Book Title: Agam 05 Ang 05 Bhagvati Vyakhya Prajnapti Sutra Sar Sangraha Part 02
Author(s): Vidyavijay, Purnanadvijay
Publisher: Jagjivandas Kasturchand Shah Sabarkantha
Catalog link: https://jainqq.org/explore/011557/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ THE FREE INDOLOGICAL COLLECTION WWW.SANSKRITDOCUMENTS.ORG/TFIC FAIR USE DECLARATION This book is sourced from another online repository and provided to you at this site under the TFIC collection. It is provided under commonly held Fair Use guidelines for individual educational or research use. We believe that the book is in the public domain and public dissemination was the intent of the original repository. We applaud and support their work wholeheartedly and only provide this version of this book at this site to make it available to even more readers. We believe that cataloging plays a big part in finding valuable books and try to facilitate that, through our TFIC group efforts. In some cases, the original sources are no longer online or are very hard to access, or marked up in or provided in Indian languages, rather than the more widely used English language. TFIC tries to address these needs too. Our intent is to aid all these repositories and digitization projects and is in no way to undercut them. For more information about our mission and our fair use guidelines, please visit our website. Note that we provide this book and others because, to the best of our knowledge, they are in the public domain, in our jurisdiction. However, before downloading and using it, you must verify that it is legal for you, in your jurisdiction, to access and use this copy of the book. Please do not download this book in error. We may not be held responsible for any copyright or other legal violations. Placing this notice in the front of every book, serves to both alert you, and to relieve us of any responsibility. If you are the intellectual property owner of this or any other book in our collection, please email us, if you have any objections to how we present or provide this book here, or to our providing this book at all. We shall work with you immediately. -The TFIC Team. Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paramapUjya paM. zrI pUrNanandavijayajI mahArAjanA cAturmAsa daramiyAna zrI bhagavatI sUtranI vAMcanA nimitte A pustaka zrI mulunDa jena sa ghane jJAnabAtAmAMthI prakAzIta karavAmAM AvyuM che. Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ||||||||||][][][][][][][][ I [[*]G]\ C][][*][][]\\][]][*][G][][][]]] ]]> zAsanapati zrI mahAvIra svAmine namaH namo namaH zrI prabhudharmasUraye zrI bhagavatIsUtrasAra-saMgraha bhAga khIjo : zataka 6-11 lekhaka : sva. zAsanadIpaka munirAja zrI vidyAvijayajI mahArAjanA ziSyaratna nyAya-vyAkaraNa-kAvyatI 5. zrI pUNaeNna vijayajI mahArAja ( kumArazramaNa ) prakAzaka : zrI jagajIvanadAsa kasturacaMda zAha C/o zrI vidyAvijayajI smAraka graMthamALA peA. sADaeN'bA( sAbarakAMThA) (vAyA dhanasUrA) e. pI. relve |[][][][][][][][][][][][][][][ [6][][][][][zaru Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathamavRtti H prata 1000 I. sa. 1977 vikrama saM. 1933 vIra saM 2503 dharma sa. 55 littlIIIIIIIIIIIIIIIIII ( pIyA ) mUlya : rUpIA AThe minuuuuuuuuuuuuuuu mudaka zAha gIradharalAla phulacaMda sAdhanA mudraNAlaya dANApITha-bhAvanagara, Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samarpaNa sasAranI 84 lAkha zerIomAM rakhaDanArA mehu rAjAnA sainikanI jhapaTamAM jhapaTAyelA mATe ja sathA anAtha anele evA ha" zikSita thavA mATe ApazrInAM caraNAmAM dIkSita thaye ane zilpInA hAthe paDelA patthara TAkaNA tathA hathoDAne mAra khAine pUjyatama AkArane 'pAme tema huM paNu kAIka nI zakayo chu. tethI ApazrInA ana ta upakArane lAbha meLavI kRtakRtya thayelA evA huM bhagavatI sUtra sAra saMgrahanA khIo AgamIya graMtha ApazrInA karakamaLAmAM aNu karIne dhanya banuM chuM. ; + bhavadIya, --paM, pUrNAnavijaya (kumArazrama) Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ "jainI vANI stuti" jIyAt jIyAt sadA jIyAt, jainI vANI jagattraye / saMsAratApadagdhAnAM, jIvAnAM saukhyadAyinI / / 1 / / mahAdhIrA ca gaMbhorA, trilokodravyasAdhikA / , vANI tIrthakRtAM mAnyA, devadAnavamAnavaiH / / 2 / / arhadvaktraprasUtA yA, kamAghadAhane kSamA / mohakrodhazame mukhyA, : mIkSamArgavidhAyikA // 3 // manmatijJAnalAbhArthe , bhASAnuvAdagumphitA / / vyAkhyAprajJaptiH pUjyA sA pUrNAnanda dadAtu me // 4 // jainIvANI prathayatu sukha mAdRzebhyo janebhyaH, " pUrNAnandA" jinavaramukhe zobhamAnA sadaiva / . pApAsaktaivinayarahitaiH krodhamAyAsubaddhaiH, sevyA pUjyA nahi bhavati yA durjanaH sA satIva // 5 // .. -pa: pUrNAnandavijaya (kumArazramaNa) AL THuins AIMURUN - - - Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - % 3A A 4 NA 4- hortal A . d . . . hx c NE Ambikamanant- ASTAKALArmthree mulunDa derAsaramAM birAjamAna mULa nAyaka zrI vAsupUjya bhagavAna vizvopakArakIbhUta tIrthakRtkarmanirmitiH / surAsuranarai pUjyo vAsupUjyaH punAtu vaH / / . - - - Page #8 -------------------------------------------------------------------------- Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ' prakAzakIya nivedana papr poona parama pUjya paMnyAsajI zrI pUrNana dRvijayajI (kumArazramaNa) tathA vacceAvRddha munirAja zrI devavijayajI mahArAjanA varad haste sthApita zrI vidyAvijayajI smAraka graMthamALA' nAmanI saMsthA amArA sAThaMbAnA saghane gaurava levA jevI che ' ' zAsanadIpaka, ajoDa vaktA, pUjyapAda munirAja zrI vidyA-vijayajI mahArAja eTale prabhAvazALI mukhamaMDaLa, hAsyayukta mukhAkRti, mastaka para virala-dhavala kezarAzi, mahAvIrasvAmInA ahiM sAdhanA sUcaka, zuddha, pavitra khAdInA vastrothI AvRtta zarIra, mada ane vinamra cAla, zAMta ane kacAreka samAjanI viSamatAethI vyathita thai pralayakArI taphAna ane prativAdI . mATe ajeya vyaktitvanA mAlika hatA. " Akhome ho teja, tejame satya, satyame RjutA / vANIme ho oja, ojame vinaya, vinayame mRdutA || " "" pUjya gurudevanI AMkheAmAM teja hatuM, tejamAM paNa satyatA hatI ane temAM paNa saraLatAnA vAsa hateA. temanI vANI ejasvinI hatI ane ejamAM vinaya hatA ane te paNa mA va guNayukta hatA } temanI zAsana ane samAjanI sevA, ahiM'sA ane satya dha ne pracAra sarvathA ajoDa hatA. sAThaMbAnI bhUmimAM janmelA ane peAtAnI saddavRtti ane satpravRtti dvArA jagaprasiddha thayelA gurudevanI smRti amArA saMghane kAyama rahe te mATe A saMsthA sthApana karelI che. krUDa-phALA tathA pracAra vinAnI A saMsthAnA Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddeza samyagajJAnanA pracArane rahyo che ane e ja amAre mudrAlekha che pUjya paMnyAsajI mahArAja bhagavatIsUtranA adhikArI che ghaNu sthaLamAM A sUtrane prasAda caturvidha saMghane ApyA che. hajI thoDA ja samaya pahelAM temanA varada haste lakhAyelasaMpAdita bhagavatIsUtra sAra-saMgrahano pahelo bhAga prakAzita thayeA hatA. have temanA hAthe ja lakhAyele A bIjo bhAga prakAzita karatAM amane ghaNe ja AnaMda thaI rahyo che pahelA bhAganI mAMgaNIo ghaNI AvI hatI, paNa pustake khalAsa thaI gayelA hovAthI ame ghaNAnI mAMgaNI saMtoSI zakyA nathI. Aje pahelA bhAganI paNa bIjI AvRtti presamAM chapAya che AzA che ke tenuM prakAzana paNa zIghratAthI thavA pAmaze. bhAvanagara sAdhanA presanA mAlika zAha giradharalAla phUlacaMdanA ame RNI chIe ke pustakanuM chApakAma zIghratAthI karyuM che. ane potAnuM kAma samajIne pustakane sarvAga suMdara banAvyuM che A AkhAye graMtha muluMDa saMghanA jJAnakhAtAmAMthI prakAzita thaI rahyo che te mATe ame mulaDa saMghanA AbhArI chIe graMtha lekhaka pU. paMnyAsajInA ame ane amAre sAThaMbAne saMgha atyata RNI chIe ke amArA gAmaDAnA saMghane zruta bhaktine apUrva lAbha ApI rahyA che. bhaviSyamAM paNa AzA rAkhIe ke uparA uparI amane Ave lAbha maLatuM rahe. 2 2003 hA suda li. sabasevaka, jagajIvanadAsa kuturacaMda zAha c/o zrI vidyAvijayajI smAraka grathamALA suto sAThaMbA (sAbarakAMThA vAyA : dhanasura, A = Rs. Page #11 -------------------------------------------------------------------------- Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ { } che : ke ka - :" 5, Iss yk / tu zAzvavizArada jainAcArya zrI vijayadharmasUrIzvarajI mahArAja svargavAsa saM. 1978 : zivapurI (madhyapradeza) Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI vijayadharmasUri-guruvandanA. khyAtA ye vasudhAtale yatiguNaiH satsayamArAdhakAH, vidvadvandasupUjitAMghrikamalA: kAzyAMpuri sarvadA / kRtvA'hanizamudyama jinavRrSa ye'sthApayan sarvata, ste pUjyA guruvaryadharmavijayAH kurvantu no maMgalam // 1 // ye jainAgamavAridhipAragaminazcAritrarattAkarAH, ye kAruNyasudhAprapUrNahRdayA lokopakArodyatAH / sadvidyAH sakalA sudA pratidinaM ye'dhyApayan sevakaoN, ste pUjyA gurusUridharmavijayA jIyAsururvItale / // 2 // vArANasI vivudhasevitapAdapadmAH sajjhAnadAnaparitoSita shissysghaaH| . yajjIvita satatameva paropakRtya, tatsUri dharmavijayAMghriyuganamAmaH // ii saMsthApya kAzyAM zubhajJAnazAlA, madhyApayan ziSyagaNAn suvidyAH / paropakArAya yadIyajIvita, taddharmapAda bjayugaM smarAmaH // 4 // -pa. pUrNAnandavijaya (kumArazramaNa) - - AR-25 RE Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [6][][][][][][][][][][][][][] lekhakIya nivedanatha ||||||6||0|| e][][][][][] pAMca zataka sudhInA vistRta ane vizada vanathI bhapura bhagavatIsUtra sArasa graDune pahele bhAga merIvalI sa ghanA TrasTIenI udAratAthI khUba ja utsAhu ane zraddhA sAthe prakAzita thayeA haeNte. te samaye svapnamA paNa mane khyAla na hatA ke trIjo bhAga paNa ATalI zIvratAthI taiyAra thai jaze, ane thayu' paNa tevu ja ke merIvalImAM pAMca mahinAnI sthiratA daramyAna mArAthI ekeya akSara lakhAya nathI. pArlA (vesTa) ghelAbhAI karamaca' seneTeriyama saMdhanA TrasTI enI bhAvasarI vinatIne mAnya karIne AyeAjita upadhAnatapanI ArAdhanA karAvavA arthe huM pArlA Avye. AtmazaktinA vikAsamAM tema ja jainatvane prApta karavAmA upadhAnatapa maulika kAraNa hAvA chatAM paNa tenI pavitratA jaLavAI rahe kriyAkAMDamAM koInI paNa dakhalagajhara thavA na pAme sAtheAsAtha vidhividhAnamAM eka miniTa mATe paNa mArAthI pramAda na sevAya te mATe huM pU jAgRta hatA. tema ja mArI sAthenA munirAja zrI kaMcanasAgarajI Ja tathA tapasvIjI zrI bhAvasAgarajI ma. pazu mahu ja udAra ane udAtta mananA hAine upadhAnamAM sArI majhA rahI hatI. te mATe ArAdhakone tema ja saMghanA TrasTIone paNa pUrNa saMtAya rahevA pAmyA che, paraMtu ThaMMDInA divaseAmAM rAtrIne upayega zI rIte karavA ? kemake pratikramaNu karyAM pachI ke karAvyA pachI gRhasthA sAthenI gappA ochI sAthe mArI kaTTara zatrutA rahelI hAvAnA kAraNe Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ amuka apavAda sivAya meM lekhanakAryane prAraMbha karyo jemAM pAlanA sa ghane sahakAra malyA ane bhagavatIsUtra sArasaMgrahanA bIjA bhAga mATenI taiyArInA zrI gaNeza maDAyA. be mahinAnI sthiti daramyAna manane ma teSa thAya teTalA prakaraNa lakhAI gayA ane sAtAkrujha saghanI vinaMtIthI hu tyAnA upAzraye AvyA. paristhitivaza mAre 110 divasanI sthiratA karavI paDI. vizALa upAzraya. ekAta vAtAvaraNa ane sAthosAtha sa ghanA TrasTIonI sajInatA, udAratA ane premALadaSTine laIlekhanakArya AgaLa cAlyuM. AThamuM ane navamuM zataka tyAM ja lakhAyu ane presapI paNa taiyAra thatI gaI te daramyAna muluMDa saMghanI vinaMtIthI cAturmAsa mATe mula DaAvyo. jainAcArya zrI vijayalabdhisUrIzvarajI ma.nA praziSya munizrI bhadrasenavijayajI ma.nI sevAe mane khUba ja rAhata ApI. gecarI pANIthI laIne bIjI badhI sevAne bhAra temaNe svIkArI lIdhuM ane chuTA paDyAM tyAM sudhI temanI sevA mArA mATe ghaNuM ja AnaMdadAyaka rahevA pAmI che. muluMDanA cAturmAsamAM mArA lekhana kAryamAM zIvratA AvI ane dasamuM tathA agyAramuM zataka apavAda sivAya pUrNa lakhAI gayA. cAturmAsAntara panavelanagarathI saMghanA TrasTIo sAthe zeTha khImarAja lAlacaMdajI paramAra pitAnA gAmamAM ja upadhAna karAvavA mATenI vinaMti karavA muluMDa mukAme AvyA ane lAbhAlAbhane prasaMga joIne amAre panavela javuM paDayuM tyAM pUnAthI padhArelA munizrI bhAnucaMdravijayajI Adi ThANA cAra ane sAdhvIjI mahArAja zrI vidyuprabhAzrIjI tathA kanakaprabhAzrIjI ane sUryaprabhAzrIjI Adi ThANuM 30 sAthe vAjate gAjate gAmamAM praveza karyo. ane upadhAnatapane maMgaLamaya prAraMbha thaye ane phAgaNa sudi 4ne mALAropaNa mahotsava patAvIne ame koTanA upAzraye AyaMbilanI oLI ArAdhanA pUrNa karAvI. " Te ghaNI ja mAM za akhAI gayA Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 A prastuta graMthamAM chaThThA zataka upara mArA parama AdaraNIya, svapnamAM paNa zradhyeya, dhyeya, pujaya ane smaraNIya sva. gurudeva zrI vidyAvijayajI mahArAjanuM lakhANu meTA TAipamA che, chapAI gayelA pahelA bhAgamAM tenu samApana nahIM karavAnu kAraNe eTalu' ja hatu ke, mArA jevA dravya ane bhAvanA pramAdIne pharIthI AgaLa lakhavAnI preraNA maLe svagamAM birAjamAna gurudevanI mATI kRpA ane preraNAne huM bhAgIdAra ' ke lakhavAmAM sArA kSaye pazama vadhatA ja gayA, ane bhagavatIsUtranA ghaNA ja gahana viSaye nu spaSTIkaraNa karavA mATe bhAgyazALI banavA pAmyA chuM. game tevA graMtha lekhakane pUvatI lekhakone Azraya leve anivAya che. meM paNa rAyacaMdra graMthamALAmAMthI prakAzita bhagavatIsUtranA aujA ane trIjA bhAganA tathA ghAsIrAmajI mahArAjanA bhagavatI sUtranA paNu Azraya lIdhA che, te mATe huM temaneA RNI chu* pahelA bhAganA prakAzana samaye mane zakA hatI ke, kadAca A gra thane kayAMyathI pratikAra thaze' paraMtu sArA bhAgye kayAyathI paNa pratikAra thayA nathI. prastuta gra tha mATenA sArA abhiprAye maLatA ja rahyAM ane mAMgaNInA kAgaLA paNa uparA uparI AvatA rahyAM paNa AkhanA palakAre ja nakale samApta thaI javAnA kAraNe ghaNAenI mAMgaNIo pUrI karI zakayA nathI. haeNve pahelA bhAga paNa bIjI AvRtti mATe presamAM che ane thADA samayamA ja prakAzita thaze, 1 A prastuta graMthamAM paNa ghaNA ja tAttvika prazno carcAyA che mArI yathAmatie te viSayeAne nyAya ApavAmAM Avye che, chatAM paNa chadmastha hAvAnA kAraNe kathAya kSatio ke kikata Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 11 de rahI gayA hoya te badala huM micchAmi dukkaDe mAMgI lauM chuM. sAthe sAthe rahelI bhUlo tarapha mAruM dhyAna doravAmAM Avaze te huM ghaNuM ja upakRta thaIza bhAvanagaramAM cAturmAsa mATe birAjamAna pUjya AcAryadeva 1008 zrI vijayasUryodayasUrIzvarajI ma. ne huM bahu ja RNuM chu ke temaNe pitAnA amUlya samayane bhega daIne paNa kALajI pUrvaka muke tapAsI levA mATe kRpA karI che, te mATe temano upakAra bhUlAya tema nathI. te uparAMta sAdhanA presa bhAvanagaravALA giradharalAla phulacaMda zAha A kAma pitAnuM ja samajIne ghaNI ja kALajIpUrvaka ane - pramoda karyA vinA jhaDapathI pUrNa karyuM che ane pustaka jema zeAbhI uThe te pramANe ja kALajI lIdhI che, te mATe teo dhanyavAdane pAtra che. muluMDa saghanI bhakti, prema ane zraddhAne je bhUlI jAuM to huM jarUra kRtagna ja kahevAuM. sarvathA aparicita hovA chatAM paNa A granthano tamAma kharca potAnA jJAnakhAtAmAMthI kaye che. te mATe saghana badhAe TrasTIo tema ja bIjA paNa ghaNA bhAIone hu kaNa chuM. sva. manasukhabhAI tArAcaMda mahetA amarelIvALA te mArA jIvanane mATe pAvara-eja ane kalyANamitra hatAM. temanA sahavAsathI mArA jevA munine paNa ghaNuM ghaNuM jANavAnuM-AcaravAnuM maLyuM che. athavA ema kahuM te paNa atizayokti nathI, mArA jIvana upara temanI amiTa chApa hatI. temane AtmA svargalekanA game te svargamAM hoya, tyAthI paNa prakAza ApatA rahe e ja mAMgaNI che. Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 A prakAzanamAM prakaTa ke aprakaTa rUpe jemane sahakAra maLe che te saune RNuM chuM. zAsanadevane prArthanA che ke "trIjo bhAga paNa taiyAra karavA mATe mane sadbuddhi ane sastrakAza Ape ane huM pravRttizIla bajo rahuM ? prastAvanA lakhavA mATe paramapUjaya, zAMta ane saraLa, prabhAvazALI vyAkhyAtA, jenAcArya 1008 zrI vijayakIrticaMdrasUrIzvarajI ma. sA.no huM atyaMta upakRta chuM ke pitAnI amUlya samayane bhega daIne paNa sArAmAM sArI prastAvanA lakhI ApI che. te mATe temane RNI chuM . parama pUjya vipula sAhitya sarjaka, yogIzvara, jainAcArya 1008 zrI buddhisAgarasUrIzvarajI ma nA lekhita saMpUrNa sAhityanA pUrNa rakSaka ane prakAzita karavAnI bhAvanAvALA, zAtamUrti jainAcArya 1008 zrIdurlasAgarajIma.zrIe samavasaraNa bleka mokalAvIne mane RNI kare che. te mATe temane yAda karyA vinA rahI zakAya nahIM karAcImAM dIkSita avasthAnA prAraMbha kALaja vyAkaraNa, kAvya, dvayAzrayakAvya temaja bIjA paNa kAno abhyAsa karAvIne mArAmAM dhairya utpanna karAvanAra 5. amRtalAla tArAcaMda dozI (vyAkaraNatIrtha)ne paNa huM upakRta chuM. A baMne bhAgamAM presa kepIthI laI bIjI paNa madada temanA taraphathI samaye samaye maLatI rahI che. nivedaka pa. pUrNAnaMdavijaya kumArazramaNa) C/o citAmaNI pArzvanAtha maMdira peDhI 47 mahAtmAgAMdhI roDa, pArlA (IsTa) muMbaI-pa6 - Page #19 -------------------------------------------------------------------------- Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ~~ I esessghghgh granthalekhaka munirAjanA gurudeva sva, munirAjazrI vidyAvijayajI mahArAja ---------------******* ) Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - AMEENA SARAL AN AA zAsanadIpaka zrI vidyAvijaya guruvandanA AbAlya brahmacarya jinavacanabalAt pAlayantastridhAye, niSNAtA AgamAbdhau janimRtibhayada mohazatru jayantaH / tyaktvA svArtha parArthe suvimalahRdaye dharmadhyAna dadhAnA, jIyAsuste hi vidyAvijaya guruvarAH bhUtale jJAnapUrNAH / / 1 / / yadvAcAmRtapAnalubdhamanasaH / prAjJAH sadopAsate, ye bhavyAnu prativodhayanti vacanaiH saddharmatatva mudA / tatvAtatva vicAraNakapaTavo vidyAbdhipAra gatAH, te vidyAvijayA jayantu bhuvane cAritraratnAkarAH / / 2 / / ye'jasra parityajya svArthamakhilaM lokopakArodyatA:, yeSA no hRdaye sadA svaparatA yeSAM kuTumba jagat / heyAdeya samasta vastu nivaha ye bodhayanto janAn, tadvidyAvijayA~ghripadmayugala dhyAyAmi me mAnase // 3 // ---paM. pUrNAnaMdavijaya (kumAra zramaNa) - - - HTRA - - D Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ navayuga pravartaka zAstravizArada jainAcArya zrI vijayadhama sUrIzvarajI mahArAja jaina samAjanI kAyApalaTa karavA temaNe khelele tripAMkhIo dharma jaMga vIsamI sadRInA prakhara sudhAraka zAstravizArada jainAcAya zrI vijayadhasUrIzvarajI mahArAjanA nAmathI bhAgye ja keI vidvAna ajANyA haze. vIma varSonI bharayuvAnImAM saMsAranI asAratA pArakhI pArasasaNi sarakhA prazAMtamUti munirAja zrI vRddhicadrajI mahA Aja pAse temaNe dIkSA aMgIkAra karI hatI. gurukRpAthI jaina zAztrAnu avagAhana karI tyAga, tapa ane utkRSTa saMyamanI ArAdhanAthI teozrIe peAtAnA jIvanane unnata banAvyu hatu, temanA gurudevanA svargagamana bAda eka divasa temanA hRdayamAM jaina samAjanA kalyANunI mahAna bhAvanA utpanna thai. temane lAgyuM' ke jaina samAja Arthika rIte sAdhana-sa panna hovA chatAM jJAnanA viSayamAM ghaNuM! ja pachAta che ane khATI ruDhiothI jakaDAyeleA che A ajJAnatA dUra karavA temaNe khUba jahemata laI banArasamAM zrI yazeAvijaya jaina pADhazALAnI sthApanA karI, ane jaina vidvAnA taiyAra karavA kaTibaddha banyA. viSama vAtA varaNamAM paNa peAtAnA hRdayanI udAtta bhAvanAthI ane peAtAnA cAritra khaLathI temaNe kAzInA vidvAnene ane narezane paNa prema ane bhakti saMpAdana karyAM, meTA bheTA paDitA rAkhI jaina bALakAne dhArmika jJAna temaja nyAya, vyAkaraNa ane sAhitya Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15 Adi viSanuM talasparzI jJAna karAvavA mAMDayuM. prAkRta a di bhASAonuM paNa jJAna ApavuM zarU karyuM. pariNAme temAMthI paDita sukhalAlajI, paMDita becaradAsajI, paMDita haragoviMdadAsa, 5 Dita lAlacaMdabhAI, pa Dita bhagavAnadAsabhAI, 5, velajIbhAI jevA mahAna 5 Dite pAkyA. jemaNe bhArata varSamAM jaina dharmane gAjate karyo sAthe sAthe temane ema paNa lAgyuM ke jaina dharma jevA mahAna dharmane jenenI saMkucita manovRttine lIdhe kaI jANatuM nathI. temanuM sarvazreSTha tattvajJAna Aje bhaMDAmAM ja bharyuM paDayuM che. temane prakAzamAM lAvavA mATe banArasamAM ja vividha zAstra graMthamALA nAmanI eka prakAzaka saMsthA khelI. je AgaLa jatAM zrI yazovijaya jena graMthamALA bhAvanagaranA nAme prasiddha thaI te dvArA jenenA aprakAzita saMskRta bhASAnA ucca koTinA graMthanuM prakAzana kArya zarU karyuM ane ta bhArata varSanA meTA moTA vidvAne mokalavA zarU karyA. eTaluM ja nahi paraMtu pAzcAtya dezomAM paNa tyAMnA vidvAnone te uttama 2 the eka lAvI temane abhyAsa karavA preryA, ane patra dvArA temane mArga darzana ApavA lAgyA, ane temanI zaMkAonuM samAdhAna karavA lAgyA. jethI te vidvAne te graMthe pratye eTalA badhA AkarSAyA ke yuropanI bhASAomAM paNa te graMthane anuvAda karavA lAgyA. kAMI paNa zaMkA paDatI te tenuM samAdhAna gurudeva zrI vijaya dharmasUrI mahArAja pAse meLavatAM. jethI DaM. hala, harmana jekobI, De. zubrIMga, thomasa, TesITerI, DaeN. krAule (subhadrAdevI) , ane mIsa jenasana Adi-40-50 meTA meTA vidvAne temanA bhakta banI gayA hatA. harmana jekebIe te agrejImAM eka mATe nibaMdha lakhI jaina dharma e bhArata varSane sarvottama Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 dharma che, svataMtra dharma che anekAMta, ahiMsA, karmasiddhAMta Adi tenA maulIka siddhati anupama che. Aja sudhI ame jaina dharmane bauddhadharmanI ke vaidika dharmanI zAkhA samajatA hatA. te bhramaNa A gurudevanI kRpAthI cAlI gaI che Ama teoe jaina dharmane prakAzamAM lAvavA sAthe jaina dharmanI maulikatA jagatanA vidvAne samajAvI. te vakhate bhArata varSamAM agrejI rAjya hatuM ane aMgrejonuM vAkya brahmavAkya manAtuM hatuM. tethI A nibaMdhanA pariNAme bhArata varSanA vidvAne paNa jainadharma pratye AkarSAyA ane tene abhyAsa karavA lAgyA. gujarAtanA mahAn sAkSara sva AnaMdazaMkara bApubhAI dhruve kalikAla sarvajJa AcArya hemacaMdrAcArya viracita "svAduvAda maMjarI" graMthane aMgrejImAM saMpAdana karavA sAthe te graMthanI prastAvanAmAM lakhyuM ke, zrI zaMkarAcArya jevA paNa anekAntanA siddhAMtane samajavAmAM thApa khAI gayA che. vAstavamAM anekAnta vatane samajavA mATe eka sAcI daSTi Ape che. jethI aneka kaleze zAta thaI jAya che. AcAryazrI vijayadharmasUrijI mahArAja sAhebe jodhapuramAM tyAMnA mahArAjAnI saMrakSatAmAM eka jaina sAhitya samelana bharyuM hatu. jemAM jaina dharmanA uttama hastalikhita, pratAkAra temaja pustakAkAra mahAn graMthane prakAzamAM mUkyA hatA. yuropathI rDo. harTala ane harmana jekebI A saMmelanamAM padhAryA hatA. kalakattA saMsakRta esesIezananA prinsIpAla bahuzrata vidvAna zrI satIzacaMdra vidyAbhUSaNa paNa A saMmelanamAM upasthita hatA. Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 17 bhAvanagarathI zeThazrI kuMvarajI ANaMdajI vagere AgevAna zrAvake paNa padhAryA hatA A mahAna jaina sAhityanA darzana karI vidvAne khUba ja prabhAvita thayA hatA ane DaoN. satIzacaMdra vidyAbhUSaNe AcArya zrI vijayadharmasUri mahArAjanA upadezathI nyAya-vyAkaraNa, kAvya sAhityanA uttama graMthane jaina dharmanI vataMtra parIkSA tarIke kalakattA sa kRta esesIezanamAM dAkhala karyA hatA tethI jaina grathanu paThana-pAThana jaina sAdhuomAM ane vidvAnomAM zarU thayuM hatu. A pramANe jaina darzananA mahAna graMthane prakAzita karI jaina dharmanI mahAna sevA karI hatI - teozrInuM ziSya maMDaLa paNa eTaluM ja zaktizALI ane cAritrasaMpanna hatuM ItihAsagna AcArya zrI vijayendrasUrijI mahArAja, salkiyAbhirUci AcAryazrI vijayabhaktisUrijI mahArAja, nyAya-vyAkaraNatIrtha upAdhyAya zrI maganavijayajI mahArAja, zAsanadI paka munirAja zrI vidyAvijayajI mahArAja, nyAya vizArada munirAja zrI nyAyavijayajI mahArAja, zAntabhUti munirAja zrI jayaMtavijayajI mahArAja Adi teonA ziSya mahAna paMDite ane zAstrajJa hatA jeoe jaina zAsananI aneka rIte mahAna prabhAvanA karI che , AcAryazrI vijayadharmasUrIzvarajI mahArAje sthaLe sthaLe jena bALAzramo sthApana karI samAjamAM jJAnanI ti pragaTAvI che. rAjA mahArAjAone pratibaMdhita karI jainadharmanA rAgI banAvyA che jAheramAM upadeza ApavAnI prathA zarU karI Ama janatAne jainadharmanI mahattA samajAvI che. aneka tIrthone uddhAra karI AbUtIthanI mahAn AzAtanA TALI jainazAsananI mahAna sevA karI che. dravya-kSetra-kAla ane bhAva joIne samayAnusAra badhI vastuone vicAra karavAnuM samajAvI samAjane sAcI daSTi ApI che. AvI mahAna vibhUtine bhAvabharI vaMdanA ho. Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 prastuta graMthanA vivecaka nyAya-vyAkaraNa-kAgratIrtha paMnyAsajI zrI pUrNAna davijayajI mahArAja zAsanadIpaka parama pUjya munirAja zrI vidyAvijayajI mahArAjanA ziSya che munirAja zrI vidyAvijayajI mahArAja sAhebanI jIvanarekhA ame pahelA bhAgamAM ApI cUkyA chIe eTale vizeSa kAI ahIM lakhatA nathI. sva paramapUjya munirAja zrI vidyAvijayajI mahArAja sAhebe bhagavatI sUtranA cha zatakane anuvAda karo. temAMnA pAMca zatakanA anuvAda upara teozrInA vidvAn ziSya ratna paM. zrI pUna davijayajI mahArAja sAhebe vistRta vivecana karyuM che, je bhagavatIsUtra sAra saMgraha bhA. 1 graMtharUpe gata varSe bahAra paDI cUkela che. je lokemA eTale Adarane pAmyA hatA ke tenI prathama AvRtti tarata ja khalAsa thaI gaI hatI tenI bIjI AvRtti chapAI rahI che. paMnyAsajI zrI pUrNAnaMdavijayajI mahArAjanI vidvattA vize lakhavuM e "hAtha kaMganA AyanekI kyA jarUrata" enA jevuM che teozrIe pitAnA jIvanane dIkSA lIdhI tyArathI ja adhyayanamaya banAvyuM che pariNAme teo kalakattA yunivarasITInA traNa tIrtha hovA uparAMta jaina zAnA mahAna abhyAsI che. ane tethI ja bhagavatIsUtra jevA potAnA gurunA anuvAda upara teozrIe abhyAsa pUrNa ane sarvajanagamya mArmika vivecana lakhyuM che, jenI vidvAnoe muktaka The prazaMsA karI che. nA suputreja siTI vaMti nirmama ekaja sArA putrathI siMhaNa nirbhaya banIne suve che. Aje jeke sva. AcArya zrI vijayadharmasUrijI mahArAjanA saMghADAmAM sAdhuo, ghaNuM ja ochA che paraMtu zaktizALI panyAsajI zrI pUrNAna vijyajI mahArAja jevA eka ja ziSyathI A sa ghoDe camakI rahyo che. Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 19 ane potAnA vizAlajJAna ane cAritrathI Aje muMbaImAM paNa AdaraNIya banyA che bhagavatIsUtra sAra sa graha bhAga-2 te temane svataMtra graMtha che ane te temaNe khUba parizrama laIne taiyAra karyo che. temanI vidvattAnI jhAMkhI karAvanAra eka-phakaro ahIM TAMkuM chuM navamA zatakanA 31mA uddezAmAM gautamasvAmIe bha0 mahAvIrasvAmIne pUchelA be dhilAbhanI prAptinA sa baMdhamAM svataMtra vivecana karatAM paMnyAsajI mahArAja lakhe che ke "anAdi anaMta saMsAramAM cakravartIpada ke Indrapada paNa utkRSTatama puNayanA cege prApta karI zakAya che. paraMtu dhilAbha mATe puNyabaLa kAma nathI AvatuM, paNa pitAnI mekSAbhilASiNI purUSArtha zakti ja kAmamAM Ave che kAraNake saMkhyAtA-a saMkhyAtA bhavamAM upAjita karelI ane anaMtAnaMta karmonA kAraNe bhegI thayelI anaMtAnubaMdhI kaSAnI mehumAyAne bhagADI mUkavA mATe ke dabAvI devA mATe AmAnuM anivRttakaraNa ja mukhya kAraNarUpe hoya che puruSAthI banele AtmA anaMtAnubaMdhI kaSAyanI mAyA sAthe jyAre jabaradasta raNamedAna khelIne kALI nAgaNa karatAM paNa bhayaMkara A mAyAnAgaNane dabAvI de che, tyAre te mAyAnI zakti lagabhaga moTA bhAge kSINa thatAM eka keDIkeDI jeTalAM karmo zeSa rahe che, ane zeSa kSINa thAya che te samaye AtmAmAM jJAnane prakAza pragaTe che je abhUtapUrva hoya che A prakAza pAmela AbhA ja bAdhilAbhane mAlika bane che." gRhasthAzramanI pUrvabhUmikA rUpa zrAvake zrAvakadharmanA 21 guNe ane mArgAnusArInA 35 guNene jIvanamAM utAravA joIe te mATe teozrI agyAramA zatakanA bAramA uddezakamAM mArmika vivecana karatAM lakhe che ke : Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anAdikALathI mithyAtvanI upAsanAmAM masta banele jIvAtmA mehanIyakarmanA ghenamAM atyAra sudhI sudra, mithAbhimAnI, laMpaTa, lobhI, phodhI, tuccha, vaka, IrSALu, rAgAMdha tathA TreSAMdha Adi AtmaghAtaka dUSaNone svAmI baneluM hovAthI mAMDele gRhasthAzrama dIpAvI zakyo nathI, jIvanadhana zobhAvI zakyo nathI. Atmika tathA AdhyAtimaka jIvanamA satya ane sadAcAra vasAvI zakyo nathI. mATe ja dayAnA sAgara bhagavAna mahAvIrasvAmIe kahyuM ke, e mAnava! tAre anAdi kALanA pherA TALavA hoya, saMsArane ke ka haya, tathA bhAvalabdhine paripAka sAdhavo hoya te sauthI prathama zrAvakadharmanA 21 guNene tathA mArgAnusArInA 35 guNone keLavavA mATe ja prayatna kare joIe. jethI mithyAtvane june purANo raMga, kaSAyane mela, tathA mehane cIkaNo kAdava sApha thaze ane te bhAgyazALInuM jIvana gRhastha dharmanI pUrvabhUmikA banavA pAmaze" pAyAnA guNe jIvanamAM AvyA pachI ja zrAvaka bAra vratane gya bane che. Ama Akho gratha uttama vivecanAthI bharele che. prApta parama pUjya paMnyAsajI zrI pUrNAnaMdavijayajI mahArAja AvuM suMdara sAhitya samAjane ApatA rahe ane potAnA gurudevanA adhUrA paDelA kAryone paNa pharIthI sajIvana karavA te tarapha lakSya Ape eTalI vinati karI huM mAruM vaktavya samApta karuM chuM. bhAMDapa muMbaI78 jeTha suda 15 amRtalAla tArAcaMda dozI (vyAkaraNa tIrtha) Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sva. zrI manasukhalAlabhAine Amukha (prathama bhAgamAMthI udbhUta) zrI bhagavatI bhUtra sAra-saMgraha'nA A graMthamAM jagata*prasiddha, zAstravizArada, jainAcArya sva. zrI vijayadharmasUrIzvarajI mahArAja sAhebanA suprasiddha sva. munirAja zrI vidyAvijayajI mahArAja sAhebe bhagavatI sUtranA zatako para je vivecana karyuM che, te paikInA pAMca zatakanuM vivecana ApavAmAM AvyuM che. A vivecana para vistRta noMdha temanA suziSya paMnyAsa zrI pUrNAnaMdavijayajI mahArAja sAhebe karela che. bALa, yuvAna ane vRddha sau koI sahelAIthI samajI zake e daSTipUrvaka A noMdhe karavAmAM AvI che, je kharekhara prazaMsAne pAtra che. A rIte senAmAM sugadha maLe e subhaga yoga prastuta graMthamAM thayela che. pUjya zrI parNAna vijayajI mahArAja sAhebe A rIte potAnA gurudevanu adhUruM kArya pUrNa karyuM che ane A ja sAcI gurubhakti kahevAya. pUjya mahArAja zrI vidyAvijayajInuM vivecana mULamAM ApavAmAM AvyuM che ane phUTaneTamAM nIce pUjya paM. zrI pUrNAnaMdavijayajInI vistRta noMdha ApavAmAM AvI che lakhANanI nIce vistRta vaidha ApavAmAM AvelI hAya, vAcakavargane vivecana samajavuM saheluM thaI paDe che. prastuta ' graMthamA bhagavatI sUtranA prathama pAca zataka para vivecana ane vistRta nedha ApavAmAM Avela che. chaThThA zatakanuM lakhANa taiyAra hovA chatA, graMtha bahu moTo thaI jAya e daSTie prastuta. graMthamAM sAmela nathI karyuM, paNa TUMka samayamAM te bahAra pADa Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 22 vAmAM Avaze. mahArAjazrInI vistRta neAMdha vAMcatA teeAzrIe sAgarane gAgaramAM samAvavA jevuM bhagIratha kArya karyuM che ema spaSTa samajI zakAya che muzkela ane kaThina bAbatene emaNe saraLa ane sahenrI manAvavA stutya prayAseA karyAM che, je mATe kharekhara teo dhanyavAdane pAtra che 6687 " zrI bhagavatI sUtra sAra-saMgrahu "nI prastAvanA lakhavAne mane muThThala adhikAra nathI, e vAta hu' sArI rIte samaju chuM. A eka prakAranI anadhikAra ceSTA karavAne TUMke khulAse paNa karI dau.. AjathI pacIsa varSa pahelA I. sa. 1950mAM zrI jaina zvetAMbara ejyukezana enI 'Agama vibhAga'nI parIkSAmAM huM beThele ane pAsa thayelA e vakhate A vibhAganA abhyAsakramamAM pAThya pustaka tarIke (1) zrI bhagavatI sAra, (2) uttarAdhyayana sUtra, (3) kalpasUtra ema traNa grathA hatA bhagavatI sAra e tA bhagavatI sUtranA mAtra chAyAnuvAda hatA, eTale e baLa vaDe A graMthanI prastAvanA lakhavI, e tA sUThanA gAThIye gAMdhI thai javA jevI mAlizatA che. hakIkata e che ke AThe varSanI vaye jIvanamAM prathama vAra hu zAstravizArada, jainAcA' sva AcAya vijayadharma sUrIzvarajI, jemaNe vizvamA jJAnanI gaMgA vahAvI aneka zreSTha kATinA sAdhu bhagavata ane paMDitaratnA jaita samAjana ApyA, temanA tathA e sa ghADAnA sAdhuenA pari cayamAM AvyeA. i. sa. 1916mA tee sau amarelImAM ceAmAsu hatA, te pachI temanA ziSyaratnA A. IMdrasUrijI, tathA zrI vidyAvijayajI mahArAja sAthe mAre satata saMparka rahyo. pacIseka varSa pahelAM pU. vidyAvijayajI mahArAjane vAMdavA Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zivapurI gayele, tyAre temanA prazAMta ziSya pU. pa zrI pUrNa na davijayajI mahArAja sAheba sAthe paricaya thaye teo te vakhate nyAya, vyAkaraNa ane kAvyatIrthanI parIkSA mATe taiyArI karI rahyA hatA. te pachI dina pratidina amAre sa baMdha vadhatI gayo ane saMparka cAlu ja rahyo. prastuta graMthanI prastAvanA lakhavA premabhAve temaNe mane AjJA karI ane tenuM ullaMghana na karI zakavAnA kAraNe, prastAvanA lakhavAnI A adhikAra ceSTA mArAthI thaI gaI che. saMbhava che ke A prastAvanA lakhavAmAM zAstraviruddha ke anya koI de mArAthI thaI javA pAmyA hoya te te mATe vAcaka moTuM dila rAkhI mane kSamA kare evI namra prArthanA sAthe viramuM chuM. noMdha - * | sva. manasukhalAlabhAIe "bhagavatI sUtra sAra saMgraha 'nA pahelA bhAgamAM lakhelI vistRta prastAvanAne TUMkI karI upara ApI che. te bhAganuM prakAzana khUbaja zAnadAra rIte borIvalI jAmalI galInA TrasTIonI sahRdayatAthI saMpanna thayuM. tyAra pachI -A bIjo bhAga prastuta che. temanI haiyAtI sudhImAM 12 pharmA chapAI cUkyA hatAM, tenAthI temane ghaNI ja khuzI hatI ane muluMDa sa ghanA upakrame ja AnuM prakAzana thAya te mATenI temanI mAnasika pejanA hatI paraMtu aphasa che ke, teo have hayAta nathI. A gata varSe huM sAMtAkrujanA upAzraye hatuM, tyAre temane eka kAgaLa mArA kAgaLanA javAbamAM AvyA hatA A prastuta , pustakane anusaMdhAnarUpa hevAthI tenI dha akSarazaH lIdhI che ' Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 cathalekhaka ane grathanA preraka guru-ziSyano mahattvapUrNa patravyavahAra zAMtAkuja sa 2032 phAgaNa vadi 4 darzanajJAna cAritrapAsaka, kalyANamitra, bhAI manasukhalAla mahetA ! dharmalAbha sAthe jaNAvatAM ghaNe ja AnaMda thAya che ke - mArAthI vicita bhagavatIsUtra sAra saMgraha bhAga pahelAnuM prakAzana berIvalI mukAme je thayuM te mATe tamAro sakriya sahakAra meLavIne mane ghaNuM ja prasannatA thaI che. have bIjo bhAga taiyAra thaI rahyo che, oThamuM zataka lakhAI rahyuM che. jyAre zAMtAkruja Avaze tyAre prakAzana mATenI vAto karIzuM. " -paM. pUrNAna vijaya AdaraNIya ane vaMdanIya pUpaM. pUrNAnaMdavijayajI mahArAja ! sAdara vaMdanA sAthe lakhavAnuM ke-pArlAnA upadhAna patAvIne ApazrI zAMtAkrujha AvyA che tethI AnaMda thayo. kaMIka asvastha hovAnA kAraNe tamane maLavA mATe 2-3 divasano vilaMba thaze. tA kSamA .... tamArA jIvana mATe huM kalyANamitra banyo houM ke bhavidhyamAM banavA pAmuM te vAta mArA jevA gRhasthane mATe gaurava Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ , 25 levA jevI che tamArI mArI mitratA bhavAMtaramAM paNa udita thAya te sivAya mAre bIjuM kaIpaNa joItu nathI bhagavatIsUtra sAra sa grahane prathama bhAga samApta thaI gaye che AzA che ke tenI bIjI AvRtti paNa chapAvIe. maLIzuM tyAre vicArIzuM tame bIjo bhAga paNa taiyAra karyo te jANIne ghaNe ja AnaMda thayA che ATalA TUMkA samayamAM tame bIjo bhAga taiyAra karI rahyA che, te gaurava levA jevuM che. muMbaI (mehamayI) jevI pravRttipradhAna nagarImAM ApazrI pitAno svAdhyAya-prema TakAvI zakyA che ane bhaktonI vacce paNa samAjane sAhityika amUlya bheTa ApI rahyA che, te mATe samAja tamAro RNI che. agAdha ane agamya evA bhagavatI sUtra uparanuM vivecana tamArAmAM rahelI zratabhakti ane vizALajJAnane paricaya Ape che. - praznottarathI prAraMbha karIne tame dvAdazAgImAM sarvazreSTha bhaga vatI sUtranA 11 zataka sudhInuM je vivaraNa ane ghaNA sthaLe te te viSane spaSTa karavA mATe je vivecana karyuM che te joyA pachI mane anumAna che ke maMdiramArgI samAjamAM ApazrIne parizrama sauthI prathama che. mArI salAha che ke A bIjA bhAgamAM have AgaLa vadhaze nahIM. kemake lagabhaga 500-600 pijathI vadhAre peja na thAya te IcchanIya che. mAne na mAne tamArI AMkhamAM kaMIka pheraphAra dekhAi rahyo che." A zabda ApazrIe mane ghaNuM ja lAgaNIpUrvaka Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 26 huM kahyA hatA. paNa javAbamAM ApazrIne 'zu' lakhI zaku? kemake mArA jIvananA mane vizvAsa che, satASa che. jevA huM. Aje chuM, tene ja juvAna vayamAM hatA. premALa patnI, premALa kuTu kha ane sAthIe uparAMta tamArA jevA bhadrika muninuM sAnnidhya maLyuM che. mAre have zuM joie ! khasa, eTaluM ja kaiM jaina zAsana e ja mArA prANa che. atima ghaDInI paNa taiyArI karI lIdhI che. ApazrI jevA AcArye upAdhyAye ane sAdhuenA AzIvaMda ja mArI mUDI che ane te meLavI zako chu. chevaTa khIjA bhAganuM prakAzana paNa huM joI zakuM te mATe AzA rAkhatA........ sa. 2032 phAgaNa vada 8 RSabhadeva janma kalyANaka TI. manasukhalAla tArAcaMda mahetA nI vanA Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ LES'SEILLSLLLLLLLLSLLLLLSLLLLLLLLLLLLLLSLLLLLSLLLLLLLL nAma:111IjhanamAjInA moTA gogA ramavaEiIno nAno che ? * ma * ka e 14 prastuta granthanA leka paMnyAsa zrI pUrNAna davijayajI mahArAja (kumArazramaNa) A ga na HEREFFFFFFFFFFFFFFFFFFFFFFFFFFFFERE Page #36 -------------------------------------------------------------------------- Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAzItaLA trikAlAbAdhita, avicchinna prabhAvazALI zrI jaina zAsana sarvatra sarvathA jayavata vatI rahyuM che. zrI tIrtha kara deve :- - dareka tIrthakara deva pitAnA pUrvanA trIjA bhave vIsa sthAnaka tapanI ArAdhanA karatAM e bhAvanA bhAve che ke - savi jIva karuM zAsana rasI, isI bhAvadayA mana udbhasI. " jyAre jagatanA saghaLAya jI pratye hRdayamAM AvI udAra, uttama, unnata ane umadA karUNAbhAvanA ane bhAvadayAne strota vahevA mAge che, tyAre tIrthaMkaradevanA AtmAo tIrtha kara nAmakarmanI mahAna puNya prakRtine nikAcita badha kare che, jenA prabhAve trIjA bhave teozrI tIrthaMkarapada prApta kare che. mAtAnI kukSimAM AvatAM ja deve ane devendronA acala siMhAsane paNa DelI uThe che temanA cyavana kalyANaka, janma kalyANaka ane dIkSA kalyANakane bhaktibhAvabharyA haiye bhavya rIte karoDa de ane cesaTha Indro ujave che. dIkSA grahaNa karatAM ja cothuM mana paryAvajJAna utpanna thAya che, ghera tapa tape che, ugra vihAra kare che, ghera parivaha ane upasargone adIna mane samatAbhAve sahana kare che ane dhyAnamAM lIna bane che. aMte ghanaghAti karmane vinAza karI kevaLajJAna ane kevaLa darzanane vase che. devatAo kevaLajJAna mahotsavane ujave che, samavasaraNa racAya che, bAra Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28 - parSadAmAM birAjamAna prabhu caturmukhe mAlakeSamAM dezanA Ape che, sau prANIo verajherane bhUlIne, khabhekhabhA mIlAvIne temanI amIsamI dezanAnuM pAna kare che. e amogha ane amRtamayI dezanAnuM zravaNa karI kaIka AtmAo pitAnA jIvanane ajavALe che, ane bhavasAgarathI pAra pAmI jAya che. emAM gaNadhara thavA yogya AtmAo paNa hoya che. paramAtmA temane gaNadharapadathI vibhUSita kare che ane tema karIne tIrtha sthApanA saMgha sthApanA ane gaNadharapadanI pratiSThA kare che zrI tIrthakaradeve gaNadhara bhagavaMtanA mastaka para hAtha mUke che, tyAre e bIjabuddhinA dhaNa gaNadhara bhagavaMtamAM pUrvadharanI labdhi pragaTa thAya che ane jJAnAvaraNIya karma ane kSapazama thAya che, jethI kAcI be ghaDImAM dvAdazAMgInI racanA karavAmAM samartha bane che atthaM bhAsaI arahA sutta guthati gaNaharA niuNa / sAsaNassa hiyaTThAe to sutta pavattaI / / arthanuM kathana zrI tIrthaMkaradevo kare che, ane gaNadhara bhaga vato te arthe zravaNa karI sUtranI gu thazuM kare che zrI tIrthakara devenI apekSAe artha" e AtmAgama ane gaNadharadevanI apekSAe "sUtra" e AtmAgama ane artha e anaMtarAgama gaNAya che, ane emanA ziSya mATe artha e para parAgama ane . sUtra e anaMtarAgama gaNAya che. jyAre tyAra pachInI ziSya saMtati mATe sUtra ane artha e baMne paraMparAgama gaNAya che. . mATe ja kahyuM che ke "sAhitravii. mAtmAMtaravaraMpara melAta" Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabhunI vANu cAra anugamAM vibhakta thayelI che. 1. dravyAnuM ga, 2 gaNitAnuga, 3 caraNakaraNanuga ane 4 dharma, kathAnuga. dravyAnugAdinI saphaLatAno AdhAra caraNakaraNanu ga para nirbhara che. Agama grathane apUrva vArasa : prathama eka eka sUtramAMthI cAre anuge nIkaLatA hatA. para tu kALabaLe matima datAnA kAraNe e cAre anugone, mahAvidvAna sUri puraMdara zrI ArakSitasUrIzvarajI mahArAje pRthapha karyA dazavaikAlika sUtranI prathama gAthA "gho jaFvi ." vagere eka gAthA para cAre anuga kevI rIte utAravAmAM AvyA che enI prAcIna prata thaDA vakhata pahelAM ja sva gurudeva vijayalakSamaNasUrIzvarajI mahArAjanA hAthamAM AvI hatI ane teozrIe te prata mane paNa batAvI hatI. eka ja gAthAmAM dravyAnuyeAga paNa nIkaLe ane dharmakathAnuga paNa nIkaLe, gaNitA nuga paNa nIkaLe ane caraNakaraNAnuga paNa nIkaLe. e vastunuM su dara udAharaNa dvArA vidvattApUrvakanuM vivaraNa jetA pUrva mahApuruSonA agAdha jJAna AgaLa haiyu jhukI paDe che. A pramANe ApaNuM parama upakArI paramAtmAe jAnhavInA nirmala pravAhanI jema akhkhalita vANuM pravAha vahevaDAvyuM ane zrI gaNadhara bhagavatee vANIpravAhane jhIlI tenI guMthaNI karI vAcanA dvArA ziSya praziSyAdi satatimAM avicchinna rIte vahete mUkyo Aje je kaI AgamanA darzana thaI rahyA che te para parAthI Avele amUlya vArase che. jesalamera, pATaNa, khabhAta ane lIMbaDI jevA sthAnamAM e dIrghadaSTA sUri pura daroe hasta Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 30 3 che likhita prata mAM, tADapatromAM sucArurUpe sAcavI rAkhe, jene lAbha Aje ApaNe uThAvI rahyA chIe. vartamAnamAM paNa pU. AgamadAraka jevA mahApuruSee e vArasAne peDhI paraMparAne avicchinna maLatA rahe te mATe agAdha prayAsa Adaryo hate. zramaNa bhagavAna mahAvIrasvAmInA pachI 980 varSanA kALa daramyAna sAdhuone sUtro kaThastha hatA, paraMtu kALabaLa buddhi smRti ane zaktimAM oTa AvI, bAra-bAra varSanA bhayaMkara duSkALa paDyA. AvA prasaMge ApaNe dIrghadaSTA mahApuruSa zrI devarkiMga kSamAzramaNa, jeone eka pUrvanuM jJAna hatuM, temaNe A tarapha 500-500 zramaNa bhagava tene, sUrivane vallabhIpura (vaLA-saurASTra)mAM bhegA karyA, ane bIjI tarapha zramaNa bhaga vaMte ane sUri pura darane mathurAmAM zrI skaMdilAcArya mahArAje bhegA karyA saue ekatrita thaI Aja sudhI je jJAna kaThastha hatuM te badhuM ja temaNe graMthastha karyuM ane ApaNA upara asIma upakAra karyo che pUrvakAlIna pUrvAcA pApabhIru hatAM jethI jyAM jyAM zakA paDI, tyAM tyA 'tarava tu sTimpi ...." kahIne vAta raju karI chesUtra siddhAta viruddha eka paNa zabda ke akSarane je uthApe tene saMgha bahAra mUkavAmAM AvatA hatA, eTale A viSayamAM lAgavaga ke zarama calAvatA na hatAM AnI avachinna praNAlikA hovAnA kAraNe sUtra siddhAMtomAM koI bheLaseLa karI zakyuM nathI. Aje je vidyamAna AgamagraMtha che te jinezvara bhagavaMtanA kathana karelA ja che e niHsaMdeha hakIkata che mATe ja brAhmaNa kuLamAM utpanna thayelA eka vakhatanA jaina dharmanA kaTTara dveSI zrI haribhakasUrIzvarajI mahArAjA brAhmaNa avasthAmAM bolI uThyA hatA ke Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 31 " hastinA tADaghamAno'pi na gacchejjainamadire" " vapureva tavA''caSTe spaSTa miSTAnnabhojanam" kahIne bhagavAnanI mUtinI mazkarI karanArA paNa sAcuM te mAruM ane tattvaruci tathA tatvajijJAsAnA kAraNe mAruM te sAcu nahIM paNa sAcuM te mAruM, A vAtane samajanArA hatA. jethI sAdhvIjI mahArAje uccArelI "vI suja rivAja.." nI gAthA temanA kaNaMgeca thatAM navuM jANuvAnI tAlAvelI ane jijJAsAnA kAraNe chevaTe jainamuni banyA chatAMya kevI vaphAdArI hatI? mahAna AcArya thavA chatAM paNa pitAne "yAnI mittarAju.." gaNAvatA hatA. evA 1444 thanA nirmAtA zrImad hArabhadrasUrIzvarajI jevA mahAna vidvAna sUri puMgava paNa uccAre che ke - "kattha amhArisAjIvA, dusamadosadusiyA / hA ! hA ! aNAhA kaha hu tA jaiNa huto jiNAgamo / / dUSama kALanA deSathI dUSita thayelA evA amane je jinAgama na maLyA hota te amArI zI dazA thAta ! paNNavijjA bhAvA aNata bhAgo u aNabhilappANa / paNNavijjANa puNa aNata bhAgo u suyanivaddho / / jagatamAM abhilAya eTale kathana karavA lAyaka padArtho karatAM anabhilA padArtho anaMtA che, ane kathana karI zakAya tevA abhilA padArthane paNa anaMta bhAga ja prarUpaNa karI zakAya te che, kAraNa ke vAcA dvArA kathana karavAnuM hoya che, ane e te pAre parArthe AyuSya hoya to paNa parimita ja kathana karI zakAya ane tene paNa ana tame bhAga ja zrata nibaddha Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 32 che AthI samajI zakAya che ke jJAna keTaluM vizALa che! jyAM sAgara ane AkAzanI upamA paNa ochI paDe che, te jJAnane mahimA agamya, agocara, akaLa ane anupama che, tathA reya padArtha anaMta hovAthI jJAna paNa anaMta che. tenA eka akSaranA paNa anaMta-anaMta artho thaI zake che, kema ke vyaMjana ane svarAnI saMkhyA paranI che tene judA judA akSaro sAthe saMyejana karatA tenA judA judA arthe thAya che. thoDA saikAo pUrve thayelA upAdhyAya zrI samayasu darajI gaNIvare "rAnAno hetu autha...." mAtra A eka ja caraNanA ATha lAkha artho karI - batAvyA che, je pustaka Aje paNa mojuda che, je aSTalakSInA nAme prasiddha che. nyAyanA ratnAkarAvatArikA nAmanA graMthanA ma gaLAcaraNanA eka ja lekanA eka vidvAna AcAryavaye 111 artha karI batAvyA che jyAre saikAo pUrvenA AcAryo ane pAThaka pravo yadI ATaluM vizALa ane agAdha jJAna dharAvatA hatA tyAre trikALavettA zrI tIrthaMkaradeve te eka eka akSaranA anaMtA artho karI batAve temA zI navAI? kharekhara Agama e Arise che jenA dvArA kevo chuM? mAruM svarUpa zuM ? A badhuM sArI rIte jANI zake che. Agama ArisA dvArA Atmadarzana karI zakAya che prastuta graMthanA lekhaka - zrI bhagavatI sUtra sAra sa graha bhAga bIjAnA pharmAe vidvAna panyAmajI zrI pUrNAnaMdavijayajI gaNivara dvArA mane vAMcavA maLyA jema jema huM e pharmAonuM vAcana karato gaye, tema tema AtmAne anero AnaMda thaye ane hRdaya harSa vibhera banyuM. pratyeka pRSThanuM sUkSmadaSTie avalokana karyuM. ane jema jema Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tenuM avalokana thatuM gayuM tema tema panyAsajI zrI pUrNAnaMdavijayajI gaNI upara mane anero sadubhAva jAge. AvA gahana ane gaMbhIra viSaya para temaNe zAstra siddhAMtane vaphAdAra rahI vizada ane vistRta carcA karI che. pratyeka viSayanuM pitAnI AgavI zailIe sAdI-saraLa ane lekagya bhASAmAM vizada spaSTIkaraNa karyuM che. jethI ajJa ke sujJa sau koIne eka sarakhI rIte A graMtha upayegI thaI paDaze e hakIkata che. rajUAtamAM kyAMya bhASAnI khATI bhabhaka nathI paNa bhAvanI camaka che, jhINavaTapUrvakanI suMdara chaNAvaTa che, vizada vivecana che, bhASA atyaMta saumya-saraLa ane suMdara che, rajUAta karavAnI addabhuta kaLA che, jethI vAcakane udbhavatI zaMkAonu sahaja nirAkaraNa thatuM jAya che. vAcatAM haiyAmAM ullAsa pragaTe che, rasadAra rasavatI ArogatA jamanAra je Anadane anubhava kare tenA karatAM kaMI gaNe AnaMda A graMthanA vAMcana-manana dvArA prApta thAya che. vAMcaka kyAMya paNa aTakaLyA vagara pravAhabaddha rIte vAMcato jAya ane nijamAM khavAI jAya e AnaMda anubhavAya che 1 vivecana che, naLa ane su dara adbhuta kaLA che. graMthanA pAne pAne vAkya vAkya ane zabda zabda hRdayanI urmInAM darzana thAya che, bhAvanI bhavyatAnAM ane bhavyAtmAone kaMka pamADavAnI anekhI tAlAvelI ane tamannAnAM spaSTa darzana thAya che savi jIva karuM zAsana rasI, IsI bhAvadayA mana ulasI." Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34 A paktio jyAre jIvanamAM tANAvANAnI jema vaNAI gaI hoya tyAre ja hRdayanA UMDANamAMthI aMtarnAda pragaTa thAya che dravyAnuyoganA jaTila, kaThina ane kaparA viSayanuM vizada varNana karavuM ane pratyeka viSaya para prakAza pADave e tyAre ja bane ke, lekhakane UMDe anubhava hoya, buddhi kuzAgra hoya, zAnuM talasparzI jJAna haya, satata-avirata parizrama hoya, yAmAM hitabuddhi hoya, mAtA zAradAnI kRpA (miThI najara) hoya ane gurukRpA (AzIrvAda) hoya tyAre ja lekhaka saphaLa thAya che. sAmAnya lekha lakhavA e eka jUdI vastu che, paNa tattvajJAna jevA jaTila ane gaMbhIra viSaya para ane te paNa siddhAMtane anarapa tathA tenA hArda sudhI pahoMcIne lekagya zilImAM rajUAta karavI bahu ja kaThIna ane kaparuM kArya che, mATe ja anubhavIo kahe che ke - " vidvAn eva hi jAnAti, vidvajjanaparizramam / nahi vandhyA vijAnAti gurvIprasavavedanAm / / sAce ja saraLahRdayI paMnyAsajI mahArAje A graMtha nirmA. zamAM anere bhega Ape che, khUba ja jhINavaTa, cIvaTa ane vidvattApUrvaka dattacitte athAga parizrama laIne vivecana karyuM che A viSayanA rasIyA mahAnubhAve mATe A prastuta graMtha AzIrvAdarUpa nIvaDaze, jijJAsuo mATe atyaMta upagI pUravAra thaze ane jena-ajaina jagatamAM kapriya banaze eTaluM ja nahIM paNa kaMIka AtmAonA samakitane nirmaLa karavAmAM : Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 35 tathA zraddhAne daDha karavAmAM anero bhAga bhajavaze, uparAMta karma nirjarAnuM mahAna kAraNabhUta banaze. AvA suMdara vivecanAtmaka dravyAnuyeganA khajAnArUpa graMtha nirmANa karavA badala vidvAna paMnyAsajIzrI ApaNuM saunAM abhinadananA adhikArI bane che. punaH punaH huM temane abhina du chuM ane emanI zaktionI kadara karuM chuM. lekhakazrI paMnyAsajI mahArAja A graMthanuM nirmANa karIne yazasvI ane pUrNa saphaLa banyA che. kyAMka temaNe lAlabattI paNa dharI che, ane na samajAya tevA viSayane zakya teTale prayatna karI saraLa banAvavAnI keziza karI che. varSa doDha varSa pahelAM bhagavatIsUtra sAra-sa grahane pahelo bhAga jyAre temaNe mane sAdara bheTa karyo, tyAre meM tenuM uparachallI dRSTie ja mAtra nirIkSaNa karyuM hatuM. paraMtu jyAre mane bIjA bhAganI prastAvanA lakhavAne suavasara prApta thayo tyAre te mAre tene sAghata vAMco ja rahyo. te ja tenA upara be zabda huM lakhI zakuM. paNa A bIjo bhAga vAgyA pachI mane thayuM ke, meM prathama bhAga vacce nahIM te ThIka na karyuM have taratamAM ja prathama bhAganuM vAcana karavA mATe A bIjA bhAge mane mUka preraNA ApI che zrI bhagavatI sUtra ane tenI vyAkhyAo - dvAdazAMgImAM pAMcamuM aga zrI bhagavatIjI sUtra, jenuM mukhya Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 36 nAma "vivAhapannatI che, tenA prathama 41 zataka ane daza hajAra uddezAo hatA ane be lAkha ayAsI hajAra pade che ahIM pada eTale "vibhajyataM pada' samajavuM nahIM, paNa ahIMA eka padamAM lagabhaga ekAvana karoDa kane samAveza thAya che, AvA be lAkha acAvIsa hajAra pada . atyAre paNa traNa bhAgamAM 1200-1300 pRSTha jeTaluM che. jemAM lablinidhAna zrI gautamasvAmIjI, anya sAdhu-sAdhvIjI, zrAvaka-zrAvikA ane anya tIthikee pUchelA 36 hajAra praznonA uttara bhagavAna mahAvIrasvAmIe zrImukhe pharamAvyA che, jemAM chatrIsa-chatrIsa hajAra vAra bhagavAna mahAvIra ane gautamasvAmI bhagavAnanuM puNya nAma Avatu hevAthI jagatamAM atyaMta pUjanIya banyuM che ane tethI tenuM prasiddha nAma bhagavatIjI che vartamAnamAM paNa jyAM jyAM jyAre jyAre vidvAna gurude zrI bhagavatI sUtra upara vAcana Ape che tyAre bhAvike atyaMta bhakti ane bahumAnapUrvaka tathA zreSTha vidhi vidhAna sAthe bhagavatIsUtranuM zravaNa kare che. zrI bhagavatIjI sUtra paranAM vyAkhyAnamA vivecanAtmaka aneka graMthe pragaTa thayA che, temAM pUjya AgaddhAraka sAgarAnaMdasUrIzvarajI mahArAje khUba ja jhINavaTa ane vidvattApUrvaka sUtranI vizada carcA karI che. parama gurudeva, pU. AcAryadeva zrImad vijayalabdhisUrIzvarajI mahArAjanA bhagavatIsUtra para vyAkhyAnagraMtha be bhAgamAM pragaTa Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 37 karyo che. prathama bhAgamAM maMgaLAcaraNanA phakata eka ja ka upara vistArathI carcA karI che jyAre bIjA bhAgamAM bhagavatIsUtrane jayakuMjara hAthInI sAthe sarakhAmaNI karatAM ja 500 pRSTha pUrA thAya che. temaja pUjya vidvarya jainAcArya zrImad vijayadharma, sUrIzvarajI mahArAje ApelA bhagavatIjI paranA vyAkhyAnane eka daLadAra graMtha che. atyaMta suvAcya ane rasIlI bhASAmAM taravajJAnathI bharapura te graMtha banavA pAmyo che. jyAre vidvayaM saraLAzayI paMnyAsajI zrI pUrNAnaMdavijayajI gaNuM (kumArazramaNa) dvArA pragaTa thayelA prathama bhAgamAM tattvajJAnane khajAne ThAlavI devAmAM AvyuM che. jemAM pAMca zatakanA aneka uddezAonuM vizada ane vistRta vivecana che jyAre A prastuta bIjA bhAgamAM darphe zatakathI 11mA zataka sudhInA aneka uddezAonuM viSayane vaLagI rahI suMdara saraLa ane suvA zilIe vivecana karyuM che. A eka Akara graMtha che. A graMtha jijJAsuo tathA tattvapipAsu bhavyAtmAo mATe eka AzIrvAda rUpa che. sAce ja A bane bhAga atyaMta upayogI ane atIva jJAnaprada nIvaDaze, emAM mane leza paNa zakI nathI. AvA prakAranI zilIne anusarIne AgaLanA zatake paranuM vivaraNa taiyAra karI pragaTa karavAmAM Avaze te khUba ja upayogI nIvaDaze.. Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 38 bhagavatI sUtranA 11 zataka sudhInA e bhAgAnI bheTa samAjane ApIne panyAsajIe sAhityanI sArAmAM sArI sevA karI che mArA phI pharIthI AzIrvAda che ke tee peAtAnA dhyeyane vaLagI rahIne AgaLanA bhAge| paNa taiyAra kare aMte sau kAi mananapUrvaka A prastuta pustakanuM vAMcana karIne jaina zAsananA hAI ne samaje ane peAtAnuM kalyANa sAdhe e ja abhilASA. sa2033 jeTha sudi 13 sAMtAkrujha pU. gurudeva vijayalakSmaNasUri ziSyA kIti candrasUri 33 Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhagavatItra sAra-sa'graha : bhAga bIjAnI viSa yA nu * ma Ni kA prakAzakIya nivedana lekhakIya nivedana viyava sUri mahArAje khelele tripAMkhIyA ja'ga sva. zrI manasukhabhAInA Amukha prastAvanA anukrama zuddhi-patraka rAta-da vedanA, nirjarA ane karaNa jIva ane karaNa vedanA ane nija rA vedanA ane nirAnuM sAhuca jIvane AhAra mahAkama ane alpakama pudgalAnA upacaya prayAgathI jIvanI sAdi sAMtatAne vicAra karyAM ane tenI sthiti karmAne bAMdhanArA jIve puruSaveda *vida napu sakaveda vedAnu' alpa-mahuva jIvAne sapradezAdi vicAra pratyAkhyAna ane AyuSya tamaskAya k ' 14 sa 27 39 47 13 19 21 2 32 36 3. pR 41 51 para 53 pacha 58 61 67 L Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 40 kRSNarAjIe tamaskAya eTale zuM? mAraNatika samudughAtInI AhArAdi maraNa samuduvAta judA judA anAjanI enio kayAM sudhI rahe upameya kALanI gaNatrI pRthvInI nIce zuM che ? karma tathA devanuM vikrvANa sukha-duHkhane anubhava zataka-7. jIva kayA samaye AhAra vinAne hoya? upAzraye sAmAyika karanAra zrAvakane kaI kriyA lAge munirAjene gocarI-pANI devAthI lAbha siddhajIne gati kevI rIte? baMdhane cheda thavAthI (mukti) pUrvanA pragathI dukhI jIvaja duHkhathI vyApta che? upaga vinA cAlanAra muni munine supratyAkhyAna che? paccakakhANa sa ba dhI praznottara 104 zAzvatA che? azAzvatA che? 109 (anya tirtha karo ane temanA matanuM nirasana) vanaspatinA cha kayAre alpAhAravALA? 116 narakagatine jIva apakamI khare? - , 117 narakagatimAM janAre jIva AyuSyakarma kyAre bAMdhe ? 122 6 4 4 6 $ $ $ 103 Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 41 pRSTha 125 132 132 141 146 147 15ra 152 161 chaThThI ArAnA bhAva Azrava ane saMvaranuM svarUpa zabda ane rU5 be kAme che gaMdha, rasa ane sparza bhAga che amanaskanuM akAma nikaraNa hAthI ane kIDImAM jIvanI samAnatA 10 prakAranI saMjJA asaMvRta aNagAranI vaikriya labdhi ceTaka ane keNikanuM kathAtmaka varNana - (te samayanI aitihAsika paristhiti) anya matAvalaMbIo sAthe astikAyanI carcA zataka-8 karma sattAnI sarvoparitA zarIra racanAmAM pudgalenI zakti svazarIranI mAyA hiMsA pazendriya indriyanI prApti ekendriyanuM zaraNa AzIviSa chaghastha mANase dasa padArthane jANatA nathI jJAnaviSayaka praznottara ajJAna keTalA prakAre che? lakhyi viSayaka prazna jJAnalabdhi pAMca prakAre 169 171 179 180 181 181 182 186 188 189 13 198 - 196 Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pRSTha 200 201 201 202 203 204 205 206 208 m 0 mm darzana labdhi cAritra labdhi cAritrAcAritra labdhi dAna labdhi lAbha labdhi bhega labdhi upaga labdhi vIrya labdhi cAritra labdhinA pAMca bheda virya labdhinA traNa bheda indriya labdhinA pAMca bheda vanaspati saMbadhI praznottara vanaspati jIvana upakAra mAnavanI mAnavatA ane dayALutA jInI achedyatA kriyAonu apabahu maMkhalI gozALe prANAtipAtAdinI virati AjIvikanA siddhAnI vaktavyatA munirAjonI vaiyAvaccanA phaLa zrAvakene mATe dAna-dharmanI upAdeyatA A cAre dharmomAM kAryakAraNutA sevAyelA akRtya sthAnanI vatavyatA kriyAonI vaktavyatA anya dharmIo sAthe carcA gatiprapAta adhyayana 212 * 213 214 220 223 sm m 2 37 240. 247 248 252 255 - 261 268 Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 43 D 270 273 275 277 283 285 293 303 307 316 guru AdinA pratyunIke paraleka pratyenIka Indriye durjaya zA mATe ? , ubhayaleka pratyenIka - pAMca prakArane vyavahAra , eryApathika baMdha " pariSaha saMbadhI vaktavyatA ' pudgalene baMdha vistRta vivecanA badha pratyayikAdi 9 kAmaNa zarIra praga baMdha keTalA? jJAnAvaraNIya kArma baMdha. - . - mehanIya kAmaNa zarIrabaMdha - nArakAyuSya karmaNa zarIra baMdha . mAnuSpAyuSya kArmaNa zarIra baMdha getra kAma Na zarIra ba dha anya mUrthikai sAthe carcA - (jJAna kriyA mATenI carcA ArAdhanAnA bhedo (jJAna-darzana-cAritrAdi AcAra carcA ' pudgala pariNAma ATha karma jIva paNa pudgala che ? } { } } zataka-9 jaMbudvIpa (kSetramAM nadIonI sa khyA) : - 317 318 319 320 320 322 332 333 3 37 339 Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 44 344 . sAMbhaLyA vinA paNa dharmAdi pAme? (tIrthakara, jina prajJapta dharma, dhilAbha, anagAra dharma, brahmacarya dharma, mithunanA ATha prakAra, saMvara dharma, pAMca jJAna, AdinI carcA ane te prAptinuM mULa kAraNa) karmone kSapazama 356 bImAra dila, mUda dila, UMdhA dila 358 avadhijJAnanI vaktavyatA 363 jIvone pravezanaka ka68 | (cAre gatinA pravezanakonI carcA) gAMgeya muninA bIjA paNa prazno 375 RSabhadatta, devAna dA ane jamAlinA caritra 382 kilibAzaka deve mATe 404 eka jIvanA hatyArAne bIjA jIvane vadha lAgaze? 406 R ihatyAnuM pApa 408 zataka-10 dizA mATenuM kathana dizAomAM jIvenI vaktavyatA zarIronI vaktavyatA siddhone zarIra nathI Izvara karmonA phaLadAtA nathI kriyAo saMbadhI praznottarI ni viSayaka praznottara he prabhe! vedanA keTalA prakAranI che? bIjA prakAre traNa vedanA 409 413 416 417 419 424 427 431 433 Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 45 444 4para 454 455 457 pRSTha trIjA prakAre traNa vedanAo 437 deve pitAnI zaktithI keTalA devavAsene ulaMghe che? 439 gheDAnA peTamAM khu khu zA mATe 444 prANAdhAramAM vAyunI mukhyatA prANAyAma 448 svarodaya vijJAna 450 ca dranADImAM karavAnAM kAryo . sUryanADImAM karavAnAM kAryo : prajJApanI bhASA trAyazciMza devAne adhikAra idro devasabhAmAM bhego bhegavI zake ? 464 zazcandranI sabhA kyAM che ? 468 zataka-11 utpala mATenA 33 dvAro 471 vanaspatikAyamAM janArA ke? 481 (utpala saMbaMdhI 33 dvAre) zAka vanaspatinI vaktavyatA 487 palAza mATenI vaktavyatA 489 kuMbhaka vanaspatinI vaktavyatA nAlika chAnI vatavyatA paddha saMbadhI vaktavyatA karNikA vanaspatinI vaktavyatA 498 nalina vanaspatinI vatavyatA 500 zivarAja RSinI vaktavyatA * 502 (tApasenA bheda, virbhAgajJAna AdinuM varNana). 492 494 49 Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 46 siddhacamAna jIvA kayA saMghayaNe mekSamAM jAya ? sahunana sasthAna nAma kama uccatva parivasanA siddhazilAmAM birAjamAna jIve kevA che ? (traNa du:kha AdinuM varNana) zarIra vinA sukha kevuM ? leAka saMbaMdhI vaktavyatA (dravya, kSetra, kALa ane bhAvaleAkatu varNana che) bhAvaleAkanuM' vistRta varNana lAkanuM svarUpa sudarzana zeThanu varNana pramANa kALa zeThanu pUrvabhavIya vRttAMta zeThanI siddhigamananI vaktavyatA zramaNeApAsaka eTale mahAvidehAdi kSetre sAdhudhama ane gRhasthadhama gRhastha dhama sAdhudhama'nI pUrvabhUmikA traNe AzrameAnA jIvanadAtA gRhasthAzrama pudUgala parIvrAjakanI siddhI vaktavyatA vibha gaNAta samAptI vacana abhiprAyA - pRSTha 513 513 517 519 519 520 524 527 530 544 550 554 558 563 565 569 572 573 175 177 182 583 586 587 Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pRSTha 10 17 17 39 40 40 53 15 60 5 76 82 87 91 93 OM 100 100 101 15 107 107 113 129 29 pakti 10 13 10 14 20 ja 17 20 66 * jI 20 5 18 22 14 16 11 5 20 20 2 17 cha zuddhi-patraka azuddha le+ ga phatA tana bApe bhaya thatu strIya ta ka nara adha vALA bhaga vamA ara mArI sace vinA te posa vAsa vanA mane titha gUDA pharatA zuddha na tana mAdhe bhaya thatu striya naira adha vALA gabhA vaimA F arA mArA kA sacA vinAnA tenu pASa vesi vinA ane tItha * Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 48 paMkti azuddha savara- AhAra badhA dekhAte saMvaraAkAra baMdhA dekhAte 24 130 146 155 163 165 167 184 189 10 11 -ghana -cita paNe tathA daza daza 191 ca yA karatA karAtA na javAya 192 javAya 20 193 AmAM manaparyava jJAna che. 0 satyanI satya, zuddha ane ajJAta ajJAna 197 -nAo matijJAnanA paraMtu mehanIya -nAe gati AdinA 198 199 = = = = " " - 3 bha = = = 208 vRddhi 209 prakA te te 211 217 buddhi prakate te saMpI thama mUccha sapI matha succha 219 228 Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4 azuddha 237 zuddha 238 zvase 238 yisa zvAse visa -ta - 242 jata -rAje 278 -rAone divA 304 tirtha - Ava dIvA tIrtha Apa dura jAgRta thayA 308 333 340 351 351 3pa 364 00 vyo vo du daza 366 368 - azra | dartha - 386 417 - gAha - 418 0 - karI gAra savasaMsAchatA kubhI -matajIve ne -mata 4 433 - sarvasama chate ke bhI -manajIne '-mana-onuM 433 w w at dh as A 0 - - -enuM - * karyo 445 * vIna vIne Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pati 17 azuddha data saya -dayI che. 445 445 445 446 457 4pa7 dita saMya -dAyI 21 19 16 paNuM vyaktA abhyatA 1ra 464 464 vyAkUtA adhyAtA puSadA a ma ama -rakhe cama cama 472 1 --rekhA celA cele 472 489 490 kSAne kSAnI tema jema pUjA pa02 529 prajA tanA tene chatA 545 che che ke chatA 550 550 555 dukhya vale nivyA tavI gya valA nircA papa8 560 567 pa67 pa67 hoya che pa74 kahI * 1. Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ % ra sa nama: namotthuNa samaNassa bhagavao mahAvIrassa / ___namo namaH zrI prabhu dharmasUraye / zrI bhagavatI sUtra sAra saMgraha bhAga-ra zataka 6 ThuMH uddezaka-1 vedanA, nirjarA ane karaNaH A uddezakamAM vedanA, nirjarA ane karaNI vagerenuM varNana che. sAra A che - je jIva mahAdanAvALe haiya, te mahAnirjarAvALA hoya che. ane je mahAnirjarAvALo hoya te mahAdanAvALe hoya che. AmAM je jIva prazarata nirjarAvALo hoya te uttama che. chaThThI ane sAtamI pRthvImAM narayike moTI vedanAvALA hoya che. e chaThThI ane sAtamI pRthvImAM rahenArA nairayiko zramaNa nirca karatAM meTI nirjarAvALA nathI hotA. 1 bhagavatIsUtranuM A chaThuM zataka prArabha thAya che. jemAM 10 uddezake che. jaganA jIne samyaga jJAnanI prApti thAya te * Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI bhagavatI sUtra sAra saMgraha mATe gaNadhara zrI gautamasvAmIe pUchelA praznonA javAba bhagavAna zrI mahAvIra svAmI svamukhe Ape che. prazno A pramANe che - 1. zuM je mahAvedanA bhagavanAre hoya te mahAnirjarAvALo heAya che? 2. je mahAnirjarAvALo hoya te mahAvedanAvALo hoya che? 3. mahAvedanA ane apedanAnA svAmIomAthI je prazasta nirjarAvALA hoya te zuM uttama che? jIvAtmA pitAnA karelAM karmone kAraNe roga, zeka, satApa tathA Adhi-vyAdhi ane upAdhionI bhayakaramAM bhayaMkara vedanA bhegave che, te mahAvedanAvALA kahevAya che. jemAM nirjarAnI alpatA-atialapatA paNa hoI zake che. ane tIvra vedanA paNa hAI zake che. pitAnI Atmazakti vaDe karmone vizeSa prakAre kSaya karanAra mahAnirjaraka kahevAya che. matalaba ke ahIM vedanAnI apatA paNa sa bhavI zake che ane tIvratA paNa hoI zake che. jyAM mahAvedanA hoya tyAM mahAnirjarA paNa hoya che. A praznane hArda che. atyata durbhedya karmonI beDImAM phasAyelA jIvAtmAne ati tIvratama mithyAtvane ulyakALa vartAte hovAthI tenA pratyeka pradezamAM gherAtighara meha vAsanAnuM prAcurya hoya che. jethI te AmAnA pradezamAM jIvananA chellA zvAsa sudhI krodha, mAna, mAyA, lebhanI pragADha avasthA banI rahe che. jene laIne jIvAbhAnA adhyavasA-mAnasika pariNAme ghaNuM ja kUra, nirdayI, Disaka ane nirvasa hoya che. svArthodhatAnA kAraNe tenI Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zataka 6ThuM : uddezaka-1 lezyAomAM kRSNalezyA sImAtItarUpe hoya che jJAna ane vivekanA dipaka lagabhaga olavAI gayA hoya che. AvI paristhitimAM A jIva je kiyA kare che temAM pUrNarUpe tallIna hovAthI tene AgaLa-pAchaLanuM kaI bhAna nathI hotuM. te ajJAnI jIva varanA jheramAM bebhAna banI nirdayapaNe bIjAnI hatyA karaze mArA jUThA bolavAthI bIjAne pArAvAra nukazAna thaze, bhUkhe maravuM paDaze, ke kamete maravuM paDaze, tenI paNa tene mula paravAha hotI nathI. cerI karanArAomAM paNa keTalAka te mahAkura ane nirdayI hoya che. eka gAmamAMthI cha mANase cerI karavA nIkaLyA che badhAne IrAdo gerI karavAno che te sAcI vAta che, paraMtu badhAnA mananAM pariNAme sarakhA hotA nathI temAM eka mANasa te e phUra pariNAma che. te kahe che ke-ApaNe AkhA gAmanI cAra bAjue sukAM kAMTA, ghAsa, lAkaDA vagere goThavI Aga lagADI daie jethI keI bacavA na pAme ane badhAonuM dhana laI jaIe ane je zrIma to bacI gayA hoya temanA ghare jaI temanA bAla-baccAone, strIone ane vRddhone baMdukanI gaLIthI vIMdhI nAkhIe ane temanuM sarvasva haraNa karI laie, vajuvAna strIone upADI jaIe. A pramANe A bhAInA vicAramAM atyaMta krUratA, nirdayatA rahelI che tenI A krUratA keTalAya jInI nirdaya hatyA karaze, mUka prANIone mAraze, strIo upara baLAtkAra karaze pitAnA zokhanI khAtara ja cerI karavAnA IrAde hajAralAkhe ane kroDe jI sAthe bhayaMkaramAM bhayaMkara varajheranI gAMTha Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI bhagavatI sUtra sAra saMgraha bAMdhaze. kAraNa ke game te nimite maranAre jIva mAranArane kaTTara verI bane che ane A varanI paraMparA keTalAya samaya sudhI cAlyA kare che. maithuna karmamAM Asakta jIvanA pariNAme paNa jovA jevA hoya che. te vicAre cheH "mArI pAse aDhaLaka dhana che, sattA che, huM navayuvAna chuM, rUpavAna chuM, paramAtmAe mane bhege bhegavavA mATe ja janma Ape che. bhegamAM masta banI huM strIonI mAMdagI ke tenA bIjA duHkhonI jarA paNa paravAha karIza nahIM eka maraze te bIjI paraNIza, trIjI paraNIza. mAre mATe strIonI kamInA nathI. kemake hu bhaktA chuM. khUba bhego bhegavavA mATe ja huM jape chuM." strIonA zarIranI suMdaratA TakAvavA mATe garbhahatyA karavI paDe to te paNa mAre mATe azakya nathI bALakane paNa bATalInA dUdha upara rAkhIza. paraMtu strInI juvAnI ane stananI kaThinatA-su daratA kAyama banI rahevI joIe. maithunAsakta jIva haja te pahelAnuM bALaka stanapAna karatuM haze tenI paNa paravA karyA vinA strIsaMgamAM lIna banI pharI garbhadhAraNa karAvaze ane te mATe mAMsAhAra, IMDAnuM sevana, zarAbapAna vagere abhakSyanuM sevana karaze ane bALakanI lAIna lagADaze. A pramANe maithuna karmamAM AMdhaLe banele A bhAI agaNita jIne tathA pitAnA saMtAnone, strIne ane chevaTe pitAnA badhAe satkarmone nAza karavA taiyAra thAya che. ane je mANasa parigrahane vadhAravAmAM ja aMdha banela che, te mANasa pAse mAnavatAne eka aMza sarakhe paNa rahetuM nathI. + ! - 2,3 Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zataka 6ThuM = uddezaka-1 - kahyuM che ke-stromAviSTo che te mAtaraM vitaruM tathA lebhamAM Asakta banele mANasa mAta pitAnI hatyA karatAM paNa acakAtA nathI. AkhIce jIdagI maharAjAnA sAmrAjyamAM samApta kare che. ane tItrAtitIvra kamene upArjana kare che AvA jIne pitAnA karmonuM phaLa kyAreka dazagaNuM, segaNuM, hajAragaNuM ane koIka jIvane te kareDegaNuM paNa vadhAre bhegavavuM paDe che jyAre temanA karmonI nirjarA ghaNuM ja alpa hoya che. eTale je jIvAtmAe atyaMta malinabhAve karmo bAMdhyA che te eTalA badhA pragADha ane cIkaNA hoya che je ghaNIvAra bhegavavA chatAM paNa nAza thatAM nathI jema rezamanI dorIne be cAra gAMTha lagAvI bane cheDA jorathI be cAya teTalA khe cIne pachI telamAM nAMkhI gadA kAdava sthAnamAM nAkhI sUkvIne pachI te gAMTha khelavA ghaNo ja parizrama karatAM jema te gATha kholavI muzkela che, tema ghaNI vakhata pragADha rIte badhAI gayelAM karmo mahA muzkelImAM paNa nAza thatAM nathI. ' . gavavA chatAM paNa te cheDA ne manANI sUraelavI hAya nA ujaLA cakA" mahAmithI parata lAja kAMI kAla dUra karavA halavAI ke telInA dheAtIyA eTalA badhAM gaMdA thaI gayelA hoya che ke tene ujaLA karavA mATe ke tene mela dUra karavA mATe sanalAITanA goTAnA goTA paNa kAMI kAma AvatA nathI. ane kapaDuM phATI jaze, paraMtu ujaLuM te thaze ja nahIM A pramANe mahAmithyAtvane laIne bAdhelA karmonI cikAza paNa tevI ja hoya che. 1 mithyAtvanA gADha raMgamAM raMgAyelA jIvAtmAno hiMsaka pariNAma paNa mahAkrUra hoya che. 2. asatya vyavahAra-vyApAramAM paNa te nirdayI hoya che. 3. cerInuM kAma paNa sadaiva paraghAtaka ja hoya che. Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI bhagavatI sUtra sAra saMgraha 4. maithuna karma bhUMDa ane gardabha karatAM paNa mahAbhayaMkara hoya che. 5. parigraha karmamAM rAkSasanI jema nirvasa pariNAma hoya che. 6. krodhanI mAtrA asuranI jema satyAnAzI hoya che. 7. mAna ajagaranI jema sarvathA bhayaMkara hoya che. 8. mAyA kALI nAgaNa jevI atyaMta vikarALa hoya che 9. lebhanI mAtrA vanavagaDAnA dAvAnalanI jema mahAdAnava jevI hoya che. 10. rAga ane dveSane mAlika madhanA vATakAmAM paDelI mAkhInI jema AkhI jIMdagI sudhI temA eTale badho pAgala banI jAya che ke tenI rAgAlpatA ane dveSAnyatA TheTha jIMdagInA chelalA zvAsa sudhI maTI zakatI nathI. rAgAdha mANasa sAdhune svAMga sajI zake che paNa pitAnI rAgavRttine choDI zakatuM nathI, tema te choDavAne abhyAsa ke prayatna paNa karato nathI. jyAre dveSAndhatAnI vAta to sAva jadI ja che. tame dveSAbdha mANasane kyAreya joyA che? teo sAta lAkha sthAnamAM rahelA pRthvIkAyanA jIvone micchAmi kaDama devA taiyAra raheze paNa paisAnA ane viSayavAsanAnA lebhamAM aMdha banyA pachI pitAnA nAnA bhAI, moTA bhAI, bApa, putra, sAsu, jeThANuM, derANI ke ADezI-pADezIne micchAmi dukkaDam daI zakatA nathI. A pramANe cADI khAvI, kaDu ka, mAyA mRSAvAda seva Adi pApa paNa tenA tIvra hoya che. eka zeThane cAra putra hatA ane cArenI cAra putravadhUo tI. eka vakhata sauthI nAnI putravadhUne sAta divasa mATe ta lAkha yAra raheze nAnA nAnA Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zataka huM H uddezaka-1 rasoI banAvavAno vAro A nAnI vahu rUparUpanA aMbAra jevI hatI. bhaNelI paNa hatI. ane tethI te potAnI jAtane bahu ja hoMziyAra mAnatI hatI. phalasvarUpa tenI jIbhamAM kaDavAza hatI, hAthamA kRpaNutAe vAsa karyo hato, mAthAmAM garva bharAI beTho hato, hRdayamAM tucchatA ane peTanI chIcharI hatI. eka divasa pitAnI sAsu, naNade ane jeThANIo sAthe khUba uddhatAIbharyo vartAva karyA pachI samayasara raseI banAvI nivRtta thaI. e vakhate enA manamAM evA vicAro ghoLAtA hatA ke AjanI mArA hAthanI rasoI jamyA pachI jeThANIonA garva gaLI jaze. sAsu ane naNadanI jabAna baMdha thaI jaze. sasarAjI ane jeTho te mArA vakhANa ja karaze AvA vicAromAM DUbelI te vahue pitAnI seInI pharIthI parIkSA karavA mATe zAkanuM eka pheDavuM pitAnI jIbha upara mUkayuM. yU-dhU karatAM te bAIe badhu zAka yUkI nAkhyuM. viSa karatAM paNa bhayaMkara kaDavAza te zAkamAM hatI bAI samajI gaI ke te zAka kaDavI tu baDInuM raMdhAI gayuM che. paNa have karavuM zuM ? pheMkI devAmAM khAsa kAMI bagaDI jatuM na hatuM paraMtu mananI malInatA ane jIvanamAM garvanI mAtrA vadhAre hovAthI tenA manamAM AvA bhAva utpanna thayA - 1 A zAka badhA khAze te maraNane zaraNa thaze je mane jarAe ISTa nathI. 2. phekI devAmAM jeThANIonI mazkarI ane naNaMdane upAlaMbha Thapake sahana karavuM paDaze, je mArA svabhAvathI viruddha che. 3. ghI, hIMga, jIru Adi masAlAne apavyaya thavAthI patinA caMga vacane paNa sahana karavA paDaze. Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI bhagavatI sUtra sAra saMgraha 4. mArI AvaData ane cAlAkI upara pANI pharI vaLaze ane mArI pala ughADI paDI jaze. A pramANe ArtadhyAnamAM lIna banelI te bAI vicAra kare che ke koI tapasvI munirAja pharatA pharatA ahi padhAre te tene zAka vahorAvI dauM, jethI mArI dharmiSThatAnI prazaMsA thaze, leke mArI prazaMsA karaze ane jeThANIo karatAM mAruM mAna vadhavA pAmaze. AvA atitIvra ajJAnAndhakAramAM te bAI DUbelI che teTalAmAM eka mAsakhamaNanA tapasvI munirAja pAraNA mATe tyAM padhAre che ane te bAI kaDavI tu baDInuM zAka temane vaherAvI de che. pitAnI bhUla chUpAvavA sAdhunA prANa letA paNa te bAIne dayA na AvI sAdhu te te zAka khAI karmonI nirjarI karI mekSamAM padhAre che. paraMtu te bAInA AvA philaSTa adhyavasAya AgaLa vadhatA jAya che ane bhayaMkaramAM bhayakara nikAcita karmo bAdhe che ane phaLa svarUpa dvAdazAMgI AgamamAM paNa A vAtanI sAkSI ApatAM kahe che ke-A bAIne jIva eka eka narakamAM e vAra gaye ane sAte narakamAM 14 vAra pharyA pachI paNa tenA karmonI nirjarA jevI joIe tevI thaI nathI ane keTalAe tirya ca avatAramA avatarita thaIne sarvathA asahya duHkha bhogave che paradezamAM ghaNuM dhana kamAIne bane bhAIo pitAnA dezamAM AvyA ane eka sthAnamAM jamInamAM dhana dATayuM. pachI bane bhAIonI vezyA kharAba thaI ane ekabIjAne mArIne dhana pitAnA kAma karavAnI bhAvanA thaI ane baMne bhAIo ThaMDADI yuddhathI laDyA ane kamete maryA. ema nava bhava sudhI hiMsaka tAro pAmI mArakuTamAM ja pUrA karyA ane dhana dhanane ThekANe rahyu Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zataka 6ThuM : uddezaka-1 AkhI jIMdagI sudhI satya bolanAra vasurAjAne kevaLa eka ja vAra jUThI sAkSI devI paDI kAraNa ke te samaya pUratuM temano vivekadIpa bujhAI jatAM temane A vicAra paNa na A ke-"huM sattAdhArI ane prabhAvazAlI chuM. mAro eka eka bola kimatI hoya che. mArAthI dAkSiyavaza AvI sAkSI ApyA pachI saMsAranA mAMsAhArIo A vAtane pramANa mAnIne lAMbA kALa sudhI asaMkhya bakarAM, gheTAMo, kukaDAo Adi jAnavaranI hatyA karanArA thaze." banyuM paNa evuM ke vasurAjAnI khoTI sAkSIthI jAnavarone devI samakSa katala karavAmAM Ave che, je jAnavaronI katalanI prathA karaDe varSothI Aja sudhI cAlu che. Ama eka ja vAra asatya bolavA mAtrathI vasurAjA narakamAM bhayaMkara vedanA bhegavavAvAlA thayA che. kumArI avasthAmAM kanyA tavanA saMrakSaNamAM kALajI nahIM rAkhavAthI zrIma ta putrI revatI sAsare AvyA pachI pitAne satya ane sadAcAra dharma sAcavI zakI nathI. tene pati zataka vratadhArI hovAthI potAnI 13 strIo sAthenI maryAdAmAM revatIne vAra 12 divasa pachI AvatuM hatuM. AvI maryAdA sAcavavAmAM mahAzataka makkama hatuM temaja revatIne choDIne bIjI 12 strIo satyansadAcAra ane ziyalane ja pitAnuM dhana ane sarvasva samajanArI hovAthI teone pati pratye kAMI paNa durbhAva thaye nathI. jyAre revatIne potAnA patinI A zIyala saMbadhI maryAdA sarvathA asahA lAgatI. tethI tenA mAnasika pariNAmo dina-pratidina bagaDatA gayA. ane AvA halakA tathA hi saka vicArone avarodha karavAnI eka paNa Atmika zakti tenAmAM nahi hovAthI ucca kuLamAM janmelI hovA chatAM paNa tenA vicA romAM palaTe Avyo. te A pramANe : hIne pAtA. tethI tenA saha tathA mi Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI bhagavatI sUtra sAra saMgraha "huM zrImaMtanI putrI chuM. karIyAvaramAM agaNita dhanarAzi lAvI chuM, chatAM mAre mATe vAre. puruSane reja maithuna sevavuM che ane strI pAse balAtkAre ziyala paLAvavuM che? A kayAMne nyAya ? mAro pati mArUM mAne ke na mAne mAre potAne ja mAre raste saraLa karI levuM joIe." Ama durthona vadhatuM gayuM. rome romamAM hiMsaka bhAvanAe je karyuM. ane game te mAge paNa mAre mArI zakyone yamane ghera pahoMcADI devI joIe ane mAre mArga niSkaTaka banAvavo joIe. gAnu ga eka divase cAra strIone upavAsanA pAraNe pitAne tyAM AmaMtraNa Ape che ane pAraNanI badhI vastuo viSamizrita karI temane pAraNuM karAve che ane te cArenA mRtyu thAya che. bAkInI ATha strIone paNa mArI nAkhavA pitAnA pitAnA gharethI atyaMta khAnagIrUpamAM guMDAone bolAvyA ane AThe zAkyone ghAtakI rIte mArI nAkhavAmAM AvI. mithuna karmamAM atyaMta Asakta banelI A revatIe kevaLa potAnA vaiSayika sukhanI tRpti mATe potAnI zakyone AvI rIte mArI nakhAvyA pachI svachaMdI banelI revatInuM jIvana atyaMta kaluSita ane maryAdAtIta thatuM gayuM. ane pachI te eka pApa bIja pApane AmaMtraNa Ape tema revatInA jIvanamAM zarAbapAna ane mAMsAhAra AdinA durguNe paNa pitAnI maryAdA vaTAvI gayA ane te marIne narakanI mahemAna banI. paricaha vadhAravAmAM atyaMta lebhA banelAnA daSTAMta zAstromAM bharapUra bharyA paDyA che. kALA kAmane karanAra dhavala zeTha, makhIcUsa mammaNa zeTha, rAjyasattAnA durupayegamAM ja dharmane mAnanArA duryodhana; AkhI jIMdagI sudhI bIjAone lUMTavAmAM, temanA rAjyane kaje karavAmAM, navI navI strIone Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zataka 6ThuM* : uddezaka-1 11 paraNIne temanI sAthe bhega vilAseAmAM masta khanI sImAtIta raudradhyAnamAM peAtAnuM jIvana pUrNa karanArA subhUma ane brahmadatta cakravatI paNa narakanA atithi banyA che. manuSyaleAkamAM janmelA evA mANuseAne paNa ApaNe joie chIe ke jemanA zarIre evA bhaya kara rAgeAthI pIDAtA hAya che ke jene jovA mAtrathI ApaNane dayA Ave. asAdhya rAgethI pIDita thaI varSa sudhI rIkhAtA, rAtA, rAvaDAvatA, bhUkhe maratAM kamete mare che ane maratAM maratAM paNa peAtAnA jIvanamAM rahelA anaMtAnuba MdhI krodha, mAna, mAyA, lAbhane cheDI zakatA nathI, pariNAme narakamAM gayA pachI paramAdhAmIenI asahya vedanAe hADatADa mAra sahana kare che, yamadUtAnA Da'DA khAtA khAtA rIkhAtA rIkhAtA peAtAnuM jIvana pUruM' kare che. mATe ja praznottare ne saraLA A che ke-karelA karmonA phaLarUpe mahAvedanA bhagavavA chatAM paNa jIva mahA nirAnA mAlika manatA paNa nathI ane mane paNa che. chaThThI ane sAtamI narakabhUmimAM rahelA jIvAne mahAvedanA che paNa mAneija rA nathI. tevI rIte mahAnirjarA karavA chatAM paNa jIvane mahAvedanA heAya paNa che ane nathI paNu hatI. gajasukumAla, kha'dhaka muni, ghANImAM pIlAtA khaMdhaka muninA pAMcaseA ziSyA, metAraja muni tathA mahAvIrasvAmI peAte paNa mahAvedanA bheLavavA chatAM mahAnirjarAnA mAlika banyA che, jyAre caMdanamAlA, rAjImatI, marudevA mAtA jevA bhAgyazALI jIveAe peAtAnA jIvanamAM apa vedanA ja bhAgavI che, chatA e karmAne mULamAthI ukheDI nAMkhI kevalajJAnarUpI lakSmIne varyAM che, je prazasta nirjarA che 4 n Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 zrI bhagavatI sUtra sAra saMgraha pUrvabhavIya karmonI sattA atyaMta vicitra hovAnA kAraNe tathA vartamAna bhavanI rAga-dveSa-moha vAsanA tathA mAyA prapaMcanI bhAvanA paNa vicitratama hovAne lIdhe mANasa mAtranA adhyavasAyamAM tIvratA-tIvrataratA ane tIvratamatA hoya che, ane sAdhane paNa judA judA hoya che tethI karmonA baMdhanamAM temaja udayamAM paNa pharaka paDe che tethI karIne keIka karmonA udayakALamAM vedanA ghaNuM ja hoya che, paraMtu AtmAnI zakti dabAI gayelI hovAthI karmonI nirjarA bahu ja alpa hoya che jyAre amuka karmonA udayamAM vedanA sImAtIta jogavavI paDe che. sAthe sAthe AtmajAgRti sa ya mArAdhanA ane jJAnamAtrAnA AdhikayathI karmonI nirjarA paNa puSkaLa hoya che. A pramANe bhagavAna mahAvIrasvAmIe pharamAvyuM ane sAdhake potAnA karmonI nija rA arthe vizeSa prakAre pitAnI sAdhanAmAM sAvadhAna thayAM e . Dr . S s ", a ntil ja8, che. Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jIva ane karaNI karaNa cAra prakAranAM kahevAmAM Avela che. manakaraNa, vacanakaraNa, kAyakaraNa ane karma karaNa. riyikone, paMcendriya jIvone cAre jAtanAM kAraNe ' hoya che. ekendriya jIvone be karaNa hoya che : kAyakaraNa ne karmakaraNa. vikalenidrane vacana, kAya ane karma-ema traNa karaNa hoya che. - narayike karaNathI azAtA-vedanAne vede che. asurakumAre karaNathI zAtA-vedanAne anubhave che. e asarakumArone cAre prakAranAM karaNa hoya che. e pramANe yAvat svanitakumAra sudhI ja bhuvanapati mATe jANavuM. vizeSatA e che ke-zubhAzubha karaNa hovAthI pRthvIkAyika che kadAca sukharUpa ane kadAca du:kharUpa vedanAne anubhave che, paNa kAraNa vinA to nathI ja anubhavatA. para kaI paNuM jhADanA pAMdaDA ApaNe upara uparathI joIe te eka sarakhA lAge paNa bArIkAIthI je jovAmAM Ave te Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 zrI bhagavatI sUtra sAra saMgraha jhADanuM eka paNa pAMdaDu bIjA pAMdaDA jevuM nathI hotuM. thoDo ghaNe te pheraphAra hoya ja che. te ja pramANe karma sattAnI jALamAM phasAyelA ja eka bIjAthI sarvathA ke azataH judA hoya ja che. kAraNa ke jIva mAtranA karmo judA judA che. tethI tenA phaLamAM paNa judAI rahevAnI ja. tethI zarIranA amuka AkAre eka jIva bIjAthI maLatuM hoya te paNa kAMIka bhinnatA to rahevAnI ja. chevaTe svabhAvamAM paNa pheraphAra jarUra jovA maLaze. svabhAvamAM ekatA jaNAze te zarIranA aMgomAM-aMgopAMgamAM pharaka jovA maLaze. be jIvenI AMkha sarakhI haze te nAkamAM pharaka haze vajana ane laMbAI sarakhA haze te chevaTe raMgarUpamAM judAI jaNAze . A pramANe eka bIjAthI sarvathA judA anaMtAnaMta jIvonI suSTi ApaNe sau pratyakSa nihALIe chIe. tenuM kAraNa kevaLa karmonI vicitratA ja che bhava bhavAMtaramAM mahavAsanAne vaza banI jevAM karmo upAjya hoya che, temano udaya paNa tevA prakAranA hovAthI pratyeka jIvonI zakti judI judI hoya che pRthvI, pANI, agni, vAyu tathA vanaspatikAyanA ana tAnaMta sthAvara jIne jihvendriya ghANendriya, cakSurindriya ane zrotrendriyanA AvaraNane uMdaya hovAthI tejIne jIbha, nAka, Akha ane kAna Indriyane sarvathA abhAva hoya che. jyAre saMsAranA bahu thoDA jIvane jIbha, nAka, AMkha, kAna IndrinI paTutA jovAmAM Ave che temAM paNa koIne mana nathI maLyuM ane bIjAne vicArazaktino abhAva hoya che ekane kAna ane AMkha maLI che, tyAre paMcendriya hovA chatAM paNa mUMgApaNuM sAthe laIne avataryo che te kAraNe ja zubhAzubha Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zataka 6ThuM uddezaka-1 15 karmonA udayakALe sukha tathA duHkha bhogavavA mATenA utkRSTatama sAdhana rUpe "karaNanI prApti sau ne judI judI hoya che pUrvabhavIya puNyanA prabhAve tathA pApanA kAraNe jIvAtmAne A bhavamAM je sukha tathA dukha bhogavavAnA che, paNa prazna e thAya che ke te sukha ane duHkhane A jIvAtmA kayA sAdhanathI bhagavaze? kemake AtmA svataH amUrta che arthAt AkAra vinAno che. tyAre saMsAranA svarUpane yathArtharUpe jANanArA ane te pramANe ja kahenArA yathArthavAdI bhagavAna mahAvIra svAmIe kahyuM ke-jIne sukha-duHkha jogavavA mATe cAra karo hoya che. 1. manaHkaraNa, 2. vacanakaraNa, 3. zarIrakaraNa, 4. karmakaraNa. A karaNonA mAdhyamathI ja sUphamanimedanA jIthI laIne Indra cakavatI ane tIrtha kare paNa sukha-duHkhanA bhaktA bane che. kemake yatra yatra karmaNA kartRtva tatra tatra karmaNA bhoktRtvamapi asti eva / - atyanta pApakarma pRthvIkAyika, apUkAyika, agnikAyika, vAyukAyika, tathA vanaspatikAyika jIvane cAra karaNomAMthI kevaLa kAyakaraNa ane karmakaraNa ja hoya che. ane bIjA karaNa eTale vacanakaraNe ane manakaraNa te te anaMtAnaMta jIne nathI hotuM; mATe ja pitAnI asahya vedanAone jIbhanA abhAvamAM bIjA ene kahI paNa zaktA nathI, ane mano.karaNanA abhAve mAnasika vicAraNA paNa temanI pAse hotI nathI. A pramANe pitAnA ja karelA karmone kAraNe sarvathA aspaSTa vedanAone bhegavatA te jIvane ghaNuM lAMbA kALa sudhI tyAM ja rahevAnuM hoya che. beIndriya, teIndriya ane caturindriya jIvone nikRSTatama pApanA udaye manaHkaraNane abhAva hovAthI bAkInA traNe karaNAthI Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI bhagavatI sUtra sAra saMgraha prAyaH karIne azubha phaLa ja bhegavavAnA hoya che. naraka bhUmimAM badhAe jene A cAre karaNe azubha phaLane bhegavavA mATe ja hoya che. jyAre audArika zarIrane dhAraNa karanArA badhAe manuSyane tathA tiyAne A cAre karaNe kadAcita zubha phaLane bhogavavA mATe ane kadAcit azubha phaLane bhegavavA mATe hoya che. eTale ke keTalAka jIve jyAre zarIra karaNa dvArA duHkha jogavavAnA hoya che tyAre temanAM zarIra, hADakA, cAmaDI, dAMta, AMkha, nAka ane lehInA asAdhya rogathI gherAI gayelA teo manuSya avatAramAM paNa asahya vedanAone jogavatA hoya che, ane manaHkaraNa vaDe bhayaMkaramAM bhaya kara mAnasika pIDAone bhegavatAM evA ghaNAe zrImatane tathA sattAdhArIone tame joyA che? jANe che? tijorImAM zrImaMtAInI relamachela uDatI hoya che chatAM paNa temane mAnasika roge evA lAgu paDyA hoya che ke jenAthI - 1 divasa ane rAtane moTo bhAga lamaNe hAtha daIne ja pasAra karatA hoya che. 2 mAnasika pIDA( Adhi)nA sannipAtamAM khAvA bese che, chatAM khAvAnuM bhAvatuM nathI. tarasa lAge che paNa pANI temanA gaLe bahu muzkelIthI utare che 3. gharamAM uMdaraDIeAe dhamAcakaDI macAvI hoya che chatAM InkamaTekSanA ophIsaronA vicAre ke chevaTe dillI darabAranA daroDA pADanAra ophIsaranI yAda AvatAM te bicArA sukhe suI zakatA nathI, gharavALI sAthe vAta karI zakatA nathI, ghaDIkamAM madrAsa te bIjI ghaDIe kalakattA tarapha bhAgatA Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zataka daDuM H uddezaka-1 17 phatA hoya che trIjI kSaNe A badhI balAothI chuTakAre meLavavA mATe vAsakSepanA kSepake pAse mAthuM nIcuM karIne beTho hoya che ethI kSaNe mahuDImAM ghaMTAkarNanI ArAdhanA karatA hoya che. pAMcamI kSaNe nAkeDAnA bherujIne manAvatA hoya che. 4 mAnasika vyathA jyAre samAtIta hoya che tyAre temAMthI utpanna thayelA ane vadhI gayelA rogonA kAraNe te zrImato - ane sattAdhArIo kevaLa dalIye ke khIcaDIne paNa pacAvI - zakatA nathI. - uDavA jyAre "manaHkaraNa vaDe zubha phaLa bhegavavAnuM hoya che tyAre garIbImAM janmelA hovA chatAM lukhA jeTalA paNa pitAnA bAla baccAo sAthe AnaMdapUrvaka khAtA hoya che. A pramANe karaNanA mAdhyamathI ja jIvAtmA sukha-duHkha bhegave che. mATe "mAyata zarIra" arthAt zarIra ja karmone bhegavavAnuM sAdhana che. eTaluM dhyAnamAM rAkhavAnuM ke-A kAraNe jaDa hovAnA kAraNe svataH sukha ke duHkha nathI paNa karmaphaLone bhegavavAnA sAdhana che kamakaraNanI vidyamAnatAmAM ja AdinA traNa karo paNa vidyamAna hoya che. A kamakaraNa navA karmonA baMdhanamAM kAma Ave che mATe manuSya avatAra meLavyA pachI paNa A jIvAtmA pAse saMta samAgama ane Amennati mATenuM puruSArtha baLa nahIM haze, temane azubha karmonuM ja ba dhana thaze. jethI mana-vacana ane kAyAnA traNe karaNe vaDe azubha phaLa bhegavavAnuM raheze. jyAre pUrva bhavanAM game tevA pApakarmone udaya hoya ane jIvana Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI bhagavatI sUtra sAra saMgraha mahAduHkhadAyI hoya to paNa te AtmA pitAnI jabaradasta Atmazakti vaDe- bhUkhanA dukha samaye tapazcaryA dvArA, roganA humalA samaye AtmasaMyama dvArA ane Arthika du:khanA samaye sateSabhAva dhAraNa karIne, ane kAmadevanA pratikAra mATe kaDakAI pUrvaka Atma niyaM traNa ityAdi zuddha ArAdhanAnA pratApe potAnA azubha karmonuM zubhabhAvamAM saMkramaNa karaze A badhuM karmakaraNane AbhArI che. AtmAnI saMpUrNa zaktione dabAvI denArA ghAtI karmone sarvathA nAza thayA pachI kevaLajJAnI bhagavAnane A karmakaraNa sarvathA kamajora thaI javAthI bIjA karaNe paNa nabaLA bane che. arthAt temanI sattA nahivat rahevA pAme che. ane zailezI avasthA pachI siddha avasthA prApta thatA ja sauthI prathama karma karaNanA bhUkkA uDe che. tyArapachI traNe karmonI sattA paNa samAsa thAya che. atyaMta duHkhadAyI karmonA piMjarAmAMthI sarvathA mukti meLavavI enuM ja nAma anaMta sukha che. audAyika bhAvane saMpUrNa nAza karI kSAyika bhAva meLavavA Anu nAma anaMta sukha che. eTale ke duHkhane nAza e ja sukha che siddha bhagavaMte anaMta sukhI eTalA mATe che ke temane eke karaNa nathI. Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vedanA ane nirjarA : jImAM keTalAka jI mahAvedanAvALA ne mahAnirjarAvALA hoya che. keTalAka mahAdanAvALA te alpa nirjarAvALA hoya che. keTalAka a5 vedanAvALA ne mahAnirjarAvALA hoya che. ane keTalAka jI 95 vedanA* vALA ane a5 nijarAvALA hoya che. pratimadhArI sAdhu mahAdanAvALo ne mahAnirja rAvALo hoya che. chaThThI ne sAtamI pRthvImAM rahenArA naira'cike maTI vedanAvALA ne alpa nirjarAvALA he; zazI prApti anagAra a95 vedanAvALo ane moTI nirjarAvALo hoya che. ane anuttarapapAtika devo alpa vedanAvALA ne alpa nirjarAvALA hoya che. 3 vedanA ane nirjarAnuM sAhacarya : A bane sAhacarye eTalA mATe che ke vedanA mAtra nirApUrvaka ja hoya che. ane nirjarA mAtra vedanApUrvaka heya che karAyelA karmo je vedAya che, anubhavAya che tene vedanA kahevAya che. ane bhagavAI gayelA karmo AtmapradezathI chUTA paDe tene nijara kahevAya che. bhInA vastra para jema badhI dizAothI rajakaNa ane mela lAge che- vadhAre lAge che ane vastra tathA melane aNue aNa Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20 zrI bhagavatI sUtra sAra saMgraha ekAkAra thaI jAya che. tema AtmAnA pratyeka pradeza upara AThe prakAranI karmavargaNa pratisamaya lAgatI jAya che. vadhAre lAgatI jAya che ane bane dUdha ane sAkaranI mAphaka ekAkAra thaI jAya che. | malina vastrane sAbunA pANImAM nAkhIe, dhekAthI kuTIe tethI mela chUTe paDI jAya che ane vastra pitAne zuddha svarUpamAM Ave che tema karmonA kAraNe AtmAne paNa bhaya kara vedanA bhegavavI paDe che. je mehavAsita AtmA che te rIbAtA rIbAtA hAyapITa karatAM karatAM karmone bhegave che. jayAre jJAnavAsita AtmA hasate mukhe bhagave che. pahelAmAM chaThThI ane sAtamI narakanA AtmAo che, je bhayaMkara vedanAo bhegavavA chatAM paNa karmonI nirjarA ochI karanArA hoya che. bIjA udAharaNamAM ! pratimA saMpanna munirAje che, jeo potAnA karmonI nirjarA mATe vadhAre paDatuM kaSTa jANI bUjhIne sahana kare che. mATe temane paNa vedanA vadhAre hoya che. sAthe sAthe karmonI nirjarA paNa vadhAre hoya che. zailezI prApta munirAjone vedanA bahu ja apa hoya che ane nirjarA moTI hoya che. jyAre anuttarapapAtika dene vedanA paNa alpa ane nirjarA paNa a5 hoya che. 1 0 ? prathama udeza samApta. ? jha Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zataka 6ThuM : uddezaka-ra jIne AhAra : A udezaka AhAra saMbaMdhI che. paraMtu A saMbaMdhI hakIkata "prajJApanA sUtra mAM javAnI kahI che. prajJApanA sUtranA 28mA AhAra padamAM jIvamAtranA AhAra sabaMdhI vistRta hakIkata che. dAkhalA tarIke - pRthvI vagerenA jIvo je padArtha khAya che, te sacitta che, acitta che ke baMne jAtano ? jIvone thato AhArano abhilASa, kayA jIvane keTalA keTalA vakhate AhAranI jarUra paDe che ? AhAra mATe kaI kaI cIjane vAparavAmAM Ave che ? AhAra karanAro jIva pitAnA AkhA zarIra dvArA AhAra le che ke bIjI rIte ? khAvA lIdhelAM pudagalono keTalAmo bhAga khavAya che ? khAvA mATe mukhamAM lIdhelA badhA pudagale khavAya che ke emAMnA keTalAka paDI paNa jAya che. khAdhelI cIjonAM kevA kevA pariNAme thAya che ? je jI ekedriyAdi jInAM zarIranuM bhakSaNa kare che te kevI rIte ? kema ? mAhAra ne romAhAra kyo ? ane kyA kyA che kaI kaI rIte AhAra kare ? Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22 zrI bhagavatI sUtra sAra saMgraha ane chevaTe mana dvArA tRpti pAmatA evA manabhakSI devo saMbaMdhI hakIkata che. u4 4 carAcara saMsArane pitAnI jJAnacakSuthI pratyakSa karanAra, jIva mAtranI gati-Agati-karmavedanA-khorAka vagerenA jJAtA, dravyamAtranA guNo tathA bhUta-bhaviSya ane vartamAna paryAne jANanAra, samavasaraNamAM virAjamAna bhagavAna mahAvIra svAmIne cAra jJAnanA svAmI gautamasvAmIjIe narakAdi gatiomAM vaselA chAnA khorAka (AhAra) saMbadhI prazno puchaDyA che. tene bhagavatI sUtrakAra svaya prajJApanA sUtrathI jANuM levAnI bhalAmaNa kare che. A praznottaro rAjagRhI nagarImAM thayA che. sAte naraka bhUmimAM utpanna thayelA nArakane AhAra Abhaga nivartita (IcchA pUrvaka AhAra) tathA anAgika nivartita (IcchA vinAnuM bhajana) rUpe be prakAre che acitta padArthone ja AhAra karatAM nArane Abhaga nivartita AhAra asaMkhya samayanA anta- * hata pachI thAya che. ane bIjA prakArane AhAra niraMtara che je moTA bhAge anaMta pradeza paramANuvALA kALA ane nIlA nanA dudhamaya tIkhA ane kaDavA rasavALA, sparzamAM bhAre karkaza, ThaMDA ane rukSa hoya che. pitAnA samIpe rahelA parda. ne AkhA zarIrathI khAya che, je pagale khAvAnAM che temAMthI asaMkhyaya bhAge khAya che ane anaMtA bhAgane mAtra AsvAda le che khAdhelA AhAranA pariNAme temanI pAce IndrimAM anichatA, akAMtatA ane amane jJatA ja pariName che. sAjabhaga nivasi bIjA prakArane maLa ane nIlA Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zataka 6ThuM H uddezaka-2 23 , A pramANe nAraka che pApa karmothI bhArI thayelA hovAthI eka paNa vastunuM pariNamana temane mATe zubha banatuM nathI. asurakumArothI laIne vaimAnika deve sudhInI vAta karatAM kahyuM che ke-asurakumArane eka vAra AhAra karyA pachI IcchA pUrvakano AhAra eka ahorAtra pachI hoya che. ane vadhAre eka hajAra varSa vItyA pachI che. temanA bhagya pudgale vaNe pILA ane dhoLA hoya che sugaMdhI gaMdhavALA, khATA ane madhurA raso tathA spaze kemala, halakA, cIkaNA ane uSNa hoya che. khAdhele AhAra zarIra ane IndriAnI suMdaratAmAM pariName che. anAbhoga AhAra sadaiva hoya che. have Aga nivartita AhArane jaghanya ane utkRSTa samaya nIcenA keSTakathI jANavuM. svarga jaghanya utkRSTa samaya saudharma : 2 thI 9 divasa pachI 2 hajAra varSa pachI IzAna 2 thI 9 karatAM vadhAre samaya 2 hajAra varSathI vadhAre sanakumAra 2 hajAra varSa pachI 7 hajAra varSa pachI * mAhendra 2 hajAra varSathI vadhA 7 hajAra varSathI vadhAre brahmaka 7 hajAra varSa pachI 10 hajAra varSa pachI lAtaka 10 hajAra varSa pachI 14 hajAra varSa pachI mahAzukra 14 hajAra varSa pachI 17 hajAra varSa pachI sahasAra 17 hajAra varSa pachI .18 hajAra varSa pachI Anata 18 hajAra varSa pachI 19 hajAra varSa pachI prAkRta 19 hajAra varSa pachI 20 hajAra varSa pachI AraNa : 20 hajAra varSa pachI 21 hajAra varSa pachI ecuta 22 hajAra varSa pachI 22 hajAra varSa pachI huM huM huM huM huM huM huM huM te Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vanaspati chevAne asara AhAra mAya che ane 24 zrI bhagavatI sUtra sAra saMgraha ItyAdika anuttara vimAnavAsIne chelAmAM chelle AhAra abhilASa 33 hajAra varSa pachIno che. devene puNyakarma vadhAre hovAthI svAbhAvika rIte ja AhAra karavAne abhilASa e che ja hoya che pRthvIkAyika jI niratara AhAranA abhilASI che. vacamAM aMtara na hoya te chae dizAne AhAra nArakInI jema yAvata, vanaspatimaya sudhI samajavuM.' beIndriya jIvone asaMkhya samaya antarmuhUrta Aga nivartita AhAra hoya che, je AhAra romAhAre (rUMvATA vaDe levAtA AhAra) kare che te badhAe khAI jAya che ane je kavaLAhAre (keLIyArUpe levA AhAra ) levA AhAra asaMkhyabhAge khavAya che ane bAkIne nAza pAme che pacendriya tirya"ne jaghanyathI antarmuharta vItyA pachI Abhaga nivartita AhAra hoya che ane utkRSTathI be divasa pachI Aga nivartita AhAra hoya che manuSyane utkRSTathI traNa divasa pachI ane jaghanyathI eka a tamuM hUrta pachI AhAra hoya che. ekendriya jIvo, nArake ane deva mAhAre ja bhajana karanArA hoya che tethI temane kavaLAhAra nathI. beIndriya jIthI laIne manaSya sudhInA jI remAhAra ane kavaLAhAra bhejana le che. nArakIya jIvone eja AhAra (AkhA zarIra dvArA je AhAra thAya che.) hoya che paNa manebhakSI nathI. A pramANe badhAe audArika che mATe samajavuM, jyAre badhAe de eja AhAra ane mAbhakSI paNa che. ' Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zataka 6ThThuM' : uddezaka-2 25 "ame manAbhakSaNa karavA icchIe chIe " AvA prakAranuM icchA mana pedA thAya che ane tarata ja temane managamatA aNue AhAra mATe taiyAra hoya che, ane zarIranI suMdaratAmAM temanuM pariNamana thAya che. ane seAjana karyAM pachI IcchA mana nivRtta thAya che. . ekendriya jIve aparyApta avasthAmAM eja AhAra ane paryApta thayA pachI rAmAhAra kare che. vikalendriyA poMcendriya tiya ceA ane manuSya aparyApta avasthAmAM eja AhAra ane paryApta dazAmAM rAmAhAra ane kavaLAhAra kare che. O.. R bIjo uddeza samApta Ou ***** Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zataka 6 ThuM uddezaka-3 A uddezakamAM mahArma ne alpakarma, karmane caya ane upacaya, jIvono sAdi-sAntAdi vicAra, karmanI sthiti, karmanA bAMdhanAra vedakonuM a5-bahutva vagere bAbato che. sAra A che - .. ' jema kei elA athavA to zALa uparathI tAjA ja lAvelA vastra upara dhIre dhIre cAre taraphathI pudagale coMTe che, sarva bAjuthI pudgalene caya thAya che, yAvatakAlAntare te vastra sAva meluM-gaMdu thaI jAya che, tevI rIte je mahAkriyAvALA, mahAkavALo, mahAAvavA ne mahA vedanAvALo hoya che, tene sarva prakAre pudagalano baMdha, sarvathI pudagalone caya, upacaya ane niraMtara baMdha thAya che. jethI AtmA dupa, durvaNa, durgadha, durasa, sparza, aniSTa, akAMta, amanojJa ityAdi azubha pariNAme pariName che. paNa je AtmA a9pa AvavALa, apakarmavALo, apakriyAvALa ane alpa vedanAvALe che te dhIre dhIre badhI bAbatamAM zubhane zubha pariNAme pariNata thAya che. Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zataka 6ThuM uddezaka-3 27 jema meluM gaMdu kapaDuM dhIre dhIre dhatAM jotAM zuddha thAya. che, tema enAM azubha pudagale bhedAI jAya che-dUra thAya che.fi kapa navA athavA peIne paherelAM vastra upara pratisamaya cAre bAjuthI dhULanA rajakaNe lAgatAM jAya che ane ghaNA divase sudhI je tene dhevAmAM na Ave te eka divasa te vastra sarvathA kALu, durgadha mAratuM ane keIne paNa jevuM ke paheravuM na game tevuM meluM thaI jAya che. eja pramANe anAdikALathI saMsAramAM karmavaza paribhramaNa karate AtmA paNa cAra kAraNothI pratisamaya bhArI thatuM jAya che. te cAra kAraNe A pramANe che - (1) madamasja-eTale tItrAtitIvra rIte udayamAM AvelA ' pApakarmonI vAsanAthI vadhI paDelA rAga-dveSanA pariNAmane kAraNe baMdhAelA ane ba dhAtA karmomAM rasanI tIvratA, tIvrataratA ane tIvratamatA paNa vadhatI jAya che. jema lIMmaDAnA - cAra zera rasamAM je kaDavAza hoya che, tenA karatAM paNa tene ukALIne temAMthI eka zera rasa bALI nAkhyA pachI bAkI rahelA traNa zera rasamAM pahelA karatA vadhAre kaDavAza hoya che, tevI ja rIte ukALIne bAkI rahelA bazera rasamAM vadhAre ane eka zera vacamAM te sauthI vadhAre paDatI kaDavAza hoya che. matalaba ke cAra zera rasa karatA eka zera rasamAM ghaNuM ja vadhAre kaDavAza hoya che tema krodhamAna-mAyA ane lebhane vaza banI karelA pApakarmo pratye mananA pariNAme vadhAre kharAba hovAthI temaja AdhyAnamAMthI raudradhyAnamAM praveza karatAM mananI kilatA Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28 zrI bhagavatI sUtra sAra saMgraha ekadama vadhI jAya che ane tethI AtmAnA pradeze upara kRSNa lezyAnA paDachAye paDatAM ja te Atma pradezamAM ekadama kALAza AvI jAya che. eTale karmAM bAdhatI vakhate zaruAtamAM mananA pariNAme je kliSTa hatA te AgaLa vadhAre kliSTatara ane kliSTatama thatA gayA ane tenA pariNAme te karmAMnA baMdha paNa tIvra-tIvratara ane tIvratama thatA jAya che ane sthiti eTale AtmA sAthe karmane rahevAnI maryAdA paNu vadhe che. tethI te karmonA rasa eTale phaLa pazu tevuM ja tIvra-tIvratara ke tIvratama bhagavavu paDe che. ApaNI sasthAo, sa`ghA ke maDaLeA eka sAmAnya vAtane laine ApasamAM athaDAI paDe che. pariNAme ApasamAM vairanI bhAvanA utpanna thAya che tethI temAM e pakSeA ke bhAgalA paDI jAya che. paraspara sagharSa vadhatA jAya che. vaira-virAdhanI bhAvanA tIvra tIvratara ke tIvratama bane che. pariNAme sAmAvALAne mULamAMthI ukheDIne phekI devAnI ApaNI bhAvanA pramala bane che. - ne pakSeAmAM mArAmArI, khAnAkharAbI thAya che. kesa kA mAM jAya che, phaisale ekataraphI Ave che jethI sAmAvALAnI AMkheAmAM khUnasanI bhAvanA vadhAre tIvratama ane che Ama bAMdhelA karmone cIkaNA ane lAMbI maryAdAvALA anAvI devAmAM Ave che ; (2) maddAiirayasa--eTale ke mana-vacana ane kAyAne pApa, paradroha ane hiMsaka mArge lai javAmA Ave mAnasika jIvanamAM satya tathA sadAcAra na heAvAthI tenuM Akhu ye jIvana pAse kriyAemAM magna banI jAya che te pAMce kriyAe A pramANe che:--kAyikI kriyA, adhikaraNikI kriyA, prAdghaSikI kriyA, pAritApanikI kriyA ane prANAtipAtikI kriyA. Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 29 zataka daDuM : uddezaka-3 , , A pAMca kriyAothI mahAbhaya kara karmonI upa jenA thAya che. kemake-parahatyA, AtmahatyA, paravaMcakatA, parastrIgamana, maryAdAtIta parigraha ane dveSa tathA verathI bhareluM mana, A badhA pApa che-mahApApa che ane durgatimAM laI janArA ghera karmo che. () masava-eTale lAkhokaroDe varSo sudhI paNa pharIthI manuSya avatAranI prApti na thAya tevA bhayaMkara karmonA upArjana karavAnA mULa kAraNarUpe mahA Azrava che jene laIne mithyAtvanA nazAmAM mANasa mahA hiMsaka, mahA asatyavAdI, mahA cera, AjIvana mithunakarmamAM magna rahenAre ane parigraha pratye atyaMta Asakti rAkhanAra, hajAro-lAkhe mANasa sAthe varavidha-kaSAya-kaleza-mAraphATa Adi kAryo kare che, karAve che ane karanArane Azraya Ape che, ane potAnA AtmAne karmonA bhArathI ghaNe je vajanadAra banAvI durgatinA UMDA khADAmAM paDe che. jyAMthI pAchA manuSya avatAra prApta kare ghaNe ja durlabha che (4) mAsa eTale ke bhava bhavAtaranA hiMsAtmaka kAryonA phaLa svarUpe manuSya avatAra pAmyA chatAM paNa sarvathA asahya asAtA vedanIya karmane laIne zarIranA bhayaMkara regene sahana karate rIbAI rIbAIne jIvana pUruM kare che. upacAra karIne thAkI gayA pachI paNa vedanAthI chUTakAro nahIM thatA pharIthI vedanAvaza ArtadhyAna ane raudra dhyAnamAM jIvana pUruM kare che. artha ane kAmanA sAdhane meLavavA mATe ghaNA prakAre mAna sika vedanAo bhegavavI paDe che. meLavelA artha ane kAmanA bhagavaTAmAM ghaNuM hADamArIo bhegavavI paDe che. ane chevaTe raudradhyAnamAM ja jIvanane aMta Ave che. Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 30 zrI bhagavatI sUtra sAra saMgraha uparyukta cAra moTA kAraNothI karmanI beDImAM sapaDAyele , jIvAtmA manuSya avatAra pAmyA chatAM paNa tenA zarIranI hAlata te zAstramAM kahyA pramANe nIce mujaba hoya che. vAI--zarIra atyata kapa hoya che. duvaig-zarIrane varNa kharAba hoya che. dughittA-zarIrane paraseve malamUtra Adi durgadhamaya hoya che. dUrasattA-parasevA Adine rasa bahu ja kharAba hoya che hukkAsattAI-meIne paNa sparza karavAnI IcchA na thAya te tenA zarIrane sparza kaThera ane karkaza hoya che. LikrAIsvayaM pitAne paNa na game tevuM tenuM zarIra hoya che. mAtA-zarIramAM jarA paNa suMdaratA nathI hotI. diqttANa -saune apriya lAge tevuM zarIra hoya che. jasumattA-bIjAone amaMgaLarUpa lAge che amagTU- ApaNuM zarIrathI ApaNuM mana paNa khinna rahe che. pUrvabhavanA karelA karmonA vipAkarUpe mAnavane upara kahyuM tevuM ati kharAba zarIranI prApti thAya che temAM paNa te jIvanA zarIranA aMge pAge, tenu cAlavu, uThavuM, besavuM, sUvuM Adi zarIra ceSTAo paNa eTalI beDoLa hoya che ke je bIjAne jarAye gamatI nathI ane tethI ama gaLarUpa lAge che. zarIra racanAnuM mULa kAraNa jaina zAsana mAnya nAmakarma che, je zubha ane azubha ema be prakAre che. azubha nAmakarma bAMdhavAnA kAraNe nIce pramANe che H hiMsA karavI, jUThuM bolavuM, Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 zataka 6 : uddezaka-3 31 ceArI karavI, abrahmanu sevana karavu, mahAparigraha rAkhaveA, mahAraMbha karavA, kaThora ane aghaTita vacana khelavu, Akroza karave, bIjAnA saubhAgyane nAza karave, mazkarIe karavI, vezyA - asati Adine vastra alaMkAra Adi ApI peASavA, bIjAnA gharamAM temaja jaMgalamAM irSyAthI Aga lagADavI, jina madiranI sUti eneA nAza karavA, 15 karmAdAnanA vyApAra karavA ItyAdi ghaNA kAraNAne laine azubha nAmakarma baMdhAya che. A pramANe 'mahA bAzrava AdinA mAlike rasa ane sthitine laine nikAcita thayelA cIkaNA karmAM khAMdhe che, ane jee alpa kriyAvALA hAya, alpa kama vALA hAya, ane alpa vedanAvALA haiAya te khAMdhelA karmone paNu khaseDatAM jAya che yAvat saMpUrNa konA nAza karavA paNa taiyAra hAya che. ' Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pudagalene upacaya prayogathI - yadyapi vastra uparanA pugalone upacaya progathI paNa thAya che, te svAbhAvika paNa thAya che, paraMtu jIvane je karmano upacaya thAya che, te prayogathI thAya che, paNa svAbhAvika thato nathI. kAraNa ke jene traNa prakAranA prayogo kahyA che. manaHprAga, vacanaprayoga ane kAyapraga. emAM badhA paMcendriyone traNa prakArano prayoga hoya, pRthvIkAyikane eka prakArano proga hoya, (thAvata vanarapatikAyika sudhI) vikalendriyane be prakAranA prayoga hoya, vacana ane kAya. Ama traNamAMthI koI paNa eka ke be ke traNa prakAranA prago dvArA AtmA pudagalono upacaya kare che. vastrane je pugalono upacaya tha che, te sAdisAMta che, paraMtu sAdi anaMta, anAdi sAMta ke anAdi anaMta nathI, paraMtu jenuM tema nathI. keTalAka jIvane karmopacaya sAdi sAMta che, keTalAkano anAdi sAMta che. keTalAkane anAdi anaMta che, paNa koIno kapacaya sAdi anaMta nathI. udAharaNa tarIke-aiyapaMthanA baMdhakano karmopacaya sAdi sAMta che, bhavasiddhine anAdi sAMta che, abhava siddikane anAdi anaMta che. . Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ # '' zataka 6ThThuM : uddezaka-3 vajra uparanA pudgalanA upacayanuM udAheraNa ApIne kahyuM, have khuda vastranuM udAharaNa ApIne kahevAmAM Avyu che ke ' 6. jIvamAtrane karmonA upacaya mana-vacana ane zarIra prayAgathI thAya che, jo svAbhAvika rIte karmAMnA upacaya svIkArIe teA siddhanA jIvAne paNa karmInA upacaya mAnavA paDaze je sathA aniSTa che. mATe karyAMnu ba dhana svAbhAvika nathI paNa prAyeAgika ja che. 33 te upacaya sAdi sAMta, sAdi-anaMta, anAdi sAMta, ke anAdi-anaMta che? A prazna che, bhagavAne karamAvyuM ke-sAdi anaMta A khIjA bhAMgAne cheDIne zeSa traNa bhAMge karmane upacaya siddhAMta mAnya che. sAdi -sAMta bhAMgAmAM airvApathika AzravanA svAmI upazAMtameAhakSINamAhu ane saceAgikevalI A traNemAM vItarAgAne samAveza hAya che, kemake kaSAyabhAvathI sarvathA rahita e mahApuruSAne gamanAgamana dvArA je karmAM badhAya che, te sAdi che, ane ayAgi avasthAmAM te kaniA savathA nAza hAvAthI te sAMta mane che. bhasiddhika ( bhavyatva labdhivALA) mahApuruSAne pravAhanI apekSAe karmInI anAdi che ane mekSa meLavatAM temanA aMta hAvAthI te anAdi sAMta bhAMge che. jyAre asavika siddha ( bhavyatva vinAnA ) jIvane kame+ anAdi kALathI ana Mta kALa sukhI rahetA heAvAthI tee anAdi anaMta bhAMge kahevAya che. Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34 zrI bhagavatI sUtra sAra saMgraha aiyaMpathika AzravanA mAlikanA jIvanamAM rAga-dveSa-mehamAyAnI cikAza sarvathA samApta thayelI hovAnA kAraNe tyAM rajakaNa ceTI zakatA nathI. jyAre te vItarAgane cheDIne bIjA ne jIvana-vyavahAra kASAyika bhAvanA raMgamAM pUrepUre 2 gAyeluM hovAthI temanI pratyeka kriyA rAgAtmaka ke draSAtmaka ja hoya che. mATe temanA mATe pratisamaye sAte karmonA dvAra ughADA ja hoya che. amuka paristhitine laIne keIke samaye temano kaSAyabhAva dabAI gayeluM dekhAya che, chatAM e AntarU jIvanamAM krodha mAna -mAyA ane lebha potAnI sattA jamAvI beThelA hovAthI te bhAgyazALIonI khAvA-pIvA, sUvA-uThavA, lakhavA, hasavArevA AdinI badhI kriyAo kaSAyabhAvathI vyApta ja hoya che. * mAnI laIe ke amuka sAdhaka AtmAonI ghaNI kiyAemAM krodha-mAna ke mAyA nAmanA kaSAye daSTigocara thatA nathI to paNa gupta veSadhArInI jema lebhasatA te dekhAI Ave che. jema ke kyAya dhanane lebha to bIje sattAne lebha, trIje mAna-pratiSThAne lebha, kayAMya putra-ziSyane lebha, jyAre kayAMya sUkSma prakAre viSaya-vAsanAne lebha, Ama nATakama DaLImAM eka ja naTa judA judA rUpe Ave che tema lebha nAmane jabaradasta naTa paNa jUdA jUdA rUpe avatarita thaIne mANasane pitAne svAdhIna kare che, eTale ke mAnavamAtra je kaI kare che, temAM temano aza jarUra rahevAnuM ja che ane jyA lebha hoya che, tyAM pracchannapaNe krodhanI saMbhAvanA paNa nakArI zakAtI nathI. Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zataka rahuM : uddezaka-3 lobhAt krodha: sajAyate leAbhathI krodha thAya che. krodhI mAnava mayukta ane che, ane akArI AtmAne mAyAnI cAre khAjuthI vaLagelI ja che. : ' 35 mAna-mahukAra jALa A pramANe traNa bhAMge karmonI sthiti hoya che. sAdi anaMta bhAMge eTalA mATe zakaya nathI ke je sADhi hAya che te ana ta nathI hAte. L Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jIvana sAdi sAMtatAne vicAra! vastra pote sAdi sAMta che, paNa sAdi anaMta, anAdi sAMta ke anAdi anaMta nathI. tevI rIte jIvo sAdi sAMta che, sAdi anaMta che, anAdi sAMta che ane anAdi anaMta paNa che. nairayike, tiryo , manuSya ane de gati-AgatinI apekSAe sAdi sAMta che. siddhagatinI apekSAe siddho sAdi anaMta che. saMsAranI apekSAe abhava siddhike anAdi anaMta che. kra 7 vansa ane jIvane sAdi sAMtatAne vicAra! vastra anAdi paNa hotuM nathI ane aMta vinAnuM paNa hotuM nathI; mATe sAdi sAMtatA vastranI che. jyAre jIvanA viSayamAM te cAre bhAgA siddha thaze. te A pramANe- 1. sAdi sAta-cAre gatinA jI gati ane AgatinI apekSAe sAdi sAMta che manuSya marIne devarUpe banelA jananI manaSyagati sAMta thaI ane devagatinI Adi thaI Ta, anAdi sAMta-bhava siddhike potAnI bhavyatva labdhinA - kAraNe anAdi che ane mokSamAM jatAM te labdhi sAMta bane che. 2. abhava siddhika-saMsAranI apekSAe anAdi che ane abhavyatava temanuM koI kALe nAza thavAnuM nathI mATe anAdi anaMta kahevAya che. Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zataka : uddezaka-3 37 ka, sAdi anaMta bhUtakALamAM siddhagati siddho vinAnI hatI nahI, tethI ja je bhAgyazALIne siddhi prApta thaI te apekSAe ja siddhonI sAditA mAnya raheze. kadAca kaI kALe siddha vinAnI siddhi rahI hoya te prazna thaI zake che ke siddhimAM sauthI pahelA siddha keNa thaye? javAbamAM bhagavAne kahyuM ke-siddha ane siddhi anAdi kALanA hovAthI keI kALe paNa siddha vinAnI siddhi hatI nahIM - jema ke anaMta saMsAramAM ApaNuM AtmAe sauthI pahelA kyo avatAra dhAraNa karyo haze? ane tAnaMta ahorAtra vyatIta thayA paNa sauthI paheluM karyuM ahorAtra mATe siddhi vinAnI siddhi kyAreya paNa hatI ja nahIM. A vacana pramANe siddhatvaprAptinI apekSAe sAditA ane anaMtakALanI maryAdA hovAthI anaMtatA. tethI ja AnaMdaghanajI mahArAje prathama prabhunA stavanamAM kahyuM che ke- - - . bhAMge sAdi anaMta re. Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kanI prakRtie ane tenI sthiti kanI prakRtie ATha cheH jJAnAvaraNIya, darzanAvaraNIya, meAhanIya, aMtarAya, vedanIya, nAma, gAtra ane AyuSya. ' 8 karmo ane tenI sthiti : aMdhAyelA krameAM AtmAnI sAthe keTalA kALa sudhI raheze ? A eka prazna che. tenI spaSTatA karatAM sUtrakAre kahyuM ke nizcita thayelI sthitimAMthI amAdhAkALane cheDI zeSa sthitine ka niSeka kALa kahevAya che. te mATenu vivecana ane kASThake pahelA bhAgamAM apAyu che. abAdhAkALa sudhI baMdhAyelA karmAM sUtelA ajagaranI jema kaMi paNa lAbha hAni karyA vinA temanA tema AtmAnA pradeze sAthe paDyA rahe che, ane akhAdhAkALa pUrA thatA ja te karmAM anubhava-vipAkane ceAgya banavA pAme che. have pratisamaye mAMdhAtA te karmAM jenI sAthe je paddhatie ane je vairanA adhyavasAyeAthI AMdhyA hAya che jemake amuka samaye ca'pakalAla sAthe joradAra kaleza karyAM, ardho kalAka pachI meAtIlAla sAthe bAtha khAthA karI, ane thADIvAra pachI gharavALInA pakSa laine nAnAbhAi sAthe Da DADaDI yuddha karyuM. Ama eka kalAkamAM te keTalAeAnI sAthe gALa gALA, niMdA, mAra-pITa, Akroza-vikoza AdI pApamaya ane vairamaya adhyavasAye vaDe sItera kADAkaDInI utkRSTa maryAdAvALu meAhanIya kama judA judA prakAre khAMdhyuM ane tyAra pachI te vairakama jeTalI akhAdyAkALanI sthitinme mAMdhyu che te kALa pUrA karI te kamane udayamAM AvavAnI Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zataka 6ThuM uddezaka-3 - prakriyA cAlu thAya che. ane jenI sAthe vairakama bAMdhyA che te vyakti paNa pitAnA vairane badale levA mATe janmAntaramAM paNa ApaNe sAthe ja avatare che ane varane badale le che. jemake kamaTha ane pArzvanAtha, agnizarmA ane guNasena, vairanI gAMThamAM baMdhAyA pachI pratyeka bhavamAM kamaTha pArzvanAthanA jIvana ane agnizarmAe guNasenanA jIvane bemete mAryA che. ApaNA mATe paNa ApaNe samajI laIe ke-joradAra khAdhelA vara karmanA vipAke eka bhavane varI A bhavamAM ApaNe nAno bhAI banIne avataryo ane moTAbhAIne aneka rIte pajave che. chevaTe bIjA pAse moTAbhAIne mArI nAMkhavAnuM SaDayaMtra paNa race che. Ama nAnAbhAInA kAraNe upAdhi para upAdhi vadhatI jAya che ane duHkhenI paraMparAne bhegavatA jyAre karmonA niSekane radaya. kALa pUre thAya che tyAre nAnAbhAInA jhanUnI hAthe moTAbhAInuM nirdaya rIte mRtyu thAya che. DI maryAdAvALuM A kama haze te A bhavamAM ja pUruM thaze anyathA keTalAe bha sudhI A hADamArIo bhegavavAnI paraMparA cAlu raheze, jyAM sudhI te karmono aMta nahIM Ave. A pramANe anaMtAnaMta vara-karmonI vargaUAo jIvAtmA sAthe vipAkane yogya sattAmAM paDelI che paraMtu baMne jI saMsAramAM rakhaDatA jyAre eka sthaLe bhegA thAya che tyAre te karmane udaya tIvratAthI Ave che. jema tripRSThavAsudeve zayyApAlakanA kAnamAM sIsuM raDAvyuM. tyArapachI baMne jIvAtmAo 80 sAgaropama samaya vyatIta thayA pachI eka ja sTeja para-manuSyanA bhavamAM bhegA thAya che. tripRSThavAsudevane "jIva bhagavAna mahAvIra rUpe avatare che ane zavyApAlakane jIva gavALa rUpe. ane te bhavamAM bhaya vyatIta thayA tyArapachI bAsudeve ziyA Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 40 zrI bhagavatI sUtra sAra saMgraha gevALa bhagavAna mahAvIra svAmInA kAnamAM khIlA ThekI pitAnuM vaira le che. ahIM paNa 80 sAgaropama sudhI A niSekakALa samaja karmone phaLa devAnI gyatA hatI paNa vairI maLe ja vairane badale levAya che. mATe ja zAstrakAro pharamAve che ke-rAga, dveSa, vara, virodha, krodha, lobha, mAyA Adi bhaya karamAM bhayaMkara pApasthAnake che. jene laIne thoDAka samaya mATe sukha bhegavyuM te ghaNuM lAMbA kALa mATe duHkha bhegavavA paDyAM. gRhasthAzramanI DI sukha-zAMti maLI na maLI tyAM te ApaNA ja mAMDelA gRhasthAzramanA badhAe membaro jemAM mAtA-pitA bhAI-bhAbhI Adi badhAe ApaNA duzmana banIne asahya dukhane ApanArA banI jAya che meharAjAnA be putre cheH rAga ane dveSa. temAM rAga e meTo bhAI che ane anaMta zaktine mAlika che. jyAre dveSa nA bhAI che. rAga e jIvAtmAne hADaverI ane bhedya mana che. jyAM rAga che tyAM cheSa paNa hAjara ja che. je jIva ApaNuM A bhavane hADaverI che te keIka samaye ApaNI sAthe rAganA sa baMdhathI saMbaMdhita thayA haze. je samaye ane je sthAne je svArthane mATe ApaNe bIjA jIva sAthe meha ke lebhane vaza banI snehanA saMbaMdhathI joDAyA pachI te vyakti ApaNane eTale badhe pyAre lAge che ke jANe tene cheDIne ApaNane bIjA sAthe besavAnuM paNa mana thatu nathI. mAtra tene ja sahavAsa game che. vAraMvAra tene ja maLavAnuM mana thAya che ane svArthapUrNa rAganA nazAmAM sArAsArane viveka bhUlIne tenI sAthe rAganuM niyANuM (nidAna) bAMdhI levA tatpara thaI jaIe chIe. te A pramANe AvatA bhavamAM ApaNe ane mitra banIe, pati-patnI banIe, tuM mArI patnI banaje, Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zataka dehuM : uddezaka-3 41 huM tane meLavavA mATe ja tapazcaryA karIza vagere vicAremAM AvatA bhavane sukhI manAvavAnA mRgajala jevA IrAde ajJAnatAthI tenI sAthe khadhAi jaie chIe. paraMtu A badhAe sabadhAnA mULamAM mehavAsanA, svArtha sAdhanA, viSaya vAsanA Adi heAvAne lIdhe te svA-sAdhanAmAM jarAka khAmI paDatAM ja vaLI bIjo koI ApaNI IcchAne pUrI karanArA mitra ke bhAgya mATe rUpALuM pAtra maLI jatAM pahelAnI sAthenI mitratAne tilAM jalI ApI khIjAnI sAthe saMbaMdha joDavA taiyAra thai jaIe chIe ane pahelI vyakti sAthe dveSabhAvanA thatAM ja tenA sabaMdha ApaNe teDI nAkhIe chIe. te vakhate sAmenI vyakti puruSa hAya ke strI hAya-ApaNI sAthe dveSanu niyANuM khAdhe che. ane ApaNe paNa dveSa bhAvanAthI tenI sAthe dveSanu niyANu khAdhI laIe chIe. Ama ekaja svAthaeNvaza khadhAyelA baMne niyANA Ane sAthe laI bhava-bhavAntaramA bhamatA, pele hADavairI paNa ApaNA zatrurUpe kayAMka avataraze. pahelAM te rAga-sa ma dhathI te ApaNI sAthe joDAze. pachI gata bhavanu dveSapUrNa niyANuM udayamAM AvatA te bhAi ke bhAbhI, mA ke bApa, pati ke patnI paristhiti. vaza ApaNA vairI bane che ane ApaNuM jIvana asahya kalezamaya banI jAya che, duHkhamaya banI jAya che. chevaTe tIvratama vairAnubaMdha udayamAM AvatAM ja tenA hAthe ApaNe rIbAi rIbAine mRtyunA zaraNe javu paDe che. have asAtAvedanIya karmAMnA udayakALane paNa samajI laie je peAtAnA abAdhAkALa pachIja udayamAM AvatA ApaNA mukhamAM rahelI dADha peAtAnA mULasthAnathI eTale peDhAthI calita thatAM ja bhayakara vedanA ubhI kare che, raseAya paNa bhegA maLatAM te vedanA sathA asahya banI jAya che. te samaye game tevA puNyadaye Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 42 zrI bhagavatI sUtra sAra saMgraha maLeluM khAvAnuM paNuM baMdha, pIvAnuM paNa baMdha ane UMgha paNa uDI jAya che. gayA mAravAmAM paNa majA AvatI nathI ane indriyanA viSaye bhegavavAmAM paNa aNagame AvI jAya che. chatAM paNa karmanI sthitinA kAraNe dADha kaDhAvI nAkhavAnI salAha ApanAra ke dADha kADhanAra veMkaTaranI anupasthitinA kAraNe te vedanA keTalAka samaya sudhI bhegavavAnI rahe che. A pramANe udayamAM pravartatA azAtA vedanIya karma karatAM paNa bIju zAtAvedanIya karma udayamAM AvatAM DIvArane mATe dADhane duHkhAve dhImo paDe che, ane te karma khasI jatAM vipAkedayamAM raheluM azAtA vedanIya paNa pAchuM jora pakaDe che ane ApaNe sau herAnaparezAna thaI jaIe chIe. A pramANe jyArathI azAtAne udaya thaye te karmaniSeka thaye temAM radaya pramANe dukhanuM ochAvattApaNuM banatuM rahe che ane jyAre te karmanI nirjarA thavAnI taiyArI haze tyAre dADha pitAnI meLe dukhetI maTI jaze athavA TaeNkTara pAse kaDhAvyA pachI mANasane sAtA raheze. AvI rItanA badhAe kameM je anaMtA prakAre bAMdhelA che, te prakArAntare udayamAM AvatA rahe che ane jIvAtmAM sukha-duHkhane joktA bane che. T s T Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kamene bAMdhanArA cho? jJAnAvaraNIya karma strI, puruSa ane napuMsaka traNe bAMdhe, paNa nostrI, puruSa, nonapuMsaka-e kadAca bAMdhe ke kadAca na bAMdhe, e pramANe AyuSyane choDIne sAte karmaprakRti mATe jANavuM. AyuSyakarma strI bAMdhe ane na paNa bAMdhe, e pramANe purUSa ane napuMsaka mATe paNa jANavuM. nostrI, ne puruSa ke nenapuMsaka te te AyuSyakarma na bAMdhe. saMta jJAnAvaraNIya karma kadAca bAMdhe ne kadAca na bAMdhe, asaMyata bAMdhe. saMyatAsaMyata bAMdhe. no saMyata, no asaMyata, nosaMyatAsaMta-te na bAMdhe. e pramANe AyuSyakarmane choDI sAte karmapravRtio mATe jANavuM. - AyuSyakarma-saMta, asaMyata ne saMyatAsaMyata bAMdhe ane na paNa bAMdhe. jyAre saMyata, ne asaMyata, ne saMyatAsaMyata arthAta siddha na bAMdhe. samyagudaNI-jJAnAvaraNIyakarma kadAca badhe kadAca na badhe. mithyAdaSTi-jJAnAvaraNIya karma baMdha, lata bAMdhe. Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jha zrI bhagavatI sUtra sAra saMgraha sabhya mithyASTi-jJAnAvaraNIya karma bAMdhe, AyuSya sivAyanI sAte karmaprakRti mATe ( A pramANe) jANavuM.. 'AyuSyakama-samyagadaSTi ane mithyAdaSTi kadAca bAMdhe kadAca na bAMdhe ane samyagRmithyAdaSTi (samyagamithyAdachInI dazAmAM) na bAMdhe. . . saMza-jJAnAvaraNIyakarma kadAca bAMdhe, kadAca na.bAMdhe. asaMzI-jJAnAvaraNIya karma bAMdhe. nosaMbI noasaMzI jJAnAvaraNIyakarma na bAMdhe, e pramANe vedanIya ne AyuSyane cheDI cha kamaM prakRtio saMbaMdhI jANavuM. , vedanIya-saMjJI asaMzI bAMdhe. saMjJI asaMzI kadAca badhe kadAca na bAMdhe. AyuSya-saMzI asaMphI kadAca badhe kadAca nahIM. nesa zI no asalI na bAMdhe. bhavasiddhika-jJAnAvaraNIya karma kadAca badhe kadAca na bAMdhe.' . ' abhavasiddhika jJAnAvaraNIyakarma bAMdhe. * - Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 45 zataka daDuM H uddezaka-3 bhavasiddhika-no abhavasiddhika jJAnAvaraNIyakarma na bAMdhe. AyuSya sivAyanI sAte prakRtio mATe A jANavuM. AyuSyakarma-bhavasiddhika abhavasiddhika kadAca bAMdhe, kadAca na bAMdhe. bhavasiddhika-no abhAvasiddhika na bAMdhe cakSudarzanI, acakSudarzanI, avadhidarzanI, kevaladarzanImAMthI cakSudarzanI, acakSudarzanI ane avadhidazanI jJAnAvaraNIyakarma kadAca bAMdhe kadAca na bAMdhe. kevaladarzanI na badhe. e pramANe vedanIya sivAyanI sAte karmaprakRti saMbaMdhI jANavuM. vedanIyama-cakSudarzanI, acakSudarzanI ane avadhidarzanI, bAMdhe, kevaladarzanI kadAca badhe kadAca na bAMdhe. paryApta-jJAnAvaraNIyakarma bhajanAe bAMdhe (kadAca bAdhe, kadAca na bAMdhe). aparyApta-jJAnAvaraNIyakarma bAMdhe. paryAnoaparyApta eTale siddha na bAMdhe. .. Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI bhagavatI sUtra sArasa graha - e pramANe AyuSyane choDIne sAte karmaprakRti mATe samajavuM. AyuSya-paryApta apayata bhajanAe bAMdhe. no paryApta-no aparyApta na bAMdhe. bhAvaka-abhAvaka-jJAnAvaraNIyakama bhajanAe bAMdhe, e pramANe vedanIyane choDI sAte karma mATe jANavuM. vidanIyakarma-bhASaka bAMdhe, abhASaka bhajanAe bAMdhe. " paritta-eka zarIravALA eka jIva jJAnAvaraNIya bhajanAe bAdhe. epatti-jJAnAvaraNIyakarma bAMdhe. ne paritta-apattisiddha jJAnAvaraNIya karma na badhe. - AyuSyane cheDI sAte karmaprakRti mATe jANavuM. "AyuSyakarma" paMkti-aparitta baMne bhajanAe bAMdhe, paritta-aparitta siddha na badhe. matijJAnI, zrutajJAnI, avadhijJAnI ane mane paryAvajJAnI jJAnAvaraNIyakarma bhajanAe bAMdhe. kevalajJAnI na bAMdhe. Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 47 zataka "huM : uddezaka-3 e pramANe vedanIyakarmane choDI sAte prakRti mATe jANavuM. vedanIyakarma--mati, kRta, avadhi, manaH paryavaNAnI bAMdhe. kevalajJAnI bhajanAe bAMdhe. mati ajJAnI, zruta ajJAnI, vibhaganAnI AyuSyane cheDI sAte kama prakRti badhe ane AyuSyane bhajanAe bAMdhe. manoyogI, vacanagI ane kAyayogI jJAnAvaraNIya karma bhajanAe bAMdhe. yogI na bAMdhe. ' e pramANe vedanIya sivAyanI sAte karmaprakRti mATe jANavuM. vedanIyakarma--magI, vacagI ane kAyayogI bAMdhe. ayogI na bAMdhe. - sAkAra upagavALo ane anAkAra upagavALo AThe karmaprakRtione bhajanAe bAMdhe. AhAraka ane anAhAraka jIva jJAnAvaraNIyakarmane bhajanAe bAMdhe. e pramANe vedanIya ane AyuSya sivAyanI chae prakRti mATe jANavuM. * Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI bhagavatI sUtra sAra saMgraha vedanIya-AhAraka bAMdhe, anAhAraka bhajanAe bAMdhe. AyuSyaka--AhAraka bhajanAe badha, anAhAraka na bAMdhe. sUkSmajIva-jJAnAvaraNIyakarma badhe. bAdarajIva-bAMdhe ke na bAMdhe. no suma-bAdara-na bAMdhe. - e pramANe AyuSyane choDIne sAte karma prakRti mATe jANavuM. AyuSyakarma-sUkSma ane bAdara bhajanAe badhe. ne sUkSma bAdara na bAMdhe. carama jIva ke acarama jIva AThe ! bhajanAe bAMdhe. vedanI dRSTie. - - - 9 varSARtumAM ghaDApura AvelI nadIonA vaheNa be prakAranAM jovAya che. temAMthI eka nadInuM vaheNa evuM tephAnI hoya che ke-je je gAmenA bhAgoLathI pasAra thAya che, te te gAmanA jhADAne ane bhekhaDene ukheDatuM, taDatu, pheDatu pasAra thAya che. jyAre bIjI nadI zAMta-gaMbhIra vahe che ane keIne paNa hAni karyA vinA ulaTA pitAnA pANIthI saune pavitra karatI paDe che. Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zataka dag : uddezaka-3 49 * eja pramANe jJAnamAtrA ane tenA mAlike paNa be prakAranA hoya che, je mithyAjJAna ane samyagUjJAnathI oLakhAya che mithyAjJAnadhArI manuSya paMDita-mahApaMDita, vidvAna, vaktA, lekhaka ane kavi paNa hoI zake che, paraMtu temanA jJAnamAM mithyAtva, svArthatA, viSayarAga ane kaSAyonI bahulatA hovAthI temanuM jJAna saMsAra-samAja-kuTuMba ane pitAnA vyaktitvane paNa adhaHpatananA gartAmAM nAMkhanAruM hovAthI pariNAme hiMsA, jUTha, cerI, maithuna ane parigraha A pAMca mahApApane bheTa ApanAruM bane che, ane tethI samAja ke dezane nukazAna ja thAya che. jyAre bIje samyaktvadhArI AtmA samyaktvavAna . samatA zIla, sa sArIru, viruddha tane tyAgI ane paramArthI hovAthI saMsArane ane pitAne ahiMsA, satya, acaurya, zIla ane saMtoSa rUpI amUlya pAMca ratnonI bheTa ApIne zukhazAti ane samAdhi ApanAra bane che. mithyAtvayukta jJAna game teTaluM hoya to paNa te ajJAna ja lekhAya che. ajJAnI AtmA vAra vAra jJAnAvaraNIya karmane upArjana karate rahe che. jJAnAvaraNIya karma AMkho upara lAgelA pATA jevuM hevAthI te jIvane potAnA AtmAnuM-AtmIyatAnuM ane chevaTe paramAtma tatvanu yathArtha bhAna thavA detuM nathI. tevI paristhitimAM Aje ApaNe AkhA saMsArane pratyakSa joI rahyA chIe. 1. sa kRta jevI devabhASAne dhArAvAhI vaktA paNa mAMsAhArI ane zarAba pInAro hoya che, vezyAgAmI ane parastrI laMpaTa hoya che, jugArI ane zikArI hoya che 2. veda ane vedAMtanI cAo(maMtrInuM spaSTa uccAraNa karanAra paNa masyabhejI ane madyapAyI hoya che. Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 50 zrI bhagavatI sUtra sAra saMgraha 3 aMgrejI, urdu ane phArasI bhASAvido paNa rAjyanIti (kUTanItimAM pAraMgata banI saMsArane saMgharSanA cakkaramAM laI janArA hoya che 4. pAlI, prAkRta, ardhamAgadhI bhASA vizArade paNa pitAnI vyaktigata kuTeva ke samAjaghAtaka pravRttio cheDI zakatA nathI. pa. AjanA vijJAnIo, kUTanItijJa, ane rAjanIti nipuNe eTama bomba jevA bhayaMkara astra-zastronuM utpAdana karI sa sArane motanA ghATe utAravAnI pravRttiomAM racyA , macyA che. A badhAomAM ajJAnane pratyakSa camatkAra dekhAI Ave che. A kAraNe divyacakSunA mAlika, jagatanA jIvanuM kalyANa karanArA bhagavAna gautamasvAmI devAdhideva bhagavAna mahAvIrasvAmIne te pUche che ke-AvuM ajJAnamUlaka jJAnAvaraNIyakarma keNa bAMdhe ? puruSa ke nepuruSa? strI ke nAstrI? napuMsaka ke nenapuMsaka ? 'AnA javAbamAM mahAvIra svAmIe pharamAvyuM ke paraSa-strI ane napusaka AtmA jJAnAvaraNIyakarma bAMdhe che. paNa paraSa, sArI ane nonapuMsaka AtmA A karmane kadAca bAMdhe che ane kadAca nathI paNa bAMdhate. have praznano hArda ApaNe pakaDIe te pahelAM purUSaliga ane paruSaveda, strIliMga ane strIveda, tathA napu sakaliMga ane napuMsakavedanI mImAMsA karavI jarUrI che. Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 51 zataka "huM : uddezaka-3 zazI prApta karI saMpUrNa karmone nAza karIne mokSa avasthA prApta karyA pachI ja A AtmA zarIra vinAne bane che te pahelA te pratyeka AtmAne zarIra dhAryA vinA chUTakAro ja nathI, ane zarIradhArI AtmA karmonA bhArathI vajanadAra bane hovAthI madirAnA nazA jevA mehanayakarmamAM masta banI bhavAtarane mATe purUSada, strIveda ke napuMsakavedanA karmone upArjana kare che te A pramANe - purUSa veda :1. samyagajJAnanI rucivALo thaIne pitAnA AtmAne jIta nA hoya 2. parastrIne tyAgI ane svastrI pratye saMtoSI tema ja maryAdA vALo hoya 3. pArakAo pratye ISya ane adekhAI vinAne hoya 4. kaSAyane maMda karavAnI pravRttivALA hoya 5 pitAnA AcAra-vicAra ane uccAramAM potAnI khAnadAnI zebhe tevA AcaraNavALe hAya ane sarvatra saraLa pariNAmI hoya che A pAMca prakAranA jIva AvatA bhavane mATe puruSavedakarmane upArjana karI purUSaliMganA zarIrane dhAraNa kare che jyAM zarIranI kastA, dADhI, mUcha ane mehana(jananendriya nuM mahApurUne zobhe tevuM dRthya ane sthaulya hoya che A pramANe potAnA purUSadane bhegavavA mATe purUSaliMga eTale purUSadane bhegavavA mATenA agopAMgavALuM puruSazarIra dhAraNa kare che. je vaDe strIne bhogavavAnI IcchA thAya te puruSaveda kahevAya che. pUjA veDhayatimohyti-muuddhiikrotiiti purupavedaH / Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * zrI bhagavatI sUtra sAra sa'graha ghAsanA puLAmAM jema agnine lAgatA vAra lAgatI nathI, ane lAgelI Agane bujhAtA paNa vAra lAgatI nathI, te pramANe puruSane puruSavedanA nazAne caDhatA paNa vAra lAgatI nathI ane utaratA paNa vAra lAgatI nathI. 52 veda - 1. puruSa zarIradhArI hAvA chatAM paNa je atyaMta irSyALu hAya eTale guNI ke puNyazALI jIvane joine jenA manamAM asahiSNutA ke adekhAIbhAva utpanna thAya tene IrSyALu kahevAya che. 2. prAkRtika ke aprAkRtika viSayavAsanA ane bhAgavilAseAmAM je atyaMta Asakta hAya che 3 svArtha ke svArtha vinA paNa je mRSAvAdI hAya 4. mana-vacana-kAyAnA vyApAra kuTila hAya. 5 svabhAve haThAgrahI ane jaddI hAya, 6 parastrIe pratye gamana karavAnI bhAvanAvALA hAya. A cha prakAre chatra mAtra strIveda nAmanA meAhukamane upArjana karI srIzarIradhArI bane che. jethI komaLa zarIra, mRdu avAja, maMda gamana ane strI zarIranA saMpUrNa aMge|pAMga prApta thAya che. strIpaNuM pApakamanA udaye prApta thAya che. tethI strInA avAmya sthAna, stanasthAna ane gAlamAM tIvra, madhyama ane apa zaktivALA kITANue zrIne vedane udaya lAvanArA hAya che chANumAM Aga lAgatAM gheADI vAra lAge ane mujhAtA ghaNI vAra - Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zataka 6ThuM* :- uddezaka-3 53 lAMge, tema strIvedane uyamAM AvatAM ceDI vAra lAge che ane mujhAtA ghaNI vAra lAge che. strIya veyati-moti-mUDhI rotIti strIveH / eTale puruSane bhAgavavAnI IcchA jenAthI thAya te strIveda kahevAya. napu saveda : 1 cAlu bhavamAM puruSa ke strI zarIradhArI hAvA chatAM paNa bIjA puruSa ke strI, mAlaka ke khAlikAnA zarIra sAthe bhegavilAseAmAM malina bhAveAne dhArI rAta-divasa te bannenI sAthe viSayavAsanApUrNAMka temanA bhAgavilAseAmAM bhUMDanI jema atyaMta Asakta hAya. .. 2. vinA kAraNe athavA najIvA kAraNe jemanA krodha-mAnamAyA ane lebharUpI kaSAyeA sathA bhaDakI jatA hAya. 3 khAtA pItA sUtA uThatA ane game tenI sAthe vArtAlApa karatAM mAnasika vicAre kAmukI bhAvanAvALA hoya 4 sAdhvI, satI, kulInA, kanyA AdI pavitra sIene leAbha, lAlaca ApIne athavA peAtAnI vAcALatAmAM phasAvIne temanA ziyaLane lUTavAne prayatna karanAra. A cAra prakAranA jIvA AgAmI bhava mATe napu sakavedane upArjana kare che. ane tevA niHkRSTa vedane lAgavavA mATe napu saka li'gane dhAraNa kare che. jemAM gheADA aMge purUSanA ane thADA nA hAvAthI peAtAnA mahApApakarmanA udaye nathI purUSane nathI strIne bhAgavI zakatA chatAM paNa atyaMta gaMdI bhAvanAe ane rAta-divasa ghRNAtmaka vicAre anyA rahe che 1 ' Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI magavatI sUtra sAra sa'graa bhAMga ke zarAba pIdhA pachI tene naze. pInArane dhIme dhIme caDe che ane amuka samaya gayA pachI tenA no peAtAnA pUrNa svarUpamAM caDe che. ane pachI pAche dhIme dhIme uttaravA mADe che ane chevaTe jIva pAche peAtAnA mULa svarUpamAM AvI jAya che 54 te ja pramANe zarAbapAnanA nazAne caritArtha karatA A purUSaveda ke strIveda kaneA naze| paNa purUSanA ke strInA zarIrane arthAt bAlyakALa vyatIta thayA pachI yuvAvasthAnA prArabhamA skrIme dhIme caDhavA lAge che ane jyAre purUSanA ke strInA aMgA pUrNa rUpe bhAgakamane lAyaka banI jAya che tyAre veikama nA naze pUrNarUpe caDhe che. te samaye purUSane strInA zarIrane ane strIne purUSanA zarIranA sahavAsa gamaze, ane jyAre baMnene pUrNa naze| caDhaze tyAre banenA zarIra ekameka thaI peAtAnI vAsanAne pUrNa karatAM temanA naze| 'samApta thaze. eTale teTalA ja samaya pUratA nazAnA vega Acho thaze. A pramANe purUSavedanA mAlika srIbhAgamAM Asakta banIne ane strIvedanA mAlika purUSabheAgamAM masta banIne vAraMvAra jJAnAvaraNIyAdi kane mAMdhanArA thaze paraMtu je bhAgyazALI jIvAtmAone gurukuLavAsa prApta thaye hAya ane peAtAnI adamya mekSa puruSAnI zaktinA vikAsa sAdhI lIdheA heAya te nararatna ane srIratnA peAtAnI sattAmAM paDelA mehukama ( vedyakama')nA jJAnAbhyAsa, ekAntavAsa, dhyAnaprakriyA, lAMbI ane mATI tapazcaryAe Adi sadanuSThAnavaDe upazama karavA mATe paNa samatha anI zake che. arthAt apU sabhyajJAnavaDe AtmAne puruSArthI manAvI kukriyAone tyAga kare che . Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAtaka huM H uddezaka-3 - : samyagdarzanathI pApanI bhAvanAono parihAra kare che ane - samacAritravaDe pApanI bhAvanAonA dvAra baMdha kare che AvI paristhitimAM mehano upazama karele bhAgyazALI pitAne vedakarmane yathAzakya pitAne AdhIna kare che ane jeTalA aMzamAM jeTalA samaya mATe te vedarahita bane che, te samaye rUparUpanA A bAra jevI strI ane rUpanA avatAra sama yuvApuruSa anukULa thavA chatAM paNa pitAnA jIvanamAM ratimAtra pApabhAvanA udda bhavatI nathI. ane jayAre vedakarmane sarvathA kSaya karI de che, tyAre puruSanu puruSa zarIra, strInuM strI zarIra sarvathA akiMcitkara banavA pAme che te samaye te puruSa strI ane nAnapu saka kahevAya che. ane teo jJAnAvaraNIyAdi karmone bAMdhatA nathI. navamA ane dazamA guNaThANe jJAnAvaraNIyakarma bAMdhe che, kemake A sthAnake jIva cha ke sAta karmone baMdhaka che. tyAre 11-12-13-14 guNasthAnake jIva jJAnAvaraNIyAdi karma bAMdhata nathI kemake tyAM teo eka ja zatAvedanIya karmanA badhaka che pUrvabhavathI napuMsaka zarIranI upArjanA karIne napusaka tarIke janmelA puruSAthI jIve paNa potAnA karmone sarvathA kSaya karavA mATe jayAre bhAgyazALI bane che, tyAre napuMsada vinAnA te nonapuMsako paNa jJAnAvaraNIyAdi karmone bAMdhatA nathI. AyuSyakarmane paNa puruSa, nestrI ane nenapuMsako bAMdhatA nathI ane bIjAe bAMdhavAnA kALa daramiyAna bAMdhe che kemake A karma jIMdagImAM eka ja vAra baMdhAya che. nosa cata, asaMyata ane saMyatAsaMyata eTale kevaLa jJAnIne jJAnAvaraNIyAdi karma bAMdhavAnuM eke kAraNa nathI. jyAre Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa6 zrI bhagavatI sUtra sAra saMgraha sAmAyika, chedo pasthApanIya, parihAra vizuddhi ane sUmasaMparAya A cAre sa yate kadAca jJAnAvaraNIyakarma bAMdhe che ane yathAkhyAta saMyata upazAta ane kSINa mahivALA hovAthI A karmane bAMdhate nathI A apekSAe pahelAnA cAra saMyamane AzrIne saMyama dhArIo paNa kadAca bAMdhe che ane pAMcamA sa yama AzrIne karma nathI khAdhatA. asaMyamI ane dezavirata saMyamI karmo bAdhe che, ane AyuSya paNa bAMdhavAnA samaye bAMdhe che. mana paryAsine svAmI vItarAga hoya te karmabaMdhana nathI karate, jyAre sarAgI karmaba dhana kare che. manaH paryAsi vinAnA asaMsI jIve te niyamA karmone bAMdhanArA ja hoya che agI ane siddha ne cheDI bAkI badhAe vedanIyakarmane bAMdhe che bhavasiddhika yadi chadmastha haze te karmabaMdhana che. cakSudarzana acakSadarzana ane avadhidarzananA svAmIo chadmastha hoya te karmabaMdhana che ane vItarAga hoya to sAtavedanIyane choDI bIjA karmonuM baMdhana nathI. bhASAlabdhinA mAlike bhASaka vitarAga heya te kame bAMdhatA nathI. bIjA bAMdhe che. * . . nahIM bolavAvALA abhASaka siddho karma bAMdhatA nathI, paNa pRthvIkAyike abhASaka hovA chatAM paNa karmone bAMdhe che. Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sauthI thoDA puruSavedaka jIva che. tenAthI saMkhyayaguNu strIvedaka che. vedaka anaMtaguNa che, ane napuMsakavedaka anaMtaguNa che. e pramANe badhA bhedamAM vicAravuM. kara 10 ' 10 vekenu alpabadutva-saMsArabharanA anaMtAnaMta jImAM purUSadamAM rahelA cha sauthI cheDA che. tenAthI strIvedanAM jo saMkhyAta guNa vadhAre che avedaka eTale siddhanA jIve tenAthI anaMtaguNa vadhAre che, ane siddhanA jIvo karatA paNa napuMsakavedanA jI anaMtaguNA vadhAre che.' ' . . devagatinA badhAe deve karatAM devIo batrIsaguNA vadhAre che. manuSya karatAM manuSya strIo satAvIza guNa - vadhAre che. tiryaMca nara karatAM paNa tiryaMca mAdAnI saMkhyA traNa guNI vadhAre che. - rIne karo amAsa che trIjo udeze samAsa Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zataka 6 6 : udezaka-4 ane pradeza amadezAdine vicAraH A uddezakamAM judI judI daSTie gaNAelA jIne sapradeza-apradeza temaja pratyAkhyAna ane AyuSya saMbaMdhI vicAra che. sAra A che - jIva kAlAdeza vaDe nakkI sapradeza che. yAvata siddha sudhInA jIva mATe jANavuM. narayika jIva kAlAdezathI sapradeza che ne kadAca apradeza che. je kAlAdezathI nakkI sapradeza che. narayika jamAM kAlAdezathI- 1 badhAya paNa sapradeza hAya. 2 keTalAka pradeza ane ekAda apradeza ane 3 keTalAka pradeza tathA apradeza hoya. e pramANe yAvata ratanitakumAra sudhInA jIvo mATe jaNavuM. Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 59 zataka daDuM : uddezaka-4 - pRthvIkAyika jIva saMpradeza paNa che ne apradeza paNa che, e pramANe vanarapatikAya sudhI jANavuM. ' . Ama bhinna bhinna jIvone sapradeza-apradeza saMbaMdhI vicAra vistArathI che. 1 ka 11 kALanI apekSAe jIvanI , sapradezatA . ane apraderAtA-kALa prakAra vaDe jIvanI sapradezatA ke apradezatAnI carcA che. Ama te jIvamAtranA asaMkhya pradeza zAsana mAnya che paNa A pradezonI ahIM vAta nathI. paraMtu kALanA prakAre arthAt kALanI apekSAe sapradeza ane apradeza kevI rIte hAI zake che? javAbamAM bhagavAne pharamAvyuM ke-anAdipaNAne laIne jIvanI anaMta samayanI sthiti hovAthI te pradeza che, ane je eka samayanI sthitivALe hoya te apradeza che ane ekathI vadhAre samayavALo pradeza che. jema narakagatimAM gayele jIva je samaye narakamAM utpanna thAya che tyAre te samaya pUrate te apradeza che. tyArapachI te pradeza che. A pramANe badhAmAM jANe levuM. Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jIvo pratyAkhyAnI paNa che, apratyAkhyAnI paNa che ane pratyAkhyAnI-apratyAkhyAnI paNa che. narayika apratyAkhyAnI yAvata cauriMdriya jIvo sudhI jANavuM. - paMcendriya tiryaMca nike apratyAkhyAnI che, tema pratyAkhyAnA pratyAkhyAnI che. * manuSya traNa prakAranA hoya, bAkInA jIva narayikanI mAphaka paMcendriya jIvo pratyAkhyAnAdi traNene paNa jANe. , bAkInA jIvo traNene jANatA nathI. . che ane vaimAnika pratyAkhyAnathI nirvatita AyuSyavALA che, traNe paNa che. (apratyAkhyAna nirvatita, pratyAkhyAnA pratyAkhyAnathI nirvatita) ane bAkInA apratyA- khyAnathI nirvatita AyuSyavALA che. (pratyAkhyAnI eTale sarvavirati, apratyAkhyAnI eTale avirata-virati vinAnA. pratyAkhyAnA pratyAkhyAnI eTale deza virata.) 12 - 12 pratyAkhyAna ane AyuSya: che traNa prakAranA hoya che. pratyAkhyAnadhama, apratyAkhyAna dhamI, pratyAkhyAnA pratyAkhyAnI. have temanI vyAkhyAo samajIe. Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 61 zataka 6ThuM : uddezaka-4 pratyAkhyAna zabda vyAkaraNanI dRSTie-prati ane A upasarga pUrvaka "pyAM dhAtune bhAvamA "ana" pratyaya lagADIne (pratyAkhyAna zabda) banyuM che. jIvAtmA anAdikALathI meha, mAyA, krodha, lebha, maithuna, Adi karmonI vAsanAthI vAsita thayela hovAthI tenA eka eka rUMvADAmAM pApa bhareluM che. pAponI bhAvanA bharelI che mATe mAyAnA cakramAM AvIne athavA bIjAonI sAthe ajJAnavaza gaMdA vAtAvaraNamAM phasAIne prati kSaNe A jIvAtmAnI paNa tevI malina bhAvanAo heya che. jemake "tArA pagale mULamAMthI ja ahiMthI ukheDI nAkhIza." "jarA paNa mArI ADe AvIza te tane jela bhege karI tArA bairI-chokarAone zerIe zerIe bhUkhe TaLavaLatA karI daIza.", "tuM game teTalA dhamapachADA karIza te paNa huM te parastrInA ghare javAne ja." "bhale huM narakamA jAuM paNa sarasa kamANI karAvI Ape tevA dhadhAo, vyAjavaTA, beTA tela mApanA vyApAra mArAthI chUTe tema nathI". - ItyAdi durbhAvanAomAM ApaNuM mana pratikSaNe DUbakI mArIne beThuM hoya che ArtadhyAna ane raudradhyAnamAM ja A jIvana pUruM thAya che ane vAraMvAra karelA pApanA piTalAethI ghaNe ja bhAre banele A jIva anaMta saMsAramAM "ple grAunDanA sTa belanI jema bhaTakI rahyo che . bAvaLanA bI jema bAvaLanA jhADa tathA kATAone ja utpanna kare che, tevI rIte pUrvabhavanI vAsanAo A bhavamAM paNa sAthe ja AvatI hovAnA kAraNe Akhu e jIvanapeTa bharavA mATe, makAna mATe, putra mATe, bhegavilAsa mATe ane paisA Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 62. zrI bhagavatI sUtra sAra saMgraha bhegA karavAmAM ja pUruM thAya che. madhanI mAkhI jema madhamAMthI bahAra nIkaLI zakatI nathI tevI rIte vaLagelI ane mehavaza vaLagADelI mAyAnI vAsanArUpI madhamAMthI A jIvAmAM paNa satkarmonA paMthe AvI zakate nathI Ave che te sthira rahI zakatuM nathI ane kadAca sthira rahevA prayatna kare te kAmadeva nAmane guDe, krodha nAmane bhUta, mAnarUpI ajagara, mAyArUpI nAgaNa ane lebha nAmane rAkSasa te jIvAtmAnI cAre bAjue cakkara mArato ja hoya che. ane lAga joIne jIvAtmAne pAchA mAyAnA cakkaramAM dhakelI de che. jIva mAtranI AvA prakAranI sthiti hovA chatAM paNa rAdhAvedhanI mAphaka keIka kSaNe saMsAranA dukhethI kaMTALIne kaMIka puruSArtha zaktine saMcaya kare che ane sauthI pahelA pApanA dvAra badha karavA prerAya che ane sabaLa puruSArtha vaDe saMta-samAgama, svAdhyAyabaLa ane tapazcaryAne Azraya le che tyArapachI te AtmAmAM samyagujJAnano prakAza dhIme dhIme vadhe che, ane te prakAzamAM ajJAnano aMdhakAra mithyAjJAnanI bhramajala, viparyayajJAnanI viparItatA sAthe saMzayajJAna paNa chevaTanI vidAya le che ane nizcayAtmaka, yathArtha evaM svapara prakAzaka jJAna prApta thatAM ja saMsAra ane sa sAranI mAyA pApatpAdaka, pApavardhaka, pApaphalaka ane pApaparaMparaka jevI lAgatA te bhavyAtmA pAponI pravRttinA saMpUrNa tyAga pratye AgaLa vadhe che ane eka divase pApanA dvAra sarvathA baMdha karavA mATe sarvavirati dharma, samitizuddhi dharma, nirtha tha dharma svIkAra karavA mATe pUrNarUpe taiyAra thAya che. eTale ke pApanA mAge prasthAna kare ane pApanA AkhyAna (kathana)nI pravRtti Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zataka 6 : uddezaka-4 karanAro AtmA eka divase prati-AkhyAna eTale ke atyAra sudhI karelA karAvelA ane atuTelA pApathI "prati" eTale pAcho vaLe che tene bhagavatI sUtrakAre "pratyAkhyAna dharma " kahyo che. sara ripharUpe jamavA mATe Ama parisara * sAmenA zatrunI vyuharacanA, zastra sAmagrI, ddhAonI laDAyaka zakti ane temane utsAha joyA pachI ja yuddha mATenuM AhvAna karavAmAM Ave che. tevI rIte AtmAnA prabaLa zatra samA yApasthAnakenI oLakhANa, temanI zakti, mahArAjAnA sainikanI cAlabAjI, ane IndriyanA bhegavilAsamAM AtmAne gugaLAvI nAkhavAnI addabhuta zaktinuM mApa kADhavuM ane temanI bhayaMkara mAyAjALane chedavA mATenI AtmAnI taiyArIne sUtrakAre jJa parijJA" rUpe jaNAvI che. tyAra pachI mahArAjAnI sa pUrNa mAyAjALane teDI ja nAkhavA mATenA AtmAnA sabaLa puruSA"ne "pratyAkhyAna parijJA" tarIke saMbodhI che. Ama jJaparijJAthI pApone jANavA tathA "pratyAkhyAna parijJA thI choDavA te pratyAkhyAna dharma sarvavirati dharma che. A utkRSTatama dharma 84 lAkha jIvA yoninA jIvamAMthI kevaLe 14 lAkha manuSyanimAM janmelA manuSya ja svIkAra karI zake che. - temAM paNa a5 kaSAyI hovA chatAM bhegavilAsamA pUrNa masta banelA yugalika mAne tathA saMmUchita mAnavI temaja aparyApta mAnavenA bhAgyamAM A dharma nathI ja. tevI rIte anArya jAtimAM janmelAnA anArya saMskAro. pheracha kuLamAM janmelAnA oNcha sarakAra, hiMsaka jAtimAM Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 64 zrI bhagavatI sUtra sAra saMgraha janmelAnA hiMsaka saMskAra je niyaMtraNamAM nahIM AvyA hoya te temane paNa mahAvrata prApta thaI zake tema nathI. tevI rIte ucca khAnadAna, Aryakula, AryajAti temaja zarIranI sarvA gaNa patA prApta karyA chatAM paNa pitAnA A saMskAre jemaNe keLavyA nahIM hoya temane paNa jainadharma prApta thaI zake tema nathI, kadAca kuLane laIne jainadharmI jarUra gaNAze te e jaina dharmanA mULa prANa "jainatvathI te tene AtmA hajAro mAIla dUra ja haze cAre nikAyanA samyagdaSTi de tIrthakara upara saMpUrNa zraddhA -saMvegathI bharapUra hovA chatAM paNa mahAvate ke aNuvrane paNa svIkArI zakavA samartha nathI hotA. mATe ja pratyAkhyAna dharmamahAvrata dharmanI prApti ati duSkara che. - pAThazALAomAM vidyArthIonI kakSA jema eka samAna nathI hatI tema saMsAranA jInI zakti paNa eka sarakhI nathI hatI. tethI ja zraddhA ane bhAvanAmAM theDI nyUnatA hovAthI bIjA naMbaranA cha pratyAkhyAna-pratyAkhyAna eTale sarva pAponI nivRtti paNa karI zakatA nathI, temaja save nirarthaka pApanA dvAra ughADA rAkhI zakavAnI bhAvanAvALA paNa hatA nathI. mATe temane dezavirati dharma, zrAvaka dharma, viratAvirata dharma, sa thatA saMyata dharma ane pratyAkhyAnApratyAkhyAna dharmano udaya Ave che. eTale ke potAnA jIvanamAM apratyAkhyAna kaSAya upara thoDe ghaNe aMze athavA sarvathA saMyama lAve che ane zrAvakadharmanI prApti thAya che. tyAre mahApApa nahIM karavAnI bhAvanA utpanna thatAM ja jJAnapUrvaka samajadArI sAthe guru sanmukha Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zataka "huM uddezaka-4 zrAvakadharma eTale samyakatvapUrvaka bAra vatane ravIkAra kare che ane zraddhAthI temanuM pAlana kare che. jyAre mahAvratadhArI ane dezaviratidhArIne cheDIne bAkInA badhAe jI apratyAkhyAnI ja hoya che. eTale ke temane pApane khyAla ane tene choDavAnI bhAvanA paNa thatI nathI thAya che te saMsAranI mAyAne vaza thaI pApane cheDI zakatA nathI Ama pApanA sevanamAM, sevavAnI bhAvanAmAM bheLavelA bheganI smRtimAM ane bhaviSyamAM paNa artha ane kAmanA bhagavaTAnI lAlasAmAM jIvana purUM thAya che. tethI mahAvIrasvAmInA jIvana pratye jemane zraddhA heya, zraddhAnA baLe jaina dharmanI mAnyatAmAM viveka pragaTyo hoya te mahAvrata ke bAravrata svIkArI pitAnA mAnavajIvanane saphaLa banAvavA mATe ja prayatna kare joIe, e ja eka hitAvaha mArga che jemanA jIvanamAM jaina dharma pratye muddala zraddhA nathI, jainava prApta karavAnI ratimAtra tamannA nathI, ahiMsAdi dharmane rAga nathI, hiMsAdi pApane tyAgavAnI bhAvanA nathI, durjanA sahavAsamAM AnaMda Ave che, sajajanene dveSI che, tevA mithyAtvanA gADha aMdhakAramAM ane samyakravathI bhraSTa thayelA jIvAtmAomAM avirati, kaSAya, pramAda ane gavakratA nizcaye rahevAnA che. mATe AvA mithyAtvamAM rahele AtmA bhavAMtara mATe jyAre Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 66 zrI bhagavatI sUtra sAra saMgraha AyuSya bAMdhaze tyAre narakagatine, pRthvIkAyane ane vikalendriya kAyanuM ja AyuSya bAdhanArA thaze. jyA apratyAkhyAna eTale avirati dharma ja raheze. 84 lAkha chavAyenimAMthI uparanA jIvonI 62 lAkha javAninA mithyAtvanA kAraNe ja tevA sthAne prApta kare che. icotha uo samAsa. 1 : ceAthe uddeza samAya Love ' dhyAna Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zataka 6ThuM : uddezaka-5 samAya H A uddezakamAM tamAya, kRSNarAjIe ane leAkAMtika devA saMbaMdhI hakIkata che. sAra A che:-tamarakAya e pANI tamakAya kahevAya che. gmA tamaskAya ja mUThThIpanI bahAra tiche. asa khya dvIpasamudrone ullakhyA pachI aruNavaradIpanI bahAra aNeAya samudrane 42 hajAra ceAjana avagAhIe tyAre upastina jalAMta Ave che, enA eka pradezanI zreNIe tamarakAya samusthita che. ' tamakAyane AkAra kADInA nIcenA bhAga jevA ane uparathI kUkaDAnA pAMjarA jevA che. tamakAya che. prakAranA che :saMdhyeya vistRta te asa dhyeya vistRta pahele| saMdhyeya caiAjana sahasra che ne bIjo asaMkhyeya ceAjana rasahasranA viSmabhavALA che. tamarakAyamA meATA medha sarveda pAme che. samUzke 'ane varase che. A kriyA deva, asura ane nAga paNa kare che. y tamarakAyamAM bhAdara stanita zabdane bAdara vijaLI che. tene paNa deva, asura ane nAga kare che. Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI bhagavatI sUtra sAra saMgraha - tamaskAyane varNa mahAkALo che, tamanakAyanA tera nAma che : 1 tama, 2 tamarakAya, 3 aMdhakAra, 4 mahIMdhakAra, 5 lekAMdhakAra, 6 leka tamistra, 7 devAMdhakAra, 8 deva tamistra, 8 devAraNya, 10 deva samUha, 11 devaparigha, 1ra deva pratikSobha ane 13 aruNodaka samudra. - tamaskAya e pANInuM pariNAma che, jIvano pariNAma che, ane pudgalane paNa pariNAma che. e tamakAryamAM sarva prANa, bhUta, jIva, sattva, pRthvIkAyikapaNe cAvata trasakAyikapaNe anekavAra athavA ana tavAra utpanna thayA che, paNa bAdara pRthvIkAyikapaNe ane bAdara agnikAyikapaNe utpanna nathI thayA. kRSNarAjIo AvI ja rIte viratArathI kuNarAjIo saMbaMdhI prazno che. kuNarAjIo ATha che. te sanakumAra-mahendraka95mAM ane nIce brahmaloka ka9pamAM (a)riSTa vimAnanA pAthaDAmAM che teno AyAma asaMkhyaya jana sahastra, viSkabhA saMya jana sahastra ane parikSepa asaMkhyaya jana sahastra che. Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zataka 6ThuM = uddezaka-5 e kRSNarAjIomAM mahAme saMvede che, saMmUche che ne varasAda varase che. e kriyA deva kare che. asura ke nAga nathI karatA. A kRSNarAjIo varNathI mahAkAlI che. tenAM nAma : kRSNarAjI, megharAjI, maghA, mAdhavatI, vAtapariyA, vAtaparikSA, devaparidhA ane devaparibhA ema 8 che. kRSNarAjI e pRthvIne pariNAma che, tema jIvane ne pugalane paNa pariNAma che. kRSNarAjImAM anekavAra athavA anaMtavAra prANa, bhUta, jIva, sAva utpanna thayA che. paNa bAdara akAyapaNe, bAdara agnikAyapaNe ane bAdara vanaspatikAyapaNe utpanna thayA nathI. A ATha kRSNarAjIonAM ATha avakAzAntaramAM ATha lokAMtika vimAno che tenAM nAma A che -arthI, arcomAlI, kairocana, prabhA kare, candrAbha, sUryAbha, zukrAbha ane supratiSThAbha. uttarapUrvanI vacamAM arzI, pUrvamAM arcAmAlI, bahu madhyabhAgamAM riSTa vimAna che. ema judI judI dizAmAM bIjA jANavA. temAM ATha jAtanA lokAMtika devo rahe che. Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 90 zrI bhagavatI sUtra sAra saMgraha te A pramANe sAravata, Aditya, vahni, varuNa, gAya, tuSita, avyAbAdha ane Agneya. vacamAM riSTa deva che. sArasvatadevo arthI vimAnamAM, Adityadevo arthImAlImAM e pramANe anukrame jANavuM. lokAMtika vimAne vAyupratiSThita eTale vAyunA AdhAre rahe che. A vimAno saMbaMdhI vadhu hakIkata " jIvAbhigamasUtramAM deva uddezamAM kahelI brahmalokanI vaktavyatA pramANe jANavI. kAMtika vimAnonI ATha sAgaropamanI sthiti che. kAMtika vimAnothI asaMkhya hajAra ejanane AMtare lekAMta kahyo che. 13 * 3 tamaskAya eTale zuM? gADha aMdhakAranI rAzine tamaskAya kahevAmAM Ave che. ahIM koI amuka ja tamanakAyanI vivakSA hovAthI te pRthvIrajano skaMdha athavA poNuM rajane ska dha saMbhavI zake che. temAM paNa pAchuM rajane skaMdha aprakAzI hovAthI ane tamaskAya paNa Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zataka huM uddezaka-1 71 aprakAzI hevAthI A prastuta tamaskAya pANInA rajane skaMdha ja vivakSita che. eTale ke apUkAyane pariNAma tamaskAya kahevAya che. jemAM bAdara pRthvIkAya ane bAdara agnikAya nathI hotA. kemake pRthvIkAya te ratnaprabhAdi AThe pRthvIomAM giriomAM ane vimAnamAM ja hoya che, ane agnikAya kevaLa manuSya lekamAM ja hovAthI A bannene tamaskAyamAM niSedha che. A tamaskAya bhayAnaka kALA raMgane hovAthI deve paNa bhaya pAmIne tyAM javA mATe taiyAra nathI hotA. kadAca jAya te e atyaMta zIdhra gatithI tene pAra karI pAchA pharI jAya che. tamaskAyanA paryAye - 1 tama-aMdhakArarUpe hevAthI. 2 tamaskAya--aMdhakAranA DhagalArUpe hovAthI. 3 aMdhakAra-tamerUpa hevAthI. 4 mahA aMdhakAra-mahA tamarUpa hevAthI. pa lekAMdhadvAra chelekamAM tevA prakArane bIje aMdhakAra leka tamistra nathI. 6 devAMdhakAra cheudyotane abhAva hovAthI dene paNa deva tamitra che aMdhakArarUpe hoya che 7 devAya-balavAna devone paNa bhaya lAge tevuM vana. 8 deva bRha-devene paNa durbhedya hoya che. Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI bhagavatI sUtra sAra saMgraha 9 deva paridha-devone paNa bhatpAdaka hovAthI temanA gamana mATe vighAtarUpa hovAthI. 10 deva pratikSebha-devene kSetmanuM kAraNa che. . 11 aruNodaka samudra-aruNodaka samudrane vikAra hoya che AvA tamaskAyamAM bAdara vAyukAya, bAdara vanaspatikAya ane trasa jI utpanna thAya che. zeSa jIvanuM tyAM sthAna nathI. ' vAyu ane vanaspatinI utpatti apUkAyamAM saMbhave che ? pAMcame udeza samApta soor - = Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zataka 6ThThuM : uddezaka 6 maraNAntika samuddhAtInI AhArAdi A prakaraNamAM mukhya be bAbato cheH pRthvIe ane pAMca anuttara vimAneAnI tathA mAraNAntika samuddhAtanI. sAra A che - k pRthvIe sAta che. ratnaprabhADhi ane vijayAdi pAMca anuttara vimAne. A saMbaMdhI pahelA hakIkata AvI gai che. huve mAraNAntika samuddhAtathI samavattuta thaelA jIva saMbadhI paikIkata che. ane sAra e che ke-- mAraNAntika samuddhAtathI samavahata thaelA jIva jo niyAvAse paikInA kAi paNa nirayAvAsamAM jAya te evA samuddhAta karanArA keTalAka jIvA tyAM jaine ja AhAra kare che. pariNamAve che te zarIrane bAMdhe che. jyAre keTalAka jIva tyAMthI pAchA vaLI ahiM Ave. ahiM AvIne phrIthI mAraNAntika samuddhAtathI samatradvaita thaine nirayAvAseAmAMnA kAI paNa eka niyAvAsamAM upanna thai AhAra kare, pariNumAve ne zarIra khAMdhe che. Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 94 zrI bhagavatI sUtra sAra saMgraha AvI ja rIte asurakumAromAM utpanna thanArA mATenA paNa A pramANenA be bheda jANavA. mAraNAnitaka samuddAta vaDe samavata thaIne pRthvIkAyanA AvAse paikInA keImAM utpanna thavAnA hoya te chevaTane chevaTe lekAMta sudhI jAya che. tyAM janArAomAM paNa AhAra karavAmAM pariNamAvavAmAM ane zarIra bAMdhavAmAM te jIvonA upara pramANe be bhede che. keTalAka tyAM jaIne AhArAdi kare, ne keTalAka pAchA vaLI ahIM 'AvI pharIthI samuddaghAta karI te pRthvIkAyika AvAsamAMnA keI AvAsamAM pRthvIkAyapaNe utpanna thaIne AhArAdi kare. be inidrAnA AvAsamAM utpanna thanAra mATe paNa narayikonI mAphaka jANavuM, ane te ja pramANe pAMca anuttara vimAno paikInA koImAM utpanna thavAnuM hoya to paNa ema ja samajavuM. * 14 F14 maraNa samudraghAta : adamya puruSArtha zakti vaDe lagabhaMga mRtyuMjaya jevA banI gayelA mahApuruSane cheDI bIjA saune mATe mRtyu avasthA atyaMta dukhada hoya che kemake jiMdagIbharanA karmonI citrAvalI mRtyu zayyA para paDelA mANasanI sAme ja pratyakSa thatI hoya che. Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zataka 6ThuM = uddezaka-6 75 'bAlyakALanI ajJAna avasthAmAM gaddhA paccIsI jevI yuvAavasthAmAM ane ArtadhyAna tathA raudradhyAna utpanna karanArI prauDhAvasthAmAM je kAMI azubha karmo karyA hoya te badhAe eka pachI eka yAda AvatA jAya che ane ApaNe jIvAtmA vItI gayelI kSaNe mATe bhaya kara aphasesa karate, karAyelA pApane mATe pazcAttApa sevatA, sarvathA asahA mAnasika vedanAone bhegave che. RSi-maharSio kahe che ke te samayanI vedanAo eTalI badhI tIvra hoya che ke bolavAnI IcchA che chatA belI zakAtuM nathI, parivArane kaMIka kahevAnI IcchA che chatAM kahI zakAtu nathI, ane eka bIjAnI sAme AMkhe phADIne jete jAya che tathA cAre bAju vikharAyelI pitAnI mAyAne Tagara-magara jete jAya che ane AMkhamAMthI pANI TapakAvate jAya che. asahya vedanAo jyAre sImAtIta vadhI jAya che tyAre sanepAtamAM sapaDAyelA jIvanI vedanAne kevaLI bhagavAna sivAya bIje kaI jANI zakatA nathI. maranArane khabara paDI gaI hoya che ke mAre jIvanadIpa bujhAI rahyo che. AvI sthitimAM sarvathA lAcAra banI gayelA AtmAne saMsArane kaI paNa mANasa duHkha-mukta karI zakatA nathI. karmonI tIvratA hoya ane vedanA asahya banI gaI hoya tyAre te avasthAne "maraNa samudughAta" kahevAya che. bhavAMtarane mATe beDI jevuM AyuSyakama ba dhAyuM na hoya te mRtyu samaye paNa bAMdhyA vinA chuTakAre nathI. Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 76 zrI bhagavatI sUtra sAra saMgraha tyAre ja te maraNa pAmatA ghaNA jIvone ApaNe joIe chIe ke-jIvanano dIpaka bujhAvavAnI aNI para ja AMkhanA palakAre zvAsamAM avarodha Ave che ane AsapAsanA mANase nirNaya karI le che ke-bhAI marI gayA" ane DIvAra pachI tarata ja zvAsa pAcho cAlate joIe chIe tyAre ApaNuM mAnyatA khoTI paDe che. AmAM game te thatuM haze? paNa thAya che jarUra. tyAre kevalI bhagavaMtanA zAsananA AdhAre ja ApaNane khabara paDe che, AyuSyakarmane upAryA pachI pitAne jyAM janma levo che, te sthAnane A AtmA maraNa samudraghAta vaDe joI Ave che ane pAchA mULa zarIramAM AvIne zeSa rahelI azAtAne bhega vato A bhavane chelle zvAsa pUrNa karI je sthAne janmavuM che, tyAM te ja samaye athavA vadhAremAM vadhAre cAra samaye pahoMcI jAya che. ane AhAra grahaNa karI bhejanane pacAvI AvatA bhavamAM dhAraNa karavAnA zarIranuM nirmANa karavAmAM lAgI jAya che Ama eka bhavanI mAyAne na chUTake choDavI paDe che ane bIjA bhavanI mAyA mATe zrIgaNeza maMDAya che. sArAMza kekarmasattAnI AgaLa sarvathA rAMka banI gayele AtmA pite sarvathA paravaza banI karmonA nATaka racyA kare che. mahApuNadayanA rogathI meLavelA manuSyabhavamAM A saMsAranI mAyA lapasaNI bhUmi jevI hoya che jemake vinA parizrama karoDAdhipati thavAnI bhAvanAvALA mANasa muMbaInA saTTA bajAramAM Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zataka 6ThuM = uddezaka-6 77 Ave che. prAraMbhamAM te lapasaNI bhUmi je A saTTAbajAra kaMIka phAyade karAvI Ape che ane pachI te....zakuninI sAthe jugAra ramavA mATe beThelA yudhiSThiranI jema eka pachI eka dAva hAratA jAya che. tema AtmA paNa durboddhivaza asadu vivekane svAmI banIne samudranA pANInA eka TIpA jeTaluM meLave che ane ghaNuM badhuM hArI jAya che. ane chevaTe pUrvabhavanA karelA satkarmo, sAdhusevA, dAna, puNya Adine saMsAranI mAyAjALamAM badhu e gumAvI de che ane chevaTe durgatinA mahAgartamAM paDI sabaDyA kare che - dha rizI samAya ? & udeza samApta che 00 SUBranA ha A che .. che Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zataka 6 ThuM : uddezaka-7 judA judA anAjanI ni kayAM sudhI rahe A uddezAmAM judI judI jAtanA dhAnyanI ni sacita kyAM sudhI rahI zake te batAvyA pachI gaNanIyakALa ane upameyakALanuM varNana karyuM che. sAra A che - koThAramAM bharele, vAMsanA pAlAmAM bharele, mAcAmAM mALAmAM rAkhela, chANathI lIdhelA, DhAMkelA, ema atyaMta saMbhALapUrvaka rAkhela zAlI, triIhi, ghauM, yava ane yavacavanI ni ochAmAM ochI aMtarmuharta ane vadhAremAM vadhAre traNa varSa sudhI kAyama rahe. te pachI te ni jJAna thAya, nAza pAme, te bIja abIja thAya. upara pramANe ja saMbhALI rAkhela kalAya, masUra, tala, maga, aDada, vAla, kaLathI, cekhA, tuvera ane goLa caNA e dhAnyanI ni vadhAremAM vadhAre pAMca varSa rahe. tevI ja rIte alasI, kasuMbha, koDhavA, kAMga, barabaMTI-eka prakAranI kAMga, eka prakAranA kadravA, zaNa, Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zataka 6ThuM : uddezaka-7, cha9 sarasava ane eka jAtanAM zAkanA bI-enI ni vadhAremAM vadhAre sAta varSa rahe. A pachI gaNanaya kALa batAve che, te A pramANe- 5 - - - - - - - T5 upameyakALanI gaNatrI : tIkSA zastra dvArA ke soyanA agrabhAga dvArA na bhedI zakAya te paramANune sarva pramANenI AdIbhUta pramANa kahe che te A pramANe - anaMta paramANunA samudAya bAbara 1 ulaNa leNikA 8 ullaNa lekSiNakA 1 lakSaNalakSiNakA 8 la@ laNikA 1 urvareNu 8 urdhvareNuM 1 trasareNuM 8 trasareNuM 1 ratharaNuM 8 rathareNu 1 devakuru ke uttarakuru yugalikonuM vALA 8 vALAgra 1 harivarSa ke samya yugalikanu vALA 8 vALAgra 1 haiimavata, erakana yugalikanuM vALA 8 vALAgra pUrva mahAvideha yuga likanuM vALAgra Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI bhagavatI sUtra sAra saMgraha 8 vALA 1 zikSA 8 likSA -1 yUkA (ja) 8 yUkA 1 java madhya 8 javamadhya 1 aMgUla 6 aMgUla 1 pAda 12 aMgUla 1 veMta 24 aMgUla 1 hAtha 48 aMgUla 96 aMgUla 1 daDa, dhanuSya, yuga nAlikA 2000 dhanuNya 1 gAu 4 gAu 1 cAjana AnAthI AgaLanuM kepTaka bIje apAI gayuM che. - 1 kukSi me uddeza samAya ? Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zataka 6ThuM : uddezaka-8 pRthvInI nIce zuM che? A prakaraNamAM pRthvInI nIce zuM che ? AyuSyanA badhanA prakAro, lavaNasamudrano svabhAva e vagere bAbate che. sAra e che - ahI pRthvI 8 batAvI che. ranaprabhAthI laIne iSata prAdhyArA. ratnaprabhAnI nIce gRhe ke gRhApaNa, grAma ke sanniveza, bAdara agnikAya, caMdra ke tArAo, caMdra prakAza ke sUryane prakAza nathI, paNa moTA megha saMvede che, saMmUche che ke varasAda varase che. bAdara svanita zabdo che ane te kriyA deva, asura ke nAga paNa kare che. bIjI ane trIjI pRthvImAM paNa ema ja che, pharaka eTale che ke trIjI pRthvImAM uparanI kriyA deva kare, asura kare paNa nAga na kare. cothI pRthvImAM ekale deva kare, e pramANe badhI nIcenI pRthvIomAM samajavuM. deva kare, ema asura ke nAga na kare. saudharma ane izAnaka9panI nIce gRhe ke gRhApaNe nathI paNa mahAme che, e meghone deva-asura kare, paNa Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 82 zrI bhagavatI sUtra sAra saMgraha nAga na kare. e ja pramANe svanita zabda mATe paNa jANavuM. tyAM bAdara pRthvIkAya ke bAdara agnikAya nathI. caMdra vagere grAmAdi nathI. e pramANe sanakumAra ane mahendra devalokamAM paNa jANavuM. vizeSa e ke tyAM ekle deva kare, e pramANe brahmalokamAM ane brahmalokanI upara paNa jANavuM. AyuSyabaMdhanA prakAra : AyuSyano baMgha che prakAra che. 1 jAtinAma nidhattAyu, ragatinAma nittAyu, 3 rithatinAma nidhattAyu, 4 avagAhanA nAma nidhattAyu, 5 pradezanAma nidhattAyu ane 6 anubhAga nAma nidhattAyu. jIvo uparyukta AyuSyavALA hoya che, A upara thoDA praznottara che. paraMtu te lagabhaga sarakhA jevA che. matalaba e che ke jIvo -jAtinAma nidhatta che, yAvata anubhavanAma nidhattAyuSa che. e bAra daMDaka che. lavaNa samudrane svabhAva : lavaNa samudra uchaLatA pANIvALe kSubdha pANIvALo che, paNa samajalavALo ke akSabdha pANIvALo nathI. (A saMbaMdhI jIvAbhigama sUtramAM vizeSa kahyuM che.) bahAranA samudro pUrNa, pUrNa pramANavALA, chalakatA ane samabhara ghaTapaNe rahe che. saMsthAnathI Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 83 zataka 6ThuM = uddezaka-8 eka prakAranA svarUpavALA, vistArathI aneka prakAranA svarUpavALA, dviguNa, dviguNa pramANa yAvata A tiryalemAM asaMkhyaya dvIpasamudro, svayaMbhUramaNa samudranA cheDAvALA kahyA che. e dvIpasamudranAM nAme, lekamAM jeTalA zubhanAma, zubharU5, zubhagaMdha, zubhasa, zubharaparza che eTalAM che. evA zubha nAme e dvIpasamudronAM che. e pramANe uddhAra, pariNAma ne utpAda jANe. [ AThamo uddeza samApta ( 6**** Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka ha zataka 6ThuM karmo tathA devanu viSuva Na A prakaraNamAM kama ane jIva, devanI viSurvANazakti ane bIjA devane jANavA jove, e bAbatA che. sAra A cheH-- jJAnAvaraNIyakama ne bAMdhatA jIva cha prakAre, sAta prakAre ne ATha prakAre paNa bAMdhe che. (ahIM prajJApanA sUtrane baMdha uddezaka jANavA ) mahubiMka deva bahAranAM pudgalene grahaNa karIne eka vaNa vAlA ane - eka AkAravALA vazarIra vigeretu vikuNu karavA sama che. ane te devalAkamAM rahelA pudgalAne grahaNa karIne vikaNa kare che. e pramANe 1. eka varNavALA eka AkArane, 2. eka vaNa vALA aneka AkArane, 3. aneka vaNa vALA eka AkArane aneka aneka vaNu vALA aneka AkArane vikuNu karavA zakta che. AvI ja rIte kALA pudgalane nIla pudgalapaNe ane nIlapudgalane kALA pudagalapaNe pariNamAvavAmAM paNa bahAranAM pudgaletu grahaNa karavuM ja joie. eTale je hetu upara tAnyA che, te hetu ahiM paNa che, Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zataka daDuM H uddezaka-8 jema varNanuM-raMganuM parivartana, temaja gaMdha, rasa, sparzanA, parivartana mATe guruka, laghuka, zIta, uSNa, sinagdha, rakSa Adi parivartana mATe paNa jANavuM, arthAta bahAranAM pudgalenuM grahaNa karIne karI zake che. 1. avizuddha lezyAvALo anupayukta AtmA vaDe avizuddha lezyAvALA deva vagerene jANe ane jue. 2. avizuddha vezyAvALA anupayukta AtmA vaDe vizuddha lezyAvALA deva vagerene jANe ane jue. 3. avizuddha lezyAvALA upayukta AtmA vaDe avizuddha lezyAvALA deva vagerene jANe ane jue. 4. avizuddha lezyAvALe upayukta AtmA vaDe vizuddha lezyAvALA deva vagerene jANe ane jue. 5. avizuddha vezyAvALA upayuktAnupayukata AtmA vaDe avizuddha lezyAvALA deva vagerene jANe ane jAe. 6. avizuddha lezyAvALe upayuktAnupayukta AtmA vaDe vizuddha lezyAvALA deva vagerene jANe ane jue. 7. vizuddha lezyAvALa anupayukta AtmA vaDe avizuddha lezyAvALA deva vagerene jANe ane jue. Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI bhagavatI sUtra sAra saMgraha 8. vizuddha lethAvALo anupayukta AtmA vaDe vizuddha lezyAvALA deva vagerene jANe ane jue. 8. vizuddha lezyAvALo upayukata AtmA vaDe avizuddha lezyAvALA deva vagerene jANe ane jue. 10. vizuddha lezyAvALo upayukata AtmA vaDe vizuddha lezyAvALA deva vagerene jANe ane jue. 11. vizuddha lezyAvALo upayukatAnupayukata AtmA vaDe avizuddha lezyAvALA deva vagerene jANe ane jue. 12. vizuddha lezyAvALo upayukatAnupayukata AtmA vaDe vizuddha sthAvALA deva vagerene jANe ane jue. ? navamo udeze samApta. 3 " IFI Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zataka daDuM : uddezaka-10 jIva A uddezakamAM jIvonuM sukha-du:kha, jIva jIvanuM prANadhAraNa, temaja bhA, ekAMta duHkhavedana, Atma dvArA pagalo caheNa ane kevalI-e bAbato che. sAra A che. keI kahe che ke rAjagRhamAM jeTaluM jIve che eTalA jIvone beranA ThaLIyA, vAla, cekhA, aDada, maga, jU, ane lIkha jeTaluM paNa sukha-duHkha kADhIne koI batAvavA samartha nathI, paraMtu mahAvIrasvAmI kahe che ke sarvalokamAM paNa sarva jIvone deI sukha-duHkha kADhIne batAvavA samartha nathI. jIva niyame citanya jIva che ane jIva caitanya paNa niyame jIva che. narayike niyame jIva che, paNa jIva te nirayika paNa hoya, anairayika paNa hoya. asurakumAra niyame jIva che, ne jIva te asurakumAra ye hoya ane na paNa hoya. yAvat vamAnika sudhI ema jANavuM. prANa dhAraNa kare te niyame jIva kahevAya, paNa je jIva hoya te prANa dhAraNa kare ke khare, ne na paNa kare. Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI bhagavatI sUtra sAra saMgraha nairayika niyame prANa dhAraNa kare, paNa prANa dhAraNa karanAra narayika ye hoya ane arayika paNa hoya-cAvata vaimAnika sudhI. sukha-dukhano anubhava - bhavasiddhika bhavya nairayika paNa hoya, te anairayika paNa heya tathA nairayika bhavasiddhika paNa hoya ane abhivasiddhika paNa hoya-e pramANe vaimAnika sudhI. keTalAke ema je kahe che ka-sarva prANo-bhUto-jIvo so ekAta duHkharUpa vedanAne vede che, te khoTuM che. keTalAka prANa, bhUto-jI-sa ekAMta du kharUpa vedanAne vede che, ane kadAcita sukhane vaide che. keTalAka ekAMta sukharUpa vedanAne vede che, ane kadAcita duHkhane vede che. keTalAka vividha prakAre vedanAne vede che, eTale ke kadAcita sukhane vede che, ne kadAcit duHkhane vede che pahelI keTImAM narayike che, bIjI koTImAM bhavanapatio, vAnavyaMtara, jatiSka ane vaimAnika che, ane trIjI keTImAM pRthvIkAyathI mAMDI yathAvat manuSya sudhInA jIvo AvI jAya che. narayika AtmazarIra kSetrAvagADha puNene Atma dvArA grahaNa karI Ahere che-khAya che, teo- anaMtarakSetrAvagADha Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zataka 6ThuM = uddezaka-10 pudagalene Atma dvArA grahaNa karI AheratA nathI, tema paraMparAkSetrAvagADha pulane Atma dvArA grahaNa karI AhuratA nathI. evI rIte vaimAnika sudhI jANavuM. kevalI bhagavAna sarvatra mita-amita badhuM jANe che. mATe teo Idri dvArA jANatA-jotA nathI, paNa jJAnathI jANe jUe. kevalInuM darzana nivRta che. - - - : dazamo uddezaka samAsa : jagapUjya, zAstravizArada, jainAcArya, sva 1008 zrI vijyadharma surIzvarajI mahArAjanA ziSya zAsana dIpaka, mahAna lekhaka, vaktA, kavi, saMgItakAra, sva. zrI vidyAvijayajI mahArAja jiMdagInI chellI kSaNa sudhI zAsananI sevA ane samAjanI ciMtAmagna hatAM. saMsthAonA saMcAlanamAM pUrNa masta hovA chatAM paNa bhagavatI sUtranA cha zataka sudhI teo lekhana kArya karI zakayA hatAM. AthI teo AgamanA paNa jJAtA hatA. pAMca zataka sudhIne prathama bhAga bahAra paDI cUkyA che. jyAre bIjA bhAgamAM - zataka jenA upara temanA ziSya paMnyAsajI zrI pUrNAnaMdavijayajI (kumArazramaNa) mahArAje potAnI apamati anusAra yathAzakaya vivecana karI A zataka pUrNa karyuM che. | sarve jIvAH sukhinaH satu - 6ThuM zataka samApta ka Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zataka 7muM : uddezaMka-1 A sAtamA zatakamAM anukrame daza uddezAo che, ane temAM nIcenA viSaye Ave che 1 AhAra, AhAraka ane anAhAraka. 2 apratyAkhyAna. 3 sthAvara vanaspatinuM kathana. 4 saMsArI jIvanI vaktavyatA. 5 pakSI saMbaMdhI 6 AyuSya saMbaMdhI 7 sAdhuonI carcA. 8 chadmastha jI. 9 pramAdI sAdhu. 10 kAledAyI Adi anya tIrthikonA prazno. . prazna-he prabho ! jIva kayA samaye AhAra vinAno hoya che? javAbamAM bhagavAne pharamAvyuM ke-jIvamAtrane be prakAranA AhAra hoya che. anAganivartita Abheganivartita. temAM utpattinA prathama samayathI jIdagInA chellA zvAsa sudhI ani. cchAe audArikAdi paugalika AhAra thatuM rahe che, te anAjogika AhAra kahevAya che jyAre bIjA prakArano AhAra IcchApUrvaka thAya che. jugatithI bIjA zarIrane dhAraNa karavA mATe pahelAnuM cAlu zarIra cheDavuM ane bIjA zarIra mATe AhAra levo te baMne eka ja samayamAM thAya che mATe ekanI RjugatimAM saMsArI jIva anAhAraka nathI ane siddhane jIva anahAraka che. paraMtu vakagatithI bhavAMtara karavA mATe be samaya lAge tyAre pahele mamaya anAhAraka, be vakragati karavI paDe te jIvane svarasthAne upajatAM traNa samaya lAge temAM pahelAnA be samaya anAhAraka ane traNa vakragatie cAra samaya lAge. tyAre pahelAnA traNa samaya anAhAraka eTalA AhAra vinAnA hoya che. Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zataka 7muM : uddezaka-1 traNe samayamAM vigrahagati A pramANe thaze. trasa nADInI bahAra vidizAmAM rahelo keI jIva jyAre adholekathI Urvaloka trasa nADInI bahAra vidizAmAM utpanna thAya, tyAre te avazya prathama samaye vizreNIthI samaNimA Avaze. bIjA samaye basanADImAM praveza karaze, trIjA samaye UrvIlekamAM jaze ane caturtha samaye lekanADIthI bahAra thaI utpatti sthAne upajaze. ahIM AdinA traNa samaya vigrahagatinA samajavA je nArakAdi trasa jIve marIne trasa enimAM utpanna thAya, tenuM trasa nADIthI bahAra javuM AvavuM na thAya, mATe trIjA samaye te avazya AhAraka hoya che. jema ke kAI masyAdi bharatakSetranA pUrvabhAgathI airavatakSetranA pazcima bhAganI nIce narakamAM utpanna thAya te jI eka samaye bhAratanA pUrva bhAgathI pazcimabhAga tarapha jAya. bIjA samaye erAvatanA pazcimabhAga tarapha jAya, ane trIjA samaye narakabhUmimAM jAya utpanna thavAnA prathama samaye ane bhavanA chellA samaye jI alpAhAravALA hoya che. prazna--upAzrayamAM sAmAyika karanAra zrAvakane zuM pathikI kiyA lAge? ke sAparAcikI kriyA lAge ? mana, vacana ane kAyAmAM vantarAya karmanA kSapazamane laIne zubha ke azubha je kAMI parispaMdana (hIlacAla ) thAya che te kriyA kahevAya che. rAgadveSane sarvathA kSaya thayA pachI athavA AtmAnI tevA prakAranI vItarAga avasthA prApta thayA pachI te mahApuruSanI Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra zrI bhagavatI sUtra sAra saMgraha kriyA aiyapathikI kahevAya che zeSa jIvanI kriyA sAMparAyika kahevAya che. javAbamAM bhagavAne pharamAvyuM ke-zrAvaka game te tyAgI, tapasvI ke vratadhArI hoya te paNa te gRhasthAzramI che ane gRhasthAzramI sarvadA patnI, putra, pautra, vyApAra ane saMsAranA vyavahArathI otapreta hoya che. mATe tene AtmA kaSAya bhAva vALo hovAthI tene sAMparAyikI kiyA lAge che. saMparAyane artha kaSAya che. jenAthI sa sAranI vRddhi thAya, bhava paraMparA vadhavA pAme ane aneka ja sAthe vara-virodha karAve, te kaSAya kahevAya che. krodha, mAna, mAyA, lobha A cAra kaSAya che, krodha upara kAbU meLave kadAca sahelo hoI zake che paraMtu mAna ajagara je hovAthI bhayaMkara che jyAre mAyAne nAgaNa jevI kahI che ajagarane vaza karavuM saheluM che, paNa nAgaNane vaza karatAM bhalabhalA gothA khAI jAya che ane tene rAkSasanI upamA ApI che saMsAramAM jeTalA pApo che, teno bApa labha che jenI sattA TheTha dazamA guNasthAnake paNa vidyamAna che mATe ja zramaNopAsaka gRhasthI hovAnA kAraNe kaSAyathI yukta hovAnA kAraNe IcchAe ke anirachAe paNa sAMparAyikI kriyAne svAmI banaze. jo ke badhAe kALamAM tene kaSAye hotA nathI chatAM paNa tenuM khAvu, pIvuM, suvuM, uThavu, lakhavuM ane balavuM prAyaH kaSAyajanya ja hoya che. prAyaH karIne zrAvakanI pravRtti kaSAyabhAvavALI ja hoya che ghaDIbhara mAnI laIe ke zrAvaka ghaNI pravRttiomAM kodha nathI karato. tyAM paNa mAna-abhimAna ke madanI mAtrA te jarUra Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zataka 7muM uddezaka-1 93 hoya che kemake te samaye paNa zramaNopAsaka pitAnI kriyA pratye, pitAne AvaDatAM sUtre pratye, bIjAne kAMI paNa na AvaDatuM hoya tenA pratye aMdara-aMdara abhimAnanI mAtrA jarUra daSTigocara thaze "huM chuM te A gAmamAM thoDI ghaNI dharma pravRtti dekhAya che mArI jevI snAtra pUjA bIjAne kone bhaNAvatAM AvaDe che. mArA jevA spaSTa sUtre kone bolatAM AvaDe che." AvI bhASA uparathI aMdarane ahaMkAra jarUra dekhAI Ave che kadAca koI bhAgyazALIne ATaluM abhimAna nahIM hoya te e pratikramaNa karatAM pitAnI zithilatAne-pramAdane pramANukta kriyAne chupAvavAnI bhAvanA dekhAI Ave che. pote bhale UMghate UMghate pratikramaNa karate hoya paNa te vAtane chUpAvavA TaeNga e racaze ke bhAI sAheba dhyAnamA-ekAgra beThA che jyAre amukamAM lobhanA darzana vizeSa thaze. huM TrasTI che mATe mAre haka AgaLa besavAno che. pratikramaNamAM paNa havAvALI bArI pAse besIza. amuka sUtro bAlavA mATe sAdhumunirAjee mane Adeza ApavA ja joIe A pramANe sattAmAM paDele lebha sApha sApha dekhAI Avaze. mATe ja bhagavatI sUtramAM kahyuM che ke-zramapAsakane sAMparAyikI kriyA ja hoya che. kaSAyabhAva ja AtmAne mATe adhikaraNa che. jo ke talavAra, gaMdaka, charI, lAkaDI, kalama, jIbha Adi zastro paNa adhikaraNa ja kahevAya che. paNa tenAthI dravya hiMsA thAya che jyAre kaSAye e bhAva hiMsAnuM kAraNa che kAraNa ke tenAthI AtmAnA guNe dayA, saraLatA, namratAne ja nAza thaze. dravya hiMsA karatAM bhAva hiMsA ati bhayaMkara ane khataranAka che. Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI bhagavatI sUtra sAra saMgraha ATaluM spaSTa jJAna thayA pachI zramaNopAsaka zrAvaka-zrAvikAe samyajJAnamAM pitAnuM mana parovIne 48 miniTane mATe sAmA yikamAM pitAnI indriyane vazamAM karI, mauna vratanuM pAlana karI koinI sAthe vAta karavAnuM choDI eka ja Asane sthira thaI dhyAnamAM besaze te ghaNA kaSAyabhAvathI bacI zakaze kema ke kaSAyone cheDavA, pramAdano tyAga karavA ane ni spRhabhAva anAsakti keLavavA mATe ja sAmAyika karavAnI hoya che. pra-ke zramaNopAsake (zrAvakaeN) "trasa jIvene na mAravA AvuM pratyAkhyAna lIdhA pachI pRthvIne khedatAM ke kheDatAM traNa jI marI jAya te tenA pratyAkhyAnamAM-pratijJAmAM aticAra lAgaze? keIe vanaspatinI hatyA na karavI AvuM pratyAkhyAne laIne paNa pRthvIkAya khedatAM vRkSanA mULane chedI nAkhe, teDI nAkhe te tenA pratyAkhyAnamAM aticAra lAgaze? A baMne praznone javAba ApatAM bhagavAne pharamAvyuM ke, kriyA thavA chatAM paNa lIdhelI pratijJAmAM aticAra lAgatuM nathI. kAraNa ke sau pahelA te zrAvakane saMka9pa pUrvaka jIvahiMsA na karavI, A pramANenI pratijJA heAya che. ane lIdhelI pratijJA pALavA zrAvaka saceta hoya che temaja trasajIne ke vanaspatine mAravAne saMkalpa che ja nahi, mATe tene aticAra lAgatuM nathI sArAMza ke pariNAme baMdha hoya che. kriyA karatAM AtmAnA jevA pariNAma hoya che te ja kamene baMdha paDe che bALakane ramADatAM bALaka hAthamAMthI paDI gayuM ane marI gayuM chatAM temAM hatyAne IrAde jarA paNa nahIM hovAthI te mANasa niraparAdhI che ane tenA upara kesa cAlatuM nathI. Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zataka 7muM : uddezaka-1 95 jyAre mArI nAkhavAnA IrAdAthI hAthamAM talavAra laIne bIjA mANasanI pAchaLa doDanAre haja teNe talavAra mArI nathI chatAMe polIsa tene hatyAne IrAde spaSTa hovAthI pakaDI leze ane aparAdhI tarIke kasTaDImAM pUrI deze. eja pramANe hRdayamAM dayAbhAva che, jIvana ahi sAmaya che, lIdhelA vrate pratye pUrI sAvadhAnI che te sAdhaka niraticAra che ane karmathI lepate nathI. prazna-paMca mahAvratadhArI munirAjone tathA sAdhvIjI mahArAjene prAsuka (niva) eSaNaya (doSarahita) anna-pANI ApanAra zrAvakane zuM phaLa maLaze ? javAbamAM bhagavAna mahAvIre kahyuM ke--zramaNone anna-pANI ApanAra zrAvakane samAdhi prApta thAya che. sArAza ke munirAjane AhAra-pAchuM ApavAthI, temane gecarI mATenA gharo batAvavAthI ane vaiyAvacca-sevA karavAthI AvatA bhavamAM AvA pavitratama kAryo karanAra bhAgyazALI zrAvakane samAdhi, samatA. zAMti, saMteSa prApta thAya che. munine gocarI-pAchuM ApanAra zrAvakane nIcenI vastuo prApta thAya che. (1) jIvananirvAha mATe parizrama karI meLavelA dravya pratye tyAganI bhAvanA pragaTe che. munirAjone dAna ApavAnI bhAvanA jAge che ane satkAryomA dhanane vyaya thAya che. (2) anna-vastra Adi dulyAjya hoya che tene paNa tyAgavAnI bhAvanA thAya che ane zraddhApUrvaka sAta kSetramAM potAnA dravyane vApare che. Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 96 zrI bhagavatI sUtra sAra sagraha (3) anaMta sa MsAramAM paribhramaNa karatAM je amUlya vastue pahelA kadiya prApta karI nathI te munirAjenA sa`pa'mAM AvatAM ja samyagdarzana, samyajJAna meLavIne puNyAnuba dhI puNyanA pratApe chevaTe samyacAritra ane kevaLajJAna meLavavA paNa samartha bane che. prazna--eka sthAnathI bIjA sthAne javA mATe gati (gamana) karmAdhIna ja hAya che tyAre zailezIkaraNa karyAM pachI siddhagatine pAmavAvALA siddhanA jIvA mAkSamAM javA mATe kaI gatie jaze ? yathAvADhI bhagavAna mahAvIrasvAmIe kahyuM ke--niHsa ga, nirAga, gati pariNAma, madha viccheda ane pUrva prayAga, A pAMce kAraNe gati hAya che, niHsaMga ane nirAgathI gati A pramANe thAya che. jema pANI upara taravAnA svabhAvavALA, chidra vinAnA sUkAelA tU'khaDA upara ATha vAra mATInA jADA lepa karI devAmAM AvyA pachI khUba bhArI banelu' te tuMbaDuM` peAtAnI meLe ja pANInA taLIe jaine besI jaze tyAM rahetAM pANInA saMgathI jema jema te mATI dhevAtI jaze-tU khaDAthI alaga paDatI jaze tema tema te tUkhaDuM' pAche peAtAne mULa svabhAva prApta karatu jaze ane jyAre te mATI sarvathA tUkhaDAthI alaga thaI jaze tyAre te niHsa ga ane nirAga thavAthI peAtAnI meLe pANI upara AvI jAya che tema A jIvAtmA paNa anAdika LanA karmAMnA saMgathI temaja tenA rAgathI sa thA chuTA thayA pachI peAtAnI meLe ja saMsAra samudrathI sathA alaga thaine siddhazilA upara AraNa karI tyA ja birAjamAna thAya che. 3. gati pariNAmathI chae dravyeAmAM jIva ane puddagalanI ja gati mAnelI che. Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 97 zataka 7muM : uddezaka-1 temAM pudgala dravye nIcenI tarapha jAya che ane jIva dravya UMce jAya che. A svAbhAvikI gati che jyAre svabhAva viruddha gati prayogathI thAya che. jema patthara Adi bhAre dravyane mANasa upara ke ke tyAre te upara jAya che ane karmonA prAgathI jIvAtmA nIcenI tarapha jAya che. paraMtu jemane saMgano abhAva hoya che te dravya potapotAnI gati kare che. A pramANe karmonA saMsargathI mukta thaelo jIva Urdhvagati karI eka ja samayamAM siddhazilA upara pahocI jAya che. 4. baMdhane cheda thavAthI jema vaTANAnI zIMga, maganI zIMga, aDadanI zIMga, eraMDa'nuM phaLa taDake mUkyA pachI jyAre sarvathA sukAI jAya che tyAre te dANA ziga pheDIne paNa uparanI bAju uchaLe che ane bIje sthAne paDe che. te pramANe karmonA baMdhane viccheda thavAthI karma rahita jIva paNa te ja samaye (eTale ke je zarIrathI zailezIkaraNa karyuM che te zarIrathI chUTavAne ane mekSa prApta karavAne samaya paNa eka ja che ) siddhazilA tarapha gati kare che dhUmADAnI gati pratibaMdha sivAya jema Udharva hoya che tema jIvanI gati paNa Urdhva che. pa pUrvanA prayogathI : | cAkaDAmAM bharAvelA daMDane kuMbhAra jorathI bhamAve che ane cAkaDe teja gatithI gaLagaLa pharavA mADe che eTale kuMbhAra daMDane kADhI le che chatAM paNa pahelAnA vegapUrvakanA prayatnathI cAkaDe cAlato ja hoya che. tema anAdikALanA zarIrane choDavA mATe A AtmAe je prayatna vizeSa karyo hato tenA baLathI ja Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 98 zrI bhagavatI sUtra sAra saMgraha karma rahita thayA chatA jIva siddhazilA tarapha gati kare che ane tyAM sthira thAya che. - siddhanA jIva siddhazilA sudhI ja jaI zake che kAraNa ke dharmAstikAya ane adharmAstikAya ahIM virAma pAme che, eTale jIva AgaLa gati karI zakatuM nathI. praznaduHkhI jIva ja duHkhathI vyApta thAya che te A pramANe dukhI du khathI vyApta che. duHkhI jIva ja dukhane grahaNa kare che dukhI jIva Tu ane udayamAM lAve che. duHkhI duHkhane vede che, ane duHkhI duHkhanI nirbhara kare che A pramANe nArakIthI laI cAvata cAre gatinA jIve nI sthiti samajavI. praznaupaga vinA cAlanAra, ubhA rahenAra, suI janAra, besanAra temaja vastra, pAtra, kabala ane rajoharaNane grahaNa karanAra sunine sAMparAyikI kriyA ke aiyaMpathikI kiyA lAge che? javAbamAM bhagavAne kahyuM ke-jenA kAdhamAna-mAyA ane lAbha kSINa thayA nathI te munine sAparAyikI kriyA lAge che ane sUtrAnusAre cAritra pALanAra sAdhune airyApathikI kriyA lAge che. kemake tene AtmA keAdha-mAna-mAyA ane badhI jAtane lobhathI dUra rahe che sUtrAnusAra eTale potAnA sabhyadarzana, jJAna ane cAritranA upagamAM rahenAra sAdhunI kriyA sUtrAnusAra ja hoya che dravya-kSetra-kALa ane bhAvanI vicitratAne laIne tara-tama }. { Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zataka 7muM : uddezaka-1 bhAve paNa je munimA traNe rane vidyamAna hoya che te game tevI sthitimAM hoya te paNa utsutra eTale sUtra viruddha cAlanArA hetA nathI. AvI paristhitimAM jainazAsanane pAmelA je saMpradAnA pravartaka mahAvratadhArI hoya, tapasvI hoya ane AzravamArgane cheDI saMvarabhAvamAM vidyamAna hoya tevA keIpaNa jaina saMpradAyane usUtra prarUpaka zI rIte kahI zakAya? ahiyA, saMyama ane tapamAM ramaNa karanArAonI kriyAo judI judI hoI zake che. kriyAkAMDonI ekarUpatA te tIrthakaranI hAjarI kALamAM paNa hotI nathI. tethI ja kahyuM che ke-pedA ja sarvatra triyAig fmavI kriyAnI vidhinA bhede hamezA rahyA che paraMtu kiyAnA bhedone laIne paraspara rAga, dveSa, krodha, mAna, mAyA, lebhane sevavAmAM avazyameva usUtratA rahelI hoya che samyagadarzana Adi traNe AtmAnA guNo che tene keIpaNa AtmA keLavI zake che-ArAdhI zake che, tyAre temane paNa mithyAtvI ke nAstika kahI devAmAM ekAMte usUtraprarUpaNA rahelI ja che Ama chatAM paNa potAnI prarUpaNAne ja jaina zAstrAnu mArI manAvI bIjA mahApuruSone utsutra prarUpaka kahevA te paNa mithyAtva ja che mATe game tevI sArI pravRtti karatAM paNa je sAdhakane krodha-mAna-mAyA ane lebhane udaya raheto hoya te tevA sUtrAnusArI sAdhake te te pravRtti mArga ja sarvathA choDI de joIe, ane mauna dhArIne Atma-sAdhanAmAM marata banavu joIe gRhasthAzramIone vadhAre paDate sa sarga ane temanI mAyA-prapaca bharelI vAtamAM mudala rasa nahIM lenAre sAdhu ja sUtrAnusAra cAritra pALI pitAnA AtmAne unnata banAvI zake che. sUtrAnusArInI A ja vyAkhyA jenAgama sUtrane mAnya che. Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 100 zrI bhagavatI sUtra sAra saMgraha 12nA prazna-chiU-AhAra pratye atyaMta rogavAna hevAthI tathA cAritramAM lAgatA duSaNanI anabhijJatA hovAthI f-AhAranI vizeSa prakAre AkAMkSA rAkhanAre. jaTTaNa-AhAra pratyenA neha taMtuothI viMTAele. aovavane-AhAra pratye ja ekAgratAne pAme chatAM paNa nirdoSa bhajana pAchuM lAvIne vAparanAra munirAjone mAMDalInA deSamAM agAradoSa, dhUmadoSa ane sacajanA doSa je kahyA che, teno artha zu ? javAbamAM bhagavAne pharamAvyuM keaMgAradeSa-mahA vairAgyapUrvaka saMpUrNa gRhasthAzramano tyAga ryA pachI tapazcaryA, svAdhyAya, japamALA Adi vidhi-vidhAnathI pitAnA AtmAne sukhaDanA lAkaDAnI jema sugaMdhI banAvyA pachI paNa gerarImAM AvelA jUdI jUdI jAtanA miSTAnna-pharasANa Adi AhAranI gRddhirUpI agnithI cAritrane aMgArA jevuM karavuM te aMgAra doSa kahevAya che. A deSathI cAritrarUpI Indhana baLIne kelasA jevuM thAya che. dhUmadoSa-gocarImAM aNagamatI vastu AvI jatAM te dravya pratye athavA tenA vaherAvanAra pratye je dveSanI bhAvanA thAya che te dveSarUpI dhUmADAthI cAritra zALA kALI thaI jAya che. sayAjanA deSa-garImAM AvelA rasAsvAda vinA dravyane marI-masAlA, khAMDa, gALa AdithI mizraNa karIne rasadAra banAvavAnI kriyAne saMjanA doSa kahevAya che. Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zataka 7muM : uddezaka-1 101 anAdikALathI AhAra saMjJAnA gulAma banelA AtmAne AhAra pratyenI maryAdAtIta mAyA-mamatA rahelI hovAthI te lakSya saMsAranI zuddha ke zubha pravRttio karyA pachI paNa chevaTe AhAra pratye ja raheze. tenA khAsa kAraNe nIce pramANe che. 1. anAdikALanI AhAra saMjJA joradAra hovAthI. 2. khAvAnA padArthonI vadhAre paDatI Asakti hovAthI, 3. khAvA pIvAnuM mithyAjJAna hovAthI. 4. khAvA pIvAthI ja tapazcaryA sArI rIte thAya che evuM manamAM ThasI javAthI. A cAra kAraNene lIdhe AtmAnI sAthe hArDaverI jevI banelI AhAra saMjJAne svAdhIna karavA mATe AtmA samartha banate nathI. pariNAme nirjarA tattvathI te sAdhaka dUra rahe che. arthAta svAdamAM lupa AtmA karmonI nija karI zakato nathI. bAhA tapa karatAM AtyaMtara tapa eTalA mATe zreSTha che ke temAM AtmAne pratikSaNe jAgRti hoya che. temAM paNa svAdhyAya baLa zreSTha hoya che, jenAthI sAdhaka AhAra saMjJAne mArI bhagA havA samartha bane che jene abhyAsane rasa jAge che tene AhA 2mAM rasa uDI jAya che ane pariNAme tenI tapazcaryA saMvara ane nirjarA tane prApta karAvanArI banavA pAme che. muni dharma sAthe svAdhyAyano ghaniSTha saMbaMdha svIkArAyele che. A kAraNe ja svAdhyAya saMpanna muni pitAnA Atmika guNemAM AgaLane AgaLa vadhatA jAya che ane anAdikAlIna kuTevanekusaMskArone kAbUmAM letA jAya che. Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 102 zrI bhagavatI sUtra sAra saMgraha je svAdhyAya baLathI sarvathA kamajora che arthAta abhyAsa ke AtmadhyAnamAM jemanuM mana jarAe lAgatuM nathI te AtmA pitAnA manane, indriyane svAdhIna karI zakatuM nathI. pariNAme pratyeka prasaMga tene ArtadhyAnanuM kAraNa bane che. te AtmA sAdhutAne kaTTara verI che. mATe jeTalA pramANamAM zakya hoya teTalA pramANamAM jJAnabaLa, svAdhyAya baLa ke dhyAnabaLa keLavavuM te sarvathA IcchanIya che : 1le uddeza samAsa * - - ~ :: : = = = jalana = S - Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zataka 7muM : uddezaka-ra prazna-he prabho ! "sa jIvamAM meM hiMsAtyAganuM pratyAkhyAna karyuM che." Ama bolanArane supratyAkhyAna che ke dupratyAkhyAna che? bhagavAne kahyuM ke-"pratyAkhyAna karanArane jyAM sudhI A jIve che, A ajI che, A trasa jIvo che, A sthAvara jIve che" AvuM jJAna ja na hoya te he gautama! te sAdhaka supratyAkhyAnI nathI paNa pratyAkhyAnI che. kemake lIdhelA pratyAkhAnanA viSayanuM jJAna nahIM hovAthI tene pALI zake tema nathI arthAt jJAnanA abhAvamAM lIdhelI pratijJA pALI zakAtI nathI, mATe supratyAkhyAnane abhAva kalpI zakAya che ane tema thatAM meM pratyAkhyAna karyA che, Ama bolanAro sAdhaka asatyavAdI paNa che. te A pramANe badhA prANomAM ane sarvemAM trividha trividhe- jana-saMyama rahita hovAthI. virA-virati rahita hovAthI, kAraNa ke pApakarmone tyAga ke pratyAkhyAna karyuM nathI pa-karmonA baMdhanathI saMhita hovAthI. karavRta-saMvara tattva rahita hovAthI temaja bIjA ne sarvathA daDa devAvALA hovAthI te ajJa che, te kAraNe dupratyAkhAnI che, ane je bhAgyazALI jIvAdi tane jANe che te supratyAkhyAnI che satyavAdI che ane saMvara dharmavALe che. Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 104 zrI bhagavatI sUtra sAra saMgraha jaina zAsanamAM badhAe AgamanuM saMgrahAtmaka Agama zrI dazavaikAlika sUtra che. temAM "paDhamaM nAI to ya"nuM vidhAna che kemake jJAna vinAne jIva dayA kenI pALaze. mATe jIvAdikanuM jJAna ja Atma kalyANa mATe zreyaskara che. paccakkhANa saMbaMdhInA praznottare paccakkhANa-pratyAkhyAna eTale saMpUrNa athavA AMzika pApanA dvAra baMdha karavA tene paccakakhANa kahevAya che. te be prakAre che :- (1) mULaguNa paccakakhANa (2) uttaraguNa paccakkhANa. mULaguNa paccakkhANa paNa be prakAre che - (1) sarva mULaguNa paccakkhANa (2) dezamULaguNa paccakkhANu. sarva mULaguNa paccakkhANa eTale pAMce moTA pApane trividhe trividhe- sarvathA tyAgavA. te A pramANe - 1 savvAo pANAivAyAo veramaNa 2 savvAo musAvAyAo veramaNa 3 savvAo adinnAdANAo veramaNa 4 savvAo mehuNAo veramaNa 5 savvAo pariggahAo veramaNa arthAta mana-vacana-kAyAthI saMpUrNa jIva hatyAne huM karIza nahIM, karAvIza nahIM ane karanArane sa ga karIza nahIM A pramANe sarva asatyavAdane ane sarva adattAdAnano tyAga - Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 105 zataka 7muM : uddezaka-2 karuM chuM, sarva prakAranA maithunane mana-vacana-kAyAthI tyAga karUM chuM, ane sarva prakAranA parigrahane tyAga karUM chuM. (2) dezathI mULaguNa pratyAkhyAna paNa pAMca prakAre che :1 thUlAo pANAivAyAo veramaNa 2 thUlAo musAvAyAo veramaNa 3 thUlAmo adinnAdANAo veramaNa 4 thUlAo mehuNAo veramaNa 5 thUlAo pariggahAo veramaNa arthAt jemanuM AtmabaLa karmone kAraNe dabAI gayuM hoya te bhAgyazALIo sUma prakAre sarvathA hiMsA Adi na tyAgI zakatA hoya temane mATe sthUlarUpe pAMce pApane tyAgavAnI pratijJA karavAnI hoya che. uttaraguNa pratyAkhyAna paNa be prakAre che - (1) sattara guNa pratyAkhyAna (2) dezettara guNa pratyAkhyAna. temAMthI sarvottara guNa pratyAkhyAnanA daza bheda che - 1. anAgata tapa-paryuSaNa parva AvatA je tapa karavuM joItuM hatuM te kAraNavaza pahelAM na karyuM. 2. atikrAMtA-kAraNavaza paryuM paNa pachI karyuM. 3. koTisahita-eka tapa je divase pUro thAya te ja divase bIje tapa cAlu kare. 4. niyaMtrita-vina AvyuM chate niyamita divase ja tapa kare. 5. sAkAra tapa-AkAra (mahattarAgAMre Adi) eTale apavAda sAthe tapa kare. - 1 - - . Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI bhagavatI sUtra sAra sa'graha 106 6 anAkAra AkAra-apavAda vinA ja tapa karaveA. 7 kRta pariNAma-thALImAM ke pAtrAmAM eka sAthe paDelA AhArane ja karavA. 8. niravazeSa-cAra prakAranA AhAranA tyAga karavA 9 sa keta tapa-muSTi, vastra, gAMTha AdinA saMketa karI tapa karavA. 10. addhA-peArasI, sADha paiArasI Adi tapa karavA. dezAttara guNa pratyAkhyAna tapa sAta prakAre che. traNa guNavrata, cAra zikSAvrata ane apazcima maraNAntika eTale salekhanA tapa. traNa guNutrana-sthUla temAM je kaMi vadhAre paDatI chUTa hAya tene sa kSepa karavI, Anu nAma guNuvrata che. arthAt lIdhelA vratAne madadarUpa bane te guNuvrata. 1. dikparimANu vrata-eTale prayeAjana vinA gamana ane Agamana soMyamita kavuM. 2 ana-daMDa viramaNa vrata-sathAnika pApa ane pApa bhAvanAo para saMyama keLave. 3. bhAgeSabhAga viramaNavrata--bhAga eTale eka ja vakhata upa cegamAM AvatI vastue jema anna, pANI, dUdha, dahIM vagere, ane upabheAga eTale vAravAra upayeAgamAM AvatI vastue, jema a, makAna, AbhUSaNlR vagere. A baMne prakAranI vastuone saMyamita maryAdita karavI te zreSTha che Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zataka 7mu : uddezaka-2 107 huM mezA abhyAsa karavAnA teA athavA annAnI jIve ne sabhyajJAna, samyakcAritranI zikSA prApta karAve tevA vrata, te zikSAvrata. te cAra prakAranA che. t 1. sAmAyika--e ghaDI mATe samasAtramAM sthira thavuM, AtmAne manane ane idricAne vazamAM karavI. 2 dezAvagAsika--dasa sAmAyika eka sAthe athavA judI judI karI jIvanane sayamita manAvavAnI Teva pADavI. 3. paiAsadheApavAsa--upavAsa ke ekAsaNuM karI 24 kalAka ke 12 kalAka sudhI' saMsAranI sa* mAyA che|DI . sAdhupaNuM svIkAravu te 4. atithisa vibhAga--puNya prabhAve prApta thayelA paudgalika padArthInA atithi eTale vratadhArIe mATe vibhAga karavA, temane ApavI te A vratanA phalitAtha che. have sa lekhanA vrata kahe che--mRtyu samaya pAse AvyAnI khabara paDatAM bhavabhIrU AtmAe peAtAnA zarIrane tathA kaSAne pAtalA karavA mATe saMsAranI asAratAneA khyAla karI karelA pApeAne veAsarAvI devA temaja zarIranI vedanAe vidyamAna chatAM paNa AtmAne Dha banAvI cAre prakAranA AhAra tathA svajanA krinA sneha cheADIne arihatAnA dhyAnamAM mana joDI devu te salekhanA vrata che. ' A vrata sarvAMttara guNavAlAne sattara guNurUpa haiAya che ane deze|ttaraguNavAlAne dezAttara guNarUpa che. tee dezeAttara guNavALA zrAvaka-zrAvikAne paNu peAtAnI paristhiti ane AtmAnI zaktine dhyAnamAM laI guru mahArAjAonI samakSa karavA lAyaka che. 1 Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 108 ala zrI bhagavatI sUtra sAra saMgraha A pramANe mULaguNa pratyAkhyAnI paNa che, uttaraguNa pratyAkhyAnI paNa che ane apratyAkhyAnI paNa che. nAraka, devo ane ekendriyathI laIne caturindriyanA ja apratyAkhyAnI hoya che. manuSya ane tiryaMca paMcendriya jIvamAM traNe prakAra hoya che. tiryaMca paMcendriya jIvo dezathI mULaguNa pratyAkhyAnI heya che, kemake temane sarvaviratino abhAva hoya che. kahyuM che ke "tiryaMca paMcendriya jIvene sarvaviratine abhAva che. teo mahAvate cAraNa saMbhaLAya che." AnA parivAramAM Ama paNa kahevAyuM ke "temane mahAvratanI saMbhAvanA thaye chate paNa ghaNu guNIyala paMcendriya tiryane cAritranuM pariNAma hotuM nathI." sArAMza ke tirya ca paMcendriye vratadhArI thaI zake che. mahAhisaka jaTAyu pakSIe munirAjonA sAnidhyamAM kaSTasAdhyavrata lIdhAne jaina rAmAyaNamAM ullekha che. A sAdhvIjIne joIne mahavAsanAne lIdhe ghaNA avatAra pachI hAthInA avatArane pAmele rUpasena paNa pitAnA bhAvanuM pari. vartana karI zake che. mahAvIrasvAmInA caraNomAM caMDakauzika nAgarAja paNa dezasaMyamI banyA che. ItyAdika udAharaNe zAstramAM jovA maLe che mULaguNa pratyAkhyAnI jI sauthI thoDA che. uttaraguNa pratyAkhyAnI ja asaMkhyaJNa vadhAre che ane apratyAkhyAnI che anaMtaguNA che. Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 109 zaka 7muM : uddezaka-2 A sUtrathI jANavAnuM maLe che ke-mahA puryodaya hAya, bhavabhavAMtaramAM jainadharma maLavAne hoya tevA bhAgyazALIone pratyA khyAna dharma udayamAM Ave che, athavA jANI bujhIne jJAnapUrvaka pitAnA puruSArtha baLane daDha karIne pratyAkhyAnane udayamAM lAve che. bhega ane upabhegamAM AvanArA padArthomAMthI je padArtho lehI, mAMsa, cAmaDI, thaka temaja dhArmika maryAdAone bagADa nArA hoya, teone tyAga samajadArIpUrvaka karavAthI zarIranuM Arogya sacavAze, pApabhIrutA keLavAze, tyAganI bhAvanA utpanna thaze ane rahetAnA tyAgapradhAna dharma pratye zraddhA vadhaze. prazna-jIvo zAzvatA che ke azAzvatA? judA judA sthAnethI je je vicAradhArAo zrI gautamasvAmIne kaNuM gocara thatI te badhI vAtane lakSyamAM rAkhIne bhagavAna mahAvIranA mukhethI tene nirNaya karavA mATe A badhA prazno pUchavAmAM AvyA hatA te samaye pazu hatyA, pakSI hatyA, madhapAna, parastrIgamana Adi pApi pitAnI maryAdA vaTAvI cUkyA hatA. zudrone tiraskAra ane strIonI avahelanA paNa Dagale ane pagale thavA lAgI hatI. dArzanika vAyuddho AgaLa vadhIne DaDA Da DI sudhI pahocI gayA hatA. bhagavAn mahAvIrasvAmInA kevaLajJAna pachI AcAra saMhitA kaMIka lAIna para AvI hatI. paraMtu vicAra krAMti vinA AcAra saMhitA dRDha zI rIte bane ? te mATe ja bhagavAne svAduvAdanA mAdhyamathI janamAnasamAM eka jabaradasta kAMti ubhI karI ane lokone sAcI dizAmAM vicAra ratAM karI dIdhAM. paMDitenA mastiSkamAM je khATAM bhUsA bharAI gayA hatA, temane anekAtavAdarUpI amRtanA pAnathI nirmaLa banAvI potAnA pAkA anuyAyI banAvI dIdhAM. Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 110 zrI bhagavatI sUtra sAra saMgraha saMsAranA pratyakSa anubhavAtAM sukha-duHkha, saMcAga-viyAga, Adi vyavahArane paDatA mUkI kerI buddhi kalpanAthI gheDA doDavavAmAM karyo hetu siddha thavAnuM hatuM ? hisA, juTha, corI, maithuna ane parigrahanA pApathI khadabadI gayelAone svarga ane mokSanA pATha bhaNAvavAthI sAMtvanA kaI rIte maLaze? A badhI vAtane pratyakSa karyA pachI ja bhagavAna mahAvIra svAmIe svAduvAdanI vicArasaraNIthI ane ahiMsAnI saMpUrNa sthApanA dvArA badhA pAkhaDone ghaTasphoTa karI eka jabaradasta krAMti karI saune satyanuM bhAna karAvavAmAM sa pUrNa saphaLa banyA. nizcita hakIkata e che ke bhagavAna pArzvanAthanA nirvANa pachI samaya jatAM vedavihita hiMsAe pitAnuM tAMDavanRtya pharIthI zarU karI dIdhuM hatuM. mAsAhAranI sAthe surApAna ane suMdarI (parastrI)ne sahavAsa nakArI zakAtuM nathI. Ama vadhI gayelA surasuMdarI ane zikAranI tripuTIe moTA moTA paMDita, mahApaMDita, zrImaMte ane sattAdhArIone pitAnA phasAmAM laI lIdhA hatAM. jyAM mAnava samAjanuM citrAmaNa ja kadarUpuM hoya tyAM zAstrIya jJAna ane tarkopaNa kadarUpA banI mAnava samAjane ki kartavyamUDha banAvI de che tyAre ja bhagavAna mahAvIra svAmInI hayAtimAM pitAnI jAtane tIrthakara rUpe mAnanArI cha vyaktioe pita potAnI anuyAyI maMDaLImAM dharmanA siddhAMtane ghaNuM ja vikRta rUpe banAvI dIdhA hatA. kathita tIrthakaronA nAmo A pramANe che :-1. pUraNa kazyapa, 2 ajita kezakuMbalI, 3. praphulakAtyAyana, 4. saMjayalaThThIputra, 5 maMkhalI putra gozALe, 6. buddhadeva. A chamAMthI pahelAnA Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zataka 7muM : uddezaka-2 111 pAMca te atyAre nAma zeSa ja rahyA che jyAre buddhadevanuM bauddha zAsana atyAre vidyamAna che ane temanI mAnyatA kSaNikavAdanI che. - jyAre niyAyike AtmAne sarvathA nitya mAnatA hatA. temanI mAnyatA hatI ke AtmA AkAza padArthanI jema ekAMta nitya hovAthI temAM kaI jAtanA pheraphArane avakAza nathI. sukha -duHkhanI kalpanAo prakRtimAM mAyAmAM ja saMbhavI zake che Ama AtmAne ekAta nitya mAnave ke ekAMta kSaNika mAnave? ane AnA jevI bIjI carcA-vitaMDAvAdamAM ja bhAratanA mahApa Dita gothA khAI rahyA hatA. keIka samaye carcAo ugra svarUpa paNa dhAraNa karatI, ThaMDADaDI paNa thaI jatI hatI rAjasattAo paNa A paMDitAnA cakrAve caDhI cUkI hatI. hArelAne jIvatA dhagadhagatI kaDAIomAM homavAnI zarate paNa thatI. Ama deza trasta ane kiMkartavya vimUDha avasthAmAM hate. parAkazyapanI mAnyatA A pramANe hatI ke-"manuSya je kAMI kare che te AtmakRta nathI chedana-bhedana, maravuM-mArava . cerI, mithuna AdimAM pApa nathI dAna-puNya AdimAM dharma nathI. AvI rIte pitAnI anukULa mAnyatAne laIne janatAno mATe vaga pUraNakazyapane bhakta banI gayeA hato. para ta te baddhadevanA prabhAvane sahana karI zakyA nahIM, ane jaLasamAdhi laIne bhAratabhasimAMthI adazya thaI gayA ajitakeza kaMbalInI mAnyatA cArvAka jevI ja hatI. khAIpIIne khUba majA karo, svarga-naraka jevuM kAMI che ja nahIM, maryA pachI pAchuM keI AvavAnuM nathI prakRdha kAtyAyananA matamAM pRthvI, pANI, agni, vAya. sukha-dukha ane jIva A sAte ta akRta, animitta, abaddha ane Tastha che, mATe kaMI mAranAra nathI ane koI maranAra nathI. Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI bhagavatI sUtra sAra saMgraha saMjayavelariputra savathA ajJAnavAdI hatA. tenI mAnyatA hatI ke-- jJAnane laIne ja vera-virAdha vadhe che. hiMsA, jUThe, cArI A badhu jJAnInI bheTa che. jJAnIe ja ekabIjAnA kaTTara vairI che. AmAM koNa sAcA ane kANu khATA ? 112 makhalIputra geAzALAnI mAnyatA hatI ke--kaleza, sukha, duHkha Adi badhIe vAtA nihetu che. jIvAtmA pe|te kaI paNa karatA ja nathI. khaM peAtAnI meLe ja banyA kare che. A pramANe madhAe paDatAnA cakrAvAmAM rAjya sattA, karmacArI sattA, zrImaMta sattA paNa gherAi gai hatI, mana! pUta samAvatu sau pAta peAtAnA manamAM Ave tema karavA lAgyA hatA. bhAratavarSa nI dazA aMdhakAramaya ane viSamaya banI gaI hatI. sAmAnya janatA AnAthI trAsI gaI hatI. jagadakhA jevI strIzaktinI avahelanAe mAjhA mUkI dIdhI hatI, kAraNa ke saune! AmAM ja svArtha hatA, tevA samaye dayAnA sAgara bhagavAna mahAvIrasvAmIe samavamaraNamAM virAjamAna thaIne kahyuM ke- paDitA! tame jarA dvIdha dRSTithI vicAra kare. AMkhA baMdha karIne jarA UMDA a'taHsthalamAM praveza karIne joze tA jaNAze ke je saMsArane tame badhAe peAta peAtAnI matikalpanAnA AdhAre siddhAtA karI beThA che te adhUrA che. AkhAye sasAra tamArA saunI najaramAM sadaiva pratyakSa che. jemAM mukhya e tattve| ana tAna ta jIvarAzi ane anaMtAnaMta pauCgalika padArthAM paNu dekhAya che. je badhAe pratisamaye navA navA paryAyAmAM parivartita thAya che ane jUnA AkAra khadale che. mULa tattva kAyama rahe che. udAharaNa tarIke seAnAnI kaDhIne ja joI le. temAM cirasthAyI mULa dravya suvarNa che, ane senIe te suvarNa ne Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zataka 7muM . uddezaka-2 113 kaThIne AkAra Ape ane te kaMThI tarIke saMbodhAyuM. pachI kaMThI teDIne tenI vIMTI banAvI. have mULa dravya menu te banne avasthAmAM kAyama rahyuM che, mAtra kaMDInA AkArarUpe nAza pAmI TvaTInA AkArarUpe te utpanna thayuM cheA pramANe sarvatra mULa dravyanI rati mAtra paNa hAni thayA vinA paryAyanI pratikSaNe utpatti ane hAni saune pratyakSa anubhavamAM AvI rahI che. - AnAthI ApaNane jANavAmAM sugamatA thaze ke tRNanA TUka DAthI laIne AkAza sudhInA anaMta drAmAM be ta ja rahelA che. eka dravya ane bIjo paryAya. paryAya eTale AkAra vizeSa kemake ekaluM dravya mAnavane kAmamAM Avatu nathI huM tamane ja puchu ke ekaluM suvarNa, mATI, rU, AdI dravya tathA zarIra paryAya vinAne jIva saMsAranA koI paNa vyaktine zA kAmamAM AvavAne che? jyAre suvarNa dravya, kaDhI, vaTI, ka dore, kuDala, baMgaDI Adi paryAmAM AkAra vizeSamAM parivartita thAya che tyAre ja sonA kAmamAM Ave che rU dravya paNa chetI, sADI, koTa, khamIsa, TopI, baDI Adi paryAyAmAM AvyA pachI ja upakAraka bane che evI ja rIte jIva paNa keIne koI zarIra paryAyamAM AvyA pachI ja saMsAranA vyavahAramAM upayegI thAya che. mATe ja dravyavanA paryAye heI zakatA nathI ane paryA vinAnuM dravya paNa keIe joyuM nathI-jevAtuM nathI ane jevAze paNa nahIM suvarNa dravya paNa baMgaDI, sonAmahera, trikoNa ke catuSkoNa rUpIAnA AkAramAM haze. mATI dravya paNa DhephA, ke dhULanA AkAramAM jovA maLaze. 1 - Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 114 zrI bhagavatI sUtra sAra saMgraha ApaNe manuSya avatAra pAmelA jIvanI ja vAta karIe, jyAM pratikSaNe sukha-duHkha, saMga-viga, AdinA kaMko pratyakSa joI rahyA chIe, je AtmAnA ja paryAye che. AtmA jyAre krodhAvezamAM hoya che tyAre ApaNe sau tene "Agane gaLe kahIe chIe, ane eja AtmA jyAre pAcho zAMta banI jAya che tyAre tene "samudra je gaMbhIra kahIe chIe. maithunAsakta banelAne "viSayavAsanAno kIDo" ane ziyala saMpanna banelAne ApaNe "brahmaniSTha kahIne saMbodhIe chIe. devagatimAM gayelA jIvane deva ane manuSya gatimAM utpanna thayelAne manuSya tarIke oLakhIe chIe. . " A pramANe ekalA jIvadravyane tame badhAe bhegA maLI gatatA gotatA thAkI jaze te paNa zarIra vinAnA jIvane meLavI zakavAnA nathI. pratyakSa dekhAtI vanaspatimA, vanaspatinA phaLa, phUla, thaDa, zAkhA ane pAdaDA e vanaspati jIvanA zarIre che. tethI ja pANe maLatAM te ja ApaNI jema vadhe che. have tame samajI zakaze ke jIvadravya dravyAstikAyanayanI apekSAe nitya zAzvata che ane paryAyAstikAyanayanI apekSAe anitya che-azAzvata che. zarIraparyAya dhAryA vinA e AtmA rahI zake ja nahIM, anyathA mojAyata sArI ? A mAnyatA jUThI paDaze. je tamane ane mane paNa kabUla nathI. - keI paNa padArthane jovA mATe ane tene yathArtha nirNaya karavA mATe A be daSTikeNuM che je sarvathA vyavahAru mArga che, mATe ja sarvathA satya che. Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zataka 7mu : uddezaka-2 115 tame padArthanA nirNayamAM eka daSTikoNa svIkAra karIne beThA che mATe jhaghaDe che, AvA nirarthaka jhaghaDA karavA mATe A deva durlabha manuSya avatAra nathI tethI bane daSTikoNano upayoga kare. tethI tamane vAstavika jJAna maLaze, jhaghaDAo zAMta thaze ane saMsAranA padArthonuM yathArtha jJAna maLaze jenAthI tamArA jIvanamAM zAti-samAdhinI prApti thatAM anaMta sukhanA dhAma je mela meLavavA bhAgyazALI banaze. bhagavAna mahAvIrasvAmInA AvA prakAranA uddabodhane paMDita -mahApaMDito samajyA ane bhagavAnane zaraNe AvyA. nArake zAzvatA ke azAzvatA ? AnA javAbamAM bhagavAne kahyuM ke naraka gatimAM jIva rahe tyAM sudhI nAraka tarIke zAzvata che ane naraka bhUmithI bahAra AvyA pachI nAraka tarIke nahIM rahevAthI azAzvata che bIjo udeze samAsa : Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zataka 7muM : uddezaka-3 prazna-vanaspatikAyika jIvo kayAre alpAhAravALA ane kayAre vadhAre AhAravALA hoya che? carAcara saMsAranA saMpUrNa praznone yathArtha javAba ApavAmAM sarvathA ajoDa bhagavAna mahAvIrasvAmIe kahyuM ke-zrAvaNa, bhAdara, Ase ane kArtika mahinAmAM vanaspatikAyika jI sauthI vadhAre AhAra levAvALA hoya che ane tyAra pachInA mahinAomAM uttarottara AhAranI mAtrA alpa hoya che, ane grISma RtumAM sauthI alpa AhAra levAvALA hoya che. prazna-grISma RtumAM sauthI thoDe AhAra levAtuM hoya te ghaNI vanaspatione lIlA pAMdaDA, navA puSpa, navA ane tAjA rasadAra phaLe kevI rIte Ave ? ApaNe paNa pratyakSa joIe chIe ke bhaya kara garamImAM paNa Abe, rAyaNa, lIMbaDe, jAMbuDo, lIlI drAkSa Adi bIjI paNa ghaNuM vanaspatio ane jhADe lIlAchama ane rasadAra hoya che. javAbamAM bhagavAne kahyuM ke janma levAvALA je jI uNa ninA mAlika hoya che, te garamImAM ja phaLe che. jIva mAtrane janma levAnA sthAnane ceni kahe che. te judA judA prakAre A pramANe hoya che? sacitta-janma levAnuM sthAna jemanuM sacitta hoya. acitta-janma levAnuM sthAna jemanuM acitta hoya. Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zataka 7muM : uddezaka-3 - (117 mizra-jemanuM kaIka sacitta ane kaMIka acitta sthAna hoya te mizra. zIta -jemanuM sthAna zIta-ThaMDA parzavANuM heya. uSNa -jemanuM sthAna uSNu-garama saparzavALuM hoya. mizra -jemanuM sthAna kaMIka zIta ane kAMIka uSNa hoya. saMvRtta -janma levAnuM sthAna jemanuM DhAMkelu hoya, vivRtta -janma levAnuM sthAna jemanuM ughADuM hoya. mizra-kAMIka DhAMkeluM ane kAMIka ughADuM hoya te mizra. sUtramAM ApelI Alu (baTATA) Adi vanaspatio anaMtakAya kahevAya che. eTale eka zarIramAM ana tA jIvo hoya athavA anaMta jIvenuM eka zarIra hoya te anaMtakAya. tene sAdhAraNa vanaspatikAya paNa kahe che. anaMta jIve paNa putro sattA..eTale te sau jI judA judA hoya che ane saunA karmo paNa judA che. prazna-narakagatimAM rahele eka nAraka jIva kRSNa lezyAne svAmI hovA chatAM te avakarmA hoI zake ? bhagavAne hA"mAM javAba ApatAM kahyuM ke, yadyapi nIla lezyA karatA kRNa lezyAvALe ja mahAkarmI kahevAze, paraMtu AyuSyakarmanI sthitinI apekSAe kRSNa lezyA hovA chatAM bahu lAMbA kALathI narakamAM rahete pitAnA ghaNA karmone khapAvI dIdhA hoya che jyAre nIla lephsAne svAmI nAraka hajI tatkALa ja , utpanna thaye che mATe haju ghaNu karmo bhogavavAnA che, mATe A sthiti dhyAnamAM rAkhI mahAkamI kahevANe che. Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI bhagavatI sUtra sAra sagraha A ja vAta dhyAnamAM rAkhI padmalezyAnA svAmI vaimAnika deva alpaka vALe paNa hAya ane zukalalezyAne vaimAnika deva mahAkarmI paNa hAI zake che. 118 ' prazna--vedanA ane nirjarA eka nathI. kemake vedanA kama nI thAya che. mATe vedanAne kama kahevAya che. ane veDhita eTale ' AtmAthI anubhavAyeluM kama nA kama kahevAya che. mATe nirA kanI nathI hotI paNa te karma'nI thAya che. sattAmAM paDelu kama jyAre peAtAnA chellA pradezathI paNa vedAi jAya che, tyAra pachI ja AtmAthI juduM paDe che. vedAtu hAya tyAM sudhI ka ane veDhAyA pachI nAkama kahevAya che. mATe kahevAya che ke vedanA karmInI hAya che ane nijarA nAkanI hAya che. A rIte bIjA paNa prazno upara pramANe samajavA. vedanA ane nirAne samaya zu eka che ? " bhagavAne kahyu ke '* nA " kAraNa ke pahelA samayamAM kama vedAya che ane khIjA samaye nirAya che. mATe baMnenA samaya jUdA che. trIjo uddeza samAya .......................O Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zataka 7muM : uddezaka 4-5 , prazna-rAjagRhI nagarImAM pUchAyelA A prazno che. he bhagavan! saMsAratvane pAmelA ja keTalA prakAre che? bhagavAne kahyuM ke je pramANe jIvAbhigama sUtramAM kahyuM che, te pramANe jyAsudhI samya kRtva ane mithyAtvakriyAne adhikAra che, te rIte samajavuM. ane jIvAbhigama sUtramAM A prakAre prajJApanA sUtrathI jANI , levAnI bhalAmaNa karI che. " A uddezAmAM (1) cha prakAranA jI, (2) pRthvIo, (3) jInI sthiti, (4) bhava sthiti, (5) kAya sthiti, (6) nilepanA, (7) aNagAra, (8) samyakatva-mithyAtva kriyAonuM varNana che. jIve che prakAranA che A vAta ghaNIvAra kahevAI gaI che pRthvIkAya be prakAre che. sUkSma pRthvIkAya ane bAdara pRthvIkAya. , bAdara pRthvIkAya che prakAre che 1. lakSaNa pRthvI-mUlAyama jhINA leTa jevI arthAt pAtaLI dhULa. - 2. zuddha pRthvI parvata AdinA madhyamAM 3. manaH zilA pRthvI-prasiddha che. 4 vAlukA pRthvI-retI rUpe. 5. zarkarA pRthvI-nAnA nAnA pattharanA TUkaDA 6. kharA pRthvI-pASANa rUpe. Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 120 e pRthvIenI AyuH sthiti A pramANe cheH-- lakSaNA pRthvI zuddha pRthvI manaH zilA pRthvI-- zrI bhagavatI sUtra sAra saMgraha vAlukA pRthvI zarkarA pRthvI utkRSTa utkRSTa utkRSTa utkRSTa utkRSTa utkRSTa eka hajAra varSa t mAra hajAra varSa sALa hajAra varSa cauda hajAra varSa aDhAra hejAra varSa khAvIsa hajAra varSa kharA pRthvI ane jaghanyathI badhAnuM AyuSya aMtarmuhUta che. bhasthiti ane kAyasthiti jIvavicAra prakaraNathI jANI levI. "nIva" dhAtu prANa dhAraNa athamAM che. je prANIne dhAraNa kare te jIva kahevAya che. prANA e prakAranA che: 1 dravyaprANu, 2 bhAvaprANa, dravyaprANu 10 prakAre che: 5 indriyeA, 3 khaLa, zvAse vAsa ane AyuSya. koI paNa prANInA prANeAtuM haeNnana, pIDana, mAraNa karavuM te hiMsA. bhAvaprANu jJAna-darzana-cAritrarUpe che. jethI meAkSamAM gaele jIva paNa A bhAvaprANane laIne jIva kahevAya che. kayA jIvane keTalA prANA heAya che. te 'jIvavicAra' prakaraNathI jANI levuM. sa'sArI avasthAmAM dravyaprANAne laine ane mukta avasthAmAM bhAvaprANAne laIne sarva kALe jIva che. ahIM pratiniyata eka jIvanI vivakSA nathI paraMtu jIva sAmAnyanI vivakSA che. jIva keTalA kALa sudhI rahe? anAdi ana'ta kALanI apekSAe Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zataka 7muM : uddezaka 4-5 121 jIva sarva kALe vidyamAna hAya che. jIvAnI kAyasthiti prakaraNa graMthAthI jANI levI. eka samayamAM eka jIva kAM tA samyaktvanI eka kAM mithyAtvanI kriyA karaze. paraMtu eka samayamAM e kriyA mAnavAmAM siddhAMtane khAdha Ave che. kemake tema thatAM jIvane mithyAtva kAI kALe TaLaze nahi ane mithyAtvane nAza thayA vinA meAkSanA mArga ja khadha thaze je sasthA aniSTa che. prazna--pAMcamA uddezAnA viSaya prakaraNAdi zra'thAmAM laga bhaga AvI jAya che. , 4-5 uddezaka samAsa .............s .. Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zataka-7 : udezaka-6 prazna-rAjagRhI nagarImAM zrI gautamasvAmIe pUchayuM ke he bhagavan! narakagatimAM javAvALo jIva zuM pitAnA cAlu bhavamAM narakAyu bAMdhe? narakamAM utpanna thatA bAMdhe ke tyAM utpanna thAya pachI bAdhe ? : yathArtha vaktA bhagavAne kahyuM ke pAchaLanA be vikalane ' choDIne arthAt pitAnA cAla bhavamAM ja AyuSyakarmane bAMdhe che matalaba ke beDI samAna AyuSyakarmane bAMdhyA vinA kaI paNa jIvAtmA pitAnA cAlu bhavane cheDI zakto nathI, je hakIkata pahelA bhAgamAM spaSTa karAI gaI che, ane bAMdhelu Ayukarma narakagatimAM gayA pachI ja vedAya che. 'narakamAM utpanna thavAne gya jIva A bhavamAM mahAvedanAvALa thAya? utpanna thatAM mahAvedanAvALo thAya? ke narakamAM utpanna thayA pachI mahAvedanAvALe thAya? javAbamAM bhagavAne kahyuM ke, "A cAlu bhavamAM paNa kadAca mahAvedanA ke a85vedanA vALo thAya. utpanna thatAM paNa kadAca mahA ke apavedanA thAya, paraMtu thayA pachI te ekAMta duHkharUpa vedanAne bhagave che ane kadAca sukhane paNa vede che. sArAMza ke narakagatimAM gayA pachI karmonuM azubha vedanA thAya che ane tIrthaMkara bhagavaMtanA janma samaye AkhanA palakArA jeTaluM sukha thAya che. A pramANe asukumArane paNa devalokamAM utpanna thayA Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zataka 7muM : uddezaka-6 123 pachI ja ekAMta sukharUpa vedanAne vede che. duHkha to kavacit ja vede che pRthvIkAyika jIve tyAM utpanna thayA pachI ja vividha prakAre vedanAone bhegave che. manuSya paNa manuSya avatAramAM jamyA pachI ja sukha-duHkha karmone bhogavanArA bane che. sUtramAM mUkAla kadAca" zabdathI ema samajI zakAya che ke manuSya avatAra choDIne narakamAM javAnI cegyatAvALA kALa sauka rika kasAIne mRtyunA samaye jema nArakIya vedanAo bhegavavI paDI che, jemake abhayakumAranI salAhathI tenA putra sulase pitAnA bApanA zarIre viSTAnuM vilepana karyuM. garama pANI pAyuM, karkaza zayyA para suvaDAvyA ane melA, gaMdA kapaDAM paherAvyA ane nAraka thavAvALA kasAIne nArakIya vedanAo bhegavatAM paNa sukha thayuM che prazna-AyuSyakarma AgathI baMdhAya ke anAgathI ? bhagavAne kahyuM ke anAgathI ja AvatA bhavanuM AyuSya baMdhAya che, jyAre zubha ke azubha karmomAM jIvAtmA ekarasa thaI jAya che ane tenA adhyavasAye paNa rAga-dveSane vaza thaI tadAkAratAmAM talIna banI jAya che tyAre AvatA bhavane mATe AyuSya ba dhAya che, ane khAsa karIne parvatithiomAM, moTA parvomAM AyuSya baMdhAya che mATe parvatithiomAM, moTI tithiomA ane paryuSaNa mahAparva tathA Aya bIlanI oLI jevA moTA pamAM pApa, pApabhAvanA, vera, jhera karavA nahIM. tathA zubha ane pavitra bhAvamAM rahevuM. Aga-eTale huM AvatA bhavanuM AyuSya bAMdhu AvI IcchA karavA mAtrathI keI jIva pitAnI IcchA pramANe AyuSyakarma bAdhatuM nathI mATe ja abhege (upaga rahitapaNe) karma baMdhAya che. Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 124 zrI bhagavatI sUtra sAra saMgraha prazna-atyaMta dukhapUrvaka bhagavAya tevA karkaza karmo zAthI baMdhAya che ? javAbamAM bhagavAne pharamAvyuM ke sarvazreSTha manuSyaavatAra meLavIne bIjA mAna sAthe svArtha_le bha-prapaMca Adine laine vaira, virodha, hisA, mAraphADa, cerI. durAcAra Adi duSkarma kare che. teo AvatA bhavane mATe khethI sahana thAya tevA karkaza asAtavedanIya karmone upArjana kare che. AnAthI viruddha AvatA bhavane mATe akarkaza eTale sAtAvedanIya karma zI rIte baMdhAya che? A praznanA javAbamAM bhagavAne pharamAvyuM ke - TITU-eTale beIndriya, teIndriya ane caturindriya jI pratye dayabhAva rAkhavAthI. - bhUtapUTDvanaspatikAyanA chAnA chedana-bhedana Adi kAryomAM karuNAbhAva rAkhavAthI. ' navApAi --paMcendriya ane tiya pratye dayAbhAva rAkhavAthI. sattA -pRthvI, pANI, agni ane vAyukAyanA jIve pratye anukaMpApUrvaka upayoga rAkhavAthI. du:vaLavAI-bIjA ne duHkhanuM kAraNa nahIM banavAthI. soyA -bIjAonI hAlata dayanIya banI jAya tevA kAryo nahIM karavAthI. anUraLayA-bIjA jInA zarIrane kSaya thAya tevI rIte temane zAka-saMtApa nahIM ApavAthI. Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zataka 7muM : uddezaka-6 ticqyANa-ApaNA nimitte keIne pIDA thAya tevuM nahIM karavAthI. mapiTTajayAI-meIne paNa lAkaDA vagerethI nahIM mAravAthI. rivAtharg-bIjAone kaI paNa jAtanuM kaSTa nahIM devAthI jIva mAtra AvatA bhavamAM zatAvedanIya ane lAMbu AyuSya bAMdhe che. trizalA mAtAe pUrvabhavama khUba ja sAtavedanIya karma bAMdhyuM hatuM, jene laIne jiMdagInI chellI kSaNa sudhI temane badhI rIte sAtA rahI hatI. jyAre devAnaMdAe jeThANIrUpe pUrvabhavamAM derANI (trizalA)ne revarAvI, mAra mArI, devara pAse mAra khavarAvIne khUba zeka, saMtApa ane kaSTa devAthI bhayaMkara asAtA vedanIya karma bAMdhyuM hatuM, je devAnaMdAnA bhAvamAM bhegavavuM paDyuM hatuM. chaThThA ArAnA bhAvo : prazna-A ja jaMbudvIpamAM bharatakSetramAM cAlu pAMcame Are lagabhaga 18,500 varSa vItyA pachI pUro thaze, ane A avasarpiNI kALane cha Are besaze, je duSamA-duSamA nAmane che. jemAM bhayaMkara duHkhonI paraMparA cAlu raheze duSama-suSamA nAmanA kaMIka suMdara evA A pAMcamA ArAmAM je bhAgyavaMte jainakula, sukhanI badhI sAmagrI ane bIjA paNa puNyanA prakAre meLavyA pachI paNa arihaMta bhagavaMtenI pUjA, paMca mahAvratadhArI gurumahArAjenA darzana-vaMdana tathA zakti hovA chatAM paNa sAmAyika, pratikramaNa, pauSadha, navakArasI, ekAsaNuM, AyaMbIla, upavAsa, dIna duHkhIonI sevA Adi puNya kAryo karavAmAM potAnI Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 126 zrI bhagavatI sUtra sAra saMgraha zaktine upaga nahIM kare ane hiMsaka kAryo, asatyAcaraNa, vepAra-rojagAramAM kUDakapaTa, parastrIgamana, zarAba-pAna Adi duSTa kRtyAmAM potAnA jIvana pUrA karaze temane mATe durgatinA dvAra ughADA ja haze ane pitAnA bhayaMkara kRtye eTale pApa dvArA hajAro-lAkho-karoDo jI sAthe je vaira bAMdhyuM haze tenA mAThA phaLe bhegavavA mATe chaThThA ArAmAM manuSya ke tiryaMca tarIke janma levo ja paDaze. . samavasaraNamAM beThelA badhAe jIvane durgatinA tathA chaThThA ArAnA mahAbhaya kara dukhe sAMbhaLIne saddharma, sadvartanamAM sthira thAya tevA AzayathI gautamasvAmIjIe pUchayuM ke-he bhagavad ! pAMcamo Aro pUro thaye chaThThA ArAmAM bhAratabhUmine AkAra ane bhAvene AvirbhAva ke thaze? he gautama! te samaye bhAratavarSamAM mahAbhayaMkara duHkha bhegavavA paDaze. jethI manuSya "hA, hA " zabda karaze. dukhArtA pazuo "bhA bhAM' rava karaze. trasta pakSIo cIcIArI karI kelAhala karaze. kALanA prabhAvathI sahana na thAya tevA kaThera, dhULathI melA, susavATA mAratA bhayaMkara vAyuo vAvA lAgaze, cAre bAjue dhULanA goTegoTA uDaze, rajathI malina ane prakAza rahita aMdhakArathI vyAsa dizAo dhUmADA jevI jhAMkhI lAgaze, kAlanI rukSatAthI caMdra vadhAre Tha De lAgaze ane sUrya vadhAre uSNa lAgaze. ghaNA ja vikRta rasavALA, viruddha svAdavALA, khArA ane khAtara jevA dhUsarita pANIvALA, agninI jema dAhaka, vijaLIthI jhabakatA, apeya pANIne varasAvanAra megho thaze. jethI mUzaLadhAra varasAda varasaze. jemAM A bhAratavarSanA pazu, pakSIo, manuSya, vRkSa, latA Adi auSadhione nAza thaze, Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zataka 7muM : uddezaka-6 127 vaitADhaca sivAya DuMgarAe, dhULanA UMcA sthaLeA, raja vinAnI bhUmie nAza pAmaze. ga MgA ane siMdhu mA e nadIe sivAya pANInA jharAo, khADAe UcA-nIcA sthaLeA sarakhA thaze prazna-bhArata bhUminA 'AkAra kevA raheze ? javALamAM bhagavAne kahyu ke te kALe bhUmi aMgArA jevI, chANAnA agni jevI bhasmIbhUta thayelI, tapI gayelA kaDAya jevI, tApathI sAkSAta agni jevI, bahu dhUla ane kAdaLavALI, sevALane kAraNe bhUmi para manuSyAne cAlavu` paNa bhAre paDaze tevI bhUmi thaze. te samayanA manuSyAneA AkAra ane bhAvanuM varNana karatAM traNe kALanA padArthAne pratyakSa karanArA bhagavAne pharamAvyuM ke te samaye manuSyanA zarIra rUpa, vaNu, gaMdha, rasa, sparza ghaNA ja kharAkha thaze. aniSTa, amaneAjJa ane manane na game tevuM temanu zarIra haze hIna, dIna, aniSTa, temanA svara haze. nirlajja, kuDa, kapaTa, kalaha, vadha, khaMdha ane vairakamamAM Asakta raheze. maryAdAnuM ullaMghana karanArA, akAryamAM tatpara, mAtApitAnI AjJAne nahIM mAnanArA, uddhata ane avinayI haze. teonu rUpa beDoLa, nakha, vALa, dADhI, mUcha ane zarIranA rAma Dukkara jevA vadhI gayelA haze. bhayaMkara rUpavALA, vAkA vaLI gayelA gAtravALA, karacalI paDI gayelA zarIravALA haze. trAMsI AkhA, vAMku nAka, kheDALa mukha haze. khasa ane kharajavAvALA, khajavALavAthI vikRta zarIravALA, kADha AdinA rAgavALA, phATI gayelI cAmaDIvALA, UMTa Adi jAnavaro jevI gativALA, kharAba saMghayaNu huMDikAnI racanAvALA ane sasthAna eTale 7 - Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 128 zrI bhagavatI sUtra sAra sa graha zarIranI kharAba AkRtivALA, sthAna, cyA ane bhajana paNa jemanA kharAba haze pratyeka aMgamAM vyAdhiovALA, vAraMvAra ThaMDI ane garamIthI vyagra banelA, kodha, mAna, mAyA ane lAbha modAtIta haze dharma zraddhA ane samyakatvathI bhraSTa thayelA haze eka hAtha zarIranA pramANuvALA, vIsa varSanI AyuSyavALA, putra pautrAdimAM atyaMta nehavALA, nAnI umramAM yuvAvasthAne prApta karanArA mATe ghaNI saMkhyAmAM putra-putrIonA bApa thaze chaThThA ArAne aMte 72 manuSyanA kuTuMbe gaMgA ane sidhu nadInA kanAre vaitADhya parvatanI nizrAmAM raheze ane jIvana pUruM karaze. te samayanA manuSyanA AhAranuM varNana karatAM bhagavAne kahyuM ke-bahu ja thoDA vistAramAM vahenArA gaMgA ane sidhu nadInA pANImAM thanArA ghaNu mAchalA ane kAcabAone pakaDIne retImAM dATaze, TADha ane taDakAothI baphAyelA te jIvenuM bhakSaNa karanArA te manuSya haze. A cha Are 21 hajAra varSa che. zIla rahita, maryAdAne bhaMga karanArA, paccakkhANa rahita, prAyaH mAMsAhArI, masyAhArI, madyasevI tathA mRta zarIrano AhAra karanArA A chaThThA ArAnA manuSyo marIne prAyaH karIne naraka ane tiryaMca gatimAM janma lenArA thaze. te samayanA vAgha, siMha, varUo, dIpaDAo, rIMcha vagere jAnavare paNa prAyaH naraka ane tiryaMca gatimAM utpanna thaze kAgaDAo, mera Adi hiMsaka pakSIo paNa halakI gatimAM jaze. AvA prakAranA spaSTa varNana pachI paNa A vartamAna bhavane je saddakAryo dvArA sudhAraze nahIM te tiryaMca ane narakagati ApaNe mATe taiyAra che, jyAMthI ghaNA lAMbe kALe paNa pAcho manuSya Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zataka 7muM : uddezaka-6 129 bhava prApta tha durlabha thaI paDaze ane bhAgyajoge chaThThA ArAmAM manuSya avatAra pAmI gayA te bhaya kara pApakarmo karIne saMsAra rUpI bhavasamudramAM DULyA vinA rahI zakIe tema nathI mATe utsarpiNI kALamAM thanArA tIrthakara devenuM zAsana ApaNe pAmavA mAgatA hoIe te A bhavamAM Azrava mAgane yathAzakya tyAga karIne sa vara dharmanuM ArAdhana karavuM joIe. jethI devagati prApta thaze ane tirthaMkara deva, gaNadhara bhagavaMta athavA viziSTa jJAnI munirAjonA caraNe AvavAnuM thatAM ja A bhavanI adhurI ArAdhanA te bhavamAM pUrI thaze khUba samajI levAnuM ke A manuSya avatAra ja ApaNuM kasoTI mATe che. mATe manajIbhAIne mArI tathA tanajIbhAIne kaTrolamAM laI jeTaluM bane teTaluM tapa, japa, dhyAna karI levAmAM ja ApaNuM bhaluM che. oooooo ? cho udeze samAsa. ; - Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zataka sAtamu : uddezaka-7 Azrava ane sa Mvaranu' svarUpa prazna--azubha mArga mAM gamana karanArI pAMce indriyA, krAya, mAna, mAyA ane lebharUpI cAre kaSAyA, prANAtipAta, mRSAvAda, adattAdAna, maithuna ane parigraharUpI pAMca atrattA. azubha ane azuddha raste pravRtta thayelA mana-vacana-kAyArUpI traNa ceAge tathA sarala, samAra Mbha ane AraMbha karAvanArI paccIsa kriyAe, A pramANe cheMtAlIsa prakAranA Azrava zAstramAM khatAvyA che jenAthI jIva dugatineA bhAgI thAya che. jyAre pAMca samiti ane traNa guptimA ramaNa karanAra, khAvIza pariSauAne samabhAve sahana karanAra, deza prakAranA sAdhunA dhane sArI rIte pALanAra, peAtAnA manane vaza karavA mATe punaH punaH khAra prakAranI bhAvanAnuM manana karanAra tathA pAce prakAranA cAritranA pAlanamAM masta khanelA munirAje sa vadhatu samyak pAlana kare che. gRhasthAzramI, vratadhArI, bhAgyazALI zrAvaka paNa yathAzakaya zravanA mAne cheADI deze, teA e te savaradhI kahevAze. athavA 48 miniTa mATe pAMca indriyAne kAbUmA rAkhanArA zrAvaka teTalA samaya pUratA saMvaradhama nA ArAdhaka banaze ane sadUgatimAM peAtAnu' sthAna jamAvaze. prazna-savaradha AtmA koI kALe kAma ane bhAgathI lepAtA nathI tethI jijJAsA thAya che ke kAma e zu che? ane bhAga e zuM che? baMne rUpI che ke arUpI ? sacitta che ke Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zataka 9muM : uddezaka-7 131 acitta? jIva che ke ajIva che? jIne ane ane kAma hoya che? bhega keTalA prakAre che? ItyAdi prazno gautamasvAmIe bha0 mahAvIrane pUchyA che ane bhagavAne tenA javAba ApyA che. kAme rUpI hoya che, arUpI nathI hotA kema ke kAmanI utpatti IcchAmAMthI thAya che ane IcchA mehathI udbhave che. moha karmarUpa che ane karma pudgale ja hoya che pudgale rUpa, rasa, ga dha ane sparzavALA hovAthI mUta arthAt rUpI hoya che, tethI kAma paNa rUpI che. A ja pramANe bhega mATe paNa jANI levuM. - sacitta ane acittanA saMbadhamAM bhagavAne pharamAvyuM kesaMsI prANanA rUpanI apekSAe kAma sacitta che ane zabda dvavyanI apekSAe tathA asaMjJI jIvenA zarIranA rUpanI apekSAe kAma acitta paNa che sArAza ke saMjJI jIvanuM mana kAmane viSayabhUta kare che. "mana" zabdathI ahIM bhAvamana levAnuM che, kemake bhAvamana ja sacitta che. tethI jyAre te saMjJI jIvanA mana dvArA viSayabhUta thAya che tyAre viSaya ane viSayamAM abheda mAnIne tene sacitta mAnavAmAM AvyuM che paNa jyAre te kAma asaMjJI jIvanA zarIranuM viSayIbhUta thAya che tyAre tene acitta mAnavAmAM Ave che. kemake asaMsI jIvanuM zarIra pIgalika hovAthI acitta hoya che mATe kAma paNa acitta che jIvanA zarIrarUpanI apekSAe kAma javarUpa che ane zabdanI apekSAe tathA putaLI ane DhIMgalInI apekSAe kAma avarUpe paNa che. kAme jIvane ja hoya che, a ne nazI hatA. A pramANe bhegamAM paNa ghaTAvI levuM. Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 132 zrI bhagavatI sUtra sAra saMgraha kAmane artha A pramANe karAya che. mAnasika jIvanamAM jenI abhilASA karAya, para tu zarIranA sparza dvArathI je bhegavavAmAM AvatA nathI eTale ke IcchA manathI jenI utpatti che, paraMtu zarIranA bhAgamAM nathI AvatA te kAma kahevAya che ane zarIra dvArA jene bhegA thAya che te bhega kahevAya che " zabda ane rUpa A be kAma che. gaMdha, rasa ane sparza A traNe bhege che. 5 cedriyajAtinAmakarmane laI pAMce Indriyane prApta thayelA jIvane, pAMce kAma bhege hoya che ahIM kAmabhogathI eka viSayavAsanAne bhega ja nahIM letA, pAce Indriye pitapatAnA kAmamAM ane bhegamAM atyaMta Asakta banIne tIvra abhilASapUrvaka te kAmane tathA bhegone bhegave te kAmaga kahevAya che. indriyanA viSace niyata che te A pramANe che pazendriya-pratyeka padArthamAM rahelA sparzanuM grahaNa kare che rasendriya-pratyeka padArthamAM rahelA madhurAdi rasane grahe che. dhrANendriya-pratyeka padArthamAM rahelA gaMdhane grahe che. cakSurindriya-pratyeka padArthamAM rahelA rUpa(varNa)ne grahaNa kare che zretrendriya-padArzanA zabdane grahaNa kare che. indriyo manane svAdhIna hoya che ane mana AtmAne svAdhIna hovAthI anAdikALathI AtmAe anaMta bhavomAM anaMtAnata padArthone kAmaga karyo che. mATe te pratyeka bhavanA kAmabhegenA saMskAre AtmAnA pratyeka pradeza upara vidyamAna devAthI ApaNA AtmAnI sahagati kAmabhegene meLavavAnI Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zataka 7muM : uddezaka-7 133 ja hoya che. anAdikALanA laMgeTiyA mitra jevuM mana paNa temAM sAtha Ape che ane manathI prerita thaIne Indriye paNa kAmane meLavavA mATe AtmAne sAtha devA sadaiva tatpara ja hoya che. evI sthitimAM zarAbanA nazAnI jema kAma bhegone nazo paNa AtmAne kirtavyamUDha banAvIne bhayaMkaramAM bhayaMkara dukRtya ane durAcAre tarapha prasthAna karAvI Ape che. - jJAnarUpI talavAra ane vairAgyarUpI DhAla vinAnA AtmAne pAMce IndriyanA 23 viSayarUpI kAmagenI samRti pratikSaNe satAvI rahI che. divasa ane rAtanA 24 kalAka, eka kalAkanI 60 miniTa, 1 miniTanI 60 sekaDa ane eka sekaDanI 60 prati sekanDa hoya che. kAmagathI vAsita AtmA cAhe game tyA beThe haze teo prati sekanDa mATe paNa kAmagonA vicAra cheDI zake tema nathI. kadAca kSaNa sthAyI apaSTa vairAgyanA kAraNe kAmabhegothI thoDI vAra mATe mukta thavAnI cAhanA kare che, paNa atyaMta balavattara avasthAne prApta thayelA kAmane AtmAne cheDatAM nathI ane game te prati sekanDe paNa AtmA kAmone AdhIna bane che. bezaka, meherAjAnA atyaMta sazakta sainika padavIne dhAraNa karanArA A kAmagonI sAme vairAgyarAjAnI chAvaNI svIkAra karI potAnI nyUharacanA jabaradasta banAvI dIdhelA AtmAnI sAme A kAma hatAza thaIne kamajora bane che. anyathA game tevA sAdhakane cAhe te nagna hAya, upavAsI hoya ke dIrghatapasvI hoya te paNa nadiSeNa muninI jema calAyamAna karatAM vAra lAgavAnI nathI. meharAjAnA A sainiketu eTaluM ja kAma che ke teo sAdhaka mAtrane sauthI pahelA padArtha mAtrane sparzavAnI, Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 134 zrI bhagavatI sUtra sAra saMgraha rasAsvAda karavAnI, sugaMdha pratye Asakta banAvavAnI, AMkhathI varatune jovAnI ane kAnathI sAMbhaLavAnI IcchA-abhilASA utpanna karAve che, ane ekavAra AtmAmAM kAmagenI abhilASA thaI te manamAM caMcalatAne praveza thatAM ja game tevA pratikArane Thekare mArIne paNa te sAdhaka kAmagIne meLavavA mATenI pravRtti svIkAryA vinA rahe tema nathI. ane jema jema te padArthone sparzavAnI, cAkhavAnI, sU ghavAnI, jevAnI ke sAMbhaLavAnI IcchA vadhatI jaze tema tema "kAma"nuM prAbalya tenA AtmAnA pratyeka pradezamAM jera karaze. A pramANe vadhI gaelI kAmecchA pachI te . managamatA padArtho khAvAnI hoya, strI Adine sparza karavAnI hoya, sugaMdhI padArthone sUMghavAnI hoya, managamatI strIne jovAnI hoya ke managamatA zabdone athavA prANapyArI vyaktinA zabdone sAbhaLavAnI heya-AtmAne atya ta kAmI banAvyA vinA raheze nahi ane moghasfmanA kAmathI krodha utpanna thAya che. vAva thI krodhathI ApaNA ja jIvanamAM lAkha vAra banelI ghaTanAone yAda karIe te sahaja samajI zakAya che ke jyAre jyAre ApaNe krodhAvezamAM AvyA chIe tyAre tyAre tenA mukhya kAraNarUpe kAma (pAce indriyanA 23 viSayane prApta karavAnI lAlasA-lebha) ja hoya che. mATe ja kAmamAMthI krodha uddabhave che. kemake mANasanA prayakarma pratyeka samaye eka samAna nathI hotA mATe ja mana gamatA bhegyapadArthanA bhagavaTAmAthI jyAthI pratikAranI saMbhAvanA rahe che, tyAM kaidhanI mAtrA bhaDakyA vinA rahevAnI nathI. athavA je padArtha ApaNe bhAgya hoya te padArthanA mAlikane mijajha ApaNA pratye eka samAna nathI hotuM. tyAre paNa te bhAgya padArtha upara athavA tenA mAlika upara ApaNe roSe bharAI jaIe chIe. jema ke - takanIka Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zataka 7muM : uddezaka-7 135 1. managamatI strI sAthe vArtAlApa karavA mATe je vyakti ApaNane roke che, tenA pratye 108 DigrIne krodha thayA vinA rahetuM nathI 2, managamatA raMganA kapaDA, managamatI kaTIMga je na thaI hoya te krodhamAMne krodhamAM kapaDu lAvanAra vyaktine ane sIvavA vALA darajI upara gALe varasAda varasAvIe chIe 3. IcchA pramANenI caTaNI, masAle, bhejana ke payapadArtho nahIM maLatAM pIraselI thALIne ke payapadArthothI bharelA glAsane paNa rasoI karanAra upara pheMkI detA keTalI vAra lAge che ? 4. managamatI strInuM ke managamatA puruSanuM daDha AliMgana kara vAne cAnsa maLato hoya te vakhate ApaNA vaDIle ApaNane salAha devA taiyAra thAya tyAre ApaNA manajIbhAInI majhA jovA jevI thaI jAya che, pachI te salAha denAra ApaNuM guru haze teAye te vakhate ke bhAvIne mATe paNa ApaNA kaTTara zatru jevA ja lAgaze. AMkha baMdha karIne madiramAM beThA pachI paNa pAchaLathI mana. gamatI vyaktinuM madhura gIta saMbhaLANu te ApaNuM dhyAna ane prANAyAmanI dazA ApaNe ja jANatA hoIe chIe. A pramANe kAmamAthI krodhanI utpatti pratyakSa gamya che gazAstramAM hemacaMdrAcArya mahArAja kahe che ke yAra vine indriyANAM vijetRtva Avazyakameva / krodhanI mAtrA jyAre vadhI paDe che tyAre mahAvasthA eTale mUDhAvasthA paNa vadhatAM mANasa vivekazanya bane che mehaavasthA mAMthI amRtine nAza thAya che. smRtinA nAzamAM bhUta, bhaviSya Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 136 zrI bhagavatI sUtra sAra saMgraha ane vartamAnanA niNuya karAvanArI buddhi nAmanI AtmAnI paTTarANI paNa rIsAine peAtAne pIyara cAlI jAya che ane sadguddhi jatA anAdikALanI vezyA jevI durbuddhi ja sAdhakanA gaLe vaLagIne AtmAnA sarvanAza karAvI de che A badhA kAraNeAthI zAstrakArAe kAmabhogane dRstyAjaya kahyA che. kemake eka pachI eka guNuThANA prApta karavAnI sAdha kanI IcchAne samULa nAza karanArA A kAmabhAge che. yegIrAja Ana daghanajIe paNa ThIka kahyuM che ke, Agama Agamadharane hAthe, nAve (kaNu vidha AM....' eTale ke bhagavatIsUtranA ke kalpasUtranA pavitra pAnA hAthamA rahye chate paNa AMkha peAtAnI cAlAkI ane kAna peAtAnA vakrasvabhAva cheDe tema nathI. teA pachI sparzendriya, sendriya ke prANendriya paNa zA mATe pAchaLa rahe. uttarAdhyayana sUtramAM bhagavAne kAmabheAgeAne zalya ane viSa jevA kahyA che. zalya eTale kAmabheAgarUpI kADhe. ApaNe sau jANIe chIe ke neminAtha bhagavAna pAse dIkSita thayelA temanA ja nAnA bhAi rathaneminA manamAM rAjImatInA kAma-bhegAnA bhAvarUpa kATe rahI jatA kevI dazA thaI hatI. viSa karatAM viSayamAM eka ja akSara vadhAre che. chatAM viSaya e ana tAlavAne khagADanAra che jyAre viSa te mAtra eka ja bhavane bagADe che. mATe AtmAnu adhapatana karAvanArA Indri ceAnA 23 viSayeAthI mana dUra karI AtmAmAM sthira thavu eja hitAvahu mAga che. pUnA puNyAye pAMce indriyAnA trevIsa viSayeAnI prApti thayA pachI paNa temanA bhAgavaTAmAM viveka rAkhavA. jemakeH-- Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zataka 7muM : uddezaka-7 137 1. puNyAnubaMdhI puNya-agaNita dhanarAzi, yuvAvasthA, suMdara zarIra ane managamatA bhegyapadArtho maLavA chatAM jinadevanA dharmane Azraya laIne nirarthaka thatAM pApomAMthI bacI javAnA IrAdAthI potAnu dhana mahAvratadhArIonA darzana- jJAna ane cAritranI vRddhi thAya te rIte vAparaze yuvAvasthAne UMdhe mAge nahIM laI jatAM bhegyarAtrione paNa maryAdita karaze, rUpALA zarIramAM eka paNa durgaNa praveza na kare tenI kALajI rAkhaze ane managamatA bhegyapadArtho potAne ArtadhyAna temaja atyaMta rAgI na banAvA pAme te mATe sAvadhAna rahenAra bhAgyazALI puNyAnubaMdhI puNyane mAlika banaze. 2. puNyAnubaMdhI pApa-pApakarmonI tIvratAnA samaye paNa pitAnA AtmAne saMyamita karI kAmaganA bhogavaTAmAMthI manane dUra karI saddabuddhi, saduvAsanA ane saddavivekane mAlika banaze. 3. pApAnubaMdhI puNya-puNyaprApta sAmagrIne kAmagonA bhegavaTAmAM vAparI AtmAne bhAre banAvaze. 4. pApAnuba dhI pApa-jemanA vivekarUpI dIvaDA sarvathA bujhAI gayA haze te nahIM maLelA kAmone meLavavA mATe pratikSaNa rAta-divasa eka karaze athavA Atta ane raudra dhyAnamAM ja lIna raheze prazna-chadmastha mANasa je A bhavamAM devalokamAM utpanna thavAne gya che, paNa tenuM zarIra ati durbaLa hevAnA kAraNe te uthAna, karma, baLa, vIrya ane puruSArtha vaDe ghaNA bhegane bhAgavavA mATe samartha hotA nathI ? ApazrI paNa A mArI vAtanuM samarthana kare che ? Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 138 zrI bhagavatI sUtra sAra sa graha javAbamAM bhagavAne kahyuM ke tArI vAtanuM huM samarthana karatA nathI, paNa mAruM kahevuM ema che ke he gautama! te jIva- utthAna eTale ubhA thavA rUpa ceSTA vaDe. karma eTale bhramaNa Adi kriyAo vaDe, baLa eTale zarIra sAmarthya vaDe. virya eTale pitAnA AtmabaLa vaDe. puruSAkAra eTale pitAnA svAbhimAna vaDe A pramANenA pAMce prakAre te jIvAtmA pitAnA vipula bhegene bhegavavA mATe samartha bane che ane je bhegane jogavavA mATe samartha hoya che, te pitAne maLelA bhegone tyAga karIne sArAmAM sArI nirjarA paNa karI zake che tathA viziSTa phaLano mAlika bane che, arthAta bheganA tyAgathI ja jIva mAtra karmonI nirjarA karavA mATe samartha bane che. jyAM sudhI jJAna ane vairAgyapUrvaka bhegane tyAga nathI karate ane zarIrathI durbaLa che, mATe maLelA bhegone bhegavavA mATe paNa samartha nathI. tevI avasthAmAM te jIva karmonI nirjarA karI zakatA nathI, kemake tyAganI bhAvanAthI tyAgI nahIM banele chatAM durbaLatAnA kAraNe abhegI hovA chatAM paNa tenA manamAM bhego pratyenI lAlasA vidyamAna hoya che. ghaNA vRddha mANasone ApaNe jANIe chIe ane joIe chIe ke umarano paripAka thavA chatAM ane zarIranA gAtre sarvathA zithila banI gayA chatAM paNa mithunakarmano tyAganI bhAvanA temanAmAM muddala hetI nathI. te samaye paNa teo kahetA hoya che ke, kadAca bimArImAMthI ugarI jAuM te pelA bhartuhari mahArAja kahe che tema- Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zataka 7mu : uddezaka-7 - 139 aMga galitaM palita muNDa' dazana vihIna jAta tuNDa / vRddho gRhItvA yAti daNDaM tadapi na muJcati AzApiNDa | gAtrA gaLI gayA, vALA sapheda thaI gayA, meADhAmAMthI badhA dAMtA paDI gayA te mANasa vAsanAne cheDavA sama+ thatA nathI. ( nAnI ane juvAna umaramA khAvA-pIvAnI je Adata paDI gai hAya che, tenA kAraNe maravAnI taiyArI che chatAMe sepArIne TUkaDA khAveA che, bIDInI phUMka mAravI che, hATalanI senDavIca khAvI che ane beTA, jamAI, pautra ane beTInA beTA ane eTIene jovAnI tamannA echI nathI thaI. ane keTalAekamabhAgya vAne AnAthI paNa vadhAre AgaLa vadhI gaelA ApaNe joIe chIe. tee peAtAnA putrane kahe che ke, * beTA! mArA maryA pachI paNa tArA kAkAnA gharanuM pANI pIIza nahIM. bIjo vakIla rAkhaje paNa tArA kAkAnA kapaDA-dAgInA bharakhajhAramAM lIlAma karAvIne ja japaze. peleA leAhapura cAra maratAM maratAM paNa peAtAnA meTAne kahe che jo tuM mArA sapUta heAya te " mahAvIranA samavasaraNumA jaIza nahIM tenI vANI sAMbhaLIza nahIM. ApaNA bApadAdAnA dhaMdhAne baMdha karIza nahIM ItyAdi STAMtathI ApaNe jANIe chIe ke maranAra mANusa te samaye sAva du.La che, lAcAra che ane tevI avasthAmAM bhAgAne bhAgavI zakavAne - paNa nathI, tAe tenI lAlasAthI Artta dhyAna ane raudradhyAnamAM maraNa pAme che. C praznottaranu hA A che ke, ' sathA asahrAya avasthAmAM ApaNe lAcAra banIe te pahelA ja jyAM sudhI zarIramAM zakti che, indriyeA baLavAna che, jJAnazakti sateja che, vRddhAvasthA dUra che, asAdhya rAge zarIrane vaLagyA nathI tyAM sudhI jJAna dvArA samajIne Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 140 zrI bhagavatI sUtra sAra saMgraha saMsAranA ghaNuM bhAgya padArthone eka pachI eka choDavAne abhyAsa karaze. mahine mahine paNa eka eka kuTeva ochI thaze te varSabharamAM bAra kuTeva ApaNA ka TelamAM AvatAM ApaNuM jIvana ariha tenA zAsanamAM AvavA mATe lAyaka banaze. athavA te eka eka varSe paNa jIvanamAM paDelI hiMsA, jUTha, cerI, mithuna ane parigrahanA pAponI eka pachI eka mAyA choDatI jaze to ye jIvananA aMta bhAga sudhI pApavardhaka, pApaphaLadAyaka ane pApaparaMparaka ghaNI kuTevathI tame mukta banI zakaze. khUba khUba samajI leje ke jIvanamAthI kuTe gayA vinA, sArI Adate kadI paNa AvavAnI nathI. mATe- 1. ahiMsaka banatA pahelA hiMsakakarmo, hiMsaka bhASAo cheDavI paDaze. 2, satyavAdI banavA mATe jUThuM bolavAnuM baMdha karavuM paDaze. bakavAda baMdha karavuM paDaze, krodha, lobha, bhaya ane hAsyanI Adata cheDavI paDaze. 3. acauryagratI banavA mATe corI karavAnuM baMdha karavuM paDaze. khoTA mApa, dANacerI Adi dhaMdhA para niyaMtraNa mUkavuM paDaze. ja brahmavratI thavA mATe dezathI ke sarvathI mithuna karmanI ceSTA choDavI paDaze sadAcArI banavuM paDaze. 5. saMtApa thavA mATe badhA prakAranA parigraho upara niyaMtraNa mUkavuM paDaze. Ama bhAgya padArthone tyAga karavAthI ja sAcA tyAgI banaze ane devagati prApta karavAne cepagya banaze. ane avadhi Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 141 zataka 7muM : uddezaka-7 jJAnI, paramAvadhijJAnI ane kevaLajJAnI banIne muktiramane svAmI banI zakaze. paramAvadhi ane kevaLajJAnI taddabhava mekSagAmI hovA chatAM temane paNa tyAganI atyanta AvazyaktA che ema zAstrakAro kahe che. sArAMza ke carama zarIrione paNa bhega padArthothI bharelA saMsArane tyAga sarvathA anivArya che. prazna-amanaska eTale mana vinAnA jevA ke-pRthvIkAyika, aprakAyika, agnikAyika, vAyukAyike,vanaspatikAyika, vilekTri ane saMmUchi paNa anAdi kALathI saMsAramAM bhamI rahyA che tathA ajJAnAMdhakAra ane mehAndhakAramAM DUbI gayelA hovAthI temane paNa karelA - kamenI vedanA te bhogavavAnI ja rahI te he prabhe ! teo akAma nikaraNa arthAt anicchApUrvaka vedanAnuM vedana kare che? javAbamAM bhagavAne pharamAvyuM ke te jI jJAnAvaraNIya karmanA prabaLa udayavALA hovAthI aMdha che ane tattvazraddhA vinAnA temaja atyutkaTa mehanIya karmAnA udayavALA hovAthI mUDha che mATe adhikAramAM praviNanI jema A bane karmonI jALamAM pUrNarUpe phasAyelA hovAthI amanaska avasthAmAM vedanAnA anubhavanI icchA vinAnA hovA chatA paNa ajJAna ava. sthAmAM ja sukha-duHkhanI tIvra vedanA bhagave che. te jIve mananA abhAvavALA hovAthI jJAnazakti zUnya che, mATe anicchAe paNa karmonI akathanIya vedanane bhegavavI paDe che. sArAMza ke-samyagudarzana, jJAna ane cAritra vinAnA jIve potAnA manaSya avatAramAM mithyAtvanA gADha aMdhakAramAM hiMsaka Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 142 zrI bhagavatI sUtra sAra saMgraha ane ahiMsaka, satya ane asatya, sadAcAra ane durAcAra, tyAga ane bhegane viveka karavAmAM sarvathA zUnya hoya che, tethI AkhI jIdagI sudhI pitAnA sukhane mATe, khAnapAna, mehavAsanA, zarIranA bhegavilAsa ane indriyanA gulAma banIne asaMkhyAtA jI sAthe varanI gAMThamAM baMdhAya che. pUrvabhavanA puNyakarmanA kAraNe maLanArA bhagya padArtho ahiMsaka mArge paNa meLavI zakAya che. paraMtu viveka mAgane jIvanamAM jyAre lopa thAya che tyAre paMcendriya jInA vadhathI utpAdita kharAka, trasa jInA vadhathI banelA vare, amuka prakAranA pe, temaja jIvananI meja mATe bIjA paNa hiMsaka prakArene mArga svIkArI levA taiyAra raheze. ane puNya saMgathI maLelA manuSya avatArane samApta karI ekendriyAdi avasthAmAM akathanIya vedanAne anubhava karaze. anicchAe vedanAne bhegavate vanaspatikAyane koI paNa jIva e nathI Icchate ke mArI DALa, puSpa, phaLa, pAMdaDA Adi keI teDe, chede, bALe ke bAphe. chatAMya adhArmika manuSyo vinA prajane paNa cAlatA jAya, pharatA jAya ane jhADanI DALa ke pAMdaDA teDatA jAya koI pupane teDe, keI phaLane teDe ane vaLI kaI jhADa upara lAgelI navI ugatI kaLIone teDe kulanI eka eka pAMdaDI judI karI game tyAM pheMkI de A pramANe pitAnI jAtane kaI paNa prakAre pratikAra karavA mATe sarvathA akSama vanaspatikAya pratikSaNe akAma vedanA bhagave che ! gautama svAmIjI A praznanA anusaMdhAnamAM bIjo prazna pUche che ke, jJAnazakti zUnya amanaska jIve bhale akAma vedanA bhegave, paraMtu jeo samanaska ja jJAnazaktivALA che, teo * Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zataka 7muM : uddezaka-7 ' 143 zuM akAmanikaraNa vedanA bhegavavA mATe samartha hoI zake che? javAbamAM bhagavAne kahyuM ke, he gautama! garbhaja tiryaMca paMcendriya ane manuSya paNa upaganI zUnya avasthAmAM anicchApUrvaka akAmanikaraNa vedanAne bhegave che. kAraNa ApatAM bhagavAna kahe che, cAkSuSa padArthone jovA mATenI zakti hovA chatAM paNa prakAzanA abhAve adhakAramAM rahelA tema pAse, sAme, paDakhe, UMcA, nIcA, sthAne rahelA padArtho paNa jovAtA nathI, tema upayoganA abhAvamAM arthAt "te padArtha mATe ja che. A - abhiprAya jIvana na thAya tyAM sudhI keI paNa padArtha jevAte nathI. A pramANe IcchAzaktithI yukta jIva paNa upaganI asthiratAnA samaye je sukha duHkhanuM vedana kare che te akAmanirjarA kahevAya che amanaska jI IcchA ane jJAnazaktinA abhAve ajJAnadazAmAM jema karmonuM vedana kare che, tema samanaska jIve upaganA abhAvamAM kare che. sArAMza A che H karmonuM vedana sarvathA anivArya hovA chatAM paNa upaga vinAnA mANasanI khAvA-pIvA, cAlavA, uThavAnI kriyAomAM kayAMya evI bhUla thAya che, jenAthI tenuM khAvuM, pIvuM ke cAlavu Adi kriyAo asAtavedanIyane bhega vavA mATe ja banI jAya che. ane pharIthI tevI sthitimAM navA karmonuM ba dhana paNa thAya che. jyAre pitAnA AtmAmAM sthira ane jJAnapUrvaka zAMta tathA dAta bane bhAgyazALI pratikSaNe samyapha cAritranA upagamAM ramaNa karanAra hovAthI tapasvI che, jJAnI che, mATe ahiMsA, satya, sadAcAra Adi dharmonuM khyAla rAkhI khAvA, pIvA, cAlavA ane uThavAnI kriyAo karaze. jyAM eka paNa bhUla nahIM thavAnA kAraNe tenI badhI kriyAo karmonI nirjarAnuM kAraNa banaze. upagavAna AtmA mohanIya karmanA Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 144 zrI bhagavatI sUtra sAra saMgrahe upazama mATe jAgRta rahIne puruSArtha kare che. mATe prArabdha nikAcita karmonuM vedana karate paNa navA karmonA baMdhanathI dUra rahyA chatAM paNa jUnA karmone niraka banaze kemake te jJAnI che. jyAre game te jJAnI paNa upaga vinAne ajJAnI che. A ja prakArano trIjo prazna e che ke-saMjJI ane samartha hovA chatAM prakAma nikaraNa eTale tIvra IcchApUrvaka vedanAne vede che? praznanA javAbamAM mahAvIrasvAmIe kahyuM ke : he gautama hA" te ja vedanAne bhogave che. kevI rIte ? jema samudranI pAra rahelA padArthonuM sparzana, svAdana, ghANana, darzana ane zravaNa karavAnI tIvra IcchAvALo mANasa jenA reme remamAM AvI bhAvanA hoya che ke-samudra pAranI strIonuM sparzana, AliM-- gana huM karuM, tyAMnA padArthonuM bhajana karUM, sugaMdhI padArthone huM suMghuM chuM tema tyAMnA padArthone huM jouM, tenA rUpa-raMgaAkRti nIrakhuM, athavA amuka vezabhUSAmAM rahelI nArIone huM jouM, tenA gIta sAMbhaLu, vAta sAMbhaLuM. AvA prakAranI te te padArthone sparzavAnI, sU ghavAnI, khAvAnI, jevAnI ane sAMbhaLavAnI bhAvanA tIvratara hovA chatAM paNa vacce mahAbhayaMkara samudra hovAthI ane dravya zakita Adine paNa abhAva hovAthI te mANasa IcchA pramANenI vastune bhegavI zakto nathI. ane A mehakarmanI prabaLatAne laI rAtadivasa te padArthone bhogavavAnI IcchA rahelI hovA chatAM sAmarthyane abhAve bhegavI paNa zakti nathI. A badhA kAraNone laIne ja dayAnA sAgara bhagavAne kahyuM ke, he jIvAtmA ! saMsAranI ane tArA prArabdha karmonI pari. sthiti jyAre A pramANe che, te pachI je padArtha tArA hAthamAM Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zataka 7mu' : uddezaka-7 145 cheja nahIM, te mATe nirarthaka tapavAnu, Atta dhyAna karavAnuM cheDI de. ane jANI bujhIne te padArthonA tyAga kara. mArA prarUpelA mAra vratAnA svIkAra kara. jethI tArI AtmA zAMta ane ni`La thaze. kemake samajaNupUrNAMka tyAga karI dIdhelA padArthoM AtmAne herAna parezAna karatA nathI. bhagavAnanI vAtA sAMbhaLI gautamasvAmI khuza thayA. t ' sAtamA uddeza samApta ... et Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zataka sAtamuM : uddezaka-8 prazna-A uddezAmAM ATalI vastuone nirdeza che kevaLa saMyama vaDe ke tapa vaDe jIva siddha thAya che? 2. hAthImAM ane kIDImAM jIva samAna che? 3. pApakarmo dukharUpe ja hoya che? 4. saMjJAo keTalI ? 5. nArakene vedanA keTalA prakAre ? 6. hAthI ane kIDIne apratyAkhyAna zuM samAna che? 7. AdhAkamI AhAra karanAra sAdhu zu bAMdhe? A pramANe sAta praznottarI che pahelo prazna prathama bhAgamAM carcAI gaye che prazna-he prabhe ! dIrghakAya hAthI ane laghukAya kIDInA zarIramAM jIva eka samAna che? javAbamAM bhagavAne kahyuM kehe gautama! rAyapaNa sUtramAM kahyuM che tema saumAM jIva samAna ja hoya che. kevaLa samudughAtane choDIne jIva zarIra pramANI hoya che. arthAt zarIrano AhAra nAno hoya ke moTo hoya te paNa AtmA saumAM eka samAna eTale ke pitAnA asaMkhyAta pradeza sAthe heya che cha dravyomAM jIva dravya ja pitAnI vizeSa zakti vaDe potAnA pradezane sa kocI ane vistArI zake che. arthAt hAthInA zarIramAM rahela jIva hAthInA zarIranA aNu aNue vistRta thaIne rahe che ane hAthInA avatArane pUrNa karI te ja jIva jyAre kIDInA avatArane dhAraNa kare che tyAre potAnA pradeza sAthe kIDInA zarIranA aNue aNumAM rahe che. Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zataka 7mu' : uddezaka-8 147 sArAMza ke AtmA zarIra pramANa che. AnAthI je leke AtmAne aMgUThA ke ceAkhA jeTale mAne che, tenu khaMDana thaI jAya che. ApaNe paNa zarIranA kei paNa bhAgamAM thatI vedanAnI asara teja samaye anubhavIe chIe. A prazna pahelA bhAgamAM carcAi gayA che. jemaNe bhUtakALamAM karyAM karyAM che ane vartamAnakALamAM karI rahyA che, te nArakanA te karmAM duHkhanA hetubhUta sa'sAranA kAraNa hAvAthI zu' te karmAM duHkha ja che, ane karmAM narakagatimAM bhAgavI lIdhA che eTale bhegavAIne nirAne pAmyA che te zu' sukharUpa ja che manenA javAkhamAM bhagavAna 'hA' kahe che arthAta che? je pUchAyu' te temaja che. A pramANe bhavanapatithI laIne vaimAnika sudhI jANI levu. prazna--jenAthI jIvamAtra sa'nI kahevAya che, te sa'jJA daza che. temAM AhAra saMjJAmAM kSudhA vedanIyaka kAma kare che bhaya, maithuna, parigraha, krodha, mAna, mAyA ane lAbha sa'jJAnA mULamAM meAhanIya kamanA udaya heAya che. egha sattA ane leka saMjJAmAM jJAnAvaraNIya karmAMnA kSayeAzama alpa ane vizeSa hAya che. AhArasa sAkSudhA veDhanIya karmanA udayakALamAM judA judA prakAre AhAra karavAnI lAlasA tIvra manI rahe che. bhayasa'jJA--bhaya mehanIya ka`nA udayathI AMkheAmAM bhrama, vacanamAM skhalanA, zarIramAM kaMpArI thAya che ane cAre bAjuthI sAka ke niraka te mANasa bhayabhIta ja mance rahe che maithuna sa'jJAveda meAhanIya karmAMnA udayathI strI ke puruSane viSaya sevavAnI ja bhAvanA banI rahe che. Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 148 zrI bhagavatI sUtra sAra saMgraha parigraha saMjJA lebha kaSAyanA udayathI saMsAranI vRddhinA mukhya kAraNarUpa dhanadhAnya-hATa-havelI-suvarNa AdimAM atyanta Asakti rahe che Bdha saMjJA-krodha kaSAyanA udayathI AMkhemAM lAlAza, hoThamAM phaDaphaDAhaTa, dAMtemAM kacakacAvaTa Adi ceSTAo thAya che mAna saMjJA-mAna kaSAyanA udayathI mANasane mada-abhimAna Adi utpanna thAya che mAyA saMjJA-mAyA kaSAyanA udayathI kUDakapaTanI bhAvanA thatAM asatya belavA AdinI pravRttio prakaTa bane che lebhasaMjJA-bha kaSAyanA udayathI mahAsata banI sacita eTale putra-putrIo, acita eTale hATa-havelI vagere ane mizra eTale putra-putrIone zaNagAravA temaja havelInI ronaka vadhAravA vastrAbhUSaNa temaja pharnIcara Adi vastuo meLavavAmAM rata rahevuM. - ghasaMjJA :-matijJAnAvaraNayanA kSapazamathI zabdAdi arthonA viSayavALuM sAmAnya jJAna te ghasaMjJA liMkasaMjJA-padArthonuM vizeSa jJAna te lokasaMjJA A pramANenI A dase saMjJAo nArakathI laIne TheTha mAnika deve sudhI hoya che. je saMsAramAM paribhramaNa karAvavAnA kAraNarUpe che. A manuSya avatAramAM samyajJAnanI prApti mATe je prabaLa purUSArtha karavAmAM Ave te prApta thaela te jJAnasaMgAthI uparanI Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zataka muMH uddezaka-8 149 dase saMjJAnu baLa ochuM thaze ane manuSya potAnA jIvanane UMcuM banAvI zakaze. anyathA jJAnena sTrInA 5zumi: samAnA. ! eTale upara kahelI daDha saMjJAomAM phasAyelA jIva pazu je ja ajJAnI che. ane ajJAnI che AhAra-mithuna-parigraha AdinA udayakALamAM viveka rahita hovAthI teone sAcuM jJAna prApta thaI zakatuM nathI. pariNAme temanI mAnasika, vAcika ane kAyika ceSTAo A agAdha sa sAranI bhayaMkaratAne vadhAranArI ja hoya che. tethI AcArAga sUtranA pahelA ja sUtramAM bhagavAne pharamAvyuM che ke -"keTalAka ane jJAnasaMjJA nathI hotI ? mATe ja teo potAnA AtmAne oLakhavA mATe samartha banI zakatA nathI te pachI ka zI rIte baMdhAya che? karmo zI rIte tUTe che ane bAdhelA karmo kevA bhayakara hoya che? A badhI vAte zI rIte jANavAnA hatA mATe saMsArabhIru AtmAoe pitAnA puruSArthathI uparanI saMjJAonuM jora ochuM thAya ane jJAna saMjJAnI prApti thAya te rIte vartavuM joIe. uparyukta daze saMjJAo jemanA jIvanamAM ghara karI gaI che te ja prAyaH karIne narakamAM ja jAya che ane tyAM daza prakAranI sarvathA asahya vedanAo bhegavavI paDe che. te vedanAo A pramANe cheH-zIta, uSNa, bhUkha, tarasa, AkhA zarIramAM khujalI, parAdhInatA, tAva, dAha, bhaya ane zeka A vedanAone bhogavatA nArakanA ja pitAnuM Akhu jIvana rIbAI--rIbAIne pUruM kare che. nAraka che je vedanAo bhegavI rahyA che. tenA mULamAM temaNe karelA karmo ja kAraNabhUta che karmo baMdhAvavAnuM mUkhya kAraNa kriyAo che. tethI "kiyAe karma' ema belAya che. Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 150 zrI bhagavatI sUtra sAra saMgraha kiyAo ghaNuM ja che, paNa A praznamAM te kevaLa "apratyAkhyAnI" kriyAne lagatI vAta che. prasa-gautamasvAmInA pUchavAthI bhagavAne kahyuM ke-hAthInA jIvanI ane kIDInA jIvanI apratyAkhyAnI kriyA aviratine laIne samAna ja che virati eTale tyAga pApasthAnakene tyAga ja tyAga kahevAya che kemake anAdikALathI A jIvAtmAe dasa ke prakArAntare seLa saMjJAomAM bebhAna banIne AkhAye saMsArane itihAsa ke bhUgoLamAM pAraMgata banI zakyA che. rAjA-mahArAjA enA mATenA naMbare yAda karI zake che. AhAramAM rasAsvAda vadhAravA mATe vaidyaka graMthane abhyAsa karyo. kAmasevananA 84 Asane dhyAnamAM rAkhyA. vairInuM kATaluM kADhavA mUharacanA goThavI. paise bhege karavAmAM kaI ejanA kaI rIte karavI emAM AkhI jIMdagI pUrI karI. paNa A badhI bhAMjagaDamAM keTalA pApAnakenuM sevana thayuM te jANavAnI te darakAra na rAkhI pachI tene choDavAnI te vAta ja kayAM rahI? ane pAponA Dhaga nIce svayaM dabAI gaye. - AvI rIte saMkhyAtA ke asaMkhyAtA vAra maLelA manuSya avatArene A jIvAtmAe phegaTa gumAvyA mahAna padaye prApta thayela A manuSya avatAra eLe na jAya te mATe khUba kALajI pUrvaka pApane oLakhavA ane je rIte banI zake tevI rIte e pApasthAnakone tyAga karI viratidharma aMgIkAra kara e ja hitAvaha che. vartamAna bhavamAM nirarthaka baMdhAtA pApakarmone tyAga karI bhava-bhavAtamAM bAMdhelA pApanI paNa sArI rIte AlocanA - karI te pApanI mAphI mAMgavI Avazyaka che macchImAra, kasAI Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zataka 7muM . uddezaka-8 151 kalAla, luhAra, sutAra, gaNikA, badamAza, bhAMDa-bhavaiyA AdinA ghare janma laI meM agaNita pApe karyA che, te pAponI hadayanA pazcAtApa sAthe mAphI patAvI ane je bArImAMthI havA AvatI hoya te bArIne jema baMdha karavAmAM Ave che tema ja kAraNathI pApo AvatA hoya te pApanA dvArene sarvathA baMdha karI devA joIe, te ja ApaNe duHkhamAMthI chUTakAro thaze. AdhAkarmane AhAra lenAra muni keTalA karmo bAMdhe? tenA javAbamAM prathama zatakanA navamA uddezAmAM kahevAyuM che te pramANe samajavuM - AThame udeze samApta ; che.............. .. Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zataka 7muM : uddezaka-9 prazna-asaMvRta aNagAra (vaikiya labdhi prApta) bahAranA pudgalene grahaNa karIne eka varNavALA eka rUpanI, eka varNa vALA aneka rUpanI, aneka varNavALA eka rUpanI ane aneka varNavALA aneka rUpanI vidurvaNA-racanA karavAne samartha hoya che. A pramANe varNa AdinI apekSAe paNa prazno che. prazna-AmAM ceTaka rAjA ane keNikanI yuddhabhUminuM kathAtmaka vistRta varNana che kathAnI pUrvabhUmikA sakSepamA A pramANe che - - vaizAlI nagarImAM mahAprabhAvazAlI, ariha tenA dharmamAM pUrNa zraddhALu, ziyaLa ane sadAcArano ajoDa pAlaka ane rakSaka, tathA atyuttama vyaktitva dhAraka ceTaka nAmano rAjA hatA, je bhagavAna mahAvIrasvAmInA mAmA hatA. temane sAta putrIo hatI, je satI zirAmaNa tathA jaina dharmanA pAlanamAM pUrepUrI 2 gAyelI hatI. prathama teo bhagavAna pArzvanAthana AnAthI hatA. pAchaLathI bhagavAna mahAvIra svAmIne sapratikramaNadharma teoe aMgIkAra karyo je teonI nasenasamAM vyApta thaI gayA hate. mahArAjA ceTakano parivAra bhagavAna mahAvIrane pUrNa upAsaka banI gayela hatA. temanA romeromamAM arihaMtatva vyAsa thaI gayuM hatu. akhila saMsAra jaina dharmane anurAgI bane, ahiMsA dharmanI patAkAo ghera ghera pharake, saMyamanI mahApatAkAo zerIe zerIe laherAya, AvA udAtta AzayathI mahArAjA ceTake Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zataka 9muM : uddezaka-9 153 pitAnA sAmrAjyanuM svAmI paNuM cheDI daI bIjA dezanA rAjAone paNa tema karavA samajAvI saune sAthe laIne eka gaNataMtranI sthApanA karI badhA rAjyane temAM samAvI dIdhA. e gaNataMtranI rAjadhAnI banI vaizAlI nagarI. gaNatatranA pradhAna banyA mahArAjA ceTaka, kAzI ane kauzala dezanA navA malakI ane nava lecchaka rAjAo paNa gaNataMtramAM zAmila thayA. A samagra janapadane mahArAjA ceTaka bahu kuzaLatAthI saMrakSaNa ane saMvardhana karatA hatA. A gaNataMtranI bahu ja prasiddhi thatAM bIjA dezanA rAjAe paNa temAM saMmilita thavAnI IcchA rAkhatA hatA kemake jIvahiMsA, zarAbapAna, parastrIgamana AdinA vyApaka pracArathI te rAjAo trAsI gayA hatA pAMDitya garviSTha ardhadagdha paMDitenI vAjAlathI AkhuM vAtAvaraNa bhayaMkara banI gayuM tA. devIdevatAonI sAme tathA temanA nAme agaNita maka pazaone vadha, temanA lehIthI bharelA kuMDe, gulAmI prathAne nAme gusa ane pragaTa vyabhicAra, jagadambA zaktine dhAraNa karanArI nArI jAta upara ATalI badhI johukamI bharyuM puruSonuM svachaMdI vartana Adi prasaMgathI jana mAnasa paNa dukhI hatuM. tevA samaye ahiMsA, satya, sadAcAra Adi dharmonuM sthApaka gaNataMtra rAjya dina pratidina yazasvI ane lokone AzIrvAda samAna banI rahyuM hatuM. jo ke te samaye paNa ghera hiMsA, zarAbapAna, parastrIgamana, Adine pracAra sImAtIta hatA. mahApaMDita ane amuka rAje paNa AmAM phasAelA hovAthI A juthabaMdhIe gaNataMtranI sAme jabaradasta virodha uThAvyo hate. bhagavAna mahAvIra svAmInA tIrthaMkara padanI prApti pachI paNa hiMsA ane ahiMsAnA mAnanArAonI vacce ghaNI ja nAme karI jata prathI Adi dha zIvAda rahyuM hatadina yazasvI Adi khiI hatu Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 zrI bhagavatI sUtra sAra saMgraha azAMti prasarI rahI hatI bhagavAna mahAvIrasvAmIe pitAnI anupama jJAnazaktinA prabhAvathI A azAMti mahadaMze zAMtinA rUpamAM pheravI nAkhI hatI. ane koI paNa jAtanI hiMsAthI kadI paNa dharmanI prApti ke sadgatinI prApti thatI nathI, ulaTuM narakanA ghera duHkhe sahavA paDe che te sacoTa rIte samajAvyuM. tIrthakara bhagavaMtene A lakattara dharmanA pracAra mATe rAjasattAnI sahAyanI paNa anivArya AvazyaktA rahe che. tethI ja pUrvanA tIrthakaromAMthI keAIne cakravatInI rAjasattAnI ane koIne vAsudeva ke prativAsudevenI rAjasattAnI sahAya ochA vattA aze paNa maLatI rahI che. chellA chellA pArzvanAtha bhagavAnane paNa azvasena rAjAnI rAjasattAe ahiMsAdharmanA pracAramAM ghaNe ja vega Ape che. bhagavAna pArzvanAthanA pitA ja ke vAsudeva ke prativAsudeva na hatA; chatAM teo prAmANika, nyAyaniSTha, miSTabhASI, pUrNa sadAcArI ane niSkalaMka ziyalavratadhamI hatA. tethI temanI dhArmika zIlatAne lIdhe te samaye paNa kSatrimAM ahiMsAdharma ghaNuM meTA pAyA para mAnya thaI cUka hatA. jyAre bhagavAna mahAvIra svAmInA zAsana upara huMDA avasarpiNanI pUrepUrI asara hovAne lIdhe eka , pa rAjasattA jainazAsana mATe cira sthAyinI banI nathI. kSatriyakuDa nagaranA rAjA siddhArthanI patnI trizalA rANIe jyAre 14 svapro joyA tyAre saune pUrNa khAtrI thaI gaI hatI ke trizalA rANanI kukSithI carama tIrthakarane janma thaze janma bAda jyAre karoDonI saMkhyAmAM devI-devatAo sAthe 64 Indro Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zataka 7muM : uddezaka-9 155 ane IndrANuoe bhagavAnane meruparvata upara laI jaI abhiSeka karyo tyAre akhila brahmAMDe jAyuM ke tIrthakara tarIke avatarelA bhagavAna ApaNe tAraka banaze. svayaM saMsAra samudra tarIne ApaNane tAraze. (tinnA tariyAmAM banaze) zrI vardhamAnakumAra jyAre bhaNavA mATe nizALe gayA ane tyAM jaI bhaNAvanAra paMDitanA manamAM rahelI zakAone dUra karI tyAre janagaNanI Ana danI kaI sImA na rahI ane lokee jANyuM bhagavAna mUttA joyA" banaze eTale svayaM karmothI mukta banI bIjAne paNa karmothI cheDAvaze ane ahiMsA dharmanI pratiSThA karaze, saMyamanI punaH sthApanA karaze ane yajJanA kuMDe ThaMDA sImA na rahI methI, pratiSThA thI saMyamanI mukhaDAvaze ane AthI mukta eka divase sAcA sukhanI zodhane mATe vardhamAnakumAre saMyama dharma aMgIkAra karyo. dhyAna ane tapanA baLe kevaLajJAna prApta karyuM. tIrthakara nAmakarma udayamAM AvyuM. je tIrthakara pada pratye samagra saMsArane saMpUrNa zraddhA ane Adara hatAM. paraMtu para mAtmA mahAvIranA sagA-saMbaMdhI rAjAo ja jANe huMDA avasarpiNInA pakSamAM lapAIne ApasamAM bhayaMkara raNasaMgrAme khelI rahyA hatA ceTaka mahArAjAnI eka putrI dhAriNInA lagna ca pAnA mahArAjA dadhivAhana sAthe thayAM hatAM. jyAre bIjI putrI mRgAvatInuM pANigrahaNa kauzAMbInA mahArAjA zatAnika sAthe thayuM hatuM. Ama A banne rAjAe sATupaNAnA mIThA saMbaMdhathI badhAyelA hovA chatAM paNa rAjasattA ane samRddhi vRddhinI lAlasAe badhA saMbadhe bhUlAvI dIdhA hatA. Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 156 zrI bhagavatI sUtra sAra saMgra 1. parigrahane mATe ke pitAnA ahane piSavA mATe A bane sAhuo raNamedAne caDhyA, tumula yuddha thayuM, dadhivAhana rAjA hAryo ane mAryo gaye. phaLasvarUpe tenI putrI vasumatI (caMdanabALA) je ceTaka mahArAjAnI dohitrI ane bhagavAna mahAvIra svAmInI mAmAnI putrI henanI putrI thatI hatI, tenuM bharabajAre lIlAma thayuM. dhanAvaha zeThane tyAM te dAsIrUpe rahI, jenA hAthe bhagavAna mahAvIra svAmIne amigraha pUrNa thayA ane bhagavAna mahAvIranI prathama sAdhvI banyA. je ghaTanA jemAM suprasiddha che. - - A tarapha dharmahIna zatAnika rAjA paNa maraNa pAmyA. A badhI vAto bhagavAna mahAvIranA chasthakALanI che | abhigrahanuM pariNAma e AvyuM ke gupta vyabhicArane piSaNa denArI gulAmI prathAe chelle zvAsa lIdhA ane rAjAmahArAjA-zrIba tA vageremAM sadAcAranI bhAvanA jAgRta thaI. chevaTe bhagavAna mahAvIrasvAmIne kevaLajJAna thayuM mahAna paMDita ane mahApaMDite jeo cauda vidyAnA pAragAmI hatA, UMcA prakAranA vAdI ane prativAdIo hatA, pitAnI jAtane brahmajJAnI mAnanArAo hatA-te badhA moTI saMkhyAmAM bhagavAnanA jJAnathI aMjAIne temanA zaraNe AvyA ane pravajita thayA rAjA-mahArAjAo paNa prabhAvita thayA ane ahiMsaka banyA hiMsA, mAsAhAra, zarAbapAna Adi pApane tyAga karI jainadharmanA ahiMsA dharmanA pUrA pUjArI banyA. keTalAke e vAta paNa agakAra kya ceTaka rAjAnI putrI celUNa je magadhanA mahArAjA zreNikane paraNI hatI te svabhAve ghaNI ja suMdara ane ahiMsA dharmamAM pUrNa zraddhALu hovAthI potAnA pati zreNikane prauDha avasthAmAM Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zataka 7muM : uddezaka-9 157 bhagavAna mahAvIranA caraNe lAvI temanA bhakta banAvI dIdhA ane te divasathI ja te rAjA bha0 mahAvIranI AjJAne pUrNa zraddhAthI mAnavA lAgyA. phaLa svarUpe zraddhAnA baLe AvatI covIsImAM tIrthakara thavAnuM nAmakarma nikAcita karavA bhAgyazAlI banyA - zreNikanI AvA prakAranI dharmazraddhA temanA putra kaNikane pasaMda paDI nahIM. tethI zaMkAzIla banI gayelA kuNikanA hRdayamAM evuM na jAgRta thayuM ke dhamadha banelA mArA mAtA-pitA A vizAla rAjyane kayAMka gaNataMtrane havAle na karI de ema samajIne SaDayaMtra dvArA te kuNike potAnA pitA zreNikane kArAvAsamAM dhakelI dIdhA ane pUrA magadhadezanuM sAmrAjya pitAne svAdhIna karyuM bhagavAna mahAvIranA ananya upAsaka zreNika mahArAjA kArAvAsamAM ja mRtyu pAmyA magadha dezane adhipati banele A kuNika zaktisaMpanna hato. te pitRhatyAnA abhi zApane dUra karavA mATe te bhagavAna pAse Avate, sAmaiyA AdithI temanuM bahumAna karato, paraMtu antarhadaya zUnyuM hatuM. bhagavAnanA bAharUpa pratye te Asakta hato paNa bhagavAnanA vacane pratye te zraddhALa banI zake nahIM. A avasarpiNIne A moTAmAM mATe abhizApa che. keNikanI rAjyasattA mahAvIranA zAsanane sahAyabhUta banI hata ane mahAvIranuM zAsana je keNikanA hadayamAM utaya" hota to senAmAM sugaMdha maLavA jevI majhA AvI gaI hota ane bhagavAna mahAvIranuM zAsana soLe kaLAe khIlI uThaya heta ! paNa A badhI vAto kaLiyugane majUra na hatI. tethI ja pitAnI paTTarANuM padmAvatInA kahevAthI potAnA nAnA bhAI haTTa ane vihalla pAse temanA bhAgamAM AvelA hAthI ane hAranI Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 158 zrI bhagavatI sUtra sAra sagraha mAgaNI karI ane chevaTe kANikathI bhaya pAmelA A banne bhAiee gaNata MtranA Azraya lIdhe| ane peAtAnA zaraNe AvelA hala ane vihallane ceTaka rAjAe Azraya Apyo. AthI rAhe bharAyelA kANike vaizAlI gadyutaMtra upara caturaMgINI senA sAthe caDhAi karI. A bAju gaNataMtranA nAyakA-adhinAyake paNa taiyAra ja hatA. // anne senAnuM tumula yuddha thayu. thADA ja divaseAmAM eka karADa ane e'zI lAkha mANaseAnA kaccaraghANu nIkaLI gayA. ceTaka rAjAnI hAra thai. jyAM bhagavAna mahAvIre khAra-mAra cAturmAMsa karyAM hatA, te vaizAlIne sathA mATImAM meLavI devAmAM AvI. gaNataMtranA kaTTara vairI keNike haLa sAthe gadheDAone joDI vaizAlInA pAyAmAMthI paNa iMTA bahAra kaDhAvI nAkhyA pachI ja teNe sa tASanA zvAsa lIdhe. A badhI rAmAMcakArI ghaTanA bhagavAna mahAvIrasvAmInI vidyamAnatAmAM ja banavA pAmI che. bhagavAna mahAvIranA zAsanane vaphAdAra gaNata Mtra saMsthA chinna bhinna thaI gaI vadhAre AzcaryakArI ghaTanA te A che ke jaina zAsanane pUrNa vaphAdAra, pUNu rAgI ane tatkALanA janmelA vadhu mAnakumArane merUparyaMta upara jai abhiSeka karanArA, temanI sAme cAmara laI nAcanArA zakendre ane bhagavAna mahAvIranA caraNa svIkArI meAtanA mukhamAMthI ugaranAra camarendre A ane idroe keNikane sakriya sahakAra ApyuM che. pUrvabhavanI mitratA TakAvanArA A kha'ne indrone haDahaDatA kaliyuganA prabhAve eTalu paNa bhAna na rahyuM ke A kANikane sAtha ApyAnuM' kevu bhayaMkara pariNAma Avaze. Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zataka 7mu : uddezaka-9 159 je Indroe jaina zAsananI rakSA mATe ubhe page hAjarI ApI hatI te ja indro eka AMkhanA palakAramAM zAsananI vaphAdArIne bhulI jaI raNamedAnamAM laDAi karavA taiyAra thai gayA ! A kevI vidhinI vicitratA ! kANika mAhya dRSTie jItyA paNa ate peAtAnA pApAne bhAgavavA narakane atithi manyA che. A pramANe bhagavAna mahAvIrasvAmInuM zAsana rAjyasattA vinAnuM ja rahyuM che. zrIjI khAju bhagavAna mahAvIrasvAmIne ziSya geAzAle paNa jaina zAsananA kaTTara vairI banyA che. A che huMDA avasarpiNInI kAramI kathA. have ApaNe mULa vAta upara AvIe kANike indra mahArAjAnI sahAyatAthI e bhaya kara yuddho khelyA eka che mahAzilAka Taka ane bIju che rathamUzala, jenu varNana mULasUtramAM spaSTa rIte Ave che, ane ajAtazatru nAmanA pustakamAM te vadhAre vizada rIte AlekhAyuM che UTa mahAzilA kaTaka yuddhamAM 84 lAkha manuSyA maryAM che ane rathamUzala yuddhamAM 96 lAkha manuSyA maryAM che. hAthI gheADA, U Ta Adi jAnavaranA tA kAI pAra nathI rahyo. A pramANe mAryAM gaelA 18000000 eka karoDa e'zI lAkha manuSyeAmAMthI kevaLa be jaNAne choDIne bAkI badhA naraka gatinA atithi banyA che ke mAchalAnA avatArane pAmyA che, gautamasvAmInA pUchavAthI bhagavAna mahAvIre kahyuM ke-mRtyu pAmelA khadhAe cAritrahIna, pratyAkhyAna ane pauSadha vinAnA, Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 160 zrI bhagavatI sUtra sAra saMgraha hiMsaka vRttivALA, maryAdA vinAnA ane krodhI ja devalekamAM jatA nathI AthI raNa sa grAmamAM mRtyu pAmelA badhA devalekamAM ja jAya che evI mAnyatAnuM khaMDana thAya che. mRtyu pAmelAmAMthI be bhAgyazALIo devalokamAM utpanna thayA che temanA nAme batAvatAM bhagavAne kahyuM ke-eka te vaizAlI nagarIne nAgapautra varuNane sArathi je dhana-dhAnyathI samRddha hate, mArA zAsanane anahada rAgI hate, chaThThane pAraNe haMmezAM chaThTha karanAre hato, munio pratye bhaktivALe hatuM, pauSadhepavAsa ane pratyAkhyAna dharma pratye zraddhALu hatA, ceTaka rAjAnA pakSane sainika hovAthI je divase raNa saMgrAmamAM javAnuM hatuM te divase chaThThanI tapasyAnuM pAraNuM karyA vinA ja aThThamanA tapanuM paccakUkhANa svIkArI raNamedAnamAM gaye ane hAryo. potAnA rathane ekAMtamA laI jaI rathamAMthI ghaDAone chUTA karI nAkhyA ane pite arihaMtanI sAkSIe karelA pApane sirAvI jaina zAsananuM zaraNa aMgIkAra karI mRtyu pAmyuM ane devalokamAM gaye. dharma devalekamAM aruNAbha nAmanA vimAnamAM cAra palyopamanI sthitivALe deva thaye tyAMthI cyavI mahAvideha kSetramAM utpanna thaze ane cAritra aMgIkAra karI mokSa meLavaze. bIjo A ja varuNane eka mitra je jaina zAsana pratye atyaMta rAgI hovAthI te paNa ArAdhaka banyuM ane mahAvideha kSetramAM janma laI siddha thaze. O pen 0 navame uddezaka samApta Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zataka 7muM : uddezaka-10 vAtAvAra 1 pAca pAstikAya prazna 1 thI 10-cothA ArAnA lagabhaga atima samayamAM kevaLajJAnI bhagavAna mahAvIra svAmI jyAre samavasaraNamAM birAjamAna hatA, te samaye rAjagRhI nagarImAM guNazIla nAmanuM caitya hatuM, te caityathI vadhAre dUra paNa nahIM ane samIpa paNa nahIM evA sthAnamAM anya matavALAo-jemanA nAma hatAM kALadAyI, ziladAyI, zivAledAyI, udaya, nAmadaya, narmodaya, anya pAlaka, zila pAlaka, zaMkha pAlaka, suhasti ane gAthApati vagere rahetA hatA eka divasa teo badhA sAthe besIne ApasamAM A pramANe vArtAlApa karI rahyA hatA ke-he bhAIo! atyAre jJAtaputra bhAgavAna mahAvIra potAnA samavasaraNamAM birAjamAna thaI ghaNI meTI parSadA vacce padArthonI prarUpaNa karatAM kahe che ke, pUrA brahmAMDamAM astikAyavALA dravya pAca ja che. te A pramANe dharmAstikAya, adharmAstikAya, AkAzAstikAya, jIvAstikAya ane pudagalAstikAya. asti eTale pradeza ane kAya eTale samUha arthAta pradezane samUha jemAM hoya te astikAya padArtha kahevAya, ane te upara pramANe che. temAMthI jIvAstikAyane cheDI bAkInA cAre ajIva che. ajIva hovA chatAM paNa temAM pradezono samUha hovAthI te cAre astikAya kahevAya che jIvAstikAya arUpI che jJAnAdi rUpa upaganuM nAma jIva che. mATe jJAnAdi rUpa upaganI jyAM pradhAnatA hoya te jIvA. stikAya che ane arUpI che, dharmAstikAya, adharmAstikAya ane Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 162 zrI bhagavatI sUtra sAra saMgraha AkAzAstikAya paNa arUpI che. jyAre eka mAtra pagalAstikAyane rUpI kahela che. A pramANe jJAtaputra mahAvIrasvAmI je pratipAdana karI rahyA che, tene ApaNe satya zI rIte mAnI zakIe? ema te badhAe chadmastha hovAnA kAraNe kevaLIgamya padArthone nirNaya karI na zake te banavA joga che. A pramANe zaMkAzIla banIne teo carcA karI rahyA hatA. te kALe ane te samaye jJAnacakSuthI sarve drA ane temanAM anaMtaparyAne pratyakSa karatAM tathA zaMkAzIla banelA chatAMe bhavitavyatA jemanI pAkI gaI che, tevA te bhavyAtmAone samyajJAna pamADavA trizalAputra bhagavAna mahAvIra svAmI paNa vihAra karatAM guNazIla caityanA udyAnamAM padhAryA ane samasaramAM birAjamAna thayA. pelA paramatAvalaMbIo paNa ahIM samIpamAM ja rahetA hatA. te samaye bhagavAnanA jayeSTha aMtevAsI IndrabhUti gaNadhara arasa-nirasa AhAranI prApti arthe rAjagRhanagaramAM IsamitipUrvaka nIkaLyA, ane te paramatAvala bIonI sanmukha thaI AgaLa vadhyA. saunI sanmukha thaIne jatA gautamasvAmIne joIne kAledAyIe saune kahyuM ke bhAIo! juo bhagavAna mahAvIrasvAmInA jayeSTha gaNadhara gautama jaI rahyA che, teo ghaNA ja jJAnI che cAle, ApaNe temane maLIne mahAvIranA vacananuM tAtparya jANIe. badhA taiyAra thaI gautamasvAmI pAse AvyA ane kahyuM ke he mahAbhAga! tamArA guru mahAvIra svAmI astikA mATenI Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zataka 7muM : uddezaka-10 163 je prarUpaNa karI rahyA che. temAM amane zaMkA che, mATe tame kaho ke A zI rIte bane ? javAba ApatAM gautame kahyuM ke, saMsAramAM je padArtho astibhAve che, tene ame te rIte ja pratipAdana karIe chIe ane nAstibhAve rahenArA padArthone nAstibhAve prarUpaNa karIe chIe pudgalamAM rUpa, rasa, gaMdha ane sparza pratyakSa hovAthI te rUpI ja che. ANu (paramANu) yadyapi chadmasthane cakSugrAhya nathI te ya temAM A cAre guNe hovAthI kevaLI pratyakSa che. A ja kAraNe eka ANu jyAre bIjA ANu sAthe sabaMdhita thAya che tyAre dvayANuka, vyAka kahevAya che. Ama ghaNA paramANuo maLIne jayAre ska dharUpe thAya che tyAre ApaNe sau tene joI zakIe chIe mATe pagale rUpI che. - jyAre jIvAstikAyamAM rUpa-rasa-gaMdha ane sparza nathI tethI te arUpI che. mATe janma lete ane maraNa pAmate jIva koIne paNa jovAmAM AvatuM nathI. pavananI gati paNa jyAM na hoya tyAM paNa jIva janmI zake che. tyAMthI mane bIje sthAne pharIthI janma le che. jIvanI gatine rokI zake e kaI paNa padArtha saMsAramA nathI. muzkelIthI tUTI zake evI sepArImAM paNa jIva utpanna thAya che ane ApaNe sau pratyakSa joIe chIe. arUpI hovAnA kAraNe AkhAe zarIrane zastrothI kholI nAkhavA chatAM paNa veMkaTare ke vidyone paNa jIvAtmA jovAmAM AvatuM nathI, chatAM zarIranI calanAdi kriyAo spaSTa dekhAya che. mATe ja kahevAya che ke jIva arUpI hovAthI adezya checarmacakSuthI te dekhAte Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI bhagavatI sUtra sAra saMgraha nathI. sa sAravatI hovAnA kAraNe jyAM sudhI te zarIranA paryAye dhAraNa karatA rahe che tyAM sudhI te rUpI paNa kahevAya che. vastutaH jIva dravyatatvanI apekSAe arUpI che. Ama kahI gautamasvAmIjI samavasaraNamAM AvyA. vaMdanA karI gocarInI AlocanA karI ane bhAta-bhejanA pANIno upaga karyo eTale bhejana vAparyuM. pachI te kAledayI bhagavAna pAse Ave ane madhura vANIe bhagavAne tenI zaMkA dUra karatAM kahyuM ke-jIvAdi ta je svarUpe che te svarUpe ja huM kahuM chuM. ane te leke tattvanI yathArthatAne samajyA. pharIthI kAledayIe pUchayuM ke-arUpI ane ajIva evA dharmAstikAya, adharmAstikAya ane AkAzAstikAyama kaI paNa jIva besavA, suvA, UbhA rahevA ke ALoTavAmAM samartha che? bhagavAne "nA" kahI kevaLa pudgalAstikAyamAM kaI paNa jIva suvA, besavA ke ALoTavA mATe samartha che. - sArAMza ke dhamastikAya, adharmAstikAya, AkAzAstikAya ke jIvAstikAyanA pradeza asaMkhyAtA che ane te badhAe para spara nitya ane avasthita che eTale ke eka ja AkAza pradezamAM badhAonA pradeza sAthe rahevA chatAM paNa paraspara eka bIjAnuM eka bIjAmAM pariNamana thatuM nathI. mATe temAM jIva rahetuM nathI. paNa pudgalAstikAyamA ja jIva rahe che, suve che ane ALoTe che. karmAdhIna banelA jIvAtmAne pudgalene sahacAra avayaM. bhAvI hovAthI jIva pudgalamAM rahe che, Ama kahevAmAM vAMdho nathI jI ane pudgale jyAre dUdha ane sAkaranI jema Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zataka chama' : uddezaka-10 165 ekAkAra che, teA. veAnA karelA azubha phaLa vipAka sahita pApakarmo pudgalAne paNa lAgatA haze? javAmamAM bhagavAne kmAvyuM ke huM kAleAdAyI ! jIvAnA karelA pApe jIvene ja lAge che, paNa puddagalAne lAgatA nathI. kemake puddagala dareka hAlatamAM jaDa che. tethI caitanyayukta AtmA peAtAnI dubuddhine laine pApakAM kare che ane phaLane bhAgave che. A pramANe bhagavAnanI vANI sAMbhaLI kAleAdAyI medha pAmyuM, namyA ane saeNdakanI jema dIkSA a gIkAra karI agyAra agAne sAtA mace.. ' * kaI prasaMge ta kALAdAyI aNugAra bhagavAnane pUche che ke he prabhu!! jIvAe karelA pApakamAM zuM pApa phaLa rUpa vipAkavALA DAya che? bhagavAne hA kahI. tyAre te kevI rIte thAya ? javAkhamAM bhagavAne kahyu ke he muni ! jema badhI jAtanA miSTAnno manAvavAmAM AvyA che, sAthe zAka-dALa Adi paNa suMdara anyA che. have te badhA pakavAnnomAM jo jhera meLavavAmA Ave te te khAdya padArthA pahelA te khAvAmAM mIThA lAgaze paraMtu dhIme dhIme tenA paripAka aniSTha, akAMta ane amane jJarUpa thaze. tevI rIte mehavAsI AtmAnI Ara bhAdi hiMsA, jUThe, prapoMca, cauya'ka', parastrIMgamana, parigrahanI mAyA, mAyA mRSAvAda, kaSAyA ane mithyAtvAdi karmAnuM AcaraNa AkhI jIMdagI sudhI temAM AnaMda mAnIne karaze paNa jyAre karelA pApeAnA udayakALa Avaze tyAre te jIvAtmA paNa pApAnA kaLAne bhUDI rIte bhAgavA mahAduHkhI khanaze. munijIe pharIthI pUchyuM ke-kalyANukarmAM jIvane sukhadAyaka kevI rIte khanaze ? bhagavAne kahyuM ke--svAdiSTa miSTAnno sAthe Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 166 zrI bhagavatI sUtra sAra saMgraha kaDavA, tUrA auSadhe! hAya te prArabhamAM bheAjana karatAM mANasa peAtAnA meADhAne bagADaze paNa te auSadha pariNAme guNukArI hAvAthI tenA zarIramAM khaLa Avaze, rogA nAbuda tharo ane mana prasanna manaze. te pramANe prANAtipAtAdi pApAne tyAga karatAM ane ekAsaNu, AyaMbila, upavAsa, guruzmanA pAlana Adi karaNIya kAryAM karatAM prathama jIvane duHkhadAyaka lAgaze paNa pariNAme jIvAtmAne sAcuM sukha ane sadgatinI prApti thaze. uttarAttara A saddakA jIvAtmAne meAkSanI prApti karAvaze. e mANasA che. eka vanamAM Aga lagADavAnu kAma kare che jyAre khIjo tene bujhAvavAnu kAma kare che. te te bemAMthI kANu keTaleA virAdhaka ane ArAdhaka khanaze. javAmamAM bhagavAne ku mAnyu ke--Aga lagADanAra mANasa SaTkAyane virAdhaka che jyAre bIjo mANasa e kAyanA ghAtaka che ane cAra kAyaneA rakSaka che. Aga lagADanAra bhayaMkara karmAM khAMdhaze . ane bujhAvanAra alpakama bAMdhaze. kALAdAyI aNugAra have chellA eka prazna pUche che, he pratyeA ! acitta pudgalA paNa prakAzita hAya che ? bIjAone prakAzita kare che? tee tApa Ape che? dAhaka rIte peAte caLake che ? bhagavAne uttara ApatA kahyuM ke, atyaMta krodhI sAdhunI teolezyA dUra jaIne paDe che ucita sthAne paDe che ane jyAM jyAM paDe che tyAMnA pudgaleAne prakAzita kare che. tethI acitta pudUgale paNa prakAzaka, tApayukta ane caLakatA heAya che. Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zataka 7muM : uddezaka-10 167 tyAra pachI te aNagAre bhagavAnane vaMdana karI namaskAra karyo ane potAnA sthAnake jaI chaThTha-aThThamanI tapazcaryAthI AtmAne bhAvita karate saMpUrNa duHkhane nAza karanAre thayo. : dazame uddezaka samAsa ; jagatapUjya, navayuga pravartaka, zAsavizArada, jainAcArya sva. zrI vijayadharmasUrIzvarajI manA ziSya zAsana dIpaka sva. munirAja zrI vidyAvijacajI manA ziSyaratna, nyAya, vyAkaraNa, kAvyatIrtha paMnyAsa zrI pUrNAnaMdavijaye (kumAra zramaNa) pitAne jenAgamane svAdhyAya bace rahe, mRtabhakti pratibhavamAM prApta thAya, te mATe bhagavatIsUtranuM daza uddezA sAthenuM sAtamuM zataka gurjara bhASAmAM yathAmati vivecana karyuM che. zataka sAtamuM samApta Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zataka AThamuM : uddezaka-1 bhagavatI sUtra (vivASaomti )mAM have AThamA zatakane adhikAra pharamAvatAM dvAdazAgInA racayitA paMcama gaNadhara zrI sudharmAsvAmIe A zatakamAM daza uddezAo pharamAvyA che. te A pramANe - (1) pudgalenA pariNAmenuM vistRta varNana (2) AzIviSa - AzIviSenA mAlikenuM kathana. (3) vanaspati - saMkhyAta, asa khyAta ane anaMta jIvavALI * vanaspatinA bhede. (4) kriyA - pAMca prakAranI kriyAonuM varNana (5) AjIvika - gozAlA saMbaMdhInuM matavya. (6) prAsuka - zuddha AhAranA dAnanuM phaLa. . (7) adatta ' - adatta sabaMdhI bIjAonuM vaktavya (8) pratyenIka - guru dina praSiIonuM varNana. (9) ba dha - praga baMdha. (10) ArAdhana - deza ArAdhanAnI vaktavyatA. devAdhideva, patita pAvana, ghera tapasvI, parama kRpALu, sarvajJa bhagavAna mahAvIra, gaNadhara bhagavaMte, sAmAnya kevalio, jaina zAsananA rakSaka, maDAn prabhAvaka labdhidhara munirAje, ziyalamUti sAdhvIjI mahArAjAonA caraNarajathI pavitra banelI rAjagRhI nagarImAM A uddeze prakAzita thayA che. Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zataka 8muM : uddezaka-1 169 A udezamAM ajIva-jaDa padArtha paNa keTalI ajabagajabanI zakti dharAve che tenuM varNana che eMsI karoDa kilemITaranI yAtrA karIne lAla raMganA maMgaLanA graha para utareluM amerikAnuM mAnavarahita yAna "lenDara' Aja enuM pratyakSa udAharaNa che. karmasattAnI sarvoparitA : mAyAvaza upArjita zubhAzubha karmone bhogavavA mATe jIvAtmAmAM karma pudgala ke bhAga bhajave che te badhI agamanigamanI vAta khUba jANavA lAyaka che. Aja sudhI te skUla buddhithI ApaNe kevaLa eTaluM ja jANatA hatA ke-A badhu esaMsAranuM sarjana ane nAza paramAtmAnA hAthamAM che. jene janma devAthI laIne TheTha maravA sudhIne badhe gorakha dha dhe Izvara ja beThe beThe kare che sukha-du kha, saMga-viyega AdinA prapaMce paNa tenA ja hAthamAM che. paraMtu koIe sUkSma buddhithI e vicAra na karyo ke Izvara te niraMjana nirAkAra che, rAga-dveSathI rahita che, zarIra vinAne che, pachI te A badhI bhAMjagaDamAM zA mATe paDe? zarIra vinAne Izvara jagat nuM nirmANa zI rIte kare? rAga-dveSa rahita Izvara ekane sukhI ane ekane duHkhI zA mATe banAve? parama kRpALu Izvara AvA duHkhethI khadabadatI sRSTi zA mATe race? kaI prajana? ke pachI "gatAnugatika leka: " ema samajyA vinA ja managaDhaMta kalapanAo karavI. A pratyakSa dekhAte saMsAra IzvaranI jarA paNa dakhalagIrI vagara pitAnI meLe ja anAdi kALathI cAlyo Ave che. keI, gaDha kalAnagatikAra mATe Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 170 zrI bhagavatI sUtra sAra saMgraha - sthAne paNa IzvaranI hayAti keIe joI nathI. prakRtinA niyamonusAra saMsAranI gati kyAMya paNa thaMbhyA vinA ane keInA ' paNa avarodha vinA avirata cAlu che ane cAlu raheze sukhaduHkha ane saMga-viyegathI bharelA A saMsAranuM saMcAlana izvarane AdhIna nathI paNa pita pitAnA karelA karmone AdhIna che. bhaluM karaze te bhaluM thaze, buruM karaze te buruM thaze. A niyamAnusAra karmasattA ja saMsAranA saMcAlanamAM mukhya kAraNa che. AmAM Izvarane saDeva jarAye ucita nathI. jIva mAtranA janma-maraNa eka bIjAthI sarvathA pRthak che. jema ke-mAtAnI kukSimAM AvavuM, zarIranI racanA, temAM IndriyenI prApti ane viSayane grahaNa karavAnI zakti, AhArane grahaNa karavAnI ane pacAvavAnI zakti, buddhine vikAsa Adi janmathI laIne TheTha maraNa sudhImAM jIvAtmAe karelA karmo ja sarvopari kAraNabhUta che. kamasattA Izvarane AdhIna nathI paNa jIva ja karma karavAmAM ane tenA phaLane bhegavavAmAM sarvatra svataMtra che. lehacuMbaka potAnI zakti vaDe ja game tyAM vikharAcelA lekhaMDanA TUkaDAone potAnI tarapha AkaSI le che. tema karmasattAmAM phasAyela jIvAtmA pitAnA puNya tathA pApane bhegavavA mATe pote potAnI meLe ja zarIra Adi dhAraNa karavAmAM samartha che. A praznottaramAM pudgalenuM pariNamana keTalA prakAre thAya ? A vAtane khUba vistArathI spaSTarUpe samajAvavAmAM AvI che. te samajyA pachI ja ApaNane khyAla Avaze ke jIva jema ana ta zaktine mAlika che, tema karmasattA pAse paNa anaMta zakti che jenAthI pUrA brahmAMDa upara pitAnI sattAnuM varcasva jamAvIne Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zataka 8mu : uddezaka-1 -171 beThelI A sattA koine teDe che, keine phADe che, keAine maDAve che, teA keAIne raDAve che. ekane vAmana tA khIjAne la mujI banAvyA che. ekane rAvaDAvyA che teA khIjAne hasAvyA che. ekanA ghare lIlAlahera teA khIjAne bhUkhe peTe suvaDAvyA che. AvI vicitratAethI bharelA A sa`sAramAM bicArA izvarane *sAvIne apajazane bhAgIdAra banAvavAmAM ApaNI buddhi tathA ,tarkanI krUra mazkarI ja che. ' zarIra racanAmAM puddagaleAnI zakti H have ApaNe paNa kaMIka vistArathI A pudgaleAnA parizumanane joI laIe. pudgugale tu pariNamana (pheraphAra) traNa prakAre thAya che: (1) prayAga pariNatA, (2) mizra pariNutA, (3) vignasA pariNatA. (1) jIvanA prayAga vizeSavaDe zarIra AdirUpe pariNata pudgalAne pratyeAga parita kahevAya che. (2) jIva prayAgathI ane visrasA ( svabhAva )thI pariNata thayelA pudgalAne mizra pariNata kahevAya che. prayAga pariNAmanA tyAga karyAM vinA visasAthI khIjA pariNAmane pAmelA mRta kalevara Adi mitra kahevAya che. (3) svabhAvathI pudgaleAnA pariNamanane vizvasA pariNata kahevAya che. jema megha, taDakA, chAyaDo Indra dhanuSya Adi pariNAme have praceAga pariNata pudgale pAca prakAre cheH ekendriya prayAga pariNata, eindriya prayAga pariNata, taiindriya Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 172 zrI bhagavatI sUtra sAra saMgraha prAga pariNata, cauridriya prayoga pariNata ane paMcendriya 'praga pariNata. ekendriya prayAga pariNata pudagalo pAMca prakAre che. pRthvIkAya ekendriya prayoga pariNata, A pramANe apakAya, agnikAya, . vAyukAya ane vanaspatikAya ekendriya pravega pariNata. pRthvIkAyanA paNa sUkSma pRthvIkAya ekendriya prayoga parita, AvI rIte apU, agni, vAyu ane vanaspatikAyanA paNa sUkSma ane bAdara bheda jANavA. - beIndriya pravega pariNata pudgale ghaNuM prakAre che. jema zaMkha beIndriya pravega pariNata. A pramANe beindriyamAM jeTalA jIve che, te badhAe jANavA. teIndriya ane caurindriya prAga pariNata pudgale paNa ghaNA prakAre jANavA jemake cukAteIndriya prayoga pariNata ane bhramara caurindriya prayoga pariNata. AmAM teIndriya ane caurindraya pravega pariNata badhAe jIve jANavA. paMcendriya prayAga pariNata pudagale cAra prakAre che. narayika, tiyaca, manuSya ane deva paMcendriya pravega pariNata. ' ratnaprabhA Adi sAta naraka pRthvIone laI naraka pacendriya prayeLa pariNata sAta prakAre che. te tiryaMca paMcendriya pravega pariNata pudagale traNa prakAre che. jaLacara, sthalacara ane khecara paMcendriya pravega pariNata. jaLacara tiryaMca paMcendriya prayoga pariNata be prakAre che. saMmUcchima jaLacara, tiryaMca paMcendriya prayoga pariNata ane garbhaja jaLacara Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 173 zataka 8muM : uddezaka-1 pa cendriya tiryaMca prAga pariNata. sthaLacara tiryaMca nika paMcendriya pariNata be prakAre che catuSpada sthaLacara paMcendriya ane parisarSasthaLa pacendriya prAga pariNata. saMmUrNima ane garbhaja rUpe bhUja parisarSa ane khecara be prakAre che -manuSya paMcendriya prayAga pariNata pudgale paNa saMmUcchima ane garbhaja rUpe be prakAre jANavA. bhavanapati, vyaMtara, jyotiSa ane vaimAnika deva.. - pacendriya pravega pariNata pudgala cAra prakAre cheH bhavanapatinA daza bheda rUpe bhavanapati paMcendriya prayAga pariNata pudgala daza prakAre che : A pramANe ATha vyaMtara, pAMca tiSa, nava greveyaka ane pAMca anuttaraupapAtika devanA bheda paNa jANavA. (1 daMDaka) vivecana-84 lAkha jIvAyeninA javemAM sauthI nIce sthAne rahelA sUkSma ekendriya jIve che ane sauthI uMce sthAne birAjamAna sarvArthasiddha devo che. te sau karmanA bhArathI dabAI gayelA hovAthI potapotAnA karelA zubha ke azubha karmone bhegavavAne mATe zarIra dhAraNa kare che narakagati ane ekendriyathI laI pacendriya sudhInI tiryaMca gati durgati kahevAya che. jyAM pApanI rAzi vadhAre hoya che ane puNyanI rAzi cheDI ja hoya che ane manuSyagati temaja devagatinA jIvomAM puNyarAzi vadhAre ane pApanI rAzi a9pa heAya che. te badhAe corAzI lAkha jIvAyeninA ja pitAnI yegyatA pramANe ja zarIra dhAre che. Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 174 zrI bhagavatI sUtra sAra saMgraha zarIra dhAraNa karavA mATenI tevA prakAranI dArika ke vaikriya pagalonI vargaNAone grahaNa karavA athe praga vizeSa kare che. tethI te te sthAnene prApta karavAnI cegyatAvALA ja pitAne anurUpa ja zarIra banAve che jema ke ekedriya avatArane pAmavAnI yogyatAvALo jIva ekendriya zarIrane cagya ja pudgale le che. pRthvIkAyanA jIvanuM zarIra pRthvI che pANIkAyanA jInuM zarIra pAchuM ja hoya che. agnikAyanA jIvenuM zarIra agni hoya che. vAyukAyanA jIvanuM zarIra vAyu hoya che ane vanaspatikAyanA jInuM zarIra vanaspati che. beIndriya avasthAne prApta karanAre jIva tene gya pagale le che. jema nAnA moTA zaMkhenA jInuM zarIra nAnA meTA zaMkha hoya che. matalaba ke zaMkha e jIvenuM zarIra che. keDInA jIvanuM zarIra koDI hoya che. tema bIjA paNa beIndriya jenAM zarIre samajavA -- teIndriya jI pitAne gya zarIra banAve che. jema kIDInA zarIramAM kIDIno jIva, kAna khajurA, mAMkaDa, ja AdinA zarIramAM te te ja hoya che. manuSya avatArane pAmanAre pota potAnA jevA zubhAzubha karmo hoya che, te pramANe zarIra dhAre che. mATe ja saunA zarIra sarvathA judA judA che. A pramANe deva gatinA deva jIva ane naraka gatinA nAraka che paNa pitAnA puNya-pApane bhegavavAne tevAM tevAM sArAM ke naThArAM zarIrane svIkAre che. khAsa jANavAnuM ke pugale te anaMtAnaMta che. paNa te badhAe pudugale karmonI vargaNa banI zakatI nathI. mATe jaina zAsanamAM audArika-vaikriya-AhAraka-taijasa-kAzmaNa, bhASA, zvAsozvAsa ane manavargaNA, A pramANe ATha prakAre karmavargaNA hoya che. Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zataka 8muM : uddezaka-1 175 rAga ane dveSane bharele AtmA je samaye jevA vicAro kare che, tyAre uparanI ATha vargaNAomAMthI keIne koI kamaraja AtmA sAthe saMmilita thaIne dUdha ane pANInI jema ekAkAra thAya che. rAga dveSanI cIkAzavALa jIva jema prati samaye karmone Aga (IcchA)thI grahaNa kare che, tema anAgathI paNa karmanI vargaNAone jIvAtmA sa rAhato jAya che. tyAre ja mAtAnI kukSimAM rahelA ane bahAra Avele jIvane zarIrane AkAra nAne hoya che, ane prati samaye vadhate 30-40 varSanI vayamAM te rUpa-raMga-AkAra-svabhAva-jJAna-ajJAna AdimAM AkAzapAtAla eTale pharaka paDe che. pUrNa paryApta jIva pratisamaye audA rika vagaNa, vaikIya varganuM, AhAraka vargaNa, taijasa ane kAmaNa vagaNa. AvI rIte bhASA, zvAsozvAsa ane mavargaNAene grahaNa karato ja rahe che - manuSya avatAramAM AvelA jIvane bIjA ja sAthe zubhAzubha karmo bhegavavAnA hoya che te bhagavAI gayA pachI kevala tijasa ane kArmaNa vargaNAne choDIne bAkInI badhI vargaNAo AtmAthI chUTI paDe che ane bIjA bhavamAM gayele jIva tyAM pharIthI te bhavane navI vargaNAone grahaNa kare che Ama saMsAranuM cakra karmasattAnA niyaMtraNamAM cAlyA ja kare che. (daDaka-1) sUkSama ane bAdara pRthvIkAyika ekendriya, tathA pANI, agni, vAyu, vanaspati , ekendriya prAga pariNata pudagale, praryAya ane aparyApanA kAraNe banne prakAre thaze jema paryApta sumi pRthvIkAya ekendriya prayAga pariNata pudgala ' arthAta pratyekanA suma ane bAdara ane temanAM paNa paryApta ane aparyAyArUpe bhede jANavA. AvI rIte beIdriya, teIndriya, caurindriya, ratnaprabhAdi sAte nArake tathA sa mUrNima garbhaja Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 176 * zrI bhagavatI sUtra sAra saMgraha jalacara, sthalacara, becara, tiryaMca, paMcendriya prayoga pariNata garbhaja manuSya paMcendriya prayAga pariNata tathA cAre nikAyanA badhAe devatAo. A pramANe sUma ekedriyathI laIne anuttaravimAna sudhInA jIva paryAptA ane aparyAptAnA bhede be prakAranA jANavA. kevaLa saMmUcchima paMcendriya jIve aparyApta ja hovAthI tene eka bheda jANa (ra daMDaka) A daMDakamAM paryApta ane apamAnA bhedathI vicAra karyo che. je bane nAmakarmanI prakRtirUpe che ane nAmakarma jaDa che. je jIve paryAsi pUrNa karI hoya te paryApta kahevAya ane paryApti pUrNa karyA vinA ja maraNa pAme te aparyApta che. - paryAsio cha prakAre cheH 1. AhAra paryApti, 2. zarIra paryApti, 3. Indriya paryAyi. A traNa paryAptio to pratyeka jIva pUrI kare ja che. 4. zvAsezvAsa paryApti, pa. bhASA paryApti, 6. mana paryApti, cAre gatimAM paribhramaNa karatA jIvane zarIradhArI tarIke jIvavAnI jIvana zakti tenuM nAma paryAti che. pudgala paramANuenI madada lIdhA vinA jIvana jIvavAnI zakti hovA chatAM paNa te zakti pragaTa thatI nathI. eTale ke pudgalenI madada na hoya te zarIramAM AtmAnI zakti pragaTa thatI nathI. pudgala paramANuonA samUhanA nimittathI AtmAmAM pragaTa thayelI ane zarIradhArIpaNe jIvavA mATenA upayogI pugalene pariNumAvavAnuM kAma karanArI AtmAnI zarIra dhAraNa karI jIvavAnI jIvana zakti tenuM nAma paryApti. Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zataka 8muM : uddezaka-1 177 AhAra vinA zarIra baMdhAya nahIM. mATe zarIranI agatyatA che zarIra dhAraNa karavA chatAM paNa Idriya vinA jIvI zakAya nahIM mATe indriya paNa racavI paDe. zvAsozvAsa vinA zI rIte jIvAya? mATe zvAsozvAsanI AvazyakatA che vadhAre zakti - ane puNyavALA jIvane bolavAnI ane vicAravAnI zaktinI jarUra paDe che jenAthI te belI zake ane vicArI zake che. mATe saMsArabharanA badhAya jIvonI apekSAe paryAptio chanI saMkhyAmAM che AnA avAMtara cAra bheda che. 1. labdhi aparyApta: je jIva gya paryAptio pUrNa na kare ane maraNa pAmI jAya te labdhi aparyApta kahevAya che. AmA aparyApta nAmakarma kAraNa rUpe che 2. labdhi paryApta : je jIva svaye paryAmio pUrNa kare che te labdhiparyApta kahevAya che. AmAM paryApta nAmakarma kAraNarUpe che. 3. karaNa aparyApta : utpatti sthAne samakALe svarogya sarva paryAptionI racanAne prAraMbha thayo che. have jyA sudhI te kArya samApta na thAya arthAt badhI paryAddhio pUrNarUpe na racAya tyAM sudhI te karaNa aparyApta kahevAya che. AmA labdhi paryApta ane labdhi aparyApta e baMne jIvane karaNa aparyAptatva hoya che. 4. karaNa paryApta: svayogya badhI paryAptio pUrNa thAya tyAre te jIva karaNa paryApta kahevAya che. A bIjA daMDakamAM sUkSma ekendriyathI laIne anuttara vimAna sudhInA devo paNa paryApta ane aparyApta hoya che. game tevA Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 178 zrI bhagavatI sUtra sAra saMgraha puNyazALI jIvanuM AyuSyakamanI AgaLa kAMI paNa cAlatu nathI tyAre ja lakSAdhipatinA ghare avataravA jeTaluM puNya che ane sAthe sAthe pApakarmone laIne AyuSyakarmanI alpatA paNa che. tethI ja AMkhanA palakAre mAtAnI kukSimAM AvyuM ane bIjI kSaNe ja yamarAjane atithi banyA (daDaka-2) paryAya ane aparyApta, sUkSma ane bAdara pRthvIkAyathI laI caurindriya pravega pariNata je pudgale che, te badhAe audA rika, tijasa tathA kAmaNa prAga pariNata pudgalavAlA che. kevalI paryApta bAdara vAyukAyane vaikiya puddagala vadhAre che. paryApta ke aparyApta sAte nArakonA jIva pragapariNata pudgala, vaikriya, taijasa ane kAmaNa hoya che. paryApta ke aparyApta saMm chama jalacara prAga pariNata audArika, taijasa ane kAmaNa pudgalevAlA hoya che garbhaja paryApta, aparyApta, catuSpada, uraparisarSa, bhujaparisarSa ane khecane audArika, vaikriya, tejasa ane kAzmaNa zarIra hoya che. saMmU7ima manuSya pa cendriyane audArika, tijasa ane kArmaNa tathA nArakanI jema dene paNa vaikriya, vaijasa ane kArmANa zarIra pudgala hoya che A triIjA daDakamAM javAnA prayogathI pariNata thayelA A pAMca jAtinA zarIre hoya che, jemanuM varNana pahelA bhAgamAM karAI gayuM che kemake karAI gayelA karmone bhegavavA mATe ja zarIra mukhya sAdhana che. je sthAnamAM janmavAnuM che tyAM ekathI cAra samaya sudhImAM jIvane AvavAnuM hoya che. ane je samaye Ave che te ja samaye pahelA bhavanuM upArjita AhAraparyApti nAmakarma udayamAM Ave che ane mAtAnI kukSimAM rahelA zukra ane Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zataka 8muM : uddezaka-1 179 rajanA paramANu enA AhAra svIkAre che. pachI tene taijasa zarIrathI pacAvIne zarIra paryApti nAmaka`nA udayathI peAtAnu navu zarIra manAvavAnI taiyArI kare che. ane A pramANe cha e paryApta samApta karIne jIvAtmA kukSimAM rahyo chate| ane prati kSaNa audArika Adi navA puddagalAne maheNu karatAM tenu zarIra mATuM thatuM jAya che, ane nava mahine janma le che. taijasa ane kANu zarIra sUkSma che ane anAdi kALathI jIvAtmAnA sahucArI che, mATe sUkSma zarIra kahevAya che. jyAre vaikriya, audArika ane AhAraka zarIra sthUla che je te bhava pUratAM ja svIkArAya che. ane te bhavanI bAjI pUrI thatAM mUkI devAmAM Ave che. A zarIrezane svIkAravAnI ke mUkavAnI kriyA jIvAtmA peAte ja kare che. vyApAra ka mAM kuzala mANusa je khajhAramAM vyApAra zarU kare che ane jyAM sudhI tene vyApAranA dhadhAmAM rasa che tyAM sudhI te bajhAramAM rahelI tUTelI-phUTelI, jINuM-zINu dukAnamAM garamI ThaMDI badhuM sahana kare che ane samaya pUrA kare che. jyA vaLI tene khIjA vyApAramAM vadhAre kasa dekhAvA mAMDyo eTale junA dhadhAne tilAMjalI Ape che ane navA dhadhAmA manane pAve che sva-zarIranI mAyA H Ama jema majhAra ke dha dhA badalatA rahe che tevI rIte vartamAna zarIra pratyenI mAyAne bhegavatA jIvAtmAne jyAre khIjA bhavanI mAyAnu AkarSaNa vadhe che tyAre 25-50 varSanI mAyAne cheDIne paNa khIjA bhavanI mAyAmAM lapaTAya che ane pahelAnI mAyAne sarvathA bhUlI jai navI mAyAmAM lIna Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 180 zrI bhagavatI sUtra sAra saMgraha bane che. Amane Ama A zarIranI mAyAmAM A jIvAtamA anAdikALathI A saMsAramAM rakhaDapaTTI karyA kare che. pita pitAnA karmonI anusAra prApta thayelA zarIre pratye jIvAtmAne ghaNuM ja mAyA hoya che. devane pitAnA rUDA rUpALA zarIra pratye jeTalI mAyA hoya che teTalI ja mAyA kALA raMganA mAnavIne potAnA kALA zarIra upara hoya che A pramANe kIDIne, bhu ne ke hAthIne pitAnuM zarIra jeTaluM priya che, teTaluM ja viSTAnA kIDAne pitAnuM zarIra pyArU che. vanaspati ane pANInA jIne paNa pitAnuM zarIra eTaluM ja priya hoya che. hiMsA - tethI ja kalikAlasarvajJa zrI hemacaMdrAcArya mahArAja pharamAve che ke "prajAnA praviyonanaM hiMsA" jInA prANanuM haraNa karavuM, tene mArI nAkhavA, dabAvavA, pIDA upajAvavI, temanI vRtti ane pravRttimAM avarodha ubhuM kare; A badhI hiMsA che. mANasane jema potAnI AMgaLI upara meha hoya che tema vanaspatine paNa potAnI nAnI nAnI DALIo upara, pAdaDA upara, pupa ke phaLa upara meha hoya che. garbhavatI strIne jema pitAnA garbha upara ke tAja ja janmelA bALaka upara agAdha meha hoya che tema megarAnA ke bIjA jhADane pitAnI kAcI kalIrUpa garbha upara athAga sneha hoya che. e zuM tamane khabara che ? kemake vanaspati mAtrane kAcI kalI garbha jevI ane puSpa putra rUpe hoya che. che? " upara thAkanA ke bIjA bALaka upara Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zataka 8muM : uddezaka-1 181 tethI ja RSi maharSioe UMce sAde gAyuM che ke, jAmava sarvabhUteSu ca: qta : guetaH pitAnA AtmAnI mAphaka badhA prANIone je jue che-samaje che te ja khare paMDita che pitAne jema duHkha, tADana-tajana-apamAna gamatAM nathI tema bIjA prANIone paNa te gamatAM nathI. tema samajI vivekI, buddhizAlI AtmAe sarva prANI pratye upayoga-dayA rAkhavI. hAlatAM, cAlatA, raseI karatAM, kapaDA dhotAM, ke bIjA kAryo karatAM koI paNa jIva maravA na pAme te khAsa dhyAnamAM rAkhavuM joIe jIvahiMsA e mahApApa che. jIvadayA e mahAna dharma che. (daMDaka-3) sparzendriya : sUma, bAdara, paryApta, aparyApta pRthvIkAyathI laIne vanaspati kAya jIvone progapariNata sparzendriya nAmanI eka ja Inidraya hoya che beIndriya jIne sparzendriya ane rasanendriya, teIndriya jIne dhrANendriya vadhAre, caturidriya jIvone cakSuridriya vadhAre hoya che ane paMcendriya jIne sparza, rasa, vraNa, cakSu ane zrotra A pAMce Indriyo hoya che. nAraka, deva, garbhaja tiryaMca ane manuSya paMcendriya hoya che. IndrionI prApita A cethA daMDakamAM IndriyonI apekSAe vicAraNA karI che makAnamAM rahelI bArIonA mAdhyamathI makAna mAlika jema parapadArthonuM jJAna kare che tema zarIrarUpI makAnamAM rahelI pAMce IndirUpI bArIonA mAdhyamathI A AtmA pratyeka padArthanuM Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 182 zrI bhagavatI sUtra sAra saMgraha parzana, AsvAdana, sUMghavAnuM, jovAnuM ane sAMbhaLavAnuM jJAna prApta karavA mATe samartha bane che. Idriya vinA jIva jIvI zake tema nathI. pratyeka indriya pitapotAnuM kAma kare che. hAthamAM rAkhelA lADavAne hAtha khAI zakato nathI. page lagADelA attarane paga sU ghI zakto nathI. kAraNa ke khAvAnuM ke suMghavAnuM kAma hAtha ke paganuM nathI paNa khAvAnuM kAma jIbhanuM che jyAre sUMghavAnuM kAma nAnuM che. tame lADavAne moDhAmAM mUkaze to jIbha AMkhanA palakArAmAM lADavAne khAI jaze ane tRpti AtmAne thavA pAmaze ekendriya jAtinA nAmakarmane laIne ekendriya avatArane pAmelA anaMtAna ta che nikRSTatama pApanA udayavati hevAnA kAraNe temane eka ja spazendriya hoya che. jyAre bIjI Indri ne sarvathA abhAva hovAthI manuSyanI mAphaka kAMI paNa khAI zakatA nathI, sUMghI zakatA nathI, dekhI zakatA nathI ke sAbhaLI zakatA nathI. ekendriyatvanuM kAraNa AvuM ekendriyapaNuM zI rIte prApta thatuM haze? javAbamAM bhagavAna pharamAvyuM ke-jIva mAtrane jyAre eka pudagala parAvartAkALa bAkI rahe che, tyAre mokSaprAptinA bhAva jAge che. ane te mATe samyagudharmanI ArAdhanA kare che. je kALane carama pudgala parAvartAkALa athavA caramAvartAkALa kahe che tenI gaNatrI A pramANe che: ' asaMkhyavarSa -1 pApama Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zataka 8muM : uddezaka-1 183 10 koDAkeDI palyopama -1 sAgaropama 20 keDIkeDI sAgaropama-1 kAlacakra ana takAla caka -1 pudgala parAvartakAla AvA anaMta pugala parAvartakAlathI rakhaDatAM AtmAne jyAre eka pudagala parAvartakAla ja zeSa rahe che tyAre tene mArgonu sAritA, samyagadarzana, zrAvaka dharma ane sAdhudharmanI ArAdhanA mATenI AtmadaSTi prApta thAya che. trapaNuM pAmavA chatAM paNa je jaina dharmanI ArAdhanA prApta na thAya te te jIvAtmA meha mAyAne vaza banI hisA, jUTha Adi kAryomAM ane keIka samaye devagatinA sukhanI lAlasAe paNa dayA-dAnane karate te jIva vadhAremAM vadhAre 2000 sAgaropama sudhI trasa yonimAM raheze. ane kayAreka devalokamAM te kyAreka narakamAM te vaLI kayAreka rAjA-mahArAjAonA avatAramAM bhaTakIne 2000 sagAropamanI maryAdA pUrI thaye pharIthI tene sthAvaronimAM javAnI pharaja paDe che samyagadarzananA abhAve devagatimAM sukhe bhegavavA chatAM paNa tyAM viSaya-vAsanAmAM ja potAnuM AyuSya pUrNa karanAra devane paNa sthAvarani prApta karyA vinA chUTake nathI A pramANe apakrAtithI prApta thayela sthAvaranimA anaMta kAlacako pUrA thaye chate paNa pachI trasa avatAra pAmave atyaMta durlabha che sthAvara nimAM ana takALa hete jIva pharI kaIka samaye akAma nirjarAne laI trasa avatAra pAme paNa je samyagudaSTi na pAme te pAche 2000 sAgaropama rakhaDI sthAvaramAM jAya tethI ja jinezvara bhagavatee saMsArane mahAbhayaMkara kahyo che jyAre puNyakarmo vadhe che, tyAre jIvAtmAne pacendriyapaNuM Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 184 zrI bhagavatI sUtra sAra saMgraha ane manuSya avatAra maLe che jyAM sukhanI mAtrA vadhAre hoya che beIndriya, teIndriya, cauridriya ane paMcendriya pAmelA tiryakarone evuM sukha hotuM nathI. mATe potapotAnA puNyane AdhIna jAti nAmakarmane laIne jIvo ekendriya, beIndriya, teIndriya, caturindriya ane paMcendriya tarIke saMbodhAya che. (daMDaka 4-5) A pramANe bIjA daDako temaja mizra pariNata pagalA pariNAma ane visasA pariNata pudgalapaNe varNa-gaMdha-rasasparza ane saMsthAna AdinA bheda mULa sUtrathI jANuM levA. anAdi kALathI pugalanI sAthe rahelA AtmAnI dazA ramatanA medAnamAM rahelA phUTabola (daDA) jevI rahI che. jema bolamAM sthiratA nathI. Thekara mAranAra khelADI jeTalA jorathI je dizAmAM belane Thekara mAraze teTalA ja vegathI te dizAmAM gati karaze. tema karmarAjAnA cakrAve caDhI gayelA A jIvane paNa meharAjA jevA prakAranI lAta mAraze te gatimAM, te sthAnamAM ane tenA zarIramAM rakhaDavuM paDaze. kyAreka jyAre pApakarmonI prabalatA haze tyAre nIca jAti, kadarUpuM zarIra, temaja asAtAdanIya ane mehakarmanI tIvratA Adine kAraNe A jIvAtmA herAna-parezAna ane atyaMta duHkhI banI jAya che ane jyAre puNyakarmanI bolabAlA hoya che tyAre UMcI jAti, suMdara zarIra, khAnadAna mA bApa, khAvA-pIvArahevAnI sArAmAM sArI sAmagrI prApta thAya che. chatAM paNa puNyakarmanA bhegavaTAmAM masta banIne dharmakarmane bhUlI jAya che. Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ' k ! zataka 8mu' : uddezaka-1 185 AvI paristhitimAM dharmAMka vinAnA te puNyazALIne prApta thayela agaNita managamatA pudUgala sAdhane ja bhayaMkara dRSTiviSa sanI jema eTale ke temanA puNyakarmonA bheAgavaTA ja temane mATe AzIviSa nAgarAja jevA bhayaMkara anIne puNya kSINu thaye tene krutinA khADAmAM dhakelI deze. A vAta samajAvavA mATe ja A pachInA khInne uddezeA AzIviSa nAmanA kahevAmAM Ave che. pahelA uddeza samAsa Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zata 8muM : uddezaka-2 AzIviSa : A uddezAmAM AzIviSenA bhede, aSAntara bhede, uparAMta chadmastha manuSya daza sthAnake joI zakatA nathI ane tyAra pachI khUba ja vistArathI jJAna-jJAnI, ajJAna-ajJAnI Adi viSaya carcAyA che. AzIviSano saraLArtha A che H AzI eTale dADha, tenA madhyamAM raheluM viSa (jhera) te AzIviSa che. paNa sAmAnya prakAre Ano artha jheravALe prANa levAne che kemake 84 lAkha jIvAyonimAM thoDA ja jIvAtmAo jhera vinAnA che ane ghaNuM jheravALA che. temane saune dADhamAM jhera hotuM nathI. kevala sarSa jAtiomAM ja prAyaH karIne dADhamAM jhera jovAmAM Ave che tyAre vRzcikane pUMchamAM jhera hoya che caMDakauzika nAgane daSTimAM paNa jhera hatuM, te kaIkane peTamAM jhera hoya che. tenA be bheda cheH (1) jAtyAzIviSa, (2) kamazIviSa. janmathI ja je AzIviSa hoya te jAtyAzIviSa ane bIjAonA zApa Adi kiyA rUpa karmathI bIjAono upaghAta karanAra che, te kamazIviSa kahevAya che. pahelAnA bhedamAM sarpanI jAti, vichInI jAti, deDakAnI jAti ane manuSyanI jAti Ama jAtyAzIviSanA cAra bheda che. vichI Adi jAtine traNe kALe sadubhAva ja hoya che arthAt koI kALe paNa temane abhAva hete nathI. kamazIviSamAM nArakane Page #247 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zataka 8muM : uddezaka-2 187 cheDIne bAkInA badhAe tiryaca, nara ane deva ne karmazIviSa kahyA che ekendriyathI caturindriya sudhInA ja karmAzIviSa hotA nathI saMmUrNima paMcendriya tiryaMce kamazIviSa nathI gaja tiryaMcamAM paNa asaMkhyAta varSanA AyuSyavALA bhegabhUmijanya tiya ca karyAzIviSavAlA nathI. A pramANe karmabhUmijanya aparyAptA ane sa mUrNima manuSya kamazIviSa nathI tathA aparyApta sa khyAtavarSanA AyuSyavAlA karmabhUmijanya garbhe ja manuSya karmAzIviSavAlA nathI. aparyApta bhavanapati, vyaMtara, tiSa ane vaimAnika deva aparyApta avasthAmAM ja kamazIviSavALA che. bAra devakanA pAchaLanA cAra Anata-prANata-AraNa ane azruta deva tathA kapAtIta navaraiveyaka ane pAMca anuttara karmAzIviSavALA nathI. matalaba ke zApa Adi kriyAo vaDe huM bIjAone upaghAta karuM, tevA AzayathI temane AzIviSa nAmanI labdhinI prApti thAya che. ane te dvArA ja te devalekamAM jAya che, paNa paryApta avasthA thatAM pahelA ja te AzIviSa rahe che. jyAre paryApta avasthA prApta thayelA karmabhUmimAM garbhaja manuSya ane tiya je saMkhyAta varSanA AyuSyavALA che te karmAzIviSavALA che je AvA jIne viratidharma, gurUkulavAsa, svAdhyAya bala ane vairAgyabhAva utpanna na thAya te temanI AkhI jIMdagI khAvA, pIvA, uThavA, besavA, balavA, lakhavA Adi kriyAomAM kamazIvizva raheluM hovAthI teo paraghAtaka-paraniMdaka ane para drohaka ja rahevA pAmaze. Page #248 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 188 zrI bhagavatI sUtra sAra saMgraha tethI A karmonA viSane mAravA mATe svAdhyAyabaLa khUba keLavavAnI vRtti rAkhavI ane yathAzakya pAMce Indriyene mauna ApavuM; te ja ApaNuM jIvanamAM rahelA viSanuM jora ghaTaze ane dhIre dhIre maTavA pAmaze. anyathA kahevAya che ke-paTelanI jIbhamAM, brAhmaNanI AMkhamAM ane vANiyAnA peTamAM jhera hoya che." A jheranA kAraNe ja samaya Avye te mANasa pitAnI sagI mAvaDIne, dharmapatnIne, putra ke putrIone are pitAnA vidyAgurune ke dharmagurune paNa snehabhAjana banI zakatA nathI ghaNA evA mANasane paNa ApaNe kyAM nathI jANatA ke"Apa garaje Aghe paDe...potAnI garaja hoya tyAM sudhI sAmAvALAnA paga cATe ane garaja maTI gayA pachI jenAthI pitAnI garaja sarI che evAne paNa kaTTara varI bane che je gurue saMsAranI mAyAmAMthI rajoharaNa ApIne eTale dIkSA ApIne tAryA hoya. samaya jatAM te mANasa tevA upakArI gurune paNa kaTTara duzamana banI jAya che. mahA upakArI, taraNa tAraNa, jIvatA jAgatAM gurudevanA kaTTara verIne sthApanAcAryajI paNa zI rIte tArI zakaze? gurukRpAe meLavelI vidyAthI yazasvI banyA pachI je te gurunA chidrone ja jetA zikhaze te te vidyA tenI muktine mATe kaI rIte thaze? AmAM badhAomAM kamazIviSa ja kAma karI rahyuM che chadmastha mANasa daza padArthane jANatA nathI : he gautama! chadmastha mANasa sarvabhAvathI, pratyakSathI mA daza vastuone jANatA nathI. te A pramANe - Page #249 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zataka 8muM : uddezaka-2 189 dharmAstikAya, adhamastikAya, AkAzAstikAya, zarIra vinAne mukta jIva, paramANu pudgala, zabda, gaMdha, vAyu ane A jIva jina thaze ke nahi ? tathA A jIva badhAya dukhone nAza karaze ke nahi? A pramANenA uparyukta daza padArtho chavastha jANI zakavAne mATe samartha nathI. chadrastha eTale avadhijJAna Adi viziSTa jJAnarahita jIva levo kemake viziSTa avadhijJAnI paNa amUrta evA dharmAstikAya, adharmAstikAya, AkAzAstikAya Adine jANatA nathI. chatAM paNa mUrta paramANune te jANI zake che. kemake A jJAnane viSaya mUtadravya che paramANu paNa mUrtimAna hovAthI viziSTa avadhijJAnI tene jovAne mATe samartha che. tyAre mUrta ghaTAdi padArtho tevA che, jene avadhijJAnI jANa zake che, paNa temAM rahelA saMpUrNa ananta paryAne to kevalajJAnI ja jANI zake che. avadhijJAnI paNa ananta paryAne jAte nathI sarvabhAvane artha cAkSuSa pratyakSa kara matijJAnI ane zrutajJAnI dhamastikAya Adine sAkSAt jANatA nathI, paNa zrutajJAnanI sahAyatAthI jANe che. kemake mati-zratane viSaya amuka paryAya sahita dravye ja che jemane kevaLajJAna-kevaLa darzana utpanna thayA che, te ariha te, jine, kevaLIo sarva bhAvathI saMpUrNa paryAye sAthe dravyane jANe che-jUe che. jJAna viSayaka praznottare jJAna guNa che ane AtmAM guNa che. guNa ane guNI eTale AtmA ane tene guNa anAdi kALathI svataH siddha padArtho che. jenI pahelA bhAgamAM khUba carcA thaI jAya che. Page #250 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 190 zrI bhagavatI sUtra sAra saMgraha sapheda vastu uparanI saphedAI svataH siddha hovA chatAM paNa jyAre te ja sapheda vastu upara bahArano mela jema jema lAgata jAya che, tema tema saphedAI jhAMkhI paDatI jAya che, ane pANImAM palALatAM dhIme dhIme mela khasate jAya che, tema tema saphedAI pAchI jevI hatI tevI tevI prakAzita thaI jAya che. tevI ja rIte anAdikALanA mithyAtva, avirati, kaSAya Adine mela AtamA upara lAgele che ane pratisamaya no na lAgato jAya che. mATe te melanA kAraNe jJAnaguNa jhAMkhe paDatAM sUkSma nimedavati jemAM sarvathA jhAMkho paDI jAya che akAma nirjarA jema jema thatI jAya, tema tema jJAnaguNa pAcho vadhato jAya che, ane pharIthI mehamAyAmAM AvIne karmanA AvaraNane upArjana karate AtmA potAnA jJAnaguNane pharIthI jhAMkhe karI de che. Ama kaI samaye jJAnaguNa vikasyA che, te bIjA samaye jhAMkha paNa paDe che. keI samaye jJAnaguNanI ghaNI labdhio paNa meLavavAne mATe AtmA bhAgyazAlI banyuM che, te bIjA samaye ajJAna-aMdhakAranA jhulaNe ramata A jIva bIjAonA hAthe peTa bharIne mAra khAte paNa rahyo che pitAnAmAM rahelA jJAnaguNenA bhede, avAMtara bheda jANavAne mATe ja parama dayALu gautamasvAmIjIe prazno pUchayA che, jethI jIva mAtra potAnA jJAnaguNane joI zake-samajI zake. he prabhe! jJAnanA keTalA prakAre che? javAbamAM bhagavAne pharamAvyuM ke he gautama! jJAnanA pAMca bheda che. AbhinibaMdhika jJAna (matijJAna), zrutajJAna, avadhijJAna, mana 5ryavajJAna ane kevaLajJAna, Page #251 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAka 8muM : uddezaka-2 191 Abhinibodhaka-abhinibodha zabdane IkaNa pratyaya lagADa vAthI A zabda banela che. AmAM "abhi" "ni" A be Avyo che abhi eTale padArthanI sanmukha athata padArthone grahaNa karanAra IdriyonI sanmukha rahele padArtha. kemake Indri. yenI viparIta dizAmAM rahela padArthane indriya grahaNa karatI nathI viSane grahaNa karanAra viSayI-Indriyone paNa pitAnI viSaya karavAnI maryAdA che "ni" eTale niyata-saMzaya di rahita Indriyo pitApitAnA viSayane grahaNa kare te. saralArtha A che ke-saMzaya, viparyaya ane anadhyavasAya rahita sanmukha rahelA padArthone indriyo dvArA AtmAne samyagubodha thAya te AbhinibaMdhika jJAna eTale matijJAna kahevAya che. A jJAna thavAmA pAMce Indriyo ane chaThuM mana mukhya nimittarUpe che matijJAnanA bheda : matijJAnanA avagraha, IhA, apAya ane dhAraNA nAme cAra bheda che. avagraha eTale indrio dvArA grahaNa karatA padArtho je kaI jAtanI vizeSatAthI rahita che, tevA sAmAnya padArthone "ave eTale sauthI prathama avasthAmAM je grahaNa thAya arthAtu nAmajAti vagere vizeSatA vinAnuM padArtha mAtranuM prathama-sAmAnya jJAna te "avagraha che. sAme dekhAto padArtha kaMIka che AvA prakAranA vya janAvagrahathI arthAvagrahamAM sAme dekhAtA padArthamAM kAMIka vizeSa nirNaya thAya che. jema sAme dekhAte padArtha "manuSya che. - chaThA_dekhAelA, cakhAlA, sU ghAyelA, sparzAelA ke sAMbhaLelA padArthone je jJAnamAM vizeSa nirNaya thAya tene hA Page #252 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 192 zrI bhagavatI sUtra sAra saMgraha jJAna kahevAya che, jema sAme dekhAtA mANasa rAjasthAnI hevA joie kemake teNe paherelA kapaDA rAjasthAnI DhaLanA che. cAkhele padArtha mAsa`khInA rasa haiAvA joIe tema sAMbhaLelA zabda amuka puruSane hAvA joie ityAdi. avAya--padAne saMpUrNa nizcaya thAya tene 'avAya' jJAna kahevAya che. jema ke jovAyele mANasa rAjasthAnI ja che, cAkhelA padArtha' mAsa'khIneA rasa ja che, sparzAyelI vyakti mArI strI ja che ane saMbhaLAyelA zabda amuka maMDaLInA amuka bhAinA ja che Adi. dhAraNA--upara pramANe niIta thayelA jJAnane pharIthI bhUlI javAya tema mastiSkamAM dhArI levAya tene dhAraNA jJAna kahevAya che A pramANe samyak matijJAna (AbhiniAdhika ) thavAmAM uparanA cAre kAraNeA che ane te kramavAra che sauthI pahelA avagraha thaze, pachI iDA, pachI avAya ane chevaTe dhAraNA. avadhArita--dhAraNA rUpe karAyelA padArthAMmAM yadyapi tatsamaye ja spaSTa jJAna bhale thatu hAya ! ya sUkSmarUpe paNa avagrahe Adi hAya ja che. A jJAna thavAmAM matijJAnAvaraNIya ane danAvaraNIya karmanA kSayApazama mukhya kAraNa che. zrutajJAna--je sAMbhaLAya te 'zruta' eTale zabda sabhaLAyelA te zabdo bhAvazrutanA kAraNu hAvAthI zabdo paNa zrutajJAna che. kAraNamAM kAryoM nA upacAra karavAthI zabdo paNa zrutajJAna ja kahevAya che. indriye! ane mananA kAraNathI Agamazruta graMthAnusArI je jJAna thAya te zrutajJAna che. AmAM zrutajJAnAvaraNIya kA kSaye pazama mukhya kAraNa che. Page #253 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zataka 8mu' : uddezaka-2 193 avadhijJAna-AgaLa AgaLa vastunu vistRta jJAna thAya athavA rUpavAna (mUrta) padArthAne maryAdAthI jANe te adhijJAna. jemAM IndriyA tathA mananI AvazyakatA nathI je kSetranI maryAdA pUratuM jJAna thayuM heAya te kSetra patanA padArthone te jANI zake che. mana:paryAMvajJAna-mAnasika vicArA jenAthI jaNAya athavA mananA paryaMce ne athavA te tenI avasthA vizeSane jenAthI jANe te mana:parya vajJAna che. AmAM manaHpavajJAna che. AmAM manaH5 vajJAnAvaraNIya kramanA kSaye|pazama kAraNa che. kevalajJAna-uparanA cAre jJAnAthI sarvathA nirapekSa, satyanI zuddha karmAvaraNeAnA melathI sathA rahita, prathamathI ja samasta AvaraNanA abhAva thavAthI saMpUrNa paNe utpanna thanAra, jenI tulanAmAM bIjI eka paNa jJAna Ave ema nathI anata jJeyAne ane tenA eka ekanA anaMta paryAMyane pratyakSa karanAra jJAna kevalajJAna che. prazna-he prabhu! ! ajJAna keTalA prakAre che ? bhagavAne traNa prakAre ajJAna kahyA che. matiajJAna, zruta ajJAna ane vila gajJAna ahIM ajJAna zabdamA naneA atha savathA niSedha nathI, paNa viparIta aCmAM che. je samyakdnAna nathI te ajJAta che 'nanna' kutsita arthAMmAM paNa Ave che. mATe kutsita jJAna te ajJAna. je mithyAtvathI yukta hAya che kahyuM che ke sabhyaSTinuM jJAna samyakjJAna ane mithyArdaSTinuM jJAna te ajJAna kahevAya che naze karele mANasa nazAmAM bebhAna thaye chate paNa hArthIne hAthI, gheADAne gheADA kahe che tema bIjI kSaNe mAvaDIne Page #254 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 194 zrI bhagavatI sUtra sAra saMgraha gharavALI ane gharavALIne mAvaDI paNa kahI de che. kAraNa ke te nazAmAM cakanAcUra hoya che tevI rIte mithyAtvanA nazAmAM mUTha banelo mANasa kaIka samaye Izvarane Izvara kahe che ane bIjI kSaNe te ja Izvarane hambaka kahe che, ane ahisAda dharmane Dhaga kahevA taiyAra thaI jAya cheeka samaye AtmAnI vicAraNA karavA taiyAra thAya che tyAre bIjI samaye AmA che ja nahi, rasvarga-naraka che ja nahIM Ama bolavA mAMDe che ane tene mATe kheTA tarko paNa ubhA karI le che Ama thavAmAM mithyAtvanI asara sApha dekhAI rahI che te A pramANe - darzanamehanIya karmanI tIvratAmAM je Atmadarzana karI zakatuM nathI ane cAritra mehanIyakarmanA kAraNe AtmAnI zuddhi tarapha sarvathA bedhyAna rahe che. mATe ja kahevAyuM che ke mithyAtvayukta jJAna ajJAna che. - dUdhapAka game teTale sAre hoya, jUdI jAtanA keTalAya kimatI dravyo temAM nAkhyA hoya ane sAthe DuM jhera paNa nAkhyuM hoya tevI sthitimAM dUdhapAka tyAjya bane che. tevI rIte hajAro-lAkhonI saMkhyAmAM ke vAMcyA hoya, bAhya daSTie sAro paDita manAte hoya paNa Atarika jIvana mithyAtvanA jherathI mizrita hoya che tyAre tenuM badhu ya jJAna ajJAna bane che jene laIne saMsAra ane saMsAranA padArthonuM eka paNa jJAna sAcuM hotuM nathI, tenA avagra, IhA, apAya ane dhAraNAmAM saMzaya, viparyAya ane anadhyavasAya rahelA hovAthI tenI saMpUrNa mati-buddhi saMzayAtmaka, viparyAtmaka ane anizcayAtmaka banavA pAme che. tethI jIMdagInA chellA samaya sudhI paNa hiMsA-ahiMsA, satya-asatya, maithuna, brahma, parigraha saMtoSa Adi Page #255 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zataka 8muM : uddezaka-2 195 dharmomAM koI paNa nirNaya karI zakate nathI, mATe temane avagraha, IhA, apAya ane dhAraNA paNa ajJAnAtmaka banavA pAme che sArAMza ke matiajJAna mANasane eka paNa taka ke mAnyatA sAcI nahIM hovAnA kAraNe mahA kadAgrahI banelA te bhAgyazAlIne keInI sAthe pitAnA vicArone meLa jAmato nathI jyAM tyAM pitAne haThAgraha AgaLa karIne AkhI sabhAne, samAjane, kuTuMbane bagADavA sivAya te bIjuM kAMI paNa karI zaktA nathI. zrutajJAna-jyAM deva-guru-dharma tatvanI kutsita vyAkhyAo hoya tevA graMthanuM jJAna te zruna ajJAna che vibhAgajJAna-vastunI yathArthatA pratye bedhyAna rahIne yathArthatA viruddha eTale viparIta kalapanA jemA hoya te vila gajJAna che. athavA saMsAra, samudra, nadI, nAlA, deva vimAna, narakasthAne, manuSya, tirya ce jevA rUpamAM che tenAthI bIjA viparIta rUpe dekhAya-jaNAya te virbhAgajJAna che mati ane zrutanI AgaLa jema nakhane prAga karyo che tema A avadhijJAna mATe "nane prAga nahIM karatA "vibhAgajJAna" zabda rAkhe che AmAM "vi" avyaya che, tenAthI ja jJAnanI kutsitatA phalita thaI jAya che. mATe "virbhAgajJAna eTale viparIta avadhijJAna" maryAdAmAM rahelA padArtho paNa jene kutsita eTale viparIta rUpe dekhAya te virbhAgajJAna che. A pramANe jJAna ane ajJAnanuM nirUpaNa karyA pachI jJAnavAna ane ajJAtavAda mATenA prazno che jIve zuM jJAnI che? ajJAnI che? javAbamAM bhagavAne kahyuM ke he gautama! jIve jJAnI paNa che ane ajJAnI paNa che jeo Page #256 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 196 zrI bhagavatI sUtra sAra saMgraha jJAnI che te yAvat pace jJAnanA mAlike che kevaLajJAnIne eka kevalajJAna ja hovAthI teo eka jJAnavALA kahevAya che. bAkInA kaI be jJAnavALA, traNa jJAnavALA ke cAra jJAnavALA hoya che ane jeo ajJAnI hoya che te matijJAna ane zrataajJAnane laIne be prakAre che ane mati zrata ane vibhaMgane laIne traNa prakAre paNa che. nArakI jIve zuM jJAnI che? ajJAnI che? bhagavAne kahyuM kesamayagudaSTi nArakone bhavapratyaya avadhijJAna hovAthI teo avazya traNa jJAnavALA che. jyAre mithyAdaSTi ajJAnI nArakane be athavA traNa paNa ajJAna hoya che. jema keI asaMzatiyaM ca jIva narakamAM utpanna thAya tyAre teone aparyApta avasthAmAM vilaMgajJAna nahIM hovAthI teTalA samaya pUratA te be ajJAnavALA hoya che, ane mithyASTi saMnI paMcendriya jIva narakamAM utpanna thAya te teone aparyApta avasthAmAM paNa vibha gajJAna hovAthI traNa jJAnanA mAlika bane che. paryAsio pUrI karyA vinA maraNa pAmate jIva aparyApta kahevAya che, ane sAthesAtha deva ane nArakana ochAmAM ochuM AyuSya dasa hajAra varSanuM che, mATe labdhi paryApta, labdhi aparyApta, karaNa paryApta ane karaNa aparyAsanA bhede paryAyio cAra prakAranI che. AmAM utpattisthAne samakAle, svayegya, sarvaparyAptionI racanAne prAraMbha thayo che, jyAMsudhI te samApta na thAya tyAM sudhI jIvamAtra karaNa aparyApta kahevAze. ahIM aparyApta eTale asamApta samajavAnuM che. eTale paryApta haju samApta thaI nathI, ane paryAsio pUrNa thaye te jIva karaNaparyApta kahevAya che. Page #257 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zataka 8muM : uddezaka-2 197 asurakumArathI svanitakumAra sudhInA devone nArakanI jema je jJAnI che temane traNa jJAna ane ajJAnIne traNa ajJAna janmathI jANavA. pRthvIkAyika Adi pAMce sthAvara jIve ajJAnI ja hoya che, ane temane matijJAna tathA zrataajJAna ja hoya che. samyaktvabhraSTa cha ja sthAvaratvane prApta karanArA hevAthI ajJAta che. vikalendriya che je jJAnI che te matijJAnI ane zratajJAnI che ane je ajJAnI che te matiajJAnI ane zrutajJAnI che. manuSya ane tiryaMca jeoe vikasendriya ninuM AyuSya bAMdhyuM che, te aupazamika samyagdaSTi upazama samyaktvane vamata utpanna thAya tyAre tene aparyApta avasthAmAM sAsvAdana samyaga - dazana jaghanyathI eka samaya ane utkRSTathI cha AvalikA sudhI hoya che. tyAM sudhI te jJAnI ane tyAra pachI mithyAtvane prApta thatAM ja te ajJAnI hoya che. paMcendriya tiryaMca je jJAnI che te keTalAka be jJAnavALA ane keTalAka traNa jJAnavALA hoya che. A pramANe ajJAta mATe paNa jANavuM. avadheijJAna bhava pratyaya ane guNa pratyaya hoya che. viziSTa prasage tiryace paNa avadhijJAna meLave che, te samaye te samyagudarzanI haze te avadhijJAna ane mithyAdarzanI haze te vibhAgajJAna samajavuM. manuSyone pAMca jJAna ane traNa ajJAna bhajanAo hoya che nArakanI jema vANavyaMtara, tiSka ane vaimAnikone traNa jJAna ane traNa ajJAna hoya che siddhanA jIvane eka kevaLajJAna ja hoya che Page #258 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 198 zrI bhagavatI sUtra sAra saMgraha A praznottaramAM gati, Indriya, kAya, sUkSma, paryAsa, bhavastha, bhavasiddhika, sanI, labdhi, upaga, lezyA, kaSAya, veda, AhAra, jJAna, gecara, kAla, aMtara, apamahatva ane paryAya Adi vIsa dvAro vaDe jJAnanA viSayane khUba vistRta karyo che pahelA mati. jJAnanA viSayane nirayagati dvAra kahe che. paMcendriya tiryaMca ke manaSya je naraka gatimAM utpanna thavA vALA che te aMtargati (aMtarAla gati)mAM vartate heya tyAre temane nirakagati samaja. A pramANe bIjA dvAromAM paNa jANavuM nirayagatika je jJAnI haze te tene traNa jJAna ane ajJAnI haze te traNa ajJAna jANavA. A ane AnA jevI bIjI badhI vAta mRla sUtramAMthI jANuM levI. labdhi viSayaka prazna : anaMta zaktino mAlika AtmA jyAre jJAnAvaraNIyAdi karmonA AvaraNathI DhaMkAI jAya che, tyAre AtmAnI te te zaktio paNa AvRtta thaI jAya che. paNa mokSapuruSArtha balI te AtmA jyAre AvaraNone khaseDatA jAya che, tyAre teTalI mAtrAmAM labdhio paNa prApta thatI jAya che. sArAza ke pratyeka AtmAmAM je je judA vikAsa dekhAya che temAM IzvaranI ke deva devInI maherabAnI nathI, paNa AtmA pote saMyamazIla, tapasvI, dhyAna ane paudgalika bhAvone tyAgI jeTalA pramANamAM banavA pAme che, eTale ja AtmavikAsa thato jAya che. jema atyaMta gadA vastrane sAbunI mAtrA theDI maLaze te vastra sarvathA mela vinAnuM nahIM thAya, ane je pUrA pramANamAM Page #259 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zataka 8mu : uddezaka-2 199 sAbu tathA parizrama prApta thaye vastra mela vinAnu ane ujajavala banaze. tevI rIte AtmAnA meAkSa puruSAtha jeTale khaLavAna ho teTalA aMzamAM te labdhione mAlika banaze. labdhie dasa prakAranI kahevAya che. te A pramANe. 1 jJAnalabdhi, 2 dana labdhi, 3 cAritra labdhi, 4 cAritrAcAritra labdhi, dAna labdhi, | lAbha labdhi, 7 bhAga labdhi, 8 upaleAga labdhi, - vIya labdhi, 10 indriya labdhi, pratyeka AtmAne spaSTa ke aspaSTa uparanI daze labdhie avazyameva hAya che paraMtu labdhiene AvRta karanAra te te karmAMnA kSaya ke kSayeApazamathI AtmAne jJAna-dazajjaina-cAritrAdinI je zakti prApta thAya te labdhi kahevAya che. 2 1. jJAna labdhi pAMca prakAre che: matijJAnAvaraNIya kama nA kSayeApazame matijJAna labdhi, zrutajJAnAvaraNIya karmAMnA kSayeApazame zrunajJAna labdhi, avadhijJAnA varaNIya kamanA kSaye pazame avadhijJAna labdhi, manaHpa va jJAnA varaNIya karmInA thayeApazame manaHpavajJAna labdhi ane kevala jJAnAvaraNIya karmAMnA kSaye kevalajJAna labdhi prApta thAya che gata bhavamAM matijJAna ane zrutajJAnanI ArAdhanA karI heAya tyAre te jJAna manuSyane prApta thAya che ane Atara jIvanamAM jeTalA A ze zuddhatA, pavitratA ane saraLatA Aya che, te pramANe maLelI mati ane zrutajJAnanI labdhie vikAsa pAme che. tevA bhAgyazAlIne matijJAnanI labdhi samAjanA hitane mATe, saghanA yAgakSemane mATe ane zAsananI sevA mATe tathA dIna, du:khI ane daridronI rakSA mATe kAme lAgaze. jyAre zrutajJAnanI labdhi mAnava mAtrane samyAna devA mATe, samAja ane sadhane dravya, Page #260 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI bhagavatI sUtra sAra saMgraha 200 zetra. kALa ane bhAvanI samajUti devA mATe kAme bAvaze. jema jema matijJAna ane zrutajJAna zuddha thaze tema tema samyagadarzana ane samyak cAritramA paNa zuddhi Avaze. sArAMza ke darzana ane cAritranI zuddhine mATe samyagujJAnanI anivAryatA nivArI zakAya tema nathI. Aje bhArata ane airAvata kSetranA mAnane mATe avadhijJAna, mana paryava jJAna ane kevaLajJAnanA dvAra baMdha hovAnA mukhya kAraNamAM AMtarajIvananI zuddhine abhAva, kAma, krodha, lobha, prapaMca AdimAM phasAyeluM mana ja kAma karI rahyuM che. cAritranI viziSTa prakAre zuddhi thatAM avadhijJAna, mAnasika jIvananI atyaMta zuddhimA mana paryava jJAna ane ghAtI karmone sa pUrNa kSaya thaye kevaLajJAnanI labdhi maLe che. 2. darzana labdhi : dvAnarUpa Ama A lIga sabhAmAM mukhya zaddha zraddhAnarUpa AtmAnuM rucipariNAma thatAM je Atmadarzana thAya te darzana labdhi che. A labdhine AvarI lenAra dana mohanIyakama che. je meharAjAnA badhAe subhaTomAM mukhya subhaTa che. kAraNa ke jyAM sudhI AtmAne potAnuM ja darzana thata nathI tyA sudhI jaMgalanA rojhanI jevI tenI gati hoya che darzana mehanIyakarmanA be dhana A pramANe che - vItarAga deva, tIrthaMkara praNitazrata, jaina saMgha ane jaina dharmano SI banIne temanA avarNavAda balavA, cAre nikAyanA devenI ni dA karavI, pUrvagrahamAM phasAIne mithyAtvanA tIvra pariNAma rAkhavA. sarvajJa bhagavate, siddho ane cAre nikAyanA devena a5lApa karo eTale ke temanI asiddhi karavAno prayatna kara, ahiMsA, saMyama ane tapodharmanI ArAdhanA karanArA Page #261 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zataka 8muM : uddezaka-2 201 dhAmikenI niMdA karavI, hiMsA, jUTha, maithuna Adi unmArganI dezanA ApavI, anarthakArI prasaMgamAM kadAgrahI banavuM, asaMyata eTale durAcArInI pUjA karavI. "AvA kAryo karavAthI mArI durgati thaze" AvuM vicAryA vinA ja game tevA aniSTakArI kAryomAM pravRtti karavI, vidyAguru, dharmaguru, saMyamadAtA, jJAnadAtA ane pUjanIya mAbAponuM apamAna karavuM, temanI niMdA karavI ItyAdika kAryo karavAthI darzanamehanIya karmanuM upArjana karanAra mANasa AvatA bhavane mATe darzanamehanIya labdhi meLavI zakatA nathI bhava para parAmAM rakhaDatA jIvenA ghaNA ghA karmo jyAre nAza pAme che tyAre keIka bhave te bhAgyazALI darzana labdhi meLave che. 3. cAritra labdhi : samyak cAritra, pavitra jIvana, hRdayanI saraLatA Adine ApanAra A labdhi che. A labdhinA pratApe ja mANasa mAtrane pitAnA AtmAnI zuddhinI vRddhi thAya che. khAtA-pItA-sUtAbolatA-uThatA pitAnA cAritrane kayAMyathI paNa malInatA na Ave, kaSAnI bhAvanA na thAya, AtmAmAM gadA pariNAmo na Ave tenI kALajI rAkhaze. 4. cAritrAcAritra labdhi : anaMtAnuba dhI kaSAyane upazama thaye samyakdarzananI prApti thatA AtmAne pitAnA khyAlAte Ave ja ane apratyAkhyAna kaSAnA kSapazame jIvAtmAne amuka aMze saMyama ane amuka aMze asa yama eTale ke sarvathA choDI devAnA nirarthaka pApanA Page #262 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 202 zrI bhagavatI sUtra sAra saMgraha tyAganI bhAvanA, ane pApI peTa tathA gRhasthAzramanA nibhAva mATe anivAryarUpe karAtA pApomAM asaMyama, tene cAritrAcAritra dezavirati dharmanI labdhi kahevAya che. carAcara saMsAramAM je anaMtAnaMta jIne darzanalabdhi che cAritralabdhi prApta thaI nathI tenI apekSAe cAritrAcAritra labdhinA mAlike lAkha guNAzreSTha che. kemake Aje teo samajadArI pUrvaka nirarthaka pApone tyAga karI zakyA che te AvatI kAle pApI peTane mATe karAtA pApone paNa maryAdita- saMyamita karaze, ane tema thatAM te bhAgyazAlIo pApabhIru hovAnA kAraNe ja sarvathA asaMyamita jI karatA ghaNu sArA che. 5. dAnalabdhi: dAnAnta karmanA kSace ke kSopazame AtmAne dAnalabdhi prApta thatAM jIvAtmAnI dAnazaktine viveka pUrvaka sadupayoga thAya che. tyAre ja te A labdhinA mAlike pitAnA vaDilene mAna ane nAnAone dAna ApavA mATe samartha bane che. kemake vaDilene mAna ane nAnAone dAna ApavuM jIvananuM sarvazreSTha kArya che. jyAre A labdhi jemane prApta thaI nathI tevA dAnAntarAyakamI AtmAo pAse ghaNuM hovA chatAM paNa bIjAone kaMI paNa ApI zakatA nathI AvI sthitimAM dravya ane bhAvathI kapaNa banelA AtmAone Akhee saMsAra eTalA mATe zatru bane che ke teo viSamatAvAda nAmanA rAkSasanI ja saMsArane bheTa ApanArA bane che. saMsArane vAgha, varU, viMchuM, sarSa Adi hiMsaka prANIothI jeTaluM nukazAna thatuM nathI, tenA karatAM anekagaNuM viSamatAvAda Page #263 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zataka 8muM : uddezaka-2 203 ne janma denArA ane pracAra karanArAothI thAya che, je pArA vAra nukazAna che. 6. lAbhalabdhi : lAbhAMtarAya karmanA kSaye ke kSayapazame A labdhinI prApti thAya che. mAnava mAtranI mahatvAkAMkSA hoya che ke mane judI judI jAtanA lAbha thatA rahe, ane huM sukhI banuM parata pUrvabhavIya lAbhAMtarAya karmanA udayathI "kupanI chAyA kupa samANI" kuvAnI chAyA kuvAmAM ja jema samAI jAya che, tema tenI eka paNa mahatvAkAMkSA phalIbhUta banatI nathI. bIjAonA dravyanI corI, zeDA parizrame vadhAredravya meLavavAnI dAnata, kaleza kaMkAsa karIne paNa bIjAonA gajavA khAlI karAvanAra, potAnA hakanI nokarInA samaye paNa kAmacerI, jemanI pAsethI rajI meLavI rahyAM hoIe te zeTha pratye vaphAdArI vinAnuM jIvana. khoTA vyAja, mAlamAM bheLaseLa, khoTA telamApa tathA vizvAsazatI karma karanAra ane sAro mAla dekhADIne halake mAla vecanAra mANUsa lAbhAMtarAya kamane bAMdhanAro che. sArAMza ke bIjAonA lAbhane aMtarAya karanAro pite A karmanI eDImAM sapaDAI jAya che. AvI rIte bAdhelA A karmanA pariNAme ghaNuM bhavo sudhI te mANasa dAsa, garIba ane nokarI Adi karIne potAno nirvAha karanAro thAya che. zeTha banavAnI IcchA ghaNI che paNa banI zakato nathI, meTara lAvavAnI ane jUdo baMgale bAdhavAnI tIvra bhAvanA che, paNa lAbhArAya karmane kAraNe mananI IcchAo manamAM ja samApta thaI jAya che Page #264 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 204 zrI bhagavatI sUtra sAra saMgraha ghaNA bhave sudhI A karmane bhogavatA jema jema karmanI nirjarA thAya che tema tema A jIvAtmAne ghaNI ghaNI jAtanI lAbhanI labdhio paNa prApta thatI jAya che. tyAre ja te mAnavane managamatA bhejanIyA, hATa-havelI, AMkhane gamI gayelA kapaDAMo, AbhUSaNo, putra-parivAra AdinI prApti thatI rahe che. 7. bhegalabdhi : bhogAntarAya karmanA kSaye ke kSapazame jIvAtmAne A labdhinI prApti thAya che. jenAthI khAna-pAnanA bhagavaTAmAM aMtarAya naDatuM nathI. anyathA garamA garama rasoI taiyAra che, paNa A karmanA kAraNe te ja samaye bIjA nirarthaka kAye evA AvI paDe che, jene laIne ThaMDA thaI gayelA reTalA ja mADa mAMDa gaLe utAravA paDe che. gajavAmAM buddhadevane zUnyavAda hoya tyAre mANasane Icchita bhejanIyA paNa kayAM maLe che? A karmanI upArjanA A pramANe thAya che - svArtha athavA zreSavaza bIjAnA roTalA-pANI chinavI levA, pitAnA pAMca rUpIAnA svArtha mATe bIjAonA hajArolAkha rUpIAnuM nukazAna karavuM, temaja sarvathA dIna-duHkhI ane garIbanA gharabAra vecAvI mAravA jenAthI tene bAla-baccAene bhUkhe maravuM paDe. pitAnA nAnA ke moTA bhAInA bhAgamAM AvelI rakama, ghara, dAgInA Adine potAnI vAkcAtarIthI haDapa karI levA, jethI bhAInA ke kAkAnA chokarAone bhUkhe maravA divase jevA paDe, Page #265 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zataka 8mu : uddezaka-2 205 ItyAdika kAryo karI bIjAenA bhAga sAdhanAmAM aMtarAya kama karanArane A kama badhAya che. 8. upabhogalabdhi : upaleAgAMtarAya kramanA kSaye ke kSaye pazame upaleAga labdhinI prApti thAya che. jenAthI peAtAnA gRhasthAzramane chellA zvAsa sudhI nukazAna thatuM nathI. anyathA A karmAMnA kAraNe mAMDelI gRhasthAzramI adhavacce ja vizvAsaghAta karAvanArI manaze. dravyeApAnamAM karelA pApeAne laine meLavelI lakSmIthI khAdhelA khaMgalAnA bhAgavaTA karatA pahelA ja te makAnA tamArA hAthamAthI sarakI jaze, athavA te makAnAmAM karele vasavATa tamArA gharamAM Anada magaLa tA na ja vadhAre, paNa judI judI jAtanI mAMdagIe jarUra ubhI karaze pUrvabhavIya A kanA kAraNe AkhI jIMdagI TUTAphUTA makAnamAM jyAM garamI ane gaMdakI che, havA-ujAsa nathI tevAM sthAne pasAra karavI paDaze. bIjAonA ujalA vaDyA, raMgabera gI vacceA, sArA sudara putra putrIene joi tamArA chellA zvAsa Atta dhyAnamAM pUro thaze, ItyAdi tanateADa hADamArIe A kane AbhArI che. A karmanA adhaka jIve ! (1) maithuna bhAvanAmAM masta manIne bIjAnI ena-eTI tathA temanI strIone phosalAvI temanA ghara teDAvanAra. (2) kanyAnA kanyAvratane, vidhavAnA vidhavAvratane teDAvanAra mANusa A kama eTalA mATe bAMdhaze ke jyAre tyAre te strIne Page #266 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3 206 zrI bhagavatI sUtra sAra saMgraha peAtAnA satItva dhamanI yAda AvatA peAtAnA ziyalabha'kane te zApa dIdhA vinA nahIM rahe. (3) cakravatI vyAjanA nazAmAM cakanAcUra banele mANasa jyAre bIjAnA makAneAne lIlAma karAvaze tyAre ghara vinAne mANasa nIsAsA nAkhatA paNa kaheze ke 'tuM paNu AvatA bhave hATa havelI vinAnA thaze. (4) bIjAnI sukha-zAti-samAdhi-AkhAdIne hAni karanArA mANasane AvatA bhavamAM zAMti-samAdhi-AbAdI ane AjhAdI kANu ApI zakaze ? ityAdi karmone laine upabhegAMtarAya ka kha dhAya che ane ghaNA bhavAmAM A karmInA kAraNe hADamArIe bhAgavyA pachI ja jyAre A karma nabaLu paDe che tyAre tenI ghara gRhasthImA AnaMda magaLa vartAya che. 9. vIrya labdhi : vIrthAntarAya kramanA kSaye ke kSarcApazame jIvAtmAne ! A labdhi prApta thAya che. jenAthI mana-vacana ane kAyAmAM 'mezA smRti rahe che, satpravRttiemAM bhAga levAnI bhAvanA rahe che, tathA svArtha balidAna ApIne paNa bIjAnA kAryAM sauthI pahelA karanArA thAya che, jyAre vIryAMntarAya kanA mAlikA mana, vacana ane zarIrathI paNa maDadAla rahe che, jethI jIvatA rahevA chatAM paNa jIvananI majhA tenA bhAgyamAM nathI rahetI. badhAenI vacce paNa ekalavAyu jIvana jIvatA jANe maravAnA vAMke ja jIvana pUruM' kare che. Page #267 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 207 zataka 8muM : uddezaka-2 A karmanA baMdhaka jIve - (1) bIjA jIvanI vRtti ane pravRttine hAnI karanAra. (2) vidyamAna zakti chatAM paNa AlasyadevanI upAsanA karanAra, (3) niSkAraNa para droha, para ghAta ane para nidAna karanAra je varyAntarAya karmane bAMdhe che 10. indriya labdhi : zarIramAM bAhya AkAre dekhAtI IndriyenA mULa kAraNamAM ekendriyAdi jAti nAmakarma ane paryAsi nAmakarma che. jyAre bhAveddhi mATe matijJAnAvaraNIya karmane kSacopazama mukhya che ajJAna labdhi paNa traNa prakAre che -matiajJAna labdhi, zrutajJAna labdhi ane virbhAgajJAna labdhi. darzana lakhyi traNa prakAre che - (1) samyagdarzana labdhi-mithyAtva mehanIya karmane upazama, bhaya ane kSayapazamathI utpanna thatA zuddha zraddhAnarU5 Atma pariNAmane samyagdarzana labdhi kahevAya che. (2mithyAdarzana labdhi-mithyAtva pudgala dalinA veda. nathI utpanna thatA AtmAnA viSayosarUpa jIva pariNAma. mithyA darzana labdhi kahevAya che. (3) samyagRmithyAdarzana labdhi-mithyAtvanA pagalemAMthI kAIka pagale zuddha thatAM ane kAIka azuddha rahetAM koika Page #268 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 208 zrI bhagavatI sUtra sAra saMgraha samaye jIvane sadabuddhi ane keIka samaye mithyAvRddhine samyagu mithyAdarzana-labdhi kahevAya che. cAritralabdhinA paNa pAMca bheda che : 1. sAmAyika cAritralabdhi-eTale prANAtipAtAdi sAvadya yeganI virati lakSaNa rUpa amuka samayathI yAvata jIvananI chellI kSaNa sudhInI sAmAyika te cAritralabdhi kahevAya che. 2. chedepasthApanIya cAritralabdhi-pahelAnA cAritra paryAene cheda karI pharIthI munine vratApa paNa karAya te chedapasthApanIya cAritra be prakAre che (1) sAticAra eTale mahAvratane ghAta thaye pharIthI vrata grahaNa karAya te sAticAra chedo pasthApanIya cAritra labdhi che. (2) niraticAra-Ivara sAmAyikavaMta vratadhArI munine pharIthI mahAvrata uccarAvavA athavA pahelA tIrthakaranA munione pAchaLathI thavAvALA tIrthakaronA zAsanamAM praveza karAvavA rUpa. jema pArzvanAtha bhagavAnanA munioe mahAvIrasvAmInA zAsa. namAM praveza karyo te niraticAra cAritrapalabdhi che. 3. parihAra vizuddhi cAritra labdhi-eTale tapazcaryA vizeSa vaDe AmAnI vizeSa zuddhi te parihAra vizuddhi cAritra labdhi che. 4. sUkSma saMparAya cAritra labdhi-eTale je cAritramAM kaSAyane theDe udaya hoya che te sUkSma saparAya cAritra labdhi be prakAre che. upazama zreNithI paDatA jIvane dasame guNaThANe patita dazAnA adhyavasAya hovAthI saMdizyamAna sUkSma saM5rAya, ane upazama Page #269 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 209 zataka 8muM : uddezaka-2 zreNie caDhatA tathA kSepaka zreNie caDhatA jIvane dazame guNaThANe vizuddha adhyavasAya hovAthI vizudhdhamAna sUkSma saMparAya cAritra labdhi che. - A cAritramAM 28 mehanIya prakRtimAthI saMjavalana lAbha vinA 27 mohanIya karma prakRtine kSaya thayA bAda ane savalana lebhamA paNa bAdara lebhane udaya-nAza pAmyA bAda jyAre kevala eka sUkSma lebhane ja udaya vate che, te sUkSma sa parAya nAmanA guNaThANe vartAtA bhAgyazAlI jIvane A cAritralabdhi prApta thAya che * 5. yathAkhyAta cAritralabdhi--je cAritramAM kaSAyanA udayane sarvathA abhAva hoya che, jenA AcaraNathI suvihita jIva mekSa tarapha prayANa kare che, te cAritranA cAra bheda che - 1. upazAta yathAkhyAta, 2. lAyaka yathA khyAta, 3. chodhasthika yathAkhyAta ane 4 kevalika yathAkhyAta. (1) upazAMta yathAkhyAtaeTale 11mA guNasthAnake mehanIya karmo zAMta hoya che, ane taddana zAMti hovAthI teno udaya nathI hete te upazAta yathAkhyAta kahevAya che. (2) 12-13-14me guNaThANe mehanIyakarma kSaya thaI javAthI je cAritra thAya che te kSAyika yathAkhyAta cAritra che - (3) agIyArame ane bArame guNasthAnake banne prakAranuM chAghasthika yathAkhyAta cAritra kahevAya che. (4) kevaLajJAnIne 13-14 guNasthAnake kSAyikabhAvanuM cAritra te kevalikaM yathApyAta cAritra che. (navatatva prakAreNu-mahesANA) Page #270 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 210 zrI bhagavatI sUtra sAra saMgraha cAritrAcAritra labdhi : mULa ane uttara guNonI vivaphA nahIM karelI hovAthI eka ja bheda che. apratyAkhyAna kaSAyanA parAmanI vivakSAnA kAraNe bheda kalpanA nathI. vIryalazvinA traNa bheda che: 1. bALavAryalabdhi, 2. paMDitavIryalabdhi. 3. bALapaMDitavIrya labdhi. 1. bALavAryalabdhi-eTaDhe asaMyamI. virAti vinAnA mANasanI asaMyama egamAM (mana-vacana-kAyA je pravRtti thAya. athavA vayantarAya karmanA pazamathI ane cAritrahanIya karmanA udayathI A labdhi prApta thAya che. jenAthI ajJAna, aviveka ane avinayapUrvaka pApa bharelA anuSThAnamAM pravRtti thAya te A labdhinA pratApe. 2. pIDitavIrya labdhi--paMDita eTale saMyamI, saMyamalArI, Indriya ane manane nigraha karanAra hoya te paMDita che, temanI saMyamanA pegamAM je pravRtti thAya te paMDitavIryalabdhi che. 3. bALapaMDitavIryazvi --eTale amuka aMzeAmAM trata laI pApanA dvAra baMdha karyo che ane amuka kAra baMdha nathI karyA te zrAvaka bALapaMDitavIryanI labdhivALe che. IndriyalabdhinA pAMca bheda che: ininA te te pitAnA AvaraNa dUra che te vyakticenI prApti thAya che. jema sparzendriyAvaraNIya, rasanendriyA Page #271 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zataka 8muM : uddezaka-2 211 varaNIya, dhrANendriyAvaraNIya, cakSurindriyAvaraNIya ane zrotrendriyAvaraNIya karmonA kSaye pazame ta te indriyanI prApti thAya che. ane sparzendriya matijJAnAvaraNaya yAvata zrotrendriya matijJAnAvaraNayanA kSapazame bhAvendriye maLe che ? bIje uddeza samApta Page #272 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zataka 8muM : uddezaka-3 vanaspati saMbaMdhI praznottare ? jagatanA jIve potAnuM kalyANa sAdhe, samyagajJAnanI prApti thAya, parigrahanA pApanI bhayaMkaratA samaje ane te pApomAMthI mukti meLave. AvA "savi jIva karUM zAsanarasI"nI udAtta bhAvanAthI prerAIne gautamasvAmIe pUchayuM ke: he prabhe! vRkSe keTalA prakAranA che? javAbamAM dayAnA sAgara bhagavAne pharamAvyuM ke, he gautama! vRkSe traNa prakAranA che. 1. saMkheya jIvika, 2. asaMkhyaya jIvika, 3. anaMta jIvika. je jIvenI gaNatrI zakya hoya te saMkhyaya vika, eTale ke te vRkSanA ja saMkhyAta che jema tAla, tamAla, talI, sAla, sAla kalyANa, sarala jAvaI, ketakI, kadalI, carmavRkSa, bhUrjavRkSa, khajura ane nAriyeLa Adi jenI gaNatrI karavAnI zakayatA nathI te asaMkheya jIvika eTale ke te vRkSanA cha asa khyAta che. je eka bIja ane aneka bIjarUpe be prakAre che. lImaDe, AMbe, jAMbuDe, pIluDe, bakula ane kareja Adi eka bIjavALA che. jyAre asthika, te dukaviha, bIjore, phaNasa dADama Adi bahu bIjavALA jhADe che. aMte ema paNa kahevAyuM che ke jenAM mULa, kada, skadha, patra puSpa ane phaLa paNa asaMkhyaya Page #273 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 213 zataka 8muM : uddezaka-3 jIvika heya te vRkSo asaMkhyAta jIvavALA kahevAya che ane je vRkSamAM ane che te anaMtajIvika kahevAya che teno vistAra jIvavicAra prakaraNathI jANuM le vadhAre vistAra prajJA panA sUtrathI jANavA mATenI bhalAmaNa che. chae kAnA jIvamAM sauthI vadhAre vanaspatinA jIve che, je anaMtAna ta ane caitanya saMjJAnA mAlike che ApaNe AtmA utkRSTa puNyava te jema manuSya zarIramAM rahe che, tema nikRSTa pApanA udaye te anatAnaMta che vanaspati zarIramAM rahe che. Ama svatatvanI apekSAe sau jIvo eka samAna hovA chatA paNa karyAvaraNane laIne saunA vibhAge judA judA paDyA che jenAgama kahe che ke te tyAM rahIne bhale potAnA pApane bhegavatA hoya te paNa manuSya avatArane pAmelA bhAgyazALIoe pitAnA dayA dharmane vikAsa karI te jIve pratye hamezAne mATe dayAbhAva rAkhavo joIe. vanaspati nuM nirarthaka hanana karavuM te dayAvata AtmAne zobhatuM nathI hareka anubhavI mahApurUSe kahe che ke prakRtine anukula rahenAra mANasa prakRtine AzIrvAda meLave che ane pratikula rahenAra zrApa meLave che. vanaspati jIvone upakAra : janmathI laIne mRtyu sudhI mANasane mATe khAvA pIvA oDhavA ke paheravA mATe je kAI padArtho kAme AvI rahyA che, te badhAe lagabhaga vanaspatijanya ja che. mANasa mAtra je kAI kapaDA pahere che te badhAe vanaspatimAMthI banelA hoya che, rU e vanaspati che je kAI khorAka khavAya che, jema ghauM, caNA bhAra mAne ke nirarthaka hA kahe che ane Page #274 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 214 zrI bhagavatI sUtra sAra saMgraha Adi kaThoLa dhAnya ane zAkabhAjIthI laIne phaLa sudhInA padArtho te badhAe vanaspatithI utpAdya che. je makAnamAM ApaNe rahIe chIe te yadyapi pRthvIkAyamAMthI banela che. to paNa manuSya zarIranI pUrNa rakSA mATe bArIbAraNA te vanaspatijanya che tathA sApha-saphA-gAdalA-palaMgarajAI Adi padArtho paNa vanaspatijanya che. dUdha, malAI, dahIM, mAkhaNa, chAza Adi padArthone khAIne puSTa thanAro mANasa paNa vanaspatine ja bhaktA hoya che. kemake jaMgalamAM ke khetaramAM utpanna thatuM ghAsa, kapAsiyA, khala vanaspati ja che. gAya ke bheMsa jene khAya che ane tenAthI ja gAyanA zarIramAM dUdha bharAya che, eTale te dUdha paNa vanaspatijanya ja che. AvI rIte mANasa jAta upara anaMta upakAra karanAra A vanaspati chevaTe mRtyunA samaye paNa davA, auSadha yAvata maryA pachI paNa zarIrane bALavA mATe lAkaDA ja kAmamAM Ave che. mAnavanI mAnavatA ane dayALutA : AvI sthitimAM mAnavamAtrane paNa samajavAnuM che ke vanaspatine bhaktA huM ekale nathI paNa mAnava mAtra tene bhaktA che. mATe huM dayALu banuM ane jANI bujhIne keI paNa padArthone durUpayoga thavA na dauM temaja pRthvI para janmelA pratyeka mAna. ne zAka, bhAjI, phala, dhAnya, dUdha, dahIM ane malAI sulabha banavA pAme te mATe huM mArI jarUrIAta karatAM vadhAre na kharIduM. AvA prakAre dayAvata mANasa bajAramAM vecAtI vastuo bIjA badhA mANasane sulabha bane tevI kALajI rAkhe. zAka, bhAjI, Page #275 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zataka 8muM : uddezaka-3 215 la, dhAnya AdinA utpAdanamAM prakRti jyAre udAra che tyAre mANasane paNa parigrahaniyaMtraNano bhAva rAkhavo joIe jethI badhI vastuo sulabha banavA pAme jemake eka gAmamAM hajAra mANasanI vasati che ane dUdhanuM utpAdana theDuM che, tyAre pratyeka mANasa dUdha kharIdatI vakhate bIjA mANasanuM dhyAna rAkhe te kAMI paNa vAMdho nathI. paNa parigrahavaMta Dabala paisA ApIne jarUrIAta karatA paNa pAMcagaNuM, dazagaNuM, dUdha kharIde ane tenI malAIne rAkhaDI banAvIne khAya tevI paristhitimAM dUdha vinAnA mANasane tathA temanA baccAone cA-dUdha vinA rahevuM paDaze. tevI rIte phala vinAnA ke vastra vinAnA ne mANase potAnI jarUriyAtanI vastuo mATe cerI karaze, badamAzI karaze ane zrImatAnA kaTTara verI banaze. AvI avasthAmAM mahAvIrane samatAvAda kayA rahevA pAmaze ? athavA samatAvAdanI krura mazkarI karAvIne ApaNe ja viSamatAvAdane utpanna karI jagane corI- luMTaphATa-badamAzInA raste doravanArA banIzu. pachI svAmI vAtsalya ane kArane bhAva paNa havA khAte ja rahI jaze khUba yAda rAkhavuM joIe ke AjanA bhAratamAM zrImate ane temanA putra-putrIo sImAtIta dUdha malAI miSTAnna ane phala phUlane khAtA paNa gISTa ane maDadAla che. jyAre ochI kamANI vALA athavA kamANI vinAnA garIba sAdhananA abhAve eTale ke samayasara dUdha, phaLa, zAkabhAjI, roTalA, vastra tathA auSadha nahi maLavAnA kAraNe rogiSTa che ane vagarate marI rahyA che. A badhA aniSTa sarvathA aniSTamUlaka tane joyA pachI dayAnA sAgara bhagavAna mahAvIrasvAmIe parigrahanA niyatraNa upara bhAra mUktA kahyuM ke, he mAnava ! he zrImaMta ! he bhAgyazAlina ! tAre je sukhI banavuM hoya ane tArA bAla-baccAone paNa Page #276 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 216 zrI bhagavatI sUtra sAra saMgraha sukha, zAMta ane sadAcArI banAvavA hoya te rejanA vaparAza vALA padArtho upara parigrahanI maryAdA karaje. te ja tuM sAce sukhI banavA pAmIza ane saMsArane sadAcArI banAvavAne upakAraka tuM karI zakaze. karaze ane majA hajAro mArIne paNa jana rIne pharAgI banAchA potAnI jAtanevAnA cAnsa ubho anyathA mAnava jAtane svabhAva parigrahane vadhAranAra hovAthI vanaspatinA anaMta upakArane bhUlIne paNa vanaspationo nAza karaze ane bIjA hajAro mANasene bhUkhe mAravAnA cAnsa ubhe ? karaze ane tema karatAM te pote potAnI jAtane duHkhI-mahAduHkhI, regI-mahArogI banAvaze. tathA saMsAra sAthe vera virodha vadhArIne saMsArane paNa daridra banAvaze, kemake parigraha svata mahApApa che kevaLa hIrA, motI, mANeka, sonA, cAMdI ke tAMbA pittalanA vAsaNonI potAnA svArtha pUratI maryAdA karavA mAtrathI kaI paNa mANasa aparigrahI banatuM nathI. tema kutarAone roTalo ke kabU tarone anAja nAkhavA mAtrathI paNa dayALu banI zakAtuM nathI paNa jIvananA aNu aNumAM mAnavamAtra ke jIvamAtra pratye dayAvRtti lAvavAne mATe pratyeka kSetramAM parigraha-parimANa vratanI AvazyakatA che. tyAre ja te mANasa potAne, kuTuMbano, paDozIene, gAmano ke dezane mitra banavA pAmaze. parigrahanI maryAdA karavAthI prApta thayela dayA dharmaja mANasane sAcA arthamAM mANasa banAvIne mAnavanA khALIyAmAM ja sAcuM devatattva paNa prApta karAvanAra banaze mATe sau jIvone sukhI-mahAsukhI banAvavA mATe bhagavAna mahAvIrasvAmIe parigraha parimANa vratanI prarUpaNa karIne jagaduddhAraka'nuM sAcuM birUda ja prApta karyuM che. Page #277 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zataka 8muM : uddezaka-3 217 je bhAgyazAlIo A vratanA pAlaka banaze tene dayA dharma paNa vikasita thatAM kaI paNa jAtane parigraha vadhAravA mATe tene utsAha raheze nahi. pachI cAhe paheravAnA kapaDAM heya, khAvAnI vastuo hoya ke phala hoya. kharIda karatA pahelAM ja tene AtmA kaheze ke vecavA mATe AvelA padArthone jema huM bhega karI zakuM chu, tema bIjA mArA mAnava bhAIo paNa bhega karavA hakadAra che. tethI mArA AtmA pUratI ja kharIdI karavAnI che, paNa saMgraha karIne paTArA bharavA mATe nahi. A pramANe kapaDAMonI kharIdImAM ane dhanadhAnyanI kharIdImAM paNa parigraha upara niyatraNa karavAnI bhAvanA thatA ja mAnava mAnavanI vacce dayAdharma, mitrIbhAvane praveza thaze, ane sau kaI sapIlA raheze. kemake mAnava mAtrane A dhyAna vinAnuM jIvana banAvavA mATe parigraha parimANa sivAya bIjo ekeya dharma nathI eka ja jhADamAM saMkhyAta-asa khyAta jIvanI vidyamAnatA hevAthI tevA hajAre jhADene kapAvyA pachI utpAdita kelasAno pApa vyApAra tathA te dvArA lAkho karoDonI kamANIne mahAvIra svAmIne ananya upAsaka (dayAdharmane spaze jemane thaye haze te) karI zake tema nathI. kemake aMgArakama vanakarma ane davadAhakarma atyaMta nidanIya pApa che. AvA pApasthAnake sevanAranA mAlikanA haiyAmAM mahAvIrasvAmIne dayAdharma sthAyI banI zake tema nathI. mATe ja dayAnA sAgara bhagavAna mahAvIrasvAmIe AvA pApakarmone tyAjya-sarvathA tyAjya kahyAM che kAraNa ApatAM kahyuM ke ana tAta jInI hatyA dvArA meLavele paiso-baMgale-hIrA motInA AbhUSaNe ke haravA-pharavAnI moTaro paNa chellA samaye tenA mAlikane ArtadhyAna athavA Page #278 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 218 zrI bhagavatI sUtra sAra saMgraha raudradhyAnathI bacAvI zake tema nathI ane maratI vakhate jevI bhAvanA raheze prAya: tevI gati paNa tenA bhAgyamAM raheze. ArtadhyAnamAM maranAre mANasa devagati ke manuSyagatine meLavI zake tema nathI paNa tiryaMca avatArane ja meLavaze. tathA raudradhyAnamAM maranAra bhAgyazALIne tene saMgrahelo eka paNa paise-AbhUSaNa-vazva Adi padArtho narakagatimAM jatAM tene pAlava pakaDIne rokanAra nathI. mATe dayAdharmanA vikAsa mATe, samatA dharmanI prApti mATe ane ahiMsaka dharmanI Treniga levA mATe paNa vanaspati ane tajajanya padArtho upara niyaMtraNa karavuM sarvathA anivArya che . vadhAre AgaLanI zatAbdIo sudhI bhale na jaIe, te e jarmanInI laDAI pachI mAnave parigraha niyaMtraNanuM zikSaNa lIdhuM hota te Aje ApaNe bhArata deza badhI rIte sukhI-sa teSI ane AjhAdI dvArA AbAdIne utpanna karI zakyo hota. paraMtu parigrahanA lebhe pitAnA vyApAramAM saMyama arthAta vratanI maryAdA karI zakayA nathI. mATe sImAtIta jUTha, prapaMca, beTA tela mApa, vyAja tathA kALAbajhAra dvArA be naMbaranuM nANuM, beTA ane banAvaTI hisAbanA copaDAo, bheLaseLa, Avaka ane vecANa verAmAM karAtI cerIo, uparAMta dANacerInA vividha dhaMdhAo ApaNe karatAM thayAM. phaLasvarUpe A bhavane paNa bagADa ane AvanArA bhavanA paNa ApaNe duzmana banavA pAmyA. ane sAthosAtha jaina dharmane tathA jena gurUone paNa mahadaze kala pti karyA che. Page #279 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zataka 8muM : uddezaka-3 219 je jaina dharmane sarvoparI dharma ane mokSa meLavavA mATe maulika dharma ApaNe mAnatA hoIe te sarva pramatha mAnava mAtrane parigraha parimANu karyA vinA cAle tema nathI. anyathA parigraha saMjJA je kaMTola AuTa thaI te lebha nAmane rAkSasa, kAmadeva nAmane guDe, krodha nAmane bhUta tathA mAyA nAmanI nAgaNa ja ApaNuM jIvanamAM zeSa raheze. 0* : vIja udeza samAsa ? di uDI - - - ' ' ~ Page #280 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zataka 8muM : uddeza-4 nI achaghatA : praznakAra gautamasvAmI pUche che "kAcabo ane tenI paMkti, gayA ane tenI pakti, manuSya ane tenI pati, mahiSa (pADe) ane tenI paMktine keI mANasa chedI nAkhe eTale ke kAcabA AdinA be-traNa ke ghaNA TUkaDA karI nAkhe te te thaI gayelA TUkaDAonI vacamAM rahelA AkAza pradezamAM kapAI gayelA jInA pradezo rahe che ke nathI rahetA ? javAba ApatA ANu (paramANu) ane pradezonI yathArthatAne jANanArA bhagavAne kahyuM ke he gautama ! te AkAza pradezomAM paNa jIvanA pradezane sparza rahele hoya che sArAza ke AyuSya karmane chello pradeza pUro karyA vinA koI paNa jIve zarIrathI mukta thato nathI. tevI sthitimAM zarIranA be ke traNa TUkaDA thaI javA chatA paNa AtmAnA pradeze teTalA AkAzamAM raheze ja. AtmAnA asaMkhya pradeza che. ane teo pitAnA pradezI (AtmA)thI keI kALe paNa chuTA paDI zakatA nathI. jyA sudhI jIva te zarIramAM raheze, tyAM sudhI chuTA vikharAyelA zarIranA TUkaDAmAM ane aMtarAlamA paNa AtmAnA pradeza vidyamAnatA jainAgamane mAnya che. have Atma pradezathI yukta te TUkaDAone koI bIjo mANasa AgaLIthI, lekhaMDanI salAIthI athavA Page #281 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 221 zataka 8muM : uddezaka-4 bIjA keI sAdhanathI halAve che te te pradezane kaMI paNa nukazAna thatuM nathI. kemake pradezone kaI kaMpAvI, bALI, teDI, pheDI zako nathI. AcArAMgasUtramAM paNa kahevAyuM che ke, "na chidyanta, na mite, na dadyanta, na hanyate" arthAt AtmAnA pradeza chedAtA nathI, bhedAtA nathI, tema keInAthI marAtA paNa nathI. mATe ja AtmAne chedya, abhedya kahyo che. pRthvIo ATha kahI che. te A pramANe -ratnaprabhA, zarkarAprabhA, vAlukA prabhA, paMkaprabhA, dhUmaprabhA, tama prabhA, tamastama prabhA ane AThamI pRthvI ISatuM prAgabhArA (siddha zilA). he prabhe ! ratnaprabhA pRthvI carama che ke acarama che? caramA eTale prAntavatinI. acaramA eTale madhyavatinI. zabdo sApekSa hovAthI amukanI apekSAe carama ane amukanI apekSAe acarama hoI zake che. bhagavAne kahyuM ke ratnaprabhA pRthvI caramA (prAntavartAinI) nathI, kemake ratnaprabhA pRthvImAM je bIjI pRthvI hoya te temAM caramAna vyavahAra hoI zake, paNa tema nathI, mATe ja caramA nathI. tema ratnaprabhA pRthvInI bahAranI tarapha bIjI pRthvI hoya te te apekSAe acaramA (madhyavatinI) kahI zakAya che, paNa tema nathI, mATe acaramA paNa nathI, A caramatA ane acaramatA jyAre eka Page #282 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 222 zrI bhagavatI sUtra sAra saMgraha vacanamAM saMbhavI zakatI nathI. te bahuvacanamAM paNa sa bhavI zake tema nathI evI rIte caramA ke acaramAM pradezavALI paNa nathI. tyAre temAM asaMkhyAta pradezanI avagADhatAne kalpIe te pradezanI apekSAe caramAnta pradezavALI ane acaramAnta pradezavALI kahI zakIe O . ceAthe uddezaka samAsa : : ka 2.. 1 2 Page #283 -------------------------------------------------------------------------- ________________ } zataka AThamu : uddezA-pa kriyAnuM apabahutva : rAjagRhI nagarImAM gautamasvAmInA pUchavAthI bhagavate kahyuM ke, he gautama / kriyA pAMca prakAranI cheH 1. kAyikI, 2. adhikaraNuikI, 3. prAphreSikI, 4. paritApanikI, 5. prANAtipAtikI. A pAMce kriyAonu vizad varNana pahelA bhAgamAM varNavAi gayuM che. prajJApanA sUtramAM ArabhikI, pArigrAhikI, apratyAkhyAnI, mAyA pratyayikI ane mithyAdarzanikI sudhInI sakhyA che saMsArabharamA anaMtAnata jIvarAzi che ane saunA kAM paNa judA judA che. mATe jIva mAtranI kriyAe eka bIjAthI sarvathA judI hAya te mAnavA lAyaka hakIkata che. gautamasvAmIne pUchavAnA Azaya A che ke kaI kriyA kAnAthI vadhAre che? athavA ochI che ? A javAbamAM bhagavAne kahyuM ke sauthI alpa mithyApraTTha'nikI kriyA che. kAraNamA kahevAyuM che ke, A kriyA kevaLa mithyAdananA mAlikAne ja hoya che. ana ta sa sAramAM paribhramaNa karatAM je jIvAne samyagraMdana prApta nathI thayuM te jIveA A kriyAvALA hAya che. ' jyAre apratyAkhyAnI kriyA AnAthI vizeSAdhika hAya che kemake mithyAdaSTi ane avirata samyagdaSTi jIvA A kriyAnA Page #284 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 224 zrI bhagavatI sUtra sAra saMgraha mAlike che. bhAgyane samyagudarzana prApta thaye chate paNa apra. tyAkhyAna kaSAyanA tIvra udayane laI koIpaNa jAtanI viratipApane tyAga karI zakyA eTale samartha nahIM hovAthI te jIvAtmAne apratyAkhyAnI kriyA lAge che. pAricAhika kriyA AnA karatAM paNa vizeSAdhika eTalA mATe che ke AnA mAlike mithyAdiSTa, avirata samyagadaSTi ane dezavirata ja hoya che sArAMza ke jJAnapUrvaka sadRguruo pAse dezavirati dharma svIkArele hovAthI te puNyazAlIne samyagadarzananI prAptimAM mithyAdarzana hotuM nathI. tema dezavirati svIkArelI hovAthI apratyAkhyAnikI kriyA paNa hotI nathI, tema chatAM paNa gRhasthAzramane parigraha tyAgele nahIM hovAthI temane A kiyA ja zeSa rahe che. - jyAre AnA karatAM paNa AraMbhikI kriyA sarvAdhika eTalA mATe che ke AnA mAlike mithyAdarzanI, avirata samyagadaSTi, dezavirati ane pramatta saMyamI jIve paNa che. matalaba ke sarva virati dharma svIkAryA pachI paNa gurUkulavAsa tathA svAdhyAyanI kamajorI hovAthI sarvaviratidhara munirAje paNa pramAdI thaze. tyAre temane mAnasika, kAyika ane vAcika vyApAra paNa AraMbhasamAraMbhavALa hovAthI bhagavAne pramatta saMyamIne A kriyAno mAlika kahyo che. jyAre mAyApracayikI kriyAnA svAmIo uparanA cAra tathA apramatta saMyamI yadI kaSAyavaMta che te teo paNa A kiyAnA mAlika che. Page #285 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zataka 8muM : uddezaka-pa 25 AnAthI vizeSa hakIkata mATe prajJApanA sUtranu` 22muM pada jovA mATenI bhalAmaNu karavAmAM AvI che. mithyAdarzInI jIva karatAM avirata samyagdRSTi jIvA hajAravAra uttama che, temanA karatAM dezaviratidhara uttama che. tenAthI pramAdI chatAM sarva viratidhara uttama che, ane kaSAyI haiAvA chatAM paNa apramatta vadhAre zreSTha che. mATe sa sAranI mAyAne gauNa karI mithyAtvane tathA tenA bhAvane dUra karavAnI bhAvanA rAkhavI meLavelA samyaktvane zuddha karavuM, viratidhara banavAnI bhAvanA rAkhavI ane chevaTe vRddhAvasthA pAse Avye chate bhAvadIkSA levA mATe paNa utsAha rAkhave. dravya dIkSA na levAya tyAM sudhI rAje rAja khAvA pIvAmAM, eADhavA-paheravAmA AvanArI sArAmAM sArI managamatI vastune tyAga karavA. O.... pAMcamA uddezA samAkSa ..........................SS 1 Page #286 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zataka AThamuM : u - 6 maMkhalIputra gozAla nirdhana hatuM, ane gAyenA vADAmAM janmela hovAthI sau koI tene gozAlAnA nAmathI ja oLa khatA ane belAvatA hatAM. eka divasa keI zrImaMtane tyAM dIrghatapasvI bhagavAna mahAvIrasvAmIne pAraNuM karatAM joyA pachI gozAlAne thayuM ke, A tapasvIne je he ziSya banuM te mane paNa khUba khAvAnuM maLaze. tevA AzayathI potAnI meLe sAdhunA kapaDAM paheryA ane bhagavAnanA ziSya tarIke kaIka samaye sAthe te bIjA samaye jUda thaI vicarate hato. paraMtu Antara jIvanamAM gUDha, daMbhI, mAyA mRSAvAdI, prapaMcI ane kevaLa AhAra saMjJAne ja gulAma hevAthI, bAhya daSTie mahAvIrasvAmI sAthe rahevA chatAM paNa lagabhaga bhagavAnano zatru banIne ja rahetA hate. zraddhA vinAne A gozAle thoDuM ghaNuM zikhe, kaMIka jANyuM, ane bhagavAna pAsethI telezyAnI prApti thayA pachI te te mana-vacana tathA kAyAthI bhagavAnano hADavairI thaI cUkyo hate bhagavAna mahAvIrasvAmInA pUrvabhavIya karmo paNa ghaNuM ja vicitra haze jethI khAsa sevAne mATe Indra mahArAjAe mUkele siddhArthadeva ane bIje gozAle, A baMnenA upadravothI mahAvIrasvAmIne ghaNuM ghaNuM zeSAvuM paDayuM che. mATe ja puruSa- mahApuruSa karatAM paNa karmasattA ghaNI ja baLavAna che. tejalezyA prApta thayA pachI te atyata garviSTha banelo gozALe pitAnI meLe ja potAnI jAtane tIrthakararUpe mAnato thaye, ane vAcALatA tathA kaMIka paMDita hevAthI ghaNI moTI saMkhyAmAM pitAne saMgha sthApI dIdho hato ane samaye * -- -- -- -- -- -- -- -- Page #287 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zataka 8muM : uddezaka-6 - 227 samaye gozAlAnA bhakto cAlatA raste mahAvIranA ziSyone bheTI - paDatA tyAre kaMIne kaMI carcA paNa karI letA hatAM. paNa kaDavI tu baDInA bI mAMthI jema amRtaphaLanI prApti thatI nathI tema gozAle dina-pratidina sarvathA nirvasa-pariNamI thato gayo, anubhavIo paNa kahe che: "pite sarvathA kupAtra hoya ane sAthe thoDuM puNya maLI jAya to te vyakti potAne mATe, kuTuMbane mATe ane AkhA samAja tathA dezane mATe kALA nAga karatAM vadhAre khataranAka bane che." gozALAnI paNa e ja dazA hatI A uddezAmAM tenA bhaktonI bhagavAnanA ziSyo sAthe je carcA thaI che tenA nirNaya mATe gautamasvAmIe bhagavAnane pUchayuM che tene sAra A che: bhagavAna mahAvIra svAmInA zramaNopAsake (zrAvake) zikSA vrata, aNuvrata ane guNavrata svIkArelA hovAthI sAvadya tyAgI ane pratyAkhyAnI che. AvI paristhitimAM teo jyAre beghaDInuM sAmAyika vrata svIkAra kare che, tyAre sAmAyika svIkAratA pahelA utArelA pitAnA vastro, AbhUSaNe Adi padArthone paNa tyAga kare che. have tyAgI dIdhelA te vastro tathA AbhUSaNene yAdI bIje kaI mANasa cerIne cAlyA jAya, tyAra pachI sAmAyika vratadhArI potAnI sAmAyika samApta thaye, potAnA utArI dIdhelA vastronI zodha kare che, tyAre te zrAvaka pitAnA vastronI zodha kare che ke bIjAnA vastronI ? kema ke sAmAyika letA te zrAvake pitAnI badhI vastuono tyAga karela hovAthI te padArtho have tenA rahetA nathI, ane je padArtho pitAnA nathI te bIjAnA thayA kahevAya che Page #288 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 228 zrI bhagavatI sUtra sAra saMgraha A vAtane gautamasvAmI pUche che ke, he prabho! te zrAvaka pitAnI vahu zodhe che ke bIjAnI ? tyAre bhagavAne kahyuM ke he gautama! sAmAyika samApta thayA pachI te zrAvaka utArelA vara ke AbhUSaNe potAnA ja che tene zodhe che. eTale ke pitAnA ja va zedhe che, bIjAnA nahI. kemake sAmAyika lenAro bhAgyazAlI yadyapi te samaye AvI kalapanA jarUra kare che. "mAre cAMdI nathI, sonuM nathI, hATahavelI nathI. AbhUSaNa ke va nathI, yAvata saMsAranI kaI vastu mArI nathI" A pramANe potAnI badhI vastuone tyAga kaye chate paNa he gautama! te zrAvaka padArtho pratyenI muccha (mamatva) cheDI zakavAne mATe samartha banI zakato nathI. ane he AyuSyamAna gautama! "parigaDa" eTale padArthone samuha e khare parigraha nathI. paNa mArA zAsanamAM muchI rahyo vRtto. eTale ke padArtha mAtra pratye rahelI mucha, mamatA, mArApaNuM AvA prakArane hRdayane bhAva te parigraha che, ane ATale tyAga gRhasthAzramamAM rahelo gRhastha karI zakato nathI. mATe zrAvakanA vrata-niyama-paccakhANa game teTalA sArA haze te paNa tene mamatA te rahelI ja che, ane mamatA e ja parigraha che. te kAraNathI sAmAyika pArIne uThele gRhastha potAnA ja vane zodhe che. sAmAyika letA pahelA yadyapi tene vastrone tyAgyA hatA. te paNa succhane tyAgI nahi hovAthI sAmAyika pAryA pachI paNa te padArtha tenA ja rahe che, bIjAnA thatA nathI. A ja pramANe sAmAyika laIne beThelA gRhasthanI strIne Page #289 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zataka 8muM : uddezaka-6 229 yAdI bIjo mANasa bhogavI le che te anAcArI mANasa zrAvakanI strI sAthe anAcAra seve che ke bIjAnI strI sAthe? javAbamAM bhagavAne kahyuM ke te anAcArI mANasa sAmAyika laIne beThelA zrAvakanI ja strI sAthe anAcAra kare che, bIjAnI sAthe nahI. kemake te zrAvakane sAmAyika letA yadyapi tevo bhAva jarUra hoya che. "mArI mA nathI, pitA nathI, strI nathI, putra parivAra nathI." chatA paNa gautama! sAmAyikastha gRhastha yadyapi badhu choDI dIdhu che. to paNa chaDelA sagAsnehIo sAthe snehanI mAyA rahelI hovAthI. te strI tenI ja rahe che, bIjAnI thatI nathI. mATe snehapAza ja meTAmAM moTA pAza che zrAvakadharmamAM rahetA zrAvakane mATe anumatine tyAga atya ta duSkara che. kemake gRhasthAzramIne bhAra tenA para che duviruM viTTane artha che ke mana-vacana-kAyAthI huM karIza nahI ane karAvIza nahIM. prANAtipAtAdinI virati saMkhyAta-asaMkhyAta bhavAnI paraMparAthI khUba ja majabUta ane cIkaNuM karelI kaSAyanI vRtti (mAnasika vyApAra) tathA pravRtti (kAyika vyApAra)ne laI jIvAtmAne samyagadarzana (Atmadarzana) thatuM nathI. maMdiranuM dvAra baMdha hoya te jyAM sudhI te dvAra na ughaDe tyAM sudhI koI paNa mANasa gabhArA (maMdirane mULa bhAga)mAM vidyamAna hovA chatA paNa bhagavAnanA darzana karI zakavAne mATe samartha banatuM nathI. darzaka ane dazyanI vidyamAnatA hovA chatAM paNa dvAra aMtarAyabhUta bane che. tevI rIte paMcabhUtAtmaka zarIramAM caitanyasvarUpa, jJAna-darzana cAritrane mAlika, saccidAnaMdamaya Page #290 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 230 zrI bhagavatI sUtra sAra saMgraha AtmA vidyamAna hovA chatAM paNa kaSAnA khUbakhUba majabUta banelA kAromAM sarvathA bAdha (tirabhUta) hovAthI te AtmAnuM darzana keIpaNa jIvAtmAne thaI zakatuM nathI bhramajJAnane mAlika jema potAnA roganI auSadhI meLavavAne mATe game tyAM phAMphA mAratA hoya che, chatAM samyaga nidAna ane auSadha meLavI zakato nathI. tema ajJAnAvRtta A jIva paNa "darisaNa darisaNa karatA phare te raNa rejha samAna .." amuka sthAne Atmadarzana thaze, tyAM thaze, Ama pUrA brahmAMDamAM pratyeka sthAnamAM, pratyeka avatAromA, Atmadarzana meLavavAne mATe rakhaDI cUkyuM che paraMtu kayAMya darzana eTale samyagadarzana meLavavAne mATe samartha banyuM nathI ane saMsAranuM paribhramaNa paNa maTI zakyuM nathI. Anu sabaLa ane maulika kAraNa batAvatAM jenazAsane kahyuM ke anaMta bhavonI mAyAne laI AtmAnA pratyeka pradeza upara ana tAnubaMdhI-kaNAnI je gADha chAyA paDelI che tenA kAraNe lagabhaga sarvathA asamartha banele AtmA potAnuM tathA pitAnI AtmIyatAnuM darzana meLavI zakatA nathI sa sArano meTo mAnavasamUha ja ApaNI sAme pratyakSa che. jemake - (1) keTalAe ja manuSya avatAra meLavIne paNa bAyakALathI jIvananA aMta sudhI zarAbapAna, jIvavadha, mAraphATa, jUTha, prapaMca, tathA aneka strIonA bhegakarmamamAM jIvana pUruM karI rahyAM che. (2) sabhyAtimAM janmele ane bhaNe -gaNele hevA chatAM mAyAva amaskamA, asabhyakarmomAM jIvana purU karI rahyA che. Page #291 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAtaka 8muM H uddezaka-6 231 AvA jIvAtmAone eka sekanDa mATe paNa "huM keNa chuM ? manuSya avatAra zI rIte pAme chuM ? marIne mAruM zuM thaze ? uca khAnadAnamAM janmele chuM chatAM mArA vicAre AvA gaMdA kema che? dharmapatnI che chatAe ha durAcArI zI rIte banyuM ?' ItyAdika vicAro paNa temane AvatA nathI. A pramANe anaMtAnubaMdhI kaSAyarUpI mehakarmanA tIvra nazAmA bebhAna banelA AvA jIvana ghaNo moTo samaya pApamAM, pApa kAryo mAM ane pApa vicAromAM ja pUrNa thAya che jethI pitAnA AtmA mATe vicAra sudhA paNa karavA jeTalo samaya teo laI zakatA nathI paraMtu bhavabhavAMtaramAM saMsAranI rakhaDapaTTI, yamadUte tathA paramAdhAmIonA DaDAone mAra khAdhA pachI AtmAne prabaLa puruSArtha jyAre jAgI uThe che, tyAre AtmAnI amApa zakti vaDe te bhAgyazALI anaMtAnubaMdhI kaSAya-cokaDIne sarvathA ke De ghaNe aMze ka TelamAM kare che te samaye maMdiranA dvAra ughaDatA jema so keIne paramAtmAnA darzana thAya che tema AtmAmA paNa kaMIka rAgadveSane upazama, mada tathA madananu damana, saMsAra pratye udvega, lega vilAse pratye nirveda (vairAgya), jIva mAtra pratye anukaMpA ane jIvAdi tamAM zraddhA janme che ane AtmA samyagdarzanano mAlika bane che. pitAnA abhUtapUrva puruSArtha vaDe ghaNuM kaniSTha karmonI mAyAnA mULIyAone kamajora kare che, athavA samULa ukheDI mAre che, jethI kaSAyenuM jora lagabhaga ghaNuM ja kamajora banI jAya che chatAM e anAdi kALanA anaMta bhavamAM upArjita karmo samyagadarzana thaye chate paNa keDIkeDI sAgaropama jeTalA zeSa rahe che Page #292 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 232 zrI bhagavatI sUtra sAra saMgraha yadyapi sAdhAraNa jIvene mATe sarvathA ajeya anaMtAnu baMdhI kaSAya amuka samaye dabAI gaye hoya che, te paNa tenA nAnA bhAI je apratyAkhyAna kaSAyatuM jera (zakti) hajI vidyamAna hovAthI bIjI kaI vyakti ke padugalika padArtha pratye thayela kodha-mAna-mAyA ane lebha eka varSa sudhI paNa maTI zakato nathI, tyAre samyagadarzana meLavelA AtmAne yadyapi vItarAga paramAtmAnuM pUjana, bhajana, kIrtana, dayA, dAna Adi satkAryo karavA game che, ane potAnI zraddhA pramANe te kare che, te paNa pitAnA AtmAne navA AvanArA pApa mArgothI dUra karavA mATe samartha banato nathI chatAM paNa gurubhagavaMtanA mukhe vyAkhyAna vANI sAMbhaLatA, ane sadutuSThAne (paSadha, pratikramaNa, sAmAyika, vrata, pazcakUkhANa)ne karatA tene AtmA kaIka narama paDe che ane pavitra anuSThAnomA jema jema ekAgratA vadhe che, tema tema tenA AtmA upara zeSa rahelA keDA keDI karmomAMthI pApamanA pApama jeTalA sthitivALA karmo dhIme dhIme khasavA mAMDe che. ane te bhAgyazALI bIjA apratyAkhyAnI nAmanA kaSAyane paNa mArI-kuTIne adhama karI nAkhe che ane jANe "jehane pipAsA he amRtapAnanI, kima bhAMje viSapAna." tenA romeromamAM vasI jAya che. "jene vItarAgatA meLavavA mATenI tIvra bhAvanA hoya te bhAgyazALI keI kALe paNa viSapAna jevA kaSAnuM sevana karaze nahIM. bIjA pAse karAvaze nahIM, ane jyAM kaSAye vartatA haze tyAMthI dUra raheze" Page #293 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zataka 8mu : uddezaka-6 A pramANe peAtAnA AtmAne pApeAmAMthI, pApabhAvanAomAMthI ane pApI saMskAramAMthI nivRtta karIne apratyAkhyAna kaSAyane sathA ke dezathI dabAvI deze tyAre te bhAgyazALIne jUdA jUdA niratha ka pApAne ane chevaTe pApI peTa mATe karAtA pApeAne paNa tyAgavAnI bhAvanA thatA dezivarati dhamane arthAt sthULarUpe hiMsAdi pApAne tyAga karaze. A pramANe samyagdarzana, jJAna ane cAritra vaDe sazakta banelA AtmA peAtAnI paristhiti pramANe sthULa ke sUkSma pApAne nIce lakhyA pramANe tyAga karaze. te A pramANe : 1 mana, vacana ane kAyAthI karatA nathI, karAvatA nathI ane anumeAdatA nathI. ra mana, vacanathI karatA nathI, karAvatA nathI ane anumedatA nathI. 3 mana, kAyAthI karatA nathI, karAvatA nathI ane anumeAdatA nathI. 4 vacana tathA kAyAthI karatA-karAvatA ane anumedate nathI. 5 kevaLa mana vaDe karatA, karAvatA, anumeDhA nathI. 6 kevaLa vacana vaDe karatA, karAvatA, anumAdatA nathI. cha kevaLa kAya vaDe karatA, karAvatA ane anumodatA nathI. 8 mana, vacana, kAya vaDe karatA-karAvatA nathI. 9 mana, vacana, kAya vaDe karate nathI anumeteA nathI, 10 mana, vacana kAya vaDe karAvatA nathI anumedatA nathI. 11 mana-vacanathI karatA nathI, karAvatA nathI. 233 12 mana ane zarIrathI karatA nathI karAvatA nathI 13 vacana ane kAyathI karatA nathI karAvatA nathI. : C Page #294 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 234 zrI bhagavatI sUtra sAra sa graha 14 mana-vacanathI karatA nathI anumedyateA nathI. 15 mana ane kAyathI karatA nathI ane anumatratA nathI 16 vacana ane kAyathI karatA nathI ane anumedatA nathI 17 mana-vacanathI karAvatA nathI anumehatA nathI. 18 mana-zarIrathI karAvatA nathI anumAnatA nathI 19 vacana ane kAyAthI karAvatA anumedatA nathI. 20 ekalA mana vaDe karatA nathI karAvatA nathI. 21 vacana vaDe pharatA karAvatA nathI. 22 zarIra vaDe karatA karAvatA nathI. 23 mana vaDe karatA nathI anumedatA nathI. 24 vacana vaDe karatA nathI anumedate nathI. 25 zarIra vaDe karatA nathI anumADhatA nathI. 26 mana vaDe karAvatA ke anumeADhatA nathI. 27 vacana vaDe karAvatA ke anumedatA nathI. 28 zarIra vaDe karAvatA ke anumAnatA nathI. 29 mana-vacana kAyAthI karatA nathI. 30 mana-vacana kAyAthI karAvatA nathI. 31 mana-vacana kAyAthI anumAdatA nathI. 32 mana-vacanathI karatA nathI. 33 mana-zarIrathI karatA nathI. 34 vacana ane kAcI karatA nathI. 35 mana-vacanathI karAvatA nathI. Page #295 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 235 zataka 8muM : uddezaka-6 36 mana zarIrathI karAvatA nathI. 37 vacana ane zarIrathI karAvatuM nathI. 38 mana-vacanathI anumate nathI. 39 mana ane kAyAthI anumodane nathI. 40 vacana ane zarIrathI anumodato nathI, 41 manathI karatuM nathI. 42 vacanathI karatuM nathI. 43 zarIrathI karatuM nathI. 44 manathI karAvate nathI 45 vacanathI karAvato nathI. 46 zarIrathI karAvatuM nathI. 47 manathI anudate nathI. 48 vacanathI anumate nathI. 49 ane zarIrathI anudata nathI upara pramANe sthUla prANAtipAta viramaNanA ogaNapacAsa bhAgA thAya che. jIvamAtranI pariNati ane paristhiti, karmonA kAraNe sarvathA jadI judI hoya che. A kAraNe ja prANAtipAta (hiMsA)ne tyAgamAM pratyeka jIvAtmA potapotAnI maryAdAmAM rahIne hiMsAno tyAga kare che, ane jema jema AtmabaLa vadhatuM jAya, tema tema sarvathA eTale mana-vacana-kAyAthI karavuM, karAvavuM ane anumodavu paNa tyAgI de che. Page #296 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 236 zrI bhagavatI sUtra sAra saMgraha pApakarmo jema anaMtAnaMta che tema tenA adhyavasAye paNa anaMtAnaMta che, mATe meha ane mAyAne vaza banele jIvAtmA anAdikALathI prANAtipAtanA koIpaNa bhAMgAne samajadArIpUrvaka spazI zakyA nathI. samyagudarzananI prApti thatAM ja jIvAtmA pApanA adhyavasAya upara kaMTrola karI zakavA mATe samartha bane che ane jeTalA aMzemA samarthatA Ave che teTalA aMzemAM prANAtipAta vira maNa karate senAnA suraja je eka divasa evo paNa AvI jAya che jyAre jIvahiMsA pite mana-vacana ane kAyAthI karatA nathI, karAvatA nathI ane bIjA hiMsaka mANasonA pAyakAryone anudate paNa nathI, ane tema karatAM viratine sparza jema jema vadhato jAya che, tyAre bhUtakALamAM thayelI hiMsAne paNa niMde che. vartamAnakALamAM prANAtipAtane saMvara kare che ane bhaviSyakALamAM pharIthI prANAtipAta na thAya te mATe AtmAmAM jabaradasta jAgRti lAve. AvI rIte traNe kALanA 49449449=147 bhAMgA thAya che. , A rIte mRSAvAdaviramaNa, adattAdAnaviramaNa, maiithunaviramaNa ane parigrahaviramaNa mATenA bhAMgA upara pramANe samajI levAnA che. sArAMza ke jyAM sudhI jIvane samyagudarzana na thAya tyAM sudhI tenA jIvanamAM pApanI nivRtti hotI nathI ane tenA sadubhAvamAM paNa viratine saMbhava tatkALa thatuM nathI. paNa jema jema samyagadarzana zuddha thatuM jAya tema tema pApanI virati sulabha bane che. mATe bhAgyazALIo gRhasthAzramamAM rahIne paNa je pApa sarvathA nirarthaka hoya tene tyAga sauthI pahelAM kare. tyAra pachI Page #297 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zataka 8muM : uddezaka-6 237 jema jema pApabhIrutA vadhatI jAya tema tema pApI peTane mATe karAtA pApane paNa svAdhIna karI sAcA arthamAM zramaNopAsaka bane. matalaba ke AvI rItanA bhAgyazALI jainamatAnuyAyI zramaNapAsake ja hoya che, bIjA eTale gozALAnA bhakto nahIM kema ke yathArtha jJAna vinA keIne paNa pApanI virati hotI nathI. AjIvikanA siddhAMtanI vaktavyatA : A vika eTale ge za La na bha ta ema mAne che ke : "saMsAranA jI aprAsuka-sacittAhArI che, tethI teo khAvA lAyaka prANIone lAkaDI vaDe mArIne, taravAra ke charIthI chedIne, zuLa AdithI bhedIne, pAMkha Adi ukheDIne ane zarIranI cAmaDI vagere utArIne tevA prakArano AhAra karanArA hoya che." sa sAranA badhAe jIve jyAre A pramANe jIvI rahyAM che. tyAre zALA matanA bAra prakAranA upAsaka gRhastho jevA ke tAla, tAlapralaMba, udavidha, saMvidha alavidha, udaya, nAmadaya. karmodaya, anupAlaka, zaMkhapAla, aya pula ane kAtara Adi zALAne ja ahaMta (arihaMta-jinaAdi) mAne che. teo mAtApitAnI sevA karAvAvAlA hoya che, pAMca prakAranA phaLane udu bara (gularanuM phaLa) vaDanAnAphaLa, bora, satara phaLa, pipalAnuM phaLa, Adi padArtho potAnA siddhAMtavajaryuM hovAthI khAtA nathI. tathA palAMDu (kAMdA-pyAja) laghuna (lasana) kaMda (suraNa vagere ka de) mULa Adi vastuone khorAka paNa karatA nathI. je baLado vaDe vyApAra kare che temanI khasI paNa karatA nathI, nAka chedatA nathI, ane jemAM trasa jIvonI hatyA thAya tevAM dhAnyane vyApAra paNa karatA nathI. uparanA vaktavyane khyAlamAM rAkhIne. Page #298 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 238 | zrI bhagavatI sUtra sAra saMgraha bhagavatI sUtrakAra kahe che ke gozALAnA upAsake paNa upara pramANene khorAka letA nathI, vyApAra karatA nathI. te pachI je bhAgyazAlIonA romeromamAM mahAvIrasvAmIne vAsa hoya, zvAsozvAse jainazAsananuM raTana hAya. ahiMsA ane dayA dharma pratye aTUTa zraddhA hoya ane bhavabhavAMtaranI bhramaNAthI vairAgya thayo haya, jIva-achavAdi navatanA jJAtA, puNya-pApanA phaLane jANanArA, Azrava tathA baMdhane heya samajanArA tathA saMvara ane nirjarane upAdeya samajanArA mahAvIrasvAmInA zramaNopAsakene te saMsAravardhaka kriyAone choDI devI joIe, dhIme dhIme choDavAnI TrenIMga levI joIe. mATe ja jaina zAsananA anuyAyIone 15 prakAranA karmAdAna vyApAra sarvathA tyAjya heya che. jenAthI bhayaMkara hiMsA thAya, ghaNuM ja mAryo jAya, beindriyathI laI pacendriya jInuM hanana thAya tevA vyApArane karmAdAne kahyuM che. "ni vAvo te saMskRautte vAdyAna" te karmAdAne ApaNe vaMditta sUtranI gAthAothI jANIe igAlI vaNasADI bhADI-phoDI suvajjae kamma / vA iva vata srara-ra-ya-jIvasa rara . evaM khu jatapIlaNa kamma nilachaNa ca davadANa / saravartAya to sAruM ja vajana | 23 . aMgArakarma-bhADabhujI, senI, luhAra, kuMbhAra AdinI bhaThThI ane kelasA Adi pakAvavA. vanakarma-ja gala, zAka. pona, lAkaDA kApavAM ane kapAvavA. Page #299 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zataka 8muM : uddezaka-6 239 zakaTakarma--gADI, gADA, Adi vAhane ane tenA aMgeno vyApAra kare. bhATIkarma-gADI, gheDA, baLada vagerene bhADe ApavA. pheTakarma--khetI, kuvA, beriMga Adi daMtavANijya-cAmaDA, jIvatA jAnavaranA cAmaDA, ziMgaDA, hAthIdAMta, karaturI, vALa, pIMchA Adine vyApAra rasavANijya-magha, mAMsa, zarAba, mAkhaNa Adine vyApAra. viSavANijya-aphINa, samala, uMdaramAMkaDane mAravAnI davA, jheranA Ijekazana, kerAlA, pAvaDA Adine vyApAra kezavANijya-mara piopaTa AdinA vALane vyApAra lAkhavANijya-lAkha Adine vyApAra. caMdrazIlana karma-kApaDanI mIla, kapAsanuM jIna, anAja daLavAnI ghaMTI Adi mazInano vyApAra. nilaMchita kama-keInA aMge pAga chedavAM, DAma devA ke AkavAM davadAha karma-jaMgala, makAna AdimA Aga lagADavI. zeSaNa karma-taLAva AdinA pANIne sUkavavAnA ThekA levA Adi. asatISaNa-mAchImAra, kasAI, kamAla, cera, jugArI, vezyA vagerenA poSaNa thAya tevA vyApAra karavA. ItyAdi karmAdAno zrAvakane varjavAnA hoya che. 0 : chaThTho udeze samAsa : Page #300 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zataka 8muM : uddezaka-7 munirAjonI vaiyAvaccanA phaLa saMbaMdhI pranattara : paca mahAvratadhArI munirAjanA caraNa sAnnidhyamAM rahIne darzAna-jJAna ane cAritrapUrvaka zrAvaka dharmanI ArAdhanA karanAra gRhasthane zramaNopAsaka kahevAya che, je caturvidha saMghamAM trIjA naMbare che. jethI potAnI zakti ane paristhiti pramANe pUrA caturvidha saMghanA vegakSema mATe javAbadAra banIne, bALa, glAna, vRddha, AcArya, upAdhyAya Adi munirAjonI ane sAdhvIjI mahArAjAonI vaiyAvaccamAM ja pitAne dharma samaje che, je utkRSTatama dharma che. aDiMsA, saMyama ane dharmanI pUrNa ArAdhanA karanAra munirAje haMmezAne mATe sevya-pUjA-ArAdhya-vadanIya ane namanIya che. jyAre zramaNopAsaka zrAvaka haMmezAne mATe munirAjeno sevaka, pUjaka, ArAdhaka temaja temane bhAvapUrvaka vaMdana ane namaskAra karanAro ja rahe che. A kAraNe sAttivaka ziremaNa zramaNopAsaka pitAnI mana-vacana ane kAyAnI pUrNa zakti lagADIne munirAjenI vaiyAvacca kare che. devAdhideva bhagavAna mahAvIra svAmIne gautamasvAmIjI pUche che ke prabho ! prazna-1. tathA prakAranA munirAjone prAsuka tathA eSaNaya azana-pAna-khAdima ane svAdima padArthothI pratilAle te zrAvaka zuM kare? arthAt vaiyAvacca karanAra zrAvakane zuM phaLa maLe? Page #301 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 241 zataka 8muM : uddezaka-7 prazna-2. tathA prakAranA munirAjone yadI te zramaNopAsaka aprAsuka ane aSIya AhArapANI Ape te dAtArane zuM phaLa maLaze? prazna-3. tathA asaMyata avirata ane apratyAkhyAta sAdhune prAsaka ke aprAsuka, eSaNIya ke aSaNIya AhArapANI Apa nAra dAtAne zu phaLa maLaze? A pramANe A traNe prazno zrAvakane lagatA che javAbamAM bhagavAne pharamAvyuM ke he gautama? javAba 1 satAvIza guNanA dhAraka, paMcamahAvratadhArI, pavitra tama munirAjone prAsuka (acita) eSaNIya (AdhAkarmAdi deSa rahita) azana-peTa bharIne khAI zakAya te roTalA-roTalI-bhAta kaThoLa-pUrI Adi padArtho pAna-jenAthI tarasa maTe te pAchuM, chAsa, ghevaNa Adi padArtho je pIvAya che. khAdima-cheDe ghaNe aMze jenAthI bhUkha maTe tevA phaLa, zeraDI, pauA Adi savAdima-svAda levA lAyaka sepArI, taja, laviMga, elacI, cUrNagoLI Adi. upacArathI vastra, pAtra, kabala (kAmalI) rajoharaNa, auSadha Adi dravya vaDe pratilAbhita kare, te te zrAvaka ekAMte (jemAM bIjo vikalpa nathI) karmonI nirbhara kare che. tema bhaktazrAvakane bhakti karatA keI jAtanuM pApa lAgatu nathI. javAba 2. bIjA praznanA javAbamAM bhagavAne kahyuM ke, galAna, Page #302 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 242 zrI bhagavatI sUtra sAra saMgraha pathArIvaza, jeghAbaLanA kamara, vRddha, bALa ane paThanazIla munirAjenI aprAsuka (acitta hovA chatAM paNa apavAda AdinA kAraNe deSayukta) aSaNIya (meDA AdithI utArela deSayukta) AhArapANa ApatA zrAvakane ghaNA ghaNAM karmonI nirjarA thAya che ane alpatara pApa lAge che eTale ke bImArI AdinI avasthAne prApta thayelA munirAjenI bhakti karanAra zrAvakane karmonI nirjarA ghaNI thAya ane pApagaMdhana a5 thAya che. parama pavitra munirAjenI bhakti eTale samyagadarzana-jJAna ane cAritranI bhakti che. tethI zrAvakane ekAMte lAbha che, mahAlAbha che pApabaMdhananI apekSAe nirjarA vadhAre hovAthI karAyelI bhakti zreyaskarI che. saMthArAvaza thayelA munio je bIjA prakAre pitAne nirvAha karI zakatA nathI temane anivArya saMjogomAM aprAsuka ane aneSaNaya AhArapANa ApIne paNa temanA AnaMdayAna rahita jIvanamAM bhAgIdAra bananAra zrAvakane sAre mAnavAmA Ave che. paraMtu jaghAbaLa zakta hovA chatAM, kevaLa pramAdavaza paDelA munirAje te aprAsuka ane aneSaNaya AhArane niSedha che. - jyAre bIjA AcAryo kahe che ke "guNavaMtapAtrane aprAsukAdi dAna denAranA pariNAmo yadI zuddha che te temane mahAnirjarA che ane pApa alpa che kemake "pratyeka kriyAmAM AtmAnA pariNAme ja pramANa che " matalaba ke atyaMta plAna banelA athavA bIjA prakAre paNa sudhAvedanIya sahana karavA mATe asamartha munirAjonA cAritra pariNAme sthira rahe, potAnI chellI ArAdhanA barAbara karI zake te mATe game te rIte karAyelI bhakti svIkArya che. Page #303 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zataka 8muM : uddezaka-9 243 bezaka ! jyAM sudhI banI zake, teTalA pramANamAM zuddhatAne khyAla rahe tathA munione asaMyamathI bacAvI zakAya tadarthe gRhasthAe upayoga rAkhavo joIe, ane jyA pitAnI mati mu jhAya tyA AsapAsamAM birAjamAna gItAnI salAha laIne je samaye je egya heya te karavuM. have trIjA praznano javAba ApatA bhagavate kahyuM ke : jana-je saMyama vinAnA che, IndriyenA vegane rokanArA nathI, mAnasika vicAromAM pApakarma, kaSAyabhAva ane cAre sa jJAna atyutkaTa vega che te asa jaya kahevAya che virata-pApamArga jemanAM baMdha nathI, eTale hiMsA, jUTha, caurya, mithuna ane parigraha nAmanA pAca meTA pApomAM sarvathA Asakta che. tathA viSayavAsanA ane krodhAdi kaSAyenA dvAra sarvathA ughADA che te avirata kahevAya che. pratita prayAthana pArka-pratyAkhyAna vaDe jemanAM pApakarmo pratihata thayA nathI, eTale ke khAna-pAna, kaheNuM-karaNa, bolacAla, vyApAra-vyavahAramAM rahelA anaMta pApomAMthI eka paNa pApa je pratyAkhyAna karI zakatA nathI, te apratihata pratyAkhyAna pApakarmo kahevAya che. uparanA traNa prakAranA ane AhAra pANIne dAtA gRhastha ekAte pApakarmane ja upArjana karanAra bane che, devAtA AhAra prAsuka ke aprAsuka tathA eSaNIya ke aSaNIya hAya, dAtAne ratimAtra paNa nirjarA nathI kAraNa ApatA bhagavaMte kahyuM ke "devAtuM dAna e mahatvanI Page #304 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 244 zrI bhagavatI sUtra sAra saMgraha vAta nathI, paNa uparyuktapAtrane ApavAthI asaMyamanuM vardhana, pApanuM paSaNa, ane indriyone uttejana karanAra hovAthI dAtA pApakarmane upArjana karanAra bane che." sArAMza ke bhAgyazALI gRhasthane thoDe ghaNe aMze dezavirati cAritra-dharmanI prApti thayA pachI tenA badhAe anuSThAne makSaprAptine mATe ja hoya che. pitAnA pApI peTanI khAtara athavA pitAnI gRhasthAzramI pUratAM sarvathA anivArya rUpe kaIka pApakarmo karavA paDe che, te paNa te gRhastha divase ke rAtre eka Asana para besIne karAyelA pApa-aparAdhonuM micchAmi dukkaDa ApIne teTalA pUratA karAyelA pApane khakherI nAkhavAnI bhAvanAthI pratikramaNa kare che, eTale ke saddabhAvanApUrvaka pApanuM prAyazcita kare che A pApabhIrU zrAvaka vyavahAra pUratI paNa pApavardhaka pravRtti zA mATe karaze ? pitAnI pAse vidyAmAna vastunuM dAna jemake -jJAnadAna, annadAna, jaladAna, vastradAna ke sthAnadAna karavAthI pitAne Amika L : lAbha thAya nahI tevuM dAna karavA mATe viratidhara zrAvakane utsAha "3 " latA Amika hetuM nathI. mokSa meLavavAne mATe puNyakarmone paNa sarvathA kSaya karavAnuM hoya che, pachI te puNyakAryo paNa zA mATe kare? A badhI vAtanuM dhyAna rAkhIne "je mahAvratadhArI hoya, zuddha ke zubha anuSThAna mAlika hoya, jIva mAtranA kalyANanI utkaTa bhAvanAvAle hoya, pApakarmo sarvathA ke dezathI badha karyA hoya, tevA satpAtramAM je pitAnI vastuonuM dAna karaze, jenAthI pivAyele satpAtra, ahiMsaka, satyAcArI, brahmacArI ane pUrNa Page #305 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zataka 8muM : uddezaka-7 245 sa yamI banIne pitAnA AtmakalyANa sAthe parajInuM paNa kalyANa karAvanAra bane che. AvA AzayathI A prazno che ane javAba che. vyavahAramAM paNa ApaNe anubhavIe chIe ke paisAne pagAradAra mAstara ke pa Dita paNa atyaMta kupAtra vidyAthIne vidyAdAna ApatuM nathI. dukAna para beThele vyApArI hiMsaka, zarAbI tathA durAcArIne paise paNa devA mAMgatA nathI. te pachI mokSane ArAdhaka bhAgyazAlI satpAtrane piSe temAM ratimAtra paNa khoTuM nathI. bAkI te anukaMpAdAna ke ucitadAna dvArA dIna-duHkhI, anAtha ane bIjA prakAre paNa karmonA bhArathI patita ane dalita banelAonA bharaNapoSaNa mATe dAnakAne jainazAsane niSedha karyo nathI. mATe ja jainazAsana-pravartaka tIrtha kare paNa dIkSA aMgikAra kare te pahelA varSabharane mATe vArSikadAna dvArA dInaduHkhI-tulA-laMgaDA Adine lAkha karoDa rUpIA ane vastra Adi Ape che ane tyAra pachI ja dIkSAne svIkAra kare che. tyAre ja zAlIbhadra zeTha ane taMgiyAnagarInA zrAvakenA gharanA daravAjA saune mATe sadaiva eka samAna ja ughADA rahetA hatAM vastupAla ane tejapALa jevA gujarAtanA mahAmaMtrI zrAvakonu dAna sArvatrika hatuM. kaccha bhUminA mahAzrAvaka jaghaDuzAhe corAsI nAtane dAna ApyuM che ane sarvathA bhayakara dukALamAM pIDita mAnava ane . pazumAtrane paNa jIvADyAM che. Page #306 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 246 zrI bhagavatI sUtra sAra saMgraha bhAmAzAhe dezanI rakSAnI khAtara pitAnuM sarvasva dravya rANA pratApane Apyu hatu ane Aje paNa dezanA koI paNa khuNAmAM duSkALa paDe che tyAre jaina samAja sauthI mokhare heya che. sthAna sthAna para cAlatI pAMjarApoLa tathA jIvadayA maMDaLIonA sthApaka ane rakSaka prAyaH karIne jainadharmA nuyAyIo ja che. have thoDuM ApaNA mATe vicArI laIe. bhagavatI sUtramAM mahAvratadhArIne dAna devAnuM spaSTa vidhAna che. paraMtu mahAvratadhArInI vyAkhyA karavAmAM pUrvagraha ke saMpradAya. vAdanA kAraNe je bhUla khAI gayA che ? sthAnakavAsI saMpradAyanA ghAsIlAjI mahArAjanI vidvatA mATe sau koIne mAna hovA chatAM paNa atyanta spaSTa cAlu praznottaranA sa darbhamAM temanA racelA bhagavatI sUtranA chaThThA bhAganA 664 jamA mahAvratadhArI munine artha "derA sAthenI sahapatti e pAtAnA meDhA upara bAMdhelI hoya te karyo che. eTale ke mahapatti bAMdhelA sthAnakavAsI munio ja mahAvratadhArI hovAthI dAna mATe cagya che. nAnA bAluDo paNa samajI zake che ke "AvI vyAkhyAmAM digaMbara, sAbara, tapAgaccha, kharataragaccha, aMcalagaccha ane lokAgacchanA badhAe munie mahAvratadhArI nathI" sarvathA TUMkI buddhino ke bhADutI buddhino upayoga karI jainAgamanA satyArthane dUSita karanAra pU ghAsIlAlajI mahArAjane ane daSita karAvanAra temanA prakAzane mATe ApaNI pAse dayA khAvA sivAya bIjo mAga nathI. pijamA mahAkA upara bAMdhelI rie ja mahAtra Page #307 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zita 8muM : uddezaka-7 247 sa zrAvakone mATe dAnadharmanI upAdeyatA 2 3 che mHm# pitAnI jAtane prAmANika mAnanAra zrImaMtanI zrImaMtAImAM che-vatte aMze paNa nIcenA traNa de te rahelA ja hoya che. (1) jANapaNe ke ajANapaNe sAmevALAne marmo upara cheDe yA ghaNe aMze prahAra karyA vinA zrImaMtAI maLatI nathI. kema ke badhAe jI zAlibhadra hotA nathI. (2) tela-mApa, seLabheLa, hisAbanA goTALA, vAcAturI ane vyAjamAM thoDe ghaNe aMze paNa asatyavAditA vinA dhana sulabha nathI. (3) moTe mAchale jema nAnAne gaLe. moTe ophIsara nAnAne daDe ane meTe vyApArI nAnA vyApArI upara rASa ThAlave che A pramANe dhana prApti mATe paNa matsya galAgala nyAyane Azraya svIkAryA vinA paNa zrImaMtAI durlabha che. uparyukta traNe kAraNomAMthI game te kAraNe meLavelI zrImaM. tAImAM paNa doSanI sulabhatA anivArya che tethI tenI zuddhine mATe paMca mahAvratadhArIone saMpUrNa satpAtra samajIne ane teo pitAnA jJAnAdinI ArAdhanA nirvidane karI zake te mATe temanI bhakti ane vaiyAvaccamAM pitAnI zrImaMtAIne sadupayega kare sarvazreSTha upAdeya mAge che. kema ke munio sarvathA niSpApa hoya che ane zrImaMtAI sarvathA pApapUrNa che, tethI zrImaMtAImAM rahelA pApone dhovA mATe niSpApa munionI ArAdhanAmAM mana-vacana tathA dhanathI bhAgIdAra banavuM. AnA jevo bIje eke dharma nathI. nA jJAnane saMpUNa che tethI tenI temane Page #308 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 248 zrI bhagavatI sUtra sAra saMgraha mokSarUpI baMgalAmAM praveza karavA mATe dAna-ziyala-tapa ane bhAva e cAra dvAra che. paraMtu gRhasthane mATe te sarva sulabha dAnadharma hovAthI te dvArA gRhastha pitAnuM kalyANa sAdhA zake che. A cAre dharmomAM kAryakAraNatA ? A cAre dharmomAM kAryakAraNabhAva raheluM hovAthI samya prakAre ekanI ArAdhanAmAM cArenI ArAdhanAno samAveza sulabha che. jema ke je dAnadhamI che te ziyaLavaMta paNa che, ane ziyalavatane tapAdharma zakaya hoya che ane tenA sadubhAvamAM bhAvadharma avazyameva hoya che tevI rIte je sadUbhAvI che te tapasvI che. je tapasvI che te ziyaLa saMpanna che, ane ziyaLa saMpanna AtmA dAnI ja hoya che. te A pramANe - ApaNe sahaja samajI zakIe chIe ke gRhasthAzramIne mATe ziyaLa, tapa ane AttadhyAna phaselo hovAthI bhAvadharma paNa atyaMta duSkara che, kaSTa sAdhya che mATe ja sauthI pahelA sarvathA sulabha dAna devAnI Adata keLavavI joIe ane bhAvadayApUrvaka nirvyAja dAna ApatAM, eka divasa e paNa Avaze ane nIce pramANe bhAvanA thaze ke "atyaMta kaSTasAdhya zrIma tAI dvArA jyAre he dIna-du khIcenAM duHkhamAM bhAgIdAra banI rahyo chuM, te pachI ekavAranA mithunamAM bethI nava lAkha jIve je marI rahyA che, te mArA pitAnA saMyamathI mithunane ja tyAga karI te bicArA ine paNa abhayadAna denAro banuM." AvI rItanA vicAro AvatA ja tene ziyaladharma pratye ruci thaze ane dhIme dhIme te pApane kaMTrolamAM leze Page #309 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zataka 83' : uddezaka-7 249 (C " ziyaLadhamanI ArAdhanA karatAM tenA vicAramAM pavitratA vadhatI jaze ane peAtAnA AtmAnI yA pratye tenu dhyAna kendrita thaze jyAre huM mArI peAtAnI IcchAthI ziyaLadhama pALIne bIjA ghaNA jIvAtuM rakSaNa karI rahyo chuM te pachI anAdikALathI mAre AtmA Dhodha, mAna, mAyA ane leAbhanA dUSaNlRAmAM phasAine khUba bhArI manele che, mATe tapazcaryAnI ArAdhanAthI mArA AtmAne bhAra vinAnA karU', tevA bhAvathI tapazcaryAnA Azraya sulabha manaze ane eka divase nIce pramANe paNa bhAveAnI vRddhi thaze keH-- " mAreA janma saMsAranuM saMcAlana karavA mATe nathI, tema koIpaNa jIva mAre AdhIna nathI. tA khIjAene mATe mAre zA mATe gadA bhAva rAkhavA ane mArA gadAbhAvathI saMsArane zu' bagaDavAnu hatu. teA khIjAene mATe hu zA mATe A dhyAna karUM, tethI te jIvAtmA paramAtmA pAse eka ja prArthanA karaze. saunuM kalyANa thAo, sau sukhI khaneA, mArA zatrunA ghare paNa dUdha roTalA thAe, huM saune khamAvu chu, sau mane khame AjathI hu' evu kaMIpaNuM karIza nahIM, lakhIza nahIM, jethI kAI paNa jIva mAre| zatru ane." A pramANe saddhyAna ane saddabhAvanAnu kAraNu samyaktapa che. ta pattu' kAraNu ziyaLa che, ane Anu kAraNa dAnadhama che. have ApaNe cAre kAya kAraNAne viparItarUpe vicArIe samyagdarzanathI jhalahalatA AtmA peAtAnA eka hAthamA sabhyacAritrarUpI DhAla ane bIjA hAthe samyajJAnarUpI tala vAra laine mehAdghi zatruone parAsta karyAM pachI tene AtmA Page #310 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 250 zrI bhagavatI sUtra sAra saMgraha svataH ke gurunI kRpAdRSTithI uccasthAne AvIne saMsAranA badhAe jIvomAM pitAnI ja kalpanA karaze ane pitAnI zakti vaDe saune sukhI ja banAvaze. pachI tene koI paNa vyakti ke padArthonI hAni lAbha mATe paNa sukha dukha nahi thAya ane sarvathA alipta raheze, ane tema thatAM potAnA AtmAne vadhAre vizuddha banAvavA mATe tamane Azraya laI temAM pUrNa sasta banaze. pachI te "mathuna karma dvArA lAkha karoDe jIvane zA mATe haNanAro banu " AvI bhAvanA thatAM ja brahmanI upAsanAmA AgaLa vadhaze ane brahmanI ArAdhanAmAM ekAkAratA prApta thatAM ja saMsAranA pratyeka jIvane yathAgya keIne annadAna, bIjAne jJAnadAna, trIjAne buddhidAna, cothAne cAturIdAna, pAMcamAne dharmadAna ane chevaTe melidAna ApavA jeTalI zakti paNa temAM utpanna thaze. mATe ja tIrthakara bhagava toe mokSamAM javA mATe "dAnAdika cAre bAraNA...." arthAta jainazAsana rUpI sarovaramAM rahelA navatatvarUpI kamaLane levA mATe dAna-ziyaLa-tapa ane bhAva ne cAra dvAra rUpe kahyo che kemake daravAjAmAM praveza karyA vinA AgaLa vadhI zakAtuM ja nathI have ApaNe praznottaramAM praveza karIe. bhagavatI sUtramAM gautamasvAmInA pUchavAthI bhagavaMte kahyuM ke AhAra prApta karavAnI IcchAthI zrAvakanA ghare AvelA munirAjene te gRhastha (gAthApati) be piMDa mATe nimaMtraNa ApatAM kahe che he pUjya munivara ! A be piMDamAMthI eka piMDa (AhAra)nuM bhakSaNa tame karaje, ane bIju piDa amuka sthavirane Apaje, Ama kahIne te gRhastha munirAjane be piMDa Ape che. Page #311 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zataka 8muMH uddezaka-7 251 dharmalAbha ApIne munirAja pitAnA sthAnake (upAzraye) AvyA. eka piMDa potAne mATe rAkhIne bIjuM piMDa zrAvakanA kahyA pramANenA sthavirane devA mATe tenI tapAsa karatAM je te malI jAya te ThIka, anyathA te piMDanuM zuM karavuM ? kemake te piDa je sthavirane mATe nirNata che mATe tenI mAlikInuM piDa pate khAI jAya te khAnAra munine adattAdAnane doSa lAge che. ane dravya tathA bhAvathI sUkSma ke bAdara doSane nahIM sevanAra jainamuni adattAdAnanuM sevana kare nahIM. javAbamAM bhagavaMte pharamAvyuM ke he gautama! sthavirane gotavA chatAM paNa te na maLe te gRhastha dIdhelA te piMDane ekAnta, nirdoSa ane jIvarahita jamInamAM paraThavI devuM joIe. A ja pramANe traNa, cAra, pAMca, cha, sAta, ATha, nava ke daza piMDane ApatA gRhurtha kaheze ke AmAMthI eka tame vApa raje ane bAkIne amuka amukane Apajo. javAbamAM bhagavate upara pramANenI vidhi kahI che vastra, pAtra, rajeDaraNa mATe paNa A ja vidhAna che, arthAta pitAne dIdheluM pate vApare ane bIjAne uddezIne Apelu pAtra-rajoharaNa Adi te sthavira maLI jAya te Apavu anyathA paraThavI devuM jaina muni nivRttipradhAna hovAthI pitAnA Atmika sa yamane tathA lIdhelA vratone kayAyathI paNa dUSaNa lAgavA pAme nahIM tadarthe je vastuo pitAnI nathI, jenA sevanathI mana-vacana ane kAyAmAM vikRti-roga tathA bIjI koI upAdhi thavAne saMbhava rahe, athavA je vastune pAse rAkhavAthI pitAne kayAyathI AdhyAna thavAne prasaMga Ave tyAre te vastu uparanuM mamatva Page #312 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 252 zrI bhagavatI sUtra sAra saMgraha sarvathA choDI devA mATe te vastune paraThavI devAne adhikAra che je Aje paNa pracalita che. saMyamanI sAdhanAne dRSTikoNa mukhya rAkhIne ja jaina muni. ene mATe A niyama che. sevAI gayelA akRtya sthAnonI vaktavyatA: mArA pAtramAM piMDa paDo" AvI pratijJAvALe kaI muni gocarI mATe jAya che, ane tyAM mULaguNanI virAdhanArUpa kaMIka akRtya sevAI gayuM hoya, tyAra pachI akRtya-sevI munine pitAthI sevAI gayelA akRtyane saMtApa-mAnasika kheda thAya, ane pitAnA manamAM vicAre ke "mArAthI sevAI gayelA akRtyanuM arihaMtAdi samakSa ha AlecanA karUM, misyA duSkRta daIne pratikramaNa karU, tenI ni dA karUM, gaha karuM ane pharIthI tevuM na thAya te mATe tevAM akRtyenA anuba dhane ja toDI lauM. prAyazcita karIne vizuddha thAuM, ItyAdi bhAvanA karIne pachIthI ha sthaviro pAse jAuM ane te pUne mArA akRtyenI jANa karI teoe ApelA prAyazcita, tapazcaryA AdinuM pAlana karIza ane akRtyathI mArA AtmAne zuddha karIza " AvI rItanA vicAra karI te muni sthavira pAse AvavA paga upADe che paNa te pahelAM ja sthavira pite vAtAdi doSathI mUka thaI jAya, kALa karI jAya, athavA pite (prAyazcita lenAra muni) mUka thaI jAya, kALa karI jAya. AvI paristhitimAM che bhagavaMta ! Apa pharamAvo ke te muni virAdhaka che ke ArAdhaka che? javAbamAM bhagavAne kahyuM ke he gautama! te muni cokkasa ArAdhaka ja che paNa virAdhaka nathI Page #313 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zataka 8muM H uddezaka-7 253 A pramANe ArAdhana karavA AvanAra muni sthavirenI maryAdAmAM AvI gayA pachI ane prAyazcita letAM pahelA te sthavira mUka thAya ke kALa karI jAya tyAre paNa he gautama! te muni ArAdhaka ja che, paNa virAdhaka nathI. A ja rIte vihAra. bhUmimAM ke IMDita bhUmimAM kaI munithI apakRtya sevAI gayuM heya ane upara pramANenI bhAvanA thatAM te muni sthavira pAse AvavA nIkaLe ke sthavironA upAzraye AvI jAya, paNa prAryAzcita letA pahelA sthavira ke prAyazcita lenAra pote mUka thaI jAya ke kALa karI jAya te paNa te muni ArAdhaka che, virAdhaka nathI tevI rIte keI sAdhvI bhikSA mATe, vihAra ke nihAra mATe jatAM kaMIka akRtya sevAI gayuM ane prAyazcitanI bhAvanAthI sthavira pAse Ave, ane sthavira ke sAdhvI mUka thaI jAya ke kALa karI jAya te paNa he gautama ! te sAdhavI ArAdhaka ja raheze paNa virAdhaka nahIM thAya. AnuM kAraNa jANavA mAMgatA gautamasvAmI pUche che ke, huM prabho! Apa kayA kAraNe temane ArAdhaka kahe che, ane virAdhaka nathI kahetA? bhagavAne kahyuM ke he gautama ! kaI mANasa unanA DhagalAne, hAthInA vALanA DhagalAne, zaNa ke kapAsanA resAne ke ghAsanA doraDAne teDI phADI chedI ane bhAMgIne be-traNa-cAra- pAMca TakaDA kare ane pachI agnimAM nAMkhe, tyAre he gautama ! toDAtA, chedatAM, bhedatAM ke agnimAM naMkhAtA te padArtho teDAyA. DAyA, chedAyA, bhedAyA ane banyA ema kahevAya ke nahIM ? gautame kahyuM ke he prabho ! chedAI rahelAne chedAyA, teDAtAne sayAbhadAtAne bhedAyA ane agnimAM naMkhAtAne nakhAyA ane baLatAne baLAyA ema kahevAya che. Page #314 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 254 zrI bhagavatI sUtra sAra saMgraha tema he gautama! je sAdhaka pitAnA attarAtmAnA pazcAtApapUrvaka ArAdhanA karavA taiyAra thaI gayA che, karAyelA pApone mATe jabaradasta pastAve che, ane gurusanmukhe paNa pApone prakAzita karI daDa levAnI utkaTa bhAvanAvAle muni ArAdhaka ja banaze yadyapi ArAdhanA mATe AvavuM e vartamAnakALa che, te paNa he gautama! bhUtakALa ane vartamAnakALane abhedanI kalapanAthI ArAdhanA karavA taiyAra thayele te muni avazyameva ArAdhaka che. dipakamAM jema jeti (agni) baLe che, tema ArAdhanA karavA mATe taiyAra thayele sAdhaka paNa sadaiva dipakanI jema camakadAra bane che. sArAMza ke kSaya pAmyA vinAnI mohakarmanI sattA pratyeka AtmAnA asaMkhyAta pradezamAM pitAnI sattA jamAvIne beThelI che. tethI sattA sthAne rahele meha game tyAre paNa nimitta maLatAM ja udayamAM AvyA vinA rahevAne nathI, ane udayamAM Avate meha naTarAjanI jema game te prakAre game te sthAnathI udayamAM Avaze ane sAdhakane tevA prakAranI paristhitiomAM phasAvaze. paraMtu sAdhaka mekSAbhinaMdI hoya, pApabhIru hoya, te kapaDA upara lAgelI dhUla jema jhaTapaTa khaMkherI devAmAM Ave che, tema sAdhaka pitAnA karmone prAyazcita dvArA khaMkherI nAkhaze ane ArAdhanAnA mArge AgaLa vadhIne pharIthI apakRtyonA sthAnene sarvathA baMdha karaze. Page #315 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zataka s : uddezaka-7 255 kriyAonI vaktavyatA : prazna-bIjA jIvanAM audArika zarIranA upayogane AzrayI upaga upabhega) karatAM jIvane keTalI kiyAo lAgaze? bhagavAne pharamAvyuM ke he gautama! te jIvane kadAca traNa, kadAca cAra ane kadAca pAMca kriyAo lAgaze kAyikI, adhei. karaNikI, prAkruSika, pAritApanikI, ane Ara bhikI A pramANe kriyAo pAMca che. triya ra triA" je karAya athavA jenA vaDe karAya tene kriyA kahe che. jyAM kriyA che tyAM karma che, ane jyAM karma che tyAM saMsAra che. ane cAre gatirUpa saMsAramAM rahenAro jIva saMsArI kahevAya che saMsArI jIva anaMta karma-vargaNAothI dabAIne khUba ja vajanadAra baneluM hovAthI tene khAvA-pIvA, uThavA-besavA Adine mATe kiyAe karyA vinA cAlatuM nathI. samaye samaye badalAtA adhyavasAnA kAraNe kiyAvata thayelA jIvane mATe A praznottara che. kemake kriyAvaMta jIvane bIjA jInA audArika zarIrane upayogamAM lIdhA vinA cAlI zake tema nathI. pitAthI atirikta bIjA anaMtAnaMta jIvothI paripUrNa A saMsAramAM deva ane nArakane choDIne ekendriyathI laI 5 cendriya sudhInA chAnuM dArika zarIra paraspara eka bIjAne upa ja hoya che. Page #316 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 256 zrI bhagavatI sUtra sAra saMgraha jyAre ApaNA jIvAtmA rAgAtmaka ke dveSAtmaka bane che tyAre bIjA nA audArika zarIrane Azraya A pramANe leze:hAtha sApha karavA mATe mATI (pRthvIkAyanuM zarIra) pIvA ane hAtha-paga dhovA mATe pANI (jalakAyanuM zarIra) raseI ane ThaMDIthI bacavA mATe agni (tejaskAyanuM zarIra) zarIranI sukhAkArI mATe vAyu (vAyukAyanuM zarIra) sudhA bhAMgavA mATe ane jIbha IndriyanI lAlasAne sa SavA mATe geha, caNA, bhIMDe, kAkaDI, sAkara TeTI, masaMbI, AMbA, bhAjI pAse Adi padArtho je vanaspatikAyanuM zarIra che. jyAre mAthAmAM paDelI jU, lIkha, gharamAM thayelA mAMkaDa, machara, mAkhI, kIDI AdithI potAnuM rakSaNa karavA mATe, pa cendriya kUtaruM, bIlADe, udaraDA, gAya, sApa Adi jAnavarathI bacavA mATe, tathA potAnA mATe taiyAra thatI hATahavelImAM beIndriya, trIIndriya ane caturindriya jInA hanananI upekSA karaze tejAba ane seDAthI banelA sAbuthI dhoyelA kapaDAnuM meluM pANuM gaTaramA nAkhaze, jethI tyAM rahelA asaMmeya nAnA moTA kIDA Adi kSudra jatuonuM hanana thaze. ItyAdika aherAtamAM karAtI pratikSaNanI kriyAomAM kayAMya rAgavazatA che, te kayAya SavazatA che, eTale ke keTalIka kiyAo karavAmAM rAga rahelA hoya che jyAre bIje TheSa paNa raheluM hoya che jema ke snAna karavAmAM rAga hoya che, paNa snAnanuM ke gaMdA kapaDA dheluM meluM pANI jyAre gaTaramAM nAkhavAmAM Avaze tyAre A kriyA dveSa vinA thatI nathI. sArAMza ke rAga ane cheSa sAthe ja rahelA hoya che mATe ja kahevAya che ke kriyA rAgapUrvaka hoya paNa tene upaga TheSa vinA thatuM nathI. Page #317 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zataka 8muM : uddezaka-7 257 ' evI rIte pAkI gayelI sugaMdhI kerIne hAthamAM laIne paMpA LatI vakhate bhale rAga haze? paNa, jayAM kerIne rasa ke TUkaDA khAvAnI lAlasA jAgRta thaI, tyAM ja kerI uparane rAga, dveSamAM badalAI jatAM, te kerInA phaLane sauthI pahelAM ThaMDA pANInI DelamAM DubADI devAmAM AvI. tyArapachI rAjI rAjI thatA kerIne masaLavA beThA ane tenI rageragamAMthI rasa kADhavAnI taiyArI karI ane rasa kADhyo, athavA capu vaDe uparanI chAla sarasa rIte utArIne 5-2pa TUkaDA karatA gayA ane moDhAmAM mUkatA gayA. A badhI kriyAomAM deva te pratyakSa rahele ja che para strIne ke kanyAne pitAnI banAvavA mATe pahelA te tenA upara rAga saMjJA ja hoya che, pachI premamAtrA jema jema vAsanAmAM badalAtI jAya che, tema tema vAsanAnA prabalage te strIne potAnI banAvavA mATe judI judI jAtane chala-prapaMce karIne paNa tene vaza karIe chIe jyAM vAsanA che-moha che tyAM dveSarAjAnI savArI AvatAM * vAra na lAge kRSNarAjAnI paTTarANI rUkSmaNInA pUrvabhavanA jIve meranA aMDAne teDyA nathI, teDavA pheDavAnI bhAvanA paNa hatI nahIM, kevaLa rAgavaza thaIne aMDA hAthamAM lIdhA che bAhya manamAM aMDAone koIpaNa prakAre hAni karavAnI IcchA nahIM hovA chatAM paNa antahRdayamAM samyajJAnanI jyAre kacAza hoya che, tyAre jIvamAtrane ahiMsA tAvanI samajutI hotI nathI. athavA rAganA kAraNe dabAI jAya che. mATe ja rANIjI bhUla khAI gayA ane "maraNI ane aMDA je mAtA ane putra rUpe hatA tene viyoga karAva e ja moTAmAM moTI hiMsA che, ane jyAM hiMsA che tyAM pracchanna rUpe dveSa to hoya ja che. Page #318 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 258 zrI bhagavatI sUtra sAra saMgraha A pramANe jIva mAtra prati samaye kaMI ne kaMI kriyAo kare che. mAnyuM ke khAnapAna-raheNI-karaNI tathA kuTuMbanuM ke potAnuM rakSaNa karavA mATenI kriyAo sarvathA anivArya che. jene karyA vinA jIvamAtra rahI zakato nathI. kemake te vinA tenuM jIvana ja jokhamamAM mUkAI javAne bhaya rahe che. mATe kriyAo karavI sarvathA anivArya che, ane karAtI kriyAomAM jIvahiMsA paNa rahelI ja che. AvI rItanA dharma saMkaTamAM paNa zAstrakAroe kahyuM ke "karAtI kriyAothI hiMsAkarma bhale lAge, te paNa te karmone baMdha te pitAnA pariNAma eTale ke AtmAnA adhyavasAya upara nirbhara che. mATe saMsAranI vAsanA ane paudgalika padArtho pratyenI mAyAne jema bane tema ochI karavA mATenI ja TreiniMga levI te hitAvaha mAge che, tathA mAnasika jIvana ahiMsAmaya banAvavuM jenAthI pariNAmonI zuddhi thatAM karAtI kriyAomAM jIvAtmA alipta ane anAsakta rahevA pAmaze, jethI karmone rasabaMdha ane sthitibaMdha paDavA pAme nahIM. kadAca paDaze te e pratikramaNa dvArA khaMkherAI jatA vAra nahIM lAge. praznottarano bhAva A pramANe che * bIjA jInA audArika zarIranA Azrayane laI jIvAtmAne traNa kriyA te nizcita lAgaze. kadAca ethI paNa lAge ane pAcamI paNa lAgavA pAme. traNa kiyA eTale kAyikI, adhikaraNikI ane prASikI kAraNa ApatA bhagavaMte kahyuM ke A traNe kriyAone paraspara avinAbhAva sa ba dha che. eTale ke je avItarAgI jIva che te Page #319 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zataka 8mu : uddezaka-7 259 peAtAnI kAyAne kaMTrolamAM rAkhI zake tema nathI, tethI kAyikI kriyA mATe te| kai kahevApaNuM nathI ane jyAM jyAM kAyikI kriyA che tyAM adhikaraNikI ane prAkreSikI paNa niyata hAya che. traNe kriyAomAM kAryakAraNubhAva nathI paNa avinAbhAva sabaMdha che. mAnyuM ke adhikaraNanA atha zastra thAya che paNa sauthI meTAmAM meATu' ane khataranAka zastra te ApaNuM zarIra ja che, jene mATe mANasa mAtra bhayaMkaramAM bhayarthaMkara pApakarmo karavA prerAya che. vyavahAramAM paNa ApaNe kahIe chIe ke 'pApI peTane mATe zuM nathI karAtuM... ? ? ane dveSa sivAya para jIva mana, haeNnana, tADana, tana, mAraNa, pIDana, saMtApana Adi kriyAe thatI nathI. A pramANe traNe kriyAo ekI sAthe ja rahevAvALI che. jyAre paritApanikI ane prANAtipAtikI kadAca hAya te A pramANe :~ cadI jIvAtmA dveSavaza khIjA jIvAne mana-vacana ane kAyAthI paritApa Ape tyAre ceAthI kriyA paNa lAgaze. ane khIjA jIvAne apAtA paritApa jyAre kilaSTa pariNAmanA hAya che tyAre khIjA prANIonA prANanA atipAta arthAta pharIthI jIvatA na thaI zake te rIte zarIrathI chuTA karI devA tene prANAtiyAtikI kriyA kahevAya che. jyA sudhI jIva avItarAga avasthAmAM che, tyA sudhI tene rAga-dveSa, me|hu-mAyA, leAbha-parigraha ane maithuna Adi pApeAnI Page #320 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 260 zrI bhagavatI sUtra sAra saMgraha vidyamAnatA rahelI che. te kAraNe bhagavaMte kahyuM ke kriyAone mAlika banato jIva pratisamaye sAta ke ATha karmone baMdhaka che. A pramANe nAraka tathA asurakumArAdi devAne paNa para audArika zarIrane AzrayI traNa cAra ke pAMce kiyAo hoya che. have kaI jIva vakiya zarIrane AzrayI kriyA kare che te prANAtipAtikI kriyAne cheDIne pahelAnI cAre kriyAone mAlika thaze. kemake vaikiya zarIrane nAza hoI zaktA nathI. tevI rIte AhAraka, tejasa ane kAmaNa zarIrane AzrayI cAra kriyAo ja hoya che kemake A traNe zarIrane nAza thato nathI. A pramANe kiyA saMbaMdhI khulAse sAMbhaLIne gautamasvAmI Adi parSadA khuza thaI. oooo ? sAtame udeze samAsa : .000000000000000000 Yr Page #321 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zataka 8muM : uddezaka-8 te kALa ane te samaye rAjagRhI nAmanI nagarI hatI, temAM guNazIla nAme yakSanuM caitya hatuM, pASANa vizeSathI banAveluM suMdara pRthvIzilA nAmaka paTTaka hatuM, te caityathI cheDe dUra ghaNuM saMkhyAmAM bIjA dharmanA vAdane mAnanArA loko rahetA hatA te kALa ane te samaye pitAnA tIrthanI apekSAe Adikara bhagavAna mahAvIra svAmI tIrtha kara hatA teozrI eka divase caturvidha saghanI sAthe guNazila caityanA udyAnamAM padhAryA. samavasaraNanI racanA thaI bhagavAnanI divya vANuM sAMbhaLIne khuza thayelI parSadA pitAnA sthAnake gaI je kALe bhagavata caityanA udyAnamAM samavasaraNe birAjamAna hatAM, te samaye jAtisampanna, kuLasampanna, yAvat jIvana ane maraNanA bhaya vinAnA ghaNu sthavire bhagavAnathI ghaNA dUra nahIM ane najadIka nahIM, pitAnA ucita sthAne bane ghuMTaNa uMcA ane mastaka nIcuM rAkhIne, dhyAnarUpI keThAmAM eTale ke ekAgratApUrvakanA ciMtanamAM sa yama ane tapathI AtmAne bhAvatA rahetA hatAM. koThAmAM raheluM dhAnya jema sthira rahe che, tema te sthavira munionuM mana, IndriyenI pravRttimAM bhaTakyA vinAnuM sthira hatu. krodha, mAna, mAyA tathA lAbha nAmanA kaSAyAne ghaNuM ja pAtaLA karI dIdhA hatAM. A pramANe te sthaviro jyA hatAM tyAM te anya tIrthika AvyA ane sAkSepa teo A pramANe belyAH he vize ! Page #322 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 262 zrI bhagavatI sUtra sAra sagraha tame leAkeA saMyata nathI, trirata nathI ane pratiSThata pratyAkhyAta pApakama vALA paNa nathI mATe ekAnta mALa che. (1) asayata-eTale vata mAnakAlika sava sAvadha 'anuSThAneAthI dUra rahenAra saMyata kahevAya che. huM sthavire! mahAvIra ziSye ! tame tevA saMyata nathI. kemake mana, vacana ane kAyAthI prANAtipAtAdi kAryo kare che, karAve! che ane anumeAdanArAo che. (2) avirata-bhUtakAlIna pApakarmAMthI jugupsA kare dUra rahe ane bhaviSyamAM thanArA pApeAne je savara kare tene virata kahevAya che. paNa huM vire ! tame tevA nathI. (3) apratihata pApakama -eTale vata mAnakALamAM pApakarmone saMvara karave-nAza karavA, pUvakRta aticArenI niMdA karavI ane bhaviSyamA huM pApakAE nahIM karU AvA prakAre akaraNa dvArA pApakarmAnuM nirAkaraNa karavAnuM jemAM thAya te pratihata pratyAkhyAna pApakama' kahevAya che. huM sthavira ! tame tevA nathI, mATe apratihata pApakama vALA che. ane ekAnta khAla che! eTale sarva prakAre jJAnarahita che A pramANe anya tIrthikonA kSepapUrvaka vacana sAMbhaLyA pachI pazu ratimAtra uzkerAyA vinAnA sthaviree temane pUchyu ke * huM Af ( anya tIthiMke) tame kayA kAraNe amane (mahAvIra svAmInA mutiene) asa yata, avirata, apratihata pApakarmo ane ekAntamALa kaheA che? (ahIM sthavira eTale jainamuni ane Aya eTale anya tIrthika samajavA, ) Page #323 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zataka 8muM : uddezaka-8 263 Ae kahyuM ke "tame adatta AhAra upaga kare che. adatta vastune grahaNa karavAnI anumodanA kare che, mATe tame asaMyAtAdi che viroe pUchayuM, he Aryo! ame kaI rIte adatta vastune laIe chIe, tene upayoga karIe chIe, anumerIe chIe ane prANAtipAtAdinuM sevana karI ame asaMyatAdi kevI rIte chIe? tyAre anya tarthikee kahyuM ke he sthavire! tamArA siddhAMta mujaba dAtA vaDe devAI rahelI vastu adatta kahevAya che, tathA grAhaka vaDe grahaNa karavAmAM AvI rahI hoya tene tame apratigRhIta mAne che. pAtranI aMdara kSipyamAna (nAkhavAmAM AvatI vastu) vastune tame anisRSTa (akSipta) samajo che, arthAta dIyamAna vastu kALanI apekSAe vartamAnakALavartI hoya che, ane datta apAI cUkelI vastu bhUtakALavatI hoya che. yadI vartamAna bhUtakALamAM bheda mAnavAmAM Ave te temanAthI yukta vastumAM te baMne kALanI apekSAe bheda kema na hoya ? eTale temanI vacce paNa bheda jarUra mAnave paDaze. dIyamAna vastu datta kahevAtI nathI, mATe te adatta ja che ane tame te vastune grahaNa kare che, mATe te sthavira ! tame adattAdAna grahaNa karanArA che. he sthavire! tamane lekene je vastu ApavAmAM AvI rahI hoya che, te apAI cUkelI apAtI nathI paNa adatta ja apAya che. tethI jyA sudhI tamArA pAtramAM nathI paDatI ane vacce ja tenuM apaharaNa thaI jAya te tamArA mate dAtAnI vastunuM apaharaNa tame mAne che, mATe ja te vastu tamArA mATe adatta bane che A kAraNe ja tame (jaina munio) adatta vastune Page #324 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 264 zrI bhagavatI sUtra sAra saMgraha AhAra kare che, adattanI anumodanA kare che, ane prANAtipAtanuM trividha sevana kare che, mATe tame saMyata virata Adi che, e zI rIte kahevAya ane manAya ? pratyuttara ApatA sthavirAe kahyuM: he Aryo! ame jaina munio adatta vastune grahaNa karatA nathI, anudatA nathI, mATe ame dIdhelI (datta) vastune ja grahaNa karanArA chIe. tene ja AhAra karanArA ane anumodanArA chIe. tethI ame sayaMtavirata ane pratitapApakarmavALA ja chIe, ane sarvathA jJAnacakRta paMDita chIe. tAtparya samajAvatA sthaviree kahyuM, ame diyamAna vastune datta, pratIgRDhamANa vastune pratigRhIta ane nisRjyamAna vastune nisRSTa mAnIe chIe, tethI pAtramAM paDatI vastune vacce keI apaharI le te te vastune ame amArI mAnIe chIe, dAtAnI nahIM tethI ame apAyelI datta vastune ja grahaNa karanArA chIe. kema ke-dIyamAnakALa bhale vartamAna rahyo hoya ane dattakALa bhUtakALa bhale rahe te e bane abheda mAnIne ja sa sArane vyavahAra cAle che ane cAlaze. kemake dAtAne devAne bhAva che, grAhakane grahaNa karavAne bhAva che. dAtA mANasa grAhakane devAnI kalapanAthI devAnI kriyA karI rahyo hoya che, jyAre levAvALA dAtA pAsethI levAnI bhAvanAthI levAnI kriyA karI rahyo hoya che A pramANe saMsArane vyavahAra prAyaH karIne baMne kALane abheda mAnavAthI sucArU rUpe cAle che mATe dIyamAna vastu adatta kahevAtI nathI paNa datta ja kahevAze ane ame jaina munie nadIdheluM ja laIe chIe, tene tame he A! barAbara samaje. A vAtanA anusaMdhAnamAM sthavira munioe anya tIrthikone kahyuM che tamArA siddhAMta pramANe ja dIpamAna vastu adatta kahevAya Page #325 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zataka 8muM : uddezaka-8 265 che, tethI tame ja adata vastunA bhakSaka che mATe asaMyata ane avirata che." tyArapachI te Aryoe sthavirene A pramANe kahyuM ke he munio! tame mana-vacana-kAyAthI prANAtipAtanu sevana karanArA hovAthI asaMyata che, yAvata bALa che. sthavirethI kAraNa pUchAyelA teoe kahyuM "tame jaina munio eka sthAnethI bIjA sthAne jatAM-AvatAM pRthvInA jIne mA-dabAve che, tamArA pagathI temane AghAta kare che. va-paganA AghAtathI temanA cUrecUrA karI che. se-pagathI cagade che. sAhR-pagathI temane ghase che, sa gharSita kare che, saMgha-ahIM tahIMthI temane ekatra kare che varitA temane paritApa Ape che vijhame-temane duHkhI kare che. vavavaveha-ane te jene mArI nAkhe che A pramANe pRthvIkAyika jIvane tame mArI nAkhanArA che. mATe asaMta yAvatu bALa che javAba ApatA sthavirAe kahyuM ke ame pRthvIkAyika jIne dabAvatA nathI. yAvat mAratA nathI, kemake ame je gamanA gamana karIe chIe te kevaLa sarvathA anivAryarUpe maLa-mUtranA tyANa. athavA 3lAna-bALa-vRddha muni Adinu vaiyAvacca, bIjA jInA Upadrava samaye arthAta jalakoya ke trasakAya chanA Page #326 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 26 zrI bhagavatI sUtra sAra saMgraha sarakSaNurUpa saMyamanI ArAdhanA mATe ja eka sthAnathI khIjA sthAna tarapha, eka dezathI khIjA deza tarapha jaie chIe, tyAM athavA khIje game tyAM paNa pANI vanaspati tathA khIjA kAI paNa sacitta padArthone sparza sudhAM paNa ame karatA nathI ane je dhArI mAga hAya che tyAMthI ame jaie chIe kema ke te raste pRthvIkAcika jIve hAtA nathI aNukheDAyelI pRthvI sarvathA sacitta hAvAthI tyAM ame paga paNa mUkatA nathI maLa-mUtra tyAgatA nathI ke bIju kAI jAtanuM pANI paNa ame phekatA nathI. cAlIe chIe tyAre halake paga mUkIne tathA irmAMsamiti eTale khane AMkhAnA upayega mUkIne jyAM eka paNa nAnA meATI jatu na heAya tevI rIte cAlIe chIe, mATe amArA gamanAgamanathI keAi paNa jIva marate nathI, khAtA nathI ane paritApa paNu pAmatA nathI. ame jyAre sayama svIkArIe chIe, tyAre arihaMta bhagavatAnI tathA guru mahArAjAenI sAkSIe mana-vacana-kAyAthI karaNa-karAvaNu tathA anumAinathI pRthvIkAya jIveAnA hananarUpa prANAtipAtanA sarvathA tyAga karIe chIe. ane tema karIne sattara bhede aNizuddha saMyamanuM pAlana karIe chIe. A kAraNe ame prANAtipAtAdi pApAnA tyAga karelA heAvAthI tathA lIdhelI pratijJA barAbara pALatA hAvAthI jaina munie ja sayata, virata ane pratihata pApakama vALA hoie chIe. he tApase ! tame tevA nathI ja te nakkI jANajo. kema ke tamArA siddhAMtamAM jIvAnu svarUpa ja spaSTa nathI. temanA sayamanI parekhA nathI. tevI rIte irmAMsamiti AdinI Treiniga paNu nathI, Page #327 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 267 zataka 8muM : uddezaka-8 jaina munione spaSTa javAba sAMbhaLyA pachI hatAza thayelA anya tIrthike e sthavirene kahyuM ke, tame jaina munio gamya. mAna (jyAM javAnuM hoya) vyatikramyamAna (je rastAne oLaMga hoya) tene agata ane atikAta mAne che rAjagRha nagaramAM pahocavAnI IcchAvALAne tame leke te nagarane asaMprApta mAne che. javAbamAM sthaviree kahyuM ke ame loko gantavya sthAnane gata, vyatikramsamANa sthAnane vyatikrAMta ane rAjagRhI nagara tarapha prasthAna karelAne rAjagRha sa prApta mAnIe chIe. are tApaso ! vyavahAranI bhASA paNa tame sAMbhaLI che? janAra nIcethI meDA upara janAra mANasa hajI te pahele pagathIe paga ja mUkta hoya che te ya ApaNe kahIe chIe ke te mANasa meDA upara gaye che", meDe hajI saprApta nathI te paNa tame ane ame bolIe chIe ane bhAva samajI laIe chIe. nirakSara paNa A vyavahAra te sAce mAne che" rAjagRhI nagarImAM pahocatA hajI be traNa divasa lAgavAnA che te e kaI paNa bIjAne pUche che "phalANA bhAI kyA gayA? tyAre sau koI eka ja javAba Ape che ke te bhAI rAjagRhI gayA che. A pramANe sthavira jaina munioe anya tIrthikane nirUttara karyA ane gatiprapAta nAmanAM adhyayananI prarUpaNa karI. Page #328 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 268 zrI bhagavatI sUtra sAra saMgraha gatiprapAta adhyayana : javAba ApatAM bhagavate kahyuM ke gatiprapAta pAMca prakAre che, te A pramANe H 1 prayogagati, 2 tatagati, 3 ba dhana che gati, 4 upapAtagati, 5 vihAgati. 1 pragatinA paMdara bheda che. 4 manoga, 4 vacanaga, 7 kAga A pramANe mana, vacana ane kAyAnA vyApArane vega kahe che. tenI gati pravRtinuM nAma pragati che, sAraMza ke satyamanecega Adi vyApAra dvArA mana-vacana ane kAyAnA pudgalenI je gati thAya te pragati che. 2. tatagati-eTale vistIrNa gati, jema bIje gAma javAne mATe ke mANasa potAnA sthAnethI ravAne thAya che, ane gaMtavya sthAne jaldI pahoMcavA mATe rastAmAM pitAnI gatine jhaDapI kare te tatagati kahevAya che 3 baMdhana che gati-karmonA baMdhanane abhAva thaye chate je gati thAya te baMdhana chedagati che. AvI gati jIvamukta zarIranI ke zarIramukta jIvanI thAya che. Page #329 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zataka 8muM : uddezaka-8 269 4. upapAtagati-traNa prakAre che. kSetragati, bhavagati ane bhAvagati nAraka, tiryaMca, manuSya, deva ke siddhanA jIvane je kSetramAM utpAda thavAne hoya, te kSetraparyatanuM temanuM gamana kSetre papAtagati kahevAya che nArakAdi jIvenI potAnA bhAvamAM utpAda rUpa gatine bhapapAti gati kahevAya che siddha ane pudgalanuM gamana bhapAta che. bAkInuM prajJApanA sUtranA 16mAM pragapadathI jANavuM. ke AThama udeze samApta. Yril ka Page #330 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zataka AThamuM : uddezaka-9 guru AdinA pratyenIke: AnAthI pahelAnA uddezAmAM sthavira bhagavateAnA pratyenIka tarIke anya yUthikAne kahyAM che. tyAre A uddezAmAM AcArya, upAdhyAya, sthavira, gati, zruta AdinA pratyanIketu vana che. pratyenIka eTale prati sainya. jema eka dezanA rAjAne khIjA dezanA rAjA ane eka dezanA sainikaneA bIjA dezanA sainika zatru hAya che. tema AdhyAtmika jIvana mahAduSkara hAvAnA kAraNe temanA paNa pratyenIke| vidyamAna ja hAya che. rAjagRhInagarImAM gautamasvAmIe bhagavAnane pUchyuM ke he prabhA ! paMca mahAvratadhArI guru bhagavaMteAnA pratyenIke keTalA kahyAM che ? 2 javAbamAM bhagavAne kahyuM ke he gautama ! temanA pratyanIke traNa prakAre kahyAM che te A pramANe - AcAya pratyenIka, upAdhyAya pratyenIka, sthavira pratyenIka. AcArya bhagavaMtA tItha kareAnI gerahAjarImAM jaina zAsananA rAjA samAna Aya che. AkhAya jaina samAjanA yegakSemanI surakSA temanA upara heAvAthI zAsananA staMbha samAna che. sUtrArthAMnA vyAkhyAtA heAya che. upAdhyAya bhagavate AcAya mahArAjanI AjJAnusAra munione paThana-pAThana karAvanAra temaja caturvidha saghane zaithilyathI dUra rAkhanArA hAya che temaja sutrenA dAtAra hoya che. Page #331 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zataka 8muM : uddezaka thA sthavira bhagavate traNa prakAra hoya che. (1) sATha varSanI uMmaranA hoya te jAti sthavira. (2) samavAyAMga sUtranA dhAraka te zrata sthavira. ane (3) dIkSAnA vIza varSanA paryAyavALAne paryAya sthavira kahevAya che. A pramANe jena zAsananA mAlika jevA AcArya, upAdhyAya ane sthavira bhagavatenA pratyenIko gRhastha veSadhArI ane muni veSadhArI paNa hoya che. jeo te mahApurUSanA jAti, kuLa, Adane laI athavA ekAda pramAda ke bhalane AgaLa karI temanI nidA, avarNavAda karanArA hoya che, temanI samIpe rahyA chatA paNa potAnA AcArya upAdhyAya ane sthavirenI sevA ane vaiyAvacca Adi satkarmothI dUra rahe che. matalaba ke bIjAone vaiyAvacca AdinA pATha bhaNAvavA hoya athavA vyAkhyAnanI pATa uparathI saMghane guruvinaya Adi dharmo batAvavAmAM ghaNuM ja haziyAra ane vAda catura hoya che paNa pitAne gurudevanI sevA karavI hoya, vaiyAvacca karavI hoya, temanA hAtha paga dabAvavA hoya athavA temanA ThelA mAtrAnI kriyAomAM kaIka karavuM paDatuM hoya tyAre te gurupratyunIke kaMIpaNa karI zakatA nathI ane dUra beThAbeThA ja te gurudevane kaIne kaI avarNavAda ja bolatA hoya che. potAnA AcArya upAdhyAya ane ravi pratye ahitakArI, chidrAnveSI ane sarvathA pratikala vartana ja karanArA hoya che. muniSamAM rahelA, bahArathI grahonI sAme DuM ghaNuM kaMIka karanArA, paraMtu aMdarakhAnethI guruonI sAthe drohAtmaka vartana karanArA ziSyAe bIjAone daza prakAranA Page #332 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 272 zrI bhagavatI sUtra sAra saMgraha viyAvaccamAM rahelI sUkSmAti sUkSma khubIo dvArA thatI labdhi. enuM varNana karavAmAM khUba vAkcAturI meLavI lIdhI hoya che, paNa pitAnA jIvanamAM vidyAdAtA guru tathA dIkSAdAtA guru ane sAdhudharmamAM sthirakartA guruo pratye ratimAtra paNa vaiyAvacca dharmanI sevA karI zakatA nathI niMdA karyAnuM mahApApa bIjA zrotAone barAbara samajAvI zakatA hoya che, paNa pote potAne gurUonI nidAthI dUra rahetA nathI hotA. A pramANe muniveSamAM rahelA hovA chatAM paNa bhagavatI sUtrakAre temane gurupratyenIka kahyA che. je gurunI pAse bhAvapUrvaka dIkSA svIkAryA pachI paNa potAnA a gata svArthanA kAraNe guru ziSyanI AMkhe laDI paDe che phaLasvarUpe pratyenIka (drohI) banelA ziSya guruthI virUddha cAle che ane samAjane tathA potAnA aMgata jIvanane paNa hAni pahoMcADe che kema ke gurudroha mahA pApa che. gati pratyenIka :-eTale gatine AzrayI pratyunIke traNa prakAre cheH Ihaleka pratyenIka, paraleka pratyenIka, ubhayaleka pratyenIka. ileka pratyenIka :-eTale mahA puNyane maLelI pAMce Idrine saMyamamAM rAkhIne te dvArA ghaNA AdhyAtmika kAryo karI levA joItAM hatAM, kema ke AtmakalyANa sAdhavAne mATe Indriya paNa sAdhana che. svAdhyAyabaLa dvArA Atmavaza banelI Indriye sAdhakanI ISTa sAdhanAmAM sahAyaka banavA pAme che. anyathA baLajabarIthI IndriAne mArI nAkhavA mAtrathI pApanA dvAra baMdha thatA nathI. ghaNIvAra ApaNe jANIe chIe ke, indriyone bAhya dRSTithI mauna ApeluM hovA chatAM paNa sAdhaka pitAnA siddhinA pAne eka pachI eka sara karI zakatuM nathI Page #333 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 273 zataka 8muM : uddezaka-9 ane prakArAntare paNa adhaHpatananA UMDA khADAmAM paDIne pitAne nAza kare che. kema ke bAhya Indriyo nahIM hovA chatA paNa aMdhA, baherA, mUMgA, bebaDA tathA hAtha-paganA lulA laMgaDA mANasone ApaNe pApa kAryomAM mata banelA jaIe chIe. mATe "svAdhyAyabaI, tapa ane japanA sugama mArge prasthAna karelI Abhyatara Indriye ja bAhA inidrAne ka olamAM rAkhavA mATe samartha bane che, pUrNa samartha bane che " Abhyantara Indriyene susaMsakArI mana svAdhIna kare che. tathA samadhArI AtmAne AdhIna mana hoya che Ama mekSamArgane saraLa mArga vidyamAna hovA chatAM paNa keTalAka ajJAnIo pitAnI Indriyone baLajabarIthI vazamAM levA mATe paMcAgni tapa Adi nirarthaka ane kaSTasAdhya mArgane apanAvIne mokSa meLavavA mATe dvAra jevA manuSyabhavane uMdhe mArge laI jaI A lekanA teo pratyenIka banavA pAme che. yadi manamAM saMyama nathI, Indriya svavaza nathI, AtmAmAM ajJAna che te netIrdhatI, prANAyAma UMdhe mAthe laTakavAnuM ke padmAsane besavAnuM paNa te AtmAne mATe nirarthaka sAbIta thaze ane tema thatAM tevA sAdhako pitAnA bhavane bagADanArA banaze. 2. parapheka pratyenIka : baLajabarI pUrvaka indriyane svAdhIna karavAne mArga jema niSkaTakanathI, tema ajJAna, meha ane mAyAne vaza thaI iMdrinA 'sarvathA gulAma banI janAra sAdhaka paraleka pratyenIka che, eTale ke pitAne Avate bhava paNa bagADI rahyo che. kemake mAnava zarIrarUpI bhADAnA makAnathI potAnA AtmAnI vizeSa sAdhanA Page #334 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 274 zrI bhagavatI sUtra sAra saMgraha karavI jarUrI hatI paNa IndriyanA gulAma banI jaI te sAdhaka A bhava mATenI mejamajhA bhale mANuM leze. paNa paralekane te evI rIte bagADaze jene laI lAkho bhava sudhI paNa mAnava zarIra pAmavuM ati durlabha banaze. * indriyanI gulAmI svIkAranAra mAnava sarvathA parAdhIna che, parataMtra che. jyAre indriyane ja gulAma banAvanAra mAnava sarvathA svAdhIna che, svataMtra che. "sva" eTale AtmA ane taMtra" eTale AdhIna je bhAgyazALI pitAnI indriyone ane manane Atmavaza karaze te ja sAce svataMtra che. vidyA yA vimuksa" te ja sAcI vidyA che, je muktine apAve. - ahIM muktine artha sIdhesIdho mela karavAnI utAvaLa karavI nahIM, paNa duSTa ane durAcAra mArgo saMcAra karanArI IndriyethI tathA manathI pitAnA AtmAne mukta kare te vimukti che. anAdikALathI ApaNe AtmA Idrine AdhIna banyo che. mATe tenuM jJAna ane vijJAna paNa AhAmaithuna-parigraha ane bhaya saMjJAno ja poSaka rahyo che, kema ke je AhAra sa jJAne gulAma che te mithuna saMjJAne paNa gulAma che je mithuna saMjJAthI vAsita che te parigraha saMjJAne ka TelamAM karI zake tema nathI, ane jyAM parigraha saMjJA hoya tyAM bhaya saMjJAnI hAjarI nakArI zakIe tema nathI. - devadurlabha manuSya avatArane meLavI cUkelA bhAgyazALIe e samajavuM joIe ke uparanI cAre saMjJA te pazuomAM ane Page #335 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zataka 8muM : uddezaka-9 275 pakSIomAM paNa hoya ja che, mATe ja pazu sadaiva vivekahIna ja rahe che. mAnava zarIra prApta karIne paNa mAnava yadi AhAramaithuna-parigraha ane bhaya saMjJA upara AdhInatA meLavavA mATe Treniga na laI zakyo te mAnavanuM jIvana paNa vivekabhraSTa banavA pAmaze ane vivekasronuM adhaHpatana sarvathA anivArya che indriyo durjaya zA mATe? anAdi kALathI meha-mAyA ane kAmadevanA kusaMskAromAM poSAyelI Indriye ane mananA mAlikenA zarIramAM rahelA sAte dhAtuo paNa azuddha ane pApakarmone poSaNa karIne tenI uttejanA karanArA ja hoya che. AvI paristhitimAM arthAta duvAsanApUrvakanA IndriyonA gulAma bhale badAmane zIre ane gharanA AgaNe bAdhelI gAya-bheMsanA dUdha-dahIM ane malAIe khAtA hoya, ke gharanA khetaramAM pAkelA meMha, caNA, bAjarI, AdinA roTalA ghImAM DubADI DubADI khAtA hoya te ye sArAmAM sArA khorAkamAMthI banele rasa ane rasamAMthI banelA lehI, mAMsa, hADakA, meda, majajA ane zuka (vIrya) paNa sarvathA tAmasika ane rAjasika ja banavA pAmaze. zrAddhaguNa vivaraNa kAra te tyAM sudhI kahe che ke jema krodhanA AvezamAM khAdhele sArAmAM sAro kherAka paNa mANasane ke tapasvIne paNa krodhI banAvyA vinA rahetA nathI, tema kAmaceSTA, gaMdI bhAvanA ane kAmukarasamAM tarabaLa banIne karAyele sArAmAM sAro kherAka paNa mANasane kAmuka ja banAvaze. AvA prakAranA atyaMta kAmuka banelA mA-bApanA zukra ane rajathI ApaNuM zarIra (piMDa) baneluM hoya che. temanAM Page #336 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 276 zrI bhagavatI sUtra sAra saMgraha. sAte dhAtuonA kusaMskAro temanA putra ke putrIomAM paNa AvyA vinA rahetA nathI, kema ke saMtAna mAtranuM zarIra mAnI kukSimAM ja racAyeluM hovAthI mAtAnuM tAmasika ane rAjasika raja ane pitAnuM durAcArI sa skArane pAmeluM vIrya ja mukhya kAraNa banIne tevA prakAranI ceSTAo karAvavAnuM kAma kare che. pAraNe jhulatAM sAva nAnA hajAre bAluDAone joyA pachI ja anumAna karatAM vAra nathI lAgatI ke ATalI nAnI vaye temanAmAM AvA kusaMskAro kayAMthI AvyA? je saMtAnA mAtA pitAe pauSadha-pratikamaNa tathA nAnI moTI tapazcaryAo karatAM hoya che chatAMya temanA bALakane kusaMskAravALA joIe chIe tyAre mAnavuM ja paDaze ke kathita dharma karanArA paNa pitAnA Antara jIvanane zuddha tathA pavitra banAvavA mATe bedhyAna jarUra rahyA che. tene ja pariNAme temanA saMtAno jUTha-prapaMca ane durAcAranA zokhIna banavA pAmyA che. yadyapi janma lenArA jIvamA ArAdhanA (puruSArtha) baLa kAcuM hovAnA kAraNe pUrvabhavIya saMskAranI kalpanA karavI khoTI nathI. chatAMe AvA ja AvI rItanA kusaMskArI mAtA pitAene tyAM janma le che, temAM potAnuM upAdAna jema kusaMskArI hoya che tema temanA mAtA pitAonuM kusaMskArI jIvana ane temanAM raja-tharkamAM rahelA kusaMskAro je nimitta kAraNo che te atyaMta baLavALA hovAthI janma lenArA saMtAnane paNa sasa skArI banavA detA nathI. bhaNIgaNane bahu ja hoMziyAra banI gayelA temaja hajArenuM raMjana karavAnI tAkAtavALA temaja pArakAone salAha devAmAM khUba sArI rIte DahApaNa dharAvanArA ApaNe pote ja ApaNA Page #337 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zataka 8muM : uddezaka-9 277 Antara jIvananuM je nirIkSaNa karIe te ApaNane paNa navAI lAge che ke bIjAone sadAcAra dekhADanAre huM keTale durAcArI ? dAnezvarInI prazaMsA karyA pachI paNa mArI keTalI kaMjusAI ? samatA bhAvane upadeza denAro huM pote ATale krodhI ? tapazcaryAeno upadeNa huM pote keTale khAudhare ? sa ghane mahimAM gAyA pachI meM pite saMghane hAni keTalI pahoMcADI che? tyAgadharmanI caramasImA dekhADyA pachI paNa mAro ekalAne parigraha keTale? ityAdi agaNita vAtanuM nirIkSaNa karatAM ApaNane lAgaze ke AvuM zI rIte bane che? manane khUba ja samajAvyA pachI jyAre AvuM bane che tyAre ApaNA pUrvabhavIya saMskAronI ane mAtA pitAonA kusaMskAronI tAkAtanuM mApa kADhatAM vAra lAgatI nathI. ghaNIvAra indriyone ane manane AdhIna nahIM thavAnI Atmika taiyArI karyA pachI paNa amuka AchI-pAtaLA nimitto maLatAM ja ApaNA manamAM zithilya (DhIlAza) AvatAM IndriyanI gulAmI pharIthI svIkAra karIne apakRtya karI besIe chIe ane tyAra pachI lamaNe hAtha daI pastA karIe chIe Ama AkhI jIdagI IndrionI gulAmI cheDI zakyA nathI ane magaranA Asu je pastAvo paNa choDyo nathI ane bhava pUro thaye A pramANe IndriyenA 23 viSayamAM Asakta banelA jIva parapheka pratyenIka kahevAya che, eTale ke pitAne AvatA bhava bagADanArA che. (3) ubhayaleka pratyenIka : eTale A bhava ane parabhavane bagADanArAone samAveza AmAM thAya che. Page #338 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 278 zrI bhagavatI sUtra sAra saMgraha mAnava mAtranuM jIvana potAnA pUrvabhavamAM karelA pApakarmo ane puNyakarmone AdhIna che. tyAre ja lAkho mANasone ApaNe joIe chIe ke- (1) tanatoDa prayatna karavA chatAM paNa dALa-roTI meLavI zakatA nathI. (2) vivAhita jIvana mATenI jhaMkhanA chatAM, lagnagraMthIthI joDAI javAnI zakyatA paNa ghaNAomAM levAtI nathI. (3) mAMDelA gRhasthAzramamAM divALInA divA lagADavA joItA hatAM paNa AvaDatanA abhAvamAM AkhuMe jIvana kaleza kaMkAsanI hALImAM nesta nAbuda thayuM. (4) artha ane kAmanA bhagavaTAthI AzIrvAda meLavavA joItA hatAM paNa jIvananA prAraMbhakALamAM thayelI bhUlenA abhizApe vRddhAvasthA atyaMta rogiSTha ane ArtadhyAnamaya banAvI dIdhI. (5) arihaMtanI upAsanA te dUra rahI, paraMtu pApadayanA kAraNe kAmadevanI upAsanAmAM ja jIvanadhana barabAda thayuM. (6) lakSamIdevInA abhAvamAM AkhuM jIvana vanavagaDAnA rijha jevuM rahyuM. saMsArabharanI asahya vedanA bhogavatA vRddha thayAM. AkAza sAme mITa mAMDI yauvanakALa pUruM thayuM. roSa ane krodha ja jIvanamAM zeSa rahyAM. kuTa bI, mitrajana yAvata svastrIne paNa Adara meLavI zakyo nathI. ItyAdika saMtApathI AkhuM e zarIra ane jIvana saMtasa ra. A badhAe pApakarmonA phaLe che jemAM lAkho-karoDo mAna rIbAI rahyAM che. Page #339 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zataka 8muM : udepaka-9 279 AnAthI viparIta puNyakarmono udaya jyAre hoya che tyAre mAnavane managamatAM bhojana, vastra, auSadha ane strI-putra pari vAranI prApti thAya che. ItyAdika cakSupratyakSa prasaMgone joyA pachI sahRdaya mANasa anumAnathI paNa jANI zake che ke manuSya avatAra, mAnavatA, khAnadAna jIvana sAthe jaina dharmanA saMskAra meLavavA mATe ApaNe pUrvabhavamAM (1) arivuM tene pAMce AMgaLIe pUjyA haze (2) paMca mahAvratadhArI sAdhu-sAdhvInI bhakti Ubhe page karI haze, temaja temane gocarI pAchuM mATe gharo dekhADavA pagone upayoga karyo haze. (3) varSItapa, vardhamAnatapa AdinI nAnI moTI tapazcaryAo sAthe jIvanamAM saMvaradharmanI ArAdhanA karI haze.' (4) sAmAyika-pratikramaNa dvArA hajAre zudra jaMtuone abhaya dAna ApyuM haze. (5) dIna-duHkhI anAthane bhejana, pANI, auSadha ane vastro ApyA haze. (6) sAdhu-sAdhvIone bhaNAvavA mATe paMDitenI vyavasthA karI haze-karAvI haze. ItyAdika sukRtya dvArA upArjana karelA puNyanA saMbhArathI meLavelA manuSya avatArane saMsAranI mAyAmAM lubdha banI mANasa pharIthI ubhayalaka bhraSTa thAya che. athata cauryakarma, maithunakarma ane parigraha Adi karmo vaDe IndrinA viSayone sAdhavAmAM tatpara thayele mAnava pitAne Page #340 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 280 zrI bhagavatI sUtra sAra saMgraha A bhava ane parabhava paNa bagADe che. sArAMza ke vyApAramAM corI, khoTA telamApa, vyAjanA goTALA kare che, game tema paisAvALo thaIne managamatA khAnapAna karUM tevI vRtti ane pravRttine vadhAranAre InsAna ubhayeka pratyenIka che. sAdhusamUha pratyenIka traNa prakAranA hoya che : kula pratyenIka, gaNapratyenIka ane saMgha pratyenIka. eka AcArya bhagavaMta pAse je munio rahelA hoya te kulapratyenIka kahevAya che. jema cAndrakula Adi. AvA traNa kula maLIne eka gaNa thAya che arthAta traNa AcArya bhagavaMte ane temanI AjJAmAM rahelA muni vargane gaNa kahevAya che. jema kauTika gaNa Adi. ane samyagdarzana-jJAna ane cAritra guNethI vibhUSita save kule, save gaNenA badhAe AcAryo ane temanI AjJAmAM rahelA sAdhu sAdhvIo-zramaNa saMgha. zrAvaka zrAvikAo-zrAvaka saMgha. matalaba ke arihaMtAnA zAsanane mAnya karanArA chatrIsa guNona dhAraka badhAe AcArya bhagavaMtanA samudAyane saMgha kahevAya che. guNa gariSTha, kula, gaNa ane saMghanA avarNavAda balavA, paraspara kaleza karAva, saMghanA bhAgalA paDAvavA te sAdhusamUhapratyenIka kahevAya che. paMcama Aro ane huM DA avasarpiNI hovAnA kAraNe sAtizaya jJAnIonI vidyamAnatA nahI hovAthI matibheda thatA samAcArI judI judI hoI zake che. vidhi vidhAna paNa pRthaka pRthak hoI zake che koIka samaye badhA AcAta eka sthaLe bhegA thaIne paNa pAchA pitAnA munione laI judA Page #341 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zataka 8muM : uddezaka-9 281 judA vicarI zake che. matijJAnanI dulatA hovAnA kAraNe kadAca koIka samaye paraspara vicAra bheda thavAnI paNa zakyatA hoI zake che. ane pAchA tavA zevastrinA tAtparya paraspara mithyAdukRtaM daI eka paNa thaI jAya che. AvI vikaTa pari. sthitimAM paNa paMcama ArAnA doSe samudAyamAMthI keI ekAda muni ke padavIdhara haThAgrahI, vitaMDAvAdI, mithyAbhimAnI, gurudohI pitAnI bolakaNI zakti vaDe AkhA saMghamAM matabheda karAve, saMghane teDAve, munione ApasamAM laDAve, sAdhvI saMsthAnA be bhAgalA karAve, zrImatene tathA TrasTIone paraspara verajhera ke samyakatva-mithyAtvane cakrAve caDhAvIne temane potAnA hAthA banAvI maMdire ke upAzrayenA nAme bhagANa paDAve, pAThazALA enA paMDitane pitAnA dalAla banAvI temanI dvArA saMghanI vyavasthAmAM tophAna karAve. taravA jeva nA badale "tavA ja rAjyanA uThA bhaNAvIne gRhasthanI bhAvukatAne durupayeAga karAvI saMgha vyavasthAne chinnabhinna karAve te bhagavatIsUtronA mate kula, gaNa ane saMghanA pratyenIka kahevAze. svapita siddhAMta kadAca sAcA paNa hoI zake che. tathApi te to yadi dravya-kSetra-kAla ane bhAva sAthe asaMbaMdhita haze to paNa tene mATe kadAgrahamAM taNAI saMghano vidroha karo te pApa che kema ke te saMghapratyenIka bane che. chevaTe saMghasattA sarvoparI sattA hovAthI tene akhaMDa zakhavAmAM ja mAnava ane samAjanuM kalyANa che. anukaMpya pratyenIka traNa prakAranA hoya che. tapasvI pratyenIka, glAna pratyenIka ane zaikSapratyenIka, tapasvI eTale kSapaka sAdhu. Page #342 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 282 zrI sagavatI sUtra sAra saMgraha glAna eTale rogaAdithI pIDita bImAra sAdhu, zikSa-navI dIkSA lIdhela muni. - A traNe munio bhaktine cagya che mATe anukaMpya che. temanI bhakti karavAmAM ane karAvavAmAM deSAdine prakaTa karI temane aMtarAya kare te rUpa. anukaMpya pratyenIka kahevAya che. have sUtrane AzrayI pratyunIke traNa che. sUtra pratyenIka, artha pratyenIka, tadubhaya pratyanaka. sUtra pratyenIka eTale samyagRjJAnanA khajAnA rUpa jaina zAsananAM mULa sUtro pratye asadubhAva rAkhavA, ane chatI zaktie sUtrane bhaNavAne prayAsa na kara tathA bhaNelA sUtre bhUlI javuM te sUtra pratyanItA che. artha pratyenIka-vaMdita Adi pratikramaNa sUtro ane jIvavicArAdi prakaraNagraMthe gekhI lIdhA che paNa tene bhAva. ane bhAvArtha samajavAmAM bedarakAra che te artha pratyanaktA che. tadubhaya pratyenakasUtre ane arthe upara bedarakAra rahenArane tadubhaya pratyenIka che. A pramANe bhAva pratyenIka traNa prakAranA che jJAna pratyenIka, darzana pratyenIka, cAritra pratyenIka. ahIM bhAva eTale paryAya ane prazasta tathA aprazasta baMne paryA jIvamAM hoya che. kSAyika jJAnAdi bhAva je prazasta paryAya che, tenA pratye udAsInatA rAkhavI te bhAva pratyunIkatA che. jema ke prAkRta bhASAmAM sUtre keNe racyA? dAna vinAnA cAritranuM zu prajana che ? ItyAdi. Page #343 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zataka 8muM : uddezaka-9 283 pAMca prakArano vyavahAra : prazna--e ja pratyenake yadi potAnI meLe samajIne potAne dharma samajI le ane guru Adine micchAmi dukkaDe ApI pharIthI tenuM punarAvartana na kare te te munine bhagavatI sUtrakAre ArAdhaka kahyo che. AvA ArAdhaka munine vyavahAra ke hoya che ane te keTalA prakAra che? javAbamAM bhagavAne pharamAvyuM ke, vyavahAra pAMca prakAranA che te A pramANe - Agama vyavahAra, zruta vyavahAra, AjJA vyavahAra, dhAraNa vyavahAra ane jIta vyavahAra. mokSa meLavavAnI IcchAvALo muni saMyamI, mahAvratadhArI ke nigraMtha kahevAya che. dravya ane bhAvathI gRhasthAzramane saMpUrNa tyAgI banelA te munine vyavahAra gRhasthane gya hoI zake ja nahIM. kema ke pApanA dvAra jemanAM ughADA hoya te gRhasthAzramI che ane te pApanA dvAra jemaNe baMdha kyAM che te sayamI kahevAya che. tethI gRhasthAzramInI jema khAvuM, pIvuM, uThavu, besavuM, belavuM, lakhavuM Adi vyavahArane saMyamadhArI svIkArI zake tema nathI ane pramAdavaza je rAkhavA jAya che te tenA saMyamamAM dUSaNenI para parA ja vadhavA pAmaze pariNAme bhAva saMyamathI tenuM patana thaze. tyAre bhAva saMyamI munine vyavahAra kevo hoya ? tenI vicAraNA bhagavatI sUtramAM che. - eka tIrthakarathI bIjA tIrthaMkaranI vacce paNa avicchinna rUpe rahelI zramaNasa sthAne badhI samaye kevaLajJAnI, cArajJAnI, Page #344 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 284 zrI bhagavatI sUtra sAra saMgraha caturdaza pUrvadhArI Adine saMparka maLI zakatA nathI, tema zrutane paNa sahavAsa barAbara maLatA nathI. tyAre je puNyavaMtA saMyamadhArIne kevaLajJAnInI nizrA prApta thaI che, teoe kevaLajJAna rUpa Agamane vyavahAra kare, jemane kevaLajJAnI nathI maLyA teo krame cAra jJAnavALA, traNa jJAnavALA, caturdazapUva, dazapUva ane navapUva mahApurUSone Agama vyavahAra pALave te Agama vyavahAra kahevAya che. zravyavahAra-jemanA bhAgyamAM kevaLI Adine Agama vyavahAra nathI rahyo, temane tIrthakara prarUpita ane gaNadhararacita AcArAMgasUtra Adi zratagraMthanI anusAre potAno vyavahAra kare arthAt pitAnA sa yamanI zuddhi mATe AcArAMga Adi sUtrane bhaNavAM, bhaNavavAM, vicAravA ane te zratanA anusAre eTale ke mutasiddhAMtanA anusAre potAne vyavahAra banAvIne saMyamamArgane zuddha kara. cArAMgAdi sUtra pramANe pitAnI pravRtti ane nivRttine vyavahAra kare te zrata vyavahAra kahevAya che. yadyapi nava, daza, ekAdaza ane caturdaza pUrvamAM paNa zrutatva vidyamAna ja che. te paNa te pUrve atIndriya padArthonA jJAnamAM viziSTa hetarUpa hovAthI te sAtizaya jJAnasaMpanna che mATe kevaLajJAnInI jema te Agama che ane AcArAgAdi sUtra zrata che. AzAvyavahAra-jemane zrutavyavahAra paNa maLyo nathI temane gItArtho pAsethI jevI AjJA maLI hoya te pramANe potAno vyavahAra kare. matalaba ke dUra dezamAM rahelA gItArtho pAsethI Page #345 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zataka 8muM : uddezaka-9 285 ziSya dvArA je AjJA maLI hoya te agItAe pALavI tathA aticAronI zuddhi karavI te AjJA vyavahAra kahevAya che. dhAraNAvyavahAra-dravya, kSetra, kALa ane bhAvano vicAra karI gItArthe je deSanI je rIte zuddhi karI hoya te pramANe yAda rAkhIne vaiyAvacca karanArane prAyazcita ApavuM te dhAraNAvyavahAra che. chatavyavahAra-prAyazcita ApatAM sAmevALAonuM saMhana. baLa tathA temanuM dheya Adi joI tapAsIne prAyazcita ApavuM te chatavyavahAra che. A pramANe rAgadveSanA tyAgapUrvaka pitAne jevA prakArane vyavahAra maLyA hoya tevA vyavahArane karate ArAdhato muni ArAdhaka thAya che. pAMce vyavahAramAM pUrve pUrvenA vizeSa balavAna che. jema ke jIta karatAM dhAraNa, tenA karatAM AjJA, tenAthI paNa zruta ane tenAthI paNa kevaLajJAnane vyavahAra zreSTha che. eyapathikabaMdha : gautamasvAmInA pUchavAthI bhagavAne kahyuM ke, he gautama! baMdha be prakAranA che ethapathabaMdha ane sAMparAyikabaMdha. Iye eTale gamana ane tene mATe paMtha eTale raste tene IryApatha kahevAya che. matalaba ke rAga dveSa vinAnA je bhAgyazALIo che temane paNa mana-vacana ane kAyAnA ge hovAthI mAnasika, vAcika ane kAyika vyApAra (gamana) kare paDe che ane jyA kiyA che tyAM karma che. A karmane badha be prakAre hoya che je ganA vyApAramAM koI paNa jAtano rAga nathI, dveSa nathI, Page #346 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 286 zrI bhagavatI sUtra sAra sa'graha meha nathI, te khaMdha aiyyapatha kahevAya che ane jemAM rAga dveSanI mAtrA rahelI heAya che, te sAMparAyika "dha kahevAya che. A praznottaramAM vizeSa rUpe ayyapathanI carcA che. 11me zuThANe rahelA upazAMta mAhavALA. 12me guNuThANe rahelA kSINu mehavALA. - 13me' guNuThANe rahelA kaeNvaLI bhagavaMte. A pramANe uparanA traNe guNuThANe ja A eya pathika kA madha hAya che. AnAthI nIcenA guNaThANe A karma bAMdhavAnI yeAgyatA nathI. mATe narakanA jIve, tIya 'cA, tIya ca zrIe, badhAe deve ane devIe A karmane bAMdhatA nathI, paraMtu pUrva pratipanna bhAgyazALI manuSya ane manuSyasrIe A kamane khAMdhe che. pratipadyamAn eTale A karmabaMdhananA pahelA samayamAM vata nArA. 1. manuSya madhe che. 2. manuSya strI Ape che. 3. manuSyeA khAMdhe che. 4. manuSya srIe Adhe che. 5. manuSya ane manuSya strI bAMdhe che. . 6. manuSya ane manuSya srIe khAMdhe che. 7. manuSyA ane manuSya strI bAMdhe che. 8. manuSye! ane manuSya strIe khAMdhe che. Page #347 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zataka 8muM : uddezaka-9 287 epathika karmane zuM ? 1. strI bAMdhe? 2. purUSa bAMdhe? 3, napuMsaka bAMdhe? 4. strIo bAMdhe? pa. purUSa badhe? 6. napuMsaka bAMdhe? 7. athavA ne strI, ne purUSa ke ne napuMsaka bAMdhe? uttaramAM bhagavAne pharamAvyuM ke he gautama! pahelAnA che prakAranA cha vedaya karmavALA paNa hoI zake che. mATe teo aiyapathika karmanA baMdhaka nathI. paraMtu pUrva pratipannane AzrayI vedarahita cha bAMdhe che kema ke kevaLIo kSINamAhI ane sagI bane prakAranA hovAthI pUrva pratipanna jIve ghaNA hAya che mATe bahuvacanamAM vAta karI che. pratipadyamAnamAM vedarahita jIva athavA vedarahita che A karmane bAMdhe che. prazna-he prabhe! darahita cha aiyapathika karmane bAdhe che te zuM? 1. strI pazcAdbhUta avedaka jIva bAMdhe? 2. puruSa pazcAtkRta adaka jIva. 3. napuMsaka pazcAtkRta avedaka jIva 4. strI pazcAtkRta vedaka jIve bAMdhe ? 5. purUSa pazcAtkRta vedaka cho 6. napuMsaka pazcAta avedaka ja bAMdhe? (eka sagI 6 bheda) 1. avedaka strI pazcAskRta ane purUSa pazcAdbhUta jIva? 2. vedaka strI pazcAtkRta ane puruSa pazcAdbhUta che ? Page #348 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 288 zrI bhagavatI sUtra sAra saMgraha 3. avedaka strI pazcAdbhUta che ane puruSa pazcAdbhUta jIva ? 4. veidaka strI pazcAdbhuta che ane puruSa pazcAdbhuta cho ? pa avedaka strI pazcAdbhUta jIva ane napuMsaka pazcAdbhUta jIva 6. avedaka strI pazcAdbhUta jIva ane napuMsaka pazcAdbhuta cho ? 7. avedaka strI pazcAdbhUta che ane napuMsaka pazcAdbhUta jIva? 8 avedaka strI pazcAdbhUta che ane napuMsaka pazcAdbhUta jIvo 9. purUSa athavA napuMsaka pazcAtkRta adaka 10. purUSa pazcAtkRta vedaka jIva ane napuMsake 11. purUSa pazcAdbhUta jIve ane napuMsaka pazcAdbhUta jIva 12. purUSa ane napuMsaka pazcAtkRta adaka. (ddhika saMyogI 12 bheda) 1. puruSa strI napuMsaka pAtkRta adaka? 2. puruSa strI napuMsake 3. puruSa strI napusaka , 4. puruSa strIo napuMsake , , ? pa. puruSa strIo napuMsake ,, 6. puruSa strIo napuMsaka , 7. puruSa strIo napusaMka jIva 8. puruSa strIo napuMsake pacAskRta adaka ? (trika saMyogI 8 bheda) Ama 26 bhede apathika karma baMdhAya che. zake ? ke Page #349 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zataka 8muM : uddezaka-9 289 pazcAtkRta vedaka eTale zuM ? pahelAM jemane puruSavedane ke strIvedane ke napuMsakavedane anubhava karyo hoya ane pachIthI dIkSita thaI veda rahita thayelA jIne. 1. puruSa pazcAskRta adaka 2. strI pazcAdbhUta avedaka 3. napusaMka pazcAtkRtavedaka kahevAya che. prazna-he prabho! eyapathika karmane baMdha bhUtakALamAM keIe karyo che? vartamAnakALamAM kare che? bhaviSyakALamAM karaze? A pahelo bhAga thaye, bIjA paNa bhAgA nIce pramANe thaze. 1. karyo che? kare che? karaze? 2 karyo che? kare che? nahIM kare ? 3. karyo che? karatA nathI? karaze? 4. karyo che? karatuM nathI ? nahIM kare? pa. nathI karyo? kare che? karaze ? 6. nathI karyo? kare che? nahIM kare? 7. nathI karyo? karatuM nathI ? karaze? 8. nathI karyo? karatA nathI ? nahi kare ? A pramANenA uparanA AThe vikapa bhavAkarSanI apekSAe jANavA. Page #350 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI bhagavatI sUtra sAra saMgraha aneka bhavAmAM upazama zreNInI prApti thaye ai[pathika kane kahevAya che. AThe vikalpeAne jarA grahaNa karavA te bhavAka vistArathI jANI laie. 290 (1) aveika (vetatva vinAnA) jIve pUrva bhavamAM keAIka samaye meAhane upazama thaye chate ayyapathika kaneA khaMdha karyo hatA. A cAlu bhavamAM mehanA upazama thaye pharIthI baMdha kare che, ane bhaviSyamAM paNa meAhanI upazAntatAmAM khUMdha karaze. (2) keAI jIve pUrvabhavamAM 11me guThANuM AvyA pachI baMdha karyAM. 12me kSINaAAhu avasthAmAM paNa kare che paNa zailezI avasthAmAM madha karatA nathI (3) pUrvabhavamAM baMdha karyAM, paratu 11mA guNuThANAthI nIce utarI javAthI kha dha karatA nathI, paratu pachIthI punaH karaze. (4) zailezI avasthA pahelA karyAM, pachI karatA nathI ane bhAvImA paNa karaze nahIM. (5) pUrvAMnA koIpaNa bhave mehukamanA upazama karavA jeTalI kSamatA na heAvAnA kAraNe airyApathika kama baMdha karyAM nathI paNa cAlu bhavamA peAtAnA puruSAtha maLe upazAtatA thaI ane madha karyAM ane bhaviSyamAM paNa karaze. (6) pUrvabhavamAM karyAM nathI ane cAlu bhavamAM mehanI kSINu avasthAmA karI rahyo che. bhaviSyamAM karavAnI jarUrata nathI. (7) bhavya jIvanI apekSAe pahelA karyAM nathI, atyAre karatA nathI paNa bhaviSyamAM karavAnI zakayatA che, Page #351 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 291 zataka 8muM : uddezaka-9, (8) abhavya AtmAnI apekSAe mahine upazAnta karyo nathI, vartamAnamAM meharUpI madamasta hAthIne kaMTrola karavAnI kSamatA nathI, ane bhaviSyamAM paNa e zakti AvavAnI nathI mATe aiya pathika baMdhane mAlika abhavya hoI zake nahIM navaveka devaka meLavo sulabha che, sAmAnya deva avatAra meLavavo vadhAre sulabha che manuSya avatAramAM paNa rAjAmahArAjA, zeTha-zAhukAre banIne lAkho-karoDa ane aDhaLaka hIrA-motInA jhaverAte bhegA karavA temaja moTI sattAo dvArA hajAro-lAkhane mRtyunA mukhamAM dhakelavA sAthe jIvanamAM tophAnI tatva prApta karavuM ghaNuM ja saraLa ane sugama che. paraMtu pitAnA AtmAne kaMTrola karI samaye samaye utpanna thatAM kAma krodha meha ane lebha nAmanA guMDAone mArI bhagADavA ghaNuM ja kaThaNa che. pitAnI dharmapatnIone lAkho rUpIyAnA AbhUSaNothI temaja baMgalAone leTesTa phezanebala banAvavAmAM kevaLa vijaLInA camakArA jevuM kSaNasthAyI puNyakarma ja kAma karI rahyuM hoya che. jyAre bhavabhavAtaranA upArjana karelA pApakarmothI bhArI banelA pitAnA AtmAne sudhAravA mATe mehakarmane upazama kare atya ta kaThaNa mArga che, je saune mATe sugama nathI. - have grahaNAkarSa (eka ja bhavamA eryApathika pudgalene grahaNa karavA rUpa)nI apekSAe paNa pUrva pramANe ATha vikalpa samajavA ane ghaTADavA. A airyA pathika ba dha sAdi saparyavasita ja hoya che ane sarva dezathI saMpUrNa rUpe baMdhAya che. sAparAyika karmane baMdha keNa kare? badhAye nArake, tiryo, tiryaMca sIo, badhA deve ane Page #352 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 292 zrI bhagavatI sUtra sAra saMgraha badhI devIo niyamA sAMparAyika karmanAM mAlike che. jyAre manuSya ane manuSya strIo kaSAyapUrvaka hoya che tyAre te niyamo baMdha kare che. tema te saveda hovAthI paNa kamane bAMdhe che ane kaSAya tathA veda vinAnA manuSya temaja manuSya strIo A karmanA baMdhaka nathI. traNe vedakarmanI upazAntimAM athavA kSINatAmAM jyAM sudhI yathAprakhyAta cAritranI prApti na thAya tyAM sudhI apagata vedavALe nepuruSa, strI ane nenapuMsaka paNa A kamane baMdhaka hoya che. saMsArI jIva jyAM sudhI yathAkhyAta cAritra prApta karato nathI, upazama ke kSapaka paNa banyuM nathI tyAM sudhI niyamA te jIvAtmA A karmane mAlika che. eTale ke sAMparAyika karmane baMdha karate ja rahe che. vartAmAnamAM paNa kare che ane bhaviSyamAM paNa karaze. mehakarmano kSaya thayA pahelA bhUtakALamAM jIve A kamano baMdha karyo che. - vartamAnamAM kare che ane bhAvamAM mehakSaya thaye bAMdhaze nahIM upazAMta meha pahelA ja karma bAdhyuM che. upazAMta thayA pachI bAMdhatA nathI, paNa mehanI upazAMta avasthAthI cuta thaI jAya tyAre badha karaze. anAdi kALathI sAMparAyika karmano mAlika hovAthI bhUtakALamAM bAMdhyuM che. vartamAnakALamAM jyAre mahine kSaya thAya che tyAre bAdhato nathI ane bhAvamAM paNa bAMdhaze nahIM. upazAMta mohavALA banIne tenAthI cuta thaI jAya, pAchA karIthI te jIva upazAnta ke kSaya dazAne pAme che te apekSAe A karma sAdi saparyavasita baMdha kahevAya cheabhavya jIvanI Page #353 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zataka 8muM : uddezaka-9 293 apekSAe anAdi anaMta che, kSepakanI apekSAe anAdi saparyavasita che, paNa sAdi aparyavasita bhAgo nathI. AtmA potAnA saMpUrNa dezathI saMpUrNa rUpe sAMparAyika karma bAMdhe che pariSaha saMbaMdhI vaktavyatAH prazna-he bhagavan! karmo keTalA prakAranA che? javAbamAM bhagavAne kahyuM ke, kameM ATha prakAre che. te A pramANe -jJAnAvaraNIya, darzanAvaraNIya, vedanIya, mehanIya, Ayu, nAma, gotra ane aMtarAya. - rAgadveSanA bhArathI bhArI thayele AtmA anAdi kALathI karmonA cakkaramAM phasAyela che. Ama te AtmAne pratisamayane eke eka adhyavasAya eke eka karma ja che. paNa te badhAe adhyavasAyane AThemAM samAveza thaI javAnI karmonI saMkhyA ATha che. A karmo jema pratisamaye baMdhAya che ane bhavabhavAtaramAM karelA prArabdha karmo udayamAM AvatA rahe che jema derI para laTakAyelA kapaDA upara navI dhULa lAgatI jAya che ane junI dhULa potAnI meLe kharatI paNa jAya che, tema karmonA udaye AtmAnI paristhiti paNa tevA prakAre thaIne sukha-duHkha AvyA kare che karmasattA trikALAbAdhita sarvataMtrasvataMtra hovA chatAM ya vairAgyarAjAnI chAvaNImAM pravezele paMcamahAvratadhArI muni gurunI AjJAmAM rahIne A karmasattA sAthe jabaradasta raNamedAna rame che ane eka samaya evo paNa AvI jAya che ke karmonA eke Page #354 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 294 zrI bhagavatI sUtra sAra saMgraha eka paramANune AtmAnA pradezathI alavidA levI paDe che. tyAra pachI AtamA potAnA mULa svabhAvamAM Ave che ane niraMjana nirAkAra, zuddhasvarUpI aDuta, sarvajJa, devAdhideva tIrtha kara bhagavAna paramAtmA paramezvara bane che. he prabho ! pariSaho keTalA che? javAbamAM bhagavAne bAvIzanI saMkhyAmAM pariSaho kahyAM che. saMyamamArgamAM AgaLane AgaLa vadhate AtamA pitAnA saMyamamArgathI Dage nahIM ane karmonA cUrecUrA karI nAkhe te mATe udayamAM AvelI athavA jANI bujhIne udayamAM lAvelI viTaMbanAone sahana kare tene pariSahe kahevAmAM Ave che. AtmA cAhe game tevI sthitimAM hoya te ya upArjana karelA prArabdhakarmone udayakALa te sarvathA nizcita ja che. jJAnAraNIya karmonA udaye AtmA pite pitAnI anaAvaDatanA kAraNe bIjAo dvArA apamAnita tiraskArita ane hasanIya banIne vAra vAra duHkhI bane che. vedanIya karmonA kAraNe koIka samaye parAdhIna banyA chatA bhUkhe, te bIjA samaye tarasyA ThaMDInI mosamamAM dhrujata, garamImAM herAna parezAna thato rahe che ane duHkha sahana kare che. mehanIya karmanA udaye koIka samaye phodhI banIne bIjA enA premathI vaMcita rahe che, mAnI banIne mitrone paNa duzmana banAve che, mAyAvI banIne sagA kuTubIone paNa vizvAsaghAtanuM pApa mAthA upara vaherI le che ane lebhI banIne bIjAnA hAthe mAra yathI Page #355 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zataka 8muM : uddezaka-9 295 potapotAnA karmone bhegavate ane punaH punaH navIna karmone upArjana karate rahe che jyAre saMyamadhArI AtmA karmonA udayane samyajJAna dvArA keLavAyelI pitAnI Atmazakti vaDe te te duHkhane jANa bujhIne sahana kare che. sArAza ke ajJAnI AtmA duHkhI-mahAduHkhI banIne karmone bhegave che, tyAre samadhArI AtmA hasate meDhe mArA ja karmo mAre bhegavavAnA che ema jANuM bujhIne karmone bhagave che, ane tene cakramAthI chUTI anaMta sukhane meLavavAne mATe potAnI zaktine vikAsa vadhAratA jAya che jelamAM paDele cora bhUkhe mare che, lukhA-sukA TUkaDA khAya che, jamIna para sUve che, brAcarya pALe che tathA dADhImUcha ke mAthA paranA vALa vadhI gayA che te ya na chUTake sahana kare che. arthAt IcchA nathI te ya bhUkhe maravuM paDe che. nathI bhAvatuM to ya lukhA-sukA roTalA khAvA paDe che, pharajiyAta brahmacarya pALavuM paDe che, UMgha nathI AvatI te ya jamIna para sUvA sivAya bIjo mArga nathI, dADhI-mUchanA vALa nathI gamatA paNa bIjo upAya kayo ? A pramANe anicchAe paNa duHkhenI para parA bhogavavI paDe che. tyAre sa yamI AtmA upara pramANenA duHkhane saMyamanI samajadArIpUrvaka hasatA hasatA bhagavaze. mATe eka sarakhI kiyAe hovA chatA paNa zera karatA sa yamadhArI hajAra vAra vaMdanIya che. jagatane mATe vAra vAra prazaMsanIya che. pitAnA sa yamamArgane bAdhA thAya tevA prakAranA AhAra, pANI, strI, caryA, saMthArA, kapaDA Adi padArtho maLavA chatA paNa tene ThakarAvI deze ane potAnA sayamanI rakSA karaze. para caryA, sA badhA thAya Page #356 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 296 zrI bhagavatI sUtra sAra saMgraha raNamedAne caDhele sainika zatru sainyane parAjita karI jema vijayamALA meLave che, tema Atmasa yamI paNa meharAjAnA eka pachI eka subhaTane pachADa ane pitAnA saMyamanI rakSA karate mekSa bhaNI AgaLa vadhe che, ane muktikanI(kanyA)nI varamALA pahere che. have pariSahanA svarUpane jANIe - (1) digichA pariSaha-eTale bhUkha pariSaha-tapanA pAraNe athavA kSudhA vedanIyanA prabaLa udaye gocarI (bhikSA) nIkaLe sAdhu sa yamane duSaNa lagADe te aSaNIya, sacita Adi dUSaNathI yukta AhAra nahIM letA, sarvathA nirdoSa AhAranuM grahaNa karaze ane kSudhAvedanIya karmane sahana karaze paNa dUSita AhAra svIkAraze nahIM (2) pipAsA pariSaha-khUba tarasa lAgavA chatAM paNa sAdhaka kuvA-vAvaDI ke varasAdanuM pANI grahaNa karaze nahIM ane gRhasthane tyAM traNavAra ukALA AveluM pANI levAno Agraha rAkhIne pitAnA saMyamamAM sthira raheze (3) zIta pariSaha-bhayaMkara ThaMDImAM paNa potAnA saMyamanI rakSArthe agni, sagaDI, tApa athavA paDilehana karyA vinAnA kapaDAone Icchaze nahIM. (4) uSNu pariSaha-garamImAM paNa sarvathI ke dezathI snAnane nahI Iracha muni samabhAve raheze ane uSNatAthI ka TALI jaIne ThaDI havAnA sthAnane paNa Icchaze nahIM (5) daza-mazaka pariSaha-caturindrI prANa vizeSa DAsa, machara, mAkhI, jU, mAkaDa AdinA upasargane sahana karate muni te mudra jaMtuo zarIrane vyathA utpanna kare che te Page #357 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zataka 8muM : uddezaka-9 297 paNa temanA nivAraNa mATe prayatna kare nahIM tema temanAthI bhaya paNa pAme nahIM ane temanA pratye dveSa paNa lAve nahIM. (6) acela pariSaha-keIka samaye vastrane abhAva hoya, athavA jIrNaprAya vastra maLe te paNa lajajA pAme nahIM dainya lAve nahIM. bIjA vastranI AkAMkSA paNa kare nahIM. (7) arati pariSaha-mehanIya karmathI utpanna thayele mAna ki vikAra bhalabhalAne paNa calAyamAna karavA samartha hoya che paraMtu AtmakalyANane sAdhaka tevA arati eTale mAnasika khedane utpanna karAvanArA sthAnamAM rahIne paNa svastha rahe che aratine paNa mAnasika jIvana mATenI TrenIMga samajIne sthira rahe. kemake sAdhakamAtra samaje che ke azubha pagale, aNagamatI khAnapAnanI sAmagrI, raheThANe Adi svataH jaDa che te te jaDa padArtho upAgavata mArA AtmAne zuM karavAnA che? ema samajIne arati sthAne pratye dveSa lAvyA vinA samatAbhAvamAM (8) strI pariSaha-vyavahAramAM rahetAM, athavA ekAte rahetAM kadAca kaI strI durAcArabhAvathI sAdhaka purUSane, athavA durAcArabhAvathI koI puruSa sAdhaka strIne vyabhicAra mATe Ama traNa Ape, te paNa sAdhaka pitAnA saMyamamAga mATe tene ka Taka samAna samajIne tene Thekara mAre ane pitAnA sayamanI rakSA kare. kema ke brahmacaryasAdhanA ja gurUkulavAsa che ane gurUkulavAsa ja brahmacarya che, je sAdhaka mAtrane mATe anivArya che. (9) caryA pariSaha-saMyamadhArIne rAga ane dveSane mATe eka gAmathI bIje gAma ane eka dezathI bIjA dezamAM javuM sarvathA hitAvaha che. tema karatAM kadAca vihAranA ko. Ave Page #358 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 298 zrI bhagavatI sUtra sAra saMgrahe te ya tene sahana kare kema ke grAmAntara ke dezAntara sayamanI zuddhine mATe che tathA vihAranA kaSTothI kaMTALIne eka sthAne ja rahevu te asa yama che. (10) naiSedhikI pariSaddha-uttama svAdhyAyane mATe zUnyagRha tathA zmazAna bhUmimAM kadAca samaya pasAra karavA paDe ane tyAM je kaMi upasarga Ave tene kheda lAvyA vinA sahana kareatrasta rahe (11) zayyA pariSahu-zayyA eTale vasati. sAdhune rahevAnuM sthAna kadAca pratikULa paNa hAi zake che. te paNa manamAM du:kha na lAve. (12) Akroza pariSahu-gocarI pANI jatAM kadAca keI aNusamaju mANasa sAdhune AkrozapUrvaka kaiMka ele, bhAMDe te paNa tenA pratye bhAvadayA citavIne tenA ducanAne sahana karavA, AtmAthI aLavAna anele sAdhaka pratikSaNe vicArava'ta khanaze. kema ke bhagavAna mahAvIrasvAmIe ca Dakauzika jevA nAgarAjanA Dakha sahana karyA, pArzvanAtha bhagavAne kamaDaeNnA jIvaleNa upasarvAM sahyAM, te pachI mAre te kevaLa A bhAinA ducanA ja sahuna karavAnA che. ema samajIne AtmasayamI peAtAnI sayama sAdhanAthI calAyamAna thaze nahIM. (13) vadha pariSaha-kadAca koI mANasa sAdhune lAkaDIthI mAvvA mATe paNa taiyAra thAya, te ya samatAbhAvanuM Ala'bana svIkArIne tenA mArane paNa sahana kare. kema ke sahana karavuM te samatAbhAvanA lakSaNa che ane samatAbhAva ja sAdhutA che. Page #359 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zataka 8mu : uddezaka-9 299 (14) yAcanA pariSa--mAna-ahaMkArane nAme mehakanA sakhaLa subhaTe ApaNane ghaNA bhavA sudhI rakhaDAvyA che. tethI A bhavamAM AvuM na bane te mATe vAte vAte utpanna thatAM mAnaahu kArane ja mArI nAkhuM. ema samajIne te sAdhu tRNunA TUkaDAthI laI khadhI vastuenI yAcanA karaze. temAM kadAca kaIka samaye mAna-ahukAra vacamAM Ave te peAtAnA AtmAnA kaTTara verI jevA mAnane ja dakhAvI devAnA bhAva rAkhIne peAtAnI sAdhanAne teja banAve. ' (15) alAbha pariSaddha-peAtAnA aMtarAyakarmone lai kai vastunI yAcanA karavA chatAM paNa vastunI prApti sulabha banavA nahIM pAme, te ya peAtAnA manamA te vastu mATenuM A dhyAna kare nahIM; tema "huM keveA garIba chuM ke mane mAMgavA chatAM paNa kaMi maLatuM nathI" Ave kenyabhAva paNa lAvavA na joie. vastuta. ema ciMtave ke paudgalika padAtha sayama nathI mATe je vastu nathI maLI te mATe huM mArA sayamabhAvane bagADIza je nahIM ane huvethI te paudgalika vastuone ja tyAga karIza. (16) roga pariSahu~sayamabhAvamAM sthira rahe chate paNa pUrva bhavanI asAtA udayamAM AvatAM kaika roganI utpatti paNa thavA pAme te ya AtmAmA sthira rahIne sahana karavu, paNa je cikitsAmAM ghaNA jIvAnI hatyA hAya tevI davA na karAvatA, nirdoSa davA karAvavI. (17) tRNasparza pariSaddha--tRNamaya sa thAre maLye chate tRNunA sparzIthI je pIDA thAya tene sahana kare paNa muAnadharmAMnI ni'dA na kare Page #360 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 300 zrI bhagavatI sUtra sAra saMgraha (18) jala pariSaDa-jakala eTale zarIra, hAtha, paga, sukha ane vastra upara lAgelA melane kAraNe kadAca arati mAnasika kheda thAya te paNa pApanA bharelA zarIrane sarvagnAnathI ke dezasnAnathI sApha karavAnI bhAvanA na rAkhe. (19) satkAra puraskAra pariSaha-sAdhaka munine pUrvabhavanA puNyakarmanA cage ghaNuM bhAgyazALI gRhastho vastra, pAtra, kAmalI AdithI satkAre athavA ghaNA meTA zrImaMta ane rAjadvArIo puraskAre te paNa pitAnA AtmAnA utkarSanuM vajana kare eTale ke garvanI mAtrA utpanna nahIM thavA de, ane tenI prApti nahIM thatA tenI AkAMkSA paNa na kare (20) prajJA pariSahamatijJAna vizeSane prajJA kahevAya che. te prajJAnA baLe ghaNuM bhAvukonuM AkarSaNa potAnI tarapha thAya, te paNa prajJAnA sadUbhAvamAM mada-garva na kare, ane teno abhAva hoya buddhibaLa ochuM hoya te udvega paNa na kare. (21) jJAna pariSaha-mati Adi jJAnanI vizeSatAnA sadubhAve madane vaje ane ochA jJAne kheda na pAme. bIjA graMthamAM Ane ajJAna pariSahanA nAme oLakhAvI che sAra sarakhe ja che ke jJAna mAtrA ochI hetA duHkhI na thAya ane saMyama pratye tiraskAra na lAve. (22) darzana pariSaha-darzana eTale nava to pratye zraddhA. jinezvara devanA atyaMta sUkSma bhAvene ApaNe na samajI zakyA hoIe te paNa jinakathanamAM azraddhA utpanna thavA nahIM de. prazna-kyA pariSaha kyA karmonA udaye hoya che? Page #361 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zataka 8muM : uddezaka-9 301 bhagavAne kahyuM ke prajJA pariSaha jJAnAvaraNIyanA bhedarUpe matijJAnAvaraNIya karmamA samavatAra pAmaze. kema ke prajJA(buddhi)nA abhAvamAM matijJAnAvaraNIya karma kAma kare che. prajJAnA abhAvamAM dainya ane sadUbhAvamA mAna A baMne cAritramehanIya karmanI sattAmAM hoya che. sudhA, pipAsA, zIta, uSNa, daMzamazaka, caryA, zayyA, vadha, rega, tRNa sparza ane maLa pariSahothI thatI pIDAmAM vedanIya karma kAraNarUpe che ane te pIDAne sahana karavAmA cAritra meha nIya karmane pazama kAma karI rahyo che. kema ke "sahana karavuM e cAritra che." darzana pariSaha je tattva zraddhAnarUpa che te darzanamohanIyanA kSayopazamamAM ja hoI zake che. A arati pariSahamAM arati mehanIya karma kAraNarUpe che. ala pariSaha jugupsA mohanIya karmamAM samAveza thaze. strI pari. brahamAM vedakarma kAma kare che. naidhika pariSathI bhayanI utpatti thAya che. mATe bhaya mehanIyakarmamAM samAveza thaze. yAcanA pariSaha mAnamehanIya karmanA kAraNe che. kema ke mAna mehane laI yAcanA Tukara hoya che. Akroza pariSahamA krodha nAmane meha kAma kare che. satkAra puraskAra pariSaha AnAthI mAna mehakarmanA udayanI saMbhAvanA hovAthI mehakarmamAM samAveza thaze alAbhapariSaha-lAbhAntarAya karmanA kAraNe A pariSahanI sa bhAvanA hoya che. je jIvAtmA sAta karmone ba dhaka che temane uparanI bAvIza pariSaha hAya che paNa eka sAthe vIza pariSahone vedaze kemake je samaye zItapariSahane udaya haze tyAre ugaNavedanA hotI nathI. tema caryApariSahanI vidyamAnatAmAM nadhikI hotI nathI, Page #362 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 302 zrI bhagavatI sUtra sAra saMgraha bAkIno vistAra mULa sUtrathI jANuM levo. , jabUdvIpanA baMne sUnI vaktavyatA merU parvatanI samatala bhUmithI ja bUdvIpamA udayAsta pAmatA baMne sU 800 jananI ucAI upara ja vidyamAna che. AmAM kaI kALe paNa pheraphAra nahI thavA chatAM paNa eTale ke game tevI paristhitimAM niyata thayelI uMcAIthI sUrya kyAre paNa nIce AvatuM nathI. tema AnAthI upara paNa jaI zakatA nathI. zAstrIya hakikata A pramANenI satya hovA chatAM paNa sUrya udayakALe astakALe dUra hovA chatAM jenArane samIpamA kema dekhAya che? ane madhyAhnamAM najadIka dekhAte paNa sUrya bahu dUra kema dekhAya che. arthAt dUra rahyo chatA sUrya udayakALe jenArane najadIka jevuM lAge che. ane asta samaye paNa najadIka hovAne bhAsa thAya che. jyAre bharabapere sAva samIpe hovAno bhAsa hovA chatAM paNa dUra dUra dekhAya che AvuM zA mATe thAya che? kevI rIte thAya che? javAbamAM bhagavAne pharamAvyuM ke udayane pAmatA sUryanI lezyA(teja)no pratighAta eTale pitAnA tejane vikAsa nahIM thayela hovAthI sudazya eTale saune jovA lAyaka hoya che mATe huM gautama ! sUrya udayakALamAM jenArane dUra hovA chatAM paNa samIpe dekhAya che. ane asta samaye paNa ema ja che. jyAre madhyAhnakALe sUrya badhI rIte tejasvI hoya che. mATe dudrazya-joI na zakAya te -hevAthI mAthA upara ja samIpe dekhAvA chatAM dUradUra dekhAya che. he prabho ! jambudvIpanA baMne sUryo zuM vyatikAMta kSetramAM Ave che? atikrampamAna kSetramAM jAya che ? athavA gantavya kSetramAM jAya che ? gamana karAto mArga je ulaMghI lIdhuM che te atikAMta, Page #363 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zataka 8muM : uddezaka-9 303 ulaMghana karAto mArga atikrazyamAna che. nikaTa bhaviSyamAM ke theDI kalAka pachI jyAM javAnuM hoya che te gatavyakSetra kahevAya che. bhagavAne kahyuM ke, sUye je rastAne kApI lIdhe te kSetramAM sUrya ja nathI. bhaviSyamAM je raste jaze? te rastAnA kSetramAM vartamAnakALe jato nathI, paNa patipanna (gamyamAna) kSetramAM ja sUrya jAya che. - jema ke sUrya divasabharamAM lagabhaga 55 kaLA cAlavAne hoya che. temAthI 23 kaLA cAlI cUkyo che 24mI kaLAmAM cAlI rahyo che. sArAza ke je kaLAnuM kSetra sampanna karyuM che mATe 22mI kaLA tarapha sUrya AvatA nathI ane gamyamAna kaLAne cheDI AgaLanI kaLAnA kSetramAM vartamAnamAM jaze nahIM. mATe ja gamyamAna kSetramAM sUrya gati kare che. A pramANe atita ke anAgata kSetrane prakAzita paNa karatA nathI. paraMtu vartamAnakSetrane ja prakAzita kare che ane te paNa sabaMdhita kSetrane ja prakAze che. chae dizAne prakAzita karete sUrya spaSTa thayelA kSetrane udyotita kare che, tapAve che. baMne sUryo potAnA vimAnathI uce 100 cajana kSetrane tapAve che. 1800 jana pitAthI nIcenA kSetrane tapAve che tirtho 47263 | jana pramANane tapAve che bhagavAna mahAvIra svAmInI divyavANa sAbhaLIne gautamasvAmI khUba prasanna thayA, prabhAvita thayA ane bhagavaMtanA guNAnuvAda karyA ; nava udeza samApta. tuM Page #364 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zataka AThamuM : uddezaka-10 pudgalenA baMdhanI vistRta vivecanA: he prabhe! baMdha keTalA prakAre kahyo che? javAbamAM bhagavAne kahyuM ke ba dhanA be prakAra che. prAgabaMdha ane vizvasAbaMdha. AkhAe brahmAMDamAM (14 rAjalakamAM) je kaMI tatva dekhAya che te kAM te cetana che ane kAM te jaDa che. A baMnethI atirikta bIjuM eka paNa tatva nathI. mATe cetana ane jaDanuM mizraNa ja sa sAra che A baMne potapotAnI maryAdAmAM anaMta zaktine dharAvanArA che. ane saMkhyAbaLamAM cetanata paNa anaMtAnaMta che ane jaDatattva paNa anaMtAna ta che. potAnI adamya zakti vaDe saMsAramAM pote paNa parivartita thatAM saMsArane paNa pari. vartana karanArA che. A pramANe Akhone sarvathA pratyakSa saMsAranA rUpAMtaramAM ke pariNAmAMtaramAM IzvarIya tattvanI kalpanA cukti, anubhUti ane zrutine paNa susa gata nathI. ApaNAM jIvananAM pratyeka prasaMgamAM IzvaranI pratyakSa ke parekSanI hAjarI rahI hoya tevo anubhava paNa koIne thaye nathI. pitAnI jIvanayAtrAmAM keIpaNa jIvane je kaMI sukha-duHkha, saMga, viyAga anubhavAya che, temAM potAnI saddabuddhi ke dubuddhine camatkAra che. jenI pAchaLa pUrvabhavIya prArabdha karmo ja kAma karI rahyA che. tathA atIndriya jJAnanA mAlika, tirtha. karadevapraNatazruti (Agama) paNa jagatanA nirmANamAM, saMcAlanamAM, pAlanamAM ke saMharaNamAM IzvaranI sattAne InkAra kare che Page #365 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zataka 8muM : uddezaka-10 305 jaina zAsane Izvarane pUjyatama ane saMsArIone pUjaka mAnyA che. arthAt Izvara ApaNe pUjya che, ane ApaNe pUjaka chIe. Izvarane ArAdhya deva samajIne, ArAdhaka mAtra paramAtmAnI haiyAnA bhAvathI ArAdhanA, pUjA, bhakti kare e ja sarvazreyaskara mArga che. anaMtAnaMta pudgala paramANuothI ane skaMdhothI paripUrNa saMsAramAM eka pudgala bIjAthI chuTA paDe che ane nimitta maLatA ja pAchA joDAI jAya che. chUTA paDelA pudgale pAchA zI rana joDAtA haze? A badhI vAtanI vistRta carcA A uddezAmAM karAI che, kemake saMsArane eka paNa pudgala paramANu tIrthakaronAM jJAnacakSune acara nathI A kAraNe saMsArabharanA pudgala paramANuthI laI moTAmAM moTA pudgala skadhane yathArtha nirNaya yathArthavAdI tIrthakara sivAya bIjo koIpaNakarI zakatuM nathI. kemake buddhazAsanamAM buddhadevanI hAjarI daramyAna temanA ziSya dvArA pUchAyelA ghaNA praznonuM spaSTIkaraNa buddhadeve karyuM nathI. DuM dage 7 thI raLI Ama kahIne ghaNA praznone TALI dIdhA che. jyAre bIjAone mATe je kaSTavya ane vyAkaraNIya nathI te badhAe khulAsA jaina dvAdazAgImAM spaSTarUpe jovA maLaze. gautamasvAmInA pUchavAthI bhagavAna mahAvIra svAmIe kahyuM ke he gautama! keTalAka baMdha prayogathI hoya che ane keTalAka svAbhAvika heya che. jIvAtmAnA vyApAra vizeSathI je baMdha thAya che te prayoga baMdha kahevAya che. A baMne baMdhamAMthI viaisA baMdha Page #366 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI bhagavatI sUtra sAra saMgraha mATe thoDuM ja kahevAnuM hovAthI sau pahelA tene nirNaya karI levAmAM AvyA che. bhagavAne kahyuM ke sAdika ane anAdika rUpe visasA baMdha be prakAra che. je baMdhanI Adi hoya te sAdika ane jenI Adi nathI te anAdika kahevAya che. anAdi visasA baMdha traNa prakAre che. dharmAstikAya anya anya anAdivizvasAbaMdha. A pramANe adharmAstikAya ane AkAzAstikAya. eTale ke saMsAranA saMcAlanamAM dharmAstikAya, adharmAstikAya ane AkAzAstikAya svataH arUpI hovA chatAM paNa anAdikAlIna pUrNa zakta ta vidyamAna che. jyAM AkAzAstikAyane pradeza che, tyAM dharmAstikAya ane adharmAstikAyane paNa pradeza vidyamAna hoya che. Ama traNenA pradeza anAdikALathI keIpaNa jIvanI ke IzvaranI sahAyatA vinA ja paraspara ba dhAyelA che. - sasalAne ke gadheDAne sIMgaDAne sarvathA abhAva hoya che mATe temanA baMdhano vikalpa hoI zakatA nathI, paraMtu carmacakSanA mAlikone sarvathA adazya hovA chatAM paNa uparanA traNe ta sadaiva vidyamAna hovAthI temanA baMdhanI vicAraNA upayukta che. bhagavAne kahyuM ke A traNenA pradeza anAdikALathI paraspara saMbaMdhita che. gaNadhare pUchayuM ke teo dezamAM dhathI baMdhAyelA che ke sarvabaMdhathI? bhagavAne kahyuM ke teo dezabaMdhathI baMdhAyelA che paNa sarvabaMdhathI baMdhAtA nathI. Page #367 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zataka 8muM : uddezaka-10 307 sAdaDI, caTTAI upara khajUrInA pAMdaDAMonuM saMcajana che, paraMtu te pAMdaDAonuM saMjana sAdaDInA sarva bhAgamAM nathI hotuM mATe baMnene deza saMbaMdha hovAthI vyapadeza paNa jUdA jUda karAya che. jyAre sarvaba dha dUdha ane pANInI jema ekAkAre thAya che. arthAt baMnenA pradeza paraspara sarvathA ekAkAra thaIne pANI pitAnuM vyaktitva cheDe che ane dUdhanA vyapadezathI saMbodhAya che. A pramANe A traNe dravyane sarvabaMdha mAnIe te temane potapotAnI sattA choDavI paDe che. paNa AvuM keI samaye thayuM nathI. mATe bhagavAne kahyuM ke A traNene badha sarvaba dhana rUpe nathI A ba dhana anAdikALathI anaMtakALa sudhI vyavasthita che. koI kALe ane koinI zaktithI paNa AmAM pheraphAra thaI zake tema nathI. have sAdika baMdha mATe bhagavAne kahyuM ke he gautama! sAdika viaisA baMdha traNa prakAre che. 1. baMdha pratyayika 2. bhAjana pratyayika 3. pariNAma pratyayika. pudgala mAtra parivartana pAmavAnA svabhAvavALA hovAthI keI samaye moTA ka dha (jemAM anaMtAnaMta, anaMta, asaMkhyaya pudgala paramANuo che.) nimite maLatA tUTe che ane tUTatAM tUTatAM, eka paramANurUpe paNa bane che ane pharIthI eka paramANu sAthe bIje paramANu joDAya che, ane e sAthe ghaNA paramANuo joDAIne pAcho nAne moTo sakaMdha bane che. A badhA pariNAmane (jemAM keIpaNa Izvarane hastakSepa nathI) ApaNane paNa pratyakSagamya che. Page #368 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI bhagavatI sUtra sAra saMgraha gautamasvAmIjIe pUchyuM ke he prabhu! A khUMdha pratyayika zu che? zI rIte thAya che? 308 bhagavAne kahyu ke " vaghyate anena kRti vastvamaM" jenA dvArA khAMdhavAmAM Ave te baMdhana che. paramANumAtramA rahelI snigdhatA ane rUkSatA ja eka paramANune bIjA sAthe yAvata ska MdharUpe paNa khAMdhavAnuM kAma kare che. paramANumAtramAM snigdhatA ke rUkSatA rahelI ja hoya che. bezaka ! tAratamyabhAve AchAvattApaNuM hoI zake che. A khate athavA eka ekanA kAraNe pudgalA AvasamAM badhAya che mATe te adhana Adi che. A madhanA samaya echAmAM ochA eka samayanA che ane vadhAre asa`khyAta kALa sudhI rahe che. A 'dhanamAM snigdhatA ane rUkSatAnI mAtrA keTalI hovI joie, tenI carcA karatAM bhagavAne kahyuM ke, sarakhAbhAge snigdhatA hAya ke rUkSatA hAya teA paraspara baMdhana thatu nathI. paNa e gaNA vadhAre snigdhatA hAya ke rUkSatA hAya teA ja madhana thaze. jema ke-paramANu ke skaMdhamA je guNu heAya tenA karatAM maLavA vALA paramANumAM ke skadhamAM e guNeA vadhAre guNa heAvA joIe, athavA jemAM maLavu` che temA e guNA vadhAre guNa hAve joie, e ane pahelA e guNe! hAya tA maLavAvALAmAM cAraguNe guNu hAvA joie. para tu e guNAthI eche! guru na heAvA joIe A niyama snigdhatAne snigdhatA guNavALA sAthe athavA rUkSatAne rUkSatAnA guNavALA sAthe che. paNu snigdha guNavALA paramANune rUkSaguNuvALA paramANu sAthe maLavAne niyama evA che ke paraspara jaghanya guNane cheDIne eTale ke eka guNu snigdha hAya Page #369 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 309 zataka 8muM : uddezaka-10 ke eka guNa rUkSa hoya te paraspara baMdha thaze nahIM paNa eka guNathI vadhAre haze te baMdha thaze. snigdharUkSatvAd bandho bhavati / na jaghanya guNAnAM 'vandho na bhavati / guNasAmye sadRzAnAmapi vandho na bhavati / dadhiriAganAM tu vagho mavati | (tAvArtha sUtra). tathA - snigdhasya dviguNAdyaka rinagdhena bandho bhavati / dviguNAdyadhika snigdhasya snigdhena bandho bhavati / rUkSasyApi dvayadhikaguNarUkSeNa bandho bhavati / dviguNAdyadhikarUkSasya rUkSeNa bandho bhavati / ekAdi guNAdhikayostu sAdRzayobandho na bhavati / (bhASya) (2) bhAjana pratyayika baMdhana zuM che? bhAjana eTale AdhAra A AdhAra je baMdhanamAM kAraNa bhUta bane tene bhAjana pratyayika baMdha kahe che. jema ke purANa madirAmAM, jUnA gALamAM, jUnA cokhAmAM thAya che. eTale ke eka pAtramAM jyAre A padArthone lAMbA samaya sudhI rAkhavAmAM Ave tyAre piDarUpe banI javAnuM kAraNa te bhAjanamAM temane bharI rAkhyA te che. Ane ochA samaya aMtarmuhUrta che ane vadhAre samaya saMkhyAtakALa che. (3) pariNAma baMdhana pratyayikaH Page #370 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 310 zrI bhagavatI sUtra sAra saMgraha pariNAma eTale rUpAMtara thavuM. pahelA na hatuM ane pachI thavuM te sAdika visasA pariNAma baMdha che. jema AkAzanA vAdaLA adbhavRkSa, gaMdharvanagara, ulkApAta, digUdAha, vidyutpAta, dhUlavRSTi, caMdra tathA sUryagrahaNa tathA temanuM pariveSaNa, Indra dhanuSya Adi A badhA pariNAme je potAnI meLe ja thAya che. Ano eche kALa eka samayane che, ane vadhAre cha mAsane kALa che. , , A pramANe visasAbaMdhane jANI lIdhA pachI have pragabaMdhanI carcA che. - bhagavAne kahyuM ke pragabaMdhanA traNa prakAra che. (1) anAdi, aparyavasita, (2) sAdika arthavasita, (3) ane sAdika saparyAvasita. mAnasika, vAcika ane kAyika zaktionI prApti jIvAtmAne ja hoya che. tethI jIvapradezane ane audArikAdi zarIra pudugalene je baMdha thAya tene pragabaMdha kahe che. (1) anAdi aparyavasita ba dhaM-jIvanA asaMkhya pradezomAMthI ATha saMsthAnA madhya pradezane AtmA sAthe anAdi aparyavasita baMdha hoya che. je samaye kevaLI bhagavata kevaLI samudraghAta kare che te samaye teo samagralakane vyApta kare che. paraMtu temanA ATha pradeze keIpaNa jAtanA pheraphAra vinAnA tema ja rahe che. jyAre temanA bIjA pradezomAM halanacalana thAya che. mATe pahele bheda ATha madhyapradezane lAgu paDaze. siddha bhagavaMtane bIjo bheda che. jyAre sAdika saparyAvasita baMdhanA cAra prakAra che. 1 AlApanabaMdha 2. AlInabaMdha 3. zarIraba dha 4. zarIra pragabaMdha. Page #371 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zataka 8su' : uddezaka-10 311 1. AlApana badha-netaranI chAla, lattA, cAmaDAnI derI, zaNunI derI, kapaDAnI cIMdaraDIthI ghAsanI gAMsaDIo, lAkaDAne bhArA, pAnanI gAMmaDI, veLa ane ku paleAnA bhArAne bAMdhavA rUpane AlApanama dha kahe che. (2) AlInamadhanA cAra bheda che: (1) zleSaNukha dha : tUTyA phUTyA. ghaDAne, kASThane, caTTAine, makAnene, bhIMtane ane tevA prakAranA bIjA padArthAne cUnAthI, lAkhathI, mINathI, rALathI, saraisathI ane AjanA jamAnAmAM padArthAne sAMdhavAnI je cue nIkaLI che te badhAthI saMdhAtA padArthAne zrleSaNama dha kahe che. (2) uccayakha dha : ghAsa, lAkaDA, pAna ke khIjA padArthone rAzine uMcA DhagaleA karavArUpa A badha che. (3) samuccayabaMdha : kuvA, taLAva, nadI, draha, vAva, devaphula, pyAu (pukha), sabhA makAna, ghara, dvAra, saDaka Adine cUnA, sImenTathI sudhAravApa A badha che. (4) saMhananakha"dha : deza ane sarUpe e prakAre che. (1) eka vastunA eka dezane bIjI vastunA khIjA dezane saMbaMdhita karavA, jema gADItA eka bhAgane sudhAravA mATe kai ekAda lAkaDAnA kaeN leAkhaMDanA TUkaDAne adha karavA paDe te deza sahunanama dha che. (2) dUdha ane nIranA saMbaMdhane sasaMhunana madha kahe che. have sAdi sapa vasita khaMdha trIjo bheda pUrva prayAga ane pratyutpanna pratyeAga pratyayikarUpe e prakAre che. Page #372 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 313 zrI bhagavatI sUtra sAra sagraha sAdi sapayavasita kha dhaneA zarIraprayAga madha pAMca prakAre che audAAraka zarIra prayAgamadha, vaikriya, AhAraka, tejasa ane kAmaNu zarIra pratyeAgama dha. audyArika zarIra prayAgamadhanA paNa pAMca prakAra che. ekendriya, eindriya, teindriya, caturindriya ane paMcendriya zarIra prayAgabaMdha. pAMca sthAvarAne lai ekendriya zarIra prayAgamA~dha pazu pAMca prakAre che. zeSabheda-prabheda prajJApanAsUtranA 21mA avagAha sthAnapada dvArA jANI levA. prazna-he prabhu! audArika zarIraprayAga aMdha kayA karmInA uye thAya che? arthAta kayA karyAM, kevA kAryAM, adhyavasAyAne laI jIvAtmA ekendriya Adi sthAnane prApta thAya che. javAkhamAM bhagavAne pharamAvyuM ke he gautama / savItA, sayeAgatA ane sadravyatAthI tathA pramAdarUpa kAraNe kayeAga, bhava ane AyuSyane AzrayI jIvane audArika zarIraprayAga nAmakarmIne udaya thavAthI A baMdha thAya che, je audArika zarIra prayAgamAMdha kahevAya che. savItA pravAhathI anAdikALanA vIryAntarAya kanA bhArathI bhArI anelA jIvAtmAne Atmika vyApAra ghaNA meATA bhAge niSkriya jevAja hAya che. chatAM ca anaMta zaktinA mAlika AtmA keAI samaye purUSAtha zaktinA Azraya le che tyAre A kamaneA thaDe ghaNe aMze paNa kSApazamathI utpAti zaktinuM nAma vIya che. ane te vIya thI yuktatAne Page #373 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zataka 8muM : uddezaka-10 313 savIryatA kahevAya che. je samasta mAM ane khAsa karI do rika zarIranuM prakaraNa hovAthI audArika zarIradhArI jIvAtmAomAM taratamabhAve saumAM savAryatA rahelI che. sAgatA-viryAntarAya karmane kSopazama jema jema thato jAya che tema tema mana-vacana ane kAyAnA vyApAra paNa vadhatA jAya che. tenAthI yukatatAne sagatA kahe che. sadravyatA-pudgalene dravya kahevAya che. tenAthI yutatA te sadavyatA. pramAda-AtmIya tattvathI sarvathA vyatirikta kathAne vikathA kahe che. je atyaMta dutyAjya ane duSTa tattvathI paripUrNa hovAthI meharAjAne sarvathA parAdhIna jIvAtmAne rAjakathAmAM, dezakathAmAM, strIonA zaNagAranI kathAmA ane bhajana kathAmAM ja rasa paDe che, mATe ja A vikathA pramAda che, viSayakaSAyanI vArtAo paNa pramAda che. "sArA pramANe kRti pramA:" eTale ke sarvataMtrasvataMtra AtmAne paNa vAtevAte muMjhavaNa karAve, meha pamADe, bhAna bhUlAve dhArmikatAne dezavaTo apAve te pramAda che. karma-upAjita karmonA kAraNe vartamAnamAM udayavatI ekendriya jAtine karma kahe che. ga-udayamAM vartate kAya Adi ga. bhava-anubhUyamAna tiryaMca Adi bhava. Page #374 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 314 zrI bhagavatI sUtra sAra saMgraha Ayuka-je nimAM je AyuSya vartatA hoya te udayavartI AyuSya. A badhA karmakAraNone laIne jIvAmAM audArika zarIra pragabaMdha kare che. have uparanI badhI vAtane udAharaNanI kalpanA karI samajI laIe * pacendriya jAti saMpanna manuSyane varyAntarAyakamanA kSapazamathI prApta thayelI Atmika zaktio jyAre mehavAsanAthI vAsita, krodha kaSAyamAM dhamadhamatI ane lebharAkSasathI pariveSThita bane che tyAre prApta thayele kSapazama paNa pApamaya kAryo karavAmAM tathA hiMsA, jUTha, corI, parastrIgamana tathA saMsAranI mAyA vadhAravAmAM upayukta bane che tathA mana-vacana ane kAyAnI zaktio paNa duSTa tatvane AdhIna banIne maryAdita pApakarmone upArjita kare che, ane jema jema mana-vacana tathA kAyAnA rogo pApa kAryomAM AgaLa vadhe che tema tema Atmadravya paNa kRSNa, nIla ane kApata lezyAothI adhivAsita bane che. A pramANe mehamAyAnI-madirAnA nazAmAM bebhAna banelA AtmAne pramAda cAre bAjuthI gherI le che. pariNAme vAMdara jema jhADanI DALIo upara kUdakA mArate rahe che tema pramAdI AtmAne mAnasika ane vAcika vyApAra paNa rAjakathA karavAmAM, sAMbhaLavAmAM ane bIjAone saMbhaLAvavAmAM ja rasatarabaLa bane che. duniyAbharanA rAjA-mahArAjAonA nAma, temanAM yuddho, jaya ane parAjayenI vAta karavAmAM prasAdI AtmAnA 4-5 kalAka pUrA thAya che. pachI rAjakathA karatAM kaMTALo Ave tyAre dezakathA Page #375 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zataka 8muM : uddezaka-10 315 upara potAnuM dhyAna kendrita kare che. jANe dezapradezanA itihAsanA ola IDiA reDio broDakAsTa pite ja e sarasa bane che ke na pUcho vAta. reDiAne broDakAsTa karanAranA bhejAmAMthI jema jema navA samAcAro TatAM jAya che tema dezakathAnA zekhIne paNa eTalA-kalaba para besI divasanA 3-4 ghaMTA pUrA kare che. paNa manajIbhAI te vAMdarA karatA paNa bhAre caMcaLa eTale dezakathAnI DALI uparathI kUdake mArIne bhojana kathAnI TesTaphUla kathAonI gechI mAMDI bese che kalAkanA kalAko sudhI dahIvaDA, pANIpatAsA, cavANA, gAThIyA, kacerI, baTAkAvaDA, pANapurI, tenI caTaNa, bheLa Adi capATI upara vecAtA dravyanI vicAraNAmAMthI uce ja AvI zakatA nathI. ane A badhI vAtomAM zRMgArarasane jharatI, rasAla, namaNI, gaurAMgI navayuvati jhAMjharano jhamakArane karatI ApaNI vacce AvIne besI jAya pachI joI le A manajIbhAInA dAvapeca AMkhanI mastI, balavAnI cAlAkI, hAtha-paganA IzArAonI karAmata....... ane pachI te jANe kAmazAstra Akhu e mukhapATha thaI jAya che A badhI vAtane jaina zAsane pramAdanA nAme oLakhAvI che, je AtmAne kaTTara vairI che. A pramAda ApaNuM - AtmA upara jema jema pitAnuM rAjya jamAvatu jaze tema tema vadhI gayelA ke vadhArI dIdhelA pApakarmone laI janmAktarane mATe ekendriya avatAranI yegyatA prApta thatI jaze. kema ke bhArI vajanadAra padArtha jema nIce tarapha jAya che, tema bhArI banele AtmA paNa durgati tarapha ja prasthAna karavAnI TikiTa kharIdI thatI ja bhArI re Page #376 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 316 zrI bhagavatI sUtra sAra sa graha rahyo hoya che. ane pachI teA ekendriyanu zarIra maLe ane te bhava maLe tevA ja prayatne AtmA karatA rahe che ane chevaTe ekendriya bhavanuM AyuSya paNa khAMdhe che ane meAkSanA dvAra jevA manuSya bhavathI patita thayelA mAnava ekendriya avatAramAM jaI ghaNA lAMkhA kALa sudhI tyAMthI bahAra AvI zakatA nathI. A pramANe audArika zarIra sakha`dhI bIjI paNa vaktavyatA sAthe vaikriya, tejasa zarIra pratyeAgakha dhananI carcA khUba vistArathI carcAI che. je mULa sUtrathI ane TIkAthI joI levI. have kANu zarIraprayAga khAdha jANavA jevuM hAvAthI jANI laie. prazna--he pratyeA ! kAma Nu zarIra prayAga. dha keTalA prakAranA che ? javAkhamAM bhagavAne ATha prakAranA kahyo che te A pramANe :jJAnAvaraNIya kAmaNu zarIraprayAga adha. da nAvaraNIya kAmaNu zarIraprayAga aMdha. meAhanIya kAma Nu zarIraprayAga adha. vedanIya kANu zarIraprayAga madha, AyuSya kAmaNu zarIraprayAga badha. nAma kAma Nu zarIraprayAga badha. geAtra kAmaNu zarIraprayAga madha aMtarAya kANu zarIraprayAga madha. pAMca prakAranA zarIramAM kANu zarIra pAMcamuM che. "mAM samUhaiM kRti ArmAm / " kRta ane kriyamANa karmAM dUdha ane Page #377 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 317 zataka 8muM H uddezaka-10 sAkaranI jema AtmAnA pradezo sAthe ekAkAra thayelA che te kArmANa zarIra ja kahevAya che. pahelAnA cAre zarIrane grahaNa karavAnuM mULa kAraNa kArmaNa zarIra che, je sUkSma zarIra tarIke oLakhAya che. AtmA pote ja zubhAzubha prAga vaDe amUka amUka kAryo kare che, tene ja kArmaNa zarIra pragabaMdha kahe che. he prabho ! jJAnAvaraNIya kAmaNa zarIra pragabaMdhamAM kayA kAraNe che? arthAt kyA kAraNe ane kayA karmanA udaye A zarIrane ba dha thAya che. bhagavAne kahyuM ke sAta prakAre A karma baMdhAya che bALaLiyA-sabhyazrutajJAna ane jJAnI mahApurUSa pratye pratyunIkatA tathA pratikULatAne bhAva rAkha. samyagUjJAna meLavavA mATe virodhabhAva rAkha. niSphaLayA-samyagujJAna ane jJAnIne apalApa karo. je guru pAse cheDe ghaNe aMze jJAna meLavyuM hoya temane apalApa karavo, temanA mATe kharAba zabda balavA, temanuM nAma chupAvI devuM. jAtarAI -jenAthI jIvamAtra potAnA AtmAne prakAza meLavavA bhAgyazALI thAya che te samyagajJAnane aMtarAya kara. bhaNavA gaNavAvALAne vinna karavuM. virgoLa-samyajJAna pratye ane jJAnI bhagavaMta AcArya, upAdhyAya, muni ke gRhastha pratye dveSa aprIti rAkhavI, eTale Page #378 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 318 zrI bhagavatI sUtra sAra saMgraha ke jJAna meLavavA mATe kharAba bhAva rAkhavo. jemake "dharmanuM na bhaNyA to ye ApaNuM bagaDI zuM gayuM ? dharmanuM bhaNavAthI zuM lAkho rUpIyA maLavAnA che? mATe je prakAre zrImaMta thavAya te ja sAro mArga che. A pramANe jJAna pratye aNagame karo. jADAyaTD-jJAnanI hIlanA karavI, jJAnInI AzAtanA karavI, arthAt jJAna ane jJAnI sAthe varka vyavahAra rAkhave. jALavisaMvAda no-jJAna ane jJAnImAM adhurApaNAne dA kare, athavA temAM ghaNA doSonuM darzana karavuM. upara pramANenA kAraNe bAhyA che. jyAre pUrvabhavIya upArjana karelA jJAnAvaraNIya karmanA kAraNe AMtara jIvanamAM A karma upArjana karavAnA adhyavasAye ja jJAnAvaraNIya kAmaNa zarIranuM mULa kAraNa che. A pramANe dazanAvaraNIya kArmaNa zarIraprayAgabaMdha mATe paNa uparanA kAraNe samajavA. eTale ke jJAna ane jJAnI pratye pratyanItA, apApa, aMtarAya, AzAtanA Adi sAmAnya prakAre karavI te dazanAvaragIya kArmaNa zarIranuM kAraNa che. bhUta-prANI Adi upara anukaMpA rAkhavI te zAtAdanIya kAmaNa zarIra pragabaMdhanA kAraNe che. AnAthI viparIta pramANe azAtAdanIya mATe jenuM vivecana pahelA bhAgamAM thayuM che tyAMthI jANI levuM. mehanIya kAmaNazarIrabaMdha : tIvra krodha, mAna, mAyA ane lebha, tIvra mithyAtva ane tIvra cAritra mehanIyanA kAraNe A karma baMdhAya che. tIvra eTale atyaMta malina adhyavasAyapUrvaka kaSAyanI udIrNa karavI, kaSAyavaMta AtmAone sahavAsa kara, vAraMvAra hAsya, rati, arati, eTale ke nA Adi sAmA pANI Adi upara che. Page #379 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zataka 8muM : uddezaka-10 319 bhaya, zeka, jugupsA, purUSada, strIveda ane napuMsakavedanI udI karIne A kamene udayamAM lAvavAvALe bhayaMkaramAM bhayaMkara A karmane bAdhe che. krodhanA paryA -krodha, kalaha, khAra, paraspara matsarabhAva, kheda, manamAM baLyA karavuM, adhIratA, tAmasikatA, saMtApa, tiraskAra, bIjAnI avahelanA, ApakhudI (johukamI), ataDApaNuM ane pArakAonA karelA upakArane nAza, AnAthI ghaNuM ja AkarA ane cIkaNA karmo baMdhAya che. mAnanA paryA-mAna-mada-ahaMkAra, paraparivAda, AtmatkarSa paraparAbhava, paranidA, IrSyA, asUyA, helanA, parepakAra rahita jIvana, akakaDa svabhAva, avinaya ane paraguNa AcchAdana mAyAnA paryA -mAyA, kapaTa, chAnuM pApa, kuDa, ThagArApaNuM, avizvAsa arthAta koInI sAthe meLa nahIM, paranyAsApahAra, chaLa, bIjAnI vAta jAhera karavI, mAyA mRSAvAda (palI TIkala) ane vizvAsaghAta. lebhanA paryA -lobha, ati saMgrahazIlatA, kilaSTabhAva, ati mamatva, kRpaNatA, mUccha, dhanane ati lobha, sadA lebha, dhana, putra, parivAra, viSayavAsanA, vastro, AbhUSaNa, yazakIti ane pratiSThAne lobha tathA sattAnI prApti mATe dhamapachADA karavA. A badhAe lebha che. nArakAyuSya kArmaNa zarIra prayogabaMdha : mahAra bha, mahAparigraha, kuNima eTale abhakSya AhAra pAchuM karavAthI tathA paMcendriya jIva vadha nArakaparyAyanA kAraNe che. Page #380 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 320 zrI bhagavatI sUtra sAra saMgraha tiryaMca AyuSya kAmaNa zarIrabaMdha: mAyAvI jIvana, kapaTapaNuM, asatya vacana, khATA tolamApa, tiryaMca AyuSya bAMdhavAnA kAraNe che. manuSpAyuSya kAmaNa zarIra pragabaMdha svabhAve bhadrika, vinIta, dayAlutA, amatsarI devAyuSya kArpaNa zarIra praga baMdha. sarAgasaMyama, dezavirati, ajJAnatapa, akAmanirjarA zubhanAmakarma zarIra prAgaba dha. ge jenA saraLa hoya ane saunI sAthe saMpIluM jIvana hoya te zubhanAma karma upArjana kare che. jyAre mana, vacana, kAyA, bhAva ane bhASAmAM vakratA hoya ane gemAM visaMvAdana eTale anyathA pratipanna vastune anyathA prakAre kahevuM te visaMvAdana che. uccatra kAryaNa zarIra pragabaMdhaH AThe prakAranA madathI rahita jIva ucca gotra bAMdhe che, jyAre madane karanAra nIca gotra bAMdhe che te A pramANe - (1) jAtimadaH ghaNuM bhamAM paribhramaNa karyA pachI rAdhAvedhanI samAna keIka bhave uccajAti meLavyA pachI mANasa potAnI jAtine mada kare ane hInajAtinuM apamAna-tiraskAra ane tenI sAthe kaTu vyavahAra rAkhe. (2) kulamadaH pitAnA kulanI Apa baDAI karatA ane sAme vAlAne hInakulavAle mAnatA pitAnA garvamAM masta rahe. Page #381 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zataka 8muM : uddezaka-10 321 (3) baLamadaH snAyubaddha pitAnA zarIranA baLamAM bIjA enAM hInAbaLanI kalpanA karIne jyAM tyAM tephAne karI jIvana pUrUM kare che. (4) rUpamadaH puNyadaye maLelI rUpasaMpattine garva karIne bIjAonI mazkarImAM rAta divasa pUrA kare che (5) tapamadaH vIryaMtarAyakarmanA kSayopazamathI meLavelI tapazcaryAnI zaktine mada thavo te tapamada. (6) zratamadathI potAnA jJAna-vijJAnane mada kara (7) lAbhamadaH potAnI AvaDatanA kAraNe judI judI jAtanA thatA lAbhamAM mada karI bIjAone tiraskAravA te lAbhamada che. (8) ezvaryamadaH pitAnI Rddhi samRddhi Adi aizvaryane mada kare. A pramANenA AThe made yAvatu mokSaprAptine mATe paNa vighakAraka hoya che. have e tarAya kAmaNa zarIraprayegana ghanA kAraNe kahe che. dAnadharmane aMtarAya karavAthI dAnAntarAya karma. lAbho aMtarAya karavAthI lAbhAntarAya ka. bhegane aMtarAya karavAthI bhegAntarAya karma. upabhegane aMtarAya karavAthI upabhegAntarAya karma ane bIjAnI ke potAnI zaktine atarAya karavAthI vIryAntarAya karmanuM e dhana thAya che. ke dazamo uddeza samApta. ? 0 - prior peo Page #382 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zataka AThamuM : uddezaka-11 anya yuthika sAthe carcA he prabhe ! anya yUcike (bIjA matAvalaMbIo) a pramANe mAne che ke - (1) zIla ja zreya che. (2) jyAre bIjA vAdIo jJAnane ja zreya mAne che. (3) jyAre keI A pramANe kahe che ke parasparanI apekSA vinAnA zIla ane zruta zreyaskara che upara pramANenI potapotAnI mAnyatAomAM teo nIce pramANe tarko paNa Ape che - (1) zIla eTale kiyA A matanA mAnanArA vAdIo kriyA mAtrathI ja potAnA ISTanI siddhine mAne che. eTale ke ISTa arthanI siddhi kiyAthI ja thAya che, jJAnathI nahIM, kema keH "jJAna svataH kiyA rahita hoya che, jema AkAza." purUSane kiyA ja phaLa Ape che. jJAna phaLa ApatuM nathI bhejya ane bhAgya padArthanuM jJAna thavA mAtrathI sukha maLatuM nathI, paNa bhega mATenI kriyA karavAthI ja saune sukhanI prApti thAya che. cadananA lAkaDAne bhAra vahana karanAra gadheDe bhArane bhAgIdAra bane che, paNa sugaMdhane bhAgIdAra banatA nathI, tema kriyA vinAne kero jJAnI paNa sugatine mAlika banatuM nathI." Page #383 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 323 zataka 8mu : uddezaka-11 matalaba ke sugatine mAlika banavAmAM jJAnanI nahIM paNa zIla eTale kiyAnI ja AvazyakatA rahelI che mATe A matavAdIonuM kahevu che ke prANAtipAtAdi viramaNa rUpa kriyA ja mekSa purUSArthanI sAdhanikA hovAthI zreyaskarI che. jayAre bIjA matAvalaMbIo ISTa siddhimAM jJAnanuM ja mAhAsya mAne che ane kahe che ke game tevI kriyAo karanAre yadi jJAna rahita che te ISTasiddhi meLavI zake tema nathI. "sAdhakane jJAna ja phaLadAyI hoya che, kiyA phaLavatI nathI hotI. jJAna vinAne ke viparIta jJAnane mAlika game tevI ane teTalI pravRtti kare te paNa siddhi dekhAtI nathI " paheluM jJAna che, pachI dayA che, mATe sau pahelA jJAna ja zreyaskara che bicAro jJAna vinAne ajJAnI pApa ane puNyane zI rIte jANavAne hato? mATe teonuM kahevuM che ke zrutajJAna ja zreyaskara che A ja prasa gane bIjAo A pramANe kahe che. ekabIjAnI apekSA rAkhyA vinA jJAna ane kriyA ISTa siddhinA phaLane ApanArA hoya che. "jJAna sAthe kriyA hovI ja joIe, ke kriyA sAthe jJAna hovuM ja joIe." A pramANenI mAnyatA ThIka nahI mAnatA teo ema kahe che "je pAtrathI tarAya te pAtra cAhe jJAnavAna hoya te ya vAMdho nathI ane ekalI diyAvALe hoya te ya vAdho nathI mATe zIla ane jJAna sAdhakane pavitra karAvanAra hovAthI ane potapotAnA sthAne sArA che trIjo Ama kahe che " kriyAne upakAraka jJAna hovAthI te gauNa haze te paNa cAlaze para tu mekSa meLavavAne mATe kriyAnI Ava zyakatA jarUrI che tyAre AnAthI virUddha Ama paNa kahevAya che ke jJAna upara kriyAne upakAra che, mATe kriyA gauNa haze te Page #384 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ' 324 zrI bhagavatI sUtra sAra saMgraha paNa cAlaze, paNa jJAna teA mukhyarUpe joie ja. A cAre pakSA zisiddha mATe anupakArI hAvAthI mithyA che samudRAyapakSa (jainapakSa) meAkSaphaLa mATe " AtmAne prakAza karanAra jJAna, zeAdhana karanAra tapa, tathA AtmAne, manane ane indriyAne gupta rAkhanAra saMyama heAya che. mATe jJAna, tapa ane sayama ja meAkSanuM kAraNa che. " tapa ane sayama kriyA heAvAthI zIla kahevAya che. jaina zAsana kahe che ke "jJAna ane kriyA peAta peAtAnA sthAne mukhya banIne ja mekSaphaLa ApanAra mane che. eka cakrathI ratha cAlatA nathI, tema jJAna vinAnI kriyA ane kriyA vinAnuM jJAna phaLadAyI banatu nathI mATe "jJAna yiAmyAM mokSa: " vanamAM phasAI gayeaA adha ane lagaDo mANasa jo eka mIjAnI sahAyatA na svIkAre te te bannene tyAM ja maryA vinA chUTakArA nathI. mATe gautama ! jJAnavatI kriyA ane kriyAvaMta jJAna ja phaLadAyI che. Ama zA mATe ? javANamAM bhagavAne kahyuM ke-meM purUSane cAra prakAra kahyA che : (1) zIla sampanna che paNa jJAna sampanna nathI. (2) jJAna sampanna che paNa zIla sampanna nathI. (3) jJAna ane zIla sampanna che. (4) jJAna ane zIla sampanna nathI, A cAremAM je pahelA na marane purUSa che te zIlasampanna hAvAthI hiMsA, jUTha, cauya, maithuna ane parigrahanA tyAgarUpa kriyAta hAvA chatAM paNa jJAnasampanna nahIM haiAvAthI tyAgadharmanA ma jANI zakavA mATe samartha banatA nathI. mATe me' Page #385 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zataka 8mu' : uddezaka-11 325 tene deza ArAdhaka kahyo che. arthAta jJAnanA abhAvamAM ekalI kriyAnA ja te ArAdhaka che. mATe temAM deza ArAdhakatA ja rahevAnI che. "deza ArAdhaka kriyA kahI " bIjA nakharanA purUSa yadyapi jJAnasampanna hovAthI tyAga karavA yeAgya tattvane jANe che jarUra, paNa zIla sampannatA nahIM hAvAthI tyAga karI zavA mATe samartha banatA nathI, mATe tevA purUSane me dezivarAdhaka kahyo che. kema ke magIcAmAM game teTalA jhADA rAkhyA hoya paNa te vAMjhayA hAya, phaLa vinAnA hAya ! te sudara dekhAtA jhADA ane agIcA paNu zA kAmanA ? tevI rIte jJAnanuM phaLa paNa virati eTale pApAnA tyAgarUpI kriyA ja che A pramANe jJAnImAM paNa kriyA na heAya te! te jJAna paNa vAMjhIyu che. ' trIjA naMbarane| mahAbhAgyazALI purUSa je jJAna ane zIla sampanna che eTale ke tyAga karavA ceAgya tattva hamezAne mATe tyAjya ja che. AvA prakAranuM tene jJAna paNa che ane jJAna pramANe te tatvAne arthAt pApAne tyAgyA paNa che, mATe te purUSane sava ArAdhaka kahyo che " sarva ArAdhaka jJAna.... ,, .. ane ceAthe| mANasa jJAnasampanna paNu nathI ane zIlasampanna paNa nathI, mATe te sava virAdhaka che. A vivecanamAM jJAnasampannatAthI samyajJAna ane zIlasampannatAthI samyak cAritra levuM, kema ke kutsita jJAna ane kutsita cAritra teA jIva mAtramA vidyamAna heAya ja che jene laI jIvananA chellA zvAsa sudhI paNa te jIvA peAtAnA AtmAne samyak prakAre jANI zakatA nathI. mATe : :---- (1) dharma ane adhama nI vyAkhyAemAM kutaka grasta hAya che. Page #386 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 326 zrI bhagavatI sUtra sAra saMgraha (2) pApa ane puNyanI maryAdAomAM bedhyAna rahe che. (3) AtmA ane paramAtmAnI oLakhANamAM darakAra vinAnA hoya che, mATe te jIvone sarva virAdhaka kahyA che. deza ArAdhaka eTale samyagU dharahita hovAthI mokSamArgane amuka aMza ja ArAdhate hovAthI deza ArAdhaka che. deza virAdhakamAM samyaga bedha che paNa mokSamArgano tRtIya vibhAga eTale cAritra aMzano virAdhaka hovAthI te deza virAdhaka che. sarva ArAdhaka eTale traNe prakAranA mokSa mArgane ArAdhaka hovAthI te sarva ArAdhaka che mokSamArgane je ArAdhe te ArAdhaka ane na ArAdhe te virAdhaka che. ArAdhanAnA bhede ? he prabho ! ArAdhanA keTalA prakAre kahI che? javAbamAM bhagavAne kahyuM ke he gautama ! jJAnArAdhanA, darzanArAdhanA ane cAritrArAdhanArUpe ArAdhanA traNa prakAranI kahI che. A traNa prakAranI ArAdhanA utkRSTa, madhyama ane jaghanyathI traNa traNa prakAranI che. anAdi kALanA anaMta bhAmAM mithyAtvavAsita AtmAe pitAnA AtmIya guNonI AzAtanA-virAdhanA ja karelI hovAthI tenAthI vajanadAra banelA AtmAe narakagati ane tiryaMcagatimAM ja avarajavara karI che. keIka samaye DAka puNya karmone laI Page #387 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zataka 8muM : uddezaka-11 327 kadAca devagatimAM gaye hoya te paNa tyAM e viSayavAsanAnA bhegavilAsamAM ja devagatinuM AyuSya pUrNa karIne pharIthI durga tine ja mAlika banyuM che. manuSya avatAra pAmIne paNa mithyA jJAna, bhramajJAna ke pUrvagrahanA kAraNe pitAne samajI zakyo nathI, mithyAdarzananA kAraNe pitAne joI zakyo nathI ane mithyAcAritrane laI pitAne ArAdhI zaka nathI pariNAme devadurlabha manuSya avatArane pAmyA chatAM paNa Atmatatva ke paramAtmatatvane oLakhI na zakavAne kAraNe Atmatatvane bhayaMkara virAdhaka banela A AtmA saMsArayAtrAne TUMkI karI zakyo nathI. paNa anaMta bhomAM musApharI karate A jIvAtmA pitAnI akAma nirjarAnA lIdhe ghaNA ghaNA cIkaNA karmo jyAre bhagavI le che tyAre bhavitavyatAnA cage Atmasanmukha banIne zakti saMpanna bane che bagaDelA zAka ke dALane sudhAravA ane masAledAra banAvavAne mATe kerIne AcAra ( athANu ) ke lIMbunA AcArane upa ga ja kAma Ave che. jethI bagaDele zAka ke dALa svAdiSTa banIne khAnArane tRpta kare che. tevI rIte kuvAsanAnA kAraNe nira jana-nirAkAra svarUpa ApaNe AtmA paNa hiMsaka, juTha, cera Adi azuddha thavAnA kAraNe bagaDI gayo hoya che mATe ja tenI jIbhamAM kaDavAza, AMkhomAM jhera, hAthamAM mArakATanI Adata, pagamAM asaMyama, hRdayamAM kSudratA, mastiSkamAM vikAra ane cAla tathA raheNI karaNImA hiMsakatA cheAvI sthitimAM keIka samaye jAgRta banele AtmA potAnA kharAba karmone sudhAravA mATe puruSArtha Adare che, ane je paddhatie AtmA bagaDele che tenAthI virUddha paddhatine Azraya svIkArIne AtmAnuM zuddhikaraNa kare che. tene mATe samyagajJAna, Page #388 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 328 zrI bhagavatI sUtra sAra saMgraha darzana ane cAritranI AcAra paddhati ja hitAvaha che. kerI ane lIMbuno AcAra ( athANuM) dravya AcAra che, tyAre darzana jJAna-cAritranI rUDI ArAdhanA bhAva AcAra che. traNenI ArAdhanAthI sUkA cAmaDA jevuM banI gayele AtmA narama paDaze, tyAre jIbhamAM mIThAza Avaze, AMkhamAM amRtane vAsa thaze, pagamAM saMyama Avaze, hRdaya gaMbhIra banaze, mastiSka nirvikArI banaze ane raheNuM tathA karaNa ahi saka banaze. yAda rAkhajo ke pApa karmo karavA mATe paNa vidhividhAna zIkhavA paDe che jema ke hiMsA mATe talavAra, dhanuSya, chare hAthamAM zI rIte pakaDavA? mAratI vakhate paga kevI rIte rAkhavA ? pahele humale kayA samaye kare? ItyAdi judA judA samayamAM judI judI rIte jUTha zI rIte bolavuM? bIjAnI sAcI vAtane paNa jUThI kaI rIte karavI? svArtha mATe balavAnI bhASAmAM kaI rIte pheraphAra kare ? ItyAdi pAkA gharamAM ke kAcA gharamAM cheda (bakarUM) pADavuM hoya te kayA kayA za kAme Avaze ? pADelA bakerAmAM pahelA mAthe nAkhIne aMdara praveza kara ke paga pahelA nAkhavA? amaka tALAne ughADavA hoya te lekhaMDano saLI temAM kaI rIte nAkhave ityAdi cerI karavA mATenuM paNa zAstra vidyamAna che. jyAre mathana karmanA zikSaNa mATe kekazAstra, kAmazAstra ane 84 AsananA lakhAyelA zAstra ane chapAyelA citre DhagalAbaMdha che. AvI rIte dhanopArjana, rakSaNa, vardhana Adine sUcavanArA zAtre paNa racAyelA paDyA che. Page #389 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zataka 8mu : uddezaka-11 329 A badhA pApazAstrA bhaNIne karAyelA pApa dvArA bagaDI gayelA AtmAne sudhAravA mATe dharma kAyadAo, nItimaryAdAnA pAThe uparAMta je dvArA AtmAnI pratikSaNe unnati thAya tevA jJAnAcArAdinA pATha bhaNavA mATe paNa vidhividhAneAnI atyaMta AvazyakatA rahelI che, tenI nAdha ApaNe laIe. jJAnAcAra : 1. je kALe samyagajJAna bhaNavAnI AjJA heAya te kALe te bhaNavuM te kALaAcAra, 2. jJAna ApanAra gurunA vinaya karavA te vinayAcAra. 3. jJAna ane jJAnInu bahumAna karavu' te bahumAnamAcAra. 4. sUtreAne bhaNavA mATe tapa vizeSa karavA te upadhAnaAcAra. 5. gurune bhUlavA nahI te anindvavacAra. | sUtranu' uccAraNu zuddha karavuM te vyaMjanaAcAra 7. melAtA sUtreAnA ardhAM vicAravA te a AcAra. 8. sUtra ane artha ane zuddha bhaNavA te tadrubhaya AcAra. drunAcAranA paNa AThe AcAraH 1. vItarAganA vacanamAM zaMkA na karavI te niHza'kita AcAra. 2 jinamata vinA bIjA dharmonI cAhanA na karavI te niHkAMkSita AcAra. 3. sAdhusAdhvInA melAM vajra dekhI dhamanA phaLamAM sa Mdeha lAvavA nahI te nivi tigicchA AcAra. niMdA na karavI, athavA Page #390 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 330 zrI bhagavatI sUtra sAra saMgraha 4. mithyAtvIonA ThAThamATha, camatkAra dekhI satyadharmathI calAya mAna na thavuM te amUDha daSTi AcAra. pa, samyagadaSTi jIvanA thoDA guNanA paNa vakhANa karavA te upabRhaka AcAra, 6. dharmane nahI pAmelAne dharma Apa ane dharmathI calAya mAna thayelA jIne paise, dhAnya, vastra tathA auSadha ApIne sthira karavA te sthirIkaraNa AcAra. 7. svAmIbhAIonuM hita ciMtavavuM te vAtsalya AcAra. 8. bIjA loko paNa dharmanI anumodanA kare tene prabhAvanA AcAra kahe che. sammacAritranA ATha AcAraH mana, vacana ane kAyAthI ekAgra thaIne pAMca samiti tathA traNa guptino upayoga kare tene cAritrAcAra kahevAya che. traNenI ArAdhanA utkRSTa, madhyama ane jaghanya prakAre paNa hoya che. mokSamArga pratye prakRNa prayatna, jemAM koI jAtane pramAda nathI tene utkRSTa ArAdhanA kahe che. prayatnamAM cheDI zithilatA hAya pramAda hAya te madhyama ArAdhanA che. prayatnomAM vadhAre zithilatA ane vadhAre pramAda hoya te jaghanya ArAdhanA che. keNe keTalI ArAdhanA? je bhAgyazALIne jJAnanI ArAdhanA utkRSTa vartatI hoya Page #391 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zataka 8muM : uddezaka-11 331 tene darzanArAdhanA utkRSTa ane madhyama prakAre thaze. jene darzanArAdhanA utkRSTa hoya tene jJAnArAdhanA traNa prakAranI hoya che. A pramANe jJAna ane cAritrane saMbaMdha paNa jANa. je bhAgyazALIne darzanArAdhanA utkRSTa hoya che tene cAritrArAdhanA traNe prakAranI hoya che. paraMtu jeo utkRSTarUpe cAritrArAdhaka haze temane dazanArAdhanA paNa niyamA utkRSTa haze utkRSTarUpe jJAna-darzananI ArAdhanA karanAra keIka te ja bhave, keI be bhave mokSamAM jAya che ane keIka kopanna devalokanA mAlika bane che utkRSTa cAritrArAdhaka paNa eka ke be bhave mokSamAM jAya che ane keTalAeka kapAtIta devalokamAM jAya che. jJAna-darzananI madhyama ArAdhanA karanAra be ke traNa bhave mekSamAM jAya che ane jaghanyathI darzana-jJAna tathA cAritrane ArAdhaka sAta, ATha bhavathI vadhAre bhava karatA nathI. AtmAmAM jeTalA aze pavitratA, saraLatA ane ekAgratA haze teTalI ja ArAdhanA paNa suMdara banavA pAmaze kema ke ArAdhanAne padagalika zarIra, inidrA ke mana sAthe sIdho sa ba dha nathI, paNa AtmA sAthe ja sIdhe sa baMdha che. tethI dUdha ane sAkaranI jema AtmA ane ArAdhanAnuM jyAre tAdAo thaze tyAre sazakta banelI ArAdhanA sAdhakanA pApa dvAre baMdha karavApUrvaka purANa pApane dhoI nAkhavA mATe samartha banaze. A badhI vAtanuM dhyAna rAkhIne sAce ArAdhaka - " 1. sa sAranI khaTapaTo sAthe saMbaMdha rAkhanAro hete nathI 2. gRhasthAzramIonA keI paNa prasaMgamAM bhAga letA nathI. 3. mAyA, kaleza ane kaSAyanI pravRttiothI sarvathA dUra hoya che Page #392 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 332 zrI bhagavatI sUtra sAra saMgraha 4 anAdi kAlIna AtmIya dUSaNanuM damana karanArA hoya che. pa. yathAzakya gRhasthAzramInA saMsargathI ane temanI oLa khANathI dUra rahenAro hoya che. 6. kAma ane lebhane nigraha karanAre hoya che. 7. paThana-pAThana-dhyAna ane jApa Adi pravRttio ja jene prANapyArI hoya che. 8. gRhasthanI eke saMsthA sAthe rAga-dveSathI saMkaLAyele nahIM hoya. uparyukta prasaMgamAM kyAya paNa rAga-dveSa rAkhyA vinAne sAdhaka ja sAcI sAdhaktA prApta kare che. ane eka, be, traNa chevaTe ATha bhave paNa mekSa pAme che. jyAre zrata sAmAyikasamyaktvadhArI, dezavirati zrAvaka asaMmeya bhava paNa karaze ane darzana-jJAnanA dhAraka hovA chatAM paNa yadi te cAritra vinAne che te asaMkheya bha hajI temane karavAnA raheze. pugala pariNAma : prazna-he prabhe! pudgalenuM pariNamana keTalA prakAranuM che? javAbamAM bhagavAne kahyuM ke he gautama! te pAMca prakAranuM che. yathAti, varNa pariNAma, gaMdha pariNAma, rasa pariNAma, sparza pariNAma ane saMsthAnA pariNAma. eTale ke jyAM varNa, gaMdha, rasa ane sparza hoya te pudugala ja che. jIvane gaMdha, varNa, rasa, sparza ane saMsthAna nathI mATe te pudgala nathI. Page #393 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zataka 8mu : uddezaka-11 vaNuM piraNAmanA pAMca prakAra che H zveta, pIta, rakta. nIla ane kRSNavaNu. A mULa vaNu che. bAkInA eka khIjAnA mizraNathI thAya che. paramANuthI laine ska'dha sudhInA pudgalAmA ekAda vadhu niyamA haiAya che. rasa pariNAmanA pAMca prakAra che: tikta (tIkhA rasa), kaTu (kaDavA rasa), kaSAya (turA rasa), Amla (khATe rasa) ane madhura (mIThArasa). gadhapariNAma, surabhi ane karabhigadha rUpe be prakAre che. jyAre ATha prakAre spaza pariNAma che zIta, uSNu, snigdha, rUkSa, laghu, gurU, mRdu, kaIza paramANumAtramAM eka vaNa, eka gaMdha, eka rasa ane e sparza hAya che. sasthAna pariNAma : keTalAka pudgala skaMdhA bagaDInI jema valayAkAra hoya che. gALAkAra hAya che. traNa khuNIA hAya che cAra khuNIA hAya che. lAMbA hAya che. 4 "" 27 333 37 "" AThe duH huM gotama 1 krama ATha prakAranA hAya che rr " yite kRti rma '" A vyutpattie vIryaMtarAyanA kSarcApazamane laI mana-vacana ane kAyAnA je parispada thAya che karma z Page #394 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 334 zrI bhagavatI sUtra sAra sa`graha te ja kama` che, ane te parispaaA anata che. pararaMtu kevaLajJAnI tIthaMkara bhagavatAe ATha vibhAgamAM antata karelA heAvAthI karmAM ATha kahevAya che. 1. jJAnAvaraNIya kama AtmAnI jJAnazaktine DhAMke che. 2 dazanAvaraNIya karma AtmAnI nazaktine avareAdhe che. 3. vedanIya ka sukhaduHkhanI vedanA karAve che. 4. mAhanIya kama AtmAne peAtAnI oLakhANa ane zuddhImAM e dhyAna karAve che 5. AyuSyakama eka gatimAMthI khIjAgatimAM rakhaDapaTTI karAve che. 6. nAmakama citrakAranI jema zarIranI racanAmAM pheraphAra karAve che. 7. geAtrakama ucca ane nIcanA vizeSaNNA vizeSita kare che. 8. 'tarAyakama badhI rIte AtmAne vighna kare che. A pramANenA AThe karmoM sUkSma nigeAda, khAdara nigeAda ane nArakajIvethI lai TheTha Indra, vAsudeva, cakravatI, rAjA-mahArAjA ane tIrthaMkara bhagavAne paNa hAya che. he prabhu! ! jJAnAvaraNIya karmanA vibhAga paricchedya keTalA kahyA che? bhagavAne kahyuM ke he gautama ! te paricchede ana ta hAya che. eka lezyAmAMthI bahAra AvatA ane khIjI vaizyAmAM praveza karatA ja jIva mAtranA adhyavasAye eka, be ke traNa nathI heAtA paNa anaMta hAya che. jema ke rastAmAM cAlatAM ApaNe jyAre Page #395 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zataka 8muM : uddezaka-11 335 sAmethI AvatA zatru mahAzatrune joIe chIe tyAre ApaNA magajamAM DhagalAbaMdha vicAronI Ava-jA thaI jAya che ane zarIrane paramANu paramANu krodhAvezamAM AvI jAya che. premapAtra strI ke kanyAne jotAM ja hajAro prakAranA rAga paramANuothI ApaNe otapreta thatAM ja ApaNuM zarIrano paramANu paNa rAgAvezamAM masta banI jAya che te samaye AkhAmAM AkhI duniyAne bhUlAvI de tevo navo camakAro dekhAvA lAge che hRdaya tene bheTavA mATe talapApaDa thaI jAya che tyAre te bhAI sAbanA AkhanA sUkSmamAM sUkSma saMkete jovA jevA thaI jAya che ane tenA hAthanA IzArAone te bIje mANasa sahasA na ka9pe tevA thaI jAya che ityAdika prasa gene laI manamA jeTalA adhyavasA hoya che, karmonA pradeze paNa teTalA ja badhAya che. pariccheda eTale aMza jene kevaLajJAnInI prajJAthI paNa vibhAga nathI karAto tethI tene avibhAga kahevAya che mATe ja bhagavAne pharamAvyuM ke AtmAnA anaMta jJAnapradezane AvRtta karanAra jJAnAvaraNIya karmanA avibhAga paricheda paNa ana ta che. zaktisampanna sUryanA kiraNe svataH prakAzamAna hovA chatAM paNa tenA upara jyAre vAdaLAo caDhI Ave che ane teo jeTalA aMzamA kiraNone AvRtta kare che, teTalI mAtrAmAM kiraNe prakAza ApI zakatA nathI keIka samaye vAdaLAone humale joradAra hoya che tyAre divasa paNa rAtri jevo thaI jAya che. chatA e saune dhyAna rAkhavAnuM che ke vAdaLAo game teTalA Page #396 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 336 zrI bhagavatI sUtra sAra saMgraha joradAra haze te paNa sUryanA kiraNe sarvathA aprakAzamAna nathI hatA, ane jema jema vAyarAnA jore vAdaLAe khasatA jAya che tema tema kiraNe paNa teTalA aMzomAM prakAza ApatA jAya che. A pramANe sUryanA kiraNe jevA AtmAnA asaMkhyAta pradeza upara jJAnAvaraNIyAdi karmonA vAdaLAo pravAharUpe anAdi kALathI che. tethI anaMtazaktine AtmA aprakAzamAna jevI avasthA bhogavI rahyo che. samyagajJAnarUpI vAyare jyAre joradAra bane che, tyAre karmo rUpI vAdaLAo paNa dhIme dhIme khasatA jAya che ane AtmA potAnA mULa svarUpamAM AvI jAya che. A sUtramAM prazna ane uttara eTale ja che ke jJAnAvaraNIya karmanA avibhAga pariccheda anaMta hoya che. kevaLajJAnIne choDIne jIvamAtrane eka eka pradeza anaMta avibhAga pariracheda vaDe vyApta hoya che. A pramANe darzanAvaraNIya karmonuM paNa jANavuM. jemane jJAnAvaraNIya karma hoya che temane darzanAvaraNIya karma paNa avazyameva hoya che ane vedanIyakarma paNa hoya che. paNa vedanIya karmanA mAlikane jJAnAvaraNIya karma hoya paNa che ane nathI paNa hatuM. jema ke kevaLIne vedanIya che. paNa jJAnAvaraNIya nathI. jene meha karma che tene jJAnAvaraNIya jarUra hoya che, paNa jene jJAnAvaraNIya che temane mehanIya hoya ke na paNa hoya, kAraNa ke kevaLajJAna thatA ghAtI karmomAMthI sauthI pahelA mehanIya cheda thAya che. tyAra pachI jJAnAvaraNIya chedaya che, mATe te mahApuruSane mehanIya nathI chatAM paNa amuka samaya pUratuM jJAnAvaraNIya hoya che. Page #397 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zataka 8muM : uddezaka-11 337 kevaLajJAnIne vedanIya che chatAM mehanIya nathI, jyAre bIjA badhAone baMne hoya che. A pramANe vedanIya ane AyuSya karma hovA chatAM paNa kevaLajJAnIne mehakarma nathI hotuM. jIva paNa pudgala che ? prazna-jIva pudgalI che ke pudgala ? javAbamAM bhagavAne pharamAvyuM ke he gautama! jema jenI pAse chatra, daDa ke dhana hoya che te mANasa chatrI, daMDI ke dhanI kahevAya che, tema pudgale jemane hoya te pudgalI paNa kahevAya che. kemake zarIramAtra pudgala che, Indriya pudgala che, mana pudagala che. saMsArI jIva mAtrane A traNe hoya che, mATe te badhAe pudagalI hoya che. ane jIva pudgala paNa che kemake jIva e pudgalanI sattA che, mATe pudgala paNa che. A kAraNene laIne ja jaina zAsana anekAnta zAsana che. gadheDAnI pUMchaDI pakaDIne besanAranI jema kerA zabdonI mAyAjALamAM na phasAya te anekAnta che. zabda te sAdhana che ane artha sAdhya che ATaluM dhyAnamAM rakhAya te jaina zAsanane syAdvAda sarvatra zAMti ane samAdhi sarjaka banIne saMsArane na danavana jevuM banAvI devA mATe pUrNa samartha che. O 3 agiyArame udeze samAsa Page #398 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI bhagavatI sUtra sAra saMgraha TIkAkAra kahe che ke hRdayanI bhaktirUpI AhutivaDe vadhyA che teja jene, evA pArzvanAtha bhagavAnanI kRpAdRSTirUpI agni ane te prabhunA nAma akSararUpI maMtranI vidhivaDe vidyArUpI inyanene khALIne khAkha karyAM che, mATe sampanna thayu che. pavitra zAMti karmI jevu evA huM ( abhayadevasUri) zilpIvaDe jema sAr makAna manIne taiyAra thAya che tema bhagavatIsUtranuM ArTamu zataka paNa maiM pUrNa karyu che. 338 samApti cata zAstravizArada, jainAcAya, navayuga pravata'ka sva zrI vijayadhasUrIzvarajI mahArAja sAhebanA ziSyagna, zAsanadIpaka sva zrI sunirAjazrI vidyAvijayajI mahArAjanA ziSya nyA. vyA. kAvyatItha', 'panyAsapadma vibhUSita zrI pUrNAnaMdavijayajI(kumArazramaNa)e jJAna sampanna bhagavatIsUtranA AThamA zatakanA agiyAra uddezA zAMtAkrujha upAzraye pUrNa karyo che. { r t || zubhaM bhuyAt sarvepA prANinAm || / / sarve nIvA: nainatattva prApluyu: | Page #399 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ta , zataka navamuM : uddezaka-1 atyAra sudhInA zatakamAM udezAonI saMkhyA daza dazanI ja hatI. jyAre A zatakamAM 34 uddeza che. uddezAomAM viSayAnukrama : 1. jambudvIpanI vatavyatA. 2. tiladenI vaktavyatA. 3 thI 30 aThAvIsa aMtarlIpanA ekaekane ekaeka udeze ema 28 uddezA. 31. sAMbhaLyA vinA paNa dharmane meLave che? 32. gAMgeya anagAranI vaktavyatA. 33. RSabhadata, devAnaMdA ane jamAlInuM varNana, 34. purUSane mAranAranI vatavyatA. Ama 34 udeze A zataka pUrNa thaze. jabUDhopa : eka lAkha jana pramANe A dvIpanuM varNana pahelA bhAgamAM AvI gayu che. jemAM varSo (sAta kSetre) ane varSadhare (cha parvata) tathA tenAM mApa AdinuM varNana che. A udeze mithilAnagarImAM carcA che. cAlu avasarpiNa kALanA cethA ArAmAM jyAre devAdhideva bhagavAna mahAvIra svAmI vicArI rahyAM hatAM te samaye mithilA Page #400 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 340 zrI bhagavatI sUtra sAra saMgraha nAmanI nagarI ghaNI ja vizAla ane samRddha hatI namirAjaSi tyAM rAjaya karatAM hatAM. kAdavamAM utpanna thayelA kamaLanI jema saMsAramAM rahyA chatAM paNa saMsArathI nilepa hatA kAmabhogo phaNIdharanI phaNu jevA, kAcA kAcanI bagaDI jevA, yauvana pAnA parapoTA jevuM, zrImaMtAI ane sattA vijaLInA camakArA jevI tathA rAdhAvedhanI jema manuSya avatArane mAnanArA hatA. mATe ja rAjyagAdI upara birAjamAna hovA chatAM paNa janmajanmanA vairAgI, tyAgI ane tapasvI hatA eka divase mAthAmAM thayelI vedanAnA kAraNe rAjarANuMo sukhaDa Adi auSadha ghasI rahI hatI, tyAre rANIonA hAthamAM rahelA checAra kaMkaNano avAja paNa rAjAne mATe asahya hato, paraMtu jyAre eka ja ka kaNa hAthamAM rAkhIne rANuMo auSadha ghasavA lAgI tyAre avAja nahIM AvatAM rAjAjIe pUchyuM ke, he maMtrI ! have avAja AvatA baMdha kema thayo ? ma trIe kahyuM rANIonA hAthamAM eka ja kaMkaNa che mATe avAja ba dha thayela che. ATaluM sAMbhaLatAM ja vedanAmA paDelA rAjAne AtmA jAgRta ane vicAre caDo ke "jyAM be traNanuM milana hatu tyAM duHkha hatu, paNa jyAre rANIoe eka ja kaMkaNa rAkhyuM tyAre mane sukha lAgyuM, mATe jyAM saMjoga che tyA duHkha che. "sano mULa nIve, pattA suda paraMparA" AvA tyAga-saMpanna rAjarSinI mithilAmAM bhagavAna padhAryA che tyAM devoe samavasaraNanI racanA karI ane bhagavAna zramaNa ane zrAvakadharmane tathA dAna, ziyala, tapa ane bhAvadharmane upadeza Ape, dezanA samApta thaI, pariSadA prasanna thaI pita. pitAnA ghare gaI. Page #401 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zataka zuM : uddezaka-1 341 tyAre gautamasvAmIe bhagavAnane pUchayuM ke he prabhe! jambudvIpa kayAM AvyuM? kevA sthAne che? javAbamAM bhagavAne kahyuM ke he gautama! asaMkhyAta dvIpa ane samudronI vacce, badhAe karatAM nAne, gALa thALInA AkAra je jambudvIpa che. zarIranI barAbara vacce jema nAbhI hoya che tema A dvIpanI vacce lAkha ejana uce merUparvata che ane 1456000 nadIo che te A pramANe - bharatakSetramAM gagA ane siMdhu nadI che - airAvatakSetramAM raktA ane raktAvatI nadI che. A nadIonI 14-14 hajAra zAkhA che. e badhI nAnI nadIo A cAre moTI nadIomAM bhegI maLe che. eTale cArenI pa6000nI saMkhyA thaI. haimavatakSetre hitA ane rohitAzA nadI che hiraNyavata kSetramAM suvarNakUlA ane rUdhyakUlA nadI che. pratyekane 28-28 hajAra eTale 1,12,000 zAkhA che. harivarSakSetre hari ane harikAMtA nadI che. samyakSetramAM narakAMtA ane nArIkAMtA nadI che. pratyekane pada-56 hajAra nadIo che. mahAvidehakSetre sItA ane sItAdA che. parivAra saMkhyA 5,32,000 che. * A babbe nadIomAMthI pahelI nadI pUrvanA samudrane ane bIjI nadI pazcima samudrane maLe che. Ane lagatuM vadhAre varNana jambudvIpa prajJaptithI jANuM levA mATenI bhalAmaNa TIkAkAre karI che. ke pahele uddeza samApta. Page #402 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dAtaka navamuM : uddezaka-ra A udeze rAjagRhI nagarImAM carcA che gautamasvAmInA pUchavAthI bhagavAne kahyuM ke he gautama! jambudvIpamAM bhUtakALa, vartamAnakALa ane bhaviSyakALamAM paNa be ca dro ane be sUryo prakAzatA hatAM. eTale ke bhUtakALamAM paNa je paristhiti hatI te vartamAnamAM paNa che ane bhaviSyamAM paNa be sUrya ane caMdro jambudvIpane prakAzita karaze. tArAgaNanI ma khyA eka lAkha , tetrIsa hajAra navaso pacAsa (1,33,950) keDIkeDI . lavaNa samudramAM cAra caMdra ane cAra sUrya che, 112 nakSatra, 3para graha ane 2, 67,900 kaDADI tArAonI saMkhyA traNe kALamAM hatI, che ane raheze. - ghAtakI khaMDamAM 12 sUrya ane 12 ca 8, 336 nakSatra, 1,056 graho tathA 8,03,700 keDAcheDI tArAo che. , kALadadhi samudramA 42 cakra ane 42 sUrya, 3,696 graho, 1,176 nakSatro ane 28,12,950 keDAcheDI tArA che. puSkaradvIpamAM 144 sUrya ane caMdra che, 1,ra67 grahe che, 4,032 nakSatra ane 96,44,400 kalAkeDI tArAo che. Abhyantara puSkarAddhamAM AnAthI ardhA karavA. A pramANe aDhIdviIpamAM 132 caMdra che ane 132 sUryanI saMkhyA che. je traNe kALe A pramANe ja che puSkaroda samudramAM traNe kALe saMkhyAta caMdra ane sUrya che. svayaMbhUramaNa samudra sudhImAM asaMkhyAta cakro ane sUrya prakAzatA hatA, prakAze che ane prakAzaze. O - - - : bIje uddezaka samAsa : Page #403 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zataka navamuM : uddezaka-3 thI 30 . jemAM ekaeka antapano ekaeka uddeze jANave. A pramANe 28 antarkaMpanA 28 uddezA jANavA A dvIpamAM manuSya rahe che ane jIvAbhigama sUtrathI antadvanuM varNana jANI levA TIkAkAre bhalAmaNa karI che. ke traNathI trIsa udeza samAsa : zataka navamuM : uddezaka-31 sAMbhaLyA vinA paNa dharma pAme? azrutvA eTale arihaMtAdi pAsethI sAMbhaLyA vinA paNa sAdhakane arihaMtadharmanI, badhilAbhanI, anagAradharmanI, brahma caryadharmanI, saMyamanI tathA matijJAna, zrutajJAna, avadhijJAna, manaparyavajJAna ane kevaLajJAna Adi 11 padanI prApti thaI zake che ? thatI hoya te kayA kAraNe? ane nahI thavAmAM kAraNa zuM ? praznane hArda samajIe te pahelA pAribhASika zabdane saMkSepathI jANuM laIe. (1) tIrthakara : - A padane prApta karavAnI cegyatAvALA bhAgyazALIone betraNa bhava pahelAthI ja AvI bhAvanA udbhave che. Page #404 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 344 zrI bhagavatI sUtra sAra saMgraha 1. saMsAranA jIvamAtrane hiMsA-cerI-mathuna ane parigreDa rUpI mahApApamAMthI bacAvIne ahiMsA, satya, acaurya, brahmacarya ane sa teSa dharma ApanAro thAuM. - 2 dIna, duHkhI, anAtha ane karmonA kAraNe parezAna banelA jene huM sahAyaka banuM. 3. dravya ane bhAva daridratAne dUra karAvIne temane dharmarUpI AMbAnA jhADa nIce lAvanAra banuM. 4. kAmIonA kAmane dUra karAvuM.' pa. krodhIonA krodhane bhagADanAro banuM. 6 mAyAvIone mAyAnI jALamAMthI mukta karUM 7 saMtoSAmRta ApIne saune saMjIvana karUM. 8 dravya ane bhAva regIone kSamA Adi daza prakAranA auSadhanA paDikAo ApIne rogamukta karUM. AvA prakAranI ane bIjA jene mATe sarvathA azakya mATe ja abhUtapUrva tathA ajoDa bhAvadayAthI prerAyelA e mahApurUSa vIzasthAnakenI utkRSTatama, niSkAma ane nirvyAja ArAdhanA karIne, potAnA AtmAne dravya tathA bhAvakarmomAMthI mukta karI tIrthakara nAmakarmanI nikAcanA karI trIje bhave paNa ghAtI karmone nAza karI kevaLajJAna meLavavAne mATe bhAgyazALI bane che ane tarata ja trIjA bhave upAjita tIrthaMkara nAmakarmane udaya thatA samavasaraNamAM birAjamAna thaI jIvamAtrane dharmopadeza Ape che ane caturvidha saMghanI sthApanA karI tIrthakara bane che. Page #405 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zataka mu' :' uddezaka-31 (2) kevaLI zrAvaka : tItha kara bhagavaMteAnA samavasaraNamAM besIne dhama' sAMbhaLye hAya, tathA za kAonuM nivAraNa karyu hoya te kevaLI zrAvaka ane kevaLI zrAvikA kahevAya che. 345 (3) kevaLI upAsaka : kevaLIbhagavatAnI upAsanA karanArAne kevaLInA upadezane lAbha maLatA nathI paNa tItha kAnA ziSye praziSyA pAsethI dharma zravaNa karyAM heAya te keLA upAsaka ke kaivaLI upAsikA kahevAya che. (4) kevaLI pAkSika : je svaya buddho hAya temane kevaLI pAkSika kahevAya che. gautamasvAmIjIne pUchavAnA Azaya A pramANe che ke-je jIvAtmAe kevaLIene, kevaLI zrAvaka zrAvikAne, upAsaka upAsikAne ke svayaM buddhone sAMbhaLyA nathI temane arihateAnA dhama AdinI prApti thaze? javAbane nirNaya karIe te pahelA dhama Adi 11 padone gUDhA paNa jANI levA jevA che. (1) jinaprajJakSa dhama rAgadveSane samULa nAza karI kevaLajJAnane meLavyA pachI samasaraNamAM birAjamAna thaIne dharmanA je upadeza ApyA tene jaina dharmonA nAme kahIe chIe. jemA rAgadveSa mAThu ane viSayavAsanAne sapUrNa virAma thAya che. krodha, mAna, mAyA ane leAbhanI sapUrNa samApti thAya che. indriyAnA ane mananA vega 1 * Page #406 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 346 zrI bhagavatI sUtra sAra saMgraha sarvathA ThaMDA paDe che bhegaSaNa, lo ane viti nu badhI rIte damana thAya che te jaina dharma kahevAya che. AvA dharmanA prarUpaka tIrthakara vinA bIje kaI heta nI. kemake pitAnA adamya purUSArtha vaDe tathA tyAga ane tapodhanI caramasImAe karelI ArAdhanAnA baLe navA karmonA hArane saMvaradharma vaDe sarvathA baMdha karIne, potAnA junA karmonA sUphamAtisUkSma eka eka AvaraNa paramANune bALIne khAkha karI dIdhA hoya che. mATe ja kevaLajJAnanA mAlika tIrtha kara devAdhidevane prarUpita dharma ja sarvotkRSTa dharma che. gautamasvAmIe pUchyuM che ke Avo dharma zI rIte prApta thAya? tenuM mULa kAraNa zuM? '(2) dhilAbha anAdi anaMta saMsAramAM cakravartI pada ane Idripada paNa utkRSTa puNyanA jere prApta karI zakAya che. paraMtu badhi (samyaktva) lAbha mATe puNyabaLa kAme nathI AvatuM paNa AtmAnI mokSAbhilASaNa purUSArtha zakti ja kAme Ave che. kAraNa ke saMkhyAtA ke asaMkhyAtA bhavamAM upajita karelI anatAnaMta karmonA kAraNe bhegI thayelI ana tAnuMbaMdhI kaSAyanI mahimAyAne bhagADI nAkhavA mATe ke dabAvI devA mATe AtmAnuM anivRta karaNa ja mukhya kAraNa rUpe hoya che. purUSAthI banele AtmA anaMtAnubaMdhI kaSAyanI mAyA sAthe jyAre jabaradasta raNamedAna khele che ane kALI nAgaNa karatAM paNa bhayaMkara A mAyA nAgaNane dabAvI de che tyAre te mAyAnI zakti lagabhaga ghaNA moTA bhAge kSINa thatAM eka kAraNe nA bhAvamAM ja kAma Ave . AtmAnI Page #407 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zataka zuM H uddezaka-31 347 keDAcheDI jeTalA karmo zeSa rahe che ane 69 kaDAkeDI sAgarepama jeTalAM bhayaMkara karmo lagabhaga kSaya pAme che athavA zaktihIna bane che. te samaye AtmAne jJAnano prakAza maLe che je abhUtapUrva hoya che. A prakAza pAmele AtmA ja bodhalAbhano mAlika bane che. anaMtAnubaMdhI kaSAne dabAvyA vinA ke kSaya pamADyA vinA mahArAjAnuM tathA tenA sainikenuM jora koI kALe paNa chuM paDatuM nathI. tyAre maharAjAne mAra khAIne maDadAla banele AtmA paNa lagabhaga maDadAla ja ja hoya che. mATe samyaktva(bedhilAbha)ne mATe kaSAnuM damana tathA mAraNa ja mukhya ane ajoDa kAraNa che. Indrapada meLavIne kabUtaronI jema uDatA parvatanI pALe kApavI saraLa che, cakavatI ke vAsudevapadanA bhoktA banIne lAkha karoDe mAnavane yamasadananA atithi banAvavA paNa kaThaNa nathI, bhega vilAsamAM pUrNa masta banIne jIMdagI pUrNa karavI e paNa sulabha che, ane vyApAramAM chaLa, prapaMca dvArA lAkha karoDa rUpiyAnI mAyA bhegI karavI ane tenA bhegavaTAmAM jIvana yApana karavuM te paNa sulabha che. para tu potAnA AtmAnuM damana, kaSAyonuM zamana, IndriyonuM mAraNa, vRttionuM nirAsana karavu atyaMta kaThaNa che. chatAM paNa mokSAbhilASI AtmA saraLa tAthI karI zake che. - gautamasvAmIe bhagavAnane pUchayuM ke he prabho! dhilAbhanI prAptimAM mULa kAraNa zuM che? Page #408 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 348 zrI bhagavatI sUtra sAra saMgraha (3) anagAra dharma dharmapatnI jene hoya te gRhasthAzramI kahevAya che. kema ke gRhiNuM ja ghara che. AvuM ghara jene nathI te anagAra che. mAMDelA gRhasthAzramane baMne parigraho avazyabhAvI che. hATa-havelI, putra parivAra, dhana-dhAnya, senuM-cAMdI ane kapaDAM AdinA parigrahane dravya parigraha kahe che ane jyAM jyAM davya parigraha hoya che tyAM anicchAe paNa rAga-dveSa hoya ja che, mATe krodha, mAna, mAyA, lebha, hiMsA, jUTha Adi karmo bhAvaparigraha che. A pramANenA baMne parigrahane jemaNe bhAvapUrvaka tyAga karyo hoya che te anagara muni viratidhara ane zramaNa kahevAya che. * AkAzamAM rahelA nave grahanI tuSTi-puSTi zakya hoya che paNa AzA-tRSNa AkAza jeTalI anaMta hovAthI parigraha nAmane meTo graha sarvathA dutyAjya rahyo che paratu samyaggadarzananA prakAzamAM jemane AtmA praveza karI gaye che, tevA purUSAthane dravya pagriha eTale pitAnA AtmAthI sarvathA atirikta poddagalika padArthone tyAga susAdhya bane che tathA samyagadarzananA prakAzamAM samyajJAna jema jema vadhe che tema tema samyakracAritranuM prAbalya paNa vadhatuM jAya che ane tema thatAM -manamuke-AyA che ane jomayuke arthAta kezanA maMDana(laMcana)nI jema potAnA AtmAmAM anAdikALathI sthiti jamAvIne rahelA krodhanuM paNa muMDana kare che mAnane paNa ukheDI phare chemAyAnA jALAne pazu teDI nAkhe che ane lebharAkSasane Page #409 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zataka 9muM : uddezaka-31 342 mArI mArI tene bhukko kare che. AvI rItanA dravya ane bhAvaparigrahane tyAgIja anagAra kahevAya che. Ave| anagAradhama, zramaNudha, munidhama, nithadhama ke samiti guptidharmanI prApti sabhyagUdana jJAna ane cAritra vinA koi kALe paNa zakaya nathI. (4) brahmacarya dharma - AThe prakAranI maithunavAsanAnA tyAga pachI ja brahmacaya dharmanI prApti thAya che kema ke AtmAmAM maithuna vAsanA ane brahmacarya ekI sAthe kaI kALe rahI zake tema nathI, matalakha ke A baMne tatvA hADavairI che. vRddha anubhavIe paNa kahe che ke jyA maithuna vAsanA che tyAM bhAva brahmacaya nathI ane jyAM bhAva brahmacaya che tyAM maithunavAsanA ane ceSTA hAtI nathI maithunavAsanA ke ceSTAmA prAyaH karI dravya brahmacarya paNa rahetuM nathI teA bhAva brahmacaya nI zakayatA kacAthI heAya? mATe brahmacarya dhamanI ArAdhanA mATenuM Adi kAraNa maithunakamanI virati ja che. maithunanA ATha prakAra nIce pramANe che (1) smaraNa maithuna--sarvAM ze ke apAze paNa bhAgavAyelI zrI ke bhAgavAyelA purUSanI mIThI madhurI rAtrione punaH punaH yAda karatA rahevuM tene smaraNa maithuna kahe che. paNa zAstrakAro te tyAM sudhI kahe che ke purUSane strIneA tyAga athavA strIne purUSane tyAga kadAca zakaya khanI zake che paraspara thayelA bhAga vilAsenI smRtinA tyAga atya'ta dusyAya hAya che; mATe smaraNu maithunane bhAva maithuna kahevAmA vAMdho nathI. Page #410 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 350 zrI bhagavatI sUtra sAra saMgraha (2) kIrtana mithuna-bhegavAyelI, tyajAyelI, ke mRtyu pAmelI strIonA ke purUSanA bhega samaye thayelI madhurI vAtanuM ceSTAonuM pharI pharIthI kathana karavuM te kIrtana mithuna che. (3) keli mithuna-bhogya pAtra sAthe bhagavAI gayelA bhegene yAda karIne svamomAM paNa bhegI jIvananI prazaMsA karavI ane pharIthI tevA bhege svapramAM paNa maLe tevI cAhanA karavI te keli maithuna che. (4) prekSaNa maithuna-bhegavAyelI strInA ke purUSanA rUparaMga tathA vilAsitAnuM paNa bIjI strI ke purUSamAM karIne tenA rUparaMgane jeI pitAnA bhagyane yAda karI uMDA nisAsA mUkavA, athavA bIjI strI ke purUSanA aMgopAMga, phezanebala veSa paridhAna, vilAsI cAlane joI joI mAnasika jIvanamAM caMcalatAne utpanna karavI tene prekSaNa maithuna kahe che. (5) guaubhASaNa maithuna--be mitro ke be sahiyara vacce hogavilAsanA aSTAMge tathA 84 Asane badhI maithuna kamane lagatI ja carcAmAM gadheDUba rahevu te guaubhASaNa maithuna che. (6) saMkalpa mithuna-maithunanA saMkala (vicAra karavA athavA to tevA prakAranA dazya, citro ane kathAnakene joI vAMcIne mAnasika jIvanamAM maithunanA saMkalpa karavA. (7) adhyavasAya maithuna -adhyavasAya eTale Atmika pari. NAma. jemanA mAnasika ke vAcika vicAre kharAba haze temanAM tmika pariNAmamAM paNa kharAbI AvyA vinA rahetI nathI. Page #411 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zataka muM : uddezaka-31 351 mATe ja saMsArabharanA badhAe yegI mahAyogIonA nAtha bhagavAna mahAvIrasvAmIe DaMkAnI coTa sAthe kahyuM ke, e mAnava! brahmaniSTha ke naiSThika brahmacArI thavA mATe " jevadraya" , A uktine caritArtha karyA vinA sa sArabharanI eke paNa prANAyAmilAdI kriyAo kAme lAgavAnI nathI, kemake AtmAne zuddha svarUpanA lakSyasthAne pahoMcADyA vinA saMsArabharanA sArAmAM sArA nimitte kAraNe paNa lagabhaga saphaLIbhUta thatA nathI. (8) kriyA nivRtti mithunaH-upara pramANenA sAte maithuna bhAvamAM masta banIne eka divase sAkSAta ke svapnamAM mithuna sevana karavuM te kriyA nivRtti maithuna kahevAya che 'vyavahAra naye AThamuM kriyA nivRtti cithuna bhale kharAba manAyuM haze paNa nizcayadaSTie te AThamA mithunanA preraka uparanA sAte maithune AtmAnuM adhaHpatana karAvanArA hoya che, kemake AnAthI mithuna saMjJA baLavatI banIne bhavabhavAMtarane mATe kusaMskAranI vRddhi karanArA bane che, ane jyAM sudhI kutyAjyamaithuna sattA sAme joradAra vyuharacanA maMDAtI nathI tathA anAdikALanA AtmAnI sAthe ekAkAra thayelA A maithuna sa skArone kADhavA mATenI zikSA levAtI nathI tyAM sudhI brahmacaryadharma paNa ArAdhita thatuM nathI gautamasvAmIne pUchavA Azaya A che ke he prabho ! AvA prakArane brahmacaryadharma prApta thavAmAM mULa kAraNa zuM che? (5) saMyama dvArA saMyamayatanA , " yatate pratisamaya AtmAna upayoga dharma pravartata iti vatanA" eTale ke samyakracAritranA pAlanamAM AtmAne upagavato rAkhe tene "yatanA kahe che Page #412 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3pa2 zrI bhagavatI sUtra sAra saMgraha AtmAmAM satata jAgRti, jJAnamArgamAM AtmAnI mastI, paugalika padArtho pratye sarvathA udAsInatAne ja yatanA kahevAya che. (6) saMvaradharma : karmonI nirjarAnA pyAlAta vinA paNa sattAmAM paDelA karmonI nirjara game teTalI thatI haze te e AtmAnuM kalyANa thaI zake tema nathI. kema ke anAdikALathI AtmAnA pradeza upara anaMta karmo baMdhAyA che ane akAma nirAe temanI nirjarA paNa thaI che. chatAMe AtmAnuM saMsAritva ochuM thayuM nathI. ane bhavabhramaNa maTI nathI kema ke ajJAnAvasthAmAM jeTalA karmo nirjarAyA che tenAthI koIka samaye te karoDo guNa vadhAre navA karmo paNa baMdhAyA che. AvI paristhitimAM AtmAnI dazA zI - rIte sudhare? mATe dayAnA sagara samA tIrthaMkaradee kahyuM ke he sAdhaka ! sauthI pahelAM tuM saMvaradharmane pATha bhaNaje jethI tAre AzravamArga baMdha thavA pAmaze, ane nirA tattvanI ArAdhanA sarvathA lAbhadAyinI banaze. arthAta saMvarapUrvakanI nirjarA ja mekSa sAdhikA hoya che. AjanA sa sAranI karUNatA hoya te e ja che ke ApaNe sau jIvonA bheda-prabheda temanA zarIranI avagAhanA avakAyanA dharmAstikAya ane adharmAstikAya, siddhazilAnI carcA, zAzvatA bionI saMkhyA ane meruparvatanI labAI ceDAI ja mApavAmAM ja lAgI gayA chIe. para ta ApaNA AtmAnA kaTTara duzmana jevA Azrava ane sa varane oLakhavAmAM bahuM ja DhIla karI beThA chIe. mATe ja jIvanavyava. hAramAM asatya vacana, peTA telamApa, vyAjanA geTALA, Page #413 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zatakam : uddezaka-31 353 parigraha Adi cheDI zakyA nathI ane jaina dharmanI ArAdhanA enA mAdhyamathI paNa jenara" meLavI zakyA nathI arthAt saMvaradharmanI ArAdhanA tathA tenA bhedAnuberanuM talasparzI jJAna sauthI pahelA levAnI AvazyakatA hatI gautamasvAmIjI pUche che ke kevaLajJAnI Adine sAMbhaLyA vinA paNa A saMvaradharma zI rIte prApta thAya che? ' (7-8) matijJAna tathA zrutajJAna : yadyapi samyagdarzana ane samyagujJAnanA AvaraNa karmo lagabhaga judA che te paNa paraspara ekabIjAnA AvaraNo ekabIjAnA kAryakAraNa bhAre hoya che tene ApaNe nakArI zakIe tema nathI. mATe je sAdhaka- , 1. rAga-dveSa ane krodha kaSAyane upazamita karaze, 2. mehavAsanA ane viSayavAsanAne sayamita karaze, , 3. mAna ane lebhane maryAdita karaze, 4. sanmAna ane tiraskAranuM damana karaze, - 5 ane svAdhyAya, tapa tathA tyAganuM piSaNa karaze tyAre samyagadarzana zuddhatara thatAM ja matijJAna paNa vikasita thaze ane zrutajJAna paNa pavitratama banaze ane sampamatijJAna ane zrutajJAnanI zuddhatA ja samyagradarzanamAM sthaya lAvanArI banaze. A pramANe A baMne jJAnanI prAptimAM ane AtmapratyakSa avadhi jhana, mana 5ryavajJAna ane kevaLajJAna prApta thavAmAM paNa mULa kAraNa zuM che ? . . ' . ' Page #414 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 354 zrI bhagavatI sUtra sAra saMgraha have A praznane Azaya samajIe. he prabhe! keIka jIva kevaLI, kevaLI zrAvaka ke zrAvikA, upAsaka ke upAsikA athavA svayaM buddhanI dezanA sAMbhaLyA vinA ja tIrthaMkara praNita dharma, dhilAbha, anagAratva, brahma caryAdi dharmane prApta karI zakaze? bhagavAne kahyuM ke he gautama! keI ekAda jIva sAMbhaLyA vinA paNa dharmAdine prApta karI zake che ane keI eka sAMbhaLyA vinA dharmane lAbha meLavI zakatA nathI. kAraNa pharamAvatA bhagavAne kahyuM ke he gautama! je bhAgyazALIne jJAnAvaraNa karmone kSaye pazama thaI gayo haze temane kevaLI bhagavaMtAdinI pAse dharmopadeza sAMbhaLyA vinA paNa tIrtha karaprajJasa dharmano lAbha thaze ane jene A karmono kSayepazama nahI the haze temane dharmane lAbha nathI thatA. sArAMza ke jenadharmanI prAptinuM mULa kAraNa jJAnAvaraNIya karmone zopazama che, tathA je bhAgyazALIone kevaLI AdinI pAse dharmopadeza sAbhaLavAne avasara Avye dharmanI prApti thAya che, temAM paNa tIrtha karenI vANuM nimitta kAraNa ja hoya che ane kSapazama rUpa pitAne AtmA upAdAna kAraNa rUpe mukhya hoya che. A sUtramAM "jJAnAvaraNIya vaLA" je bahuvacana che, tenAthI avagraha, IhA, avAya, dhAraNArUpa, matijJAna, zrutajJAna, avadhi jJAna ane mana:paryavajJAnAvaraNIne upazama ja apekSita che kAraNa ke A cAre jJAnAvaraNIye dezaghAtI hovAthI temane pazama zakya hoya che. arthAta e karmono kSayapazama game teTale thAya te thoDA ghaNA AvaraNaya karmonA paddhake te Page #415 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zataka mu : uddezaka31 355 sattAmAM raheze ja, jyAre kevaLajJAnAvaraNIya saghAtI hAvAthI tene kSaye pazama thatA nathI paNa jyAre thAya tyAre ekIsAthe tenA kSaya ja thAya che. * bhAgeALanI nadImAM ghasaDAine Avela patthara je gALAkAra ane cIkaNA thayela che. Ane itihAsa keinI pAse nathI ke A patthara parvatathI kayAre paDyo haze ? ane prativaSe nadInA pravAhamAM ghasaDAtAM, tUTatAM, phUTatAM mArA gAmanI nadImAM kayAre AvyA ? kANu lAvyuM ? kayA varSe keTale ghasAye ? ane Ave sarasa cIkaNA zI rIte banyA ? A badhA prazno karIe ke na karIe ? AnA javAe paNa hAya ke na heAya ? paratu game tyAre paNa A patthara vAvAjhoDAnA kAraNe parvata uparathI gabaDyo te haze ? ane hajAra-lAkhA vaSa~ sudhI kayAMya ghasaDAye paNa haze? tUTyo haze ? phUTyo haze ? ane saune gamI jAya te pramANe geALa ane cIkaNuM banI gayeA haze ? AmAM paNa keTalAka patthare teA evA sarasa bane che ke zAlIgrAma tarIke pUjya banI pUjAvA lAge che A ja pramANe anAdi anaMta saMsAramAM karmAMnA bhArathI khruSTha vajanadAra banele AtmA saMsArarUpI samudramAM ghasaDAte, yamataeNne mAra khAte, parAdhInatAmA bhUkha, pyAsa sahana kaaA, ThaMDImAM ane garamImAM emeAte maravA jeTalI vedanAAne bheAgavata, ghaNA ghaNA bhave A jIvAtmAe pUrA karyA che jyAM ghaNA karmAMnA bhArane mUkatA gayA che ane kaMIka haLavAza prApta karI che ane manuSya avatAramAM jJAnAvaraNIya karmAne yApazama karavAnA cAnsa maLatAM ja tI karaprajJasa dharmanA lAbha meLavavA mATe bhAgyazALI bane che. ' Page #416 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 356 zrI bhagavatI sUtra sAra saMgraha kamene kSapazama : eTale ke game tevA sAdhakane game tyAre ane game te nimitte paNuM sattAmAM paDelA karmone utha sarvathA nizcita che te samaye game te sAdhaka paNa calAyamAna thavAnI taiyArI karaze ja paraMtu samyagadarzananA prakAzamAM samagajJAnanI ArAdhanAthI samyakracAritranI maryAdAmAM rahele sAdhaka karmonA udaya samaye pitAnA adhyavasAne bagaDavA deze nahIM. tathA zuddha ane pavitra lezyAothI patita thaze nahIM ane svAdhyAyabaLanA jore udayavartI karmone sarvathA kSaya karaze ane bhAvI kALamAM AvanArA sattA sthAnIya karmonA udayane sapravRtti ane saduvRtti dvArA upazama karaze. eTale ke karmone udayamAM AvavAne avasara deze nahI. jemake samyagujJAnanI vRddhi mATe jAgarUka sAdhaka pratikSaNe vAcanA, pRcchanA, anuprekSA, AmnAya ane dharmopadeza Adi pAMca prakAranA svAdhyAyamAM pUrNa masta rahIne udita jJAnAvaraNIya karmane kSaya karaze. tathA paThana-pAThanamAM pUrNa dattacitta banIne udayamAM AvanArA kamane upazama karaze. eTale ke jJAnAvaraNIya karmonA bhArI jIne, ALasu tathA pramAdI jIvene tathA gappIdAsanI mitratA tathA temanA sahavAsane sarvathA viccheda karIne udayamAM AvanArA jJAnAvaraNIya karmane avarodha karavA mATe bhAgyazALI banaze. tevi pitAnA zatrunI paNa AMkha, kAna Adi indriye ! mATenI ahita cintavanAne tyAga karI darzanAvaraNIya karmanA dvAra baMdha karI, udita darzanAvaraNIya kSaya karaze tathA udayamAM AvanArA karmane upazama karaze. A pramANe mokSa sanmukha ane paruSArthI baMne karmonA kSace pazama dvArA jainadharmanA zravaNane lAbha meLavaze. Page #417 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zake 9muM : uddezaka-31 3pa7 bedhilAbhanI prAptimAM mULa kAraNa pharamAvatAM bhagavAne kahyuM ke darzanamohanIya karmane kSayapazama ja be dhilAbha prApta karAvI zake che jenI prApti thayA pachI caitanya svarUpa AtmAnI oLakhANa thAya che khANamAMthI nIkaLelA pattharane kevaLa tenA parIkSako ja jANI zake che "AmAM hIro chupAyeluM che " tyAra pachI tene kApakupa karIne sarANa upara caDhAvavAmAM Ave che ane tINa zastro vaDe chedAtA, bhedAtA pANIdAra ane camakadAranA rUpamAM pariNata thayela hIro rAjA mahArAjAnA muLamAM zabhA Ape che, e ja pramANe karmonA Avarane laI ApaNe AtmA paNa hIrAnA patthara jevI dazAmAM che. paraMtu pratyeka gationI tIvra vedanAne sahana karate, dhIme dhIme pitAnA AvaraNane pite ja khaseDatA jAya che, ane jema jema te AvaraNe khasatA jAya che tyAre sauthI prathama AtmAmAM yathApravRttakaraNa nAmane jabaradasta purUSArtha utpanna thAya che. ane chevaTe AgaLa vadhelo purUSArtha anivRtta karaNamAM pravezatA ja samyagdarzana (bodhilAbha)nI prApti thAya che. jyA pitAnA AtmAno lAbha meLavIne pharIthI darzanamohanIya karmanuM jora vadhavA na pAme te mATe jAgarUka bane che ane kevaLI bhagava tene, caturvidha saMghane, zratadharmane, jaina vANIne, jaina dharmane tathA bhAvedevanA avarNavAdane tyAga karI te karmanuM dvAra baMdha kare che tathA jinabhakti Adi satkarmo vaDe ane arihaMte pratye ananya zraddhAvaMta, temanA vacane ja satya che evI romaromanI bhAvanAnA ane potAnA AtmAnuM baLa daDha kare che ane udayamAM AvatA mithyAtvane kSaya kare che. tyAra pachI mithyAtvanI, kaSAnI ane tenA mAlikanI prazaMsA tathA Page #418 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 358 zrI bhagavatIsUtra sAra saMgraha sahavAsane paNa sarvathA tyAga karI mithyAtvanA udayane avarodha kare che arthAta upazama kare che. A pramANe bhAgyavaMta mANasa bedhilAbhane meLave che ane pratisaya tenA zuddhikaraNa mATe ja khyAla rAkhe che. anagAradharmanA mULa kAraNa? A sunidharmanI ptinA mULamAM viryAntarAya ane cAritramehanIya karmano kSApazama rahe che. AThe karmo ane tenA bhedAnabhedamAM chellAmAM chelphI jabaradasta zakti dharAvanArI vIryA. tarAya karmanI prakRti che. jenA sadUbhAvamAM ApaNe DhagalAbaMdha jIvAtmAone jANIe chIe ke teo khAtA-pItA ane zvAsazvAsa laIne paNa maravAnA vAMke jIvI rahyA che. Indriye temanI zikSaNa vinAnI hovAthI jaDa hoya che. mana temanuM mUkha ja rahe che. hAthapaga kAmazakti vinAnA hoya che, bagAsA khAIne ja Akho divasa pUro kare che AMkha ughADe che paNa jANe saMsAramAM kaMI paNa karavA jevuM che ja nahI tevI rIte jIvanArA hoya che, deva jevuM jIvana maLyuM che te paNa bhAIne UMgha ja vadhAre pyArI hoya che. amRtanA ghuMTaDA pIvA jevuM jIvana maLyuM che paNa A bhAI ALasa ane pramAdanA ja pUjArI che. mATe AvA AtmAonA traNa prakAre noMdhAyA che 1 bImAra dila, 2. murdAdila ane 3. udhodila. 1. bImAradila eTale-jenuM dila (AtmA) bImAra che. A bImAra dilanA mAlike gharanA ke bajhAranA oTale besIne dharmane mATe, samAjanA mATe, garIbene mATe, dezanA mATe, Page #419 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zataka smu : uddezaka-31 359 sAdhu-sAdhvIe ne bhaNAvavA mATe vatenA taDAkA jarUra mAre che paNa peAtAnA gharamAMthI ke gajavAmAMthI kaMIka rakama kADhavI paDe ke kAika mATe samayanA bhega ApavA paDe tyAre sau AgaLa cAraNA nAse " A uktine satyArtha karatA jANe evI rIte palAyana thaze ke pAchA gAmamAM geAtyA paNa nahI maLe ! ane game tyAM besIne samAjanI sArAmAM sArI ceAjanAene phUla bhegI karavA mATenA kAvatrA paNa ghaDI kADhe che. AvA jIvAtmAe khImAradilanA haiAvAthI samAja ke dezane mATe sarvathA bhAra bhUta ja hAya che. 2. murdAli-eTale maDadAla, sava thA maDadAla AtmAone murdA dala kahevAya che. temane AtmA savathA marI paravA hAvAthI peAtAnA atha ane kAmanA bheAgavaTA sivAya khIjA eke kAmamAM temane rasa hAte nathI. paramAtmAnI maherabAnIthI temane tyAM paisA TakA ghaNA heAvA chatAM paNa temane paise samAjamAM chaLaprapa ca ramavA mATe, sAte vyasaneAne bhagavavA mATe, jugArI ane durAcArIenI mitratA TakAvavA mATe, ane chevaTe peAtAnI phezanAlITIne TakAvavA mATe ja vaparAtA hoya che. mATe AvA jIvA murdAdilavALA kahevAya che. 3. uMdhAdila--eTale jene AtmA saMsAranA sabhyapurUSa karatAM uMdhe! hAya temaneA samAveza AmAM thaze. evAonu zikSaNu uMdhu, vicAraNA uMdhI, raheNIkaraNI uMdhI ane dha mATenI samajaNu paNa sAva uMdhI ja hAya che. dezanA ke samAjanA koipaNa bhAgamAM, dharma"mAM ke dharmAMnA koIpaNa vidhividhAnamAM mAvA uMdhA dilanA bhAgyavAnA maLyA vinA nahI rahe, jethI - Page #420 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 360 zrI bhagavatI sUtra sAra saMgraha (1) pitAnA chokarA-chokarIone kolejamAM ane chevaTe paradezamAM mokalAvIne paNa veMkaTara banAvaze, paNa samAjanA baccAone mATe koleja ke hAIskUla khelavAmAM pApakarmanI bhAvanA sevanArA hoya che (2) pitAnA saMtAnane zaNagArI zake che, paNa samAjanAM dIna-duHkhI ane theDI AmadAnIvALA pitAnA jAta-bhAIone mATe auSadha. vastra, makAna ke dhAnya ApavAnI yejanAne jabarajasta virodha kare che. (3) dharmanA vidhi-vidhAnathI paricita haze paNa dhArmikatA ke mAnavatAne paricaya sAdhavAmAM bedarakAra hoya che. (4) pitAnA virodhapakSanA vidhividhAnamAM game tyAMthI paNa vAMka kADhIne bIjAnA dhArmika ane pavitra kAryone DelAvI devA mATe rAtadivasa eka karanArA hoya che. (5) ane chevaTe samAjanA ekapaNa sArA kAma mATe ratimAtra utsAha rAkhanArA hatA nathI. ItyAdika kAraNane laI teo udhA dilavALA hovAthI sarvatra pApanI bhAvanAne magajamAM ThasAvIne beThA hoya che. A traNe AtmAo viryAntarAya karma temaja cAritra maha. nIya karmanA bhArathI dabAyelA hoya che, mATe bhAvanikSepe anagAradharmanI prApti AvAone sulabha nathI hotI, para tu jIndAdila AtmA pitAnI purUSArtha zakti vaDe baMne karmone upazama karI anagAradharma prApta karaze tema chatAM paNa brahmacaryadharma mATe te sAdhune purUSada mehanIyakarmane, sAvIne strIveda mehanIya Page #421 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zataka sku' : uddezaka-31 361 kA ane napuMsakaliMga munine napuMsaka vedanIya karmanA kSaya athavA ye|pazama saCthA anivAya che; kema ke maithuta (varatarUpa brahmacarya dharmane mATe vedamehanIyakama bAdhaka hAya che mATe tenA kSaye pazama ja zreSTha mArga che. vIryAntarAya kamanA kSaye pazamathI AtmA hamezA jAgRta rahe che jethI saMyamanI yatanA dvArA niraticAra sayamane pALI zakavA mATe samatha ane che. dravyAzrava ane bhAvAzrarUpe Azrava e prakAre che. je kriyAe vaDe karmAMtuM AvAgamana thAya te dravyAzrava che ane mAnasika adhyavasAyane bhAtrAzrava kahevAya che. A bhAvAzrayanA niradha zubha adhyavasAyarUpa saMvara dvArA ja sulabha haeNAya che ane te savaranA mULamAM adhyavasAyAvaNIya kama eTale bhAvAzravana tyAga ja rahelA che. A pramANe-- matijJAnAvaraNIya kramanA saMcApazamathI matijJAna. zrutajJAnAvaraNIya karmAMnA kSayApazamathI zrutajJAna. avidhajJAnAvaraNIya kramanA kSaye pazamathI avidhajJAna manaH5 vajJAnAvaraNIya kramanA kSayApazamathI mana:paryavajJAna. kevaLajJAnAvaraNIya karmAMnA samULa nAzathI kevaLajJAnanI prApti thAya che. uparanA abhyAre sUtrane sArAMza A che ke vaLI AdinI pAse dhane sAbhaLyA vinA paNa jIvAtmA jJAnAvaraNIya, daza namADunIya, cAritramADunIya, vedametunIya, tanAvaraNIya, adhyavasAnAvaraNI| ane matijJAnAvaraNIyAdinA 4. pazamathI 2 Page #422 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 662 zrI bhagavatI sUtra sAra sa graha jinaprajJasa dharma, dhilAbha, sAdhutA, brahmacarya, dharma Adi prApta karI zake che, ane jemaNe sopazama nathI karyuM hote teo kevaLI Adi pAsethI sAMbhaLIne dharma AdinI prApti kare che. eTaluM vadhAre jANavAnuM ke kevaLI Adi pAsethI sAMbhaLIne bhale te jIva dharmane prApta kare te paNa dharmAdi prApta karavAmAM mULa kAraNa ke te te karmone kSaye pazama ja mukhya raheze jema ke mahAvIra pAse tane nirNaya karyA pachI mananazIlatArUpa kSapazamanA mAdhyamathI gautamasvAmI samyAdha dhilAlA Adi dharmone prApta karI zakavA samartha banyA che ane chevaTe kevaLajJAnI paNa banyA che * eka bhavana tapasvI muni ane Ajane mithyAtvasaMpanna viSabharyo caDakauzika nAgarAja, mahAvIrasvAmInA caraNe potAnI badhIe AsurI zaktio samApta thaye kALA bhayaMkara nAgarAjanA avatAramAM paNa bIlamAM mukha rAkhavA rUpa sammacAritrane svIkAra karIne devalokano mAlika banyuM che. buddhimAM bhrama AvatAM ja eka bhavano kuMbharAjA pite baMdhakasUrinA pAca ziSyane ghANImAM pIlavAno hukama Ape che. ane marIne mahA hiMsaka avatAre gIdhapaMkhInA avatAramAM janma dhAraNa kare che. jyAM jIvatA jIvene pakaDIne temane cIrIne tenuM sAMsa khAvAnuM hoya che, tathA marelA jAnavarone phADIne tenuM kalevara khAnAra A gIdhapaMkhI eka divase jogAnujoga vanavAse gayelA rAma-lakSamaNa ane sItAnA gRhAMgaNe padhArelA munionA caraNe natamastaka thatAM ja jJAnAvaraNIya ane darzana mehanIya karmono kSayapazama thavA lAgyA, jethI sammacAritrane prakAza paNa sulabha banyo, tyAre ja te - . Page #423 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zataka 9muM : uddezaka-31 393 1. huM rAtribhUjana karIza nahIM. 2. kaI jIvane mArIza nahIM 3. ane mAMsAhAra karIza nahIM. A traNe pratijJAo laI zakyo ane zuddha zraddhApUrvaka zarIranI paravA karyA vinA pALI zakyo ane devakane mAlika ' banyA. -AvI vAte, ghaNuM udAharaNe jaina kathAnakemAM bharyA paDyA che bhagavatIsUtramAM jAnavarone paNa samyakUcAritrane lAbha ' , mAnya che. kevaLajJAnI zrI RSabhadevane sAMbhaLelA bharata cakravartI ane muddala nahIM sAbhaLelA marUdevI mAtAe anityAdi bhAvanA rUpa bhAvacAritranA prAbalyathI ja cAritramehanIyakarmano sarvathA kSaya karI yathAkhyAta cAritranA phaLa rUpa kevaLajJAna prApta karI zakyA che. rUstha4 karo: avadhijJAnanI vaktavyatA kevaLajJAnI Adi pAse kaIpaNa sAMbhaLyA vinA je paddhatie koI jIva kevaLajJAna prApta kare tenI rUparekhA A pramANe che - | mithyAtvI mANasa je niraMtara chaThThanI tapazcaryA karanArA, sUrya sAme ucA hAtha rAkhI ApanA lenAra, upazAMta, kaSA ne pAnalA karanAra, mAva, samyagurunA anuzAsana rahita chatAM bhadrapariNAmI (vinayI) dhIme dhIme jenI zyAe zabha Page #424 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI bhagavatI sUtra sAra saMgraha banI rahI che, AvA bALa tapasvI jIvane vibhaMga jJAnAvaraNIya karmanA kSapazama thavAthI kayAreka IhA-sadazanI vicAraNA karAve te, apaha-dalIle dvArA vipakSadharmane nirAza karAvanAra, mArgaNa-avaya rUpe vartamAna dharmanI AcanA karAvanAra, gaveSaNu-vyatireka dharmonI AlecanA karAvanAra. AvI rIte utpanna thayelA virbhAgajJAna vaDe te bALa tapasvI vadhAre asaMkhya jana sudhInA kSetrane jANate, koIka samaye kaMIka aMze jIva tathA ajIvane, pAkhaMDIone, sAcA jJAnI ene paNa jANe che, je che ane vezyAo zuddhatara bane che. ane tema thatAM mithyAtvakarmanA A samyaktvathI vAsita thAya che. sAthe sAthe samyaphacAritrane svIkAra kare che. ane "hAM divA tathA tIrthakaranA veSane dhAraNa karI vibhaMga zAnImAMthI zuddha avadhijJAnI bane che. AvI rIte banelA ajJAnIne tejalezyA, paghalezyA ane zukala leDyA hoya che, mati zruta ane avadhi traNa jJAna hoya che sagI hoya che. temAM paNa maneyegI paNa hoya, vacanacigI paNa hoya ane kAyagI paNa hoya che. - sAkAra ane anAkAra gavAlA hoya che. VI vARSabha nArAjI saMghayaNavAlA hoya che ane saMsthAnamAMthI kaMI ekAda saMsthAna hoya che. jaghanyathI ATha varSathI kaIka vadhAre ane utkRSTathI e. keTa pUrvanuM AyuSya hoya che. Page #425 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zatakam : uddezaka-31 365 veda sahita ja hoya che paNa avedI hotA nathI ane te paNa purUSadI ane purUSa napuMsakavedI hoya che. saMjavalana kaSAyanA mAlika hoya che. temane prazasta asaMkhyAta adhyavasAya hAya che. A pramANe vadhatA jatAM prazasta adhyavasAya vaDe te avadhi. jJAnI anaMtanarayika, tirthaM ca manuSya ane devabhavamAthI pitAnI jAtane mukta kare che ane te gationA AdhArabhUta anaMtAnu baMdhI, apratyAkhyAnI, pratyAkhyAna kaSAne kSaya kare che ane tyArapachI saMjavalana kaSAne paNa chede che. pAMca prakAranA jJAnAvaraNIya, nave prakAranA darzanAvaraNayane, pAMce prakAranA aMtarAyane ane chelle mohanIyane paNa chede che ane apUrvakaraNamAM praveza pAmelA bhAgyavaMtene kevaLajJAna ane kevaLadarzananI prApti thAya che. ahIM "f gvakta" sUtranA arthamAM vidvAna munirAja zrI ghAsIlAla kRta bhagavatIsUtranA sAtamA bhAgamAM 382 pRSThamAM li ga zabdano artha potAnA saMpradAyanI paddhatie "sora mukavatrI varda mulAIva | nive" karyo che paNa sahRdaya ane sadaviveka buddhie vicAra karatAM A karAyele artha sarvathA ayukta ane nAgamane kalaMkti karanAra che. kAraNa ke lekazAhane thaye hajI pAMca varSa paNa pUrA thayA nahIM hoya te pachI so varSe lavajI RSie muhapati meDhe bAMdhI, che A vAta lagabhaga traNa-cAra varSa vaccenI che. eTale ke dere nAMkhIne muhapati bAdhavAno rIvAja hamaNune ja che te pahelA duniyAbharanA keIpaNa itihAsamAM ke citramAM paNa meDhe vastra bAMdhavAno rIvAja nathI ja. Page #426 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI bhagavatI sUtra sAra saMgraha che oparezana karatAM DaoNkaTare, saMDAsa sApha karatAM harijane ke damanA rogIo pitAnI durgadha chUpAvavAne mATe athavA rogIne zigISTa zvAsa pitAnA mukhamAM praveza na kare te mATe meDhA AgaLa paTI ke kapaDuM bAMdhe ItyAdika tarkone Azraya laIne meDhA para satata mukhavastrikA bAMdhavI sarvathA anupayukta che kadAca saMpradAyane AzrayI prayajana hoya te paNa jenasUtranA arthane viparIta karavAthI keIne paNa lAbha thavAne nathI. gAMdhIyuganA raMgamAM raMgAyelA sthAnakavAsI kenpharansa ke bIjA paNa adhinAyakone paNa AgamonA arthanI viparitatA khaTakyA vinA raheze nahIM. tyajI A cAlu uddezAmA azvatthA ane kRtvA avadhijJAnI mATe bIjI paNa ghaNI jJAtavya vAte saMgrahAyelI che, je mULa sUtrathI ja jevAnI raheze. ke ekatrIzame udeze samAsa : O Page #427 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zataka navamuM : uddezaka-3ra ' vANijyagrAmanA dUti palAza yakSAyatananA udyAnamAM pALyuM. nAtha bhagavAnanI paraMparAnA gAgeya munie A uddezAmAM prazno pUchaLyA che ane devAdhideva bhagavAna mahAvIrasvAmIe javAba Ape che. prazna-he prabhe! narayikanI utpatti sAntara che ke niraMtara tathA asukumAre, pRthvIkAyikAdi pAMca sthAvaro, vikaLendri, paMcenidrayo, tiSka ane vaimAnikanI utpatti sAntara ke nira tara? sAntara eTale vacamAM samayane aMtara hoya te ane aMtara na hoya te nira tara. he prabho ! bIjI gatimAMthI nIkaLIne naraka gatimAM utpanna thanArA sAntara eTale eka jIvane narakamAM utpanna thayA pachI bIje jIva thoDIvAra pachI utpanna thAya te sAntara che ke aMtara vinAnA niraMtara che? A pramANe bIjA jIvanI utpatti mATe A prazna che. - bhagavAne kahyuM ke he gautama! kevaLa badhAe jIvomAMthI pAMca sthAvara jInI utpatti niraMtara ja hoya che jyAre bIjA jIve sAtara paNa hoya che ane nira tara paNa hoya che. anaMtAnaMta sthAvara enimAM utpanna thanArA jI saMkhyAbaLamAM sau jIthI ghaNuM hoya che kema ke sthAvara ni prApta karavA mATe cAre gataomAM dvAra ughADA ja che. te A pramANe Page #428 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 368 zrI bhagavatI sUtra sAra saMgraha 1 asaMkhyaya, saMkheya ane anaMta upasapiNI sudhI sthAvara jIne tyAM ja janmavuM ane maravuM lagabhaga anivArya che. [, mATe sthAvaranA jIve pharIthI tyAM ja utpanna thAya che 2. viSayavAsanAmAM, AraMbha-samAraMbhamAM, vaira-virodhamAM jIvana 1 pAvana karanArA manuSyane paNa sthAvara nimAM prAthaH karIne utpanna thavAnuM hoya che. 3. devagatinA ja atyaMta AsaktipUrvaka viSayavAsanAmAM - masta bane che tyAre temane paNa sthAvara ni bhAgyamAM lakhAyelI che. ja dharma-karma-viveka vinAnA tirthane mATe sthAvaramAM janma le durlabha nathI. A kAraNone laIne sthAvaramAM janma lenArA ghaNuM hovAthI tenI utpatti niraMtara karI che. jyAre bIjA badhA ja arthAta sthAvaramAM janma nahI lenArAo sAntara ane niraMtara paNa hoya che. A ja pramANe uvartana mATe paNa samajavAnuM che. atyAre je je yonimAM jIva vidyamAna hoya AyuSya pUrNa thaye tyAMthI nIkaLavuM-vavuM tene udvartanA kahevAya che. bhagavAna mahAvIrasvAmIe kahyuM ke sthAvara jIvanI udvartanA niraMtara ja hoya che jyAre bIjA jIve sAntara ane niraMtara baMne hoya che. chanA pravezanaka ? pArzvanAtha bhagavAnanA ziSya gAMgeya munie bhagavAnane pUchayuM ke he prabha! jInA pravezanaka keTalA prakAre hoya che? Page #429 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zataka 9muM : uddezaka-32 386 vartamAnamAM je paryAye grahaNa karelA hoya tyAMthI nIkaLIne che je bIjI gatimAM jAya che tene pravezanaka kahe che. carAcara saMsArane ane tene anaMta paryAne potAnA kevaLajJAna vaDe pratyakSa jenArA yathArthavAdI bhagavAne kahyuM ke - he gAgeya! pravezanaka cAra prakAranA hoya che. 1. narayika pravezanaka, 2. tairyaca pravezanaka, 3. mAnuSa pravezanaka ane 4. deva pravezanaka. narakagatimAM javAnI lAyakAta jemaNe prApta karI che, arthAt bIjA bhavamAM rahIne narakagati AyuSya naraka nAmakarma ane naraka AnupUrvI kameM jeNe bAMdhyA che, te jIva narayika pravezanaka kahevAya che. tiryaMca AyuSya, nAmakarma ane AnupUrvI karmanA udaye tiryaMca gatimAM janAro jIva tiryacanika pravezanaka che sa mUchima ke garbhaja manuSyanuM AyuSya, nAmakama ke Anu pUrva karma bAMdhIne je manuSya avatAra meLavanAra che te manuSyacenika pravezanaka kahevAya che. cAre nikAyanA devamAM janAra jIva deva pravezanaka che gAMgeya munie pUchayuM ke "nAraka pravezanaka keTalA prakAre che?" bhagavAne kahyuM ke nIce pramANe sAta prakAre che. , 1 ratnaprabhA nairayika pravezanaka. 2. zarkarA prabhA narayika pravezanaka... 3. vAlukAprabhA narayika pravezanaka. Page #430 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 370 zrI bhagavatI sUtra sAra sa graha 4. paMkaprabhA nirayika pravezanaka, 5. dhUmaprabhA narayika pravezanaka. 6. tamaprabhA narayika pravezanaka. 7. tamastamaprabhA nirayika pravezanaka narakabhUmimAM javAvALA eka-be- traNa-cAra-pAMca-cha-sAta saMkheya asaMkhyaya jIvo paNa hoya che. nairayika pravezanaka dvArA eka jIva yadi narakabhUmimAM jAya che te zuM ratnaprabhAmAM? zarkarA prabhAmAM? vAlukAprabhAmAM ? pakawbhAmAM ? dhUmaprabhAmAM? tamaHprabhAmAM ? ke tamastamAprabhAmAM jAya che? javAbamAM bhagavAne kahyuM ke, pahelI bhUmithI sasamI bhUmi sudhI paNa jaI zake che. A pramANe eka jIvane laI, nAraka pravezanakanA sAta bhAMgA batAvavAmAM AvyA che. be jIne AzrayI pravezanakanA 28 bhAMgA kahe che. baMne che eka sAthe pahelI bhUmimAM yAvat sAtamImAM paNa jAya che. A rIte asaMgI bhAMgA sAta thayA. have satyAgI bhAgA 21 A pramANe jANavA. jema bemAMthI eka jIva ratnaprabhAmAM jAya ane bIjo jIva zarkarA prabhAthI sAtamI sudhI jAya. Ama bhAMgA nIce pramANe jANavA, Page #431 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zataka zuM H uddezaka-32 ha9 - 1-3 5 5-6 ! 6-7 | 5-7 1 bhAge 2 bhAMgA 1-ra | 2-3 3-4 4-5 { 2-4 3-5 | -6 1-4 | 2-5 3-6 ! 4-7 1-5 | 2-6 3-7 1-6 2-7 1-7 | _ 4 bhogA pa bhAMgA 6 bhAMgA da+5+4+3+2+1=21- bhAMgA thayA. sAta bhAMga asaMgInA meLavatAM be nAraka pravezanaka jIvana 28 bhAMgA thayA traNa nAraka pravezanakanA asagI bhAMga pahelAnI jema sAta thAya che, jyAre kika saMgI 42 ane trika sagI -- 35 bhAMgA thaze. 742+35 = 84 have ApaNe krika saMgInA 42 bhAMgAne krama jANIe. traNamAMthI eka pahelI bhUmimAM bIjA be bIjIthI sAtamI sudhI 6 bhAMgA be nArake pahelImAM, eka nAraka bIjIthI sAtamI sudhI 6 ,, eka zarkarA prabhAmAM ane be nAraka trIjIthI , pa ka be nAraka zarkarA prabhAmAM ane eka trIjIthI , 5 , eka nAraka valukAprabhAmAM ane be cothIthI be nAraka vAlukAprabhAmAM ane eka cethIthI Page #432 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 37ra zrI bhagavatI sUtra sAra saMgraha lh ekanAraka paMkaprabhAmAM ane be pAMcamIthI sAtamI sudhI 3 bhAMgA be nAraka paMkaprabhAmAM ane eka pAMcamIthI eka nAraka dhumaprabhAmAM ane be chaThThIthI ,, 2 , be nAraka dhUmaprabhAmAM ane eka chaThThIthI eka chaThThImAM ane be sAtamIe ... be chaThThImAM ane eka sAtamIe .... .... 1 ,, A pramANe badhA 6+6+1+5+4+4+3+3+2+2+1+1=jara trika saMganA 35 bhAMgA nIce pramANe che. , mr mr 1-6-7 1-3-4 1-3-5 1-3-6 1-3-7 1-4-5 1-4-6 1-4-7 1-5-6 1-5-7 - 1-2-3 1-2-4 1-2-5 1-2-6 1-2-7 2-3-4 2-3-5 2-3-6 2-3-7 2-6-7 2-4-5 2-4-6 2-4-7 2-5-6 2-5-7 cha 3-4-5 3-5-6 3 -6-7 3-4-6 3-5-7 3-4-7. 4-5-6 4-6-7 5-6-7 4-5-7 badhA meLavIne trikasaMge 35 bhAMgA Page #433 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 373 zAtaka : uddezaka-32 7 bhAMgA asaMgI 42 bhAMgA dvisaMgI 35 bhAMgA trikasaMgI 84 bhAgA saMpanna thayA. AvI rIte cAra narayika pravezanathI badhAe bhAMga uparanI paddhati pramANe ja jANavA. badhA bhAMga nIce pramANe- eka narayika pravezanaka sAMgA 7 28 traNa >> , 210 e che ? che , 462 cAra pAMca cha sAta ATha nava dazA ? s , >> >> >> , >> >> che 0 924 , ' 1716 30 03 * 5005 ' 8008 saMkhyAta niyika pravezanaka A 3337. asaMkhyAta narayika pravezanaka >> 3658 utkRSTa jIvonA che 64 sAtame nArakenA pravezanakanuM a5 bahu A pramANe che: sAtamI narakanA pravezanake sauthI ochA che. kema ke sAta mImAM janArA ja bIjI bhUmio karatAM ochA hoya che. Page #434 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ', 374 zrI bhagavatI sUtra sAra saMgraha AnA karatAM ThThI naraka bhUmimAM janArA asaMkhyAta guNA che. kema ke mAmAM janArA jIvA sAtamI karatAM paNa vadhAre hAya che. pAMcamI narakamAM janArA asa`khyAta guNA vadhAre. ceAthImAM, trIjImAM, mIjImAM ane pahelImAM paNa Age Age asaMkhyAta guNA vadhAre samajavAM. x X teya caceAni pravezanaka pazu ekendriyathI pacendriya sudhI pAMca prakAre che. eka jIva yAvat pa'cendriyamAM paNa jaI zake che. e jIvAmAMthI eka jIva ekendriyamAM ane bIje jIva eindriyathI pacendriya sudhI paNa jAya che. A pramANe nArakanI mAphaka bhAMgAnI kalpanA karavI paNu naraka bhUmi pravezanaka sAta hatI jyAre tiya cAnika pravezanaka pAMca ja che. ahIM eTaluM dhyAna rAkhavAnu ke taiyA~ca pravezanaka eka jIva eke'ndriyamAM jate nathI, kema ke pratisamaye anata jIvA ekedriya avatAra lenArA hoya che. chatAM ahIM eka jIvanA pravezanaka kahyo che tenuM kAraNa ApatAM kahyuM ke devAdi vijAtIya paryAyamAMthI nIkaLIne je jIva tyAM utpanna thAya te apekSAe A vAta che. kema ke anya vijAtIya paryAyamAMthI vijAtIya paryAyamAM javu tene pravezanaka kahevAya che. asaceAgI bheda pAMca che jyAre dvikasa ceAgI 10 bheda ane trikasa cegI 6 bheda che. Page #435 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zataka s : uddezaka-32 375 alapa bahutvamAM paMcendriya tiryacanika pravezanaka jIve thaDA che. caturiMdriya jIvo vizeSa, traNa indriya jIvo vadhAre, be Indriya che tenAthI paNa vadhAre ane ekendriya jIva sauthI vadhAre che. manuSya pravezanaka saMmUcchima ane garbhAjape be prakAre che temAMthI garbhaja cheDA ane saMmUrNima sauthI vadhAre deva pravezanakanA cAra bheda che, te mULa ane TIkAthI jANI levA. vaimAnike sauthI a5, bhavanapati asaMkhyAta guNa vadhAre, tenAthI vAyaMtare asaMkhyAta guNa vadhAre ane tiSka deve - sauthI vadhAre che. cAre gatimAMthI manuSya sauthI apa. narayike asaMkhyAta guNa vadhAre. * devAnika che tenAthI paNa asa khyAta guNuM vadhAre ane tiryaMca kenika jIvo sauthI vadhAre che. gAgeya muni pUche che ke he prabho! je sat eTale ke dravyArthikanayanI apekSAe je vidyamAna hoya evA nArake narakamAM utpanna thAya che? athavA dravyArthika nayanI apekSAe avidyamAna jI narakamAM utpanna thAya che! bhagavAne kahyuM ke huM gAMgeya! dravyArthika nayanI daSTie vidya mAna nArako ja narakamAM utpanna thAya che. avidyamAna utpanna thatA nathI. te Page #436 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 376 zrI bhagavatI sUtra sAra saMgraha paryAye utpanna thayA kare che, dravya utpanna nathI thatuM, tethI je padArtha pitAnA mULarUpe avidyamAna hoya te vaMdhyA strInA putranI jema utpanna zI rIte thAya? mATe avidyamAna tattvane utpAda nathI sArAMza ke jemAM chavadravyanI apekSAe ane nAraka paryAyanI apekSAe sattA kahelI che. koI jIva marIne nAraka paryAyathI narakamAM utpanna thavAne hoya che, tyAre evA jIvane bhAvI nAraka paryAyanI apekSAe dravyanAraka kahevAmAM Ave che. ane te dravyanAraka thayelA jIva ja nAraka paryAye utpanna thAya che, athavA narakagati nAmakarma narakAsumUvI ane narakAyuSyano udaya eka ja sAthe thAya che mATe te samaye nArakAyuSyano udaya thaI javAthI bhAvanAraka banele jIva narakamAM nAraka paryAye utpanna thAya che. Aja paddhatie asurakumArethI laI vaimAnika deve sudhI paNa jANI levuM. eTale ke dravyArthika nayanI apekSAe vidyamAna asurakumArAdi jI ja asurakumArAdi paryAyamAM utpanna thAya che. avidyamAna asurakumArAdi asurakumArAdi paryAye utpanna thatA nathI athavA AyuSyanA udayathI bhAvanikSepe asarakamArAdi rUpe banele jIva ja tyAM utpanna thAya che. udavartanA mATe paNa jANavuM. dravyArthika nayanI apekSAe vidyamAna nArako ja udavartana kare che, gadheDAnA ziMgaDAnI jema dravyArthika naye avidyamAna nArake pitAnA mULa rUpe avidyamAna vastumAM u6vartana karatA nathI. A pramANe asurakumAra de, ekendri, vikasendriya, vyaMtara, jyotiSa ane vaimAnika devA mATe paNa samajavuM; paraMtu jyoti ane vaimAnika devA mATe divasanA Page #437 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zataka 9muM : uddezaka-32 377 sthAne yavana zabdane praga kara. jema dravyArthika nayanI apekSAe vidyamAna tiSka ane vaimAnike eve che ane avidyamAna tiSka cyavatA nathI. gAMgeyamunijI mULasUtramAM "sa" zabdane ArSa mAnIne vibhakti pariNAmathI "sAsu" A artha kara ema samajIne prazna kare che ke narakagatimAM nArake rahya chate bIjA nArake utpanna thAya che, ke nArakothI narakagati avidyamAna thaye chate nArake utpanna thAya che? asurakumArAdi mATe paNa A pramANe jANavuM, ane udvartana mATe eTale narakamAM nArake rahyuM chate nArakanI udvartana thAya che ke avidyamAnatAmAM? bhagavAne kahyuM ke huM gAMgeya ! narakagatimAM nArakenI vidyamAnatA hoya che tyAre ja bIjA nArake utpanna thAya che ane udavartana kare che, nArakenI avidyamAnatAmAM bIje kaI paNa nAraka jIva utpanna paNa thato nathI ane udvartanA paNa karate nathI. A pramANe asurakumArethI vaimAnika sudhI jANavuM. sArAMza ke kaI paNa gati ane kaI paNa cAni jIva vinAnI rahetI nathI. he prabhe! Apa zrImAna zA kAraNe evuM kahe che kenarakagatimAM nArakanI vidyamAnatA hoya tyAre ja bIje nAraka jIva janme che ane udvartita thAya che. ' ' javAbamAM bhagavAne kahyuM-he AyuSyamAn gAMgeya! gadheDAnA ziMgaDA je, AkAzanA phUla je, vAMjhaNInA chokarA je, ke, mRgajaLanA pANuM je A loka nathI; kemake tetrIsa karoDa devo ane devendro parizrama karIne thAkI jAya te paNa asabhUta padArthane sata karI zakatA nathI, gadheDAne zigaDAne sarvathA abhAva che. Page #438 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 378 zrI bhagavatI sUtra sAra saMgraha tethI je sarvathA asat te traNe kALe asatuM ja rahevAnA che. paraMtu A leka tevo nathI. paNa traNe kALe sata che, zAzvata che. A vAtane jema huM kahI rahyo chuM tema purUSAdAnIya tevIzamA bhagavAna zrI pArzvanAtha tIrthaMkara paNa kahI gayA che mATe narakagati kaI kALe paNa nAraka jI vinAnI hatI nahI. atyAre paNa nathI ane anaMta kALa sudhI paNa rahevAnI nathI. ekendriya jIva vinAnI ekendriya ni paNa koI kALe khAlI thaI nathI, thatI nathI ane thaze paNa nahI. tema anaMtAnaMta jI keI kALe paNa asaMkhyaya ke saMkhyaya thavAnA nathI. arthAt traNe kALe anaMtAnaMta ja rahevAnA che kemake leka sadaiva zAzvata che ane sat che. o pramANe mahAvIra prabhue pArzvanAtha tIrthakaranA siddhAM tethI ja gAMgeyanI zaMkAonuM nirasana karyuM che. kemake tIrthakaronI arthamayI dezanA sarvathA eka ja hoya che. kahevAyuM che ke T6 pAnuM tathA mota mativAditA . , tadabhAve katha nAmA'rhatAM vitathavAditA / / yetu rAgAdibhirdoSaH kaluSIkRta cetasaH / na teSAM sunRtAvAcaH prasaranti kadAcana // tIrthaka rAgadveSa ane maha vinAnA hevAthI temanI eka vAkyatA akhaMDa rahe che. saMkhyAtIta varSo pahelAnA tIrthakare je Arthika dezanA ApI che, te ja vAta zabdAMtare paNa bIjA tIrthakaro kahe che. mATe ja yathArtha vAditA arihaMte sivAya bIje nathI. - - Page #439 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * zataka mu : uddezaka-32 379 he bhagavAna! Ape je padArthonI prarUpaNA karI che te yadAIne Apa zrImAna svayaM jANe che ? AgamanI sahAyatA vinA jANA che ? athavA AgamanI sahAyattAthI jANeA che ? bhagavAne kahyuM ke he gAMgeya ! kevaLajJAnathI yukta heASAthI huM... saCjJa chuM. mATe upayukta nArakAdi jIvA, temanI gati-Ati svabhAva Adine svayameva jANu chuM. mane AgamAdinI sahAyatAnI jarUrata nathI anya purUSAnA vacane zravaNu karyA vinA paNa tIkarA pUrva dizAnA, pazcima dizAnA, uttara ke dakSiNa dizAnA maryAdita ke amaryAdita badhAe padArthone jANe che. he prabhu ! narakAdi gatimAM je jIve utpanna thAya che te peAtAnI meLe ja utpanna thAya che ke Izvara AdinI sahAyatAthI utpanna thAya che ? kema ke khIjA siddhAMtavAdIe ema kahe che ke- jIva ajJa che, mATe peAtAnA sukha-duHkhane bhAgavavAne mATe pete sama nathI. tethI te jIvAne sukha-duHkhAnA bhegavaTA Izvara karAve che ane IzvaranI IcchA pramANe jIvAtmA naraka ane svaga mAM jAya che. " te he prabhu!! uparanI khIjA vAdIenI A dalIleA sAcI che ? athavA sAcI na heAya te ApazrInA zuM mata che? ApazrI jIveAnI gati--Agati mATe karyu kAraNa Ape che? gAgeya muninA upara pramANenA praznanA javAba ApatAM bhagavAne kahyuM ke "samAM nerajJA nerajju savavajJati " eTale he gAMgeya ! narakamAM javAvALA jIve pete svaya narakamAM jAya che, paNu Page #440 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 380 zrI bhagavatI sUtra sAra saMgraha IzvaranI preraNAthI ja nathI. kema ke kALAdi kAraNa samUhathI vyanirikta bIjI koI paNa yuktiothI IzvaranI siddhi thatI nathI. mATe nIcenA kAraNene laIne jIve narakamAM jAya che. (2) modrA-motaf : narakagati nAmakarma, narakAnapuvI nAmakarma ane narakAyuSya karmone ekI sAthe jyAre udayakALa vartate heya che tyAre nAke naraka gatimAM utpanna thAya che. (2) kabhmaguruyattAe-kabhmaguruyattAe : karmone udaya te kevaLIne paNa hoya che. mATe karmothI je bhArI hoya te narakamAM jAya che. ghaNA prasaMgamAM AvuM paNa bane che ke karmonA bhArI che paNa narakamAM nathI jatA mATe :(3) kammagurumaMbhAriyattAe-kammagurUsaMbhAriyattAe : karmonA bhAranI jemane parAkASTA hoya te narake jAya che. rU vagere vastuo pramANamAM vadhAre hovA chatAM tenuM vajana ochuM hoI zake che, tethI tenI nivRtti mATe karmonA bhAranI parakASTA anivArya che karmo te zubha paNa heI zake che mATe tenI nivRttine mATe azubha karmone vipAkedaya vatate heAya che, arthAt baddhakarmonA rasanI tIvra anubhUti hoya tyAre narakamAM javAya che. sArAMza ke azubha pApa karmone vipAkedaya tIvrarUpe vartate heya tyAre jIvAtmA svayaM narakamAM utpanna thAya che. kema ke Page #441 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zataka mu' : uddezaka-32 381 karmonA phaLene bhegAvanAra izvaranI sattA koI kALe paNa siddha nathI . mATe he gAMgeya ! nArakA svayaM narakamAM utpanna thAya che. A pramANe asurakumArA paNa jANI levA. pazu temane zubha karmanA udaya vartatA hAya che. pRthvIkAyikA paNa ekendriya pRthvIkAyikarUpe peAtAnI meLe ja utpanna thAya che. nArakanI jema de ' A pramANe carama tIrthaMkara bhagavAna mahAvIrasvAmInI vANIne sAMbhaLIne gAMgeya muni khuza thayA ane sapratikramaNa pAMca mahAvratAne uccaryAM ane siddha buddha thayA. .. Or batrIsame uddezA samApta r ..maa...0 Page #442 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zataka navamuM : uddezaka-33 che A uddezAmAM RSabhadatta brAhmaNa ane devAna dA brAhmaNa tathA jamAlInuM caritra vistArapUrvaka che. brAhmaNakuMDa nagaramAM samavasaraNanI racanA thaI, ane bhaga vAna mahAvIra svAmIe dharmopadeza Ape. A uddezAmAM traNenuM jIvana, sakSepIne mULa sUtranA anuvAdarUpe ja kahevAmAM Ave che, te A pramANe - RSabhadatta ane devAnaMdA te kALe ane te samaye brAhmaNakuMDa nAme Rddhi samRddhithI saMpUrNa, hATa havelIothI zobhatuM ane trika, catuSka tathA vizAla rastAothI zobhatuM nagara hatu. tenI bahAra bahuzAlaka yakSAyatana haMtuM. temAM simpanna buddhaprabhAthI tejasvI, prasiddha ane keInathI paNa parAbhava na pAme te RSabhadatta nAme brAhmaNa hatuM. je cAre vedone apUrvajJAtA ane brAhmaNanA bIjA ghaNA rIta rIvAjamAM kuzaLa hate. pacamahAvratadhArI zramane paramapAsaka jIva ajavAdi tane pUrNajJAtA puNya tathA pApane oLakhanAra yAvatu pitAnA AtmAne saMyamita karatA rahetA hatA. tene devAnaMdA nAme brAhmaNakula saMpanna dharmapatnI hatI. tenA hAthapaganA taLIyA svAbhAvika sukumAla hatAM. tenuM darzana saune priya hatuM, rUpa suMdara hatuM. zramaNa ane zramaNIonI upAsikA tathA jIvAdi tane jANanArI hatI. samaya pAkya jIvamAtranA tAraNahAra bhagavAna mahAvIra svAmI te samaye yakSAyatanamAM samesaryA ane bAre pariSadA bhagavAnanA caraNamAM beThI che. Page #443 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zataka mu' : uddezaka-33 383 bhagavAnanA AvAgamanane sAMbhaLIne RSabhadatta brAhmaNa ghaNA ja prasanna thaye AnaMdavibhera thayelA tenI rAmarAjI vikasita thai ane jyAM peAtAnI dhama patnI devAnaMdA hatI tyAM AvIne A pramANe kahyu ke : t he devAnupriye ! grAmAnugrAma vihAra karatA carAcara saMsA rane dhAMpadeza detAM bhagavAna mahAvIra svAmI mahusAlaka caityamAM sameAsaryAM che. je sajJa, sadazI ane AThe prAtihA thI suzeAbhita che mATe tevA prakAranA arihuMtAnuM nAma tathA getrajo sAMbhaLavAmAM Ave te paNa meATu phaLa maLe che, tathA atyaMta zraddhApUrvaka ahiM tenI sAme javuM. pacAMga praNipAtapUrvaka vaMdana karavuM, namavuM tathA ApaNI zaMkAenA nivAraNArthe prazno pUchavA, temanI sevA( vaiyAvacca )mAM rahevu te mahAjakharadasta phaLane devAvALu hoya che. eka paNa jainavacananA zravaNuthI sArU' phaLa maLe che. te vipula ane grahaNa karavA vaDe mahAphaLa yAvat meAkSanI prApti thAya temAM zu Azcaya ? mATe he devAnupriye ! ApaNe tyA jaIe ane bhagavAnane vadana, namana tathA. pa pAsanA karIe; kema ke:-arihaMtAnu vaiyAvacca ane bhava mATe sukharUpa, hitarUpa ane zubha karmAMnA anubaMdha mATe thAya che A pramANe peAtAnA patinA zrImukhe uparanI vAta sAMbhaLIne devAnaMdA brAhmaNI ghaNI ja khUza thaI. rAmarAma ullasita thayA ane mastake ajali joDIne peAtAnA patinI vAtane mAnya karI. * tyArapachI te RSabhadatta brAhmaNu pAtAnA kauTuMbika purUSane elAvI A pramANe kahe che ke he devAnupriye! tema zIvratAthI jaldI cAlavAvALA prazasta tathA ekasarakhA raMganA, samAna kharI ane pucchavAlA, sarakhA ziMgaDAvAlA, AbhUSaNaiAthI yukta, Page #444 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 384 zrI bhagavatI sUtra sAra saMgraha cAlavAmAM uttama, rUpAnI ghaMTaDIothI zobhatA ane senAnI nAtha vaDe bAMdhelA baLadothI yukta rathane taiyAra kare, je badhI rIte suMdara uttama ane dharmasthAnane hoya. tyArapachI prasanna thayelA sevakoe RSabhadattanI AjJA mAthe caDhAvI ane rathane taiyAra karyo. pachI RSabhadakti snAna karI alapa paNa mahAmUlyavAna AbhUSaNethI zarIrane alaMkRta karyuM ane pitAnA gharethI bahAra Avyo jyAM ratha zALAnA AMgaNe ratha taiyAra hate. ane ratha upara ArUDha thayo. devAnaMdA brAhmaNae paNa snAna karyuM, balikarma karyuM ane maMgaLa prAyazcita kare che. jhAMjhara, mane kaMdarA, tathA hAra pahere che, hAthamAM kaDA, AMgaLIomAM vIMTIo ane gaLAmAM ekasarAdi hAra pahere che. RtuonA puSpothI kezane gUMthe che, kapALamAM caMdana lagADe che. dhUpavaDe zarIrane sugaMdhita kare che. A pramANe zRMgArayukta lahamIdevI jevI te brAhmaNa pitAnI deza dezAMtaranI badhI dAsIo sAthe pitAnA gharethI bahAra nIkaLe che ane jyAM ratha hatuM tyAM AvIne potAnA pati sAthe rathArUDha thAya che." A pramANe te daMpatI brAhmaNakuMDa nagarathI bahAra AvI yakSApatana tarapha Ave che, rathathI nIce utare che ane sacitta vastuone tyAga kare che - acitta vastuono tyAga karatAM nathI. . - vinayathI zarIrane jhukAve che. . . . Page #445 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zataka mu, uddezaka-33 bhagavaMtane jotAM ja aMjali kare che, 7 ane mananI ekAgratA sAthe che. 1 31 A pAMce abhigamapUrvaka 'patI samavasaraNamAM upara Ave che ane traNa pradakSiNA kare che, vAMDhe che, name che. tyAra pachI devAna dA paNu bhagavAnane vAde che, name che ane hAtha joDI bhagavAnanI sAme ubhI rahe che. snehu sakha'dhane dharma ke nIti sUtreAnI khAdha hAtI nathI. mATe AnardanA atirekane laI tenA rAma vikasita thayA, zarIra phUlAvA lAgyu, kaMcukI baMdhana tUTavA lAgyu ane vayaH paripAka thaye chate paNa stanathI dUdhanI dhArA chUTI paDI. * A badhI sthitine joyA pachI IndrabhUti gaNadhara tathA pari SadAne paNa navAI lAgI tyAre bhagavAnane vAMdI, namIne gautame pUchyuM ke, huM prabhe ! A lIlA zI che? bhagavAne kahyuM ke he gautama! devAnaMdA mArI mAtA che. hu tenA putra chuM. mATe mane joIne tenA hu` samAtA nathI. pachI mATI paDhAmAM bhagavAne dharma kahyo. sabhA khuza thaI ane peAtapeAtAnA ghare gaI. tyArapachI khuza thayelA RSabhadatte bhagavAnane traNa pradakSiNA ApI tathA skaMda tApasanI jema AbharaNu ala kAranA tyAga karyA ane bhagavAnane A pramANe kahyuM keH-- " he prabhu!! saMsAra asAra ja che, jyAM krAya kaSAyanI Aga tathA viSayavAsanAnI javALAo cAre bAjuthI prANIone bALI rahI che. " mATe huM prabhe! huM. sayamanI icchAvALA chuM ane bhagavAne dIkSA ApI. Page #446 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 386 zrI bhagavatI sUtra sAra saMgraha tyArapachI devAnandA brAhmaNI paNa AryA caMdanabALA pAse dikSita thayA, mu Dita thayA, zikSita thayA ane agyAra aMgone abhyAsa tathA nAnI moTI ghaNu tapazcaryA karI, sarva karmonA kSaya pUrvaka kevaLajJAna meLavIne mekSa padanA adhikArI bane che. jamAlInuM caritra : te kALe te samaye brAhmaNakuMDa nagarathI pazcima dizAe kSatriya. kuMDa nAme nagara hatuM. jemAM jamAlI nAmane rAjakuMvara rahetA hato, te dhana dhAnyathI samRddha, tejasvI ane aparAbhavanIya hate. tathA vipula, vistRta hATa havelIo, suMdara zayana, Asana ane vAhanane svAmI hatA. pitAnA mahelamAM batrIsa prakAranA nATakane jete tathA temAM sakriya bhAga lete te ghaNo ja prasanna hate pratyeka RtunA bhagya sAdhanone bhaktA ane pAMce IdrinA tevIsa viSayamAM pUrNa masta rahete hato eka divase zRMgAraka ( ziMgaDAnA AkAra je raste) trika (traNa rastA jyA bhegA thAya) catvara (ka) catuSka (cAra rastA bhegA thAya te) raste bhego thayele - janasamUha-(janabRha) janabela-kene avyakta dhvani) jana kalakala(vacana vibhAganI khabara paDe tevA zabdo). janarmi-(ekabIjA sAthe athaDAI javAya tevI bhIDa) ItkalikA-(manuSyone nAne samudAya) jana sannipAta-(jUde jude sthaLethI AvIne leke bhegAM thAya) Page #447 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - zataka zuM H uddezaka-33 3 * prajJApanA-(sAmAnya kathana) * prarUpaNu-( vizeSa kathana) mAnava samUha nIce pramANe vAta citta karatuM hatuM ke - "he devAnupriye! jarA dhyAna daIne sAbhaLo, atyAre sarvajJa, sarvadarza bhagavAna mahAvIra svAmI, brAhmaNakuMDanagaranA bahuzAlaka udyAnamAM racita samavasaraNamAM birAjamAna che.' mATe tevA arihaMtenuM nAma zravaNa paNa puNya mATe hAya che. te vaMdana, namana yAvata paryuM pAsanA mATe zuM kahevuM ? - te arihaMtene eka paNa zabda sAMbhaLavAthI mAnavanuM kalyANuM thAya che, te samyagudarzana, jJAna, cAritrarUpa arthanA vipula zravaNa mATe zuM kahevAnuM hoya? sArAMza ke tenuM zravaNa sarvathA anirvacanIya che. tethI cAle ApaNe sau bhagavAnane vaMdana, namana ane temanI pathupAsanA karavA jaIe. ane sau bhAgyazALIe samavasaraNa tarapha AvatA thayA A pramANe pitAnA mahela pAsethI janasamUhane jatA joI jamAlI rAjakuMvarane AdhyAtmika, ciMtita, prAthita, kapita ane mane gata vicAra Avye AdhyAtmika-jamInamAM paDelA aMkuranI jema je vicAro kevaLa AtmAmAM ja thAya te citita-aMkurAne jema pAMdaDA Ave tema AtmAmAM Avele vicAra punaH punaH parAvartita thAya. Page #448 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 388 zrI bhagavatI sUtra sAra saMgraha prArthita-pallavita lattAnI jema have huM A pramANe karIne ja rahIza te A pramANenA vicAro je hajI mane gata ja che, te have pitAne paNa ISTarUpe lAgatA ja jamAlI rAjakuMvarane A vicAra AvyuM ke - Aje kSatriyakuMDa nagaramAM zuM Idrotsava che? athavA kArtikeya, vAsudeva, nAgadeva, yakSa, bhUta, kUpa, taLAva nadI ke hada Adine mahatsava che? je kAraNe udmajAtIya, bhegajAtIya, IkSyAkuvaMzIya, nAgavaMzIya, kurUvaMzIya, kSatriya tathA bhaTa-bhaTaputra, brAhmaNe, malakI ane lacchavI jAtinA leke yuvarA, talavAro, mAMDalike, kauTuMbika, zeThIAo, senApatio Adi badhAe eka ja dizAmAM kema jAya che?" tyAre jamAlIe pitAnA aMtaHpuranA kaMcukI(sevaka)ne pUchayuM ke zaNagAra karelA A viziSTa leke badhA bhegA maLIne eka tarapha ja zA mATe jaI rahyA che? javAbamAM sevake kahyuM ke, ke rAjakuMvara! devAdhideva, patitapAvana, bhagavAna mahAvIra svAmI brAhmaNakuMDa nagaranA udyAnamA birAjamAna che, temane vadaNavattiya : mana, vacana ane kAyAnI ekAgratApUrvaka bhagavAnane namanavaMdana karavA mATe. puaNavattiya-puSaNavattiya : dravyathI pacAMga praNipAtapUrvaka ane bhAvathI kaSAyanA nirasanapUrvaka pUjavA mATe. 1 2 Page #449 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zataka 9muM : uddezaka-33 39 sakkAravattiya sarakAravattiya : AmakalyANArthe tIrtha karadevane satkAra karavA mATe, sammAnavattiya-sammAnavattiya : devAdhidevanA sanmAna mATe , vophimavattiyaM-vophimavattiya : kevaLI bhagavaMtanu vacana zravaNuM karavAthI amane samyaphA (bedhI)ne lAbha thAo te mATe. tyAre keTalAka kutalapUrvaka darzana mATe, akRta AgamanuM rahasya jANavA mATe, niHzakita thavA mATe, ane nizcaya karavA mATe ane keTalAka zraddhApUrvaka dezavirati dharma sarvavirati dharma svIkAravA mATe jaI rahyA che. * - sevanI upara pramANenI vAta sAMbhaLIne khuza thayelA jamAlIkuMvare ghaNu ja jhaDapathI cAlanArA cAra ghaTavAlA azvarathane taiyAra karIne lAvavAno Adeza Ape ane pote sanAne pANI karI nIce pramANe - jananAya meTA samUhanA AgevAne 4nAtha: rAjataMtranA parivAlake sAH pitAnA mAMDalika rAjAo zvaraH yuvarAja padavibhUSita tavAH rAjAnA sanmAnanIya leke masji pAMcase gAmanA adhipati ji: aneka kuTuMbanA paripaSake Page #450 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 390 zrI bhagavatI sUtra sAra saMgraha phugdhaH hAthI pramANa dravyarAzinA svAmIe zeTha: suNa paTTabaMdhathI zobhita mastakavAlA senApatiH senAnA nAyake sArthavAdaH paradeza janArAo sUta: rAjAnA Adezane nivedana karanAra saraghavAra: rAjyanI sImAonuM rakSaNa karanAra vaH sevA karma karanArA maMtrI H rAjyakAryamAM rAjAne salAha denArA sattara rAjya saMcAlanamAM rAjAne sahAya ApanArA mahAmatrIH matrImaMDaLane agresara jaLa jyotiSI mahArAjAo vauvArika dvArapAla amAtyaH rAjyanA adhiSThAyaka jeTa: caraNa sevaka ityAdika pitAnA taMtrIo sAthe parivRta thayela jamAlI rathArUDha thaIne bhagavAna mahAvIra svAmIne vAMdavA mATe cAlyo. ane traNa pradakSiNA karIne bhagavAnanI sanmukhe beThe. madhara vanie hitepadeza ApatAM bhagavAne kahyuM ke he bhAgya zALIo! " leka che, jIva che, ajIva che, puNyapApa, Azrava. saMvara, baMdha, nirjarA ane mekSa che ane zAzvata che. " A pramANenA tanI vizada vyAkhyA rUpa dezanA sAMbhaLIne atIva prasanna thayelI pariSadA visarjita thaI ane potapotAne ghera gaI. Page #451 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sataka mu' : uddezaka-33 391 prasanna thayelA jamAlI rAjakumAre bhagavAnane traNa pradakSiNA pUrNAMka sijaeNnaya kahyuM ke huM prabhe ! ApazrInA pravacana pratye mane zraddhA utpanna thaI che, he bhadata ! pravacananI satyatA sarvathA akA che, he nAtha ! mArI IcchA ApazrInI pAse pratrajyA dharma svI kAravAnI che. te mane dIkSA pradAna karIne anugrahIta karaze. javAmAM bhagavAne kahyuM ke huM devAtupriya ! "tamane jema rUce tema kare. AvA pavitra mAmA vilaMba karavA na joie." tyAra pachI te jamAvI samavasaraNuthI mahuAra AvIne ratha upara savArI karI ghare Avyo, ane jyAM peAtAnA mAtA-pitA hatA tyAM Avyo. prasannacitta thayelA jamAlIe pitAne kahyuM ke huM, tAta ! huM aMba! Aje me bhagavAta mahAvIrasvAmInA dhanu zravaNa karyuM, je mane bahu ja gamyuM; tethI te dharma mane ISTa che ane mane rucikara thayA che ane dIkSA aMgIkAra karI jIvanamAM utAravA mAMgu chu. mAtA-pitAe kahyuM ke, huM beTA ! tane dhanya che. teM ghaNuM ja sArU kAya karyuM" che. meTAmAM meTu' puNya upArjana karyu che. jamAlIe kahyuM ke, janma-jA ane mRtyunA bhayathI pUrNa A saMsArathI bhaya pAmele huM Akula vyAkula thaI gayA chu. sa'sAravartI AtmAne A traNe bhaye khUba satAvI rahyAM che mATe AjJA Ape evI mArI vinati che. peAtAnA putra jamAlInI aniSTha, akAnta, apriya, amaneAjJa ane pharIthI na game tevI vANI sAMbhaLIne tenI mAtA parasevAthI tarakheALa thaI. Aga kapAyamAna ane nisteja thayu. sukhapara Page #452 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 30 zrI bhagavatI sUtra sAra saMgraha diInatA AvI ane jamIna para DhaLI paDI. zItalepacArathI bhAnamAM AvyA pachI kahyuM ke he beTA! tuM amAre ekane eka putra che. badhI vAte suMdara ane amAro AdhAra che tAro vicAga amArA mATe asahya hovAthI amArA mRtyu pachI ja te dIkSA leje. jamAlIe kahyuM ke, he mAtAjI! A manuSyabhava, zarIra ane mananA aneka kaSTothI bharapUra che, jarA ane maraNanA duHkhe te hRdayane kaMpAvanArA che manuSya zarIra adhruva, aniyata ane kSaNabha gura che. pANInA parapoTAnI jema ane saMdhyAnA raMga jevuM acirasthAyI che; mATe koNa jANe ke tame pahelA marazo? ke huM pahelA marIza? tethI tamArI hAjarImAM ja huM sa yama levA IcchuM chuM. mAtAjIe kahyuM ke he beTA! tArUM zarIra bhogasamartha che mATe saMsArabhegathI virakta banyA pachI dIkSA leje. . javAbamAM jamAlIe kahyuM ke he mAtApitA ! dehane AdhAre manuSyabhava sa ba dhInA je bhAge bheLavavAmAM Ave che te zarIra apavitra ane nAzava ta che jemAM vamananuM, pittanuM, kaphanuM, vIryanuM ane rudhiranuM bharaNa pratikSaNe thayA kare che, mATe kAmabhege vamana-pitta-kapha-vIrya ane zeNitanuM kSaraNa karanAra che. jemAM viSTA, mUtra ane nAka AdinA mela bharelA hovAthI zarIra "dhamaya che. AvA zarIra dvArA gavAtA kAmabhegone ajJAna mANasa ja pasaMda kare che tathA gharamAM rahelA hIrA-motI-senuM- cAMdI Adi padArtho cerene paNa gamya hoya che. A kAraNe ja huM dIkSA levAnI IcchAvALo thaye chuM. ane azvapUrNa hRdaye mAtA-pitAe jamAvIne dIkSAnI anumati ApI Page #453 -------------------------------------------------------------------------- ________________ t zataka 9muM : uddezaka-33 393 tyArapachI jamAlIne pitAe pitAnI AjJAkArI sevakeneDa bolAvIne kahyuM ke tame zIghratAthI kSatriyakuMDanagarane bahAra ane aMdarathI svaccha kare tathA dhvaja patAkAo baMdhAve" tathA pravajyA abhiSekanI sAmagrI paNa bhegI kare ItyAdika sUcanAothI sUcita sevakee AjJA pramANe karyuM. tyArapachI snAnathI paravArIne jamAlIe badhI jAtanA zRMgAra dhAraNa karyA. kiMmatI va paheryA kutrikApaNuthI rajoharaNa ane pAtra maMgAvI ApavA mATe pitAnA pitAne kahyuM. pachI hajAme jamAlInuM muMDana karyuM ane kezone jamAlInI mAtAe lIdhA. tyArapachI uttara dizA tarapha jamAlIne besADIne snAna karAvavAmAM AvyuM ane ThAThamAThathI jamAlIne dIkSAne varagheDe brAhmaNakuMDanagara tarapha cAlyA. paravArIne jamA thI rajoharaNa ane mATe potAnI mAhInI mAga karAvavAmAM A lInuM muMDana karyuM jamAlIne AgaLa karIne tenA mAtApitA bhagavAna mahAvIra pAse AvyA ane vaMdanAdi karI A pramANe kahyuM he bhagavaMta! A jamAlI amAre ekane eka beTe che. je amane ghaNe ja pyA che. chatAMe saMsArathI bhaya pAmIne ApazrInI pAse dIkSA levA taiyAra thayela che. - bhagavAne kahyu "he devAnupriya! tamane je rIte sukha upaje te pramANe kare, paNa AvA zubha kAryamAM vilaMba karavo na joIe " bhagavAnanA zabdo sAMbhaLIne jamAlI ghaNe ja harSita karyo ane saMtoSa pAmya traNa pradakSiNA ApI vaMdana nAmanA karyuM ane IzAna keNumAM gayA. pitAnA hAthe vastrAlaMkAra utAryA ane mAtAe laI lIdhA ane kahyuM, "he beTA! saMyamanA yogarUpa arthamAM tuM payatnazIla raheje. aprApta saMyamayegenI prApti mATe ceSTA karaje. sAvadhAnIpUrvaka sa yamanI ArAdhanA karaje. ane eka samaya mATe paNa pramAda karIza nahIM. Page #454 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 394 zrI bhagavatI sUtra sAra saMgraha ane jamAlI munine tathA bhagavAnane vAMdI namIne ghera gayAM. jamAlI munie paNa agyAra aMgenuM adhyayana karyuM. (uparyukta jamAlInuM caritra bhagavatIsUtranA mULa uparathI saMkSepAvIne ApyuM che) jIvAtmAnuM utthAna atyaMta purUSArthagamya hevAthI durlabha che, jyAre patanamArga sAva sulabha che. ApaNe jANI gayA chIe ke khUba vairAgyapUrvaka dIkSita thayelA jamAlI munie jJAna-dhyAna, cuturtha bhakta, chaThTha, aThThama, ardhamAsakSamaNa ane mAsakSamaNa jevI nAnI moTI tapazcaryA karIne pitAnA AtmAnuM, mananuM damana karIne sa yamamAM pUrNa masta banyA hatA. paraMtu jamAlI muninuM A damana sArthaka thavA pAmyuM nathI. kemake - bhavaparaMparAmAM upArjana karelI kamenI graMthIo ghaNI ja vicitra ane durbhedya hoya che. yadyapi samyaktvanI prApti samaye sAte karma prakRtione kSapazama jarUra thAya che, te paNa upazama eTale upazama dabAI gayelA mANasane dAva keIka samaye pitAnA pakSamAM paDatAM pitAnA vipakSIne mAryA vinA nathI rahe tevI rIte upazama pAmelA karmo paNa sarvathA vizvAsane pAtra hotA nathI. jamAlamuni paNa utkaTa jJAnI, tapasvI ane mamatva rahita banavA jarUra pAmyA che te paNuM samyagajJAnanI pakaDa jevI joIe tevI draDha na hovAnA kAraNe mithyAtvakarmanA udaya samaye teo sthira rahI zakyA nathI. pariNAme dikSA letA pahelAM ane dIkSita thayA pachI ghaNA varSo sudhI jamAlamunine AvA prakAranI zraddhA khUba ja majabUta hatI ke - Page #455 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zataka zuM H uddezaka-33 395 1. mehanIyakarmane sarvathA nAbuda karyA pachI kevaLajJAna thAya che. 2. ane kevaLajJAna thayA pachI ja tIrthakara kahevAya che. 3 mahAvIra svAmI ja sAcA arthamAM tIrthaMkara che. 4. mahAvIra svAmIne choDIne bIjA keI tIrthakara nathI ja. 5 tIrthakaronA vacane keI kALe paNa mithyA hotA nathI. 6. chasthane na samajAya te tenI bhUla che, paNa tIrthakaranI bhUla nathI. 7 huM pote chadmastha chuM, tIrthakara nathI ja. AvA prakAranI romaromamAM zraddhA rAkhanAre jamAlamuni paNa dabAvI dIdheluM mithyAtvakarmA jayAre joradAra udayamAM AvyuM tyAre zraddhAthI sarvathA calAyamAna thayA ane mahAvIra svAmInA tane sarvathA juTha mAnanAro paNa thayA che. A jamAlamuninA saMyama ane tapazcaryAmAM jJAnabaLanuM mizraNa jevuM joIe tevuM nahIM thayu hoya mATe ja upazama pAmeluM mithyAta atyaMta zakta banIne jayAre udayApAlikAmAM praveNyuM tyAre tene upazama karavAnI zakti samApta thayelI hovAnA kAraNe chidrAveSI ceranI jema darzanamohanIyane tIvra vipAkedaya pitAna jora batAvI zakyuM ane utthAna pAmele jamAlamunine AtmA AMkhanA palakAre ja patananA UMDA khADAmAM paDI gayA che. meM dhu karmonI jabaradasta tAkAta hovAnA kAraNe muhapatinI pratilekhanA samaye pacAsa belamAM "samyaktva mehanIya pariharuM? A bela paNa jarUrathI belAya che. prazna e thAya che ke samyaphavane zA mATe pariharavAnuM kahyuM? Page #456 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 396 zrI bhagavatI sUtra sAra saMgraha tenA javAbamAM kadAca A kAraNa hoI zake che. "AtmAne mATe bhADutI rUpane kSApazamika samyakatva jyAre jamAlInI jema udayamAM Ave ane sAdhaka pAse upazamanI zakti na hoya te ramAtmAne mATe khataro banI zake che." mATe sAdhaka mAtra sAvadhAnI rAkhe ane potAnA mULa khajAnA jevuM kSAyika samyakatva prApta karavA bhAva rAkhe che te AtmA khatarAmAMthI bacI zakaze. have ApaNe AgaLa vadhIe ane jamAlIne vicAra karIe. purUSArtha roga jema svataH pUrNa zakta che, tema bhavitavyatA nAmane vega paNa pitAnI maryAdAmAM pUrNa zakta hoya che. tethI eka divase jamAlamunie bhagavAna mahAvIra svAmIne vaMdana, namana karI A pramANe kahyuM he prabhe! huM mArA pAMcase ziSyonI sAthe jude vicAravA mAMgu chuM, mATe mane anumati Ape. dayAnA sAgara bhagavaMte jamAlI muninI vAtane niSedha paNa karyo nathI, tema anumati paNa ApI nathI. bIjI trIjIvAra pUchavA chatAM paNa bhagavAna mauna rahyA che. ane jamAlamuni pitAnA ziSyo sAthe judo paDyo vihAra karatAM caMpAnagarInA pUrNabhadra caityanA udyAnamAM AvI avagrahanI yAcanApUrvaka pitAnA AtmAne bhAvita karate vihare che. eka divase - arasa-(hiMga, jIrU AdithI rahita hovAthI svAda vinAnuM) virasa(rasa vinAnuM banI gayeluM) aMta-(arasarUpa hovAthI sarva dhAnyAtavartI) prAMta-(vAsI hovAthI sarvathA sAdhAraNa) raMkSa-(ghI Adi padArtha rahita lukho) . - Page #457 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zatakam : uddezaka-33 - 397 tuccha-(satvahIna) kALAtikrAMta-(bhUkha pyAsanA samaya pachI prApta thayele) pramANatikrAMta-(bhUkha vyAsanA pramANa karatAM vadhAre) zIta-(arthavA ThaMDe AhAra) - ItyAdika AhAra levAthI jamAlI munine zalAdi roga utpanna thavAthI ghaNo ja bImAra paDyo dAhajavara je bhayaMkara roga lAgu paDe hovAthI besavAnI paNa kSamatA rahI nathI eTale pitAnA ziSyane saMthAre pAtharavA mATe kahyuM. gurUvacana tahatti karIne munio saMthAro pAtharavA lAgyA adhika vedanAnA bhArathI Akula-vyAkula banelA jamAlamunie pharIthI ziSyone bolAvIne pUchyuM ke "suvA mATe saMthAro pAtharI lIdhu che? ke pAtharI rahyA che? eTale ke pathArI thaI gaI che? ke thaI rahI che? AmAM "thaI gaI che" e bhUtakAlikI kriyA ane thaI rahI che e vartamAnakAvikI kriyA che. baMnemAM bhedanI kalpanA karIne kahevAmAM AvyuM che. A pramANe kuna ane kriyamANamAM baMne kALane nirdeza che jyAre jamAlI munie A prazna pUchyo tyAre ziSyoe kahyuM he gura! ame tamArI AjJA pramANe pathArI bichAvI rahyA chIe paNa bichAvI dIdhI nathI. atyaMta saraLa svabhAve bAlAyelA ziSyanA vacana sAMbhaLatAM ja jamAlI munine atyAra sudhI upazamita thayele mithyAtva mehakama udayamAM AvyuM ane Atmagata, citita, prArthita, kapita ane manogata A pramANe vicAra thaye. - Page #458 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 398 zrI bhagavatI sUtra sAra saMgraha Atmagata-eTale ke tAvanI joradAra asaranA kAraNe jIbha jema kaDavI thAya che, tema mithyAtvanA tIvra vipAkeda jamAlIne paNa mahAvIra pratye azraddhA thaI ane bhagavAnanA vacanonI virodhabhAvanAnA aMkuranI utpatti thavA pAmI. ciMtita-aMkurAmAthI jema be pAMdaDI phUTe tema jamAlIsunine paNa azraddhA vadhatI gaI ane sAthe sAthe virodhabhAva paNa vadhate gaye prArthita--vikasita latA jema palavita thAya che tema jamAlIne ciMtIta vicAra vadhAre vikasita thaye, tethI tenA manamAM "mahAvIranA vacane sarvathA azradheya che, AvI bhAvanA vadhI gaI ane pachI te "mahAvIra mana ISTa nathI" tevA vicAro jamAlInA thayAM. - jamAlamuni bhUta ane vartamAnarUpa kRta ane kriyamANamAM bheda mAnIne te banemAM abhedanuM pratipAdana karanArA bhagavAnanA vacanene mithyA ane asatya mAnanAre thaye che kAraNa ApatAM kahe che ke "bichAvavAmAM AvI raheluM sa thAriyuM bichAvAI cUkayuM nathI. mATe sastIryamANa sa thAraka asaMtRta che." tethI kriyAmANu zayyA saMsmAraka (saMthAriyuM) jema akRta hoya che tema sastIryamANa saMskAraka asaMtRta ja rahe che. tevI rIte calAyamAna vastu acalita, udIryamANa anudIrNa, vedyamAna adita, prahAyamANu aprahaNa, chidyamAna achinna, bhillamAna abhinna, dadyamAna adazya, zriyamANa amRta ane niryamANa vastu ajIrNa ja hoya che. tAvanA joramAM sArAmAM sAro khorAka paNa ajIrNa thaIne vamanarUpe bahAra Ave che, tema mithyAtvanA joradAra hamalAnA Page #459 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zataka buM uddezaka-33 399 kAraNe uparanA vicAro ane vacane jamAlInA aNuaNumAM otapreta thaI gayA. . pachI te pitAnA zine belAvIne kahyuM ke he munio ! tame mArI vAta dhyAnathI sAMbhaLe. je zramaNa mahAvIra nIce pramANe kahe che. - je calAyamAna vastu calita pramANe kahe che. je udIryamANa vastu udIrNa kahe che. je vedyamAna vastu vedita kahe che. je prahAyamANa vastu prahaNa kahe che. je chIdyamAna varatu chinna kahe che. je vimAna vastu bhinna kahe che. - je dahAmAna vastu dagdha kahe che. -je priyamANa vastu mRta kahe che. je nijIryamANa vastu nijIrNa kahe che. AvA prakArane mahAvIrano bhASAvyavahAra satya zI rIte hoI zake? tethI temane upadeza sarvathA kheTe che. kemake cAlavA beThelI vastu vAstavika rIte te acalita ja hoya che. thAvata nimANa nijIrNa. nathI. he ziSya! tame paNa ema ja karI rahyA che ne "saMthAriya hajI bichAvAI rahyuM che, bichAvAyuM nathI." e ja pramANe cAlatI vasatune "cAlI' ema kahevuM mithyA che, tethI kriyamANa vastu kRta nathI paNa akRta ja che. Page #460 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 40 0 zrI bhagavatI sUtra sAra saMgraha karAtI vastu kRta eTale karAI ja gaI hoya to pachI temAM karaNakriyA" mAnavAne prasaMge upasthita thatAM aneka dezenI saMbhAvanA raheze. kema ke je kRta hoya te kriyamANa hetuM nathI ghaDAI cUkele jUne ghaDe jema pharIthI ghaDAtuM nathI, tema kRta calita Adi vastuomAM paNa "karaNarUpa" kriyA karavAmAM Ave te karaNakiyAne kyAre paNa aMta Avaze nahIM. bIjI vAta A che ke karaNarUpa kriyA akRtamAM hoya che. kRtamAM hatI nathI tathA avidyamAna vastu amuka kriyA dvArA ja vidyamAna bane che. jema vartamAnakALe mATImAM ghaTa vidyamAna nathI paraMtu amuka kiyA kalApathI temAM paryAye utpanna thatA dekhAya che. tethI kriyamANane kRta kahevuM e pratyakSa virodhAbhAsa rUpa che. eka ghaTanA nirmANamAM adhika kiyAonI jarUrata hoya che. prAra - kALe ja ghaDo banate nathI mATe tenuM nirmANa thayeluM tyAre ja dekhAya che, jyAre kiyAonuM avasAna thAya che. A kAraNone laI kiyAkALamAM kAryanI vidya mAnatA mAnavI ThIka nathI. A pramANe jamAlInA kathita, pratipAdita, prajJApita ane prarUpita ma tabene je sAdhuoe zraddhApUrvaka mAnyA ane svIkAryA che, paraMtu jeone jamAlInA vacane rUcA nathI te sunioe bahu ja hiMmatapUrvaka jamAlIne samajAvavA prayatna karyo, te A pramANe -- , , je vastu akRta-abhUta ane avidyamAna hoya che te abhAva viziSTa ja hovAthI AkAza puSpanI jema tenuM nirmANa azakya ja hoya che." Page #461 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 401 zataka buM uddezaka-33 - je akRta- avidyamAnanI utpatti karAtI hoya te gadheDAne ziMgaDAnI utpatti paNa svIkAravI paDaze, je kaI kALe zakya nathI. kema ke araviSANa asat che. kRtane karavAmAM karaNarUpa kriyAnI samApti nahIM thAya te rUpa je denI tame kalpanA karI che te de te akRtane karavAnI tarapheNamAM paNa lAgu paDe che. mATe dezenI samAnatA ane tarapha samAna che. mULarUpe ja avidyamAna vastunuM nirmANa kaI kALe zakya nathI. tema chatAM tenI niSpatti thAya te asatane karavAmAM kriyAnI samApti thaI zake tema nathI. athavA kriyAnuM vaiphalya thaze ghaDAnA kiyA kalApamAM vadhAre samaya lAgatuM hoya te tene, niSedha ame karatA nathI, kemake eka vastunA nirmANamAM bIjI kriyAo paNa dekhAtI ja hoya che. sthAsa, kesa Adi kAryAntaranAM AraMbhe kAryAntara ghaTa kaI rIte dekhAze ? kemake ghaDe banAvavAnA prAraMbhamAM ja ghaDo dekhAtuM nathI paNa kriyamANane samaya niraMza hovAthI kriyamANa ja kRta hoya che. yadi vartamAna samayarUpa kiyAkALamAM vastune akRta mAnavAmAM Ave te samaya pUro thayA bAda paNa tenI utpatti banI zake tema nathI vartamAnamAM je kArya na thayuM te bhaviSyamAM paNa kevI rIte thaze? kemake ba ne kALamAM kriyA anya badhyamAna che tethI kriyAkALamAM ja vastune kRta kahevAmAM vAMdho nathI upara pramANenI mAnyatAvALA zraddhAvata munio jamAlIne cheDIne mahAvIrasvAmInA caraNamAM pAchA AvI gayA che. kALakrame jamAlI rogamukta thayo ane zarIra jyAre sazakta Page #462 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 402 zrI bhagavatI sUtra sAra saoNMgraha banyu tyAre eka divase caMpAnagarInA pUrNa bhadra caityamAM birAjamAna bhagavAna mahAvIra svAmI pAse AvIne jamAlIe bhaga vAnane mAkSepa kahyu, " je pramANe tamArA ghaNA ziSya chadmasthabhAve vicare che, tevI rIte huM' chadmastha nathI paNa utpanna dana, jJAna ane cAritrayI yukta arihaMta chuM, jina chu, kevaLI chu ane kevaLI paryAyamA viSThurU chu. "" mAlInuM vacana sAMbhaLIne gautamasvAmIe kahyu he jamAlI ! kevaLInu kevaLajJAna parvatAdithI paNa avarUddha thatuM nathI; mATe A pratyakSa dekhAte le' zAzvata che ke azAzvata che? jInna zAzvata che ke azAzvata A pramANe gautamasvAmInA praznathI jamAlI muni hebatAi gaye. yape jamAlI paNa paDita hatA. ghaNA lAkhA kALa sudhI mahAIranA vacane pratye zraddhALu hate. abhyAsa paNa agyAra a geAnA hatA, tema chatA paNa gautamasvAmInA AtapanAma karmInA paDachAyAmAM bhalabhalA mahA paDitA paNa su'AI jatA teohIna banI jAya che; teA pachI tIvrAtitIvra darzanamahunIya karmanA udayamAM vatA bicArA jamalInuM zuM pUchavAnuM? sArAza ke gautamasvAmInA praznone javAma jamAlI ApI zakayo nathI. che matimUDha mAnavanu matijJAna aSTa thAya che ane buddhi vilupta thAya che athavA mukhya tatva samApta thayelAnuM jJAna ane vijJAna zakita thaine tenA mAlikanA 4 mAraka bane che. agyAra aganA aThaMga abhyAsI jamAlInI paNa e ja thaI che. " dazA 11 Page #463 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zataka s : uddezaka-33 403 dayAnA sAgara bhagavAna mahAvIrasvAmIe kahyuM ke he jamAlI! pitAnI jAtane kevaLajJAnI mAnavA chatAM paNa vAstavikatAne chupAvI zakAtI nathI. bhagavAne kahyuM leka zAzvata ja che, azAzvata nathI. pahelAM leka na hatuM, have che ane bhaviSyamAM nahIM raheze AvuM nathI kema ke zAzvata vatu hamezA dravyanayanI apekSAe zAzvata heAya che, azAzvata nathI hotI. tevI rIte jIva paNa sadAkALe che, tene nAza nathI. jyAre paryAnI daSTie leka azAzvata paNa che kAraNa ApatAM bhagavAne kahyuM ke utsarpiNa ane avasapiMNInA kAraNe lekamAM parivartana thAya che, tevI rIte gationA kAraNe jIva paNa judI judI rIte saMbodhAya che. zarIramAM tAvanI asara jabaradasta hoya tyAre sArAmAM sAro ghI, dUdhane pauSTika AhAra paNa kaDe jhera jevo lAge che. tevI rIte mithyAtvarUpI tAva AtmAnA aNu aNumAM bharAI gaye hoya tyAre tene tIrthakaronI vANuM paNa arUcikara bane che. AmAM tIrtha karene doSa nathI. kema ke sUryanArAyaNanI hAjarImAM ghuvaDa divase joI zakatA nathI, dhedhamAra varasAdamAM jayAre badhIe vanaspatione navA pAdaDA Ave che te samaye paNa keranA jhADane eka paNa pAMdaDuM AvatuM nathI bicArA ghuvaDanI ke keranA jhaMDanI bhavitavyatA je tevI hoya te sUrya ke varasAda zuM kare? tema saMsAranA jIvamAtrane tIrthaMkarAnI vANI rocaka lAge che tyAre mithyAtvI ane abhivyane kaDavI lAge che zubhavira paNa kahe che, "miccha abhavya na oLakhe, eka aMdha eka kANe re, prabhu tuja zAsana ati bhaluM mAne suranara rANe re..." Page #464 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 404 zrI bhagavatI sUtra sAra saMgraha - "svaca vada parA nA ti" A nyAyAnusAre jamAlI marIne 13 sAgaropamanI sthitivAle kilibaSika deva thaye che A deve traNa prakAranA hoya che :1 traNa palyopamanI sthitivAlA. 2. traNa sAgaropamanI sthitivAlA. 3. tera sAgaropamanI sthitivAlA. AmAnA traNa pApamanI sthitinA deve tika ane ane pahelA tathA bIjA devalokanI vacce rahe che. traNa sAgaropamavAlA kibizika pahelA ane bIjA devalakanI upara ane sanakumAra tathA mahendra devalekanI nIce rahe che. tera sAgarepamavAlA brahmadevakanI upara ane lAntaka devalekanI nIce rahe che. managelekanA harIjana jevA A kiTibazika deve kayA karmonA anusAre thAya che? bhagavAne kahyuM ke he gautama! nIce lakhyA pamANe kilbizika devenI utpatti hoya che. (1) AcAryadrohI-bahuzrata, tapasvI, mahAna upakArI evA AcArya bhagavaMtonI niMdA, hIlanA, apamAna Adi karavAthI. (2) upAdhyAyadrohI-pAThaka UpAdhyAyane droha karavAthI.. (3) kuLadrohI-eka ja AcAryane parivAramAM rahelA suniene koka karavAthI, dveSa karavAthI. Page #465 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zataka zuM H uddezaka-33 405 (4) gaNadrohI-ghaNA kulanA samudAyarUpa gaNa droDa karavAthI. AcArya, upAdhyAyanI yazagAthA, temanI vidvatA ane tapazraya Adi sadaguNone nidavA tathA temanI prasiddhi thatI hoya te temanI sAme virodha vyavahAra kare, temane halakA paDavA, avarNavAda balavA, apakIrti karavI tathA pitAnI kapolakapita, asaya ane jheranI bharelI mAnyatAone AgaLa karI kadA grahapUrvaka saMghamAM vikhavAdo ubhA karavA ane mRtyu samaye paNa pitAnA aparAdhenI AlocanA karavI nahIM, te jIve AvA prakAranI kaniSTha devAni prApta kare che. devalekamAMthI yuvIne cAra gatiomAM paribhramaNa karatAM cAra pAMca bhave siddha thAya che. A pramANe bhagavAna mahAvIrasvAmInA vacanamAM zraddhA rAkhatA gautamasvAmI ghaNA ja khuza thayA, munio ane sAdhvIo jamAlInA daSTAtane sAMbhaLyA pachI pitAnA cAritranI zuddhi mATe kALajIvALA thayA. ke tetrIzame uddezo samAsa : 0 : O: - - = Page #466 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zataka navamuM : udezaka-34 magadha dezanI rAjagRhI nagarImAM A trIsame uddeza prakAzA che. gautame bhagavAnane pUchayuM ke, he prabhe! kaI purUSa bIjA purUSane haNe che te zuM ta haNanAro maraNa pAmelA purUSanI hatyAno ja bhAgI bane che ke tenA anusaMdhAnamAM bIjA jIvane paNa haNe che ? bhagavAne kahyuM he gautama! eka puruSanI hatyA karato purUSa bIjA jIvone paNa haNanAro bane che. kAraNa ApatAM bhagavAne kahyuM yadyapi haNanAra purUSa ema mAne che ke, huM mArA lakSya purUSane ja mArUM chuM paraMtu A tene bhramita jJAna che kema ke eka jIvane ja Azraya karIne tyAM bIjA che paNa rahetA hoya che. jema ke tenA mAthAmAM ja, lIkha Adi, peTamAM karamIyA, tema maranAra mANasanI kamANI para tenA putra, parivAra, strI Adine jIvana nirvAha paNa rahele hoya che. tevI sthitimAM eka mANasane mAratAM tenA zarIraparizrama Adi sAthe saMkaLAyelA bIjA jIvone paNuM maravAnuM kAraNa banaze. mATe he gautama! eka jIvane mAratAM tene bIjA jInI hatyA paNa lAge che e ja rIte ghaDA, hAthI, siMha, dIpaDA, vAgha AdinI hatyA karatAM teonA Azrita jIvenI hatyA paNa avazyabhAvinI che ane te jInI hatyA paNa mULa jIvane mAranArAne ja lAge che. Page #467 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 407 zataka ubhuM H uddezaka-34 yadyapi bIjA ne mAravAno Azaya tene hete nathI te paNa eka jIvane AzrayI bIjA nAnA moTA hajAre che paNa tyAM rahelA ja hoya che mATe A badhAonuM ajJAna e ja meTuM pApa che. mATe kahevAyuM che ke : "jJAnena sAvRtta jJAna tena kutti karAva:" T: rAtraH 7 ditiyotirAtraH ajJAnatA: rAjA yenAvRttaH kurute saprayukto ghorANi karmANi sudAruNAni // 1 // ke he prabhe ! koIka mAnava tramajIvanI (beIndriyAdi jIvanI) hatyA kaptAM, te kevaLa trasajIvane ja haNe che ke bIjA jene paNa haNe che? bhagavAne kahyuM ke mAranAranA manamAM bhale basa jIvane ja mAra vAne bhAva he, te paNa mRtyu pAmatA te trasajIvane AzrayI bIjA trasajI paNa mare che, mATe eka jIvane mAratA bIjA jInI hatyA paNa tene lAgaze. saMsAravatI keIpaNa jIva keI kALe paNa sarvathA ekAkI rahI zakavAne nathI kemake -anatAnaMta karmavargamAM phasAyele jIva bIjA che sAthe rAga athavA TheSa saMbaMdhathI saMkaLAyela ja hoya che. ane te rAgadveSane bhegavavA mATe game te gatimAM paNa te jIvane nAnuM moTuM kauTuMbika jIvana paNa avazyameva hoya che. mATe ja eka jIvane Azraya karIne bIjA jIvo paNa tyAM saMkaLAyelA hoya che jema ke-"jyAM jyAM pANuM che tyAM vanaspati che" AvI sthitimAM samyagajJAna ane sammacAritra vinAne mAnava harahAlatamAM paNa upayogazUnya hovAthI jyAre Page #468 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 408 zrI sagavatI sUtra sAra saMgraha jyAre paNa pANIne upabhoga karaze tyAre pANInI sAthe rahelI vanaspati ane asaMkhyAtA trasa jIvene paNa te mAraze ja. kemake pANIne haNatAM tene Azraya karIne rahelA trasa jIve paNa maya vinA raheze nahIM. acitta pAchuM zA mATe ? Ama chatAM paNa pANa e jIvana che ane jIvana jIvavAne mATe pANIno upaga sarvathA anivArya che. tyAre samyagajJAnI AtmA pANIne acitta karIne tene upayoga karaze. yadyapi pANune sagaDI upara mUkatAM ghaNAM trasa jIve maravAnAja che; te paNa sarvathA anivAryarUpe pANIne uga karavAne hevAthI prati samaye thatI chatpattithI bacavAne mATe bhAvadayApUrvaka te bhAgyazALI AtmA pANIne ekavAra acitta kare che. mATe ukALeluM pANI ja sarvathA zreyaskara che - A pramANe vanaspatine Azraya karIne hajAro jIve tyAM rahelA hoya che. jemake-DALa upara nAnA moTA 5 khIo, tene baccAo, tenA mALAo, jhADanA mULamAM paNa bIjA ghaNA che tyAM rahelA ja hoya che mATe vanaspatinI hatyA karanAre tenA Azrita jIvane paNa mAranAra bane che. RSi hatyAnuM pApa gautamasvAmI pUche che ke eka tyAgI tapasvI aSInI hatyA karatAM te jIvane bIjA jInI hatyA zI rIte lAgaze? bhagavAne kahyuM ke he gautama! samajadArIpUrvaka pApabhIru AtmAo pApanI nivRttirUpa sarvavirati ke dezavirati dharma Page #469 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zataka 9muM : uddezaka-34 svIkAre che ane tevA vratadhArIonI saMkhyA lAkhomAM ekAdanI ja hoya che jyAre bIjA ja svArtho ke bInasvArtho krodha ke lebhapUrvaka mAyA ane prapaMcamAM AvIne mehavAsanAmAM pUrNa masta banIne hiMsaka, jaTha, prapaMcI hAIne AkhAe sa sArane viSamaya banAvI denArA hoya che. AvI sthitimAM saMpUrNa tyAgI, tapasvI ane ahi saka tathA saMyamadhArI RSio (munio ja) saMsArane ahiMsA, saMyama ane tapane upadeza denArA hovAthI saMsAramAM DI ghaNI paNa zAMti samAdhi dekhAtI hoya te te mahA upakAra Sieno ja che pite sarvathA tyAgI hovAnA kAraNe parizramanI paravA karyA vinA ja RSio grAmonagrAma dila vihAra kare che ane ahiMsA Adi dharmone upadeza kare che. mATe ja RSi hatyA mahApApa kahevAya che. bhagavAne kahyuM ke traSionA upadezathI pApamukta thayelA cha muktine pAme che, yA kaI paNa jAtanuM mAnasika pApa paNa nathI hotuM. mATe ja ghaNu jIvene abhayadAna ApanArA, apAvanArA, satinI hatyA mana, vacana ane kAyAthI sarvathA niSedha kahelI che. - he prabhe! je vyakti bIja jIvanI hatyA kare che te zuM tenI ja sAthe virathI baMdhAya che? maranArA bIjA sAthe paNa vairanA pApathI saMbadhita thAya che? bhagavAne kahyuM ke he gautama! jenI hatyA thAya che. tenI che te vairathI baMdhAya ja che sAthe sAthe tenA Azrita maranArA bIjA ja sAthe paNa vaira badhAya che.' he prabhe ! vAte vAyu eka jhADane nIce pADe che tyAre te vAyanA jAne keTalI kriyA lAge che? bhagavAne kahyuM ke kayAreka traNa, kyAreka cAra ane kyAreka pAMca kriyAo paNa lAge che Page #470 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 410 zrI bhagavatI sUtra sAra saMgraha nadInA kinAre mATI dvArA jenA mULIyA DhaMkAyelA nathI te vRkSa mULathI laI bIja paryata eTale ke mULa, kanda, skanda (thaDa) chAla, zAkhA, pravAla, pAna, puSpa ane phaLa tathA bIja grAhata vRkSane pADate vAyu pAce kiyAone mAlika bane che. egrIme uddeza samAsa, samApti vacana navayugapravartaka, zAvizArada, jainAcArya, svargastha 1008 zrI vijayadharmasUrIzvarajI mahArAja vizamI zatAbdInA zukranA tArA jevA camakadAra, gurunA tArAnI jema saumya, yudhiSThiranI jema potAnA zatrune mATe paNa sAcA salAhakAra, brahmacaryanI ArAdhanAvaDe ejasvI, saMyamanI ArAdhanAvaDe tejasvI, ahiMsAnA pracAra mATe ahiMsaka bhASAvAdI hatA, jemanA gItaDA saMsAranA tamAma bhASAvidoe gAyA che. te sUrIzvarajInA ananya caraNe pAsaka apramAdI svAdhyAya masta, AgamarahasyajJAtA, zAsanadIpaka, pracaMDa vakatRtvazaktidhAraka munirAja zrI vidyAvijayajI mahArAja hatAM. sibdha jevA hi saka dezamAM paNa ahiMsA tathA jaina dharmane pracAra karanArA pU gurudevanA caraNomAM dIkSita ane zikSita thayelA panyAsa zrI pUrNAnaMdavijayajI ma. (kumArazramaNe) kevaLa potAnA svAdhyAya khAtara tathA AvatA bhavamAM paNa jena vANInA saMskAra banyA rahe te mATe bhagavatI sUtranA navamAM zatakane potAnI yathAmatie vicita ka" che zubha bhUyAtu sarva jIvAnAm / sarve jIvA bhadraM prApnuyaH / / - zataka navamuM samApta Page #471 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zataka dazamuM : uddezaka-1 bhagavatIsUtranA dezamA zatakamAM ceAtrIza uddezAonA samAveza thAya che te darekamAM nIce pramANe varNana che?-- pahelA uddezAmAM dizAe saMbaMdhI, khIjAmAM savaradhI zramaNeA saba'dhI, trIjAmAM AtmaRddhithI devA ane devIe keTalA AvAsAntarA ullu ghe che te sabadhI ceAthAmAM zyAmaharatI muninA prazno saMbaMdhI, pAMcamAmAM camara vagere indro ane indrANIA sakhaMdhI, chaThThAmAM sudharma "bhAnAM pratipAdana saMbadhI ane sAtathI ceAtrIsa uddezA sudhImAM uttara dizAnA 28 aMtadvIpanuM varSoMna che. A pramANe 34 uddezAmAM A zataka pUrNa thAya che. dizA mATaeNnuM kathana rAjagRhI nagarImAM samavasaraNumAM birAjamAna thaIne trizalA putra devAdhideva bhagavAna mahAvIra svAmIe padAnI AgaLa dharmakathA kahI ane te sAMbhaLI prasanna thayelI pariSadA peAta peAtAne sthAne gaI. vinayadhama thI ati namra gaitamasvAmIe bhagavaMtane pUchyuM' ke huM sadaMta | pUtra (prAcI) dizA jIvasvarUpa che ke ajIvasvarUpa che ? javAbamAM bhagava'te pharamAvyu ke he gautama! pU*dizAM jIvasvarUpa paNa che ane ajIvavarUpa paNa che. kAraNu ke pU dizAmA ekendriyAdi jIvA ane pudgalAstikAya ajIvA paNuM Page #472 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 412 zrI bhagavatI sUtra sAra saMgraha rahelA hovAthI jIva ane avarUpa che. A pramANe pazcima, dakSiNa, uttara ane Urva tathA adizA mATe paNa jANavuM. he prabho ! dizAo keTalI che? he gautama ! dizAe dazanI saMkhyA che 1 pauratya (pUrva dizA), 2 paurasatya dakSiNa (pUrva ane dakSiNa dizAnI vacce agnikeNa, 3 dakSiNa dizA, 4 dakSiNapazcimAM (agnikoNa), 5 pazcima dizA, 6 pazcimottara dizA (vAyavyakoNa), 7 uttara dizA, 8 uttara paristhA (IzAnakeNa) 6 UrvadizA, 10 adiA . he prabhe! daze dizAonAM bIjA nAme kayA che? indra jene svAmI che te endI dizA (pUrva dizA) agni jene svAmI che te AneyI dizA (agnikoNa) thama jene devatA che te yAkhyA (dakSiNa dizA) niti jene devatA che te naiti naiRtyakezu) varUNa jene devatA che te vArUNI (pazcima dizA) vAyu jene devatA che te vAyavya (vAyavyakoNa) ema jene devatA che te semyA (uttara dizA) IzAna jene devatA che te azAnI (IzAna koNa) atyaMta vimala hevAthI vimalo dizA (urva dizA) zatrinA jevI adhikAramaya hovAthI tamA dizA (adha dizA) cAre dizA zakoddhi (gADAnI uMdha) jevA AkAravALI che. cAre vidizA muktAvalInA AkAra jevI che. udara ane adizA sUcaka (gAyanA stana) jevI che, Page #473 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zataka 10muM : uddezaka-1 1 dizAmAM jIva ajavAnI vaktavyatA : 413 he prabhu! pUrva dizA jIva rUpa che ? jIva dezarUpa che? jIva pradeza rUpa che? ajIva rUpa che? ajIva deza rUpa che? ajIva pradeza rUpa che? huM gautama ! pUrva dizA jIva rUpa paNa che, jIva dezarUpa paNa che, jIva pradeza rUpa paNu che. A pramANe ajIva rUpa, ajIva dezarUpa ane ajIva pradezarUpa paNa che. putra dizA jIva rUpa hAvAthI tyAM niyamA ekendri, dvIndriya, trIrindriya, catu rindriya, 5 cendriya ane anindriya arthAt kevaLI jIvA hoya che. A ja pramANe ekendriyathI yAvata kevaLInA deza ane pradeza rUpa pazu che. sArAza ke pUrva dizAmAM ekendriya jIveA yAvat kevaLI jIvA paNa rahe che. A dizAmAM je ajIvA rahe che te rUpI ajIva ane arUpI ajIvarUpe e prakAre che. rUpI ajIvanA cAra bheda che. 1. skaMdha, 2. skaMdha deza, 3, skaMdha pradeza, 4. paramANu pugala. / arthAt pUrva dizAmAM pugaaAnA skaMdhA paNa che. tenA deze, pradeze| tema paramANu paNa che. arUpI ajIva sAta prakAre che te A pramANe -- 1 1. dharmAstikAyanA deza. 2. dharmAstikAyanA pradeza Page #474 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 414 zrI bhagavatI sUtra sAra saMgraha 3. adharmAstikAyane deza 4. adharmAstikAyane pradeza 5. AkAzAstikAyane deza 6. AkAzAstikAyane pradeza 7. kALa (addhA) A dizAmAM dhamastikAya, adhamastikAya ane AkAzAtikAya A traNe dravya nathI hotA paNa temanA deza ane pradeza hoya che. kAraNa ApatAM kahyuM ke dharmAstikAyathI saMpUrNa dhamastikAyane baMdha thAya che ane sUtramAM no" zabdano artha niSedhArthaka hovAthI pUrA dharmAstikAyane niSedha samaja vA e ja pramANe adhamastikAya ane AkAzAstikAya mATe samajavuM. bhagavatI sUtramAM A pramANe sAta bheda ja manAyA che. jyAre uttarAdhyayana sUtranA chatrIsamA adhyayananI pAMcamI - gAthAmAM dhamastikAyAdi traNene samAveza karyo hovAthI daza bheda thAya che. jyAre A sUtrAnusAre pUrva dizAmAM dhamastikAya nathI paNa tene deza ane pradeza che. adhamastikAya nathI paNa tene deza ane pradeza che. AkAzAstikAya nathI paNa tene deza ane pradeza che tema kALadravyane paNa pradeza che. mATe sAta prakAranA arUpI ajInA AzrayarUpa banelI pUrva dizA ajIvarUpa paNa che. Page #475 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zataka 10muM : uddezaka-1 415 AgneyI dizA jIvarUpa, jIvadezarUpa ke jIvapradeza rUpa che? gautama! AgneyI dizA jIvarUpa nathI kemake vidizA mAtra eka pradezanI ja paheALAIvAnI hAvAthI asakhyAt pradezI jIvatuM tyAM avagAhana nathI hatuM. mATe ja AgneyI dizAne jIrUpa nahIM paNa deza ane pradezarUpa mAnI che. " ekendriyajIve sakaLaleAkavyApI hAvAthI tenA deze| tyAM vidyamAna haiAya che. have traNa traNa bhAMge kathata kare che. ekendriya jIveAnA aneka deze ane endriya jIvana ekadezarUpa A dizA che. kemake ekendriya jIvA karatAM eindriya jIvA ochA che. 1 bhAgeA. ekendriyajIveAnA aneka deze ane eindriyajIvanA aneka dezA khIjA bhAgeA. ekendriyajIveAnA aneka deze ane eIndriyajIvAnA aneka deze. trIjo bhAge. AmAM ekendriyajIvAnu` mahutva ane eindriyajIvanu ekatva ane khaDutva vivakSita che, mATe traNa bhAMgA samajavA, taiindriyanA paNa A pramANe bhAMgA che: - AgneyI dizAmAM ekendriyanA aneka deze teindriyane eka deza. ghaNA deze ane taiindriyajIvAnA ghaNA dezepa traNa bhAMgA samajavA. Page #476 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 416 zrI bhagavatI sUtra sAra saMgraha * Aja rIte caturindriya, paMcendriya ane kevaLI pradezanA paNa traNa traNa bhAMgA samajI levA. ane A ja rIte bIjI dizA vidizAmAM paNa ema ja samajavuM. zaMkA-urdhvadizAmAM siddhanA ja hoya che, paNa adhedizAmAM nathI hotA te tyAM siddhanA deza ane pradezanI kalpanA zI rIte saMgata thaze? samAdhAna-samughAtarUpa daMDAdi avasthAvALA siddhajIne anulakSIne jIvanA deza-pradezanI saMbhAvanA nakArI zakAtI nathI. sUryAdinA prakAzanA kAraNe kALane vyavahAra saMbhave che, mATe adhe dizAmAM kALano vyavahAra nahI hovAthI tyAM bheDha samajavA, udizAmAM paNa sUryane saddabhAva nathI, tema chatAM merUparvatanA saphaTikakAMDamAM sUryanI prajAnI saMkrAnti thAya che. tenAthI saMcAra karatA sUryane prakAza tyAM pahoMcI zake che mATe urva dizAmAM samayano vyavahAra che. ka ja zarIrenI vatavyatA: bhagavAne kahyuM ke he gautama! dArika, vakiya, AhAraka, taijasa ane kArmaNa rUpe zarIra pAMcanI saMkhyAmAM che. 4 : - Page #477 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zataka 10muM H uddezaka-1 417 sidhdhane zarIra nathI , A AThe ATha karmone samULa nAza karyA pachI ja siddhazilAprApta ne siddhALa nathi reho" A sUtranA anusAre zarIra hotuM nathI; kema ke -puNyapApanA prArabdhakarmone bhegavavA mATe ja zarIra vinAne keIpaNa jIvAtmA karmone bhogavaTe karI zakatuM nathI. mATe ja "jyAM jyAM karma sattA che tyAM tyAM zarIra che." siddhanA jIve saMpUrNa rIte nira jana, nirAkAra ane zuddha svarUpI hovAthI temane avatAra levAnA hotA nathI ane je avatAro le che teo paramAtmatatvanA mAlike paNa nathI hotA. 'yatra yatra karmaparamANanAM eko'pi paramANu: vidyate tatra tatra paramAtmatattvamapi nAsti, yathA kya, karmaparamANuvantaH santi ataH paramAtmatatvavanto'pi na santi.' mATe zarIrane dhAraNa karavA anumAna ApatA kahyuM ke, yatra yatra karmaparamANavo vidyante tatra tatra zarIradhAraNamastyeva yathA vaya karmaparamANavantaH santimataH zarIra dhAraNa savathA'nivAyamasti. sArAMza ke bIjo avatAra levA mATe karma paramANuonI vidyamAnatAmAM ja zarIra grahaNa karavuM sarvathA anivArya che, tethI "siddha binA sarve'pi jIvA: yAvat laukikA devA api zarIravantaH santi yathAvaya tathA devAapi ataH teSAmapi avatAragrahaNa rAdhyamati." siddhajIvAnA eko'pi karmaparamANurnAsti ataH teSAmavatAragrahaNe kimapi kAraNa nAstyeva. - A kAraNe ja siddhazilAprApta siddha che ja je lekottara Page #478 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 418 zrI bhagavatI sUtra sAra saMgraha deva che mATe paramAtmA, paramezvara, tIrthakara, devAdhideva sarvasa ane bhagavAna che saMsArI jIne zarIra grahaNa karavAmAM mukhya kAraNa karmo che. vAro ceSa te sasaraLa va" A nyAye sAta narakamAM rahenArA sarve paMcendriya nAraka jIve, ekendriya jIve, beIndriya, trIndriya, caturindriya ane paMcendriyamAM be pagavALA paMkhIDAo, cAra pagavALA gAya, bhesa, bakarI Adi, AkAzamAM uDanArA, pRthvI para chAtIe cAlatA sarpa Adi, page cAlanArA naLIA, garolI vagere, pANImAM cAlanArA mAchalA, magara macha, kAcabA vagere, se pagavALA kAnakhajurA vagere badhA tiryaMca jI, mAta pitAnA sAga vinA janmanArA saMmUchimAM paMcendriya tiryo ane manuSya, garbhathI utpanna thanArA badhAe manuSya, strIo, vidyAdhara, khecare, pa6 antadvapa tathA 15 akarmabhUmi tathA karmabhUmimAM thanArA devakurU ane uttarakurUnA yugalika manuSya tathA meghakumAra, vAyukumAra, suvarNakumAra, nAgakumAra Adi bhavanapatinA deva-devIo, bhUtapreta, vyaMtaracakSa, rAkSasa-kinnara kipurUSa, Adi vyaMtaradeva ane devIo, sUrya, ca dra, graha, nakSatra ane tArA Adi tiSa devo ane devIo tathA sudharmA, IzAna, brahmaleka AdinA vaimAnika de, thAvat anuttara vimAnavAsI de A badhAe cAre gatinA che saMsArI che, mATe saune potapotAnA puNya kSaya thaye bIjuM zarIra dhAryA vinA harahAlatamAM paNa chuTakAro nathI. kema ke saMsArIne ja saMsAramAM rakhaDavAnuM che. bhava bhavAMtaramAM mAyAvaza karAyelA niyANuone laIne puNyapApanA phaLa bhegavavAnA sarvathA anivArya che, ane zarIra Page #479 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zataka 10muM : uddezaka-1 419 vinA puNya pApanA phaLe koI kALe ane keInAthI paNa bhegavAtA nathI. Izvara kamena phaLadAtA nathI meha, mAyA, IchA Adi doSothI sarvathA rahita Izvara keIne paNa zarIra dhAraNa karavAmAM nimita banI zake tema nathI. tyAre satyadaSTa, yathArthavAdI, bhagavAna mahAvIrasvAmIe zarIrane dhAraNa karavAmAM vyakti ke prANImAtranA pAtapitAnA karelA karmone ja mukhya kAraNarUpe kahyuM che. jIva jema anaMta zaktione mAlika che, tema karmasattA paNa anaMtazaktinI mAlika che. tyAre ja te saMsAravartI eka paNa kAryamAM IzvaranI sattAne atyAra sudhImAM keIe jANuM nathI, joI nathI tema anubhavI paNa nathI potAnI kukSimAM AvanArA jIvane Izvara mUkI jatuM haze ? tevo anubhava saMsAranI eka paNa strIne thayo nathI. Izvara purUSanA zukramAM (vIryamAM) jIvane mUkI dete haze ? mATe zukrakSaraNa samaye ja jIva kukSimAM AvI jAya che. paraMtu A mAnyatA sarvathA nirAdhAra eTalA mATe che ke zukrakSaNamAM je jIva hoya te pratyeka samaye zukaraNa samaye jIvane kukSimAM AvavuM ja joIe paNa tema thatuM ja nathI. mATe zukamAM jIva rahetA nathI. paNa zukra ane rajanI mizraNatA varSe, be varSe ke traNa cAra varSe jyAre thAya tyAre te mizraNamAM jIva Ave che. ane A vAta saune mAnya che; pachI te vaidika hAya, Ayurvedika hoya ke kekazAstrane jJAtA hoya. Page #480 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 420 zrI bhagavatI sUtra sAra saMgraha amuka mahinA, amuka divasa, ghaDI paLa paryata kukSimAM rahenArA jIvane saMsArabharanA DokaTaro, narse chevaTe Izvara paNa samaya pahelA sa sAranA sTeja para lAvI zakato nathI mATe kukSithI jIvane bahAra AvavA mATe apAna vAyu ja svataH zaktimAna che, je padagalika che. kukSimAMthI bahAra AvanArA jIvane Izvara hAtha pakaDIne bahAra kheMce che te anubhava itihAsanA ekeya pAnA upara noMdhAye nathI. - saMtAna pratye agAdha prema ja mAvaDInA stanamAM lehI. mAMthI dUdha banAvanAra hoya che. bezaka ! janma lenArA saMtAnanuM puNyakarma ke AyuSyakarma ja ochuM hoya ane mAvaDInA stanamAM dUdha sUkAI jAya te IzvaranI maherabAnI nathI paNa saMtAnanA pApane AbhArI che, je poddagalika che. garIbI ke zrImatAI, temaja saMga ke viyega Izvaradatta nathI paNa pApa ane puNyarUpa karmasattAne AbhArI che. uparyukta kAraNone laI karmasattAnI ana ta zakti mahimA nAnA moTA kavione, RSimaharSione paNa gAve paDayo che ane te paNa mukta kaThe kaMI paNa zarama rAkhyA vinA kamarAjAnA parAkrame gAyA che mRtyu pAmate AtmA pitAnuM vidyamAna zarIra choDIne jema paraloke jAya che tema kUtarA, bIlADA, kAgaDA, kIDI makaDA ke deva devIo cakravatIo paNa pitAnuM zarIra cheDIne ja paraleka jAya che, te chatAM zarIra vinAno AtmA nathI. tene satyArtha e che ke zarIra sUkSma ane bAdara rUpe be prakAre che. kArpaNa ane tijasa sUkSma zarIra che. Page #481 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zataka 10muM : uddezaka-1 421 dArika, vaikriya ane AhAraka sthaLa zarIra che. zarIranI racanAmAM mULa kAraNa sUkSmAtisUkSama kArmANa zarIra hoya che, jenI vidyamAnatAmAM prANImAtrane bIjA zarIro dhAraNa karavA paDe che. bhavabhavAMtaramAM ja jIva vadhAremAM vadhAre cAra samaya sudhI bhale sthULa zarIra vinAne hoya te paNa sUkSma kAmaNa zarIra te tenI sAthe ja rahe che. arthAt eka bhavane cheData jIva potAnA sUkSma zarIrane sAthe lIdhA vinA koI kALe paNa bIje bhava svIkArI zakatA nathI. bIjA zarIrane dhAraNa karavAnA prathama samaye ja pitAnI AhAra paryApti vaDe ojasa zaktithI lIdhelA AhArane pacAvavAnuM kAma tejasa zarIra kare che bIjA AcAryo ema kahe che ke bIjA ne zApa ane AzIrvAda devAnI zaktimAM taijasa zarIra mULa kAraNa rUpe che. sarvathA nikhAlasa vRtti, krodha kaSAyanu mandIkaraNa, saMyamamAM daTharAga, badalAnI AzA vinAnI tapazcaryA, tathA lebha ane parigrahone tyAganArA puNyazALIonA AzIrvAda phaLanArA hoya che. maMtramAM A zakti haze, paraMtu bhUlavuM na joIe ke maMtranI zakitanA vikAsamAM mULa kAraNarUpe brahmacarya dharma ja rahele hoya che. brahmacaryanI sAdhanA vinAnI maMtra zaktio, tAMtrika prayoga, ekAkSI nALIyera ke jamaNA za khanI sAdhanAvaDe janatAnuM bhaluM karavAnI bhAvanA sarvathA vAMjhaNI ja raheze. arihaMtanA zAsane kahyuM ke bhAgyazAlina! saMyamanI yathAzakti sAdhanA ja moTAmAM moTI zakti che, brAteja che, ane bIjAone AzIrvAda devA mATenI abhUtapUrva sAdhanA che. Page #482 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI bhagavatI sUtra sAra saMgraha hIravijayasUrijI peAtAnA tapa, sayama ane brahmacaryaMnI sAdhanAthI ja anAya saskRtinA svAmI akabara bAdazAhane jainatvanuM darzana karAvI zakayA hatAM. 422 siddhasena divAkarasUrijIe saMyamanI utkRSTa sAdhanAvaDe jaina zAsanane jayajayakAra karAvI zakyA hatAM. zAstravizArada, jainAcArya, sva. zrI vijayadhama'sUrIzvarajI tathA zAsana samrAT vijayanemIsUrIzvarajI mahArAja peAtAnI utkaTa brahma sAdhanAvaDe jaina zAsananA abhUtapUrva kAryo karI zakayA hatAM vyaktittvazuddhinA jore prApta thayelI vatRtvazakti vaDe zAsanadIpaka sva. munirAja zrI vidyAvijayajI mahArAja (mArA guru) siMdha jevA mAMsAhArI dezamA seMkaDo-hujArA kuTu ene mAMsAhAra tathA zarAbapAnane tyAga karAvI zakayA hatA. ItyAdika agaNita dRSTAMtA ItihAsa prasiddha che. AhAraka zarIrane mAlika caturdaza pU`dhArI ja hoya che. vaikriya zarIra devezane ja sulabha che. jyAre audArika zarIra atyaMta udAra ane chevaTe mAkSa meLavavAne mATe sAdhakatama che. have A ja vAtane bhagavatI sUtrakAra kahe che - he gautama ! audArika zarIranA pAMca prakAra che-- ekendriya audyArika zarIra dvIndriya audArika zarIra zrIndriya audArika zarIra Page #483 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zataka 10muM : uddezaka-1 423 caturindriya audArika zarIra paMcendriya tirthaM ca manuSya audArika zarIra jIvamAtranA audArika zarIra judA judA AkAranA hovAthI zarIra saMsthAnA vividha prakAranuM kahyuM che zarIra pramANe jaghanyathI AMgaLInA asa khyAtanA bhAgamAM hoya che, ane utkRSTa pramANe eka hajAra ejana karatAM paNa kaMIka vadhAre che. dArika zarIranuM pudagalacayana chae dizAothI thAya che, ane vyAghAta naDato hoya te kyAreka traNa dizAothI thAya che. ane kyAreka kriya zarIra paNa hoya che. AhAraka zarIra sauthI thoDA che. audArika zarIranI avagAhanA sauthI alpa che A pramANe bhagavAna mahAvIrasvAmInI vANI sAMbhaLIne, gautama svAmIjI khUba ja rAjI thayA ane kahyu he prabho! Apa zrImAne je kahyuM te sarvathA yathArtha che, satya che. bhagavAnanI vANInI vAraMvAra prazaMsA karatA IndrabhUti gaNa ghara gautama khUba prabhAvita thayA. : pahele uddezaka samAsa : Page #484 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zataka dazamuM : uddezakara kriyAo saMbaMdhI praznottare? rAjagRhI nagarImAM samavasaraNamAM birAjamAna devAdhideva bhagavAna mahAvIrasvAmIne gautame pUchyuM ke, he prabho! prANAti pAtAdi AzravamAno tyAga karI sa varadharmayukta muni, yadI yathAkhyAta cAritrathI pRthapha thaI kaSAyabhAva(vicipatha)mAM rahIne athavA sarAgabhAve IryAsamitinI maryAdAne ulla ghIne pitAthI AgaLa rahelA, pAchaLa rahelA, paDakhe rahelA, uMce rahelA, nIce rahelA padArthone jete haya, jovAnI IcchA rAkhatuM hoya, tevA muni zuM pathikI kriyAne svAmI banI zakaze ? ke sAMparAyikI kriyAne svAmI banaze? javAba ApatAM bhagavaMte kahyuM ke, he gautama! tyAgI, virAgI ane saMyamadhArI potAnI AjubAju, sAme, pAchaLa ke uMcenIce rahelA padArthone jovA-jANavA mATenI IcchAvALo thaye chatA sAMparAyikI kriyAne te mAlika banaze kema ke-anaMta zaktio sattAmAM paDelI hovA chatAM paNa te AtmA anAdikALathI paugalika padArthone sahavAsI hovAthI, ane te sahavAsathI bhavabhavAMtaramA anaMtA duHkha bhogavIne duHkhI banele hovAthI jJAnapUrvaka te paulika padArthone sahavAsa cheDavAne mATe ja dIkSita ane zikSita thaye che chatAM paNa jJAna ane svAdhyAyamAM ramatA nahIM thayelI hovAthI IrachAthI ke anicchAthI paNa paugalika padArtho pratyenI mAyA game tevA sAdhakane paNa eka vAra te kaSAyabhAva utpanna karAvavA mATe pUrNa samartha bane che athavA banI zake che Page #485 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zataka 10muM : uddezaka-2 425 yadyapi paugalika padArtho svataH jaDa hovAthI keIne paNa rAgadveSetpAdaka banatA nathI, paraMtu samyajJAna ane samyapha cAritranI keLavaNI ane AcaraNa vinAne sAdhaka pote ja jANI bujhIne indriya tathA manane gulAma bane che. tathA mana, vacana ane kAyAne paugalika bhAvathI sarvathA chuTakAro apAvanArI saMyamAvasthA svIkAryA pachI paNa tenA mAnasika jIvanamAM daurbalya, vAcika jIvanamAM cAMcalya, svAdhyAyika jIvanamAM Alasya, tapazcaryA dharmamAM mAnya ane kAyika jIvana asa yamI hevAthI prakArAntare paNa tyAga karelI vastuone svIkAravA tarapha tenI vRttio ane pravRttio dhIme dhIme vadhavA pAmaze. pariNAma svarUpe IndriyanA ghaDA pharIthI tophAne caDhaze ane zraddhA, jJAna tathA vairAgyapUrvaka tyAgelI vastuonA sa graha pratye manajIbhAImAM caMcalatA ane cAlatA Avaze. ane tema thatA bhAvasaMyamane tyAga karI pagalika dravyane jovAnA nirIkSaNa karavAnA bhAva thatAM pitAnI pAse, paDakhe, uMce, nIce keNa beThA che? tene jevA mATe pravRtti karaze. AvI rIte indrinI caMcaLatA ja sajAgatA (kaSAyabhAva) kahevAya che je atyaMta dujeya che. yadyapi jIvamAtrane khAvA, pIvA, sUghavA, sAMbhaLavA, sparzavA ke jovAnI kriyAo sarvathA anivArya che, eTale ke harahAlatamAM paNa joyA vinA, sUdhyA vinA, sparyA vinA ke sAbhaLyA vinA keIne paNa cAlI zake tema nathI. tema chatA paNa "jemanu hadaya mUDha che, AMkhamAM lAlasA che, AtmA ane paramAtmA pratye bedhyAna che, sa sAranA padArthone bhegavaTo kare e ja saMsAra che, saMsArane sAra che, ane jIvanane lahAve che. mATe managamatI vastuone rasavALI banAvIne, jeTalI khavAya teTalI rasa Page #486 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI bhagavatI sUtra sAra saMgraha pUrvaka khAvI, bIjAone khavarAvavI, pijhIzana vadhe tevAM kapaDA ane AbhUSaNe paheravA Adi saMsAranA paugalika padArthonA gavaTAvALAne mANasanI pratyeka kSaNa khAvA, pIvA, haravA, pharavA ane zarIranI TApaTIpamAM pUrNa thaze ane kaSAyonA utpAdanamAM vardhanamAM mULa kAraNabhUta indriyanA gulAma banelA mANasone kaSAyabhAva keI kALe paNa eche thAya tema nathI. A kAraNathI he gautama! paugalika padArthonA sAdhake cAhe gRhastha hoya ke muni hoya to paNa sAMparAyikI kriyAnA teo mAlika banaze. saM5rAya eTale kaSAya jyAM vartate hoya tyAM sarAgatA (rati) kAma kare che ane jyAM rati AvI tyAM tenI bahenapaNuM arati paNa hAjara ja raheze jema ke vaMdana karatI strIne ke zrImaMtane kevaLa dharmalAbha ApavA mATe Apane upa ga karavAmAM nikhAlasavRtti heI zake che. paraMtu jyAre te ja vyakti upara bIjIvAra AMkha mAMDI temAM sarAgatA kAma kare che. khAvA beThA pachI bhejanIyAnI sarasatA ane virasatA upara dhyAna javuM te sarAgatAnuM ja kAma che. ityAdika jIvananA pratyeka prasaMgamAM athavA upagamAM AvatA pratyeka padArtha mAtramAM rati thAya te sarAgatA ane arati thAya te sadveSatA je baMne kaSAye che. yadyapi dravya, kSetra, kALa ane bhAvanA A cAlu jamAnAmAM carAgatA sarvathA duetyAjya ja che, chatAM paNa pitAnA AtmAnI TreniMga sarAgatA upara kAbu meLavavAnI hoya te te sAdhaka sarva zreSTha che ane nikaTanA bhaviSyamAM te sAdhaka mAsanA paMthe caDaze emAM be mata nathI. gocarIpA ke devadarzane jatAM saMyamInI AgaLa, pAchaLa Page #487 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zataka 10muM : uddezaka-2 427 ke paDakhe kai paNa jevAnI vRttimAM sarAgatA ja kAma kare che. jyAre nirAgI-virAgI sAdhakane peAtAnI I*samiti sivAya bIje kayAMya paNa khyAla heAtA nathI " kadAca koi sAdhakane zrutajJAna A pramANe paraNamyuM. hAya ke AvA bhayaMkara jamAnAmA vanavAsa che|DIne ApaNe vasatimAM rahyA hoie zrImatA tathA temanI patnIe ke putrIonI vacce rahetA hAIe tyAre kAinI sAthe khelavuM nahIM, cAlavuM nahIM, kAine jovu nahIM; A te naryAM khullurAmanA lakSaNNA che ane gRhasthA paNa tevA sAdhakane khullu ja kaheze. " paraMtu A pramANenI mAnyatAne bhagavatIsUtra eTalA mATe pasaMdna karatA nathI kAraNa ke AmAM irmAMsamiti Adi AThe pravacanamAtAone leApa thavAnA sa bhava che tema thaye asayamanI mAtrA pratisamaye vadhatA te sAdhakane paNa adhaHpatana ja bhAgyamAM rahe che. ane asayamanI mAtrA pratisamaye vadhatA te sAdhakane paNa adha:patana ja bhAgyamAM rahe che. ane asaMyamI AtmA utsUtraprarUpaka ane utsUtra AcaraNa karanArA haiAya che. mATe he gautama ! saMcama sazreSTha mArga che. bhagavAnanI vANI sAMbhaLIne sau khuza thayA. ceAni viSayaka praznottara gautamasvAmInA pUchavAthI bhagavaMte caiAninA traNa bheda kahyA che. 1. zItayeAni 2. uSNuyeAni 3. zIteAdhyu (mizra ) ceAni. "tejasa ane kAmaNu sUkSma zarIravALA jIvAne peAtAnA ja karelA puNya ane pApa karmonA phaLAne bhAgavavA mATe audAri Page #488 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI bhagavatI sUtra sAra saMgraha che, tyAre zarIrAthe je 428 kAdi zarIrAne dhAraNa karavA ja paDe sthAnamAM Ave tene ceAni kahe che." " athavA janma levA mATenu sthAna te yAni che." "zukra ane rajanA mizraNa thayA pachI tyAM janmavAnI gAgyatAvALA jIvA jemAM mizrita thAya tene ceAni kahe che " te ce|ninuM sthAna niyata nahIM heAvAthI, jema gAyanA zarI2mAM gumaDuM thayu' ane kIDA paDyA te janma lenArA te kIDAAnI ceAni gAyanuM zarIra che lAkaDA, ceAkhA, geALa, vAsI rATalI AdimAM utpanna thanArA jIvAnI ceAni lAkaDu, ceAkhA, gALa AduiM ja kahevAze. A pramANe gAya, bheMsa, strI AdinA zarIramAM utpanna thavAnI caiAgyatAvALA jIve tyAM Ave te ja tenI ceni kahevAze. ja Ama ana'tAnata jIveAne janma levAnA sthAne paNa ana ta che, chatAM paNa sparze rasagadha AdinA kAraNe teenI saMkhyA 84 lAkha che. eTale ke 84 lAkha sthAneAmAM ja ana tA nata jIvA janme che ane mare che. ' jema ke--chANamAM utpanna thanArA kIDA, e indriya paNa hAya che, trIndraya ane caturindriya paNa hAya che; mATe judI judI indriyavALA jIveAnI caiAni chANu ja kahevAze have ApaNe bhaga vatIsUtrane sparzIe. he prabhu ! narakagatimAM utpanna thayelA jIvAne zuM zItayeAni hAya che ? uSNuyena heAya che ? athavA zIteSDa(mizra)ce ni hAya che ? Page #489 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zataka 10mu' : uddezaka-2 429 javAbamAM kahevAyuM che ke, nArakanA jIvAne zIta, uSNu ane zIteSNu traNe prakAranI ceni hAya che. je sthAnamAM janma letAM zIta sparza heAya te zItayeAni kahevAya che ane uSNu sparza hAya te uSNuye ni tathA kaIka zIta, kaMika uSNu spaza heAya te zIteANu ceAni che tAtpa A che ke ratnaprabhA, zakarAprabhA, vAlukAprabhA tathA 5kaprabhA Adi cAre narakamAM utpanna thanArA jIvAtuM utpatti sthAna zIta sparzI hAvAthI te nArake paNa zIta ceAnivALA che. 1 dhUmaprabhA, tamaHprabhA ane tamastamaprabhAnA keTalAka narkavAseAmAM nArakAnuM utpattisthAna uSNaspazI hAvAthI A nArake uSNu ceAnivALA paNa che. samasta devAne, gabha ja jIvAne, zIteANu ceni hoya che. agnikAya jIveAnI uSNaceAni heAya che. zeSarahelA pRthvIkAyakA, aAyikA vAyukAyikA, vanaspatikAyikA, vikaLe ndriya jIve, sa sUcchiSma paMcendriya tiya ca ane manuSyamAM traNe prakAranI ceni heAya che. he prabhu ! ceAni keTalA prakAranI che? gautama / sacitta, acitta ane sacitAcitta prakAre traNa che. je jIvAnu janmasthAna sacitta haiAya te sacitta ceAnika, janmasthAna acitta hAya te acitta ceAnika ane jemanu sthAna sacitta paNa hAya ane acitta paNa hAya te mizrayainika kahevAya che. nAraka ane devAnuM utpattisthAna acitta ja hoya che. kema ku deve devazayyAmAM ane nArakA kubhIpAkamAM ja janme che, je acitta hAya che garbhaja manuSya ane tiyacAne, mizra ceAti Page #490 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 430 zrI bhagavatI sUtra sAra saMgraha hAya che, tema pAMca sthAvara, traNa vikaLendriya ane saMmUrchAima 5 cendriya tiya "ca tathA manuSyane paNa mizra yAnika kahyA che. garbhamAM janma lenArA mizra ceAnika eTalA mATe che ke mizrita thayelA zukra ane rajanA paramANu acitta che ane garbhAzaya sacitta hAvAthI mizra ceAni ane che. sthAvareAnI ane samUcchima jIvAnI ceAni jIva parigRhIta, aparigrahIta ane ubhaya prakAre paNa hAya che; mATe te mizrayaiAnika che. he gautama! trIjA prakAre ceAninA traNa bheda che: 1 sa'vRta ceni, 2 vidyuta cena ane 3 saMvRtavivRta (mizra) ceAni. ekendriya jIva, nAraka ane deva jIvAnI ceAni DhAMkelI hAvAthI saMvRta ceAni che, vikaLendriya jIvAnI ughADI ceni hAvAthI vistRta ceAnivALA che. jyAre gaja paMcendriya tiyaca ane manuSyAne mizra ceAni che. tevA prakAranA svabhAva hAvAthI ekendriya jIvA saMvRta ceAnika che. nArakeAne saMvRta yAninuM sthAna gavAkSa jevu' hAya che ane devAne devazayyA paNa DhAMkelI hAya che. ceAthA prakAre paNa huM gautama! ceAninA traNa bheda che: kUrmAMnnata, za MkhAvata' ane vazIpatra. pahelI ceAnimAM tItha karA, cakravartIe, baladevA, vAsudeve jevA mahApurUSa! janme che. bIjI ceAnimAM cakravartInA A ratnanI hAya che, je gA~tpAdaka nathI. jyAre vazapatrI ceAnika jIvA zeSa jIvAnI hAya che. BH 5 Wan Page #491 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zataka 10m' : uddezaka-2 huM prabhA ! vedanA keTalA prakAranI che ? bhagavate kahyuM ke zItA, uSNuA ane mizrA A traNa prakAre vedanA hAya che. jenAthI ThaMDIneA sparza thAya te zIta vedanA. 431 garamInA sparza thAya te uSNa vedanA. ane kayAMya ThaMDI tathA kayAMya garamI te mizravedanA. nArakanA jIvAne zIta ane uSNuvedanA che. A pramANe asurakumArAthI vaimAnika sudhI jANavu. vedanA, dravya, kSetra, kALa ane bhAvathI cAra prakAre cheH-dravya vedanA eTale dravyanI apekSAthI je vedanA thAya te pudgala dravya sabadhI vedanAne dravyavedanA kahe che. narakabhUmienA dravya paramANue ja atyaMta azubha, gadA, kALA, saDI gayelA, khIbhatsa ane bhayakara pIDA karanArA ja DAvAthI nAraka jIvA je vedanA bhAgave che tene dravyavedanA kahe che. kSetravedanA-narakabhUminA kSetrA ja bhayAtpAdaka che, zIta ane uSNa che; mATe narakabhUmimAM gayelA jIva te kSaNuthI ja kSetravedanAne seAgavanArA thAya che. kALavedanA-hAthamAM paDelI eDI jevu... AyuSya kama jaghanyathI ke utkRSTathI jeTalA kALa paryaMtanu hAya che, temAMthI eka samaya pazu Achu thai zake tema nathI, DhAI karI zake tema nathI, temanu anapavanIya AyuSya hAvAthI te nArakone paramAdhAmIothI ke paramparAdita dvArA game tevA maravAnA kAraNeA maLe te pazu teo Page #492 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI bhagavatI sUtra sAra saMgraha harahAlatamAM paNa AyuSyakamane chelle kSaNa pUro karyA vinA marI zakatA nathI. bhAvedanA kaIka samaye paramAdhAmIonuM ke paraspara mArakATanuM kAraNa na paNa hoI zake te paNa narakabhUminI trAsajanaka pIDAothI atyaMta pIDita ane samAtIta duHkhIyArA banelA te nArakane pitAnA pUrvabhavanA pApa yAda AvatAM ja behada krodha ane zeka AdimAnasika pIDAone laIne teo bhAvavedanAne bhegavatA hoya che. pUrva bhavanA manuSya avatArane potAnA virbhAgajJAna ke samyagajJAna dvArA jotA ja, temane AvI yAda (mRtio) AvatI hoya che ane satAvatI hoya che, te A pramANe -"hAya re ! mArUM ahaM poSaNa, pijhIzana ane samAjamAM mAre vaTa paDe te mATe tathA mithyAbhimAnamAM AvIne gharane, putra, putrIone ane gharavALIone zaNagAravAne mATe, moTAmAM meTe zrImaMta thavAne mATe, moTA udyoge, kArakhAnAo, paMdara karmAdAnA vyApAra ane gaNikA, jugArI, zarAbI, mAcchImAra, kasAI tathA guMDAonI sAthe karelA vyApAra dvArA yenakena prakAreNa paisA bhegA karavA arthe meM ghaNuM ja khoTA kAryo karyA, jUTha prapaMca karIne ghaNAonI sAthe vaira-jhera ubhA karyA, bhAIbhAMDuo sAthe paNa svArthI banyA. hajAre lAkhanA dAna puNya karyA te paNa ahaMpASaNane mATe, ujaLA kapaDAmAM ThAvakebaMda rahyo te paNa piojhIzana jamAvavAne mATe, ghaNI saMsthAone TrasTI bane te paNa mArI badadAnatane piSavA mATe." A pramANe devadurlabha manuSya avatAra bagADyo ane narakabhUmimAM AvyA. mArI bhegI karelI mAyA tyAM ne tyAM rahI ane mAyA mATe karAyelA pApanA poTalA mArA mAthA Page #493 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - zataka 10muM : uddezaka-2 43 upara ja rahyA, je mAre ekalAne ja bheLavavAnA rahyAM. have mane keNa bacAvaze? Ama zeka saMtApa karatA nArake ghaNI ja bhAvavedanAone bheLavI rahyA che. he gautama! upara pramANenI cAra vedanAo tAratamya joge badhAe sa sArI ja bhegavI rahyA che. manuSya avatArane pAmelA paNa IrSyA, adekhAI ane krodha AdinA kAraNe aMdaranA aMdara baLataNa jogavatA ja hoya che. A pramANe devane paNa bhAvavaMdanA hoya che. ' bIjA prakAre traNa vedanA he gautama ! bIjA prakAre paNa vedanA traNa prakAranI che - 1. zArIrika, 2. mAnasika ane 3. mizravedanA. jemane dravyamana maLeluM che tevA saMjJI (samataska) jIvene cheDIne bAkInA badhAe asaMjJI (asamataska) jemAM ekendriya, * vikaLedriya, sAmUrNima tiryaMce ane manuSyano samAveza che, temane zArIrika vedanA ja hoya che, je aspaSTa, akathanIya ane asahya hoya che, pRthvIkAdhika ne ghAta jema ke pRthvIkAyika jInA vAta be prakAre thAya che. zAstra, parazastra. zvazansa eTale ke kALI mATI peLImATI sAthe, peLImATI kALI ane pILI mATI sAthe mizraNa thatA ja pRthvIkAyika ja parasparanA ghAtaka bane. che. te svaza vedanA kahevAya che. kemake peLImATInA ane kALI mATInA cha judA judA che ane paraspara bhinna prakRtinA hovAthI kAyika kALI ane pILA mana vaza Page #494 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 434 zrI bhagavatI sUtra sAra sa'graha eka bIjAne mATe ghAtaka che. mATe ja sayamadhArI munirAjAne eka gAmathI bIje gAma praveza karatAM Da`DAsanathI athavA rajoharaNathI paga pujavAnu kahyuM che. jyAre kADhALA, pAvaDA, haLa, lAkaDI ke paga Adi parazasra che pANIkAya jIvAne ghAtaH pANIkAyanA jIvene paNu svazastra ane parazasrarUpe e zatru che eka kuvAnA pANInA jIvA sAthe khIjA kuvAnA pANInA chavAnA zatrubhAva hAvAthI ja dayAvaMta mANase kuvAmAMthI pANI kADhyA pachI ane gALyA pachInA kapaDA upara rahele sa`khArI e ja kuvAmAM pAche nAkhe che. tathA agni, viSa, sAkara, geLa, triphaLA, rAkha Adi padArthA para-zatru che. agni jo pANIne zatru hAya te pANIne ukALatA te jIvA maravAnA ja che. te pramANe triphaLA, gALa, rAkha nAkhIne manAvelA dhAvaNamAM pANIkAyanA jIve maryA vinA rahevAnA nathI, tyAre ukALelu ke dhAvaNu pInAnuM jaina munie mATe karAte Arbha pApa nathI ? jevA. AvI rIte hAi zake che. ana tAna ta jIvarAzithI bharelA sa'sAramAM jalakAya paNu anata jIvAthI parIpUrNa che ane te badhA jIve AMkhanA palakArA karatA paNa ochA mayanA AyuSyavALA hAya che. pANImAM rahelA sUkSma prakAyanA jIvenI hatyAnA prazna rahetA nathI. kema ke te ALyA LatA nathI, mAryA maratA nathI, kema ke temanu' AyuSya ja eTaluM badhuM echu hAya che ke temane mAravAnI bhAvanAthI mAratA pahelAM ja tee peAtAnA meAta ja marI janArA Page #495 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAka 10muM ; uddezaka-2 435 heya che. paraMtu temAM rahelA bAdara apUphAyika aMta. muhUrtanA AyuSyavALA hovAthI te prati atarmuhane janme che ane mare che ane bIjAonA prayogathI marI zakanArA hoya che. tema chatAM prANImAtrane pitAnA jIvana mATe AhAra, pAchuM ane havA sarvathA anivArya che. je vinA koI paNa gRhastha ke muni paNa harahAlatamAM bacI zake tema nathI have samajo ke sUryodayathI sUryAsta sudhI munirAjone paNa pANI pIvAnuM anivArya hovAthI parazastravaDe haNAyA vinAnuM pANInuM bhareluM mATaluM yadi munirA pitAnI pAse rAkhe te munimaka te ghaDAmAM rahelA pANImAM pratikSaNe ja janma ane maraze. temA nimitta banane jena muni paNa te hatyAthI bacI zake tema nathI tevI sthitimAM pANIne ukALatI vakhate eka ja vAramAM jI marI jAya che jarUra, paNa ukaLI gayelA pANImAM amuka samayanI maryAdA sudhI pharIthI jIvanI utpatti hetI nathI. mATe ja jaina munione ukALeluM pANI ja sarvathA pIvAnuM rahe che. bIjI vAta A che ke keI paNa jAtane AhAra ane pANI muninA nimittane hoya te AhAra ane pANIno upayoga jaina muni karatA nathI. pApabhIru ane dayAdharmavALA gRhastha paNa AvI rIte thanArI nirarthaka jIvahinAmAthI bacavA mATe pite pitAnA mATe paNa pANIne ukALaze ane munione te pANI vahorAvaze. A ja kAraNe jaina munie pApamAMthI sarvathA bacI jAya che. bezaka ! pANInA vaparAza mATe muni paNa jeTale ugavaMte haze teTalA pramANamAM te muni ahiMsaka banavA pAmaze. anyathA gRhasthAe karelA AraMbha samAraMbhamAM munine AtmA paNa nimitta banatA hisAthI lepAyA vinA rahevAne nathI. 6na Page #496 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI bhagavatI sUtra sAra saMgraha ukALelA pANInI acittatAnI maryAdA karatAM rAkheADI, triphaLA, gALa Adi dravyethI acitta karAyelA pANInI maryAdA mahu thaDI hAvAthI te pANI amuka ja samaya pachI pAchu sacitta banI javAnA kAraNe sUyyadayathI sUryAsta sudhI te pANIne upayAga sathA tyAjya che. ja 436 agnikAyanuM parazastra pANI rAkheADI tathA dhULa Adi dravyeA che. ekalA vAyukAyanI dayA khAvA mATe derA sAthe mudgapatine bAMdhIne rahenArA ahiMsakeAne samajavAnuM che ke meDhAmAMthI nIkaLatA garama vAyuthI mahAra rahelA vAyukAyanA jIve caDDI marI jatA hAya te| garamInI meAsamamAM parasevAthI relamachela zarIra. vALe! ahiMsaka je mArI ke khAraNAmAMthI joradAra huvA AtI hAya tevA sthAne ja besavAnA Agraha paNa zA mATe rAkhI zakaze ? ane rAkhe teA parasevAnA zarIramAM te vAyukAyanA jIvAnI kaI dazA thaze? havA maLavAthI hiMsaka hAvAnA dAveA karanArA thoDIvArane mATe zAntinA zvAsa jarUra leze pazu te jIvenI hatyAnuM zuM ? zarIra ane kapaDAne zekhIna ahiMsaka dheAIne sUkAvelA kapaDAMene jhATakI jhATakIne jyAre sameTaze, tyAre jhaTakAtAM kapaDAMethI vAyukAyika jIve jIvaze ke maraze ? A pramANe vanaspatikAyika jIve TADha, taDakA, varasAdane mAra sahana karavA uparAMta chedyana, lena, dahana, mAraNa AdinI bhaya kara vedanAo bhegavI rahyAM che. AvI rIte ekendriya jIvA zArIrika vedanAone bhegavatA zvetAnuM AyuSya pUrNa kare che. Page #497 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zataka 10muM : uddezaka-2 437 jyAre badhAe nAraka che, devAniko ane garbhaja prANIo zArIrika ane mAnasika vedanA bhegavanArA che. trIjA prakAre traNa vedanAo he gautama! jIne sAtA, asAtA ane sAta sAtA vedanA hoya che. samasta saMsArI jIne A traNe prakAranI vedanA hoya che. jemake nAraka ane sthAvarene ekAnta asAnA vedanA hoya che, paNa tIrthakarAnA janma samaye te samaya pUratI ja sAtA vedanAne paNa anubhava thAya che. deve ane manuSyane sAtA vedanA heya che paNa pApakarmone bhegavaTA samaye asAtAranA paNa anubhavAya che. pitAnA AyuSyakarmanA cha mahinA zeSa rahe tyAre deve paNa asAtAne bhegave che. sukha-duHkha ane mizrarUpe paNa vedanA traNa prakAranI kahI che. baMnemAM bheda eTale ja che ke udaya prApta vedanIya kamane sAtAsAtA rUpa anubhava thAya te sAtA asAtA kahevAya che ane bIjA dvArA urIrthamANa vedanIyanA anubhavane sukha dukha kahe che. he gautama! AbhupagAyikI ane aupakramikarUpe vedanA be prakAre che. AkyupagAyikI vedanA eTale "zarIra pApanuM ghara che, bhavavAMtaramAM zarIranA kAraNe ja anaMtAna ta karmo upArjana karyA che, paraMtu samyagajJAnano abhAva hovAthI keI divase paNa pitAnA karelA pApakarmone khyAla AtmAne AvyuM nathI, AvatuM nathI te pachI te pApane nimna karavA mATe samyakracAritra pratye zraddhA kaI rIte utpanna thaze? AvI sthitimAM Page #498 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI bhagavatI sUtra sAra saMgraha mahApuNyayeAge meLavelA manuSyAvatAra sathA niSphaLa te gayA ja che, sAthe satha buddhipUrvaka jANI bujhIne pApAcaraNA vaDe jIvAtmAne vadhAre vajanadAra banAvye che. 438 rAdhAvedhanI samana kaMIka samaye jaina munienA caraNe ane zaraNe AvelA jIvAtmAne kAika samaye saMsAranI asAratAne khyAla Ave che tyAre pApeAnA dvAra supU rIte badha kare che ane sAthesAthe jIna anikAcita karmAne uddIrA karaNa vaDe nAza karavA mATenA prayatna vizeSapaNe Adare che. jema ke pApapUNu zarIratuM jJAnapUrvaka damana karavA mATe kezAntu lucana karaze, karAvaze, garamInA divaseAmAM jANIbujhIne taDakAmA kAryAtsaga karaze, ane ThaM'DImAM ughADe zarIre ThaM'DIne sahana karaze, ema karIne paNa kAyAnI sukumAratAnI paravA karyA vinA paNa nAnA meTA upasagene yathAzakti sahuna karaze. mAnasika icchAenu sathA damana ane mAraNu karaze. sevAI gayelA dASAnu chedana karaze, ane pharIthI de|Se! sevAI javAnA samaya Ave ne pahelA ja paudgugalika padArthA tathA peAtAnA nAta-jAta sagAkuTu bIjanAne ja saMthA cheADI devA mATenA prayatna karaze tathA peAtAnA gurucaraNAnA rAga sivAya peAtAnA svArtha pratyene rAga paNa tyAgI deze ane tema karIne peAtAnA mAmAne kramanAre AlyupAmakI vedanAnA mAlika banaze. opadmamikI vedanA: eTale udIraNA karaNu vaDe jANIbujhIne udayamAM lAvelI vedanAene samatAbhAve bhagavaze, jemake guruvaMdana karIne navakArazInu paccakkhANa lIdhu che, gecarI mATe laI javA bhAvuka pazu AvyA che, bhUkha pazu lAgI che, tema chatAM paNa peAtAnI Page #499 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zataka 50muM : uddezaka-2 439 bhUkhane jJAnapUrvaka kaMTolamAM laI navakArazInuM paccakkhANa lIdhuM che, chatAe pArasInuM pa ga dhArI leze. ItyAdika badhAe prasagemAM manane mArIne samatabhAvapUrvaka sahana karaze. ' -A baMne prakAranI vedanAone pacendriya tiryaMca ane manuSya ja anubhava karanArA hoya che. | tiryaMca mATe ApaNe jANIe, tIrthaMkaradeva bhagavAna mahAdhIrasvAmInA kevaLa be zabdo vaDe ja upazamita thayelA caMDakauzika nAgarAje bIlamAM ja pitAnuM mIThuM nAkhI adUbhUta sa yamazIla banyuM. bIjA ne mArI nAkhavAnI zakti hovA chatA kIDIonI bhayaMkara vedanA jJAnapUrvaka sahI che ane narakagatimAM javAnI cegyatAvALe nAgarAja devagatinuM bhAjana banyA che. rAzI lAkha jIvanamAM kevaLa garbha ja tirya ca ane manuSya ja aupakamiTI vedanAnA mAlike hoya che. kema ke jANI bujhIne jJAnapUrvaka bhegavavAnI vedanA sa yamanA abhAvamAM kaI kALe bhegavAtI nathI ane garbha ja jIvene cheDIne bIje kyAMya sacama hete nathI. he gautama ! eka mAsanI paryAyavAlI bhikSu pratimAne dhAraNa karela bhikSu jeNe zarIranA sa kare tyAgyA che, vadha-ba dhanane pratikAra kyo che tathA dharmasAdhana nimitte ja dehamAM prIte rahelI che, tathA deva-manuSya ane tiryaMcAnA upasargone samyaka prakAre sahana kare che te bhikSu ArAdhaka che. he gautama! keI sAdhue akRtyanuM sevana karyA pachI te akRtyanI AlecanA ane pratikramaNa kare che te te ArAdhaka che paNa virAdhaka nathI. Page #500 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4yo zrI bhagavatI sUtra sAra saMgraha. he gautama! akRtya sthAnanuM sevana karyA pachI, te muni je Ama vicAre ke "mRtyu samaye tenI AlocanA karI laIza" paNa AlecanA karyA vinA ja te mRtyu pAmI gayela hoya te te ArAdhaka nathI banate, paNa AlecanA ane pratikramaNa kare te ArAdhaka bane che. devAdhideva bhagavAna mahAvIrasvAmInI satya svarUpA vANI sAMbhaLIne gautamasvAmI ghaNu ja khuza thayA chatAM bhagavAnane vAraMvAra vAMde che, name che ane peta pitAnI ArAdhanAmAM dattacitta thAya che. che bIjo uddezaka samAsa : on: Page #501 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zataka dazamuM : uddezaka-3 deve pitAnI zaktithI keTalA devavAsane ula ghe che? rAjagRhI nagarImAM devAdhideva bhagavAna mahAvIrasvAmI pitAnA vizALa sAdhu sAdhvIothI parivRtta thaIne samavasaraNamAM birAjamAna che. manuSyabhavamAM jJAna cAritranA pAlana vaDe upArjana karela puNyakarmane bhegavavA mATe, devaka prApta karelA de, devAo, IndrA, IndrANuo bhagavaMtanA caraNe beThelA che. haraNa, siMha, gAya, vAgha, sApa, mera, uMdara, bIlADI, jevA janmajAta vairane dhAraNa karelA prANu A paNa samatArasa pradhAna, ahiMsAnI mUrti, dayAnA sAgara bhagavaMtanA caraNomAM potAnA jAtavairane bhUlI jaIne samavasaraNamAM beThA che. - sau prANIo pitAnA svArthane tyAgIne bhavabhavAMtaramAM karI paNa nahIM sAMbhaLelI amRtavANIne sAMbhaLavAmAM masta banyA che saunuM eka ja lakSya che ke Aje gautamasvAmI ke prazna pUchaze? ane mahAvIra svAmI tene javAba ke Apaze ? ane gautamasvAmIjIe pUchayuM ke he dayA sAgara ! potAnI Atmazakti vaDe deve bIjAnA devAvAne keTalI sakhyAmAM ulaMghI zake che? Page #502 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 442 zrI bhagavatI sUtra sAra saMgraha javAbamAM bhagavaMte kahyuM ke he gautama! jema potAnA puNya karmanA tAratamyabhAvanA kAraNe keTalAka mana a5ddhivALA hAvAthI majadura ghaNuM kare che paNa pitAnuM ke pitAnA kuTuM. banuM pAlana piSaNa barAbara karI zakatA nathI. bIjA prakAranA madhyama purUSa jeo vadhAre zrImaMta paNa nathI ane garIba paNa nathI, tathA bhAgyazALI purU puNyakarmI hovAthI mahAsukhI hoya. che, tevI rIte devakanA devo paNa alpaddhika, samAnAddhika ane mahaddhika hoya che sadbuddhi, sadviveka ane satya purUSArthanI kamajorIvALA manuSya paNa dharma karma kare che paNa teone tenI sUjhabujha nahIM hovAthI tUTate hRdaye dharmadhyAnanA anuSThAna kare che, te te dAna puNya kare che, bImArI, lAcArI ke rogAdinA kAraNe bhagna hRdaye brahmacarya pALe che tathA kIti mATe, mAnapatra meLavavAne mATe, beTA beTIonA sagapaNa thaI jAya te mATe, tAtajAtamAM meTAI meLavavA mATe, dAna puNya karelAo devalokamAM janma le che ane alapaddhika deva bane che thaDA vrata pALyA hoya, indriyane tathA manane kaMIka saMya 'mita rAkhyA hoya te samAnAddhika deva thAya che. - tathA samyagdarzanapUrvaka dezavirati ke sarvavirati pALI hoya te bhAgyazALI mahaddhika eTale moTI Rddhi-samRddhino mAlika deva thAya che. deva cAhe a5ddhika hoya ke mahaddhika hoya te paNa tene vaikeya zarIra ane labdhi maLelI hovAthI IndronI AjJAne AdhIna thaIne utara vaikriya zarIravaDe game tyAM ane game teTaluM jaI zake che. parata ahIM je praznottara che te uttara vakiya zarIranI apekSA vinA hovAthI deve potAnI AtmaRddhithI. keTalA Page #503 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zataka 10muM : uddezaka-3 devAvAsa uThThI zake? kema ke deve svAbhAvika sukha-zAta ane pitAnA puNyakarmanA bhegavaTAmAM ja masta hoya che, anya ta agatyanA karyA vinA temane gamanAgamana AdimA vadha re, rasa hoto nathI. bhavanapati, aMtara, jyotiSI ane vaimAnika deva mATenI vAta ekasamAna hovAthI gautama pUche che ke he prabhe! deva pitAnI zakti vaDe yAvat cAra devAvAsane ullu ghI zake che? ane tenAthI AgaLa javuM hoya te anya devanI sahAyatA vinA jaI zake che? bhagavate "ha"mAM javAba Ape che. arthAta koIpaNa deva, potAnI zakti vaDe eka-be-traNa-cAra ke pAMca devAvAne ullaze che, ane AgaLa javA mATe bIjAnI sahAyatAnI AvazyakatA devAvAne ulavavAmAM niyamaH 1 apaddhika deva mahaddhika devanI vacce nIkaLI zaka nathI, samAnataMka deva paNa samAnaddhika devanI vacce nIkaLane nathI, paraMtu sAmevALAnA pramAda ke asAvadhAnIne lAbha laI bIjuM deva tenI vaccethI pasAra thaI zake che sAmevALA devane dhumasanAM aMdhakAra vaDe mohita karyA pachI ja vaccethI nIkaLe che, ane te paNa pahelA ja mohita kare che paraMtu pachI nahI. mahaddhika deva, addhika devane mohita karIne ke karyA vinA paNa vaccethI nIkaLI zake che. apaddhika deva mahaddhika devanI vacce nIkaLI zakatuM nathI. samaddhika deva samaddhika devInI vaccethI nIkaLatuM nathI, kadAca nIkaLe to tenI asAvadhAnInA kAraNe ja nIkaLI zake che. * Page #504 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 444 zrI bhagavatI sUtra sAra saMgraha 1 apaddhika devI paNa mahaddhika devanI vaccethI nIkaLatI nathI. A pramANe ja badhuM samajavuM. haiDAnA peTane vAyu ? he prabhe! deDatA gheDAnA peTamAMthI "khunuM" e avAja zA kAraNe thAya che? javAbamAM bhagavaMte kahyuM ke gautama ! deDatA ghaDAnA hRdaya ane yakRta (jamaNI bAjunuM peTa)mAthI "karbaTaka" nAmane vAyu utpanna thAya che, te kAraNe peTamAMthI "khuchuM" avAja nIkaLe che. prANAdhAramAM vAyunI mukhyatA anaMta saMsAranI anaMta mAyAne kevaLajJAnI vinA kaI jANI zakyuM nathI tethI ja saMsAranA apa, a, viparIta, ane mithyAjJAnIo saMsAranI mAyAnI satyArthatA sudhI pahoMcI zakavAne mATe samartha nathI banI zakatA tyAre "Izvara ane vacce lAvIne saMsArane badhee bhAra Izvara para mUkI de che. paNa huM to kahuM chuM ke sukha-dukha, saMga-viyega Adi dvonA gavaTA mATe zarIramAM rahelA pAMca prakAranA vAyuoja mukhya kAma kare che te A pramANe - " (1) prANavAyu -prANImAtrane pitAnA prANane dhAraNa karavA cATe temaja sukharUpe jIvana pasAra karavA mATe zvAsa ane nizvAsanI kriyA mukhya che, je prANavAyune AdhIna che. bahArane tAya nAkavaDe aMdara levAya te zvAsa che, ane tene pAcho bahAra kA te niHzvAsa che. Page #505 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zataka 10 : uddezaka-3 41 (2) apAnavAyu-zarImAM rahelI viSTA, mUtra ane ga Adine bar3Ara lAvavAnuM kAma apAnavAyunuM che. (3) samAnavAyu -khAdhelA AhAra ane pIdhelA pANI anei pirapatra (pacAvIna) karIne amAra evA 2ma Adine pAtapeAtAnA sthAne pahocADavAnuM' kAma A vAyu kare che. - (4) udyAnavAyu'-zarIramAM utpanna thayelA rasa, leDI Adi pArthAne uMce laI janAra A vAyu che. (5) byAnavAyu: AkhA zarIrane vyApIne rahyo che. uparyukta pAce prakAranA vAyue paudlaka hAvAthI jaDa che ane prANImAtranA puNya tathA pApane AdhIna heAvAthI svataH zaktimAna che. saMsArabharanA anaMta paudgalika padArthAMnA nirmANamAM ane sahAramAM izvaranI hAjarIne keAie joi nathI jovAmA AvatI nathI ane bhaviSyamAM pazu jovAmAM Avaze nahIM AhAra-zarIramAM rahelA pAce prakAranA vAyuone yathAzakaya IpaNa jAtanA hAni thavA na devA tanu nAma sukhI jIna che. arthAt AhAra vihAra ane nihArane samita maryAM'ta rAkhanAra bhAgyazALI ja jIvananA chellA zvAsa sudhI sukhethI jIvI zake che anyathA AhAra yadI dharmI, nyAyya tathA suSu na rahyo, tema ja jIvanamAM sayamanI mAtrA na rahI te nanA pace vAyue paNa amaryAdita thaze ane jIvanakathA du: khada yI banaze meTrIka, DaeNAkaTara, Injaniyara thavu', meATA heddA ke meTA udyogapati thavu, meTI sattAe meLavIne hajArA lAkhe| mANusene Page #506 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 446 zrI bhagavatI sUtra sAra sa'grahe kanTrolamAM rAkhavA te kadAca susAdhya heAi zake che paraMtu sukha ane samAdhipUrNAMka jIvana jIvavAnI kaLA te bhalabhalAne mATe paNa kaSTasAdhya che. kema keH-sa'mArabharanA bhautika padArthInI prAptimA ane segavaTAmAM saMyamanI AvazyakatA hAvI ja joie. AmAM kAca matabheda hoi zake che paraMtu sukhapUrvaka jIvana jIvavAmAM te sayamanI maryAdA sarvathA anivAya che. jIvananA chellA zvAma sudhI khAvA-pIvA ane kamAvAnI ciMtAmAM rahenArA tathA parigraha ane vyApArI ne amaryAdita karanArA jIve saMyamanA zatru ja hAya che, mATe ja tavAonA khAnapAna hita-mita ane pathya hAtA nathI, phaLasvarUpe amaryAMdita, asaMyamita, ahita, amita, apathya tathA apAcya AhArane karanArAonA zarIra umra vadhatAM sthUla ane meDoLa banavA sAthe uThavA besavAmAM vetAone bhAgavavI paDe che ane zvAse zvAsamAM amuka prakAranI akathya vedanA ubhI thatAM kamajora thaI gayelu hATa (hRdaya) game tyAre paNa phela thatAM vAra lAgatI nathI. * vihAra ane nihAra--theADI ke ghaNI meLavelI zrIma tAInA nazAmAM zarIra ane tenA aMgeASAgeAmAM Alasyane praveza thatA vihAra eTale vyAyAmanA kaTTara bairI banelAone apAnavAyu dUSita thavAnA kAraNe paNa jaTharAgni paNa kamajora bane che. zarIranA pAcaka tattvA peAtAnuM kAma karavAmA DhIlA paDe che ane zarIranI sukumAratAne ja pASanArA ajINu nA regiSTa bane che. tema chatAM paNa bhegepabhega viramaNutrana (dhama')nA hADavairI banelA AvA jIve rogiSTha banyA pachI paNa jIbha indriyanA "gulAma banIne apathya bhAjana cheDI zakatA nathI. pariNAme bhaDakI gayele apAnavAyu vadhAre bhaDake che ane ajINu mAthI ja utpanna Page #507 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zataka 10muM : uddezaka-3 thanArA tAva, saLekhama, udharasa, mAthAne tathA hAtha-paganA sAMdhAomAM duHkhAvAnI sAthe sAthe lehIne dabANa Adi rogo temanA zarIramAM haMmezAne mATe praveza kare che te uparAMta ajIrNanA rogIonI vIrya zakti paNa dUSita bane che ane te samaye paNa temane vIryanAza rikI zakAtuM nathI. kAraNa ke asa yamapUrvakanA ajIrNa rogIonI karmendriye pitAne sayama gumAvI detAM virya patana paNa avazya bhAvI che prAkRtika ke aprAkRtika vIryazaktino nAza zarIramAM rahelA lehI upara asara karyA vinA rahetuM nathI, arthAta lehI pAtaLu ane azakta bane che pariNAme maLa upara tenI asara thAya che, ane tevAone maLa tyAga ke mUtra tyAga paNa kaSTasAdhya banato jAya che Ama vIryanAzanI asara lehI upara ane lehInI asara maLatyAga para paDe che ane temA thatA jIvaleNa asAdhya rogo jevA ke hArTa upara eTeka, lehInu dabANa (blaDa prezara), DAyAbiTIsa, bhaga dara, masA, sAraNagATha ane chevaTe chAtInA ke gaLAnA kensara paNa thaI jAya che. A pramANe AhAra-vihAra ane nihAramAM asaMyamita thayelA jI rIbAI rIbAIne kamete mare che. devadurlabha manuSya avatAranI sAthesAthe mAnavatA, Arya, khAnadAna ane tIrthakadevane dhama prApta karavA mATe A jIvAtmAe kaIka bhavamA- (1) kaSTasAdhya tamaya jIvana banAvyuM haze. (2) munirAjonA sahavAsamAM rahIne atyaMta duHsAdhya tyAgadharma svIkAryo haze. , (3) dIna, dukhI ane anAthane bhejanuM pANI ApyA haze Page #508 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 448 zrI bhagavatI sUtra sAra saMgraha (4) strInI vidyamAnatAmAM paNa saMyamI jIvana banAvyuM haze. (5) ghaNA ene abhayadAna ApyuM haze. ityAdika kaSTasAdhya dharmonI ArAdhanA karyA pachI ja mAnavane arihaMtenuM zAsana maLe che. mATe meLavelA mAnava jIvanamAM - (1) AjIvana viSayavAsanAnA kIDA banavA karatAM, (2) parigrahanI mAyAmAM gadheDUba rahevA karatAM, (3) hiMmaka, durAcArI ane bhogavilAsIonI sebata karavA (4) putrAdi parivAranI mAyAmAM Asakta banavA karatAM. (5) vyApAra kejagAramAM ja ahorAta pUrNa karavA karatAM, pitAnI jIvana kaMpanInA baMne bhAgIdAro phAyadAmAM rahe te mATe ja prayatna kare hitAvaha chevyApAramAM bane bhAgIdAro paraspara vaphAdArI pUrvaka rahe te kaMpanIne kaMI paNa vadhe Avate nathI, tevI rIte anAdikALathI cAlatI ApaNI jIvana kaMpanImAM paNa be bhAgIdAro che 1) caiitanyazakti saMpUrNa ApaNe AtmA. 2) bIje bhAgIdAra ApaNuM zarIra ane zarIra sAthe saMkaLA cele saMsArane vyavahAra. A pramANe bane bhAgIdArothI saMcAlita jIvana kaMpanI che AtmA nAmanA zeThanI paravA karyA vinA tathA tenI vaphAdArIne tyAga karIne covIse kalAka saMsAranA raMgarAgamAM DUbI rahyA te Page #509 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zataka 10muM : uddezaka-3 mRtyunA samaye AtmA pitAnA badhAe puNyakarmono devALo kADhIne paralekanI yAtrA karanAre banaze mATe covIsa kalAkamAthI ghaDI Adha ghaDI paNa paramAtmAnuM bhajana kIrtana, pUjana, sAmAyika, pratikramaNa, dAna, puNya Adi satkAryo karavA jethI AtmA tuSTapuSTa ane bhavAMtaramAM paNa sukhI bane. prANAyAma-zarIranI sukhAkArI khAvA-pIvA ke raMgarAga mAtrathI nathI paNa dhyAna prakriyAne abhyAsa karavAthI ja zarIra, Indri, vAyu, mana ane AtmA paNa kanTrolamAM Avaze AtmakalyANanI TreniMga levA mATe prANAyAma sulabha ane susAdhya mArga che. je dvArA zarIramAM rahele vAyu svAdhIna banaze ane mana, vacana tathA kAyAnA rogo nAbuda thaze nAma, sthApanA, dravya ane bhAva nikSepe jagatanA jI upara anaMta upakAra karanArA, devAdhideva arihaMta devenu dhyAna jyAre karavAnuM hoya che tyAre badhAe sa kono tyAga karI mana, vacana ane kAyAnI ekAgratApUrvaka padmAsane athavA pitAnI svasthatA je rIte rahe te Asane ghaDI Adha ghaDI mATe vAyunA-damanapUrvaka dhyAna karavuM joIe. svasthatApUrvaka besIne bahArano vAyu nAkavaDe aMdara le te pUraka kahevAya che. aMdara lIdhelA vAyune miniTa AdhI miniTa rokI rAkha te kuMbhaka che ane pachIthI dhIme dhIme aMdaranA vAyune nAkavaDe bahAra kADhavAnI kriyAne recaka kriyA kahe che. pUraka prANAyAma karavAthI ane dhIme dhIme dina-pratidina tene abhyAsa karavAthI tathA vadhAravAthI zarIra puSTa bane che ane vyAdhio nAza pAme che. Page #510 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4pa0 zrI bhagavatI sUtra sAra saMgra dhIme dhIme vadhArele kuMbhaka hadayakamaLane vikasita karIne aMdaranI gAMThanuM bhedana kare che. sAthe sAthe zarIramAM baLanI vRddhi thAya che, tathA recaka prANAyAmathI peTanI badhI bImArIo tathA kapha AdinA regenuM zamana thAya che. svareAdaya vijJAna-zarIranA aNu aNumAM AtmapradezanI jema vAyu paNa vyApaka banIne rahelo che. mATe ja zarIranuM pAMjaruM jyAre cheDavAnuM hoya che tyAre AtmAnI sAthe vAyunuM palAyana paNa avazya bhAvI che. A kAraNe ja maravAnI aNI para AvelA mANasanA nAkanA chidromAM rU mUkIne khAtrI karIe chIe. zarIramAM jyAM vAyu rahe che, tyAM ja mana paNa rahe che. mATe ja catra catra vA: tatra tatra H ane yatra yatra mana: tatra tatra vAhU: kahevAya che. mATe ja rogIoe manane jItavA mATe pavanane vijaya anivAryarUpe mAnya che. kAraNa ke te vinA manajIbhAI upara vijaya meLave lagabhaga azakya che. A kAraNane laIne zarInA pavanane jItavA mATe prANAyAma sarvazreSTha mArga che. mALA gaNavAnI hoya ke kAryotsarga Adi zreSThatama vidhividhAna karavAnA hoya, athavA kuMbhasthApanA, mUrti sthApanA ke dIkSA pradAna karavAnuM hoya te badhAe kAryo prANA yAmapUrvaka ja karavAnA hoya che. mAnavamAtranA zarIramAM rahele A prANavAyu koIka samaye nAkanI DAbI bAjuthI, keIka samaye jamaNI bAjuthI ane koIka samaye baMne bAjuthI bahAra nIkaLe che. pratyeka mAnavane nAkanA e chidro hoya che DAbA hAtha taraphanA chidrane DAbo nAka candranADI ke IDA nADI kahe che, ane jamaNA hAtha taraphanA nAkane Page #511 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zataka 10muM : uddezaka-3 451 jamaNe nAka sUryanADI ke piMgalA nADI kahe che. ane banne chidrone suSuNNA nADI kahe che. IDA nADI(candranADI DAbI bAju)ne zAstrakAroe amRtanADI kahI che. je zarIramAM ane AtmAmAM amRtanI puSTi kara. nArI, dhArelA kAryone karanArI hoya che. candrasvaramAM eTale ke DAbI bAjue jyAre pavana nIkaLatuM hoya che tyAre manuSya ke strInuM mana prasanna hoya che, gAtre ThaMDA hoya che, magaja zItaLa hoya che, uzkerATa hotI nathI. te samaye karelA kAryo saphaLatAne ApanArA hoya che. jyAre piMgalA nADI (sUryanADI jamaNe nAka) cAlatI hoya che, tyAre mAnavane kaMIka garamIno anubhava thAya che, magajamA uSNutA vadhe che ane mAnasika duHkhane anubhava thAya che. sAdhA raNa vAtacitamAM paNa uzkerATa vadhatA kaleza kaMkAsanuM vAtAvaraNa sarjAI jAya che. AmAM utAvaLIyA kAma karavA. ane baMne nAkamAMthI pavana vahetuM hoya che tyAre vyavahAranA kAryomAM hAni karanAra hovAthI te samaye kaMIpaNa kAma karavuM te nukazAnane mATe thAya che mATe paramAtmAnuM dhyAna karavuM, mauna dhArIne besI rahevu. saMsArane mAnava potAnA pratyeka kAryothI sukhI thavAnI IcchAvALo hoya che. mATe parama dayALu jainAcAryoe amuka kAryo mATe amuka nADI niyata karelI che eTale ke te te kAryo te te nADImAM ja karavA jethI sukha ane zAMti maLe; vidhro ane upadra nAza pAme. Page #512 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 45ra zrI bhagavatI sUtra sAra saMgraha cadranAmAM karavAnA kA: amRtavarSiNI caMdranADI jyAre barAbara cAlatI hoya che tyAre nIcenA kAryo karavA. 1. jinamaMdira ba dhAvanAra bhAgyazALI jyAre pitAne caMdravara cAle tyAre pAye nAkhe 2. mUrtinI pratiSThA samaye caMdrasvarane khAsa khyAla rAkhavo; lagna ane navAMzane samaya je sAtha Ape te sonAmAM sugaMdha che anyathA ca drasvaramAM ja mUrti birAjamAna karavI ane vAsakSepa paNa tyAre ja nAkhave. 3. madiranA zikhare kaLazAropaNa paNa caMdravare kara. 4 pauSadhazALA, dharmazALA, dAnazALA, pAThazALA, ghara, hATa, havelI, keTa vagere navA banAvavA hoya, athavA taiyAra thayelAmAM praveza kare hoya tyAre caMdra svarane ja Agraha rAkho. pa nAnI moTI tIrthayAtrA mATe prasthAna karavuM hoya tyAre caMdrasvara cAlatuM hoya tyAre gherathI ravAnA thavu. 6. dIkSAnA samaye dIkSAdAtA guru pitAnA cadrasvare ja dIkSA Ape 7. koIne maMtra Apa hoya te potAnA ca svaramAM ja Apa. maMtra lenArane paNa te samaye caMdrasvara cAle te sAruM che. paNa ma tranI sAdhanA samaye sUrya vara cAlato hoya te vadhAre sArUM. 8. rahevA mATe navA gharamAM ke zahera-gAmamAM praveza karatA samaye ca drasvarano tiraskAra kayAre paNa na kare. Page #513 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zataka 10muM H uddezaka-3 453 9. navA kapaDAM ane AbhUSaNe paNa caMdrasvare paheravA 10. gAma, deza, dukAna ke bIjI kaI paNa sattAne cArja caMdravare le. 11 bImAra mANasa caMdrasvare oSadha le. 12. bagIcA ke khetaramAM caMdrasvare bIja nAkhe. 13. rAjAnI ke moTA mANasanI mulAkAta caMdrasvare levI 14. rAjyagAdI upara ke sattAnA cArja lIdhelI gAdI ke Tebala khurazI para caMdasvare besavuM. 15. navI dukAna kholavI, gAdI bichAvavI hoya athavA dukAna para nekarI arthe javuM hoya te caMdrasvaranuM dhyAna rAkhavuM. 16. nadI, nALA ke pula cadrasvare bAMdhavA. 17. jhaverAtanuM kAma zikhavuM hoya te caMdrasvare 18. paraNavA mATe gherathI bahAra gheDe athavA moTaramAM besatA samaye yAvat pANIgrahaNa paNa caMdasvare kara. ItyAdika sthAyI kAryo, tuSTi-puSTi ke mAMgalika kAryo caMdrasvare ja karavA. 9 savAramAM pathArI che. tyAre caMdrasvare ja DAbe paga nIce mUkIne cheDaze. paNa suSaSNu eTale baMne nAkamAMthI pavana nIkaLatuM hoya tyAre bhUlecuke paNa pathArI choDaze nahI. anyathA A divasa kaleza-kakAsa ane nukazAnamAM pUro thaze. ItyAdika sthAyI kAra tathA tuSTi-puSTine ApanArA kAryo caMdrasare karavA. Page #514 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4pa4 zrI bhagavatI sUtra sAra saMgraha sUryanADI (jamaNuM nAka)mAM karavAnA kAryo : 1. navI vidyAno prAraMbha sUryasvaramAM kare 2. nyAyAdhIza ke bIjA koIne nivedanapatra ApavuM hoya te. 3. zatrune harAvavA mATe prArabha kara hoya. 4. bhUta-preta ke kaI jhADe jhapaTe de heya pa. vaiSe regIne davA ApavI sUryasvaramAM paNa rogI khAya caMdasvaramAM. 6. keInI sAthe laDAI jhaghaDA karavA hoya. 7. bhajana sUryasvare karavuM paNa pANa Adi pIvAnuM kArya caMdasvare karavuM. 8. kAmasevana sUrya svaramAM karavuM jethI purUSArthanI hAnI ochI thaze. . 9. navI DAyarI ke cepaDA vahImAM sUryasvare lakhavu. 10. laDAImAM jatA mANasane sUryAsvara sAro che. 11. samudrAdinI yAtrA A svare karavAnI. 12. zatrunA ghare javA mATe A svara sAre che. 13. udhAra levaDa ane devaDa sUryasvare sArI che. 14. kerTa kacerIe sUryasvare javuM. uparyukta kAryo upara pramANe karavA. jyAre suSuNya nADImAM paramAtmAnuM bhajana, pratikamaNa, jApa ane mokSanI ArAdhanA sivAya bIjuM kaMI paNa karaze nahIM. anyathA hAni-reSa-laDAI-jhaghaDA ja bhAgyamAM raheze. Page #515 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 455 zataka 10muM : uddezaka-3 prajJApanI bhASAH bolAtI bhASAnA cAra bheda che- 1 satyA, 2 mRSA, 3 satyAmRSA, 4 asatyA amRSA. A cAramAMthI pahelAnI traNa bhASAonuM vivecana pahelA bhAgamAM AvI gayuM che, jyAre A cAlu praznamAM cothA naMbaranI bAra bhedavALI bhASAne prajJApanI bhASA kahevAya ? ke na kahevAya? A saMbaMdhI carcA che. gautamasvAmI pUche che ke, he prabhe "Azraya karavA gya vastuno Azraya laIzuM, khUba sUIzuM, UbhA thaIzuM, besIzuM, paDyA rahIzuM ItyAdi ane bIjI rIte AmaMtraNa Adi bhASAmAM prajJApanIyatva che eTale ke te bhASA zuM prajJApanI bhASA kahevAya? pUchavAne Azaya A pramANe che: je ahiMsaka mANase che te sadaiva satyA bhASA bole che. je hiMsaka che teo sadaiva mRSA bhASA bole che. trIjA prakAranA mANasanA bhASA vyavahAramAM kaMIka satyatA ane kaMIka asatyatA hoya che jyAre cothA prakAranA mANasanA bhASA vyavahAramAM kevaLa leka vyavahAra eTale ke lekAmAM bolAtI ane samajAtI bhASAmAM satyatA ke asatyatA nathI hotI. kevaLa leka vyavahAra ja mukhya che bolavAnA AzayamAM kharAbI, asatyatA ke svArthAnyatA Adi deze nahIM hovAnA kAraNe A cethI bhASA bhASAsamitine lAyaka bane che. eTale ke cAre bhASAmAthI pahelI satyAbhASA ane ethI asatyA amRSA bhASA upara ja bhASAsamitinI chApa lAge che. ane vaccenI bIjI ane trIjI bhASA game te AzayathI belAtI hoya te paNa tene samAveza bhASA samitimAM thatuM nathI. Page #516 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A zrI bhagavatI sUtra sAra saMgraha vAtane bhagavAna mahAvIrasvAmIe paNa kahyuM ke, huM gautama ! "huM Azraya karIza" Adi bhASAomAM prajJApanIyatva raheluM che ane sRSAtva nathI hAtuM. tathA nIce pramANe khelAtI khAre prakAranI bhASAmAM mRSAtva nathI, tenA khAra prakAra A che 1. AmatraNI bhASA-- hai jinadatta ! he sukheAdha ! huM . huM vinayacaMdra ! ' AvI rItanI sameAdhanapUrvaka khelAtI bhASA Ama traNI bhASA che. AmAM ane nIce lakhelI mIjI bhASAemAM satya, asatya, tathA mizranA lakSaNe nathI, paNa peAtAnA vyavahAra calAvavA pUratI A bhASAmAM nirdeSitva rahelu' hAvAthI ja A bhASA mRSA bhASA nathI. - 456 7 2 AjJApanI bhASA--he ziSya ! mArUM pustaka lai Ave. anyane pravRtta karanArI bhASA AjJApanI che. 3. yAcanI bhASA--mane bhikSA Ape' ityAdi. 4. pucchanI bhASA---- A vAta kevI rIte banI zake?. ityAdi. 5. prajJApanI bhASA-hiMsA karanAra mANasa duHkhI bane che.' AmAM ziSyAne upadeza ApavAne bhAva che. 9. pratyAkhyAnI bhASA--jema ke ' sAdhuoe AvazyakatA karatAM vadhAre vasra-pAtra Adi rAkhavA joie nahIM.' AmAM mAMganArane vadhAre parigrahathI aTakAvavA mATe pratiba`dha vacanane prayAga che. 7. IcchAnuaAmA bhASA-zubha kArya karavA mATe pravRtta thayelI vyaktine kahevuM ke 'hA, tame Ama ja kareA, mane paNa gamaze.' pUchanAra pUche che ke 'huM sAdhu mahArAjanI sevA karU'.' te javAkha Apave ke 'hA kare, mane paNu ta karavA cegya lAge che.' 'hu Page #517 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zataka 10muM : uddezaka-3 457 ? dIkSA lauM, ' Ama pUchanArane kahevuM ke 'hA bhAI, tuM jarUra dIkSA le.' vaktAne anukULa khelavu' te A bhASAnA Azaya che, 8 anabhigrahIta bhASA--je bhASAmAM keAI cAkkasa ane khAdha na thAya tene anabhigRhIta bhASA kahe che. jema ke huM atyAre zuM karU? Ama pUchanArane kahevu ke 'tamane rUce tema karo. 9. abhigRhIta bhASA----ane spaSTa karatI A bhASA che. jema ke 'A vastra-pAtrAdi dharmapakaraNa che,' 'atyAre tame Ama karA,' 'atyAre tamAre Ama karavuM joie nahIM.' 10 saMzayakaraNI bhASA--aneka dharmane kahenArI hAvAthI sAMbhaLanArane saMzaya karAve tevI bhASA. jema ke kAi kahe che ke saindhava lAva'AmA sainyatra eTale sindha dezamAM janmele mAnava, gheADe ane siMdhAluNu. A traNe arthA sainyavanA thAya che. hari zabdanA viSNu, vAnara, siMhu Adi artha thAya che. AvI bhASA sAmenA manamAM eka vAra te sa'zaya utpanna karanArI thAya che. 11. vyAtA bhASA--aAkaprasiddha bhASA khelavI. : 12. abhyAktA bhASA-ga'bhIra atha vALI bhASA meAlavI jema ke, ' zrAvakasya mahApa pratikramaNa krabhi' A padane sIdhe atha karavAmAM Ave te zrAvakane pratikramaNa karavAthI meTuM pApa lAge che' pazu A atha siddhAMtathI sathA virUddha che. ane khelanAra juTho paNa nathI mATe Ane atha AvI rIte karavA' zrAvakasya ' A zabdamAM zrAvaka zabdane sa edhanamAM rAkhavA ane 'sya 'mA' che' chedane athavALA dhAtunA preraka amAM bIjA purUSanu eka vacana samajavu', eTale ke " huM zrAvaka ! pratikramaNa kama bhi; mahattApa spaSTintiH ' arthAt pratikramaNa vaDe pApane chedI nAkha. Page #518 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4pa8 zrI bhagavatI sUtra sAra saMgraha A praznottara pAchaLano bhAva e che ke, "huM Azraya karIza." ItyAdika rUpa je bhASA che, te bhaviSyakALane viSaya karanArI che. ane bhAvIkALanI apekSAe temA kaMIka kahevAmAM Avela che. paNa vacce vina AvI paDavAnI zakyatA hovAthI te bolAyelI bhASA visaMvAdinI paNa hoI zake che. tathA bhASAne prayoga karanAra pitAne mATe jyAre bahuvacanane pravega kare che, tyAre ekAthe viSayavALI bhASA hovA chatAM, bahuvacanathI bola vAmAM temAM ayathArthatA paNa AvI jAya che tathA AmaMtraNa Adi je bhASA che te vidhi pratiSedha rahita hovAthI satyabhASAnI jema arthapratipAdanamAM niyata nathI, mATe avyavasthita che. tethI AvI bhASA bolavI joIe? ke na bolavI joIe ? bhagavaMte kahyuM ke he gautama"huM Azraya karIza." ItyAdika rUpa je bhASA che, te prajJApanI bhASA che. mATe asatya nathI. tathA sAyaNa AmAM vartamAnanA veganI apekSA anavadhAraNuM rUpa hovA chatAM paNa "Azraya karIza" ItyAdi rUpa vikalpa garbhavALI che. tathA guru athavA pite eka hovA chatAM bahuvacanane prayAga svI. kArya mAnela hovAthI athakhyAnikA che eTale ke pitAnA vAcAIne pragaTa karanArI hovAthI prajJApanI bhASA che ane AmaMtraNa Adi je bhASA che, temAM vastunuM jema vidhAna nathI tema pratiSedha paNa nathI chatAM paNa niravagha purUSArtha sAdhaka hovAthI paNa te prajJApanI bhASA che. bhagavAna mahAvIrasvAmInI sarvathA yathArtha bhASAne sAMbhaLIne gautamasvAmIe kahyuM ke-he prabhe! Apa ja yathArthavAdI che, mATe vaMdanIya, namaskaraNaya, pUjanIya, maraNaya, sanmAnanIya Apa ja che, ema kahIne gautame bhagavAnane vAMdyA, namyA, pUjyA ane sanmAnyA. trIjo udeze samApta. Page #519 -------------------------------------------------------------------------- ________________ , zataka dazamuM : uddezaka-4 trAyazciMza devAno adhikAra ? A uddezAmAM devAdhideva bhagavAna mahAvIra svAmInA ziSya zyAmahastI munie gaNadhara gautamasvAmIne prazno pUchyA che. eTale ke praznakartA zyAmahastI muni che ane uttaradAtA gautama svAmI che. tyAra pachI gautamasvAmIne jyAre za kA thAya che tyAre bhagavate javAba Ape che pratyeka devalekamAM denA daza bhedo hoya che. te A pramANe(1) Indro-cAre nikAyanA devenA adhipatie. (2) sAmAniko-IndranI jema aizvarya sampanna ane amAya, pitA, guru, upAdhyAyanI sadaza hoya che. mAtra IndranI jema AjJA ApI zakatA nathI. (3) trAyaaiMza-purohita tathA maMtrI tarIke niyukta hoya che. (4) pAriSadya--mitra samAna che athavA sabhAsada che. (5) AtmarakSaka-hathiyAra vagere laIne IndranI pAchaLa rahe. nArA hoya che. (6) lokapALa-phejadAra tulya. (7) anikAdhipati-senApati sadaza. (8) prakIrNaka-prajAjana jevA (9) Abhiyeganekara jevA (10) kiribaSika-harijana tulya Page #520 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI bhagavatI sUtra sAra saMgraha A daza bhedamAMthI A praznottara trAyazviza deve pUrato ja che, vyaMtara ane tiSika devalemAM trAyasiMza ane kapALe nathI hotA. bAkInA badhAe devalokamAM A daza bheda che. navamA ane dazamA tathA agyAramA ane bAramAmA eka eka ja Indra che. uparanA navaraivayeka tathA anuttara vimAnamAM Indo hotA nathI. te kALe ane te samaye vANijya grAmamAM sthApita samavasaraNamAM birAjita thayelA bhagavAna mahAvIra svAmIe bAre pariSadAne dharmano upadeza karyo, sAMbhaLIne sau khuza thayA ane pitapotAnA ghera gayA. eka divase gautama gaNadhara pAse zyAmahasti munijI padhAryA, je haka aNagAranI jema bhadrika, saraLa ane pitAnA saMyama pratye pUrNa sAvadhAna hatA. teoe gautamasvAmIne traNavAra pradakSiNA karIne savinaya pUchyuM ke he gautama! asurendra camarane sahAyabhUta thanArA tetrIsanI saMkhyAmAM trAyazi de che? javAbamAM gautame kahyuM ke he zyAma hastina! te Idrane traya. ciMza de hoya che. ane gautamasvAmIe temane pUrvabhava kahyo, te A pramANe - jambudvIpanA bhAratamAM kAkaMdI nagarI hatI, jemAM zramaNapAsakonI saMkhyA ghaNI hatI, temAMthI 33 zramaNopAsake mukhya, paraspara atyaMta premALa, eka bIjAne sahAyabhUta thanArA hatA, thAvat keInathI paNa bhaya pAmanArA nahIM hatA, khUba zrImaMta, jIvAdi tanA jJAtA, pApapuNyanA bhedane jANanArA hatA. A tetrIsa zramapAsake pahelA pitAnA zrAvakadharmanuM bahu ja Page #521 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zataka 10muM : uddezaka-4 46 1 kaDaka rIte pAlana karanArA hatAM, eTale ke dharma saMbaMdhI temanA vidhividhAne kevaLa pitAnA AtmakalyANane mATe hevAthI pitAnA lIdhelA sAmAyikamAM mananA daza deSa, vacananA daza deSa ane kAyAnA bAra dene sarvathA TALanArA hatA. vItarAga bhagavaMtanA maMdiramAM corAzI AzAtanAone samajaNapUrvaka TALI denArA hatA, lIdhelA pauSadhamAM aDhAra dene sarvathA varjanArA hatA saMvigna eTale mokSanI ja cAhanAvALA hatA, sa sAranA kAryothI bhaya pAmanArA hatA, mATe ja vairAgyavaMta hatA. chatAM paNa game te kAraNe temanI zraddhAmAM DhIlAza AvatI gaI ane karAtI kriyAomAM upagasaMjJA ochI thatI gaI. pariNAme sAmAyika, poSadha ke maMdiranI AzAtanAo pratye bedhyAna thatA gayA ane Alasya, pramAda, bIjAonI niMdA, nidrAvikathA ane upAzrayamAM rahenArA bIjAonI sAthe gappAsappA mAravAnI vRttio ane pravRttio vadhatI gaI. upAzrayanA bhakta banyA paNa munirAjonA chidrAnveSI thayA. potAnI kriyAemAM pramAdanA kAraNe Dagale ne pagale bhUle paDe che ane bIjI onI kriyAomA bhUle kADhavAnI Adata vadhavA lAgI sAthe sAtha sAdhu sAdhvIone paNa avasara Ave kera karI devAnI vRtti jora pakaDatI gaI. sArAMza ke pitAnI game tevI kriyAne sArI mAnI bIjAomAM game tyAthI paNa bhUle kADhavAnI Adata vadhatI gaI thataSThAnomAM have temane thAka lAgavA mAMDyo. pramAdava lIdhelA vratamAM zaithilya ane aticAro vadhatA gayA. dezana, jJAna, cAritra, tapa ane vIryAcAramAM maMda paDyAM. A pramANe svacchadI banIne jIMdagInA bAkInA varSo Page #522 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 462 ( 8 zrI bhagavatI sUtra sAra saMgraha pUrA karyA chevaTa ardhamAsanA upavAsa sAthe saMlekhanA vratamAM zarIrane tyAga karyo, paNa potAnI bhUle, aparAdhe, aticAro AdinuM bhAva pratikramaNa, bhAva AlecanA karI zakyA nahIM eTale ke dravyapratikamaNa, dravya upavAsa Adi karyA, paNa bhAva kerA dhAkara ja rahyA ane lIdhelA vrate barAbara nahIM pALI zakavAnA kAraNe asurakumAra amarendranA trAyazciMza devarUpe utpanna thayA che. asurakumAra amarendrane A trAyazciMza deva thayA, te zuM pahelA te Indrane trAyazciMza de nahIM hatA? zyAmahastI muninA AvA praznathI gautamasvAmI paNa zaMkAAkAMkSAvALA thayA chatAM te baMne bhagavata pAse AvIne gautama svAmIe pUchayuM ? javAbamA bhagavate kahyuM ke, he gautama! trAyazciMza denA nAma zAzvatA hovAthI amarendrane pahelA paNa A de hatA, vartamAnamAM paNa che, ane bhaviSyamAM paNa raheze. cyavana pAmelA devanA sthAne bIje jIva deva thaine tenA sthAne AvIne janma dhAre che ane te trAyazciMza tarIke ja oLakhAya che. he bhagavata! varendra bali Indrane trAyazviza de che? hamAM javAba ApatAM bhagavaMte kahyuM ke, bharatakSetranA bibhela nagarImAM tetrIsa zramaNopAsaka hatA, yAvat zrAvakakarmamAM zithila thayA ane paMdara divasane saMthAre karI trAyanniza deva thayA. zeSa amarendranI jema samajavu. nAgakumAra dharaNendrane paNa trAyazviza de che, te dravyArthika taye zAzvatA che ane paryAyArthika naye cyavana thaye bIjo jIva tenA sthAne deva thAya che. badhAe devenuM cyavana eka samaye ghatuM nathI Page #523 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zataka 10muM : uddezaka-4 43 A pramANe bhUtAnaMda, vedeva, veNudArI, hari, hiMsa, agnizikha, agnimANuva, pUrNa, vasiSTha, jalakAMta, jalaprabha, amitagati, amitavAhana, velakha, prabhajana, sugheASA ane mahAveASa devendro mATe paNa samajavuM, ( A badhA bhavanapatinA Indro che ) cAre nikAyanA devAmAM bhavanapati ane vyaMtara-vANunya tareAnI zreNI kaniSTha hAya che, ane manuSya avatAramAM lIdhelA te, niyame, tapazcaryAemA skhalanAe thatA vadhI gayelA aticArAne laIne ja bhavanapatitva ke vyaMtaratva prApta thAya che athavA rAjasika ke tAmasika bhAvanAnA kAraNe teA pALavA chatAM, tapazcaryAe karavA chatAM paNa A devaleAka prApta thAya che. jyAre tratA zuddha hAya, jIvana sAttvika hAya, meAha mAyA vinAne Azaya hAya tyAre vaimAnikatva prApta thAya che. mATe vaimAnika indrone trAyazriMza devA je thAya che te manuSya avatAramAM peAtAnA vratAne barAbara pALanArA tathA lAgelA aticArAnI AleAcanA-pratikramaNu karanArA hAya che A pramANe izAnathI acyuta sudhInA indro mATe jANavu". trAaiza devenu varNana sAbhaLIne prasanna thayelA gautamasvAmI vicAre che ke zrAvakAnI ArAdhanA ane virAdhanAnA phaLAmAM ATalu aMtara Aya che mATe ja zraddhAmAM TakI rahevu kaThaNa che te spaSTa che. O...... ceAthe uddezaka samAsa OO Page #524 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zataka dazamuM : udezaka-5 Idro pitAnI sabhAmAM divyabhege bhegave che kharA ? te kALe ane te samaye bhagavAna mahAvIra svAmI rAjagRhI nagarInA guNazila yakSanA caityanA udyAnamAM samavasaryA. dharmopadeza sAMbhaLIne paSa dA pitAnA ghera gaI te samaye devAdhidevanA ghaNA ziSya, tapa ane saMyamathI pitAnA AtmAne bhAvita karatA hatA, je jAti sampanna, vinayapUrNa, vivekava ta ane jIvita tathA maraNanI IcchA vinAnA hatA. * caudapUrvanA pUrNajJAtA, dvAdazAMgInA racayitA, cAra jJAnanA mAlika, gautamasvAmI savinaya ane viveka prabhu pAse AvIne vaMdanApUrvaka pUchayuM ke -tu pratye ! amarendrane keTalI paTTarANuo che? bhagavaMte kahyuM ke, kAlI, rAtrI, rajanI, vidyuta ane meghA nAme pAMca paTTarANuo che. tathA ekekane ATha ATha hajAra devIono parivAra che. pitAnI vikurvaNa zakti thI ATha ATha hajAra devIone vipharva zakavA mATe samartha che. A pramANe pAce rANIonA cAlIsa hajAra devI parivArane bUTika arthAta vikriyakRta devI zarIrane samUha kahe che he prabhe! asurarAjakumAra amarendra pitAnI amaracaMcA rAjadhAnInI sudharmA sabhAmAM amara nAmanA siMhAsana para besIne cAlIsa hajAra vaikiya zarIradhArI devIonA samUha sAthe divyabhege bhegavI zake che kharo ? Page #525 -------------------------------------------------------------------------- ________________ P zataka 10muM : uddezaka-5 45 * javAbamAM bhagavate kahyuM huM sthavire! Avu` sabhavI zakatuM nathI. kAraNa ApatAM prabhue kahyu, amarendranI camaraca'cA raja dhAnImAM AvelI sudharmA sabhAmAM mANuvaka cainya sta bhamAM vajranI anelI geALAkAra DabIemA aneka jinendra bhagavaDatAnA asthie rAkhelA che, eTale ke tIrthaMkara bhagava`teAnA nirvANa kalyANaka manAvavA mATe upasthita thayelA 64 indro bhagava'tAnA agni saMskAra thayA pachI temanA asthiene peAta peAtAnA vimAne mA laI jAya che, ane mANutraka sta MbhamAM vajranI DAbalImAM mUkI rAkhe che. dIrgha tapasvI tItha kara devAnu zarIra atyaMta pavitra hAvAthI temanA nirvANa pachI paNa temanA asthie devA ane devendrone mATe-- anilagAyo-arcanA karavA yAgya bane che, vaLinAyo--vaMdanIya bane che. samaMjnmiAno--namaskAra karavA lAyaka ane che pUnAAyo--pUjanIya bane che savAragilgAmo--satkaraNIya ane che. sambhALigAyo-mana, vacana tathA kAyAthI sanmAnane yAgya che. A uparAMta te devendro tIrthaMkara bhagava'tAnA asthione { maMgaLarUpa tathA caitya samAna sevanIya mAne che matalakha ke peAtAnI sabhAmAM mUkAyelA te asthie temane mATe caitya svarUpa che. tethI ma'gaLa ane kalyANakArI teonu` arcana, vaMdana, namana, pUjana, satkAra ane sanmAna sathA ucita che. samyagdarzananI ArAdhanApUrvaka prApta thayelI pApabhItAnA Page #526 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 416 zrI bhagavatI sUtra sAra saMgraha kAraNe te Indro caityasvarUpa maMgaLakArI te asthionuM bahumAna pUrvaka vinaya sAcave ane viveka dAkhave te IcchanIya che pApabhIrutA arthAta "pApa kAryothI DaravuM" kevaLa zabdo belavAmAM ja bhIrutAne dekhAva kare ke carcA karavI, tenA karatAM jIvanavyavahArane pratyeka prasaMgamAM AcaraNa rUpathI bhIrutA keLa vavI tene pApabhIrutA kahe che. mAnyuM ke saMsArIne bhegavilAsa sarvathA anivArya hoya che, chatAM paNa yadI te pApabhIrU che? te - (1) vivAhita thatA pahelAM ja vicArapUrvaka pApane mArga sarvathA badha karavA mATe dIkSita thaze. jethI pApa dvAra sarvathA baMdha thavA pAmaze. (2) gRhasthAzrama mAMDyA pachI paNa "maithunakarma pApamaya ja che? mATe tIrthakara mUrti, jinamaMdira, upAzraya, gurumahArAja, sAdhvIjI mahArAja, potAnA mAtA-pitA tathA putrathI zarama rAkhIne temane viveka sAcavaze, maryAdA rAkhaze. (3) parva tithio, paryuSaNa tathA AyaMbIlanA pavitra divaso uparAMta caturdazI, aSTamI, ujALI pAcama, amAvAsyA, pUrNimA jevA pavitra divase paNa TALI devA mATe prayatna zIla raheze (4) mAtA pitAnI maraNa tithio, vastrI ke pitAnA mAMdagInA divasa uparAMta kharAba nakSatra, yoga, tithi vAra Adi divasone paNa tyAga karaze. tathA revatI ane maghA jevA nakSatro paNuM TALaze. kema ke je nakSetramAM strIne garbhadhAraNa thayuM che, tenAthI dazama nakSatre Page #527 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zataka 10muM : uddezaka-5 427 saMtAna janme che. yadI revatI nakSatranA divase garbhAdhAraNu N thayuM che teA AzleSA ane madhAmAM garbhAdhAna thayuM. hAya' mULa nakSatramAM saMtAna janme che, je gAsthya jIvanane mATe te saMtAne kaSTadAyaka bane che. AvI rIte maithuna kane pApa mAna nAga vivekI manuSyA paNa jema ane jevI rIte bane tema maithuna pApanA tyAga kare che. te pachI devendro sabhyagUdRSTi heAvAnA kAraNe vItarAga bhagavaMtAnA maMdiranI tulya asthienI vidya mAnatAmAM maithunakama karatA nathI. mATe mArUM kahevu che ke asurarAja Indra peAtAnI devasabhAmAM devI sAthe divya bhAge bhAgavatA nathI. paratu sthavire ! te amarendra peAtAnI devasabhAmAM amara sihAsana para tu he para besIne 64 tujAra sAmAnika deva, 33 trAyazriya za deva, cAra leAkapAla, pAca amramahiSI, sAta anIka, sAta anIkAdhipatie, 64 hajAra AtmarakSaka deva tathA khIjA paNa devadevIe sAthe eTale ke te badhAethI yukta thaine bhavya, achinna, nATaka, gIteA, vAjitro AdinA madhura nAdA pUrvakanuM gItanATya sAMbhaLI zake che A pramANe -divya nATaka, sagIta Adi devatAI RddhisamRddhinA bhAgavaTA karavAmAM peAtAnA samaya vyatIta kare che huM sthavirA! seAmA rAjadhAnI, sudharmAM sabhA, sema sihA sana, amarendranA cAra leAkapAlamAMthI seAma nAmanA leAkapAlane kanakA, kanakalatA, citraguptA ane vasuMdharA nAme cAra agrama hiSIe kahI che ane eka eka hajAra devIonA parivAra che, khAkInI badhI vArtA amarendranI jema samajavI. te ja pramANe vaizramaNanu paNa jANavu. Page #528 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 468 zrI bhagavatI sUtra sAra saMgraha balIne zuMlA. nizuMbhA, raMgA, niraMgA ane madanA nAme paTTarANIo che, pratyekane ATha ATha hajAra devIone parivAra che. sema nAmanA kapALane menakA, sumadrA, vijayA ane azani nAme paTTarANa che A pramANe bhavanapati, vyaMtara, vANavyaMtaranI paTTarANIo mATe jANavuM pitapatAnI sabhAmAM kevaLa mithunakane tyAga samaja tiSika denA Indra sUryane sUryaprabhA, AtAbhA, arcimAlI ane prabha karA nAme rANIo che. candra Indrane candra prabhA, snAbhA, acivAlI ane prabhaMkarA nAme rANIo cAra cAra hajAra devIonA parivAra sAthe che maMgaLane cAra cAra hajAra devIo sAthe vijayA, vaijayaMtI, jayaMtI, aparAjitA nAme cAra rANuM o che. A pramANe A gAraka, vikAlaka, lehitAkSa zanaizvara, Adhunika, prAdhunika, kaNa, kaNaka, karNavetAnaka, Adi bhAvaketa sudhInA 88 graDAnI vAte paNa upara pramANe jANavI. deve drazakane padmA, zivA, vetA, a ja, amalA, asarA, navayikA ane rohiNI Adi ATha paTTarANIo che. AvI rIte bIjA IndronI vAte mULa sUtrathI jANavI. : pAMcame uddezaka samAsa ; Page #529 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zataka dazamuM : uddezaka-6, zakendranI sabhA kayAM che? gautama svAmInA pUchavAthI prabhue kahyuM ke-jambudvIpanA sumerUparvatanI dakSiNa dizAmAM ranababhA pRthvIne bahu sama ane ramaNabhUmi bhAganI upara candra, sUrya, graho, nakSatra ane tArAo che, tyAMthI yAvata aneka koDAkoDI jana dUra saudharma nAme devaleka che. A devalekamAM pAMca moTA vimAne che. (1) azokAvataM saka (2) saptaparNavataMsaka (3) caMpakAvataMsaka (4) AmAvataM saka (5) saudharmAvalaMsaka A pAMce vimAnI labAI ane pahoLAI sADA bAra lAkha jananI che. zeSa suryAbhidevanI jema samajavuM. A zakrendra moTI RddhivALa, yazavALa Adi moTA parivAra upara pitAnuM prabhutva jamAvatAM sukhapUrvaka vihare che. ? chaTho uddeza samApta T Page #530 -------------------------------------------------------------------------- ________________ o ********0 zataka dazamuM : udezA-7 thI 34 uttara dizAmAM rahelA ekarUka nAmanA yugalikenA ekarUka Adi dvIpanuM varNana che. eka eka antarkaMpane eka eka uddeze Ama 28 uddezA samajavA. sUtrakAre ane TIkAkAre jIvAbhigama sUtrathI jANI levA kahyuM che 7 thI 34 udeza samApta. ********** samApti vacana dravya, kSetra, kALa ane bhAvanA jJAtA, syAdvAdanA pracAraka ane pAlaka, ahiMsA, saMyama ane dharmanA pUrNa himAyatI, aneka sthaLe jIrNoddhAra, tIrtharakSA, upadhAna ane udyAnanA kartA ane kArayitA, navayuga pravartaka, zAstra vizArada, jainAcArya, sva 1008 zrI vijaya dharmasUrIzvarajI mahArAjanA ziSya, Agama vyavahAranA pUrNajJAtA, zAsana dIpaka, sva munirAja zrI vidyAvijayajI mahArAjanA ziSyaratna, nyAya-vyAkaraNa, kAvyatIrtha, panyAsa zrI pUrNAnaMdavijayajI (kumArazramaNa) mahArAje pitAnI a5 matithI bhagavatIsUtranuM 10muM zataka vicita zubha bhUyAt sarveSA jIvAnAm / / jIvAH sarve samyagjJAna prApnuyuH / / zataka dazamuM samApta Page #531 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zataka agyAramuM : uddezaka-1 gaNadhara zrI gautamasvAmI ane sudharmAsvAmIne dravya tathA bhAvathI namaskAra karIne tathA TIkAkAra zrI abhayadevasUrIzvarajInuM smaraNa karIne bhagavatIsUtranA agyAramA zatakane prAraMbha karuM chuM. - A zatakamAM nIce pramANenA bora uddeza che : 1 upala, 2 zAluka, 3 palAza, 4 kuMbhI, 5 nAlika, 6 pa, 7 karNikA, 8 nalina, zivarAjarSi, 10 leka, 11 kALa, 12 AlaMbhika ahIM utpalanA kaMdane zAka kahevAya che. palAza eTale khAkharAnuM vRkSa, ku bhI eTale vanaspati vizeSa. nAlikane kamaLanI nALa kahe che. karNikA arthAt kamaLanA madhyamAM kezara rUpa taMtuo hoya che. A bhikA nagarI che. upara pramANenA bAre uddezAthI samRddha A zataka che. pahelA udezamAM je utpala(kamaLanuM varNana che, tene nIce lakhelA 33 kArathI vicita karavAmAM AvyA che, te A pramANe, upapat, parimANu, AhAra, ugra, baMdha, vedana, udaya, udIraNa, lezyA, daSTi, jJAna, roga, upaga, varNa, rasAdi, ugvAsa, AhAra, virati, kriyA, badhaka, saMsA, kavAya, strIvedAda, baMdha, saMsI, Indriya, anuba dha, sabaMdha, AhAra, sthiti, samughAta, cyavana tathA samasta jIvane mULAdikamAM upapAta. Page #532 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 472 zrI bhagavatI sUtra sAra saMgreDa A pramANe utpalane prazna uparanA 33 dvArethI nita karavAne che. te kALa ane te samayamAM magadha dezanI rAjadhAnI rAjagRhI nAmanI nagarI hatI, jyA devAdhideva bhagavAna mahAvIrasvAmI samavasaryA dharmopadeza sAMbhaLIne pariSadA pitA potAnA ghera gaI ane gautamasvAmIe pUchayuMhe prabhe! kamaLa (utpala) jyAre eka pAMdaDAvALuM hoya, tyAre zuM eka jIvavALuM heya che? ke aneka jIvavALuM hoya che? (jemAM eka ja jIva hoya te eka jIvavALuM ane aneka jIva hoya te aneka jIvavALuM kahevAya che ) javAbamAM bhagavaMte kahyuM ke, he gautama! eka patrAvasthAmAM utpala eka jIvavALuM hoya che, paNa aneka jIvavadhyuM hatuM nathI ane jyAre utpala aneka patrothI yukta thAya che tyAre aneka jIvavAnuM thAya che, athavA vadhArAnA patromAM je bIjA jI utpanna thAya che te kAraNe te aneka jIvavALuM kahevAya che havaza upArjana karelA karmonA bhArathI atyaMta bhArI banelA jIvAtmAone ple grAunDa phUTabolanI jema pratakSaNe rAzI lAkha jIvanimAM sthAnAntara karavAnuM sarvathA anivArya che je jIvAtmAe je paddhatithI bIjA nI sAthe kamanubaMdhana karyuM che, te RNAnuba dhane bhegavavAne mATe RNAnubadha kartAne paNa janma dhAryA vinA chuTakAro nathI, cAhe cakavatI hoya. vAsudeva ke prativAsudeva hoya, yA tIsamArakho hoya. koI karmarAjAnI beDImAM sapaDAyelA hovAthI te te sthAne e levo paDe che. jema eka talAvamAM praviSTa thayelA madonmata hAthI tyAM ugelA kamaLanA eka jhADane pitAnI sU DhathI samULa Page #533 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zataka 11muM : uddezaka-1 473 ukheDIne peAtAnA meADhAmAM mUkI de che ane AMkhanA palakAre kamaLamAM rahelA aneka jIvA hAthInA meDhAmAM cavAine samApta thAya che. sau koIne najare joi zakAya tevI A vaTanAmAM rahasya eTalu ja che ke ukheDAI gayelA ane cavAI gayelA kamaLanA aneka jIve sAthe hAthInA jIvanA koi bhayanA vairAnukha dha mukhya kAraNa hatu. je kamaLanA jIvA sAthe hAthInuM vaira hatu te ja kamaLa hAthInI sUMDhamAM AvyuM ane nAza pAmyuM. jyAre talAvamAM kamaLe ghaNA hatA, chatAM A eka ja kamaLane hAthIe kema sparyAM ? khIjA kamaLe! kema aspartha rahyA ? javAba eka ja che ke hAthI ane kamaLanA jIveAne Asparika vaira.... vairathI baMdhAyelA e jIvAmAMthI eka jIva viSNunA avatArane ane bIjo jIva manuSyanA avatArane pAmyA che. je samaye pUbhavIya vaira karmonA udaya Ave che, ane bannemAMthI jenu vera joradAra nikAcita hAya che te pIDaka banaze. samajo ke viSNunA jIvanu vaira vadhAre che, te bharabapAre paNa te viSNu evI rIte Avaze ane mANasane DaMkha mAraze jenI khabara mANukane paNa paDatI nathI, tevI rIte mANusattu' vaira vadhAre haze teA Dakha mAravA mATe Avela viMchu mANasanI najare caDaze ane dekhatA dekhatA ja mANasa tene mArI nAkhaze athavA pakaDIne ke pakaDAvIne dUra dUra phekAvI deze. tr huM paNu tamane AvatA bhavamAM rAtA rAtA jiMdagI pUrI kara.vIza. " AvA niyANAmAM baMdhAyelA banne jIvA dapatIrUpe athavA bIjA game te rUpe bane che, ane prema pyAranA pAraNe te daMpatImAMthI strI paraleAke prayANa kare che ane purUSa sulatA tenI yAdamAM mAjIvana jhuratA ja rahe che, athavA purUSa parale ke Page #534 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 474 zrI bhagavatI sUtra sAra saMgraha jAya che ane vidhavA banelI vanavagaDAnA rejhanI jema asahAya banIne jharI jharI jIvana pUruM kare che. A ane AnA jevA ApaNA ja jIvananA DhagalAba dha kAraNa-kAryamAM pUrvabhavIya rAga kaSanA saMbadhe ja kAma karI rahyAM hoya che gautamasvAmIe pUchyuM ke he prabhe ! te u5lamAM je aneka jIve che te cAre gatimAthI AvelA haze? tetrIsa dvAramAM pahelA upapAta dvArane Azraya karIne A prazna pUchAyela che. sArAMza ke kaI kaI gatimAMthI jIvane te utpalamA upapAta thaye che ? carAcara saMsArane potAnI kevaLajJAnathI pratyakSa karanArA bhagavAna mahAvIrasvAmIe kahyuM ke, naraka gatine choDIne zeSa traNe gatiomAthI bhraSTa thaIne jIve u5la vanaspatimAM utpanna thAya che - daDaka prakaraNanI chatrIsamI gAthAthI paNa jANIe chIe ke potapotAnA bhAgyakarmonA kAraNe nArakane choDIne bAkInA badhAe ja utpala vanaspatimAM avatarita thAya che. kahevAya che ke ekendriya, beIndriya, te Indriya, caurIndriya ane paMcendriya tiya ce ane manuSya tathA IzAna devaleka sudhInA badhA de paNa vanaspatikAyamAM utpanna thAya che (upapAtuM dvAra pUrNa) bIje parimANu dvAra-eka samayamAM keTalA ja utpalamAM utpanna thAya che? javAbamAM ochAmAM ochA eka-be ke traNa jIva ane vadhAremAM vadhAre saMkhyAta tathA asaMkhyAta jIve utpanna thAya che. (parimANa dvAra pUrNa) Page #535 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zataka 11mu' : uddezaka-1 475 trIjo apahAradvAra--prazna-te utpalamAMthI jIveAne eka samaye ekaeka karIne bahAra kADhavAmAM Ave te keTale samaya lAge ? uttara-utpalamAMthI eka eka samaye asa'khyAtanA hisAbe jo bahAra kADhavAmAM Ave te| asaMkhyAta utsarpiNI, asaMkhyAta avasarpiNI kALa paryaMta cAlu rahe te paNa temane bahuAra kADhI zakAtA nathI. ceAthe avagAhanadvAra (uMcAi)--prabhue kahyuM ke kamaLanI zarIra avagAhanA jadhanyathI AMgaLInA asakhyAtamA bhAga jeTalI ane utkRSTathI amuka samudra, gAtI AdinI apekSAe ekahajAra ceAjana karatAM vadhAre che. pAMcamA baMdhadvAra-- prazna-utpala kamaLanA jIvA jJAnAvaraNIya kramanA khadhaka hAya ke akhadhaka ? prabhue kahyuM ke, utpalanA eka jIva jJAnAvaraNIya kA kha dhaka hAya che. paratu jyAre aneka jIvAvALuM utpala heAya che, tyAre samasta jIvA jJAnAvaraNIya kanA mavaka heAya che. tevI rIte dezanAvaraNIyathI aMtarAya kama' sudhI jAvu kevaLa AyuSyakama ne AzrayI eka jIva ane aneka jIvA paNa ema dhaka hoya zake che, athavA koI eka jIva bhadhaka ane ama dhaka paNa heAya che, athavA eka jIva baMdhaka aneka jIve ama dhaka hAya che, athavA aneka jIva mA~dhaka akhaMdhaka hAya che. ItyAdi bhAMgA jANavA chaThTho vedanadvAra--prazna-utpalastha, jIve zuM jJAnAvaraNIyAdri karmAMnA veDhaka Aya che ke avedaka javAba-eka patrAvasthAne eka jIva ane dvayAdi patrAvasthAnA Page #536 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 471 zrI bhagavatI sUtra sAra saMgraha aneka jIva karmonA vedaka hoya che paNa avedaka hetA nathI. te sAtAnA vedaka che? ke asAtAnA vedaka? eka ane aneka jIvanI apekSAe ja sAtA ane asAtAnA paNa vedaka heAya che. udayakAra-u5lastha jI jJAnAvaraNayAdi karmonA udayavALA hAya che? ke anudayavALA ? javAba-karmonA udayavALA ja hoya che. ahIM udIkaraNa vaDe udayamAM AvatAM karmone levAnA nathI, kemake te dvAra AgaLa kahevAze, mATe anukrame udayamAM AvanArA karmo ja ahI levA. AThamo udIrNodvAra-u5lastha eka ke aneka ja karmonA udIraka hoya che, paraMtu vedanIya ane AyuSyakarmane laI ATha bhAMgA jANavA. navame leyAdvAra-A jIve zuM kRSNa lezyA, nIla glezyA, kApita lezyA ane te lezyAvALA hoya che? eka ane aneka jIvanI apekSAe cAre lezyA hoya che. AmAM 80 bhAMgA ka9pavA. daSTidvAra-utpalastha jIva samyagu ke mizra daSTivALA nathI hatA paNa mithyASTinA mAlika ja hoya che. agyArame jJAnadvAra-A jIve badhAe ajJAnI ja hoya che. ahIM matiajJAna, zrataajJAnanI kalpanAe ajJAnI samajavAM. paraMtu jJAnane sarvathA abhAva nahIM le; eTale ke dhanane sarvathA niSedha artha nahIM letA kutsita artha le. Page #537 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zataka 11muM : uddezaka-1 477 bArame kAyadvAra-A jIvo kevaLa kAgavALA ja hoya che. teramo upagadvAra-A ja sAkAro paga ane anAkArapagavALA hoya che. caudame-pa darame varNAdidvAra-prabhue kahyuM ke A jInA zarIra pAca varNa, pAMca rasa, be ga dha ane ATha sparzavALA hAya che. kALu, nIluM, sapheda, lAla, pILe pAMca varNa che. tI, kaDa, tura, khATa, mIThe pAMca rasa hoya che. ' suga dha ane durgadha be gaMdha che. karkaza, mRdu, gurU, laghu, zIta, uSNa, snigdha ane rUkSa ATha sparza che ahIM karyAvaraNane laIne jIvAtmAne te te zarIra levAnA hoya che bAkI te mULa svarUpe jIvAtmA amUrta hovAthI varNa gaMdha rasa ane sparza vinAne che. seLa ucchavAsa nizvAsa dvAra-eka patra ane aneka patrastha jI ucchavAsa ane nizvAsavALA paNa hoya che, paraMta aparyApta avasthAmAM uvAsa ane nizvAsa vinAnA paNa hoya che. sattaramo AhAradvAra-u5la kAI jIva AhAraka hoya che. vigraha gatimAM anAhAraka hoya che. badhA jIve AhAraka hoya che, badhA ja anAhAraka hoya che (eka cepage cAra bhAI keI eka jIva AhAraka, bIjo jIva anAhAraka. aneka cha AhAraka, koI eka jIva anAhAraka. Page #538 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 478 zrI bhagavatI sUtra sAra saMgraha aneka AhAraka eka jIva AhAraka. aneka jIve AhAraka ane anAhAraka. (ddhika saMyegI cAra bhAMgA). aDhAramo viratidvAra-A jIve avirata ja hoya che. kiyAdvArA A sakriya ja hoya che ahi sakriyano artha kAma karavApaNuM nahIM paNa kAyikIAdi kriyAo samajavI vizame baMdha dvAra-A cha sAta prakAranA ane ATha prakAranA karmone bAdhanArA che. ekaviza saMjJAdvAra-utpala jI AhAra, maithuna, bhaya ane parigraha nAme cAre saMjJAvAlA hoya che kaSAyadvAra-A jIve 80 bhAge cAre kaSayavALA hoya che. tevIzavedAdidvAra-utpalastha jIvo napuMsaka vedanA ja mAlike hoya che. vIzame strI vedAdi badha dvAra-prazna-he prabhe! utpalastha jI ekendriyAdi avasthAmAM rahelA hovA chatAM paNa zuM AvatA bhavane mATe strIveda, purUSa vedane ke napuMsaka vedane badha karI. zake che? javAbamAM bhagavate kahyuM ke, he gautama ! eka patrastha utpalano jIva ane kayAdi patramAM rahelA aneka ja strIvedane paNa bAMdhe che. * A praznottaramAM 26 bhAMgA. matalaba ke mithyAtvanA gADha aMdhakAramAM rahele jIva mAtra pita pitAnA adhyavasAya pramANe karmonuM baMdhana kare che. Page #539 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zataka 11muM : udezaka-1 479 cAre saMjJAmAM (AhAra, mithuna, bhaya ane parigraha) anya ta Asakti hovAnA kAraNe jIva mAtrane AhAra pratye, bhaya pratye, mithuna pratye ane parigraha pratye sadaiva vAsanA banI rahe che ane vAsanAnA mULamAM meha-mAyAnI tIvratA kAma karatI hoya che, tethI meha karmanA tIvodayavALo jIva pharI pharIthI maha karmane ja bAdhe che. napuMsaka vedanA udayavartI jIvo napuMsaka liMga (zarIra)mAM rahe che chatAM paNa pitAnA napuMsaka zarIra pratye atyata du:khanI lAgaNI ja anubhavatA hoya che. tema strI vedane mAlika pitAnA strI zarIra tarapha haMmezAne mATe napharata ja dharAvate hoya che ane purUSa vedamAM rahe chate paNa jIvAtmA ajJAnatAnA bhaya kara nazA sAthe jyAre meha karmanI paNa tIvratama udIraNa kare che, tyAre purUSa vedane bhaktA hovA chatA paNa tevAonuM mana sarvathA maryAdA bahAra thAya che, te samaye jema potAnI strIne bhegave che tema bIjI strIo, vidhavAo, kumArIo ane chevaTe vezyAo sAthe paNa atyaMta mohAMdha banavA pAme che. - AnAthI AgaLa vadhIne je vicArIe te tevA ja pura. karAo ane chevaTe jAnavaro sAthe paNa pitAnI maithuna karmanI ceSTAene karyA vinA rahI zakatA nathI. lAyakAta ane zaktinA sarvathA abhAvamAM temane mithuna bhAva kaI kALe paNa ocho thatuM nathI, jema ke napusaka mANasa jananendriyahIna hovAthI kyAreya paNa nathI purUSane bhegavI zakavAne ke nathI strIne jogavI zakavAne che, paNa urita karelI maithuna saMjJAne udayavartI jIva bane? ke bhaktA banavAno nirarthaka ceSTA kare te paNa viSTAnA kIDAnI jema te napuMsaka paNa tevI gaMdI ceSTaemAM ja rasa dharAvatA hoya che. tevI rIte strI hara haMmezane Page #540 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 480 zrI bhagavatI sUtra sAra saMgraha mATe bhagya ja che, chatAM paNa jyAre maithuna saMjJAne tIvra naze caDe che, tyAre temAM bebhAna banIne chevaTe kRtrima sAdhanane paNa upayoga karaze. athavA te karmanA sadUbhAvamAM sarvathA nirlajaja banIne bIjI ceSTAothI paNa pitAnI vAsanAne tRpta karanArI banaze AvI rIte atyaMta bezarama banIne maithuna karmanI lAlasAne pUrNa karavAnI bhAvanAvALA purUSone tame joyA che ? anubhavyA che. Ama pratyeka bhavamAM, pratyeka yonimAM jIvamAtra mehakarmane udayavatI hovAthI AvatA bhavane mATe vedakarmanuM ba dhana kare che. mATe bhagavaMte kahyuM ke he gautama! A karmanI tIvra lAlasAnA kAraNe patyAre ekendriya jAtimAM napusaka lige rahelA ja kadAca purUSa strIveda ke napuMsakaveda paNa bAdhI zake che. AvI paristhitimAM prazna e thAya che ke utpalane jI ekendriya vanaspati kAyanA hovAthI napuMsaka ligamAM napusaka vedodaya vALA ja hoya che. pragADha mithyAtva karmanA udayathI temane A avatAra mAnya hoya che, jyA samyakatvane sarvathA abhAva che, eTale ke pUrva pratipanna samyaktva ane pratipadyamAna samyaktva paNa tyA nathI - jyAre naraka gatimAM te pahelAnA samyaktva prApta (pUrva pratipanna) paNa hoya che, ane nimitta maLe navA samyaktvanI paNa prApti zakya bane che. ane vadhAremAM vadhAre 33 sAgaropama pachI paNa bahAra nIkaLI zake che jyAre ekendriya ane khAsa karI vanaspatikAyika jI harahAlatamAM paNa samyakatva meLavI zakatA nathI ane pRthvI paDala upara keTalIe tIrtha kara paramAtmAonI covIsIo pUrNa thaI jAya Page #541 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zataka 11muM : uddezaka-1 481 te paNa bicArA A ja pitAnA bhavAvatArane pUrNa karI zaktA nathI mATe ja narakAvatAra ane ekendriyAvatAramAMthI narakAvatAra sAre paNa ekendriyAvatAra harahAlatamAM sArI nathI kemake tIrthakara netra bAMdhelo jIva narakamAM jaI zake che paNa ekendriyamAM jaI zakatA nathI. narakagatimAMthI manuSya avatArane pAmele jIva tIrthakarapadane yAvata samyaktvane paNa meLavI zake che, jyAre ekendriya jIvane mATe tIrthakaratva nathI narakamAM janArA ja te pitAnu samyakatva sAthe paNa laIne jaI zake che, athavA tyAM jaIne paNa pharIthI samyaktva meLavI zake che jyAre ekendriyAvatArane dhAraNa karavA mATe samyakatvanuM vamana karavuM ja paDe che, ane jyAM sudhI tyA che tyA sudhI punaH samyakatvane meLavI zakatA nathI. vanaspatikaSamAM janArA keNa? sUkSma nigadamAMthI akAma nirjarA dvArA utkrAnti karIne jIvo kadAca ekedriyatvane prApta kare che. athavA TheTha devaloka ke manuSyaloka sudhI pahocI gayelA bhAgyazALI e apakrAnita. ' karAvaDe buddhipUrvaka karelA karmonA bhArathI ghaNA ja vajanadAra banelA jIvo paNa vanaspatitvane prApta karanArA hoya che jema ke devatva prApta thayelA svargIya deva paNa yadI viSayavAsanAnA kIDA banIne pitAnuM devatva hAre che ane vanaspatitvane prApta kare che. devadurlabha manuSyAvatArane pAmelA jIvane jyAre ajJAnatAne naze joradAra calyo hoya che, tyAre 84 lAkha jIvAyoninA jaje karatAM zreSThatama manuSya avatAra, zarIranI sazaktatA, Indriyena paTutA, Adi sAmagrI maLelI hovA chatAM " Page #542 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 482 zrI bhagavatI sUtra sAra saMgraha paNa pApatpAdaka, pApavardhaka, pApapeSaka, pApaparaMparaka ane pApaphaLaka AhAra saMjJA, maithuna saMjJA, bhaya saMjJA ane parigraha saMjJA nAme cAre saMjJAomAM pUrNa masta bane che. mANasanA jIvanamAM jyAre dhArmikatA nathI tyAre ja cAre saMjJAonuM jora vadhavA lAge che. kema ke dhArmikatA sAthe hADavira rAkhanArI A cAre saMjJA heya che. dharmanA anuSThAnane zarIra sAthe ja saMbaMdha hoya che, ane dhArmikatAne sa baMdha AmA sAthe hoya che. anAdi kALane AtmA cAre saMjJAne gulAma banIne rahyo che, mATe dharmanA kathita anuSThAna karavA chatAM paNa cAre saMjJAnI gulAmInA kAraNe dhArmikatA prApta karI zakyo nathI, kadAca karI haze te TakAvI zakyo nathI, ane koIka samaye TakAvI zakyo haze to dhArmikatAne pacAvI zakyo nathI. A pramANe cAre saMjJAthI saMjJita thayelA che prAyaH karIne vanaspatikAyamAM paNa avatare che. jyAMthI ana ta utsarpiNIo ane avasarpio pUrI thaye chate paNa bahAra AvavAnuM azakya che. utpalastha jI paNa ghaNA lAMbA kALa sudhI tyAM ja rahelA hovA chatAM paNa kaMIka samaye purUSAdi vedane bAdhanArA hoI zake che, te A pramANe - 1) keIka samaye akAma nirjarAnA kAraNe puNya karmone udaya thaye chate ja purUSada ke strIvedanuM baMdhana karI zake. che Page #543 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zataka 11muM : uddezaka-1 483 (2) apakRtithI utpalastha jI pitAnA pahelA bhAmAM kaIka jIvAtmA sAthe nikAcita niyANuM bAMdheluM hoya tyAre te niyANAne laI sAmevALAnA puNyane vaza banIne strIveda ke purUSada bAMdhI zake che. karmasattAmAM anata vaicitrya bhareluM hovAthI jIvAtmAomAM paNa pratisamaye adhyavasAyamAM parivartana banI jAya che ane 'nikRSTatama pApakarmone udaya hoya te napuMsakapaNuM ja kAyama rahe che. yarI traNe vedanA bhegavaTAmA samyaktvane prakAza na meLavI zakAya te mithyAtvanA sahacAre purUSa ke strIvedane bhagavate te jIva pharIthI pApakarmone ja bAdhaze ane chevaTe pAchA ekendriyAvatArane meLavaze. pacIsa saMjJIkAra-utpalastha jI asaMsI ja hoya che. chavIsame IndriyadvAraA jIveIndriyo vinAnA hotA nathI. satAvIzame anubaMdhadvAra-utpalastha jIva utpalanA jIva rUpe jaghanyathI aMtara muhUrta sudhI ane utkRSTathI asaMkhyAta kALa sudhI rahe che. aThAvIzame saMvedhadvAra-prazna-utpalane jIva utpalarUpa paryAyane cheDIne pRthvIkAyika rUpe utpanna thAya te A rIte bhavAntara karIne pharIthI utpalarUpa paryAyane grahaNa karavAmAM keTalo samaya lAgaze? javAba-utpala paryAyane tyAgI te jIva pRthvIkAyamAM Avaze Page #544 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 484 zrI bhagavatI sUtra sAra saMgraha 'ane pAchA utpalamAM jaze. A rIte jaghanyathI be bhava karI manuSyAdi gatimAM jAya che ane utkRSTathI asaMkhyAta bhava sudhI rahe che. kALanI apekSAe jaghanyathI be aMtamuharta sudhI ane vadhAre asa khyAta kALanuM sevana kare che. Aja pramANe apUkAyika, tejaskAyika ane vAyukAyikamAMthI utpalanI paryAyamA pharIthI AvanAra mATe jANavuM. vanaspatikAyika mATe jANavAnuM ke, utpalane jIva pahelA bhave aprakAyika bane che ane pachI pAche utpalamAM jaIne manuSyAdi gatimAM Ave che ane utkRSTathI anaMtabhava grahaNa kare che. kALanI apekSAe eka antarmuhUrta apUkAyamAM ane bIjuM antarmuhurta utpalamAM ane utkRSTathI anaMtakALa, A pramANe kIndriyAdi mATe paNa mULasUtrathI jANavuM. ogaNatrIzama AhAradvAra-utpalI dravyanI ape. kSAe anaMta pradezavALA dravyone AhAra kare che. kSetrathI asa khyA pradezamAM rahelane AhAra kare che. pRthvIkAyike sUkSma hovAthI chae dizAomAMthI paNa AhAra grahaNa kare che. paraMtu utpalanA ja bAdara hovAthI sUphamatvanA abhAve chae dizAomAMthI AhAra le che. . , triIzame sthitidvAra-utpalastha jIve jaghanyathI aMtarmuhUrta ane utkRSTathI daza hajAra varSanI sthitivALA che. ekatrIzame samudyAtadvAra-A jIvone vedanA, kaSAya ane mAraNAMtika samudughAta hoya che. Page #545 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zataka 11muM : uddezaka-1 485 batrIsame yavanadvAra-A che mAra|tika samudraghAtathI samavahata thaIne paNa mare che, ane asamavahata thaIne paNa mare che. tetrIsamo mULAdikamAM utpattirUpa dvAra-utpalastha jIve pitAne cAlu bhava choDIne eTale ke tyAMthI marIne kayAM utpanna thAya che? zuM teo naraka gatimAM, tiryaMca gatimAM utpanna thAya che? javAbamAM prabhue kahyuM ke, teo devagatimAM ke naraka gatimAM utpanna thatA nathI, paraMtu tiya ca ke manuSya gatimAM janma le che. A pramANe tetrIsa kArothI utpalane nirNaya karyA pachI gautamasvAmI bhagavaMtane pUche che ke, he prabhe! sa sAravatI samasta prANIo, bhUte, jI ane sarve utpalanA mULarUpe, kaMdarUpe, nAlarUpe, pAnarUpe, kezararUpe, karNikArUpe ke phaLa-phUlarUpe pahelA kadI paNa utpanna thaI cUkyA che kharA ? javAbamAM bhagavaMte kahyuM, he gautama! saMsAranA samasta jIva utpalAdirUpe eka vAra be vAra nahIM paNa anaMtavAra utpanna thaI cUkyA che. sArAMza ke saMsAra anaMta che, tenI mAyA paNa anaMta che, jIva mAtranA upArjita kamaeN paNa anaMta che, sAthe sAtha karmanI sattA paNa abhedya tathA akADhe che. A kAraNe ja hAthamAM hAthakaDI, pagamA beDI paDelA manuSyanI jema jIvAtmA paNa karma sattAne parAdhIna che, sarvathA parAdhIna che. tethI anAdi kALanA A saMsAramAM jIvAtmAe atyAra sudhImAM asaMkhyAta dvIpa ane asaMkhyAta samudrane eka paNa khuNe (pradeza), nadI-nALA ke Page #546 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 486 zrI bhagavatI sUtra sAra saMgraha hu garAone eka paNa pradeza-sthAna, tathA dholeka, tirjIka ke devalekane eka khuNa paNa cheDI zakyo nathI. mATe he gautama! utpalAdimAM paNa A jIvAtmAe anaMtavAra musApharI karI che bhagavaMtanI vANIthI gauramAdika prasanna thayA ane saMyama sAdhanAmAM ekAgra banyA. 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 ! pahelo udeze samAsa = = = = = - = = = Page #547 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zataka agyAramuM : uddezaka-ra zAlUka vanaspatinI vaktavyatA jemanA jIvanano aNu aNu jainatvanA raMgathI, ane mahAvratanI ArAdhanAthI vyApaka bane che, te zrImAna gautama svAmIjI, bhagavaMtazrI mahAvIrasvAmIne vaMdana karIne kahe che ke, he prabho ! saMvara tattva dvArA navA karmonA dvAra baMdha karI, tathA nirjarA tattva vaDe jUnA karmone samULa samApta karyA pachI kevaLajJAnanA mAlika banelA tame ja A saMsAranA devAdhideva paramAtmA zrI arihaMtadeva che. sadviveka ane samyabuddhine dharanArA devendro dvArA ari hatAnA ja caraNe pUjAyelA hoya che. mATe tame ja kevaLajJAna svarUpa tivane pAmelA hovAthI "buddha che anaMta duHkhothI mukta karAvI, avyAbAdha sukhane ApanArA hovAthI tame ja "zaMkara che. mekSarUpI mahelamAM pahoMcavA mATe ananya kAraNa svarUpa samyagadarzana, samyajJAna ane samyakyAritra rUpa mokSamArga dekhADanArA tame ja sAcA vidhAtA (brahmA) che A kAraNene laI spaSTa rItyA tamane choDIne bIje kaMI purUSottama nathI ja. A pramANe stavIne gautamasvAmIe pUchayuM ke, he prabho! vanaspati vizeSa zAlUka (kamaLakaMda) mATenI vaktavyatA zuM che? Page #548 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 488 zrI bhagavatI sUtra sAra saMgraha javAbamAM bhagavaMte kahyuM, he gautama! pahelA uddezAmAM utpala viSayaka je kahevAyuM che te rIte sAlUka mATe paNa jANavuM. vizeSamAM zAlUkanA zarIranI utkRSTa avagAhanA be dhanuSyathI laIne nava dhanuSya sudhInI jANavI. jyAre kamaLanI utkRSTa avagAhanA hajAra ejanathI vadhAre hatI. zeSa badhI hakIkata utpalanI jema. 6 bIjo udeze samAsa : s : : Us Page #549 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zataka agyAramuM : uddezaka-3 palAza mATenI vaktavyatA : samavasaraNamAM birAjita thayelA devAdhideva prabhu mahAvIra svAmIne savinaya vaMdanA karI gautamasvAmIe stavanA karatAM kahyuM ke, hai prabhu ! pUrA brahmAMDanA sau jIvAne mATe maneAja, ana ga, saMkalpaja evA kAmadeva sava thA duya rahyo che. mATe ja zakara, brahmA, viSNu Adi devatAe ahi ta na hovAnA kAraNe kAmavijetA nathI hAtA, kema ke-sAdhAraNa purUSAmAM ane te devAmAM kaI paNa jAtanI bhedarekhA dekhAtI nathI, kAraNa ApatA kahyuM ke, kAmadevanI nizALamAM praviSTa thayelA purUSAne jevI rIte strIene sahavAsa che tevI rIte temanAM ja zAstro purANeAmAM za kara(mahAdeva )ne pArvatI rANI, brahmAjIne sAvitrI rANI, viSNunI lakSmI rANI, indrane indrANI, sUryanArAyaNune ratnAdevI, ca'drane dakSAne putrI, bRhaspati (badhA deveAnA guru)ne tArA rANI, agnidevane svAhA rANI, kAmadevane rati tathA zrAddhadevane dhUmArNAdevI che. bIjI rIte za kara bhagavAna eka bhIlaDInI pAchaLa, brahmAjI jevA peAtAnA putrInI pAchaLa, viSNujI satyabhAmA, rUkSmaNI AdinI pAchaLa, indra ahalyA tApasInI pAchaLa pAgala banIne kAmadevanA nizALIrUpe ja prasiddha che. mATe huM mahAvIrasvAmina! teo koI kALe paNa izvarapada dhAraNa karavA mATe samatha' nathI, mATe satyAmAM kAmavijetA ApazrI hAvAthI Apa ja izvara che, paramAtmA che, devAdhideva che, sajJa che ane tItha kara che, kemake AkhAe saMsArane Page #550 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 490 zrI bhagavatI sUtra sAra sa'grahe bhammasAt karanArA agnidevane samudranuM pANI zAMta karI de che. tathApi vaDavAgni te samudrane paNa svahA karavAnI tAkAta rAkhe che. tevI rIte sAdhAraNa mAnavasamUDanA mAnya deveAne kAmadeve vazamA karyAM che ane kAmadevane Ape vazamAM karyAM che. A pramANe stavIne gautame pUchyuM ke he prabhu! palAza nAmanI vanaspati eka jIvavALI che ? ke aneka jIvavALI ? javAbamAM bhagava te kahyuM ke huM kevaLajJAna kAmina! gautama! utpalanI tema ja palAzanI vaktavyatA samajavI. vizeSamAM pala!zanI utkRSTa avagAhanA e kADAthI nava kAza sudhI (gagRti pRtha)nI jANavI tathA devaseAninA devAne palAzamAM upapAta thatA nathI, yadyapi utpala ane lAzamA vanaspatitva eka samAna DhuMvA chatA paNa, jAtinI apekSAe utpalanI jAti uttama che ane palAzanI hInajAti che. mATe devAnA upapAta utpalAdi uttama vanaspatimA zakaya che ane palAzamAM zakaya nathI. keTalIka vanaspatiomAM puNyahInatA heAvAthI uttamavarganA anuSyane bhegya nathI. jyAre uttama vanaspatie hIna jAtivALA manuSyAne bhAgya manatI nathI. puSpamAM paNa hIna jAtinA amuka puSpA devAdhideva tIrthaM karanA caraNAmAM caDatA nathI ane uttama puSpA AsurI zaktisampanna devene mATe paNa nathI hAtA. jAnavaromAM paNa kUtarA, khIlADA, kAgaDA, bhuMDa, gadheDA Adi hIna jAtinA arthAt puNyahIna che ane kabutarA, gAya, bhesa, hAthI, peApaTa, mAra Adi uttama jAtinA manAyA che, mATe ja jaina vANI kahe che ke devAnA jIve hIna jAtinA palAzamAM utpanna thatA nathI. Page #551 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zataka 11muM : uddezaka-3 491 A jIvamAM kRSNa nIla ane kApata lezyA hoya che, paNa te lezya hetI nathI kAraNa batAvatA bhagavaMte kahyuM ke tejelezyA yukta deve vanaspatikAyamAM utpanna thAya tyAre temanAmAM tejalezyAne sadbhAva hoya che paNa palAzamAM deve avataratA nathI. mATe ja A cha tejalezyAvALA nathI. carAcara jIvanI gati Agati puNya pApa Adine jANanArA bhagavAna mahAvIra svAmInI vANI sAMbhaLIne prasanna thayelA gautamasvAmI Adi pitAnA saMyamanI sAdhanAmAM apramAdI banyA. trIjo uddezaka samAsa 0 : 260) Page #552 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zataka agyAramuM : uddezaka-4 kuMbhaka vanaspatinI vaktavyatA dayAnA mahAsAgara, ahiMsAnA pUrNa ArAdhaka, jagatanI zAMti mATe syAdvAda siddhAMtanA pracAraka tathA karoDa karoDa de, devendro, asurendrothI pUjita ane parivRta bhagavaMta mahAvIra svAmIne stavatAM gautamasvAmIe kahyuM ke, trilokyakhyAta ApazrIne mahimA haMmezAne mATe so jIne aciMtya ja rahyo che. ane mArA mATe te vizeSa prakAre, kemake tamAre mAre aMtara jyAre pUrAze ? koNa pUraze? kevI rIte pUrAze? he prabhe! ApazrI pote nirguNa che, jyAre huM saguNa chuM. ApazrI niSkriya che, jyAre huM sakriya chuM. Apa niSkarmA che, ane huM sakarmA chuM. tame niSkalaMka che, huM sakalaMka chuM. Apa niSkaLa che, jyAre huM sakaLa chuM. Apa nirUpAdhika che, jyAre huM pAdhika chuM. tame rUpa vinAnA che, huM rUpavAna chuM. tame brahmasvarUpa che, huM abrahma chuM. tame veda vinAnA che, huM vedavALe chuM. tame amala che, huM samala chuM. Page #553 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zataka 11muM : uddezaka-4 493 ATalA khadhA aMtarane ApazrI dhyAnamAM le ane huM paNa nirguNu khatu, niSkriya manu, niSkalaMka banuM, nirUpAdhikatva meLavuM, rUparahita banuM, brahmarUpI thAuM, avedI anu' ane karmAMnA maleneA kSaya karI amala manavA pAmuM. A pramANe bhagavatanI zrleSAtmaka stuti karyA pachI pUchyuM ke, he prA! ku'bhika vanaspati eka jIvavAnI che? ke aneka jIvavALI ? javAbamAM bhagavate kahyuM ke, palAzanI jema ja ku bhika vanaspati mATe jANuvuM kevaLa emanI utkRSTa avagAhanA varSa pRthatyu eTale e varSoMthI nava varSanI sudhI che. A rIte bhagavaMtanI vANIne pramANabhUta mAnIne prasanna thayelA gautamasvAmIjI bhagava tanI yathAthavAditA pratye zraddhALu banyA. ma ceAtheA uddeza samAsa 1 Page #554 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zataka agyAramuM : uddezaka-pa 'nAlika nI vaktavyatA samavasaraNamAM birAjamAna, tIrthakarapada zobhita bhagavaMta mahAvIrasvAmIne vaMdana karI stuti karatAM gautamasvAmIe kahyuM ke, "Adhi-vyAdhi ane upAdhirUpa dAvAnaLathI dagdha thayelA 'prANIone mATe meghanA nIra jevA devAdhideva bhagavaMtane ame namIe chIe." saMsAranI mAyAne sevanArA jIvAtmAnI cAre bAju utpanna thayelI mehakarmarUpI dhULane nAza karavAmAM pavananI jevA ApazrIne ame mana-vacana ane kAyAthI bhAvapUrvaka stavIe chIe." saMsAranI mAyArUpI pRthvInA peTAlane pheDavA mATe haLanI jevA, patitapAvana, bhagavaMtane ame amArA zvAsazvAse lAvAra marIe chIe." "kalpAMtakALanA vAvAjheDAthI paNa calAyamAna nahIM thanArA mATe ja merU parvatanI jevA dhIra-gaMbhIra jinezvaradevene ame trikALa pramIe chIe." sarvaziSTa dhyAnanI prakriyArUpI tApavaDe sUryanI jema, anaMtakALanA upArjana karelA karmonA vipAkarUpI kAdavane je Page #555 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zataka 11muM : uddezaka-pa kalpa vardhamAnasvAmIe sUkavI dIdhA che, te sarvajJa sarvadazI arihaMta paramAtmAo sau jIvonuM kalyANa karavA mATe thAo." A pramANe bhAvastavanA karIne gautamasvAmIe pUchayuM ke, he prabhe! nAlika nAmanI vanaspati zuM eka jIvavALI che? athavA aneka jIvavALI ? javAbamAM bhagavate kahyuM ke, he gautama! cethA uddezAmAM kubhikastha jIvana mATe je kahevAyuM che, te pramANe nAlika vanaspati mATe paNa jANavuM. ane parSadA prasanna thaI. ; pAMcame udeze samApta : jika ka , 3 na ka7. * , ' thai! - : IIMa 1 - ja che 1 A Page #556 -------------------------------------------------------------------------- ________________ " zataka agayAramuM : uddezaka-6 padma saMbaMdhI vaktavyatA: samavasaraNamAM birAjamAna thayelA, trilokInAtha bhagavAna mahAvIrasvAmIne dravya ane bhAvathI namaskAra karatAM gautamamIe nIce pramANe stavanA karI... * "he prabho! tamArA zaraNane svIkAra karanArA jInAM zubha kamene karanAra hovAthI tame ja brahyA che. janma-jarA ane mRtyunA cakrAvAmAMthI so jene bacAvavAmAM vighaNu jevA che." tathA "pApI-kAmI tathA lebhI mANasenAM azubha karmone khaMkherI nakhAvavAmAM zaMkara jevA he nAtha! tame mArA karmone paNa haNanArA thAo janma-jarA ane mRtyuthI bhayagrasta banelA sa sAranA prANI mAtrane duHkhI joIne he karuNAsAgara ! tame rAjapATane tyAga karyo, tathA jIva mAtrane sukhI banAvavAne mATe pariSahene sahana karyA. tyAra pachI kevaLajJAnanA mAlika banelA he dayALudeva! tame amane kevaLajJAna devAvALA thAo." niSkAraNa varI banele adhamAdhama saMgamadeva jyAre ApazrIna asahya upasargo karI rahyo hato te samaye tamArA AtmAnA pradezamAM anAdikALathI. sattAnA sthAnane jamAvI beThela koya pitAyA ja dhamadhamI rahyo hato, ane jANe! kahete hAya che ke, anAdikALanA mArAM mAlika A vardhamAnasvAmI mane gheDa paNa IzAro kare te AMkhanA palakAre A adhamAdhama Page #557 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zataka 11muM : uddezaka-6 497 devanA hADa ke hADakA khAkharA karI nAkhuM; paraMtu saMsAranA addhitIya vaiddhA jevA he mahAvIra svAmin ! tame jIvaleNa humalA karanAra saMgamadeva pratye dayAbhAva lAvanArA banyA, ane A taraMga zatru evA krodhabhUtane mArI mArIne samULa nAza karyo. samatA dharmanI carama sImAeM pahocelA evA che mArA nAtha! tame mArA bhavabhavane mATe sArthavAha jevA banIne evI zakti mane paNa Apo, evI mArI savinaya prArthanA che. ane prazna pUchatAM kahyuM ke he prabhe! panAmaka vanaspatimAM eka jIva che ke aneka? javAbamAM bhagavate kahyuM ke he gautama ! utpalanA viSayanI jema A pada mATe paNa jANavuM. ane gautama Adi pitAnA saMyamamAM sAvadhAna banyA. dU cho uddeza samAsa - Page #558 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zataka agyAramuM : uddezaka-7 karNikA vanaspati mATenI vaktavyatA siMha la na lAMchita, kevaLajJAnathI jhaLahaLatA, sarva zreSTha paramAtmA, yathA vAdI, sa yame padeSTA, samavasaraNustha bhagava ta mahAvIrasvAmIne vaMdanA karIne, gautamasvAmIjIe A pramANe bhagavatane stanyA * he prabhu! kSAtrateje jhaLahaLatA, trizalA mahArANInA putra, siddhArtha rAjAnA naMdana, jJAtavaza jevA uttameAttama khAnadAnanA ratna, suvarNa samAna kaMcanakAya, RSabhanArAca sa`ghayaNanA dhAraka, samacaturasrasa sthAnathI dedIpyamAna, zarIrathI kAmaLa ane AtmazaktithI vajA jevA ApazrI mArA pratyeka zvAseAzvAsamAM smRtirUpe padhAre ' leAbhIone leAbharUpI rAkSasathI mUkAvanArA, kAmIone kAmarUpI guMThAthI macAvanArA, krodhIone krodharUpI ca'DAlathI rakSaNa ApanArA, mAyArUpI nAgaNunA jherathI nAza pAmelA mANaseAne dezanArUpI amRta pIvaDAvanArA, he jagaduddhAraka! he nAtha ! tame mArA kaSAyA(aMtara'ga zatrue)ne dUra karAvanArAe thAe. he yathA vAdina ! bhagavAn ! ame tamArA yathA vAdane satkArIe chIe ane zraddhApUrvaka AtmamrAta karIe chIe, te paNa eTaluM teA jarUra kahIzuM ke ApazrInA yathAvAne samajavA mATe mAyAvAda, zUnyavAda, prakRti, purUSavAda, jaiminInA vaidrika hiMsAvAda, cArvAkane nAstikavAda, tathA anIzvaravAdInA Izvara Page #559 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zataka 11muM : uddezaka-7 48 nirAkaraNavAda Adi vAdanI para parAne jANyA pachI ja tamArA yathArthavAdanuM satyArtharUpe darzana ame karI zakyA chIe. AvI rIte stavanA karIne gautamasvAmIe pUchayuM ke, he prabho ! karNikA vanaspati mATe ApazrI zuM kahe che? javAbamA bhagavate kahyuM ke utpalastha jIvanI jema AnA mATe paNa samajI levuM. eTale ke 33 kArathI je pramANe utpala mATe kahevAyuM che te pramANe ja karNikA mATe jANavuM. bhagavaMtanI vANI sAMbhaLIne gautamasvAmIe kahyuM ke satya che, arihaMtonI vANI sarvathA satya che, yathArtha che. chesAtamo uddeza samApta . . Page #560 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zataka agyAramuM : uddezaka-8 nalina vanaspati mATenI vaktavyatA : devAdhidevatvane prApta thayelA mATe ja samavasaraNamAM birAjamAna A cAlu avasarpiNa kALanA carama tIrthakara bhagavaMta mahAvIrasvAmInA ananya aMtevAsI gautama svAmIe devArya mahAvIrasvAmIne sAdara vaMdanA karatAM kahyuM ke, he prabho ! ana ta jJAna ane anaMta darzanane pAmelA Apa zrImaMtanA mukhethI prasArita thayelI vANuM ja viSaya ane kaSAyanA tApamAM tapAI gayelA jagata jIvone samAdhi ane zAMti ApanArI che, Anada tathA maMgaLa denArI che, Rddhi ane samRddhine karAvanArI che jema vaizAkha ane jeTha mahinAnA sUryanA tApathI tapAI gayelA mAnavene aSADha mahinAnI meghadhArAe zuM ThaMDaka nathI ApatI? eja pramANe pitAnA duHkhathI dukhita thayelA, aparAdhethI aparAdhita banelA, kaSAyethI kaSAyita thayelA, ane viSayothI viSaNa thayelA saMsAranA jIne he prabho! tamArI vANI sivAya bIju eka paNa AlaMbana nathI ja. tyAre ja pratidivasa sAta sAta mANasonI hatyA karanAro arjunamALI, cAra mahAhatyA karanAre daDhaprahArI, viSaya vAsanAmAM laMpaTa banIne lohI luhANa thayela cilAtIputra, narakabhUminI yogyatAvALA caMDakauzika AdinuM zamana, tathA pApI, kAmI, patita, dalita Adi agaNita prANa ne uddhAra karanAra ApanI vANI ja che. Page #561 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zataka 11muM : uddezaka-8 501 he prabho ! tamArA zAsana pratye dveSa Izva Adine rAkhanArA bIjA vAdIo potAnA nAmanI pAchaLa game tevA vizeSaNa bhale lagADI leze, te paNa tamArI yathArtha vAditAnuM ullaMghana karavAnI zakti keInI pAse paNa nathI kemake yathA svarUpa padAIne yathArtha nirNaya tame je prakAre karyo che ane kare che, te bIje kyAMya paNa jovA maLatuM nathI. AvI rIte stavanA karIne gautamasvAmIe pUchayuM ke prabhe! vanaspati vizeSa "nalina" zuM eka jIva vALI che ke aneka jIvavALI ? javAbamAM bhagavaMte kahyuM ke utpala mATe je vaktavyatA che te nalina mATe paNa samajavI. yAvat sa sAravata jIvamAtra tyAM ana tavAra utpanna thayo che, ane e che. bhagavaMtanI vANathI prasanna thayelA gautamasvAmIe vAra vAra vaMdanA karI ane samAdhistha thayAM O : 10 ; ADame uddeza samApta. Page #562 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zataka agiyAramuM : uddezaka-9 zivarAja RSinI vaktavyatA te kALe te samaye hastinApura nAmanuM nagara hatu tenI bahAra IzAna dizAmAM sahassAmravana nAme udyAna hatuM, je vasaMta, hemanta, grISma Adi RtuonA phUle ane phaLothI saMpanna hatu . mATe na danavana karatA paNa vadhAre suMdara hatuM. zItala ane sugadhI havAthI sonA mana prasanna karatuM, te udyAna kaMTAdi upadravathI sarvathA rahita hatuM te nagaramAM himAcala parvatanI jema zivarAjA nAme rAjA hate, malayAcala ane sumerU parvatanI jevI tenI zakti hatI, dhAriNe nAme paTTarANI hatI, hAthapaganA kamaLa taLIyAvALI te rANune zivabhadra nAme rAjakuMvara hatuM, te kuvara zarIrathI kamaLa, uttama lakSaNothI yukta hato. jema jema umara vadhatI gaI tema tema tenu mana rASTranuM nirIkSaNa karavAmAM, pUjAnuM dhyAna rAkhavAmAM dezanI AbAdI vadhAravAmAM kendrita thatuM gayu, mATe prajAne atipriya te kumAra zAstra ane zastravidyAmAM pAraMgata thaye. ekadA zivarAjAne rAtrinA samayamAM potAnA rAjyanI ciMtA karatAM evA bhAva jAgyA ke, mArA pUrvabhavIya puNya karmone laI mane rAjyaRddhi, putra parivAra Adi maLyA che, temaja temAM vRddhi paNa thatI rahI che A badhuM je bhagavAI rahyuM che. te pApakarmonI mAphaka vijaLInA camakArA jevuM che, yuvAvasthA nadInA pravAha jevI che, kuTuMba kabIlA AkhanA palakArAnI jema Page #563 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zataka 11muM : uddezaka-9 503 sthAyI che, kAyA sa dhyAnA raMga jevI che. mATe A badhA bhautika mATe ja caMcala padArtho mArA puNyanI sAthe samApta thAya te zuM IcchavAyegya che? ke maLelI puNyasAmagrI dvArA Atmahita sAdhavu vyAjabI che ? A pramANe vicAra karatAM rAjAne eka ja vastu samajAI ke AkAzanA raMga jevA mArA ! puNya karmo, yuvAvasthA, putraparivAra, mArA zarIranA rUpara ga, mArI sAthe vizvAsaghAta karIne mane revaDAve te pahelAM ja huM dharmadhyAnamAM sthira thaIne Atmahita sAdhI lauM tathA rAjakumArane rAjyAbhiSeka karIne zramaNone yogya leDhAnI leDhI, loDhAnI kaDAIo, camacA Adi pAtrane taiyAra karAvI lau ane vAnaprastha tApase jyAM rahe che tyAM jaIne huM paNuM tApasadharma svIkArI lyA rahuM. tApasenA bheda nIce pramANe che - hotri-agnihoma (havana) karanArA. tri-vastradhArI tApase tri-bhUmi para zayana karanArA tApase. jajJa - jJa-yAga karI jIvana pAvana karanArA. zrAddha-zrAddha dharmane zreSTha mAnanArA. sthI-bhajanapAtrane dharanArA DipArI-kamaMDaLane rAkhanArA. saMtosTa-dAMta vaDe cAvIne phaLone khAnArA. meSa-pANI upara tarIne snAna karanArA. samakA-vAraMvAra pANI upara tarIne snAna karanArA. Page #564 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI bhagavatI sUtra sAra sagraha nimana-pANImAM gheADIvAra DubakI mArI snAna karanArA. satrakSA-pahelA mATI cALe pachI snAna karanArA. urdhva sUyajJa-nAlI uparanA a geAne khajavALanArA. sadda.ca-nAbhI nIcenA ma'ge ne khajavALanArA, rakSi-pUrva dizA tarapha vahetI gaMgA nadInA dakSiNa kinAre rahenArA. 504 uttaravuM--gaMgA nadInA uttara kinAre rahenArA. gavadamAya-zakha vagADIne bhejana karanArA jIdamaya -nadI kinAre zabda karI bhejana karanArA. mRtrundha-mRganA mAsanu bhAjana karanArA. naistittApasa-hAthInA mAMsanu bheAjana karanArA [vijJAAtra-jaLa snAna vaDe sadaiva bhInA kapaDA paheranArA. anuvAsas-nagnAvasthAmAM pANImAM besI rahenArA. vahavAsasu-valkala paheranArA 20vAsas-kathAne dharanArA, anumakSiLo-kevaLa pANI ja pInArA, vAyumalo-mAtra vAyune ja AhAra karanArA. evAjamakSI-zevAlaneA AhAra karanArA mUAArI-mAtra mULanA ja AhAra karanArA. vArlRArI-sUraNa-kaMdane khAnArA. pattAEArI-pAMdaDAneA ja AhAra karanArA. juvArlRArI-mAtra puSpAnA bhejaka Page #565 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa05 zataka 11muM H uddezaka-9 tayANA-chAlane AhAra karanArA, chArI-phaLone khAnArA aonANArI-kevaLa bIja bhejaka jIrNabhUta thayelA kaMda, phaLa, patra, puSpane khAnArA, daMDane UMce rAkhI cAlanArA, vRkSenAM mULamAM besanArA, maMDaLAkAre nivAsa karanArA, jaMgalamAM rahenArA, pANIthI dizAonuM siMcana karI phaLaphaLAdine AhAra karanArA ityAdika tApase gaMgA nadInA taTe rahetA hatAM. te badhA suryanA taDakAmAM paMcAgni AtApanA karanArA hatAM. A pramANe AtApanAnuM sevana karIne caNA sekavAnAM pAtramAM zekAtA caNAnI jema tathA kASThanA agnimAM pakAvavAmAM AvatI vastunI jema potAnA zarIrane AtApanAjanya pIDA ApanArA hatA. A badhA tApamAMthI je dizAkSI tApasa che, temanI pAse jaIne muMDita thAuM ane dizA prekSaka tApasa rUpa pravrajyAne agIkAra karuM ane pravRjita thaI huM AvA prakArano abhigraha dhAraNa karIza "mAre niraMtara chaThThane pAraNe chaThThanI tapazcaryA karavI ane pAraNanA divase pUrvAdi keIpaNa eka dizAmAthI jeTalAM phaLAdika maLe tenAthI pAraNu karavu " A vratane diza cakravAla kahe che. eka pAraNAmAM pUrva dizA taraphathI, bIjA pAraNAmAM dakSiNa Adi game te dizAmAMthI lAvelA phaLonuM pAraNuM karavuM. A tapa karanAre baMne hAtha ucA rAkhIne ubhA rahevuM paDe che. A pramANe zivarAjAe saMkalpa karyo. bIjA divasanA prAta:kALe tApasadharmane cagya pAtro, camacAo, tAMbAnuM kamaMDaLa vagere taiyAra karAvyA pachI Page #566 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa06 zrI bhagavatI sUtra sAra saMgraha potAnA kauTuMbika purUSane bolAvIne kahyuM, he devAnupriye tame yathAzIghra hastiAnapura gAmane badhI rIte sAphasUpha karAve, zaNagAre, A pramANenI rAjAnI AjJA meLavyA pachI kauTuMbika purUSoe nagaranA rastAo para pANuM cha TakAvyuM ane vajA patAkA AdithI nagarane sArI rIte zaNagArI rAjAne khabara ApyA. rAjA taraphathI punaH rAjasevakone AjJA ApavAmAM AvI ke tame rAjyAbhiSekane zobhe tevA prakAranI badhI sAmagrI bhegI kare, ane tatkALa badhI sAmagrI ekatra karavAmAM AvI, tyArapachI zivarAjAe aneka gaNanAyaka, daMDanAyaka, rAjezvara, talavara, mAMDalika, kauTuMbika, matrI, mahAmaMtrI, gaNaka, dauvArika, amAtya, ceTa, pIThamardaka, zreNI, senApati, dUta, sandhiyAla AdithI parivRta thaIne zivabhadrakumArane pUrvAbhimukhe sihAsana para besADavAmAM AvyuM. tyAra pachI ghaNI jAtanA suvarNa kaLaza vaDe moTA ADaMbara yukta snAna karAvyuM. yAvata amUlya AbhUSaNothI suzobhita karyo ane AzIrvAda Ape. he nanda! tuM zatrupakSa para vijaya meLavaje. devonI vacce jema Indra zobhe tema tu svajanonI vacce zobhAyamAna thaje." "tArAomAM caMdranI jema, nAgomAM dharaNanI jema, manuSyamAM bharatanI jema, tuM dedIpyamAna banaje ane aneka varSo sudhI rAjyasukha saMsArasukhano bhaktA banIne dIrdhAyu thaje " AvA maMgaLa vacanothI zobhatA zivabhadra nAmanA rAjA hastinApura nagaranI rAjagAdI para rAjya karI rahyA che. * emAM e dIpyamAna sa dIrdhAyuM tyArapachI tithi, nakSatra, karaNa, vega, lagna ane navamAMzane anukULa samaya Avyo tyAre zivarAjAe potAnA mitra, Page #567 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zataka 11muM : uddezaka-9 507 svajana, jJAti, AdinA mAnavane AmaMtraNa Ape che, ane vipula azana, pAna, khAdima, svAdima Adi padArtho vaDe temanuM svAgata kare che svAgata karIne potAnA AtmI pAse tApasadharma svIkAravA mATenI anumati mAMge che ane svajano anumati Ape che ane te rAjA pahelAthI taiyAra karAvelA kaDAI, kaDachI, tAMbAnuM kamaMDaLa Adi laIne gaMgAtaTavAsI vAnaprastha tApa pAse pahoMcI gayo. mu Dita thaIne, dizA pracchaka tApasa dIkSA aMgIkAra kare che ane A pramANe abhigraha dhAraNa kare cheH "huM AjathI jIvanaparyata chaThThanA pAraNe chaThThanI tapazcaryA daramyAna bane hAtha uMcA rAkhIne AtApanA laIza ane pAraNAnA divase amuka dizAmAMthI maLelA phaLAdikathI pAraNuM karIza." A rIte zivarAjarSie dizAcakravAla nAmanA tapane prAraMbha karyo, ane prathama chaThTha (be divasanI tapazcaryA) pUrNa thaye chate AtApanA bhUmi parathI nIce utaryA, valakala vastranuM paridhAna karyuM, ane potAnI jhUMpaDImAM AvyA. AvIne vAMsanI saLImAthI banAveluM "kiDina" nAmanuM pAtra vizeSa lIdhuM, tathA pUrva dizA tarapha phaLa zodhavA mATe nIkaLI paDyA, ane te dizAnA lekapAla somadevane A pramANe prArthanA karI. 8 parva dizAnA adhipati he sema ! dharmasAdhanAmAM pravRtta thayelA evA A zivarAjarSinuM saMrakSaNa kajo " he lekapala! tamArAthI surakSita A pUrva dizAmAthI je kaMI kaMda, mULa, chAla, pAna, phaLa, bIja ane lIlI vanaspati maLI zake te mATe Apa mane AjJA Apo." karyo, ane prathama nIce utaryo, varajavasane saLIye Page #568 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI bhagavatI sUtra sAra saMgraha F A pramANe prAthanA karI te RSi pUrva dizA tarapha AgaLa vadhyA, ane je kaMI maLyu. te vAMsapAtramAM nAkhI lIdhA. tyAra pachI havanane ceAgya da, kuza Adi lIdhA ane jhu paDImAM ALye, vAMsapAtra eka bAju mUkayuM. tyAra pachI yajJavedIne vALI jhuDIne sApha karI, tathA lIMpI peAtIne havana karavA ceAgya banAvI, pachI gaMgA nadInA pravAhamA utaryAM, DubakI mArI, jalakrIDA karI Ama tema taryAM, ane mAthA upara pANI nAkhyuM, mAcamana karyuM. devatAone tathA pitRene jalAMjalI ApI pANImAMthI bahAra nIkaLyeA ane yajJavedikAmAM agnine prajavalita karyAM, jemA lAkaDA, samidyone hAmyA. pachI agninI dakSiNa dizA tarapha nIcenI sAta vastuone mUkI. 508 1. kathA-upakaraNa vizeSa 2. valkala-vRkSanI chAlanA vastra. 3. nyAtisthAna-dIpapAtra 4. zayyAnA upakaraNa 5. kamaDaLa 6. kAnimita daDa upara pramANenI chae vastuene gADhavIne sAtame peAte paNa esI gayA. tyAra pachI madha, ghI ane tAMdulanI agnimAM Ahuti ApI, ane heAmAI gayelI vastuothI carU taiyAra karyAM. ( carU eTale pAtra vizeSa) A pAtramAM pakAvelA dravyane, vaizvadevane eTale kAgaDAdine annapradAna karyuM.. pachI atithine jamADyA. tyArabAda pAte leAjana karyuM. A pramANe AgaLa vadhatA Page #569 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zataka 11muM : uddezaka-9 509 chaThTha tapazcaryAnA pAraNe judI judI dizAomAM jAya che. vidhi upara pramANe A pramANe dizAcakravAla tapanI ArAdhanAmAM niraMtara AtApanA letAM ArAdhanA kare che svabhAvamAM saraLatA, namratA Adi guNo hovAthI avadhijJAnAvaraNI kamane kSapazama thaye chate, IMhA-Apoha-mArgaNa ane gaSaNA karatAM te RSine virbhAgajJAna utpanna thayuM. je sAta dvIpa ane sAta samudra sudhInI maryAdAvALuM hovAthI RSijIne 14 raju (pU.brahmAMDa)mAM sAta ja dvIpa che ane sAta ja samudra che, eTaluM ja vila gajJAna thavAthI pate samajI beThA ke, sa sAra ATale ja che, je mArA jJAnamA avabhAsita che. tyAra pachI ApanA bhUmithI nIce utarIne valkala paheryo ane pitAnI jhuMpaDImAM AvyA, AvIne potAnA badhAe upakaraNo laIne hastinApura nagaramAM jyAM tApasanA Azraya hatAM tyAM AvyA, ane tyAMnA saunI vacce zivarAjarSie kahyuM ke mane brahmajJAna thayuM che, jenAthI huM kahuM chuM ke sAta dvIpa ane sAta samudra ja saMsAra che. te sivAya eke dvIpa ane samudra nathI ja. te dvIpane ane samudrone huM pratyakSa joI rahyo chuM, ane te jJAnanuM varNana huM bIjAne saMbhaLAvI zakuM che, AvI rItanuM atizaya sampanna jJAna ane darzana ane utpanna thayuM che. zivarAjarSanI A vAta sAMbhaLIne hastinApuranA leke paraspara A pramANe vAte ane carcA karatAM thayA ke "RSijInuM A kathana ApaNe satya zI rIte mAnI zakIe ? kemake kathanamAM keI yukti nathI-prayukti nathI. AvI rIte gAmanA leke je samaye carcA-vicAraNA karI rahyAM hatAM tevA samaye ja "anaMta Page #570 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 510 zrI bhagavatI sUtra sAra saMgraha saMsAramAM asaMkhyAta dvIpasamudrone potAnA anaMta jJAna vaDe pratyakSa karanArA devAdhideva bhagavAna mahAvIra svAmI potAnA 14 hajAra utkRSTa munio, 36 hajAra sAdhvIothI parivRta thayelA ane grAmAnugrAma paribhramaNa karatA jagajajIvonA kalyANArthe, hastinApura padhAryA ane gAmanA loko bhagavaMtane vaMdanA tathA dharmopadeza sAMbhaLavAne mATe samavasaraNamAM AvyA. tevA samaye mahAvIrasvAmInA moTA ziSya IndrabhUti gautama gaNadhara bhagavaMtanI AjJA laIne gocarI mATe nIkaLyA, ane gAmanA lekethI zivarAjarSinI vAta sAMbhaLIne gautamasvAmIjI paNa samavasaraNamAM AvyA, ane zaMkAnivAraNArthe bhagavaMtane pUchayuM ke, he prabhe! zivarAjarSi saMsAramAM sAta dvIpa ane samudronI pratipAdana kare che. A viSayamAM ApazrInuM maMtavya zuM che? zuM sAta ja dvIpa che? ane samudro paNa sAta ja che? javAbamAM bhagavate kahyuM ke he gautama! zivarAjarSinuM A maMtavya satya nathI, paNa mithyA che A viSayamAM huM te ema kahuM chuM ke asaMkhyAta dvIpa ane asa khyAta samudro che gautama! A kAkAzamAM jabUdvIpa Adi dvIpa ane lavaNa samudrAdi je samudro che te saMsthAna (AkAra)nI apekSAe eka sarakhA che, arthAt cuDInA AkAranA che paraMtu vistAranI apekSAe aneka prakAranA che kemake sone bamaNa-bamaNe vistAra che, dvIpa karatA samudra, ane samudra karatAM kopa khamaNa vistAra vALA hoya che. A rIte jIvAbhigama sUtramAM kahyuM te pramANe svayaMbhUramaNa samudra sudhImAM asaMkhyAta dvIpa ane samudranuM astitva che. Page #571 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zataka 11mu' : uddezaka 511 he prabhu ! jammUdrIpamAM vadhu sahita-vaNu rahita, gaMdhasahita- ga dharahita, rasasahita rasarahita ane spaza sahita-spazahita dravye paNa paraspara gADha zveSathI sa Mbaddha thaIne tathA pRSTa thaine rahelA hoya che? yAvat zabdathI anyAnyAvagADhAni, anyAnya snehapratibaddhAni, ane anyeAnya samabhara zabdone saMgraha samajave. anyeAnyAvagADha -eTale paraspara aikayabhAvathIyukta thaIne rahevuM. anyeAnya sneha pratibaddha-eTale snigdhatA( cikAsa )nA guNeAne laine paraspara sa baddha thaine rahevuM. praznane sArAMza A che ke, jema ghaDAmAM bhareluM pANI te ghaDAmA sa pUrNa rUpe bharelu rahe che, paNa viSamarUpe bharelu' rahetu nathI. arthAt ghaDAnA sa` dezeAmAM vyApelu hAya che, e ja pramANe jIva pudgalAdika padArtho paNa A ja budvIpamAM sapUdrUpe bharelA hAya che ? javAbamAM bhagavaMte kahyuM ke he gautama ! ja khUdvIpamAM va, gaMdha, rasa, sparzIvALA paudgalika padArthoM tathA te vinAnA dharmAstikAyikAdi padArtho paraspara saMbaddha, pRSTa ane samabhara ghaTarUpe rahe che. A ja rIte lavaNu samudra tathA ghAtakI khaMDathI laI TheTha svaya bharamaNu samudra sudhI A ane dravyeAnI vidya mAnatA jAgRvI, anyAnya pRSTa thaine rahelA heAvA chatA paNa tee peAtapeAtAnA svabhAva cheDatA nathI. A pramANe gautamasvAmI ane mahAvIra prabhunI vacce je praznottarA thayA te samavasaraNamAM beThelI vizALa janatAe sAbhaLyA ane sa MteSa pAmelI padA prabhune vaMdana-namana karIne yAthI AvI hatI tyAM pAchI pharI, arthAt khetapeAtAnA ghera Page #572 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 512 zrI sagavatI sUtra sAra saMgraha gaI tathA paraspara vAta karatI thaI ke zivarAjarSinuM vacana asatya che. paraMtu mahAvIrasvAmInI prarUpaNa sarvathA yathArtha che. karNopakarNa A vAtane jyAre zivarAjarSie sAMbhaLI tyAre te RSinuM mana zaMkA-AkAMkSA-vicikitsA tathA bhedayukta ane kaluSabhAvavALuM thayuM ane tarata ja mahemAna tarIke AveluM vibhaMgajJAna paNa cAlyuM gayuM. tyAra pachI te RSine A vicAra Avyo ke "dharmanA AdikartA, tIrthakara, sarvajJa ane sarvadarzI, prabhu mahAvIrasvAmI atyAre hastinApuranA sahasAmravanamAM birAjamAna che, temanuM dharmacakra Adi AkAzamAM cAle che, mATe tevA prakAranA arihaMtanA nAma gotranuM smaraNa karavA mAtrathI bahuphaLanI prApti thAya che, te pachI temanuM pUjana, vaMdana, namana, maraNa, darzana ane ArAdhanA mahAphaLavALuM hoya temAM zuM Azcarya ?" mATe mAre mahAvIra svAmI pAse javuM joIe, tathA temane vadana ane paryuSAsana paNa karavuM joIe. jethI A bhavamAM ane parabhavamAM mAruM kalyANa thAya. ema vicArIne pitAnA tApasa upakaraNo mUkIne hastinApuragAmanI vaccethI jyAM samavasaraNa hatuM tyAM AvyA ane traNa pradakSiNApUrvaka bhagavaMtane vaMdana karyuM, namana karyuM tathA bahu dUra nahIM tema bahu najadIka nahIM evA ucita sthAne baMne hAtha joDIne zivarAjarSei ubhA rahyA. - mithyAtvarUpI aMdhakAramAMthI sau ja samyagadarzanane prakAza meLave, pramAda tathA meharUpI mRtyumAMthI samyajJAnarUpI amRtanA pAna kare, evI vizALa ane carama sImAnI bhAvadayAnA mAlika bhagavaMte dharmakathA karI ane zivarAjarSi paNa potAnA kulAbhimAna, dharmAbhimAna, saMpradAyAbhimAna Adine saMpUrNa tyAga karI bhagavaMtanA caraNone paramopAsaka banyA. tathA Page #573 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zataka 11muM : uddezaka-9 513 skaMdrakanI mAphaka peAtAnA badhAe upakaNenuM vajana karIne, paca muSTie leAca karyAM ane prajyA arthAt samiti guptirUpa bhAgavatI dIkSA svIkAra karIne vividha prakAre tapazcaryArUpI AgamAM karmAMnA kASThone bALI nAkhyA. tyAre siddha, buddha ane mukta thayA. zivarAjaSinI kathA pUrNa thai. prazna-sidhyamAna jIveA kayA mayaNe mekSamAM jAya ? huM prabhu ! AvuM sa`edhana karIne, gaNadhara gautame prabhu mahAvIrasvAmIne vaMdana namana karyu. vaMdana namana karIne A pramANe pUchyuM' ke huM bhagavana ! siddhagati( siddhazilA)mAM jatA jIvA kayA saMhananamAMthI meAkSa meLavaze? javALamAM bhagavate kahyuM, he gautama! vaRSabhanArAca saMghayaNuthI yukta jIve ja siddhazilA meLavavAne mATe bhAgyazALI ane che. bIjA ekeya saghayaNamAM mekSa nathI. ahIM aupapAtika sUtra mujaba jANavuM tyAM 'sa'hanana, saMsthAna, uccatva, AyuSya ane parivasanA' A pAMca dvArAthI vicAra karyAM che. sa hanana --je bhavamAM A jIva mekSanI prApti mATe lAyaka ane che tyAre cha prakAranA saMhananamAthI kevaLa vaRSabhanArAca sahananathI ja meAkSamA jAya che, bAkInA sahunanAmA karmonA sapUrNa kSaya karavA jeTalI zakti nahIM hAvAthI mekSa meLavI zakAtA nathI. karmAne bAdhavA mATe hADakAMonI tAkAta jema anivAya che, tema karmone kha'kherI nAkhavA mATe paNa zarIramAM rahelA hADakAMAnI tAkAta sava thA anivAya che. Page #574 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI sugavatI sUtra sAra sa'tharDa (1) IrSyA ane dveSamAM dhamadhamate saMsAramAM jUdA jUdA jIveA A pramANe joI zakAya che keHmANasa page laMgaDA che, mATe bIjA sAthe kevaLa bakavATa karyA sivAya khIjuM kaMI paNa karI zakatA nathI 514 (2) sarvAMge suMdara che, paNa mana-vacana ane kAyAthI tAkata vinAnA che, mATe A bhAI paNa bIjA sAthe khakavATa ja karanArA raheze. (3) mana-vacana ane kAyAthI zakta che, paNa bauddhika jIvana hajI paNu mArakATa mATe taiyAra nathI. mATe krodha Andre lAkaDI ke seTIne ja Amatema pheravavA sivAya bIjuM kaMI paNa karI zake tema nathI. (4) gharamAM talavAra. khaMduka ke bhAle che paNa pAte anaAvaDatavALA heAvAthI, khIjAeAne talavAra Adi dekhADIne dhamakI ApavA uparAMta vadhAre kai paNa karI zake tema nathI. (5) vacana ane kAyAmA hiMsakavRtti che. sAmevALAne metanA ghATe utAravAnI dAnata che, tema hAthamAM talavAra Adi zatru paNa pakaDavAnI lAyakAta che chatA paNa mAnasika ke mauddhika jIvanamAM mArI ja nAkhavAnA pariNAmeAnI pATa avasthA nahIM heAvAthI hAthamAM lIdhelA zasro pAchA mUkI deze. (6) jyAre mAnasika-vAcika jIvana sAthe zArIrika zaktinA aNu aNu hiMsaka bhAvathI Atapreta thAya che tyAre petAnI adasya zaktivaDe bIjAnI hatyA karaze Page #575 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zataka 11muM : udezaka-9 515 ItyAdika prasaMgamAM zarIramAM rahelA hADakAonI zakti sarvathA anivArya che kema ke "hADakAonI tAkata zarIrane tAkta Ape che zarIranI tAkata vacanamAM tAkata lAve che, ane vacananI tAkata manamAM ane buddhimAM tAkata lAvanArI bane che." saMghayaNu-saMhananano artha zAstrakAroe A pramANe karyo che : "niro" eTale ke badhAnA makAnamAM thAMbhalAonI majabutAI sarvathA Avazyaka che, tema zarIranI racanAmAM paNa hADakAonI majabuta racanA Avazyaka che. garbhathI janma lenArA badhAe jIvenA zarIramAM hADakAo hoya che, paraMtu saunI majabutAI eka sarakhI hotI nathI. kema ke jIva mAtranA satkarmo tema ja asatkarmo sarvathA bhinna bhinna hovAnA kAraNe hADakAonI racanAmAM paNa tAratamya rahevAnuM ja che. mAtAnI kukSimAM zarIra paryApti ane indriyaprAptivaDe racAyelA zarIrathI potAnA pUrvabhavIya puNya pApane bhegavavAne mATe ja saMhanana nAmakarmane udaya thatAM, tema ja pratisamaye dArika vagaNane grahaNa karate jIvAtmA je AhAra le che, tenA rasa, kta, mAMsa, meda ane medamAthI hADakAnuM nirmANa thAya che. A badhI kriyAo jIvAtmAne (je samaye jevA jevA karmone udaya vartate hAya che) AdhIna hoya che. Izvarane AdhIna nathI. saMhanana (sa ghaNu) cha prakAranuM che. 1 vARSabha nArAca saghiyaNa 4. ardha nArAca saMghayaNa 2. RSabha nArA saghaya) 5. kilikA sahana 3. nArI saMghayaNa 6. sevAd saMhanana Page #576 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI bhagavatI sUtra sAra saMgraha uparyukta chae sa'sthAnAmAM rahelA zabdonA artha A pramANe che :~~~~ 516 vA eTale hADakAne khIaA. RSabha eTale hADakAnA pATeA. nArAca eTale ma Taba yu. mahApuNyakame meLavelA manuSyazarIranI sukhAkArI, halanacalana, khAvA-pIvA, uThavA-besavA, tema ja bIjA prakAre paNa puNyakanA bhAgavaTAmAM zarIra namI zake, vaLAMka laI zake te mATe pUrA zarIramAM hADakAnA sAMdhAe rahelA che ane te sAMdhAenI majabutAI ke kamajorI mATe sahanana nAmakarma javAma dAra che. zubhanAma kame hADakAnI majabutAi sArI rahe che. azubhanAma krame hADakAonI kamajorI rahe che. (1) vajraRRSabhanArAMca sahanana vAMdarInu khaccuM vAMdarIne jema cAMTI jAya che, ane game teTalA kudakA mAravA chatA paNa baccAne harakata thatI nathI, tema A karmanA kAraNe sAdhAnA hADakA paraspara maka Taba che khaMdhAyA pachI ane mAjI hADakAnA khIlA hAya che ane vacce khane hADakAone sArI rIte kanTrolamA rAkhe te mATe cArekha ju hADakAnA pATA hAya ane ArapAra utarI jAya teve khIlA hAya che, te A prathama saghayaNu nAma kanA pratApe ja. (2) RSabhanArAca sa ghayaNu~dhA prakAra prathamanI jema ja kevaLa vacce ArapAra khIlAnA abhAva hoya che. Page #577 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zataka 11muM : uddezaka-9 517 (3) nArAca sahanana--AmAM ArapAra utare teve khIle ane pATA hAtA nathI, kevaLa markaTa dha hAya che. (4) anArAca sahunana--maTakha dhamAM paNa eka khAju ma Tama dha ane bIjI khAju khIlIthI TakAvela heAya che. (5) kilikA sa'Thunana~ma ne hADakAe kevaLa mIlIthI TakAvela hAya. (6) sevA saMhanana:AmAM kevaLa hADakAnA cheDAe ja paraspara joDAyelA hArya che, majabutI mATe bIju kaMI paNa hetuM nathI. A pramANenA chae sahanana sthAvara, deva ane nArakIne heAtA nathI; kemake temanA zarIramAM hADakAne abhAva che. 2. sasthAnanAma ka :-- A kanA kAraNe zarIra paryApti dvArA racAyelAM zarIramAM suMdaratA ane aNu daratAnuM nirmANu heAya che. A sasthAna paNa cha prakAre che. 1 (1) samacaturasa sa'sthAnaH--zarIranA cAre khuNA jenAM kharAkhara hAya, avayava yathAvasthita hAya, AkAra, pratyAkAra suMdara hAya ane uThatAM, besatAM, cAlatAM paNa saune gamI jAya tevu hAya che, meDALapaNuM jarAe hAtu' nathI. (2) nyaAAghaparimaMDaLa sa sthAna :vaDanuM jhADa jema upara ghaTAdAra hAya che, tema nAbhInI uparanuM zarIra sulakSaNu haiya arthAt Atha, nakha, mukha, AMkha, kAna Adi avayava badhAe sArA hAya, te A saMsthAnanA pariNAme, Page #578 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 518 zrI bhagavatI sUtra sAra sa'graha (3) sAdi sa'sthAnaH--nAbhIthI nIcenu zarIra sulakSaNa hoya che, ahIM sAdinA badale sAcI zabda paNa vaparAya che ane tenA atha sAlmalInuM jhADa hAya che. tenA thaDa sArA hAya paNa DALa--pAMdaDA vagere sArA hAtA nathI. tema A sasthAnavAlAenA paga, ja ghA, ghuMTaNa, tema paganA AMgaLA sArA heAya che, paNa nAbhIthI uparanA aMgA managamatA ane sAmudrika dRSTie sulakSaNA heAtA nathI. (4) kubja sa'sthAnaH-mastaka, Deka, hAtha paga vagere sArA hAya che ane chAtI, peTa AdinA bhAga meDALa hAya che. ' (5) vAmana saMsthAna A saMsthAnamAM DAka-mastaka, hAthapaga Adi lakSaNa vinAnA hAya ane chAtI tathA peTaneA bhAga ThIka nathI hAtA. (6) huMDaka saMsthAna--zarIranA pratyeka aga upAMga kheDALa hAya che te A saMsthAnakama nA kAraNe gautamasvAmIjI pUche che ke he bhagavan ! siddhazilA prApta karanArA jIva A chae sasthAnamAthI kayA sasthAnamAthI siddha thAya che? javAbamAM bhagavate kahyuM ke, chae saMsthAnamAMthI game te sasthAne meAkSa meLavI zakAya che. sArAMza ke:-zarIranI bAhya racanA suMdara hAya ke asudara, vaNuM kALeA hAya ke dhoLA ke suvaNaeN samA, parasevA suMgadhI hoya ke durgaMdha mAratu hAya, dAMta e cAra mahAra nIkaLelA hoya ke dADamanA dANA jevA dAMta hAya ke dAMta vinAnA hAya, mAthAnA Page #579 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zataka 11muM : uddezaka-9 519 vALa atyaMta mulAyama ke rIMchanA jevA jADA hAya, ucca geAtrIya ke nIca getrIya hAya, zAbdika jJAnamAM mATe paDita ke anakSara hAya te paNa kevaLajJAnane meLavavA mATe zarIranA koIpaNu prakAra kevaLajJAnane rAkI zakate nathI. bezaka ! zarIranI maja bhutAI hADakAMonI tAkata ane AtmabaLanI AvazyakatA sathA avazya'bhAvinI che. (3) uccatva manuSya zarIra pAmelA jIveAnI zarIranI uMcAI pazu eka sarakhI nathI hAtI; mATe mekSa meLavavA mATe keTalI uMcAI joIe che? javAbamAM bhagavaMte kahyuM ke echAmAM echA sAtaranI pramANa ane vadhAremAM vadhAre pAMcaso dhanuSyapramANu zarIrathI mekSa meLavAya che. ratnI eTale muThI vALyA pachInA hAtha. (4) AyuSya kamathI kama ATha vaSa~thI kaMIka vadhAre ane vadhAre pUrva keATI pramANavALA jIvA siddha thAya che. (5) parivasanA meAkSanA jIve kayAM rahe che ? bhagavaMte kahyuM ke-tnaprabhAdi pRthvI, saudharmAdika vimAne ke iSatprAkbhArAnta kSetra vizeSonI nIce siddhanA jIvA rahetA nathI, paraMtu sarvAsiddha vimAnanA uparitana tUpikAgraMthI khAra 1 Page #580 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 120 zrI bhagavatI sUtra sAra saMgraha jana uMce AgaLa jatAM ISaprAgubhArA nAmanI pRthvI Ave che jenI pahoLAI 45 lAkha jananI che. veta varNanI tathA ramaNIya che. tenA upara eka ejananA vistAramA lekAnta che. te janamAM uparitana kezanA chaThThA bhAge siddhanA jI rahe che. siddhazilAmAM birAjamAna che kevA che? javAbamAM bhagavaMte kahyuM ke - nirmi savahuvala, nAnAmavaghavimuvA : avvAbAha sokkha aNuhunti sAsaya siddhA / / 1 / / (nistIrNa sarvaduHkhAH jAtijarAmaraNabandhanavimuktAH / zAzvata mathAvAi sIramanumavatti siddha) nIvA muttA saMsAranoya-jIvanA mukta ane saMsArIrUpe be bheda che. karmalezono saMpUrNa kSaya karI siddhazilA prApta karelA ja mukta jIve che. ane naraka, tiryo ca, manuSya tathA deva gatimAM kamalezanA kAraNe cakanI jema paribhramaNa karanArA jIve saMsArI che. cAra gatine ja saMsAra kahyo che. ahIM te siddhanA jInuM ja varNana karavAnuM che, te uparanI gAthA pramANe karIe. nirmi savavadura-duHkha mAtra karmonA kalezAthI thAya che. ane siddhanA jIve karmonA aNuothI mukta thayelA hovAthI nistIrNa duHkhavALA arthAta duHkhothI mukta hoya che. mATe ja ana ta sukhanA mAlika che. jyAre cAre gatirUpa saMsAramA paribhramaNa karanArA jIvamAtrane dube traNa prakAranA hoya che. Page #581 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zataka 11muM : uddezaka-9 521 1. AdhyAtmika dukha 2. Adhibhautika duHkha 3. Adhi daivika duHkha (1) AdhyAtmika dukha - zarIra ane manathI utpanna thanArA duHkhane AdhyAtmika dukha kahevAya che, kemake te baMne paugalika hovAthI cirasthAyI nathI paNa vinazvara ja hoya che. mATe paugalika sukhe game teTalA maLe te paNa teno viraha nizcita hovAthI ane dukhene ja, utpanna karanArA hoya che. mehavAsita AtmA jyAre khAna-pAna ke vyApAra vyavahAramAM atireka kare che tyAre zarIramAM rahelA vAta-pita ane kaphamAM vikAra utpanna thAya che. pariNAme tAva, zaradI, saLekhama, TI. bI, blaDa presara, zarIranI sthULatA, hAthapagamAM bhArIpaNuM, uThavA besavAmA ALasa, udharasa, cakkara, peTadarda Adi roge kramazaH athavA ekI sAthe be traNa, cAra sAthe paNa thAya che, je zarIranA duHkhe che tathA jIvanamAM IzvarIya tatvanA prakAzano abhAva hoya che tyAre mAnasika jIvanamAM kAma-krodha, ahaMkAra, IrSyA, virabhAva Adi vikAro uddabhave che. tethI temanuM mana sadaiva duHkhI banyuM rahe che je atyaMta duryAjya mAnasika duHkhe che manamAM jyAre kharAba tattva hoya, keSa ane mAyA hoya, jAti, kula, lAbha, rUpa, aizvarya tathA vidvatAdine ahaMkAra hAya; asahiSNutA, asamAdhi, asa teSa Adi AsurI vRttio hoya tyAre tenI asara zarIra ane Indrio upara ane chevaTe Page #582 -------------------------------------------------------------------------- ________________ para 2 zrI bhagavatI sUtra sAra saMgraha zarIramAM rahelA lehI, mAMsa, hADakA ane vIryadhAtu (zukra) upara paNa paDyA vinA rahetI nathI. A badhA bhaMyakara duHkhe che ane AjIvana duHkhI thavAnA kAraNa che. (2) Adhibhautika duHkha - jenA kAraNe jIvanamAM bhayagrastatA banI rahe che. jema mANasane mANasane bhaya. jANe! A sAmevALe mANasa mArA duzamana haze to? mArI nAkhaze te? mArI nidA Adi karaze ? athavA A jAnavara, paMkhIo, sApa-vichu, uMdara, kAnakhajurA, siha, vAgha AdithI haMmezA bhaya ja bace rahe che, ane jIvanamAM bhaya jevuM bIjuM ekeya duHkha nathI. (3) Adhidaivika dukha H jenAthI AkAzamAM rahelA yakSa. rAkSasa, nakSatra sUrya, caMdra, magaLa, budha, gurU, rAhu, ketu ane zani mahArAja Adi grahone bhaya banyA rahe chehindustAnamAM janmelA AvA mANasone tame jANo cho? jeo cevize ghaTA (kalAka) pitAnI janmapatrikAone gajavAmAM ja laIne pharatA hoya che, tathA divasamAM keTalAya paMDitenA gharanA pagathIA ja ghasatAM rahe che, tathA muMbaI samAcAra Adi dainika patramAM navA tiSI mahArAjanI jAherakhabara ja gotatA hoya che. cAlatA pharatA saunI sAme eka ja vAtanI rAmAyaNa mAMDatA hoya che ke bhAI! atyAre mAre zaninI panotI cAlI rahI che. mahAdazA paNa zaninI ane antardazAmAM rAhu che. hAya! mAruM zuM thaze? ane tyArapachI thoDI ja vAramAM pAchA hasatA hasatA kahe che ke rAhunI atardazA pachI tarata ja gurUnI antardazA Avaze. tyAre mane lAbha upara Page #583 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zataka 11muM : uddezaka-9 523 lAbha ja thavAne che. gurUnI antardazA paNa Ave che ane cAlI * jAya che paNa bhAIsAbane kaMI paNa lAbha thayo nathI ane je nukazAnamAM hatA temAM kaMI paNa pharaka paDyo nathI. tyAre pAchA paMDitajIne tyAM jAya che, ane paMDitajI javAba Ape che. bhAI ! gurUnI antardazA kharI, paNa jotAM nathI A AMkaDA paSTa batAvI rahyA che ke gurUnI antardazAmAM paNa bagaDI gayelA maMgaLanI pratyantardazA ja tamArUM badhuM e bagADI rahI che. dAnapuNya kare ane maMgaLanA jApa mATe ekasene eka rUpIA mUkatA jAo. AvI rIte AvA bhAgyazALIonuM jIvana AzAnA minAre minAre AgaLa vadhe che, paNa duHkhanA divasene kaI maTADI zakyo nathI. A traNe prakAranA dukhethI saMsArI AtmA pratikSaNe AkuLatA ane vyAkuLatA ja bhegavI rahyo che. jyAre siddhanA jIne ekeya dukha nathI kema ke siddhA na0i vedo arthAta siddha bhagavaMtane zarIra ja nathI te pachI zarIrajanya anaMta dukhe paNa temane kyAMthI hoya? jAtijanmamaraNavandhanavimuktAH siddha gatinA janma-jarA ane maraNanA baMdhanathI sarvathA mukta che. karmone eka paNa aNuM jenA AtmA upara vidyamAna hoya che tene ja janma levuM paDe che ane jyAM janme che tyAM maraNa svataH siddha che. jyAre siddhAtmAne janma levAnuM eTalA mATe nathI ke- saMsAranA badhAe nimitto temane samApta thaI gayA hoya che. Page #584 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 524 zrI bhagavatI sUtra sAra saMgraha bIja naSTa thaI gayuM hoya te aMkutti paNa kakyAMthI hoya ? evI rIte karmonA aMkurAo mULamAMthI ja tapazcaryArUpI AgamAM baLIne khAkha thaI gayA hoya tyAre temane janma levApaNuM nathI hotuM. avvAbAha sokkha aNu hunti sAsaya siddhA siddhanA jIva avyAbAdha ane zAzvata sukhanA bhaktA che. zarIra vinA sukha kevuM ? samyajJAnanI mAtrA vinAnA mANaso samajI beThA hoya che ke "sa sAramAM je kaMI sukha che te zarIra ane indriyanuM che. paraMtu samajavuM joIe ke zarIra, Indriyo ane mana padgalika hovAnA kAraNe temanA mAdhyamathI bhegavAtuM sukha vastutaH sukha nathI paNa sukhAbhAsa che." bhADutI padArtha, dravya ke AbhUSaNo thoDA samaya pUratA ja sukhAbhAsa bhale utpanna karAve, para te temano viga te mahAna duHkhadAyI ja hoya che. A pramANe ja vijaLInA camakArA jeTalA samayamAM paugalika sukha paNa viyegAntare atyaMta ane asahya dukhaprada ja hoya che. jema ke viSayavAsanA thaI ane strI saMga karyo, bhUkha lAgI ane bhajana karyuM, tRSA lAgI ane ThaMDA pANI pIdhA ItyAdika prasaMgemA ajJAnI, viparIta jJAnI ke mithyAjJAnI samaje che ke--"sukhI chuM." paraMtu samyajJAnI AtmA viSaya vAsanA Adine bhayaMkaramAM bhaya kara roga tathA mahA du:kha ja samaje che. saMsAramAM pratyakSa joI zakIe chIe ke viSayavAsanAnA gulAme karatAM tenA tyAgI mahAtmAo karoDe gaNA vadhAre sakhI che. khAvApIvAnA karmomAM masta banIne mahArogI ane Page #585 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zataka 11muM : uddezaka-9 15 L eda du:khI khanelAe karatAM pazu AhArasa'jJAne lAta mAranArA puNyapavitra mANase ekavAra naDI paNa lAkhA guNA vadhArai sukhI che. A kAraNe viSayavAsanA sukha nathI paNa maDDA duHkha che, mahArAga che. anaMta pApene peASanArUM zarIra hAvAthI jyAM sudhI tenA upara meha-mAyapUrNAMkanI mAlikI che tyA sudhI te jIvAtmA anaMta sukhAnA dhAma svarUpa mekSa meLavI zakatA nathI. siddhazilAmAM vasanArA siddhanA jIvA anaMta sukhI eTalA mATe che ke temane zarIra nathI, indriyA nathI, ane mana nathI, mATe ja zarIradhArI prANInA sukha karatA siddhonuM svAbhAvika sukha anaMta che, avyAbAdha che, zAzvata che. tema ja tee anatajJAnI che, anatadazI che kemake mukti jJAna vinAnI hAtI ja nathI, tema ja mukta jIvAne ane ana Mta sukheAne paraspara TeI jAtane pazu virAdha nathI tevI rIte ana ta cAritra ata vIyanA mAlika paNa che. navame uddeza samAsa. O................. & Page #586 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zataka agyAramuM : uddezaka-10 A dazamA uddezamAM ATalA viSayo che. dravya-kSetra-kALa ane bhAvakanuM varNana. leka ane aleka saMsthAnanuM varNana. loka ane aleka avarUpa che? eka AkAkAza pradezamAM jIva rahe che? ItyAdika viSaye A u,zAmAM papUba vistArathI carcAyA che. magadha dezanI mukuTAyamAna rAjagRhI nagarImAM eka divase 14 hajAra sAdhuo, 36 hajAra sAdhvIonI sAthe tathA karoDa karoDa devethI paripUjita, sevita, ArAdhita tathA bahamAnita. carama tIrthaMkara bhagavAna mahAvIra svAmI padhAryA che pitAne dhanyavAda svarUpe mAnatI magadhadezanI janatA, zreNika mahArAjA, celuNuM Adi rANIo, abhayakumAra jevA buddhinadhAna maMtrIe paNa samavasaraNamAM AvyA che ane dravyadeva, naredevadharmadeva tathA bhAvadevathI pUjAyelA devAdhideva bhagavaMta mahAvIrasvAmIne dravya tathA bhAvathI vadana namana karI yathAyogya sthAne parSadA beThI che. pariSadane dharmopadeza ApatA bhagavaMte kahyuM ke he gautama! saraLa joI = leka che. asthi joI = alaka che. jaya navA = jIve che. riza sagIva = ajIve che. Page #587 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tharA zataka 11muM : uddezaka-10 goi = puNya che. thi = pApa che. iva = kamabaMdhana che. thi satra = saMvara tattva che. karA nAthavo = Azrava che rAzi movo = mokSa che. A pramANe sarvathA abhUtapUrva dezanA sAMbhaLIne ghaNA ) sabhyajJAnathI vAsita thayA ane sammacAritra dharma svIkAra kare che ane keTalAka bhAvitAtmAoe dezadharmane svIkAryo che, ane prasanna thayelI janatA pitapotAnA ghera gaI. leka saMbaMdhI vaktavyatA ? te kALe ane te samaye gautamasvAmIe pUchayuM ke, he pratye Apa zrI mAne leka keTalA prakAre kahyo che? javAbamAM bhagavate kahyuM ke, he gautama! mArAthI pUrvavartAya tIrtha karo e tathA huM paNa lekane cAra prakAre kahuM chuM, te A pramANe - 1. dravyaleka, 2. kSetraleka, 3 kALaka ane 4 bhAvaleka. AmA leka zabdano artha "srovare phura cho:" eTale ke saune sApha sApha dekhAya te loka che. athavA " navAnavAdi gg vizALa yatra sanita sa co:" jesAM jIvAjIvAda laDuM. dravyonI vidyamAnatA che, te leka che. Page #588 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28 zrI bhagavatI sUtra sAra saMgraha vyaka-AgamathI ane ne-AgamathI be prakAre che. AgamathI dravya ke tene kahevAya che ke je sAdhaka leka zabdanA ane jANanAra hoya, paNa temAM upayukta-upaga vinAne hoya mATe dravya kahevAya che. kema ke upayoga vinAnuM badhuMe dravya che. -AgamathI dravyalekanA traNa bheda cheH 1 jJazarIra dravyaloka, 2. bhavya zarIra dravyaleka, 3. taduvyatirikta dravyaloka. jJazarIra dravya ka- eka samayamAM je vyakti leka zabdanA arthane jANatA hatA, paNa tenA mRtyu pachI te mRta zarIrane joIne bhUtakAlIna jJAnanI apekSAe leke kahe che A mRta vyakti leka zabdanA arthane sArI rIte jANatA hatA. jema je ghaDAmAM pahelAthI ghI bharAtuM hatuM, have nathI bharAtuM chatAM paNa loke tene ghIne dhaDe ja kahe che. bhacazarIra na-AgamathI dravyaleka- A bALaka athavA nUtana dIkSita bhaviSyamAM leka zabdanA arthane jANanAre thaze te apekSAe te bALakane bhavya zarIra dravyaloka kahevAya che. jema navA ghaDAne joIne kahevAya che ke A ghaDAmAM madha bharAze. A bannemAM "nA" zabda sarva niSedha arthamAM vaparAyela che tadravyanirikta dabaeNleka- jemAM dharmAstikAya, adharmAstikAya, AkAzAstikAya, Page #589 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zataka 11muM : uddezaka-10 para9 jIvAstikAya, pagalAstikAya ane kALa Adi dravyo che, tene AgamathI 4, bhavya zarIra, vyatirikta dravyaloka kahevAya che je. "jIvamajIve, vimaruvi sapaese appaese a| jANAhi davvaloya nizcamaNizca ca ja dava" / / eTale ke e dravyamAM - jIva dravya keTalA ane ajIva dravya keTalA? rUpI ane arUpI dravya keTalA? sapradeza ane apradeza dravya keTalA? nitya ane anitya dravya keTalA? pariNAmI ane apariNAmI keTalA? kSetra ane kSetrI keTalA ? sakriya ane niSkriya keTalA? kAraNa ane kArya keTalA? sarvagata ane asarvagata keTalA? A pramANe chae dravya saMbadhInI vicAraNane ne AgamastrI taduSyatirikta dravyaleka kahyo che. ahIM paNa "ne zabda sarva niSedhamAM samaja. kAraNa ke tenI carcA vicAraNAmAM paNa AtmA upayoga vinAno hovAthI tenI carcA karavA chatAM 'paNa bhAvacarcA nathI. eTale ke Agama zabdathI vAya je Agama che tene sarvathA niSedha che Page #590 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 530 zrI bhagavatI sUtra sAra saMgraha upaga vinAnI kaI paNa carcA, kiyA, pUjA Adi vyavahAradravya che. kSetraloka he prabho! kSetraloka keTalA prakAra che?. gautama! te traNa prakArano che. 1. adholeka, 2. tirachAleka, 3. urvalekarUpa kSetraleka; kemake kAkAzanA pradeze UMce, nIce ane tirachA ema savaMtra hoya che mATe jyAM jyAM AkAzanA pradeza che tyAM tyAM kSetraka che. mATe ja upara pramANe tene traNa bheda che. kAlaloka-javAbamAM prabhue kahyuM ke avibhAjaya samayathI laIne kALacakra sudhI jemAM gaNatrI thAya te kAlaleka che. jemake - samayAvalI muhuttA divasa ahoratta pakkha mAsAya / saMvacchara jugapaliA sAgara ussappi pariyaTTA / / athavA samayAvalI muhuttA dIhA pakkhAya mAsa varisAya / maNio paliA sAgara ussappiNi sappiNi kAlo / / arthAta samaya-mAvajI-muhUrta-divasa yorAtra pakSa mAya varSa yuga palyopama, sAgaropama, utsarpiNuM, avasarpiNa ane kALaparAvarta Adi kolaleka che. A badhAnA kekake pahelA apAI gayA che. bhAvalokaAgama ane AgamathI bhAvaleka be prakAre che. lekazabdanA arthane jJAtA ane temAM upayukta eTale upacegapUrNa jIvAtmA AgamathI bhAvaka che. Page #591 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zataka 11muM : uddezaka-10 531 sArAMza ke mana-vacana ane kAyAnI ekamratApUrvaka pUrNa zraddhALu banele AtmA lekamAM rahelA dravyanI vicAraNAmAM pUrNa masta banyA hovAthI te bhAvakane mAlika che jyAre ne AgamathI bhAvaleka cha prakAra che. 1. dayika bhAvaka 2. aupazamika bhAvaleka 3. kSAyika bhAvaleka 4. lApazamika bhAvaka 5. pariNAmika bhAvaleka 6. sannipAta bhAvaleka upara pramANenA chae bhAvakane kevaLa AtmA sAthe ja saMbaMdha hovAthI vistArapUrvaka vicArIe chIe. jIvanuM svarUpa (svabhAvavatattva)-saMsArabharanA ke I paNa padArthane jANavAne mATe nAma nideza, svarUpa ane lakSaNa A traNethI tene vicAra karavo paDe che, te vinA vastune yathArtha nirNaya thatuM nathI. jIvAstikAya e jIvana nAma nirdeza thaye te pachI jIvane svabhAva karyo ? tenuM lakSaNa zuM? javAba ApatAM bhagavaMte kahyuM ke, uparanA chae bhAve ja jIvane svabhAva che, svarUpa che. svatattva che. . Page #592 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 532 zrI bhagavatI sUtra sAra saMgraha * pravAha rUpe anAdikALathI jIva ane karmonuM mizraNa ja saMsAra che, ane temano sarvathA viyeAga mokSa che. sagaDI ke prAyamasanI garamInA nimitte ravAbhAvika zItala pANI paNa garama bane che, tevI rIte saMsAranI mehamAyAne laIne jIvAtmAne paNa adharma(svatattvathI viparIta)nI bhAvanA thAya che ane anaMtakanI mAyAne pite bhegI kare che, paraMtu jyAre tenI mehamAyA kamajora bane che tathA purUSArtha zaktine vikAsa vadhate jAya che, tyAre jIvane mULa svabhAva judA judA rUpe prakaTa thAya che, ene ja bhAva kahyAM che jenI saMkhyA upara pramANe che. karAyelA prArabdha karmone jyAre udaya vartate hoya tyAre AtmA audayika bhAvavALa kahevAya che. karmone upazama thaye aupazamika bhAva, kSaya thaye kSAyika bhAva, kSaya ane upazamanA mizraNuthI lApazamika bhAva ane jeo svataH jIvanI sAthe ja rahe che te pariNAmika bhAva che ane chelle sannipAta bhAva che ne bIjA astitva Adi bhAve jIva ane ajIvamAM sAmAnya hoya che jyAre uparanA cha bhAva jIvamAM ja hoya che mATe A bhAve jIvanAM svatatva che, svabhAva che ke svarUpa che. AyuSyakarmanI beDIne sarvathA teDI nAkhelA siddhanA jIvanamAM paNa kSAyika ane pariNAmika bhAvanI vidyamAnatA hovAthI ahIM jIva zabdane artha "AyuSyakarmane laI jIva na dhAre te nahIM karatAM, prANene dhAre te artha levAne che. ane A arthamAM dravya prANane dharanArA saMsArI jI ane bhAvaprANanA dhAraka siddha che paNa samAviSTa thaI jAya che. divyaprANamAM karmonuM kAraNa che, jyAre bhAvaprANamAM tenI apekSA nathI ja mATe zAzvatika che. jIvananA be bheda che. eka bhavya ane bIjo abhavya. bhavyane aupazamika Page #593 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : caMtaka 113 : uddezaka-10 pa34 ane kSAyika bhAva hoya che. jyAre abhavyane kAi kALe paNu uparanA e bhAva hAtA nathI. A mane bhAveAnI niLatA lagabhaga eka sarakhI ja hAya che. kevaLa pamika bhAvamAM tenA avarASaka karmonI sattA rahelI che, jayAre kSAyika bhAvamAM keIpaNa jAtanA avareAdhaka karmo nathI. jema ke:-DALAI gayelA pANImA phaTakaDI nAkhavAthI phUla, rAkha vagere nIce besI jAya che ane uparanuM pANI svaccha thAya che ane pharIthI dhakko lAgatA pANI pAchu DALAI jAya che, aupamika bhAvanI paNa A ja dazA che; paraMtu jyAre svaccha pANIne khIjA vAsaNamAM nItArI levAmAM Ave te game teTale dhakko lAgavA chatAM paNa pANInI svacchatAne vAdhe AvatA nathI. kemake, dhUla Adi drabyA temA cheja nahIM. AvI rIte kSAyika bhAvamAM avarodhaka tarIke banatI karmanI sAte prakRtiAne kSaya thai javAthI nItarelA svaccha pANI jevA A kSAyika bhAva che. jyAre kSAyeApazamika bhAvamA pratipakSI krarmAnI dezaghAtI prakRtine vipAkAya vidyamAna heAya che. jema DALAyelA pANImAM phaTakaDI nAkhavAthI kaIka kacarA nIce bese che, ane kaika pANI sAthe mizraNa thayelA heAya che. kSAyeApazaki bhAvanI paNa e ja avasthA che. jyAM karmonI kSI, ane auyika bhAvakarmInA udbhayathI ja thAya che. jyAre pAriAmika bhAvamAM karmInI apekSA nathI. anatAna'ta karmanI rajakaNanA saskAreAthI vAsita thayelA AtmAnA vicAra| samyaktvanI zakti vinA kAI kALe eka sarakhA rahI zakatA nathI; tethI AtmAmAM thatA judA judA bhAve-vicA Page #594 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34 zrI bhagavatI sUtra sAra saMgraha ronA kAraNe AtmA paNa judA judA vizeSathI vizeSita thAya che, jema A AtmA opazamika bhAvane mAlika che, te A kSayika bhAvano mAlika che. ane je AtmAe samyaphacAritrane vikAsa barAbara nathI karyo, paNa jainatvane zraddhALu che te AtmA kSapazamika kahevAya che. ane traNe eTale samyagadarzana, jJAna ane cAritra pratye bedhyAna rahenAra audayika bhAvano mAlika bane che. audayika bhAva mavatIti vacamAvaH je AtmA udayamAM AvatAM karmone upazama, kSaya ke kSapazama karI zaktA nathI, te karmonA udayamAM ja vartate hevAthI audayika bhAvavALe kahevAya che. AnA 21 bheda che. 4 gati-naraka, tiryaMca, manuSya ane deva 4 kaSAya-kodha, mAna, mAyA ane lebha 3 liMga-strIliMga, purUSaliMga ane napuMsakaliga 1 mithyAdarzana 1 ajJAna 1 1 asaMyata 1 asiddhatva 6 vezyA Page #595 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zataka 11muM : uddezaka-10 535 Ama jovA jaIe te badhe badhI prakRtie udayAvalikAmAM AvyA vinA rahetI nathI. mATe jeTalI prakRtio che teTalA ja audayika bhAve hovA joIe. zaMkAnuM samAdhAna karatAM kahevAmAM AvyuM ke AyuSya karma, gotra karma, jAtinAma karma, zarIra ane aMge pAMga nAma karma Adi badhI prakRtione samAveza gatinAma karmanI gatimAM te kaheluM hovAthI audacikabhAvanA 21 bhede ja pADyA che ane ' te zAasaMmata che. lezyA-davya ane bhAvarUpe lezyA be prakAranI che. zarIramAM vaNuM Adine lai dravya vezyA tathA Atara jIvanamAM pratisamaya thatA bhAvAtarone bhAvalezyA kahevAya che. bIjI rIte paNa vezyA be prakAranI che. -nA vAjha sinniya sAro avasAna H ane teu pamhA tinniya lesAmao suppasatthAo / (2) aupathamika bhAvaleka prAraba karmone bhegavate jIvAtmA keIka samaye pitAnI purUSArtha zaktine khyAla lAve che tyAre atya ta mAThA, nikAcitta, anikAcitta Adi karmonA jora(zakti)nuM upazamana karavAnI taiyArI kare che, te samaye tenAmAM paramAtmAnI zaktine (samyagdarzanane) prakAza patharAya che ane ana ta zaktine mAlika potAnI atUTa zakti vaDe meharAjAnI abhedya zaktine tADatA pheDate AgaLa vadhe che, te samaye aupazamika bhAvane uddabhava thai ja paramAtmA sAthe ghaniSTha saMbaMdha bAMdhavAnI lAya. Page #596 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 536 zrI bhagavatI sUtra sAra saMgraha kAdvALe thAya che. ane tema chatAM AtmAnI zakti paNa pratisamaye dviguNita thatI jAya che. A opazAmaka bhAvanA be prakAra cheH 1. samyakatva, 2. cAritra. samyaktvarUpa aupazamika bhAva AgaLa upara kahevAze te kSAyika ane lApazamika bhAvanA bhedamAM paNa samava ane cAritrano naMbara che. chatAM ahIM kahevAno Azaya eTale ja che ke aupazamika bhAvanA A e ja bhedo che. bIjo ekeya bheda nathI kAraNa ApatAM kahyuM ke grahamAM sUrya ane tArAomAM caMdra jema rAjA che tema AThe karmomA mehakama rAjAdhirAjanA pade adhichita che, je pote ekale ja jambara zaktizALI che tathA atUTa parAkramane dhAraNa karanArA temane subhaTe che. tema chatA anaMta zaktine mAlika AtmA jyAre pitAnI zaktiono saMgraha karavA mAge che, tyAre mehurAjAnA keTa-killA tathA tenA sainikone paNa eka pachI eka teDI mAre che, kuTI mAre che, bhedI nAkhe che. tyAre ja karma prakRtienI maulika zaktine jANanArA tIrthakaradee kahyuM ke AThe karmomAM kevaLa mehakamane ja upazama thaI zake che arthAta atyaMta joradAra mehakamane paNa AtmA dabAvI de che, upazamana karI zake che. sArAMza ke bIjA badhA kane kSaya ke kSapazama ja thAya che jyAre mehakarmano upazama karavA dhAre te karI zakAya che. AtmAmAM yadI samyajJAnane prakAza jhaLahaLatA haze te, tephAne caDelo krodha bhUta paNa zamI zake che. Page #597 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zataka 11muM : uddezaka-10 537 mAna ajagarane paNa damI zakAya che. mAyA nAgaNane kuTI zakAya che. lebha rAkSasane paNa nAthI zakAya che. kAmadevane paNa mArI mArIne tene bhagADI zakAya che. haTha upara AveluM hAsyane kaMTrolamAM laI zakAya che. vairAgya haze te rati-aratine bhagADatA keTalI vAra? tema ja zAka saMtApa jugupsA ane bhayane paNa kuTI mAratA keTalI vAra? samyakatva-samyagudarzana-Atmadarzana thavAmAM avarodha bananAra arthAt samyagadarzanane utpanna nahI thavA devAmAM tathA utpanna thayelA darzanane ghAta karanAra, darzana mehanIya karmanI traNa prakRti samyaktva mehanIya, mithyAhanIya, mizramehanIya tathA anaMtAnubaMdhI kaSAyanI cAra prakRti che. 1. anaMtAnubaMdhI krodha 3. ana tAnubaMdhI mAyA 2. anatAnuba dhI mAna 4. ana tAjuba dhI lebha meharAjAnA abhedya sAte sainikonI mAyAjALamAM phasAcele AtmA jyAM sudhI A sAte sainike sAthe dhamasANa yuddha ramIne vijayapatAkA grahaNa kare nahIM tyAM sudhI ke I paNa AtmA samyagadarzana prApta karavA samartha banatuM nathI ane kadAca meLavyuM hoya te paNa A prakRtionA abhizApe samyagadarzananuM vamana thayA vinA rahetuM nathI. mATe ja samyakatva sAthe uparanI sAte prakRtione kaTTara vira che. bhUtakALanA keIpaNa bhavabhavAMtaramAM je bhAgyazALIe meLaveluM samyaktva vamI nAkhyuM haze tene ja pharIthI samyaktva meLavavAne Page #598 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 538 zrI bhagavatI sUtra sAra saMgraha mATe sAte prakRtinA upazamanI AvazyakatA che. anyathA anAdimaLanA mithyAdaSTi jIvana pAMce prakRtionA upazamananI jarUra raheze, kemake atyAra sudhI samyakatva meLavyuM ja nathI temane mATe samyakatva ane mizra mahinAno prazna ja rahetA nathI te pachI upazamananI vAta ja kyAM rahI? samyapha cAritra: A pramANe samyaggadarzananI prAptimAM jema sAte ke pAMce - prakRtieno upazama anivArya che tema samyaphacAritra mATe cAritramehanIyanA upazamanI anivAryatA rahelI che, ane jyAre cAritramohanIya karmane upazama thAya che tyAre anAdikALathI zubhAzubha pravRttio karavAnI AdatavALA jIvanI badhI pravRtti AnI nivRtti thAya che. A aupazamika samyaktva ceAthe guNasthAnake saMbhavita che, ane cAritra agyArame guNasthAnake pUrNa thAya che. kemake cAritramohanayanI zeSa rahelI ra1 prakRtinuM upazamana A guNasthAnake ja thAya che. eTale ke dazamA guNasthAnaka sudhI mohanIya prakRtio rahe che ane agyArame upazamita thAya che. paraMtu antarmuharta samApta thaye ja upazamita thayelI prakRti pAchI udayamAM AvIne tophAna macAvavAnI taiyArI karavA mATenI rAha joI rahI che. sAdhakamAM yadI apramattatA haze to AkhanA palakAre patana pAmIne pAche karmarAjA sAthe jabbaradasta morace mAMDIne karmonA bhUke bhUkkA uDAvI mAraze. anyathA rati mAtra samaya pUrate je pramAda naDI gayA tA sAdhakane yAvat pahelA guNasthAnake paNa AvavAnuM raheze. Page #599 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parade zataka 11muM : uddezaka-10 (3) kSAyikamAvaH A bhAvanA nava bheda che. jJAna, darzana, samyagdarzana, samyaphacAritra, dAna, lAbha, bhega, upabhega ane vIrya lAyakamAva che. anaMta zaktisaMpanna, niraMjana nirAkAra, paramAtma svarUpa, zuddha, buddha Adi vizeSaNe AtmAnA che. tene A vaNe sAbhaLatA ane vAcatA AvyA chIe, paraMtu pratipakSI kamane sayA (samULa) laya thayA vinA A vizeSaNe koI kALe paNa sArthaka banatA nathI mATe kSAyikabhAva prakaTa thatA pahelA AtmA pitAnI me kSAbhilASa purUSArtha za kta vaDe bAhya ane Abhya tara tapazcaryAnA mAdhyamathI karmonA kAine bALI nakha kare che, te A pramANe jJAnAvaraNIya karmane sarvathA kSaya thayA pachI kevaLajJAna (anaMtajJAna) darzanAvaraNIya karmane samULa kSaya thayA pachI kevaLa darzana (ana tadarzana) mithyAtva mohanAya nAza thaye zAyika samyaktva cAritra mehanIya kSaya thaye, lAvika cAritra ane atarAyakarma nAza thaye chana, dAna, lAbha, bhega, upaga ane vIryanI anaMtatA prApta thAya che. AmAthI kSAyika samyakatva cethA gurUsthAnakathI laI sAtamA guNasthAnaka sudhI thAya che. lAvika cAritra bArame guNasthAnake thAya che zeSa rahelA ana ta jJAnA daka bhAvo teramAM guNasthAnake utpanna thAya che ane AThe karmono nAza thaye siddha avasthAmAM siddhatvabhAva utpanna thAya che, mATe AnA nirdeza navamAM karyo nathI. Page #600 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 540 zrI bhagavatI sUtra sAra saMgraha (4) lApazamikabhAva: A bhAvanA 18 bheda che. 4 jJAna-matijJAna, zrutajJAna, avadhijJAna, mana:paryavajJAna. 3 ajJAna-matiajJAna, zrutajJAna, virbhAgajJAna, mithyA darzana saha caritajJAna te ajJAna. 3 darzana-cakSudarzana, acazudarzana, avadhidarzana pa labdhi-dAnalabdhi, lAbhalabdhi, bhegalabdhi, upabhega labdhi ane vIrya labdhi 1 samyaktva 1 cAritra 1 zrAvakadhama (saMyamasaMyama, viratAvirata) prArabdha karma be prakAranA che, temanI zakti be prakAre che. AtmAnI saMpUrNa zaktine avarodhI le te sarvaghAtI karma ane amuka zaktine avarodhe tene dezaghAtI karma kahevAya che. jJAnAvaraNIya, darzanAvaraNIya, aMtarAya ane mohakarma A cAre ghAtI karma che ane bIjA cAre aghAtI karma che. ghAtI karmonA udaya samaye AtmAnI zaktio upara paDade paDe che jethI kevaLajJAna meLavI zakAtuM nathI ane aghAtI karmo kevaLarAnane avarodhI zaktA nathI. kemake A karma kevaLa zarIrane ja hAni karanArA che. Page #601 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zataka 11muM : uddezaka-10 541 | ghAtI karmanI prakRtiomAMthI amuka prakRtio sarvaghAtI ane amuka dezaghAtInI hoya che, je nIce pramANe jANavI. ka jJAnAvaraNIya karmanI cAra prakRti matijJAnAvaraNIya, kRtajJAnAvaraNIya, avadhijJAnAvaraNIya ane mana:paryavajJAnAvaraNIya, jyAre kevaLajJAnAvaraNIya sarvaghAtI, prakRti che. . 3 darzanAvaraNaya karmanI traNa prakRti cakSudarzanAvaraNIya, acakSudarzanAvaraNIya ane avadhidarzanA varaNIya, jyAre kevaLadarzanAvaraNIya sarvaghAtI che. - 1 samyaktva prakRti - 4 saMjvalana kaSAya pa aMtarAya karmanI prakRti 9 ne kaSAya karma prakRti dezaghAtInI che. jemAM pratipakSI karmane udaya paNa avazyabhAvI hoya te dezaghAtI che. jemake -aaN matijJAnano udaya che tyAM matijJAnAvaraNIya karmane paNa udaya hAi zake che. cakSudananA udayamAM cakSudarzanAvaraNIyano udaya heyI che. samyaktvanA udayamAM mithyAtva paNa sattAmAM raheluM che. dAnAdi Page #602 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa42 zrI bhagavatI sUtra sAra saMgraha labdhio maLelI hovA chatAM dAnAMtarAyAdi karmone paNa udaya saMbhavita che. (5) pAriNasika bhAva H , A bhAvanA jIvatva, bhavyatva, abhavyatva Adi traNa bheda che. jyAM jIva che tyAM jIvatva hoya ja che ane je jIva che tyAM bhavyatva ke abhavyatva paNa hoya che. A bhAve svataHsiddha hevAthI karmanirapekSa che. ' astitva, anyatva, katRtva, bhakatRtva, guNavatva, asavuM. gatatva, anAdikarma saMtAna baddhatva, pradezatva, aruSatva, nityatva Adi bhAve pAriNAmika ja che, te paNa A bhAve jema jIvAstikAyamAM hoya che, tema dharmAstikAyAdimA paNa hoI zake che. A rIte AgamabhedathI bhAvalaka mATenuM vaktavya pUrNa thayuM., prabhoaleka keTalA prakAre kahyo che? bhagavate kahyuM ke, nIce lakhyA pramANe sAta prakAre che. 1. ratnaprabhA pRthvI aleka 2. zarkarA prabhA pRthvI adheleka 3. vAlukAprabhA pRthvI aleka 4. paMkaprabhA pRthvI adhaleka 5 dhUmaprabhA pRthvI aloka Page #603 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 544 zataka 11muM : uddezaka-10 6. tama prabhA pRthvI apeka che. tamastamaprabhA (adhaH saptamI) pRthvI apeka upara pramANe sAtarathI sahaja adhika, ATha rUcaka prade. zanA nIce 900 ejana parvatamAM tiryagaleka che, tenI nIce A aleka AveluM che. tiryalekanA kathana mATe prabhue kahyuM ke, A tiryalekanA asaMkhyAta prakAra che, je rUcaka pradezanA nIce upara 900 pejananA vistAramAM A leka patharAyelo che. jambudvIpathI TheTha svaya bhUramaNa samudra sudhInA asaMkhyAta dvIpa ane samudrarUpe A leka che. jyAre urvaka urva bhAgamAM AvyA che, athavA dravyane svAbhAvika pariNAma jyAM azubha vartato hoya te aleka che. madhyama prakAre pratyenuM pariNAma hoya te madhyaleka ane zubha prakAre dravyanuM pariNamana jayAM hoya te urvaleka che. udghaleka 15 prakAre che. 1 saudharmakalpa urvalekarUpa kSetraleka, 2 IzAnaka5 udauM. leka kSetraka, A pramANe 3 sanakumAra, 4 mAhendra, pa brahma lAka, 6 lAtaka, 7 mahAzuka, 8 sahasAra, 9 Anata, 10 prANata, 11 AraNa, 12 azruta urvalaka (12 vaimAnika), 13 raiveyaka vimAna urvalekarUpa kSetraleka, 14 anuttara vimAna, 15 ISa~AbhAra pRthvI urvileka. kSetralekanA saMsthAnanI vAta karatAM bhagavate kahyuM ke, adhakatama eTale nAnI nAvaDI je hoya che Page #604 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 44 sasthAna-UMdhA pADelA zakArA jevuM che. ' tiya gleAka-azrvarI (jhAlara) jevA che, jhAlara ghaNI jADI nathI hAtI paNa tenA vistAra ghaNA hAya che. ulleAka-mRdaMga jevA che. ' zrI bhagavatI sUtra sAra saMgraha lokanuM svarUpa : leka saMsthAna (AkAra) kevuM kahyuM che? : javAmamAM bhagavate kahyuM ke, he gautama ! leka supratiSThita AkAra jevA che, supratiSThita eTale lAkaDAnI gheADI upara ghaDA mUkavAmAM Ave che, tene supratiSThita kahe che. je nIcethI vistRta, madhyamAM saMkINu ane uparathI vistRta heAya che. ' ' athavA damanA rogI udharasa khAtI vakhate e paga paheALA karI UbhA rahe che ane kamara upara peAtAnA banne hAtheAne mUke che, tenA jevA AkAra leAkanA che, je nIcethI vistINu che ane upara upara sAMkaDA thatA madhya bhAga arthAt kamaranA bhAga jevA tirthaMleAkamA sakSipta thAya che ane pAchA pharIthI paheALA thatA jAya che. athavA adhAmukhe rahelA eka meATA zAvanA pRSTha bhAga upara eka nAnu zarAva sa'puTa mUkyu' hAya te pramANe leka che. gautama ! A leka sadaiva zAzvata che. keie arthAt zeSanAge ke kAcamAe A lAkane dhArI rAkhyA nathI kAie tene banAvyA nathI, e svayaMsiddha; vinA Azraye AkAza pradezamAM sthita che, Page #605 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 545 zataka 11muM : udezaka-10 tathA utpatti sthiti ane nAza rUpa triguNAtmaka evA che dravyothI paripUrNa che. potAnA mAthA upara siddha bhagavaMte rahelA hovAthI, jANe ! khUba ja AnaMda vibhera thaye chatAM nRtya karavA mATe penAnA paga pahoLA karIne ubhe hoya tevuM lAge che AnA cauda vibhAga kapelA che ane pratyeka vibhAga eka "rajapU' pramANe che. sarvathA nIcenA lekAMtathI sAtamI nArakInA uparanA talaparyata eka "rajajUra, AvI rIte sAte narakabhUminA uparanA talaparyaMta sAta rajU thayA. ratnaprabhAnA uparanA talathI pahelA devaleka be vimAne AvIne rahe tyAM sudhI AThamI rajU tathA mahendra devakanA aMta sudhI navamI rajaju, lAMtaka vimAna sudhImAM dazamI rajU sahasAra (AThama) devalokanI sImA sudhI agyAramI raja, acuta sudhInI bAramI rajU, greveyaka sudhImAM teramI, ana lekanA a te caudamI rajU pUrNa thAya che anAdikALathI anaMtakALa sudhInA sadaiva zAzvata A lekamAM, utpanna thayelA anaMtajJAna-darzanadhArI ahaMte, jinezvaro, kevaLI bhagavate jIvone paNa jANatA hatAM, ajIne paNa jANatA hatAM, AvA prakAranA kevaLI bhagavato AlekamAthI ja siddhabuddha ane mukta thaIne siddhagatimAM jAya che, tathA samasta sAMsArika paritApathI dukhethI rahita thaI anaMta sukhanA bhaktA bane che. * jIva, ajIvanA tathA temanA deza pradezanA praznamAM bhagavaMte kahyuM ke, he gautama! adholeka rUpa kSetrakamAM paNa che, ajI paNa che, tathA temanA deze ane pradeza paNa che. A ja pramANe tiryaleka ane UrvIlokamAM paNa jI, ajI tathA temanA deza ane pradeze paNa che. Page #606 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 546 zrI bhagavatI sUtra sAra saMgraha urvaka mATe vizeSa eTalu jANavAnuM ke tyAM kALa dravya nahIM hovAthI kALa vinAnA arUpI dravyanuM astitva che jyAre alaka ane tirachAlekamAM kALadravya sAthe dharmAstikAya, adharmAstikAya ane AkAzAstikAya sadeza ane sapradeza hovAthI sAta arUpI drA che. kemake alekamAM pazu sUryanA prakAza dvArA abhivyaMgya kALane sadUbhAva che, jyAre ualekamAM tene sadubhAva nathI. leka ane alekanuM parimANa: he prabhe! leka keTale moTe kahyo che? javAbamAM prabhue kahyuM ke asaMkhya kaDAkaDI jana pramANa lekamAM rahelA samasta dvIpa ane samudranI vacce jambudvIpa Avela che, je sI karatAM nAno che geLa thALI jevA AkAravALe ane vistAramAM eka lAkha jana tathA pariddhimAM traNa lAkha, soLa hajAra, base sattAvIza ejana, traNa keza, 128 dhanuSya ane 13 AMgaLathI paNa sahaja vadhAre che. dhAro ke atyAre ja mahA buddhivALA, mahA zutivALA, mahA yazavALA ane mahA parAkramI cha devatAo jambudvIpamAM rahelA merUparvatanI Tece chae dizAomAM UbhA rahe tenI nIce cAra dizAkumArIo jambudvIpanA cheDe rahelI jagatI upara ubhA rahIne cAre dizAo tarapha mukha rAkhIne potapotAnI dizAmAM bahu jorathI bali piDane lavaNasamudra tarapha pheke, he gautama! te chae de. mAMne pratyeka deva te balipiMDane jamIna upara paDe te pahelA ja vaccethI ghaNI ja jhaDapathI grahaNa karI zakavAne mATe samartha hoya che. tevI rIte utAvaLI gatithI te deve lekAMta eTale ke lekino aMta bhAga jevA mATe IcchAtura thaIne vaTemArgunI jema jIe Page #607 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zataka 11muM : uddezaka-10 547 dizAmAM cAlavA mAMDe te ja samaye kaI gRhasthane tyAM eka hajAra varSanA AyuSyavALA bALaka janma, vacce te bALakanA mAtApitA maraNa pAme ane Ayu pUrNa karI bALaka paNa mRtyu pAme te paNa he gautama! te deve lekanA aMta sudhI pahoMcI zakatA nathI. samazAnamAM rahelA te bALakanA hADakA paNa nAza pAme thAvat te bALakanI sAta peDhI paNa na za pAme to paNa te devo lekanA a ta sudhI pahoMcI zakatA nathI. AnA anusaMdhAnamAM kaI ema pUche ke te bALakanI sAta peDhI sudhI eka samAna gatithI cAlanArA devee atyAra sudhI keTale raste kA ? ane keTalo rasto kApavAnuM bAkI che? javAbamAM bhagavaMte kahyuM ke te dee ghaNe bhAga kApe che ane kApelA bhAgathI asaMkhyAtamAM bhAgane rastA have zeSa che. lekanuM svarUpa cokhaMDA ghanarUpa karelA lekanuM che, tenA ardhalekamA bhavanapati deva ane nAraka rahe che. tirachAlekamAM vyaMtara deva, manu, samudro, dviIpa ane tiSa de rahe che. urvalokamAM vaimAnika devo ane siddhone vAsa che. ati lAMbA kALa sudhI gati karanArA deve yadI lekAMta na pAmI zake ? te pachI jinezvadevanA janma kalyANakamAM azruta Indra ane deve pAMca jaja pramANa mAgane AMkhanA palakAre ja kevI rIte kApI letA haze? javAbamAM prabhue pharamAvyuM ke potAnI sAmAnya gati karatA paNa ati zIdhra gatithI te de janmakalyANaka utsava Page #608 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 548 zrI sagavatI sUtra sAra saMgraha mATe jhaDapathI Ave che ' vyavahAramAM paNa ApaNe jANIe chIe ke sa sAmAnya kArya mAM mANasa mAtra peAtAnI svAbhAvika gatine cheADI zakatA nathI. jyAre svAbharyA kAma mATe gati teja hoya che ane vadhAre paDatA svAthika kAya mATe peAtAnI gatine vadhAre teja karavI paDe che. kalyANukAmAM AvavAnuM kAma sabhyadRSTi devezane mana atyaMta jhaDapanu che, mATe peAtAnI gatine vadhAre jhaDapavALI karIne, tathA atya'ta pavitra ekAntika kalyANakArI jinajanmeAtsavamAM vizna na Ave, athavA bIjo kAi cAnsa jhaDapI na le tevA pavitra hetuthI ja devA zIvratAthI AvI zake che. jyAre mithyAdaSTiena mana atha ane kAmadevanA kAryAM jhaDapathI karavAnA dAya che mATe temane te kAryoMmAM rasa che tethI IndronI AjJA, kutuhula AdithI te devA dhamanA kAcamAM rasa vinAnA haiAvAthI utsAhavata haiAtA nathI. ane samyavaMtA devAne svAbhAvika viveka, vinaya Adi Atmika dharmanI mAyA haiAvAthI temane mana arihaMteAnI bhakti, temanA kalyANakAne ujavavAnI prAthamikatA heAya che. mATe huM gautama ! tIrthaMkara bhagavaMtAnA kalyANakamAM mahu ja zIghratAvALA te deveA bAramA devalAkathI AvatA paNa temane vAra lAgatI nathI. A pramANe aleka mATe paNa kAlpanika udAharaNa jANavuM. te A pramANe H daza saMkhyAmAM deve ja budvIpanA merUnI cUlikA upara daze dizAe tarapha mukha rAkhIne UbhA rahe jyAre mAnu dhAttara pati upara ATha dizAkumArio UbhI rahIne pAtapeAtAnI dizAmAM khalipiMDane pheke che, te ja samaye eka gRhasthane tyAM lAkha varSanI umaravALA eka bALaka janamyA che. bAkI badhuM pUrvavat jANavuM. te paNa he gautama ! te devA alekanA aMtane meLavI zakatA nathI. I Page #609 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 54 zataka 11muM : uddezaka-10 lakanA eka pradezanuM kathana he prabho! lekanA eka AkAza pradezamAM ekendriya jInA pradeza yAvat atIndriya jInA pradeza badhA ekI sAthe anya baddha, anya pRSTa, anyonyAvagADha, tathA anyonya, snehapratibaddha thaIne samabhara ghaTanI jema rahe che, te teo eka bIjAne bAdhA (pIDA) vyAbAdhA (vizeSa pIDA) pahoMcADI zake che? athavA ekabIjAnI AkRtine bhaMga karI zake che? javAbamAM bhagavaMte "nA" kahI che. kAraNa ApatA bhagavaMte kahyuM ke, eka nartakI (nAcanArI) che je sAkSAta zRMgAranI mUrti jevI, suMdaramAM suMdara veSa paridhAna karanArI che, ane saMgata hasita, bhaNita, sthita, vilAsa, saMgIta tathA sa lAvamAM ati nipuNa che tathA pitAnI ragazALAmAM 32 prakAranI nATya vidhimAMthI eka nATakanI rajUAta karI rahI che. cAre bAjuthI hajAre prekSake AMkhane palakAro mAryA vinA ja tene joI rahyA che.' khIcokhIca bharAyelI raMgazALA ( nATaka thieTara )mAM beThelA asa khya mANasenI daSTie ekI sAthe ja nartakI upara paDI rahI che, ane te badhI daSTie te nartakIne koI jAtanI bAdhA-vyAbAdhA karatI nathI. athavA te nartakI pate te daSTione keIpaNa jAtanI bAdhA vyAbAdhA karI zakatI nathI athavA te hajAro lAkha mANasanI daSTie parasparamAM eka bIjAne bAdhA-vyAbAdhA pahoMcADatI nathI te ja rIte lekAkAzanA eka pradezamAM game teTalA jInA pradeze paNa eka bIjAne bAdhA-vyAbAdhA karIzakavAne mATe samartha nathI. || A uparAMta bIjI badhI vAte mULa sUtrathI jANavI. ' dazame uddeza samApta. ; Page #610 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zataka agyAramuM : uddezaka-11 A uddezAmAM vANijyagrAmanuM varNana, duti palAzaka caityanuM varNana, kALavyanA prakAra, pramANakALanuM prarUpaNa, hastinApura nagaranu varNana, balarAja tathA prabhAvatI rANInuM varNanavAsa, svapnAvalekara AdinuM varNana, mahAbalakumAra dharmaghoSa AcAryanuM Agamana, vairAgya, dIkSAnu varNana, brahmadevalekamAM javu. tyAthI sudarzanarUpe janma, jAtismaraNa ane dIkSAnuM varNana vistRta che. sudarzanazeThanuM varNana te kALe ane te samaye vANijyagrAma' nAme nagara hatuM. temAM hRtipalAza nAme caidyAna hatuM, pRthvI zilA paTTaka hatuM, tyAM sudarzana nAme eka zeTha hatAM je dhanavAna, dedIpyamAna, tejasvI hatAM. temanI pAse ghaNuM hATa havelIo, zayane, Asane, gADI ghoDA Adi hatA. vipula dhana, vaibhava, suvarNa, cAMdI hIrA. metI mANeka AdithI yukta hatA te zeTha Ayoga (lAbha mATe vyApAra AdI karavAmAM) prayAga (kAryanA prAraMbhamAM tenA parINAmane vicAra kare)mAM nipuNa hatuM, tene tyAM ghaNA prakAra khAdyasAmagrI, aneka dAsa-dAsI, gAya-bhesa-gheTA Adine samudAya hate. pite prabhAvazALI hovAthI sarvathA aparAjita hatA, keInAthI gAM jAya te na hato zramaNopAsaka hevAthI jIva-ajIva Adi tattvone, puyapApa AdinA bhedene, Azrava-saMvara tatvanA mArgane jANakAra hate, mATe ja te zeTha saMsAramAM rahyo chatAM paNa mokSane abhilASaka hatA. ' te kALe ane te samaye carama tIrthakara bhagavaMta mahAvIra Page #611 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zataka 11muM : uddezaka-11 551 svAmI caturvidha saMghanI sAthe grAmAnugrAma vihAra karatA te gAmamAM padhAryA gAmanA loke samavasaraNamAM gayA ane vaMdana namana karIne prabhunI upAsanA karI. te samaye bhagavaMtanuM AvAgamana sAMbhaLIne sudarzana zeTha ghaNuM ja rAjI thayA ane temanuM mana AnaMdathI nAcI UThayu, romaroma prasanna thayA, mukhakamaLa vikasita thayuM. kAna, bhAgavatanI vANuM sAMbhaLavA mATe utsuka thayAM ane AMkhalaDImAM navuM eja AvyuM. jANe kAnane lalakAra karatI kahetI hatI ke ! atyArasudhI bhagavatanI vANI ekalA kAna ja sAMbhaLI rahyA hatA paNa have te mane paNa devAdhidevane najaronajara jevAne avasara AvI gaye che. AvI rIte prasanna thayelA zeThe snAna karyuM, balikarma karyuM. kautuka-ma gaLa tathA prAyazcitavidhi patAvI ane sabhAne yegya vanu paridhAna karyuM. yathAcita sthAne cheDA paNa kiMmatI AbhUSaNe paheryA tathA sArA zukana joIne paramAtmA zrI arihaMtadevane vAMdavA mATe "gherathI nIkaLe. mastaka para keraTeka punI mALAthI yukta chatra dhAyuM hatuM. ghaNA purUSanI sAthe pagapALe te zeTha AgaLa vadhyA, ane gAmathI bahAra jyAM caityavAna hatuM, samarvasaraNa hatu tyAM Avyo ane devAdhideva bhagavaMta mahAvIrasvAmIne vaMdanA karIne mana-vacana-kAyAthI paryuM pAsanA karI. yathocita Asane beThelA sudarzana zeThane upalakSya karI bhagavaMte upadeza karyo te A pramANe - anAdikALathI avicchinna A saMsAramAM che ane ajI paNa anAdikALanA che, jIva caitanya che, ajIva jaDa che paNa khANamAM rahelA suvarNa ane mATInI jema anAdikALathI mizrita Page #612 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 52 zrI bhagavatI sUtra sAra saMgraha rUpe rahelA che. koInAthI paNa anutpAdita jIva karmavaza banIne pote pitAnI meLe ja cAra gatirUpa saMsAramAM paribhramaNa kare che. kaIka samaye durgati ane bIjA samaye sadgatine bhegate jIva pitAnA purUSArtha baLe ja manuSya avatAra, mAnavatA, Arya khAnadAna, AryabhASA ane Aryadharmane prApta karavA mATe prayatnazIla bane che, tyAre karmonuM jora ghaTatu jAya che ane pitAnI anaMta zakti tarapha AgaLa vadhate AtmA jainatvane prApta karavA zaktisampanna bane che tathA prApta thayelA jainatvane cirasthAyI banAvavA mATe AzranA dvAra baMdha kare che. te A pramANe je vastu bhegavI zakAtI nathI teno tyAga kare che, je bheganI AzA nathI tenI AzAne cheDI de che, je vastu khAI zakAtI nathI, athavA je khAnadAnImAM je vastu khAvAnI manAI che, athavA je vastu khAvAthI khAnAranuM lehI yAvata zukra(vIrya)mAM tAmasikatA utpanna thAya che te padArtho jANI bujhIne choDI de che, je vanaspati khAvAthI ghaNuM pApa - 018. - 1 1 1 1dAthI lAge tene choDI de che emaryAda bhoga vilAse, ceSTAo. mazkarIe, asaMbaddha bhASAone paNa choDI devA mATe prayatna kare che ane tema karIne bhAgya tathA upagya padArthone maryAdita kare che, tathA je sarvathA tyAjya che tene samULa tyAga kare che. gaI kAle jIvAtmA mithyAtvI hatA, mehakama hatuM, mAyAvI hato. paNa Aje samyaktvI banyo che mATe gaI kAlanA jIvanane tyAga karIne Aje maryAdita thAya che." "jAnavaronA bhegavilAsa bezarama hoya che, ane mithyAtvIonA amaryAdita hoya che, mATe jenatvane TakAvavA mATe bezarama kAryo ane amaryAdita Page #613 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zataka 11muMH uddezaka-11 553 ceSTAone tyAgIne zuddha thAya che jethI prApta thayeluM samyaktva zuddha banaze. ane kSAcika samyakatva tarapha tenuM prayANa thaze. } ' A pramANe bhagavaMta mahAvIrasvAmInI vANIthI prabhAvita thayelA sudarzana zeTha jainatvanA ArAdhaka thavA mATe pAponA pari hArarUpa zrAvaka dharmane svIkAra kare che. sArAMza ke tIrtha karadevenI, vANa sAMbhaLIne mithyAtvIo samyaktvadhArI bane che, vratabhraSTa jIve vratadhArI bane che ane jainatvanA virAdhako satyArthamAM ArAdhaka bane che, e ja pramANe sudarzana zeTha paNa sakhyatvI, vratadhArI ane jainatvanA ArAdhaka banyA. tyAra bAda pitAnI uthAnazakti vaDe ubhA thaIne mahAvIrasvAmI pAse AvyA ane prabhunI sanmukha ubhA rahIne A pramANe pUchyuM ke he prabhe! 'tamArA zAsanamAM "kALa keTalA prakAre kahyo che? javAbamAM bhagavaMte kahyuM ke he sudarzana ! mArA zAsanamAM "kALamAM cAra prakAre che. te A pramANe 1. pramANe kALa , 3. maraNa kALa 2. yathAyunivRtti kALa ' 4. addhA kALa je kALathI 2-4-10-20-100 varSa AdinuM pramANe athavA varSa mAsa Adine nirNaya karI zakAya tene pramANukALe kahe che. sAmAnya kALa karatAM A pramANakALamAM divasa ane rAtrinA bhedane khyAla Ave che ke cAra cAra pauriSIne divasa, ane cAra pariSInI rAtri hoya che. || AyuSyanA badhA ja prakAre heya che, te nArakAdirUpa AyuSyane yathAyanivRtti kALa kahevAya che. sAmAnya AyuSyakALano anubhava Page #614 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 554 zrI bhagavatI sUtra sAra saMgraha te mAtra tamAma saMsArI jIvane hoya che, paNa ahIM nArakAdi jIvanuM grahaNa che, jyAM temanuM AyuSya niyata che. maraNakALa je maraNathI yukta che ane addhAkALa samaya-AvalI Adine (1) pramANakALa : bhagavaMte kahyuM ke A kALanA be bheda che. ' (1) divasa pramANukALa ane (2) rAtri pramANukALa. ApaNe sau pratyakSarUpe joIe chIe ke varSanA 360 divasamAM divasa ane rAtrionuM pramANa eka sarakhuM rahetuM nathI. zrImaRtumAM divasa meTo hoya che, ane rAtri TUMkI hoya che. jyAre ThaMDInI mesasamAM divasa TUMko ane rAtri moTI hoya che TUMko divasa ke TUMkI rAtri athavA mATe divasa ke moTI rAtri eka ja divasamAM ke eka ja miniTamAM thatA nathI, paNa RtunA pheraphArathI temAM dinapratidina thoDo thoDe vadhAre ghaTADe thatAM thatAM eka divasa pAcho divasa ane rAtrI ekasamAna thatAM 12 kalAkane divasa ane 12 kalAkanI rAtrI thaI jAya che. AvA prakAranA pheraphAramAM sUryanI gati ja mukhya kAraNarUpa hoya che. jema sUrya pUrva dizAmAM udaya pAme che, tyAthI amuka mosamamAM dakSiNa taraphanA AkAzamAge rasto kApe che ane asta thavAnA samaye barAbara pazcima dizAmAM AvIne asta thAya che. Ane sUryanI kSiNAyana gati kahevAya che, ane jyAre uttara bAjane AkAzamArga kApe che tyAre tenI uttarAyaNa gati kahevAya che.' AkAzamAM karaDenI sakhyAmAM rahelA tArAomAM 28 nakSatra che, ane 12 rAzi che. 30 divasanA eka mahinAmAM sUrya Page #615 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAtaka 11muM : uddezaka-11 555 savAbe nakSatrane arthAta eka rAzine bhagavo lagabhaga 360 divasamAM bAre rAzine pUrNarUpe bhegavI le che. eTale meSa rAzinA prathama aMzathI cAlu thaine bAra mahine sUrya pAcho meSa rAzi upara AvIne savAra thAya che tyAre navuM varSa cAlu thAya che. paraMtu pratyeka pradezamAM navuM varSa potapotAnI anukULatA pramANe cAlu thAya che. jema ke gujarAta prAntamAM vyApArI dhoraNe kArtika sudi 1 thI jyAre bIje aSADha sudi 1 thI ane moTA bhAge caitra sudi 1thI varSa cAlu thAya che. amuka rAzinA kaLA-vikaLA upara sUrya ane candramAM jyAre bhegA thAya che tene amAvAsyA kahe che " hai - masI saruM vasata Ita amAvasthA" para tu jyAre sUryanI kaLAvikaLAthI cadranI kaLA-vikaLa amuka saMkhyAmAM AgaLa vadhe tyAre pratipadAdi tithionuM nirmANa thAya che. A krama anAdikALathI vaNatha zve cAlu che AmA kadI paNa vikSepa paDato nathI, koI pADanAra nathI ane bhaviSyamAM paNa vikSepa paDavAne nathI. samyagajJAnapUrvaka samyakUcAritrano ArAdhaka jyAre navyAja tathA sAtvika tapazcaryAdharmanI AdaraNa kare che tyAre te puNyazAlIonA meDhe pirasI sADhapArasI Adi zabdanuM uccAraNa rahyA kare che. AvI rItanI pirasI-pahAra-prahara-parisI ane paurUSI je eka ja arthanA vAcaka zabdo che tenI samaya maryAdA eka samAna hotI nathI. tethI bhagavate kahyuM ke he gautama! vadhAremAM vadhAre pArasI samaya 4 muhUrtane hoya che. . . 24 miniTa=1 ghaDI - 2 ghaDI, (48 miniTa)=1 muhUrta hoya che. Page #616 -------------------------------------------------------------------------- ________________ papada zrI bhagavatI sUtra sAra saMgraha ( 4844=16 miniTa=3 kalAka 36 miniTa. , jyAre 18 muharta eTale 14 kalAka ane 24 miniTa pramANeno divasa ke rAtrI hoya che tyAre pirasInuM pramANa dina mAnanA cothA bhAge arthAta 3 kalAka ane 36 miniTanI pArasI hoya che, tathA jaghanyathI 12 muharta eTale 9 kalAka ane 36 miniTanuM dinamAna hoya che tyAre pirasI 3 muhUrtanI eTale 2 kalAka 24 miniTanI pArasI samajavI. jyAre ja muhanI pirasI hoya tyAre temAMthI eka muhatemA 122mA bhAga pramANe ghaTADe karatAM karatAM pArasInuM pramANa 3 muhartano AvI jaze. ane pArasI pramANa jyAre 3 muhUrtanuM hoya che tyAre 122mo bhAga vadhAratA kA muhUrtanuM mAna AvI jaze. vaccamAM rahelA 183 divasamAM kramazaH ghaTavadha thAya che. - prazna-he prabhe! divasa ane rAtrine pahora kA muhUrtane kyAre thAya che? * bhagavaMte kahyuM ke, jyAre 18 muhUrtane divasa ane 12 suhurtanI rAtrI thAya che tyAre divasa pahora 4 muhUrtane thAya che ane viparIte 3 muhUrtano pahera thaze. | 18 muhUtane divasa kyAre thAya che? ' javAbamAM bhagavate kahyuM ke pAMca varSanA yuganA chellA varSanI ASADhI pUrNimAe. 18 muhUrtane divasa ane 12 muhUrtanI rAtrI ane pauSI pUrNimAe 18 muhUrtanI rAtri tathA 12 mahata ne divasa hoya che tathA caitra ane Aso mAsanI pUrNimAe rAtrI divasa sarakhA Ave che. Page #617 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zata zataka 11muM : uddezaka-11 557 jyAre nizcaya na karyu ane makarasaMkrAMti pachI 92mA divase rAta divasa samAna hoya che tyAre 3 kalAkanI pirasI samajavI. (2) yathAyunivRttikALa : je kaI jIve naraka, tiyaca, manuSya ke devagatinuM AyuSya je prakAre antarmuhUtadirUpe bAMdhyuM hoya tene te prakAre bhegavavuM te yathAyunivRtti kALa che. (3) maraNakALa : je kALe jIvane zarIrathI viga thAya athavA zarIrane jIvathI viga thAya te maraNakALa che. (4) addhA kALa : samaya-AvalikA yAvata palyopama, sAgaropama vagere samajavuM je pahelA bhAgamAM spaSTa thayuM che. A papama ane sAgaropamathI naraka gatinA tathA deva gatinA jIvanuM tathA manuSya ane tiryacenuM mApa nIkaLe che. nAraka ane devenuM jaghanya AyuSya 10 hajAra varSanuM ane utkRSTa AyuSya 33 sAgaropamanuM nizcita che. sadarzana zeThe pUchayuM ke he prabhe ! cAra ceAjana lAMbA-hA ane UMDA khADAmAM nAkhelA yugalika manuSyanA vALAnA ekeka TUkaDAne so varSe kADhavAmAM Ave te popama ane 10 keDAcheDI palyopamanA eka sAgaropama zI rIte pUrA thAya? koInA thayA che? ApaNuM jIvAtmAe bhavabhavAMtaramAM zuM Ane rItanA palyopama ane sAgaropama pUrNa karyA haze ? Page #618 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 558 zrI bhagavatI sUtra sAra saMgraha ' javAkhamAM bhagavaMte kahyuM ke, he suna ! tArA peAtAnA jIve ja anaMta sa'sAramAM keTalAe sAgarApame keTalIe vAra pUrA karyAM che ema kahIne bhagavaMte samavasaraNamAM sudana zeThanI kathAnA A pramANe prAra'na karyAM : zenu pUrva bhavIya vRttAMta : hastinApura nagaramAM 'khala' nAme rAjA hatA, tene prabhAvatI ANI hatI, je badhAe a gA-pratya geAthI pUrNa hatI, pAMce indriyAnI paTutA heAvAthI suMdara hatI, mahAsuMdara hatI. eka divase atya ta ramaNIya--akalpanIya palaMga upara sUtelA rANIe ardha jAgRta avasthAmAM, agamya svarUpa, udAra kalyANarUpa-ziva karanArA, ma gaLa denAra, dhanadhAnya, rAjapATa, Ijjata AbarU mAna-sanmAnane ApanAra tathA vadhAranAra, AkAzamAMthI utaratA sihune peAtAnA mukhamAM praveza karatA joyeA ane prabhAvatI rANIjI jAgI gayA, zeSa vaghuna kalpasUtrathI jANavuM. svapna leIne khUza thayelA rANIjI peAtAnA patinI zayyA pAse AvyA ane tevA prakAranI miSTa, udAra, spaSTa, ahiMsaka ane AnaMdaprada vANIthI peAtAnA patine Avelu svapna kahyuM. svapna sAMbhaLIne khUza thayelA rAjAe svapnalakSaNa paDitAne lAvyAM. paDitA AvyA. rAjAjIe satkArapUrvaka paDitAne svapnanA phaLavizeSa mATe pRcchA karI. paMDitAe svapnalakSaNa zAstranI paddhatie phaLe! kahyAM, rAjArANI khUza thayA. garbhanu pASaNa thAya tavI rIte AhAra-vyavahAra vagere karatAM rANIe anuM rakSaNa karyuM. ItyAdi vAte| kalpasUtrathI zabdaza* jANI levI. garbhadhAraNanA divasathI nava mahinA sADAsAta divase rANI prabhAvatIe putraratnane janma ApyA. je putranA hAthapaganA Page #619 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zataka 11muM : uddezaka-11 papa9 taLIA sukumAra hatA, tala-maSA ane rekhAothI dedIpyamAna zarIra hatuM, mAthAnA vALa kALA kAjaLa jevA, AMkhe kamaLanA pAMdaDA jevI, dAMta dADamanA dANA jevA, nAka popaTanI cAMca jevuM, mukhakamaLa pUrNimAnA caMdra jevuM, hanu (haDapacI ) khUba majabuta, hAtha bhuMgala jevA lAMbA, tathA DhIMcaNa sudhI sukhapUrvaka pahoMcI jatA hatA. ja ghA hAthInI sUMDha jevI, nAbhI gabhIra-gupta ane ramaNIya hatI. peTamAM paNa rekhA spaSTa-- dekhAtI hatI. baLada ane haMsa jevI cAla hatI, pagamAM mahAane zebhe tevI rekhAo hatI, kapAla aSTamInA cadra jevuM, zarIranI uMcAI 108 AMgaLanI hatI, kukha uMcI hatI, chAtI vizALa hatI, kamara pAtaLI ane nakha lAla ane pAtaLA hatA. vinayanI mUrti, vivekanuM ghara, atithidAnamAM premI, belavAmAM miNa ane mitabhASI hatA, tathA dInadukhIono saMrakSaNakartA hate. pUrvabhavanI saMyama ArAdhanA laIne avatarela A rAjakumAra mAtA pitAne lADake, kAkA kAkIone premapAtra, mAmA mAmI ne mATe snehALa tathA mAsA masIonI Akhane Tha Daka ApanAre hate. - rAjAe pAMca dhAI mAtAo rAkhIne putranuM poSaNa karAvyuM ane egya uMmare sArA, sabhya, sajajana, sadAcArI, ziyaLasaMpanna paMDite pAse vidyAbhyAsa mATe mUkyo, tyAM zastravidyA ane zAstravidyAmAM mahAbaLa rAjakumAra tvarAthI pAraMgata thaye, sAthesAtha rAjanItimAM kauzalya, saMdhivigrahamAM pravINa prajApAlanamAM dAsya, yuddhakaLAmAM zaurya, dhanuvidyAmAM puNya, sagIta kaLAmAM pADitya, tathA dIna dukhIo pratye kAryabhAva keLavI zakyo hate. Page #620 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 160 zrI bhagavatI sUtra sAra saMgraha bhecyogya uMmaramAM AvelA mahAbaLa rAjakumArane joIne naLarAjAe vicAryuM ke rAjakumAra have paryApta rUpe bhega bhagava vAne mATe samartha thayela che. tethI sArA kArIgaro pAsethI AThanI saMkhyAmAM uttama mahele baMdhAvyA, je gaganacuMbI, ati zubhra ane mane hara hatA, A mahelanI vacce eka bhavana atyaMta vizALa caNAvyuM je seMkaDe taMbhethI suzobhita hatuM. tyAra pachI yathAyogya samaye baLarAjAe zubha tithi, divasa, nakSatra, karaNa tathA sArA muhUte mahAbaLa rAjakumAranA vidhividhAnapUrvaka ATha rAjakanyAo sAthe lagna karyA. je kanyAo kumArane mATe sarvathA anukULa hatI, samAna rUpavALI hatI, zarIra Adine kAraNe badhI eka sarakhI hatI, vivAhanA nimitte kumAranA mAtApitAe nIce pramANe prItidAna ApyuM. 8 karoDa cAMdInA sikkA, 8 karoDa sonAnA sikkA, 8 mugaTe, kuDaLanI jeDIo, ATha hAra, argha hAra, eka sArA hAra, suktAvalI hAra, kanakAvalI hAra, ratnAvalI hAra, Adi ATha kaDAo, uttama vastronI ATha jeDIo, zrI devI, hI devI, kIti devI, buddhidevI, lakSmIdevI, vRtidevInI ATha ATha putaLIo, ATha zayyAo, pala ge, ATha kule (10-10 hajAranI saMkhyA=1 gokula), ATha nATaka maMDaLIo, lakSmInA bhaMDAra jevA ATha gheDA, ATha pAlakhIo, ATha ratha, Adi sa pUrNa sAmagrI ApI, ane rAjakumAre pratyeka sAmagrIne sarakhe bhAge potAnI patnIone ApI A pramANe jamAlInI jema uttama saMsAra bhegene bhagavatA rAjakumAresa sAramAM ghaNA varSo pUrA karyA. te kALe te samaye A avasarpiNInA teramA tIrthaMkara vimalanAtha bhagavaMtanA ziSya-praziSya dharmaghoSa nAmanA munirAja Page #621 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zataka 11muM : uddezaka-11 561 vicaratA hatAM. eka divase pitAnA 500 munionI sAthe grAmAnugrAma vihAra karatAM hastinApuranA sahasAmravananA udyAnamAM padhAryA che vanapAlakanI AjJA (avagraha-vAcanA) laIne potAnA AtmAne tapa sa yamamAM bhAvita karatA hatAM gAmamAM khabara paDatA ja ke temane dharmopadeza sAMbhaLavA mATe AvyA, ane potapotAne sthAne gayA. | munizvarane va dana karavA mATe jatI AvatI janatAnA kalAhalane sAMbhaLIne mahAbalakumAre AzcaryamAM AvIne potAnA eka dAsane pUchayuM ke : "A kelAhala zA mATe che?' javAbamAM dAse kahyuM: "udyAnamAM dharmazeSa nAmanA aNagAra padhAryA che." A sAMbhaLIne jamAlInI jema mahAbalakumAra paNa rathamAM besIne udyAnamAM AvyuM ane dharmaghoSa nAmanA munIzvarane vadana- namaskAra karI upadeza sAMbhaLavA mATe yAcita sthAne beThe. janatA samakSa sabhya dharmopadezane ApatA dharmAcArye kahyuM ke, o mAnava! pUrvabhavanA utkRSTa tapa puNyAgathI meLavelA Arya dharma ane Arya khAnadAnamAM je dharya-nyAya AcaraNa na karI zakyA te adharma tarapha prasthAna karatA jIvAtmA hiMsA-jUTha, caurya, mithuna ane parigrahamAM mastAna banIne AvanArA seMkaDo hajAro ke lAkhe bhavAvatArane bagADanAra banaze, mATe purUSArtha baLa keLavIne mekSAbhina dI banavA mATe ja Agraha rAkhaze. anaMtasukhethI pUrNa mekSa meLavavAne mATe urdhvaretA (vIrya. zaktinuM urdhvagamana) sarvathA anivArya che ane urdhvaretA thavAne mATe Atmika saMyama dvArA vinA adhogamanane rokavA mATe saMyama svIkAravA sivAya bIjo ekeya mArga nathI. A kAraNe ja tIrthaMkara paramAtmAo, cakravartIo, baLade, tathA rAjA Page #622 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 562 zrI bhagavatI sUtra sAra saMgraha mahArAjAo paNa rAjya pATa tathA vADI-gADI ane lADIne tyAga karIne sayama svIkAre che, ane potAnI badhI zaktionuM urdhvagamana karIne kevaLajJAnanA mAlika banI lAkho karoDa jIvAtmAonA tAraNahAra bane che. saMyamathI maithuna karmane manasA-vacasA tyAga karAze, paudUgalika padArtho tathA sAMsArika mAyAnA jALAne chedAze tyAre ja AtmA pote ja paramAtmA banavA pAmaze. A rIte dharmopadeza sAMbhaLIne rAjakumAre saMyama levAnI bhAvanA karI, ane ghera AvIne mAtA-pitAnI dIkSA levA mATenI AjJA mAgI. zeSa saMvAda jamAlIkumAranI jema zabdazaH jANa le. vizeSamAM pitAnA tathA mAtAnA Agrahane vaza thaI dabadabAbharyA ADaMbarapUrvaka mahAbalakumArano rAjyAbhiSeka thaye tyAra pachI eka divase te kumAranA mAtApitAe pUchayuM ke "he putra ! tArA mATe ame zuM ISTa karIe." javAbamAM mahAbalarAjakumAre kahyuM ke, "he mAtAjI tathA he pitAjI ! ApazrI mArA AtmAnaM ISTa ja IcchatA ho to, ku trikA paNa dukAnamAMthI eka raDuraNa ane pAtra magAvI Apo, tathA gAjAne lAvI, lAvavAnI vyavasthA karAvI Apo ? tyAra pachI dIkSA AdinA prasa genuM varNana jamAlInI jema jANavuM. caDhate pariNAme dIkSita thayelA mahAbalamunie 14 pUnuM adhyayana karyuM. chaTTha aThThama Adi tapazcaryAothI zramaNa paryAyanuM pAlana karIne chevaTe eka mAsanI sa lekhanA karI, pratikramaNa karyuM. samAdhibhAvamAM lIna thaIne urvalokamAM caMdra-sUrya-gragaNa nakSatro ane tArAothI paNa aneka jana pachI vaimAnika devanA pAMcamA devale ke (brahma devalokamA) devanI paryAye utpanna thayA, jyA daza sAgaropamanI Page #623 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ' zataka 11mu : uddezaka-11 563 AyuSya maryAdA che. A pramANe kathAnA upasaMhAra karatAM bhagavate kahyuM ke, huM sudarzana zeTha! tame peAte ja devaparyAyamAM daza sAgaropamanI AyuSya maryAdA pUrNa karIne vANijya grAma nagaramAM zreSThIkuLamAM putrarUpe janmyA che. sudarzana zeThanI siddigamananI vaktavyatA H bhagavate kahyu ke, huM sudarzana ! yuvAvasthAne prApta thayelA tame eka divase kAI munirAjane joyA, pa pAsyA ane dhanu zravaNu karyu. te dhama tamane rUcikara thayeA hatA ane atyAre paNa te dharmAMnI ArAdhanA tame karI rahyA che. A kAraNe me tamane kahyuM hatu ke pacepama ane sAgaropamane paNa kSaya thAya che. bhagavAna mahAvIrasvAmInI A vAta sAMbhaLIne sudarzana zeThanA pariNAme ghaNA ja zuddha thayA, bhAva lezyAe paNa zuddha thaI ane jAtismaraNujJAna utpanna thayuM. bhagavatanA zrImukhe peAtAnuM pUbhavIya vRttAta atyaMta zradhyeya lAgyu ane dha pratyenI zraddhA, sadanuSkAnA pratyenA bhAva, sa sAraneA bhaya, tathA meAkSAbhilASa je pahelA hateA tenA karatA have dviguNita (bamaNe) thayeA. arihAnA dhama pratye eTale badhA AnaMda Avye ke sudarzana zeThane harSanA AMsu AvI gayA ane nIce pramANenA bhAva jAgyA : " Ave| zramaNadhama mane kayAre prApta thaze? pharIthI mAre janma levA na paDe evA bhAgyeAya kayAre jAgaze ? " ItyAdi bhAvanAomAM UbhA thaIne zeTha sudrane paramAtmA zrI mahAvIrasvAmIne traNa vAra pradakSiNA karIne kahyu ke, huM prabhe ! Apa dvArA prakAzita dhama ja sathA satya che, AdaraNIya che.' ,, na Page #624 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa64 zrI bhagavatI sUtra sAra saMgraha ema kahIne zeTha IzAna dizA tarapha gayA ane dIkSA aMgIkAra karI. te badhI vAta RSabhadattanI jema samajavI. dIkSita thaIne caDhate pariNAme tapazcaryAo karI, samitiguddhi dharma pratye sarvathA apramatta rahyA, bhavabhavAMtaranA karelA karmone nAza karavA mATe vizeSa prakAre tapazcaryA karIne ghAtIkarmone kSaya karI kevaLajJAnanA mAlika banyA pachI te siddha thayA, buddha thayA, mukta thayA ane sarva duHkhethI rahita thayA. A pramANe bhagavatanA zrImukhe sudarzana zeThanuM jIvanakavana sAMbhaLIne gautamasvAmI Adi parSadA prabhAvita thayA chatAM kahyuM ke, he prabhuM ! satya che. sarvathA satya che. ApazrInI vANI sarvathA satya che. ; agyArame udeze samApta. R che Page #625 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zataka agyAramuM : uddezaka-12 A uddezAmAM AlaMbhikA nagarInuM vaSa~na, RSabhadatta Adi zramaNeApAsake nuM varNana, RSibhadraputra sunidhama svIkAravA mATe samatha che ke nahIM ? devaleAkamAthI cyavIne kayAM jaze? ItyAdi kathanAnA saMgraha A uddezAmAM sagrahavAmAM Avye che. te kALe te samaye aupapAtika sUtramAM vaNu velI ca'pAnagarI jevI vizALa, Ala bhikA nAme nagarI hatI. tyAM zaMkhavana nAmanuM caityeAdyAna hatu. tathA zramaNeApAsaka gRhasthAnA gharanI sakhyA ghaNI vadhAre hatI. te saumAM RSibhadraputra zeTha mukhya hatAM, agraNI hatA. zramaNeApAsaka eTale ? upAsate iti upAsakAH, zramaNAnAmupAsakA iti shrmnnopAsA: athavA zramaLA kavAyate caite zramaLovAyA, arthAt zramaNeAnI upAsanA karanAra, zramaNeAnA upAmaka athavA jemanA vaDe zramaNe upAsya ane te zramaNeApAsaka kahevAya che pa ca mahAvratAne dhAraNa karavA pUrvaka jee pAca samiti ane traNa guptionA dhAraka hAya, aThuisA-saMyama ane tapeAdhamanA pAlaka hoya, AhAra, zarIra ane AtmAnI zuddhi mATe pratikSaNa jAgRta hAya, khelavAmAM-cAlavAmAM tathA UThavA-besavAmAM ahiM sakabhAva rAkhanArga hAya, gRhasthAzramIenI kAipaNa prapacamAM ratimAtra paNa bhAga lenArA na hAya, samAjamAM bhAgalA paDe ane tevA klezenI uddIr mudla karanArA na heAya, tathA le kai SaNA, bhAgaiSaNA ane vinnaiSaNAnA sapUNa tyAgI hAya, mata / Page #626 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 566 zrI bhagavatI sUtra sAra saMgraha pathya ane dhamya bhASA bolanArA hoya, temaja zArIrika badhI kriyAomAM upagapUrNa jIvana jIvI zakatA hoya te pramANe che. tevA zramanI mana-vacana ane kAyAthI sevA-upAsanA kare, temanA AhAra-pANI ane auSadha mATenI yathAzakti bhakti kare, amANenI samyagadarzananI zuddhi mATe pavitra ane svaccha vyavahAra rAkhe, temanI sabahumAna bhakti kare, temanuM mana cAri. tramAM sthira rahevA pAme tevuM vAtAvaraNa utpanna kare ane upAzrayamAM kaI jAtane kaleza kaMkAsa na kare, tathA samyagajJAnanA vikAsa mATe zramaNe sAthe zrutajJAnanI carcA kare, Avazyaka kriyAo kare, te sa baMdhanuM jJAna meLave, sAdhu-sAdhvIone bhaNAvavA mATe dravya kharca, tathA sammacAritranI prApti thAya te mATe upAzrayamAM Ave, ekAda sAmAyika kare, sAMjanuM pratikramaNa zrama sAthe kare, temanA gocarI-pANI-vastra-pAtraauSadha AdinI vyavasthA kare, zramaNe gAmamAM sthira rahe tyAM sudhI vrata-niyama tathA paccakkhANa kare. A pramANe zramaNonA darzana jJAna ane cAritranI ArAdhanA karanArane zramaNopAsaka kahyAM che. te AlaMbhikA nagarInA zramaNe pAsake dhanADhya, dIsa, mahA parAkramI ane meTA yazane prApta thayelA hatA. jambara prabhAva zALI hovAthI teo aparAbhavanIya hatAM, jIva-achavAdi tane jANanArA hatA, zrAvakadharmanA bAra vatAne pota potAnI maryAdApUrvaka pAlana karanArA hatA, puNya tathA pApanA prakArone jANavAvALA hovA chatAM paNa pitAnA zrAvaka dharmanA, ahiMsA dharmanA, jaina dharmanA ke mahAvIra prabhunI vANInA game te bhege paNa saMrakSaka hatAM gRhasthAzramamAM rahIne potAnA karmonA aNAnuba dhana bhegavavA chatAM paNa saMyama dharmanA anurAgI hatAM. pitAnA gAmamAM padhArelA sAdhu-sAdhvIjInI bhakti Ubhe page Page #627 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zataka 11muM : uddezaka-12 567 karanArA hatA, zramaNanA cAritra dIpI uThe tevI kAmanAvALA hatA, ane rAta divasa jaina zAsananI kIti patAkA laherAtI rahe tevI bhAvanAvALA hatAM. e divase te badhA zramaNopAsake pitapotAnA gherathI bahAra nIkaLIne eka sthAne bhegA thayA, ane cAcita Asane besIne aMdaro aMdara A pramANe carcA karavA lAgyA, kema ke saune navuM navuM jANavAnI bhAvanA hatI, tatvajJAnane puSTa karavA mATenI IcchA hatI. mATe ghaNIvAra A zrAvake bhegA maLInebesIne dharmacarcA karatA rahetA hatAM. AvI rItanI carcAmAM teo vivekavALA paNa hatAM, jethI vaDIlenu apamAna ane nAnAone tiraskAra temaja vikathA, IrSA, adekhAI ane sAMsArika vAtane tyAga thaI jatuM hatuM, kema ke carcA mAtra pitAnA matijJAna ke zrutajJAnane puSTa karavA mATe ja hoya che. nahIM ke vitaMDAvAda, sAmAjika kaleza temaja paraspara vaira- virodha karIne eka bIjAne utArI pADavA mATe hoya che. ATaluM dhyAna rAkhIne ja teo praznonA game tevA javAbamAM paNa uzkerAI janArA nahIM hatAM, teo eTaluM paNa samajatA hatA ke -" viveka jaina dharmane prANa che, dayA dharmanI mAtA che, vinaya saMyamadharmane bhAI che, maitrIbhAvanA jainatvanI bahena che ane kSamA-samatA viveka rAjAnI putrI che." A kAraNe ja temanI carcAmAMthI amRta tattavanI prApti thatI hatI, saMteSa hatA, sau khuzI hatA, ane bIjA divasanI carcAne viSaya pasaMda karIne uThatAM hatAM. rastAmAM paNa jena zAsanano mahimA gAtAM gAtAM potapotAnA ghare jatA hatAM. eka divase te badhA zramaNopAsake eka sthaLe besIne Page #628 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa68 zrI bhagavatI sUtra sAra saMgraha paraspara A pramANe vAtacita karatA thayA ke he A! devalekamAM rahelA devenI AyuSya maryAdA keTalI kahI che? javAbamAM RSimadraputra zramaNe pAsake kahyuM ke "A devenI jaghanya (ochAmAM ochI) sthiti dasa hajAra varSanI kahevAmAM AvI che. tenAthI AgaLa kaI devanI eka samaya adhika, koInI be samaya adhika, keInI traNa-cAra, pAMca, cha, sAta, ATha nava ane dasa samaya adhika saMkhyAta-asaMkhyAta samaya adhika vadhatAM vadhatAM utkRSTa (vadhAremAM vadhAre) 33 sAgaropamanI che. AnAthI vadhAre keIpaNa devanI AyuSya maryAdA nathI ? A pramANenI yathAta vANI sAMbhaLIne bIjA zramapAsakene uparanI vAta upara zraddhA na thavAthI paraspara A pramANe kahetA thayA ke "RSibhadraputra zramaNopAsakanI A vAta sAcI zI rIte mAnI zakIe ke deve jaghanyathI 10 hajAra varSa ane utkRSTathI 33 sAgaropamanI AyuSya sthitivALA hoya che. te samaye jIvamAtranA mAnasika paryAnA jJAtA bhagavAna mahAvIrasvAmI caturvidha saMghanI sAthe vihAra karatAM AlaMbikA nagarInA zaMkhavana nAmanA udyAnamAM padhAryA che devAdhideva bhagavatanuM AvAgamana sAMbhaLIne khUza khUza thayelI janatA samavasaraNa tarapha Ave che ane vaMdana-namana karIne vinayapUrvaka RSibhadraputrane pUchele prazna ane uttara bhagavaMtane kahI saMbhaLAve che sAthosAtha zramaNopAsakee kahyuM ke he prabhe! RSibhadra5tre ApelA javAbanA viSayamAM ApazrI zu kaho cho ? tyAre bhagavaMte kahyuM ke huM A ! RSibhadraputre tamane je javAba ApyA che te sarvathA barAbara che, kemake meM tathA bIjA tIrthaMkara Page #629 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zataka 11muM : uddezaka-12 pa69 paramAtmAo paNa devagatinA devenuM jaghanya AyuSya 10 hajAra varSanuM ane utkRSTa AyuSya 33 sAgaropamanuM kahyuM che. bhagavaMta pAsethI A nirNaya sAbhaLIne parSadA khuza thaI , hatI. vaMdana-namana karIne jyAM RSimadraputra zramaNe pAsaka hatA tyAM jaIne vaMdana-namanapUrvaka potAnA dezanI (temanI sAcI vAtane nahIM mAnavA rUpa deSane) savinaya mAphI mAge che. tyAra pachI paraspara ghajA praznottaro thayA ane potapotAnA ghare gayA. eka divase samavasaraNamAM birAjita bhagavAna mahAvIrasvAmIne gautamasvAmIe pUchayuM ke he prabhe! Sibhadraputra zramaNopAlaka ApazrInAM caraNomAM mu Dita thaIne munidharmane svIkAravA mATe samartha che khare? javAbamAM bhagavaMte kahyuM ke he gautama! te zramaNopAsaka dIkSA levA mATe samartha nathI, paraMtu gRhasthAzramamAM rahIne zIlavata, guNavata, viramaNavrata tathA bIjA prakAranA paNa pratyAkhyAnapUrvaka niyamAnusAra pauSadhopavAsa Adi tapazcaryA e thI AmAne bhAvita karate devakane mAlika banavA pAmaze. tyAthI eNvIne mahAvideha kSetramAM utpanna thaIne dIkSita thaze. tathA badhAe karmono kSaya karI kevaLajJAna meLavI mokSane meLavaze. mahAvidehAdi kSetro : ApaNe jyAM chIe, te jambudvIpamAM AveluM bharatakSetra kahevAya che, je thALInA jevuM goLa ane lAkha jana pramANa che A dvIpamAM rahelA anyAnya parvata ane bIjA kSetre karatAM bharatakSetra ane airAvata kSetranuM pramANa sauthI Du che, arthAt pa26 cIjana jeTaluM ja che. jyAre sauthI moTuM ane vacce Page #630 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 570 zrI sagavatI sUtra sAra saMgraha raheluM mahAvideha kSetra che. bahu ja meTA parvate ane nadIonA kAraNe 32 TukaDA (vijaye) tenA che. je eka bIjAthI sarvathA judA che. A pramANe mahAvideha kSetramAM 32 vijaye thayA jenA eka eka vijayamAM tIrthakara, cakravatI, baLadeva, vAsudeva ke prativAsudeva paNa bIjA vijayanA tIrthaMkarAdithI sarvathA judA hoya che eTale ke -eka vijayamAM eka tIrthakara, eka cakravartI eka baLadeva, eka vAsudevAdi hevAthI 32 vijemAM udayakALa pramANe 3ra tIrthakaro Adi hoya che. je vijayamAM tIrthakarAdi hoya che, te yadyapi anaMta zaktinA svAmI hoya che, te paNa potAnA vijayathI bahAra nIkaLIne bIjA vijayamAM jaI zakatA nathI. mahAvideha kSetranI saMkhyA nIce pramANe pAMca che jabUdvIpamAM 1 mahAvideha 32 vijaya ghAtakIkhaMDamAM 2 mahAvideha 64 vijaya puSkarAddhamAM 2 mahAvideha 64 vijaya 160 sArAMza ke aDhI dvIpa pramANanA manuSyakSetramAM pAMca mahAvideha, pAMca bhArata ane pAMca airAvata kSetra che, je karmabhUminA nAme oLakhAya che. jyAre bIjA kSetro yugalika mAnavanA hovAthI te akarmabhUmi kahevAya che. pratyeka vIzImAM paNa tirthaMkarenI utkRSTa saMkhyA 170nI ane jaghanya saMkhyA 20nI hoya che. mahAvideha kSetramAM sadeva e Are vidyamAna hoya che. ane bharata arAvata kSetramAM cha Page #631 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zataka 11muM : uddezaka-12 171 cha ArA pramANamAM trIjA ane ceAthA mArAmAMja tIrthaMkaro, cakravatI e, vAsudeve Adi vidyamAna hAya che. je samaye A jammUDhIpanA bharatakSetramAM bIjA tIrthaMkara ajItanAtha bhagavAna vidyamAna hatAM tyAre pAMca bharatamAM-pAMca tItha kara pAMca airAvatakSetramAM-pAMca tItha kara ane pAMce mahAvidehanA 160 vijayamAM teTalA pramANanA tItha - karA hatAM eTale saiAnI utkRSTa saMkhyA 170nI hatI. bhUta-bhaviSya ane vartamAnakALamAM thanArA badhAe tItha kare kevaLajJAnanA mAlike che. carama sImAnA puNyava tA che. 34 atizayeAthI yukta che, tevA tItha kara, devA dvArA racita samavasaraNamAM birAjamAna thaine dezanA Ape che. saiA tIrthaMkara bhagavAnI dezanA Arthika rUpe eka ja hAya che. atyAre bharatakSetra ane airAvatakSetramAM pAMcame Are vidyamAna heAvAthI ekeya tItha karadevanI hAjarI nathI ane mahAvidehu kSetramA 20 titha kareA vidyamAna che. utkRSTa tapa-sayamane ArAdhaka jIvAtmA jyAre mar3Avideha kSetramA janma dhAraNa kare che tyAre kamathI kama ATha vaSa~nI umare tIkarAnA samavasaraNamA nimitta maLatAM ane bhavitavyatAne paripAka thatA dvIkSA dhAraNa kare che tathA ghAtI karmonA kSaya karIne kevaLajJAna meLave che. AyuSyanA aMtamAM zeSa aghAtI karmAne paNa khapAve che ane siddha thAya che. yAvat siddhazilAmAM jyutimAM jyAta meLavI le che. Page #632 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa72 zrI bhagavatI sUtra sAra saMgraha kaSibhadraputra hajI trIjA bhave mokSamAM jaze, te pahelA atyAranA zrAvakatratAnA mAdhyamathI zrAvakadharmanI ArAdhanA karI rahyA che, te vrata ane tenI mahattA nIce pramANe che. sAdhudharma ane gRhasvadharma : kRta karmo sai jInA judA judA hovAthI temanI jAti guNasvabhAva ane upAdAna paNa judA judA hoya che tethI bhavyatAnA paripAkamAM paNa pharaka paDyA vinA raheto nathI. A ja kAraNe bhavya jItuM ke Asanna bhavyenuM paNa vargIkaraNa eka samAna nathI, jemake..koI jIvane darzanamehanIya karmane upazama vadhAre hoya che. te keIne te karmono udaya tIvratara ke tIvratama hoya che. jayAre bIjA jIvane cAritramehanIya karmane upazama vadhAre heya ke ocho hoya che. te bIjA bhAgyazALIne te karmane udaya tIvratara ke tIvratama hoya che. cAritra mehanIya karmanA udayamAM paNa keIne jIvananI anaMta zaktione barabAda karAva nArUM anaMtAnuba dhI phodha mehanIya, mAna mohanIya, mAyA mehanIya, lebha mehanIya, veda mehanIya tIvratama hoya che. jyAre bIjA jIvAtmAe potAnI anaMta zaktiono vikAsa karIne anaMtAnubaMdhI mehakarmane mArI-kuTI ghaNuM ja pAtaLuM kareluM hovAthI cAritramohane upazama paNa vadhatuM jAya che A badhI paristhitiomAM je jIvene darzana ke cAritramohanIya anaMtAnubaMdhaka haze, teo samyagdarzanano prakAza meLavI nahi zakavAnA kAraNe temanA jIvanamAM koI kALe paNa pApone tyAga, pApI bhAvanAone tyAga, durAcAra tathA bhega-upabhege nA vilAsane tyAga AtmakalyANane mATe hoI zake ja Page #633 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zataka 11muM : uddezaka-12 pa73 nahIM; te pachI mokSa meLavavAne mATe purUSArthanI prApti paNa zakya banI zake ja nahIM mATe ja dharmanA ArAdhako be prakAranA hoya che. jemane anaMtAnuba dhI ane apratyAkhyAnI mehakarmane kSazama ke upazama tha hoya, athavA gurukulavAsa, svAdhyAya, tapa tathA japa AdinA sadanuSThAna dvArA potAnA bhaDakelA mehakarmane upazama karavA ke vadhAravA mATe je bhAgyazALI banyA che te sAdhudharmanA ArAdhaka banIne mokSa tattvanA sAdhaka bane che ane je anaMtAnubaMdhI tathA apratyAkhyAnI mohakamI che te sAdhudharma svIkArI zakatA nathI. carAcara saMsAranA pratyeka jIvonA AtmadalikenI tAratamyatA joyA pachI ja tIrthaMkara paramAtmAoe sAdhudharma ane gRhastha dharmanI sthApanA karI che, je caturvidha saMghane mAnya che. yadyapi sAdhudharma sarvazreSTha che. ArAdhya ane hara hAlatamAM paNa upAdeya che, tathA tevA sAdhudharmAne svIkAranA bhAgyazALIo devendrone paNa namaskaraNIya che. paraMtu pratyeka mAnava saMpUrNa pApanA tyAgapUrvakane sAdhudharma svIkArI zakavA mATe samartha banI zakatA nathI kemake -AtmadarzananA sarvathA abhAvamAM Atmazuddhine prazna ja upasthita thato nathI gRhastha dharma : je gRhastha sAdhudharma svIkAravA mATe samartha nathI teo zrAvakadharma(grahathadharmanI maryAdAmAM sthira thaIne potAnuM jIvana ghaDaze, te temane gRhasthAzrama paNa dharme banavA pAmaze, kema ke -tIrthakara paramAtmAoe apAze paNa vatene zraddhA Page #634 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 74 zrI bhagavatI sUtra sAra saMgraha yukta thaI svIkAranAra, pALanAra gRhane vakhA che. samavacaraNamAM te prazasita banyuM che. tyAre ja AgamamAM sthaLe sthaLe kahevAyuM che ke dharmanA be prakAro che. 1. sAdhudharma 2. gRhasthama mAnyuM ke munirAjonA mahAvate hAthInA zarIra jevA moTA heya che. kemake temAM hiMsA, jUTha, corI, mithuna ane parigraha jevA moTAmAM moTA pApono sarvathA tyAga hovAthI muninA dharmane sunidharma kahI zakIe paraMtu gRhasthonA vrato ANu jevA sarvathA nAnA hevAthI gRhasthAzramIone gRhastha dharmanA mAlika zA mATe kahevA ? javAbamAM kahevAyuM che ke pApone-pApa-bhAvanAone pApa ja samajIne samyagUjJAnapUrvaka je cheDI devAmAM Ave che, te gRDatha apAze paNa dharmanI maryAdAmAM AvI jAya che, kemake IndriAnI gulAmIpUrvaka kaSAyabhAvathI karAyeluM paugalika vAsanAonuM sevana pApa che, jene bhagavaTo gRhasthane anivArya che, ane jyAM sudhI jIvAtamAM mithyAtvanA aMdhakAramAM hoya che thavA jarAyumAM phasAyelA jIvAtmAnI jema kaSAyathI lapaTAyele hoya che, tyAM sudhI te gRhastha ekeya pApane ke pApI bhAvanAne cheDI zakatA nathI. saMsAramAM niyANAbAda ghaNuM jene ApaNe pratyakSa kahI zakIe chIe ke, teo potAnA pApone, pApadvArAne, temaja pApI bhAvanAone kanTrola karavA mATe samartha thatA ja nathI. mATe teo paiso Take choDI zake che paNa bhogavilAse cheDI zakatA nathI. dukAna para bAra vAgyA sathI bhUkhyA rahI zake che paNa khAvA beThA pachI amUkavastuonuM mamatva choDI zaktA nathI. vyavahArathI dayA-dAnanuM thI vilAse che zake che pachI vyavahAra Page #635 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sanI bhavyatAnI hAka pApanA zataka 11muM : uddezaka-12 7pa sevana karI zake che paNa potAnA AtmA para dayA karIne parigraDunA pApane maryAdita karI zakatA nathI. ane chevaTe tathA prakAranI paristhitimAM dIkSita thaI zake che, paNa mAyazalya, nidAnazalya ke mithyAtvazalyane choDavA mATe haragIja taiyAra nathI. mATe ja jaina sUtrakAroe kahyuM ke mithyAtvathI gherAyelA ane mATe pApa ane pApa bhAvanAne tyAga ati duSkara che. saMsAranI AvI paristhiti hovA chatAM paNa keIka samaye tathA prakAranI bhavyatAnI prApti thatA te jIvAtmAonA manamAM anaMtAna ta pApamAthI thoDAka pAponA tyAganI bhAvanA thAya che, ane pitAnI paristhiti tathA zaktine khyAla karIne nira thaka-sarvathA nirarthaka te te pApane choDe che, jANI bujhIne cheDe che, ane tema karIne te bhAgyazALI dharmanA dvAre AvavAnI taiyArI kare che, ane Aje be traNa pApane cheDe che te AvatI kAle pAca paccIsa pApane cheDIne eka divase athavA bIjA koI bhAve sa pUrNa pApone paNa cheDavA mATe samartha banaze A kAraNe ja AvA prakAranA gRha dhArmikatAnI maya dAmAM AvatA heIne temanA akSAMza vratamaryAdApUrvakanA dharmane gRhathadharma kahyo che, ane te yathArtha che. khyAla karIne sAdhudharmanI pUrva bhUmikA : kelejamAM praveza karavA mATe meTrIkanI parIkSA pUrvabhUmikA rUpe che, ane meTrIka pAsa thavA mATenI pUrvabhUmikA pahelI-bIjI Adi kalAse che, tevI rIte Aje kAle ke bhAvI kALamAM sAdhu dharmane svIkAranAra bhAgyazALIne mATe potAno gRhasthAzrama ja pUrvabhUmikA rUpe svIkArya che. jemake mAtAnA jIvanamAM rahelI su da. Page #636 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 576 zrI bhagavatI sUtra sAra saMgraha tA, pavitratA, ziyaLasaMpannatAnI asara putra para acUka paDe che tema gRhasthAzrama jIvanamAM vadI saccAI, prAmANikatA, nyAya saMpannatA ane ziyaLa saMskAritA che, te tenI dIkSita avasthAmAM paNa te te guNe tenA jIvanamAM utaratA te dIkSita samyagajJAna prApta karavA mATe ane bIjAone karAvavA mATe samartha banaze, anyathA tenAM viparIta phaLe paNa ApaNe joI rahyAM chIe. mATe ja pUrvabhavanA saMyama-ArAdhake tathA A bhavanA prabaLa purUSAthIe pitAnA jIvanamAM kadAca AvanArA divasomAM mAre saMyamI thavuM paDaze athavA hu saMyamadharmane svIkAra karIza te mATe potAnA cAlu jIvanamAM jUTha, prapaMca, zetAnI, dhokhAbAjI, chetarapIMDI, parastrIgamana, thApaNa mese, khoTA tela mApa Adi pApane jIvanamAMthI vINI vINIne dUra karavA ja joIe, athavA jIvana tavanA ghAtaka dUSaNene dUra karavAnI TreniMga levI ja raheze. ema karatAM bhaviSyamAM je saMyamamArga bhAgyamAM udita thAya te tenuM saMyamI jIvana paNa suMdara, svaccha ane udAta A banI pitAnuM tathA samAjanuM hita sAdhavAmAM saphaLa banaze. anAdi kALathI mithyAtvanI upAsanAmAM ja masta banela jIvAtmA mehakarmanA ghenamAM atyAra sudhI kudra, mithyAbhimAnI, laMpaTa, lebhI, krodhI, tuccha, vaka, IrSALu, rAgAMdha, TreSAMdha Adi AtmaghAtaka dUSaNane svAmI baneluM hovAthI, gRhasthAzrama dIpAvI zaka nathI, jIvanadhana zobhAvI zakyo nathI. Atmika ane AdhyAtmika jIvanamAM satya ane sadAcAra vasAvI zako nathI, mATe ja dayAnA sAgara bhagavAna mahAvIrasvAmIe kahyuM ke mAnava ! anAdi kALanA pherA TALavA hoya, saMsArane TUMke kare hAya ane bhAvalabdhine paripAka tatkALa kara hoya te sauthI Page #637 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zataka 11muM : uddezaka-12 177 prathama zrAvakadharmanA 21 guNaiAne, tathA mArgAnusArInA 35 guNuAne keLavavA mATe ja prayatna karaje. jethI mithyAtvanA jAne raMga, kaSAyanA mela tathA meAhune kAdava sApha thaze ane jIvanapaTa ujaLuM banaze. tyAra pachI samyaktvanA raMga AtmAne lAgatAM jIvanadhana pavitra, saraLa tathA svaccha banaze, ane tema thatAM anaMtAnaMta niraka pApAne tathA pApaDhArAne kanTrolamAM levA mATe zrAvakadhama'nA pAMca aNuvratA, traNa guNavratAne svIkAra karaze, tyAra pachI sarvathA azikSita AtmAne AdhyAtmika jIvananuM zikSaNu devA mATe cAra zikSAvratAthI yukta peAtAnu jIvana manAvaze. mATe ja kahevAyu` che ke gRhasthajIvana sa yamadha'nI pUrvabhUmikArUpe che. lagAma vinAnA gheADA ane breka vinAnI sAyakala, meTara ke relagADI ekavAra nahIM paNa hajArAvAra bhayajanaka banI zake che, tema satya ane sadAcAranA pASaka vrata-niyama-upaniyama vinAnA mAnava peAtAnA jIvanane suMdara na ja banAvI zake paraMtu khIjA mAnavane ke khIjA jIvAne peAtAnA ekasIDanTamAM laine AsurI zaktine mAlika banaze ane tAmasA narA yathonti A niyamAnusAra adheAgatinA svAmI banaze. , traNe AzrameAnA jIvanadAtA gRhasthAzrama : (1) brahmacarcyAzrama : brahmacaryAzrama eTale peAtAnA, bhAInA, kAkAnA ke kuTuMbamAM nAnA meTA, ga`gata ke saMsAranI sTeja para AvelA, paraNelA ke paraNavAnI ceAgyatAvALA putra ke putrIenA samAveza brahmacarcyAzramamAM thAya che. 1 Page #638 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa78 zrI bhagavatI sUtra sAra sa graha (2) vAnaprasthAzrama : vAnaprasthAzrama eTale gharamAM ke kuTuMbamAM, prauDhAvasthAmAM rahelA kAkA-kAkI, mAtA-pitA, vidhavA banelI bhAbhIo, putrIo, bahene, phaIbAe ane vRddhAvasthAmAM AvelA kuTuMbIo vAnaprasthAzramI che (3) saMnyAsAzrama : sAdhu-sAdhvI, jegI-jatI, tyAgI-tapasvI Adine samAveza A AzramamAM thaze. uparyukta traNe AzramamAM vasanArA vyaktionuM bharaNapiSaNa-zikSaNa-vastra ane auSadha Adine bhAra kevaLa gRhasthAzrama upara ja rahele hovAthI, temane potAne vyavahAra, vyApAra, raheNI karaNa, khAnapAna ane vastraparidhAna Adi kriyAomAM ke jIvanamAM satyatA, prAmANikatA, vikritA, dayALutA, dhArmikatA, ziyaLa sampannatA Adi sadguNenI vidyamAnatA sarvathA anivArya che. kemake gRhasthAzramanI beTI kharI asara pracchanna ke spaSTarUpe paNa traNe Azramo upara paDyA vinA rahevAnI nathI. mAtA-pitA yadi durAcArI, asatyavAdI ane garbhadhAraNa thayA pachI paNa vyabhicArakama, gaMdI ceSTA, gaMdA vyavahAra rAkhanArA hAya tathA sarvathA nAnI umramAM rahelA bAluDAonI hAjarImAM paNa mAtA pitAe gAdI mazkarI, durAcArI ceSTA ane bhegavilAsa mATe nirNata thayelA sAMketika zabdono vyavahAra cheDI zakatA nathI te temanA ghare jakhkhasvAmI, Page #639 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 2 zataka 11muM : uddezaka-12 pa79 vajakumAra, vastupAla, tejapAla, puNIyAzrAvaka, za danabALA, rAjImatI ke anUpamAdevI jevA che kayAMthI AvavAnA hatAM ? jyAre zeSa rahelA rAvaNa-duryodhana, kaMsa, zUrpaNakhA, mammaNa zeTha ke dhavala zeTha jevA asatkamI jIvAthI temanA ghare bharAI jaze phaLa svarUpe tevAonA gRhasthAzrame pitAne mATe, kuTuMbane mATe, gAma ke samAjane mATe, chevaTe dezane mATe paNa atyaMta nAzaka ane khataranAka banavA pAmaze ane tyAM rahelA vAnaprasthIo bhayaMkara kaleza kakAsa, pArasparika vaira virodha, daMta. yuddha, tema ja ArtadhyAna ke raudradhyAnamAM ja rIbAI rIbAIne jIvana pUrNa karaze. ane temanAM gharane anAja, vastra, auSadhane upayoga karanAra sAdhu-sAdhvIo paNa saddabuddhi tathA sadvivekanA svAmI prAyaH karIne banI zakavAnA nathI. A badhI vAtanuM dhyAna rAkhIne ja dharmAcAryoe temane hitazikSA ApatA kahyuM ke "tArI putrI, bahena ke mAtA yadi apekSAkRta yuvAna avasthAmAM che, te temanI sAthe paNa eka Asana, sophA ke gAdI upara besIza nahI te pramANe satItvapriya strIone paNa kahyuM ke di tArI kukhanuM saMtAna pAMca varSanI umara thaI gaye hoya te tenI sAthe suvAnuM paNa rAkhIza nahIM " kAraNa ApatAM kahyuM ke, anaMtabhamAM gRhasthAzramane bhegavatA ApaNe A bhava pUratA bhale khAnadAna kuTuMbamA jamyA ke zAranA jJAtA banyA hoIe te paNa ApaNA zarIra sAthe lAgelI pAMce Idriya ane mana khAnadAna nathI ja mATe game tyAre paNa IndrimAM vikRti AvatA vAra lAgavAnI nathI ane ama thayuM te ApaNuM gRhasthAzramamAM hoLInA bhaDakA ja zeSa raheze A vAtane sAkSI ApatA ghaNuM daSTAMne zAstronA pAne Page #640 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 580 zrI bhagavatI sUtra sAra saMgraha TakAyelA che. vadhAre AgaLa na jaIe te ya prativarSe ka95sUtrane sAMbhaLI vRddha thayelA ApaNe jANue chIe ke "pitAnI ja putrI jyAre yuvAvasthAnA AMgaNe AvI che, tyAre eka divase nAna karyA pachI veSa paridhAna karatI putrIne joIne tenA bApe rAjAnI dAnata bagaDe che ane putrIne ja patnI tarIke banAvI de che, ane AvI rItanA bagaDelA ke bagADelA gRhasthAzramamAM mahAvIrasvAmI pitAnA 18mAM bhave janma le che ane tyAMthI narakanA atithi bane che. AvI rItanA hajAro kathAnake ApaNI jIbha upara ramI rahyAM che. A kAraNe ja ApaNA gadA vyavahArathI traNe Azramane bagADavAnuM pApa mAthA upara na levuM hoya te mAMDelA gRhasthAzramane suMdara, pavitra ane vrata-niyamamaya banAvyA vinA chUTa. kAra nathI. eka samaye bhAratadeza AdhyAtmikatAne janaka hatuM, rakSaka hato, pAlaka hatuM, ane pUrA brahmAMDane paNa saMyama ane AdhyAtmikatAne mATe AdarzarUpa hato. tenA mULamAM - ahisA dharmanI yathAzakya sAdhanA hatI. satyavratane ja paramAtmarUpe mAnanAra hatA cerI, luMTa AdithI rahitatA hatI. saMyama, ziyaLa ane eka patnIvrata dharmathI dedIpyamAna hate. parigrahamAM paNa nyAyasaMpannatA, eka tela, eka bhAva Adine vyavahAra hato. Page #641 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 581 zataka 11muM : uddezaka-12 maitrI, pramada, kArUNya ane upekSAbhAvathI otapreta hatuM dayA, dAna, puNya ane satkarmo ja khajAnArUpe hatAM. nIti, nyAya ane pramANikatA romereAma hatAM. patidharma, patnIdharma, mAtRdharma, pitRdharma ane paDelI. dharmathI dedIpyamAna jIvana hatuM kAma, krodha, moha, mAyA Adi durgaNe upara kaMTrola hate. saMta samAgama saune prANapyAra hato. upara pramANenA sukRtyo bhAratanA khUNe khUNe aDhAre AlamamAM paLAtAM hatAM. jyAre AjanA bhAratane nakaze sarvathA viparIta che mATe ja AjanA bhAratane zrImati duHkhI che, sattAdhArI mahAduHkhI che. sAdhune AtmA premazunya che, gRhasthanuM jIvana bhaktizUnya che. pitA pitAnA svArthamA chejyAre beTo pitAnA svArthanA chakA paMjA ramI rahyo che mIlamAlika ane majaduronA svArtha jUdA che, zeTha ane nekonA svArthamAM bhaluM tattva nathI mATe ja ApasamAM bhayaMkara saMgharSa che, mArakATa che ane eka bIjo eka bIjAne uthalAvI mAravAnI dAnatavALe che. sau potapotAnI gaThabaMdhImA eka bIjA sAme kAvAdAvA ramavA mATenI anukULatA joI rahRAA che. A kAraNe ja satya, ahiMsA, prema, sabhyatA Adi zabda kevaLa belavA pUratA ja zeSa rahyA che ane jIvana kadhAra jevuM rahyuM che RSibhadraputra zramaNopAsake zrAvakadharmanA bAra vrata svIkAryo ane tenI rUDI ArAdhanA karI devakane svAmI banaze ane pachIthI kSamA janAro thaze. Page #642 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa82 zrI bhagavatI sUtra sAra saMgraha pudagala parivrAjakanI siddhi vaktavyatA : keIka samaye bhagavAna mahAvIra svAmIe AlaMbhikA nagarIthI vihAra karyo. paugalika viSayavAsanAnAM sukhonI carama sImA prApta karelA kareDa saMkhyAmAM deva ane devIe paNa vihAramAM sAthe hatA. jemAnA keTalAka deve prabhunI AgaLa rastAo sApha karatA hatAM, keTalAka patthara, kATA ane kAMkarAone dUra karanArA hatAM, keTalAka sugaMdhI jaLane chaMTakAva karatA hatAM, jyAre bIjA deve cAmara, darpaNa ane kaLazAo laIne cAlatA hatAM deva dudaMbhInA jayanAdapUrvaka keTalAka devatAo mohanidrAmAM sUtelI janatAne jAgRta karavA mATe ulleSaNa karI rahyA hatAM ke, "he bhAgyazALIo ! mehanidrA, pramAda, ALasya ane tandrA e mRtyu che ane jinezvaradevanI vANI amRta che. kAma-krodha-leba ane mAyA jhera che, ane niSkAma samatA, saMteSa ane saraLatA amRtapAna che. mATe anaMta saMsAramAM rakhaDapaTTI karanArA tame sau jAgRta thaI jinezvaradevanA caraNomAM AvIne natamastaka thAo, jethI saMsArane cheda thaze, anata dukhenI paraMparA nAza pAmaze tathA anaMta sukhanuM sthAna "mokSa tamane maLaze." bhagavaMtanI sAthe kevaLajJAnIo hatA. AvatI jevIsI ke bIje kayAya thanArA tIrthakaronA jIva paNa sAthe hatAM, cAra : jJAnadhArI rogIo-mahAgIo paNa sAthe hatA, munio- mahAmunio ane tRNamAtrane paNa parza na kare tevA tyAgIo hatAM ane ziyaLadharmanI dedIpyamAna mUrtio jevI cadanabALA, mRgAvatI jevI agaNita sAdhvIo hatI mokSAbhilASI zrAvake ane zrAvikAo paNa sAthe hatI. AvI rItanA caturvidha saMghanI sAthe vihAra karatA dayAnA Page #643 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zataka 11muM : uddezaka-12 583 sAgara, jIva mAtranA uddhAraka, patita pAvana bhagavAna mamhAvIra svAmI grAmAnugrAma vihAra karatAM hatA. te samaye bhagavatanA samavasaraNathI vadhAre dUra nahIM ane vadhAre najadIka nahIM, evA sthAne "pudgalanAmaka" parivrAjaka vasate hatA. te veda vedAMtano pAragAmI, chaMda-ItihAsa-nighaMTane adbhuta abhyAsI hato. brAhmaNanA kriyAkAMDamAM pUrNa rAgI hatI, ane haMmezane mATe chaDUne pAraNe chaThTha karato, te hAthane uMcA rAkhIne sUryanI AtApanA lete hate. prakRtithI bhadra hatA. vikRtionuM damana karanAro hatA ane saMskRtine rakSaka hate. tenA kAma-krodha zAMta hatAM, mAna-mAyA prazAMta hatAM, jyAre lebha akicikara hatuM tema karatAM te parivrAjakane zivarAjaSinI jema virbhAgajJAna utpanna thayuM hatuM. jene laI brahmadevalekanA devenI AyuSya sthitine jANanAro ane dekhanA hatA vibhaMgAjJAna : virbhAgajJAna eTale je jJAnamAM sabhyatvane abhAva ane viparItatAne sadabhAva hoya tene virbhAgajJAna kahe che. tyAre ja te asa oNta de che, devIo che ane deva vimAne che chatAM paNa A RSijIne kevaLa brahmaleka(pAMcame devaleka)nA devonI AyuSyasthitinuM ja jJAna thayuM che, ane devakanA bIjA badhA vidyamAna prakAranuM temane ajJAna che mATe ja kahevAyuM che ke-samyagdarzananI prApti vinA sabhyajJAnanI prApti paNa thatI nathI ane te baMnenA abhAvamAM samyakjhAritra paNa prAyaH azakya che. tApasa ane tapasvI pudgala parivrAjaka tApasa hatA paNa tapasvI na hate. tapasvI zabdanI vyutpati artha A pramANe che - Page #644 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 584 zrI bhagavatI sUtra sAra saMgraha __ "prakRSTa rAgadveSAvi tAmasa rAjasa bhAvarahita tapaH asti vastha tapasvI " eTale ke jenA tapamAM kaI jAtane rAga nathI, dveSa nathI, badalAnI cAhanA nathI, niyANuM nathI, tAmasika ke rAjasika bhAva nathI, kevaLa pitAnA AtmA upara bhavabhavAMtaranI lAgelI karma rajane nAza karavA athe karAtI tapazcaryAne mAlika ja tapasvI kahevAya che. je samyagadarzana jJAnacAritrano ja mAlika hovAthI temane zuddha, maryAdita avadhijJAnanI prApti thAya che. padugela parivrAjaka tapa karato hato paNa tenA tapamAM . AtmAnI suMdaratAne khyAla nahIM hovAthI AtmAnA pradeza sAthe ceTelI kamaraja jeTalI ane je rIte nibhUla thavI joIe teTalI thatI nathI, mATe hajAre prakAramAMthI kadAca eka prakAranuM sAcuM jJAna meLavI zakAya te paNa bIjA prakAro sarvathA aspaSTa hovAthI teTalA pramANamAM te viSayanuM ajJAna hoya che. vibhaMgajJAna paNa ajJAna ja che. mATe parivrAjakane kevaLa eTale ja AbhAsa thaye ke brahmalekanAM devenuM jaghanya AyuSya 10 hajAra varSanuM che ane eka samayAdithI vadhatuM te 10 sAgaropamamAM samApta thAya che ane tyArapachI deve paNa hotA nathI ane 10 sAgaropamathI vadhAre keInI AyuSya maryAdA paNa hotI nathI. ! |AvI rItane te parivrAjaka pitAne thayeluM jJAna ja sAcuM ane chevaTanuM che tema mAnIne pitAnA Asana parathI ubhe thaye ane upakaraNane potAnA AzramamAM mUkIne AlaMbhikA nagarImAM ekatra thayelI janatAne potAnA jJAna mATenI vAta karI. parivrAjakanI A prarUpaNA janatAne rUcikara temaja satya paNa lAgI nahIM. Page #645 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zataka 11mu : uddezaka-12 585 te samaye devAdhideva bhagavaMta AlaMbhiDA nagarImAM padhAryA ane samavasaraNamAM birAjamAna thayAM. janatA pAsethI sAMbhaLelI vAtane niHzaMka thavA mATe gautamasvAmIe prabhune pUchayuM. javAbamAM prabhue kahyuM ke gautama ! devenI jaghanya sthiti 10 hajAra varSanI che ane utkRSTa sthiti 33 sAgarepamanI che. tyArapachI koI paNa jIvananI taddabhava pUratI AyuSya maryAdA nathI ane deve paNa nathI. tyAra pachI bhagavaMte kahyuM ke saudharmakalpathI laI ISat prAgU bhAra pRthvI( siddhazilA)mAM varNa -gaMdha-rasa ane sparza rahita ane sahita dravya paNa che. A pramANe bhagavaMtane upadeza sAMbhaLIne parSadA vikharAI ane pudagala parivrAjake pitAnA upakaraNe dhAraNa karyo sAthosAtha prApta virbhAgajJAna paNa nAza pAmyu tyAra pachI prabhunA caraNemAM pravajyA svIkArIne kamethI mukta thayA. yAvata samasta durane nAza karyo. bhagavAnanI vAta sAMbhaLIne gautamasvAmI prasanna thayA ane sau petapeAtAnA ghare gayAM. bAramo ude samApta Page #646 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI bhagavatI sUtra sAra saMgraha samApti vacana ajJAnIonA ajJAnAMdhakArane bhedavAmAM jhaLahaLatA sUrya jevA saMyama ane brahmacaryanI sAdhanA vaDe camakatA zukanA tArA jevA, upadezAmRta vaDe jIvanA kaSAyane zAMta karavAmAM ca dra jevA, jarmana, phrAnsa, ITAlI, amerikA, yuropa Adi pAzcAtya vidvAnone jaina dharmane paricaya karAvavAmAM brahmA jevA, syAdvAda, nayAdi tatvajJAna dvArA bhAratIya vidvAnI dhArmika rakSA karavAmAM viSNu jevA, ajJAna, mithAbhrama ane rUDhivAdane daphanAvavAmAM zaMkara jevA, zAstravizArada jainAcArya 1008 zrI vijayadharmasUrIzvarajI mahArAja bhagavAna mahAvIra svAmInI ujanI pATa paraMparAne dedIpyamAna karIne jagatamAM amara thayA che temanA aMtevAsI, zAsanadI paka, sva. munirAja zrI vidyAvijayajI potAnI sAhitya racanA, vakatRtvakaLA Adi sarguNo dvArA, jaina jainetaromAM prasiddhine prApta thayelA hatA. temanA ziSya, nyAya-vyAkaraNakAvyatIrtha, panyAsazrI pUrNAnaMdavijayajIe(kumArazramaNe) potAnA thatajJAnanA abhyAsa mATe svAdhyAyanI vRddhi thAya te arthe bhagavatIsUtra (vyAkhyAprajJapti) jevA gratha upara potAnI matinA anusAra vivecanA karI che zubha bhUyAt sarve jIvAnAm / sarve jIvAH jainagAsana prApnuyuH / / jainetara sarI pUnamanA ziSya zataka agyAramuM samApta Page #647 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhagavatIsUtra sAra-saMgraha bhAga-1 viSe keTalAka abhiprAya Apane patra temaja svayaMsevako sAthe mokalAvela. pAMca cepaDIo "bhagavatI sAra" nAmanI amane maLI che. tenuM vivecana recaka zailImAM ghaNuM ja suMdara thayuM che. A pustaka sAmAnya bedhavALAne atyaMta upayogI thaI paDaze tevo prayatna karyo che" AcAryazrI vijayasamudrasUrinI AjJAthI -IdradinnasUri X " "zrI bhagavatIsUtra sAra-saMgra" graMthanI nakala-3 tamoe mokalI te maLI gaI che... tamArA pUjya gurudeva munirAja zrI vidyAvijayajIe lakhela A graMtha ane tame tenI upara vistRta vivecana karela che eTale ghaNuM ja suMdara hoI sAdhusAdhvIjI mahArAjane khUba upayogI nIvaDaze ..." -AcAryazrI sUryodayasUri x x " "zrI bhagavatI sUtranA vivecananI pustaka maLI. parama pUjya paM. zrI pUrNAnaMdavijayajI mahArAja sAhebe khUba zrama laIne tene lekagya banAvI che. tattvanI gabhIratAne temaNe saraLatama bhASAmAM utArI che. A apUrva graMtharatnanA mAdhyamathI vItarAganA parama satyane divya prakAza janamAnasa sudhI pahoMce e ja mArI zubha kAmanA -vijayapadhasAgarasUri Page #648 -------------------------------------------------------------------------- ________________ M zrI sagavatI sUtra sAra saMgraha re pustaka ghaNuM ja suMdara ane manameAhaka che, taaAnI gahana vAta paNa saralatAthI samajAvelI hAvAthI khALa jIvAne khUba ja upakAraka banaze. ApazrIe sapAdanamAM je zrama lIdheluM te praza'sanIya che....'' 188 --munirAja zrI jinacaMdravijayajI mahArAja x x X " zrI bhagavatIsUtra sAra sagrahu" nAmanA A graMthamAM pU. panyAsajI pUrNAna davijayajI mahArAje bhagavatIsUtranA pAMca zatakA upara je vistRta vivecana karela che tethI vAcaka vargane kaThina mAmate paNa saraLa ane sahelI thaze. ApazrI apramattapaNe, athAga parizrama vaDe A graMthanuM prakAzana karI bhaviveAnA kalyANa athe jJAnanA prakAza pAtharI rahyA che. Apa sAhebane jJAna ArAdhanAnA prayatna bahu ja stutya che ane te dharmAthI jIvAnA kalyANArthe ghaNeA ja upayegI thaze, te jANI Anada sAthe khUba anumeAdanA. -AcAya vijayazmazeAkacaMdrasUri mahArAja (DahelAvALA) x X x jaina dana"mAM AgamagraMthA (dvAdazAMgI ) sAhitya ane tattvajJAnanI dRSTie atyaMta utkRSTa sthAna dharAve che. emAM paNa bhagavatI sUtra'nuM mahatva ati ghaNu che AvA mahAmUlA graMthanuM ApanA gurudeve niceADa kADhI avataraNa karyu* ane ApazrIe (ziSya) ene su Mdara saraLa ne leAkaleAgya bhASAmAM vistRta karI sauMskaraNa karyuM ane jainasamAjane caraNe AveA amUlya graMtha dharyAM e jaina saMdha para mahAt upakAra che. kahyuM che ke-'guruziSya' jaina samAjane RNI banAvyA che. AvA upayAgI ane Page #649 -------------------------------------------------------------------------- ________________ keTalAka abhiprA 589 upakAraka graMthanI eka nakala mekalI mane jJAna-prasAdIne AsvAda karAvyuM che, e mATe khUba ja upakRta chuM. bhagavatI sUtra eka mArmika, sAtvika ne tAtvika graMtha che. jene ApazrIe anekavAra cAturmAsa daramyAna vyAkhyAna-pravacana dvArA saraLa rIte zrotAone saMbhaLAvya-samajAvyo che. e anubhavane niceDa ApazrIe prastuta graMthamAM ThAlavI ene suMdara rIte susajaja banAvyuM che, je jaina samAja mATe eka suavasara banI gayo che. "gautama-mahAvIranA praznottare ane e dvArA Azrava-saMvara- nirA, jIva, ajIva Adi tanuM nirupaNa karI vAcakane AgamanuM mArmika jJAna saraLa rIte upalabdha karavA-karAvavA badala ApazrIne anekAneka dhanyavAda ApavAnuM nivArI zakato nathI -kSamaze. prastuta pustakanuM vAMcana zarU karyuM che. zilIsattva ne viSaya rasaprada-jJAnaprada jaNAya che. vizeSa vAMcana-mananathI AtmA rasatarabaLa (jJAnathI) thaze ema jaNAya che ......" -DaeN. bhAIlAla ema. bAvIzI ema. bI. bI. esa. (muMbaI) epha. sI. jI. pI. (IDiyA) 4 , zrI bhagavatI sUtra sAra-sa graha" nAmanA pustakanI eka nakala jenA saMpAdaka ane vivecaka pU paM. zrIpUrNAnaMdavijayajI ma. sAheba che. temaNe mArA upara mekalI mATe anugraha karyo che. A pustakanI mAga vadhavAthI tenI bIjI AvRtti chapAI rahI che, ema jANuvA maLe che. Page #650 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 59 0 zrI bhagavatI sUtra sAra saMgraha pU paM. zrI pUrNAnaMdavijayajI ma. sA. zrutajJAnanA sArA abhyAsI hovA uparAMta vedhaka prakAza pADanAra eka vaktA paNa che. AvA vidvAna saMta purUSe bhagavatI sUtra jevA ucca koTinA graMtha upara vivecana kareluM hoI tenA upara mArA jevA prAthamika abhyAsIe be bela lakhavA te bAlaceSTA lAge che hIrAnI kiMmata jhaverI AMkI zake. sarakArI (zAka) vecanArane tenI gatAgama na hoya. keI paNa pustaka keTalA darajaje pramANabhUta gaNAya tene AdhAre tenA racayitA keNa che? tene zAstrAbhyAsa keTale cAritrya keTaluM ujjavala? ane AtmAnubhUti keTalA pramANamAM thayelI jovAya che ? tenA upara avala be che. pustaka lakhavAne hetu te satya( Atma dharmanA pracArArthe hoya che. satya(Atmadharma e koI bAhyADaMbara ke bajAru vatu nathI aMtaranA atala UMDANamAM utaravAnuM eka vijJAna che. je pUrNatA tarapha laI jAya che. mAnavamAtra pUrNatA jhaMkhe che. pachI te bhautika pUrNatA hoya ke adhyAtmika pUrNatA heya jagatano vizALa samudAya bhautika pUrNatA jhakhe che Atmika pUrNatAne jhaMkhanAranI saMkhyA alpa hoya che. Atmika pUrNatA mAtra zAstranA abhyAsathI AvI nathI jatI. AtmAnA bIjA Avazyaka guNe jevA ke niHspRhatA, nirbhayatA, niDaratA ane mananI nirmaLatA vagere mukhya bhAga bhajave che. jyAre jyAre pUjya paM zrI pUrNAna davijayajI mahArAja sAhebanuM nAma yAda karuM chuM, tyAre tyAre pUrNatA zabda mane cetanava te banAve che. kema ke uparokta Atmika guNonuM mane temanAmA bIjanA caMdramA jevuM darzana thAya che. bIjane caMdramA Page #651 -------------------------------------------------------------------------- ________________ keTalAka abhiprAye 59 ja pUrNimAnA caMdra je khIlI uThe che. eTale A saMta purUSamAM vidvattA sAthe anya Atmika guNo savizeSa hevAne paricaya thayA che. teozrIne saMpradAyanI koI pakaDa nathI, prasiddhinI kaI paravA nathI, ahaMnI keI ALa-paMpALa nathI, sa sArIonI sAthe jhAjho aMtaraMga sa baMdha nathI mAtra nAmI ke anAmIpaNe rahI upakAranA Dhaga ThAlavavA e jIvana-matra che bAla brahmacArI che zivapurI-gurukuLamAM gurunI sAnnidhyamAM rahI zAstrane UMDe abhyAsa karela che. hAla temanA dIkSA paryAyane ogaNacAlIsa varasa pUrA thayA che ghaNuM karI dara sAla paryuSaNa parvamAM aThThAInI tapazcaryA karI vyAkhyAna vAMce che. A badhI yegyatAne lIdhe teo bhagavatI sUtra jevA UMcA graMtha upara uttama vivecana karI zake e svAbhAvika che. eTale A vivecana upara mAre be zabda lakhavA e bAlaceSTA karavA barAbara che. vaLI zAsananA teo sAcA sainika che. keinI zarama ke zehamAM taNAyA sivAya zAsanamAM saMgaThana ane aikyatA upara sacoTa prakAza pADavAmAM aDIkhama che. mane teozrI pratye je anahada AdarabhAva che, te mAtra kapita nathI paNa pratyakSe kAraNene AbhArI che -harilAla DI. zAha, bI e. (dahegAmakara) ( 4 , Ape kRpA karI mane "zrI bhagavatIsUtra sAra-saMgraha bhAga-1 bheTa mokale te mATe AbhArI Ape temAM "samAcanA : Page #652 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI bhagavatI sUtra sAra saMgraha 592 jaNAvyuM che. paNa mAruM bhaNutara ghaNuM DuM che ane samAlecanA karavAnI AvaData mArAmAM nathI. jethI kSamA karaze. -kasturabhAI lAlabhAInA 1008 vAra vaMdaNa avadhArazejI. pU. paM. zrI pUrNAnaMdavijayajI gaNivarya taraphathI "zrIbhagavatI sUtra sAra-saMgraha" prathama bhAga pustaka sAdara maLyuM. avelekana karyuM. TuMka paNa mudAsara zrI paMcamAMgabhagavatinu sAra bahu ja parizramapUrvaka taiyAra karyo chete mATe dhanyavAda! jijJAsu AtmAo mATe khUba upagI thaze Apa AvI rIte gujarAtImAM A sUtra saMpUrNapaNe karI bhAvika AtmAo mATe upagI karaze evI mArI ApazrIne vinamrabhAve vinaMtI che. zAsanadeva A kArya vahelI take pUrNa karavA zakti ane preraNA Ape evI zubhecchA rAkhuM chuM. zrI nemi-amRta-khAMti caraNopAsaka.. pravartaka muni niraMjanavijaya nA vadana Page #653 -------------------------------------------------------------------------- _