________________
૫૦ ૩-દિનચર્યા–વ્યવહારશુદ્ધિમાં નવ પ્રકારનુ ઔચિત્ય
મ
ભાઈઓનું કર્તવ્ય છે કે તેઓએ ‘ધર્મ કાર્ય માં પ્રમાદી થતા પેાતાના ભાઈઓને તે તે ધર્મકાર્ય યાદ કરાવવું ' ( અધર્માંથી રોકવા, ધર્મમાં પ્રેરણા કરવી, પુનઃ પુનઃ ધર્મીમાં જોડવા. ) વગેરે સારી રીતિએ કરવુ. કારણ કે–
,
" भवगिहमज्यंमि पमाय - जलणजलिअंमि मोहनिद्दाए । उदुवइ जो सुअंतं, सो तस्स जणो परमबंधू ॥१॥ ભાવાર્થ-“ પ્રમાદ રૂપ અગ્નિથી ખળતા સ'સારરૂપ મનુષ્ય જાગૃત કરે છે, તે તેના પરમ ( સાચા ) ખં મિત્રને અંગે—પશુ ભાઇની જેમ ઔચિત્ય કરવુ. ૪. પત્નીને અંગેનુ ઔચિત્ય—
ઘરમાં મેનિદ્રાથી ઊઘેલા આત્માને
છે. ”
હવે પત્નીને અંગે કહે છે
66
इअ भाइगय उचि, पणइणीविसयं पि किंपि जंपेमो । सप्पणयवयणसम्माण - णेण तं अभिमुहं कुणइ ॥ १ ॥ " सुस्सुसाइ पयट्टर, वत्था भरणा समुचिअं देइ | નાવિછળયાર્ડી, નળસમરેલુ યારેઢુ ।।રા ” “હંમદ ળિયાર, કુતીહાસવિસંગમવોટ્
freeज्जेसु निओअह, न विओअइ अप्पणा सद्धिं ॥३॥
99
ભાવાથ- એ ભાઈને અંગે ઔચિત્ય કહ્યું, હવે પત્નીને અંગે પણ કાંઇક કહીએ છીએ. પતિએ પત્નીને પ્રેમપૂર્વક એલાવવી, ( અવસરેાચિત ) સન્માન કરવુ', વગેરે પાતાની તરફ તેના આદરભાવ વધે તેમ વર્તવું; તેને ( વડીલેા આદિની ) થાયાગ્ય સેવામાં જોડવી; વસ્ત્ર-આભરાદિ જે જેટલુ ઉચિત હાય તે તેટલું જ આપવું, ઘણા મનુષ્યા એકઠા થતા હાય તેવાં નાટક -પ્રેક્ષણ વગેરે સ્થાને જતાં રાકવી; રાત્રે ઘેરથી બહાર જતાં શકવી અને કુશીલ કે પાખડીઓની સામત કરવા ન દેવી, ઘરનાં કાર્યોમાં ( સતત્) જોડવી અને પેાતાથી જુદી ન પાડવી. ” અહીં ‘રાત્રિએ રાજમાગે કે કાઇના ઘેર જવા વગેરેથી રાકે’-એમ કહ્યું એમાં વિશેષ એ છે કેધમ કાર્ય-પ્રતિક્રમણાદિ આવશ્યક કાર્યો માટે તા મા-હેન વગેરે સુશીલ સ્ત્રીઓની સાથે જવાની રજા આપવી (રાકવી નહિ)' અને ‘વિયેાગ ન થવા દેવા –એમ કહ્યુ તેનું કારણ એ છે કેપ્રેમ પ્રાયઃ પરસ્પર મીલનથી—દનથી ટકે છે.' કહ્યુ` છે કે—
44
Jain Education International
19
* અવજોગણ બાજા–ધોળ પુષિતોળ વાપોળ । અંતે વધુમાળલ્સ, નિમ્મર નાચત્ વિમ્મૂ ॥॥ * કાળે તું મળળ વિટ્ટ ગળા નંતેનું
માળેળડવમાળે ( પામેળ )ય, વૈવિદ્દ શિાત્ તેમં રા ”
ભાવાથ-“ જોવાથી ( મળવાથી ), મેલાવવાથી, શુષ્ણેાની પ્રસંશા કરવાથી, ઉચિત વસ્તુ આપવાથી અને તેની ઇચ્છાને અનુસરવાથી પ્રેમ નિશ્ચલ થાય છે; એથી ઊલટું નહિ મળવાથી, વારંવાર મળવાથી ( અતિ પરિચયથી ), મળવા છતાં નહિ. મેાલાવવાથી, ( પેાતાની) માટાઇ
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org