Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ // aham // zrI namo namaH zrI prabhudharmasUraye yoga pradIpaH kartAnyAya-vizArada nyAya-tIrtha upAdhyAya zrI maGgalavijayajI mahArAja prakAzaka: hemacanda savacanda zAha kalakattA prathamAvRttiH 1000 cora saM0 2466 dharma saM0 18 vi0 saM0 1966
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ wwwraxwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwww... mudraka : kRSNagopAla keDiyA vaNika presa, 1, sarakAra lena, klkttaa|
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ == = = = == =S0 yogapradIpaH - 06 5 -66s=cs=== svargIya zAstra-vizArada jainAcArya zrI vijayadharma sUrIzvarajI mahArAja GE0 == = =
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ " gurudevasamaya'm / dharmodyotakasadvihArakaraNAnmithyAtamo nAzitaM mAMsAhArijanasya svAntamUhire dharmAkuroropitaH / jJAnodyotakarI ca jainanivahe saMsthA samudghATitA tAnvande kamalAsutAn pratidinaM zrIdharmasUrIn gurUna dharmo vijJavareNa sevitakramaH dharmaM zrayante janAH / dharmeNaiva kRtaM ca duHkhazamanaM dharmAya saukhyaM sadA / dharmAtsvargazivAsitA ca bhavinAM dharmasya kArya mht| dharme yasya janasya svAntamakhilaM sa sevyate paNDitaH 2 zrImadgurUNAM kRpayA ca kArya sarvaM kRtamasti saphalaM mdiiym| ajJAnivargeSu ziromaNitvaM zIghra mayi yena vinAzitaM tat // 3 // mahopakAriNAM teSAM, mAdRzaiH kiM vidhIyate / pratyupakArakartavye, zaktilezo na vidyate // 4 // kSudrakRtimaMdoyA'taH gurUNAM pAdapaGkaje / samaya'te hi bhAvena, svIkAraH kriyatAM prabho // 5 //
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ [2] yoga prastAvanA maGgalAcaraNam / zrIvIradeve jagadIzvaratvaM pareSu tallezatvaM na vidyate / rAgitvoSitvarUpaM ca tatra IzasvarUpe pratipAditaM tat // 1 // yato hi tvattaHna paraHprabhuH syAt tataH zrayante tvAmeva yoginaH / vizuddhabhAvena zrIvIradevaM ___ namAmi nityaM jagadIzvaraM tam 2 zrIdharmasUriM ca hRdi nidhAya yogapradIpe ca vaktavyamAdau // vitanyate yogavikAzarUpaM kRpayA ca skhalanA saMsUcayantu // 4 // dIkSAkAlaM samArabhya, yogecchA parivardhate / sAmagrIviraheNaiva, tatpUtinaiva jAyate // 4 // saMskRtajJAnazUnye ca, yogajJAnaM kathaM bhavet / ataH saMskRtagranthAnAM, paThanaM sundaraM khalu // 5 //
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ -pradIpa gurudevaM vinA naiva, kAzyAM gantuca zakyate / pUrNarUpeNa sAhAyyaM, teSAmatraiva sammatam // 6 // sAdhuchAtreNa sAdhaM ca, gurUNAM gamanaM zubham / gatvA vyAkaraNAdInAM, prArabdhaM paThanaM mayA // 7 // nyAyasAhityapATho'pi, pratyahaM parijAyate / parIkSAM dAtumicchApi, jAtA gurunidezataH // 8 // pAtaJjalIyayogasya, paThanaM tatra sammatam / tadartha baGgadezIyaH, paNDito'pi samAnItaH // 6 // tenA'pi yogazAstraM ca, pAThitaM cArurUpataH / tatrApi khalu zaGkAyAH, samAdhAnaM na jAyate // 10 // cittavRttinirodhazca, yogasya lakSaNaM yadi / tadA tu bahudoSatvaM, pradIpe pratipAditam // 11 // anyagranthe ca zaGkAyAH, samAdhAnaM na vidyate / taM vinA naiva tajjJAnaM, ni:zaMkaM jAyate mama // 12 // yogazAstrIyaTIkAnAM, sarvAsAM pravilokane / kRtaM prAyeNa tatrApi, samAdhAnaM ca no bhavet // 13 // bhagavaddhamacandrANAM, sUroNAM yogshaastrke| proktaM zuddhasvarUpaM ca, lakSaNaM sUriNA tadA // 14 //
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ [4] yoga madIyabhAgyadoSeNa, maddha daye ca nAgatam / . aGgAnAM lakSaNaM proktaM, pUrvapaddhatitaH khalu // 15 // atastatrApi tacchaGkA, samAdhAnaM na jAyate / yogadRSTau ca yogasya, svarUpaM dRSTirUpataH // 16 // aSTadRSTisvarUpeNa, aSTAGgasya nirUpaNam / kRtaM vizuddhabhAvena, haribhadreNa sUriNA // 17 // yogaviMzatikA granthe, api tannaiva darzitam / ataH zaGkA samAdhAna, kathaM tataH prajAyate // 18 // apUrvavarNanaM tatra, yogasya nvyshailitH| AtmasparzibhavejjJAnaM, yogadRSTyAdi zAstrataH 16 pAtaJjalIyayogasya, zaGkAsamAdhikArikA / ekA'pi tAdRzI TIkA na dRSTA kutracinmayA / 20 / anveSaNe ca karttavye, vijnyjnsyyogtH| ekA TIkA casamprAptA, upAdhyAyakRtA khalu // 21 // sampUrNabhAgyayogena, taTTIkA paridarzanam / saMjAtaM marmasparzitvaM, pUrNarUpeNa tatra vai // 22 // 1 pUjyapAdayazovijayopAdhyAyaH
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ - pradIpa lakSaNaM sundaraM tatra, yogasya pratipAditam / nirdoSa sarvathAzuddha, vizuddhAcAradarzakam // 23 // samitiguptimukhyatvavyApAro yatra vidyate / sa eva yogadharmaH syAddharmavyApAranAmataH // 24 // niravadyazca yaH ko'pi, vyApAro dharmapoSakaH / pratikramaNasatpAThapUjAsAmAyikAtmakaH // 25 // sarvasmin tatra yogatvaM, yogalakSaNayogataH / sandhyAvandanakArye ca, anyathA naiva yogatA // 26 // yogasyA'bhAvatA tatra, kathaM tvayA vidhIyate / dazadADimavatsarvA, niSphalA na kathaM bhavet // 27 // dharmavyApArarUpe ca, lakSaNe svIkRte sati / nirdoSavyApRtA''khye ca, lakSaNaM ghaTate khalu // 28 // cittavRttinirodhe vai, lakSaNe naiva shuddhtaa| yogAMge naiva kutrApi, lakSaNaM ghaTate tathA // 26 // sarvatra cittavRttitvaM, lakSaNe naivazuddhitA / prAyo'saMbhavarUpaM tat, lakSaNaM parikIrtitam // 30 // sarvazabdatvasaMyoge, lakSaNe zuddhatA na hi / yogasya lakSaNaM tasmAcchuddha jainanirUpitam // 31 //
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ www wwwwwwwwwwwwwwwwww [6] yogayazovijayaTIkAsu, vizuddhalakSaNaM matam / tatraiva saMzayA'bhAvaH, sarvathA parijAyate // 32 // punaH punazca TIkAyA:, darzanaM ca kRtaM mayA / tadA ca spaSTarUpeNa, samprApta yogalakSaNam // 33 // samyagyogasya karttavyaM, samyagjJAnena saMmatam / samyagjJAnAca rAgAdikSayazca sarvathA khalu // 34 // yogasya pAlanenApi, na bhaved mohmndtaa| rAgadvaSAdisAmagrI, yatra pratyuta vardhate // 3 // tatra yogo na mantavya:, dambhatA kintu tatra vai / bhogavAhulyasAmagrI, yogastatra kathaM bhavet // 36 // yatra vizuddhayogatvaM, pUrNavairAgyavAsanA / cAritraM samatArUpaM, tatraiva sarvathA matam // 37 // zatrau mitre tRNe straiNe, lohA'zmani maNau mRdi| mokSe bhave ca sarvatra, samabhAvavidhApanam // 38 // pAhyADambaralezo'pi, kIrtilolupatA na hi / lokaraJjanakaryANi, na santi yatra lezata: // 36 // 1 paMNDivarya sukhalAlajIkRtayogadarzanapustakamapi atIva_ sahAyakArI mantavyaM / 47
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ -pradIpa [7] tatraiva yogarUpatvaM, AtmAbhimukhatA sdaa| nindakestAvake caiva, vartate samabhAvanA // 40 // vizuddhAcAryavaryeSu, yogiSu pAThakeSu ca / sArvAjJA dRDhabhAvena, zamabhAvazca sarvadA // 41 // yAdRzaH paridRzyeta, tAdRzazca pareSu na / yathA''cAryAdipUjyAnAM, lakSaNaM jainadarzane // 42 // RSiNA vedavyAsena, proktaM kuurmpuraannke| darzitaM tAdRzaM tatra, atrApi pravidhIyate // 43 // AcArAGgAdikAGgAnAM, ekAdazA'bhidhAvatAm / pAThAdikAryakartR NAmupAdhyAyakatA matA // 44 // munisaMgheSa madhye ca, prAyazcittavidhApanam / rakSaNAdikakArya ca, yenaiva pravidhIyate // 4 // vizuddhA''cAryatA tatra, kUrmapurANazAstrataH / vicAro'pyatra kartavyaH budhyanusArataH khalu // 46 // AcArAMgAdizAstrANi, paratra santi naiva ca / teSAmaGgatvanAmApi, anyatra dRzyate nahi // 47 // vedAGgAni ca SaT tatra, ekAdaza na santi vai / zikSAkalpau ca jyotiSka, chandovyAkaraNe tathA // - yogAGke 545 pRSTe /
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ [8] -yoga niruktizca SaDevAtra, vedAGgAni ca vaidike|| AcArAGgAdizAstrANAmaGgatvaM naiva kIrtitam / 46 // yatra teSAM ca nAGgatvaM, paThana-pAThanaM kutaH // tena vinA na vaktavyaH, upAdhyayastu tanmate // 50 // jainadarzanazAstre ca, AcArAGgAdipAThanam // paThanaM sAdhubhiH sarvaiH, kriyate sarvadA tathA // 51 // teSAM ca pAThakAnAM, vai upAdhyAyapadaM matam // anyeSAM pAThakAnAM, ca tatpadaM naiva sammatam // 52 // ato hi jainazAstrAnusAreNa, tatra jalpanam // RSiNA satyarUpeNa, kRtamiti ca manyatAm // 53 // taddhRdizuddhajainatvavAsanA vidyate yakA // tayA ca tena tatraiva, zuddharUpaM prarUpitam // 54 // haThayogAdiyogeSa, kevalaM lokaraJjanam // Atmazuddhitvalezo'pi, vidyate na kadAcana // 5 // nolidhautyAdikartavye, bastikriyAdike tathA // kaSTaM zArIrikaM tatra, AtmAbhimukhatA nahi // 56 // AtmazuddhividhAtavye, eSa mArgoM na kIrtitaH // saMvaranirjarArUpa: vizuddhaH parivarNitaH // 7 //
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ [1 -pradIpa karmAgamanirodhazca, saMvareNa vidhIyate / prAcInakarmazATazca, nirjarAtaH prajAyate // 5 // ahiMsAsatyamasteyaM, santoSo brahmacaryakam / karmajalataTAkAca, karmajalanirodhanam // 56 // kriyate yamayogena, jalA''gatinirodhanam / tapodhyAnAdidvAreNa, prAcInakarmazATanam // 30 // tata AtmapradezebhyaH, niSkAsanaM vidhIyate / saMvarAtkarmanairodhaH, niSkAso nirjarAditaH // 61 // tatazca zuddharUpatvaM, Atmanyeva prajAyate / mokSaH sa eva mantavyaH, vizuddho jainazAsane // 62 ato'nyadIyayogena, mokSaprAptizca no bhavet / svarUpe bhrAntirUtvAd bhrAntaM, ca pratipAditam // 63 sarvajJazuddharUpatvaM yatra, yoge na varNitam / taM vin| dhyAnasadbhAvaH, nAgacchati kadAcana // 64 // vinA dhyAnena cicchuddhiH, jAyate naiva karhi cit / karmApagamazUnyena, malahAnizca no bhavet // 65 // zuddhadRSTyA vicAre tu, jainAnAM naiva dosstaa| sarvanayAvalambitvaM, jainazAsanasammatam // 66 //
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ [10] yoga samyagdRSTimanuSyANAM, yasya kasyApi zAstrakam / yaddhaste ca samAyAti, tatsarvaM zuddharUpakam // 37 // mithyAdRSTimanuSyANAM, vizuddhamapi zAstrakam / pariNamati mithyAtvarUpeNa, doSadRSTitaH // 6 // ato mithyAtvasadbhAvaH, yasya hRdi ca vidyate / vizuddhayogasadbhAvaH, tasyApi durlabho mataH // 66 // mahAvrataM vinA naiva, yogamArgastu labhyate / navakoTitvarUpeNa, anyatra na prarUpaNam // 7 // ahiMsAdiyamAnAM ca, na vizuddhanirUpaNam / jainadRSTiM vinA'nyatra, kadApi dRzyate khalu // 7 // navakoTivizuddha ca, mahAvratasya pAlanam / / tadapi naiva kutracijjainadRSTiM vinA bhavet // 72 // sthAvarajIvajantUnAM, pAlanaM naiva kutracit / anyatra bhakSaNaM teSAM, bAhulyena nigadyate // 73 // jainetarIyasAdhUnAM, cAnantakAyabhakSaNam / atIva premarUpeNa, jAyate sarvadA kila // 7 // sAdhuSu tAdRzaM tarhi, gRhasthAnAM tu kA kathA / ato yamasya zUnyatvaM, sarvathA tatra vidyate // 7 //
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ -pradIpa kASTopAnahAcaiva, trasajIvasya pIDanam / bAdulyena prajAyeta, tato yamasya zUnyatA // 76 // mRSAvAdasvarUpasya, yadi jJAnaM na vidyate / tadA kathaM ca satyatvaM, pAlyate tAdRzairjanaiH // 77 // agnikAyasamArambhaH, bahuvidhena dRzyate / # aSkAyasya samArambhaH, divAnizaM ca tatra vai // 78 vAyukAya samArambhaH, vyajanena vidhApyate / vanaspatestu kA vArttA, sarvathA sarvadA kila // 76 // atasteSu na sAdhutvaM, mahAvratastha zUnyataH / yogitvasya tu kA vArtA, yamAbhAvena jJAyatAm // yamasya sarvathA'bhAve, niyamasyApi zUnyatA / agre ca yogasAmagrI, tatpArzve naiva tiSThati // 81 // yogAbhAve ca yogitvaM, kathaM parairnirUpyate / pAlanaM zuddhayogAnAM yatra tatraiva yogitA // 82 // jaina darzanazAstraM ca, sarvathA yogarUpakam / ahiMsA saMyamAnAM ca nirUpaNaM pade pade // 83 // AtmavizuddhamArgeNa, vinA'nyannaiva dRzyate / sarvajJatAmamantRRNAmadhaHpAtaH pade pade // 84 // [ 11 ]
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ yoga [12] / kSaNikazUnyatA yatra, sarvathA paridRzyate / tatrApi naiva yogatvaM, yamAdInAmabhAvataH // 85 // kathaMcidAtmano nityAnityatvaM yaizca svIkRtam / sadasadrUpatA yatra tatraiva zuddhayogatA // 86 // dravyaparyAyavattvaM ca tattvaM yatra nirUpitam / tatraiva zuddhayogatvamanyatra naiva dRzyate // 87 // sarvadarzanazAstrANAmadhyayanaM kRtaM mayA / gurudevasya sAmIpye, kAzyAM nivasatA khalu // 88 // tato'nu gurudevAnAM, nikaTe yogazAstrakam / anye'pi yogagrandhAzca, paThitA bahupremataH // 86 // gurukRpAkaTAkSeNa, yogAdhyayanakaM kRtam / yAvajjJAnaM gurozcaiva, AgataM mama pArzvake // 60 // tAvattataH samAdAya, pazcAdanubhavaH kRtaH / tato'nubhavayogena, yatprAptaM tannirUpitam // 1 // yogapradIpazAstrasya, nirmANaM ca yataH kRtam / tatsahAyaka granthAnAM, nAmollekho vidhIyate // 62 // yogadvAtriMzikA yoga viMzatikA tathA khala | yogazAstraM ca yogadRSTisamuccayazAstrakam // 63 //
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ -pradIpa [13] adhyAtmasArazAstraM ca, zAstravArtAdayastathA / tattvArthasUtravRttizca, jJAnArNavazva pustakam // 64 // .. adhyAtmopaniSaccaiva, jJAnasArASTakaM tathA / aSTakaM hAribhadrIyaM, devadharmaparIkSaNam // 6 // pAtaJjalIyayogazca, bhojavRttyAdikaM tthaa| bhASyaM ca yogasUtrIyaM, haThayogasya dIpikA // 66 // ityAdyanekagranthAnAM, sahAyena kRtaH khalu / yogapradIpagranthazca, yuktiyuttayA nirUpitaH // 17 // mahAgranthe ca tAdRkSe, nirmANe kauzalaM nahi / atazca truTayo vahavyaH, santi mama pramAdataH // 8 // athavA'jJAnadoSeNa, nAzcarya tatra vidyate / kRpAM kRtvA ca santastu, sUcayanti svabhAvataH // 6E punarAvRttikartavye, labhante copayogatAm / ataH kRpAM vidhAyaiva, sajjanAH sUcayantu vai // 10 mahopakArisUrINAM, gurUNAM kRpayA khalu / granthasyapUrNatAjJeyA, prazastyAdinirUpaNAt // 101 mAdRzAM pazuprAyANAM, tAharajJAnaM kuto bhavet / gurudevaprasAdena, sarvakArya prajAyate // 102 //
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ [14] yogaguro ! tvadIyasevA'pi, mandabhAgyena mAdRzaiH / pUrNarupeNa no prAptA, tatrAnyannaiva kAraNam // 10 // parokSatvakRpAyAzca, phalaM prApta tu pUrNataH / yogapradIpagranthazca, yato mayA vidhIyate // 14 // bhavAntare'pi cAritraprApti, vinA na yAcyate / iti jinendradevAne, madIyA prArthanA khalu // 10 //
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ yogapradope viSayanirUpaNAkhyaM prishissttm| prathame khalu yogAMge, mArgAnusAritaH kila / sarvadezavratAnAM ca, samyagdarzanavastunaH // 1 // aticArasya vaktavyaM, mokSasya zuddharUpataH / svarodayasya sajjJAnaM, Izvarasya nirUpaNam // 2 // jagatkartRtvanaiSedhaH, muurteaanopyogitaa| ityAdi varNanaM tatra, kRtaM saMkSeparUpataH // 3 // niyame zaucasantoSasvAdhyAyatapastathA / IzvarapraNidhAnaM ca, dravyabhAvaprabhedataH // 4 // varNitaM tatra vijJeyaM, saarvshaastraanusaartH| bhedaprabhedarUpANAM, varNanaM ca kRtaM tathA // 5 // tRtIye khalu yogAGga, Asanasya nirUpaNam / padmAsanAdibhedAnAM, svarUpaM paridarzitam // 6 // mudrANAM bahubhedAnAM, varNanaM yogazAstrataH / jainazAstrAnusAreNa, vizuddhaM paridarzitam // 7 //
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ yoga - | 16 j caturthe tatra yogAMge, prANAyAmanirUpaNam / recakapUrakAnAM ca kumbhakAnAM tathaiva ca // 8 // sUkSmatAsamatAnAM ca, lInataikatvayostathA / dravyabhAvaprabhedena, bAhyAbhyantararUpataH // 6 // tathA teSAM ca bhedAnAM, Atmani kena rUpataH / sambandhatA prajAyeta, tadapi paridarzitam // 10 // svarodayaprasaGgena, tatra vizeSarUpataH / darzito bhavyajIvAnAM, haThayoganiSedhanam // 11 // doSatA haThayoge syAdU, lAbhastu naiva kiJcana / kevalaM bhavabhrAntitvaM tadapi tatra darzitam // 12 // pratyAhArAkhyayogAGga, indriyamanasAM tathA / viSayebhyo nivRttitvaM darzitaM spaSTarUpataH // 13 // anyathA bahudoSatvaM, durgatigamanaM tathA / praznottarasvarUpeNa varNanaM parikIrttitam // 14 // dhAraNAyAM kacidUdhyeye, cittasya sthirabandhanam / yena rUpeNa karttavyaM, tadapi jJApitaM mayA // 15 // cittasya dhyeyarUpasya svarUpaM prAk pradarzitam / atra kila prasaGga ena, varNitaM spaSTarUpataH // 16 // "
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ AVRAN -pradIpa [17] saptame caiva yogAGga, dhyAnasyaiva nirUpaNam / Artaraudrasya bhedAnAM, duSTadhyAnatvadarzanam // 17 // dharmazuklasya bhedAnAM, mokSahetutvavarNanam / dhyAnazuklasyabhedAnAM, zivasAdhakatAdRDhA // 18 // pareSAM dhyAnabhedatve, sadoSatvaprarUpaNam / tatsarva spaSTarUpeNa, darzitaM bodhahetave // 16 // caturbhedAkhyazuklasya, smprjnyaatsvruuptH| pUrvI tau dvau ca bhedau hi, proktau ca yogasaptame // 20 uttarau dvau ca bhedau tau, asmprjnyaatruuptH| varNitau parijJAtavyau, jainazAstrAnusArataH // 21 // viSayavarNanaM sUkSma, darzitaM yogadIpake / vistRtavarNane kArye, vistAro'tra prajAyate // 22 // saMkSeparucijIvAnAM, yogajJAnasya hetave / saMkSepatazca samproktaM, sarva yogapradIpake // 23 // atastadanusAreNa, dRSTavyaM yogadIpakam / avAntaravibhAgAnAM, jJAnaM ca parijAyate // 24 // anyadarzanayogAnAM, varNanaM tulanAtmakam / kathitaM tatra jJAtavyaM, yogajJAnaM cikIrSatA // 25 //
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ [18] yoga zAstravizAradajainAcAryapUjyapAdagurudevazrIvijayadharmasUrIzvaraziSyeNa nyAyavizAradanyAyatIrthopAdhyAyamaMgalavijayena viracite yogapradIpA''khya yogazAstre prastAvanAviSayavibhAgavarNanaM samAptam
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ e 0000000 yogapradIpa : upAzraya va mandirakA makAna | zrI (gujarAtI) jaina zvetAmbara tapagaccha saMgha naM0 96 keniMga sTrITa, kalakattA / 99 Ge 0000 Sa
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ // OM ahaM // yogapradIpagranthasahAyakakAlikAtIya gaurjaratapogacchIyasaMghamahAzayAnAM tathA botharA gotrIya zreSTivaryodayacaMdrAkhyazrAvakANAmaudArya prdrshnm| . kAlikAtAtapogacche, zrAvakANAM ziromaNiH / saMdhAdhipo guNaiH zreSTaH, jyeSTAlAlAbhidhAnakaH // 1 // tasya svargagate'pyevaM, tatputrAH pitR sAdRzAH / dhaiaudAryaguNayuktAH, sarvadA samadarzinaH // 2 // vyavahAre sadA dakSaH, gurvAjJAyAM ca tatparaH / prANajIvananAmAkhyaH, kaniSTaH sadguNairyuta: // 3 // yAdRgjalpati tAdRkSaM, kAryaM karoti tatkSaNe / vilambasthAvakAzo na, tasya svAnte virAjate // 4 // nareSattamatAjyeSTabandhaSu sarvadA khalaH / saMdhAdhipatitA saMdhaiH, sammIlya kSipyate dhruvam // 5 //
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ [20] yoga hastinA hastibhAro hi, cohyate nAnyaprANibhiH / iti vicArya saMghA dattA tebhyazca svAmitA ||6|| yogapradIpazAstrasya, mudrApaNopadezanam / svIkRtaM tatkaniSThena, prANajIvanabandhunA // 7 // tatkSaNe guruNA tatra vicArya mAnase nije / proktaM tasyaiva naikazye, zrUyatAM vacanaM mama // 8 // bhavatAM saMgha haTTeSu, jJAnadravyaM ca vidyate / yadi saMghasya cecchA cettatra gatvA prabudhyatAm // 6 // saMghasArthaM ca sammIlya, jJApitaM bodhavAcikam / yogapradIpazAstrasya, mudrApaNaM varaM matam // 10 // hastAgato mahAn lAbhaH, kathaM saMghairniSidhyate / kezavAdimahAbhAgaiH svIkRtaM vacanaM tadA // 11 // praphullitasvAntenaiva, Agatya guru sammukhe / saMghavaktavyatA tatra, jJApitA zuddhabhAvataH // 12 // yogapradIpazAstrasya, paJcazataM ca saMkhyakam / pustakaM zuddhabhAvena, gRhyate saMgha gavaiH // 13 // 1 - zreoSTavarya kezavajI bhAi, hemacandra bhAi chaganalAla bhAi prabhRti
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ -pradIpa [21] guruNA caiva tatkArya, kRtaM zrutvA ca takSaNe / datvA ca dharmalAbhaM vai, tebhyastatropadezanam // 14 // vizuddhadharmakAryeSu, sarvadA santu tatparAH / saMgaThanaM sadA kArya, sarvaiH sAkaM ca premataH // 15 // jJAnAdidravyavastUnAM, kuyuH sadopayojanam / atIva rakSaNe klezaprAdurbhAvaH prajAyate // 16 // tathaiva devadravyANAM, prabhUNAM mandire sadA / jIrNoddhArAdikAryeSu, hyu payogo vidhIyatAm // 17 // sammIlya dharmadhyAnaM ca, karttavyaM dhrmlipsunaa| sarAkoddhArakArye ca, sahayogaH sadA tava // 18 // zreSTivaryodayacandramahAzayeSu kicidvaktavyaM bottharA kulacandraNa, udayacandracAruNA / dhaiaudAryaguNADhyena, dharmakAryavidhAyinA // 16 // trizataM pustakAnAM vai, mundApaNaM ca sviikRtm| svakIyadravyayogena, jJAnalAbhazca gRhyate // 20 // apUrvajJAnalAbho'yaM, maddhasteSu samAgataH / kathaM vinAzyate tAdRk, guNAkAMkSijanena vai // 21 //
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ [22] yogacaMcalAM ca zriyaM dRSTvA nizcalalAbhakAkSiNA / zubhAvasaratAM prApya, sotsAhena vitanyate // 22 // yadA yadA ca satkAryAvasaro yadi cApyate / tadA tadA yathAyogaM, zubhe yatno vidhIyate // 23 // zrAddhabhojanazAlAyAH, dharmarakSaNahetave / udghATane prayatno'pi, vihito dravyabhAvataH // 24 // tathaiva pAThazAlA'pi, marudezIyapAThane / atIva dRr3hayogena, sthApitA puruSArthataH // 25 // jaina bhavanakAryAtha, puruSArtha pusphoritam / sarvakAryeSu sarvatra, protsAho vipulaH kRtaH // 26 // sarvadodayacandratvaM, tvayi dharmeNa shobhte| gurUNAmupadezastu, zirodhAryaH sadA tava // 27 // zreSTivaye giradharalAlaudAryapradarzanam rAjadhanya nijagrAmA, mohamayAM samAgamAt / vipulapuNyayogena, saMpattizca samarjitA // 28 // zreSTigiradhareNaiva, vyayo'pitAdRzaH kRtH| zrIsaMghAdikakAryeSu, anyeSvapi tathaiva ca // 26 //
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ -pradIpa ( 23] paJcAzatpustakaM yogapradIpasya ca tena vai / gRhItaM zuddhabhAvena, sAdhUnAmupadezataH // 30 // sarAkasya samuddhAre, pAvApuryA yadAgataH / tadA tainaiva yaduktaM, tadanukaraNaM vacaH // 31 // yAvantaH zrAddhavaryAzca, anAgatAzca bhaavtH| tatsarveSAM ca yadda vyaM, jAyate tati mAdRzam // 32 // tatrApi naiva sandehaH, kena citpravitanyatAm / tathaiva tena dattaM vai, dharmavivRddhikAkSiNA // 33 // rAjanagaravAstavya, DAhyAlAlAtmajena vai| .. ramaNikena paMcAzad, mudrANAM ca sahAyakam // 34 // sarvacandrasuputrasya, hemacandrasya yatnataH / prakAzanAtmakaM kArya, zubhabhAvena jAyate // 35 // . -lekhako vyAkaraNatIrtha somacandraH
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ viSaya maGgalAcaraNaM prAthamikavaktavyaM padArthanirUpaNaM yoga pradopaH viSayavibhAgaH pRSTha viSaya 1 vezyAniSedhavarNanaM 2 karmAdAnaniSedhavarNanaM 6 rAtribhojananiSedha varNanaM 45 40 yogapradIpa granthake chapavAnekA kharca ru0 A0 pA0 kAgaja chapAI 526 4 . jilda baMdhAI 140 . presakApI va prUpha-saMzodhana 126 upAzrayakA phoTo va blAka banavAI 12 15 . . kula jor3a-20 1164 106 * * *
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ 166. viSaya pRSTha viSaya pRSTha sadAcArasaMganirUpaNaM 143 akRtya tyAga varNanaM mAtR-pitR sevA nirUpaNaM 144 vizeSajJasvarUpaM gRhatyAganirUpaNaM 148 kRtaghnasvarUpaM nindyakarmatyAganirUpaNaM 146 lokavallabha svarUpaM 167 vittAnusAri veSanirUpaNaM 151 lajAsvarUpaM budhyaSTaguNanirUpaNaM 151 dayAlutva nirUpaNaM 168 bhojanakarttavyavarNanaM 154 krUrasvarUpaM ajIrNasvarUpa nirUpaNaM 154 paropakArasvarUpaM 166 trivarga nirUpaNaM 157 antaraMgAriSaDripunirUpaNaM 166 atithisvarUpa 157 vazokRtendriyasvarUpaM 172 sAdhusvarUpaM 157 sarvajJaviSayaka pUrvapakSaH 173 dInasvarUpaM 158 sarvajJa pUrvapakSa khaNDanaM 178 aucitya svarUpaM 158 zaMkarAdiSusarvajJaniSedha atithisAdhudInasvarUpaM 158 varNanaM 192 niSiddhagamana tyAga svarUpaM 160 zaMkara svarUpavarNanaM . 163 niSiddhakAlagamanatyAgasvarUpaM161 zrIkRSNe sarvajJatA niSedhaH 163 balAbala vicAraH 162 brahmaNi sarvajJatA niSedhaH 165 vratastha svarUpaM 162 rAma sarvajJa niSedha varNanaM 165 zAnavRddhasvarUpaM 164 zrIkRSNAdau jainamatAnusAri poSya poSaka vyavahArasvarUpaM164 vizuddhavicAraH 168 dIrghadarzitvasvarUpaM 165 jagatkartRtvavAda nirUpaNaM 207
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 3 ) viSaya pRSTha vItarAgamUrttimaNDana prakArapUrvaka niSedhakayukti niroka raNaM 237 svarodayasya vistRta vivecanaM (sArdhaM catuHzatazloka pramANaM ) 288 343 viSaya niyamasvarUpa varNanaM zaucasvarUpa varNanaM 344 dravyazauca nirUpaNaM 344 bhAvazauca nirUpaNaM d 352 354 zaucaphala nirUpaNaM saMtoSa vistRta varNanaM svAdhyAyabhedaprabheda varNanaM 358 tapaHsvarUpa lakSaNapUrvaka bAhyAbhyantara bhedavarNanaM 360 . bAhyatapo viSayaka pUrvapakSa niSedhapUrvaka bhedAnubhedavarNanaM 364 Izvara praNidhAnavarNanaM yogibhogisaMvAda strarUpaM 377 zuddhipatrakaM Asana strarUpa lakSaNapUrvaka varNanaM 385 padmAsanAdInAM varNanaM prANAyAmasvarUpe dravyabhAva prANAyAma varNana pUrvaka haThayogasya yukti pUrvaka khaNDanaM tadanusAri phalAdInAM ca nirU paNa catuHzatazloka pramANaM 367 pRSTha 376 vIradharmapaTTAvaliH 282 pratyahAre indriyavazI karaNo pAyAdInAM varNanaM dhAraNA svarUpa varNanaM prasaMgemudrAprabhRtInAM varNanaM 458 dhyAna varNanaprasaMge jainajaine tarIya dhyAnasya varNanaM 465 zukladhyAna svarUpa vivecanaM 562 samAdhi nirUpaNaM pAtaMjalayogavicAraNA phalanirUpaNaM 563 600 638 657 733.
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ yogapradIpa : DO nyAya vizArada nyAya tIrthopAdhyAya zrI maGgalavijayajI mahArAja ,
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ * namo namaH zrIprabhudharmasUraye * Arhata dharma pradIpaH / ( yoga pradIpaH ) -:*:*:*: prathama prakAzaH // maGgalAcaraNam // sammetazailazikhare - samatA - rasena, yogAvarodhanamitaM prabhupArzvanAthaiH / tIrthaMkaraira para kaimunipuGgavaizca, labdhaM sanAtana sukhaM khalu tAnpravande // 1 // vande zrIpArzvadevezaM, sammetazikhare sthitam / vanditaM vai trilokaizca, jagaduddhArakArakam ||2|| pAvApuyryAzca nirvANaM, prApta yena sukhAvaham / zrI vIrasvAminaM vande, trilokIjanapUjitam // 3 // gautamAca gaNAdhIzaiH, munipuGgavanAyakaiH / tripadIM prApya vai vIrAt, racitaM dRSTivAdakam // 4 //
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 2 ] yoga natvA munivarendrAMstAn dharmmasUriM guruM tathA / granthaM kurve yathA matyA ''rhatadharmmadIpakam // 5 // prAthamika vaktavyam / tApatrayeNarahita ! prabhuvItarAga !, sadhdhyAkAlikahRdi pravizermadIye / puvedakarmasahitAM viratiM pradehi, yAvanna yAti zubhamuktipadaM na tAvat // 1 // nAthamahe tadaparaM khalu cAnyavastu, saMsArabhrAntimakhilAmapanetumI he / mithyAtvapoSaka 'kaSAyapramAdayogAn, tyaktu N prapaMcasahitAnkhalu me samIhA // 2 // tajjaM dukkhaM ca bhuvane bahubhedabhinnam, vaktu tathaiva khalu karmmakRtazca bADham / pracchanna -- duzcaritakasya phalaM hi caitat, bhuktaM tathA'pi na labhe khalu tannivRttim // 3 // samyaktvayuktasavikAzi pradehi jJAnam, tyAgaM punarnikhiladoSapracAramuktam / 1 mithyAtvA virati 2 vaktumanIzaM 2
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ -pradIpa bhAvatrayeNa prakaTI bhavati svarUpaM, khedastato bhavati vai na ca pUjyabhAvaH // 4 // sAmyaM mamatvarahitaM prakaTaM tataH syAt, maitryAdi bhAva iti tatsamaye surUpaH / dhyAnAgninA nikhilakarmamalaM vidAhya, zuddhasvarUpa-paramaM pravikAzanIyam // 5 // asminnapArabhuvane nRbhavo hyasAdhyaH, prAptomuhuviSayasarpaviSeNa daSTaH / sadbhAvaprAtiranizaM suguruprasAdAt, jAyeta sA tadaparA zivamArgazuddhiH // 6 // mokSAkhyamArgagamane prayataM vidhehi, bhadrAptaye khalutaraH suprakAzanIyam / kaivalyabhAvaprakaTe prakaTa svarUpam, yogAvarodhaniritau zubhatUryadhyAnam // 7 // caturthadhyAnajvalanena dagdhamaghAtikarmaprakaTasvarUpam / 1 puruSArthaH, 2 nivRtau,
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ [4] yogalokAgragantistata Azu syA, dRSTAntatUrya' pravibhAvanIyam // 8 // sampUrNakarma-rahite kila muktibhAvaH; jAtijarAmaraNatA'tra pravezazUnyA / ekAntato hi pramado nahi duHkhalezaH; naivAgatipuM narapi pravibhAvanIyA // 6 // muktiM gate bhuvana' AgamanaM yadA vai, vandhyAtadA kimapi bho prasavaM na kuryAt / kArya bhavetkhalu yadaiva nimittazUnyaM jAtastadA jagati kAraNatAvilopaH // 10 // saMyojanaM na yadi yatra 'prasUtijena, nAnantaraM patanatA prvibhaavniiyaa| kAMkSA' samAzravaviyuktamato sadaiva; jAyeta siddhasvarUpaM malatAvihInam // 11 // tAdRza sukhaM hyazanariktakake kathaM syAt ? dRSTA janena sukhatA zubhabhuktikAle / 1 catuSkaMH 2 sukharUpaH, 3 saMsAre 4 duHkhena, 5 abhilASA, 6 saMklezaH
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ -pradIpa bhuktiH kimathamitivai tu samAdadhasva; svAsthyAyabhuktiriti vai bhuvaneprasiddhA // 12 // svAsthyaMca yeSu bhagavatsu sadaiva jAtaM; rItyA kayA ca khalu teSu prakalpayestvam / rugNeSu hyauSadhamiti sujane prasiddham svAsthye jane'pi bhuvane nahi ko'pi dadyAt // 13 // khelAdikA' viSayavAsanayA jane'sti; sampUrNarAga rahite vada sA kathaM syAt / / pAmAdirogasahite kila kaNDubhAvaH, tAdRggadAdi vikale nahi tadvidhAnam // 14 // vedyaca hIdRza sukhaM paramAtmabhizca; kaivalyabodhavikale zrutigocaratvam / puryAH sukhAnubhavatA na vanAdhivAse, tAdRzyudAhRtirataH parimarzanIyA // 15 // zAnu-bhativikale yadi mokSabhAvaH pASANasadRzajaDe sa kathaM nahi syAt ? loke'pi putrajananISu na vandhyabhAvaH 1 kelikrIDo, 2 rogaadi|
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ [6] yoga jJAnAdigauNarahite na ca muktibhAvaH // 16 // ___ padArthanirUpaNamtAdRgjinena kathitA dvayatatvavattA, jIvA jaDAzca sakale jagati prsiddhaaH| jIvasvarUpamiti vai upayogavatvaM, jJAnAdigauNasarUpaM pravibhAvanIyam // 1 // jIvAdvidhA nigaditAH khalu zuddhabaddhAH, muktasya mocana bhavAdvayI tatvavattA, saMrodhanirjara iti pravicAraNIye, hiMsAsamAzravanirodhakasaMvarazca // 2 // dhyAnAdinA ca parizATana-nirjarA-syAt, muktasyamocana nimittavatI hi sA syAt / bodhavyamAzravasarUpamiti prabodhyaM, hiMsAdisAdhananimittakakarma rUpam // 3 // jIve taDAgasarUpe jalakarmarUpaM, naimittatA khalu samAnayanaM hyanAdeH / 1 guNa, 2 nimittarUpA, 3 vicAraNIyam /
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ -pradIpa bandhena dugdhasalilasya nayaM vicArya, bandhasvarUpamiti vai pravidhAraNIyam // 4 // padArthasamAsasvarUpaMdravya-bhAva-prabhedena, saMvaro dviprakArakaH / karma-pudgala-prattAnAM, chedodravya udAhRtaH // 6 // bhavahetukriyANAJca, tyAgaH sa bhaavsNvrH| paramArthena vijJayaM, mokSaprApti nivandhanam // 6 // sakAmA'kAmabhedena, nirjarA'pi dvidhA mtaa| sakAmA nirjarA jJayA, saMyaminAM pradhAnataH // 7 // sopayogitvabhAvena, karmaNAM parizATanam / sakAmA nirjarA sA-syA-dakAmA tu nigadyate // 8 // caturgatikasaMsAre, kssudhaadishnaaditH| anupayoga-bhAvena, "akAmA" parijAyate // 6 // dravya bhAvaprabhedena, Azravo'pi dvidhaamtH| satkarmapudgalAdAnaM, dravyAzravo nirUpitaH // 10 // pariNAmo bhavedyAhA, hiMsAdInAM pryogtH| bhAvAzravaH sa vijJayaH, AzravA''rodhamicchatA // 11 // catustattvasahAyena, bhinnA jIvA udAhRtAH /
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 2 ] yoga - zuddhAzuddhaprabhedena, jIvA dvadhA nirUpitAH // 12 // sarvathA karmanirmuktAH prakkA'nantacatuSTayAH / saMpUrNa bandharahitAH, siddhezAH pratipAditAH // 13 // Izvaro dvividho jJeyaH, jIvatparama muktikaH / caturNAM ghAtyadRSTAnAM sarvadhA kSayabhAvataH ||14|| tIrthaMkarAbhidhAnAkhya kamrmodayAH sadehakAH / jIvanmuktAzca vijJeyAH, yuktAnantacatuSTayAH // 15 // ghAtyadhAtyAdinirmuktAH siddhAH paramamuktikAH / Anantya sukhavatitvaM, jIvanmuktaSu no matam // 16 // nirujanAzca sAkArAH, jIvanmuktA udAhRtAH / niraJjanA nirAkArAH, siddhAzca paramAtmanaH // 17 // ananta zaktibhiryuktAH, ananta - jJAnazAlinaH / ananta darzanairyuktAH, sthairyya cAritrasaMyutAH // 18 // * , etaccatuSTayaM tattvaM vidyata ubhayeSvapi / " , ananta sukhabhedena bhinnA dvaye nirUpitAH // 16 // caturvarNAzca ye jIvAH, rAga-dveSavivarjitAH / sarve muktiM gamiSyanti, pakSapAto na vidyate // 20 // 1 ananta - jJAna - darzana - cAritra - vIryyaM /
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ -pradIpa puM-strI-liGgasamAyuktAH, kRtrimAzca npuNskaaH| sarve te muktigantAraH, rAgAdirahitA yadA // 21 // cAritra muktihetuzca, samyaktva-jJAnazAli ca / tAdRzaM vidyate hyaSAM,gaccheyu! zivaM katham // 22 // yadi kAraNasarvasvaM, mukternAgnyazca manyate / tadA nagnAstu gacchanti, muktiM rAgasamanvitAH // 23 // rAgAdi rahitatvaM cenmukteH kAraNamISyate / tadA nagnA anagnA vA,kathaM mukti na prApnuyuH? // 24 // tasmAnnAzAmbare muktinaM ca zvetAmbare mtaa| rAgAdirahite mukti-riti sarva vyavasthitam // 25 // jJAnAdiguNahInatvaM, muktAvapi yadISyate / tadA ca tAdRzI muktiH paassaannaannaatiricyte||26|| ato guNavizeSANAM, vicchedo nahi sammataH / vizeSANAM guNAnAM vai, AvirbhAvo vizeSataH // 27 // atha saMkSepataH padArthavicAraHmuktiH kSaNikavAde na, tattvAkhyAnaM vicAryatAm / muktiH kSaNikarUpA cet, kSaNanAzena nazyati // 28 // ato jJAnAdiyuktA sA, sahitA vai sukhaadibhiH|
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ [10] yoga muktiH zuddhasvarUpA vai, jainazAsanasammatA // 26 // yogibhiH zarmasaMvedya, pareSAM zrutigocaram / upamAyA abhAvena, vyaktaM vaktuM na zakyate // 30 // samaM nRpeNa raMkasya, na kvacidupamIyate / mokSazamrmAdhikaM sukhaM, yatra syAttatra manyate // 31 // tAdRzaM zarmasaMsAre, nAstyupamIyate katham ? vidyamAnazca taccha vaktu N zakyaM na mAnaveH // 32 // samyagjJAnakriyAsAdhyaM, sukhaM muktermanISibhiH / tadarthaM kriyatAM yatna- zcAnyaddha zikhopam ||33|| padArtha sAmAnyalakSaNam dhrauvyotpAdavyayena'pi, yuktaM tattvaM nigadyate / etallakSaNa- nimuktaM tattvaM nAsti jagatraye // 34 // pUrvaparyyAyanAzena, rUpAntarodbhavastathA / " t anvayidravyayuktena, utpAdaH sa udAhRtaH // 35 // anvayA'pracyutatvena pUrvarUpaviyojanam / jainazAsanavedyazca, vinAzaH paribhASitaH // 36 // dhauvyaM nityatvarUpaM hi, lakSaNenaiva lakSyate / tribhirebhirasamAyuktaH padArthaH parikIrtitaH // 37 //
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ -pradIpa [11] baddhajIvAvasthAvicAraH nityA nityatvasaMyuktAH, bhinnAbhinnAzca dehataH / sAmAnyAzca vizeSAzca,baddhAjIvA udaahRtaaH||36|| svarUpA'vyayarUpatvaM, nityatvaM praNigadyate / apracyutamanutpannaM, kauTasthyaM nityameva na // 40 // svajAtitvAparityAgAdrUpAntarasya codbhavaH / anityatvaM samAkhyAtaM, jainadarzanavedibhiH // 41 // bhinnatve svazarIreNa, pIDA keSAM na kAcana / tADanena yathoSTrANAM, gardabhAnAM duHkhaM na hi // 42 // - ekAntato hyabhinnatve, zarIrasya vinaashtH| Atmano'pi vinAzaH syAtsarvA'niSTaM prjaayte||43|| dharmAdharmAdikAryANAM, yogAGgAnAM tathaiva ca / paralokAdyabhAvena, viphalatvaM prapadyate // 44 // bhedo'bhedazca sambandho, dehjiivaatmnomtH| kriyANAJcaiva sAphalya-matohi mokSasAdhanam // 4 // AtmatvA''khyaMca sAmAnyaM, sarvAtmani tu vidyate / natvatiryaktva bhedena, vizeSaH paribhASitaH // 46 // 1 "mokSasukham" ityapi pAThaH /
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ yoga [12] vivecanaM vizeSeNa, yogena kIrtayiSyate / yogasvarUpazuddha ta-dvaktavyaM jJAnalipsayA // 47 // iti zAstra-vizArada jainAcArya--pUjyapAdavijayadharmasUriziSyeNa--nyAyavizAradanyAyatIrtha u0 maGgalavijayena viracite ArhatadharmapradIpe sAmAnyarUpeNa jIvasvarUpavarNananAmA prathama prkaashH||
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ -pradIpa [13] yogasvarUpam sAmAnya lakSmayogasya, kathyate'tra prkaashke| yogAGgAnAzca nirdezaH, kriyate yamabhedataH // 1 // pavitrayogazabdo'yaM, yeSAM karNe'pi nAgataH / te'pi manuSyarUpeNa, mantavyA hariNAH sadA // 2 // aSTAnAmapi yogAnAM, nAmatattvaM nirUpyate / yamAzca niyamAzcaiva, AsanaprANayAmakau // 3 // dhyAnasamAdhayaH proktAH, pratyAhArazca dhaarnnaa|| etAni yoganAmAni, proktAni hemasUribhiH // 4 // dharmavyApArarUpatvaM, yogasya lakSaNaM viduH / cittavRttinirodhastu, nocyate doSadarzanAt // 5 // samitiguptirUpohi, dharmavyApAra ucyate / sarvA'pi dhArmikI vRttiH, dharmavyApAra eva hi // 6 // puNyasaMjJAnabhedena, dharmo'pi dvividho mataH / saMsAre sukhasampattiH, puNyadharmeNa jAyate // 7 // samyagjJAnakriyArUpaH, dvitIyo dharma ucyte| samyagdarzanajJAnena, saha cAritrarUpakaH // 8 // yato'bhyudayaniHzreya-svarupo dharma ucyate /
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ [24] bogavaizeSikaH samAkhyAta, virodho nA'tra saMbhava // 6 // ahiMsA satyamasteyaM, brahmacaryAparigrahI / ete paJca yamAjJayA, kazyante niyamAstata // 10 // ahiMsAnirUpaNaM yamAnAM paJcarUpANAM, svarupaM prAG nirUpyate / tataH krameNa cAnyeSAma, vivecanaM vitanyate // 11 // pramattayogayogena, prANinAM prANanAzanam / hiMsA bhASyA hi tattvajJaH, durgti-grt-paatikaa||12|| pUrvokta-lakSaNe jove, sA hiMsA parighaTyate / nityAnityatvamekAntaM, yatra sA ghaTate na hi // 13 // pIDAkartRtvayogena, dehasya vyaparopaNAt / hanmItyenaM svabhAvena, hiMsaivamupadyate // 14 // etadviSayayuktyAdi, haribhadrASTake bahum / vicArya parihartavyA, kalyANasukhakAMkSiNA // 15 // abhAvazcaiva hiMsAyAH, ahiMsA parikathyate / sarvadezaprabhedena, dvividhA paribhASitA sopayogapariNAmA nnavakoTivizuddhikA / 1 pariNAmAt /
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ -pradIpa [5] ahiMsA yaminAM jJeyA, gRhasthAnAM nigadyate // 17 // hiMsAkaraNasaMkalpaH, baseSu naiva dhaaryte| nirdoSitrasajIvAnAM, hiMsAtyAgo'napekSayA // 1 // vazAnAM viMzatiH jJeyA, saMyaminAJca srvthaa| sapAdantu gRhasthAnAM,vijJa yA dharmakAMkSibhiH // 16 // dravyabhAvaprabhedAbhyAM, catubhaMgI prarUpyate / ekA-sA dravyato hiMsA,bhAvato naiva kathyate // 20 // jJAtavyA bhAvatazcaikA, dravyato na nigadyate / dravyato bhAvatazcaiva, ubhAbhyAmapi no tathA // 2 // kAyacApalyayogena, yaminAM sopayoginAm / yA jAtA gamane hiMsA, dravyeNa sA nigadyate // 22 // hiMsAyAH pariNAmasya cAbhAve kaayyogtH| hiMsA yA syAttu jIvAnAM,dravyeNasA nirUpitA // 23 // anupayogapUrveNa, hyavratInAMca gacchatAm / jIvAnAM mRtyabhAve'pi, hiMsAtvaM na nivartate // 24 // jIvAH puNyavazenaiva; teSAM pAdeSu nAgatAH / ato mRtiM na saMprAptAH mriyante cAnyathA dhruvam // 2 // ato'tra bhAvato hiMsA, dravyato naiva gadyate /
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ [16] yoga dravyabhAvena hiMsAnAM, svarUpaM paricintyate // 26 // anupayogapUrveNa, pramattayogabhAvataH / avatInAM prayANeSa, jIvAnAM maraNe tathA // 27 // yA hiMsA kila jAyeta, dravyabhAvasvarUpikA / kathyate vItarAgAdyaH, saMsArA'nantadarzikA // 28 // sopyogsvbhaaven,aprmttvyogtH| gacchatAM munirAjAnAM, jAtA jIvamRtina vai // 26 // zuddhA'hiMsA tu vijJayA, dravyabhAvasvarUpikA / dIpeva mArgadraSTI sA, mokSaM nayati lIlayA // 30 // dayArUpaMca jJAtavyaM, svpryovibhedtH| cidAnaMdasvarUpeSu jIveSu paramArthataH // 31 // mithyAtvakAraNaizcAnyaiH, karmAgamasvarUpakaiH / anAdikAlato jIvAH, bhrAmyante duHkhasAgare // 32 // rodho jIvena teSAMca, cintanIyo muhurmuhuH / yathA yaSTi-prahAreNa, jIvasya duHkhatA bhavet // 33 // kAMgamanadvAreNa, saMsArabhramaNaM duHkham / yaSTijaM tu kSaNaM duHkhaM, anantakarmajaM duHkham // 34 // yaSTi duHkhasya vainAzaH, svalpakAle prajAyate /
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ -pradIpa karmmaduHkhasya vainAzaH, durlabhaH karmAgamanirodhena, svadayA etaddayAprabhAveNa muktiM gacchanti mAnavAH // 36 // " dIneSvArtteSu bhIteSu, rogiSu pIDiteSu ca / pratikAraparatvaM yat, hRdayasya prakampanam // 37 // yena kena prakAreNa, pIDAM hartu cikIrSyate / paradayA tu bodhavyA, ahiMsA dharmmamicchatA // 38 // dayA dvayasvarUpatvaM mAdRzairna prarUpyate / [ 17 ] praNigadyate // 35 // paripAlitA / vaktu N zakta rebhAvAcca, kayA rItyA prarUpyate // 36 // sUkSmA hiMsA tu sA jJeyA, yeSAM sahajazatrutA / yoginAM kSINamohAnAM, darzanena vimucyate // 40 // satyasvarUpanirUpaNaM satAM sampUrNajIvAnAM hitaM pathyaM yaducyate / prANinAmAnukUlyaMyat tatsatyamiti gIyate // 41 // pathyadanto mRgA dRSTA, pRSTaH pAparddhikairjanaiH / dRSTA mRgAstvayA kiM bho ! yathAtathyaM nigadyatAm // 42 // procyante yadi dRSTAste, hiMsyante tairdurAtmabhiH / tatsatyaM naiva vijJeyaM, hiMsyante yena jantavaH // 43 //
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ [18] yoga dRSTasya jalpane hiMsA, lupyate prathamaM ttH| tenaivaM rakSatA satya-mahiMsA kavalIkRtA // 44 // satyaM jIvAnukulyaMtad, vratamukta hi jnyaaninaa| niruktArtha samAlocya, vaktavyaM dharmarakSatA // 4 // tasmAttathaiva vaktavyaM, mRgA dRSTA mayA nahi / dvitIyaM prathamaM caita-niruktArthena rakSyate // 46 // navakoTi-vizuddhaM tat, saMyamibhiH pragRhyate / gRhastha-grahaNA-yogyaM, tasmAtsthUlaM nigadyate // 47 // kanyA-gavAdi-bhUmInAM, nyAsApaharaNaM tathA / kUTasAkSyantvalIkaMca,jalpanti nahi dhaarmimkaaH||48|| kanyayA dvipadAnAMca, ctusspdaanaamaaditH| kartavyaH saMgraho hyavaM, vratArthaM bhavabhIrubhiH // 46 // mRSAvAde mahAdoSaH, sarvazAstreSu vishrutH| paratradurgatehetuH, hyato naivaM prajalpayet // 50 // caNDAlikA kadA kA'pi, dRSTA bhUdeva-bhAnunA / jAtazaMkena pRSTA sA, satyaMbho praNigadyatAm // 51 // kAkamAMsaM citApakvaM, grahItaMca tvayA kre| ' rajasvalA ca pratyakSam, ziraH zakRtkaraMDikA // 52 //
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ -pradIpa mahA'pavitradehanI / jalabhRdghaTahastA tvaM siMcasi tvaM kathaM bhUmi-muttarantu pradehi me // 53 // asatya - paradAreSu, lampaTA ye janA matAH / teSAM padAMca saMsparzA - dapuNyA bAlukA gatAH // 54 // yadi na kriyate vipra ! payasA secanaM mayA / deha uddIya lagnAstAH kurvanti cApavitratAm // 55 // tAsa saMyogasadbhAve, mAlinyaMca mano bhavet / yathA kusaMgasaMsargAt, tathA svAtmani bhAvyatAm // 56 // manomAlinyabhAvena, jAtAtmani malInatA / ato mAlinyarakSArthaM kriyate jalasecanam // 57 // kSepaNaM zakRdAdezca, cANDAlakairvitanyate / yoSitAmRtukAlazca, dharmaH svAbhAviko mama // 58 // asatyavAdanaM kintu, dharmo mayA na manyate / anaH ! kaNThagataiH ! prANai-rasatyaM naiva jalpyate // 56 // kAraNaJca mRSA prokta, bhramInAM naika-yoniSu / bhava bhramaNa rakSAyai, kadA yatno na mucyatAm // 60 // dRSTAntantatsamAgRhya, hyasatyaM parihIyatAm / nidAnaM sarvapApAnAM sarva doSAkarastathA // 61 // [ ? ]
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ [20] yogaekatrA'satyajaM pApamanyatra sarva-pApakam / taulenAdho mRSAyAti, anyadUrdhvaM ca taSThiti // 2 // ato mRSA na vaktavyA, sarva dharma surksstaa| sarva bhraSTamasatyena, dharma karma prapaJcakam // 63 // asteya svarUpa nirUpaNaM adattAdAnamAdeyaM, kiJcittRNAdikaM nahi / triyoga karaNenaiva. tRtIyaM tadavrataM matama // 14 // etadvataM munInAJca, gRhasthainaiva paalyte| aNuvrataM gRhasthAnAM, yathA zattayA ca pAlanam // 6 // yena rAjJAM na daNDyaHsyAllokeSu naiva nindanam / asteyaM tAdRzaM sthUla, vyavahAre nigadyate // 66 // etAdRzaM mahatsteyaM, nAdeyaM sdvicaarkaiH| paradravyasya cauryeNa, AttA taiH paraprANatA // 37 // mAraNe tu kSaNaM duHkhaM, yAvatpautra paramparA / adattAdAna kRtyena, AvirbhAvastvazarmaNaH // 6 // yAdRzaM dIyate dAnaM, tAdRzaM sukhamaznute / duHkha dAne prahINatvaM, phalaM paratra bhokSyate // 66 // cauraM sajjana rUpeNamanyante nahikecana /
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ -pradIpa [21] avizvAsakhaniHsasyAtsadAcauryaJcahIyatAm // 7 // jJAtavyaMdvividhiM caurya, bAhyAbhyantara bhedtH| bAhyacaurya samAkhyAtamAbhyantaraM vicAryyatAm // 7 // sva satvaM yatra nAstyeva, parasatvaMtu vidyate / grahaNaM yadanApRcchaya, tadadattamudAhRtam // 72 // svakIyAH ye zarIrasthAH, raktAdiSu samudbhavAH / tajjIvAnoM hi tatraiva, nahi satvaM parasya vai // 73 // tAnanA pRcchyayadattam, zarIraJca svakIyakam / dehamarpayatAM tatsthAH , jIvAHparaizca bhakSitAH // 74 // deyAdeye'nabhijJoyaH, so'nAlocya prayacchati / adattamapitajjJayam, AbhyantaraM vicAryatAm // 7 // brahmacarya svarUpa nirUpaNaM veda-mohodayenaiva, viSayecchA prajAyate / maithunantattu SodhavyaM, tyAgAttUyaM vrataM matam // 76 // maithunazca dvayoryoge, dvayoH puruSayorapi / kAryakaraNecaikasmin, mithunatvaM prasajyate // 7 // strI puMsAnAMca saMyogaH, yadi maithnmucyte| svasa bhrAtuzca saMyogo, maithunaM kiM na kathyate // 78 //
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ yoga [22] bhakti rAgasya saMyogaH, bhaginyAdiSu jaayte| tasmAnna maithunaM tatra, vyavahAre nigadyate // 7 // sevane bhajanaM bhaktiH , bhaginISu ca sevanam / maithuna lakSaNaM tatra, gato doSo'tra cintyatAm // 8 // veda mohodaye'pyeva, saMyogo'pi vijAtikaH / maithuna lakSaNaM jJeyam, jagatkalyANamicchubhiH // 81 // dIvyaudArika kAmAnAM, kRtaanumtikaaritaiH| manovAk kAyayogena, cASTAdaza vibhedakAH // 82 // tAdRzaM mithunatvaMtat, tyaktavyaM mokSakAMkSibhiH / sarvato brahmacaryaca, saMyamibhiH prapAlyate // 3 // parastrI tyAga rUpaMyat, dezato gRhamedhinAm / sadhavA vidhavAzcaiva, svastrIbhinnA prstriyH||4|| kanyA sAdhAriNI caiva, parastrI smudaahRtaa| tasyAstyAgogRhasthAnAM,dezatyAgitva bhAvataH // 8 // aikadhyamaikyabhAvena, dvividhaM dvividhana the| dvividhaM trividhenA'pi, yathAzattyA ca gRhyate // 86 // vratAnAM kila sarveSAmapavAdaH prruupitH| brahma vrate'pavAdona, kathito jJAna bhAnubhiH // 8 //
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ -pradIpa [23] sarveSAM sArvabhaumAnAM, brahmacarya samAdhidam / zuddha hRdisthitaM yeSAM, namastebhyassahasrazaH // 8 // indrAH saMsaditiSThanti, vanditvA brahmacAriNaH / pUjyAH sarve'pi bodhavyAH,mahAprabhAva shaalinH||86|| yadasAdhyahi kAryatat, kurvantite mahAtmanaH / sItA sudarzanAdInAM, dRSTAntaH pribhaassitH||10|| siMha rAkSasa nAgAzca, mayopadravakAriNaH / sarvete namra saMbhUtAH, bahmacarya prabhAvataH // 9 // paratra devalokAdau, gatAste brahmacAriNaH / manuSyatvaM tataH prApya, gantAraH paramaM padam // 12 // parigraha svarUpaM mameti mamatA bhAvaH, proktaH parigraho jinaH / mUrchA lobhAdayazcaiva, paryAyAH parikIrtitA // 3 // sarveSAmapi pApAnAM, lobhohi mUlakAraNam / viDaMvitaM jagadyana, grahANAmadhikograhaH // 4 // samudrasyAntimaM vAri, daivazaktyAvagAhate / natu lobha samudrAmbhaH, kadAcidapi gAhate // 6 // 1 svyNbhuurmnnsmudrH|
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ [24] yogauttarAdhyayanececchA, aakaashsdRshiimtaa| na prAptazcA'pitasyAntaH, icchAyA jagati tathA // 66 // tattyAge mamatA'bhAvaH, jAyate nissprigrhH| bAhyAbhyantara bhedena, dvividhaH parijJAyate // 7 // dhana dhAnyAdi saMtyAge, kAminI nAM tathaiva ca / jJayaMbAhya hi naigranthyamAbhyantaraM nirupyate // 6 // kaSAyANAM ca sarveSAmananta duHkha dAyinAm / sarvathA tyAga karttavye, Abhyantara vrataMmatam // 66 // cite parigrahoyasya, bahini grnthtaavRthaa| lokavaJcaka rUpatvaM, kimarthaM paritanyate // 10 // tyaktvA ye tRNavadvAhya, parigrahaM kaSAyajam / sAdhutvaM pratipadyante,zlAdhyAste dyu sdaampi||101|| sarvato dezatazcaiva, dvividhshcaaprigrhH| sarvato yaminAM jJayaH, gRhamedhiSu dezataH // 102 // sarvataH sarva mUrchAyAstyAgaM kartuM na zakyate / tyAgazca dezatastasya,kartavyo bhava bhiitibhiH||10|| IcchAyAH parimANantu, zuddhabhAvena kriyte| niSparigrahavatvaM taddezataH paribhASitam // 104 //
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ -pradIpa [25] tRSNA vyAkula cittaizca, duSTavAsanayA saha / kRtazca yairna saMtoSaH,te prAptAH duHkhasAgaram // 10 // subhUmacakravartyAdyAH, duryodhnaadystthaa| lobhAvezena saMprAptAH, dukhAnAJca paramparAH // 106 // kenacicca daridraNa, cAraNArtha mahISINAm / vanakhaMDe saraH pAlyAM, vizrAntaMdharaNItale // 107 // dRSTaH kazcana pASANaH, parIkSA viklenvai| cintAratnazca pASANa-rUpeNa grahaNI kRtam // 10 // kSudhAtura tayA tena, tRSA vyAkula bhaavtH| cintitaM svIya svAntetat,lokabodhAya kthyte||10|| sarojalaM payassyAcceda, vaTapatrANi puurikaaH| 'pratidinaJca bhojyaM syAtparizramAdvimucyate // 11 // cakSurudghATya dRSTaM vai, sarva dugdhAdi vastukam / atIva tena jagdhaM tat,rikta jAtaM na kiJcana // 11 // kuTumba parivAraizca, yadA saMbhUya bhujyte| tadA tAnyapi dRSTAni,bhuktaM tena samaMcataiH // 112 // riktatA'pi tato naiva, tadA'dhikaM vicaaryyte| / sapta talo'pi prAsAdaH,suvarNa nirmito bhavet // 113 //
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ [26] yoga prAsAdaM dRSTavAMstatra, krIDAM kRtvAtu taissaha / naikavidhena pAzena, khelayati sa nityazaH // 114 // putra pautrAdikaM dRSTvA, hyadhikaMsa pramodabhAk / prabhAvastatra kasyeti, hRdaye na vicAraNA // 11 // tadA'tra ko'pi devazca, parIkSArtha smaagtH| kAkarUpaM parigRhya, sthitastatra gavAkSake // 116 // kauM kaumityeva zabdena, gatvAca vyAkulo kRtaa| tasya proDDAyanArthAya, loSTAdikaM gaveSyate // 117 // deva kRteSu haryeSu, suvarNa nirmiteSu ca / kathaM pASANa khaNDaMtatprApyate ksseptumicchtaa||118|| cintAmaNizca granthisthaH, smRtastena duraatmnaa| gRhItvA cikSipe taMca,lAtvA devo'pigcchti||11|| dugdhAdinA prahINantat pazyati ca taDAgakam / citta bhrAntiH kimusvapna,hRdaye tena cintitm||120|| indra jAlAdikaM kiMvA, sarva naSTaM ca helyaa| kiMca tenaiva na jJAtam,cintA ratnaM gataM hahA // 121 // hA putra ! he pitastasmi, alpite naiva prApyate / tathA manuSya-janmAdi,gataM satprApyate katham // 122 //
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ -pradIpa [27] ato mUrTI parityajya, nirmamatA'nubhUyatAm / prApyate svarga saukhyAni,mokSa sukhaM tataH prm||123|| sarva tyAgeSu zAntiryad,tadecchA parimANakam / . sarvairetaddhi kartavyaM, lokadvayasukhecchubhiH // 124 // saMtoSAdaihika zarma, paraloke tathaiva c| lokadvaye sukhaM bhuktvA ,prApnoti paramaM padam // 12 // ___ahiMsAyAM sarvavratAvatArasvarUpaM mahANuvrata rUpANi, vratAni kathitAni vai / mahAvratAni sAdhUnAM, gRhasthAnAmaNuvratam // 126 // vratAni tAni sarvANi, ahiMsA'ntargatAni vai| tAnyapi sukhabodhAya, nigadyante vizeSataH // 127 // mRSA vAdena sarveSAm , dukhaM manasi jAyate / ayaM mahAtmarUpo'pi,mRSA vAde na lajjate // 12 // ahiMsAyAH prarikSAyai, santomRSAM vadanti n| . hiMsA bhAvazca sarvatra,steyA''dAneSu dRzyate // 126 // vadhabandhAdikaM sarvaM, caurya vastu nibandhanam / atastatparihartavyam ,hiMsAtyAgaM vidhitsunaa||130|| marve dArzinikAzcaiva, hiMsAM vadanti maithune /
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ [28] yoga raktajAH sUkSma jIvAzca, samudra tAhi yonigaaH||131|| yathAzaktyA parityAgo, jIvAnAmanukampayA / parigraho'pi hiMsA syAllobhAt kiMkiMna jAyate // 132 // mAtaraM pitaraM bandhUn, dantite lobhino janAH / mAtA putrAdikaM hanti, putrazca mAtaraM tathA // 133 // mAtA svakaM patiM hanti, pitA hanti svakAM striyam sarvatra kAraNenaiva hiMsya - hiMsaka bhAvanA // 134 // ataH parigraha tyAgaH, kartavyaH sukha-lipsayA / anenaiva vicAreNa ahiMsAM prApnuyuH sadA // 135 // ato'hiMsAtrateSveva sarvANyantargatAnyapi / svalpadhInAMca bodhAya kathitAni pRthkpRthak // 133 // iti zAstra - vizArada jainAcArya - pUjyapAdavijayadharmasUriziSyeNa - nyAya vizArada - nyAya tIrthaM u0 maGgala vijayena viracite AItadharmmapradIpe yogAGga e yamavarNana nAmA dvitIya prakAzaH //
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ - pradIpa [ 2 ] atha tRtIya prakAzaH prathama guNavratasvarUpaM nirUpaNaM dvitIye ca kRtaM mahAvratANuvratAdInAm / tRtIye'sminvarNyate guNa zikSAvratasvarUpaMca // 1 // digvatAdIni sarvANi, kathyante guruyogataH / pUrvottarayamAzAzca, pazcimA diktathaiva ca // 2 // aizAnyAdi vidikcaiva, vimalA tamasI tathA / vidizAMca dizAmAsAM, parimANaM nigadyate // 3 // mamatA parimANecchuH, parimANaM dizAM kuru / jagadAkramya mANAnAM jIvAnAmanukampayA // 4 // nivartanAya lobhAnAM, diniyamaM vidhehi bhoH / kRto diGa niyamo yena, tena tatraiva gamyate tato bahiHsthajIvAnAM, rakSaNaM sarvadA kRtam / vidvadbhiHkhalu kartavyaM, parimANa mato dizam // 6 // dvitIyaguNavratasvarUpaM // 5 // " ahiMsArthaM ca kartavyo, bhogopabhoga naiyamaH / sakRdbhoge yadAyAti,bhogo'nnAditadAtmakaH // 7 //
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ - [30] yogapunaHpunazca bhogehi, AyAnti yAni vastUni / vastrAbharaNagehAni, upabhogonigadyate // 8 // yasminbhoge mahArambhaH, abhakSyANi sadaivaca / tyAjyAnitAni sarvANi, hyahiMsAM parirakSatA // 6 // madhumAMsa surAdiMca, abhakSyAnantakAyakaM / takrAbahizcaniSkrAntaM, navanItamapityajet // 10 // nizAzanaMca tatsarva, pazcodumbaraphalam / mudgAdi dvidalaM sarva, AmadadhyAdi saMyutam // 11 // jAyate tasya saMgena, jIvotpattiH kSaNe kssnne| dhArthinA na bhoktavyaM, vratapAlanamicchunA // 12 // sAdhAraNe zarIre'sminsatvAnantyasamAvasen / utpadyante mriyante ca, samaye samaye tathA // 13 // alpArambhaNa kAryaMcenmahArambhaH kathaM bhavet / lAbhAlAbhau samAlocya,kartavyaM sarvaM sajjanaiH // 14 // asmai nazvarapiMDAya, kathameSa vidhIyate / alpArambheNa cettRptirjAyate satvazAlinaH // 15 // prANAnte'pi na kartavyamananta jIva pIDanam / jagghAdanantakAyAnAM,jovAnantyaMca bhakSitam // 16 //
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ -pradIpa [31] matAntare'pi sutyaktam, anantakAya bhakSaNam / sarvajJa zAsanaM prApya, kathamadyAdanantakam // 17 // dvAviMzatirabhakSyANi, tathAcAnantakAyakam / sarvathA parityAjyAni, viSayukta viSAnnavat // 18 // prapIvanti rasAnsarvAn, gatvA sarvatra mkssikaaH| mANDevAntiM prakurvanti,tanmadhviti pragIyate // 16 // niSTya tamalpakSipattaMca, bhojaneSuca kenacit / ucchiSThaMtatsamAjJAya, gAlIdAnaM vidhIyate // 20 // makSikAvAnti saMjAtaM, jIvotpattezca kAraNam / ko'pi kasyA'pinocchiSThaM,khalubhukta kadaivahi // 21 // pavitro'haM sadAcArI, vicAro mAnase bhavet / ucchiSThaM tvaM kathaM mUda!,bhukSva madhuvicAryatAm // 22 // madhusnAnena devAhi, bhraSTAH mUDhajanaiH kRtaaH| svayaM bhraSTAH parAMzcaiva, bhraSTayanti durAtminaH // 23 // _____ mAMsa bhakSaNa niSedha svarUpaM vinA jIvasya saMhArAt, mAMsaMnotpadyate kvacit / svasya duHkhaM svapIDAyAM, parasya parapIDanam // 21 // 1 pi|
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ yoga [32] yathAzAkasya saMskAre, kartavye kila rinnaa| kadAciddhastayolagne, duHkhamatIva jAyate // 25 // yathA khaga prahAreNa, jIvAnAM mAraNesati / yad duHkhaM jAyate teSAM, tadvaktuM naiva zakyate // 26 // yava cUrNa mukhe bhRtvA, paapibhvaabhinndinaa| muSTinA mAryate yatra, natad devAlayaM bhavet // 27 // jagato'mbA jaganmAtA, sarveSAM jnniimtaa| kathamadyAtsutAnsAvai,nyAyamArgo vilokyatAm // 28 // yadA khAdati svIyAMzca, tadA sA jananI katham / janya janaka sambandhaH, pitroH sarvatra sammataH // 26 // vadhya ghAtakatA naiva, pralaye ko'pi manyate / tataH sambandharUpatvaM, jJAtavyaM zubhamicchatA // 30 // devyagre yAcate putraM, prputrprdaantH| rakSaNecchA svaputrANAM, paraputravighAtanam // 31 // devI sthAneSu gatvAca, hantavyo nahi kenacit / kazcillaghurmahAnprANI,kalyANamicchunA sadA // 32 // naivedya pariSodhavyaM, balinoM prANinAzanam / prANinAM hananetatra, zUnAM sthAnaM na kiM bhavet // 33 //
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ -pradIpa [2] yathA devI samIpe ca, akhaNDa puSpa Dhaukanam / tathaivAjAdi jIvAnAmakhaNDatvaM vidhIyate // 34 // tvadarzanena bho devi ! yathA sukhaM mamAtmani / tathaivaMcaiSu jIveSu, sukhaM zasvatprajAyatAm // 35 // kadAcidapi tatkaNThe, zastrAghAto na dIyate / tvadIya darzanenA'yaM, yathAyurabhijIvatAm // 36 // evaM rItyAca ye tatra, devIsthAne nayantitam / nItvA pazuca jalpanti; te narAH svrggaaminH||37|| ahiMsA paramo dharmaH, sarva zAstreSu vishrutH| yatra jIva dayA nAsti, tatsarvaM parivarjayet // 38 // ____ madirAniSedhavarNanam doSANAM kAraNaM madya, guNAnAMca vinAzakam / sarvonmAda nimittaMtada, duHkhAnAMca nidAnakam // 36 // madya saccittahantRtvaM, madya buddhi vinAzakam / madya dharma vighAtitvaM, mayaM sukhaap-nodkm||40|| madirA pAna mAtreNa, zarIramunmadAyate / mAtaraM manyate putrI putrI, mAteti jalpati // 41 // madirA-pAna tA''dhInA gacchantaH skhalanAtpathi /
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ yoga [34] patanti rAja mArge'pi, nRtyanti rodayanti ca // 42 // gopanIya svavastUni, prakAzayanti helyaa| asaMbaddhaM prajalpanti asabhyamAcarantathA // 43 // sajjanAndurjanAMzcaiva, vettina svaparAntathA / yadvA tadvA prajalpanti, vicAra zUnyatA hRdaH // 44 // cyAttamukhaH pathe bhUtvA, nagnaH svapiti catvare / mUtrayanti mukhe zvAnaH,kurvanti vA zakRdapi // 45 // zarIre rajasA vyApte, kadA'zucau patatyapi / azuci rUpa dehassyAdato, madya vivarjayet // 46 // zAmbAdi yAdavAH kecidaraNyaM praapnuvnkdaa| tarucchanna nikuJjaSu, dRSTAstaimaidyavApikA // 47 // madyamatova pitvAca, jAtA unmAda posskaaH| asaMbaddha prajalpanti, nRtyanti gIta gaayinH||48|| dvaipAyana samIpe te, gatvA gAlI dadatyapi / tADayanti ca loSTena, vacobhistarjayanti te // 4 // eteSAM yAdavAnAMca, unmAda kaarnnaaditH| krodhAvezena jAtaMca, vapustasya bhayaMkaram // 50 // raudra dhyAna vazenaiva, pariNAma viprytH|
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ -pradIpa [35] tapaH prajvAlya naidAne, kRtvA bhavanavAsiSu // 51 // agnikumAra deveSu, jAtazcAjJAna yogtH| smRtvA pUrva bhava vairAda, dvaarikaajvaalnodytH||52|| sadyaH kASTAdi saMcitya, vAyu vikRtya ttkssnnaat| jIvAdi bhRtamAvAsaM, jvAlayati ca vahninA // 53 // hA !mAtaH hA ! pitazcaiva, vadanti bahavo jnaaH| imaM trAyasva he mAtaH! pratyajyamAMkva gacchasi // 54 // asAre kila saMsAre, nako'pi zaraNaM mama / vinA devazca sarvajJa, vinA ca jaina zAsanam // 5 // jIvAnAM zaraNaM naukA, payodhau majjatAM yathA / tathaivaitadavasthAyAmasmAkaM zaraNaM vibhuH // 56 // ityevamucyamAnAste, bhasmasAccA'bhavantadA / naSTAzca yAdavAH sarve, sarveSAmeva pazyatAm // 27 // madya-pAna phalaM caitadbhukta saMbhUya yaadvaiH| tadvaktu naiva zakyeta, devA sura narairapi // 5 // jAtAzca vyasanA-dhInAH, adhunA raajputrkaaH| rAjyAdi sarva sAmagrI, nAzayantyeka helayA // 5 // 1-manuSyAdi /
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ yoga [36] madyAdi vyasanAdhInAH, yadi te'pi bhavanti na / tadA bhArata naSTatvaM, nAhati bhavitu kadA // 60 // sukhadAyi ca nomadyamihaloke paratra ca / sajjanaiH parityajyante, madyAdi vyasanAnyataH // 1 // parastrIniSedhavarNanaM tathaiva paradArANAM, vyasanaM duHkha dAyakam / paradAreSu lAmpaTyAt, rAvaNo'dhogatiM gataH // 32 // paradAra prasaktAnAM, hRdi dharmo na vidyate / nirNIya sthAnamekAntaM, samayazca sunishcitH||33|| pUjyaH ko'pi tadAnIJca, dharmopadeSTu maagtH| tadAsa kasyakAryyasya, vyAja niSkAsya gcchti||6|| na tadA dharma jijJAsAM, zrotu bhavati saMmukhaH / maunaM vidhAya tatraiva, gamanotsuka bhAgbhavet // 65 // parastrI vyasanAdhInAH, dhApamAna-kAriNaH / kathaM te sukha labdhAraH,dRSTA kenApi kutracit // 66 // vicAryyatAM ca saMmIlya, dharmaH kIddak ca rkssitH| dharmApamAna kartAraH,dharma zIlA kathaM nu te // 17 // svakIya vIrya sampatti, parastriyai dadAti yH|
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ -pradIpa [37] prasUtistatra jAtA'pi, svagRhe naiva kiMcana // 18 // yasya gRhe suto jAtaH, dhanavAntena tadgRham / svagRhaM tena zunyaM syAt, lokanIyaJca srvdaa||66|| parakIyaH sa vijJa yaH, ehi putra ! na jalpati / jalpane gAlI prAdAnaM, karoti bahuzastadA // 7 // yatheA rasa niSkAse, tuSatvamavaziSyate / tathaiva-vIrya niskAse, kimavaziSyate vada // 7 // vIrya pAte gate duSTA-yAM gamanaM karotikaH / dhana dhAnya bRhaddhAni,pazyatAmadhikAdhikAm // 72 // tadrakSaNe ca svargAdi, gatiM sa labhate jnH| pAramparyeNa nirvANa,sukhaM prApnoti nizcitam // 73 // tejo'dhikaM zarIre ca, balaM buddhiM pravarddhate / jAyate dharma dhIratvamihaloke ca zlAghyatA // 74 // mRtvA vaimAnike deve, sa mahAtmA pragacchati / tatazcutvA manuSyatvaM,prApya bhavati saMyamI // 7 // prapAlya zuddha cAritraM, trikaraNa triyogtH| kSapaka zreNimAruhya, gacchati paramaM padam // 76 // __ vezyAniSedha varNanam vezyAyA vyasanaM naiva, kurvanti sajanA janAH /
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ . yoga [38] kurvanti ye nraaste'pi,jnyaatvyaashcaadhmaa'dhmaaH||7|| vezyA dhanAdikaM sarvamicchati na guNAdikam / nirguNaM rUpahInaM sA, manyate kAmadevatAm // 7 // aneka vITa puruSaiH, ucchiSTazca zarIrakam / sA kathaM bhujyatevezyA, ucchissttbhojyvjjnH||7|| ucchiSThaM parihartRbhiH, vezyA tyAjyA ca srvdaa| vinAzvAnaM navai keciducchiSTaM, bhuJjate janAH // 8 // rAja yakSmAdi rogANAM, kAraNaM sA'pi kathyate / aneka gibhibhuktA, gamanena bhavanti te // 1 // kanyA putrI samAjJayA, kanyA ca bhaginI smaa| tasyAM kathaM vrajetprAjJaH, parastrI tyAgavAn janaH // 2 // vidhavA patihInA syAt, jJAtavyA prmaarthtH| ucchiSTAnna smNtyaajyaa,praannaante'pinvaivrjet||8|| yathA svakIya mAtrAdau, yaH kazcitkarhi gacchati / taM dRSTvA tu manasyevaM, pAlocati nityshH||84|| ayaM duSTo mahApApI, nojjhati mama mAtaram / tasya kaSTa pradAnAya, kArya kiM kiM karoti na // 8 // madIya mAtR putryAdau, yo duSTaH parigacchati /
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________ -pradIpa [36] zirazca tasya chetsyAmi, samayo labhate ydaa||86|| chinatti samayaM prApya, copastha hasta naasikaaH| duHkhamatIva bhuktvA sa, prayAti durgtinttH||8|| sadhavA vidhavA kanyA, vezyA sarve prstriyH| tAsu kadApi nogacchet. sukhecchA hRdaye yadi // 8 // dhanyAH narAzca te jJeyAH, parastrISu parAM mukhaaH| tasyAM dRSTiM na kSiptA ye,zlAghanIyAH kathaM na te||6|| abhakSyAnanta kAyAdi, dvidalaM rAtri bhojanam / madhamadyAdikaM sarva, mAMsa saMdhAnakAdikam // 10 // bahvArambha-samutpannaM, bahu pApa nivandhanam / etatsarvaM parityAjyam,manasA'pina prArthayet // 6 // auSadhArthaca jagdhaMcelladhvabhakSyAdikaM jnaiH| svAmaratvanna kurvIta, kimarthaM pariSevyate // 2 // alpArambhaM ca sarvaM yat, bhoktavyaM na kadAcana / tatrApi saMyamaH kAryaH, indriyANAM nRpuMgavaiH // 13 // yeSAM nAmA'pi nojJAtaM, svenAparajanena vaa| madhurassa padArtho'pi, bhoktavyo nahi karhi cit // 4 // pravRttiryadi tatrasyAdbhavettasyAH phalaM viSam /
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________ [40] yogabhukta tasminphalenUnaM, mRtyuH sapadi jAyate // 6 // atoya tanna bhoktavyamadhikaM madhuraJcavai / dharmArthibhiH prayatnena, cAnyenA'pi sukhecchayA // 16 // vastrAdInAM samAbhogaM, tatsAdhanaM tathaiva ca / AsattyA neva seveta, svabhAryAmapi sarvadA // 17 // kartavyo niyamasteSu, saMtoSaH paramaM sukham / dvitIyAdiSu sarvAsu, parvabhUte tithAvapi // 18 // kalyANakadine caiva, svapaitRkadineSu ca / brahmacarya vrataM kuryAt, sarvathA hita kAMkSayA // 66 // karmAdAnaniSedhavarNanaM syAjyAH sadAmahAraMbhAH, karmAdAnAdikA api / pApAdAna nimittatvAtkAdAnaM nigdyte||10|| paMca daza svarUpANi, zAstrI nigaditAni ca / svalpa jIvana kAryAya, kimarthaM pravidhIyate // 10 // yatra lAbho na vai kazcid, hAnisteSu ca srvdaa| ataHtyAjyAni srvaanni,krmaadaanaanibhaavtH||102|| iGgAla vana gantryAdi, bhATI ca sphoTakaM tathA /
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________ -pradIpa [41] etAni paJcakarmANi,tyaktavyAni sukhecchyaa||10|| danta lAkSA rasAdInAM, kezAdeH krayavikrayau / kriyete dhana lAbhAya, Atma lAbho na cintyte||10|| udarArtha ha tatsarvamudaramatra tiSThati / tadvArA'zubhakarmANi,citvAyAti bhvaantre||10|| ghorAtighora vaipAkaH, paratra tena bhujyate / sAhAyya paridAnAya, na tena saha gacchati // 106 // dhanAnAmupabhogaM te, militvA kurvate sadA / na tavopakRtiM kAMcinmanyante vai kadAcana // 107 // yaMtrapIDana karmANiH, nirlAchanaM tathaiva ca / vanAdau dava dAnAdi, taDAga jala zoSaNam // 10 // asatI poSaNAdIni, karmANyetAni paMca vai| sAmAnyAnyava bodhyAni, vicAro'tra vidhiiyte||10|| kumbhakArAnna bhrAjAdi, dvAreSTikA yavAdInAm / anyeSAmapi tAdRzAM, karmaNAM krnnaaditH||110|| vRkSAdayazca jvAlyante, AzuzukSaNi yogtH| agniyogazca yatraiva, tadaGgAra kriyocyate // 111 // vanasthitasya vRkSasya, chitvA patra-phalAni ca /
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________ [42] yogavikrayAya kRtaM karma, vanakarma taducyate // 112 // aGgopAGgAni gantryAzca, staMbhAdi toraNaM tthaa| vyApAraH kriyate teSAM, rathakarma taducyate // 113 // hastyazva zakaTAdonAM, rAsabhAnAM mayasya ca / balivarda pramukhyANAM, kraya vikrayayostathA // 114 // bhATakatvaM samuddizya, vyApAraH kriyate yadA / jJAtavyaM bhATakaM karma, kathitaM jena-zAsane // 11 // taDAgasya ca nirmANaM, vApI kUpAdi vastunAm / kRSyartha bhUmikhAnAdi, sphoTakaM karma kthyte||116|| etAni paMcakarmANi, mahArambha mayAni ca / dhArthinA hi heyAni,na karttavyAni khicit||117|| dantAdInAM ca vyApAraH, hastyAdInAM vinAzakaH / dantAdirjAyate naiva, hastInAM hananaM vinA // 118 // tathaiva mauktikAdInAM, yatrotpattiH prajAyate / krayArtha gamanaM tatra, dantavANijyamucyate // 11 // lAkSAdi raJjakANAJca, haritAlAdi vastunAm / bahuzo'vadyamUlAnAM,vyApAro vANijo mtH||120|| tailAdi ghRta gauDAnA, madyAdyAsava vastunAm /
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________ -pradIpa [43] kRtrima ghRtakAdInAM,vyApAraH kriyate katham // 121 // atilobhArthinA caiva, vyApAraH kriyate yadi / sajJe yo rasa vyApAraH, rasa vaannijymucyte||122|| pazvAdInAM zukAdInAM, manuSyANAM tathaiva c| kezacchedana vyApAraH, kezavANijyamucyate // 123 // zaMkhakAdyahiphenAnAM, viSa pradhAna vastunAm / vyApAraH kriyateyastat,viSa vaannijymucyte||124|| tilekSu sarsapANAJca, atasyeraNDa vastunAm / rasAtha pIlanaM teSAm, jalAnAM jalavezmani // 12 // rasa tailAdi niSkAsya, kriyete kraya vikrayau / tAharavyApAra karttavyaM, yantra pIDanamucyate // 126 // balIvardAdi jIvAnAM, liGgatvagAdi chedanam / tAdRzaM karma saMsAre, nirlAJchanaM nigadyate // 127 // kSetre dhAnyAdi vRrdhyarthaM, davadAnaM vidhIyate / davadAna kriyA sAsyAtputrANAM jIvanAya yaa||128|| annAdInAM ca vApAya, taGAgAnAzca zoSaNam / kriyate kAryate yattu, tatsaraH zoSaNaM matam // 126 // poSaNaM dAsa dAsInAM, zukAnAM caiva pakSiNAm /
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________ [44] yogakukkuTa vartakAdInAM, hiMsaka-prANinAM tathA // 130 // grahaNaM dhana vRrdhyarthaM, kriyate dhana lipsubhiH / yazo'rtha kriyatetaddhi,"asatI-poSaNaM" mtm||131|| paJcendriyasya jIvasya, saMhAro dRzyate kila / aikadvIndriyakAdInAM, jIvAnAntu kathaiva kA // 132 // udara pUrtiranyena, vyApAreNa prjaayte| tadAprANAnta kAle'pi, vyApAra kimu kriyte||133|| kenApi yadi rUpeNa, jIvikA naiva jAyate / tadAmahApavAde'pi, samayaH pravilokyatAm // 134 // koTyAdi dhana sampattI, satyAmapi vidhIyate / tadAmanasi jJAtavyaM, tRSNAdhikaha disthitaiH||13|| yeSAM tuSTirbhavennaiva, te mahArambhiNomatAH / majjAdInAM prayogastu, yaMtrevastra vidhIyate // 136 // vastrAdiSu ca lepAya, majjAdikaM pradIyate / etAdRkpApa kartAro, dharmAtmAnaH kathaMnute // 137 // paJcendriyasya jIvasya, badhAnmajjAdi jAyate / tatkrItvA yaMtrakAdiSu, vilepanaM vidhIyate // 138 // tAdRzaH karmaNaH kartA, pApAtmA kiM tariSyati /
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________ -pradIpa [45] yadi dharmAtmatA tasya, vadhikasya kthNnusaa||136|| tasya prazaMsakAzcaiva, te'pi paapaanumodkaaH| jIvAH kiM kiMna kriyante,cAlpasvArthasthasiddhaye // 140 // carabIti ca bhASAyAM, saiva majjA ca saMskRte / tayAvilipta vastrAdi, cAka cikyAya gRhyte||141|| azuddhaM tacca vastrAdi, kathaM deheca dhAryate / dhAraNe taizca hiMsAtaH, na pRthagbhUyate kadA // 142 // anumantA vizasitA, nihantA kraya vikryii| saMskartA copakartAca,khAdakazceti ghAtakAH // 143 // vicAro yadi cetsvAnte, svalpamAtro'pi vidyate / tadA yaMtraka karmANi,kAryante na kadAcana // 144 // anumodanatA teSAM, mahApApAya jAyate / tadAhArazca doSAya,tasmAtsA'pi pratyajyate // 14 // rAtri bhojana niSedha varNanaM nizA muktizca hAtavyA, sarvadA srv-maanvaiH| sarva darzana-vittaizca, nissiddhaashaastrckssubhiH||146|| yadi caturvidhAhAraM, parityaktuM na shkyte| tathApyazana khAdyatu, kriyete nahi karhi cit||147||
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________ [46] yogadoSANAM lokanaM samyaka, pratyakSeNa pratanyate / aneka jIva saMhAra, kAraNaM rAtri bhojnm||14|| hInAGgayAzcAzanenaiva, buddhirnazyati duurtH| jalodarAya yUkA tu,makSikAvAntikAraNam // 146 // kolikaH kuSTa rogANAM, kAraNaM praNigadyate / kaNTakAdya zanenaiva, vidhyatetAlu nishcitm||150|| galeSu kezalagnena, svarabhaMgaH prajAyate / sAkSAtteSAMca doSANAM, kAraNaM rAtri bhojanam 151 // paramparA ca doSANAM, pariNAmo'ti dustyajaH / buddhyAdInAM vinAzena, sarvasvaM prinnshyti||152|| vaivAhutirna ca snAnaM, nazrAddha devatArcanam / dAnaM vA vihitaM rAtrau, bhojanaMtu vishesstH||153|| paMca viMzati bhArANAM, dugdhAnAM pAyasaM kRtam / tatra rudhira binduzca, prakSipto yadi kenacit // 154 // tadA tatpAyasaM sarva, sarvaizca prityjyte| . asRgrUpaMca tanmatvA, kenacinnaiva khAdyate // 155 // tamasvinyazanasyaiva, pAcane pravilokyatAm / aneka sUkSma jIvAnAM, patane kimu procyate // 156 //
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________ -pradIpa [47] patatAM teSu jIvAnAM, patitaM rudhirAdikam / . kathaM tadbhujyate zrAddharanyaizcasukhalipsubhiH // 157 // pAyasaM rudhiraM jAtamityevaM hRdi mnyte| tadA'nnAdika sadvastu,mAMsaM kiM nahi procyate // 158 // rudhira bindu pAtena, , sarva rudhiramucyate / aneka jIva saMpAte, mAMsaM kiMmUr3ha ! nodyate // 15 // vAri pAnaM tathA rAtrau, kriyate naiva dhArmikaH / patativAri jIveca, zoNitaM ca kathaM na tat // 16 // astaM gate divAnAthe, Apo rudhiramucyate / annaM mAMsasamaMproktaM,mArakaNDena mhrssinnaa||16|| svAcAro vai ya AryANAmAryAvarte nirUpitaH / mlecchAnAM viparItassa, yavanAnAM sulakSyate // 162 // AryaiH nizAsu sarvatra, kiMcidapi na bhujyate / kartavyaM kiNtthaa''smaakmitirojaavrtNkRtm||163|| yaccAryebhyo viruddha hi, aacaaritmnaayykaiH| tadRSTAntena bodhvyN,naaryaannaaNraatribhojnm||16|| dRSTvA pratyakSa doSasya, dRSTvA ca vyavahArakam / shaastr'pidrshitaadossaa,atoraatraunbhojnm||16|| ulUka kAka mArjArAH, gRddhAdi pakSiNastathA /
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 48 ] yoga nakula- kiri- sarpAzca, jAyante rAtri bhojinH|| 166 // rAtri bhojana doSajJAH, prAtaH sAyAhnakAlayoH / dvi ghaTikAM parityajya, dhArmikA bhuJjate divA // 167 // nizAsu bhojanaM jainaiH, bhajanIyaM na karhicit / jinAjJA hRdaye yeSAM te zuddhAH dhArmikAmatA // 168 // anizA bhojinaH sarve, vayaM jainA prabhASiNaH / dugdhAdikaMca miSTAnnaM, bhuMjate te vizaMkayA // 166 // bAhya ena zrAvakA ete, kathaM rAtrau ca bhojinaH / miSTAnnadugdha bhogeSu, dmbhstessaaNvilokytaam|| 170 // yadi miSThAnna bhoktAraH, kathaM bhojana varjinaH / nizAhArazca heyazced, dugdhAdi kimu bhuMjate // 171 // nAnaiva zrAvakA yetu, rAtri bhojana varjinaH / dugdhAdisarvabhoktAraH, kiMtarhityA ginomatAH // 172 // kutarkaniSedha varNanam kecid vadanti rAtrau ca bhojane niyamaH katham / abhakSyAnanta kAyAnAM, niyamazcakimarthakaH // 173 // 1 satyAdi niyamazcaiva, kAryyate sAdhunA sadA / 1 - satyAdi vratasya /
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________ -pradopa ' [46] abhakSyAnantakAyAnoM,bhakSaNaM kriyatAM navA // 174 // vrataM rAjyazanasyaiva, kRtvA mRSAM ca sevte| / vyavahAre ca mUrkhANAM, galacchedo vidhIyate // 17 // bAhya dhArmika bhAvatvamAntarikI pratAraNA / etAdRgvakavRttInAM, lAbho na niyame bhavet // 17 // ityAdi yuktayasteSAM, baalprtaarnnaadikaaH| manda buddhi manuSyANAM, vizati hRdyesdaa||177|| trikAla jJAni proktAnAM, zAstrANAmanusArataH / yeSAMmanasi zraddhAsyAttemithyAvAdinaH katham // 178 // yadaMze tyAgavatvaM syAtkRtaM ca zuddha bhAvataH / tasminnaMze ca heyatvaM,darzitaM srvdrshibhiH||17|| abhakSyAnantakAyAnAM, tyAgabhAvazca srvthaa| avratAnAM mRSAdInAM, sAdhubhirupadiSyate // 18 // vicAro'trApi kartavyaH, manujA bhinnavRttayaH / tyaagaa'tyaagtvbhaavshc,aatmikkrmjomtH||18|| yasminvastuni yeSAMca, tyAgecchA parijAyate / 1-tyAgitA
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________ [50] yogapaThitA'paThitAnAMve, tyAgastasyaiva kAryate // 182 // tyAgecchA hRdaye yeSAmabhakSyAdiSu jAyate / mRSAdi tyAga eteSAM, kAryate na balAdapi // 18 // mRSA tyAge ca kAThinyaM, khaDgadhArA samaMmatam / kAThinyavratakartAraH, sarve janA bhavanti na // 18 // mRSA tyAgi naraizcaiva, abhakSyAdi ca tyajyate / ityapi niyamaH zAstre, kintu sarvairna pAlyate // 18 // unmattavaca vaktavyaM, pralApo bahuzassadA / yukti-yuktaM na bhaassitvN,vrtNkicinnpaalyte||18|| mRSA tyAgo'pi kartavyaH, yadyapi samyagevahi / satyavAdeSvazaktAnAM, balena naiva kAryate // 18 // mRSA tyAgI ca yaH kazcit , paradAreSu khelati / amRSAvAdinassarve, kiM tadA paradAragAH // 18 // tathA'bhakSyAdikatyAgI, kazcitpratArayejjanAn / tadA pratArakAssarve,kathyanta itivaikatham // 16 // yadi kazcinmRSA tyAgI, madyAdiMca prapIvati / madironmAdabhAvena, hanti jiivaanbhuunpi||16|| vicAraH kriyate tatra, sarve ca styvaadinH|
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________ -pradIpa madyapAzcadurAcArAH, nocyante kthmitypi||11|| yatheSTaM jalpatA bhuktAm, yatheSTaM pIyatAM ca bhoH| mRSAtyAgasya bho vidvan !,krnnekiNpryojnm||19|| evaM vicAre kartavye, vyavasthA naiva vidyate / yatoyasmiMzcaheyecchA,tattyAgaskhalu kAryate // 193 // nyAya mArge samAne ca, sarvadA samatA juSi / ekapAkSikamAzritya, kathaM vAdo vidhIyate // 164 // upadezohi sAdhUnAM, tyAge sarvasya vastunaH / yathAzaktyA ca krtvyH,dhrmohigRhibhistthaa||19|| sarvathA tyAga bhAvazca, sAdhubhirUpadizyate / tatpAlane'samarthaM yaH, dezataH kiM na gRhyate // 196 // atohi viSaye yasmin, yeSAJca tyAgabhAvanA / tattyAgaH kAryatAM nityamiti sarva vyvsthitm||16|| batAnAJcaiva saptAnAM, pAlane ca samarthakaiH / uparyuktaM hi tatsarvaM,dhAraNIyaJca nityazaH // 18 // pAlanIyAH sadA sarve, niyamAzca caturdaza / sacitta dravyavaikRti, taMbola vAhane tathA // 196 // kusumAni ca vastrANi, snAnaM digdhAraNaJcavai /
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________ [52] yogaupAnacchayanaJcaiva, brahmacarya vilepane // 20 // niyamA bhaktamityAhuH, pAlanIyA vrtaarthinaa| teSAM saMvarasadbhAvo, hyadhikatvena jAyate // 201 // yathAvai jala hAriNyA, bhAjanaM primRjyte| svacche pAtre ca kaM svacchaMpAne svAdu pradRzyate // 202 // tathaiva vratadhartRNA, niyamA mala shodhkaaH| niyameSu gRhIteSu, upayogeca tIvratA // 20 // upayogasya tIvratve, bhAvazuddhiH prajAyate / saMvaro bhAvazuddhazca, Azrava pratirodhakaH // 204 // ato'pi niyamAH kAryAH, gaMThasyAdyAstathaivaca / vratatve yAdRzaH kAlaH, jAyate shubhbhaavtH||20|| tadAyuSazcaSandhazcedvaimAnikaM vinA nahi / tAgAyuzca saMghadhya, mRtvA tasmizcagamyate // 206 // dhanyA zuddhavratAcArAH, ADambare na rNjkaaH| zlAdhyAnarendra devendr,dhaarmikaastejnaamtaa||207|| vAtsalyavarNanaM teSAM sevA'pi puNyAya, bhaktirlAbhAya jAyate / sIdatAMvyavahAre'pi, vAtsalyaM kuru bhAvataH // 20 //
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________ -pradIpa yena kena prakAreNa, dharme vighnaM na jaayte| tAdRg kAryaMca kartavyaM, tadvAtsalyaM nigdyte||206|| bahu yatnazca kartavyaH, svadharmivarddhane ytH| tada ddhau vRddhirdharmANAM,tadvaddhau suprabhAvanA // 210 // prabhAvanA praNAliHprAk, jaina zAstreSu vishrutaa| tAdRzyadyopalabdhA na, dharmAntare tu sAgatA // 21 // jagatpUjya susevyena, ratnaprabheNa muurinnaa| ... oziyA nagarIjAtAstasarve shraavkiikRtaaH||212|| ozavAlena prakhyAtA, zuddhi kRtaamhaatmnaa| prabhAvanA tu sAzu ddhA,kartavyA saadhubhistthaa||213|| zrImAla nagarI jAtA, udaya prbhsuurinnaa| brAhmaNAdyAzca sarvete, zrAvakAH shuddhitHkRtaaH||214|| pUryAbhyantara vAstavyAH,zrImAlAH koTirupyakAH / zrImAla nAmaprakhyAtA, bAhyAste porvaalkaaH||21|| pAlijAste "palIvAlAH" "soraThiyA" sauraassttrtH| 'laaddvaashriimaal'prkhyaataastaadRshiisaaprbhaavnaa||21|| dadhivAhana-putreNa, rAjJAca krknnddunaa| 1-zrImAlatolATegamanAtte lADuA shriimaalinaamnaakhyaataa|
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________ [5] yoga vaattdhaankvaastvyaashcaannddaalaabaahmnniikRtaaH||217|| jAtito bheda bhAvo na, AcArgeNa sthiriikRtH| asmAbhizca kathaM tatra,bhedabhAvo vidhIyate // 218 // yasminkUpa taDAgAdau, vidyate na jalAgamaH / vyayastu pracurastatra, kiyattiSThati tajjalam // 21 // tathaiva jaina dharmAdau keSAmAgamanaM nahi / vyayakAraNaprAbalyaM, kiyAndharma sa tisstthtiH||220|| dharmAntarIya lokAzca, gRhNantizrAvakAnmuhuH / samayaM dhana putrAdi, zrAddhaHkiM kriyate tdaa||221|| yadi kecidvidharmIyAH, jainA bhvitumaagtaaH| tadbhedovyavahAre ca kathaM jainAH bhavantite // 222 // pratiSandhaM svajAtInAM kurvanti dveSa bhaavtH| sahAyatAJcanojainA,dA steSAJca kiM bhavet // 223 // atassarvaizca saMmIlya, cintanIyaJca srvdaa| trizaMkunyAyatA teSAmAgatA kimuvA nhi||224|| ataH svAnta vizAlantu, kRtvA sarva vicAryyatAm / zuddhibhUtairbhavadbhizca, pareSAM kiM niSidhyate // 22 // 1-putrAdIn / 2-svajAtIyAjanAH /
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________ .-pradIpa [55] ozavAla kule jAtA, AcAreNa vihInakAH / kulena kimu kartavyaM, yatrAcArasya zUnyatA // 226 // adhaH kule prasUto'pi, ytraacaar-pvitrtaa| . pramANaM tatkulaMjJeyamanyannahi pramANakam // 227 // bhinna deze prajAtAye,bhinnAhAreNa possitaaH| jaina zAsanatAM prAptAH sarvete bAndhavAmatAH // 228 // jaina zAsana saMprAptAH, yeke'pi ca mnussykaaH| taissamaM vyavahAreca, bhedabhAvo na zobhate // 22 // yena kena prakAreNa, samyagdharmazca prApyate / sarvottamaM tu vAtsalyamanyatsarvaM prapaMcakam // 230 // dharmazIlAzca ye jJayAH, anyeSAM dhrmpraapkaaH| dRSTvA sAdharmikAnbadhUnmanyanteprANato'dhikAn231 ime zAsana pakSIyAH, ime yuvaka saMghajAH / ime kharatarAjJayA, vai tapogacchakA ime // 232 // ime digambarA jJayA, ime zvetAmbarA api / te sarve caikadezIyAH,klezavarddhaka saMjJakAH // 233 // bhASamANA vayaM jainAH vItarAgAnuyAyinaH / zAmana vardhakA ye ca,te sarve sArvadezikAH // 234 // /
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________ '[56] yogate mahApuruSA jJeyA, mhaaprbhaavkaashcte| sAdhammikAya sarvasvaM, dAtAro durlabhAbhuvi // 23 // sAdhammikasya saMbandhazcAdhikastu sahodarAt / saH sambandha ihaiva syAtsAdharmiko bhavAntare // 236 // kAmadevAdayo dhanyAH, dhanyAzcasaMpratinRpAH / sAdharmikaM suhRdbhAvaM, prANAnte na tyajantite // 237 // varNitaJca prasaGgana, saptamevratavarNane / darzito khalumArgo'yaM, nRpAdivratadhAriNAm // 238 // tRtIyaguNavataM ( anarthadaNDaniSedhavarNanaM ) zarIra jJAti vargAya, yatkiJcinnopayujyate / anartha daNDarUpaMtat, sarva savaizca gIyate // 23 // prayojanaM vinA'narthadaNDena kimudaNDayate / anartha karmabandhazca, kriyate kathamAtmani // 240 // hAsya khelana sArUpya, ceSTAkautuka kAriNI / zArIrika kuceSTAca, sarvAnarthakadaNDikA // 241 // kRSyartha karSakebhyazca, pradattaM kRSisAdhanam / zakaTodikavAhAya, dattaM tebhyaH pramAdataH // 242 / / vyApAre pazujAtInAM, dhAnyAnAJca kuvastUnAm /
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________ -pradIpa [57] AnayanAyateSAJca, dattAbuddhiranarthadA // 24 // pApopadezadAtRtva, phAlikuTAlake tthaa| peSaNI cullikecaiva, rathodukhala mUzalam // 244 // saMskRtya pravimuktAni, yAcakadApanAya ca / jJayamanarthametacca, jAtaM karma samarpaNe // 24 // taDAgAdika saMsthAne, gAlana rahite jale / snAnAdya gholanaMcaiva, pAdAnAM dhAvanaM tathA // 246 // agnidAtryAdihisaJca, dAkSiNyAcaprayacchataH / anartha daNDanaM tasya, lagati nA'trasaMzayaH // 247 // aSTamyAdau tithaucaivaM, khaNDanaM peSaNaM tathA / dhArmikAcaraNaMnaitatkAryaM naiva vratArthinA // 248 // asaMbaddha pralApitvaM, pramAdAcaraNaM tathA / nirarthaka jalAdInAM, kSepaNe'nartha daNDanam // 246 // upayogenatatsarva, daSTvA bhUmI vitanyate / tatranA'narthadaNDatvaM, cintanIyaMca sarvadA // 250 // ghU ta vyasana sevitvaM, nATaka prekSaNAdikam / Akroza kArivANitvaM, yadvatadvA prajalpanam // 25 // mAtsaryA dhAraNenaivaM, zApAnAMca pradAnakam /
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________ [58] yogapApapoSaka yuddhaca, vairiNAMpazupakSiNAm // 252 // teSAM yuddhaM ca pazyantAmirdhyA dinA ca preraNam / zaTitA''nnasya dAnaMvai, vyApArakaraNe mateH // 15 // apara dhananAzAdi, cintanaMdveSa bhAvataH / ityAdikaM ca kartavyamanarthaM daNDapoSakam // 254 // yatra lAbhona vidyata, doSazca prcuromtH| tyAginA'nartha daNDasya,naiva kAryahi krmtt||25|| iti zrI zAstravizArada jainAcArya jaganmAnya zAsana prabhAvaka jaMgama yuga pradhAna zrIvijaya dharmasUri ziSyeNa nyAyatIrtha nyAya vizAradopAdhyAyamAla vijayena viracite yoge pradIpa guNavata trayo nirUpaNa nAmA'yaMtRtIya prakAzaH //
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________ -pradIpa [56] caturthaprakAzaH prathama zikSAvratam guNavata trayANAMca, tRtIyehi nirUpaNam / catuH zikSAvatAnAca, karomi pratipAdanam // 1 // samatA sarvabhUteSu, samatA zatru mitrayoH / zamaH straiNeSuzasyeSu, svarNe'zmanimaNaumRdi // 2 // sarvathA dezatazcaivaM, zamanaM rAgadveSayoH / tasyA'yaH prAptiryattu, samAyaH parikIrtitaH // 3 // sAmAyikaM bhavennAma, pratyaye svArthikeThaki / athavA tyAgatA moha, kSayopazamayogataH // 4 // kSAyopazamikaM tatra, sAmAyikaMprarUpitam / saMyaminAJca vijJayaM, SaSTAdiguNa bhUmike // 5 // aSTAnAMca kaSAyANAM, kSayopazama yogtH| sAmAyikaMca vijJayaM, dezato gRhamedhinAm // 6 // dvAdazAnAM kaSAyANAM, kSayopazamabhAvataH / cAritra pariNAmoyaH, sarva sAmAyikaM matam // 7 // etatsarAga cAritraM, kathitaM sarvadarzibhiH /
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________ [60] yogavizuddha pAlanenA'pi, cAritraM ca vizuddhayet // 8 // kaSAyANAMca sarveSAM, yatropazamatA bhavet / aupazamikacAritramekAdazaguNAlaye // 6 // malAnAmupazAmyena, aupazamikatA bhavet / taca sAmAyikaM zuddhaM, kiMcana kAlayogataH // 10 // sarva cAritra mohasya, sampUrNa kSaya bhAvataH / sarvathA zuddha cAritraM, yathA khyAtaMca nirmalam // 11 // prAptAvasthAMca zailesI, yogarodhAdanantaram / sarva saMvara rUpatvaM, sarva sAmAyika matam // 12 // etatsAmAyika jJayaM, caturdaza guNAlaye / "iryApathikatA"yukta, sAmAyikaM sayogini // 13 // kSAyopazamikAnAntu, svarUpaM pratipAditam / sarvato deza bhedena, tataH sarva vyavasthitam // 14 // sAmAyikeca kartavye, sAvadyatyAga rUpake / yAvadvighaTikAkAlaM, sthitaHsarvavizuddhimAn // 15 // karmANi yAni nazyanti, tadvaktu naiva zakyate / mRteca devalokAdau, gacchatinA'tra saMzayaH // 16 // kazcitsAmAyikaM kartuM, sthitaH pauSadha zAlake /
Page #97
--------------------------------------------------------------------------
________________ - pradIpa [ 61] // 17 // sAvadyatyAgabhAvasya svarUpaM nAvabodhate vyavahArika vastrANi, tyaktvA'nyAnica dhArayan / " karemi aMta" ityasya, paThati pAThamityapi // 18 // kazcidgaNayatemAlAM kazcitpaThati pustakam / kazcid vArtAvinodaMca, karoti caugha saMjJayA // 16 // kaMcitputrAdayazcaiva tatrAgatya vadantitaM / bhopitaH kucikAM dehi, mama kiM catprayojanam // 20 // vadatyajJazca bho. putra, ahaM sAmAyike sthitaH / ku McikA mama vastre'sti, zIghramAdAyagacchatu // 21 // tatazcAsau samAdAya, tvaritameva gacchati / gatvA sArambha kAryyANi karoti svecchayA tataH // 22 // kAcidapara jIrNAtu, sthAnakavAsinI tathA / sAmAyike mukhaM baddhavA, sthitA ca gRhakoNake // 23 // paktvA ghATAdikaM sarva, jAtAvadhUzca nizcitA / gRhamArjana kAryyaM ca karoti vyavahArataH tadAhi kukkurazcaikaH, pAkazAlA sucAgataH / // 24 // 1 -sthAnake / 1 -vRddhA /
Page #98
--------------------------------------------------------------------------
________________ [62] yoga tayA sthavirayA dRSTaH, ghATAdi khAdanotsukaH // 25 // tatkAle marubhASAyAM, vadhUTI bodhanAya ca / dUheti saMjJakaM gItaM, paThitaM saMzrutaM tayAM // 26 // "suna vahuvaDamorI, sAsurI eka bAta / gaMDakajI bar3hiyA, gharameM kIno ThATha // kutto jI AyA, khAyo hAMDo ro ghATa / hAmAyika mAre, thAre nahi ko ThAya" // 27 // iti prajalpya vadhvaitu, jJApitaM manasi sthitam / pUrNe sAmAyike jAte, kiM bhakSyAmo vayaMkila // 28 // etAdRk kArya kartavye,ko lAbho bhovicintyatAm / saMmUcchimapravRtyAbha, jAyate'zubhayogataH // 26 // ato jJAnopayogena, kartavyaM sarvadA jnaiH| AtmanoguNasadbhAvaH, sAvadyatyAgato bhavet // 30 // tritaya yoga zuddhana, pramAdaparityAgataH / Atma-saMjJAna-sadra pa-caraNacintanaM muhuH // 31 // yenakena prakAreNa, malAnAM parizodhanam / guNadoSAptinAzau ca, sAmAyika phalaM mahat // 32 // sAmAyikasya kartavye, kriyA zuddhiHprajAyate /
Page #99
--------------------------------------------------------------------------
________________ -pradIpa yataH zubhasya vRddhisthAt, zubhabhAva samAgamAt // 33 // dhautavastrazca pracchAdya, nirvighne sthAnake zubhe / AsanaM mukhapattizca, hastelaghu rajoharam // 34 // pratilekhyAni sarvANi, tataH kriyAM samAcaret / vastrabandhanamAsye na, kAyaMte caraNecchubhiH // 3 // mukhabandhaM samAyetu, kriyate phllipmyaa| pratyuta jIva vainAze, pAtakaM kila jAyate // 36 // uparyupari niSThayUtaM, patati ca muhurmuhuH / utpatti sukSma jIvAnAmuktA prajJApanAdike // 37 // samaye samaye'saMkhya, jIvAnAM parinAzanam / ahiMsA paripAlAya, mukhabandhaM na tanyatAm // 38 // mukhabandho yatassyAttu, mukhpttirvcomRssaa| mukhe patanazIlA sA, mukhapattini gadyate // 36 // AcAraGgasya sUtrasya, rudra cAdhyayane tathA / zvAsocchrAsasya niSkAse,jalpanekSveDaketathA // 40 // mukhaM hastastha vastreNa, pidhAya jalpanaM kuru / kAsAdikAM kriyAM sarvA ,kuryAddhastaiHpidhAya c||41|| 1-paridhAya /
Page #100
--------------------------------------------------------------------------
________________ [64] yogaupayogena dharmo'pi, kriyAtaH karma kathyate / pariNAmena SandhAsyAt, paramArthena bodhyatAm // 42 // mukhabaMdhe kuliGgatvaM, kulinggaaddhrmbhrsstttaa| kuliGga naiva kartavyaM, mukhabandhanatAM tyajet // 43 // pUrve kSamAsanaM deyaM, tata "iryA" nigadyatAm / tassuttari manaththAdi,jalpitza dhyAnamAzrayet // 44 // namaskArAzca catvAraH, dhyAtavyA dhyAnataH khalu / tato logassa pAThazca, spaSTa rUpeNa kathyate // 4 // tataH kSamAsanaM pazcAmukhapattipralekhanam / pratilikhya ca lAbhAya,Adezodvau vimAryatAm // 46 // namaskAraika vaktavyaM, "karemibhaMte" yaacnm| svayaM vA guru sAmIppe, sakRtpAThasya jalpanam // 47 // AdezAzcaiva catvAraH, namaskAratrayI ttH| adhyAtma cintanaM pazcAtstheyaM saamaayikesdaa||4|| gamanAgamazuddhayarthami-pathikamucyate / vinA zuddhiM samAyasya, phalaM zuddhana prApyate // 46 // pUrva "karemi bhante" ca, kRta "iryA" na yujyate / "i" gati vizuddhAya,na kRtaM gamanAdikam // 50 //
Page #101
--------------------------------------------------------------------------
________________ / -pradopa [65] vinAgamanakartavye, yadIr2yA pratikramyate / tadA khalvanavasthAsyAdataH svAnte vicaaryytaam||51|| yadi zuddhi navai kRtvA, karemibhaMta ucyate / tadA zuddhadazAyAmvai, hyazuddhizcAgatA kutaH // 52 // prAgazuddhau samAyaMtu, kriyate tanna yuktimat / / pazcAdoryA ca kartavyA, yukta naitadvacaH khalu // 53 // ataH zAntasvabhAvena,madhyasthena vicAryyatAm / lAbhAlAbhau samAlocya,kartavyaM zubhamicchatA // 54 // rAgadveSatvavidhvaMsaH, zuddhaM sAmAyikaM matam / tadAtu saphalaM janma, prApyate yacca tAdRzam // 5 // dvitIyazikSAvratam dezAvakAzikAkhyaJca, vrataM tadadhikaMmatam / anyeSAMhi vratAnAca, saMkSepo'tra vitanyate // 56 // sarva-vrateSu yastyAgaH, kRto'pi sthUla rUpataH / atrA'pi tasyasaMkSepaH, kriyatelAbhamicchatA // 57 // ghaTikA SoDazaMyAvatstheyaM, sAmAyike ca vai| sAyaM prAyaH pratikrAntiH,matA dezAvakAzika // 58 // ekAzanopavAsAdi, prbhRtishktitstpH|
Page #102
--------------------------------------------------------------------------
________________ [66 ] yogakartavyaM zubhabhAvena, sarva zAstrAnusArataH // 56 // gRhItvopAzraye stheyaM pratyAkhyAnAdyabhigraham / sAmAyikaphalApekSA, phlaadhikvibodhytaam||60|| bahusaMbarasadbhAvaH, sAmAyikAca jAyate / vinayAdi guNodbhAvAda, nirjarA pracurAmatA // 1 // ataH sarva parityaktvA, tithiparvAdikeSuca / dezAvakAzikAkhyaMca, kartavyaM sarvadA khalu // 12 // tRtIya zikSAvratam pUrva vrateSu heyAnAM, niyamaH sthUlataH kRtH| atravizeSatasteSAM, tyAgabhAvo vidhIyate // 63 / puSTimAtmaguNAnAM ca, dhattetatpauSadhaMvratam / nirutyA kathyamAne'pi, cintanIyaM muhurmuhuH // 14 // bhAvitaH zubhabhAvena, aatmaacaikaadshevrte| jJAna darzana cAritra-guNAnAM puSTitA matA // 65 // aSTAnAM ca kaSAyANAM, malAnAM shodhnaadtH| Atmani shmbhaavaasyaad,gunnvRddhisttobhvet||66|| saMvaraHpauSadhaM triMzad, guNaHsAmAyikAnmataH / mahAphalasya lAbhAya, karttavyaM tAdRzaM vratam // 67 //
Page #103
--------------------------------------------------------------------------
________________ -pradIpa [67] yadimRtyurbhavettatra, vaimAnikAM gatiM vinaa| anyAgatine jAyeta, shaastrmetdviyodhytaam||6|| utkRSTAdi jaghanyAntaM, tapo'pyatra vidhIyate / utkRSTa upavAsassyAdekAsanaM jaghanyakam // 66 // kevalibhiH samAkhyAtaM, pauSadhantucaturvidham / AhAra deha saMskAra, vyApArAbrahmatyAgataH // 7 // azanaM pAnakhAdyaca, svAdyamiti caturvidham / AhArANAMca sarveSAM, tyAgAdAhArapauSadham // 7 // ekAzanAdikartavye, ekbhktsyheytH| dezataH pauSadhaM . jJeyamazanamavalambataH // 72 // vItarAga saparyA ca, kAryA pauSadhakAriNA / pUjAM vinA ca sadbhAva, vRddhi! gRhamedhinAm // 73 // ato'pi vItarAgasya, pUjA kAryA ca srvthaa| yathA devAdhidevAnAM, nAmato darzane'dhikA // 74 // tatrA'pi sparzane vRddhiH, jAyate shubhbhaavtH| vRddhayarthaM hi bhAvAnAM, devapUjA vidhIyatAm // 7 // devAdhideva pUjAyAH, kSaNe snAnaMca yujyate / tAvacca snaansNskaarH,tyaajyoyaavvrtsthitimaa76||
Page #104
--------------------------------------------------------------------------
________________ [68] yoga sarvathA deha saMskAra, tyogataH sarvapauSadham / dezatastyAgabhAvena, dezato'snAnapauSadham // 77 // sarvathA vyApatityAge, sarvavyApArapauSadham / dezato vyAprati tyAge,dezavyApAra pauSadham // 78 / / brahmacarya divA rAtrau, tyAgena sv-prstriyH| brahmapauSadhaM marvaM tat, parastrItyAgidezata // 7 // caturNA pauSadhAnAMca, pAlanaM sarvathA matam / pauSadhavratamityevaM, rUDhipradhAnato matam // 8 // pauSadhamupavAso'pi, AhAratyAgarUpata / yathAzaktyA ca kartavyaM, savaideza prabhedata // 1 // dezapauSadhavaktavye, bAdhA kAcinna lakSyate anyathA vIranirvANe, yujyante na pradIpakAH // 2 // nirvANaJca tadA rAtrau, zrAvakaiH paussdhsthitaiH| prayujyante kathaM dIpAH,zrAddhaH sAvadyaheyakaiH // 3 // ato'tra dIrghayA dRSTayA, vicAryatAM subhAvataH / caturvidhakRtaM naiva, AhAratyAgarupakam // 4 // 1-kevalaparastrI tyAgino gRhasthasya dezatobrahmacaryam / 1-saavdytyaagibhiH|
Page #105
--------------------------------------------------------------------------
________________ -pradIpa [6] dvAdazAnAM vratAnAM vai, pauSadhamuttamaM vratam / parvatithau vizeSeNa, kartavyamapramAdibhiH // 8 // sUryayazaHpramukhyAnAM, nRpANAM puurvkaalike| kumArapAlarAjAnAM, kAlo mIlati pauSadhe // 6 // sarva kArya parityajya, aihikaM ca prayatnataH / mahAzayAH prakurvanti, pauSadhaM pAralaukikam // 8 // adyatanagRhasthAnAM, vArtAyAM samayo bahu / jAyate'tIva harSeNa, dharmakArye na vidyate // 8 // deha poSaNa kAryeNa, bhramayanti divA nizi / dharmakArye ghaTIM naiva, mUDhadhInAM ca molati // 6 // vinA dharmAddhanaM kutra, sukhaM dharmAdRte nahi / ato dharmasya kAryeSu, prayatnazIlavAnbhava // 10 // bAhyapradarzana naiva, Atmonnatyai ca pauSadham / karmamalavilInAtha, kriyatAM parva pauSadham // 1 // kecinnidrAM prakurvanti, sAmAyike ca pauSadhe / kecitkathAM prakurvanti, vArtAlApaM ca kecana // 12 // kriyA'jIrNa paranindA, jJAnAjIrNamahaMkRtiH / tapojINaM prakopAdi,bhuktyajIrNa virecanam // 6 //
Page #106
--------------------------------------------------------------------------
________________ [70] __ yogaanyatrApyanyanindAca, kartavyA na kadAcana / pauSadhadhAribhistarhi, kimarthaM sA vidhIyate // 14 // paranindA mahApApaM, niicgotrprdaayinii| paranindAprabhAvena, jAyate khalvadhogatiH // 6 // atonindA na kartavyA,yasyakasyApi jntunH| svAdhyAyadhyAnatAkAryA, pauSadheguNakAMkSiNA // 66 // ato'tra poSadheraiva, pramAdo nahi kazcana / kartavyaH zubha-bhAvena, dharma dhyAnaM vidhiiytaam||17|| AnandakAmadevena, poSadhaM zubhabhAvataH / kRtaM tathaiva kartavyaM, zrAvakaiH susamAdhitaH // 18 // anuktAH karaNaM tatra, gaMThasyAdyA abhigrhaaH| AgatAstatprabhedAzca, dezAvakAzike vrate // 6 // caturthazikSAbatam atithisaMvibhAgasya, karaNaM dvAdazavratam / munInAM pratilAbhena, pauSadhasya vicAraNe // 10 // vijJaptirannapAnArthA, kriyatAmba yu pAzraye / sadbhaktyA gRhamAnIya, samIpe vastuDhaukanam // 10 // munihNAti yadvastu, cAritraparipuSTaye /
Page #107
--------------------------------------------------------------------------
________________ -pradIpa [71 // gRhasthairUMca tatsarva, bhoktavyaM guNakAMkSibhiH // 102 // grAme ca sAdhavaH santi, poSadhaMtatsamIpake / dharma puSTyaica kartavyamuttaralAbha kAMkSiNA // 10 // pradAnamAsanAdInAM, zuddhAhAranimantraNam / pratilAbhanataH pazcAdagantavyaMca kiyatpadam // 104 // annAdInAM munInAMva, prayojanaM na vidyate / tadAgrahIna kartavyaH, AhArAya gRhasthakaH // 10 // grAmeM munerasadbhAve, dizAMtu pravilokanam / te grAmanagare dhanye, munipAdaiH pavitrite // 10 // munInAM caraNanyAsaH, hayudezapradAnataH / vyAhyAbhtantara dvataMca pavitraM taddhi mnytaam||107|| nagaraM mAmakInaMca, pAvayiSyanti te kadA / tadA pavitramAtmAnaM, manyAmahe subhAvataH // 10 // bhAvaneti ca kartavyA, munInAM zubhabhAvataH / vratadhArigRhasthena, cAnyenA'pi tathaivaca // 10 // abhAve tu munInAMva, gRhiNAM bratadhAriNAm / jJApanIyazca sadbhAvaH,gRhamAnIya yogyataH // 11 // abhAvevratadhartRNAM, samyaktvaguNazAlinAm /
Page #108
--------------------------------------------------------------------------
________________ [72] yogabhAvabhaktirvidhAtavyA, pramodabhAvanAvatA // 11 // yena kena prakAreNa, sIdatAM gRhamedhinAm / dharme'pi preraNA kAryA, dvaadshvrtdhaarinnaa||112|| zrAvakA dvividhA jJayAH, bratyavrati-vibhedataH / vratAcaraNatA yeSAM, te zrAddhAvatino mtaaH||113|| vratalezo'pi yeSAM na, caturthaguNasthAyinAm / zraddhAdhanena saMyuktAH, avratAH zrAvakA matA // 114 // zraddhA'pi hRdaye nAsti, kintu samyaktva kaakssinnH| maargaanusaarisNyuktaaH,shlaadhyaaste'pikthnycn||11|| yeSAM samyaktvaratnaMvai, hRdaye vidyate dRr3ham / te dhanyAH puruSAHjJayA, lghukrmtvposskaaH||116|| nigadyate tariH zraddhA, saMsArodadhitAraNe / anante bhramatAM kAle,jIvAnAMsA ca durlbhaa||117|| vItarAgaM vinA nA'nyaM, devaM svapne'pi manyate / manyante vai guru nAnyaM, zuddhaprarUpakaM vinA // 118 // sarvajJaproktasaddharma, ratnatrayasvarUpakam / dharmatatvaM vinAtasmAtprANAnte'pina manyate // 116 // svarUpaM tasya kiMcicca, kathyate zAstra yogataH /
Page #109
--------------------------------------------------------------------------
________________ - pradIpa [98]* svavudhyA kalpite dharme, doSApattizca jAyate // 120 // yataH zAstraM puraskRtya, vaktavyaM jJAnibhiH sadA / tatastaducyate kiJcit zrUyatAM zuddhabhAvataH // 121 // iti zAstra vizArada jainAcArya jagatpUjyASS cArya zikhAmaNi pUjyapAda gurudeva vijaya dharmasUriziSyeNa nyAya vizArada nyAya tarthopAdhyAya maMgalavijayena vira cite yogepradIpe zikSAtrata varNana nAmA caturthaprakAzaH
Page #110
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 4 ] yoga // paJcamaprakAzaH // catuH zikSA vratAnAJca, saMkSepeNa nirUpaNam / kRtaM pUrva prakAze'pi vinA zraddhAM na yujyate // 1 // samyakksvarUpa varNanaM svAnte zraddhAdhanaM yasya, janma tasyaiva sArthakam / hRdi zraddhAvanaM nAsti, vrataM tasyaca niSphalam // 2 // sahasravindu lekhe'pi, ekAMkaJca kRtaM na vai / yathA teSAJca vindUnAM gaNanA nopayujyate // 3 // tathA vrate'pi kartavye, samyaktvaM yadi no dhRtam / vindusadRg vratAnAJca gaNanA naiva vidyate // 4 // ataH samyaktvaratnasya, svarUpaM kiMciducyate / bhavyAnAM pratibodhAya, svAtmano'pihitAya ca // 5 // anAdi kAla saMsAre, bhramatAM karma yogataH / yathApravRttiyatnazca labhyate'nekazaH khalu // 6 // adhyavasAyavaizeSa karaNaM pratipAditam / trividhaM tadvi vodhavyaM, samyaktva sAdhanaMmatam // 7 // yathA pravRtti yatnAkhya, cApUrva karaNaM tathA / anivRti prayatnaMca, tAtparyArthI nigadyate ||8||
Page #111
--------------------------------------------------------------------------
________________ -pradIpa [ 75 ] upayogaM vinA kAryye, vyApAre sAdhanaM bhavet / tAdRza'dhyavasAyazca, yathApravRtinAmakaH // // akAmanirjarAdvArA, pulAvartakaM dvayaM / avaziSTazca saMsAraH, tadA'vivekabhAvataH // 10 // dharmmazravaNajijJAsA, tadAniM jAyate tathA / zravaNasaMmukhIkAlaH, sa jJeyo jainazAsane // 11 // saMsAre bhramyamANAnAM, pudgalAvarta sArdhakam / saMsRtiravaziSThAsyAd, vizuddhizcAdhikA bhavet // 12 // mArgAnusAriNAMcaiva prAptecchA parijAyate / " sa mArga sanmukhI kAlaH, dharmmapatheca yAti // 13; akAma nirjarAbhizca vinAzo vai ca karmmaNAm / pudgalAvarta ekassyAtsaMsArasyAvaziSTatA // 14 // vAhyADambaradharmANAM tadAtu pariheyatA / sarvajJadarzite mArge, prAptumicchA prajAyate // 15 // mithyAtvavAsanA mandA, Atmazuddhi gaveSaNam / tatkAlo'sau vivodhavyaH dharmmayauvananAmataH // 16 // yathApravRtiyatnAkhyaM, " jIvenAptamanekazaH / anekavAra prApte'pi, kAryyasiddhistu durlabhA // 17 //
Page #112
--------------------------------------------------------------------------
________________ [76] yoga-- akAma nirAM tAMca, tato vishessruuptH| kurvatAM karma samAnAM, sthitihAsaH prajAyate // 18 // yathA mithyAtvamohAnAM, karmaNAM bRhatI sthitiH / saptati koTi koTInAM, sAgaropamatAjuSAm // 16 // tAvatkSapayate yAvat, plyopmtvsNkhytH| bhAgonA koTi koTi,sAgaropamA'vaziSyate // 20 // sarveSAM karmaNAzcaiva, vijJa yA sthitiriidshii| tAtparyArthI nigadyeta, zrUyatAM shaastryogtH||21|| yA vyaktiH pUrvakAletu, cAbadhnAnamohanIyakam / saptatiH koTi koTInAM, sthitikaastccnaa'dhunaa||22|| pUrvokta sthitakaJcaiva, vadhnAnti karma saptakam / sthityadhikaM na vadhnAti,AtmazuddhivizeSataH // 23 // yadi tato nivarteta, utkRSTa sthitikaM punaH / vaghnAtIti ca vijJa yaM, adhyvsaaykutsitH||24|| AyuSkarmAntareNaiva, jJAtavyA pUrvapaddhatiH / cAtraivamudyate kaizcid, nirjarA'tra na jAyate // 25 // upayogastu nAstyeva, kathaM sA nirjarA mtaa| kriyate tatsamAdhAnadhAnyAgArasya jJAnataH // 26 //
Page #113
--------------------------------------------------------------------------
________________ -pradIpa [77] svalpaM prakSipyate dhAnyaM, asvalpamapasAryate / tatkArya karaNenaiva, dhAnyaM svalpaMtu tiSThati // 27 // dhAnyApakarSaNa kArya, copayogaM vinA kRtam / tathA vinopayogena sA'kAmanirjarA matA // 28 // chedanabhedanAdInAM, kSudhA-tRSNAdi vastUnAm / tADanAdika kaSTAnAM, sahane'kAmanirjarA // 26 // parAdhInatvasoDhavye, pnycaa'gnyaaditpsytH| evaM rItyaivacAjJAna, kaSTAnAM sahane tathA // 30 // saMjAtanirjarA yAzca, tAH kilA'kAma nirjarAH / nirjarAbhizca proktAbhi,karmaNAM ca kSayo mtH||31|| yathApravRttiyatnena, mahAkArya kRtaM tathA / yathAnadISTha pASANaH, ghaTito nahi kenacit // 32 // tathApi sukumAratvaM, pravAhe gharSaNena ca / akAmanirjarAto vai, karmaNAM jAyate kSayaH // 33 // tatkaraNaMca sarveNa, jiivenaaptmnekshH| graMthibhedaHkRtonava, tadApte kiM prayojanam // 34 // . yadi granthinavai bhinnA, zraddhAprAptizca no kRtaa| tadA manuSyajAtInAM, mIlane kiMphalaM bhavet // 3 //
Page #114
--------------------------------------------------------------------------
________________ [78] yogasA jAtizca zubhAjJayA, samyaktvaM jAyate ytH| ajAgalastanAnIva, anyA sarvA ca niSphalA // 36 // ataH samyaktvalAbhAya, yatnaM dRr3hatayA kuru / procyate zubhabhAvena, tatsvarUpaM yathAkramam // 37 // yathAkaraNayatnaJca, yathA'bhavyazarIriNaH / bahuvAraM ca samprAptAH, granthibhede'samarthakAH // 38 // hAsIkRtA hyanekaistu, pUrvoktakarmaNAM sthitiH| agre tenaiva gacchanti, pariNAmavizodhitaH // 36 // tataH pratinivarteta, vadhnAti karmatAdRzam / adhikasthitikatvaM tat, vizeSaiti dRshytaam||40|| pUrvoktadharmatAruNya, kAlakramo mahAtmanAm / abhavyAnAJca jIvAnAM,kramo na vidyate kvcit||4|| ekapudagalArvAdi, proktaM sarvatu bodhyatAm / bhavyajIvAn samAzritya,abhavyAnAJca naiva tt||42|| mUlaM nAsti kutaH zAkhA,dRSTAnto'trApi bhaavytaam| abhavye nAsti samyaktvaM,kutazca taadRshHkrmH||43|| yathApravRtinAmAkhya', eka tAdRzayatnakam / '1-anekshH|
Page #115
--------------------------------------------------------------------------
________________ -pradIpa [7] tasya kAlakramo nAsti, tataHsarva vyvsthitm||44|| ataH karaNaprApte'pi, pramAdarahito bhava / vinA ca granthibhedena, prApaNaM tacca niSphalam // 4 // yathApravRtiyatnasya, svarUpaM prAk prapaMcitam / athApUrvaprayatnasya, svarUpaM praNigadyate // 46 // palyopamasya sArUpyaM, samyaktve copayogi tat / prAsaMgikaM ca kathyeta, bhavyAnAM sukhahetave // 47 // kUpadRSTAntadvAreNa, kAlpanikena sarvathA / palyopamasya sArUpyaM, prasaMgAcca nirUpyate // 4 // utsedhAGgulamAnena, adhastAdekayojanam / pRthulenA'pi tanmAnaM, kalpyate ekakUpakam // 46 // dazAhajAtabAlasya, devakurvAdijanminaH / kezAnAM sUkSmakhaMDena, bhartavyaM tacca kUpakam // 50 // sampUrNabhRtakUpAddhi, prativarSa zata kila / ekaikakhaNDaniSkAse,riktaH kUpo yadA bhaveta // 51 // tatkAlaH so'pi vijJayaH, palyopamAbhidhAnakam / tasmin sakhaMDakezAnAM, bharaNaM kena na kRtam // 52 // kintu bhavyAvabodhAya, dRSTAntaM kalpitaM kil|
Page #116
--------------------------------------------------------------------------
________________ [80] yoga SaNNAM plyopmaanaac,mdhye'ddhaayaaHpryojnm||53|| palyopamadvipazcAnAM, dazakoTyA guNIyatAm / kAlArthakAMkSiNA jJayaH,sa kAlaH sAgaropamaH // 54 // sAgaradazakoTInAM, dazakoTyA ca guNyate / saivApasarpiNI coktA, utsarpiNyapi tAdRzI // 5 // utsarpiNyavasarpiNyoH, melane kAlacakrakam / ananta kAlacakraNa, pudgalAvartakaM matam // 6 // anantapudgalAvartAH, jIvena saMsRtau kRtaaH| binA'ntaM tasya samyaktvaM,prApnoti na kdaacn||57|| anantAsaMkhya zabdArtho, vyutpatyA sadRzau mtau| anto na vidyate yeSAM,kAlaH so'nantako mtH||28|| saMkhyA na vidyate yastha, saHkAlo'saMkhyako mtH| vyutpatyA kintucArthAnAM,svIkArenophalaM bhvet||56|| ruvyartho'tra pravaktavyaH, jaina shaastraanusaartH| anantasyApyanantAhya, sNkhyaataanaamsNkhykaaH||60|| saMkhyAtAnAzca saMkhyAtAH,bhedAH zAstre niruupitaaH| alpabuddhi manuSyANAM, hRdaye neva vizyate // 6 // 1 dvipaMcAnAM koTinAM
Page #117
--------------------------------------------------------------------------
________________ -pradIpa [81] karmagranthAdizAstrazca, tUrya suparicintyatAm / anyathAkAlasaMkhyAne, hRdayAhyA paddhatirnahi // 12 // kizca palyopamAnAM hi, kssetraaddhoddhaarbhedkaaH| sUkSmavAdarabhedena, SaDbhedAH parikIrtitAH // 6 // sAgaropamabhedAnAM, bhedA jJayA SaDeva hi / atra prayojanaM yasya, tatsvarUpaM nirUpitam // 6 // prakRtamanusAryetat, vyAkhyAnaJca prkurvtaa| apUrvayatna sArUpyaM, likhyate zubhabhAvataH // 6 // pUrvaproktavizuddha zva, zuddhiratraiva cAdhikA / vIryolAsAdisAmagrI, grnthibhedprsaadhikaa||66|| yadA tAdRza sAmayyAH, prAptiH zIghra prajAyate / tadAtu granthibhedasya,sthitiHkiyaccirA bhvet||17|| yAdRzA'dhyavasAyasya, pUrva prAptiH kadApina / tadapUrvakaraNaM vai, vijJayaM sukhamicchatA // 18 // apUrvakAryakArAdvai, apUrvamiti kathyate / sthitighAto rasAkhyasya, gunnshrennigunnkrmau||66|| kathitAni sudbhAvena, kAryANIti subandhanam / tatsvarUpaM krameNaiva, kathyate guruyogataH // 7 //
Page #118
--------------------------------------------------------------------------
________________ [2] yoga mohanIyaM tathA vedya, jJAnadarzanarodhako / AyuSkaM nAmagotre c,antraayo'ssttkrmnnaam||71|| vinAyuSkaM ca sarveSAm, karmaNAM kathitA sthitiH / apavartanayatnena, tasyAghAto vidhIyate // 72 // karmasthitezca saMhAse, nimittaM yacca kathyate / tadapavartanA nAma, karaNaM praNigadyate // 73 // bahusthitika yatkarma, pUrve baddhaM pryogtH| bhujyate svalpakAle vai, yatnenaivApavartane // 7 // tAdRzaM yatra kriyeta, sthitighAtaH sa kthyte| rasAghAtasvarUpaM tat, yathAprApta nirUpyate // 7 // vanaspatau yathA vai tu, raso sarvatra dRshyte| rasasattAnumIyeta, tathA vai karmapudgale // 76 // jagati pudgalAH santi, ye te sarve rsaanvitaaH| karmaNo vargaNAyAmvai, yathAnimbAdipudgale // 77 // yathA kaTukatA nimbe, ikSvAdau madhuro mtH| puNyasya madhurastAdRk , pApasya kaTuko mataH // 7 // 1 jJAnadarzanAvaraNe 2 apavartanAkaraNena 3 rasasya AghAtaH rasAghAtaH /
Page #119
--------------------------------------------------------------------------
________________ -pradIpa [a] yathA nimbarasAnAM ca kvAthazca vai pratanyate / ekabhAgasya pAkena, dviguNaH kaTurucyate // 76 // dvibhAgasya prapAkena, triguNo jAyate kaTuH / triguNAnAM prapAkena, rasazcaturguNo mataH // 80 // tathekSura sakvAthena, eka dvitricaturguNAH / rasAMzAH pariziSyante, kathyate tadvizeSataH // 81 // tathaiva puNyapApeSu, pudgaleSu prabodhanam / madhuraH puNyapudgale, kaTutA pApapule dRSTAntaM / Go // 82 // jAtakaSAyabhAvena, pUrva gAlipradAnakam / svalpo bandhastadAjAtaH kaSAyamandabhAvataH // 83 // tato nimittasadbhAvAt, apareNAdhikaH kRtaH / tadA tanmAraNecchA'pi jAyate krodhatIvrataH // 84 // mAraNArthaM yadAyAtaH, tadA tenA'pi mAryyate / badhyaghAtaka bhAvena, parasparaM nihanyate // 85 // kaSAyatAratamyena, raseSu tAratamyatA / te rasAztra pravarddhante, eka dvitricaturguNAH // 86 // 'pUrvoktAzca rasAH sarve yAvattAzca caturguNAH /
Page #120
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 84 ] yoga tAnapavartayatnena, alpIkaroti zuddhitaH // 87 // azubhasya ca hrAsaHsyAt, zubhasya varddhanaM matam / rasAghAtaH sa vijJeyaH, rasAghAtaM cikIrSatA // 88 // azubharasadvAreNa, durvipAkazca jAyate / zubhena zubhavaipAkaH prApnoti nAtra saMzayaH // 86 // apavartana yatnena, vrajedduHkha vipAkatAm / sukhavipAka sadbhAvaH samIpe vai pragacchati // 60 // pUrva sthitirasA''ghAtau, pariNAmAvizuddhitaH / svalpasvalpau ca saJjAtau, adhunAtu vishesstH|| 61 // pUrvApekSA vizuddhiHsA, adhikApyatra jAyate / tataH sthitirasAghAtau, kriyete cAdhikautadA // 62 // guNazreNizca saMkrAmau, vivicyete krameNa tau / bhAvataH svAntazudhyarthaM, karmmazAstrAnusArataH // 63 // karmahAsa vidhAnAya pUrve dairdhikakAlike / karmaNAM rAzayastokAH, kriyante stokabhAvataH // 64 // karmmaNAmatra hAsArthaM, svalpakAle'pi rAzayaH / bahavyaH nAzAya kriyante, apUrvaM tacca manyate // 65 // antarmuhUrta kAlazca, apUrvakaraNe mataH / " "
Page #121
--------------------------------------------------------------------------
________________ -pradIpa [85] AdyasamayasadbhAvAt, dvitiiye'sNkhygunnykaaH||66|| tatodhikAstRtIye'pi, asaMkhyAtaguNA matA / evamantimakAlIna, paryantAvadhisammatam // 17 // zubhenAdhyavasAyena, badhyamAnAcchakarmaNAm / madhye'zubhasya prakSepaH, pratikSaNamasaMkhyakam // 18 // zubhapracurayogena, jAyantecAzubhAH shubhaa| dazaghaTikakhaMDeSu, lavaNAlpaM prakIryate // 66 // zarkarAbahuyogena, lavaNaM zarkarAyate / tato'pyadhikaguNyazca,dvitIye'pyadhiko mtH||10|| tRtIye'pitato saMkhyA, taguNaH kSepato mataH / evamantimakAlIna, praya'ntakSepaNaM tathA // 101 // kAryamidamapUrvazca, apUrvakaraNe matam / apUrvaJca tato jJeyaM, nAmA'pi shrvnnesukhm||102|| prathamaM yAdRzI vyaktiH, svlpshuddhipryogtH| dIrghasthitikakarmANya'badhnAdadhyavasAyataH // 103 // adhunA zuddhisadbhAvAd,badhnAti svalpakAlikAm / nigadyate ca bhAvArthaH, sukhabodhAya maadRshaam||104|| 1-vadhyamAna zubhakarmaNAm
Page #122
--------------------------------------------------------------------------
________________ [86] yogayAdRzasthitikaM karma, badhnAti prathame kssnne| dvitIye samaye tasmAt,stoka sthitikatA mtaa||10|| tRtIye samaye tasmA dvadhyate stokakAlikam / caramakSaNapraya'ntam, jJAtavyaM caiva bhAvataH // 106 // apUvANi ca kAryANi, apUrvakaraNe ca vai| kriyante zabhayogena, Atmazaddhi vishesstH||107|| apUrvavIryasAmagrI, karaNe'tra prajAyate / kadApi tAdRzonAbhad, yAdRzo'pUrva yatnake // 10 // anena karaNenaiva, mithyAtvakarmaNAM tthaa| AdyAnAca kaSAyANAM, grandhitA prvibhidyte||10|| apUrvakaraNe tasyAH , bhedanaM khalu jaayte| tAdRk kAryyasya kartavye,protsAhaHprabalo mtH||110|| apUrvayatnaprAvalyAd, cApUrvakAryyatA bhavet / granthiM tena tatobhitvA, bhAvAgrime ca gacchati // 111 // adhikA'pi tataH zuddhiH, anivRttiprytnke| vinA samyaktvaprAptiJca, AgataMna nivartate // 112 // vIryollAsAdi sAmagrI, vRddhiM gatA yadA'pi vai / tadA darzanamohasya, sAphalyaM vijaye bhavet // 11 //
Page #123
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2 -pradIpa [80 darzanamohakaM jetuM, yo'dhyvsaaysaadhkH| tadanivRtiyatnasya, lakSaNaM pratipAditam // 114 // anivRtiprayatnena, nAmnA cAdhyavasAyataH / dIrghasthitika mithyAtva,mohanIyasya krmnnH||11|| pazcAdantarmuhUrtazca, vRhasthitika karmabhyaH / antarmuhUrta saMvedya, karmaNAzca pRthak pRthak // 116 // tata udayavRtyanta, muhUrtasthitikaiH saha / saMmIlya yacca vedyata, yto'ntsskrnnsyvai||117|| antamuhUrta vedyAdRSTA'bhAvAtprathamekSaNe / no pradezodayo'pyevaM, ubhayodayanAzataH // 118 // aupazamikabhAvaHsyAdanAdikamityAtvinaH / kSAyopazamikaJcava, siddhAntikamate mtm||116|| antamau hUrtikaM vedya, bRhasthitikakarmabhyaH / tatpRthaka karaNaMtebhyaH, antarakaraNaM matam // 120 // yathA'ndhazcAkSi lAbhana, svAnte ca bahu tuSyati / aatmaasmyktvlaabhen,atyaanndcpraapnuyaat||121|| 1-pRthakkRtya 2-antarakaraNasya 3-karmAbhAvAd 4-mithyAtvinaH /
Page #124
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 8 ] yoga sarvajJoktasya dharmAddhi, Rte svapne na manyate / tattvaM tattvasvarUpaM ca jAnAti dharmmarAgataH // 122 // deve devatvabuddhiryA, gurau ca gurutA matiH / dharmedharmatva yA buddhiH, sA samyaktvaM nigadyate // 123 // anekAntikatA sarva-, padArthe parimanyate / zrIvyotpAdavyayenA'pi, yuktaM tatvaM nigadyate // 124 // vandhyAputrasamaM cAnyat, sarvaM tadrahitaM yadA / vastusvabhAvadharmo'pi yathArthaM hRdi dhAryate // 125 // prANAntakaSTa jAte'pi, AstikatvaM na mucyate / dharma zravaNa sadrAgaH, mahAnsvAnte prajAyate // 126 // saMprAptayauvanA yA tu, kAminI sA vivAhitA / Adya samAgame tasyAH, rAgo yAdRk prajAyate // 127 // tato'nantaguNo rAgaH, dharmmazrutau svabhAvataH / kSudhitasya ca miSTAnna, lAbhAdapyadhiko mataH // 128 // heye heyatva buddhizca, upAdeye hyayatA / jJeye jJeyatva jJAnaJca, samyaktvAtparijAyate // 126 // mithyAtvopazamAjjAtA, aupazamikatA matA / 1 - upAdAnatA
Page #125
--------------------------------------------------------------------------
________________ -pradIpa [86] nigadyate svarUpaM vai; kSAyopazamikasya hi // 130 // aupazamikajIvazca, sthitamithyAtva karmakaH / mithyAtvamalazodhAya, bahu yatnaM karoti vai // 131 // tatkAlaM malazudhyA ca, zudhyanti katicittathA / katicidardhazuddhAni, azuddhAni parANyapi // 132 // samyaktvamoharUpANi, zuddhAni kathitAni ca / arddha zuddhAni mizrANi, azuddha prathamaMtathA // 133 // malInavastrapracchAye, dIpAgre na prakAzatA / pratibhAnti tamAMsyeva, mithyAtvodaya praaptye||134|| malIna vastra niSkAse, pradIpastu prakAzate / tthaamithyaatvnisskaasaat,shrddhaadiipHprdiipyte||13|| vRddhiMgate ca sadbhAve, zuddhapuJjasya vedanAt / kSAyopazamikI zraddhA, prakaTaMyAti ttkssnnaat||136|| mizrodayAttu mizrazca, mithyAdRSTistvazuddhake / yAdRzaM kriyate kArya, tAdRzaM phalamaznute // 137 // 1 avaziSTa mithyAtvakarmaNAM madhyaM sthita mithyAtva malazAdhAya / 2 malanivastrAkchAdite dIpakAgre prakAzo'varudhyate / 3 mithyAtyodayetathA /
Page #126
--------------------------------------------------------------------------
________________ [10] yogaudayAgatamithyAtvaM, cAnubhavena nazyati / / anudayasya rodhena, upazamo vidhIyate // 138 // upazametu bhavedyAk, taadRkssaayopshaamike| krametubhinnatAnAsti,nAmnozcabhinnatA kthm|136|| sarvathopazamojJa yaH, mithyAtvasya ca pUrvake / pare mithyAdayazcaiva, zuddhapunodayastathA // 14 // dvayormadhye ca kasyA'pi, nodayaH prathame mtH| prathama ca tataH zuddha, dvitIyaM nahi taadRshm||14|| antarmuhUrtikaM jJayamaupazamikatA ca vai| kSAyopazamikasyA'pi, kaalmaanvidhiiyte||142|| sAgaropama SaT SaSTiH, dvinarabhavatAdhikA / kSAyopazamakAlazca, aparazca nigadyate // 143 // paudgalikaM dvitIyazca, prathama naiva tAdRzam / etadbhedena bhedo'pi, jJAtavyo darzanArthinA // 144 // kSAyikasya svarUpaM tat, kathyate guruyogataH / prathamAnAM kaSAyANAM, darzanAdi trayasya ca // 14 // eSAM saptakamohAnAM, sarvathA prinaashtH| ? parasmin /
Page #127
--------------------------------------------------------------------------
________________ -pradIpa [1] jAtakSAyikasamyaktvaM, mokssmaargprdrshkm||146|| pUrvokta-traya-puzcAnAM, madhyecAzuddhamizrayoH / kSayAnantara zuddha tat, kSayArthamudyamIyate // 147 // sarveSu kSaya jAteSu, grAsontimaH praziSyate / vedakaM samaye tasmin,samyaktvaMprabalaMmatam // 148 // kSAyikapUrvakAle ca, vedakamanubhUyate / pazcAcca kSAyikaM jJayaM,bhinnataitAdRzI dvyoH||14|| chadmasthasya ca no zuddha, cApAyazuddha dravyataH / zuddha kevalinAMjJayaM, proktaMzAstrAnusArataH // 150 // kArakaM rocakaM caiva, dIpakaM darzanaM tatho / trividhaM kathitaM jJayaM, svarUpaM tannigadyate // 15 // zraddhApUrNaprabhAvena, mahAvratasya pAlanam / apramattatvabhAvena, kriyANAM karaNaM tathA // 152 // etAdRzI kriyAzuddhiH, yatra kutra na lkssyte|| tacca kAraka samyaktvaM saptame guNa bhUmike // 13 // apramattatvabhAvena, kriyAM kartuM na zakyate / takriyA kArake caiva, pramodataH vidhIyate // 154 // tAdRg vyaktizca vijJayA, rocakadarzanAnvitA /
Page #128
--------------------------------------------------------------------------
________________ [2] yogabhavecchAsanarAgatvaM, pratiroma divAnizam // 15 // dIpakadarzanasyaiva, svarUpaM pratipAdyate / pUrvoktAcaraNAnAJca, lezo yatra na vidyate // 15 // tadvatinaiva sadbhAvaH, svapne'pi parijAyate / bodhayatyaparAMzcaiva, svasmitastu naiva kizcana // 157 // lokamanaH pratuSTayarthaM, dharma kriyA vitanyate / pradRzyate ca zuSkaMdai, hRdayaM mudgazailavat // 15 // yAdRg vyaktizca vijJayA, dIpaka darzanAnvitA / abhavyetacca bodhavyaM, aparasminna kathyate // 15 // prottamaM kSAyikaM prAkca, tatpazcAdvadakaM matam / kSAyopazamikaM pazcA, daupazabhikatA tataH // 160 // anye'pi sarva bhedAzca, trividhaM Su samAgatAH / yathApyuktAH svabodhAya, pareSAM jJApakAya vai // 161 // nizcaya vyavahArAbhyAM, dvividhamapi kathyate / dravyabhAvaprabhedena, bhinnaM taccapra dRzyate // 16 // AtmIyaM kSAyika jJeyaM, aparamupacArataH / nizcayakAriko zraddhA,AtmIyA parigaNyate // 163 // darzanamohanAzena, nirmalaguNarUpakam /
Page #129
--------------------------------------------------------------------------
________________ -pradIpa [63| naizcayikazca samyaktvaM, kathitaM jJAna bhaanubhiH||164|| jJAnAdikantu nodatte, nirvANaM darzanaM vinA / tatazca darzanaM zreSThaM, jJAyatAM dharma mrmtt||16|| prApyate deza cAritraM, samyaktva prApya kaizcana / sarvaviratiprAptyanantaramantarmuhUrtake // 16 // kevala jJAnatAM prApye, mokSaM gacchanti kecana / kecitkrameNa gacchanti, jIvavizeSakAraNam // 167 // dezato viratiM prApya, saMkhyAtasAgaropamam / sthitInAM kSayatassarva, viratiM yAti nirmlaam||168 tAvatsthitikatAnAze, nopazamazreNitAMbrajed / yAvasthiti kSayAccaiva, kSapaka kSeNitA bhvet||16|| yatra ghAtikSayaM kRtvA, kevalajJAnabhAgbhaveta / zailezIJca tataHprApya, nirvANaM parigacchati // 170 // autsargikakramojJayaH, sarvametacca prAyikam / ApavAdika mArgeSu, naivaM vidhaH kramo'pica // 17 // zraddhAnAni hi catvAri, liGgAni trividhAnica / vinayo dazadhAproktaH, trizuddhiHpaJcadUSaNam // 172 // aSTau prabhAvakAH khyAtAH, kathitaM pazca bhUSaNam /
Page #130
--------------------------------------------------------------------------
________________ [14] yoga paJca lakSaNatAjJayA, SaD yatnAzca prpnycitaaH||17|| SaDbhAvanA SaDAgArAH, kathitaM paJcabhUSaNam / paJca lakSaNatA jJayA,SaD yatnAzca prapaJcitAH // 174 // jIvA'jIvAni tatvAni, proktAni jaina darzane / paramArthena teSAJca, bhAvArthasya vicAraNA // 17 // zraddhAnamAdyametacca, dvitIyaM praNigadyate / tadarthAnAJcajJAtAraH, munayaH zuddhabhASiNaH // 176 // saMvegaraMgatAraMge, snAtakAH paramArthataH / zuddhamArgopadeSTAraH, te sevyAH zamabhAvataH // 17 // samyaktva vAntikartAraH, yathAcchaMdaka nihivAH / kuzIlAzceva pArzvasthAH, veSaviDamba kAstathA // 178 // ajJAninastu heyAssyu, tacchraddhAnaM tRtIyakam / mithyAdRSTezca saMgastu, tyajanIyazca srvdaa||176|| yathA gAGgIyatoyAni, gatAni lavaNodake / tatsaMyogena kSAratvaM, prAptaM vai nA'trasaMzayaH // 18 // tathA mithyAtvino yogAt, tatvamatatvarUpataH / pariNamati duryogAt, kuzIlAnAMca yogataH // 181 // zraddhadhAnaM catUthaM tat, valiGgamatha kathyate /
Page #131
--------------------------------------------------------------------------
________________ -pradIpa [15] jinAgamasya jijJAsA, zrotR zrutauca sarvadA // 182 // madhurastu rasoyatra, drAkSAkhaNDAdito'dhikaH / liGga tatprathamaMjJeyaM, dvitIyaMtu nigadyate // 18 // taruNyAstaruNenaiva, saMyogena yathArasaH / suragItazrutaurAgaH, dharma zrutau tato'dhikaH // 184 // bubhukSitadvijo'raNyamuttIrya dhRtapUrakam / yathecchati tathA dharma, zravaNecchA prajAyate // 18 // devagurvozca karttavyaM, vaiyAvRtyaM subhAvataH / tRtIyaliGgatAjJayA, vinayatvaM prakAzyate // 186 // sayogikevalisthA ye, arhantaste udAhRtAH / sampUrNakarmadagdhAye,siddhAste pratipAditAH // 18 // caityazabdena sugrAhyA, jinasya pratimA sdaa| kSamAdi dazadhA dharmaH, tasyAkarAzca saadhvH||18|| dAyakA nAyakAzcaiva, pazcAcArasya pAlakAH / AcAryAste ca jJAtavyAH,pAThakaH prnnigdyte||186|| pAThayitA ca sUtrAzca, ziSyAMzcaiva divAnizam / upAdhyAyastu bodhavyaH, sUtrAnusArataHkhalu 260 // tatpravacanasaMghAnAM, darzanAnAM tathaiva c| ...
Page #132
--------------------------------------------------------------------------
________________ [16] yogaeSAM dazavidhAnAMca,bhaktibhAvo vitnytaam||16|| hRdaye bahumAnena, vAhyA bhaktizca vndnaiH| guNastutividhAnena, apaguNasya chAdanAt // 162 // AbhyAntarAzca vijJa yA, AzAtanA prheytH| binayo dazadhA caiva, kathito jaina zAsane // 16 // zAstreSu trividhA zuddhiH, kathitA zuddhivedibhiH / tAsAM rUpANi kathyante,svakIya shuddhimiccht||164 prathamoktA manaH zuddhiH, vAk chuddhistato'parA / kAyazuddhistRtIyA ca, ato'nyA naiva vidyte|16|| vItarAgaM binA devaM, binA ca jainazAsanam / nAnyajagati satyaMsA, manaH zuddhinirUpitA // 19 // jinabhaktarnabhUtaM yat, anyatastat kathaM bhavet / SasyavacanametAhak, bAk zuddhizca sAmatA // 16 // sehe baddhatvabhAvena, chedyabhedyAdivedanAm / jinadevaM vinAnAnyaM, namAmi pralaye'pica // 16 // svAnte yasya matireSA, kAyazuddhistu sAmatA / varjanIyaM sadA zIghra, zAstreca paJcadUSaNam // 16 // dharmavAdena tatvAnAM, dRDhAya gurusannidhau /
Page #133
--------------------------------------------------------------------------
________________ -pradIpa zakAnAca samAdhAnaM, kartavyaM zubhabhAvataH // 20 // tattvAnAM nirNayArthazca, zaMkA sA puSTidAyikA / avazyameva kartavyA, mAnavairmuktiricchubhiH // 201 // vitaNDA lakSaNairyuktA, jayasya lipsayA tthaa| jaina zAstreSu yA zaMkA,sA smyktvprduussikaa||202|| tAdRk zaMkA na kartavyA, samaya vyarthakArikA / hAniH pratyuta tatveSu, mUlanAzavidhAyinI // 20 // rAjJi raMke samAbuddhiH, yeSAM ca kila sarvadA / nAnyathA vAdinastesyuH, sarvajJAH samadarzinaH // 204 // kudarzanasya yA vAJchA, kAMkSAsA prikiirtitaa| dvitIyaM dUSaNaM jJeyaM, viSavallI samaM matam // 20 // kalpavRkSaM parityajya, kaNTakI ko niSevate / aikAntika kudRSTezca, kAMkSA ca duHkhadAyikA // 206 // dharmaphalasya saMmohaH, vitigicchA prkiirtitaa| yA yA kriyA'sti sA caiva, phalavatI nigadyate // 207 // zuddhadharmakriyANAca, miliSyati phalaM na kim / niSphalatvaM nadharmasya, svapne'pi paribhAvyatAm / 20 / nirIhayA ca kartavyA, sarvadharma kriyA khalu /
Page #134
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 68 ] yoga mokSakAraNatA jJeyA, parA svargaphalAdikA // 206 // phalaM manasi neSTavyaM, phalena kiM prayojanam / yathA dhAnyasya vApena, miliSyati na kiM tRNam // 210 // mithyAmatau guNAzcaiva tadrUpeNaiva saMgatAH / saMyogena viSasyaiva, dugdhaM viSAyate yathA // 211 // tathA mithyAtva saMyoge, guNo mithyA svarUpakaH / tadgaNAnAJca zlAghAvai, mithyAvarNana sadRzI // 212 // ato na varNanaM kAryyaM, samyaktva guNazAlinA / bAlAnAM dukha hetuH syAttyAjyaM ca tUryya dUSaNam // 213 // unmArgeSu pragantRRNAM stavamunmArgapoSaNam / kadApi naiva kartavyA, ata unmArginAM stutiH // 214 // mithyAtvinAM sahAvAsaH, kartavyo na hi karhicit / saMsargakaraNAtteSAM doSaH pratyuta sarvadA // 215 // doSAyante guNAva, viSamizritadhAnyavat / na kespi prAptumicchanti, guNAMzca doSamizritAn // 216 aSTau prabhAvakA jJeyA, dhUyya: prAvacanI mataH / vidyamAnazrutArthAnAM jJAtAro bhavabhIravaH // 297 // dvitIya dharmmavaktA, nandiSeNo mahAmuniH /
Page #135
--------------------------------------------------------------------------
________________ -pradIpa rasjayatyupadezena, bhanakti parasaMzayAn // 218 // zraddhAM draDhIyate svasya, svAtmAnaM raJjayanti vai / tAdRzo dharmavaktA vai, vijJa yo dhrmkaaNkssinnaa||216|| svaparamatasaMvedya, trkkaushlshaalinaa| samayasUcikAbuddhirjJAtavyA mallavAdinaH // 220 // vidvajjJAna sabhAyAzca, kenacinnAbhibhUyate / praur3hapANDityayuktazca,tRtIyo'pi prabhAvakaH // 221 // yazovijayamukhyAzca yathA ca dharmasUrayaH / kAzirAjasabhAyAzca, jayazrI praapnuvntite||222|| nimittakaM yathArtha vai, yo vakti bhadrabAhuvat / vitathalezatA naiva, caturthaH sa prabhAvakaH // 22 // tapoguNena dedIptaH, dharmaropakatA sadA / AvarodhakartA vai, kopena varjitaH sadA // 224 // nandiSeNo munirvai tu, paJcamo'pi prabhAvakaH / manyate sarvadA caiv,jinaajnyaaNpraannto'dhikaam||225|| vidyAmannAdibhiryukto, vajrasvAmisamo mataH / zAsanonnatikartA ca, bauddhapradezake yathA // 226 // SaSThaH prabhAvako jJayaH, rAjJazca pratibodhakaH /
Page #136
--------------------------------------------------------------------------
________________ [10] yogaAcArya hemacandrAdyAH, hIrasUrIzvaroyathA // 227 // aJjana-yoga-yogena, kAlikamuni saadRshH| . dharmaprabhAvako jJeyaH, saptamo jainazAsane // 22 // mAdhuryArthena saMyuktaM, kAvyaM sadA sudhaarsaiH| kRtvA dharmanimittana, rAjAnaM raJjayanti ye // 226 zAsanabhAvakA jJeyAH, siddhasena divaakraaH| yAvattatsadRzA naiva, bhavanti jainazAsane // 230 // tAvatpUjAdidharmANAM kAraNe prodyamA mtaaH| te'pi prabhAvakA jJayAH,zuddhAcAra prarUpakAH // 23 // bhUSaNAni ca zeyAni, tatsarUpaM nigadyate / jJAyaHkriyAvidhInAJca,pratyAkhyAnaJca vndnm||232|| kauzalyazca kriyAsveva, tadapi prathamaM matam / saMsAratAraNe zaktaM, tIrthaM tena nigadyate // 233 // dravyabhAvaprabhedena, tIrtha saMsevyatAM sdaa| gItArthamunivarseNa, dharmasneho vidhIyate // 234 // tIrthasevanarUpaM tad, dvitIyaM bhUSaNaM matam / bhaktirdeva-guruNAJca, yathAyogaM pratanyate // 23 // devAnAM dravyabhAvena, kriyate sevanAdikam /
Page #137
--------------------------------------------------------------------------
________________ -~pradIra [10] zuddhAzanena sAdhUnAM,bhaktiHprakAzyate sadA // 236 // tRtIyaM bhUSaNaM jJeyaM, bhaktirUpaM prarUpitam / zraddhAtazcAlanopAyo, yena kena kRte sati // 237 // citte caJcalatA naiva, prANAnte'pi vidhIyatAm / caturtha bhUSaNaM jJeyaM, zraddhAnaM zuddhimicchatA // 23 // "zAsanasyAnumoditvaM, yena kRtyena jaayte| pratyahaM dharmarAgazca, sarveSAM hRdaye tathA // 23 // tAha kAryazca kartavyaM, zAsanasyAnumodinA / bhUSaNaM pazcamaM jJeyaM, vItarAgatvamicchatA // 240 // lakSaNAni vivodhyAni, darzanajJApakAni vai| sAparAdhiSu jIveSu, heyA mano malInatA // 24 // vaktavyA vAg vicAryaiva, lakSaNaM prathamaM matam / devamAnavasaukhyAnAM, duHkharUpeNa cintanam // 242 // mukhapazcAca duHkhaM vai, tat sukhaM naiva gIyate / ekAntasukhatA yatra, duHkhalezo na vaikadA // 243 // kSAyikaM ca sukhaM satyamanyazca duHkha rUpakam / yasya sA sukhaprAptisyAt,mukhIti prnnigdyte||244|| saMvegAkhyaM dvitIyaM ca, tRtIyantu nigadyate /
Page #138
--------------------------------------------------------------------------
________________ [102 ] yoga bhavabhramaNabhIto yo, yathA ca nigaDAdiSu // 245 // nArakAdi bhavabhrAntyA, bhavodva egaH prajAyate / tArakaM na vinA dharmAt, svAnte kiJcittu manyate // 246 // bhavo gasvarUpaM vai nirvedaH parikathyate / dIneSvArtteSu bhIteSu, yAcamAneSu jIvitam // 247 // yena kena prakAreNa tadduHkhaM pariNAzayet / dravyAnukampanaM tacca bhAvatastu nigadyate // 248 // dharmahIneSu jIveSu, dharmmaprAptiH prakAryyate / dharma-prAptezca sallAbhastaddhi bhAvAnukampanam // 246 // jinena vItarAgeNa bhASitaM nAnyathA kila / manasi vAci kAye ca tAdRzI yasya bhAvanA // 250 // AstikatA tadA jJeyA, paJcamaM lakSaNaM smRtam / etaccihna ena vijJeyA, zraddhAvanto janA ime // 259 // SaD yAtanA vicArastu, kriyate sukha hetave / sarvajIvaizca karttavyo, jainazAsanavedibhiH // 252 // kutIrthinA gRhItAni, arhaccaityAni sarvathA / , tatra vandana kAryANi karttavyAni na vai kadA // 253 // 1 - svarUpanAmA ,
Page #139
--------------------------------------------------------------------------
________________ -pradIpa [103 vandanA karayogena, namanaM mastakena vai| abhISTAnnAdi dAnena, gauravazca prakAzyate // 254 // vandanAdika sarva tat, yatanAyAH phalaM matam / dAnAdikA dvitIyA sA,yatanA zubhabhAvajA // 25 // punaH punaH pradAnaM yat, cAnupradAnamucyate / supAtre mokSahetutvaM, dAne karuNatA na vai // 25 // kupAtre karuNA-buDyA, dIyatAM vyvhaartH| pAtrA-pAtravicAro na, anukampAsu sammataH // 257 // yo vinA jalpanaM brUyAt, sa AlApo nigadyate / muhurmuhuzca hyAlApaMkurvan saMllApako mtH||25|| yatanA'to'pi samyaktvaM, dIpyate vyaahRtishcvai| dIpyate kAraNAt sA vai,yatanA naika bhedtH||256|| calanti zuddha-dharmAnna, smyttvdRddh'paalkaaH| AkArAH syurnavaiteSAM, cAnyeSAmupakArakAH // 26 // puraprAkAra tulyAste, AkArAH paribhASitAH / prAkAro na vinAdvAramAkArA stAdRzA mtaa||26|| AkArASaTa ca boddhavyAH, samyaktva rakSakA mtaaH| rAjAgaNAbhiyogau ca, baladevAbhiyogako // 262 //
Page #140
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 104] yogavRttikAntArakazcaiva, gurunigraha ityapi / tAdRzaM yAdRzaM vakti, pAlanIyaM nRpuGgavaiH // 263 // dantinAM yAdRzA dantA, niHsRtA na vishntivai| sajjana-durjanAnAca, madhye bhedastu tAdRzaH // 264 // sajjanasya vacaH satyaM, prastarotkIrNacihnavat / durjanasya vaco mithyA, jlrekhaa-svruupvt||26|| rAjAgraheNa kartavye, manaH zaithilyavAdibhiH / doSa AkArato naiva, vijJa yo jJAnazAlinA // 266 // tathApi svAntazaithilyaM, idamevahi jnyaaytaam| evamanyatra cAkAre, vijJa yaM zubhadRSTibhiH // 26 // rAjAgrahAbhiyogena, gairIyapariveSaNam / anyAgAreSu tatkAle, kAritaM kArtikena vai // 26 // yataH samyaktvanaimalyaM, jAyate svAnta zuddhitaH / bhAvanAsaivaboddhavyA, smyktvshuddhkaarikaa||266|| abhimAnavazenaiva, karotyajJAnataH kriyAm / asatyA sA'piyoddhavyA, ghttkuttyaaNprbhaatvt||270|| prathamA bhAvanA jJayA, dvitIyA parikathyate / 1-gairiyaka pariveSaNaM 2-kArtika zreSThibhiH
Page #141
--------------------------------------------------------------------------
________________ [105] -pradIpa dharmaprasAdarUpasya, pIThaM tu darzanaM matam // 27 // yena poThaM dRDhIbhUyAtprasAdo'pi dRr3ho bhavet / pIThe yadi ca zaithilyaM prAsAdo naiva tiSThati // 27 // zraddhAdRr3hatvabhAvAya, kriyate sA tRtIyakA / samyaktvaratnarakSArtha, manastatravidhIyatAm // 273 // manaHsthairye yato jAte, guNeSu sthiratA mtaa| guNaratnaM vinA tena, vizakalitarUpakam // 274 // Agatya mohacaurAzca, corayanti guNAMzca vai| tato dRDhaM vidhAnAya, caturthI bhAvanA matA // 27 // prAdhAnyazca zamAdInAM, bhAvanA paJcamI mtaa| sarvasyAdhAratA bhUmau, guNAnAM darzanaM tathA // 276 // samyaktvarUpapAtraM vai, yadA milati tadvaram / zrutazIlAdibhAvAnAmadho yAyAca no rasaH // 27 // SaSThI ca bhAvanA jJayA, zraddhAnaM caiva rksstaa| SaDbhAvanAzcasaMproktAH,atyA daraM vitnytaam||278| sthAnakaM SaDvidha jJeyaM, samyaktvazuddhikAraNam / caitanyalakSaNo jIvaH krmpudglmishritH||27|| kSIra-nIra-samozeyaH, kintu nizcayataH pRthak /
Page #142
--------------------------------------------------------------------------
________________ [106 } - yoga yathA haMso jalaM tyaktvA,dugdhaM pIbati vaipRthk||280|| svAnubhavena haMsena, karmavivecanaM kRtam / sthAnakaM prathamaM saMjJa, dvitIyaM pratipAdyate // 28 // AtmA nityasvarUpo'yaM anubhUtazca srvdaa| janmanaiva yathA bAlaH, stanyapAnaM vidhIyate // 282 // pUrvabhavIya saMskArAda, vinA pIvati vai katham / yadi pItaM tadAvAnti,kriyate ca kathaM nu vai // 28 // ataH pUrvabhavAbhyAsaH, tatra kiM nAnumIyate / dAnAdikakriyANAzca,phalaM tu pAralaukikam // 28 // ato nityaH sa mantavyaH, devmnussyksyvai| anityatvaJca paryAyAt, nityodravyeNa kthyte||28|| nityAnityatvarUpeNa, cintanaM yacca tanyate / dvitIya sthAnakaM jJeyaM, tRtIyaM praNigadyate // 286 // daNDayogAtkulAlazca, kriyate ve ghaTo yathA / tathA karmaprayogena, jIvairdehazca tanyate // 28 // guNakartA svarUpAca, karmakRt pararUpataH / sugrAmanagarAdInAM, kartA'pi vyavahArataH // 28 // puNyapApaphalAnAca, bhoktAtmA parijJAyate /
Page #143
--------------------------------------------------------------------------
________________ -pradIpa [107] zarIrAdikabhogyAnAM,bhoktA'pi caanumaantH||286|| vyavahAranayenaivaM, vijJayaM buddhishaalinaa| nizcayato guNAnAMva,bhoktA ca praNigayate // 26 // caturthasthAnakaM taca, paJcamaJca prkaashyte| anantasukharUpaiva, nizreyaH padatA sthirA // 26 // AdhivyAdhyAdirAhityaM, kSAyikasukhapoSaNam / sthAnakaM paJcamaM tAdRk , SaSThaM sthaankmucyte||262|| jJAnakriyAtayA mokSaH, iti samyak vicaarytaam| sahajato hi sarvetaM, gamiSyantinakarhi cit||26|| jJAnavAdI vadatyevaM, satyaJca jJAnamevahi / kriyAjJAnaM vinA naiva, taj jJAnaM kiNkrissyti||26|| zuktau rajatabhrAntyA tu, gamane rajataM na vai| ataH satyaM tu vijJeyaM, jJAnameva jagattraye // 26 // kriyAM vinA kriyAvAdI, tajjJAnaM kiM kariSyati / jJAnena kiM tariSyanti hastapracAlanaM vinA // 266 // bhojanAdikasAmagrI, samIpe paritiSThati / gacchati kiM mukhe grAsaH hastena grahaNaM vinA // 26 // ataH satyA kriyAjJeyA jJAnaM tu niSphalaM matam /
Page #144
--------------------------------------------------------------------------
________________ [108] yogaajJAninAMcasaMklezaH,ekAntaM hRdi mnytaam||26|| syAdvAdAzrayaNenaiva vidyate naiva dUSaNam / sajjJAnapUrvakaM karma, karaNe doSatA na vai // 26 // sApekSayA ca tatmarva, satyaM manasi manyatAm / nirapekSatayA sarvamasatyaM paribhAvyatAm // 30 // tadidaM sthAnakaM SaSThaM, zubhabhAvena jJAyatAm / samyaktva nirmalaM tasmAd,doSApattirna jaayte|301|| saptaSaSTi vicArANAM, vicAro hRdaye ydaa| mokSaprAptistadA teSAM,sAsannA nAtra sNshyH|302|| yathA kevalajJAnAnAM, mohanIyaM na rodhakam / sahAyi kAraNaM kintu, tatkSayaH praNigadyate // 30 // saddarzanasya vai tatra, dRSTimoho na rodhkH| sahAyi kAraNaM jJayaMtaccopazamanAdikam / 304 / matijJAnatirobhAvaH, kSayopazamanAditaH / jAtaM tato nimittaM tat, kathyate paramArthataH // 30 // yAvatkAraNa sAmagrI, bAhyAbhyantarabhedikA / na milati tadA kArya,kadApi naiva jAyate // 306 // 1-matijJAnAvaraNAdikarmakSayopazamAditaH
Page #145
--------------------------------------------------------------------------
________________ -pradIpa [10] paribhraSTasya cAritrAt, samyaktvaM hRdaye ca vai| muktiprAptau na saMdehaH, kartavyaH paramArthataH // 307 // samyaktvAtsatyajJAnazca, tataH cAritratA mtaa| yathAkhyAtacaritrAcca,zIghra muktiH prajAyate // 30 // yadi ca darzane bhraSTaH samyagjJAnaM kuto bhavet / vinA tena na cAritraMmuktistu zazazRGgavat // 30 // dasaNabhaTTho bhaTTho daMsaNabhaTThassa natthi nivvANam / sijjhnticrnnrhiyaadsnnrhiyaansijjhnti|310 prANAntakaSTaprApta'pi samyaktvaM naiva hIyate / yenakenApyupAyena samyaktvaM hRdi dhaarytaam||311|| samyaktvazubhakAryasya pAlane vighnatA bhavet / ataH parIkSaNaM kArya bhAvanAtazca sarvadA // 312 // zreyAMsi bahuvinAni bhavanti mahatAmapi / azreyasi pravRttAnAM kva yAnti vighnnaaykaaH||313|| vighnaM bhavati nityaM vai yathA sadvyavahAriNaH / prayojanaM kva vighnasya tthaa'sdvyvhaarinnH||314|| mithyA vyAhRtirUpatva, vighnarAhuzca sarvadA / tatra cAparavinAnAM, pravezo naiva vidyate // 31 //
Page #146
--------------------------------------------------------------------------
________________ yoga [110] iti zAstravizArada jainAcArya vizva vanyAcAryacUDAmaNi pUjyapAda gurudeva vijayadharmasUri ziSyeNa nyAyatIrtha nyAyavizAradopAdhyAya maMgala vijayena viracite yogapradIpe saprapaJca samyaktva varNananAmA paJcamaprakAzaH smaaptH|
Page #147
--------------------------------------------------------------------------
________________ -pradIpa [111J ||sssstth prkaashH|| nigaditazca saMkSepAda, dvAdazavratAnAM vyAkhyAnazca / pazcame prakAzake ca samyag darzanaM ca jJAtavyam // 1 vratAticAra varNanaM vratAnAM sAticArANAM, pAlane dUSaNaM mahat / ato'ticAratA jJayA, nAdartavyA ca karhi cit||2|| darzanasyAticArAzca, zaGkAdayo niruupitaa| aNuvratAdikAnAca, nirUpaNaM prasaGgataH // 3 // bhavecca skhalanA kApi, vratAcaraNakAriNAm / sA ca caturvidhA jJeyA, cAtikramAdi bhedataH // 4 // vyatyatikramako caiva, anAcArAticArakau / teSAM svarUpavijJAnaM, kathyate vIrazAsanAt // 5 // AdhAkAdi bhojyasya, nimantraNazrutau zrutAd / atikramazca jAyeta, AcArasya tu laMghanAt // 6 // tadAhArAnayArtha vai, svasthAnAcca pryaannke|
Page #148
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 112 ] yoga - vizeSataH // 7 // vyatikramAbhidhAnaM syAdullaMghane dAyakagRhasaMprApte, AhAragrahaNe sati / aticArastu vijJeyaH, trizreNibhyaH prapAtataH // 8 // AhArAdAnataH pazcAda bhuMkte gatvA gRhAntare / bhojane khalvanAcAraH, anAcArasya sevanAt // 6 // yogyaprAyazcitI bhUtA, skhalanA parikIrtitA / caturthI skhalanAyAM tu, prAyazcittaM mahanmatam // 10 // ajJAtabhAvataH kazcit karotyevaM vidhAM kriyAm / prAyazcittasya tatraiva, grahaNArho nigadyate // 11 // yadi ca jJAtabhAvena, trizreNimupagacchati / tathA'pi hRdi sadbhAvAt prAyazcittasya yogyatA // 12 // pariNAmena yogyatvaM jJAtavyaM jJAnibhiH sadA / tataH prAyazcitaM deyaM, dAne'nyathA tu daNDyate // 13 // vratArthinA'ticArAzca, sevanIyA na vai kadA | pApabhIruH kathaM pApaM, sevate jJAtabhAvataH // 14 // vismaraNAtkadApyevaM, sevati cAticArakam / 1 - upAzraye 2 prApnoti / /
Page #149
--------------------------------------------------------------------------
________________ aana -pradIpa [113] bhagne vrate ca pazcAdvai, vicAro jAyate hRdi // 15 // jJApanArthaM tadA teSAM, bhagnaM vrataM na mnytaam| , kintvaticAratA lagnA, prAyazcittamatomatam // 16 // pratikAntidvi saMdhyaM ca, hyaticArasya shodhikaa| . vratArthinAtu kartavyA, manaH zuddhiM vidhitstaa||17|| vadhavandhachavicchedAH, atibhArasya ddhauknm| . annapAna nirodhazca, vrate cAdya'ticAratA // 1 // sthAvarAdika jIvAnAM, yato vadho vidhIyate / badharUpo'ticArazca, prathame prathamomataH // 16 // trasakarmodayenaiva, trasAzca pribhaassitaaH| . teSAM rajvAdinA bandhaH, dvitIyaH prathame mataH // 20 // vRkSAdInAM tvacocchedaH, chaviccheda udaahRtH| prathamANuvratAnAM ca, aticArastRtIyakaH // 21 // narahastipazUnAMca, hyatibhArasya DhokanAda / / atibhArA'nuDhaukAkhyaH, caturthaH prathame mtH||22|| annapAnasya teSAM ca, nirodha karaNe khalu / anna pAnanirodhAkhyaH, paJcamaH prathame mataH // 23 //
Page #150
--------------------------------------------------------------------------
________________ [114] yogajJeyA nAdaraNIyAzca, doSapravRddhihetukAH / pAhi cAticArAste, dharmArthibhiH prytntH||24|| mithyA'bhyAkhyAnarahasyAbhyAkhyAne kUTalekhanam / gyAsApahArasAkAra maMtrabhedA dvitIyake // 25 // pApopadezanaM caiva, anyasyonmArga preraNam / mithyopadezanaM jJeyaM, dvitIye prathamo mataH // 26 // guhyaprakAzakatvena, rahasyasatyabhASaNam / abhyAkhyAnaM hi caikAnte, dvitiiyshcaaticaarkH||27|| anAlocya pravaktavyaM, cauro vA pAradArikaH / evaM prakAravAditvaM, tRtIyazca dvitIyake // 28 // anyasadRzakArazca, dUla mudrA vidhApanam / paraprayogatA''dhInaM, anyenaa'nuktvaaktvtH||26|| lekhasya kArakatvena, aticArasya sevanAd / caturthazcAticAraH syAd, jainadharmA'nusArataH // 30 // vizvAsAgatajIvAnAM, vaMcanaM naika bhedtH| anyapArve samAgatya, vizvastasya prkaashnm||31|| vizvastamaMtrabhedA''khyaH, aticArazca paMcame / ete paMcaticArazca, dvitIyasmin vratematAH // 32 //
Page #151
--------------------------------------------------------------------------
________________ -pradIpa [ 115] I nyAsI kRtakavastUnAM, athavA cApalApanam / nyAsA'pahAranAmA''khyaH, dvitIye paJcamo mataH // 33 // stenakriyAsu caurasya, yA preraNA vidhIyate / tatastena prayogAkhyaH, tRtIye prathamo mataH // 34 // cauryeNAnItariktasya, grAhyaM mudhAkrayeNavA / AdAnaM stena pArkhAzca, dvitIyazca tRtIyake // 35 // rAjyAmnAyaM samullaMghya, grAhyamanyavidhena vai viruddharAjya ityAravyaH, aticArastRtIyake // 36 // suvarNarupyasAdRkSa, kutsita dravya vastuSu / varNAdinA ca nirmAya, loke suvarNavattayA // 37 // prakhyApanaJca sarvatra, viSaye vyavahArake | gRhyatAM satyasauvarNamasatyaM parityajyatAm ||38|| pratirUpaka ityAravyaH, caturthazca tRtIyake / vyavahAropyanAdeyaH sarvaduHkhasya kAraNam // 36 // kUDatUla kumAnena pareSAM pravitAraNam / kUTakrayaNamityArakhyaH, tRtIye paJcamo mataH // 40 // svApatyA vyatiriktasya, kanyAdAnaphalecchayA / snehasambandhato vApi, vivAhasya ca kAraNam // 41 //
Page #152
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 116 ] yoga anya vivAhakArAkhyaH, caturthe prathamo mataH / ayamapi pradoSAkhyaH, zrIkRSNena nirAkRtaH // 42 // pratinaraJcarantI ve, sA strI sAdhAraNI matA / kiJcitkAlaM ca bhATyA vai, grAhyA tatrA'pi bhogake // 43 // itvarakAla ityAkhyaH, anicArazca saMmataH / mahAtmanA ca saMtyAjyaH, nAdartavyazca kahircit // 44 // anyena svIkRtAyAntu striyAM gamanarUpakaH / paragRhIta ityAkhyaH tRtIyazca caturthake // 45 // karaNe vai tu krIDAyA, yA krIDA rAgakArikA / anaGgakroDanAkhyazca caturtho vai caturthake // 46 // kAmaviSayatAyAzca vRddhistIvraprakAmataH / yonipramukha kakSAdi, sthAneSu muSkamocanam // 47 // tatkRtena grahIlAyAM, caTakAyAzca sAdRzam / mRtavannizcalaH zete, abhIkSNaM strISu rohaNam ||48|| kutsitA sA kriyA jJeyA, viSayANAM pravarddhikA / tasyAzca sevanacaiva paJcamo'naGgakIDanam // 46 // sAtAvedodayenaiva, agnidevAdi sAkSikam / pANigrahaNanAmAkhyaH, vivAhaH prikiirtitH|| 50 // "
Page #153
--------------------------------------------------------------------------
________________ -pradIpa [117] yAvatpramANakSetrasya, pratijJA ca vratAya vai / tasyAzca bhaMgakartavye, pramANAtikramomataH // 51 // kSetrasya yatpramANena, dhanAya niyamaH kRtH| ullaMghanaM kRtaM tasya, vrate'ticAratA matA // 52 // dhanadhAnyasya vai yAvatpramANA yA prtishrutiH| ullaMghanaM kRtaM tasyAH , dhanapramANalaMghanam // 53 // dAsyAdi bhRtyakAnAca, yAvatI vai prtishrutiH| ullaMghanaM kRtaM tasyAH, bhRtyapramANalaMghanam // 54 // rupyaka zAtakummAnAM, yAvatI ca prtishrutiH| ullaMdhanaM kRtaM tasyAH, teSAM pramANalaMghanam // 55 // AkAzAtpatitaizcaiva, jalaniSpAdya zasyakam / tasyotpattezca yatsthAna, kSetraM tatpraNigadyate // 56 // paJcakANuvratAnAca, samyaktavasya ca vai tathA / aticArAzca zAstreSu,proktAsteca prkaashitaaH||57|| zAstramAlambya vaktavye, dRzyate bhvbhiirutaa| anyathA bhavavRddhisyAdanantaduHkhadAyikA // 8 // zAstraM cakSuzca yeSAM vai, kathaM te'satyavAdinaH / zAstradIpe samIpasthe, na garteSu patanti te // 56 //
Page #154
--------------------------------------------------------------------------
________________ [118 ] zAstraM puraskRtaM yena, vItarAgaH puraskRtaH / puraskRte ca sarvajJa, kathaM mithyA vadanti te // 60 // AtmazAsanatrANAya, budhaiH zAstraM nirUpyate / vItarAgavaco rUpaM nAnyaJca parikIrtitam // 61 // smRtyantardhyAna kAryyaM ca, urdhvAdhodigvyatikramau / kSetrasya vRddhirUpaM syAt, tiryyagdagdhyati lNghnm||62|| aticArAstu vijJa eyAH, digvarateH pradUSakAH / guNavratasvarUpe ca prathame bhavabhIruNA // 63 // vyAkulatva pramAdena, matyAdyapATavAdinA / kSetra vismaraNaM caiva, smRtyantardhyAnamucyate // 64 // parvata zikharArohaviSaye vA pratizrutiH / tasyAtikramakAritvamurdhvavyatikramastadA lauha suvarNa tAmrAdi, rajatAdiSu bhUmiSu / bhUmigRhodapAnAnAM niyamo yAdRzaH kRtaH // 66 // ullaMghanaM kRtaM tasya, adhodizo vyatikramaH / aticArazca bodhavyaH, pariheyazca sarvadA // 67 // tiryyaggamanaprAsaMgye, digvidiniyamaH kRtaH / gamanAgamakartavye, vyatikrame'ticAratA ||68 || // 65 // yoga -
Page #155
--------------------------------------------------------------------------
________________ -pradIpa [16) zatayojanamanyatra, shsraadikmektH| yAvatpramANakaM dikSu, kRtaM tena vratArthinA // 66 // gamane kAraNaM naiva, sahastrayojaneSu vai| zatayojanagantavye, prasaGgo jAyate bahu // 7 // ato lobhavazenaiva, anvasmizcAnyakSepaNam / kRtaM samIkaratvAya, kSetravRddhistato matA // 7 // sacittaM tena saMbaddha, sacittamizraNaM tthaa| abhiSavazca duSpakvaH matA paJcAticAratA // 72 // kandamUlaphalAdInAM, sacittAnAJca bhakSaNam / sacittAhArakartavye, hyaticArazca saptame // 73 // pAdapAdisacittena, saMghaddhA gundrvstutaa| phkvaphalasacittAdAvantavartizca bIjataH // 7 // anAbhogAdirUpeNa, kRtaM tasya ca bhakSaNam / sacittasaMyutAhAraH, aticAro dvitIyakaH // 7 // anekadravyasaMdhAnaniSpannAnAM parizrutAm / mAMsaprakAra khaMDAnAmAsavAnAM tathaiva ca // 7 // anAbhogAdi rUpeNa kRtaM teSAM tu bhakSaNam / .. abhiSava itikhyAtazcaturthaH saptame mataH // 7 //
Page #156
--------------------------------------------------------------------------
________________ [120] yogaardhasvinnayavAdInAM, godhUma mudgavastunaH / anAbhogAdi rUpeNa kRtaM teSAzca bhakSaNam // 7 // paJcamohyaticArazca, saptame prtipaaditH| nAdartavyazca jJAtavyaH, saptamavratakAMkSiNA // 7 // kandarpazcaiva kaukucyaH, maukhrymvicaartaa| upabhogAdhikatvaMca, yuktAdhikaraNaM tathA // 8 // asamIkSya samAraMbhaH aSTame prtipaaditH| aticArAzca bodhavyAH vratarakSaNakAMkSibhiH // 1 // rAgodayena hAsyAdi prayuktAsabhyavAditA / kandarpaH so'tha vijJayaH aticAro'STame mtH||2|| mohodayena hAsyAdi, yuktaasbhyprlaapitaa| tadarjanakRtakAyenA'sabhyavyApAra-kAraNam // 8 // kaukucyaM tacca vijJayaM, aticAro dvitIyakaH / kartavyaM na kadApyevaM, anAcArasya kAraNam // 84 // asaMbaddhakahAsyAdi, asmbddhvcsvitaa| asaMbaddha pralApitvaM, maukhayaM tannigadyate // 8 // zakaTena yugaM caiva, udukhalena mUzalam / kAmu kena zarAdizca, saMyojya gRharakSaNam // 86 //
Page #157
--------------------------------------------------------------------------
________________ -pradIpa [ 121 ] yuktAdhikaraNaM tacca, kathyate bhavabhIruNA / mahAraMbhanimittaM tat kartavyaM na kadAcana // 8 // aticAro na kartavyaH jJAtavyo vratadhAriNA / anarthadaNDaheye ca, aticArazcaturthakaH // 88 // yAvadvastrAdikAnAJca madhye yeSAM prayojanam / mantavyamupabhogAdhikaM tathA // 8 // tadadhikaJca adhikasyopabhogasya, rakSaNe doSatA khalu / adhikaM rakSaNIyaM na aSTamavratadhAriNA // 60 // rakSaNe'pyaticArazca manasyevazca bhAvyatAm / anAlocya samAraMbhe, aticAro'STame mataH // 61 // SaSTasaptamayozcaiva, aSTamasya tathaiva ca / guNavrataM kRtaM nAma, aNuvrataguNAkaram // 62 // manovacanakAyaizca, duSpraNidhApyanAdaraH / smRtyanavapratisthApyaH navame'pyaticAratA // 63 // vrataviSayiNI zikSA, yatra sucAru vidyate / antyatUrya vratAnAca, zikSAvratAbhidhAnatA // 64 // zarIrasya vibhAgAnAM, pANInAJca padAM tathA / avyavasthitarItyaiva, sAmAyike ca sthApanam // 65 //
Page #158
--------------------------------------------------------------------------
________________ [122] yogakAyacApalyabhAvena, asthiratA''sane mtaa| sthAnAsane'sthiratbena, sthairya naiva prajAyate // 66 // kAyaduSpaNidhAnAkhyA, navame'pyaticAratA / kAyaduSpaNidhAnaJca, na kartavyaM kadAcana // 17 // varNasaMskArakA bhAve, zuddhamuccAraNaM nahi / na tenArthAvabodhaHsyAtsA vaagdusspaannidhaantaa||18|| drohe.AkrodhalobhAnAM, garvAdInAM tathaiva ca / manasyevaM prajAyante, vyAsaGga naiva vibhramAH // 66 // mano duSpraNidhAnaJca, tatkaraNena prajAyate / tAdRzaM naiva sevyaM vai, sevane cAticAratA // 10 // sAmAyike samatve ca, AtmanaH zuddharUpake / anutsAho na kartavyaH, kartavye caaticaartaa||101|| pazcAtsmRti vinAzena, kRtvA sAmAyike sthitaH / kRtaM naveti jJAnaM na, aticArastatastathA // 102 // upayoge samAyaH syAd, vismaraNe sdosstaa| doSAgamo na jAyeta, ataHsyAtsAvadhAnatA // 10 // Anaya preSya prAyogI, zabdarUpAnupAtako / 1-ityAkhyaH vyaH
Page #159
--------------------------------------------------------------------------
________________ -pradIpa mmmmmmmmmmmmmmm [123] pudgalakSepanAmAkhyAH, dazame cAticAratA // 10 // saMdezAdi pradAnena, scittaadikvstunH| AnayanaM vitanyeta, dazame prathamo mataH // 10 // abhigRhIta dezAnAM, vyatikrama bhyaaditH| bhRtyaM preSya tvayAneyaM, madIyaJca gavAdikam // 10 // preraNeti ca kartavye, pressypryognaamkH| aticArazca mantavyaH, dezAvakAzike vrate // 107 // svagRhabhUmi dezAnAM, pUrvamabhigrahaH kRtH| pazcAdutpanna hetautu, kiJcidvyAjaM vidhiiyte||10|| ucchvAsAdi kRtenaiva, anyeSAM pratiyodhanam / zabdAnupAtarUpo'yaM, dazame syAttRtIyakaH // 10 // svagRhabhUmi dezAnAM, pUrvamabhigrahaH kRtH| pazcAdutpanna hetau ca, chalaM kiJcidveSyate // 110 // svAkArAlokanenaiva, anyeSAM pratibodhanam / rUpAnupAtarUpo'yaM, caturtho dazame mataH // 11 // niyamita pradezAdeH, bahiH sthita janasya vai / jJApanArthazca loSTAdi, svapradezAtprakSipyate // 112 //
Page #160
--------------------------------------------------------------------------
________________ [124] yogaasminkArye ca kartavye, pudgalakSepanAmakaH / aticArazca jJAtavyaH, dazame paJcamomataH // 113 // pratyavekSita rAhitye, sthAnake vA'pramArjite / utsargAdAnanikSepA, anAdarasmRtI tathA // 114 // aticArAzca paJca me, paussdhvrtduusskaaH| nAcaraNIyAHkadApyevaM, mantavyAH paussdhaarthinaa||11|| prasravaNasya coccAre, khelaziMghANa vastunaH / dRSTyA vilokanaM yatra, pramArjanazca no kRtam // 116 // etAdRrabhUmidezAdau, utsargakaraNaM tthaa| Adyo'ticArarUpo'yaM, mantavyaH pauSadha vrate // 117 // pIThaphalakayaSTInAM, pAtrakambalavastunaH / dRSTyA vilokanaM yatra, no kRtaM ca prmaarjnm||118|| etAdRgbhUmidezAdau, nikSepagrahaNe kRte / dvitIyo hyaticArazca, mantavyaH pauSadhavrate // 11 // saMstAra sAdhanasyaiva, darbhakambala vastunaH / dRSTyA vilokanaM yatra, na kRtaM vai prmaarjnm||120|| etAharabhUmi dezAdau, saMstAraka prvistrau| tRtIyo hyaticArazca, mantavyaH pauSadhavrate // 121 //
Page #161
--------------------------------------------------------------------------
________________ -pradIpa [125] parvaNyAdika tithyAdau, anutsAhazca pauSadhe / anAdareNa kartavye, aticArazcaturthakaH // 122 // karaNIyakriyAdonAM, copavAsAdipauSadhe / .. smaraNe skhalanAyA syAtsmRtyanusthApanaM ca tt||123|| smRtyanusthApanaM yatta, pNcmshcaaticaarkH| sAvadhAnena kartavyaM, pauSadhamapramAdinA // 124 // sacitte vastu nikSepaH, sacittena pidhAnakam / parasya vyapadezAkhyA, mAtsaryA darzanaM tathA // 12 // kAlAtikramakAkhyazca, ete pnycaaticaarkaaH| atithi saMvibhAgasya, mantavyA vrtlipsubhiH||126|| caturdhAhArapAnAnAM, anAdAnamanISayA / yavagodhUmazAlyAdau, sacitte nikSapAttathA // 127 // etatkArye ca kartavye, aticAraH prajAyate / mahAmunezca dAnAdau, cAntarAyo nibadhyate // 128 // atastAG na kartavyaM, yatodAnAntarAyakRt / atithisaMvibhAgasya, prathamazcAticArakaH // 126 // caturdhA''hAra pAnAnAM, anAdAna manISayA / . suraNakandapuSpAdi, sacittena pidhAnakam // 130 //
Page #162
--------------------------------------------------------------------------
________________ Nrwww [126] yogasacitena pidhAnAkhyaH, aticAraH prakathyate / atithisaMvibhAgasya, mantavyazca dvitIyakaH // 13 // pazyantaM saMyataM vai tu, bhikSAkAla upasthite / na svAnte deyabuddhizca, prakaTA'nnAdi vastuSu // 132 / / kizcicchalaM ca niSkAsya, parakIyaM prakathyate / vinA''jJAM kimuyacchAmi,tubhyaM mhaamunevd!!133|| etAhak kAryakartavye, aticAraH prajAyate / atithisaMvibhAgasya, kartavyaM nahi taadRshm||13|| kaSAyayuktacittena, dveSabudhyA prayacchatAm / mAtsaryAkhyo'ti caarshc,cturthHsNvibhaagke|13|| yogyo gocarakAlo'pi, tasyAtikramaNaM kRtam / sAvo hRdaye naiva, anAdAnamanISayA // 136 // kAlAtikrama ityAkhyaH, aticAraH prakIrtitaH / saMvibhAgasya jJAtavyaH, saMvibhAgaM prakurvatA // 137 // jIvitamaraNAzaMsA, mitrasukhAnurAgake / nidAnakaraNaM caiva, saMlekhanAticAratA // 13 // vastrAdi bahulAbhena, kuTumdhAnAM sukhena vai| lokaralAdhAzrutenaiva, jIvanamidameva ca // 136 //
Page #163
--------------------------------------------------------------------------
________________ -pradIpa [ 127] jala bubu svarUpasya, dehavinAzarUpataH / avasthAnAdi gAyeMna, prayatnakaraNaM tathA // 140 // iti jIvitazaMsAyAH, karaNaM vratadhAriNAm / sNlekhnaaticaarkH|| 141 // maraNaM mAmakaM kadA | jIvitAzaMsa ityAkhyaH, svakIyAnAdaraM dRSTvA, cintanapariNAmassyAd, maraNAzaMsanaM matam // 142 // rogagrasta zarIrasya, mRtau dattaJca mAnasam / prAptajIvana kaSTasya, muhurmaraNa cintanam // 143 // maraNAzaMsa ityAkhyaH, hyati cAro dvitIyakaH / saMlekhanA ticAreSu, mantavyaH sukhamicchatA // 144 // jIvite maraNe caiva, sahacAri sumitrake / yogyo hyapUrvasnehazca taM hAtu N naiva vAJchati // 145 // ityanurAgakAritve, mitrAnurAgatA matA / saMlekhanAsu bodhavyastRtIyo hyaticArakaH // 146 // smRtivizeSarUpeNa, anubhUta striyA saha / muhuH sukhasya saMsmAre, sukhAnubandharUpakaH // 147 // kaSTAnuSThAnazIlaizca tapobhirlAbhasaMcitaH / teSAM vikraya kAritve, nidAnaM tannigadyate // 148 //
Page #164
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 128 ] yadi vA''sA tapasyAnAM cAritrasya tathaiva ca / asti mama phalaM tarhi, janmAntarasya cintnm||146|| cakravartyAdi bhogAnAM, devendrAdika vastunaH / sukhaM bhavatu khalvevaM, cintanaM vai nidAnakam // 150 // yoga 9 ---- tapazcAritra nAgaM vai, vikrIya rAsabhaH krItaH / , yathA bhoganidAnaM vai brahmadattAdinA kRtam // 151 // nidAnaM naiva kartavyaM, puruSeNa kadAcana / cintAmaNiM parityajya zakalaM ca kathaM dhRtm||152|| sAhacaryasya pUrvastha, pAMzu krIDAdi vastunaH / smaraNe sati yaH snehaH, saMjAtaH sukharUpakaH // 153 // tasya prANAntakAle'pi parityAgo na jAyate / iti vicintanaM tacca, mantavyazca dvitIyakaH // 154 // saMlekhanAticArazca jJAtavyaH sarvadA janaiH / teSAmAcaraNe yatnaH kadApi naiva tanyate // 155 // " eteSAmaticArANAM yena kena prakArataH / AcaraNantu sarveSAM yadi vA yasya kasyacit // 156 // , 1 - hastinaM
Page #165
--------------------------------------------------------------------------
________________ -pradIpa [126] kRtaM pramAdatastasya, mithyAduSkRtatA bhavet / bhUyAdataHparaM naiva, AcAraNaM na tanyate // 157 // iti zrI zAstravizArada-jainAcArya-suzloka kIrti-vizvapUjya jaMgamayugapradhAna pUjyapAda gurudeva zrI vijayadharma sUrIzvara ziSyeNa nyAyavizArada nyAyatIrtho pAdhyAya maMgalavijayena viracite yogapradIpe'ticAra varNana nAmA sssstthprkaashH|
Page #166
--------------------------------------------------------------------------
________________ // saptama prakAzaH // saMlekhanAsvarUpa varNanaM saMlekhanA zivAdAne, samarthA malazodhikA / saMlekhanA sukhaprAptyai, paramaM sAdhanaM matam // 1 // kaSAyavigrahAdInAM, tadbhavamRtyu kAraNe / yathArtha tanukAritve, mAraNAntikalekhanA // 2 // dvividhA sA ca vijJayA, drvybhaavprbhedtH| tayordva yoH svarUpaJca, anukrameNa procyate // 3 // dhAtubhyo viSayonmAdaH, kathitaH pUrvasUribhiH / AhArAdikaheyena, tasya zoSaNatA matA // 4 // dravyasaMlekhanA jJeyA, saMlekhanAM cikIrSatA / bhAvasaMlekhanArUpaM, kathyate shaastryogtH||5|| rAgadveSa kaSAyANAM, samatApariNAmA / dharmadhyAnaprabhAvena, janena saMnirudhyate // 6 // -zarIrAdInAM 2-saMlekhanA copa yujyate 3-vRttiH
Page #167
--------------------------------------------------------------------------
________________ sA -pradIpa [11] bhAvasaMlekhanA jJeyA, bhAvavRddhi prkurvtaa| kartavyA jJAnibhiH sarvaiH, dvayI saMlekhanA tathA // 7 // saMlekhanAtmaghAteSu, bhinnatA pratibhAti kaa| prANaghAtastu sarvatra, vidyate ca tayordvayoH // 8 // rAgadveSau vinirmucya, dhRtvA nirmamatAM kil| bhAvaprANaprazudhyartha, dravyaprANAnvimuJcati // 6 // dhyAnArUDhaH sadaiva syAtsamatA sarvavastuSu / na svIyaM parakIyaJca, jagati sarvathA matam // 10 // dvAdazavarSaparyantaM, maraNAntikalekhanAm / Alocya svIyaSodhena, ApRcchya jJAninaM tthaa||11|| tAdRzamasti yadyAyuH, saMlekhanAM karoti saH / yujyate karaNaM naiva, jJAnAbhAve ca tAdRzI // 12 // svapareSAM sulAbhAya, yadi zaktizca vidyte| tApakAratA kAryA, ityevaM bhAvanA sdaa||13|| asArasya zarIrasya, nshvrshiilruuptH| jJAnena tapasA pAtaH, AtmaghAto na kathyate // 14 // atovicArya vaktavyaM, AtmaghAtaH kriyAtmakaH / dvayoH svarUpamajJAtvA, anyadvaktuMna yujyate // 15 //
Page #168
--------------------------------------------------------------------------
________________ wwwwwwwwwwwww [ 132] yogarAgadveSavinAzI kva, kva ca raagmliimsH| dvayoH sAmyaM na kartavyaM, hstiraasbhyorydhaa||16|| kva cintAmaNi sadratnaM, kva kAcazakalaM tathA / dharmadhyAnapralInaH kva, kva cArtadhyAna rUpakam // 17 // avasthAyAM pramAdinyAM, AtmaghAto vidhIyate / apramatta zarIrAdau, saMlekhanAM samIhate // 18 // ato vicArya vaktavyaM, samaMjasaJca srvdaa| tulanAtmaka dRSTyA ca, tUlanA sarvadA matA // 16 // AtmahitaJca bhAvena, bhavetsarvatra sarvadA / ratnatritayarUpeNa, Atmanyeva gaveSyatAm // 20 // zarIraM nazvaraM tyAjyaM, yena kena prakArataH / apramattatvabhAvena, pramattabhAvatastathA // 21 // niSkAsyate rasaH sAro, yathevAdikavastuSu / nissArazca tuSAdistu, tyajyate sarvamAnavaiH // 22 // svaparopakRtisAraH, sadaiva dehadhAriNAm / yAvatkAlaM prajAyeta, tAvatteSAzca rakSaNam // 23 // yadA tatkAryakartavye, zaktisteSu na vidyate / tuSarUpasya vaitasya, tyaktavye doSatAM vada // 24 //
Page #169
--------------------------------------------------------------------------
________________ -pradIpa rrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrr mmmmmmmmmmmmmm [133] dharmadhyAnapradhAnena, aprmtttvyogtH| zarIrAdezca hAtavye, nahi doSo guNAvaha; // 25 // ArtadhyAnapradhAnena, kssaaydRddh'bhaavtH| zarIrAdezca hAtavye, bahudoSo vibhAvyatAm // 26 // ekato guNaprAdhAnyaM, anyato dossruuptaa| lAbhAlAbhau samAlocya pazcAtsarva nigdytaam||27|| ata AtmArthinA kAryA, saMlekhanA subhaavtH| AtmanaH sukhalAbhAya, antimasamaye tthaa||28|| iti zAstravizArada jainAcArya vizvavanya jaMgamayugapradhAna sUrIzvarasamrATa zrI vijayadharmasUri ziSyeNa nyAyatIrthanyAya vizAradopAdhyAya maMgala vijayena viracite yogapradIpe mAraNAntika saMlekhanA varNananAmA saptama prakAzaH
Page #170
--------------------------------------------------------------------------
________________ // aSTama prakAzaH // mArgAnusAri guNavarNanaM " kRSyate cAtmakSetraM ca mArgAnusAribhirhalaiH / tadA samyaktva bIjasya, vapanaM jAyate sadA // 1 // bIjAvApe halaM mukhyaM, kAraNaM praNigadyate / ato mArgAnusAritvamavazyameva darzyate // 2 // dharmamArgAnugantavye, matA mArgAnusAritA / kadA tAdRgavasthA ca prApyate iti darzyate // 3 // paJcatriMzacca bhedena, nyAyasampannatAditaH / svarUpaM tasya vaktavyaM zrUyatAM dharmmabhAvataH // 4 // nyAyasaMpannavibhavasvarUpaM svAmimitrAdi drohAcca, vazvastAnAM pratAraNAt / cauryAdazvAsadarthAnAM parityAgazca sarvathA // 5 // svasavarNAnukUlyena, sad vyApAre pravartanam / arthArjanasya copAyaH, sa nyAyaH praNigadyate // 6 //
Page #171
--------------------------------------------------------------------------
________________ -pradIpa [ 135] - tena sampannatAsteSAm, nyAyasampanna ucyate / dhamrme vyayasya teSAM hi, kriyate zuddhabhAvataH ||7|| anyAyArjitavittAnAM vyayo dhamrme bhavennahi / kenacid yadi kriyeta, tadA tatra kaSAyatA // 8 // cauryyAdikaJca tatrApi, gAlipradAnakAraNam / nyAyAlayeSu gantavyaM jAyate'nyAyayogataH // e // gRhAdAvupabhoge'pi, svAnte bhItizca jAyate / samabhAvo yadA kutra, prApyeta na kadAcana // 10 // anyAyArjita vittAnAM, anubhUtaM nRpaiH phalam / nyAyArjitadhanAnAJca prApta ca shressttinaaphlm||11|| tayoH kathAnakaM caiva, "dharmadezanazAstra ke " / pUjya guruvareNaiva, proktaM tatovadhAryyatAm // 12 // anyAyaphalakiMpAkaH, atra paratra bhujyate / nyAyaphalaJca saubhAgyaM sarvatrApyanubhUyate // 13 // ziSTAcAranirUpaNaM vratajJAnavayovRddhAH, prAmANikAzca sarvadA / yaizca sevAkRtA teSAM te ca ziSTA udaahRtaaH|| 14 // 1 - dharmadezanAtmaka granthe
Page #172
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 136 ] yoga " lokaviruddha hAtatvaM dInodvAre ca yatnatA / sarvadA zubhadhyAnatvaM dharmmadezasvajAtiSu // 15 // sadAcArassa vijJeyastasya prazaMsakAH sadA / mantavyA dharmmagrantheSu, ziSTAcAra prazaMsakAH // 16 // AcAraH kathyate teSAM zrUyatAM hi tamicchatA / zrutvA svAnte ca dhartavyaH, AcaraNIya eva vai // 17 // vipadya ccaizca prastheyaM, zrayaNIyaM mahatpadam / nyAyAnapetavRttizca, malInaM naiva mAnasam // 18 // durjanaH pArthanIyA na, mitrAMzcAlpadhanaM tathA / satA keneti proktaM vai, asidhArAsamaM vratam // 16 // niyamAH SaT sadAcArAH, pAlanIyAzca sarvadA / / tadA ziSTatvamAyAti, anyathA tu kadApi na // 20 // bivAhasvarUpanirUpaNaM kulazIle same yeSAM, ye ca vibhinna gotrajAH / teSAM parasparaM kAryyaH, vivAho gRhamedhibhiH ||22 // pitRpitAmahAdInAM pUrvavaMzaH kulaM matam / " abhakSya bhakSaNatyAgaH, zIlazca tannigadyate // 22 //
Page #173
--------------------------------------------------------------------------
________________ - pradIpa [ 137] " veSabhASA dhanAnAJca mantavyA'pi samAnatA / sarveSu viparIteSu, karhi cinna samAnatA // 23 // varastvabhakSyabhogIna, abhakSya bhoginI vadhuH / tayordvayozca saMyogaH, saMkleza varddhakomataH // 24 // varo'pi madyamAMsAMzI, sadAcAravatI vadhuH / uttamakulajA patnI, adhamakulajo varaH ||25|| tayoH parasparaM yoge sukhazAnti kuto bhavet / tathaiva bhinna bhASAyAM vaiSamyaM vibhave tathA // 26 // ataH kulAdike sAmye, vivAhe ratijaM sukham / anyathA nitya saMklezaH, prajAyate parasparam ||27|| pUrveka puruSoM vaMzaH, tadgotramiti kathyate / vadhvA varasya gotrasya, bhinnatA cA'tra saMmatA ||28|| ekagotre ca vaivAhe, kartavye doSatA bhavet / bhaginIbhAtR saMyogasadRzI pApatA matA // 27 // yugmakAle pradRzyeta, vyavahArazca tAdRzaH / adhunA kiM na krayeta, ucyatAM doSadarzinA // 30 // 1 pUrvekapuruSaparaMparAtaH samAgato vaMzo gotramiti kathyate yathA gargAdAgataM gotraM gArgyamucyate tathaivAtrApi /
Page #174
--------------------------------------------------------------------------
________________ [138] yogayugalika manuSyANAM, sahajanma mRtI tathA / yAvatkAlaM na sambaddhaH, tAvadbhrAtA bhginypi||31|| yadAtayoH ratikrIDA, parasparaM prajAyate / tadA tayozca dAmpatya, lakSaNAcaiva yogytaa||32|| jAyate naiva vaivAhaH, agnidevAdisAkSikaH / vaivAhikaJca kArya no, tatkAle sarvathA matam // 33 // yA vyavahAramaryAdA, AdhabhagavatA kRtaa| pakvAnnabhojanAdInAM, kumbhAdizilpa vstunH||34|| dvAsaptatiH kalAnAJca, rAjyapAlanavastunaH / aviSkArazca sarveSAmAdyabhagavatA kRtAH // 35 // tadA yugalikAnAJca, abhuudaacaarmndtaa| zanai zanaizca mandatve, vyucchinnaH sarvadA ttH||36|| vyavahArasya prAdhAnyamAryAvarte ca saMmatam / vaivAhAdika kAryANAM, sarveSAJca tadAditaH // 37 // sahajanmamRtI caiva, dharmoM yugaliko nahi / adhunAkeSu kutrApi, vivAhaH kathyate katham // 38 // yadA ca sahajanmAdi, vyavahArastadA nahi / vyavahAro yadA jAtaH, sahajanmAdinoM tadA // 36 //
Page #175
--------------------------------------------------------------------------
________________ -pradIpa [ 136 ] vivAha eka gotrIyaH, bhaginIbhrAtRsadRzaH / atastatra na kartavyaH, saMsAra sukhamicchatA // 40 // sadAcAra prasidhyartha, vivAhaH saMsRtau mataH / anyathA'satpracAreNa, vinazyanti parasparam // 41 // eka gotrajavaivAhaH, AryyAcAro na vai bhavet / lokaviruddhadoSAdyAH bhavanti mahatAM sadA // 42 // vyavahArazca dharmeSu, AryyANAM mukhyato mataH / adharmo'nyAyaprAdhAnyaH, mlecchAnAM saH prdRshyte||43|| ato vivAha kAryeSu, AryyamleccheSu bhinnatA / ekagotrajavaivAhaH, adharmma mUlako mataH // 44 // suyogya strI pariprApte, suyogya suta lAbhatA / suyogyaputralAbhe ca dharmadhyAne sahAyatA // 45 // parimitaM dhanaJcaiva dIyate vyavahArataH / svAtantryaJca gRhe deyaM, na hyayogya svatantratA // 46 // parastrI bhaginI tulyA, mantavyA sarvadA janaiH / etaccatuSTayaM kAryyaM, strI sadAcArapoSakam // 47 // ekAkinyA na gantavyaM, nizi naivAtijAgRtiH / dUrato vArinAneyaM, vAso mAtRgRhe sadA // 48 //
Page #176
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 140 ] yoga - rajakamAlidUtInAM sahavAso duHkhapradaH / yataH zIlasya vainAzaH, tyaktavyaH sarvathA mtH||46|| prayojana manuddizya, svasthAnAnnaiva gamyatAm / kAmalanpaTadAsInAM sahavAso'pi hIyatAm // 50 // videzagamane patyo, zrRGgAro nahi sajyatAm / suyogyakulamaryAdA, rakSaNIyA sadA matA // 51 // marmavidvacanaM caiva kuceSTAyAM pradhAnatA / udbhaTavezahAsyAdi, gItaM kautukakArakam // 52 // vicitraraGgaraktAni, vastrANi ca supuSpakam / rAtrau bahirgatizcaiva sarvametatparityajet // 53 // kulIna sadhavAstrINAM vidhavAnAM tathaiva ca / AcArA ye virudhdhAsyuH, kartavyA na kadAcana // 54 // " pApabhIrusvarupaM hiMsA'satyAdattadAno brahmaNDalaMkAdInAm / abhakSya surAmiSArNA, pApardhitvadya tAdInAm // 55 // 1 - tRSNAdInAm
Page #177
--------------------------------------------------------------------------
________________ -pradIpa [ 141 ] pApasAdhaka vastUnAM tyAgaH kAyryo vipazcitA / sarvadA sukhazIlena, bhAvyaJca pApa bhIruNA // 56 // sAtvikazca sadA''cAraH, prasiddhadezavAsibhiH / parivezAzanAdInAM vastrapAtrAdivastunaH // 57 // vaivAhAdikakAryANAM saMsthitAnta sujanmanAm / rakSaNIyazca sarvatra, na kartavyA viruddhata // 58 // prasiddhadezAcArasvarUpanirUpaNaM yasmindeze nivAsaH, sthAttadda zavAsibhiH saha / sukha duHkhAdi kAryeSu, kartavyatatparo bhava // 56 // anyathAcArakartavye, manuSyA marudezikAH / varADaprAnta bhAgasthA, sarvathA tatpRthag bhavAH // 60 // varADa prAntikairjJAtaM, luNTAkA vaJcakA ime / AgatA dhanaluNTArthaM, natvasmadduHkha duHkhinH||69|| iti vicAryya sarvaizca mIlitvA dhanaluSTitam / vyavasAyasya yatpatraM, prajvAlya bhasmasA kRtam // 62 // tathaiva vaMgadezAdau, DhAkAprAntasthitairjanaiH / bahiSkAraH kRtassarvaiH marudezapravAsinAm // 63 // sAtvike ca sadAcAre, taddeze ca nivAsinAm /
Page #178
--------------------------------------------------------------------------
________________ yoga ann [142) sahayogaH pradAtavyaH, sarvakAryeSu sarvadA // 34 // sukhitvaM karaNenaiva, vAso kAryo na cAnyathA / pAlanIyassadAcAraH, dezAdau vasatA satA // 6 // avarNavAdatyAgasvarupanirUpaNaM nindA kenA'pi no kAryA, yasya kasyApi jntunH|| nindakAH saMsRtau jAtAH,nindAyAH kArakAjanAH 66 AtmazlAdhA na kartavyA, niicgotrprsuutikaa| koTizo bhavaparyantaM, durmocA saMmRtau matA // 37 // paramparAbhavo yazca, apmaanvidhaaykH| nindAmUlaka aupAyaH, kartavyo na kadAcana // 18 // rAjJAM tadAzritAnAca, nindA tyAjyA vishesstH| prANAnAM vA dhanAnAM vA, nAzaH pratyakSato mataH // 66 // svaprANadhanarakSArtha, rAjanindA prahIyatAm / gRhasthaizca sadA tyAjyo'varNavAdazca sarvadA // 70 // ___ sthAna karttavya nirUpaNaM svAduzItajalaM yatra, yatra dUrvAdi vastunaH / samutpattizca jAyeta, gRhaM kArya tu tatra vai // 7 //
Page #179
--------------------------------------------------------------------------
________________ -pradIpa [143) sthAne'tivyaktarUpe bai, gRhakArya na shaantidm| caurAdi lampaTAdInAM, cotpAtaHsarvadA bhavet // 72 // sthAnAdAvatigupte vai, gRhaM na sukhazAntidam / agniprakAzavAyUnAM, abhAve svAthya hInatA // 7 // anekAgamakaM dvAraM, nirgamadvAranaikakam / tasmingRhe'pi zAntina, mantavyA sukhmicchtaa||7|| pAradArikacaurI ca, vizatastatra cAnyataH / anyato gamanaM tasmAd, yupadrava pradhAnatA // 7 // atastadapino kArya, gRhazca gRhamedhinA / parimitadvArarUpaM, gRhaM kArya sukhecchubhiH // 76 // sAdharmikasahAvAsaH, gRhaM kAryazca tatra vai| putraSu dharma prAdhAnyaM, sahavAsena jAyate // 77 // kupAtivezmike yoge, dharmanAzazca sarvathA / sadAcArasya vailaupaH, dattA dharme tilaanyjliH||78|| dezAntaraprayANe'pi, tAdRggRhanivAsinAm / svAnte nirantaraM cintA, tataH svaathyNkutobhvet||7|| sadAcArisaMganirUpaNaM dyu takRd dhUrtajalpAnAM,, durAcAripravAdinAm /
Page #180
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 144 ] yoga bhikSurajakabhANDAnAM, mAlikumbhakRtAM tathA ||80|| pAparddhinI cajAtInAM madyamAMsAdi bhojinAm / pAradArikacaurANAM, anyeSAM tAdRzAmapi // 81 // upari kathitAnAJca, saMgasyAjyassukhecchabhiH / kartavyaH sarvadA saMgaH, dharmmiNAM shuddhcaarinnaam|| 82 // nIcasaGgaprasaGgena, samAgacchati nIcatAm / samudrajalayogena, gaMgAyAM kSAratA yathA // 83 // kadApi naiva kartavyaH, suzrAdvainIMcasaMgatA / sarvathA dharmmanAzaH syAdbhavanti durguNAstathA // 84 // kusaMgatiprasaMgena, naSTaH kulavAlu muniH / sAdhvAcAraparibhraSTaH, nRjanmahAritaM tathA // 85 // mAtApitRsevAsvarUpanirUpaNaM trisaMdhyaM janako vandyaH, gRhakAryeSu pRcchanam / paratra hitakAryeSu kartavyeSu ca preraNam // 86 // bhogAdi sarvavastUnAM tayoH pradAnatA matA / tatrA'pi mAtRbhaktistu, kartavyA cAdhikA matA // 87 // upAdhyAyAdazAcAryya, AcAryANAM zataM pitA / sahastraM tu piturmAtA, gauraveNAtiricyate // 88 //
Page #181
--------------------------------------------------------------------------
________________ -pradIpa [145] stanyapAnakaparyantaM, pazUnAM mAtRtA mtaa| pazcAnmAtuH patissasyAttAdRzI pazurUpatA // 86 // dArANAM lAbhaparyantaM, mAtRbhaktiSu ttpraaH| te narAH adhamAH jnyyaaH,stprvRttirbhirmukhaaH||30|| dAreSu cAgateSveva, mAtRbhaktiH pralIyate / sAvakAze vadatyevaM, zRNotu pati devatA // 11 // zvazrunanAnTa jeSThinyaH, gAliM dadati pratyaham / nirantaramatiklezaM kurvanti sodyamAzcatAH // 12 // kizcidapi na zRNvanti, bhavantastu vaco mama / kiM mayAvada kartavyaM, gacchAmi sthAnake kvaca // 6 // evamuktvA prakurvanti, uraH kuTanatA kriyAm / bhajanti nATakaM tAik, svacaritAnusArataH // 14 // udvigna svAntabhAvena, jAtA vyAkulatA hRdi / kiM kartavye ca vai mUDhaH, patnI guruM karoti saH // 6 // sA vadati mayA tyaktaM, yathA mAtRgRhaM sadA / tathA tvayA sadA tyAjyaM, mAtRgRhaM nu srvthaa||66|| vastrANAM dhAvanaM caiva, azucikSAlanAdikam / rogANAM paricaryA ca jananyA premataH kRtA // 17 //
Page #182
--------------------------------------------------------------------------
________________ [146] yogasevA karaNaprAsaMga, Agatastasya nRpazoH / tadAstrIsanmukhIbhUtvA, tyaktAmAtA ca srvdaa||6|| tAdRzakAryakartAraH, jJayAstepyadhamA narAH / tyaktvA mAtrupakAraM vai, svacchandavartinaH sadA // 6 // dAtavyA kopamA teSAM, narANAM kila kathyatAm / yAvajIvaM copakRtiH, sthAvarA vismarantino // 10 // prathamavayasi pItaM toyamalpaM smarantaH, zirasi nihita bhArA nAlikerA narANAm / udakamamRtakalpaM te dadurjIvitAntam, nahi kRtamupakAraM, sAdhavo vismaranti // 10 // prasthAya strI matiM svAnte, tyajanti ye ca maatrm| teSAmadhama jIvAnAM, kA gati bhAvinI vd||102|| gRha kArya prakurvantI, mantAro ye ca mAtaram / madhyamAste'pi SodhavyA, mAtRbhaktiM prakurvatA // 10 // sadvicAraprasaGga ca, te svArthasAdhakA janAH / vArtAlApeSu madhye ca, vadanti tacchaNotu vai // 104 // SaSTivatsarasaMprApte, pitRNAM dhIH praNazyati / nA''deyA sammatisteSAM vadanti tAdRzaM jnaaH||10||
Page #183
--------------------------------------------------------------------------
________________ -pradIpa [147] helayanti ca sarvatra, teSAM bhaktizca duurtH| vudhyeka kAraNaM svasmin, manyante muuddh'buddhyH||106|| te'pinarA na vaizlAdhyAH, mantavyAH sajjanahRdi / uttamAbhAvinI zikSA, grAhyA cajJAnibhiH sh||1071, sevAM bhaktyA ca kurvanti, mAtRpitrozca sarvadA / sarvasaMsArikAryeSu, tadAjJAM pAlayantiye // 10 // pUrva kArayatAM pitroH, pazcAtkurvanti bhojanam / teSAM sukhena saubhAgyaM, sadA manasi manyate // 10 // traikAlikanamaskAraM, kurvanti bhakti bhAvataH / na tu manasi saMkocaH, kriyata uttamairjanaiH // 110 // vizrAntirgRhakAryebhyaH, dAtavyA sarvathA sutaiH| dhArmikasarvakAryeSu, kartavyA preraNA matA // 111 // yena kena prakAreNa, zraddhAmUlakasada, tm| tadAme saphalaM janma, pitRbhiryadi prApyate // 112 // iti bhAvanayA teSAM, samAyapauSadhAdikam / gatvA guru samIpe tu, kArayitavyatA matA // 113 // yena yogena budhyante, tasya yogasya varNanam / caturNAmanuyogAnAM, kartavyaM gurubhiH sadA // 114 //
Page #184
--------------------------------------------------------------------------
________________ yoga [ 148] pratyupakAratAM tasya, vAlayanti suputrkaaH| te putrA uttamAjJeyA,zlAdhyA:jagatite mtaa||11|| pitaro'pi sutAn sarvAn, dharme prerayanti vai| adhautpAti yastvevaM, saH piteti nigdyte||116|| saMtAnotpatti kartavye, pitRtvaM naiva kathyate / tatra viSayaprAdhAnyaM, asti vedodaye tathA // 117 // dharmasya puSThidA mAtA, adharmAdrakSaNApitA / kurvataH svasvakArya vai, tAveva pitarau tadA // 118 // pUrvoktaguNayukteSu, mAtRpitRSu srvdaa| bhaktibhAvazca kartavyaH, putrazca sukhmicchubhiH||11|| gRhatyAganirUpaNaM svacakra paracakrAdiH, durbhikSaplegamArayaH / svIya nirvAhatA'bhAvaH, lokavirodhatA tthaa||120|| ityupadravayuktasya, sthAnasya sevanaM dukham / atastatparihartavyaM, sthAnaM sthAna sukhecchyA // 121 // nindyakarmatyAganirUpaNaM nindya karmavidhA proktaM, dezajAtikulairapi / gaurjarairmadyamAMsAdi, brAhmaNe madyavikrayaH // 122 //
Page #185
--------------------------------------------------------------------------
________________ -pradIpa [146] rAtri bhojanatA jaine, nindyaM karma nigadyate / pravRtigarhite kArye, naiva kAryo kadAcana // 123 // tilalavaNavANijyaM, brAhmaNeSu nigdyte| asatyavAditA jaine, nindanIyAmatA tathA // 124 // vittAnusArivyayanirUpaNaM UnAdhiko na vai kuryAt, lAbhAnusAri svdyyH| nyUne kRpaNatAdoSaH,adhikeSu syAd dridrtaa||12|| samayocitarItyAca kuTambaparipoSaNam / dhAmmikakAryakarttavye, vivAhAdau tathaiva ca // 126 // atithibhaktikartavye, sA dhAmmike tathaiva c|| evaMrItyA ca sarvatra, yogyavyayo vidhIyate // 127 // pAdamAyAnnidhiMkuryAt, pAdaM vittAya yojayet / dharmopabhogayo pAdaM, pAdaM bhartavya-poSaNe // 128 // AyAdadha niyukSIta, dharma samadhikaM ttH| kuryAccheSeNa zeSaJca, yatnataH tucchamaihikam // 126 // dharmamArge'dhikaM tasmAdyayaM kurvantu sjjnaaH|| puNyAllakSmIHprajAyeta, lakSmyA:dAnaphalaM mtm||130|| paropakArakAryeSu sadvyayaH kriyate sdaa|
Page #186
--------------------------------------------------------------------------
________________ [150] yogadharmasvajAtidezAdau, puNye ca taartmykm||13|| mokSaphalaM supAtrAdau dIne puNyaphalaM smRtam / saptakSetraM supAtraM ca Adito'bhayadAnakam // 132 // sajanA ye na kurvanti, AyAnukUla savdyayam / kRtaghnAste ca bodhavyA, dharmeSu drohatA mtaa||133|| puNyAdvibhavasaMprAptiH, phalaM puNyasya bhakSitam / kSINepuNye ca dAridrayaM, daaridraaddhrmnaasht||134|| prAtaHkAlaM samuththAya, nAma gRhNanti no janAH / na nAma zreSTizabdena, putkuvanti janAstathA // 13 // pitAmahArjitA lakSmI, pitRSvasA nabhujyate / pitrupArjitalakSmI sA, jotAca bhaginI smaa||136|| svayamupArjitA lakSmI svaputrI bhujyate katham / ataH savyayatAzreSTA, vittasya gRhamedhinA // 137 // aSTAdaza tu doSA vai, laganti ca dhanArjane / AtmavastramalInaM ca, bhavati pApa yogataH // 138 // malInaH puruSo jAtaH, kSAlyate vyyniirtH| anyathA pApinA'nena, bhujyate kugatau duHkham // 136 // 1-AtmA /
Page #187
--------------------------------------------------------------------------
________________ wwwwwwwwwr -pradIpa [151] saMmIlya bhujyate sarvaiH, dhanaM sarvamupArjitam / durgatautena noko'pi, pApabhogAya gcchti||140|| vittAnusAriveSasvarUpanirUpaNaM / vittAnusArato veNaM, vidhAtavyazca sarvadA / sahasrapatinA veSaH, koTizasya ghRto yadi // 14 // tadA jagati nindAsyAdudbhaTaveSakAraNAt / daridro'yaM kathaM cemaM, veNaM paridadhAti saH // 142 // gRhe kimapi nAstyeva coritaM kazca kasyacit / anyathA tAdRzo veSo, kathaJca paridhIyate // 143 // sahastrAdhipaterveSaM, koTizazca dadhAti nu / tadA jagatikArpaNya, prasiddhistasya jaayte||144|| atovittAnusAreNa, sadvaSaH paridhAryate / zlAghanIyassa sarvatra, jJAtavyaH sukhmicchtaa||14|| budhyaSTaguNa svarUpanirUpaNaM dharmazravaNakAryeSu budhyaSTaguNakAraNam / teSAM guNavihInAnA, madhikArazca no bhvet||146|| dhImatA ca yathA kena, rAmAyaNaM nigadyate / graamyjnsysaammukhye,sotaakhyaanNsmaagtm||147||
Page #188
--------------------------------------------------------------------------
________________ yoga [152] sItA haraNatA proktA, viduSA tatra saMsadi / pazcAdgrAmya janaiHpRSTaM sItAjanaM bhavet kdaa||14|| taiqhatA hariNI sItA, hariNa zabda jalpanAda / mAnuSI bhAvinI naiva, zaMkAzaMku mahAn hRdi||146|| nirbuddhika manuSyANAM, samIpe kiM kathAnakam / budhyaSTakaguNAnAJca, abhyAsaH kriyatAM dRddhm||150|| suzrUSA zravaNaJcava, grahaNaM dhAraNaM tathA / uhApoho'rthavijJAnaM, tatvajJAnazca dhoguNAH // 15 // "suzrUSA" zrotumicchA vai, "zravaNa" zabda sNshrutiH| zAstrArthasya dRDhIkAraH, "grahaNaM" kathyate budhaiH // 152 // gRhItArthasya saMskAraH, "dhAraNA" sA udaahRtaa| jJAtvArthataM samAlambya, anyasminsadvicAraNA // 153 // vyAptyanugrAhakaistakaH, "UhA" sA kriyate tdaa| yathA dhUmaM nage dRSTvA, dhUmAgni sahacAritAm // 154 // takaimahAnasasthAnaM, smRtvA vyaaptirvitnynte| nagAgnyanumitizcaiva, sai "vohA" vainiruupitaa||15|| 2-koTIzvarANAM veSo raMkena yadi dhriyate
Page #189
--------------------------------------------------------------------------
________________ -pradIpa [153] vriwww yuttayanubhavavairudhyaM, anarthasya ca kAraNam / tAikkAryAnnivRtistu, apohH"prikiirtitH||156|| sAmAnya jJAnamUhA sA, apohastad vizeSakam / tarkavizeSadvArA ca, samAropavivarjitaH // 157 // vastudharmasya vijJAnamarthajJAnamudAhRtam / amukavastuno rUpamidamevA'nyathA nahi // 158 / / rUpasya nizcayaM tAdRk, tatvajJAnaM nigadyate / pratyahaM dharmasaMzrAvAt, samAgacchati te gunnaaH||15|| buddhiguNaizca pUrvoktaH, nirmalA yasya shemussii| akalyANasya bhAgI sa, bhavennaiva kadAcana // 16 // klAntamaponjhatikhedaM, taptaM nirvAti budhytemuuddh'm| sthiratAmetivyAkulamupayuktasubhASitaM cetH||161|| kiM hAraiH kimukaMkaNaiH kimasamaiH karNAvataMsairalam / keyUrairmaNikuNDalai ralamalaM saaddmbrairmvraiH| pusAmekamakhaNDitaM punaridaM manyAmahe maNDanam / ynisspiidditpaarvnnaamRtkrsyndopmaasuktyH||162|| 1-zravaNAd
Page #190
--------------------------------------------------------------------------
________________ yogammmmmmmmmmmm [154] bhojanakAryasvarUpanirUpaNaM ajIrNe bhojanatyAgI, sarvadA sa sukhI bhavet / ajIrNa bhojinAM naiva, zarIra svsthtaakhlu||16|| dharmasAdhanatA dehe, dhArthibhirmatA sadA / pApinAM pApa hetuzca,rogiNAMkleza saadhnm||164|| duHkhahetuzca raMkAnAM, bhoginAM bhogasAdhanam kAdAna nimittaMtu, yntrpiilnkaarinnaam||16|| ajIrNa svarUpa nirUpaNaM vyavahArAnusAreNa, zarIraM dharmasAdhanam / iti svIkRtya mantavyamajIrNe bhojanaM tyjet||166|| ajIrNaprabhavAH rogAH, dhAtukSayAdajIrNakam / dhAtukSayasya rakSArtha, brahmacaryazca pAlayet // 167 // paripAko yadAnnasya, sampUrNa vigrahe tdaa| ajIrNasya bhayaM naiva, mantavyaM hRdaye sadA // 16 // svAdu miSTAnnakaM dRSTvA bhuJjate tRSNayA'dhikam / nAzayanti zarIraM te, ajIrNaM prArthayanti vai // 16 // malavAtayogindho, viDbhedogAtra gaurava mrucym| avizuddhazcoddhAraH, SaDajIrNa byktlinggaani||170||
Page #191
--------------------------------------------------------------------------
________________ wwwwwwwwwwwwwwwwammarrrrrrow -pradIpa ajIrNalakSaNe jJAte tatkAlaM bhojanaM tyajet / zarIrajaM vikAraJca, jaTharAgnistu zAmayet // 17 // pAkSika upavAso vai, dharmazAstra udAhRtaH / svAsthyAthai yadi kartavyaH,tadApivigrahe sukhm||172|| vaidya rajIrNarakSArthamAyurveda virecanam amutra paralokeSu, ahitArtha virecanam // 173 // ubhayalokasaukhyAya, upavAso nirUpitaH / upavAso hyataHkAryaH, yato'jIrNasya rkssnnm||17|| virecane zarIrAdau, jAyate parivartanam / kvcidvaayuprkopHsyaat,naadd'iicshithilaabhvet||17|| pakSabhakSitacAnnAnAmupavAse prpkvtaa| mano nirmalatAmeti, bhagavadbhajane ruciH // 176 // anAlasyamavaikAraH, zarIre svasthatA sdaa| upavAso'pyataHzreSTaH, na tu virecanaM kadA // 177 // kizcinyUnodaraM kArya, pracArArtha nabhasvatAm / kSudhAgartaprapUrAya, kalpyaM SaD bhAgakaM matam // 178 // AhvAreNa tribhAgaM tu, dvibhAgaM bhriyate jlaiH| tanniyamA'nusAreNa, duHkhaM no vartane bhavet // 17 //
Page #192
--------------------------------------------------------------------------
________________ yoga [ 156 ] prakRterAnukUlyena, niyatakAla bhojanam / tatsAmyamiti gIyeta, svAsthyaM sarvatra rakSatA // 180 // pAnAhArAdayo yasyAviruddhAH prakRterapi / sukhitvAyA vakalpyante, tatsAmyamiti gIyate // 189 // piturmAtuH zizUnAJca garbhiNIvRddha rogiNAm / prathamaM bhojanaM datvA, svayaM bhoktavyamuttamaiH // 182 // trivarga nirupaNaM -- , anyo'nyA pratibandhena, trivargamapi sAdhayet / dharmArthakAmanAnAJca samUhazcatrivargakaH // 184 // trivargasAdhanaM samyak, gRhasthAnAM pracodim / trivarga viphalaM yasya, tasya janmanirarthakam // 184 // dharmArthayorvinAzena, kevalaM kAmasevanAt / vipatterbhAjanaM samyak, samyak, bhaveyuste narAH sadA // 185 // dharmakAma vinAzena, kevalaM vasu prArjanAt / siMhavat pApabhAgIsyAdupabhogo na vai bhavet // 186 // arthakAma vinAzena, kevalaM dharma sevanam / tatkartavyaM munInAM syAd, gRhasthAnAM na yujyate // 187 //
Page #193
--------------------------------------------------------------------------
________________ -pradIpa [157 ] dhammAthI pariSevyete, yadA kaamvinaashtH| gRhiNAmadhikAre tu, gRhasthA'bhAvatA bhavet // 18 // ataH parasparAbAdhaH, yatra syAtkaraNaM hi tat / anyathA karaNe tatra, doSApattirbhavet sadA // 18 // nAzau vaistrIdhanAdInAM, kdaacidaivyogtH| dharmarakSAtadAkAryA, dharmaHsarvasva kaarnnm||16|| svAnte dharmadhanaM yasya, tasya sarva samAgatam / hRdi dharmadhanaM nAsti, tasya sarva nirarthakam // 161 // trivargasAdhanaM samyak, gRhasthAnAM susaMmatam / mokSazcaiva mumUkSaNAmanyeSAM na kadAcana // 12 // yathAyogyA'tithau sAdhau, doneSu pratipattikRt / dharma yogyaH sa bodhavyaH,anyetu naamdhaarinnH||16|| atithi svarUpaM tithi parvAdikaM sarva, tyaktaM yena mahAtmanA / atithiM taM vijAnIyAdanyamabhyAgataM viduH // 14 // sAdhu svarUpaM mahAvratadharA dhIrAH, bhikSAmAtropajIvinaH / sAmayikastha dharmopadezakA guravomatAH // 16 //
Page #194
--------------------------------------------------------------------------
________________ yoga [ 158 ] mahAvrata dharA ye ca, paJcAcArasya pAlakAH / paJca ndriyavijetAraH, pravacanASTatA yutAH // 166 // samabhAvasamAlInAH, sarvasampattikArakAH / svaparadarzane vijJAH sAdhavaste udAhRtAH // 167 // dInasvarUpaM " dharmArthakAmamokSANAM yeSAmeko na vidyate / prAptaM sarvakSayaM yeSAM te dInAH parikIrtitA // 168 // atithAvatitheSu dhyA, sAdhubudhyA ca sAdhuSu dIne kAruNyabudhyA ca bhaktiH kAryyA tathaiva ca // 166 // , aucityasvarUpaM aucityamekamekatra, guNAnAM koTirekataH / viSAyate guNagrAmaH, aucitya parivarjitaH // 200 // atithisAdhudInadAnasvarUpaM dIne'nukampyabudhyA ca, dAtavye nahi doSatA / anyathA karaNA'bhAve, samyaktvaM jJAyate katham // 201 // yeSAM svAnte dayA nAsti, te pASANasamA matA / dayAhIna manuSyeSu, jainatvaM na nigadyate // 202 //
Page #195
--------------------------------------------------------------------------
________________ -pradIpa [156 ] vItarAga samIpe ca, pUrva naivaidyaDhaukanam / pazcAdAgata sAdhUnAM, kAryazca pratilAbhanam // 203 // tataH sAdharmikAnAJca, kAryate caiva bhojanam / dInebhyazca tatodatvA, bhujyate zrAvakaiH svym||204|| Agraha parihAreNa, saralAzayasaMyutAH / sadyuktInAM grahItAraH, dharma yogyaashctemtaaH||205|| AgrahiNo matiyaMtra, tatrayuktiM nayanti te / yatra cAnAgrahAyuktiH, matiM tatra nayanti te||206|| abhiniveza prAdhAnyamAgrahi hRdaye sadA / anAgrahi manuSyANAM, pramANamAgamaM matam // 207 // saujanyodAyaMdAkSiNya, sthirtaapriybhaasskaaH| paropakArakAritvaM, grahaNAr2yA guNA matAH // 20 // yeSAM teSvanurAgazca, tatraiva pksspaattaa| te matA dharmayogyAzca, ye guNapakSapAtinaH // 206 // nirguNazca guNadvaSI, bhavati guNarAgiSu / Agacchanti guNAnaiva, guNadvoSiNi sarvathA // 21 // Agacchanti sadA te ca, guNarAgiSu sadaguNAH / bhavanti guNino te'pi, nipAne dadrakA yathA // 211 //
Page #196
--------------------------------------------------------------------------
________________ [160 yoganiSiddhagamanatyAgasvarupaM niSiddhadezagaMtavye, lobhazca dhanaprApaNam / pracuraguNa-nAzaHsthAt,sthitvekAnte vicaaryytaam||212 hRnniSThura dharmahAni, nirdayatA pravarddhanam / asabhya vyavahArANAM, duguNAnAM pravezanam // 213 // anAdikAlabhAvena, jIvo viSayatAM vrajet / AryadezaM parityajya, anArya gamane tathA // 214 // dhArmika sahavAso na, arvAg darzisamAgamAt / mAMsAzi sahavAsena, ke ke doSA bhavanti no // 21 // yAdRzaH sahavAsastAdRzA doSA guNA api / kAThinyaM guNaprAveze, doSAH zIghra vishntivai||21|| videzagamane kAle, utsAho mAnase bahu / dadAti yAzca zikSAMyastAM sarvA so'pi mnyte||217|| videzIya jalaM pItvA, videzisahavAsataH / pazcAtsarvA catAMzikSA, hRdonisskaasyetkhlu||218 guNavipAkatA yeSAM, jAtA saMparkataH hRdi / te svadezavidezeSu, sarvatra samadarzinaH // 21 //
Page #197
--------------------------------------------------------------------------
________________ - pradIpa [ 161 ] sarvathA hRdaye yeSAM nAsti guNavipAkatA / asatsaMgatiyoge ca, patanti nAtra saMzayaH // 220 // gaMgAjalaM mahAtsvAdu, yadA siMdhau pragacchati / tadA tajjalayogena, gaMgAtvaM tyajyate sadA // 221 // apUrNotsAhajIvasya, vicAro nazvaraH sadA / dharmma bhAvo'pi hAridrarAgasadRk sumanyatAm // 222 // maMjiSThArAgasAdRzyaM, pUrNAnAM dharmmavAsanA / pUrNAnAM dezavaideze, doSaH kutra na vidyate // 223 // ato niSiddhadezeSu, apUrNe gamyate nahi / gamane teSu AryatvaM, kadApi naiva tiSThati // 224 // niSiddhakAlagamanatyAgasvarUpaM niSiddhakAlagantavyaM, kartavyaM na kadAcana / rAtrikAle ca sAdhUnAM yathA ca brahmacAriNAm // 225 tIrthayAtrA caturmAse, niSiddhA doSabhAvataH / tatra yAtrArthaprasthAne, doSA hiMsAdayastathA // 226 // upadravAzca caurANAM, jAyante bahulAstataH / virAdhanASA kAyAnAM saMbhavet pracurAtadA // 227 // 1 - samudre 11
Page #198
--------------------------------------------------------------------------
________________ [162] yoga sAdhuvandanakA-ya, gacchanti sAdhumArgiNaH / caaturmaase'pigntvye,dossaanpshyntinojddaaH||228|| vandanArtha sahastraza, AgatAnAM tadaiva taiH / bhojamArtha mahAcullIH, kRtvA pApaM vidhIyate // 226 // asaMkhyatrasajIvAnAM, nidharmane vinaashtaa| SaNNAM jIvanikAyAnAM,praSalAsyAdvirAdhanA // 230 // niSedhayanti pUjAM te, na vandanAmiti cintyatAm / svapUjAkAMkSiNaste ca, IzapUjA niSedhakAH // 23 // svapUjArthaM mahatpApakArakAnAJca kaagtiH| bhaviSyatIti tanmanye,zubhAtunahi kahizcit // 232 // ato dayA nidhInAMva, vandanA kimu yujyate / cAturmAse tu naiSedha, Agamane vitanyatAm // 233 // balAbalavicaranirUpaNaM zArIraM mAnasaJcaiva, svapareSAM balAbalam / dhanasampattivANijyamanuSyasAdhanAdikam // 234 // saMpakusaMpabhAvAdi darzanIyazca srvdaa| pazcAttukArya kartavye, manyate dharmayogyatA // 235 //
Page #199
--------------------------------------------------------------------------
________________ -pradIpa [163) zarIrabalahInAnAM, balavatA saha yodhane / sarvasampattihAniH syAllAbhazca sarvathA nahi // 236 // balahIno'pi vyAyAma, kartuM samudyamIyate / atizrama prabhAvena, balaMnazyati pUrvajam // 237 // balavatazca vyAyAme, puSTirjAyeta vigrahe / ato'neka kriyANAzca, karaNe kuzalo bhvet||23|| sarva balavatAM pathyaM, cAvalasya na kiJcana / samareSu ca sarvatra, balabudhyupayogitA // 236 // karmaNA saha saMgrAme, balaM pradhAnakAraNam / balabhAvena saMsArI, jAyate paramArthataH // 240 // yadA zamadamadhyAnaizcAtmani syaablisstthtaa| durbalaprANinAM karmasaMgrAme sthAnakaM nahi // 241 // yadA mohasya prAbalyAt, karmaNAM ca blisstthtaa| tadAtaissaha saMgrAme, Atmano vijayonahi // 242 // tathA saMsAri saMgrAme, ekatra sainikaM balam / anyatra svalpakaM sainyaM, tabalaM tatra haaryte||243|| ato balAbalaM jJAtvA, kartavyaM sarvathAmatam / tAdRza kAryakartAraH, dharmayogyA udaahRtaaH||244||
Page #200
--------------------------------------------------------------------------
________________ [164] yogavratasthasvarUpanirUpaNaM anAcArasya hAtAraH, zuddhAcArasya pAlakAH / vratasthAste ca bodhavyA, itare nAma dhaarinnH||24|| jJAnavRddhasvarUpanirUpaNaM heyopAdeyavastUnAM, nizcayo yena jAyate / samyagjJAnazca tajjJeyaM, para mithyAmataM sdaa||246|| tAbhyAM vRddhAH vrate jJAne, tad vRddhAnAJca pUjakAH / vratasthajJAnavRddhAnAM pUjakAH kathyaMte janaiH // 24 // jJAnavRddhasya sevAyAM jJAyate vasturUpakam / bratavRddhasya bhattyA vai,jAyate ca vratodayam // 24 // anayorbhAvatassevA, kartavye saphalaM januH / atra paratra jAyeta dharmayogyastato bhavet // 24 // poSyapoSakavyavahArasvarUpaM mAtRpitRkalatrANAM, bhaatRputrkyostthaa| poSyapoSakabhAvatvaM, kriyate vyavahArataH // 250 // aprApyavastudAnena, prApyAnAJca surakSaNAt / poSakatvaJca possyaannaaN,dhrmyogytvkaaNkssibhiH||251||
Page #201
--------------------------------------------------------------------------
________________ -pradIpa [ 165 ] dIrghadarzitvanirUpaNaM arthAnarthavivekitvaM, pUrvApara vicArakRt / vijJeyaM dIrghadarzitvaM, sarvatra kuzalo bhavet // 252 // sahasA kAryyakarttavye, ApattiH prApyate sadA / vimRzya kAryakatRNAM saMpacca vRNute sadA // 253 // sahasA vidadhIta na kriyAmavivekaH paramApadAM padam / vRNute hi vimRzyakAriNaM, guNa lubdhAH svayameva sampadaH / vicArakAriNI zaktiH, bhUtabhaviSyakAlikI / dIrghadarzimanuSyeSu vidyate sukhahetukA // 255 // guNadoSasvarUpau tau padArthoM paricintayet / pazcAtkArya kartavye, doSApattirna kiJcana // 256 // dIrghadarziguNaprAptiH, vinA puNyaM na jAyate / suprAptaH sa guNo yena, mantavyo dharmmayogyakaH // 257 // akRtyatyAganirUpaNaM kRtyAkRtyAdi tattvAnAM, peyApeyAdi vastunaH / jIvAjIvAdi bhAvAnAM, gamyAgamyAdi kasya vai // 258 // svakIya parakIyAnAM, bhakSyAbhakSyAdi vastunaH / svarUpaM yena bodhyeta, vizeSajJatvamucyate // 256 //
Page #202
--------------------------------------------------------------------------
________________ [166 ] yogayasya teSAM na vijJAnamakArye sa pravartate / akRtyAnAJca kAritve, prapatati sa durgatau // 260 // vizeSajJasvarUpa Atmano guNadoSau ca, jAnAti sa vizeSavit / jJAtvA guNe pravarteta, doSAMzca pratikrAmati // 261 // sva pravRttitva vijJAne, zaktiryeSAM na vidyate / pazusamAzca te jJeyAH, zRGgapucchavihInakAH // 26 // ihopapattirmamakena karmaNA, kutaHprayAtavyamito bhavAditi / vicAraNAyasya na jAyate hRdi, ___ kathaM sa dharmapravaNo bhaviSyati // 263 // jAnanti copakAraM ye, vismaranti kadApi na / santaste viralAjJeyA,dharmayogyAzca te mtaaH|264|| . kRtaghnasvarUpaM upakAraM na jAnanti, pratyuta vighnkaarinnH| svArthasAdhakasampUrNAH, kRtaghnAH parikIrtitA // 26 // kRtaghnaM ca kRtajJe ca, bhedastu jaghayoH sadA / jakAraH svarga hetussyAt,ghakAraH svbhrdomtH||266||
Page #203
--------------------------------------------------------------------------
________________ -pradIpa [167j jakArazca vahennityaM, mahAsattvo yudhisstthirH| duryodhano ghakAraJca, dhRtvA narakabhAgabhUta // 267 // lokavallabhasvarUpanirUpaNaM pramANikajano lokaH, tasya ca vallabhaH sdaa| apramANikalokasya, vallabho'pi bhavenna vA / 268 // apramANikalokAstu, nindanti dharmakAriNam / adhammiNazca zloghante, teSAM vyaapaartedRshii||266|| ye dharmakAryakartAraH, hasanti tAMzca te sadA / upahAsazca kurvanti, svajAtIya svabhAvataH // 270 // akAryakAriNastAMzcA-nalasAnpravadantiye / keSAM stutina kurvanti,ataevApramANikAH // 27 // teSAM priyo'priyo vAca, bhavitu ko'pi nArhati / ataH pramANikailIkaiH kathyate lokavallabhaH // 272 // maryAdA sevitA yena, kRtavrataM na muJcati / prANAntakaSTake jAte, na maryAdAmullaMghayet // 273 // lajjAsvarUpanirUpaNaM saMyamakAraNaM lajjA, asaMyamAJca rakSati / lajjAyukto narazcaiva, sarvatra phalamApnuyAt // 27 //
Page #204
--------------------------------------------------------------------------
________________ [168] yogalajjAhInAH manuSyAstu, akaarykaaryttpraaH| atyalpasvArtha lAbhAya, tyajanti sarvasajjanAn // 275 lajjA muNaugha jananI jnniimivaa-,mtyntshuddhhRdyaamnuvrtmaanaaH| tejasvinaH sukhamasUnapi saMtyajanti, satyasthitivyasaninona punaH pratijJAm // 276 // dayAlutvanirUpaNaM duHkhinAM duHkhanAzAya, teSAM sukhitva prAptaye / sarvadA yatnakartAraH, jagati te dayAlavaH // 27 // anukampA nirUpye ca, svarUpaM kIrtitaM tathA / tayA saha ya saMyuktaH, sdyH"pribhaassitH||27|| akrUraH zamatAsevI, saumya guNI sa kthyte| karoti kasya nodvagaM, sarveSAM zarmavAJchati // 27 // rasvarUpanirUpaNaM krUrA udvega kartAraH, tyajanti svaparAnnapi / svabhAva zAnti raahityaa,shiighrmkaarykaarinnH|280|| puNyodayena saumyatvaM pApaizca krUratA bhavet / krUratA'ta: prahAtavyA,AdartavyA ca saumytaa||28||
Page #205
--------------------------------------------------------------------------
________________ -pradIpa [16] paropakArasvarUpaM yena kAryeNa cAnyAnAM, lAbho bhavati sarvadA / jJeyaH paropakAraHsaH, anyastu svArthasAdhakaH // 282 // karaNe tasya yaH zUraH, paropakArakarmaNaH / sa mahApuruSo jJeyaH, jagatkalyANakArakaH // 23 // paropakArakartavye, zaktiryeSAzca vidyate / te narA uttamA jJeyA, vyavahArAnusArataH // 284 // vidyate ca guNA yeSu, sarvamArgAnusAriNaH / saH sarvaguNadhaureyaH, mantavyaH sarvasajjanaH // 28 // yadyapi bhUSito martyaH, tapo dhyAnAdikairguNaiH / vinA paropakArate, zobhantena guNA api // 286 // zAsanoddhArakAryazca, kRta ghnairnaiva kriyate / ataH paropakAreNa, dharmayogyassadA mataH // 28 // antaraMgAriSaDripunirUpaNaM kAmakrodhatRSNAmAna, madaharSAzca vairiNaH / antaraGgAriSaD vargAH, jagadahitakAriNaH // 28 // ?--manuSyaH
Page #206
--------------------------------------------------------------------------
________________ [170 ] yogateSAM parihRtiH kAryA, sarvadA sukhmicchtaa| antaraGgAribhirgrastAH, te kathaM sukhakAMkSiNaH // 28 // parAparagRhIteSu, strISu rtybhilaassitaa| sa kAma iti vijJeyaH,tyaktavyaHsaca srvdaa||26|| svaraparakaSTamajJAtvA, AntaraprItinAzakaH / svAtmani kriyatekopaH,sa krodhaH prikiirtitH||261|| deyavastu samIpasthe, grAhake ca samAgate / tRSNA taralacittena, kizcidapi na dIyate // 262 / jJeyo lobhakaSAyaHsa, kathyate'nya prakArataH / vinA kAraNamanyasya, vastuno'nItipUrvikA // 263 // grahaNecchA prajAyeta, sa lobhaH paribhASitaH / kAraNaM sarvapApAnAM, guNAnAM nAzako mataH // 264 // parapratAraNaM yacca, AgraheNa na mAnanam / AgrahaH sarva kAryeSu sa mAnaH parikIrtitaH // 26 // prokta yogazAstre jAtilAbhakulaizvarya balarUpa tapaH zrutaiH / kurvan madaM punastAni, honAni labhate janaH // 266 //
Page #207
--------------------------------------------------------------------------
________________ -pradIpa [171] ye janA duHkhamutpAdya, pareSAM kAraNaM vinaa| dhu tAdi vyasanadvArA,tuSyanti dhanalAbhataH // 26 // sa harSa iti vijJeyaH, SaDete vairiNomatAH / antaraMgArirUpANAM, kartavyA tyAgatAmatA // 26 // ___vazIkRtendriyasvarUpaM vazIkRtendriyagrAmo, gRhidharmAya kalpate / etadguNavihInAstu,dharma yogyA nahi kadA // 26 // indriyagrAmamaryAdI, kRto yena mahAtmanA / vazIkRtendriya grAmo,dharmayogyogRhI mtH||30|| parastrI sarvathA tyAgI, svstriisNtossdhaarkaaH| vazIkRtendriyasto'pi, jJAtavyaH sarvadA gRhii||30|| sarvathendriyagrAmasya, sAdhUnAM tyAgitA mtaa| dezataH tyAgitA jJeyA, gRhamedhiSu bhAvataH // 302 // paJcatriMzad guNA ete, sampUrNAzca bhavanti vai| tadA teSAM paripUrNe, dharmayogyasya pUrNatA // 30 // nyUnatve nyUnatA jJeyA, saMpUrNeSu ca pUrNatA / dharmabIjoti yogyaM ca, kSetraMjJeyaM mhaatmbhiH||304||
Page #208
--------------------------------------------------------------------------
________________ [172] yogatasmin kSetre ca smyktv-biijaaropnntaamtaa| bIjAdaMkurapatrAdi, puSpaphalAdikazca vai // 30 // sarva zIghra prajAyeta, tato muktiH prajAyate / te guNAHsarvathA mAnyA, AdartavyA kSaNe kSaNe // 30 // dhanyAste puruSA jJeyAH, sarvazlAdhyAzcatematAH / etadguNasamAyuktAH, tenarA svagaMgAminaH // 307 // muktiH paramparA teSAM, jAyate zubha yogtH| yatnazcAtohi kartavyaH, yale kiM kiM na sidhyati // 308 iti zrIzAstravizArada jainAcArya vizvavandya sUrisamrATa vijayadharmasUriziSyeNa nyAya vizArada nyAyatIrthopAdhyAya maMgala vijayena viracite Ahartadharma pradIpe mArgAnusAriguNavarNana nAmA'STamaH prakAza samAptaH
Page #209
--------------------------------------------------------------------------
________________ // navamaprakAzaH // sarvajJaviSayakapUrvapakSavarNanaM adhunA sarvajJa-viSaya-vicAraNA kriyate tatvarUpeNa / buddhahariharajinAnAca, tiSThati sarvajJatA kutra // 1 // puruSA naiva sarvajJA, bhaveyuzca kadApi vai| yathA narazca rathyAsthastathA'yamapi bhAvyatAm // 2 // pramANatve na mantavye, Izvare'nAdi kAlike / anumAnaM jagatkartuH, bAdhakaM tanna sAdhakam // 3 // pratyahaM kiM karAyante, yasya suraa'suraadyH| chatrAdi cAmarA divyAstrilokakhyAtisUcikAH // 4 // tatrezvaratva mantavye, Apattizca bhavennahi ! lAbhasya bhAvanA kintu, dRzyate ca pade pade // 5 // kiJcezvaraM vinA'nyasyAH, vyaktaH pArvena taadRshi| divyavibhUti sAmagrI, vidyate na kadAcana // 6 //
Page #210
--------------------------------------------------------------------------
________________ [174] / yoga indrajAlakriyAkArAH, namasyAM kArayanti vai / kIrtilolupatA dvArA, kiM kiM kurvanti no tadA // 7 // devAgamanabhoyAna-cAmarAdi vibhuutyH| mAyAviSvapi dRzyante, nAtastvamasi no mahAn // 8 // anAdikAla khAnisthamazuddha zAtakumbhakam / kSAratejaH prayogena, svacchaM zuddhaM vidhIyate // 6 // jJAnAdInAM tathA''tmA vai, abhyAsena tathaiva ca / ajJAnamalanAzena, sarvajJaH kimu no bhavet // 10 // iyaM yuktina mantavyA, ayuktvaakpryogtH| vizuddhastAratamyatvamabhyAse naiva jAyate // 11 // nAlpajJatvaM parityajya, sarvajJo'pi bhavetkadA / vaktuM na zakyate bhedaH, sarvajJAlpajJayostathA // 12 // abhyAsaH palavanasyaiva, janaiH kaizcitpratanyate / tAdRgabhyAsa prAbalyAdutplavati gartamekakam // 13 // yojanotplavanaM naiva, kriyate kutrcitkdaa| tathaivAbhyAsakadvArA, sarvajJatvaM na jAyate // 14 // dazahastAntaraM vyonno, yo nAmotplutyagacchati / na yojanazataM gantu, zakto'bhyAsazatairapi // 15 //
Page #211
--------------------------------------------------------------------------
________________ -pradIpa [175] manuSyatve na sArvajJamastIti me matiH sdaa| parantu brahmaviSNutve, deve kathaM na vidyate // 16 // athApidivya dehatvAdbrahma viSNumahezvarAH / kAmaM bhavaMtu sarvajJAH, sArvazyaM tu narasya kim // 17 // bhaktAnugrahaNe caiva, ye zUrAH zatru-nigrahe / kAminI kAmanAzaktAH, brahmA vissnnu-mheshvraaH||1|| kAmasnehaiH kSaNaiH rAgaiH, yukteSu dveSadhAriSu / yadi teSAzca sArvayaM, aparAdhaM kimanyakaiH // 16 // kiJcezvarastu nAstyeva, pramANAnAmabhAvataH / tatsarvaM pratipAdyata, sarveSAM jJAnalAbhataH // 20 // vastvindriya susaMbaddhaM, pratyakSeNaiva gRhyate / akSisaMvandhatAnAsti,pratyakSatasya no bhavet // 21 // pratyakSaMtumataM liGga anumAne ca sarvataH / vyApti smaraNato vahna, dhUmasya darzane yathA // 22 // liGgasthAdarzanAbhAve, Izvaro naanumiiyte| anumAnapramANasya, avakAzo na vidyate // 23 // upamAnapramANantu, sAdRzyajJAnayogataH / sAdRzya jJAnatAbhAve, prakRtistasyano bhavet // 24 //
Page #212
--------------------------------------------------------------------------
________________ [176 ] yogapramANena na sArvayaM, sidhyati kenacidyadi / tadA ca tatpraNItAnAM, Agame na pramANatA // 25 // Agamasya pramANana, Izvaro naiva sAdhyate / tataH pramANatA'bhAve, sarvajJaH saMsRtau nahi // 26 // . vinA sarvajJatA kasya, upapattirna vastunaH / devadatto yathA "puSTaH, bhunakti divase nahi // 27 // bhojanazca vinA puSTiM,kasyA'pi jAyate nahi / pratyakSeNa ca puSTaH sa, dRzyate sarvajantubhiH // 28 // anutpannaM vinA yena, tattenaiva prakalpayet / kalpyate puSTi yogena, prakRterrAtribhojanam // 26 // kvacinnAnupapattitvaM tathA sarvajJatAM vinaa| ataH kalpyeta sarvajJaH, kimarthavada satyatAm // 30 // pramANaM paJcakaM yatra, vasturUpeNa jAyate / vastusattA vibodhArtha, tatrAbhAva pramANatA // 31 // pratyakSAdi pramANaizca, siddhiryasya bhavennahi / vidyate naiva sarvajJaH, trailokye zazazRGgavat // 32 // atIndriyapadArthAnAM sAkSAd dRSTA na vidyte| nityavedavacobhizca, yaH pazyati sa pazyati // 33 //
Page #213
--------------------------------------------------------------------------
________________ -pradIpa [100] nirNayo'pi padArthAnAM kartavyo vedavAkyataH / vedasya, kartA ca sarvathA nahi // 34 // apauruSeya nityavedavacassveva, abhyAsadRr3habhAvataH / atIndriya padArthAnAM jJAnaM saMjAyate tathA // 35 // apauruSeya vedena, kiM syAtpadArthajJAnatA / pauruSeyazca vai vedaH mantavyo bodhamicchatA // 36 // prAcIna paripAThyAvai, gurvAdInAM samAgamAt / tatsampradAyahetoca, padArthabodhajaH khalu // 37 // // 37 // ataeva purA kAryyo, vedapAThaH prayatnataH / tato dharmasya jijJAsA, kartavyA dharmmasAdhanI // 38 // itizrI zAstravizArada jainAcAryya vizvavandya sUrisamrAD vijayadharmmasUri ziSyeNa nyAyatIrtha nyAyavizAradopAdhyAya maMgala vijayena viracite AIta dharmmapradIpe sarvajJasiddhi pUrvapakSa varNana nAmA navama prakAzaH samAptaH // 12
Page #214
--------------------------------------------------------------------------
________________ ||dshm prkaashH|| sarvajJa viSayaka pUrvapakSa khaNDanam sarvajJaM vItarAgaM taM, vinAdhyAnaM na sidhyati / vinA dhyAnena sarveSAM, karmaNAM na kSayo bhavet // 1 // sarvajJasiddhi prAmANyaM, na syAditi cate matiH / pramANasya tu satvena, mithyA sA paribhASitA // 2 // jJAnasya tAratamyaM hi, vizrAntaM kutracinmatam / taratamazabdavAcyatvAt, sarvadA parimANavat // 3 // tAratamyazca vizrAntaM, parimANasya vyomani / / sarvajJe tAratamyazca, vizrAntaM jJAnabhAvataH // 4 // pratibhAjJAnaprajJAnAM, jIve'dhikAdhikatvataH / ekaikApekSayA caiva, jagati khalu dRzyate // 5 // nyUnAdhikyazca sarvatra, sarvajIveSu dRzyate / tadA tasyAzca vai pUrNavizrAntistu kvcinmtaa||6|| yatrotkRSTatva jJAnaM vai sarvapadArthagocaram /
Page #215
--------------------------------------------------------------------------
________________ -pradIpa [176] sarvajJo mAnanIyazca sarvakAle ca sajjanaH // 7 // yathA limbuphalAdAmraphalaM mhnnigdyte| nAlikeraM ca tasmAdva kuSmANDa parikathyate // 8 // tataH pratolimArgANAM gRhaM tato puraM matam / tato bhAratadezAdistiryaglokastato mataH // 6 // trilokI mahatI tasmAditi rUpeNa lokane / parimANaM mahatsarva, vizramyate ca puSkare // 10 // jJayA jJAnasya tadrItyA, ekaiktaartmytaa| dharmapAlAtkSamApAle, dhanapAle tato'dhikam // 11 // tacchobhanamunIndre vai, hemacandre tato mahat / haribhadre tadAdhikyaM, tatazca vajrasvAmini // 12 // bhadrabAhau tato jJeyaM, zrutakevali naamke| tato'vadhyAdi jJAniSu, mnHpryaayjnyaanini||13|| tato'dhikaJca sampUrNalokAlokaprakAzakam / vizrAntaM jJAnamutkRSTaM, taM sarvajJaJcamanyatAm // 14 // yathA taptoSNanIrAdau, auSNyaM tAratamyakam / utkRSTauSNe sujAte'pi, agnitvaM na prapadyate // 15 // sahakAritvasAmagryA, Agantukadharma vinA /
Page #216
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 180 ] yoga dravyasya sahajo dharmaH, vaiziSTyaM svAzraye nayet // 16 // abhyAsasya prabhAvena, kramika varddhamAnataH / sarvotkRSTaM ca prApnuyAttathaivA'trAvadhAryyatAm // 17 // yathA hematve kSArAdiprabhRtInAM prayogataH / zuddhasuvarNarUpatvaM jAyate nAtra saMzayaH // 18 // guNazreNi samArohe, yogAbhyAsasya yogataH / sarvathA mohanAzena, jJAnAvArAdi nazyati // 16 // sarvathA nazyati yatra, zukladhyAnaprabhAvataH / tatra kaivalyarUpo'yaM, jJAnabhAnuH prakAzate // 20 // tadvAn ? sArvazca vijJeyaH, vizrAntaM tAratamyakam / jJAnaM kutra bhavennaiva, utkRSTaM tadapekSayA // 21 // jale oSNyazca dRzyeta, sa dharmaH sahajo nahi / samAgatazca hetorve, agnyAdi sahakAritaH // 22 // ato jalesti tapte'pi, jalamagnirna jAyate / AgantukeSu dharmeSu tAdRzo niyamo nahi // 23 // jalajvAlanakarttavye, sarvanAzo vidhIyate / jJAnaM tu sahajo dharmastasya vizrAntirdRzyate // 24 // dRSTAntaM prathamaM datta, cotplutikaraNasya vai /
Page #217
--------------------------------------------------------------------------
________________ -pradIpa [11] sahajotpluti dharmo na, kintu krmsvbhaavjH||25|| ato naiva ca mantavyaM, dRSTAntaM tAdRzaM ca vai / dhUliprakSepanyAyena, vaktavyaM tad ghRNAspadam // 26 // pratyuta pluti kartavye, sAmarthya parinazyati / jJAne na tAratamyaJca, tAdRzaM paridRzyate // 27 // vinA kasyopadezaJca, zAstrAvalokanaM vinA / candrasUryagrahAdInAM, dharmAdharmAdi vastunaH // 28 // narakasvargatattvAnAM, kAlAkAzAdi vastunaH / ko'pi pratyakSadRSTAsti, yadviSayopadezakaH // 26 // vinA cihna vinA jJAnaM, vinA viSayopadezakam / yA'visaMvAditA yatra, tatsAkSAtkRtsa sNmtH||30|| yathA ca jinapAlAdi, anyopadezatAM vinA / candrasUryaprajJatibhyaH, jyotishaastraadikaattthaa||31|| kRtvA candragrahAdInAM, svayaM sAkSAcca nirNayam / vinopadezasAvaM, datta propkaartH||32|| atIndriya padArthAnAM, sarveSAM caiva sarvathA / yaH sAkSAtkArakArIsyAtsaHsarvajJo vibhAvyatAm 33 paramANvAdi tattvAnAM, cAtIva sUkSmavastunaH / 1-anyopadezaM vinA svayamupadeza
Page #218
--------------------------------------------------------------------------
________________ [182] yoga atItakAla sadrAmarAvaNAdinRNAM tathA // 34 // niSadhanIlarukmINAM, mahAhimavatAM tathA / devakurvAdivaprANAM, cairAvatAdi vastunaH // 35 // mahAvidehavaprANAM, dhAtakIdvIpasadRzAm / samastAnAM padArthAnAM, sAkSAdRSTA ca mnytaam|36|| ete'rthAzcA'pi keSAMcitpratyakSAsyuzca sarvadA / parvatasthairyathA dhUmaiH kRzAnuranumIyate // 37 // agneranumiteH karturanumeyaH zikhI tathA / tathApi parvatasthAyAH, vyaktaH pratyakSameva ca // 38 // vyavahita samIpasthAH, arthAH sUkSmAdikA api / traikAlika padArthA ye, anumeyAzca mAdRzAm // 36 // kasyacidapi vyaktazca, pratyakSAzca bhavantu te|| pratyakSIbhUtakA yasya, sarvajJaH kiMsa no bhavet // 40 // prAguktaM yatpramANaM na, sArvasiddhau ca vidyate / vandhyAputrasamaM jJeyaM, pramANasya prsiddhitH|| 41 // padArthaH so na mantavyaH pratyakSaH yasya no bhavet / yadi caivaM pramanyeta, virodho dRzyatAM tadA // 42 // 1 kSetrANAM 2 ghAtakI dvapikAdInAm
Page #219
--------------------------------------------------------------------------
________________ -pradIpa [183) parvatagahvarasthA ye, ye ca bhittirbahirbhavAH / sthyantarasthitA ye ca, pitAmahAdi pUrvajAH // 4 // te sarve tava nAdhyakSA, manyatAM naiva te tvayA / ucyate yadi kasyaiva, pratyakSA abhava'zca te||44|| manyatAM vai tatastAtIndriyaviSayeSvapi / yasya te'pi hi pratyakSA, sasarvajJo bhavenna kim // 4 // vai pratyakSa pramANantu, Izasiddhau niyAmakam / anumAnaM tu caryeta, bAdhakaM tanna vai bhavet // 46 // anumAnaM vinA naiva, dharmi sAdhyasya sAdhakam / dharmitvena ca kiM grAhyaH, sarvajJaH sugato'thavA // 47 // kiMvA sarvamanuSyAzca, praznatrayI vidhIyate / dharmitayA ca sarvasya, svIkAre'pi gatirnahi // 48 // sAdhyatvena ca tatrApi, asattvaM kimu gRhyate / sarvajJastatranAstyeva, ityanumAnatA bhavet // 46 // asarvajJatvamathApi, gRhyate sAdhyatvena kila puNsaa| sArvasyadharmitveca, hetunAkathyate tatvataH kimu // 50 // anupalambha hetutve, bhAvArthastu nigadyate / hetoH kasyApyabhAvena, sarvajJaH saMmRtau na hi // 51 //
Page #220
--------------------------------------------------------------------------
________________ [184] sarvajJasyApi tatraiva, upalambho na jAyate / tasya kiM kAraNasyaiva, kAryyasyaiva tathaiva ca // 52 // evaM praznatrayI caiva jAyate cAnumAna ke / , svIkAre AdyapakSasya praznadvayI ca tatra vai // 53 // tavaikasyopalambho na sarvajJasya prajAyate / jagati vA sarvajIvasya ityAzaMkA bhavetsadA // 54 // svIkAre AdyapakSasya, bhAvArthastu prajAyate / sarvajJa gocarasyaiva, anubhavastavApi no // 55 // ityevaM kathyamAne tu, hetau syAd vyabhicAritA / anyajIvasya vai ceto'nubhavastava no bhavet // 56 // iti kathaM nigadyeta, anyatrAnubhavo nahi / anyasya mAnase sarvajJAnubhavo na vidyate // 57 // yoga kasyacidvastutattvasyAnubhavAbhAvatastava / tadvastu sarvathA naiva, iti vaktuM na zakyate // 58 // sArvAnumatyabhAvena, ekasya tava sarvadA / sarvajJaH saMsRtau nAsti iti mithyA vaco matam // 56 // sarvajIvasya sarvajJAnubhavAbhAvato'pi ca / sarvajJaH saMsRtau nAsti, evaM kathaJca kathyate // 60 //
Page #221
--------------------------------------------------------------------------
________________ -pradIpa [185) svIkAre yugmapakSasya, doSApattizca sarvadA / jagati sarvajIvAnAM tAdRzo'nubhavaH katham // 61 // vinA sarvajJatAM sarvajIvAnAmapyanubhavaH / mAnasikaH kathaM jJAtaH, satyaM sAhasikaM vcH||62|| Antarikazca svIkAro bhinissedhdhuurttaa| asatyaM tacca mA bethAH anantabhavakAraNam // 13 // prokta doSasya rakSArtha, sarvajJa kAraNasya c| abhAva upalammastha, sarvajJaH sarvadA nahi // 64 // ityapi vacanaM mithyA, sarvajJa kAraNe sati / jJAnAvArAdidhAtInAM, karmaNAM kAraNaM kSayaH // 65 // anumAnena hetozca, siddhistu pratipAdyate / jJAnAvArAdi rUpANAM, sarvathA ghAtikarmaNAm // 66 // kasyAMcicca kSayo vyaktI, bhavettatra na sNshyH| hAsena tAratamyasya, kanakopalayoryathA // 67 // kSArapuTAgnisaMyoga kAraNAnAM samUhakaH / mIlatiyAdRzastAdRktAratamyAtsuvarNataH // 68 // bAhyAbhyantaramAlinyavinAzaH paridRzyate / pUrNakAraNasAmayyA, pUrNamalazca nazyati // 66 //
Page #222
--------------------------------------------------------------------------
________________ [186] yoga suvarNaM nirmalaM bhUyAttathAtmani vilokyatAm / anAdikAlalagnAni, jJAnAdyAvaraNAni ca // 70 // mohanIyAntarAyazca, ghAti tatparibhASyate / etatkarmacaturNAzca, ratnatrayAvirAdhanAt // 71 // niraticAra yogAnAM, sarvathA pAlane sati / paramAtmani jAyeta, ghAtInAM sarvathA kSayaH // 72 // AvirbhUyAcca kaivalyajJAnaM sadA ca nirmalam / lokAlokasya vai sAkSAtkArakAritvameva ca // 73 // yasminsyAttAdRzaM jJAnaM saH sarvajJa udaahRtH| ataH sarvajJa hetvabhAvo naivAtra ca vidyate // 74 // kadAcidevamucyeta, sArvakAryasya naashtH| sarvajJaH saMsRtau nAsti, mithyA vacanamityapi // 7 // avisaMvAdi vAkyaJca, sarvajJaH kAryyatA mtaa| jainAgameSu tatsAkSAt, draSTavyaM sajjanaiH sadA // 76 // sarvajJa vyApakAbhAvAtsarvajJa saMsRtau nahi / AkAzapuSpavajjJeyaM, ityapi vacanaM hRdi // 77 // samastavastunaH sAkSAtkArakArI ca vai tathA / vyApakatvaM ca sArvasya, ubhayatra prasiddhati // 78 //
Page #223
--------------------------------------------------------------------------
________________ -pradIpa [187] kriyate cAnumAnaJca, shaastraanubhvyogtH| samasta vastunaH sAkSAtkArI kazcicca vidyate // 6 // tadgrahaNa svabhAvatve, prakSINa prativandhataH / yagrahaNa svabhAvatve, prakSINa pratibandhakam // 8 // tatsAkSAtkAritAsyAva, rUpasAkSAtkRtirbhavet / yathA'pagatasaddhvAnta, pratibandhaka locanam // 1 // tathA samasta tatvAnAM sAkSAtkAritva nAzinAM / jJAnAvArAdi ghAtInAM, karmaNAM kssybhaavtH||2|| sugataM dharmiNaM matvA, sarvajJaH svatva sAdhakaH / khapuSpavacca so jJeyaH, mImAMsakaiH manorathaH // 83 // sampUrNayA ca sAmagryA, sarvajJatvaM prjaayte| atohi vyApakAbhAva vaca: pralApamAtrakam // 84 // pUrvokta doSasadbhAve, niSedhyo nahi kenacit / sugatavyaktinaSedhe, sarvajJatvena saMmate // 85 // sarvasArva niSedho'pi, nAgata iti manyatAm / ekasyApi niSedhe tu aparasya vidhAnakam // 86 // samAgatA ca vijJeyA, maryAdeyazca shaashvtii| vinA'parasya vidhAnena, ekasya na niSedhatA // 87 //
Page #224
--------------------------------------------------------------------------
________________ [188] yoga AnayAbrAhmaNatvaM hi, ukte tu kSatriyasya ca AnayanaM manuSyasya, bhinnasya tasya sadRzaH // 88 // na tu gavAdi jantUnAM cAnayanaM prakathyate / tathA brAhmaNabhinnAnAM kSatriyAnayanaM matam // 86 // tathA sarvajJasiddhistu, sujAtA nizcayAtmikA / anumAnasya zaMkAyAM, pratyuttaraM vidhIyate // 60 // kilApramANikAnAzca arthAnAM heturucyate / " sAmAnyavaktRtAyAM vA, vaiparItyena cAthavA // 62 // pakSatrayeSu cAdyAvai, asiddhaH praNigadyate / sa yo bhavati sarvajJaH, aprAmANyazca no vadet // 63 // satI vezyA bhavennaiva, vahA~ ca zItatA nahi / sarvajJaH no bhavedvaktA, tathA virUddhavastunaH // 64 // svIkAre yugmapakSasya, bhAvArtha eva jAyate / sarvajJatvAdviruddhArthaM, samarthanaM karoti na // 65 // ataH sArvazca no mene, iti hAsyAspadaM vacaH / svIkAre netrapakSasya, sarvajJo no pravaktRtaH // 66 // iti vaco hi no samyag hetau syAdvabhicAritA / " vaktRtA caiva sarvajJe, sAdhyaJca tatra nAsti vai // 67 //
Page #225
--------------------------------------------------------------------------
________________ rammam NNNNNN -pradIpa [18] sarvajJo'pi na sarvajJaH, vezyA bhavati naa'stii| iti nyAyaH prajAyeta, zocanIyaM ca sarvadA // 8 // ato'numAnaprAmANyaM, sarvajJasya prasAdhakam / dRr3habhAvena mantavyaM, sarvajJasiddhimicchatA // 66 pramANamAgamaM caiva, sarvajJasya na vAdhakam / pauruSeyAgamaM caiva, sarvajJabAdhakaM matam // 10 // athavA'pauruSeyaM ca, praznadvayI prajAyate / apauruSeyaprAmANyaM, sarvajJaSAdhakaM na hi // 101 // apauruSeya siddhAntaM, kadAcinnaiva saMbhavet / vAkyasamUha siddhAntaM, padAvaliSu vAkyatA // 102 // padantu varNasaMdohaH, varNAH knntthaadisthaanjaaH| dharmAdharmI vinA nAMgaM, vinAMgena mukhaM kutaH // 10 // mukhaM vinA na vaktRtva, tacchAstAra kathaM pare / AgamaM yadi manyeta, apauruSeyatA katham // 104 // yadi cApauruSeyaM cet, tattarhi cAgamaM katham / tadAgamaM pramANaM syAdvaktA ca guNavAnyadA // 10 // vaktA bhavanmate nAsti, prAmANyamAgame katham / sArvo hiraNyagarbhaH syAditi cedvaakytH||10||
Page #226
--------------------------------------------------------------------------
________________ [10] yoga-- apauruSeyarUpohi, vedo'nena nsviikRt| pramANairAgamaizcaiva, sarvajJasiddhirAgatA // 107 // pauruSeyAgamenaiva, sarvajJo na niSidhyate / sarvajJaH puruSeNaiva, svayaM kiM pratiSidhyate // 108 // upamAnapramANaM ca, sarvajJa bAdhakaM na vai| upamAnopameyAnAM, viSayo dRSTi gocare // 106 // tatropamAnatA jJeyA, sarvajJasya bhavanmate / svIkAro karhi cinnaiva, tadA carcA vai nissphlo|110|| bhavatevaM pramanyeta, bhavasiddhAnta vAdataH / tadopamAnaSAdhA na, ityevamapi manyatAm // 11 // atIndriya padArthAnAM, sArvaM vinA nirUpaNam / kenApi ca prakAreNa, kriyate na hi kenacit // 112 // kizcApatti prAmANyaM, sarvajJavAdhakaM na vai / pratyuta sAdhakaM jJeyaM, ityevaM hRdi manyatAm // 113 // vinA sarvajJasadbhAve, vede naiva prmaanntaa| saMpUrNaguNavAnvaktA, tatra sarvajJatA bhavet // 114 // prAmANyamanyathA vAci, kutracinnaiva jAyate / vede pramANatA sidhyai, sarvajJaH kila manyatAm // 11 //
Page #227
--------------------------------------------------------------------------
________________ - pradIpa pramANapaMcakaM yatra, zuddharItyA pravartate / tatra kathamabhAvaH syAtsarvajJasyeti cintyatAm // 116 // praznaH - samasta vastuno jJAtA sarvajJo yadi manyate / tadA'zuci padArthAna, nArakaduHkhavastUnAM // 117 // anubhavo'pi tasya syAdanyathA jJAtRtA na hi / uttaraM - jJAnasya prApya kAritvaM yasya siddhAnta [11] " sammatam // 118 // tasyApattirbhavedeva, sA na hi jainazAsane / jJAnamaprApya kAritvaM, jainazAsanasammatam // 116 // yathA sUryaH svasthAnasthaH, vastutatvaM prakAzate / AtmasthaM tu tathA jJAnaM, vastutatvaM prakAzate / 120 / praznaH - saMsAro'nAdyanantaH syAtpadArthAnAmanantatA anantavastu sArthAnAM jJAnamanukrame bhaved // 121 // anantakAla jAte'pi, sarvajJo na bhavetkadA / sampUrNajJAnatA'bhAve, sarvajJo naiva siddhayati / 122 // uttaraM - yatrAneka padArthAnAM kRtaM ca pratipAdanam / samyag rItyA ca tacchAstraM, abhyastaM guruyogataH 123 nirUpaNaM ca sampUrNa, padarthAnAM ca tatra vai 1
Page #228
--------------------------------------------------------------------------
________________ [192] yogajAyate yugapajjJAnaM, kAlavilambatA na hi // 124 // tathA sArvo'pi sampUrNapadArthAnAM vilokanam / ekasmin samayenaiva karoti nAtra saMzayaH // 125 // yathA sakalazAstrArthaH, svabhyastaH pratibhAsate / manasyekakSaNenaiva, tathA'nanta pravedanam // 126 // zaMkarAdiSu sarvajJaniSedhavarNanam sarvajJaH vitarAgo na, zaGkarabrahmaviSNavaH / kAmakrodhAdi saMyuktAH, hiNsaadibhaavposskaaH||127 svAGka striyaM samAdAya, glhstprdaaykaaH| avasthAM kAmabhogIyAM, sUcayanti ca sarvadA / 128 / kenApi sajanenaiva, svastro svAGka na dhAryate / sarvajanasamakSeSu, teSAM ca kA viDambanA // 126 // lajjA kApi ca svAnte cetpaamrjnsaadRshii| kAryazca kAmarAgAdi sUcakaM ca karoti kim||130|| tataste na hi sarvajJAH, vItarAgA na karhicit / asabhyakAryakartavye, bhaveyurIzvarAH katham // 13 //
Page #229
--------------------------------------------------------------------------
________________ pradIpa [13] " zaMkarasvarUpavarNanam zaMkaraiH saha pArvatyA, ekadA kopanaM kRtam / tadA prArthayate so'pi yojayitvA nijau karau / 132 / tataH kopAdhikatvena, alaktAdi yutena vai / pAdena prahRtirdattA, zIghra N mukhe tadA tayA // 133 // lagnA'laktamukhaH zaivaH, karotu sarvavAJchitam / vizvanAthIya TIkAyAM sA zivahetukA matA / 134| kAmabhogaprasaGgaca, kopanaM karaNaM matam / zAntyarthaM prArthanA saiva, kopAdhikatva kArikA // 135 // bhasmAvaguNThito dehaH, vAsukI valayAyitaH / zmAsAnavAsa karttA'pi na tyAgI kaambhogke| 136 / DhakkAM DamarUpAM tAM gRhItvA so'pi nRtyati / aho ! cezvara rUpasya, gatiH zivasya kIdRzI // 137 // nAto jJAnI ca dhyAnI na, kintu krIDA kutUhalI / trizUlayuktahastezca sarvajJaH sa zivaH katham // 138 zrIkRSNe sarvajJa niSedhavarNanam harirapi na sarvajJaH, viSayAdhIna svAntakaH / dRSTAntenaiva jJApyeta tattacchAstrAnusArataH // 136 // 1- pAdaprahRtiH / 13
Page #230
--------------------------------------------------------------------------
________________ [164] yogamilitvA gopikAH sarvAH, vastrANi parityajya c| kurvanti jala krIr3AM tAH, svecchayA kaampussttye|140|| kRSNastadA samAgatya, coritaM celakAdikam / ArUDhaH svecchayA tatra, vRkSe kadambanAmake // 14 // samApya jalakrIDA vai, samAgacchanti tAstaTe / adRSTvA svIya vastrANi,jAtA vyaakulmaansaaH142|| tadA kadambavRkSasthaM, dRSTvA kRSNaM ca gopikAH / svamutyamekahastena, sthagitvA prArthayanti tAH // 143 // madIyAni suvastrANi, samarpayantu nAtha bhoH| vayaM nagnAH kiyacciraM, sthAsyAmo'tra prabho vada 144 tadA zrIhariNA proktaM, yojayitvA karau dvyo| prArthacantu tadA dAsye, anyathA na hi kahicid 14 // pazyaMtu bho janAzcAtra, asabhyatA ca kiidRshii| vastrApaharaNaM kIdRg, kIdRzI hRdi dhRSTatA // 146 // prAkRtaH puruSaH ko'pi, tAdRkArya karoti na / karaNe mahatI lajjA, ghRNAspadaM pade pade // 147 // zrIkRSNasadRzI vyaktiH, rukmiNyAdi mhaastii| kathaM karoti tatkArya, mahAvIbhitsa kAraNam / 148 //
Page #231
--------------------------------------------------------------------------
________________ -pradIpa [195] yadi kRtazca satyaM caMd, tadA sa pAmaro jnH| sarvajJo vItarAgo na, alpajJaH sammato mahAn / 146 / brahmaNi sarvajJaniSedhavarNanam brahmApi na hi sarvajJaH, sAvitrI lolupaH sadA / vRddhAvasthAM ca samprAptaH,natyajati kuvAsanAm // 150 // rAmasarvajJaniSedhavarNanam yadi rAmo'pi sarvajJaH, sItayA haraNe sati / kathaM janasya pRcchA sA,kva gatAsA priyA mama / 151 // kSaNe kSaNe vilApAdi, karoti moha muurchyaa| hA!sIte! iti hA ! sIte ! vadati tAdRzaM katham 152 yadi svayaM ca sarvajJaH, sItAgaveSaNaM kutH| kathaM yuddhAdikaM kArya, kathaM jIvavinAzatA // 15 // vane kalaGka sambhrAntyA, kathaM tyAgaM karoti sH| kathaM kalaGka sambhrAntiH, kathaM zuddhividhApanam / 154 // lavakuzaH samaM yuddhaM, karoti sarvajJaH katham / svaputrau na kathaM jJAtI, sArvajJaM tasya kIdRzam / 155 bhavadAgamamAnAca, rAme sarvajJatA na hi /
Page #232
--------------------------------------------------------------------------
________________ [1] kapilopi na sarvajJaH, avyakta jhAna sviikRtaad|156| bavyakta jaDarUpe ca, jJAnadharmI mato katham / aizvaryabuddhisadbhAvaH, jaDaspa ghaTate na hi // 157 // ekAntanityatattvAnAM, tanmate pratipAdanam / saMsArabandhamokSAzca, yogAGgAnAzca pAlanam // 15 // tatsarva ghaTate naiva, kathaM sanyastadhAraNam / Atmano vyApakatve ca, kimapi ghaTate na hi // 156 // viruddhavastu svIkAre, viruddhasyopadezataH / kapile naiva devatvaM, yujyate yuktyabhAvataH / 160 // buddho'pi naiva sarvajJaH, zUnyavAdaprarUpaNAd / padArtheSu ca sarvatra kSaNikatva prajJApanAd // 16 // zunyavAdasya sidhyartha, pramANaM yadi dIyate / tadA zanyamazUnyaM sthAna, zUnyaM cenna pramANakam 162 pramANaM yadi no zUnyaM, tarhi vastu prasidhyati / vastutvaM cetpramANastha, zUnyavAdo na tiSThati / 163 // kSaNike'pyanvayi dravyaM, bhavanmate na vidyate / kRtasya ca vinAzena, akRtasyAgamaH sdaa||164||
Page #233
--------------------------------------------------------------------------
________________ -propa [5] hiMsyahiMsakamAbAmA, satyAdi zuddhavastUnAm / kAryakAraNatatvAcAM, poSyapoSakatAdInAm // 16 // vyavahAro vidyajyata, kSaNikavAda svIkRtAt / yogAnAM pAlana vyartha, buddhasevA ca niSphalA // 166 // upAsyopAsakAdInAM, vyavahAro na yujyate / pUjyapUjakabhAvAnAM, sevyasevakatAdInAm // 167 // svazarIrApaNenaiva, tatrastha jIvajantUnAm / vinA''jJAM tatpradAnena, karuNA kavalI kRtA // 16 // mAMsabhakSaNakartavye, hiMsA'numatirAgatA / asatya pratipAditve, mRSAvAdo'pi sevitaH // 16 // jIvAdattaM kRtaM tena, dehastha jIvadAnataH / anyad vratamapi tyaktaM, nindAdikaraNena c||170| evaM rItyA vicAre ca, kartavye nahi devatA / buddhasyApi pramantabyA, tapasi hInazaktitA // 171 // strIsaGgaH kAmamAcaSTe, dveSaM caayudhsNgrhH| mohaM caivAkSasUtrAdi, azaucaM ca kamaNDalUH // 172 // bhaktAnugrahakartAraH, duSTadamanatatparAH / avatAraM gRhItAraH, yuge yuge ca sarvadA // 173 //
Page #234
--------------------------------------------------------------------------
________________ yoga [198] vRndAvanamidaM viddhi, mAM viddhi madhusUdanam / AtmAnaM rAdhikA viddhi, yatheSTaM bho samAcareH 174 guravastanmate caiva, dRzyante bhogalubdhakAH / tyAgalezo na vai kizcittadanuyAyinAM tathA 175 taraNopAyatA naiva, tyAgAdvinA na mukttaa| lohanAvaM samAruhya, tariSyaMti kathaM nu te // 176 // devAzca viSayAdhInAH, gurau ca yamazUnyatA / bhogapradhAnatA dharme, kutra taraNasAdhanam // 17 // hiMsApradhAnayAgAdi, dharmAcca na taranti te / atastaddevagurvAdyAH, tAraNe na samarthakAH // 178 // zrIkRSNAdau jainamatAnusAri vicAraH vastugatyA vicAre ca, zrIkRSNaH puruSo mahAn / vastraharaNakArya tatkRtaM tena kadApi na // 17 // kAminA kintu kenApi, svendriya paripuSTaye / samAlambya ca zrIkRSNaM, svArthasidhyai ca darzitaM 180 parastrI tyAginA tena, spaSTaM paradhanaM na hi / paranindA kRtA naiva, sadAcArI ca sarvadA // 18 //
Page #235
--------------------------------------------------------------------------
________________ -pradIpa [19] jainadarzanavikhyAtaH, zrUyatAM tatkathAnakam / bhavyajIvAvabodhArtha, kathyate zuddhabhAvataH // 182 // zrImatI rukmiNIdevI, ekadA daivyogtH| mahAmunizcaturjJAnI, yamunA nikaTe sthitH||18|| sAdhurmAsopavAsI saH, dehe'pi mamatA nahi / jJAnIdhyAnI mhaatyaagii,svaadhyaaydhyaanttprH||14|| tasyAgatizca vizrutya, vandanecchA mhiiysii| yamunApayasA vRddhiH, tadAnIM sA samAgatA // 18 // kayA rItyA ca gantavyaM, iti cintAkulA yadA / tadA zrIkRSNasAmIpye,sA samAgatya pRcchti||186|| vandanAyai munInAM ca, gamanecchA griiysii| nadyAH purasamuttAre, upAyaH pratipAdyatAm // 18 // kRSNo vadati bho devi ! tatra gatvaivamucyatAm / brahmacArI patirme cedekI bhavatu dve taTe // 18 // sA gatvA ca vadatyevaM, yamune ! zRNu madvacaH / me patirbrahmacArIcedekI bhavatu te taTe // 18 // tadAnIM tatra saMjAtamAzcarya hRdaye mahad / gatvA mahAmunInnattvA,AhAraH prtilaabhitH||160||
Page #236
--------------------------------------------------------------------------
________________ [20] muninA phAraNaM caiva kRtaM datA ca dezanA / dharmadhyAnaM samAcarya, pratyAgamanamicchati // 16 // yamunAjalavRddhizca, AgatA bhuvegtH| kiM kartavye mur3hAsaiva, zocati mAnase bhu||12|| tadAnIM sa munirvakti, yAtu nadI samIpake / gatvA caivaM pravaktavyaM,zRNotu yamune ! ca bhoH // 19 // muniH sadopavAsI ced dve taTe ca tadA tava / ekI bhavatu zIghra vai,jAtaM tadA ca tAdRzam // 164 // rukmiNImAnase zaGkA, jAtA tadA ca zrUyatAm / dvAtriMzatsahasrANAM ca,strINAM sadopabhogake // 16 // brahmacArI kathaM sa syAdupavAsI muniH katham / AhAragrahaNenaiva, muninA pAraNaM kRtam // 196 // sarvajanasamakSe'pi, kathametAdRzaM bhaved / itizaGkA samAkrAntA,rukmiNI sAgRhe gatA // 17 // gRhakArye manaH kiJcid, vyApati na mahAsatI / cintAgrasta svacittena, vicAraM vitanoti sA // 16 // sarvajJo bhagavAMzcaiva, dvAviMzatitamo jinaH / jinendro neminAthazca, tadAnIM sa smaagtH||16||
Page #237
--------------------------------------------------------------------------
________________ aSTAdaza sahanazca, sAdhuvRnda smaayutH| devendranaranAraca, cAmato raivatAcale // 20 // vanezo dvArikA gatvA, zrIkRSNamavardhApayad / pradAya pAritoSyaM ca, zrIkRSNena visrjitH||201|| vandanArtha svakAvAsAd, yAdavaiH kulakoTibhiH / rathAzvahasti sAmagryA, rAjJAM ca smudaaykaiH||202|| tauryatrikaizca saMyuktaH, bandidvandaiH samAzritaH / samudravijayAdyazca, dazAhai: supratiSThitaH // 203 // devanirmita parSayAM, zrIkRSNaH sa samAgataH / bhagavannemi nAthaM ca, kRtavAMzca pradakSiNAm // 204 // vanditvA ca nasasthitvA, yathA yogyAsane sthitAH / pradhAnapuruSArthasya, sAdhanIM dharmadezanAm // 205 // zrutvA praphullilAH sarve, dharmadhyAneSu ttpraa| keciccAritra-saddharma kecicca zrAddhadharmakam // 206 // kecitsamyaktva sadbhAvaM, kecidmArgAnusAritAm / sva sva yogyaMca samprApya,utthinA raajpaurussaaH||27|| 1-dvArikAtaH
Page #238
--------------------------------------------------------------------------
________________ [202] yogasamayaM rukmiNI prApya, pRcchati jagadIzvaram / bhagavAntadvicArazca, jJAtvottaramadApayad // 20 // sahastrANAM ca dvAtriMzatstrIbhoge brhmcaaritaa| AhAre kriyamANe ca, upavAsI muniHkatham // 206 // ityArekA ca te svAnte, jAtA sA mahatI khalu / paramArthamajAnAnA, paripraSTuM samAgatA // 210 // uttaraM zrUyatAM devi ! zrutvA caivAvadhAryatAm / parastrI sarvathA tyAgI,dezato brahmacAryataH // 21 // dvadhA brahmavrataM proktaM, sarvato dezatastathA / munInAM sarvato jJeyaM, navakoTi vizuddhitaH // 212 // parastrI tyAgasadbhAvAddezato brhmcaaritaa| gRhamedhiSu samproktA, dezatastyAga bhAvataH // 213 // tava svAmI ca zrIkRSNaH, brahmacArI sa deshtH| parastrI sarvathA tyAgI,mantavyo nAtra saMzayaH // 214 // sa mahApuruSo jJeyaH, samyagdRSTizca srvthaa| tIrthakRnnAmakarmatva, pandhakRtpuruSottamaH // 21 // iti bhAgavatIM vANI, zrutvA pramodavatyabhUdU / muniviSayiNI zaGkA, nirNetu sA pravartate // 216 //
Page #239
--------------------------------------------------------------------------
________________ AAAAAAAAAAM -pradIpa [203] munerAhArakAritvaM, cAritraparipuSTaye / na tu viSayapuSTyartha, jJAtavyaM mAnase sadA // 217 // vinAhAraM ca dehaM na, vinA dehaM na yogtaa| vinA yogaM cadhyAnaM na,vinA dhyAnaM na muktitA // 218 ato dehasya rakSAya, AhArazca munermataH / vigrahaM dharmahetuzca, munInAM sarvadA matam // 21 // rAjamArge yathA gartA, patitA daivyogtH| yena kena prakAreNa, pUryate suprayatnataH // 220 // yadi ca naiva pUryeta, tadA hAniH prajAyate / janAnAM gacchatAM mArge, ataHsamIkarImatA // 221 // munInAM ca tathA jJeyA, kSudhAga" mhiiysii| kSudhAgaN vinA bhRtvA,cAritraM naiva pAlyate // 222 // ataH sarasavairasyaiH, praasukairnnpaankaiH| kSudhAgata prapUryeta, cAritraparipuSTaye // 223 // SaTkAraNa prabhAvena, AhArazca munermataH / anyathA''hArakartavye,prAyazcitta vidhaapnm||224|| 1-cAritratA
Page #240
--------------------------------------------------------------------------
________________ [294] yoga wwwwwwwww ityAdi dezanAM zrutvA, sakmiNyAdikasajjanAH / saGkAsamAdhitAM kRtvA,niHsaMzayA gRhe gatAH // 22 // tad dRSTAntena jJAtavyaM zrIkRSNo naiva lampadaH / gopavadhUdukUlAnAM, coro'pi naiva karhicid // 226 // kintu kAmijanenaiva, tena bhavAbhinandinA / viSayavAsanApUtya,zrIkRSNo'pi vininditaH // 22 // zrIrAmo'pi mahAtmAsau,parastrItyAgabhAvataH / ante sarva parityajya,nirgrantho'jani sarvathA // 228 // niraticAracAritrapAlane tatparo'bhavat / prapAlya zuddhacAritramAsanaM sevitaM mahad // 226 // prANAyAmaM ca yogAGga, dhAraNAM pratipadya ca / bharatAdi trikovyazca, munibhiHsaha sNyutH||230|| anekAbhigrahaM kurvan, viratiM pratipAlayan / zamabhAvena svAtmAnambhAvayan vimalAcale // 231 // samAgatazca tatrApi, tRtIyaM dhyAnamAzrayan / yoganirodhanaM kRtvA, zailezI pariprAptavAn // 232 // caturthadhyAnatAM dhyAtvA, sarvaiH saha zivaM gtH| ataHso'pi vizuddhAtmA,mAnanIyazca sarvathA // 23 //
Page #241
--------------------------------------------------------------------------
________________ [15] ato rAmo'pi sarvakSA, jaatshcyogpaalmaad| natu pUrvadazAyAM samantabya iti bhaajytaam||14|| rAmakRSNAdikA vyaktiH, mAsIviha ca bhaarte| vyutpattyartha samAzritya, vadanti csmaajimH||23|| vasati batra trailokyaM, vasudevaHsa smmtH| Atmamiramayan so'pi,zrIrAmaH pribhaassitH||25|| sa tu pRthag na vyaktiH syAdeka eva sa IzvaraH / paramAtmA ca mantavyaH,na turAmAdikA api // 237 // u0 iti vyutpatti mantavye,sarvathA'narthatA bhavet / hiMsA-nando dayAnandaH, iti kathaM na procyte||23|| daya dhAturgatau hiMsA, karaNadAnatAdiSu / hiMsAtha ca samAzritya, dayate hiMsate tthaa||236|| dayAnandaH sa vijJeyaH vyutpttyrthaashryaatttH| ato yogarUr3ho'rtho'pi,mantavyaH sarvasajanaiH // 24 // itihAsaprasiddhAnAM, apalApo na jAyate / rAmakRSNAdikAH sarve,jAtAste puruSottamAH // 24 // rAmakRSNau prasiddhau tau, sarvatra saMmRtau matau / mahAtmAnau ca vijJeyau,vivAdaH kasyacinnahi // 242 //
Page #242
--------------------------------------------------------------------------
________________ wwwwwwww [206 ) yogaetadviSayalIlAdi kArya, vIbhitsarUpakam / kartavyaM na hi kenApi, dharmadhyAnaM vidhIyatAm // 24 // buddho'pi na hi sarvajJaH, pUrva sarva prapazcitam / zivabrahmAdivyaktau casArvajyaM naiva yujyate // 244 // vyaktiSa kSINamohAsa, vinA'nyasminna vidyte| yaH sarvajJaH sa cezovai,jinendra eva mnytaam||24|| jagannirmANakartAraM, manyante ke'pi mohtH| Izvaro na jagatkA ,yathArtha paribhAvyatAm // 246 // iti zrIzAstravizArada jainAcArya jamatpUjya baGgadezAdau ahiMsAdharmoddhArakAnekarAjasaddhamopadezaka pUjyapAdazrIvijayadharmasUrIzvaraziSyeNa nyAyavizArada nyAyatIrthopAdhyAya maMgalavijayena viracite AhatadharmapradIpe sarvajJanirUpaNa nAmA dazama prakAzaH smaaptH||
Page #243
--------------------------------------------------------------------------
________________ // athaikAdazama prakAzaH // jagatkartRtvavAdanirUpaNam dazame sArvasiddhizva, prakAze pratipAditA / jagatkarttRtvamIzasya, kimastIti nigadyate // 1 // pRthivI parvatAdInAM karttA syAtko'pi buddhimAn / kAryatvAditi mAnaM ca, ghaTakarttA kulAlavat // 2 // 1 yadyajjagati kAryaM tanno bhavetkarttRNA vinA / yathA ghaTAdikaM kAryaM, tathA ca parvatAdikam // 3 // yannaivaM tanna caivaM ca, vyomAdikaM yathA matam / tAdRzakAryanirmANa, sAmarthyaM cAparasya no // 4 // parvatAdiSu kAryatvaM, pratyakSaM cAnubhUyate / tatkarttRtvaM ca mantavyaM, sa eva paramezvaraH // 5 // kenacidatra proktaM ca, jagatkarttA mahezvaraH / adehatvAnnabho vacca, ityapi naiva yukti yuk // 6 //
Page #244
--------------------------------------------------------------------------
________________ [208] yogamaddarzanA'nabhijJasya, vacanaM tAdRzaM matam / pRcchAmi praznakartAraM, zrUyatAM sAvadhAnataH // 7 // dharmIzvaraM pratItaM vA, apratItaM bhavanmate / manyate cAprasiddha cetustadA na yujyate // 8 // apratItezvaro dharmI, jagatkartRtva sAdhyakam / azarIratva hetuzca, prayogaH saphalo na vai // 6 // apratIte'zarIratvaM, kva sthAnaM labhate vada / hetutA naiva yujyeta, vicArya mAnase sadA // 10 // dharmI yadi pratItaH syAjagannAthasya vai tdaa| yatpramANAtpratotazca, svakRddahasya tena vai // 11 // kathaM jJAnaM na jAyeta, jgtkrtRtvruuptH| ata Izo'pi mantavyaH, nityaH sa eka eva tu||12|| naika kartuMzca svIkAre, kArye vimatitA bhvet| ato'nekena mantavyAH, jgtklyaannmicchtaa||13|| teSu cAvyApakatvaJca sarvatra racanaM katham / ato vyApakatA mAnyo, jgtkrtRtvkaaNkssibhiH||14|| sarvajJaH so'pi jJAtavyaH, sarvakAraNajJAnataH / sarvakAryasya nirmANamanyathA tasya no bhavet // 15 //
Page #245
--------------------------------------------------------------------------
________________ -pradIpa [206] uttarapakSaHmAnaM naiyAyikaM dattaM, jagatkartRtva sAdhakam / vyApta pramANataH siddhiH, yAvattu na vidhiiyte|16| IzvareSu ca tAvadva, kartRtvaM naiva sidhyati / praznAvakAzatA tatra, jAyate ca manISiNAm // 17 // tvadiSTo jagadIzaH kiM, sazarIro'nyathA bhavet / zarIradhArakeze ca, praznAvakAzatA bahu // 18 // dRzyazarIradhArI kiM, sdaasmdaadivtkim| pizAcavacca kiM vA syAd dRzya-vigrahI kimu / 16 / dRzyazarIradhAritve, mantavye na pramANatA / keSAzcidapi jIvAnAM, dRSTigocaratA na hi // 20 // yadi dRzyazarIrI cettadA tu cAsmadAdivat / pratyakSaH kiM na sarveSAM, dRzyate ca kSamAtale // 21 // zarIrAbhAvatazcaiva, zarIrI naiva mnyte| IzakartRtvavAdo'pi, kadApi naiva yujyate // 22 // tRNAbhrAzanipAtAdi, indradhanuSkavastUnAm / vanaspatyAdikAnAca, utpAdo dRSTigocaraH // 23 // kAryatva hetutA tatra, Izvare kartRtA na hi / 14
Page #246
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 210 ] yoga hetau ca vyabhicAritvamanumAne'pramANatA // 24 // adRzye vigrahe mAnye, tatrArekA tu jAyate / mahAtmyaM tAdRzaM tatra, dehe sati na dRzyate ||25|| bhAgyahInAH sa me kiMvA, pazyati na hi vaigraham / tAdRgadbhuta mAhAtmyaM, Izasya kimu dRzyate // 26 // ityevamapi vAkyaM tu pramANaviphalaM matam / zapathairmAnanIyaM syAdanyA gati rna vidyate // 27 // jagatkarttI' mahAtmyasya, siddhiradRzyadehataH / adRzya deha siddhizca tAdRgIza mahAtmyataH | 28 ityanyonyAzrayo doSaH mahAtmyasvIkRtau bhavet / ato hi prathamaH pakSaH, nAdarttavya kadAcana // 26 // dvitIya pakSasvIkAre, saMzayastatra jAyate / AkAzapuSpavattatsyAtsarvathA 'vidyamAnataH // 30 // atastannaiva dRzyeta, bhAgyasya nyUnatA'thavA ! iti saMzayasadbhAve, nirNayo naiva jAyate // 31 // anAdIzo'pyadeho'sti, vaiSamyaM tanmate bhavet / jJAtadAntike caiva, jJAtavye jJAnamicchatA // 32 // , 1- dRSTAnta /
Page #247
--------------------------------------------------------------------------
________________ -pradIpa [211] ghaTapaTAdi kAryANi, kRtAni dRzya dehinaa| . pRthivyAdIni kAryANi, adehinA kRtAni vai||33|| iti viSamatA jJeyA, yukti vaissmyyogtH|| tathApyAkAzavattasya, adehIzasya sarvathA // 34 // jagannirmANasAmarthya, kadApi naiva sambhavet / kAryasiddhavinA dehaM, mantavye dossdusstttaa|3|| viyatedaM jagaccaiva, kRtamityapi manyatAm / yukti zUnyaM yathA tAk, tathAtra paridRzyate // 36 // jagannirmANakartuzca, adehitve nasvIkRtau / anavasthAtva doSohi, jAyate nAtra saMzayaH // 37 // yo yaH zarIradhArI syAtsAvayavaH sadRzyate / yazca sAvayavo dRSTaH tatkartA sazarIravAn / 38 // so'pi sAvayavaH kiM na tatkartA dehavAnbhavet / evaM rItyA ca mantavye anavasthA bhaved dhruvam // 36 // tRNAbhravidyu dulkAdIndradhanurAdi vastUnAm / vanaspatyAdikAnAJca utpAda IzvaraM vinA // 40 // adhunA'pi ca dRzyeta, tataH pratyakSa bAdhite / dharmiNi hetu prAyogAdvAdhaheturnigadyate // 41 //
Page #248
--------------------------------------------------------------------------
________________ NAV-wvv [212] yogasamAgate cabAdhatve, bAdhite naanumaantaa| ato'numAnatA'bhAvAnneze saMsAra kartRtA // 42 // anekezvara kartRtve; vaimatyaM jagato bhavet / ityapi doSatA jJeyA, yukti viruddhatA khalu // 43 // pipIlikAzca sambhUya, saJcayanti kaNAdikam / naika vardhakinA caiva, sammIlya kriyate gRham // 44 // naika suvarNakArAzca , kurvanti bhUSaNaM tathA / naikAdhikAriNA caiva, nyAyaH sammIlya dIyate // 4 // nyAyAlayeSu sanmatyA tadRSTAntaM vicAryatAm / alpajJAnAmiyaM rItiH, sarvajJe kA vicAraNA // 46 // ato vaimatya doSeNa, sarvaukasya maanytaa| pratyakSAdi pramANena, viruddhA sarvathA matA // 47 // tatrApi yadi kathyeta, tatkAryamIzakartRkam / pratyakSAdyapalApAnAmandhazraddhApi kIdRzI // 4 // pratyakSa dRzyamAnAnAM, sarvadA kArya kAriNAm / kRtvAnAdaramekezakattu ke yadi manyate // 46 // tadA ghaTapaTAdInAM, kulAlAdi vidhAyinAm / putrakattR pitR NAJca, kartRtvaM manyate katham / 50 /
Page #249
--------------------------------------------------------------------------
________________ -pradIpa [ 213 ] ekezena kRtaM sarvaM, vyarthA kulAlayatnatA / mAtApitrostu saMyogaH, niSphalo jAyate sadA / 51 / pitrorupakRtizcaiva, kathaM putreNa manyate / tatrezvarasya kattRtvaM pitRNAM na kadAcana // 52 // navamAsAntaparyantaM mAtrodareSu dhAritaH / " prasUtiryonidvArA vai, mAtrA kRtA ca premataH // 53 // IzvareNa na kiJcica, kAryaM kRtaM kadAcana / upakAraM kathaM tasya, manyAmahe vayaM tathA // 54 // strIsaMyogAdikaM sarvaM daNDabhrami kriyA'pi vai / kRtA caikezvareNaiva sarveSAM niSphalaH zramaH // 55 // syAdetatkumbhakArAdeH kAraNaM na niSidhyate / kintvanyeSAJca sarveSAM, kAryANAM kAra ko vibhuH // 56 // makSikA madhumaNDAdi, kAryaM kurvanti sarvadA / " sarve janAH prapazyanti, apalApazca kIdRzaH // 57 // 1. vematyasya ca sadbhAvAdekamIzaJca kalpate / tarhi tvatkalpanA jJeyA, kRpaNa vyaya sAdRzI // 58 // yathA pralobhi jIvazca, dhanavyayazca bhojane / dRSTvA gRhaM parityajya, dezAntare gataH khalu // 56 // *
Page #250
--------------------------------------------------------------------------
________________ [214] yogatatsadRzamidaM jJeyaM buddhi mUsala saadRshii| tIkSNabuddharebhAvena, kalpanA tAdRzI kRtA // 6 // Izvaro vyApakazcaiva kalpaneti na yujyte| dehAca vyApakatvaM vai, athavA jJAnato bhavet // 31 // zarIrAvyApakatve ca bAdhaH pratyakSato bhavet / sarvajagati sarvatra tiSThatIti prajalpane // 2 // anantaH prANinazcAnye, ajIvAzca dharAtale / tava mate ka tiSThanti, avakAzo na kutracit // 6 // padArthAH santi nAnye'pi vaktumiti na yujyte| naiyAyikasya grantheSu, tvayaivaM pratipAditAH // 6 // tava mate'pare jIvAH, sarve te vyApakA mtaaH| ato vada sameSAJca, avakAzaH ka vidyate // 6 // dehavyApakamantavye, azuci svAdanaM bhaved / nArakavedanAdInAM, anubhavo'pi sarvadA // 66 // kutra citstrISu kahicitsambhogo'pi prajAyate / guhya sthAnasya sambandhAbyApakatve mahAkSatiH // 67 // sambhogo'pi sadA jJeyaH parastrI pAtakI bhavet / viSayAsakta jIvAnAmIzatA na bhavetkadA // 8 //
Page #251
--------------------------------------------------------------------------
________________ - pradIpa [ 215 ] so'pi sambhoga sambandhaH nirantaraM prajAyate / niyamastu gRhasthAnAM parastrI viSaye sadA // 66 // tavezasya vrataM nAsti, mahaccitramidaM matam / anekadoSasadbhAve, vyApakatvaM na dehataH // 70 // sarvavyApakatA jJAnAdIzasya yadi manyate / tadA kSatirna jainAnAmiSTA pattistu sarvadA // 71 // jainairvyApakatA mAnyA kaivalyajJAnadvArataH / / kintu tavaiva siddhAnta vyAghAtaH sarvathA bhavet // 72 // vizvatazcakSuruta vizvatomukhaM, vizvataH pANi / uta vizvato bAhu, vizvataH pAdaH iti zrutiH // 73 // dehavyApakatA siddhiH karoti sarvathA zrutiH / jJAnavyApakatA caiva bhavadbhirmanyate katham // 74 // kathyate yadi sarvatra vyApakatvaM na manyate / niyatasthAna mantavye, kAryasiddhiH kuto bhavet // 75 // aniyata pradezAnAM kAryaM kuryAtkathaM sadA / mantavyo vyApakazcaiva, siddhiH syAdanyathA nahi // 76 // tadadhyacArumantavyaM, jagadviracanaM dehAkiMvA, saGkalpato matam // 17 // praznAnAmavakAzataH / 1 zuklayajurvede
Page #252
--------------------------------------------------------------------------
________________ [216] yogaanantakAlajAte'pi, jagatpUrNa na rcyte| jagannirmANatA pUrNA, kadApi naiva sambhavet // 781 svIkAre prathame pakSe, pRthivI parvatAdInAm / anantAnAM padArthAnAM, nirmANaM kramato bhavet // 7 // dehavyApakatA pakSaH, bhavadbhireva bhkssitH| saGkalpa pakSasvIkAre, vyApakatvaM na sidhyati // 8 // niyatadaizikatvena, kArya sarva vidhIyate / yathA vidyAdharA devAH, svasthAnasthAzca sarvadA // 8 // dUrasthAnyapi kAryANi, karoti caika helyaa| tathA ca bhavadIzo na, niyata dauzikasthaH kim // 82 // saGkalpatazca tatkArya, kiM na kuryAdatho vad ? doSApattizca nAstyeva,vyApako manyate katham // 3 // niyamita pradezasthe, zruti bAdhaH prajAyate / saMsAravyApakatvetu, yukti bAdho mahAnbhavet // 4 // jJAnasyAprApya kAritve, doSa lezo na vidyate / yanmate prApya kAritvaM, tanmate'neka doSatA // 5 // azucisvAdanAdInAM, nAraka vedanAdInAm / andhakArAnubhUtInAM, parastrIsaGgamAdAnAm // 86 //
Page #253
--------------------------------------------------------------------------
________________ -pradIpa [217] kusumacandanAdInAM, rasavatyAdi vastUnAm / sarvadezvarajJAnaM tu, vyApakatvena sammatam // 8 // jJAnasya prApyakAritvamapi teSAM mate matam / ataH pUrvoktavastUnAM, anubhavo na kiM bhavet // 8 // tadanubhavakartuzca, manyate cezatA katham / jJAnavyApakatA caiva, bhavanmate na yuktiyuk // 6 // jagatkartA ca sarvajJaH, iti kathaM tvayocyate / pratyakSAdi pramANena, sidhyati na kadAcana // 10 // akSasambaddhavastUnAM, grAhakamakSajaM matam / atrIndriyazca sArvajya, kathaM tenaiva gRhyate // 11 // jagatkartuzca sArvayaM, pratyakSAdikamAnataH / anyenApi prakAreNa, sidhyati na kadAcana // 12 // anumAnaparokSaNa, pramANena na sidhyati / vyAsijJAnazca karttavyaM, sarvadA liGgaliGginoH // 3 // jagatkartuzca sArvajya, siddhau heturna sambhavet / ato hetorabhAvena sAdhyasiddhiH kathambhavet // 6 // 1-pratyakSaM
Page #254
--------------------------------------------------------------------------
________________ [218] yogatAdRzIM mAnyatAM vinA jagadvicitratAna vai| jagadvaucitrya siddhyartha, tasya sarvajJatA matA // 6 // tadyuktirapi nAdeyA, suhRdAM hRdaye khalu / vicArasyAvakAzastu, mIlatyapi pade pade // 16 // jagadvividhatA jJeyA, sthirjnggmbhedtH| sthAvaramapi dvadhaM syAtsacetanamacetanam // 17 // sacittajaGgamAnAca, sthAvarANAzca srvdaa| svasva karmAdi sAmagryA,vaicitryaM jAyate kila // 98 jaDasthAvara saMsAre, vaicitryaM jIvakarmataH / kAraNapazcatA yogyasAdhanasampadAM kila // 66 // yoge kAraNa sAkalyaM, anAditva pravAhataH / vijJeyaM sthitamastIti, Izasya na prayojanam // 10 // jagacitya sidhyartha, vyarthA ceshvrsaarvtaa| tena vinApi sarvatra, vaicitrayaM parisidhyati // 101 // anumAnaM na sidhyartha, AgamaM tu vicAryate / Agama IzakRtkiMvA,anyenApi kRtaM bhavet // 102 // svIkAre prathame pakSe, sArvatyasiddhitA na vai / tadevaM darzayiSyAmi, zRNvantu sAvadhAnataH // 10 //
Page #255
--------------------------------------------------------------------------
________________ -pradIpa [216] mahAtmye nyUnatA yAyAt, svayaM svaguNagAnataH / mahAtmano na yujyeta,sarvajJo'haM prajalpanam // 104 // Agamo mayakA caiva, kRta iti ca manyate / abhimAnitva sUcatvaM, vAkyaM nezasya zobhate // 10 // tathApi yadi manyeta, AgamazcezvaraiH kRtH| vAkyasamUhakaM zAstraM, padasamUhavAkyatA // 106 // padAni varNasandohaH, varNAH tAlvAdi sambhavAH / sthAnaM dehaM tu vijJeyaM, azarIre na yujyate // 107 // adehoze ca svIkAre, khaNDyayuktiH pradarzitA / jagannirmANakattazca zarIraM naiva sAMpratam // 10 // adehasya ca mantavye, zAstrasiddhistuno bhavet / zAstra varNAtmakaM sarva, kathaM tena viracyate // 106 // upAyenaiva kenA'pi, IzakRtaM na yujyate / IzakRtaM kathaM tarhi,zAstramiti tvayocyate // 110 // svIkAre cApare pakSe, zAstrakRta vibhinnataH / zAstrakArazca sarvajJaH, asarvajJo'thavA mataH // 111 // 1-yujyate 2-anyena /
Page #256
--------------------------------------------------------------------------
________________ [220] yogasarvajJapakSa svIkAre, dvau sarvajJau samAgatau / ekaH saMsArakartA vai, zAstrakartA dvitiiykH||112|| dvayoH sArvajya mantavye, mUlakSatiH smaagtaa| Izvara eka eveti, mAnyatA bhavatAM mate // 113 // dvayoH sArvajya siddhyartha sAdhanAnAM gaveSataH / cintAyAmanavasthAsyAditi sarva vicintytaam|114|| zAstraracayitA naiva, sarvajJa iti manyate / alpajJa kRta zAstreSu, vizvAso naiva jAyate // 11 // pramANabhUta siddhAnte, virodhastu kathaM bhavet / nAtastatrApi prAmANyaM, iti manasi dhIyatAm / 116 // mA hiMsyAtsarvabhUtAni, mahAvAkyamidaM matam / Alabhate pazu caiva, agniSomIya yajJake // 117 // SaTzatAni niyujyante, pazUnAmadhyame'hani / azvamedhasya vAkyAca,nyUnaizcapazubhiH tribhiH||11|| nAnRtaM vacanaM brUyAt iti mithyA ca drshitaa||11|| na naryayukta vacanaM hinasti, .. na strISu rAjan na vivAha kaale| prANAtyaye sarvadhanApahAre, paJcAnatA nyAhurapAtakAni // 120 //
Page #257
--------------------------------------------------------------------------
________________ wwwM -pradIpa [221 / ityAdyasatyavaktavye, pApaM tu naiva manyate / tacchAstreSveva jJAtavyaM, pazya teSAMtu dhRSTatA // 121 // loSTavatparadravyANi, vacanamiti sUcakam / adatta parihArasya, mantavyaM tanmanISibhiH // 122 // vedazrutyAdi zAstrANAM vAkyAni na tu zlokataH / yadyapibrAhmaNodhArSyA,parakIyamAdatte chalena vaa|123|| tathApi nAdattAdAnaM sarvaM brAhmaNebhyo dttm| brAhmaNAnAM ca daurbalyAda SalAH paribhuJjate // 124 // tasmAdapaharan brAhmaNaH, svamAdatte svayameva / brAhmaNo bhuGakta, svaM vaste svaM dadAti // 12 // aputrasya gati sti, svargo naiva ca naiva ca / tasmAtputramukhaMdRSTvA, svargagacchanti maanvaaH|126|| anekAni sahasrANi, kumArabrahmacAriNAm / divaM gatAni viprANAM, akRtvAkulasantatiM // 127 // tAdRzAzca hyasambandhAH, pralApAH prtipaaditaaH| vedazrutau smRtau caiva,kathitaM prvilokytaam||128|| ataH saMsAranirmAtA, sarvajJaH paramezvaraH / bhUtabhAvibhavajjJAtA, bhavatAM jagadIzvaraH // 126 //
Page #258
--------------------------------------------------------------------------
________________ [22] yogasvecchAcArya surANAM ca, mahopadravakAriNAm / tAhagIzvaravAdazca, khaNDyatA mAdazaijainaiH // 130 // kathaM kRtaJca nirmANaM, na tataH prmaatmtaa| svasthitiM pratiSeddhAraM, jJAtvA nirmApyate kthm||131|| ato nahi sa sarvajJaH, duSTAnAM daNDane sati / bhaktAnAM paritrANe ca, rAgadveSasya mukhytaa||132|| ime duSTA ato daNDyAH , vAtavyA na kadAcana / trAtavyA bhaktakAzcaiva,na daNDyAste kadAcana // 133 // ayaM nijaH paro veti, gaNanA laghucetasAm / udAracaritAnAca, vasudhaiva kuTumbakam // 134 // ajJAnAM pakSapAtazca, tAdRzo naiva vidyate / sarvajJasya kathaM tarhi, pakSapAto mahAnbhavet // 13 // ime duSTA ime bhaktAH, iti vAgmoha sUcikA / rAgadveSasamAyuktaM, manyate cezvaraM katham // sva sva karmasamAdhInA rAgadbaSasamanvitA / svasva karmaphalAnAJca, bhoktAraH prtipaaditaaH||137|| ime mama pare caiva iti manasi dhAryatAm // 138 // tavezvaro na sarvajJaH, kintu sa pAmaro janaH /
Page #259
--------------------------------------------------------------------------
________________ -pradIpa [223] tamIzvarazca mantAraH, vijJeyAste'pi tAdRzAH // 136 // paramAtmA jagatkartA, svatantraH kiM parAdhInaH / svatantrapakSa svIkAre, sa kRpAlubhavennahi // 140 // eko rogI paraH zokI, eko raGkaH paro dhnii| eko duHkhIparaH sukhI,prAjJa eko'ti muurkhraatt||141|| svAmyekaH sevakazcAnyaH, ityevaM vividhAM dazAm / nirmAtuH paramezasya, pakSapAto mahAnmataH // 14 // dayAlutA ka yAtA sA, manasi paricintyatAm / evaM vidhAzca sRSTiM tAM, kathaM kuryaatsvtNtrkH||14|| svatantro'to na mantavyaH,dayAlU pi sambhavet / ajJAnI nirdayaH so'pi,jnyaatvystdvidhaantH||144|| yadi satyadayAlUH syAtsukhinaM sakalaM sRjet / paratantrastu vijJeyaH, so'pi doSayutaH sadA // 14 // bhavAntarIya stpunnypaapkrmaanusaartH|| preritezena kartRNA, kriyate racanaM jagat // 146 // ataH karmAnusAreNa, vicitraM manyate yadA / jagatkattu zca nirmANe, svAtantryaM tu tadA nhi||147|| phalaM karmAnusAreNa, IzaH sarvatra dIyate /
Page #260
--------------------------------------------------------------------------
________________ [224] yogakathaM tarhi sa nirmAtA, manyate paramezvaraH // 148 svakarmakArako jIvaH, bhoktA karmaphalasya ca / saMsartA parinirvAtA, sahyAtmA nAnya lkssnnH||14|| karmakAlasvabhAvAzca, udyamaniyatI tthaa| paJcakAraNasAmagyA, kArya sarva tu siddhyati // 15 // kAraNa paJcasArUpyaM, tattvAkhyAne prapazcitam / atastatraiva dRSTavyaM, paJcakAraNakAMkSiNA // 151 // svatantro na hi yujyeta, paratantre'prayojanam / dvayormadhye ca naiko'pi, pakSazcAtra nigadyate // 15 // jagannirmANa zaktimAn , karoti racanAM yadi / nityakattU svabhAvena,kiMvA'nyathA svbhaavtH||15|| svIkAre prathame pakSe, jgnnirmaannkaarytH| nivRttiH paramezasya, kadAcidapi no bhvet||154|| nivRttiryadi syAttarhi, svabhAve hAnitA bhavet / ataHsyAditya nityatvamAgacche sprmaatmnH||15|| yadi svabhAvatA'bhAve, sRSTyutpattiM karoti sH| tarhi tenaivasAsRSTiH,kriyate iti manyatAm // 156 // svabhAvA'bhAvatA tayoH dvayorapi ca saahshii|
Page #261
--------------------------------------------------------------------------
________________ -pradIpa [225] ekaH kuryAtparonaiva, rAjA''jJeti ca kiM bhvet||157|| svabhAvA'bhAva sattve ca yadi kArya prjaayte| tarhi vandhyA prasUtiM kiM, nakuryAtkAraNaM vada // 158 // ataH kartRtva svAbhAvasvIkAre'pi gatirnahi / asvIkAre svabhAve ca, doSApattistathaiva ca // 15 // nityamekasvarUpezaH, jagadracayitA khalu / ityapi pakSasvIkAre, racanA naiva sambhavet // 160 // saMhAro'pi na yujyeta, saMzaya bhAvataH khalu / .. ekenaiva svarUpeNa, kAryadvayIM karoti saH // 16 // kiM tenaiva svarUpeNa, athavA bhinnruuptH| ekenaiva svarUpeNa, kAryadvayIM karoti cet // 162 // etatpakSe ca mantavye, tad dvayI yugapad bhavet / svIkAre bhinnapakSe vai, svarUpabhedaspaSTataH // 16 // IzvarasthApya-nityatvamAgacchennAtra saMzayaH / rajo guNena nirmANaM, tamo guNena saMhRtiH // 164 // sattvaguNena sthairya syAtspaSTA svarUpa bhinntaa| kAryabhede svarUpasya, bheda tato'pyanityatA // 16 // kiM cezvaro bhavennityaH, svAnte ityapidhAryatAm /
Page #262
--------------------------------------------------------------------------
________________ wrrrr [226 ] yogakintu niraMtaraM sRSTiM,kiM karoti jalpyatAm // 166 // yadezasya bhavedicchA, tadA mRSTiM karoti sH| anyathA na karotIti, IdRzI mAnyatAmama // 167 // svAdhInecchApi tasyaiva, parataMtraH kuto bhaveda / svAdhInecchA pramantavye, sadotpattistathaiva ca // 16 // icchAyAH paratantratve, IzvaraH zaktimAnna hi / parAdhIne'samarthatvamasamarthe kuto bhavet // 16 // kiM cecchA mamatA rUpA, mamatA lobharUpikA / lobhaH kaSAyarUpaH syAtsakaSAyIzvaro mtH||170|| sakaSAyi samIpe ca, yAzcAyAH kiM prayojanam / na parazca daridro'pi, IzvarI kartumIzvaraH // 17 // kaSAyI jagadIzazcedanyezAH kiM bhavanti na / same'pi sakaSAyitve, ekaH syAdaparo na hi // 172 // rAjAjJA ceti nAstyeva,sarva manasi cintyatAm / seccha-Izo na mantavyaH prANaiH kaNThagatairapi // 17 // buddhimatAzca saMsAre, pravRtti iprakArikA / svArthakAruNyayogena, nirmANaM jagato matam // 174 // kRtArthatvena svArtho na, jagadIzasya sambhavet /
Page #263
--------------------------------------------------------------------------
________________ -pradIpa 227] jagannirmANakartavye,iti svAnte vicAryatAm // 17 // ataH kAruNya yogena, sRSTiH sRjyeta ceshvraiH| dvitIyasyApi pakSasya,avakAzo na vidyate // 17 // duHkhijIvasya duHkhasya, dUrIkaraNabhAvataH / karuNAsaiva vijJayA,sRSTyutpattistayAna hi // 177 // prAkkAle jagadutpatteH, dehendriyaadybhaavtH| sarvajIvasya saukhyaM syAdda :khalezona kiJcana // 17 // pazcAdde hendriyAdyaJca, utpAdya karuNAvatA / sukhInAMduHkhadAtRtve,kAruNyaM kIdRzaM matam // 17 // dehendriyAdyabhAvena, prAkAle sukhino jnaaH| keSAM duHkhavinAzAya, Izena karuNA kRtA // 18 // pazcAcasRSTinirmANAd, dRSTvA ca duHkhinojanAn / tataH karuNatA jAte, dRSTaH parasparAzrayaH // 181 // duHkhijIvaM vinirmAya, dRSTvA tAnduHkhino janAn / karuNA mAnase jAtA, dUrIkata prayatyate // 18 // anAdIzazca mukto vA, amukto vA kimucyte| yA cyeta pramukto vA, tadA sa ghaTate nahi // 18 // sarvakarmavinAzaH syAttadA muktastu kathyate /
Page #264
--------------------------------------------------------------------------
________________ [228] yogayadA muktatvamIzasya,anAditvaM tadA nahi // 18 // anAditvazca muktatvaM, parasparaM virodhayuk / kadApi naiva yujyeta, mukta Izastato nahi // 18 // amuktapakSamantavye, kiM nezvarAstadA same / anAditvaM na muktasya,amukta cezatA nahi // 186 // imau pakSau ca nAdeyau, manyete bhavatA'pi vai / nAsti tRtIyapakSo'pi,kiM kriyate'dhunA vada // 187 / jagannirmANa karttavye, Izyasya kiM prayojanam / praznAdaza bhaveyuzca, uttaraM ca vidhIyate // 18 // jagannirmANakartavye, yathA rucIzvareSu kim / kAraNaM vidyate tatra, kiM vA syAtparatantratA // 16 // dharmAya cAthavezasya, sRSTinirmANatA bhavet / krIDA kutuhalAkiM vA,nigrahAnugrahAya kim // 16 // athavA sukhahetutve, Izasya syAtparizramaH / kiMvA duHkhavinAzAya,bhUtavighnakSayAya kim / 16 / bhAvi vighna vinAzAya, Isvarasya zramaH khalu / kiMvA svabhAvatastasya, pravRttirjAyate sadA // 12 // eteSAM daza praznAnAM, samAdhAnaM na vidyate /
Page #265
--------------------------------------------------------------------------
________________ -pradIpa [226] samAdhAnena yenaiva, santoSaH sarvadA bhavet // 16 // prathamapakSasvIkAre, sRSTikrame viprytaa| puruSe lakSaNaM strINAM,puruSasya na strISu kim|164|| yathA rucyA yadA sRSTiH,racayedIzvarastadA / tadaikaniyamenaiva, kiM na racayatIzvaraH // 16 // mohAdhIne ca nirmANe, yathA rucini vidyate / viparyAsazca doSo'pi,Agacchetprathame khalu // 196 // dvitIyapakSamantavye, Ize svatantratA nahi / anyAzrayAcca kartavye,svatantro gIyate katham / 167 prANikarmasahAyena IzaH, sRSTiH karoti cet / tadezena kRtaM kiM syAtkarmakRtaM tu manyatAm // 16 // tRtIyapakSamantavye, Ize kRtArthatA na hi / dharmarUpasya kAryasya, Izasya na prayojanam // 19 // dharmAdharmakSayAd muktiH, iti sArvatrikaM vacaH / puNyarUpo'pi dharmazced muktastadezvaro na hi // 20 // nAdeyazca caturtho'pi, krIDA kutUhalaH khaluH / bAlasya zobhate so'pi, Izvare naiva yujyate // 201 // bAlo dhUligRhAdiM ca, yathA karoti prAvRSi /
Page #266
--------------------------------------------------------------------------
________________ 230] yogapazcAd bhanakti tatsarva, yujyate tasya tAdRzam 202 api tu vItarAgasya, dhyeyasya paramezituH / krIDAkartuM na yujyeta, hAsyAspadaM mahad bhavet 203 nigrahA'nugrahau tau ca, rAgadveSasvarUpako / duSTasya nigrahazcaiva, bhaktAnugraha rUpakaH // 204 // Izvarasya ime bhaktAH, ime duSTAzca no kdaa| rAgadveSanimittaJca, tasya naSTaM tu sarvathA // 20 // nigrahAnugrahau tau ca, syAtAM tatra na srvthaa| tatpakSo'pi bhavennaiva, sarvadeti vicAryatAm // 206 // SaSTAdi navaparyantAH, yujyante pakSakA na hi / anAdi nitya mantavye, sukhaM tu sarvadA bhavet 207 duHkhaM kadApi nAstyeva, duHkhanAzAya no bhavet / prayAsaH paramezasya, svAnte sarva vicAryatAm // 20 // sarvadA sukhamIzasya, sukhArthaM na parizramaH / pratyavAyo'pyajJAnasya, bhavenna paramezituH // 20 // ataH so'pi bhavennaiva, kimarthaM sa prvrtte| bhaviSyatpratyavAyasya, sarve ca kalpanA na hi // 210 // pakSo'pi dazamastyAjyaH, yukti yuktyA na yujyte|
Page #267
--------------------------------------------------------------------------
________________ -pradIpa [231] jagannirmANakarttavye, yadIzasya svabhAvatA // 21 // tarhi nivartane tasmAd manyate kiM prayojanam / kintu svayaM hi Izo vai, svabhAvena karoti saH 212 // mantavyamiti cezasya, nityatvavyApakAdikam / tadvizeSaNa dAtavye, phalaM kiMcinna sambhavet // 213 // svabhAvenaiva sampUrNajagaccakraM bhrmtypi| ityevaM jalpanenaiva, doSApattirna jAyate // 21 // etAvacca prayAso'pi, kattRtvAdhiSThite khalu / sarvadA sevanIyaH syAtsAkSitvini hi cezvare / 215 sarvajJe vItarAge ca, doSApattirna srvthaa| dRzyatAM suvivekena, kAraNasamavAyataH // 216 // kArya sarva prajAyeta, tattu Izena yujyate / dhyeyAvalambarUpeNa, IzvaraH sarvathA mataH // 217 // karmakAlasvabhAvAnAM, niyatasyodyamasya vai / bAhyAbhyantarasAmagryA, kAryazca mIlane matam / 218 // karmaNAM jaDarUpatvAtphalaM kutastadarpayet / iti praznAvakAzasyAtkeSAzcinmAnase yadA // 21 // lohaJca lohacumbaJca, dUrAdAkarSayedyathA /
Page #268
--------------------------------------------------------------------------
________________ [232] yogakRSTvA nayati sAmIpye, karmAdiSvapitAdRzam 220 rUpAkarSakayantraM ca, rUpAkRti tu karSayet zabdAkarSakayantraM vai, sarvazabdAdi jAtikam // 221 // gRhItvA zrAvayeccaiva, tathA karmAdikazca vai| zubhAzubhaphalAdAne, zaktimattanna kimbhavet // 222 // jaDeSvapi padArtheSu, zaktaranantatA mtaa| ekAnta niyamo nAsti, jaDaH kiJcitkaroti na 223 // kasyAzcicca yuvatyAH, citrasya paridarzanAt / brahmacArI vratAdyaJca, strI citreNa vinaashyet||224|| kasmiMzcidapi prAsAde, striyAzcitraM ca vidyate / na stheyaM brahmacAriNA, ityAjJA pAramezvarI // 22 // yathA citrastha rUpasya sAmarthya svAntacAlane / jaDeSu kiM na sAmarthya, astIti suvicAryatAm 226 prasiddha zAstragItAyAM, paJcamAdhyAyake khalu / proktaM caturdaze zloke, zrUyatAM sAvadhAnataH // 227 // na kattu tvaM na karmANi, lokasya sRjati prabhuH / na karmaphalasaMyogaH, svabhAvastu pravartate // 22 // ! kemerA 2 phonogrAphAdi
Page #269
--------------------------------------------------------------------------
________________ -pradIpa [23] sarvathA karmavAdazca, niSiddho jainazAsane / te ca mImAMsakAjJeyAH,sadA mithyAtvino matAH226 paJcakAraNabhAvena, kArya jaineSu sammatam / vinA kAraNasAmagrI, kArya kiMcinna sidhyati / 230 / Izvarakattu vAdibhiH, jagatsarva viDambitam / IzvarecchA ca yAdRzI, tAdRk kArya bhaviSyati231 yasya kasyApi kAryasya, IzvarecchA niyAmikA / ityuktvA sarvajIvAnAM, pauruSArtha vinAzitam 232 kimarthaM puruSArtho hi, kartavyaH kenacitkadA / IzvarecchA vinA naiva, kArya kizcitprajAyate // 233 // niH sattvA udyamai_nA, IzakRdvAdinA kRtaaH| paJcakAraNapraucAnaH, prajAzca sodyamI kRtaaH||234|| Izo'pi sarvazaktimAnutpAdayati prstre| kamalaM kiM na tadvaddhi,vandhyAyAH santatiM na kim235 so'pi kAraNasAmayyA, niSpAdayati kRtyakam / asmAbhirapi kathyeta, kArya kAraNapaJcataH // 236 // yuktiyukta pravaktu NAM, jainAnAM doSaropaNam / IzaM jainA na manyante, ataste'pi ca nAstikAH237
Page #270
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 234 ] yoga vastugatyA vicAre ca nAstikatA tu tanmate / jagatkarttRtva zUnye'pi, jagatkattR tva mAnanam // 238| mithyA doSapradAnena, kalaGkI kRta IzvaraH / kalaGkIzvaramantR NAmAstikyaM vada kIdRzam |23| mahAmidhAtvinAM teSAM vAgniyamo na yujyate / " jainAnAM satyavAdInAmanyathA tvaM kathaM vadet | 240 Izvara karttR vaktAraH, naiyAyikAdayaH khalu / anye bhATi gRhItAraH, Sadarzana bahirbhUtAH // 241 // prakRtiM sAMGkhayato lAtvA, jIvamIzaJca hyanyataH | tattvatritayamAdAya, jAtAzceme samAjinaH // 242 // jainA bauddhAzca sAMkhyAzca, mimAMsakAstathaiva ca / jagatkarttRtva rUpeNa, manyante cezvaraM na hi // 243 // mimAMsakamate caiva, sarvajJo naiva vidyate / Izvarasya tu mantavye, vArtA teSAM mate na hi / 244 | vItarAgazca sarvajJaH sarvadarzI niraJjanaH / jainAnAmIzvaro jJeyaH, anyeSAM na hi tAdRzaH // 245 // tAdRgIzasya mantRNAM, jainAnAM yuktivAdinAm / Izvaro nAsti caiteSAM iti kathaM praghoSyate // 246 // "
Page #271
--------------------------------------------------------------------------
________________ -pradIpa [235] mithyA kalaGkadAnena, mahatpApaM prjaayte| sujJAsteSAM pralApAMzca,zRNvanti zravaNe na hi||247|| mithyApralApa jalpAke, mithyAvedAnuyAyini / jainA bhAvadayAM caiva, cintayanti muhurmuhuH // 24 // sakaSAyIzvaro yeSAM, yamahInAzca sAdhavaH / dayArahitadharmazca, teSAM kiyad nigadyate // 24 // Izvarakathito jJeyaH, mahAvratI gurustathA / dharmo dayAprapUrNazca, nAnyatra pariprApyate // 250 // AtmAdi paralokAdi, svarganarakavastUnAm / dharmAdharmAdi muktizca,zuddhA jainaH pradarzitA // 25 // astyAtmA paralokazcetyevaM yeSAM mate mtiH| ta eva AstikA jJeyA anyesarve ca naastikaaH||252|| AstikamukhyajainAzca, bhArateSu matAH sadA / AstikAbhAsakAzcAnye,jJAtavyA sukhakAMkSiNA253 itizrI zAstravizArada jainAcArya jagadvikhyAta jaGgama yugapradhAna sUricakracakravartti parAmArAdhya pUjyapAda gurudeva zrIvijayadharma
Page #272
--------------------------------------------------------------------------
________________ yoga [236] sUrIzvaraziSyeNa nyAyavizArada nyAyatIrthopAdhyAya maMgalavijayena viracite AhetadharmapradIpe jagatkartRtva vizeSavarNana nAmA ekAdazama prakAzaH smaaptH||
Page #273
--------------------------------------------------------------------------
________________ // athadvAdazama prakAzaH // vItarAgamUrttimaNDanaprakAraH mUrtidvArA ca kalyANaM, sAdhayanti same janAH / mUrtiH sakala kAryANAM, bhavetparamasAdhikA // 1 // rAgimUrti samAloke, rAgabhAvazca jaayte| dvaSimUrti samAloke, dveSabhAvazca mAnase // 2 // zAntamUrti samAloke, tyAgitA prakaTIyate / sArvamUrti sudhyAnena, dveSAbhAvastu sarvathA // 3 // zuddhAlanbanataH kAryasiddhiH zuddhA prajAyate / azuddhatazca na zuddhA, jAyate nAtra saMzayaH // 4 // zuddhAlambanatazcaiva, AtmazuddhiH prjaayte| zuddhAlambanarUpAya, vItarAgAya te namaH // 5 // dravyabhAvAbhidhA''kRtyA, Izo jJeyazcaturvidhaH / nAmasaMjJAbhidhA jJeyA, yathA ca RSabhAdayaH // 6 // AkRtyA pratibimbaM tat, dravyeNa kAraNaM matam / bhUtA jinA bhaviSyanti,dravyatvena prakIrtitAH // 7 //
Page #274
--------------------------------------------------------------------------
________________ [238] yogatIrthakRnnAmakarmatvaM, yeSAM codyvrtitaa| te bhAva jinadevA syuH, iti sarva vyavasthitam // 8 // devAdhideva sArvasya, mUrti no manyate kati / anyeSAmapi sarveSAM, mUrtistairapi manyate // 6 // yAvatkAlIna saMsAraH taavtkaalaakRtirmtaa| mUrti vinA na keSAzcit kAryasiddhizca smbhvet||10 yAM zAkhAzca samAzritya, ArohituM pravartate / tAM cchettuvartamAnasya, adhaHpAto bhaved dhruvam // 11 // tathA dhyeyaM samAzritya, yo dhyAneSu prvrtte| dhyeyamUrti mantR NAM,gatiH kIdRgbhaviSyati // 12 // IzamUrti na mantAraH, teSAM bhAvastu kiidRshH| ilAhalaM viSaM pItvA,tailaM pIvanti cordhvakam // 13 // caryete ca pramANena, muurtivissymaanytaa| yuktipramANarAhityaM, nAdeyaM kasyacidvacaH // 14 // kecidvadanti jADyana, mUrtirvandyA kadApi na / yathA parvatapASANaH, tatheyamapi bhAvyatAm // 15 // Izvara ityabhikhyaM ca, smaraNIyaM na karhi cit / 1-tailopri|
Page #275
--------------------------------------------------------------------------
________________ -pradIpa [236] rajo'bhidhAnavattacca, jaDatvA tutA matA // 16 // jaDatvena samAne'pi, ekA vandyA parA na hi / tatra vinigamaM nAsti, uttaraM tu vidhehi bhoH // 17 // vaacyvaacksmbndhaadvndniiyaa'bhidhaamtaa| ghaTazabdAbhidhAne ca, ghaTasyopasthitiryathA // 18 // tatheza iti zabdena, iishsyopsthitistthaa| ato'bhidhAca mantavyA,mUrtirmAnyA na krhicid||16 hRd grAhyAnaiva tadyuktiH, sA mUrtyAmapi taadRshii| sthApyasthApakasambandhaH, mUrti mUrti matorapi // 20 // pratibandhasya sadbhAvAdvandyA mUrtiH kathaM na bhoH| puruSasya ca kasyacitsammIlya scivaadibhiH||21|| kriyate cAbhiSekaistaH, tadA rAjeti gIyate / puruSatva samAne'pi, sa rAjA'nye kathaM na syuH // 22 // sthApito vidhinA yaizca, nRpastu tairmatastadA / yathA vA puruSaH ko'pi,viraktaH saMsRto bhavet // 23 // yAvatparyantaveSo na sAdhozca paridhApitaH / tAvatkAlaJca sA vyaktiH,sAdhutvena na puujyte||24|| yadA tena dhRto veSaH, sAdhutvaM na hi pAlitam /
Page #276
--------------------------------------------------------------------------
________________ wwwwwwromrnm [24.] yogatathApi sAdhubudhyAtaM,vandante te janAH katham // 25 // yathAbhiSiktarAjAdau, rAjatva sthApanA kRtaa| yathA paridhRte veSe, sAdhutvaM sthApyate janaH // 6 // yasyAM mUl ca yatkAle, pratiSThA vidhinA kRtaa| mantreNa sthApyate devaH,vandyA mUrti stadA matA // 27 // sthApya sthApaka sambandhAdvandyA mUrtistathaiva c| mUrti mUrtimatazcaiva, sambandhaH sadRzo mataH // 28 // ataH parvatapASANaH, vandyo na sarvathA mtH| mUrtirvandyA jinendrasya, nirvikAratva-sUcikA // 26 // Izasya mUrti nAmnozca, jaDatvaM sAdRzaM dvayoH / ekaM vanya paraM naiva, vaktavyaM kAraNaM tvayA // 30 // sambandhAnnAmadheyaJca, vanyamityapi nocitam / sa tu mUl ca sattvena,kathaMno vandyate tvayA // 3 // ato vandya tvayA te dva, tyAjyate vA tathaiva ca / iti tarkaH sadaiva syAnniSiddho lumpakaiH katham // 32 // masikUcaM mukhe dattvA, nagaradvArasAmIpe / pazya sva mUrtimantazca, Izamati niSedhakAn // 33 // ataH pApAmukhaM badhvA, praayshcitt-gvesskaaH| darzayanti kathaM svAsyaM,lumpakAH pApapoSakAH // 34 //
Page #277
--------------------------------------------------------------------------
________________ -pradIpa [241] sarvatra ghoSaNIyaJca, jJApyaJca janasammukhAt / tAdRzapApakattUNAM, atredRzo gatirbhavet // 35 // maSilikhitapatrANAM, kathaM sUtraM ca kathyate / IzavANI ca sUtraM syAdgatA bhagavatA saha // 36 // paJcatriMzad guNairAThyA, vANI bhagavato mtaa| likhiteSu ca sUtreSu,eko guNo'pino bhavet // 37 // yojanagAminI vANI, sUtraM tu tAdRzaM na hi / vANIrUpaM kathaM procya, pratArayasi dhUrtarAT // 38 // sthApanA bhagavadvANyAH, yadi sUtre'sti procyate / bhagavatsthApanA tarhi, mattau kathaM niSidhyate // 36 // sthApanA dvaya sAdRzye ekA mAnyA parA na hi / bhedabhAvaH kathaM caivaM, pramANaM vada bAliza // 40 // abhAvena pramANasya, nAdrIyate vaco'pi tat / zUnyacittamanuSyANAM, pramANaM vidyate katham // 41 // asmAkamanumAnazca, yuktirapi prasidhyati / AgamaM ca pramANaM syAtsuviditaM pade pade // 42 // AgamamUrtirUpatvaM, kathaM tena nissidhyte| yadi niSidhyate tahi, AgamaM naiva kathyate // 4 //
Page #278
--------------------------------------------------------------------------
________________ [242) yogatathApi jina mUlzca, pUjA kutra pradarzitA / iti praSTuM yadIcchAcettahi sUtraM nigadyate // 44 // sUryAbhadevapUjAyA, vaktavye rAjapraznIye / saptadazavidhA pUjA, prakAro vistRto mtH||4|| gatvA siddhAlaye caiva, dhUpaM jinavarAndade / jinamUrtisamIpe tu, devA vadanti bhAvataH // 46 // bhavanmatA'bhiprAyeNa, jinendrAstatra santi no| kevalajinabimbAni,uktAH jinaravarAH katham // 47 // sthApanAM jina saMkAzAM, matvA vadati tAdRzam / yadabhiprAyataH sA vAk,ghaTate cAnyathA nahi // 48 // tvadabhiprAyataH kena, prakAreNa na yujyate / ato mUrtizca vandyAsyAyukti yuktyAvicAraNe // 46 // anyathA jinamUrtInAmagre namutthuNaM katham / tinnANaM tArayANaM saH,pAThaH pUrNo na yujyate // 50 // vijayadevaprAsaGga, jiivaabhigmsuutrke| pUjA pAThAprabhomUrtyAH, vistRtena nirUpitaH // 51 // 1-prabhomUrtyA agre|
Page #279
--------------------------------------------------------------------------
________________ A -pradIpa [243] jJAtAsUtre drupatkanyA, vivAhasamaye'pi vai / mohamAyAM parityajya, jinapUjA kRtA zubhA // 52 // vaivAhike ca jIvAnAM, kAmarAgaprabodhake / viSayANAJca prAbalyaM jAyate sarvasammatam // 53 // dharmarAgastu dharmiNAM, jIvAnAM hRdaye bhavet / anyeSAM na bhavatyeva, anubhUtaM samaistathA // 54 // mahAsatyAzca draupadyAH, bhAvaM pazyata nirmalam / vItarAga saparyAyaH, jinAlaye sUcI bhUtA // 5 // snAnAdikAM kriyAM kRtvA, pratimA parimArTi saa| abhiSekaM vidhAyoccaiH, pUjAkatuM pravartate // 56 // jIvAbhigamasUtre ca, adhunA'pi vilokyatAm / rAjapraznIya sUtre'pi, yo'dhikAraH pradarzitaH // 27 // sAkSirUpeNa sampUrNaH, tasyAtrApi vilokanam / kathitaM sarvajJAtavyaM, zaMkAsthAnaM na vidyate // 58 // . sarvapUjAvidhiM kRtvA, bhAvastavaH kRtstyaa| namutthuNaM ca tatpAdyaM, paThitaM tatra bhAvataH // 56 // tAca mithyAtvinI caiva, kecidvadanti bAlizAH / tadvacaH sarvathA'satyaM, mAnanIyazca sarvadA // 6 //
Page #280
--------------------------------------------------------------------------
________________ [244] yogayadi mithyAtvinI sA syAnnamutthuNaM kathaM tdaa| na hi mithyAtvino jIvAH, jinendrAgre vadanti tam61 tinnANaM tArayANaM ca buddhANaM bohayANaM vai| muttANaM moyagANaM ca, sA'vadaditi bhAvataH // 2 // yadi mithyAtvinI sA cedetAdRzaM tadA vadet / arthaputratva rAjyAdi, bhogapradAnako bhava // 63 // mokSAbhilASiNI yAzcA, na tu bhogaabhilaassinnii| kathaM mithyAtvinI sA syAt dRr3ha samyattvadhAriNIda4 mithyAtvinI ca mantAraH, te mithyaadRssttinomtaaH| utsatrasya prarUpitve, gamiSyanti hyadhogatim / / yadi mithyAtvinI sA cennAradAgamane sati / utthitA na kathaM sAbhoH, sUtraMgatvA vilokyatAm 66 proktA mahAsatI sA vai zAstre bhagavatA khalu / kathaM mithyAtvinI sAsyatprAyazcittaM vidhiiytaam|67 bhUmipati siddhArthena, kalpe pUjA kRtA tthaa| siddhArthaH zrAvakazcaiva, AcArAGga pradarzitaH // 6 // zAstreSvevaM ca saMproktaM, virodhodhAryate katham / / saptamAGgaSu cAnandazrAvako, vakti vai dhruvam // 66 //
Page #281
--------------------------------------------------------------------------
________________ -pradIpa [245] jinendrasya vinA cetyaM, vandanIyaM na kizcana / zraddhAnAlApake caivaM, pratijJAtaM sunizcitam // 7 // jinabimbaM tu caityaM sthA, ccaityaM jinasabhAtaruH / anekArtheca saMproktAH, caityazabdena darzitA // 7 // prakaraNAdi prAsaGgA, cchAbdabodha vicArake / kartavye naiva doSo'sti, jJAtaM sindhavamAnaya // 72 // anyadevasya vandyanve, anyatra jina bimbake / avandyatva pratijJA ca, jinabibavandya vinA // 73 // pUjyeta na hi kenApi, prakAreNeti me matiH / jinamUrtiravanyeti, niyamazca vidhiM vinA // 74 // viMzatau zatakAnAM ca, vidyaacaarnnsaadhubhiH| pazcamAGga ca mUrtInAM, vandanAnamane kRte // 7 // labdhInAM sphoraNaM caiva, pramAdAcaraNaM matam / prAyazcittaM ca tasyeryA,na tu vandanakAdInAm // 76 // vandanAnamane caiva, bhakti rUpe ca drshite| uttarAdhyayane bhakteH, phalaM caivaM pradarzitam // 77 // 1-anekArtha sNgrhe|
Page #282
--------------------------------------------------------------------------
________________ Mr.No. [246] yogasthAnAGgo dazamesthAne, dazadhA satyatAmatA / sthApanA satyatA tatra, bhagavadbhinirUpitA // 8 // sthAnAGga tUryasthAne ca, jinamUrtistu drshitaa| kimarthaM satyatAlopaH, mRSoditaM kathaM tvayA // 7 // pade pade ca sUtreSu, mUrtipAga pradarzitAH / samprati bhUmipAlAdyaH, jinaprAsAdalakSakam // 8 // jinavimbAni koTizaH, nirmApitAni bhAvukaiH / anekadharmakAryANi, kRtAni dhanasadvyayAt // 81 // mUrti niSedhaprAsaGga, jainAbhAsena kenacit / dRSTAntaM dattamekaM ca, zrUyatAM sAvadhAnataH // 2 // mUrtipUjakajainAya, mUrtiniSeddhR putrikA / dattAsvazvAvadhUTI sA, gatA jina gRhe kadA // 3 // jina prAsAda dvAreSu, siMhamUrtivilokanAt / bhayAkulA ca sA jAtA, svazrUmevaM bravItisA // 4 // mandire nAvagacchAmi, siMhakhAdati sattvaram / vadhUvAcamimAM zrutvA, svazrUrvadati bhadrikA // 8 // 1-kumArapAlavastupAla prabhRtibhiH /
Page #283
--------------------------------------------------------------------------
________________ -pradIpa [247] prastaramUrtisiMho'yaM, bhakSayenna kdaacn| tarhi prastaramUrtiH sA,svazru bho kiM dadAtivaH // 86 // mUrte DasvarUpAyAH, pUjane kiM prayojanam / pUjayejaDarUpaM ce, parvatastarhi pUjyatAm // 8 // iti vadhUvacobhizca, sarvaistyaktaM ca pUjanam / sthAnakavAsijAtaM yat, sarvaM ca tatkuTumbakam // 8 // IzapUjanazrAddhaizca datta, dRSTAnta tAdRzam / mUrti pUjaka putrI ca, dattAmUrti virodhine // 86 // sA svazvA sahapUjyasya, vandanAyaigatAkhalu / vadhUTI nUtanAM dRSTvA, keyaM pRSTA ca sAdhubhiH // 10 // asmatputravadhUjJeyA, mUrti puujaavlmbinii| zrutvA pUjyaizca samproktaM,samyaktvaM gRhytaaNdRddhm||6|| atra samyaktva zabdena, IzamUrti niSedhanam / kRtaM pUjyaizca jJAtavyaM, svamUrti paripUjakaiH // 12 // saMsAre ca vinA zraddhAM, bhramanti bahavo jnaaH| hRdi vizuddha zraddhAnaM, asti pUjyaM tu pRcchati // 3 // tava samyaktva svIkAre, kalyANaM mama kiM bhavet / kathitaM nizcitaM pUjyaH, bhavedana na saMzayaH // 4 //
Page #284
--------------------------------------------------------------------------
________________ [248] yogapUjya zikSA pradAnAya, samyaktvaM svIkRtaM tyaa| IzapUjanazraddhA sA, svAnte dRDhA ca rakSitA // 6 // kenApi nApagacchetsA, Agacchennaiva daantH| abhavyAH kimutiSTheyuH, jJAtaM pralApamAtrakam // 66 // pratyahaM darzanaM karta, samAgacchati sthAnake / tayA sahApi pUjyasya,rAgojAto mahAn hRdi // 6 // cAturmAse ca sampUrNe, pUjyairutthAnakaM kRtam / sarve grAmajanAzcaiva, sanmAnArthaM gatA pahiH // 8 // sA'pi vilAvanArthAya, vastrAdikaM nijaM samaM / gRhItvA sA gatodyAne,maGgalaM zrAvitaM ca taiH||66|| pratyAgacchanti zrAddhAste, zrutvA ca maGgalaM khalu / nAgacchati vadhUTI sA,pRSTe vadatikAraNam // 10 // darzanaM pUjyasAdhUnAM, vinAkRtvA na bhujyate / pratijJAkAritA pUjyaiH kathaM grahe vrajAmibhoH // 101 // kurvanti vihRtiM pUjyAH, kiM karttavyaMmayA tadA / gRhe tiSThAmi zrAddhAzce,dbhojanaMkriyatekatham // 102 // 1-shrddhaa|
Page #285
--------------------------------------------------------------------------
________________ www -pradIpa [246] vinA ca bhojanaM dehaH, kathaJca mama sthIyate / pUjyaiH sAkaM vihAraJja,ataH karominizcatam // 10 // tiSTantu cAthavA pUjyAH, nagarecAtra srvdaa| mama darzanasaMlAbhaH, mIliSyati ca nityazaH // 104 // ato vyAghrataTI nyAyaH, kiM kriyate samAgataH / vicArya kathitaM pUjyaiH; upAyazcAtra vidyate // 10 // kuMkumabhRta pAtraJca, zIghramAnIyatAM tvayA / ArdI kRtyacapAdaudvau,sthApyetecelakemayA // 106 // saGkAnItaM ca vastraMta, ccAraNanyAsa saMyutam / zrAvikAyaica dataMtad, dezanA dAnapUrvakam // 107 // asmadarzanasAdRzyaM, phalazcaraNadarzane / bhaviSyatIti mantavyaM zrutaM sarvaizca zrAvakaiH // 10 // tadA vadhUzca sA'vocat, sarva samakSamIdRzam / tvayi sAdhutva sadabhAvo'sti,na vetina kathyate // 106 AtmIyA sAdhutA caiva, sAdRSTyA na vilokyate / arUpA sAghutA jJeyA,dRSTyAvirlokyate katham // 11 // pAdanyAsasamAlokA, tsAdhudarzana sAdRzam / 1-samAlokanAt /
Page #286
--------------------------------------------------------------------------
________________ yoga [ 250] yadA phalaM labhettarhi, kathaM mUrtiniSidhyate // 111 // pAdanyAso'pimUrtisyA, dvaSo mUrti-svarUpakaH / svamUrti ninIyA, cedanyA kathaMniSidhyate // 112 // tava caraNa nyAseSu, tava mate na saadhutaa| kathaM darzana prAtizyaM, kAryatemAyinA tvyaa||11|| zrUyatAM bho janAvAkyaM, svamUrtipUjakA ime / IzamUrti na mantR NAM,dhUrtatAkIdRzImatA // 114 // savaijJAjJApalApAnAM, utsUtrabhASiNAM sadA / phalamanantasaMsAraH, anyatkimapino bhavet // 115 // sArvasiddhAnta vAkyAnA'mekAkSaravilopane / saMsArAnantatA proktA,kiM ve sUtralopane // 116 // pUjayati samAna mUrtyA, mUrtyA bhukte mahArasAn / satkAraM labhate mUrtyA, darzayetsAdhutAcavai // 117 // yadi veSaM parityajya, gRhi veSaM vidhIyate / vandanA vyavahAraJca, na kuryAtko'pi tanmate // 11 // sAdhu budhyA ca taM ko'pi, vandanAdi karoti na / AhArAdika sAmagrI, dadAti ko'pi no kadA 116 1-taMgRhiveSadhAriNam
Page #287
--------------------------------------------------------------------------
________________ -pradApa 251] sAdhu veSaM ca sanmUrti, manyate hRdaye dRDham / IzamUtti kathaM tahiM, niSidhyate ca mUrkharAT / 120 // jJApayecchabda dvArAce, ttadA mUrtiH samAgatA / zabdomUrtiH svarUpaH saH, sAtu kathaM niSidhyate 121 janaiH zabdena budhyeta, mokSa jJAnaM ca shvdtH| yuddhaM ca zabdatazcaiva, zabdatkiAM ki na jAyate 122 zabdaSudgalarUpaH saH, mUrtiH syaatpudglaatmikaa|| jJAna kAraNa mUrtizce, kathaM mUrti niSidhyate 123 mUrtirato'pi mantavyA, mUtirmAnyA sadaiva ca ! dhyeya mUrti samAlambya, taranti bhava sAgaram / 124 loMkAlumpaka zAhena, gRhasthalekhakena vai / mUrtistu lopitA tena,dubhaivyena svacchandinA // 12 // mUrkha janasya saMkAze, dattaM vyAkhyAnakaMca taiH| Alasya yuggRhINAJca, pAtane kA vilmbtaa|126| sUtrANAM kati pAggAzca, amUlyakena lumpitaa| kati sUtrANi zAhena, lokena varjitAni ca // 127 // santavAlena mUrkheNa, pAThAnAM parivartanam / kapola kalpitAnAca, satyapAThatva darzanam // 12 //
Page #288
--------------------------------------------------------------------------
________________ yoga wwwwwwwwwww mmmmmmmmmm [252] Adya guruzca sastrIkaH, Arambhenaiva sNyutH| brahmacAri vineyAzca, teSAM dharmastu kodRzaH // 126 // mukhAcchAdana vastreNa, niSTya tasyaiva svaadkaaH| sada ddhizcakathaM teSAM, bhavediti vicAryatAm / 130 // AryasamAjinaH sarve mUrti vadanti nocitaa| mUrtyA jagati pAkhaNDaH, vardhitaH paridRzyate // 131 // prastara nirmitA gAvaH, dugdhaM dadAti no kadA / adanti na tRNaM caiva, manyante gAH kathaJcatAH / 132 yadi tA gAzca manyante, dugdhaM tasyAzca gRhytaam| tAsAM jaDasvarUpANAM, mAnane kiM phalaM bhvet||133|| tathaiva jaDarUpAyAH, mUrtyA sidbhizca kA bhavet / ato mUrti mantavyA, jane pAkhaNDavardhikA / 134 bhavadIyaJca vaktavyaM, yukti yuktaM kadApi na / dRSTAntamapi pratyuta, mUrti siddhi pradAyakam / 135' bAlena kena cinnaiva, dRSTA gauH pRSThamIdRzam / kozI gaurbhavatyeva, gozcina tena darzitam / 136 // 1-adhyApakena
Page #289
--------------------------------------------------------------------------
________________ -pradIpa [253] tad dRSTvA mAnase bodhaH saMskAraH prijaayte| vyaktiJca sadRzIM dRSTvA, saMskAro dvodhatA bhavet137 iyaM gauriti vijJeyA, jJAnaM jAtaM tadA hRdi / gozcioNA'pi satyAgauH, sujJAtA mAnase tadA138 gozcitraM yadi dRSTaM no, go vijJAnaM kuto bhavet / satya jJAnaM bhavedyasmA, citraM tatkAraNaM na kim136 yadi mUrta na manyeta, tisraH striyaH smaagtaaH| mAtA putrI vadhUzcaiva, snyAkRtyA ca smaantaa140| samIpe caikasyA gatvA, bhakti bhAvaH pradarzyate / anyA kAMcicca dRSTvA, strI sneha rAgaH pravardhate141 dRSTvA parAzca svazcAnte, kAma rAgaH prajAyate / timRNAM darzane tulye, bhAveSu bhinnatA katham // 142 // yadi mUtti na manyeta, bheda bhAvaH kuto bhavet / sthApanA'to'pi mantavyA, tAM vinA kAryatAna vai143 mAtR buddhiH kRtA yatra, tatrasyAdbhakti bhaavnaa| putrI buddhi kRtA yatra, sneha rAgaH pravardhate // 144 // dharmapatnI madIyeyaM, iti yatraiva tnmtiH| yasyAM kRtA ca tatraiva, kAmarAgaH prajAyate // 14 //
Page #290
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 254 ] yoga Rs AtmA ca na bhavenmAtA, naputrI na vadhUrbhavet / na putro na pitA jJeyaH, sarva ca sthUla dehataH // 146 // vigrahe samAne'pi putryAdi jJAnatA kathaM / yatsthApanA kRtA yasthAM, vyavahAro'pi syAttataH 147 jAnIte mAtaraM mUrtyA, mUyIM putrIM prajJApayet / mUrtyA vadhU ca jAnIyA, nmUrtyA kiM kiM na sidhyati yadi mUrtti na manyeta mUla zaMkara vADavaiH / gerUNA raJjitaM vastraM, sanyAsi paricAyakam // 146 // kimarthaM dhAritaM tena, kathaM haste kamaNDaluH / dayAnandaH kathaM nAma, tenaiva parivarttitam // 150 // citramaye dayAnande, avasthA bheda sUcakam / naikadhA pratibimbAni, kimarthaM mudritAni bhoH 151 kriyate kimarthaM sarvaM mUtyA vo na prayojanam / gRhivenaM parityajya, kathaM janAnpratArayeH // 152 // gurukule ca kAleje, taccitraM dhAritaM katham / vidyArthinAM samIpe ca, bhArata citra darzanam // 153 // 9 - irirAkRtyA ca tasyAM mAtRtvAdi buddhi kalpanA bhavet !
Page #291
--------------------------------------------------------------------------
________________ -pradIpa [255] koTaM bUTaM paTalUna, TopAdi paridhAya ca / sanyAsIti ca vaktavyaM, jAnAtu janatA na vaa|154 nirAkApazvarasyApi, AkAraH kriyate katham / IzamUrtirato naiva, mantavyA iti me matiH // 15 // nirAkArasya cAkAraH, bhavadbhirapi dRzyate / aSTAnAmaSTa niSkAse, vada kimavaziSyate // 156 // yadi vadezca no kizcittadapi naiva budhyate / tadA vindu svarUpo'pi, AkAro dRzyate katham 157 nirAkArasya cAkAraH, bhavatevaM ca drshitH| jIvAnAM pratibodhAya, tathAnyairapi dRzyate // 158 // asmanmate bhavennaiva, nirAkArazca kevlH| niraJjano nirAkAraH, siddhazaH prikiirtitH|156| niraJjanazca sAkAraH, jIvanmukto nigadyate / tasya mUrtistu mAnyAsyA, yAnArtha prmaatmnH|160 dhyeyaM vinA kathaM dhyAnaM, vinA dhyAnena karmaNAM / kSayaH kathaM bhaveccaiva, kaivalyaM tad vinA na hi 161 vinA jJAnaM kathaM muktiH, vinA muktiM bhramiH sadA / tato dhyeyaM ca manyavyaM, yena sarva prasidhyati / 162 /
Page #292
--------------------------------------------------------------------------
________________ [256] yoga-- yeSAM mate nirAkAraH, kevalameka iishvrH| teSAM dhyAnAdikaM sarva, vinAdhyeyaM kathaM bhavet / 163 yathA kizciddhanurdhArI, samIpe dhyeya vastUni / zaro hilakSya vedhArtha, muJcati sveSTa siddhaye // 164 // yadi sAkAra dhyeyaM na, kutra zaraH pramocanam / zaraH kriyAsu naiSphalyaM, dhanurdhArISu jAyate // 16 // yadi pAzve zaro no, 'syAdvindhyAlakSyaM kathaM tdaa| lakSya vedhana kAryAya, zaro'pi copayujyate // 166 // tatra no ceddhanurdhArI, tadA kimapi no bhvet| atastritaya saMyogaH, sveSTakArya samarthakaH // 167 // dhyAtA dhyAnaM tathA dhyeyaM, jagati tritayaM matam / antarAtmAcadhyAtAsyA, dadhyAnaM caikAgra santatiH168 piNDasthAdika jJAtavyaM, dhyeyaM dhyAnaM smicchtaa| jJeyo dhyAtA dhanurdhArI, atra dhyAnaM zaraH samam 166 lakSyaM dhyeyaM tu vijJeyaM, tripuTI sveSTa sAdhikA / vinA dhyeyaM svasAmIpye, dhyAnaM kasya vidhIyate 170 ato dhyAnasya siddhyartha, dhyeymuurtirudaahRtaa| dhyeye zuddha svarUpe ca, dhyAnaM zuddhaM prajAyate // 171 //
Page #293
--------------------------------------------------------------------------
________________ -pradIpa [257] vItarAgaM smaredyogI, vItarAgatvamaznute / sarAgaM dhyAyatastasya, sarAgatvaM sunizcitam // 172 // dayAnandena dRSTAntaM, dattamekaM tu zrUyatAm / kasyAzcicchiva mUrtyAzca, upari ziva rAtrike173 kenacimUSakenApi, nihArastu kRtstdaa| rAtricatena tatraiva, jAgaratA vilokitaH // 174 // tadRSTvA tena sva svAnte, evaM vidhaM vicAritam / sva rakSAyAM na yaH zaktaH, para rakSAtu tataH kutaH175 ato mUrti ne mantavyA, iti manasi nizcitam / tato dIkSAM gRhItvA vai, niSiddha deva mandiram 176 vane parvata sthAneSu, mahAtmA kshcidaagtH| dhyAnamagocaraM tatra, akarodAtmazuddhaye // 177 // tadA pakSiNa Agatya, dehaM tasyAtudamuhuH / nihArazca kRtastatra, mahAtmA maunamAsthitaH // 17 // tanniNe prayatnaM na, akarodapi kaJcana / ataHkiMso'samarthasyAt,jJAtavyodhyAnamicchubhiH176 vItarAge manolInaM, yasya zuddha svarupake / tasya mahAtmanaH kiMcida, dehasya na prayojanam // 18 //
Page #294
--------------------------------------------------------------------------
________________ [258] yogadehaM patedadantu vA, ko'pikaM vA prakurvatu / iti vuddhizca yatsvAnte, tasya bAhya nirarthakam // 18 // tadvadatrApi jJAtavyaM, sthApanA ruupshngkre| asAmayaM na caitasya,kintu mamatva zUnyatA / 182 // dhyAnAvasthastathA yogI, mUrtirUpo nigdyte|| ceSTAM kAmapino kuryaa,dhyaanaavsthaavirodhinii|183|| tadvadIzvaramUrti ca, dhyAnArthamavalambate / ataH sarva parityajya, dharmadhyAnaM vidhIyatAm / 184 // mUrti mUrti matazcaiva, abhedasyopacArataH / mUrtimapi virAgAM tAM,manye ca dhyaanhetve|18|| parvatasthaM yathAtRNyaM, jvaladRSTvAvadejanaH / dahati parvataH pazya, yathA sravatikuNDakA // 186 // upacArastu tadvaddhi, atrApi vyavahArataH / IzvaraM pUjayAmyahaM, itimanasimanyate // 18 // stutiH sarvA vidhIyeta, uddizya paramAtmanaH / na prastara mayIM mUrti,muddizya kriyate kimu // 18 // yadi mUrti samuddizya, pUjAdi kriyate mayA / caivaMtadAtu vAcyaM syAddhe ! mUrte ! prastarAtmike // 186
Page #295
--------------------------------------------------------------------------
________________ - pradopa [ 25 ] prastaraM makarANAtaH, AnIya zilpibhiH kRtA / manohare ca bimbena dRzyate mAnase mama // 160 // atastvAM paridhyAyAmi, anyathA na kadAcana / ityevaM deva prAsAde, gatvA vAcyaM ca sarvadA // 161 // kintu ko'pi na, karhi cihnavIti hikadAcana / parantu he : jagannAtha ! vItarAga zivaGkara ! // 162 // evaM vadanti sarve vai gatvA ca jinamandire / mokSArthaM kriyate dhyAnaM, mUrtti pUjA kuto matA // 163 // kintu sanmUrttidvAreNa, Izvaro'tra prapUjyate / Iza pUjA'pyato jJeyA, bhAvyatAM paramArthataH // 164 // samAcAraM yathA kiJcijjJApayituM videza ke | icchettadA ca kiM dvArA, jJApyate'tra sthito janaH / 165 / iti vicAre saMjAte, manasyevaM smRtaM tadA / " z yantradvArA vinA tAraM, saMdeza kaMca preSyate // 166 // tathezvarasya pUjAdi, karaNecchA garIyasI / kena dvAreNa tanyeta, vicAro mAnase mahAn // 167 // 1-- bhASAyAM reDIo iti gIyate /
Page #296
--------------------------------------------------------------------------
________________ [260] yogatadA hArdikasadbhAvaH, jAto jina praasaadke| stutyAdi kriyate gatvA, vItarAgasamIpake // 19 // vudhyA''kAraM ca lakSyI kRtyezvaraH paripUjyate / Iza pUjA hyato jJeyA,vastugatyA vicAryatAm // 166 // kiM cAparaM hi dRSTAntaM, lokabodhAyadIyate / dhyAnAvasthA ca kIdRk syAdbhAvArthena nigadyate / 200 / yathA kAcitkulAi STA, durAcArAya ttpraa| rAtrau saGkatite sthAne,gamanArtha samutsukA // 201 // gRhAgatavatI tatra; madhyarAtrau ca nirbhayA / mArge yavanaprAsAde, pAdazAhena bhUSite // 202 // khudAdhyAneSu lagnasya, manasyanyanna kiJcana / anyo mArgastu nAstyeva yavanamandiraM vinA // 20 // pAdazAhasya pIThe sA, pAdaM datvA ca gacchati / pAdazAhena tatkAle, manasyevaM vicAritam // 204 // pratyAgamanakAle ca, zikSAdeyA dRDhA mayA / svakArya ca samApya sA, yadA gacchati vai tadA205 1- masajIte iti bhASAyAm /
Page #297
--------------------------------------------------------------------------
________________ wwwwwwwer M -pradIpa [261] pRcchati hastamAdAya, mamopari kathaM tvayA / khudAdhyAneSu lagnasya, pAdaM datvA drutaM gatam / 206 / kSantavyo mama roSo hi, zrUyatAM me'pi vAcikam / dhyAnaM tvadIyamIze no, kintu lokessnnaakRte|207| tvayAnaM yadi satyaM ce, ttadAkArasvarupake / tadA kathaM sa saGkalpaH, bhavatyevaM vicAryatAm / 208 / mama dhyAnaMca kAmeSu, lagnaM dRDhaM ca sarvathA / tava pITheSu pAdau dvau, datvA ca gamanaM kRtam / 206 / na jJAtaH kiM mahArAjaH, raGko vA'nyo'thavA khalu / yasya mano'tra yaddhayAne, lagnaM kathaM ca jJAyate / 210 // tava dhyAnaM na deveSu , doSANAM kintu drshne| ato jJAtaMca me pIThe, pAdau datvA ca gacchati 211 pAdazAhena tadvAkya, zikSA rUpeNa mAnitam / bAlAdapi ca sadvAkyaM, grAhya sarva tu naitikm|212|| tadupakAraM nije svAnte, manyate sa muhurmuhuH / durAcArazca sA tyaktvA, pAdazAhopadezataH // 213 // zuddhA kulavatI jAtA, parasparazca jnyaantH| ato hi tasya bhAvArthaH, upanayena procyate // 214 //
Page #298
--------------------------------------------------------------------------
________________ [262] yoga dhyAnAvasthAsu cAgatya, karoti ko'pi vighnakam / dhyAnaM tathApi no, tyAjyaM prANaiH kaNThagatairapi 21 // sAmAnyapuruSasthApi, dhyaanpddhtiriidRshii| sampUrNa dhyAnamagnasya, yoginaH kimu kthyte|216| pUrvecAdhyayane kAle, zrutamekaM kathAnakam / viduSA kathitaM caiva, tathA mayA nigadyate // 217 // vArANasyAzca naikaTya, gaGgAyAzca samIpake / dayAnandazca tatrApi, aakaashdhyaanmaatnot||218| dhyAnarasanimagnasya, nikaTe tasya cAgatA / nidrAdevI ca tatraiva, dvedrAsyau prAhiNottadA // 21 // AlasatandrikA nAmnyau, svakArya kurutstdaa| AlasyAddahazaithilyaM, tandrA nidrAM tu jnyaapyet|220| nidrA devyA samAgatya, dhyAnaM tadA vinAzitam / dharAzAyI dayAnandaH, ghauM ghauM ghrANaM krotisH|221|| zabdaM kurvazca tatkAle, vyAttamukho'bhavatkhalu / zvA''gatya vRhatI zaMkA, mukhe kRtvAzugacchati 222 yadA jAgarti svAmI, sa dhyAnaM vimucya satvaram / lAtvA kamaNDalU daNDe, AgataH svIya sthAnake / 223 //
Page #299
--------------------------------------------------------------------------
________________ -pradIpa [263] cintayati nije svAnte, dhyAna kArya na sundaram / ato dhyAna na karttavyaM, madoyA mtiriihshii|224|| svarakSAyAM samartho na, parAn kathaM sa rakSayet / ataH saMnyAsitA tyAjyA, iti kathaM na procyate225 yadi satyA ca vArteyaM, zaGkarasyApi tAdRzI / yadeyaM naivasatyA syAtsApi vArtA ca tAdRzI // 226 // mandirANAMca keSAzcidRSTvA'nAcaraNaM bahu / yUkApatanatrAsena, vastraM kiM tena tyajyate // 227 // vItarAgaprasAde ca, zubhadhyAnaM bhavetsadA / tadbhayAtsarva prAsAdaH, na tyaktavyaH kadAcana // 228 // kazyaciddaridrasya, vastreSu patitA yUkA / mukti nidAnakaM dhyAnAlayaM kathaM tu tyajyate // 226 // vastrAyUkAM parityajya, vastramAcchAdanaM varam / yatrAnA'cAratA dRSTA, sA tyaktavyA tvayA sadA230 vItarAgaparijJAnaM, jAyate dviprakArataH / caritrapaThanenaiva, mUrtidarzanatastathA // 231 // sarvajJa sAdhanenaiva, vItarAgastu darzitaH / yeSAM vAMci virodho na, tatra sarvajJatA matA // 232 //
Page #300
--------------------------------------------------------------------------
________________ [264] yogapUrvApara virodhastu, yasyAgame na dRzyate / tadAgamaM tu vijJeyaM, sarvajJaparibhASitam // 233 // prokamupAdhyAyakRtASTake :zAsanAttrANazaktazca, budhaiH zAstraM nirUpitam // vacanaM vItarAgasya, tattu nAnyasya kasyacit // 234 // Izacaritra jJAnazca, tata eva prajAyate / AcArAGgAdisUtreSu, AvazyakIya vRttike // 23 // tacca jainAgamaM jJeyaM, zAstraM sarvajJabhASitam / kapaccheda sutApaizca, mataM sarva parIkSitam // 236 // triSaSTicarite caiva, anyAgameSu jJAyatAm / caritrapaThanenaiva, sarvajJaH parijJAyate // 237 // mUrtyA ca vItarAgatvaM, dRzyate cAnumAnataH / pratyakSadarzanenaiva, bhavedanumitiDhA // 238 // sambandhastvaGganAyAzca, yeSAmaGkaSu dRzyate / tena rAgAnumAnaJca, kriyate jJAnahetave // 236 mantavyA rAgiNazceme, aGganAyAzca yogataH / yatra yatra sa sambandhaH,tatra rAgo vilokyte||240|| yathA'yaM zivadattazca,tathA kRSNAdayo matAH /
Page #301
--------------------------------------------------------------------------
________________ - pradIpa [ 265 ] teSAM strINAJca sambandhaH, pUrvameva pradarzitaH // 249 // jJAtavyA dveSiNazceme, haste zastrasya yogataH / yatra zastrasya sambandhaH, tatra dveSo'pi sammataH 242 yatheme yuddhakarttAraH, tathA kRSNAdayo matAH / teSAM zastrasya sambandhaH, gatvAmUrtyA vilokyatAm 243 jJAtavyo'yazca pUrNo, na hastastha japamAlataH / yadi sampUrNa jJAnI, cetkimarthA japamAlikA || 244 // apUrNaH paripUrNArthaM, dhyAyate japamAlayA / tannimittena cAlpajJe, dhyAnakAraNatA bhavet // 245 // yadi so'pi prapUrNaH syAtkimarthaM dhyAnatAM bhajet / dhyAnakaraNato jJeyaH, apUrNa: sarvathA khalu // 246 // , prokta cAnyatra - rAgo'GganA saGgamato'numeyaH, dveSo dviSaddAraNahetigamyaH / mohakuvRttAgamadoSa sAdhyaH, na yasya evaM sa eva cAn // 247 // yasyA mUrtyAzca hastAdau zastra trizUlakAdInAm / sarvathA nAsti sambandhaH, sA mUrttirvItarAgiNI / 248
Page #302
--------------------------------------------------------------------------
________________ [266] yogayasyAzcAGkaSu dArANAM, sambandho nAsti sarvathA / vItarAgatva sadbhAvaM, sA mUrtiH paridarzayet // 24 // yasyA mUrteH samIpastha, kamaNDalUstu sUcayet / azaucena prapUrNatvaM, jJApayennAtrasaMzayaH // 250 // yasyA haste ca mAlAsyAttayA tu pratiSodhayet / sarvathA 'pUrNatAcaiva, na tu sarvajJatAM kadA // 251 // ato yasyAM zastrAdInAM, sambandho na kadAcana / bhaktAnAM tAraNecchA na, duSTAnAM naiva nigrahe // 252 // sarvajantuSu sarvatra, samabhAvazca sarvathA / bhakteSu duSTa jIveSu,rAgadvaSo na karhi cit // 253 // ime pare madIyA na, yeSAM ca naiva bhAvanA / samabhAvazca sarveSu, vItarAgaH sa jJAyate // 254 // prokta yoga zAstre:balaM jagaddhvaMsana rakSaNa kSamaM kRpA, ca sA saGgamake kRtAgasi / itIva saMcintya vimucya mAnasaM, ruSavaroSastava nAtha niryayau // 25 // jagati mUrtidvAraiva, IzapUjAvidhAyinaH /
Page #303
--------------------------------------------------------------------------
________________ -pradIpa [267] avekSya drohiNAM caiva,saGkhyAyAH svalpatA mtaa||256| anAdi kAla pUjAyAH, niSedhakA arvAcInAH / yadi pUjA na prAcyA,syAnniSiddhA vAdibhiH katham257 AdhunikaniSeddhRNAM, yathA ca DhuMDhakAdInAM / yuktizunya vicArasya, Adaro na vidhIyate // 25 // tanmate'jJAninojIvA,gRhasthAH kati caagtaaH| kalpitva nUnaveSaM ca,bhramanti lumpakA janAH // 256 // yatrAjJAnasya bAhulyaM, tatra teSAM pracAratA / zAstrAcAra bahirbhUtA,AcaraNA ca dRshyte||260|| rAtrau jalaviyogena, azaucaM tu pade pade / laghu vRhadvizaGkAyAM, jAtAyAM kiM vitnyte||26|| pizAcasadRzo veSaH, viruddhaH zAstrataH sdaa| mahAmithyAtvino jJeyA,lumpakA dossposskaaH||262|| yuktiyuttyA prasiddhA sA,pUjA kalyANakAriNI / kathaM tasyA niSedhaM te, kurvanti lumpakAjanAH // 263 // vItarAga-saparyAyAH, phalaM mokSo nigadyate / tasyA niSedhakartR NAM, phalaM saMsAravardhanam // 264 // lumpakaviSaye naiva, icchA tu lekhane bhavet /
Page #304
--------------------------------------------------------------------------
________________ [268] yogaamulakharSi saubhAgyacandrAste hetavo mtaaH||26|| svayaM naSTA parAMzcaiva, nAzayati ca sarvathA / tatasteSAM ca zikSAyai,likhitaM vindumaatrkm||266|| digambarIya pUrva pakSaHnagnATA IzamUrti ca, manyante dRr3habhAvataH / pUjA''kAra vidhAnAdau,teSAM vibhinna maanytaa||26|| yAdRzo jina dehasya, AkArazca digmbre| tAdRzAkAratastulyA, mUrti jairnezvarI matA // 26 // AkArastha vibhede ca, bhAveSu bhinnatA bhavet / ata AkAratastulyA,mUrtirapi vidhApyatAm // 26 // yathA bhagavato dehaH dRzyate nagna rUpataH / nagnarUpaiva sA mUrtiH, mantavyA sarvathA matA // 270 // bhagavadguhyacihna ca, spaSTameva vilokyate / tathA khaGgAsanI mRttyAM ,guhyacihnaca kaarytaam||271|| etAdRgyadi manyeta, tadAsmadbhinnatA na hi / anyathA khalu karttavye,zAstrArthazca vidhIyate // 272 // uttara pakSa :asyottaraM samIcInaM, prayacchAmi suyuktitH|
Page #305
--------------------------------------------------------------------------
________________ -pradIpa [266] yadicezvara nAgnyaM ca,bhavatAM dRr3ha sammatam // 273 // sarvathA tatra tenaiva, sadA mUrtistu kAryatAm / ekadeza samIkAre, anyatra viSamaM katham // 27 // bhagavaccakSuSoHkAlI, kIkI zuklA ca ddolikaa| zyAmasnigdhA zubhA,pakSma kezarAjiH sushobhnaa|275|| oSThau bimbasamau proktau, hastapAdeSu rkttaa| talautathAvidhAtavyau,kezAzca zyAma snigdhkaaH||276| sakezastanatAmUl, kezAzca guhya sthAnake / snasAH kathaM na tanyante pratimAsutvayAtathA // 277 // etatsarvaM parityajya, cihmamevaM kathaMkRtam / kriyate yadi cihn,cettdaa'nydpikaarytaam||278|| yadi sarva na tanyeta, kathaM cihna Su cAgrahaH / cihnastha darzanenaiva, bhAvanA kAmukI bhavet // 276 // vItarAgAzcano liGga,niSkAzya yAnti sarvadA / dIkSAkAle ca tatskandhe, devadRSyaM ca sthaapitm||280 devezeneti mantavye, kathaM nagnA bhaveyuste / devadUSyena vai mUrchA, parigraho na kathyate // 28 // 1-rUpeNa /
Page #306
--------------------------------------------------------------------------
________________ [270] yogayena rAjyAdikaM sarva, tyaktaM ca kssnnmaatrtH| tasmizca vItarAge vai,moha sambhAvanA kthm|282|| yAvatsamayaparyantaM, tattiSThettatra jJAyatAm / savastratvaM jinendreSu, apayAne na vastratA // 28 // yathA''hAranihArau ca, crmdRsttaavgocrau| tathA cezvara nAgnyatvaM, anyairapi na dRzyate // 284 // mUl nagnatvarUpaM ca, spaSTarUpeNa lokyate / virahiNAM tu taddaSTvA ,durbhAvanA ca mAnase // 28 // ataeva ca nagnATaH, strINAMmokSo niSedhitaH / tAsAM traikAlikaM liGga, darzanamanivAritam // 28 // prAtaHkAle guroliGga, madhyAhna devaliGgakam / vibhAvaryA pateliGga pazyanti premabhAvataH // 28 // liGgadarzanatastAsAM, tadbhAvo hRdi jAyate / mokSAdhikAratA tAsAM,svapne'pi nahi tnmte||28|| ato nAgnyaM parityajya, viitraagaakRtistthaa| tAdRgmUrtirvidhAtavyA,dRSTRNAM dhyaanpossikaa||28|| 1-jAyate /
Page #307
--------------------------------------------------------------------------
________________ -pradopa [271] svetAmbarIya jaineSu, mUrtistAdRk ca dRzyate / zyAmabhRkuTisnigdhatva, sUkSmau ca pkssmlautthaa||26|| vItarAgasya pUjAyAH, vidhau tessaanycbhinntaa| sA'pi prasaGgaprastAve, kathyate bodhahetave // 261 // digambarA dvidhA jJeyA, mUrtipUjakanindakA / totAtAraNapandhinaH,manyante naiva mUrtikAm // 26 // kintu zAstrazca manyante,zAstrANAM mandiraM tathA / teSAmagra pradopAdikriyA, sarvAvidhIyate // 26 // mUrti ye eva manyante, te'pidvidhaaudaahRtaaH| viMzatipathikAH, kecintrayodazatvapandhinaH // 264 // jalAdyaSTavidhApUjA, viMzatipanthibhirmatA / ArdravastreNa mArjitvaM,terApanthiSu sammatam // 26 // jalacandanapuSpAdi, yaje svAheti bhAvataH / uditvAsarvanIrAdi, mUrtyagreSu ca Dhaukyate // 266 // viMzatipandhibhiH sarvaiH, pUjA tAdRgvidhIyate / terApandhijanAzcaiva, vadantyanyatkarotina // 26 // 1-parimArjanaMprocchanaM kiyatetat /
Page #308
--------------------------------------------------------------------------
________________ yoga [ 272 ] kenApi zreSThinA caiva, kaMcijjanaM nimantrayavai / proktamadya gRhe me ca, miSTAnnaM paribhujyatAm | 268 / yadA gRhe ca bhuktyartha, AgataH sajjanastadA / mRNmayagolakaM samyakkenacitparivezitam // 266 // taddRSTvA tena samproktaM kimidaM DhaukitaM tvayA / tenoktaM modakaM samyakkhAdyatAM shubhbhaavtH|| 300 // tathaivAtra prabhUNAJca agre gatvA ca procyate / yajAmahe camiSTAnnaM, proktatrA datteca hyanyakam / 301 | nAlikera phalaM cchitvA, sUkSmakhaNDo vidhIyate / , ku kumarAgaraktaM ca kRtvA puSpeNa Dhaukyate // 302 // , puSpabudhyA dadAne ca mRSAvAdo'tra jAyate / athavA tandulAn raktatvA, dIyate puSparUpataH / 303 / puSpabudhyA ca raktAnAM tandulAdi pradApane / upahAsaM prabhoH kRtvA, kasyAM gatyAM ca gamyate // 304 | upayogena dharmo'pi kriyAtaH karmabadhyate / pariNAmena bandho'pi jAyate'trApi jJAyatAm / 305 za 2 - naivedyayajAmahe svAhA /
Page #309
--------------------------------------------------------------------------
________________ -pradIpa [273] laviGgAdi prabhUNAca, Dhaukane, kiMphalaM bhaved / vAtarogazca jAto na, yenopazamatA bhavet // 306 // kiM budhyA Dhaukate tacca, tAdRzaM ca sphuTaMbada / kalpitAni ca zAstrANi,taveti mnytemyaa|3071 satyaprakAzapatre ca, yuktiyuktyA vicAritam / atastato'pi jJAtavyaM,satyajainatvakAMkSiNA // 30 // tathaiva dhUpadIpAkSata, naivedyaphalAdiSu / mRSAvAdaprakArazca, sarvatra paricintyatAm // 30 // paJcakalyANakAdau ca, kriyante ca samAH kriyAH / tasyA nirantaraMkArye,doSa dRSTiH kutobhved||310|| kalyANakakSaNe caiva, nATakaM paritanyate / rAmalIlAsamaM jJeyaM, dayate taccalezataH // 311 // devalokAtparicyutya, maatRgrbhe'vtiiryte| eSA khyAtizca sarvatra ,nagnATAnAM na tAdRzI // 312 teSAM tu devalokAcca, paricyutya prabhustadA / avatarati peTAyAM, garbha peTA tu dhArayet // 313 // jaDasvarUpapeTAyAM yeSAM maatRtvbhaavnaa| teSAMmate pituzcaiva, kiM jaDo na nigadyate // 314 //
Page #310
--------------------------------------------------------------------------
________________ [274] yogapeTA mAtA bhavedyasya, tasya pitA tu ko bhavet / atra vicArakarttavye, vailakSaNyaM tu sambhavet // 315 // kutra citkenaciccaiva, zrutaM tAdRgna cedRzam / prabhurvA jaDapeTAsu, garbhatvenAvatIryate // 316 // garbhAdhAnAdikAH sarvAH, kriyAstatrendrakAdibhi / svIyamAcAramAgatya,kRtvA'gacchacca sthaanke||317 jaDamAtApitRbhyAM vai, utpattizca prabhoyaMdA / manyate hRdayaM teSAM, jaDasvarUpamevahi // 318 // janmAvirbhAvatA tasmA,jjanmAdikAH samAH kriyaaH| devA devyazca sammIlya,prabhunItvA sudarzane // 31 // gatvA'bhiSekamukhyAM ca, kiyAM tatraiva kuvaiti / pazcAdrAjAdikaiH sarvaiH, janmotsavaH prtnyte||320|| tato vaivAhikaM kRtyaM, sarva sarvaizcatanyate / tato rAjyAbhiSekaM ca, kriyate zRNu bhAvataH / 321 // siMhAsane ca rAjJovai, puttalaM paridhAryate / taM rAjAnaM same matvA,yAcante nyaaymaargtaam||322|| bhUtvA kazcidadhiSThAtA, nyAyaM dadAti sArvikam / anye sarve ca satyatvaM,uktvA dadatitAlikAm // 323 //
Page #311
--------------------------------------------------------------------------
________________ - pradApa [ 275 ] kecittatraiva nRtyanti gAyanti ke'pi sajjanAH / nATakaM kespi kurvanti, hAvabhAvapuraHsaram // 324 // kAlpanikAH same devAH, lokAntikAzca zAsvatam / kurvanti svIyamAcAraM vadanti prabhu sammukhe // 325 // jayanandeti pUrvaJca, jayabhadreti ghoSaNAm / kurvanti ca prabho tIrthaM, pravarttaya vadanti te // 326 // jagajjIva prabodhAya dIkSAM gRhANa tIrthapa / ityevaM sarve sammIlya, kurvanti yAcanAM tadA // 327 // nRdevezaizca sammIlya, dIkSotsavo vidhIyate / anekarAjaputraizca, dIkSA taiH saha gRhyate // 328 // dIkSAM lAtvA rathArohaM kRtvA viharaNaM bhavet / rathe saMsthApya nagnATaiH, vihAraH kAryate vibhoH // 326 // dIkSAM zvetAmbare prApya, padbhayAM viharaNaM sadA / natu ratheSu saMsthApya, vihAraH kAryate kadA ||330|| kaucittu pitarau bhUtvA dattazcAhArazuddhakam / gRhItvA prabhurAhAraM gacchantyanyatra sthAnake // 331 // prabhUNAM kalpanA'nyasyAM vyaktau yadA vidhIyate / tAM vyaktiM jagadIzaMca, matvA kriyA vitanyate // 332 // ,
Page #312
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 276 ] yoga dIkSA svIkaraNAtpazcAdrathaM, kadApi nArohad / rathayAtrA kimuddizya, Izasya kriyate ca bhoH // 333 // dIkSA grahaNakAryAya, rathamAruhya gacchati / nagno bhUtvA tadAtatra, na rathArohaNaM kRtam ||334|| rathAssroho'pi yatkAle, vastrAlaMkArasaMyutaH / tadA tatra na nagnatvaM adhunA nagnatA katham // 335 // bhavanmate'pi dIkSAM vai, AdAya tyAjitaM samam / prAgavasthAsu naivaM tanmuJcati paramezvaraH // 336 // kayA bhAvanayA gantrI, ArohayetprabhuM tadA / tyAgAvasthAsu, syandanArohaNaM naiva yujyate // 337 // atyAgabhAva kAleSu, na nAgnai ratharohaNam / rathAroho'pi kenApi prakAreNa na yujyate // 338 // vadanti kespi nagnATA, tvanmandiraM na sundaram | vItarAgatvasadbhAvaH, darzakaM naiva vidyate // 33 // tadapi naiva yujyeta mandiraM tasya no bhavet / vItarAgA anagArAH, cAgArairaihitA sadA // 340 // idaM zItalanAthasya, mahAvIraprabho ridam / idaM zrIzAntinAthasya, idaM candraprabhozca bhoH // 341 //
Page #313
--------------------------------------------------------------------------
________________ -pradopa [277 evaM ca vItarAgANAM, gRhANi kriyante tvayA / ka bhavanti anAgArAH,gRhe ca vidyamAnake // 342 // anAgAreSu sAgArabhAvo'pi naiva yujyate / sAgAritA gRheNaiva, tadA'nagAratA na vai // 343 // jinagRhaM kathaM tarhi, nirmApyate digambaraiH / vItarAgagRhaM naiva, yujyate yuktiyuktataH // 344 // asmanmate tu tAdRk ca, doSAvakAzatA na hi / paJcakalyANakAdInAM, Aropasya ca smbhvaat||34|| bhakti bhAva vidhAnAya, sthApanA tatra tanyate / vItarAgatvamekaM ca kevalaM, tu bhavanmate // 346 // bhaktibhAva vidhAnAya, bhavadbhiryadi manyate / tadA'nyeSAM kathaM, doSA''ropaNaM kriyate tvyaa||347|| atastAdRza kartavye, doSalezo na yujyate / kevala vItarAgIyA~, dazAM yoM manyate sadA // 348 // teSAMmate na yujyeta, jinagRhavidhApanam / tathaiva rathayAtrAdi, yujyate na kadAcana // 346 // candanapuSpapUjAyAM, naivedya dhUpa dIpake / phalA''rAtrika karttavye,mRSAvAdo mahAnbhaved // 350 /
Page #314
--------------------------------------------------------------------------
________________ [278] yogacandanAdikapUjAyAH, abhAve jJApanaM tthaa| mithyAropasya sadbhAve, gatiH kiidRgbhvissyti||351|| naika paiTAsu mAtRtvarUpeNa, kalpanA kRtA / kutracicca kadAcicca, dRSTaM kena na tAdRzam // 352 // nAbhirAjAdi bhUpAnAM,rAjJopeTA na sambhaved / kimuddizya ca nagnATe, tAdRzI kalpanA kRtaa||353|| garbhApaharaNaM caiva, zvetAmbaraina gopitam / Azcarya manyate tatra, nagnATaizca vininditam // 354 // nUtanazAstrakarttavye kAle, niSkAsitaM ca taiH / prAcInazAstramantRbhiH, zvetAmbarairna gopitam // 35 // adhunA kuzalA vaidyAH, kurvanti tAdRzI kriyAm / devAnAM tAdRze kArye, kartavye kimucitratA // 356 // peTAsvanekamAtRtva, pitRtvenaiva kalpite / mattavye'pi na lajjA,syAdajitAdijainasyavai // 357 // bahu doSAzca nagnATe, idAnImapi dRzyate / tathApi parakIyAMzca, doSAM dRSTvA ca rajyate // 358 // aduSTe doSitAropaH, jhaTiti tena tanyate / digambareNa zAstre ca, zvetAmbarasya sarvadA // 35 //
Page #315
--------------------------------------------------------------------------
________________ -pradIpa __ [276] teSAM mate ca, sAdhUnAmAcAraH prnnigdyte| . dizAvastraM ca yeSAM, te digambarAstu kiirtitaaH|360|| digambarA gRhasthA no, vastrANAM dhAraNe sati / kSullakailakabrahmatvacAriNo, na digambarAH // 36 // viMzatiH kintu saMkhyAnAM, munInAM gaditAH khlu| te ca digambarAH syurvaM, anye canAmadhAriNaH // 362 // bhavanti munayo nagnAH keciJcalanti paadtH| kecizca dhUmrayantreSu,Aruhya yAnti te jnaaH||36|| jaya kIrtyAdi sAdhuzca, padbhyAM vihRtyacAgataH / balivardadviganvyau ca, gRhasthAH pnycviNshtiH||364|| zrAvikAsaptasaGkhyAkAH anyeca zrAvakA matAH / taiH saha zubha yAtrAya, sammetAcala AgataH // 36 // kamaNDalu mayUrANAM, pichAnAM gucchakaM tathA / vigrahamAnakaM caiva, sthUlaM bRhatkaTAsanam // 36 // dhAnyAnAM tRNamAcchAdya, upari ca kaTAsanam / saghanavastrakuTyAM ca, zayanaM jayakIrtInAm // 367 // sagRhaM dIpakaM caiva, rAtrau pArve ca dhArayet / agnikAyasya saMsparzaH, rAtrau tairna nissedhitH||368||
Page #316
--------------------------------------------------------------------------
________________ [280] yoga zaucAtha jala yAcA ca, te rAtrAvapi sAdhubhiH / kamaNDalU prapUya~va, jalamAnIya sthApyate // 366 // sAyaGkAle samAyaM ca,kriyate taizca sAdhubhiH / prAtaHkAle'pi tAdRk ca,tanyate sukhmicchubhiH||370| vicAro'traiva kartavyaH,dIkSAkAle kRtaJcakim / cAritrANAzca paJcAnAMmadhye kiM svIkRtaM tadA // 37 // yAvajjIvazca tatkiMvA, kiMvA cetvarakAlikam / procyate cetvaraM kAlaM, gRhiNAM tarhi kIdRzam // 372 // itvarIyaM gRhasthAnAM, sAdhUnAmapi tAdRzam / gRhi muniSu bhedo na, bhavadIyamate mataH // 373 // yAvajjIvazca kathyeta, gRhItaM ca samAyakam / tahi sAyaM prabhAte ca, samAyaM kriyate katham // 374 // dvi sandhyAyAM ca, SaDAvazyakaM tu karaNaM matam / sammUrchimeSa tAhaksA,praNAliH prapalAyitA // 37 // vyucchinne jina,kalpe'pijinakalpitva kalpanA / dvikAlaM pratikrAntizca, dvikAlaM pratilekhanam // 376 // 2-vitanyate 2-sAmAyika kriyate /
Page #317
--------------------------------------------------------------------------
________________ - pradIpa [ 281 ] pratyAkhyAnazca karttavyaM pAraNaM tasya bhAvataH / saptavAraM ca caityasya, vandanaM caityavandanam // 377 // saptakRtvazca svAdhyAyaH, nirjarAyai vidhIyate / rAtrau svAdhyAya dhyAnaM, ca saMstArakIya pauruSI / 378 / kriyAkANDaM mahaccAtra, zvetAmbare nirUpitam / sUkSmajIvasya rakSAyai, mukhavastrasya dhAraNam // 376 // sAvadyavAcikaM pApaM, sAdhUnAmanyathA laget / dharmopakaraNaM yacca, zAstreSu pratipAditam || 380 || tatsarvaM yamarakSAyai, yathA picchI kamaNDaluH / kaTAsanaM tRNAdyaJca paTakuTI tathaiva ca // 381 // dharmopakaraNAbhAve, dharmopakaraNaM matam / dIpAdikaJca sAvadyaM, sAdhubhiH sevyate katham // 382 // sevyate yadi taizcaiva tadA te sAdhavaH katham / yadi zaucakriyAM kRtvA, tatrAgacchati sAdhurAT 383 kamaNDalU jalenaiva, kSAlayatyAsyamukhyakam / 1 hastapAdAdikaM sarva, kSAlitaM manyate zubham // 384 // uSNajalasya no kAlaM, jAnanti sAdhavastathA / 1 -zuddhaM /
Page #318
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 282 ] yoga AhAravidhi prastAve, teSAM vicitratA khalu // 385| abhigraho gRhe yasmin sAdhUnAM pUryate tadA / tad hasvAminI kAcitstrI, cAgacchatisatvaram | 386 | prakSAlya hastapAdau ca, bhojanArtha nimantrayet / utthitaH san munistatra, gRhNAti kila bhojanam // 387 grAsaM kRtvA dadatyeva, strI bhojayecchanaiH zanaiH / gariSTAhAramAdatte, kizcidda vatvarUpakam // 388 // mArge ca bhakta lokebhya, AhAraH kriyate sadA / ucchiSTaM sarva dehaM strI, Ardra vastreNa mArjayet // 386 // etAM sarvA kriyAM caiva, strI karoti hi tanmate / kalpita jinakalpAnAM, avasthAM pazya kIddazIm // 360 digambarAH ka nagnATA:, kaji na kalpita sAdhavaH // mahAzaktidharAzcaite, dRSTivAdasya dhArakA H || 361 // samudravAri haste ca yeSAM mAti na saMzayaH / zAsana bhArayogyaM ca ziSyaM sampAdya bhAvataH | 362 sarvaziSyasya sAmIpye, tena - zikSA cadIyate / dvAdazavarSa paryantaM sUtramadhyAyayedguruH // 363 // pazcAdvAdazavarSAntaM dadAti cArthavAcanAm /
Page #319
--------------------------------------------------------------------------
________________ -pradIpa [283] dvAdaza varSaparyantaM, viharetsAdhunA saha // 364 // tata AcAryapadavI, ca pradAya jinakalpayet / ekarAtrizca grAmebu, nagare paJca rAtrikam // 36 // sarvadA maunamAsthAya, svAdhyAyaH paritanyate / navyaM ziSyaM cano, kuryAt grantha nirmApanaM nahi 366 na cavyAkhyAnakAritvaM, IyAyA bhedanaM na hi|| yadi SaNmAsaparyantaM, AhAro naiva mIlyate // 36 // tathApi zamabhAvena, AtmAnaM bhAvayetsadA / vane parvatakoNeSu, zmazAne zUnyamandire // 36 // ekAnta sthAnake kutra, maunaMdhyAnaM samAcaret / etAdRgjinakalpinAmAcAraH kAtiduSkaraH // 366 // ka kalpiteSu nagneSu, AcAra iti bhAvyatAm / ka parvatagururmeruH, ka balmikazca vanyakaH // 40 // ka ca bhAskarasadbhAsaH, ka ca khdyotjaatyH| hasti zarIra sambhAraH, uhyate hastinA sadA // 401 // gardabhajAtinA naiva, tadbhAra uhyate kdaa| kapola kalpitAcAraH, bhavanmate tu vidyate // 402 // pAraMparyAgatAcAraH, sambhavenna kadAcana /
Page #320
--------------------------------------------------------------------------
________________ [284] yogakSullakailaka varNitva, kalpanA nUtanI kRtA // 403 zAstranAmAvalinAsti,kutastAdRkca kalpanA / vastrAdikaM na va kacche, kSullakaiH paridhAryate // 404 // elakasyApi dve kacche, nAnyaM ca bhavataH kdaa| AcAraM varNinAM caiva, na jAnAti munistthaa||40|| AcAro brahmacAriNAM kathitastena saadhunaa| SaDAvazyaka karttavyaM, sAdhUnAM naiva vidyate // 406 // pratilekhanikA nAsti, samityAnAJca kA kthaa| kAlpanikamunInAM ca, AcAra''gamanaM kutaH // 407 // kriyA vidhividhAnAdi, sarva kAlpanikaM mtm| zvetAmbarIya tIrtheSu, gatvA yuddhaM vitanyate // 408 // yena kena prakAreNa, svasatvaM paristhApyate / makSitAraMga tIrtheSu, dhulevA zaurinAmake // 406 // mahAvIre ca pApAyAM, raajgRhyaaditiirthke| campApUrvI ca sammete, vArANasyAM tathaiva ca // 410 // rupyakaMkoTisaMkhyAnAM, nyAyAlaye vyayaM bhavet / mAMsAzipoSaNaM kArya, jainAnAM naiva yujyate // 411 // adhunApi ca tIrtheSu, klezaM kartuM ca tatparAH /
Page #321
--------------------------------------------------------------------------
________________ -pradopa [285] bItarAgasya bhaktAnAM, rAgadveSa pradhAnatA // 412 // jalAdagniH samutthitaH, tAdRzonyAya aagtH| kapAya zAntimicchUnAM, kapAyasya pradhAnatA // 413 // sukhazAntyai ka sthAneSu,gantavyaM vada baalish| kaSAyakSaya karttavye, vastrANAM vighnatA matA // 414 // cAritropagRhANAM ca, rakSaNe ca kssaaytaa| vastrANAM tyAjane cApi,kaSAyo naiva tyaajitH||41|| teSAmajJAnabhAjAMva, nAgnye phalaM na smbhvet| kaSAya kAraNaM vastraM, matvA nagnA dharAtale // 416 // viharantIti buddhayApi, tyAjitA na kssaaytaa| kintu kaSAya bRddhizca, nagnATeSu ca dRzyate // 417 // na hi samyaktva lezo'pi munipaMDitavyaktiSu / bAbUpArTiSu kAciJca, mandatA keSu dRzyate // 418 // vyarthakolAhalaM kRtvA, te mIlatyapiteSu vai| mUrtipUjA prasaGga ca, prAsaGgikaM ca varNitam // 416 // ajitAnAM ca granthAvai, atra varNanakAraNam / na hi dvepatvasadbhAvaH, kintu yathA svarUpakam // 420 // yAdRgdRSTaM zrutaM yasmA, tAdRzamatra varNitam /
Page #322
--------------------------------------------------------------------------
________________ mammmwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwr [286 ] yogakevalikavalAhAraH, strIzUdramuktivarNanam // 421 // yathAyogyaM ca cacryeta, anyadapi prasaGgajam / athamUrti prastAveSu, kAcidvizeSatA matA // 422 // dvedhA zvetAmbare mUttiH proktA shaastraanusaartH| vizuddhajinakalpaM ca, Azritya tAdRzImatA // 423 // sthavirakalpasadbhAve, manyate nahi tAdRzI / vyavahAro'pilokottaro, gRhyate suyogataH // 424 // ekato nizcayo jJeyaH, vyavahAro'pi caanytH| nayadvayAnusAreNa, vyavasthAjainazAsane // 425 // rathayAtrAdikaM sarva, vyavahAreNayujyate / kevalaM nizcayaM caiva, manyante ye bhavAdRzAH // 426 // te'pi mithyAtvino,jJeyA vyavahArasya lopanAt / nayadvayIM samAzritya, kAryaM kurvanti ye janAH / 427 // te jainazAsane mAnyAH, anye zAsana bAhyakAH / digambarIyazAstrANAM, AcArANAM tathaivaca // 428 // kavalAhArA bhuktInAM, vicArecchA prajAyate / vizeSAvazyagranthIya, TIkA prabhRti granthake // 426 // 1-gRhastha sAdhUnAmAcArANAM /
Page #323
--------------------------------------------------------------------------
________________ - pradIpa [ 287 ] bahuspaSTatva rUpeNa, sarva tatra vicAritam / bAlacandrakRte granthe, satyaprakAzamAsike // 430 // anya sAdhujanenApi tatraiva carcitaM khalu / tattvAkhyAne ca granthe vai granthakAreNa cintitam // 431 // anyaprakaraNe ziSTaM vakSye yuktyanusArataH / tatsarvaM parijJAtavyaM vizuddha dharmakAMkSibhiH || 432 // // iti zAstravizArada jainAcArya jagadguru zAsana prabhAvaka vidyAsAhityadhamrmoddhAraka jaMgama yuga pradhAna samArAdhitamurimaMtra pUjyApAda gurudeva zrIvijayadharma sUrIzvara caraNAravindeSu bhRGgAyamANena nyAya vizAradanyAya tIrthopAdhyAya maGgala vijayena viracite yoga pradIpa prakaraNe mUrttidvArA paramAtmapUjA prakaraNavarNananAmAdvA daza prakAzaH samAptaH //
Page #324
--------------------------------------------------------------------------
________________ // athatrayodazama prakAzaH // svarodaya nirUpaNaM ajo'kalo'vinAzI yaH, yaH samatA saritpatiH / niSkalaGko vizuddhazca, pAtuvaH zrIjinAdhIzaH // 1 // niraJjanazca naiguNyaH, saguNo nirmalaH sdaa| nirbhayo nirahaGkAraH, nirgrantho jagadIzvaraH // 2 // janmajarAtvarogAdi, klezakarmapahirmukham / prAtihArya samAyuktaH, sarvajJaH paramezvaraH // 3 // pArveza jinadevAnAM, mUrtiH klyaannkaarinnii| sammetAcalaprAsAde, sthitAM vande nirantaram // 4 // kAlajJAna prabhAvena, aagmsyaanusaartH| hRdigurukRpAM dhRtvA, svarajJAnaM nirUpyate // 5 // sarvatraivopayujyeta, dharmakArye'pare tathA / atastadapi procyeta, mayAjJAnAnusArataH // 6 // atyantasthiracittana, jJAyate ca svarodayam / tataH zubhAzubhaM kArya, bhAvilAbhasya sUcakam // 7 //
Page #325
--------------------------------------------------------------------------
________________ -pradIpa [28] zarIre nADikAH santi, anekA gunndhaarikaaH| tAsutisraH pradhAnAHsyuH,kathyante cAbhidhAH khalu // 8 // iGgalApiGgale caiva, suSumnA ca tRtiiykaa| vibhinnAzca guNAstAsAM, kathyante sukhahetave // 6 // bhavati bhrakuTI cakra, prakAzaH prANavAyUnAm / baGkanADyAzca mArgeNa, nAbhau nivasanaM bhavet // 10 // nAbhipradeza saJcArA, dakSiNaM iGgalAgRham / vAmataH piGgalAsthAnaM, dvayormadhye tRtIyakam // 11 // vAmasvarasya saJcArAcandrodayaM vijJAyatAm / yadA dakSiNasaJcAraH, tadA sUryo nigadyate // 12 // nizAkaraH sukAryaya, duSkAryAya raviH punaH / evaM vidhe ca kartavye, jAyate sukhazAMtitA // 13 // dvisvarasyaiva saJcAraH, samakAle yadA bhavet / tRtIyA nADikA jJeyA, kArye hAnirbhavettadA // 14 // candrasvarasya saJcAre, sthirakArya dRDhaM bhavet / sUryasvarasya saJcAre, carakArya suyogataH // 15 // kRSNapakSapatissUryaH, shuklpkssptistthaa| candazca parijJAtavyaH,lAtvA tithivibhAgakam // 16 //
Page #326
--------------------------------------------------------------------------
________________ [260] yogakarttavyakAryakarttavye, tatraiva lAbhatA bhavet / kRSNapakSeSu cAdyAstAH,tithitisazcasaMmatAH // 17 // tatpazcAccandrasthA jJeyA, tisrazca tithayaH khlu| tataH sUryasya jJAtavyAH candrasyApi tato mtaa||18|| evaM rItyA ca pakSAntaparyantaM parijJAyatAm / zuklapakSasya rItizca, kathyate sukhahetave // 16 // zuddhapakSeSu cAdyAstAH, candrasya tithiyomtaaH| tataH sUryasya candasya,jJAtavyAH syuzca bhaavtH||20|| bhomazanizcarAditya, vArANAM ca raviH patiH / soma budha gurUNAM ca, zukrANAM candramA ptiH||21|| evaM rItyA ca RkSANAM, pati viSaya bhAvanam / pazcAtkAryasya karttavye,lAbhastu bahulo bhavet // 22 // kRSNapakSa tithInAmArambhe, sUryasvaro bhavet / tatpakSaH sukhakArI, syAtpravINasya na saMzayaH // 23 // zuklapakSa tithau prAtaH, candrasvarodayo bhavet / tadA pakSAsa zAntitvA,''dhAyakaH prijnyaaytaam||24|| candratithau svarazcandraH, sUrye sUrya udAhRtaH / ...vahedyadi tadAkArye, puSTiH sukhaM ca jAyate // 25 //
Page #327
--------------------------------------------------------------------------
________________ --pradIpa [261] candratithau svaraH sUryaH, yadi prakAzyate tdaa| kAyapIDA ca saMklezaH, vittanAzazca jAyate // 26 // sUryatithidine prAtaH, candrasvarazca jJAyate / rAjabhayAdi saMklezaH,svAnte caJcalatA bhvet||27|| pratipadi dvipakSANAM, suSumnAyAH svaro bhavet / na lAbho hAnitA naiva, bhavedatra na saMzayaH // 28 // siMha vRSabha vRzcikAH,kumbhazcaitAzca rAzayaH / candrasvarasya vijJeyA, kathyante ca punA raveH // 26 // anyathA kAryakarttavye, hAnirbhavati sarvathA // 30 // karka makara tUlAzca, meSa etAzca raashyH| tatsUrya yogasadbhAve, carakArya prazAntidam // 31 // mInamithunakanyAzca, dhanametAzca raashyH| dvisvAbhAvAzca vijJeyAH, kArye hAnipradA mtaaH||32|| candra sUryasya ye mAsAH, svarazAstre prkaashitaaH| prathagrUpeNa vijJeyAH, rAzivargita bhAskarAt // 33 // ko'pi prazna vidhAnAya, AgataH zubhabhAvataH / pRcchakazca dizAyAzca, vicAraH khalu kathyate // 34 //
Page #328
--------------------------------------------------------------------------
________________ yoga [ 22 ] " sammukhe vAmake cordhvaM divisthate naiva pRcchayate / tadA tu candrayogazce, tkAryasiddhI na saMzayaH // 35 // dakSiNasyAmadhazcaiva, pazcimAyAM sthitena vai / pRcchayate sUrya, yogazcetkArya siddhirbhaveddhruvam // 36 // vAmetare ca sthitvA vai, sUryasvareSu pRcchayate / lagnavAra titheryoge, mIlane kAryatA bhavet // 37 // vAmetare ca sthitvAnu, praznaH prAsaGgiko bhavet / pUrNazcandraH svarastatra, kAryasiddhistu jAyate ||38|| vAmetare ca sthitvA vai candrasvareNa pRcchayate / ravi tattvatithirvAnvinA, kAryaM bhavetkatham // 36 // adhaH pazcAtsthitaH kopi, praznazcAgatya pRcchayate / udayazcandratAyAzcetphalaM kiJcinna jAyate // 40 // sthitvA vAmetare bhAge, sUryasvareNa pRcchayate / candrayogaM vinA tasya, kAryasiddhirna sambhavet // 41 // sanmukhordhvadizAM sthitvA, sUryasvareNa pRcchayate / candrayogaM vinA tasya, kAryasiddhirbhavenna hi // 42 // samAkSarANi candrasya, viSamAni raveH sadA / teSAM saGkhyA vidhAnAya paddhatiH paridarzyate // 43 // O
Page #329
--------------------------------------------------------------------------
________________ - pradoSa [23] catuH SaDaSTa dviH sapta dazadvAdaza syustathA / samAkSarANi jJAyantAM, candrasya hi tadAni ca // 44 // eka tripaJcasaptatvaM, narvekAdazasaMkhyakA | akSarANAM ca jJAtavyAH, viSamarUpayogataH // 45 // sUryayogasya jJeyAni, viSamAnyakSarANi ca / svaraM praznAkSaraM caiva, vijJAya nirNayaH khalu // 46 // sarvalaukika kAryANi tyaktvA dhyAne dRDho bhavet / zravaNamananAdInAM karaNe svarajJAnatA // 47 // prANAyAmaM tu yogAGga, sthiracittena sAdhayet / prathama bhUmikAH tasya, svarodayastu jJAyatAm ||48 || prANAyAmavicArazca kaThinaH sarvadA mataH / , dvau bhedau tasya vijJeyau, nizcaya vyavahArajau // 46 // svarUpe ca svarUpeNa, lIno nizcayato bhavet / saJcarecca yathAzreNi, sayogI kuzalo mataH // 50 // kSapakopazame zreNI, kathite jaina zAsane / tayoH kAlAdyabhAvena, sAdhanA naiva vidyate // 51 // 1 - candrasvarasya /
Page #330
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 264] yogapratyahaM dhyAnatA'bhyAse, manaH sthaiyaM tu cedbhavet / tadA'nubhava lezaM ca, adya prAmoti kazcana // 52 // svAnubhavasya lezena, kaThinaM karma nshyti| alpabhave sa bhavyAtmA,sidhyati nAtra sNshyH||53|| vyavahArAnusAreNa, dhyAnabhedo na kathyate / pRthakpRthaksvarUpeNa, kathane granthavRddhitA // 54 / / aSTau bhedAzca yogasya, prANAyAmazcaturthakaH / tasya saptaprabhedAH syuH, sakalasiddhidAyakAH // 55 // recakapUrake jJeye, kumbhakazca tRtIyakaH / zAntikasamate jJeye, ekatA lInatA tathA // 56 // dravyabhAvaprabhedena, recakAdezca bhinntaa| dehasthAzuddhavAyUnAM, niSkAsane tu recakaH // 57 // hiMsA'satyAdi pApAnAM, kaSAyANAM tathaiva ca / durguNAnAJca niSkAse,recako bhAvato mataH // 5 // zuddhavAyupravezena, pUrako dravyataH kila / dayAsatyAdi bhAvAnAM, kSamAmArdavavastUnAm // 56 // 1-recako dravyatobhaved /
Page #331
--------------------------------------------------------------------------
________________ -pradIpa [265] sarvottamaguNAnAM ca, praveze bhAvapUrakaH / durguNAnAM ca niSkAse, guNAnAM ca pravezane // 30 // sarvathA guNavattvaM syA, tkadAcidde va yogtH| vAyusthiratva kartavye, kumbhako dravyato mataH // 31 // vairAgyAbhyAsadvAreNa, guNasthairya yadA bhavet / bhAvakumbhakatA tatra, anyathA nAmamAtrataH // 32 // vAyUnAM ca pravezena, kazcAtmani guNo bhavet / pudgalarUpatA vAyoH, Atmani ca nirUpatA // 33 // dvayozcanaiva sambandhaH, kenApi rUpato bhavet / ataH kathaM dvayozcaivaM, mIlanaM parisambhavet // 6 // kimuddizya ca vAyUnAM, proktaatmshuddhihetutaa| zaGkAyAzca samAdhAnaM,procyate jainazAstrataH // 6 // jainetarIya-zAstreSu, samAdhAnaM na vidyate / vicAraH sUkSmazcaiva, kRtaH kenApi no kadA // 66 // dravyarecakavAyUnAM, dehe sambandhatA mtaa| vAyuzuddhapravezena, zarIre svasthatA bhavet // 6 // AsanAdika yogAGga, vinA zarIrayogataH / kadApi sambhavennaiva, ataH svasthatva siddhaye // 6 //
Page #332
--------------------------------------------------------------------------
________________ [296] yogasAdhanatA ca vAyUnAmataH, kAraNAtsammatA / dharmasAdhanadehasya, svAsthyaM caiva tato bhavet // 66 // svasthazarIrasambandhA, harguNAnAJca tyAjane / zIghra manaH pravarteta; prANAyAmastu bhAvataH // 7 // jAyate naiva sandehaH, Atmazuddhezca sAdhane / guNAnAM pUraNe caiva, durguNAnAca tyAjane // 7 // sarvaguNamayazcaiva, AtmA yogena jAyate / atohi recakAdInAM, paramparA ca hetutA // 72 // bhAvataH prANadhAmasya, hetutA cAtmazuddhike / dravyato recakAdInAM, dehazuddhau ca hetutA // 73 // guNAnAmekatA''dAne, ekatA parijAyate / nijayoge ca tallIne, lInatA parikathyate // 7 // lInadazA bahirbhAvA, tsamAdhitvasvarUpake / nizcayataH sa jIvAtmA, svAmI zivapurasya vai // 7 // svarakhyAti sthirI bhAve, svalpakaM karSaNaM na vai / mUlabandhe dRDhI bhAve, bIjasaJcAratA bhavet // 76 // dehe pazcApi vAtAsyuH, prANasamAna nAmakau / apAnodAna vyAnAzca, jJAtavyA guruyogataH // 7 //
Page #333
--------------------------------------------------------------------------
________________ -pradopa [267] hRdaye prANatA jJeyA, samAnaH sarvadehagaH / adho'pAnagavAyuH, syAtkaNThasthodAnatA bhavet // 78 / / vijJeyaH sandhigo vyAnaH, jJeyA ete ca vAyavaH / teSAJca paJca bIjAni jJAtavyAni ca jJAninA // 7 // aiM paiM rauM blauM klauM bojAni, kathitAni prdhaantH| teSAM garbhita bhedAnAM, rUpaM vaktuM na zakyate // 8 // paJcavIjapracAreNa, anahadadhvanirbhavet / dhvani nirgama bhedAzca, yogIzvareNa sNsmRtaaH||8|| varNamAtraM tu bIjasya, vidyAcca kamalaM prati / bhinna bhinna guNAsteSAM, zAstratazcAvadhAryatAm // 2 // sarvasiddhirvasatyasmin, sarvA labdhizca vidyate / sampadyate'dya kAzcicca, kAzcicca nbhvntypi||3|| nAbhau ca varNasaJcAraH, so'haM prakAzarupakaH / jApaM vaicAjapa, vidyAtsarvatrAnubhavo bhavet // 4 // nAbhaH saJcArabhAvena, raMkAro'tra prakAzate / tatra bhavenmanaH sthairya, saGkalpazcAzubho navai // 8 // anahadAdhipazcaiva, yo devaH sthiracittakam / / dRSTvA sevA svarUpeNa, anekadi sadarzayet // 86 //
Page #334
--------------------------------------------------------------------------
________________ yoga [28] dRSTvA paudgalikoM RddhiM, yasyacittaM ca no clet| sa naro jJAna sampatti, prApnoti nAtra saMzayaH // 8 // veda bhedaH samAdhiH, syAd rugamena lakSyakam / kuNDali bhipAyeM ca, tatpamcAdvaGkanADikA // 8 // mArgo dazama dvArasya, sa saralo vijJAyate / vakramArga pracAre ca, prApyate na kadAcana // 86 // mudrApazcApi jJAtavyAH, trayo bandhAzca kIrtitAH / mukhyapadmAsanaM jJeyaM, caturazItirAsane // 10 // asta vyastaM caredvAyuH, kAraNayogabhAvataH / SaTkarmANi prakurvanti, nelidhotyAdikAH kriyAH // 11 // trATakAdi kriyAzcaiva, basti bhedAdikAstathA / haThayogeSu vijJeyAH, niSiddhA jainazAsane // 12 // yadyapi trATakaM yogaM, dvibhedaM khedazAntidam / niruNaddhi gadAna dehe, nidrA'lasa vinAzakam // 13 // tathApi haThahetuH syAtyAjyaM, cAtmArthibhirjanaH / AtmakalyANatA yasmin sayogaH kriyate naraiH // 14 // paudgalika ilobhena, haThayoge patanti ye| bAhyakhyAti nimittena,AtmakhyAti tyajanti te||6||
Page #335
--------------------------------------------------------------------------
________________ -pradIpa [26] agre yogAGga kartavye, lobhAtkSaNo na vidyate / svalpa svArthena mUrkhAzca, kurvanti nAtmasAdhanam // 66 // dRSTayo yogasya jJeyAH, aSTau vstugtermtaa| antargatAzca dhyAnAdau, kathayete tatprabhedakau // 17 // Adya sAlanvanaM jJeyaM, nirAlambaM dvitIyakam / tatkaraNena sajjJAnaM, bhAvatastu prakAzate // 6 // mitrAtArA balA dIptA, sthirA kAntA prabhA praa| dRSTayo gaditAzcASTau, bodhataH paridadarzyate // 66 // saghanAghanadaivasya, rAtriSu bAlamandakAH / anye ca dRSTi bhedena, pazyanti bhinnarUpataH // 10 // ogha dRSTi pracAreNa, artha dRSTau vibhinntaa| bhinnArtha darzanaM caiva, oghadRSTi prabhAvataH // 101 // vinA'nubhava vijJAnaM, ADambaraH prajAyate / ADambareNa hAniH,syAtkalyANaM prnninshyti||102|| nirUpAdhika sthAnazca, ekAnta dhyAna puSTidam / strISaNThAdikarAhityaM,dhyAnayogyaMmataM ca tat // 10 // .1-divsessu|
Page #336
--------------------------------------------------------------------------
________________ wrrrrrrrrrrrrrr [300] yogaalpA''hArI vinidraH, syAdbhaktA bhakta vivarjitaH / lokaiSaNA na kAcitsyA,prabhu prItau dRDho bhavet / 104 // AzAmokSaM vinA naiva, kartavyA hi kadAcana / dhyAnayogyAsa jJAtavyaH,bhavavRddhaH parAGmukhaH // 10 // pazcAdhAre samAyuktaH, sAdhvAcAre sdaartH| mAnAmAne ca sAmyatvaM, smstRnndhnaadissu||106|| gRhNAti bAhyapadavI no, na rogANAM cikitsakaH / lolupI naiva satkAre,na svstutyaadikaarkH||107|| dharmadhyAne rato nityaM, svshNsaayaamdhomukhii| etadguNasamAlInaH,dhyAnAdhikArako mataH // 10 // tyAgI ca paranindAyAH, svanindAzravaNe sukhii| vikathA parivArIsyA, ddharSazoke praangmukhH||10|| zatraumitre samatvaM vai, pr''shaatyaagbhaavukH| dhyAnAbhyAse ca jijJAsuH, gunnaanvessnnttprH||110|| dhyAnAbhyAsI bhavedyo nA, tasya duHkhaM na jAyate / indrAdibhiH sa pUjyaH,sya dRddhistsyaivsvaantk||111|| puSpamAlAyate sarpaH, mRgapatimaMgAyate / pAvako jalasthAnaM, syAtsamudrogoSpadAyate // 112 //
Page #337
--------------------------------------------------------------------------
________________ -pradIpa [301] araNyaM nagarAyeta, zatrumitrAyate kila / viSaM cAmRtatA, bhUyAdvaraM ca samatAyate // 113 // vyavahAreNa saddhyAnA, havendratvaM ca prApyate / nizcayataH sudhyAnAca, mokSarUpaM phalaM bhavet // 11 // sukhA''nantyaM ca jAyeta, sAdyanantaM ca tatravai / karmASTakaM kSayaM kRtvA, prApnoti paramapadam // 11 // syuAnAni hi catvAri proktAni jainazAsane / rUpasthaM ca padasthaM ca, piNDasthaM rUpavarjitam // 116 // svaguNAMzaM ca tayAnaM, labheta prathamaM tadA / svarUpabhedatA''dyasya, kathitA svarazAstrake // 117 // vikArarUpatAM tyattavA, nirvikAre sthitaH sadA / manasA saGgatistasya, kriyate sukhahetave // 118 // tIrthakRtpadaprAdhAnyaM, ananta guNa hetukam / tadguNadhyAna bhAvena,prApyante caatmsdgunnaaH||11|| padasthadhyAnatA jJeyA, piNDasthaM paridarzyate / durAtmA ka malIno'haM,ka zuddhaH paramezvaraH // 120 // ka karmASTavinimuktaH, ka karmagrathito janaH / zuddharUpaH parAjyotiH, kAzucirapavitrakaH // 121 //
Page #338
--------------------------------------------------------------------------
________________ [302] yoga- . bhedA'nantyaM dvayoyiM, Izvare mAdRzejane / svapariNati rUpezaH, sarvathA parikIrtitaH // 122 // parapariNatIrUpo, svapariNatinaiva ca / mayi tAdRzarUpatvaM, Izvare na kadAcana // 123 // nijasvarupa bhogI saH, sadA svaguNapoSakaH / zuddhaguNeSu zuddhatvaM, svapariNatirucyate // 124 // svakIya zakti saddhyAne,yaH prApnoti zAntitAm / piNDasthaM dhyAnakaM jJeya,rUpAtItaM nigadyate // 12 // rUpAdikaM na vidyata, kssaayikgunntaajussH| tasya dhyAnena tadrUpaM,rUpAtItaM tu kIrtitam // 126 // piNDasthAdikadhyAnAnAM, svarupaM ca vizeSataH / saGkapeNaiva kathyeta, bhavyAnAM sukhahetave // 127 // dehasthaH karmanimuktaH, jJAnavAn prmeshvrH| 'jinendraH smayate yatra,piNDastha tannigadyate // 12 // arhadrapANi, yanmantrapadAni hRdayAmbuje / cintyante zazizubhrANi,padasthaM tatprarUpitam // 12 // prAtihAryeNa saMyuktaH, samavasaraNo jinaH / yadbhUyAyate'tra tadvimba, rUpasthaM tannigadyate // 130 //
Page #339
--------------------------------------------------------------------------
________________ -pradIpa [303] amUrtaH cinmayaH zuddhaH, nirAkAro niraJjanaH / siddhazaH smayateyatra, rUpAtItaM tu kiirtitm||13|| prANAyAme ca kartavye, piNDasthaM dhyAnasammatam / samAgamaM manovAyvoH,jJAtvA vAyuca saadhyet||132|| tato nijagRhe svAntaM, Anayati ca buddhimAn / tatra nirantarAM prIti, kArayedadhikA'dhikAm // 133 // yogAnalaM ca sva svAnte,karoti jAgRti tthaa| zubhAsanaM mitA''hAraM, dRr3habhAvena tanyate // 134 // cakSuA ca tyajennidrA, bhinnatAM jIvadehayoH / jAnIyAtsvarNapASANa, vatkathaMcicca vA shuciH||13|| bhedanayena tadda STiM, sthApayedhRdaye kila / tatra zaGkAM parityajya,nizcayato dRr3hatAM bhjet||136|| kAryaprasaGgato vaktA vadati, stokamAtrakam / adhikaM na vadetkiJci,nniravadya vaco'pi tat // 137 // svapnavatsaMmRti vidyAdeha, dhanaM ca yauvanam / sarvamasArarUpaM ca, jAnIyAtsaMmRtau sadA // 138 // jinavANIM dRr3hAM svAnte sthApayecchuddha bhaavtH|| rasaM dhyAnAnusambhUtaM,yogIndra eva svAdate // 136 //
Page #340
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 304 ] yoga , viralAH saMsRtI jJeyAH, rogazokAdivarjitAH / zarIre zaktiprAcarya, vardhate ca dine dine // 140 // yo hi nizcalacittena, dhyAnamArAdhayetsadA / tasyAlpAhAra nairogyaM pratyahamupayogatA // 141 // jAyate nAtra khaMdehaH, kathitaM jJAna bhAnunA / nAsAgrabhAgaharadhRtvA kRtvA'thavA dvisampuTam // 142 // hRtpadma yo'pi dhyAyeta, siddhacakra svarUpakam / tasya svabhAvato, dhyAnamatirAyAti spaSTataH // 143 // mAyAbIjena sayuktaM, praNavaM prathamaM matam / / varNabIja guNajJAnAnnAdavarNa sthiratvataH sthirasvaraH prajAyeta, lakSyAgre nAdatA tataH / tasya prakAzatA svAnte, jAyate guru yogataH // 145 // prANAyAmaM ca sampUrNa kathitu N naiva zakyate / svalpajJAnaM ca svalpAyuH, mAdRzaiH kathyate katham // 146 // nAmamAtreNa kiJcicca, proktaM svaramahodadhau / bhUmayo dazasaGkhyAkAH, prathamaM ca svarodayaH // 147 // paraprakAzatA rUpaM svaraM, jAnAti yo janaH / paJcatantvAni jAnIyA, dvicArAzayapUrvakam // 148 // // 144 //
Page #341
--------------------------------------------------------------------------
________________ mmm -pradIpa [305] dvisvare paJcatattvAnAM, jJAnena varNamAnako / AkArakAla sAphalyaM,jJAyate nAtra saMzayaH // 146 // pRthvIjalAgnivAtAzca, AkAzaM paJcamaM matam / . pRthvIjalAdhipazcandraH,anyeSAM ca patI rviH||150|| pItazvetaharidrakta, zyAmavarNAzca paJcadhA / paJca tattveSu vijJayAH, anukrameNa te tathA // 151 // sammukhaM saJcaretpRthvI, dUrato dvAdazAMgulam / samacaturasrA''kAraH ghANataH sanmukhaM tathA // 152 // ghrANato'dho vibhAgaM ca, jalaM ca SoDazAMgulam / AkRtivartulA tasya,candrasya sAdRzI matA // 153 // ghANata urdhvadikSu ca, saJcarettatvapAvakam / caturaMgulatA tasya, AkAro bAlabhAskaraH // 154 // tiryak carativAto'pi, aSTAMgulaM ca ghraanntH| dhvajAsamAnatA''kAraiH jJeyaM tattvacaturthakam // 15 // nAzA sampuTasthAneSu, calenna baahybhaastaa| zyAmavarNazca tasya,syAnnabhastattvaM ca pnyckm||16|| paJcAzatpalaparyantaM, pRthvItatvaM ca saJcaret / catvAriMzajjalaM tattvaM,triMzatpalaM ca pAvakam // 157 //
Page #342
--------------------------------------------------------------------------
________________ yogaviMzatipalaparyantaM, vAyutattvaMtu saJcaret / dazapalatvaparyantaM, nabhastattvaMtu sammatam // 158 // adhyardhadvighaTI caiva, ekasvare vijJAyatAm / evaM ca paJcatatvAnAM, ahonizi pracAratA // 15 // likhetsvareSu tattvaM vai, yaH ko'pibhinnarUpataH / kAla samaya vijJAnaM, varSadivasamAnakam // 160 // prathamameSasaMkrAnteH, pravezo jAyate yadA / tadA tattvaM vicAryaiva,zvAsa sthairya vidhIyate // 161 // pRthvItatvasya yazcaiva,prakAzoH nAmataH svare / mukhyayogastadA jJeyaH, yasya phalaM nigadyate // 162 // prajAsu sukhaprAcurya, samayazcottamo bhavet / dhAnyotpattazca bAhulyaM pazUnAM sukha shaantitaa||163|| ItibhItibhavennaiva; janadRddhizca jAyate / ityevaM zreSTatA tasya,nRpANAM sukhshaantikm||16|| apatatvaM ca tadA tatra; zazisvareSu saMcaret / phalaM tasyatu vijJeyaM,sthira cittena zrUyatAm // 16 // vaipulyaM meghavRSTaH syA; dannaM cotpadyate khalu / prajAsu sukhasarvasvaM, jAyate nAtrasaMzayaH // 166 //
Page #343
--------------------------------------------------------------------------
________________ -pradIpa [307) dharma bhAvazca sarveSAM, hRdaye bahu jAyate / dAna puNyAdi bhAveSa,nItimArge nRpobhvet||16|| prItizca tatra jAyeta, sarvasvaM sarvathA sadA / zazisbare ca jJAtavyaM,tattvayugmaMtu sundrm||168|| meSasaMkrAnti lagne ca, prathamavaTikAsu vai| svare tatvaM yathA rUpaM dRzyate tAdRzaM phalam // 16 // svare pAvaka tattvaM, sthAva, STiH svalpA ca jaayte| rogaduHkheSu prAcurya, duSkAlazca prajAyate // 17 // dezabhaGgo'pi jAyeta, prajA sukhaM na vidyate / agni tattvasya prAkAzya,dvisvareSu yadA bhavet // 17 // azubhaM ca phalaM jJeyaM; phalArthinA ca srvdaa| vAyu tattvaM svare caiva; calettadA tu yuddhatA // 172 // alpavRSTistu vijJeyA; varSa ca madhyamaM bhavet / jAyate svalpadhAnyAdi,svalpaM tRNAdikaM tthaa||173|| nabhastattvaM svare pUrva, calettasya phalaM tadA / na jAyate tRNaM pUrNa, anyatsarvaca puurvvt||174|| evaM rItyA ca vijJeyaM,svaratattvaphalaM mahat / dhAraNIyaM catatsvAnte,kArya pshcaadvidhiiytaam||17||
Page #344
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 308 ] 1 madhumAsojvale pakSe; pratipadi tithyAdike / lagnavicAratA zuddhA; saMcAre svatattvataH // 176 // tasya varNopi jJAtavyaH, svaratattvAnusArataH / prAtaHkAle svarecandra, pRthvI tattvaM bhavedyadA // 177 // tatphalaM tu tado jJeyaM sarvadA sukhadAyitA / meghavRSTirbhavettatra, sukhazAntipradA sadA // 178 // samayaH sundaro jJeyaH; rAjaprajAsu hArdikaH / santoSo harSapUrNazca; ItibhItirna vidyate // 176 // candasvarekSatattvasya, phalaM tu kathitaM mayA / prAtaHkAle svare candra, jalatattvaM bhavedyadA // 180 // subhikSasamayastatra, varSA sarvatra jAyate / zAntiH puSTirbhaveddArthyA, dharme rAgodRDho bhavet // 182 // bhavyasvAnte ca jJAtavyaH, bAhulyaM dAnapuNyake / jalaM pRthvI ca tattve dve', yadi sUryasvareca te // 182 // samayomadhyamastatra, prAtaHkAla svare phalam / rAjabhaGgaH prajApIDA, nabhastattvaM svare yadA // 183 // 1- kSiti tatvasya / yoga -
Page #345
--------------------------------------------------------------------------
________________ ArrrrrrrrAANAA -pradIpa [306] madhyamavargadveSI ca, pUrvavAkyAnusArataH / tattvatrayAvaziSTasya, svaratattvavicAraNe // 14 // bahudezeSu duSkAlaM, saMzayo nAtra jAyate / sUryasvaro'gni tattvaM ca, prAtaHkAle bhavedyadi // 18 // rogazokAdikaM sarva, sarva janeSu jAyate / saMklezo'pyadhiko jJeyaH,duSkAlaM ca pate . vm||186 sUryepAvakatattvaM, cennRpavigrahatA kcit| alpavRSTiH prajAyeta, anilatattvayogataH // 187 // prAtaHkAle ca taddine, suSumnA yadi saJcaret / tadaiva mriyate dRSTA, chatrabhaGgazca jAyate // 18 // annaM stokaM na kutraci, tkutracitsarvathA na hi / suSumnAyAH phalaM jJeyaM, svarazAstrAnusArataH // 18 // svaratattvasamAloke, iyaM rItizca vaarssikii| aparAge tu jJAtavyA, hRdaye premabhAvataH // 16 // mAghamAse ca saptamyAM, vaizAkhe ca tRtIyake / prAtaHkAle ca dRSTavyaH, varSabojaM ca bhaavtH||16|| tattve jale pRthvyAM caiva, candrasvaraH pravizyate / tatkAlakRta vyApAre,sarvatra sa sukhI bhavet // 192 //
Page #346
--------------------------------------------------------------------------
________________ [310] yogaapare svaratattve ca phalaM, syAdadhamaM tathA / sidhyati ca phalaM tasya,madhyamaM nizcayaM bhvet||19|| parIkSA sarvasadbhAve, meSabhAve balIyasI / tadine tattvadRSTavye, phalaM jJeyaM dRDhaM hRdi // 14 // adyatane pradRSTazca, vicAraH parikathyate / svahRdi vilikhya svAnte,svaravicAratAM bhjet||16|| pratipaccaica zuddhasya, tatra zazi svaro nacet / tadA tasya trimAseSu, atyudvagaH prajAyate // 196 // caitramAse dvitIyAyAM, candrasvarazca no calet / gatistasya videze, syAdduHkhaM tatraiva jAyate // 197 // caitrazuklatRtIyAyAM, candrasvarasya shuunytH| pitta jvarAdikaM sarva, jAyate nAtra saMzayaH // 16 // navamAse ca mRtyuH syAdyati,svaro'pi jJAyate / caitra zukla caturthyAM ca,candra svaro na bhaaste||166 navamAse ca mRtyuH, syAdRSTaM ca svaravedinA / paJcamyAM tadabhAvena, rAjadaNDazca jAyate // 200 // SaSTyAM candasvarAbhAve, varSamadhye ca tsyvai| bandhumRtyuH prajAyeta, dRSTavyaM jJAninA sadA // 201 //
Page #347
--------------------------------------------------------------------------
________________ [311 -pradIpa candrasvaro na saptamyAM, prAtaHkAle ca dRzyate / mriyate gehinI tasya, vijJeyaM svara jJAnataH // 202 // candrasvaro na cASTamyAM,prAtaHkAle ca dRzyate / atyanta daihikI pIDA,jAyate ca sukhaM na hi||203|| cadraH svarazca dRzyeta, tadA zArIrika sukham / bhAgyodayasya prAbalyaM,varSaparyanta saukhyakam // 204 // atha janena kenA'pi, prazna zcAgatya tanyate / candrasvare ca kaM pRthvItattvaM, pUrNa ca dRzyate // 20 // praznakattu stadA tasya, kAryasiddhi prjaayte| tejo'nile ca khaM tattvaM,candrasvareSu dRzyate // 206 // praznakarttastadA caiva, kAryasiddhina jAyate / pRthvIjalasthire kArye, candrasvare prazAntike // 207 // carakAya no jJeyaM, itisarva-vyavasthitam / tejo'nile cavyomAni,carakAryAya santi vai // 20 // rogijanasya praznaM ca, Agatya kenacidyadi / tasya zvAsavicAreNa, uttaraM pravidhIyate // 20 // 1-jalaM /
Page #348
--------------------------------------------------------------------------
________________ [12] yogacandrasvare caletpRthvI, tasyAM dizi ca pRcchayate / nizcayatazca taiyiM, rogI na miyate tadA // 21 // candrasvarazca badhyeta, sUryasvarazcalettadA / vAmapArve ca rogiNAM,prazne jIvenna sarvathA // 211 // pUrNasvareSu cAgatya, praznakAle svaro na cet / rogiNAM zAntitA naiva, vidyate leshmaatrtH||212|| zUnyasvareSu cAgatya, praznaH svarapracAraNe / rogI mRto na vijJayaH vartate sukhshaantitaa||213|| vAtapitta kaphAnAca, trayANAM piNDatA trayaM / samatovigrahe zAntiH,viSame rogatA bhavet // 214 // caturazItikAvArtAH, pittasya paJcaviMzatiH / kaphastrayaprakArazca, dvAdazazatakaM bhavet // 215 // vAyunizvAsanaudarya, tatsvAmiko divaakrH| zatanAkhyAM sadA, tiSThatkathitaM svaravedinA // 21 // skandhe pittanivAsaH syAtjaTharAgnau casazcareta / divAnAthaH pati yaH,yAgibhiH kathitaM khalu // 217 // nAbhikamalato, vAmadizi trikarapallave / kaphasya nADiyugmaMvai,hatsthitikaM cjnyaaytaam||218||
Page #349
--------------------------------------------------------------------------
________________ mmmmmmmm -pradIpa [313] candrapatizca tasyAH, syAtkathyate vyvhaartH| nizcayataHsvalakSye,syAtsthIyante trikanADikAH 216 trayANAM svIya svIryattauM, vAtapittakaphAtmanAma / jJApayanti balaM dehe, tasyAropazca tanyate // 220 // svakarttavyaM ca vismRtya, anyagRheSu gamyate / kaphAdyu drekatA rogaH, sannipAte na jAyate // 221 // pAdonaM ca dvirogAzca, pratiroma bhavanti vai / azubhodayayoge ca, vipAkena vipacyate // 222 // svatattvaM svasvare caiva, dehecalecca rogiNAm / eka rogodayo jJayaH,sthiracittena jJAninA // 223 // eka svare dvitIyasya, svarasya ca prakAzatA / praznazvatarmanuSyasya, rogANAM bahulaM bhavet // 224 // pUrNasvareNa cAgatya, pUrNasvareSu pRcchayate / sarvasaMsArikAryasya, jJeyA sampUrNatA tadA // 22 // zUnyasvareNacAgatya, zUnyazcareNa pRcchayate / yadyacciAntitakArya,tannahi sidhyetkadAcana // 226 // zUnyasvareNa cAgatya, vahatsvareNa pRcchyte| tasya kAryasya siddhirva, jJayA naivAtra saMzayaH // 227
Page #350
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 314] yogapUrNasvareNa parityajya, zUnyasvareNa pRcchayate / tasyakArye ca naiSphalyaM, na sAphalya kadAcana // 228 // vAyurgurau ca zreSTaH syA, dvyomazanizcare zubham / etadadvaye ca saJcAre, pUrvarogo vinazyati // 26 // prAtaHkAle ca saumye vai, kSiti tattvaM zubhaM matam / puSkaraM somavAre ca zukra, tejaH susammatam // 230 // candrasUryasvare kArya, karttavyaM kathyate mayA / nUtanajainaprAsAda, khAtakSaNe svaro vidhuH // 231 // tadyoge'mRtatA zrAvaH, sthirAruNA tirbhavet / bimbasya pratiSThAkAre,prabhAvazcAti jAyate // 232 // mUlasiMhAsane deva, sthiriikrnnkaalike| jinagRheSu kumbhasya,cArohe candratA zubham // 233 / / pauSadhazAla kartavye, dAnazAlA gRhaapnne| prAsAdadurga prAkAre, saMghamAlA vidhApake // 234 // tIrthayAtrApradAne vai, dIkSA''dAne tathaiva ca / candrayogaH sukhAkArI, manyate jaina zAsane // 23 // nUtanagRhapuryAM ca, praveze prathame tathA / vastrAbhUSaNatA''dAne,yogAbhyAse kRte khlu||236||
Page #351
--------------------------------------------------------------------------
________________ -pradIpa [ 315] auSadhArAma kartavye, nRpamaitrikRte ca vai / rAjatilakakartavye, prAkAre pravivezane // 237 // rAjyasiMhAsanA''rohe, anyasminsthirakAryake / candrayogaH zubhojJeyaH,sthirakArye ca laabhkRt||238|| sUryasvare ca kartavye, kArya parinirAdyate / vidyAdhyayanadhyAne ca, dezAgadhanamaMtrake // 236 // arINAM jayakarttavye, viSabhUtasya karSaNe / rogiNAmauSadhA''dAne,vighnanAzaka kAryake // 24 // gajAzvavAhane caiva, azanapAnasnAnake / likhane nUtane granthe, RtudAnAdike kila // 24 // yuddhArtha gamane rAjJAM, samare ca yazaskare / prayANakAlike kArye ,gantavye vAJchite dvope||242|| kAryazca saphalaM kRtvA, kSipramAyAti mandire / sUryayoge ca tatsarva,saphalaM syAnna sNshyH||243|| carakAyeM ca kartavye, sUryayogaHzubho mtH| lAbhAlAbhau samAlocya,kartavyaM kriytaaNsdaa||244|| saumyakArye vidhoryogaH, sUryayogaH krUre zubhaH / suSumnA calane kAryakarttavyaM naiva zizcana // 24 //
Page #352
--------------------------------------------------------------------------
________________ [316] yogaAgraheNaiva kartavye, hAnirbhavati nishcitaa| duHkhadaurbhAgya pIDAM,ca labheta nAtra sNshyH||246|| zvAsazIghraparAvarte, kSaNe candraH kSaNe raviH / suSumnA sa svarojJeyaH,svarajJAnaM cikiirnntaa||247|| suSumnA svara saJcAre, AtmadhyAnaM vidhIyate / Atmatattva parAmarza,saMsAre'liptatA bhavet // 248 // tattvasvarUpa jJAtavye, upAyastu prakAzyate / bhAvau zubhAzubhau tsy,hRdye'dhiksmmtau||246|| carasthirapravaktavye, tRtIyA dvisvabhAvajA / vArtA'pi kathitA jJeyA,suSumnA shvrsmbhvaa250|| dvayaMguSTAbhyAM ca karaNe dvai tarjanIbhyAM tu ckssussii| madhyamAbhyAM ca ghrANe dva,parAbhyAM cAdharau smRtau|251|| AcchAdya bhrakaTau zvAntaM, neyaM ca guruyogataH / yadraGgayuktavinduzca, patati bhrakuTau kila // 252 // tAdRzo varNo vijJayaH,raktaH zveto haritpItaH / zyAmazcetyabhidheyaMtada,vindurUpeNa jJAyatAm / 253 / prathamo vAyu saJcAraH,dvitIyognizca sammataH / tRtIyA bhUzca jJAtavyA, tUrya jJeyaM jalaM tathA / 254
Page #353
--------------------------------------------------------------------------
________________ -pradIpa [317 AkAzaH paJcamaM tattvaM, svara utthAna bodhakam / piMgalAyAM vaheccaiva, saGka, maH praNigadyate // 25 // pRthvIjale zubhe jJeye, agnizca madhyamo mataH / vAyurhAnipradojJeyaH, AkAzaM mRtyudaM matam // 256 / / UvaM mRtyuradhaH zAntiH,uccATanaM tirazcInam / madhye ca stambhanaMjJeyaM, varjitopAyatA ravau // 257 // jaMghAyAM bhUzca vijJayA, naabhyaamniltaamtaa| agni tattvaMtu skandhe,syAnnabhastu mastake mtm||258|| sthirakAyeM pradhAnA bhUH, care jalaM vicAryatAm / agnizca samakAryasyA, dvAyuruccATane mataH // 25 // vyomasaJcalane kArya, karttavyaM na kadAcana / dhyAnayoge hi cAbhyAsarItizca kathitA myaa||260|| pazcima dakSiNe caiva, bhUjale caiva tattvake / prAdhAnyamuttarasyAM vai, pUrvasyAM vAtatA matA // 26 // sthira sthAna ca vyomaiva, dizAtattvasya jJAyatAm / bhUjale kAryasiddhiH,syAdagnau mRtyurvicaarytaam||262|| kSayakArI pravAtaHsyAnna bho, niSphala rupakaM / zanaiH siddhiH kSamAyAM ca,jalaM ttkaalsiddhidm||263
Page #354
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 318] yogaagnivAyyozca hAniH,syAtkArya nabhasi niSphalam / raNakArye valI bahniH, bhUjalayozca saMgrahe // 264 // jIvitavijayAlAbhe, mitrArthayuddhasaGkaTe / gamanAgama kArye ca, jJeyA sarvottamA mahI // 26 // kalahazokabhAveSa, maraNotpAta saMkrame ! vAyoH phalaM ca vijJeyaM, prasiddha svarayogataH // 266 // rAjanAzoni tattve ca, durbhikSaM ca kSamAjale / rogAdayazca vijJeyAH, tattattvasyaivacArake // 267 // durbhikSaghorasaMklezo, dezabhaGgabhayAdikam / anilAkAzatAyAM ca, catuSpadavinAzatA // 26 // mahendravaruNe yoge, vRdhirdhanasya jaayte| rAjavRddhiH prajAsaukhyaM, kAlazca sukhado mtH||26|| pRthivIjalatattve ca, candrasthAnaM sthiraMmatam / tayoH phalaM zubhaM jJeyaM, anupamaM ca sarvadA // 27 // pRthivyAM bahupAdAsyuH, jalavAyvoyugau padau / catuSpadAzca vahausyuH, AkAzaM paadhiinkm||271|| ravisvarbhAnubhaumatvaM, zanisaurIzasvAminaH / paJcatattvasya jJAtavyAH, sUryasya parikIrtitAH // 272 //
Page #355
--------------------------------------------------------------------------
________________ -pradIpa [316] budhau bhUmipati yaH jalasya * zazi smmtH| agneHpatirmataH zukraH, vAyurguruzca cAndrake // 27 // jaya tuSTizcapuSTizca, ratiH krIr3A ca haasytaa| SaDaivacandradazA jJeyA, pRthvIjalasya sannidhau // 27 // jvaranidrA prayAsAzca, caturthaM kampanaM matam / candrasya vai dazA jJeyAH, agnirvaayushctttvk||277|| gatAyuH prathame jJeyaM, mRtyu yaM dvitIyake / nabhastatva prasaMgena, candrasya dvAdazImatA // 27 // madhukaSAyatA tiktAmlAni rasAzca kiirtitaa| paJcamo'vyaktarUpazcA, anukrameNa darzyate // 277 // yAdRzarasatA''svAde, prItimanasi jaayte| tAdRktatvaM ca jJAtavyaM, zaGkAyAH samayonahi // 27 // dhaniSThAH zruti rohinnyaaH,pRthivyaabiijruupkm||276|| mUlottarA bhadrA caiva, zatabhiSak ca dayArdratA / pUrvASADhA ca vA'zleSA, jalasya sthaanruupkm||280|| hastavizAkhatA citrA, mRgazirAH punarvasuH / uttarAphAlgunI caiva, azvinI vAtavodhikA // 28 //
Page #356
--------------------------------------------------------------------------
________________ [320) yoganabhasaH pavanaM taSmA, pAvakaM ca jalaM ttH| tato bhuvazca prAkAzaH,jJAyate svara yogataH // 282 // agnyudaye krudhAdyaJca, icchA vAyU daye sati / kSAntyAdikaM ca vai, zvAnte codaya jlmuumike||283 pUrvAphAlgunikAmAgham, pUrvAbhAdrapadA tathA / kRtikA bharaNIpuSyamagneH saptaka bhAni ca // 28 // gudAdhAro kSamA caiva, liGgAdhArazca pAnIyam / cakSurAdhAratA taije, ghrANAdhArazca vAtakaH // 28 // zravaNAdhAramAkAzaM, nihArAH paJcakortitAH / candrasvareca saJcAre, yuddhArtha naiva gamyate // 28 // calane tatra zatrUNAM, jayo bhavati nizcayAt / sUryasvarasya saJcAre, yuddhArtha parigamyate // 28 // samaye vijayaH svasya, jAyate nAtra sNshyH| sUryasvaraH svakIyazcA, zatrUNAmapi saiva ca // 28 // prathamastatra yo yAti, jayastasyaiva jAyate / zazisvare ca saJcAre, saGgAme naiva gamyate // 28 // ?-zravaNa / 2-bhAdrapadA / 3-Adi padane revatI / 4-mghaa|
Page #357
--------------------------------------------------------------------------
________________ pradIpa [ 321 ] svastha parAbhavo jJeyaH, zatrUNAM vijayo bhavet / dUradeze ca saMgrAme, candrasvaraH zubho mataH // 260 // nikaTadezasaMggrAme, sUryasvarazca sundaraH / saMgrAma viSaye praznAH, svarazAstre nirUpitAH // 261 // garbhaviSayamAdAya, kAcidvicAratA khalu / zrUyatAM sAvadhAnena, svarazAstrAnusArataH // 262 // klIyakanyAprasRtyAdi, garbhapatanakAdInAm / dIrghasvalpAyuSAM caiva vicAraH paritanyate // 263 // candrasvare ca saJcAre, Agatya pUrNadiktvataH / garbhavatyAH kRte prazne, kanyeti parikathyatAm // 264 // sUryasvare ca saMcAre, pUrNadizi prapRcchane / garbhe putro vijJAtavyaH, saMzayo naiva vidyate // 265 // suSumnA svara saJcAre, garbha viSaya praznake / garbhe napuMsako jJeyaH, garbha praznArthinA khalu // 266 // candrasvare ca pRSTavye, jJAtuH sUryasvaromataH / putrajanma vijJAtavyaH, kintu sa naiva jIvati // 267 // sUryasvare kRte prazne, tasya sUryasvarastathA / sukhadAyI suto jJeyaH, saMzayo naiva jAyate // 268 // 21 *
Page #358
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 322 ] yoga candasvare kRte prazne, tasya sUryasvaro bhavet / putrI cotpadyate tasya, sAjIvenna kadAcana // 266 // candrasvarastayordvayoH, praznaka prAznikeSu ca / kanyA nizcayato jJeyA, dIrghAyuH sA'pi bhujyate // 300 // kSamAtattve ca jJAtavye, praznakartturnarasya vai / sanmAnaM rAjadvArA syAdrUpe, devakumAravat // 301 // jalatatve samAgatya, praznaH kenApi tanyate / dhanavAMzca sukhIputraH, bhoktA SaDrasavastunaH || 302 // agnitattve kRte prazne, garbhapatanatA bhavet / yadi ca jAyate janma, jIvennahi sa sarvathA // 303 // vAyutattve kRte prazne, garbhogalati vai tadA / praznakaraNakAle ca, yadi chAyA ca vidyate // 304 // vyomatattve ca pRSTavye, garbho napuMsako bhavet / calaccandretu kanyAsyAt, vandhyAtva doSasaMyuktA // 305 // candrasUryasvare cAre, yadi candravalI bhavet / garbhavatyAzca garbhe vai kanyAyugmaM ca jAyate // 306 // candrasUryasvare cAre, yadi ravirvalI bhavet / garbhavatyAzca garbhe tu, putraratnasya yugmakam // 307 //
Page #359
--------------------------------------------------------------------------
________________ -pradopa [323] strI garbhAdhAnake tattvaM, yadvA zubhAzubhaM bhavet / tasyaphalaM krameNaiva, vijJeyaM zAstrayogataH // 30 // jAto garbhaH kSamAtattve, sanmAnaM labhate sdaa| svayaM sukhI ca rAjA,syAtkartavyo naiva sNshyH||30|| garbhAdhAne ca ke tattve, puNyayogena cedyadi / dhanI bhogI sadAcArI, dArakaH syaadvickssnnH||31|| garbhAdhAnaM ca vahausyAdalpAyuSkasuto bhavet / vidyate jIvane duHkhaM,tanmAtA miyate'thavA // 311 // garbhAdhAnaM ca vAyau syAda, duHkhI dezAntare khlu| buddhihInaM manastasya, jAyate vAyuyogataH // 312 // garbhAdhAne nabhastattve garbhasyaiva ca haanitaa| tattve janmaphalaMvacmi, anukrameNa jJAyatAm // 313 // pRthvItatve suto jJeyaH, jalatatve sutA mtaa| garbho vAtAgnivAyUnAM, gagane klIyarUpatA // 214 // sva sva svare ca kartavye, prAdhAnyaM parijJAyatAm / saMkramasamaye prazne,sthite'pi nAzatA bhavet // 315 // 1-jale /
Page #360
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 324 / khalu / videzagamane kArye, vicAraH kriyate dakSiNapazcimAdikSu, candrayogo balImataH // 316 // videze sukhatA prAptiH, AgacchecchAntito gRhe / dizipUrvottarasyAM ca sUryayoge na gamyate // 317 // yoga icchAprado jJeyaH kathitaH svaravedinA / yoga 1 svIpa svIpa vidikSuvai, diganusArajaMphalaM // 318 // candrasvare ca saMcAre, pUrvottarA niSidhyate / gamanAgamanaM caiva pIr3A'thavA prajAyate // 316 // dakSiNapazcimAyAM ca bhAnuyoge na gamyatAm / gamane mriyate tatra, kiMvA mRtyusamaphalam || 320 // dUravideza gantavye, yogeprabalatA bhavet / nikaTadeza gantavye, madhyamo yogazAntidaH // 321 // pRthvIjalaM ca tatvayug, prayANaprazna ke zubham / anyAni caiva tatvAni, manyatAmazubhAni ca // 322 // UrdhvadizApatizcandraH, adhodizApatI raviH / krUrasaumyAkRtiM jJAtvA, gatibhAvazca jnyaaytaam|| 323 1 - diganusAreNa zubhAzubhaM /
Page #361
--------------------------------------------------------------------------
________________ -pradIpa [325 videzanaraprastAve, praznaH kenApi tanyate / sukhaduHkhajijJAsAyAM, uttaraM ca vidhIyate // 324 // jalatatvaM bhavedyatra, vaktavyaM dRr3hatastadA / kAryasiddhiM ca kRtvA,vai AyAti zIghrataHsukham // 325 pRthvI tatve ca pRSTavye, vaktavyaM sthiratA tdaa| duHkhalezo na vidyata, jJAtavyaM bhUmi yogtH||326|| vAyutatve kRte prazne, parityajati ketanam / parasthAne gato jJeyaH, cint| tasyaiva jAyate // 327 // agnitatve rujaH pIDA, nabho mRtyu prakAzate / atastatvaM parijJAya, sarvakArya pratanyate // 328 // sUrya viSamapAdAzca, candre samapadA mtaaH| vAratithi prakArANAM, jJAtavyA dRzyate sthitiH||326 candre'gravAmapAdAzca, dhriyante catvAraH sadA / gamanakAlike jJeyaM, lAbhastatra prajAyate // 330 // sUryasvare'bhidakSiNAn, pAdAndhRtvA ca vai calet / gatikArya vidheyaM ca, tatra saphalatA bhavet // 331 // 1-paddhati /
Page #362
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 326 ] yoga svaraM, vijJAya karttavye, kArye kuzalatA sadA / anyathA mUDhavatkAryaM, sammUrchimaM ca sammatam // 332 // tithivAra nakSatrANAM, yogasyakaraNe khalu / dikchUla tithidagdhAnAM vyatipAtakavastUnAm // 333 zukrAstayoginyAzcaiva, yamaghaNTAdivastUnAm / saJcAzcApayogAnAM svarajJAne na vidyate // 334 // vijJeyaM svara vijJAnaM, mAnase guruyogataH / sarohi codakaM nAnA, zobhAnaiva samarpyate // 335 // devakulaM binA devaM, vinA candraM vibhAvarI / sAdhavazca tapo hInA, tapo'pi samatAM vinA // 336 // yathaiva te na zobhante, tathaivAtrAvadhAryatAm | vinaiva svaravijJAnaM, yogIndro naiva zobhate // 337 // na bhavetsAdhanaM nAnA, svarajJAnaM ca pUrNakam / ato gurugamAdyaMca, pUrNa sAdhanakAraNam ||338 // dakSiNa svarabhuktizca, vAmataH pIyate jalam / zayanaM vAmapArzve, sthAnnAyAti tanurogatA // 336 // 1 -pRthaka pRthaka 2 - binA / 2
Page #363
--------------------------------------------------------------------------
________________ -pradIpa [327] candrasvare ca saJcAre, bhojanaM ca vitanyate / sUryasvare payaH pAne, nAyAti tanu rogatAm // 340 // ajIrNe bhukti bhuJjAne, strIbhuk ca palahInake / apathya pathya kartavye, netrahAnizca jAyate // 341 // paJcasaptadinAdau ca, svareSu vipriittaa| vijJeyA vigrahe pIDA, svarajJAnAnusArataH // 342 // sthaNDile iGgalA jJeyA, laghunItyAM ca piGgalA / pUrvadizAsu zAyaM ca,pratidinaM hi smmtm||343|| divase candasaJcAre, rAjyAM sUryasvare tathA / abhyAse tAdRze kArye, AyuH pUrNatu bhujyte||344|| viparyAse ca saJcAre, phalaM svarasya jnyaayte| samIpe cAgataM mRtyuH, tatra kiMcinna sNshyH||34|| dvighaTikA ca hyadhyardhA, candra sUryasvarau matau / trayodazAtra svAsA syuH,suSumnA svaracAlane // 346 // aSTau praharaparyantaM, bhAnusvaro nirantaram / yadi calettadA jJeyaM, AyuSkarma trivArSikam // 347 // cAndrazca piGgalAyAzca, SoDaza praharAvadhi / yadi bhavati saJcAraH,AyustadA dvivaarssikm||348||
Page #364
--------------------------------------------------------------------------
________________ [328] yogasUryo nirantaraM gatyA, virAtridivasaM caret / jJAte AkAzatatve ca, AyuvarSamitaMmatam // 34 // caturdivasaparyantaM, AkAzaM saJcaledyadi / zarIre sthiratA jJeyA,utkRSTA maasssttkkm||350|| sUryasvaraMnirantarya, trirAtridivasaM calet / AyurvarSamitaM jJeyaM, dIrghanidrAM tato bhajet // 351 // SoDazadivasaM saurya, svaraM calennirantaram / ekamAsikamAyuzca, avazyaM mriyate tataH // 352 // nirantaraM vahemAsaM, sUryasvaraM kuyogataH / dvidinajIvanaM jJeyaM, adhikaM na hi kutracit // 353 // nirantaraM suSumnA vai, ghaTikA pazca saJcalet / tatkAlamaraNaM jJeyaM, kathitaM jJAnabhAnunA // 354 // candrasUyauM na vidyate, suSumnApi ca no bhavet / mukhAcchvAsasya saJcAre,catvAro ghttikaasthitiH||355 candrasvaro dine caiva, rAtrau sUryasvaro bhavet / mantavyamitidIrghAyuH, svarayogapradhAnataH // 356 // sUryasvaro dine caiva, rAtrau candrasvarobhavet / jIvitaM mAsaSaTkaMca, agrecAzA na vidyte||357||
Page #365
--------------------------------------------------------------------------
________________ -pradIpa [326] dvAdazacaturaSTau ca, SoDaSaviMzatidinAH / candrasva ya saMcAre, Ayustatra nigadyate // 358 // dIrghAyustasya vijJeyaM, kartavyaH saMzayo nahi / divasatrayaparyantaM, calettatvaM nabhoyadi // 35 // jIvati varSaparyantaM, adhikaM naiva vidyate / evaM rItyA ca sarvatra, sarvadA jIvitaMmatam // 360 // prokta zrAddhavidhauHUrdhva vahiradhastoyaM, tirazcInaH samIraNaH / bhUmimadhyapuTe vyoma, sarvAGga vahate punaH / / 361 // vAyu vahni jalaM pRthvI, vyomatatvaM vahetkramAt / vahatyorubhayornADyoH,jJAtavyo'yaM kramAsadA // 362 // pRthvyAH palAni pnycaashc,tvaariNshttthaa'mbhsH| agneH triMzatpunarvAyoH, vishtirnbhsodsh||363|| tattvAbhyAM bhUjalAbhyAM,syAcchAnti kArye phlonntiH| dIptA sthirAdike kRtye,tejovAyavambaraiH shubhm||364 jovitavye jaye lAbhe, zasyotpattau ca varSaNe / pUjArthe yuddhaprazne ca, gamanAgamane tathA // 365 //
Page #366
--------------------------------------------------------------------------
________________ [330] yogabhUketatve zubhe syAtA, vahivAtau ca no zubhau / arthasiddhiH sthiroyA ca,zIghramambhasi nirdizet366 pUjAdravyArjanodvAhe, durgAdi saridAgame / jIvite zubha kAryAdau gRhakSetrAdi saMgrahe // 367 // krayavikrayaNe vRSTau, sevAkRSidviSatkSaye / vidyApaTTAbhiSekAdau, zubhArthe ca zubhaHzaziH // 368 // prazne prArambhaNe cApi, kAryANAM vAmanAzikA / pUrNavAyuH pravezazcettadA, siddhirasaMzayA // 366 // baddhAnAM rogamuktAnAM, svapadA STajantUnAm / prazne yuddhavidhau vairi, saMgrAme sahasA bhaye // 370 // sthAne pAne'zane naSTAnveSaNe sutakAryake / vivAhe dAmaNe kArye, sUryanADiH prazasyate // 371 // vidyArambhe ca dIkSAyAM, zastrAbhyAsa vivAdake / rAjadarzanagItAdau, mantratantrAdi sAdhane // 372 // yogadarzanakAryAya, Antara sAdhanAdike / dakSiNe yadi vA vAme, yatra vAyurnirantaram // 373 // candrasvaro yadi syAcce, dudadhisutavAsare / sUryeravizca jAyeta tadA, tu sarvathA sukham // 374 //
Page #367
--------------------------------------------------------------------------
________________ -pradIpa [331 taM pAdamagrato datvA, niHsarennijamandirAt / adharma vairi caurAdi, vigraho na bhavetkadA // 37 // candrasvare catuHpAdAn, cAgredhRtvA ca vaamtH| sUryasvare tripAdAMzca, dhRtvAgre caiva gmytaam||376|| svajanasvAmi gurvAdyAH, ye cAnye hitacintakA / jIvAGga te dhruvaM kAryA,kAryasiddhi ca kaakssinnaa||377 tithivAra nakSatrANi,dikchUlaM kRti yogtH| vyatipAtazca dagdhAdi, yamaghaNTAdikaM yathA // 378 // apayogAdikAnAJca, na syAtpravezatA svare / sadA svarasya prAdhAnyaM,na yogakaraNA diinaam||376|| vinodakaM taDAkaM na, saro haMsaM vinA na hi / taruH chAyAM vinA naiva,zobhAM na labhate kdaa||380|| tapo binA munina~va, tapazca samatAM vinA / svarajJAnaM binA yogI,zobhate na kadAcana // 38 // svarANAM sAdhanaM nAnA, pUrNajJAnaM bhavennahi / sAdhanaM guruyogAca, prAptavyaM sarvadA janaiH // 382 // 1-karaNa / .
Page #368
--------------------------------------------------------------------------
________________ [332] yoga dine candrasvarazcaiva, nizAyAM ca caledraviH / abhyAsa stAdRzo yasya, pUrNAyustasya srvthaa||38|| trirAtridinaparyantaM, vyomatattvaM ca saJcareta / jIvanaM varSa paryantaM, tatpazcAca vipadyate // 384 // caturdinasya paryantaM, vyotattvaM ca saJcalet / AyuH pANmAsikaM jJeyaM, dIrghanidrA tataH parA // 38 // ladhunIti vRhannItyoH, vAyuzca yugapatsravet / dazadivasaparyantaM, jIvanaM tasya nizcitam // 386 // eka pakSatva paryantaM, viparItaH svarazcalet / rogotpattizca dehesyA, jjJAtavyA svrvedinaa||38|| nikaTa mRtyukAlaM vai, jJAtvA ca ttvjnyaaninaa| AtmasAdhana bAhulyaM, karttavyamapramAdinA // 388 // dhanabudhyA kulAcAraM, jAnanti duSTabuddhayaH / vastusvabhAva saddharma, jAnanti viralA jnaaH||386|| tatvaM suvarNarUpyAdi, kathyate gRhinA sadA / svadravyaguNaparyAyaM, manyante jJAninaH khalu // 36 // strInarabhoga krIDAM vai, kAmaM gadanti kAminaH / guNAbhilASakAmaMtu, jJAninA vastu kathyate // 361 //
Page #369
--------------------------------------------------------------------------
________________ -pradIpa [333] deva lokAdi bhogaM tu, manyate mandadhIH zivam / bhAvabandha parimuktaM, gadati jJAninaH zivam // 362 // eka samayamAtraM ca, kAryApramAdatA na hi / dharmasAdhanabhAveSu, jJAninA tu vizeSataH // 33 // zirasi kAlacakraM ca, bhramati sarvadA khalu / pratikSaNaM ca jIvAnAM, Ayunazyati pshytaam||364|| asthirarUpasaMsAraH, zarIramasthiraMmatam / sampattirasthirA jJeyA, yauvanamapi no sthirm||36|| sandhyA rAgasamAnaM, taddhanayauvanasammatam / padArthAH sakalA jJeyAH,bAhyAzca svpnsnnibhaa||36|| mamedaM mama sarva ca, karttavyaM sarvathA na hi / tvadIyaM tu na kiJcitsyAtsaMsAre svpnsnnibhe||36|| tvadIyaM tava pArve'sti, vAhya tava na vidyate / mamedaM ca mamedaM vai, kathaM mUDhaH praghoSayeH // 36 // mamedaM ca mamedaM ca, vaikArikaH prjlpyte| AtmArthinAM ca no,kizcitsaMsAre prividyte||36|| hRdicejjJAna sUryasyA, dvairAgyaM candrasannibham / tatsamI peca mithyAtva,tamaH kiJcinna jnyte||400||
Page #370
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 334 ] yoga sva svarUpaJca svAnte, hi vilokante ca vai janAH / teSAM bhavabhayaM naiva vidyate ca kadAcana // 401 // " samabhAvaH sadA yeSAM nirmamatA'pi sarvadA / samIpe samatA teSAM nivAsaH kriyate sadA // 402 // kiJcinna bandhanaM tena, badhyate sAmparAdhikam / parapariNatistyAjyA, parasaGgazca sarvathA // 403 // kaJcukI tyAgataH sarpaH, sarpatvaM naiva muJjati / tathA dehasya saMtyAge, nojjhati jIvatAM jIvaH // 404 // utpadyate padArtho yaH, sa padArtho na tvaM khalu / vinazyasi na tvaM caiva na laghu na mahAnapi // 405 // tvayi na rUpavastutvaM na, jAtina kulaMhitat / na rAjA na caraM ko'pi na rogI naiva zokavAn // 406 // sarvasmintvaM sadA cAsi, bhinno'si sarvadA tathA / avaktavyaH svarUpo'si, saccidAnandarUpakaH // 407 // mRtyujanmajarA naiva, ItirbhItirna vidyate / kasyacica narendrasya yatrAjJA sarvathA nahi // 408 // sadezaH svasya vijJeyaH, anyaH parazcajJAyate / tatragantu jijJAsA, cedanyatsarvaM parityajet // 406 //
Page #371
--------------------------------------------------------------------------
________________ -pradopa nazvarazIla bhAveSu, AzAM kartuM na yujyate / svayaM ratazca no cAnyaM,IzvarI kattu miishvrH||410|| vinAzi pudgalA jJeyAH, avinAzItvamevahi / svayameva hi svasmiMzca,vicAraH kriyate khl||411|| suvarNanigaDaM puNyaM, pApaM lauhamayaM matam / puNyapApau parityajya, pRthak sarvatra sthiiytaam||412|| paJcamI ca gati prAptiM vinA sukhaM na jAyate / triloko sukhasaMdohaH,tadane vindumaatrkm||413|| jJAnadhyAna rasAlInA, nirvikalpadazAM bhajet / vikalpajAlakaM tyattavA,svopayogI bhvetsdaa||414, nirvikalpopayogastu, samAdhirUpako mataH / kevalajJAnaprAkalyaM, tatra prakAzate sadA // 415 // darzanaM svasvarUpasya, jAyate tatra nirmalam / kAlarAkSasa bAsasya, tatra sthAnaM na vidyte||416|| ahamasya madIyAste, IdRzI yatra bhAvanA / pandhanaM tatra vijJeyaM, bahirAtmatva darzinaH // 417 // ahaM na kasya yUyaM me no, bhAvanA sadA bhavet / yatredRzI bhavevuddhiH, tatsthAnaM sumnormm||418||
Page #372
--------------------------------------------------------------------------
________________ [336] yoga mamedamiti bhAvena, rAgadvaSAzca srvdaa| mamatA bhAvanA tyAge,nazyanti prapaJcAH khlu||416|| yeSAM rAgazca dveSo na, teSAM janma na vidyate / mRtyusteSAM samIpetu, kadAcinnaiva tiSThati // 420 // ekasamayamAtraM vai, pramAdo na vidhIyatAm / pramAdo'pi mahAzatruH,Antarika udAhRtaH // 42 // bAhyazatrurbahirbhAvaH, vinAzakaraNodyataH / AbhyantarapramAdastu, sarva harati pazyataH // 422 // kSaNamAtraprasaGgazca, pramAdAya na dIyatAm / stokamapi kSaNaM labdhvA,dharmamArgAtsa paatyet||423|| vItarAgasya dhyAnaM tat, pratyahaM kriyate janaH / eka zvAsAsudhyAnena, bhavakoTyaghatAM haret // 424 // ekamuhUrtaparyantaM, zvAsasaGkhyA kiyadbhavet / jainadharmAnusAreNa, pramANaM tasya kathyate // 425 // trisahasrAdhikA saptazatI, trispttirmtaa| ekadivasasaGgha yAnAM, parimANaM nigadyate // 426 // zataMnavatiyuktaM ca, sahastrANAM trayodaza / taduparyekalakSaM ca, dinezvAsA udAhRtAH // 427 //
Page #373
--------------------------------------------------------------------------
________________ -pradIpa [337] evaM rItyA ca varSANAM, pramANamapi kAryatAm / pazcAdmanasi dhartavya,kati me niSphalA gtaaH||428| SoDazAdhikatAyuktaM, zatavarSaca jIvana / utkRSTaM prAyikaM caita, tsopakramaM ca tnmtm||426|| adhyavasAyanaimitta, zastragartAdikaM tthaa| zvAsocchavAsazca,rogAzcasparzazcAyurvinAzakAH430 stokazvAsazca sparzazca, yatra tatra na haastaa| adhikazvAsasaJcAre, Ayuzca parikSIyate // 431 // samAdhau ca catuHzvAsAH, zubhadhyAne ca ssnnmtaaH| daza tRSNA vizunye ca dvAdazajalpane matAH // 432 // SoDazazayane kSINAH, gantavye dvizca viNshtiH| strIsambhogecaTtriMzat zvAsA nazyantitatra vau433 adhikAH svalpakAle ca, nazyanti prANavAyavaH / AyukSayazca zaktInA, rogaashcnaashkaamtaaH||434|| adhikaM naiva vaktavyaM, zayanaM cAdhikaM nahi / atizIghra na gantavyaM,viveko mAnase ydaa||43|| mano vAyvorgatizcaiva, jJAtA yena mahAtmanA / zvAsaH sthirI kRto yena,sayoge kuzalo bhvet||436|| 22
Page #374
--------------------------------------------------------------------------
________________ [338] yogaAtmadhyAnaguhAM gatvA, prANAyAma vidhIyate / pazcAddhutAzanaM tasya, dazame sthAnake milet||437|| teSAM va gacchatAM mArge, yadA''zcaryaM prajAyate / zAntadazAnubhAvena, mukhAdvattuM na shkyte||438|| svAnte sadbhAvanA vRddhiH, jAyate vcnaatigaa| tadA sukhasamudrasya, uttiSThellaharI madhu // 436 // indrasyabhogabhuJjAne, yAdRzaM kathitaM sukham / kSaNadhyAnanimagnasya, agretadvindumAtrakam // 440 // na prApyate vinA dhyAnaM, manaHzuddhasvarUpatA / vinA zuddhasvarUpaM ca, vikalpo naiva shaamyti||441|| padmAsanaM samAlambya, mUlavandho vidhIyate / merudaNDasamIkAre, bhedo dvArasya prApyate // 442 // zvAsa saJcAraNaM kRtvA,kalpanA jAlakaM tyajet / tathA yathA bhavetsthairya, tathA premavivardhate // 44 // prApyate na vinA prema, parizrame kRte'pi c| samIpe premaprAtItyAM, sarvamupasthitaM bhavet // 444 // yA racanA trilokyA,syAtsarvAsvasmiMzca vidyate / anubhavaM vinA sarva, naiva jAnAti muuddhdhiiH||445||
Page #375
--------------------------------------------------------------------------
________________ -pradopa [336] vicAre'bhyantare bhAve, manovAyuHsthiro bhavet / tathA nAbhisaroje ca, pUrakeNa samIyate // 446 // nAbhizvAsaM ca sambhRtya,UrdhvaM tu raicake khlu| ajapAjApatA tatra, ko'pi jAnAti sjnH||447|| uttiSThati svaro'haM ca, sokAre primiiyte| ajapA jApatAyAzca, rahasyaM darzitaMmayA // 448 // dehamadhye'dhikA nADyaH, santi vistRtarUpataH / piNDarUpa pradRSTyarthaM, vicAro'pi mahAnmataH // 446 // vistAro vaTazakhAva, jAyate nAbhikendrataH / jJeyo vahniHprabhedo'pi,svarodayasya shaastrtH||450|| nAgAkAramadhyardhaca, tatra dvivalayaM matam / kuNDali nADito nAbhau,nivAsaH kriyate sdaa||451 tA Urdhva gAminyazcaiva, nAyo daza zarIrake / dvetirazcinI nADyau, caturviMzatiraGkataH // 452 // dazavAyu pravAhinyaH, manaso dshmukhytH| iGgalApiGgale caiva, gandhArikAsuSumnake // 453 // hastajihvA ca puSpA vai, yazasvinI almbusaa| zaGkhinI daza vijJeyA,AsAM sthAnaM vicaaryte||454||
Page #376
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 340 ] yoga bR iGgalA vAmapArzve, sthAtpiGgalA dakSiNematA / nAzApuDhe carantI ca madhye jJeyA suSumnakA // 455 // vAmakarNe yazasvinI, puSpA matA ca dakSiNe / alambusA mukhasthAne, liGgasthAnaM na manyate // 456 // gudAyAM zaGkhinI jJeyA, dignADikA ca devataH / prANAzritAzca jJAtavyAH, kathyante vAtasaMzritAH // 457 prANApAnau samAnazca, udAnavyAnakau tathA / nAgA kirakarAkrama, devadattA dhanaJjayI // 458 || prANAdi paJcavAyUnAM svarUpaM nAmamAtrataH / nAgAdipaJjanADInAM, svarUpaM ca prakAzyate // 456 // nAganADI prakAzena, udgAraH parijAyate / udadyAtkUrmanADInAM, cittamunmIlitaM bhavet // 460 // chIMkotpattiH kirkarAtaH, prakAzo devadattataH / jambhAdikaM ca susthairya, jAyate devataH punaH // 461 // yadA svara bahizcAraH Agatya ko'pi pRcchati / siddhizca tasya kAryasya, kadApi naiva jAyate // 462 // 1. - deveSu /
Page #377
--------------------------------------------------------------------------
________________ -pradIpa [ 341 ] AntarasvarasaJcAre, Agatya ko'pi pRcchati / koTyupAye ca tasyaiva, kAryasiddhirna jAyate // 463 // AmnAya kramabhAvena, svaradhyAnaM vidhIyatAm / samyaktvayuktavijJena, zivasukhaM ca prApyate // 464 svara vicAraH saMkSepA, tkathito mandabuddhinA / skhalanA kApi dRzyeta, sUcanIyA ca premataH // 465 // sabuddhyA sUcanAkAryA, svIkriyate mayA sadA / manyate copakArazca atra paratra sarvathA // 466 // // iti zAstravizArada jagadutpUjya jaMgama yuga pradhAna sakalAgama rahasyavedi zAsana samrATsUri cakracakravartti vArANasI pAlItANA madhumatI mhesANamohamayI gurukulapAThazAlA saMsthApaka vIramagAmapATaDI AgrAprabhRtyanekagrAma pustakAlaya saMsthApaka aneka borDIGga saMsthApakAneka jorNoddhAra kAraka sAhityadharmoddhAraka bhArata yUropaphrAMsa iTalI jarmanI pramRtyaneka dezavAsi jana 1 - sa /
Page #378
--------------------------------------------------------------------------
________________ wn ~ ~ Wrrammam [342] yogazaGkA samuddhArakAnekarAjasadbodhaka pUjyapAda ArAdhyadeva zrIvijayadharma sUriziSyeNa nyAyavizArada nyAya tIrthAdhyAya maGgalavijayena viracite yogapradIpe yamAMge svarodayavarNananAmA trayodaza prakAzaH samAptaH // atra samasta , zlokasaMkhyA trisahasra tatsamAptIca samApta yamA''khyaM prathamaM yogoGgam //
Page #379
--------------------------------------------------------------------------
________________ OM namo namaH zrIprabhu dharma sUraye cha // yogapradIpaH // niyama svarUpavarNanam paramAnandayugdevaM, paramazAntidaM sdaa| namAmivardhamAnaM taM, dharmasUri guruM tathA // 1 // yogAMge'pi dvitIyAGga, varNyate niyamAbhidham / mahAvratavizuddhyartha, tadapi-parikIrtitam // 2 // yogAMge niyamAzcaiva, yamapuSTikarAmatAH / mahAvrataM vinA teSAM, pAlanaM duSkaraM matam // 3 // yogazreNisamArohaM, yadikartuM cikIrSati / tadAtu niyamAH svAnte,pAlanIyAsca sarvathA // 4 // te'pi pazcapravikhyAtAH, yogAMge ca dvitIyake / zaucasantoSarUpau dvau, tapaH svAdhyAyake tathA // 5 // IzvarapraNidhAnaM ca, paJcamaM tatra kIrtitam / svarUpaM kathyate teSAM, paJcAnAM ca yathAkramam // 6 //
Page #380
--------------------------------------------------------------------------
________________ [344] yoga. zaucasvarUpa varNanam bAhyAbhyantara pAvitryaM, tacchaucaM paribhASitam / manovAkAyataH zuddhaM, tadapi dvividhaMmatam // 7 // drabya zaucanirUpaNam jalena deha dehasya, zuddhistu kSaNikA mtaa| prAyo'nyamalarodhAya, zaktA pUjA kSaNetusA // 8 // snAnena daizikI zuddhiH, tvagupariprakSAlanAt / sarvadA na zarIrasya, zuddhiH kutrApi jAyate // 6 // madirA ghaTavadde he, zuddhirbho vada kiidRshii| pauranirdhamanaM caiva, zarIraM sarvathA'zuci // 10 // zukra zoNita saMvyApta mAtrA''ttAhAravardhitam / mUlottaranimittAnAma,zucitazca no zuci // 11 // azuci nava dvAreNa, pratikSaNaM vahetsadA / tatra zucitvasadbhAvaH, mahAmohasya sevanAt // 12 // bAhyAbhyAntaradezAnAM, dehe yadi viparyatA / daiva yogena sarvatra, tadA ko'pi spRzennahi // 13 // ato'zucisvarUpe ca,pAvitryaM tatra kIdRzam / mahAzayena vaktavyaM, manyate ca kathaM tvayA // 14 //
Page #381
--------------------------------------------------------------------------
________________ - pradIpa [ 345] ato'pavitra dehasya, devapUjAvidhAna ke / kSaNikA zuddhi budhyarthamAdau dravyeNa zaucatA // 15 // dvitIyaM sutakAnte syA, dvAhyamalopadigdhake / tRtIyaM praNigadyate // 16 // dehetumalazuddhyarthaM gRhiNAM tritayaM snAnaM dravyasnAna svarUpakam / tatrApi sarvadA kArya, yatnapUrvaM ca zaucakam // 17 // anekajalajantUnAM vinAzastatra jAyate / bI virAdhanA jJeyA, Arambhi gRhiNAM tathA // 18 // agAlita - jalAnAM vai, vyApRtau yatanA nahi / vinA yatna kriyA sarvA, AzravasAdhikAmatA // 16 // ato yattro'pi karttavyaH, sarvathA sukhamicchatA / upayogena dharmaH, syAdanyatrAdharmatA khalu // 20 // jIva kulena yA riktA sA bhUmisnAnayogyakA / nadI taDAga kUpe no, snAtuM dharmiSu yujyate // 21 // ekasmin jalabindau ye, santi jIvA hyasaGakhyakA / yadi sarSapamAnAste, jambudope na mAntivai // 22 // kSAlanIyamato nIraM, pazcAtsnAnavidhApanam / dRr3hagalana kenApi, jIvAnAM zodhanaM muhuH // 23 //
Page #382
--------------------------------------------------------------------------
________________ yoga [346 ] zuddhapa ca saMsthApya, parimitajalena vai| tatropavizyakarttavyaM, snAnaM ca gRhamedhinA // 24 // atojalastha-jIvAnAM, rakSAM kattuM cikiirsstaa| bhUminirIkSaNApUrva, dravyazaucavidhApanam // 25 // bhAvazauca nirUpaNam bhinnatA dehajIvAnAM, jJAtavyA jJAninA sadA / zuddhaprakAzarUpo'yaM, nizcayanayataH sadA // 26 // vyavahAreNa no zuddhaH, karmaNAM bandha yogataH / nizcayavyavahAreNa, jJAtavyo'pi ca sarvadA // 27 // atyantazucidehaH, syAnmalamUtreNa sambhRtaH / saptadhAtuprapUrNazca, ato malInarUpakaH // 28 // dayAmbhasA kRtaM snAnaM, jIvenAtma prdeshke| karmamalavilInAtha, snAnaM tat bhAvatomatam // 26 // yoginAmuttamaM jJeya, mahiMsA dharmapoSakam / hiMsA to vinivRtyartha, vItarAgeNa kIrtitam // 30 // namanAdiprayogena, dravyataH kAyikaM matam / dvividhamapi sarveSAM, gRhiNAM yoginAM bhavet // 31 //
Page #383
--------------------------------------------------------------------------
________________ -pradopa [347] yasya yogyaM ca yad vyaM, tattenaiva vidhIyatAm / . gRhiNAM bAhyasanpattiH; sadaivArambhajAmatA // 32 // ata orambha doSeNa, saJcitaM karmajAlakam / tatpApasya vizuddhyartha; dravyasnAnena pUjanam // 33 // vastreSu kAlimA lagnA, tatkAlenaiva kSAlyate / bahukAlIna saJjAte, zodhanaM duSkaraM tadA // 34 // pratidinaM prakSAlena, zuddhaM vastraM ca dRzyate / tathaivAtra prakarttavye, zIghra zuddha prajanyate // 35 // Atmani caiva jJAtavyaM; pratyahaM bhAvazaucaka / ArambhadoSazuddhayartham, dravyapUjAvidhApanam // 36 // kAyikaM dvividhaM zaucaM, spaSTarUpeNa darzitam / vAcikamapi dvaividhyaM, prasaGgAtparidarzyate // 37 // vAgdravyavargaNA zuddhA, bhASA rUpeNa jAyate / tadA tad vyato jJeyaM, vAkchaucaM pracikIrSatA // 38 // lokabodhanakAryAya, vyavahAraprasiddhaye / vAg niSpAdya cavaktavye, bAhyA vaakchauctaamtaa||36| zuddhavyavahRtau jJeyA, eSA vai bAhya zaucatA / azuddhavyavahAretu, zaucatvaM naiva gadyate // 40 //
Page #384
--------------------------------------------------------------------------
________________ [348] yogasarvajJavItarAgasya, stutyAdisamaye ythaa| vizuddhAvAkya vartavye,vAkchaucaM bhaavtomtm||41|| jIvAnAmAnukUlyaMyat, pavitraM vacanaM ca tat / sarvatraivaM ca vaktavye, vAk chaucamapi bhAvataH // 42 // tAdRzaM vAcikaM satyaM, sarvatra ye vadanti vai| te mahApuruSA jJeyA, vandanIyA satAmapi // 43 // yajIvahitamatyantaM, tatsatyaM praNigadyate / tadapi bhAvazaucaM, syAtsarveSAM tacca smmtm||44|| satyarUpaM ca zaucaM ye, kurvanti sarvadA janAH / teSAM mokSasukhaM caiva, sarvadA nikaTIyate // 45 // svargasukhasya kA vArtA, avazyaM pratipadyate / atastatra prayatno'pi, kartavyaH sarvadA janaiH // 46 // krodhalobhabhayAccaiva, hAsyena rahitaM sadA // vacanaM bhAvazocaM, tatsarvajJazAsanematam // 47 // madhuraM nipuNaM, stokamagarvitamatucchakam / mattyApUrva ca saGkalpya, vaktavyaM dharmapuSTidam // 48 // zuSkavAdavivAdauhi, parityAjyau ca srvthaa| dharmavAdapradhAnena, vaktavye bhAvazocatA // 46 //
Page #385
--------------------------------------------------------------------------
________________ -pradIpa [346] saptavizeSaNairyuktaM, vacanaM zuddhazaucajam / / tAdRzavAkprakAraM ca, jJAtvA vadanti naipunnaaH||50|| mananAtha gRhItA ye, pariNatA manastvataH / pudgalavargaNAzcaiva, bAhyamAnasikA matAH // 51 // tA lAtvA vyavahArAya, mananaM yatra tanyate / AtaMraudranimittaM, tanmAnasaM bhavapoSakam // 52 // dharmadhyAnapradhAnaM, yadviratInAM ca cintanam / Arauidravinimukta, madhyAtmabhAvapoSakam // 53 // sarvavibhAvavastUnAM, mithyAtva bhAvanAjuSAm / kaSAyayogarUpANAM, durguNAnAM vicAraNam // 54 // anAdikAlikA ete, saMsAraparivardhakAH / parityAjyAH kathaM te,syuH punaH punaH vicaarnnm||55|| yogamArgAgalArUpA, anantaduHkhadAyakAH / bhavabhramaNanaimittAH, gatyanantapradAyakAH // 56 // teSAM jJAtaM svarUpaM yaiH, drvygunnpryaaytH| teSAM mAnasikaM bAhya zaucaM ca parikIrtitam // 57 // jJAtvA tato nivRttA ye, zubhabhAvena sarvathA / 1- kaSAyoga /
Page #386
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 350 ] yoga te mahApuruSA jJeyA, bhAvazaucavidhAyakAH // 58 // teSAM niSkAsane yatnaH, brahmAstreNaiva kAryatAm / kriyAM ca yogajAhate, brahmAstraM naiva prApyate // 56 // manmano mInavannityaM, ratnatraye ca krIDayet / yadi ca daivayogena, tadA me saphalaM janu // 60 // jIvAn dazati sarpo vai kiJcinnAyAti svAsya ke / prANAn harati jIvAnAM pApabhAgI ca kevalaH // 61 // rajanIvAsaro bhUyAda, udhvaseccavasatyapi / nabhaH pAtAlarUpaM, syAnmanaHsthai yaM tadApi no // 62 // abhyAsI jJAnadhyAnasya, kAGkSImokSasukhasya ca / tapobhistatadehassyAta, manaH sthairya tadA'pi no // 63 // dhyAnazreNisamArohI, pUrvAnAM pUrNapAThakaH / w no manaso'sthairyayogena, te'pi gacchanti saMsRtau // 64 // rasalapaTyanirmuktaH, tyaktaM ca dehabhUSaNaM / kAmabhogAdi mukta 'pi pUrNatyAgI tu no bhavet // 65 // yadimanasi cAJcalyaM, na tyaktaM yena vai nRNA / sarvasmin tasya tyAge'pi, svAntasthairya vinA nbhoH|| 66 sarvaM tanniSphalaM jJeyaM, ajAgalatasnAdivat /
Page #387
--------------------------------------------------------------------------
________________ -pradIpa [351 } ataH sarva prakAreNa, sthairya ca mAnase bhjet||67|| anyatra gamane jAte, karmavandhaM vinA nahi / Agacchati ca tatpArve,ataH svAnte vicaarytaam||6|| dhUrta ca sarvadA jJeyaM, sadvyavahRti naiva ca / napuMsakaM ca sarvatra, vAyuvadgatikaM sadA // 66 // puMsi tasyAdhikAro na, dAreSu na kadAcana / svajAtInAM svajAtIye, adhikArazca shobhte||7|| tato jJAne ca dhyAne ca, vairAgye caadhikaartaa| ratnatraye ca sarvatra, tapazcarye tathaivaca // 71 // ato'nyatrApi gantavye, hAsyAspadaM mahadbhavet / saMsAre cAdhikA bhrAntiH, sukhalezo na kishcn||72|| ratnatrayAdikaMsarva, napusakaM ca vidyte| anyatsarva parityajya, svajAti saGgama kuru // 73 // saptamAdiguNArUDhAH, ye vidyante ca sAdhavaH / teSAM tatrAdhikAraH, syAdanyeSAM na kadAcana // 7 // vadanti sAdhitaM, kecidamukaryogibhirmanaH / aghunA paridRzyeta, taca sAhasikaM vacaH // 7 // 1-bhramaNa /
Page #388
--------------------------------------------------------------------------
________________ yoga [352] vAhyADamvaranirmuktAH, mantratantreSu naiva ca / lokaraJjanakAryeSa, raktAzca ye na sarvadA // 76 // te mahApuruSA jJeyAH, svaatmsaadhnttpraaH| doSadRSTivinirmuktAH, sarvatra samadarzinaH // 7 // zaucadRSTividhAnena, azaucaparihArataH / maitryAdi bhAvitAtmAvai, mokSAdhikAratAM bhjet||7|| manaso nigraho nityaM,muhuH svaadhyaayyogtH| vairAgyenaiva kartavyaH, manaH zIghra vazaM bhavet // 7 // adhyAtmacintanenaiva, bahirAtmapahima khaH / vikathA parityAgena, manaH zIghra vazaM bhavet // 8 // zauca phala nirUpaNam kAyazauca prasaMgena, jugupsA tatra jAyate / rasAmRgAdi dhAtUnAM; darzane kasya no bhavet // 8 // yathA bAlaH svabhAvena, zakRcca parigUnthati / yuvAnastAdRzaM dRSTvA, jugupsAM ca karoti vai||8|| dArAsaktAMzca yUno vai, dRSTvA hasanti madhyamAH / te'pi svakIya putrANAm ,zucibhUtatvahastakam // 8 //
Page #389
--------------------------------------------------------------------------
________________ pradIpa ..[353] mukhe kSiptvA ca cumbanti,kurvanti tAdRzI kriyAm / tAM dRSTvA yoginAM caiva,jugupsA parijAyate // 4 // uttarottaraceSTA vai, jugupsA kArikA mtaa| tathaiva svAGgadRSTavye, jugupsA kiM na jAyate // 8 // zaucAtsvAMga jugupsA vai, svAntaM tato nivartate / azucivinivRtto ca, yogAMgeSu pravartate // 86 // jugupsA'satya vaktavye, jAyate satyavAdinAm / karNakaTukaraM nityaM, asatyavacanaM matam // 87 // ArtaraudrAdidhyAtAraM, dRSTvA ca dharmadhyAninaH / jugupsA tatra jAyeta, atastannaiva sundaram // 8 // ataH zaucatvadRSTaNAM, yoginAM caiva sarvadA / naiva kevala deheSu, jugupsA sarvavastuSu // 86 // manovAkAya yogeSu, mithyAtvAviratau tthaa| kaSAyonmAda bhAveSu,jugupsA ca sadA bhajet // 10 // samyaktva paripAkena, mithyAtvaM parityajyatAm / saMyamapAlanenaiva, aviratau ghRNAM bhajet // 11 // parapariNatestyAgAtsvasyAM ca lInatAM nayet / saMsArabhrAntinaimite, kaSAye zaucatAM vrajet // 12 //
Page #390
--------------------------------------------------------------------------
________________ -wwwwwww wwvwww [354] yogaapramattatvamasadbhAvAdunmAdatAM ca saMtyajet / evaM rItyA ca sarvatra,zaucatA paribhAvyatAm // 13 // etAdRk zauca kartavye, AtmA bhaved vizuddhibhAk / yamApaikSA ca zaucAdau, niyame zuddhatAdhiko // 64 // uttarotara vizuddha yAve, yogAMge shuddhbhaavnaa| adhikarUpatazcaiva; jAyate nAtra saMzayaH // 15 // santoSa svarUpam zaucAbhyAsaM dRDhIkRtya, santoSa zreNitAM vrajet / duHkhaM paraspRhArUpaM; santoSo niHspRhaH sadA // 16 // spRhA tRSNAdikA jJayA, tatazca nivRttau sukham / yadi naiva nivarteta, tadA tu. zrUyatAmidam // 17 // jalokA raktapAneSu, atIva tatparA bhavet / pazcAcca raktaniSkAse, nArakavedanAM bhajet // 8 // tathaiva subhUmAdonAM, cakriNAM rAvaNAdInAm / vAsudevAdikAnAM ca, anyeSAmapi tAdRzI // 66 // kauravANAM ca rAjJAM vai tRSNAtaralacetasAm / kUbaranalabhrAtR NAM, koNikabhUpatestathA // 10 // 1 tAdRzI vedanA jAyate /
Page #391
--------------------------------------------------------------------------
________________ -pradIpa [ 355 ] etAdRzAM kathAM caiva, zravaNe duHkhdaayikaa| sukhamato na kutrA'pi, yathA santoSiNAM sdaa||101|| vanavAsanivAsAnA, kSamAyAM zAyinAM ca vai| bhikSAmAtropajIvyAnAM,mahAtmanAM sukhaM ythaa||102|| santoSAtparijAyeta, tAdRzaM na hi kutracit / sukhalezazca vidyata, sarvatra paribhAvyatAm // 10 // santoSazca dhRto yena, sarvaizca pUjyate nraiH| nRdevendrazca sadbhAvaiH vanditaH sa mahAtmabhiH // 104 // yeSAM svAnte ca santoSaH, nivAsastanyate sdaa| pUjanIyaH sa sarvatra, kartavyo naiva saMzayaH // 10 // tRSNA svAntapaTe caiva, bahizca sAdhutA vRthaa| kaMcakyAzca parityAge,yathA sarpo na nirvissH||106 taDAgapAlisannaSTe, nazyati salilaM yathA / tathA parigrahatyAge, karmarajo vinazyati // 107 // bAhyAmyantaramUrchA ca, tyaktA yena mahAtmanA / jagattrayI ca tatpArve, sevAyAM paritiSThati // 10 // yathA''kAzaM prabhAtuM vai, daivazaktyA smiihte| tathApi mamatAyAzca, pAraM prAptuM na zakyate // 106
Page #392
--------------------------------------------------------------------------
________________ [356 ] yogasvayaMbhUsAgarANAM ca, avagAho'ti durlabhaH / tato'pi lobhavelAnAmavagAhenaiva shktimaan||110|| atastasyAzca saMtyAgaH, yenakena prkaartH| kartavyaH sarvathA zreyaH yadi muktiM ca vaaNchti|111|| sarvathecchA parityAgaH, santoSaH sarvathA mtH| dezatazca parityAge, santoSo dezatastathA / 112 / sAdhUnAM sarvathA tyAgaH, dshmaadigunnaalye| paJcamaguNaparyantaM, dezato gRhiNAM mtH||113|| vinA mahAvrataM naiva, niyamA guNapoSakA / tyAgecchA sarvathA yeSAM, svIkArya tairmahAvratam // 114 // cakravartiSu no tAdRk, sukhaM santoSakAriNAm / bhikSAmAtropajIvyAnAM, bhikSUNAM ca ythoditm|11| devAzca kiMkarA-yante, samudraH sthalatAM bhajet / bhujaGgaH puSpamAlAsyAt siMho'pi hariNAyate / 116 / aparigraho'pi santoSaH, niyamo'pi tathaiva c| bhedaH kA'pi na vidyata, samAdhAnaM vidhIyatAm / 117 / mUrchA ca mamatA rUpA, parigrahaH sa eva hi / tasyAzcaiva parityAge, mahAvrataM ca paJcamam // 11 // 1--kSapakazreNau /
Page #393
--------------------------------------------------------------------------
________________ -pradIpa [ 357] tato'pi sUkSmabhAvena, tyAgastoSe nigadyate / niyamAMge ca santoSaH, ato'dhikasvarUpataH // 11 // sarvathA dezabhedau dvau, paJcame svIkRtau mtau| sarvathA yasya santoSaH, tasya mahAvrataM matam // 12 // dezataH yasya santoSaH, aNuvrataM ca tasya vai| yamAkhya prathamAMgetu, bhedau dvau paridarzitau // 121 // niyamAkhyadvitIyAMge, dvau bhedau naiva tiSTataH / yathA matyA samAdhAnamato'pi gaditaM mayA // 122 // sarvottamasya saukhyasya, prAptiryataH prajAyate / sa santoSo vijJAtavyaH, kathito jnyaanbhaanubhiH||123 devendrANAM narendrANAM, janairyatsukha sammatam / santoSi narasiMhAnAM, agre tattucchamAtrakam // 124 ataH sarvavibhAvAnAM, bhAvanA parityajyatAm / eka evahi santoSaH, hRtpaTe ca nivezyatAm // 125 zraddhAhInaM kathaM jJAnaM, sarvajJa zAsane matam / zraddhAjJAne casantoSAtprApyate te ca duSkare // 126 // 2--paJcamevrate yathAravye /
Page #394
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 358 ] - yoga zreyo'to'pi ca santoSaH, parama sukhado mataH / tatprAptye prayataM caiva karttavyaM sarvathA janaiH // 127 // " // svAdhyAya nirUpaNam // AcArAGgAdi zAstrANAmaGgatvaM nAmadhAriNAm / upAGgadvAdazAnAM ca prakIrNacchedakAdInAm // 128 // mUlanAmapi zAstrANAmAgamAbhikhyadhAriNAm / paThana pAThanaM nityamakAle parivarjanam // 126 // asvAdhAya vinirmuktaH, kAle svAdhAya sammata | yogavidhi prapannena, svAdhyAyaM sarvadA kuru // 130 // samyag darzanasajjJAne, samyak cAritrameva ca / teSAM zuddhaguNAnAM ca prAptyai svAdhyAyatA matA / 131 | AvirbhAvo hi prAptiH syAttirobhAvo niSedhakaH / vyavahAreNa vaktavyaM, nizcayato na kathyate // 132 // svAdhyAye nirjarA jJeyA yamAbhyAse ca saMvaraH / ubhAbhyAM sahayogena, zuddhAtmA jAyate kila // 133 // svAdhyAyaH paJcadhA proktaH, jainazAsanavedibhiH / vAcanA pRcchanA caiva, anuprekSA tathaiva ca // 134 //
Page #395
--------------------------------------------------------------------------
________________ wwwwwwwwwwwwwww -pradopa [356] dharmakathA tathA''mnAya, svarUpaM kathyate tataH / AgamasyAnusAreNa, kAlpanikaM na vidyate // 13 // kAlikotkAlikAnAM ca, sUtrANAM pAThanaM sadA / ziSyAdhyApanatA kAle, vAcanA parikIrtitA // 136 // saMzayavinivRttyarthaM, sUtrArthaparipRcchanam / viziSTajJAnalAbhAya, pRcchanA kathitA jinaiH||137|| satpUrvAdhIta zAstrANAM, tathaivAdhyayanAdInAm / arthasya mAnase'bhyAsaH, anuprekSA matA satAm / 138 / hasvadIrghaplutAnAM ca, udAttAdi svarUpiNAm / anunAsikabhedAnAM, vijJAtavyaM svarUpakam // 136 // pazcAcca ghoSazuddha yA vai, parAvartizca sarvadA / punarAvartarupo vai, AmnAyaH paribhASitaH // 140 // zrutacAritradharmI dvau, jJAtvA rahasya jJApanam / bhavyajIvapravodhAya, dharmakathA sA kathyate // 14 // AtmapradezalagnAnAM, karmaNAM parizATanam / nirjarA saiva vijJeyA, svAdhyAyAtparijAyate // 142 // svAdhyAyaH sarvadA kAyaH, ghoSazuddhayA ca pUrvakam / lavaleza pramAdAnAM, nAvakAzaH pradIyatAm // 143 //
Page #396
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 360 ] yoga " AsurAmRteH kAlaM nayetsvAdhyAya yogake / iSannAvasaro deyaH kaSAyabhAvacintane // 144 // ta eva puruSAH zlAghyAH, svAdhyAyadhyAnatatparAH / apUrvA nirjarAM caiva kurvanti ye ca sarvadA // 145 // sutrANAM pauruSI cAdyA, dvitiyA cArtha pauruSI / Rs caturthI pauruSI cAntyA, rAtrAvapi tathaiva ca // 146 // evaM rItyA ca karttavyaH, svAdhyAyazcaiva nityazaH / tatazcaiva manaH sthairya, jAyate jJAnadhyAnataH // 147 // mAlakaizika grAmAdi, pavitra rAgeNa saMyutaiH / maJju laghoSa nAdena, dvAtriMzadoSazUnyataH || 148 || aSTaguNa yutenaiva, nAsikAnyasya dRSTikaiH / sthirabandhaM samAzritya, svAdhyazca vidhIyatAm // 146 // etAdRk kAryakarttavye, Agacchati dinaM kadA | tAika svAdhyAya karttAraH, dhanyAste puruSA matAH / 150 / // tapaH svarUpanirUpaNam // karmatApanazaktaM yat, tattapaH parikIrttitam | vaktavyaM jJAnarUpaM hi, kSAyopazamikaM ca tat // 151 // 1 - pazcAccaramA pauruSyA abhidhAnaM caturthI pauruSI /
Page #397
--------------------------------------------------------------------------
________________ -pradopa [361 bAhyAbhyantarabhedena, dvividhaM praNigadyate / zaktamA''bhyantaraM jJeyaM, bAhya ca tasya poSakam / 152 bAhya kAraNarUpaM tatkAryamA''bhyantaraM matam / kRtsnakAraNayogena, kArya bhavati tatkSaNe // 153 // navyakarmAgamo naiva, purANakarmazATanam / zuSke karmarase jAte, niHsnehaM tena janyate // 154 // tasyApi lakSaNaM jJeyaM, tapaso jainshaastrtH| etAdRk tapasaH kArye, AtmazuddhiHprajAyate // 15 // anazanAvamaudarye, vRttisaMkSepaNaM tathA / kAyaklezarasatyAgau, saMlInateti bAhyakam / 156 / azanaM bhojanaM jJeyamannAdipravibhedajam / pAnaM jalAdi vijJeyaM, khAdya dugdhAdi vastujam 157 mukhazuddhinimittaM yatsvAdya elAdi vastukam / / etaccaturvidhAhAratyAgo yatra vidhIyate // 158 / / AhAratyAgarUpaM hi, anazanaM nigdyte| dvividhaM tatra vijJeyaM, itvaraM prathamaM matam // 15 // yAvatkathikarUpaM hi, dvitIyaM parikIrtitam /
Page #398
--------------------------------------------------------------------------
________________ AAAAA [ 362] yogaamukakAlaparyantamAhAratyAgamitvaram // 160 // yAvajjIvaM ca sarveSAmAhArANAM ca tyAjanam / yAvatkathikarUpaM tadvijJeyaM jainazAsanAt // 161 // pAdopagamanAdya ca, hyanazanaM dvitIyakam / vyavahAro'pi tatraiva, anazanasya kathyate // 162 // caturthaSaSThabhaktAdi, tyAgarUpaM hi cetvaram / AhAratyAgarUpAzca, niyamA itvare matAH // 163 // nyUnAhAre ca kartavye, Unodarya nigadyate / jaghanyamadhyamotkRSTabhedena trividhaM matam // 164 // yAvatpramANabhojyaM hi, mukhe sukhena kSipyate / kavalaM tatra vijJeyaM, bhedena praNigadyate // 165 // dvAtriMzatkavalAnAM vai, AhAraH puruSe mataH / aSTAviMzatikA jJeyA, strINAM ca kavalAstathA // 166 aSTakAvalikA hAre, avamaudaryakaM param / dvAdazakavale caiva, upAdhU parikIrtitam // 167 // dvAtriMzatkavalAnAM vai, ekenApi ca nUnakam / jaghanyaM tacca vijJa yaM, nUnodayaM cikIrSatA // 16 // 1-tat sarvAhAratyAgarUpam /
Page #399
--------------------------------------------------------------------------
________________ -pradIpa [363] sAmIpayenekavastUnAM, kRtaM ca DhaukanaM ydaa| lAlasA parihArAya, parityAgazca tanyate // 166 // keSAzcittatravastUnAM, haardikshubhbhaavtH| vRttisaMkSepanAmAkhyaM, tattapaH parikIrtitam // 170 // vastugatyA vicAreSu, icchArodhastapomatam / yasya kasyApi vastunaH, tyAgecchA tapa ucyate // 171 madhu madya ca mAMsaM ca, navanItaM caturvidham / abhakSyaM sarvadA jJayaM, mahAvikRti rUpakam // 172 dugdhaM dadhi ghRtaM caiva, tailaM ca talitaM tthaa| guDaM ca vikRtizcaiva, SaDetAH parikIrtitAH // 173 abhakSyavikRtInAM ca, tyAgastu sarvathA mataH / SaNNAM madhye'pinaimittaM, samAzritya ca kutracit 174 kAsAMcidvikRtInAM ca, tyAgazca kriyate ydaa| rasaparityAgarUpaM tattadA ca tapa ucyate // 175 // garhitajana saMpAta, rAhitye dUradRk pathi / vivAdhA rahite sthAne, zayyAsananiSevanam // 176 // AgamoktapramANena, vIrAsanAdi kAyikam / tatkaSTasahanenaiva, kAyaklezaM nigadyate // 177 //
Page #400
--------------------------------------------------------------------------
________________ [364] yogalocAdikaM ca sarva vai, kaSTaM tatra samIkSyatAm / tatsarva caiva jJAtavyaM, kAyaklezeSu sammatam // 17 // zUnye gRhe ca devAlaye ca prvtghre| ityAdi zubhasthAne vai, zAntibhAvavidhAyake / 176 / jJAna darzana cAritra tapo vIrya pravRddhaye / saMkocita zarIreNa, sthAtavye lInatA matA 180 ||baahytpsi puurvpkssH|| duHkharUpopavAsAdi, tapo vaktuM na zakyate / marmodayasvarUpaM vai vedanIye ca sammatam // 181 // mokSasya kAraNaM naiva, atastapo na kathyate / audayikasvarUpaM ca, asAtA janaka matam / 182 // yathA gomahiSINAM vai, kSudhAdi dvArato duHkham / tathopavAsakartavye nRNAM kSudhAditastathA // 18 // vedanIyodayenaiva, tAdRzI duHkhatA bhavet / bAhya tapaH kathaM tatsyAcchubhabhAvena cintytaam|184 upavAsAdi dvAreNa, utpannAM duHkhabhAvanAm / tat sahane tapAsvI syAdaparAddha pareNa kim 18 //
Page #401
--------------------------------------------------------------------------
________________ - pradIpa [ 365 ] vizeSaduHkha soDhavye, tapasvI ca tato'dhikaH / etAdRzi ca mantavye, atyanta duHkhi nArakAH 186 mahAtapasvinaste'pi, Ata raudrAdi saMyutAH / zAntisAmrAjya sadbhAvAH, yoginazcAtapasvinaH 187 iti vicitra bhAvo hi, jagati sarvadA bhavet / ato vicArya vaktavyaM bhavabhIrujanena vai // 188 // // uttarapakSaH // tapo duHkhasvarUpaM no, jinendrazAsane matam / AgamAnumatenaiva taporUpaM nigadyate // 186 // tapastadeva karttavyaM durdhyAnaM yena no bhavet / indriyANAM ca no hAniH, yogAnAM vai tathaiva ca 160 dehapIr3A bhavennaiva, dharmadhyAnasya vRddhitA / yato yenaiva jAyeta, tattapo jainazAsane // 161 // " kezalocAdikAryANAmupavAsAdivastUnAm / ataH ko buddhizAlI vai, tapasi duHkhatAM vadet 192 yathaiva rogiNAM caiva, rogANAM pratikArake / auSadhazastraprAyogye, kiJcidduHkhaM ca jAyate // 163 //
Page #402
--------------------------------------------------------------------------
________________ [366] yogabhAvyArogyasya sadbhAve, tad :khaM naiva manyate / tathA'tra karmarogANAM, pratikAre ca bhAvyatAm / 194 // mahauSadhaM tapo rUpamatraiva paricintyatAm / duHkhAnAmavakAzo na, dharmadhyAnasya vRddhitA // 19 // sadbhAvanAM vinA naiva, tapaH kattuca zakyate / pUrvapuNyodayenaiva, tapasi bhAvanA bhavet // 196 // anantakAlacakrANAM, saMsAre bhrAntikAraNam / karmajanyaM ca duHkhaM tadArauidrAdi rUpakam // 16 // tacca tapaH prabhAvena, sarvathA praNinazyati / avyASAdhasukhaM caiva, prApyate tena sarvadA // 198 // bhAvarogavinAzeSa, samarthaM kAraNaM tpH| tat kathaM duHkharUpaM vai, manyate sukhamicchatA / 166 / dehArogyaM ca tenaiva, jAyate dRr3hayogataH / asAdhyaM saMsRtau nAsti, yattapasAna sidhyati 200 yathaiva rogiNAM rogAn, dUrIkattu cikorsstaa| kaTukauSadhapAne ca, kartavye pIDanaM bhavet // 201 // vyAdhInAM caiva keSAzcicchastrataH cchedanAdinA / 'pratikAre ca karttavye, duHkhaM teSAM ca jAyate // 202 //
Page #403
--------------------------------------------------------------------------
________________ - pradIpa tathApi tanna svAntehi dhAryate cikIrSatA // 203 // vigaNyate / tathAtra bhAvarogANAM dRrIkatu upavAsAdi karttavye naiva duHkhaM ato na duHkharUpaM tat kintu auSadharUpakam // 204 // atra samAdhirUpaM taddharmadhyAnanibandhanam / duHkhalezo bhavennaiva mahAzAntividhAyakam // 205 // yatheSTakAryasaMsiddhau duHkhaM vaNig na manyate / tathAtra zivasaMsiddhau kathaM duHkhaM tu manyate // 206 // tapaH karmodayaM naiva iti dRDhaM pramanyatAm / karmodayaphalaM caiva saMsArabhramaNaM matam // 207 // kaSAyodaya bhAvo hi mokSasya pratibandhakaH teSAM kSayasvarUpaM tat kAraNaM tasya kathyate // 208 // tapasA karmavainAzaH tat kathaM pratibandhakam / pratibandhakarUpaM hi kAraNaM naiva kathyate // 206 // viziSTajJAna saMvega zamasAramidaM tapaH / kSAyopazamikaM jJa eyaM iti dRr3ha sunizcitam // 210 // bAhyatapo vidhAnena zarIre lAghavaM bhajet / dhAtUnAM zoSaNe - naiva nendriyonmAdatA punaH // 211 // 1 [ 367 ] sukhamicchatA /
Page #404
--------------------------------------------------------------------------
________________ [368] yoga anAlasyaM kriyA kArye pramAdaH pariNazyati / apramattatvabhAvohi Agacchati ca tatkSaNe // 212 // indriyonmAdatAbhAvaH manaH sthairyprbhaavtH| mano'pi sthiratAM yAti tapo vairAgyabhAvataH // 213 // karmadahanasAmarthyamatyantaM yatra vidyte| Abhyantaratapastacca kIrtitaM jainazAsane // 214 // SaDvidhaM tacca vijJeyaM prAyazcittAdi bhedtH| krameNa tasya sArUpyaM kathyate zuddhabhAvataH // 21 // yAni vratAni sAdhUnAM gRhItAni ca snnidhau| tatra pramAdadvArA hi doSANAmudbhavo bhavet // 216 // teSAM saMzodhanaM yena prakAreNaiva tanyate / prAyazcittaM ca tajjJeyaM jainazAstrAnusArataH // 21 // tacca dazavidhaM jJeyaM AlocanAdi bhedtH| teSAmapisvarUpaM vai kathyate jainazAsanAt // 21 // bhAvavizuddhipUrveNa gurUNAM ca samIpake / nivedanaM hi doSANAmAlocanaM ca tadbhavet // 21 // kRta pApasya pazcAttApena nirvatanaM ttH| yathA vai navyadoSANAM na lagne sAvadhAnatA // 220 //
Page #405
--------------------------------------------------------------------------
________________ -pradIpa .. [366 ] tatpratikramaNaM caiva, karttavyaM zubhabhAvataH / tadubhayasya sArUpyaM, lakSaNAtpratipAdyate // 221 // gurUNAM nikaTe doSaprakAzapUrvakaM yathA / kRtapApanivRtyartha, mithyA duSkRtayAcanA // 222 // tadubhayAbhidhAnaM ca prAyazcittaM nigadyate / vivekanAmadheyaM ca prAyazcitaM tataH param // 223 / / annapAnopadhInAM ca zayyA-sAdhana vastUnAm / zuddhAzuddhavicAro vai prAyazcitaM vivekakam // 224 // AhosvidannapAnAnAmakalpyAnAM prmaadtH| kRtaM cedgrahaNaM teSAM kAryastyAgazca shiighrtH||22|| akalpyAnnakAdInAmaupakaraNavastUnAm / upayogena saJcintya nirodhaH pravidhIyatAm // 226 // punaHhika vAcAM ca vyapArANAM ca sarvathA / vyutsarge ca kRte caiva prAyazcittaM hi sammatam // 227 // mahAvrate pratijJAte dinAdike'muke tathA / mAse varSe ca saJjAte teSAM madhye'mukasya ca // 228 // amukadinamAsAnAM chedanecchedanAbhidham / prAyazcittaM ca vijJeyaM prAyazcittaM cikIrSatA // 226 //
Page #406
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 370 ] yoga yasya sAdhozca yAdRkSAH doSA lagnAzca bhAvataH / pramAda se vinastAdRg doSANAM caiva jJAnataH // 230 // pUrva jJAtvA ca pazcAhU~ dIkSA paryAyakasya ca / hrAsakaraNasadbhAve chedarUpaM ca tanmatam // 231 // SaDvikRti parityAge nirvikRtikanAmanA / tatrAcAmlopavAsAdau tapaH kArye ca tanmatam // 232 dUSitAnAM munInAM ca doSaNAM ca pramANataH / pakSamAsaM ca paryantaM varSAdikaM tathaiva ca // 233 // saMsargatyAgapUrveNa sarvathA dUravarjanam / prAyazcittaM ca tajjJeyaM parihArA'bhidhAnakam // 234 // brahmacarya - yamAnAM ca vinAzakAri sAdhUnAm / punarmahAvratAnAM cAropaNe copasthApanam // 235 // mUlacchede kathaMcicca aikyaM tatparikIrttite / aMzataH chedanenaiva chedAbhidhAnakaM matam // 236 // dIkSA paryAyakAkhyAnAM sarvathA - chedane sati / mUlAbhidhAnakaM caiva prAyazcittaM ca sammatam // 237 // anavasthApya pAcikayornava ca bhinnatA / amukakAlaparyantaM anAropo mahAvrate // 238 //
Page #407
--------------------------------------------------------------------------
________________ mmmmmmmmmmmmmmm -pradIpa :[371] upasthApanakAkhye ca prAyazcitte ca sarvathA / tayorantarabhAvena pRthag naiva tu gaNyate // 236 // aSTakarmavinAze ca AbhyantaraM nimittakam / vinayAkhyaM ca mantavyaM tapo vinayakAMkSiNA // 240 takai caturvidhaM jJeyaM jJAnAdInAM vibhedtH| teSAM svarUpakaM caiva kathyate sukhahetave // 241 // bahumAnasya pUrveNa jJAnena sukRtArjanam / navIna karmaNAM bandhaH no bhavedvartanaM tathA // 242 // tAdRzajJAnazikSAyAH abhyAsaH sarvathA mataH / sa jJAnavinayo jJeyaH jJAnavinayamicchatA // 243 // yathArthatattvarUpANAM sArvakathita vastUnAm / zraddhAtazcalyamAnaM na zaGkAyu dbhavane sati // 244 // kRtvA saMzodhanaM caiva, niHzaGkitAdimAn bhavet / etAdRkkAryakarttavye darzanavinayaH kRtaH // 24 // sAmAyikAdipaJcAnAM, cAritrANAM ca madhyake / yatra kutrApi cAritre, samAdhirmAnase bhavet // 246 // tasyApi vidhipUrveNa, pAlana shubhbhaavtH| satyA prarUpaNA tatra, cAritravinaye matA // 247 //
Page #408
--------------------------------------------------------------------------
________________ Awr [372] yogasamyagdarzanajJAnAdi, guNAdhikeSu bhaavtH| abhyutthAnA''sanAnAM ca pradAne vndnaadiinaam||248 bhaktibhAve na kartavye vinaya upcaartH| vaiyAvRtyasvarUpaM ca, zAstroktaM pratipAdyate // 246 // AcArapradAnena, SaT triNshdgunnaa'yutH| AcArya kathitaH zAstre,vaiyAvRttyaMca bhAvataH // 250 ekAdazAMgazAstrANAmupAGgAnAM tathaiva ca / prakIrNAdikazAstrANAM pAThane paThane tathA // 251 // upAdhyAyaH samAkhyAtaH, yadguNAH paMcavizatiH / upAdhyAyazca tadyu ktaH, kathito jainazAsane // 252 // ugratapaH prakarttavye, tapasvI kathito mtH| kSamAdiguNayuktazca, sarvatraiva nirIhataH // 253 // cAritrAcArazikSANAM, prAptacchA shubhyogtH| yeSAM jAtA ca te sarve, zaikSakAH parikIrtitAH // 254 navadIkSitaziSyANAM, cAritrAcAradAnataH / saMpAdane ca jJAnAdau, ziSyazca bhAvato mataH // 25 // rogapIDita sAdhuzca, saglAnaH parikIrtitaH / dIkSAcAryasya caikasya, ziSyANAM parivArakaH // 256
Page #409
--------------------------------------------------------------------------
________________ -pradIpa wormammmwwwrom [33] kulamiti samAkhyAtaM, gaNazca pratipAdyate / sthavirasaMtatInAM ca, maryAdA gaNa ucyate // 257 // tathA'neka kulAnAM ca, samudAyo gaNo mataH / vibhinnAcAryavaryANAM, ziSyAzcaiva parasparam // 258 sahAdhyAyitva saMsAdhya, samAna vAcanAdiSu / sammolya jJAnagoSTInA, karaNe'pi gaNo mataH // 256 sarvajJazAsanaM caiva yaizca svAnte susvIkRtam / teSAM ca samudAyo vai, saMghazabdena gaNyate // 260 // mUlottara guNaizcaiva, sampannAH samanojJakAH / jJAnadarzanacAritraguNaizca yetu sAdRzAH // 26 // AcAryAdi dazAnAM vai sAdhUnAM ca mahAtmanAm / vastrAnnapAnavastUnAmuzrayAdikasya ca // 262 // saMstArakAdi sAmagro, rUpasyaiva pradAnakam / zuzrUSauSadhavastUnAM, durgATavISu laDne // 263 yeSAM cAritrayogyAnAM, sAdhanAnAM pradAnakam / vaiyAvRttyaM ca tajjJeyaM, bhaktibhAvavidhAnataH // 264 // svAdhyAyasya svarUpaM vai, yathA zattyA nirUpitam / vyutsargasya svarUpaM hi, kathyate zubhayogataH // 26 //
Page #410
--------------------------------------------------------------------------
________________ [374] yogazAstroktavidhipUrveNe, annavasanakAdInAm / saMsaktakAdi vastUnAM, tyAge vyutsargatA kila // 266 // dvividhaM tacca vijJeyaM, bAhyAbhyantara bhedataH / tasya zuddhasvarUpaM ca, kathyate jainazAsanAt // 267 // AyuNyakarmaNAM nAzaM, samIpe ca samAgatam / jJAtvaudhikaupagrAhyAnAmupAdhi vigrahAdInAm // 268 // bAhyavastusvarUpANAM tyAjane bAhyarUpakam / kAmakrodhamadAnAM ca harSalobhAdivastUnAm // 26 // tyAgAbhyantaro jJeyaH vyutsargaH shaastryogtH| prakArAntararUpeNa, dvau bhedau cApi kIrtitau // 270 dravyabhAvasvarUpau ca, sammatau jainazAsane / dravyavyutsargarUpasya, caturbhedAH prakIrtitAH // 271 // jinakalpapratijJAte, gacchasya prityaagtH| gaNavyutsargatA jJeyA, dravyataH parikIrtitA // 272 // anazanAdi kartavye, kAyaceSTA sutyaagtH| kAyavyutsargatA jJeyA, dharmabhAvapravRddhitaH // 273 // jinakalpapratijJAte, sarvajJA''jJAnusArataH / upadhInAM ca saMtyAge, vyutsarga upadhermataH // 274 //
Page #411
--------------------------------------------------------------------------
________________ -pradIpa [ 375] gRhItA'zuddha bhojyAnAM, AhArANAM ca tyAgataH / AhAratyAga vyutsargaH kathito jina bhAnubhiH / 275 // " bhAvavyutsargatA caiva kathitA triprakArataH / , kaSAyatyAgarUpo hi vyutsargaH parikIrttitaH // 276 // mithyAtvAdikabandhAnAM bhavabhrAntipradAyinAm / teSAM sarvaprakAreNa, tyAge ca bhavatyAgatA // 277 // 4/ karmabandhana hetUnAM sarvathA tyAgabhAvataH / karmavyutsargatA jJeyA, bhAvataH pratipAdanAt // 278|| bubhukSuriha saMsAre mumukSurapi dRzyate / bhoge mokSe nirAkAMkSI, viralo hi mahAzayaH // 276 saMhananottamAnAM ca, anyatamatvadhAriNAm / yoginAM caikatarakhe vai calacittanirodhataH // 280 // mAnasasthairya karttavye, cintA nirodha ucyate / tAdRza sthiracittastha, ekasmiMzca padArthake // 289 // svarUpapravicArAya, svAntasya viniyojane / dhyAnasvarUpatA jJeyA, vItarAgAnuyAyibhiH // 282 // 2 -- prathama dvitIya tRtIya saMhananAnAM madhye |
Page #412
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 376] yogadhyAnabhedaprabhedAnAM, rUpaM yogAMgasaptame / vistRtarUpa bhAvena, vakSyate zuddhadRSTitaH // 28 // bAhyAbhyantarabhedena, tapasA mlsNkssyH| tataH kAyendriyAdInAM, svAdhInatA prajAyate // 28 // Izvara dravyaparyAyaguNeSu yogayojanam / sarvathA cintanaM teSu, Izvara praNidhAnatA // 28 // IzvarapraNidhAnena, cittasya susmaadhitaa| prasannamAnase caiva, kiM kiM kAryaM na sidhyati // 286 // caturnikSeparUpeSu IzeSu ca punaH punaH / praNidhAnaM ca karttavyaM, bhAvazuddhiM cikorSatA // 28 // IzAsya lASiNI netre, IzopAsti karau mama / tagduNazrotRNI zrotre, bhavato mama sarvadA // 28 // . pUrvokta niyamAzcaiva, pAlanIyAzca sarvathA / tAn vinA ca kathaM yogamArgAgre ca pravINatA // 286 mahAvrataM dhRtaM yena, niyame tasya yogyatA / tAM yogyatAM ca saMpAdya,agre sukhena gamyatAm // 260 nitarAM saMyamAzcaiva, niyamAH parikIrtitAH / tatpatipAdanenaiva, dvitIyAMgaM nirUpitam // 26 //
Page #413
--------------------------------------------------------------------------
________________ -pradIpa [377] kAminAM prArthanA saiva, yoginAM ca smiipke| yuktipUrveNa saMvAdaH, etadrUpo nigadyate // 262 // // ajJAnI // saMsArasAgare bandho, sadvicAraziromaNe / sugandhipuSpavAJchA cetpuSpamAlAM gRhANa ! bho // 263 caMpakaketakInAM ca, sugndhipusspgumphitaa| ata utkaTagandhiH sA, premopahAra bhAvanA // 264 // avazya premasadbhAve, upahAraM karomi tvAm / mad bhaktirasapremNaiva, gRhANa ! mA vilambaya // 295 ||jnyaanii // ghrANendriye nirIhe me, tava yAcA ca niSphalA / yogini niHspRhe caiva, sarvA pRthvI vazaM vadA // 296 ghrANaM necchati sadgandhaM, durgandhaM cApi necchati / sugandhetarabhAveSu, vartate samabhAvatA // 267 // // ajJAnI // viSAdaparihArAya, svAdubhojyaM smiihtaa| drAkSA miSTAnna sarva vai AnayAmi ca shiighrtH||268
Page #414
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 378 ] yoga madIyA prArthanA caiSA, svIkAryA mAnase sadA / aparA naiva vAJchA me, satyaM vadAmi sarvathA // 266 // jJAnI // rasanA lubdhatA hInA, samudramamRtAyate / sampUrNarasa sAmagrI, samAgacchati satvaram // 300 // premabhAvo bhavennaiva, yatra kutrApi vastuni / rAgarUpaH sa vijJeyaH, rAgo bandhanakArakaH // 301 // // ajJAnI // svadezasthena sampUrNa videzi nATakAdInAm / draSTumicchA ca svAnte cedAjJApaya tadA prabho // 302 tatratya sarvavastUnAM karomi upaDhaukanam / madIyA prArthanA sA vai svIkAryA premabhAvataH // 303 // jJAnI // sarvastuSu nirlipta netre ca sarvadA mama / darzane kautukaM naiva, keSAMcidapi vastUnAm // 304 // sarvanATakarUpaM hi saMsAre pratibhAsate / aparanATakAnAM vai, darzanecchA kathaM bhavet // 305 //
Page #415
--------------------------------------------------------------------------
________________ -pradIpa [376 mAtA pitA ca bhrAtrAdi, bhaginI kalatrAdInAm / jIvenAnantavAraM hi, saMsAre vasatA kRtam // 306 // dRSTaM tajjJAninA sarva, ekaikAnantavArakam / putraH pitR tayA caiva, pitA putrasvarUpataH // 307 // mAtA kalatra saMjAtA, kalatraM mAtRrUpatAm / svakIyaM nATakaM tyaktvA,pazyAmi cAparaM kthm||308 ataH sarvaM ca tattyaktvA, drakSyAmi svaguNAn sadA / pudgaladravyarUpANAM, darzane kA viDambanA // 30 // // ajJAnI // grISmatApArditenaiva, dehe pIDA prajAyate / tadA tatparihArAya, vAyu karomi zItalam // 310 // ||jnyaanii|| bhogavilAsazUnyA me, tvacA bhavati sarvadA / sarvadA zItalA saiva,vAyozca na prayojanam // 311 // mithyAvAyuzca sarvatra, vAti vai sarvajantuSu / zraddhAdhanaM ca sarveSAM, lAtvA nazyati satvaram // 312 // anyatsarva dhanaM caiva, mIlati sarvajantUnAm / zraddhAdhanaM tu sarvajJadharma vinA na prApyate // 313 //
Page #416
--------------------------------------------------------------------------
________________ yoga wwwmmmmmwwwww [380] ato vibhinnavastUnAM, vAJchA kAryA kadApi no| sarvajJazAsanaM prAptu, yatatAM sarvadA khalu // 314 // ||ajnyaanii // vinodakArigItAnAM, zravaNecchA griiysii| zrIkRSNamandire gatvA, rAsalIlA ca zrRyatAm // 315 gopInAM sundaraM gItaM, zRGgAraparipUrNajam / nartanaM sukhadaM caiva, hAvabhAvavidhAyakam // 316 // zrutaM na yena tadgItaM, tasya janmanirarthakam / hAritaM khalu saMsAre, ajAgalastanAdivad // 317 // ||jnyaanii|| zRGgArapoSaka vAkyaM zrutI zrotuca necchataH / azlIlakAmarAgAnAM, poSakaM bhavapoSakam // 31 // vibhitsazabdagIte , kalyANaM yadi syAttadA / vidUSakAnAM ca bhaTTAnAM, prathamaM parijAyate // 316 // kAminA kAma tRptyartha prapaJcastAdRzaH kRtH| svayaM naSTA parAMzcaiva,nAzayati ca dhUrtarAT // 320 // yoginAM nikaTe caiva, tadvakta naiva yujyate / vezyA bhAMDajanAgreSu, rAsalIlA vidhIyatAm // 32 //
Page #417
--------------------------------------------------------------------------
________________ -pradIpa [ 381] ekaikendriya dvAreNa, madhupamInahastinaH / pataGgahariNAzcaiva, prANAn jahati satvaram // 322 // paJcendriyasamAsaktAH, rAsalIlA vidhAyakAH / dharmAbhidhAnamAtreNa, adharma poSayanti te // 323 // yathA devI samIpe ca, dhrmaabhidhaanmaatrtH| jantu-bali pradAnena, tathA'tra paribhAvyatAm // 324 // yadi prabhuSu bhaktizcedvarAgya janakaM tadA / gItagAnaM ca karttavyaM, sarvadA susamAdhinA // 32 // adhyAtmabhAvanA yatra, bhavabhayanivAriNI / jAyate tAdRzaM gItaM,geyaM tu sarvadA matam // 326 // indriyaviSayAsaktAH, kAminaH sukhavAminaH / cakriNo brahmadattAzca, rAvaNAdi nRpaastthaa||327|| parastrIlampaTAH kecidyvnaa-bhvposskaaH| vigatA Rddhayaste'pi, yAtAzca narakAvaniM // 328 // kuSTa vinaSTa dehA vai, pramehaiH pUtigandhikAH / duHkhadaurbhAgyasaMyuktAH, luNTAkAH pApapoSakAH / 326 1-~-yathA devIbhaktA ajA balidAnenAnartha kurvanti tathA'tra paribhAvyatAm /
Page #418
--------------------------------------------------------------------------
________________ yoga [ 382 ] sarve narakagantAraH anye sahAyadAyakAH / adharmasya phalaM tAdRk, mIlati nAtra saMzayaH // 330 // mArge gRhe ca yAntInAM luNTAkAzca parastrINAm / maryAdA bhaGgakaNAM kA gatirbhAvinI vada // 339 // adhunA bhArate tAdRka anarthaM bahu jAyate / tAsAM ca zIlarakSAyAH, karttA sugatibhAga bhaveta / 332| dhanyAste puruSA jJeyAH, viSayaizca parAGamukhAH / indriyamanasAM caiva sarvathA damanotsukAH || 333 // sudarzanAtimuktAzca, dhanyazAlibhadrAdikAH / candanA sulasAsItAH, zlAdhyAzca tAdRzAH janAH / 334 prANAnta kaSTa samprApte bhaveyunaindriyAdhInAH / parIkSA hATake caiva, pUjyate naiva lohake // 335 // rAsalIlezvare nAsti, yadi ca rAsalIlayA / varttate krIDanecchA cettadA sa vAlasAdRzaH // 336 // sAmAnyayoginAM caiva, nendriyeSu viDambanA / kathamIzvararUpasya, indriyeSu viDambanA ||337 // yogAGka rAsalIlAyAH, saMvAdaH paridarzitaH / tAM dRSTvA viSaye tasya, AlocanA kRtA mayA / 338 indriyANAM svarUpaM ca dravyabhAvaprabhedakam / zabdAdi viSayANAM ca proktaM rUpaM prasaGgataH / 336 ,
Page #419
--------------------------------------------------------------------------
________________ pradIpa [383) sakAraNocyamAnAnAM, prastAvaH samupasthitaH / tatpratipAdanaM cAtra, AvazyakaM nigadyate // 340 // kAcitsvarUpatA teSAM, jainatattvapradIpake / darzitA darzayiSyAmi,asya dvitIya bhAgake // 341 damanamindriyANAM ca, tapasAM hi phalaM mahat / nendiyANi ca damyante, sAdhAraNairjanakhala // 342 // tAdRzaM damanaM caiva yoginAM parikIrtitam / bhoginAM vidyate naiva, saMvAdena pradarzitam // 343 yogino jJAnizabdena, bhogino'jJAni nAmataH / vijJeyAzcAtra saMvAde, tyAgAtyAgasamarthake // 344 yogino bhogatyAgena, yAsyanti paramAM gatim / bhogino bhogabhAvena,prApsyanti caadhmaaNgtim|345 indriyANAM jayenaiva yoginaH parikIrtitAH / indriyaviSayAsaktAdbhoginaH paribhASitAH / 346 / // itizrI zAstravizAradajainAcAryajaGgamayugapradhAna sUricakravakravarti-zAsanasamrATa-paramArAdhya-vizva vandhamhesANA-vArANasI-pAlitANA-osiyA madhumatI-zivapurI-lImbaDI-AyA-prabhRtyaneka sthAnepAThazAlA-gurukula-anAthAlaya-borDIGga pATaDI-vIramagAma-AgrAprabhRti sthAneSu
Page #420
--------------------------------------------------------------------------
________________ yoga [384] pustakAlaya-jarmanI-iTalo-phrAMsa-cAmerikA jekosalAvI-landana-bhArata prabhRtyanekadezeSu vidvajjanasamudAyAnAM zaGkAsamAdhAnakAraka-sAhitya samapakAnekatIrthadharma sAhityoddhAraka darabhaGgA kAzijodhapura udayapura bhAvanagara jIrNadurgalImbaDI vAMkAneraprabhRtinarezopadezaka pUjyapAdAcAryavarya zrIvijayadharmasUrIzvaraziSyeNa nyAyavizAradanyAyatIrthopAdhyAya maGgalavijayena viracite Ahe dharmapradIpe yogAGga niyamAkhya dvitIyAGgavarNananAmA catu. dezatamaHprakAzaH smaaptH||
Page #421
--------------------------------------------------------------------------
________________ tRtIyaM yogAGgamAsanAkhyaM nirUpyate sammetazailatIrthasthaM, trilokI vRnda vanditam // prabhu zrI pArzvadevezaM, namAmi svAntazuddhaye // 1 // AsanAnAM svarUpaM ca, dhyAnopayogI srvdaa| vinAsanaM ca saddhayAnaM, kriyate naiva yogibhiH // 2 // AsanAnAmanekAni, vidyante yogazAsane / nAmAkRti svarUpANi, nirUpitAni yogataH // 3 // padmasiddha samaM caiva, AtmasaMyamabhAvukaiH / yogyAsane niyoktavyaM, dhyAnakattu ca pauruSaiH // 4 // eSa trayeSu madhye ca kenacidAsanena vai| zarIre sthiratA yena, jAyate tanniSevyatAm // 5 // merudaNDasamaM caiva, mastakaM parikIrtitam / grIvA tayozca sAralyaM, karttavyaM sarvadA matam // 6 // dRSTizca nAsikAne syAdathavA ca bhruumdhyke| 25
Page #422
--------------------------------------------------------------------------
________________ Www [386] yogadhyAninA rakSitavyA ca, dhyAnakAle hi sarvadA // 7 // Alasya parihArAya, sAvadhAno bhvettthaa| cakSuH sammIlya sthAtavyaM, yathA sukhena sthIyate // 8 // dIrghakAlikaparyante, stheye bAdhA ca no bhavet / tAdRzAsanabandhena, AsanAbhyAsatA matA // 6 // kAyaceSTAsu zaithilyaM svAbhAvika svruuptH| yogAsanAya kartavyaM, balAtkAreNa no kadA // 10 // anantajJAni deveze, manasastanmaye tathA / Asanasya bhavetsiddhiH, tatraiva paribhAvyatAm // 11 // ekapraharaparyantaM, sthAtavye naiva klisstttaa| acalaikAsanenaiva, laghukAlastu jJAyatAm // 12 // parasmin dIrghatA jJeyA, AsanasiddhimicchatA / Asanasiddhi bhAveSu dvandvabAdhA ca no bhavet // 13 // padmAsanasvarUpam // pAdaM ca dakSiNaM pUrva, dakSiNajaMghake khalu / AnIya vAmajaMghAyAH, upari tasya mocanam // 14 // ghuNTanamasya peTTasya, vAmabhAgasya koNake / yathA spRzettathaivaM ca, kartavyaM sukhahetave // 15 //
Page #423
--------------------------------------------------------------------------
________________ -pradIpa [387 ) tathaiva vAmapAdaM vai AnIya vAmajaMghataH / dakSiNasyAM ca jaMghAyAM, upari paristhApyatAm // 16 // tasyaiva ghuNTanaM pettttdkssinnbhaagkonnke| yathA spRzettathaivaM hi karttavyaM suprayatnataH // 17 // padabandhazca jJeyaH saH pazcAca hstyoddhyoH| svastikAsanarUpeNa, ghuNTanopari mocanam // 18 // nAsAgradRSTidAnena, adhobhAgavikocataH / yadAsanaM ca karttavyaM, taddhi padmAsanaM matam // 16 // (kulakam ) // siddhAsana svarUpam // vAmapAdasya tasyaiva, AnIya caiva jaMghake / gudopasthendriyANAM, vai madhye'nena prakArataH // 20 // sthApanaM tasya tatraiva, vAmapAda talo'pi hi / dakSiNapAdajaMghAM ca, yathA spRzati kiMcana // 21 // tathA dakSiNapAdaM ca, AnIya tasya jaMghake / guhyandriyopariSTAcca, anenaiva prakArataH // 22 // rakSaNIyazca tasyaiva, dakSiNapAdasyAGga liH| 1 saMkocataH
Page #424
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 388 ] yoga vAmapAdasya ghuNTyAM vai jaMghAyAM madhyake tathA // 23 // yathA gacchettathA kAryaM pazcAttathA prakArataH // vAmapAdasya cAGga uleH dakSiNapAdaghuTake ||24|| yathA madhye ca jaMghAyAM suprayatnena mocanam / upasthendriyatAyAzca, aNDakozasya dakSiNe ||25|| mocanaM suprayatnena kRte jAlaMdharo mataH / tatkramAdAsane siddhiH, siddhAsanaM prakIrttitam ||26|| // kulakam // samosana svarUpam // vAmapAdaM tathAnIya, kAmaM jaMdhaikatazca hi // tadbhuNTikeca liMge ca jaMghAsthi madhyake tathA // 27 tato dakSiNapAdaM ca, AnIya tasya jaMdhake / vAmapAdasya ghuNThyAM vai jaMghAyAzcordhva bhAgake // 28 yathA spRzettathA kArya, pazcAttatraiva mocanam / vAmapAdAMgulInAM ca dakSiNapAdapiNDake // 26 // jaMghAyAzca tathA madhye, mocanaM sukhapUrvakam / hastanetre ca sarvatra, svastikAsana sAdRze // 30 // abhidhAnaM ca tasyaiva, samAsanatvanAmakam /
Page #425
--------------------------------------------------------------------------
________________ pradIpa [ 386] yogazAstreSu jJAtavyaM,yogAbhyAsaM cikIrSatA // 31 // // kulakam // // vjraasnsvruupm|| jainazAstrAnusAreNa, AsanoktatvapUrvakam / dhyAnasaMkSeparUpatvaM, procyate zuddhabuddhitaH // 32 // chadmasthayoginAM svAntasthiratArUpadhyAnakam / ekamuhUrtaparyantaM, tiSThati sukhapUrvakam // 33 // taddha yAnamatra vijJeyaM, dvividhaM dharmazuklataH / mokSakAraNakaM tacca pare saMsAravardhake // 34 // durgatigartapAtena, ArttaraudrAkhya dhyAnake / durdhyAne parijJAtavye, vakSye teSAM svarUpake // 3 // tathA muhUrtakAlAcca, pazcAccintanarUpakam // tiSTheddha yAnAntaraM tatra, bahvarthasaMkramAcca vai // 36 // dairghakAlikaparyantaM, cAsti dhyAna paramparA / ato muhUrta kAlAcca, UvaMdhyAnAntaraM mtm||37|| dharmadhyAnopakArAya, yathA''sanaM prayujyate / tathA maitryAdirUpANAM, bhAvanAnAM prayogatA // 38 // ke'pi pApaM na kurvantu,no bhavedduHkhito janaH /
Page #426
--------------------------------------------------------------------------
________________ [360] yogasarvakalyANabhAgI syAd muktiM yAti jgttthaa||36|| kenA'pi saha vairAdi, kArya svapne'pi no kadA / tAdRzI bhAvanA yeSAM,teSAM maitrIsadA bhavet // 40 // sarvadoSavinAzAnAM, vastutattvAvalokinAm / nindAparAMmukhAnAM ca,svazlAghA parivarjinAm // 41 // sarvadA guNaratnAnAmicchUnAM dharmadhyAninAm / munimattaGgajAnAM ca, guNAnAmanurAgatA // 42 // yasya svAnte sadA tiSThettasya pramodabhAvanA / sarvadA parijJAtavyA, mokSadUti samA matA // 43 // dharmArthakAmamokSANAM yeSAmeko'pi no bhavet / sa dInaH parijJAtavyaH, purussaarthprhiinnkH||44|| AtaH pIDitarUpaH syAd dravyabhAvaprabhedataH / saptadhAbhayayuktastu, sabhItaH parikIrtitaH // 45 // etAdRzeSu dIneSu, ArteSutrANakAMkSiSu / pratikArIya buddhiryA, kAruNyaM gIyatAM sadA // 46 // krUrakarmAdikata, NAM, devagurvAdi nindinAm / svazlAghAtuSTacittAnAM, paraguNApalApinAm // 47 // sarvadA nirdayAnAM ca, pApapoSakavRttInAm /
Page #427
--------------------------------------------------------------------------
________________ -pradIpa [361] tAdRzAM duSTajIvAnAM,vinA mAdhyastha bhAvanAm / 48 anyo-pApastu nAstyeva, ato mAdhyastha bhAvanA / kartavyA sarvadA zAntacitena sukhakAMkSiNA // 46 // etAdRgbhAvanA dvArA, truTitA dhyaansntteH| saMghAtumapi zaktaH syAtpariNAmavizRddhitaH // 50 // yoginA''sanatAM jitvA, dhyAnamArgasya siddhaye / tIrtha parvatasthAnAdau, vizuddhe yatra kutracit // 51 // tatraikAntaM samAzritya dhyAnAya yoginA sdaa| AsanA'bhyAsatA kAryA,sarvadA sukhmicchunaa||52|| jainadarzanAnusAreNAsanavizuddharUpakam / zAstrANi ca samAlokya, mayA kinycitprkaashyte||53 paryaGkAsananAmAkhyaM, vIravajrAsane tathA / ajabhadrAsane caiva, daNDAsanaM tathaiva ca // 54 // utkaTikAsanaM jJeyaM, godohAsanatA tathA / kAyotsargAsanaM caiva, ityAdyAsananAmakam // 55 // jaMghAdvayasya cAdhastAdbhAgasya caraNopari / kartavye nAbhiparyante, dakSiNavAmahastakau // 56 // uparisthApanIyau tau, tatra yadAsanaM bhavet /
Page #428
--------------------------------------------------------------------------
________________ .Hmy mmy jmrmrmym [362] yogatatparpaGkAsanaM jJeyamanyatsarvaM nirUpyate // 57 // yatra vai vAmapAdazca, dakSiNa kopari / tathA dakSiNapAdastu, vAmajaMghAsu dhArayet // 5 // evaM kArye ca kartavye, yadAsanaM prajAyate / tadAsanaM tu vijJeyaM, vIrAsanAbhidhAnakam // 36 // pUrvoktena prakAreNa, vIrAsane kRte sati / pRSTabhAge ca vajravadAkRtimatkareNa ca // 60 // yatrAsane dvipAdAMgUSTakau ca parigrAhyako / tadAsanaM tu vijJayaM, vajrAsanAbhidhAnakam // 61 // kSamAyAM pAdarakSA ca, kAryA siMhAsane tthaa| upavizya tataH pazcAdapanayo vidhIyatAm // 2 // tAdRzakAryakarttavye, avasthitizca yaadRshii| tAdRzImapi kecicca, vIrAsanaM vadanti ca // 6 // vIrAsanasya mantavye, matAntaraM pradarzyate / yatpataJjalinA proktaM, tadapi pratipAdyate // 64 // AsanAdutthite caiva, kSamAyAmekapAdakam / dvitIyaM ghu NTiparyantaM,kRSTvopari tu sthApayet // 65 // tAdRkpAdarakSAtazca, yadAsanaM prakAzyate /
Page #429
--------------------------------------------------------------------------
________________ -pradIpa [363 ] vIrAsanAbhidhaM tacca, vijJeyaM tu matAntare // 66 // ekasyAzcaiva javAyAH, parasyAM mdhybhaagke| saMzleSo yatra jAyeta taddhi padmAsanaM matam // 6 // muSkasyAgravibhAgeSu, pAdadvitalabhAgako / sampuTAkArako kRtvA, hastAbhyAMtatra tanyatAm / 68 // kacchapikA ca karttavyA evaM kArye ca tatkSaNe / yadAsanaM prajAyeta taddhi bhadrAsanaM bhavet // 6 // yatropavizya saMyuktAGga lyazca gulphakaiH saha / tathA pRthvyAzca saMzliSTAH, dvijaDDa ke dvipAdakaiH 70 prasAritau ca kartavyau tadotkaTikamAsanam / tathA pAdatalAbhyAM ca pRthvyAzca tyAjane sati 71 godohikAsanaM caiva jnyeymaasnvedinaa| dvibhujAvAyatI kRtya UrdhvaM sthitazca tiSThati // 72 // avasthitaSu deheSu, apekSA rahito bhavet / kAyotsargAbhidhaM caiva, cAsanaM praNigadyate // 7 // yatrAsane ca kartavye, manasthairya prajAyate / tadAsanaM tu vijJayaM dhyAnasiddhiM cikIrSatA // 74 // prokta yogazAstra
Page #430
--------------------------------------------------------------------------
________________ [364] yogasyAjjaMdhayoradho bhAge pAdopari kRte sati / / paryako nAbhigottAna, dakSiNottarapANikaH // 7 // vAmoM'hidakSiNorUrva, vAmorUpari dakSiNaH / kriyate yatra tadvIrocitaM vIrAsanaM smRtam // 76 // pRSTe vajAkRtI bhUte doA vIrAsane sati / gRhNIyAtpAdayoryatrAGguSTau vajrAsanaM tu tat // 77 // siMhAsanAdhirUDhasyAsanApanayane sati / tathaivAvasthitiryA tA manye vIrAsanaM viduH // 7 // javAyA madhyabhAge tu, saMzleSo yatra jNghyaa| padmAsanamiti prokta, tadAsanavicakSaNaiH // 7 // saMpuTI kRtya muSkAgre, talapAdau tathopari / pANikacchapikAM kuryAdyatra bhadrAsanaM tu tat // 8 // zliSTAGga lI zliSTagulphau, bhUzliSTaurU prasArayet / yatropavizya pAdau tat daNDAsanamudIritam // 1 // AyAsena sadA muktaH, ghrANAgre netratAM nyaset / sammIlya cauSTako dvauca, prasannamukhatAM bhajet 82 pUrvottaradizAyAM ca, mukhaM kRtvA'pramAdavAn / dhyAnakarttA tu yogIndraH, dhyAnArthamudyato bhavet / 83
Page #431
--------------------------------------------------------------------------
________________ -pradIpa [35] kASTAgnisamabodhastu, atra dRSTyAM prajAyate / kSepo na vidyate cAtra AsanasAdhanodyataH // 4 // zravaNecchA dRDhA jJeyA, sarvadA tatra ttprH| tAruNyasukhasaMyuktA, striyA saha samanvitaH // 8 // yathA surasya saGgItaM, zrotumicchA prajAyate / tato'pi zuddhatattvAni, zrotumicchA bliiysii|86| yathA zayita rAjAnaH, zRNvanti dharmavArtikAm / pramattAsanazrotavye, dharme'nAdaratA bhavet // 8 // zrotumicchA tu sA naiva, kathyate guruyogtH| pratyuta dharmahAniH syAdato'pramattatAM bhaja // 8 // yathaiva zAstrazrotavye, mAnasaM parirajyate / vikasitaM zarIraM syAcchravaNe caikatAnatA // 8 // sarvakArya ca saMtyajya, zravaNe sammukhaH sdaa| tAdRk zrotRtva yuktaM syAttatvazravaNakAlike // 10 // vinecchAM guNagAnaM ca kattuM naivaM tu yujyate / badhirAgre ca zaGkhadhmamandhAne darpaNaM yathA // 11 // tathaiva nirguNAnAM ca, pArve dharmakathA mtaa| ato nirguNatAM tyaktvA saguNatvaM samAzraya / 12 /
Page #432
--------------------------------------------------------------------------
________________ [366] yogaprAyo'tra vighnatA naiva, dharmahetau prajAyate / anAcAraparIhArAtsAdhanaM pratipadyate // 6 // yeSAM pUrNA ca sAmagrI teSAM kArye tu pUrNatA / pUrNasAdhanabhAvAya, prayatnaH pravidhIyatAm // 14 // sthirabandhasvarUpatvamAsanamatra sammatam / sthirAsane ca saddha yAnaM sthirarUpeNa jAyate // 6 // yeSAmAsanasiddhiH syAtprANAyAmAdike tathA / yogAGga pravRttisteSAmaskhalitA prajAyate // 16 // yamaniyamarUpe ca yogAGga shuddhpaalite| teSAmAsanasaMsiddhiH bhavati sarvadA zubhA // 17 // dhanyAste puruSA jJeyA sevante ye ca svAsanam / dharmahetuH sadA caivaM te narAH sukhabhAginaH 68 // iti zrI zAstravizArada jainAcArya jagadaguru vizvavandya zrIvijayadharmasUrIzvara ziSyeNa nyAyavizArada nyAyatIrthopAdhyAya maGgalavijayena viracite yoga pradIpe tRtIyayogAGgAsana varNananAmo paJcadazama prakAzaH smaaptH||
Page #433
--------------------------------------------------------------------------
________________ 'prANAyAmasvarUpavarNanam vItarAgaM jagannAthaM sarvajJaM zuddharUpakam / niSkalaGka jagaddhayeyaM vaMde taM vIrasvAminam // 1 // vArANasyAM ca yajjAtA klyaannkctussttyii| yasyopadezasAmagrI prApya taranti sAgaram // 2 // yenApakArabuddhInAM kamaThAdi durAtmAnAm / ghoropasargakattu NAM copari karuNA kRtA // 3 // ghANavivaraparyantaM, jaladhUlivimizritam / tAhag jalaM ca varSantaM, kamaLaM tArayanti ye // 4 // taM pAya-dhIzadevezaM, natvA jagaduddhArakam / svaguruM hRdi saMsthApya, prANAyAmo vitanyate // 5 // dhyAnasya parisiddhyartha, prANAyAmaH prkiirtitH| taM vinA cittavAyvozca, jayaM kattuM na zakyate // 6 // yatra svAntaM maruttatra, yatrAnilastatomanaH / kSIranIrasamojJeyaH, sambandhastatra sammataH // 7 // ekasyaiva vinAzeca, dvitIyaM parinazyiti / ekasyaiva sthitau caiva, dvitIyaM paritiSThati // 8 //
Page #434
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 368] yogatayodayorvinAze ca, indriyabuddhinAzanam / tato mokSaH prajAyeta, iti sarva vyavasthitam // 6 // zvAsocchvAsagatInAM ca, nirodhe praannyaamtaa| recakapUrakAbhyAM ca, kumbhakenaiva traividham // 10 // kaizcidAcAryavaryaizca, pratyAhArazca shaanttaa| uttarAdharabhedena, catvAraH parikIrtitAH // 11 // ataH sarvasya sAMkalye, bhedA saptabhavantivai / koSThAdatipratyatnena, mukhanAsAgrarandhrataH // 12 // vAyUnAM bAhyakSepe ca, recakaH prikiirtitH| vAyumAkRSya cApAnadvAraparyantapUraNam // 13 // pUrakaH sa samArakhyAtaH, sthirIkAre tu kumbhakaH / etattrayapravAtAnAM, bAhyatvaM pratipAdyate // 14 // ekasmAtsthAnataH kRSvA, anyasthAne ca rakSaNam / pratyAhAraH samAkhyAtaH zAntatA sarvasaMmatA // 15 // tAlughrANAsya dvArA ca, yo vAyuH prvirudhyte| sa zAntaH parijJAtavyaH, uttarastu nirUpyate // 16 // vAyumApIya cordhA ze, cAkRSya hRdyaadike| 9 tatra sarvamitta yartho'tra sa pratyayojJeyaH ? saMkalane
Page #435
--------------------------------------------------------------------------
________________ -pradopa [366] sthAne dhAraNarUpatvaM, uttaraH samadhIyate // 17 // tato viparyarUpeNa, vAyUnAM pravidhAraNam / adharaH sa samAkhyAtaH, kIrtitaM vAyusaptakam / 18 // recakavAyukartavye, rogANAM ca kaphAtmanAm / vinAzo jAyate tasmAtpUrakenaiva puSTitA // 16 // vyAdhInAM parinAzazca, kumbhakenaiva tanyate / hRtpadmapravikAzaM ca, nazyedAntaragranthitA // 20 // balasthiratva vastUnAM, vRddhistu sarvathA bhavet / pratyAhAreNa kAntInAM, balAnAM ca pravRddhitA // 21 // zAntyA ca doSazAntiH syAduttarAdharavAyUnAm / sevanAtkumbhakAnAM ca, sthiratA sarvato mukhI // 22 // sthAnavarNa kriyArthAnAM, jJAyakaH shuddhtaajussH| prANAyAmasya dvAreNa, prANApAnasamAnake // 23 // udAtavyAnavAyUnAM, jayaM kartuM ca zakyate / prANavAyuzca nAsAgre, hannAbhicaraNAntake // 24 // tatraiva sarvadA jJeyaH, haridvarNena sNyutH| gamAgamasya vyAparteH, dhAraNena vijIyate // 25 // 1 gamanAgamanavyApArasya
Page #436
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 400 1 yoga - ghrANAdi sthAnayogena kRtvA ca recakaM punaH / tathA ca pUrakaM kRtvA, vyApriyete gamAgamau // 26 // tathA kumbhakadvAreNa, dhAryate ca punaH punaH / apAnaH kRSNavarNaH syAdgalasyAnu cacaiva nADigaH // 27 // caraNapRSTabhAgeSu, gudAyAM ca sthitaH sadA / svakIya sthAna yogena, kRtvA ca recakaM punaH // 2= // tathaiva pUrakaM kRtvA, jayaM karttuM ca zakyate / samAnaH zuklavarNaH syAnnAbhihRtsarvasandhigaH | 26 svakIyasthAnayogena kRtvA ca recakaM punaH / tathaiva pUrakaM kRtvA, vijetuM zakyate sadA // 30 // udAno raktavarNaH syAd hRtkaNThatAlu bhrU sthitaH / tathA mastakago jJeyaH gamAgamaniyogataH // 31 // sarvathA vazavarttIsyAdudAna stAdRzo mataH / ghANAkarSaNayogena, hRdayAdau ca sthApyate ||32|| balapUrveNa tasyaiva, AkarSaNaM vidhIyatAm / AkRSyoparirudhvA ca vazIkarttu ca zakyate |33| sarvatvacituvyAnaH syAdvarNairindradhanuH samaH / prasAraNaizca saMkocaiH krameNa kumbhake kRte // 34 //
Page #437
--------------------------------------------------------------------------
________________ ---pradopa [401] prasAraNaizca saMkocaiH krameNa kumbhake kRte // 34 // japaM kartuM ca zakyeta iti sarva vicAryatAm / prANApAna samAnAnAmudAnavyAnavAyUnAm // 35 // krameNa bIjarUpANi, teSAM dhyAnAya santi vai| svarodayaprakAze ca, tatsvarUpaM nirUpitam // 36 // prANavAyorjayedaiva, jaTharAgnezca shkttaa| dIrghazvAsastha vAyUnAM, jayo deheSu lAghavam // 37 // samAnApAnajetavye, kSatabhaGgAdirohaNam / jaTharAgnau pradItiH syAmAMsasya svalpatA bhavet / 38 / tathA vyAdhiH vinAzaH syAttayozca vijaye sati / udAnavAyujetavye utkrAnti jalakardame // 36 // abAdhA sarvadA jJeyA, vyAnasya vijaye tthaa| zItoSNasyanapIDA syAtkAntinirogatA sadA 40 anenaiva prakAreNa, prANAdInAM jaye kRte / kRtvAbhyAsaM manaHsthairyamabhyAsaM sarvadA bhajet // 41 // uparoktAsane sthitvA, pAdAGguSThAntakaM tthaa| zanaiH zanaizca vAyUnAM, kartavyaM recanaM punaH // 42 // pUryatAM vAmamArgeNa, prathamaM manasA saha / pAdAGguSTheSu rudhvA ca, rudhyAtpAdatale tataH // 43 //
Page #438
--------------------------------------------------------------------------
________________ wwwwww www.in [402] yogatataH pANivibhAgeSu, jaMghAyAM gulphake tthaa| urvorjAnuni pAyUsthe, liGga nAbhau ca tundake // 44 // hRdaye kaNThasthAne ca, jihvAyAM tAlusthAnake / nAsikAgravibhAge ca, netre bhrU mastake tathA // 45 // tato'nena prakAreNa, zirasi dhAryatAM punaH / tato rasmi krameNaiva, vAyunA saha dhAraNe // 46 // ekasthAnAtparasmiMzca, sthAne nItvA ca vAyUnAm / tatazca brahmaraMdhreSu tato'pi nAbhipaGkaje // 47 // nItvA virecanaM kRtvA, tataH pazcAca tanyatAm / virecane kramo'yaM tu darzito yogamArgataH // 48 // pAdAMguSThAdi sthAneSu, jaMghAyAM jAnunostathA / urvoguMdA vibhAge ca, liMge ca dhAraNe kRte // 46 // tataH zIghragatirbhUyAd balaM ca pratipadyate / nAbhau dhAraNakartavye, jvarAdikaM vinAzayet // 50 // jaThare dhAraNenaiva, dehazuddhistu jAyate / hRdaye dhAraNenaiva, zuddha jJAnaM prajAyate // 51 // kUrmanAr3ISudhartavye, rogajare vinAzayet / kaNThe ca dhAraNenaiva, kSudhAtRSe vinazyataH // 52 //
Page #439
--------------------------------------------------------------------------
________________ pradIpa [403] jihvAgre dhAraNenaiva, rasajJAnaM prajAyate / netrayordhAraNenaiva, rUpajJAnaM prajanyate // 53 // mastake dhAraNenaiva, nAzayenmastakavyathAm / tathA krodhasya zAntizca, jAyate nAtra saMzayaH // 54 // brahmarandhreSu dhartavye, siddhasya darzanaM bhavet / anenaiva pakAreNa, dhAraNA'bhyAsatAM bhajet // 5 // tataH pravanaceSTAyAH, niHsandehe kRte sati / sidhipradhAnahetUnAM, jJAnArthamudyatobhavet // 56 // nAbhisaMcArabhAvasya, niSkAsane kRte sati / hRdgatiM kArayitvA ca, dvAdazAnte ca dhAraNe // 5 // tataH pavanasthAnAni jAnIte sthaanyogtH| tasya saMcArasthAnasya, gatijJAnasya yogataH // 8 // abhyAsasyaiva yogena, zubhAzubha phalodayAt / tadyuktakAlabhAvastha, AyuSo jJAnatA bhavet // 56 // tato'pi yoginA caiva, svAntasya vAyunA saha / zanaiH zanaizca kRSTvA ca hRtpadmaSu niyantrayet // 60 tAdRkkArye ca kartavye, avidyA parinazyati / viSayecchA vinAzena, vikalpAMzca vinAzayet / 61 //
Page #440
--------------------------------------------------------------------------
________________ [494] yogajJAnaM hRdi ca jAyeta, prANAyAmavidhApane / tatra citte sthire jAte vAyoHka maNDale gtiH||12|| kutra saGgamavaizrAmo, nADI ca kIdRzI bhavet / ityAdi sarvavArtAnAM, jJAnaM ca sulabhaM bhavet // 33 // nAsikA vivare bhauma, vAruNa vAyavye tathA / AgneyakAbhidhAnAni, manyate maNDalAni ca // 64 // maNDale tatra bhaumaM ca, pRthivyA bIjapUrNakam / vajacihnana saMyuktaM, tapta suvarNavimbakam // 65 // vAruNAkSaralAJchitaM, candrasamAnakAntikam / amRtanijharaiH sAndra, jJeyaM vAruNamaNDalam // 66 // snigdhasAcanamaMkAzamanasadRzakAntikam / atyantavRttabindunA yuktaM durlakSyavAyunA // 17 // AkrAntaM caJcalaM caiva jJeyaM vAyavyamaNDalam / caturthamaNDalasyApi, svarUpaM pratipAdyate // 38 // UrdhvajvAlAsamAyukta bhayaMkaraM trikonakam / svastikenaiva saMyukta pulliMgasamapiGgalam // 66 // tathA tad bIjasaMyuktaM jJeyakAgneyamaNDalam / etAni maNDalAnyevaM, jJAtavyAni manISibhiH // 7 //
Page #441
--------------------------------------------------------------------------
________________ -pradIpa [405] abhyAsasyaiva dvAreNa, pUrvokta maNDalAni ca / svayameva ca jJeyAni, AtmanA cAtmajJAnataH // 71 // taccaturmaNDale caiva, kramato bhramadvAyUnAm / catuSprakArarUpeNa, jJAnaM kAryaM ca sarvadA // 72 // pItavarNasya dvAreNa, bhRtvA ca ghrANachidrakam / zanaiH zanaizca saJcAri, koNASTAGga lamAnataH 73 // puranda ratva vAtena, nAmnA sarvatra giiyte| zvetazItalanIcaizca, bhAge zIghra ca gacchati // 74 // dvAdazAGgu lamAnena, varuNo vAyuko bhavet / zItoSNakRSNatiryak ca nirantaraM ca gamyate // 7 // SaDaGga lapramANaizca, saMcAre pavanAbhidhaH / bAlasUryasamAjyotiratyuSNazcaturaGga laH // 76 // AvartayuktatA tatra, UvaM saMcArivAyukaH / dahanAbhidhatA jJeyA, sarvatra sarvayogibhiH // 7 // stambhanAdikakAryeSu uttamazca purndrH| sarvottameSu kAryeSa, varuNaH parijJAyate // 7 // malIne caMcale kArye, pavanaH parikIrtitaH / tathA vazyAdi kAryeSu, vahnizca paribhASitaH // 7 //
Page #442
--------------------------------------------------------------------------
________________ [506] yogachatracAmarahastyazvAH, jJeyAni ca purandarAt / ArAmarAjyasamagrI, abhISTaphalavastUni // 8 // rAjyAdi sukhasampUrNa, putrasvajanavandhukam / sarasavastu saMyoga, sUcayedvaruNaH sadA // 1 // pavanasevanenaiva, kRSisevAdi kAryakam / A zIghra nazyati mRtyu ca, sUcayennAtra saMzayaH // 82 bhayakalahavairAdi, trAsazca parijAyate / tatastatsevanaM tyAjyaM, tAdRgyogaM cikIrSatA // 8 // dahanasevanenaiva, dAhabhayau ca shoktaa| rogaduHkhAdi vighnAnAM, zreNiM vinAzatAM bhajet 84 pUrvokta sarvavAyuzca, candrasUryasya maargtH| maNDaleca praveze tu, zubhakArI bhavetsadA // 8 // niSkAse viparItaM syAtpraveze jiivvaayutaa| niSkAza samaye caiva, mRtyuvAyuzca jJAyatAm // 86 // candramArgapraveze ca, indravaruNavAyuko / sarvasiddhipradAtArau, vijJeyo vAyuvedinA // 8 // sUryamArgAtpraveze ca, niSkramaNe tathaiva ca / madhyamau dvau ca vijJeyau, phalapradAnataH khalu // 8 //
Page #443
--------------------------------------------------------------------------
________________ - pradIpa pavanadahanau vAyudakSiNamArgagacchataH / vinAzakakarau jJeyau, anyamArge ca madhyamau // 8 iGgalapiMgale caiva, suSumnA nADikA matA / tAsAM krameNa sthAnAni, candrasUryazivAni ca // 10 tAsu ca vAmanADI tu sarvadA sarva gAtrake / amRtavarSiNI jJeyA, amRtaM vibhRtI sadA // 1 // abhISTaphalasUcyA sA vijJeyA vAmanADikA / dakSiNanADisaMcAraH, aniSTaphalasUcakaH // 62 // saMhArakArikA sAspi, vijJeyA nADivedinA / suSumnA saMcalantI sA, siddhimokSapradAyinI // 3 abhyudayAdi kAryeSu vAmanADI prazaMsikA / saMbhogAhArayuddhAdi dIta kAryeSu dakSiNA // 64 // prabhAte zuklapakSe ca, vAma nADI zubhA matA / kRSNapakSe ca dakSiNA, nADI zubhaphalA sadA // 65 pUrvoktapakSasarveSu triSu triSu dineSu ca / candrasUryodayau jJayau, zubhaphalapradAnakau // 66 // vAyuzcandrasamAzritya, udayaM yadi gacchati / astaparyantakaM kAlaM, sUrye parisamApnuyAt // 67 // [ 407 ]
Page #444
--------------------------------------------------------------------------
________________ [408] yoga tadA sa zubhakArIsyAtsUryeSu codayastathA / candreSu cAstatAM yAyAkalyANaphalakaH sadA // 98 zuklapakSe dinArambhe, kAle ca dhyAnapUrvakam / pratipadvAyusaJcAraH, zubhau'zubhazca lokyatAm // 6E Adyatrayadine vAyuH, sodeti candra ke svare / tatastrayadine sUrye, kurute saMkramaM sadA // 10 // tatastrayadine candra, tataH sUrye ca cndrke| evaM ca pUrNamAsyantaM, tadgamanaM prajAyate // 101 // kRSNapakSe dinArambhe, sUryodayena sArdhakam / Adyatraya dine sUrye, saMcAraH zubhasUcakaH // 102 // tatastraya dine candra, tataH sUrye ca cndrke| amAvAsyAzca paryantaM, vijJeyaM srvsjjnH||10|| pakSatritayaparyantamanyathA yadi syAd gtiH| SaDmAsAvadhi tasyAyuH, samAtiparigacchati / 104 // pakSadvayaviparyAse, abhISTabandhuvastunaH / vipattiH parijJAtavyAH, eka pakSe vibhAvyate // 10 // ekapakSe viparyAse, dAruNarogatA bhavet / dvitridinaviparyAse, kalahaH samutpadyate // 106 // .
Page #445
--------------------------------------------------------------------------
________________ -pradIpa [40] dvayAdidinaparyantaM, rAtridivasakAlikam / vAyoH sUrye ca saMcAraH, mRtyuH krameNa jJAyatAm 107 tri yekavarSaparyantaM, mRtyukAlazca sammataH / candrasvarasya saMcAraH, phalena saha kathyate // 10 // eka dvayAditriparyantaM rAtridivasakAlikam / vAyozcandra ca saMcAraH, tadA rogazca jJAyatAm 106 yadya kamAsaparyantaM, sUryanADI vahetsadA / ekarAjyavasAne ca, mRtyukAlazca sarvathA // 110 // yadya kamAsaparyantaM, candranAr3I vahetsadA / tadA tu dhanahAnizca, jJAtavyA svaravedinA // 111 // trinAr3I pravimArge ca, vahedvAyuzca sarvadA / madhyAhnakAlike pazcAt mRtyurbhavati nizcitam / 112 dazadivazaparyantaM, dvinADimArgake sthite / kartavye gamane mRtyu, sUcayennAtra saMzayaH // 113 // yadi dazadinAnAM ca, candranADyA svaro vahet / tadobaeNgakarogAdi, jAyate vAyudoSataH // 11 // tathAdhayAmaparyantaM, itastatazcaletsadA / tadA tu lAbhapUjAdi, bhavati vaayuyogtH||115||
Page #446
--------------------------------------------------------------------------
________________ [10] yogaviSuvatkAlike jJAte, yasya netraM parisphuret / tasya mRtyustu niHzaMkaM, eka dinAntake bhvet||116|| paJcasaMkrAntimullaMghya, yadi vAyumukhe calet / tadA mitradhanAnAMca, hAniH syAtsarvato mukhii|117|| nistejatvaM vinA mRtyu, sarvAnathaM tato bhavet / trayodazasu saGakrAntiM, yadi ca samullaMghayet // 118 cale tu vAmanADyAM ca tadA rogAdi jAyate / mArgazIrSastha saMkrAnteH, samAzritya catatkSaNam 116 paMcadinAvasAnaM ca, yadyekanADikA bahet / aSTAdaze ca varSAnte, tadA mRtyu ca suucyet|120|| saMkrAntiM zAradIkAla mArabhya dinapaJcakam / ekanADyAM vahedvAyuH, paJcadazasamAntake // 121 // mRtyukAlazca vijJeyaH kAlavedi mahAtmanA / zrAvaNamAsaprArambhe, yadi ca dinapazcakam // 122 // ekanADyAM vahedvAyuH, dvAdazavarSakAlike / mRtyukAlazca vijJeyaH, sarvadA yogajJAnataH // 123 // jyeSTamAsasya prArambhAddazadinAvasAnakam / ekanADyAM bahedvAyuH, navavarSe tu mRtyutA // 124 //
Page #447
--------------------------------------------------------------------------
________________ - pradopa [ 411 ] caitramAsasya prArambhAt, divasapaJcamAnakam / ekanADyAM vahedvAyuH, SaDvarSAnte ca mRtyutA / 125 mAghamAsasya prArambhAddiva sapaJcamAnakam / ekanADyAM vahevAyuM trivarSAnte ca mRtyutA // 126 yadi vAyuzca sarvatra, dvitricaturdinAntakam / ekanADyAM bahetso'tha, mRtyuzca varSamadhyake // 127 yathA kramAnusAreNa, mRtyu kAlazca jJAyatAm / caladvAyuM na jAnIyAH, yadi zubhaprakArataH // 128 // tadA tu pItazukle ca, aruNazyAmabindutaH / tasyaiva nizcayaH kAryaH, vAyujJAnaM cikIrSatA / 126 / vyaMguSThA cadvau karNau dvimadhyamAGga ulikAttathA / dvinAsAcchidrakau dvau ca, kaniSThA'nAmiyogataH 130 mukhapadmaM nirudhyeta, dvitarjanIkathA ca vai / netrakoNaM ca ruMdhyAcca, tathA rudhvA ca svAsatAm 131 sAvadhAnamano bhUtvA binduraGgo vilokyatAm / bhaumatatvaM tu jJAyatAm / 132 / pItabindunipAte ca, zvetabindu nipAte tu varuNatattvatA bhavet / 1 - anAmikA / 2- tAbhyAM /
Page #448
--------------------------------------------------------------------------
________________ [412] yogakRSNavindunipAte ca pavanaH parijJAyatAm // 13 // raktabindunipAte vai, hutAzanaM ca jJAyatAm / bindunipAtakAle ca tattvajJAnaM ca kIrtitam // 134 // calantI nADikA vAmA, dakSiNayA nirudhyate / tasyAMgaM paripIDyota, tato'nyanADikA bhavet // 13 // vicArazIlamAnuSyAH, vAmabhAgAgrabhAgake / candrakSetraM ca jalpanti kSetravijJAnahetave // 136 // lAbhA'lAbhe sukha dukhaM jIvanamaraNe tathA / vAyusaJcArajJAtAraH viralAH santi sajanAH // 137 // yo buddhimAMzca yogIndraH vizuddhAM nADikAM tathA / suvizuddhaprakAreNa, jAnAti vAyutastataH // 13 // utpadyamAnabhAvAnAM, sAmarthyAnAM ca jJAtRtA / nAbhyaSTakarNikArUr3ha, kalAvindupavitritam // 136 // repheNa sphuTa-kAntiyuga, hakAraparicintanam / tato vidyu ttva vegena, agnikaNazatAni ca // 140 // zikhAnAM sUryamArgAcca, tatra recanatA bhavet / tato nabhastale tasya, prAptyarthaM yatnatAM bhajet / 1411 tatpazcAdamRtAca, kRtvA zanaiH shnaistthaa|
Page #449
--------------------------------------------------------------------------
________________ - pradIpa [ 413 ] " utArya candrasAdRkSI, kAntikaM hAkSaraM punaH // 142 // candramArgeNa sannAbhipadme ca paristhApyatAm / anenaiva prakAreNa, vizuddha mArgatastathA // 143 // nirantaraM ca prAvezyaM, niSkramaNaM karoti yaH / nADyabhyAsakriyANAM saH, karaNe kuzalo bhavet 144 anenaiva prakAreNa, nADyA hyabhyAsadvArataH / medhAvI kuzalo jJAnI, svakIyecchAnusArataH // 145 // tatkSaNa puTakenaiva, ghaTitaM sarvathA bhajet / ato vAyuvijJAnArthaM yatnaM karotu sarvadA // 146 // ekasyAM nADikAyAM ca sArddhadvighaTikAlakam / sarvatra vidyate vAyuH, tato'nuparivartanam // 147 // tAM nAr3ikAM ca saMtyajya, dvitIya nADikAM vrajet / evaM krameNa jJAtavyaM, vAyusaMcAramAnakam // 148 // svasthe manuSyajIve vai ekatra dinarAtrikam / prANapavana saMkhyAyAH, pramANaM kIdRzaM bhavet / 146 | gamanAgamarUpeNa, zvAsocchvAsapramANakam / tanyate yadi jJAnArtha, jJAnibhiH kathitaM tadA / 150/ ekaviMzatisAhasraM', SaTzatAdhikarUpakam / , ,
Page #450
--------------------------------------------------------------------------
________________ [414] yogapramANaM parijJAtavyaM, prANavAyozca sarvadA // 15 // ajJAnI puruSA ye'pi, vAyusaMkramaNAdikam / na jAnanti kathaM te ca pravINAstattvavArttake // 152 // pUrakavAyupUrNena, adhomukhaM ca paGkajam / praphullitaM prajAyeta, tathordhvamukhatAM vrajet // 153 // kumbhakavAyuAdvareNa, prabodhitaM bhavettathA / recakena tataH kSiptvA, vAyuhRtpadmapaGkajAt // 154 // AkRSyate tatho zroto mArgagranthibhedanam / kRtvA brahmapuraM nItvA, pazcAdyogI kutUhalI // 15 // brahmarandhrAcca niSkAstha samAdhiyuktako bhavet / arkatUle zanairvedhAbhyAsatAM parito vrajet // 156 // mAlatImukulAdau ca, ttstdaatvvrjitH| sthiralakSyakadvAreNa, sadA vedhanatAM bhajet // 157 // dRr3hA'bhyAsakatAM bhAvya, varuNavAyutastataH / kapUrAgurukuSThAdi gandhadravyeSu svacchataH // 158 // prakAratacca vedhaM vai, kRtvA ca tadanantaram / tatra lakSyaM ca samprApya, tathaiva vAyuyojane // 15 // kauzalyaM ca pariprApya, udyamapUrvakaM tathA /
Page #451
--------------------------------------------------------------------------
________________ -pradopa [415] sUkSmapakSi zarIreSu, vedhaM pataMgadehake // 160 // kRtvA bhRGgazarIreSu, abhyAsadRr3hatAM vrajet / tato hariNapazvAdau, vedhaM kRtvA tathaiva ca // 161 // tAdRzadhIrayogIndraH, ananya mAnaso bhavet / jitendriyakatAM prApya, saMcaraNaM karoti vai // 162 // tato narAzvahastyAdi, dehe pravezanirgamau / kRtvA krameNa pustAdau, upale saMkramaM bhajet // 163 anenaiva prakAreNa, mRtaprANikalevare / vAmanAsAgradvAreNa, pravezaM labhate janaH // 16 // kintu pApasya zaMkAtaH, jiivitpraannidehke| pravezo naiva karttavyaH, bhavabhIrumahAtmanA // 16 // anenaiva prakAreNa, paradehapravezane / abhyAsazaktitAMjJAtvA, vimuktayoginA samam166. nirleparUpakaM bhUtvA, svecchA'nukUlabhAvataH / AzcaryajanakaM jJeyaM, paradehapravezanam // 167 // kevalaM tacca svAbhyAsazaktijJAnAya zikSyate / na paravazvanAthaM ca, yoginA paritanyate // 16 // tasyaiva siddhikartavye, prayatne zatazaH kRte /
Page #452
--------------------------------------------------------------------------
________________ { 416] yogaadhikasamaye jAte siddhiH kasyApi no bhavet / 166 klezakAraNabhatenAnekopAyena vAyUnAm / kRtvA jayaM ca dehastha-nAr3IpracArasvAdhInam // 170 // kRtvA'zraddheya dehe ca, parasmin saMkrame kRte / siddha'pi kevalaM teSAM, vijJAnAsakta yoginAm 171 mokSamArgasya saMsiddhiH, kadApi naiva jAyate / AtmAsaktatva yuktAnAM, tatra spRhA na vidyate 172 prANAyAmena saMpIDaye, svAnte svAsthyaM ca no bhvet| kimarthamucyate tAdRk , ato hetuniMgadyate // 173 // prANasyAyamane pIr3A, bhavettatra na sNshyH| poDAtazcittavaiplavyaM tataH zAntiH kutobhaveta 174 pUrakakumbhake caiva, recake ca parizramaH / kartavyo naiva cittasya,klezakAraNa sammataH // 17 // klezakAraNarUpe ca, tAdRk parizrame tathA / kartavye mokSaprAptizca,pratyuta vighnatAM bhajet / 176 / vighnAnAM saMnidhAne ca, sarvadA vidymaanke| kArye siddhistu kutrApi,kadApi naiva sambhavet // 177 netIdhotyAdike yena, haThayogapradhAnakam /
Page #453
--------------------------------------------------------------------------
________________ -pradIpa [417] kRtaM tenApi saMsAra bhrAntigartAsu pAtanam // 178 kRtaM sarvatra svasyaivamato hi htthyogke| abhyAsaMsarvathAtyattavA, bhAvesammukhatAM bhajet 176 prANAyAmastu bhAve ca, recakAdau ca sarvathA / kRtoyenaiva tenApi,mokSamArgo'pi sAdhitaH // 180 // pAtaMjalAnusAreNa, prANAyAmaH prruupyte| AsanAbhyAsataH pazcAttannirUpaNatA bhavet // 181 // AsanasiddhikAryAcca, shvaasocchvaasgtestthaa| prANAyAma--nirodhazca, kathyate yogavedinA // 182 / / bAhyapavanavastUnAmAntarapraNivezane / zvAsazca parikathyeta prazvAsaH praNigadyate // 18 // AntaravAyurUpasya, bAhyaniSkAsane sati / prazvAsaH parijAyeta, dvigatirodhane kila // 184 // prANAyAmastu pUrNaH syaatpraannaayaampryogtH| dezakAlaprasaMkhyAbhiH,mAtrAsambandhakaistathA // 18 // bAhyAbhyAntara bhedAbhyAM, tathA ca stambhavRttitaH / prANAyAme ca dIrghatvaM, sUkSmatvaM sarvadA bhavet 186 1 bhAvaprANAyAma 27
Page #454
--------------------------------------------------------------------------
________________ yoga [418] AntarazvAsa vyaktInAM,bAhyaniSkAsane sati / bAhyanirodhakartavye, bAhyakumbhaka ucyate // 18 // tadvidhizcASTakRtvazca, recakakaraNe kila / SoDaza bAhyakumbhaM ca,kRtvA ctusskvaartH||18|| pUrake parikA vye, recakaM pUrakaiH saha / bAhmakumbhakakartavye, bAhyavRttiH prakathyate // 18 // bAhyazvAsasvarUpaM ca, Antare parikRSya c| AntarapraNirodhe ca,Antarakumbhako bhavet // 16 // tadvidhiH paridRzyeta, catuH praNavapUrakam / kRtvA SoDazacAntarya, kumbhakaM paritanyate // 161 // tato'STarecakAMzcaiva, kRtvA'nena prakArataH / pUrakarecakAbhyAM ca, kuryAdAntarakumbhakam // 162 // tata AbhyantaraM kuryAt tato hi bAhyakumbhakam / bAhyAbhyantararUpeSu, ekatra kutracittathA // 193 // sukhapUrvakaprANAnAM, rodhane stambhavRttikam / catuHpraNavarUpeNa, pUrake karaNe sati // 164 // aSTarecaka kartavye, tato'nena prkaartH| pUrakarecakau kRtvA, yatra kutra sukhena ca // 195 // :
Page #455
--------------------------------------------------------------------------
________________ pradIpa prANAnAM rodhane caiva stambhavRttirnigadyate // , [ 416 ] / apare tasya bhedAzca, yAvatsaMkhyAH kSaNA yathA // 166 jAyante pUrake vAyau, tAvatsaMkhyAkSaNAstathA / recake kumbhake syuzca, saMkhyAbhedo na vidyate / 167 prANavAyozca nAbhau ca hRdayakaNThabhAgake / nAsA''bhyantarabhAge ca, Antaradeza ucyate / 168 / nAsikA purato vAyuH bAhyaSoDaza cAMgulam / bAhyadezaH pravaktavyaH, sAdhakaiH pUrake kSaNe // 166 // . prANAyAme ca karttavye, nAbhau ca zvAsakarSaNam / so'pi SoDaza cAMgulaparyantaM ca bahiH kSipet // 200 yaiha dayAntake caiva, AntaraM parikRSyate / tairdvAdazAMgulAntaM ca bahizca parikSipyate // 201 // yo yogI kaNThaparyantaM, zvAsaM ca parikarSati / so'pyaSTAMgule bAhya, niSkAsanaM tanoti ca // 202 // nAsA'bhyantarabhAge ca, uparyantimabhAga ke / , parikarSati zvAsaM ca sa caturaMgulAMstathA // 203 // bahizca zvAsatAM nItvA, pUrvapUrvasya cAtra vai / apekSottarakAlIne, sUkSmatvaM pUrvavastuSu // 204 //
Page #456
--------------------------------------------------------------------------
________________ [420] yoga dIrghatvaM parijJAyetAM, prANAyAme ca hyktH| parasparaM ca kAlasya, sambandha dRDhabhAvataH // 20 // tasya niyamarUpasya, vyatikramo na jaayte| catuH praNavasaMkhyAtaH, pUrakakRtyakAlike // 206 // ekakSaNazca saJjAtaH, Sor3azapraNavaistathA / kumbhake parikarttavye, catuH kSaNA bhavanti ca // 207 // aSTapraNavadvAreNa recake ca kRte sati / dvau kSaNau parijJAtavyau, mantrasaMkhyA na mAtrake // 208 tallagnasamayasyaiva, abhidhA kAla naamtH| yadi ca sukhapUrveNa, sAdhakena kRte sati // 20 // dvitricaturguNAntaM ca, yAvadicchanti taastthaa| saMkhyAzca parivardhante, lAbhazca jAyate tataH // 210 // kAlamAtrAdhike caiva, prANAyAmasya diirghtaa| nyUnatAyAM ca sUkSmatvaM, prANAyAmetu jJAyatAm // 211 bAhyAbhyantaravastUnAM viSayANAM ca tyAgataH / kevalakumbhakazcaiva, prANAyAmaH sa tUryakaH // 212 // 1 sNkhyaatH|
Page #457
--------------------------------------------------------------------------
________________ rrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrn. -pradIpa [421 ] zabdasparzarasAnAM ca, gandhavarNasya vastunaH / iNdriyaviSayANAM ca, bAhyaviSayatA bhavet // 213 // saGkalpapravikalpAnAM, viSayo mAnaso mataH / teSAM ca parityAge ca, kartavye prANamArgataH // 214 // svata evAvarodhaH syAtprANAyAmaH sa tUryakaH / prAstre darzite prANAyAme ca prANavastUnAm // 215 nirodhena manorodhaH, saMyamo mAnaso mataH / mana indhiyarodhAzca, prANasaMyamatA bhavet // 216 // atra prANasya rodhArtha, nirdiSTaM sthAnakaM nahi / yatra kutrApi sthAneSu, yathecchaM parirudhyatAm // 217 // tathA ca kAla saMkhyAyAH vidhAnamapi no bhavet / mAtrANAmapi saMkhyAyAH vidhAnaM nahi sarvathA // 218 prANAyAmasya saMsiddhau, manaH sthairya prajAyate / dhAraNAnAM ca teSAM vai, sAmarthyaM sarvathA bhavet // 216 prANAyAmena sAkaM ca, svAsanAbhyAsayogake / nADIcakrasvarUpANAM, gRhAbhyantaravastUnAm // 220 // bhinnAGgAnAM ca yAdRzyaH, prsuptshktystthaa| jAgRtistatra kAle ca, uttamayogaprAptaye // 221 //
Page #458
--------------------------------------------------------------------------
________________ [422] yogazarIre svasthatA tasya, dRr3harUpA prajAyate / rogimanuSyamAtraizca, cittakAmyaM na tanyate // 222 // tathoca tattvajJAne ca, sthiradhyAnaM na jAyate / ato yogasya sidhyartha, prAraMbhakAlike tathA // 22 // AsanAbhyAsakarttavyaH, yato deha dRr3ha bhavet / citte susthiratA caiva, jAyate yogabhAvataH // 224 // zvAsAnAM caiva vyAyAmaH prANAyAmaH sa kathyate / AlasyamUr3hatAdInAM, dehadurbalavastUnAM // 22 // prANAyAmena nAzaH syAtprANAyAmastvato mtH| haThayogasya bhedAzca, kathyate haThayogataH // 226 // SaTkarmAsanamudrAH pratyAhAraprANasaMyamau / dhyAnaM samAdhi raMgAni, saptasyu haThayogake // 227 // dhautirvastistathA netilau kikI trATakaM tathA / kapAlabhAtizcaitAni, SaTkarmANi samAcaret // 228 // AsanaM pUrvaproktaM ca, mudrA tu pratipAdyate / mahAmudrA nabhomudrA, jAlaMdharAkhya bandhakaH // 226 // uDDIyAnamahAbandhau, mUlaSandhazca vedhake / viparItakarAzcaiva, khecarI yonimudrikA // 230 //
Page #459
--------------------------------------------------------------------------
________________ -pradIpa [423) NA~N zaktizAlivajro'lyau ca taDAgI dadrukrI tthaa| zAmbhavI dhAraNe paJca, azvinI pAzinI tathA // 231 bhujaGginI ca kAkI ca, mataGgI mudrakA imaaH| rAjayogasya saptAGga, vicAraNIyakaM sadA // 232 // dhAraNedva yaMga bhUte ca, prakRti brhmdhaarnne| dhyAnasyavyaMga rUpANi, virATIzasya dhyAnake // 233 brahmadhyAnaM tRtIyaM syAtsamAdhizcaturaGgikA / vitarkAnugatazcaiva, vicArAnugatastathA // 234 // AnandAnugatazcaiva, asmitA'nugataH kila / tasyaiva sthUlabhUtazca, cendriyasUkSmatA tathA // 23 // ahaGkArAdi vastUni, dhyAtavyAni bhavanti ca / sUkSmakriyA svarUpaizca svaroda sAdhanAdiSu // 236 // pratyAhAreNa naadaanusndhaanruupvstunH|| dhAraNAbhizca SaTkarmabhedanakRtinastathA // 237 // teSAM sambandhatA jJeyA, agre rUpaM vicAryate / vAyuto da yaMgulocaMca, guhyato dU yaMgulaM hyadhaH // 238 caturaGga lavistRtaM, samastanADimUlakam / pakSyaMDasadRzaM caiva, ekakandastu vidyate // 236 //
Page #460
--------------------------------------------------------------------------
________________ [424] yoga yatra nADisahasra ca, dvAsaptatikamAnake / niSkAsya nADikA tasmAtsarvadehe ca prApyate // 240 tAsAM madhye ca yogeSu, naaddinyprdhaantaa| iGgale piGgale caiva, suSamnA cAbhidhAnakAH // 24 // IDA bhogavatI gaGgA, piGgAlA yamunA nadI / IDApiGgAlomadhye, suSumnA ca sarasvatI // 242 // praNavAkRti rUpA ca, suSumnA dhnussaakRtiH| IDApiGgalamadhyatvAd merudaNDAntakaM nayet // 243 // tat sthAnAtpRthagbhUtvA, vakrAkAraM ca dhArayet / bhrU yugalordhvamIDAbhiH, piGgalAbhistathA saha / 244 // saGgatA brahmarandhrAsye, brahmarandhraparyantakam / IDA piGgalasAdRzI, suSumnA mUlakandataH // 24 // nirgatAbrahmarandhrAntaparyantaM parigacchati / cAnenaiva prakAreNa, nItvA mUle ca kandake // 246 // brahmarandhrakaparyantaM, vistRtA sussumnaaditH| nADikAyAzca SaDgranthi, SaTcakrAbhikhyatAM vahet 247 yogakriyApadvAreNa, mUlAdhArasthitA tathA / 1 SaTcakravArataH
Page #461
--------------------------------------------------------------------------
________________ -pradIpa [425] kulakuNDalinI nAr3I, prabodhya cakradvArataH // 24 // suSagnA prathame caiva, pravAhya brhmrrndhrke| upariSTAca sAhasradalakamalasaMsthite // 246 // paramazivarUpe ca, layaM karoti mukhytH| layakarttavyatoddezaH, prathamaH paribhASitaH // 250 // prathamacakranAmAkhyaM, mUlAdhArakapadmakam / suSumnAkandasaMdhau ca, tatsthitaM paribhAvyatAm 251 vazaSasAzcaturvarNAH, dalasamAH prakIrtitAH / raktavarNasvarUpAzca, cakrAdhiSTAtR DAkinI // 252 // AdhArapadmakarNikAgahare vajUnADiSu / mukhe tripurasundaryAH, vAsasthAnaM trikonakam // 253 // zaktipIThakanAmAkhyaM, tanmRducapalA samam / tatra kandarpanAmAkhya, vAyunivAsasthAnakam // 254 so'pi jIvadharAbhikhyaH, bandhapuSpasamo mataH / koTisUryaprakAzADhyaH, zaktizAlI ca sammataH 255 trikonazaktike pIThe, svayaMbhUliGgakaM vaset / pazcimAsye ca taptAnAM, suvarNAnAM ca sAdRzam 256 mRdukaM jJAnadhyAnAnA, prakAzakatva saMyutam /
Page #462
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 426 ] yoga svayambhUliGgaspordhvaM ca padmakesara sadRzam // 257 // zaGkhaveSTanayuktaM ca, sArdhatrivalayAkRti / sarvavalkula kauNDalyaM, svAsyAtsvayaMbhU liGgataH | 25= / nidritaM mukhamAvRtya, tatprabodhanimittakam / gopyaM ca gurugabhyaM tadbhavatIti vijJAyatAm // 256 // dvitIyacakrasyAbhikhyaM, svAdhiSThAnAkhya padmakam / tatsthiti liGgamUle syAd, babhamayaralAdikam / 260 SaDvarNadala saMyuktaM, raktavarNena saMyutam / tatra bAlAkhya siddhAnAM sthitirdevI ca rAkinI 261 tRtIyaM maNipUrAkhyaM, cakraM syAnnAbhimUlake / DaDhaNatathadAdyAni, dazavarNAni tAni vai // 262 // suvarNamaya varNAni rAjante dazapatrataH / yatra rudrAkSa siddhAkhyaliGga sarvaprakArataH // 263 // maMgalaM pravidhIyeta, yatra paramadhArmikI / lAkinI devatA caiva sarvarUpairvirAjate // 264 // caturthaM hRdisthaM jJeyaM, cakramanAhataM tathA / 1 TaThaDaDhaNa tathadadhana /
Page #463
--------------------------------------------------------------------------
________________ -pradIpa [427] kakhagaghaGacAryazca, dvAdazavaNakairyutam // 26 // atiraktakavaNaizca, dvAdazapatrakaiyu tam / hRdi cAti prasannaM ca, sthAnaM tasya prakIrtitam 266 tatrAnAhatapadma ca , tejasvi raktavarNakam / adhiSThAnaM ca bANAkhyaM, yasya dhyAne kRte sati 267 atra paratra loke ca zubhaphalaM tu prApyate / dvitIya zivanAmAkhyaM siddhaliMgaM virAjate // 26 // kAkinI sadAdhiSThAtrI, devI sA tatra tiSThati / paJcamapadmasthAnaM tu, kaNThaM vizuddhacakrakam // 266 // tadvarNa zubhasauvarNa, dhUmravarNa ca vAmataH / aAiI uvAdyazca, Sor3azavaNe zobhitam 270 tasya SoDazapatrANi, tatpadma chagalANDakam / siddhaliMgaM ca zAkinI, devo tatra virAjate / 271 / bhrU dvayamadhyabhAge ca, AjJA padmAkhya cakrakam / zubhravarNa ca SaSThaM sthAddhakSavarNena saMyutam // 272 // zuklanAmA mahAkAlaH, tatpadmasiddhiliMgakaH /
Page #464
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 428] yogahAkinI ca mahAzaktiH, cakrAdhiSTAtR devatA 273 dvidalapaGkajovaM ca, brahmarandhrake iNglaa| piMgalAsuSumne caiva, saMgamasthAnakaM bhajet // 274 // tattIrtharAjarUpatvaM, prayAgaM parikIrtitam / tatraiva snAnakarttavye, sAdhako muktatAM bhajet // 275 brahmarandhropariSTAca, sahasradalapaGkajam / tatsthAnAbhikhyatA jJeyA kailAzazuddharUpikA // 276 tatra sthAne mahAdevaH, zivaH sadA virAjate / nakulAbhidhatA vAca, nakulAkhyaM ca kIrtitam 277 nitya vilAsitA yuktaH, kSayavRddhi parAGmukhaH / yaH sAdhakaH svakIyAnAM, cittavRttezca dADhyaM taH 278 lInaM karoti tasyaiva, akhaNDajJAnarUpakam / niraJjanajagannAthasvarUpaM labhate sadA // 27 // sahasradalapadmAca, nirgatAmRtadhArikAm / yaH pIbati sadA yogI jayati mRtyutAM sa ca / 280 // sahasradalapadma ca, kularUpA tu kuNDalI / mahAzaktau layaM yAti, tadA sRSTuzca sarvathA / 281 // parameze layaM vidyAd mUlAdhAre tathaiva ca /
Page #465
--------------------------------------------------------------------------
________________ -pradopa [ 426] caturdalaM ca padma tu, tadavasthAsu tatra ca // 282 // kuNDalI svadRDhaM sthAnaM, nizcayena parityajet / krameNa kuNDalI caiva, SaT cakrabhedadvArataH // 283 // sahasradalapamaM ca, gatvAlayaM ca prApnuyAt / tatra zivaprabhoryogaH, mukti kriyA svarUpakaH / 284 / tathA tasya dazAyAM ca, sa yogya khaMDajJAnavAn / niraJjanajagannAtharUpaM prApya zivaM bhajet // 28 // prANAyAmaH samAyogaH, prANAyAma itIritaH / prANAyAma iti proktaH, recakapUrakumbhakaiH // 286 // - yogi yaaglvyH|| pUrvokta saMkhyayA caiva prANAyAme kRte sati / yadi tu kaSTaprAptiH syAdaSTaSor3aza vaartH||28|| jApaM kRtvA ca karttavyaH, prANAyAmaH sunizcayAt / yatra jApakriyA nAsti, tatreka dvitrivArataH // 28 // gaNanAyAM kRtAyAM ca, prANAyAmo vitanyatAm / anyathA kAryakarttavye, phalaprAptina jAyate // 286 // 1 zaktiH / 2 puurk|
Page #466
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 430 kuta iti ca pRSTavye, uttaraMtu vidhIyate // ato'pi prathamastAlaH, tAlopari ca zvAsatA // 260 zvAsopari prazvAsaH syAditi kramo nidarzitaH / kintu kadApi prAbalyAdrecakaM pUrakaM ca na // 269 // recakakAlavaizeSe, satarkasAvadhAnatA / yAvacchanaiH zanaizcaiva, zvAsastu parityajyate // 262 // hastArUDhAMzca saktUzca, niHzvAsa vAyuyogataH / uDDApanAya zaknoti, naiva tathA vitanyatAm // 293 // prANAyAmasya kAle upavizya yathA sukham / ca, merudaNDaM galaM caiva, mastakaM vakratA hitaM // 264 // bhrakutyAM dRSTitAM dhRtvA tataH kumbhakatAM bhajet / kintu siddhamahAtmA ca tatsahAyaM parityajet // 265 zItalI prANAyAmasya, sahAyatAdhikAM bhajet / zItalyAzca sahAyena, sarvakArya karobhavet // 266 // proktaM ca sarvadA sAdhayedyogI, zItalI kumbhakaM zubham / ajIrNakaphapotAzca jAyante naiva tasya vai // 267 // jihvAyA vAyumAkRSya, udare pUrayecchanaiH / yoga --
Page #467
--------------------------------------------------------------------------
________________ -pradopa [431] kSaNaM ca kumbhakaM kRtvA, nAsAbhyAM recakaM punaH 268 prANAyAmakriyAtazca, mokSaprAptiH prdrshitaa| . vandhyAputrasamA sA ca, jJAtavyA sarvasajjanaH 266 prANAyAmena mokSazcodanyayogAGgatA vRthA / pratyAhArAdikaM vyarthaM dhAraNA saphalA kutaH // 30 // dhyAnasamAdhitA naiva, kartavyA ca kadAcana / kevalaprANayAmena, mokSaprAptirvitanyatAm // 301 / / tAdRzaprANayAmastu, vigrahe kaSTado mataH / kevala dehadAntyA ca na ko'pi guNaAtmani / 302 samyagjJAnena sArdhaM ca, samyakriyA na yatra vai| tatra kathaM zivAptiH syAditi svAnte vicAryatAm 303 sarvathA niSphalo naiva, prANAyAmo nigdyte| yathA pAtaJjalaiH proktaH, tathA na jainadarzane // 30 // kevalavAyuniSkAse, praveze mokSatA na hi / kintu satyasvarUpaM ca, prANAyAmasya jJAyatAm // 305 yogAGga ca krameNaiva, Arohe siddhatA bhavet / samyagdarzanapUrveNa, prathamaM ca mahAvratam // 306 // atikramAdi doSeNa, rahitaM pAlanaM matam /
Page #468
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 432] yogaaSTapravacanenaiva, vizuddhaM paripAlyatAm // 307 // tato niyamasadbhAvaH, tasyaiva parizuddhaye / AsanaM dRDhadhyAnArtha, prANAyAmopayogi ca // 30 // vizuddha prANayAmastha, svarUpamapi procyte| yazovijayaprAjJAnAM, granthAnAmanusArataH // 30 // haThayogastu nAmnaiva, haThabhAvaprakAzakaH / siddhirhaThena kasyApi, jAyate na kadAcana // 310 // gudAto dugdhapAne'pi, Atmani vada kiM bhavet / tatkArya vAlizAnAMca, na tu vizuddhayoginAm 311 ajJAnijanatuSTyartha, lokapratAraNAya ca / saMsArodadhipAtAya, svaparaduHkhahetave // 312 // AtmIya jJAnazUnyena, ajJAninA vitanyate / takriyAsvAdaro naiva, kartavyo jJAninA kadA // 313 haThena kAryakatrtavye, mithyAtvaM parijAyate / mithyAtvaM sarvathA tyAjyaM zraddhAtvadhanakAMkSiNA 314 pratipAditamanyatra, taM yogaM naiva dhArayet / bhavabhramaNahetuH syAnmithyAtvaparipoSakam // 315 // vastugatyA vicAre tu, satyaM yogasvarUpakam //
Page #469
--------------------------------------------------------------------------
________________ -pradopa [433] mIlati yogadRSTyA ca, parizodhitarUpakam // 316 // atastadanusAreNa, prANAyAmasvarUpakam / caturthadRSTirUpeNa, jJAyate yogadIpake // 317 // caturthI yogadRSTistu dIptA ca prANayAmikA / utthAnabhAvanA naiva, atraiva paribhAvyatAm // 31 // prANAyAme ca dravyeNa, kartavye vaayuyogtH| kSaNikA dehazuddhiH syAdato lAbho na cAtmani 316 kathaMcid guNadoSANAM, vicAre ca kRte sati / apekSayA ca mantavyaH prANAyAmastu dravyataH / 320 dravyeNa dehazuddhiH syAdataH svAsthyaM bhvetsdaa| anAlasyaM ca dehasya, svAsthyenaiva prajAyate // 321 dehasvAsthye ca sajAte, manaH svAsthyaM prjaayte| tato vicAraprAbalyaM, zuddhakAraNayogataH // 322 // dravyaM ca kAraNaM jJeyaM, bhAvaH kArya nigadyate / kRtsnakAraNasAmagra yAM, kArya pUrNa prajAyate // 323 // prANAyAmastu bhAvena, kAryoM dIpaprabhAsamaH / jJAnarUpaH sadA bhAvyaH, jainazAsanavedinA // 24 // anAdya'satyabhAvAnAM, mithyAtvAviratyAdInAm / . .
Page #470
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 434 ] yoga pramAdAnAM kaSAyANA, yadyu ktayogavastUnAm // 325 // hiMsA'satyatva cauryANAmabrahmamamatAdInAm / anAdikAlazatrUNAM tyAge tu bhAvarecakaH // 326 // pUrvoktadoSarUpANAM niSkAse guNapUraNam / zraddhAtvarityAdInAM dRDharUpeNa pAlanam // 327 // kaSAyaparityAgena, pramAdaparityAgataH / samitiguptisevAtaH, mahAvratasya puSTitA // 328 // upayogena dharmaH sthAtkriyAtaH karma eva ca / pariNAmena bandhastu vijJeyo jainazAsane // 326 // ahiMsA satyatA'steyabrahmavratasya pAlanAt / mUrcchAyAH parityAgena, doSANAM tyAgatA matA 330 doSANAM sarvathA tyAge, recake zuddhatA bhavet / guNAnAM pUraNenaiva, pUraka: paribhASitaH // 339 // yadaMze guNasamprAptiH pUrakatA tu tAdRzI / yAvaddoSasya nAzaH syAttAvadrecakatA matA // 332 // vairAgyAbhyAsadvAreNa, guNAnAM sthiratA bhavet / yadaMze guNasthairyaM syAtkumbhakastAdRzo mataH // 333 // dharmArthaM prANatA tyAjyA, kintu dharmo na tyajyatAm
Page #471
--------------------------------------------------------------------------
________________ - pradopa [ 435 ] prANasaGkaTa samprAptau dharmeSu dRr3hatAM bhajet // 334 // caturgatikasaMsAre, prANaH sarvatra yoniSu " sulabhena praprApyante dharmastu tatra durlabhaH || 335 // dhamArthaprANatyAge yeSAM mAnasa bhAvanA | prANAyAmasya yogyAste, itare nAmadhArakAH // 336 // madhurodakasAdRzyaM, tatva zravaNabhAvanam / jAyate yatra kAle ca tadA tad dRSTitA bhavet // 337 kSArodakasya saMkAzaM saMsAraM parimanyate / gurubhaktiradroheNa, bIjaroha samAmatA // 338 // samyak zraddhAM vinA naiva, sUkSmabodho'tra sambhavet / vedyasaMvedyake caiva, pade tu tAdRzo mataH // 336 // avedye tu pade naiva, bodhaH svapne'pi jAyate / ato hi vedyasaMvedyapadArthe yatnatAM bhaja || 340 // vedyabandhustu vijJeyaH, mokSanimittakaH sadA / tajjJAnaM caiva saMvittiH, nayanikSepataH zubhA // 341 // vedya saMvedyaprAmANyaM, granthibhedanato matam // pApapravRttichedastu tata eva prajAyate // 342 // taptalauha svarUpasya padadhRti samA matA / "
Page #472
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 436 ] yoga AntanivRttiratraiva tadviparItake pade // 343 // avedyavedyanAmAkhyo, bhavAbhinandijIvakaiH / baje NAbhedyako jJeyaH, jainazAsanabAhyakaiH // 344 // lokArpaNyamAtsarya, mAyikatA juSaH sadA / dayA pAtratva saMyuktaH, bhavena saMbhRtaH sadA // 345 // etAdRzamanuSyANAM niSphalArambhatA bhavet / tAdRzAM ca guNAnAM ca avedyapadatA har3hA // 346 // satsaGgAgamatastvebhyaH te'pi bahirmukhAH sadA / taizca satsaGgatirnaiva prApyate pApayogataH // 347 // kutarkAnAM sahAyena, hastyAgamanakAlike / ekAnte copavizyaiva, baTharaiH paribhAvyate // 348 // iniSyati ca prApta cetpUrvaM hastipakaM tadA / aprAptaM yadi hantA cettadA tu sarvajantunaH // 346 // kathaM dUre'pagacchAmi bhayamatra na vidyate / prAptA prAptavicAre ca karttavyA samaye tadA // 350 // hastI cAgatya tatraiva, zuNDAdaNDena taM janam / utpATya parikSiptvA ca pAdAbhyAM paripIDitam // 351 " nadA vicAradRSTinA, kenacicca janena vai / ,
Page #473
--------------------------------------------------------------------------
________________ -pradopa [437] Agatya zrAvitaM samyak poSAdhAyaka sadvacaH // 352 // prAptAprAptavicAre ca, kartavye tAdRzI dshaa| samprAptA cAdhanA bhrAtaH, pIba dharmarasAyanam // 353 // yathA ca sannipAtAnAM jIvAnAM pAyasaM viSam / tathA baTharachAtrANAM tatkAle tAdRzaM SacaH // 354 // tathA coktaM paJcatantre:payaH pAnaM bhujaGgAnAM, kevalaM viSavardhanam / upadezo hi mUrkhANAM, prakopAya na zAntaye // 35 // yathA ca tattvasamprAptiH, kRtA mayA ca yaadRshii| kenacicca janenaiva, na prAptA tAdRzI kadA // 356 // saMzayo naiva tatrApi, evaM rItyA ca bhAvane / kurkaTaM darpaNe dRSTvA , yathA tenaiva yudhyate // 357 // tadvantizca tatrApi, vicAravimukhe jne| ataH satsaGgatiM kRtvA, AganAmanubhavena ca // 35 // tato'nu vastutattvaM ca, gRhyatAM srvsjjnaiH| ataH zAstrasvarUpaM ca sarvadAcintanaM zubham // 356 // aSTake proktaM:zAsanAttrANazaktazca, budhaiH zAstraM nirUpitam /
Page #474
--------------------------------------------------------------------------
________________ Howwworrnmme 1 438] yogavacanaM vItarAgasya, tattu nAnyasya kasyacit // 360 // yathAlasyena sayuktau, pramAdi gurushissyko| jayos STAntakaM zrutvA, pramAdaM parivaya'tAm // 361 // kasmiMzcid grAmabAhya ca, parNakuTyAM ca tisstthtH| guruziSyau mahAmUkhau , AlasyaparipUritau // 362 // ekadA zItakAle ca, zItaM patati duHsaham / vastrANAMparito'bhAve,dhyAyato guruziSyakau // 363 // prAtaH kAle ca bhaktAnAM, gRhe gatvA ca kambale / mArgaNe parikarttavye, zItAvarodhatA bhaved // 364 // prAtaH kAle ca sanAte, bhikSArtha nikaTe gatau / yAMkAMbhikSAMcasamprApya, zIghra kuTyAMnivezitau365 rAtreH pazcAca tau dvau ca, vicAraM kurutastadA / prAtaH kAle ca sanAte, yAciSyAvazca kaMbalam 366 evaM rItyA ca kartavye, zIte ca prabale tathA / Alasyasya prabhAvena, mahacchItena pIDitau // 367 // parantu kambalArtha ca, tAbhyAM kRtaM na yAcanam / pramAditva manuSyANAM, kiyadvaktavyatA bhavet 368 tathaiva dharmakAryeSu, pramAdaM parityajyatAm /
Page #475
--------------------------------------------------------------------------
________________ - pradIpa [ 436 ] apramattatva bhAvena, yogAGga pravidhIyatAm // 366| prANAyAmastu bhAvena, dravyeNa paripAlitaH / tenaiva puruSeNaiva, yogAGgAgre ca gamyate // 370 // AgamenAnumAnena, satyajJAnaM ca prApyate / sarvajJasyopadezAnAM bhinnatA na hi sambhavet 371 sarvajJadAsarUpANAM devAnAM bhaktibhAvanA / citra vicitra rUpeNa, tanyate rAga dveSataH // 372 // devAH saMsAriNo jJeyAH, rAgadveSasvarUpakAH / ekatra rAgasadbhAvaH, anyatra dveSa bhAvanA // 373 // sarvajJa vItarAgasya, bhaktirmu ktyupatiSThate / saiva vizuddha bhAvena, karttavyA jJAninA sadA // 374 // rAgi SitvayuktAnAM samyagdRSTitvasevinAm / dharmasAhAyyadAnArthaM, devAnAM bhaktibhAvanA // 375 // indriyArthaja buddhiH syAjjJAnamAgamahetukam / zubhakRti guNenaiva, asaMmohakatA bhavet / 376 / phalabhedasya saGka eta, tata eva prajAyate / atiprema kriyAyAM ca, AdaraH sarvato'dhikaH / 377 vighnAni parinazyeyuH zriyAH samAgamo bhavet /
Page #476
--------------------------------------------------------------------------
________________ [440] yogabuddhipUrva kriyAtazca, bhavavRddhiphalaM bhavet // 378 / jJAnapUrva kriyAtazca, zivAGga parijAyate / asaMmohakriyA dvArA, zIghra muktiH prjnyte||376 pudgalaracanAbhAvaH, mRgatRSNA samo mataH / tatra na mAnasaM dadyAtmukhAbhAseSu kutracit // 38 // eka eva zive mArge, jJAnI dadyAcca mAnasam / anyatra naiva dAtavyaM, sarvadA sukhamicchatA // 381 // jIvasya pariNAmAnAM, bhedena bhinna dezanA / na tatra pakSapAtena, dezanA bhinnatA matA // 382 // paramArthavicAre ca, nyprmaannbhedtH| munInAM dezanA bhinnA, pakSapAtavivarjitA // 383 // zabdabhedaM ca saMzrutya kAluSyaM na vitanyatAm / tatraiva paramArthatvaM, bhAvyaM sarvasukhAvaham // 384 // yadyava ekavastutvaM, tadA kalahatA katham / eka gaGgAtvamAzritya, vyavahAretu bhinnatA / 38 // vakti suranadI kazcid, gaGgA vadanti kecana / vastugatyA vicAre ca, na kalahAvakAzatA // 38 // tathaiva nayabhedena, bhinnatvaM yadi bhAsate /
Page #477
--------------------------------------------------------------------------
________________ -pradIpa [441] wwwwwmmmmm tathApi yojanA kAryA, vicArazIlamAnavaiH // 38 // kevalajJAnadRSTInAM, upayogasya gocare / vadanti yugapatkecitkecicca eka eva hi // 38 // kecicca kramabhAvena, evaM rItyA ca jlpne| anyo'nyaM kalahAyante, anyeSAM bhinnabhAvatA 386 tadopAdhyAyapUjyena, yshovijyjnyaaninaa| nayabhedaM samAzritya, sAvadhAnaM zubhaM kRtam // 360 // teSAM ca pUjyapAdAnAmAzayAnAmavedibhiH / bhedabhAvaM samAzritya,klezatvaM parivardhitam // 3611 yathA nayapramANena, kalaho naiva sammataH / tathA'tra dezanAyAM ca, samAdhinayabhAvataH // 362 // kSamAdidazadharmANAM, trikaraNatriyogataH / pAlane prakaTIyeta, dharmasaMnyAsatA zubhA // 36 // tataH kaSAyaklezAnAM, munInAM sarvanAzatA / samabhAvena bhAveSu, sarvatra bhAvanA bhavet // 364 // catvAro dRSTayo yena, abhinivezatyAginA / labdhA ca zubhayogena, labhyate paJcamI sadA // 36 // IdRza prANayAmastu, sevito yena yoginaa|
Page #478
--------------------------------------------------------------------------
________________ [442] yogavidhUtakarmaklezaM ca, kRtvA zivapadaM bhajed // 366 // dhanyAste puruSA jJeyA, yeSAM yoge sadA manaH / sevita yogamArgo yaH, taiH shivNpraapytesukhm||397 dRSTidarzitarUpeNa, prANAyAmo niSevyatAm / anyamArgIya sevAtaH, bhavabhramaNatA bhavet // 368 // IdRzaH prANayAmastu, haribhadrAdi granthataH / darzitau mayakA tatra, svIya kalyANahetave // 366 tatra yadi viruddha cet, mandabuddhiprayogataH / mithyA duSkRtatAbhUyAt,madIyeti ca prArthanA / 400 / // iti zrI zAstravizArada jainAcArya jagatpUjyA neka saMsthA saMsthApaka granthamAlAdi dvArA sAhitya pracArakAneka videzikajanapratibodhaka bhramanivAraka pUjyapAdagurudeva vizvavandha sUricakra cakravarti zAsanaprabhAvaka zrIvijaya dharmasUrIzvaraziSyeNanyAyatIrthanyAyavizAradopAdhyAya maGgalavijayena
Page #479
--------------------------------------------------------------------------
________________ pradIpa - viracite saMskRta padyamayayoga pradIpe prANAyAma varNananAmA SoDazatamaH prakAzaH samAptaH // [ 443 ]
Page #480
--------------------------------------------------------------------------
________________ // pratyAhArasvarUpavarNanam // yamaniyamatAprAptiH, puNyodayena jaayte| prANAyAmAsanAnAM ca, prAptistu durlabhA bhavet // 1 // sarvayogAGgatA jJeyA, smygdrshnpuurvikaa| agre ekAGkatA zUnyaM, sahasravindutA yathA // 2 // darzanapUrvakaM yena, yogAGka svAyatI kRtam / te evasaMmRtau zlAghyAH;mahAtmanAzca te matAH // 3 // prokta yogakrameNaiva, svAtmazuddhistu jaayte| vinA kramikatA jJAnaM, AtmavaJcakatA bhavet // 4 // saptatalIya haryeSa, zreNikrameNa rohaNam / vinA kramaM tu gantAraH, patanti ca tato'pyadhaH // 5 // mahAvratayamAkhyaM ca, gRhItaM yena no kadA / te yadi dhyAnakartA cet kasyAgrebra mahe tadA // 6 // kacitkramasya zIghratvaM, yathA ca bharatAdiSu / marudevyAdi mAtRSa, tathA cAnyatra bhAvyatAm // 7 // sarvathA vratazUnyeSu, janeSu naiva dhyAnatA / kintu dunitA jJeyA, saMsAraparipoSikA // 8 //
Page #481
--------------------------------------------------------------------------
________________ -pradIpa [445] dharmadhyAnaM na mantavyamapi tu cAraudrakam / adhogamanahetustatkintu duSTavicArajam // 6 // atastAdRzadhyAnaM ca, tyaktvA vaidharmadhyAnake / pratyAhAraM krameNaiva, rohaNe duHkhanAzanam // 10 // sammetAcalanirvANaM, prApta yaiH paramAtmabhiH / tAndhyAtvA hRdaye samyak gurudevaprasAdataH // 11 // pratyAhArasya vyAkhyAnaM, kriyate sukhahetave / haribhadrAdi pUjyAnAM, granthAnAmavalamvataH // 12 // indriyANAM nivRttistu, viSayebhyazca srvthaa| pratyAhAraH sa vijJeyaH, rahasyaM parikIrtyate // 13 // vyutthAnadhyAnatArUpadazA sAdhAraNaM tathA / vastusvabhAvacintAtaH, svakIya pratipattitaH // 14 // prayukta rAgadveSANAM, phalasthAnupadhAnatA! tadevendriyavastUnAM, paramojaya ucyate // 15 // cakSarudghATanenaiva, vastUnAmavalokane / kRte'pi rAgadveSau na, tadendriyajayo bhavet // 16 // svAdakAle ca vastUnAM,jIyA carvite sati / asvAde rAgadveSau na, tadendriyajayo bhavet // 17 //
Page #482
--------------------------------------------------------------------------
________________ yoga [ 446 ] yathA ca rAjamArgeSu, gartA ca patitA yadA / pUraNIyAstadA sA ca yena kena prakArataH // 18 // suvarNe rAjataizcaiva mRttikayA ca lauhakaH / yena kena prakAreNa, pUraNIyA nigadyate // 16 // tathA kSudhAtvagartAyA, pUraNaM naikarUpataH / parantu rAgadveSau na, karttavyau sarvathaucitau // 20 // rUpe rase ca gandhe ca zabde ca sparza vastUni / manohAriNi cAnyatra, rAgadveSavihInatA // 21 // tatraiva rAgadveSANAmabhAve vijayo bhavet / pratyAhArastu vijJeyaH rAgAdi varjite hRdi ||22|| tathA cauktaM stutau: saMyatAni tavAkSANi na cocchuGkhalitAni ca / iti samyak pratipadya, tvayendriyajayaH kRtaH // 23 // 1 prANAyAmAhaThAdyAzca yogA naM cittarodhane / nizcitopAyatA zUnyA, tadendriyajayaH katham // 24 adhyAtmabhAvavRddhitvAd, samatA pariNAmatA / ? na kSamA /
Page #483
--------------------------------------------------------------------------
________________ wwwww anawwwwwwwwwww -pradIpa [447] tatpravAhitva jJAnAkhyaH, rAjayogaH zubho mataH // 25 cittamindriyajetavye, zuddhahetuzca manyate / indriyavijaye cAtaH, upAyo mukhyato mataH // 26 // prtyaahaaropyogitvaacchuddhyogvicaartaa| indriyajayatA hetu vaktavyaM pratipAdyate // 27 // bhogIvaktavyam:viSayaparipauSitvaM, saMsArasukhasAdhanam / madIya puSpasAratvaM, gRhANa duHkhanAzanam // 28 // bhoginastAdRzaM vAkyaM, viSayapuSTidaM sdaa| zrutvA paramayogIndraH, jalpati nirmalaM vacaH // 26 // icchAvihIna yogIndre, kohazI tava prArthanA / saMyogamUlajIvena, prAptA duHkhaparamparA // 30 // abhilASavihInA ca, sarvathA nAsikA sama / vijite bhAvavede ca, dravyArtha naiva yAcanA // 31 // ataH sugandhatA yuktA, svAdhInA gahnarI mama / prArthanA gandhasambandha, gRhyate nahi kahi cit // 32 // 1 tvadIyA gandhasambAndha prArthanA
Page #484
--------------------------------------------------------------------------
________________ [448] yogabhogIviSAdahAri svAdutvaM, bhojyaM yadi ca kAMkSasi / tadA drAkSA rasAditvaM prayacchAmi yathA sukhaM // 33 // svIkRtyAnugRhANa tvaM, sarvayogiziromaNe / madIyAM tAdRzI yAJcA, mA'moghAM kuru sarvathA / 34 yogIndra :jihandiyaM rasAsvAdaparAGgamukhaM ca srvthaa| gilati sarpavadgrAsaM, jAnAti nahi svAdutAm 35 sadA svAdanirIhe ca svAdecchA naiva jAyate / svAdecchAyAH prabhAvena, matsyAnAM mRtyutA bhavet 36 ato bhrAtarna vaktavyaM, tAdRze viSaye kdaa| prAthanA naiva kartavyA, bhogecchA parivardhanI // 37 // yadi svayaM svadezeSu, videzI sarvavastukam / draSTumicchA tvadIyA cet, saGkocaM tanyate katham 38 // citravicitravastUnAM, yogIndrasukhahetUnAm / sarvasaMsAribhAvAnAM, darzanaM kArayAmyaham // 36 // yogIndra :sarvathA rAgadveSebhyaH, vihIne mama cakSuSi /
Page #485
--------------------------------------------------------------------------
________________ -pradopa [446] nirlipta sarvabhAve ca, liptecchA jAyate katham // 40 abhilASo na kutracitsarvavastuSu sarvadA / kathaM ca dRzyabhAveSu, dRSTecchA sammukhA bhavet // 41 bhogIgrISmatApena saMtapte, bhUtale gamyate katham / prasvedajalasaMlipte, gAtre ca sukhatA kutaH // 42 // atastadapanodArtha, chAyAvAyU karomyaham / tacchItatvaprabhAvena, sarvatra sukhatA bhavet // 43 // bhUtale zotasaMyogAd gamane sukhkaaritaa| gAtre ca vAyuyogena, prasvedo naiva jAyate // 44 // ato madIyayAcAM ca, svIkuru yogIrAT sdaa| chAyAvAyU prakurvANo, duHkhalezo na kiMcana // 4 // yogItvagindriyAbhilASe ca, sarvathA rahite mama // vijite bhAvavede ca, dravyasya naiva zaktitA // 46 // svAtmasukhanimittAya, tyaktA ca dehasukhatA / kSaNikaM dehajaM jJeyaM, sukhaM saMsArikaM kila // 47 // yogalIne ca yogIndra, sukhecchA tAdRzI nahi / 26
Page #486
--------------------------------------------------------------------------
________________ [450] yogatAdRzamukhasadbhAvAda, mRtyuM prApnoti hastikaH // 48 dehasukhanimitte ca, brahmadattAdayo yathA / nArakayAtanAgADhAM prAptA karmaprabhAvataH // 46 // ataH kSaNikadehAtha, zuddha sukhaM na prArthyate / yogivedyasukhArthaM ca, sadA yatno vidhIyatAm // 50 bhogIyadi vinodatAhetu, saGgItaM zrotumiSyate / durlabhaM taddhi devAnAM, tAdRzaM zrAvyate mayA // 5 // yathA bhogavilAsAnAM, prAdhAnyaM kRSNamandire / durlabhA rAsalIlA ca, jAyate tatra sarvadA // 52 // tAM zrutvA yoginaH svAntaM, muhyati rAsanATake / kAmarAgapradhAnaM ca, molati sAdhanaM sadA // 53 // yogoyatraiva rAsalIlA syAnna, taddhi devamandiram / kintu keligRhaM jJeyaM, yathA ca vAmamArgiNAm // 54 kAmarAgasya puSTitvaM, yatraiva parijAyate / taddhi bhogapradhAnaM syAdIzvaratA matA vRthA // 55 // kAmabhogiSu cezatvaM, manyate yadi dhUrtarAT /
Page #487
--------------------------------------------------------------------------
________________ -pradIpa [451J tadA tu vAmamArgiSu, kathaM na praNigadyate // 56 // zrotreSu nispRhA jJeyA, vedodayavinAzinaH / zubhAzubhaguNADhyaM ca, zabdaM zRNomi no kadA // 57 zabdazrutiprabhAvena, hariNo mRtyutAM gtH| kathaM kAlamukhe gantumicchAmi vada bAliza ! // 58 bhogIniSkAmatA ca yogyA ced bIjArohastu no tadA / sukhakAraNatAtyAge, yAtanA ca pade pade // 56 // yogIyadi vAstavikaM saukhyamAtmani caiva vAMchasi / vikAraja sukhAbhAsaM, tadA sarva ca tyajyatAm // 60 ye cAnyazAntidAtAraH, teSAM zAntistu sarvadA / yAdRzamupyate bojaM tAdRzaM phalamApyate // 61 // eko'haM nAsti me kazcinna cAhamapi kasyacit / evamadInabhAvena, Atmani paribhAvyatAm // 32 // eko me zAzvatazcAtmA, jJAnadarzanasaMyutaH / zeSA me bAhyabhAvAH syuH sarvAn tAMzca tyajAmyaham pApASTAdaza sthAnAni, saMsArabhrAntihetUni /
Page #488
--------------------------------------------------------------------------
________________ 6452] yogatatprabhAvena samprAptAH, duHkhAnAM ca paramparA // 64 // ataH samagrarUpeNa, tyAjyante tAni sarvathA / yato na bhavabhrAntiH syAttatazca zAzvataM sukham // 6 // yAvadvikArajaM saukhyaM, pratyAhAro na taavtaa| vikArecchA parityAge, pratyAhArastu jAyate // 66 // jainetarIyagrantheSu, pratyAhArasvarUpakam / yatproktaM daya'te taddhi, svaparajJAnahetave // 27 // zrotrAdIndriyavastUnAM, rAgadveSAtmapoSiNAm / vivekabalapUrveNa, nivRttiH kriyatAM dRDhA // 38 // unmAdaparipuSTitvajanakAhAratAM tyajet / indriyANAM ca svAdhIne, kartavye yatnatAM bhajet 66 // svaviSayatyAgena, pratyAhArastu jAyate / yAjJavalkye ca yaH proktaH, upAyaH sa vilikhyate 70 // padmAsanopavizyaiva, kevalaM kumbhadvArataH / zvAsozvAsagate dhAt pratyAhArastu sidhyati 71 // siddhAsanopavizyaiva, nimeSonmeSazUnyake / ghANendriye ca samprApte, sthiradRSTividhAnake // 72 // pratyAhArastu jAyate, aparopAyatAM bhaja /
Page #489
--------------------------------------------------------------------------
________________ -pradIpa [ 453 ] prANAyAmasya cAbhyAsaH, kattavyaH zAMtacittataH 73 // dvAdazasahasrANAM ca praNavAnAM jape sati / pratikaraNamudrANAmabhyAse naiva sidhyati // 74 // zvAsocchvAsa layodbhAve, sthAne ca cittavRttInAm / sthirIkaraNakarttavye pratyAhArastu sidhyati // 75 // pratyAhArasya cAbhyAse, indriyANAM ca vazyatA / svAntaM ca nirmalaM bhUyAttapo vRddhistato bhavet // 76 // dInatAyA vinAzaH syAdde he cArogyatA bhavet / samAdhInAM praveze ca, yogyatA parijAyate // 77 // samyak zraddhA vinA naiva, mithyAtvasya na mandatA / mithyAtvavAsanAsattve, samyagjJAnaM na jAyate // 78 AzravabandharUpArNA, tattvAnAM jJAnazUnyataH / saMvararodhatA'bhAve, pratyuta bandhatA bhavet // 76 // A ataH proktaH kramo naiva pratyAhArasya manyatAm / rAgadveSasya sadbhAve, pratyAhAraH kuto bhavet // 8 // zuddhA bhAgavatI dIkSA, yena prAptA mahAtmanA / aticAravihonA sA, pratyAhArastadA khalu // 81 // dIkSAsvarUpam :
Page #490
--------------------------------------------------------------------------
________________ 454 ] dIyate paramaM jJAnaM, kSIyate pApapaddhatiH / tena dIkSocyate zAstre, sarvajJAgamajJAnataH // 82 // divyajJAnaM yato dadyAt kuryAt pApakSayaM tataH / tasmAddIkSeti samproktA, sarvazAstreSu sammatA 83 // dadAti divyabhAvaM cet, ziNayAt pApasantatim / tena dIkSeti vikhyAtA, munibhiH zAstrapAragaiH 84 // dIkSAzabdasya nairuktyA, arthastu pratipAditaH / pratyAhAropayogitvAdrAgAdijayahetukaH // 85 // prasaGgasyAnusAreNa, etadapi vivecitam / prakRtamanusarttavyaM, pratyAhAraprasaGgam // 86 // pratyAhArasvarUpaM tu, vAstavikaM nigadyate / pazcamadRSTirUpeNa, kathyamAnaM guNAvaham // 87 // sthirAkhyapaJcamIdRSTiH, darzanaM tatra nirmalam / ratnaprabhAsamaM jJeyaM, bhrAntyAdimalavarjitam // 88 // sUkSmavizuddhabodhastu, nirmalastatra jAyate / paJcAdidurgatiM tyaktvA, devarUpaM yato bhavet // 86 // zuddhazraddhA prabhAvena, vaimAnikaM vinA na hi / tAhagunnatiheturyaH cintA tena kathaM bhaved // 60 // yoga
Page #491
--------------------------------------------------------------------------
________________ GrowriM mrHrHrr `syr mrmr mrmr mrmrmrmrmy -pradIpa [455] varSAkAleSu bAlezca, dhUlogRhaM vitanyate / ceSTAM ca tAdRzIM dRSTvA yUnAM ghRNAspadaM bhvet||61 prAkAle kRtavantaste, tAdRkkiyAM ca premataH / adhunA jJAnasaJjAte, teSAM ghRNA prajAyate // 12 // zakRcchaMthanaceSTAM ca, kurvanti bAlakA yathA / tAM dRSTvA cASTavarSANAMvAlAnAM mAnase ghRNA // 3 // yuvAno yuvatInAM ca, tuSyanti prathamAgame / vikArabhAvanAjanyAM, kurvanti bhogaceSTikAm // 14 // tAM dRSTvA madhyamAzcaiva putrAdInAM ca kleshtH| ghRNAM kurvanti jalpanti, lajjAhInA ime jnaaH||9|| svayaM tAika kriyAM kRtvA, bhogasambhogakArikAm / strIputrAdikaklezena, adhunA viSasannibhA // 16 // yadA dRSTipathaM yAti, sA kriyA duHkhadAyikA / pratibhAti ca svAnte sA tadA duHkhaM ciraM bhvet||67| gAtrazaithilyasadbhAve, malasroto hi caanggtH| bAlAdikAzcatadRSTvA, hasanti tAdRzAn jnaanaa| yogibhizcaiva sarvA yA, yA kriyA paridRzyate / tAM dRSTvA mohatattvasya, gadantyasAratA sadA // 66 //
Page #492
--------------------------------------------------------------------------
________________ [456 ] yogaaho mohasya mahAtmyaM sarve, muhyanti prANinaH / jJAnadRSTerabhAvena, vikalpayanti tAdRzam // 10 // nRtyanti khalu saMsAre, anekruupdhaarinnH| mAtA bhUtvA kadAcicca, bhavati pitRtAM kadA // 101 kadA bhrAtRsvarUpaM ca, dhRtvA tu snehabhAvanAm / kurvanti klezabhAvaM ca, tenaiva saha sarvadA // 102 // evaM sarvakriyAM dRSTvA, yogino jJAnacakSuSA / anityabhAvanAM dhRtvA, vairAgyaM mAnase bhajet // 103 viSayabhogasAmIpye, indriyaM naiva preSayet / samabhAvena cAtmAnaM, bhAvayanti ca sarvadA // 10 // sarvajJabhASitaM dharma, vinA svasminna manyate / gacchanti taM samAzritya, bhavyA muktipathaM sadA 105 rAgadveSau parityajya, vikArabhAvanAM tathA / zuddhAtmAno guNe rantu, vizuddhAM bhAvanAM bhajet 106 pratyAhArastadA jJeyaH, guNAnAM zuddhadarzane / kevalatattvarUpasya, prakAze codyato bhava // 107 // ratnatrayaM vinA naiva, anyopAyo nigadyate / sarve'sArasvarUpAzca, upAyAH pribhaassitaaH||10||
Page #493
--------------------------------------------------------------------------
________________ -pradIpa [457] zItalacandanAjjAtaH, dahatyagnirvanaM sadA / dharmajanitabhogAzca, jJeyAH saMsAravardhakAH // 10 // aniSTAste'pi jJAtavyAH, mAnase sarvadA khlu| tyaktavyA parijJAtavyA, jainazAsanavedibhiH // 110 // yatrAvinAzibhAvaH, syAdaMze zuddhasvarUpajaH / tatra pudgalajAlasya, saharabhavastu bhAsate // 111 // saMsAre viSavajjJeyAH bhogA rogasamAH sadA / AzA ca rAkSasI tulyA, sarvatra pratibhAti ca 112 cidAnandasukhAsvAde, bhAvanA sarvadA bhavet / pratyAhAstvataH zuddhaH, manyate jainazAsane // 113 // // iti zrIzAstravizAradajagadvanyajainAcAryapUjya. pAdArAdhyadeva zAsanasamrAT zrIvijayadharmasUriziSyeNa nyAyavizAradanyAyatIrthopAdhyAyamaGgalavijayena viracite yogapradIpe pratyAhArAkhyapaJcamayAgAGgavaNenanAmA saptadazatamaH prakAzaH samAptaH //
Page #494
--------------------------------------------------------------------------
________________ yogprdiipe| // dhAraNAsvarUpavarNanam // sarvathA ghAtinirmuktaH, tIrtha kRnnAmakarmaNaH / udayo yasya tasmai ca, sarvajJAya namo namaH // 1 // AdidevaM hRdi dhyAtvA, dharmasUriM guruM tthaa| dhAraNAyAH svarUpaM ca, vacmi guruprasAdataH // 2 // dhyeyavastuSu sarvatra, cittasya sthirabandhanam / dhAraNA parijJAtavyA, tatsvarUpaM prakAzyate // 3 // nAbhihRdayanAsAdya, bhAlabhrakuTitAlutaH / mastakamukhakarNAni, dhAraNAsthAnakAni ca // 4 // darzitAni ca zAstreSu, ekatra kutracittadA / sthApyatAM ca manastatra, dhAraNA kathyate khalu // 5 // saMvittipratyayAzcaiva, jAyante bahavaH kila / vyAkhyAnaM parijJAtavyaM, yogAzAstrAnusArataH // 6 // AdhyAtmikAdhi-bhautike, deze vA cAdhidaivike / etasminkutraciccaiva, dhyeyaviSayadezake // 7 //
Page #495
--------------------------------------------------------------------------
________________ -pradIpa [456] cittaikAgre ca kartavye, dhAraNA praNigadyate / dhAraNAbhyAsadvAreNa, cittavRttiH sthirA bhavet // 8 // mudrAbhyAso'pi tasmai mA kartavyaH tatra smmtH| nAsikAgravibhAge ca, manaHsthirIkRte sati // 6 // agocarI tu mudrA syAddhAraNAsUpayoginI / nAsAgrabhAgatazcaiva, caturaMgulake pade // 10 // svAntasthairye ca karttavye, mudrAM tu bhUcarI mata AjJAcakre ca svAntasya, sthirIkAre ca cAcarI // 11 // AjJAcakre ca svAntasya, sthirIkAre ca dRSTInAm / samasthale'dhikAdhikyAddhastadvayasya cAntare // 12 // Antare cAtinyUne vai vitasternAdhike sati / mAnasAnItavastUnAM, kalpanAyAM sthirIkRte // 13 // mudrA ca zAmbhavI jJeyA, svasthasvakIyalakSyake / alakSyaM ca parityajya, lakSye cittapradAnake // 14 // bAhyopakaraNAnAM ca, apekSA naiva vidyate / etAdRze ca karttavye, yajjAtaM tannigadyate // 15 // parA zIghraM tu pazyantI, rUpaM dhRtvA ca mdhymaa| vaikharyA vastutattvArthe, zabdaikatvaM vitanyate // 16 //
Page #496
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 460 ] yoga mudrA tu zAmbhavI tatra, mantavyA zivazAsane / zivena sAdhitA yasmAttataH, zAmbhavI kathyate / 17 / paJcAGgA niyamAdIni proktAni bahiraMgataH / trINyeva cAntaraGgAni, yogAGgAni bhavanti vai // 18 // bAhya cAbhyantare caiva, sthUlasUkSmavibhAga ke / kutracit dhyeyasthAne ca, cittasya sthirabandhanam // 16 // dhAraNA saiva jJAtavyA, dhAraNAM vai cikIrSatA / jainetayagrantheSu, dhAraNarUpatA matA // 20 // AdyayogatrayANAM ca paJcAnAM prAptitA yataH / sAdhakairdhAraNAbhyAse, sAphalyaM pariprApyate // 21 // dhAraNAyAH svarUpaM tu vastugatyA vicAryate / yogadRSTikrameNaiva, dhAraNA yogadhAraNA // 22 // kIdRzo'trAdhikArI, sthAnmAdRzAM jJAnahetave / kayA rItyA ca karttavyA, tatsarvaM praNigadyate ||23| cAJcalyarahito jJeyaH, rogebhyo rahitastathA / naiSThayaiH sarvathA muktaH, sthira mAnasikaH sadA ||24|| varNAdizubhayuktaH syAt prasannAsyaM ca sarvadA / hRdi saralatA nityaM guNAnveSaNatatparaH // 25 // 1 "
Page #497
--------------------------------------------------------------------------
________________ worrorawwwwwwwwwwwwwwwwwww -pradopa [461] susvaratA ca mAdhurya, mukhe vizati srvdaa| dhairyaprabhAvazAlIsyAnmitrAdidaSTisaMyutaH // 26 // dvandvA'dhRSyatvasaMyuktaH, janapriyazca sarvadA / etAvadaguNasaMyuktaH, dhAraNA'dhikRto janaH // 27 // yogyatAM ca vinA naiva, kArya hi saphalaM bhavet / dhAraNAdimahAyoge sA kathaM na vicAryate // 28 // rAgAdidoSanAze ca, kartavye tatparo bhava svaguNaparitRptyarthaM, svAtmani paricintanam // 26 // samatA sarvabhUteSu, yogysNyogsNyutH| vairyavirodhabhAvAnAM, sarvathA nAza-sammukhaH // 30 // tAdRze kAryakarttavye, buddhiRtambharA khalu / yogini nispRhe caiva, utpadyante ca tatkSaNAt // 31 prasaGgavazato'traiva, yogarUpaM vishesstH| mokSaprAptyupayogitvAdatastattu vicAryate // 32 // yatra sarvaprakAreNa, vizuddhA dharmavyApatiH / yogarUpA tu sA jJeyA, tadvizeSo nigadyate // 33 // sthAnAdidharmavyApAraH, yogavizeSarUpakaH / praNidhAnaM pravRttizca, vinajayazca siddhitA // 34 //
Page #498
--------------------------------------------------------------------------
________________ yoga [462] viniyogazca tatpazca, bhAvAnAM snnikrsstaa| yatraiva tAdRzo dharmavyApAraparizuddhakaH // 35 // sa yogaH parimantavyaH, pratibandhastu no kadA / viparItasvabhAvAnAM, bhAvAnAM naiva yogyatA // 36 // tAH kriyA yogarUpA na, jJAtavyA jJAninA sadA / ' paJcAzayena saMyuktA, bhAvapradhAnatA yataH // 37 // proktaM yogaviMzikATIkAyAm :-- praNidhipravRttivighnajayasiddhiviniyogabhAvataH prAyaH dharma rAkhyAtAH zubhAzayAH, paJcadhA'tra vidhau 38 // praNidhAnasvarUpam :svApekSayA ca nIcAnAM, jIvAnAM pratidvaSatA / kadApi naiva kartavyA, kintu paropakAratA // 36 // tAM buddhiM mAnase dhRtvA, vArtamAnikadhArmike // kartavyabhUmikAsthAne, preraNaM praNidhAnatA // 40 // vArtAmAnikadharmANAM, sthAnAnAM smuddeshtH| karttavyatadupAyAnAM, paddhateyuktatA tathA // 41 // pazcAlayazUnyatAtIvraprayatnaH pravRttirmatA / yogopayogabhAveSu sA zuddhA parikortitA // 42 //
Page #499
--------------------------------------------------------------------------
________________ -pradIpa www. www [463] yataH pariNate dharmapravRttI, vighnazUnyatA / vighnajayastu mantavyaH, vighnastu trividho mataH // 43 pariSahAH kSudhAtRSNAdayastvadho nigadyate / zArIrikaM tu rogAdi, dvitIyaM vighna mucyate // 4 // manovibhramavighnaM tu tRtIyaM parikIrtitam / dhArmikapravRttau bAdhA, karttavye vighnarUpatA // 4 // yathA prayANakartavye, mArge kaNTakaprastarau / dehajvarAdirogAzca, svAnte'pi ca dizAM bhramaH 46 // tajjayastrividhaH proktaH, hiinmdhymbhedtH| utkRSTabhedatazcaiva, sarvathA parijJAyatAm // 47 // kaSTe patitajIvAnAM, dAnena duHkhinAM sadA / dayayA cA bhAvena, duHkhApahAratAM bhajet // 48 // hInaguNe ca kattavyA, sarvathA duHkhnaashtaa| siddhistu niguNe caiva, prathamA parikIrtitA // 46 // pUrvoktadharmasthAnasya, paropakArabuddhitaH / ahiMsAdezca prAptavye, dvitIyA paribhASitA // 50 // aticAravihIne ca, gurvAdocaguNA''yake / vinayabhaktitA kAryA, bahumAnAdinA yutA // 51 //
Page #500
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 464 ] * yoga tAdRzakAryakarttavye, siddhazcaiva tRtIyakA / tattatsaddharmasthAnAnAmavAptistAttvikI sadA // 52 // sA siddhiH parijJAtavyA, sarvadA siddhimicchatA / viniyogasvarUpaM tu, procyate yogataH sadA // 53 // svaprAptadharmasthAnAnAM yathopAyaM parasya ca / sampAdakatvabuddhistu viniyogo nigadyate // 54 // bhAvArtha : dhArmika bhUmisthAnAnAM prAptavye parizIlatA / ahiMsAdipradhAnAnAM tadyogyopAyataH khalu // 55 // svasiddhau parijJAte'pi pareSAM prAptikAryake / upAyaparijJAtavye, viniyogastu kIrttitaH // 56 // kati sthAnAni proktAni, yogAstu katidhA matA / etatsarvaprakArastu, jJAnArthaM parikathyate // 57 // sthAnorNArthAzca jJAtavyA, AlambanaM tathaiva ca / anAlambanatA caiva, yogAstu paJca korttitAH // 18 // etatpaJcakayogeSu, AyI dvau karmayogako / antimatrikayogAstu, jJAnayogA udAhRtAH // 56 // 1- kaSTa dUra kiraNa dvArA /
Page #501
--------------------------------------------------------------------------
________________ -pradIpa [465] AsanaM sthAnazabdena, jJeyaM padmAsanAdikam / pratyekaM hi kriyArambhe, kAle sUtrasya jalpane // 30 // varNastUrNe vijJAtavyaH, athArthaH paridarzyate / zabdAbhidheyabodhastu, arthazabdena kIryate // 1 // bAhyamUrtyAdidhyAnaM tu, AlambanaM nigadyate / rUpidravyavihInaM ca, zuddhacaitanyamAtrakam // 32 // anAlambanatAdhyAnaM, tadbhAvArthastu kazyate / nirvikalpatvacinmAnasamAdhirUpameva ca // 63 // rUpidravyasya cAlambarahitaM parijJAyatAm / anAlambanadhyAnaM tu, hRdi sarvatra dhAryatAm // 34 // sthAnaM svayaM kriyArUpaM, sUtroccAraNamUrNatA / atazca sthAnavauM ca, kriyArUpAvudAhRtau // 65 // arthastu bodharUpaH syAddhyAnamAlambanaM matam / zuddhacaitanyamAnasya, samAdhirUpameva hi // 66 // anAlambanatA dhyAnaM, tritayaM yogarUpakam / antyatriyoga nAmnaiva, jJAnayogastu kathyate // 37 // bhAvArtha:--mokSakAraNabhUtAzca, AtmavyApRtayaHkhalu / jJAnarUpAstu tAH sarvAH, triyoge jJAnatAtataH // 6 //
Page #502
--------------------------------------------------------------------------
________________ [466 ] yogasthAnAdipaJcayogAnAmadhikArI pradarzyate / dezataH sarvatazcaiva, yaminAM sthAnavarNako // 66 // kriyArUpau tu dvau yogau, tAveva cAdhikAriNau / vastuto yaminAM caiva, yogAnAMsambhavaH sadA // 7 // cAritrahInajIve ca, samyagdRSTitvasaMyute / yogAnAM bIjamAnaM tu, vijJeyaM kasyacinmate // 7 // kriyAjJAnasvarUpau ca, yAdRzau tAdRzau ca tau| kintu cAritramohAnAM, kSayopazamahetutaH // 72 // avazyaM prakaTIyete, tau dvau yogau ca sAdhuSu / atazcAritravantaste, sammatAzcAdhikAriNaH // 73 // anena kAraNenaiva, haribhadreNa suurinnaa| yogavinduSu cAdhyAtmasamatA dhyAnabhAvanA // 74 // vRttisaMkSepatA rUpA, sampattiH paJcayogiSu / yadi cAritravatsu cedyogasampattirucyate // 7 // tadA nizcayadRSTyA ca, yatra cAritrahInatA / tatra tu vyavahAreNa, zrAddhasAdhukriyAvatAm // 76 // tAdRk kriyA vidhAne ca, ko lAbhaH parijAyate / taduttarajijJAsAyAM, samAdhAnaM vidhIyate // 77 //
Page #503
--------------------------------------------------------------------------
________________ wwwwwwwwwwwwwwww -pradIpa [467] apunarbandhakenApi, smygdRssttitvdvaartH| vyavahAraM tamAzritya, yA kriyA tanyate yadA // 7 // sarvotkRSTasthitezcaiva, mohasya naiva bndhkH| sakRSandhakasabhAvaH, dvibandhe dvizca bandhakaH // 7 // tatra yogo na mantavyaH, kintu tadyogahetUnAm / bIjamAnaM tu vijJeyaM, samyagdRSTitvasaMyute // 8 // apunarbandhako yo na, samyagdRSTistu naiva ca / sakRndhadvakatA na syAd, dvibandhakAdisaMyute // 81 // tAdRgvyaktau ca sA kriyA tatra na biijmaatrtH| yogAbhAsasvarUpA sA mithyAyogatvasaMyutA // 2 // vrtdhaarimnussyaannaamucitvRttidhaarinnaam| mainyAdibhAvagarbhatvaM, zAstrAjIvAdicintanam // 3 // adhyAtma parijJAtavyaM, bhAvanA pratipAdyate / adhyAtmasyeva pratyahaM, vardhakazcittavRttInAm // 4 // nirodhayuktatA'bhyAsaH, bhAvanA paribhAvyatAm / utpAtAdikavastutvaM, sUkSmopayogasaMyutam // 8 // tAdRcittaM tu vijJeyaM, adhyAtmanAmakaM sadA / 1 tatra tu yogasaMpattiH vyavahArataH kriyAvatAM sAdhuzrAddhAdiSu /
Page #504
--------------------------------------------------------------------------
________________ yogaavidyA kalpiteSTatvAniSTatvaparihArataH // 86 // zubhAzubhatvavastUnAM, 1pravRttau samabhAvataH / sarvadA bhAvanaM samyak, samatA praNigadyate // 8 // parispandasvarUpeSu, vikalparUpavastuSu / anyasaMyogavRttInAmapunarbandhabhAvataH // 8 // manodvArA nirodhe tu, vRttisaMkSepatA mtaa| eteSAM paJcayogAnAmanta vo vicAryate // 86 // atra varNitasthAnAdi, yogeSu ca pravezanam / anenaiva prakAreNa, tanmate yogarItitaH // 10 // adhyAtma naikarUpaM ca devasevAsvarUpakam / sthAnayoge samAveSaH, tasyaiva parikIrtitaH // 11 // adhyAtmajapasvarUpasya, samAvezastu vrnnke| japaM tu varNarUpaM sthAdUrNe varNasvarUpatA // 12 // tattvacintanarUpasya, adhyAtmayogakasya vai / arthayoge samAvezaH, ato'dhyAtmaM dviyogake // 6 // bhAvanAyAH samAvezaH, mantavyastrikayogake / dhyAnasya tu samAvezaH, Alambane suyogake // 14 // vRttisaMkSayataH sAmyau yoge'nAlambane ca tau|
Page #505
--------------------------------------------------------------------------
________________ -pradIpa [466] jJAtavyau zubhayogena, sthAnAdiyogatAvatA // 65 // proktasthAnAdiyogAzca ye zAstre paridarzitAH / icchA pravRttiH sthairya ca, siddhirbhedazcaturthakaH // 66 // sthAnAdiyoga kartRNAM, taddazAyAM kathAnakam / / zrutvA cAntarikI prItiH, yeSAM ca hRdaye bhavet // 6 // teSAM ca zubhabhAvena, yogAnuSThAnavRttitA / vidhipUrvAnuSThAnaM ca, kurvANaM pratipremataH // 18 // bahumAnastu karttavyaH, hRdayollAsavRddhitaH / tAdRkArye ca kartavye pariNatiH zubhA yadA // 66 // yeSAM hRdi prajAyeta, tAdRzIbhAvanA khalu / yogadazaiva sA jJeyA, icchAyogasvarUpikA // 10 // bhAvArtha:sthAnAdi yogayuktAnA, kathAsuprItitA sadA / vidhikartR Su mAnAdidvArA sollAsamAtrakam // 11 // kiMcidabhyAsayogAdi, vicitrapariNAmakam / AdaghAne tu yaivecchA, tatpradhAnaM ca yogakam // 102 // dravyakSetrAdyasAmagra yA, aDAnAM vikale'pi yaa| yathAvihitasthAnAdiyathAzaktiprayogataH // 10 //
Page #506
--------------------------------------------------------------------------
________________ [470] yogakriyamANaM tu sthAnAdi, icchAyogaM nigadyate / sadA sarvadazAyAM ca, upazamapradhAnakam // 104 // yathAvihitasthAnAditadyogapAlanaM tthaa| arthAdaGgasya sAkalyAdvidhIyamAnasthAnakam // 10 // pravRttiyogarUpatvaM, pravRttiryogaucyate / upazame pradhAne ca, sthAnAdiyogapAlane // 106 // bAdhakakAraNAnAM ca, yadA cintA na vidyate / yogaH sa sthiratA rUpA, kathyate yogshaastrtH|107| sthAnAdisarvaceSTA sA, anyeSAM hitasAdhikA / yadA bhavettadA caiva, siddhiryogo nigadyate // 108 // tatsarveSAM ca bhAvArthaH, spaSTarUpeNa kthyte| sthAnAdiyogaprAptAnAM, zrutvA tu yoginAM kathAm 106 prItiryA mAnase jAtA, icchAyogastu smmtH| sthAnAdipaJcayogAnAM pAlanaM dRDharUpataH // 110 // pravRttiH sA tu vijJeyA, pravRttiyogarUpikA / sthAnAdipaJcayogAnAM, yAni bAdhakavastUni // 11 // tadubhayacintanaM naiva, yatra tatsthairyayogakam / sthAnAdipaJcayogeSu, anyeSAM hitacintanam // 112 //
Page #507
--------------------------------------------------------------------------
________________ -pradIpa ~ ~~~ www [471] tAtparyArtha:-- sarvathA sarvadA kArya, siddhiyogstducyte| yadavasthAsu dravyAdi, sAmagrI vikale'pi ca // 113 // apUrvollAsasadbhAvaH, zAstroktavidhinA bhavet / sanmAnapUrvakazcaiva, yogaa'bhyaaso'lpmaatrkH|114|| niyamANastu bhAvena, icchAyogazca tatra vai| vIryollAsasya prAbalyAdyatra zAstrAnusArataH // 115 // yogAbhyAsastu sampUrNaH, sAGgopAGgana sNyutH| kriyate yatra tatraiva pravRttiyogatA matA // 11 // pravRtti yogasvarUpazca, sthirtaayogsmmtH| bhinnatAdvayayoge yA, bhavati sA'pi kathyate // 117 // pravRttau doSabhAvAnAM, bhItistu paritiSThati / sthairyayoge tu sA naiva, bhinnateti nirUpitA // 118 // yatra sthAnAdi yogAnAM, vidhIyamAna yoginAm / svAtmanisarvathA zAntiH svAnyeSAmapi prANinAm11 tAdRzaM yoginaM dRSTvA,zAntihRdaye jAyate / arthAt hiMsakajIvAnAM, siddhayogisamAgamAt120 hiMsA'satyAdiduSTAnAM, durguNAnAM ca tyAgane /
Page #508
--------------------------------------------------------------------------
________________ [472] yogazuddhA buddhiryatazcaiva, jAyate durAtmanAm // 121 // siddhiyogastu vijJeyaH, siddhiyogaM cikIrSatA / icchAdiyogavaizeSe, AzayabhedavyaMjakaH // 122 // kSayopazamabhedastu, mantavyo hetu rUpataH / icchAdi yogarUpeSu, anyo'nyaM bhinnatA sphuttaa||123 parantu teSu sarveSa, madhye caasNkhybhedtaa| tAdRzabhinnatA hetuH, kSayopazama ucyate // 124 // 6 bhavyaprANyabhidhAnena, apunarbandhakAdikaH / jIvAtmA parijJAtavyaH, anyo naiva ca smmtH|125 iti vizeSatA jJeyA, yogadharme prveshtaa| icchAdiyogakAryANi, kathyante kramataH khalu // 126 anukampA ca nirvedaH, saMvegaprazamI tthaa| duHkhitaprANinAM bAhyAbhyantaravastudAnataH // 127 // yathAzaktyA ca yA dUrI, karaNecchA sAnukampanam / naiguNyaparijJAnena, saMsAracArakAt khlu||128|| viraktatA tu nirvedaH, saMvegaH paribhASyate / mokSAbhilASarUpo hi, saMvegaH praNi gadyate // 126 // aparecchA na svapne'pi, kadAcidapi jAyate /
Page #509
--------------------------------------------------------------------------
________________ - pradopa [ 473] kAmakrodhakaSAyaNAM, zAntistu prathamo mataH // 130 // icchAdiyogatatvAnAM kAryarUpANi tAni ca / .. sthAnAdiyogabhedAnAM, caityavandana kAdiSu // 131 // avatArastu yogyena prakAreNa vitanyatAm / yadA ko'pi ca zraddhAvAn, karoti cetyavandanam 132 // arihaMta cehayANAM, karemi kAusaggetti / tadA tu sUtrapAThAnAM, vinoccAraNatAM tathA // 133 // kadApi naiva jAyeta, UrNatAzuddharUpataH / yathAvidhi tu sUtrANAM vizuddhaghoSapUrvakam // 134 // uccAraNaM tathA kArya, spaSTabodho yato bhaved / doSANAM parityAgena, sUtrANAM zuddhajalpane // 135 // varNayogaphalaM tu syAdvizuddha padajJAna kam / tadA tu tasya jAyeta, yadA ca zuddhajalpanam // 136 // varNayogaprabhAvena, padajJAnaM tathArthakam / tathArthapadajJAnena, arthAlambanayogine // 137 // bahudhA'viparItena, muktistu parijanyate / arthAlambanayogAnAM, rAhitye sthAnavarNataH // 138 // pAramparyeNa mokSasya, AvirbhAvo na jAyate / ,
Page #510
--------------------------------------------------------------------------
________________ [474] yogayadanuSThAnakaM caiva, mokSapradAnazaktikam // 136 // tadeva sadanuSThAnaM jJAtavyaM moksskaaNkssinnaa| dvividhaM sadanuSThAnaM sAkSAtparamparAtmakam // 140 // phaladaM parijJAtavyaM, yogdrshnshaastrtH| amRtatvakriyArUpaM, prathamaM parikIrtitam // 14 // taddhatutvakriyArUpaM, dvitIyaM parijJAyatAm / prArambhikaM ca vijJeyaM, caityavandanarUpakam // 142 // atra vicAratA kAryA, amRtatvaM ca tatkadA / caityavandanakoccAraNAnuSThAnaM tathA bhavet // 143 // sthAnavarNArthayogAnAmAlambanasya shuddhitH| etaccatuSTyayogAnAM, sambandhastu ghanaH khalu // 144 arthAlambanayogAnAM yatra sambandhatA nahi / parantu rucimAtratvaM, taddhatutvaM tadA bhavet // 14 // yadA vidhyanusAreNa, dRDhIkRtya ca svAsanam / sUtraM paThati bhAvena, zuddhoccAraNapUrvakam // 146 // caityavandanakAle ca, tadA tu bhadrako janaH / tathAlambanayoge tu, upayogavizuddhakam // 147 / / tadA taccaityavandatvaM, caturyogena pUrNakam /
Page #511
--------------------------------------------------------------------------
________________ - pradIpa [ 475 ] bhAvakriyA svarUpaM ca, amRtaM caityavandanam // 148 // arthAlambanayoge ca, upayagosya rakSaNAt / jJAnasvarUpayogastu tatraivaM saMpravarttate // 146 // tathA vidhyAsanaM badhvA, sUtroccAraNazuddhitaH / caityavandanapAThe ca karttavye samaye tu vai // 150 // Alambane ca sUtrArthe, upayogazca no yadA / caityavandanatA tAdRk tadopayogazUnyataH // 151 // kAraNa dravyarUpA sA, arthAlambanahInataH / tIvrarucisvarUpatvamanyato bhAvarUpataH // 152 // tAdRkSakAryadvArApi, kadAcinmokSasaukhyakam / atastAdRganuSThAnamupAdeyaM taddhetutaH // 153 // upayogasya cAbhAve, taddhetukaM ca sammatam / svarasammattimAtrAdi, sarveSAM sannidhau sati // 154 // upayogasya cAbhAve, dravyarUpaM hi tanmatam / upayogasya save'pi, pUrNakAraNayogataH // 155 // amRtaM tacca vijJeyamamRtaphaladAnataH / sthAnAdiyogahInatve, kevalaM naiva niSphalam // 156 // 1 tadA tacaityavandanatvam
Page #512
--------------------------------------------------------------------------
________________ [476] yogaapitvaniSTharUpaM hi, aniSTaphaladaM matam / ato yogAdhikArANAM, samIpe tasya varNanam // 157 kartavyaM sukhabodhAya ayogye naiva tanyatAm / arthAlambanayogebhyo, vyaktistu rahitA ca yA // 158 sthAnavarNatvayogebhyaH, yadi cedrahinA bhavet / tadA tu tatkriyA rUpamanuSThAna hi niSphalam // 15 // mRSA rUpaM tato jJeyaM viparItAnuSThAnataH / kupAtre pAtrabuddhitaH, pradAne yogavastunaH // 160 // mRSAvAdastu tasyApi, jAyate nAtra saMzayaH / asatkriyAnuSThAnaM ca, trividhaM parikIrtitam // 161 ananuSThAnamekaM syAdvitIyaM garanAmakam / viSAnuSThAnakaM caiva, tRtIyaM parijJayatAm // 162 // kadA kena prakAreNa, asattvaM pratipadyate / iti prazne ca sadbhAve, samAdhAnaM vidhIyate // 16 // yaccaityavandanAkAle, nAlambanayogako / na ruci va sthAnaM syAdvarNayogastu no mtH||164|| AdaratA na tatra syAta, smmuurchimkriyaanibhm| mAnasikopayogena zUnyatvAnniSphalaM tataH // 16 //
Page #513
--------------------------------------------------------------------------
________________ -pradIpa [477] niSphalatA ca sadbhAve, kriyA tu niSphalA mtaa| etAdRzAnuSThAnaM ca ananuSThAnamucyate // 166 // caityavandanakarttavyasamaye pratijJA kRtaa| ThANeNaM moNeNaM jhANeNaM appANaM vosirAmIti 167 pAThoccAraNakAle ca, sthAnamaunAdikasya vai / pratijJAM yAdRzIM kRtvA, tasyA bhaGga tu jAyate // 168 mahAmRSA svarUpaM hi, pApaM tu naiva kevalam / karmabandhAdikatvaM vai, ananuSThAnake bhavet // 16 // sthAnavarNAdiyogAnAM, sambandhabhavane'pi ca / svargAdi pAralaukikoddezena yadi tanyate // 170 // tadA garAnuSThAnaM tatkathyate jainyogtH| yacca garAnuSThAnaM tad, viSAnuSThAnatAM bhajet // 171 dhanakIryAdilobhena aihikphllipsunaa| etAdRzAnuSThAne ca, kartavye viSanAmatA // 172 // aihikaparaloka nA sukhasya kAmanAditaH / mokSasyaiva pratijJAyAH, bhaGgaH spaSTa udAhRtaH // 173 // anenaiva prakAreNa ananuSThAnarUpakam / garaviSAnuSThAnaM ca, heyarUpeNa manyate // 174 //
Page #514
--------------------------------------------------------------------------
________________ [478] yogaato yogAdhikArANAM, matA zikSA prdaantaa| ayogyAnadhikArANAM, no caityavandanAmatA // 17 // caityavandanakartavye, yogyAdhikAriNazca ke| viratipariNAmena ye yogyAste ca sammatA // 176 // ato yogyAdhikAreNa jJAtavyAH spaSTarUpataH / iti zabdena jJAtavyaM, kathAnuSThAnatyAgane // 177 // pratijJA tu kRtA yA yA, spaSTazabdasvarUpataH // viratipariNAmaM ca, vinA sA na vitanyate // 17 // viratipariNAmAnAmato'pi caityavandanam // te sarve yogyaruSAH syuH, ato yogyAzca te mtaa||176 tAtparyArthastu tasyaiva, spaSTarUpo nigadyate // caityavandanakartavye, pratijJA paribhAvyate // 10 // tAvakAyaM ThANeNaM ityAdi // . ityAdi pAThadvAreNa, kAyotsargasya svIkRtiH // kriyamANA tu kAyasya, guptirUpA vibhaavyte||18|| viratipariNAmaM ca, vinAto naiva yujyate anyeSAM yogyatA naiva, kAyaceSTA tu saMmatA // 182 dezavirativanto hi, caityavandanakAryake //
Page #515
--------------------------------------------------------------------------
________________ anwrrrr -pradoSa [476] madhyamAdhikAritvaM, sUcAmAtreNa sammatam // 18 // tathA talAsamArope, madhye ca grahaNe sati // yathA pallau ca dvau grAhyau, tathaivAtravicAryatAm // 184 phalitArthaHsarve virativanto'pi tattvatazcAdhikAriNaH // tAtvikadRSTidAnena, vastutatvaM prarUpitam // 18 // apunarbandhakAH kintu, samyagdarzaninastathA // vyahAreNa jJAtavyAH, adhikAriNaste tathA // 186 // apunarbandhabhAvena, ye ca zUnyA hi sarvathA // vidhipracurasanmAnaM, kartuM jAnanti no kdaa||18|| anadhikAravanto hi, caityavandanakAryake // sarvathA parijJAtavyA, zakSA teSAM na dIyate // 188 taddhatudavyarUpaM syAdamRtaMbhAvarUpakam // sadanuSThAnatA tatra, anyatra naiva manyate // 18 // ananuSThAnatA rUpaM, garaviSAnuSThAnakam // na dravyabhAvarUpaM na kintu ceSTAtvamAtrakam // 16 // pazcAnuSThAnamadhyeSa, heyamAcaM trayaM matam // antyadvayamupAdeyaM, mokSakAraNakaM zubham // 161 //
Page #516
--------------------------------------------------------------------------
________________ [480] yoga zaGkAHavidhinA kriyAkArye, anyalAbhazca no yadi // tIrthA'nucchedarUpA hi, paramparA tu rakSyate // 12 // yadi tAdRk kriyANAM ca akartavye paramparA // vyucchidyate tatazcaiva avidhiH paritanyate // 16 // vidhyanukUlarUpeNa kartAraH svalpakA janAH // yadi teSAM vinAzaH syAttadA tIrthavinAzatA 164 ataH kenApi rUpeNa kriyA kAryA ca sarvadA // vidhyavidhi vicArastu ataeva na tanyate // 16 // uttaraM-- avidhi puSTikartavye tIrthA'vicchedarUpakam // AlambanaM na karttavyaM zAstrAjJA parikAMkSiNA 196 zAstrokta sakriyANAM ca lopaH prathamato bhavet // zuddhakriyA vilope tu tIrthocchedaH prajAyate // 16 // avidhitaH kriyA kArye anya lAbho na vidyate // tortharakSA svarUpo hi lAbhastu tatra smmtH||198|| janasamUha tIrtha na zAstrAjJA paripAlakAH // zuddhakriyAtva kartA ca saMghastIrthasvarUpakaH // 16 //
Page #517
--------------------------------------------------------------------------
________________ -pradIpa [481] zAstrAjJA lopakartRtve samUhe naiva sNghtaa| kintvasthisamudAyaH sa na tatra saMghatA matA // 20 // tIrtharakSA chalenaiva avidhiH paristhApyate // tadAnte'vidhimAtratvaM ziSyate iti manyate // 20 // zAstravidhikriyAlopaH sarvathaiva prajAyate // tallope tIrthanAzaH syAt sarvAnarthaM tato bhavet 202 ekatra tIrtharakSA syAdanyatra tIrthanAzanam / dvayIkAryaprasaGga ca, yadyuktaM tadvidhIyatAm // 20 // sarvocchedastu tIrthAnA, vinAze parijalpite / / tIrthanAzo yathA na syAttathAvidhaM vitanyatAm 204 // avidhipakSapAtena, zAstroktavidhinAzanam / tato'niSTaphalaM caiva, dRSTAntena pradarzyate // 20 // svayaM mRtastu ekaH syAdanyaH kenApi mAritaH / tad dvayozcaiva marttavye, vizeSa vada kIdRzam // 206 // zuddhavidhigaveSa ca, sadbhAvo hRdi satyapi / sthAnAdiyogakartavye, zaktiryeSAM ca no,yadA // 207 zAsanasyAnurAgazcedvidhipakSagaveSaNe / saralAzayatA svAnte, tadA na niSphalA kriyA // 208 31
Page #518
--------------------------------------------------------------------------
________________ [482] yogavidhipakSAnurAgo na, nApi tu tad gaveSaNam / gatAnugatirUpeNa, sadA kriyA vidhIyate // 206 // tadA tu tasya jIvasya, kriyAndhasadRzI bhavet / tAhaka kriyA vidhAne ca, no lAbhaH kintu hAnitA // zaithilyAcArakartAraH, zaithilyAcArapoSakAH / svIyabhaktamanuSyANAM, te'pi svakIyajAlake // 211 // prakSepArtha tu jalpanti, manyante ca vidhiM na te| vakti kazcidyadA ko'pi, tadA tu krodhapUrvakam 212 mad guruH sampradAyaH saH, etAdRgAgataH khalu / kiM te sarve'pi mUrkhAHsyuH, bhavAneva hi paNDitaH 213 kriyAM tAdRgna kurvanti, dharmocchedastadA bhavet / paramparAsamAyAtA,tyajAmi na kadApi bhoH // 214 // yato yAdRk ca yA cAsti, kariSyAmazca taadRshiiN| anyathA tIrthanAzaH syAdevaM vadanti bAlizAH / 215 akriyAzIlatA'nAdikAlikI ca pravezati / akriyAkArijIveSu,yathA'smAkaM ma doSatA / 216 // tadhAvidhikriyAkArAn prati na doSabhAgitA / vayaM tu dezakAzcaiva, vyavahArasya rakSaNAt // 217 //
Page #519
--------------------------------------------------------------------------
________________ - pradIpa [ 483] zAstrAnukUlakarttavyaM, durlabhaM vArtamAnike / calatyazuddharUpA yA sA'pi nazyati sarvathA // 218 rakSaNe vyavahArasya, dharmo'pi rakSito bhavet / taducchede taducchedaH, samAgacchati satvaram // 216 // tAgasatyavyaktInA munmArga paridazinAm / zAstropadezakarttavye zikSAdAnaM vidhIyate // 220 // mRtyudRSTAntakaM pUrva, dattaM tattu vicAryate / karmajanyaM svayaM mRtyuH, tatrAnyasya na doSatA | 221 / dvitIyamRtyukAle ca karmasattA tu sarvadA / kintu mArakavyaktInAM, duSTAzayo nimittakaH // 222 adhikaH so'pi mantavyaH duSTAzayavatAM sadA / ato'pi mArakavyaktInAmavazyaM doSabhAgitA // 223 tathaivAtra svayaM lokAH kurvanti sarvadA'vidhim / zuddhAM kriyAM na kurvanti tatra teSAM tu doSatA // 224 nopadezakavyaktInAM iti satyaM tu manyatAm / " yeSAM caivopadezena gacchantya vidhimArgake // 225 // tAhaka kriyAM ca kurvanti atasteSAM sadoSatA / upadezaka vyaktInAM, jAyate nAtra saMzayaH // 226 //
Page #520
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 484 ] yoga vizvAsaghAtatA'trApi, mantavyA jJAninA sadA / yeSAM vizvAsamAtreNa, patantyavidhigattake // 227 // zaraNAgatajIvAnAM, masta kocchedasAdRzam / kAryamatrApi vijJeyamunmArgapoSiNAM sadA // 228 // bhavabhIrumanuSyeNa, ato'vidherna poSaNam / kAryaM kenApi rUpeNa, prANaiH kaNThagatairapi // 226 // vidhimArgAya yatnasya, nirantara vidhAnataH / kadAcitkasya jIvasya, zuddhadharmasya cAptitA // 230 tatastriSu ca lokeSu, amAripaTaghoSaNA / kAritA sadRzaM caiva phalamatrAvadhAryatAm // 231 // kAcidekApi yA vyaktiH, vidhipUrvAnuSThAyikA / tattulyAnaiva mantavyA, avidhikAri koTizaH // 232 ata: paropakartRRNAM gurUNAM tAdRzI kadA | durbalatA na svIkAryA, prANaiH kaNThagatairapi // 233 // vidhyupadezatA yatra, dAtavyA zrotuH sammukhe / ayogyasya pradAnetu, pratyutA'narthatA bhavet // 234 // ato nIcAzayAnAM ca naivazAstropadezanam / teSAM caivopadeze tu doSAdhikyaM prajAyate // 235 / / "
Page #521
--------------------------------------------------------------------------
________________ - pradoSa [ 485 ] pApakArakavyaktInAmapekSayA ca kArite / upadeze janAnAM ca sarvathA doSabhAgitA || 233 / / ano yogyeSu pAtreSu, zuddhazAstropadezanam / svayaM zuddhapravRttizca karttavyA tIrtharakSaNe // 237 // vArttA ca tAdRzIM zrutvA, sthUlabuddhikamAnuSaH / vadati naiva karttavyA, carcA mastakasphoTikA // 238 " mahAjano yena gataH sa panthAH" tadvAkyAmusAreNapUrvaparaMparA yAtA, yA kriyA saiva tanyate / sA jItavyavahArasya pravRttiH paridRzyate // 236 // yAvatparyantatIrthaM ca, tiSThati bhArate sadA / tAvatparyantakAlaM tu, jItavyavahRtirbhavet // 240 // lokasaMjJAM parityajya, zuddhazAstrarahasyakam / sUkSmabudhyA ca jJAtavyaM dharmatIrthaM tu rakSatA // 249 // zAstrApekSAM ca saMtyajya gatAnugatikatvataH / lokapravAharUpasya, prAmANye parimAnane // 242 // lokasaMjJA samAyAti, mahAjanairvicAryate / tajjItavyavahArasya, svarUpaM kIdRzaM bhavet // 243 // lokavizvAsakarttavye, yadi kalyANatA bhavet /
Page #522
--------------------------------------------------------------------------
________________ [486] yogatadA tu naiva kArya syAdalaukikaM ca sarvathA // 244 // jJAnasAre proktam :stokA AyA anAryebhyaH, stokA jainAzca teSvapi / zuddhAsteSvapi stokAH syuHstokAsteSvapi skriyaaH| zreyorthino hi bhUyAMso, loke lokottare ca n| stokA hi ratnavaNijaH, stokAzca svAtmasAdhakAH // eko'pi zAstranItyA yaH, varttate sa mahAjanaH / kimajJasArthaka zatamandhasya na pazyati // 247 // yatsaMvijJajanAcIrNa, zrutavAkyairavAdhitam / tajjItaM vyavahArAkhyaM, pAramparyavizuddhimat // 24 // yadA''cIrNamasaMvijJaH, zrutArthAnavalambibhiH / na jItaM vyavahArastadandhasantatisambhavam // 24 // AkalpavyavahArArtha, zrutaM na vyavahArakam / itivaktumahattantre, prAyazcittaM pradarzitam // 250 // tasmAcchU tAnusAreNa, vidhyekarasikairjanaiH / saMvijJajItamAlambyamityAjJA pAramezvarI // 251 // yadi sarvAdareNaiva, pakSapAto vidheH sdaa| kriyate tarhi zAstrasya, pAThAnAM kA gatirbhavet 252 //
Page #523
--------------------------------------------------------------------------
________________ -pradIpa [487] mmmm avihikayA paramakayamasUyavayaNaM maNaMti savvannU / pAyacchittaM jamhA, akae guruyaM kae lhuaN||25|| uttaram :naitAni vacanAnyeva, mUlata eva cAvidheH / pravRttikArakANyeva, kintu vidhipravRttike // 254 // anAbhogAdinA caiva, jJeyA cAvidhidoSatA / chadmasthena na tadbhItyA, kriyA tyAgo vitanyate 255 tathAvidhitvajJAnAnAmAdyA'bhyAse tvbhaavtaa| vAnyadApi pravaktavyA, avidhidoSatA khalu // 256 // niranubandharUpA sA, atastasya ca tAdRzam / anuSThAnaM na doSAya, vidhInAM bahumAnataH // 257 // gurvAjJA yogabhAvAcca, tasya ca vidhirUpatA / etadvArtA pradRSTavye, jJeyAni vacanAnyapi // 258 // ataH kazcinna doSaH syAdmantavyaH shuddhbuddhinaa| adhyAtmasAragranthe ca, yaduktaM tatpradarzyate // 256 // , azuddhApi hi yacchuddhAH, kriyAhetuH sdaashyaat| tAnaM rasAnuvedhena, surNatvamupagacchati // 26 // yo'vidhibahumAnAttu, kuryAdavidhinA kriyAm /
Page #524
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 488 ] yoga tasya kattu rapekSAyAH, vidhInAM vyavasthApane // 261 // rasikastasya karttA'pi bhavya eva nigadyate / tadvArttAsu ca prAmANyaM, yogadRSTau pradarzitam 262 // tAttvikaH pakSapAtazca, bhAvazUnyA ca yA kriyA / anayorantaraM jJeyaM, bhAnu khadyotayoriva // 233 // upasaMhArarUpeNa, yatkiJcitpraNigadyate / prastutaviSaye caiva sAvadhAnena zrUyatAm || 264 // sthAnAdipazca yogeSu, yasya prayatnazIlatA / caityavandana kAdIni, anuSThAnAni tasya vai // 265 // sadanuSThAnarUpeNa, sarvadA parijAyate / ato hi zuddhabhAvena, sadanuSThAnakaM bhajet // 266 // caityavandanakarttavye, sthAnAdiyoga yojane / vArtA'calacca tatraiva, prasaGgavazato yadA // 267 // tIrthocchedastu ko vastu, vidhiprarUpaNA tathA / . tIrtharakSaNakArye ca AvazyakI matA sadA // 268 // iti vArttA prasaMgena carcA cAtraiva carcitA / prakRtamanusRtyaiva vaktavyaM praNigadyate // 266 // caityavandanakAdyAzca kriyAstu vAhyarUpikAH /
Page #525
--------------------------------------------------------------------------
________________ - pradIpa [486] tadAtmA sthAnavarNAdi, pUrvoktayoga eva hi // 27 // yadi pUrvoktayogeSu, prayatnazIlarUpataH / kriyA karttavyarUpeNa, tanyate zuddhabhAvataH // 271 // tadaiva sA kriyA jJeyA, zuddhazuddhatarAtmikA / saMskArapuSTitAhetu, sadanuSThAnatAM bhajet // 272 // anukrameNa jJAtavyA, karmakSayanimittakA / sadanuSThAnabhedAnAM, dRSTavyo'ntimayogake // 273 // anAlambanayogasya, samAvezaH prajAyate / prItibhaktivaco'saGgasambandhAccaturvidham // 274 // catuHzvasaGgatAkhyaM tu, anAlambanayogake / samAviSTaM prajJAtavyaM, yogadarzanataH sadA // 27 // bhAvazuddhitvayogena, caikAnuSThAnakaM matam / caturbhedasvarUpeNa, pariNamati sarvadA // 276 // evamevAnuSThAnaM ca, catUrUpeNa jAyate / prItibhattyAdikaM sarva, tadrUpeNa prapadyate // 277 // sarva kArya parityajya, takriyArtha prayatnakam / tanyate yatra tatraiva, prItyanuSThAnakaM bhavet // 27 // 1 tAratamyena
Page #526
--------------------------------------------------------------------------
________________ [460] yogaatyantAdhikaprItistu, yadanuSThAnake bhavet / prItyanuSThAnakApekSA, bhaktyanuSThAnake sadA // 27 // AlambanapadArtheSu, vizeSAdarabuddhitaH / pratyekaM taddhi vyApAraH, adhikazuddhatAM bhajet 280 // yathA mAtAsvabhAryANAM, bhojanavastrakAdinA / pAlane samarUpe'pi, bhAvena bhinnatA matA // 28 // svabhAryApAlane prItiH, bhaktiH svamAtRrakSaNe / bAhyasameSu sarveSu, prItibhaktau vizeSatA // 282 // zAstre dRSTiM paristhApya, sarvakAryeSu sAdhUnAm / yA pravRttiH zubhAjAtA,tadA vaco'nuSThAnatA / 283 / yadA saMskAradRDhaM bhUyAt, pravRttikaraNe kSaNe / zAstrasmaraNakarttavyasyAvazyakaM na vidyate // 284 // yathA candanadravyeSu, sugandhistu svabhAvajA / tathA saMskAradAyana, dhArmikA niyamAH sadA / 28 // jIvanaikarasIbhUtAH, syurasaGgAnuSThAnajAH / tadadhikAritA jJeyA, jinakalpisu sAdhaSu // 286 // vacanAsaGgarUpAyAM, kriyAyAM svalpabhinnakam / zAstrapreraNataikatra, anyatra preraNA na hi // 28 //
Page #527
--------------------------------------------------------------------------
________________ wwwwwwwww Hrm Hrmy jy khy by by Hrm -pradIpa [461] zAstrajanitasaMskArabalenaiva prajAyate / yathA cakraparibhrAma, daNDena prathamaM matam // 28 // daNDajanitavegena, pazcAttu parijAyate / saGgasya parityAgena, anAlambanatA bhavet // 286 // anAlambanarUpatvamasaGgatvAnuSThAnakam / mantavyaM zuddhabhAvena, asaGgayogakAMkSiNA // 26 // Alambanatvayogastu, sthAnAdipaJcarUpakaH / icchAsthairyapravRttyAdicaturbhedasya yojane // 261 // paJcabhiH saha kartavye, viMzatikulasaMkhyakAH / tatra pratyekabhedAnAM, prItyanuSThAnakAdinA // 292 // yojane kulasaMkhyA syAdazItibhedarUpikA / AlambaneSu vaividhyaM, rUpyarUpivibhedataH // 263 // ta eva dhyAnabhedAH syuH, dhyAnabhedeSu carcyate / dhAraNAzabdasAmyena, yogasvarUpadhAraNe // 264 // vizeSarUpatA kAcitprasaGgana prdrshitaa| yogaviMzatigranthAttu , nAto'prastutarUpatA // 26 // adhunA dhAraNAyogaM, prakRtyamanusRtya vai| avaziSTaM pratanyeta, aSTadRSTitvayogataH // 266 //
Page #528
--------------------------------------------------------------------------
________________ [462] yogadoSANAM nAzakartavye, tRptiM tu paramAM bhjet| samatocitasaMyogAvaravinAzatA bhavet // 26 // tataH RtaMbharAprajJA; jAyate yogazuddhitaH / tatsvarUpatvajJAnArtha, procyate zAstrayogataH // 26 // dvitIyApUrvayatnatva, bhAvisAmarthyayogataH / prabhaveyaM samAdhiprajJArUpAta bharA matA // 26 // proktaM jJAnasArASTake : sandhyeva dinarAtribhyAM, kevalazrutayoH pRthak / budhairanubhavo dRSTaH, kevalArkAruNodayaH // 30 // yogAnAM zubhacihnAni, proktAni cAnyazAstrake / yogAcAryeNa dRSTAni, paJcamIdRSTitastathA // 301 / / atraiva tAni yojyAni, dhAraNAzubhAmicchatA / kAntAkhyayogadRSTiSu, tArA samaprakAzatA // 302 dRDhAtattvamImAMsAsyAddhAraNA dRDhadhAraNe / anyazrutasya no tatra, vAsanApi prajAyate // 303 // yathAnya kAryakarttavye, satyapi strImano yathA / svapatyupari sarva ca, nAnyatra paritiSThati // 304 //
Page #529
--------------------------------------------------------------------------
________________ -pradopa [463] tathaiva dharmijIvAnAM kartRtve'pyanyakAryake / na tatra rAgaraktatvaM, api tu zrutadharmake // 30 // tathAprakArake jJAne, vighnavicAraNA bhavet / bhogAnAM bhavahetUnAM, vicAro naiva tanyate // 30 // na guNo doSatA naiva, viSayarUpabhAvataH / guNApaguNakAryatvaM, manasA naiva tanyate // 307 / mAyAvijanatAM jJAtvA, laDDanaM tanyate sadA / satyasvarUpajJAtRtvAd bhavavRddhestu mIyate // 308 / / tatra mano na cAJcalyaM, naiva bhrAntisvarUpakam / bhogAMstvasatyarUpAMzca, jJAtvA tato nivartate 306 // bhavabhItyA tu no tatra, nivartane ca hetutaa| kintu satyaM parijJAya, asatyaM parityajyate // 310 // tAdRzI dRSTitAM yena, prAptA bhavyAtmanA sadA / tenaiva bhavasAmudraM, tIryate nAtra saMzayaH // 311 // dhAraNAyA vicArastu, anekdRssttibindutH| anekayogagranthanAmAzrayAcca vitanyate // 312 // tatrApi dRSTidoSeNa, zAstrayogaviruddhataH / tathA'nubhavabuddhInAmabhAvatazca. yatkRtam // 313 //
Page #530
--------------------------------------------------------------------------
________________ [464] yogaprarUpaNaM viruddha cet, bhUyAnidhyAtvaduSkRtam / jJAniyogijanenaiva, kRpAM vidhAya sUcyatAm / 314 // // itizrIzAstravizAradajainAcAryavizvavanyapUjyapAdasaricakracakravartijaGgamayugapradhAnasakalAgamarahasyavediAjanmaparamabrahmacArizuddhaprarUpakAcAryadeva zrIvijayadharmasarozvaraziSyeNanyAyavizAradanyAyatIrthopAdhyAyamaGgalavijayenanirmite yogapradIpe dhAraNAkhyaSaSThayogAGgAvarNananAmA'STAdazatamaHprakAzaH smaaptH||
Page #531
--------------------------------------------------------------------------
________________ - pradoSa anantajJAnarUpAya, darzanAnantadhAriNe / cAritrAnantayuktAya, prAtihAryASTadIptAya, pUrNAtizayarUpiNe / [ 465 ] anantavIryazAline || 1 // paJcatriMzaca vANInAM guNena sahitAya ca // 2 // trailokyadhyeyarUpAya trilokIpUjitAya ca / trilokIjanavandhAya trilokI janasvAmine // 3 // devanarendranAthAya, jagannAthAya sarvadA / paramAnandarUpAya namaH trailokyatAyine // 4 // AditIrthapratiSThAya, AditIrthaMkarAya ca / AdinirgranthadevAya, Adibhavyatvavodhine ||5| AdikaivalyajJAnAya, AdIzvarAya dehinAm / AdijinendradevAya, RSabhasvAmine namaH // 6 // viMzatizcAjitAdInAM yatra nirvANatA'bhavad / teSAM gaNadharANAM ca zubhasvAmyantasvAminAm // 7 // koTizaH sAdhuvRndAnAM, mokSaprAptizca yatra vai / tasmai girivarendrAya, sammetAya namonamaH ||8|| trikAlaM vadanaM teSAM kRtvA smRtvA guru tathA / yoga pradIpa grantheSu, dhyAnavyAkhyA vitanyate // // ,
Page #532
--------------------------------------------------------------------------
________________ mirm. [466] yoga-- dhyAnaM caturvidhaM jJeyaM, cAtaraudradvayaM khlu| tRtIyaM dharmadhyAnaM syAcchukladhyAnaM caturthakam // 10 // Adya dve heyatArUpe, sNsaarvRddhihetuke| antye va mokSamArgasya, nimitte parikIrtite // 11 // ArtaraudrakadhyAnAnAM, heyasvarUpadhAriNAm / Adau vyAkhyA prakArastu, svabodhAya vitanyate 12 zokAkrandanabhAveSu, pritaapvilaapke| pIDAnidAnasadbhAve, ArtadhyAnaM prakathyate // 13 // taccaturvidharUpaM sthAdiSTAnAM virahAditaH / iSTaviyogasadbhAve, yA cintA parijAyate // 14 // mAtAputrakalatrANAM, pitAbhrAtAdiprANinAm / AyuHpUrNe ca sadbhAve, viyogo duHkhadAyakaH // 15 // viyogo me kadA no syAditi vicArarUpakam / iSTaviyogacintAkhyaM, prathamaM parikIrtitam // 16 // aniSTapitRSandhUnA, saMyogo yadi jAyate / tadviyogaH kadA me syAditi cintA tu yA bhavet // 15 tadapi duHkhahetu syAdAtadhyAnaM dvitIyakam / zUlajvarAdirogANAmatyantaduHkhadAyinAm // 18 //
Page #533
--------------------------------------------------------------------------
________________ PAAAAN -pradIpa [ 467] sadbhAve yA ca cintA syaatsNsaarvRddhihetukaa| tRtIyamArtadhyAnaM tajjainazAstre prarUpitam // 16 // kAmopahatacittena, patitapariNAminA / janena paricintyeta, devendranapacakriNAm // 20 // vaibhavasAmagrI dRSTvA bhavAntare mamApi hi / anena tapasA mUyAtsamRddhayAdikatAdRzam // 21 // ityevaM cintanaM caiva nidAnaM praNigadyate / bhogaviSayayAzcAtaH bhogo'pi pariprApyate // 22 // saMsArakUpapAtAya sA yAcA duHkhdaayikaa| yataH saMsAravRddhiH syAdbhavabhramaNatA tataH // 23 // yatra bhogAstato rogAH yatra rogAstato'zamaH / yatra duHkhaM ca tatrApi durdhyAnaM sarvadA bhavet // 24 // durdhyAne sukhalezo'pi vastugatyA na jAyate / ato hi cAtatyAgAya sadA yatno vidhIyatAma // 25 janmaduHkhaM jarAduHkhaM mRtyudukhaM punaH punaH / tatkathaM sukharUpaM syAjjJAninA paricintyatAm // 26 1 azame duHkham
Page #534
--------------------------------------------------------------------------
________________ yoga [18] AtatyAmaM vinA naiva kutrApi sukhshaantitaa| na bhavediti mantavyaM saMsAre sarvadA tathA // 27 // SaDguNasthAnaparyatvamAta dhyAnaM tu sambhavet / agre tu naiva vijJeyaM cAritraparizuddhitaH // 28 // prathame tasya prAdhAnyaM caturthAdiSu mandatA / bhane yathA yathA gacchettathA tasyaiva mandatA // 26 // caturgatyAkhyasaMsAre saampraayikyogtH| sarvatra parijAyeta Arta tu sarvaprANinAm // 30 // ArtadhyAnaprabhAvena bhramanti saMsRtau sdaa| ato hi tatparityAge yatnaH zreyaskaro mataH // 31 // tyaktvA nidAnadhyAnaM ca AtadhyAnAni triNyapi / pramattaguNasthAneSu bhavanti tu pramAdataH // 32 // raudradhyAnasvarUpaM tu lakSaNena vidhaantH| . cintanIyaM vizeSeNa durgatigartapAtanam // 33 // sattvavyapAdanodvandhaparitApanakAdInAm / hiMsAnubandhikAryANAM vicAro raudrikaH smRtaH // 34 // hiMsAnubaMndhinAmAkhyaM raudraM tu prathamaM matam / narakagatisampAte kAraNaM prathamaM khalu // 35 //
Page #535
--------------------------------------------------------------------------
________________ -pradIpa rAgadveSa prabhAvena jIvAnAM hanane tathA / bandhane tADane caiva vicAro raudrapoSakaH // 36 // hAsyalobhAdidoSeNa caH satya jalpanaM kRtam / tadapi satyarUpeNa saMsthApitaM kubuddhitaH // 37 // nirantarA tu sA cintA khyAtijAtyAdilo bhataH / mRSAnubandhinAmAkhyaM raudraM dhyAnaM dvitIyakam // 38 // jIvamAraNakauzalyapUrveNaiva nirantaram / [ 466 ] tIvra zubhena svAntena duHkhadAna vicAraNam // 36 // mRSAnubandhidhyAnaM hi jJeyaM tadapi sarvadA / . asatyakAryavRttau ca krUratA spaSTarUpataH // 40 // dravyaharaNakAryANAmupAye mAnasaM sadA / rudhvA vicArakarttavye yA cintA parijAyate // 41 // steyAnubandhidhyAnaM tadraudrAkhyaM ca tRtIyakam / duSTa vicArasandoho jAyate nAtra saMzayaH // 42 // viSayArjana rakSAyAH vyayasya kAraNe tathA / vicAre satataM kArye vaiSayikAnubandhi tat // 43 // yena kena prakAreNa viSayaprApaNaM bhavet / tadA sarvatra saukhyaM syAdanyathA tu viTambanA // 44 //
Page #536
--------------------------------------------------------------------------
________________ Vvvvvvvvvvvv [ 500] yogatAdRzI mAnyatA cASTAdazapApasya pussttidaa| . pApAtkathaM sukhaM bhUyAditi svAnte ca cintyate // 45 rakSaNe'pi sadA jJayaM duniM duHkhadAyakam / yadi cauraH samAgacchettadA kiM kriyate mayA // 46 // rAjadaNDAgnibhItInAM zaGkAsthAnaM tu sarvadA / durdhyAnasAdhanaM sarvarakSaNaM parikIrtyate // 47 // vyaye tu mahatI cintA nUnatAyA vicAraNe / kena rUpeNa sA hAniH pUryate kena yogataH // 48 // ityapi cintanaM jJayaM raudradhyAnasya possnnm| ataH sarvatra raudraM tadviSayAdiSu jAyate // 4 // Aye dukhaM vyaye dukhaM sarvatra duHkhameva hi / caturtharaudradhyAnaM tatkIrzitaM zAstrayogataH // 50 // guNapaJcakaparyantaM, tadvyAnaM pariprApyate / ta eva svAmino jJeyA, anyatra na kadAcana // 51 // nakaragatisampAte, sAdhanaM paramaM matam / durgatidUtirUpaM taddheyaM, tu sarvathA bhavet // 52 // anyadharmIyamantavyaM, dhyAnaM pUrva nigdyte| pazcAttu jainadhyAnAnAM, svarUpaM pratipAdyate // 53 //
Page #537
--------------------------------------------------------------------------
________________ -pradopa 141050 0.5.. .wimmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmm 501 uttabhadhyAnavyAkhyA tu, lakSaNena vidhaantH| adhikArisvarUpaM ca, yathA zaktyA nirUpyate // 54 // dhyeyavastuSu svAntasya, vRttiinaamektaantaa| taddhayAnamiti jJAtavyaM, jainetarIyayogataH // 55 // dhyAnAdhikArijIvAnAM, yogyatA praNigadyate / tAdRzI yogyatAM prApya, dhyAnI dhyAnaM samAcaret 56 guruzAstrIyavAkyeSu, vizvAsaH sarvathA mtH| indriyasvAntavRttInAM, viSayAtparimocanam // 57 // kAyena manasA caiva, yamAnAM paripAlanam / niyamapAlanaM nityaM, tapasi cAdaraH sadA // 8 // anAvazyakavastUnAM, sarvathA parityAganam / sthAnAnnavastrapAtrANAmatyalpaM paridhAraNam // 56 // dhyeyasambandhigranthebhyaH anyagrantho na paThyate / dhyeyaprabhAvarAhasya-darzikA zrUyate kathA // 60 // dhtheya viruddhazrotavye, zravaNaM naiva dIyatAm / kuTumbaparivArANAM, mamatAM sarvathA tyajet // 31 // prasiddhadainikAdyaca, patraM sAptAhika tthaa| dhyAninA pazyate naiva, yato vikSepatA bhavet // 32 //
Page #538
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 502 ] yoga - sabhAsamitisthAnAnAM varjanaM sarvadhA matam / svayazoguNavRddhyarthaM, kutrApi naiva ceSTanam // 63 // paracarcA na karttavyA, paradoSo na dRzyatAm / teSAM ca cintanaM naiva karttavyaM jJAninA kadA // 64 // 5 madhuraM priyatAyuktaM, vaktavyaM yoginA sadA / prayojanaM vinA naiva vaktavyaM kriyatAMkadA // 65 // sadA maunaM ca karttavyaM, cittaviSAdavarjanam / ahaMkArAdi bhAvAnAM sparzanaM naiva tanyatAm // 66 // mAnasanmAnarUpANAM bhAvAnAM naiva prArthanam / svIyatryAdikasampattInAM saMgaM sarvathA tyajet 67 dhyeyaprItikarANAM ca granthAnAM paThanaM sadA / sveSTanAmnazca mantrANAM japanaM vidhipUrvakam // 68 iSTadevaguNAnAM vai prabhAvasyaiva cintanam / tasya dayAlubhAveSu vizvAsaH kriyatAM sadA // 66 dhyeya sAdhanasthAnAdimAlA vastrAsanaM tathA / mUrtyAdisarvasAmagrIsnAnaM vinA na spRzyatAm // 70 | jAgaryA nAdhikA kAryA zayanaM nAdhikaM tathA / bhojanaM cAdhikaM naiva laGghanaM nAdhikaM tathA // 71 //
Page #539
--------------------------------------------------------------------------
________________ -pradIpa - [503] tambAkvAdikakaSTAnAM duSTAnAM vyasanaM tyajet / mAMsamadyAdivastUnAM sarvathA varjanaM varam // 72 // noSNAbhuktizca karttavyA nAmlA tiktA na maadhurii| sarSapAdikatailAnAM palANDalamunAdInAm // 73 // gajjarapanasAdInAM bhogo naiva vidhIyatAm / tathA dadhyAdivastUnAM bhogo yogavivAdhakaH // 74 // miSTalimbUphalaM caiva billIphalaM tathaiva ca / kadalIphalamukhyaM ca bhojanaM yoginAM matam // 7 // . gRhe kasyApi no bhuktiH parahastena no tathA / zuddharUpaM svayaM dRSTvA bhojanaM paribhAvyatAm // 76 yatproktaM tacca sampUrNa svAnte grAhya tu sarvathA / tathA niyatasthAnAdiniyatasamayastathA // 7 // niyatamAsanaM caiva saMsevyamantrakaM smaret / dhyAnabhedasvarUpaM ca tacchAstreNaiva kathyate // 7 // dhyAnamanekadhA proktaM sthuulsuukssmaadibhedtH| svarUpaM kathyate tasya zrUyatAM sAvadhAnataH // 7 // 1 kaSTAnAM vyasanAnAM
Page #540
--------------------------------------------------------------------------
________________ [504] yoga sahasradalasaMkhyAkaM brahmarandhra ca paGkajam / mahApadmAbhidhAnaM tadvizuddha zvetavarNakam // 8 // zuddhatejomayaM jJayaM varNAnvitaM ca patrakam / hasakSabhalavarayu hasakhapheM varNAtmakam // 1 // dvAdazabIjasaMyuktaM karNikA tu nigadyate / akathaM trINi varNAni tiSThanti ca trikoNake 82 tryasamadhye ca vijJayaM halakSena trikoNakam / tanmaNDape ca oMkAraH sadA siddho virAjate // 83 yoginA paricinyeta tatraiva nAdabindukam / pIThamekaM ca rAjeta dvau haMsau tatra tiSThataH // 4 // pAdukA khalu tatrApi srvguruviraajte|| dvibhujAbhyAM ca saMyuktaH trinetraparizobhitaH // 85 zuklavastraM samAcchAdya cndnliptgaatrkH| zvetamAlAsamAyuktaH sarvadA parizobhitaH // 86 // tAdRzagurudhyAnena sthUladhyAnaM tu siddhyati / agreca sarvadhyAnAnAM so'pi yogyo bhaviSyati 87 proktaM vizvasAratantre :prAtaH zirasi zuklegje trinetraM dvibhujaM gurum /
Page #541
--------------------------------------------------------------------------
________________ * pradIpa [505] varA'bhayaM karaM zAntaM smarettannAmapUrvakam // 8 // kaGkAmAlinItantre'pi proktam :sahasradalapadmasthamantarAtmAnamujjvalam / tavaM nAdavindozca madhye siMhAsanojjvale // 86 // tatra nijaguruM nityaM rajatAcalasannibham / vIrAsanasamAsInaM sarvAbharaNabhUSitam // 10 // zuklamAlyAmbarairyukta varadAbhayapANikam / vAmorUzaktisaMyuktaM kAruNyenAvalokitam // 11 // priyayA savyahastena dhRtacArukalevaram / vAmenotpaladhAriNyA raktAlaGkAriNyA yutam // 12 // jJAnAnandasamAyuktaM smarettannAmapUrvakam / tAdRggurupadaM jJayaM dhyAnArthamatra gRhyatAm // 13 // tAdRggurusvarUpasya cintanaM sthUladhyAnakam / tato'gre kila jyotikarUpaM tu pravicAryatAm // 14 // guhyadezeSu liGgasya mUle ca madhyasthAnake / kuNDalinIvakrAkAraiH parivRtyaiva tiSThati // 15 // jIvAtmA khalu tatsthAne dIpazikhAsadRsthitaH / jyotirmayaprabhUNAM ca tatsthAne smaraNaM bhajet // 66 //
Page #542
--------------------------------------------------------------------------
________________ *wwwrLJAPAN [506 ] yogatadeva jyotiSkaM dhyAnaM tantrazAstre parismRtam / bhrU madhye mAnakasyordhvabhAge oMkAratAM bhajet // 17 // zikhAmAlAsamAyuktaM jyotiSka paritiSThati / tasyaiva dhyAnakartavye tejodhyAnaM prajAyate // 9 // yogasiddhistato jJayA AtmapratyakSakArikA // zuddhAzaktiH prajAyeta AtmanaH sukhadA sadA // 6 // sUkSmadhyAnasvarUpampUrvapuNyodayenaiva sAdhakasyaiva kuNDalI / jAgRddazAM ca samprApya mIlitvA cAtmanA saha 100 netrarandhrasya mArgeNa niSkramya cordhvabhAgake / rAjamArgAbhidhAne ca sthale vai paribhrAmyati // 10 // bhramaNakAryakarttavye cAJcalyasUkSmatAditaH / dhyAnayogeSa tasyAzca, darzanaM naiva jAyate // 102 zAmbhavI yogamudrAyAH, kartavyasamaye tathA / kuNDalinyAzca dhyAne vai, sakSmadhyAnaM nigadyate 103 tadryAnaM kaThinaM jJeyaM, gopanIyaM ca srvthaa| devAnAM durlabhaM tacca, tantrazAstreSu kIrzitam 104
Page #543
--------------------------------------------------------------------------
________________ -pradIpa . [507] sthUladhyAnAcca jyotirdhyAnaM zataguNakaM bhavet / jyotirdhyAnAcca sUkSmatvadhyAnaM lakSaguNaM smRtam // AtmapratyakSatA yasmAd dhyAnataH parijAyate / tatkathaM naiva zreSTaM syAditi manasi cintyatAm 106 zrIbhagavadgItA a0 6 dhyAnollekhazlokA :samaM kAyazirogrIvaM, dhArayanacalaM sthiraH / samprekSya nAsikAgraM svaM, dizAzcAnavalokayan 107 ___ a0 6 / zlo0 13 saGkalpaprabhavAn kAmAMstyaktvA sarvAnazeSataH / manasaivendriyagrAmaM viniyamya samaM tataH // 10 // zanaiH svarUpatAM dhyAyed budhyA dhRtigRhiityaa| AtmasaMsthaM manaH kRtvA, na kiJcidapi cintayet / yato yato nizcarati, mnshcnyclmsthirm| tatastato niyamyaiva, tadAtmani vazaM nayet // 110 // nirguNaM ca nirAkAra, nirAkAraM ca sadguNaM / nirguNaM caiva sAkAraM, sAkAraM sadguNaM tathA 111 advatadvatatattveSu, caturbhaGgI nirUpyate / prathamAvatabhAveSu, darzyate lokahetave // 112 //
Page #544
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 508 ] yoga anirvAcyamacintyaM ca, avAGmanasamocaram / niSkriyaM zuddhabrahmatvaM, nirAkAraM ca nirguNam 113 guNAtIto'vinAzI ca, ajo mAyApatistathA / mahezvaro jagatkarttA, nirAkArazca sadguNaH // 114 // mAyAtIto'vinAzI ca divyavigrahadhArakaH / sa eva bhagavAn jJeyaH, sAkAro nirguNastathA // 115 // ajazcaivAvinAzI ca, lIlAvihArayuk sadA / divyayA prakRtyA caiva, khelako divyavaigrahaH // 116 sa virAT svarUpastu, IzvaraH sarvarUpakaH / sAkAraH saguNazcaiva bhagavAn parikIrttitaH // 117 dvaite caturguNayojane -- dayAluH sarvajIveSu- sarvazaktisamanvitaH / nirAkArazca nirguNaH // 118 nyAyakArI tu jJAtavyaH, saJcAlakazca sarvatra, sarvasaMsAriprANinAm / saguNaH sa nirAkAraH, dvaitarUpazca kIrttitaH // 116 // bhaktAnAM paritrANAya, mAyAto dehadhArI ca / sarvadA nirguNo jJeyaH, sAkAro nirguNastathA // 120
Page #545
--------------------------------------------------------------------------
________________ - pradIpa [ 506 ] bhaktaizca saha lIlAyAH, karttA guNAkaraH sadA / lIlAmayastu jJAyavyaH sAkAraH sadguNastathA // 121 // sItArAmadhyAnasvarUpam -- kAlAmbhodharakAntikAntamanizaM vIrAsanAdhyAsitam mudrAM jJAnamayIM dadhAnamaparaM hastAmbujaM jAnUni // sItAM pArzvagatAM saroruhakarAM, vidyunnibhaM rAghavam / pazyantaM mukuTAM gadAdivividha kalpojjvalAGga bhaje 122 siMhAsanArUDharAmadhyAnasvarUpam - " navadUrvAdalazyAmaM padmapatrAyate kSaNam / ravikoTiprabhAyuktaM, kirITena virAjitam // 123 // koTikandapailAvaNyaM, pItAmbara samAvRtam / divyAbharaNasampannaM, divyacandanalepanam // 124 // ayutAdityasaMkAzaM, dvibhujaM raghunandanam / vAmabhAge samAsInA, sItAM kAJcanasannibhAm 125 sarvAbharaNasampannAM vAmAGga samupasthitAm / raktotpalakarAmbhojAM, vAmenAliMgya saMsthitam 126 // sarvAtizayazobhADhya, dRSTvA bhaktisamanvitam / tAdRzaM rAmasvarUpaM ca, smaryatAM sarvakAminA // 127 //
Page #546
--------------------------------------------------------------------------
________________ ~rrrrrrrrrrrrrrrr. [ 510] yogabAlagopAladhyAnasvarUmavyAda vyAkopanIlAmbujarucirAruNa bhojnetre'mbujsthaa| vAlajaMghAkaToraH sthalakalitaraNatkiGkaNIko mukundH| doA haiyaGgavInaM vidyate vimalaM pAyasaM vishvbndhH| gogopIgopavItorubhanakhavilasa kaNThabhUSazciraM vaH // 128 // vanabhojanakartRkRSNadhyAnamvibhRdva Nu jaTharapaTayoH, zRGgaveSe ca kakSe vAme pANau mamRNakavalaM, tatphalAnyaMgulISu tiSThanmadhye svaparisuhRdo hApayannamamizra svarge loke miSataM bubhuje, yajJabhugvAlakeliH // 126 // zrImadbhAgavata 10-13-11 / vizvamohanazrIkRSNadhyAnamaMsAlambitavAmakuNDaladhara, mandonnatabhra talam kizcitkuzcitakomalAdharapuTaM, sAciprasArIkSaNam AlolAMguli pallavaimuralikAmApUrayantaM mudA mUle kalpatarorityaMgalalitaM, dhyAyejjaganmohanam130
Page #547
--------------------------------------------------------------------------
________________ -pradIpa [511] zrIkRSNanaTaveSadhyAnamzyAmaM hiraNyaparighaM, banamAlyavaha dhAtupavAlanaTaveSamanuvratAMse / vinyastahastamitareNa dhunAnamanja karNotpalAlakakapolamukhAbjahAsam // 131 // zrImadbhAgavata 10-23-22 vahIMpIDaM naTavaravapuH, karNayoH karNikAraM bibhradvAsaH kanakakapizaM, vaijayantI ca mAlAm / randhrAnveNoradharasudhayA, pUrayan gopavRndai.. vRndAraNyaM svapadaramaNaM, prAvizad gItakIti:132 zrImadbhAgavata 10-21-5 // vRndAvanavihArirAdhAkRSNadhyAnamaGgazyAmalimacchaTAbhirabhito, mandIkRtendIvaram jADyaMjAguDarociSAM vidadhataM paTTAmbarasya zriyA vRndAraNyavilAsinaM hRdilasaddAmAbhirAmodaraM . rAdhAskandhanivezitojjvalabhujaM dhyAyeta ....... . dAmodaram / / 133 //
Page #548
--------------------------------------------------------------------------
________________ { 512 yoga gItAvaktAdhyAnaM prapannapArijAtAya, to'travetrakapANaye / jJAnamudrAya kRSNAya, gItAmRtaduhe namaH // 134 // zrIkRSNarAmadevAnAM, paJcamukhazivAdInAm / naikAvasthAsvarUpeNa, dhyAna bhedAH prakIrtitAH // 135 sarvatra rAgaprAdhAnyaM, dveSAdikaM ca sarvathA / moharUpaM kadAcicca, vItarAgaM na kutracit // 136 // anyatra kAmirUpaM ca, corarUpaM ca varNitam / vItarAgasvarUpaM tu, dRzyate nahi kutracit // 137 // tAdRzadhyAnakarttaNAM, rAgadveSAdikaM vinA / anyatphalaM na prApyeta, tato'pi bhavavRddhitA // 13 // saMsArabhrAntisampUrNA nApayAti kadAcana / atastAdRzavyaktInAM, dhyAnaM tu duHkhahetave // 13 // ataH sarva parityajya, vItarAgasvarUpakam / IzvaraM varNitaM pUrva, taddhyAnaM sarvasaukhyadam // 14 // jainadRSTyA dhyAnasvarUpaMdhyAnarUpaM tu jainAnAM, kIdRzaM varNitaM matam / tatsarva pratipAdyata, zrUyatAM sAvadhAnataH // 14 //
Page #549
--------------------------------------------------------------------------
________________ -pradopa [513) saMhananaM tu cAtraiva, uttamaM parigRhyate / AdyatrayaM ca dhyAnAdau, uttamatvena kIrtitam 142 vajabhena nArAcaM, RSabhanArAcaM tathA / saMhananaM tu nArAcaM, tattritayaM nirUpitam // 143 // tanmadhye yena kenApi, yukto dhyAnAdhikArakaH / pUrvoktayogasAmagrIyuktazca parigRhyate // 144 // tasyaivaikapadArthe ca, dhyAnaM cintAnirodhakam / calacittAdikaM tyattavA, sthirarUpeNa cintanam 145 bastusvarUpacintAyAM, sarvathA vasturUpakam / dravyaguNaparyAyeNa nityAnityatvarUpataH // 146 // sadasattvaprakAreNa, sAmAnyena vishesstH| apekSAtazca ekasmin cintanaM sukhadAyakam 147 dRDhamanobalaM yatra, cintane parigRhyate / yoginA zuddhasvAntena, cintane vastu prApyate 148 heyaM dhyAnaM ca samproktamAtaraudrAbhidhAnakam / dharmazuklatvadhyAnasya, svarUpaM praNigadyate // 146 // Adau tu dharmadhyAnasya, varNanaM samupasthitam / pazcAca zukladhyAnasya, svarUpaM praNigadyate // 150 //
Page #550
--------------------------------------------------------------------------
________________ mmmmmmmm [514] yoganaadiyaasnaayogaanmohkrmpryogtH| tattvAbhyAsavihInena, dharmadhyAnaM tu vismRtam 151 duSTamAnasayogena, pramAdaparisevanAt / mithyAtvabhAvanAyogAddharmadhyAnaM tu vismRtam 152 dharmadhyAnaM vinA sarva, mAnuSyatvaM ca niSphalam / ratnatrayoM vinA zuddhaM, dharmadhyAnaM tu no bhavet 153 jainAgamaM vinA naiva zuddhAtmanA ca jJAyate / zuddha rUpaM tu nAnyatra, kadApi pariprApyate // 154 // yatraikAntena nityatvaM, anityatvaM ca yatra vai| yatra vyApakatAyuktaH, aGguSThaparvamAtrakaH // 15 // AtmasattA tu yatraiva, sarvathA naiva manyate / nityatAdivicArastu, tatra kathaM vidhIyate // 156 // etAharavAsanA jJeyAH, dhanyAste guravo matAH / dhanyAste zubhasaMyogAH, dharmadhyAne sahAyakAH 157 zuddhayogatvasampannAH, zuddhayogaprakAzakAH / te yazovijayA dhanyAH, te dharmasUrayastathA 158 sarvajJaproktatattveSu, zraddhAdyatpannahetukam / cintanaM vastuno yasmAddharmadhyAnaM tato matam 156
Page #551
--------------------------------------------------------------------------
________________ -pradIpa wwwwwww dhanyAste divasA jJeyAH, dhanyAste deshvaasinH| dhanyA sA dharmasAmagro, dharmadhyAne sahAyikA 160 dhyAnavighnanimittAnAM vinAzapariprAptaye / samastavastutattvAnAM, zuddhasvarUpalabdhaye // 161 // AtmavizuddhakAryAya, vastudharmagaveSaNam / dhyeyavastUni svAntasya yojanaM dhyAnamucyate / 162 // AjJAviSayadharmadhyAnasvarUpam:AgamArthasya nirNetaM, yo vicAro vidhIyate / dharmadhyAnaM mataM tacca, zuddhAnveSaNakAryataH // 16 // pUrvAparavirodhena, rahitaM sarvajantUnAm / hitakArI ca nirvadya, gambhIrArthena saMyutam // 16 // dravyaparyAyasaMhabdhaM, sarvajJakathitaM tathA / tAdRzA''gamatattvAnAM, nizcayArtha vicAraNam 165 tadAjJAvicayaM nAma dharmadhyAnaM prakIrtitam / sarvajJaparamezasya, AjJA ca kIdRzI bhavet / 166 / tatparIkSA sphuTIkartu, cittsyaikaagrvRttitaa| AjJAvicayanAmAkhyaM, dharmadhyAnaM prarUpitam 167
Page #552
--------------------------------------------------------------------------
________________ mmmmmmmmmmmm [ 516 ] yogayatraiva jainasiddhAntAnukUlasarvavastutA / sarvajJA''jJApi tatraiva, prAdhAnyena vibudhyatAm / 168 // guNaparyAyarUpeNa yuktaM tattvaM ca sarvadA / utpAdavyayadhrauvyeNa, yuktaM tattvaM mataM khalu // 16 // tAhaka tattvasvarUpANAM, cintanaM yena dhyaantH| AjJAprAdhAnyarUpeNa, AjJAvicayatocyate // 17 // pramANena dRDhIbhUtaM, nayanikSepatastathA / saptabhaGga yA vizuddhaM tat sthityutpAdavyayAnvitam 17 tattattvaM parizuddha syAjjIvAjIvasvarUkam / sarvajJaprabhuNA proktaM gumphitaM gaNadhAribhiH // 172 // tAdRzaM zrutajJAnaM, tacchabdArthaparipUrNakam / kutarkaizca vihInaM tadvizvavizvaprakAzakam // 17 // utsargeNApavAdena, nizcayavyavahArataH / AgamAdikapaJcAkhyaiH, vyavahArairalaMkRtam // 174 // dravyabhAvaprabhedena, saadisaantaadibhedtH| yuktaM caivAgamaM jJeyaM, vItarAgaiH prarUpitam // 17 // caturdazavibhedena, viNshtibhedtstthaa| vibhinna parijJAtavyaM, parimuktaM virodhataH // 17 //
Page #553
--------------------------------------------------------------------------
________________ -pradopa [517 ] syAdvAdamudrayAyuktaM, sarvazAntipracArakAn / samanvayaM ca sarvatra, sarvaiH saha vidhAyakam // 177 // mithyAtvAbhinivezaizca sarvathA parimuktakam / sarvadA doSarAhityamudAttAdiguNAnvitam // 17 // gurugamAdipUrveNa, tasyAvagAhanaM matam / avicchinnasvarUpeNa, samAgataM tu vidyate // 17 // AgamAnAM ca pazcAdhicatvArizacca saMkhyakAH / vidyante cAdhunA jainazAsane duHkhanAzane // 180 // paThana pAThanaM tasya, gurugamena jAyate / nagnATAnAM tu sarvajJaproktAgamavinAzatA // 181 // alpajJapuruSaiH prokta granthe vizvAsapAtratA / Agame vidyamAne ca, AgamAbhAvamAnyatA // 182 // atattve tattvabudhdhyA ca, mithyAtvaparipoSaNam / AjJAvicaya nAmAkhyaM, dharmadhyAnaMtu no bhavet 183 atasteSAM va kArAnAM, dhrmdhyaanviyogtH| mokSaprAsiH kathaM bhUyAditi manasi cintyatAm 184 sArvAgamaM tu paJcAGgI, yuktaM yenaiva svIkRtam / utsUtrabhAsitAhInaM, te narA mokSagAminaH // 18 //
Page #554
--------------------------------------------------------------------------
________________ vNAPorrow [518 ] yogapUrvadharaizca saMdRbdhaM, buddha yatizayadhAribhiH / sUtraM tu parijJAtavyamanyatsUtraM tu no bhavet // 186 // proktamabhidhAnacintAmaNIsUtraM sUcanakRdbhASyaM, sUtrArthasya prapaJcakam / TIkA nirantaraM vyAkhyA, paJjikA padabhaJjikA 187 proktaM bhagavatyAMsuttattho khalu paDhamo, bIo nigjutti misio - bhnnio| taiyo niraviseso eso, khalu aNuogo // 18 // yena vizuddharUpeNa, paJcAGgI mAnitA dRDhA / jinAjJA tebha jIvena, vizuddhA paripAlitA // 16 // tAgA''jJAtvamantRNAmAjJAvicayanAmakam / dharmadhyAnaM vizuddha syAdanyatra naiva manyatAm 160 AgamalopilumpAkaH, jinAjJA tu viraadhitaa| paJcAGgolopakarttaNAM, baidheyAnAM ca kA kathA / 161 // teSu sarvamanuSyeSu, bhAvadayAvicintanam / dharmayAnaM vinA teSAM, kriyA sarvA tu niSphalA 162
Page #555
--------------------------------------------------------------------------
________________ -pradIpa [516] jinAjJApAlanArUpamAjJAvicayanAmakam / dharmadhyAnaM sadA yeSAM,te narAH zivagAminaH 163 apAyavicayadharmadhyAnasvarUpamgauravavikadhAdyezca, pramAdena parISahaiH / sanmArgAtskhalanaM no mai bhUyAtkadApi kutracit 164 ityevaM cintanaM yatra, zuddharUpeNa jAyate / apAyavicayaM nAma dharmadhyAnaM prakIrtitam // 19 // mUlottarasvarUpANAM prakRtInAM vibhAgataH / udbhU tajanmavArdhakyamaraNArNavabhrAntitaH // 196 // khinnAntarAtmanAcaiva, sNsaarisukhbhogke| doSANAM cintanaM samyagapAyavicayaM smRtam 197 mithyAtvAvRtacetobhiH, kudRSTibhiH pradarzitAt / unmArgAcca kathaM caite, prANino'pacalanti vai 168 ityevaM cintanaM samyag, tadapi dharmadhyAnakam / dvitIyaM parijJAtavyaM, dharmadhyAnaM cikIrSatA // 16 // rAgadveSakaSAyebhyaH, jAtA duHkhprmpraa| te'pAyAH parijJAtavyAH, saMsAre duHkhasAdhane 200 atra paratra sarvatra, sukhaM na kutracidbhavet /
Page #556
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 520 ] yoga kathaM kenApagaccheyurityevaM cintanaM muhuH // 201 // apAyavicayAkhyaM taddharmadhyAnaM dvitIyakam / doSANAM ca vinAzasya, cintanamatra mukhyataH 202 darzite vItarAgeNa, mArge ratnatrayAtmake / vinA prAptiM bhavAraNye, paryaTanti ca dehinaH // 203 // anAdibhrAntito jAtaM, mithyAtvAtyAgarUpakam / karmabandhanimittaM tatkathaM mayA nirudhyate // 204 // so'haM siddhasvarUpAtmA, saMjJAna nirmalekSaNaH / jAtipaGka paribhraSTaH, bhidyamAnazca karmaNA 205|| ekatra mohasainyaM syAdanyatrAhaM ca kevalaH / apramattena mayA stheyamatrArINAM ca saMgare // 206 // proktaM jJAnArNave - nirdhUya karmasaMghAtaM, prabaladhyAnavahninA / kadA svaM zodhayiSyAmi, dhAtusthamiva kAJcanam / 2071 kimupeyo mamAtmAyaM, kiMvA vijJAnadarzane / caraNaM vA'pavargAya tribhiH sArdhaM sa eva vA // 208 // ko'haM mamAzravaH kasmAtkathaM bandhaH ka nirjarA kA muktiH kiM vimuktasya, svarUpaM ca nigadyate 206 1 janmamRtyAdi /
Page #557
--------------------------------------------------------------------------
________________ -pradIpa [521] janmanaH pratipakSasya, mokSasyAtyantikaM sukham / avyAyAdhaM svabhAvotthaM, kenopAyena labhyate / 210 // mayyeva vidite sarva, vijJAtaM bhuvanatrayam / yato'hameva sarvajJaH, sarvadarzI niraJjanaH // 21 // eko bhAvaH sarvathA yena dRSTaH sarve bhAvAH sarvathA tena dRSTAH / sarve bhAvAH sarvathA yena dRSTAH eko bhAvaH sarvathA tena dRSTaH // 212 // yAvatsamayaparyantaM, saMyogo bAhyavastunA / tAvatparyantakaM me sA, svasthiti durlabhAbhavet 213 vItarAgeNa ye proktAHye ca sUtreSu gumphitAH / te tathaivAnubhUyante, ato mArge vilagyate // 214 // sanmArgA'patanopAyaH, dshvaikaaliksuutrke| proktaM zayyaMbhavA''cAryaiH, svabodhAya pradarzyate 215 AyA-vayAhi cayasogamallaM, kAme kamAhi kami aMkhu dukkhaM / chindAhi dosaM viNaejjarAgaM, evaM suhi hohisi samparAye // 21 //
Page #558
--------------------------------------------------------------------------
________________ [522] yogajarA jAva na pIDei, vAhI jAva na vttttaa| jAvindiyAi na hAyanti tAva dhamma samAyare / 217 / taM deha vAsaM asui asAsayaM / sayA cae nicca hiyahi appA // chidantu jAimaraNassa bandhaNaM / __uvei bhikkhu apuNAgamaM gii|218|| imaM sarIraM aniccaM, asuI asuIsaMbhavaM / asAsayA vAsamiNaM, dukkhakesANabhAyaNaM // 216 // ato hi khalu saMsAraH, apAyaH parikIrtitaH / tatparityAgatA kArye, dharmadhyAnaM dvitIyakam // 220 // kAmakrodhAdilobhAzca, prmaadtyaaghiintaa| apAyaH so'pijJAtavyaH, tadvinAzAya cintyatAm 221 vipAkavicayadharmadhyAnasvarUpam :zubhAzubhasvarUpatvaM, karmavipAkacintanam / sukhAya zubhavaipAkaH, duHkhAya cAzubhastathA // 222 // devamanuSyatiryaktvanAraka bhvvaaske| karmaNAmanubhUtiryA, tAM vaktuM naiva zakyate / 223 //
Page #559
--------------------------------------------------------------------------
________________ '-pradIpa [523] sAnukUlaM ca mitrAdimAtApitRkalatrakam / putrAdizubhasaMyogAH, puSpamAlAdikaM tathA // 224 // zayyAsanaM ca yAnAdivastrapAtrAdikAni ca / karpUracandanAdoni, kelikrIDAvanAdike // 225 // prAsAdadhvajatoraNyaM, chatracAmarahastinaH / azvAdinagarAdIni, vastUni sukhahetave // 226 // kSetrAdirAmaNIyAni, sarvadA sukhadAni vai| kAmabhogAdisAmagrI, jAyate sukhahetave // 227 // kuntAsirikAdIni, yantradhAnuSkazastrakam / sarpaviSAdisiMhAdi, agnivRzcikakaNTakam / 228 / duSkAlavairavarodha, bhayaklezadasthAnakam / ityAdiduSTa saMyogAH, jAyante duHkhahetave / 226 / varSAdharmatuSArAdi Ityupadravavastukam / zItoSNaparacakrAdi, aniSTaphaladAni ca // 230 // duHkhavipAkabhUtAni, duHkharUpANi tAni ca / karmavipAkarUpANi, gIyante jainazAsane // 23 // yatsarvaM dRzyate taddhi, karmavipAkaeva ca / saMsAre sarvajIveSu, anubhavena lokane // 232 //
Page #560
--------------------------------------------------------------------------
________________ ~ ~ ~~ ~ ~ [524] yoga-- mUlaprakRtayasteSAM, karmaNAM caassttkiirtitaaH| aSTapaJcAzatA caiva, zatAdhikA parisphuTA // 233 // paJcabhedena bhinnatvaM, matyAdijJAnapaJcakam / tadAcchAdanakarmatvaM, cakSuH paTTasamaM matam // 234 // jJAnAvaraNanAmAkhyamAdya tu parikortitam / yatsAmAnyopayogatvaM,taddarzanaM prakortitam // 23 // tadAvArakakarmatvaM, darzanAvaraNaM matam / nidrAdipaJcakaM jJeyaM, darzanaghAtimUlataH // 236 // cakSurdarzanaroddha tvaM, darzanodgamachedakam / pratihArasamAjJeyA, darzanAvArakarmatA // 237 // madhuliptAsidhArAyAH, samaM tu vedanIyakam / madhulehanasvAdasya, sadRzaM zAtavedyakam // 238 // jihvocchedasamaM jJeyamasAtAvedanIyakam / sukhaduHkhasvarUpaM ca, phalaM tato hi prApyate // 236 // sacchRddhAnavighAtRtvaM, darzanamohamucyate / cAritranAzakaM jJeyaM, cAritramohanIyakam // 240 // SoDazakaM kaSAyANAM, nokaSAyena yuktakam / navasaMkhyaM ca jJAtavyaM, trikadarzanamohakam // 24 //
Page #561
--------------------------------------------------------------------------
________________ - pradIpa [ 525 ] aSTAviMzatirbhedAH syuH saGkalane tu sarvadA / madirApAnasaMkAzaM mohanIyaM nigadyate // 242 // nigaDakSeparUpatvamAyuSkakarma gIyate / citrakArasamaM jJeyaM, nAmakarmavicitrakam // 243 // tryadhikaM zatamucyate / gati jAtyAdibhedena teSAM vyAkhyAprakArastu, jainatazvapradIpake // 244 // sughaTaM bhuMbhalAkUTasadRzaM gotrakarmakam / bhAMDAgArika sAkSaM, gotrakarma prakIrttitam // 245 // dAnAdisarvakAryeSu vighnapradAnarUpakam / -kozAdhyakSa samaM taca, antarAyaM nirUpyate // 246 // jJAnAvaraNapAkena, jJAnazaktirnirudhyate / matijJAnasya mAMdyena, Atmani paritapyate // 247 // darzanAvArapAkena, darzanaM naiva jAyate / / vastudarzana jijJAsA, kenApi naiva pUryate // 248 // sAtAvedodayAccaiva, suranarendrasevitam / sukhaM tu labhate prANI, sukhasaGkalpamAtrataH // 246 // darzanamohakenaiva, sacchraddhAnaM vilupyate / tallopena nimajjanti, jIvAzca bhavasAgare // 250 // "
Page #562
--------------------------------------------------------------------------
________________ [526] yogacAritramohanIyena, svAntazuddhividhAyakama / AtmanaH zuddhihetutvaM, cAritraM naiva prApyate // 251 // pramAdapAravazyena, labdhvApi bhrazyate ttH| cAritramohanIyasya, phalaM tadapi jJAyatAm // 252 // AyuSkakarmapAkena, gatyantareSu gamyate / nArakadevalokeSu, tiryakSu mAnuje tathA // 253 // yAdRzAdhyavasAyena, baddhamAyuSkakarmakam / tAdRzAdhyavasAyena, gamyate nAtra saMzayaH // 254 // nArakAyuSkapAkena, nArake khalu gamyate / tiyaktavAyuSkayogena, tiryagyoniSu bhramyate // 25 // devAyuHparipAkena, devagatiSu jAyate / manuSyAyuSkayogena, mAnuSyaM pariprApayate // 25 // nAmakarmodayenaiva, gatijAtyAdibhedakam / vicitranAmakarmatvaM, prApyate prANibhistathA / 251 gotrakarmodayenaiva, uccairnIcaizca gotrakam / jIvenaiva samAsAdya, phalaM tAk ca bhujyate // 258 // antarAyodayenaiva, dAnalAbhAdipaJcakam / vighnasantatidAnena, tatka naiva zakyate // 256 //
Page #563
--------------------------------------------------------------------------
________________ -pradIpa [527] laSTapuSTazarIro'pi, antarAyaprayogataH / tRNaM vAlayituM zaktaH, kadApi naiva jAyate // 260 // yena yena prakAreNa, karmaNAM pripaaktaa| jAyate tena rUpeNa, bhujyate jantunA sadA // 261 // karmaNAM kaTupAkena, yuktAH saMsArasAgare / durgatiduHkhasaMtAnasantApitA janAH khalu // 262 // mRtyutpattimahormINAM, jAlena nicitAstathA / mizyAtvavAtayogena, klizyante bhohino janAH 263 ato mithyAtvamohAdi,tyaktvA zivArthino jnaaH| saMsArapAzamucchettuM, yatante bhAgyazAlinaH // 26 // zlAghyAsta eva jJAtavyAH, dhanyAzcaite janAH sadA / karmaNAM parinAzAya, dhArayanti mahAvratam // 26 // karmaNAM nAzasadbhAve, vipAko naiva jAyate / mUlanAzena zAkhAnA, sthitiH kiyaccirA bhavet 266 vipAkavicayAkhyaM taddhamadhyAnaM samAzraya / vipAkAnAM svarUpaM ca, tenaiva parijJAyate // 267 // vinA vastusvarUpaM tu, jJAtvA ki kena tanyate / yena svarUpajJAnaM ca, prApta tenaiva sarvathA // 26 //
Page #564
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 528 ] yogatattyAgAya prayatnaM ca, kattuM saphalatAM bhajet / dhyAnAdikasya sAphalya, tasyaiva sarvadA matam / 266 / mohamadirayA mattAH, mithyAtvaparisevinaH / saMsArasAgarasteSAM, unmajjane sahAyakaH // 27 // tAdRzAnAM varAkAnAM, cintyA bhAvadayA sdaa| kalyANamArgacyutAnA, bhaviSyati ca kA gatiH 271 dharmadhyAnaM tRtIyaM ca, yathAzaktyA nirUpitam / skhalanA yadi dRzyeta, sUcanIyaM kRpAlunA // 272 // dvitIyaparisaMskAra, sUcA'mUlyA bhaviSyati / sarveSAmupakArazca, bhavati nAtra saMzayaH // 27 // dharmadhyAnasya kartAraH, aveyakAdinAkiSu / bhavanti tatra devezAH, sukhasaubhAgyazAlinaH 274 zaraccandranibhaM deha, divyAbharaNabhUSitam / viziSTavIryazAlitvaM, prApnuvanti ca yoginaH 275 icchAsampannabhogAdisukhAmRtarasAyanam / nirvighnamupabhunAnA, gataM kAlaM na jAnate // 276 divyabhogasya paryante, paricyutya ca svargataH / sarvottamazarIreNa, Agacchanti kSamAtale // 277 //
Page #565
--------------------------------------------------------------------------
________________ -pradopa [526] wwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwww zuddhavaMze samutpadya, nityotsavamanoharAn / naikabhogAMzca bhuJAnA, vicaranti mahItale // 27 // vivekatvaM samAsAdya, tyaktvA bhogAMzca sarvathA / sarvottamasudhyAnena, gacchanti padamavyayam // 276 // atohi dharmadhyAnAya, sarvathodyamatAM bhaja / zivazrI jAyate yasmAttataH kathaM na sevyate // 28 // dravyakSetrasya sambandhi, AkArasya vishesstH| cintanaM sUkSma buddha yA tatsaMsthAnavicayaM matam // 281 paJcAstikAyarUpo'yaM, loka iti vibhAvyatAm / AkAraH kIdRzastasya, bhedAzca katidhA matA 282 ityevaM cintanaM nityaM, sUkSmabuddhyA ca tttvtH| saMsthAnavicayAkhyaM taddharmadhyAnaM prakIrtitam // 283 dharmadhyAnasya yogyAzca, saptame gunnvrtinH| ekAdazatvagAzcaiva, dvAdazaguNavartinaH // 284 // ta eva naiva mantavyAH, kintvaSTamaguNAlayAH / navamaguNasthAnasthAH, dazamaguNavartinaH // 28 // 1 paJcamAditaH prArabhyadazamaguNasthAnaparyantaM
Page #566
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 530] yoga tAdRza guNasthAneSu, dharmadhyAnasya sambhavaH / arthAtsaptamatazcaiva, dvAdazaguNapUrvake // 28 // zvetAmbarIya mantavye, sambhavaH parijJAyatAm / digambarIya mantavye, caturthAtsaptame khalu // 287 // agre tu naiva mantavyaMH, dharmadhyAnaM gunnaalye| digambarIyamantavye, yuktistu tena darzitA // 28 // samyagdRSTimanuSyANAM, zreNiprArambhapUrvake / dharmadhyAnaM tu mantavyaM, zreNyArambhastu cASTamAt 286 atoSTamAdikAtmAkca, guNeSu dharmadhyAnakam / sUkSmavudhyA vicArastu, kartavyo guNakAMkSiNA 260 aSTamAdi guNasthAne, dharmadhyAnastha sambhavaH / vastugatyA pracArazca, kenApi naiva vAryate // 261 // anAdyanantalokastu, sthityutpAdavyayAtmakaH / tasyAkRtervicArazca, saMsthAnavicayAtmakaH // 262 // vibhinnadravyagAnantaparyAyaparivartanAt / sarvadA''saktatAM naiva rAgAdau mAnasoM bhajet 293 // kSAyopazamikAdyAzca, bhAvAH syurdharmadhyAnake / lezyAH krameNa zuddhAH syuH, tejaH pItAzca shuklkaaH||
Page #567
--------------------------------------------------------------------------
________________ -pradopa '531] yogapravRtticihna ca, prathamaM paribhAvyate / ArogyaM lobhanA hInamanaiSThyaM ca sarvadA // 26 // mUtrapurISamalpatvaM, zubho gandhazca dehajaH / kAntiH prasAdatA caiva, svareSu saumyatA tathA 266 iha loke phalAnyeva, nigadyante vishesstH| yogazAstrIya zlokena, pramANa dRr3habhAvataH // 26 // tyaktasaMgAstanu tyaktvA, dharmadhyAnena yoginaH / graiveyakAdisvargeSa, bhavanti tridazottamAH // 26 // mahAmahimasaubhAgya, zaraccandranibhaprabham / prApnuvanti vapustatra, stragbhUSAmbarabhUSitam // 26 // viziSTavIryabodhAbyaM, kaamaartijvrvrjitH| nirvighna parisevante, sukhaM cAnupamaM ciram // 30 // icchAsampannasarvArtha, manohAri sukhAmRtam / nirvighnamupabhuJjAnAH, gataM kAlaM na jAnate // 301 // ataH svargApavargasya, hetutvaM dhrmdhyaanke| apavargakahetutvaM, zukladhyAne prakIrtitam // 302 // dharmadhyAnasya puSTayarthamAtmabodho nigdyte| adhyAtmajJAnatAhInaM dhyAnaM sarva nirarthakam // 30 //
Page #568
--------------------------------------------------------------------------
________________ www Mart-1 [532] yogazuddhAtmabodharUpohi, mokSamArgaH prakIrtitaH / magnatA yasya tatraiva, bhAvasAdhuH samucyate // 304 // . AtmajJAneSu lInatvaM, bAlakroDAsamaM param / indrajAlanibhaM sarva, manyate zuddhayogirAT // 30 // vyavahAro vinA jJAnaM, procyate kenacitkatham / AdarzakhaNDake ratna, ratnamAdarzakhaNDakam // 306 // uttarakAlike jJeyaM, kAcaM kAcaM mnnirmnniH| rajyati satyadhyAneSu, viSayeSu parAMmukhaH // 30 // muktimArga tu dRSTvA vai, mAnase'tIva hRSyati / AtmajJAnI sa mantavyaH, anye tu janavazvakAH 308 AtmapariNatistredhA, pahirAtmA tu caikakaH / antarAtmA dvitIyaH syAttRtIyaH paramAtmakaH 306 // dehAdau cAtmabudhyaiva, AtmatvamAnane khalu / bahirAtmA tadA jJeyaH cittabhrAntipradoSataH // 31 // dehAtmAdau vivekatvaM, yasya svAnte ca jAgRtam / AtmA vibhinnarUpaH syAcchuddhaH sarvaprakAzakaH 311 dehastu jaDatArUpa: malInatvena smbhRtH| azucipUtigandhatvaM, vairavirodhakAraNam // 312 //
Page #569
--------------------------------------------------------------------------
________________ -pradIpa [533] zarIrAdbhinnarUpeNa, ya AtmA parimanyate / sontarAtmA sadA jJeya, karmaNAM marmavittathA 313 // ghAtikarmavinAzena, yo jAtaH zuddharUpakaH / paramAtmA sa vijJeyaH zuddharUpo niraJjanaH // 31 // indriyabalatAdau ca, AtmabuddhitvayogataH / ahaMkAratvabhAvaH syAd, bahirAtmA tu tatra ve // 315 alakSyo dehavyApI syAnniraMjano vizuddhibhAga / dehAtmAtvAbhimAnena, arimitrAdikalpanam // 316 // svakIyaparakIyatvakalpanA bhrmmuulikaa| azuddhavyavahAreNa, tAdRzo kalpanA bhavet // 317 // putrAdikalpanA jJeyA, bhiraatmpryogtH| pudgalIya padArtheSu, mamatvabuddhiyojanam // 318 // bAhyadRSTipracAreNa, rUpAdikaM vilokyate / antaradRSTisadbhAve, mohadRSTivinazyati // 31 // mohadRSTiparityAge, guNasRSTigRhe sadA / rUpiNaM vIkSya rUpatvaM, raktapItAdi kalpanam // 320
Page #570
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 534 ] yoga " grahaNayogyatAM tyaktvA, gRhItaM naiva varjayet / sarvasvabhAvajJAtA yaH sa svaparaprakAzakaH // 321 // zuktau rajatabhrAntyA vai yatate bAlizo yathA / dehAtmabhramabuddhayA ca, bahirAtmA tathA mataH // 322 // yathA rajatabhrAMtizca zuktiM dRSTvA nivartate / zuddhAtmajJAna sadbhAve, dehabhramo'pi nazyati // 323 // yathA yoge ca bhoge ca, svapisi yaM vinA ca tvam / atIndriyasvarUpatvaM, tvadIyaM sarvadA matam // 324 // jJAninAM sarvasaMsAre, sambandhaH ko'pi no bhavet / jagatkaSAyarUpatvaM, jagadandhasamaM matam // 325 // bahirAtmasvarUpasya, tyAge cAntararUpatA / yatra vikalpatA- naiva, tatraiva paramAtmatA // 326 // yA dRr3havAsanA tatra, zuddhAtmapadahetukA / ilikA bhramarIdhyAnAdyathA vai bhramarI bhavet // 327 // jinamatirjinendre ca dadyAjjanapadaM tathA / yatra jaDeSu vizvAsaH, tatra ca sarvathA bhayam // 328 yatra jaDe na vizvAsaH tatra nirbhayatA sadA / rudhvA cendriyavRttiM ca, vibhAvaM sarvathA tyajet 326
Page #571
--------------------------------------------------------------------------
________________ -pradIpa [535] antarAtmA tu dRzyeta, zuddhAtmapadahetukaH / bhinnaM dehAdikaM jJeyaM, tvaM sadA bhinnarUpakaH 330 zuddhAtmapathadIpatvaM, tadA sa prakaTIbhavet / tataH zuddhAtmatA prAptiH, vItarAga-svarUpatA // 331 // bhedajJAnasukhAsvAdI kriyA kaSTaM ca no bhajet / vinA jJAnaM tapaH kAre, bhavAnto naiva prApyate // 332 pudgalAbhinivezAzca, jAyante jJAninAM katham / sarvamadavinAze ca, sahajodyotatA bhavet // 333 // kSamAdidharmasadbhAve, dharmasanyAsatodbhavet / kalpitabhavabhAveSu, audAsInyaM ca no katham 334 yathA hi rajjujJAnena, ahijJAnaM nivrtte| tathAtmajJAnasadbhAve, bhavAyodho nivartate // 335 // arUpicetanaM dravyaM, sadharmaH parikIrtitaH / parahitaM na tAdRzaM dravyaM manasi jJAyatAm // 336 // rAgAdi parityajyaiva, kuru guNagaveSaNam / tadA svAnte cidAnandasvarUpaM prakaTIyate // 337 // 1 pudgala pariNAma
Page #572
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 536 ] rAgAdipariNAmena, mAna se'nanta saMsRtiH / rAgAdi rahite tatra zivapadaM samIpakam // 338 // bhavaprapaJcasvAntaM ca tanmRSA rUpatAM bhajet / stokadinAntake sarvaM rajo rUpaM prabhAsate // 336 // yoga " rAgAdi parityajyaiva kuru guNagaveSaNam / vizuddharUpatA citte, tadA ca prakaTIyate // 340 // audAsInye ca saMsAre jJAnadhyAnAmRtAJjanam / muninASTAGgayogena tattvAmRtaM prasUyate // 349 // " / anAsaGgamatidhyAne, rAgadveSavicchedanam / sahajabhAvalInatvamaudAsInyaprasUtikam // 342 // mamatArAkSasI yasya, samIpe sarvadA vaset / nirmamatA sukhAsvAdaH, kadApi naiva labhyate 343 mamatAviSasaMyukte, antaraguNavRndatA / pariNazyati zIghraM sA, anantadoSapoSikA 344 mamatAviSanAze ca samatA nikaTe vaset / guNavRndaprakAzazca zIghraM hi parijAyate // 345 // vAsanA mohajanyA sA jJAninAM pratikUlatA / miyathyAzrutanimittA sA, ahaMkAraprasUtikA 346 //
Page #573
--------------------------------------------------------------------------
________________ - pradIpa [ 537] mohatimiramagnAnAmandhakArodayaH sadA / mithyAjJAnaM ca mUDhAna, rAgadva eSavivardhanam // 347 / / rogiNAM ca yathA kSIraM, sannipAtAya jAyate / bhAvavairAgyapuSTitve, samatA nizvalA bhavet // 348 mamatA paGkatA cAtaH, sarvathA pariNazyati / bhAvajvareNa puSTAM ca, dAhatRSNAM, vinAzayet 346 vivekagAruDImantraH, rAgAhiviSanAzanam / sarvathA zAnti sadbhAvaH, tata eva prajAyate // 350 aho mohasya mAhAtmyamajJAninA na jJAyate / jJAninA sarvarUpeNa jJAtaM tato na citrakam 351 rAgAhiviSanAzAya, vivekamantratAM bhaja / bhavavanasamucchedaH, sarvathA parijAyate // 352 || puSkarAvarttasAdRzye, dharme harSavizAlatA / tathA dveSahutAzena, cintAtApastu janyate // 353 // yathA yathA ca saMsAre, vAsanA mohahetukA / jAyate ca tathA naiva, zuddhabhAvaH kadAcana // 354 // viSayaviSarUpazca bhavavAso'pi doSakRt / ghorakaSAyabhAvazca tadA tu prakaTIyate // 355 //
Page #574
--------------------------------------------------------------------------
________________ yoga [ 538 ] duSTakaSAyachedAya, zuddhacittaM vidhIyate / zubha bhAvanimittena tacchedaH sarvathA bhavet // 356 zuddhauSadhi kSamAyAzca, prayogazuddhiyogataH / krodhAdi mohatApazca zIghrameva vinazyati // 357 kSamA candana niHsyandarasaiH svAntaM ca sicyatAm / dayAvallivitAnAnAM maNDapaH phullito bhavet 38 cidAnandamayo dehaH, cetanasya sukomalaH / krodhAgnidAhayogena, bhasmIbhUtaH prajAyate // 356 // tathA yatnazca karttavyaH, yathA na syAdvinAzatA / apUrvazuddhadehasya rakSaNaM paramaM matam // 360 // binA khedena zAntyA ca sukhasAmrAjyatA bhavet / yAdRzaM kAraNaM caiva kAryaM ca tAdRzaM bhavet // 361 // mAnamahIdharANAM ca zikharANyaSTakAni vai // tatrArohimanuSyANAM zuddhA lokaH kathaM bhavet // 362 // pavidhAtena mAnaparvatachedanam / - mRdutA kriyatAM laghukAlena, tadAzcaryaM bhavetkhalu // 363 // saMsArATavimadhyeSu, mAyAvalligRhaM khalu / mUr3hena tasya saGgana, jJAnanetraM vinAzitam // 364 //
Page #575
--------------------------------------------------------------------------
________________ rwrrrrr -pradIpa [536] bAhyakomalatA svacchA, kAryeSu vakratA sadA / mAyAnAgyAzca daMzena, guNADhyaM parinAzitam 365 tasya nigrahakAryAya, svAnte vicAratAM kuru / RjutA jAMgulI mantraH, pAThasiddhaizca vazyatA // 366 lobhamahAvanArohaH, tRSNAvallyA vidhIyate / khedapuSpena vRddhitvaM, duHkhaphalasya hetukA // 367 // AkaraH sarvadoSANAM, guNadhanApahArakaH / vyasanavallikandazca, lobhapAzaH prakIrtitaH // 368 // lobhameghasya dAyana, pApapaGkaH pravardhate / dharmahaMso ratiM naiva, labhate kutracitkadA // 366 // svayambhUramaNAnAM ca, pAraM prApnoti karhi cit / tathA'pi lobhasAmudraM, pAraM prAtnoti no kadA // 370 toSAgastimunInAM ca, sAgaraH zaucarUpakaH / yenAJjalisamaM matvA, prapItastena sarvathA // 37 // yadA tRSNAtvalAmpaTyaM , tadA cittaM tu bhrAmyati / santoSasetubandhena, lobha sAgaratAM tara // 372 // dhanArthaM girimRtsnAyai, durdhyAnenaiva bhrAmyati / akSayajJAnabhaMDAraH, svasamIpe na pazyati // 373 //
Page #576
--------------------------------------------------------------------------
________________ [540] yogayadA tu cittacAJcalyaM, tadA sukhaM na prApyate / yatraiva sthiratAvAmaH, tadA sukhaM samIpagam // 374 // svAnte vacasi kAye ca, sthiratA pUrNarUpataH / yasya tasyaiva sAmrAjyaM, grAme'raNye divAnizi 375 indriyavazyatAM hIruka, kaSAyavijayonahi / ata indriyatAdhIne, kartavye sahajaM sukham // 376 // svAkAryaparikartavye, parasukhaM na gaNyate / prItirna kenacitsAkaM, indriyaM durjano bhajet // 377 // na dharma naiva nIti ca, gaNayennaiva kiJcana / atra paratra duHkhAnA, khAnirindriyatA matA // svecchAcAripadArtheSu, indriya grAmatA vrajet / pAde dhRtvA vazaM kuryAjjJAnavaMzasahAyataH // 376 // unmArgagAmino'vazyAH, capalendriyaghoTakAH / AkRSya narakAraNye nIyante nAtra saMzayaH // 380 // antaraGgAriyoddhaNAM, dRDhasenAdhipaM khlu| kSaNe hRtvendriyANyeva, nAzayanti zrutaM zubham 381 1 vinA
Page #577
--------------------------------------------------------------------------
________________ -pradIpa [541] ekendiyatvakArmukaH, prANAMzca zatazo haret / paJcendriyatvadhAnuSkaH, kiM kiM kArya na tanyate 382 apramAdatvavajraNa, mohamallasya tADanAt / jJAnI svAtmapadaM prApya, cidAnandena zobhate 383 sarvabhrAntivinAzazca, jJAnodyotena jAyate / viSayabhramajAlazca, jJAninAmapi mohayet // 384 // svavilAsaM paridaya, asatyakumbhitAM bhajet / indrajAlA samAM tAM ca, matvA tasyAM na modate 385 carmAcchAditavAmA sA mUtrapurISabhAjanam / kAmakoTasamAkUlA, tAM ca tyAgI parityajet 386 kucaphalasya kAThinyaM, vizAlaparirAjatA / hAsapuSpapallavauSThapriyAsu viSAllatA // 387 // / viSayatyAgabhAvena, sarva tyaktaM samAdhinA / nadItaraNatA'bhyAsa, vinodadhirna toryate // 388 // lAlAmizritamasthitvalehanaM zvA karoti vai / tathA viSayabhogeSu, modate jaDabhRjanaH // 386 // durdamyadalanArtha tu. yatnaM karotu srvdaa|| svAntajayena jItaM tadindriyamiti manyatAm 360
Page #578
--------------------------------------------------------------------------
________________ [542] yogaviSayagrAmasImAyA~, svecchAcArI ca gacchati / jinAjJAMkuzatAM dhRtvA, kuryAnmanogajaM vazam 361 bAhyapadArthajAleSu, cittaM bhrAmyati srvdaa| svasminnAtmahitaM naiva, pazyati mUr3hamAnuSaH // 362 mRgatRSNA samA jJeyA, viSayavAsanA khlu| tadupekSA ca karttavyA, jJAninA jJAnacakSuSA 363 priyApriyakulAcAraH, rucipUrvo na dhAryatAm / aGgajA vallabhA putrAH, svakIyatvavahimukhAH 364 // yathA putrAdisvoyAzca, yUkAdikAstathA na kim / ato naiva svakIyAste, parakIyAH pare na vai // 39 // eka eva samutpannaH, eka eva vipadyate / na svIyAH parakIyA no, ataH sarva vibhAvyatAm 366 dharmadhyAnaprasaGgana, samatAjJA vilokitaa| sAmyabhAvaM vinA dRSTvA, dhyAnaM kattuM na zakyate397 samatAbhAvaprAdhAnyaM, jinAjJAsu vilokyatAm / atohi samatA rUpaM, yatkiJcitpravicAritam 368 dhamedhyAna samAzritya, ye bhavyAH zuddhacetasA / saMsArasAgaraM zIghra, taranti te mahAzayAH 366 dhAma
Page #579
--------------------------------------------------------------------------
________________ -pradIpa [543 dharmadhyAnasya bhedAzca, prapazcana vicAritAH / piNDasthAdikadhyAnAnAM, svarUpaM pravicAryate // 40 // piNDasthaM ca padasthaM ca, rUpasthaM rUpavarjitam / dhyAnaM caturvidhaM proktaM, dhyAnArthiyoginAM kRte 401 piNDasthe paridhyAneSu, dhAraNA pnyckiirtitaaH| susaMyamaM samAzritya, jJAnI karmavinAzayet // 402 pArthivI ca tathAgne yI, mArutI vAruNo tthaa| tatrabhUH paJcamI ceti, piNDasthoyAH pradarzitAH 403 yadAlambya sadAcArI, tarati bhavasAgaram / pArthivIdhAraNAyAM ca, cintanIyaM vicAryate 404 tiryaglokasamaMdhyAnI cintayetkSIrasAgaram / tatra sahasrapatrADhya, paGkajaM svarNasAdRzam // 40 // jambUdvIpasamaM tacca, cAntaH kezarazobhitam / sphuratpiGgaprabhAMcitAM, sumerusadRzIM tathA // 406 // vizuddhAMkarNikAM tatra, tAM yogI paricintayet / zvetasiMhAsanasthaM taM, karmocchedasamudyatam 407 svAtmAnaM dhyAyate tatra, pArthivI sA ca dhaarnnaa| tAdRzI dhAraNA'pyatra,dhyAtavyA dhyAnakAMkSibhiH408
Page #580
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 544] yogazAradacandrasAdRzyaM, tatraiva zvetavarNakam / viSTaramuccatAyuktaM, tatra sthitaM svakaM smaret 406 tatrasthaM svIyamAtmAnaM, etAdRzaM smarettadA / rAgAdisarvadoSANAM nAzane pUrNazaktikam // 410 bhavodbhUtAni karmANi, teSAM santAnazAtane / prodyamazIlatAyuktaM svaMsarvathA vicintayet // 411 // tato dRr3haprayAsena nAbhimaNDalamadhyagam / SoDazadalasaMyuktaM, paGkajaM paricintyatAm // 412 // tatpadmakarNikAyAM ca, svaramAlAsuzobhitam / pratidalasamAsInaM, mahAmaMtraM tu dhyAyatAm // 41 // aAiI u U R R la la e e o au aM aH| rephabindu kalAkrAntaM, mahAmantre yadakSaram // rephAtzanaizca niSkrAnti, dhUmazikhAM tu cintayet / sphuliGgAnAM tatiM dhyAyejjvAlAmAlAmanantaram / tato jvAlAsamUhena, hRdisthaM kamalaM dahet // 415 // tadaSTakarmanirmANamaSTapatramadhomukham / dahatyeva mahAmaMtradhyAnotthaH prabalAnalaH // 416 //
Page #581
--------------------------------------------------------------------------
________________ -pradopa [545 ] tato bahiH zarIrasya, trikoNaM cAgnimaNDalam / dhyAyejjvAlAkalApena, jvalantamiva vADavam 417 tataH tribhuvanAbhogaM pUrayantaM smiirnnm| cAlayantaM girInabdhIna kSobhayantaM tu cintayet 418 tAvadbhasmarajastena, kssiprmuddhyvaayutH| dRDhAbhyAsaH prazAMtiM taM, AnayenmArutI ttH||416|| dAhyAbhAvAtsvayaM zAntiM, yAti vahniH zanaiH zanaiH / tatazca vAruNI caiva, dhAraNA samayaH khala // 420 // smaredvarSatsudhAsAraiH dhanamAlAkulaM namaH / tato'rdhendusamAkAntaM, maNDalaM vAruNAMkitam 421 nabhastalaM sudhAmedhaiH plavayettatpuraM ttH| tadrajaH kAyasambhUtaM, kSAlayediti vAruNI // 422 // saptadhAtutvarAhitya, rAkendupUrNakAntikam / sarvajJasamasvAtmAnaM, zuddhabhAvena saMsmaret // 423 // pazcAtsadviSTarAsInaM, sarvAtizayarAjitam / vidagdhAzeSa karmANAM, pUrNakalyANakAMkSiNam // 424 // svAGgamadhye nirAkAra, saMsmarediti ttrbhuuH| ' dRDhAbhyAsazca piNDasthe, dhyAnI zuddhasukhaM smaret 425
Page #582
--------------------------------------------------------------------------
________________ [546] mmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmm yogaavizrAntasyapiNDasthe, dRDhAbhyAsasya dhyAninaH / prabhavanti na durvidyAH mantramaNDalazaktayaH // 426 // DAkinyaH tucchayoginyaH pizAcAzca plaashnaaH| tatkAle eva trasyanti, tasya tejo'sahiSNavaH 427 // duSTAH siMhagajendrAzca, bhallukAH pannagAstathA / jighAMsavo'pi tiSTanti, staMbhitA iva dUrataH // 42 // pavitrapadamAlaMdhya, yoginA yadvidhIyate / padasthadhyAnatA jJeyA, naika nayavizAradaH // 426 // tatra SoDazapatrAtye , nAbhikandagate'mbuje / svaramAlA yathApatraM, bhramantIM cintayettataH // 430 // ka kha ga gha Ga ca cha ja jha Ja Ta Tha Da Dha Na ta tha da dha na pa pha ba bha ma caturvizati patraM ca, hRdi padmasakarNikam / varNAn yathAkramaM tatra,cintayetpazcaviMzatim 431 // vaktrAbje'STadale varNASTakamanyattataH smaret / saMsmRrenmAtRkAmevaM, syAcchrutajJAnapAragaH // 432 // ya ra la va za Sa sa ha
Page #583
--------------------------------------------------------------------------
________________ - pradIpa [ 547 ] paGkajadalamadhyeSu, dhyAyati cAjavarNakAn / naSTapadArthabodhaM tu, dhyAtuH saMpadyate kSaNAt // 433 // sarvamantrapadAdhIzaM, samagratattvasvAminam / Adyantamantrabhedena, ajmalena samudbhavam ||434 // UrdhvA'dhorepha sambandhaM, hakAraM bindulAJchitam / anAhatena saMyuktaM, tattvaM zrImantrarAjakam // 435 // devAsurairnataM tattvaM, svAjJAnadhvAnta bhAskaram / dhyAyan ziraHsthacandrAMzukalayAkrAntadiGmukham 436 buddha keciddhariM kecitkecidajaM mahezvaram / zivaM sArvaM tathezAnaM, taM varNa kathayAmi vai // 437 // arhamityakSaraM prANaprAnta saMsparzipAvanam / hrasvaM dIrghaplutaM sUkSmamatisUkSmaM tataH param // 438 granthoMzca dArayannAbhi, kanda hRd ghaNTikAdikA / susUkSmadhvaninA madhya, mArgasthaM yaM smarettataH // 436 pazcAttatrAntarAtmAnaM, plAvyamAnaM vicintayet / bindu taptakalA niryatkSIragaurAmRtormibhiH // 440 // tataH sudhAsaraH sUtaSoDazAjjada lodare // svAtmAnaM sthApya patreSu, vidyAdevIzca Sor3aza 441 //
Page #584
--------------------------------------------------------------------------
________________ [548] yogazuddhasphaTikabhRGgAra, kssrtkssiirsitaamRtaiH| AbhirAplAvyamAnaM svamAtmAnaM paricintayet // 442 tathAsyamantrarAjasyAbhidhAnaM parameSThinam / arhantaM mastake dhyAyecchuddhaphaTikasvacchakam // 443 // taddhyAnAvezataH so'haM, so'hamityavadanmuhuH / niHzaGkamekatAM vidyAdAtmAnaH paramAtmanA // 444 // tato'rAgamadveSa-mamohaM sarvadarzinam / devAca'mIzvaraM caiva, kurvANaM dharmadezanAm // 44 // dhyAyannAtmAnamevetthamabhinnaM sarvadarzinA / prApnoti paramAtmatvaM, dhyAnI nidhUya kalmaSam 446 mahAnattvamidaM dhyAnI, dhyAyati ca yadaiva saH / tadevA-nanda-saMpadbharmukti zrIrupatiSThate // 447 // rephavindukalAhInaM, dhyAyecchubhra tato'kSaram / tato'nakSaratAM prAptamanuccArya tu cintayet // 44 // nizAkarakalAkAraM, sUkSmaM bhAskarabhAsvaram / anAhatAbhidhaM devaM, visphurantaM vicintayet 446 tadeva hi kramAtsUkSma, dhyAyed ghAlAgrasannibham / kSaNamavyaktamokSeta, jagajjyotirmayaM tataH // 450 //
Page #585
--------------------------------------------------------------------------
________________ -pradopa [546]. pracAvyamAnasaMllakSyAdalakSye dadhataH sthiram / jyotirakSayamatyakSamantarunmIlati kramAt // 451 // tathA hRtpadmamadhyasthaM, zabdabrahma kahetukam / ajjhalenaiva saMvItaM, vAcakaM parameSThinaH // 452 // mastakasthitacandrAMzukalAmRtarasAnvitam / kumbhakaiH praNavaM dhyAyenmahAmantrasvarUpakam // 453 // pItaM ca stambhakAryeSu, aruNaM vazyakRtyake / kSobhaNe vidyu tAkAraM, zyAmaM vidveSakAryake // 454 candrakAntisahaga rUpaM karmanAze ca cintayet / praNavaM bhinnakAryeSu cintanIyaM tu sammatam 455 yadyapi karmaghAtArthiyoginAM candrarUpakam / praNavaM cintanaM proktaM, dhyAninaM uparisthitam // 456 tathApi dravyakSetrAdi, sAmagrIvazataH kila / potAdivarNarUpeNa, dhyAnaM kartuM manahakam // 457 // puNyarUpamidaM maMtraM, jagatrayeSu pAvanam / yogo tu zuddharUpaM hi, paJcaparameSTinaM smaret 458 aSTadalaM sitAmbhoje karNikAyAM kRtasthitim / AdyaM saptAkSaraM maMtraM, pavitraM paricintayet // 456 //
Page #586
--------------------------------------------------------------------------
________________ yoga [550] siddhAdikaM catuSkaM ca, digdaleSu yathAkramam / calAphdaM catuSkaM ca, vidigdaleSu cintayet // 460 mokSalakSmI ca saMprAptAH, atra dhyaanimhaashyaaH| mantrarAjamidaM dhyAtvA, vaimAnikI gatiM gatAH 461 mahAtmyamasya sampUrNa yogibhinava kazyate / anabhijJo jano vakta, zaknoti na kadAcana 462 ayamevahi saMsAre, duHkhitAnAM ca SAndhavaH / amutyaktvA ca jIvAnAM, nA'bhyo'stikaruNAparaH sampUrNakaSTapAtAle, aTatsaMmRti sAgare / anenaiva jagatsarvamuddhatya nIyate zive // 464 // kRtvA pApasahasrANi, hRtvA jantuzatAni ca / amu maMtraM samArAdhya, tiryaJco'pi divaM gatAH 465 aSTottarazataM hyasya, trizudhyA cintayanmuniH / bhuJjAno'pi caturthasya prApnoti nirmalaM phalam 466 gurupaJcakanAmotthA, vidyA tu SoDazAkSarA / japaJzatadvayaM tasyA caturthasthApnuyAtphalam // 467 // vidyAbhidhAnamarihaMta-siddha-Ayariya-uvajjhAya-sAhu /
Page #587
--------------------------------------------------------------------------
________________ -pradIpa [551] zatAni trINi SaD varNa, catvAri caturakSaram / paJcAyaNa japan yogI caturthaphalamaznute // 468 // arahaMta-siddha-arihaMta / paJcAvarNamakArameva / pravRttiheturevaitadamISAM kathitaM phalam / phalaM svargApavargAtu, vadanti paramArthataH // 46 // paJcavarNamayIpaJcatattvAvidyoddhRtA zrutAt / abhyasyamAnAsatataM, bhavaklezaM nirasyati 470 hA~ hI hU~ hau haH asiAusA namaH / maGgalottamazaraNapadAnyavyagramAnasaH / catuHsamAzrayANyeva, smaranmokSaM prapadyate // 471 // caturmaGgalaM caturuttamaM catuH zaraNaM / arihaMtasiddha sAdhudharmasamAzrayANi / muktiM saukhyapradAM dhyAyedvidyApazcadazAkSarAm / sarvajJAbhaM smarenmaMtraM, sarvajJAnaprakAzakam // 472 // OM hrIM zrIM ahaM nmH| asya prabhAvasAmarthya, kaizcidvaktuM na zakyate / vinA sarvajJaM devaM ca kutracitkarhi citkhalu // 473 // paJcavarNa smarenmantraM, karmanirmUlanAzakam /
Page #588
--------------------------------------------------------------------------
________________ [552] yogavarNamAlAzcitaM mantraM dhyAyetsarvAbhayaGkaram // 474 namo siddhArNa // OM namo'hate kevaline paramayogine visphara duruzukladhyAnAgninirdagdhakarma bIjAya prAptAnanta catuSTayAya saumyAya zAntAya maGgalavaradAya aSTAdazadoSarahitAya svAhA / candraSimbAdivodbhUtAM, zravantImamRtaM sdaa| vidyAM kSvI iti bhAlasthAM dhyAyetkalyANakArakam kSIrAmbhodhe viniryAntIM plAvayantI sudhAmbubhiH / bhAle candrakalAM dhyAyetsiddhisopAnapaddhati // 476 // asyAH smaraNamAtreNa trttydbhvbndhnH| prayAti paramAnandakAraNapadamavyayam // 477 // nAsAgre praNavaH zUnyamanAhatamiti trayam / dhyAyana guNASTakaM labdhvA, jJAnamApnoti nirmalam OM haM / aNimAdyAH / aSTaguNAH // zaGkhakundazazAGkAbhAMstrInamUn dhyAyataH sadA / samagraviSayajJAnaprAgalabhyaM, jAyate naNAm // 47 // dvipArzvapraNavadvandva, prAntayormAyayAvRtam / so'haM madhye vimUrdhAnaM ahamlI kAraM vicintayet
Page #589
--------------------------------------------------------------------------
________________ - pradopa hI~ OM OM so ahamlI ha~ OM OM hrI~ kAmadhenumivAcintyaM phalasampAdanakSamAm // anavadyAM japedvidyAM gaNabhRdvadanodgatAm ||481 // vidyA - OM jogge magge tacce bhUe bhavisse ante [ 553 ] pakkhe jiNapArzve svAhA // SaTkoNe'praticakra phaDiti pratyekamakSaram | savye nyasedvicakrAya svAhA bAhya 'pasavyataH // 482 bhUtAntaM bindusaMyuktaM tanmadhye nyasya cintayet / namo jiNANamityAdye roM pUrvairveSTayedbahiH // 483 // OM namo jiNANaM / OM namo ohijiNANaM / OM namo paramohi jiNANaM / OM namo savvosahi jiNANaM / OM namo anantohijiNANaM / OM namo kuTubuddhINaM / OM namo padAnusAriNaM / OM namo sambhinnaso ANaM / OM namo ujjumaINaM / OM namo vipulamaINaM / OM namo cAuddasapuvINaM / OM namo dasapuvvINaM / OM namo ahaM gamahAnimittakusalArNa / 1 OM namo viubvaNaiDDi pattANaM / OM namo vijjAharANaM / OM namo cAraNANaM /
Page #590
--------------------------------------------------------------------------
________________ [554] yogaOM namo pnnnnsmnnaannN| OM namo aagaasgaamonnN| OM soM soM zrI hI dhRtikIrtibuddhilakSmI svAhA / iti padaivalayaM pUrayet, paJcanamaskAreNa paJcAGga lInyastena sakalI kriyte| OM namo arihaMtANaM hA~ svAhA / aGga SThe / OM namo siddhANaM ho svAhA / tarjanyAM / OM namo AyariyANaM hu svAhA / madhyamAyAm // OM namo uvajjhAyANaM hai svAhA / anAmikAyAm // OM namo loe savvasAhUNaM hI svAhA kaniSThAyAm evaM vAratrayamaGga lISu vinyasya mastakopari pUrvadakSiNAparottaraSu bhAgeSu vinyasya japaM kuryAt // aSTadalAmbuje dhyAyedAtmAnaM dIpratejasam / praNavAdyasya mantrasya varNAnpatre yathAkramam // 484 // pUrvAzAbhimukhaH pUrvamadhikRtyAdimaNDalam / ekAdazazatAnyaSTAkSaraM mantraM japettataH // 485 // pUrvAzAnukramAdevamuddizyAnyadalAnyapi / aSTarAtra japedyogI sarvapratyUhazAntaye // 486 // aSTarAne vyatikrAnte kramasyAsyapravartinaH /
Page #591
--------------------------------------------------------------------------
________________ -pradIpa [555] m mmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmm mmmmmmmmmmmmmmm nirUpayati patreSu varNAnetAnanukramam // 48 // bhISaNAH siMhamAtaGgarakSaH prabhRtayaH kSaNAt / zAmyanti vyantarAzcAnye dhyAnapratyUhahetave // 48 // maMtrapraNavapUrvo'yaM phalamaihikamicchubhiH / dhyeyaH praNavahInastu nirvANapadakAMkSibhiH // 48 // OM namo arihaMtANaM / namo arihaMtANaM / cintayedanyamapyenaM mantraM karmoghazAntaye // smaretsattvopakArAya vidyAM tAM paapbhkssinniim||460 RSabhAdivardhamAnebhyo namaH / pApabhakSiNImiti / OM arhan mukhakamalavAsini pApAtmakSayaMkAri zrutajJAnajvAlAsahasra jvalite sarasvati mA pApaM hana hana daha daha kSA~ kSIr kSau kSAkSIravaradhavale amRta sambhave va va~ hU~ hU~ svAhA ityevaM lakSaNam // prasIdati manaH sayaH pApakAluSyamujjhati / prabhAvAtizayAdasyAH jJAnadIpaH prakAzate // 461 // jJAnavAdibhiH samAmnAtaM vajrasvAmyAdibhiH sphurat vidyAvAdAtsamuddhRtya bIjabhUtaM zivaH zriyaH // 462 janmadAha hutAzasya prazAntanavavAridam /
Page #592
--------------------------------------------------------------------------
________________ yogagurUpadezato jJeyaM siddhacakra vicintayet // 463 // piNDastha dhyAnasvarUpam / zivazrI sammukhInasya vidhvastAkhila karmaNaH / caturmukhasya sampUrNa bhuvanAbhayadAyinaH // 464 // cndrmnnddlsaadRshycchtrtrityshobhitH| lasadbhAmaNDalAbhoga viDambitavivasvataH // 46 // divyadundubhiH niH svaangiitsaamraajysmpdH| raNadvirephajhaGkAra mukharAzokazAlinaH // 466 // siMhAsananiSaNNasya vIjyamAnasya caamraiH|| devAsuraziroratnadIprapAdanakhAteH // 467 // divyapuSpotkarAkIrNA saGkIrNapariSadbhuvaH / utkandharai gAkulaiH pIyamAnakaladhvaneH // 46 // zAMtavairebhasiMhAdi smupaasitsnnidheH| prabhodivyasabhAsthasyamukhyataHparameSThinaH // 466 // rAgadveSamahAmohavikArairakalaGkitam / zAntaM kAntaM manohAri sarvalakSaNalakSitam // 500 tIrthikairaparijJAta yogamudrAmanoramam / akSNoramandamAnandaM niHsyandaM dadadadbhutam // 501 //
Page #593
--------------------------------------------------------------------------
________________ -pradIpa jinendraprati mArUpamapinirmalamAnasaH / nirnimeSadRzAdhyAyan rUpasthabhyAnavAn bhavet // 502 yogI hyAbhyAsayogena, tanmayatvamupAgataH / sarvajJIbhUtamAtmAnamavalokayati sphuTam // 503 // sarvajJo bhagavAnyo'yamahamevAsmi sadhruvam / evaM tanmayatAM yAtaH sarvavedIti manyate // 504 // vItarAgo vimucyeta, vItarAgaM vicintayan / rAgiNaM tu samAlaya, rAgI syAtkSobhaNAdikRt // yena yena hi bhAvena yujyate yaMtravAhakaH / " tena tanmayatAM yAti vizvarUpo maNiryathA // 506 // nAsadhyAnAni sevyAni, kautukenApi kintviha / svanAzAyaiva jAyante, sevyamAnAni tAni yat 507 sidhyanti siddhayaH sarvAH, svayaM mokSAvalambinAm / sandigdhA siddhiranyeSAM svArthabhraM zastu nizcitaH 508 // rUpAtItasvarUpam // [ 557 ] amUrttasya cidAnandarUpasya paramAtmanaH / niraJjanasya siddhasya, dhyAnaM syAdrUpavarjitam // 506 //
Page #594
--------------------------------------------------------------------------
________________ [558] yogaityajasra smaran yogI, tatsvarUpAvalambinaH / tanmayatvamavApnoti, grAhyagrAhakavarjitam // 510 // ananyazaraNI bhUya, tasmiMzcalIyate tathA // dhyAtRbhyAno bhayA'bhAve, dhyeyenaikyaM yathA vrajet511 so'yaM samarasIbhAvastadekIkaraNaM matam / AtmAyadapRthaktvena lIyate paramAtmani // 512 // alakSyaM lakSyasambandhAtsthUlAtsUkSma vicintayet / sAlambAca nirAlamba tattvavittatvamaMjasA // 513 // piNDasthAdikadhyAnAnAM svarUpaM parikIrtitam / yogazAstrasthazlokena na tu svIyavicArataH // 14 mAdRzAM mandabuddhInAmanubhavaviyogataH / tAdRzaM zuddhajJAnaM ca na bhavennAtra saMzayaH // 51 // piNDasthaM dhAraNAdyazca dhyeyasvarUpacintanam / padasthaM padamAlambya pavitraM pravidhIyate // 516 // mantravidyAsvarUpANi arihantapadAni ca / samAlambyaiva kartavyaM padasthaM dhyAnamucyate // 517 // samavasaraNasthasya tIrthezasya jagadvibhoH / prAtihAryAdiyuktasya pUrNAtizayazobhinaH // 518
Page #595
--------------------------------------------------------------------------
________________ -pradIpa rrrrrrrrrrrrrrrrrmmmmmmmmmmmmmm [556] paJcatriMzadguNADhyasya vANInAM sarvagAminAm / tAdRzAhadra pasya rUpasthaM dhyAnamucyate // 516 // svarUpaM ciMtanaM samyak jagadAnandadAyinaH / kevalAlokarUpasya jagaduddhArakAriNaH // 520 // pudgalAkArazUnyAnAM siddhAnAM paramAtmanAm / cidAnandasvarUpANAM zAsvatasukhazAlinAm // 521 niraJjanasvarUpANAM, pUrNakarmavinAzinAm / siddhAnAM zuddhadhyAnaM tad pAtIta prakIrtitam // 522 piMDasthAdi caturbhedaM dhyAnaM ca parikIrtitam / caturdhAdharmadhyAnAnAM,svarUpaM prAg vilokitam // 523 mokSasya svargANAM ca, kAraNaM dharmadhyAnakam / mokSakakAraNaM samyag , zuklasyAnaM prakIrtyate // 524 sAkSAtsvargasya hetutvaM, dharmadhyAne vicAritam / pAramparyeNa mokSasya, hetutvamapi sammatam // 525 // Adyadvayasya zuklasya, anuttaravimAnatA / astIti parimantavyA, mokSasukhaM ca sammatam 526 uttaradvayazuklasya, sarvathA moksshetutaa| kevalibhivinA naiva, yogarodho vidhIyate // 527 //
Page #596
--------------------------------------------------------------------------
________________ yoga [560] zailezImapi cAvasthAmanyatranaiva prApnuyAt / vinA kevalajJAneSu, iti sarva vyavasthitam // 528 // ||iti // zAstravizAradajainAcArya jainasAhityadharmoddhArakadezividezividvajanAnekarAjanyapratibodhaka jJAnapracArakAnekasAhityagranthanirmApaka sUricakracakravartizAsanasamrAT jaGgamayugapradhAnaparamArAdhyadevapUjyapAdasAdhujanavandanIya zrIvijaya dharma sUri ziSyeNa nyAyavizArada nyAyatIrthopAdhyAyamaGgalavijayenaviracite yogapradIpe dhyAnAkhyasaptamayogAntargata dharmadhyAna piMDa sthAdidhyAnacatuSkavarNananAmAekonaviMzatitamaprakAzaH smaaptH||
Page #597
--------------------------------------------------------------------------
________________ --pradIpa _[561] adholokeSu svargeSu, tiryaglokasthiteSu ca / yAnyeva jinabimbAni, dhyeyarUpANi sarvadA // 1 // bhavanapatisthAneSu, vyantaranilayeSu ca / vAnamantarasthAneSu, jyotiSke ca sthirAsthire // 2 // vaimAnike ca sarvatra, jinabimbAni yAni ca / bhattyA ca bahumAnena, tAni vande nirantaram // 3 // yatra prastutagranthasya, nirmANaM kriyate myaa| trilokI janavadya taM, sammetazikhare sthitam // 4 // dvividharipuni zakartAraM yogarodhinam / pUrNalakSmyAzca bhartAraM, jagaduddhArakArakam // 5 // tAdRzaM pArzvadevezaM, zukladhyAnacaturthaMke / sthitaM taM sarvathA vande, trizuddha yA bahubhaktitaH // 6 // ajJAnapaGkato yena, uddha, to mAdRzo jnH| pracchannapApapaGkana, vilipto'nAdikAlataH // 7 // mAdRzaduSTajantUnAmuddhAro yena kAritaH / vizvavanya ca taM dharmasUrIzaM praNamAmyaham // 8 // jinendradevatAM natvA, dharmasUriM guru tathA / zukladhyAnastha vyAkhyAnaM kriyate yogazAstrataH //
Page #598
--------------------------------------------------------------------------
________________ [562] yogaAdya saMhananaM peSAM, pUrvAdizrutavedinAm / aSTaprAvacanaM jJAnaM yeSAM mASatuSAdInAm // 10 // teSAmevAdhikArazca, atra zAstre ca varNitaH / ta eva mokSalakSmINAM jJAyante svAminaH sadA 11 svalpasArAdijantUnAmadhikAro na vidyate / sAmagrIparipUrNena, pUrNakArya prajAyate // 12 // proktaM yogazAstre chinne bhinne hate dagdhe, dehe svamapi dUragam / prapazyan varSavAtAdiduHkhairapi na kampate // 1 // na pazyati tadA kizcinna zRNoti na jighrati / spaSTaM kiJcinna jAnAti, lepyanirmitamUrtivat 14 AtmArtha zraya sarvatra, muzca mohAvani tathA / vairAgyaM ca vivekaM ca, bho samAzraya sarvathA // 15 // AtmA'hitaM parityajya, hite mano niyujyatAm / zarIrAtmavibhedaM ca, bhAvayasva nirantaram // 16 // anantasukhatAdhAramanantaduHkha nAzanam / tAdRze zukladhyAne ca, prayatnaH pravidhIyatAm // 17 //
Page #599
--------------------------------------------------------------------------
________________ -pradIpa [563] atyantanirmalaM tacca, mokSasukhanidAnakam / tayAnaM yena samprAptaM, tebhyo namostu sarvadA 18 bAhyakriyAvihInaM yadindriyaviSayAtItam / sarvathecchAvinirmuktaM, svarUpe sthitamAnasam // 16 // tAdRzerlakSaNairyuktaM, guNazreNiSu vidyate / tacchuklamiti jJAtavyaM, jainadarzanavedibhiH // 20 // AdyasaMhananAnAM ca, zukle'dhikAratA yadi / antyasaMhananAnAM ca, upadezo nirarthakaH // 21 // iti saMzayasaMjAte, samAdhAna vidhIyate / binA samAdhisambodhaM, saMzayAtmA vinazyati // 22 aidaMyugInajIvAnAM, yadyapi nAdhikAratA / tathApi sampradAyAnAmavicchedAya kIrtyate // 23 // pRthaktvasavitarka ca Adya hi savicArakam / ekatvamapRthaktvaM ca, avicAraM dvitIyakam // 24 // sUkSmakriyAsvarUpaM cApratipAtitRtIyakam / vyucchinnakriyakaM caiva, caturtha parikIrtitam // 25 // eSAM caturvibhedAnAM, svarUpaM lakSaNaM tathA / kathyate svIyavodhAya, parakalyANahetave // 26 //
Page #600
--------------------------------------------------------------------------
________________ [564] yogavitarkaH zrutajJAnaM syAtpRthaktvabhinnarUpakam / arthavyaJjanayogAnAM, saGkrAntizca vicAratA 27 pUrvagatazrutajJAnaviSayakatvarUpakam / arthavyaJjanayogAnA, saMkramaNaM parasparam // 28 // tAdRvicArakartavyapUrvakaMdravyaparyave / tathAguNeSu saMcArasambandhizubhadhyAnakam // 26 // vitarkasavicArAkhyaM, pRthaktvenaiva saMyutam / prathamaM zukladhyAnaM tatkIrtitaM sukhahetave // 30 // athavAcAparAzrayaM, vinA labdhvA tadAtane / vizuddhavimalAtmatvasvarUpacintanaM sadA // 31 // tadapi zukladhyAnaM tatprathamaM paribhASyate / tRtIyaM lakSaNaM caiva kathyate bodhahetave // 32 // athavA jIvarUpasya, ajIvasya ca vastunaH / svabhAvasya vibhAvasya, pRthakkaraNapUrvake // 33 // dravyaparyAyatattvAnAM pRthaka pRthattavacintane / guNAnAM paryAyeSu , paryAyANAM guNe tathA // 34 // saMkramaNasya karttavye, satataM prvicaartaa| tadapi zukladhyAnaM tatprathamaM praNigadyate // 35 //
Page #601
--------------------------------------------------------------------------
________________ -pradopa [565] savitarkavicArANAM, saMyojya ca pRthaktvataH / svalpAMze caiva cAcalyataraGgisAgaraiH samam // 36 // asaMkSubdhadazAvacca, dazAnubhavarUpakam / tadapi zukladhyAnaM ca, prathamaM parikIrtitam // 37 // bhAvArtha:SaDdravyANAM ca madhyeSu , ekasmin dravyarUpake / utpAdavyayadhrauvyAdiparyAyasya pRthaka pRthak // 38 // vicArazca vitarkeNa, shcrittaayutH| yatraiva savidhIyeta, tadnyAnamapi Adyakam // 36 // dvitIya zukladhyAnasvarUpam - ekatvena vitarkeNa, apravicArayuktakam / vAtAnAhatadIpena, samaM sthiratvaprApaNam // 40 // ekatvapravittakaM ca, avicAraM dvitIyakam / tAdRzIdhyAnatA jJeyA jagatkalyANahetukA // 41 // tRtIyazukladhyAnarUpamsUkSmakriyAsvarUpAcca aparibhraSTarUpakam / sUkSmakriyA'pratipAti, zukladhyAnatRtIyakam // 42
Page #602
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 566 ] yoga caturthazukladhyAnasvarUpam -- zailezIM ca dazAM prAptAH, yogatrayavihInakAH / paJcahUsvasvarANAmuccAraNakAlasAdRzam // 43 // tAvatsamayamAnaM yattaddhyAnaM pravidhIyate / samucchinna kriyA'nivRttyAkhyaM dhyAnaM caturthakam // 44 siMhAvalokanyAyena, Adye dva e zukladhyAnake / lakSaNagarbhitaiH zlokaH, svarUpaM pravicAryate // 45 // pUrvagateSu bhaGgikazrutAnusAratastathA / arthavyaJjanayogAntarANAM ca yatra saMkramaH // 46 // tatra nirodhakarttavye, prathamaM parikIrttitam / utpAdavyayabhAvyAdi, paryavasya hi caikataH // 47 // paryAye niSprakampatva pUrvazrutAnusAriNA / cetasA cintanaM caiva, zukladhyAnaM dvitIyakam // 48 // tAtparyArthaH: Adyadvayasya zuklasya ekadravyaM hi cAzrayaH / pUrvadhareSu cAdyasya, dhyAnadvayasya sambhavaH // 46 // 1 ekasmin
Page #603
--------------------------------------------------------------------------
________________ -pradIpa [567] ato dhyAnadvayaM caiva, savitakaM nigadyate / sahitaM zrutajJAnena, ataH samAnamucyate // 50 // vibhinnatA'pi yA dRSTA sA'pi cAtra pradarzyate / prathame bhedaprAdhAnyaM, dvitIye'bhedarUpatA // 51 // pRthaktvaikatvazabdena sarvatra prtipaaditaa| arthavyaJjanayogAnAM, saMkrAntiH prathame matA // 32 // dvitIye saMkramo naiva, sarvathA vidyate khalu / savicAramato jJeyaM, dhyAnaM tu prathamaM sadA // 53 // nirvicAraM dvitIyaM tad dhyAnaM vibhinnamucyate / dhyAtA pUrvadharo yatra, pUrvazrutAnusArataH // 54 // kasyacitparamANozca anyasya jaDavastunaH / tathAtmadavyatattveSu, utpAdasthiranAzinAm // 5 // mUrttatvAmUrtatAdInAM, paryAyANAM ca sarvadA / dravyAstikanayenaiva, bhedaprAdhAnyarUpataH // 56 // cintanaM parikarttavyaM, yoginA dhyAnapUrvake / ekadravyArtharUpasya cAnye dravyArtharUpake // 57 // 1 Aye zukladhyAne
Page #604
--------------------------------------------------------------------------
________________ [568] yogaparyAyasyaikarUpasya, anyaparyAyarUpake / arthataH zabdarUpe ca, zabdatazcArtharUpake // 58 // cintane parikartavye, prthmshukldhyaantaa| mAnasikAdi yogeSa, ekaM tyaktvA hi cApare // 56 tAdRze cintane kArye, nAnA vitarkatA matA / sapravicAratArUpaM, prathamamatra kathyate // 30 // atraiva zrutajJAnasya cAlambanaM hi mukhyataH / eka dravyasthaparyAyANAJca vibhinnadRSTitaH // 11 // vicAraH kriyate cAtra, prathame zukladhyAnake / vitarkamavalambyaiva, ekArthatohyanyArthake // 62 // ekasmAcchabdatazcaiva, anyazabde ca sekramaH / ekasmAdyogatazcaiva, anyayoge ca saMkramaH // 63 // yadA dhyAtA zrutAdhAre, kaM cideva ca paryavam / artha cAzritya tatraiva, abhedenaiva cintayet // 64 // mAnasikAdiyogeSa , madhye caikatra yogake / nizcalatAM ca samprApya, zabdArthAzca vicintayet 1 pRthaktva
Page #605
--------------------------------------------------------------------------
________________ . wwwwwwwwwwwwwwwww -pradopa [566] tathaiva bhinnayogeSa saMkramaM ca karoti na / tadaikatvavitarkatvanirvicAraM dvitIyakam // 66 // AlambanaM hi caikasya cintanaM caiva mukhyataH / tathArthazabdayogAnAM, saMkramaH sarvathA nahi // 37 // ubhayadhyAnamadhyeSu, yatra bhedprdhaantaa| tatrA'bhyAsai DhIkRtya pazcAdbhedapradhAnake // 38 // yogyatA pariprApnuyAdyathA ca svazarIrake / vyAptaH sarpaviSANAJca, gAruDimantrayogataH // 66 // daMzasthAneSu caikatrIkriyate mantravAdinA / tathaiva sarvavizveSAM bhinnaviSayavastuSu // 7 // asthairyato bhramatsvAntaM dhyAnenaivaikavastuSu / AnIya sthairyatArUpaM kAryate yoginA sadA // 71 // svAnte dRDhe ca saJjAte, yathA ca kASTharAziSu / bahukASThaM ca niSkAsya, avaziSTaM ca vahnitaH // 72 // dAhena bhasmatAM yAyAcathaivAtra vicAryatAm / athavA pUrNakASThAni niSkAsya vAhristhAnataH // 73 pradIptarUpavahrizna, svayamevopazAmyati / tathoparyuktazailyA ca, ekavastuSu mAnasam // 74 //
Page #606
--------------------------------------------------------------------------
________________ mazca [570] yogasthiratAM pariprApnuyAt paryante tnmnstthaa| . cAzcalyaM ca parityajya, niSpakampaM prajAyate // 7 // tatkAle pariNAmazca mahatIM zuddhitAM bhajet / jJAnAvaraNasampUrNa tadA vinAzatAM bhajet // 76 // tadA sarvajJabhAvazca, prApyate dhyaanyogtH| dvayadhyAnasvarUpasya, vyavasthA paridarzitA // 77 // tRtIyazukladhyAne ca, svAsocchvAsasamAkriyA / kAyikI caiva vidyeta, taddhyAne pAtanasya ca // 7 // sambhavo naiva kutracitkadApi, vidyate khalu / tataH sUkSmakriyA'pratipAtidhyAnamucyate // 7 // caturthadhyAnarUpeSu, sUkSmakriyA'pi no bhavet / tatra cAtmapradezAnAM niSpakampatvarUpatA // 8 // sarvathA ca sadA jJeyaM, ato dhyAnacaturthakam / kriyAnivRttirUpaM ca, kathyate dhyAnazAstrake // 1 // etaddhyAnaprabhAvena, sarvAzravasyadvArakam / tathA sarvasyabandhasya, dvAraM sarva nirudhyate // 2 // 1 samucchinnakriyAnivRttirUpam
Page #607
--------------------------------------------------------------------------
________________ -pradIpa [571] avaziSTasya cAghAtikarmaNo hi vinaashtH| mokSaprAptistatazcaiva, paramamuktitA bhavet // 3 // niraJjano nirAkAraH, siddhaH karmavinAzataH / sAdyanantasthitInAM ca, bhoktA sa paramezvaraH // 4 // dvidRSTyA zukladhyAnasya, adhikAritvamucyate / guNasthAnakadRSTyA ca, parA ca yogadRSTitaH // 8 // guNasthAnaM samuddizya, vicAro yadi tanyate / tadA caturSa zukleSu, Adyau dvau ca prakArakau // 86 // ekAdaze ca dvAdaze, guNasthAne ca vartiSu / pUrvadhareSu prApyete anyatra naiva tau matau // 8 // ata ekAdaze caiva, dvAdaze guNavartinaH / parvadharAzca no ceddhi tadA zuklaM na vidyate // 8 // parantu dharmadhyAnatvaM, mantavyaM tatra dhImatA / tadapi prAyikaM jJeyaM, mASatuSAdisAdhutaH // 6 // marudevAdivyaktiSu, dRSTivAdasya zUnyatA / pUrvadharatvatA naiva, vidyate iti manyatAm // 6 // zukladhyAnaM ca tatrApi, kathitamAgame khalu / bAhulyena ca taddhyAnaM, pUrvadhareSu jJAyatAm // 11 //
Page #608
--------------------------------------------------------------------------
________________ yoga [572] anyatra dharmadhyAnaM ca, tad dvayaguNasthAnake / ityAdyadvizuklAnAM, vicAraH parikartitaH // 12 // tRtIyazukladhyAnasya, caturthasya tathaiva ca / kevalino'dhikAriNaH, tatra naiva vivAdatA // 3 // trayodaze guNe caiva, tathA caturdaze khlu| kevalinaM vinA naiva, vidyante cAnyayoginaH // 14 // parvadhareSu cAdyau dvau, prakArau sarvadA matau / kevalighu hi cAntyau dvau prakArau sarvathA matau // 65 yogadRSTyA vicAre ca, kartavye yogadhAriSu / trikayogavatIvyaktiradhikAravatI matA // 66 // kAyAditrikayogAnAM, yogatrikatvadhAriNAm / prathamazukladhyAnasya, svAminaste hi sammatAH // 17 // trikayogeSu madhye ca, kasyacidyogadhAriNaH / yogino hi dvitIyasya, zuklasya cAdhikAriNaH // 68 kevalakAyayogatvadhArI dhyAnatRtIyake / sarvathA yogahInAzca, caturthazukladhAriNaH // 66 // sarvathA saMvarazcaiva, caturthazubaladhyAnake // bAhyA'bhyantararUpo hi, mantavyo dhyAninA tadA 100
Page #609
--------------------------------------------------------------------------
________________ -pradIpa [573] caturSa zukladhyAneSu , mokSahetutvamucyate / AbhyantarataporUpaM, tathA saMvararUpakam // 101 // navyakarmanirodhena, purAtanasya nirjarAt / zuddhAtmatvasya samprAptiH, saiva mokSo nigadyate // 102 jaintttvprdiipaa''khysviiygrnthaanusaartH| vicAraH zukladhyAnasya, kRtazca mandabuddhinA // 103 yogazAstrAnusAreNa, vicAraH pravidhIyate / yogamUrtitvarUpANAM, haimayogAnuvAdataH // 104 // pUjyena hemacandreNa, prabhuNA naikdRssttitH| yathA vicAratA dRSTA, tathA cAtra pradarzyate // 10 // ekasminparamANvAdau, dravye paryAyavastUnAm / utpAdasthitibhaGgAnAM, mUrttatvAmUrtatAdInAm // 106 nekavidhanayenaiva, dravyaparyAyatArthikaiH / yadanucintanaM zAstrAd dRSTivAdAnusArataH // 107 // tadAdyazukladhyAnaMtadarthavyaJjanavastuSu / tathA yogantareSveva, saMkramayuktamAdyakam // 10 // vijJeyaM dhyAnavitsarvamatraiva prathamaM hi tat / arthavyaJjanabhAveSu, tathA yogAntareSu ca // 10 //
Page #610
--------------------------------------------------------------------------
________________ ~ ~ ~ - - [574] yogamanasaH saMkramAdeva, tatra sthairya kathaM bhavet / iti saMzayasamprApte, uttaraM pravidhIyate // 110 // ekadravyAdivastuSa, manasaH sthairyasambhavAt / ato hi dhyAnatA tatra, aviruddhA nigadyate // 11 // pUrvagatAnusAreNa, ekaparyAyatAzritam / ekatvasavitarkAkhyaM, dvitIyaM zaklamucyate // 112 arthavyAnayogeSu, saMkramo yatra no bhavet / niSprakampanivAtasthapradIpamivamAnasam // 113 // yatra dhyAne bhavettaddhi, dvitIyaM spaSTarUpakam / mokSagamanakAle ca, manovAgyogarodhite // 114 // bAdare kAyayoge ca, sArveNa rodhite sati / mUkSmocchvAsanizvAsAdi, kAyakriyA ca yaMtraH vai // anivarti tathA caiva, zukladhyAnaM tRtIyakam / caturtha zukladhyAnasya, svarUpaM pratipAdyate // 116 // zailezIgata sArvasya, zailavannizcalasya ca / utsannakriyatArUpaM, apratipAtitUryakam // 117 // triyogeSu ca prAthamyaM, ekayoge dvitIyakam / zarIrayoginAM caiva, tRtIyaM parikortitam // 118 //
Page #611
--------------------------------------------------------------------------
________________ -pradopa 575] ayoginAM caturtha syAditidhyAnaM vyavasthitam / kAryayogasvarUpaM ca, procyate lezamAtrataH // 116 // paJcazarIrayuktasya, jIvasya vIryavastunaH / pariNati vizeSatvaM, kAyayogo nigadyate // 120 // anyayogasvarUpaM tu, jainatattvapradIpake / graMthe ca darzitaM jJeyaM, vakSye tattvapradIpake // 121 // nanu ca zukladhyAnasyoparibhedadvaye manaH / kevaliSu ca sarvathA, vidyate na kadAcana // 122 // tathA ca manaso'bhAve, kathaM mAnasasthairyakam / dhyAnaM ca vidyate tatra, iti zaGkA prajAyate // 123 chadmasthasya yathA sthairya, mAnasaM dhyAnamucyate / tathA kevalinazcaiva, nizcalayogayogakam // 124 // yogatvAvyabhicAreNa, dhyAnazabdAbhidhAyakam / jJAtavyaM jJAninA caiva, iti sarva vyavasthitam // 125 tathApitUryazukle ca, niruddhakAyayogini / kAyayogavihIne ca, dhyAne cAtiprasaGgatA // 126 // tatra dhyAnaM kathaM vAcyaM, zaMkA ca mahatI hRdi / samAdhAnaM ca tasyAzca, kiyate yogazAstrataH // 127
Page #612
--------------------------------------------------------------------------
________________ wwwwwwww [ 576] yogayathA kulAlacakra hi, bhrminimittdnnddke| abhAve'pi ca pUrvAbhyAsAdbhamati vilokyate // 128 tathA ca mAnasAdInAM, yogAnAM caiva sarvathA / uparame'pi yogInAM, dhyAnaM bhavati nizcalam // 126 yadyapi zabdato yogAH na santi ceti manyate / tathApi sArvarUpasya, Izasya paramAtmanaH // 130 // upayogatvarUpasya, bhAvamAnasayogataH / dhyAnamayoginAM caiva, mantavyamiti nizcitam // yadvA dhyAnasya kAryasya, nirjaraNasya hetutH| dhyAnaM syAditi mantavyaM, tadRSTAntena dayate // yathA ca putrakAryasya, kartavye'putrakaH khalu / putra iti nigadyeta, tathaivAtra vilokyatAm // 133 // bhavati cAsya sAsya, bhavopagrAhikarmaNAm / nirjarArUpakArya tadanyaca pratipAdyate // 134 // zabdArthasya bahutvena, athavA dhyAnatA bhavet / yathA ca harizabdasya, arkamarkaTakAdayaH // 13 // bahavo'rthAzca vidyante, evaM dhyAnapadasya ca / dhya dhAtuzca cintAyAM, dhya kAyayogarodhake // 136 //
Page #613
--------------------------------------------------------------------------
________________ -pradopa [577] dhyeM cAyogikatve'pi, vadanti zuddhajJAninaH / pramANaM paridaryeta, vinA mAnaM na manyate // 137 // nipAtAzcopasargAzca, dhAtavazceti te tryH| anekArthAH smRtAH sarve, pAThasteSAM nidarzanam // 138 Agamazcopapattizca, sampUrNa dRSTilakSaNam / atIndriyANAmarthAnAM, sadbhAvapratipattaye // 13 // gRhItvaikamarthaM zAstrAdarthAntare tato vrajet / tataH zabdaM ca zabdAddhi, punararthaM ca yogataH // 140 yogAntare tato gacchet sudhIrevaM krameNa vai| saGakrAmati ca zIghra vai, arthAdiSu ca dhyAyakaH 141 anenaiva prakAreNa, vyAvartate svayaM tathA / pRthaktve sudRDhA'bhyAsaH, jAyate yogino yadA 142 prakaTitAtmasAmarthyaH, tadaikatvasya yogyatA / utpAdasthitinAzAdiparyavasyakayogakaH // 143 // dhyAyati paryavaM cekaM, ekatvamavicArakam / trilokoviSayaM dhyAnAdaNusaMsthaM manaH kramAt / dhArayeddahagaM viSaM daMze maMtreNa mAMtrikAH / jvalati caiva dhyAnAnau, samujjvale ca yoginaH 145
Page #614
--------------------------------------------------------------------------
________________ [578] yogadahanti nikhilAnyeva, ghAtikArmANi ttkssnne| jJAnadRSTezca hyAvAraM, mohaM tathAntarAyakam // 146 // etAni ghAtikarmANi, vilayaM yAnti tatkSaNAt / kevalajJAnadRSTI ca, samprApya durlabhe tataH // 147 // yogI pazyati jAnAti, lokAlokaM yathArthakam / sarvavastutvajJAnena sarvajJaH parikathyate // 148 // sarvasya darzanenaiva, sarvadarzI nigadyate / sattvAditriguNAnAM ca, abhAve nirguNo bhavet / 146 jJAyikajJAnasadbhAve, saguNaH parikathyate / sa vItarAgaH sarvajJaH kevalI bhagavAn kila // 150 // yAvadAyuSkasadbhAvaH, tAvatkAlaparyantakam / viharati kSamAyAM ca, surAsuranaroragaiH // 151 // praNato'nantasAmarthyaH, viharati ca taiH saha / bhavyajIvaprabodhAya, jagannAthaH satIrthapaH // 152 // vAgjyotsnayA'khilAnyeva, bhavyakamalabodhoni / bodhayati ca tatkAlaM, mithyAtvaM ca vinAzayet / 153 tannAmasmRtimAtreNa, anAdikAlasambhavam / duHkhaM ca bhavyajIvAnAM, kSayaM yAti na saMzayaH 154
Page #615
--------------------------------------------------------------------------
________________ -pradopa [576] sarvAtizayatattvAnAM, zrIvItarAgastrotrake / svarUpaM vistareNaiva kathitaM parijJAyatAm // 15 // svarUpajJAnalipsubhiH, sa granthaH pravilokyatAm / granthavRddhibhayenaiva, atra na pratipAdyate // 156 // vAgguNAH paJcaviMzaca, jAyante ghAtinAzataH / aSTau ca prAtihAryAdiguNAvalivirAjate // 157 // tAdRzI khalu zaktizca, torthaGkareSu jAyate / anyeSAM tAdRzI guNAvalina prakaTIyate // 158 // kSAyikAzca guNAH sarve, kevaliSu bhavanti vai| tato'ghAtivinAzena, siddhA bhavanti shaashvtaaH||156 proktaM yogazAstretIrthaGkaranAmasaMjJaM na yastha karmAsti so'pi yogavalAt / utpannaH kevalaH san satyAyuSi bodhayatpurvIm / 1601 sampannakevalajJAnadarzano'ntamahUrtazeSAyuH / yogI cArhati dhyAnaM, tRtIyamapi' kartumacireNa // sarve ca yogino dhyAnaM, cAvizeSeNa cAnyathA / Arabhante tRtIyaM ca, vizeSamuta cAsti vai // 162 //
Page #616
--------------------------------------------------------------------------
________________ yoga-- [580] tasvarUpavijJAnArtha, spaSTarUpaM nigdyte| svacchacittena zrotavyA, tRtIyadhyAnakAlatA // 163 // AyuSkakarmaNAM yAvasthiti: zeSA ca taavtii| karmaNo vedanIyasya, yadi syAcca tadA tathA // 164 // Arabhate tRtIyaM tadathAyuHsthitikasya vai| sakAzAcca drAdhIyasI, sthitizca vedanIyake 165 sthitirasAdivastUnAM, ghAtAdyarthaM tadA khlu| samuddhAtaM karotyeva, sarvajJo bhagavAn tadA // 166 // tathA ca proktaM yogazAstre-- kevalinaH punaryasya, karma bhavatyAyuSo'tiriktataram / sa samudghAtaM bhagavAnatha, gacchati tatsamIkartum // samudghAtasya zabdAthaiH, spaSTarUpeNa kathyate / apunarbhAvatAdyotisaMzabdaH parikIttitaH // 16 // utprAbalyArthake ceba, hananaM ghAtarUpakam // tacca dehabahirjIvapradezasya niHsAraNam // 16 // 1 athavA''yuSkarma
Page #617
--------------------------------------------------------------------------
________________ - pradopa [ 581 ] tasya vidhikramazcaiva, svabodhArthaM nigadyate / yadi ca tatra truTi: syAtpreSaNIyA samIpake // 170 // prathame samaye eva, svadehatulyamAnakam / Urdhvamadhazca hyAyataM, lokAntagAminaM tathA // 171 // jIvapradezasaGghAtaM daNDAkAraM ca kevalI / karotIti ca vijJeyaM, dvitIyasamaye khalu // 172 // tadeva daNDakaM caiva, pUrvApara dizAdvaye / prasAraNAd ca pArvAddhi kapATavatkapATakam // 173 // lokAntagaM karotyeva, tRtIye samaye kila / tadevaM ca kapATaM vai, dakSiNottara digdvaye // 174 // prasAraNAcca manthAnamiva lokAntagAminam / manthAnaM ca karotyeva, evaM ca logabhAgakam // 175 bahupUritakaM prAyo, jIvapradezakaistathA / caturthasamaye caiva, manthAntarANi pUrayed // 176 // loka niSkuTakaiH sArka, tAnyeva pUrayetkhalu / tatazca sakalo lokaH jIvapradezapUritaH // 177 // lokapUraNagItena, AtmavibhutvaM cAparaiH / svIkRtamiti vijJeyaM stoke ca sarvakAlikam 178
Page #618
--------------------------------------------------------------------------
________________ [582] yogatathA coktamvizvatazcakSuruta vizvato mukhaM vizvato bAhurutavizvataH pAt ityAdi // 17 // ajJajanopariSTAcca dayAbhAvo vitanyate / caturthasamaye caiva, lokAntavyApitA bhaved // 18 // sarvakAlikatA naiva, AtmavibhutvakaM vadet / ato jJAnaM parityajya, samyaktayA vicAryatAm 181 yuktipramANadRSTyA ca vibhutvaM naiva sidhyati / ato mithyAtvabhAvazca mahAzayena tyajyatAm 182 paJcamasamaye pUrvakrameNa pratilomakam / manthAntarANi jIvasya, sakarmakapradezakam // 13 // saGkocayati sarvajJaH, manthAnasyopasaMhRtiH / ghanatarasya saGkocanAt kriyate kSaNaSaSThake // 184 // saptame samaye caiva, saMhriyate kapATakam / daNDAtmani ca saGkocAt tAdRzI jAyate sthiti // aSTameM samaye daNDaM, upasaMhRtya dehagaH / bhavati sarvajJo devaH, karttavyakaraNena ca // 186 // samuddhAtasya kAleSu, manovAgyogavyApRtiH /
Page #619
--------------------------------------------------------------------------
________________ -pradIpa [ 583 ] prayojanasya rAhityAd yoginA na vitanyate // 187 // kAyayogasya vyApRtiH, kevalaiva tadA bhavet / AdyASTamakSaNe caudArikakAyasya yogatA // 188 // dvitIyaSaSThakAle ca punaraudArikaM tataH / vahiSTvagamanenaiva, kArmaNavIrya spandataH // 18 // audArikena kArmaNye, mizratA pravimanyate / audArikatvakArmaNamizrayogo nigadyate // 160 // tRtoya caturthe caiva paJcame samaye kila / kArmaNayogatA sA ca kevalaiva nigadyate // 161 // bhAvArtha : - audArikAd bahirvahutarapradezavyApRteH / asahAyaka kArmaNyayoga evAvatiSThate // 162 // tathA coktaM yogazAstre : audArikaprayoktA, prathamASTasamaya - rasAviSTaH / mithaudArikaprayoktA, saptamaSaSThaditIyeSu // 163 // 1 saptame 2 kArmaNasya -
Page #620
--------------------------------------------------------------------------
________________ yoga [584] kArmaNazarIrayogI, caturthake paJcame tRtIye ca / samayatraye'pi tasminbhavatyanAhArako niyamAt // parityaktasamuddhAtaH, yogatrikaM ca kAraNAt / vyApartyapi yathA'nuttarasuraH pRSTho mAnasam // 16 // yogasatyaM ca hyasatyA'mRSAM vA prayukta khalu / evamAmantraNAdau ca, vAgyogamapi netarau // 196 // dvau bhedau ca dvayorapi, audArikaM zarIrakam / kAyayogatvakhyApakaM, phalakapratidAnake // 16 // antarmuhUrttakAle ca, yogarodhazca yoginaa| kriyate tatsvarUpaM ca anukrameNa darzyate // 198 // vedhA yogo'pi jJAtavyaH sUkSmo bAdararUpakaH / kevalotpattikAduttarakAlazcajaghanyataH // 16 // antarmuhUrtamAnaM ca, dezonotkRSTatastathA / pUrvakoTipramANaM ca, tAvatkAlaM vihAravAn // 20 // antarmuhUrtamAnaM hi, yadAyuravaziSyate / tadA sayogisarvajJaH, bAdarakAyayogataH // 201 // prathamaM bAdaro caiva, vAmAnasayogako / niruNaddhi tataH pazcAtsUkSmakAyasya yogatAm // 202
Page #621
--------------------------------------------------------------------------
________________ -pradIpa [ 585 ] bAdarakAyayogaM ca, niruNaddhi tataH param / sati tasmiMzca sUkSmayogasya roddhumazakyataH // 203 dhAvan san naro naiva, vArayati ca vepathuM / bAdarayoga sarvasya, nirodhAnantaraM tathA // 204 // sUkSmeNa kAyayogena, sUkSmau vAGmAnasau kila / niruNaddhi catau yogI, sUkSmakriyAMmanaivRti // 205 // tRtIyaM zukladhyAnaM tatsvAtmanaiva karoti san / sUkSmakAyikayogaM ca niruNaddhi ca kevalI // 206 // caturthazukladhyAnaM ca, Avirbhavedayogake / 9 asyAnte caiva kSIyante, catvAryacAtikAni ca 207 laghupaJcakavarNotthoccAraNakAlatulyakam / kAlamavApya zailezIM, yugapatkSapayet khalu // 208 // vedyAyurnAmagotrANi, paritaH parinAzayet / audArikaM ca taijasyaM, kArmaNaM bhavamUlakam // 206 // tyaktveha RjuzreNyaiva, yAti lokAntakaM khalu / ekena samayenaiva karttavyo nAtra saMzayaH // 290 // nanu copari gacchan san lokAntAdapi cordhvakam / gacchati ca tataH kiM na, dehatyAgabhUmeradhaH // 211 //
Page #622
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 586] yogatiryagvA kiM na gacchecca, iti zaGkA prajAyate / uttaraM yoganyAyena, atraiva paridarzyate // 212 // gatisahAyakaM tattvaM, dharmAstikAyanAmakam / sthitisahAyakaM caivA'dharmAstikAyarUpakam // 213 // tata UrdhvaM ca tattvasya, tadadvayasya viyogtH| na gacchatIti mantavyaM, pramANasya pradarzanAt // 214 tattvadvayasya siddhistu, dravyapradIpazAstrake / yuktipramANarUpeNa darzitA tatra lokyatAm // 21 // adhogamanahetukaM, gauravaM naiva vidyate / adho yAti tato naiva, kAyayogaviyogataH // 216 // yogaprayogatA'bhAve na tiryagapi gacchati / ataH pUrvoktazaGkAyAH avasaro na vidyate // 21 // mRdaSTalepalipta ca, yathA'lAbujale kSipet / yAvattallepasadbhAvaH, tAvajjale nimajjati // 21 // mRllepakSAlanenaiva, zuddhAlAbu yadA bhavet / tadA jalasya copariSTAdAgacchati tumbakam // 216 novaM yAti jalAbhAvAta, lepAbhAvAdadhastataH / na yAtIti ca mantavyaM yuktipramANayogataH // 220 //
Page #623
--------------------------------------------------------------------------
________________ -pradIpa [ 587 ] vAyUnAM preraNenaiva, kintu tiryak ca gacchati / tathA ca siddhajIvAnAM dRSTAntaM pravicAryatAm // 221 karmASTakasya lepena, jIvatumbaM bhavodadhau / majjati yogamArgeNa, dRSTAntaM pravicAryatAm // 222 jIvatumbaM ca lokAntaM dharmAdharmAvadhistathA / tAvatparyantakaM yAti nordhva tato'pi gacchati // karmASTakaviyogena, gauravasya viyogataH / nAdho'pi yAti siddhazca parapreraNazUnyataH // 224 // tiryagapi na yAtA saH ato lokAntake sthitaH sAdyanantasthitikatva, paryantaM paritiSThati // 225 // sAdyanantasvarUpaM tadamupamaM svabhAvajam / avyAbAdhaM ca tatsaukhyaM, sarvajJenaiva prApyate // 226 zaGkAsamutthAnam - sAdikathamanantaM syAdyuktyA ca naiva yujyate / sAditvaM yatra dRSTaM vai, tasya vinAzatA ghra vam // 227 yathA ghaTAdikaM sAdi tasya dhvaMso vilokyate / tathaiva siddhisaukhyasya, vinAze naiva saMzayaH // 228
Page #624
--------------------------------------------------------------------------
________________ yoga [58.] samAdhAnam :iti zaGkAkule loke, samAdhAnaM vitanyate / tenaiva ghaTajJAtena, sAdyanantakatAM bhajet // 226 pradhvaMso hi ghaTAdonA, jAtazca mudgraaditH| pradhvaMsasya kSayo nAsti, anantatvamato matam // 230 pradhvaMsasya kSayazceddhi, manyate mandabuddhinA / tadA tu ghaTasadbhAvaH, tatkAle'pi prasajyate // 231 // anantatvaM pradhvaMse ca, naiyAyikena svIkRtam / sarvadarzanakAraizca, tatrAnantyaM nigadyate // 232 // tathA ca ghaTadhvaMse hi, sAditvaM ghaTadhvaMsataH / anantatvaM pradhvaMse ca, vinAzasya viyogataH // 233 // sAdyAnantyaM ca yuktyA vai mokSasukhe vibhAvyatAm / yuktipramANadAnena, sAdhitaM nAtra saMzayaH // 234 // svAbhAvikaM ca tajjJeyamAtmasvarUpamAtrataH / na kAraNAntarAdeva, evaM sukhaM prajAyate // 235 // muktau sukhAdikaM naiva, vaizeSikaizca manyate / AtmavizeSabhAvAnAM, guNAnAM samucchedatA // 236 // yatraiva jAyate tatra, mokSatvaM pravimanyate /
Page #625
--------------------------------------------------------------------------
________________ -pradIpa [586] ityAdi bAlacApalyamajJAninAM ca jJAyatAm // 237 // guNAnAM samucchedazca, yadi mokSo nigadyate / guNahInaM zivaM caiSa, abhilaSati ko jaDaH // 23 // jaDatva yadi muktau cettadA zRgAlatA varA / kadAcijjJAnamAtrA ca, tatrApi pravilokyate // 236 ataH proktaM malliSeNasUribhiHvaraM vRndAvane ramye, kroSTutvamabhivAJchitum / na tu vaizeSikoM mukti, gautamo gantumicchati 240 guNazUnyazca mokSazcetkathaM saMsAratAM tyajet / yogAGgapAlane kaSTa, kathaM tvayA vidhIyate // 24 // cArvAkasahazairbhAvaiH sukhena parijIvyatAm / kathaM kAraM ca vairAgyaM, brahmacaryaM ca dhAryate // 242 // ato mAtRmukhA ete, yuktiviklbhaassinnH| . te'pi na yogayogyAH syuriti sarva vyavasthitam // sAMkhyayauddhAdikAH sarve, muktisukhavihInakAH / samyagdarzanahInAste, prApnuvanti kathaM sukham // 244 savedya yoginAmeva, pareSAM shrutigocrm| .... upamA'bhAvato vyaktamabhidhAtuM na zakyate // 245
Page #626
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 560] yogakIdRzI sukhatA tatra, iti vaktuM na zakyate / upamA'bhAvatA tatra, ato na pratipAdyate // 246 // nAlikerIyadvIpasthA, jano'pi daivayogataH / samAgato nagaryA ca, pracurA yatra bhojyatA // 247 // sukhAdu tatra miSTAnnaM, naikavidhaM ca vidyate / naike janAzca bhuktyarthaM, tatraiva samupasthitAH // 24 // kenacicca dayAbhAvAd, bhuyattathaM sa nimantritaH / kukSyavagAhaparyantaM, yatheSTaM ca bhunakti saH // 246 // AgataH svagRhe bhuktvA, putrAdikaizca pRzyate / bhavAn kutra gato yadvA, kiM bhuktaM tannigadyatAm // nAlikeraM vinA naiva, kimapyanyaM ca vidyate / jJApyate ca kayA rotyA, iti cintAturo mahAn / yAvanmaunaM dhRtaM tena, tAvatpunazca pRcchyate / svAditaM vastutattvaM ca, jJApitaM naiva zakyate 252 tathA mokSasukhaM naiva, jJApitaM zakyate janaH / saMsAre tAdRzaM vastu, na vidyate kadAcana // 25 // sAdRzyA'bhAvataH taddhi upamitaM na zakyate / upamAnAditazcaiva, yadyupameyake guNAH // 254 //
Page #627
--------------------------------------------------------------------------
________________ -pradIpa [ 561] adhikAzcaiva vidyante, tadA tatropamAnatA / atrAdhikaguNAzcaiva, tatsukhApekSayA yadi // 25 // vidyante ca tadA tatra upamAnaM vidhIyate / saMsAre tAdRzaM vastu, kadAcinnaiva vidyate // 256 // upamA'bhAvatazcaiva, abhidhAtuM na zakyate / iti yaduktakaM taca, susatyaM parimanyatAm // 257 / nirAvAdhaM sukhaM zuddhaM, mokSe ca pratipAditam / tadarthaM yatnatA caiva, kartavyA sarvadA janaiH // 258 // saMsAre ca sukhaM naiva, vidyate hi kadAcana / ato'pi tatra mohatvamajJAnaM kiM tataH param 251 anantajJAnadRSTitva, sukhavIryamayaH khalu / pramANasiddhamokSazca, jainazAsanasammataH // 260 // tatra zraddhA sadA kAryA, tadarthamudyamIyatAm / anyatsarva parityajya, tatra yatno vidhIyatAm 261 evaM ca zukladhyAnasya, svarUpaM kathitaM mayA / svasyaiva pratibodhAya, pareSAM sukhahetave // 262 // iti zrIzAstra-vizAradajainAcArya jagadvikhyAtadharmijanamAnyazAsanarakSakajaGgamayugapradhAna
Page #628
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 562 ] yoga jagadgurudezirvidazyanekajana saMzayabhaJjanasUricakracakravartti anekagrantha nirmA pakAneka zikSaNasaMsthA saMsthApakAnekajIrNoddhArakazrIvijayadharmasUrIzvara ziSyanyAya tIrthanyAya vizAradopAdhyAya maGgala vijayena vinimite yogapradope zukladhyAnavarNannAmAviMzatitamaH prakAzaH samAptaH //
Page #629
--------------------------------------------------------------------------
________________ samAdhinirUpaNam / samAdhirUpatA yaizca, prAptA na jagadIzvaraiH / tebhyaH samAdhirUpebhyaH, zrIpArvebhyo namonamaH // 1 yasmAcchraddhAguNaH prAptaH, yasmAca jnyaanbindutaa| yasmAcAritra samprAptiH, tasmai zrIgurave namaH // 2 // satsamAdhisvarUpaM ca, atraiva parivarNyate / ajJAnadoSasaGgana, truTizcet kSamyatAM satA // 3 // samAdhistu tadevArthamAtrAbhAsakarUpakam / dhyeyasya dhyAnatA dhyAne, samAdho dhyeyarUpatA // 4 // yadartha kriyate dhyAnaM, tadevArthasvarUpakam / samAdhau prakaTIyeta, atastatraiva zreSThatA // 5 // sArasAmAdhitAdRSTiH, pUrNapravRttirUpikA / svasvabhAveSu jJAtavyA, candravadbodhadarzikA // 6 // vyaticAra padoyogI, atraiva paridRzyate / nAticAratvalezA hi, sUkSmo'pi praNigadyate // 7 // 1 kevalitvAdaticAralezo'pi samAdhyavasthAyAM na dRzyate 28
Page #630
--------------------------------------------------------------------------
________________ [564] yogaArohA''rUDhasAkSI, asya gatizca tAdRzo / candanagandhatulyA ca, kSamApyatraiva dRzyate // 8 // AsaMgarahitApyatra, kriyA svaguNapoSikA / zikSAtazca yathAratnayojakadRSTibhinnatA // 6 // tathA tasya niyogena, apUrvayatnayogataH / kevala kSamatA tasya, jAyate zaktizAlinaH // 10 // sarvajJaH kSINadoSazca, srvlbdhismnvitH| paropakAripUrNazca, zivasukhaM bhajettataH // 11 // yoganirodhatAM kRtvA, ayogibhAvatAM bhajet / sarvazatrukSayAdeva, sarvavyAdhivinAzatA // 12 // pUrNasarvasamIhazca, sarvArthayogake yathA / jAtA tato'pi cAnantaguNA tasya nirIhatA // 13 // tRtIyazukladhyAneSu, smprjnyaatsmaadhitaa| yoganirodhatAkAle, sUkSmA kriyA ca tatra vai // 14 // caturthazukladhyAneSa, sarvathAzravarodhatA / zailezI ca dazAM prAptaH, asaMprajJAtatA tataH 15 sarvAzravapravRttInAM, sarvathA tatra shuunytaa| sarvasaMvaratA tatra, sarvathA prakaTIyate // 16 //
Page #631
--------------------------------------------------------------------------
________________ -pradopa [565] yogagranthAnurodhena, sarvametatpapazcitam / dvadhA samAdhitA caiva, saMkSepena nirUpitA // 17 // tRtIyatUryadhyAnasya zuklasya pratipAdane / samaye kathitaM sarvamato'tra na nigadyate // 18 // prAsaGgikaM ca yatkizcidyogaviSayakaM tthaa| nirUpaNe'vakAzaM ca, dRSTvA'tra pratipAdyate 16 yogino dvividhA jJeyA, kulapravRttayoginaH / yogikuleSu ye jAtA, taddharme cAnurAgiNaH // 20 // te kulayogino jJeyAH, kathyante yoginaH pare / dayAvantazca sarvatra, paropakAriNaH sadA // 21 // suzrUSAdiguNAnAM ca sevane tatparAH khalu / pravRttavakrayoginaH, ta eva parikIrtitAH // 22 // zuddhabhAvavatI yA ca, bhAvazUnyA ca yA kriyaa| tadvayorantaraM jJeyaM, bhAnukhadyotavat yathA // 23 // tathA'tra dvayayogInAmantaraM parijJAyate / yad hRdi chadmanAstyevA'zuddhabhAvaprakAzakam // 24 // guhyadoSAdisevitvaM tasyAne parikathyatAm / janakalyANayuktasya, yatra rAgAdizAntitA // 25 //
Page #632
--------------------------------------------------------------------------
________________ yoga [566] yaccitte bheda bhAvazca, tasya guhyaM na kathyate / yogyAyogyavibhAgasya, ajJAnino janasya ca 26 tasthAne neva vaktavyaM, guhyabhAvaprakAzanam / vaktavye doSavRddhiH syAd guNAnAM ca vinAzatA 27 vizuddhajJAninA caiva, yogyAyogyavibhAgatAm / jJAtvaiva parivaktavyaM, pareSAM guNapuSTaye // 28 // yogastu dvividhaH proktaH, jainetarIyayogake / prathamaH samprajJAtaH syAdvitIyo'samprajJAtakaH // 26 // jainayogAnusAreNa, tulanA ca vidhIyate / adhyAtmabhAvanAyogo, dhyAnaM ca samatA tathA // 30 // vRttisaMkSayatArUpaH paJcamaH prikiirtitH| eteSAM paJcayogAnAM, madhye paJcamayogake // 31 // dvividhasyApi yogasya, samAvezastu paJcame / yena rUpeNa jAyeta, tatprakAro nigadyate // 32 // AtmanaH sthUlasUkSmANAM, ceSTAnAM ca taddhe tUnAM / karmasaMyogayogyatvAnAM ca krameNa hAsatA // 33 // vRttisaMkSayarUpatvaM, tatraiva paribhASyate / vRttisaMkSayatA sA'pi, graMthibhedena bhAvinI // 34 //
Page #633
--------------------------------------------------------------------------
________________ -pradIpa rrrrrr 567) utkRSTamohabandhAnAM, sambandhasya vinAzataH / prArabhyate tatazcaiva, trayodazaguNAlaye // 35 // paripUrNatvamApnoti, vizeSatvaM nigdyte| aSTamaguNasthAnAcca, dvAdaze guNasthAnake // 36 // pRthaktvasavitarkAkhyadhyAnaM, ca prathamaM matam / ekatvasavitarka ca, zukladhyAnaM dvitIyakam // 37 // tatreva dviprakAreSu, samAvezo vidhIyate / samprajJAtAkhyayogasya, yogibhiHparijJAyatAm // 38 // nirvitarkavicArAnandAsmitAni sitvakam / paryAyarahite tatra, zuddhadravyatvavastuke // 36 // zukladhyAne dvitIye ca, ekatvasavitarkake / samprajJAtasya yogasya, antarbhAvo vidhIyate // 40 // asamprajJAtayogastu, kevalajJAnaprAptitaH / trayodazAkhyake caiva, caturdazAkhyake tathA // 41 // guNasthAne ca sNskaarshessruupo'vshissyte| aghAtikarmasambandhaH, saMskArazeSatA khalu // 42 // 1 nirbhAsA''khyakam
Page #634
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 568 ] saMskArazeSatArUpo hyasamprajJAtayogakaH 1 tAdRzI ca dazAyAM ca matijJAna vizeSakaH // 43 // saMskArasambhavo naiva, bhAvasvAntaviyogataH / ataH saMskArazeSeNa, aghAtikarmarUpakaH // 44 // sambandhaH parijJAtavyaH nAnyo'pi kutracidbhavet / ato'pyasamprajJAtatvayogo dhyAnadvirUpakaH || 45|| tRtIyazukladhyAnaM ca caturthazukladhyAnakam / tatraiva dhyAnarUpe ca samAvezo vibhAvyate // 46 // parairdvi yogatA proktA, jainairdhyAna catuSkakam / kevalanAmabhinnatvaM, paraiH proktaM svazAtrake // 47 // vAstavikArthasamprAptiH paratra naiva dRzyate / , yoga yAdRzIsphurarUpA'tra, tAdRzI naiva kutracit // 48 || antya dvizuklatArUpa:, asamprajJAtayogakaH / jainazAstreSu jJAtavyaH, yoginA yogakAMkSiNA // 46 // yogapradIpanAmAkhyaM yacca zAstraM vinirmitam / pAtaJjalAdizAstrANAM yathAmatyA vilokanAt 50 yAdRzaM jainazAstreSu, yogAnAM ca nirUpaNam / tAdRzaM naiva cAnyatra, sUkSmAvalokanaM tathA // 51 //
Page #635
--------------------------------------------------------------------------
________________ -pradApa [566] sarvajJAgamamadhyeSu , sampUrNa pratipAditam / kutracid dRSTirUpeNa, kutracidyoganAmataH // 52 // tattatsarvaM vilokyaiva, mayA ca mndbuddhinaa| sarveSAM yogarUpaM hi, yathA matyA prakAzitam // 53 // // itizrIzAstravizAradajainAcAryazrImadvijaya dharmasUrIzvaraziSyeNa nyAya vizAradanyAyatIrthopAdhyAyamaGgalavijayena vinirmite yogapradIpe samAdhi svarUpa varNananAmA ekaviMzatitamaH prakAzaH samAptaH //
Page #636
--------------------------------------------------------------------------
________________ yogdrshnvicaarnnaa| // namo namaH zrIprabhudharmasUraye // paraM jyotinamaskRtya, dharmasUriM guru tthaa| mImAMsA yogazAstrasya, kriyate jainadRSTitaH // 1 // cittavRttinirodhazca, kathitaM yogalakSaNam / ubhayayogasAmyena, granthakRtA nirUpitam // 2 // sarvacittasya vRttInAM, nirodho yoga ucyate / asamprajJAtayogezu, ghaTate lakSaNaM tadA // 3 // anyayogAGgabhedeSu, cicavRttisamudbhavAt / lakSaNaM yujyate naiva, avyAptidoSatA tataH // 4 // vinA ca sarvazabdasya, doSanivAraNaM nahi / sarvazabdaprayoge ca, nirdoSa lakSaNaM sadA // 5 // ayaM bhASyAbhiprAyastu, sarvathA doSayuga mataH / adhyAhAre kRne doSaH, akRte'pi tathaiva ca // 6 // adhyAhArasya sarvaspa, na kRte smprjnyaatke| yadyapi saMgraho jAtaH, ativyAptirvikSiptake // 7 //
Page #637
--------------------------------------------------------------------------
________________ - pradIpa [ 601 ] cittavRttinirodhastu tatrApi jAyate tathA / lakSaNasyaiva sadbhAve, ativyAptirbhaveddhavam // 8 // yadyadhyAhAratA kAryA, iti ceducyate tadA / yogAGgaSu pareSveva, avyAptirnizcitA bhavet // 6 // ato'dhyAhArakarttavye, akarttavye tathaiva ca / ativyAptiravyAptizca jAyate yogalakSaNe // 10 // dvipAzArajjuko nyAyaH, Agato'tra vilokyatAm / sarvadoSanirAsAya kliSTazabdastu cedbhavet // 11 // kliSTacittIyavRttInAM, nirodho yoga ucyate / tadA tu doSatA naiva, sampUrNa kintu no bhavet // 12 // sandhyAvandana kAryeSu, devapUjAdike tathA / yogasyAbhAvatA jJeyA, yogAGga naiva saMgrahaH // 13 // vyApAro dhArmiko yo yaH, tatra yogastu sammataH / sandhyAvandanakArye ca yogatA naiva tvanmate // 14 // dhArmikavyAvRtau yeoge, svIkRte naiva deoSatA / tadUvyApArazca sarvatra, niravadyazca dhArmikaH // 15 // jainazailyanusAreNa, yogalakSaNamucyate / svabhAvonmukharUpA yA, samiti guptirUpikA // 16 // 9
Page #638
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 602 ] yoga sarvAkriyA tu vijJeyA, yogAtmikA ca sarvathA / niravadyA ca niSpApA, mokSadA sA kriyA matA // 17 alpajJAnAM mate sarvamapUrNa paridRzyate / jainayoge tu jJAtavyaM, pramANaparipUrvakam || 18 || sUtraikAdazaparyantaM rodhavyAH paJcavRttayaH / nirUpaNaM ca tAsAM vai sUtrabhASye yathocitam |16| vRttInAM paJcabhedAstu, dRSTavyA naiva tAttvikAH / svecchAyAH pariNAmastu, mukhyataH kAraNaM bhavet 20 vikalpasmRtinidrAkhyA:, yathArdheta ra bhedajAH / dvirUpA parijJAtavyAH, samAvezo vicAryate // 21 // pramANe cApramANe ca sarvavRttipravezanam / vAstavikyAH pramANeSu, itarasyA viparyake // 22 // ato dvibhedakarttavye, sUtre ca laghutA bhavet / laghusUtraM parityajya, gurutve na hi vijJatA // 23 // kAJcidvizeSatAM prApya, paJcatA yadi manyate / kSayopazamavaicitryAd bhedA'saMkhyamavApyate ||24|| vastUnAM sarvathA'bhAve, zabdajJAnabalena vai / yo bodhaH parijAyeta, yathA khapuSpakaM kila // 25 //
Page #639
--------------------------------------------------------------------------
________________ - pradoSa [603] zazaviSANazabdena, kazcidbodhastu jAyate / so'yaM vaikalpiko bodhaH vikalpakoTiko mataH / 26 / apramANasvarUpatvAt samAvezo viparyake / Atmacaitanyazabdena, bhedabodhakaSaSThItaH // 27 // AtmacaitanyayorbhedaH, bhAsate shbdyogtH| . bhedanayapradhAnena, pramANAMzasvarUpakaH // 28 // vikalpaH sa yathArthaH syAdvAstavavastuSodhataH / vikalpavyavahArastu, zAstrapramANasammataH // 26 // arthavannAmarAhityAdvibhaktiranyathA katham / arthavannAmatazcaiva, vibhaktiH parikIrtitA // 30 // eSa vandhyAsuto yAti, shshshRnggdhnurdhrH| snAtvA ca kUrmadugdheSu, khapuSpakRtazekharaH // 31 // vaikalpika vinA bodhaM, prayogAstAdRzAH katham / ataH so'pi hi mantavyaH, prayogapravilokanAt 32 yathArthetarabhedena, dvividhaH prikiirtitH|.. prayogAstAdRzA jJeyAH, yathA bodhaanusaartH||33|| kadAciddaprAdhAnyabhedasyApi kutracit / vyavaha manuSyasya, dRSTidvayavilokane // 34 //
Page #640
--------------------------------------------------------------------------
________________ [604] yogapramANaM paribhAseta, yathA dRssttynusaartH| sa eva nayabodhaH syAdazibhAvaprakAzakaH // 35 // vastugatyA vicAre tu, caitanyamAtmarUpakam / tasyAnekasvarUpeSu, yadA caitanyavastunaH // 36 // upasthitaM ca vaktavyaM, tadA tu bheda dRSTInAm / prAdhAnyaM tatra saMsthApya, prAmANikainiMgadyate // 37 // caitanyamAtmano rUpaM, sarveSAM tacca sammatam / etatkathanayogena, idameva prasiddhati // 38 // AkAzapuSpavaikalpaH, viparyayasvabhAvataH / azAstrIyazca sarvatra, mantavyaH sarvathA mataH // 36 manuSyasya svarUpAkhyAH, caitnyaadiviklpkaaH| zAstrIyAH sarvamantavyAH, tatraiva nayarUpataH // 40 pramANakAMzarUpAstu, kathaM na nayarUpakAH / nayasvarUpavodhe ca no bhavedapramANatA // 41 // ekAntAbhAvarUpA'pi nidrAvRttirna kathyate / tatra hastyazvabhAvAnAM, kadAcidbhAsatA bhavet // 42 svapnAvasthA'pi tvekena, nidrAprakAratA mtaa| ataH satyA prabhAseta, dRSTaM ca tAdRzaM kila // 43 //
Page #641
--------------------------------------------------------------------------
________________ -pradopa / 605] naikazo jAgRtAvasthAsu yadanubhavo bhavet / nidrAyAmapi tAdRkSaH, yAdRg jAgRddazAsvapi // 44 tenaiva hetunA jJeyA, nidrAvRttyAM ca satyatA / ayathArthA ca kutracit sabodhA'bhAvataH khalu // 45 ayathArthAyathArthAbhyAM, bhedAbhyAM dvividhA mtaa| ityevaM parimantavyaM, sAzAstrAnusArataH // 46 // smRtirapi ca vRttInAM, timRNAM jnyeyyogtH| pramANetararUpeSu, antarbhAvo vibhAvyate // 47 // rajate rAjato buddhiH, yadi ca smayate sadA / yathArthabodhatA tatra pramANena vilokyatAm // 4 // zuktau ca rAjatI buddhiH, yadA ca smaryate khalu / tadA'yathArthabodhaH syAdapramANe vibhAvyatAm // 46 // vRttInAM paJcatAM tyaktvA, ato dvadhA nirUpyatAm / pramANetararUpeSu, antarbhAvaH pradarzitaH // 50 // SoDazasUtragrantheSu, apraaprbhedtH| vairAgyaM dvividhaM jJeyaM, sUtrakArasya sUcanAt // 51 // ApAtadharmasaMnyAsaH, prathamaM paribhAvyate / viSayAgatadoSANAM, prArambhe doSadRSTitaH // 52 //
Page #642
--------------------------------------------------------------------------
________________ [606] yogavairAgyaM yAdRzaM bhUyAttAdRzamaparaM matam / paravairAgyarUpaM ca, kathyate jainadRSTitaH // 53 // tAttvikadharmasaMnyAsaH, viSayeSu parAGa mukhAtU / yaH svarUpasya cintAyAH, prAbalyAtparijAyate // 54 // aSTamaguNasthAneSu, shuddhvairaagymucyte| samyagdarzanacAritradharmAzca mizrabhAvataH // 55 // kSAyopazamikyavasthA'pUrNatAM parityajya vai| kSAyikabhAvapUrNatvaM, prApyate yogajJAnataH // 56 // tatraiva paravairAgyaM, vijJeyaM shuddhdhrmtH| anyatrAparatA jJeyA, vairAgyasya vibhedataH // 57 // dvisvarUpasya vaizA, bhASyakAreNa noditam / bhagavatpAThakenaiva, zuddharUpaM prapazcitam // 28 // aSTAdazasu sUtreSu, dvo yogau parikortitau / samprajJAtastu cekaH syAdaparo'samprajJAtakaH // 56 // tadviyogasya carcAyAH, svarUpaM pravicAryate // sarvajJazAstrayogena, zuddhabudhyA ca carcyate // 6 // adhyAtmabhAvanAdhyAnasamatAvRttisaMkSayAH / teSa ca yogabhedeSu, paJcamo vRttisaMkSayaH // 31 // 1kSayopazamayogataH
Page #643
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 607 ] tatraiva dUyayogAnAM samAvezaH prajAyate / AtmanaH sthUlasUkSmAyoH kriyAyA hetutastathA / / 62 karmasaMyogayogyastha, kramAdyAtiprabhAvataH / vRttisaMkSayatA tatra, jAyate granthibhedataH // 63 // bhavadutkRSTamohasya, karmabandhasya nAzataH / prArambhaH parijAyeta, vRttisaMkSayavastunaH // 64 // aSTamaguNasthAneSu, prArambhastasya sammataH / trayodazaguNAkhye ca paripUrNatvamAdhyate // 65 // aSTamaguNasthAnAcca, dvAdazaguNasthAnake / pRthaktvaikatvavaitarkasa vicArAvicArake ||36|| zuklabhyAnasya dvau bhedau, atraiva sammatau sadA / samprajJAtAkhyayogasya, antarbhAvo vibhAvyate 67 // nirvitarkavicArAnandAsmitAnirvibhAsata 1 samprajJAto'pi paryAya rahita zuddhadravya ke ||38| zukladhyAne ca tasyaiva, antarbhAvo nigadyate / asamprajJAtayogastu, kevalajJAnaprAptike / 66 // -- - pradIpa 1 nirbhAsatA /
Page #644
--------------------------------------------------------------------------
________________ [608] yoga arthAttrayodazAccaiva, caturdazaguNAlaye / prApyate ceti mantavyaM, etad dvayaguNAlaye // 7 // aghAtikarmasambandhasaMskAraH paritiSThati / asamprajJAtayogastu, saMskArazeSakAlike // 71 // dravyamAnasasattve'pi, bhAvamano na vidyate / ataH saMskArazeSatvaM, tatraiva praNigadyate // 72 // prakRtau ca videhe ca, bhvprtyyyogtaa| bhavapratyayazabdena, janmato'vadhijJAnatA // 73 // sA'pi tasyaiva siddhAnte, ghaTate naiva yuktitaH / janmato'vadhijJAnasya, videheSu ca pUrNatA // 74 // atra videhazabdena, ekAvatAritA bhavet / sA ca sarvArthasiddhaSu, deveSu ghaTate sadA // 7 // mriyate zreNisamprAptaH, pUrNAyuSo viyogataH / lavasaptakahInena, pariNAmasya zuddhitaH // 76 // mRtvA tatraiva jAtheta, sarvArthasiddhanAmake / ekAvatAritAM prApya, sidhyati nAtra saMzayaH // 7 // caturviMzatimArabhya, ssddviNshtiksuutrke| paramezvararUpatvaM, bhASyakAreNa darzitam // 7 //
Page #645
--------------------------------------------------------------------------
________________ -pradIpa [606] bhASyaTIkA kRtA caiva, sUtrakArIyamAnyatAm / darzayatA pradhAnena, SaDdharmAstatra darzitAH // 7 // Ize sattvaguNAnAM ca prAkaSya kevalaM matam / dvitIyaM sRSTikartRtvaM ekatvaM ca tRtIyakam // 80 // anAdizuddhatA caiva, tUryA ca nitymukttaa| paJcamI sarvajJAtRtvamanugrahAbhilASitA // 1 // prathamadviguNAnAM ca, svokAro naiva yujyate / karmA'bhAve ca prAkaSya, sattvaguNasya no bhavet // 82 jaDaprakRtitattvastha sattvaguNo nigadyate / jaDaprakRtizUnye ca sarvajJe, naiva yujyate // 3 // mohajanyaguNA ete mohAbhAve ca te katham / jagatkartRtvarUpatvaM, vItarAge na yujyate // 4 // nirUpitaM mayA tatra, tattvAkhyAne vibhAvyatAm / uttaratriguNAnAM ca, ekatvA'nAdizuddhate // 8 // anugrahAbhilASAnAM, samanvayaH kathaM bhavet / sarvajJatvasya mantavye, yoge ca pravivecitam // 86 // uttaratriguNAnAM ca, vivecana vidhIyate / ekatvazabdabhAvArthaH saMkhyAsAdRzyarUpakaH // 8 //
Page #646
--------------------------------------------------------------------------
________________ yoga Arriva IzvaraikatvasaMkhyA tu, Izvare naiva yujyte| sarve muktAtmano jJeyA, nirAkArA niraJjanAH // 8 // IzvarapadavAcyA ye, tatraikatvaM na yuktiyuk / anAdisiddhamuktatvaM, kadApi naiva sidhyati // 6 // zuddhatA karmarAhityamanAditve kathaM bhavet / yatkAle karmarAhityaM, tatkAle hi vizuddhatA // 10 // tarhi kathamanAditvaM, zuddhatAyAM prayujyate / anAditvaM ca zuddhatvaM, mAtA vandhyA samaM matam // 61 anugrahAbhilASitvaM, rAgarUpaM prakIrtitam / yatra rAgazca tatraiva, dveSo'pi praNigadyate // 12 // rAgadvaSasamAyukta, IzvaratvaM na manyate / anugrahAbhilASitvaM, doSatvAnnaiva yujyate // 6 // IzvaradhyAnayogena, AtmazuddhiravApyate / yoginA yena tatraiva, taddhetutvaM nigadyate // 14 // etAvatA ca mantavyaH, anugrahastu cezvare / vAstavikIdazA caiva, kadApi naiva yujyate // 6 // Izvare sarvajJatvaM ca yAdRzaM yogadarzane / tAdRzaM jainadharme ca, vizeSastu pradarzyate // 66 //
Page #647
--------------------------------------------------------------------------
________________ - pradIpa 611] rAgAdidoSanAzena, sarvajJatvaMM prajAyate / nityamuktatva svIkAre, tasyotpattiH kathaM bhavet // 67 vinA rAgAdidoSANAM nAzena naiva jAyate / doSANAM parinAze ca AyAti muktatA khalu // 68 nityamuktatvamIze ca kayA rItyA pradarzyate / yuktizUnyena mantavye, buddhimattA na tiSThati // 66 // vandhyAputrasamaM jJeyaM, dvayamapi ca sarvathA / doSANAM parinAzeca, nityatvaM naiva muktake // 100 // doSanAzasya rAhitye, muktatA naiva yujyate / muktatAyAM ca doSANAmabhAvaH sarvathA mataH // 101 // doSanAzaka sAmagrI, vinA nAzo na sambhavet / yatkAle tAdRzI pUrNA, sAmagrI khalu vidyate 102 tatkAle jAyate nAzaH, tadA tatra na nityatA / ato'pi nityamuktatvaM, sarvathA zazazRGgavat 103 nezvare SaDguNAnAM ca yogoktAnAM hi sambhavaH / ataH SaDguNatA tasya, yuktiyuktayA na yujyate // 104 trayatriMzattame sUtre, proktA maitryAdibhAvanA | cittazuddhezca hetutvaM proktaM tatra vicAryate // 105 //
Page #648
--------------------------------------------------------------------------
________________ [612] yogasukhiprANiSu maitrI ca, bhAvanA pridrshitaa| saGkucitavicAro'tra, vizAlatA naiva dRzyate 106 sA ca sukhimanuSyeSu, deveSu ca tathaiva ca / yujyate maitribhAvazca, anyatra na kadAcana // 107 // sarvaprANiSu mantavyaH, maitribhAvazca sarvadA / sukhite duHkhayukta ca, sarvatra zubhacintanam // 10 // mA kArSItko'pi pApAni, mA cAbhUtko'pi duHkhitaH mucyatAM jagadapyeSA, matimaitrI nigadyate // 10 // ka sukhijIvavyaktau ca, maitrIbhAvavicintanam / ka prANimAtrake varge, maitribhAvavicintanam // 110 // sukhiSu sukhavAJchatvaM, durlabhaM tanna vidyate / samastaprANivargeSu, sukhAzA durlabhA matA // 11 // vastugatyA vicAre tu, na ke'pi sukhino jnaaH| yatraiva mohasambandhaH, tatra ca sukhitA katham // 112 // catambhAvanAyAzca, svarUpaM yogshaastrke| proktaM vistRtarUpeNa, atra naiva vivecitam // 113 // ato hi yogazAstreSu, bhAvanA na samIcinA / darzitA cAlpabuddhitvAtsAzAstrena tAdRzI 114
Page #649
--------------------------------------------------------------------------
________________ -pradopa prANAyAmo'pi mantavyaH, cittazuddhane kAraNam / haTena kAryakarttavye, cittavyAkulatA bhavet // 11 // haThayogasya bAhulyaM, prANAyAme bhvetkhlu| cittavyAkulasadbhAve, kadApi naiva zAntitA // 116 // jainayogAnusAreNa, dravyabhAvasvarUpataH / haThayogasya nosattA, ato hi cittazAntitA 117 dhyeyaviSayacittasya, smaanaakaarvRttitaa| samApattistu vijJayA, itarayogadarzane // 118 // savitarkanirvitakauM, yadA dhyeyasya sthuultaa| tadA tu dvau bhaveyAtAM, dRzyate caiva dvau parau // 11 // yadA tu dhyeyasUkSmaH syAtsanirvicArako tathA / tadA vibhAvitau dvo tu sarvasaGkalane tataH // 120 // samApattiH samAkhyAtA, caturbhedasvarUpikA / sabIjAzcaiva jJAtavyAH, samprajJAtasvarUpikA // 121 jainazAstrIyayogeSa , samApattirvicAryate / bhAvanAtaH samutpAdaH, bhAvanA paridarzyate // 122 // yA bhAvanA ca citteSa , ekAgratvaM niyojayet / yasyA anubhavaH sadbhiH, zukladhyAne vitanyate 123
Page #650
--------------------------------------------------------------------------
________________ [614 ] saparyAya vRhadravyabhAvanA paribhAvyate / savitarkasamApattiH, vijJeyA prathamA tadA // 124 // aparyAya vRhadravyabhAvanA paritanyate / nirvitarka samApattiH dvitIyA parikIrttitA // 125 // saparyAyaka sUkSmasya, dravyasya bhAvanA yadA / savicArasamApattiH, tRtIyA paribhASitA // 126 // aparyAyaka sUkSmasya, dravyasya paribhAvanA | nirvicArasamApattiH, caturthI parikIrttitA // 127 // Asa hi bhAvanAnAM ca, mohopazamazreNike / samprajJAta tulyatvaM sabIjatvaM vilokyate // 128 // kSapakazreNibhAveSu, asamprajJAtasAdRzam / nirbIjatvaM sadA jJeyaM, yogibhiH yogakAMkSibhiH 126 samApattisvarUpatvaM sa nirbIjasvarUpataH / " " yoga yAdRzaM cintitaM jainairanyatra naiva tAdRzam // 130 // parisphuTasvarUpeNa, yathA bhedA vicAritAH / tAdRzaspaSTarUpatvamalpajJatve kuto bhavet // 131 // RtambharA prajJAyAzca svarUpaM paricintitam | yAdRzaM jainayogeSu anyatra nahi tAdRzam // 132 //
Page #651
--------------------------------------------------------------------------
________________ "-pradopa [615] aSTamaguNasthAneSu, jAtasAmarthyayogataH / taSalAtmakaTIbhUtA, yA samAdhijaprajJatA // 133 // zAstrataH pratipAdyatvaM, yadvastuSu na zakyate / teSAmatIndriyANAM ca, vastUnAmavagAhinI // 134 // kevalajJAnarUpA na, na zrutajJAnarUpikA / rAtryavasAnakAle ca, sUryodayasya pUrvake // 13 // saMdhyArAtridinAnAM ca, bhinnarUpA ca yA dshaa| mAdhyamikasvarUpA sA, vijJeyA sarvasajjanaiH // 136 // tathA'tra zrutajJAnAnte, kevalajJAnapUrvake / aruNodayasAkSI, jJeyAnubhavarUpikA // 137 // yadanubhavatA jJeyA, tatkAle diirghdrshinii| anyaistu parigIyeta, RtambharAbhidhAnakA // 13 // zuddhAnubhavatA sarvA, kevalajJAnaprAkkSaNe / zrutajJAnAntimAvasthAyAM saiva pariprApyate // 13 // jainayogaprasiddhA ye dRzyante'nyatra no tathA / te pAtaJjalayogeSu, santi kadApi no khalu // 140 // bhavapratyayazabdastu, devanArakayoniSu / avadhijJAnaprastAve, darzito bhavapratyayaH // 141 //
Page #652
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 616 ] spaSTaM tatsvArthasUtreSu, adhyAye prathame khalu / spaSTarUpeNa samproktaM, pAtaJjale tathaiva ca // 142 // savitarkanirvita, savicArAvicArakau / mahAvratAdizabdAzca kRtakAritazabdakau // 143 anumoditazabdazca anye'pi tAdRzAstathA / pAtaJjale samAyAtAH, prasiddhA jainadarzane // 144 // dhyAnavizeSarUpArthe, adhyAye navame tathA / pratipAditadRSTavyAH, savitarkAdizabdakAH // 145 prathamaM savicAraM tad dvitIyamavicArakam / zabdArthajJA na vaikalpaiH, saGkIrNasavitarkakAH // 146 samApattirvijJAtavyA, sArvabhaumA mahAvratam / kRtakAritazabdastu, jainayoge pade pade // 147 // AcArAGgAdisUtreSu, tasvArthAdikasUtrake / upasthApanakAle ca mahAvrataM niyujyate // 148 // sarvato viratizcaiva mahAvrataM nigadyate / yasminnarthe ca ye zabdAH, pAtaJjalIyadarzane // 146 prayuktAzca tadevArthe, dRzyante jainadarzane / kutracidbhinnatA svalpA, yathA'sti dRzyate tathA 150 yoga -
Page #653
--------------------------------------------------------------------------
________________ -pradopa [ 617) anumoditazabdastu, prAtaJjaleSu dRzyate / anumatiprayogastu, jaineSu pravilokyatAm // 15 // prakAzA'varaNAdyAzca, zabdAH pAtaJjale matAH / jJAnA''varaNazabdAstu, tatsthAne jainadarzane // 152 // nirupakramazabdazca, sopakramastathaiva ca / vajrasaMhanakevalyau, jJAnAvaraNakarma ca // 153 // samyagdarzanazabdazca, samyagjJAnaM ca jJAyatAm / sarvajJAdikazabdAzca, anye'pi tAdRzAH khala 154 caramadehazabdo'pi, kSINaklezaprakArakAH / jainasUtreSa sarvatra, suprasiddhA bhavanti te // 15 // vajraRSabhanArAcasaMhananAdizabdakAH / tattvArthasUtrabhASyAdau, dRzyante bahudhA khalu // 156 // caramadehazabdo'pi, dRzyate tatra suutrke| ato jainAtsamAyAtA, pAtaJjale te zabdakAH 157 prasuptatanuvicchinnodArA'vasthA caturvidhA / proktAH pAtaJjale yoge, jaine nAmAntarAstathA 158 avidyAdyAzca mohAkhyakodayikarUpakAH / bhAvavizeSarUpAste, jJAtavyAH sarvasajjanaH // 15 // 1 vajrasaMhanana
Page #654
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 618] yogateSAM prasuptatA caiva, tajjanakasya karmaNaH / abAdhAkAlanAzena, karmaniSekavastutA // 160 // tanutvaM caiva vijJeyamupazamasvarUpakam / kSayopazamarUpaM vA, vicchinnatvaM nigadyate 161 pratipakSasvarUpANAM karmaNAmudayAditaH / antarikatvarUpaM ca, tathodAratvarUpatA // 162 // udayAvalikAyAM ca, prAptamudArarUpakam / jainayogeSu teSAM vai, nAmAntaraM vicAritam 163 yogasUtre tRtIye ca pAde vibhUtivarNanam / dvividhA sA'pi jJAtavyA, jJAnetaravibhedataH // 164 // bhUtA'nAgatajJAnaM ca, sarvasya rutajJAnakam / pUrvajAtezca jJAnaM vai, paracittasya jJAnatA // 16 // bhuvanajJAnatA caiva, tArANAM vyUhajJAnatA / jJAnavibhUtibhedAzca, zArIrikyo vibhUtayaH 166 parakAyapravezAdi, antrdhyaanaa'nnimaadikaaH| aizvaryarUpalAvaNya kAyasampattirUpikA // 16 // 1 labdhayaH
Page #655
--------------------------------------------------------------------------
________________ -pradopa [616] zArIrikyazca yAH proktAH dRzyante jainyogtH| avadhijJAnatA caiva, manaHparyAyajJAnatA // 16 // jAtismaraNajJAnaM ca, iti jJAnAdilabdhayaH / vibhUtizabdatA tatra, jaineSu labdhisaMjJakAH // 166 AmauSadhizca sauSadhizcaiva vi DoSadhiH / vaikriyalabdhitA caiva, zleSmauSadhyAdinAmakAH 170 jddddhaacaarnnvidyaacaarnnaa''haarklbdhyH| zArIrikyazca vijJeyAH, aneka bhedarUpikA / 171 / Avazyakasya niyuktI, tattvArthasUtravRttiSu / nAmAntarIyarUpeNa anekAstAzca varNitAH // 172 // jaineSu yogabhASye ca sopkrmaadibhedtH| AyuSkarmavibhedatvaM bahudhA sAdRzaM matam // 173 // Ardra vastrasya dRSTAntaM, tRNarAzezca jJAtakam / yatproktaM tacca niyuktau, vizeSAvazyake tathA // 174 vRttyAdisarvazAstreSu dRzyate khalu sAmyatA / tattvArthabhASyazAstre ca, tato'pyadhikamucyate // 175 gaNitagocarattvaM tattRtIyaM paridarzitam / tattvArthabhASyazAstrasya, vyAsabhASyAdikasya vai||
Page #656
--------------------------------------------------------------------------
________________ yoga [620] bahudhA sAdRzaM jJeyaM, sUkSmadRSTyA nirIkSaNe / ataH sarvatra jJAtavyaM, sUkSmadRSTipradhAnatA // 177 // yathAvastravaitAnaM, laghukAlena zuSyate / tathA sopakramAyupkaM, svalpakAlena bhujyate // 178 // sampIDitaM ca tadvastraM, cireNa parizuSyate / nirupakramatAyuSkaM, cirakAleSu bhujyate // 17 // yathA'gniH zuSkakASThAdI, muktau vAtena sarvathA / svalpakAlena tatsarva, dahati ekahelayA // 180 // tathA sopakramAyuSka, nazyati ekhelyaa| tAdRzo'gnizca nirvAte, sthAne ca gurukAlake // 181 tAmeva kASTharAziM ca, cirakAle ca jvAlayet / tathA'traiva vijJAtavyaM, nirupakramagocare // 182 // yathA saMhatazuSke ca, tRNarAzivibhaktake / krameNa dahyamAne ca, dAhazcireNa jAyate // 18 // tasyAH zaithilyabhUtAsu, prakIrNopacitAsu c| sarvato jvAlyamAnAsu ekakAlaM ca sarvathA // 184 bhasmIbhUtA ca sA sarvA, zIghrameva prajAyate / tathA sopakramAdInAM, vinAzaH parijJAyatAm // 18 //
Page #657
--------------------------------------------------------------------------
________________ rrrrrrrr rrrrrrrrr -pradopa [621] guNakRdbhAgahArAbhyAM, rAzicchedAcca tatra vai| saMkhyAtAmapavataH syAnna saMkhyeyArthazUnyatA // 186 tadvadupakrameNaiva, abhihatastathaiva ca / duHkhairmRtyusamudghAtaH, Arttazca karmapratyayam // 187 anAbhogena yogena, utpAdya karaNaM yathA / phalopabhogalaghvartha, karmApavarttayattathA // 18 // na cAsya phalazUnyatvaM tathA'tra pravijJAyatAm / dhautapaTo yathAzca, saMhitazcirakAlikaH // 16 // zoSaM caivopagacchecca, nirupakramatA tathA / dRSTAntAnAM ca sAdRkSaM, zabdasAmyena dRzyate // 160 yogaSalena yogI vai naiMkadeho viracyate / yogazAstre ca tAdRkSavarNanaM turyapAdake // 19 // vaikriyAdikalabdhonA, jainayogeSu varNanam / bahudhA paridRzyeta, tatrApi samatA khalu // 162 // jainazAstre ca vastUnAM, drvypryaayruuptH|| tattvArthe lakSaNaM caiva, utpAdavyayadhrauvyakaH // 163 - - 1 laghukAlena phalopabhogArtha
Page #658
--------------------------------------------------------------------------
________________ wwwwwwwwww [ 622] yogayuktaM tattvaM nigayeta, etacca pratipAditam / yogadarzanasUtreSu, dharmadharmivicArake // 194 // dravyaparyAyatazcaiva, tathobhayasvarUpatA / kiM votpAdavyayenaivaM, yuktaM dhrauvyaM ca vastukaM // 165 bhAvArthastAdRzazcaiva, sUkSmabuddha yA vicAraNe / bhinnatA tAdRzI jJeyA, yAge sAMkhyAnusAritA // Rtezca cittazakte, bhAvAzca pariNAminaH / satsiddhAntaM samAlambya, pariNAmatvavAdatA // 167 avasthA pariNAmasya, dharmalakSaNake ca vai| upayoge jaDe'rthe ca, prakRtau ca vidhIyate // 19 // puruSeSu ca tannaivaM, lezamAtraM tu manyate / jainadarzanazAstreSu, sarve ca pariNAminaH // 16 // bhAvA bhavanti sarvatra, sarvajJA'jJAsamazrayAt / utpAdavyayarUpasya, paryAyasyopayogatA // 20 // jaDacetanatattveSu, dvayeSa paritanyate / tAdRga bhinnatvasattve'pi tayo yozca darzane 201 pariNAmatvavAdastu, kathaMcidekarUpakaH / anekAntikasiddhAntasamAzraye na dUSaNam // 202 //
Page #659
--------------------------------------------------------------------------
________________ -pradIpa [623] mAdhyasthadRSTimAzritya, haribhadraNa sUriNA / guNagrAhakatA sarvA, hRdaye prakaTIkRtA // 20 // svAnte syAdvAdatAyeSAM, dRDhabhAvena cAgatA / sthAdvAdamUrtirUpANAM, sarva teSAM ca gocaram // 204 pUrNezca tAdRze kArye, pUrNatA naiva hIyate / apUrNAnAM ca kartavye, sarvaM tatpariNazyati // 20 // pUrNazraddhAdhanaM yeSAM, mAnase sarvathA vaset / mithyAzrutaM tu teSAM vai samyag rUpeNa jAyate // tAdRgdRSTAntamAzrityamAdRzai! vidhIyate / AgAmivAlajIvAzca, no gaccheyurhi cotpathe // cittaprasannatAyAzca, vAdhA kenApi no bhavet / tattapa iti vijJeyaM, yogamArgatvakAMkSibhiH // 208 // tadeva hi tapaH kArya, durdhyAnaM yatra no bhavet / yena yogA na hIyante, kSIyante nendriyANi ca // kaSAyamandatAvRddhihetustvAbhyantaraM tapaH / dhyAnapuSTinimittaM tattAdRzaM jainazAsane // 210 // dvividhaM ca yathA jaine, tathA yoge na dazyate / vibhinnatA'ca tenaiva, jJAtavyA jJAnacakSuSA // 211
Page #660
--------------------------------------------------------------------------
________________ [624 yogaIzvarapraNidhAnasya, zuddhatvaM jainazAsane / pratikriyA'nuSThAnasya, karttavyasamaye yathA // 212 // lakSyI kRtya ca zAstraM vai tadupadezakezvaram / prabhuhi hRdi saMsthApya, karttavyaM praNidhAnakam 213 avidyAyA samAvezaH, mithyAtve paritiSThati / sthAnAMgasUtrazAstreSu, mithyAtvaM dazadhA matam // asAdhuSu ca sAdhutvaM, sAdhAvasAdhutA tathA / ajIve jIvarUpatvaM, jIve'jIvasvarUpatA // 21 // ayukta yuktarUpatvaM, yukta'yuktasvarUpatA / sarvatra tAdRzI buddhiH, mithyAtvaparipoSikA // 216 proktA'vidyA ca mithyAtvasvarUpA pratipAditA / asmitA''roparUpA sA, dviprakArA nigadyate // 217 prapaJca cetanAropaH, cetane dRzyavastunaH / AropaH so'pi mithyAtvasvarUpo jainadarzane // 218 asmitA cedahaGkAraH, mamatvavIjarUpakaH / rAgadveSasvarUpatvaM, tadA kaSAyarUpakaH // 21 // kadApi mriyate naiva, sarvadA jIvyate mayA / sadA maraNabhItizca, jIvitA''zA ca sarvadA 220
Page #661
--------------------------------------------------------------------------
________________ wwwwwww -pradApa [625] tatsarva bhayasaMjJAtvaM, rUpaM jaina nigadyate / parigrahAdisaMjJAnAM, maithunasya tathaiva ca // 22 // abhinivezatA'trApi, jJAtavyA sUkSmadarzinA / AhArAdikasaMjJAnAM bhUtavatjJAninA sadA // 222 sarvathaiva niruddhAzcedapramattatvabhAvataH / tadA tvabhinivezasya, zUnyatA tatra dRzyate // 223 sarve klezAzca jJAtavyAH, jainshaastraanusaartH| mohAkhyakAmabhedasya, audayikasvarUpakAH // 224 klezakSayeNa kaivalyaprAptizca yogadarzane / mohakSayeNa kaivalyaprApti ne'pi sammatA // 22 // mohakamaikadezasya, klezasya parinAzataH / yoge kaivalyatAprAptiH, pAtaJjalairmatA sadA // 226 // sampUrNamohanAzena, kaivalyaM jainadarzane / na tvekAMzasya nAzena kaivalyaM parijAyate // 227 alpajJadarzane tAhaga, mithyArUpaM prabhASitam / sampUrNamohanAzena, kaivalyaM kathitaM jinaiH // 228 // dagdhaSIjasamAklezanAze ca cittanAzatA / sahamatazca sUtreSu, yogeSu parivarNitaH // 226 // 40
Page #662
--------------------------------------------------------------------------
________________ [626] yoga mohapradhAnaghAtInAM, karmaNAM dagdhayojavat / dvAdazaguNasthAneSa , yathA''khyAtena nAzatA // 230 karmavipAkatAdInAm prastuta suutrbhaassyke| IdRzI saptavArtAsu, matabhedaH pradarzitaH // 231 // vipAkastrividho jJeyaH, krmbndhnbhedke| krame'pi caikarUpatvaM, tathA cAtra pradarzyate // 232 // karmaNAM pUrvaSaddhAnAM, phalaM pUrva tu cApyate / pazcAd baddhatvarUpANAM, phalaM pazcAdavApyate // 233 vAsanA'nAdikAlInA, naikabhavikarUpikA / karmAzaye vijJAtavyA, tathA prArabdhatA khalu // 234 karmAzayasvarUpasya, janmAvadhikRtasya vai| phalaM tu maraNe caiva, sarva pazcAmmiliSyati // 235 tatkAle phalavaimukhyaM, bhavanaM naiva gauNataH / gauNakarmakatAyAzca, mukhyakarmaNi cAgamaH // 236 tatrApi jainasiddhAntaH, spaSTarUpeNa daya'te / vedhA vipAkatA proktA, sAtu naiva samIcInA // 237 adhikA paridRzyeta, vaidike'pi vilokyatAm / .. gaGgAmaraNatA'dRSTavizeSaphalarUpikA // 23 //
Page #663
--------------------------------------------------------------------------
________________ - pradIpa [627 prokta vipAkabhinnatvaM, zuddhadRSTyA vilokane / atyalpabhedakArye'pi, jAyate cASTabhedatA // 23 // jJAnAvaraNatAdInAM, karmaNAM caassttbhedtaa| avAntaraprabhedAzca, jAyante'nekarUpataH // 240 // etAdRgniyamo nAsti, pUrvaphalaM ca pUrvakam / pazcAdvaddhasya pazcAcca, kacitkintu viparyayaH // 241 pUrvavaddhasya pazcAcca, pazcAbaddhasya pUrvakam / yathAmrAdiphalAnAM ca tathA'tra paribhAvyatAm // 242 vAsanA'pyekarUpeNa, karmarUpA udaahRtaa| ato hi bhinnatA nAsti karmaNi sarvamAgatam 243 ekabhavikatA caiva, AyuSkarmaNi mnyte| jJAnAvArAdikAnAM ca, naikabhavikatA bhavet // 244 // prArabdhatA vipAkaunIdyate cAyuSkakarmaNi / dRzyante'nyAni sarvANi, karmANi gaditAni ca 245 pradezodayayogena, bhujyante niyamastataH / AyuSkarmaNi nAstyeva, ato hi parijJAyatAm 246 mRtyu vinApi duHkhaM ca, kSetrakAlAdikaM tthaa| udbodhakanimittAni, santi karmAzaye khalu // 247
Page #664
--------------------------------------------------------------------------
________________ yoga - mmmmmmmmmxxx [628] maraNasamaye caiva, avazyodayakarmakam / AyuSkaM tacca vijJeyamatastasya pradhAnatA // 24 // AvAgamanatA caiva, gauNasyeva prdhaanke| saMkramavidhijJAnaM ca, vinA tanneva jJAyate // 246 // karmaprakRtizAstreSu, pnycsNgrhshaastrke| likhitaM vistRtenaiva, atastato vijJAyatAm // 250 sarvadRzyaprapaJcAnAM sUtre tu duHkhruuptaa| vivekijanabodhAya, kathitA parijJAyatAm // 251 // tadvacanaM ca dRSTyA vai, nayadRSTyA vilokyatAm / nizcayanayarUpeNa, sarvadRzyaprapaJcakam // 252 // duHkharUpaM nigadyata, vyavahAranayena vai / sukhaduHkhobhayaM caiva, ekAnte naiva duHkhatA // 253 // sAMkhyasUtrAnusAreNa, sRSTisaMhArayoH krmH| satkAryavAdarUpeNa darzitaH sarvarUpataH // 254 // asadutpAdatA naiva, nAsato bhAvatA bhavet / ekAntarUpatA tatra sAMkhyazAstre ca darzitA 255 mithyArUpA tu sA jJeyA, tAdRzI mAnyatA khalu / ekAntasvIkRtistasmAdato mithyAtvapoSikA 256
Page #665
--------------------------------------------------------------------------
________________ - pradIpa [ 62 ] jainazAstrAnusAreNa, ekAntenaiva mAnane / prAgabhAvapradhvaMsAnAmasvIkAraH prajAyate // 257 // yataH kAryeSvanAditvamAnantyaM ca samAnayet / ato'bhAvadvayAnAM ca svIkAraH sarvathA mataH 258 tatsarvaM samutpadyeta asatazca kathaMcana / utpAdaH parijAyeta, sato vinAzatA bhavet 256 etAdRgvastumantavye, padArthamAtratAsu ca / dravyaparyAyarUpatvaM ghaTate nAtra saMzayaH // 260 // dravyaparyAya mantavye, utpAdavyayakena vai / dhauvyena yuktarUpatvaM, ghaTate vastulakSaNam // 261 // yameSu sArvabhaumatvaM, rAhityAdda zakAlataH / jainazAstrAnusAreNa, sarvazabdaniyojane // 262 // mahAvrataM nigadyeta, anyathA naiva yujyate / vAstavika svarUpaM tatsarvajJena prarUpitam | // 263 // dezazabdena sambandhe, aNuvrataM nirupitam / evaM rItyA vivekena, niyame phalatA bhavet // 264 // dvitIyapAdasUtre ca dvAviMzatyabhidhAnake / 2 sarvaprANAtipAtAMdi viramaNaM
Page #666
--------------------------------------------------------------------------
________________ yoga [ 630 ] zuddha bhojanapAnena, mRttikAjalavastunA // 265 // zarIrasya ca zuddhayarthaM kRtaM tadbAhyazaucakam / cittadoSavizuddhitvamAbhyantaraM tu kathyate // 266 // dravyabhAvaprabhedena, jainaiH zaucaM nirUpitam / yena zaucena bhAvasya bAdhA naiva prajAyate // 267 // tad dravyazaucatA grAhyA, aparA naiva manyate / yathA zRGgAravAsena, preritazca jalAdinA || 268 || snAnAdikAryakarttavye dravyazaucaM na kathyate / bhAvasya kAraNaM yattu taddravyaM praNigadyate // 266 // paJcAdhike ca paJcAzatsUtrabhASye ca darzitam / indriyANAM ca vazyatvaM svarUpopAyatA tathA // 270 tatrAnekavicArANAM bhedaM pradarzya yaugike / paramavazyatArUpaM, zabdAdiviSayaiH saha // 279 // indriyANAM ca sambandharodhe paramavazyatA / iti bhASyAbhiprAyaM ca dRSTvA jainAnusArataH // 272 vicArabhinnatAM jJAtvA zuddharUpaM pradazyate / indriyANAM nirodhastu na syAtparamavazyatA // 273 // 1 yathA zRGgAravAsanayA /
Page #667
--------------------------------------------------------------------------
________________ -pradopa [631] zubhAzubhatvazabdAdyaH, sambandhe hRSikasya ca / satyapi tattvajJAnAdibalena bhavato na yau // 274 // kadApi rAgadveSau ca yena kena prkaartH| indriyANAM ca sAmAnyA, paramavazyatA khalu // 275 paramavazyatAyAzca, upAyo jJAnameva ca / na hi cittanirodho vai, kevalaM parimanyate // 276 // adhyAtmabhAvanAdvArA, jAtA yA samabhAvanA / tatsahitaM ca yajjJAnaM, rAjayogaH sa kathyate // 277 cittasya vijaye caiva, indriyANAM jaye tathA / dvayorupAyatA mukhyA, jJAnarUpA nigadyate // 27 // haThayogAdirUpastu, prANAyAmo na mnyte| vikAzamArgarodhe tu, vighnatvajanako bhavet // 27 // yenaiva haThayogasya, prAdhAnyaM svIkRtaM dRDham / pratyAhArAdikaM tena, kadApi neva labhyate // 28 // pratyAhArAdiyogAGga, pradhAna muktikAraNam / sarvathA cendriyANAM ca pratyAhAreSu vazyatA // 281 // dhAraNAcittavazyatvaM, dhyaanenaatmvishuddhtaa| tAdRk zuddhakramaM tyaktvA, ko haThayogamAzrayet // 282
Page #668
--------------------------------------------------------------------------
________________ [632] yogahaThayogastu yogo na, kintu lokapratAraNA / tadvArA svAtmavazcatvaM sadgatistu kuto bhavet 283 balAtkArIyayogaH saH, mugdharaJjanakAraNam / jJAninAM tatra hAsyaM syAtsaMsAraparivardhakaH // 284 // haThayogasvarUpo yaH prANAyAmastu kevalaH / yenaiva svIkRtastena, muktimArgo niSedhitaH // 28 // pazcAdhike ca pazcAzatsUtre ca bhASyakartRNA / sAMkhyadharmAnusAreNa, yogasiddhAntavarNitaH // 28 // mukhyAni tatra vastUni, darzitAni ca tatra vai / bhogajJAnasukhAdya ca, prakRtezca vikArajam // 287 kUTasthanityatA jJeyA, puruSe sarvadA kila / ato na baddhatA tatra, muktatA naiva darzitA // 288 puruSe muktatAjJAnaM, AropitaM tu manyate / jaDacetanabhinnatvajJAnaM mukta rupAyatA // 28 // bhedavijJAnasadbhAve'vidyAdiklezakarmaNAm / vipAkA-nAma-bhAvazca, sa eva muktirUpakaH // 26 // mukteH pUrva ca sArvatvaM, kasyacicca prajAyate / kasyacinnaiva vijJeyaM, mAnyatA ceti sarvathA // 26 //
Page #669
--------------------------------------------------------------------------
________________ - pradIpa [ 633 ] yasya sarvajJatA jAtA, tasya mukteranantaram / svAntadeha dinAze ca sarvajJatvaM vinazyati // 262 // sArvazyamAnasaM kAryamAtmano naiva vidyate / kUTastho nirvikArazca, AtmA cetanarUpakaH // 263 // etatritaya vastUnAM, jainazAstrAnusArataH / vicAraH parikarttavyaH, vastutatva prakAzane // 264 // sukhaduHkhAdibhogastu, saMsArikasya cAtmanaH / vAstavika vikAraH syAtmanaso naiva yujyate // 265 // ato muktitvazabdena, saMsArakAlikasya vai / bhogasyaiva vinAzo hi, jJAtavyaH sarvasajjanaiH 266 natvAropita bhogasya cAbhAvo muktisammataH / ityevaM parimantavyaM, zuddhavastugaveSakaiH // 267 // vivekakhyAtizabdena, samyagdarzanavastunaH / karma klezAdikAnAM ca tatrA'bhAve ca mokSatA 268|| mUkteH pUrvaM ca klezAnAM, nivRttiH sarvasammatA / kleza nivRttisadbhAve, sarvajJatvaM dRDhaM bhavet // 266 mohanivRttisadbhAve, klezA'bhAvaH prajAyate / sarvathA klezarAhitye, ghAtInAM ca vinAzatA 300 //
Page #670
--------------------------------------------------------------------------
________________ yoga [634] ghAtikarmavinAze ca, sarvajJatvaM ca ttkssnne| tato'ghAtivinAze ca, muktatvaM prakaTIyate // 301 // ato muktezca prAkkAle, sarvajJatvaM ca srvthaa| niyamAtprakaTIyeta, kartavyo nAtra saMzayaH // 30 // mokSaprAptezca sadbhAve, sarvajJatvaM na nazyati / sarvaviSayakaM jJAnaM tadevAtmasvabhAvatA // 30 // saMsArikadazAyAM ca, jJAnaM tAdRk ca nAtmanaH / AvaraNasya sadbhAve, tajjJAnaM naiva jAyate // 30 // yathA sUryaprakAzo'pi, abhraNa pariveSThitaH / yAvatparyantatA tasya, sadbhAve na prakAzatA // 30 // yadA pavanavAhulyAnnazyantyabhrANi sarvathA / tadA sUryaprakAzo'pi, zuddharUpaH prajAyate // 306 // yathA zuddhAtmatAjJAnaM, karmAbhrazca nirudhyate / yAvatparyantaghAtInAM, karmaNAM vidyamAnatA // 30 // tAvatparyantatA tatra, zuddhajJAnaM na jAyate / saMvaranirjarArUpAda, vAyunAM ghAtikarmaNAm // 30 // vinAze sarvathA jAte, zuddhAtmajJAnatA tadA / yathA bIje pradagdhe ca, prAdurbhavati naangkrH||30||
Page #671
--------------------------------------------------------------------------
________________ mmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmm -pradIpa [635] tathA dhyAnAgninA dagdhe, karmaNi na bhvaangkurH| tathaiva ghAtinAzena, jJAnAvaraNanAzatA // 310 // ataH sarvajJatA svasminnAgatA na vinazyati / sAdyanantatvaparyantaM, sA ca tiSThati sarvadA // 31 // yena sarvajJatA nAzaH, svIkRto'jJAnibhirjanaiH / tanmokSo naiva mantavyaH, yatra naiva prakAzatA // 312 ato'pi dRDhabhAvena, mokSasarvajJatA sadA / mantavyA sthiracittena, niSkAsyatAmajJAnatA 313 // tAdRzI jJAnatA caiva, svayameva prajAyate / tAdRzajJAnamantavye, kUTasthatA ca nAtmani // 314 jainazAstrAnusAreNa prakRtiSu na kevalam / utpAdavyayatAdhrauvyayuktaM tattvaM samaM matam // 31 // jaDacetanatattveSu, sarvatra lakSaNaM sadA / ato yuktiM vibhAvyaiva, kUTasthanityatAM tyaja 316 caturthapAdasUtreSu, dvAdazasu prakAzitam / likhyate tasya bhAvArthaH, spaSTarUpeNa kazcana 317 // pratyekavastudharmANAM, tisro'vasthA bhavanti vai / bhUtabhAvitvasatkAlAH, tatkRt tatra vibhinnatA //
Page #672
--------------------------------------------------------------------------
________________ yoga our-MAN [636] bhUtabhAvidazAyAM ca, pratyeka svasvarUpake / dharmeNa saha sambandhaH, astIti pratipAditaH // 316 // tAdRzavastutattvAnAM, jainaprakriyayA saha / saMyojane ca sadbha taM, svarUpaM parisidhyati // 320 // dravyaparyAyarUpeNa, vastutattve dRddhiikRte| pUrvoktakAlabhedasya, vyavasthA ghaTate sadA // 321 // dravyaparyAyarUpaM hi, sarvaM jagadvilokyate / svarUpAntareNa cAtraiva, syAdvAdo'yaM niSevitaH 322 // syAdvAde svIkRte caiva, vyavahArastu sarvadA / sarvaprakArasaMsiddhaH, mantavyo nAtra saMzayaH // 32 // syAdvAdAkhyanarendrasya, yatrAjJA parivartate / tatraiva vastutattvatvaM, nAnyatra tadvilokyate // 324 // prakRtitattvamantavye, syAdvAdaH svIkRto dRDhaH / saptabhaMgIpradIpe ca, sarvametadvicAritam // 32 // yatra vaikAntanityatvaM, tAdRk stkaaryvaadtaa| tatra sadvastutatvAnAmAzA khapuSpasAdRzI // 326 // pAtaJjalIya yogasya, kRtA vicAraNA mayA / kRpA ca gurudevAnAM, mukhyakAraNatAM bhajet // 327 //
Page #673
--------------------------------------------------------------------------
________________ -pradIpa [ 63 ] yazovijaya vijJAnAM, darzanapAragAminAm / yuktimAlambya yatkiJcintmayA'pyatra vicAritam // // iti zrIzAstravizAradajainAcArya vizvavandyapUjyapAdazAsanasamrAT jaGgamayuga pradhAnA''rAdhyadevazrIvijayadharmasUrIzvara ziSyeNanyAyavizAradanyAya tIrthopAdhyAyamaGgalavijayena viracite yogapradIpe pAtaJjalayoga vicArAtmaka dvAviMzatitamaprakAzaH sammetazailazikhare samAptimagamataH //
Page #674
--------------------------------------------------------------------------
________________ phalanirUpaNapariziSTam / , vibhUtivarNanaM caiva yathAyoge pradarzitam / vibhUtipAdaprastAve, atrApi tatpradarzyate // 1 // ahiMsA paripUrNa ca yoginA yena pAlyate / tasya mahAtmano dRSTipAtA rAdi zAmyati // 2 // vinA vyAkhyAna karttavye, kevala dRSTimAtrataH / janmajAtAni vairANi, tyajanti jantavaH sadA // 3 // bhagavadda zanAkAle samavasaraNe zubhe / , prANinaH krUrahiMsAyAH Agacchanti ca satvaram // 4 // mRgA mRgendrasiMhAdiM dRSTvA ca premabhAvataH / ekasmin sthAnake sarve, sthitvA zRNvanti dezanAm / anantazaktiyuktAnAM tIrthakRtAM samIpake / atizayatvahetuzca, Agatau yadi kathyate ||6|| tadA'tra kimu kathyeta, yatrAtizayatA nahi / ahiMsA kevalA zuddhA hetutvena nigadyate // 7 // ye'tizayAtpramuktAzca baladevAdisAdhavaH / teSAM mahAmunInAM ca samIpe cAgatiH katham // 8 // ,
Page #675
--------------------------------------------------------------------------
________________ - pradopa [ 636 ] 1 araNye dezanAM zrotu, teSAM ca krUraprANinaH / samAgacchanti bhAvena, tatrApi kAraNaM ca tat // 6 // Agatya premabhAvena, tiSThanti sarvadA khalu / vismRtya vairabhAvaM ca, bhUSayanti ca parSadam // 10 // ataH pUrNayamAnAM ca, pAlane kimu no bhavet / mokSasukhasya samprAptiH, anyasya tarhi kA kathA 11 devadAnavagandharvA yakSarAkSasakinnarAH / sevAbhAvaM ca te sarve, darzayanti vinamrataH // 12 // devA api namasyanti devendrAzcakravarttinaH / anyeSAM prANinAM tarhi kiM kathyate tataH param // 13 sarvathA zuddharUpeNa, navakoTyanusArataH / pAlayanti ca ye'hiMsAM, tadAgre kimu varNyate // 14 vizaddhasaMyamaM caiva, aticArAdizunyataH / sarvathA pAlayanti ye teSAM sphuTA vibhUtayaH // 15 // sarveSAM saMyamAnAM ca madhye sA mukhyarUpikA / ahiMsA kathitA jJeyA, anye ca vRttirUpataH // 16 // ahiMsA paripUrNAyAM, sarva pUrNa nigadyate / tasyAzca nyUnatAyAM hi, sarva nyUnaM prarudhyate // 17 //
Page #676
--------------------------------------------------------------------------
________________ [640] yogayogAGgAnAM ca sarveSAM, mUlabhUtA nigadyate / mUlasya ca vinAzena, zAkhAdikaM na tiSThati // 18 dayAnadImahAtIre, sarve dharmAstRNAMkuraH / tasyAM zoSamupetAyA, kiyannandanti te ciram 16 yadi mokSasukhAnAM ca, AsvAdecchA prjaayte| tadA kaNThagataiH prANaH, ahiMsA naiva mucyatAm 20 sarvaduHkhavinAzAya, sarvasukhasya labdhaye / ahiMsA zuddhadharmAya, sarvathA'codyamIyatAm // 21 // te dhanyAH puruSA jJeyAH, sarvazlAghyAzca te matAH / sarveSAM vandanIyAste sarvathA'hiMsakAzca ye // 22 // satAM ca sarvajIvAnAM, anukUlaM vadanti ye / "teSAM prANavighAtAdipratikUlaM ca no kadA // 23 // tatsatyaM gIyate sarvaiH, anyatsarvamasatyakam / vyutpattipraviSodhena, etatsatyaM nirupitam // 24 // pravRttiH satyazabdasya, parapIDAkaraM vacaH / pramattayogayogena, vaktavyaM na kadAcana // 25 // yadbhUtahitamatyantaM, asatyapratipAdakam / anyatsarvaM ca mantavyaM, tatsatyamiti gIyate 26
Page #677
--------------------------------------------------------------------------
________________ -pradIpa sarvAsAM ca kriyANAM ca satyavAdimahAtmabhiH / sarvaphalAzrayatvaM ca, prApyate vratapAlanAt // 27 // ahiMsAyAH phalaM yacca, proktaM zrIjainazAsane / satyasyApi phalaM tAdRk, prApyate nAtra saMzayaH // 28 satyAsatye ca mizrA ca, caturthI vyavahArajA / bhASANAM catasRNAM ca, AdhAntime ca bhASake // 26 // navakoTitvarUpeNa, aticAravihInakam / satyaM ca pAlitaM yena, phalaM tasyaiva jJAyatAm // 30 // bhASaNIye satAM caiva, dve bhASe sarvasammate / anye dvaye parityAjye, ityAjJA pAramezvarI // 31 // guNAnurAgatAM devAH kurvanti ca narAdhipAH / udvahanti ca tasyAjJAM, agnirbhajati zItatAm // 32 // asteyavratakatrtavye, acaurya ca phalaM mahat / sarvaratnopasthAnaM ca, tatsamIpe ca sarvadA // 33 // parasvaharaNe yeSAM, niyamaH zuddhabhASiNAm / samAyAnti zriyasteSAM, svayameva svayaMvarAH // 34 // vighnAni dUrato yAnti, sAdhuvAdaH prajAyate / svargasaukhyAni Dhaukante, asteyavratadhAriNAm // 35 // 41
Page #678
--------------------------------------------------------------------------
________________ [642] yogabrahmacaryapratiSThAne, brahmacArimahAtmanaH / sampUrNazaktilAbhazca, jAyate brahmayogataH // 36 // dIrghAyuSaH susaMsthAnAH, dRDhasaMhananA nraaH| tejasvino mahAvIryAH, bhaveyubrahmacaryataH // 37 // prANAdhAraM caritrasya, Atmazuddha yekakAraNam / pAlako brahmacaryasya, pUjitairapi pUjyate // 38 // ubhayalokasaMsiddhiH, devendraparipUjyatA / sampUrNasukhatA'vAptiH, jAyate brahmacaryataH // 36 // brahmacaryeNa vIryANAM, lAbhastu parijAyate / sadbudhyAzca tataH prAtiH, ratnatrayaM tato matam // 40 pUrNaratnatrayANAM ca jJAnena pAlanaM bhavet / tataH sarvottamaM dhyAnaM, tatazca kevalaM matam // 41 // janmakathaMtvasambodhaH, aprigRhsthairyke| tRSNA pizAcino dUre, gacchati vratadhAriNAm // 42 zuddhAtmagRhaprAveze, antarAyaM karoti saa| tadbhAve ca tasyaiva, abhAvaH parijAyate // 4 // samIpe nidhayastasya, kAmagavya-nu-gAminI / amarA dAsatAM yAnti, santoSo yatra tiSThati // 44
Page #679
--------------------------------------------------------------------------
________________ -pradIpa [643 ] jitAnyakSANi mokSAya, saMsArAyetarANi vai / tAdRzamantaraM jJAtvA, yadya ktaM tatsamAcara // 4 // tapasvino manaH zuddhiparihInasya srvthaa| dhyAnaM khalu mudhAcakSurvikalasyeva darpaNam // 46 // tadavazyaM manaHzuddhiH, kartavyA siddhimicchatA / tato yamAdisaMprAptiH, kimanyaiH kAyadaNDanaiH // 47 // astatandarataH pubhiH, nirvANapadakAMkSibhiH / vidhAtavyaH samatvena, rAgadvaSadviSatkSayaH // 48 // manaHzuddhayai ca karttavyaH, rAgadveSavinirjayaH / kAluSyaM yena hitvAtmA, svasvarUpe'vatiSThate // 46 // amandAnandaprAptavye, sAmyavAriNi majjatAm / jAyate sahasA sAM, rAgadveSavinAzatA // 50 // zaucAtsvAGgajugupsA ca, prsNsrgshuunytaa| jAyate ceti vaktavyaM, zuddhizca dviprakArataH // 51 // dravyazaucAccharIrasya, kSaNaM zuddhiH prajAyate / bhAvazocena jIvAnAM, karmamalo vizudhyati // 52 // anuttamamukhAnAM ca, saMtoSAt lAbhasambhavet / ataH saMtoSatA zreSThA, pAlanIyA ca sarvathA // 53 //
Page #680
--------------------------------------------------------------------------
________________ [644] yogayatsukhaM ca naredrANAM, yatsukhaM cakravartinAm / santoSiyoginazcAne, tatsukhaM bindumAtrakam // 54 tapasA nirjarA caiva, saMvaro'pi prajAyate / Azravasya nirodhena, sakAmA nirjarA matA // 55 // kAyendriyasya saMsiddhi, azuddhikSayato bhavet / tapasaH parijAyeta mantavyaM jJAninA sadA // 56 // svAdhyAyaH paJcadhA kArya:, vAcanApRcchanAdibhiH / sakAmAnirjarA caiSA, yaminAM parijAyate // 57 // AcArAGgAdigranthAnAM, adhyAtmaparipoSiNAm / teSAmeveha svAdhyAyaH, anyeSAM na kadAcana // 58 // IzvarapraNidhAnena, samAdhisiddhitA bhavet / IzvarapraNidhAnaM ca, ataH kArya vivekinA // 56 // maitryAdiSvAtmazaktInAM, prAdurbhAvaH prjaayte| samatAbhAvarUpaM tat AtmabalaM prakAzate // 60 // . anityAdikabhAveSa , saMvegAdi prajAyate / nirvedatA tatazcaiva, zuddharUpA prakAzate // 31 // 1 bhAvanAsu
Page #681
--------------------------------------------------------------------------
________________ -pradIpa samyaktvazuddharatnasya, phalaM mithyaatvsNkssyH| anukampA'pi tasyaiva, jJAtavye liMgatAM bhajet // 62 AstikyaM ca phalaM mukhyaM, gIyate jainazAsane / ataH samyakttavaratnaM tat, pAlanIyaM prayatnataH // 6 // pAtaJjalayoge sUrye saMyamakartavye, bhuvanajJAnatA bhavet / candre saMyama kArye ca, tArAvyUhasya jJAnatA // 6 // dhruvai ca saMyame kArye, tadgatijJAnatA bhavet / nAbhicakre ca kartavye kAyavyUhasya jJAnatA // 65 // saMyamAtkaNThakUpe ca, kSutpipAsA nivartate / saMyamAtkUrmanADyAM ca, sthairya tu praNigadyate // 66 // mUrdhajyotiSikartavye, siddhidarzanatA bhavet / prAtibhAdikasarva ca, jAyate yogayogataH // 6 // hRdaye saMyame kArye, cittasaMvitprajAyate / bandhakAraNazaithilyAt, pracAraparivedanAt // 18 // cittasya paradeheSu, pravezaH parijAyate / udAnavAyujetavye, kampakaM kaNTakAdiSu // 66 //
Page #682
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 646] yogaasaMgotkrAntike caiva, jAyate vAyutAvaze / samAnavAyujetavyejvalanaM phalarUpakam // 7 // zrotrAkAzasya sambandhaH saMyamAdivyazrotrakam / kAyAkAzastha sambandhaH saMyamAtpratipAdyate // 7 // laghutUlasamApattezcAkAzagamanaM bhavet / sthUlasvarUpasUkSmAnvayArthatattvasya saMyamAt // 72 // bhUtajayastatazcaiva, aNimAdikasya codbhavaH / kAyasampattistaddharmAnabhidhAtazca jAyate // 73 // prAbalyarUpalAvaNyaM, vajrasaMhananAdikam / ityevaM yogavRkSasya, phalatvaM pratipAditam // 74 // pAtaJjalA'nusAreNa, IdRzaM kathitaM phalam / jainazAstrAnuyogena, viziSTaM paridazyate // 7 // vibhUtidvi prakArA syAdvaijJAnikI ca dehajA / atItA'nAgate jJAne, jIvAnAM rutajJAnakam // 76 // pUrvajAtitvajJAnaM ca, jAtismaraNanAmakam / bhuvanajJAnatA caiva, paracittasya jJAnakam // 7 // tArAvyahasya sajjJAnaM, etA jJAnavibhUtayaH / hastivalaM ca vijJeyaM, antardhAnaM suyogajam // 8 //
Page #683
--------------------------------------------------------------------------
________________ -pradIpa [647] parakAyapravezAdi, aizvaryamaNimAdikam / rUpalAvaNyatAkhyA ca, kAyasampatprakIrtitA // 7 // zArIrikI vibhUtizca, jJeyA pAtaJjale khlu| jainazAstreSu labdhitvarUpA sA praNigadyate // 8 // manaHparyAyajJAnaM ca, avadhijJAnakaM tathA / jAtismaraNajJAnaM ca, ityAdi jJAnalabdhayaH // 1 // AmauSadhizca vipruDauSadhizleSmauSadhizca vai| sarvoSadhiH svarUpA ca, jaTTAcAraNalabdhayaH // 82 // vidyAcAraNalabdhizca, vaikriyAhArakAdayaH / zArIrikyazca mantavyA labdhayo jJAninA sadA 83 yogavRkSaphalaM caitat , labdhirUpaM prakIrtitam / kaivalyajJAnalabdhizca, yogasya phalatA matA // 4 // sampUrNakarmaNAM caiva, kSayo yogena jAyate / kalpavRkSasvarUpAcca, yogAmki kiM na jAyate // 8 // samyaktvenaiva mizyAtvaM, sahA'jJAnena nazyati / zuddhatattveSu vaizuddhirbuddhiryatra prajAyate // 86 // zraddhAdIpaprakAzazca, tatraiva prakaTIyate / samyagdarzananairmalyaM, yato yogena saMbhavet // 8 //
Page #684
--------------------------------------------------------------------------
________________ [64.] yogasAvadyayogatyAgena, viratiH saMvaro bhavet / pApasthAnakahetUnAM, nAzastenaiva jAyate // 8 // karmAgamanirodhe ca, AzravadvArarodhanam / saMvaro hetutAbhAvaM, bhajeta nAtra saMzayaH // 6 // kaSAye sarvathA nAze, mohanIyaM vinazyati / mohanIyavinAzena, saMsArasAgaraM taret // 6 // kSAyopazamike bhAve, gRhIte puurvyogtH| pazcAtkSAyikarUpeNa, tasya pariNatirbhavet // 61 // mizrazraddhAnabhAvena, kSAyikI ca tato bhavet / kSAyopazamikAjjJAnAtkaivalyaM kSAyikaM tataH // 12 // mizrabhAvAdicAritrAdyathAkhyAtaM ca kSAyikam / cAritraM parijAyeta, mokSaprAptistato bhavet // 13 // kSamayA krodhanAzazca, mRdutve maannaashtaa| Arjavena ca kauTilyaM, sarvathA parinazyati // 14 // santoSeNaiva lobhasya, vijayaH parijAyate / bhAvanA'nityatAdInAM, bhAvanIyA prayatnataH // 65 // zuddhabhAvanayA caiva, zuddho bhAvaH prajAyate / sarve saMvararUpAste, upAyAH paridarzitA // 66 //
Page #685
--------------------------------------------------------------------------
________________ -pradApa [646] eteSAM rakSaNenaiva, saMvaro rakSito bhavet / yamAzca niyamAzcaiva, AsanaM prANayAmakam // 17 // pratyAhArazca sarva tatproktaM yogAMgarUpakam / saMvarahetutA tatra, darzitA jainazAsane // 18 // dhAraNAdhyAnatArUpe, samAdhinirjarA khalu / saMvaranirjarAtattve mokSakAraNarUpake // 6 // jainadarzanazAstreSu, yogasya pAlanaM param / avazyameva kartavyaM, ityAjJApAramezvarI // 10 // mumukSUNAM ca sAdhUnAM AtmanazcintanaM vinaa| sammatizcAnya kAryasya, darzitA naiva jJAyatAm 101 kadAcitkAryaprAsaGga, yadi kArya tu cApatet / tadA nivRttipuSTittvasAdhikA pravRttiM bhajet // 102 // AzravaH sarvathA heyaH, upAdeyazca saMvaraH / tadarthaM sarvathA yatnaM, kurvanti jainasAdhavaH // 10 // nivRttipradhAnasya, pravRttazcAbhidhAnakam / pravacanASTamAtRtvaM, gaditaM jainazAsane // 104 // sAdhujIvanaprAdhAnyA, dinacaryA nigadyate / tRtIyayAmakaM tyaktvA, anyatriyAmakAlike // 10 //
Page #686
--------------------------------------------------------------------------
________________ 650 ] yoga dhyAnaM ca karaNaM matam / mukhyatayA tu svAdhyAyaH, upadezAdidAnaM ca, sAvadyarahitaM sadA // 106 // jaina siddhAntakA reNa, yogArtheSu pradhAnataH / dhyAnazabdaH prayukto'sti, dhyAnalakSaNavedinA 107 AlambanAdibhedAna, vyAkhyA vistRtarUpataH / anekajainazAstreSu, proktA gaNadharAdibhiH ||108 / uttarAdhyayana sUtrasyAdhyayanaM 26 / divasassa cauro bhAe, kujjA bhikkhu vikkhaNe / tao uttaraguNe kujjA diNabhAgesu causuvi 206 paDhamaM porisi sabhAyaM biiaM jhANaM jhiAyai / tahaAe goyarakAlaM, puNo cautthiya sajjhAyaM // 110 raktaMpi cauro bhae, bhikkhu kujjA vikkhaNo / tao uttaraguNe kujjA, rAibhAgesu causuvi / 111 paDhamaM porisi sabhAyaM biiaM jhANaM jhiAyaI / tahaAe nimokkhaM tu cautthie bhujjo vi sajjhAyaM sthAnAMga sUtra ke jJeyaM, samavAyAMgasUtrake / vyAkhyAprajJaptisUtreSu, uttarAdhyayana sUtra ke // 113 //
Page #687
--------------------------------------------------------------------------
________________ pradIpa [651] AtmacintanarUpasya, dhyAnasya parizIlanam / sarvakArya parityajya, dhyAnameva samAzraya // 114 // AvazyakIyaniyuktau, kAyotsargakanAmake / adhyayane ca sAdhUnAM, dhyAnatA pratipAditA // 11 // yena yogena zuddhasya, sambandhazcAtmano bhavet / yogaH sa eva mantavyaH, sAkSAt yogatvavedinA 116 yamaniyamanAmAkhyau, yogau saMvararUpakau / saMvaraH karmarodhAkhyaH, atazcAtmani yujyate // 117 Asanasyaiva sambandhaH, Atmani caiva no bhavet / AsanaM vigrahasyaiva, yogastatra kathaM bhavet // 118 // dRDhabhAvaH zarIrasya, vinAsanaM na yujyate / dRDhazarIrasambandhaH, dhyAneSu copayujyate // 116 / / dhyAnaM tu nirjarArUpaM, nirjarA karmaNo bhavet / Atmana: zuddhihetutvaM, paramparA nigadyate // 120 // mantavyamAsanaM caiva, ataeva hi yoginaa| prANAyAmastu yogAGga, kayA rItyA prarUpyate 121 dravyataH prANayAmasya, sambandho naiva cAtmanaH / zvAsaniSkAsanAdInAM kriyANAM ca pradhAnatA // 122
Page #688
--------------------------------------------------------------------------
________________ [652] yogatasyAzca nigrahe jJayaH sambandho jJAninA sadA / Atmani tu na kazcica, sambandhaH parijJAyatAm 123 pudgalarUpatA tAsu, dehaH pudgalarUpakaH / ato dvayohi sambandhaH, sAkSAnnaiva nigadyate // 124 bhAvataH prANayAmazca, guNapravezanAdikaH / sambandhazcAtmanastasya, sAkSAdeva prarUpyate // 12 // AtmazuddhiprakAre ca, hetutA tasya yujyte| ato'pi saiva mantavyA, na tu nirarthakaH khalu // 126 indriyasaMyamazcaiva, pratyAhAre nigadyate / ato hi saMvaraH so'pi, AtmavizuddhihetukaH // 127 manasaH saMyamazcaiva, dhAraNAsu nigadyate / so'pi saMvararUpaH syAdAtmavizuddhihetukaH // 128 // tapo bhedasvarUpAca, dhyAnAttu nirjarA mtaa| saMvaro'pi tatazcaiva, kathito dhyAnazAlinA // 126 yAvatparyantadhyAnAgniH, Atmani jvalito bhavet / tAvatkAlInaparyantaM, karmaNAM nirjarA matA // 130 // karmaNo mUlarUpasya, rAgadveSasya zATanam / tatkArya caiva dhyAnAgniH, vitanotyatizIghrakam // 13 //
Page #689
--------------------------------------------------------------------------
________________ -pradIpa / 65.] mUlasya jvAlanenaiva, anyeSAM kIyatI sthitiH| mUlanAzena nazyanti, karmANyanyAni nizcitam 132 tRtIyadhyAnarUpe ca, yoganirodhakAlIne / sarvayoganirodhena, sarvasaMvaratA bhavet // 133 // nirjarA'pi bhavedeva, tata eva sunishcitaa| caturthadhyAnarUpe ca samAdhau pUrNanirjarA // 134 // sarveSAM karmaNAM caiva, sarvathA nirjarA khalu / caturthadhyAnaparyante, jAyate nAtra saMzayaH // 13 // mokSaH sa eva vijJeyaH, tatazcordhvagatirbhavet / dharmAdharmAstikAyau ca, yatra sa tatra gacchati // 136 // tatazcopari no yAti, dhrmaastyaadiviyogtH| karmaNAM sarvathA'bhAve, nAdho yAti tataH khalu 137 // lokAgre ca sthitistasya, siddhasya paramAtmanaH / sAdyanantatvaparyantaM, sukhA'nantyaM bhunakti saH 138 // sampUrNayogatattvasya, sevane phlpuurnntaa| sAticAre ca nyUnatvaM, phalasya parikIrtitam 136 // ato'pramattabhAvena, aticaarvihiintaa| sarvadA sevanIyo'yaM, yogazca yoginA sadA 140 1 dharmA'stikAyAdi
Page #690
--------------------------------------------------------------------------
________________ [654 ] yogatAdRgmahatphalaM zrutvA, ko yoge na prvrtte| yo na pravartate tatra, tasya janma nirarthakaH // 141 // te dhanyAH puruSA jJeyAH, ye ca yogaM smaashritaaH| AtmAnaM nirmalaM kRtvA, ye ca mokSaM gatAH khalu 142 yogazabdazca yeSAM no, karNagocaratAM gtH| janmanirarthakasteSAM, pazuprAyAzca sarvadA // 14 // mahApAtakino ye syuH, parastrIlampaTAH sadA / luTAkA madyamAMsAdisevino durbhagA janAH // 144 // hiMsAdiSvanuraktA ye saptavyasanasevinaH / te'pi yogaM samArAdhya, prAptAH zivavadhUzriyam 145 // cirakAlArjitAnyeva, yena pApAni sarvadA / te nAzayanti yogena, ghanavaccaNDavAtataH // 146 // aprAptapUrvadharmANaH, marudevyAdikA khalu / te'pi yogaprabhAveNa, bhavanti zivazAlinaH // 147 // bharatAdimahArAjAH, SaTkhaMDabharatAdhipAH / mahAyuddhAdikartAraH, mahArambhatvasevinaH // 14 // te'pi rAjyazriyaM tyaktvA yogadharmasamAzrayAt / ratnatrayaM ca samprApya, AseduH kevalazriyam // 146 //
Page #691
--------------------------------------------------------------------------
________________ www. vi -pradopa [655] mahApApino duSTAzca, dRDhaprahAriNo janAH / te'pi yogaM samAsAdya, prayAtAH paramaM padam // 150 // sarvottamIyayogazrIprAptaye yatnatAM bhaja / anyatsarvaM ca tyaktavyamityAjJA pAramezvarI // 15 // yogaphalasya vaktavye, prAsaGgikaM ca varNitam / tatra yadi kSatirmesyAt kSantavyo'haM ca yogibhiH / yogazAstrasya sajjJAnaM, vidyate nahi kizcana / tathApi dhRSTatAM dhRtvA, kathitaM lezamAtrakam // 153 // kRpayA gurudevAnAM, yatprApta ttsmrpitm| bhavyajanAzca tasyaiva, kurvantu copayogakam // 154 // yogasyAbhyAsatAM muttavA, nAnyatra svIyamAnasam / yojayantu ca he bhavyAH ! kadAcidapi kutracit // 155 ataH pramAdasthAnAnAM, sarveSAM tyAgabhAvataH / apramattatvabhAvena, tanvantu yogabhAvanAm // 156 // yogapradIpanAmAkhyaH grantho mayA vinirmitaH / tannirmANena yatpuNyaM, jAtaM tenaiva sarvathA // 157 // zuddhacAritrasAmagrI zIghra mokssprsaadhnii| avilambena bhUyAd me, nAnyaM kizcicca prArthaye 158
Page #692
--------------------------------------------------------------------------
________________ [656] yog|| iti zrIzAstravizAradajainAcAryavizvavandha paramopakArIzAsanasamrAT saricakracakravatiparama. yogijaGgamayugapradhAna zrIvijayadharmasUrIzvarazi. vyeNa nyAyavizAradanyAyAtIrthatattvAkhyAnArhadarzanadIpikAdharmadIpikAsaptabhaGgIpradIpadharmapradIpasamyaktvapradIpadravyapradIpavyutpattivAdavRtti zaktivAdaTippaNikAnayapradIpa yogapradIpaprabhRtyanekagrantha nirmApakopAdhyAyamAlavijayena viracite yogadharmapratipAdakayogapradIpe yogaphalavarNananAmAtrayoviMzatitamaH prakAzaH smaaptH|| tatsamAptau ca grantho'pikalikAtAnagaryA zrIgUrjarajainazvetAmvarIya tapagacchIyo___pAzraye samApto'bhUt // OM zAntiH // shaantiH|| zrIrastu // klyaannmstu||
Page #693
--------------------------------------------------------------------------
________________ // namo namaH zrI prabhudharmasUraye // viirdhrmpttttaavliH| yogapradIpasya prshstiH| vande-zAsananAyakaM jinapatiM vIraM siddhArthAtmaja dvAdazavarSamitaM tapazca vihitaM yenaiva ghoraM mahat // upasargAdikakaSTasoDhazaktaM dhyAnAsakaivalyakaM pAvApuristhitamanantasukhadaM, zrIvardhamAnaM stuve // 1 // mithyAtvataimiratayA ca vyAptam ydiiysvaantmjnyaandosstH| zrIvIrabhAnUdayenaiva naSTam pAvAnagaryA yajanakSaNe tat // 2 // zrIvardhamAnAstripadImavApya dRbdhaM paripUrNazrutaM ca yen| zrIdvAdazAMgitvarUpAtprasiddham tamindribhUtiM zatazo namAmaH // 3 // 42
Page #694
--------------------------------------------------------------------------
________________ [658] yogatasyaiva yAdRzI bhaktiH, niHsImA jagatAM gurau / tallezo mAdRzAM syAccettadaiva saphalaM janu // 4 // mAno'pi ratnalAbhAya, sadrAgaH prabhubhaktaye / khedaH kaivalyajJAnAya, sarva citraM guro tava // 5 // alpAyuSkatvahetozca, anyeSAM gaNadhAriNAm / bhagavatpadRyogyatvaM, naiva teSAM prakIrtitam // 6 // sudharmasvAminAM kintu, svapaTTatvaM samarpitam / tadAdiziSyasampattiH, teSAmeva vibhAvyate // 7 // vicarantyadhunA ye ca, te sarve sAdhavaH kila / sudharmasvAminAM ziSyAH, jJAtavyA sarvasajjanaH // 8 zrIvIrAtripadImavApya racanA pUrvasya pUrvaM kRtA sallabdhiM pariprApya naiva manasi dAGkaro ropitaH / sarvajJa sadRgyadIya zuddhazikSAM gRhNAti saMghaH sadA taddharmeNa suvAsitaM ca bharataM jIyAtsudharmAgraNoH // prabhuzrIvIradevAnAM, paTTo yena vibhUSitaH / sa sudharmA gaNI sarvakalyANakArako bhavet // 10 // koTi navanavatiM vihAya hemnAmaSTau ca priyaastthaa| mAtRpitRgaNaizca yena gRhItA cauraiH saha tatkSaNe
Page #695
--------------------------------------------------------------------------
________________ -pradIpa my my khmy myN myN myN `mr myN `r`r `r`r `r`r [656] zrIsudharmagurozca pArzve satataM gatvA bhupremtH| dIkSA cAhatI yogazuddhahRdayAjoyAtsa jambU guruH 11 sudharmasvAminAM pahaH, bhUSito yena saadhunaa| jambUsvAmiguruH sa syAtsalakalyANakRtsadA // 12 // RSabhadhariNIputraH, jambUnAmA mahAmuniH / samprAptazIlasamyaktavaH, abhUtsAdhuziromaNiH 13 SoDazavarSaparyantaM, gRhe sthitvA tataH param / chadmasthe viMzatijJeyA varSANAM ca tataH param // 14 // azItivarSapUrNAyuH paripAlya zivaM gataH / tatpa prabhavaH svAmI, sthApitaH guruNA tadA // 15 // AryaprabhavasvAmI ca, kAtyAyanIyagotrakaH / AryazayyaMbhavaM prApya, tataste'pi divaM gatAH // 16 // vAtsagotreSu sambhUtaH, AryazayyaMbhavo muniH / yajJastambhasya cAdhastAdvItarAgajagadguroH // 17 // zAntinAthajinendrasya, vItarAgatvadarzinI / mUrti dRSTvA prabuddho'sau, jainodokSAM ca labdhavAn // manakAkhyasvaputrasya, zivAya racitaM mahat / dazavaikAlikAkhyaM hi sUtraM svAcAradarzakam // 16 //
Page #696
--------------------------------------------------------------------------
________________ Www [66.] yogajagatkalyANarUpaM tanmatvA saMghena rakSitam / paThitvA naikabhavyAzca, mokSamArge prayAnti vai // 20 // prabhavasvAminaH paTTe, zayyaMbhavo mahAmuniH / zrutakevalitAM prApya, vyaharacca mahItale // 21 // sUreH zayyaMbhavasyaiva, paTTe'bhUcchra takevalI / yazobhadrAkhyasUrizca, pratApisUryasannibhaH // 22 // tuGgikAyanagotrIyaH, sarvalabdhisamanvitaH / anekabhavyajantUnAM, bodhako doSarodhakaH // 23 // sambhUtivijayAkhyazca, tatpaTTe zAntasevadhiH / mADharagotrasambhUtaH, sampUrNazrutapAragaH // 24 // prAcInagotrasaMjAtaH, bhadrabAhumahAmuniH / naikAgameSu niyuktI:, kRtavAn buddhiyogataH // 25 // kalpasUtrAkhyasUtraM ca, uddha taM dRSTivAdataH / saMghopadravanAzAya, stotraM vyaracayattathA // 26 // upasargaharAkhyaM ca, jagajjantuhitAvaham / mahAstotraM kRtaM yena, zIghra duritanAzakam // 27 // tasmai mahAmunIndrAya, namaH shriibhdrbaahve| rakSaNaM jainadharmasya, kRtaM ca muninA tadA // 28 //
Page #697
--------------------------------------------------------------------------
________________ / 661] sambhUtivijayasyaiva, paTTe sAdhuziromaNiH / gautama gotrasambhUtaH, sthUlabhadro mahAmuniH // 26 // pATalipuravAstavyaH, zakaTAlAkhyamaMtriNaH / putraH kozAgRhe vAsI, pitRmRtyoranantaram // 30 // mantrimudrApradAnAya, nandarAjena tatkSaNe / AhUtaH sthUlabhadro'sau, tanmudrA DhaukitA tadA // 31 tAM dRSTvA sthUlabhadreNa, cintitaM mAnase nije / rAjyonmAdavazenaiva pitRRNAM mRtyutA khalu // 32 // karNe japa prabhAvena, rAjJAM ca matimAnyataH | pitRRNAM mRtyutA jAtA, mamApi sA kathaM na syAt // ato mRtyunirodhAya tyaktvA vezyAnivAsatA / maunaM vidhAya tatsthAnAdvicArAya gatastataH // 34 // dAsyAmi cottaraM pazcAnmAnase kRtanizcayaH / sambhUtivijayAkhyazca, sammukhe mIlito guruH // 35 mahAmuniM ca taM dRSTvA, svAnte ca cintitaM tadA / mRtyunirodhakAryAya, samartho'yaM munIzvaraH // 36 // zaraNaM tasya cenme syAnmama zreyastadA bhavet / ityevaM mAnase matvA, dIkSAyai prArthanA kRtA // 37 , - pradoSa
Page #698
--------------------------------------------------------------------------
________________ yoga yogyajIvaM parijJAya, guruNA dIkSitaH kila / rAjasabhA samAgatya, dharmalAbhaM pradattavAn // 38 // zocito rAjapraznazca, locitamuttaraM kRtam / taM zrutvA mAnase svIye, rAjJA ca pricintitm||36 aho ! caitasya dADhyaM tadaho maansnishcyH| aho ! vairAgyapuSTitvaM, kAmarAgasya mandire // 40 // ityevaM stutizlAghAM ca, muhurmuhuH karotyasau / tatkAle rAjahAcca, nirgataH zAntasevadhiH // 41 // kozAyAH pratibodhAya, cAturmAsAya yAcanAm / karoti gurusAmmukhye, sthUlabhadro mahAmuniH // 42 yogyasya yogyatAM jJAtvA, guruNA svIkRtiH kRtaa| gataH kozAgRhe sAdhuH, citrazAlAM ca yAcate // 43 pUrvapremavazenaiva, zAlA samarpitA tdaa| SaDsabhojyasAmagrI, varSAkAlo mahAMstathA // 44 madanAgAravAsena, madano'pi vinaashitH| kozAzRGgArasAmagrI, dRSTvApi naiva mohitaH // 45 vairAgyamayavAkyena, adhyAtmadezanAdinA / pratibodhya ca tAM kozAmaNuvrataM pradattavAn // 46 //
Page #699
--------------------------------------------------------------------------
________________ -pradIpa zuddhAM ca zrAvikAM kRtvA, Agatau gurusannidhau / kaThina kAryakartAraM, sthUlabhadramunIzvaram // 47 dhanyavAdaM muhurdattvA, kathitaM guruNA tadA / sAdhuziromaNirteyaH, bhArate naiva tvAdRzaH // 48 // dazapUrva ca sampUrNa, paThitaM cArthayogataH / catuHpUrvaM ca sUtreNa, arthena naiva labdhavAn // 46 // sampUrNadRSTivAdaM ca, bhdrbaahugurormukhaat| samprApya bhArate'ntimaH, saJjAtaH zrutakevalI // 50 vezyAgRhanivAsena, SaDsabhojyabhoginA / kAmarAgavad vezyAyAH, hAvabhAve na mohitaH // 51 // tAdRzo bhArate vIraH, na bhUto na bhaviSyati / . satsAdhugaNanAyAM ca, prathamosthUlabhadrakaH // 52 // bhagavatsthUlabhadra Na, svapaTTe sthApitau ca dvau| AryamahAgizcaiikaH, suhastI ca dvitIyakaH // 53 elApatye ca gotre vai, sambhUtaH sa mahAmuniH / vicchede jinakalpe'pi, tatkalpatulanA kRtA // 54 vizuddhavratayogena, svIyavIrya parisphuran / kaThinaM tAdRzaM kArya, kRtaM tena munIndrakaiH // 55 //
Page #700
--------------------------------------------------------------------------
________________ mimini [664] yogavAsiSThagotrasambhUtA, suhastiguru saMyamI / guNAnurAgaraktatvAtstutireva cakAra saH // 56 // zreSThigRhe sthitaH suuriraarymhaagirestthaa| jinakalpavinAze'pi, jinakalpasya kAryatA // 57 kRtA yena munIndreNa, tasya stutiM ca kiM bruve / ityevaM bhAvanA tena, bhAvitA zuddhayogataH // 8 // AryamahAgiriM taM ca, vande'haM bhaktibhAvataH / dhanyAste munayo jJeyA, jainazAsanadIpakAH // 56 suhastimRribodhena, bhadrAzrAddhAsutena vai| avantisukumAreNa, labdhA dIkSA ca zAsvatI // 60 dvAtriMzaca vadhUstyaktvA, svargatulyaM ca saukhyakam / tIvavairAgyayogena, gRhItaM bhAvato vratam // 61 // guroranumati prApya, zmazAne dhyAnakaM kRtam / pUrvabhavIyavairAcca, jambUkI cAgatA tadA // 2 // tayA ca bhakSite dehe, na kRtA svalpadevanA / zuddhacAritrayomena, vigrahaM ca samarpitam // 63 tripraharIyaduHkhaM tadanubhUya mahAmuniH / yataH sthAnAdavantyAM ca, Agatastatra cAgamat // 64
Page #701
--------------------------------------------------------------------------
________________ -pradIpa [665] tatsthAne mandiraM zubhra, kAritaM tatsutena ca / mahAkAlaM ca tannAmadhRtaM, jinAlayasya ca // 6 // avantipArzvanAthasya, mUrtirapi ca kAritA / pratiSThitA zubhe yoge, sUriNA zuddhamantrakaiH 66 // durbhikSe ca pariprApte, aTan raGkaH kssudhaaturH| bhikSArthaM paribhrAnyan sansUrINAM nikaTe gataH // 67 gocaryArthaM gataH sariH, kasyacicchreSThino gRhe / vizuddhamaudakI bhikSA, zreSThI dadAti bhAvataH // 68 bhikSAM ca tAdRzIM dRSTvA raGko yAcati modakAn / atIva kSutprayogena, mahya pIDA prajAyate // 66 // mahyaM dadAtu bho kizcittvatpArve pracurAH khalu / vidyante modakAH sUre ! dadAne naiva nyUnatA // 7 // sUriNA jJAnayogena, bhAvikAlo vilokitH| asmAcchAsanavRddhizca, bhAvikAle ca nizcitA 71 svIyajJAnena vijJAya, pazcAduktaM munIzvaraiH / gRhyate yadi dIkSA cenmamAhArastu labhyate // 72 // dIkSA ca dIyatAM sAdho, mA vilambo vidhIyatAm / dattA ca tatkSaNe dIkSA, bhojanaM kAritaM mahat // 73
Page #702
--------------------------------------------------------------------------
________________ yoga [ 666 ] atigariSTha bhojyaM ca rukSa dehe na pacyate / bhakSitaM pracaraM tena dehapIDA tato bhavet // 74 dehe vyAdhiH samutpannA atIva prANaghAtinI / tadIyabhakti karttavye, zreSThinaste samAgatAH // 75 // tAn dRSTvA mAnase svIye, vyacintayatsa sAdhurAT / aho saMyama sAmrAjyaM, mIlitaM guruyogataH // 76 // dadati ye na me bhikSAM, te'pi sevAsu cAgatAH / sevAM ca tAdRzIM dRSTvA, jAtA dharmeSu rAgatA // 77 dhanyo'haM kRtakRtyoshaM, mAnuSyaM saphalaM mama / jainadharmasya samprAptiH, vinA puNyaM na jAyate // 78 // 4/ cintAmaNimahAratnaM, raGkagRhe na raajte| mAdRzaraGkahaste ca tadapi cAgataM prabho ! // 76 // tadevaM yuNyayogena, labdhaM guruprasAdataH / dhanyAste guravo jJeyA, dhanyo dharmazca sarvadA // 80 // ityevaM bhAvanAM kRtvA, vizuddhapariNAmataH / mRtvA mauryakule jAtaH samprati nAma saMprati // 81 // candraguptaprapautro'yamazokanRpapautrakaH / kuNAlasya suto jAtaH gurudIkSA prabhAvataH ||82 //
Page #703
--------------------------------------------------------------------------
________________ -pradIpa [667] jAtamAtreNa samprAptamazokadattarAjyakam / jinendrarathayAtrA ca, prayAti kutracidine // 3 // saMghena bahuharSeNa, atIvADambareNa ca / sampUrNanagare tatra, bhrAmitA rathayAtrikA // 4 // AryasuhastibhiH sAkaM, susAdhuvRndakaM tathA / pracuraM ca samAyAtaM, dharmonnatinimittataH // 5 // rAjamArge samAyAte, samrAT ca sampratistadA / sammukhe ca samAyAti, dRSTA ca rathayAtrikA // 86 // tanmadhye gurudevaM ca, dRSTvA cintati mAnase / nepathyaM tAdRzaM caiva, pUrva dRSTaM mayA kvacid // 8 // darzanAd gurudevAnAM, jAtismRtirajAyate / dhanyo'haM kRtakRtyo'haM, jAtaM gurozca darzanam // 88 pUrvabhavaM ca saMsmRtya, gurupAdAntike tdaa| Agatyaiva namaskAraM, karoti zuddhabhAvataH // 6 // raGkAvasthA madIyA ka ka ca rAjyasya yogytaa| jAtamAtreNa samprApta, rAjyaM ca bhArataM khalu // 10 // etatsarvagurUNAM ca, kRpayA samavAptakam / gurukRpA ca kiM kiM no, kArya caiva kariSyati // 61
Page #704
--------------------------------------------------------------------------
________________ [668] yogabhavakUpAdyathA pUrvamuddhato hstdaantH| tathaivoddharaNaM caiva, asminbhave vitanyanAma // 2 // guruNA zrutajJAnena, sarva vilokitaM tdaa| tasya bhAvihitAyaiva, mArgo'pi darzitaH khalu // 63 Agatya gurudevaM ca, pRcchati bhaktipUrvakam / tvatprasAdena samprAptA, bhArate cedRzI bhUmiH // 14 // guruNA dezanA pUrva, bodhitaH sampratistadA / vizuddhajainadharmazca, saMprApto guruyogataH // 65 // zuddhasamyattavatAM prApya, saJjAto dRDhadharmavAn / apUrvadharmasamprAptiH, guru vinA na jAyate // 16 // gurUNAmupadezena, dharmonnatividhApane / pusphoritaM svIya vIrya svaM, jainadharme kSaNe kSaNe // 17 // avantyAM ca nagaryA hi sAdhusabhA niyojitA / AryasuhastidvAreNa, vibhaktA dezabhAgakAH // 18 amukasAdhasandohairamuke bhAgake khala / viharttavyaM ca sarvatra, dAtavyA zuddhadezanA // 6 // amukaramuke bhAge, viharttavyaM ca premataH / bhArate caikadezo'pi, moktavyo sAdhunA nahi // 10 //
Page #705
--------------------------------------------------------------------------
________________ -pradIpa [666] sAdhuvihArazUnyena, bhArataM dharmahInakam / ataH sarvatra gantavyaM, sAdhunA bhArate khalU // 101 kiM cAnAryapradezeSu, sAdhuvihArahetave / kRtrimasAdhavastatra, preSyante ca mayA tathA // 102 // vyavasthAM IdRzIM kRtvA, sarvatra daminAM tathA / vihAraH kAritastena, pracAro vihito bahu // 10 // svalpakAlena jainAnAM, sAmAjyaM tena nirmitam / dharmapracArabAhulyaM, suhastiguruyogataH // 104 // sapAdalakSasaMkhyAkAH, prasAdAstena kAritAH / jinAnAM te ca vijJeyAH jainadharmasya bhArate // 10 // sapAdakoTisaMkhyAkAH, pratimAH kAritAH shubhaaH| jIrNAni mandirANyeva, uddhRtAni vizeSataH 106 SaTtriMzatsahasrANi, uddhRtAni tathA khalu / ekalakSANi dhAtUnAM, pratimAstena kAritAH // 107 zatazo dAnazAlAnAmudghATanaM kRtaM tdaa| dharmapracArakAryAya, mlecchAnAM mocitaH karaH // 108 1 jainasAdhUnAm /
Page #706
--------------------------------------------------------------------------
________________ [670] yogasAdhuvihArayogyAni, kSetrANi kAritAni ca / / vastrapAtrAnnapAnAdi zuddha deyaM ca sAdhubhyaH // 106 ityevaM ghoSitaM tena, jJApitaM dezanAdinA / pratipuraM pratigrAma, kRtrimasAdhudvArataH // 110 // yasya gRheSu yadvastu, vidyate zuddhamAnakam / tadvastu sAdhusAmIpye, DhaukanaM zuddhabhAvataH // 111 // yadi sAdhuzca gRhNAti, tadA deyaM ca tattathA / mUlyaM tasya mahArAjA, tasmai dAsyati kozataH 112 evaMrItyA ca mleccheSu, vihAraH sulabhaH kRtH| sAdhubhistatra gatvaiva, pracAro bahudhA kRtaH // 113 // AryadezeSu sAdhanAM, pracAre svlpksstttaa| anyatra kaSTabAhulya, tadapi sulabhIkRtam // 114 // anekakoTisaMkhyAkAH, jainadharmAnuyAyinaH / jenAzca kAritAstena, zraddhAratnasamarpaNAt // 115 // dhanyAzca guravaste vai, dhanyAH sampratibhUmipAH / zAsanarAgatA tAdRga, yeSAM svAnte virAjate 116 tAdRzaguruziSyANAM, samAyogastu durlabhaH / suhastinA kRtaM yAdRk tAdRzaM ca karoti kaH // 117
Page #707
--------------------------------------------------------------------------
________________ -pradopa [ 601] / dantadhAvana kArya karttavyaM tena tatkSaNe / ca, navya mandira nirmANajalpanaM karNagocare // 118 // samAyAti tadA caiva karttavyaM dantadhAvanam / tAdRzI pratijJA tena kRtA gurusamIpake // 116 // caturdikSu ca sarvatra, mandirANAM vidhApanam / bhavya mUrttipratiSThAnAM vidhAnaM zubhayogataH // 120 // suyogyaziSyayogena, AryasuhastinA khalu / bhArate jaina sAmrAjyaM, kAritaM dharmabhAvataH // 121 // prabhuvIrAtsamArabhya, AryasuhastikAvadhi | nirgranthagacchanAmnaiva, prasiddha vIrazAsanam // 122 // vIranirvANakAlAcca, dvitIyasmin zatAbdi ke / uttarArdhe ca duSkAlo, jAto dvAdazavArSikaH // 123 sAdhusaMkhyAsu nyUnatvaM zrutajJAnasya hrAsatA / zrutasAdhozca rakSAyai, samprateryatnako mahAn // 124 jainadharmasya rakSAyAM, sarvaM ca rakSitaM bhavet / sthitidvayasya connatyai, nirgranthasAdhunA tadA // 125 vibhinnagacchazAkhAnAM, kulAnAM vyavasthAMkRtA / evaM rItyA ca karttavye, sarva vyavasthitaM bhavet // 126
Page #708
--------------------------------------------------------------------------
________________ [672] yoga'bhadraSAhuvineyAcca, godAsAbhidhAnakAt / godAsagaNasambhUtaH, jJAtavyo jainazAsane // 127 AryamahAgireH ziSyAd balissahasya nAmataH / balissahagaNasyaiva, utpattistatra jAyate // 128 // suhastisUriziSyebhyaH, uddehacAraNau gaNau / mAnavavesavATyAkhyau, gaNau ca nirgatau tadA // 126 suhastisUriziSyAzca, mukhyA dvAdazasaMkhyakAH / paJcamaH susthitasteSu, SaSThaH sapratibuddhakaH // 130 // udayagirimadhye ca, sUrimantrasya kottishH| jApasya japanAdeva, jAtaH koTikagacchakaH // 131 // koTikagacchamadhye ca, vajI vidyAdharI tathA // uccanAgarikA caiva mAdhyamikA caturthikA // 132 // zAkhAzca parijJAtavyAH upshaakhaa'pynekshH| ityevaM parimantavyaM, nirgrantha nAmadheyakam // 133 // ninthagranthatAyAzca, nAmAntarANi santi vai / na tu vibhinnagacchatvaM; jJAtavyaM buddhizAlinA // 134 AryasuhastinAM paTTe, susthitapratibuddhako / saMjAtau mukhyaziSyau dvau paTTazobhAvivardhakau //
Page #709
--------------------------------------------------------------------------
________________ -pradIpa [673] AryamahAgireH kAle, AryasuhastinastathA / dvAdazavArSikaH kAlaH, apatacca bhayaGkaraH // 136 // tatkAle naika saMkhyAkaiH, sAdhubhirbhojya tyaagtH| anazanaM ca samprApya, svarge gatAzca tatkSaNe // 137 duSkAlasya prabhAvena, AgamajJAnahAsatA / kaliMgAdhiparAjJA ca, khAravelena tatkSaNe // 138 // jainasthavirasAdhUnAM, kumArIparvate khalu / ekatrIkaraNAyaiva, AhrAnaM ca kRtaM tadA // 136 // Aryabalissahazcaiva, bodhiliGganakSatrako / devAcAryazca dharmazca, prabhRtyaneka sAdhavaH // 14 // susthitapratibuddhau ca, umAsvAtistathA prH| zyAmAcAryAzca tatraiva, AgatA sthavirAstathA // 141 AryapoiNikAH sAdhvyaH, samitI cAgatAH khalu / kaliGgabhikSurAjazca, puSyamitrAdikAH kila // 142 // caturvidhakasaMghasya, Agatistatra jAyate / kaliGgarAjavijJaptyA, sAdhasAvya anekazaH // 143 magadhamathurAvaGga, deze dharmapracArataH / AgamajJa munIndrazca, AgamasaMgrahaH kRtaH // 14 //
Page #710
--------------------------------------------------------------------------
________________ yoga [ 64 ] pUrvadharamunIndrazca pUrvasya saMgrahaH kRtaH / yasya pArzve ca yajjJAnaM, tatsarvaM saMgrahI kRtam 145 Arya suhastina: paha, susthitapratibuddhakau / dvayorgotrAbhidhAne ca vyAghrApatyakanAmake // 146 // koTizamantrajApAca, koTiko tau prakIrttitA / kAkandinagaryA ca kAkandakau samudbhavAt // 147 suvihita kriyAniSThau, sujJAtatattvakau tathA / mahApuruSarUpau tau, vijJeyau jinazAsane // 148 // dharmonnati vidhAnAya satataM codyamau tathA / dharmaM prANasamaM matvA dharmadhyAnaparAyaNau // 146 // koTikagacchake jAtAH, indradinnAdi sUrayaH / sthavirapriyagranthazca vidyAdharAdikAstathA // 150 // susthitasUripaTTe ca, kauzikagotra bhUSakaH / dinnasurizca tatpaha, vijJeyo vIrazAsane // 151 // AryasiMha girizcaiva, tatpaTTe zAnta sevadhiH / saMjAto dRdadharmazca, jagatkalyANakArakaH // 152 // prasaGgato'nuvaktavyAH, prabhAvazAlisUrayaH / Adyazca kAlikAcArya:, gardabhillavinAzakaH // 153
Page #711
--------------------------------------------------------------------------
________________ M -pradIpa [675] sAMvatsarI mahAparva, prAgasti paJcamI dine / caturthyI kAlikAcAryAjjAtaM saMghaniyogataH // 154 // dhArAvAsanagaryAzca, vIrasiMhasya putrakaH / bhRgukacchanRpANAM ca, mAtulaH samabhUttadA // 15 // guNAkarAkhyasarINAM, prabuddho deshnaaditH| jainI dIkSAM samAdAya, sambhUto jainasAdhurAT // 156 tadbhaginyAH sarasvatyA, bhraatRdiikssaa'nuyogtH| tayA dIkSA prapannA ca, vizuddhA gurusanmukhe // 157 buddhibalena sAdhuH saH, sUritvaM pratipannavAn / niraticAracAritraM, pAlayati ca sarvadA // 158 // anumatiM gurUNAM ca, prApya vihRtavAMstathA / sarvatra paribhrAmyan sanujjayinyAM smaagtH||15|| rUpalAvaNyayuktA yA, vishuddhbrhmcaarinnii| sAdhvI sarasvatI sA'pi, tatpUryA ca smaagtaa||160 gardabhillanRpazcaiva, sarvadA strISu lampaTaH / mahAsatI svarUpaM ca, dRSTvA sa mohamUrchitaH // 161 balAtkArAtsamAdAya, antaHpure sa nItavAn / tanmuktyarthaM ca sUrIzaiH, prayatnazca kRto bahu // 162
Page #712
--------------------------------------------------------------------------
________________ yoga vinAzakAlayogena viparotA matibhavet / durbuddhigaI bhillena, svAnte naiva vicAritam // 163 sAdhvI zIlasurakSAyai, AcAryaizca vicAritam / vinA'nyarAjasAmarthyAtsAvyAzca mocanaM na hi // zakarAjaM samAnIya, bhISaNayuddhamAdRtam / gardabhillasamucchedya, sAdhvI zuddhA ca mocitA 165 balabhAnumitrakAnAM ca, tadrAjyaM hi samarpitam / kAlikAcAryaSodhena, tAbhyAM dharmazca svIkRtaH // 166 tadAgrahAcca tatraiva, cAturmAsI kRtA tadA / mantriNAM matimAMdya na, pratiSThAnapure gataH // 167 // tatrasya nRpasAmIpye, jainadharmopadezanam / prabhAvazAlibodhena, prabuddhaH so'pi bhUpatiH // 16 // rAjAgrahaniyogena, caturthI divase khalu / paJcamItaH samAnIya, parvaM tadA samAhatam // 16 // adyAvadhi ca tatparva, pracalati ca bhArate / tadIyAjJA zirodhArya, svIkRtizca kRtA samaiH 170 dhanyAste kAlikAcAryAH, dharmonnatezca kArakAH / sAdhvIzIlasya rakSAya, svazaktiparisphoTitA // 171
Page #713
--------------------------------------------------------------------------
________________ [670 -pradIpa Aryadinnasya paTTeSu, AryasiMhagiristathA / kauzikagautrasampannaH, jAtismaraNavAn khalu // 172 tatpI gautamAbhikhya, gotre sripurndrH| vanasvAmimahAsAdhUH, sambhUto laldhibhAk tathA // AryadhanagireH putraH, sunandAkukSisambhavaH / tumbavanAkhya grAmasthA, jAto dharmaparAyaNaH // 17 // svotpattisamaye zrutvA, pitRdIkSA manoharAm / saMjAta jAtismRtyA ca, mAturudvagahetave // 17 // rodati satataM tatra, SaNmAsAvadhikaM tathA / bhikSAyai caikadA sAdhuH dhanagiriH samAgataH // 176 taM dRSTvA ca tayA proktaM, gRhyatAM svIya putrakam / dhanagirimahAbhAgaH, gRhItaH so'pi tatkSaNe // 177 mahAbhAratva yogena, dattaM vajAbhidhAnakam / pAlanasthaH sa bAlo'pi, jAtazcaikAdazAMgavit 178 yadA trivArSiko jAtaH, rUpalAvaNyasaMyutaH / taM dRSTvA svIya mAtRNAM, mohazca vardhate khalu // mAtrA rAjasabhAM gatvA, putrAya prArthanA kRtaa| dhanagiriH sunandA ca, Agatau rAjamandire // 18 //
Page #714
--------------------------------------------------------------------------
________________ [678] yogaputravyAmohakAryAya, sunandA sukhabhakSikAm / anekavidhatA yuktAM, tatra gatvA ca Dhokate // 18 // dhanagirimahAbhAgaH, sAdhu cihna rajoharam / tatsamIpe ca muttavA vai, proktaM dvAbhyAM ca tatkSaNe // tubhyaM yadrocate taddhi, gRhyatAM bhAgyasevadha / mohasAdhanamiSTAnnaM, tyaktvA rajoharaM dhRtam // 183 tato mAtApi vairAgyAddIkSAM gRhAti bhaavtH| yadASTavArSiko jAtaH, tadA jambhakadevakaH // 184 // pUrvabhavIya mitro'sau, parIkSAye tadAgataH / ujjayinyAzca mArgeSu, vRSTinivRttikAlike // 18 // kuSmANDazuddhabhikSAM ca, dIyamAnAM na gRhNIyAt / animeSatva cihnana, jAnAti devapiNDakam // 186 // mahyauMna kalpate taddhi, kathitaM tena ttkssnne| tuSTadevena tatkAle, dattA vaikriyalabdhikA // 18 // dvitIya samaye bhikSA, ghRtapurAbhidhAnikA / dIyamAnApi sA'zuddhA, devapiNDasvarUpikA // 18 // tadyogyAM ca matvAvai tuSTa jmbhkdevtH| samprAptA ca mahAvidyA, AkAzagAminI tadA // 186
Page #715
--------------------------------------------------------------------------
________________ -pradIpa anyadA pATalI putre, vihAreNa samAgatAH / tatra sAdhvI mukhAccaiva, vanasvAmi guNAvalim // zrutvA ca rukmiNI nAmnI, kanIdhanasya shressttinH| gRhNAti niyamaM tatra, vanasvAmi patiM vinA // 19 // nAnyaM patiM kariSyAmi, iti ca pratijJA kRtaa| dhanazreSThivareNaiva, naikopAyAH kRtAH khalu // 162 // parantu sA pratijJAtA na cyutA leshmaatrtH| tadA vajUmahAbhAgaH, Agatazca pure vare // 193 // zrutvA dhanena tatkAle, sa koTidravyasaMyutAm / rukmiNI dIyamAnAM ca, na gRhNAti sa sAdhurAT 164 pratibodhya tadA tAM ca, vairaagmyvaakyjH| gazbhIrazuddhabodhazca, dattaM ratnatrayaM tadA // 16 // . zuddhA sAdhvI ca saMjAtA, vjrguruupdeshtH| cAritraM ca vizuddha tatpAlayati saharSataH // 16 // durbhikSe caikadA jAte, saMgha saMsthApya paTTake / mubhikSIya purImadhye, gurubhiH saMgha AnItaH // 197 paryuSaNA samAyAte, prabhubhaktipravadhikA / puSpAdi sarvasAmagrI, niSiddhA boddhadharmibhiH // 168
Page #716
--------------------------------------------------------------------------
________________ [680] yogasaMghenaiva samAgatya, guruNA prArthanA kRtaa| vinA vizuddhasAmagrI, prabhubhaktiH kathaM bhavet // 166 bhavAdRggurusaMyoge, kathaM bhaktau ca vighntaa| dveSabudhyA ca tenaiva, pratiSedhaH kRtaH khalu // 20 // jainadharmamahAdveSI, ayaM ca bauddhbhuuptiH| svasattAyAH samunmAdaH, dharmadvaSeNa jAyate // 20 // jainAnAM bhaktinAzAya, upAyastena zodhitaH / ataH kenApi yogena, jainatvaM paridRzyatAm // 202 // guruNA saMghavijJaptyA, tadbhaktiparipuSTaye / dharmonnatisamuddizya, gatAzca sUrayastataH // 203 // vyomavidyAprayogena, mAhezvarI purI khalu / mAlinaM pitRmitraM ca, jalpanti puSpahetave // 204 // himavatparvate gatvA, zrIdevyAzca samIpake / hutAzanavanAccava, lakSazaH kusumAni ca // 20 // mahApadmAni saMgRhya, devakRta vimaanke| mAhezvarIya puSpANi, lAtvA mahotsavena ca // 206 // dundubhinAdapUrveNa, AgatAstatra sUrirAT / devena sarvapuSpANi, dattAni zrAvakAya ca // 207 //
Page #717
--------------------------------------------------------------------------
________________ -pradIpa [68] atIva bhaktipUrveNa, atIvAnandayogataH / prabhubhaktiM prakurvanti, sarve ca tatra zrAvakAH // 208 vizuddhapuSpagandhena, zuddhasugandhivastunA / jinendrapUjanaM dRSTvA, rAjJA manasi zocitam // 206 sarva guruprasAdena, jainasaMghena kRtaM tathA / tAdRzA guravo naiva, asmAkaM darzane khalu // 21 // gurudarzanakAryAya, rAjA tatra smaagtH| gurUNAM dezanAM zrutvA, zuddhakalyANakAriNIm // 211 samyagratnaM pariprApya, jainadharmaprabhAvanAm / karoti cAtibhAvena, dRDhadharmaparAyaNaH // 212 // aho gurumahAtmyaM tad, boddhaM ca pratiSodhya vai| taddeze jainadharmatvaM, sthApitaM garuNA tadA // 213 // zatrujaye mahAtIrthe, zreSTijAvaDabhAvaDaiH / vikramazatake pUrNe, aSTavarSAttare tathA // 214 // tattIrthoddhRtikArya ca, kRtaM tai: zreSTibhiH kila / pratiSThAyAzca kartavye, guravaHprabhAvazAlinaH // 215 vidyayA paripUrNAzca, tatkArya prAthitAzca taiH / teSAM ca bhAgyayogena, mIlitA dazapUrviNaH // 216
Page #718
--------------------------------------------------------------------------
________________ yogavajasvAmyAkhya sUrIndrAH, atiprabhAvazAlinaH / vihArAnukrameNaiva, AgatAste'pi tatra vai // 217 // vijJapti zreSThinAM zrutvA, mahAlAbhAya te tathA / svIkRtyaiva pratiSThAyAH, kArya prArabdhakaM khalu // 218 kapardIyakSavighnena, mUlanAyakasvAminAm / sthairya ca naiva jAyeta, utthApanaM punaH punaH // 21 // mahAvidyAbalenaiva, jJAtA tasyaiva vighnatA / yakSaM santoSya tatraivAdhiSThAtRtvaM kRtaM tadA // 22 // tanmUrtiH sthApitA tatra, tattIrthe guruNA khalu / AdhipatyaM ca tasyaiva, zatrujaye virAjate // 221 // . mahAkArya vidhAyaiva, gurubhirvihRtiH kRtA / tIrthoddhArapratiSThA ca, jAtA sadguruyogataH // 222 anyadA garudevAnAM, kaphodrekaprabhAvataH / bhojanAdanusvAdyartha, zuNThIgraMthizca rakSitA // 223 karNe ca sthApitA sA'pi, vismRtA vRddhbhaavtH| pratikramaNakAle ca, patitA karNatastadA // 224 // AsanamRtyutAM jJAtvA, sUriNA ca pramAdataH / dvAdazavarSaparyantaM, durbhikSasya pravezanam // 225 //
Page #719
--------------------------------------------------------------------------
________________ -pradIpa [683] sUrirjJAnena vijJAya, vanasenaM hi tatkSaNe / AhUya kathitaM tena, lakSamUlyodanAtkhalu // 226 // tvaM bhikSAM ca yadA'pnuyAH, taduttaradine ca bhoH / subhikSaM tu tvayA jJeyamanyathA na kadAcana // 227 // pUrvaM ca dazamaM tasmAd vyucchinnaM vanasvAmitaH / vajrasena mahAbhAgaH, tadanu vihRtiH kRtA // 228 // sopArakapure tasmAcchiSyeNa saha caagtH| jinadattAkhya bhavyAnAM, bhikSArtha gatavAn gRhe 226 tatpatnyAzcezvarI nAmnyAH krItaM ca lkssymuulykm| anne tasmiMzca saMkSiptaM, viSaM hAlAhalaM tadA 230 vicAritaM svasvAnte ca annaM dhanaM na vidyate / Agate'hi ca bhikSUNAM, bhikSA dAsye kathaM khala 231 darzayAmi kathaM svAsyaM, vicArya viSavatkRtam / tasyA vizuddhabhAvo'pi, jJAto hi guruNA tadA 232 Agatya sUriNA proktaM, naivaM kArya kadAcana / zvaH kAle bharipota tad, Agacchati ca dhAnyakaM 233 tacchrutvA ca saharSeNa, jinadattena zocitam / yadi satyaM bhavettahi, AnandaH parijAyate // 234 //
Page #720
--------------------------------------------------------------------------
________________ [684] yoga pracaradhAnyasamprApta, sukAlaH parijAyate / nAgendracandranirvRttividhAdharaiH sutaiH saha // 23 // jinadattohi cezvaryA, prerito vRtamAttavAn / putracatuSkanAmnA ca, bhinnAH zAkhAzca nisRtAH // candranAmnA ca tad gacchaH, zAkhArUpeNa jaayte| nAgendraNava nAgendraH, candreNa candragacchakaH // 23 // nirvatinAmarUpeNa, nirvRtinAmagacchakaH / vidyAdhareNa tadrUpaH, evaM ca parijJAyatAm // 23 // vanasenamahAbhAgapaTTe ca candrasUrayaH / prabhAvazAlinaste'pi, jJAtavyA jainazAsane // 236 // prabhAvazAlisAdhUnAM, siddhsendivaakraaH| jJAtavyAzca mahAbhAgAH, vikramapratibodhakAH // 240 vRddhavAdigurUNAM ca, pArve kumudacandrakaiH / mahAvijJaH samAgatya, svakalyANaM ca sAdhitam // baGgadezIya kurmArarAjaM ca dezanAdinA / jainaM kRtvA ca suzrAddhaH, kArito jainazAsane // 242 1.--prabhAvazAli sAdhUnAM madhye /
Page #721
--------------------------------------------------------------------------
________________ | 685 ] paramArhatabhakto'pi, saMjAto guruyogataH / vihRtyaca tataH sthAnAdavantyAM guravo gatAH // 243 avantipArzvanAthasya, avantInagarIyake / mUrttirbrAhmaNalokaizca, svAdhInI kRtya sarvathA // 244 jainanAmApamAnaM ca kRtaM tAdRzakAryataH / -pradIpa tatra gatvA mahAkAlamandire ca kRtA sthitiH // kalyANamandirAkhyaM ca stotraM suracitaM tadA / tatstotrapaThane yacca, saMjAtaM tannizamyatAm // 246 paJcadazamazlokasya, uccAraNaM yadA bhavet / tadA tacchivaliGga ca, sphuTitaM gurumaMtrataH // 247 // tanmadhye pArzvanAthasya, pratimA niHsRtA zubhA / taddRSTvA sarvalokAzca kurvanti zuddhabhAvanAm 248 mahAzcaryaM mahAzcarya, jagati guruNA kRtam / vikramAditya rAjApi, Agato gurusannidhau // 246 stutiM ca gurudevAnAM karoti bhaktibhAvataH / vikramapratibodhAya, prArabdhA dezanA khalu // 250 // gurUpadezayogena, vizuddhazaktiyogataH / pratibodhyaiva rAjAnaM zrAvakaH sUriNA kRtaH || 251 //
Page #722
--------------------------------------------------------------------------
________________ yoga [686] saMskRtaM prAkRtaM jJAnaM, pracura parijJAyatAm / tatsadRzohi vijJazca, tatkAle bhArate nahi // 252 // jainadarzanazAstrANi, zuddhanyAyayutAni ca / nirmApitAni jaineSu, vidyante khalu bhArate // 253 // Adya nirmApaNaM nyAyazAstrANAM sUriNA kRtam / tatpazcAnyAyazAstrasya, granthAnakAzca nirmitAH // sarvAMgamIya granthAnAmanuvAdazca saMskRte / kartavye svIya jijJAsA, darzitA saMghasammukhe // 255 namaskAramahAmaMtrAnuvAdazca kRtstdaa| tacchrutvA saMghamukhyena, prAyazcittaM pradarzitam // 256 tatprAyazcittarUpeNa, vikramapratibodhanam / kRtaM ca gurudevena, bahuyuktiprayogataH // 257 // vikramIya caritrAcca, vijJeyaM jJAnazAlinA / atra tu nAmamAtreNa, darzitamadhunA mayA // 258 // siddhAcalasya yAtrAyai, mahAsaMghazca yojitaH / niSkAsito mahAneva, vikrameNaiva tatkSaNe // 256 // oGkAranagare jainamandiraM nUtanaM kRtam / azvAvavodhatIrthasya, uddhAro'pi kRtaH khalu // 260 //
Page #723
--------------------------------------------------------------------------
________________ wwwww -pradIpa anekadharmakAryANi, kAritAni ca suurinnaa| sanmatitakanyAyAvatArAdikAzca grandhakAH // 261 sarvottamAzca vijJeyAH, prauDhayuktyA smnvitaaH| tannAmasmRtimAtreNa, pApaM ca parinazyati // 262 // dakSiNadezamadhye ca, sUrINAM svrgvaastaa| saJAtA kAlayogena, divAkarA divaM gatAH // 263 dhanyAste sUrayo jJeyAH, jainadharmasya dopkaaH| adyAvadhi ca tannAmamantrarUpeNa gIyate // 264 // candragacchAdi gacchAcca, nAmAntarasvarUpataH / caturazItigacchAzca, saJjAtA vAcanAditaH // 265 candragacchAdi gacchAzca, rUpAntareNa te tathA / nAmAntaraM svarUpeNa, vijJeyA jainazAsane // 266 // nirgrantha prathamaM nAma, dvitIyaM koTikaM tathA / candragacchastRtIyaM ca, abhidhAnaM prarUpitam // 267 vanagacchacaturthaM ca abhidhAnaM nigadyate / yato hi tacca saMjAtaM, tatsvarUpaM ca lezataH // 268 1-nirgrantha gacchasya /
Page #724
--------------------------------------------------------------------------
________________ [68] yogacaMdrasUrIzapaTTeSu, saamntbhdrsuuryH| mahApratApasaMyuktAH jagadya dyotakArakAH // 26 // digamparatvabhedo'pi, patitaH kAladoSataH / sampradAya dvayasyApi, te pUjyAH sUrayo matAH // 270 tannirmitAzca sadgranthAH, manyante caaptruuptH| dvAbhyAM ca sampradAyAbhyAM saMzayo nAtra vidyate // vivAdo naiva keSAzcittad viSaye prjaayte| yuktyanuzAsanaM devAgamastotraM ca sundaram // 272 // svayambhastotrarUpAzca, granthAH sarvaizca sammatAH / sUrINAM vRddhadevAnAM, pratibodhasya hetave // 27 // devAgamIya stotraM tatkRtaM sAmantasUribhiH / digambarAzca te santi, ityuktau na pramANatA // pramANAbhAvato naiva, tAdRg vAkyaM ca manyate / pramANaviraheNApi, yadi tvayA nigadyate // 27 // tadA zazaviSANaM ca, manyatAM ca svacchandataH / kalyANamandirasyaiva siddhasenadivAkarAH // 27 // zvetAmbarAzca kartAraH, prasiddha yuktiyukttH| tathApyajJAnadoSeNa, nanATatvaM ca ghoSitam // 277 //
Page #725
--------------------------------------------------------------------------
________________ -pradIpa [689] yathaiva mAnatuMgAnAM, sUrINAM svIkRtiH kRtA / tathaivAtrApi jJAtavyaM, sAmantabhadrasUriSu // 27 // tad grantheSu pramANaM ca, nagnATasAdhakaM na hi / utkaTatyAgabhAvena, svIkRtA vanavAsatA // 276 / / dvaSTvA digambaraisteSu, ghoSitaM ca digambaram / yoginAM samadRSTitvAtpakSapAto na vidyate // 28 // pUrvavidazca te jJeyAH, ghoratapasvinastathA / AgamasyAnusAreNa, kriyAyAH kArakAzca te // 28 // devakulAdizUnyeSu, sthAneSu vnvaastaa| vanavAsitvayogena, vanagacchopi nirgataH // 282 // vanavAsitvagaccho'pi, nirgranthatazcaturthakaH / prarUpaNAsu bhedasya, lezamAtraM na vidyate // 28 // sAmantabhadrapaSu, vRddhadevAH samAgatAH / satataM dharmavRddhINAM, kArakA duHkhavArakAH // 284 // tatpa parijJAtavyAH, pradyotanAkhya surayaH / zAsanarAgatA teSAM hRdaye parirAjate // 28 // sUrayo mAnadevAkhyAH, ttpvRddhikaarkaaH| karttAro laghuzAntInAM, saDopadravanAzakAH // 28 // 44
Page #726
--------------------------------------------------------------------------
________________ [6 ] yogatatpa mAnatujhAkhyAH, sUrayo dharmavardhakAH / vizeSarUpatasteSAM, svarUpaM kathyate mayA // 28 // dhArAnagaravAstavyaH vRddhabhojAbhidhAnakaH / tannRpasya sabhAyAM ca, bhaktAmarasya kArakAH 288 // nakatAlakadAnena, sUrINAM ca niyantritaH / ekaikazloka pAThena, ekatAlakatroTanam // 28 // sampUrNastotrasaMjAte, sarvatAlakatroTanam / sUribhizca kRtaM tatra, mahAzcaryapradarzakam // 26 // tAdRzIM guruzaktiM ca, dRSTvA nRpazcamatkRtaH / jainadharmaprabhAvo'pi, tatsabhAsu prajAyate // 26 // gurUpadezalAbhena, prabhAva: prasUto bh| prabhAvazAlinaste ca, sUrayo jagatI tale // 262 // bappabhadvigurUNAM ca, svarUpaM leshmaatrtH| prasaGgato nigadyata, svakIya jJAnahetave // 263 // pAJcAladezavAstavya, sUrapAlanRpasya ca / putrAste sUrayo jJeyA, jagadudyotakArakAH // 264 // laghuvayasi dIkSA ca, gRhItA shuddhbhaavtH| siddhasenAkhya sUrINAM, pArve ca moDhagacchake 265
Page #727
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 661] jJAnacAritrayogena, AcAryatve niyojitAH / saMjAtA bappabhaTTU yAkhyAH, sUgyo jainazAsane 266 pratyahaM zlokasAhasya, sUrikaNTheSu jAyate / tAdRzazaktisAmarthyamanyatranaiva vidyate // 267 // gopagirinRpANAM ca, upadezaprabhAvataH / pratibodhanakAryaM ca sUribhizca kRtaM tadA // 268|| AmarAjena tatkAle, vizAlaM khalu mandiram / nirmApitaM ca tatrApi, pratimA sumanoharA // 266 // suvarNamayamUrttizca, mahAmUlyena kAritA / - -pradIpa pratiSThitA zubhe lagna, sUribhiH zubhamantrataH // 300 | mahAvIraprabhUNAM ca sA mUrttiH parijJAyatAm / AmarAjasya bhAgyena, jAtaM sundaramandiram / 301 | lakSaNAvartagrAmasya, nRpasya pratibodhakAH / dharmarAjaM zubhe dharme, saMsthApya sa dRDhI kRtaH // 302 // vardhana kuJjarAdInAM yoddhAnAM parijIvakAH / vAdikuJjarasiMhasya, upAdhirmIlitastadA // 303 // 1 lakSmaNAvartta
Page #728
--------------------------------------------------------------------------
________________ [[2] yoga tasya senApatiM caiva, pratibodhyaiva tatkSaNe / davA bhAgavata dIkSAmAtmakalyANakAritam 304 sUrINAmupadezena, AmarAjena bhAvataH / siddhAcalAdi tIrthAnAM saGgho niSkAsito mahAn // ityAdyanekakAryANi kRtAni sUribhiH khalu / jainadharmaprabhAvazca, saMjAto guruyogataH // 306 // mAnatu gAkhyasUrINAM, paha ca vIrasUrayaH / yathArthanAmayuktAste, zAsanavRddhikArakAH // 307 // sUrayo jayadevAkhyAH, tatpa zubhacintakAH / svIya zaktyanusAreNa, jainadharmaprabhAvakAH // 308 // devAnandAkhya surizca tatpaha parivardhakaH / zuddhA kriyAnurAgeNa, raktaM ca svIyamAnasam // 306 // vikramasUrayo jJeyAH, tatpaTTa paridIvakAH / jaina siddhAntajJAtAraH, svaparonnatikArakAH // 310 tato nRsiMhasarINAM paricayo vizeSataH / kAryate dharmayogena svaparonnati hetave // 399 // svaparazAstrajJAtAraH; mahAvijJAzca te matAH / narasiMhapure yakSasyopadezapradAH khalu // 312 // ,
Page #729
--------------------------------------------------------------------------
________________ - pradIpa [ 63 ] taM pratibodhya tasmAca, mAMsAhArasya bhakSaNam / tyAjitaM sUribhizcaiva, svaprabhAvaH pradarzitaH / 313 // kSomANAnAmadheyaM ca, rAjakulaM svazaktitaH / pratibodhyaiva dharmeSu, dRDhIkRtaM ca saribhiH // 314 // tadvazIya samudrAkhya, kumAraM pratibodhya ca / dIkSAM bhagavatIM datvA, kalyANaM kAritaM ca taiH 315 samudrasUrayaH pazcAtte jAtA bhAgyayogataH / vAde digambaraM jitvA, svazaktiparidarzakAH // 316 nAgahRdIya tIrthaM ca tatazca svAyatI kRtam / zvetAmbarIya saMghasya, vijayaH kAritazca taiH / 317 mahAprabhAvasayuktAH jainazAsanadIpakAH / AcArya narasiMhAkhyAH, jayantu jagatI tale // 318 samudrasUrayo jJeyAH, dharmonnati prabhAvakAH / tatpaTTe zobhamAnAste, jagadAnandadAyakAH // 316 // tatpaha bhUSayAmAsuH, mAnadevAkhya sUrayaH / zAsanabhaktikarttAraH, vAdI bhasiMhasAdRzAH / 320 // vibudhaprabhasUrIndrAH tatpaha bhUSayanti vai / aneka zAstrajJAtAraH, bhavyAnAM pratibodhakAH / 321 //
Page #730
--------------------------------------------------------------------------
________________ 'yoga - 64] tatpadyaM zobhayAmAsuH, jayAnandAkhyaM sUrayaH / sarvatrAnandadAtAraH, jagatkalyANakArakAH // 322 // alaMca zca tatpaTTa, raviprabhAkhya sUrayaH / ravimaprakAzaM ca kurvanti bhArate khalu // 323 // prakAzayanti tatpaha, yazodevAkhya sUrayaH / candrojvalayazovAdaH, zAsanaM dIpayanti te // 324 pradyumna sUridevAnAM viSaye lezamAtrakam / likhyate svAtmabodhAya, anyeSAM jJAnahetave // 325 // medapATanRpANAM ca allAkhyAnAM ca bodhakAH / dharmavAdavidhAne ca, advitIyAH prakIrttitAH // 326 tairAcAryamahAbhAgaiH, rAjasabhAsu cAnyadA / nagnATavAdinAM tatra, parAjayazca kAritaH // 327 // zvetAmbaraM dRDhIkRtya, yuktyA va sAdhitaM tadA / sarvavAdeSu nagnArnA, parAjayazca jAyate // 328 // tribhuvanagiryAdInAM nRpANAM pratibodhakAH / sarvatra jainadharmasya, vijayaM kArayanti te // 326 // tannAmnA cApare jAtAH, AcAryA jainazAsane / medapATanRpANAM ca tanmadhye bodhakazca kaH // 330 // *
Page #731
--------------------------------------------------------------------------
________________ -pradIpa atastannirNayo naiva, jAto'dyAvadhi zAsane / aitihAsikasAmagryAH, abhAve nirNayo na hi 331 sUrayo mAnadevAkhyAH, tatpaTTe cAgataH khalu / tato vimalacandrAkhyAH , sUrayaH paTTadIpakAH // 332 // tatpa bhUSayAmAsuH, udyotanAkhyasUrayaH / vaTagaccha samutpattiH, tata eva prajAyate // 333 // tatsvarUpaM vizeSeNa, kathyate jJAnahetave / zrotavyaM premabhAvena, zAsanonnatikAMkSibhiH 334 paJcatriMzattame paTTe, sudharmasvAminAM khalu / saMjAtAzca mahAbhAgAH, udyotanAkhya sUrayaH / 335 mathurA tIrthayAtrA ca, anekazaH kRtA ca taiH| . sammetazikharasyaiva, paJcakRtvazca sA kRtA // 336 // ekadA khalu tIrthAnAM, yAtrAM kRtvA hi cAbuMde / yAtrArtha ca samAyAtAH, talahavyAzca naikaTe // 337 TeligrAmasya sImAyAM, vaTasyAdhastale tadA / sthitAzca sUrayastatra, vizrAmakRtihetave // 338 // tatkAle sugrahANAM ca, yogastu jAyate mahAn / AcAryeNaiva tatkAle, cintitaM nijamAnase // 336 //
Page #732
--------------------------------------------------------------------------
________________ yoga adhunA zubhayogAnAM, yogo mIlatisarvathA / zubhe lagne zubhaM kArya, karttavyamiti cintitam 340 sarvadevAdiziSyANAM, mukhyAnAM ca tadA khalu / svAbhiprAyaM pradazyaiva, svakAryakaraNodyatAH // 341 // AcAryapadadAnaM ca, teSAM kRtaM ca tatkSaNe / AzIrvAdapradAnaM vai, kRtaM ca sUribhistadA // 342 vaTavRkSasamAyuSmatsaMtatiH parivardhatAm / zAsane sukhapUrveNa, pracAraH pravidhIyatAm // 34 // tatkAle sarvadevAnAM, khyAtizca vaTagacchataH / jaineSu sarvadA jAtA, pazcAca vanagacchataH // 344 // vaTeSvAcAryatAdAnAvaTagacchaH prajAyate / samAcAyIM na bhedo'sti, nirgranthatazca kazcana 345 ato nAmAntaraM jJeyaM, na tu svtNtrgcchtaa| ityevaM sarva jJAtavvaM; jainazAsanavedibhiH // 346 // sarvadevAkhyasUrINAM, santativaTavRkSavat / prazAkhAdisvarUpeNa, atIva parivardhate // 347 // nAgendrAdikamacchAnAmabAntarIya gcchkaaH|
Page #733
--------------------------------------------------------------------------
________________ -pradIpaH [{e0] 1 anekazazca saMjAtAH, te'pi vaTe samAgatAH // 348 vaTagacchasya mukhyatvaM, tatkAle parivarttate / caityavAsasamutpattiH, sajAtA tasya pUrvataH // 346 // vaTazAsanakAle ca pare gacchA vinirgatAH / samAcAryAH prabhedena bhinnatvaM tatra cAgatam / 350 | sarvadevAkhya sUrINAM, pahe 'bhUdde vasUrayaH / karNasiMhAkhya hAlAranRpasya pratibodhakAH // 351 // mAlavadezavAstavya, porvAkhya gRhiNastathA / " pratibodhya vizuddha e ca, jainadharme samAnItAH // 352 // prAgvATajAtirUpeNa teSAM ca sthApanA kRtA / prabhAvazAlinaste ca saMjAtA jagatI tale // 353 // prasaGgataH pareSAM ca, mahAtmanAM ca varNanam / vAdivetAlazrIzAntisUrINAM ca vidhIyate // 354 // dhArApadrAkhya gacchIya, vijayasiMhasUrayaH / tacchiSyAste ca saMjAtAH candragacchasya dIpakAH 355. dhanapAlakavInAM ca preraNAzaktiyogataH / bhojarAjasabhAyAM ca, 1 vaTagacche / 2 darzayanti svazaktitAm 356 gacchazAsanakAle /
Page #734
--------------------------------------------------------------------------
________________ yoganaikavAdivarANAM ca, vAde jitvA hi ttkssnne| . svIya camatkRtizcaiva, sUribhirdarzitAH khalu // 357 uttarAdhyayane sUtre, gambhIrArthena sNyutaa| nyAyagarbhitaTIkA'pi, racitA buddhiyogataH // 358 pAiTIkAbhidhAnA ca, prasiddhA jainazAsane / saptazataM ca zrImAlakuTumbAnAM ca bodhanam // 356 // apUrvazaktiyogena, sariNA ca kRtaM tadA / atIvavAdazaktyA ca, bhojarAjena harSataH // 360 // vAdivetAlarUpazca, dattopAdhizca tatkSaNe / tatsabhAyAM ca taireva, padaM kavIndranAmakam // 361 // samprApta vijJayogena, vAdicakritvakaM param / evamanekarUpA ca padavI teSAM ca mIlitA // 362 // gUrjarAbhidhabhImazca, bhojazca mAlavAdhipaH / sanmAnaM gurudevAnAM, kurvanti naikarUpataH // 363 // thArApadrIya cauhANa-jAtInAM pratibodhanam / prabhAvazAlinA tena, sUriNA ca kRtaM tadA // 364 // ___maladhAriabhayadevasUrisvarUpam gaurjaradezavAstavya, karNadevena tatkSaNe /
Page #735
--------------------------------------------------------------------------
________________ -pradIpa [666] guruSu zuddhacAritramutkRSTaM ca tapastathA // 36 // dRSTvA tenaiva sUrINAM, maladhAripadArpaNam / kRtaM prasannarUpeNa, guNeSu pakSapAtataH / 366 // kulpAkatIrthayAtrAM ca, kRtvailacapure vare / gatvA zrIpAlarAjasya, prativodhanatA kRtA // 367 // muktAgiryAkhya tIrthasya, kAritA tatra sthApanA / sirapure'ntarikSasya, pArzvanAthaprabhostathA // 368 // pratiSThAvidhiyogena, sariNA tena kAritA / paramajainadharmatvaM, prApitaM tannRpe tadA // 366 // muktAgiryAkhya tIrthaM ca, zvetAmbarIya suuribhiH| sthApitaM hi tato naiva, nagnATatvaM ca tatra vai // 370 // zvetAmvarIya zrAddhAnAM, tatra vstybhaavtH| digambarIya-sattA ca, saMjAtA tatra tIrthake // 371 // mUlanAyakamUrtizca, zvetAmbaratva darzikA / adyApi vidyate tatra, gatvA ca dRzyatAM khalu // 372 / mldhaarihemcndrpricyH| abhayadevasarINAM, maladhAryabhidhAnatAm / muziSyA hemacandrAzca, prakharavAdinastathA // 373 //
Page #736
--------------------------------------------------------------------------
________________ [...] yogavizeSAvazyake sUtre, mahaTTIkA vinirmitaa|| aSTAviMzatisAhasrazlokapramANasaMyutA // 374 // gambhIrArthena yuktA sA, naikavAdasamanvitA / gaNadharAdivAdAzca, tatraiva cintitA khalu // 37 // ajayamerurAjA'pi, vyAkhyAnaM shrotumicchyaa| pratyahaM dezanAyAM ca, Agacchati ca bhAvataH / 376 bhuvanapAlarAjena, sUrINAmupadezataH / jainamandirapUjAya, AgatAnAM karo nahi // 377 // sarvathA karamuktAzca, kRtAstenaiva zrAvakAH / sUrivyAkhyAprabhAvena, jAto dharme ca rAgavAn 378 saurASTrarAjakheMgAraH, saMjAtaH sUribhaktarAT // zAkambharIyarAjena, pRthvIpAlena tatkSaNe // 376 // sarINAmupadezena, jainadharmazca sviikRtH| raNathambhoragrAme ca, kAritaM jainamandiram // 380 // siddharAjAdi rAjApi, vyAkhyAnazravaNAya vai / Agacchati gurUNAM ca , naikaTe naikazaH khalu // 381 nirmAtA naikagranthAnAM, jetA ca naikavAdinAm / 1 siddharAja jayasiMha / . . ..
Page #737
--------------------------------------------------------------------------
________________ -pradIpa [701] zuddhaprabhAvasayuktA, jayatu jainazAsane // 382 // vAdideva paricaya / - mahAnaiyAyikAste ca, zAsane prauDhatArkikAH caturazItisAhasrazlokapramANatAyutaH // 383 // ratnAkarAntasyAdvAdAdigranthastaizca nirmitaH / gaurjarezvarasiddharAjasteSAM bhaktarAT khalu // 384 // tatsabhAyAM ca nagnATAH, kumudacandravAdinaH / vAde jitvA ca sadyattayA, jayadhvajaH pravartitaH 385 sAMkhyadarzanakArANAM, vAdinAM tasya saMsadi / jitvA ca dharmavAdena, vAdisiMhapadaM tathA // 386 // samprApta sUribhistaizca, jainadharmaH pravardhitaH / jainazAsanazobhAyAH kArakAzca jayantu te // 38 // kalikAlasarvajJahemacandraparicayaH - sampUrNe bhArate teSAM, yazogAnaM pravartate / sarvakavivarendra'Su, prAdhAnyaM teSu vartate // 38 // sarveSAM grandhakartRNAM prAdhAnyaM teSu sarvadA / vyAkhyAnazAlinAM madhye, mukhyavyAkhyAnakArakAH //
Page #738
--------------------------------------------------------------------------
________________ [702] yogakumArapAlabhUpAlabodhakAguravazca te / aSTAdazasu dezeSu, amAripaTaghoSaNam // 30 // kAritamupadezena, sUriNA bhUpateH khalu / janmasaphalatA rAjJAM, kAritA sUriNA tadA // 361 apUrvavijJatA teSAmapUrvabuddhikauzalam / apUrvA tarkazaktizca, sarvApUrva ca sUriSu // 362 // vyAkaraNaM ca liGgAnuzAsane naiva saMyutam / pAdalakSapramANaM ca, zlokAnAM tatra vartate // 363 // kAvyAnuzAsanaM caiva, chando'nuzAsanaM tathA / vAdAnuzAsanaM taizca, svopajJaM ca vinirmitam 364 nyAye pramANamImAMsA, saTIkA taizca nirmitaa| anekakAvyagranthAzca, racitA sUribhiH khalu // 36 // prauDhimayogazAstraM ca, saTIkaM vartate khalu / vItarAgamahAstotraM, jainagItAsvarUpakam // 366 // sArdhatrikoTizlokAnAM, nirmANaM jainazAsane / taireva kAritaM budhyA, sarvAzcaryavidhAyakam // 36 // naikamandiranirmANaM, pratiSThAkaraNaM tathA / anekatIrthayAtrA ca, saMghadvArA kRtA khalu // 36 //
Page #739
--------------------------------------------------------------------------
________________ -pradIpa [703] siddhAcalamahAsaMgha, kumArapAlabhUbhujaiH / atIva bhaktiyuktana, niSkAsitazca bhAvataH // 36 // kalikAlIya sarvajJAH jayantu te sUrivarAH / teSAM smaraNamAtreNa, galanti pApapaGkajAH // 40 // prasaGgatazca samproktaM, vAdivaitAlakAdInAm / saMkSepeNa caritraM ca, svaparajJAnahetave // 40 // devasUriprabhUNAM ca, aSTAtriMzatipaTTake / sarvadevAkhya sUrizca, tatpaTTe ca dvitIyake // 402 // yazobhadrAkhya sUrizca, tatpa parirAjate / municandrAkhya sUrizca, tatpaparivardhakaH // 403 // ajitadevasa rizca, municandrAnvaye khalu / vijayasiMhAkhya sUrizca, ajitadevapaTTake // 404 // somaprabhAkhya sUrizca, tatpaparidIpakaH / anukrameNa te jJeyAH, sUrayo vaTagacchake // 405 // SaSThaM nirgrandhasAdhUnAM, tapogacchAbhidhAnakam / kathaM kena ca samprApta, tatsvarUpaM nigadyate // 406 // somaprabhAkhya sUrINAM, maNiratnAkhya sUrayaH / laghubhrAtRtvarUpeNa, prasiddhA jainazAsane // 407 //
Page #740
--------------------------------------------------------------------------
________________ wwwwwwwwww [704] yogatacchiSyAtIvayogyAzca, paraM sNvegdhaarkaaH| jagacandrAbhidhAnena, vikhyAtA vIrazAsane // 408 // yogyAnAM yogyatAM jJAtvA somaprabhAkhya sUriNA / AcAryatve niyuktAste, jagaccandrAkhya sUrayaH // tadAni vaTagaccheSu, kriyA zaithilyamAgatam / taduddhArasya karttavye, jijJAsA mAnase bahu // 410 // sahayogaM vinA naiva, kAryasiddhiH prajAyate / bhuvanacandrasUrINAM, saMyogaH kAryasAdhakaH // 411 // tatsahAyena taireva, kriyoddhArazca kAritaH / ziSyadevendrasarINAM sAhAyyaM paramaM matam // 412 // zuddhakriyAM ca kurvanti, AcAmlaM ca tapastathA / abhigrahaM navInaM ca, nirantaraM prajAyate // 413 // anekAcAryavaryA zca, jJAtvA savegarUpakAn / taddhaste sUribhistaizca, kriyoddhArazca kAritaH // 414 amAtya vastupAlazca, tejapAlamahAzayaH / jainazAsanamadhye ca, puSpadanto hyapUrvakau // 415 // zatrujayasya yAtrAyAM, ekAdazazca ca sUrayaH / bhinnagacchasamutpannA, nimantritA mahAzayaH // 416
Page #741
--------------------------------------------------------------------------
________________ -pradIpa [0] jagaccandrAkhya sarizca, mukhyatayA virAjate / anekakAryakartR tvaM, sUriSu ca nigadyate // 417 // ghoratapasvinastAMzca, paramatyAginastathA / medapATanarezana, jaitrasiMhena tatkSaNe // 418 // tAn dRSTvA ca tapA rUpaM padaM tena samarpitam / dIkSAgrahaNakAlAdArabhya kaNThagatAsukam // 416 // AcAmlAkhya tapazcarya, kRtaM kalyANahetave / medapATanarezazca, jAtaH paramabhaktarAT // 420 // rAjasabhAsu tairevaH digambarIya vAdinAm / dvAtriMzadgaNanAnAM ca, jitvA vAde suyuktitaH // 421 hIrakavadabhedyatvAdya ktInAM vAdakAlike / hIraleti ca sopAdhiH, prAptazca rAjasaMsadi // 422 // medapATanapAzcaiva, manyante bahubhaktitaH / vaTagacchasya sannAma, sUritazca tapo'bhidham // 423 adyAvadhi ca tannAma, vartate jainazAsane / unnatiH khalu tasyaiva, pratidinaM ca jAyate // 424 // jagaccandrAkhyasUrINAM, paTTe devendrasUrayaH / / mahAprabhAvasadya ktAH, saMjAtA jainazAsane // 42 // 45
Page #742
--------------------------------------------------------------------------
________________ 706] yogakarmagranthAdizAstrANAM, katro bhAgyazAlinaH / zrAvakadinakRtyAnAM, nirmAtArazca te matAH // 426 medapATanRpANAM ca, samarasiMhabhUbhujAm / jayatallAkhya devInAM, sarveSAM pratibodhakAH // 427 // sarINAmupadezena, jayatallAkhya rAjJIbhiH / citrakuTIya durgeSu, pArzvanAthasya mandiram // 428 // nirmApitaM ca bhAvena, samyaktvaprAptihetave / pratiSThA sUrivaryeNa, kAritA vidhipUrvakam // 426 // gUrjaradezavAstavya, vIradhavalabhUpateH / bhaktizca gurudevAnAmuparyatIva jAyate // 430 // amAtyavastupAlo'pi, jAtazca gurubhaktarAT / samarasiMhabhUpAlaH, sarINAmupadezataH // 431 // amAripaTahoddhoSaH, svarAjye kArito mudA / anekadharmakAryANi, kRtAni guruyodhataH // 432 // mahApratApinaste ca, jainazAsanadIpakAH / jayantu gurudevAzca, tAdRzA jagatI tale // 433 // tatpa? dharmaghoSAkhyAH, sarayazca smaagtaaH| maNDapadurgavAstavya, pethaDAkhyasya mantriNaH // 434
Page #743
--------------------------------------------------------------------------
________________ -pradIpa [77] -rrrrrrrrrrrrrr jhAMjhaNAkhya kumArANAM, sUrayaH prtibodhkaaH| tadupadezena maMtrI ca, caturazIti mandiram // 435 // anekapustakAgArAn, karoti bhaktibhAvataH / / pratibhAzAlinaste ca, jainazAsanavardhakAH // 436 // somaprabhAkhya sarizca, tatpa parirAjate / somatilakasUrizca, tatpa ca samAgataH // 437 // tatpa bhUSayAmAsuH, devsundrsuuryH| anekagranthakartAraH, anekarAjabodhakAH // 438 // somasundarasUrizca, jayatu pRthivItale / devasundarasUrINAM, paTTe so'pi samAgataH // 436 // munisundaranAmAnaH, sUgyo vIrazAsane / tatpa ca samAyAtAH, dharmavRddhikarAzcate // 440 // adhyAtmakalpadraumAdigranthAnAM kArakAH khalu / sahasrAvadhikartAraH, mahApratApazAlinaH // 441 // mujapharAkhya mlecchAnAM, gUrjare ca nivAsinAm / upadezaM vidhAyaiva, dharmaprabhAvadazinaH // 442 // 1- avadhAna /
Page #744
--------------------------------------------------------------------------
________________ [70.] yoga wimmiwwwmmammmmm wwwwwwww subA dapharakhAnAnAM khambhAtapuravAsinAm / pratibodhanakartAraH, sUrayaste mahAzayAH // 443 // adbhutavAdazaktiM ca, dRSTvA tairyavanaistadA / vAdigokulaSaNDAkhyaM, padaM tatra samarpitam // 444 // dakSiNavijJalokaizca, kAlIsarasvatInAmakam / padaM dattaM gurubhpazca, sabhAsu sarvasannidhau // 44 // zirohirAjadvArA ca updeshprdaantH| amAripaTahodghoSaH, dApitaH svIya rAjasu // 446 // evamanekakAryANAM, kartRNAM ca pratApinAm / sUrINAM hi guNAnAM vai stutiM kartuM na zakyate // tatpaTTa zobhayAmAsuH, ratnazekhasUrayaH / zrAddhavidhyAdi zAstrANAM, karttAro jainazAsane // 448 dapharakhAnaparSadyAM, bAMbI pramukhavAdibhiH / sammIlya gurudevAnAM, kAlIsarasvatIpadam // 446 // dattaM sadbhAvapUrveNa, saharSeNaiva tatkSaNe / svaprabhAvazca tatrApi, sUribhiH paridarzitaH // 450 // zrAddhapratikramasyaiva, vRttizca racitA shubhaa| zrAddhavidhIya granthasya, vRttizca vidhikaumudI // 451
Page #745
--------------------------------------------------------------------------
________________ -pradIpa SaDAvazyakavRttizca, catusahasrazlokikA / AcAratvapradIpAkhyA, granthastaireva nirmitaH // 452 // haimavyAkaraNe taizna, avacarivi nirmitA / prabodhacandravRttizca, kRteti parizrUyate // 453 // lakSmIsAgarasUrizca, tatpaTTe ca samAgataH / laghuvayasi cAritraM, gRhItvA paThanaM kRtam // 454 // siddhAntacarcAvArtAsu, kauzalyaM prAptavAn khalu / gacchabhedasya nAzAya, karoti ca parizramam // 455 rAjanagarazrAddhana, gurUpadezadAnataH / jJAnakozaH kRtastena, hastalikhita-patrake // 456 // vastupAlasya rAso'pi sUriNA tena nirmitH| tAdRzagurudevAzca, jayantu jainazAsane // 457 // sumatisAdhusUrizca, tatpaTTe rAjate sadA / hemavimalasUrizca, tatpa ca samAgataH // 458 // sUtrakRtAGgasUtrasya, dIpikA tena nirmitA / kavitvaM gurudeve ca, rAjate nAtrasaMzayaH // 45 // hemvimlsuuriinnaamaanndvimlaabhidhaa| tatpI sUrayo jJeyAH, dharmonnati vidhAyakAH // 460
Page #746
--------------------------------------------------------------------------
________________ [710] yogamahAtapasvinaste ca, kriyoddhArasya kArakAH / tyAgi cAritrapAtratvaM, teSu ca parizobhate // 461 tapastyAgaprabhAvena, saurASTrapatinA khalu / suratrANena saurASTra, tadvihArazca yAcitaH // 462 // jagarSimukhyasAdhUnAM, vihArastatra jAyate / gatvopadezadAnena, prabhAvaH paridarzitaH // 463 // sUrINAmupadezena, karmAzAhAkhya zrAvakaiH / zatrujayasya tIrthasya, uddhArastaizca kAritaH // 464 // navopavAsakaM kRtvA, antyAvasthAsu sUribhiH / anazanaM vidhAyaiva, svarge gacchanti zuddhitaH // 465 tatpa bhUSayAmAsuH vijayadAnasUrayaH / kharataratapogacche, prAgjAtaM vaimanasyakam // 466 // tatsarvaM tanmahAbhAgairanyo'nyasahakArataH / zAsanavRddhikAryAya, vinAzitaM ca premataH // 467 // dvaSotpAdakagranthAzca, gacchadvayasya santi ye / jalAdhInAzca te sarve, kAritAstaizca suuribhiH|| apUrvapremavRddhizca, saMjAtA guruyogataH / jalpAnAM saptakasyaiva, AjJA ca sUribhiH kRtA // 466
Page #747
--------------------------------------------------------------------------
________________ wwwwwwwwww -pradIpa [711] parasparaM ca SandhutvaM, vardhitaM suuribhistdaa| jayantu gurudevAzca, tAdRzA jainazAsane // 470 // tatpadaM dIpayAmAsuH, hiirvijysuuryH| laghuvayasi dIkSAM ca, gRhItvA vIrazAsane // 471 // gurvAjJAM ca gRhItvaiva, devagirI samAgatAH / tatratya vijJapArve ca, paThanaM puSkalaM kRtam // 472 // pramANazAstragrantheSu, granthAH SaDadazanAtmakaH / adhItAH svalpakAlena, navyanyAyaH kRtastathA // 473 sAmudrikaM ca jyotiSka, sAhitye saMhitA matiH / nATakazAstragranthAzca, adhotAH sUribhistathA 474 siddhAnte pUrNayogyatvaM, samprApta guruyogtH| karmagranthAdizAstrANAM, jJAnaM zuddha samAdRtam475 yazogAnaM ca sUrINAM, jainajainetare tathA / Aine'kabarI granthe, abulaphajalena ca // 476 / vinseNTasmithavijJaizca, svagrantheSu stutiH kRtaa| sarvavijJajanaireva, prazaMsA'tikRtA tadA // 477 // apUrvabrahmatejobhiH, shuddhpaannddityyogtH| zuddhacAritrayogena, prabhAvaH prasRto mahAn // 478 //
Page #748
--------------------------------------------------------------------------
________________ [12] yogasamrADakavarasteSAM, saMjAto bhaktarAT sdaa| dharmopadezatAM zrutvA, kRtaM kAryamanekadhA // 476 // sUrINAmupazena, varSe SaNmAsikAvadhi / mAMsAhAraniSedhazca, akSaraiH sarvathA kRtaH // 40 // nirdoSapazupakSINAmamAritvaM ca ghoSitam / zatrujayAditIrthAnAM, karastena niSedhitaH // 481 // paryuSaNAdine caiva, samasta bhArate khalu / mAMsAhAra niSedhazca, kAritaH sUriyodhataH // 482 // sAdhUnAM vihRtau vighnaM dUrIkRtaM ca bhArate / mUriSu bhaktiyogena, upadezaprabhAvataH // 483 // jagadgurupadaM teSAmarpitaM bhktibhaavtH| tatsabhAsu ca nAnyena, samprApta tAdRzaM padam 484 sarvajanahitAyaiva, kArya kRtmnekshH| tatsarva paridRSTavyaM, sUrIzvarAkhyagranthake // 48 // zAsanadIpakenaiva, vidyaavijybndhunaa| likhitaM sa pramANena, sarvadezIya yuktitaH // 486 // 1 sUrIzvara ane samrAT grnthtH|
Page #749
--------------------------------------------------------------------------
________________ -pradIpa [713] horavijayasUrINAM sannAma bhArate khalu / suvarNAkSararUpeNa, vidyate jagato tale // 487 // mahAvIraprabhUNAM ca, ahiMsA parighoSaNA / sampUrNabhArate caiva, pravartitA ca sUriNA // 48 // bhAratIyAzca rAjAnaH, sUrINAM caraNAmbuje / ahobhAgyaM ca manvAnA, Agacchanti ca premataH 486 apUrvasUrIzaubhAgyamapUrvavijJatA tathA / apUrvaH ziSyasandoho'pUrva sarivare khalu // 460 // rogAkAnte zarIre'pi, bhaiSajyaM naiva sevitam / dharmadhyAnaM ca kurvANAH, sarayazca divaM gatAH 461 UnAkhyagrAmamadhye ca, antyA sarvA kriyA tadA / kRtA zrAddhana bhAvena, sazokenaiva tatkSaNe // 462 / tatpa bhUSayAmAsuH, vijayasenasUrayaH / prabhAvazAlinaste'pi, dharmaprabhAvakArakAH // 463 // sUSAnAM khAnakhAnAnAmupadezasyadApanam / tad dvArAnekakArya ca, kAritaM senasUriNA // 464 // gurUNAM vRddhabhAve ca, dezanA zravaNAya ca / vijayasenasUrINAmAhAnamakavaraiH kRtam // 46 //
Page #750
--------------------------------------------------------------------------
________________ [714] yogasUribhistatra gatvaiva, laahoraabhidhgraamke| prabalA dezanAdvArA, prabhAvo'pi pradarzitaH // 466 // bhUSaNAkhyaizca nagnATaH, cintAmaNezca sammukhe / sUrate ca kRto vAdaH, teSAM nirUttarI kRtA // 467 yogazAstrasya cAdya kazlokasya buddhiyogataH / paJcAdhikazatArthAhi, kRtAzca sUribhiH khalu // 468 sumitrarAsagranthazca, sUribhirnirmitastadA / caturlakSaprabhUNAM ca, mUrtInAM zubhayogataH // 46 // pratiSThA ca kRtA taihi, yAtrA'pi prcuraastthaa| kAlIsarasvatIrUpaM, padaM prAptaM ca taiH khalu // 500 // samrADakabaraisteSAM, dattaM vizuddhapremataH / jayantu sUrayaste'tra, bhArate jainazAsane // 501 // kAdambaryAkhya sAhitya, sphuTA TIkA ca nirmitaa| bhAnusiddhInduvijJAbhyAM, buddhicAturyayogataH // 502 // vijayahIrasUrINAM, vijJAntevAsinaH same / sarve ca granthakartAraH, sarve siddhAntapAragAH // 503 // 1-bhAnucandrasiddhicandrAbhyAM /
Page #751
--------------------------------------------------------------------------
________________ - pradIpa ---- [ 715 ] tatpaTTa dIpayAmAsuH, vijayadevasUrayaH / maNDapadurgamadhye ca, teSAmAmantraNaM bhavet // 504 // jahAMgireNa samrAjA, AhUya dezanA zrutA / mahAtapApadaM tena, arpitaM bahuharSataH // 50 // jagatasiMharANAnAM yogena hyu dayepure / dharmopadezakaM datvA, ahiMsA ca pravarttitA // 506 mahAbhAgAzca te jJeyA, zuddhadharmopadezakAH / jayantu bhArate te ca, jainazAsanavardhakAH // 507 // tatkAlIna mahAbhAgAH, yazovijayavijJakAH / apUrvapratibhA yuktAH, mahApratApazAlinaH // 208 // apUrvayoginaste ca, apUrvatyAginastathA / apUrvazaktiyuktAzca, sarvApUrva samanvitAH // 206 // dvitIya haribhadrAzca, avatIrNAH kSamAtale / yAdRzI pratibhA teSAM nAnyatra tAdRzI khalu // 510 prauDhayuktibhRtAsteSAM granthAzca jainazAsane / sarvaviSayazAstrANi kRtAni tarkazailitaH // 511. tatsamaM naiva pANDityaM tatkAle naiva bhArate / 3 tAdRzA jainadharme ca na santi paNDitA khalu // 512 5
Page #752
--------------------------------------------------------------------------
________________ Murnanew [716 ] yogasaMskRte prAkRte caiva, gaurjare marudezIye / bhASAvAde ca granthA syuraneke jainazAsane // 13 // kAzyAM dvAdazavarSAntaM, sthitvA darzanazAstrakam / navyaprAcInagranthAzca, adhItA guruyogataH // 514 // vAdaviSayazaktizca, kAzyAM prauDhAzca drshitaa| nyAyavizAradaM caiva, padaM prApta ca tatra vai // 51 // rahasyapadayuktAnAM, aSTAdhikazataM khalu / granthAzca nirmitAstaizca, prauDhayuktisamanvitAH / 516 apUrvatattvacarcA ca, apuurvbuddhiyogtH| anekavAdagranthAzca, racitAstairmahAtmabhiH // 517 // sarvaviSayasAhitya, nirmitaM prauddhyuktitH| jainazAsanadhUga ca, UDhA tena mahAtmanA // 518 // jainadarzanamadhye ca, tatsamA naiva sAdhavaH / vidyante vijJavaryAzca, ato dhanyAzca te khalu // digambarAdiyuktInAM, khaNDanaM vihitaM mahat / adhyAtmamatazAstre ca, dRzyatAM tattvakAMkSibhiH // tAdRzAH sAdhanazcaiva, jayantu jagatI tle| asmAkaM vandanaM teSAM, bhavatu ca punaH punaH // 521 //
Page #753
--------------------------------------------------------------------------
________________ - pradIpa vijayasiMhasUrizva, vijayadevapaTTake / krameNaiva samAyAtaH, vIradharmasya zAsane // 522 // tadAniM ca kriyA kANDe, zaithilyaM hi pravezitam / tannirAzAya yatno'pi, satyavijayasAdhubhiH // 523 kriyoddhArasya kAryeSu, naikasAdhusamAgatAH / AtmakalyANakarttavye, keSAmicchA na jAyate // 524 vairAgI mahAtapasvI ca, satyavijayasAdhurAT / aparasAdhu sAhAyyAtkriyoddhArazca kAritaH // 525 // tataH saMvegi nAmnA ca, AtmArthinazca sAdhavaH / jainazAsanamadhye ca, vikhyAtA dharmayogataH // 526 // karpUravijayazcaiva, tatpaha parirAjate / kSamAvijayasAdhuzca, jJAtavyastadanantaram // 527 // jinavijaya bhavyAtmA, tato'nurAjate khalu / tapogacche ca vikhyAtaH jayatu bhuvi maNDale // 528 uttamavijayastasmAtpadmavijaya paNDitAH / rUpavijayasAdhuzca kIrttivijayasAdhurAT // 526 // kastUravijayA jJeyAH pUjyAzca bhAgyazAlinaH / maNivijaya zaubhAgyaM, vartate sarvasAdhuSu // 530|| [ 717]
Page #754
--------------------------------------------------------------------------
________________ [718] yogamahAyogitvarUpeNa, prasiddhAH zaktizAlinaH / jagatpUjyA mahAbhAgAH, maNivijayasAdhavaH // 531 azItiSaTazataM teSAM, shissyprshissyruuptH| vidyante sAdhavazcaiva, cintAmaNisvarUpakAH // 532 // tapogaccheSu te jJeyA, sarveSAM guravaH khalu / saMvijJeSu zirobhUtAH, jayantu guravaH sadA // 533 // buddhivijayaziSyAzca, mukhyAsteSAM ca sammatAH / dulavAgrAmasaMjAtAH, pAJcAladezamadhyake // 534 // TekasiMhapiturnAma, karmAde mAtRnAmakam / baTelasiMha tannAma, prAkAle gurUNAM matam // 535 // saMvegi zuddhasAdhUnAM, taddeze viraho mahAn / ato lumpakasAdhUnAM, dIkSAM pArve'gRhIttadA / 536 baTerAyazca tannAma, DhuMDhakena niyojitam / jinAgamavilokena, jinapUjAM vilokitA // 537 // gurupArve ca samproktaM, kathaM mUrtina mnyte| sUtreSu bahavaH pAThAH, vidyante ca pade pade // 538 // guruNA krodhadRSTyA ca, pUjA proktA na kutracit / ityukte guruNA pAThAH, darzitA gurusammukhe // 536 //
Page #755
--------------------------------------------------------------------------
________________ -pradIpa [716] mUlacandreNa tatkAle, dIkSA ca gurusaMnidhau / gRhItA bhaktibhAvena, tato jAtAH sahAyakAH // gurupArve ca tatpAThAH, dRSTA yadA ca tena vai| mUlacandramahArAjai, gurUNAM kathitaM tadA // 541 // dAkSiNyaM naiva karttavyaM, tyajyatAM mukhavastrikA / sadA mukheSu pATAzca, azvAnAmeva zobhate // 542 pratyutA'saMkhyajIvAnAM, hiMsA ca jAyate dhruvam / tasyAzca troTanaM zreSTaM, ityuttavA taizca vottitaa|| kRpArAmamahAbhAgAH, zuddhavairAgyamUrtayaH / AtmakalyANakarttavye, gurUn gaveSayantite // 544 // mAtulamUlacandrANAM, yogazca mIlitastadA / tad gurunikaTe taizca, dIkSA ca svIkRtA zubhA // vRddhicandraM ca tannAma, yojitaM guruNA tadA / tataH pAJcAladezeSu, mUrtipUjopadezanam // 546 // vizuddhazrAvakA naike, sNjaataashcopdeshtH| vihRtya tairmahAbhAgaiH, zuddhadharmazca darzitaH // 547 // siddhAcalasya yAtrAyai tatazca saadhvstryH| yAtrAM kRtvA caturmAsaM, kRtaM bhAvapure vare // 548 //
Page #756
--------------------------------------------------------------------------
________________ [720] yogarAjanagaramadhye ca, Agatyaiva tataH param / maNivijayapArve ca, zuddhadIkSA ca yAcitA // 546 saMvegi sAdhavo jAtA:, trayo'pi gurusAmIpe / buTerAyasya sannAma, buddhivijayarUpakam // 550 // muktivijayasannAma, mUlacandrasya sthApitam / vRddhivijayarUpaM ca, vRddhicandrasya yojitam // 551 // ziSyau tau dvau ca saMjAtau buddhivijayayoginAM / paraM saMvegatAM prApya, harSitau tau mahAzayau // 552 // AtmArAmAdi pUjyazca, pazcAtpAJcAlamadhyake / zuddhadharmapracArazca, vihitaH puSkalastadA // 553 // aSTAdazamahAbhAgaH, sAdhubhiH saha tatra vai / AtmArAmaizca pATAnAM, troTanaM ca kRtaM mahat 554 gurjaradezamadhye ca, AgatAste mhaashyaaH| buTerAyagurUNAM ca, dIkSAM pArve'gRhIttadA // 555 zuddhasaMvegino jAtAH, paramavairAgyamUrtayaH / zuddhadharmapracArAya, gurUNAM te sahAyakAH // 556 // nItivijayapUjyAzca, kSAntivijayasAdhavaH / buddhivijayasAdhUnAM, ziSyAzca te same matAH // 557
Page #757
--------------------------------------------------------------------------
________________ -pradopa [ 21] saMvegisAdhavazcaiva, atovRddhiM gatAH khalu / pracArakAryakarttavye, sarve te ca sahAyakAH // 558 // vijayAnandaM sUrINAM, pAMcAlazca pradezakaH / zuddhazraddhApravezAya, arpito gurubhistadA // 56 // pUjyAnAM mUlacandrANAM, raajngrmdhyke| pracAro vihitaH zubhraH, AzAtItazca tatkSaNe / 560 pUjyAnAM vRddhicandrANAM, kAThiyAvADamadhyake / anekadhA pracArasya, kArya ca vihitaM zubham // 561 // nItivijayapUjyaizca, suratAdipradezake / dharmapracArakArya ca, kRtaM zAsanarAgataH // 562 // kSAntivijayasatsAdhaH, mahAtapovidhAyakaH / vairAgyapuSTivyAkhyAbhiH, pracAraH kRtavAn khalu 563 tadA susaMpazAntizca, apUrvA paridRzyate / apUrvavandhubhAvatvaM, parasparaM prajAyate // 564 // sAhityavRddhikArya ca, sAdhubhizca kRtaM tadA / nUtanagranthanirmANaM, vijayAnandasUribhiH // 56 // prajJApanA''khyasUtrasya, TIppanaM vRddhicandrakaH / pUjyaizca vihitaM jJeyaM, svAbhyAyo vihito mahAn 566 46
Page #758
--------------------------------------------------------------------------
________________ Pwwwwwew [ 722] yogaparicayo vizeSeNa, vRddhicandramahAtmanAm / kAryate sukhaSodhAya, zAntisAmrAjyasiddhaye // 567 jagadgurutvayogyatvaM, dRzyate paadpNkje| zAntarasamayImUrtiH, teSAM ca pravilokyate // 568 sAdhUnAM zAntidAtAraH, pksspaatvivrjitaaH| / guNajJA guNadRSTAraH, dRzyante naiva tAdRzAH // 566 // krodhasyAvasaro naiva, teSAM pArve ca karhi cit / devANupriyazabdena, munIn jalpanti sarvadA // 570 // sAdhujIvanaparyantaM, mithyAduSkRtakasya vai / dAtavye'vasaro naiva, teSAM kadApi jAyate // 571 // vicAryazuddhavaktAraH, kurvanti naiva cApalam / hitamitAdizabdena, yuktaM jalpanti te tathA 572 tatkAle sarvasAdhUnAmAdhipatyaM ca rAjate / klezavArtA na karhi cittatsamIpe bhavet khalu // 573 // mahAkrodhimanuSyAzca, yadA''gacchanti naikaTe / zAntamUttiM ca taM dRSTvA, te'pi gacchanti zAntitAm takhtasiMhAkhyabhUpAlA, Agatya gurusannidhau / ekadA te'pi jalpanti, dRSTvA ca pAdapaMkajam 575
Page #759
--------------------------------------------------------------------------
________________ -pradIpa [723] bhavatAM cenna dIkSA syAt saMsAre bhUpatistadA / aho guruSu saubhAgyaM, adbhutaM paridRzyate // 576 / / sAdhUnAM pAThanaM samyagdezanA meghagambhIrA / vyAkhyAzailI hi cApUrvA, guruSu vidyate sadA 577 ziSyasandohabAhulyaM, prajJAzaktisamanvitam / / , tAdRzaM naiva keSAzcidyAdRzaM vidyate gurau // 578 // vidvattA khalu cAdyApi, gurUNAM samudAyake / anyeSAM samudAyeSu, tAdRzI naiva vidyate // 576 // ekAdazasu ziSyeSa, madhye dvau zreSThapaNDitauM / vAdiziromaNI tau ca,mahAprabhAvazAlinau // 580 prathamo hi gurudevaH syAnnemisaridvitIyakaH / svaparazAstrajJAtArau, siddhAnteSu mahodadhI // 581 // pare siddhAntajJAtAraH, svaatmiiydhrmposskaaH| gambhIravijayAdyAzca, saMskRtagrandhakArakAH // 582 // kevalavijayAzcAdyAH, vairAgyarasapoSakAH / bhadrabhAvena saMyuktAH, sAdhadvayasamanvitAH // 583 // gambhIravijayAnAM ca, sAdhavaH sptsNkhykaaH| . svayaM paNDitavaryAzca, siddhAntapAragAminaH // 584 //
Page #760
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 724 ] uttamavijayA jJeyAH, uttamadharmadezakAH / sAdhutrayasamAyuktAH, gurubhaktiparAyaNAH // 285 // caturavijayAH pUjyAH, zAntasvabhAvatAjuSaH / vairAgyarasatAyuktAH, jaina siddhAntajJAyakAH || 586 // -yoga dvAdazasAdhusaMyuktAH, tapodharmapradarzakAH / AtmakalyANamArgeSu, vicaranti ca te sadA // 286 // rAjavijayapUjyAzca sadA vairAgyadIpakAH / bhAvavijayasAdhuzca tapasvinAM ziromaNiH // 288 // hemavijaya sAdhUnAmamoghadharmadezanA / vairAgyavAsanArUpA, dasasaMkhyAkasAdhavaH // 586 // vijayane misUrINAM SaSTisaMkhyAkasAdhavaH / aneke paNDitAsteSu, aneke granthalekhakAH // 560 // premavijaya sAdhUnAM, ziSyatrayI ca vartate / apUrvapremabhAvazca vidyate ca mahAtmanAm // 569 // zAntamUrttitvarUpeNa, karpUravijayasya vai / khyAtizca jainadharmeSu, apUrvatyAgabhAvataH // 52 // sAdhUnAM saptasaMkhyAH syAdbhASAgranthasya lekhakAH / prAcIna pustakAnAM ca te svayamanuvAdakAH // 56 3 // 7
Page #761
--------------------------------------------------------------------------
________________ -pradoSa [725] vRddhicandragurUNAM ca, atIva premapAtratA / sampAditA ca yaireva, teSAM ca ziSyasampadA // 56 // vizeSarUpatazcaiva, nigadyate prsnggtH| sarvadiggAminaH ziSyAH, pareSAM naiva santi vai 56 // vijayadharmasUrINAM, gurUNAM kimu kthyte| varNanaM tadguNAnAM ca, jainajainetaH kRtam // 56 // SoDazabhinnabhASAyAM, gurUNAM jIvanaM khalu / vibhinnadezavijJaizca, likhitaM svIyabhaktitaH 567 // prauDhajIvanavAdazca, saMskRte prAkRte ca vai / maMgalavijayAdyazca, sAdhubhizca vinirmitH||56|| gaurjaryA caiva bhASAyAM, gadyapadyAtmakAni ca / nirmitA'nekarUpANi, vidyante jIvanAni ca // 566 // AdarzasAdhu granthAnAM, hindIbhASAsu nirmitiH| phAJceTalIyabhASAyAM, jIvanaM vidyate tathA // 600 // AgalasiMhalIyAsu, bhASAsu naikajIvanam // likhitaM vibhinnavijJaizca, sarveSAM bodha hetave // 601 // mahArASTrIyabhASAyAM, kannaDAsu tathaiva ca / SaDbhASAyAM ca graMtho'pi likhitaH sAdhubhiH khalu // 1-vyA0 sA0 tIrtha trkaalngkaarhimaaNshuvijyaiH| . .
Page #762
--------------------------------------------------------------------------
________________ [726] yogaityevaM bhinnabhASAyAM, vijJaizca bhktibhaavtH| jIvanaM likhitaM jJeyaM dRzyatAM sarvasajjanaH // 603 // ziSyAzca prauDhavidvAMsaH, srvdeshvihaarinnH| sarvadezIyabhASAyAM, vijJAzca parikIrtitAH // 604 // zAsanarAgaraktAzca, shuddhcaaritrpaalkaaH| vAdiziromaNIbhUtAH, vIrazAsanapoSakAH // 605 // vijayendrA''khyasarizca, mukhyaziSyazca smmtH| itihAsAdizAstreSu, pANDityaM parivartate // 306 // aneka granthakartRtvaM, bhinna bhASAsu jJAyatAm / pazcaziSyasya sampattiH, sUrINAM parijAyate // 607 // maGgalavijayazcaiva, dvitIyaH prikiirtitH| pAThakapadasaMyuktaH, nyAyatIrthavizAradaH // 608 // anekagranthakartA ca, bhASAyAM saMskRte tathA / prabhAkareNa saMyuktaH, naikadezevihAravAn // 606 // sammetazikharAdInAM, tIrthAnAM samuddhArakaH / baGge sarAkajAtonAmuddhAre ca samudyataH // 610 // ziSyo'pi tAdRzastasya, srvkaaryshaaykH| guruSu bhaktirAgazca, sarvadA paridarzakaH // 611 //
Page #763
--------------------------------------------------------------------------
________________ -pradIpa [ 727 ] kIrttivijayazcaiva siddhAnta paripAThakaH / svAdhyAyadhyAnakarttA ca zrAvakAn pratibodhakaH // ratnavijayayogIndraH, yogakArye sadA rataH / granthapaJcavinirmAtA, zuddha cAritrapAlakaH // 613 // bhaktivijaya paMnyAsaH jainasiddhAntajJAyakaH / triMzaca ziSyasaMyuktaH, gaurjare ca vihAravAn // siMhavijayasAdhuzca, AtmadharmagaveSakaH / karmagranthAdizAstrANAmabhyAsI sarvadA khalu // 315 // vidyAvijaya satsAdhuH, jainazAsanadIpakaH / vyAkhyAnavAridhizcaiva, jaina sAhitya lekhakaH // 616 // anekagranthanirmAtA, grandhAzca sarvadezIyAH / paJcaviMzatisaMkhyAkAH, granthAnAM nirmitIkRtAH // ziSyo'pi tAdRzo jJeyaH sarvadarzanajJAyakaH / granthapaJcakakartRtvaM tasmiMzca vidyate khalu // 618 | nyAyavijayasAdhuzca mahAvijJazca sammataH / prakharatArkikaH so'pi, prauDhagranthavidhAyakaH // 316 // apUrvA pratibhA tasya, vyAkhyAnakArako mahAn / zuddhasAMtvanazaktizca tatraiva vidyate tathA // 620 // , ,
Page #764
--------------------------------------------------------------------------
________________ [28] yogamahendravijayazcaiva, zuddhacAritrapAlakaH / jJAnadhyAnasamAyuktaH, bhaktibhAvasamanvitaH // 21 // guNavijayasAdhuzca, cAritre dRDharAgavAn / gurubhaktisamAyuktaH, tyAgabhAveSu tatparaH // 322 // jayantavijayazcaiva, zAntamUrtiH prasiddhabhAk / vairAgyavAsanAyuktaH, kriyAsu karmaThaH sadA // 23 // prAcInatattvavettA ca, granthasaptakakArakaH / ziSyo'pi gurubhaktazca, so'pi granthavidhAyakaH // devendravijayaH sAdhuH spaSTavaktA nigadyate / cAritraguNaraktaH syAd gurudhyAnaparAyaNaH // 626 // dharaNendrAkhyasAdhuzca, bhajanAnandakArakaH / gaurjare vihRtistasya, kriyAkANDeSu tatparaH // 626 ityevaM ziSyasampattiH, gurUNAM parijAyate / praziSyA naikasaMkhyAkAH, vorazAsanasammatAH // prazastikArakenApi, jainatattvapradopakam / vyutpattivAdaTIkA ca, zaktivAdasya TIppaNam // nayapradIpagranthazca, vyAkRtidharmadIpikA / yogapradIpazAstraM ca, yogasya pratipAdakam // 26 // 1 dharmadIpakA vyAkaraNam
Page #765
--------------------------------------------------------------------------
________________ -pradIpa [726 ] AdarzabhUtinAmAkhyaM, gurudevasya jIvanam / vIrapaTAvalizcaiva, prazastirUpataH khalu // 630 // navasaMkhyAkagranthAzca, saMskRte nirmitaastthaa| hindIbhASAsu caikaH syAt padArthavyavasthApakaH // 631 tattvAkhyAnasya dvau bhAgau, pUrvottarArddha bhedataH / SaDdarzanasya tattvAnAM, samAlocakatAyutau // 632 AdarzadIpikA sA'pi, jainatattvanirUpikA / vistRtarUpataH sarvatattvAnAM paridarzikA // 633 // saptabhaGgI pradIpazca, saptabhaGgaprarUpakaH / syAdvAdApUrvazailI ca, darzakaH so'pi sammataH // 634 dravyapradIpagranthe ca, SaDdravyastha prarUpaNam / zraddhApradIpagranthe ca, samyaktvapratipAdanam // 13 // dharmajIvanadIpeM ca, garUNAM rAsarUpataH / caritraM likhitaM tatra, vijJeyaM dharmakAMkSibhiH // 636 // dharmapradIpagrantheSu, stavanAnAM nirUpaNam / adhyAtmarUpato jJeyaM, bhinnaviSayakaM tathA // 637 // gahUMlIsaMgrahazcaiva, gurustutinirUpakaH / AndhradezIyabhASAsu, vyAkRtikoSanirmitiH // 638 1 tenugubhASAsu
Page #766
--------------------------------------------------------------------------
________________ yoga Aar [730] lumpakamatadIpAkhya, mUrtimaNDanarUpakaH / mukhe ca vastrikAyAzca, bandhanasya niSedhakaH // 636 // granthAnAM viMzatisaMkhyA, kRtA prazastikArakaiH / dravyAnuyogapUrNatvaM, dRzyate ca pade pade // 640 // nyAyazailIdhRtA tatra, yuktizUnyaM ca no bhavet / sarveSAM sukhaSodhAya, nirmitA zuddhabhAvataH // 641 // yogapradIpazAstreSa, vIrapadAvalau tathA / yadazuddhaM ca jJAtaM sthAdvizodhya paridarzyatAm 642 // zAstraviruddhadoSazcet prmaadpressdosstH| skhalanA yadi cettarhi, mizyAduSkRtatA bhavet // 643 guptinavanidhAnena, navadhA brhmcrykH| yukte khe vatsare vIravibhoH kaivalyasthAnake // 644 // mAghazukla dvitIyAyAM, yogapradIpazAstrake / granthAnte ca kRtA jJeyA, prazastiorazAsane // 645 // gaurAbhidhadezeSa, vaTapadrIyarAjyake / lIMcanAme samutpannaH, maGgalavijayaiH kRtaH // 646 // yogapradIpagranthazca, nirmito jJAnahetave / tatsamAptau samAptizca, granthasya parijJAyatAm // 647 // 1 DhuMDhakamatapradIpa /
Page #767
--------------------------------------------------------------------------
________________ -pradIpa [ 731 ] iti zAstravizArada jainAcAryajaGgamayuga pradhAnajagatpUjya zrIvijayadhamaMsUrIzvara ziSyeNa nyAyavizAradanyAyatIrthopAdhyAya maGgalavijayena viracite yogapradIpa granthe bhagavatsudharmasvAmita Arabhya gurudeva ziSya praziSyapayantavarNanA''khyavIradharmapaTTAvali rUpA prazastiH samAptA / tatsamAptau - ca granthasamAptiH prajAyate // // OM zAntiH zAntiH //
Page #768
--------------------------------------------------------------------------
Page #769
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 733 ) yogapradIpagranthasya zuddhipatrakam / pRSTha dvayI 9 ae" azuddhaM dIpakaM pradIpakaM dvaya bAdha bodha vatitvaM vatittvaM dhrauvyotpAda / utpAdavyaya vyayenA'pi |dhraavyn vadha lAkA lokA AhaddharmapradIpe yogapradIpe mupapa # vedya # # # # # # # # # lanpa dAMca nAMca sarvatA lampa dAMzca nAJcaiva sarvato 1 strIpuruSa saMyogo'pi maho 5ma mayo / prari # # # # zUnyaM
Page #770
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 734 ) azuddhaM NiH 02 yasta GA REFREE PEED RESEREEP 20 rasAkhyasya rasAghAtaH 02 . 0 guNazreNizcasaMkrAmau guNadheNiguNasaMkramau matA matA: vANi . rvANi / mitthA mithyA bhana bhena dhyasthita dhye sthitaH kchA ththA thyAtvo 42.us cchA
Page #771
--------------------------------------------------------------------------
________________ azuddhaM zuddhaM ye yAda tATTa kathitaM paJca bhUSaNam tUrthaM tat tra bi vasya kathitA jainazAsane turthaM tat tri vi trasya turthaH maMtrA nyacca tUrthaH mannA nya ca 112 navya cca kSa 115 115 118 119 vira stra tA ravyAH va zva khyA owwwwwwwww 123 vizva 124 vyaM Avi 136 avi
Page #772
--------------------------------------------------------------------------
________________ 36 ) E azuddhaM sai vohA ddhAra ( zuddhaM saivohA dgAra 152 drakA tve hAt SA cara sthA kasya ci 162 175 182 163 210 kasyAzci ru rUpAM kalaM tvena rUpAM phalaM tvena 211 213 -2m 2022 us on FM2222 v on duvyA 216 216 vyA 214 modInAM kAriNAm trIndri tIndri 217 kAra 221 bhukta naijakaM bhukta ti. tica 226 yuvatyAH vAmAyAH tIrtha kRnnAma karmatvaM sarvajJatA sadA caiva 238 221 ni 232
Page #773
--------------------------------------------------------------------------
________________ paMkti azuddhaM mantRNAM _ : mantR NAM to tau 236 mUttimaMta svamUtti mantu, 240 syat syAt 244 cetyaM caityaM 245 tve 245 jina bimbavandha vinA vandyabimbaM vinA nahi 245 nve 245 pAThA. taccA pAThAH tacca 246 246 250 251 Gcmxmxmom ... prAtti zabdatki, ki pAggA lokena saddha 251 prAti zabdAki ki pAThA lokena sabu tti anyAM 251 252 253 253 anyA mUcyA pAzve mUrtyA pArve 254 255 255 255 256 258 3.0M .....
Page #774
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 738 ) paMkti sarva sarva pRSTha 258 264 278 282 jainasya vai jina kavijJake jina 283 IryA IyA ryate bhavataH kadA 283 284 284 khalu sarvadA stra 260 NThA Mr. Father "m.0mm nmenu ne comma 301 stha tasya syAt saMvAre sa zeyo saMcAreca 302 305 308 di. 312 313 491 2469 taSmA tasmA 322
Page #775
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 736 ) azuddhaM paMkti JcAzca pRthaka catvAro svaya JcArazca vinA catasro svarasya 326 326 328 326 329 330 nAzikA bhA strA nADikA bhAH trA 333 nam 337 vajA vajA ka kam 347 zucibhUtatva azucibhUta Ta 352 353 353 354 psA doSadRSTTatva bhya psA apramattatvama mya bhA yante khye ptye prayataM mA yante yogye ptyai prayatna tI 358 ti nyasya nyasta 360
Page #776
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 740 ) azuddhaM dhyazca dhyAyazca 360 neka naika nava nava cArakam padhi vArakaH pAdhi tagdu pAMstha saMghA tadga. pasthi saMdhA taSu .. 400 jayaM 401 pakA prakA 403 404 mAgne mArga zubho 407 kAgne mArga zubhau kuSThAdi tacca Ndri nastathA kasturI tazca ndri tastathA 414 414 421 423
Page #777
--------------------------------------------------------------------------
________________ azuddhaM straca svayaMmU pRSTha 424 ( 741 ) ' zuddha saMca svayaMbhU varNa zobhi NAH vaNa 426 427 427 435 bandha zAbhi NaH badha tadvad bhra AganA gaGgA pratyAhAraM krameNaiva tadvadmA AgamA gaGgAM pratyohArakrameNaiva 440 445 54. 446 No honA 453 457 stvanaH hInA rastvataH yoma yogA yama 457 mudA 457 456 456 matA yAgA mudrA mata do vakatA svarUpa bandhakatA
Page #778
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 742 ) pRSTha 472 teca 4 on 476 E 476 2 481 yatra mandhasya na pazyati mandhavannaiva gaNyate ddhAH mAtA mAtR hasya hitya 484 486 487 ddhA 460 2 kam riMza 501 503 517 517 517 o 92 varAkA vaidhe kAn riza vakArA baidhe ka sacchu trasya AkA v saccha traka 524 526 526 0 tvA''kA 0 tam miyathyA mithyA .
Page #779
--------------------------------------------------------------------------
________________ azuddhaM ( 743 ) zuddhaM pno pRSTha . paMkti lo 536 sparza saMsmare mahattattva 548 svara saMsmRre mahAnattva dbha sadhyA mokSasya tebha 552 saddhayA mokSasya caiva 556 kA vAhina vAdi fil:11.413**2250** * ko vahina vyAdi dvaya naika 571 572 573 574 574 535 576 turya yatpu yatyu ttitaH ttitaH 580 caiva 580 H
Page #780
--------------------------------------------------------------------------
________________ . pRSTha paMkti ... ( 744 ) zuddhaM caiva vinA azuddhaM caiba binA 586 m m vida m m SEE ME 562 563 563 565 565 m Fr" m s s ca taddhetUnAM 566 h h tatrava hetudazinAM tatraiva bodhA h bAdhA cida h h Surr Dw h m h m m m yoge m shh
Page #781
--------------------------------------------------------------------------
________________ azuddhaM ( 745 ) zuddhaM .. nodya te .. nIdyate pRSTha 627 . asatya pratipAdakaM tatsatyamiti gIyate 640 - tatsatyamiti gIyate asatyapratipAdakam 640 - 'pradhAnasya mukhyarUpasya 646 zAstraSu 'zAstra tti tIrtha tIrthena yogadarzana vicAraNA pAtaMjalayoga vicAraNA 600 tmaja tmajam tAm to 663 draNa ryArtha jenAzca jainAzca bhilla bhillaM gazbhIra gambhIra 676 nati zvarI purI zvarI purI , graMthi ___ granthi 22-2" onM922 122 draNa yarthaM nati 680
Page #782
--------------------------------------------------------------------------
________________ azuddhaM jaina nazyati sUrINAM ca naH saribhiH taH 44 nenaiva ni savega to nAmakam kaH naiva sAdhana ni pUjAM jai yA gurudhyAna zuddha payanta ( 746 zuddhaM jainA Nazyati sUrayazca tA: sUribhiH tAH nenaiva nIM saMvega tau padam kAH caiva sAdhava nIM pUjA jaiH yo jJAnadhyAna zuddhaM paryanta pRSTha 685 687 660 660 dU 665 702 704 704 704 708 711 715 716 717 718 716 927 728 730 731 paMki 13 16 17 17 14 3 10 .
Page #783
--------------------------------------------------------------------------
________________ nyAyavizArada nyAyatIrtha paramapUjya upAdhyAya zrImaMgalavijayajI mahArAja kRta grantha: (saMskRta) 1 jainatattvapradIpa 2 dharmadIpikAvyAkaraNa 3 AdarzavibhUti 4 .yogapradIpa 5 vIradharmapaTTAvalI 6 vyutpattivAda TIkA (amudrita ) 7 zaktivAda Tippana (amudrita) 8 nayapradIpa (amudrita) 6 baMgabihAra prakaraNa (amudrita ) 10 dharmabodha vyAkaraNa eka adhyAya mUlasUtra (amudrita) 11 ullAsakallolinI bhramazodhaka ( amudrita) (hindI) 12 jaina sAhityameM padArthavyavasthA 13 vedarahasya saMkSepa (amudrita ) 14 mahAbhAratarahasya pradarzana ( amudrita ) 15 manusmRtirahasya saMkSepa ( amudrita ) 16 kUrmapurANarahasya (amudrita)
Page #784
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 748 ) (gujarAtI) 17 AhetadarzanadIpikA 18 dharmajIvana pradIpa 16 dharmapradIpa 20 gurudeva pUjA yogagarbhita ( choTI ) 21 gurudeva pUjA ( bar3I) 22 samyaktvapradIpa 23 dravyapradIpa 24 tattvAkhyAnapUrvArddha 25 tattvAkhyAnauttarArddha 26 saptabhaMgIpradIpa 27 kavalAhAraprakaraNa (amudrita) 28 gahUMlI saMgraha (amudrita ) 26 DhUMDhakamatapradIpa (amudrita ) munirAja zrIprabhAkara vijayajI kRta grantha :1 sarAka jAti 2 Adarza jainadarzana (jainatattvapradIpakA anuvAda )