjA jANavI.] pachI sAmAyika-caturvizatistava, vandana, pratikramaNa, kAtsarga ane paccakakhANue avazya 110. ahIM divasane Abho bhAga eTale sAmAnya rItie piNAcAra ghaDIe thAya, e apekSAe e muhUrtane badale be aMtarmuhUrta' saMbhave che, te paNa vyavahArathI cAra ghaDIo samajavI. Page #626 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pra3-dinacaryA-sAMje : zrI jinapUjA: pratisUtrane artha ? 573 karavA gya cha AvazyakanI kriyArUpa pratikamaNa kare, tAtparya ke-sAMje jinapUjA karyA pachI zrAvaka sAdhunI pAse ke pauSadhazALAmAM jaIne pratikramaNa kare. je ke "pratikramaNa, cha pikInuM ekI-cothuM Avazyaka vizeSa che, te paNa ahIM sAmAnyatayA upara jaNAvelAM "sAmAyikAdi chae AvaspakanI kriyAmAM" te rUDha che (rUDhithI chae Avazyakone pratikamaNa kahevAya che.). je ke-pratikamaNa zabdane te nAmanuM "adhyayana" e artha che, te paNa AgamathI bhAvanipAnI apekSAe ahIM tene "cha AvazyakanuM jJAna ane kriyAne samudAya" ema artha karavAmAM vAMdho nathI, kAraNa ke-"Agama' zabdamAM "no eka aMzamAM niSedha batAvanAra che, ahIM "kriyA rUpa aMzamAM Agamane abhAva hovAthI temAM AgamapaNuM ghaTe che. kahyuM paNa che ke zipissjo na do, talsa jiyaMmi ne satta' arthAt "kriyA AgamarUpa nathI, ema jaNAvavA mATe niSedha arthamAM 'no" zabda kahelo che." A cha AvazyakamAM 1-"sAmAyika=ArtA-rodradhyAnanA tyAgapUrvaka dharmadhyAna dvArA "zatru ane mitra, kaMcana ane mATI' vageremAM samAna bhAva.(rAga-dveSano abhAva) tenuM svarUpa (pR. 240mAM) kahyuM che. 2- caturvizatistava=nAmakIrtana pUrvaka cevIseya tIrthakaronA guNenI stuti, A stuti kAussagamAM mana dvArA anudhyAna (ciMtana) rUpe ane kAussaga sivAya pragaTa belIne thAya che. te paNa (pR. 429thI436 mAM) kahevAI gayuM. 3-"vandana "=vandana karavA gya dharmAcAryone "pacIsa AvazyakathI vizuddha, batrIsa devarahita namaskAra karavA te. A paNa guruvandana adhikAramAM (pR. 467thI45 sudhImAM) kahevAI gayuM. 4-pratikamaNuM=AmAM prati' upasarga che, teno artha "viparIta athavA pratikULa" thAya che, ane ma' dhAtu che tene pAdavikSepa (cAlavuM) artha thAya che. tene bhAva arthamAM "zudra pratyaya joDavAthI tama' zabda thayela che. teno e artha thaye ke-"zubhamAMthI azubha gemAM gayelA (AtmAnuM) punaH zubha gemAM pAchuM pharavuM te "pratikramaNuM" kahyuM che ke " svasthAnAdhatparasthAnaM, pramAdasya vazAd gtaa| tatraiva kramaNaM bhUyaH pratikramaNamucyate // 1 // " bhAvArtha-"pramAdane lIdhe svasthAnathI parasthAnamAM (svabhAvamAMthI vibhAvamAM) gayelA AtmAnuM punaH svasthAnamAM ( svabhAvamAM) AvavuM, tene "pratikramaNa" kahevAya che." tti' upagane "viparIta' artha karIne A vyAkhyA karI, bIjI "tti eTale pratikULa, ma' eTale gamana karavuM, te "tima ema paNa vyAkhyA che. kahyuM paNa che ke sAcoparAmijAvA-vAjA gataH tatrapi ra sa gvArtha, rimA (1) tAra (skRta) zA" bhAvArtha"kSApazamimAMthI diyaka bhAvane vaza thayelA AtmAnuM punaH pratikULa (pA) vaLavuM, (kSApazamika bhAvamAM AvavuM) tene "tima kahevAya che." (be artho samAna thayA mATe kahe che ke-) athavA "ti-pati komair=timari' arthAt zubha yogo prati-prati (najIkamAM) javuM te "pratikramaNa kahevAya che. kahyuM che ke - Page #627 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa74 [ dha saM0 bhAva 1-vi0 2-gA0 65 " pati prati varSanuM vA, sumerU pIne mokSang niHzalyasya yateryata , tadvA jJeyaM pratikramaNam // 1 // " bhAvA-"mAyA vagere zalyarahita sAdhunuM kSaphaLa ApanArA zubha yogenI pAse-pAse thavuM (najIkamAM javuM), te "pratikramaNa jANavuM e pramANe "pratikramaNa" zabdanI vyAkhyA kahI. te "bhUta, bhaviSya ane vattamAna" traNeya kALa(nAM pApakama)nuM thAya che. ahIM ziSya pUche che ke- 'pratikramaNa te bhUtakALanuM ja thaI zake, kAraNa kahyuM che ke- e kAma, varUNane saMvama, arriAthe thANAmi-artha-"bhUtakAlIna (pApanuM ) huM pratikramaNa karUM chuM', vartamAnakAlIna (pApane ) rokuM chuM ane bhavidhyakAlIna (pApane) tyAga karUM chuM. emAM "pratikramaNa" te bhUtakALane aMge ja kahyuM che, te trikALa viSayaka te kevI rItie thAya ?' gurU sAmAdhAna kare che ke-"ahIM pratikramaNane (sAmAnya) artha "azubha yugothI nivRtta thavuM, (aTakavuM) eTale ja samaja" kahyuM paNa che ke "micchattapaDikamaNaM, taheva assaMjame pddikkmnnN| vasAvA hAma, gopALa kaNasAlyA " (mAni.-210) bhAvAtha-"mithyAtvanuM pratikramaNa, tevuM ja aviratinuM pratikramaNa, kaSAnuM pratikramaNa ane aprazasta (duSTa) gonuM paNa pratikramaNa samajavuM, (arthAta karma baMdhanA te cAreya azubha hetuthI aTakavuM te "pratikramaNa che)." e vyAkhyAthI, nindA dvArA azubha yogathI nivRtta thavAya bhUtakALa saMbaMdhI, saMvara dvArA vartamAna azubha megethI nivRtta thavArUpa vartAmAnakALanuM, ane paccakakhANa dvArA bhavikALa saMbaMdhI azubha yegathI nivRtta thavA5 bhaviSyakALanuM, ema traNeya kALamAM azubha gothI nivRtta thavA rUpa (artha ghaTe che mATe) trikALa pratikramaNa thavAmAM kaI bAdha nathI. pratikramaNa zabdane "trikALa viSayaka pAchuM gamana karavuM, (pAchA vaLavuM ) vagere ahIM jaNAvyuM te artha mAtra vyutpattirUpa jANu, rUDhithI te pahelAM kahyuM te pramANe ke sthaLAmAM pratikramaNa nAmanuM cothuM Avazyaka ane keTalAMka sthaLamAM "cha e Avazyaka rUpa kriyA e artha karyo che. ahIM jene vidhi kahevAne che, te upara kahelAM 'cha AvazyakanI kriyArUpa pratikramaNane ja kahevAze-ema tAtpayartha jANu. A pratikramaNanA "devasika, rAtrika, pAkSika, cAturmAsika ane sAMvatsarika (vArSika) -ema pAMca prakAre che. temAM divasane aMte karavAmAM Ave te paheluM "daivasika' kahevAya che. tene samaya utsarga mArge devasUrikRta yatidinacaryAmAM A pramANe kahyuM che- " addhanibur3e biMbe, susaM kaDDheti giiatthaa| __ ia vayaNapamANeNaM, devasiAvassae kAlo ||(gaa0 324)" bhAvArtha-"asta thato sUrya jyAre aDadhe bUle-aDadhe dekhAtA hoya, te (asta) samaye gItArtho pratikramaNusUtra bele che, e vacanane anusAre devasika pratikramaNane kALa samajI le." (arthAta sUryAsta samaye pratikramaNusUtra bolI zakAya tema pratikramaNa zarU karavuM) *.. * * * * / Page #628 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - -- - --- - - - 20 3-dinacaryA-pratikramaNanA zabdArtha, prakAre ane te kyAre karavAM?! 575 bIjuM rAtrine aMte karavAmAM Ave te "patrika, tene samaya paNa kahyo che ke - " zAvarasAraNa samag, nidAduM jayaMti vArikA tada teM kuti rada hasa-hiNT W (bha0 23)" bhAvArtha-"pratikramaNanA samaye AcArya (bhagavaMta) jAge che ane pratikramaNa tyAre zarU kare che, ke (te pachI karAtI) daza (vastunI) paDilehaNA pUrNa thatAM sUryodaya thAya." devasika ane rAtrika pratikamaNano A samaya utsargathI samaja, apavAde (sakAraNe )tA gazAbanI TIkAmAM te "madhyAhanathI mAMDIne ardharAtri sudhIno' kahyo che. "rAtrinI pratikramaNa paNa (apavAde) pAchalI ardharAtrithI bIjA divasanA madhyAhana sudhI karI zakAya che bIje kahyuM che ke " ugghADaporisiM jA, rAiamAvasayassa cUlAe / vavahArAbhippAyA teNa paraM jAva purimaDDhe // 1 // " - bhAvArtha-"AvazyakasUtranI cUlikAmAM rAIpratikamaNa "uddaghATaperisI (sUryodaya pachI piNa prahara ) sudhI thaI zake ema kahyuM che ane vyavahArasUtranA abhiprAye to te pachI "purimAddha (madhyAhna) sudhI paNa karI zakAya che." pAkSika vagere traNa pratikamaNe te anukrame pakhavADIAne aMte, cAra mahinAne aMte ane varSanA aMte karavAnAM che. temAM paNa pAkSika pratikramaNa te caturdazIe ja karavAnuM che, je pUrNimAe karavAnuM mAnIe, to zAstromAM "caturdazI ane pAkSika' ema be divase upavAsa karavAnuM vidhAna chevAthI, pAkSika pratikamaNamAM paNa chaThTha (be upavAsa) karavAne prasaMga Ave ane ethI to "amachaasIsavA -camAra-vallI" arthAtu-sAMvatsarika-cAturmAsika ane pAkSika pratikramaNamAM anukrame aThama chaTha ane caturthabhakata (upavAsa) karo." e (upadezamAlA gA0 670nA) AgamapATha sAthe virodha Ave, vaLI AgamamAM jyAM "caturdazI evo pATha che tyAM pAkSika e judo pATha nathI, je caturdazI ane pAkSika che judAM heta, te kene kaiI sUtramAM paNa eka vAkayamAM te be zabdo judA judA maLI Avata, paNa tevuM jovAmAM AvatuM nathI, AgamapATha te A pramANe kahelA che- "ajA-trIju karavAnA ' e pramANe pAkSikacUrNimAM che. [ upA-tathA "sAgaracaMdo kamalAmelA vi sAmipAse dhamnaM soUNa gahiANubdhayANi sAvagANi saMvuttANi, to pAnAcaMdo mi-13InuM kuorghareNuM mAnuM ijA parika yAda" kRti che arthAt "sAgaracaMdra ane kamalAmelA paNa svAmi pAse dharma sAMbhaLIne vratadhArI zrAvaka-zrAvikA thayAM. te pachI sAgaracaMdra aSTamI-caturdazIe zunya gharomAM tathA smazAnamAM eka rAtrikI pratimAM (abhigraha) dhArIne rahe che. " tathA "o gama kavavAuM suti artha-te aSTamIcaturdazIe upavAsa kare che." vaLI "mi 23mu kAdaMta sAdu ja avA' arthAta-aSTamI-caturdazIe sarva arihaMto (jinapratimAo)ne tathA sarva sAdhuone vaMdana karavuM.' A traNe pATe AvazyakacUNimAM che. tathA "se paDhavImigrawigache amilI rrrraMvAra jovAI jAmati jastha jI ra jillA chinna" arthAtu-baLa-vIrya-purUSArtha Page #629 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 576 [ dha saM0 bhA. 1-vi0 ra-gATa 65 ane parAkrama hovA chatAM, aSTamI-caturdazI-jJAnapaMcamI-paryuSaNa ane comAsAmAM karavAnA upavAsa, chaThTha tathA aThThamane je na kare tene prAyazcita ApavuM," ema mahAnizIthanA pahelA adhyayanamAM kahyuM che. e pAkSika kRtya mATe kahelA "caturdazI" zabdane jaNAvanArA AgamanA akSare che. ane jarUrathamavAra amijAjaramAnavasekuM pti arthA-"aSTamI, pakSa, cAra mAsa ane varSamAM upavAsa chaThTha ane aThThama kare, ane vyavahArabhASyanA chaThThA uddezAmAM karelI "vahAra dara raNuM, mArA patrie mudA ' vagere vyAkhyAmAM, tathA TIkA ane cUrNi baneyamAM paNa pAkSika zabdano artha caturdazI karyo che. ityAdi zAstrapAThe jatAM caturdazI ane pAkSika e bene eka ja artha nizcita thAya che. tema na hatA te keI eka pAThamAM paNa "caturva-parivAevA be judA zabdo kahyA hota, (paNa tema nathI, ethI nizcita thAya che ke-pAkSika pratikramaNa caturdazIe karavuM te ja vyAjabI che.) pUrvakALamAM cAturmAsika ane sAMvatsarika pratikamaNo anukrame pUrNimAe ane paMcamIe karAtAM hatAM, paNa pUzrI kAlikAcAryajInI AcaraNathI te caturdazI ane caturthImAM karAya che ane e sarvasaMgha saMmata hovAthI pramANabhUta che. bRhatakapabhASyamAM kahyuM che ke ___ " asaDheNa samAiNNaM, jaM katthai keNaI asAvajjaM / na nivAriamannehi, bhujnnmymeymaayriaN||1||" (gA0 4499) bhAvArtha "azaTha-gItArtha gurUe keI ( kAraNe) je asAvadya (AtmAne hitakArI tathA sUtramAM jeno niSedha na hoya tevuM ) AcaraNa karyuM hoya, bIjAoe tene nivAryuM (niyuM) na hoya ane je ghaNuone saMmata hoya te Acarita kahevAya che. " (A AcaritanuM "caMtA tti re jam' nI mAphaka zAstramAM vidhAna hoya, athavA tevuM vidhAna na hoya te paNa jene virodha zAstramAM na hoya te Acarita zrIgaNadharabhagavaMtenA vacananI jema karaNIya kahyuM che, mATe cAturmAsika caturdazIe, ane vArSika caturthIe karAya che.) pratikamaNonA "dhruva ane adhava" evA be prakAre che. temAM paNa bhArata ane evI kSetramAM pahelA ane chelA tIrthakaranA zAsanamAM aparAdha thayo hoya ke na tha hoya, te paNa avazyameva ubhayakALa pratikramaNa karavAnuM hovAthI te "prava" kahevAya che, ane eja bharata-aravata kSetramAM te sivAyanA madhya ( bAvIsa) tIrthakarenA zAsanakALamAM tathA mahAvideha kSetramAM sadaiva kAraNa hoya tyAre ja pratikramaNa karavAnuM hovAthI te "adhuva kahevAya che. kahyuM che ke " sapaDikamaNo dhammo, purimassa ya pacchimassa ya jiNassa / / majjhimagANa jiNANaM, kAraNajAe paDikkamaNaM // 1 // " (kalpapaMcAzaka,gA032) bhAvArtha-"pahelA ane chelA jina dharma pratikramaNayukta che (temanA zAsanamAM avazya pratikramaNa karavAnuM hoya che, ane madhyama bAvIsa jinene dharma kAraNe pratikramaNa karavAne che. A pratikamaNane vidhi "pratikramaNa hatugarbha' vageremAM kahyo che ke-sAdhue ane zrAvake paNa pratikramaNamAM jeharaNa, muhapatti Adi rAkhavA joIe, kAraNa ke-anugadvAra sUtranA 'tanima# e pAThamAM " vaitAni ema traNa aMze che. temAM "ji" eTale Page #630 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pra0 3-dinacaryA-pratikramaNamAM gRhasthane caravaLe, muhapatti Adi vidhAna] 'deharajoharaNa ( caravaLA )--mukhavastrakA' vagere pratikramaNanAM sAdhanA, 'tat' eTale 'temAM' ane 'pita' eTale yathAyeAgya vAparavArupe arpaNa karyAM. che jeNe te (AtmA) 'tadarSitakaraNa' kahevAya. arthAt-pratikramaNa karatAM sArI rItie yathAsthAne dhAraNa karyAM che zarIra-rajoharaNAdi upakaraNa jeNe'-evA artha sAmAnyatayA pratikramaNa karanAra darekane aMge te pAThanI TIkAmAM karyo che; AthI zrAvake paNa muhapatti, caravA vagere rAkhavAM ja joIe ema nakkI thAya che. te uparAMta 'jJo muddozika ahahendrittA thairna vera, to nahaOM tala pAyaRia' arthAt~' je mukhavaaikA paDilehaNlR karyAM vinA vaMdana Ape (vAMdaNAM de); tene 'gurU'prAyazcitta lAge--ema vyavahArasUtramAM kahela che. (ahIM 'gurU' prAyazcitta vAcaka pAribhASika zabda che. ) vyavahAracUlikAmAM paNa 'poladalajAva kavittu maLAya musiepamA to sIddo zikpoTT|' arthAtpauSadhazALAmAM sthApanAcArya sthApIne, muhapatti paDilehIne pachI siMhu nAmanA zrAvake pauSadhane grahaNa karyAM.'-ema kahela che, vyavahArasUrNimAM paNa kahyuM che ke - bhAvA pauSadhAdi kare." sha " pAvaNa mojULa, jittA muddaittitraM / vacAviyudvIpa, re, gesavALa // 2 // " prAvaraNa (uttarIya) utArIne, mukhavastrikA laIne vastra ane kAyAnI zuddhipUrva ka ityAdi Agama graMthAnuM pramANa hAvAthI zrAvake paNa savAra-sAMja mukhavastrakA-caravaLA vagere upakaraNA laIne, vidhipUrNAMka pramAna vagere kayu hAya tevA sthAne pratikramaNa karavuM koi prasa Mge evI jagyAnA abhAve teA anya sthAne paNa karI zakAya. sAkSIpUrvaka kareluM' anuSThAna atyaMta dRDha thAya che, mATe (pratikramaNu) gurUsAkSIe karavuM. jo gurunA cega na hAya, teA navakAra gaNavApUrvaka sthApanA sthApIne paNu paMcAcAranI vizuddhi mATe pratikramaNa karavuM. ahIM kei prazna kare ke-" zrIjinezvaranA virahamAM jema jinabiMbanI sevA-prArthanA vagere saphala thAya che, tema gurUnA virahamAM gurUnA upadeza (Adeza) khatAvavA mATe gurUsthApanA karavI te saphala che."ityAdi sthApanAnu vidhAna vizeSa AvazyakamAM che to kharU, parantu te sAdhunA sAmAyikasUtramAM kahelA 'matte' (manta) zabdanI vyAkhyAmAM kahelu hAvAthI te sAdhune mATe che, nahi ke zrAvakane mATe ! tethA zrAvakane sthApanAnA adhikAra kema manAya ? AnuM samA dhAna e che ke--A prazna ja prathama tA anucita che, kAraNa ke-zrAvakane paNa sAmAyikasUtramAM maste' teA khelavAnu che ja, sAme sAkSAt gurU ke temanI sthApanA paNa na hoya, te zrAvakane e elavu kema ghaTe ? mATe zrAvakane paNa sthApanA sthApavI vyAjabI ja che; sthApanA vinA 'aMte' khAlavuM vyartha che. khIjI hakIkata e paNa che ke--sthApanA sthApyA vinA ja jo vandana vagere anuSThAnA karAya, teA AvazyakamAM gurUvandananA pAThanI niyuktimAM je AvavamAnamitto, 23. dili ko kayo guno' arthAta-'( gurUnA AsanathI) cAreya dizAmAM gurUnA zarIrapramANu-sADA traNa hAtha jeTalA gurUnA avagraha hoya che. (gurUnA AsanathI cAreya dizAmAM sADA traNa hAtha 'bhUmi' gurUnI kahevAya che.)'--ema gurUmavamahanuM pramANa jaNuAnyuM che te kema ghaTe ? gAma Page #631 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 58 [dha sa. bhA. 1-va0 2-gA065 vinA gAmanI--sImanI vyavasthA na thAya, tema gurU vinA gurUnA avagrahanuM AvuM niyamana paNa na ja thAya! khIjuM paNa niyuktimAM 'nitaM ttinuAM 4, 3pavela nimnamAM' arthAt-(gurU vandanAnAM pacIsa AvazyakAmAM) 'cAra ziSa, traNa gupta, e praveza ane eka niSkrama' vagere kahyu che, te paNu gurUnA abhAve ghaTI zake ja nahi; kAraNa ke-cAra ziSa` tA vana karanAra ziSya ane vandana karAvanAra gurU baMnenA maLIne kahelAM che, mATe banne hoya te ja te ghaTI zake. jo sAkSAt guru na hAya ane sthApanAne paNa svIkAravAmAM na Ave, te cAra ziSa na ghaTe. ema e praveza ane eka niSkramaNa' paNa avagrahanA mULarUpa guru ke sthApanAne mAnavAmAM na ja Ave te niraka ja ane, ahIM kAi ema samAdhAna kare ke-guru sthApanA tarIke nathI paNa hRdayamAM che,' teA te aceAgya che, kAraNa ke-gurune hRdayamAM mAnavAthI praveza ane nima vagere zuM hRdayamAM thai zakaze ? arthAt hRdayamAM praveza, nimAdi thaI zake ja nahi, mATe evI kukalpanAothI sa",vastutaH guru ke teonA abhAvamAM sthApanA Avazyaka ja che. A mATe kahyuM che ke '' jIvavuM vA46 vA, ke putye ga viSane lA ja sanbhAvamasambhAvaM, guruThavaNA itarAvakahaM // 1 // " (guruvandanamASya - gA0 29) bhAvA --"gurunI sthApanA, akSa-varATaka-kASTa-pusta ke citramAM 'sadbhAva' eTale yathA AkAravALI athavA 'asaddabhAva' eTale gurunA tevA AkAra vinAnI paNa thai zake che. te paNa 'cAcitra' eTale te dravya vidyamAna hoya tyAM sudhI sthApanA rUpe ja rahe tevI, ke 'vRtti, eTale amuka kALa mATe ja sthApelI, emAMnI koi paNa prakAranI thaI zake che." e zAstravacanAthI sthApanA sthApavI e sAdhuzrAvaka bannene samAna che--ema nakko thayuM. pratikamaNu paMcAcAranI vizuddhi mATe karavAnuM kahyu che, te paMcAcAra 'jJAna-darzana-cAritratapa ane vIya'nA AcArarupa jANavA. temAM 1-sAmAyika AvazyakathI cAravAcAranI vizuddhi, 1-catuvatistavathI darzanAcAranI vizuddhi, 3-trIjA vandanathI jJAnAdi AcArAnI vizuddhi, 4-pratikramaNa AvazyakI te te AcArazamAM lAgelA aticArone TALavAthI te te AcAzanI vizuddhi, pa-kAussaggathI pratikramaNa karavA chatAM dUra nahi thayelA te te AcArAnA aticAronI vizuddhi, 6-paccakkhANathI tapAcAranI vizuddhi, ane 7-e chae AvazyakAthI vIryAcAranI vizuddhi karAya (thAya) che. tenu kAraNa cauMsaraNapayannAnAM gA. 6-7mAM cArittassa visoTI, zIrar sAmALa daai (ji )' sthAvi, arthAt -'pratikramaNamAM cAritranI zuddhi nizce sAmAyika( sUtra)thI karAya che,' ityAdi kahyu che.. daivasika pratikramaNanA vidhi-(pR. 398 mAM) kahelA AgamavacananA AdhAre pratikramaNanI zarUAtamAM iriyApathikI pratikramaNa karavu joIe. kahyuM che ke 66 jai gamaNAgamaNAI, aloia niMdiUNa garahitA / 7 ! tuTTuDandehi jyuM, miAsu'mitra pittA !?zA ' taha kAussaggeNaM, tayaNurUvapacchittamaNucaritA / jaM AdiaM cihnavaM daNANuTThi uvautto ||2|| "" ... Page #632 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - - - - - - pra0 3-dinacaryA-matinA prAraMbhamAM IrividhAna: devavandananA 12 adhikAra] pada " davyaccaNe pavitti, karei jaha kAuM bajjhataNusuddhi / bhAMvaccaNaM tu kujA, taha iriAe vimalacitto // 3 // " (caitya bRhadbhASya) bhAvArtha "je gamana-AgamanAdi karyuM hoya te tenI (IriyAvahi dvArA) AlecanA karIne, hA! mArAthI cheTuM thayuM'--ema nindA tathA gaha karIne ane te mAruM pApa mithyA thAo'--ema kahIne (1). tathA "tasauttarI' vagere pATha kahIne kAusaggathI te pApane anurUpa kAussagga' nAmanuM prAyazcitta karIne, (zuddha thayele AtmA) te pachI upagapUrvaka AtmAne hita karanArAM caityavandana vagere anuSThAna kare (2). jema dravyapUjanamAM, snAnAdithI zarIrAdinI bAhya zuddhi karIne pravRtti karavAmAM Ave che, tema IriyA pathikI pratikramaNa dvArA AtmAnI (atyaMtara) zuddhi karIne nirmalacittavALA thaIne (caityavaMdanAdi)bhAva-anuSThAna karavuM joIe(3)." - ItyAdi AgamavacanathI pratikramaNamAM paNa pahelAM IriyA pathikI pratikramaNa kare. IriyAvahi0 pratikrAmatAM manathI temAM upayoga rAkhIne (ekAgra thaIne) paga mUkavAnI (UbhA rahevAnI) bhUminuM traNa vAra pramArjana kare, ema IriyApathikI pratikramaNa karIne sAdhu ke sAmAyikavALo zrAvaka zarUAtamAM devavandana kare. devavandana karavAnuM kAraNa e che ke-dareka anuSThAne, zrIdeva-gurUne vandana karavA rUpa vinaya-bahamAna vagere bhaktipUrvaka karavAthI saphala thAya che. kahyuM che ke " viNayAhIA vijjA, diti phalaM iha pare a logaMmi / na phalaMti viNayahINA, sassANi va toyahINANi // 1 // " ma7 vivevi, vinaMti gvarizA vAma.. AyArianamukAreNa, vijjA maMtA ya sijhaMti // 2 // " bhAvArtha-jema pANI vinA dhAnya ugatAM nathI, tema vidyA paNa vinaya vinA meLavelI phaLatI nathI. vinayapUrvaka meLavelI vidyA ja A leka ane paralokamAM phaLa Ape che (1)." (temAM) pUrve saMcita karelAM (prAcIna) karmo zrIjinezvarAnI bhaktithI khape che ane vidyA tathA maMtra AcArya(guru)ne namaskAra karavAthI siddha thAya che (2)." mATe pahelAM deva-gurUne vandana karavuM joIe. devavandananA bAra adhikAro A pramANe che " paDhamahigAre vaMde, bhAvajiNe bIae u davvajiNe / igaceiaThavaNajiNe, taie cautthaMmi nAmajiNe // 42 // " " tihuaNaThavaNajiNe puNa, paMcamae viharamANajiNa chaDhe / sattamae suanANaM, aTThamae savvasiddhathuI // 43 // " " titthAhivavIrathuI, navame dasame a ujjayaMtathuI / aTThAvayAi egadasi, sudidvisurasamaraNA carime // 44 // " " namu-ga gagagariphaM-au-saMva-kurivartama-siddha-no sevA fjha-vattAyAviza dipAradamapayA 4"(vairAgyAtha0) bhAvArtha-"pahelA adhikAramAM "nameltha zuMpadathI "jiabhayANuM" sudhInA pAThathI bhAva Page #633 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 50 [ dha0 sa bhA. p-vi. r-gA0 65 jinane, khIjAmAM 'je A Ai' padathI 'tiviheNa dAmi' sudhImAM dravyajinAne, trIjAmAM 'arihaMta caiiyANu''thI pahelI stuti sudhI eka (amuka) caityanA sthApanAjinane, ceAthAmAM 'lAgasa0' padathI 'mama disaMtu' sudhImAM nAmajinane, pAMcamAmAM 'savalAe0' padathI zrIjI stuti sudhI traNeya lAkanA sthApanAjinane, chamAM 'puqharavaradI.' vagere pahelI gAthAthI viharamAna jinAne, sAtamAmAM 'tamatimiSaDala.' gAthAthI mAMDIne trIjI stuti sudhImAM zrutajJAnane, AThamAmAM 'siddhANu yuddhANuM' vagere pahelI gAthAthI sa siddhone, navamAmAM, devANu va devA' tathA 'ikko vi namukkArA' vagere e gAthAothI vamAna tInA nAyaka zrIvIra bhagavatane, dazamAmAM 'ujjita sesihurre' gAthAthI ujjayaMta ( giranAra ) paryaMta uparanA zrInemanAthasthAmine, agIAramAmAM cattAra aTTha.' gAthAthI zrIaSTApada vagerenA jinAne vandanA thAya che, tathA bAramAmAM 'veyAvaccagarANu'thI cAthI stuti sudhImAM samaktidaSTi devAnu smaraNa thAya che. A khAreya adhikArInI zarUAta kramazaH 1-namAthu chuM, 2nTe A AiA0, 3-arihaMta ceI0, 4-aAgasa0, 5-savalAe., 6-puzkharavara0, 7-tamatimira0, 8-siddhANu yuddhANuM0, 9- devANu0, 10-jija ta sela0, 11-cattari aTha., ane 12-veyAvaccagarANuM, -e padmAthI thAya che, arthAt te te adhikAranAM A prAraMbhika paDe che." e pramANe caityavandanabhASyamAM kahelA khAra adhikArA dvArA pUrve (pR0 396 thI) kahelA vidhi pramANe devavandana karIne, khamAsamaNu devApUrvaka ('manavAna haiM' vagere pADathI ) gurUvandrana karavu. laukika kAryoMmAM rAjA ane pradhAna Adinu bahumAna vagere karavAthI ISTakAnI siddhi thAya che, tema ahIM paNu zrIjinezvaradeveA rAjAne sthAne ane zrIAcArya -bhagavaMtA Adi pradhAna AdinA sthAne jANavA. ( mATe pratikramaNuruSa kAryanI siddhi mATe sAdhue ane zrAvake prAraMbhamAM daiva ane gurUne vandana karavu. ) zrAvake te te pachI 'samasta zrAvakAne vAMdu chuM" ema paNa kahevu. 'cAritrAcAra' vagerenI zuddhi karavAne icchatA ane te kA'mAM siddhinI abhilASA rAkhatA pratikramaNa karanAra AtmA, upara kahyuM tema cAritrAcAra vagere paMcAcAranA ArAdhaka zrIAcA vagerene samyak namaskAra karIne, jANe sevAelA aticArAnA bhArathI pAte khAI gayA hoya tema zarIrane pUrNa namAvIne ane mastakane (nIce) jamIne lagADIne, sarva aticArAnA khIja rUpa lampasa vi Telima' ityAdi khelIne ( mana-vacana-kAyAthI sevelA sarva aticArAne sa MkSepathI ) mithyA duSkRta (micchAmi dukkaDa') de, A 'lavasa vi.' sUtra samagra pratikramaNanA bIjarupa jANuvu, kAraNu ke--granthAnI racanA vagere anya prasaMge paNa zarUAtamAM bIja (bhUta pADA) jovAmAM Ave che. pachI UbhA thaIne jJAnAdi pAMca AcArAmAM cAritrAcAranI mahattA hAvAthI prathama tenI zuddhi kare, kAraNa ke-cAritra muktinuM anaMtara kAraNa che ane jJAna vagere para para kAraNA che. jema ke-zailezI avasthAmAM ( caudamA gurusthAnake ) sa pUrNa caritra pragaTa thAya che, tyAre ja tu ja meAkSa thAya che ja. jJAna teA 'kSINameAha' (bAramA) guNusthAnaka pachI (teramAnI AdimAM ja ) saMpUrNa pragaTe che, chatAM mukti thatI nathI, kintu te pachI teramA ane caudamA guNasthAnakAnA nAnyathI paNa ekeka aMtamutta gayA pachI ja mukti thAya che. bIjuM paNa kAraNa kahyu` che ke~~ Page #634 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pra0 3-dinacarcA-pratinA vidhi-hetuo ane cAritranuM mahattva ] 46 jamhA daMsaNanANA, saMpuNNaphalaM na diti patteaM / cArita juyAditi a, visissae teNa cAritaM // 1 // " (Ava0ni0-1179) ** tathA - " sammasaM acarittassa, hujja bhayaNAi niamaso Natthi / no puLa ttinutto, tatta 3 niyameLa sammatta 5 // " (7.f70-2174) bhAvArtha-"dana ane jJAna e guNe (saMpUrNa chatAM) je te ekalA hoya (cAritra saMpUrNa na pragaTayuM hoya) teA sa MpUrNa phaLa (mekSa ) ApatA nathI, temAM caudamA guNusthAnakanuM sampUrNu - zailezI cAritra bhaLe tyAre ja Ape che, mATe cAritranI (jJAna-darzana karatAM) viziSTatA che ja.' tathA 'cAritra na hoya tene samyaktvanI bhajanA hAya, eTale ke-(vyavahAranayathI ) hAya ke na paNa hAya, athavA (nizcaya nayathI) na ja hoya, paNa cAritra(guNa)vALA hAya tene teA niyamA samyaktva hAya ja. ( ema paNa cAritranI mahattA che.)" vaLI paNa kahyu che kegotraDhahainette naiva, savRttuLoSa trAmyate / vratanuzrIstu, vanyate natamauiimaH / !! *, " E na vajajJAnI, vRddasyo nyate nanaiH / gRhItacArucAritraH zakrairapi sa pUjyate // 2 // " " vrato vizanti cAritra, hemalkajJAnato'SiSTham / ** tasmin labdhe'pi labdhuM tena dhAvanti dhIdhanAH // 3 // 181 bhAvAtha-"(vayamAM laghu) sadguNI chatAM paNa gAtranA vRddho tene praNAma karatA nathI, parantu te rAjalakSmIthI alaMkRta (rAjA) thAya che tyAre vRddho paNa tene mastaka namAvIne vandana kare che (1). tema kevalajJAnI chatAM jo gRhastha (vaiSamAM) hoya te manuSyA tene namatA nathI, jyAre te suMdara cAritraveSane grahaNa kare che tyAre tene indro paNa puje che (2). A kAraNathI kevalajJAnathI cAritrane adhika kahyu che, ethI ja buddhimAnA kevalajJAna pragaTavA chatAM cAritrane grahaNa kare che (arthAt gRhasthapaNAmAM kevalI thavA chatAM cAritrane veSa svIkAre che) (3)." ityAdi kAraNeAthI prathama cAritrAcAranI vizuddhi mATe remi aMte ! sAmAi' Adi traNa sutrA kahIne, dravyathI zarIra vaDe (UbhA rahIne) ane bhAvathI zuddha piraNAma dvArA uMcA thaIne (adhyavasAyanI vizuddhi karIne) have kahIe chIe te kAussagga kare. kAussaggamAM sAdhu savAranA paDilehaNanI kriyAthI AraMbhIne A kAussagga sudhImAM sevelA aticArAnuM ciMtana kare. devasUriSkRta yatidinacaryAmAM kahyuM che ke " pAbhAiapaDikamaNAnaMtara muhapacipamuhakajjesu / gAya mo uzvano, gagane tAva ciMtannA ||'' (T0 320) bhAvArtha-savAranA pratikramaNa pachIthI yAvat A kAusagga kare tyAM sudhInAM mukhavisayAdi (paDilehaNAdi) saghaLAM kAryomAM sevelA aticArAnuM ciMtana kare," kAussaggamAM (sAdhu) 'sayaNAsaNunna0' gAthAnA AdhAre te te aticArAnA nizcaya karIne Page #635 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 582 [ dhara saM0 bhAva 1-vi0 2-gA5 tathA zrAvaka "nANumi daMsaNumitra' vagere aticAranI ATha gAthAonA AdhAre ciMtana karIne lAgelA aticArone yAda karIne manamAM saMkalita (dhAraNa) kare. te gAthAo A pramANe che - " nANaMmi daMsaNaMmi ya, caraNami tavaMmi tahaya viriyaMmi / jAyai gAthA, rA so vaMcA mAgo za" (vaMrivAra, ra0 22) " kAle viNae bahumANe, uvahANe taha anihnavaNe / vaMgaja-gastha-taMtuma, zavi nAnAlA pArA" " nissaMkiya nikaMkhiya, nivitigicchA amUDhadiTThI ya / dUda-virALa, vachaTTa-jamAvo gaThTha " " paNihANajogajutto, paMcahiM samiIhi tIhiM guttIhi / esa carittAyAro, aTTaviho hoi nAyavvo // 4 // " " vArasavihaMmi vi tive, sabhitarabAhire kusaladive / ___ agilAI aNAjIvI, nAyavvo so tavAyAro // 5 // " ___ kAyakileso saMlINayA ya bajjho tavo hoi // 6 // " " pArijItta vigo, jevAva tava lAvo. jhANaM ussaggo vi a, abhitarao tavo hoi // 7 // " nirivariyo, para maru no gaduttama vattA kuMgaphu A gAthAmAM, nADyo variyAyAne DhA" ( lAIna jakya rU) bhAvAtha-"jJAna-darzana-cAritra-tapa tathA vIrya (e pAMca)ne aMge je yogya AcaraNa karavuM, tene "jJAnAcAra" vagere pAMca prakArane AcAra kahyo che (1). temAM 1-kAla, 2-vinaya, 3-bahumAna, 4-upadhAna, 5-anihunavaNa, 6-vyaMjana, 7-atha ane 8-dubhaya, e ATha prakAre jJAnAcAra che (2). 1-nizaMkatA, 2-nikakSatA, 3-nirvicikitsA, amUDhadaSTi, pa-upakhaMhaNa, da-sthirIkaraNa, 7-vAtsalya ane 8-prabhAvanA, e ATha prakAre dazanAcAra che (3). "pAMca samiti ane traNa gupti' e ATha pravacanamAtAnA pAlana sAthe (mukitanuM) praNidhAna (dhyeya) ane saMyamayegayukta AcAra, te ATha prakAre cAritrAcAra jANa (4). zrIvItarAgakathita cha atyaMtara ane cha bAhya maLIne bAra prakArane tapa keI AzaMsA vinA mananI glAni vinA karo te bAra prakArane tapa AcAra jANa (5). temAM 1-anazana, 2-udarikA, 3-vRttisaMkSepa, 4-rasatyAga, 5-kAyakaleza ane 6-saMlinatA, e cha prakAre (kAyika) bAhya tapa che (6). tathA 1-prAyazcitta, 2-vinaya, 3-veyAvacca, 4-svAdhyAya, pa-dhyAna ane 6-utsarga, e cha prakAre (Atmika) atyaMtara tapa che (7). pitAnA baLa-vIryane chUpAvyA vinA yathAyogya (te te anuSThAnamAM) je parAkrama pheravavuM ane mana-vacana-kAyArUpa traNa ne zakti pramANe te te anuSThAnamAM) joDavA, te traNa prakArane vicAra jANa (8). Page #636 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - pra0 7-dinacaryA-deva0 prati ne vidhi ane hetuo ] 583 A gAthAonA AdhAre lAgelA te te aticArone yAda karIne gurU mahArAjanI samakSa AlecanA karavA ( jaNAvavA) manamAM saMkalita kare, nahi te AlecanA barAbara thaI zake nahi. lekemAM paNa rAjA vagere kaIne kaI vinaMti (arajI karavA mATe pahelAM manathI te vicArIne kAgaLa vageremAM lakhIne karavAmAM (vinaMtipatraka ApavAmAM) Ave che. (tema ahIM paNa pahelAM manamAM saMkalana karIne pachI saMbhaLAvavuM e vyAjabI ja che.) mATe kAusaga(mAM aticAranI saMkalanA) karIne te pUrNa thayethI 'nano sviMtA bolavApUrvaka kAussagga pArI ( choDI)ne upara pragaTa "legarsakahe te pachI bane DhIMcaNenI pAchaLanA bhAga-piMDIo vagere (saMDAsA) pramA. Ine, nIce besIne; gurUne vaMdana mATe gurUvaMdana adhikAramAM (pR. 469 thI 472 mAM) jaNAvyA pramANe muhapatti ane zarIrane pacIsa pacIsa bolathI paDileDIne, gurUvaMdana adhikAramAM kahelA vidhi pramANe be vakhata gurUne "vaMdana" Ape. A be vaMdana, kAussagamAM yAda karIne manamAM nizcita karelA aticAronI AlocanA karavA (ahIM saMbhaLAvavA) mATe vinayarUpe devAya che. ( ane vaMdana mATe ja prathama muhapatti paNa paDilehavAnI che. ) pachI pUrve manamAM dhArelA divasanA aticArAnuM nivedana karavA mATe (kammara uparanuM) aDadhuM zarIra sArI rItie namAvavApUrvaka chArAja rahi mAvana! tevi zAstroma?' (ema kahI gurUnI anumati meLavI pachI di kahIne "vo ke devato") vagere sUtrapATha je cAritrazuddhimAM hetu che, te belIne gurU samakSa e aticAronI AlocanA kare. ema devasika AlocanA karIne, mana vacana ane kAyAthI sevelA saghaLA aticArene jemAM saMgraha che, te "ravAra vi rijha" vagere pATha "ciMddhi pada sudhI bole, pachI AvelA (kahI saMbhaLAvelA) aticAranA prAyazcittanI mAgaNI mATe "chAvare saMta mavan!" arthAta- he bhagavan! ApanI IcchA pramANe pharamAve !" ema bolIne prAyazcittanI yAcanA kare, tyAre gurU paNa parimA !" arthAta pratikramaNa kare!"--e zAstrokta daza prAyazcitto paikI bIjuM "pratikamaNuM prAyazcita karavAne Adeza kare. A prAyazcitta cichAmi dukakoM" vagere jANavuM. kahyuM che ke hama pahepaIT, Grr vALA nizA ja che niMdA garihA soho, paDikkamaNaM aTTahA hoi // 1 // (Ava0ni0-1233) bhAvArtha--"1-pratikramaNa, 2-praticaraNa, 3-pratikaraNa, ka-vAraNa, pa-nivRtti, 6-nindA, gaI ane 8-zodhi, ema pratikamaNa ATha prakAre che, arthAt " pratikramaNa" zabdanA ATha artho thAya che. " e ATha pikI ahIM "prAyazcittarUpa pratikramaNa karavAnuM che. zAstramAM prAyazcittanA daza prakAro che, temAMnA pahelA prakAramAM AlocanA'prAyazcitta che. te ahIM "revAba gADho?" tathA ghara vi." sUtro dvArA thAya che. e pramANe aticArAnA nivedana rUpa eka "AlecanArAyazcitta karyo pachI jyAre gurU pAse te aticAronI vizeSa zuddhi mATe prAyazcitta mAgavAmAM Ave 111. vartamAnamAM bhASAmAM je "sAta lAkha ane aDhAra vApasthAnaka' bolavAmAM Ave che, te A aticAronA Alecana (nivedana) rU5 che. Page #637 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ dha saM0 bhA. 1-vi. 2-gA dapa tyAre gurU hilamA e AdezathI "pratikamaNa" nAmanuM (micchAmi dukkaDaM devAnuM) bIjuM prAyazcitta pharamAve che-ema samajavuM. Ane aMge (zrIdevasUrikRta yati) dinacaryAmAM te ema jaNAvyuM che ke-gurU "rima" ema pragaTa kahetA nathI, paNa saMjJA vagerethI Ape che. te gAthA- __ " gaMbhIrimaguNanihiNo, maNavayakAehiM vihiasamabhAvA / / dilamahatti na saMparU, mati taM varu guha ThThA paNa " (jA. 20) bhAvAtha-"gaMbhIratAnA bhaMDAra sarakhA ane mana-vacana-kAyAthI karyo che samatA bhAva jemaNe, evA (rAgadveSarahita) gurU "hima ema spaSTa kahetA nathI paNa (aticAra lagADanAra ziSya pratye) reSAyamAna hoya tema tene (saMjJAthI) kahe che. ( adyahudayamAM deva nahi chatAM, pharI tevA de na kare te mATe, jANe rIsAyA hoya tema dekhAva kare ane e kAraNe pragaTa Adeza nahi karatAM saMjJAthI pharamAve.)" pachI (saMDAsA pramArjavA vagere) vidhipUrvaka nIce besIne pratikramaNa(vaMditta) sUtra kahenAre zrAvaka samatAbhAvamAM sthira thAya, je pATha (gAthA) bele temAM manane satata upayoga rAkhe, "je mArAthI cheDo paNa avidhi thaze to bIjAo paNa te zIkhaze ane mArAthI e bhUlanI paraMparA cAlaze"--e bhaya rAkhe. pratyeka pade saMveganI (AtmallAsanI) vRddhi thatI jAya tevI rItie zarIre karaDatA DAMsa-maca7ra vagerenI paNa upekSA karIne bele. AvI uttama dazAne dhAraNa karIne, "dareka kAryo zrIpaMcaparameSTi namaskArarupa navakAramaMtra gaNIne karavAM joIe.'-e nyAye 'vaMditta sUtra bolatAM zarUAtamAM (maMgala mATe) zrInavakAramaMtrane bele, pachI pratikramaNa samatAbhAve karavuM joIe, mATe "sAmAyikasUtra (remi bhaMte!)' kahe ane daivasika vagere (je pratikramaNa karavAnuM hoya tenA) aticAronI othe (sAmAnya-TUMkamAM) AlecanA karavA mATe "chAmi tirDi , vo deva bAbare vo" vagere pATha saMpUrNa bele. (te sAthe pR. 499 mAM kahevAI gaye) te pachI vaMgi sUtra zarU karI "tattva dharAphsa vIsa" pATha sudhI (utkaTika Asane beThAM beThAM) bele. sAdhune aMge e vidhi che ke-upara kahyA pramANe zrInavakAra ane karemi bhaMte !' sUtra kahyA pachI maMgalane mATe "vattAttimAruM' vagere pATha bele, pachI odhathI AlecanA mATe chAmi rimika no ze' vagere kahAne vibhAgathI AlocanA karavA mATe "riyAvadi' sUtra bele. eTaluM kahyA pachI sarva aticAronI AlocanA mATe mUla sAdhu pratikramaNaa (gri- sijhare) bele. zrAvakane ane sAdhune A judI judI rIti paraMparAdi kAraNethI ja jANavI. pratikamaNusUtra evI rItie bolavuM ke-belanArane ane sAMbhaLanArAone paNa saMvega raMganI vRddhi thatAM zarIre rAmarAjI vikasvara thAya. devasUrikRtayatidina suryAmAM kahyuM che ke " vmati tahIM ,, = veruM teti tava kanekSiA jaha nayaNajalalaveNaM, pae pae huMti romaMco (cA) // 1 // (gA0 333) bhAvArtha-"tevI rItie sUtra , ke phakta pitAne ja nahi, pitAnI jema bIjA sAMbhaLanArAone paNa netramAM (harSanAM) AMsue AvavA sAthe pade pade rAmarAjI vikavara thAya." Page #638 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 50 3-nacaryA-jaisika pratikamaNanA vidhi tathA hetuo ] 55 e pramANe 'sala thammasa evaDI pannattatta' sudhI beThAM beThAM khelIne 'saghaLA aticA zanI nivRttithI jANe bhAra utarI gayA hAya ane AtmA halakA thaI gayA hAya tema ' dravyathI ( zarIra dvArA ) ane bhAvathI ( Atmika Ana MdanI vRddhi dvArA) tuta ubhA thaIne 'gamuTriznomi AjJALaT' ' vagere adhurU pUrNa kare. (mAle). ema aticArAnu pratikramaNa karyAM pachI, gurUne aMge AkhA divasamAM thayelA peAtAnA aparAdhAne khamAvavA mATe gurUne vaMdana (e vAMdaNAM) Ape. pratikramaNumAM sAmAnya rItie e be vAMdAMrUpa gurUva Mdana cAra vakhata karAya che, temAM paheluM ( trIjA AvasyakanI muhapatti pachInuM) aticAranI AleAcanA mATe, khIjuM' ( vattui kahyA pachInu) gurUne aparAdha khamAvavA mATe, trIjuM (akhkhus pachInuM) AcAya Adi sa` zrIsa ghane khamAvavApUrvaka teone Azraya (zaraNu) svIkAravA mATe ane ceAthuM ( chaThThA AvazyakanI muhapatti pachInu) paccakkhANa mATe samajavu." pachI ( pR. 501 mAM ) kahelA vidhithI ( 'mammuniyo.'sUtra kahI ) gurUne khamAve, temAM pAMca 112(?) sAdhuonuM maMDala hAya teA ekaja sAdhu jyeSTha sAdhune khAme, evI vRddhonI AcaraNA ( paraMparA ) che, vAstavika tA gurUthI mAMDIne meATAnA anukrame darekane khamAvavA joIe; kintu AcaraNA ( paraMparA) evI che ke-pAMca vagere sAdhuonuM maMDala hoya teA trajI vagere vaDalAne khamAve A vandanane 113 biAvaLa vaLatha kahevAya che. arthAt AcArya Adi ( saMgha)nA Azraya levA mATe A vandana che, ema pravacana (sAra) uddhAranI (gA. 175 nI) vRttimAM kahyuM che. khAmaNAM pachI ( pR. 487 mAM ) ' pratikramaNu-svAdhyAya--kAussagga--aparAdhakhAmAM-prAdhu ka' ityAdi gurUvandananAM ATha kAraNeA jaNAvI gayA, te paikI ahIM kAussagga ( nAmanA pAMcamA Avazyaka ) rUpa pratikramaNu mATe e vAMdaNAM Ape, pachI ( 'nAriba vApa0' sUtramAM) ne e che. stAyA' pAThathI sUcita cAra kaSAyAthI pAchA pharavAnuM anukaraNa karatA hAya. tema ( pAchaLanI ) bhUmine pramAIne, pAchA page gurUnA avagrahamAMthI khahAra nIkaLIne Aritra vakSAva' vagere sUtrapATha bAle. (enA artha 'va Mdittu' sUtranA a` pachI kahevAze. ) AgaLanA kAussaggAmAM pahelA kAusagga cAritranI zuddhi mATe che, cAritrazuddhi kAyanA tyAgathI thAya che, kAraNa ke--kaSAyanA tyAga vinAnuM cAritra asAra gaNAya che. kahyuM che ke-- " sAmAmajIparaMtA, lAyA anna kannaDA kuMti / e mannAmi ucchupuSkaM va, niSphalaM tassa sAmaNNaM || 1 || " ( dazavai0ni0, gA0305) zramaNupaNuM pAlana karatAM paNa je AtmAne kaSAyeA utkaTa (baLavAna) hoya, tenu zramaNapaNuM zeraDInA puSpanI jema niSkula jANavuM." bhAvA... 112. vartamAnamAM jaivasika-rAtrika pratikramaNamAM cAra sudhInuM maMDala hAya tA eka ja vaDilane ane cAra uparAMta hrAya tA traNa vaDIlene khAmaNAM karAya che. pAMcanA aMka azuddha samajAya che. 113. ahIM' azrussiA kalA pahelAM devAtAM' vAMdAM nahi samajatAM azrusie kaLA pachI devAtAM trIjA vAMdAMte alliJavaNu vaMdana' kahevAya che--ema samajavuM, kAraNu kaeN--je pravacanasArAhAranI TIkAnA AdhAra lIdhA che, temAM spaSTatayA agnie pachInA vaMdanane asthiAvaSNu' vaMdana jAvyuM che; ane ahIM" paNa uparanA peregAmAM ja trIjA" vAMcchuAne e hetu jaNAvyA che3 Page #639 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ dha saM0 bhA. 1-vi0 --gAH 4 AthI cAritranI vRddhi (zuddhi) mATe ane kSAne upazamAvavA mATe, "mAraga 34kApas' vagere traNa gAthA dvArA (AcAryAdi samudAyane, sarva zramaNasaMghane tathA sakala jIvarA. zine khamAvIne) kaSAyone tyAga kare. te pachI "rimANu' eTale pratikramaNathI zuddha nahi thayelA e zAstravacanane anusAre (pratikramaNa karavA chatAM rahI gayelA) cAritranA aticArenI zuddhi mATe kAussagnanI IcchAvALe "mi mate'! vagere traNa sUtre balIne kAusagga kare. ahIM sAmAyika sUtra ( "mi mare!) kahevAmAM e hetu che ke sarva dharmAnuSThAne samatAbhAve karavAthI saphala thAya, e kAraNe pratikramaNanI AdimAM, madhyamAM ane aMtamAM, traNa vAra punaH punaH samatAnI smRti mATe bolavAthI te avazya samatAnI vRddhinuM kAraNa bane che. kahyuM che ke " AimakAussagge, paDikamaNe tAva kAuM sAmaikaM / to kiM karei bIaM, taiaMca puNo vi ussagge ? // 1695 // " " samabhAvaMmi ThiappA, usaggaM karia to a pddikmi|| emeva ya samabhAve, Thiassa tai pi ussagge // 1696 // " ." sajjhAyajhANatavaosahesu uvesthuipyaannesuN| saMtakuLiyuM, na huMti purANA kALA" (Ava nivuM) bhAvAtha-prazna-"pratikramaNamAM pahelA kAusagnamAM zani !' sUtrathI sAmAyika karavA chatAM bIjI vAra zA mATe kahe ? ane punaH kAusagga vakhate trIjI vAra paNa kema kahe ? (vAraMvAra eka pATha bolavAthI punarUkta doSa kema na gaNAya?" "uttara-je pramANe sAmA vikasUtra bolIne samabhAvamAM rahele AtmA kAussaga kare, te pramANe ja ( sAmAyikasUtra dvArA) samabhAvamAM sthira thaIne pratikramaNa kare, (vaMditta bole) ane e ja pramANe samabhAvamAM sthira thavA mATe kAussagna karatAM pahelAM puna: trIjI vAra bole." "svAdhyAya, dhyAna tapa tathA auSadha karavAmAM, upadeza devAmAM, stuti karavAmAM ane tenA guNa gAvAmAM ekaja kriyA punaH punA karavA chatAM punarUta deSa gaNato nathI (UlaTuM, vizeSa lAbha thAya che." kAusagnamAM cAritrAcAranI vizuddhi mATe "vahu nibayagro' sudhI e legassa ciMtavA, pArIne pragaTa lagnassa kahe. ahIM pragaTa legasTa" dazanAcAranI zuddhi mATe jANa. samyaga. darzananA e ja jIvanuM jANapaNuM samyajJAnarUpa bane che, nahi te te ajJAnarUpa che, arthAta jJAnane samyaga banAvanAra darzana che, ema jJAnathI darzananI mahattA vadhu hovAthI, darzanAcAranI zuddhi mATe, pahelAM A bharatamAM ja thayelA Asana upakArI evA vartamAna covIsInA zrI Sa. bhadeva Adi covIseya tIrthakaronI stuti mATe pragaTa legassa kahevAne che, "vatro adita jenA vagere kahIne te darzanAcAranI ja vizuddhi mATe kAussagnamAM (ju nimA " sudhI) eka logassanuM ciMtana karAya che, te pachI pUrvanI jema pArIne zrIsAmAyikasUtrathI mAMDIne cauda pUrva sudhInA zrutajJAnarUpa jJAnAcAranI vizuddhi mATe purauddhI sutra, puara mAvo na thAyaNa, mathas vagere kahIne ( 6 mi . sudhI, eka logasanA ciMtanarUpa kAryotsarga kare, pachI pUrvanI jema pArIne jJAnAcAra, dazanAcAra ane cAri Page #640 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pra0 3-dinacaryA-jaisika pratikramaNanA vidhi tathA hetuo ] 27 trAcAranuM niraticAra pAlana karavAnA larupa siddhAnI stuti ziALa kuvALa(gAthA) thI kare. upara kAussaggA kahyA, temAM e logassanA ciMtanarupa (pahelA ). cAritrAcAranI zuddhi mATenA khInne kAussagga samajavA, kAraNa ke-cAritrAcAranI zuddhi mATe * daivasika aticArAnA ciMtana rUpa' eka pahelAM karelA hAya che. kahyu che ke-dhrutti tra kuMti vize, laLa nALe ga niyo" arthAta- cAritrane age che ane darzana tathA jJAnane a Mge akeka kAussagga karAya che, evu zAsravacana che.' ahIM krena jJAnane aMge akekanA ane cAritrane aMge elegassanA kAusagga karavAmAM Ave che, temAM paNa pUrve jaNAvelI yukti pramANe dana tathA jJAna karatAM cAritranI vadhAre mahattA vagere kAraNeA sabhave che, danAcAra tathA jJAnAcAranI zuddhi mATenA trIjA ane cAthA kAussaggamAM tevAM kAraNeA nathI-ema samajavuM. upara jaNAvyA pramANe diALa yuddALa"nI pahelI gAthA pachI vartta mAnatInA adhi pati hovAthI Asanta upakArI zrIvIjinane ('jJo yevALa vi levo' vageree gAthAothI ) vandana kare; pachI 'ujjayaMta ( zrIgIranAra ) parvata' mahAtIrtha che, vagere hetuthI (gita lesitte' gAthAthI ) te tInA alaMkAra samA zrIneminAtha prabhune vandana kare ane te pachI paNa zrIaSTApada, zrIna MdIzvara vagere aneka tIrthAMnI stuti rUpa cattAra aTTha Tsa hoya' vagere gAthA khAle. ('lAgastra' vagere A dareka sUtreA ane arthAM pahelAM bRhad devavandanamAM kahevAi gayA. ) ema cAritrAcAra vagerenI zuddhi karIne 'sarva dharmAnuSThAnAnA hetu zrutajJAna che, mATe te zrutajJAnanI samRddhi vRddhi) mATe gayevayApa remi AcallAM, gannatha' vagere kahIne, 'zrutanI adhiSThAtrI devInu smaraNa karavAthI smaraNa (rUpe bahumAna) karanArane ( zrutajJAnAvaraNIya ) karmanA kSayApazama thAya che, mATe" zrutadevInA kAussagga karI eka navakAranu" ciMtana kare. ahIM mAtra eka navakArarUpa ATha zvAseAcchvAsa jeTalA ja alpa kAusagga kahyo, temAM 'deva-devIe vagerenI ArAdhanA alpa prayatnathI thaI zake che, e vagere hetue sabhave che. kAussagga pArIne mrutadevInI 'vrukSmarethayA maLa.' stuti mele, ghaNA hoya teA eka bele khIjA sarvAM sAMbhaLe. ( bharthAt vaDIla mele ane bIjA kAussagga mudrAmAM ja sAMbhaLe.) A pramANe ja kSetranI adhiSThAtrI devInu smaraNa paNa ucita hovAthI kSetradevatAnA kAusagga (vizvadevayApa remi jAlAM, annatsya' vagere kahIne) kare ane pArIne upara kSetradevatAnI ja (jhIle vise sAmU.) stuti kahe. pratikramaNamAM haMmezAM kSetradevatAnu smaraNu 'trIjA adattAdAnaviramaNa vratanI (pAMca bhAvanA paikI ) vAraMvAra avagraha(kSetra)nI yAcanA karavA rUpa (bIjI) bhAvanAnI siddhine mATe sa Mbhavita che. te pachI paMcaparameSThinamaskArarUpa zrInavakAramaMtra kahIne, ( paga vagere) saMDAsAnuM pramAna karIne, nIce besIne mukhavastikAnuM (tathA kAyAnuM) paDilehaNu kare, pachI gurUne e vAMdaNAM kane kRSNAmo anuai' kahIne, DhIMcaNe besIne e hAthathI aMjila karIne, 'namordUt liAvAze' pratyAdi bAlavApUrvaka 'namostu vahemAnAtha0' vagere traNa stutie Ale. ahI' gurUvandana kahyuM te, zurUAjJAthI Avazyaka ( pratikramaNa ) karanArA ziSya, me ApanI AjJAthI A pramANe pratikramaNa karyu"--ema gurUne vinaMti (jaNAvavA) mATe karAya che,--ema samajavuM'. leAkAmAM rAjA vagerenI AjJA pramANe kAma karIne punaH praNAmapUrvaka 'mApanA kahevA pramANe Page #641 -------------------------------------------------------------------------- ________________ _ * * * * * 588 [ dha saM. bhA. 1-10 -gA0 6pa meM karyuM ema kahevAya che, tema ahIM paNa samajavuM. arthAt A "chino aNurkine pATha vinaMti rUpa che, ene artha-kuti ' eTale mira!=pratikramaNa karA'--evI Ape AjJA karelI, te rAjAnI veTha vagerenI jema nahi, paNa chAno =mArI IcchAthI' pUrNa karI che. ahIM A arthanI saMbhAvanA ame ethI karI che ke-ziSya praNAma karIne chAje aNu kahe che, tyAre gurU paNa tene Adeza-AzIrvAda ApatA saMbhaLAya che. ahIM (mULa) pratikramaNa pUrNa thayuM. pratikramaNa nivine saMpUrNa thavAthI atyaMta khuza thayela ziSya (pratikramaNa karanAra), te pachI vRddhi pAmatA harSa sAthe, vRddhi pAmatA uMcA uMcA) svarathI (ane roDa vartamAnAtha' vagere traNa stutio ekathI bIjI trIjI vadhAre vadhAre akSaravALI hevAthI) vadhatA vadhatA akSare zrIvIraprabhu vartamAna tIrthanA nAyaka hevAthI teonI toDatu vartamAnA' vagere traNa stutio kahe. AmAM e vidhi che ke-devasika (rAtrika) pratikramaNamAM vaDIla gurUe pahelI stuti kahyA pachI bIjA dareka sAdhuo ane zrAvake traNeya stutio sAthe bele ane "pAkSika (vagere) pratika maNamAM te gurUnuM ane parvadinanuM vizeSa bahumAna karavA mATe, gurUe traNeya stutio bolyA pachI ja bIjA dareka traNeya stutio sAthe bole. tathA " vAskrImanDa, kULa vArikSiAnA anugrahArtha sarvajJaiH, siddhAntaH prAkRtaH kRtaH // 1 // " bhAvArtha-"bALake, e, maMdabuddhivALA ane jaDabuddhivALA, cAritranI IcchAvALA manuSyanA upakAra mATe zrI sarvajJoe siddhAntane prAkRta bhASAmAM racele che." e kathanathI strIonuM saMskRta bhASAmAM anadhikArIpaNuM jaNAveluM hovAthI, sAdhvIo ane zrAvikAone 'no rivAjo' vagere levAnuM nathI, "noratu varNamAnA' vagerene sthAne paNa teone "haMsAvAvAna40 vagere traNa stutie bolavAnI hoya che. purUSe "rAtrika pratikramaNamAM 'virATova80' vagere bole che, te sthAne paNa strIone saMtAvANAna' vagere bolavAnuM che. keTalAkenuM mantavya te ema che ke-setuM varNamAnA' vagere stutio panI antargata (pUrvamAMthI uddharelI) saMbhave che ane strIone pUrvanA adhyayanane adhikAra nahi hovAthI teone "noraMtu gharamAnAra vagere bolavAne adhikAra nathI. vaLI gurUnA A kathana vakhate (jyAre gurU te stutio bese tyAre) dareka stutine aMte saMdhaLA sAdhuo ane zrAvake "namo kramAsamarif' arthAt kSamAzramaNa evA zrIgurune namaskAra ho !" ema bele che, te paNa "rAjA vagere (moTA purUSo) jyAre kaMI bole tyAre, teonA pratyeka zabdane aMte "jaya-jIva' vagere belI teonA vacanane svIkAra karAya che-teonA vacananuM bahumAna karAya che, tema gurUnA vacanane svIkAra vagere karavArUpe (namo mAlimaur) saMbhave 14 che. 114. vartamAnamAM sAmAyika cauvisA vagere karyuM che -ema kahIne, sAtheja "sudAmo aNuraddei, jo nAnA, norjali dvArA sthArirvitAbhyaH' ema eka sAthe bola vAmAM Ave che, te dareka pAThanA upara jaNuvyA pramANenA judA judA hetuo samajAya cheH Page #642 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pra-3-dinacaryA-devasika pratikramaNane vidhi tathA hetuo] 589 e stutio (moDatu) kahyA pachI "namohyu " sUtra bele, pachI eka jaNa moTA (madhura ane uMcA) svare zrIjinezvaradevanuM stavana kahe ane bIjA sarva sAvadhAna thaI be hAtha joDIne te sAMbhaLe. stavana pachI saghaLAya (eka so ne sIttera) jinezvaranI stutirUpa "vAjAnavaravikumae" vagere bolIne (pUrvanI jema) cAra khamAsamaNa devA pUrvaka, prati khamAsamaNe "aAvAna chuM' vagere ekeka para bolIne gurU vagerene vandana kare. ahIM "morilAkALAthI mAMDIne A cAra khamAsamaNapUrvaka gurnAdine vahana kare tyAM sudhI vidhi deva ane gurUnA vaMdana5 jANa. zrAvakane te te pachI bolAtA "mahAkusudhI deva-guranuM vaMdana samajavuM. ema pratikramaNamAM prAraMbhe ane aMte deva-gurUne vaMdana karavAthI "gAyata thApi baLa arthAt Adi ane aMtanuM grahaNa karavAthI madhyanuM paNa grahaNa thAya che, e nyAye pratikramaNamAM sarvatra deva tathA gurUne vandana jaNAveluM che-ema samajavuM. jema nametyu nuM sUtranI AdimAM ane chelle bolAte "namo zabda samagra namoltha zuMmAM vyApaka che, tema pratikramaNamAM paNa deva-gurUnuM vandana sarvatra vyApaka samajavuM. pachI "dirvise tu mati ( ekane badale be gAMTha vagerethI bAMdheluM majabUta baMdhAya che) e nyAye ahIM paNa cAritrAcAranI vizuddhi mATe pahelAM (be) kAusagna karavA chatAM, "prANAtipAtaviramaNAdi temAM lAgelA aticArarupa "devasika prAyazcittanI vizuddhi mATe punaH (g niyA sudhI) cAra lengassanuM ciMtana karI kAussaga kare. A kAusagna bhinna sAmAnya cArIne anulakSIne keTalAke pratikramaNanI AdimAM, te keTalAka aMte kare che. pachI pUrvanI jema kAussagna pArIne, (aMtima) maMgala mATe upara (pragaTa) legassa kahIne, mAMDalImAM besIne, sAvadhAna manathI be khamAsamaNa devApUrvaka pirisI sudhI mULa vidhi pramANe svAdhyAya kare. 15 ahIM ziSya prazna kare che ke " pahelAM kahyuM ke pratikramaNa paMcAcAranI vizuddhi mATe che, ane tenA hetuo jaNAvyA temAM te te te sthAne jJAnAcAra, darzanAcAra ane cAritrAcAranI ja zuddhi jaNAvI, taSAcAra-vIyacAranI zuddhi mATe koI adhikAra jaNAvyuM nahi, AthI pahelAM pratikramaNathI paMcAcAranI zuddhi thAya che-ema kahyuM te kheTuM Thare che tenuM zuM?" enA samAdhAnamAM guru jaNAve che ke-"he ziSya! tamAruM kathana barAbara nathI, kAraNa ke tapAcAra-vIyacAranI zuddhi jJAnAcArAdinI zuddhithI bhinna nathI, jJAnAcArAdinI zuddhi sAthe ja tenI paNa zuddhi thAya che, te A rItie ke- sAMje sAdhu covihAranuM ane zrAvaka paNa vihAra vagerenuM koI paccakakhANa kare che tathA savAre paNa utkRSTa chamAsI tapathI jaghanya yAvat namukkArasahita sudhImAM kaI paccakakhANa kare che, enAthI tapAcAranI zuddhi te spaSTa che ja, tema vidhipUrvaka-pitAnI zakti(baLa-vIya)ne chUpAvyA vinA pratikramaNanI kriyA karanArane vIcAranI zuddhi 115. vartamAnamAM-svAdhyAyane sthAne pUrvAcAkRta sajajhAya balavAmAM Ave che ane te pachI khamAsamaNupUrvaka duHkhakSaya-karmakSaya karavA mATe kAussagna karavAmAM Ave che, temAM saMpUrNa cAra logassa ciMtavIne, eka jaNa kAussagna pArI zAntine mATe zrImAnadevasUri "laghuzAMti stotra bole che, tene bIjAo kAusagnamudrAe ja sAMbhaLe che. te pachI kAussagna pArI, upara pragaTa legassa kahI , pratikamaNa samApta karavAmAM Ave che. Page #643 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 10 saM0 bhA. 1-vi. 2-gA0 65 thAya e paNa spaSTa ja che, AthI ja pratikramaNathI paMcAcAranI zuddhi thAya che. ema kaheluM barAbara ja che. pratikamaNa avidhie karavAthI vyavahArasUtramAM A pramANe prAyazcita jaNAvyuM che-pratikramaNa zAstramAM kahelA samaye na karavAthI "caturlaghu," mAMDalImAM (sAdhumaMDalanI sAthe nahi karatAM ekalA karavAthI ke kuzIla sAdhuonI sAthe karavAthI "caturlaghu nidrA-pramAda vagere kAraNe pratikramaNamAM sAthe na rahe (pAchaLa rahI jAya) te eka kAussaggamAM tema thavAthI bhinnamAsa, bemAM "laghumAsa ane traNamAM "gurUmAsa"tathA gurUe (vaDIle) pAryA pahelAM ziSya eka kAussaga pAravAthI "gurU mAsa ane sarva kAussagna pahelAM pAravAthI "caturla' prAyazcitta jANavuM. e pramANe gurU vandanamAM paNa jANavuM. arthAt vandanamAM sAthe na rahe te paNa e ja pramANe prAyazcita lAge, (A "caturlaghu-bhinnamAsa-laghumAsa-gurUmAsa vagere, prAyazcittanA sAMketika zabda che.) sAdhu pratikramaNa pUrNa thayA pachI paNa te ja sthale mAMDalIrUpe aMtamuhUrta (amuka samaya) sudhI bese, uThIne jAya nahi, kAraNa ke pratikramaNa pachI kadAca AcArya pUrve nahi jANelA sAdhunA AcAranuM, ke nahi sAMbhaLelA apUrva zAstronA arthonuM svarUpa kahe. (te tenA zravaNathI vaMcita rahI na javAya)-ema e eghaniryuktinI TIkAmAM jaNAveluM che. ema ahIM sudhI devasika pratikramaNane vidhi tenA hetuo sahita jaNAvyuM. have rAI pratikamaNane vidhi-zrAvaka rAtrinA chellA prahare poSadhazAlAmAM jaIne ke potAnA raheThANe yogya jagyAmAM) gurUnI sthApanA sthApIne, IriyAvahi paDikamAvApUrvaka sAmAyika laIne, sabhAsamaNa / 'kusumiNadussumiNauhaDAvaNiaM, rAiyapAyacchittavisohaNatthaM kAussarga karemi vagere kahIne cAra legasa ciMtavavA rUpa kAussaga kare. temAM nidrAdhIna dazAmAM "svayaM strIsevana karA vagere svapna AvyuM hoya, te eka se ne ATha zvAsocchavAsanuM ("sAvittama'pada sudhI cAra legasanuM) ane te sivAyanuM anya svapna AvyuM hoya, te ekaso zvAsocchavAsapramANa ( nimA pada sudhI cAra logassanuM) ciMtana kare. ahIM rAgAdisvarUpa hoya tene kusvapna ane dveSAdisvarUpa hoya tene svapna kahyuM che, ane vidhi "navakAra gaNavApUrvaka uThavuM" vagere dinakRtyanA pahelA adhikAramAM ja (pR. 34mAM) kahyo che. sarva kAryonI saphalatA deva -gurUne vandana karavAthI thAya, mATe (kAussagna pAryA pachI pragaTa legassa kahIne, jagaciMtAmaNina) ravavanDana (viyarAya sudhI) kare, te pachI be khamAsamaNa pUrvaka (sakjhAya saMdisAhuM ? ane ajajhAya karuM?-ema Adeze mAgIne) rAI pratikramaNane samaya thAya tyAM sudhI svAdhvAya kare. 16 pratikamaNanA samaye pahelAM (IriyAvahi paDikamI ) pratyeka khamAsaNa daIne mahAna ' vagere cAra padAthI gurU Adine vandana karIne, khamAsamaNa daIne, ( chAhari. a.) - mahilAne sAruM?" e Adeza mAgIne, mastaka jamIna sudhI namAvIne, rAtrinA samagra ati 116. vartamAnamAM-catyavandanA pachI ekeka khamAsamaNa pUrvaka mArA ' vagere cAra padAtho vajana karIne, pachI be khamAsamaNathI sajajhAyanA be Adezo mAgIne, svAdhyAyane sthAne "mahera pATI" vagere saMtapura tathA satIonAM smaraNa rUpa maMgala svAdhyAya karavAmAM Ave che ane pratikamaNane samaya thAya tyAre IcchAkAra sutarAI vagerethI gurane sukhazAtA puchI, lAgalo ja "IcchA saMdi bhagarAIe paDikakamaNe dAuM?-ema Adeza mAgI pratikramaNa zaru karAya che. Page #644 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa0 3-danacaryA-rAI pratikramaNa vidhi tathA hetuo ] cArAnA bIja rUpa "ravRtti vi rAjaga' sUtra bolIne ramatyu -' kahe. pahelAM karAtuM (jagaciMtAmaNi vagere) devavandana te pachI karAtA svAdhyAya vagere (prabhAtika) dhamakRtyane uddezIne che, pratikramaNa sAthe tene saMbaMdha nathI. AthI ja pratikramaNanI zarUAtamAM maMgala vagerene mATe punaH A "namethu chuM" rUpa saMkSipta devavandana karAya che. pachI dravyathI (UbhA thaIne) ane bhAvathI (utsAhI banIne), ema be prakAre UbhA thaIne mi mane ! sAmAzaM' vagere sUtro bAlavApUrvaka anukrame cAritra, darzana ane jJAnanA aticArAnI vizuddhi mATe traNa kAyotsargo kare, temAM pahelA ane bIjA kAusagnamAM ekeka logassa (cadesu nimmalayarA sudhI) ciMtave. te mATe Ava. ni.mAM kahyuM che ke-sAthe ja atha-sAMje eka so ane savAre aDadhe zata (pacAsa) zvAsocchavAsane kAussaga kare.' trIjA kAusagamAM te "sAMjanA (devasika) pratikramaNa(mAM che Avazyaka )ne aMte kahevAtI namostu vartamAnA' vagere traNa stutiothI mAMDIne hamaNAM sudhI lAgelA saghaLA rAtrinA aticArenuM ciMtana kare. (zrIdevasUrikRta yatidinacaryAmAM) kahyuM che ke " livarasathati, zuttimAM tapAvavAmAM jA pacchimussaggaM, ciMtijjasu tAva aiAre ||(gaa017)||" bhAvArtha "devasika pratikramaNane aMte je traNa stutio kahevAya che, tyAMthI mAMDIne (rAI pratikramaNanA) chelA (trIjA) kAussagna sudhInI pravRttimAM je je aticAre lAgyA hoya te te saghaLA ( trIjA kAussagnamAM ) ciMtavavA." ahIM daivasika pratikramaNuvidhimAM jaNAvyA pramANe jJAnAcAra vagerethI cAritrAranI mahattA vizeSa hovA chatAM tene kAussaga eka legassane ja karavAnuM kahyuM, temAM rAtrie prAyaH pravRtti thaDI havAthI cAritranA aticAre cheDA ja lAgyA hoya, vagere hetuo saMbhave che. trIjo kAusagga pArIne, vijApa zuddhA' sUtra bolIne, saMDAsA pramAjIne nIce bese. ahIM cAritrAcAranI vikRddhi mATenA pahelA kAussagnamAM devasika pratikramaNanI jema rAtrinA aticAranuM ciMtana karavAne badale eka logassa ciMtavavAnuM kahyuM, temAM paNa kadAca nidrAne ge spaSTa caitanyanA abhAve prAraMbhamAM aticArenuM barAbara smaraNa thaI zake nahi e kAraNa che. trIjA kAussaga vakhate te barAbara sAvadha thavAthI sArI rItie (rAtrinA vyApAranuM) smaraNa karI zake, mATe temAM aticAranuM smaraNa (avadhAraNA) karavAnuM kahyuM ema samajavuM. zAstranA jANItArthoe kahyuM che ke " niddAmatto na sarai, aiAraM mA ya ghttttnnN'nnonnN| vizALavA vA, sAni vasA za" (bAvani., ra6) bhAvArtha-"nidrAne vege pramAdI aticAranuM smaraNa na karI zake, aMdhAre vAMdavAthI anya sAdhune saMghaTTa thAya, athavA maMda zraddhAvALe kaI sAdhu aMdhArAne Azraya laIne vaMdana na kare, vagere dene saMbhava hovAthI savAranA pratikramaNamAM pahelAM traNa kAussaga karavAmAM Ave che. (kAusagna vadhu karavAthI nidrAne nAza thatAM sAvadha thaI zake, ema Azaya jaNAya che." pachI devasika pratikramaNanI jema mukhavastrikAnuM paDilehaNa karI gurUvandana vagere karIne "di Page #645 -------------------------------------------------------------------------- ________________ para [ dha saM0 bhA1-vi. 2-gA. 5 sUtra kahe. te pachI (tapaciMtavaNI ) kAussaga sudhIne saghaLo vidhi (hetuo sahita) devasika pratikramaNamAM kahyuM tema jANa. cAritrAcAra vagere pratyeka AcAronI zuddhi mATe judA judA kAussaga (vaMditta sUtranI) pahelAM ja karelA hovA chatAM, ahIM (tapaciMtana rU5) kAu sagna, pratikramaNa karavA chatAM rahI gayelA te te jJAnAdi sarvanA aticAronI zuddhi mATe saMbhave che. A kAusagnamAM zrI vIrabhagavAne karelA chamAsI tapanuM ciMtana e rItie kare ke he jIva! zrIvIrabhagavaMte utkRSTa chamAsI tapa karyuM hatuM, te tapa karavAnI tArAmAM zakti che ke nahi ? vagera AtmAne pUche ane zakti na hoya te pite ja javAba paNa vALe ke-huM te zakti mAna nathI" e pramANe eka-be-traNa-cAra pAMca divasa nyUna chamAsI karavAnI zakti che? javAbamAM nathI, pachI cha-sAta-ATha nava-daza divasa nyUna chamAsI karavAnI zakti che ? javAbamAM nathI, agIAra-bAra-tera-cauda-paMdara divasa nyUna chamAsI karavAnI zakti che? javAbamAM nathI, pachI sela-sattara-aDhAraogaNIsa-vIsa dina jUna mAsI karavAnI zakti che? javAbamAM nathI, ekavIsa-bAvIsa-tevIsa-vIsa-pacIsa dina jUna chamAsI karavAnI zakti che? javAbamAM nathI, chavIsa-sattAvIsa-aThThAvIsa-ogaNatrIsa dina jUna chamAsI, ke pAMcamAsI karavAnI zakti che? javAbamAM nathI, ema zakti ane pariNAmanuM baLa vicAra e ja kamathI pAMca mahinAmAM pAMca pAMca dina ochA, cAra mahinAmAM pAMca pAMca dina eAchA, traNa mahinAmAM pAMca pAMca dina eAchA ane be mahimAM pAMca pAMca dina ochA karate karate ciMtana kare. chelle eka mahine bAkI rahe tyAre eka mAsika karavAnI zakti che? javAbamAM nathI, te pachI eka dina jUna ekamANI karavAnI zakti che? javAbamAM nathI, ema chelA mahinAmAM kramazaH eka divasa e che karatAM tera divasa nyUna ekamANI karavAnI zakti che? javAbamAM nathI ema ciMtave, ahIM sudhI ciMtavyA bAda trIsa bhakta (sela upavAsa) karavAnI zakita che? javAbamAM nathI, batrIsa bhakata ( paMdara upavAsa ) karavAnI zakita che? javAbamAM nathI, ema be be bhakta ( ekeka upavAsa ) ghaTADIne ciMtavato chevaTe caturthabhakta (eka upavAsa) karavAnI zakita che ke nathI? tyAM sudhI ciMtave. temAM pite pahelAM utkRSTa je tapa karyo hoya te ke tethI ocho punaH te divase je karavAnA pariNAma hoya tyAM zakita che ane karIza--ema nirNaya kare, paraMtu je pariNAma na hoya te zakita che, paNa Aje te karavAnA mArA pariNAma nathI-ema vicArane ghaTADatA jAya. ema AgaLa paNa kramazaH AyaMbila-nirvigaI-ekAsaNu Adi je tapa karavAnuM mana (pariNAma) hoya te karIza-ema manamAM nirNaya karIne kAussagna pAre, pachI ( pragaTa legassa kahIne) muhapatti (zarIra) paDilehavA pUrvaka be vaMdaNa daIne manamAM ciMtavelA tapanuM paccakakhANa kare. bhAdevasUrikRta yatidinacaryAmAM kahyuM che ke " sAmAiachammAsA, tabussaga ujjoya puttivNdnngN| ussaggaciMtiyatavo-vihANamaha paJcakkhANeNaM // 1 // " " igapaMcAidiNUNaM, paNamAsa caittu teradiNa uDDhe / / cauttIsAu diNUNaM, ciMte navakArasahiyaM jA // 2 // " (gA0 13-14) + pravacanasAhAra vageremAM A tapa ciMtavavAnI batAvelI bIjI vidhi tyAMthI joI levI. Page #646 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pra0 3-dinacaryA-pAkSikADhi pratikramaNeAnA vidhi tathA hetue ] 53 bhAvA -" karemi bhaMte ! (Adi) sUtreA kahIne chamAsI tapanA kAussagga kare, pArIne udyotakara ( pragaTa leAgassa ) kahIne muhapatti ( paDilehavA ) pUrNAMka e vAMDhaNAM de, pachI paccakrU khANu dvArA kAussaggamAM ciMtavelA tapane kare- tenu paccakkhANa kare. (1) ( A kAusaggamAM) ekathI pAMca vagere divase nyUna karatAM karatAM pAMca mahinA sudhI ane temAMthI paNa ( ghaTADatAM ghaTADatAM) yAvat tera divasa nyUna eka mahinA sudhI ( nIceA ) utare, pachI cAtrIsa bhakatamAM paNa ghaTADatA cAvat ceAthalakata ane temAMthI paNa nyUna karatA yAvatu namukkArasahi sudhI (mAM je tapa karavA hoya tyAM sudhI)nuM ciMtana kare. (2) " e rItie kramazaH nyUna karatAM karatAM je tapa karavAnI zakita ( ane pariNAma ) hAya, te manamAM dhArIne kAussagga pArIne, upara kahyuM tema muhapattinuM paDilehaNu karIne, be vAra vAMdaNAM ApIne manamAM nizcita karelA tapanuM paccakkhANa kare. te pachI kUcchAmo budRSTi-ema kahIne, (namo bhramANamaLaLa melIne), nIce besIne, 'namo.' kahIne, 'visAoSanAruM' vagere traNa stuti kahe (temAM hetuo daivasika pratikamaNunA vidhimAM jaNAvyA pramANe samajavA. pachI nameth NuM, arihaMtaceIANuM, vagere sUtrA kahIne ( cAra stutiothI ) devavantana kare ( stutie 'SAt' vagere khele) rAtrinu' pratikramaNa meATA avAje nahi, paNa manda svare karavuM, kAraNa ke-meTA avAja sAMbhaLIne pApa karanArA (tiya cA ke manuSyA) jAge ane teo AraMbha ( pApa)nI pravRti zarU kare (temAM pratikramaNa karanArA nimitta banavAthI tene pApa karmAMnA baMdha thAya. ) te pachI sAdhu ane jeNe pauSadha karyo hoya tevA zrAvaka paNu, e khamAsamaNu devA ka chA. saMti. mavan ! vadhuvaija saMsiAthemi ane (60 saM. ma. ) vadhruveja mi? '-ema e AdezeAthI mahuvelanI AjJA mAge. ahIM zvAseAvAsa vagere vAraMvAra thatI ( jene zakI na zakAya ane vAravAra AjJA na lai zakAya tevI ) kriyAone 'bahuvela' kahevAya che. te pachI (ekeka khamAsamaNupUrvaka 'maLavAna haiM' vagere khelIne cAra khamAsamaNuthI ) gurU Adine vaMdana kare, zrAvaka to te uparAMta 'jjajJesu' vagere paNa mele ( khAkInA hetue devasika pratikra macchumAM kahyA pramANe samajavA. ) e rAIpratikramaNanA vidhi samApta thayA 117 pAkSika vagere pratikramaNanA vidhi-jo ke darAjanAM daisika ane rAi pratikramaNAthI paMcAcAranI zuddhi karAya che, tathApi nhAnA-moTA aticArone savizeSa dUra karavA pAkSika vagere pratikamaNe paNa avazya karavA yAMgya che ja. kahyu` paNa che ke 64 jaha gehaM paidivasaM pi (vi) sohiaM tahavi pakkhasaMdhisuM / sohi savisesaM, evaM ihayaM pi nAyavvaM // | 1 | " bhAvA-" jema gharane dararoja sApha karavA chatAM pakhavADIyA vagere parvomAM vizeSapaNe zuddha karavAmAM Ave che, tema ahIM pAkSika vagere pratikramaNeAmAM paNa samajavuM. " 117, vata mAnamAM te pachI viharamAnajinanuM ane tIrthAdhirAja zrIzatruMjaya girirAjanuM caityavaMdana karAya che, te prAbhAtiH ma'gala rUpa samajavu. 5 Page #647 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ dha saM. bhA. 1-vi0 ra-gA pa temAM pAkSika pratikamaNanI zarUAtamAM upara jaNAvelA vidhi pramANe "vaMdittasUtra" kahevA sudhI daivasika pratikramaNa karavuM, pachI khamAsamaNa daI nirbha Arophana vitA, chAvaNa rilA mAva! jI (paNa) kutti "i --e Adeza mAgI muhapattine ane zarIrane (pacIsa pacIsa belathI) paDilehIne, upara be vAMdaNa daIne, "samyajJAna bhaMDAra sarakhA guru vagerene khamAvavA ane sarva anuSThAne kSamAthI saphala thAya che"--ema jaNAvavA mATe (chANa hari makavana !) namukimi udAhano, riMtarajia3 lA?" -ema kahI gurUnI AjJA meLavIne "phuche, jJAmi vitta, pujAruM vizALa sAruM f, fdhaMji, pattii v " vagere pATha pUrvaka pahelAM (mAMDalIne vaDIla) gurU sthApanAcAryajI sanmukha kSamApanA kare, pachI bIjA sAdhuo ane zrAvaka, je maMDalamAM chelle be bAkI rahe teTalA sAdhu hoya te, gurvAde traNa athavA pAMcane kSamApanA kare, pachI ubhA thaIne "chAni tri mar! jiasi Aje(3) gfA?'-e Adeza mAgIne, "I, manTo, je je vAgo ajamo.' vagere sUtra kahIne saMkSepathI ke vistArathI pakukhI aticAranI AlocanA kare. (pakhI aticAra kahe.) pachI "lavyaMtara vi ziva tija' vagere kahe, temAM ziSya "chA saMdiranA mavana' kahIne prAyazcitta mAge, tyAre gurU kima' ema kahe ane ziSya "che (tara micchAmi du ' kahIne, " g 3pavAsa' vagere kahIne gurU upavAsa vagere pAkSikanuM prAyazcitta Ape temAM zakya hoya te 'tti 1 8 kahIne svIkAre. pachI be vAMdaNuM de. ane pratyekane khAmaNu karavA prathama gurU ke (mAMDalInA nAyaka) bIjA vaDIla UbhA thaIne UbhA UbhA ja bole ke-resiva goma DiratA, sUchAvALA risa (aLavana!) buddhigoruM, tadvAyuM as? $' kahIne-"IcchakArI che amuka tapodhana! ( muni !) - ema kahIne bIjAne (ke je potAnAthI vadhu ane anya sAdhu thI moTA hoya temane) bolAve, tyAre tenA uttaramAM te bIjA muni khamAsa maNapUrvaka "mags vaimi kahe, pachI gurU kahe ke- babudioma gAma hiMmatanagara zAne?" tyAre te muni paNa UbhA UbhA ja "kavi svAmi tu-ema kahIne, nIce namI mastakane jamIna sAthe lagADIne " hAmi kinnaDa, pannAihuM vivAdi gavchuM # Fdhaji arabaM pari() ' vagere pATha bole, gurU (paNa teone khamAvavA) "Tarav virALa' vagere (abyuThThione) saghaLA pATha bole, paNa "kAraNe tamArane be pado na le. e pramANe rAva sAdhuo paraspara khAmaNAM kare. ladhuvAcanAcAryanI (paryAyathI kahAnAnI ) sAthe pratikramaNa karavAnuM thAya, tyAre te prathama je paryAyathI vaDIla hoya te sthApanAcAryane khAmaNAM kare, te pachI bAkInA sarva sAdhuo anukrame ratnAdhikane (paryAyathI vaDIlane ) khamAve. pratikramaNamAM jyAre gurU sAthe na hoya, tyAre sAmAnya sAdhuo pahelAM sthApanAcAryane khamAve ane pachI paryAyanA krame tyAM sudhI khamAve ke chelle be sAdhuo bAkI rahe, e pramANe zrAvake paNa 118. pahelAM karI lIdhuM hoya te " di karavAnuM hoya te tatti kahe ane na ja karI zakAya tema hoya te mauna rahe. pAkSika Adi pratikramaNanuM upavAsAdi prAyazcitta duzakya hoya te anyatra jaNAvyA pramANe chevaTe svAdhyAya vagerethI paNa karavuM joIe, te vinA pratikamaNuM zuddha thatuM nathI. Page #648 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A " A . . ' mArA ma na mAM 3-dinacaryA-pAkSikAdi pratikramaNane vidhi tathA hetuo ] 55 khamAve, paraMtu sAdhunA abhAvamAM zrAvakamAM vaDIla zrAvaka hoya te bIjA sarva zrAvakone uddezIne amuka vagere samasta zrAvakone vandana karUMvandana karUM"--ema kahIne, jyAre "sakriomi pratye llAmai Mkhata virala hame ema kahe, tyAre bIjA zrAvake paNa kavi kAmi tujane kahe, pachI vaDIla ane bIjA sarva sAthe vizALa pANavE 7 mAM mArA micchAmi tu: kahe. ema "pratyeka khAmaNuM karIne pachI be vaMdana daI devali rAtrioma - hA, chAyA dila mana! ifmAM himaveda ! -ema Adeza mAge, tyAre gurU kahe- himada ?" pachI "dujI kahIne, sAmAyika (karemi bhaMte !)sUtra, chAmi pavitra mirka no che " vagere balIne, khamAsamaNapUrvaka pUchavAi varada apAvana ! jarAaNuraM ?i -ema AjJA mAgIne, gurU pite ke teo jene AjJA kare te bIjA sAdhu manathI sAvadhAna (ekAgra) banIne pahelAM traNa navakAra kahIne spaSTa uccArapUrvaka "zrI pAkSikasUtra" 119kahe ane bIjAo khamAsamaNa daIne "chI hari makriANu maTemi-ema Adeza mAgIne pitAnI zakti anusAra kAusagamudrA vagere mudrA karIne sAMbhaLe, te pUrNa thayA pachI "deva mAva' vagere zrIdevatAnI stuti (badhA sAthe) bele ane devasikanI vidhimAM jaNAvyA pramANe nIce besIne pAkSika 2deg pratikramaNa (vaMditta )sUtra bele temAM "agiri mAnarg" belatAM UbhA thaIne bAkInuM UbhAM UbhAM pUrNa kare. pachI "jafma re! nAnAbaM, chAmi ni jADA ' vagere sUtro kahIne, pratikramaNa karavA chatAM azuddha rahelA aticArAnI (AcAranI) vizuddhi mATe bAra legassa(caMde nimmalayarA sudhI) ciMtavavA rUpa (traNa se zvAsocchavAsane) kAussaga kare.(pArIne pragaTa legasTa, kahI) muhapattinuM paDilehaNa karIne, be vandana daIne khamAsamaNupUrvaka 12 chAyA vinA manavA ! sAmudruimi hamaNAja mitapatra ?vagere kahIne kSamApanA kare. A khAmaNAne hetu e che ke-pahelAM (sabuddha khAmaNAthI) sAmAnyapaNe ane pachI (pratyeka khAmaNAMthI) vizeSapaNe pAkSika aparAdhe khamAvavA chatAM, pAchaLathI (bAra legasasanA) kAussagnamAM zubha-ekAgra bhAva thavAthI AtmAne keI aparAdhanuM vizeSa smaraNa thaI Ave, tene pharIthI paNa A kSamApanAthI zuddha kare. pachI UbhA thaIne 12 "chArAja harida mAvana! TNAmAM jAuM? kaI kahIne vartamAnamAM "sakalasaMdhane micchAmi dukkaDa" ema belavAne vyavahAra che. 119. gurUnA abhAve zrAvake UbhA UbhA paphabIsUtranA sthAne "traNa navakAra gaNune vaMdittasatra kahe ane uM? "suma devA mApha " stuti bele. zrAvakane paNa paphakhIsUtra sAMbhaLavAno vidhi che. pakhasatra te munirAjanuM hoya che-ema samajIne te avasare pramAda seva ucita nathI sAdhunI jema zrAvakane paNa te sAvadhAna thaIne sAMbhaLavuM ja joIe. 120 vaMditta vagere sUtromAM jyAM jyAM vili' pATha Ave, tyAM tyAM pAkSika, mAsI vagere pratikramaNamAM virya, varamANiI vagere bolavAnuM svayaM samajI levuM. 121. vartamAnamAM khamAsamaNa devAne vyavahAra dekhAtA nathI. 122. vartamAnamAM khamAsamaNupUrvaka vyavahAra jovAya che. Page #649 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [dha saM0 bhA1-vi0 2-gA0 65 cAra khamAsamaNapUrvaka gurUnA bahumAna ane upakAranI kRtajJatA vagere mATe cAra khAmaNAM kare. - jema birUdAvalI bolanArA purUSe, rAjAnuM kaI mAMgalika kArya pUrNa thayA pachI, "akhaMDa (abhaMga) baLavALA Apane atyAra sudhIno samaya suMdara rItie pasAra thayo ane have pachIne paNa e ja rItie prApta thAo. (arthAta suMdara rItie pasAra thAo.)' ema bolIne rAjAnuM -bahumAna kare che, tema ahIM paNa gurUne pAkSika vinaya karavA rUpa "chAmi nAma ji ja che!' vagere prathama khAmaNAnA sUtrapAThathI sAdhu tathA prakAre (dravya-bhAvathI) namra banIne, AcAryane khAmaNAM kare (teonuM bahumAna kare). bIjA khAmaNAmAM 'chAmi dvamAro pukiMva gA' vagere sUtrapATha bolIne cityavandananuM tathA sAdhuvandananuM nivedana kare. ( arthAta devadarzana tathA anya nAnA-moTA sAdhu-sAdhvI ke zrAvaka-zrAvikAoe kahelI vandanA-sukhazAtApRcchAdi jaNAve ane potAnI paNa vandanA jaNAve) trIjA khAmaNAmAM "chAmi vikAsama Adi zuM tumavNuM saMsiva' vagere sUtrapATha bolIne gurUe pitAnI upara karelA upakAronuM nivedana (kRtajJatA pragaTa) kare, ane cothA khAmaNamAM "chAmi marNano mAmavi ()LyA.' vagere sUtrapATha belIne, pite avinIta chatAM gurUe hitazikSA ApI" vagere je je upakAra karyA, tenuM bahumAna kare. A cAreya pAkSika (mAsI-sAMvatsarika) khAmaNane aMte gurU jyAre anukrame "(2) sume ita, (2) madanavi ghaMvAni , () garicayaMti ane (4) nithApA do!" bole, tyAre ziSya (sAdhu) "kaI kahe. (gurUnA abhAvamAM) zrAvake A khAma NanA pAThane sthAne cAra vakhata ekeka navakAra kahe. pachI 'phUchAmo majuraSTi kahIne bAkI raheluM e vandana, devasika khAmaNa (abhuThThio), punaH be vandana vagere devasika pratikramaNa pUrNa kare. temAM pAkSikasUtrane aMte "mAva' stutithI mRtadevInuM smaraNa pahelAM kareluM hovAthI, pAkSika (Adi)mAM mRtadevInA kAusaggane sthAne bhavanadevatAne kAusagga ane tenI stuti kahevA dvArA bhavanadevatAnuM smaraNa kare. jo ke darareja kSetradevatAnuM smaraNa karavAmAM bhavana (makAna )ne samAveza kSetra grAmAdimAM) thaI jatuM hovAthI vastutaH kSetradevatAnI smRti dvArA bhavanadevatAnI smRti paNa thAya ja che, te paNa parvedine bhavanadevatAnuM paNa bahumAna karavuM vyAjabI hovAthI pAkSika (vagere) pratikramaNamAM tene kAusagga sAkSAt (jude) karAya che ane stavanane sthAne paNa maMgalane mATe "kita-rAtita kahevAya che.1 23 ahIM pAkSika vagere pratikramaNemAM paNa pAMceya AcAranI zuddhi thAya che te, te te sUtra pAThane anusAra svayaM vicArI levI. jema ke-"gurUne vAMdaNa devAya che tathA saMbuddhAkhAmAMthI kSamApanA karAya che, te jJAnAdi guNavaMta (gurU vagere jJAnIo) nI pratipatti (sevA) rupa hovAthI tenAthI jJAnAcAranI zuddhi, bAra legasanA kAussagna pachI pragaTa legassa dvArA covIsa tIrthakarenI stuti karavAmAM Ave che tenAthI darzanAcAranI zuddhi, aticAranI AlocanA, pratyeka khAmaNAM, meTuM (pakukhIsUva) tathA nhAnuM ( vaMditu) e be pratikramaNa sUtre, samAptikhAmaNu tathA chelalAM cAra pAkSikakhAmaNa vagerethI cAritrAcAranI zuddhi, thibhakta (mAsImAM 123. devasika pratikramaNamAM aMte kahevAtI laghuzAntine sthAne paphakhI vageremAM "bahAni' kahevAya che. Page #650 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pra0 3-dinacaryAM-pAkSikAdi pratikramaNAnA vidhi tathA hetuo] 597 Treobhakta) vagere anazanathI bAhya tapanI tathA khAra legasa (cAmAsImAM vIsa lAgasa) vagerenA kAussagga karavAthI abhyaMtara tapanI-ema be prakAranA tapAcAranI vizuddhi, ane e sarva AcArAnI samyag ArAdhanA karavAthI vIryAcAranI zuddhi paNa thAya che.' cAturmAsika ane sAMvatsarika pratikramaNeAmAM paNa A hetuonI ja saMbhAvanA samajI levI. ema pAkSika pratikramaNaneA vidhi kramazaH jaNAvyA. cAmAsI tathA sa'vaccharI e be pratikramaNeAmAM paNa ( pAkSika pramANe) ja krama (vidhi) samajavA; mAtra nAmAmAM vizeSa che. ( pakSIne badale cAmAsI ke saccharI' nAme kahevAM. ) kAussaggamAM paNu, cAturmAsika pratikramaNamAM ( ca Mdelu nimmalayarA sudhI) vIsa legasa, ane sAMvatsarika pratikramaNamAM ( cannaipu nimmalayarA sudhI) cAlIsa leAgasa upara eka navakAra ciMtavavA. khAmaNAMmAM-cAmAsI pratikramaNamAM "canuM mAsAnuM, adrutlR vALa, klacavInA vijJAna' vagere ane sAMtsarika pratikramaNamAM 'vAralanuM mAtALa, caDavIsad pavALa, tinnilayasaTrInuM rAvijJAna' vagere melavuM ane pAkSika tathA caumAsI pratikramaNamAM chelle e sAdhue bAkI rahe teTaluM maMDaLa hAya te gurU vagere pAMcane124 khamAvavA ane sAMvatsarikamAM gurvAdi sAtane khamAvavA, e cAturmAsika tathA sAMvatsarika pratikramaNAnA vidhi jANavA. 44 1 pratikramaNanA A vidhine jaNAvanArI pUrvAcAkRta gAthA graMthAmAM A pramANe che-- paMcavihAyAravisruddhi-heumiha sAhu sAvago vA vi / pADakamaNaM saha guruNA, guruvirahe kuNa ko vi // 1 // vaMdittu cehaAI, dAuM caurAie khamAsamaNe / bhUnihiasiro sayalAiAramicchAkarDa deI || 2 || sAmAiapuvvamicchAmi - ThAuM kAussaggamiccAi | suttaM bhaNia palaMbia- bhuakupparadhariapa hiraNao ||3|| ghoDagamAiadosehiM, virahiaM to karei ussaggaM / nAhiaho jANuddhaM, cauraMgulaTThaviakaDipaTTo || 4 || tattha ya ghare hiae. jahakamaM diNakae a aiAre / pArettu NamokkAreNa, paDhai cauvIsathayadaMDaM // 5 // saMDAsage pamajia, uvavisia alaggaviayabAhujuo / muhaNaMtagaM ca kArya, pehae paMcavIsahaM (hiM) ||6|| uThioDio saviNayaM, vihiNA guruNo karei kiikammaM / battIsadosarahiaM, paNavI sAvassagavisuddhaM ||7|| aha sammamavaNayaMgo, karajugavihidhari aputtirayaharaNo / pariciMtiaAiAre, jahakame gurupuro viaDe ||8|| aha uvavisittu suttaM, sAmAi mAiaM paDhia payao / abhuTThiomhi iccAi, paDhAi duioThio vihiNA ||9|| dAUNa vaMdaNaM to, paNagAisu jaisu khAmae tini / kiikammaM kariAyaria - mAigAhAtigaM paDhai // 10 // ia sAmAI aussagga - suttamuccaria kAussaggaThio / ciMtaha ujjoadugaM, carita [ aiAra ] 124. pAkSika pratikramaNamAM gurvAdi traNane khAmaNAM karavAne vyavavAra va`mAnamAM jovAya che ane cAlu pRSThathI zarU thatI zrI pUrvAcAkRta pratikramaNu-vidhinI gAthAo paikI tetrIsamI gAthAmAM pazu pAkSikamAM traNa khAmaNAM karavAnuM vidhAna karelu che. zrIpravacanasArAhAranI gA0 181 nI TIkAmAM / pAkSika pratikramaNamAM pAMcane tathA cAturmAMsaka ane vArSika pratikramaNAmAM sAta samuddone ( vaDIlAne ) samuhAkhAmaNAM karavAnuM jaNAveluM che. Page #651 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - - - - 58 [50 saM0 10 1-vi02-0 65 suddhikae // 11 // vihiNA pAria sammatta-muddhiheuM ca paDhai ujo / taha savvaloaarihaMtacehaArAhaNussaggaM // 12 // kAuM ujoagaraM, ciMtia pAreha suddhsmmtto| pukkharavaradIvaDDhe, kaDDhai suasohaNanimittaM // 13 / puNa paNavIsussAsaM, ussaggaM kuNai pArae vihiNA / to sayalakusalakiriA-phalANa siddhANa paDhai thayaM // 14 // aha suasamiddhiheGa, suadevIe karei ussaggaM / vitei namokAraM, suNai va deI va tIi thuI // 15 // evaM khittasurIe, ussaggaM kuNai muNaha deha dhuI / paDhiUNa paMcamaMgala-muvavisai pamajja saMDAse // 16 // pulavihiNeva pehia, puttiM dAUma caMdaNaM gurUNo / icchAmo aNusahinti, bhaNiuM jANUhi to ThAI // 17 // guruthuigahaNe dhuitiNNi, baddhamANakkharassaro paDhaI / sakkathayathavaM paDhia, kuNaI pacchittaussaggaM // 18 // evaM tA devasi, rAiamavi evameva navari tahiM / paDhamaM dAuM micchAmi-dukkaDaM paDhai sakkathayaM // 19 / / uhia karei vihiNA, ussagaM ciMtae aujjo| bIaMdasaNasudIe, ciMtae tattha imameva // 20 // taie nisAiAraM, jahakkama ciMtiUNa paarei| siddhatthayaM paDhittA, pamajja saMDAsamuvavisai // 21 // puvvaM va puttipehaNa -vaMdaNamAloasuttapaDhaNaM ca / vaMdaNakhAmaNavaMdaNa-gAhAtigapaDhaNamussaggo // 22 / / tattha ya ciMtaha saMjama-jogANa na hoi jeNa me hANI / taM paDivajjAmi tavaM, chammAsaM tA na kAumalaM // 23 // egAiguNatIsUNayaMpi, na saho na paMcamAsamavi / evaM cau-ti-dumAsaM, na samattho egamAsaMpi // 24 // jA tapi terasuNaM, cautIsaimAi duhANIe / jA cautthaM to AyaM-bilAijA porisi namo vA // 25 // jaM sakaM taM hiae, dharettu pArei pehae purti / dAuM vaMdaNamasaDho, taM cia paJcakkhae vihiNA // 26 // icchAmo aNuTThinti, bhaNia uvavisia paDhai tiNi thuii| miusadeNaM sakkatthayAi to cehae vaMde // 27 // aha pakkhiraM cauddasi-digaMmi puvvaM va tattha devsijhN| suttaM paDikkamiuM, to sammamimaM karma kuNai // 28 // muhapattI vaMdaNayaM, saMbuddhAkhAmaNaM tahA''loe / vaMdaNapatteakhAmaNaM, ca vaMdaNayamaha suttaM // 29 // suttaM anmuTThANaM, ussaggo putivaMdaNaM thy| pajaMtima khAmaNaya, taha cauro thomavaMdaNayA // 30 // pucavihiNeva savvaM, devasimaM vaMdaNAi to kuNai / sejjasurIussaggo, bheo saMvithayapaDhaNe a||31|| evaM citra caumAse, varise a jahakkama vihI nneo| pakkhacaumAsavarisesaM, navari nAmami NANattaM // 32 // taha ussaggujjoA, bArasa vIsA smNgligcttaa| saMbuddhakhAmaNaM tipaNa-sattasAhUNa jahasaMkhaM // 33 // " (yogazAstra0 pra0 3, gA0 130 TIkA) bhAvArtha-"ahIM paMcAcAranI vizuddhine mATe sAdhu athavA zrAvaka paNa gurUnI sAthe pratikamaNa kare, ane gurUnA virahamAM(zrAvaka)ekalo paNa kare (1). temAM pahelAM devavandana karIne, prAraM. namA yAra sabhAsamaio (bhagavAn haM! mere DIna), bhUtaNe bharata sthApIta ( 'savyassa vi0 mAtI), sadhA matiyAnA bhibhi dukha (2). pachI sAmAthi (sUtra) '2chAbhi kAmi kAussagaM" vagere sUtra belIne, be hAtha nIce laMbAvI keNIthI ceLapaTTAne kammara upara Page #652 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pra0 3-dinacaryA-pratikramaNane vidhi tathA hetuone sAkSipATha] pakaDIne (dabAvIne rAkhe.) (3) ane ghATakaSa' vagere kAusagganA 19 derahita kAussaA kare. coLapaho nAbhithI cAra AMgaLa nIce ane jAnathI cAra AMgaLa upara rAkhe (zrAvaka te pramANe dhotI rAkhe) (4). te kAussagamAM divase karelA aticArone yathAkrama hRdayamAM dhAre ane navakArathI kAusagga pArIne pragaTa legasa kahe (5). pachI saMDAsA pramAjIne, nIce besIne, be bhUjAo sparza na thAya tema lAMbI rAkhIne pacIsa pacIsa (bela) vaDe muhapatti ane zarIranuM paDilehaNa kare (6) pachI UbhA thaIne vidhipUrvaka, vinayasahita, batrIsa devarahita ane pacIsa AvazyakathI vizuddha gurUvandana kare (vAMdaNa de.) (7). pachI sArI rItie (uparanuM) zarIra namAvIne, be hAthamAM muhapatti tathA rajoharaNa pakaDIne (kAusagamAM) vicArelA aticArone kramazaH gurUnI AgaLa pragaTapaNe jaNAve (8). pachI (vidhithI) nIce besIne, prayatnapUrvaka (apramatta thaIne), "karemi bhaMte, vagere kahevApUrvaka "pratikramaNusUtra (zrAvaka vaMditta)" kahe. temAM "amudimoni mAtA " vagere bAkInuM sUtra (dravyathI ane bhAvathI ema) be prakAre vidhipUrvaka ubho thaIne kahe ". pachI (be) vaMdana daI, maMDalamAM pAMca ke tethI vadhAre sAdhu hoya te traNane khamAve ane (puna) be vaMdana daI, A ivabhargo' vagere traNa gAthA kahe (10). pachI karemi bhaMte ane kAussaggasUtro (IcchAmi ThAmiDa vagere' kahIne kAussagnamudrAmAM rahIne cAritra (nA aticA)nI zuddhi mATe be legassane' ciMtave (11). pachI vidhipUrvaka (kAusagga) pArIne samyaktva( darzanAcAra)nI zuddhi mATe pragaTa gaTsa kahe tathA (tenI ja zuddhi mATe) "vyo tibarfo' kahIne sarva lekanAM cityanI ArAdhanA mATe kAussaga kare (12). temAM "eka legassanuM ciMtana karIne darzanAcAranI zuddhivALe te kAurUgane pArI kRtajJAnanI zuddhi karavA mATe "pakrakharavaradIvaDha' kahe (13). pharIthI "pacIsa zvAsocchavAsane ( "caMdesu nimmalaya" sudhI eka legAsane) kAusaga karIne vidhipUrvaka pAre. pachI saghaLAM kuzaLa (zubha) anuSThAnanA phalasvarUpa zrIsiddhonuM stavana (siddhANaM buddhANuM) kahe (14). pachI zratajJAnanI samRddhinA kAraNabhUta mRtadevatAno kAussagya kare, temAM eka navakAra ciMtave ane mRtadevInI stuti kahe athavA sAMbhaLe. ( vaDila kahe ane bIjA sAMbhaLe. ) (15). ema kSetradevatAne paNa kAusagna karIne enI stuti kahe athavA sAMbhaLe, pachI "navakAramaMtra kahIne, saMDAsA pramAne nIce bese (16). pachI pahelAM jaNAvelA vidhithI muhapatti paDile. hIne gurUne be vaMdana daIne, "jhAmo aNuEi kahIne, DhIMcaNanA AdhAre (nIce) bese (17). pachI gurU ("nametu"nI) eka stuti kahe, te pachI bIjAe vadhatA vadhatA akSarothI tathA uMcA ucA svara(avAja)thI (namastu Adi) traNa stutio kahe, pachI "zakastava ane stavana kahIne (devasika) prAyazcittanI zuddhi mATe kAusagga kare (18). e pramANe devasika pratikamaNane krama jANa. * rAI pratikramaNa paNa e ja pramANe che. mAtra temAM prathama ('zvara ziva kahIne) micchAmi duka daIne "namethu ' kahe (19). pachI UbhA thaIne vidhipUrvaka (cAritrAcAranI zuddhi mATe) pahele kAussagna kare, temAM eka legassa ciMtave. pachI bIje kAusagga darzanazuddhi mATe kare, temAM paNa eka logasa ja ciMtave (20). trIjA kAussagnamAM mazaH rAtrinA aticArAne Page #653 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - [ dha saM0 bhA. 1-vi. 2-gA. 25 ciMtavIne (tenI avadhAraNa karIne) pAre ane siddhArtha kuarLa" bolIne, saMDAsA pramAjIne nIce bese (21). pachI pUrvanI jema muhapatti paDilehe, be vAMdaNa de, rAI aticAranI Ale. canA karIne pratikramaNa sUtra" kahe, pachI be vAMdaNuM de, (abhuThiothI) khAmaNAM kare, punaH be vAMdaNa de ane (gArika vApa0 vagere) traNa gAthAo vagere kahIne tapaciMtanane kAussaga kare (22) temAM "jema saMyama gene bAdhA (hAni na pahoMce te-teTale huM tapa karUM' ema nirNaya kare : te A pramANe-utkRSTa chamAsI tapa karavAne pite je samartha nathI (23), te eka, be, traNa, ema ekeka divasa ocho karatAM cha mAsamAM ogaNatrIsa divasa ochA sudhI tapa karavAnuM ciMtave, teTaluM sAmarthya na hoya te pAMcamAsI, tevuM sAmarthya na hoya te temAM paNa (ekeka divasa) nyUna karatAM yAvat cAramAsI, traNamAsI ane bemAsI sudhI ciMtave, teTaluM ya sAmarthya na hoya te (e krame ja) nyUna karatAM ekamAsI sudhI paNa ciMtave (24). teTaluM paNuM sAmarthya na hoya, te temAM paNa yAvat tera divasa eAchA sudhI ciMtave ane sAmarthyanA abhAve temAMthI paNa "trIsabhakta' vagere be be bhakta nyUna yAvat caturthabhakata sudhI ciMtave. teTaluM paNa sAmarthya na hoya, te ghaTADatAM ghaTADatAM AyaMbila vagere yAvata pirisI ke namukkArasahi" sudhI ciMtave (25)" e rItie ciMtavatAM je tapa karI zakAya tema hoya, te (karavAne hRdayamAM nirdhAra karI kAussaga pAre, pachI (pragaTa legasa kahIne) muhapatti paDilehIne, be vaMdana daIne niSkapaTapaNe hRdayamAM dhArelA te tapanuM vidhipUrvaka paccakakhANa kare (26). pachI 'chAma majuSTi kahIne nIce besIne (virAkTorAvaruM vagere) traNa stutie mRdu (haLavA) svarathI kahe ane pachI "nameltha chuM' vagere pAThathI devavandana kare (27). have pachI pratikramaNane vidhi kahe che-pakukhI pratikramaNa caturdazInA divase karavuM, temAM prathama "vaMdittasUtra kahevA sudhI daivasika pratikramaNa karIne, pachI samyaga rItie pakukhI pratikramaNa A kramathI kare (28) pahelAM paphakhI muhapatti paDilehIne, be vAMdaNu daIne, saMbuddhA khAmaNAM kare, pachI (pAkSika aticAronI saMkSepathI athavA vistArathI) AcanA kare, pachI vAMdaNa de, patyeka khAmaNAM karIne khamAve, punaH vAMdaNuM de ane pachI pAkSika(paphabI)sUtra kahe (29) te pachI pratikramaNa sUtra (zrAvaka vaMdig)' kahe temAM 13muni magruo'pada bolatAM ubhA thaIne (pUrNa karyA pachI) kAussagna kare; pachI muhapattinuM paDilehaNa karIne, be vAMdaNa daIne, paryanta (samApta) khAmaNuM kare ane cAra bhavaMdana (khAmaNAM) kare (30) pachI pUrve jaNAvelA vidhi pramANe zrI pratikramaNa sUtra pachInuM be vAMdaNAM devAM vagere bAkI raheluM devasika pratikramaNa pUrNa kare. paNa temAM mRtadevatAne sthAne zamyA(bhavana)devatAne kAusagna kare tathA stavanane sthAne "ajitazAMtistava' kahe, eTale bheda jANe (31). e pAkSika pratikramaNanA vidhi pramANe kramaza; cAtu sika ane sAMvatsarika pratikramaNane vidhi paNa jANa; mAtra te te pAkSika, cAturmAsika ane vArSika pratikramaNamAM nAme judAM judAM (te te pratikamaNanAM) kahevAM (32) kAussagnamAM anukrame bAra legasa, vIsa legasa ane eka navakAra sahita cAlIza legasa ciMtavavA ane khAmaNImAM anukrame traNa, pAMca tathA sAta saMbuddhone khAmaNuM karavAM (33)." e pramANe "cha Avazyaka" rUpa pratikramaNamAM "pratikramaNa' nAmanuM A zuM Avazyaka Page #654 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pra0 3-dinacaryA-cha AvazyakamAM pAMcamuM kAtsaga Avazyaka] kahyuM temAM je je sUtre bolavAnAM jaNAvyAM, te paikI bAkI rahelAM "pratikramaNa(vaMditta) sUtra" vagerenuM vivaraNa A cAlu adhikArane aMte kahevAze. have pAMcamuM Avazyaka kahevAya che. 5. kAussagna-jAtra eTale "kAyAne" (zarIrane) "utsaga " ( tyAga kare.) tene "kAyotsarga kahevAya che. tenuM prAkRta rUpa "kAussaga' bane che) e kevI rItie kare? te mATe jaNAvyuM che ke-zarIrathI "sthAna" karavuM-jinamudrAthI sthira ubhA rahevuM (apavAde sthira besavuM) vagere, vacanathI "mona' karavuM, manathI zubha dhyAna" karavuM ane "annattha" sUtramAM kahelI "zvA chuvAsAdi anivArya zArIrika ceSTAo sivAyanI mana-vacana-kAyAnI saghaLI pravRttine (arthAt svairya mauna-dhyAna karI zvAsa-UcchavAsa vagere anivArya ceSTAo sivAyanI badhI kriyAne) tyAga kare tene "kAryotsarga" kahevAya che. te kayAM sudhI karI te mATe paNa kahyuM che ke- (je je kAusagamAM "amuka saMkhyAmAM zvAse zvAsa vagere kaheluM pramANa pUrNa thayA pachI) "namo nahiMta bele tyAM sudhI kAyAne tyAga te kAryotsarga samaja. A "kAryotsarga" be kAraNe karavAnuM hoya che. eka-te te prakAranI kAyAdikanI ceSTA-pravRttimAM sevelA aticArone aMge, bIje-cAritramAM upasarga-parAbhava thAya tevA prasaMge. temAM javuM-AvavuM" vagere pravRttine aMge "iriyAvahi." Adi paDikkamatAM karAte "ceSTApravRttine aMge ane Akasmika upasargone jItavA mATe karAte " parAbhavane aMge" samaja. kahyuM che ke " so ussaggo duviho, ciTThAe abhibhave anaayvyo|| bhikhkhAyariAi paDhamo, uvasaggabhiuMjaNe viio ||1||"(aav0ni01452) bhAvAtha-"te kAryotsarga "ceSTAmAM ane parAbhavamAM" ema be kAraNe jANu. temAM bhikSA mATe (gaucarI) pharavuM vagere pravRttione aMge pahele, ane upasarga prasaMge bIje jANavo." temAM upasargodi parAbhane aMgene kAryotsarga eka (aMtaH) muhUrtathI mAMDIne zrI bAhubalInI jema eka varSa sudhIne paNa haya, ane te (dareka rItie) aniyata ja hoya. ceSTAne vege karAte kAryotsarga te jaghanya AThathI mAMDIne pacIsa-sattAvIsa-traNa so-pAMca se ane eka hajAra ATha zvAsocchavAsa sudhIne paNa hoya che, temAM niyata-aniyatanI vyavasthA resigara rAparivara, varamANe ya taheva varile 3 eesu hu~ti niyayA, ussaggA aNiayA sesA // 1 // ' (Ava0ni0 1529) bhAvArtha-"devasika-rAtrika-pAkSika-cAturmAsika tathA vArSika (pratikramaNa)mAM karAtA kAryotsargo niyata hoya che ane te sivAyanA (gamana-Agamana vagere ceSTAonA)aniyata hoya che." temAM niyata kAryotsargonuM zvAsocchavAsapramANa sAmAnyatayA A pramANe kahyuM che " sara sayaM jouM, tiomtra savA vaMti parivAra vaMja 1 vADamANe, dR saha ra vArisa zA(gArani., 2530) bhAvArtha- "sAMje (devasika pratikramaNAM) eka se, prAtaHkALe (rAIpratikramaNamAM) tenAthI aDadha (pacAsa,) pAkSikamAM traNa se, cAturmAsikamAM pAMca so tathA vArSika (pratikramaNamAM) eka hajAra ne ATha zvAsocchavAsapramANu kAryotsarga kare." Page #655 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - [ dha saM. bhA. 1-vi0 2-gA pa temAM sAMjanA pratikramaNamAM (traNa kAussagnamAM 2+1+1=) cAra legasa caMdesu nimmalatharA sudhI ciMtavatAM eka so zvAsocchavAsa thAya te pahelAM kahevAI gayuM che. e ja pramANe savAranA pratikramaNamAM (be kAusagnamAM ekeka) be legasa ciMtavatAM pacAsa zvAse chuvAsa thAya, vagere dareka pratikramaNamAM pramANu spaSTa samajAya tevuM che. A dhAsavAsanuM pramANa rimA pAsa arthAt "jeTalAM pada ciMtavAya teTalA zvAsocchavAsa jANavA vagere (pR.604mAM) kahevAze te pramANe samajavuM. daivasika Adi pratikramamAM upara jaNAvelA zvAsocchavAsanA pramANa mATe kAussagnamAM keTalA legassa" ciMtavavA ? te mATe kahyuM che ke " cattAri do duvAlasa, vIsaM cattA ya hu~ti ujjoyaa| resigarUpariNaga, vAunmANe vise ja za"(anirU2) bhAvArtha-"devasika-Atrika-pAkSika-cAturmAsika ane vArSika kAusagnamAM anukrame cAra, be, bAra, vIsa tathA cAlIza legasa ciMtavavAnA hoya che." tenuM pramANa A pramANe thAya che " paNavIsamaddhaterasa, siloga paNNattariM ca bodhavvA / sayamegaM paNavIsaM, bebAvaNNA ya vArisae // 1 // " ( Ava0ni0 1532) bhAvArtha-"(devasikamAM) pacIsa, (rAtrimAM) sADA bAra (pAkSikamAM) paMcetera, (cAturmAsikamAM) eka so upara pacIsa, ane vArSika pratikramaNamAM baso ne bAvana kaleke jANavA" ahIM cAra zvAsocchuvAsane eka glaeNke, ema eka legasTamAM (caMdesu nimmalayarA sudhI) pacIsa zvAsocchavAsa gaNutAM savA cha kaloka thAya, tene tenA cAra legassathI guNatAM pacIsa karloka pramANa daivasika ( kAussagna) thAya che. e rItie bIja (trika vageremAM )mAM paNa gaNI levuM. (vArSika pratikramaNamAM cAlIza legassanA aDhIso glaeNka upara eka navakAranI ATha saMpadA rUpa ATha zvAse chUvAsanA be zleka gaNatAM kula basa ne bAvana glaeNkanuM pramANa thAya che.e pramANe "niyata kAryotsargonuM pramANa kahyuM. have aniyata kAryotsarganuM pramANa kahe che- dvAragAthA-" gagaNAgamaNavihAre, sutte vA sumiNadaMsaNe raao| ghavALasaMto, riyAtriAhima za" (vAvabanika rU3) bhAvArtha-"A gAthAnuM vivaraNa A pramANe che-"(1) gamana, (2) Agamana, (3) vihAra, (4) sUtra, (5) rAtrie svapnadarzana, ane (6) nAvaDIthI nadI utaravI, e vageremAM IriyApathikI pratikramaNa karavuM." temAM bhikSA vagerene mATe upAzrayethI anyatra javuM te "gamana ane paragAma vagere anya sthalethI AvavuM te "Agamana." e gamana ane Agamana karyA pachI IriyAvahi0 paDikakamI pacIsa zvAsocchavAsane kAussaga kare." kahyuM che ke ___" bhatte pANe sayaNAsaNe a arhNtsmnnsejaasu| uzAre pAsavo, pAvI hAMti jasANA zA" (gAva0 mANa-234) bhAvArtha_"A gAthAne artha A pramANe che-" AhAra, pANI, zayana, Asana, jinamaMdira, sAdhuni vasati tathA dhaiDila-mAtrune aMge javA-AvavAmAM pacIsa zvAsocchavAsane Page #656 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pra0 3-dinacaryA-cha AvazyakamAM pAMcamuM "kAussagga" Avazyaka ] kAussagna karavAno hoya che." temAM AhAra-pANI nimitte paragAma vagere anya sthala "gamana karyA pachI, tyAMthI jadI pAchA na vaLI zakAya te ( tyAM ) ane tyAMthI "Agamana=AvyA pachI paNa "iriyA pathikI pratikramaNa karavuM. e pramANe "zayana" eTale saMthAre athavA vasati (makAna) nimitta, Asana eTale pATa-pATalAdi nimite, "caityaghara eTale jinamaMdire darzanAdi nimite ane "zramaNagraha" eTale sAdhunI vasatI (upAzraya)mAM javA-AvavA nimite (upara kahyuM te kAraNe gamana-AgamananA yoge) IriyAvahi paDikakamatAM pacIsa zvAse chUvAsapramANu kAusagna kare tathA sthaDila-mAtru (vagere ) je pite parAThavyuM hoya, te eka hAtha mAtra dUra javA-AvavA chatAMya IriyAvahi paDiklemIne teTaleja kAussagna kare, paNa pite spaMDila-mAtru (kuDI vagere) mAtrakamAM karyuM hoya ane te bIjA sAdhue paraThavyuM hoya, te pAThavanAra sAdhu IriyAvahi05DikkamIne kAussaga kare, paNa IMDilAdi karanAra pote na25 kare, hA ! pote vasatithI eka so hAtha uparAMta dUra jAya te bIjAe pAThavavA chatAM pote ane paraThavanAra sAdhu bane IriyAvahi. paDikkamIne pacIsa zvA chuvAsapramANu kAusagga kare, eTalA prasaM. gamAM pacIsa zvAsocchavAsano kAussaga jANavo. e pramANe mULa (tAra) gAthAmAM kahelA gamananuM ane AgamananuM kAusagga pramANu kahyuM. have trIjuM vihArane aMge kahe che ke-vihAra eTale sUtrapArasI (sUtra bhaNavA ) nimi-te upAzrayethI anyatra javuM che. tene aMge kahyuM che ke- . " niyaAlayAo gamaNaM, aNNattha u suttaporisinimittaM / hoi vihAro itthavi, paNavIsaM huMti UsAsA // 1 // " (Ava bhASya-234mAMprakSipta bhAvArtha "pitAnA sthAnethI sUtraparisI (bhaNavA)nimitte anya sthaLe javuM te vihAra kahevAya, tene aMge paNa pacIsa zvAsocchavAsa (ne kAusagna karavAnI hoya che dvAragAthAmAM kaheluM cothuM pada "sUtra =sUtrAdinA uddeza, samudeza ane anujJA samajavI, temAM sattAvIsa zvAsocchavAsane (sAgaravaragaMbhIrA sudhI) kAusagga karAya che, kahyuM che ke " uddesasamudase, sattAvIsaM annunnnnvnnyaae| cara ya sArA, pApavimaLamAI zA" (sAvali, zarU4) bhAvAtha-"uddeza, samudra ane anujJAmAM sattAvIza zvAsocchuvAsane ane prasthApana tathA pratikramaNa vageremAM ATha zvAse chUvAsane kAusagga hAya ) che." A prasthApana ane pratikamaNane artha kahe che ke-prasthApana" eTale keI kArya mATe kaI sAdhune anyatra mokala te; temAM jatAM khalanA (vina) thAya te ATha zvAse chUvAsane kAussagna karIne bIjI vAra khalanA thAya te sela zvAse chuvAsane kAussaga karIne jAya, paNa trIjI vAra khelanA thAya te jAya ja nahi; badale bIjA sAdhune mekale; athavA kAryavazAt te ja sAdhune mokalavAnI jarUra hoya te devavaMdana karIne, bIjA sAdhune AgaLa rAkhIne tenI nizrAmAM jAya; e prasthApanane aMge jANavuM. have "pratikramaNa' eTale ahIM (sAdhune moTA yuganI kriyAmAM) kALanuM prati 125. caMDila-mA je kuMDI Adi mAtrakamAM karyuM hoya ane parAvanAra bIjA sAdhu che, te paNa pite IriyAvahi0 pratikramaNa karavuM joIe, ema paNa vyavahAra satramAM kaheluM che. Page #657 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ dha saM0 bhA1-vi. 2-gA 6pa kramaNa samajavuM. A kALa paDikakamatAM paNa ATha zvAsocchavAsane ane "Adi " zabdathI "kALa grahaNa karavAmAM, kALa paraThavavAmAM, gocarI (jatAM pahelAM karAtI upayoganI kriyA) mAM tathA zrutaskaMdhanuM parAvartana karavAmAM,' eTalA sthAne paNa ATha zvAsocchavAsane kAussagna samajI le. keTalAke kRtAdinA parAvartanamAM pacIsa zvAsocchavAsa paNa kahe che. ema dvAragAthAmAM kahelA cothA "sUtra'ne aMge kAussaganuM pramANu kahyuM. have pAMcamA "rAtre svapna jevAne aMge" kahe che, je jIvahiMsA, asatya bolavuM vagere denuM svapna AvyuM hoya, te "eka sa" zvAse chUvAsane ane svayaM mithunasevyAnuM svapna AvyuM hoya te "eka so ne ATha" zvAsocchavAsane kAusaga kare. te hakIkata (pR. 349 mAM) kahevAI gaI che. chaThThA dvAramAM nAvaDI (Adi)thI nadI utare te pacIsa zvAsocchavAsapramANu kAussagna kara. kahyuM che ke - " nAvAe uttariuM, vahamAI taha naI ca emeva / saMtAreNa caleNa va, gaMtuM paNavIsa uusaasaa||1||" (Ava0ni01538mA prakSipta) - bhAvArtha-banAvaDIthI pANIno pravAha vagere, ke nadI vagere utarIne (oLaMgIne) "pacIsa zvAsocchavAsa pramANu kAussaga kare, e pramANe tArUothI (trApAthI) ke pagathI cAlIne paNa nadI ke pANIne kaI pravAha utare, te paNa teTale ja kAusagga kare. " e pramANe aniyata kAryotsarganA pramANunI dvAragAthAnuM vivaraNa paNa pUrNa thayuM. kAusagamAM zvAsanDravAsanuM pramANa A pramANe kahyuM che- " pAyasamA UsAsA, kAlapamANeNa huMti NAyavvA / gvaM trimANe, usane hoda zA" (Avari0, 222) bhAvArtha-"kAussagnamAM jeTalAM pade ciMtave teTalA zvAsocchuvAsa samajavA, ema kAussagnamAM kALanuM pramANa samajavuM. arthAta kALanuM pramANu kAussagganA pramANuthI jANavuM." kAussagane vidhi A pramANe che - " puvvaM ThaMti a guruNo, guruNA ussArizrami pAriti / kAyaMti (1) kavi, taUIT on g(kUvi rivA 3 AzA " "cauraMgula muhapottI, ujjUe DabbahattharayaharaNaM / / joradRraho, paNa jJAdi ArA" (sAva niSa-46) bhAvArtha-"pahelAM gurU kAussaga kare, (pachI anya sAdhuo kare) ane gurUe pAya pachI bIjAo pAre. temAM paNa anya anya kAryo mATe pharelA arthAt gayelA-AvelA hovAthI tarUNa (sazakta ) sAdhuo (teone vizeSa pravRttine aMge ciMtana vadhu karavAnuM hovAthI) vadhu samaya kAussagnamAM rahe (1). vaLI ( kAussaga karatAM) be paganI vacce AgaLa (be aMguThAmAM paraspara) cAra AMgaLa aMtara rAkhI UbhA rahevuM ane muhapatti jamaNA hAthamAM tathA rajoharaNa DAbA hAthamAM pakaDe; e pramANe hAtha paga vagere aMgenI (jina) mudrA karIne (parizrama, DAMsamacharAdine upadrava ke ThaMDI-garamI AdinA parISahanI upekSA karavArUpa) kAtsarga kare (2)." A kAryotsarga (1) ucita, (2) niSANu ane (3) zayita-ema traNa prakAre thAya che Page #658 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pra. dinacaryA-cha AvazyakemAM chaTha pratyAkhyAna 605 ane te darekanA paNa cAra cAra prakAre che te A pramANe 1. uchUitoSkRita eTale dravyathI ane bhAvathI banne prakAre uThIne, tAtparya ke dravyathI= zarIrathI UbhA rahIne ane bhAvathI=dharmadhyAna ke zukaladhyAnamAM rahIne, 2. ucchitAnucichUta eTale dravyathI-UbhA rahIne mATe uciskRta, ane bhAvathI-kRSNAdi azubha lesthAnA pariNAmapUrvaka mATe anuciskRta, 3. "anucichUteciskRta" eTale dravyathI nIce besIne ane bhAvathI-dhama dhyAna ke zukaladhyAnamAM rahIne tathA 4. anucichUtAnuciskRta-eTale dravyathI-nIce besIne ane bhAvathI paNa-kRSNa vagere azubha lesthApUrvaka, e cAra bheda uskRitanA jaNAvyA. e pramANe "niSaNa" eTale beThele ane "zayita" eTale sutelo, e baMnenA paNa cAra cAra bhede svayaM vicArI levA. kAussaggasUtra ( annattha)artha tathA tenA ogaNIsa de (pR. 403 thI 406 mAM) kahevAI gayA che. A kAusagnanuM paNa phala karmonI nirjarA rUpa ja che. kahyuM che ke-- " kAussagge jaha suDiassa bhajjati aNgmNgaaii| iya bhiMdaMti suvihiA, aTThavihaM kammasaMghAyaM // 1 / (Ava0ni0, 1551) bhAvArtha-"kAyotsargamAM vidhipUrvaka UbhA rahelAnAM aMgepage (zarIra avaya) jema jema bhAMge (dukhe), tema tema vidhipUrvaka kAusagga karanArA suvihita AtmAo cittane niSedha karIne ATha prakAranA karmasamUhane bhede che (nAza kare che)." ema pAMcamuM "kAussagga" nAmanuM Avazyaka varNavyuM. have- 6. paccakakhANa-pratyArthI zabda "prati++thAna' e traNa aMze maLavAthI thayo che (ane tene prAkRta yA cAlu bhASAmAM "paccakakhANa" kahe che.) tene artha "ti' eTale pratikULapaNe, "sA' eTale amuka maryAdApUrvaka, rasthAna' eTale kahevuM ( arthAt rAgAdi aMtaraMga zatruo sAme amuka maryAdApUrvaka pratikuLa pravRtti karavAnI kabUlAta) tene paccakakhANuM kahe che. AnuM svarUpa paNa (pR. 500 thI) cakakhANa adhikAramAM kahevAI gayuM che. e rItie "cha Avazyaka pratikramaNane" vidhi jaNAvyuM. pratikramaNa vratadhArI zrAvake dararoja ubhayakALa karavuM joIe ane (pahelA guNasthAnavatI dharmacivALA) "yathAbhadrika' AtmAe (tratAdi uccaryA na hoya te) paNa tene abhyAsa vagere karavAnA uddezathI karavuM joIe. ahIM koI samaje ke-zrAvakanAM bAra paikI ke eka paNa vrata aMgIkAra karyuM nathI, tevA yathAbhadrikane tenA abhAve tenA aticAre na hiya, mATe aticArenI zuddhi mATe karAtuM pratikramaNa karavuM tene anucita che ane pratikramaNanA pATha (sUtre) bolavA te paNa tene aghaTita ja che, je ema na mAnIe te te mahAvratanA pAThe uccAre tene paNa virodha nahi karAya. tenuM samAdhAna jaNAve che ke-jema yathAbhadrikane paNa (viratine) mArge caDhAvavA mATe dIkSA ApavAnuM vidhAna che, tema pratikamaNa karAvavuM te paNa yogya ja che. jo ke teNe kaI eka paNa vrata uzcaryuM nathI, chatAM te te vratanA aticArenA uccAra dvArA "azraddhA vagere doSone TALavA mATe paNa pratikramaNa karavAnuM zAstramAM jaNAveluM che. (tyAM pratikramaNa-vaMditta sUtramAM ja pratikramaNanAM kAraNe jaNAvatAM) kahyuM che ke Page #659 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - - - - - - - --- - - 606 [ dha saM0 bhA1-vi0 ra-gA dapa " hisiddhA che, jillAimarane () ramai. paNa A taha, vivarIgapALA A zA" (vaMviA-bhA. 48) bhAvAtha-"niSiddha (kAne) karavAthI, karavA yogya vihita kAne nahi karavAthI, (vidhi -niSedhAdi rUpa te te) jinavacanomAM azraddhA (avizvAsa) karavAthI ane zAstrathI viparIta ( usUtra) prarUpaNA (Upadeza) karavAthI,-ema cAra kAraNe pratikramaNa karavAnuM che." A hetuthI ja pratikramaNa karatAM, nahi svIkArelI paNa zrAvakanI tathA sAdhunI DimAo (abhigraha vizeSa )nuM sAdhu paNa "afhuM savAla himA, ghATuM mig fma bolIne tenuM pratikramaNa kare che. ziSya punaH prazna kare che ke-ema je te te tratAdi aMgIkAra nahi karavA chatAM paNa tenA pATho bolI zakAya ke tenuM pratikramaNa thaI zake ema kahe che, te zrAvaka paNa sAdhunA pratikamaNusUtra (vikasisApa0)thI ja pratikramaNa bhale kare ! zuM vAMdho che ?' tenA uttaramAM gurU jaNAve che ke-"bhale kare ! emAM keNa ke virodha kare che? arthAta keIna kAMI virodha nathI, e amane paNa maMjUra che. mAtra zrAvakanA pratikramaNa (vaMdita) sUtramAM ANuvratAdine aMge niSiddha AcaraNenuM (nahi karavA yogya pravRttionuM) vistArathI varNana che, tethI vizeSa upagI hovAthI teo te bele che, A praznottare prathama paMcAzaka (gA. 44)nI TIkAmAM jaNAvelA che. vaLI zrAvakane "A cha Avazyake nahi, paraMtu avazya karavA yogya evAM caityavandana vagere ja zrAvakanAM Avazyaka che."--ema paNa kahevuM cagya nathI, kAraNa ke-AgamamAM zrAvakane paNa pratikramaNa rUpa cha Avazyake" karavAnuM spaSTa vidhAna kareluM che. kahyuM che ke- * " samaNeNa sAvageNa ya, avassakAyavvayaM havai jamhA / caMtA kanisisa che, tathA gAvasaghaM nAma zA" (bAvabRha, jAi 2) bhAvAtha-"sAdhue ane zrAvake divasanA aMte ane rAtrinA aMte avazya karavA gya che, mATe tenuM Avazyaka evuM nAma che." arthAta-zrAvake paNa be vakhata avazya karavuM joIe.' e pramANe (eka ) zrAvakane paNa A cha Avazyaka (pratikramaNa karavAnuM zAstramAM spaSTa vidhAna kareluM che. bIjI vAta-avazya karavA yogya hovAthI mAtra cityavandana vagere ja zrAvakanAM Avazyaka che, ema kahevuM te vyAjabI paNa nathI, kAraNa ke-gAmatharam' arthAta "cha adhyayanane samuha te pratikramaNa vagere "Avazyakra' zabdanA je paryAya (ekAW. vAcaka) zabda zAstromAM kahyA che te uparathI paNa "Avazyaka cha prakAre che, e nizcita che. ( A artha "pratikramaNa rUpa che AvazyakamAM ja ghaTe che.) vaLI to anirira ' arthAta dararoja savAre ane sAMje ema be samaye karavuM--evuM je vidhAna che, te paNa pratikramaNa rUpa Avazyakane aMge ja ghaTe che, caityavandana mATe te traNa kALanuM vidhAna che. (mATe cityavandana vagere avazya karavA gya chatAM te "Avazyaka' nAmathI prasiddha nathI. "Avazyaka" nAmathI te pratikramaNa rUpe karAtAM sAmAyikAdi che Avazyaka ja samajavAnAM che.) vaLI anugadvArasUtramAM chaM tamane vA maLar Saa sAva vA vagara vA, tAire tamane to tAlipa Page #660 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa0 3-dinacaryA-vata vinAnA zrAvakane paNa pratikramaNanuM vidhAna ] 607 tadahovautte tadappiakaraNe tambhAvaNabhAvie ubhaokAlaM AvassayaM karei, se taM louttari bhaavaavallI arthAta-"je kAraNa mATe sAdhu athavA sAdhvI ke zrAvaka athavA zrAvikA, te cittavALA thaIne, temAM tanmaya thaIne, te lezyAvALA banIne, tenA adhyavasAyavALA thaIne, tenA arthamAM upa ga daIne, temAM (caravaLe-muhapatti Adi) upakaraNane yathAvidhi upayoga karIne (arthAt te te upakaraNene temAM yathAyogya vyApAra karIne) ane te bhAvanAthI bhAvita thaIne be kALa Avasthaka kare, te tenuM leAkettara bhAva-Avazyaka jANavuM." ema kaheluM hovAthI paNa zrAvakane cha Avasmaka rUpa pratikramaNa karavuM egya ja che. ahIM je ema kahevAnuM hoya ke-"A cha Avazyake rUpa pratikramaNa aticArAnI zuddhi (prAyazcita) rUpe che ane zAstramAM je "AlocanA-pratikramaNa vagere daza prAyazcitto kahelAM che te sAdhuone ja uddezIne che, temAMthI keI eka paNa prAyazcitta zrAvakane uddezIne kahyuM hoya tema kalpa (bRhatka5) vagere graMthomAM jovAmAM AvatuM nathI. (te zrAvakane prAyazcitta mATenuM pratikamaNa" kema karI zakAya?) vaLI zrAvakane aticAre paNa ghaTatA nathI (ke jethI tenI zuddhi karavAnI hoya !), kAraNa ke-aticAro te "saMjavalana kaSAyanA udayathI thAya-ema kahyuM che (zrAvakone te pratyAkhyAnAvaraNIya vagere traNeya kaSAyane udaya hovAthI anAcAra eTale vratabhaMga thAya, ema kaheluM che. ), mATe zrAvane aticAre ke tenA prAyazcitta rUpa pratikramaNa paNa ghaTatuM nathI." tene uttara e che ke-"zrAvakone "prakalpa' vagere graMthomAM prAyazcitta kaheluM jovAmAM AvatuM nathI, te paNa "zrAddhajitaka" vagere graMthamAMthI te prAyazcitto zrAvakene aMge paNa kahyAM che?--ema avazya svIkAravuM joIe. je ema na svIkArIe te 'upAsaka dazA aMgamAM gaNadharabhagavAna zrIgautamasvAmIjIe AnaMda zrAvakane kahyuM che ke huM ANuMda! tame A arthanuM (mithyA bAlyA tenuM) Alecana karo, pratikramaNa kare, nindA karI, gaha kare ane yathAyogya tapakarma rUpa prAyazcitta aMgIkAra karaze." e vacana kema ghaTe? mATe uparyukta pAThathI zrAvakane paNa prAyazcitta kaheluM che e vAta siddha thAya che." te uparAMta saMjavalana sAthe anya kaSAyone udaya chatAM zrAvakane aticAro kema ghaTe? tenuM paNa samAdhAna pahelAM (pR. 275-276 mAM) kahevAI gayuM che. ema zrAvakane paNa aticAre, tenI zuddhi ane e mATe prAyazcittarUpa pratikramaNa paNa siddha che. have zrAvakane A Avazyake kevI rItie ghaTe? te samajAve che. kahyuM che ke " savvaMti bhANiUNaM, viraI khalu jassa saviA natthi / so ravivArDa, ra aa '(jAva.ni.-800) bhAvArtha-"saghaM sAva ko divAna arthAt sarva pApa vyApArane tyAga karUM chuM.' -ema pratijJA karIne (paNa) je (sAdhu)ne sarva (pApa) viSacakavirati nathI (je sarva pApane choDatuM nathI), te sarvavirativAdI (sAdhu) dezavirati ane sarvavirati banethI cUke che. uparyukta vacanathI apattie zrAvakane "sava" zabda rahita (dezaviratirUpa) sAmAyikasUtra kaheluM che, mATe te zrAvakanuM paheluM Avazyaka che. bIjuM "caturvizatistava (cakavIsae ) samyagdarzananI zuddhine mATe che ane zrAvakane paNa Page #661 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 608 [ dha saM0 bhAva 1-vi0 2-0 5 te te karavA cogya che ja. vaLI e sUtra amuke kahevuM ane amuke na kahevuM e bheda zAkhAmAM nathI, mATe paNa zrAvakane ghaTe che. bIjI vAta e paNa che ke bhagavatIsUtramAM zaMkha (zrAvaka) nA adhikAramAM-puSkalI zrAvake gamanAgamana pratikramaNa karyuM"--ema kaheluM hovAthI, IriyAvahi05DiktamavAnuM zrAvakane aMge paNa kaheluM che ane tyAM bhagavatIsUtramAM ja zaMkha zrAvaka vagerenAM kathAnakemAM tathA eniyuktinI cUrNimAM "gamanAgamana' zabdane "iriyAvahino paryAya zabda kahe che (arthAt banene eka ja artha che) ema IriyAvahi paDikramavAnuM zrAvakane je siddha che te tenA kAusagnamAM prAyaH "caturvizatistava'ne ciMtavavAnuM hovAthI paNa te zrAvakane karaNIya che. trIjuM "vandana Avazyaka guNavaMtane vinaya karavArUpa che. guNavaMtane vinaya kara zrAvakane paNa gya che, zrI kRSNajI vageree te kareluM paNa che. mATe trIjuM "vandana Avazyaka paNa zrAvakane karaNIya che. ahIM ziSya, "zrAvakane gurUvandane kahyuM nathI. "--ema samajI pUche che ke iAmadaytto, nAnAparinigama nA saMvigganijjaraTThI, kiikammakaro havaha sAha // 1 // " (Ava0ni0 1197) bhAvArtha_"paMcamahAvratavALe, anALasu (apramAdI), jenI buddhimAMthI mAna(abhimAna) ne tyAga thayo che, ( arthAt nirabhimAnI che, ke je saMvegI (mokSanI abhilASAvALo) che ane nirjarAna athI che, e sAdhu vandanakAraka arthAt gurUvandana karavAmAM adhikArI che." ema AvazyakaniyuktinI A gALAmAM kaheluM che. temAMne "sAdhu zabda zrAvakane vyavacchedaka (niSedhaka) hovAthI zrAvakane gundana karavAnuM ghaTatuM nathI. tenuM samAdhAna gurU kare che ke tamArI samaja barAbara nathI, kAraNa ke-te gAthAmAM kahela "sAdhu" zabda bIjAne niSedhaka nathI, paNa upalakSathI "sAdhue ane bIjAoe paNa vaMdana karavuM" ema jaNAvanAro che. je bIjAne niSedhaka heta. te sAdhu sivAyanI sAdhvIone paNa niSedha karAyo hota, ane te niSedha te ghaTatuM nathI, kAraNa ke-zAstramAM te guruvandana karavAmAM "mAtA" vagere amuka sAdhvIne AzrIne ja putra vagere amUka sAdhune ja vaMdana karavAno niSedha che. (AthI bIjA sAdhvIoe te gurUvandana karavuM, ema spaSTa ja che.) bIjI vAtaupara pAMca mahAvratavALo" kaheluM hovAthI, je "mahAvratAthI AJvratavALAne niSedha mAnaze, te eja nyAye "pAMca' zabdathI cAra mahAvratavALA bAvIsa tIrthanA sAdhuo mATe paNa niSedha thaI jaze ke je kaI rIte ISTa nathI, mATe (sAdhunA upalakSaNathI) zrAvake paNa sAdhunI jema gurUvaMdana karavuM, te artha ghaTita ja che. siddha ja che. cethuM "pratikramaNa Avazyaka" te sAmAnyatayA upara jaNAvyA pramANe mAtra IriyAvahi0 pratikramaNanA vidhAnathI ja siddha thAya che. ahIM 'vicitra ( judA judA ) abhigraha(niyama)vALA sarva zrAvakone sarvasAmAnya eka ja pratikramaNa(vaMditta)sUtrathI pratikramaNa kema thaI zake ?"evI zaMkA paNa aghaTita che, kAraNa ke-jeNe vrata aMgIkAra karyo hoya teNe temAM lAgelA aticAronuM pratikramaNa karavuM yogya che ane bIjAone "azraddhAna, usUtra" vagerenuM pratikramaNa karaNIya che. e samAdhAna AgaLa jaNAvI paNa gayA chIe, ema "pratikramaNa Avazyaka' zrAvakane karavAnuM siddha thatAM praznakAra prazna kare che ke-"bhale zrAvakane pratikramaNa karaNIya hoya, paNa sAdhunA pratikramaNa(pagAma sajhAya) sUtrathIja teNe pratikramaNa karavuM joIe, kAraNa ke-zrAvakanA pratika Page #662 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pra0 3-dinacaryA-zrAvakane paNa cha AvazyakanI kartavyatA ] maNa(vaMditta)sUtra upara niryukti-bhAgya-cUrNi vagere pUrvAcAryonI racanA nahi hovAthI te pUrvacAne mAnya nathI." tenA uttaramAM paNa jaNAve che ke A prazna paNa vyAjabI nathI, kAraNa ke-niryukti vagere nahi hevAthI vaMdittasUtrane pramANabhUta nahi mAne, te "Avazyaka vagere daza zAstro sivAya bIjA zAstro upara paNa niyaMtinI racanA nathI ane "opapAtika vagere upAMgasUtro upara te cUrNinI racanA paNa nathI, mATe tamArA mate niyukti ke cUNi vinAnAM e paNa dareka zAstro pUrvAcAryone amAnya siddha thaze. ke je ISTa nathI, AthI zrAvakane "vaMditta sUtrathI pratikramaNa karavuM vyAjabI ja che"--ema zrAvakane ceNuM Avazyaka paNa siddha ja che. pAMcamuM "kAyetsarga Avazyaka--eka to zrAvakane IriyAvahi paDikamavAne adhikAra hovAthI, bIjuM tene pAMcamI (kAussaga) paDimA karavAnI hovAthI ane trIjuM subhadrA zrAvikA vagerenAM kAussagna karyAnAM zAstramAM daSTAnto hevAthI, zrAvakane "kAussagga" karaNIya che ema svIkAravuM ja joIe. vaLI sAdhuo kAussagnane bhaMga thavAnA bhaye temAM AgAra rAkhe che, te gRhastha te avazya AgA rAkhavA ja joIe, kAraNa ke-sAdhunI apekSAe zrAvako niSThA rahita (ochI sthiratAvALA) hoya che. ema zrAvakane pAMcamuM Avazyaka paNa karaNIya che-ema samajavuM. - chaThuM "paccakkhANuM Avazyaka' paNa zrAvakane karaNIya che. ahIM praznakAra paccakkhANanA AgArene aMge prazna kare che ke-"grchAnika' vagere AgAre te sAdhuone (AhAradi paraThavavAnAM na hovAthI teone) ja ghaTe, zrAvakane te AgAra rAkhavA yogya nathI." tenuM samAdhAna gurU jaNAve che ke tamAre prazna ayogya che, kAraNa ke-paraThavavA gya AhAra gurU vagere vaDIlone vAparavAne adhikAra nathI, chatAM teo "piTTAvaka' AgAra rAkhe che, bhagavatIsUtrane yogavahana karanAra sAdhune " jivaM ' AgAranI AvazyaktA nathI, chatAM teo e AgAra rAkhe che, temAM jema sUtrapATha akhaMDa rAkhavAne uddeza che, tema gRhasthane paNa " jagata" vagerenI jarUra nathI, chatAM te AgAra rAkhe che, tenAM "sUtrapATha akhaMDa rAkha" e ja kAraNa che; mATe gRhasthane e AgArapUrvaka paccakakhANa karavAmAM deSa nathI." ema zrAvakane cha Avazyaka ghaTita che, mATe sAdhunI jema zrAvake paNa zrIsudharmAsvAmI vagere pUrvapurUnI paraMparAthI cAlyA AvatA vidhi pramANe pratikramaNa karavuM ja joIe. ahIM cha AvazyakonuM varNana pUrNa thayuM. have pahelAM kaheluM che ke-pratikramaNusUtranuM vivaraNa cha Avazyakane aMte kahIzuM,' te kahe che. temAM sAdhunA pratikramaNusUtranuM vivaraNa A graMthanA bIjA bhAgamAM ApavAnuM hovAthI, ahIM mAtra zrAvakanA pratikamaNusUtranuM ja kahIzuM zrAvake prathama sAmAyipUrvaka pratikramaNa karavuM joIe. "pratikramaNa sUtra" sarva aticAronI zuddhi karanArUM hovAthI viziSTa kalyANa svarUpa che, mATe prAraMbhamAM maMgala vagere kare che- vaMti -siddha, ghamAyarika saMkhyA mA. icchAmi paDikkamiDaM, sAvagadhammAiArassa // 1 // " atha-jAti eTale vAMdhIne, kene? "sAne, sihone, dharmAcAryone, "ja zabdathI Page #663 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 617 [ dha saM0 bhA1-vi2-gA. 65 upAdhyAyane tathA sarva sAdhuone." temAM 1-jeo "satta=sava vastune jANe athavA sarvanuM hita kare te "sA" eTale saghaLA tIrthakare samajavA ane ra siddha thayelA, sarvakarma kSaya thavAthI jeonAM sarva prayajana siddha thayAM che, te 'siddho" jANavA; e tIrthakarone ane siddhone. 3-zratadharma ane cAritradharma (jJAna ane kriyA) e banne prakAranA dharmanuM Acara te athavA te e dharmanuM dAna kare te pramAgi ="dharmAcAryo" jANavA; gAthAmAM "ka zabda che tenAthI i-zrutajJAnane bhaNAvanArA "upAdhyAya" samajavA, ane pa-sazva eTale sthavirakavipaka, jinakalpika vagere sarva prakAranA vAhU="mokSanI sAdhanA karanAra sAdhuo (munio) samajavA-e pAMceyane vaMdana karIne. ema pahelI aDadhI gAthAthI sarva vidanenI zAti mATe paMcaparameSThine karyo che namaskAra jeNe, e zrAvaka kahe che ke-puchAmi huM IcchuM chuM, zuM ? "ri3i =pratikramaNa karavAne arthAta nivRtta thavAne. kenAthI nivRtta thavAne? "sAviSamAgarA =zrAvakadharmamAM lAgelA aticArothI, ahIM mULamAM "aticAra" zabda jAti arthamAM ekavacanAnta che, mATe sarva jAtinA aticArothI," ema artha samaja ane chaThThI vibhakti che te paMcamInA arthamAM che, tene e artha thayo ke-"zrAvakane aMge jaNAvelA jJAnAcArAdi paMcAcAra vagerenA kula eka se ne vIsa aticArothI nivRtta thavA IcchuM chuM."--e gAthArtha pUrNa thaye (1). have sAmAnya rItie sarva aticAronuM sAthe pratikramaNa karavA kahe che ke jo vAyA, nA taha saMsa aa i muhumo ya bAyaro vA, taM niMde taM ca garihAmi // 2 // " athavo sAmAnya che ke, "=mAre, "vo '=pAMca aNuvrata, traNa guNavata ane cAra zikSAtratAnI malinatA rUpa paMcetera aticAre tathA "nALe '=jJAnanA kAla-vinaya vagere ATha AcAromAM viparIta vartana karavA rUpa, raMje '=samyaktvamAM "zaMkAdi pAMca deze sevavA rUpa tathA "niHzaMkatA" vagere ATha darzanAcAro nahi pALavA rUpa, "vari'=cAritranA pAMca samiti tathA traNa gupti rUpa ATha AcAramAM anupagapaNe vartana karavA rUpa, ane mULamAM "ga' (2) che tenAthI tapAcAra, vIryAcAra tathA saMlekhanAnA aticAro sUcavyA che; tethI bAhya ane atyaMtara bAra prakArane tapa, tathA mananuM-vacananuM-kAyAnuM e traNa prakAranuM baLa-vIrya samajavuM, A tapa karavAnI tathA baLa pheravavAnI zakti chatAM dharmakAryamAM chUpAvavAthI te te aticAre, tathA saMlekhanAnA (A lokamAM sukha-saubhAgyAdinI, paralokamAM deva-devendra paNa vagerenI, sukhamAM jIvavAnI, duHkhamAM maravAnI ane kAmagaprAtinI, IcchA rUpa) pAMca ati cAra, kula (75+8+13+8+12+3+5= ) eka se ne covIsa aticAromAM, "sudumo vAre '=na samajI zakAya te "sUkSama" athavA pragaTa samajAya te "bAdara" (kaI paNa aticAra lAgyuM hoya), "+"=te sarva aticArene "ni=mananA pazcAttApa rUpe niMdu chuM ane "ka ja nariNAmi'Rte sarvanI gurUsAkSIe (meM agya karyuM ema) gaha karUM chuM (2). prAya: bIjAM vratanA paNa aticAro parigrahathI thAya che aticAronuM mULa parigraha che), mATe have sAmAnyathI parigrahanuM pratikramaNa karavA kahe che ke " viSe parivAra, sAvajo vahuvi jagAe Page #664 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . pra. 3-dinacaryA-pratikramaNamAM "vaMditta' sUvane atha] 61 kArAvaNe a karaNe, paDikame desi savvaM // 3 // artha--"vi'=sajIva tathA niva" ema be prakAranI vastuonA "hiMmar parigrahamAM (mUrachamAM), "sAvajo vahuvi i sA'="pApasvarUpa aneka jAtinA AraMbhene (jIvahiMsAdi pApane)," " "=bIjA dvArA karAvavAthI " ne '=svayaM karavAthI ane ' zabdathI temAMnA keI pApanI anumodanA karavAthI paNa "mane je kaI aticAra lAgyA hoya tenuM eTale vAkyano saMbaMdha pAchaLanI gAthAmAMthI ahIM jeDa "tti vize '= divasa saMbaMdhI te sarva aticAronuM pratikramaNa karuM chuM, arthAt te aticAra rUpa azubha bhAthI huM pratikuLa gamana karUM chuM, athavA nivRtta thAuM chuM, (pAchA pharUM chuM), ahIM "tIra' paddha ArSa prayogathI thayeluM che, tenuM saMskRta "phevasi" thAya ane tene gUrjarabhASAmAM "divasa saMbaMdhI" artha thAya che, ema rAI, pakukhI vagere pratikramamAM paNa nA kija' vagere zabda bolavA ane tene artha paNa te te pramANe samaja (3). ahIM "tamana'=pAchuM pharavuM" artha jaNAvyuM, te mATe kahyuM che ke " svasthAnAdhat parasthAnaM, pramAdasya kzAd gtH| tatraiva kramaNaM bhUyaH, pratikramaNamucyate // 1 // " bhAvArtha-"pramAdane vaza pitAnA (samabhAva) sthAnathI ( rAga-dveSAdi para bhAvarUpa) parasthAnamAM gayelA jIvanuM, puna: pitAnA sthAnamAM pAchA pharavuM tene pratikramaNa kahevAya che." trIjI gAthAnuM varNana karyuM. have jJAnanA aticAranI niMdA karavA kahe che ke - ___jaM baddhamidiehiM, cauhiM kasAehiM appasatthehiM / rAgeNa va doseNa va, taM niMde taM ca garihAmi // 3 // " artha- vajuM =je azubha karma bAMdhyuM hoya; ahIM jJAnamAM aticAra rUpa "azubhakarma jANavuM, kAraNa ke-prasaMgane anusAre viratamAM viddhabhUta (aprazasta) duSTa Indriyone ane duSTa kaSAyane vaza thayelA jIvane te Inidra ke kaSAyathI je karma baMdhAya, tenuM mULa ajJAna che; mATe Idriya ane kAgothI baMdhAvA chatAM te karma jJAnAticArarUpa che. kahyuM che ke " tajjhAnameva na bhavati, yasminnudite vibhAti raaggnnH| tamasaH kuto'sti zakti dinakarakiraNAgrataH sthAtum // 1 // " bhAvArtha-"te jJAna, jJAna nathI ja, ke je pragaTa thavA chatAM rAgane samuha (rAga-dveSAdi) rahI zake ! zuM aMdhArAmAM e zakti che ke te sUryanAM kiraNenI sAme TakI zake ? na ja TakI zake. tema rAgAdi paNa jJAnanI hAjarImAM na ja rahI zake. rahe te jJAnarupa sUryane abhAva samaja. mATe je indriyo ke kaSAyamAM rAgAdinuM baMdhana hoya, te aprazasta kahevAya che ane aprazastatA ajJAnamulaka hovAthI tenAthI baMdhAtuM karma paNa jJAnAticArarUpa che. e jJAnAticArarUpa karma kayAM sAdhanathI bAMdhyuM ? te kahe che- rihiM jANafhuM agghe=aprazasta Indri ane aprazasta kaSAyathI. temAM sparza-rasa vagere svasva viSayamAM joDAelI sparzanendriya vagere pAMca IndrithI anukrame 1-"saMbhUta sAdhu, 2-Asa rAjA, 3-gaMdhapriyakumAra, 4-mathurAnA Page #665 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 61ra [10 saM0 bhA. 1-00 gA0 6pa vaNika ane pa-subhadrA zeThANI'nI jema bAMdheluM. tathA tIvra audayika bhAvane pAmelA "krodha-mAnamAyA-lobha e duSTa kaSAyathI anukrame 1-maDukakSApaka, 2-parazurAma, 3-dhanazrI ane 4-mamma zu zeThanI jema bAMdheluM vaLI rAja 4 roleja =geviMdavAcaka ane uttarAnI jema daSTirAga, kAmarAga vagere duSTa "rAgathI bAMdheluM ane "gaSTAmAhila vagerenI jema zreSathI-aprItithI bAMdheluM karma ahIM "va" " zabdo "athavA arthamAM che. ema te te prakAre bAMdhelA "raM tri te ja nihAni te karmane niMduM chuM ane gaha karUM chuM' vagere artha bIjI gAthA pramANe, AgaLa paNa tema samajavuM (4). have "samyagdarzana ane cakSudarzanane aMge kahe che " zAma nima, kAje maLe gAmone abhioge anioge, paDikkame desi savvaM // 5 // " artha-Agamana-nirgamana-sthAna-caMkramaNa-anAga-abhiyoga ane niyoga karavAthI je bAMdhyuM hoya te devasika sarva pApanuM pratikramaNa karuM chuM. temAM mithyASTionI rathayAtrA (varaghoDA) vagere jevA mATe kutuhalathI "mA+ma =sarva prasaMgamAM javuM, ane "nima=pAchA pharavuM, tathA mithyAdaSTi devenI kulikAe (deharIo) vagere sthale 'zA=UbhA rahevuM, ane mAtra tyAM Ama-tema pharavuM, e Agamana-nigamana-sthAna ane caMkramaNa kayA kayA kAraNe karyA? te kahe che "anAmo =upaga (smRti) cUkavAthI yA ajJAnapaNe, "mi =balAtkArathI, arthAt rAjA ke lokasamUha vagerenAM dabANa-Agraha vagere rUpa rAjAbhimegAdi kAraNothI ane "niyoga nagarazeTha Adi padavI havAne yoge (aucitya jALavavAnI pharajathI)-ema e traNa kAraNe upara kahyAM te "Agamana vagere karavAthI je karma bAMdhyuM hoya, te "pavitra' vagerene artha pahelAM kahyA pramANe. (5). have samyaktvanA aticAronuM pratikramaNa karavA kahe che ke saMva-va-vinijhA (nijhA), vasaMta tada saMthavo kRddhiA samAsA , rame resi savaeN dhA" atha-"ahIM darzana (mithyAtva) mohanIya kamane upazama, kSapazama ke kSaya thavAthI pragaTelo "jinakathita tonI zraddhA rUpa AtmAne zubha pariNAma (svabhAva), tene samyakatva kahyuM che. A samyakatvanA "zaMkA vagere pAMca aticAre che, je zrAvake jANavA joIe, paNa AcaravA joIe nahi; chatAM jinakathita tamAM zaMkA vagere karavAthI je karma bAMdhyuM hoya, tenuM pratikramaNa karUM chuM" vagere artha trIjI gAthA pramANe. e zaMkAdinuM svarUpa kahe che-(1) "saMzar= jinezvarae kahelAM jIva-ajIva vagere tamAM "te te pramANe haze ke nahi?" ema saMzaya kara, (2) "fa=anyadhamIomAM kSamA-ahiMsA vagere guNene leza jeIne te te anya dharmanI abhilASA karavI (3) vira=dAnAdi dharmakAryo karavA chatAM, "AnuM phaLa maLaze ke nahi? vagere phalane saMdeha (saMzaya) kare, ahIM keI sthale " vichA pATha che, tene artha "sAdhunAM zarIra tathA upadhi-kapaDAM vagere melathI malina joIne teonI "jugupsA' (aNagama-niMdA)rUpa 'vidva6 jugupsA karavI, (4) "v =anyadhamIonI "aho ! A loko mahA tapasvIo che vagere prazaMsA karavI, (5) "tadda thavo kuDhipustathA te anya dharmanA sAdhu vagerenI sAthe Page #666 -------------------------------------------------------------------------- ________________ n e ' ' ' ' '' '' ' ' ' ' pra. 3-dinacaryA-pratikramaNamAM vaMditu sUtranA artha]. 63 paricaya ka rAkhave, ema 'mattara =samyakatvanA pAMca aticArenuM 'hi =vagerene artha AgaLa kahyA pramANe. A pAMca aticAramAM anukrame (1) kSIranuM pAna karanArA be chokarAo, (2) rAjA tathA amAtya, (3) jinadattane mitra durgadha, (4) zakaTAla maMtrI ane (5) surASTra zrAvaka-e pAMcanAM daSTAno anya graMthothI jANI levAM." have cAritrAticAranA pratikramanI IcchAthI prathama sAmAnya rUpe AraMbha niMdA mATe kahe che ke chavAsamA, pa ca pacAva to attaTThA ya parahA, ubhayaTThA ceva taM niMde // 7 // " atha- "jhavaNamA="pRthvI-pANI-agni-vAyu ane vanaspati' e pAMca sthAvarakAya tathA trasakAya, ema chakAya jIne samAraMbha karavAthI=atyaMta pIDA upajAvavAthI, ahIM "tulAdaMDanA nyAye "jema telavAne kAMTe kahevAthI sAthe be chAbaDAM paNa AvI jAya tema samAraMbha zabdathI sAthe "saMraMbha ane AraMbha" paNa samajI levA; temAM mAravA vagerene saMka95 kare te saMraMbha, pIDA upajAvIne te "samAraMbha ane upadrava (prANanAza) karavo te "AraMbha kahevAya che : arthA-e pRthvIkAya Adi cha prakAranA chane saMraMbha, samAraMbha ane AraMbha karavAthI totA=je "de" (pApa) sevyA hoya; ahIM "aticAra nahi kahetAM "rASa" kahevAnuM kAraNa e che ke-aticAro vratanI malinatA rUpa hoya che ane chakAya jenI ahiMsA rU5 vrata aMgIkAra na karyuM hoya tene e malinatA na ghaTe, mATe devone artha ahIM aticAra nahi paNa pApa samaja; e pApanAM kAraNe kahe che-pane ya pAva '=svayaM pakAvavAthI, bIjA dvArA pakAvarAvavAthI ane bIjA " (4) zabdathI anumodanA karavAthI, arthA-raseI Adi pAka karavA-karAvavA ke anumodavAthI, e pAka kene mATe ? "sata pA kamA reve AtmA =potAne mATe, parArthe=prAdurNaka (mahemAna-paNuM) vagere bIjAone mATe, ubhayAthe --para bannene mATe tathA "rA' eTale niSkAraNa dveSa vagerethI, ahIM "pava' zabdathI upara jaNAvyAM teTalAM ja kAraNe ema samajavuM, athavA bIjI rItie "mugdha buddhithI huM sAdhune mATe bhojana taiyAra karIza te mane puNya thaze'-ema potAnA puNyane mATe, 'bIjAnA puNyane mATe? tathA "pitAnA ane paranA-ubhayanA puNyane mATe" ema paNa artha kare; phalitArtha e thaye ke-pitAnA paranA ke ubhayanA kAraNe (athavA puNyArthe) pAka karavA-karAvavA ane anumodavAthI chakAya jene "saMraMbha' vagere thavAthI je pApa thayAM heya. athavA bIjo artha ema paNa che ke-chakAya samAraMbha thAya, tema ayatanAthI, arthAta "pANI gALavuM" vagere kAryomAM yatanA nahi rAkhavAthI je doSo sevyA hoya, 'saM kiMetenI niMdA karUM chuM. (7)" have cAritranA "aticA. ronuM' sAmAnyatayA pratikramaNa karavA kahe che ke " paMcaNhamaNuvayANaM, guNavvayANaM ca tihamaiAre / sivavA 2 varSa, pariNAme siddha sarva pATA" atha-"pAMca aNuvratanA, traNa guNavonA ane cAra zivasenA, ema divase lAgelA sava aticArAnuM, "pratikramaNa karuM chuM' vagere artha trIjI gAthA pramANe. mAtra ahIM "gapura Page #667 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 [ dha0 saM0 bhA0 1-vi0 2 gA0 65 zabdamAM aNunA 'anu' ane UjI e paryAyazabdo che ane anukrame tenA pAchaLa tathA nhAnuM ' ema artho thAya che. temAM samyaphava pragaTa thayA 'pachI' prApta thAya mATe 'anuvrata' ane sAdhunAM mahAvratAnI apekSAe zrAvakanAM matA 'nhAnAM-laghu' hovAthI aNuvrata' samajavAM, pAMca aNuvratA zrAvakanA 'mUlaguNuA'-che ane aNuvratAne vizeSa guNu karanAra hAvAthI'diziramANu vagere traNane 'guNuvratA' kahyAM che. A ATha te 'yAvatkathita ( jAvajIva sudhInAM ) DAya che ane cAra zikSAtratA 'izvarakAlika' ( amuka vakhate ke amuka padivase karAtAM hovAthI amuka samaya ke amuka divasa puratAM ) che. vidyArthI vidyAnA punaH punaH abhyAsa kare, tema AtmAne paNu punaH punaH samatAdi guNNAnA abhyAsa rUpa hovAthI ' sAmAyika ' vagere cArane 'zikSAtratA' kahyAM che. (8)" have cAritranA aticArAnu judu judu pratikramaNa karavA pahelA vratane aMge kahe che ke-- " paDhame kALuntracamI, zULapALAviraDo / gAyayimaLataO, phLa mAyavvayaMmeLa // 1 // ' " artha - padma anuvvayamI=pahelA aNuvratamAM, arthAt ahiMsAvrata sarva tratAnA sAra che, sarva vratAnuM sAdhya ahiMsA che, mATe savamAM pahelu, vaLI 'anu'= anu ane aNu. temAM vrate samaktinI 'anu=pachI' prApta thAya che, mATe 'anuvrata' ane mahAvatA karatAM zrAvakanAM vratA 'anu'= nhAnAM' hAvAthI aNuvrata, ema pahelA aNu ( anu vratamAM phUgapALA vAya'=meTA athavA moTA jIvAnA prANAtipAta (hiMsA ). temAM je bAhya cakSu vagerethI joi zakAya tevA mATe, athavA jeonAM gamana-Agamana vagere joI zakAya tevA meATA meindriya Adi trasa jIvAnA ema phUlaga' vizeSaNa atipAtanuM ane jIvAnu bannenu thaI zake che, mATe mATo ke moTA jIvAnA 'pALa '=indrio-maLA-zvAse zrvAsa ane AyuSya rUpa bAhya prANAnA atipAta '= teonAM hADakAM vagere levAnA uddeza, ityAdi kAraNe 'nAza' tenI 'vinphre '=nAza nahi karavAnI virati-pratijJA, tenAthI 'bAriya'viparIta AcaraNa karyuM. hAya-pratijJA pAlI na hAya; saLa ga atha-pahelA aNuvratamAM mATI athavA meTA thavAnA prANanAza (hiMsA ) nahi karavAnI karelI pratijJAthI viparita AcaraNa karyuM... hAya, ahI koI prazna kare ke deza viratimAMthI AgaLa vadhI ne sarva viratimAM janArAne paNa A pratijJAnuM ullaMdhana aa thAya, ane tenuM pratikramaN karavuM teA ghaTita nathI tenu zu'? enuM samAdhAna kare che ke 'apalacce krodhAdinA udayane vaza ( krodha vagerenA azubha pariNAma ) thavAthI, * kRtya '=A prANAtipAtamAM 'mAyasaMnena'pramAimAM Asakta thavAthI, arthAt 'surApAna' vagere pAMca prakAranA pramAdamAM atyaMta magna thavAthI. ahI ekanA nAma sAthe tenAM sajAtiya paNa gaNAya che--e nyAye pramA' kahevAthI 'AkuTTI ( bedarakArI ) ahaMkAra ' vagere khIjA pazu kAraNeA samajI levAM, mATe te darekane yoge A vratamAM je atikramaNa karyuM. hAya, athavA khIjI rItie e viratine AzrIne have pachInI gAthAmAM kahevAze te * vadha-bandhana ' vagere anucita AcaraNa karyuM... hAya ' tenuM pratikramaNa karU chuM. ' vagere AgaLanI gAthAmAM kahevAze tenA saMbaMdha joDavA. (9)" have te ja 'vadha-mandhana' vagere kahe che" va-dhaMdha-vicched, amAre mattavALavo r / . . Page #668 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - - - - 65 pra03-dinacaryA-pratikramaNamAM "vadhi-tusUtranA artha ] paDhamavayassaiyAre, paDikkame desi savvaM // 10 // " atha-"jada'=manuSya-pazu vagerene nirdayapaNe mAra mAre, "vaMda'=doraDA vagerethI sakhta bAMdhavA, "vi cheu'=temanAM kAna-nAka vagere chedavAM-kApavAM, "mAre tenI zakitane vicAra karyA vinA gajA uparAMta bhAra-baje upaDAva-kheMcAva vagere ane "marAvo cheteonAM AhAra-pANI aTakAvavAM (bhUkhyAM-tarasyAM rAkhavAM ), krodhAdine vaza thaI nirdayatApUrvaka e pAMca prakAre vartana karavuM te "padamAvata '=pahelA vratanA (pAMca) aticAra che. enuM AtacArapaNuM pUra (pR. 288 mAM) kahyA pramANe samajI levuM. athavA ajANapaNAthI kiMvA atikama-vyatikrama' vagere karavAthI paNa te te aticAra sarva vatemAM samajavA. A "vadha" vagere pAMca aticAra dvArA "je kaI karma bAMdhyuM hoya, vagere saMbaMdha pUrvanI gAthAmAMthI jeDa, tenuM "rime' vagerene artha trIjI gAthA pramANe. (10)" have bIjA vrata mATe kahe che ke "bIe aNuvvayaMmI, prithuulgaliyvynnviriio| Ayariyamappasatthe, ittha pamAyappasaMgaNaM // 11 // " artha_"vI agvI =bIjA aNuvratamAM, ra=atizayena, "jUDhA=jenAthI lokamAM apakIrti, rAjadaMDa vagere moTuM nukazAna thAya tevAM meTAM, vija=kanyA alika' vagere pAMca prakAranAM juThAM (asatya) vacane, jevAM ke-(1) (kanyA ke tenA saMbaMdhIo uparane) veSa vagere hovAthI "viSakanyA na hoya, tene paNa tenA vivAhAdimAM vinna karavA mATe) "A viSakanyA che vagere (aneka prakAre) kanyA saMbaMdhI juThuM belivuM te "kanyAlika.), (2) zreSAdi kAraNathI ghaNuM dUdha ApatI hoya, tene paNa "A gAya thoDuM ja dUdha Ape che vagere gAya (pazu) saMbaMdhI asatya bolavuM te gavAlika' (3) pArakI jamIna (ghara-kSetra) vagerene pitAnI kahevI (pitAnI pArakI kahevI), vagere bhUmi saMbaMdhI asatya bolavuM te "bhUmyalika." ahIM "kanyA'nA upalakSaNathI manuSya vagere I paNa be pagavALAne aMge, "gAya"thI pazu vagere koI paNa cAra pagavALAne aMge tathA "bhUmi' zabdathI kaMI paNa apada (paga vinAnI sarva vastu jhADa-pAna vagerene) aMge asatya bolavuM, te darekane te te kanyAlika vageremAM gaNavuM. (4) dhana-dhAnya vagere bIjAnI mUkelI kaI paNa thApaNanuM haraNa karavuM (eLavavI ), te "pAsApahAra." jo ke A badhAMya kAryo (apekSAe) corIrUpa che, te paNa temAM asatya bolavAnI mukhyatA hovAthI "mRSAvAda tarIke kahyAM che. (5) levaDa-devaDa( leNa-devA)ne aMge prAmANika mAnIne bIjAe sAkSI karyo hoya temAM lAMca-rUzvata ke matsara vagerethI prabhAvita thaIne khoTI sAkSI ApavI, te "phaTasAkSIpaNuM," A pAMca paikInA cothA ane pAMcamAM alikane samAveza pahelAM traNa paikI kaI ne kaImAM thaI jAya che, chatAM "thApaNa oLavavI ane beTI sAkSI bharavI" e be lekemAM ati duSTa manAtAM hovAthI judAM gaNAvyAM che. ema pAMca prakAranuM asatya bolavAnI virati te "ribUTTAcAvije' temAM " rAmaparaze' vagerene artha pUrva pramANe(11)" have tenA aticAre- " sahasA rahassa dAre, mosuvaese ya kuDalehe y| pIavayassaiyAre, paDikame desi savvaM // 12 // " Page #669 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | ' [ dha saM0 bhA0 1-vi0 2-gA25 atha-"ahIM "sUvarAjJi arthAt sUtra mAtra sUcane puratuM ja hoya che, e nyAye sattA=vicAra karyA vinA bIjAne kalaMka devuM, "A mANasa cAra che vagere vagere asatya de bIjAmAM ApavA te 1sahasAvyAkhyAna' pitAnI strIe vizvAsathI jaNavelI gupta vAta (ke je kahevA jevI na hoya, chatAM) bIjAne kahevI te 3-"svadArAmaMtrabheda, pitAne te viSayanuM jJAna na hovA chatAM bIjAne te te "maMtra-auSadhi Adine upadeza kare te 4-mRSapadeza', ane khATAM (banAvaTI) chApa-sIkkA-akSara banAvIne ke mAtrA bindu vagere vadhArIne (ke badalIne) khoTA lekha vagere karavA-lakhavA te 5-kuTalekha. mRSAvAdaviramaNa vratanA A pAMca aticAro (dvArA "kaM vadaM=je karma bAMdhyuM hoya), tenuM sime' vagerene artha trIjI gAthA pramANe. (12) have trIjA vrata mATe kahe che- " taie aNuvvayaMmI, thuulgprdbhrnnviriio| Ayariyamappasatthe, ittha pamAyappasaMgaNaM // 13 // " artha-"tara gagvI trIjA aNuvratamAM "dhUruM=jenAthI rAjadaMDa-kaeNda vagere thAya tevI meTI, "azva'=pArakA dhananI corI karavAnI, vibo =viratithI (corI na karavAnI pratijJAthI), "bAriyamapUra' vagerene artha pUrva pramANe. (13)" have tenA aticAro " teNAhaDappaoge, tappaDirUve viruddhagamaNe ya / phUlatuQramANe, hame resi savaeN jA" artha-"seja =cAra lokoe, "kAus=bIjA deza-pradezamAMthI corI lAvelI kesarAdi ke vastune, A soMghI ( ochI kiMmate) maLe che evI buddhithI corInI jANavA chatAM kharIdavI te 1- blenahuta. "mgo zabdathI "sUcanAt sUtra" e nyAye ahIM 'talAvo' samajo temAM "taskara=cAra lokene, pahelAMthI vastu udhAra vagere ApavA dvArA corI karavAmAM gona=preraNuM karavI te 2-"taskaraprayAga." tapUri =te te kaMku-kesarAdi vecavAnI vastuomAM tenA sarakhI bIjI kasuM be vagere, athavA te te jAtinI paNa halakI-kRtrima vastuo bheLavIne vyApAra karavo; jema ke-ghImAM carabI ke banAvaTI ghI, kesaramAM kasuM ke banAvaTI kesara, ema saTaza ke kRtrima cIjo bheLavIne sArI vastunA nAme uMcA bhAve vecavI te 3-tapratirUpavyavahAra.' "virAma=paraspara be zatruonAM rAjya te "virUddha rAjya tyAM te te rAjAnI AjJA vinA vyApAra mATe javuM te 4-virUddhagamana. ane hatuDha cUkamo = khaTAM (halakA-bhAre) tolAM ke beTAM ( nhAnAM-meTA) mApAMthI vyApAra kare (halakAM ke nhAnAMthI ApavuM ane bhAre ke moTAMthI levuM ) te pa-kuTatulAkuTamAna samajavuM. (14)" saMbadha prakaraNamAM kahyuM che ke " uciyaM mottUNa kalaM, davvAikamAgayaM ca ukkarisaM / nivariyamavi kALo, vAsa saMta na jifSanA zA" (04021) bhAvArtha-"je dezamAM je kALe ucita gaNAtuM hoya tethI vadhAre vyAja levuM nahi, dravya-kSetra-kALa-bhAvane AzrIne je cIjane jeTalA pramANamAM bhAva vadhyuM hoya tenAthI vadhu bhAva le nahi tathA "A vastu paDI gayelI che ema jANavA chatAM pArakI cIja levI nahi." Page #670 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pra3danacaryA-pratikramaNamAM vaMditta sUtranA artha ] e pAMca (ke ochA) aticAro sevavAthI je karma bAMdhyuM hoya, tenuM nAma niyaM na vagerene artha trIjI gAthAmAM kahyA pramANe. have cethA vratane mATe kahe che ke " cautthe aNuvvayaMmI, nicaM prdaargmnnmviriio| Ayariyamappasatthe, ittha pamAyappasaMgaNaM // 15 // " artha-" magvyA '=thA aNuvratamAM, "niraM=haMmezAM, "ghavArakAmar '=para anya purUSonI "dArA "=paraNelI ke rakhAta (bhADe rAkhelI) strI sAthe "gamana"=maithuna sevavuM, tenI "zizo 'viratithI, arthAt parastrIsevananA tyAga rUpa nicamathI, "kAmina '= vagere navamI gAthAmAM jaNAvyA mujaba. (15)" have tenA aticAro kahe che-- " apariggahiyA ittara, aNaMga vIvAha tivvannuraage| cautthavayassaiyAre, paDikkame desiyaM savvaM // 16 // " artha" ">jene pati na hoya tevI vidhavA (ke kumArI vagere) strIne jogavavI te 1-aparigrahitAgamana." "ttara'=Ivara (amuka) kALa mATe keIe bhADe rAkhelI vezyA, (ke je teTale kALa bIjA purUSane bhegavI zake nahi) tenI sAthe maithuna sevavuM te 2 IvaraparigrahitAgamana." "aLA'=" kAma" (viSaya) vAsanA, tenA vege parastrInI sAthe 'hAThacuMbana, AliMgana" vagare krIDA karavI, athavA vAsyAyane (kAmazAstramAM) kahelAM rAzI (karaNane) Asanene sevavAM te 3-anaMgakrIDA." "vivAda neharAga vagerethI pArakAM saMtAnane vivAha kara. te 4-"paravivAharaNa. zrAvake pitAnA saMtAnanA vivAhane paNa amuka saMkhyAmAM niyama karavo joIe. "ti vagapurA = zabda-rUpa" bene kAma ane "rasa-gaMdhasparza' traNane bhegA kahyA che, e kAma ane bhegomAM atizaya anurAga kara (gRddhi karavI) te pa-kAmagatIvraanurAga, cothA vratamAM "parastrIgamanaviramaNa" vratavALAne A pAMca aticAro che, svadArA saMteSa vratavALAne ane strIne te pahelA bethI vratabhaMga thAya mATe chellA traNa ja aticAro che, ema viveka samaja. athavA te atikrama-vyatikrama vagerene yoge je karma bAMdhyuM hoya, te "'=vagere bAkIne artha trIjI gAthA pramANe. (16) have pAMcamuM vrata kahe che- " itto aNubbae paMcamaMmi, AyariyamappasatthaMmi / parimANaparicchee ittha pamAyappasaMgaNaM // 17 // " artha-pro'=(cethA vrata) pachI, paMcamI'=dhana-dhAnya vagere nava prakAranA parigrahanuM pramANa (maryAdA) bAMdhavArUpa "pAMcamA aNuvratane viSe,' "macparathami'=je kAMI aprazastabhAve ( duSTa pariNAmathI), "jiM'=atikramaNa karyuM hoya, kayA viSayamAM? "rimALaf='=paccakhANa karatI veLAe amuka rAkhelA pramANane "pariccheda' cheda karavAmAM, arthAt te pramANanuM ullaMghana karavAmAM je kaMI (aniSTa) AcaraNa karyuM hoya, tene "0i mAthagr" vagere bAkIne artha navamI gAthA pramANe. (17)" have pratikramaNa mATe kahe che- haLapavitta , wavo ja viparimAne che 78 Page #671 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ dha saM0 bhA1-vi. 2-gATa 65 - kuvg ra3pacaMmI, dazane resi sarSa 28" atha-"gha"= gaNima' vagere cAra prakAranuM dravya. temAM gaNIne apAya-levAya te sopArI-jAyaphaLa-phaphaLa vagere "gaNima," tela karIne apAya te goLa vagere "dharima,' mApIne (mADuM bharIne) apAya te ghI-ceppaDa vagere "meya' ane je parIkSA karIne apAya-levAya te mANeka-hIrA-kApaDa vagere "paricchedya." e cAreya prakAranuM dhana, "'=AvIsa prakAranAM (pR. 190 mAM) jaNAvelAM dhAnya, A dhana ane dhAnya pite rAkhelA pramANathI vadhAre rAkhavuM, eTale ke potAnI pAse niyama pUratuM hoya, uparAMta deNadAra Adi pAsethI levAne prasaMga Ave tyAre te ghera lAve nahi, paraMtu pitAnuM jyAM sudhI vecAya (ochuM thAya) nahi, tyAM sudhI deNadArane tyAM ja pitAnA thayuM rAkhe, agara amuka mudata pachI levAnuM sATuM karI rAkhe, athavA amuka saMkhyAmAM muMDA (keThI-koThAra) jeTaluM dhAnya rAkhavAno niyama karyo hoya temAM vadhAre bharAya mATe muMDA-ThAra vagere nhAnAne meTA banAvI bhare, ema aneka rItie e bane vastuo dhArelA pramANuthI vadhAre rAkhavA rUpa "dhana-dhAnya atikrama" nAmane pahelo aticAra. 'tti'=kSetra. temAM 1-"setu" (kuvA-vAvaDI vagerenA pANIthI pAka pAke tevI jamIna), 2 ketu' (varasAdanA pANIthI pAka pAke tevI jamIna) ane 3-setuketu' (bane rItie pAka pAke tevI jamIna), ema traNa prakAranI jamIna te kSetra, "valtha '=vAstu. temAM 1-"khAta' (jamInanI nIcenuM bhaMyaruM vagere), 2-"uskRita' (uparanuM makAna-havelI vagere) ane 3"khAteciskRta" (bheMyarAvALI havelI vagere) tathA upalakSaNathI te sivAyanAM rAjA vagerene vasavATa karavAnAM zahera-gAma-rAjya vagere, ema mAne ke zahera vagerene "vAstu samajavAM. A kSetra ane vAstu pite rAkhelI saMkhyAnA pramANathI vadhavAnA prasaMge be-traNa vagerene bhegAM karI eka (meTuM) banAve, te 2-kSetravAstu atikrama' nAmane aticAra. " '=rajata (cAMdI) ane "suvai '=senuM, rAkhelA pramANuthI ene vadhavAne prasaMga Ave tyAre te potAnAM strIputrAdine Ape, te 3-rUSya-suvarNa atikrama' nAmane aticAra. "vi'=thALa-kALAM vagere dhAtuonAM vAsaNe Adi gharane saghaLe sarasAmAna-rAcaracIluM, te pramANathI vadhI jatAM nhAnAne meTAM, halakone bhAre, vagere pheraphAra karavo te 4-kupita pramANatikrama aticAra. ane "'=gADAM-dAsa-dAsI vagere saghaLAM be pagavALAM tathA "asqna'=gAya-ghaDA vagere saghaLAM cAra pagavALo, dhArelA pramANathI e vadhI jatAM teonA garbhane saMkhyAmAM na gaNavA, vagere prakArathI pramANanuM ullaMghana te pa-dvipada-catupada pramANatika " aticAra. A pAMca paikI je je aticAro lAgyA hoya te te, "mti vikaa' vagere artha trIjI gAthA pramANe. (18) pAMca aNuvratanuM pratikramaNa karyuM. have pahelA guNavratanA pratikramaNa mATe kahe che - " gamaNassa ya parimANe, disAsu uDDhaM ahe atirikaM ca / khuDDhisaiaMtaraddhA, paDhamaMmi guNavvae niMde // 19 // " ' artha-"bhArata miA'=javA-AvavAnA parimANamAM "gha' (7) atikramaNa karyuM hAya, kayAM javA-AvavAmAM ? hiag=dizAomAM, kayI dizAomAM ?" 48 a tirie ja Page #672 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pra0 3-dinacaryA-pratikramaNamAM varditusUtranA artha kATa urdhva, adhA ane ticchI dizAomAM, temAM UMce e ceAjana vagere rAkhelA pramANanA upayAga nahi rahevA vagere kAraNathI vadhAre uMce javAthI 1-udhvadizA atikrama' aticAra; nIce pazu khANu-bhoMyarAM vageremAM rAkhelA pramANuthI ajANapaNAdi kAraNe vadhAre nIce javAthI 2-adhAdizAtikrama' aticAra; ane ticchI eTale pUrvAdi ATha dizAomAM rAkhelA pramANa uparAMta ajANapaNA vagere kAraNeAthI vadhAre dUra javAthI 3-tiya gadizAtikrama' aticAra vaLI vrutti'=e dizAomAM je amuka amuka ceAjanAdinI chUTa rAkhI hoya, temAM kAI eka dizAmAM vadhAre dUra javAnA prasaMga AvatAM na javAnuM hoya te dizAmAMthI amuka yAjana ochA karIne je dizAmAM javAnu' hAya temAM umeravA, e rItie anne dizAnA kula ceAjananuM pramANa sAcavavAthI niyasa abhaMga ane vastutaH niyama uparAMta javAthI bhaga, ema bhagAbha garUpa 4-kSetravRddhi' nAmanA aticAra ane 'samaMtaraae '=smRtinuM aMtardhAna -vismRti; jema ke-pUrva dizAmAM seA yeAjanathI vadhAre nahi javAnuM pramANa kayu", paNa javAnA samaye * pacAsa yAjana pramANu rAkhyu che ke sA ?'-evA sa Mdeha thatAM sA yejinanuM spaSTa smaraNu nahi hAvAthI te pacAsathI uparAMta jAya te aticAra ane sA yeAjanathI dUra jAya to vratabhaMga, e pa-smRtibhraMza' aticAra. e '4naimi'=pahelA 'juva=codarAjapramANa lekamAM rahelA jIvasamUhanuM pIDAothI karavArUpa 'guNune karanArU mATe guNuvrata,' temAM upara kahelA koi aticAra lAgyA DAya tenI nile nidA karU chu, vagere pUrvanI jema jANavu. (19) " rakSaNa khIjuM guNavrata e prakAre che, eka bhAgathI ane khIjuM kathI, bhAga paNa e prakAre che eka upabhAga ane bIjo parabhAga, temAM 6' eka vAra, 'mona=bhAgavavAmAM Ave, tevI AhArapANI puSpa vagere cIjonA bhAga te 'upabhoga' ane '=aneka vAra moza'=bhAgavAya tevI makAna-ghareNAM-srI vagerenuM sevana, te 'pirabhAga' samajavA. AnA pratikramaNa mATe kahe che- " mami ya ma~mi ya, purjA ya che ya dhamaNe ya / jIvone mione, vImi zuLaapa niMDhe // 20 // ' + artha - zrAvake mukhyavRttie teA acitta (nirjIva) ane nirdoSa AhArathI nirdo karavA joIe, tema zakaya na heAya te sacittanA tyAga, te paNu duHzakaya hoya te pApavALAM 'surApAna, anaMtakAya' vagerenA saMpUrNa tyAga karIne, pratyeka vanaspati ke mizra ( kAMika sacittakAMika acitta) vagere vAparavAnuM paNa pramANa karavuM joie. tene aMge kahe che ke-marjhAmi'=madha ( surApAna ), 'malemi'=mAMsa ane 'T (7)=mAkInI satra abhakSya ane anaMtakAya vastuo, ' ke jenu varNana (pR. 199 thI ) pAMca prakAranA TeTA ' vagere khAvIsa abhakSya tathA khatrIsa anatakAyarUpe kahevAI gayuM te, 'purjA'=keraDA-mahuDA vagerenAM phUleA ( maheAra ), 'r'(4)=trasa jIvA haiya tevAM patra-bhAjI (kAmIja) vagere ane je= pu-bIlAM vagere phaLe; A madya-mAMsa vagere vastuonI rAjakArya vagere pravRtti karatAM kAi 'kharIdI karAvavI' vagere karyuM hoya temAM; A nAmeAthI e ( khAna-pAnarUpa ) 'aMtarlIMga' kahyo H have jenA (zarIre cApaDavA-paheravArUpa) 'khAa' bhAga thAya te kahe che--nadhama '='gadha'= sugaMdhI padArtho cApaDavA vagere ane ' mAlya'= : Page #673 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 60 [ dha saM. bhA. 1-vi0 2.0 6pa phUlonI mALA paheravI (kalagI-chaDI ke mAthe guMthaNa karavuM) vagere, AnA upalakSaNathI ahIM bAkInI paNa jogya vastuo svayaM jANI levI. upara jaNAvyAM te "upabhega-paribhega= bhIma zabdathI bhImasenanI jema ahIM "upabhoga-paribheganuM pramANa samajavuM A pramANurUpa "vAmi guNavyA bIjA guNavatamAM ajANapaNuM vagere kAraNethI je atikramaNa karyuM hoya (niyama uparAMta bhagavyuM heya), tenI riniMdA karUM chuM, vagere pUrve kahyA pramANe. (20)." have enA aticAronA pratikramaNa mATe kahe che ke zi pariva, gokuSTiA tucchosahibhakkhaNayA, paDikkame desi savvaM // 21 // " artha_"ji=sacittano sarvathA tyAga karavA chatAM ajANapaNudi kAraNe te vAparavAthI ke amuka pramANamAM niyama chatAM bhUlI javuM vagere kAraNe niyama uparAMta vAparavAthI 1-sacitta AhAra' nAmane aticAra; ema "di =sacittane tyAga karavA chatAM vRkSa uparanA guMdara vagere khAvAthI ke rAyaNa vagere phaLane bIjasahita mukhamAM nAkhI bIje kADhI nAkhavAthI 2"sacitta pratibaddha AhAra' nAmane aticAra; "jamoDha=apakava, agni AdithI saMskAra karyo vinAnI, acitta nahi thaelI kaNaka-leTa vagere apakava vastuonuM bhakSaNa karavAthI 3-apapha voSadhi bhakSaNa" nAmane aticAra, su4i3=duSpakva, agni AdithI saMskAra karavA chatAM pUrNa acitta nahi thayelA piMkha (pApaDI) vagerenuM bhakSaNa karavAthI 4-"duSpaphavaSadhi bhakSaNa" nAmane aticAra, ane "tucho hamavata'=tRpti na thAya tevI tuccha, maganI kemaLa phaLIo (zI) vagere (ghaNuM khAvA chatAM bhUkha zame nahi ane hiMsA ghaNI thAya tevI) vastuo khAvAthI pa-tucchoSadhi bhakSaNa" nAmane aticAra, e pAMca aticAro dvArA je karma bAMdhyuM hoya, tenuM bali ' vagereno artha trIjI gAthA pramANe. (21)" have bhegapabhoganI vastuo meLavavA mATe aMgArakarma vagere paMdara kAryo je cIkaphaNa karmo bAMdhavAmAM hetu hevAthI karmAdAna" kahevAya che, te zrAvake jANavAM paNa AcaravAM joIe nahi, chatAM ajANapaNuM vagerethI pravRtti thaI hoya tenA pratikramaNa mATe kahe che - " iMgAlI vaNa sADI, bhADI phoDIsu vajae kammaM / vANijaM ceva ya daMta-lakkharasakesa visavisayaM // 22 // " " evaM khu jaMtapIlaNa-kammaM nilaMchaNaM ca davadANaM / saradahatalAyasosaM, asaIposaM ca vajjijjA // 23 // " atha--ahIM gA. 22 mInA pUrvAddhamAM "e zabda che, tene dareka zabda sAthe saMbaMdha hovAthI kAThI =aMgArakarma, "gha'=vanakarma, "sAI zakaTakarma, "ma=bhATakakarma ane ahIM " =ATakakarma, e pAMca karmamAM, ahIM "aMgArA karavA te aMgArakama, tenA upalakSaNathI agninA mahA AraMbhavALe luhAra-bhADabhuMjA-kuMbhAra-senAra vagerene paNa baMdha karIne AjIvikA meLavavI te dareka 1-"aMgAra(karma)jIvikA jANavI; ema "vanakarma =jaMgale kapAvavAM vagere, "zakaTakama"=gADAM vagere vAhane ke tenAM aMgo banAvavA-vecavAM vagere, "bhATakakarma'=gADAM-UMTa-pADA Page #674 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 50 3-dinacaryA-pratikramaNamAM vatti' sUtranA a] kara1 vagerethI bhADAnA dhaMdhA karavA ane sphATakakama '=jamIna phADAnavI ( khAdAvavI) vagere, evAM karyuM karIne AjIvikA meLavavI, te anukrame 2-vanakarma vikA;' 3-zakaTakama` jIvikA, 4-bhATakakama jIvikA ane pasphoTakakama jIvikA jANavI. have uttarA thI mahA AraMbharUpa pAMca prakAranA 'byApArA' kahe che-'vANijJa =vyApAra, dhaiva'vaLI nizce ane 'vaMtajInalabelavividha emAM viSaya' zabda sarvatra joDavAthI dAMta viSayaka, lAkha viSayaka, rasa viSayaka, keza viSayaka ane viSa viSayaka -ema samajavu'. arthAt dAMta vagere pAMceyanA vyApAra karIne AjIvikA meLavavI te. temAM leAkeA je sthale hAthIo vagerene mArIne, tenA dAMta-hADakAM vagere meLavatA hAya, te sthalethI te trasa prANIonA zarIranAM aMgo ( avayavA ) rUpa dAMta vagere kharIda karavAM te 1-6tavANijya, ema lAkha vagerenA vyApAra 2-'lAkSAvANijya,' madhu-ghI-tela vagerenA vyApAra 3-rasavANijya,' pazue ke manuSyA vagerenA vyApAra 4-kezavANijya' ane jhera-zastra-asra vagerenA vyApAra viSavANiya'-ema pAMca prakAranA vyApArA samajavA. pUrvomAM kahelAM 'aMgArakama' vagere ma' =pAMca karyuM tathA A pAMca vAnni=cApArA zrAvake AjIvikA mATe 'vaT=vavA, ema khAvIsamI gAthAnA artha saMbaMdha jANavA. have tevIsamIneA artha kahe che-nnatIjaLa'-yaMtra dvArA pIDana, arthAta khAMDaNI ghaTI vagere yaMtrAthI anAja vagere khAMDavuM DhaLavu' ityAdi maM'=kama thI AjIvikA meLavavI te 1-yaMtrapIDanakama,' 'nikuMjI'=nitarAM lAgchata (sathA kApavuM), arthAt prANIonA zarIranA avayavene kApavA, evu ka karIne AjIvikA meLavavI te 2-nirvAM-7nakama,' 'vALa'=Dhava devA, arthAt jaMgalA-gAma-zahera vagere saLagAvIne AjIvikA meLavavI te 3-DhavadAnakarma,' 'sara tatkAyothaM'=sarAvA-dvahA-talAvA vagerenuM zeSaNa karavuM, arthAt nIka vagerethI temAMnu pANI kheMcIne ( sukavIne ) AjIvikA meLavavI te 4-'zASaNukama' '==ane 'asaOE'=AjIvikA mATe dAsa-dAsI vagere durAcArIonu pASaNu karIne tenA durAcArathI kramANI karavI te 5-'asatiSaNUka.' ahI 'a' ane vu' zabdo che, te gAthAne aMte joDavA, tenA artha ema karavA ke--e paMdara karmAdAnA tathA OM=evAM khIjA paNa keTavALapaNu', jelarapazu vagere khara(niya )kamAM uttama zrAvake, 'g'=avazya, 'jJijJA'=vavAM joIe. ( A pa Mdara karmoDhAnA vagere moTAM pApakAryA ajANapaNA vagerethI karatAM kAi karma khAMdhyu hAya, tenuM pratikramaNu karUM chuM-vagere prasaMgAnusAra samajavuM.) khIjA guNavratamAM A bhAgeApabhAganAM sAdhanA rupa paMdara pApakarmonuM pratikramaNa jaNAvyu. (22-23)" have 'anartha da viramaNu" nAmanA trIjA guNavratane aMge kahe che ke anatha daDa=svazarIra ke svajana vagerene mATe je kAryo kare te "a"=saprayAjana, te sivAya niSprayAjana (niraka) kare te 'ana' ema jIva vinA pratyeAjane je pravRttithI puNya rUpI dhananA nAza kare ane pAyaka thI lepAya, tene 'anaM'Da' kahyo che. enA apadhyAna Acarita' vagere cAra prakAro che. tenA mutta' vagere amuka kALa sudhI tyAga, tene 'anaMda Da'( viramaNa )vrata' kaheluM che. A cAramAMnA 1-apadhyAna Arita ane 2-pAAdeza,' enu svarUpa (pR. 232mAM ) te vratamAM kahevAI gayuM che, khAkInA 3-hiMsaka vastunuM pradAna' tathA 4-'pramAdAcaraNa' e dhaNA pApanAM kAraNarupa hAvAthI vaMdittu" sUtrakAra pote e gAthAothI kahe che-- Page #675 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - ' ': = - - - - - - - - 622 [ dha saM. bhA. 1-vi ragAha 5 " satthaggimusalajaMtaga-taNakaTe maMtamUlabhesajje / hine talAvi vA, varine veri sarva raka* " hANuvvaDaNavaSNagavilevaNe saharUvarasagaMdhe / vAsamA, dine ciM caM ArA" atha- kUiruM=zaa-agni tathA suzaLa (sAMbeluM) vagere, rA"=gADuM vagere yaMtra, 'ta =tRNa-ghAsa, jenAthI moTAM deraDAM (va) vagere bane che te "DAbhaDezaNa vagere jAtinAM ghAsa, athavA "kSata-ghA" vageremAM thayelA kRmi vagere jene nAza karanArI "bahukarI nAmanI vanaspati, "hu-kASTa, arthAt lAkaDAnA reMTa-lAkaDI vagere, "saMta =jhera utAravAnA ke vazIkaraNa vagerenA maMtra, "mUtra=mULI, arthAt nAgadamanI Adi ke tAva vagere utAravAnAM mULI, athavA "garbha pADa-paDAva" ItyAdi pApakAya te "mULakama, ane mera=aneka cIje meLavIne banAvelAM-uccATana (saMtApa-kaleza) vagere karanArAM auSadhe ghaNuM jIvane saMhAra karanArAM e zaa-agni vagere hiMsaka sAdhane dAkSiNyatA Adi kAraNa vinA ja "vi=meM bIjAne (jenetene) ApyAM heya "vA'=athavA "ravi=bIjAo dvArA apAvarAvyAM hoya, tenAthI je karma bAMdhyuM hoya, tenuM parime sesi sarve ne atha trIjI gAthA pramANe. (24)" have vhApurvakU =snAna ane uddavartana, temAM trasa jIvALI jamIna upara, athavA uDatA cha pANI vageremAM paDe tevA samaye, ke vastrathI pANIne gALyA vinA, ema jayaNuM vinA zarIra ceLavApUrvaka snAna karavAthI je karma bAMdhyuM, tathA jIvayukta cUrNa (zarIre cALavAnI pIThI ) vagerenuM zarIra uddavartana karavuM-zarIre caLavuM ane cAnyA pachI zarIrathI utArelI te vastuone rAkhamAM nahi nAkhatAM jyAM-tyAM nAkhavAthI tenI upara kIDIo vagere caDhe, ane kutarAM vagere tenuM bhakSaNa kare athavA jatA-AvatA mANasanA paga nIce kacarAvAthI te cha marI jAya, ema yaNa vinA uddavartana karavAthI je karma bAMdhyuM, "ja=kasturI AdithI zarIre vaNazobhA karI, 'viva=kaMku-caMdana-arAsa vagerenuM zarIra vilepana karyuM, e varNa ane vilepanamAM uDatA jIve paDavA vagerethI virAdhanA thAya tema ayatanAthI karyA, tathA "saba kutUhalathI) vINu-vAMsaLI vagerenA zabda sAMbhaLyA ke pApa AraMbha karanArA ja jAge tema rAtrie uMce zabda bolyA, ke jethI "DovaUgi24' vagere gAthAmAM kahelA de lAge, vagere je kaI pApakarma thayuM hAya, vaLI =naTa vagerenAM rUpa joyAM (arthAta-nATaka-sInemA-sarakasabhavAI tamAsA-naTabhAMDa-bhavaiyAnA cALA ke madArIonI ramata vagere jevAM), "ta=sAMbhaLanArane paNa Asakti thAya , 126. zabda sAMbhaLIne jAgelA mANasomAM kAI seMTa vagere pANInAM yaMtro calAvavAM zarU kare, strIo pANI bharavA mATe nadI-ve jAya, agara khaLAM vageremAM leke anAja pIlavA mAMDe, prabhAta thayu-ema samajIne vyApArIo vyApAra mATe jAya, luhAra vagere agni saLagAve, kauTuMbIo pitAnAM kAryomAM lAgI jAya, mAchImAre tathA kasAIo vagere pitAnA dhaMdhA zarU kare, -mALIo tathA paradArAne sevanArAo pApapravRtti zarU kare, musApharI karanArAo prayANa zarU kare ane haLa-gADAM vagere kheDanArAo te te kArya zarU kare, vagere pApAraMbhamAM nimitta thavAya tevuM rAtre avAje belA heya- (eniryukti-bhAgya, 90) Page #676 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - - -- - - -- - - - -- - --- -- - -- - - - - - - --- - pra3-dinacaryA- pratikramaNamAM "vaMditta sUtranA artha ] 623 tema te te khAdya vastunA svAdanuM varNana karyuM, ja=bIjAne Asakti thAya tema gaMdhanI prazaMsA karI, tathA "vAsAgAma =vastra, Asana, AbharaNa(AbhUSaNa-alaMkArAdi)nuM paNa Asakti vadhe tema varNana (vartana) ruM; ahIM zabda-rUpa vagere pAMceya IndriyanA viSaye jaNAvelA hevAthI tenA sajAtiya surApAna, viSayasevana, kaSAya, nidrA ane vikathAe pAMceya pramAde samajI levAnuM athavA te ALasa-pramAdathI tela vagerenAM bhAjana khUllAM rAkhyAM vagere ahIM jaNAvyuM te saghaLuM "pramAdAcarita' jANavuM e pramAdAcarita sevavAthI je kaI karma bAMdhyuM hoya, tenuM "ri siyaM sarvAne arthe trIjI gAthA pramANe. (25)" have tenA aticAro kahe che- " kaMdappe kukkuie, mohariahigaraNabhogaairitte / / daMDaMmi aNaTThAe, taiaMmi guNacae niMde // 26 // " artha- je =kaMdarpa, arthAta meha vadhe tema hasavuM te eka "jAvuv=kokuca, arthAta AMkha vagerenA vikArapUrvaka leke hase tema bhAMDa jevA cALA karavA te bIje; mori=mokharya, arthAta niprayajana prasaMga vinA vAcALapaNe je te bahu bolavuM te trIjo divAra'=saMyukta adhikaraNatA, arthAta AtmAne narakAdi durgatine adhikArI banAve tevA adhikAraNe-sAMbeluM, khAMDaNIo vagere turta kAmamAM Ave ema saMyukta rAkhavAM, te "saMyukta adhikaraNatA ceAthe, vivekI purUSae gaMdha-sUrNa vagere paNa meLavIne taiyAra na rAkhavAM kAraNa ke-taiyAra joIne bIjAne mAgatAM aTakAvI zakAya nahi, judAM judAM hoya te sAme mAge ja nahi, svayameva aTakI jAya, bojagarije upaga-paribheganI vastuone ghaNo saMgraha, vadhAre rAkhavAthI bIjAo paNa snAnAdi mATe tela-AmaLAM vagere mAgIne snAna vagere AraMbhe kare te "bhegAtiriktatA' pAMcame, e pAMca aticArothI "hari mAra=anarthadaMDa nAmane "zaMkha rLaza=trIjA guNavratamAM je kaI kama bAMdhyuM hoya, tene naraniMdA karUM chuM, vagere pUrve kahyA pramANe. (26)" ema traNa guNavratanuM pratikramaNa karIne cAra zikSAtratone kahe che. temAM paheluM "sAmAyika jenuM svarUpa vratamAM (pR. 239 mAM) kahevAI gayuM, tenA aticArAnuM pratikramaNa karavA kahe che ke vivide tuuTLA, saUvA tAM vidU sAmArUka vitaraNa, padane vivauvA viMnTe rA" artha "sAmAyika karanAre sAmAyika karatAM tivi suemLidAje mana, vacana ane kAyAe traNane agya viSayamAM joDavA, te traNanA dupraNidhAna rUpa traNa aticAra. temAM 1-manathIgharanAM, hATanAM vagere sAvadha kAryonuM ciMtana karavuM, 2-vacanathI-pApa AraMbha thAya tevuM ke rAgadveSa-kaSAyAdi thAya tevuM kaThora vagere bolavuM ane 3-kAyAthI pUjyA-pramAryA vinAnI bhUmie besavuM (cIja mUkavI-levI) vagere karavuM. tathA 4- ajavALa anavasthAna, sAmAyikane samaya pUrNa nahi kare, athavA sAmAyika anAdarapUrvaka jema-tema karavuM, vagere ane pa-vije vismRti thavI, " nidrA vagere pramAda pUrvaka ke zunya citta sAmAyika karavuM (upaga mUkI ja) vagere e pAMca aticArone AzrIne "sAmAja=sAmAyika nAmanA, 'me sivaNavara =pahelA zikSAvratamAM je kAMI "kItA=viparIta AcaryuM heya-aticAra sevyo hoya, sAmA Page #677 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 [ dha saM0 bhA. 1-vi. 2-gA0 65 yikanuM yathAzakaya pAlana na karyuM hoya, tenI '=nindA karUM chuM, vagere pUrve kahyA pramANe (27)" have dezAvakAzika kahe che ke chaThThA dizi parimANa vratathI javA-AvavA vageremAM yAjajIva mATe "amuka-so-basa vagere janapramANa bhUminuM' niyamana karyuM hoya, temAM je amuka ISTasamaya mATe "ghara, zA ke amuka sthAnathI dUra nahi javAnA niyama rUpa" saMkSepa karavo te, athavA pUrve aMgIkAra karelAM vratamAM rAkhelI chUTane amuka samaya mATe vizeSa saMkSepa karavo, te dezAvakAzika vrata" che. enA aticArenuM pratikramaNa karavA kahe che ke- " vAva palaLa, sare kle ja juvA desAvagAsiyaMmI, bIe sikkhAvae niMde // 28 // " artha-"ghara, upAzraya vagere pitAnA ISTa sthAne dezAvakAzika vrata' svIkAryA pachI, (dhArelI, amuka bhUminI bahAra nahi javAne niyama karyA pachI) te bhUmithI dUra (bahAra) rahelI kaI cIja keI bIjAnI pAse maMgAvavI, te "jAva =1-"Anayanaprayoga, niyamita bhUmithI bahAranuM jyAre prajana paDe, tyAre pite tyAM nahi jatAM bIjA keIne makala, teravo=pregyaprayoga, pite hoya te sthAnathI bahAra rahelA manuSyane pite ahIM che?--ema jaNAvIne pitAnI pAse bolAvavA "=udharasa, khuMkhAra vagere zabda-avAja kare, te 3-zabdAnupAta', dhArelI bhUmi thI bahAranA manuSyane pitAnI hayAti ahIM che-ema jaNAvavA mATe te joI zake tema Ama- tema AMTA mArI jAhera thavuM, athavA mALa vagere uMcA sthAne caDhIne bIjAnAM '=rUpa jevAM, te 4-rUpAnupAta ane niyamita kSetranI bahAra rahelA manuSyane amuka karavA yogya kArya vagerenI yAda karAvavA mATe "pujANe '=kAMkaro vagere pheMkavA rUpa pudgalane prayoga kare, te pa- pudagalaprakSepa." "revAro ' dezAvakAzika nAmanA "vIra jillAvA'=bIjA zikSA vratamAM lAgelA e aticAranI "na'=niMdA karUM chuM, vagere pUrva pramANe. (28)" have "poSapavAsa' temAM "piSa'sdhamanI puSTi, tene kare te "pauSadha' kahevAya aSTamI caturdazI vagere parvadivasomAM avazya karavA yogya A eka vrata che temAM "uSara' AtmAe rahevuM, te pauSadhepavAsa kahevAya che. tenA bhede (pR. 252 mAM) kA, aticAranuM pratikramaNa kahe che - " saMthAvAriNI, pramAda tara reva mAmA vodavidhivivarIy, tags zivaNavA rA" artha-"saMthA'=saMthArIyuM, kAmaLI vagere zayananI sAmagrI, upalakSaNathI zayA-pATapATalA vagere vastuo, ane "rA'= jhADA-pezAba' tene paraThavavA mATenAM bAra bAra sthale, ke jene spaMDila-mAtrunAM mAMDalAM kahevAya che, tenI vidhimAM pramAda kare, eTale kenazayAmAM ane saMthArAmAM cakSu vaDe muddala joyA vinA besavuM-suvuM vagere avidhie vartana karavAthI pahele aticAra, e ja zamyA, saMthArA vagerene oghA vagerethI mula pramAryA vinA ke avidhie (jema-tema) pramAne vAparavAthI bIje aticAra; upara jaNAvyAM te sthaDilamAtrune parAThavavAnAM sthAne AMkhathI muddala nahi jevAthI ke barAbara nahi jevAthI trIje aticAra ane te sthAnene mudala nahi pramArjavAthI ke jematema pramAjavAthI cothe Page #678 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pra0 3dghinacarcA-pratikramaNamAM vattu' sUtranA atha ] pa * aticAra. e cAreyane aMge punaH kahe che ke-'tad naiva '= e ja rItie, ' arthAt sa cArAmAM ke uccArAdimAM upara pramANe cAra aticArA jema pramAdathI thAya tema ' othaLopa '= anAbhAga thavAthI'e cAreya pravRtti upayegazunyapaNe karavAthI ke bhUlI javAthI paNa cAra aticAro, thAya che, ane ' pelaviviSivarIya '=( pR. 249 mAM kahelA) cAreya prakAranA pauSadhanI vidhimAM viparIta karavAthI, arthAta vidhinuM pAlana nahi karavArUpa pAMcame aticAra thAya che. jemakepauSadhavratI bhUkha vagerenI pIDAthI vicAre ke pauSadha pUrNa thatAM AvatI kAle mAre mATe ' amuka amuka AhAra vagere karAvIza. ' ityAdi duSTa dhyAna vagererUpa avidhi karavA te pAMcamA aticAra athavA 'oyaLamoca' pATAntara che, temAM 'mona+moja' e paikI 'mozana'=bhAjananu tathA upalakSaNathI snAnAdi zarIrasatkAranuM dhyAna karavAthI ane 'Amona '=upabhAgathI, arthAt kayAre pauSadha pUrNa thAya, ke jethI huM bhojana vagere karU" ItyAdi bhAjanAdinI tatparatAddhinuM dhyAna karavA- thI pAMcamA aticAra gaNutAM A pAMca aticArA vaDe 'jela viiinavI '=poSavidhimAM viparIta AcAraNurUpa 'tattva lilAvapa niMre '-trIjA zikSAvratamAM je koi kama mAMdhyu hAya tenI nidA karU chuM -ema saMbaMdha joDavA. pahelI vyAkhyA pramANe pauSadhanI vidhimAM viparIta AcaraNu' te ja pAMcame aticAra samajavA. ane e pAMca aticArA vaDe ' tattva vilAyata niSe '= trIjA zikSAvratamAM je kAMi karma bAMdhyu hAya tenI niMdA karU chuM--ema saMbaMdha joDavA. (29)" have cAthu 'atithisa vibhAga' zikSAvrata kahe che. temAM tithi-pa" vagerenA laukika vyavahAzane jeoe taLelA che, tevA--AAjana samaye AhArAdi mATe AvelA sAdhu, te zrAvakanA 'atithi' kahevAya teone, 'saM'=nirdoSa ane vimAna'=peAtAne uddezIne anAvelI vastunA kaMI bhAga ApavA te vibhAga, arthAt nyAyApArjita ane sAdhudha mAM ka2e tevAM AhAra, pANI vagerethI, ' pazcAta karma` ' vagere doSo na lAge tema (pR. 270mAM kahyA pramANe) deza-kALa-zraddhAsatkAra ane kramapUrNAMka, ' vibhAga'=viziSTa (pAtAnA AtmAnA upakAranI buddhithI) bhAga ApavA, te ' atithisa vibhAga ' kahevAya che. AmAM vidhi evA che ke zrAvake pauSadha karIne sAdhunA caiAga hAya, tA avazya atithisa vibhAga karIne pAraNu karavuM, bIjA divaseAmAM evA niyama nathI. kahyu` che ke " 14ma nA vALa, gavaLA paLamiLa vArepha / sapha ga suvidhigALa, saMge sAjogo zA '" (havAmA0A-268) bhAvAtha- zrAvaka bhAjana pahelAM sAdhu (gurU)ne svayaM praNAma ( vandana ) karIne dAna ApIne jame, sAdhunA yoga na hoya te teo jayAM vicaratA hAya te dizA tarapha rAha jote vicAre ke'gurUyega maLe tA kRtAtha thAu '--ema bhAvanApUrNAMka bhAjana kare. " A vratamAM lAgelA aticArAnA pratikramaNa mATe kahe che ke-- "saMdhine niSivaLe, vidhiLuM valaNa mare caitra / jAjAmavALe, 3the sivalAvaN nirAr||" atha-"devAyAgya AhArAdi vastu nahi devAnI buddhithI, atikrama-vyatikramAdi dvArA, mathavA anupayAdi thavAthI yitta'=sacitta jamIna agara pANI vagere upara ' nilivarSe = . Page #679 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 626 [ dha saMbhA. 1-vi0 2-gA kapa mUkavAthI 1-sacitta nikSepaNutA' aticAra, sacitta vastuthI te devAyogya vastune DhAMkavAthI (ApavAnI vastu upara sacitta mUkavAthI) ji=i -"saccittapidhAnatA" aticAra, nahi devAnI buddhi vagere kAraNathI devAnI vastu pitAnI chatAM bIjAne "vavAd=vyapadeza karavAthI, (vastu pArakI- bIjAnI kahevAthI) 3-"paravyapadeza" aticAra, "mAre = zuM huM AnAthI paNa halake chuM ke e Ape ane huM na ApuM? vagere bIjA dAna denArA upara asara karIne ApavAthI 4-matsaritA (mAtsarya) aticAra ane (ApavuM na paDe e buddhithI) sAdhune AhAra levAnA samaya pahelAM, agara pachI evA samaye nimaMtraNa kare ke sAdhu AvI zake nahi ane dAnanI bhAvanA batAvI zakAya te pa-"kAlAtikrama aticAra. e pAMca aticAre dvArA "vadhe rilIvA"=cethA zikSAvratamAM je kAMI agya vartana karyuM hoya, tenI "R =niMdA karUM chuM, vagere pUrve jaNA vyA pramANe. (30)" have rAga-dveSa vagere kAraNe dAna dIdhuM hoya, tenuM pratikramaNa karavA kahe che ke- " muhiema ya duhiesu ya, jA me assaMjaesuM annukNpaa| ne voir a, taM ja arihAma rUzA" artha-atithisaMvibhAga ane adhikAra cAlu hovAthI, A gAthAkta vizeSaNe sAdhunAM che ema prasaMgane anusarIne samajI levuM. te kahe che ke-vihu-(su9i )= jJAnAdi ratnatrayI rUpa jeone suMdara hita che te sahitane, vaLI "supiyu-phuNipu)=Agane lIdhe ke tapathI zithila (azakta) thayelAone, athavA te upadhi (saMyamanI sAmagrI) jeo pAse a9pa mAtra hiya, tevA duHkhI sAdhuone, vaLI "araraMgapay-(ajaMg) temAMnA "daM=jeo svayaM-pitAnI IcchA pramANe, "jad=cAritra pALanArA "ga'=nathI, arthAta jeo pitAnI IcchA-buddhi pramANe karanArA nathI, kintu cAritramAM gurUAjJA pramANe vartanArA che tevAonI, "e madhuvaMgr-(thA mAgu )=meM je bhakti karI hoya, ahIM anukaMpA eTale "bhakti samajavI. kahyuM che ke - ___" AyariaNukaMpAe, gaccho aNukaMpio mhaabhaago| . gacchANukaMpaNAe, anvucchittI kayA titthe // 127 // (oghani0 bhaassy)| bhAvArtha-"AcAryanI anukaMpA (bhakti)thI mahAbhAga zrIgacachanI anukaMpA (bhakti) karI, ane e gacchanI bhaktithI tIrthanI-zAsananI rakSA karI. ema "anukaMpA eTale "bhakti' samajavI." e bhakti kevI karI ? " or'=guNAnurAgathI nahi paNa putra vagerenA saMbaMdhane kAraNe sneharAgathI tathA 'ro =niMdA rUpa ASathI. jema ke-A sAdhuo, ke jeoe pUrve dAna ApyuM nathI, dhana-dhAnyarahita daridrI(bhikhArI) che, jeonAM sarva aMge upara pUrNa mela bharyo che, bIcArAone jJAtijanoe cheDI dIdhelA che, jeo bhUkhathI pIDAya che ane sarva prakAre lAcAra (azaraNa) che, mATe sahAya karavA lAyaka che; A rItie niMdApUrvaka dayA karIne ApavuM te anucita che, kAraNa ke-uttama sAdhuonI evI niMdA garbhita dayA karIne ApavAthI durgatinuM AyuSya lAMbu baMdhAya che. AgamamAM kaheluM che ke-"tAM sama vA mA vA haMgA-virapddihy-pckkhaay-paadhkmmN hIlittA nidisA khisittA garahittA avamannittA amaNunneNaM apIi. voI jatanapAnaNAraNA hAzirA aruddhatA vanma porA" arthAta Page #680 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * = '.. ", ------- ---- - pra0 3-dinacaryA-pratikramaNamAM "vaMditta' satranA artha ] "tevA uttama zramaNa athavA mAhaNa, ke jeo IndriyathI saMgata che, pApathI rahita che ane pApakarmonAM jeoe paccakakhANa karyA che, tevAonI avahelaNuM (halakAI) karIne, niMdA karIne, durgachA karIne, gaha karIne tathA apamAna karIne, manane na game tevuM ane aprIti upajAve tevuM "azana-pAna-khAdima ke svAdima" vahorAvavA chatAM dIrgha sthitinuM azubha AyuSyakarma bAMdhe che." athavA bIjo arthagruz-(kuhig)=sukha anubhavatA sukhI, athavA "dugi ( g) =dukhI, evA " -maoNg) = pArzvastha vagere asaMyamIone, bAkIne rAga-dveSathI vagere artha pahelAMnI jema, mAtra ahIM 'SathI--vA puja 27' vagere teonA de jevAthI pragaTelA matsarapUrvaka-ema artha kara. athavA trIje artha asaMca= chakAya jenI virAdhanA karanArA kuliMgIone (anya matavALAone) "or="eka gAmamAM janmelA' vagere kAraNothI prItipUrvaka tathA '= temAM rahelI jainazAsananI pratyanikatA (zatrupaNuM" vagere de dekhavAthI utpanna thayelI aprItipUrvaka- ema traNe ya artho pramANe meM je kaI (agya) dAna karyuM hoya, "sa liye haiM 4 riti= tene nidu chuM, tenI gaha karuM chuM, vagere bIjI gAthA pramANe. ahIM te kuliMgIone ke pAsa tyAdi asaMcane paNa cityane aMge dAna ApyuM hoya te niMdha nathI, kAraNa ke-zrIjine zvaradee paNa vArSika dAna dvArA ucita dAnane karaNaya jaNAvyuM che. (31)" have sAdhuone ApavA gya chatAM na ApyuM, tenuM pratikramaNa karavA kahe che ke " sAsu saMvibhAgo, na ko tavacaraNakaraNajuttesu / haMte jAvA, teM ni naM 4 vidyAmi pharA" artha--ahIM "huvA =prAsura (devAyegya) acitta vastu, "=ovA chatAM, "ravarAjup=( bAra prakArane) tapa tathA caraNasittarI ane karaNasittarI guNethI yukta evA, "ag=sAdhuone, "vimAno =saMvibhAga na karyo-teone dAna na dIdhuM, "te niMde te a mrini e bIjI gAthA pramANe. ahIM "caraNasittarI kahevAthI temAM "tapa" AvI javA chatAM gAthAmAM tapa jude kahyo, ne nikAcita karmone paNa kSaya karavAnI tapamAM zakti che, e tenI pradhAnatA jaNAvavA mATe kahyuM samajavuM. (32)" have saMlekhanAnA aticArenA parivAra mATe kahe che " ihaloe paraloe, jIviya maraNe ya aasNspoge| paMcaviho aiyAro, mA majjhaM hujja maraNaMte // 33 // " artha-"ahIM kaheluM "AraMvAyo'="AzaMsApraga" pada darekane joDavAnuM hovAthI, prati 127. "BhI, anisi sthiti gAthA ziveti, kAvavA nat ifzA " ( mAthA, 0 342) bhAvArtha-je asaMyamIo (zithilAcArIo) sacitta pANI pIve che, jAI vagerenAM puSpo ke Amra vagere phaLone khAya che, aneSaNIya (sAdhune na kalpe tevAM "AdhAkama') vagere doSovALAM AhArapANI Adi vApare che ane gRhasthanAM sAvadya-pApakAryo kare che; e rItie pratikULa AcaraNa karanArA te kevaLa sAdhuveSanI viDaMbanA (apabhAjanA) karanArA che, alpa mAtra paNa paramArthanA sAdhaka nathI" Page #681 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - [ dha saM. bhA. 1-10 -gA0 65 kramaNa karanArane "Dho=A lakathI manuSyalaka samaja. temAM "mAraMar'="huM rAjA thAuM (ke mane sukha-saubhAgya-parivArAdi maLe te sArUM' vagere abhilASAne "por'=vyApAra, arthAt evI abhilASAo karavI te 1-"Ihaleka AzaMsApraga" aticAra, bapora=anya bhavamAM "deva thAuM' vagere abhilASA karavI te 2-"paraleka AzaMsApraga' aticAra kaI anazana kare, tyAre ghaNuM nagarajane moTA oracha kare-tene joIne, tathA ghaNuM mANase vandana karavA Ave teone harSapUrvaka vaMdana karatA joIne, tathA aneka vivekI lekanAM satkArabharyA prazaMsAnAM vacane sAMbhaLIne, tathA uttama dhamIo vAraMvAra pAse AvIne utsAha vadhAranArAM vacane kahe te sAMbhaLIne, ane niSpApa evA samasta zrIsaMghanI sabhAmAM te nimitte zarU thayeluM dharmapustakanuM vAMcana tathA vastra-puSpa vagerethI pitAne thato satkAra ItyAdi joIne, manamAM vicAre ke-anazana svIkAravA chatAM mAre dIrdhakALa jIvavuM hitakara che, kAraNa ke-mArA udezathI A badhI zobhA (mahattA) thAya che," ema "kavi'=lAMbu jIvavAnI AzA karavI te 3-jIvitAzaMsAprayoga" aticAra, tathA keI AtmA (tApa-ThaDI Adi dusaha parISahe thAya tevA) kaThera sthale anazana svIkAre ane tyAM upara jaNAvyuM tevuM tenI pUjA-satkAramahotsavAdi nahi thavAthI, athavA te bhUkha-tRSA vagerenI pIDAthI, vicAra kare ke-"huM kema zIvra marate nathI ? jaldI maraNa thAya te chUTuM." ema "ma'=maravAnI icchA karavI te - maraNazaMsApraga" aticAra tathA "kAma"=zabda ane rUpa tathA "bhaga =gaMdharasa ane sparza, e "kAmaga" rUpa pAMceya IndriyonA viSayenI IcachA karavI, jema ke-"mane A tapanA mahimAthI paralokamAM saubhAgya vagere prApta thAo." ItyAdi 'mAraMpaNo = kAmabhegAzaMsAprayoga" aticAra jANa. e "paMvida sAgA'=pAMca prakArane aticAra, mA na duja mAre =mane maraNa sudhI (jAvajajIva) na thAo! (33)" have sarva aticAronuM mana-vacana-kAyAthI pratikramaNa karavA kahe che. " kAraNa kAiyassA, paDikkame vAiyassa vAyAe / maNasA mANasiyassA, savvassa vayAiyArassa // 34 // " artha-" rA'--jIvahiMsA-vadha vagere karanArI "pApakArI kAyA dvArA karelA kAyika aticAronuM "IT'=Apa-kAryotsarga vagere dharmAnuSThAnakAraka kAyA dvArA "ji"=pratikramaNa karuM chuM. ahIM " vAratA' ane nAriya' pAThamAM "rA' dIrgha che te "gAI' prayogathI samaja. e pramANe "vAyarasa'=sahasA (vicAryA vinA) bAlavuM-cADI karavI ALa devuM vagere "duSTa vacanethI thayelA vAcika" aticAronuM "pApa'= micchAmi dukkaDuM' de (bhUla kabUla karavI svamukhe gurU sAme bhulanI gaha karavI), vagere vacana dvArA pratikramaNa karuM chuM. tema ja "mariyA '=deva-guru-dharma (ke jIva-ajIva) vagere zrIjinakathita tamAM mana dvArA zaMkAdi karavAthI thaelA mAnasika" aticAronuM "mAsA'= hA! meM asatya vicAra ka-be ciMtavyuM.' vagere manathI AtmaniMdA (pazcAttApa) karavA dvArA pratikramaNa karuM chuM. ema "zvara thavAyA'=saghaLA vratanA aticAronuM " 'huM pratikramaNa karuM chuM. Page #682 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pra0 3-dinacaryA-pratikramaNamAM 'dittu ' sUtranA artha ] 19 A sAmAnyathI mana-vacana-kAyArUpa traNeya cAgAnu pratikramaNa kahyu. (34)" huMve e ceAgAnA ja judA judA viSayathI vizeSa pratikramaNa mATe kahe che " caMLazivalA--nAvejI sabhALatAya hetu "" puttIghra samig ya, g2o aDyAne tayaM nive // * atha-" caMdLa 'caityavandana ane gurUvandana, ' thaya 'vratA arthAt 'sthUla prANAtipAtaviramaIde ' zrAvakanAM tratA ke ' porUSI ' vagere paccakrRkhANurUpa niyama, ' sillA '=grahaNa ane AsevanazikSArUpa e prakAranI zikSA, temAM sAmAyika Adi mUla sUtra tathA ardhAM bhaNavA te ' grahaNuzikSA '. kahyu` che ke " vAvAsa meLa avayaLamayAo kazelena anILiyA sutto vi artho vi, piTelaLAyaLa na puttao, ahyo chuLa paThThAvana suLadde tti"=arthAtu* zrAvakane jadhanyathI ' aSTapravacanamAtA ' ane utkRSTathI SaDUjIvanikAya ' ( dazavaikAlikanA cAthA) adhyayana sudhI mUlasUtra tathA athI bhaNuvAnA adhikAra che, AgaLa pi'DeSaNA' ( dazavaikAlikanu pAMcamu ) adhyayana vagere mUlasUtra bhaNavAnA adhikAra nathI, mAtra ullApathI ( vyAkhyAnAi dvArA) tenA artho sAMbhaLavAnA adhikAra che." e rItie jJAna bhaNuvu' te ' grahaNuzikSA ' ane A graMthamAM jaNAveluM 'namaskAramahAmaMtranA smaraNupUrvaka jAgavu' vagere prAtaHkALathI mAMDIne AkhA divasanAM zrAvaka kabyA vagere-kriyA karavI te 'AsevanazikSA,' e be prakAranI zikSA, ane ' gAva '=gaurava-meATAi; arthAt-jAtimada vagere ATha masthAnA athavA rasa-Rddhi-zAtA gAravarUpa traNa gAravA. e vaMdana, vrata, zikSA tathA gAraveAmAM, vaLI ' sannA '= AhAra-bhayamaithuna ane parigraha ' cAra sattA, athavA temAM krodha-mAna-mAyA-lAbha--lAka ane eka ' e cha meLavatAM kreza, e dazamAMthI lAkasaMjJAne bAda karIne sukha-duHkha-mehiitagicchAzAka ane dhama` ' e cha meLavatAM paMdara saMjJAma, agara temAM leAkasaMjJAne paNa meLavatAM sAla saMjJAo; vaLI ' lAya '=jenAthI ' kaSa'=saMsAranI, ' Aya '=lAbhavRddhi thAya, te krodha-mAnamAyA-leAbha' vagere kaSAyeA, ' is '=jIvAnu` dharmAMdhana tUTavArUpe daMDa kare te duSTa mana-vacana ane kAyArupa azubha Age e ja traNa IMDA, athavA mAyAzalya-niyANuzalya ane mithyAdarzana (mithyAtva) zalya e traNa IMDA, ema saMjJA, kaSAya ane daDAne viSe; tathA 'nuttopu '=azubha ceAgonA niSa (mana-vacana ane kAyAnI duSTatAnA tyAga) rUpa traNa guptimAM, ' samajI '= irSyAsamiti ' Adi pAMca samitiomAM ane '' (2)=' danapratimA' Adi zrAvakanI pratimArUpa abhigraheA, vagere zrAvakanAM saghaLAM dhama kAryone viSe; ema A vaMdana-vrata ' vageremAM nahi karavA ceAgya karavuM, karavA cAgya nahi karavu, azraddhA karavI, vagere viparIta AcaraNa karavAthI ko adyAtte tatha name '=je aticAra lAgyA hAya tenI ni MdA karUM chuM. A bhinna bhinna anuSThAnAmAM thayelA aticArAnu pratikramaNa karyu. (35) " have samyagdarzananA mahimA jaNAve che. sammaddiTThI jIvo, jai vi hu pAvaM samAyaraha kiMci / banne tti ho, paMtho, leLa na nidveyarsa jhuLarU // 6 // " . aM- kSamIi' emAM 'lakSma'=samyag arthAta aviparIta 'viThThI -dRSTi arthAta Apa 66 d Page #683 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - - - - - --- - ----- - - - --- [ dha saM0 bhA1-vi0 ra-gA. 5 (samajaNa) vALo jIvo =jIva, jJAvi =je ke kaI prasaMge nivaha na thavAthI (na chUTake), vici=alpa-nirvAha pUratuM, paviM=khetI vagere pApane, "samaya"=Acare (kare), "gete paNuM, ( mithyAtva) guNasthAnake te pApa karavAmAM karmabaMdha thAya tenI apekSAe "sa De mAtra, rite zrAvakane, "oda zaMgho =jJAnAvaraNIyAdi kamene baMdha thAya che, je ja rivarsa =kAraNa ke-te nirdayapaNe (nirvasa pariNAmathI) karatuM nathI, pazuvadha thAya te vepAra karanAra cArUdattanuM ahIM draSTAMta samajavuM. ( arthAta samyagdarzanane yoge pariNAma nirvasa na hovAthI nirUpAye pApa kare to paNa mithyAtva guNasthAnake baMdha thAya, tenA karatAM tene a5 mAtra kamabaMdha thAya che. ) (36)" ahIM praznakAra kare che paNa gera mAre ja, tema cheDe paNa karmabaMdha duSTa te che ja? tenuM samAdhAna kahe che ke " taM idumiLa, sapariyAvaM sArA guvi | vi vavasAme, vAra kuttivivala vijo rUNA atha-"ta=samyagdaSTie kareluM gheDuM paNa te pApa, "sahimaf=cha Avazyaka rUpa pratikramaNa sahita hovAthI tenuM pratikramaNa karavAthI ); "suff=paritApa-pazcAtApa sahita havAthI (pazcAtApa karavAthI), ahIM 'riyAI mAM cr prAkRtanA "nA, niyamathI Dabala cheema jANavuM: ane "s[v=gurue ApelA prAyazcita rUpa "uttaraguNa yukta hovAthI ( gurU pAse prAyazcita karavAthI), "fai lavaNAme jaladI upazAnta banAvI de che, eTale ke-te a95 mAtra bAMdhelAM jJAnAvaraNIyAdi karmone (pratikramaNa, pazcAttApa ane AyaNathI rasAdikanI apavatanAdi karI) nibaLa banAvI de che, athavA te mULathI paNa kSaya kare che, ahIM "du nirdhAraNe hevAthI "jakArapUrvaka kare ja che-ema samajavuM. daSTAMta jaNAve che ke-vAra surizno vijano suzikSita vaidya jema sAdhya vyAdhine zAnta kare che tema. (37)" bIjuM dRSTAMta kahe che ke - " nA visa gayuM, maMtamUchavisAvA vijJAti maMei, to taMvara nitri rUA" pUrva vidaM baM, vosamathiM AloyaMto ya nidaMto, khippaM haNai susAvao // 39 // " artha_"TET vilaM pare=jema koThAmAM (zarIramAM) vyApelA jherane, 'mAstraviNabhA vikA'=maMtra-mULIo vagere upAyone jANanArA vaidya "hiM te zuti =maMtro (vagere )thI te jherane nAza kare che, "to zuTa vijjaiinatethI viSavALe te nirviSa-jhera vinAno thAya che tema. ahIM ema samajavAnuM che ke-jherathI pIDita manuSya vaidyonA te maMtrAkSArone te prakAre samajato nathI, te paNa maNi-maMtra- oSadhi vagerene mahimA aciMtya hovAthI maMtrAkSaronA zravaNa mAtrathI sAjo thAya che, tema zrIgaNadharakathita pratikramaNa sUtro maMtrarUpa che. tenA artho vagere nahi jANavA chatAM zraddhApUrvaka mAtra tenuM zravaNa karavAthI paNa karmo nAza pAme che. e ja vAta kahe che ke=e prakAre, "solaramanniI aviruM ja rAga-dveSathI bAMdhelAM jJAnAvaraNIyAdi ATha prakAranA karmane "gAsroto ja niraMta jJii gr=AlecanA tathA niMdA karate suzrAvaka Page #684 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 50 3-dinacarcA-pratikramaNamAM vakratu sUtranA artha ] t tatkAla nAza kare che. ahIM 'pulAvo'mAM kSu' pUjA arthamAM che te ( pR. 131 mAM kahI gayA te ) 'vavayo' vagere lakSaNASALA bhAvazrAvakapaNAnA sUcaka che, mATe 'ahIM" suzrAvaka=bhAvazrAvakanAM lakSaNAyukta uttama zrAvaka' e karmonA jaldI nAza kare che ema samajavu'. (38-39 ) " have e ja vAtane spaSTa samajAve che ke-- " capAvo vi manusso, gAjoDhya nivilo gurulatte / ets ahire lahuo, ohariyabharu vva bhAravaho ||40|| " a yapAtro vi manusso'=pApa karyuM." haiAya tevA paNa manuSya, temAM kAraNa e che kepratikramaNanI ceAgyatA manuSyamAM ja hAya che. bAjo nivio'=sArI rItie (vidhipUrvaka) AlA canA tathA AtmanindA karanArA, kAnI samakSa ? 'jhulAve'=agItA vagere gurUonI samakSa karelI athavA gurU vinAja svaya' karelI AlAcanAtho zuddhi thatI nathI mATe gItAtha gurunI pAse' ema samajavu': 'aziSTaduo do =atizaya halake ( kama" bhArathI mukta) thAya che. kAnI jema ? 'jJo'yimata vya mAttvo'=bhAra upADanAra ( majUra vagere ) bhAra utArIne halakA thAya tema, tAtparya ke-khAjo utAravAthI mo upADanAra halake! thAya che, tema gItA gurUnI samakSa pApanI AlecanA niMdA ( vagere) karIne pApI paNu manuSya atizaya halakA thAya che. (40)" have pApamAM bahu rakta zrAvaka paNa A Avazyaka karavAthI duHkhamukta thAya che. te kahe che ke AvassaeNa eeNa, sAvao jaI vi bahurao ho / 66 tuvALamaMtiiya, vAddI virena he mA?zA " artha-" prAvastaraNa juLa'=dAtaNa karavuM' vagere dravya AvazyakAthI nahi, pazu upara jaNAvyAM te 'sAmAyikAdi cha bhAva AvazyakAthI ' 'lAvo'=zrAvaka, jJarUM vi cadhuro ro =jo ke te bahu rajavALA-ghaNAM azubha kamervALA hoya, athavA vaturo'nu 'bahurataH =vividha pApakAryomAM AsaktivALA hoya, tA paNa 'juvALa'=du:khAnI, 'saMntiriya '=a'takriyA ( vinAza ) 'jAdI'=karaze, 'virena zAhe'=thADA mAtra kALamAM, tAtparya ke-zrAvaka kadAca ahu ka vALA hAya athavA bahu pApAsakta hoya, to paNa A cha AvazyakarUpa pratikramaNa karavAthI apa kALamAM ja du:khonA vinAza karaze. jo ke du:khAnA sanAzarUpa atakriyAmAM AkharI kAraNu tA (zailezI avasthArUpa ) yathAkhyAta cAritra che, tA paNa sudRrzIna zeTha vagerenI jema zrAvakane pratikramaNa paNa sarva du:khAnA nAzamAM parapara kAraNu DAvAthI; pratikramaNathI sarva duHkhAnA vinAza karaze ' ema kahyuM te paNa barAbara chaeN. (41)" huve vismRtinA pratikramaNa mATe kahe che. " gAjoyaLA vahuvidyA, na ya saMmariyA paphilamaLAre / mULabhuLasattaramuLa, te nive taM = Aimi // 42 // a -" AjoyanA vavidya=ghaNA prakAranI AlAcanA, e ke ( svadyASAne pragaTarupe gurUne kahI jaNAvavA te 'AlecanA' kahevAya che, teA paNa ahIM kAya mAM kAraNanA upacAra karIne DhoSAmAM kAraNabhUta pramAdakriyAne paNa AlecanA kahI che, mATe zrRhIM. 'AlAcanA eTale ghaNA prakAranI pramAdarUpa kriyA' samajavI, "nna tha saMmariyA hillamaLajAtte'=pratikramaNa samaye ( AleAcanA, ni'dA dr Page #685 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kara [dhava saM bhA0 |vi 2-gA0 65 ane gA~ karatI veLAe ) te pramAdarUpa kriyA sAMbharI yAda thaI ) na hAya, kayA viSayamAM thaelI ? 'mUgujarattaLune =mUlaguNa tathA uttaraguNeAmAM thayelI '# niSe taMtra vidyAmi=khIjI gAthA pramANe. ( tAtparya ke-mUla-uttaraguNeAmAM sevelA aneka aticArA pratikramaNu karavAnA samaye smRtimAM na AvyA hoya tenI paNa niMdA-gA~ karU chuM. (42)" pratikramaN karatA zrAvaka, e pramANe duSkRtanI nidA vagere karIne, dharmanA mUlarUpa vinaya mATe UbhA thaIne, sarasta dhammala vaDIttasta pATha melIne A maMgala gAthA bele. ga*dghikomi bArA-nAr (C) vigo (ni) viAdaLA ga / ttiviaLa hito, yaMtrAmi nAiLe ananvIsa / / 42 / * 66 artha-" tala vahIpannattala dhamala'=gurU pAsethI svIkArelA te kevalIbhASita zrAvakadharmAMnI, 'adibomi bArAkULa =ArAdhanA mATe arthAta tenA suMdara pAlana mATe udyata (taiyAra -sAvadha ) thayA chuM, vio viAdaLAt a'=tenI virAdhanAthI aTako chu ane ttivijjaina ttito yaMttama ne varazrIlaM'='mana-vacana ane kAyA' e traNu cogothI 'prakrimaNa karanArA huM cAvIseya zrIjinezvarone vaMdana karUM chuM. (43)" ema A gAthAthI bhAjanane namaskAra karIne, samyaktvanI zuddhi mATe traNeya leAkanAM (zAzvatAM-AzAzvatAM) sthApanA janane vaMdana karavA kahe che ke~ " nAvati vaiddhArUM, uddhe 5 he ya tiyikop na / savvAI tAIM vaMde, iha saMto tattha saMtAI ||44 || " atha. Urdhva-adhA ane tirthrolekamAM jeTalAM caityeA (jinapratimAo) che, te tyAM rahelAM sava caityAne ahIM rahelA huM vAMduM chuM. (44)" have sarva sAdhuone vandana karavA kahe che ke"jJAvaMta : tri sAdU, marahevavanaviveke A savvesiMtesiM paNao, tiviheNa tidaMDavirayANaM || 45 || " a- jJAvaMta'-jinakalpavALA-sthavirakalpavALA vagere saghaLA je vi lAg'=keAi paNa sAdhuo, utkRSTathI nava hajAra krADapramANu ane jadhanyathI [upAe hajAra krARspramANu, kayA kSetramAM 'madevathamahAviye,'=bharatakSetrA-aravatakSetrA ane mahAvidehakSetrAmAM vicaratA tathA 'T' (x)=vaLI akama bhUmi vagere kSetrAmAM saharaNa karAyelAone pazu, te sAdhuo kevA?' tti niyAna'= traNa daMDathI virAma pAmelAmAne, arthAt mana-vacana-kAyAno malinatAthI rahita zubha yAgavALAAne vRtti seli=ne sarva sAdhuone ] "tiviSe paLo=mana vacana ane kAyAthI praNAma karU chuM, ( saLa Mga a-bharatAdi kAi paNa sthale traNa daMDathI mukta je koi uttama sAdhuo che, te sarvane huM trividha praNAma karU chuM.) (45)'' ema samasta jinacaityAne tathA sAdhuone praNAma karIne bhaviSyamAM paNu bhAvanA zubha rahe mATe kahe che-- 8 viviyAvapaLAsaLIra, mavasayasa samaLIN / 23vIsaniviLiya--hAD yojaMtu me vigaTT II86 // '' atha-citttaniyapAvavabAlaLI '=dIrgha kALanAM ekaThAM karelAM pA(karmA)nA vinAza karanArI, 'valavala slamaLI =lAkhA bhavAne ( janma-maraNAne ) tADanArI, 'gharavIlajhividhi Page #686 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 50 3-dinacaryA-pratikramaNamAM dittu' sUtranA a] 33 yAd'--cAvIsa jinezvarAthI pragaTelI ( teoe kahelo ) 'kathA' eTale te jinezvarAnA nAmajApa, guNAnuM kIrtana, temanA cAritranI praza'sA vagere karavA dvArA potaMtu maiM vitrA =mArA divaseA ( bhaviSyakALa) pasAra thA. (bhAvi jIvana 'saMsAraghAtaka zrIjinezvarAnA guNagAnAdithI pUrNa thAo) (46)" have maMgala pUrNAMka anya bhavA mATe paNa samAdhi ane edhinI prArthanA kare che ke-- 46 mama maMgalamarahaMtA, siddhA sAhU suaM ca dhammo ya / samaddiTThadevA, diMtu samAhiM ca bohiM ca // 47 // *, a - pUrvIddha nA atha-"mAre ahiM teA, siddho, sarva sAdhue tathA aMga-upAMga vagere Agamarupa zruta(jJAna) ane AzravAnA tyAgarUpa cAritra dhama, e sarva maMgala che (arthAta mArAM sarja vighnAnAM te nAzaka che. ) vaLI ='=e arihaMtAdi saghaLA leAkeAttama' che tathA te samAre zaraNu thAe.? jo ke anya sthale cattAri ma' vagere pAThathI maMgalA cAra ja kahelAM che, tyAM zrutane vruduM nahi, dhamAM aMta`ta gaNyuM che, teA paNa ahIM' 'zruta' ane 'dhama' e zabdothI 'jJAna ane cAritra' bannene judAM kahyAM te 'jJAna ane kriyA' bannenA sahayogathI ja meAkSa thAya che, mekSaprAptimAM banne samAna kAraNeA che--ema jaNAvavA mATe samajavu. 'lInevA = ( ahIM devA ane devAnA ekazeSa samAsa hAvAthI ) zrIarihaMtadeva( nA zAsana )nA pakSa ( sevA ) karanArA sakitaSTi yakSA ane akhIkA vage2e yakSiNIe ( deva-devIo ), riMtu ladi ca oDhuM 2-samAdhine-cittanI svasthatAne tathA bhaviSyamAM jinadharmanI prAptirupa) bAdhine Ape!! arthAt samamatASTi deva-devIe mane samAdhi tathA edhine ApA! praznadevA samAdhi ( meAdhi ) ApavAmAM samartha che ke asamartha ? jo asamartha hoya teA prArthanA karavI vyartha che ane sama hAya tA dubyAne paNu te kema na Ape ? ema kahetA haiA ke--samatha che, paNa tevA cAgya chavAne mATe ja, ayeAgya jIvane te ApI zakatA nathI, teA vastutaH samAdhi ( Adhi ) jIvanI cAgyatAthI ja prApta thAya che ema nakkI thayu. ethI tevA teA khakarInA gaLAnAM AMcaLanI jema nakAmA karyo, tene AvI prArthanA karavAnuM kAraNa zuM? uttara-sarvatra caiAgyatA ja pramANabhUta gaNAya che, tA paNa parIkSAmAM jee yAgya ( yuktithI asatya) haeNryo che te niyativAdI vagerenA jevA ame ekAntavAdI nathI, paNu zrIjinamatanA anuyAyI chIe, te zrIjinamata sarvAM nayAnA samUharUpa syAdvAdamudrAthI mudrita che, kAraNa ke--tenu maMtavya sAmagrI vai laniA '=kAi paNa kAryane siddha karavAmAM sAmagrI (ceAgyatA, kALa, udyama vagere sarva) kAraNu che. (adhurI sAmagrIthI nahi, paNa jarUrI sarva kAraNeAnA sahakArathI ja kAya thAya che.) ghaTa mATe mATInI yeAgyatA che, teA paNa kuMbhAra-cAka--cIvara-DhorA-DhaMDa vagere sahakArI kAraNeA maLavAthI ja ghaTa bane che, tema ahIM paNa samAdhiprAptimAM jIvanI ceAgyatA kAraNa rUpa che ja; tA paNa metA muni vagerenI jema te te prakAre vighnAnA nAza karavA dvArA devA pa samAdhi ke edhi ApavAmAM sama ( kAraNabhUta) che ja; mATe teone prArthanA karavI vya nathI. ' (47) " prazna ' tratA lIdhAM (ucca'' ) hAya tene te pratikramaNa karavu ghaTe, paNa vrata- rahitane te kema ghaTe ? kAraNa ke--' pratikramaNa aticAronu thAya, ane vrata vinA aticAro tA " 10 Page #687 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * , -- -- -- - [ dha saM. bhA. 1-vi0 2-gAha 5 heya nahi; mATe vratarahitane pratikramaNa ghaTe nahi." uttara- mAtra aticAro aMge ja nahi, paNa cAra kAraNethI pratikramaNa karavAnuM che." te cAra kAraNe kahe che ke-- " paDisiddhANaM karaNe, kiccANamakaraNe a paDikamaNaM / asadahaNe a tahA, vivarIaparUvaNAe ya // 48 // " artha-"samyaktvane malina karanArAM "zaMkA vagere tathA vratane malina karanArAM "vadha vagere je kAryo " nidhelAM che te te, " ka0'=karavAthI (1); "pUjA karavI vagere aMgIkAra karelA niyamo Adi je je "vizALa =karavA gya che tene, "mavA'=nahi karavAthI (2); nigodAdi zraddheya bhAmAM "annada'=azraddhA karavAthI (3); "rA'RtathA, 'divavipakaors'satya viparIta-unmAnI prarUpaNa karavAthI (usUtravacanathI), A unmArga dezanA maricI vagerenI jema jIvone cAra gatirUpa mahA saMsAramAM bhamAvanArI che, te ajANupaNadine yoge karavAthI () ema cAra kAraNothI pratikramaNa karavAnuM che. prazna-zrAvakane zuM dharmadezanAno adhikAra che, ke tene unmAdezanA thAya? ' uttara"hA, ame kahIe chIe ke-zrAvakane dharmadezanAne adhikAra che." "kevA zrAvakane dhama dezanA adhikAra che?" te kahe che ke-"gItArtha gurUthI jeNe sUtra-artha jANyA hoya, ane gurUne AdhIna vyAkhyAvALo hoya tevAne, arthAta gurUe je jema saMbhaLAvyAM hoya tema te te sAMbhaLelAM sUtra ane arthe kahenArane adhikAra kema na hoya? heya ja." zAstramAM paNa kahyuM che kesuda guru, i viThA ji" arthA-zrAvaka dharmane bhaNe, sAMbhaLe, tene vAraMvAra gaNe (pATha kare) ane bIjAone kahe." vaLI (pratikramaNanI) cUNimAM paNa kahyuM che kenirAlayo aviratI karavAha . Ftha ja rA' phAtriA' arthAta- te jinadAsa nAmane zrAvaka aSTamI-caturdazIe upavAsa kare che ane pustakane vAMce che, vagere. mATe zrAvakane paNa gurUgamathI bhaNelA ke sAMbhaLelA sUtra-artho bIjAne kahevAne adhikAra che. mATe upagazUnyatAdinA ge zrAvakane unmAdezanA thaI jAya te banavAjoga che. e cAra kAraNethI 'mi '=pratikramaNa karavAnuM che. AthI nakkI thayuM ke-tratarahitane paNa uparyukta kAraNe pratikramaNa karavAno adhikAra hovAthI te ghaTita che. (48)" have anAdi saMsArarUpa samudranA vamaLamAM (cakkaramAM) athaDAtA jIvone paraspara vairane banAvavA kahe che " vAni satranI, saje navA vamatu che . mittI sannapUrNa, tera ma La sA4" artha ananta bhavomAM paNa ajJAna ane mehathI mUDha thayelA meM "saghaLI '=sava koI jIvane je pIDA karI hoya, tene vartamAnamAM te ajJAna-meha TaLI javAthI "hAni = khamAvuM chuM; "ve navA maMtu '=sarva jI mArA te duSTa vartananI kSamA kare! khamAva vAne hetu jaNAve che ke= mitta je nava mUhu'=mAre sarva jIvonI sAthe maitrI che, "vera maes 'keInI paNa sAthe mAre vaira nathI, arthAta te sarva ne mArI zakti pramANe teone mokSa thAya tevAM kAraNe meLavI ApavA huM prayatna karIza, mane vina karanArAone paNa Page #688 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5 pra0 3-dinacaryA-pratikamaNumAM "vaMditta sUtrane artha) huM vinna karIza nahi, kAraNa ke-(zrI pArzvanAtha prabhunA jIva) marUbhUti tathA kamaThanI jema vairanI paraMparA aneka bhava cAlu rahe che tyAM paNa paraspara vira-vidhi karAvI jIvane saMsAramAM bhamAve che,). (49)" have pratikramaNa (vaMditta) sUtrane upasaMhAra karatAM aMtima maMgala kare che. " evamahaM Aloiya, niMdiya garahiya dugaMchiuM samma / tiviheNa paDikato, vaMdAmi jiNe cauvvIsaM // 50 // " atha-"pama =e pramANe huM "Fviya-dara'=mAze pApakarmonI samyak rItie AtmasAkhe niMdA karIne, gurU samakSa sabhya prakAre garlo karIne ane " iNa'=samya rItie durgachA karIne, arthAt te pApa karanArA mArA AtmAne dhikkAra he!' vagere AtmaniMdA karIne, sivina vikasato vaivAmi vize raDavI =mana-vacana-kAyAthI te pApanuM pratikramaNa karate huM covIseya zrIjinezvarane vaMdana karuM chuM. (50)" ema aha5 rUci (zakti)vALA ne bedha karavA pratikramaNa sUtrane ahIM saMkSipta artha jaNAvya, vistRta artha te bRhadavRtti tathA pratikramaNazUrNimAMthI joI le. have ahIM prasaMganusAra bAkI rahelAM bIjA paNa sUtronI vyAkhyA kahIe chIe. " , sIse sAtmiNa ja che che ke huM sAyA, je vividha vAmi zA" (mArja) atha-"AcArya-upAdhyAya-ziSya-sAdharmika-kula ane gaNa, teo prati meM je kaMI kaSAye karyA hoya, te sarvane huM trividhe eTale "mana-vacana ane kAyAthI khamAvuM chuM. (1) " savvasta samaNasaMghassa, bhagavao aMjali kariya siise| savvaM khamAvaittA, khamAmi savvassa ahayaM pi // 1 // " (payamAsutaM) artha-"mAvo =bhAvAna "maLasaMgharta=sarva zrIzramaNasaMdhane, " sIre be hAthathI mastake aMjali karIne "sarve margvattA=sarvane khamAvIne 'sAmAmi zvAsa a bri=huM paNa te sarvane kSamA karUM chuM (2)" ___" savvassa jIvarAsissa, bhAvao dhmmnihianiacitto| savvaM khamAivattA, khamAmi savvassa ahayaM pi // 3 // " (payannAsutaM) atha-"ghara nI tiraM=sarva jIvasamUhane (jagatanA sarva ivene), mAvo pAni dikanigatti=bhAvathI dharmamAM cittasthApana karyuM che jeNe, e huM (dharma buddhie athavA rAga-dveSa tajIne) "sa mAvA sAmAmi satharA adI jei sarvane khamAvIne huM paNa te sarvane kSamA karUM chuM (3)" have stutionA artha jaNAve che. __ " suadeNyA bhagavaI, nANAvaraNIyakammasaMghAyaM / tesiM khaveu sayayaM, jesi suasAyare bhasI // 1 // " artha_"bhagavatI mRtadevI, zrutasamudra(siddhAntarupI samudra)mAM jeonI satata bhakti che (jeo jJAnanI satata upAsanA kare che), teonA jJAnAvaraNIyakarmanA samUhane kSaya kare ! (1) . Page #689 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * * * * * [ dha saM0 bhA. 1-vi. 2-gA0 65 " vase vire sA, haMsAnAdiM vArdiA sAhati mukkhamaggaM, sA devI harau duriAI // 1 // " atha-"jenA kSetramAM (sthAnamAM rahIne sAdhuo caraNayukta darzana ane jJAnathI (jJAna, darzana cAritrarupa) mokSamArgane sAdhe che, teonAM duritane (pAne) te kSetra devI haraNa kare. (1)" have noratu samAna vagere traNa stutionI vyAkhyA kahe che. namoDastu vartamAnAtha, rUddhamAnAra karmaLa tajjayA'vAptamokSAya, parokSAya kutIthinAm // 1 // " atha-""namoDastu nArAje zrIvaddhamAna svAmine namaskAra thAo ! teo kevA? - mArA karmaLA'=karmanI sAthe spardhA karanArA; vaLI kevA? "tADavAno sAthe te karmone jaya (parabhava) karIne jemaNe mokSa prApta karyo che, vaLI kevA? "joksAi kutafInAmuM =kutIrthione (anya dhamIone) jeo parokSa che (jeonuM darzana anyadharmavALA pAmI zaktA nathI). saLaMga artha-karma sAthe spardhA karanArA, pariNAme tene parAbhava karIne mokSa meLavanArA ane jemanuM darzana paNa anya dharmavALAne thatuM nathI, te zrIddhamAna svAmine namaskAra thAo (1)" "yeSAM vikacAravindarAjyA, jyAyAkramakamalAvalI ddhtyaa| sadRzairiti saGga prazasyaM, kathitaM santu zivAya te jineMdrAH // 2 // " artha-"jinezvaronAM zreSThacaraNarupI kamalanI zreNi sAthe tene dhAraNa karatI devaracita vikAsI suvarNakamalanI zreNinuM je milana, tene "sarakhAnuM sarakhAnI sAthe AvuM mIlana prazaMsA pAtra che ema paMDitae vakhANyuM, te zrIjinezvara kalyANa mATe thAo ! tAtparya ke-zrIjinezvara devaracita vikAsI suvarNakamale upara paga mUkIne cAle che, tyAre caraNarupa kamale sonAnA varNa sarakhAM ane devaracita kamala paNa tevAM kemaLa senAnAM, ema banne sadaza hovAthI, devaracita kamalee jANe pitAnA sadaza prabhunA caraNakamalanI saMgata karI hoya nahi zuM ? ema bannenA sadaza milanane paMDitae prazaMsApAtra kahyuM,' te (suvarNakamala samAna caraNakamalavALA) zrIjinezvara kalyANa kare? (2)" " kaSAyatApAditajantunirvRti, karoti yo jainamukhAmbudodgataH / sa zukramAsodbhavavRSTisanibho, dadhAtu tuSTiM mayi vistaro girAm // 3 // " artha "jo jainamudvuvota: zrIjinezvaranA mukha rUpI vAdaLamAMthI varasele, "zudramAto dhUmakainimo jeTha mahinAmAM varaselA varasAda sarakhe, "jo viratad=dharmadezanA rUpI vANIne vistAra (varasAda), dhANApatinatunivRti joti =kaSAyanA tApathI pIDAtA prANIone zAnti kare che (kaSAyarUpI agnine zAnta kare che), "ra mari tu dhAtuete (vANune varasAda) mane teSa (zAnti) kare. saLaMga artha zrIjinezvaranA mukhamAMthI nIkaLela vANune dhodha kaSAyaagninA tApathI baLatA jene jeTha mahinAnA varasAdanI jema zAnti kare che, te mane paNa zAnti karo (3)" ema traNa gAthAthI anukrame zrIvIraprabhunI, sarva jinezvaronI tathA zrAjinavacananI stuti karI have "sirAnTiona" vagerene artha kahe che- Page #690 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pra0 3dinacaryA-prativamAM Ayariauva, sudevayA, nAstu, vizAlanA atha ] 637 virAchaTorana, kothadaMtazurA mAtarijinendrasya, mukhapatraM punAtu vH||1||" artha "virATotranA vikasita netrarupI jene page-pAMkhaDIo che, "ghoghatAMzu=dedIpyamAna dAMtanAM kiraNe rUpI jemAM kesarA (bisataMtuo) che, te "vajalinA - ==zrIvIra jinendranuM mukhakamala, "prAtaH 4H punAtu=prabhAtakALe tamene pavitra karo ! (1)" e zrIvIraprabhunI stuti karI. have sarva jinenI stuti mATe kahe che ke " yeSAmabhiSekakarma kRtvA, mattA harSabharAt sukhaM surendraaH| tRNamapi gaNayanti naiva nAkaM, mAtaH santu zivAya te jinendrAH // 2 // " athavA milAvI tyAM mA mA surendra=(merUparvata upara) je jinezvaranuM janmAbhiSekanuM kArya karIne harSanA bhAra(ati harSa)thI matta thayelA (AnaMda pAmelA) devendro 'nA purva mari naiva jAti-(pitAnAM) svarganAM sukhene tRNa samAna paNa gaNatA nathI ja, te jinendra prataH rivAja hatuM te zrIjinendro prAtaHkALe smaraNa karanAranA) kalyANane kare. (2)" have zrIjinavacananI stuti kare che ke " nirNavatamApUrNata, sutarvAikala savANA apUrvacandraM jinacandrabhASitaM, dinAgame naumi budhairnamaskRtam // // " artha-" nikuMjad=kalaMkarahita (zrIjinavacana, kaSa-che ane tApathI zuddha hevAthI taddana kalaMkarahita che, jyAre caMdrane mRganuM kalaMka che), "jamukatapUraM=jeNe pUrNatA choDI nathI (je haMmezAM sapUrNa che, caMdra te kSINa thAya che.) vaLI "tAdugara=muvicArarUpI rAhune jeNe keLIye karyo che, arthAt jenI sAme kutaka TakI zakatA nathI (jyAre caMdra te ulaTo rAhuthI grahaNa karAya che.) vaLI bom=haMmezAM udayavALuM (asta nahi thanAruM, ane caMdrane te asta thAya che.) mATe ja "acaMdra dava =apUrva caMdrasamAna evuM, "niraMmati =zrIjinezvanenuM vacana "dumirata =jene paMDitoe praNAma karyo che, (vidvAnone paNa je pUjanIya che.) tene "drinA nauni=prabhAta samaye huM praNAma karuM chuM. ema A stutiomAM paNa pahelI zrIvIraprabhunI, bIjI sarva jinenI ane trIjI jinAgamanI che. (3)" have 170 jinanI stuti "varakanakazaMkhavidruma-marakataghanasanibhaM vigtmoh| saptatizataM jinAnAM, samirapUjitaM vaMde // 1 // " artha-" nA-phAMha-vikrama-vAta-vanA zreSTha senuM (pItavarNa), zaMkha (dhoLe vaNa), marakata (nIlaratna-nIlama-lIle varNa) tathA ghana eTale pANIthI bharelAM vAdaLa (kALe varNa), "mitrae vastuonA samAna varNavALA, arthAta, pILA-sapheda-rAtA-lIlA ane zyAma varavALA, tathA 'vitino meharahita ane "samajUti =sarva (cAre nikAyanA ) devAthI pUjAelA, "hinAnAM tirAtaM vaMde eka so ne sI-tera zrIjinezvarone huM vAMda che. (1)" ema pratikramaNane adhikAra pUrNa karIne, have mULa kamAM kahelA "purvizrAma jeva' e chelA padathI kahe che ke-pratikramaNa karyA pachI, avazya gurUnI vizrAmaNa karavI te gRhasthane Page #691 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 38 [ 10 saM0 bhA. 1-vi0 2-gATa 66 vizeSa dharma che. ahIM "gurU dharmAcArya ane teonI "vizrAmaNa =zrama-thAka dUra karavA mATe agara bhakti nimitta "zarIra dabAvavuM vagere, sevA." ahIM upalakSathI teone saMyama yAtrAmAM kuzalatA-sukhazAtA vagerenI pRcchA karavI, ItyAdi paNa samajI levuM. jo ke sAdhue utsargathI sevA karAvatA nathI, kAraNa ke-dazavaikAlikasUtranA trIjA adhyAyanI gAthA 3 mAM saMvALA saMtAmiNA ja e pAThathI zarIra dabAvarAvavuM, dAMta sApha karavA, vagere kAryo sAdhune anAcINuM (varya) kahyAM che te paNa apavAdathI (sakAraNa) sAdhuo dvArA ke tenA abhAve tevA (zraddhALu) zrAvaka vagere dvArA paNa sevA karAvI zake che tathA zrama dUra karavA-karAve vagere paNa kare che, mATe te viSayamAM pariNAmanI zuddhi (pUjyabhAva)pUrvaka sAdhunI sevA karanArane karmanijaMrArUpI lAbha tathA vinaya paNa thAya che. gurUvizrAmaNu karyA pachI "zrAvakanAM vate tathA tenuM pAlana karavAne vidhi vagere yAdakaravArUpe, zrInamaskAra mahAmaMtrano jApa karavArUpe, athavA "vAcanA-pRcchanA-parAvartanA-anuprekSA ane dharma, kathA "--e pAMca prakArane, ema kaI paNa svAdhyAya kare. keI tevA khAsa kAraNathI sAdhunA upAzraye jaI zake nahi te, athavA rAjA (maMtrI) vagere ke ati saMpattivALe mahA vyavasAyI zrAvaka, sAdhunA upAzraye javAnA abhAve pitAnA sthAne paNa pratikramaNa ane svAdhyAya paNa kare, kAraNa ke-zAstramAM svAdhyAyanuM mahA phala jaNavyuM che. kahyuM che ke __ " vArasavihammi vi tave, samitarabAhirekusaladiTe / navi kiMci asthi hohI, sajjhAyasamaM tavokammaM // 118 / " (dazavai0 niyu0) bhAvArtha-"kurAdhi=zrIvItarAgadeve kahelA bAhya ane atyaMtara-bAra prakAranA tapamAM e kaI tapa che nahi, thaze paNa nahi, ke je svAdhyAyanI barAbarI karI zake, arthAta saghaLA taSamAM svAdhyAya ati upakAraka tapa che." vaLI paNa kahyuM che ke ___" sajjhAeNa pasatthaM, jhANaM jANai a saccaparamatthaM / sazA varRtI, rava rava nA vera zA" (upAmIthI rU38) bhAvArtha_"svAdhyAyathI zubha dhyAna thAya che, satya paramArtha tane jANI zakAya che ane svAdhyAyamAM rahelA jIvane kSaNe kSaNe vairAgya thAya che (vadhe che.)" zrAvakanA dinakRtyano adhikAra ahIM samApta thayuM. have rAtri kahe che- mULa " gatvA gRhe'tha kAle'rhad-gurusmRtipurassaram / ____ alpanidropAsanaM ca, prAyeNA'brahmavarjanam // 66 // " mUlAI-"pachI ghera jaIne zayana karavAnA samaye zrIarihaMta ane gurunA smaraNapUrvaka a5 nidrA kare ane prAyaH maithunane tyAga kare." TIkAno bhAvArtha -Atha =ema gurUnA upAzraye svAdhyAya karyA "pachI" "he vatya'= ghera jaIne, " =rAtrine prathama prahara pUrNa thayA pachI ke zarIranI svasthatA sArI hoya te ardharAtri pasAra thayA pachI nidrA samaye, arthAt ghera gayA pachI putra-putrI vagere parivArane dharma saMbhaLAve, pachI nidrAne avasara thAya tyAre, "anivAranaM=alpa nidrA seve, e gRhasthane Page #692 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 50 3-dinacaryA- rAtrinuM kartavya ] viziSTa dharma che ema sabaMdha joDavA. kahyuM che ke 66 kAUNa sayaNavaggassa, uttamaM dhammadesaNaM / sinnATALa tu jaMtuLa, to banneM re rUma zA " (zrAddhatinaRRtya 224) bhAvAtha- svajanavargane uttama prakAranI dhadezanA karIne, zayana karavAnA sthAne jaine, pachI khIjI' A pramANe kare. " C kara "1 ahIM' 'alpa nidrA kare" ema kahyu, temAM 'nidrA'e vizeSya che ane 'alapa' vizeSaNa che. temAM vidhAna vizeSaNanu' che, kAraNa ke-jayAre vAkaya vizeSaNa sahita haiAya, tyAre karAtA vidhi niSedhA vizeSaNane lAgu paDe evA nyAya che. ahIM nidrA' vizeSya che, mATe tenu vidhAna nathI. nidrA tA jIvane danAvaraNIyakanA udayathI upadeza vinA paNa svata:siddha che, tenA Adeza karavA niraka che. zAstravacana te je pravRtti svayameva na thatI hAya tene a Mge ja sArthaka che. mATe ahIM nidrAnuM vidhAna nathI, paNa 'alpa ' e vidhAna che, arthAt nidrA * apa karavI ' ema kahevAnuM che. nidrA kevI rItie karavI ? ahaMndusmRtipullam'=arihateA-zrItItha devA ane gurU-dharmAcAryAMnA smaraNapUrNAMka, eTale ke teAne manamAM dhAraNa karavApUrvaka nidrA karavI. ahI" 'smaraNapUrNAMka e nidrAnI kriyAmAM vizeSaNu samajavu ane ' devagurUnu" enA upa lakSaNathI khIjuM paNu-cAra zaraNAM svIkAravAM, duSkRtanI gA~ karavI, sukRtanI anumeAdanA karavI, sarva jIvAne khamAvavA, ( sAkAra ) paccakkhANu karavu, aDhAra pApasthAnakAnA tyAga karavA ane paMca parameSThi namaskArama MtranuM smaraNa karavuM, vagere samajI levuM; kAraNa ke--e saghaLuM karyo vinA zrAvakane suvu cagya nathI. temAM devanu samaraNa-"namo vItrAvALuM, sadhvanULa, vipU* ANaM, jahaTThiyavatthuvAINaM, telukkagurUNaM aruhaMtANaM bhagavaMtANaM, je evaM AikkhaMti ityAdi // arthAt-'vItarAga, sarvajJa, indrothI pUjAelA, yathAsthita vastutattvane kahenArA, traNeya leAkanA gurU, jeo saMsAramAM punaH avataravAnA nathI, bhagavata, ityAdi vizeSaNu viziSTa zrIarihaMta paramAtmAne mArI namaskAra thAo' vagere pAMcasUtrapaikInA pahelA sUtramAM jaNAvyA pramANe smaraNu karavu. gurUnu paNa "te gAmA, nagarA ane dezeA vagere dhanya che, ke jyAM mArA dharmAcAryAM (dha gurU) vicare che" vagere smaraNa karavuM athavA devavandena tathA gurUva Mdana vagere karIne namaskAra rupa smaraNa karavuM, zrAddhadinakRtya( prastAva 8-gA. 295)mAM kahyuM che ke-nnuma sA muvaLanAde prasthati' tenI TIkAmAM 'numattir' = dhAtuonA aneka arthoM thatA heAvAthI vaMdana karIne, ' 'muddaLanAde'=jagatprabhune, arthAt 'nRtva='vandana karIne'-ema artha karyAM che, mATe ahIM smaraNanA artha vandana karIne-ema pazu samajavA. cAra zaraNAM kema karavAM? te mATe kahyu che ke-- kSINarAgAdidoSaughAH, sarvajJA vizvapUjitAH / yathArthavAtino dvanta, gaLyAH zaraNaM mama 1? / '' dhyAnAgnidagdhakarmANaH, sarvajJAH sarvadarzinaH / anantasuvavIryaDhA, siddhAzca saraLuM mana rA' jJAnadarzanacAritra - yutAH svaparatArakAH / karavA ' 66 64 39 Page #693 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - - [ dha saM. bhATa 1-vi0 --gA. 66 jagatpUjyAH sAdhavazva, bhavantu zaraNaM mama // 3 // " "saMsAratusaMg, if mokSasutarA jA jinapraNItadharmazca, sadaiva zaraNaM mama // 4 // " bhAvArtha--"jeone rAgadveSAdi durga ) ne samUha kSaya pAme che, je sarva che, traNeya jagatanA jIthI je pUjAelA che, yathAsthita vastutatvane jaNAvanArA che, ane zaraNa karavA cogya che, te zrIarihaMta bhagavaMtenuM mane zaraNa thAo ! (1) dhyAnarUpa agnithI jeoe kamene mULathI bALI nAkhyAM che, sarvajJa ane sarvadazI che ane anaMta sukha tathA anaMta baLa (vIrya)thI zobhe che, te zrIsiddhabhagavaMtenuM mane zaraNa thAo(2) jJAna-darzana-cAritrarupa traNa ranethI yukta, sva-paranA tAraka ane jagapUjya zrIsAdhubhagavaMtenuM mane zaraNa thAo ! (3) ane saMsAranA dukhe nAza karanAra, mokSasukhane pragaTa karanAra evA zrIjinezvara kathita dharmanuM mane haMmezane mATe zaraNa thAo ! (4) ema cAra zaraNa svIkAre. zrAvakane A zaraNa svIkAravA te mahA guNakArI che. kahyuM che ke " cauraMgo jiNadhammo, na ko cauraMgasaraNamavi na kayaM / vAraMmavo , na javo ! phAriza lo ." bhAvArtha-"dAna-zIyala-tapa ane bhAva5 caturvidha dharma na karyo, arihaMtAdi cAranuM zaraNa na karyuM tathA cAra gatirupa cAra aMgavALA saMsArane cheda na karyoH hA! khedanI vAta che ke-janma hArI gaye." tathA-- "maNavayakAerhi, kayakAriaaNumaIhiM Ayarizra / dhammaviruddhamasuddhaM, savvaM garihAmi taM pAvaM // 1 // " bhAvArtha-"mana, vacana ane kAyAthI karavA-karAvavA ane anumodavA je kaI dharma virUddha azuddha (duSTa) AcaryuM hoya, te sarva pApanI gaha karUM chuM." vagere dukRtanI niMdA karavI." vaLI " ahavA sabvaM ciya, vIarAyavayaNANuAsari jaM sukayaM / kAlattae vi tiviha, aNumoemo tayaM savvaM // 1 // " / bhAvArtha-athavA "traNeya kALamAM mana-vacana-kAyAthI zrIjinAjJAne anusaratuM kAMI sukRta karyuM hoya, te sarvanI anumodanA karuM chuM.vagere sukRtane anumedavuM tathA " memi satranI, saje vA saMta che. mittI me sanvabhUesuM, veraM majjha na keNaI // 1 // " bhAvArtha-"sarva jIvone khamAvuM chuM, sarva jI mArA aparAdhanI kSamA kare, mAre sarva jI sAthe maitrIbhAva che, koInI sAthe vaira nathI." ItyAdi kSamApanA karavI. te pachI (sAkAra) paccakkhANune vidhi kahe che ke graMthisahita (gaMThisahI)nI sAthe cAreya prakAranA AhArane tyAga karavArupa "caurivahAranuM ane sarva tenA saMkSiparupa dezAva. gAzikanuM paNa paccakakhANa karavuM. (tAtparya ke-nidrA samaye nirUpANI sarva pApAraMparigraha vagerene tyAga karavA sAkAra paccakakhANa kare.) zrAddhadinakRtyamAM kahyuM che ke - Page #694 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pra0 3-dinacaryA-rAtrie nidrA pahelAMnuM kartavya] " pANivahamusAdattaM, mehuNadiNalAbha'NatthadaMDaM c| aMgIkayaM ca muttuM, sambaM uvabhogaparibhogaM // 1 // " " nihAmaM mutta, vilina yunuM anUgA #gf na kare, na je dig iArA" (0200-3) bhAvArtha- "machara, jU vagere sivAyanI hiMsA, mRSAvAda, adattAdAna, maithuna, te divase karelI kamANI sahita saghaLAya parigraha, anarthadaMDa, nidrAmAM jarUrI kapaDAM ke zayanAri sivAyane sarva upaga-paribhega ane gharanA madhya (zayana)sthAna sivAya sarva dizAmAM gamanA gamana, e sarvane manathI tyAga thavuM azakya hovAthI vacana ane kAyAthI karavA karAvavAno tyAga graMthisahitanA paccakakhANapUrvaka kare; athar "gAMTha na choDuM tyAM sudhI ' evA saMketapUrvaka tyAga kare, vagere (pR. 249mAM kahyuM che. bAkInAM papAsthAnakenA tyAga mATe kahyuM che ke " tahA kohaM ca mANaM ca, mAyaM lobhaM taheva ya / pijjaM dosaM ca vajjemi, anbhakkhANaM taheca ya // 302 // " bAda pena, parivAI tava zA mAthAnouM 2 mijI, vaTALA varino rU0NA (zrAddhati) bhAvArtha-bodha-mAna-mAyA tathA lebha ane rAga-dveSa tathA abhyAkhyAnano paNa tyAga karuM chuM, vaLI arati-rIti-pazUnya-paparivAda-mAyAmRSAvAda ane mithyAtva, e sarva pApasthAnakene huM tyAga karUM chuM. (1-2)" ema sarva pApasthAnakone nidrA pUrve tajavAM. vaLI ' " jai me hujja pamAo, immasa dehassimAi rayaNIe / mAravadhi, sarva sivila voririka zA" (saMpAriNInA04) bhAvArtha-"je mArA zarIrane A rAtrimAM pramAda thAya, (AyuSya pUrNa thAya) te sarva prakArane AhAra, sarva upadhi (jIvananAM sAdhana), ane zarIra, sarvane trividha sirAvuM chuM." ema zrInavakAramaMtrapUrvaka A gAthA traNa vAra gaNIne sAkAra (saMketa pUrvakanuM) anazana svIkAravuM, paccakakhANa pachI zayana pahelAM pAMca vAra zrInavakAramaMtranuM smaraNa karavuM ane alaga zAmAM suvuM, kAraNa ke strI vagerenI sAthe suI rahevAthI viSayasevananA anAdikALanA satata abhyAsane lIdhe ane vededayanI utkaTatAne ge, punaH paNa viSayavAsanAthI jIva vikArI bane, ema sarva rItie mohane (viSaya-kaSAne) upazamAvIne tathA dharma-vairAgya vagere zubha bhAvathI jIvane bhAvita karIne nidrA karavI. mUla gAthAmAM baLa' che, mATe gRhastha hevAthI ekAnta (sarvathA) na cheDAya to zakaya maithuna tajavuM ane jAvajajIva azakya hoya teNe paNa parvatithio vagere ghaNA divasamAM brahmacArI rahevuM. uMghamAMthI jAgI jAya tyAre karavAnuM kahe che ke - - nidrAkSanA nAnA-mavadvittinA ityAhorAtrikI caryA, zrAvakANAmudIritA // 6 // " mUlAI-"nidrAmAMthI jAgI jAya tyAre sIenA aMgenuM apavitrapaNuM vagere vicAryuM. e pramANe AvakenI dina-rAtrinI carcA (karaNI) kahI." Page #695 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 642 [ dha 0 saM0 bhA. 1-vi0 ra-gATa 67 TIkAne bhAvArtha-"nidrAmAMthI rAtri vadhu bAkI hoya tevA vakhate jAgI javAya, te anAdi saMsAramAM karelA (viSayasevananA) abhyAsanA rasathI uchaLatA durjaya kAmanA vikArane jItavA strInAM aMgenI apavitratAnuM vizeSa prakAre ciMtavana karavuM; ane mULa gAthAmAM kahelA Adi' zabdathI zrIja--svAmijI, zrIsthalabhadrajI Adi maharSio, (zrIvijayazreSThi Adi) suzrAvako ane (zrImatIcaMdanabAlA vagere) zrAvikAo, vagerenAM dugdhAlya zIlapAlananI sugaMdhathI suvAsita banelAM pavitra caritrane vicAravAM, uparAnta kaSAyone vijaya karavAnA upAyenuM ane saMsArasthitinI ati duSTatAnuM dhyAna karavuM tathA dharma manoratha ciMtavavA, ItyAdi gRhasthane vizeSa dharma che-ema saMbaMdha joDavo. strI zarIranI apavitratA mATe vicAravuM ke " maMsa imaM muttapurIsamIsaM, siMhANa khelANa ya nijharaMtaM / evaM aNiJca kimiANa vAsaM, pAsaM narANaM maiyAhirANaM // 1 // " ityAdi. bhAvArtha-"(strInuM) A zarIra mAMsa rUpa che, A maLa mUtrathI bhareluM che, lempa ane kaphathuMka vagere azucinuM jharaNuM che, kRmiyA vagere aneka ivenuM ghara che, kSaNavinazvara (nAzavaMta) che, vastutaH buddhirahita purUSane phasAvavA mATe phAse (jALa) che." vagere vicAravuM - zrIjabUsvAmijI, zrIsthalabhadrajI Adi mahA munionAM caritra te prasiddha ja che. kaSAyAdi jItavAno upAya-kaSAyAdine jaya te te dUSaNonA pratipakSane sevavAthI thAya che. jema ke-1-krodhane kSamAthI, 2-mAnane nirabhimAnatAthI ( laghutAthI), 3-mAyAne trAjutAthI (saralatAthI), 4-lebhAne saMtoSathI, parAgane vairAgyathI, -breSane mitratAthI, 7-moha(mUDhatA)no vivekathI, 8-kAmavikArane strInA zarIranI apavitratAno vicAra karavAthI, 9-matsarane bIjAnI saMpattimAM vadhAre joIne paNa kaleza nahi karavAthI 10-viSayane (pAMceya Indriye tathA mananA) saMyamathI, 11-mana, vacana ane kAyAnA azubha jene traNa guptithI, 12-pramAdane apramAdathI ane 13-aviratine viratithI, ema pratipakSa AcaraNathI te te deze sahelAIthI jItAya che. saMsArasthitinI duSTatA-Ano vicAra cAreya gatiomAM prAyaH anubhavelAM ati duonA ciMtanathI karyo. temAM nArakanuM ane tiryacenuM mahA duHkha te pragaTa ja che. kahyuM che ke - " acchinimIlaNamitta, gathi suhaM dukkhameva aNubaddhaM / nA raphALe, zaniNaM pAtai I ? ' " naranainA, tuje vaMti joyA! vivA taM puNa nigoamajjhe, aNataguNi muavyaM // 2 // " bhAvArtha-narakamAM rAtri-divasa duHkhathI saLagI rahelA (trAhi trAhi piokAratA) nArakene satata dukha ja che, AMkhanA palakArA jeTale samaya paNa tyAM sukha nathI. (1) he gautama! narakamAM nArake je AkarAM duHkhe bhagave che, tethI paNa anaMtagaNuM duHkha nigadamAM samajavuM. (2)" manuSyabhavamAM paNa jIvane garbhavAsanuM, jamanuM, vRddhAvasthAnuM, maraNanuM tathA "aneka jAtinI mAnasika ciMtA-zarIranA rAga-daridratA " vagere upadranuM duHkha ja che. devapaNAmAM paNa tyAMthI AvavAnuM, dAsapaNAnuM, parAbhavanuM, IrSyAnuM, vagere aneka prakAranAM dukhe che. kahyuM che ke Page #696 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - - - - - pra0 3naMdanacaryA-rAtrie jAmI javAya tyAre zuM ciMtavavuM ] " suIhiM aggivaNNAhiM, saMbhiNNassa niraMtaraM / jArisaM goyamA ! dukkhaM, gambhe advaguNaM tao // 1 // " " gambhAo nIharaMtassa, jonniijNtnipiilnne| sayasAhassimaM dukkhaM. koDAkoDIguNaM pi vA // 2 // " " caargnirohvhvNdh-rogdhnnhrnnmrnnvsnnaaii| maNasaMtAvo ajaso, vigovaNayA ya mANusse // 3 // " " ciMtAsaMtAvehi a, dAriharuAhi duppauttAhi / laddhaNavi mANussaM, maraMti keI suniviNNA // 4 // " ." IsAvisAyamayakoha-mAyalohehiM evamAIhiM / devA vi samabhibhUA, tesiM katto suhaM nAma // 5 // " bhAvArtha-"(bhagavAna zrI mahAvIradeva kahe che ke-) "he gautama ! tapAvelI agnisamAna se ekI sAthe AkhA zarIramAM bhoMkavAthI je duHkha thAya, tethI AThaguNuM duHkha garbhavAsamAM (1) garbha mAMthI nIkaLatAM mAtAnI yoni rUpa yaMtramAM pIlAtAM garbhavAsathI lAkhagANuM ke kroDAkroDaguNuM duHkha, (2) janma pachI paNa jelamAM pUrAvuM, lAThI vagerenA prahAre sahavA, baMdhanathI baMdhAvuM, regathavA, cArI vagerethI dhananuM haraNa thavuM, aMte maraNanI vyathA bhegavavI, uparAMta mananA saMtApanuM, apayazanuM, vagevaNanuM (apaDyAjanAnuM) vagere aneka prakAranAM dukhe manuSya paNa bhogave che. (3) keTalAka manuSya te ciMtAthI, saMtApathI, TALI na zakAya tevI daridratAthI, ke na maTe tevA rogothI atyaMta kaMTALIne ApaghAta paNuM kare che. (4) devo paNa IrSyA-viSAda-mada-krodha-mAyA-lobha" vagerethI ati duHkhI hioya che, teone paNa kyAM sukha che? (5)" vagere cAra gatirUpa saMsAranI viSamatAnuM dhyAna karavuM. dhama manerAnI bhAvanA-dharmanA mArA mATe bhAvanA bhAvavI ke sAyani vara kuza, vero nAgavaMtabhego micchattamohiamaI, mA rAyA cakkavaTTI vi // 1 // " " vAgA viSaT, zIyasthA nu paNa sayaNAisaMgarahio, pavajja saMpavajjissaM // 2 // " " bhayabheravanikkaMpo, musANamAisu vihiaussggo| tavataNuaMgo kaiA, uttamacariaM carissAmi // 3 // " ityAdi. bhAvArtha-jJAnadarzana vagere guNavALo huM zrAvakanA gharamAM dAsa thAuM te sAruM, paNa mithyAtvathI mUDha mativALe huM rAjA ke cakavatI paNa na thAuM ! (1) tathA svajananA saMbaMdhane choDIne huM saMvigna ane gItArtha gurUnA caraNakamaLamAM kyAre dIkSA aMgIkAra karIza? (2) sAdhu thayele huM tapathI zarIrane sUkavIne, bhaya-bheravanA prasaMgomAM paNa niDara banIne smazAna vageremAM kAussagna karavA rUpa uttama cAritrane huM kyAre pALIza? (3)" ityAdi.' '' ' zrAvakene egya dina-rAtrinI karaNIrupa A saghaLo guhasthane vizeSa dharma samaja. Page #697 -------------------------------------------------------------------------- ________________ / haiM| zrI dharma saMgrahanA savistara gUrjarAnuvAda-bhAga 1 lA-vibhAga 2 jo prakaraNa ceAthuM-zrAvakanAM paryAdinAM karttanyA ahI sudhI zrAvakanAM dainika kabyAne gRhasthe peAtAnA dhama tarIke AcaravAM joie ' ema vistArathI kahIne, zrAvakanAM padivase' vageremAM karavA ceAgya karttavyA, jenu ghaNuM" agAu kahevAI gayuM, tene ahIM spaSTa jaNAvavA judAM kahe che- na mULa "E varSanuM sarveSu, caturmAsyAM ja phAyane / janmavi yathArAvita, svasvasameLAM kRtiH // 68 // ' " mUlA--" e dinakarttavyanI jema sa' padivase mAM, cAmAsImAM, varSomAM tathA AkhA janmamAM paNa karavA caiAgya svasva satkAryo zakti anusAre karavAM." TIkAnA bhAvArthI'=pAchaLa jaNAvyuM tema, laapu=amuka eka-be nahi paNa saghaLAya, 'parva'caturdazI Adi parvomAM, 'caturmA'cAra cAra mahinAnI ceAmAsImAM, pAyane'=AkhA va'mAM tathA "vi=AkhA janma(bhava)mAM paNa 'pacAsa'=potAnA citta-vittanA sAmarthya (arthAt bhAva ane sa Mpatti Adi sAmagrI )nA anusAra svavalarmaLa =parvamAM pa kAryo, cAmAsImAM cAmAsI kattayaiA, varSamAM vArSika kRtyo ane janmamAM lavane aMge karavA cAgya, laj=suMdara arthAt dharmanAM kAryone, 'ti'=karavAM, te gRhasthane vizeSa dharmAM che; ema pUrvanI sAthe vAkyanA saMbaMdha meLavavA. ahIM jema dina nRtyA dararoja karavAnAM che tema kRtya vagere paNa te te pa AdimAM karavAnAM samajavAM. temAM parvo (zrAddhavidhimAM) kahyAM che ke " aTThami cauddasi puNNimA ya tahAmAvasA ivai pavvaM / mAsaMmi pavvachakaM, tini a pavvAI pakkhaMmi // 1 // *+ bhAvArtha-"(e) aSTamI, (be) caturdazI tathA pUrNimA ane amAvAsI-ema pava-divase eka mahinAmAM cha ane eka pakSamAM traNa Ave che." vaLI cAlaIdattuLamAsInuM'='caturdazI, aSTamI, amAvAsI ane pUrNimAmAM, e sUtrapAThI mUla AgamamAM paNa e cha parvo kahelAM che. zrImahAnizItha sUtramAM te jJAnapaMcamIne 1. zakti uparAMta karavAthI bhaviSyamAM dhamakAryAMnI vRddhine badale hAni thAyaaTakI javAya, nyUna karavAthI puNyathI pAsa thayelI sAmagrI niSphala thAya athavA tene durUpayoga thavAthI UlaTuM nukazAna thAya, mATe zrIjainazAsanamAM sarva viSayamAM svazakti anusAra uttama karavA jaNAvyuM che. temAM paNa upakArIAnuM khAsa lakSima du jIvAnA vikAsa sadhAya te ja che. ethI ja kAi kAI prasaMge dravya-kSetra-DhALa -bhAva ane purUSa Adi nimittone pAmIne bhAvi hitanA uddezathI zakti karatAM adhika karavAnI preraNA paNa hoya che, parantu zakti karatAM nyUna karavAnuM ke zaktine geApavavAnu teA hitAvaha nathI ja, Page #698 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 50 4-zrAvakanAM pukRtyA-paniya ] 645 paNa parupe jaDDAvI che. tyAM kahyu` che kenna4mI caDIyuM nAgapaMcamI jIvavAla na re STi'='aSTamI, caturdazI tathA jJAnapaMcamImAM upavAsa na kare te prAyazcitta Ave.' anya mathAmAM (zrAddhavidhimAM) tA kahyuM che ke "bIA paMcami aDUmi, egArasi caudasI paNa tihIu Ao atihIo, goyamagaNahAriNA bhaNiA || 1 || 66 bIA dubihe dhamme, paJcamI nANesu aTThakamme a (mI kamme ) / gArasi aMgANaM, caudasI caudapuvvANaM ||2|| " (pra0 3, gA 11 TIkA) bhAvAtha -"dvitIyA, paMcamI, aSTamI, ekAdazI ane caturdazIe pAMca ( 5 ) tithine zrIgautama gaNadhara zrutithie kahI che (1). (temAM) dvitIyA ( niSkriya ane vyavahAra athavA zruta ane cAritra, agara zrAvakadharma ane sAdhudharma-ema aneka rItie) e prakAranA dhamanI ane pAMcamI matijJAnAdi pAMca jJAnanI ArAdhanA mATe, aSTamI ATha karmonA kSaya mATe, ekAdazI agIAra aMgArupa zrutanI tathA caturthAMzI cauda pUrvInI ArAdhanA mATe jANavI (2). "? e pAMcamAM pUrNimA athavA amAvAsI meLavatAM dareka pakSamAM utkRSTatho cha parvo Ave. padinanAM mRtyA e parvomAM poSadha ( mukhya ) kanya che. te dareka mAM na karI zakAya, teA paNa aSTamI vageremAM avazya karavA. AgamamAM ( zrAddhavidhimAM) kahyu che kesvve kAlapavve, pasattho jiNamae havA jogo / 66 dr AminImuga, niyameLa vigna posaddio 1?"(s02,mArTIna) bhAvArtha -" jinamatamAM sava kALA~mAM prazasta ceAga (mana-vacana-kAyAnI zubha pravRtti rUpa dhama' ) sevavAnA che, chatAM aSTamI-caturdazIe teA niyamA pauSadha karavA ja joie." tathApi 'thAnti' kahelu hAvAthI aSTamI vageremAM paNa pauSadha karavA zaktimAna na hoya teoe te divaseAmAM ubhayakALa pratikramaNa, ane teTaluM vadhAre sAmAyika ane ghaNA sa MkSepavALuM (ane teTalI ochI chUTavALuM) dezAvagAzika vrata, vagere dharmakAryoM tA karavAM joie. ( pApanA AraMbha ghaTADavA joIe.) pauSadhanA vidhi (pR. 256mAM) kahI AvyA chIe. na tathA padivaseAmAM snAna karavuM, mAthA vageremAMthI jue vagere zeAdhavI, mAthuM guMthavu, vastra vagere dhAvAM-raMgavAM, gADAM, haLa vagere calAvavAM, muDA AMdhavA ( anAja bharavAnA ke vanaspati vagerenA kAThAra khAMdhavA ), yaMtrA ( ghANI-reTa vagere) calAvavAM, DhaLavu, khAMDavuM, vAtu tathA patrI-puSpA phaLe. vagere cUMTavAM, sacitta padArtho tathA khaDI-ramacI vagerene cavAM, vAvelAM anAja laNuvAM-kApavAM, bhUmibhA vagerene lI`paNu karavuM, mATI vagere kheAdavI, kAMtavuM (pIMjavu), ghara vagere anAvavAM ( sutAra-kaDIyA vagerenAM kAma karAvavAM ke cAlu rAkhavAM), sacitta vastunuM leojana karavu', vagere sa` prakAranAM pApakAryAnA tyAga karavA joie. rAjanA cAlu tapa karatAM padivase tapamAM vadhArA karavA, snAtrapUjA, caitya paripATI, save munirAjene vandana; supAtradAna ane brahmacaryanuM pAlana vagere dharmakAryo avazya karavAM joIe, tathA dararoja karatA DAya te paNa padivaseAmAM vizeSa karavAM joIe. (zrAddhavidhimAM) kahyuM che ke Page #699 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dha saM. bhA. 1-vi. ra-gA0 68 " jai samvesu diNesuM, pAlaha kiriaM tao havai laTuM / jaM puNa tahA na sakkaha, taha vi hu pAlija pancadiNaM // 1 // " (gA011TIkA) bhAvArtha-je sarva divasamAM (dharma) kriyAnuM pAlana karo te uttama che, paraMtu na karI zake te paNa parva divasane te avazya pAlana karaje ja." tathA-" nAviyoga-sthajthA(ma)vA khaMDaNapIsaNalippaNa, vajjeanvAI pavvadiNe ||shaa" bhAvAtha-"nAna karavuM, vastra dhAvA, mAMguM guMthavuM, mithuna sevavuM ane khAMDavuM -daLavuMlIMpavuM, vagere kAryone parvadivase tyAga karavo joIe." - AgamamAM paNa "parvadinanA pAlanathI zubhaAyuSyane baMdha vagere mahA phala jasuvyuM che. kahyuM cha-"bhayavaM ! bIapamuhAsu paMcasu tihIsu vihi dhammANuhANaM kiM phalaM hoi ? goyamA! bahuphalaM hoi, jamhA eAsu tihIsu jIvo parabhavAuaM samajjiNai, tamhA tavovahANAda dhammANuSThANa thAyavya, jA tuTya samarivAra" tiA arthA-prazna-"he bhagavan! dvitIyA vagere pAMca patithiomAM karelAM dharma-anuSThAnenuM zuM phaLa maLe ? uttara-"he gautama! ghaNuM phaLa maLe, kAraNa ke-e tithiomAM jIva AgAmI bhavanuM AyuSya bAMdhe che, mATe parva divasamAM tapa-upapAna vagere dharma-anuSThAna karavAM, ke jethI zubha AyuSyane baMdha thAya. ityAdi." Aso ane caitra mAsanI zAzvatI be, cAmAsInI traNa ane paryuSaNAnI eka-ema kula cha aThThAhIonA divase, traNa mAsInA traNa divasa ane saMvacharIne eka divasa, vagere upa rAnta zrIjinezvaranAM cyavana, janma Adi pAMca kalyANukenA divase paNa e jANavAM. e sarva parvadivasamAM uparanAM dharmakAryo vizeSa karavAM (zrAddhavidhimAM kahyuM che ke " saMvaccharacAummAsiema, aTThAhiAsu a tihiisuN| savvAyareNa laggai, jiNavarapUAtavaguNesuM // 1 // " (gA011 TIkA) bhAvArtha..."sAMvatsarika (paryuSaNanI) ane comAsInI (vagere) aAhIomAM tathA dareka parvatithiomAM sarva prayatnapUrvaka (bane teTaluM vadhAre) zrIjinezvaranI pUjA, tapa tathA brahma carya vagere guNonI zubha sAdhanAmAM lAgI javuM." temAM paNa caitra ane AsenI be aThThAhIo zAzvatI che, te divasamAM vaimAnika deve paNa zrInaMdIzvaradvIpa vagere tIrthomAM aSTAnikAdi ocho kare che. kahyuM che ke "te sAyanattAgo, taLe ho giranAraMgI aTThAhiAdimahimA, bIA puNa assiNe mAse // 1 // " " eAo dovi sAsaya-jattAo karaMti savvadevAvi / naMdIsaraMmi khayarA, ahavA niaemu ThANesu // 2 // " " taha caumAsithatiagaM, pajosavaNA ya tahaya ia chakkaM / jiNajammadikkhakevala-nivvANAimu asAsaiA // 3 // " (ucarAdhyaci ) Page #700 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - pra0 4-zrAvakanAM parvaH parvatathinirNaya ] bhAvArtha-"e aSTAnikA yAtrAo-temAM eka aSTAnika mahotsava caitramAM ane bIje AsomAM thAya che, e bane zAzvatI yAtrAo che, saghaLAya de ane vidyAdhare te aThThAhIo naMdIzvaradvIpamAM athavA pitapotAnA sthAne kare (ujave) che. uparAnta comAsInI traNa ane paryuSaNanI eka ema kula aIo cha che, temAM e cAra ane zrIjinezvaranA janma-dIkSA-kevalanirvANa vagere kalyANakenI badhI aIo azAzvatI che." jIvAbhigamamAM tene kahyuM che ke "tI ya avaLavavAnumaMtararASiA jevA tirdi gharamANapaf vovAI aAdimAgo mAmadabhAgo Iti" arthA-"tyAM (naMdIzvaradvIpamAM) ghaNuM bhavanapati-vANuvyaMtara-jyotiSI ane vaimAnika de traNa mAsIomAM ane paryuSaNamAM ATha divasanA moTA mahotsava kare che." - tithinirNaya-savAre pratyAkhyAna karatAM (sUryodaya samaye) bhegavAtI tithine pramANa karavI, lekamAM paNa sUryodayane anusAre divasa (rAtri) vagerene vyavahAra thAya che. kahyuM paNa che ke rAmasigaNi, vipadamaNa nAthA vAgo sidI nAhiM, 3 suro na yaours zA" " pUApaJcakkhANaM, paDikkamaNaM tahaya niyamagahaNaM ca / jIe udeha mUro, tIi tihIe u kAyavyaM // 2 // " * " udayaMmi jA tihI, sA pamANamimarIi kIramANIe / sAmaMthA, mirajhavidavi pArUA" (aa vi03,62nITI) bhAvArtha- cAturmAsikamAM, vArSikamAM, pAkSikamAM, paMcamImAM tathA aSTamImAM te tithio pramANa karavI, ke jyAre te te tithimAM sUryodaya hoya. te sivAyanI tithio (te vAramAM hoya te) pramANabhUta nathI. (arthAta-sUryodaya vakhate je tithine bhegavaTe cAlu hoya te tithi te . divase gaNavI.) (1). vaLI pUjA-paccakakhANa-pratikramaNa ane niyama (abhigrahAdi vagere te te parvanAM kAryo ) je divase te (pUrva) tithine sUryoya hoya te divase karavAM (2). sUryodaya vakhate je tithi hoya tene ja te divase pramANa rAkhavI, (kAraNa ke te divase) te sivAyanI bIjI tithi mAnavAthI 1-AjJAbhaMga, 2-anavasthA, 3-mithyAtva ane 4-virAdhanA, ema cAra de thAya che (3)." pArAzaratimAM paNa kahyuM che ke zAhityauracAyAM, yA tava nirmita sA sampUrNeti mantavyA, prabhUtA nodayaM vinA / / (Addha- vi2 TI). bhAvArtha -"sUryodaya veLAe je tithi cheDI paNa (bhegavAtI-cAlu) hoya te tithi ja (te divase) sapUrNa mAnavI, paNa sUryodaya vinAnI (sUryodaya veLAe bhegavaTe na hoya te) lAMbI (AkhA divasa-rAtri sudhInI ) hoya te paNa na mAnavI." (utsargathI audayikatithine aMge A niyama kahyo, paraMtu paMcAMganA hisAbe kSaya ke vRti Ave tyAre zuM karavuM? te mATe) pU. vAcakapravara zrImadumAsvAtijI mahArAjanuM kathana Page #701 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 48 ( vRddha paraMparAe ) A pramANe saMbhaLAya che-- 3 66 kSaye pUrvA tithiH kAryA, vRddhau kAryA tayottarA / vIjJAnaniyALa (mokSa cALaN), jATo AnuaitihA [ dha. sa0 bhA0 nava. 2-gA0 phUTa ' (zrAddha0vi0gA0 11 TIkA) bhAvArtha -" kSaya hoya tyAre tenI ArAdhanA pUnI tithimAM ane vRddhi hoya tyAre (pahelI eDIne) uttarA eTale bIjI tithimAM karavI, ane zrIvIra prabhunuM jJAna ane nirvANa (meAkSakalyANaka) leAkAne anusarIne karavuM, arthAt leAkAmAM je divase dIvAlI 51 hoya te divase karavu'. (1)" e rItie patithio vagerenA divaseAne pauSadha vagere ( te te divase karavA caigya ) dharmakAryoM dvArA ArAdhavA. e pramANe pakRtya kahyu.. 2. ahIM tithinI kSaya-vRddhi e rItie thAya che ke-je eka vAramAM khe tithionI samApti thatI hAya te vAre temAMnI khIjI tithi kAi vAranA sUryoMdayamAM AvI zakatI na heAvAthI tene kSItithi ane je eka tithinA bhAgavaTA traNa vArane sparzatA hovAthI lAgalAgaDha e divasanA sUryodayamAM Ave tene vRddhitithi kahevAya che. ghaNA kALathI jaina gaNitanA TippaNunA abhAve jainetara Tippu mAnavAnuM pUrvAcAryAMthI cAlu che ane te TippaNu anusAra aniyamita-kAi paNa tithine kSaya ke vRddhi AvI zake che. AvA prasaMge ArAdhanA mATe zuM karavu? te mATenA pU. zrIumAravAti mahArAjanA A apavAdaniyama aneka jaina prathAmAM maLe che ane taddanusAra patithinuM ArAdhana karavAmAM Ave che. 3. ahIM zrAddhavidhi, tattvataragiNI Adi zrathAmAM 'prajJA' evA pAThAMntara che. 4. zrI gautamasvAmIjInA kevalajJAnane saMbadha prabhunA nirvANu sAthe heAvAthI, tenI pazu ArAdhanA te ja rAtrinA aMte-prabhAte karavAnA vyavahAra che. |tti jennatyaM samAvyuM Page #702 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAvakanAM comAsI kartavya have cAtumAsika kartA kahe che. temAM je je vrate lIdhelAM hoya, teNe te te vatemAM rAkhelI chUTe pachI je chUTe te te mAsImAM nirUpayogI hoya tene paNa tyAga karIne saMkSepa kare, vrata lIdhAM na hoya teNe niSkAraNa thatA aviratijanya pApAraMbha (kamabaMdha)thI bacavA dareka mAsIe pitAnI anukuLatA pramANe navA niyame karavA. temAM varSa (aSADha) mAsImAM te (pR. 141 mAM) samyakatva adhikAramAM nitya niyame kahI gayA temAM vRddhi karavI. jema ke-be athavA traNa vAra aSTaprakArI vagere jinapUjA karavI, zrIjinamaMdiramAM saMpUrNa (bRhat ) devavaMdana karavuM, sarva biMbanI dararoja pUjA karavI, athavA (na bane te darzana) vandana karavuM, snAtra mahotsava-moTI pUjA-prabhAvanA vagere karavuM, gurUne moTuM (dvAdazAvatta) vaMdana karavuM, "gurUnI aMgapUjA-prabhAvanA-svastika (garlDalI karavI) vagere (jJAnInI bhakti) karavApUrvaka vyAkhyAna sAMbhaLavuM, gurUnI zArIrika (paga-mAthuM dAbavuM vagere) bhakti karavI, navuM navuM jJAna bhaNavuM-vAMcavuM vagere aneka prakAre svAdhyAya kare, pAchuM prAsuka (ukALeluM) pIvuM, sacitta vastune sarvathA tyAga kare, ane tema na thaI zake te nirUpayegI sacitta cIjo khAvA-pIvAne tyAga kare. tathA ghara-hATa ke te te makAnanI bhIMte-thAMbhA-khATalA (palaMgAdi-pATa-paTalApATalI-sIkA (uMce vastu mUkavAnAM sAdhana), ghI-tela ke pANI vagerenAM bhAjane, iMdhaNa ( kelasA-chANAM vagere) tathA anAja vagere, e sarva cIjomAM panaka (nigoda-lIla-rUma ke IyaLa-dhanerIyAM) vagere cha utpanna na thAya te mATe jenI jema rakSA thAya tema makAna vagerene pahelAMthI ja cune vagere lagAve, anAja vageremAM rAkha vagere bheLavavuM, te te cIne lAgelA mela sApha karavA, tapAvavA yogya vastune taDake tapAvavI ( jyAM bheja ke havA lAge tyAM na mUkavI.), ThaMDA sthAnamAM rAkhavA jevI (anAja vagere) vastuone ThaMDA sthAnamAM mUkavI, vagere jayANa karavI. tathA pANI divasamAM be athavA traNa vAra gALavuM, ghI-tela-goLa-chAza-pANI vageremAM bhAjane sArI rItie DhAMkavAM, garama osAmaNa (tathA snAnanuM meluM pANI) vagera lIla-phUga vagere che jyAM na hoya tevI ghaNI retIvALI jamInamAM thoDuM thoDuM huM chUTuM nAkhavuM (ke jethI jaladI sUkAI jatAM chatpattine prasaMga na Ave), cUlA ke dIvA vagere (agni)ne ughADA nahi rAkhavA tathA daLavAmAM-rAMdhavAmAM-vastra dhevAmAM-vAsaNa dhavAmAM vagere kAmamAM sArI rItie jevAne-pramAvAno upayoga rAkhave, maMdira-zALA (pauSadhazALAupAzraya) vagere sthAnomAM caMhuA (caMdaravA-chATa ) bAMdhavA, vagere sarva kAryo pUrNa jayaNApUrvaka karavAM. (ema pahelA vratanI rakSA karavI. bIjAnI rakSA mATe) abhyAkhyAna 5 pitAnI pUjA karAvavA icchavuM-e sAdhune dharma nathI, paNa gurUpUjA karanArane aTakAva jee nahi, kAraNa ke-zrAvakane te yogya nAnI gurUnI pUjA karavI te tene dharma che. 1. le, pANIAraM, khAMDaNIo tathA ghaMTI upara; valaNanA, suvAnA, hAvAnA tathA jamavAnA sthAne; tema ja deharAsara ane pauSadhazALAe-ema daza sthAne caMdaravA bAMdhavA e zrAvakanuM staba che. ' 7. chatpatti na thAya mATe e kAya pahelAM ja karavAM joIe, chatpatti thayA pachI dhAvuMtapAvuM-jhATakavuMsApha karavuM ayogya che. vastuta cho utpanna thAya nahi tenI prAmathI ja kALajI 2 Page #703 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - - - - - 6pa0 [ dha saMbhA. 1-vi0 2-gA0 8 ( ALa-kalaMka) ApavuM, cADI karavI, kaThora vacana kahevuM tathA niSkAraNa asatya bolavuM, vagere vacananA doSane tajavA. (trIjAnI rakSA mATe) khoTAM tela-mApAMthI levaDa-devaDa vagere karavuM nahi. (caturthamAM) brahmacarya pALavuM, sarvathA na paLAya te parvatithiomAM avazya pALavuM ane sAmAnya tithiomAM divase mithunane sarvathA tyAga kara-rAtrie parimANa karavuM. (pAMcamAmAM) IcachA rUpa parimANamAM (rAkhelI chUTamAM) bane teTalo vadhu saMkSepa kare. (chaThThAmAM) sarva dizAomAM (anya gAme) javAne tyAga kare, tema zakya na hoya te jarUrI na hoya te dizAomAM javAne te avazya tyAga kare. (sAtamAmAM) zakayatA pramANe "snAna karavuM, mAthuM guMthavuM, dAtaNa vAparavAM, pagarakhAM paheravAM" vagerene tyAga kare. uparAnta jamIna (mATI-khANa vagere) kheravI, vastra vagere raMgavA, gADAM (gADI-ekA-maTirAdi) calAvavAM, vagere pApakA baMdha karavAM. vAdaLathI ke varasAda varasavA vagerethI rAyaNa-AMbA rAkhavI, chatAM utpanna thAya te tenI rakSA karavI e jANuM che. vAparavAnA pATa, pATalA ke palaMga vageremAM, riMgaNa devAya te bhIMtanA bhAgamAM ke khurazI vageremAM garamInA divasomAM zarIrano paraseve bhAge temAM comAsAnI bhInI havAthI temAMnA khAranuM pANI thaI javAthI jIvo upaje. gharanAM AMgaNuM vagere paNa pahelAM nAkhela kacaro vagere melI vastuovALAM hoya te temAM pANI paDatAM lIlanga thAya che, baLakhA-leSma vagere sukAI gayA hoya te paNa comAsAmAM temAM chatpatti thAya che, copaDa AdinAM bhAjane upara lAgela cIkAza ke mela vageremAM paNa jotpatti thAya che, khATalA-palaMga -pATa-pATalA vagere paNa sApha nahi rAkhavAthI chotpatti thAya che, bALavAnAM iMdhaNuM vagere baLatazumAM kaMyuA-IyaLa-dhUNa nAmanA kIDA vagere thAya che, vastrAdi devAmAM vaparAtA sAbu vagerenAM khAra NI jyAM nAkhavAmAM Ave tyAM hiMsAno saMbhava che, temAM paDatA saMpAtima cha paNa marI jAya che, e rItie dhArmika upakaraNe-sAMpaDA-ThavaNI-caravALAnI dAMDIo-daMDAsaNa vagerene paNa pakaDavAthI lAgelA hAthanA parasevAmAM chatpatti thAya che, zrAvakone dharma jayaNarUpa che, virAdhanA na thAya te paNa jayaNuM nahi karanArane virAdhaka kahyo che, AthI sarva kA jayaNApUrvaka karavAM. yogazAstramAM zrAvakane aMge kahyuM che ke zrAvaka trasa jIvonI virAdhanA te na kare, paNa mekSanI chAvALo-ahiMsAdharmane jANuM zrAvaka sthAvara jIvonI paNa nirarthaka hiMsA na kare." mATe AraMbhanAM sarva kAryomAM saMkSepa kare, karavAM paDe te paNa jayaNApUrvaka karavAM, e tAtparya che. * 8. rAyaNa-AMbA vageremAM vAdaLa ke varasAdanA pANI vagerethI utpattino saMbhava kahyo che. anya dezamAM te samaye pAkatI kerI vagere paNa ahIM AvatAM A dezanI havAthI temAM jIvotpatti saMbhavita che, mATe AdrA nakSatranI zarUAtathI tene tyAga karavAno vyavahAra pUrvapuroe akhaMDa jALavyuM che, Aje paNa cAlu che. zAstramAM saMbhaLAya che ke vyavahArane pradhAna pada ApIne, sarvajJa chatAM bhagavAna zrI mahAvIradeve acitta pANIthI bharelA taLAvanuM jaLa ane acitta dhAnyanAM bharelAM gADAM tathA temAMthI dAna ApanArAo paNa hovA chatAM bhUkhyA ane tRSAtura sAdhuone tene upayoga karavAnI chUTa na ApI, anazana karavAnI anumati ApI, kAraNa ke-tema karatAM vyavahAramArgane lepa thAya ane ethI pAchaLanA cha mArgabhraSTa thAya. zAstramAM pANI vagerene je kALa jaNAvyo che te paNa eka ja divasamAM prahara vagere jeTalo pheraphAra na thavA chatAM saMbhavita hevAthI, je traNa praharAdika kALa jyArathI pALavAne jazuvelo che. tyArathI te ja pramANe pALavAmAM dharma mAnIne zrIsaMghe te pALyo che, temAM eka mInITa paNu vadhAravI vyAjabI nathI; tema kerI vagere te dezI ke paradezI heya, te paNa temAM eka divasa yA Page #704 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - pra0 3-zrAvakanAM cAmAso kartAvyo | 51 (karA)mAM IyaLo thatI hovAthI teno tyAga karavo. rAMdhelo vAsI AhAra, dvidaLa (kAcA gerasa mAthe kALa) ane pUrIo vagere, pApaDa-vaDIo vagere, sukAM zAka (sukavaNu), tAMdaLajA vagere pAMdaDAMnAM (bhAjInAM) zAka, nAgaravelanAM pAna, ke parUM (goLa-kAcalAM vagere), khAreka, khajUra, kAza, (kAcI) khAMDa ane suMTha vagere, e darekamAM lIla-phaga-kuMthuA-IyaLo vagere thavAne saMbhava hovAthI teno tyAga kare, kadAca te vastuonI oSadhAdi vizeSa kAryomAM (tenA vinA nivaha na thAya tevI) Avazyaka jarUra paDe to tene sArI rItie je-tapAsIne jayaNApUrvaka upaga kare tathA (pR. 307 mAM kahelAM) paMdara kAMdAnane ane ghaNA AraMbhavALAM kaThera kone paNa tyAga kare. ( AThamAmAM) jaLakrIDA (taLAva, nadI vageremAM snAnAdri) na karavA vagerene niyama kare, ane "nAna karavuM, tela vagere jevAM ke rAMdhavuM" ItyAdimAM paNa pari mANa karavuM. (ema pAMca aNuvrato ane traNa guNavratanA pAlana-rakSA mATe prayatnazIla thavuM.). dezAvakAzika, sAmAyika ane pauSadha-e traNanI vRddhi karavI, arthAta divasomAM te vizeSa vizeSa karavA atithisaMvibhAga haMmezAM kara, tema na bane te tapanA pAraNe avazya kara (ema cAra zikSAtranI ArAdhanA karavI.). uparAnta zakti pramANe upadhAna tapa, saMsAratAraNa tapa, aThThAI tapa ke paMdara upavAsa, sela upavAsa, mAsakSamaNa vagere tapazcaryA vizeSatayA karavI rAtre cauvihAra ke chevaTe tivihAranuM paNa pacca phakhANa karavuM. dIna-anAtha vagare duHkhIAne sahAya karavI, ityAdi cAturmAsika kartavya jANavAM. A arthane jaNAvanArI mAsInA abhigrahanA varNananI pUrvAcAryanI racelI gAthAo (zrAddhavidhinI gAthA 12mInI TIkAmAM) nIce pramANe che, " cAummAsiabhiggaha, nANe taha daMsaNe caritte a| tavaviriAyArammi a, davAi aNegahA huMti // 1 // parivADI sajjhAo, desaNasavaNaM ca ciMtaNI ceva / sattIe kAyavvaM, siapaMcami nANapUA ya // 2 // saMmajaNovalevaNa, gUhiliyA maMDaNaM ca ciibhvnne| ceiapuuaavNdnnkalAkano paNa vadhAre karavo te ucita nathI. ToparAnA AkhA gaLAmAM paNa phATe paDatI hevAthI, temAM havAno saMcAra thatAM chavotpatti thatI jovAya che, mATe te comAsAmAM vAparavA ucita nathI. sepArIbadAma-zrIphaLa vagere paNa te ja divasanAM bhAMgelAM vAparavAne vyavahAra che. patra-zAka je ke varSo mAsImAM varjavAnuM kahyuM che, te paNa phAgaNa mAsIthI tenA tyAgano vyavahAra cAlu che. vizeSa svarUpa gItArthothI jANI levuM. mAtra vAdi indriyanI parAdhInatA sivAya jJAnIoe mahA parizrame jALavelA mArgane teDavAnuM anya koI kAraNa jaNAtuM nathI. " vyavahAradharma eTale yogya maryAdAnuM pAlana.' tenA pAlanathI ja nizcayadharmanuM baLa prApta thAya che, mATe niyamane samajanArA jJAnIo nizcayadharma karatAM paNa vyavahAradharmanI kiMmata vadhAre samaje che. jeone vyavahAradharma nirjIva jevo lAge che, teo nizcayadharmane pAmyA ke samajyA paNa hoya te mAnavuM aghaTita che. sAdhudharmamAM nizcayadharmathI bhakSya chatAM vyavahAradharmathI keTalIya vastuone abhakSya mAnIne choDavAmAM Ave che. sAdhuenuM kArya pUrvapuruSoe bAMdhelA vyavahAramArgane pALavAnuM ane paLAvavAnuM che, kAraNa ke-e vyavahAramArganI rakSAthI ja nizcayadharmane pAmIne jIvo kalyANa sAdhI zake che. ahIM evuM na samajavuM ke-nizcayadharmanA dhyeyane cUkIne paNa vyavahAradharmane baLa ApavuM, mAtra viziSTa jJAnIonA virahamAM vartamAnakALe vyavahAradharmanI pradhAnatA che. tene kaI rItie InkAra karI zakAya tema nathI, e ja tAtparya che. Page #705 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - 659 [ dha saM. bhA. 1-vi. 2-gATa nimmalakaraNaM ca biMbANaM // 3 // cAricami balUA, jUAgaMDolapADaNaM ceva / vaNakIDakhAradANaM, iMdhaNajalaNanavasarakkhA // 4 // vajaha abbhakkhANaM, akosaM tahaya rukkhavayaNaM ca / devagurusabahakaraNaM, pesudhe paraparIvAyaM // 5 // piimAididvivaMcaNa, jayaNaM nihisuNkpddiavisyNmi| diNi baMbha syaNivelA, paranarasevAi parihAro // 6 // dhaNadhamAInavaviha-icchAmANami niamasaMkhevo / parapesaNasaMdesa ya, aha gamaNAI adisimANe // 7 // haannNgraaydhuuvnn-vilevnnaahrnnphulltNbolN| ghaNasArAgurukuMkuma-pohisamayanAhiparimANaM // 8 // maMjiTThalakkhakosuMbha-guliarAgANavatyaparimANaM / rayaNaM bajamaNikaNaga-ruppasuttAiparimANaM // 9 // jaMbIraaMbajaMbua-rAiNanAriMgabIjapUrANaM / kakaDiakhoDavAyama-kaviTiMbaruavillANaM // 10 // khajUAdakkhadADima-uttatianAlikerakelAI / ciciNiaboravillaa-phalacibhaDacimbhaDINaM ca // 11 // kayarakaramaMdayANaM, bhoraDaniMbUaaMbilImaM ca / atthANaM aMkaria-nANAvihaphullapattANaM // 12 // sacittaM bahubI, aNaMtakAyaM ca vajjae kamaso / vigaIvigaigayANaM, davANaM kuNahapa rimANaM // 13 // aMsuadhoaNaliMpaNa-khattakkhaNaNaMca nhANadANaM ca / AkaDDhaNamannassa, khittakajjaM ca bahumekaM // 14 // khaMDaNapIsaNamAINa, kUDasakkhAi kuNai saMkhe / jalajhillaNanaraMdhaNa-ubaDhaNamAiANaM ca // 15 // desAvagAsiavae, puDhavIkhaNaNe jalassa ANayaNe / taha cIradhoaNe NhANa-piaNa jalaNassa jAlaNae // 16 // taha dIvavohaNe vAya-vIaNe hariachiMdaNe ceva / aNibaddhapaNe guru-jaNeNa ya adattae gahaNe // 17 // purisAsaNasayaNIe, taha sNbhaasnnploynnaaiisuN| vavahAre parimANaM, disimANaM bhogaparibhoge // 18 // taha savvaNatyadaMDe, saamaaiaposhe'tihivibhaage| savvemuvi saMkhevaM, kAhaM paidivasaparimANaM / 19 / / khaMDaNapIsaNaraMdhaNa-muMjaNavikkhaNaNa-vattharayaNaM ca / kattaNapiMjaNaloDhaNa-dhavalaNaliMpaNayasohaNae // 20 // vAhaNarohaNa likkhAi-joaNe vANahANa paribhoge / niMdaNalUNaNauMchaNa-raMdhaNadalaNAikamme a // 21 // saMvaraNaM kAyavvaM, jahasaMbhavamaNudiNaM tahA paDhaNe / jiNabhavaNadasaNe suNaNa-guNaNajiNabhavaNa kicce a||22|| aTThamIcauddasIsu, kallANatihIsu tavavisesesuM / kAhAmi ujjamamahaM, dhammatthaM vrismjjhmi||23|| dhamatthaM muhapattI, jalachANaNa osahAidANaM ca / sAhammiavacchallaM, jahasatti gurUNa viNao ya // 24 // mAse mAse sAmAiaM, ca parisaMmi posahaM tu tahA / kAhAmi sasacIe, atihINaM saMvibhAgaM ca // 25 // " (gA0 12 TIkA) sAtha-"jJAna, zana, yAtri, ta5 tathA vIrya-se pAyeya mAyAzenA drvy-kssetrane bhAva vagerene AzrIne caturmAsika abhigrahe aneka prakAre karI zakAya che (1). jJAnAcA2mAM-jJAnaparipATI, bhaNavuM-vAMcavuM-pUchavuM vagere svAdhyAya, vyAkhyAnazravaNa tathA sAMbhaLelAM dharma. zAstronuM ciMtavana tathA zakti pramANe jJAna-paMcamIe zrI zrutajJAnanI pUjA vagere vizeSatayA karavuM (2), darzanAcAramAM-jinamaMdiramAM saMmArjana (sAphasupha) karavuM, upalepana-cUnA vagerethI dhaLavuM, gahelI karavI (metI AdinA svastika pUravA) tathA jinapUjA karavI, devavaMdana karavuM ___ Page #706 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 50 4-zrAvakanAM cAmAsI rttabyA ] ane jinapratimAone lepa-epa vagerethI niLa karavI, vagere karavu (3). cAritrAtrAramAM-zarI2 upar jaLA mUkAvavI nahiM, mAthA vagerenI e vISNuvI nahi, gaMDAlA (zarIramAM thatA meATA kRmi) paDAvavA nahi, zarIranAM cAMdAM-ghA vageremAM paDelA jIvAne kSAra daIne (ke jhero vastu lagAvIne ) mAravA niha, "dhaNAM ( khaLataNa ) joine vAparavAM, agnimAM ( cUlA-dIvA vageremAM ) paDIne jIvA mare nahi tenI jayaNA rAkhavI, anAjamAM ( paDelA ) trasa jIvA mare nahi tema tenI rakSA karavI ( ema pahelu vrata pALavu. ) (4). ( trIjA vratamAM) koine khATuM. ALa devuM nahi, Akroza karavA nahiM, kaMThera (apriya) vacana meAlavu nahi, deva-guru-dha vagerenA segana karavA nahi ane cADI tathA parrAnaMdA vagere karavuM nahiM (5). ( trIjA vratamAM ) mAtA-pitAdinI draSTivaMcanA karIne ( ThagIne ) nuDhDhI gAMTha karavI nahi, thApaNu ALavavI AMhe (?) zulka(dANu)cArI karavI nahiM ane kAinI khAvAyelI-paDelI vastumAM paNa jayaNA karavI, arthAt cArInI buddhie levI nahiM (6). ( cAthA vratamAM ) divase brahmacarya pALavu ane rAtrie amuka vArathI vadhu vAra maithuna na sevavAnA niyama karavA, uparAnta purUSa parIne tathA strIe 5rapurUSane bhAgavAneA tyAga vagere zakaya niyama karavA (7). ( pAMcamA vratamAM) dhana-dhAnya vagere nava prakAranA parigrahamAM karelA icchAparimANunA saMkSepa karavA. ane ( chaThThA vratamAM ) niyamita bhUminI bahAra bIjAne mAkalavA nahi, sadezeA mAkalavA-magAvavA nahi ane niyamita bhUmithI bahAra ( bhoMyarA vagere ) adhika bhUmimAM javuM nahi. ItyAdi (7). ( sAtamA vratamAM ) snAna karavAne, aMgarAga karavAnA, zarIra dhUpavAnA, vilepana karavAne, mAbharaNu-alaMkAra paheravAnA, puSpa-hAra-ta ela vagere vAparavAnA tathA arAsa-agurU-kakuma hiMsa (pAthI ) ane kasturI vagere vAparavAnA ( amuka parimANumAM ) niyama karavA (8). majITha-lAkha-kasuMbA-gaLI vagerenA raMgothI raMgavAmAM ( tathA paheravA vageremAM) vasronu, tema ja ratna-hIrA-mamaNu-sAnuM rUpa-mAtI-sUtra vagerenu' paNa paheravA-bhAgavavAne aMge paramANu karavuM (9). ( leAjanane aMge) jamIra ( phaLa vizeSa )-kerI- jA.--rAyaNa--nAraMgI-khIjorAM-kAkaDI-akharoTa-vAyama-kAThAM-TimarUkhIlI phLA (10). khajuradrAkSA--dADima-uttattie (?) nALiera-keLAM vagere tathA AMbalI-khera-khIlAMnAM phaLa (?) cIbhaDAM -cIbhaDI (11) tathA kerAM-karamadAM-bAraDa (?)-lI AmalI vagerenAM athANAM, jemAM navA aMkurA thayA hAya te tathA aneka prakAranAM puSpA-patrA (12); e dravyeAmAM sacitta-bahumoja-anaMtakAya vagerene kramazaH tyAga karavA, eTale ke-sacitta na cheDAya te bahumIja, mahuIja na tajAya te ana takAyanA tyAga karavA; yathAzakaya ghI-dUdha vagere vigaionuM, tenAM niviAtAMnuM (tathA sarasa krUvyA) vagerenuM parimANu karavu (13). (AThamA vratamAM) vasra dhAvAM-lI pazu karavuM-khANu kheADhavI, ( punyAthe` ) snAnadAna karavu, khIjAnI jUe vINavI ke aneka prakAranuM kSetra(khetI)nuM kAya karavuM. (14), mAMDavuMDhaLavu vagere kAryAnA jema bane tema sakSepa karavA ane khATI sAkSInA saMkSepa (?) viveka karavA; jaLAzayAmAM snAna karavuM, anAja rAMdhavuM (?), unnata na karavuM (tela-sAbu vagere ceALavAM) vagerainA paNa sakSepa karavA (15). dezAvagAzika vratamAM jamIna khADhavI vagere pRthvIkAya, pANI lAvavu-vaa dhAvAM-snAna karavu-pANI pIvu vagere kAya, agni saLagAvavA (16)-dIvA jagAvavA vagere agnikAya, thAta (paMkhA) vIjavA vagere vAyukAya, lIlI vanaspati 653 Page #707 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa [ 0 saM. bhA0 1-vi0 2-gA0 68 hevI-muvI vagere vanaspatikAya,-e pAMceya sthAvara jIvAno virAdhanAnA sakSepa karavA, asa addha lavAmAM, vaDAlA na jANe tema gupta vastuo meLavavI (gAMTha karavI ) vageremAM sa MkSepa karavA (17). paraspara purUSa-strInA Asane besavuM-zayana karavuM-paraspara khelavuM-(aMgApAMgAdinu) avalAyana karavu, e vagere anucita vanamAM saMkSepa karavA, vyApAramAM pramANu nakkI karavu, dizitu parimANu karavuM ane lAgeApabhAganI vastuonu parimANu karavu' (18). sarva prakAranA anaDanAM kArDanA sakSepa karavA, sAmAyika-poSadha-atithisa vibhAgane aMge paNa echAM karatA hAya ke na karatA hAya temAM pratikrina sakSepa karavA arthAta vadhu karavAM. (19). khAMDavAmAM--daLa vAmAM rAMdhavAmAMbhAjanamAM nATakAdi levAmAM-vatra raMgavAmAM, rU kAMtavAmAM--pI javAmAM, kapAsa lADhavAmAM, bhIMta vagere dheALavAmAM, bhUmi lIMpavAmAM tathA vastu sApha (zuddha) karavAmAM jeTaleA ane teTalA savara (saMkSepa) karavA (20). vAhana calAvavAM, gheADA vagere upara besavuM, zarIranI lIkhA ( savA vagere) zeAdhavA, pagarakhAM paheravAM tathA kSetramAM niMdaNu karavuM-laNu uvIvuM (khaLAM karavAM)rAMdhavuM-daLavuM vagere kAryoMmAM (21). dararAja yathAzakaya sakSepa karavA. (ema sava tratAnA sakSeparUpa dezAvakAzika karavuM. ) jJAna bhaNavAmAM jinamaMdire darzana karavAmAM, dhama sAMbhaLavAmAM gaNavAmAM (pAThesvAdhyAya karavAmAM) ane jinamaMdira vagerenAM kAryomAM haMmezAM vizeSa udyama karavA (22) dhane mATe A varSImAM aSTamI, catu zo ke zrIjinezvarAnAM kalyANuka vagare amuka divaseAmAM savizeSa tapa vagere karIza-ema nirNaya karavA (ra3). dharmanI sAdhanA mATe sAdhamI one muha patti, pANI gALavAnAM garaNAM tathA auSadha vagere ApIne yathAzakaya sAmi kAtsaya karavuM, yathAzakya gurUniyamAM udyama karavA (ra4). ema cAmAsAnI dhakaraNImAM yathAzakaya vRddhi karavI tathA ( eAchAmAM ochu dara mahine eka sAmAyika, vamAM eka pauSadha ane atithisavibhAgayathAzakti karIza, vagere pramANu karavu (25)." ema cAra guNuvratAne ArAdhavAM. e rItie kramazaH Ara tratA vagerenI ArAdhanArupa caturmAsika kRtya jANavAM. / iti cAturmAsika kRtyAni / Page #708 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAvakanAM vArSika kRtyo have vArSika kRtyonuM varNana kare che. "saMghapUjA vagere vArSika kRtye aneka prakAranAM che. tenuM varNana zrAddhavidhi prakaraNamAM agIAra dvArAthI A pramANe karyuM che " pasiM pAna, sAIkimarinati zA" " jiNagihaNhavaNaM jiNadhaNa-buDDhI mahapUa dhmmjaagriaa| sutrapUkA kanakaLaM, tA vithAmA tarI zarUAI jA. 22-23) bhAvArtha-"zrAvake prati varSa (1) saMghapUjA, (2) sAdharmika bhakti, (3) traNa prakAranI yAtrA (4) jinamaMdiramAM nAnamahotsava, (5) devadravyanI vRddhi, (6) mahApUjA, (7) dharmajAgarikA, (8) zrutajJAnanI pUjA, (9) udyAna, (10) zAsananI prabhAvanA tathA (11) zedhi eTale prAya zcitta grahaNa, e agIAra ka7 karavAM joIe." temAM- 1-saMghapUjA-pitAnA vaibhava-saMpattine anusare ati Adara ane bahumAnapUrvaka sAdhusAdhvIne gya, "AdhAkarma' vagere cheSarahita-nirdoSa ane te paNa saMyamamAM upakAraka vasakAmaLI-rajoharaNa-sutara-una-pAtro-dAMDA-dAMDI-soya-kAMTA kADhavAnuM sAdhana (cIpIyA)-kAgALA -kaMpaka(khaDIo)-kalama (pensIla)-pustaka vagere gurUne ApavuM. kahyuM che ke " varya uttara tulya , yaMvaruM pAchaf | daMDaM saMthArayaM sijaM, annaM jaM kiMci mujjhai // 1 // " (zrA0dinakR0 gA0 178) bhAvArtha-"vizva-pAtra tathA pustaka-kAmaLa- pAchana (raharaNa) -saMthAro-myA tathA bIjuM paNa saMyamane upakAraka je kAMI sAdhutAne yogya zuddha-kapya hoya te sAdhune ApavuM." ema pATa-pATalA-pATalI vagere saMyamane upakAraka sarva vastuo paNa zraddhA-bhaktipUrvaka sAdhuone ApavI. sAdhupaNAmAM soya vagere paNa upagI che-ema jaNAvatAM (braha6) kapamAM kahyuM che ke- gaNa thApa, bA ja siddhi arthAta-azana vagere cAra, vastra vagere cAra ane soya vagere cAra, ema kula bAra, eTale ke-"1-azana, 2-pAna, 3-khAdima, 4-svAdima pa-vasA, 6-pAtra, 7-kAmaLa, 8-pAdacchana (raharaNa) 9-seya, 10-pippalaka (muMDana mATe ao ), 11-nakha utAravAnI naraNuM tathA 12-karNa (kAna)zodhana nI saLI), e bAra prakAranI vastuo jenA sthAnamAM rAtre rahyA hoya te zayyAtaranI sAdhune na kape." ema kahevAthI saMyamamAM upayogI te bIjAnI kalape che." mATe saMyamamAM upakAra kare tevI nirdoSa vastuo gurUne ApIne sAdhu-sAdhvIrUpa saMghanI pUjA-bhakti karavI, zakti anusAre bhaktipUrvaka paherAmaNI (vastrAdi) ApIne zrAvaka-zrAvikArUpa saMghane paNa satkAra kare, taduparAMta deva-gurU-dharma vagezinA guNuM gAnArA anya yAcake (bhejaka-sevaka-bhATa) vagerene paNa yAcita satkAra karavo. zrIsaMghanI pUjAnA jaghanya-madhyama ane utkRSTa traNa prakAra che. temAM pitAnI zaktithI (samagra saMghane) sarva prakAranI viziSTa paherAmaNI vagere ApIne satkAra kare te utkRSTa, zaktinA abhAve mAtra sUtra (sutara) jevI alpa kiMmatanI vastu vaDe satkAra kare athavA mAtra eka-e Page #709 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5 [ 0 saM0 bhA0 1-vi0 rgA0 }} ja sAdhu-sAdhvI ke zrAvaka-zrAvikAnI bhakita karavI te jadhanya, ane e utkRSTa-jayanya sivAyanI ( vacalA gALAnI dareka prakAranI bhaktine) madhyama bhakti samajavI. adhika kharca karavAnI zakti na hAya teA paNa zrAvake prativaSe gurune mAtra eka muhupatti ApavA jevuM alpa dAna paNa karavuM ane zrAvaka-zrAvikAnA mAtra sepArI Adi sAmAnya vastu ApIne pannu kAra karavA. niCnane eTalAthI paNa mahA kula maLe che, mATe thADI paNa bhakti karIne 'saMghapUjA ' sAcavavI. pAtAnI zakita gApavyA vinA karelI zrIsaMdhanI pUjA dhaNuM phaLa Ape che. kahyu che ke sattIha saMghapUjA, bisesapUjAu bahuguNA esA / 46 na sa mud mAno, viSayavALato so // // " (pratiSThA vA018) bhAvA. zakita pramANe zrIsa'dhapUjA avazya karavI, caturvidha zrIsaMghanI pUjA saMghanA avayavarUpa AcArya vagere bhinna bhinnanI pUjA karatAM ghaNA guNune karanArI che, kAraNa ke--bhAgamamAM zrIsaMghane zrItIrthakara bhagavatathI bIje nAMbare, athavA tenI barAbara, magara tItha karAne paNa pUjya hAvAthI tethI paNa zreSTha kahelA che. " e zrIsa ghapUjAnA vidhi kahyo. paNa ra-sAdharmibhakti ( vAtsalya )-zrAvake prativaSe samAna dharmionu` vAtsalya peAtAnI zakita pramANe avazya karavu joie, je saghaLAnuM vAtsalya na karI zake teoe pazu ochAmAM ochA ekae paNu zrAvaka-zrAvikAonI zakita avazya karI, kAraNa ke--samAna dhI enA cAJa ( meLApa) ghaNuA dula bha che. (zrAddhavidhimAM) kahyu che ke "sarve sarve niyA sarva-sambayA inyabiMLaH / sAmiyAvizvavanya-abhyAsu mitaH cit / '(Tr. 9 TIpA) bhAvA tha-- saMsAramAM janma-maraNu karatA sarva jIvAe paraspara sarvanI sAthe ( mAtApitAdi) sarva saMbadhA pUrvakALamAM anekazaH bAMdhyA che, paNa sAdhami kapaNuM vagere ( dhArmi"* ) sabaMdha bAMdhanArA tA keAi amuka (5) thavA ja hoya che. " mahApuNyathI prApta thayelA te sAdhI AnI sevAnu phaLa to amApa che. (zrAddha vidhimAM) kahyu che ke~ 4. egatya savvadhammo (mmA), sAhammiavacchalaM tu egastha | 1) buddhitulAe tuliA, dovi a tulAI bhaNiAI // 1 // " ( gA05 TIkA ) bhAvA" eka mAjI ( dAnAdi ) saghaLAya dharmone ane bIjI bAju eka mAtra sAdhamika vAtsalyane mUkIne, buddhirUpa kAMTAthI tAla kare te banne samAna thAya ema kahyuM che. " (kAraNa kesAmika sarva dharmonA AdhAra hAvAthI ekalI tenI sevA paNa sadharmonI sevArUpa che.) " munione rAjapiMDa akalpya hAvAthI, rAjAone tA atAthasavibhAga vrata paNa sAdharmika vAtsalyathI ja ArAdhI zakAya che. sAmi kalAtsalyanA vidhi A pramANe kahele che 1-'dravya sAdhami kavAtsalya'-pAte zaktisaMpanna dvAya te dararoja kti pramANe ekae vagere sAdhikAnI bhakti kare, tema karavuM azakaya hAya teA pAtAnA putra vagenA janmotsa vAmAM ke evA anya prasagAmAM sAdharmikAne vinayapUrvaka AmatraNa karIne leAjana samaye 'svayaM temanA paga dhAvA,' vagere vinayapUrvaka uttama mAsane besADIne, uttama (suNa-cAMdI dina ) Page #710 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - pra. 4-bhAvakanAM vArSika kRtya ] bhAjanemAM, judI judI jAtinAM zAka vagere sahita uttama (miNa) bhajana jamADavuM-taLela ApavuM ane vastro (pAghaDI-zAla duzAlA) tathA AbharaNethI teone satkAra kare; jeo saMkaTamAM hoya, teone pitAnuM dhana khacIne paNa te te saMkaTamAMthI uddhAra kare (ApattimAMthI choDAvavA) ane aMtarAyakarmanA udaye vaibhava kSINa thayo hoya te teone pitAnuM dhana ApIne mULa avasthAe mUkavA (arthAt pUrvanI jevA saMpattivALA banAvavA) (zrAddhavidhimAM kahyuM paNa che ke - vINALe, jayaM sahaaivA varacha divayaMma lIga, ra parigo hari no zA" (nA 1 Tal) bhAvArtha-pitAnA jIvanamAM jeNe dIna-duHkhIAne uddhAra karyo nahi. sAdhamikenuM vAtsalya karyuM nahi ane hRdayamAM zrIvItarAgadevane dhAraNa karyA nahi, te mAnava janmane hArI gaye." 2-bhAva sAdhamikavAtsalya-dharmakAryomAM sIdAtA jeo dharma na karI zakatA hoya teonI te te agavaDo dUra karIne-jarUrI sagavaDa ApIne dharmamAM sthira karavA, dharmamAM pramAda (ALasa) karanArAone te te kartavya yAda karAvavuM, bhUla karanArAne vivekapUrvaka bhUlathI bacAvavA, vAtsalyapUrvaka sanmArganI preraNA karavI, eka vAra preraNA karavA chatAM na samaje te paNa nArAja nahi thatAM saddabhAvapUrvaka punaH punaH preraNA karavI, vagere. (zrAddhadinakRtyamAM) kahyuM che ke " sArA vArA jeva, joyA vinA sAvaraNAvi dAyavvA, sAvayassa hiAvahA // 1 // " (gA0209) ' atha-e pramANe che ke-"visarI gayelA dharmakAryane yAda karAvavuM te "mAraNa, ane kusaM. gati vagere kAryothI vAravA te "vAraNa, smAraNa ane vAraNuM vAraMvAra karavA chatAM paNa ke ati pramAdI jIva pitAnAM kartavya (niyama) vageremAM bhUla kare, te tene "zrAvaka jevA uttama kulamAM janmelAne Ama vartavuM e zuM yogya che? vagere vAkathI (kAMIka) upAlaMbha(ortha) ApIne preraNA karavI te "nAdanA" ane eka ja viSayamAM vAraMvAra bhUle vagere kare tyAre "tArA janmane dhikkAra ho" vagere kaThora zabdothI atyaMta preraNu karavI te "pratidanA samajavI." ( kaThera zabdathI kahevA chatAM hRdayamAM vAtsalyabhAva tUTa na joIe, nahi te bIjAnuM hita karavA pahelAM potAne ja hAni thAya che, pariNAme asaddabhAva thatAM dharma maTI adharma banI jAya che.) (zrAddhavidhi prakaraNamAM kahyuM che ke - " pamhuDhe sAraNA kuttA, aNAyArassa vaarnnaa| jIrAnaM joyA che (ait), niraM divoyA che" (nArI) bhAvArtha "vismRta thayeluM yAda karAvavuM te sAraNA, UlaTA AcaraNathI vAra te vAraNA, chatAM cUke te sAvadha kare te nedanA ane nidhura vacanathI eLo Apa te pratidinA che." mATe zrAvake paNa sAdhamikanA hita mATe dharmakAryomAM yathAyogya sthAne upara pramANe sAra. thA-vAraNAdi karavAM. e bhAvathI sAdhamikavAtsalyanuM svarUpa jANavuM. kahyuM che ke - " sAhammiANa vacchallaM, evaM anaM viaahilN| habadApaka rIte, savAre jaya zA" ( vi. 20) Page #711 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 158 dhi saM. bhA. 1-vi0 2-gA68 bhAvArtha-A eka (dravya) sAdharmikavAtsalya kahyuM, bIjuM (bhAva) vAtsalya AgamamAM kaI che ke-pUjA-anuSThAna vagere dharmakAryomAM sIdAtA (pramAdI) sAdhamikane sarva prayatnathI (eTale upara jaNAvyAM te sAraNAdithI) preraNA karavI-zikhAmaNa ApavI, te bhAvavAtsalya samajavuM." mATe sAdhamikenI vinayadipe sevA karavI te ja kalyANakArI che, teonI sAthe kalaha ( kaheza) vagere kAMI anucita karavuM te hitAvaha nathI. (zrAddhadinakRtyamAM kahyuM che ke " vivAyaM kalahaM ceva, savvahA prijje| __ sAhammiehiM saddhiM tu, jao evaM viAhiyaM // 1 // " / jo zira para sanmi-ni jA haMsabama (f)mi. rAsAyat g - pus, nizito jo rA" (nA 202-203) bhAvArtha- sAdhamikenI sAthe (nyAya maMdiramAM) vivAda ane kalaha sarvathA na kara, kAraNa e kahyuM che ke-darzanamaya (jenazAsananA AdhArabhUta) sAdharmikane kodhathI mAre che, te nirdaya trilekabaMdhu zrItIrthakaradevanI AzAtanA kare che, (2)" A bIjuM vArSika kartavya kahyuM. cADyAtrika-ahIM prasaMgane anusAre "zrIjinezvaranI traNa yAtrAo' samajavI, temAM "jinayAtrA" zabdanA artha mATe paMcAzakamAM kahyuM che ke " kA ma Na, kahi vi ja ya jo 3 so jiNajacA bhaNNai, tIi vihANaM tu dANAi // 1 // " yathA-" dANaM tavovahANaM, sarIrasakAramo jahAsati / uciraM ca gIavAia-thuithotA pecchaNAiA // 2 // " (yAtrApaMcA0, 4-5) bhAvArtha"yAtrA eTale mahotsava, jinezvarene uddezIne karAte mahotsava jinayAtrA kahevAya, ahIM paradeza javA rUpa yAtrA nahi samajavI. A mahatsavarUpa yAtrAmAM 'dAna vagere karavAnuM hoya che, jema ke-yathAzakti dAna devuM, tapa kare, vastra vagerethI zarIrazobhA karavI ane mahatsavane ucita gIta-vAjIMtra-stuti-stavana tathA nATaka vagere karavuM. (te yAtrAnAM kAryo che." nATaya (gItavAtra) vagere te mahatsavano prAraMbhamAM, madhyamAM ane te paNa karavAM. kahyuM che ke " parathA grgo, ramerikAmamA " (yAtrAraMvA. 2) bhAvAtha-"nATaka Adine prastAva te prAraMbhamAM vacce ane chele paNa jANavo." dAna te mahatsavano prAraMbhamAM ja karavuM. tenuM kAraNa tyAM ja kahyuM che ke - " kArajo vALa, vaLI madinAlyuM. raNAmaghAyakAraNa-maNahaM guruNA sasattIe // " (yAtrApaMcAgA012) bhAvArtha-mahotsavamAM, raMka-dIna-duHkhIA Adi sarvanI cittaprasannatA pragaTa karavA dAna mahatsavanI zarUAtamAM ja karavuM joIe. vyAkhyAnakAra gurUe pitAnI zaktine anusAra rAjA (ke tyAMnA adhikArIo) vagerene upadeza karIne jIvanI prANalakamI tathA dhanalakSamInI rakSA karAvavI joIe, eTale ke- kasAI-mAchImAra vagere ) hiMsA dvArA AjIvikA calAvanArAone Page #712 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa0 4-zrAvakanAM vArSika kRtya ] 659 teonA bhejana vagerene prabaMdha karAvIne hiMsAdi pApathI aTakAvI amArikavartana karAvavuM joIe ane rAjAnAM dANa-kara vagere mApha karAvavAM joIe. (gurUne e yAga na hoya te) zrAvake vageree paNa dhanavyaya karIne "amAri, acaurya" vagere karAvavuM joIe." ema prAraMbhamAM ja amAripravartana-acorya vagere karAvIne zrIjinezvaranAM guNagAna karavAM, vAjIMtra vagaDAvavAM tathA nATaka-prekSaNa karAvavA pUrvaka sarva jIne AnaMda upaje tevAM suMdara vastrAbharaNa vagere paherIne zrIjinamaMdirAdimAM mahotsava kara-karAve tene yAtrA kahI che. enA traNa prakAre che, kahyuM che ke " aSTAhikAbhidhAmekAM, rathayAtrAmathAparAm / tRtIyA tIrthayAtrA ce-tyAhuryAtrAM tridhA budhAH // (zrAddhavidhi gA05,TIkA) bhAvArtha-"eka aSTAhikA nAmanI ( ATha divasane mahatsava), bIjI rathayAtrA (vara). ane trIjI saMghanI sAthe tIrthayAtrA, ema jJAnIoe yAtrA traNa prakAranI kahI che." temAM cAlu prakaraNamAM (pRSTa 646mAM) kahyuM tema sarva ahipamAM (vAjIMtrAdi ADabarathI) sarva maMdiramAM ( aMgaracanA-viziSTa pUjA vagere) vistArapUrvaka mahotsava kara, te pahelI "aSTAhikA yAtrA jANavI. Ane "cetyayAtrA paNa kahI che. sArI rIte zaNagArelA (suvarNa, cAMdI ke kATa vagerenA) uttama rathamAM zrIjinapratimAne padharAvIne mahatsavapUrvaka rAtrapUjAdi bhakti-satkAra karatA "samasta nagaramAM (gAma ke zaheramAM) pheravIne tenI pUjA karavI-karAvavI, te vagere bIjI rathayAtrA" kahevAya che. hemI pariziSTaparvamAM 5 Arya zrIsuhastisUrijInA prabaMdhamAM (saga 11-66 thI) rathayAtrAnuM varNana karyuM che ke Arya zrIhastisUrijI jyAre avaMtImAM hatA, tyAre eka varSe zrIsaMghe "cetyayAtrA" mahetsava karyo, te prasaMge bhagavAna zrI AryasuhastisUrijI paNa zrIsaMgha sAthe haMmezAM maMDapamAM padhArIne maMDapane zobhAvatA, ane teonA ziSya, (teothI pratibadha pAmelA zrIsaMpratirAjA) be hAtha joDIne paramANunI jema (mAna-meTAI mUkIne) teonI sanmukha besatA. cityayAtrA nimitte zrIsaMghe A rathayAtrA kADhI hatI, kAraNa ke-caityayAtrA mahotsava rathayAtrA karavAthI pUrNa thAya che. A rathayAtrAmAM suvarNa ane mANeka vagerenI kAntithI (prakAzathI) jaLahaLata-sarve dizAomAM prakAza karate, sUryanA ratha jevo uttama ratha ratha zALAmAMthI bahAra kADhaye, ane vidhinA jANa zrAvakee temAM padharAvelI zrIjinapratimAnI snAtrapUjA vagere bhakti zarU karI. temAM snAtramasava evo karyo ke prabhunA janmAbhiSeka vakhate merUparvata uparathI nIce paDe tema rathamAMthI snA. trajaLa nIce paDavuM, (pravAha cAlyo.) pachI mukhe vastra (mukha) bAMdhelA zrAvakoe, jANe prabhune vinaMti karavA IcchatA hoya tema pratimAjIne sugaMdhI dravyathI vilepana karyuM, mAlatIzatapatra vagere puSpanI mALAothI pUcha tyAre zaradaRtunA vAdaLathI DhaMkAelI caMdranI kaLA dIpe tema pratimA dIvA (zobhavA) lAgI (arthAta vAdaLa jevI mALAmAM pratimAjI caMdrakaLA samAna dekhAyAM) agurU vagerethI dhUpapUjA evI karI ke tenA dhumADAthI DhaMkAelAM pratimAjI, jANe nIluM vastra dhAraNa karyuM hoya, tema zobhavA lAgyAM, pachI jinapratimAnI sAme dedIpyamAna dIpakanI zikhAvALI ArAtrika karI (Arati utArI) tyAre pratimAjI evAM dekhAyAM ke-tenI sAme rahI Page #713 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhi saMbhA1-vi0 -gA. 8 amAna auSadhionA samUhathI zobhatuM merUpavAnuM zikhara paNa lAje, pachI AhadharmanA upasaka te zrAvakee zrIarihaMta bhagavaMtane vandana (caityavandana) karIne, vRSanI jema AgaLa thaIne svayameva rathane kheMo (calAvyo). ema ratha jyAre pratidina zaheramAM pharate tyAre nagaranI strIo AvI AvIne rathanI cAre bAju pradakSiNAthI pharatI-rAsaDA (garabA) gAtI, cAreya prakAranAM vAchAnA nAdapUrvaka prekSaNe (nAca-nATaka) thatAM ane rathanI cAreya bAju zrAvikAvarga suMdara mAMgalika (gIta) gAte, ema dararoja ghera ghera pUjA-satkArane pAmate ane uttama kesara vagerenI sugaMdhavALA pANIno chaMTakAvavALI bhUmi upara cAlato te ratha anukrame saMprati rAjAnA makAna(mahela)nA bAraNe AvyA, tyAre panasaphaLanA kAMTAnI jema jenA zarIranI rAmarAjI harSathI vikasvara thaI che, te zrIsaMprati paNa rathapUjA karavA taiyAra thayo ane apUrva AnaMdarUpI sarovaramAM haMsanI jema jhIlatA (AnaMdathI nAcatA) teNe rathamAM zobhatA zrIjinapratimAnI aSTaprakArI pUjA karI." vagere. mahApavAcakIe paNa potAnI mAtAnA manorathane pUrNa karavA ati ADaMbarapUrvaka rathayAtrA karI hatI. paramahaMtu rAja kumArapAle karelI rathayAtrAmAM te jaNuvyuM che ke-"caitra mahinAnI (zukala) aSTamIne divase cethA prahare ati zobhAvAlo ratha jyAre thazALAmAMthI nIkaLe, tyAre ati harSathI ekatra thayelA nagaravAsI lokoe ekAeka maMgala rUpa "jaya-jaya' zabda uccA. zrIjinezvarane te ratha suvarNa hatuM, te cAlatA merUparvata je dekhAtuM hatuM, (ghaNo uMce hate.) uparanA moTA suvarNadaMDa upara mATe vija pharakate hate tathA chatra ane cAmara vagerethI atizaya dIpato hato. te ratha thazALAmAMthI nIkaLIne kumAravihAra(nAmanA jinamaMdira)nA AMgaNe AvyuM, tyAre mahAjane ati ThAThathI snAtra-vilepana karIne, puSpahAra-alaMkAra-AbharaNa vagerethI zaNagArelI (pUjelI) zrI pArzvanAtha prabhunI pratimA ne meTA ADaMbarathI te rathamAM padharAvI. pachI AgaLa vAgatAM vAjIMtranA nAdathI AkAzane paNa purata, jenI AgaLa yuvatIonAM ToLeToLAM AnaMdathI nAce che, sAmaMta rAjAo-maMtrIo vagere (sAjana) jenI sAthe cAle che, te te ratha rAjamaMdira tarapha cAlyo, tyAM pahoMcyA tyAre rAjA kumArapAle vayameva rathamAM virAjelI zrIjinapratimAnuM paTTAMzuka (rezamI vastro) tathA suvarNanAM AbhUSaNe vagerethI pUjana karyuM ane AgaLa aneka prakAranAM nATaka (nAca) karAvyAM. evA mahetsavathI rAtri pUrNa karIne, ratha siMhadvAranI bahAra-jenI aneka vajAo pavanathI pharakatI jANe nAca karI rahI hatI tevA suMdara taMbUmAM AvyuM, tyAM prabhAte rAjAe svayameva caturvidha zrIsaMtha samakSa rathamAM rahelI jinapratimAnI uttama pUjA karIne AratI paNa karI (utArI). pachI hAthI joDelo e ratha ThAmaThAma bAMdhelA aneka paTTamaMDapa (vastronA maMDapa)mAM rokAte zekAte (pUjA) saghaLA nagaramAM bhame." vagere rathayAtrAnuM svarUpa jANavuM. trIjI "tIrthayAtrA'-temAM zrI zatruMjayagirirAja tathA gIranAra vagere tIrtho tathA zrItIrtha karenI janma-dIkSA-kevalajJAna ane nirvANanI bhUmie; teonI vihArabhUmie, e dareka sthaLo aneka bhavya jIne zubha bhAva prakaTAvavA dvArA saMsArasamudramAMthI tAre che, mATe tIrtho kahevAya che, tyAM samyagadarzananI zuddhi mATe zrIjinezvarone uddezIne vidhipUrvaka mahotsava karaze te 3tIrthayAtrAkahevAya che. temAM vidhi evo che ke-mukhyatayA prathama prahAcarcapAlana, (ochAmAM Page #714 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 50 3-zrAvakanAM vArSika kRtya ] e che) ekAsaNune tapa, page cAlatA javuM vagere abhigraha karavA, vAhana vagere sAmagrI hoya te paNa tIrthayAtrA "page cAlIne karavI, vagere saghaLuM ucita che ja. kAraNa kahyuM che ke " ekAhArI darzana-dhArI yAtrAmu bhshynkaarii| vipariNA, pAsa karavA ja za" (grAvidhi nA 5,TIvA) bhAvArtha-"tIrthayAtrAmAM (1) eka AhArI, (2) darzanadhArI, (3) bhUmizayanakArI, (4) saciparihArI. (5) pAdacArI ane (6) brahmacArI banavuM. ema chaH "ii pAlavI te prathama kartavya che." pachI rAjAnI anumati meLavI, zakti pramANe yAtrA mATe yuktivALAM (sAthe rAkhI zakAya tevAM) devAlAne taiyAra karavA, aneka jAtinA vastramaMDapa (taMbU-rAvaThIo) vagere rahevAnAM sAdhana, meTAM kaDAyAM vagere rasoInAM sAdhane, cAlatA kUvA-sarovara (arthAt pANI sAthe rAkhavAnAM TAMkAM vagere sAdhana), gADAM vagere aneka jAtinAM vAhane, vagere sAmagrI taiyAra karavI. pachI bahumAna pUrvaka gurUne, zrIsaMghane tathA svajanavargane nimaMtraNa karavuM. taduparAMta amAri pravartAvavI (hiMsAnAM kAryo baMdha karAvavAM.), zrIjinamaMdiramAM meTI pUjA vagere mahotsava maMDAvavA, dIna-raMka vagerene dAna ApavuM ane jeone sAthe AvavAmAM dhana-vAhana vagerenI sagavaDa na hoya tevA nirAdhArone te te sAmagrI ApavAnI udaghoSaNuM karAvIne tIrthayAtrA mATe utsAhita karavA. vaLI zrIsaMghanI rakSA mATe teDAvIne bakhtara-aMga, (tathA prakArane poSAka) vagere sAmagrInuM dAna karI sanmAnapUrvaka aneka subhaTane sAthe rAkhavA, gIta-nRtya-vAtra vagere taiyAra karAvavAM (meLavavAM), ItyAdi sarva sAmagrI taiyAra karIne zubha divase prasthAnarUpa maMgaLa karavuM, ane tyAM samagra samudAyane viziSTa bhojana, tAbUla vagerethI jamADIne tathA uttama vastro vagerenI paherAmaNuM karIne, temAMnA pratiSThAvaMta-dharmITha-pUjya (vaDIla) ane ati bhAgyavaMta evA purUSane hAthe (zrIsaMgha pAse) saMghapatipaNAnuM tilaka karAvavuM. pachI tyAM zrIsaMghanI pUjA mahatsava karavo ane ( prayANa pachI) mArgamAM zrIsaMghanI sArI rItie saMbhALa karavI, gAme gAme ane nagare nagare zrIjinamaMdiromAM nAtrapUjA-vajanuM dAna-caityaparipATI' vagere saMdara mahensa tathA (yathAzakita) jirNoddhAra paNa karAvavA, ema saghaLI ciMtA karavApUrvaka jyAre zrItIrthe pahecAya tyAre darathI tIrthanAM darzana thatAM ja ratna, motI vagerethI tIrthane vadhAvavuM, stuti karavI ane uttama lADu vagerenI saMbhanikA (hANI-prabhAvanA) karavI, | tIrthabhUmie pahoMcyA pachI tyAM aSTaprakArI vagere mahApUjA bhaNAvavI, vidhipUrvaka snAtrama. herAva kare, tIrthamALa paheravI, ghInI dhArA devI, nava aMge zrIjinapUjana karavuM, rezamI vagere kiMmatI mATe dhvaja caDhAva, zatrijAgaraNa karavuM, gIta-nRtya vagere utsava karavA, tIrthanI ArAdhanAne uddezIne upavAsa-chaThTha-aThThama vagere yathAzakti tapa kare. bhinna bhinna jAtinAM phaLavaivedya vagere vastuonI bheTa karavI, paherAmaNI mUkavI, jenArane Azcarya upaje te saMdaradarzanIya caMduo (bhagavaMtanI upara) bAMdha, dIvA mATe tela (ke parela)-dhI, pUjA mATe detI-kezara-caMdana-agurU-puSpanI caMgerI vagere samasta pUjAnI sAmagrI bheTa karavI, nUtana deharI vagere banAvarAvavI, sutAra vagere kArIgarone satkAravA, tyAM thatI AzAtanAo dUra karAvavI, tIrthanI bIjA pratyemAM darzanadhArIne badale AvazyakArI heluM che. Page #715 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kara [ dha0 sa0 bhA0 1-vi0 re-gA0 68 rakSA karanArAonu sanmAna karavuM, tIrthanA niba~Da mATe bhAga ( amuka lAge ) zaru karavA, sAdhami`kAnuM vAtsalya karavu, gurUnI tathA zrIsaMghanI paherAmaNI vagere karIne bhakti karavI ane cAcakAne tathA dIna-duHkhIA vagerene ucita dAna devuM, ityAdi satkAryo karavAM. ema yAtrA karIne pAchA AvI suMdara mahAtsavathI nagarapraveza karavA. ghera pahoMce tyAre 'dhruva ( zAsanadeva )nA AhvAna ' vagerenA occhava karavA, zrIsa Mghane bheAjana vagerethI satkAra karIne visarjana ( vidAya) karavA ane amuka varSa ( muddata ) sudhI tIrthayAtrAnI tithie upavAsa vagere tapa karIne te divasane ArAdhavA. e tIthayAtrAnA vidhi jANavA. A yAtrA zrIjinezvaronA kalyANakadivaseAmAM vizeSa lAbhakAraka che. kahyuM che ketaa rahanikkhamaNAi vi, ete u diNe pahuca kAyavvaM / 46 jaM eso ci visao, pahANamo tIe kiriAe ||1||" ( yAtrApaMcA0 42 ) bhAvArtha-" te mATe ( arthAt kalyANaka davAmAM zrItIrthaMkaranuM bahumAna vagere vizeSa lAlA thatA hAvAthI) thaniSkramaNa (rathayAtrA) vagere paNa e divasene AzrIne karavuM, kAraNa ke yAtrArUpa te kArya mATe kalyANakanA divase ja pradhAna viSayarUpa che. " tathA (pakRtyAmAM pR. 646mAM) kahI gayA tema "vArSika ane cAturmAsika tithiomAM aThThAIomAM, tathA 5tithinA divaseAmAM sarva AdarapUrvaka ( zakaca saghaLI sAmagrIpUrNAMka) zrI jinapUjA, tapa ane brahmacaya vagere guNAne ArAdhavA joie."-e Agamanu pramANu hAvAthI, (kalyANukanI jema) aSTAhanikAe ane padyamAM paNa A yAtrAe vizeSa lAbhadAyaka samajavI. vaLI A cAtrAe darzanazuddhi ( mithyAttvanA kSaya) mATe paNa uttama kAraNabhUta hAvAthI tenA udyama kalyANakArI ja che. kahyu` che ke (4 daMsaNamiha mokkhaMgaM, paramaM eassa aTTahAyAro / nisaMgati maLito, vamAnavaMto niiida zaM pavarA pabhAvaNA iha, asesabhAvaMmi tIe sabbhAvA / 44 jiNajattA yatayaMga, jaM pavaraM tappayAso'yaM ||2|| " (yAtrApaMcA0, gA02 - 3) mAvA " meAkSanuM' mukhya aMga samyagdarzana che. e danane mATe zrIjinezvarAe 'niHza'tA Adi prabhAvanA sudhInA' ATha prakAranA ( dana ) AcAra kahyo che, temAM prabhAvanA nAmanA AThamA AcAra zreSTha che, kAraNa kekhAkInA sAta haiAya te ja prabhAvanA thaI zake che. A prabhAvanAnuM aMga jinayAtrA ( yAtrAtrika ) che, mATe tenA ( yAtrAnA) prayatna karavA te sarvottama che. ( 1-2 )" ema yAtrAtrika' nAmanuM trIjuM kRtya kahyuM. 4-zrI jinamadiramAM snAtramahAtsava-zrIjinezvaranI snAtrapUjA paNa dararAja, na ane te pattivasAmAM ane te paNa na ane teA prativarSe chevaTa eka paNu, vAjIMtra-gIta vagere ADa arapUrvaka sarva uttama sAmagrI meLavIne karavI. ( sAdhikA vagerene nimaMtraNa karIne zrIsakalasadha sAthe te evI karavI, ke jethI zrIjainazAsananI prabhAvanA-mahattA vadhe. ) 5-devadravyavRddhi-devadravyanI vRddhi mATe dara varSe potAnI zakti anusAra IndramALA ke Page #716 -------------------------------------------------------------------------- ________________ para 4-jAvakanAM vArSika kRtyo ] 663 bIjI (upadhAna vagerenI) mALA (uchAmaNI belIne paheravI, tathA saMpatti pramANe zrIjinapratimAne mATe mugaTa vagere navAM AbharaNe-caMdaravA (puMThIyAM-choDa) vagere karAvI maMdiramAM mUkavA. 6-7-mahApUjA tathA rAtrijAgaraNa-prabhunA sarva aMgee AbharaNe caDhAvavAM, viziSTa aMgaracanA karavI, zarIra upara patrabhaMgI(kasturI vagerethI lalATe ADa vagere)nI racanA karavI, pupanAM tathA keLanAM ghara karavA (mAMDavA banAvavA), pUtaLInA AkAravALA pANInA kuvArA banAvavA tathA judAM judAM suMdara gIta gAvAM, nRtya karavAM, vAjIMtra vagADavAM, vagere ochavapUrvaka mATI (108 prakArI vagere) pUjA karavI (bhaNAvavI) ane rAtrie jAgaraNa karavuM. 8-zrutapUjA-zrutajJAna (nAM sAdhanerupa) pustaka vagerenI barAsa-vAsa vagerethI pUjA mAtra karavI te te pratidina paNa zakaya che, chatAM teTaluM karavAmAM ya azakta hoya teNe dara varSe eka vakhata te avazya tevI mRtapUjA karavI. 9-udyApana-paMcaparameSThi zrInamaskAramahAmaMtra-zrIAvazyakasUtra-zrIupadezamAlA vagere jJAnane aMge darzanane aMge tathA judA judA prakAranA tapane aMge udyApana karavAnuM zAstramAM jaNAveluM che, temAM dara varSe ochAmAM ochuM eka paNa udyApana vidhipUrvaka karavuM. temAM vidhi e che ke-zrI navakAramahAmaMtrane lAkha ke kroDa vagere jApa karIne zrIjinamaMdiramAM sanAtramotsava-sAdharmika vAtsalya-saMghapUjA vagere meTA ADaMbarapUrvaka (jApa karyo hoya teTalA) lAkha ke kroDa cAkhA (nA dANuM ke svastika); zrI navakAramaMtranA akSara jeTalI aDasaTha senAcAMdInI vATakIo, pATIe (sleTe ), kalama, maNimatI-paravALAM-rokaDa vagere nANuM, zrIphaLa vagere aneka jAtinAM phaLa; jAtajAtanAM pakavAna; jAtajAtanAM anAja, khAdima-svAdima tathA kApaDa vagere vastuonI bheTapUrvaka zrInavakAramaMtranuM udyApana karavuM, upadhAna-vaDanAdi vidhipUrvaka mALa paherIne zrIAvazyakasUtranuM ujamaNuM karavuM. ema bIjA prakIrNa graMthAnAM ujamaNAM paNa tenI gAthAonI saMkhyA pramANe karavAM. jemake-zrI upadezamAlAnI 544 gAthAo hevAthI, teTalA lADu-zrIphaLa vagere phaLa-naivedya-kaDanANuM Adi vastuonI bheTa karavI, ityAdi upadezamAlA vagere jJAnanAM udyApana karavAM, tathA aMdara senAmahera vagere mUkIne taiyAra karelA lADu (darzana lADu)nI kahANI (prabhAvanA) karIne zAsana prabhAvanA rUpa darzana vagerenAM ujamaNAM karavAM, ane zakUlapaMcamI Adi judA judA tapanAM ujamaNuM paNa, te te tapamAM karavAnA upavAsa vagerenI saMkhyA jeTalA rokaDA rUpIyA ke sonAmahora Adi nANuM- sonA-rUpA vagerenI) vATakIo-zrIpha. be-teTalA lADu vagere vividhi vastuo bheTa mUkIne karavAM; ema jJAna-darzana-tapa vagerenAM udyApane pikI prativarSe ochAmAM ochuM svazakti pramANe eka udyApana te karavuM ja. 10-tIrthaprabhAvanA-zrI jainazAsananI zobhA mATe prativarSe ochAmAM ochA ekeka vakhata paNa gurUne pravezotsava, zrIsaMghane paherAmaNI ane prabhAvanA vagere karavuM. temAM gurUne praveza mahotsava te "sarva prakAranAM vAjIMtro vagere meTA ADaMbarathI caturvidha zrIsaMghe sAthe maLIne kare gurUnI sAme javuM ane zrIgurU Adi sarva saMghane satkAra kara, ItyAdi yathAzakti ADaMbarathI zarUne nagaramAM praveza karAvo. kahyuM che ke- - " miHLavaLanamaM-sabaM hagchaLa RT Page #717 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ dha0 sa0 bhA0 1100 2-gA0 68 cirasaMci pi kammaM, khaNeNa viralattaNamuve // 1 // (310mAhA-261) bhAvA - gurUnI sAme javAthI, vandana karavAthI, namaskAra karavAthI tathA sukhazAtAdi pUchavAthI cirakALanAM pazu saMcita karelAM kau kSaNumAM virala thai ( nAza pAmI ) jAya che." sAdhunA pravezamahAtsava anucita che--evI za'kA paNa karavI nahi, kAraNake-siddhAntamAM tena khAsa vidhAna kareluM che, vyavahArabhASyamAM sAdhunI pratimAnA adhikAramAM jaNAvyuM che ke " tIria ubbhAmaganiuga-darisaNaM sabisAhumappA he / daMDiaoi asaI, sAvagasaMgho va sakAraM / / " bhAvAthI enI vyAkhyA e pramANe che ke-pratimAdhArI sAdhu pratimA ( abhigrahavizeSa pUNaeN karIne, najIkanA gAmamAM je raste ghaNA sAdhuonuM gamanAgamana thatuM hoya tyAM jaIne, sahu joI zake tema, 'hu pratimA vahana karIne AvyeA chu"-ema sAdhuone jAhera kare, tyAre te sAdhue rAjA vagere tyAMnA agresarane kahe ke-'amuka (nAmavALA) mahA tapasvI sAdhu tapazcaryAM pUNu karIne gAmanI bahAra AvelA che, teone sArA satkArapUrvaka gacchamAM praveza karAvave ceAgya che.' ethI rAjA praveza karAve, rAjAnA abhAve gAmanA adhikArI, te na hoya te samRddhi vaMta zrAvaka ane tevA zrAvaka paNa na hoya te caturvidha zrIsadha maLIne paNa satkAra kare (praveza karAve), evA rUDha AcAra che." evu Agamavacana hovAthI gurUnA pravezamaheoNtsava moTA ADaMbara pUrvaka karAvavA ucita che. na 4 vaLI zrI zrAvakasaghane pazu zrIphaLa vagere uttama vastuenI lhANI Adi karavA rUpa prabhAvanA karavI, kAraNa ke-zAsananI prabhAvanA karanArane 'tItha karapaNuM' vagere prApta thAya che. kahyuM che keapunnaannghnne, suabhattI pavayaNe pabhAvaNayA / "" ' paai EhiM, tittvacaratna hara lIno ?' ( ( 31veza16, 102) bhASA- apUrva ( navuM) jJAna meLavavAthI ( bhaNavAthI ); zrutajJAnanI bhakti karavAthI ane zAsananI prabhAvanA karavAthI, e traNu kAraNe jIva tIrthaMkarapaNuM pAme che. ' tathA- zaraNAZ(mAreLA)SinAM manya, mAvanAttaH kamAvanAm / mAtranA mokSavA svaya, vAnpayotu mamAtranA ||"(zA.viSiiTIzA) bhAvA--" bhAvanA pAtAne ja ane prabhAvanA pAtAne tathA bIjAne paNa mekSa ApanArI che, mATe bhAvanAthI paNa prabhAvanA ( prabhAvanAmAM 'pra' ) adhika che--ema huM mAnuM chuM " ( mATe prativaSe yathAzakita zAsanaprabhAvanA karavI. ) A dezamu' vArSikakRtya kahyuM. 11-zeAdhI-zeAdhI=aparAdhAnuM prAyazcita, gurunA cAga hAya tA dara varSe ochAmAM AchuM eka vakhata gurune peAtAnI bhUlAne pragaTa jaNAvIne Atmazuddhi karavI joie. kahyu che ke"pratisaMvatsara prApta, mAzritta guo puraH / zodhdhamAno mavetAmA, cenAnI vonvaja ||'(zrA. vidhi..-1 TIza) 10. zrAddhavidhimAM " bhAvanA mokSA svaca, cAyolA mamAthanA / 'pra'AreSitra yupaNuM, AbhAsa: pramAnA // 1 // " e pramANe che. Page #718 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4-zrAvakanAM vArSika ] bhAvArtha"prativarSe gurUnI AgaLa prAyazcitta levuM joIe, ke jethI zuddha karAte AtmA arIsAnI jema ujvalA thAya." AvazyakaniryukitamAM (?) tene samaya hyo che ke " pakkhiacAummAsia, AloyaNA niyamaso u dAyabvA / gaNaM abhiggahANa ya, pucaggahie NivedeuM // 1 // " (Alo0paMcA0 gA010) bhAvArtha-badara pAkSikamAM ane cAmAsIe to gurU pAse AlecanA niyamA ApavI ane te vakhate pUrve lIdhelA abhigrahonuM paNa nivedana karIne (punaH vizeSa) grahaNa karavA." temAM sarva prakAre pitAnA mana-vacana-kAyA rUpa trazuM azubha yogothI je je akAryo thayAM hoya, tene zuddha bhAvapUrvaka (AtmazuddhinA uddezathI) "ovana'=pragaTarUpe gurUnI AgaLa yathAsthita jaNAvavAM, te 'gorAja' kahevAya che. kahyuM che ke " goLa garije, mividhinA haMsa lijiri vayanA sabaM, puLo gAya cA " (bANathaMvA. 2) bhAvArtha_"AlecanA samasta prakAre svayaM pakSamAM karelAM anete karatI veLA manavacana-kAyA paikI vacanAdi go dvArA je rIte te karyA hoya tene yathArtharUpe jaNAvavAM, arthAta karatI veLA jevA jevA mana-vacana-kAyAne azubha vikAre (vyApAre) thayA heya te hetuo vagere sahita gurune te te deze jaNAvavA tene AcanA jANavI." tene vidhi zrAddhajitakaha5paMcAzaka vageremAM A pramANe kahyo che. dvAragAthA-" etthaM puNa esa vihI, ariho arihaMni dalayaha (a) kameNaM / AsevaNAiNA khalu, samma davAisuddhassa (ddiie)||1||" bhAvAtha-"vyAkhyA ema che ke "-have kahevAze te AlecanAne vidhi A pramANe che1-gya AlocanA karanAra Alecaka yogya jAIe, 2-gyanI pAse jenI sanmukha AlocanA karavAnI hoya te guru paNa yogya joIe. 3-kamathI AsevanA tathA AcanAnA kamathI te ApavI joIe, ka-samyagsa"darpa- AkudI' vagere te te akRtya karatAM potAne jevA bhAve (adhyavasAyo) thayA hoya te chapAvyA vinA spaSTa jaNAvavA joIe, ane 5-dravyAdikanI zuddhi dravyakSetra-kALa-bhAva vagerenI zuddhipUrvaka AcanA karavI joIe. ema AlecanAnAM pAMca dvAre che, temAM- 1, AlocakanuM svarUpa-AlecakanuM svarUpa paMcAzakamAM nIce pramANe kahyuM che " saMviggo u amAyI, maimaM kappaTTio annaasNsii| paNNavaNijjo saDDho, ANAutto dukaDatAvI // 12 // " "tanihisamasa(smogo khalu, abhigghaasevjaailiNgjuyo| gAkAyALa, kow maLiyo vihiM rA"(vALo. ) bhAvAtha-"savita=(saMvegI) saMsArathI bhaya pAmela hoya te ja AcanA karanAra cogya samaje, kAraNa ke saMsArane bhaya hoya te ja duSkara kArya karavAnA pariNAma thAya, AlocanA devI te duSkara kArya che, temAM potAnA dezane svamukhe kabUla karavAnA hoya che, kAM che ke-"kavi tathA , vi " arthA-rAjA pitAnA rAjyane tyAga kare Page #719 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ dha saMi bhA. 1-vi. ra-gAha 68 paNa mAnahAninA bhaye pitAnA durAcaraNane (huM hAryo vagere ) kahI zake nahi.' mATe Alecaka saMsArIrU joIe 2- azaTha joIe, mAyAvI hoya te pitAnAM duritrone yathAyogya pUrNa svarUpamAM (kharA rUpamAM) kahI zake nahi, 3-"nAma =Alecaka buddhimAna joIe. buddhi vinAne je Alecaka pitAnA aparAdhe vagerene samajI paNa zake nahi, te tenI AlocanA te kare ja zI rItie ? - dine '=Alocaka sthAviraka5-jAtaka95 ke samAptakapAdimAM rahele, arthAt sthavirakalpamAM paNa jAta ane jAtamAM paNa samAptakalpAdimAM rahela joIe, te sivAyanA ajAtakapAdivALAne te aticAronI jugupsA (aNagame-dhraNa) paNa na thAya tethI te AlecanA karI zake nahi. pa-akSara'=IcchA vinAne," arthAt "AcArya vagerene pitAnA pakSakAra banAvavA" ItyAdi IcchA che ke sAMsArika phaLa (sukha)nI IcachA vinAne joIe, kAraNa ke-evI IcchAvALo samagra aticArAnI AcanA kare e saMbhavita nathI, vaLI evI kaI paNa IcachA karavI te paNa aticAra ja che mATe evI duSTa IcchA rAkhIne te AlocanA karavA chatAM zuddhi thAya ja nahi. 6-bAvaLiko'="sukhapUrvaka samajAvI zakAya tevuM joIe, je e na hoya tene tenA durAgrahane vege akAryothI aTakAvI zakAya nahi. 7-tora zraddhALu joIe, zraddhALu hoya te ja gurUe ApelA prAyazcittanI zraddhA karI zake. 8-r je=Apsa(hitecchu-pUjya) purUnI AjJA-zikhAmaNa mujaba cAlanAro joIe. A AtmA ( vaDIlone samarpita hovAthI) prAyaH akAryane kare nahi. 9-suratAthI pitAnAM karelAM akAryone prazcAttApa karanAra jaIe. e hoya te ja AcanA karI zake. 10-tavihipurano chuM= AlocanA karavAnI vidhimAM lAlasA(prIti)vALa joIe, e AtmA AcanAmAM avidhi na thAya tenI pUrNa kALajI rAkhI avidhine taje. 11-mijAvakagfgo =dravya-kSetrakALa-bhAva vagerenA abhigraha karavA-karAvavA-anumodavA ItyAdi cihno rUpa AlecanA karavAnI yegyatAnAM lakSaNe vALa joIe, athata vyAdi niyame karavA-karAvavA-anumAdavAmAM prItivALo joIe. ema zrIjinezvaroe agIAra guNethI yukta AtmAne AlecanA devA (karavA) mATe egya kahyo che." e AlecakanA svarUpanuM paheluM dvAra kahyuM. ra. AcanAcAryanuM svarUpa-enuM svarUpa zrAddhajita95mAM A pramANe kahyuM che gIgA ho , risI tA 2 jAdavrigo . jogano vilA, maLio kAgaLAvAjho zA" (nittae -8) bhAvArtha-"1-nIra=gItArtha, je "nizItha' vagere Amane sUtra tathA artha sahita jANa (utsarga-apavAdAdi bhAvene yathArtha jJAtA) heya. 2-'tako=jeNe mana-vacanakAyAnA vyApAra rUpa yogone abhyAsa karyo hoya (zubha gonuM satata parizIlana karyuM hoya); athavA jeNe vividha prakArane (bAhA-atyaMtara) zubha tapa karyo hoya te "kRtagI' jANa tAtparya ke vividha zubha dhyAnathI ane aneka prakAranA tapa vagerethI jeNe AtmA tathA zarIrane sapUrNa karyuM hoya, 3- vAri=aticArarahita nirmaLa cAritravAna hoya. "tA ya nANAkura= tathA prAyazcitta grahaNa karAvavAmAM catura, Alecakane aneka prakAranI yuktio dvArA vividha Page #720 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nA nA kAkA - ----- - - - - - - - - - - - pra. 4-zrAvakanAM vArSika kR ] tapa vagere prAyazcitta sukhapUrvaka grahaNa karAvI zake te hoya. pa-jogo'=samya rIte prAyazcitta ApavAnI vidhinA parizrama (abhyAsa)ne jANanAro hoya ane 6-visA =je AlocakanA meTA ane ghaNA deze sAMbhaLIne paNa kheda nahi karatAM tene te te viSayanAM daSTAnta pUrvaka vairA. vyavacane kahIne utsAha vadhAranAra hoya. e cha guNothI yukta hoya tene zrIjinezvaree AleanAcArya kahyo che." paMcAzakamAM te kahyuM che ke ___" taha parahiyaMmi jutto, visesao muhumabhAvakusalamatI / mAtAjumAvaM tadda, kono goganA izA" (zAstrovaMcA, 5) bhAvArtha-"(tathA) paropakAra karavAmAM uta-udyamI (popakArI svabhAvavALo), AlecakanA sUkSama paNa mane gata bhAva vagerene jANavAmAM anya AcAryonI apekSAe vizeSa buddhivALA-kuzaLa, ane tethI ja IgitAkAra vagerethI paNa bIjAnA cittane samajanAre, tene AlecanAcArya (vika TanA gurU) kahyo che. je A guNethI rahita hoya te AlecakanI zuddhi karavAmAM asamartha jANave." AlocanAcAryanA ATha guNe A pramANe kahyA che " AyAravamAhAravaM, vavahAruvvIlae pakuvvI a| pariNAvI niva, vAyu pura nitiAzA'(mAni 5,2) bhAvArtha-1-"Ayarala =AcAravAna, jJAna ane kriyA dvArA "jJAnAdi pAMceya AcArane pALanAre, kAraNa ke-evA guNanuM vacana zraddhA karavA gya bane, 2-gra=avadhAraNAvAna, athaoNta yAda rAkhavAnI zaktivALo, Avo hoya te ja Alocake kahelA sarva aparAdhane teNe kahyA hoya tema hadayamAM dhAraNa karI zake. 3-navedanamatu pratyayane lepa hovAthI) vyavahAravAna; arthAt "Agama-zruta-AjJA-dhAraNA ane jitara-e pAMca paikI kaI anyatara (eka) vyavahArane jANa, vyavahArane jANato hoya te ja yathAgya zuddhi karI (prAyazcitta ApI zake, temAM pahele "AgamavyavahAra kevalajJAnIe, mana:paryavajJAnIe, avadhijJAnIo tathA coda pUrvadhare, daza pUrva ane nava pUvIone AzrIne (teonA kALamAM) hoya che, bIje "kRta vyavahAra ATha pUrvathI mAMDIne ghaTatAM ghaTatAM eka ke aDadhA pUrvanA jJAnavALAone tathA agIAra aMga ane nizItha vagere samagra zratanA jJAtAo mATe hoya che, trIje "AjJA vyavahAra paraspara dUra dezamAM rahelA be gItArtha AcAryo( Alocaka ane prAyazcitta denArA)ne hoya che, teo gUDha (sAMketika) pada (zabda) dvArA AlocanA ane prAyazcitta denArA-lenArA hoya che, arthAt (saMdeza laI janAra na samaje tevA) sAMketika zabdamAM gItArtha Alocaka potAnA aparAdhe bIjA sAdhu dvArA AlecanAcAryane jaNAve ane tene javAba (tevA ja) sAMketika zabdamAM AlecanAcArya mokale, ema teo beja samaje e pramANe AlecanA denArA-lenArAone AzAvyavahAra jANu. ceAthe "dhAraNuvyavahArI gurUe nAnA-meTA je aparAdhemAM jevI rItie je prAyazcita ApyuM hoya, te jANuM dhArI rAkhanAra aMtevAsI (ziSya) gurUnA svargavAsa pachI tevA aparAdhavALAne te prAyazcitta tevI rItie Ape tene, ane pAMcamo "jitavyavahAra AgamamAM kaheluM hoya tethI paNa ochuM athavA vadhAre prAyazcita ApavAnuM paraMparAthI je cAlu hoya te Page #721 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ dha 0 saM0 bhA. 1-vi0 2-gATa 68 jita ane tenAthI cAle te jitavyavahAra samaje. vartamAnakALe e mukhya che, A pAMca paikI koI paNa vyavahArane jANa te "vyavahAravAna" kahevAya. 4- = lajajAne dUra karAvanAra, arthAta Alecaka lajajAthI deSone kahI zakate na hoya tenI lajajA dUra karAvIne yathArtha svarUpamAM deASa jaNAvavA mATe utsAhI banAvanAra, vastutaH A guNavALo AlecanAcArya Alocakane atyaMta upakArI thaI zake che, 5-jI =Alocake kahelA aticAronuM prAyazcita ApIne tenI atyaMta zuddhi karAvanAra. keI upara kahyA te "AcAravAnuM " vagere guNavALo chatAM bIjAne zuddhi (prAyazcitta) na Apate hoya, te AlocanAcArya na thaI zake-ema jaNAvavA mATe " dhI vizeSaNa che. ("zuddhi karavI" e arthamAM "ii dhAtu AgamamAM prasiddha che, ke jenuM virya rUpa bane che. e ja dhAtu uparathI "ghaNuthI zabda thayo che), 6-nikAd=( prAkRtanA niyama pramANe " niva) Alecakano nibhAva karanAre, AlecakamAM jevuM sAmarthya heya tene anusAre prAyazcita ApanAre, 7-savAraMvA=apAyone jANa, arthAt duSkALa, zarIranuM dorbaya vagere (Alecakane deSa sevavAmAM hetubhUta banelAM) aihika kAraNene samajanAra, athavA bIjo artha "apAne dekhADanAra AlAcakane teNe sevelA aticArone ge bhAvikALe thanArA "durlabha bedhipaNuM" vagere apAne samajAvanAra, A kAraNathI ja te Alecakane upakAraka thAya che. 8"gariNAvI'=bIjAne nahi saMbhaLAvanAra, arthAta Alocake kahelA ke bIjA koIne nahi kahenAra, AlecakanA deze jANIne je anyane kahe, te AlecakanI nindA-laghutA karAvanAra thAya, e ATha guNavALA gurune zrIjinezvarAe AlocanAcArya kahyo che. vaLI kahyuM che ke " AloaNApariNao, sammaM saMpaDio gurusgaase| jaha aMtarAvi kAlaM, karejja ArAhao taha vi // 1 // " (jitakalpa0 39) bhAvArtha"AlecanA karavAnA pariNAmavALo AtmA AcanA karavA mATe gurU pAse javA nIkaLe ane tyAM pahoMcatAM pahelAM rastAmAM ja mRtyu pAme, te paNa tene ArAdhaka samaja. ( arthAt AlocanA nahi thavA chatAM te virAdhaka banatuM nathI. )" e AlocanAcAryanuM svarUpa jaNAvyuM. have temAM apavAda jaNAve che. gAribApu sArache, mobAkaLapAtha . sAvI pachADa, tevA himA arida siddha zA '' (vitaraNa0 22) bhAvArtha-Alecake upara jaNAvyA tevA guNavALA gurU pAse AlecanA karavI, te paNa sAdhue athavA zrAvake niyamAM potAnA gacchamAM ja karavI, temAM paNa mukhyatayA te gacchanA AcArya pAse karavI, AcAryane vega na hoya te pravartaka, teonA abhAve sthavira ane te paNa na hoya te gaNavachaMdakanI pAse karavI. ema potAnA ga7mAM e pAMca paikI kaI eka paNa hoya, te tenI pAse ja AcanA karavI. pitAnA ga7mAM e pAMceyane abhAva hoya te "sAMgika =eka sAmAcArI (sarakhA AcAravALA) anya gacchamAM AlecanA karavI. tyAM paNa AcArya pAse, AcArya na hoya te anukrame pUrva pUrvanA abhAvamAM pachI pachInA upAdhyAyapravartaka-sthavira ke gaNavacchedaka pAse AvecanA karavI. eka samAcArIvALA anya gacchamAM paNa Page #722 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 50 4-zrAvakanAM vArSika kRtyo ] tevA AleAcanA karavAnA yAga na hoya, teA 'itara-asAMbhogika' eTale je bhinna samAcArIvALA hAya te bIjA savegI gacchamAM upara kahyu tema AcArya vagerenA kramathI AlecanA karavI. anya gacchamAM paNa tevA saMvegI AcAryAdinA yoga na hoya teAgItA 'pAsasthA'nI pAse karavI, tenA abhAvamAM gItA : sArUSika" pAse, ane tenA abhAve gItA 'pazcAdbhUta' pAse 'karavI. 'sArUSika' te kahevAya che, ke je sapheda vastradhArI hAya, mAthe muMDana karAvatA hAya, kaccha na khAMdhatA hAya ( dhAvasa sAdhunI jema paheratA ya), edheA cheADI dIdhA hAya (bAkInA sAdhuveSa rAkhyA hAya), abrahmacArI ( caturthAMvratanA varAdhaka hAya ) chatAM zrI vinAnA ( gharabArI na ) hAya ane bhikSAthI jIvana calAvanAra hAya. 'siputra' te kahevAya che, ke je mAthe ceATalI rAkhanArA tathA srIvALA (gharabArI) hAya, ane 'pazcAdbhuta' te kahevAya che, ke je cAritranA veSa paNa cheADIne gharabArI (gRhastha) banI gayA hAya. temAM upara kahyuM tema saMvegI gurUnA ceAJa na maLavAthI gItA pAsasthA, sArUpI, vagerenI pAse AleAcanA karavI paDe, tA teone pazu gurUnI jema vaMdana karavuM" vagere AleAcanAnA vidhi karavA, kAraNa ke--dhatu mULa vinaya che. jo te pAsratthA vagere ( gItA AvAthI ) peAtAne hInaguNavALA samajI vandana na karavA de, te paNu teone Asana bIchAvI ApIne, praNAma mAtra paNa karIne AlecanA karavI ( arthAt teTalA paNa vinaya karavA ) ane 'pazcAtkRta' pAse AleAcanA karavAnA prasaMga Ave, te tene izvara (amuka samaya pratu') sAmAyika uccarAvIne ane veSa ApIne vidhipUrvaka AlecanA karavI. upara jaNAvyA tevA gItA pAsathAdikanA paNa ceAga na maLe, teA rAjagrahI nagarInuM guNuzaila caitya' vagere sthAnamAM, jyAM zrIarihaMtadeva tathA gaNadharabhagavAthI prAyazcita apAtAM aneka vAra je zAsanadevIe joyAM hAya ( ethI je AlecanAnA svarUpane jANatI hoya), te zAsanadevInI aThThama vagere tapathI ArAdhanA karIne tene pratyakSa karI tenI sAme AleAcanA karavI, je tenuM svarganuM AyuSya paNa thavAthI cyavana thayu hAya ane tene sthAne bIjI utpanna thaI hoya, tA tene aThThama vagere tapathI pratyakSa karIne peAtAnA dekhA kahevA, te devI mahAvidehamAM vicaratA zrIari huM tadevane pUchIne je prAyazcita lAvI Ape te levuM. tema paNa na ane tA zrIarihaMtadevanI pratimA samakSa AleAcanA karI svaya' prAyazcita svIkAravuM, ane pratimAnA paNa yAga na hoya, tA pUrvottara ( izAna ) dizAnI sanmukha rahIne zrIarihaMta-siddhonI samakSa AlecanA karavI, pazu AlAcAnA rSyA vinA rahevu nahi; kAraNa ke--zalyavALAne ( AlAcanA na kare tene ) ArAdhakapaNuM rahetu nathI. ema AleAcanA gItA pAsasthAdi pAse karavI saligna chatAM agItAnI pAse nahi, kAraNa kearita navI jANa, sohiM caraNassa deha UNahiaM / to baLALa Ajobana ja pahepha saMsAre / / " (nita5, 0 20 ) bhASA. agItA ( sUtra-artha-utsaga-apavAda- tadrubhaya-vidhi-udyama-prazaMsA-bhaya vagerene kahenArAM sUtrane tathArUpe nahi samajanAra tathA dravya-kSetra-kALa-bhAva-purUSa Adine nahi eALakhanAra ) cAritranI zuddhine (te te deSamAM kevuM prAyazcitta ApavuM vagere ) samajI zakatA nathI, t Page #723 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ese [ 60 saM0 0 1 - vi0 2-0 18 tethI nyUnAdhika prAyazcitta ApatAM te peAtAne ane AleAcakane bannene sa'sAramAM DUbADe che. ( bhamAve che.) vyavahArasUtranA pahelA uddezAmAM paNa eja kahyuM che, te pATha A pramANe che" bhikkhU annayaraM akiJcaThANaM paDisevittA, IcchiA Aloiacae paDikkamittae niMditae vA viuttie vA visohittae vA akaraNayAe abbhuTThittae vA ahArihaM tavokammaM pAyacchitaM paDivajittae vA, jattheva appaNo Ayaria - uvajjhAe pAsijjA, kappar3a se tassaMtie Aloita jAna paDivajjittae / go caiva NaM appaNo Ayaria - uvajjhAe pAsijjA, jattheva saMbhoiaM sAhammizraM bahussu bajjhAgamaM pAsejjA, kappar3a se tassaMtie Aloittae jAna paDivajjittae vA / No caitra NaM saMbhoiaM sAhammiyaM vahussu bajjhAgamaM pAsejjA, jattheva annasaMmoha bahussu bajjhAgamaM pAsejjA, kappai se tassaMtie Aloittae jAva paDivajjitae vA / No veva aNNasaMbhoiaM sAhammiaM bahussu bajjhAgamaM pAsejjA, jattheva sArUviaM bahussu bajjhAgamaM pAsejjA, kappai se tassaMtie Aloittae jAna paDivajjittae vA / go caiva NaM sArUviaM bahussu bajjhAgamaM pAsejjA, jatthetra samaNotrAsagaM pacchAkaDaM bahussuaM bajjhAgamaM pAsejjA, kappara se tassaMtie Aloittae jAva paDivajjittae vA / go caitra paM samaNonA sagaM pacchAkaDaM bahussu bajjhAgamaM pAsejjA, jattheva sammaM bhAvibhaI cei AI pAsejjA, kappara se tassaMtie Aloittae jAva paDivajjittae vA / No ceva NaM sammaM bhAviAI ceiAI pAsejjA, bahiA gAmassa nayarassa vA karayala pariggahiaM sirasAvattaM matthae aMjaliM kaTTu, kappara se evaM vaittae 'evaiA me avarAhA, evatikhutto ahaM avaraddho' arahaMtANaM siddhANaM aMtie AloijjA paDikamejjA jAva pAyacchittaM paDivajjejjA sitti bemi / " arthAt sAdhu koi jAtanA akAryanu pratisevana (AcaraNa) karyo pachI je tenI AlocanA 42vA, ati bhalu rakhA, nihA puravA, vigopana ( vagovA ) azvA, vizuddhi 421aa, irIthI nahi karavAnA nirNaya karavA ane yathAyogya tapakama rUpa prAyazcitta aMgIkAra karavA icche, teA teNe jyAM ghotAnA ( garachanA ) mAyArya - upAdhyAyane hethe (hoya ) tyAM (kAne ) tekhAnI pAse me maasecanA vagere karavu joie; ane svagacchanA AcArya-upAdhyAyane na jUe (temAnA cega na hAya ), tA jyAM peAtAnA sAMbhAgika sAdhami ka-bahuzruta-paricitAgama evA-( bIjA gacchavALA )ne dekhe tyAM ( jaIne ) teonI pAse te AlAcanAdi karavu. kalpe; e sAMbhAgika ( eka sAmAcA rIvALA ) sAdharmika-bahuzruta-paricitAgamane paNa na dekhe, te jayAM anya sAMbhogika ( bhinna sAmAcArIvALA ) sAdharmika-bahuzruta-paricitAgamane dekhe tyAM jaIne teonI pAse AleAcanAdi 42vu N udaye; anya sAMloga sAdharmiGa - ahuzruta - parithitAgamane ( pazu ) na ho, to nyAM 'sArupika'-mahuzruta paricitAgamane dveSe tyAM jaine tenI pAse AlecanAdi karavuM pe; jo evA sAruSika-mahuzruta-paricitAgamane paNa na dekhe, te jyAM 'pazcAdbhuta' ( cAritramAMthI pAchA paDelA) evA zrAvaka bahuzruta-paricitAgamane dekhe tyAM teonI pAse AleAcanAdi karavu' kahape; je evA 'pazcAtkRta'-mahuzruta-paricitAgama zrAvakane na dekhe, te jyAM samyag bhAvita thayelAM zrI Page #724 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 602 pra. 4-zrAvakanAM vArSika kRtya ] jinapratimA rUpa cayane dekhe tyAM teonI sAme te AlocanAdi karavuM kalpa, je tevA samya bhAvita cityane paNa na dekhe, to gAma ke nagaranI bahAra be hAthe aMjalithI mastake Avata karIne (bhamAvIne) A pramANe kahevuM kape ke-"AvA AvA mArA amuka aparAdhe che, huM ATalI ( amuka ) vAra aparAdhI thaye chuM--e pramANe kahIne arihaMta tathA siddhonI samakSa AlocanA kare, pratikramaNa kare, yAvat prAyazcitta aMgIkAra kare-ema kahuM chuM." mATe ja yadi evA gItArtha AlocanAcAryane ga durlabha hoya, te kAlathI bAra varSa ane kSetrathI sAta jana sudhI zedhavA, paNa agItArthanI pAse AlecanA karavI nahi. kahyuM che ke " salluddharaNanimittaM, gIatthagavesaNA u ukkosaa| __ joaNasayAI satta u, bArasavarisAI kAyavvA // 1 // " bhAvArtha-"zalya aticAro)nI zuddhi mATe gItArthanI zodha (kSetrathI) utkRSTa sAta se jana sudhI (ane kALathI) bAra varSa paryakta karavI." "ronA gALAmAM jaNAvelAM bIjAM vizeSaNene cheDIne, ahIM mAtra "gItArtha nI zodha karavI-ema kahyuM te tyAM kahelA sakalaguNayukta AlecanAcAryane vega na male, te mAtra saMvigna paNa gItArthanI pAse paNa AlecanA te karavI ja, ema jaNAvavA mATe che. e bIjuM dvAra kahyuM. have trIjuM dvAra "kramapUrvaka AcanA karavI tene krama jaNAve che. 3. AlocanA-AvanAdi anakama-ene mATe AlocanA paMcAzakamAM kahyuM che ke " duviheNaNulomeNaM, AsevaNaviaDaNAbhihANeNaM / bAvALuchonaM, daM kadAzivaM viga zA" " AloyaNANuloma, gurugavarAhe u pacchao viaDe / jigMaa same, gada gada chag 3 |rA (027-18) bhAvArtha-"vyAkhyA e pramANe che ke-"eka "AsevanAnA'=sevAyelA aticAranA kamathI ane bIjI "vikaTanA =AlecanAnA (prAyazcittanA) kramathI-ema be kamathI AlecanA karavI. temAM AvanAkrama je aticAro je kramathI kevI rItie sevyA hoya te kamathI tevI rItie tenI AlocanA karavI te, ane AlocanA(vikaTanA krama evo che ke-moTA aparAdhonI AlecanA nhAnA aparAdhanI pachI karavI, te "TI =jaina siddhAntanI paribhASA pramANe paMcaka-dazaka-paMcadazaka vagere kamathI karavI, arthAt je aparAdhenuM prAyazcitta uttarottara vadhAre hoya te te aparAdhane pachI pachI kahevA. ahIM hAnA aparAdhamAM "paMcaka tethI maherAmAM "dazaka" tethI paNa maherAmAM "paMcadazaka' vigere prAyazcitta kahyuM che, A "paMcaka Adi prAyazcittanI sAMketika saMjJAo che. A be kramamAM AlocanA karanAra (aparAdhI) pite gItArtha hoya te AlocanAnA kramathI ja AlocanA kare. kAraNa ke te jANe che (arthAta pite gItArtha hovAthI kyA aparAdhanuM prAyazcitta zeDuM, kayA aparAdhanuM vadhAre, vagere jAte hovAthI te A kramathI AlocanA karI zake, mATe teNe e bIjA naMbaranA kramathI karavI, paNa Alecaka gItArtha na hoya te AvanAnA (je krame aparAdhe thayA hoya te) kame AlocanA Page #725 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 671 [ dha0 sa'0 bhA0 1-vi0 2-gA0 69 kare, kAraNa ke-tene enI AlecanAnA (prAyazcitanA) kramanuM jJAna hAtu nathI, sevanA kramathI tene aticArAnu sArUM smaraNa thAya che. tAtparya ke--upara jaNAvyA pramANe gItA AlecanAkramathI ane agItA AsevanAkramathI AleAcanA kare, e trIjI kramanuM dvAra kahyuM. have 4. AlAcanAmAM samyakSaNa-AlecanA samyag rItie karavI joIe kahyuM che ke-th AuTTiyadappa - pamAyao kappao va jayaNAe / "L ne vADAvaLA, gaTviga sabhyamAoN // // " (bAjoo40, 11) bhAvArtha-'tevI rItie, arthAt 'mAleAcaka, AlAcanAcAya ane anukrama ' e jema AleAcanAnAM aMge che, tevI rItie 'AkuTTI--da-pramAda' vagere A gAthAmAM kahevAtAM aticAranAM kAraNA paNa AleAcanAnu aMga che. AkuTTIthI, 4pa thI, pramAdathI, kalpane cege jayaNAthI, ke Akasmika kAya prasaMge ajayaNAthI, ema je je hetuthI je je aparAdheA thayA hAya te te hetuo sAthe te te aparAdhAne yathAsvarUpa jaNAvavA, te AleAcanA 'samyag 'kahevAya che. temAM * AkuTTIthI '-irAdApUrNAMka ( jANI-samajIne) aparAdha sevavA te, 'daryAMthI=vagana ( sAdhunA AcA rivarUddha doDavuM-kUdavuM-bhIMta oLaMgavI) vagere karavAthI ane 'pramAdathI '=surApAna vagere pAMca prakAranA pramAdathI bhUla karavI ke vismRti-anupayeAga vagere pramAdathI bhUla thavI te. (gAthAmAM traNa pAnA 'haiM' samAsa ane hetu-amAM paMcamInA prayAga che.) ' kalpathI '=ziva-mArI- marakI vagere upadravarUpa sakhata kAraNe tema karavAnA kalpa hovAthI tevA prasaMge apavAda sevA te, evA sabala kAraNe te| yatanApUrvaka (khane teTalA ochA) apavAda sevavAne hAya, mATe jayaNAthI 'yathAzakti sayamanI rakSA yatanA sAcavIne apavAda senyeA hAya te, athavA te * jo " Akasmika pracAjane saMbhrama thaI javAthI, 'makAnamAM agni saLagavA (sarpAdinA upadrava thavA)' vagere Akasmika kA prasaMge kAryAkAnA khyAla vinA ayatanAthI aparAdha thayA hoya te; ema je aparAdha jevA rUpamAM thayA hoya tene te rItie (yathA rUpe) AlAcanAcArya nI sAme pragaTa jaNAvavA, te ' samyag ' AlAcanA kahevAya che. AtmazuddhinI bhAvanAvALA jIve e pramANe pAtAnA aparAdhAnuM nivedana karavuM, lajjA-bhaya vagerethI alpa paNa chUpAvavu' nahi. kAraNa kahyu che ke- jaha vAlo jaMpato, kajjamakajjaM ca ujjuaM bhaNai / 61 1, taM taha AloijjA, mAyAmayaviSpako a ||1|| (bAjo.vaMcA, 47) tathA - " mAyAidosarahio, paisamayaM vaDDhamANasaMvego / * 66 Aloijja akajjaM, na puNo kAhaM ti nicchayao ||27|| * lajjAi gAraveNaM, bahussuamaraNa vA viducariaM / lo na lhera muLa, na Tu so gAvAno maLio 28aaaa che (samJAoSi0) bhAvArtha- khAlaka (aNasamajI hovAthI) kArya-akAnA ( sArA-khATAnA) vicAra karyAM vinA ja jevu' jANe tevu' saraLa bhAve khele che, tema Alecake paNa kapaTa-moTAI vagere dUSaNeAne cheDIne je aparAdhI jema thayA hoya tema pragaTa jaNAvavA joIe," tathA " mAyA-mada vagere DhASAnA tyAga karIne, samaye samaye sa MvegamAM vRddhi pAmatA Alecake punaH tema nahi karavAnA Page #726 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5e 3nyAvakanAM vArSika kanno | nizcayathI karelAM akAryonI AlocanA karavI, je lajajAthI ane gAravathI meTAIthI athavA rasagArava-ddhigArava ane zAtAgAravAmAM AsaktithI tapa karavAnI IcchAnA abhAve ke bahumatapaNAnA madathI, AcarelA dene gurU AgaLa na jaNAve, tene ArAdhaka kahyo nathI. (jANa nahi.)" mATe Alocake sarva aparAdhe yathAsvarUpe jaNAvavA, e "samya' dvAra kahyuM. 5. dvavyAdi zuddhi-have pAMcamA dvAramAM kahelI "vyAdi zuddhi' mATe kahyuM che ke " davAIsu suhesuM, devA AloaNA jo tesuM / hoti suhabhAvavuDDhI, pAeNa suhA u muhaheU // 19 // " " dave khIradumAI, jiNabhavagAI ahoti khicaMmi / puNNatihipabhii kAle, suhovaogAi bhAvesuM ||20||"(maalo0pNcaa0) bhAvArtha-"temAM prazasta (uttama) dravya, kSetra, kALa ane bhAvano vega meLavIne AlecanA karavI, kAraNa ke te dravyAdi bhAve zubha hoya te Acakane bhaviSyamAM sukha ApanArI-sukhasvarUpa zubhabhAvanI vRddhi thAya che. prAyaH keIka ja jIvane cheDIne ghaNuone zubha nimitta ja zubha bhAvanAM kAraNa bane che. prazasta dravya-kSetra vagerenuM svarUpa A pramANe che-1-uttama dravyomAM "kSIravRkSetrevaDa-caMpaka-azoka vagare uttama vRkSe jANavAM." kahyuM paNa che ke je purANa lIhuDa Aro' ri atha-dravyathI sArA varNa-gaMdha-rasa vagere vALAM kSIravRkSAdinI nIce AlocanA karavI, 2-utama kSetramAM=zrIjinamaMdirAdi uttama sthalamAM. "Adi' zabdathI bIja paNa zubha sthale jANavAM. kahyuM paNa che ke - "3chu sAvi, to java da mi. __gaMbhIrasANuNAe, payAhiNAvattaudage a||1||" bhAvArtha--"uttama kSetra-zeraDInuM vana, DAMgaranuM vana, caityaghara (maMdira) ane jaLAzaya ke je gaMbhIra (laiMDuM hoya, gaMbhIra avAja thate (paDaghe paData) hoya tathA jemAM pANI gALa pharatuM hAya, vagere sthale uttama jANavA arthAtu tyAM AlecanA karavI. 3-uttama kALamAM "paMcamI-zamI-pUrNimA" vagere pUrNAdi tithiomAM, "Adi' zabathI sArAM tithi-vAra-nakSatra-vega vagere joIne azubha sivAyanI tithie AlocanA karavI. te uttama kALa jANe. kahyuM paNa che ke " vari()(3) (parigha) vire, vaLegA pakSa 1 navarA chaDhi ca cautthi ca, pArasa dohaM pi pakkhANaM // 1 // " bhAvArtha-be pratikULa (yogo vagerethI azubha athavA letAdi niSiddha) divasamAM tathA banne pakSanI aSTamI-navamI-kkI-catuthI ane dvAdazI e tithiemAM AlocanA karavI nahi." athapattithI te sivAyanI tithiemAM zubha gAdi hoya te divase AlocanA karavI. 4-uttama bhAvamAM=zubha upaga (adhyavasAya) AdithI yukta thaIne. ahIM paNa "Ata zabdathI nimittazAstramAM kahelAM zubha (zakuna) nimitte meLavIne ane zubha bhAvethI yukta thaIne AlocanA karavI. ema uttama dravyanetrakALa ane bhAvane vega meLavIne AcanA karavI, Page #727 -------------------------------------------------------------------------- ________________ duH e 'drAdi zuddhi' nAmanuM mULa gAthAmAM jaNAveluM pAMcamuM dvAra kahyuM. uparanA pAMca prakArothI vidhipUrvaka AleAcanA karavAthI AtmA bhAvazalyathI chUTe che. peAte karelA duritane yathAyAgya parasAkSIe pragaTa nahi karavuM' te bhAvazalya kahevAya che. kahyu che ke" sanmyuM tugillA, pasavilamabanAsaLa nuM tu / [ dhara sa0 bhA0 1-vi0 2-gA0 68 E 6 mAsa, pAtta vIgarAEi / / aa * ( Ajo.paMcA0, 26 ) bhAgA -" pote karelA duzrutine bIjAnI sAkSIe samyak rItie pragaTa nahi karavuM, tene zrIvItarAgadevAe 'bhAvazalya' kahyuM che." sAkSIe AlAcanA karavAthI ja bhAvazalya TaLe' ema kahevAthI, 'svaya' AdyAcanA karIne snekarUpanAnusAra prAyazcitta kare te zalyavALA ja rahe '-ema jaNAvyuM. kahyuM che ke-- * bAhogaLa gAvuM, sapha aLami tadda (f)ttvano TrAs I je vihu kareMti sohiM, te vi sasallA viNiddiTThA || 1||" (Alo0 paMcA039) bhAvA--" bIjA AleAcanAcArya hAvA chatAM, lajjAdi kArAthI je temanI pAse bAlAcanA karatA ( ApatA ) nathI tee, tathA potAnI meLe ja AleAcanA ApIne jee strakalpanAnusAra prAyazcitta kare che teo paNa sazalya jANavA." AthI ema jaNAvyuM ke-AlecanAcAya vagere khIjAnA cAJa hAya, teA temanI pAse ja gAvAcanA karanArA zuddha thAya che. kahyu che ke-- " jInnIsamuLasamannA-1 teLa tri avalsa jAyantrA / pakSavikA vitohI, yu viyavadAnataDheLa / / aa" (nnita95,4026) bhAvAtha - pAte chatrIsa guNAthI yukta ( AcAya ) heAvA sAthe sArI rItie vyava hArakuzaLa hoya teNe paNa AleAcanA avazya parasAkSIe ja karavI." hA! bIjAnA abhAve svaya' AlecanA karanArA paNa zuddha thAya che, paraMtu temAMya siddhonI paNa sAkSI teA joIe ja. kAraNa kahyuM che ke-lidhAyatAne gatta'arthAt koInA cega na hAya tA chevaTe siddhonI sAkSIe paNa AlecanA teA karavI ja.' mATe zakaya hAya te rItie paNa AtmAne ni:zalya karavA joie,-sazalyapaNe maravAmAM ghaNeA moTA doSa che. kahyu` che ke~ 8 | OMk mAvala, azuddhima uttamamrAraMmi / tuvAddInaA, gaLatasaMsAbitta 6 / / ' ', (gAjopA0, 28) bhAvA- maraNakALe paNa uddharyA vinAnuM ( AleAcanA vinA ) AtmAmAM rahI gayela' bhAvazalya mAtmAne durlabhakheAdhi kare che tathA anaMtakALa sasAramAM bhamAve che." ema zalya rahI javAnA uparyukta vipAkAne (duHkhAne ) jANatA hAya, te ja 'samyag' AdyAcanA mATe utsAhI thaI zake. kahyu che ke-- . saMvegaparaM cittaM, kAUNaM tehiM tehiM suttehiM / sAnukuLanivAna-vRMgArlRi bAhor // ' (gopA0, rUpa) Page #728 -------------------------------------------------------------------------- ________________ praH 4-zrAvakanAM vArSika ka] bhAvArtha "zalyanI zuddhi nahi karavAthI thatA vipAkane jaNAvanArAM vagere te te sUtrathI ( AgamanAM vacanothI) cittane saMvegavALuM (utsAhI) banAvIne AlecAnA (avazya) karavI." AlocakanAM dUSaNe-have AlocanA karanAranAM daza dUSaNe kahe che. " AkaMpaittA aNumANaicA, jaM diTuM pAyaraM ca suhumaM vaa| chavaM sadAulayaM, bahujaNavattatassevI // 1 // " bhAvArtha-"1-"Aor'=kaMpAvIne, arthAta vaiyAvacca vagerethI gurUne vaza karIne AlecanA kare, 'teo ochuM prAyazcitta Ape-evA abhiprAyathI vaiyAvagrAdi karI teonI pAse AcanA karavI. 2-azumALartttA=anumAna karIne, arthAt "ati nAnA aparAdha jaNAvavAthI halake daMDa Ape che vagere gurU(nA svabhAva)nuM anumAna karIne AlocanA karavI. 3-14 rije aparAdha bIjAe jeelA hoya tenI ja AlocanA kare, gupta aparAdhenI AlocanA na kare. 4-bAthara=moTA denI AlocanA kare, nAnA dezone doSa rUpe mAne ja nahi, eTale avagaNanA karIne tenI AlocanA na kare. 5nu za"athavA sUmane Alece, jema kerajA vinA ghAsanI saLI lIdhI hoya-evA paNa nAnA aparAdhonI AlocanA kare, manamAM mAne ke-"sUkSma aparAdhothI DaranAra moTA aparAdhane kema na Aloce ?' ema gurU samajaze (arthAta ema moTA aparAdhane chUpAvIne mAtra nehAnAne ja Alece), 6-jI=aspaSTa svare, gurU pUrNa sAMbhaLI paNa na zake tema aspaSTa AlocanA kare. 7-rAsTathI=zabdAkula, moTA zabda vagerethI evuM bole ke-gurU barAbara samajI na zake, athavA bIjA paNa sAMbhaLe tema AlecanA kare. 8-kunar=ghaNuonI pAse, arthAt aneka AlocanAcAryanI AgaLa ekanA eka ja denI AlocanA kare. -daya =je chedagraMthanuM rahasya jANatA na hoya tevA ajANanI pAse AlocanA kare. ane 10-"hovI =pate jevA aparAdha karyA hoya tevA aparAdha che. gurUe karyA hoya te "tajorI' kahevAya) temanI pAse AlocanA kare, sarakhA deSa (AcAra ) vALA gurunI sAme sukhapUrvaka lajajAdi vinA potAnA aparAdhe kahI zakAya, ema je aparAdha je je gurUmAM heya, te te aparAdhanI te te gurUnI pAse AvecanA kare. e dUSaNe Alecake tajavAM joIe, avidhithI ulaTo apAyane saMbhava che. kahyuM che ke " vijJa vihu, rivAyo . gari dhora(sa) taya siddhi, zALAmaMA na 3 pAzA"(gaNo ) bhAvArtha- avidhithI AlocanA karavAmAM mUrkha vaidhanA auSadhanI jema ke avidhithI vidyA sAdhavA vagerenI jema vadhu nukazAna thAya che, kadAca puNyanuM baLa heya te "mUrkha paNa vaivAdithI kAryasiddhi thAya, paNa ahIM te tIrthakaranI AjJAne bhaMga thavAthI ISTasiddhi na ja thAya have vidhipUrvaka "sabhya AlocanA karavAthI je lAbha thAya te jaNAve che " saMtuSArahAlariagvnizim" sorI. duzaLavALA, nisaMDha sodhi zA" (440thANo 28) Page #729 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - A+ A - = * * * - - - - - - - - - [ dha saMe bhA. 1-nava ga* ja bhAvAtha-bhAra upADanAra bhAra utArIne halake thAya, tema Alecakane paNa zalaya nIkaLI javAthI 1-laghutA" thAya che (karma ochAM thAya che), AlocanA karavAthI AtmAne 2-9hAdika prada (AnaMda) utpanna thAya che, 3-AtmaparanivRttistha-para doSanI nivRtti thAya che. te e rItie ke-Alecakane pitAnA de TaLe che ane tene joIne bIjAo paNa AlocanA karavA taiyAra thAya tethI bIjAonA paNa de TaLe che. - Aja vayathAsvarUpamAM de svamukhe kahenAranA "mAyA-kapaTane nAza thAya che. pAdhideva rU5 mela javAthI " AtmAnI zuddhi thAya che. -duSkarakaraNuM duSkara kArya thAya che, kAraNa ke-deSa sevavA duSkarakaraNa nathI, e te anAdi abhyAsathI sahuthI thAya che, paNa AlocanA karavI ati duSkara che, kAraNa ke mokSane sAdhaka e atyaMta vilAsa pragaTayA vinA AlocanA thaI zakatI nathI. nizIthapUrNimAM paNa kahyuM che ke-" na ra je jisevikA, ke hu mAM re govAAi " arthIte "duSkara nathI ke aparAdha karavA, duSkara te te che ke-pote karelA aparAdhane samyagra rItie svamukhe jAhera karavA." mATe ja te atyaMtara tapa che. "samyaga AlecanA karavI." te "mAsakSama vagere bIjA bAhA aneka prakAranA tapa karatAM paNa ati duSkara "prAyazcitta' nAmanuM tapa che. cha- =zrIjinezvaradevanI AjJAnuM pAlana thAya che ane 8-"niHzalyapaNuM =AtmA zakya rahita thAya che. uttarAdhyayanasUtramAM 29 mAM adhyayanamAM kahyuM che ke-"moyapathAra je kaM! kare kiMjaNa? AloyaNayAe NaM mAyAniyANamicchAdasaNasaralANaM aNaMtasaMsAravaDDhaNANaM uddharaNaM karoDa, unubhAvaMbaNaM jaNayaha / ujubhAvaM paDivanne agaM jIve amAyI itthIveaM napuMsagaveaMca na baMdhAra, qkhyA 4 of niSada tiA arthAta-"he bhagavaMta! AlocanA karavAthI jIva zuM meLave che? uttaramAM bhagavaMta kahe che ke-"AlecanA karavAthI jIva anaMtasaMsArane vadhAranAra "mAyA, niyANa ane miyAdane e traNeya zane (uddhAra) nAza kare che, ane AtmAne trAju (sarala) bhAva pragaTa kare che, e abhAvane pAmelA jIva tethI mAyArahita bane che ane strIvedanapa saka (jevAM duSTa) karmone bAMdhate nathI tathA pUrve bAMdhyAM hoya tenI nirjaza kare che." vagere AlocanA karavAthI guNe thAya che. e pramANe ahIM zrAddhajitakalpa tenI TIkA tathA paMcAzaka ane tenI TIkAmAMthI utarIne AlocanAna vidhi TUMkANamAM a5 mAtra kahyo. atyaMta tIvra avyavasAyathI kareluM meTAmAM me nikAcita baMdhavALuM "bAlahatyA-strIhatyAdi mahA pApa paNa tenI samyaga AlocanA karavAthI ane gurue ApelA prAyazcittane pUrNa karavAthI 'daprahArI vagere mahApurUSonI jema' tAbhane paNa kSaya thAya che, mATe prativarSe ke pratimAsIe AlocanA karIne prAyazcitta levuM e zrAvakanuM agIAramuM vArSika kRtya che. e pramANe zrAvakanAM agIAra vArSika kRtye jaNAvyAM. LI hari vAcharAnA Page #730 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAvakanAM janmakRtyA 'janmakRtyA' eTale zrAvakane mAnava bhavamAM karavA yAgya dharma kRtyo nIce pramANe kahelAM che. " ceia 1 paDima 2 paTThA 3, suAipavvAvaNA 4 ya paryaTThavaNA 5 / " putyayachephaLavAyA 6, posasAgArAM cha zA " (straviSi, 21) bhASA- 1-caitya karAvavuM, 2-jinapratimA bharAvavI, 3-pratiSThA karavI, 4-putrAdine pravajyA-dIkSA apAvavI, 5-gurUne AcAya pada' vagere paDhe sthApanA, 6-dharmagraMtheA lakhavAlakhAvavA, vAMcavA-vaMcAvavA, ane 7-pauSadhazAlAhi karAvavAM. A zrAvakanAM janmakRtyA che. temAM-- 1. jinamaMdira banAvavuM-" caitya-jinama Mdirane karAvavuM? e kaSya rUpe tA sAta kSetramAM manaSyaya karavAnA adhikAramAM (pR0 333 mAM ) kahevAi gayu, ahIM tenA vividha jaNAvIe chIe. e rIte 'jinapratimA karAvavI tathA pustaka lakhAvavAM' te paNa ' karaNIya che'-e teA (pR0 331 -336 mAM) kahevAI gayu che, ahIM tenA vidhi ja jaNAvIzuM-ema samajI levuM. temAM prathama jinamaMdira banAvavAmAM adhikArI kevA hoya, te mATe chaTThA SoDazakamAM A pramANe kahyu che. "nyAyAnitavizvezo, matimAna chItAzaya satAvAra | purvAdhimato ninamatrana-DhALayAdhi ArIti aa " (50 2) --- bhAvAtha nyAye pArjita dhanavALA, pratibhAzALI, buddhivALA, dharmAMkAryAMnA suMdara manA racAvALA, sadAcArI (aucityaviveka-vinayAdiyukta), gurvAdi vaDIlAne tathA rAjA-maMtrI vagerene zu mAnanIya, zrIjinamadira karAvavAmAM adhikArI jANuvA' chamA paMcAkamAM paNa kahyu che ke" mahiyArI 3 nichyo, muddAyaLo vittasaMputro kuchano / akhudo bilio, mahamaM taha dhammarAgI a // 1 // " " gurupUtrApAraDuM, mujjusa guLamaMgaLo caiva NAyAhigayavihANassa, ghaNiyamANApahANo ya // 2 // ' (5404-1 ) bhAvAtha. zrIjinamaMdira banAvavAmAM adhikArI gRhastha che, te sArA ( sadAcArI ) svajanavALA, sArA(nyAyeApArjita)dhanavALA, uttama kulamAM janmelA, akSudrakRpaNutA athavA krUratArahita, dhairya rUpa maLavALA, (ghaNu kharca thatA chatAM sthira AzayavALA) buddhimAna tathA zrutadhama ane cAritradhama nA rAgI, gurUjana=mAtApitAdi tathA dharmAcArya vagerenI sevA karavAmAM prIti (pUjyabhAva) vALA, ' sAMbhaLavAnI icchA' vagere (zuzruSAdi) buddhinA ATha guNAthI yukta, zrIjimaMdira karAvavAmAM 'nyAyathI meLaveluM draSya joIe, vagere vidhine jANa ane atyaMta jinAjJApradhAna'jinavacanamAM ati zraddhALu hAI jinAjJAne anusaranArA hAvA oie. (1-2)* e adhikArInuM svarUpa jaNAyuM. have zrIjinamaMdira baMdhAvavAnA vidhi kahe che ke-- DhALAyA--ddha, niNamavaLAvatI, ilA mULI' je A vAEO miyALa saMyALa, sAsapatI avaLA` 6 // (saptamaIA-1) Page #731 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : - - - - - - - - - - - [ dha saM. bhATa 1-vi0 2-gA68 bhAvAtha-"zrIjinamaMdira karAvavAmAM 1-bhUmizuddhi, 2-dalazuddhi arthAt temAM upagI lAkaDAM-patthara-ITe vagere vastuonI zuddhi, 3-kAma karanArA kArIgare-majura vagerene ThagavA nahi, 4-pitanA AzayanI (zubha adhyavasAyanI) vRddhi ane 5-jayaNayathAzakti dene tyAga,-e pAMca bAbata hovI joIe. bhUmikRddhi mATe kahyuM che ke " davve bhAve a tahA, mudA bhUmI paesa'kIlA ya / surmphigA, anefuM cho mAre zA" ( piMDyA, 2) bhAvArtha-"bhUmizuddhi dravyathI ane bhAvathI be prakAre che-temAM uttama manuSya jyAM jatA-AvatA (rahetA) heAya tevA ucita pradezamAM jyAM khIlA vagere vastuo ane upalakSaNathI hADakAM (kolasA) vagere aniSTa vastuo daTAyelI na hoya, te bhUmi "dravyathI zuddha ane jyAM maMdira bAMdhavAthI anya kone aprIti na thAya te "bhAvathI zuddha jANavI;" ema bhUmi be prakAre zuddha hoya tyAM jinamaMdira bAMdhavuM joIe." DazakamAM paNa kahyuM che ke zuddhAtra vAdavivA-vihitA sAta coparA patApa , sA nine samAdhAtA zA" ( -4) bhAvArtha-"vAstuzAstramAM jaNAvelAM lakSaNavALI, nyAyathI meLavelI ane jyAM maMdira bAMdhavAthI anya lekene upatApa (kaleza-kavAya) na thAya, te jamInane zuddha kahI che." dalazuddhi mATe kahyuM che ke huM ri 34 , yuddha tevatAvavA no vigivarga, sathe ja pavitra 6 La zA (satapaMjA, 27) bhAvArtha-"te lAkaDuM, iMTe vagere vastuo zuddha che, ke je vyaMtarAdi devatAothI adhiSThita jaMgalamAMthI na lAvyA hoya, kAraNa ke-tyAMthI lAvavAmAM teone dveSa thavAne saMbhava che. vaLI manuSya ke pazuo vagerene duHkhI karIne (vadhu upaDAvavA-kheMcAvavA pUrvaka) avadhithI na lAvyA hoya ane te vRkSo vagere svayaM kapAvyAM ke iTa vagere svayaM pakAvarAvI na hoya. zrIjinamaMdiramAM AvI vastuo vAparavI, te (dala) zuddhi jANavI." paDazakamAM paNa kahyuM ke- ' dalamiSTakAdi tadapi ca, zuddha tatkArivagataH krItam / / savitA yathA-vAnId a vidhinA III" (ra4 da-7) bhAvArtha-badala eTale I vagere paNa te zuddha kahyuM che, ke je tenA banAvanArA loko pAsethI vyAjabI mUlya ApIne lIdhuM hoya tathA vidhipUrvaka lAvavAmAM AvyuM hoya." A zrIjinamaMdiramAM upayogI lAkaDuM, ITA, patthara' vagere dalanI zuddhi azuddhine jANavAne upAya kahyo che ke - " tassavi a imo Nebho, suddhaasuddhprijaannnnovaao| sakahagahaNAdimmI, sauNearasaNNivAo jo // 1 // " (saptamapaMcA0,gA018) Page #732 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pra4-janmakRtyo zrI jinamaMdira karAvavAne vidhi ] ' bhAvatha-"lAkaDuM, patthara, ITo, cuna vagere dalanI tathA ("zabdathI) maMdiranI bhUminI paNa zuddhi-azuddhine jANavAne A upAya jANave. jema ke-te vastune kharIda karavA vagerenI vicAraNA (maMtraNa) karatI veLAe, kharIda karatAM, ke svasthAne lAvatAM, ItyAdi te te prasaMge "zubha-azubha chIMka vagere' sArA-khoTA zakuna (zabda vagere) thAya, tene anusAra zuddhi-azuddhi samajavI. tAtparya ke-te te prasaMge zakunAdi sArAM thAya te zuddhi ane kharAba thAya te azuddhi jANavI." zubhAzubha zakunanuM svarUpa A pramANe kahyuM che " gaMdAdi suho saddI, bhario kalaso ya suMdarA purisaa| zukananA ja sa3Lo, risadAdi jhare 3 " (samApavA, 21) bhAvArtha-"bhaMbhA-mRdaMga-maIla-kalaMba-jhalarI-Dukka-kAMsIyA-vINA-vAMsaLI-paDaha-zaMkha ane praNava" e bAra prakAranAM (mAMgalika) vAjItrane naMdI vAdya kahevAya che, tevA keI vAjIMtrane. tathA ("sAra zabdathI ) ghaMTA vagerene kaI mAMgalika zabda saMbhaLAya, pANIthI bharelo ghaDo vagere jaLapAtra ke AkRti ane vastrAdikathI suzobhita uttama purUSa, ItyAdi sAmuM maLe ke dekhavAmAM Ave, ane "yoga eTale te samaye mana-vacana-kAyAnI ceSTAo zubha haya, athavA bIjI rItie "ga" eTale vAra-tithi-caMdrabaLa-nakSatra-coga-karaNa vagere jAtivanI paMcAMgazuddhi hoya, athavA zubha saMbaMdha vagere thAya, ItyAdi yogya zubha hoya, te te "zubha zakuno"ITakAryanI siddhinAM sUcaka jANavAM ane "Akrada vagere" je keInA raDavAne ke kalaha vagerene duSTa avAja Adi sAMbhaLavAmAM Ave ke keI niSedha (nakArA) kare, vagere thAya, te te apazakune-iSTakAryanAM vighAtaka nimitte jANavAM." paDazakamAM paNa kahyuM che ke " dApi ca zuddhamiha, yannAnItaM devtaagrupvnaadeH| maguNaM sAravadabhinava-muccairgrandhyAdirahitaM ca // 8 // " " sarvatra zakunapUrva, grahamAdAvatra vartitavyamiti / pUchAddhi-cittosAphAnu rAzanaH II" ( 6) bhAvArtha-"zrI jinamaMdira karAvavAmAM kASTa vagere paNa te zuddha jANavuM, ke jyAM koI vyaMtarI vagere devI adhiSThAtrI hoya ke koI vyaMtara vagere deva adhiSTAtA hoya tevA vananI pAsenuM, agara koI tiryaMca ke manuSyanI mAlikIvALAM jaMgalamAMthI na lAvyA hoya, majabUta heya, jirNa na hoya, navuM hoya, uttama jAtinuM hoya ane gAMThe vagere dUSaNe vinAnuM hoya, te lAkaDAM vagere lAvavAM ItyAdi maMdiranAM saghaLAM kAryo zubha zakuna pUrvaka karavAM, arthAta te te vastuo grahaNa karavI-lAvavI-kharIdavI vagere saghaLuM zubha zakunamAM karavuM. zakunemAM paNa pANI'thI pUrNa bharele ghaDo vagere jaLapAtra ke dahIM, dha, akSata, vagere maLe, te bAhya zakune jANavAM ane manane utsAha Adi atyaMtara zakuna jANavAM temAM bAhya zakune paNa manane je utsAha hoya te pramANe saphala thAya che." e bhUmizuddhi ane dalazuddhinuM svarUpa kahyuM have- maMdiranuM kAma karanArA nokarone ThagavA nahi, tene aMge kahyuM che ke " phAravaNe'via tassiha, bhitagANavisaMdhaNaM Na kAyabbaM / Page #733 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ dha sa. bhA0 1--10 2-gA. te nigAnvitALa, tivrutika ba~ / / '" (saptamavaMjA0, 22) bhAvAtha-" jinamaMdira karAvavAmAM sutAra-salATa-majurA vigere nAkarAne paNa je pagAra-majurI vagere ApavAnuM nakkI karyu hAya te ApavAmAM ThagavA nahi, parantu tenI nakkI karelI majurI (pagAra) karatAM paNa sArA pramANumAM adhika AvuM, kAraNa ke- tethI pratyakSa ane parAkSa be prakAranu phUla maLe che, eka tA te garIba loko vadhu dravya maLavAthI khuzI thaine sArI rItie (peAtAnu... samajIne) kAma kare e pratyakSa kula ane keTalAke te ethI zrIjinadhamanI prazaMsA karatAM kheASibIjane paNa pAmI jAya, e parAkSa phala che." pADazakamAM paNa kahyu che kendra mRtakA api karttavyA ya iha viziSTA svabhAvataH kecit / yUyamapi goSThikA ha, vacanena sukhaM tu te sthApyAH // 10 // " tisamyAna zaiAM, parjanya na hyujI dharmamitrALAm / na ghyAnAdi dhamA~, mati nu cuddhAyareva !??!! " (auzada 6,) bhASA -" zrI jinamaMdira karAvavA mATe kArIgarA ( majurI) vagere paNa evA rAkhavA ke jeo svabhAvathI ja leAkavyavahAramAM uttama hAya. vaLI tameA paNa A jinamadiramAM amAza sahAyakA che' ItyAdi sanmAnabharyAM vacanAthI utsAha vadhArIne te sukhapUrvaka (peAtAnI IcchAthI ja ) rahe te rItie rAkhavA, dharmImAM mitratulya tene (koi paNa prasaMgamAM ) ThagavA nahi, kAraNa ke-dharma kapaTathI thatA nathI paNu niSkapaTabhAva rUpa zuddha smAzayathI ja thAya che." svArazaya zuddhi-have cAthA dvAramAM pAtAnA Azaya(bhAva)nI vRddhi' karavA mATe kahyuM che kesaasbuddhii va raNagurujirNidaguNapariNNAe / tathiAvaLacaM, mudvatrizIpa niyameLa rA" pecchissaM itthamahaM vaMdaNagaNimittamAgae sAhU | jyAM maLavaMte, thaLabiMdI mAnave ArA ' " paDibujjhissaMti idaM dad ThUNaM jirNidabiMgamakalaMkaM / aost bhavvasattA. kAhiMti tato paraM dhammaM ||27|| " tA me vittaM jamitthamuvaogamei aNavarathaM / 66 " niyADaparivAranA, sAlayayu DhIgamoralA // 28" (samapaMcA.,) 180 66 46 bhAvA traNa bhuvananA guru zrIjinezvaradevanA guNA, jevA ke-traNeya jagatamAM pUjanIya evu' mahattva, sAmAnya jinamAM izvarapaNuM, sajJatA tathA anya bhavya jIvAne sasAraaTavIthI pAra utAravAnuM sAmarthya' vagere uttamatA samajIne, tenI pratimA sthApavA mATe ( zrIjinama Mdira baMdhAvavAnI ) uttama pravRtti karavAthI AtmAne niyamA potAnA zubha bhAvanI vRddhi thAya che (1). e AzayavRddhi kevI thAya te kahe che-maMdiramAM pratiSThita karelAM zrIjinatriMbAne vaMdana karavA jyAre zubha karmovALA-puNyavata, jJAnAdi guNurUpI ratnAnA niSAnabhUta ane mahAsattvazAlI zrIsAdhubhagavaMtA Avaze tyAre tenAM chuM darzana karIza' (2). vaLI A Page #734 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - -- - pra0 -janmakRtyo-zrI jinamaMdira karAvavAne vidhiH jayaNAH jirNoddhAranI mahattA ] maMdiramAM mALA-zastra-strI' vagere kaMlakothI rahita evI vItarAgatAmaya zrIjinamUrtinAM darzana karIne bIjA paNa aneka bhavya jIva pratibaMdha (baMdhibIjane) pAmaze ene tethI teo paNa uttama zrIjina dharmanI ArAdhanA karaze" (3). ityAdi mahAna lAbhenuM kAraNa hovAthI A maMdira banAvavAmAM je dhana kharca thAya te ja mhArUM-hArA AtmAne upakAra karanAruM che, sivAyanuM saMsAranA kAryomAM vaparAtuM dhana pArakuM ja che, mArA AtmAne kAMI lAbhakartA nathI,' evI satata vicAraNArUpa akhaMDa bhAvanA thayA kare, te pitAnA AzayanI vRddhi jANavI. AvI akhaMDa AzayavRddhithI jIvane mokSa phala prApta thAya che." 5. yatanA-svaAzayavRddhi' nAmanuM ceAthuM dvAra varNavyuM. have "yatanA dvAra kahe che " jayaNA ya payatteNe, kAyavvA ettha savvajogesuM / / kayA 3 dhAro, maLiyA vagaranehiM rA" " sA iha pariNayajaladala-visuddhirUvA u hoi NAyavvA / zAmaLivitta, pULAdi deva raphA" (sataraMvA) bhAvAtha-"A jinamaMdira baMdhAvavAmAM lAkaDAM-patthara-I-pANa vagere saghaLI vastuo levI-lAvavI-vAparavI, ItyAdi dareka pravRtti karatAM jIvarakSA mATe pUrNa AdarapUrvaka yatanA karavI; kAraNa ke zrIvItarAgadevoe jayaNAne dharmane sAra-prANa kahyo che. " e jayaNAnuM svarUpa jaNavatAM kahyuM che ke-zrIjinamaMdira banAvavAmAM "pANI-lAkaDAM-patthara vagere dareka vastuo pariNata thaI gaI hoya tevI acitta vAparavI. arthAt zakya hoya teTalI jIvahiMsA ochI thAya te rItie pANIne gALIne ane pathara-lAkaDAM-mATI vagere paNa acitta thayelAM hoya tevAM vAparavAM joIe. te uparAMta khetI vagere bIjA AraMbhene tyAga karIne zrIjinamaMdiranAM kAryomAM avayaM hAjara rahevAthI jayaNA thAya, kAraNa ke tyAM svayaM hAjara rahelA zrAvaka pite te te kAryomAM yAcita jIvonI rakSA karI zake ane kArIgare-majura vagere paNa yatanA sAcave tema te te kAryomAM teone joDI zake. pitAnI hAjarI na hoya, to te kArIgaro-majUre vagere vatanA vinA jema-tema kAma kare, mATe svayaM dekhabhAla rAkhavI. A jAta dekharekha rUpa jayaNu samajavI. dehAsarane aMge AvI jAtapravRtti, saMsAranA anya pAyAraMbhenA tyAgarUpa hovAthI vastutaH tathAvidha duSTa kAryothI aTakavArUpa nivRttisvarUpa ja che. e pramANe zrIjinamaMdira karAvatAM jayaNA karavAne vidhi kahyo, ema pAMca dvArathI nUtana zrIjinamaMdira karAvavAno vidhi jaNAvyo. have- jIrNoddhArane vidhi-jIrNoddhAramAM vizeSa AdarapUrvaka prayatna kare. kahyuM che ke- " navInaninorA, viSAne chuM mA ___ tasmAdaSTaguNaM puNyaM, jIrNoddhAreNa jAyate // 1 // " " jIrNe samuddhRte yAvat, tAvatpuNyaM na nUtane / upamardo mahAMstatra, svacaityakhyAtidhirapi // 2 // " bhAvArtha-" nUtana jinamaMdira karAvavAmAM je phala prApta thAya che, tethI jIrNoddhAra karavAmAM AThagaNuM puNya thAya che (1). arthAt "jINuM jinamaMdirane uddhAra karavAmAM thAya che. teTaluM Page #735 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [dha sa0 bhA0 1-vi 2 * " 3 puNya nUtana maMdira karAvavAmAM thatuM nathI, kAraNa ke navuM karAvavAmAM jIvAnI dviMsA vagere ghaNI thAya che ane maMdira peAtAnuM karAvelu kahevAze evI kIrtinI lAlasAnA paNa saMbhava che (2). " mATe jIjJeEddhAra karavAmAM vizeSa lAbha che. vaLI jinakalpI ke je saMghanI-sAdhusamudAyanI vagere saghaLI javAkhadArIthI mukta che, tenI paNa jinamaMdiranA uddhAranI javAbadArI che. kahyuM che ke rAyA amaccasiDI, koDaM boe vi desaNaM kAuM / 44 kuTara niSpo jInmayI, nibaLI vA vikAravar / / ' tathA - " jiNabhavaNAI je uddha-raMti bhattIi saDiapaDiAI / te paddhati anvaM, mImAgo navasamuddo 55 " bhAvA--" athavA (anya ciMtA karanAranA abhAve) jinakalpI sAdhue paNa rAjAamAtya ( maMtrI )-nagarazeTha ke moTA kuTuMbavALAone paNa upadeza karIne jINu thayelA prAcIna jinamaMdirane (durasta) karAva(rAva)vuM. tathA kahyuM che ke-je AtmAe saDelAM-paDelAM ( bhAMgelAMtUTelAM ) jinamaMdirane bhaktipUrvaka uddhAra kare-karAve che, te A bhayaMkara bhavasamudramAMthI vastutaH peAtAnA ja uddhAra kare che. '' vaLI pahelAM jINu caitcAnA uddhArakaravApUrvaka ja (vadhu sAmarthya hAya teA ) nUtana ma Mdira karAvavu ucita che. AthI ja zrIsaMprati mahArAjAe jIrNoddhAra 89 hajAra ane navAM cai 36 hajAra karAvyAM. ema paramAt kumArapAla rAjA, ma MtrIzvara vastupAla Adi pUrva zrAvakAe paNa navAM maMdiza manAvyAM te karatAM jI[ddhArA vadhAre karAvyA che. vaLI zrIjinamaMdira khanAvanAre kuMDIo-kaLaze-ArasIA-DhIvA ( dIvIe ) vagere jinapUjanamAM upayAgI sa` prakAranI sAmagrI paNa maoNMdiramAM mUkavI joie. peAtAnI zakti pramANe anabhaMDAra ApavA, madiranA lAgA ( vyApArAdimAM bhAga) cAlu karavA ane puSpA mATe vADI ~magIcA vagerenI yeAjanA paNa karavI joIe. temAM paNa rAjA ke moTA dhanapati Adie jinamaMdira karAvyuM hAya, teNe te bhaMDAramAM ghaNuM dhana ApavuM, tathA tenA bhaviSyanA nirvAha mATe amuka zaherI-gAme-gAkulA vagere ApavAM jAie, ke jethI zrIjinapUjana avicchina ( satata ) cAlu rahe. A paheluM janmakRtya kahyuM have khIjI kahe che-- 2. jinabisma karAvavuM-upara pramANe jinama Mdira taiyAra thatAM, temAM zIghra (bane teTalI vahelI ) zrIjinapratimAnI sthApanA karavI, SoDazakamAM kahyuM che ke " nimayane tayunimna, vyAyitae kutaM te puddhimatA / ,, " sA'dhiSThAnaM hyevaM, tadbhavanaM vRddhimadbhavati // 1 // " ( SoDazaka 7-1) bhASA - buddhimAna purUSa jinamadiramAM zrIjinabimba tU sthApana karAvavu joIe, ke zrIjinapratimAnA AdhipatyathI madistI dina dina vRddhi ( caDhatI kaLA ) thAya.' zrIjinapratimA karavAnA vidhi sAtamA SoDazakamAM A pramANe kahyo che-- " jinabimbakAraNavidhiH, kAle pUjApurassaraM kartuH / vibhavocitamUlyArpaNa - managhasya zubhena bhAvena ||2|| " Page #736 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 50 4-janmakRtyA-zrI jinabiMba karAvavAnA vividha ] 8 naveLamitattva tathA, yuvayA navatatvameva mUlyamiti / vhAre A vAnamruvita, jImamAveaiya vidhim // / " bhAvAtha- zrIjinabimba karavAne vidhi evA che ke-pratimA anAvanAra kArIgara duHvyasanavALA na hoya, te tene yAgya avasare sArU leAjana jamADIne, pAna-puSpahAra-kula vagerethI satkAra karIne, pratimA bharAvanAra audArya bahumAna vagere zubha bhAvapUrvaka peAtAnI sa Mpatti (vaibhava )ne anusAre pratimAnuM mUlya Apavu. je pratimA banAvanAra tevA sadAcArI na maLe, dArU-jIgAra-parasevana vagere vyasanavALA hAya, teA tene tevI rItie mUlya ApavuM nahi, pazu leAkanItithI ucita gaNAya tema 'amuka ki MmatavALI amuka pramANunI pratimA thAre banAvavI, tenuM mUlya ( tuM jema jema pratimA taiyAra karIza tema tema) TukaDe TukaDe ApIza' vagere pahelAMthI nakkI karavuM, eTale ke-je kALe jeTalI ki`mata ucita hAya teTalI ki`mata tene ApavI, kAraNa ke-keAi kALe nhAnA biMkhanuM paNa mUlya ghaNuM ane koi kALe meTA bimbanu paNa mUlya thADuM hAya. vaLI te (kRpaNutAthI nahi) pazu zubha bhAvathI, eTale ke-pratimA mATe kalpelA dhananA bhakSaNathI kArIgara saMsAramAM rakhaDe nahi tevI tenI rakSAnI bhAvanAthI echuM ApavuM." tathA jinama Mdira, zrIjinabimba vagere karAvanAre peAtAnA bhAvanI zuddhi mATe guru ane zrIsaMgha samakSa jAhera karavu. ke--" A kArTImAM avidhithI je kAMi thADuM paNa dhana khIjAnuM vaparAyuM hoya tenuM puNya tene thAo ! " SoDazakamAM kahyuM che ke-- 46 683 yadyasya satkamanucita- miha vittaM tasya tajjamiha puNyam / - mavatu jhumArAvaLA-viyeta vazuddha svAt / " (joi4 7-20) bhAvA--" A bimba karAvavAnA kharcamAM 'je kAinuM jeTaluM dravya ayeAgya mAge mArA dravya bheguM Avyu hAya, tenuM puNya tene thAo !'-ema Azaya nirdela karavAthI pAtAnuM dha kharcAya te 'bhAvathI zuddha' ( nyAyapArjita ) thAya che. " zrI jinabiMbamAM maMtrasthApanA (prANapratiSThAdri) karavA mATe paNa tyAM kahyu che ke" maMtranyAsasthya tathA, maLavanamAryAM ja tamAma / mantraH paramo dhaiyo, mananavALe thato niyamAt 'rA' ( jo324,7-?? ) bhAvA--" tathA je bhagavatanuM khinna karAvavAnuM hAya, teonA nAmanI sthApanA ? ane 'nama:' pUrvaka karavI. jema ke-'RSabhadeva'nAma mATe 'OM namaH savamahevAya maMtrathI sthApanA kavI. A maMtrathI nizce 'manana'jJAna ane 'kALa'rakSaNa thAya che, mATe 'maMtra=matra' kahevAya che." ema sa MkSepamAM zrIjinabimba karAvavAnA vidhi kahyo. zrIjinapratimA maNi ( ratna, sphaTika vagerenI, ) suvaNa vagere uttama dhAtunI, caMdana vagere kASTanI, hAthIThAMtanI, pASANunI ke chevaTe uttama mATInI karAvavI. pramANamAM-utkRSTathI pAMcasA dhanuSyanI, jaghanyathI eka aMguSTha (a'gula) jevaDI nhAnI (ke vaccenA mApanI madhyama ) peAtAnI zakti anusAre karAvavI. zrIjinamUrti bharAvavAnuM phula zAstramAM kahyuM che ke " vAriM TophaLa, nArIjIno Page #737 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che ke ' ' - 1 * * '' ''' '' ' ' ' ' ' ' ' - - - - - 64 [ dha saM- bhA. 1-vi0 2-gA0 68 avamANarogasogA, na hu~ti jiNabiMbakArINaM // 1 // " bhAvArtha-jinamUrti banAvanArane daridratA-daubhAMgyahInajAtimAM janma-rAgI ke kharAba rUpa vagerevALuM duSTa zarIra-narakAdi duSTa gati-duSTa (kAryo karAvanArI) hIna buddhi, tathA apamAna-roga ke zeka vagere thatAM nathI." eTaluM ja nahi, vAstu (zila5)zAsAmAM kahelA vidhithI banAvarAvelI suMdara lakSaNavALI zrIjinapratimA A bhavamAM paNa abhyadaya sAdhe che. (viparIta karatAM hAni paNa thAya che.) kahyuM che ke " anyAyanidhyamAM, vAstudoDhavA. hInAdhikAGgI pratimA, svaparonnatinAzinI // 1 // " bhAvArtha-"anyAyapAti dhanathI, "paravAstu bIjA makAna vagerenuM lAkaDuM-patthara vagerethI tathA agamAM jUnAdhika pramANavALI banAvelI zrIjinapratimA, banAvanAranI ane bIjAenI paNa unnatine nAza kare che." tathA kahyuM che ke " muhanakanayaNanAhI-kaDibhaMge mUlanAyakaM cayaha / AharaNavatthaparigara-ciMdhAuhabhaMgi pUhajjA // 1 // " " varisasayAo uDDhe, jaM vivaM uttamehiM saMThaviraM / vikarNavi pUja, te viM nika(vA) na gago rA" " biMbaparivAramajhe, selassa ya vaNNasaMkaraM na muhaM / __samaaMgulappamANaM, na suMdaraM hoi kaiA vi // 3 // " " ikaMgulAi paDimA, ikkArasa jAva gehi pUijjA / uDDhe pAsAi puNo, ia bhaNiaM pUccasUrIhiM // 4 // " " niyAgio , vavavaMtA . parivAramANarahiaM, gharaMmi no pUae biMbaM // 5 // " " gihapaDimANaM purao, balivitthAro na ceva kAyavvo / niccaM NhavaNa tisaMjha-maccaNaM bhAvao kujjA // 6 // " bhAvA-" sukha-nAka-netranAbhi (peTa) tathA kaTinA bhAgamAMthI khaMDita zrI jinamUrtine mULanAyaka tarIke tyAga kara, AbharaNa-vastra-parivAra (parikara)-laMchana (cinha) ke AyudhathI khaMDita hoya te tene (mULanAyaka tarIke paNa) pUjI zakAya che. ochAmAM ochA ekaso varSe pUrve uttama gurUe prANapratiSThA karelI pratimA khaMDita aMgavALI hoya te paNa tene pUjI zakAya che, kAraNa ke te prAcIna hovAthI zobhA rahita (niSkala) manAtI nathI. vaLI pratimA ane parikara("chatradhara-cakSa-cAmaradhara" vagere parivAra )mAM judA judA raMganA patthara vagere vAparavA zubhAvaha nathI tathA "be-cAra-cha-ATha" ItyAdi sama aMgula pramANavALI pratimA paNa kadI suMdara (unnatikAraka) thatI nathI. ekathI agIAra aMgulanA pramANa sudhInI pratimA gharamAM pUjI zakAya, tethI maTI (saMghanA) maMdiramAM pUjavI, ema pUrvAcAryoe jaNAveluM che. nirayAvalisUtranA vacanathI Page #738 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - - praH 4-janmakRtya-zrI jinabimbane tathA tenI prANapratiSThAne vidhi]. 685 (cune vagere) lepanI banAvelI, keI paNa jAtanA pASANanI, hAthIdAMtanI ke caMdanAdi kASTanI tathA lohanI banAvelI ke parivAra (parikara) vinAnI athavA pramANurahita pratimA gharamAM pUjavI nahi. gharaderAsaramAM jinapratimAnI AgaLa bali(naivedya)pUjA karavI nahi, paNa haMmezAM bhAvathI snAtra (prakSAla) ane trikALa pUjana karavuM. (1 thI 6)" | mukhyavRttie te jinapratimAo parikaravALI, tilaka-AbharaNa-vastrAdiyukta (kaccha-kadorAkuMDala-bAjubaMdha-kaMkaNu vagerenI tathA bhAlamAM tilaka vagerenI AkRti sahita) karAvavI temAM paNa mULanAyakajInI pratimA te avazya tevA parikara-AbharaNAdithI yukta banAvavI, kAraNa ke-tethI ja te zobhAvALI bane ane tenAthI vizeSa puNyAnubaMdhI puNya vagere upArjana thAya. kahyuM che ke " pAsAIA paDimA, lakkhaNajuttA smtthlNkrnnaa| jaha palahAei maNaM, taha nijjaramo viprANAhi // 1 // " bhAvArtha-"saMpUrNa lakSaNavALI tathA saghaLA alaMkArothI yukta prasannatA pragaTAve tevI manahara jinapratimA darzana karanAranA manamAM jema jema vadhAre AlAda upajAve, tema tema karmanirjarA vadhAre thAya-ema samajavuM." janmakRtyamAM "jinabimba" nAmanuM A bIjuM kRtya kahyuM, have trIjuM kRtya kahe che. 3. zrI jinabimbanI pratiSThA karAvavI uparokta vidhipUrvaka taiyAra thayelA zrI jinabimbanI pratiSThA tUrta karAvavI. DikamAM kahyuM che ke nidAnAM vahu, vivizvoditA patijhADaNTI zavikhyAta, sa ra trividhA samAna zA" (tiSThA 02) bhAvArtha-"e pramANe (vidhithI taiyAra karAvelA zrIjinabimbanI pratiSThA daza divasanI aMdara (jadI) karAvavI. te pratiSThA saMkSepathI traNa prakAre che." vyaktipratiSThA Adi A traNa prakAre (pR. 364mAM) kahevAI gayA che. kahyuM paNa che ke " vatta(tti) uddA , sittapA mAphI cA egacauvIsasattari-sayANa sA hoi annukmso||1||" (caitya00mA0 35) bhAvArtha-"anukrame eka jinanI mUrti te vyakti pratiSThA, vIsInI-vIsa mUtiono eka pada te kSetrapratiSThA ane eka sittera biono samagra eka paTTa te mahA pratiSThA kahevAya che. pratiSThA pahelAM pratiSThAmAM upayogI sarva prakAranAM upakaraNe (sAdhana) meLavavAM, judA judA 11. suvarNa-rajata-tAmra-patta-kAMsu-sasuM-jamata-ane khaMDa e AThane leha kaheluM che, pittala-rajata-suvarNa-ane rana vagerenI pratimA gharamAM pUjavAnuM vidhAna che, zIlpazAstramAM paNa lehanI pratimA kahI che ane lokhaMDanA sparzathI pratimAnuM aMjana nAza pAme che' ema prasiddhi che. zrImuni suvratasvAminA caritramAM sarga6, zla0 35-36 mAM "dAMta kASTa-patthara ane lehanI pratimA gharamaMdiramAM kuLanAzaka kahIne 'kAI lehanI pratimA paNa Icche che" ema jaNAvyuM che" ethI ahIM leha' zabdathI lakhaMDa sivAya "jasata-sIsuM" vagere saMbhave che te paNa A viSayanA anubhavio pAsethI enuM vizeSa samAdhAna meLavavuM jarUrI che. Page #739 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - [50 sa0 mA0 1-102-05 gAma-nagaranA zrI saMghane ane te te sthAne vicaratA zrIgurUone paNa AmaMtraNapUrvaka bolAvavA, teo padhAre tyAre "moTA ADaMbara( zobhA)pUrvaka "nagarapraveza karAva" vagere teonuM svAgata karavuM, uttama bhejanathI jamADavA-vastrAdikanI "paherAmaNI" vagere teone satkAra kare, kedIone baMdIkhAnethI choDAvavA, jIvahiMsA baMdha karAvavI (amAri pravartAvavI), sarvane jamADavA mATe abhaMga dvArarUpa dAnazALAo cAlu karavI (arthAt koIne paNa niSedha kare nahi, rAMka, yAcaka Adi sarvane harSa vadhe e pramANe bhejana ApavuM), suthAra vagere kArIgarone paNa yathAyogya satkAra karI saMtoSavA, uttama saMgIta tathA vAjIMtranA nAda vagerethI Azcarya upajAve tevI apUrva mahotsavanI cejanA vagere karavuM ane pratimAne aDhAra nAtra (abhiSeka) karAvavA ItyAdi pratiSThAkalpa (pratiSThAvidhi) vagere graMthamAM aNuvyA pramANe sarva vidhi kare. ahIM pratiSThApaMcAzakamAM kahelA vidhimAMthI kAMIka mAtra kahIe chIe- "NiphaNNassa ya sammaM, tassa paiTThAvaNe vihI eso| muhajoeNa paveso, AyataNe ThANaThavaNA ya // 16 // teNeva khetasuddhI, hatthasayAdivisayA jiogeNaM / kAyavyo sakAro (ya), gaMdhapupphAiehi tahiM // 17 // disidevayANa pUzA, savvesiM taha ya logapAlANaM / osaraNakameNaNNe, savvesiM ceva devANaM // 18 // tatto suhajoeNaM, saTThANe maMgalehi ThavaNA u / ahivAsaNamucieNaM, gaMdhodagamAiNA ettha // 21 // cattAri puNNakalasA, phaannmuddaavicittkusumjuaa| suhapuNNacattacautaMtu-gotthayA hoMti pAsesuM // 22 // maMgaladIvA ya tahA, dhayagulapuNNA subhikkhubha[sa]kkhA ya / javavArayavaNNayasatthi-gAdi savvaM mahAraMbha (ramma) // 23 // maMgalapaDisaraNAI, cittAI riddhividdhijuttaaii| paDhamadiahaMmi caMdaNa-vilevaNaM ceva gaMdhaDDhaM // 24 // cauNArIomiNaNaM, NiyamA ahigAsu Natthi u viroho / NevatthaM ca imAsiM, jaM pavaraM taM ihaM seaN||25|| ukkosiyA ya pUA, pahANadavvehiM ettha kAyavvA / osahiphalavatthasuvaNNa-muttarayaNAiehiM ca // 29 // cittabalicittagaMdhehi, cittakusumehiM cittavAsehiM / cittehiM viUhehi, bhAvehiM vihavasAreNaM // 30 // cihavaMdaNa thuivuDDhI, ussaggo sAhu saasnnsuraae| thayasaraNa pUakAle, ThapaNA maMgalagapuvvA u // 32 // pUA vaMdaNamussagga, pAraNA bhAvayejjakaraNaM ca / siddhAcaladIvasamudda-maMgalANaM ca pATho u // 33 // jaha siddhANa [pasiddhA] paiTThA, tilogacUDAmaNimi siddhipae / AcaMdasUrizaM taha, hou imA suppattidvati // 34 // evaM acalAdIsuvi, meruSpamuhesu hoti vattavyaM / ete maMgalasaddA, tammi muhanibaMdhaNA diTThA // 35 // (pratiSThApaMcAzaka). bhAvArtha-"ema samyagna vidhipUrvaka taiyAra thayelA zrIjinabiMbanI pratiSThA karavAne vidhi e pramANe che ke-"(uttama caMdra, nakSatra vagere jotiSanuM gabaLa, athavA (zubha dhyAna vagere) mana-vacana-kAyAnA zubha ganuM (vyApAranuM) baLa hoya tyAre, te jinabiMbane maMdiramAM praveza Page #740 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - -- - - - jha0 4-janmaku-prabhupratiSThAne vidhi ] 687 karAvIne yogya Asane sthApavuM. (16) tathA upara jaNAvyA tevA zubha muhUrta athavA mana-vacana -kAyAnA zubha yogepUrvaka pratiSThAnA samaye cAreya dizAmAM eka so hAthapramANu ke tethI paNa adhika bhUmimAM avazya zuddhi karAvavI, (cAreya dizAmAM eTalI bhUmi I--tapAsIne, je tyAM hADakAM-mAMsa ke azuci vagere hoya to tene avazya dUra karAvavuM) jinamaMdiramAM sugaMdhI cUrNa, puSpo tathA dhUpa vagerethI satkAra karavo (17), pachI Indra' vagere daza digapAlanI tathA soma-cama -varaNa ane kubera cAra kapAladevo, ke jeo "anukrame pUrva-dakSiNa-pazcima ane uttara dizAnA adhiSThAtA che ane anukrame kha-daMDa-pAza ane gadA, e AyudhavALA che," teonI samava raNanA kramathI pUjA karavI; keTalAka AcAryo kahe che ke-mAtradigupAlo ke lokapAlanI ja nahi paNa sarva devonI pUjA karavI (18). pachI candra-nakSatra-lagna Adi zubha hoya tevA uttama muhura* jinapratimAne gIta-gAna- vAtra Adi maMgalapUrvaka athavA caMdana vagerenuM maMgala karavApUrvaka, jyAM pratiSThA karavAnI hoya tyAM padharAvavI, pachI pratiSThAka9pamAM jaNAvyA pramANe sugaMdhI cUrNa-vAsa vagerethI mizrita karelA uttama-pavitra jaLa tathA lAla uttama mATI vagerethI tenI adhivAsanA karavI (jinapratimAnI zuddhi karI tene pratiSThAgya banAvavI) (21). vaLI jaLathI pUrNa bharelA kuMbha(ghaDA), ke jemAM sonAmahora-rUpAnANuM ke ratnanI sthApanA karI hoya, kaMTha hAthanA kAMtelA sutarathI bharelI trAkamAMthI cAra tAravALuM (jIvA) sutara bAMdhyuM hoya, judI judI jAtinAM puSpathI je ghaDAone pUjyA hoya, (gaLAmAM puSpanA hAra vagere nAkhyA heya), tevA ghaDAo pratimAnI cAreya dizAmAM sthApana karavA (22), pachI tyAM ghI-gALathI pUrNa "maMgala dIpaka karavA, ke je dIpakamAM uttama zeraDI-sAkara vagere mUkelAM hoya, athavA bIjI rItie dhI-gALathI pUrNa maMgala dIpake karavA ane uttama zeraDInA sAMThA, keLa vagere uttama vRkSe mUkavAM, (zeraDInA sAMThA ane keLanA staMbha vagerene maMDapa kare) tathA zarAva vageremAM vAvelA javAM. kurA (javArA), caMdana-zrIkhaMDa vagerenA vargo (vilepane ) ane svastika tathA naMdAvarta vagere, jema suMdara ane suzobhita bane tema tyAM sarva sAmagrI meLavavI (23). pachI pahelA ( adhivAsanAnA) divase Rddhi-vRddhi nAmanI oSadhiothI yukta maMgalasvarUpa vicitra kaMkaNadorA (maMgalasUtra) pratimAnA hAthe bAMdhavA tathA kezara-barAsa-kasturI vagerethI mizrita caMdananuM zrIjinapratimAne vilepana karavuM (24) mAMgalika vastra-AbhUSaNe vagere paherelI (sadhavA) ochAmAM ochI cAra strIo pAse "avamAnana" eTale "paMkhaNa karAvavAM, paMkhaNumAM cArathI vadhAre strIo. ne paNa niSedha nathI, e paMkhanArI strIonAM vastrAbharaNAdi jema vadhAre uttama tema A kAryamAM vadhu zreyaskara jANavAM. (25). adhivAsanA vakhate uttama jAtinAM caMdana-agurU-kara-pupi:Adi dravyathI jinapratimAnI zreSTha pUjA karavI, tathA uttama jAtinI vrIhi-kameda-cekhA vagere auSadhio, zrIphaLa-dADima vagere phaLo, vastra, metI tathA rana vagere uttama dravyo vaDe utkRSTa pUjA karavI (29), sArA pramANamAM dhanane vyaya karIne (udAratApUrvaka) aneka jAtinAM uttama naivedya, judI judI jAtinA uttama gaMdha, vividha jAtinAM uttama puSpo ane aneka jAtinAM uttama sugaM. 12. A kramanuM varNana dIkSApacAzakanI gAthA 12 thI raramAM kareluM che, te tyAMthI samajI levuM. Page #741 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ dha saM0 bhA. 1-vi0 2-gA0 68 dhavALAM cUNe (vAsa) vagerethI pUjA karavI; tema ja aneka prakAranI racanAo paNa karavI. racanA mAM banAvelA "ramata ramavI, hasavuM-bheTavuM' vagere aneka jAtinA bhAve (ra) dvArA uttama zobhA vadhe tema pratimAnI pUjA karavI, (arthAta zakti anusAra suMdara racanA vagerethI pratimAnI zebhA karavI.), athavA hArdika bhaktinA bharapUra bhADethI (dareka karavArUpa) bhAva pUjA karavI (30). have pUjA pachI zuM karavuM? te kahe che ke te pratimAnI samakSa cityavaMdana karavuM tathA uttarottara je stutiomAM akSaro vagere vadhAre hoya tevI ("namostu vaddhamAnAya" ke "saMsAradAvA vagere) vRddhivALI stutiothI stuti karavI, zAsanadevI(deva)nI ArAdhanA mATe upayoga pUrvaka suMdara kAussagna kare, temAM "logassa' ciMtava athavA pArIne upara pragaTa legasa kahe ane ISTagurU vagerenuM smaraNa karavuM; pachI pratimAnI athavA pratiSThAkArakanI pUjA karavI, e pramANe saghaLe vidhi karIne pratiSThA mATe lagnane je aMza (samaya) nakkI karyo hoya te samaye zrI paMcaparameSTi namaskAra mahAmaMtra (navakAramaMtra) gaNavApUrvaka pratimAnI sthApanA karavI. (32) pratiSThA pachI pratimAnI pUjA karavI, (caitya)vaMdana karavuM, ane upasarganI zAnti nimitte kAu ssaga kare. bIjAo kahe che ke-pratiSThAdevIne kAusagga kare; kAussaga pArIne bhAvanI (cittanI) sthiratA athavA bhAvathI sthaya eTale AzIrvAdarUpa bhAvavacanonA uccArapUrvaka karelI pratiSThAnI sthiratA karavI (pratiSThAnI sthiratA karanArA AzIrvacane bolavAM), AzIrvacane mATe kahyuM che ke-"siddho-merUparvata-jambudvIpa ane lavaNasamudranI upamAvALI maMgala gAthAo kahevI (33) e gAthAo kahI che ke- kada siddhALa pA' vagere. ene bhAvArtha ema che ke-jema traNa jagatanI uparanA siddhazilA" rUpa siddhasthAne virAjatA siddhonI pratiSThA caMdra-sUrya rahe tyAM sudhI zAzvatI che, tema A paNa "vavaMdvaphA' eTale caMdra-sUrya rahe tyAM sudhI sthira raho (34). ema pratiSThAne merU parvata, jambudvIpa ane lavaNasamudra vagerenI upamAthI paNa sthira karavI; tAtparya ke-jema jambudvIpanA madhyamAM merUparvata "ghAva vivArta' sthira che, asaM khyAta dvIpanA madhyamAM jambudvIpa "vicaMdravAlI' sthira che ane asaMkhyAta samudromAM lavaNasamudra "rAvajavaMdavivAre' sthira che, tema A pratiSThA paNa tyAM sudhI sthira rahe! taduparAnta bIjI paNa mAMgalika gAthAo bolavAmAM niSedha nathI, kAraNa ke-AvAM mAMgalika AzIvacane pratiSThA samaye (vadhAre bolavAM) vadhAre kalyANakArI che, ema zAstranA jJAtAoe joyuM che. (35)." vaLI pratiSThA vakhate zrI jinapratimAne karAtA snAtra(abhiSeka)thI jinezvaronI janmaavasthAne, phaLa-naveda-puSpa-vilepana-saMgIta vagerethI karAtI pUjA dvArA teonI "komArya vagere gRhasthAvAsanI uttara uttara avasthAone, chadmasthapaNAnAM sUcaka vothI zarIra AcachAdita karavuM, vagere adhivAsanA dvArA teonI zuddha cAritra-avasthAne, netra ughADavAthI (netramAM aMjana karavAthI) kevalajJAna pragaTa thayuM te avasthAne ane te pachI sarva prakAranI pUjA karatI veLAe jinezvaranI samavasara-avasthAne ciMtavavI, ema "zrAddhasAmAcArI'nI TIkAmAM kaheluM che. have pratiSThA karyA pachI zuM karavuM ? te jaNAve che ke " sIpa saMghANA, viresaphUgAra zAkhA prasaTI Page #742 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa0 4-janma-pratiSThA tathA dIkSA-padapradAna-zAstra lekhanane vidhi ] na paNa sukha maNizo, tityapagaMta saM 28mA" tathA-" ucio jaNovayAro, visesao Navari sayaNavamgami / sAimmiavagaMmi a, eaM khalu paramavacchallaM // 47 // " tadhA- " zAphika ja mahimA, sanma maghuvaMga ! ane 3 niLi dhi, una jevA caDyA 48" (hirSavA.) bhAvArtha--"zakti anusAra caturvidha zrIsaMdhanI pUjA karavI. zrIsaMpanA aMgabhUta "dhamAM. thAya' Adi ekekanI pUjA karatAM samama zrIsaMghanI pUjA ghaNA guNane karanArI che, kAraNa keAgamamAM zrIsaMghane tIrthaMkaranI pachI bIje naMbara, tIrtha karatulya athavA tIrthakarathI paNa zreSTha kahe che. vaLI yathAyogya (gyatAne anusAra) sarvalakane (janasamUdAyane bhejana vagerethI ) satkAra kare temAM svajanavarga-pitAnA saMbaMdhIo ane bIjA sAdhamikene satkAra uttama bhajana-paherAmaNI vagerethI (bIjAo karata) vizeSa kare te parama vAtsalya che. pratiSThA ane zubhabhAvathI ATha divasa sudhI (aSTAkSikA) mohatsava kare. keTalAka AcAryo kahe che ke-aSTAdvakA mahatsavathI zrI jinapratimAnI pUjAnI (tenA pUjakenI) paraMparA cAlu rahe che. bIjA AcAryo kahe che ke-traNa divasane occhava te nizcayathI karo." paDazakamAM paNa kahyuM che ke " ahI livana vIra, pUjJAvijIvatoSa vyA naM 2 pathavimai dLe sarvasaH za* tijoraja1) bhAvAtha-"pratiSThita pratimAnI ATha divasa paryata avicchinnapaNe puSa-neveva vagerethI viziSTa pUjA karavI ane saMpattine anusAre zAsananI unnati mATe savajIne dAna ApavuM. vaLI- " to virapUlA-purva vidhi dibruga ___ bhUabali dINadANaM, etyaM pi sasattio kiMpi // 49 // " " tatto paDidiNapUA-vihANao taha taheha kApavvaM / vihiAzuDhANaM khala, bhavavirahaphalaM jahA hoti // 50 // (pati0paMcA0) bhAvArtha-pUrva divasonI apekSAe vizeSa-uttama pUjA karIne vidhipUrvaka pratisara eTale (bAMdhela) kaMkaNe cheDavAM, tathA jemAM patra-puSpa-phaLa-akSata ane sugaMdhIvALuM pANI vagere meLavyuM hoya tevA rAMdhelA dhAnyarUpa balino prakSepa bhUtane kara (bakulA uchALavA). e kaMkaNamecana tathA bhUtabali karatI veLAe paNa zakti anusAre pratiSThAnI apekSAe thoDuM paNa dIna-duHkhIA vagerene anukaMpAdAna karavuM. pachI pratidina vidhipUrvaka pUjA-devavaMdana-darzana-rathayAtrAsnAtra mahatsava vagere kAryo evI uttama rItie karavAM, ke jethI saMsAranA viraharUpa mokSa phaLanI prApti thAya. pratiSThA pachI bAra mahinA sudhI te dararoja snAtra vagere karavuM. pratiSThAnI tithie te vizeSa prakAre karavuM. varSa pUrNa thAya tyAre aThThAI mahatsava vagere vizeSa pUjA karavApUrvaka uttama AyuSya gAMThe bAMdhavuM. (arthAt ethI jIvane saddagatinuM AyuSya baMdhAya che.) pachI paNuM uttarottara savizeSa bhakti-pUjA cAlu rAkhavI, e trIjuM janmakartavya kahyuM. cothuM Page #743 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - ~ [ dha saM0 bhA. 1-vi0 2-gA 68 4. putrAdine dIkSA apAvavI-pratiSThAnI jema meTA ADaMbara-mahesavapUrvaka zrIsaMdha ane gurvAdi sarvane nimaMtraNa karIne pitAnA putra-putrI-bhAI-bhatrIjA Adi svajanane, mitrane ke parivAranA manuSyane dIkSA apAvavI ane upasthApanA (vaDI dIkSA) paNa karAvavI. saMbhaLAya che ke-kRSNajI ane ceDA mahArAjAe pitAnAM putra-putrIonA paNa vivAhano tyAga karyo hate. ane pitAnI putrIo vagerene tathA bIjA paNa thAvasthA (zeThANInA) putra vagere (hajAro)ne moTA ADaMbarapUrvaka dIkSAo apAvI hatI. dikSA apAvavAmAM AtmAne ghaNe lAbha che. kahyuM che ke - je pannA thagoon, sLago nI ma satharo nA jesiM kulaMmi jAyai, cAricadharo mahAputto // 1 // " bhAvArtha-"te mAtA-pitA ane svajana(pitrAI)varga dhanya che-kRtapunya che, ke jeonA kuLamAM cAritraratnane dhAraNa karanArA mahA uttama putrane janma thAya che." 5, gurUnI padasthApanA-gya gurUonI gaNI, vAcanAcArya vagere padapratiSThA karAvavI te zrAvakanuM kartavya che. mATe dIkSita thayelA pitAnA putra vagerene ke te te padane yogya hoya tevA bIjA paNa gurUone "zAsanannati vagerenA uddezathI suMdara mahatsavapUrvaka te te padapradAna karAvavuM. zAstramAM saMbhaLAya che ke-zrI arihaMtadevanA pahelA samavasaraNamAM zrIgaNadharane gaNadharapadanI sthApanA (pratiSThA) saudharmendra karAve che. mahAmaMtrI vastupAle paNa ekavIsa AcAryabhagavatene AcAryapade sthApana karAvyA hatA. Ama yathAzakaya mahatsavapUrvaka gya gurUne padapradAna karAvavuM e zrAvakanuM pAMcamuM janmakRtya che. have 6. pustako (zAstro) lakhAvavAM-zrI kapasUtra vagere Agama tathA zrIjinezvaranAM caritre Adi graMtha nyAyapAjita dhanathI meLavelAM suMdara-uttama jAtinAM patra (tADapatra-kAgada) vagere upara ati zuddha-spaSTa akSarothI (azuddhi vagere de na rahe tevI kALajIpUrvaka) lakhAvavAM, dararoja moTA ADaMbarapUrvaka saMvegI gItArtha gurU pAse pUjA-ahamAna vagere karIne vaMcAvavAM (vyAkhyAna dvArA pite sAMbhaLavAM ane bIjA bhavya AtmAone saMbhaLAvavAM.) tathA (upalakSaNathI) te te Agamane vAMcanArA-bhaNanArA vagere jJAnagrAhI AtmAone vastra vagere jarUrI cIjo ApIne sahAyaka thavuM, te zrAvakonuM chaDuM janma kartavya che. kahyuM che ke - "ye lekhayanti jinazAsanapustakAni, vyAkhyAnayanti ca paThanti ca pAThayanti / zrRNvanti rakSaNavidhau ca samAdriyante, te martyadevazivazarma narA labhante // 1 // " bhAvArtha-"jeo jainazAsananAM (jainadharmanAM) pustakone lakhAve che, gurU pAse vyAkhyAnadvArA vaMcAve che, pote bhaNe che, bIjAne bhaNAve che, sAMbhaLe che ane tenuM rakSaNa karavAmAM pUrNa Adara dharAve che, teo manuSyanAM, devabhavanAM ane anta mokSanAM paNa uttama sukhane pAme che." ItyAdi hakIkta sAta kSetramAM dravyavyaya karavAnA adhikAramAM (pR. 336 mAM) jaNAvI gayA chIe. 7. pauSadhazALA karAvavI-je sthaLaniSpApa-pavitra hoya ane dhamI manuSpa jyAM vasatA hoya, tevA sthale zrAvaka vagerene pauSadhAdi dharmakAryo karavA mATe (dharmazALA-upAzrayarupa) sarva. sAdhAraNa makAna baMdhAvavuM. dhamI zrAvaka vagerene mATe karAveluM ane sArI rItie saMbhALeluM Page #744 -------------------------------------------------------------------------- ________________ = = - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - praH 4-janma-: pauSadhazAlAja karAvavuM: zrAvakanI 1 DimA ] sthAna, saMyamanI sAdhanA mATe nirdoSa ane cogya hovAthI avasare avasare sAdhuone utaravA paNa ApavuM, kAraNa ke-sAdhune utaravA makAna ApavAnuM mahA phaLa che. kahyuM che ke " jo deha uvassayaM jaha-varANa tavaNiyamajogajuttANaM / teNaM diNNA vatthanna-pattasayaNAsaNavigappA // 1 // " bhAvArtha -"je AtmA tapa-niyama ane jJAnAdi zubha yogethI yukta evA munivarane upAzraya (Azraya) Ape che, teNe (vastutaH sthAna ja nahi paNa) vastra-ana-pAtra-zayana vagere saghaLuM ApyuM." (kAraNa ke-upAzrayane AdhAre ja AhArAdi saghaLAne paNa upabhoga karI zakAya che.) mATe pauSadhazALA karAvavI e zrAvakanuM kartavya che. janmakRtyanI dvAragAthAne artha pUrNa tha. zrAddhavidhimAM te (dharma, artha ane kAma e traNa varganI sAdhanA mATe) rahevAnuM ghara baMdhAvavuM (vidyAbhyAsa kare, lagna karavAM tathA mitra vagerene saMgraha kara.) ItyAdine paNa janmakRtyamAM gaNelAM che, paraMtu te kAryone gRhasthanA sAmAnya dharma tarike ame (pR. 10 mAthI) gRhasthanA sAmAnya dharmanA adhikAramAM ja yathAsthAne jaNAvyAM che. te uparAnta "vata grahaNa karavAM vagere janmakRtyenuM varNana pahelAM kareluM hovAthI ahIM jaNAvatA nathI. have "pratimAo vahana karavI" zrAvakane vizeSa upagI hevAthI tene janmakRtyathI judI ja jaNAvIe chIe. e mujaba janmakRtyane adhikAra ahIM pUrNa thayo. have pratimAonuM varNana kare che- -" vidhinA sanAthana, gatimAnAM pAna | yAsu sthito gRhasthopi, vizuddhayati vizeSataH // 69 // " mUlAtha-"jenuM pAlana karavAthI AtmA gRhastha chatAM vizeSatayA vizuddha thAya che, te darzana Adi zrAvakanI (agIAra) pratimAonuM vidhipUrvaka pAlana karavuM." TIkAne bhAvArtha-" "samyaphavane nirdUSaNa rItie pALavAnA abhigraha rUpa, athavA te samyakatvathI oLakhAtA aneka abhinnaDa vizeSa rUpe darzana nAmanI pratimA jemAM prathama naMbare che, te zrAvakadharmanI agIAra pratimAonuM dazAzrataskaMdha' vagere AgamAmAM jaNAvelA vidhi pramANe uttama rItie pAlana karavuM, te gRhasthane vizeSa dharma che-ema pUrvanI sAthe saMbaMdha jANave. A pratimAo(abhigraDe)nA pAlanathI thate lAbha jaNAve che ke-e pratimAmAM rahele (pAlana karata) AtmA sAdhupaNuM nahi pAmavA chatAM vizeSa eTale sAmAnya zrAvaka karatAM asaMkhyAtaguNI guNazreNi vaDe Atmazuddhi kare che. tAtparya ke-(bIjA zrAvaka karatAM) pratimAdhArI zrAvaka asaMkhyAtaguNa pApakarmone kSaya kare che. kyI pratimAo? te mATe sabodha prakaraNamAM kahyuM che ke - vaMza vaya sAmagra, saha parimA madirA sAmaDi-ivaLa samApUI zA" (timA088) bhAvArtha-"darzana, vrata, sAmAyika, pauSadha ane pratimA (kAussagga)-e pAMcanA pAlanarUpa abhigraha vizeSa, te anukrame "darzana-vrata-sAmAyika-pauSadha ane pratimA nAmanI pAMca pratimAo, abrahma-sacita-AraMbha-nokara ane uddibheganA tyAgarupa anukrame te te nAmanI chathI daza sudhI (pAMca) pratimAo, ane agIAramI "zramaNabhUta" nAmanI pratimA jANavI." ema Page #745 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - - - - dara | [ dha sa bhAva 10 2-gA 69 zrAvakanA agIAra pratimAo kahI che. tenuM svarUpa A pramANe che- (pR0 ra77mAM kahyA te) zaMkAdi pAMca dethI rahita, (pR. 111 mAM kahelAM) pramAdi pAMca lakSaNothI sahita, tathA (pR 125mAM kahelAM) svairya vagere pAMca bhUSaNathI bhUSita, (pR128mAM kahelA) mokSamArgarUpa mahelanI pIThikA Adi5 "samyagadarzana (samakti),tenuM bhaya-lebha-lajajA vagere vinnothI jarA paNa aticAra sevyA vinA niraticArapaNe eka mahinA sudhI satata pAlana karavuM ( arthAta bhayAdine aha5 paNa aticAra na lagADavA) te pahelI 'danapratimA eka mahinAnI jANavI. e darzanapratimAmAM jaNAvyA pramANe samyagdarzananuM pAlana karavA sAthe akhaMDita ane avivAhita (atikramAdi de sevyA vinA niraticArapaNe) zrAvakanAM bAra vratanuM pAlana karavuM, te be mahinAnI bIjI "vatapratimA' jANavI. pAchalI be pratimAmAM jaNAvyA pramANe samatinuM ane vratanuM niraticArapaNe pAlana karavA uparAnta traNa mahinA sudhI dararoja (savAra sAMja) sAmAyikanA de TALIne apramattapaNe sAmAyika karavuM, te traNa mahinAnI trIjI " sAmAyika pratimA' kahI che. pahelI traNeyanA pAlana sAthe cAra mahinA sudhI (pR. 249 mAM jaNAvelI) dareka catuSpa mAM saMpUrNa-ATha praharanA poSadhanuM (niraticArapaNe) akhaMDa pAlana karavuM, te cAra mahinAnI ceAthI "poSadhapratimA' jANavI. e cAreyanA pAlanapUrvaka pAMca mahinA sudhI pratyeka catuSpavamAM, gharanI aMdara, bAraNAmAM ke catuSpatha(coTA)mAM, parISaha tathA upasargo Ave te paNa calAyamAna thayA vinA AkhI rAtri pUrNa thatAM sudhI kAryotsarga (kAussagga)mAM rahevuM te pAMca mahinAnI pAMcamI "pratimA (kAyetsa nAmanI pratimA kahI che. ema pachInI darekamAM paNa pUrvanI saghaLI pratimAonuM pAlana samajI levuM. prathamanI pAMcanA pAlana sAthe cha mahinA sudhI nirmaLa brahmacaryanuM pAlana karavuM, te cha mahinAnI chaThThI "abrahmavajanamracaya)pratimA, pata enA pAlana pUrvaka sAta mahinA sacitta AhArane tyAga te sAtamI sAta mahinAnI'sacittavaje pratimAe sAteyanA pAlanapUrvaka ATha mahinA sudhI (bIjA kAryomAM ja nahi, kintu AhAramAM paNa athata tamAma kAryomAM) svayaM (chakAya jIvone) AraMbha na karo te ATha mahinAnI AThamI AraMbhavarjanapratimA ATheyanA pAlanapUrvaka nava mahinA sudhI nekare vagere bIjAo dvArA paNa AraMbha na karAve, te navamI "gavarjanamatimA;" naveyanA pAlana sAthe daza mahinA sadhI bIjAoe pratimA dhArIne-udezIne vinA preraNAe paNa taiyAra karelAM (uddiDha) AhAra Adi na levAM, te daza mahinAnI dazamI "ujinapratimA ane e dazeyanA pAlana sAthe agIAra mahinA sudhI svajanAdinA saMbaMdhane tajIne, "rajoharaNa vagere sAdhuveSane dhAraNa karIne ane kezane leca karIne kuLa" vagere svAdhIna sthAnamAM rahevuM tathA "itimApAzraya mokhANA, mirara ' arthAta-pratimApArI zrAvakane bhikSA Ape -ema kahIne AhAra ApanArane "dharmalAbha rUpa AzIrvAda ApyA vinA ja, AhAra meLavIne sAdhunI jema uttama samyaga Acarane pALavA, te agIAra mahinAnI agIAramI "zramaNabhUtapratimA' kahyuM che ke- " daMsaNapaDimA NeyA, sammattajuttassa jA ihaM boNdii| jarjariyA, mijharaNosamamavA " (tiraMvArA che) Page #746 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 603 ma0 4-zrAvakanI agIAra paDimA ] - bhAvAtha_"samativaMta AtmAnI kAyA13 (zarIra), ke je mithyAtvane kSapazama thavAthI zAavirUddha durAgraharUpa kalaMkathI rahita hoya che, tene ahIM darzanapratimA samajavI." vaLI- "biIA paDimA NeyA, suddhANubbayadhAraNaM / sAmAiapaDimA u, suddhaM sAmAi pi a||1||" "aTThamImAipavvesu, sammaM posahapAlaNaM / sesANuTThANajuttassa, cautthI paDimA imA // 2 // " " nikaMpo kAussaggaMtu, puvvuttgunnsNjuo| karei pavvarAIsuM, paMcamI paDivanao // 3 // " bhAvAI-"(bAra) aNuvratane zuddha rItie (niraticAra ) dhAraNa karavAM te bIjI "(ta) pratimA jANavI ane sAmAyikanuM paNa zuddha pAlana karavuM te trIjI "sAmAyipratimA samajavI (1). aSTamI Adi parvomAM samyagurItie pauSadhanuM pAlana karavuM te cethI (poSadha) pratimA jANavI (2) pUrvanI pratimAomAM kahyA te guNothI yukta AtmA pAMcamI pratimAne aMgIkAra karIne (cAra) pava divasamAM rAtrie (gharamAM, bAraNu pAse ke cauTAmAM parISaha-upasargomAM paNa) samagra rAtri niSkapaNe kAusaga kare te pAMcamI "pratimA nAmanI jANavI (3)." Ane aMge vizeSatA che ke " asiNANa viaDabhoI, mauliuDo divasabaMbhayArI / rati parimANakaDo, paDimAvajjesu diyaesu // 18 // " "zAyai paDimAe Thio, tilogapujje jiNe jiakasAe / nigalorapaLIzaM, garda vA nA mArA ISI" (tina paMjA.) bhAvAtha-"(pAMcamI pratimAvALA) snAna kare nahi, divase bhojana samApta karIne rAtre cAreya AhArano tyAga kare, adhevane (chetIne) kacacha vALe nahi tathA pratimA (catu. pavI) sivAyanA divasomAM divase saMpUrNa brahmacarya pALe ane rAtrie paNa strIonuM tathA bhoganI saMkhyAnuM pramANa nakkI kare (1). kAryotsargamAM "traNeya lekathI pUjita tathA krodhAdi ( aMtaraMga zatruo)nA vijetA" zrIjinezvaranuM dhyAna, athavA pitAnA rAgAdi dene haNI zakAya tema kAmanI niMdA' vagere dezanA pratipakSI upAyanuM ciMtana pAMca mahinA sudhI kare (2)" "chaTThIe baMbhayArI so, phAsuAhAra sttmii| vajjijjA vajamAhAraM, aTThamIpaDivanao // 1 // " bhAvArtha-"chaThThImAM te (cha mahinA sudhI divase tathA rAtrie akhaMDa) brahmacarya pALe, sAtamImAM (sAta mahinA sudhI) acitta (nirjIva) vastune ja AhAra kare ane AThamI pratimAvALo (ATha mahinA ) sAvadya AhAra (svayaM AraMbhane) tyAga kare. chaThImAM vizeSatA- " purasagutto, vizeno viniyamodaLikano zA vagara kamabe-taLo ya pAki pivitta rabA" " fsAraviro, phalya same hUmi no cayai a aippasaMgaM, tahA vibhUsaM ca ukkosaM // 21 // " 13. * upAsakadazA" vageremAM darzananA abhigrahane darzanapratimAM kahI che ane ahIM kAyAne pratimA kahI che. temAM e apekSA che ke- AstikatA, deva-gurU AdinI vaiyAvaccane niyama' vagere guNothI pratimA dhArI AtmA bIjA guNIjano karatAM ghaNe zreSTha hoya; e guNe kAyika kriyArUpa che, kAyAthI dekhAya che, ema kAyAnI mukhyatA hovAthI abhigrahane badale abhigrahavALAnI kAyAne pratimA kahI che. (pratimApacArA-gAthA che) - - Page #747 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - - - - - - - - - - - - - [ dha saM0 bhA. 1-vi0 ra-gAya 69 " evaM jA chammAsA, eso'higao iharahA diTuM / nAvavaeN vi rame, vagara caMmi Toni mArA" (timAMpaMrAja) bhAvArtha-"pahelAM kahyA te "asnAna, rAtribhejanatyAga' vagere athavA "samyakatva-aNuvratasAmAyika-pauSadha ane pratimA' guNavALo zrAvaka chaThThI pratimAmAM pAMcamI karatAM vizeSathI moha veda)ne jaya karIne divase ja nahi, rAtrie paNa cittanI sthiratApUrvaka sarvathA brahmacarya pALe, pAMcamI karatAM chaThThImAM A ja vizeSatA che (1). cittanI sthiratAnA upA-rIkathA-kAmakathA vagere kAmottejaka zRMgArI vArtAlApa na kare, strInI sAthe ekAntamAM na rahe, jAheramAM paNa strIne ati paricaya na rAkhe tathA zarIre "alaMkAra-vilepana vagerethI utkRSTa zobhA na kare (sAmAnya zarIrarakSA mATe jarUrI hoya teTaluM kare.) (2). ema chaThThI pratimAdhArI zarIrazobhA ane vikathAdinA tyAga pUrvaka utkRSTathI cha mahinA sudhI mithunane tyAga kare, te ahIM kahevAnuM che, anyathA sAmAnya zrAvake paNa jAvAjajIva maithunane te tyAga karatA dekhAya che (3). have 9-10mI kahe che. " avareNa vi AraMmaM, navamIe nokarAvae / dasamIe puNoddir3ha, phAsu pi na muNje||1||" bhAvArtha-"navamAM pratibhAvALo zrAvaka (pitAnA AhAra vagerene aMge) nekarA Adi bIjA dvArA paNa AraMbha na karAve, ane dazamImAM bIjAe (vinA preraNAe paNa) pratimA dhArIne uddezIne taiyAra karela prAsuka ( niva) AhArAdi paNa na vApare." temAM vizeSatA kahe che ke" nikkhittabharo pAyaM, puttAdimu ahava sesprivaare| vanamo ja tahI, satha vi ripatro aAM rUnA" " logavavahAravirao, bahuso saMvegabhAviamaI a| I g ]yi, Jva mAtA nA vihinA " uddikaDaM bhattaM vi, vajjae kimua sesamAraMmaM / so hoi a khuramuMDo, siMhali vA dhAraha koI // 32 // " "ja NihiamatthajAyaM, puTTho NiaehiM Navari so tattha / ___ jai jANai to sAhai, aha Navi to beha Navi jANe // 33 // " " jaipajjuvAsaNaparo, muhumapayatthemu Nicca talliccho / gvozizukutto, traNa mAsA simAseLe rUchA" (tinA paMvArI.) bhAvArtha-"navamI pratimAmAM kuTumbane tathA vyApAra Adi kAryone paNa bhAra prAyaH yegya patrAne. bhAI vagerene athavA cogya nakara vagerene soMpI de, tathA pote dhanya-dhAnyAdi sarva parigrahamAM mamatvane ghaTADe-alpa karI de; vizeSamAM sarvatra pariNata-buddhivALa-vivekI bane (1). laukika saghaLA vyavahAromAMthI nivRtta thayele vAraMvAra mekSanI abhilASAmAM daDhatA keLave, ema navamImAM nava mahinA sudhI AraMbhano tyAga kare. (2). dazamImAM e vizeSatA che ke bIjA AraMbhone ja nahi paNa duSkara e bhajanane AraMbha paNa taje. tenA uddezathI bIjAe taiyAra kareluM udiTha paNa bhejanAdi na vApare, uparAnta maratake muMDana karAve athavA keI coTalI paNa rAkhe (3). A prati Page #748 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 50 4-AvakanI 11 paDimAH upasaMhAraH sAdhudha pahelAM gRhasthadhanIkaraNIyatA ] 5 mAvALA bhUmi vageremAM dATela, (kAine tyAM mUkelu'.) ke amuka prakAre gupta saMgraha karelu, vagere dhana-dhAnya ( leNa-devu' ) ityAdi pAne jANatA hAya, ane kuTuMbIo Adi tene aMge pUche; te jANutA hAya te pramANe mAtra temane jaNAve, na jANutA hoya teA huM nathI jANute'-ema kahe ( jANavA chatAM na kahe te tenI AjIvikAmAM aMtarAya thAya. ) (4). sAdhuonI sevAmAM haMmezAM tatpara rahe ane sUkSma-nipuNa buddhithI samajAya tevAM jIvaajIva vagere tattvAne ke niMgAdi padArthIne jANavA ha MmezAM satata lAlasA rAkhe. e pramANe daza mahinA sudhI dazamI pratimAnuM pAlana kare (5)." agIAramInu svarupa kahe che ke " ArasInu niEo, dhare ni varNiAvuM| kayaloo susAhu vva, puvvuttaguNasAyaro // 1 // ,, 44 putrAuttaM kappara, pacchAutaM tu Na khalu eassa / oyaNabhirliMgasUAI, savyamAhArajAyaM tu ||2|| " bhAvA - prathamanI daza pratimAonA saghaLA guNAne samudra (pAlaka) zrAvaka agIAramImAM uttama sAdhunI mAphaka gRhasthapaNAnA (ghara--kuTuMba-parigraha vagere) saghaLA saMbaMdhane tajIne sAdhunA veSa tathA kASTAdinAM pAtra svIkAre, kezane lAca kare (1). leAjanane aMge jyAM AhArAdi levA jAya, tyAM gRhasthe tenA jatAM pahelAM 'bhAta-masurAdinI dALa' vagere je je mahArAdi peAtAne mATe taiyAra karelAM hAya te laI zake, paNa tyAM gayA pachI banAvelAM hoya te A pratimAvALA lai zake nahi. (2)." Avazyaka mAM teA kahyu che ke-rAtribhojananA tyAga karavA te pAMcamI, sacitta AhA ranA tyAga karavAmAM Ave te ThThI; divase saMpUrNa brahmacarya ane rAtre maithunanu' parimANu karavAmAM Ave te sAtamI, saMpUrNa ahArAtrinu` brahmacarya pALavuM, snAna karavuM nahi tathA mastakanA ane dADhI-mUchanA keza, zarIra uparanI rAmarAjI ke nakha vagerenA saMskAranA tyAga arthAt tene kapAvavA--LavA' vagere kAMi karavuM nahi e AThamI, svayaM AraMbhanA tyAga karavA e navamI, bIjAo dvArA peAtAnA AhArAdi nimitte paNa AraMbha karAvavAnA tyAga karavA te dazamI, ane zDa bhAjanane paNa tyAga tathA ahIM zramaNabhUta pratimA kahI tenuM pAlana karavu, ema anne bhegI eka agIAramI pratimA jANavI. A pratimAonuM varNana karyuM. have upasaMhAra kare che. mULa'pravitto naiireya, radiyo vizeSataH / satAmanuddheyatA, cAritranirvAcA 70|| jI mUlAtha-" e pramANe zrIjinezvarAe gRhasthanA vizeSa dhama kahyo che. uttama AtmAone, A gRhasthadhama AcaravA te cAritrarupa paryaMta upara caDhavAnAM pagathI AMruSa bane che. ( arthAtAnI niLa ArAdhanAnA phaLarupe cAritramADunIya karmAMnA kSayApAda thavAthI AtmAne saca magurusthAnakanI prApti thAya che. )" TIkAnA bhAvAtha- ( graMthanA pahelA vibhAgamAM jaNAvyA che te) sAmAnya dharmanI apekSAe zrIjinezvarAe Ane ( khIjA vibhAgamAM jaNAvyeA tene ) gRsthanA vizeSa dhama kahyo che, arthAt parama AptapurUSAnAM vacanAne anusAre maitrI-prameAda vagere bhAvanAthI bhAvita AtmAnAM anuSThAnA rUpa ahIM vaNuM byA te gRhasthanA vizeSa dharma che. ahA' kAi ema samaje ke--" paraMta~ Page #749 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ pa0 saM0 bhA0 1-vi0 --gA. 70 nadI-samudra-dvIpa vagere sadA avasthita padArtho mAtra jANavA yogya che, tema A dharma pAchu mAtra jANavA yogya ja haze; athavA te mithyAtva vagere Azrava heya-tajavA yogya che, tema A ghama paNa tajavA cogya ja haze." tenA samAdhAna mATe kahe che ke- "mArgonusArI pAchuM" vagere sAmAnya dharmane pAmelA uttama AtmAone A dharma "anuSThaya AcaravA gya che, arthAta uttama AtmAee, A gRhasthane vizeSa dharma Acara-pALave, ema kaheluM che, te cAritra rUpa parvata mATe sIDI rUpa che, eTale ke AcaraNamAM utArele A dharma, je dharmamAM sarva pApavyApArIne tyAga ane nirava (nipA5) pravRttio (anuSThAne )nuM sevana karavAnuM che te cAritradharmarUpa parvata upara pahoMcavA mATe keDI-mArga samAna che, keDI(mArga)nA AlaMbanathI jema sukhapUrvaka moTA parvata upara paNa caDhI zakAya che, tema niSkalaMka( niraticAra)paNe A vizeSa dharmanuM pAlana karanAre gRhastha paNa sarvavirati rUpa cAritrane sukhapUrvaka pAmI zake che." dharmabindumAM kahyuM che ke vana nepALI, cAsttari parvata sabhya tara niyama- pitA zA" (AdhyAya 2, nI 7) bhAvArtha-buddhimAna ekeka pagaluM cAlate parvata upara caDhI jAya che, tema (zrAvakadharmanuM) sArI rItie pAlana karanAra dhIra nicce cAritryaparvata upara caDhI zake che." pahelAM thoDA (nAnA) guNenI ArAdhanA karIne, pachI ghaNuM (moTA) guNenI ArAdhanA karavI nyAyayukta hovAthI, ahIM pahelAM gRhastha dharmanuM svarUpa jaNAvyuM che. dharmabindumAM kahyuM che ke " stokAn guNAn samArAdhya, bahUnAmapi jAyate / mAdhanAyo-tamavili mataH II" (thAya 2, gA28) bhAvArtha-"pahelAM thoDA thoDA guNenI ArAdhanA karIne AtmA ghaNA guNenI ArAdhanA mATe paNa bane che, mATe gRhastha dharmane pahele kahyo che." - A nyAya paNa amukane AzrIne ja jANa. kAraNa ke-tathAvidha viziSTa adhyavasAyane ge nirbaLa thaelA cAritra mohanIya karmavALA zrI syulibhadrajI vagere aneka pUrva purUne grahastha dharma vinA ja uttama-sarvaviraticAritranI prApti thayelI zAomAM saMbhaLAya che ja, tathApi kALanA tAratamyanI apekSAe A kamane anusaravuM vyAjabI che, kAraNa ke-A pAMcamA ArAmAM te (samyakatvathI zarU karIne) pratimA pAlana sudhI yathAzakti sarva zrAvakadharmanI ArAdhanA vaDe cittane keLavanArA jIvane ja sAdhudharmanI prApti thAya che, kahyuM che ke g gr vsa pAmo, gohe saMgharSa vize nA basu jo, tuvara saMgama patya 4" (tinA paMjA,) bhAvArtha-"zrAddhadharmanA pAlanapUrvaka sAdhudharma (nI yogyatA) prApta karavArUpa A kAma ghathI-sAmAnyarupe vyAjabI che, ekAne nahi; te paNa vartamAnamAM te vizeSatayA vyAjabI che (jarUrI che ke, kAraNa ke-vartamAnakALa azubha che, A kALamAM saMyamanuM pAlana duSkara (kaSTasAdhya) che. (mATe dIkSArthIe gRhastha dharmanI ArAdhanA vaDe AtmAne yogya banAvavo joIe." Page #750 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prazasti "zrImadvIrajinendrapapadavIsImantinImaNDanaM, prakhyAvAnajaniSTa hIravijayaH sUriH staamgrnnii| yenA'kabararAT prabodhya vihito duSkarmakartApyaho, dharmoktyA tridivasya kezigaNinevAIH pradezI nRpaH // 1 / / amalamalamakArSItsadgurostasya paDheM, vijayivijayasenaH muurirugrprtaapH| mahati sadasi zAhervAdino niSpatApAna ; raviriva nijagobhistArakAn yadvabhUva(zcakAra) // 2 // vijayatilakamUribhUrisarimakRSTo, dinamaNirudayAdrau tasya paTTe babhUva / kumatatimiramugraM mAsya zuddhopadeza-prasRmarakiraNairyoM bhavyapadmAMzcakAra // 3 // tadIye paTTe'bhUdvijayivijayAnandasuguru-ryazasvI tejasvI madhuravacanaH saumyavadanaH / kaSAyairnirmuktaH prazamaguNayuktaH suvihita-stapAgacchAdhIzaH sakalavasudhAdhIzamahitaH // 4 // jayati vijayarAjaH sUriretasya paTTe, sakalaguNagariSThaH ziSTaloka prshsyH| prathitapRthujayazrIrupapuNyaprabhAvaH, kalitasakalazAstraH prAstamithyAtvajAlaH // 5 // tadanu paTTapatirvihito'dhunA, vijyraajtpaagnnbhuubhujaa| 'vijayamAna ' iti prathitAhRyo, vijayate'tulabhAgyanidhiH sudhIH // 6 // itazca-vijayAnandasUrINAM, vineyA vinayAnvitAH, zrIzAntivijayAvAnAH, zobhante paNDitosamAH // 7 // AjanmAdapi zIlasatyamRdutAkSAntyA vAdyA guNA, bhUyAMso gurubhaktatA ca vipulA yeSu prakRSTA api / protsAhAya guNArthinAM svagurubhiyaMktIkRtA bhUtale sarvatrAkhilagacchakAryaviniyogena prasannAtmabhiH // teSAM vineya uditAdarato vivakre, granthaM ca mAnavijayAbhidhavAcako'mum / kSuNNaM yadatra matimandatayA bhavettanmedhAvibhirmayi kRpAM praNidhAya zodhyam // 9 // sattakakarkazadhiyA'khiladarzaneSu, muurdhnytaamdhigtaastpgcchdhuryaaH| kAzyAM vijitya parayUthikaparSado'dhyA, vistAritapravarajainamataprabhAvAH // 10 // tarkapramANanayamukhyavivecanena, prodbodhitAdimamunizrutakevalitvAH / paryazovijayavAcakarAjimukhyA, granthe'tra mayyupakRti parizodhanAdyaiH [kila yojanAyaiH] // 11 // pAla iva mandagatirapi (bAlaka iva mandagatiH), sAmAcArIvicAradurgamye / atrAbhUvaM gatimAM-steSAM istAvalambana // 12 // [siddhaantvyaakrnncchndH-kaavyaadishaastrnissnnaataiH| lAvaNyavijayavAcaka-zaraiH samazodhi zAstramidam // 13 // ] varSe pRthvI guNa muni candra' [1731] pramite ca mAdhave mAse / zuddhatRtIyAdivase, yatnaH saphalo'yamaniSTa // 14 // (kiM ca)-samagradezottamaguMjareSu, ahammadAbAdapure pradhAne / zrIvaMzajanmA matiAbhidhAno, vaNigvaro'bhUcchubhakarmakartA // 15 // nityaM gehe dAnazAlA vizAlA, tIrthonatyAtIrtharAjAdiyAtrA / saptakSetryAM vittavApazca yasya, stotuM prAyo yasmadAdyairazakyaH // 16 // sAdhuH zrIzAntidAsaH pravaraguNanidhistatsuto'bhUdudAro, dhAgyAM vikhyAtanAmA jagahusamadhikAnekasatkRtyakRtyA (krtaa)| raGkAnAmannavastrauSadhasuvitaraNAdhena duSkAlanAma; pradhvastaM zastabhUtA bahuvidhimahitA jAtisAdharmikazca // 17 // putranyastasamastagehakaraNIyasya sphuTaM vAIke, siddhAntazravaNAdidharmakaraNe baddhaspRhasyAnizam / saddharmadvayasaMvidhAnaracanAzuzrUSaNotkaNThina-stasya 14-A prazasti bIjA bhAgane aMte ApelI che chatAM ame upayogI jANe ahIM lIdhI che. Page #751 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [dharmasaMpraha bhA. 1-le prArthanayA'sya gumphanavidhau jAtaH prayatno mama // 18 // jJAnArAdhanamatinA, vinayAdiguNAnvitena vRttiriyam / prathamAdarza likhitA, gaNinA kAntyAdivijayena // 19 // dhAtrI saMpadvidhAtrI bhujagapati dhRtA sArNavA yAvadAste, proccaiH sauvarNazRGgollikhitasurapatho mandarAdrizca yAvat / vizvaM vidyotayanto tamanu zaziravI bhrAmyatazceha yAvat ; grantho vyAkhyAyamAno vibudhajanavarairnandatAdeSa tAvat // 20 // ye granthArthavibhAvanAtinipuNAH samyagguNagrAhiNaH, santaH santu mAya prasannahRdayAste kiM khalaistairiha / yeSAM zuddhasubhASitAmRtarasaHsikto'picitte bhRzaM grISmatauM marubhUmikAsviva payolezo na saMlakSyate // 21 // vilokyAnekazAstrANi vihitAgranthatastviha / pretyApi bodhilAbho'stu, paramAnandakAraNam // 22 // bhAvArtha" zrImada vIrajinezvaranI pATaparaMparA rUpI satI strInA zaraNAra sarakhA sapurUSamAM agresara tathA sarvatra prakhyAta, evA zrI hIravijayasUrijI nAmanA AcArya mahArAja (prabhu zrI mahAvIranI 58 mI pATe) thayA, ke jeoe "zrI kezI gadhare jema pradezI rAjAne pratibaMdha karIne svargasukhane bhaktA banAvyuM tema" ati duSkarma karanArA evA paNa "akabara' nAmanA musalamAna bAdazAhane dharmane pratibodha karIne sugatine yogya banAvyo (1). te sadagurUnI pATane, prauDha pratApazAlI ane sarvatra vijaya pAmelA, evA zrI vijaya senasUrijIe atyaMta bhAvI, ane "sUrya jema potAnAM kiraNethI tArAone nisteja kare tema teoe bAdazAhanI mATI sabhAmAM vAdIone jItIne nisteja banAvyA (2). teonI pATe pUrvAcala upara jema sUrya udaya thAya, tema ghaNuM AcArya mahArAjAomAM agresara evA jJAnaguNathI) sUrya samA zrI vijayatilakasUrijI nAmanA AcArya thayA, jeoe sarvatra phelAvelAM zuddha upadeza rUpI kiraNa dvArA kumata rUpI aMdhakArane nAza karIne bhavya jI rUpI kamaLAne vikasita banAvyAM (3). teonI pATe vijayavaMtA saddagurU zrI vijayAnandasarijI thayA; teo mahA yazasvI, tejasvI, madhura vacanAvALA, somya vadanavALA kaSAne jaya karanArA, prazamatAguNathI yukta, vidhimArganuM suMdara pAlana karanArA ane tapAgacchanA nAyaka hatA tathA saghaLA rAjAe paNa jeonI pUjA (sevA) karatA hatA (4). teonI pATe saghaLA guNothI mahAna, ziSTa purUSonI prazaMsAnuM pAtra, jeonI jayalamI sarva dizAmAM vistAra pAmI hatI tevA, puNyanA ugra prabhAvavALA, sakala zAstronA pAraMgAmI ane mithyAtvanI jALane jeoe nAza karI che, tevA (hAlamAM) zrIvijayarAjasUrijI jayavaMtA vate che (5) o. pachI atula bhAgyanA bhaMDAra, buddhimAna ane zrI "mAnavijaya' evuM jeonuM prasiddha nAma che, teone (vartamAna) tapAgacchanA nAyaka te zrI vijayarAjasUrijIe hamaNAM paTTadhara banAvyA che (6). A bAju-(upara jaNAvyA te) zrI vijayAnandasUrijInA ziSya, ke jeo vinaya guNathI yukta che, paMDitomAM ziromaNI che ane zrI "zAntivijaya' jeonuM nAma che, teo zAsanamAM zebhe che (7). te zrI zAntivijayajImAM, janmathI mAMDIne "zIla, satya, mRdutA, kSamA, saralatA ane atyaMta gurUbhakti' vagere ghaNuM suMdara guNa hovA chatAM, guNArthIone protsAhana ApavA mATe te guNothI prasanna thayelA teonA gurUe svayaM ga7nAM saghaLAM kAryo bhaLAvIne, teone samagra bhUtaLamAM prasiddha karyA che (8). teonA ziSya ane "mAnavajaya upAdhyAya Page #752 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prazasti ] nAma che jenuM, evA meM ati AdarapUrvaka A graMthanuM vivaraNa karyuM che. matimaMdapaNAthI A graMthamAM je kSatio rahI hoya, tene mArA upara kRpA karIne buddhimAne sudhArI levI (9). tarkazAstra jevAM kaThina zAstronAM rahasyane paNa samajavAmAM ati tIkSaNa (nipuNa) buddhi vaDe jeo saghaLAM darzanemAM pramANabhUta manAyA che--mahatvane pAmyA che, tapAgacchamAM teo agresara che, kAzImAM panIonI sabhAmAM vAdIone jItIne jeoe zrI jainadharmane prabhAva sarvatra vistAryo che (10), pUrvanA samartha vidvAnonA racelA tarka-pramANa-naya vagere kaThina viSayanuM vivecana karIne pUrvakALe thaI gayelA te te zrutakevalIonA zrutakevalIpaNAne je prakAzamAM lAvyA che, te upAdhyAyanI paMktimAM mukhya evA zrI yazovijaya vAcake AgraMthanuM parizAdhana karIne (ane rahI gayelI nyUnatAne pUrNa karIne) mArA upara ati upakAra karyo che (11). vadhAre zuM? bAlakanI mAphaka zAstromAM maMda gativALo paNa huM sAmAcArInA (caraNakaraNanAganA) vicAra rUpa A ati gahana graMthamAM gati karI zakyo chuM, te teonA hastAvalaMbananuM ja phala che, arthAt teonI pUrNa sahAyatAnA baLe ja A graMtha racavAmAM huM saphala thaI zakyo chuM (12). vaLI [ upADa-Agame, vyAkaraNa, chaMdazAstra tathA kAvyazAstro, vagere sarva zAstromAM niSNAta vAcakendra zrI lAvaNyavijaya vAcake A graMthane samyapha zuddha karyo che. 13. 3 vikrama saMvata 1731 varSe, vaizAkha mAse, suda trIje (akSayatRtIyAe), A graMtharacanAne prayatna saphala thaye che (14). vaLI- samagra dezamAM uttama zrI gurjaradezamAM AvelA "ahammadAbAda' nAmanA mukhya zaheramAM zrImAlI vaMzamAM janmelA ane zubha kAryone karanArA zrI "matiA nAmanA uttama vaNika hatA (15). teonA ghare haMmezAM cAlatI moTI dAnazALA, teonI zrI jainazAsananI unnati thAya tevI rItanI tIrthAdhirAja zrI zatruMjayagirirAja Adi sarva tIrthonI yAtrAe ane pitAne prApta thayelI lakSmIne sAteya kSetramAM sadvyaya (vAvetara), vagere teonA guNonuM varNana karavuM te amArA jevAne azakya che (16). te "zrI matiyA" zrAvakane sadAcArI-uttama guNene bhaMDAra ane pRthvImAM enuM nAma prasiddha che evA "zrI zAMtidAsa" nAmanA putra thayA. prasiddha "zrI jagaDuzA zeTha karatAM paNa adhika satkAryonA karanArA temaNe, raMkane anna-vAauSadha vigerenuM dAna karIne duSkALanuM nAma paNa nAza karyuM tathA uttama jAtibhAIo ane sAdhamikAne aneka prakAre vAtsalya karIne pUjyA (17). vRddhAvasthAmAM samasta gharanAM kAryo pitAnA putrane seMpIne, haMmezAM jeo "siddhAntanuM zravaNa karavuM' vagere dharmakAryomAM baddha spRhAvALA (ati AdaravALA) banyA che, te zrI zAnitadAsa zeThane, sAdhudharma ane zrAvakadharma-ema dvividha dharmanA vidhinI racanA karAvIne tene zravaNa karavAnI pragaTa thayelI utkaMThAne bhege prArthanA karavAthI A graMtha racavAmAM mATe prayatna thaye che (18). jJAnanI ArAdhanA karavAnI buddhivALA ane vinayAdi guNethI yukta, evA zrI kAntivijayagaNIe AgraMthane sahuthI pahelAM pustaka-prati tarIke lakhe che (19). saMpattine karanArI evI pRthvI samudro sahita jyAM sudhI zeSanAge pitAnA mastake dhAraNa karelI rahe, pitAnAM ati uMcAM suvarNamaya zikharothI devonA mArgane jeNe sparza karyo che Page #753 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 700 [ dharmAMsaMgraha, bhA-1 leevA merUparyaMta jyAM sudhI kAyama rahe, jagatane prakAza karatA caMdra ane sUrya jyAM sudhI te merUparvatanI cAreya bAju bhramaNu karatA rahe, tyAM sudhI paMDitapurUSAthI vaMcAtA-bhaNAtA A graMtha paNa jayavaMta raheA ! zAzvata banA! (20). je graMthanA bhAvAne pragaTa karavAmAM ati nipuNa ane je samyag guNeAne grahaNa karanArA che, te satpurUSA ( A graMtha dvArA ) mArA upara prasanna thAo. te khalapurUSanu mAre zuM pracAjana che? ke ' mAravADanI bhUmimAM grISmaRRtumAM paDelA varasAdanA chAMTA paNa na jaNAya tema' jeonAM cittamAM zuddha ane suMdara vacaneA rUpa amRtanA rasa vaDe satata siMcelA ( tattvAvamedha rUpa) pANInA leza paNa jaNAtA-TakatA nathI (21). aneka zAstrone joine banAvelA A graMthanA phUla rUpe anya bhavamAM paNu mane paramAnada (meAkSa )nA kAraNabhUta AdhinA lAbha thA! (22) ' "" e pramANe paramagurUbhakAraka zrI vijayAnantasUriziSya paMDita zrI zAntivijayagaNanA caraNApAsaka mahApAdhyAya zrI mAnavijayagaNiviracita vApajJa zrI dhasaMgrahanA pahelA bhAgamAM ' gRhasthanA vizeSa dharma ' e nAmanA bIjA adhikArane, ' tapAgacchAdhipati, saMdhasthavira, pU. AcArya mahArAja zrI vijayasiddhisUri--paTTAla kAra svargata zamadamAddiguNabhUSita 50 AcArya va zrI vijayamedhasUri-paTTAla kAra gAMbhIryAdirguNApeta pU0 AcAya zrI vijayamanAharasUri-ziSyANa muni bhadraMkaravijayakRta 'gUrjarabhASAnu vAda ahIM samApta thayA. vi. saM. 2006-vIra sa. 2476 mahA suda 10, zanivAra A graMthanA prathama bhAganI saMskRta TIkAnuM leAkapramANa 9423 gaNeluM che. ApajJa zrI dhama saMgraha mUla ane TIkAnA bhASAnuvAdamAM prathama bhAganA bIjA adhikAra samApta thayeA. iti zrI dharma sa Mgraha prathamA bhAgaH samAsaH sthala - zivaga'ja (mAravADa ) [ rAjasthAna ] Page #754 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pRSTha-5'kita 1-2 3-6 6-13 huM chellI 11-14 11-1 12-31 32-31 32-31 32-31 3612 36-13 39-20 41-12 43-6 49-10 13-12 54-20 55-1 56-20 5,}}-1 Ge-t 01-1} 74-10 7}-3 7-19 21-11 856 85-25 26-5 59-15 90~11 92-13 93-11 93-12 azuddha-zuddha manahara--manohara yayA thathAtha mUla-mUlaM AkAre AkAre anyAnyAM-anyonA parApa0- --seva azubha-ka azubhakadeg apUNa0 - apuNa0 upapada 10 - upa0pada 90 4mo--Ate(cho) vividha0 - vidhiva mavAnuM--moDhe tee----teonI payami-payaMmi gamoTuM -samoTuM phUla kapala ga sa` 4---sarvazreSTha zastrazAstrA devAne devAne 7 stharI~ sthirI devAnA devAne saMkhyA sAMkhya Rtu Rtu pUrva-pUNa pAMceya~pAMce ya anAM--AmAM zuddhipatraka ahira ta.arihaMtazrutarUpamithyA-0rUpamithyAzruta 14-0--19mo jAtI-jaratI hoi - hoi mAnIya--meAhanIya NinI zreNinI tiratha0 - tistha0 0 sAriA - 0 sArio pRSTa-5kta 93-27 95-11 95-24 96-32 90-13 97-chellI 104-12 104-25 107-2 108-20 110-15 114-2 115-9 115-28 116-13 11622 122-27 123-24 123-34 12521 127-10 134-5 138-11 139-10 147-19 161-3011-1 164-chellI 166-13 174-29 177-13 177-23 181-23 189-16 189-23 azuddha-zuddha paJjavi -- paJcavihaM sahade - sahe Org-- fe--is yima--kriya mayantra-yatva che vyagyavyaGgya *~su 0 pahi-0 ihiM muDhamRta *NiNogA- 0NiogA graMthI--graMtha mAkSA--mAkSa. tRNAthI tRSNAthI Nika------zreNika mottaNaM-motUrNa kakha - kaMkha savaga------sa vega nimita nimitta jaNava jaNAva vagere...0 }~}} 157-147 paMsAsa -- paMcAsa 168 kA0 11-5 13144-531441 padAnapradAna kambhe- kamme upasaga utsa bhAgavatabhAvagata c pANA.~~~prANA arAga--AreAJa tiya ya--tiya ca 26-25 mRdudhyA-mRdumadhyA poraca0 - pIkapa0 Page #755 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 02 5-5ti 195-10 195-24 197-8 197-29 198-3 200-12 200-delI 201-29 204-1 20510 203-24 20929 210~2rDa 210-27 212-19 12-30 21921 219-30 220-12 22327 233-11 234-17 2200 218-1 238-21 24-14 2427 2428 248-31 262-27 265-2 23926 271-9 2012 20812 28217 29525 29527 3022} aNuyuddha prAmAdIpramAdI mUrva0 - mUrddha0 bhAnajabhAjanava je garuaMgaruaM upajjaMti-uppajaMti cayaMti rA-02 paripatri niSpiNDe-niSpiSTe pApIbhI--pApabhI mahi--mAhi karanAne-karanArane * rAhUne - 0 rA saMdhyA-saMsthA. lasUNaM-lasuNaM siddhata - siddhaMta* tathaiva - tathaiva AdhAraka ArAdhaka jyA suMsthAnuM gALavA--gAvavA *bhaNIyA-- bhaNiyA catiyaM - citi aMtaH - aMtaraM du:khakeLa sajaNo-- samaNo Am-Am ph~E muttarNa-mucUrNa DA jhADA catuSTa 0 - catuSTa0 atithi - atithiM * pati-pahitai *le:-htt rAine - rAhaNe ene--ane hAthaeN jA- (c) 16--116 *syo - 0syoja 309-1 327-1 328-24 330-9 334-29 331-12 37-18 378-24 339-7 342-3 Y=4-8 344-chellI 452 345-11 3472 351-16 351-32 352-13 352-19 353 25 254-31 354-33 358-14 361-2 362-4 362-5 363-1 265-9 367-10 369-chellI 305-6 376-24 304-17 37-1 6 380-7 380-15 380-19 381-26 383-15 384-3 [ dhamasaMgrahuM bhA. 1 lA sva--svaya *prazikhiti .pratilikhita marI--hArI vaziSTatA----viziSTatA AyAJa- mayAgya paGkasya - paGkasya satyanAnA--satyatAnA yathAcitta----thAcita caMdanA-nA rabalu khalu sathAdi saMthArAdika kANikA--kaNi kA gamAM--mAM 0damiyAM-0damISAM zANiNo-jhANiNo gathAnA--gAthAne bhakSaviSya-bhaviSya bhaktizrcatya,-bhaktiryaMta magaLacaitya zASa zAzvata samyaga- samyagU 0 3 nijI-hi vi-kRmi: ||z|-||" (EC) vyAkhya mAthAM--mAlyAM vAda--bAhe . azAtanA AzAtanA sAmAgrI --sAmagrI karAne-karIne cAmadhAyAmaradhA vidhi0 - vidhI0 tisaMtI ta -vI tuSTayai--tuSTayai stutI--stuti * dA.--daSTi anAvavavuM--banAvavuM nisihi--nisAhi Page #756 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nagara S zuddhipatraka ] paSTa-pakti 384-12 azuddha-zuddha yA--havA 282-28 386-15 386-26 380-21 91-20 pRSTa paMkti 429-20 432-7 43-14 434-5 435-25 43-19 437-23 418-18 438-chellI 439-3 439-9 YYO 41-19 442-14 42-30 so-fare nimalaM-nimmalaM nezvade -0nezvara our-- 00 jharaNu-grahaNa gamaNastha--gamaNasa paMcAyapaMcendriya vataspati-vanaspati f -vaM . paMcendriya paMcendriya mahachatte-mahavatta tti- ji. caritranA-cAritranA upapari-uraH pari0 rilA--paraba -- (khaMDana)-(akhaMDa) spadaMza-sarpadaMza usaggo-ulaggo vAlaNe--khaliNe saMdhAracAra-saMdhAcAra cakkhuphale0-cAkhuphAse. tittisaMtittIsa apekSAe--apekSAe gAbadhane-gAdharane 099-18 199-19 99-chellI 400-5 400-19 400-19 azuddha-zuddha zarIza karIza payo-pAze prabhAvanI-jhabhAvathI samAnya-sAmAnya pra-----prazna bhatIha- bhattIha lekamAM-lekamAM 00- 00 abhyA-abhyAsa zrata -suta0 evarata-eravata latta - lakSaNa vyutyatti-vyutpatti siddhi-siddha vandanAne-vanAne pragabArA-prANArA + (ArAmati raha) sAha-sAhako sAsAnya-sAmAnya 444-21 45-19 401-8 401-14 403-5. 404-5 404-11 404-14 405-14 407-6. 408-28 409-5 412-5 - 412-13 415-15 446-72 449451 Azyaka--Avazyaka samariddhi ---di. azAta - AzAta vidhi-vidha apabhra-apabhA pamAvagaM--pabhAvagaM 455-20 5-17 461-17, 462-6 466-21 367- 25 419-17 422-24 423-32 424-28 425-3 26-14 421 428-32 rApa-rAga caturana--caturanta' darzanathA-darzanathI 'sthAna'-- sthAne niba---kipa0 pratipA-praNipAtra vizarg-vattimar6 dravyatavamastava nitya-annatya jJopa-kSa50 maNAsu-maNAIsu 0 -0 *choma-choma pariha -pariharaM ! ema traNa, bIjA traNa akUkheDAmAM jJAnAditrika' eTale "jJAna-darzanacAritra Adare !" | s-- = * nisAhiM -nitIti 471-14 47-18 Page #757 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sex pRSTa-pakti 472-2 47-19 480-15 480-24 42-14 388-11 492-29-21 44-21 495-10 485-2 49 496-9 4612 46-28 49632 497-5 49-11 501-2 522 5058 52-28 509 509-2 509-2 511-8 512-16 513-32 516-18 517-22 519-17 519-54 120-12 para4-6 1ra7-4 536-17 56 23 16 zI azAzaya upakAra-upakara0 iti-moti teone teonA saMsarga karanArA praznAttarI--praznottarI lakA dukhe--lakA na dekhe *vitA-diottA aza--ArA pADasu0 - paDisu0 azAta AzAta kuSpara * kuppara0 samud--samura akaramu0 -- akAramu0 khisaM-sIsaM svAmittA-khAmicA nakkha0 - nikkha * uspheTikA----utkaTikA O 0dhammasa- dhammassa vAyaraM - bAyaraM vyarihINaM- vyaparihiNaM maga -0maLAre kALaca--kALapacca vitahiAra--tivihAra poruSyAdi - pauruSyAdi vyavahAra-vyavahAra vyujatkRti- vyutsRjati maMgapa0 - maMDapa hArama--hAramAM sAhi--samadi vekkkA -- vekkekA AsamAdhi --asamAdhi kaheluM --pahelu O sahassA0 - sahasA0 esAmANu,AsAmaNu niviAtAM nivinatAM sakSIe--sAkSIe vastunI vastunI tad nad pRSTa-bhakti 540-17 540-14 54120 24214 146-28 544-7 146-11 14-12 54625 546-30 550-6 55027 556-2 556-17 158-20 159-9 50-13 '{}-29 560-62 561-18 164-11 {}{~3 15-12 566-2 16-4 57-10 4.92-3 165-10 575 chellI 33 57 177-2 57710 999-2 578-31 579-2 52-12 33 [ dhasaMgraha bhA 1 azuddha zuddha upanna - uppanna ugdhAthA - ugvAyA AthAo-gAthA niracaka--niraza ka 05-05va dAyaka--dAyika 0pavarga-pavarga teA--te --trA cApaNu----cApaNa ratabhUta su ke-guruka kAraNeAthA--kAraNAthI paNa kahevIpaNuM na kahevI jiMdA--drio Acitya aucitya esi -- pi samadhi-sadi. ga hattha0 - gihattha * vaherA--vahArA male !-male ! nIvA piThikA - pIThikA *lAme mA0 - lAsemA . patyA0 - pratyA0 gAya -cAya jini--tteine. punarji0 punarji * porisiM--0 porisiM pajosa0 - pajosa0 pacchitaM - pacchi varIsesu - varise su lehANu ~~~~~ lehaNa 0 salAra - 0sAlApa tethA--tethI aloia - Aloia mAMthAna-mAvALa vArasa0 - bArasa 0 Page #758 -------------------------------------------------------------------------- ________________ -- - - - -- - 05 pAribhASika zabdAthe ]. paSTa-paMkti azuddha-zuddha " -12 tti - 58 5 zALA - 30 . 585-21 kassAyA-kasAyA 5/11-2 . siddhAnI siddhonI , svAdhyAya-svAdhyAya bhaherasara-bharahesara cAritrAra-cAritrAcAra pa9-5 prAtakra-pratikra 592-17 mahimAM-mahinAmAM 59 -12 sAMtsarika-sAMvatsarika 597-21 jahakkama-jahakkame 598-25 sadA -amArA 601-4 kAryotsarga-kAyotsarga 6 01-10-12-17-18-20-27-30 kAryotsarga-kAyetsarga 602-17 glaeNke,-bleka, 607-18 108-20 lakSathI-lakSaNathI 611-25 tajjhAna-tajjJAna 61-11 paDikame-paDikkame i25-26 mA-gaNa 26-12 assaMjaesuM-assaMjaesu 626-34 kAregeNaM-kAragaNaM 632-13 prakrimaNu-pratikramaNa 632-15 AzAzvatAM -azAzvatAM paSTa-paMkti 635-5 6 35-25 6i38-3 638-17 640-23 643-24 652-2 65-24 658-10 658-28 662-22 668-12 azuddha-zuddha naliya-saMjaya - mAivattA-mAvaittA lakSathI-lakSaNathI vArasa-bArasa *NuAsari-NusAri gIyatthANaM-gIatthANaM cArittami-cArittaMmi viNaoya-viNao baMdhUNe-baMdhuNaM ma-Aje - e epanAre-ApanAre InchijjA-icchijjA bArasa-bArasi siddhi-siddhI saMghAravA. ceva caiva muvo-muvaze aa_Fki. koDaboe-koDaMbIya (4)-(w) pa0-pa0 672-28 675-27 677-31 678-27 680-25 680-26 682-6 684-16 686-19 689-2 689-3 692-13 sA-sao - mo AdhArabhUta granthonI nAmAvali 1. zrI dharmabindu 2. zrI upadezapada 3. zrI SoDazaka 4. zrI kAtrizatAtrizikA 5. zrI nItizAstra 6. zrI prazamarati praka 7. zrI manusmRti 8. zrI kIrAtAjunIyam 8. zrI dharmasaMgrahANuM 10. zrI gabindu 11. zrI yogadaSTisamuccaya 12. zrI lalitavistarA 13. zrI paMcAzaka 14. zrI caramAvartIviMzikA 15. zrI upadezaratnAkara 16. zrI nizIthasUtra 17. zrI pajavaNusUtra 18. zrI AcArAMgasatra 19. zrI AcArAMgasutracUrNi 20. zrI dharmaratnaprakaraNa 21. zrI zrAvakadharmavidhiprakaraNuM 22. zrI tavAthadhigama 23. zrI navatatva prava 24 zrI AvazyakaniyaMti 25. zrI yogazAstra 26. zrI vizeSAvazyaka 27, zrI baha95 Page #759 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 06. 28. zrI zataka bahaNUrNi 29. zrI kammapayaDI TIkA 30. zrI pravacanasAroddhAra 31. zrI paMcasaMgraha . 32. zro sanmati taka 33. zrI paMcavartuka 34. zrI uttarAdhyayananiyukti 35. zrI saddharmaviMzikA 36. zrI sUyagaDAMgasUtra 37. zrI upadezamALA 38. zrI ThANAMgasUtra 39. zrI adhyAtmamata parIkSA 40. zrI darzanazuddhi prava 41. zrI vyavahArabhASya 42. zrI vyavahArabhASya pIThikA 43. zrI vyavahArasUtracUrNi 44. zrI samyaktvaviMzikA 45. zrI AvazyakamULa 46. zrI AvazyakaNi 47. zrI zrAddhavidhi prakA 48. zrI sAmAcArI 49. zrI bhagavatI sUtra 50. zrI vivAhacUlikA 51. zrI zrAvaka-bhaMgAvacUri para. zrI laukikazAstra 53. zrI saMbodhaprakaraNa 54. zrI dazavaikAlika , pa. zrI dazavaikAlika niyaMti 56. zrI anyadarzana 57. zrI nizItha cUrNi 58. zrI nizIthabhASya pa9. zrI skandapurANa * 60. zrI zIvapurANa 61. zrI Ayurveda 62. zrI jIvAbhigamasUtra 67. zrI saMsaktaniyukti 64. zrI zrAddhapratikramaNusUtracUrNi 65. zrI zrAddhapratikramaNatravRtti 66. zrI piMDaniryukti 9. zrI ghaniryukti 68. zrI niticUrNi 69. zrI siddhahema 70. zrI zrAddhadinakRtya 71. zrI samavAyAMgasUtra 72. zrI zrAvakadharmaprApti 9. zrI buddhazAstra 74. zrI upAsakA 5. zrI ane kArtha saMgraha 76. zrI vItarAgastotra ka7. zrI agatyavacchedakAtri zikA 78. zrI laukikazAstra 79. zrI yatidinacaryA 80. zrI pratiSTApaddhati 81. zrI dhyAnazataka 82. zrI mahAnizItha 8. zrI laukikavyavahArazAstra 84. zrI vivekavilAsa 85. zrI aSTaka prakaraNa 6. zrI ceIviMdaNamahAbhAsa 87. zrI saMdhAcAravRtti 88. zrI vicArasAraprakaraNa 89. zrI rAyapAseNIya 90. zrI pUjAvidhiprakaraNa 91. zrI vasudevahiMDI [ dharmasaMgraha bhA, 1 le 92. zrI vicArAmRtasArasagraha 99, pUjAprakaraNa (umAsvAti vAcaka) 94. zrI triSaSTizalAkApurUSacaritra 5. zrI padmacaritra 96. zrI bahacchAnti 97. zrI dazAzrutaradhacUrNi 98. zrI siddhasenAviMzika 99, zrI siddhaprAti 100. zrI darzanazuddhiprakaraNa 101. zrI paMcakalpabhAkhya 102. bI zrAddhajitaka95 103. zrI gurUvandanabhASya 104. zrI paccakkhANubhASya 105. zrI AvazyakabhAkhya 106. zrI hitopadezamALA 17. zrI sudaMsaNacariyama 108. zrI ka9pavyavahAra 19. zrI pAkSikavacUrNi 110. zrI pratikramagRhetugarbha 111. zrI anuyogadAra 112. zrI vyavahArasUtra 113. zrI vyavahAracUlA 114. zrI cehasaraNapayanno 115. zrI dinacaryA 116, zrI ghaniyaMtibhAva 117. zrI paMcasatra 118. zrI pArAzaraskRti 119, zrI pariziSTaparva 10. zrI uttarAdhyayanasUtra 11. zrI zrAddhasAmAcArI ' A sivAya paNa ghaNA sAtI pAThonAM AdhArasthale ame meLavI zakyA nathI. keTalIya vRttio cUrNi vagere bhika prathAnAM nAme paNa judAM gaNyAM nathI. judAM gaNatAM saMkhyA ghaNI vadhI jAya. Page #760 -------------------------------------------------------------------------- ________________ graMthamAM AvatA keTalAka pAribhASika zabdonA artha. akastha sAdhutAne ayogya akRtAgama=karma karyA vinA phaLa bhegavavuM. acaramAvartA=aMtima pudagalaparAvartana pUrvakALa acitta=chavarahita padArtha atathA prakArane=jUdA prakArane-te nahi. adhyayanagraMthane amuka bhAga anAdisahacara=anAdikALathI sAthe rahenAra anivRttikaraNa juo pR. 83 nI TIppaNI anizrAtaHjuo 50 370 anudAna=kriyA-AcaraNa a5lApa=InkAra-virodha apavAda kAraNika mArga amArA bIjA bhavamAM jatAM vaccene samaya apanabaMdhakaHkarmonI utkRSTa sthiti nahi bAMdhanAra apUrvakaraNa=juo pR0 83 nI TIppaNI apratipAti=vidyamAna amAsuka=jIvavALuM amAri jIvone bacAvavA-ne mAravA avajJA=anAdara avadhya saphaLa avahelanA=apakIti avitatha satya-vyathArtha aMtaHkaDAkaDI=eka kroDAkroDathI ocho aMtarakaraNa=juo pR0 83 nI TIppaNI AkuTI=juo pR0 672 AtaMke=bhAraNunika pIDAo ApAta=prAraMbhamAM AlA=amuka vAkya-pATha utsarga=mukhya mArga-rAjamArga uddezo graMthanA amuka bhAgane piTAbhAga ubhaTa=vaibhavathI vadhu paDatuM-na zobhe tevuM ughatavihArI=cAritranuM kaDaka pAlana karanAra adaMparyAyAthe rahasyanuM jJAna-bhAvanAnAne kasAdhutAne vegya kalyANaka=tIrthaMkaranAM janmadivasAdi tithio kaTastha=kadApi aMze paNa na badalAya te kRtanAza karelA karmanA phaLane abhAva maNuM=kharIda karavuM khAmaNAM kSamA ApavI-levI gaMgahagaMgA nadInuM pANI graMthibheda=juo pR0 82 gItArtho-utsarga-apavAda vagerene samajanAra samayA caramAvarta=chelle eka pudgalaparAvarta saMsAramALa jinamudrA=pR0 397 juo tathAbhavyatva=pR0 71 juo dapa=juo pR0 67ra nazvaranAzavaMta nirvasa=ati kaThora-nirdaya nizrAkRtaHjuo 50 370 nizka=nirdaya-kaThora naisargika svAbhAvika pacana sajIva vastune agnithI pakAvavI paritulanA barAbarI kArya mATe gyatA keLavavI. parizIlana vAraMvAra karavuM-abhyAsa parihAra tyAga palyopama=kALanuM pramANa-pU0 59 nI TIppaNI pAsatyA=juo pR0 476 pudgalaparAvartana=kALanuM eka mApa, pR059nI TIppaNuM pulAka cakravatInI senAne paNa cUravAmAM samartha tapasvI sAdhu pratidhi vA =niSedha karanArAM vacana pramArjanA=jIvarakSA mATe sApha karavuM pravayA=sAdhutA prAdurbhAva pragaTa thavuM prAsuka=nirjIva vastu phalitArtha=sArAMza bahuzruta paNuM=zAstronA marmanuM jANapaNuM bhavyatva=juo pR0 71 mArgapatita=juo pR0 33 nI TIppaNI bhArgonusArI=juo pR. 33-40 nI TIppaNI bhAgaoNbhimukha=juo pR0 33 nI TIppaNI merazizunyAya=meranA IMDAnA raMganI jema svAbhAvika yathApravRttikaraNu juo pR0 82 rodhokANuM Page #761 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 78 [ dharmasaMha bhATa 1 le pAribhASika zabdonA artha, vidhivAkayo=AjJAvacana saMkhAre pANI gALatAM bacelA jIva vagere vizrAmaNuM=zrama dUra karavA mATe sevA saMDAsA=juo pR0 488 nI TIppaNuM visaMvAda paraspara virodha saMyamazreNI=saMyamanA adhyavasAyasthAno vyapadeza=vyAkhyA-upacAra vAkaya (pR. 10) saMgI=muktinA ja eka rAgavALe vyapadezathI bIjAnA dRSTAntathI (pR. 55) paddhathI bIjAnI barAbarI karavA mATe zapAka=se pUTathI athavA sa dInArathI banAveluM svapajJa=mULa ane TIkAnA kartA eka ja hoya tevA graMtha zItalavihArI=cAritramAM de sevanAra sAgarepabha=juo pR0 59 nI TIppaNI zaka kalahakaSAya vinAne hAsyajanya vAkalaha sAmAcArItrakartAvyo ke kartavyapadezaka maMdha sakRbaMdhaka=eka ja vAra karmonI utkRSTa sthiti bAMdhanAra sAsvAdana=juo pR0 90 sajhAyapaThana-vAMcana-dhyAna vagere hanana=sajIva vastune chedavI-kApavI te. sahapAka=hajAra pUTa athavA dInAranA kharce baneluM Iti dharmasaMgraha bhAva 1lA nuM gujarAtI bhASAntara sapUrNam Page #762 -------------------------------------------------------------------------- ________________ CDO Occo. 200