Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ OMA zreSThi-devacandra lAlamAI-jainapustakoddhAre-granthAGkaH-73 zrImaddevaguptasUrIzvarapraNItaM zrImaddevaguptAntipatzrIyazodevopAdhyAyaracitabRhadRttisametaM zrInavapadaprakaraNam. prAseddhikArakaH-jIvanacaMda sAkaracaMda jahverI, asyAH saMsthAyAH kaaryvaahkH| - idaM pustakaM mumbayyAM zAha jIvanacaMda sAkaracaMda jaDerI ityanena " muMbaIvaibhava '' mudraNAspade seNTahaTaipadhe sarvanTasa oNpha iMDiyA sosAyaTI-nilaye " ciMtAmaNi sakhArAma devaLedvArA " mudrApitaM prakAzitaM ca. bhagavanmahAvIranirvANAt 2453. vikrama saMvat 1983. krAIsTa san 1927. prati 1000 ] paNyaM ru04-0-0 [ mohamayIpattane. 124N SOMAN For Private Personal Use Only
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ asya punarmudraNAyAH sarve'dhikArA etatsaMsthAkAryavAhakANAmAyattAH sthaapitaaH| ( All rights reserved by the Trustees of the Fund.) Printed by C. S. Deole at the "Bombay Vaibhav " Press, Servants of India Society's House, Sandhurst Road, Girgaon, Bombay. Published for Sheth Devchand Lalbhai Jain Pustakoddhar Fund at the Office of Sheth D. L. Jain P. Fund, No. 114/116 Javeri Bazar, Bombay, By Shaha Jivanchand Sakerohand Javeri, For Private Personal Use Only
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2414 44 Shreshthi-Devchand Lalbhai Jain Pustakoddhar Series. No. 73. NAVAPADA PRAKARANA. BY SHRI DEVAGUPTA SURI, COMMENTER, UPON BY UPADHYAYA SHRI YASHODEVA. A. D. 1927 Price Rupees Four only. 15252525
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ For Private & Personel Use Only
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ UAAEz dbalerg zreSThI devacanda lAlabhAI jahverI. HAAAARS janma 1989 vaikramAbde kArtika zuklaikAdazyAM, sUryapUre. niryANam 1962 vaikramAbde pauSakRSNatRtIyAyAm , mumbayyAm. navararararakAmAM The Late Sheth Devchand Lalbhai Javeri. Born 1853 A. D. Surat, Dled 13th January 1906 A. D. Bombay. 9-24.-Copies 5000. Jaineducation.international For Private sPersonalitimon www.jainguiprary.org,
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIgaNadharendro vijayatetarAm / navapadabRhadvRtterupodghAtaH / grantho'yaM zrImadbhirdevaguptasUribhiH ' jArisao jaibheo ' ityAdikAM zrAvakatrataviSayiNIM navapadArthapratipAdikAM AvazyakacUrNigaMtA pUrvagatagAthAmAzritya mUlaprakaraNatayA praNItaH, tacca mUlaprakaraNaM svayameva sUribhirvRttyA vibhUSitaM sA vRttizcaitayaiva saMsthayA mudritapUrvI, tatraiva cAsya savRttikasya prayojanAdikaM yathAyathamudbhAvitaM tat tata evAvadhAryaM tat / kiMcAvalambyaiva tAM vRttiM zrIdevaguptasUrINAM pAdopajIvinaH zrImanto yazodevopAdhyAyAH dhanadevetiprAgabhidhAnA | savistarAmenAM vRttiM vistRtakathAyutAM cakruH, etadaitihyaM 1-61-68- 227-248 - 339 saMkhyAMkapRSTheSu tattallekha vilokanena spaSTaM bhaviSyati, prastutAM ca vRttimupAdhyAyapadamAzritAzcakruH paraM vizeSo'traitAvAn yaduta naite upAdhyAya padavyA zrImadbhirdevaguptasUribhirvibhUSitAH kiMtu zrImaddevaguptasUrigurubhiH siddhasUribhiH, tadapi copAdhyAyapadaM sUripade'bhiSektumanobhireva siddhasUribhirdattaM paraM te paralokamalaMcakurantaraiveti sthitA ete yazodevA upAdhyAyapade eva, sarvametat svayameva | paTTAvalyAM prastutagranthaprAntyabhAge spaSTameva jagaduH / kiMca - vRttireSA zrImadbhiH svagurubhrAtRbhiH siddha sUribhiH preraNAt vihitetyapi spaSTaM tatraiva, gacche hi tatra anta| rAntarA devaguptakakkasUrisiddha sUrijinacandra ityetAzcatasro'bhidhA bhavanti tato na gurunAma gurubhrAtRnAmnoH samAnatve zaGkAdbhAvyA / eSA ca vRttiH paJca SaSTacAdhikeSu samAnAmekAdazasu zateSvatIteSu vaikramIyeSu vihitA iti ukta prastutagrantha eva 339 patre, prastutaprakaraNavivecakaiH kRtA abhUvannevAneke granthAH, yato navapada| vivRtivadeva zrImadbhirnavatattvAkhyaM prakaraNaM zrImadbhirdevasUribhirvihitaM zAsanadhurAdhaureyaiH kharAtmajapratiSThAprAsAdapratiSThAprANasamaiH zrImadbhirabhayadevasUrivaryairbhASyeNAlaGkRtaM vivRtaM, anayorvivaraNayoH prAgetadeva vivaraNaM kRtaM yata etatprakaraNavRtteH samayaH paJcaSaSTyadhikaikAdazazatakarUpa', navatattvavivaraNasya tu 'vikramanRpaterekAdazazatasaMkhyoSvateSu varSeSu / adhikeSu catuHsaptatisamAbhiridamAgamat siddhim // 9 // ' iti tatprazastigatalekhasya nirUpaNena spaSTaH catuHsaptatyadhikai
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrInava0ha vRttau // 1 // Jain Education I kAdazazatakarUpaH saMvatsaraH, tatazca spaSTaivAdyA kRtirasya vivaraNasya, kiMca-navatattvavyAkhyAyAM spaSTamevoktavantaH zrImanto bandhavicAre mithyAtvasyAbhi| nivezika bhedanyAkhyAnaM kurvantaH paJcapaJcAzattame patre ekAdhikaikazatatamagAthAvRttau yaduta etatkathAvistarastu asmatprapaJcitanavapadavRtterevAvagantavyaH ' tathAca | spaSTamevAdyaM vivaraNametat / kiMva - yathA vivaraNadvayametat vihitaM tathaiva jJAyate zrImadbhireva zrIcandraprabhacaritraM vihitaM yataH jesalamerIyapustakasUcAyAM 33 pRSThe siridevaguttasUrI tassavi sIso ahesi saccaraNo / tassa viNeeNa imaM AimaghaNadevanAmeNaM // 1 // ujjhAyapae pattaMmi jasavanAmajjeNaM / siricaMda pahacariyaM mae kayaM mandamaraNAvi // 2 // vihitaM ca caritrametat prakaraNayoretayoranantaraM yatastatraiva ekkArasavAsasaesa aigaesu ya vikamanivAo / aDasattarIe ahiesu kaNhaterasIeN posassa // 1 // tathAca 1165.1174.1178 tamavarSeSu kramaNaiteSAM racanA, yadyapi yazodevAbhidhAnA vipazcitpravarA tasyAmeva zatAbdyAM tasyAmeva ca viMzatikAyAM aneke, eke paJcAzakeryApathika catyavandanavandanacUrNipratyAkhyAnavivaraNakArAH zrIyazodevAH, anye pramANAntarabhAvapraNetAro devabhadragurubhrAtaro yazodevAH, apare zrImunicandraziSyamAnadevAcAryaziSyA yazodevAH pare tu pAkSikasUtravRttyAdividhAtAro yazodevA ityevamaneke jAtAH paraM tebhyo bhinnA evaite yata ete upakezagacchIyAH upAdhyAyapadasthAH pUrvadhanadevAbhidhAvanto nAnye tatheti / atropayogino viSayAH kathaM kvoktA iti jJApanAya dRSTAntAnAM cAnukramAdijJApanAya nimnalikhito'nukrama evAvalokanIyaH / zlokadvayena zrIvIranamaskAraH, tRtIyena zlokena sarasvatIsAnnidhyecchA turyeNa gurunamaskAraH, devaguptasUrikRtanavapadaprakaraNavizadIkaraNapratijJA, satyAmapi pUjyakRtAyAM vRttau asyA vistarAdinA sAphalyaM, kSamA prArthanA, tato namiuNeti prathamagAthAyA vyAkhyAyAmabhidheyAdinirdezaH mithyAtvasamya navapadavRhaTTatarupodra ghAtaH / // 1 //
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ pArasA ityAdidvitIyagAthAyAM mithyAtvAdiSa va tatvAdiSu pratisthAna mA 1 tvavratasalekhanAnAmanukramasiddhizcoktA, jArisao ityAdidvitIyagAthAyAM mithyAtvAdiSu vakSyamANAni yAdRzAdIni nava dvArANi uddiSTAni, pazcAt mithyAtvAdiSu pratisthAnaM gAthAnavakaM vyAkhyAtaM yAvat saMlekhanAyA bhAvanAdvAre saptatriMzadadhikazatatamA gAthA vyAkhyAtA, antyagAthAyAM copasaMhAro granthasya, evaM tAvata sAmAnyena granthazarIraM / vizeSatastu mithyAtvasya svarUpe devagurudharmetarasvarUpaM, bhede AbhigrAhikAdayo bhedAH, utpattau jamAlezcaritre kriyamANakRtatvAdicarcA, goSThAmAhilavRtte AyarakSitAnAM vidyAdhyayanaM rAjasanmAnaM mAtRsaMtoSAya dIkSAdhyayanAdi bhadraguptAnAM niryAmanA kuTumbasya pravrAjanaM pituH sthairya ghRtapuSpamitrAdivarNanaM anuyogapArthakyaM zakrakRtA nigodapRcchA mathurAyAM goSThAmAhilakRto nAstikaparAjayaH tatra tasya caturmAsI durbalikApuSpasthApanA goSThAmAhilasya karmabandhe pratyAkhyAne ca nihnavatvaM, doSe trivikramakathAnake yAgIyahiMsAdoSAH, guNe atIcAre bhaMge bhAvanAyAM ca jJAtAni, samyaktvasya tUtpattidvAre tatprAptisvarUpaM vistareNa, cilAtiputradRSTAnte vaidikavAdaH, prabhAvanAyAM viSNukumArasya vRttAnte namucipakSakhaNDane sAdhuvRtteruttamatvasthApanA / teSu prathamavrate svarUpe 263 bhedAH, dvitIye vrate ye yathA jAyate iti tRtIye dvAre dvAdazavatabhaGgAH, vrate turye svarUpadvAre caturvizatidhA kAmaH aticAradvAre svastrIsaMtoSavataH parastrIparihAravatazcAtIcAravibhAgaH, paJcamANuvrate ca atIcArANAM paJcakatvamupalakSaNavidhayA tenAnyatrApi catuHSaDAdyaticArasaMbhavo na viruddha iti nirNayaH, bhogopabhogamAne yathA jAyate itidvAre paJcadaza karmAdAnAni, anarthadaNDaviratau ArttAdInAM svarUpaM, sAmAyike kutra kathaM kadA kArya taditi vicAraH, AgamikamatakhaMDanAya zrAvakANAmAvazyakavidhAnasyAvazyakatA sAdhitA, sAmAyike nayavicAraH, pauSadhAticAreSu 1024 sthaNDilabhedAH, saMlekhanAyAM niryAmakabhedAH, bhede saptadaza bhedA maraNAnAM, yathotpattidvAre dvAdazavArSikI saMlekhanA ityevaM viziSTapadArthavicArAmRtasindhusaMyutA vRttireSA mahatIti / ___ dRSTAnteSu tAvat-mithyAtvasya utpattau jamAleH " govindavAcakasya 2 surASTrAzrAddhasya goSThAmAhilasya 25 doSe trivikramasya 2 guNe indranAgasya 30 yatanAyAM ammaDaziSyANAM aticAre zivarSe: 10 bhAvanAyAM ca tAmale: " patraM pRSThaM ca yAvat dRSTAntaH Jain Education in For Private Personel Use Only
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrInava0 bRha. vRttau // 2 // Jain Education Inter samyattavasya tu - utpattau cilAtIputrasya doSe nandamaNikArasya 5 guNe dhanasArthavAhasya ra zaGkAyAM mayUrANDakasArthavAhaputrasya 63 kAMkSAyAma | bhojinRpasya vicikitsAyAM vidyAdAyivaNijaH vidvajjugupsAyAM durgandhAyAH 65 parapASaNDaprazaMsAyAM zakaDAlasya upabRMhaNAyAM zreNikasya ( saMyatamunerupabRMhA ) sthirIkaraNe AryASADhasya vAtsalyai vajrasvAminaH prabhAvanAyAM viSNukumArasya bhAvanAyAM kArtikasya sthUlaprANAtipAtaviratau tu ---- doSadvAre patimArikAyAH rAjagRhidUmakasya 5 guNe sUpagRhItazrAvakasya dAmannakasya 2 kSemasya 111 sthUlamRSAvAdaviratau doSe vasurAjasya 113 tRtIyatrate doSadvAre maNDikavRttaM 127 vijayakathA 128 guNadvAre nAgadattakathAnakaM 137 turIyatrate doSadvAre vayasyAtrikajJAtaM 145 kuberadattAkhyAnakaM 120 vaNiksutodAharaNayugmaM ca 18 guNe subhadrAyAH 153 zItAyAH | 166 paJcame cANutrate yathA jAyate iti dvAre devazarmaNoH 176 doSadvAre cArudattasya 43 guNadvAre jinadAsasya 1 digmAnasya doSadvAre koNikasya 130 guNadvAre caNDakauzikasya 2 bhogopabhogamAnasya svarUpe madyapasya RSeH vasumitrAyA 138 anivRttisvarUpe doSe seTubakasya subandhoH 208 nityamaNDitAyAH 228 guNadvAre jambUsvAminaH 223 anarthadaNDaviratau 226 kapilasya ( koraNTakasya) hiMsrapradAne parasparaghAtinAM caurANAM agnidAne skandakAcAryasya Arte ghaTaboddasya lapaTye vellahalasya doSe yAdavakumArANAM 236 guNe aMgarakSaka zrAddhasya 237 sAmAyike doSe kaNDarIkasya 250 guNe sAgaracaMdrasya 253 sudarzanasya dezAvakAzike svarUpe vaidyasya jAMgulikasya 26 guNe kAmadevasya 268 pauSadhopavAse guNadvAre zaMkhasya 250 Anandasya 282 atithisaMvibhAge utpattau kuraMgakasya 28 jIrNazreSThinaH 290 doSe nAgazriyaH 295 guNadvAre kRtapuNyakasya 202 zAlibhadrasya 17 bhAvanAdvAre zreyAMsasya 35 saMlekhanAyAM doSe saMbhUteH 339 paNDarAryAyAH 3 guNadvAre mahAzatakasya 23" bhAvanAdvAre skandakasya 30 patraM pRSThaM ca yAvat dRSTAntaH 9 navapada bRhaTTaterupod ghAtaH / // 2 //
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ samAlocya prastutaM vani # pustakaprazastau spaSTasyaH tathaiva navatatvamA atraivamavadheyaM dhIdhanaiH yaduta satyapyeSAM siddhAntAdipArAvArapAragAmitve'pi chadmasthAnAmanAmogasyAsaMbhavo na jAtvitisamAlocya prastutaM vRttipustakaM |zrImadbhiH granthakRdbhiH siddhaantaarnnvpaarNgmaishckreshvrsuubhiH| saMzodhitaM, yathA cAtra zodhakAH zrIcakrezvarasUrayaH tathaiva navatatvabhASyavRttipustake'pi yugapradhAnAH zrIde| vAcAryAH zrImadudyotanasUrizrIsiddhasUribhaH sahitAH zodhakA iti tattatpustakaprazastau saSTameva, tathA ca jainAnAmAdiparamparaivaiSA yaduta prakaraNAdikartRbhiH nirmAya kimapi vipazcidvandaiH zodhanIyaM, tata eva cAptAgamAnAM vRttiSu sthAne sthAne zodhanollekhaH, tathA ca viduSaH prati zodhanAyAbhyarthanAkRteH Adita eva zodhanIyaM budhaiH pustakamiti sarvazreyaskaraH panthAH, ye tu tathA viduSAM pArzve zodhanaM na vidhApayaMti vitanvate cAJjaliM vAcakAnAM zodhanAya te tu kayA paddhatyA sveSTamIpsaMti| tat ta eva jAnanti / kiMca-atra vRttau 242-260 tamapatrayoH sAmAyikavidhAne sudarzanakathAnake ca zrIvasudevasUraya ullikhitAH, jJAyate cAtasteSAmapyanekagranthakartRkatA, paraM na kvApi upalabhyante granthAsteSAM vidyamAnabhAMDAgAreSu, kevalaM tairvasudevasUribhirvihitaM kSAntikulakamekamupalabhyate, tacca mudritaM aSTAviMzatiprakaradaNamaye 'payaraNasaMdoha' nAmakegranthe, anyacca-vasudevasUrINAM kaH sattAkAla iti prazne yadyapi yathAvannopalabhyate aiticaM, paraM hastikuNDikAgacchIyazrIzAntibhadra riguravaH rAmavasunandamiteSu vikramIyAdeSu sattAvanta iti zrIhastikuNDikApurIyarAtAmahAvIrajinAlayaprazastito'vagamyate, prazastiriyamadhunA ajame-Y rusatkasaMgrahasthAne'sti, yatastatra prazastau vidagdhanRpatinA 993 varSe zrIvAsudevAcAryAya dattaM taccaityaM 996 varSe mammaTena samarthitaM cetyuktaM, tathA punarapi tacchiSyAn zAntibhadrAnAzritya / modyatpadmAkarasya prakaTitavikaTAzeSabhAvasya sUreH, sUryasyevAmRtAMzuM sphuritazubharuciM vAsudevAbhidhasya / adhyAsInaM padavyAM yamamalavilasajjJAnamAlokya loko, lokAlokAvalokaM sakalamacakalat kevalaM saMbhavIti // 30 / Jain Education italiati For Private & Personel Use Only wall
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrInava0bRha| vRttau navapadavRhataterupAdaghAta // 3 // zAntyAcAstripaJcAze, sahasre zaradAmiyam // mAghazuklatrayodazyAM, supratiSThaiH pratiSThitA // 37 // tathAca tripaJcAzadadhikasahasrAbdeSu sattAmatAM zrIzAntibhadrAcAryANAM bhAvAt tadgurUNAM dazamazatAbdyAM sattA nAsaMbhavinI, zrImanto lAvaNyasamayAstu / prabhAvakatayA khyAtaM balabhadramuni vAsudevAcAryamevAdizanti, vizeSArthinA tatkRto balabhadrarAsako'valokyaH, asmAbhistu tadA bauddhAnAmatrAsambhavAt khegArAjasamaye AmarAjasya zrImatAM vappabhaddezca tatrojayante AgamanaM teSAmeva jayAvAptizcetidvayamabhyupagacchatA tannAvagataM yathAvaditi nollikhitamatra / anyacca vRttireSA prasiddhatamA viduSAM vizeSataH kharAtmajAnAM, yataste samAlambyainAM sAmAyikoccArAdnu IyApratikramaNaM vizeSeNa sthApayanti, vastutastu bhrama eva teSAmatra, dRzyatAM tAvat prastutagranthastha etadviSayakaH pAThaH "AvazyakacAyuktasAmAcArI tviyam-sAmAyikaM zrAvakeNa kathaM kArya !, tatrocyate-zrAvako dvividhaH-anuddhiprApta RddhiprAptazca, tatrAdyazcaiyagRhe sAdhusamIpe pauSadhazAlAyAM gRhe vA yatra vA vizrAmyati pRcchati ( tiSThati ) ca niryApArastatra karoti, caturpu tu sthAneSu niyamena karoticaityagRhe sAdhumale pauSadhazAlAyAM gRhe vA''vazyakaM kurvANa iti, eteSu ca yadi caityagRhe sAdhumUle vA karoti tatra yadi kenApi saha vivAdo nAsti yadi bhayaM kuto'pi na vidyate yadi kasyApi kizcinna dhArayati, mA tata AkarSApakarSoM bhUtAM, yadivA'dhamarNamavalokya na gRhNIyAt mA bhAjIditibuddhyA, . yadivA gacchanna kamapi vyApAra vyApArayet tadA gRha eva sAmAyikaM gRhItvA caityagRhaM sAdhumUlaM vA yathA sAdhuH paJcasamitisamitastriguptiguptastathA yAti, Agatazca trividhena sAdhUnnamaskRtya tatsAkSikaM sAmAyikaM punaH karoti- karemi bhaMte ! sAmAiyaM sAvajaM jogaM paJcakkhAmi duvihaM tiviheNaM jAva sAhuM pajjuvAsAmI ' tyAdi sUtramuccArya, tata IpithikI pratikrAmatyAgamanaM cAlocayati, tata AcAryAdIn yathAratnAdhikatayA'bhivandya sarvasAdhUna upayuktopaviSTaH paThati pustakavAcanAdi vA karoti, caityagRhe tu yadi sAdhavo na santi taderyApathikIpratikramaNapUrvamAgamanAlocanAM vidhAya caityavandanAM karoti Jan Educa For Private Personel Use Only
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ tataH paThanAdi vidhatte, sAdhusadbhAve tu pUrva eva vidhiH, evaM pauSadhazAlAyAmapi, kevalaM yathA gRhe AvazyakaM kurvANo gRhNAti tathaiva gamanavirahita" // atra tAvat mataM kharAtmajAnAM yaduta sAmAyikavidhau prAk sAmAyikoccArAt na kAryeryA, pazcAdatra soddiSTeti, para netre nimIlya cintanIyaM tairyaduta ' sAmAyikaM karoti-tyAdi sUtraM samuccArya ' ityatra ktvApratyayAntena saMbaddhaM prAgevAnvitaM, pazcAt / tata IryApathikI pratikrAmatyAgamanaM cAlocayati tata AcAryAdIn yathAratnAdhikatayA'bhivandya sarvasAdhana ityAdi ' ityAdivAkyena yo vidhiH svatantratayA nirdiSTaH sa kathaM sAmAyikena saMbadhyate !, anyathA sAdhUnAM virahe na bhavatyeva sAmAyikamityaniSTamApanIpadyamAnaM kena vAyeMta !, kiMca * caityagRhe tu yadi sAdhavo na santi tadeopathikIpratikramaNapUrvamAga. manAlocanAM vidhAya caityavaMdanAM karoti tataH paThanAdi vidhatte' ityatra kiM na dRzyate kharaistaiH vinaiva punaH sAmAyikoccAraM kartavyatayoktamIryAdi, samAlocane |ca paurvAparyasya vyaktametat bhaviSyati yaduta naiSA sAmAyikapratibaddheryA, kiMtu AgamanAlocanAdipratibaddheti / aparaMca mataM kharAtmajAnAM yaduta aparvasu pauSadhakaraNamavidhiH, tatra AgamoktAnyaSTamyAdIni paNi prasiddhAnyeva paramaSTAhikAjanmAdikalyANakAdInAM grahaNArthaM tairAzrIyate eSA paraM vRttiH, tadapyavicAritameva ramaNIyaM, yataH prathamaM tAvat dRzyatAM pUrvAparasaMbandhayutaH sa pAThaH " cazabdo na kevalamAhArAdInAM catuNI nivarttane pauSadhopavAsaH, kintu tadanyatamanivarttane'pItyanuktasamuccayArthaH, kartavyaH vidheyaH sa niyamAtaniyamena aSTamyAdiparvasu-aSTamIcaturdazyAdiSatsavatithiSu, yaduktaM "posahauvavAso uNa aTTamIcauddasIsu janmadiNe / nANe nivvANe cAumAsa aTTAhipajjusaNe // 1 // aTTAhitti aSTAhikAH caitrAzvayuGmAsAnadhyAyadineSu aSTamIprabhRtayo yAH kriyante tAsu kalyANakadinASTAhikAsu vA, eteSu ca dineSu suzrAvakasya jinapUjAtapo'nuSThAnavizeSodyamo bhaNita eva, yadAha dharmadAsagaNiH-saMvaccharacAummAsiesu aTTAhiyAsu ya tihIsu / savvAyareNa laggai jinnvrpyaatvgunnesu||1||" atra prathamaM tAvat AhArazarIrasatkArAbrahmAnyApArANAmanyatamasmAt nivarttanaM pauSadhatayA'bhimataM,niyamakartavyatA causyASTamyAdiSu proktA, abhyAdiparvasu-aSTamIcatuHzyAyAmAsAnadhyAyadineSu aSTamIvaracAumbhAsiesa aTTAhiyAmata,niyamakartavyatA cIsyATama Jain Education Intel For Private Personal Use Only fww.jainelibrary.org
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrInavabRhaH vRttI // 4 // |etAvanmAtreNa yadi niSedho'parvasu tarhi aparvaNi upavAsabrahmacaryAdikaraNamapi teSAmavidhipathapatitaM syAt, kiMca-TIkAkRduktyA zrIdharmadAsagaNivAkyena ca navapabRhadaDhukharAtmajapakSe aparvaNi jinapUjAdivizeSodyamo'pi niSedhapadavImeva yAyAt , tannAsau ruciraH panthAH kharANAmiti yathAsthamAlocyaiva vartitavyaM dhIdhanaiH / / terupod: pramANaM cAsyAH / anuSTubhAM sahasrANi nava paJca zatAni ceti prAntyavAkyena spaSTameva / mokSamArgAzrayaNasAdhitazreyaskAH sAdhavo ghAtaH / yathAvadvijJAyaitatprakaraNoktaM mithyAtvAdisaMlekhanAntaM padArthapaJcadazakaM saMyame'kSamebhyo'pi zrAvakebhya upadizantu, zrAddhAzcatat zrutvA vAcayitvA vA'vadhArya ca yathAvadanutiSThantu sAdhu sAdhudharmAbhiSaktacittA ityarthayante AnandasAgarAH | vedASTanandAbjamiteSvatItepvabdeSu bhUpottamavikramArkAt / zucau navamyAM bahule gurau cAnando'mumAkhyad bhavibuddhivRddhayai // 1 // kAzmIrajezAlayamArbha | nagnAn, vijitya vighnaughavidhAnadakSAn / satpaMcamIzukradine vizAkhe, daNDakriyAM zuddhamanA vidhaay||2||shriimedpaatteshnideshpussttH sthitaH pure shriiudyaatpuraakhye| mokSAdhvalInAn zrutavAkyapInAn, zrAddhAn samAzritya hitaM dadhAnaH // 3 // vyadhatta vRttau ruciraM padAnAM, prabandhamugraM tu paraM navAnAm / vicakSaNAH sattiparA bhavantu, prasannatA sarvaguNAvahA yat // 4 // tribhirvizeSakaM udayapura saMvat 1984 (gujarAtI saM. 1983)ASADhakRSNanavamyAm AnandasAgarAH / atra 235-287 patrayoH dakSiNasyAM dvArikAyAH pANDamathurAyAzca madhye kauMzAvIkavanamullikhitaM dRzyate, taccedAryakSetrasya sImavidhAyakatayA dakSiNasyAmabhyupagamyeta na syAdevAryAnAryaviSayaviSayako vivAdo yaH prAgutthitaH, syAdeva caivaM sati kaliGgakoMkaNakaparyantAnAM zrIsaMpratikAlAdapi prAgevAryaviSayatA, paratazcAvasthitAnAM huDukamahArASTrAndhradraviDAdInAM ca prAganAryANAmapi zrIsaMpratinRpakAritA''yaMtA, zrInizIthacAdiSvapyeteSAmevAryatAkaraNamAkhyAyIti zaM sarveSAmastu / // 4 // Jain Education Interi For Private & Personel Use Only Syllww.jainelibrary.org
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ viSayaH gAthAH yAdRzaM yatibheda utpattiH doSAH guNAH yatanA aticAraH bhaMgaH bhAvanA bhAvanA mithyAtvaM 3-11 jamAliH govindAcAryAH saurASTra trivikramaH indranAgaH ammaDaziSyAH zivarAjarSiH tAmaleH tAmale zrAddhaH goThA mAhilA cilAtiH 2 samyaktvaM 12-20 nandamaNikAraH dhanasArthavAdaH mayUrAMDa AmrabhojI vidyAvaNika durgandhA zakaDAlaH zreNikA AryASADhaH vajasvAmI viSNukumAraH kArtikaH Jain Education Interna ona For Private & Personel Use Only T
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrInava0bRha 3 prANAtipAtaH 21-29 patimArikA dramakaH vRttI dArakaH dAmanakaH // 5 // 30-38 mRSAvAdaH adattaM nAgadattaH maithuna 48-56 subhadrA sItA devazarmA parigrahaH digmAnaM bhogopabhoga. vasuH maNDikA vijayaH vayasyAH kuberadattA vaNikasutA cArudattaH koNikaH seDubakaH subandhuH maMDitA yAdavAH 66-74 75-83 jinadAttaH caMDakauzikaH jambUH madyapaH vasumitrA 10 anarthadaMDaH 84-92 koraMTakaH caurAH // 5 // ghaTabohaH vohalaH Jain Education Intel For Private & Personel Use Only ww.jainelibrary.org
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ 11 12 13 14 15 sAmAyika dezAvakA. poSadhaH atithirsa saMlekhanA 93-101 102-110 112-119 120-128 129-137 jAMgulikaH vaidyaH kuraMga: jIrNazreSThI kaMDarIkaH nAgadhIH saMbhUtiH paMDarAya sAgaracaMdraH sudarzanaH kAmadevaH zaMkhaH AnandaH kRtapuNyaH zAlibhadraH mahAzatakaH zreyAMsaH skandakaH svraanee kaavaali ani vaar
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ For Private & Personel Use Only
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ N mUlagAthAnAmakArAdiH kramaH mAthApAdaH aMkaH patraM pR.| gAthApAdaH aMka patraM pR.| gAthApAdaH aMka patraM pR. aiyaraNaM jaha jAyaM ... 9 34 2 iriyAsamiyAe pari0 ... 74 194 2 kaNNAgobhamAliya 31 105 aTArasahA baMbha ... 48 140 2 ihaparalogAsaMsa0 ... 135 334 2 kajaM ahigicca gihI ... 89 237 2 " 1 umgaM tavati tavaM ... 119 284 2 kammakhaovasameNa 95 242 aNabhUyaM ubbhAvai ... 30 104 2 | uciyakalaM jANijjasu ... 44 138 1 kaMdappaM kukkuiyaM 90 238 aNiuttA uNa purisA ... uDr3a ahe ya tiriyaM .... 72 193 kaMdappAi uccA 91 239 atthaM aNatthavisayaM ... 171 47 1 uvabhogaparIbhoge kAUNa gaMThibheyaM 14 abbhakkhANAINi ... 2 ubasamgaparIsaha khettaM vathuhiraNa 58 170 118 284 1 abhiggahiyamaNAbhi0 ... khettAi hiraNNAI 4 6 1 eka paMDiyamaraNaM 63 184 ... 133 330 aliyaM ca jaMpamANA ... girinayare tiNi vayaM0... 51 143 33 110 2 egamuhurta divasaM 107 268 2 guNaThANagaMmi taha pari0... asaNaM pANaM taha vattha. 121 286 1 | egavihaMtiviheNaM 104 265 2 cattakalattaputtasuhiya0 ... 65 186 2] ANayANa pesaNe'viya ... 108 269 1 egavihaduvihativihaM .... 13 46 1 cAummAsiga'vahiNA ... 106 AhAra deha sakkArA ... 112 271 1 etthaM saMkA kNkhaa| ... 18 60 1 ciMtaMti kareMti sayaMti ... 92 239 2 itthI puriseNa samaM ... 55 169 1 orAliyaM ca divvaM ... 49 142 12 chaTheNaM AyAvaNa ... 10 biaar-onoraran Jain Education Internatig For Private & Personel Use Only How.jainelibrary.org
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrInava0bRha davRttI // 7 // 190 124 gAthApAdaH chaNNaMgadasaNe phAsa. ... jai jANato giNhai ... jattha bahUrNa dhAo ... jayaNA lahuyAgaruI ... jaha caMDakosio khala jahasattIe u tavaM edure utava .... .. jaMjoga thevaMpihu ... jaM sAhUNa na diNNaM ... jANaMtassavi evaM ... jArisao jaibheo jeNabhavaNAisu saMthAra jiyarAgadosamohehiM ... je iha parimANakaDA ... je daMtasohaNaMpihu.. ... ... je puNa aNatthadaMDa je puNa karita viraI ... aMka patraM pR.| gAthApAdaH 53 166 1 je puNa vahaviratijuyA ... 64 186 1 je posahaM tu kAuM ... 80 223 1 je miu saccaM japaMti ... 1 jo ciMtei adattaM ... 2 tattAyagolakappo ... 116 282 1 teNAhaDaM ca takkara ... 296 1 tesiM namAmi payao ... 2 thUlA suhamA jIvA ... daLUNa dosajAlaM ... dANaMtarAyadosA ... disiparimANaM na ku0 ... 1 dugatigadgadgadugaeka ... 1 duniyA teyAlA ... 47 140 1 dupaNihANaM kAuM ... 88 266 2 duvihatibihAi maMsA ... 42 118 1] duvihAMtaviheNa guNa0 ... aMka patraM pR. gAthApAdaH ____ aMka patraM pR.| mUlagAthA25 95 1 " " " 82 225 nAmakArAdi 114 273 1 , , viu ... 50 142 34 113 2 devo dhammo maggo 46 139 2 desAvagAsiyaM puNa 66 187 2 dhaNNA ya puNNavaMtA ... 45 138 2 dhammajjheNAvagao ... 98 261 38 115 2 dhammiMdiyasayaNaTA ... 84 226 dhIrA ya sattimaMtA ... 115 273 86 231 2 namiUNa baddhamANaM 308 2 paDivajjiUNaNasaNaM 36 335 2 69 188 2 paNamAmi ahaM nicaM 29 104.1 32 106 1 137 336 1 // 90 2 paradabvaharaNavirayA ... 43 128 20 262 2 paradAravajjiNo iha 54 167 2 77 119 2 parapurisavajaNAo ... 53 148 73 194 1 parimiyakhittAo bahiM ... 68 188 2 // orrrrrrrrrrrror 21 // 7 // JainEducationary For Private Personel Use Only w.jainelibrary.org
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ 23 130 gAthApAdaH pANaivAe jayaNA pANAivAyanivattaNaM ... pAvovaesa hiMsappa0 ... puvAvaradAhiNeNaM ... poggalapariNAmaM ciM posahauvavAso uNa | phalaMsaMpattIvi dhuvA baMdhavahachaviccheyaM ... baMdhAi u AuTTi ... bAlamaraNehi jIvo ... buddhiM puvaM kAUNa ... bhAvaNa tai tAmaliNA ... maibheyA puvvoggaha maNavaikAyANaM ... maraNaM sattarasavihaM ... malamailajunnavattho ... aMka patraM pR.| gAthApAdaH aMka patraM pR| * gAthApAdaH aMka patraM pR. 26 101 1 mahumajjamaMsapaMcuM0 ... 195 1| savve ya savvasaMgehiM 110 270 88 2 sahasA abbhakkhANaM 36 114 226 2 micchattapariNao khalu ... | saMthAra thaMDileviya ... 117 282 67 188 1 micchattassa guNo'yaM ... 7 27 2 saMbharai vAravAraM 62 184 209 1 mucchA parigaho iha ... 57 saMmattaM pattaMpihu 270 2 rAgaddosavasaTTA ... 87 232 1 saMmattamivi patte 192 2 loiyatitthe uNa vhANa 59 2 saMleiNAi puvaM 319 27 102 1 viratiphalaM nAUNaM 113 272 2 saMvaccharAigahiyaM 103 265 28 103 1 saccittaM paDibaddhaM / 81 223 2 sAmAiyaM tu paDiva0 66 244 132 320 1 saJcittAcittobhaya0 40 117 1 sAmIjIvAdattaM 39 116 35 113 saccitte nivikhavaNaM 106 308 1 sAvajjajogavajjaNa. ... 11 41 1 sammattaparibhaTo ... 15 532 sAhUNa varaM dANaM 123 290 5 6 2 sammatta suyaM taha desa0... 94 241 1 sAhUNaM je dANaM / 120 285 99 261 sammattassa guNo'yaM ... 16 55 siMvasaggaparamakAraNa ... 97 250 317 2 savvavayANa nivittiM ... 1.9 270 1 suipANagAi aNusa. ... 134 333 225 1 savvaM ciya sAvajja ... 101 263 1 soUNa adigNe'vihu ... 122 287 1 birrrrrrrrrrry 240 Jain Education inteli For Private & Personel Use Only All.jainelibrary.org
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrInava0bRha vRttI sAkSiNAmakArAdi | gAthAdipAdaH akkosahaNaNamAraNa ... aDai bahuM vahai bharaM ... ajJAnaM saMzayazcaiva ... aNabhimgahiyakudichI ... aNabhiNivesA hu kayAi aNavAyamasaMloe ... ... arNidiyaguNaM jIvaM ... aNupuMkhamAvahatAvi ... asaNaNa suMdari ... anirikkhi yApamajjiya anirdiSTaphalaM sarvaM ... anusamayamaraNazaraNo ... anyathaiva vidhIyante ... sAkSiNAmakArAdiH kramaH patraM pR.| gAthAdipAdaH patraM pR.| gAthAdipAdaH ... 228 2/apacchimA mAraNaMtiyA ... ... 335 1/ ADhavai aMtara so ... 1] appahiyamAyaraMto ... 289 1 AdAnagarvasaMgraha 1 appeNavi kAleNaM 250 1 AdAvatyabhyudayA 47 2 appeNa bahumesejjA 128 2 AdhAro mAnasAnA 1 arhatAM janmanirvA0 ... | AvIi ohiaMtiya ... ... 283 1 alAbharogataNaphAsA ... 225 2 AhAkammanimaMtaNa ... 1 avadhUtAM ca pUtAM ca ... 1 AhAraguttI avibhUsiappA 1 avazyaM yAtAraH ... 2 ikSukSetraM samudrazca 1 avisaMvAdanayoga0 ... / 1 iguvannaM khalu bhaMgA ... 1 asti vaktavyatA kAcit 1 iMgAle vaNasADI ... 1 aMgapaJcaMgasaMThANa. ... iMdiyabalaUsAsA 2 aMtamuhuttA uri ... ... 49 1 udhdhUtAH prathayanti ... 1 aMbassa ya niMbassa ya ... ... 7 1 ubhayamuhaM rAsidurga 284 411 0.00 ... OMM 167 2iMDiyana Jain Education int Lellww.jainelibrary.org
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ patraM m gAthAdipAdaH uvavAo sAvayANaM ... m m Moronor m ... . 41 m m m ... 334 2 m patraM pR. gAthAdiprAdaH 31 2 ega vae navabhaMgA egavihaM duviheNaM egidiyasuhumiyarA 1 ego jai nijjavago etan maithunamaSTAMga | etAvAneva loko'yaM entassa'NugacchaNayA eyaM sasAlamaraNaM 316 2 | evaM khu jaMtapIlaNa 104 2 kaDasAmaio purvi 1 kaNDanI peSaNI cullI ... 1 katti kaDaM me pAvaM ... kammAiM nRNaM ghaNAca0 ... 283 1] karNaviSeNa ca bhagnaH ... 2 " " ... uvasamasammattAo uvasAmagaseDhigayarasa uvasAmaM uvaNIyA ubvatta dAra saMthAra | uvveleUNa balA ee ceva u bhAve | eesiM tu payANaM eka eva hi bhUtAtmA ... | ekaM tAvadanAdisaMsRti ... ekAnaM naiva bhujIta ... ekaikazo'pi nighnanti ... ekkagadgatigacauro ... ega vae chabhaMgA m patraM pR. gAthAdipAdaH 11. 1 kartuH svayaM kArayituH ... 06 2 kazcidrAgI bhavati hasito 04 1 kAUNaM takakhaNaM ciya... kAmArthoM lipsamAnastu ... 421 kAliyasuyaM ca isibhA0 22 1 kAle diNNassa pahe ... 285 2 kiM tAe pavirAe ... 318 1 | kulabalamaigaruyattaNa. ... 2001 keNa diDa paraloo 262 1 keSAMciccittavittaM ... 81 2 ko'nyaH kRtaghno'styakhi0 koho ya mANo ya aNi0 34 2 krodhaH paritApakaraH ... ... 102 krodho nAma manuSyasya ... ... 112 2 | khaMtapiyaMtau surao ramaMtavi m m m m ... ... m mh lm Jain Education For Private & Personel Use Only Do
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ pR. zrInava0bRha vRttI sAkSiNAmakArAdi .... 50 ... 116 gAthAdipAdaH patraM pR. gAthAdipAdaH | khINe daMsaNamohe ... 47 1 chijjau sIsaM aha hou... khahA pivAsA sIuNhaM ... 225 2 jai jiNamayaM pavajaha ... gahiUNa ya mukkAI 267 1 jai sukyabyavasAo gAravapaMkanibuDDA ... 318 1 jaNayasuyANaM ca jae ... gihamAgayassa sAhussa jaNavayasaMmayaThavaNa ... guNaseNa aggisammo ... 231 2 jayaM care jayaM ciTTe ... 2 | cariMdiyajIvANaM 1 jaha jaha appo loho ... |cattAri vicittAI 1 jaM jaha bhANiyaM taM taha ... | caraNarajasA prazamanaM jaMpi vatyaM va pAyaM vA ... caMdavasiya saMkho ... 272 1 jaM moNaM taM samma caMpAe kAmadevo "" ... 267 1jola jaM moNaMti pAsaha ... ceiyasAhuabhAve ... 272 1 jAvaiyA vayaNapahA ceiharasAhugihamAi0 242 2 jAvaMti ajjabayarA caurazcaurApako mantrI ... 139 1 jiNavarabhAsiyamAvesu chaumatthamaraNa kevali ... ... 317 2 jiNasAsaNasa niMda ... ::::::::::::::: patraM pR. gAthAdipAdaH 51 1 jo atthikAyadhamma 31 2 jo jiNadiTTe bhAve ... 75 1 jo suttamahijjato 116 1 jJAnadarzanacAritra. jJAnasya jJAninAM caiva 239 2 ThANAdisi pagAsaNayA ... taNayA ... 183 2 ThiikaMDagANa evaM ... 47 1 Thiyao va ciTuo vA ... 169 1 taNhAcheyaMmi kae ... 46 1 tat jJAnameva na bhavati ... 241 2 tattvArthazraddhAnaM 6 2 tattha asaMpatto'nthI ... 20 2 tatra yA'pAyasadvya 0 62 2 taskarA DimbharUpANi ... 50 1 tassa ya caramAhAro ... ... 141 ... Jain Education Intl For Private & Personel Use Only
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ gAthAdipAdaH taM micchattaM jamasadda0 tApacchedakaSaiH zuddhaH tithiparvotsavAH sarve 103 2 // 882 262 6 patraM pR. gAthAvipAdaH 2 diTTIe saMpAo 1 dukkhAbhAvo na suhaM ... 2 durgatiprasRtAn jantUn ... 1 durbalAnAmanAthAnAm 2 duvihativihAi ucca u ... 1 duvihAtavihaNa par3hamo 1 deviMdavaMdiehiM ... 2 deSasyAyatanaM dhRterapa0 46 1 dhammiTrigavAhiga0 ... dhammamiNaM jANaMtA dharmAjjanma kule zarIra0... 2 dharmAdratnonmizrita0 ... / 1 dharmAvazyakahAnau vA ... 2 dhAvei rohaNaM tarai .... 2 na kareMti je tavaM saja0... patraM pR. gAthAvipAdaH 141 1 na cApyaviSayasyaha na mArayAmIti kRta0 navaNIyaM tajjoNiya0 ... navanavasaMvego khalu ... | naSTe mRte pravajite na sarai pamAthajutto na santi yeSu dezeSu na so parigaho butto ... 176 2 nAibigiTro ya tavo ... 60 1 nANamavAyadhiIo ... ... 253 2 nAdeyAni na deyAni ... 41 2 nAseI agIyatyo ... 85 1 nicca huti daridA ... 316 2 nicchayao puNa appevi 176 1 niravajAhAreNa 303 2 nivasejja tattha sar3o .... ... titthayaravaMdaNatthaM tilAzcampakasaMsargAt tehiM saha paricayo ... to baMdhamaNicchaMto ... trikAlavidbhistrijagaccha0 traikAlyaM dravyaSaTkam ... daTubvA rAyasahA davANa savvabhAvA dazavidhayatidharmaratAH dasaNanANacaritaM dasaNanANacaritte .... Biorronorarrrrrrrrrror 319 ... ... ... Jain Education likhmalinal For Private & Personel Use Only
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ patraM pR. zrInava0bRha vRttI sAkSiNAmakArAdi // 10 // 50 gAthAdipAdaH nisagguvaesaI nissaMdehattaM puNa ... nehANurAgasabbhAva. navAsti rAjarAjasya no khalu aparivaDie ... paidiNaM bhattapANeNaM pacchillahAyaNaMmi paThitaM yanna, virAgAya paThitaM zrutaM ca zAstraM paDibandho lahuyattaM paDivaNNadasaNassa ya ... paDhamaM jaINa dAuM ... paDhAmikko tiSNi tiyA ... paNa nava cauro vIsA ya pattI pattI pANiu ... parimiyamuvasevaMto ... ... patraM pR. gAthAdipAdaH 47 1 palakalaTTasAgA 2 paMcaNha aNuvayANaM 1 paMcatAni pavitrANa pAvayaNI dhammakahI 2 pAsatthosannakusIla 2 purANaM mAnavo dharmaH 2 posaha uvavAso uNa ... 1 posahovabAsassa ... 1 prajAnAM dharmaSaDbhAgaH ... 2 prathame jAyate ciMtA 1 prANinAM bAdhakaM caitat ... 1 prArabhyate na khalu vighna0... 2 prekSAvatA pravRttyarthaM ... 11. 1 phalaphali patte puSphe ... 5 1| baddhellayA ya mukke0 ... 118 1. bahuvigdhAI seyAiM ... Morarrrrrrrrrr ... ... 271 283 patraM pR.| gAthAdipAdaH 196 1 bArasa chAvaTThIcciya 107 1 bAvIsasantamohassa bhavasthakevalinaH | bhUmApahaNajalachANa 316 2 maibheeNa jamAlI 10 1 mANakaNagarayaNavaNa malamailapaMkamaila maMsaM paMciMdiyavaha mA gAH khedamidAnI mAnaM muJcati gauravaM ... mAyAlobhaSAyA ... 1 mA hoha suyaggAhI micchattaM jamuiNNaM ... 1 mitti miumaddabatte 261 1 mUkA jaDAzca vikalA: ... 2 1 mUlameyamahammassa 155 253 45 174 47 263 11. | // 10 // 2 ... ... Jain Education Inter For Private Personal use only A jainelibrary.org
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ gAthAdipAdaH mRgA mRgaiH saMgamanu0 ... mRtyorabhAvAt niyamo ... mehuNavayabhaMgamI | maithunAnusmRtisaMskAra0... mottUNa pattaniyaraM | yat svayamaduHkhitaM yat prANiyAsatya | yad bhAvadoSavadvAkyaM yadyapi nipuNo yogI ... | yadyapi nisevyamAnAH ... yadi nAmAsya kAyasya ... yamupArjayanti dharma ... yasyASTAdaza doSAH ... yA gamyA satsahAyAnAM ... yAvat svasthamidaM kalevara0 yUpaM chittvA pazUna hatvA pR. gAthAdipAdaH 51 2 yogaduSpANidhAnaM ca ... 2 raNe vane zatrujalAgni0 ... 143 2 randhaNakaMDaNapIsaNa 142 1 rAgaddosaviutto ... rAgAdA deSAhA 285 | rAgI devo dosI devo ... 1 rAgo doso moho ... rAmeNa bhUH kSatriyavarga rUvaM siri sohaggaM ... 1 labheNa tassa labhati hu ... 2 | lukhattA muharjataM ... 2 lokavat pratipattavyaH / 1 vaDauMbari kAuMbari ... 1 vane raNe zatrujalAni0... 2 vasahikahanisajjidiya ... 2 vAdAMzca prativAdazci ... patraM pR. gAthAdipAdaH 91 1 vAsasahassapi jaI 164 1 vAsaM koDIsahiyaM / 196 1 vigahAiehiM rahio 101 2 vicchiNNaM dUramogADhaM 10 1 viddAnajurabhigamyaH 5 2 viSayI viSayaviraktaM 47 2 viSayI viSayAsaktaM 231 2 viSasya viSayANAM ca 941 vItarAgA hi sarvajJAH .... 49 1 vyApAdayati tanUjam ... 9 2 vatino jaGgamaM tIrtham ... 2 SaT zatAni niyujyante ... 96 1 ziSTAnAmeSa samayaH ... 97 1 zuci bhUmigataM toyaM ... ... 140 2 zubhAzubhAni karmANi .... ... 49 2' zravanti yasya pApAni ... rrnor orror marrrrrr naaku ku ku ku ku ku ku ku ku ku Jain Education All pAlA sww.jainelibrary.org
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrInava0bRha| vRttI sAkSiNAmakArAdi NE. 307 gAthAdipAdaH | sakRjjalpati rAjAnaH ... sapAtraM mahatI zraddhA ... sa yaM zaucaM tapaH zaucaM ... samatRNamaNimuktebhyaH ... sammattaM pa ya tivihaM sammAdaThThI jIvo samyaktattvaparijJAnAt |sayamiha micchaddiThI sarvasyaiva hi zAstrasya sarvaH pUrvakRtAnAM sarvArambhanivRttastu sarvAH saMpattayastasya ... sarve kSayAntA nicayAH ... sabvAviya ajjAo ... sahasabhakkhANAi |saMkappo saMraMbho patraM pR. gAthAdipAdaH 133 2 saMkaMtadibvapemmA 2 saMkucati mahImaNDala.... 2 saMtami vitigicchA 286 2 saMpattadasaNAI 2 saMmattami u ladhe 2 saMyamaguNayuktebhyaH 1 saMvacchara cAumAsi 1 sAdhUnAM darzanaM zreSTha 1 sAmAiyaMti kAuM 1 sAmAiyaMmi u kae 1 sAvajjajogavirao 1 sAhammiyakcchalaMmi 305 2 sAhAraNA tu mUlA 318 2 sAhUNa kappaNijja 115 1 sAhUNa daMsaNeNa 91 2 sIyAlaM bhaMgasayaM patraM pR.| gAthAdipAdaH 73 2 sIhagirisusIsANaM ... 247 1 sukhaduHkhAnAM karttA .... 60 2 | sukhAsvAdalavo yo'pi ... sunnaharaM jiNavaramaMdi0 ... 2. suratasukhaM khalamaitrI ... ... 286 suhaDova raMgamajhaM ... 1 sUtroktasyakasyA0 ... sUre tyAgini viduSi ca... 1 soUNa saddahiUNa ya ... 242 1 so hoi abhigamaI ... 972 1 strImudrA jhaSaketanasya ... ... 77 2 snAnaM madadarpakaraM ... 196 1 smaraNaM kIrtanaM keliH ... | hasiyalaliovagRhiya .... 7 2 hA duchu karya hA duchu... ... 110 2' hiMsAnRtastayAbrahma ... birrrrrrrrrror 244 __... 253 286 142 1 141 1 263 1 ka in Eduent an inte Mr.jainelibrary.org
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ za AgamaH AcArAGgam AvazyakacUrNiH .... 286 rrrrror uttarAdhyayanabRha kalpabhASyam sAkSIbhUtagranthAnAmakArAdiH .... 169 2 jJAtadharmakathA 55 1 bhagavatI .. ... 241 2 vRSabhAkhyAnakam 1 dazavakAlikam ... . ... 50 ... ... 272 1 vyavahArabhASyam ... ... 70 2 prajJApanA ... 47 1 zrAvakamajJAptiH ... ... 286 2 prathamapaJcAzakavR0 ... ... 168 2 saptatikAbRhatcUrNi: ... . ... 168 sAkSIbhUtagranthakArAkArAdi ... 88- 2 | niyuktikRt ... ... 283-2 / 335-2 | vAcakaH ... ... ... 45 2 ... ... 11 2 pUjyapAdAH ( devaguptAH) ... 68-2 vedAnusAriNaH ... 50 ... 2 28 41 1 pUjyAH (jinabhadrAH)... ... 64-2 25-22271-1 / 250-1 manuH | vyAsaH ... 41-2180-281-2 ANT ma nu ... ... ... ... 86 1 289-11308-1 | vasudevaH ... ... ... 242 2 | zayyambhavaH ... ... ... 167 2 ... 106-2 / 110-2 vAcakamukhyaH ... 45-1191-2 / 116-1 / haribhadrasUriH ... ... ... 169 2 gandhahastI ... jinadevaH ... jinabhadragaNI ... dharmadAsagaNI ... | niyuktikArA: ... Join Education Inter zjainelibrary.org
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ For Private & Personel Use Only
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ zreSThidevacandra lAlabhrAtR-jainapustakoddhAra-granthAGkaH zrImaddevaguptasUrivayenirmitaM shriimtrvpdprkrnnN| zrImadyazodevopAdhyAyanirmitavRttiyutam // namo jinAya kalyANakarAya // zuddhadhyAnadhanaprAptyA, karmadAridrayavidrutau / nirvRtiH sAdhitA yena, taM namAmi jinaprabhum // 1 // jayati jitkrmshtrurlbdhaatulmhimkevlptaakH| tridazAsurakRtapUjaH sa tattvanirvAdako viirH||2|| Jain Education Inter Mona! For Private & Personel Use Only
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ navapada vRttinmU. deva. vR. yazo. // 1 // Jain Education In yasyAH prasAdayAnena, lIlayA jJeyasAgaram / taranti vibudhAH sA me, sannidhattAM sarasvatI // 3 // mama buddhikumudinIyaM yatsaGgamazazadharodaye sadyaH / alabhata vikAsamasamaM tAn bhaktyA nijagurUnnaumi // 4 // zrIdevaguptasUrirviracitavAn navapadaprakaraNaM yat / vivRtiM tasya vidhitsurvijJapaye sajjanAnevam // 5 // vRttiryadyapi vidyate'tra vihitA taireva pUjyaiH svayaM, saGkSepeNa tathApi sA na sugamA gambhIrazabdA yataH / vispaSTArthapadaprabandharucirA teneyamArabhyate, kiJcidvistarazAlinI tanudhiyAmicchAnuvRttyA mayA // 6 // yaccAsamaJjasaM kiJcijjAyate'tra pramAdataH / putrAparAdhavatsarve, tadbudhairmama sahyatAm // 7 // iha cAdAveva prakaraNakAro'bhISTadevatAstavamabhidheyAditrayaM ca pratipAdayitukAmo gAthAmAhanamiUNa vajramANaM micchaM sammaM vayAI saMlehA / navabheyAiM vocchaM saGghANamaNuggahaThThAe // 1 // na caitadvaktavyam-abhISTadevatAnamaskArasyAnarthakatvAdaprastutatvAcca abhidheyAdInAM cAnadhigatazAstrasya pratyAyayitumazakyatvAdayuktamAdAveva tatpratipAdanamiti, yataH ziSTAnAmayameva samayo yaduta tairabhISTe vastuni pravarttamA| nairavazyamiSTadevatAstavapUrvakaM pravarttitavyaM, yathoktam- " ziSTAnAmeSa samayaste sarvatra zubhe kila / pravarttante sadeveSTadevatA maMgalAmiSe vyAdi nirdeza gA. 1 // 1 //
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ stavapUrvakam // 1 // " iti, tathA ca ziSTasamAcAraparipAlanamasya prayojanamato'narthakatvAdityasiddho hetuH, aprastuta-- tvAdityAyasiddhaM, zreyobhUtasya zAstrasya saMbhAvyamAnavighnopazAntihetutayA namaskArasya prastutatvAta, tathA coktam-"bahu-10 vigghAI seyAiM teNa kayamaMgalovayArehiM / satthe payaTTiyavvaM vijjAe~ mahAnihIevva // 1 // " abhidheyAdInAM cAnavagatasakalazAstrasyApyetahaNane nirastanirabhidheyatvAdyAzaGkAsya pravRttyaGgatvAdyuktamAdAvupAdAnaM, tathA coktam-"prekSAvatAM pravRttyartha, phalAditritayaM sphuTam / maGgalaM caiva zAstrAdau, vAcyabhiSTArthasiddhaye // 1 // ' ye'pi zAstre zrotRjanapravRttyaGgatayA / / prayojanaM mukhyamicchanti "anirdiSTaphalaM sarva, na prekSApUrvakAribhiH / zAstramAdriyate tena, vAcyamagre pryojnm||1||srvsyaiv / hi zAstrasya, karmaNo vA'pi kasyacit / yAvatprayojanaM noktaM, tAvattatkena gRhyatAm ? // 2 // " ityuktiprAmANyAt te'pyabhidheyAditrayameva paramArthataHpravRttikAraNamaGgIkRtavantaH, tathAhi-zAstramanirdiSTaprayojanaM prekSAvadbhirnAdriyata iti bravANairabhidheyamapi prayojanAkSiptatvAt pravRttyaGgatayopAttameva nahi nirabhidheyasya prayojanaM vaktaM zakyaM yaduktam-"na cApyaviSayasyeha, zakyaM vaktuM prayojanam / kaakdntpriikssaadesttpryogaaprsiddhitH||1||" iti, sambandhastvabhidheyaprayojanAntargata eveti pRthaganukto'pi sAmarthyAgamyate, yaduktam-"zAstraM prayojanaM ceti, sambandhasyAzrayAvubhau / taduktya mA For Private Personal Use Only Jain Education in w.jainelibrary.org
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ navapadavRttimmU-devavR. yazo. // 2 // Jain Education ntargatastasmAdbhinno noktaH prayojanAt // 1 // " ato'bhidheyAdipratipAdanamapi zAstrAdau zrotRpravRttyaGgatvAdaviruddhameveti / | asyAzcAdyapAdeneSTadevatAnamaskAraH zeSapAdatrayeNAbhidheyaprayojane sAkSAt sambandhastvarthAdukta iti samudAyArtho, vyAsArtha. |stUcyate-'namiUNa' natvA praNamyetyarthaH 'vaddhamANaM ti varddhate'cintyamAhAtmyaiH samyagdarzanajJAnacAritrAdibhirguNaiH svayameva | asya vA janmani jJAtakulaM koza koSThAgArAdisampadvizeSairvarddhata iti tadvRddhihetutvAdvarddhamAnaH, iSTadevatA cAyaM guNaprakarSarUpatvAtparamagatyavApteriti, taM natvA kiM ? "voccha' miti vakSyamANakriyA'bhisambandhaH, etAvatA ceSTadevatAstave prtipaadite| | prekSApUrvakAriNaH zrotAro nirabhidheyamidamanabhimatAbhidheyaM vA tathA niSprayojanamanabhimataprayojanaM veti manyamAnA na prakaraNazravaNe pravartteran ato- "micchaM sammaM vayAI saMlehA navabheyAI" ityAbhidheyaM 'saDDANamaNuggahaTThAe' iti prayojanaM coktaM, tatra paryantopAttaM 'navabhedAni' iti padaM sarvapadairabhisaMbadhyate, tena mithyAtvam - arhatpraNItatattvArthAzraddhAnaheturna vabhedaM, samyaktvam-aSTAdazadoSavihitazeSo'rhan me devatA aSTAdazasahasrazIlAGgaghArakAH sAdhavo guravo jinoddiSTA jIvAdaya evatattvAnItizraddhAnaheturAtmapariNAmaH tacca navabhedaM vratAnIti - paJcANutratAni trINi guNatratAni catvAri zikSAvratAni viratirUpANi pratyekaM navabhedAni, saMlekhanAM - mAraNAntikIM zarIrakaSAyAdInAM jhoSaNAM navaprakArAM, sarvANyetAni mithyAtvAdIni maMgalAbhiSetyAdi nirdezaH gA. 1 // 2 // (Ah
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ / pratyekaM 'navabhedAni navadvArANi 'vakSye' abhidhAsye, bhedAzca nava uttaragAthAyAmabhidhAsyante, eSAM ca mithyAtvAdInAmanenaiva krameNa bhAvAtprakaraNakAreNaivamupanyAso vihitaH, tathAhi-sarva evAyaM jIvo nArakatiryaGnarAmaragativividhavibhISikAraudre zabdAdipaJcavidhaviSayasukhalampaTaprANigaNopadArzatanAna vidhAdhivyAdhijIvamadhumakSikAkIrNatucchatamakAmasaukhyakSaudre janmamaraNapramukhaduHkhazvApadabibhISaNe saMsArAraNye pUrvamasundarAcaraNakAraNena mithyAtvakuTilasahacareNaiva bhrA-1 myate, na ca tadA kazcidevaM jAnAti-yadutaiSa eva mamaivaMvidhabhISaNasthAnanivAsajanitAnantaduHkhasampAtahetuH, kevalaM tameva IN bahu manyate, pazcAcca kasyacijjIvasyAnAbhoganirvatitagirisaridupalagholanAkalpayathApravRttakaraNamitrakAthitatadoSasyaiva / / tAhibhRtimivAtkRSTasthiti saptatisAgaropamakoTIkoTIlakSaNAmapahRtavato'ticiraparicito'yaM me samastApahAreNa mA'tyantavilakSo bhUditIva saMcintya tasya kiJcidraviNazeSAyamANAmekAM sAgaropamakoTIkoTI kiJcidUnAM tathaiva dhRtavato / nivRttinagarInivAsArthinastanmArganivedakAptapuruSayogamabhilaSataH prAptAvasarasamAgatApUrvakaraNAnivRttikaraNasannaropadarzito'kSepatatprApakaH samyaktvasanmArgalAbho jAyate, tadanantaraM ca palyopamapRthaktvamAtre kAle'tikrAnte sthUlaprANAtipAtAdidezaviratiH saMpadyate, tathA cAgamaH-"saMmattami u laddhe paliyapuhutteNa sAvao hoi / caraNovasamakhayANaM sAga-ld Jan Education Inter For Private Personel Use Only w.jainelibrary.org
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ navapada- vRttimmU.deva. vR.yazo. . . saMkhaMtarA huMti // 1 // " ti, prAptasamyaktvadezaviratizca maraNAntasaMlekhanAmArAdhayatyato yukta evaivamupanyAsaH, maMgalAmidhe yAdinirdeza mithyAtvAdIni vakSya' ityetAvatA ca granthAntaroditArthAnuvAdakatayA mA bhUdanArambhaNayatvamasyetyabhiprAyavAnAha-'navabhedAnI ti, ayamarthaH-yadyapi zrAvakaprajJaptyAdiprakaraNeSvapi mithyAtvAdayaH paJcadaza padArthAH kayA'pi bhaGgyA pratipAditAstathA'pi navanavahAranirUpaNena na tatrAbhihitA iti vizeSAbhidhAnAyedamArabhyate, etena ca pAdayena sAkSAtsaprapaJcamabhidheyamuktaM, sambandhastu sAmarthyena, tathAhi-mithyAtvAdIni navabhedAni vakSya iti vadatA mithyAtvAdayo'syAbhidheyA / iti darzitaM, prakaraNAbhidheyayozcAbhidhAnAbhidheyasambandho'rthAdukta iti / zrAddhAnAmanugrahArthamiti zraddhA vidyate yeSAM te / zrAddhAH-zrAvakAsteSAM zrAddhAnAmiti, anugraha-upakArastadarthamanugrahArtha, kathaM cAsau teSAM kRto bhavati?, yadA zArIramAnasAghanekaklezAvAsoSitAnAM caturgatinibandhanAnantajananamaraNaparivartananiviNNAnAM sakalasantApApanodadakSaM niratizayasukhasvabhAvAyApavarganagaramArgapradarzakaM jinavacanamupadizyate, tathA coktam-"naNAmanantamRtijanmajarAturANAM, niHzedoSavigamAya samudyatAnAm / nAnyo yatestribhuvane'pi jinoktadharmazAstropadezanasamaH paramopakAraH // 1 // " iti, anena ca gAthAcaramapAdena karturanantaraM prayojanamuktaM, paramparAprayojanaM tu muktilakSaNaM, zrotuzcAnantaraM mithyAtvAdi Jain Education int For Private Personal use only "
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education Inter padArthaparijJAnaM, " samyak tattvaparijJAnAddheyopAdeyavedinaH / upAdeyamupAdAya gacchanti paramAM gatim // 1 // " iti vacanAtparamparayA muktiH, prayojanaprakaraNayoH sambandhazva sAdhyasAdhanalakSaNa ityAdi sabai sAmarthyAduktamavaseyam / | nanu samyaktvAdInAM niHzreyasahetutvAd yuktaM vacanaM, midhyAtvaM tu niHzreyasaparipanthitvAtkimarthamucyate ?, satyaM, hAnArthaM, na khalu heyahAnamantareNopAdeyamupAdAtuM zakyaM, heyaM ca mithyAtvaM sakalaguNavighAtitvAt, na ca heya mapyajJAtaM hIyate, ito navabhiH prakAraiH samyag jJAtvA sarvathedaM heyam, asyArthasya jJApanAya katipayaguNavighAttyanyahantavyopalakSaNAya cedamuditam, athavA bhedadvAre midhyAtvamanekadhA vakSyate, tatrAbhinivezarahitamidaM samyaktvahetureva ato yathA viratihetuH samyaktvaM vAcyaM tathA taddheturmithyAtvamapIti samyaktvAdivanmithyAtvamapi upAdeyamevetyadoSa ityalaM prasaGgeneti gAthArthaH // sAmprataM 'navabheyAiM voccha ' miti pratijJAsUtrapratipAditAH ke te nava bhedAH ? ityAzaGkApanodArtha nava bhedAnAhajArisao 1 jaibheo 2 jaha jAyai 3 jaha va ettha dosa 4 guNA 5 / jayaNA 6 jaha aiyArA 7 bhaMgo 8 taha bhAvaNA 9 NeyA // 2 // 'yAdRzaH' yatsvarUpo mithyAtvAdirguNa ityeko bhedaH, 'yadbhedaH' ye bhedA yasyAsau yadbhedo - yAvadbheda iti dvitIyo jainelibrary.org
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ navapada - vRttimmU. deva. Da. yazo. // 4 // Jain Education Inter bhedo, 'yathA jAyate' yena prakAreNotpadyate iti tRtIyo bhedaH, yathA cAtra doSAzca guNAzca doSaguNAH, yathA tadvipakSA doSAH saMbhavantIti caturtho bhedaH, yathA ca tadAsevane guNAH saMbhavantIti paJcamo bhedaH, 'yatane 'ti guruladhvAlocana - rUpA yatanA yathaiteSu karttavyeti SaSTho bhedaH, yathA'ticArAH tadaticaraNarUpAsteSu saMbhavantIti saptamo bhedaH, 'bhaGga' iti yathA caiteSAM bhaGgo bhavati - abhAvaH sarvathA saMpadyata ityaSTamo bhedaH, tathA bhAvanA jJeyA, yathaiteSAM guNAnAM vRddhyarthaM bhAvanA bhAvyA iti navamo bhedaH, ete nava bhedAH pratyekaM mithyAtvAdiSu jJeyAH, bhedA-hArANIti gAthArthaH // 2 // vyAkhyAtAni nAmato nava dvArANi, sAmprataM 'yathoddezaM nirdeza' iti nyAyAnmithyAtva mevAdyadvAreNa vyAcikhyAsurAha - deva dhammo maggo sAhU tattANi caiva sammattaM / tavvivarIyaM micchattadarisaNaM desiyaM samae // 3 // devo dharmoM mArgaH sAdhavastattvAni caiva samyaktvaM, jinAgamAbhihitarUpANi sarvANIti vizeSaNapadaM cakAre - NAnuktasamuccayArthena sUcitam evakAro'vadhAraNArthaH, sa ca cakArasUcitavizeSaNapadena saMbadhyate, tato'yamarthaH - yathA|'vasthitasvarUpANyeva devAdIni samyaktvaM na viparItarUpANIti, nanu caitadviSayo yo rucipariNAmaH sa samyaktvamucyate, | kathametAnyeva samyaktvamityuktaM ?, satyaM, viSayaviSayavatorabhedopacAravRttyA devAdiviSayo rucipariNAmo devAdizabdai - yAhagAdIni navapadAni gA. 2 mithyAtva svarUpaM gA. 3 // 4 //
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ vivakSito'to devAdIni samyaktvamityuktam, eSAM ca svarUpamidaM-' yasyASTAdaza doSAH krudhAdayaH kSayamupAgatAH sarve / / muktipradaH sa devo vijJeyaH kevalajJAnI // 1 // yatra prANidayA satyamadattaparivarjanam / brahmacaryaca santoSo, dharmo'Kd sAvabhidhIyate // 2 // jnyaandrshncaaritrpripaalnlkssnnH| akSepamokSanagaraprApako mArga issyte||3||dshvidhytidhrmrtaaH / samavigaNitazatrumitratRNamaNayaH / jIvAditattvavijJAstIrthakaraiH sAdhavaH kathitAH // 4 // tApacchedakaSaiH zuddhaH, suvarNamiva yadbhavet / yuktisiddhAntasiddhatvAttattattvamabhidhIyate // 5 // athavA sUcanAtsUtra'mitivacanAdevadharmamArgasAdhutattveSu devAdyadhyavasAyasyaiva devAdizabdairvivakSitatvAdevo dharmo mArgaH sAdhustattvAni caiva samyaktvamityuktaM, nanu ca mithyAdarzanasvarUpamabhidhitsitaM tatkimarthamaprastutaM samyaktvasvarUpamuktaM?,satyaM,samyaktvamithyAtvayoHzItoSNasparzayoriva parasparavirodhitvAt samyaktvasvarUpe jJAte tadvirodhimithyAtvasvarUpaM sujJAnaM bhavatIti jJApanArtham ata evAha-'tabdhivarIyaM micchattadarisaNaM de. siyaM samaye tti taramAt-samyaktvasvarUpe jJAte devadharmamArgasAdhutattvaSu yathA'vasthitarucipariNAmarUpAviparItam-anyathA, yathArAgAdiyukto'pi devo, nAsti vA deva; tathA coktam-"pattI pattI pANiu pANio, DUMgaru hUMtA kakkaru aannio| kakkaru / aggai vajjai tRrA, devakhuna mAi vigoyA pUrA // 1 // " iti,prANivyaparopaNAdinA'pi dharmo nAsti vA dharmaH,taduktam-"keNa Jain Educationa l For Private Personel Use Only Do
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ navapadavRttinmU.deva. diTTha paraloo jeNa dhammiNa dhaNu dijjai,kAI devadANavihiM atthasaMcao prikijji|piymuuddho jaNu savvu pahu jo naviyAhagAdIni || dhaNu rakkhai, dhammaThThANakayataNao sAo ajjavi navi ckkhi||1||" iti, mokSasyAjJAnAdikaH, nAsti vA kazciditi,NLpAna gA.. ArambhaparigrahAdipravRttA mutkalacAriNo munayo, yaduktaM-"khaMtapiyaMtavi surao ramaMtavi, alio muhulu cakku pUyaMtavi / mithyAtva svarUpaM gA.3 imaM vayaMti siddhaM suraloyaha, matthai pAo divi pasu loyaha // 1||"tti / na santi vA kecana, yata uktam-"strImudra svarUpa gA jhaSaketanasya mahatIM sarvArthasampatkarI, ye mUDhAH pravihAya yAnti kudhiyo mithyAphalAkAGgiNaH / te tenaiva nihatya nirdayataraM namIkRtA muNDitAH, kecitpaJcazikhIkRtAzca jaTinaH kApAlikAzcApare // 1 // " iti, vaizeSika sAGkhyAdipraNItAnyapi tattvAni, na vA kAnicit ityAdirUpaM mithyAtvadarzanaM 'dezitaM , kathitaM, ka-samaye' siddhAnte, ata eva kenacitsamyagdRSTinA mUDhamithyAdRSTiceSTitAnyavalokya khedaH kRto, yathA--" rAgI devo dosI devo mAmisuttaMpi||| devo, majje dhammo maMse dhammo jIvahiMsAe~ dhammo / sattA mattA kaMtAsattA je gurU tevi pujjA, hA hA kaLU naTTho loo aTTamaTU kuNaMto // 1 // iti gAthArthaH // 2 // vyAkhyAtaM prathamadvAreNa svarUpakathanarUpaNa mithyAtvamidAnIM| dvitIyadvAreNa bhedadvAraM vyAcikhyAsurAha Jain Education For Private & Personel Use Only Tall
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education I AbhiggahiyamaNAbhiggahiyaM taha abhinivesiyaM caiva / saMsaiyamaNAbhogaM micchattaM paMcahA hoi || 4 || AbhigrahikamanAbhigrahikaM tathA''bhinivezikaM caiva sAMzayikamanAbhogaM mithyAtvaM paJcadhA bhavati / yadyapi cAnyatrAbhogAnAbhogabhedena dvividhaM midhyAtvamuktaM, zeSabhedAnAmatraivAntarbhAvAt, tatrAbhogamidhyAtvaM sadevatAnAmiti, tathA'pyavAntarabhedApekSayA prakaraNakAreNa paJcadhetyuktaM, tatrAbhigrahikaM yena boTikAdikudarzanAnAmanyatamadabhigRhNAti, abhigrahaH-- AgrahastasmAjjAtamAbhigrahikaM, krItAderAkRtigaNatvAdikaN, evamuttaratrApi, tadviparItamanAbhigrahikam, AbhI|rAdInAm, ISanmAbhyasthyAdvA'nabhigRhItadarzanavizeSANAM sarvadarzanAni zobhanAnItyevaMrUpA yA pratipattistadanAbhigrahika - m, 'Abhinivezikam'abhinivezAd-asadAgrahA jjAtaM goSThA mAhilAdInAmiva, 'saMsayiyaM' sAMzayikaM saMzayAjjAtaM yadidamu|ktarmahatA tattvaM jIvAdi tanna jAne tathA syAdutAnyathetyevaMrUpam, 'anAbhogam' Abhogo viziSTajJAnaM sa na vidyate yatra tadnAbhogaM mithyAtvaM ekendriyAdInAmiva, ityevaM mithyAtvaM paJcadhA bhavati, kacittvasyA gAthAyA itthaM pATho dRzyate - " abhigahiya| maNabhigahiyaM micchattaM abhinivesiyaM ceva / saMsaiyamaNAbhogaM tivihaM vA ahava'NegavihaM // 8 // " tatra pAdatrayavyAkhyA | pUrvavadeva, kevalaM mithyAtvazabdo dvitIyapAdAdivatrtyapi sarvapadeSu saMbadhyate - abhigrahikaM mithyAtvamityAdi, 'tivihaM va ' tti
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ navapadavRttimU.deva. va. yazo. jahana jaNagAvaha tAyathAcAtpa vAzabdaH pakSAntarasUcakaH, 'trividhaM ' trividhaprakAraM vA sAMzayikAbhigrahikAnAbhigrahikabhedAta, taduktam-"taM micchattaM mithyAtvasya bhadAH gA. jamasadahaNaM taccANa hoi bhAvANaM / saMsaiyamabhiggahiyaM aNabhiggahiyaM ca taM tivihN||1||"'ahv aNegavihaM ti athaveti prakArAntaradyotakaH, anekA vidhA nayamatabhedAd yasya tad anekavidham-anekaprakAram, anekadharmAtmake |ttiH vastunItaradharmapratikSepeNaikadharmAzritAdhyavasAyasya mithyAtvarUpatvAt, tasya ca saGkhyAtumazakyatvAt, taduktam-"jA-IY vaiyA vayaNapahA tAvaiyA ceva ti nayavAyA / jAvaiyA nayavAyA tAvaiyA ceva parasamayA // 1 // " iti // iti || gAthArthaH // 4 // vyAkhyAtaM dvitIyena bhedavAraNa, adhunA tRtIyenAbhidhitsurAha maibheyA puvvoggaha saMsaggIe ya AbhaniveseNa / cauhA khalu micchattaM sAhUNamadaMsaNeNa'havA // 5 // jAyata iti kriyA'dhyAhArAccaturddhA khalu mithyAtvaM jAyata iti sambandhaH, kaizcaturbhiH prakAraiH? ityAha-mati bhedAta' matiH-buddhistasyA bhedo-vizeSo yathA'vasthitasamastavastupratipattAvapyekatra kutracidarthe'nyathA pratipattirUpastasmAnmatibhedAdityekaH prakAraH, 'puvyoggaha' tti sUtratvAlluptapaJcamyekavacano nirdezaH,tataH pUrvavyudhAdityarthaH, sa ca pUrva kudarzanavAsanAvAsitAntaHkaraNasya jIvadravyasya yuktizatairbhUyo bhUyaH pratibAdhyamAnasyApi tatsaMskArAnuvRttyA / Jain Education a l For Private Personal Use Only
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ kadAgrahastasmAcca mithyAtvaM jAyata iti dvitIyaH kAraNaprakAraH, 'saMsaggIya' tti mithyAdRSTibhiH saha yaH sambandhaHd sa saMsargo'tra vivakSitastasmAcceti tRtIyaH kAraNavikalpaH, ayaM ca doSahetutvena supratIta eva, yaduktamAMI "aMbassa ya niMbassa ya duvhaMpi samAgayAiM mUlAI / saMsaggAe~ viNaTTho aMbo nibattaNaM ptto||1|| tathA-"tilAzcampaka samparkAtprApnuvantyadhivAsanam / rasonabhakSastadgandhaH, sarve sAGkamikA guNA // 2 // " iti, 'abhiniveseNaM ti abhinivezo | nAmAhampuruSikayA'nyathAbhUtasyApi sato vastuno'nyathA prarUpaNaM teneti caturtho hetubhedaH, 'cauha 'tti caturbhiH prakAraiH / khaluzabdo vAkyAlaGkAre natu avadhAraNArthastenoktaM-'sAhUNa adaMsaNeNa'havA' sAdhavo-yatayasteSAmadarzanam-anavalokanam , athavAzabdaH samuccayArthastena sAdhUnAmadarzanena cetyarthaH, etaccA''bAlagopAlAGganAjanaprasiddhameva premadRSTAntena, yathA premAtyantavRddhimupagatamapi kAlavazena bhAdAvabhISTe dezAntarAdigate nidhanamupayAti, yathoktam-"aIsaNeNa| sundari! suhuvi nehANa bandhujaNiyAiM / hatthayalapANiyAiva kAleNa galaMti pemmaaii||" ti, tathA kadAcitsamyaktvalAbhe'pi sarvathA sAdhvadarzanena mithyAtvamupajAyate. ata eva zrAvakANAmevaM sAmAcArI bhaNitA yathA-"nivaseja tattha / saDDho, sAhUNaM jattha hoi sNpaao| ceiyagharAi jahiyaM tayaNNasAhammiyA ceva ||1||"tti, anyathA sAdhusAdharmikacai Join Educational
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ jamAli vR. yazo. // 7 // navapada- tyAyabhAve mithyAtvamapi yAyAt, tathA coktaM-"na santi yeSu dezeSu, sAdhavo dharmadIpakAH nAmApi tatra dharmasya, jJA- matibhede vRttinmU-deva. nayate na kutaH kriyA ? // 1 // " iti / sAdhudarzane caivaM guNAH, yathA-" sAhUNa dasaNeNaM, nAsai pAvaM asaMkiyA bhAvA / nAcaritam / | phAsuyadANe nijjara aNuggaho naannmaaiinnN||1||" ato'nvayavyatirekAbhyAM sAdhvadarzanena mithyAtvaM suprasiddhameva, matibhedAdikAraNebhyazca mithyAtvotpattI jamAliprabhRtayo dRSTAntAH, tathA coktam-" maibheeNa jamAlI pubuggahiyami / havai goviMdo / saMsaggi sAgabhikkhU goTThAmahilo abhinivese ||1||"tti, ete ca yadyapi sUtrakAreNa sUtragAthAyAM nopAsattAstathA'pi prapaJcitajJavineyAnugrahAya vRttau mayA dayante, tatra matibhede jamAlikathAnakaM taavtkthyte| ihaiva jambUdvIpe bharatavarSAlaGkArabhUtaM dhanadhAnyahiraNyAdisampadupetaM kSatriyakuNDagrAmAbhidhAnaM nagaraM, tatra ca / tadA bhagavato mahAvIrasvAmino jyeSThabhaginyAH priyadarzanAbhidhAnAyAstanayo nayavinayasampannaH sattveSu dayAparaH dil paramanijarUpopahasitakAmo jamAlinAmA kSatriyakumAraH prativasati sma, tasya ca vaImAnasvAmiduhitA svazarIrarUpa saundaryavijitAmarasundarIkA prANebhyo'pi priyatarA sudarzanA'bhidhAnA patnI babhUva, tayA saha jIvalokasAraM paJcapraM kAraM viSayasukhamanubhavato vyatikrAntaH kiyAnapi kAlaH, anyadA nijabhavanavAtAyanasthitastrikacatuSkacatvarAdiprade // 7 // in Education I T For Private & Personel Use Only Il
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ zeSu gRhItodAraveSAlaGkAraM sArataravicitraparivAraM nAnAvidhayAnavAhanAdhirUDhaM brAhmaNakuNDagrAmanagarAbahirbahuzAlakacaina / tye vimuktarAjyapuraparijanabandhuvargo'GgIkRtasamastasAvadyavinivRttirUpApavargamArgo viSoDhagADhaparISahopasargo'tikramya / sArddhaSaNmAsAdhikadvAdazavarSamAtraM chadmasthaparyAyaM vidhAya ghAtikarmakSayaM samutpAdyAkhilalokAlokaprakAzanapratyalaM kevalaM viharan grAmArAmanagarAkaravihAramaNDitAM vasumatIM zramaNo bhagavAn mahAvIro'dya samavasRtastadarzanavandanAdyarthameta yAta / yAsyatha gatA yAsyAma ityAdyanekaprakAraM parasparamAlApaM kurvANaM sakalameva tannagaranivAsilokamAlokya samutpannakutUhalaH samAsannavarttinamAhUya kaJcukinaM papraccha-aho ko'yamatrAdyotsavaprakAro yatra samasta eva sAntaHpuraparijano jana eSa prayAti ?, tena calokavAkyAtpUrvamevAvagatavRttAntenoktaM-yathA brAhmaNakuNDagrAmanagarAbahibehuzAlkacaitye tavaiva || mAtulaH zvazurazca zramaNo bhagavAn mahAvIraH samavasRtastadvandanAdyarthameSa loka evamutsuko vrajati, etadAkarNya harSaprakarSoMdinnaromAJco nijasevakaM pArzvavartinamavAdIda-yathA gaccha zIghraM yAnazAlAyAM caturghaNTaM rathaM sAzvaM praguNIkRtyAtropatiSTha yenAhamapi bhagavadvandanAya gacchAmi, sa yathA''jJApayati kumAra ityabhidhAya tvaritapadairbhavanAnnizcakrAma, kumArastu tataH sthAnAdutthAya majjanagRhaM jagAma, tatra snAtvA vihitakarpUrakastUrikAmazrazrIcandanavilepano gRhItasArAlaGkAse yAvadAste JainEducation For Private Personel Use Only
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ navapadavRttimmU. deva. vR. yazo. // 8 // Jain Education Inter tAvadatrAntare pUrvapreSitaH sevakaH sajjIkRtacaturghaNTaratho vyajijJapat, yathA kumAra ! sampAditatvadAdezo'hameSa tiSThAmi, kumArastadvacanamAkarNya tvaritataracaraNanyAsaM gRhAnniSkramya tameva rathamAruhyopari dhAryamANapravarAtapatro dhanuSkANDakhaGgapha|lakAdinAnAvidhAyudhasahAyaiH purataH pRSThato dhAvadbhiH padAtinivahairanugamyamAnaH kSatriya kuNDagrAmamadhye bahuzAlaka caityAbhimukhaH kiyantamapi bhUbhAga mullaGghyAgrato nAtidUravarttisamavasaraNamavalokya niyantritaturago rathAdavatIrya parityaktapuSpatAmbUlAyudhopAnadAdipadArthasArtha ekasATakamuttarAsaGgaM vidhAya lalATataTaghaTitakarakuDmalaH samavasaraNabhutramupasRtya bhaktibharanirbharAntaHkaraNo bhagavantaM triH pradakSiNIkRtya namaskRtya ca yathocitasthAnopaviSTo'mRtavRSTimiva samasta| zarIrAnandadAyinIM bhagavaddezanAmAkarNya saMsArabhayottrastacetA vidhinA svAmino jijJapat, yathA-bhagavan ! pitRbhyAM gRhi - NyA cAnujJAto yuSmadantike grahItumicchAmi pravrajyAM, bhagavatA tu devAnupriya ! mA pratibandhaM vidhatsvetyuktaH punastriH pradakSiNIkRtya namaskRtya ca bhagavantaM samavasaraNAnniSkramya tameva rathamAruhya tathaiva svanagaramadhyena nijagRhaM gatvA pitarAvapRcchat, tAbhyAM ca kathaMkathaJcidanumato gRhiNIsakAzaM samAgAta, tayA ca pratipannadIkSA'bhilASayA sahaiva | snAtaviliptagRhItAlaGkAro jinabhavaneSu viracitamahApUjo dInAnAthakRpaNAdilokebhyo yathecchaM dAnaM dadat puruSasaha - matibhede jamAli caritam 6 // 8 // w.jainelibrary.org
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ sravAhyAM zibikAmAruhya mahAvibhUtyA bhagavantamupatasthau, bhagavatA ca jamAlikumAraH paJcazatarAjaputraparivAro dIkSitaH, - tatpatnI ca sudarzanA sahasraparivArA pravAjitA, dvayorapi sAmAyikAyekAdazAGgaparyantA zrutasampatsampannA, kAlena / gItArthatAyAM jAtAyAM jamAlirAcAryoM vihitaH sa ca kadAcidbhagavantaM mahAvIramabhivandyaivamavocat-yathA'hamabhilaSAmi bhagavadanujJayA paJcabhiranagArazataiH parivRto grAmanagarAdiSu vihartu, tato bhagavAnetadvacanamAkarNya bhAvidoSAvalokanena , tUSNIM vyavasthitaH, punarbhaNite ca yAvanna kiJciduttaramalabhata tato bhagavantamabhivandya bahuzAlakacaityAnnirgatya pnyc|| zatasAdhuparivAro grAmAnugrAmaM vihartumArebhe, anyadA zrAvastyA nagaryA bahistindukodyAnavartini koSThakacaitye samAgataH, tatra ca tasya prAntAhArAdibhirgADhataro roga udapAdi, tataH zramaNAnAhUya bhaNitavAn yathA dAghajvareNa vihvalIkRtaM me zarIraM na zaknomi kSaNamapyupaviSTaH sthAtumato yadi yUyaM madyogyaM zayyAsaMstArakaM kurutha tadA zayitvA pIDAyApanAM karomi taizvecchAmaH karttamevamityabhidhAya saMstarItamArabdhaM, sa ca gADhavedanayA dodUyamAnatanuH punaravAdId-yathA bhoH zramaNAH! saMstIrNaM na vA ? iti, te UcuH-saMstINaM, tato'sau yAvadIkSAJcake tAvadasaMstIrNameva saMstArakaM vilokya bADhaM kaSAyitacitto'pi tadA sAbAdhatvAnna kiJciduktavAn, kevalaM saMstaNi Jain Education inte Www.jainelibrary.org
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ navapada-vRttinmU.deva. vR. yazo. // 9 // Jain Education paripUrNasaMstAra ke zayitvA pIDAvigamaM vidhAya kSaNAntare svasthazarIrastapodhanAnAhUya papraccha kiM bho ! bhavadbhirarddhasaMstIrNo'pi saMstArakaH saMstIrNa iti bhaNitaH, tairavAci - "kajjamANe kaDe calamANe calie uIrijjamANe uIrie nijjarijjamANe nijjipaNe " ityAdibhagavadvacanaprAmANyAt, etadAkarNya jamAlirbhavitavyatAvazena tatkSaNopajAtamidhyAtvakarmodayo bhagavAn tatra bhrAnta ityavadat yato na khalu saMstIryamANasaMstIrNayorekakAlatvaM kriyAkAlaniSThAkAlayoratyantabhedAt, ato bhagavaddacanaM mithyeti pratijAnImaH, prayogazcAtra kriyamANaM kRtamityAdyarthapratipAdakaM bhagavadvacanaM mithyA, pratyakSaviruddhArthAbhidhAyitvAd, azrAvaNaH zabda iti pratijJAvacanavat, na cAyamasiddho hetu:, arddhasaMstIpUrNasaMstArakasyAsaMstIrNatvadarzanenAnyatrApi kriyamANatvAdidharmeNa pratyakSasiddhena kRtatvAdidharmasya dUrato'panItatvAt nApyanaikAntikaH sapakSa eva bhAvAt nApi viruddha vipakSAt satyalakSaNAtsarvathA vyAvRtteH, ataH sthitametat kriyamANaM kRtamityAdi / bhagavadvacanaM mithyeti, evamuktAzca te sAdhavaH kecidevameveti pratipannAH, apare tvavagatabhagavadvacanayathAvasthitArthAH | samyagbodhavanta evamabhidadhuryathA - jamAlisUre ! naitad yuktamuktaM bhavatA, na khalu bhagavAnasamIkSya kiJcidvakti, samutyannakevalatvena bhagavataH satatopayogatvAt na ca vayaM bhagavadvacanaM zrutamAtragrAhitayA'GgIkRtavantaH kintu yuktayA vicArya, matibhede jamAli caritam 6 // 9 //
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education Inte na hi bhagavadvacanaM "purANaM mAnavo dharmaH, sAGgo vedazcikitsitam / AjJAsiddhAni catvAri, na hantavyAni yuktibhiH | // 1 // " ityAditulyaM, jAtyasuvarNavattApAdizuddhatvAt, anyathA asti vaktavyatA kAcittenedaM na vicAryate / jAtyaM tu kAJcanaM bhRtvA, tApAdibhyo bibheti kim ? || 1 ||" ityAdyupAlambhabhAjanaM syAt, yaccoktaM 'saMstIryamANasaMstIrNayornaikakA| latvamityAdi' tadapi bAlapralapitaprAyaM, kriyAkAlaniSThAkAlayoH kathaJcidekatvAbhyupagamAt, tathAhi kriyamANakSaNe kRtatvamapyasti, anyathA kriyamANAdyakSaNa ivAntyakSaNe'pi kRtatvasyAvidyamAnatvAtkuto'yamiti pratyayo notpadyeta, asti ca pratyayastathA'nubhUyamAnatvAd, yo'pi bhagavadvacanaM mithyetyAdyanumAnaprayogo'bhihitastatrApi pratijJApadayorvirodhaH, tathAhi| bhagavadvacanaM cenna mithyA mithyA cenna bhagavadvacanaM, samagraizvaryayukto hi na mithyA vaktIti pratItametat, tatkAraNAbhAvAcca, mi| dhyAbhaNane hi rAgAdayaH kAraNaM, te ca tasya na santi, yaduktam- "rAgAdvA dveSAdvA mohAdvA vAkyamucyate hyanRtam / yasya tu naite do| SAstasyAnRtakAraNaM kiM syAt ? // 1 // " iti, ata evAsiddho'pi hetuH pratyakSaviruddhArthAbhidhAyitvena bhagavadvacanasya kadA'pyapratIteH, viruddhAvyabhicArI cAyaM hetuH tathAhi - etadapi zakyate vaktuM kriyamANaM kRtamityAdi bhagavaddacanaM satyaM, sadbhUtArthapratipAdakatvAt saka janapratItapRthvI kAThinye kaThinA pRthvItyAdivAkyavata, yaccoktaM ' na cAyamasiDo hetu -
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 10 // navapada-jarityAdi / tadapyasaMbaddham , arddhasaMstIrNe'pi saMstArake saMstIrNatvasya darzanAta, tathAhi-yad yadA yatAkAzadeze vastra- matibhede vRtti-mU.deva. jamAli va. yazo.. mAstIryate tattadA tatrAstIrNameva, ato yaduktamanyatrApi kriyamANatvAdidharmeNetyAdi tadapi durApAstamekayogakSema-I all, caritam 6 svAda, viziSTasamayApekSANi ca bhagavacanAnyataH sarvatrAdoSa iti muJca kadAgrahamabhyupagaccha kriyamANaM kRtmityaadi| evamukto'pi yAvanna pratibudhyate tAvattaizcintitaM-kliSTakarmodayato mithyAtvaM gata eSaH, tathA coktam-" sUtroktasyaikasyApyarocanAdakSarasya bhavati naraH / mithyAdRSTiH sUtraM hi naH pramANaM jinAbhihitam // 1 // " iti, tadadhunA na yogya evaiSa sevAyA ityavadhArya vimucya tadantika campAnagaryA pUrNabhadracaityasamavasRtaM mhaaviirsvaaminmaashishriyuH|| itazca sudarzanA bahusAdhvIparivArA jamAlivandanAnimittaM tatraivAgatA DhaGkakumbhakAragRhe'vagrahamupayAcya sthitA, sA ca prati-N divasaM kRtameva kRtaM na kriyamANamityAdidezanAM jamAleH zrutvA taralitahRdayA yathA jamAlirbhASate tathaivAbhyupaga athavA bhavatyeva caitat, yaduktam-"karNaviSeNa ca bhagnaH kiM kiM na karoti bAlizo lokaH |ksspnnktaampi dhatte pibati surAM| nrkpaalen||1|| iti, tato DhaGkagRhe samAgatetthameva tadgrataHpratipAditavatI, tenApi jamAlivRttAntAbhijJenoktam-Arye ! nAhamevaMvidhaM vizeSAntaraM jJAtuM samartho yathA bhagavAn satyo jamAlirvA ityabhidhAya tUSNI sthitastAvad yAvadanyadA svAdhyAya Jain Education Intel For Private Personel Use Only l ww.jainelibrary.org
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ pauruSI kurvatyA evApAkamastakasthAni bhANDAnyavatArayatA jhagityeva jvaladaGgAraka ekastathA prakSipto yathA tatsaGghATikaikadeze lagnaH, tayA ca dRSTA bhaNitam-yathA bho bho zramaNopAsaka ! kiM madIyA saGghATI tvayainamaGgAraM prakSipya / dagdhA ?, tenoktam-kimityAyeM ! vyalIkamabhidadhAsi ?, na hi dahyamAnaM dagdhamucyate tvanmate, saGghATI ca tvadIyA / dahyamAnaivedAnIM varttate, ityAdyuktA sA pratibuddhA'vadat-yathA sAdhu kRtaM zrAvaka ! icchAmi samyaganuziSTimaham, evaM |ca dattamithyAduSkRtA bhagavadAjJAvilopinamAtmAnaM nindantI gatA jamAlipArzva, svAbhiprAyaM ca sayuktikaM bahuza ukta|vatI, tathA'pi na pratipannavAnasau, tataH sA parizeSasAdhavazva svAmisakAzameva gatAH, itaro'pyekAkI tasmAdduSprarUpaNAdanAlocitApratikrAnto bahUni varSANi zrAmaNyaparyAyaM paripAlyAImAsikasaMlekhanayA''tmAnaM saMlikhya triMzadbhaktAnyanazanenAvacchidya kAlamAse kAlaM kRtvA lAntakakalpe trayodazasAgaropamasthitikaH kilbiSiko devaH samutpannaH / matibhedakamithyAtve jamAlicaritaM niveditaM kiJcit / vistarato vijJeyaM prajJaptenavamazatakAttu // 1 // uktaM jamAlicaritaM, shrutdeviiprsaadtH| pUrvavyugrahamithyAtve, govindasyAdhunocyate // 1 // Jain Education Intern For Private & Personel Use Only W w.jainelibrary.org
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ navapadavRttiHmU. deva. vR. yazo. 11 Jain Education bharuyacchapure pavare avagayanIsesa sugayamayasAro / Asi varavAyaladdhIsamannio bhikkhugoviMdo // 2 // so ya- appaM bahu mannato, payaDato niyayavAyasAmatthaM / ratthAmuhesu hiMDai bhuvaNaMpi taNaM va maNNaMto // 3 // so annayA kayAI niyasAmatthassa payaDaNanimittaM / paDahayadavAvaNeNaM ghosAvai tiyacaukkesuM // 4 // jo atthi iha samattho, koI sa kuNau mae samaM vAyaM / naravaisahAeN sambhAiloyapaccakkhamakkhavio // 5 // ciivaMdaNakajjeNaM samAgaehiM imaM ca ghosaNayaM / suNiyaM siyavAyaviyakkhaNehiM jiNadevasUrIhiM // 6 // paDisehio paDahao tao ya duNhaMpi rAule vAo / jAo jio ya sUrIhiM esa naranAhapaccakkhaM // 7 // to ciMtiuM payatto vilakkhabhAvo jahA na eesiM / siddhaMte aNavagae, ee jippaMti kaiyAvi // 8 // paratitthiyarasa ya ime maha na kahissaMti niyayagaM putthaM ( gujjhaM ) / eesa caiva ahaM tA dikkhaM saMpavajjAmi // 9 // iya ciMtiUNa gaMtaNuvassae bhaNai sUriNo evaM | annANavilasiyaM maha khameha taha kuha aNukaMpaM // 10 // deha maha pavaradikkhaM esa vilaggo'mhi tumha pAmUlaM / sikkhavaha sasiddhataM pamANanayahaupajjaMtaM // 11 // te tassa davvaviNao. vasaMtayaM pAsiUNa hiTThamaNA / chaumatthaparikkhAe parikkhiuM diMti pavvajjaM // 12 // davvANudvANaparo sAmA pUrvavyuhe | gAvinda vAcako dAharaNaM 7 // 11 //
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education Int | iyamAiyaM paDhai suttaM / puvvoggahamicchattaM tahAvi bhAveNa no cayai // 13 // evaM ca tassa kecciradiNesu jaha jaha marNami pariNamiyaM / amayaM va suyaM taha taha visaM va micchatta bosariyaM // 14 // bhaNiyaM ca - "jaha jaha suamavagAhai | aisayarasapasarasaMjuyamauvvaM / taha taha palhAi muNI navanavasaMvegasaDhAe // 15 // " micchAbhAvaMmi gae pacchA gaMtUNa gurusayA saMmi / pabhaNai kathaMjaliuDo nAha! mae ettiyadiNAI // 16 // vihalacciya pavvajjA micchAbhiNivesao kayA ihi / suyabhAvaNAeN sammaM pariNAmamuvAgayA ajja || 17 || kammagiridalaNavajjaM tA ajja payaccha bhAvapavvajjaM / kAUNa maha pasAyaM sAmiya ! ninnAsiyAvasAyaM // 18 // bhaNai tao tassa gurU taM ghaNNo ettiehivi dihi || titthayarANA bhAve pariNayA jassa hiyayaMmi // 19 // evaM ubavUheDaM uccArAvara mahavvae puNavi / paDiyAgayasaMvego paDivajjai sammameso'vi // 20 // vissotiyAvirahio vAyaMto taha kameNa puvvagayaM / goviMdavAyago so jAo | vikkhAyavara kittI // 21 // puvvuggahamicchatte kahiyaM goviMdavAyaga'kkhANaM / saMsaggiyaMmi eto vocchaM soraTThasaddhassa // 22 // saurASTraviSaye kazvijjIvAjIvAditattvavit / babhUva zrAvakaH zreSTho jinadharmaparAyaNaH // 1 // durbhikSopadrute deze, so'nyadA bhikSubhiH samam / cacAla khalpapAtheyaH, purImujjayinIM prati // 2 // tatastathAgatAstasmai, dharma sugatadezitam / Adiza
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ navapada-lanti sma mokSAya, sa Uce tAnidaM vcH||3|| na buddhabhASito dharmoM, bhikSavo! mokSasAdhakaH / anAptena praNItatvAd, saMsaryA : vRtti-bhU.deva. yathA'lIkanaroditaH // 4 // anAptatvaM ca buddhasya, kssnnikaikaantdeshnaat| ekAntakSaNiko bhAvo, ytHprtykssbaadhitH||5|| vR.yazo. saurASTra zrAddhaH8 kiJca-"ekAntakSaNikatve bhAvAnAmavagamo'pi no ghaTate / vismaraNazAsanAdyAH kutaH punastribhuvanakhyAtAH // 6 // " // 12 // ityAdiyuktibhizcakre, sa tathA tAnniruttarAn / na punaDharmaviSayaM, vicAraM cakrire yathA // 7 // anyadA'ddhapathe tasya, pAtheyaM pariniSThitam / nirIkSya bhikSubhiH proktaM, yathA'smatsaMbalaM vaha // 8 // vayameva pradAsyAmo, bhojanaM bhavataH pathi / ityuktaH pratipede'sau, tadvaco nirvicArakam // 9 // prApto'nyecurujjayanImasau tairbhikSubhiH samam / tatra cAhAradoSeNa, | IN||jAtA tasya visUcikA // 10 // tayA ca sa mRtaH zIghraM, namaskAraparAyaNaH / chAditaM taccharIraM ca, bhikSubhirnijavA ssaa||1shaadevessu sa ca saMjAtazcintayAmAsa tatkSaNam / sure, yadutpanno'haM, tatphalaM kasya krmnnH?||12||evN cintayatA dRSTa, nijameva zarIrakam / utpannAvadhinA tena, bhikSucIvaraveSTitam // 13 // tattathA''lokya bhUyo'pi, paribhAvitavAnidam / bhikSusevAprasAdo'yaM, devatvaM yadahaM gtH||14|| evaM vibhAvya bhikSubhyaH, pracchannatanureva sH| AhAraM dAtumArabdho, divyahastena / // 12 // vibhktitH|| 15 // jAtA prabhAvanA teSAM, zrAvakAzcetaraistadA / hasyante no yathA'mISAM, darzane devsnidhiH||16||yugprdhaansuu Join Education Intel For Private Personal Use Only T ww.jainelibrary.org
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ nArINA,vArtA taizca niveditaa| tairAlokya tataH proktaM, yathA'yaM puurvjnmni||17|| zrAvako jinadharmajJaH, aasiidevstto'jni| bhikSusaMsargadoSeNa, mithyAtvamadhunA gtH|| 18 // tadetaM brUta bho ! gatvA, namaskArapurassaram / bho ! bho ! buddhayaH / sva 2, mohaM guhyaka ! mA gamaH // 19 // AcAryAdezataH pazvAcchAvakairvihite tathA / mohamutsRjya jAto'sau, tataH samyavaktvabhAvitaH // 20 // saMsargadoSato'pyevaM, mithyAtvaM jAyate yataH / kutIrthikaiH samaM saGgo, na kAryo'taH subuddhibhiH l // 21 // zAsanadevyanubhAvAt saurASTrazrAvakasya caritamidam / kathitaM goSThAmAhilakathAnakaM sAmprataM brUmaH // 22 // | teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM ihave jaMbuddIve 2 dAhiNabharahaddhamajjhimakkhaMDe asthi avaMtI nAma jaNavao, jo yA vaisesiyadaMsaNAhippAuvva davvasamavAyasattAhiDio guNavisesasohio ya, Na uNa dUsiyapahANapurisavAutti, aviya. jo paDhamaM paDhamajiNeNa'vaMtinAmassa niyayataNayarasa / diNNo gao pasiddhiM pacchA taraseva nAmeNa // 1 // tattha naMdaNavaNavya vibuhajaNavallahaM dasapurAhiThThANaM, jaM ca ThANaTThANadIsaMtANaMtasuMdararaMbhAbhirAmaM aparimayatilottamamaNuvvasiyamekara. bhAtilottamovasohiyassa sayauvvasiyarasa kuNai paribhavaM suravaipurassa, tattha ya aNavarayanamaMtANaMtasAmaMtamaulimAlAparigalitasurahiparimaluppIlakusumasamUhasamacciyacalaNakamalo kamalAyaro bya lacchinivAso vAsavo Jain Education Intalt For Private & Personel Use Only ww.jainelibrary.org
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ navapada- INvva daliyadappiTaduTThavairibalo loNI(valANa)u vva savvANurattahiyao hayasattU nAma naravaI, tassa ya sayalaMteurapa- abhiniveze vRttimmU.deva. goSThAmAhinahANA auvvacaMdamutti va gayakalaMkA vakvattamukkaratidivappasaraMtavimalalAvaNNajoNhAbharA aNavarayaviyAsiyAniyabavR. yazo. lodAharaNa dhukairavA dhAriNI nAma mahAdevI, io ya tasseva ranno samaggarajjakajjadhurAdharaNadhavalo dhavalaguNagaNaviDhattakittisaMbhArabhArayabhuvaNaMtarAlo viraMco vva kamalAlao veyAgamasaMpanno ya cauvihabuddhivihavaviNijjiyasuragurU Asi soma evAhihANo maMtI, tassa ya sarassaivva parimuNiyAsesasatthavittharA jiNasAsaNaMmi advimiMjapemmANurAyarattA / rudasomA nAma bhAriyA, tIe ya saddhiM tarasa visayasuhamaNuhavaMtassa samaikaMto koi kAlo, aNNayA jAmiNIe / carimajAme suhapasuttA paDipuNNakalAkalAvovasohiyaM sasaharaM vayaNeNoyaraM pavisaMtaM pAsiUNa pAhAiyamaMgalatUraraveNa / suhaviuddhA kayAvassayA jahAvihiM sAhei sumiNayaM daiyassa, teNa ya samAi8 jahA te niyakulanahayalAmalamiyaMko narAmariMdapaNayapAyajuyalo asesavijjAThANapArago pahANaputto bhavissai, tanvayaNAyaNNaNuppaNNaparamANaMdanibbharA ya jAva'cchai tAva tIe ceva rayaNIe sA AvaNNasattA saMpannA, suhaMsuheNa pavaDhamANagabhA saMpA- // 13 // ||DiyasayaladohalA uciyasamae pasatthasamatthalakkhaNAlaMkiyasarIraM surakumArasarisarUvaM pasuyA dArayaM, vaDAvio Jain Education For Private & Personel Use Only O ww.jainelibrary.org
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education piyaMkariyA bhihANAe ceDIe samaM nariMdreNa somadevo, kayaM mahAvaddhAvaNayaM, samaikkaMtesu kaivayadiNesu kayaM piUhiM se nAmaM rakkhiutti, vaDhio dehovacaeNaM, aNNayA tasseva aNuo jAo phaggurAkkhao, rakkhieNa ya piusayAsaMmi jAvaiyA suyasaMpayA tAvaiyaM ghettUNa 'vijjAsu asaMtudveNa puriseNa hoyantraM 'timannamANeNa viNNatto piyA - ja hA - tujjhAeseNa pADaliputtaM gaMtUNa sesagaMthe ahijjAmi jai visajjehisi, piuNA'vi juttamimaMti bhaNamANeNANuNNAo, nariMdanAgarayasayaNavaggamaNujANAviUNa gao pADaliputtaM, tattha tahAtrihotrajjhAyasamIve thotrakAle ciya | ahIyANi codasavi vijjAThANANi, tANi puNa imANi - " veyA cauro aMgANi chacca taha nAyavittharo ceva / mImAMsAya purANaM codasamaM dhammasatthaM ca // 1 // riusAmajajuathavvaNa veyA cattAri tesimaMgANi / sikkhA kappo joisa | niruttavAyaraNanigghaMTA // 2 // " jAo samatthagaMthatthapArao, aNNayA ya piunariMdasamAeseNa bahuvihapUyAsakAra purassaraM / moyAviUNa uvajjhAehiMto attANayaM Agao dasapuraM, puvvameva viSNAyavaireNa rAiNA karAviyaM UsiyapaDAyaM nagaraM, sayaM ca erAvaNavinbhamaM samAruhiUNa karivaraM cAuraMgabalasameo maMtisAmaMtapamuhanAgarayANugammamANo samaM | somadeveNa gao tayabhimuhaM, kayasammANo ya piunariMdanAgarayAIhiM mahAvicchaDDeNaM hatthikhaMdhArUDho uvari dharijjamA - 999
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 14 // navapadaNadhavalAyavatto aggao vajaMtehiM bahalamaMgalAujjehiM AurijaMtehiM jamalasaMkhehiM pagIijjatehiM maMgalagIehiM naga- abhiniveze vRttimmU.deva. rassa majjhamajjheNaM pavisiumADhato, tao-"accijjaMto nayaNuppalehiM analiyaguNehi thuvvaMto / nANAvihaloehi.|| goSThAmAhavR. yazo. lodAharaNe saMpatto rAyabhavaNaMmi // 1 // khaNamettaM tattha'cchiya yipiugaheMmi Agao ettha / namiUNa jaNaNijaNae uvaviTTo pttttsaalaae||2|| tattha TThiyassa so ko'vi natthi puriso va mahiliyA nyre| jo tassa dasaNatthaM na Agao gahiya kosllo||3|| etthaMtaraMmi paNaTThahari savisAyA gehakajjami saMcaraMtI diTThA niyajaNaNI ciMtiyaM ca'NeNa-"majjhAgamaNe tuTTho savvo'vi jaNo visesao tAo / saha mittbNdhupriynnnriNdsaamNtvggnn||1||jnnnnii puNa majjhatthA dIsai tAkimiha kAraNaM hojjA / iya ciMtaMto pacchA samuTThio tAo ThANAo // 2 // " kayaNhANabhoyaNavilevaNAivAvAro aNava-10 rayasamAgacchaMtaloganivahamAbhAsittA atthamie naliNIdaie diNayare vihaDaMtesu rahaMgamihuNesu kayasaMjhAkAyavyo gao jahArihapariyaNaparivuDo abhitarasAlAe jaNaNIya sayAsaMpaNamiyA viNayasAraM, saMmmaM taTThANavattiNA baMdhuvaggeNa diNNA sIso ya uvavisiUNa calaNaMtie bhaNiumADhatto-aMba! maha pddhiyniisesstthvitthrviddhttkittiss| AgamaNami nariMdAipaNo'vi ANaMdiyA svve|| 3 // taM puNa na haTThatuTThA jAyA tA kiM haveja kajjamidaM ? / iya bhaNiyA bhaNai tahiM jaNaNI Jan Education For Private Personel Use Only Tww.jainelibrary.org
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ taM Isi hasiUNa // 2 // putta ! kahaM ahamimiNA bahupANiyaghAyakAraNeNa savvasattANa micchattavivaddhaeNa tujjha asesasatthagahaNeNa vipariosamuvvahAmi ?, kevalaM dukkhameva majjha imiNA, jao na imeNa paDhieNavi iTThaphalasaM. pattI pAuNijjai, bhaNiyaM ca-" zrutaM yanna virAgAya, na dharmAya na zAntaye / subahvapi tadabhyastaM, kAkavAsitasaMnibham // 1 // " kiJca-" paThitaM zrutaM cazAstraM guruparicaraNaM ca gurutapazcaraNam / ghanagarjitamiva vijalaM viphalaM sakalaM dayAvikalam // 2 // " veyasatthesu ya paDhamaM hiMsAparUvaNameva,jao bhaNiyaM-"SaD zatAni niyujyante, pazUnAM madhyame'ini / azvamedhasya vacanAnnyUnAni pazubhistribhiH // 1 // " ityAdi, "tA jai saccaM harisaM jaNesi me taha ya savvasatANaM / tA paDhasu didvivAyaM telokasuhAvahaM vaccha ! // 1 // evaM jaNaNivayaNamAyaNNiUNa ciMtiuM payatto-bho kattha kettio vA pAveyavvo ya kassa pAsaMmi ? / dihINa dasaNANaM jo vAo bhaNNae kovi // 1 // paDhiUNa jeNa sigdhaM jaNaNIeN jaNemi paramamANaMdaM / iya ciMtiya puNa pucchai viNaeNa kayaMjalI sIse // 2 // mAUe bhaNiya-vaccha! io nAidUre asthi ucchugharamujjANaM, tattha tosaliputtA nAma AyariyA, tehiMto pAvihisi dihivAyaMti, tao uDio tAo ThANAo, gao niyasayaNIyamaMdiraM, tattha tahavihaviNoeNa kaMci velaM gamiUNa Jan Education in le For Private Personal use only
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ navapadavRttimmU. deva. vR. yazo. // 15 // pasutto, pahAyappAyAe rayaNIe samuTThio sayaNIyAo kayapahAiyakAyantro abhivaMdiyajaNaNijaNao jaNANe pucchiUNa niggao gehAo, io ya tasseva piimitto NayaraggAmavAsI viSNAyarakkhiyAgamaNavuttato kalaM na diTTho ajja pecchAmitti ciMtayaMto gahiyaucchuTTipAhuDo samAgacchai tadaMsaNatthaM, diTTho ya niggayametteNa cetra teNa saMmuhamAgacchaMto, pucchio ya so teNa - jahA hosi tumaM rakkhio ?, teNa bhaNiyaM-AmaMti, tao pahiTThacitteNa sAgayaM 2ti bhaNamANeNa avagUhio, samappiyAo ya ikkhulaTThIo, tAo Natra saMpuNNAo ekkA ya khaMDamettA, pahANasauNottikAUNa gahiyAo, tao bhaNio - vacca tumaM gehaM, laTThIo ya imAo majjha jaNaNIe samappejja, evaM ca bhaNejja - niggayametteNa caiva tuha putteNa paDhamamahaM diTThotti, ahaM ca sarIraciMtAe gamissanti pesio, patto gehUM, | kayajahociyapaDivattiNA ya samappiyAo rudasomAe ikkhulaTThIo, sAhiyaM ca puvvRttaM paramANaMdanibbharAe ya ciMti yamaNAe - mama putteNa suMdaraM maMgalaM dinaM, hohiMti saMpuNNA nava puvvA dasamasta khaMDaMti, ajjarakkhio ya mae diTThiIvAyarasa nava pavtrANi ajjhayaNANi vA ghettavvANi dasamassa khaMDaM catti ciMtayaMto patto ucchugharaM, tattha ya egappaese ThAUNa ciMtiyaM - jahA kahamiyarapurisonya'viSNAyasAhusamAyAro sUriyAsaM vaccAmi ?, tA ciTThAmi abhiniveza goSThAmAhilodAharaNaM 9 // 15 //
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ jAva eesiM ceva ko'vi sAvao ei jeNa teNa samaM pavisiUNa tadaMsiyavihiNA sUriNo vaMdAmi, tattha || Kego DhaDarasaro sAvao kayasarIraciMto divo sAhusayAsamito, saMpuNNo me maNorahatti ciMtaMto laggo tassa paTThIe, sAvaeNa'vi mahayA saddeNa sAhuuvassayaM pavisamANeNa kayAo tiNi nisIhiyAo, teNavi aNu kayAo, tAhe taheva DhaDDarasareNa iriyAvahiyAe paDikkamaNAiyaM karei, so'vi aimehAvittaNao savvamaNukarei tAva jAva sAhUNaM vaMdaNaM dinnaM na vaMdio sAvao, tao Ayariehi nAyaM-esa navallasaDotti, pacchA pucchio ya-kaiyA sAvaga! patto aciMta|ciMtAmaNI imo dhammo? katto? iyareNa bhaNiyaM ajjamimAo susddh'aao"||1||jo bhANayaM-"nehANarAgasabbhAvaviNaya. sattIhiM je na giNhaMti / guruNo tANa na sijjhai samIhiyaM pAvakammANaM // 1 // " etthaMtaraMmi pAsaTThiyasAhUhiM sAhiyaM sarINa-jahA esa so ruddasomAe sAviyAe putto-jo kalaM naravaiNA nayaraMmi pavesio vibhuuiie| hatthikkhaMdhArUDho gi.|| jaMto maMgalasaehiM // 1 // tao sayaM ceva AgamaNakAraNaM sAhiyaM ceva gurUNaM, AyariehiM bhaNiyaM-jai pavvajaM geNhasi amha sayAse daDhavvao houN| tA didvivAyalAbho paDivADIe tuhaM hohii||1|| teNavi bhaNiyaM sajjo pavvajjAe ahaM muNiva. riMda ! / kiMtu nariMdAIo sabbo logo mmnnurtto||1||maa pavvajjAvigdhaM kAhI tA desi gaMtumannattha / jai tamahijjAmi tao Jan Education ella For Private Personal Use Only
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ navapada - vRttiHmU. deva. vR. yazo // 16 // Jain Education In kameNa'haM diTTivApi // 2 // jiNapavayaNagayaNasasI hohI esoti ciMtiuM guruNA / diNNA se pavvajjA vihiNA annattha | neUNa // 3 // eso ya mahAvIratitthaMmi sAhUNaM sIsacoriyAvavahAro paDhamo pavatto, tao thotrakAleNaM ciya gahiyaduvihasikkheNa ahijjiyANi ekkArasa aMgANi, jettio ya diTTivAo tosaliputtANaM so'vi gahio, taMmi ya kAle jugappahANA ajjavairA, tANaM diTTivAo bahuo asthi, te ya tayA purIe ciTThati, tao tattha paDhaNatthaM sAhusahio vairassAmisagAsaM pesio ajjarakkhio gurU haiM, kameNa ya patto ujjeNi, tattha diTThA bhadraguttatherA, vaMdiyA saviNayaM, sAhio niyayavattaMto, tehi ya- " taM dhanno'si mahAyasa ! tae viDhattA sunimmalA kittI / jo evaM jiNadikkhaM gahiuM ujjamasi savvattha // 1 // " evamAi ubavUhiUNa bhaNio - jahA'hamiyANiM saMli - hiyasarIro aNasaNaM kAukAmo, na ya mama koi nijAmago atthi, tA tumaM cetra maM nijjAmiUNa vaccasu, teNavi tahAttikA umanbhuvagayaM, kAlaM karaMtehi ya tehiM samAiTTha - ajjavairehiM samaM mA egAe vasahIe ciTThejja, vIsuM Thio tehiM acchittA paDhijja, jao tesiM samaM jo sovakkamAuo egaMpi rayANaM vasai so tehiM samaM kAlaM karei, tae ya patrayaNAhAreNa hoyavvaMti, tao tamahaM paDisuNiUNa gaesu devalogaM bhaddaguttesu ajjarakkhio gao vairasAmisayAsaM, abhiniveze goSThAmAhilodAharaNaM 9 // 16 // w.jainelibrary.org
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ ThiobhiNNovassae, ioya ajjavayarehiM tIe ceva rayaNIe carimajAme amhaM khIrapaDipuNNapaDiggaho AgaMtueNa keNAvi paripIo, navaraM kiMcimittaM ThiyaMti sumiNaM pAsiUNa viuddhehiM sAhiyaM sAhUNa, tesiM ca aNNamaNNaM vAyariMtANaM bhaNiyaM sUriNA-jahA ko'vi maha sayAsaMmi sAhU samAgaMtUNa khIrasarisaM suyamavagAhissai, kiM tu na niravasesa, etthaMtaraMmi samAgao ajarakkhio, vaMdiyA saviNayaM jahuttavihiNA bhagavaMto ajjavairA, AbhAsio ya tehiM sAhusAgayaMti bhaNamANehiM, pucchio ya katto samAgao ? keNa vA kajjeNa ? kahiM vA Thiositti, teNa bhaNiyaM-tosaliputtAyariyasayAsAo diDivAyapaDhaNatthaM bAhiM ca Thio'mhi, sUrIhiM bhaNiyaM-kiM tumaM na yANasi kerisamajjhAiyavvaM hoi puDho vasahiTThiyassa ?, tAhe so bhaNai-khamAsamaNehi bhadaguttehiM ahaM vArio, ajjavairehiM samaM ekkAsahIe na ThAyavvaMti, |tao na nikkAraNA nivAraNatti ciMtiUNa dinno uvaogo nAyaM catti, tao bhiNNAvassayaThio aNumao ajjhAu~, thovakAleNa ceva ahiyANi nava puvvANi, dasamaM paDhiumADhatto, io ya tassa mAyApiUhiM saMdiTuM, jahA-tuha puttavirahakatAradukkhadAvAnaleNa DajhaMtA / dasaNasaraMmi suhajalasaMpuNNe majjiuM mahimo // 1 // saMdesaeNa imiNA na Agao ajarakkhio jAva / to phaggurakkhio se lahu bhAyA tattha paTThavio // 2 // AgaMtUNa'bhivaMdiya guruNo to ajara LG Jain Education Internati ainelibrary.org
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ navapada-1 kkhiyaM bhaNai / Agaccha tuha vioe dukkhaM ciDati jaNayAI // 3 // evaM ca to rakkhieNa pucchiyA ajavairA, tehiM bhaNiyaM / abhiniveze vRttinmU.deva. goSThAmAhivR. yazo. paDhasu tAva, paThiumADhatto, phaggurakkhieNavi na annahA ehitti ciMtiUNa bhaNio-jai esi tuma tA tujjha dasaNe jaNa- lodAharaNaM bANijaNayamAIyA / savve'vi hu pavvajaM bhAuya ! giNhaMti bhAveNaM // 1 // ajjarakkhieNa bhaNiyaM-jai evaM to paDhamaM tumaM ceva panvaya, evaMti paDivaNNe pavvAvio vihiNA sikkhavio duvihasikkhaM, puNo'vi bhANayamaNeNa-ihi payaTTasu, tao pucchiyA gamaNanimittaM puNo guruNo, tehiM bhANiyaM-paDhasu tAva, so ya tayA javie avagAhai, tANi ya accaMtasuhumANi cauvIsaM gahiyANi, pacchA tehiM aIva gholio, pucchai-bhayavaM! dasamapuvassa kettiyaM gayaM? kettiyaM Thiyanti ?; tao ajjavairehiM biMdusamudasarisavamaMdaradiTThato darisao, tao-soUNa maMdarodahisarisavajalabiMduehiM diDataM / savisAyaM bhaNai guruM bhayavaM ! na tarAmi paDhiumahaM // 1 // AsAsio ya guruNA, dhIro taM hohi mA kuNa visAyaM / sesaMpi giNhasi cciya, avisanno thovakAleNaM // 2 // puNo paDhiumADhatto, pucchai niccaM-kettiyaM sesaMti, tao ciMtiyaM-kiM |mamAo ceva vocchijjihI eyaMjeNesevaMvihabuddhinihIvi evaM niviNNo paDhaNAo, tao nAyaM-me thovamAuyaM eso ya| // 17 // gao na puNo ehI ao maehiMto ceva vocchijjihI dasamapuvvaMti visajjio, tao kameNa patto dasapuraM, tosali Jain Education For Private & Personel Use Only Www.jainelibrary.org
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ puttAyariehi ThAvio niyayapae, tao teNa tattha pavvAvio savvo'vi baMdhuvaggo, jaNao'vi tasimaNurAgaNa gihathaliMgo tehiM samaM ceva cihai, bhaNai ya-vatthajuyalaM na muyAveha kuMDalaM chattiyaM uvANahAo jannovaiyaM ca to pavvayAmi, AyariehiM caraNakaraNAi paNNavaMto sikkhavissAmotta ciMtiUNa bhaNiyaM-evaM kuNasutti, taheva pavvAvio, geNhAvijjai duvihaMpi sikkhaM. annayA ceiyavaMdaNavaDiyAe gaehiM AyariehiM saMkeiyANi ceDarUvANi jahA amhe| vAMdamo savve mottUNa chattaillaMti ajjasaMmuhaM bhaNejjaha, tao tANi taheva bhaNaMti, pacchA so ciMtei-kiM majjha imiNA chatteNa ? jeNa gahieNa ceDarUvAvi evaM paDicoenti, tao gao puttasayAsaM, bhaNai-mama chatteNa Na ka jaMti, AyariehiM bhaNiyaM-juttamimaM, jai uNhAbhibhavo hohI to kappaM sIsovari karijasu, evaM ca uvAeNaM kuNddiyaa| INivi moyAvio jAva kaDipaTTayaM na muyai, pacchA tANi taheva bhaNaMti-savve vaMdAmo mottUNa kaDipaTTaillaMti, so ruTTho bhaNai-mA vaMdaha ajjayapajjaehiM samaM tume, aNNo ko'vi vaMdihI, na muyAmi kaDipaTTayaMti, aNNayA ya ego| sAhU visuddhasaMlehaNAe saMlihiyasarIro pasatthesu davvakhettakAlabhAvesu bhagavao ajjarakkhiyasUrissa pAsaMmi diNNAloyaNo / samayaM ciya paMcamahavvaehiM paDivajiUNa sAmAiyaM saMthAraMmi nisanno uccAriyaaNasaNo vihiNA bhAveto bhAvaNAo JainEducation in For Private Personal use only 6 w.jainelibrary.org
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ navapada- // 18 // khAmaMto savvasattasaMghAyaM paMcanamokkAraparo samAhitappA kAlagao, tao ajjarakkhiyasUrIhiM piuNo kaDipaTTayamo- | abhiAnavaza yAvaNatthaM bhaNiyA tassa samakkha savyasAhuNo-jo vahai maDayamevaM jAyai se nijarA aimhNtii| jamhA jahuttavihiNAga goSThAmAhi | lodAharaNaM vimakkadehassa dehamiNaM // 1 // te ya puvvasaMkeiyattaNao me mahaI nijjarA houtti bhaNaMtA paropparaM vivadiu payattA, teNAvi te vivayaMte dagRNa bahunijjarasthiNA bhaNiyaM-jAyA ! jai evaM to ahaMpi vahAmi, teNa bha-11 NiyaM-juttameyaM, kevalamettha bahUvasaggA, te asahijjamANA majjha aNatthaheuNo havaMti, to jai te samma sahasi to vahasu eyaMti, samma sahissAmittibhaNiUNa voDhumADhatto, tayaNumaggeNa sAhusAhuNippamuho cautriho'vi saMgho / laggo, puvakayasaMkeehi ya DiMbhehiM samAgaMtUNa gahio se kaDipaTTayo doreNa baddho colapaTTao, so| ya lajjaMto'vi savvaM sahamANo vosiriUNa maDayaM samAgao vasahIe, AbhAsio guruNA-khanta ! jAo uvasaggo. tti ? teNa bhANayaM-jAo, kiMtu ahiAsio, puNo gurUhi bhaNio-iNhi parihasu kaDipaTTayaM, teNa bhANiyaM-diI N||ja diTThavvaM alaM imiNA, puNo ciMtiyaM guruNA-uvAeNa moyAvio chattAINi eso, ihiM bhikkhaM bhamADemi, jao jai kahavi egAgI hoja to kahaM bhujeja ? nijaraM vA kahaM laheja ?, tao sAhUhi~ samaM saMkeyaM kAUNa, bhaNiya Jain Education For Private Personel Use Only Howw.jainelibrary.org
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ guruNA-jAvamhe gAmaMtaraM gaMtuM AgacchAmo tAva tumhehiM tAyarasa savvaM labheyavvaM, evaMti paDivaNNe tehiM piyaramAucchiUNa gayA gAmaMtaraM guruNo, te'vi phaggurakkhiyAiNo sAhuNo bhikkhAvelAe hiMDiUNa savve bhuttA, na tassa keNavi ciMtA kayA. tAhe teNa ciMtiyaM-me chakka (NissaMka ) niraNukaMpA muNiNo nAmeNa kevalaM ee / mai bhukkhievi| evaM je jimiuM jaMti kajjesuM // 1 // evaM roseNa aTTaduhaTTAI ciMtaMtassa aikaMto sarattio divaso, bIyadivase || samAgayA sUriNo, sAhiyaM savvaM, aMbADiUNa kavaDeNa sAhuNo bhaNiyaM gurUhiM-amhe ceva bhikkhi umAgacchAmo tujjhakaetti uTThiyA gurU, gahio paDiggaho, ciMtiyaM ca se jaNaeNaM-majjha putto asesadisAcakkapayaDamAhappo majjha kae kahaM bhikkhaM bhamihI?, tAsayaM ceva vaccAmi, gahio guruhatthAo paDiggaho,niggao abhikkhaTThA,ayANaMto ya avadAreNa zApaviTTho ekkaseTThissa gehaM, siviNA bhaNiyaM-kiM avadAreNa ajja! pavisasi ?, sirIe iMtIe ki dAramavadAraM vatti, [granthAnam 500] paDibhaNiya supasatthajaMpao sAhutti tudveNa seTTiNA davAviyA battIsaM visiTTamoyagA, sAhuNA ya samAgaMtRNa vasahIe AloiyA gurUNa, tehiM bhaNiyaM-battIsaM pahANasIsA pAraMpareNa AvaliyAThAvagA tuha hohiti, kevalaM / paDhamA laDitti sAhUNa desu, kiMca-" AhAradANao iha. jaINa pAvaMta mokkhasokkhapi / pArapareNa sattA uvabhujiya For Private & Personel Use Only ww.jainelibrary.org
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ AN navapada- vRttimU deva. vR. yazo. // 19 // narasurasuhAI // 1 // " tao diNNA savve, puNo appaNo nimittaM gaeNa laddhaM ghayamahujuttaM paramannaM, AgaMtUNa bhuttaM, mithyAtve tadivasAo ceva jAo visiDaladdhisaMpaNNo sayalagacchovayArI, tammi ya gacche anne'vi paramaladdhisaMpannA tiNNimA gASThAmAhimuNiNo, taMjahA--vatthapUsamitto ghayapUsamitto dubbaliyapUsamitto, tattha vatthapUsamittassesA laDI-davvao jattiehi 10 vatthehiM gaccharasa paoyaNaM tattiyAiM ANei, khettao mahurAe, kAlao sisire vAsAratte vA, bhAvao jahA kAevi. duggayamahilAe chuhAe maraMtIe gurukileseNa kattiUNa vuNAviyA ekkA pottI, kallaM suMdare divase parihissAmiti / dhariyA, etyaMtare jai so patthei to hahatuTThA dei 1 ghayapUsamittassa u davao jattieNa gacche sarai tattiyaM ghaya mANei, khittao ujjeNIe, kAlao jeTThAsADhamAsesu, bhAvao jahA-egA baMbhaNI gundhiNI niyabhattAraM jAiroraM majjha pasavaNakAle ghaeNa kajaM hohI ta bhikkhiUNa melihitti bhaNiyAiyA, teNAvi kahakahavi paliyaM paliyama-la ggAhaMteNa paidiNaM hiM mAsehiM pUrio ghayakuDao, samappio bhaTTiNIe, jAio ghayapUsamitteNa, savyaM dei hatuhA 2 dubbaliyapUsamitto uNa niccameva sajjhAyavAvaDo, teNa nava puvvA ahiyA ahijjiyA, suttatthagoyarAe // 19 // niraMtaraM ciMtAe jAo dubbalo, jai nANuppahei to savapi suyaM pamhusai, ao ceva dubbAlayapUsamittotti patto Jain Education Interi For Private & Personel Use Only Hw.jainelibrary.org
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ pasiddhi, aNNayA tattheva dasapuranayare vatthavvA rattapaDabhattA se baMdhuNo, AyariyaM vayAsi-mottUNa bhikkhaNo na annapAsaMDINaM jhANaparinnANamasthi, AyarieNaM bhaNiaM-ajattaM mA vayaha, jao jhANanirohAo ceva esa bhe baMdhU evaM dubbalo jAo, tehiM bhaNiyaM-esa siNiddhamahurAI gihatthatte AhArito teNa balio huto, aMtapaMtAhArAiNA ya ihi dubbalo jAo, na uNa jhANeNa, guruNA bhaNiyaM-iNhipi ya inassa ghayapUsamittAo maNo'NukUlo siNiddhamahurAiguNajuo AhAro saMpajjai cava, jai na pattiyaha to tujhe ceva siNiddhamahurAhAreNuvayariUNa baliyaM kariUNANehatti visajio tehiM saDiM, tANivi pavarAhAreNuvayariumADhattANi, so'vi khaNamavi saJjhAyamamuMcamANo AhArei, tao rattiM diyA yA parivattaMtassa tasseso varAhAro mahovayArovva khalayaNe na najjai katthavi vaccai, tAhe baMdhuvaggeNa nidhiNNeNa sAhithaM | al gurUNa, gurUhi bhaNiyaM-iNhi jaM vA taM vA deha, so'vi bhaNio-iNhi na suTu suyaparivattaNAyaro kAyavyo, tahAkae thovadivasehiM ceva so baliho saMpanno. tao tesiM bhAveNa pariNayaM garukhayaNaM kayA viseseNa dhammadesaNA, jAyAgi sAvagANi 3 / tammi ya gacche visesaguNiNo cattAri muNiNo, ekko so ceva dubbaliyapUsamitto, aNNo puvvabhaNi o phaggurakkhio, taio viMjho, cautthao AyariyANa ceva mAmago goDAmAhilo, tattha ya vijho mahAmahAvitaNao Jan Education Intern For Private Personel Use Only awloininelibrary.org.
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ navapada vRttimmU. deva. vR. yazo. // 20 // Jain Education Inte kameNa suttaparivADIe suttaM lahaMto jhUrei, tao Ayarie vinnavei - majjha kaMci vAyaNAyariyaM payacchaha, tehiMpi dubbaliya| pUsa mitto se vAyaNAyario diNNo, kaivaya diNANi viMjharasa vAyaNaM dAUNa guruM bhaNai - bhayavaM ! mama vAyaNaM ditarasa | sesasuyamaguNijjamANaM na ThAi, tao-jaM sannAyagagehe mukkaM jaM saMpayaMca na guNemi / teNa samattaMpi suyaM galihI mama karayalajalaM va // 1 // tao ciMtiyaM gurUhiM- suragurusamabuddhissavi nicca jhatassa jai suyamimassa / haMta viNarasai (Ssai) tA kA gaNaNA sesa purisesu ? // 1 // aisayakaovaogeNa ya nAyaM, jahA iopabhii suyamedhAdhAraNAiparihINe sIse horhiti, tao tesiM aNuggahaDhaM cauro'vi aguoge vIsuM kAsI, bhaNiyaM ca - " jAvaMti ajjairA apuhuttaM kAliyANuogasta / / teNAreNa puhuttaM kAliyasuya diTTivAe ya // 1 // deviMda diehiM mahANubhAvehi rakkhiyajjehiM / jugamAsajja vihatto aNuogo to kao cauhA // 2 // kAliyasuyaM ca isibhAsiyAI taiyA ya sUrapaNNattI / sandho'vi viDivAo cau. tthao hoi aNuogo // 3 // " deviMdabaMdiyattaM ca jahA tesiM tahA sAhijjai - " te kaiyavi saMpattA vihatA gAmanagaramAIsu / mahurAuriM samiddhaM bhUyaguhAceiyaM tattha // 1 // taMmi ThiyA bhayavaMto io ya sohammasuravaI patto / khette mahAvidehe, sImaMdharasAmipAsaMmi || 2 || abhivaMdiUNa pucchai tityayaraM sAmi ! kerisA ettha / huMti nioyA mithyAtve goSThAmAhi lavRttaM 10 // 20 // so ww.jainelibrary.org
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ jIvA vAgariyA bhayavayA te u // 3 // tAhe puNo'vi pucchai bharahe vAsaMmi asthi puNa koI / ee nioyajIve jo sAhai pucchio saMto // 4 // titthayareNaM bhANiyaM saMti tahiM ajjarakkhiyA sarI / to so mAhaNarUveNa Agao tANa pAsami // 5 // goyaracariyAe~ viNiggaesu sAhasa therarUveNaM / abhivadiUNa pabhaNai-mahallavAhI maha sarIre // 6 // all to kattiyaM mamAuM kaheha kAUNa aNasaNaM jeNa | muMcAmi ime pANe niviNNo jIviyavAo // 7 // taM souM INuvauttA jAyA sUrI tao ya vAsasayaM / nAUNa samahiyaM se ciMtaMti na bhAraho eso||8|| khayaro va vaMtaro vA, hohI nAyA tao ya tassa ThiI / do sAgarovamAI, bhaNaMti to hosi taM sakko // 9 // sambhAvaM to sAhai iMdola saMpucchae nioe ya / kahiesu sUriNA tesu patthio vaMdiuM jAva / / 10 // bhaNio sa tAva guruNA, ciTTha khaNaM jAva sAhuNo iMti / tuha dasaNeNa jeNaM thirayarayA haMti te dhamne // 11 // iMdo pabhaNai te appasattabhAveNa ceva maM daTuM / kAhiMti niyANamao adaMsaNaM ceva me seyaM // 12 // jai evaM tA aNNaM ciNDaM kAUNa kiMpi baccAhi / to annatto dAraM kAuM vasahiM gao sakko // 13 // goyaracariyaniyattA sAhU vasahIe dAramalahaMtA / vAhariyA sUrIhiM.iomuhA eha bhaNirehiM // 14 // kahiyaM sakkAgamaNaM catANa tA kIsa daMsio na'mhaM? / iya bhaNie AiDaM taM Jan Education For Private Personel Use Only pww.jainelibrary.org
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ vR. yazo. // 21 // navapada ciya sakkeNa jaM bhaNiyaM // 15 // io ya puNaravi dasapuraM pai vihariesa sUrisu-surapurisaMkAmAe dIsaMtANeyako- mithyAtne vRttiHmU.deva.IN gosstthaamaaheuysyaae|naahiyvaaii ekkA samAgao mhrnyriie||1|| teNa yaakkhitto savyo nayaraloo, na ko'vi tassuttaraM dAuM sakkai, tao mAhurasaMgheNa pavayaNapabhAvaNA houtticiMtayaMteNa dasapuranayare jugappahANANa ajjarakkhiyasUrINa sayAsaM pesio mAhurasaMghADao, teNa ya samAgaMtUNa sAhio saMghavuttaMto tANaM, tehiM ca vidvattaNao sayaM gaMtumasamatthehiM pavaravAyalaDisaMpaNNo pesio mAulo goTThAmAhilo, kameNa saMpatto mahurAe, AgamaNeNaM tassa ya nAgarayA ANaMdio ya sagho, paritudvA sylpaasNddii||1|| aNNadiyahami tathAvihasAhasaMjuo gao goTThAmAhilo nrdsii.diho| rAyA, kayappaNAmeNa teNa davAviyamAsaNaM, sAMnasanno tattha gohAmAhelo samaM sasAhahiM, miliyA samaggapAsaMDiNo, ApUriyA nariMdasabhA, uvaviTehiM siThThiseNAvaisatthavAhadu (ghi) jjAipamuhehiM loehi-sasamayaparasamayaNNU kulaMmi jAyA pakhamAe~ vikkhAyA ! / pakkhadugasammayA taha samAgayA sabbhavibahA y||1|| etthaMtaraMmi pudhAgayanAhiyavAiNA saMlaga jamiha'kkhagoyarAikkataM na tamasthi kharabisANaM va / iMdiyavisayAIyA ya jIvasavaNNumAIyA // 2 // esa ase do 25 // |heU na ya bhaNiyavvo jao na jiivaaii| paJcakkhapamANeNaM gheppati ghaDAibhAvavva // 3 // paccakkhapamANAo asthi pamANaM taraM ||ali LAL in Education in '
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ |ca no annaM / imiNaJciya dAyavvo na ya aNumANeNa vbhicaaro||4|| nAhiyavAIvijao parappasiddhIe jaMpae savvaM / miccho hu micchabhAsAi bohiyavyotti nAeNaM // 4 // tA eesimabhAvA vavahAro ceva juttisaMjutto ! aJcataparokkhetu saMvAo dukkaro jamhA ! // 6 // bhANiyaM ca-" etAvAneva loko'yaM, yAvAnindriyagocaraH / bhadre ! vRkapadaM pazya, yadvadanti | bhushrutaaH||1||" tavvayaNAvasANe ya bhaNiyaM goTThAmAhileNa-jAmaha'kkhagoyarAikaMtaM na tamatthi kharavisANabdha / IN || saMlattaM tumae, tatthANegaMtio heU // 7 // desAivippakiTThA maMdaramagarAgarAdao jamhA / vijjaMti parokkhAvi hu taha kal KjIvAIvi horhiti // 8 // kiJca-eeNa heuNA kiM niyatesuM desakAlapiMDesuM / jIvAINamabhAvo sAhijjai kiM va savvatya? | // 9 // jai tAva paDhamapakkho tA siddhaM ceva majjha sAhesi / niyami desakAle mayapiMDe jeNa na hu jIvo // 10 // evaM savvannumAIsuvi bhAviyavvaM // aha savvattha niseho, evaM tuha piupiyAmahassAvi / ei abhAvo suMdara ! aheyaM lAtujjha to jammaM // 11 // kevalipaccakkheNa ya jIvAIyA ghaDAibhAvavyAgheppati jeNa tamhA kaha heu asiddhayA neva? // 12 // bhaNiyaM ca-"aNidiyaguNaM jIvaM, dunneyaM maMsacakkhusA / siddhA pAsaMti savvaNNU , nANasiddhA ya sAhuNo ||1||ti, jaM ca palattaM tumae, parappasiddhIeN eyamaNumANaM / imiNacciya vabhicAro to dAyavyo na majjha tae // 13 // Jain Education G oa For Private & Personel Use Only 198II
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ vR.yazo. navapada- ethavi parappasiddhI sA tujjha pamANamappamANaM vA ? / jai tAva pamANaM to sihA jIvAiyAvi tahA // 14 // tathAhi- mithyAtve vRtti -mU.deva. goThAmAhijIvAIyAvi jao parappasiddhA ao'NumANaM va / manasu na huti dunnivi vIsAso gaMThimuddA ya // 15 // aha lavRttaM IN apamANaM sA tujjha haMdi to kaha pamANamaNumANaM ? / tadabhAvaMmi niseho apamANo ceva sapanno // 16 // etAvA neva loko'yaM yAvAnindriyagocaraH / pratijJeSA'pyanenaiva, nirastetyavagamyatAm // 17 // evamAivayaNehi niruttarIkao nAhiyavAI, ANatto nivisao ko rAiNA, pUio samaNasaMgho, ghosAviyaM nayarejayai vaDamANajiNasAsaNaM, etthaMtaraMmi-ghaNaravamuhaliyagayaNo saMtAviyarAyahaMsasaMghAo / aMdhAriyadisicakko vAsAratto samutthario // 18 // tao goTThAmAhilo dhario tattheva sar3ehi | io ya ajjarakkhiyasUrIhiM thovAvasesamappaNo AuyaM kaliUNa melio gaccho, bhaNiyaM ca-amha thotramAuyaM tA tumhaM ko sUrI Thavejjau ?, tao gaccheNa niyasayaNapakkhavAeNa bhaNiyaM-phaggurakkhio goTThAmAhilo vA, to| || sUrIhiM rAgAivirahiehiM dubbaliyapUsamittaM bahuguNaM mannatehiM bhaNiyaM-bho bho samaNA ! ego niSphAvaghaDo'varo ya tellvddo||29|| hoi paro ghayaghaDao ahomuhe tattha vallaghaDe // 11 // savve'vi Niti vallA iyaraMmi u ThaMti avayavA keI / ghayakuMbhaMmi ya / JainEducation in ww.jainelibrary.org
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________ ANA SAR ciTThai sesaMpi vilaggayaM bahukaM // 20 // dubbaliyapUsamittaM paDucca evaM ahaMpi sNjaao| suttatthatadubhaehiM AimakuMbheNa sAriccho // 21 // jo phaggurakkhiyamuNI taM puNa pai tellakuMbhatullo'haM / goTThAmAhilamaMgIkAuM ghayakuDayalarisotti // 22 // suttatthobhayajutto to tujhaM esa hou Ayario / duvbaliyapUsamitto maha vayaNeNaM mahAbhAgA ! // 23 // tao gaccheNa houtti paDivanne Thavio dubbaliyapUsamitto Ayario, bhaNio mUriNA-jahA phaggurakkhio goTThAmAhilAiNo mae diTThA tahA taevi daTThabvA, phaggurakkhiyAdao'vi bhaNiyA-tubbhehivi mama sariso ahio vA esa navari daTThavyo / na ya paDikUleyatvaM guNanihiNo vayaNameyarasa // 24 // evaM dunnivi vagge, saMThAveUNa aNasaNaM kaauN| paMcanamokAraparo, sarI saggaMmi saMpatto // 25 // | ioya vAsArattANaMtaraM goTThAmAhileNaM sAvagANaM saMbohaNatthaM paDhiyaM gAhAjuyalaM-ucchU volaMti vaI, tuMbIo jAyaputtamaM / ddaao|vsbhaa jAyatthAmA gAmA paMthA y'cikkhillaa||1|| appodagA yamaggA vasahAvi ya pakkamaTriyA jaayaa| aNNoktA maggA sAhUrNa vihariuM kAlo ||2||"tti, evaM souM bhaNio saddehiM-ettheva niccaM kinna parivasaha ?, teNa bhaNiyaM-sanaNANaM sauNANaM bhamarakulANaM ca goulANaM ca / aniyattA vasahIo sAraiyANaM ca mehAgaM // 1 // tao tehiM aNa. JainEducationNE For Private Personel Use Only pww.jainelibrary.org
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________ navapada- vRtti -mU deva. vR.yazI. AM mao calio dasapugabhimuhaM, jaNAo ya nAo ajjarakkhiyasUriparaloyagamaNavuttaMto, kameNa patto dasapuraM, jANio mithyAtve goSThAmAhiya vallakuDayadiTThateNa dubbaliyapUsamitto nivesio sUripae, saMjAyamaccharo Thio puDho vasahIe, NAyavuttaMteNa sRriNA lavRtta || pesiyA phaggurakkhiyapamuhA sAhuNo tayANayaNanimittaM, kiMci uttaraM dAUNa tesiM Thio tattheva, aNNehivi sAha-II. 10 sAvayAiehi bhaNNamANo'vi nAgao vasahIe, tAhe ciMtiUNa sUriNA (bhaNiyaM) peccha kasAyamAhappaM jehiM evaMvihAdhiuttamapurisA nAyajiNavayaNasArA evaM jagaDijjaMti, ahavA kimacchariyaM ?, jao bhANayamAgame-uvasAmaM uvaNIyaH / guNamahayA jiNacarittasarisaMpi / paDivAyaMti kasAyA kiM puNa sese sarAgatthe ? // 1 // tti, tayA ya sUriNo viMjhapamuhasi / ssANaM aTThamaM kammapavAyapuvvaM vAkhANenti, govAmAhilo ya maccharAo sArasayAsamAgaMtumapAranto vijjhassa'NamA. saMtassa sayAse uvavisai, aNNayA ya-kiMcivi kammaM jIvappaesabaddhaM jhaDatti vihaDei / kAlaMtaramappattapi sukkAkuDDumi cuNNo vva // 1 // kAlaMtareNa vihaDai kiMcivi puNa baDapuTumiha kammaM / kuDDumi ulla. litte khitto sAsaNehacuNNo bva // 2 // jIveNa samaM egattamAgayaM khIranIranAeNa / bahukAla veiyavyaM aNNaM tu nikAiyaM kammaM // 3 // evaM parUvayaMtaM viMjhaM suNiUNa mAhilo bhagai / mokkhAbhAvo pAvai naNu evaM // 23 // Jan Education in For Private Personal use only
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________ savvajIvANaM // 4 // jaM aNNoNNANugayaM jaNa samaM taM vijujjai na tamhA / jaha jIvAo paese tathA kammapi to viNjh!||5|| puTTho jahA abaho kaMcaiNaM kaMcao samaNNei / evaM puTumabaddha jIvaM kammaM samannehA ! vijho pabhaNai tAhe guruNA maha evamevamakkhAyaM / paDibhaNio to teNaM gurUvi tuha kiM viyANei ? // 7 // tAsa saMkai so niyamaNami mA annahA mae gahiyaM / hoja imaM tA gaMtuM niyayaguruM ceva pucchAmi // 8 // viNaoNaeNa pahA guruNo tehivi tahatti se kahiyaM / bhaNiyaM ca kIsa avagayabhAvassavi tujhimA saMkA ? // 9 // to mAhilavattaMto kahio sUrINa tehi to bhaNiyaM / mAhilavuttaM micchA jahA tahA viMjha ! nisuNesu // 10 // aNNo'NNANagayANivi uvAyao jeNa khIranIrANi / jAyaMti paDho tamhA heuaNegaMtayA tAva // 11 // jA u paiNNA sA'viha paccakkhavirohiNI jao jIvo / maraNasamayaMmi dIsai AUkammeNa muccaMto // 12 // diluto'vi na sAhaNadhammANugao jo na kammavya / jIvAu sappaeso bhinno AgaMtuo hoi // 13 // jaM ca palattaM jIvo, puTTho kammeNa kaMcueNavya / tApa na juttaM jamhA veijjai veyaNA majjhe // 14 // sA ya na pAvai tamhi abhAvao tannimittakammarasa / siddhassa va to payaDo samAgao aNubhavaviroho // 15 // iya evamAi dose suNiuM viMjho ya mAhilaM bhaNai / aviyAriya Jain Education inte For Private Personal Use Only 14 Tww.jainelibrary.org
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________ navapada vRttiH mU. deva. vR. yazA. // 24 // Jain Education ramaNIo tuha pakkho savvahA eso // 16 // to tuhiko thakko ciMtaMto tAva hujja u samaggaM / putraM navamaM pacchA khoDIhAmo puNovi imaM // 17 // annayA navamaputre sAhUNa paccakkhANAhigAre - pANAivAyaM paccakkhAmi jAvajjIvAe iccAi soUNa goDAmAhilo bhaNai-paccakkhANaM seyaM apparimANeNa hoi kAyavyaM / jesiM tu parImANaM taM dudvaM AsasA hoi // 18 // evaM paNNavinto ya viMjheNa bhaNio-na juttameyaM jaM tumaM bhaNasi, tao teNa jaM navamapuvyarasa avasesaM taM sammattaMti ciMtiUNa bhaNio viMjho - kiM tAva tumaM bhaNasi ?, jo tujjha vakkhANei pUsamitto so ceva bhagau, evaM vottuM uDio taTThANAo, gao AyariyasyAsaM, bhaNiyaM ca teNa-jaha ajjarAkkhaehiM vakkhAyaM taha na kiM parUvesi ? || suyamayamatto houM mA suttAsAyaNaM kuNasu // 19 // bhaNio ya niyayapakkho surisyAsaMmi sUriNA'vi tao / bhaNio na juttijutto tuha pakkho jaha tahA suNasu // 20 // jaM tAtra tae bhaNiyaM jAvajjIvati sapparImANaM / paccakkhANamajuttaM AsaMsAdosao taM na // 21 // kayapaccakkhANANaM nAsaMsA tattha kiM tu devate / mA hojjA vayabhaMgo | muNINa kAlAvahI teNaM // 22 // apparimANe u kae havaMti vayabhaMgamAiyA dosA / tA abhinivesamahugA muMcamu | paDivajja maha vayaNaM // 23 // evaM bhaNio mannai na jAva tA annagacchatherAvi / puddA tattiyamettaM vayaMti to bhaNai mithyAtve goThAmA hi labUtaM 10 | '20
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education l | so ruho // 24 // kiM tubbhe bho ! jANaha savve'vihu jeNa bhayavayA evaM / titthayareNa paNIyaM bhaNati to te'vi tassamuhaM ||| 25 // mA AsAyasu mAhila ! titthayaraM tahavi jAva no ThAi / tAhe saMgheNa kao kAussaggo samaggeNaM // 26 // AsaNa kaMpuSpicchA, samAgayA devayA bhaNai saMgha / saMdisaha kaM karemI ? saMgho to devayaM bhaNai // 27 // vaccasu mahAvidehaM, titthayaraM pucchiUNa esu duyaM / kiM sammavAi saMgho dubbaliyA pUsamitAI ? // 28 // kiM vA goTThA mahilo sA jaMpai deha'NuggahaM majjha / kAussaggaM gamaNApaDighAyatthaM tao saMgho // 29 // taha caiva Thio savyo kAussaggeNa sA u titthayaraM / saMpucchiUNa puNaravi samAgayA saMghapAsaMmi // 30 // bei jaha sammavAI saMgho iyaro ya aliyavAI ya / bharahakkhette | jamhA sattamao niNhavo esa // 31 // to jaMpai so ruTTho katto kaDapRyaNAe~ eyAe / titthayarapAyamUlaM gaMtuM sAmattha| matthi aho ? // 32 // tAhe saMgheNa kao so bajjho evamabhiniveseNaM / micchattamesa patto apaDikkaMto ya kAlagao // 33 // evaM goTThA mAhila cariyaM saMkhebao samakkhAyaM / sapasaMgaM vittharao AvarasyavivaraNA neyaM // 34 // evaM ca darzitAni | jamAliprabhRtIni "maibheeNa jamAlI " tyAdigAthoddiSTAnyudAharaNAni, tatpradarzane ca vyAkhyAtA prapaJcena tRtIyadvAra "gatA "maibheyA puNyoggahe " tyAdigAthA // adhunA caturthena doSadvAreNAbhidhitsurAha kara kaTa ww.jainelibrary.org
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________ navapadavRtti-mU.deva. vR. yazo. mithyAtvadoSAH gA6 micchattapariNao khala, nArayatiriesu bhamai iha jIvo / jaha naMdo maNiyAro tivikkamo jaha ya bhaTTo vA // 6 // mithyAtvAtmanA pariNato mithyAtvapariNataH, khaluzabdo'vadhAraNArthaH, mithyAtvapariNata eva, kiM ?-nArakatiryakSu || bhramati iha jIvaH, nArakAzca tiryaJcazca nArakatiryaJcasteSu ' bhramati / paryaTati * iha , loke 'jIvaH / AtmA, na / / samyaktvapariNato'pi, tasya tadAyurvandhAnupapatteH, uktaJca-" sammabiTThI jIvo vimANavajaM na baMdhaI AuM / jaivina / sammattajaDho, ahava na baddhAuo puci // 1 // " ti, dharmadAsagaNinA'pyuktam-" sammattaMmi u laDe, ThaiyAI | narayatiriyadArAI / divvANi mANusANi ya mukkhasuhAI sahINAI // 1 // " ti, mithyAtvapariNata ityanena ca / vizeSaNenaikAntAvicalitakasvarUpasyAtmano niSedhamAha, tasya tathApariNAmAsaMbhavAt, ekasvarUpatve cAtmano bandhaH / mokSAdyabhAvAt / nArakatiryakSa bhramatItyanenApi niSkriyasarvagatAtmavAdimataM nirAcaSTe, tathAbhUtasya nArakAdibhramaNAnupapatte svarganArakAdisAdhakabAdhakAnuSThAnavaiyarthyAcca, atra ca bahu vAcyaM tattu granthagauravabhayAtparihatamiti / prkraantaarthsmrth-|||||25|| nArthameva dRSTAntadvayamAha-yathA nando maNikAraH trivikramo yathA bhaTTobhrAntavAn, tatrAdyaH sAderdvitIyastvanAdemithyAtvapa For Private Personal Use Only arjainelibrary.org
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________ riNAmasya pratipAdanArtho dRSTAntaH, vAzabdastadanyaivaMvidhadRSTAntasUcanAoM draSTavyaH / nanu ca samyaktvAdidoSadvAreSu||| tadvipakSe doSAnabhidhAsyate, iha tu kimartha svarUpa evoktaH ?, satyaM, samyaktvAdInAM svarUpato guNarUpatvAta tadvipakSe doSAbhidhAnaM, mithyAtvasya tu tadviparyayatvAtsvarUpameveti na doSaH, ata eva samyaktvadoSadvAre tadvipakSa almithyAtve doSaM " sammattaparibhaTTho jIvo dukkhANa bhAyaNaM hoi " ityAdinA vakSyati, kathitaH saprapaJco gAthA'kSa rArthaH, bhAvArthastu kathAnakAbhyAmavaseyaH, tatra ca nandamaNikArakathAnakaM samyaktvadoSadvAre vakSyAmaH, trivikramabhaTTakathAnakaM tvabhidhIyatea asaGkhyavalayAkAradvIpasAgaraveSTitaH / rAjatasthAlasaMsthAno, lkssyojnvistRtH||1|| anantavarSasthitikaH, saptavarSAzrayo'pi san / merumaNDitamadhyo'pi, namerusahitaH kacit // 2 // himavatpramukhairyuktaH, Sar3ivarSadharAdribhiH / gaGgAdisannadIramyo, jambUdvIpo'sti vizrutaH // 3 // merordakSiNatastatra, SaTkhaNDapravirAjitam / vidyate bhAratakSetraM, zazAGkazakalAkRti // 4 ||vihaarbhvnaaraamvaapiikuupaadishobhitm / tasya manyamakhaNDe'bhUt, puraM kSitipratiSThitam // 5 // prazAsti tattadA nItyA, vairivAraNakesarI / pratApAkrAntabhUpITho, jitazatrurmahIpatiH // 6 // zAntikarmAbhicArAdiprayo Jain Education Inter For Private & Personel Use Only H rjainelibrary.org
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________ navapadavRttibhmU. deva. vR. yazo. / / 26 / / Jain Education | janapaTusthiraH / AnvIkSikyAdividyAsu, paraM prAvINyamAgataH // 7 // kulakramasamAyAtavedadharmopadezakaH / trivi kramAbhidho bhaTTaH, AsIttasya purohitH||8|| yugmam // tenAnyadA svavittasya, sAphalyamabhivAJchatA / nRpatyanujJayA'kAri, dharmabuddhayA sarovaram // 9 // sattvAzrayamatisvacchaM, gambhIraM lokanandanam / satpuruSamanastulyaM, jalaM yatrAvabhAsate // 10 // pAlyAM devakulaM tasya, kAritaM cAtisundaram / tasyaiva saralo (so) lakSmyA, vinodAyeva mandiram // 11 // pariveSeNa cArAmo, ramyastasya vidhApitaH / bakulAzokapunnAganAgacampakamaNDitaH // 12 // prativarSe ca tenAtra mohAndhena pravarttitaH / sa yajJo yatra bastAnAM vinAzaH pravidhIyate // 13 // evaM vrajati kAle ca, tatra mUrchAparAyaNaH / anyadA''rttavazo mRtyA, chAga evodapAdi saH // 14 // bhavitavyaniyogena tatputraireva | so'nyadA / svIkRto yAgakarmArthaM, mUlyadAnAtkuto'pyasau // 15 // nItaH svamandiraM tatra, bAndhavAdIn prapazyataH / jAtismaraNamutpannaM, tasyehApohavarttinaH // 16 // saro'bhimukhamanyedyurnIyamAnaH kratUtsave / bibbItikarttumArabdho, na yAti padamapyasau // 17 // atrAntare tapakhyeko, jJAnAtizayasaMyutaH / taM raTantaM samAlokya, kAruNyAdidamabravIt // 18 // svayaM vRkSAn samAropya, khAtayitvA saraH svayam / svayamupayAcitApto ( ? ), bibbIti kimu vAsase ? // 19 // mithyAtvadoSe trivi kamakathA // 26 //
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education 1 zrutvA tadvacanaM sAdhoH, paribhAvya svacetasi / svadoSaM manyamAno'sau, tUSNIbhAvamupeyivAn // 20 // tataH putrAdayastasya, | kautukAkulamAnasAH / sAdhuM vadanti vaH pAThAdajaH kiM maunamAzritaH 1 // 21 // sAdhunA'vAdi bho bhadrAH !, saiSa bhaTTastrivikramaH / yatpravarttitayajJe'sau, hantuM yuSmAbhiriSyate // 22 // tairUce pratyayaH ko'tra?, so'bravIt mucyatAma sau | sampA- | dayati yenAyaM pratItiM svayameva vaH // 23 // tathAkRte tatastaistu, yadanena dhRtaM puraa| / nidhAnaM svasutaiH sArddhaM gatvA | tadezamAzritaH // 24 // jAtismaraNato jJAtvA, gehamadhye vyavasthitam / tatteSAM darzayAmAsa, khurAgrairvilikhan mahIm // 25 // saMjAtapratyayAste ca gRhItvA taM samAyayuH / udyAnavartinaH sAdhoH sakAzaM zAntacetasaH // 26 // praNi|patya tataH procurbhagavanneSa naH pitA / AsIdhdharmaparo nityaM, vedoditavidhAnataH // 67 // tathAhi - taDAgaH khAnito'nena, yAgAzca vividhAH kRtAH / tadayaM kimajo jAto'kRtakarmA yathA naraH 1 // 28 // ityevaM tairasau pRSTaH, provAca munipuGgavaH / ajJAnaphalametena, durantamupabhujyate // 29 // yadeva kurute jantuH kiJcitkarma zubhAzubham / tasyaiva phalamAproti, nAkRtaM tUpatiSThate // 30 // tathAhi - adharmo dharmabuddhayA yaH, pUrvamajJAnataH kRtaH / tasyArttadhyAnayuktasya, phalametadupa| sthitam // 31 // gamyAgamyaM na jAnAti, kRtyAkRtyaM na manyate / hitAhitaM ca no vetti, yasmAdajJAnamohitaH // 32 // uktaJca
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________ vaSapada- bRttimmU.deva. vR. yazo. guNaH gA. // 27 // "ajJAnaM khalu kaSTaM krodhAdibhyo'pi srvpaapebhyH|arth hitamahitaM vAna vetti yenAvRto lokaH // 33 // " saMbhAvito guNo yastu, mithyAtvataDAgAdividhApane / nAzahetutvato'nantasattvAnAM so'pi naacitH|| 34 // pazumedhAdiyAgAva, yairdharmAya prvrtitaaH| te'pi tattvapathottIrNAH, paralokavibAdhakAH // 35 // uktaM ca kRSNadvaipAyanena-"dhuvaM prANivadho yajJe, nAsti yajJastvAhisakA tasmAt satyamahiMsA ca,sadA yajJo yudhiSThira ! // 36 // dayA dAnaM tapo homaH satyayUpo guNAH pshuH| brahmacaryamalobhAnireSa yajJaH snaatnH||37|| pazRMzca ye tu hiMsanti, lubdhAHkravyeSu mAnavAH / te mRtvA narakaM yAnti, nRzaMsAH pApakarmiNaH // 38 // " ityAdi, evamAkarNya te sarve, munervAco manoharAH / saMjAtabhavavairAgyAH, zrAvakatvaM prapedire // 39 // ajaH sAdhusamIpe ca, sadvivekamupAgataH / prapadya dezaviratiM, gRhItvA'nazanaM tathA // 40 // samaH samastasattveSu, namaskArapa rAyaNaH / mRtvA bhAvastra (svara) rUpo'sau, devaH samudapadyata // 41 // mithyAtvaM durgatehetustrivikramakathAnataH (kAt ) / evaM vijJAya bho bhavyAH!, yuSmAbhistyajyatAmadaH // 42 // zrutadevyAH prasAdena, doSadvAre nirUpitam / mithyAtvamadhunA tasya ! gugahAraM kramAgatam // 43 // tadAhamicchattassa guNo'yaM, aNabhiniveseNa lahai saMmattaM / jaha iMdanAgamuNiNA goyamapaDibohieNaMti // // 27 // Jain Educatio n al For Private & Personel Use Only |
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________ vyAkhyA-mithyAtvaM nAma viparItabodhasvarUpam uktaJca-"mithyAtvasya hAdaye jIvo viparItadarzano bhavati na ca tasmai saddharmaH svadate pittodaye ghRtavat // 1 // " tasya guNo'yam-eSo'nabhinivezarUpo, varttata iti zeSaH, kutaH? iti cedAha-'anabhinivezena labhate samyaktvaM' yata ityadhyAhArAta, yasmAdabhinivezaH-kadAgrahastasyAbhAvo'nabhinivezastena hetunA karaNena vA 'labhate' prApnoti, anabhiniviSTamithyAdRSTiriti zeSaH, kiM-'samyaktvaM yathA'vasthitArthapratipattirUpaM. sambhavApekSayA caitaducyatena ca niyamaH, yaduktam-"vivarIyasadahANe micchA bhAvA na santi kei gunnaa| agabhinivesAoM kayAvi hoi sammattaheUvi // 1 // " ti / nanu mithyAtvasya sarvaghAtiprakRtimadhyapaThitatvAtkathaM | 7 guNarUpatA ?, satyaM, guNahetutvAt guNahetutvaM ca tasyAnekabhedatvena vizuddhitAratamyasya ghaTamAnakatvAt , ' jatti-11 yAI saMkilesaTThANAI tattiyAI visohiTThANAI ' tivacanAd , vyavahAranayApekSaM cedaM, nizcayataH samyagdRSTireva samyaktvaM // labhata ityukteH, prakRtAnurUpanidarzanapratipipAdayiSayA''i- yathendranAgamuninA gautamapratibodhitene ' ti. yathetyudAharaNopadarzanArthaH, 'indranAgamuninA' indranAgazvAsau bAlatapasvitayA prasiddhatvAnmunizca sa tathA tena, iivadhena ?-gautamaH-caramatIrthakRtaH prathamagaNadharastena pratibodhitaH-sanmArga lambhitastena, labdhamiti zeSaH, 'iti Jain Education Intelle For Private & Personel Use Only alw.jainelibrary.org
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________ navapada vRttiH mU. deva. vR. yazo. / / 28 / / Jain Education Intern zabdaH ' evaMprakArAnyajJAtasUcanArtha iti gAthA'kSarArthaH // bhAvArthastu kathAnakagamyaH, taccedama jaMbuddIce dI, bhArahakhettassa majjhime khaMDe / atthi purANapasiddhaM nAmeNa vasantapuranagaraM // 1 // uttuGga|| devamandirapAyArAlahaTTasohAe / diTThabahudesapahiyANa kuNai jaM maNacamakkAraM // 2 // sayaucchami jami u vajjiraAujjaguhirasa deNaM / maMgalaravamuhaleNaM subbai na jaNeNa jaNasaddo // 3 // nivasas jattha ya loo daDhappaiNNo susIlasaMpuNNo / puvvAbhAsI dakkho kayaNNuo dhammakajjaparo // 4 // eko ciya para doso taMmi pure sayalapuraguNami / jaM dIsai muNiloo'vi niccaparaloyatattiparo // 5 // taM pAlai mahi - vAlo, jiyasattU sattuseNakhayakAlo / ajjataruAlavAlo, AvajjiyasayalaguNajAlo // 6 // tattha ya ekko seTThI visiThThaveso kalAsu pattaTTho / iDDiguNagottajiTTo vihaluddharaNaMmi supasiddho // 7 // bhaviyanvayAniogeNa tassa ge haMpi annayA jAo / mArIdoso taha jaha marai samaggo'vi gihaloo // 8 // taMmi maraMtaMmi tahA gihavaiputtAi| esu khINesu / so ko'vi natthi sajjo mayAI bAre'vi jo khivai // 9 // loeNa ya taha dahuM mArIeN uvaddavaM gihe taMmi / saMcaraNa bhaeNaM kaMTiAhiM AUriyaM dAraM // 10 // taMmi ya ekko bAlo, uvvario iMdanAganAmotti / Auya indranAga vRttaM // 28 // Jainelibrary.org
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education kammassa daDhaM aNuvakkamaNIyabhAveNaM // 11 // taNhAchuhAro maggaMto pANiyaM niyai jAva / savve'vi mae tAhe / | bhIo dAraM paloei // 12 // etyaMtaraMmi diTTho AmisalobheNa Ayao suNaho / dahuM taM kaMpato dIhasaraM roiuM laggo // 13 // tarasahAyaNNaNao, suNaho valiUNa niggao bhIo / tasseva ya vivareNaM, nIhario so'vi gehAo | // 14 // bhaNiyaM ca - " bhagnAzasya karaNDapiNDitatanoglanendriyasya kSudhA, kRtvA''khurvivaraM svayaM nipatito naktaM mukhe | bhoginaH / tRptatatpizitena satvaramasau tenaiva yAtaH pathA, svasthAstiSThata daivameva hi nRNAM vRddhau kSaye vA''kulam // 15 // " gehe gehe bhikkhaM maggaMto gahiyakapparo bhamai / aNukaMpAe loo ya dei se asaNamAIyaM | // 16 // ayi taM duhuM tayavatthaM taggehasiriMca sumariuM loo / jhuraMto niyacitte gAhamimaM sarai supasiddhaM // 17 // kAlaMmi aNAIe jIvANaM vivihnakammANaM / taM natthi saMvihANaM saMsAre jaM na saMbhavai // 18 // evaM parivaItassa tarasa jA jaMti vaccharA kaivi / tA aNNayA kayAi siddhatyo nAma satthAho // 19 // rAyagihaM pai calio ghosAvai ghosaNaM imaM nayare / rAyagihapuragamatthI jo iha samae samaM eu // 20 // maggaMmi tassa tattiM thakkavithakassa'haM / karissAmi / iya soUNaM bahave, dINANAhAdao caliyA // 21 // tANaM ca majjhayAre sa patthio iMdanAgadmago tn
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 29 // navapada- vi / sattho'vi tAva vaccai, samAgayA jAva govelA // 22 // to AvAsaM giNhai, sacchAyajalAsae paesaMmi / vRttimmU.deva vRtta yo siddhe bhoyaNajAe sa iMdanAgo'vi bhikkhatthaM // 23 // satyaMmi samoyario, lado bhikkhAeM pavara ghayakUro / / bhuttA ya rukkhaheTThA sattheNa samaM puNo calio // 24 // ajiNNadosao se bIyadiNe nAsi tArisI bhukkhA / to na paviTTho satthe bhikkhatthaM sedviNA diho // 25 // taruheTThA uvaviThTho jhANovagao muNiva to setttthii| ciMtei niyaH / maNaMmI ajjaM uvavAsio eso // 26 // avvattaliMgiyaM taM, taiyadiNe satthamAgayaM daI / satthavaI se dAvai nibaM / pavaraM ca AhAraM // 27 // teNaM ca do diNAI ajiNNeNuvahayA chur3A tassa / seTThIvi muNai eso chadrAo pAraNaM kuNai // 28 // patto cautthadiyahe puTTho ki nAgao'si duNNi diNe 1 / so tuhiko acchai chaTTatavottI all kalai seTThI // 29 // jao bhaNiyaM-" chaNNo dhammo payaDaM ca porusaM ca parakalattapariharaNaM / gaMjaNarahio jammo rADhAittANa nivvahai // 30 // " evaM ca tavaguNeNaM sa raMjio dei tassa AhAraM / susiNihAiguNajuyaM pAraNagadiNami | tuTThamaNo // 31 // taduvaTuMbhavaseNa ya bhubhuyrauvvaaskrnnaao| jAo mAsuvavAsI kameNa so iMdanAgamaNI // 32 // lAbhaNai ya taM siddhattho na jAva nayara muNe ! tumaM patto / tAva na pAraNagahA annAvAsaMmi gaMtavvaM // 33 // jaM kiNpi| JainEducationY I For Private Personel Use Only
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education Inter OMOM tujjha joyaM osahabhe sajjakhajjapejjAI / amhANavi AvAse hohI taM jeNa avigappaM // 34 // loo'vi tarasa paNao tagguNarAgeNa raMjio ya dRDhaM / taM ciya guNiyaM pecchai, lei na nAmapi annassa // 35 // aNNe bhaNNaMti ese gapiMDio teNa taM khu aTThapayaM / laddhaM jeNa nirmartitassavi geNhai na'nnassa // 36 // pattA ya kameNa puraM satthAhaNAvi niyagihaM | cetra / kArAvio maDho se teNavi muMDAviyaM sIsaM // 37 // kAsAyacIvaradharo vikkhAo taMmi so pure jaao| dijjaM taMpi na icchai AhAraM seTThiNA pacchA // 38 // pAraNagAdiNe logo niyaniyagehaMmi kuNai ADhatiM / tassadvA eso uNa | egagihe pAriDaM valai // 39 // jANai na sesaloo karasavi gehaMmi pAriyaM imiNA / gahiyAhAro ciTThai paDivAlaMto niyamihesu // 40 // to sesajANaNaTTA miliUNa paropparaM nayaraloo / kuNai imaM saMkeyaM bhatiparo iMdaNAgaMmi | // 41 // kassavi jassa paDinchai AhAro muNivaro imo teNaM / loyarasa jANaNaTThA bherI tADAviyavyatti // 42 // vice pAraNayaMmI jeNa jaNo niyaniyesu kajjesu / laggai evaM vaccai kAlo aha aNNayA tattha 11 43 // viharaMto purapaTTaNagAmAgaranagaramaMDiyaM vasuhaM / sirivaddha mANasAmI samosaDho guNasilujANe // 44 // sutatthaporisAe ubAra bhikkhAi nIharaMto ya / goyamasAmI ruddho vIreNa asaNaM w.jainelibrary.org
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________ navapada vRttiHbhU.deva. vR. yazo. // 30 // Jain Education Int | bhaNiuM // 45 // puTTho ya goyameNaM sAmI ! kimaNesaNAnimittaMti ? | sAmIvi bhaNai goyama ! pAraNagaM iMdanAgassa | // 46 // savvo'vi jaNo iNhi vaTTai takkajjaAulatteNaM / jeNa pamatto so uNa dito'vi asaNaM kuNai // 47 // khaNamettaMmi gayaMmI puNo'vi bhaNiyaM samoyaraha ihi / bhikkhatthaM taM ca muNiM, evaM daddhuM bhaNejjAhi // 48 // bho ! bho ! aNegapiMDiya ! icchai taM egapiMDio dahuM / icchaMti pabhaNiUNaM nIhario goyamamuNIva // 49 // viccaMtaNa ya itto diTTho bhaNiovi taM tao ruTTho / kahamahamaNegapiMDo eka gihe ceva giNhaMto // 50 // evva ahaM no khalu gihe gihe pariyaDAmi bhikkhatthaM / uvasaMto ya khaNeNaM ciMtai huM homi jaha bhaNio // 51 // jamhA maha pAraNae logo'NegAi kuNai piMDAI / ee akayamakAriyapiMDaM givhaMti varamuNiNo // 52 // tA'gapiMDio'haM ee puNa egapiMDiyA saccaM / evaM ciMtiMtarasa ya jAIsaraNaM samupapannaM // 53 // puvvAhIyaM ca suyaM sariyaM liMgaM ca devayAdinnaM / gAhiyaM vikkhAyajaso jAo patteyabuddho so // 54 // bhAsai ya iMdanAgajjhayaNaM uppaNNakevalannANo / nasisakammavigamaM kAuM mokkhaM ca saMpatto // 55 // evaM micchattaguNAdaNabhinivesAu iMdanAgeNaM / pattA sammattAI jaha taha anna|'vi pAviti // 56 // suyaevipasAeNaM bhaNiyaM miccharasa paMcamaM dAraM / jayaNAdAraM ivhi, kamapattaM tarasa taM bhaNimo // 57 // 1 mithyAtveM yatanA // 30 //
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education Int jayA lahuyAgaruI ammaDasIsehi'datta bhI ehiM / maraNa bhuvagamakaraNaM baMbha kappe samaNNA // 8 // mithyAtvasya yatanA prakrAntA tasyAzca sAmAnyalakSaNaM nivedya mithyAtvaviSayatAmAha-yatanA laghutAgurute ucyata iti zeSaH, yatyate - prayatnaH kriyate kArya pratyanayeti yatanA, 'laghutAgurute ' laghutAgurutAlocanaM cAtra laghutAgurute ityanena vivakSitaM, tato'yamatra bhAvArtha:- zAstrAnusArikuzAgrIya buddhayA gurulAghavA''locanapUrva laghulA | bhaparihAreNa gurulAbhAGgIkaraNaM yatanA, etAM ca midhyAtvaviSayAM darzayitumudAharaNamAha-' ammaDasIsehi'dattabhIehiM maraNa bhuvagamakaraNaM ti ammaDo nAma paribrAjakastasya ziSyAH - antevAsinastaiH kIdRzaiH ? - adattabhItaiH' adattAdAnaviratibhaGgabhItaiH karttari tRtIyA, kRtamiti gamyamAnatvAt, 'maraNAbhyupagama karaNaM maraNaM| prANatyAgastasyAbhyupagamaH - aGgIkArastasya karaNaM - vidhAnaM, midhyAtvavatanA yatheti zeSaH, nanu ceyamadattAdAnavirativiSayA yatanA na mithyAtvaviSayA tatkimidamaprastutAbhidhAnam ?, ucyate, yathA cAritravatazcAritrapariNAmAnuraJjitaM bAhyamanuSThAnaM sarve cAritramityabhidhIyate tathA mithyAdRSTermithyAtvAnuraJjitaM sarvamanuSThAnaM mithyAtvamiti tato
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________ navapada- dRttimU dava. mAyatanA gA.8 vR. yazo. nAmithyAtvaviSayeyamito nAprastutAbhidhAnaM / aho ammaDaziSyAH samyagdRSTayo dezaviratAzca zrUyante tatkathamiyaM / mithyAtvayatanA ?, ucyate, pArivAjyaM hi mithyAdRSTayanuSThAnamataH samyagdRSTayo'pi dezaviratA api mithyAdRza iva vyavAhiyante, na ca vyavahAro na pradhAnamiti vacanIyaM, "jai jiNamayaM pavajaha tA mA vavahAranicchae muyaha / / / vavahAranaucchee titthuccheo jao'vassaM // 1 // " itivacanAta, etadeva phaladvAreNopadarzayannAha-'baMbhe kappe samuppaNNA' padAvayavena padasamudAyavyapadezAdbrahmaNItyanana brahmaloke iti labhyate, brahmaloke-paJcame kalpa te mithyAtvayatanAnubhAvAdutpannAH, anyathA samyagdRSTitvAt kecidacyate'pyutpadyeran, uktaM hi-" uvavAo sAvagANaM ukkoseNaM tu accuo jAva / jAvaMti bamaloo crgprivaayuvvaao||1||" iti gAthA'kSarArthaH / bhAvArthastu kathAnakagamyaH, taccedam iha yadA bhagavAnutpannadivyavimalakevalajJAnaH kSAyikadarzanacAritrapramukhaguNaratnarAjito jitajagattrayamakaradhvajamahAvairI vijayAvAptAsamimahimaprAgbhAro dharApatizrIsiddhArthatanayo vijahAra mahAvIraH tadA'STau brAhmaNAH parivrAjakA babhUvuH, tadyathA-" kRSNo 1 dvIpAyanaH 2 kaNDuH 3, karakaNDuH 4 parAzaraH 5 / ammaDo 6 devaguptazca 7 Jain Education InHella Hrww.jainelibrary.org
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________ nAradAkhya 8 stthaa'ssttmH||1||" te ca SaSTitantrAdizAstravizAradAH caturdazavidyAsthAnapAragAH dAnazaucatIrthAbhiSekAdibhirdharmamAcakSANAH udakamattikAkSAlanena zaucAcAramapavarNayantaH zaucaparipAlanaparA vayamabhiSeka jalapUtAtmA no'vinena svarga gamiSyAma iti prarUpayanto viharanti sma, na kalpate caiteSAmavaTataDAgAdijalAvagAhanaM hastyazvarathA-1 diyAnAvarohaNaM muSTikakuzIlabAdiprekSAvalokanaM strIkathAdivikathAkaraNaM haritakAyavighaTTanAdyanarthadaNDAsevanaM bahumUlya vicitravastrAbharaNopakaraNadhAraNaM mAlyAdibhogAGgasaMsarga vA kartuM kevalaM dhAturaktaikavastradhAraNaM anAmikayA pavitrikAsvI-1 karaNaM zravaNena karNatUraparidhAnaM gaGgAmRttikayA lalATe tilakaviracanaM pAnasnAnahastapAdAdiprakSAlanAnimittaM ca // yathAkramaM mAgadhaprasiddhaprasthakA DhakapramANapramitaprasannaparipUtastimitavahamAnAnyadattodakagrahaNaM, evaMprakAramanyadapi / svazAstravihitamanuSThAnamAsevamAnAstiSThanti sma evaMvidhakriyAparAzca ye kAlamAse kAlaM kRtavantaste utkarSato dazasAgaropamasthitikA brahmalokakalpe devatayodapadyanta, tanmadhyavartyammaDaparivAjakazca saptazatasamavyaziSyaparivato. |'nyadA bhagavato mahAvIrasya dezanAmAkarNya pratipannANuvrataguNavatazikSAvataH samadhigatasakalajIvAjIvAditattvaH|| sarvato'GgIkRtamaithunavirativrata AdhAkarmikAdidoSaduSTabhaktapAnAdiparihArasusthitaH pUrvoditaparivrAjakaguNopetazca kAmpi. For Private Personel Use Only
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________ navapada vRttimmU. deva. vR. yazo. / / 32 / / lyapura nivAsI paramazrAvako babhUva, tadantevAsinazca kadAcidatipravRddhaprabalatApadiva se jyeSThamAsi pracaNDa caNDarazmi karanika| rasantApatApite sakalajIvaloke vihArArthaM kAmpilyapurAtpurimatAlanagaraM prati prasthitAH, gacchantazca tAvadgatA yAvadekA | mahATavI, yA ca mahAnarendra sene vetastato nirIkSyamANapuNDarIkazatasaMkulA vividhaharipatrarathAvirAjitA ca rAmarAvaNasaGgrAmabhUmiriva saMcarannizAcarabibhISaNA nIlanalAlaGkRtA ca vijigISunRpativijayayAtreva visArivAhinIkAzA dakSA ca kvacidanava |lokyamAnamAnavA'pi bahuvidhaviTapihitA zivAnugatApi nAparNA, tasyAM ca nirjanAyAM kiyantamapi bhUbhAgamatikrAntAnAmamISAM pUrvagRhItamudakaM niSThitaM, tataH pipAsayA'bhibhUyamAnA anyamudakadAtAramapazyantaste sarve'pyevamAlocitavantaH, yathA niSThitamidAnIM tAvadasmAkaM purA saMgRhItaM jalaM, na ca sunipuNaM nirUpayadbhirapi kazcidudakadAtA'nyo nirIkSitaH, svayaM grahItuM ca tanna kalpate, tadidAnIM maraNameva naH zreyaH, yata uktam- " varaM praveSTuM jvalitaM hutAzanaM, na cApi bhagnaM cirasaJcitaM vratam / varaM hi mRtyuH suvizuddhakarmaNo, na cApi zIlasravalitasya jIvitam // 1 // " evaM ca sarvasaMmata paryAlocanAnantaraM tridaNDakuNDikAdyupakaraNajAtamekAnte vyutsRjya mahAnadyA gaGgAyAH pulinaparisare vAlukAsaMstArakAn saMstIrtha tadArUDhAH pUrvAbhimukhAH saMparyaGkaniSaNNalalATataTaghaTitAJjalipuTA bhagavato'rhataH zakrastavenAbhiSTraya vizeSeNa vartta Jain Education ka mithyAtvayatanAyAM ammaDa ziSyodA. / / 32 / /
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Educatio mAnatIrthAdhipatiM varddhamAnasvAminaM dharmAcAryamammaDaparivrAjakaM cAbhivandya pUrvapratyAkhyAtayAvajjIvikasthUlaprANAtipAtamRSAvAdAdattAdAna sarvamaithunaparigrahAn saMsmRtyedAnImapi vayaM bhUyaH zramaNasya bhagavato mahAvIrasyAntike sarvaM | prANAtipAtaM pratyAcakSmahe ityAdikrameNa sarvatratAnyuccAryASTAdazapApasthAnavimuktAzayA yAvajjIvikaM caturvidhAhA ra parihAramAdhAya zarIramapi caramocchrAsaniHzvAseSu vyutsRSTamasmAbhiriti cetasi kRtvA pAdapopagamanaM kRtavantaH, tatazca | katicidivasAnyanazanena sthitvA''locitapratikrAntAH samAdhinA kAlaM kRtvA paJcame brahmalokakalpe dazasAgaropamasthitayo devA utpannAH / evaM ca te laghulAbhamadattAdAnaM parihatya gurulAbhaM maraNaM cAGgIkRtya mithyAtvayatanAmAsevitavanta iti prakRtamavasitaM prasaGgAgataM tvammaDaparivrAjaka kathAnakAnusandhAnaM kiJcitkiyate - tatrAsau parivAjakapatirvividhakautuka - vazIkRtAzeSalokaH kAmpilyapure prativasati sma, anyadA ca tadguNAnurAgaviracitamanoraJjanAt janAttadguNAn bhagavAn gautama svAmI samAkarNya niHsaMzayapratIti kRte bhagavantaM mahAvIrasvAminaM vidhivat paccha - yathA bhagavan ! ayaM loko | yadvyapadizati - evamammaDaparivrAjakaH kAmpilyapure gRhazateSvAhAramAhArayati, evaM vasatimupaitatyAdi, tatkiM tathA ?, | bhagavAnavAdIt tathA, kathametadevamiti pRSTaH punarbhagavAn brUte sma gautama ! ammaDaparivrAjakasya prakRtibhadratAvinI -
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________ navapadavRttimmU. deva. vR. yazo. // 33 // Jain Education Int SaSThASTamAdiprakRSTatapaH zoSitazarIrasya tatAdiguNopetasyAnavarataM sUryAbhimukho bAhrAtApanAdikAyaklezamanubhavata uttarottarazubha pariNAmavazAdvizudhyamAnalezyasya tadAvaraNIyakSayopazamena vaikriyavIryAvadhijJAnAdilabdhayaH samu tpannAH, tato'sau lokaviramAyananimittaM sarvamevaM vidhAti, evamAkarNya gautamo vinayaviracitAJjalipuTaH punarvyajijJapatsvAmin! ayamevaMlabdhisampanno'mmaDaparivrAjakaH kadA sarvavirati pariNAmamanubhaviSyati ?, kathaM vA kAlaM kariSyati ?, kAlaM kRtvA kvotpatsyate ?, kadA vA'zeSakarmmakSayaM vidhAya paramagatiM prApsyati ?, ityAdi pRSTaH svAmI punaravocat gautama ! na tAvadasmin bhave'sau sarvaviratimavApsyati, nApi dezaviratipariNAmAt pratipatiSyati, kevalaM pUrvavarNita guNakalA popeto'neka lokopakAraM kurvANo bahUni varSANi zramaNopAsakaparyAyaM pAlayiSyati, tatazcAvadhijJAnena vijJAtAsannamaraNo mAsikasaMlekhanayA SaSTiM bhaktAnyanazanenAvacchidyAlocitapratikrAntaH samAdhinA kAlaM kariSyati, kAlaM | kRtvA brahmalokakalpe devatvenotpatsyate, tatra ca daza sAgaropamANi devabhavapratyayaM sukhamanubhUya svAyuSkakSayeNa cyutvA | mahAvidehe samutpatsyate, garbhasthe ca tasmin pitrordharme dRDhA pratijJetikRtvA nirvarttiteSu jAtakarmavyavahAreSu saMprApte dvAdaze divase svavaMzajyeSThA yathArthaM dRDhapratijJa iti nAma kariSyanti, tatazca zuklapakSakSapAkara iva pratidivasaM prava yatanAyAM ammaDazi-' vyajJAtaM // 33 // Www.jainelibrary.org
Page #97
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education In | rddhamAno yAvatsAtirekASTavarSo bhaviSyati tAvatprazasteSu tithikaraNayoga nakSatra divasamuhUrtteSu kalAcAryasya tatpitarastamupaneSyaMti, so'pyacireNaiva kAlena sakalakalAkalApa kuzalaH saMpatsyate, kevalaM navayauvane varttamAno'pi samasta bhogAGga | prAptAvapi sAMsArika sukhasya niHspRho bhaviSyati, anyadA tathAvidhAcAryasamIpe samAkarNya dharmadezanAM vijJAya saMsA. rAsArasvabhAvatAM paribhAvyaikAntikAtyantikaparama sukharUpatAmapavargasya nirviNNo jAti jarAmaraNAdipravarttanAyAstaducchedadakSAM sarvasAvadyanivRttirUpAM bhagavadarhadupadiSTAM dIkSAM mahAvibhUtyA prapatsyate, tatazcAzeSAticArarahitAM kAJcitkAlaM paripAlyottarottarapariNAmavizuddhivazAtsamAruhya kSapakazreNIM vidhAya ghAtikarmakSayamutpAdya sakalalokAlo| kaprakAzanapratyalaM kevalajJAnamanekabhavyalokopakAraM kurvANo vihRtya bahUni varSANi kevaliparyAyeNa saMlikhya mAsi kasaMlekhanayA''tmAnaM SaSTiM bhaktAnyanazanenAvacchidyAntarmuhUrttAvazeSAyuSko'nubhUya paJca-hasvAkSaroccAraNatulyakAlAM yoganirodhAvasthAM parityajya bhavopagrAhi karmacatuSkeNa saha zarIramavigrahagatyA samayenaikena setsyati // vyAkhyAtaM SaSTha dvAreNa sodAharaNena midhyAtvam, adhunA saptamenAticAradvAreNAbhidhIyate
Page #98
--------------------------------------------------------------------------
________________ navapava. vRttibhmU. deva. bR. yazo. 11 38 11 aiyaraNaM jahajAyaM sivamuggalamAi dIvasu / parivaDiyavihaMgANaM saMkiyamAhiM sutehiM // 9 // aticaraNaM nAmAticAraH-zaGkAkAGkSAvicikitsAdirUpaH, natu sarvathA mithyAtva parityAgarUpaH, tathArUpatve bhaGgAdavizeSaprApteH, tad yathA jAtaM yathA sampannaM midhyAtvasya tathA kathyata iti zeSaH, keSAM mithyAtvAticaraNaM jAtamityAha- ' sivamoggalamA iti sUtratvAptaSaSThIvibhaktiko nirdezaH, tataH zivamudgalAdInAmityarthaH zivo- rAjarSiH | mudgalaH - parivrAjakaH, saca sa ca tau tAvAdI yeSAM te tadAdayasteSAM kIdRzAnAmityAha - ' pratipatitavibhaGgAnAM | vinaSTAjJAnavizeSANAM keSu viSaye ? ityAha-' dIva bhesu ' tti dvIpabrahmasu viSaye, dvIpetyanena sapta dvIpA vyakhyAnAdavaseyAH, tadantargatatvena samudrA api sapta labhyante, brahmazabdena ca paJcamakalpo brahmalokAbhigho'bhidhIyate, tadbha |haNAdanuktA apyAdyAzcatvAro labhyante, yojanA tu yathAsaGkhyaM tenAyamarthaH - saptadvIpaviSayapratipatitarvibhaGgasya ziva rAjarSeH paJcakalpaviSayapratipatitavibhaGgasya mudgalaparivrAjakasya ca mithyAtvAticaraNaM jAtamiti saMTaGkaH, kaiH ? ityAhasaMkiya mAIhiM suttehiM ' ti, zaGkitAdibhiH sUtrairiti gAthA'kSarArthaH / bhAvArthastu kathAnakAbhyAmavaseyaH, te ceme mithyAtvepraticAraH gA. 9 // 34 //
Page #99
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education asthi uvaruvari nivasantagAmapaTTaNamaDaMba saMkiNNo / kiNNaranaravijjAharapariyariyapa esaramaNIo // 1 // | ramaNIyaNa muha uvamijjamANatAmarasaruirasaraniyo / saraniyaratIrarehirakAraNDavahaMsacakohe // 2 // kohAidosava - |jjiyaviharaMtANeya muNigaNapavitto / vittovahasiyatresamaNanayaririddhIguNo deso // 3 // ( tribhirvizeSakam ) aviya - siririsahanAhataNao Asi purA taMmi kurunariMdotti / nAmeNa tassa to so deso'vi kurutti vikkhAo // 4 // aNNaM ca - ThANe2 dIsaMti jattha nayarAI taha sarAI ca / savaNANi sakamalANi ya kuvalaya ANaMdajaNagAI // 5 // saggaM va vivihamaNaharamaNeyasurabhavaNapatiramaNIyaM / tatthatthi hatthiNapuraM saIvilAsehi pariyariyaM // 6 // jaM ca - paDihayapaDivakkhehivi kalikAlapavesa vAraNatthaM ca / puvvanariMdehi kathaM alaMghapAyAraparikhittaM // 7 // mANasasaraM va aipauravANiyaM taha sarAyahaMsaM ca / sutavarimANasaM piva nIsesakhamApahANayaraM / 8 // avi ya dosAyaro sasaMko sakalaMko jattha kevalaM caMdo / saMtAvayaro tivbo sahassarassI durAloo // 9 // haMsagaNo bisabhakkhI vihaMgasattho virUvasaMjutto / na u tannivAsiloo dhammAitivaggasArarao // 10 // tatthAsi garuyapaDi - vakkhakuMbhi kumbhayaDavi uDaNamaiMdo | iMdIvaradalanayaNo nayaNANaMdo ya loyANaM // 11 // ANAmittava
Page #100
--------------------------------------------------------------------------
________________ navapada cUsibhmU. deva. vR. yazo / / 35 / / Jain Education In |sIkayaaNeya sAmaMtapaNayapayakamalo / kamalAnilao rAyA sivotti nAmeNa vikkhAo // 12 // sIyantra rAmadaiyA gorivva maNoharA piyA tassa / dhAriNi nAma pasiddhA salakkhaNA rAmaseNa vva // 13 // lAvaNNAiguNehiM tijagappavarehi jA viNimmaviyA / mayaNassa kae vihiNA bhutraNattayajayapaDAyavtra // 14 // tIe saha tassa sukayANubhAvanivvattiyaM visayasokkhaM / paMcavihamaNuhavaMtara koi kAlo vaikkato // 15 // aNNayA ya-rathaNIeN carimajAme suhasuttA dhAriNI mahAdevI / niyayucchaMgAnividdhaM sIhaM suyaNaMmi | sA niyai // 16 // aviya - mahupiMgala kesarabhAsurayaM dhavalattaNanijjiyahArasayaM / sarayaMbudharaM va savijjulayaM, pulaei | maidayameriyaM // 17 // etthataraMmi - pAhAuyamaMgalageya sahasaMvaliyatUranAeNaM / paDibuddhA sA ciMtai adiputro imo sumiNo // 18 // diTTho mae'jja tA'haM gaMtuM daiyassa ceva sAhemi / iya ciMtiUNa kahio sumiNo nivaissa | jaha diTTho // 19 // teNAvi sumiNasatthANusArao bhAviUNa bhaNiyamiNaM / suMdari ! tuha varaputto hohI paDivakkhagayasIho // 20 // tavtrayaNAyaNNaNagurupamoya ubhinna bahularomaMcA / devI jAyA navapAusaMmi aMkuriyapuhaivva // 21 // tao - taiyacciya tIse puvvasukayasesANubhAvao jAo / ganbho suhaMsuheNaM parivAlai sA'vi taM vihiNA // 22 // mithyAtvA ticAre zivarSijJAtaM / / 35 / / ww.jainelibrary.org
Page #101
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education | paripUrijjaMtamaNo'NukUla doha layasutthiyA sA ya / aha annayA pasUyA puttaM surakumarasaMkAsaM // 23 // vaddhAvio ya rAyA ceDIe piyaMvayAbhihANAe / diNNaM ca pAriosiyamaMgavilaggAbharaNagAI // 24 // ADhattaM mahAvaddhAvaNayaM, jaM ca kerisaM ? hiyaMta punnavattayaM visaMtaakkhavattayaM paDhaMtabhaTTacaTTayaM viiNNaassaghaTTayaM / milaMtapauravaMdiNaM lasaMtakAmiNIyaNaM trimukkagottadayaM rasaMtatUrasahayaM // 25 // payaTTaloyamANayaM niraMtarAyadANayaM, nibaddhaha. sohayaM jaNohacittamohayaM / vahaMtatellavAhayaM saraMtakuMkumohayaM, taMbolaphullasArayaM viyaTTacittahArayaM // 26 // aviya| gahiravajjaMtapaTupaDa haghaNamaddalaM, ghusiNachaTTaNayamaMDavayakayavaddalaM / taruNaramaNIhiM gijjaMtabahumaMgalaM, atthidijjaM - takaDaohaghaNasaMkalaM // 27 // harisavasavitrasanaccaMta taruNIyaNaM, jayajayArAvasaMruddha nahayaMgaNaM / sayalapuraloyaAnaMdanaJcAvaNaM, jAyamevaMtrihaM tattha vaddhAvaNaM // 28 // vatte vaddhAvaNae kaesu sayalesu jAyakammesu / sivabhaddetti kumArassa niyayasamae kayaM nAmaM // 29 // dehovacaeNaM taha kalAkalAveNa vaDhamANo ya / sayalajaNasalAha NijjaM saMpatto jantraNaM kumaro // 30 // jo ya-mayaraddhayabbhamAuntra mayaNasarasallavihuradehAhiM / aJcijjai nayaravilAsiNIhiM | nayaNuppaladalehiM // 31 // aNgayA - rayaNIya carimajAme sutaviuddharasa sivanariMdarasa / jAyA maNami cintA, rajjadhuraM
Page #102
--------------------------------------------------------------------------
________________ / 26 navapada-ciMtayaMtassa // 32 // savvo'vi jaNo pAvai sukkhaM dukkhaM ca ettha jammaMmi / puvakayakammapariNaivaseNa nikkAraNaM - mithyAtvA vRtti-mU.va. ticAreziMva. yazo.ni uNaM // 33 // tA asthi mae'vi kayaM pubdhi kammaM visiTThasuhaheU / rajjaMteuraraTThAiehi vaDDAmi jeNAhaM // 34 // loyapasiddho ya imo vavahAro jaM viDhappai kile'ja / taM bhujjai aNNadiNe evaM jammaMtare'vi phuDaM // 35 // tahAaivaDiovi rAsI niccuvabhogeNa aNuvacIyaMto / khijjai jaNassa airA evaM puNNe'vi NAyavvaM // 36 // tA jAva na galai maI, calai na diTThI suI na pmhusi| sAmaMtamaMtimAIjaNo'vi ANaM na laMghei // 37 // puvakayasukayasesANubhAvao tAva tassa buddkie| majjhavi juttaM kAuM paraloyahiyaM kimavi kajaM // 38 ||tN ca ima-ApucchiUNa loyaM / rajje saMThAviUNa sivabhaI / viharAmi disApuMchiyatAvasadikkhaM gaheUNaM // 39 // etthaMtaraMmi paDhiyaM baMdiNA kAlaniveyaNatthaM-udayAyalamArohai sUro taha deva ! vivihakajjesu / kiM kiM siddhaM kiM va na siddhamiti joyaNatthaMva // 40 // AyaNNiUNa eyaM, sayaNIyAo samuTThiUNa tao / kayasayalagosakicco atthANabhuvaM samaNupatto // 41 // tattha ya AhUya asesamiliyasAmaMtamaMtimAINaM / bhaNai niyAbhippAyaM pAyaM sIhAsaNaniviTTho // 42 // bahumAnnao ya tehiM tayabhippAo tao puNo Aha / jai evaM tA sigdhaM dijjau rajjaM kumArassa // 43 // etyaMtaraMmi patto // 36 // Jan Education For Private Personal Use Only Jainelibrary.org
Page #103
--------------------------------------------------------------------------
________________ paDihAraniveio nivasayAse / siddhavaI nAmeNaM joisio satthanimmAo // 44 // AsIsadANapuvvaM bhaNiyamimeNaM.. ajja tihI supasatthA vAro sAro varaM ca nakkhattaM / jogesu siddha jogo nariMda ! karaNaM ca suikaraNaM // 45 // maMgalakajjesu diNaM supasatthaM maMgalANa AvAsaM / tA kuNasu samIhiyakajjamajjaNamaNavajjaguNasajja ! // 46 // siddhavaivayaNamAyaNNiUNa rAyA maNami ciMtei / aNukUladevajoge narANa taM kiM na jaM ghaDai ? // 47 // jai phuDai aMbaraM dalai meiNI calai TANao jlhii| tahavi hu sijjhai kajjaM mANacchiyaM puNNavaMtANaM // 48 // aNNaha-kattha maI maha esA kahiM ca sAmaMtaloyabahumANo / siddhavaiAgamo kattha kattha supasatthadiNajogo // 49 // iya ciMtiUNa rannA sAmaMtAINa joiyaM vayaNaM / tehivi bhaNiyaM kumaro bahippau deva ! jai evaM // 50 // to rannA paDihAro AiTTho so'vi taM samAhUya / sigdhaM ciya saMpatto atthANabhavaM kamAro ya // 51 // jaNayAiyANa torsa jahociyaM vihiya | viNayapaDivattI / naravaiNA AiDe ubaviTTho AsaNe pavare // 52 // tao bhaNiyaM maMtiNA-paraloyahiyaM kAuM. samujjao esa vaccha ! tuha jaNao / niviNNakAmabhogo tai rajjabharaM niveseuM // 53 // tA vaccha ! tae iNDiM appA taha kahavi saMThaveyanyo / jaha pavarapattabhUo rajjasirIe havai ThANaM // 54 // jao bhaNiyaM-" noda in Eduentan For Private & Personel Use Only
Page #104
--------------------------------------------------------------------------
________________ vR. yazo. navapada-IV nvAnarthitAmeti. na cAmbhobhina paryate / AtmA tu pAtratAM neyaH, pAtramAyAnti sampadaH // 55 // iya evamAi bahuyaM / mithyAtvA vRttimU deva. ticArezisikkhaviUNaM ThiyaMmi maMtimi / nemittieNa bhaNiyaM AsannaM vaTTae laggaM // 56 // to rannA kAraviyA sigdhaM rajjA-17 varSijJAtaM hiseyasAmaggI / pattami laggasamae ucchalie taranigghose // 57 // jayajayaravasaMvalie maMgalasadde pavittharaMtammi / guruvicchaDDeNa kao rajjabhiseo kumArassa // 58 // kaihivi diyahehi tao taNayaM ApucchiUNa suhadivase / / rAyAvi disApuMkhiyatAvasadikkhaM aha pavaNNo // 59 // to dikkhAsamae cciya gahio guruo abhiggaho teNaM / majjhaM jAvajjIvaM chaThechaTeNa pAraNayaM // 60 // uvavAsadiNe AyAvaNA ya taha uDDabAhuNA niccaM / sUrAbhimuheNa mae / kAyavvA pAraNadiNe ya // 61 // kaMdaphalamUlamAI puvvAidisA kameNa gahiyavvaM / evamabhiggahio so paDhamachagussa pAraNae // 62 // AyAvaNabhUmIo paccoruhiUNa Agao uDayaM / kaMdAiANaNatthaM kiADhaNassaMkAiuM gahiuM // 63 // gaMgAnaIe vaccai tattha ya pahANAiyaM kareUNaM / kusajalakalasavihattho puvvadisiM pasario bhaNai // 64 // iha somamahArAyA sivarAyarAisaM sudhammamaggaThiyaM / abhirakkhau aNujANau ya kaMdaphalamUlasamihAi // 65 // evaM bhaNiUNa tao jaleNa abbhokkhiUNa tikkhutto / kaMdaphalamalamAINa Jan Education Intem For Private Personel Use Only
Page #105
--------------------------------------------------------------------------
________________ kiDhiNasaMkAigaM bhariu // 66 // samihAo ya gaheuM puNovi uDayaMmi Agao khippaM / mottaNa tayaM giNhA agaNiM to pADae aggi // 67 // samihamahusappiNIvAragAihomaM savitthara kAuM / nivvattiyavaisabalI phalAi AhArae pacchA // 68 // bIyapi chaTTakhamaNaM taheva ADhavai kiM tu pAraNae / dakkhiNadisAi gaMtuM aNujANAvei jamarAyaM // 69 // taiyaMmi pacchimAe varuNaM turiyaMmi uttaradisAe / aNujANAvai dhaNayaM evaM disckkvaalennN||7|| chaTThAo chaTThAo se pAraMtassa kaihivi diNehiM / tayavaraNakhaovasamao vibhaMganANaM samuppaNNaM // 71 // pAsai ya satta dIve satta samudde ya ettha loyaMmi / teNa paraM vocchiNNe mannai dIve samudde ya // 72 // to ciMtai kiM imiNA uppaNNe. MNAvi majjha nANeNaM 1 / hasthiNapuraMmi gaMtaM jaM na payAsemi loyarasa // 73||jo bhaNiyaM-kiM tAe sirIe pIvarAe ? jA hoi annadesaMmi / jA ya na mittehi samaM jaM ca amittA na pecchati // 74 // ( granthAgram 1000 / ) iya ciMtiUNa vaccai tatto hasthiNapuraMmi nayaraMmi / Aikkhai loyANaM dIvasamudANa primaannN|| 75 // taiyA ya taMmi nayare gaamaagrngrpttttnnaae(ii)su| viharaMto saMpatto sAbhI sirivaddhamANajiNo // 76 // jo ya-suravisarapaNayapAo, nigyAi. | yaghAikammasaMghAo / kevalanANasahAo vasIkayAsesaguNajAo // 77 // sahasaMbavaNujjANe samosaDho goyamAi Jain Education idny For Private & Personel Use Only T ww.jainelibrary.org
Page #106
--------------------------------------------------------------------------
________________ navapada- samaNajao / nayarajaNo ya samaggo samAgao vaMdaNanimittaM // 78 // dhammasavaNatthiyAe sadevamaNuyAsurAe / mithyAtvA vRttimmU.deva.] ticAreziiyazo. parisAe / etthaMtaraMmi bhayavaM! dharma kahiuM samADhatto // 79 // bho bho devANupiyA! savve sukkhatthiNo jaNA etthaM / / varSijJAtaM // 38 // taM puNa na asthi katthavi dhammavihUNANa jaMtUNaM // 80 // nArayatiriyanarAmarabheeNa caubihAvi jeNa jiyA / / dukkhovahayadehA sukayavihaNA pariyaDaMti // 81 // tathAhi-aNavarayaM paccaMtA tattakavallIsu tivvdukkhttaa| kiM pAuNaMti IN |sattA sokkhaM narayaMmi saMpattA ? // 82 // tiriyAvi chuhapivAsAdahaNaMkaNatADaNAiduhavAsA / suhiNo kattha hayAsA | aibhArArovaghaNasAsA ? // 83 // jaramaraNaroganiTThappaogasogAidukkhataviehiM / maNuehivi suhavattA dUraMdUreNa / paricattA // 84 // IsAvisAyavaya(cava)NAimANasumahiDivairivihiyANaM / devA Navi devaloe dukkhANavi pAviA aMtaM // 85 // tA bho mahANubhAvA ! jai saccaM ciya suhatthiNo tubbhe / tA seviUNa dhammaM airA dukkhakkhayaM / / kuNaha // 86 // jao-jo duggaigamaNAo nivArao dhArao ya suhaThANe / so dhammo nANadaMsaNacaraNaArAhaNArUvo // 87 // daMsaNanANacaritte supavitte sayaladosaparicatte / bhAveNa je niseviMti jati te jhatti | paramapayaM // 88 // jattha na jarA na maccU na vAhiNo neya paribhavo na bhayaM / taM bhaNNai paramapayaM sAsayasokkhaM aDaman Jan Education in For Private Personel Use Only
Page #107
--------------------------------------------------------------------------
________________ nirAbAhaM // 89 // iya evamAidhammaM soUNaM ke'vi bhavavirattamaNA / savvaviraI pavannA aNNe uNa desavirayaMti, In 90 // taiyA ya chaTTakhamaNAu pAraNaTAe~ niggao bhikkhaM / nayaraMmi pariyaDaMto goyamasAmI suNai kttaM cin 91 // sivarAyarisI evaM aisayaNANeNa pAsiuM bhaNai / ariMsa loe dIvA satta samuddA ya satteva // 92 // teNa para vocchiNNA na saMti dIvA va sAgarA vAvi / evaM souM goyamasAmI saMkAuro jAo // 93 // to ghiy-| bhattapANo AgaMtuNaM vihIe bhujittA / parisAe majhagayaM sAmi viNaoNao bhaNai / 94 // jaNaM sivarAyarisI dIvasamudANa saMkhavisayaMmi / loyassa puro jaMpai taM saccaM ahava micchanti // 95 // savisesaM uvauttA jAyA etthataraMmi sA prisaa| ciMtai ya suTU puDhe amhavi cittaThThiyaM eyN||96|| evaM puDho sAmI pabhaNai gaMbhIramaharavAyAe / sivarAyarisI goyama ! vibhaMganANI bhaNai micchA // 97 // jaMbuddIvAiyA dIvA lavaNAiyA samuddA ya / hoti asaMkhA jamhA duguNA dugunnaa| tiriyaloe // 98 // taM souM parisAe sivarAyarisissa sAhiyaM savvaM / sovi tahA kuNai tahiM saMkaM kaMkhaM vigicchaM ca // 99 // micchattassa'iyAre, vaTuMtassa ya vibhaMgaNANaM taM / parivaDiyaM navi pecchai kiMcivi diTTippahAIyaM // 1.0 // to ciMti payatto puvvamahaM savvameva paasNto| iNhi kiMpi na pAsAmi kAraNaM kiMci tA hojA Jain Education a l For Private & Personel Use Only |ww.jainelibrary.org
Page #108
--------------------------------------------------------------------------
________________ nvpdan101|| ahavA aisayanANiM, tameva gaMtRNa vaMdiUNa thaa| pucchAmi sabameyaM iya ciMtiya jAi jiNapAsaM // 10 // mithyAtvA vRttimmU.deva. ticAre zi1. yazo. vaMdittA Apucchai jaM jaM sAmIvi kahai sesaM taM / to paDibuddho ciMtai savvanna NicchaeNeso // 103 // iya ciMtiUNa varSijJAtaM viNayAvabaDasIsaMjalI bhaNai NAha ! / kAuM mahApasAyaM niyAdikkhaM majjha viyaresu // 104 // aNNANapAsaeNaM chalio'haM NAha ! ettiyaM kAlaM / teNa na nAo taM sAmi! sayalatelokapayaDo'vi // 105 // iya evaM pabhaNeto sa mAdikkhio sAmiNA niyakareNa / sikkhAvio ya samayaM sAmAyA ca sAhUNaM // 106 // appeNavi / kAlaNaM suttatthavisArao ya saMpanno / paripAliUNa bahave varise chaumatthapariyAyaM // 107 // aMtami khavagaseTiM AruhiUNaM visuddhajhANeNaM / NihaghAyakammo uppADai kevalaM nANaM // 1.8 // kevalipariyAeNavi kittiyakAlaM iha'cchiuM pacchA / selosi paDivanjiya siddho niiseshykmmo||1.9|| evaM supasatthamiNaM sivarAyasisassa sAhiyaM / cariyaM / vittharao jaha diTuM bhagavaiikkArasasayaMmi // 110 // eyANusAraucciya pAyaM moggalakahAvi daTThanvA / kiM tu vibhaMgo se uDDaloyavisao smuppnnnno||111|| assi loe urdU surA ya kappA ya bNbhloyNtaa| teNa paraM vocchinne mannai deve ya kappe y|| 112 // sesaM ihaMpi taMceva jAva puccheda goyamo vIraM / sAmIvi bhaNai goyama ! devA savvaTTha For Private & Personel Use Only Mww.jainelibrary.org
Page #109
--------------------------------------------------------------------------
________________ siddhatA // 113 // jamhA sohammAI kappA uDDe duvAlasa havaMti / tatto nava gevejjA taduvari paMcuttarA paMca // 114 // sesaM taheva moggalamaNIvi jAvuttamaM payaM ptto| saMjAyakavalo savvakammAvagarma kreuunnN|| 115 // moggalarisassa cariyaM evaM saMkhevao samakkhAyaM / vittharao viNNeyaM vivaahpnnttiaNgaao||116|| suyaevipasAeNaM sattamamaiyAra17dAramakkhAyaM / bhaMgahAraM etto kamapattaM taM nisAmeha // 117 // chaTheNaM AyAvaNa vibhaMganANeNa jiivjaannnnyaa| ohI kevalanANaM, to bhaMgo hoi micchassa // 10 // ' SaSThena ' upavAsadvayalakSaNena, aSTamAyupalakSaNaM caitata, tena tapasyata iti gamyate, 'AyAvaNa ' tti . AtApanA-sUryAbhimukhova'bAhusthAnAvasthAnalakSaNAM, kurvata ityadhyAhAraH, 'vihaMganANeNa ' tti vibhaGgo-mithyAtvaM kalaGkito viparIto bodhaH avadhyajJAnaM, yataH-" sadasadavisesaNAo bhavaheujahicchiovalaMbhAo / nANaphalAbhAvAo micchadidvirasa annANaM // 1 // " tena kasyApi * jIvajANaNaya ' tti jIvajJAna-prANyavabodhanamutpannamiti gamyate, / tataH ohi tti avadhiH-tadAvaraNIyakarmakSayopazamena rUpidravyaviSayaH samyagbodhaH saMjAyate. 'kevalaNANaM: Jain Educat For Private & Personel Use Only
Page #110
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 40 // navapada ti kevalajJAnaM-ghAtikarmakSayeNa lokAlokAvirbhAvakaM saMpUrNajJAnaM, tacca bhavatIti zeSaH, evaM kadAcit krameNa 'bhaGgaH mithyAtvavRttimmU.deva va.yazavinAzaH ' bhavati / jAyate mithyAtvasyeti / nanu vibhaGgena jIvAn jAnataH kathamavadhirbhavati, ? avadhivibhaGgayosInA- bhaGga gA. " jJAnarUpayoH parasparaparihArasthitatvAt ?, satyaM, pariNAmavizeSAta, yathA mithyAtvodayavartyapi samyaktvaM yAti tathehApItyadoSaH, uktaJca-"micchAo saMkaMtI aviruddhA hoi sammamIsesu / mIsAo vA dosuM sammA micchaM na uNa mIsaM // 1 // " |vibhaGgajJAnI cAvadhijJAnI bhavanmatizrutAvadhisamyaktvAni yugapallabhate, yata uktam-"vinbhaMgAo pariNama sammattaM . lahai maisuohINi / tayabhAvaMmi maisuyaM suyalaMbhaM kei ubhayaMti // 1 // " iti gAthA'kSarArthaH // bhAvArthastu / dRSTAntabalenAvaseyaH, sa caaym| AsIhAlatapasvI zivazarma tapodhano dhananirIhaH / SaSThASTamadazamAdiSu tapovizeSeSu bddhrtiH||1|| tasyAnyaH dordhvabAhorAtApanayA sthitasya ravidRSTeH / karmakSayopazamato vibhaGgabodhaH samudapAdi // 2 // saMklizyamAnasuviza yamAnajIvAMzca tena vijJAya / utpAdagamananityatvayogino jIvabhAvAMzca // 3 // cintayitumeSa lagno raagdvessaadi| vizagatA jIvAH / viparItabodhavantaH saMklizyante'tra saMsAre // 4 // rAgAditimiranikaraM vivekadIpena ye tiraskRtya / Jain Education For Private & Personel Use Only a ww.jainelibrary.org
Page #111
--------------------------------------------------------------------------
________________ sadRSTitattvavezmani vizanti te jhAgati zuddhayanti ||5||evN ca tasya mArgAnusAricintAkrameNa saMjAtA / avadhijJAnaprAptiH / samyaktvamatizrutaiH sAkam // 6 // upapattikSamametat, yena jinabhadragaNibhirapyuktam / " aNabhinivesA hu kayAi hoi smmttheuuvi"||7|| tadanu zubhAdhyavasAyasya-nihataghanaghAtikarmanicayasya / akSayamanantamanupamamutpannaM kevalajJAnam // 8 // evaM kAdAcitkakrameNa kasyApi sarvathA bhavati / mithyAtvasya vinAzaH punarutpatterabhAvena // 9 // evaM bhaGgahAraM zrutadevyanubhAvataH samAravyAtam / kramasaMprAptaM vakSye, navamamito bhAvanAdvAram // 10 // bhAvaNa jaha tAmaliNA iDIvisayA puNo aNasaNaM ca / puNaravi khohaNakAle, lahukammANaM imA merA // 11 // bhAvyata iti bhAvanA anityatvAdirUpA 'yathA ' yena prakAreNa 'tAmalinA' tAmalizreSThinA gRhAvasthitena bhAviteti zeSaH, hrasvatvaM ca bhAvanAzabdasya prAkRtatvAta, kiMviSayA ? ityAha-'RddhiviSayA' RddhiHsampat sA viSayo yasyAH sA tathA, kathaM bhAvitA ?, yathoktaM kenacita-' uhatAH prathayanti mohamasamaM nAze mahAntaM naNAM, santApaM janayantyupArjanavidhau kezaM prayacchanti ca / etA nIlapayodagarbhavi Jain Education in For Private Personel Use Only L w .jainelibrary.org
Page #112
--------------------------------------------------------------------------
________________ navapadavRttinmU.deva. nAdvAraM vR.yazo. // 41 // | zivazarmalasadvidyullatAcazcalAH, kAle kutra bhavanti hanta ! kathaya kSemAvahAH sampadaH? // 1 // " punaranazanaM ce' kathA bhAvakAmenetyAcyAhArAd yathA bhAvanA bhAviteti saMTaH, punaHzabdo vizeSaNArthaH, zarIrAdiviSayeti vizinaSTi, sA / / gA.9 caivam-" anusamayamaraNazaraNo vividhA''dhivyAdhibAdhayA vythitH| malamUtrarudhiravasatiH kasya na vairAgyakRdehaH ? // 1 // " vyAsenApyuktam-" yadi nAmAsya kAyasya, yadantastad bahirbhavet / daNDamAdAya loko'yaM, zunaH kAkAMzca / vArayet // 1 // " ata eva kaizcidupadiSTam-" yAvatsvasthamidaM kalevaragRhaM yAvacca dUre jarA, yAvaccendriyazaktirapratihatA yAvatkSayo nAyuSaH / Atmazreyasi tAvadeva vapuSA kAryaH prayatno mahAn, AdIte bhuvane tu kUpakhananaM pratyudyamaH kIdRzaH // 1 // " 'punarapi kSobhaNakAle' iti apizvArthastasya vyavahitaprayogAt na kevalamanazanakAle kSobha kAle ca-anazanapratipattisamayasamAyAtabalyasurakumArArabdhadhyAnacyAvanasamaye ca punaH-bhUyo yathA bhAvanA bhAvi-11 teti pUrvapadAnuvatteyojanA, yattadonityasambandhAtU tathA. ki-bhAvayitavyetyAhRtapadena saMTaGkaH kuta evam ? iti ced yato laghukarmaNAmeSA maryAdeti gAthA'kSarArthaH, // mithyAtvabhAvanA tu mithyAdRSTisvAmikatvAditi bhAvanIyaM, bhAvArthaH / / kathAnakagamyastaccedam // 41 // For Private & Personel Use Only
Page #113
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education Inte asthi iheva jaMbuddIve dIve bhArahe vAse asesadesAvayaMsabhUo bhUyappeyajakkharakkhasAi duDovaddavarahio | hiyAhiyatthavisayavinnANAisayasamiddhAsiyavisiThThaloyAhiDio baMgo nAma jaNavao, jo ya vayanivahani - raMtarovi avao, khayappahANagAmanagarAidvANo'ci akkhayappahANagAmanagarAiTThANo rammayAe parihavai suraloyaM, tattha ya ThAThANa nirikkhijja mANa jiNabhavaNabhavaNAivicittacittamaMDavo viTThavilAsiloya saccavijjaMtasAranaTTagI| yavAiyAivilAsavittharA tAmalittI nAma nayarI, jA ya parisakaMtavilAsiNimaNineurarAva muhariyadiyaMtA niyavihavavittharaM sAhai vva desAgayanarANa, tattha ya dhaNadhannadupayaca uppayAisamiddhisamaddhA| sio siyakiraNakaraniyara sarisapasaratakittisaMbhArabhariyabhuyaNaMtaro taraNi vtra niyabaMdhukamalANaM caMdontra kAmiNInayaNakumuyANaM iMdo vva vibuhajaNamaNANaM paramANaMdadAyI tAmalI nAma moriyavaMsasaMbhavo gAhAvaI hotthA, jo ya caMdo sUro iMdo puNNayaNapahU viharasaI va bhAi somattateyaIsariyadAnamaipayarisaguNehiM, aNNayA ya tarasa suhasejjAe Thiyassa rayaNIe pacchimajAme kuDumbajAgariyaM jAgaramANassa evaM ciMtA samuppaNNA, jahA - puvvovajjiyasukayasaMbhAravasao asthi majjha purisaparaMparAgayaM aparimayaM daviNajAyaM samaM samasuhadukkhasaha paMsukAliyavayaMse hiM
Page #114
--------------------------------------------------------------------------
________________ PAN 18 navapada dhaNadhannadupayacauppayAisAmaggI ya saha viNIyaputtanattuyAipariyaNeNa, puvvovajjiyasukayaphalaM ca savvameyaM, yata | mithyAtvavRttimmU.veva. bhaMgetAmalivR. yazo. uktam-"dharmAjjanma kule kalaGkavikale jAtiH sudharmAtparA, dharmAdAyurakhaNDitaM guru balaM dharmAcca nIrogatA / kA |dharmAdvittamaninditaM nirupamA bhogAzca dharmAtsadA, dharmAdeva ca dehinAM prabhavataH svargApavargAvapi // 1 // " ata evaM vyAsenaivamupadiSTam-kAmArthoM lipsamAnastu, dharmamevAditazcaret / na hi dharmAdbhavetkiJciddaSprApamiti me matiH // 1 // " iti / tA iyANipi sukaovacayaM karemi jeNa paraloevi suhI bhavAmitti ciMtiUNa pahAyappAyAe rayaNIe samuTTio sayaNIyAo kayaM gosakaraNijjaM, hakkArAvio sayaNamittAivaggo sAhio tappurao niyAhippAo aNuNNNAo ya teNa, kuDuMbabhAraM nikkhiviUNa jeTThaputte dito dINANAhAINa dANaM mannAvito mANaNijjavaggaM saMbhAsito sayaNamittAdi diTThAbhaTThe puvvaparicie loe, je ime gaMgAkUlavatthavvA vANappatthatAvasA, tesiM aMtie pANAyAmapavyajjAe pavvaio,takkhaNaM ca gahio teNa abhiggaho jahA-ajjappabhii ceva jAvajIvaM chadreNaM pAreyavvaM, tavodiNe ya AyAvaNabhUmIe sUrAbhimuheNa uDDabAhuNA AyAviyavvaM, pAraNagaMmi tAmalittIe nayarIe uccanIyamajjhimakulehito suddhodaNaM / // 42 paDigAhiUNa jalathalaNahayarANa jaMtUNa ekeka bhAgaM dAUNa cautthabhAgAvasesaM ekavIsaM ekavIsaM velAo pANie Jain Education i na For Private 3 Personal Use Only Tww.jainelibrary.org
Page #115
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education Inter | pakkhAliUNa bhottavvaM, evaMvihAbhiggaheNa ya vaTTamANassa volINA tassa sadvivAsasahassA, tao citiyamimeNa - 'saTThi vAsasahassA, tavaM caraMtarasa majjha'ikaMtA / susiyappAyaM jAyaM, tayadvisesaM sarIraMpi // 1 // tA jAva'jja'vi na paDai, paripakkaphala va katthavi anAyaM / eyamiha tAva juttaM vihimaraNArAhaNaM imiNA // 2 // iccAi ciMtayaMto gao tAmalittiM nayariM, tattha AucchiUNa khAmiUNaM ca niyanAivaggaM annaMca puvvasaMdhuyapacchAsaMdhuyapAsaMDagihatthA iloyaM jahAgayaM paDigaMtUNa kayANasaNo vivitte tahAvihappaese paDivaNNo pAovagamaM / io yaM - rayaNappahApuDhavIe joyaNasaharasamettAo uvaribhAgAo aho aholoyavattibhavaNavAsidevANaM asurakumArANa uttaradisAvatthavtrANa asthi balicaM cAbhihANarAyahANI, - " jIe ya phalihabhittaMtarAo" devIo pAsiuM asurA / ukkaMThAe AliMgaNuDiyA jaMti | velakkhaM // 1 // aviya - pasaratavivihamaNikiraNaniyara paribhaggatimiraniUruMbA / caMdAiccapayAsaM viNA virAyaMti payavIo | (vIhI ) // 2 // annaM ca - sacchamaNibhittisaMkaMta niyayabiMbe kayannasaMkAo / kahakahavi saMThavijjaMti jattha daiyAo asurehiM // 3 // " tayA ya sA iMdaviNA jAyA, tao tannivAsiNo devA devIo ya amhaM ko sAmI hohitti ciMtayaMtA taM bAlatavariMsa tAmaliM tahadviyaM pecchiUNa AgayA tassa samIve, tao-vajrjatamahurama dda lahuDukaDhakkA susadda w.jainelibrary.org
Page #116
--------------------------------------------------------------------------
________________ navapadavRttiH mU. deva. vR. yazo. // 43 // Jain Education saMvaliyaM / naccaMta asuraramaNImaNineurarAvarehilaM // 1 // viviharasabhAva saMgayadaicca gijjaMtageyaramaNijjaM / taccittaraMjaNatthaM ADhattaM tehi pecchaNayaM // 2 // so'vi ciMtei - gIyaM palAvametaM napi viDaMbaNA visaM visayA / annaM kimattha sAraM ? jaMmi maNo majjha gacchejjA // 3 // te ya pekkhaNayAvasANe viNNaviuM payattA - amhe asurakumArA balicaMcArAyahANivatthavtrA / divyeNa kayA'NAhA, tumha sayAsaM samaNupattA // 4 // parakajjarayA tubbhe, tumbhe paNaiyaNavacchalA nAha ! | assAmiyANa amhaM tA tumbhe sAmiNo hoha // 5 // kAuM niyANametthaM uppaNNA amha sAmiNo tAhe / mANaha asuriMdasiriM aNuhavaha jahicchiyasuhAI // 6 // nANAvihakIlAhi ya kIlaha samayaM daiccaramaNIhiM / ANavaha asurajohe hiyayAhippeyakajjesu // 7 // esA asuravariddhI ee asurA imAo asuriio| tumhAyattaM savvaM hohI samuiNNa| puNNavasA // 8 // evamAivinnattiM tesiM suNiUNa ciMtiyaM - eyaM khu jae payaDaM, sukayaM dukayaM va ettha jammaMmi / jaM uvaciNei jIvo aNuhavai tayaM parabhavammi // 9 // tathA cAktam - " zubhAzubhAni karmANi, svayaM kurvanti | ||dehinaH / svayamevopabhujyante, duHkhAni ca sukhAni ca // 1 // sukhaduHkhAnAM karttA harttA'pi na ko'pi kasyacijjantoH / iti cintaya sabuddhyA purAkRtaM bhujyate karma // 2 // " evaM ca maevi kathaM, jaM kammaM kiMpi tassa mithyAtvabhAvanAyAM tAmaliha dhAntaH // 43 //
Page #117
--------------------------------------------------------------------------
________________ sayameva / hohI phalaM niyANaM niratthayaM kiM karemi tao? // 10 // kiM ca-visayasuhovadasaNeNaM ime mama uvalobhiMti, taM ca paramatthao suhameva na hoi, jao bhaNiyaM-" dukkhAbhAvo na suhaM na tAi sokkhAi jAI sokkhaaii| mottUNa'suhAi suhAI jAI tAI ciya sahAI // 1 // " aviya visAo'vi dAruNavivAgA visayA, kahameesu sokkhabuddhI jaNassa ?, tathA coktam-" viSasya viSayANAM ca, dUramatyantamantaram / upabhuktaM viSaM hanti, viSayAH / smaraNAdapi // 1 // " evamAibhAvaNAniviTThacitteNaM ca teNa te aNADhAijjamANA jahAgayaM paDigayA / so'vi attaNA saTThidiNAI aNasaNaM pAliUNa mao saMto IsANe kappe IsANavaDiMsae vimANe IsANidattAe uvavaNNo, jao ya / aTThAvIsalakkhasaMkhANa vimANANaM asIisahassaparimANANaM iMdasAmANiyANaM tettIsahaM tAyatIsagANaM cauNhaM logapAlANaM aTTaNhaM aggamahisINaM annesiM ca bahaNaM vemANiyANaM devANaM devINaM ca sAmI / io ya-te balicaMcArA. yahANivatthavvA asurakumArA taM akayaniyANaM IsANidattAe uvavaNaM jANiUNa kovAiTThA tameva paesamAgaMtUNa tAmalisarIraM vAmapAe saMbeNa baMdhiUNa tAmalittIe nayarIe majjhaMmajjheNAkaDUMti, ugghositi ya-esa NaM tAmalI bAlatavassI saMyaMgahiyaliMge pAvakammakArI maevi sirihAraparivajjie saMpanne, tA mA koI imarasa nAmaggahaNaMpi Jain Education a l For Private & Personel Use Only Iww.jainelibrary.org
Page #118
--------------------------------------------------------------------------
________________ navapada- karejja, etthaMtaraMmi ya IsANideNa-ko ahaM kuo vA keNa vA sukaeNa etthuvavaNNotti, emAiuvautteNa ohiNaH || || mithyAtvavRttiAmavaNAo puvvabhavo. didrA ya te tahA AghosaNApuvvaM niyasarIraM kaDDoyardvi karitA, tao AsurutteNa karadiTTIe|| bhAvanAyAM vR. yazo. tAmaliTTanijjhAiUNa tesimavIra mukkA teulesA, tIe DajjhamANA mahAveyaNattA kimayamayaMDe amha AvaDiyaMti ciMtaMtA pTAntaH // 44 // ohiNA IsANidaM kuviraM pAsittA puNo 2 khAmiti. apiya-' uvasaMhara uvasaMhara, kovaM sAmI ! ya pasIya amhANaM / na puNo aviNayamevaM kAhAmo ettha jiivNtaa||1|| ekaM avarAhamimaM khamesu paNaiyaNavacchalA jeNa / huti ihaM sappurisA duhie karuNApahANA ya // 2 // emAi mannAvaMte ya te daTuM vavagayakoveNa IsANideNa sAhariyA teulesA, gayA nivveyaNA te sahANaM so'vi payaTTo takkAlociesu majjaNasiddhAyayaNagamaNapotthayavAyaNAivAvAresu, tao ya siddhAyayaNadasaNuppannasammattapariNAmo devabhavANurUvAiM aNuhaviUNa nANAvihasuhAI appaDihayasAsaNo hoUNa sAmANiyAidevavaggesu kIliUNa jahicchamaccharasAhiM samaM vivihaviNoehiM pAliUNa do sAgarovamAiM sAhiyaM niyamAuyaM tato cuo mahAvidehe sijjhihI / suyaevipasAeNaM cariyaM tAmAlarisassa kahiyamiNaM / saMkheveNaM neyaM vittharao bhagavaIe u // 1 // vyAkhyAtaM mithyAtvabhAvanAdvAraM navama, tadvayAkhyAnAcca samarthitaM alln44 // Jain Education na |
Page #119
--------------------------------------------------------------------------
________________ mithyAtvahArama, adhunA tadanantaroditadvitIyasamyaktvadvArasyAvasaraH, tadapi yAdRzAdibhirnavabhirbhedairvyAkhyeyam, ato| * yathodezaM nirdeza ' iti nyAyAtprathamahAreNa tAvadAha jiyarAgadosamohehiM bhAsiyaM jamiha jiNavariMdehiM / taM ceva hoi tattaM iya buddhI hoi sammattaM // 12 // 'jiyarAgadosamohehiMti rajyate-zuddhasphaTikanirmalo'pyAtmA anyathAtvamApAdyate'neneti rAgaH-mAyA-INI lobhakaSAyarUpaH sa ca dRSTi-tAMstAn prANinaH pratyaprIto bhavatyaneneti dveSaH-krodhamAnakaSAyalakSaNaH, tathA ca vAcakamukhyaH-" mAyAlobhakaSAyAvityetadrAgasajJitaM indvam / krodho mAnazca puna:Sa iti samAsAnirdiSTaH // 1 // "|| sa ca muhyati-heyopAdeyArtheSu vicitto bhavatyaneneti mohaH-ajJAnaM mohayatIti vA mAhaH-mohanIyameva mithyAtvA-14 disvabhAvaM sa ca te jitA:-parAbhUtA nirmUlocchedakaraNena, natu satAmeva niSprabhatvamAtrApAdanena, sarvathA ghAtikarmavi. dnAzena kevalotpAde bhagavatAM dezanAsambhavAta, rAgadveSamohA yaiste tathA taiH jitarAgadveSamohai: ' bhASita ' pratipAdita | yat ' jIvAdi ' iha ' jagati jayanti rAgAdIniti jinAH-chadmasthavItarAgAsteSAM varAH-sAmAnyakevalinasteSA Jain Education Intel For Private & Personel Use Only rjainelibrary.org
Page #120
--------------------------------------------------------------------------
________________ samyaktvAdhi. gA.12 // 45 // navapada bRha. mindrAH-catustriMzadatizayaizvaryavantastIrthakarAste jinavarendrAstaiH, etacca vizeSyapadaM jitarAgadveSamohairiti ca vishe| samyaktvai svarUpaM SaNa, anena ca samyaktvalakSaNabhaNane hetuH sUcitaH, tathA coktam-" vItarAgA hi sarvajJAH, mithyA na bavate vacaH / tasmAtteSAM vacaH satya, tathya bhUtArthadarzanam // 1 // " iti, ' taM ceva tti tacchabdo yacchabdApekSayA 'caH KalpUraNe ' evaH ' avadhAraNe sa ca bhinnakramaH tatastadeva 'bhavati ' jAyate 'tatvaM, paramArthasat, nAnyadrAgAdido.. SopahatakapilAdipraNItaM, rAgAdidoSavattA ca kapilAdInAmasadbhUtaikAntanityAdibhAvadezanAgamyeti bhAvanIya, iti' evavidhA 'buddhiH / matiH ' bhavati / jAyate 'samyaktvaM / samyagdarzanamiti / nanu buddhinIma matiH, sA ca / jJAnameva, samyaktvaM tu tatva zraddhAnaM, yadAha vAcakaH-' tattvArthazraddhAna samyagdarzana ( tattvA 1.2) miti, tato | yajjJAnaM na tadarzanamiti kathametat ,atrocyate. baddhijanyA tattvarucirapi buddhizabdena vivakSitA kArye kAraNopacArAt, naca kAryakAraNabhAvo'pyanayornAstIti vAcyaM tathA ca pUjyA:-'nANamavAyadhiIo dasaNamidaM jhogghehaao|th tattaruI samma roijjai jeNa taM naannN||1||' athavA sarasasundara AnandaheturayaM modaka ityAdi guNadArzakA matirloke ruciH pratItA tadviparItA doSagrAhiNI tvaruciH tathehApilokarUDhayA rucirUpaiva baddhirvivakSiteti na kazcidoSa iti gaathaarthH|| 12 // // :5 For Private & Personel Use Only
Page #121
--------------------------------------------------------------------------
________________ samyaktve yAdRzadvAragAtheyamupavarNitA yathAbodhamitaratasyA bhedadvAraM prapaJcyate egavihaduvihativihaM cauhA paMcaviha dasavihaM sammaM / davAikAragAiyauvasamabheehiM vA sammaM // 13 // 'egavihaduvihativihaM' ti, atra " nIyA lovamabhRyA ya ANiyA dIhabiMdudubbhAvA " (nItA lopaM AnItAzcAbhUtA dIrghatvabindurbhAivAH) ityAdilakSaNenAnusvAralope ' sammaM / ti vakSyamANapadasambandhenaikavidhaM samyaktvamityAdi| IN yojanIyaM, 'cauha' tti caturdhA--catubhiH prakAraiH samyaktvaM bhavatIti zeSaH, 'paMcaviha dasavihaM' ti pUrvavadyojanIyaM, tatraika.. vidhaM ekaprakAramupAdhibhedAvivakSayA nirbhedamityarthaH, tadyathA-tattvArthazraddhAnaM samyaktvamiti,uktaM ca-"trikAlavidbhistrijagaccharaNyai vAdayo ye'bhihitAH pdaarthaaH| zraddhAnameSAM parayA vizuddhayA, taddarzanaM samyagudAharanti // 1 // traikAlyaM dravyaSaTuM / navapadasahitaM jIvaSaTAyalezyAH, paJcAnye cAstikAyA vratasamitigatijJAnacAritrabhedAH / ityete mokSamUlaM tribhuvanamahitaiH proktamahagirIzaiH, pratyeti zraddadhAti spRzati ca matimAn yaH sa vai zuddhadRSTiH // 2 // " etaccAnuktamapya Jain Educh an inter M ainelibrary.org
Page #122
--------------------------------------------------------------------------
________________ samyaktvA ci. // 46 // navapava. bRha. vasIyata iti sUtrakRtA na vivRtaM, dvividhAdi tu na jJAyata ityullekhamAha- dadhA ' ityAdi, yathAkramameva sambandhaH, samyaktve tena dvividha dravyAdi, vividha kArakAdi, caturdhA paJcavidhaM copazamabhedaiH, kRtaikazeSadvandvapadatvAccAsyobhayatra sambandha bhedadvArama EN011mAcAramAna samAgA. 13 // iti bhAvanIya, dazavidhaM ca vAzabdasUcitanisargAdibhedaiH, tatra dvividhaM 'dana - tti sucAmAtratvAd dravyato bhAva-NI tazca dravyataH zaddhamithyAtvapuJjavartinaH pudgalA eva. bhAvatastadupaSTambhajanito jIvasya tattvarucipariNAmaH, AdizabdaH prakArAntarairapi dvividhatvadarzanArthaH tena nizcayavyavahAranaisargikAdhigamikapaudgAlakApaudgalikAdibhedato'pi dvividhamiti, nizcayavyavahArarUpa ca-" jaM moNaM taM sammaM jaM sammaM tamiha hAI mANaM tu| nicchayao iyarassa u, samma sammattaV hevi // 1 // iti gAthAto bhAvanIya, nisargaH-svabhAvastasmAdupadezAdyanapekSaM yatsamyaktvaM jAyate tannaisargikam, AdhigamikaM tu paropadezApekSaM, paudgalikaM kSAyopazamikabhAvabhAvi, kSAyikamaupazAmikaM cApaudgalikamiti / trividhaM / samyaktvaM kAraga ' tti pUrvoktahetoH kArakarocakavyaJjakabhedAd, AdizabdAtkSAyopazAmakAdibhedato veti, uktaJca "sammattaMpi ya tivihaM khaovasamiyaM tahovasamiyaM ca / khaiyaM ca kAragAI paNNattaM vIyarAgehiM // 1 // " caturdhA s-IN||| 46 myaktvaM, kairbhedaiH ? ityAha- upasamabheehiM ' ti bahuvacanasya gaNArthavAdaupazamikakSAyikakSAyopazAmikasAsvA Jain Education inte For Private Personal use only ww.jainelibrary.org
Page #123
--------------------------------------------------------------------------
________________ dinabhedaiH, paJcavidhamapyetaireva vedakasahitaiH, padaghaTanAdi tu pUrvavat , dazavidhaM vAzabdasUcitaprajJApanopAGgadRSTabhedaiH, tathA Nca tatroktam-" nisagguvaesaruI ANaruI suttabIyaruimeva / ahigamavitthAraruI kiriyA sakhavadhammaruI // 1 // " kathaM dvividhAdibhedaM samyaktvamityAha-samyag-avaiparItyena AgamoktaprakAreNa, na tu svamatiparikalpitabhedaiH, kArakA-al disvarUpaM ca-jaM jaha bhaNiyaM taM taha karei sai jammi kAragaM taM tu|roygsmmttN puNa ruimittakaraM muNeyavvaM // 1 // IN sayamiha micchaTThiI dhammakahAIhi dIvai parassa / sammattamiNaM dIvaga kAraNaphalabhAvao neyaM // 2 // micchataM / jamuiNNaM taM khINaM aNuiyaM ca uvasaMtaM / masiIbhAvapariNayaM veijjaMtaM khaovasamaM // 3 // uvasAmagaseDhigayassa hoi uvasAmiyaM tu sammattaM / jo vA akayatipuMjo akhaviyamiccho lahai sammaM // 4 // khINe daMsaNamohe tivihamivi bhavaniyANabhUtAmma / nippaccavAyamaulaM sammattaM khAiyaM hoI // 5 // uvasamasammattAo cayao micchaM apAvamANassa / sAsAyaNa sammattaM tayaMtarAlaMmi chAvaliyaM // 6 // bAvIsasaMtamohassa suddhadaliyakkhayaMmi ADhatte / jIvassa carimapoggalaaNuhavaNe veyayaM hoi|| 7 // jo jiNadiTTe bhAve caunvihe saddahAi sayamava / emeva nannahatti ya nissaggaruitti nAyavvA // 8 // ee ceva u bhAve uvaive jo pareNa saddahai / chaumattheNa jiNaNa va uvaesaru in Education Internal For Private Personel Use Only w.jainelibrary.org
Page #124
--------------------------------------------------------------------------
________________ navapada bRha. samyaktvA dhi. // 67 // Jain Education Interne itti nAyavvo // 9 // rAgo doso moho annANaM jassa avagayaM hoi / ANAe royaMto so khalu ANAruI nAma // 10 // jo suttama hijjaMto sueNa ogAhaI u sammattaM / aMgeNa bAhireNa va so suttaruitti nAyavvo // 11 // egapae'NegAI payAiM jo payaraI u sammante / udaevva tellabiMdU so bIyaruitti nAyavva // 12 // so hoi abhigamaruI suyanANaM jeNa atthao dihaM / ekkArasa aMgAI pannagA diTTivAo ya // 13 // davvANa savvabhAvA savvapamANehi jassa uvaladdhA / savvAhiM nayavihIhiM vitthAraruI muNeyavva // 14 // daMsaNanANacarite tavaviNae saccasamiiguttIsu / jo kiriyAbhAvaruI so khalu kiriyAruI nAma // 15 // aNabhiggAhiyakudiTThI, saMkhevaruiti hoi nAyavvo / avisArao patrayaNe aNabhiggahio ya sesesuM // 16 // jo asthikAyadhammaM suyadhammaM khalu carittadhammaM ca / saddahai jiNAbhihiyaM so dhammaruiti nAyavvo // 17 // ityAdi granthAntarato'vaseyamiti gAthArthaH // 13 // vyAkhyAtaM bhedadvAramadhunA 'yathA jAyata ityucyate kAU gaThibheyaM sahasammuiyAe pANiNo keI / paravAgaraNA anne lahaMti sammattavararayaNaM // 14 // samyaktvotpAdavidhi. gA. 14 // 67 // jainelibrary.org
Page #125
--------------------------------------------------------------------------
________________ 'kRtvA vidhAya, kaM ?-'granthibhedaM ' granthiH-karmajanito ghanarAgaddaSapariNAmaH, yathoktam-" gaMThitti sudu.. bheo kakkhaDaghaNarUDhagaMThi vva / jIvarasa kammajaNio ghaNarAgadosapariNAmo // 1 // " tasya bhedo-vidAraNaM granthibhedastaM kRtvA, kiM ?-'labhante' prApnuvanti 'samyaktvavararatnaM ' samyaktvameva varaM-pradhAnaM cintAmaNyAdiratnApekSayA tacca tadratnaM ca samyaktvavararatnamiti turyapAdena sambandhaH, tathA coktam-" samyaktvaratnAnna paraM hi ratnaM, samyaktvabandhorna paro'sti bandhuH / samyaktvamitrAnna paraM hi mitraM, samyaktvalAbhAnna paro'sti lAbhaH // 1 // " ke ? ityAha-'prANinaH' prANA-indriyAdayaH, yathoktam-paJcendriyANi trividhaM balaM ca, ucchAsaniHzvAsamathAnyapadAyuH / prANA dazaite bhagavadbhiriSTAH, " iti. te vidyante yeSAM te prANino-jIvAH kiM sarve'pi ? netyAha kecit ' stokAH, na sarve'pi, kathaM ?- sahasammuiyAi / tti sopaskAratvAtsUtratvAcca sahAtmanA yA saGgatA matiH / sA sahasaMmatiH ko'rthaH?-paropadezanirapekSatayA jAtismaraNapratibhAdirUpayA, kecidityaM labhante, anye kathamityAhaparavyAkaraNAt / paropadezAd 'anye' apare kRtvA granthibhedaM labhante samyaktvavararatnamiti pUrvasambandhaH iti gAthA'kSarArthaH // bhAvArthastu saptatikAbRhaccUrNitocasayaH, sthAnAzUnyArthaM tu kiJcillikhyate-iha kazcidanAdimi Jain Education Inted For Private Personal Use Only w.ainelibrary.org
Page #126
--------------------------------------------------------------------------
________________ navapada.bRhasamyaktvAdhi. dhyAdRSTinarakagatyAdigaticatuSTayAnyataragatau vartamAno jJAnAvaraNAMdisaptaprakArakarmarAzeryathApravRttakaraNasaMpAditAntaH- samyaktvo tpAdAvadhi. sAgaropamakoTAkoTisthitikaH sajJipazcendriyaparyApto matizrutavibhaMgAnAmanyatarasAkAropayoge manovAkAyayoga|trikAnyatarayoge tejaHpadmazaklalezyAnAM krameNa vivakSitajaghanyamadhyamotkRSTapariNAmAnAmekataralezyApariNAma vartamAno'zubhaprakRtInAM catuHsthAnakarasaM dvisthAnakaM zubhaprakRtInAM dvisthAnakarasaM catuHsthAnakaM kurvANo jJAnAvaraNAntarAyadazakadarzanAvaraNanavakamithyAtvakaSAyaSoDazakabhayajugupsAtaijasakArmaNavarNAdicatuSkAgurulaghUpaghAtanirmANarUpAH saptacatvAriMzadbhuvabandhinIH sarvA evaM badhnan parAvarttamAnAstu saMbhavadbhavaprAyogyA avizuddhasyAyurvandhAdhyavasAnayogAdAyukavA eva svIkurvANaH, tathAhi-yadi tiryaG manuSyo vA prathamaM samyaktvalAbhamupArjayati / tadA devagatiprAyogyA eva suradvikavaikriyadvikaparAghAtocchu saprazastavihAyogatipaJcendriyajAtisAtoccairgotrasamacaturasratrasAdidazakasvabhAvA ekaviMzatiprakRtIbadhnAti, suranArako tu manuSyagatiprAyogyA eva manuSyaddhikaudArikahikaprathamasaMhananaparAghAtAdidvAviMzati svIkurutaH, saptamapRthvInArakAstu tiryagrikanacigotrasahitAH prAguktamanuSyagati-" prAyogyahAviMzatyantargatA evaikonaviMzatiprakRtIrbandhantIti / tathA pUrvaprakaraNAnivRttikaraNasaJjJakavizuddhavizeSAbhyAM // 48 // Jain Education in For Private Personel Use Only w.jainelibrary.org
Page #127
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education | pratyekamantarmuhUrttamAtra kAlamAnAbhyAM vizuddhayamAnaH sthitighAtarasaghAtasthitibandhaguNazreNIrapUrvA ( a ) pUrvatarAzca pravartta - yannantarakaraNamArabhate, tathA coktam - " ThiikaMDagANa evaM bahui sahassA aicchiyA jAhe / saMkhejjaime bhAge ||sese aniyaTTiyadhdhA // 1 // ADhavai aMtaraM so aMtamuhuttaM tu heTThao dhariyaM / taM paDhamaThihaM jANasu AIe micchada - | liyarasa // 2 // aMtamuhuttA uvIreM kiMcaNamuhuttageNa sarisAu | micchattassa ThiIu ukkirai tamaMtaraM bhaNiyaM // 3 // " tatra prathamasthitau midhyAtvadalikavedanAdasau midhyAdRSTiH, antarmuhUrttena tu tasyAmapagatAyAmantarakaraNaprathamasamaya eva nisargato'dhigamato vaupazamikasamyaktvamApnoti, yastvantarakaraNaM na karoti sa prathamameva yathApravRttAdikaraNatrayeNaiva vihitatripuJjIkaraNastathaiva kSAyopazamikaM samyaktvaM labhate, tallAbhe ca samyagjJAnA|dilAbhaH, uktaJca - " laMbheNa tassa labhati hu AyahiyaM NANadaMsaNacaritaM / taM saMsArasamudde jIveNa aladdhaputraM tu // 1 // " iti kRtaM prasaGgena, yadyapi cAtra sUtre svasaMmatyA paravyAkaraNAcca samyaktvotpattau dRSTAntasUcA na kRtA tathA'pyAdyapade zreyAMso dvitIyapade cilAtIputro nidarzanamavagantavyaM tatra zreyAMsa kathAnaka mihaivA'tithi saMvibhAgavratabhAvanAdvAre vakSyati, cilAtIputrakathA ceyam tional hai kI
Page #128
--------------------------------------------------------------------------
________________ * bhavapada nayaraMmi khiipaiTe jiyasatta nAma Asi naranAho / sayalaMteurasArA dhArANanAmA ya se devI // 1 // so samyaktvovRttiHmU.va. tpAcitrAvR. yazo. maMtikhittabhAro tIeN samaM visayasokkhadullalio / doguMdaguvva devo gayapi kAlaM na yANei // 2 // taiyA ya tami| tiputrajJAta // 49 // nayare nivapsai putto diyarasa ekassa / codasavijjAThANANa pArago jannadevo tti // 3 // paMDiyamANI thaddho suivAI jAigavio so ya / daTTaNa nayaramajhe, sAhujaNaM khiMsaI bahuhA // 4 // jiNasAsaNassa giNhai avaNNavAyaM / nAca vivihabhaMgIhiM / bhaNai ya jaNassa purao, suibhAvavivajjiyA ee // 5 // aha annayA kayAI samosaDho tattha bAhirujjANe / sudviyanAmo sUrI, tassIso subao nAmo // 6 // goyaracariyapaviTTho, suNiuM dhijjAiyassa taM vattaM / AgaMtu gurupAse AloeuM imaM bhaNai // 7 // jai tubbhe aNujANaha to'haM sakkhaM samaggaloyarasa / gaMtaM rAyasahAe'vaNemi paMDiccagavvaM se|| 8 // to bhaNai gurU ahaM na juttameyaM jao iha'mhANaM / dhammo khamApahANo virujjhaI so vivAeNaM // 9 // na ya paribhavo'vi eso akkospriipthssshnnaao| na ya asthi tattha siddhI, vAyAo jeNa bhaNiyaM ca // 10 // " vAdAMzca prativAdAMzca, vadanto'nizcitAMstathA / tattvAntaM naiva gacchanti, tilapIlakavadgatau // 11 // " evaM guruNA bhANae, sIso'paDibhaNai suvvai 1 49 // Jain Education onlinal
Page #129
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education In suyaMmi / sai sAmatthe titthappabhAvaNAvarasa kAyavvA // 12 // bhaNiyaM ca - " pAtrayaNI dhammakahI vAI nemittio tavassI y| vijjA siddho ya kaI, aDeva ya pabhAvagA bhaNiyA // 13 // " evaM bhaNiUNa tao nIhario vaMdiUNa gurucalaNe / guruNA'vi guNaM picchaMtaeNa na nivArio pacchA // 14 // bhaNio ya teNa gaMtRNa jaNNadevo jahA tumaM bhadda ! | jiNasAsaNarasa niMdaM jaM virayasi mUDhajaNapurao // 15 // taM kiM annANAoM kiM vA nANega gantrio saMto ? / jai tAva'NNANAo to viramasu bhadda ! eyAo // 16 // jao - " jiNasAsaNassa niMdaM kurgati annANao'vi je jIvA / te huMti dukkhabhAgI bhave 2 nANaguNahINA // 17 // " uktaJca - " jJAnasya jJAninAM caiva, | nindApradveSamatsaraiH / upaghAtaizca vimaizva, jJAnaghnaM karma badhyate // 18 // " aha jANato to nivasabhAe~ bahusambhaloyapaccakkhaM ? / | kuNasu mae saha vAyaM kiM mUDhajaNaM payAresi ? // 19 // jo tumheM amhaM vA hArissai teNa tassa sIse gaM / hoyavyanti paiNNA iya | bhaNie tarasa so kutrio // 20 // bhaNai ya-bho bho samaNAhama !gavya bhariya jai vahasi vAya kaMDUyaM / to ejja pahAe nivasahAe avaNemi jeNa tayaM // 21 // evaMti manniUNaM sAhU samAgao niyayavasahiM / uiyaMsi divasanA he uvaDio nA| vaisahAe || 22 || patto ya jannadevo, bhaNio samaNeNa bhadda ! esa ahaM / tuha hijjovayageNaM samAgao nara 1 ww.jainelibrary.org
Page #130
--------------------------------------------------------------------------
________________ vRttimU.deva. vR. yazo. // 50 // vaisagAsaM // 23 // iNhi ca-rAyA sahAe~ sAmI sabbhA ee visiTThaloyA ya / tA iha pamANabhUmI pabhaNasu jaM| samyaktvokiMpi bhaNiyanvaM // 24 // etthaMtaraMmi bhaNiyaM jannadeveNa-bho! bho ! ahamA tumbhe, veyaannutttthaannvirhiyttaao| tpAdecitrA tiputrajJAtaM mAyaMga va asiddho, na ya heU esa bhaNiyanvo // 25 // tayaNudvANaM savvaM soyavihipurassaraM jao bhaNiyaM / tubbhe ya asuibhayA, malamailiyadehavasthAhiM // 26 // to muNiNA saMlataM, loyAgamabAhiyA paiNNA te / jamhA jaI pasatthA loiyasatthe ya gijjati // 27 // tathA coktam-'sAdhUnAM darzanaM zreSTha, tIrthabhatA hi saadhvH| tIrtha punAti kAlena. sadyaH sAdhusamAgamaH // 28 // vedAnusAribhirapyuktam- " zucirbhUmigataM toyaM, zucirnArI pativratA / zucirdharmaparo all rAjA, brahmacArI sadA shciH||29||" heUvi te asiddho jamhA vee vivajjiyA hiMsA / amhevi taM na karimotA kaha uttavihirahiyA ? // 30 // ukta ca vede-' na hiMsyAtsavabhUtAnIti ' tayaguTThANAbhAvo soyAbhAveNa sAhio jo ya / / sovi ajutto jamhA soyaM khu aNegahA bhaNiyaM // 31 // tathA ca vedAnusAriNaH-" satyaM zaucaM tapaH zaucaM, zaucamindriyanigrahaH |srvbhuutdyaa zaucaM, jalazaucaM ca paJcamam // 32 // " saccAisevaNAo to kaha asuittaNaM bhave amha ? aha mailadehavattheha'suittaNaM taMpihu ajuttaM // 33 // jao bhANiyaM-" malamaila paMkamailA dhUlImailA na te narA Jain Education Inten
Page #131
--------------------------------------------------------------------------
________________ mailA / je pAvakammamailA te mailA jIvaloyaMmi // 34 // " iyaM evamAivayaNahiM jAvasa kao niruttaro tennN| tAhe se sIsattaM paDivanno bhAvarahio'vi // 35 // uvasaMhariUNa tao vAyaM sAhU samAgao vasahiM / abhivaMdiUNa sari dikkhaM ca davAvaI tassa // 36 // paDivannapAlaNaM ciya mahavvayaM hoi vIrapurisANaM / ciMtateNaM taNavi paDivaNNA davvao dikkhA // 37 // bhaNiyaM ca-"chijjau sIsaM aha hou baMdhaNaM vayau sabbahA lcchii| paDivaNNapAlaNesuM purisANa jaM hoi taM hou // 38 // " aNNayA ya-katthavi atthe saMcoiyarasa se devayAe~ pariNAmo / bhAveNavi saMjAo kiMtu duguMchaM na so muyai // 39 // sannAyao'vi savve, uvasaMtA tassa sAvayA jAyA / navaraM bhajjAe~ kayaM / mUDhAe kammaNaM tassa // 40 // dinnaM ca bhattapANAidANavelAe kahavi pacchaNNaM / aNNANAo bhutte tayaMmi so jAo ro // 41 // to vayalovabhayAo gahiyANasaNo mao samAhAe / saMpatto suraloya, apaDikaMto duguNchaae| Min42 // teNaM ciya veraggeNa sAvi paDivajiUNa pavvajaM / lajjAe~ tamakahittA gurUNa kAleNa kAlagayA // 43 // puvakayasukayavasao uvavaNNA sAvi devaloyaMmi / bhuMjaMti divvalo (bho)e dovi tahiM devabhavajoggA // 44 // io | ya-atthi iha bharahatte magahAnAmeNa jaNavao rammo / taMmi puraM rAyagihaM gihadeulahaTTasohillaM // 45 // tattha | For Private Personal Use Only a w Jan Education in .jainelibrary.org
Page #132
--------------------------------------------------------------------------
________________ navapada bRha. dhaNasatthavAho vaahnndhnndhnnsNpyaaklio| bhaddA ya tassa bhajA dAsI ya cilAiyA tsiN||46||annnnyaa ya-so samyaktvosamyaktvA-IN tpAdecitrAjaNNadevadevA tatto caviUNa AuyakhayaMmi / ceDIeN tIeN putto duguMchadoseNa saMjAo // 47 // kayavayadiyahehiM tao tiputrajJAta cilAiputtotti se kayaM naam| saMvaDio kameNaM io ya bhajjAvi se cviuN|| 48 // / paMcaNha suyANuvariM jAyA duhiyattaNeNa bhadAe / uciyasamayaMmi aha susamatti tIse kayaM nAmaM // 49 // jummaM pacchA bAlaggAho cilAiputto piUhi ANatto / dilliM diliyAeviha tIeN samaM kuNai soddnnaaliN|| 50 // aha aNNayA ya dicho, piuNA se nINio ya gehaao| bhamaDaMto ya kameNaM saMpatto sIhAhapalliM // 51 // pallivaisIhanAyaM samalliUNaM Thio yA so caMDo / kUro daDhappahArI, nittiso savvakammesu // 59 // tavihaguNehi pallIvaissa kAleNa bahumao jaao| hoicciya ahava imaM, sarisA sarisesu rajjaMti // 53 // uktazca -" mRgA mRgaiH saGgamanuvajanti, gAvazca gobhiH / sturagAsturaGgaiH / mUrkhAzca mUkhaiH sudhiyaH sudhIbhiH, samAnazIlavyasaneSu sakhyam // 54 // " vaccaMtesu diNesuM pallivaI aNNayA mao tattha / niyavikkameNa so ceva coraleNAvaI jaao|| 55 // io ya AUriyalAyaNNA nIsesa kalAkalAvasaMpuNNA / sA saMsumA'vi jAyA rUbAiguNehi vikkhAyA // 56 / / siTThA ya tassa purao, rAyagihAgaM Jain Educatan inte For Private & Personel Use Only srww.jainelibrary.org
Page #133
--------------------------------------------------------------------------
________________ tueNa keNAvi / tApaDibaMdheNa imo core sadAviu~ bhaNai // 57 // bho bho rAyagihamI gacchAmo tattha dhaNabaI pyddo| asthi dhaNasatthavAho tassa suyA suMsumA naam|| 58 // sA maha bhajjA hohI, tumhANa dhaNaM bahuppayAraM ca / e palobhiyA te abbhunagaMtUNa saMcaliyA // 55 // pattA rAyagihamI racaNIe dhaNagihe paviTThA ya / avasevaNIeN sovitta gih| jaNe hariyagihasArA // 60 // nIhariyA gehAo pallIvaNA ya suMsumA gahiyA / nAUNa dhaNo tavya iyaraM ca Arakkhie bhaNai // 61 // corehiM jaM viluttaM taM dadhvaM savvameva tumhANaM / maMtUNa niyattAvaha maha duhiyaM susumaM ekaM // 62 // to te evaM bhaNiyA, laggA corANa maggao sahasA / so'vi dhaNo saha puttehi niggao tayaNu. mangeNaM // 63 // etthaMtaraMmi ya-dhaNasatthavAhadukkhaM, suyAe virahami dAruNaM nAuM / corANa dasaNasthavva uggao padiNayaro jhatti // 64 // vaccaMtehi ya daraM savve'vi ya pakaNA gahiyadavyA / saha saMsamAe~ didro. cilAipa dUrayaro // 65 // sannaddhabaddhakavaehiM tehiM saMpAviUNa taM siNaM / hayavihayaM kAUNaM savvaM uddAliyaM davyaM // 66 / / taM vuttaMtaM daTuM agge kAUNa susumaM calio / AyaTTiyakaravAlo cilAiputto'vi turiyapato // 67 // etthaMtaraMmi ArakkhiehiM bhaNio dhaNo jahA amhe / bhukkhiyatisiyA saMtA dUraM ca vimukkaniyadesA // 68 // visamA ya imA Jain Education in For Private & Personel Use Only ||ww.jainelibrary.org
Page #134
--------------------------------------------------------------------------
________________ tpAdecitrA samyaktvAtiputrajJAta samyaktvAdhi. // 52 // HaaDavI eso'vi karAlakhaggaduppeccho ! to kiM imIeN ekkAe~ kAraNe saMsae paDimo // 69 // nItAvapyuktam- " tyajedekaM kulasyArthe, grAmasyArthe kulaM tyajet / grAmaM janapadasyArthe, AtmArthe pRthivIM tyajet // 70 // " vuttaM dhaNeNa bho ! bho ! jai evaM to payAha niyagehaM / ahayaM puNa niyaduhiyaM ghettUNaM AgamirasAmi // 71 // evaM bhaNiUNa dhaNo, puttehi samaM payaTTio gaMtuM / iyare'vi hu vAhuDiyA, gahiuM ritthaM samatthaMpi // 72 // vaccaMta jAva imo niyaDIhao cilAiputtassa / tAva imo'viha tIse sIsaM khaggeNa gahiUNaM // 73 // mA hou majjha e vA eyANa ciMtayaMto ya / vaccai taheva purao te'vi hu pecchaMti taM dehaM // 7 // soyApUriyahiyayA piyaputtA sIsavirahiyaM | dehaM / gAhaUNa paDiniyattA tisAbubhukkhAhi paritaMtA // 75 / taruchAyAe~ niviTThA, bhaNiyA piuNA ya vaccha ! tujhe'ttha / gADhaM chuhAbhibhUyA sakkaha na paryapi gaMtUNaM // 76 // tA eNhi-ekaM jarAe~ gahiyaM, annaM dhUyAe maraNa dukkhattaM / maM mAriUNa bhakkhaha to suhiyA jAha niyagehaM // 77 // puttehiM bhaNiyaM-hA hA ajuttamayaM tAya ! tae IN amha sAhiyaM vayaNaM / evaM kAuM amhe kassa muhaM dNshssaamo?||78 // emeva jeTThaputteNa bhAsiya tapi vAriyaM tehiM / evaM kameNa savvehiM bhAsie to piyA bhaNai // 79 // jai evaM to pacchA eyaM ciya mayakalevaraM khAha / bhaiNIe vigaya. // 52 // Jain Education in For Private Personel Use Only pww.jainelibrary.org
Page #135
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education Int rAgA muNivtra varNapiMDimicchaMtA // 80 // to bhakkhiUNa taM te pattA gehaM cilAiputto'vi / taha vaccato pAsa jhANagayaM muNivaraM ekaM // 81 // taM bhaNai aho samaNA !, saMkheveNaM kahesu me dhammaM / annaha tujjhavi sIsaM chindirasAmI aha | mimaMtra // 82 // paDibujjhihinti uvaogaputrayaM jANiUNa muNiNAvi / uvasamavivegasaMvara payattayaM sAhiyaM tassa // 83 // taM soUNuva saMto gaMtUNa vivittabhUmibhAyaMmi / so ciMtiuM payaTTo eyANa payANa ko attho ? // 84 // huM nAthamutrasamo tAva ettha kohassa jo paricAo / uiyassa vihalakaraNeNa aNuiyarasoda yaniroha ||| 85 // jao - " duggaigamaNe sauNo | sivasaggapahesu kiNhasappocca / attaparobhayasaMtAvadAyago dAruNo koho ||86||" jAvajjIvaM iNhi hou nivittI imarasa tA majjha / iya ciMtiUNa mukkaM karavAlaM dAhiNakarAo // 90 // jo'vi viveo muNiNA, bIyANami majjha AiTTho / tassavi bhAvattho davvasayaNavatthAiparihAro // 88 // jao - "jattiyamete jIvo saMjoge cittavallahe kuNai / tattiyamette so soyakIlae niyamaNe nihai // 89 // " ee'vi pariccattA jAvajjIvAeN tA mae iNhi / iya ciMtiUNa sIsaMpi chaDiyaM cattamoheNaM // 90 // iMdiyanoiMdiyapasarabhaMjaNe saMvaro'vi kira hoi / so'vi mae paDivanno vimukkadeheNa ettAhe // 91 // kATha rasaggeNa Thio evaM pariciMtiUNa sa mahappA / muNivaiuvaesAyattasattahiyasArasaMmatto // 92 // etthaMtaraMmi - soNiya - 1 Www.jainelibrary.org
Page #136
--------------------------------------------------------------------------
________________ navapada.bRha. bamyaktvA gA.15 // 53 // gaMdhAgayakIDiyAhiM vajjaggadhAratuMDAhiM / so bhakkhi umAraddho pAyatalArabbha jAva siraM // 93 // tahavi na clio| samyaktvajhANAo kiMpi jAo ya caalinniisriso| aDrAhiyadiyahehiM mao ya patto ya suraloyaM // 94 // bhaNiyaM ca-" joDa nAze doSAH tihiM paehiM dhammaM samabhigao saMjamaM smaaruuddho| ubasamavivegasaMvara cilAiputtaM namasAmi // 95 // ahisariyA pAehiM soNiyagadheNa jarasa kIDIo / khAyaMti uttamaMgaM, taM dukkarakAragaM vaMde / / 96 // dhIro cilAiputto jo| muiMgaliyAhi cAlaNivva ko| so tahavi khajjamANo paDivanno uttamaM atthaM // 97 // aDrAijehi rAIdiehiM| pattaM cilAiputteNaM / deviMdAmarabhavaNaM accharaguNasaMkulaM rammaM // 98 // " evaM saMkheveNaM cariyaM kahiyaM cilaaiputtss| vittharao vivaraNAo neyaM uvaesamAlAe // 99 // zrutadevyAH prasAdena, samyaktvaM jAyate yathA / ityetatkathitaM / / mAtasya, doSahAramathocyate // 100 // sammattaparinbhaTTho jIvo dukkhANa bhAyaNaM hoi / naMdamaNiyAraseTThI diluto ettha vatthummi // 15 // 'samyaktvAt ' arhacchAsanazraddhAnalakSaNAta 'paribhraSTaH ' cyutaH samyaktvaparibhraSTaH, sa tathAvidho jIvaH / // 53 // For Private Personel Use Only
Page #137
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education Int " prANI 'duHkhAnAM zArIramAnasAnAmasAtodayarUpANAM kugatigAmitayeti zeSaH, 'bhAjanaM pAtraM ' bhavati jAyate, nanu pratijJAmAtrametad dRSTAntaH ka ? ityAzaGkAyAmAha -- nandamaNikArazreSThI ' to nidarzanaM 'atra | vastuni - samyaktva paribhraMzAjjIvasya duHkhabhAjanabhavanalakSaNe, iti gAthA'kSarArthaH // bhAvArthastu kathAnakAdavaseyaH, | taccedam " purA rAjagRhapattane zreNikarAjakAle dhanadhAnya kanakaraja tadvipadacatuSpadAdisampadupeto nandamaNikAro gRhapatirAsIt, tatra ca tadA zrImanmahAvIrasvAmI samavasRtaH kautukAdinA ca nandamaNikArastatsamIpaM gataH, bhagavatA ca prArabdhA dharmadezanA prarUpito nArakatiryaGnarAmarabhaveSu duHkhagahanaH saMsAraH, vyAkhyAtA niHzaraNatA prANigaNasya, darzitaH sAdhuzrAvakabhedena dvividhaH saMsArasAgarottaraNa heturdharmaH taM ca samAka pratibuddhA aneke prANinaH so'pi nando'trAntare'bhyutthAya bhagavantamabhivandya ca zrAvakatvaM prapede / anyadA ca trailokyabAndhave bhagavati sindhuviSayamudAyanarAjazrAvakasya pratrAjanArthe gatavati nandamaNikArazrAva ko grISmacaturdazyAM pauSadhiko babhUva, astaMgate rau vihitaH sAyaMtanAvazyakavidhiH, dharmadhyAnastasya cAsya 978951 Www.jainelibrary.org
Page #138
--------------------------------------------------------------------------
________________ navapada. bRha. samyaktvA dhi. // 54 // kasyAJcidvelAyAM pipAsAvedanA prAdurabhUt, tatastayA bAdhyamAnazcintayAmAsanna kiJcidudakaM vinA jantUnAM, yato jalamantareNa gADhatRvedanA doyamAnamAnasA mriyanta eva prANinaH, ata eva lokA vApIkUpataDA -- gAdIn jalAzayAn kArayanti, ato'hamapi yadi rajanyAM prANatyAgaM na kariSye tadA kamapi jalAzayaM kArayiSye, evaM ca midhyAtvodayapratipatitasamyaktvaratnasyAnucintayataH kathamapi vibhAtA rAtriH, prabhAtasamaye ca tathaiva pratipatitabhAvastathAvidhaviziSTaprAbhRtaka hasto gato rAjakulaM dRSTo rAjA, DhaukanIyArpaNapUrvakaM ca yAcito jalAzayanimittaM bhUmikhaNDaM dattaM rAjJA, kArayitumArabdhastatra vApI, kAlena niSpannA sA, tasyAH kAritAni catvAri dvArANi caturSvapi dvAreSu kAritAH sahakArAyArAmAH, tadAsanna evaM vidhApito vaidezikayogyaH pratizrayaH, pravarttitA dAnazAlA evaM ca prabhUtadraviNajAtaM vyayitvA tatraivAtimUrcchitaH kadAcidanupakramaNIyavyAdhi viddhavapurArttadhyAnopagato mRtvA tasyAmeva vApyAM garbhajazAlUratveneApAdi, lokAzca tatra vizrAmAdinimittamAyAtAH | | pratipAdayanti -- yathA dhanyaH sa nandamaNikAro yeneyamevaMvidhAraNyabhUmiriva vividhakamalopazobhitA sIteva sannihitasa| dArAmA navayauvanasubhagAGganeva viziSTanarAnandadAyinI vApI samutpAditA, ityAdi zlAghAdikaM ca lokairvidhIyamAnamAkarNya samyaktvanAze doSAH gA. 15 // 54 //
Page #139
--------------------------------------------------------------------------
________________ tasyAnyadA nandajIvasya kvacidevaMvidhaM zrutapUrva vacanamitIhApohAdi kurvato jAtismaraNamabhUtu, jJAtavAMzca pUrvabhavapratipannadezaviratibhaGgavRttAntaM, tatkRtaM ca kuyonipAtaM gato viSAdaM, tatazca saiva dezaviratiH svIkRtA, itazca prabhati prAsukajalaM me pAnaM zuSkazevAlAdirAhAraH, evaM pratipannavratasyAsya vyatikrAntaH kiyAnapi kAlaH, anyadA tatraiva grAmanagarAdiSu viharan punaH samavasRtastatra vaImAnasvAmI, jAto lokapravAdaH, jalAdyAnayanAyAtazrAvikAsaMlApazravaNatastasyApi zAlUrasya jAtA bhagavadarzanavandanAdIcchA, nirgatastataH, zubhAdhyavasAyo gantumArabdhaH, antarAle ca turaGgakharakharacUrNitadeho vratAyuccArayitvA svayameva parihatyASTAdaza pApasthAnAni mRto devalokamutpanna iti kathAsaGIN|kSepaH, vistarastu jJAtAdharmakathAto'vaseyaH / uktaM caturthaM doSadvAraM samyaktvasya, adhunA guNadvAraM paJcamamAha sammattassa guNo'yaM aciMtaciMtAmaNissa jaM lahai / sivasaggamaNuyasuhasaMgayANi dhaNasatthavAhoya // 16 // 'samyaktvasya ' uktarUpasya 'guNaH / lAbhaH 'ayaM ' eSaH acintyamAhAtmyaH cintAmaNiracintyacilantAmaNiriti zAkapArthivAdidarzanAnmadhyapadalopI samAsastasyeti, acintyamAhAtmyatA cAcintitamokSAdiphala Jain Educationalitical Ja
Page #140
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 55 // pAnaka navapada-bRha ha. prApakatvAt , cintAmaNyupamAnaM ca viziSTabhAvaratnatvAdasyeti bhAvanIya, yataH kiM ?-yat 'labhate' prApnoti samya- samyaktvagusamyaktvA NaH gAH 16 dhi. ktvapariNato jIva iti zeSaH, kimityAha-zivazva-mokSaH svargazca-nAkaH manujAzca-manuSyAH zivasvargamanujArateSAM | dhanasArthavAsukhAni-zarmANi taiH saMgatAni-saGgamAH zivasvargamanujasukhasaGgatAni, tAni yallabhate jIvaH eSa samyaktvaguNa ha kathA IN! iti bhAvArthaH, ka iva ? -'dhanasArthavAha iva' prathamatIrthakarajIva iveti gAthA'kSarAtheH // bhAvArthastu kathA KgamyaH, taccedam ___ asmin jambUdvIpe, hIpe pazcimavidehasatkSetre / asti kSitipratiSThitanagaraM suranagarasamavibhavam // 1 // (pAlayati tattadAnI, prasannacandre narezvare nItyA / tatra dhanasArthavAho babhUva nijavibhavajitadhanadaH // 2 // sa vasakantapuraM calitaH kadA'pi tadyogyabhANDamAdAya / janabodhanAya paTahena ghoSaNAM kArayAmAsa // 3 // yathA-bho| bho lokAH ! samprati dhano'mutaH prasthito vasantapuram / tad yasya tatra gamane vAJchA'sti sa tena samametu // 4 // pApathyadanabhANDamUlyapravahaNavastrAdi yasya yannAsti / tasya sa eva vidhAsyati, tenAlaNaM samastena // 5 // zrutvA ghoSaNamevaM tasya tato vividhakAryakRtacittAH / celaH sevakakRpaNavyavahArakaprabhRtayo'neke // 6 // atrAntare-zrIdharma. II in duelan Intematon How.jainelibrary.org
Page #141
--------------------------------------------------------------------------
________________ ghoSasUriH, kuto'pi tadghoSaNAM samAkarNya / preSayati sma muniyugaM, samIpamatha maannibhdrsy|| 7 // sarvAdhikAracintana-al parAyaNasya khalu sArthavAhasya / tasya sakAze prahitaM yatiyugalaM sUriNA tena // 8 // yugmam / nijagRhasamAgataM tata sAdhuyugaM vIkSya mANibhadro'tha / abhivandya vinayasAraM, papracchAgamanahetumasau // 9 // sAdhubhyAmuktam-bho ! dharmaghoSasUribhirAvAM prahitau samAgatAvatra / dhanasArthapateH zrutvA, vasantapurasaMmukhaM gamanam // 10 // tena samaM jigamiSavo'smatpUjyA yadi ca sa bahumatiM kurute / ityuktaH so'vAdIdanugrahaH sArthavAhasya // 11 // kintu-svayameva gamanasamaye sUribhirAgatya sArthavAho'pi / bhaNanIya iti gaditvA natvA tau preSayAmAsa // 12 // gatvA tapasviyugmena tena sarva niveditaM sUreH / tenAtha tadanumanya svadharmaniratena saMtasthe // 13 // anyasminnahani tataH prazastatithikaraNayoganakSatre / prasthAnameSa cakre nagarAdavidUrabhUbhAge // 14 // tatrasthasyAyAtA AcAryAstasya darzananimittam / bahumunijanaparivArA, dRSTA dhanasArvAhena // 15 // utthAyAsanadAnAMdyacitapratipattiparvamabhivandya / kiM yayamapi sameSyatha mayA samaM paSTavAnevam // 16 // anumanyate yadi bhavAnityevaM| sUrayo'pi taM babhaNuH / AhUya sapakAraM tadanantaramuktavAneSaH // 17 // bho bhadra ! yad yadA vA'mISAmazanAdi kalpate Jain Education inte For Private & Personel Use Only INITainelibrary.org
Page #142
--------------------------------------------------------------------------
________________ navapada braha samyaktvA vi. / / 56 / / Jain Education Int kiJcit / munipuGgavebhya ebhyaH tatsarva deyamavikalpam // 18 // evaM zrutvA''cAryeNa punarapyuktaM yathA na sArthapate ! / | AhArAdikamitthaM vicintitaM kalpate'smAkam // 19 // yanna kRtaM nAnumataM na kAritaM kintvacintitaM gRhiNA || AtmArthameva racitaM prAyogyaM tad yato vratinAm // 20 // atrAntare dhanasya prAbhRtikaM kazcidarpayAmAsa / paripakkapura. | bhisahakAra satphalaiH sthAlamApUrNam // 21 // tadvIkSya sArthapatinA hRSTenoce yathA'nugRhNIta | bhagavantaH ! saMprati mAmuci. taphalagrahaNato yRyam // 22 // AcAryairuktam - sampratyeva niveditamevaM bhavato yathA gRhasthairyat / AhArAdi kRtaM syAta | svArthI tatkalpate'smAkam // 23 // kandaphalamUlakAdi tu zastropahataM na yattadasmAkam / spraSTumapi nocitaM syAt kiM punariha khAdituM ? bhadra ! // 24 // tacchrutvA tena tato, bhaNitamaho ! duSkaraM vrataM bhavatAm / zAzvata saukhyo mokSaH sukhena na prApyate yadvA | // 25 // evaM yadyapi bhavatAmasmAbhiH stokameva kila kAryam / pathi gacchatAM tathA'pi syAdapi tadavazyamAdezyam // 26 // ityuktvA praNipatya prazasya ca prAhiNodasau sUrIn / te'pyuktadharmalAbhAH sthaNDilabhuvamAgatAH zuddham // 27 // svAdhyAyadhyAnaparAstatra sthitvA vibhAvarIM sakalAm / yAtAH prabhAtasamaye [ yaM. 1500 ] sAkaM dhanasArthavAhena // 28 // | tadA ca - tApayati mahIpRSThaM zoSayati jalAzayAMstRSaM tanute / nAzayati sarasabhAvAnnidAghasamayo gato vRddhim // 1 29 // dhanasArthavA ha kathA 56 //
Page #143
--------------------------------------------------------------------------
________________ | evaMvidhe ca kAle gacchan satataprayANakaiH sArthaH / vividhazvApadabhImA prApto viSamATavImekAm // 30 // sarjArjuna IN| saralatamAlatAlahitAlasallakairvRkSaiH / avaruddhakaraprasaraH sUro'pi na lakSyate yatra // 31 // atrAntare-grISmeNa dharA-1 valayaM samastamuttApitaM vilokyaiva / tasyAzvAsanahetoH payodasamayaH samAyAtaH // 32 // tataH-taDiduccalapratApo grISmaM / / gurugarjitena tarjayati / dhArAsArapraharaNavibhISaNo vIra iva jaladaH // 33 // evaMvidhe ca samaye vijJAya dhano'ti. mArgadurgamatAm / ApRcchaya sArthikajanaM tatraivAvasthitiM cakre // 34 // bhANDAdivinAzabhayAdvidhAya kiJcicca guNalayanikAdi / tasthaH sArthikalokAH varSAnirvAhaNanimittam // 35 // tadA ca-sArthasya bahajanatvAt pathasya bahRdivasalaGghanIyatvAt / abhyadhikadAnabhAvAddhanasya sArthe samaste'pi // 36 // pAtheyAdikSINaM pazcAttApaM gatazca talle kaH / / lagnazca kandaphalamUlabhakSaNe pIDitaH kSudhayA // 37 // tataH-kathitaM dhanasya rAtrI palyaGkagatasya mANibhadreNa / / nAtha ! yathA saMpannaH sArthajanaH kSINapathyadanaH // 38 // kandaphalamUlakAzI, tApasavRtti samAzrita idAnIm / lajjA |vimucya parihatya pauruSaM muktmryaadH|| 39 // yataH--mAnaM muJcati gauravaM pariharatyAyAti dainyAtmatA, lajjAmutsajati zrayatyakaruNAM nIcatvamAlambate / bhAryAbandhusuhRtsuteSvapakRtIrnAnAvidhAzceSTate, kiM kiM yanna karoti nindita-- Jain Education india For Private & Personel Use Only N ow.jainelibrary.org
Page #144
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhanasArthavA navapada. bRha. samyaktvAdhi. // 57 // VIHD mapi prANI kSudhApIDitaH ? // 40 // " etaccAkarNya dhanaH kSaNamAtraM cintayA samAkAntaH / tAmIrNyayeva nidrA, nunoda tadanantaraM tasya // 41 // atrAntare rajanyAH, pazcimayAme'zvamandurApAlaH / AryAmekAmapaThaDanasArthapatiM / samuddizya // 42 // 'pAlayati pratipannAn viSamadazAmAgato'pi sannAthaH / khaNDIbhUto'pi zazI kumudAni vikAzayatyathavA // 43 // ' zrutvaitAM sArthapatiH vimucya nidrAM vicintayAmAsa / stavanacchalena nanvahamanena saMpratyupAlabdhaH // 44 // tatko'tra sArthamadhye, gADhaM duHkhArdito'sti ? cintayataH / sUripramukhA munayaH, sahasA tasyAgatAzcittam // 45 // hA hA naitAvantaM, kAlaM teSAM mayA mahAvatinAm / nAmApi saGgRhItaM, pratijAgaraNAdi dure'stu // 46 // kandaphalAdi tu teSAmabhakSyamiha tena te mahAmunayaH / atyantaduHkhabhAjo maccetastarkayatyevam // 47 // ahaha ! pramAdamAdarAdAruNatA yatsadA kucintAsa / prerayati janaM sadviSayabuddhicaitanyamapaharati // 48 // tadidAnImapi gatvA pratijAgaraNaM karomyuSasi teSAm / cintayatastasyaivaM paThitAryA yAmapAlena // 49 // 'saMsAre'tra manuSyo ghaTana| kenApi tena saha labhate / devasyAnabhilaSato'pi yadazAtpatati sukharAzau // 50 // etAM ca paThyamAnAmAkarNya dhano'pi cetasA tuSTaH / munisaGgamo'nayA me sukhAvahaH sUcito yasmAt // 51 // anAvasare paThitaM kAlanivedakena- bhUSita // 57 // Jan Education Intematon For Private Personal Use Only
Page #145
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhuvanAbhogo doSAntakaraH samutthito bhAnuH / darzayitumiva tavAyaM samaguNabhAvena mitratvam // 52 // ' utthAya ttH| kRtvA prabhAtakRtyAni sArthavAho'pi / agamat sRrisamIpaM bahubhiH parivArito lokaiH // 53 // tatra ca gatena| 1 tena-kAruNyasya nivAso dhRternidhAnaM niketanaM nIteH / vezma caturvidhabuddherAdhAraH sAdhudharmasya // 54 // santoSAmRtajaladhiH krodhoddhatadahanasajalajalavAhaH / zrIdharmaghoSasarirmunibhiH parivArito dRSTaH // 55 // abhivanditazca bhaktyA saha / munibhirasau prahRSTacittena / sArthaprabhuNA''tmAnaM kRtArthamabhimanyamAnena // 56 // guruNA'bhinandito'sau sAdaramatha dharmalAbhavacanena / bhavamUlakarmakulazailadalanavajrAnalenoccaiH // 57 // upavizya tato'vAdIddhano yathA nAtha ! puNyarahitasya / rohati na kalpavRkSo gRhe na vA patati vasudhArA // 58 // yataH--saMsArajaladhiyotaM samatRNamaNileSTukanakaripusuhRdam / saMprApyApi bhavantaM saddharmanivedakaM sugurum // 59 // na zrutamamRtasamAnaM vacanaM na kRtA jagatprazasyA ca tava caraNakamalasevA vihitA ca na te kvaciccintA // 60 // yugmam / tadidaM pramAdakaraNaM sahanIyaM nAtha! mAmakaM bhavatA etadvacanAvasitau sUristamavocaducitajJaH // 61 // yathA-sArthapate ! santApaM mA gAstvaM yena sarvameveha / kRtamasmAkaM bhavatA pAlayatA krUrasattvebhyaH // 12 // AhArAdi yathAsaMbhavaM ca dezAdiyogyatAsadRzam / tvatsArthikalokebhyaH sarva| Jain Education in For Private Personal Use Only Iw.jainelibrary.org
Page #146
--------------------------------------------------------------------------
________________ hakathA ci. OMAdhanasArthavAnavapada.bRha. saMpadyate'smAkam // 63 // tato dhanenoktam-saMsthApanA vacobhiH kimamIbhirnAtha ! bahubhirapyuktaiH ? / lajje sma sarvathA'haM samyaktvA pramAdacaritena khalvamunA // 64 // tasmAdanugrahaM me vidhAya saMpreSayasva muniyugmam / tatprAyogyaM kiJcid yenAhaM : INsaMprayacchAmi // 65 // apratipAtyaM bhAvaM gururapi vijJAya tasya tamuvAca / evaM kriyate sundara ! kintuY yatInAM yadiha kalpyam // 66 // tajjAnAtyeva bhavAn so'pi prativakti nAtha ! jAnAmi / yadanucitaM sAdhanAM tannaiva vibho ! pradAsyAmi // 67 // tadanantaramAcAryastapasvisaGkATakaH smaadissttH| gamanArtha tatra dhano'pyabhivandya gato nijAvAsam // 68 // kSaNamAtreNAyAtaM nijAnumArgeNa vIkSya muniyagmam / avalokayati sma dhnstdaa| ca tadyogyamazanAdi // 69 // bhavitavyatAniyogAd na yAvadanyannirIkSitaM kiJcit / styAnamupAdAya dhU tastAvadupatasthau // 70 // uktavAMzca-yadi kalpanIyametattadA'nugahIta kuruta mattoSam / kalpata ityuka bhirupasthApitaM pAtram // 71 // tatazca-parivaImAnazabhakaNDakena tadbhAvasAracittena / nijajanmajIvitadhanaM kRtArthamabhimanyamAnena / 72 // dattaM ghRtaM munibhyaH paramAnandotthapulakinA tAvat / paripUrNamiti bhaNa hiryaavtaiH| saMvRtaM pAtram // 73 // abhivandya bhAvasAraM tadanu prasthApitAzca tenaite / pravitIrNadharmalAbhA yathAsamAyAtamupa Jain Education For Private & Personel Use Only 4 w .jainelibrary.org
Page #147
--------------------------------------------------------------------------
________________ jgmuH|| 74 // tatazca sArthavAhena-tadbhAvasAradAnaprabhAvato bodhibIjamupacitya / bhavyatvapAkakAraNamapArabhavaja. ladhitIrApam // 75 // nirvartitaH sukhaudhaH suramanujabhaveSu zivasukhasamAnaH / saMsAramahAjalAdharmuktitaTI nikaTa mAnItA // 76 // yugmam / tadanUttarottaraguNakrameNa samu gAya' tIrtha kRttvaM c| tasmAttrayodazabhave'nubhUya sihi ca saMprAptaH // 77 // tattrayodazabhavasUcikA ceyaM niyuktigAthA, yathA- dhaNa 1 mihuNa 2 sura 3 mahabbala 4 laliyaMgaya / 5 vairajaMgha 6 mihuNe ya 7 / sohamma 8 vijja 9 accuya 10 cakkI 11 savvaTTha 12 usame 13 ya // 78 // " KevaM ca tasya-samyaktvabIjamAne'pyavApyate yadi tathA phalAkalanA / sAkSAtsamyaktvAptau tadeha tatkiM na yaha vati // 79 // tathAhi-azamasukhanidhAnaM dhAma saMvignatAyAH, bhava sukhavimukhatvoddIpane sadvivakaH / naranarakapazutvocchedahetunarANAM, zivasukha tarumUlaM zuddhasamyaktvalAbhaH // 80 // uktaJca-" samyaktvamekaM manujasya yasya, hRdi sthitaM merurivAprakampam / zaGkAdidoSApahRtaM vizuddha, na tasya tiryaDnarake bhayaM syAt // 81 // prastutArthIpayogyetatkiJcidanna niveditam / vaSabhAkhyAnakAjjJeyaH, zeSazcaritavistaraH // 82 // vyAkhyAtaM samyaktvasya paJcamaM guNadvAramadhunA kramaprAptaM SaSThaM yatanAhAramucyate For Private Personal Use Only w.jainelibrary.org
Page #148
--------------------------------------------------------------------------
________________ navapada- bRha. samyaktvAdhi. samyaktvayatanA gA.17 loiyatitthe uNa NhANadANapesavaNapiMDahuNaNAI / saMkaMtuvarAgAisu loiyatavakaraNamiccAI // 17 // 'loddytitthe| ti tIryate'neneti tIrtha, tacceha dravyatIrtha nadyAdisamabhAgarUpaM, na bhAvatIrtham , ata eva / loke-jane sAdhu bhavaM vA laukikaM tacca tattIrtha ceti tattathA tatra, kimityAha-snAnadAnapreSaNapiNDaDvanAdi, na karttavyamiti zeSaH, punaHzabdazca vizeSaNArthaH, tata evaM vizinaSTi-laukikatIrthe / gaGgAkuzAvartakanakakhalAdike dharmArthinA dharmanimittaM snAnAdi na vidheyaM, tatra snAnaM-zarIrasya zaucakaraNaM dAnaM-dhigjAtibhyo vitaraNaM preSaNaM asthyAdeH prasthApanaM 'piMDa'tti avayavamAtreNa samudAyasya vivakSitatvAtpiNDapradAna-mRtapitrAdinimittaM piNDapAtakaraNaM ' huNaNaM' ti havanaM-vahnau ghRtAdiprakSepaNaM, AdizabdAhiziSTayogAnuSThAnatannivAsAdigrahaH, kadA cedaM na / karttavyamityAha-saGkrAntizca-uttarAyaNAdi saM(u)parAgazca-sUryacandramasorgrahaNaM tAvAdI yeSAM vyatIpAtAdInAM te / tathA teSu, ayamarthaH-laukikatIrtha gatvA saGkrAntyAdiSu snAnAdi na kartavyaM, yadvA pRthageva " sambandhaH, laukikatItha snAnAdi na karttavyaM, saGkrAntyAdiSu ca yallaukikaistiladAnAdi kriyate tanna Jain Education Inter For Private Personal Use Only mp.jainelibrary.org
Page #149
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education Inmig karttavyamiti zeSaH, ayameva cAbhiprAyo mUlavRttau lakSyate, tti Adizabdena sUtakAdihuNaNAi grahaNAt, tathA 'laukikatapaHkaraNaM vatsadvAdazyAdiSvananipakkamakSaNAdi, na karttavyamiti saMbandha iti, Adizabdena ca - " paDivannadaMsaNarasa ya Na baMdiuM paNamiuM ca kappaMti / annAI ceiyAI paratitthiyadevayAI ca // 1 // dhammaggiTThigavahiga aNAhasAlAtalAyapatrabaMdhe / pippalaasaMjayANaM pAvAraphalAi godANaM // 3 // " ityAdi yaduktaM granthAntare tadapi sarvaM guruladhvAlocane yathA'nyeSAM sthirIkaraNapravRttyA midhyAtvAdiviSayaM na bhavati tathA | paryAlocya vidheyamiti sUcitam evaM ca kurvatA samyaktvayatanA''parAdhitA bhavatIti gAthA'kSarArthaH // 17 // vyAkhyAtaM | yatanAdvAraM SaSThaM, sampratyaticAradvAraM samyaktvasya saptamamabhidhIyate ettha ya saMkA kaMkhA viigicchA annatitthiyapasaMsA / paratitthiovasevA ya paMca dUti sammattaM // 18 // C 'atre 'ti samyaktve cakAro'nuktavizeSaNasamuccaye, tato nizcayataH pratipatite vyavahArato malinIkRte, kiM ? - zaGkA kAGkSA vivicitsA'nyatIrthika prazaMsA paratIrthikopasevA ca etAH paJca bhavantItizeSaH, jAtAca kiM
Page #150
--------------------------------------------------------------------------
________________ samyaktvA // 60 aticArAH navapada bRha. || kurvanti ityAha- dUSayanti / vikRti nayantyapanayanti vA samyaktvaM, tatra zaGkA-bhagavadarhapraNItAtyantagaha- gA 18 nadharmAstikAyAdipadArtheSu matidaurbalyAtsamyaganavadhAryamANeSu kimevaM syAnnaivamiti saMzayakaraNaM, uktaM hi" saMsayakaraNaM saMkA" sA tu dezasarvabhedAdvidhA, dezazaGkA dezaviSayA, yathA kimymaatmaa'sngkhyeyprdesho'prdesho| vati, sarvazaGkA samastAstikAyavAta eva kimitthaM netthaM veti, kAGkSA anyAnyasugatAdipraNItadarzanAbhilASaH, yathoktam-" kaMkhA annannadaMsaNaggAho'" sA'pi tathaiva dvidhA, dezakAsA-ekadezaviSayA, yathA zobhanaM saugatadarzana mekaM, atra cittajayapratipAdanAta, tasya ca pradhAnamuktyupAyatvAditi, sarvakAGkSA tu sarvANyeva kapilakaNabhakSAkSapAdA-1 dimatAnyahiMsApratipAdanaparatvAdiha leke cAtyantikaklezapratipAdakatvAtsundarANItyabhilASaH / ' vicikitsA yuktyAgamopapanneSvartheSu satsu phalaM prati saMmoho, yathA-kimasya mahataH sikatAkaNakavalakalpatapaHklezasyAyatyAM mama phalasampadravitA na veti. ubhayathA hi kRSIbalAdInAM kriyAH dRzyante-phalavatyo niSphalAzceti, uktaJca-"saMtami vicikicchA sijjhejja na me ayaM aTTho' na ceyaM zakaivetyAzaGkanIyaM, sA hi sakalAsakalapadArthabhAk, tena dravyaguNaviSayA, iyaM tu kriyAviSayaiva, athavA 'viuguccha ' ti vidvajjugupsA, vidvAMsaH-sAdhavo jJAtabhavasvarUpatvena / 10 alla60 Jain Education Intel For Private Personal Use Only
Page #151
--------------------------------------------------------------------------
________________ satyaktasarvasaGgAsteSAM jugupsA-nindA, yathA'snAnataH prasvedajalopacitabahulamalagandhavapuSo'mI, ko vA doSaH syAdeteSAM al * yadi prAzukajalenAGgakSAlanaM kuryuriti / 'anyArthikaprazaMse' ti anye-pare sarvajJapraNItatIrthavartibhyarate ca / te tIthikAzca-zAkyAdayasteSAM prazaMsA-stutiriti vigrahaH, sA ca yathA-puNyabhAja ete zAkyAdayo dayAlutvAdityAdi, uktaJca-" parapAsaMDapasaMsA sakkAINamiha vaNNavAo u" / 'paratIrthakopasevA ce' ti paratIrthikAHzAkyAdaya eva teSAmupasevA-upAsanA tatpArzvagamanatadvacanazravaNatatsamIpAvasthAnAdirUpA, taiH saha paricaya : iti yo'rthaH, ata eva parapASaNDasaMstava iti saMstavazabdenAnyatra paricayo vyAkhyAtaH, yathoktam-" tehiM saha / paricayo jo sa saMthavo hoi nAyavyo / " samyaktvAticAratvaM ca zaGkAdInAM cittamAlinyajinAvizvAsAdihetutvato bhAvanIyamiti gAthArthaH // 18 // atra ca sUtrAnupAttA api zaGkAdipadeSu mUlavRttau prapaJcitajJaziSyAnugrahAya dRSTAntAH sUcitAH, te ca sukhAvagamAya savistarA eva likhyante, tatra zaGkAyAM tAvajjJAtAdharmakathAprasiddhagRhItamayUrANDakasArthavAhaputrakathAnakaM kathyate Jain Education in For Private Personal use only / w.jainelibrary.org
Page #152
--------------------------------------------------------------------------
________________ rANDajJAta navapada- bRhasamyaktvA dhi. // 61 // ihaiva jambUdvIpe bhAratakSetrAlaGkArabhUtA campA nagarI, tasyA uttarapUrvasyAM dizi surabhizItalacchAyavividha- zaGkAyAM mayUvanakhaNDamaNDitaM sarva kaprasavaphalapracayakalitaM subhUmibhAgAbhidhAnamudyAnaM, tadekadezavarttimAlukAkacchanivAsinyekA vanamayUrI babhUva, sA cAnyadA svakAlakramopacitaM kalalatAdhAramanupahatamakhaNDapANDuramaNDakayugmamasuta, itazca tasyAmeva campAyAM tadA jinadattasAgaradattaputrau sahapAMzukrIDitau parasparaM mitratvasaMpannau saarthvaahsutaavbhuutaaN| tau ca kadAcit subhUmibhAgodyAnamudyAnazriyamanubhavitumazanapAnakhAdyasvAdyadhUpapuSpagandhAdi samAdAya gaNikayA devadattayA parigatau samAgato, tatra ca puSkariNISu nAnAvidhabhaGgIbhirjalakrIDAM vidhAya devadattayA sAI kAmabhogalAlasau ciraM sthitvA tasyaivodyAnasya ramyaramyatarAn prdeshaanvlokyntau| tameva mAlukAkakSaM pravivizatuH, tatazca sA vanamayUrI tAvAlokya trastamAnasA mahataH kekAravAn | kurvatI tato niSkramya tadanatidUravarttivRkSazAkhAdhirUDhA sArthavAhaputrau mAlukAkakSaM cAnimeSayA dRSTayA'valokayantI| tasthau. tau tu tAM vanamayarI tathA dRSTA parasparaM mantritavantau-yathA bhavitavyamatra kenacitkAraNena yenAgatamAtrAvevAvAM| dRSTreyaM vanazikhaNDinI khaNDiteva mahAduHkhAbhibhUtA jAtA, na caitAvataiva sthitA, kintu trAsavazavivazadRSTirito| Jain d For Private Personal Use Only an
Page #153
--------------------------------------------------------------------------
________________ nirgatyA''vA kakSAM ca nirIkSyamANA''ste, tadalokayAvaH kakSAntaraM kimatra kAraNamityAlocya sarvataH kakSAntaraM dRSTabhavantau tAvad yAvadavalokayAMbabhUvatustadaNDakayugmaM, gRhItvA ca tattAvAgatau nijavazma, samarpitaM ca svasvadAsAnAmekaikaM | tadrakSaNArthamanayA buddhayA, yathA niSpannametanmayUrayugmamAvayoH krIDAyai bhaviSyati, tayozca sAgaradattaputraH svagRhItama-13 yUrANDake zaDUna kRtavAn yathA kimidaM niSpatsyate naveti zaGkAparigatazca sa nityamAgatyAnekAbhirudvartanAdibhistadvAdhikAbhiH pratijAgaraNAbhiH parijAgarti sma, antaHsAraparIkSaNArtha ca tatkarNamUlamAnIyAnekadhA khalakhalayati sma, evaM N|ca gacchatsu divaseSu tattathA'nanukUlaceSTAbhirvizuSkamAlokya viSaNNaH sAgaradattaputro gatazca pazcAttApaM, yathA-kimi | damitthaM mayohartanAdibhiH kheditaM ? jinadattaputrastu tatra niHzaGka eva nodvartanAdi kiJcitkRtavAn, kevalaM vidhinA pAlitavAn, anyadA ca svakAlakrameNa niSpanno mayUrapoto dRSTaH tena haramAnasenAkAritomayurapoSaka: sanmAnapurassaraM bhaNitazca-yathA'yaM mayUrapoto viziSTaprAyogyadravyaparipoSaNAbhiH zIghrameva paripuSTo bhavati nRttakalAM ca viziSTAmabhyasyati tathA vidhIyatAM, tenApi tadvacanamanumatya gRhIto mayUrapoto nItaH svagRhaM prArabdhaH poSayitumanekadravyopacAraiH al zikSitazca vividhabhaGgImiAsyalIlAM tAvad yAvadunmuktabAlabhAvaH paripUrNamAnonmAnapramANo vicitragurukalAkalApopeta For Private Personel Use Only Traw.jainelibrary.org
Page #154
--------------------------------------------------------------------------
________________ samyaktvAdhi. // 6 // navapada. bRha. ekatAlenaivAnekaprakAranRtyakArI saMpannaH, dRSTvA ca taM tathopAttakalAkalApopazobhitaM kalApinaM sa mayUrapoSako natviAkAGkSAyAM jinadattaputrapArzva samarpitavAnenaM, tenApi taM tathAvidhamAlokya harSaprakarSoginnaromAJcakaJcakAvacchAditavapuSA dattaM vipulaM kuzadhvajodA tanmanomodadAyi tasmai pAritoSikaM, saMgopitazca svamayUraH, tena ca sthAnasthAnapravarttitApUrvApUrvalAsyalIlAvinodena hRtahRdayIkRtaH samastazcampAnagarIloko jinadattasuteneti / zaGkAbhAvAbhAvAbhyAM doSaguNau paribhAvya viSayazaGkA IN parihAryeti, tathA coktam-"jiNavarabhAsiyabhAvesu bhAvasaccesu bhAvao maimaM / no kujjA saMdehaM saMdeho'Natthaheutti // 1 // nissaMdehattaM puNa guNaheU jaM tahA ya taM kajaM / itthaM do seThThisuyA aMDayagAhI uyAharaNaM // 2 // " , kAGkSAyAM-kuzasthalAbhidhAnanagare kuzadhvajo rAjA, kuzAgrabuddhistasyAmAtyaH, anyadA ca rAjJaH kenApi viparItazikSAvazvau prAbhRtamAnItau, na ca kathitaM yathA viparItazikSAvetAviti, tataH kautukena rAjA'mAtyau tAvAru-|| hyAzvavAhanikAyAM nirgatau, tAbhyAmapahRtyAraNyaM pravezito, nirviNNau ca nRpamantriNau yAvadvalgAM tau mumucatustAvasthi tAvazvau, tata uttIrNamAtrAbhyAmeva tAbhyAmucchoTite tatparyANe patitAvetau turaMgamau, naranAthamahattamau ca bubhukSApipAsApIDayamAnau jalAnveSaNAya dizo'valokayantau dadRzaturbalAkAH, tadanusArapravRttau ca prAptavantau vimalajalApUrNasaro // 62 // Jain Education Intel For Private & Personel Use Only T w.jainelibrary.org
Page #155
--------------------------------------------------------------------------
________________ varaM, tatra kRtasnAnAdivyApArI vizramya kSaNamAtraM samAsannataruvarebhyaH phalAnyAdAya bhuktvA ca patrazayyAyAM suptau, dvitIyadine ca tataH sthAnAdutthitau svanagarAbhimukhaM vrajantau prAptau turagapadAnusArasamAgatasainikalokaiH nItau kiya hirapi divasaiH svanagaram / tato rAjJA kSudhA bAdhyAnena kArayitvA sarvamAhArajAtaM prekSaNakadRSTAntena manasikRtena / / bhuktamAkaNThaM, tena cotpAditA mahatI pipAsA janito'ntardAhaH kRtA zUlavyathA, tataH samAsannalokena tadupazamanAya / vidhIyamAne'pyagnikhedAdau nirupakramaNIyasaMcaTitadoSaiH kSapitamasyAyuH, abhAjanIbabhUvaihalaukikasukhAnAmeSa AkAhAdoSeNa, amAtyastu vamanavirekAdikaraNarUpAM sadvaidyopadezena vidhAya kAyazuddhiM tatkAlAnurUpalabdhAhArAdikrameNopabRMhya zarIramAkAGkSAvimuktAzayaH samastasukhaparamparApAtramabhUt, evaM dharmaviSaye'parAparadarzanAkAGkSAM kurvANaH prANI | tatsAdhyasudevatvAdisukhAni nApnoti. pratyata mithyAtvamupagato nArakAdibhavaparamparAmAsAdayati, ata iya na kAryati / vicikitsAdipadeSu yathAdRSTAnyevodAharaNAni pradarzyante, tatra vicikitsAyAm-sAvatthIe nayarIe jiNadatto nAma sAvao ahigayajIvAjIvo uvalaDapuNNapAvo duvAlasavihasAvayadhammavihisamuveo AgAsacArI ya, aNNayA NaM Jain Education in jainelibrary.org
Page #156
--------------------------------------------------------------------------
________________ navapada. bRha. samyaktvA vi. // 63 // Jain Education In dI saravaradIvaM jiNamahimadaMsaNatthaM gao tahiM, so ya devaparimalena vAsio jiNANa pUyaM pecchaMto jattamahimAvasANe sapureM samAgao, tattha ya tassa mahesaradatto NAma mitto ciTThai, tassa milio teNa puTTho / - kimeriso ajja tava parimalo apuNvo devaloyatullo ?, tao teNa parikahiyaM - jahA'haM naMdIsaravaraceiyapUyaM daddhuM gao, tatthesa deva - parimalo me laggo, mahesaradatto bhai - kahaM tattha gao'si ?, jiNadatta bhaNai - AgAsagAmiNIe vijjAe, mahesaro bhaNai - mama dehi vijjaM, pasAyaM kuru, jeNAhamavi AgAseNa gacchAmi, sAvaraNa bhaNiyaM payacchAmi, kiM tu | dussAhA, teNa bhaNiyaM - sAhissAmi, tao sAhaNovAo kahio, jahA - kiNhapakkhacAuddasIe masANe gaMtUNa cau - |ppAyaM sikkagaM kAUNa uvariM rukkhe bajjhai, heTThAya aMgArakhAiyA kIrai, pacchA sikkage Aruhiya maMtaM aTThasaya vArA parijaviya pAo sikkagarasa chijjai, evaM maMtaM paDhiuM savve chiMdiyavtrA, tao AgAseNa gammai, maMto ya se diNNo, paDivaNNaM ca teNa, aNNayA kiNhacaudasIe sAmariMga kAUNa gao masANabhUmi, tao khAirakaTThavici (citi) - o uvariM rukkhe sikkagaM baMdheUNa Thio, paDhai aTThasayavAraM maMta, ciMtei ya, - evaM cattAri sikkagapAyA chiMdiyavvA, tao | Na yANimo sijjhihii NavA iya ciMtiUNa uttiSNo, puNo'vi ciMtiuM pavatto- datto mama sAvaeNa utraroheNa // 63 // vicikitsA yAM mahezvarI dA. Www.jainelibrary.org
Page #157
--------------------------------------------------------------------------
________________ maMto, bahUNaM ca diNANaM cAuddasI Agamissai. tao puNo'vi AruhiUNa sikkagaM heTuo pekkhai khAiraaMgAraciiM tao uttiNNo, evaM jAva caDauttaraM karei tAva io dakkheNa coreNa rAiNo aMteure khattaM dAUNa rayaNakaraMDiyA pAviyA, geNhiDaM Niggao, kuDhiyA piTThao laggA. tao so tANa bhaeNa taMmi ceva ujjANe paviTTho, kuDhiehiM ciMtiyaM-so esa NAsihI mArerasai vA. tao ujANaM veDhiUNa ciTThAmi puNo paJcase gahissAmi, so'vi taM NAuM ujjANA parisakkA jAva jalaMto divo aggI maNusso ya uttaracaDaM karemANo. ciMtiuM pavatto-kimeyaMti, tao tassa | KolsamIve gao, pudraM ca-kao tamaM kimatthaM vA''gao, teNa bhANayaM-ahaM eyAo jayarAo vijjAsAhaNajao vijaM sAheuM coreNa bhaNiyaM-egacittANaM NippakaMpANaM vijjA sijjhai. Na uNa uttaracaDAe, teNa bhaNiyaM-saccameyaM, kintu ArUDho saMto bIhemi kiM vijjA sijjhihiti navatti, coreNa bhaNiyaM-keNa vijjAsAhaNo maMto diNNo ?, teNa / bhaNiyaM-sAvageNa, so ya mitto majjhaM, ciMtiyaM ca teNa-sAvagA kIDiyAevi pAvaM NecchaMti, ao saccameva, esa sAheuM na sakai, tao teNa bhaNiyaM-ahaM sAhemi, mama sAhaNovAyaM maMtaM ca payaccha, ahaM tujjha rayaNakaraMDiyaM demi, teNa paDivaNNaM-evaM hou, mAhesaro vitigicchAsamAvaNNociMtei-imA vijjA sijjhejja Na vA ?, esA u paccakkhaphalaMti Jain Education inJADI For Private & Personel Use Only fllww.jainelibrary.org
Page #158
--------------------------------------------------------------------------
________________ navapada. bRha. samyaktvA Si. 118 11 Jain Education Inter tao samappiyA rayaNakaraMDiyA, tao coreNa daDhacitteNa vijjA sAhiyA, sAheu AgAseNa uppaio, iyaro'vi rAyapurisehiM pabhAe gahio salonto ya pAvio raNNo niveio, raNNA vajjho ANato, sUlIe AroviDaM NIo, tao vijjAsiddheNa uvaogo diNNo kiM mama guruNo vaTTai ?, jAva pecchai vajjhaM NijaMtaM, tao NayarassuvariM | silaM viuvvai, AgAsattho loyaM bhaNai esa Niddoso, pUeUNa mukko, do'vi saDDhA jAyA, ee vitimicchAe dosA tamhA nivvitigicheNa hoyavyaM / ahavA viugucchatti vakkhAyaM, tatthodAharaNaM - paccatavisae sAliggAmo NAma gAmo, tattha dhaNamitto NAma | sAvago vasai, ghaNAsarI NAma dhUyA, tIse vivAhe sAhuNo AgayA, tao teNa harisaM gaeNa NimaMtiyA, velAkAle | AgayANa sAhUNaM sAdhUyA piuNA bhaNiyA-putti ! tumaM cetra sAhuNo paDilA hehi, tao sA maMDiyA bihUsiyA paDilA bhei jAva uTThAsADhadiNesu sAhUNaM jallaparaseveNa ahio gaMdho jAo, tao sA agghAiUNa | ciMtei - aho aNavajjo bhaTTAraehiM dhammo desio, jai puNa ime sAhuNo phAsueNa pANiraNa pahAejjA tao ko doso hoto ?, tao sA ihaloe kAmabhoe bhuMjiUNa tassa ThANassa aNAloiyApaDikkaMtA kAlaM kAUNa rAya - munijugupsA yAM durgandho dA. // 64 // w.jainelibrary.org
Page #159
--------------------------------------------------------------------------
________________ gihe Nagare gaNiyA poTTe uvavaNNA, gabhagayAe ceva tIe gaNiyAe araI uppaNNA, tao aNAe aNegANi gambhapADaNANi kAriyA, tahAvi AuyabaliyattaNeNa ThiyA jAva jAyA, tao tIe dAsaceDIe samappiyA jahA chaDDeUNa Agaccha, jattha ya sA tIe chaDDiyA so paeso asuigaMdheNa aIva vAsio, taMmi Nagare tattha kAle bhagavaM vIro al samosario, seNio ya taM NAuM savvabaleNa baMdiuM gacchai. jAva aggimaseNNaM tIe gaMdhamasahamANaM aNNamaggeNa laggaM, tAhe raNNA puTuM-kimesa loo aNNapaheNa gacchai ?, tao egeNa bhaNiyaM-jahettha dAriyA aIgaMdhajuttA, tIe gandhamasahaMto aNNamaggeNa gacchai, tao raNNA kutUhaleNa gaMtUNa diTThA, ciMtiyaM ca'NeNaM-aho eyAe / svasaMpayA, gaMdho puNa eriso, tA gaMtUNa bhagavaMtaM pucchirasaM-karasa kammarasa erisaM phalaM ?, tao gaMtuM bhagavaMtaM / dai parameNa viNaeNa, vaMdiuM uvaviTTho pucchai-bhayavaM! kiM tAe putvabhave kayaM jeNa rUvasaMpaovaveyAvi dujaggaMdhA ?, tao tIe tiloyaNAheNa puvabhavo kahio. veyaM ca saMpayaM kamma. tao teNa bhaNiyaMtIse kA gaI bhavirasai ?, sAvaya ! sA tujjha pahANabhajjA bhavissai aTTha saMvaccharANi, kahamahaM jANijjA ?, tao vIraNa bhaNiyaM-jA tumaM pAsaehiM jiNiuM paTThIe vatthaM dAuM vAhissai taM jANejjAhi For Private Personal Use Only Jan Educational Jaw.jainelibrary.org
Page #160
--------------------------------------------------------------------------
________________ kI navapada.bRha. samyaktvA- dhi. dA Sun jahesA sA, tao dhammaM souM bhagavaMtaM vaMdittA nagaraM paviTTho, sA'vi gayagaMdhA jAyA, tao sA AbhIrehiM kAraNA- munijugupsA gaehiM gahiyA, rAyagihaM NeUNa bhajjAe samappiyA, tIe dhIyacAe paDivaNNA, mayaharaputteNaM suheNa paripAliyA yAM durgandhojovvaNatthA jAyA, rAyagihe kattiyapunnimAe komuicAro NADagaNaTTiyAhiM pecchaNagANi bhavanti, tao sA dAriyA mAue samaM pecchayA AgayA, tao mayaharabhajjAe samaM ekaMmi pecchaNae pecchaMtI ciTThai, tao seNio rAyA abhaeNa samaM pacchaNNarUvo tatthevAgao, tao tIe rUvAisayaM daTuM aMgaphAsaM ca aguhaviya ajjhovavaNNo-kaha esA mama bhavissaitti, chaleNa patthio kAmo, tIse uttarIe NAmaMkiyaM mudaM baMdheUNa bhaNai-mama keNAvi muddiyA / hariyA, ao abhayakumAreNa paJcakkheNa hoUNa maNussA sahAviyA, jahA keNai rAiNo muddA gahiyA, dAresu ciTThaha, ekkekaM mANusaM pAsiUNa mellaha, tehiM taheva savvaM kayaM, jAva tIe dAriyAe oDhaNae diTThA, rAiNo kahiyaM-coritti gahiyA, teNAvi aMteure NeyAviyA, vibhUIe pariNIyA ya, aIva iTThA jAyA, kAleNa pAsaehiM ramaMti, jo ya / |jippai so piTThIe vAheyavvo, tao tIe rAyA jio, tao sesarANiyAo jai rAyANaM jiNaMti tao piTThIe// // 65 // pottaM dAuM uvAra hatthaM deti. iyarI puNa potaM dAUNa vilaggA, raNNA sAmivayaNaM sariUNa hasiyaM, sA vilakkhi Jain Education ! For Private Personel Use Only Hw.jainelibrary.org
Page #161
--------------------------------------------------------------------------
________________ yA pucchai-kiM tae hasiyaM, rAiNA bhaNiyaM--na kiMci, tahAvi sA NibaMdheNa pucchiuM pavattA, tao raNNA savvaM| punvabhavAiyaM jiNabhaNiyaM kahiyaM, tao sA saMvegamAvaNNA rAyaM viNNavei-muMcAhi dikkhaM pavajjAmi, tao rAiNA mukkA pavvaiyA y| ao duguMchAe vivAgaM jANiUNa Na kAyavvA duguMchatti / parapASaNDaprazaMsAyAM zakaTAlakathAnakaM yathA-pADaliputte nayare kappagavaMse NaMdavaMseNa samamaNuvattamANe navame naMdami rajjadhuraM dhArayaMte kappagavaMsapasUo ceva sayaDAlo nAma maMtI, tassa ya puvvaM sirivacchatti nAmaM Asi, pacchA puttasae samuppaNNe rAiNA sayaDAlotti nAmaM kayaM, pasariyasayasAhottikAuM, tassa ya cAyabhoyadakkhiNNalA vaNNAiguNohiM pattasayassavi pahANatamo thUlabhaddo nAma putto sirio ya savvakaNiTTho, io ya-tattheva nayare varAha / IN nAma dhijjAio, so ya navanaveNa adruttarasaeNa silogANa naMdarAyaM olaggai, tuThTho'vi rAyA na kiMci se dei. kevalaM sayaDAlamuhamAloei, so ya micchattaMti kAuM na pasaMsai, tao vararuiNA tamaDhe jANiUNa sayaDAlabhajjA olaggiyA, pucchio tIe, kahio teNa sabbhAvo, tAhe tIe kahiMci patthAve bhaNio bhattA-kIsa tumaM vararuissa kavvaM nariMdapurao na pasaMsasi ?, bhaNiyaM-kahaM micchattaM pasaMsemi, ? tIe bhaNiyaM-uvarohasIlA khu mahApurisA JainEducation For Private Personel Use Only 4l
Page #162
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 66 // huti, bhAvadoso hu vajjiyantro, na ya aNUvi so tujjha asthitti pasaMsejjasutti, tahAvi necchai parsasiuM, tao aNNAdiyahaMmi puNo bhaNio, tAhe puNo 2 mahilAe bhaNijjamANeNa aNNayA rAiNo purao paDhaMtassa vararuiNo | bhaNiyaM maMtiNA -aho subhAsiyaMti, tao rAiNA dINArANa aTThasayaM diNgaM, evaM caiva diNe 2 dAumADhatto rAyA, | tao matiNA ciMtiyaM-niTThihI rAyakoso evaMvihavaeNa, tA karemi kiMci uvAyaM, tao naMdaM bhaNai - bhaTTAragA ! kiM | tubbhe eyarasa deha ?, teNa bhaNiyaM-tume pasaMsiotti, so bhaNai - ahaM pasaMsAmi loiyakavvANi aviNANi paDhai, | rAyA bhaNai - kahaM loiyakavvANi esa paDhai ?, sayaMkayakantrapADhago khu eso, sayaDAleNa bhaNiyaM - mama dhUyAovi jao paDhaMti, kimaMga puNa aNNo loo ?, tassa ya maMtiNo satta dhUyAo, taMjahA- jakkhiNI 1 jakkhadiNNA 2 bhUiNI 3 bhUyadiNNA 4 seNA 5 reNA 6 veNA 7, tAsi ca paDhamA ekkasaMdhiyA ekkavArAe suyaM silogasapi ginhaibIyA dusaMdhiyA evaM jAva sattamA sattavArAhiM suyaM silogasapi gehai, tao rAiNo paccAyayaNatthaM aNNadiyahaMmi kaya, | saMkeyAo aMteure javaNiyaMtariyAo dhariyAo sattavi kaNNagA, samAgao vararuI, paDhiyaM silogaTThasayaM, nisuyaM tAhiM, bhaNiyaM maMtiNA -deva ! jai tubbhe Aisaha to niyaghUyAo'vi hakkAriUNa eyaM paDhAvemi, rAiNA bhaNiyaM - turiyaM navapada bRha. samyaktyA vi. Jain Education In - pApaNDapraze sAtha zaka; DAlo0. // 66 //
Page #163
--------------------------------------------------------------------------
________________ hakkArettA paDhAvesu, tao jahA''Navei devottibhANaUNa maMtiNA ANatto aMteuramahallao, jahA-bhahamuha ! etya kahipi jai / maha dhUyAo AgayAo saMti tA sigdhaM rAyasamIvamANesu,evaM karemitti bhaNiUNa gao so aMteuraM divAo tattha tAo, gahiUNaM samAgao nivasamAvaM, pAyavaDaNuTThiyAo ya naravaissa uvaviTThA piusamIve, bhaNiyA jakkhiNI maMtiNAvacche ! jamevaMvihavaNNatthovaveyaM silogaTThasayaM aja vararuiNA paDhiyaM taM tuha ei ?, tIe bhaNiyaM-Ama, to khAi suNAvesu rAyANaM, tao akkhaliyalaliyavANIe suNAviyo rAyA, jakkhAdiNNAe doNa parivADIo jAyAo, tao sAvi taheva bhaNiyA amacceNa, tIevi taheva suNAvio tAva jAva sattIhIvatti, tao ruTeNa rAiNA vararuissa|Ni dANaM vAriyaM, pacchA so te dINAre rattIe gaMgAe naIe jaMteNa dhariuM pahAe sayalaloyapaJcakkhaM gaMgaM thoUNa pAeNa jaMtamakkamiUNa ucchalie dINAre gaMgA deitti bhaNiUNaM to geNhai, tahAvihapavaMceNa kao sayalovi loo| hayahiyao, kAlaMtare ya nisuyaM rAiNA, tao bhaNio sayaDAlo-jai loiyakavvANi paDhai vararuI to kahaM gaMgA tuTThA dINAre se dei ?, tao paDhiyaM maMtiNA-" ADaMbarassa pAo, pAo DaMbhassa vijjayA pAo / glgjjiyss| pAo, hiMDai dhutto cuppaao||1||" rAiNA bhaNiyaM-jai evaM to kimesa sabbo'pi jaNo tagguNagahaNavAvaDo Jain Education ! For Private Personal Use Only
Page #164
--------------------------------------------------------------------------
________________ zakaDAlA 67 // navapada bRha. aNavarayaM ciTThai ?, maMtiNA bhaNiyaM-deva ! aviNNAyaparamattho jaNo, jai puNa na evaM to tattheva gaMtuM pecchAmo prazaMsAyAM samyaktvA MalkouyaMti, tao tamatthaM paDivajjiUNa rAiNA bhaNiyaM-pabhAe ceva gamissAmo, evaM kIrautti bhaNiUNa uchio maMtI, gao niyagehaM,viyAlavelAe AiTTho paccaiyapuriso,jahA-gaMtRNa gaMgAe alakkhio acchiUNa jaM kiMci vrruii| NThavei taM ANejjasutti, teNavi saMpADiyaM jahAi8 maMtiNo, pahAyA rayaNI, kayagosakAyavvo gao maMtI rAulaM, rAyavi / samaM maMtiNA gao tadaMsaNatthaM, gaMgaM thuNato divo vararuI, thae nivvatte maggiuM payaTTo jaMtaM pAeNa hattheNa ya. Natthi, tao vilakkho jAo, etthaMtaraMmi sayaDAleNaM jaigaMgA na dei to ahaM demi giNhasutti bhaNiUNa kaDDiyA dINArapottI, daMsiUNa rAiNo samappiyA tassa, so'vi ohAmaNAe niyamuhaM daMsiumapArayaMto nIhario taTThANAo, paosamAvaNNo maMtiNo uvari, chiDDANi se maggai, payaTro tassa dAsiM olaggiuM, tIse sayAse pucchai niccameva taggihavaKa iyaraM, sAvi muddayAe savvaM kahei, aNNayA siriyassa vivAhUsave raNNo DhoiyavvaMti buddhIe taggehe Aogo sajjijjai, tao tIe sAhiyaM vararuiNo, teNavi laDaM chidaMti ciMtiyaM, teNa ceDarUvANi moyagehiM uvayariUNADhattANi paDhAveDe, "ehu / lou navi jANaI jaM sayaDAlu karesai / rAya naMdu mAreviu siriyau rajji Thavesai // 1 // " taM ca paraMparAe suyaM rAiNA, in Education International For Private Personal Use Only
Page #165
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education Int | parikkhAviyaM paccaiyapuriseNa maMtigihaM jAtra diTThAI AogAI sajjijja mANAI, tao kuvio rAyA, Agao sayaDAlo, | jatto 2 sayaDAlo pAesu paDai tato 2 parammuhI ThAi rAyA, tAhe gao gharaM maMtI, tayA ya sirio naMdassa paDihAro, so hakkAriUNa bhaNio-vaccha ! rAyA teNa dhijAieNa buggAhio amhovariM, to jAva kulakkhayaM na karei tAva kularakkhAnimittaM tumaM raNNo pAyapaDiyaM mamaM mAresu, so necchai, sayaDAlo bhaNai ahaM tAlauDaM trisaM bhakkhihAmi pAyapaDaNasamae, tao tumaM ghAyaM karejjasutti, teNa paDirasuyaM, kayaM ca taheva, evaM ca sayaDAleNa avi jIviyaM paricattaM, na paratitthiyapasaMsA kayA, evamaNNeNa'vi na kAyavyatti / paratIrthikopasevAyAM tu saurASTrazrAva kopadarzanaM, tatkathAnakaM ca mithyAtvotpattidvAre saMsargajamidhyAtve'bhihitamiti nocyate / nanu anye'pyanupabRMhaNAdayo'ticArabhedAH santyeva, yadAha - " saMthavamAI ya nAyavve " tyAdizabda vyAkhyAnayantaH pUjyapAdAH- " aNNevi ya aiyArA AIsadeNa sUiyA ettha / sAhammiaNuvavUhaNamathirIkaraNAiyA te u // 1 // " tatkimatra sUtre niyatasaGkhyApratipAdakaM paJca zabdopAdAnaM ?, satyamupalakSaNatvAdadoSaH, kiJca 'dUti sammatta ' miti vizeSaNenedaM lakSyate - samyaktvadUSakatvena zaGkAdayo'ticArAH, tatazcAnye'pyanupabRMhaNAdayo ye w.jainelibrary.org
Page #166
--------------------------------------------------------------------------
________________ navapada bRha samyaktvAghi. // 68 pariNAmavizeSAH samyaktvaM dUSayanti te'nuktA apyetajjAtIyakatvAdAkSiptAH na caite na samyaktvadUSakAH, yathA''huH upabRMzayAM zreNikA pUjyapAdAH-" no khalu apparivADie nicchayao'mailie va sammatte / hoi tao pariNAmo jatto aNabUhaNAIyA| R // 1 // " ata eSAmapyudAharaNAni zrotRNAM sukhAvagamAya darzanIyAni, tAni ca yadyapi sAdharmyavaidharmyabhedAd dvidhA saMbhavanti tathA'pi mUlavRttikRtA 'upabRMhaNAyAM zreNikarAjA sthirIkaraNe AryASADho vAtsalye vajrasvAmI prabhAvanAyAM viSNukumArAdayo dRSTAntA yathAyogamabhyUhya vAcyA' ityuktamato mayA'pi tAnyeva prapaJcyante, atra cAnupabRMhaNaM nAmopabRMhaNAyA akaraNasvabhAvama / jJAnadarzanAdiguNAnvitAnAM sulabdhajanmAno yUyaM yuktaM ca bhavAhazAmidamityAdivacobhistadguNotkIrtanarUpA, tasyAM zreNiko nidarzanaM, yata upabRMhito'sau devAdibhiH sadbhUtaguNazlAghayA, athavA zreNikenopabRMhaNA saMjayasAdhoryA kRtA sA dRSTAntatayA vAcyA, yatastatkathAnakamevam purA magadhajanapade rAjagRhanagarasvAmI caturaGgayUthinIbalodalitanikhilArAticakraH zreNikanAmA nRpatirAsIta, sa cAnyadA'zvavAhanikAyAM nirgato vikasitavividhakusumasamUhAvacchAditAnekadrumalatopazobhite smutptnnipt-068|| nnAnAvidhavihagAvalIvirAjite maNDikukSinAmnyudyAne tarumalavyavasthitamasamazamasamAdhiniSaNNamAnasaM paritya Jain Educationlmallonal |
Page #167
--------------------------------------------------------------------------
________________ |ktanikhilapApasthAnaM tapasvinamekamadrAkSIt dRSTvA ca tamasau aho ! apUrvA kAcidetasya rUpalakSmIH ananyasamAnA saumyatA asAdhAraNA kSAntiH ananyatulyA niHsaGgatetyAdi cintayan paraM vismayamagAt, vismitacittazca nRpatistadantikamAgatya pradakSiNA karaNapUrvamabhivandyAnatidUradezavihitAsanaparigraho vinayaviracitAJjalipuTastamavocat, yathA-bhagavan ! bhavAn kimiti taruNa eva viSayasaukhyopabhogakAle viziSTarUpavigraho'pyavigrahaH sakalabhogAGgaparityAga susthitaM vrataM karttumArabdhavAn ? iti jJAtumicchati sakautukaM nazcetaH, tatkathyatAM yadIha nAtibAdhakaM svAdhyAyAdiyogAnAmityuktaH sa munistamuvAca - mahArAja ! zrUyatAM yadi kautukaM, ahamanAthatAduHkhaduHkhito nAnAvidhArAtibhiH parAbhUyamAnastathAvidhaM kamapi mAbhIpradAtAramaparamapazyannatyantanirviNNo vrataM karttumArabdhavAn, etaccAkarNya kiJcitsaprahAsavadanaH zreNiko'vadat-bhagavan ! evaMvidhaviziSTA''kRtyupalakSyamANaguNavattvavazIkRtAzeSasampado'pi tava kathamanAthatvaM ?, yato " yatrAkRtistatra guNA vasantI"ti lokapravAdaH, tathA " sUre tyAgini viduSi ca vasati janaH sa ca janAdguNIbhavati / guNavati dhanaM dhanAcchrIH zrImatyAjJA tato rAjyam // 1 // " evaMvidhazvAnyajanasyApi nAtho bhavati, yadi cAnAthatAmAtrameva pravrajyA Jain Education Internationa
Page #168
--------------------------------------------------------------------------
________________ navapada. bRha. samyaktvA / vi. pratipattihetustadA'hameva nAtho bhavAmi bhavataH, mayi ca nAthe na kazcittava parAbhavavidhAtA, ato nirAkula eva viSaya- upabaMzayAM zreNikA sukhamanubhava, ityuktavati rAjani muniravAdIta-rAjan ! sauryodAryAdiguNasUcakAkRtimAtreNaiva svayamevAnAtho bhavAn mama nAthavattAM kartuM zaknoti, na ca tvayi samAzrite'pyamI arAtayo mama pRSThaM muJcanti, ataH kathaM nirAkulo viSayasukhamanubhavAmi ?, ityukte muninA nRpatirAha-bhadanta ! AstAM tAvadaparam , etAvanmAnaM pRcchAmi, ahamatra caturaGgabalakalitarAjyasampatsamadhyAsito'pi pratApavAnamitAnekasAmanto'pyavadalitavairinikaro'pyapratihatAjJo'pi / sampadyamAnamAnasAbhISTapaJcavidhaviSayasaukhyo'pi kathamanAthaH ?, kathaya, munirAha-naranAtha! yathA'nAthatA mayA vivakSitA na tAdRzI tvayA paribhAvitA, mayA hi svAnubhRtAnAthatvavivakSayeyamupadarzyate, tathAhi-purA kauzAmbyAM prabhRtadhanasaJcayaH / |pitA me babhUva, tatputrazcAhaM sajayAbhidhAno'tIva prANapriyaH piturabhuvaM anyadA ca mamA''kasmiko janitasarvAGgINadA. ghavedano'kSikukSiparzakAsu gADhazUlavyathApravartakaratantramantramUlikAdibhirapi ca mama praguNIkaraNArthamAhUtAH pitrA'neke cikitsAzAstravizAradA vaidyA mantratantrajyotiSkAdivido'nye ca bahavo 69 // lokAH, prArabdhAstairAtmIyAtmIyAzcikitsAH, na ca svalpo'pi me tAbhiH pratIkAraH saMpannaH, pitA ca me yaH| Jain Educaton Internationa For Private & Personel Use Only
Page #169
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Educatio kazcidenaM praguNIkaroti tasya sakalameva svahastena svagRhasAraM prayacchAmIti pratipAdayan mAtA ca mama duHkhaduHkhitA hA vatsa ! kadA praguNo bhaviSyasItyAdi vilapantI bhrAtarazca jyeSThakaniSThA nAnAvidhAn aGgasaMbAdhanAdyupacArAn viracayantaH bhAryA ca hA nAtha ! prANebhyo'pi priyatama ! kimetatte jAtamityAdi pralApAn kurvantI anyo'pi ca svajanamitradAsIdAsAdiparikaro gADhaM maduHkhaduHkhitAtmA kSaNamAtramapi matsakAzamamuJcan na tilatuSamAtramapi duHkhamupahatavAn itthaM cAnAthatAduHkhaduHkhitasya me na kazcit kiJcitparitrANaM kRtavAn, tato'haM cintayAmAsa - tIvragADhavyAdhivedanAbhibhUtaH khalu ahamidAnIM, na cehaiveyaM me, kintvanyatrApi narakAdibhave vicitravedanA anubhUtavAn, na caitatpIDitasya mAbhIpradAtA kazcitsaMbhAvyate, etanmUlaM ca me'mI durvArAH kaSAyArAtayo, na ca mamaivaivaM. | kintu sakalasthApi saMsAriNo jIvarAzeH, ato yadi kathaJcidito vimucyeyaM tataH parityaktasakalasAvadyaH svasya parasya ca | nAthatAhetuM vrataM kaSAyArAtidarpApahaM cariSyAmi, evaM ca vicintayataH parigalantyAM rAtrau kSayaM gatA me vedanA, tatazca | prabhAtasamaye vihitataducita kartavya ApRcchya pitRpramukhaM bAndhavajanaM parityaktasakalapApasthAno'nagAratAM prapannaH, tad bho rAjan ! idamatra tAtparyaM saMsAriNAM jIvAnAmanekabhavaparivartanAkhinnAnAM zArIramAnasAneka duHkhasampAtapIDi ational
Page #170
--------------------------------------------------------------------------
________________ sambaktvA tAnAM nAma na kazcitparitrANahetuH muktvA dharmam, ato mayA'yaM samAzrita iti, zrutvA ca zreNikaH prahRSTacetAstamupasthirIkaraNe hitavAn-bhadanta ! satyamanAthatvamupadarzitaM bhavatA, sulabdhaM hi bhavato mAnuSaM janma, yenaivaM sakalamapi / AryASADha jagadanAthaM vijJAya paramanAthaH kaSAyArAtidarpocchedakArI niHzeSazArIramAnasaduHkhanirAkaraNadakSo dhrmH| samAzritaH ityAdyapaMbuhyAbhivandya ca yo mayA praznavidhAnena bhavatAM svAdhyAyavinaH kRtaH sa kSamaNIya ityabhidhAya svAzrayaM jagAma, yathA ca zreNikena tasyopabRMhaNA kRtA tathA'nyenApi kAryA, yo na karoti so'ticarati samyaH ktvamiti prastutArthayojaneti / iyaM cottaratrApi yojanIyeti, asthirIkaraNamapi sthirIkaraNasyAkaraNarUpaM. sthirIkaraNaM cAbhyupagatadharmAnuSThAnaM prati viSAdatAM sthairyApAdAnamabhidhIyate, tatra cAryASADhasUriH skhaziSyasthirIkRto dRSTAntaH, tatkathA cottarAdhyayanabRhaddattito yathAdRSTaiva likhyate atthi vacchAbhUmIe ajjAsAr3hA nAmAyariyA bahussuyA bahusIsaparivArA ya, tesiM gacche jo kAlaM kareti ta NijjAvaMti te bhattapaccakkhANAiNA, tao bahave NijjAmiyA, aNNayA ego appaNato sIso AyaratareNa bhaNito- // 7 // devalogAo AgaMtuM mama darisaNaM dejjAsu, Na ya so Agato vakkhittacittattaNao, pacchA so ciMteti-subahuM M Jan Education Inter For Private Personal use only a.jainelibrary.org
Page #171
--------------------------------------------------------------------------
________________ kAlaM kiliTTho'haM, saliMgeNa ceca ohAvai, pacchA teNa sIseNa devalogagaeNa Abhoito, pacchati ohAveta, pacchA teNa tassa pahe gAmo viuvvito, NaDapecchAe so tattha chammAse pecchaMto acchio, Na chuhaM Na taNhaM kAlaM vA divvappabhAveNa veeti, pacchA taM sahariuM gAmassa bahiM vijaNe ujjANe chahArae savvAlaMkAravibhUsie viuvvati, saMjamaparikkhatthaM, diTThA teNa te, gihAmi eesimAharagANi, varaM suhaM jIvitotti, so egaM puDhavidArayaM bhaNai-1 ANehi AbharaNagANi, so bhaNati-bhagavaM ! egaM tAva me akkhANayaM suNehi, tato pacchA gehijjAsi.|| bhaNai-suNemi, so bhaNai-ego kuMbhakAro, so maTTiyaM khaNaMto taDIe akaMto. so bhaNati-'jeNa bhivaM baliM| demi. jeNa posemi nAyao / sA me mahI akkamai, jAyaM saraNao bhayaM // 1 // ' etthuvaNao-corAibhayAo ahaM tuma saraNamAgao, tumaM ca eva vilupasi, ao mamavi jAyaM saraNao bhayaM, evamaNNesivi uvaNao bhANiyavyo, teNa bhaNNai-aipaMDiosi bAlayatti, ghettUNa AbharaNagANi paDiggahe chUDhANi, gao puDhavikAio / iyANiM AukkAyadArao bIo, so'vi akkhANayaM kahei, jahA-ego tAlAyaro kahAkahao pADalao nA aNNayA gaMgaM uttarato uvarivuTThodaeNa hIrai. taM pAsiUNa jaNo bhaNai-bahussuyaM cittakahaM, gaMgA vahai pADalaM / in Education Intematona For Private & Personel Use Only I w.jainelibrary.org
Page #172
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhavapada.bRha // 71 // vujjhamANaya bhadaM te, lava kiMci subhAsiyaM // 1 // teNa bhaNiyaM-jeNa rohaMti bIyANi, jeNa jIvaMti kAsayA / sthirIkaraNe samyaktvA-tassa majjhe vivajjAmi, jAyaM saraNao bhayaM // 2 // aiviyakkhaNo'si dArayatti bhaNaMteNa so'vi tahacciya musio, AyoSADha IN | esa AukkAo bIo 2 // iyANiM teukkAyadArao taio, taheva akkhANayaM kahei-egassa tAvasassa aggiNA 1 uDao daDDo, pacchA so bhaNai-'jamahaM diyA ya rAo ya, tappemi mahusappisA / teNa me uDao daDDI, jAyaM saraNao bhayaM // 1 // ahavA-vaggharasa mae bhaeNa, pAvao saraNaM kao / teNa aMgaM mamaM da8, jAyaM saraNao bhayaM // 2 // ' aisayANo'si vacchagatti bhaNaMteNaM so'vi musio, esa teukkAo3 // iyANi vAukkAyadArao, so'vi taheva akkhANayaM kahei-jahA ego juvANao ghaNaniciyasarIro Asi, so pacchA vAeNa gahio, aNNeNa bhaNai-laMghaNapavaNasamattho, puci hoUNa saMpayaM kIsa ? / daMDagahiyaggahattho, vayaMsa ! ki nAmao vAhI // 1 // teNa bhaNNai-jeThAsADhesu mAsesu, jo maho vAi maaruo| teNa me bhajjae aMgaM, jAyaM saraNa||o bhayaM // 2 // ahavA-jeNa jIvaMti sattAI, nirohaMmi aNaMtae / teNa me bhajjae aMgaM, jAyaM saraNao bhayaM // 3 // 5 // 71 // aivisArao'si suMdaratti bhaNaMto tassavi taheva geNhai, esa vAukkAo gao / iyANi vaNassaikAyadArao For Private Personal use only alw.jainelibrary.org
Page #173
--------------------------------------------------------------------------
________________ paMcamo, taheva akkhANayaM kahei, jahA-egami rukkhe kesipi sauNANaM AvAso, tahiM ca NaM tesiM pillagANi jAyANi, pacchA rukkhabbhAsAo vallI udviyA, rukkha veDhaMtI uriM laggA, tayaNusAraNa aNNayA sappeNAruhiUNa te pillgaa| khaiyA, pacchA sesagA bhaNaMti-'jAva vutthaM suhaM vutthaM, pAyave nirubaddave / mUlAo uTThiyA vallI, jAyaM saraNao bhayaM | // 1 // ' aimehAvaMtosi puttayatti bhaNaMto tassavi taheva giNhai, esa vaNarasaikAo5 // iyANiM tasakAyadArao chaTTho, so'vi pAraddho taheva akkhANayAiM kahei, jahA egaM nayaraM paracakkeNa rohiyaM, tattha bAhiranivAsiNo mAyaMgA te nagara. majjhAo nAgaraehiM nicchubbhaMti, bAhiM paracakkeNa gheppaMti, pacchA keNai bhaNNai'-abhitarayA khuhiyA, pellaMtI bAhirA jnnaa| disaM vayaha mAyaMgA!, jAyaM saraNao bhayaM // 1 // ahavA-egattha nagare sayameva rAyA coro purohio ya bhaMDei, tao dovi haraMti, pacchA loo taM vaiyaraM muNiUNa aNNamaNNaM bhaNai-' jattha rAyA sayaM coro, bhaMDio ya purohio / disaM. vayaha nAgarayA, jAyaM saraNao bhayaM // 1 // ahavA egami nayare codasavijjAThANapAragato chakkammanirao somadevo nAma diyavaro, somasirI bhAriyA, tIe parituliyaratirUvajovaNalAyannakalAkalAvA somappamA NAma kaNNagA, saMpattajovvaNA IN ya paloiyA jaNaeNa, jAyANurAo, tIe virahe khijaMtaM daTThaNa nibbaMdhe bhAriyAe pudreNa sAhio niyayAbhippAo,M Jain Education For Private & Personel Use Only Www.jainelibrary.org
Page #174
--------------------------------------------------------------------------
________________ samyaktvA ci. // 72 // navapada bRha. avvo mA mayaNasaragoyarAvaDio khayaM vaccautti bhAvetIe bhaNio bhattAro-dhIro havasu, tahA karemi jahA anaao| sthirIkaraNe ASADhaH |cciya bhuMjasi, annayaradiyahami bhaNiyA dhUyA-vacche ! esa amhANa kulakkamo-paDhamaM jakkheNa bhuttA pacchA bhattAramaNugacchati, tA kallaM kasiNacauddasIe tamaMdhayAre ratihare aNAlavaMtI mANeja jakkhaM, takkAlANurUvANivvattiyakAya. vvA gayA raiharaM, AliMgaNacuMbaNAipubdhayaM jahicchamaNuhaviUNa raisuhaM kheyakilaMto samaddhAsio bhaTTo nidAe, keriso jakkho ?, saMjAyakouyAe puvvANIyasarAvasaMpuDatthapadIvujjoeNa diTTho jaNao, alameNDiM saMkAetti, 'sevemi / nivvisaMkaM iNhi jaNayaMtu kiM viyappeNaM ? / raMgaMmi NacciyAe alAhi aMguDhikaraNeNaM // 1 // bhAvetIe samADhattaM nivisaMkaM sayalajaNamohaNaM mohaNaM, accataraikilaMtANi uggaevi diNayare na bujhaMti, tato paiNo bohaNatthaM pddhiyaa| bhATTaNIe mAgahiyA-'aciluggayae ya sUlie ceiyacabhagate ya vAyase / bhittIgayae ya Ayave, sahi ! suhie hu jaNe na bjjhii||1|| tato imaM nisAmiUNa paDhiyaM se dhUyAe-'tumameva ya aMba ! he lave mA hu vimANaya jakkha mAgataM / jakkhAhaDae hu tAyae. aNNaM dANi vimagga tAyayaM // 1 // ' imaM soUNa bhaNiyaM se jaNaNIe-nava mAsA / / Allkucchi dhAriyA, pAsavaNe pulise ya mhie| dhRyAe me gehie haDe, salaNe asalaNae me jAyae // 1 // ' pacchA Jain Education inaa For Private Personal Use Only Enjainelibrary.org
Page #175
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education Ints gayasaMko dhUyAe saha bhogaM bhuMjiuM pytto| ettha aNNapi tivikkamakahANayaM teNa kahiyaM taM puNa micchatta| dosadAraMmi kahiyaM ceva, etthuvaNao jahA tIe bhaTTiNIe bhaTTassa ya tivikkamasta saraNamasaraNaM jAyaM eva| mamhANaMpi tumaM saraNaM ciMtio jAva tumaM ciya musasi, ativiyaDDo'sitti bhaNateNa muTTho tasa kAyadAra o'vi6, puNo'vi vaccaMteNa diTThA alaMkArabhUsiyA saMjatI, teNa bhaNiyA- kaDagA ya te kuMDalA ya te, aMjiyakkhi ! tilayae ya te ke| pavayaNassa uDDAhakArie, duTThasehi ! katto'si AgayA ? // 1 // tao tIe bhaNiyaM - ' rAIsarasatramettANi, parachiddANi | pAsasi / appaNo bimittANi, pAsaMto'vi na pAsasi // 1 // tahA ' samaNo'si saMjao asi, baMbhayAri samale TThakaMcaNo | behAruya vAyao ya te, jedRjjo ! kiM te paDiggahe ? // 2 // evaM tAe uDDAhio samANo puNo'vi gacchai, navaraM pecchai khaMdhAvArametaM, tarasa kIra nivaTTamANo iMDiyaraseva savaDahutto gato, teNa hatthikhaMdhAto oru hittA vaMdito bhaNitoya - bhayavaM ! aho mama paramaM maMgalaM NimittaM ca, jaM sAdhU mae ajja diTTo, bhayavaM ! sANuggahatthaM phAsu yaesaNijjaM imaM moyagAdisaMbalaM gheppaDa, so necchati, bhAyaNe AbharaNagANi chUDhANi mA dIsihitti, teNa daMDieNa balAmoDie pariggaho gahito jAva moyage chuhai tAva pecchai AbharaNayANi, teNa so kharaMDio, tAhe vilakkhIhUyaM ww.jainelibrary.org
Page #176
--------------------------------------------------------------------------
________________ navapada-bRha. samyaktvA // 73 // taM daTThaNa dAviyaM niyayarUvaM cellayasuraNa, bhaNio ya eso-kimayaM tae samADhattaM ?, na jujjai khalu tumhANa sayala- vAtsalye vasuoyahipAragayANaM evaM vibuhajaNagarahaNijjaM iyarajaNabahamayaM vavasiuMti sUriNA bhANayaM-kiM karomi ? na keNai devattaM jasvAmI. sAhiyaM, teNa dUraM vippalaDo'mhi mohapisAeNaM, cellayasureNa bhaNiyaM-na saMpayaM bAhulleNa tiyasAvayAro, jao bhaNiyaM-- | " saMkaMtadivapemmA visayapasattA'samattakattavvA / aNahINamaNuyajammA (kajjA) narabhavamasuhaM na iMti suraa||1||" tA! nakAyavvo cittabbhamo, savvahA daDhacitteNa hoyavvaM, ao bhaNNai-jahA teNa cellayasureNa Ayario dhamme thirIkao tahA kAyavvaM / avAtsalyamapi vAtsalyAkaraNasvabhAvaM. vAtsalyaM ca vAtsalyabhAvena sAdharmikajanasya bhaktapAnAdinocitapratipattikaraNaM, tatra vajrasvAmI dRSTAntaH, tatkathA ca mUlAvazyakavivaraNe vistareNoktA, atra tu sthAnAzUnyAthai| tadgatameva kiJciducyate, jahA teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM avaMtIjaNavae tuMbavaNasannivese dhaNagirI nAma ibbhaputto, so ya saDDo pabvaiukAmo, tassa ya mAyApiyaro jattha 2 tajoggaM kannaM vareti tattha 2 so vippariNaiM karei jahA'haM pavaiukA io ya-dhaNapAlassa duhiyA sanaMdA nAma, sA bhaNai-mamaM deha, tAhe sA tassa dinnA, tIse ya in Education in For Private Personel Use Only kww.jainelibrary.org
Page #177
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education bhAyA ajjasamio nAma putraM pavtraio sIhAgirisayAse, sA annayA AvannasattA saMpannA, tAhe dhaNagirI bhaNai esa te gabbho biijjao hohI, ahaM pavtrayAmitti, tao tIe aNunnAo sahigirisayA se gaMtuM pavvaio, imIevi navahaM mAsANaM sAigANaM dArao jAo, tattha ya mahilAhiM AgayAhiM bhaNNai - jai se piyA na pavtraio hoMto to laTThe hotaM, so saNNI jANai-jahA mama piyA pavvaio, tassa evaM ciMtaMtarasa jAIsaraNaM samuppaNNaM, tAhe rAttaM divA ya rovai jeNa nivtrijjaMtI aMbA mamaM muyai, tao suhaM pavtrayAmi, evaM ca chammAsA volINA, aNNayA AyariyA samosaDhA, tAhe ajjasamio ghaNagirI ya AyariyaM ApucchaMti jahA jai tumbhe saMdisaha to sannAyagANi pecchAmotti, etthaMtarAMme sauNeNa vAhitaM, AyariehiM bhaNiyaM - mahAlAbho tumhaM, ajja jaM sacittaM acittaM vA laheha taM savvaM laeha, icchaMti bhaNiUNa gayA te sannAyigehUM, uvasaggijji umADhattA, etthaMtaraMmi aNNamahilAhiM bhaNiyA sunaMdA -halA ! evaM dAragaM eyANa samappesu, to kahiM nahiMti ?, pacchA tAe bhaNio [ granthAgram - 2000] dhaNagirI --- mae evaiyaM kAlaM saMgovio ecAhe tumaM saMgovAhi, pacchA teNa bhaNiyaM mA te pacchAyAvo bhavissai, tAhe sakkhi kAUNa gahio chammAsio colapaTTaeNa pattAbaMdhiuM, na rovai, jANai sannI, tAhe tehiM AyariehiM 1956660905
Page #178
--------------------------------------------------------------------------
________________ navapada. bRha. samyaktvA - vi. // 74 // Jain Education Int bhANaM bhariyaMti hattho pasArio, dinno, hatthe bhUmiM patte bhaNati - ajjo Najjai vairaMti, jAtra pecchati | devakumArovamaM dAragaMti, bhaNai ya-sArakkhaha eyaM pavayaNassa AhAro bhavissai esa, tattha se vairo ceva | nAmaM kathaM, tAhe saMjatINa dinno tAhiM sejjAyarakule samapio, sejjAyaragANi jAhe appaNagANi ceDarUvANi vhANeMti maMrDeti vA pIhagaM vA deti tAhe tassa putri, jAhe uccArAtI Ayarai tAhe AgAraM daMseti kuvati vA, evaM saMvaDai, phAsuyapaDoyAro tesiM iTTo, sAhUvi bAhiM viharaMti, tAhe sA naMdA pamaggiyA, tAo ya nikkhevagotti na deMti, sA AgaMtUNa thaNaM dei, evaM so jAva tivariso jAo, annayA sAhU viharaMtA AgayA, tattha vavahAro rAule jAo, so bhaNati-mama eyAe diNNao, nagaraM sunaMdAe pakkhiyaM, tAhe bahUNi khellaNagANi gahiyANi, raNNo pAse vabahAracchedo, tattha puvvahutto rAyA dAhiNato saMgho NaMdA sasayaNapariyaNA vAmapAse Naravaissa, tattha rAyA bhaNati - mama kaeNa tubbhe jao ceDo jAti tassa bhavatu, paDissuyaM ko paDhamaM vAharau ?, 'purisAdIyo dhammo tti puriso vAharau, tato nagarajaNo Aha-eesi saMvayito mAyA sadAveu, aviya - mAyA dukkarakAriyA, puNo'vi pelavapavattA, tamhA esA caiva vAharau, tAhe sA AsA hatthI rahavasabhe gahiya maNikaNa 36 vAtsalye vajrasvAmI. // 74 //
Page #179
--------------------------------------------------------------------------
________________ gavivihacittehiM bAlabhAvalobhAvaehiM pAsadhariehi bhaNai-ehi vairasAmI! ehi, tAhe paloIto acchai, jANai-jai saMghaM avamannAmi dIhasaMsArio bhavissAmi, aviya-esAvi pavvaissai, evaM tinni vArA sahAvito na ei, tAhe se piyA bhaNati-jai sukayavvavasAo dhammajjhayabhUsiyaM imaM vir!| geha lahuM syaharaNaM kammarayapamajjaNaM dhIra! // 1 // tAhe'NeNa turiyaM AgaMtUNa gahiyaM, logeNa jayai dhammotti ukkuTThI sIhanAo kao, tAhe se mAyA ciMtei-mama / bhAyA bhattA putto ya pavvaio, ahaM kiM acchAmi ?. evaM sA'vi pavvaiyA. so vairasAmI pavAviUNa lAdhaNagiriNA saMjaINaM ceva sayAse mukko, teNa tAsiM pAse ekArasa aMgANi suyANi padaMtINaM, tANi se uvagayANi, payANusArI so bhagavaM, tAhe advavArisao saMjaipaDissayAo nikAlio AyariasayAse acchai, AyariyA ujjeNiM gayA, tattha vAsaM paDai ahodhAraM, se ya pubbasaMgaiyA jaMbhagA teNaMteNa boleMtA taM pecchaMti, tAhe te parikkhAnimittaM uiNNA vANiyarUveNaM, tattha baille ulladitvA uvakkhaDeti, siddhe nimaMtiti, tAhe paDhio jAva| phusiyamasthi tAhe paDiniyatto, tAhe taMpi ThiyaM, puNo sadAti, tAhe vairo gaMtUNa uvautto dabao purasaphalAdi| khettao ujjeNI kAlao pAuso bhAvao dharaNichivaNaNayaNanimesAdirahiyA pahaThThatuTThA ya, tAhe devatti kAUNa Jan Education ForPrivate sPersonal use Only
Page #180
--------------------------------------------------------------------------
________________ navapada. bRha. samyaktvA vi. // 75 // Jain Education Int Necchai, devA tuTThA bhaNati-tumaM dadrumAgayA, pacchA veubviyaM vijjaM deti, puNaravi annayA jeTTamAse sannAbhUmiM gayaM ghayapuNNehiM nimaMtenti, tatthavi davvAdiuvaogo, necchitaM, tattha se NahagAmiNI vijjA dinnA, evaM so viharaha, jANi ya tANi payANusArilaDIe gahiANi ekkArasa aMgANi tANi se saMjayamajjhe thirayarANi jAyANi, tattha jo ajjhAi putragayaM taMpi'NeNa savvaM gahiyaM, jAhe vuccati paDhAhi tato so eMtagaMpi kuTTeto acchai aNNaM surNeto, aNNayA AyariyA majjhaNhe sAhUsu bhikkhaM niggatesu sannAbhUmiM niggayA, vayarasAmIvi paDissayavAlo, so tesiM sAhUNaM ciMTiyAo maMDalIe | raetA majjhe appaNA ThAuM vAyaNaM deti, tAhe parivADIe ekkArasavi aMgANi vAeti putragayaMca, jAva AyariyA AgayA ciMteMti-lahu sAhU AgayA, suNaMti sadaM meghogharasiyamitra, bahiyA surNetA acchaMti, nAyaM jahA vairotti, pacchA osariUNa | saddapaDiyaM nisIhiyaM kareMti, mA se saMkA bhavissai, tAhe teNa turiyaM viTiyAo saTTANe ThatriyAo, niggaMtUNa daMDayaM geNhai, pAe pamajjati, tAhe AyariyA ciMteMti - mANaM sAhU parihavirasaMti, tA jANAvemi, tAhe rattiM Apucchai- amugaM gAmaM vaccAmi tattha do vA tinni vA divase acchirasAmi, tattha jogapaDivannA bhaNati - amhaM ko vAyaNAyario ?, Aya- | riyA bhaNati -- vairAci, viNIyA, tahatti paDisurya, AyariyA cetra jANaMti, bhaNiyaM ca - "sIhagirisusIsANaM bhadaM dd' k chtt h vAtsalye va trasvAmI. // 75 //
Page #181
--------------------------------------------------------------------------
________________ guruvayaNa sadahaMtANaM / vairo kira dAhI vAyaNatti na vikoviyaM vayaNaM ||1||(up0maalaa) te gayA. sAhUvi pae paDi - (hAlahitA vasahikAlaniveyaNAdi vairassa kareMti, nisejjA ya se raiyA, so tattha viniviDo, te'vi jahA Ayariyassa tahA viNayaM pauMjaMti, tAhe so tesiM karakarassa savvesiM aNuparivADIe AlAvae dei, je'vi maMdamehAvI te'vi sigdhaM paDheumAraddhA, tato te vimhiyA, jo'vi ei AlAvago puvvapaDhio taMpi vinnAsaNatthaM pucchaMti, so'vi savvaM Ai. kkhai, tAhe te tuTThA bhaNaMti-jai AyariyA kaivayANi diyahANi accheja to esa suyakkhaMdho lahu samappejja, jaM AyariyasagAse cireNa parivADIe gehaMti taM imo ekAe porusIe sArei, evaM so tesiM bahumao jAo, AyariyAvi jANAviottikAUNa AgayA, avasesaM ca varaM ajjhAvijja utti, pucchaMti ya-sario sajjhAo ?, te bhaNaMti-sario, esa ceva amha vAyaNAyario bhavatu, AyariyA bhaNaMti-hohiI mA tubbhe paribhavessaha ato jANAvaNAnimittaM ahaM gao, na uNa esa kappo, jao eteNa suyaM kaNNAheDaeNa gahiyaM, ao eyarasa ussArakappo kareyavvo, so sigghamussArei, bitiyaporasIe atthaM kahei. tadubhayajoge kappottikAUNaM je ya atthA Ayariyassa'vi saMkiyA te'vi teNa ugghADiyA, jAvaiyaM diDivAyaM jANaMti tattio gahio.te in Education For Private Personel Use Only |
Page #182
--------------------------------------------------------------------------
________________ navapada.bRha. samyaktvA // 76 // viharaMtA dasapuraM gayA. ujjeNIe bhaddaguttA NAmAyariyA therakappaTThiyA, tarsi diDivAo asthi, saMghADao se diNNo, vAtsalye vagato tassa sagAsaM, bhadaguttA ya therA suviNagaM pAsaMti, jahA kira mama paDiggahao khIrabhario AgaMtugeNa AvIo vasvAmI. samAsAsio ya, pabhAe sAhaNaM sAhei, te annamannANi vAgareti, gurU bhaNaMti-Na yANaha tubbhe, aja mama pADicchao ehii, so savvaM suttatthaM ghecchihiti, bhagavaMpi bAhiriyAe vucche tAhe Agao,diDho suyapugyo esa so vairo. tuTehiM avAhio, tAhe tassa sagAse dasa puvvANi paDhiyANi, to aNuNNAnimittaM jahiM uddiTTho tahiM ceva aNujANiyabyoti dasa puramAgayA, tattha aNuNNA AraddhA tAva navaraM tehiM jaMbhagehi aNuNNA uvaTThaviyA, divvANi pupphacunnANi ya se uvaNIyANitti, tayA ya sIhagirI vairasa gaNaM dAUNa bhattaM paccakkhAiuM devalogaM gayA, vairasAmIvi paMcahi aNagArasaehiM saMparivuDo viharai,jattharavaccai tattharaurAlavannakittisahA paribhamaMti-aho bhagavaMti, evaM bhagavaMbhaviyajaNavibohaNaM kareMto viharai / io ya-pADaliputte Nagare dhaNo seThThI, tarasa dhUyA atIva rUvavatI,tassa ya jANasAlAe / sAhuNIo ThiyAo, tAo puNa vairassa guNasaMthavaM kareMti, sabbhAveNa ya logo kAmiyakAmiyao, seTTidhUyA // 76 // nAciMteti-jai so mama patI hoja to'haM bhoge bhuMjissaM. iyarahA alaM bhogehiM. varagA eMti. sA paDisehAveDa. tAhe. Join Education Intel 1 w .jainelibrary.org
Page #183
--------------------------------------------------------------------------
________________ * sAheti pavvaiyAo-so na pariNei, sA bhaNai-jai na pariNei ahaMpi pavvajaM geNhissaM, bhagavaMpi viharaMto pADaliputtamAgao, tattha se rAyA sapariyaNo ammogaiyAe niggao, te pavvaiyagA phaDDagaphaDDagehiM / | eMti, tattha bahave urAlasarIrA, rAyA pucchai-imo bhagavaM vairasAmI ?, te bhaNaMti-na havai, imo ?, tassa sIso, jAva apacchimaM vaMdaM, tattha paviralasAhusahito divo rAiNA, vaMdio, tAhe ujANe Thio, dhammo ya'NeNa / kahio, khIrAsavalahI bhayavaM. rAyA hayahiyao kao, aMteure sAhai, tAo bhaNaMti-amhevi vaccAmo, savvaM aMteuraM niggayaM, sA ya seTThidhUyA logassa pAse suNettA kiha pecchajjAmitti ciMtaMtI acchati, bitiyadivase piyA vinnavio-tassa dehi, aha Navi appANaM vivAdemi, tAhe savyAlaMkAravibhUsiyasarIrA kayA, aNegAhiM dhaNakoDIhiM sahiyA NINiyA, dhammo kahio, bhagavaM khIrAsavaladdhIo, loo bhaNati-aho ! susaro bhagavaM savvaguNasaMpanno, Navari rUvavihUNo, jai rUvaM hotaM savvaguNasaMpayA hontA, bhagavaM tesiM maNogayaM nAuM tattha sayasaharasapattaM paumaM viuvvati, tassa uvari niviTTho rUvaM viuvvati atIva soma, jArisaM paraM devANaM, logo AuTTo bhaNati-eyaM eyarasa sAhAviyaM, mA patthaNijjo hohAmitti to virUveNa acchai, sAtisaotti, S For Private Personal Use Only tw.ininelibrary.org
Page #184
--------------------------------------------------------------------------
________________ navapada. bRha. samyaktvAdhi. rAyAvi bhaNati-aho bhagavao eyamavi asthi, tAhe aNagAraguNe vannei, pabhUyasaMkhejjadIvasamudde vAtsalye - viuvvettA0, tAhe teNa rUveNa dhammaM kaheti / tAhe seTThiNA nimaMtio bhagavaM visae niMdai, jai mamaM icchai to jasvAmI. pavvayau. tAhe pavvatiyA. teNa ya bhagavayA payANusArittaNao pamhuTThA mahApariNAo ajjhayaNAo AgAsagAmiNI vijjA uDariyA, tIe ya gayaNalaDisaMpanno bhagavaM jAo. aNNayA ya evaM guNavijjAjutto viharaMto puvvadesAo uttarAvahaM gao, tattha dubbhikkhaM jAyaM, paMthAvi vocchiNNA, tAhe saMgho uvAgao, nitthArehitti, tAhe paDavijjAe saMgho caDio, tattha ya sejjAyaro cArIe gao ei, te ya uppatite pAsai, tAhe so asieNa sihaM chidittA bhaNati-ahaM bhagavaM ! tumha sAhammio, tAhe sovi laio imaM suttaM sarateNaM-"sAhammiyavacchallaMmi ujjayA ujjayA ya sajjhAe / caraNakaraNami ya tahA titthassa pabhAvaNAe ya // 1 // " tato pacchA uppaio bhagavaM, patto puriyaM nayariM, tattha subhikkhaM, tattha ya sAvayA bahuyA, tattha ya rAyA taccaNNiyasaDao, tattha amhaccayANaM saTTayANaM taccaNNiovAsagANa ya viruddheNa mallAruhaNANi vaTuMti, savvattha te uvAsagA parAijaMti, tAhe tehiM rAyA pupphANi vArAvio pajjosavaNAe, saDA ahaNNA jAyA. natthi pupphANitti tAhe sabAlavuDDA vairasAmi uvaDiyA, tubbhe jANaha jai. Join Education Intern i l ainelibrary.org
Page #185
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education tumbhehiM nAhehiM patrayaNaM ohAbhijjai, evaM bhaNite bahuppayAraM gayA uppaiUNa mAhesariM, tattha huyAsaNaM nAma vANamaMtaraM, tattha kuMbho pupphANa uTThei, tattha bhagavato pitimitto taDito, so saMbhaMto bhaNai - kimAgamaNapaoyaNaM ?, tAhe bhAMti| pupphehiM paoyaNaM, so bhaNai - aNuggaho, bhagavayA bhaNito- tAva tumbhe gaheha jAva emi, pacchA cullahimavaMte sirisa - gAsaM gao, sirIe ya cetiyaaccaNiyanimittaM paramaM chiNNagaM, tAhe vaMdittA sirIe nimaMtio, taM gahAya ei aggigharaM, tattha'NeNaM vimANaM viuntriyaM tattha kuMbhaM choDhuM pupphANaM tato so jaMbhagagaNaparivuDo divveNaM gIyagaMdhavvaNiNa eNaM | AgAseNa Agao, tarasa paumassa veDhe vairasAmI Thio, tato te taccaNNiyA bhaNati -amha paraM pADiheraM, agdhaM gahAya niggayA, taM volittA vihAraM arahaMtagharaM gayA, tattha devehiM mahimA kayA, tattha logassa atIva bahumANo jAo, rAyAvi AuTTo samaNovAsao jAo, sesakahAsaMbaMdho tatto ceva nAyavtro, pagayaM ca imaM jahA teNa vairasAmiNA dubhikkhe saMghaM nitthAreMteNa sAhammiyavaccha kayaM tahA kAyantraM, jai na kugai to aiyAroti / bhAvanA'pi prabhAvanAkaraNasvarUpA, prabhAvanA tu [ yathA2] tIrthaparAbhavAdAvupasthite tadunnati hetu ceSTApravartanAtmikA, tasyAM viSNukumAro nidarzanaM, tatkathA ceyam -- By
Page #186
--------------------------------------------------------------------------
________________ navapada. bRha. samyaktvA vi. // 78 // vizvavizvambharAsAraH, sArADhyajanatAkulaH / kulakATesimAkIrNapuragrAmamanoramaH // 1 // ramAnivAsarAjIvarAjIvarasarogaNaH / gaNAtItAkarodezo, dezo'sti kurunAmakaH // 2 // tridivamiva tatra surabhuvanabhUSitaM hastinAgapuramasti / | vibudhajanAnandakaraM sadopsaronivaharamaNIyam // 3 // ( AryA ) tasminnarAtibhUpAlamattamAtaGgakezarI / zaraNAyAtasA. | mantasantApajalado dayaH // 4 // udayapratAparAjiSNurjaSNurviSNusamaH zriyA / nijAnvayasaraH padmo'bhavatpadmottaro nRpaH // 5 // sakalAntaHpurasArA tasya jvAlAbhidhA priyatamA'bhUt / nijarUpanirjitaratilAvaNyavilAsavAsagRham // 6 // ( AryA ) tayA ca saha tasya nRpaterjanmAntaropArjitapuNyasaMbhArasaMpAditaM budhajanaprazaMsanIyaM jIvaleokasAraM paJcaprakAraM viSayasukhamanubhavato'tikrAntaH kiyAnapi kAlaH, anyadA ca sukhazayyAyA manAkulanidrAnuviddhanayanayugalA jvAlA mahAdevI yAminyAzcaramayAme svapne nirabhrarajanIrajanikarakara nikarAvadAta dehaM skandha| dezavirAjamAna kapilasaTAkalApaM zAradAbhramiva taDidvalayAlaGkRtamupalakSyamANanijotsaGgamAgataM siMhapotaM dadarza, dRSTvA ca prAbhAtikaprahatAnavadyanAdapratibodhitA vidhAya tatkAlocitaM sakalakaraNIyaM paramAnandanirbharA bhartRsakAzamAgatya kathitavatI, tenApi khamazAstrAnusAreNa pradhAnaputrajanmAdezasaMjanitAsamAnamanaHsammadA sA tatkAle samudbhUtaM sukhaM Jain Education BS B1979 S prabhAvanAyAM viSNuH // 78 //
Page #187
--------------------------------------------------------------------------
________________ sukhena babhAra garbha, saMpAdyamAnayathAsamayopajAyamAnasakaladohadA ca paripUrNasamaye prasUtA devakumAropamaM dArakam, abhinandito nRpatiH priyaGkarikAbhidhAnayA ceTyA, dattamicchAtikrAntaM pAritoSikaM, tadanantaraM ca sthAnasthAnaprAra bhyamANavAravilAsinIsArthanRtyaprabandhaM vAdyamAnanAnAvidhAtodyanAdabadhiritAkhilabrahmANDaM bandinivahavidhIyamAnavividhaprastAvapAThaM sakalalokapramodotpAdakaM prArabdhaM rAjJA vardhApanaka-yatra pradAnamayamiva sammadamayamiva sadutsavamayaM vA / samajani nagaramazeSaM gItAdivilAsamayamiva tat // 1 // samacitasamaye ca prazasteSu tithinakSatrayogakaraNavAreSu zubhAyAM lagnahorAyAM pratiSThitaM dArakasya viSNukumAra ityabhidhAnaM, vRddhiM gato dehopacayena / kalAkalApena ca. saMprAptaH sakalajanazlAghanIyaM yauvanaMtatra ca vartamAno mAtApitasamArAdhanaparaH paropakAraparAyaNaH kadAcidivasa iva mitramaNDalasamanvitaH praznottarAdivinodena anyadA ca lakSmaNa iva rAmAnugato nAnAvidhavilAsanirvarttanena ekadA ca samaddhanapatiriva sampUrNaviSayagrAmo'samAnasukhasandohAsevanena kiyantamapi kAlaM ninAya, anyadA ca punarapi jvAlA caturdazamahAsvapnasUcitaM surakumArAkAraM sukumAramasta tanayaM tasyApi janmani nirtito rAjJA mahAnutsavaH, kRtaM cocitasamaye tasya mahApadma iti nAma, zuklapakSakSapAkara iva saha kalAbhiH pravRtto dehopa Jain Education For Private & Personel Use Only
Page #188
--------------------------------------------------------------------------
________________ viSNukumAra vRttAnta samyaktvA ci. // 72 // cayenaM, krameNA''sasAda sakalajanamanoharaM tAruNyaM, nivezitazca sajigISa iMti janakena yauvarAjye / itazvAstyujayinyAM nagaryA zrIdharmanAmA nRpatistasya ca namucirmantrI, anyadA tatra samavasasAra munisuvratasvAminaH ziSyo'nekamuninivahaparivRtaH suvratAbhidhAnasariH, tadvandanArtha ca nija ravibhUtyA vajannAlokitaH prasAdoparyavasthitena namucimantrisamanvitena rAjJA nagarIlokaH, bhaNitaM ca yathA-kkaiSa loko'kAlayAtrAyAM gacchati ?, namucinoktaMdeva ! prAtarazvavAhanikAgatena mayA zrutaM yathA'trodyAne zramaNAH kecanAgatA vidyante, atastadbhakto jano'yaM / tatpArce gacchati, rAjJoktaM-vayamapi bajAmaH, namucinA'bhANi-kiMnimittaM tatra yuSmAkaM gamanaM ?, yadi dharmazuzrUSayA tadA vayameva vedavihitaM sarvalokasaMmataM bhaNAmo dharma napatinA'vAci-satyametad, bhavatA kathyate dhrmH| kevalaM te'pi draSTavyA mahAtmAnaH, tathA'vagantavyaM ca kIdRzaM te dharma prarUpayanti ?, tenoktaM--yadyevaM tarhi gamyatAM kintu tatra gatairyuSmAbhirmadhyasthairAsitavyaM yenAhaM tAn vAdena jitvA niruttarAn karomi, tata evamastviti pratipanne nRpeNa / sAmantAdilokasametA gatAste, tatra ca dRSTaH prathamAgatanAgarakajananya dharmadezanAM kurvANo munimaNDalamadhyavartI zazIva tArAnikaraparikaritaH suvratAcAryaH, praNamya taM yathAsthAnamupaviSTeSu narendrAdiSvakasmAdevoktaM sUrisammukhaM namu // 79 // Jain Education Intern a For Private & Personel Use Only Lww.jainelibrary.org
Page #189
--------------------------------------------------------------------------
________________ cimantriNA-yathA bho! bho! yAvatsambagvibhAvyate tAvadajJAtaparamArthA yUyaM, yataH pratyakSAnubhUyamAnAnandasvarUpaM viSayasukhamutsajyAGgIkRtaH sarvapApaNDibha(da pito viziSTa janaparihato jinadharmaH tathA nijazriyaM parityajya svIkRtA bhikSA, yahA malamalinadehAnAmazacitayA pizAcopamAnAnAM muNDitamuNDatuNDAnAM kiyadetata? apica-yatra tripu. ruSapUjA na samasti havirbhujo na vA havanam / na dvijajanapradAnaM dharmaH sa kathaM bhavati mUDha ? // 1 // ityAkarNya / 1. aho ! mUrkhazaTho'yamasamIkSitavAdI tarikamasyottaradAneneti vicintya tUSNI sthitaH sariH, yata uktam-" viddhAnajurabhigamyo, viduSi zaThe cApramAdinA bhAvyam / mUrkhAjavo'nukampyo mUrkhazaThaH sarvathA tyaajyH||1||" sa ca hatapratibha eva / muNDo na kiJciduttaraM dAtuM zaknotIti cintayaMstadutprAsanArtha punaH punastadeva bhaNitumArebhe, tato bhaNitaH sUriNA'sau / -bho bhoH kimevamasambaddhamullapasi ?, yadi jalpasAmarthamasti tadA kuru pUrvapakSaM paJcAvayavavAkyopanyAsena, atrAntare pAdayornipatya vijJaptaM savinayamekena vineyena, yathA-bhagavan ! ko'yaM? yadasyopAra evaM saMrambhaH samArabhyate bhavadbhiH, ytH--"gnnddsthlollsdmndmdprvaahgndhaavbddhmdhupoddhrvaarnnendraaH| ekaikaghAtavazato'pi patanti yasya, tasya kramaH kimu cakAsti hare{geSu ? // 1 // " tadalamAkSepeNa, dIyatAmAdezo mahyaM yenApanayAmi vAdagarvametasya, Jain Education Internal N w .jainelibrary.org
Page #190
--------------------------------------------------------------------------
________________ mavapada-bRha samyaktvA vRttAntaM / / 80 // tato'nujJAto guruNA sa mantriNaM bhaNitumupacakrame-bho yattvayoktam-AnandarUpaM viSayasukhaM tadasambaddha, yataH / viSNukumAra keSAJcidasamasamullasitasadvivekAnAM viSavikArasamameva viSayasukhamAbhAti, tathAhi-ta evaM cintayanti, yathoktaM vyAsena-"ekaikazo'pi nighnanti, viSayA viSasaMnibhAH / kiM punarna vivekAtmA, yaH samaM paJca sevate // 1 // " anyeSAM tu mohAvaSTabdhacetasAM yadyapyAnandarUpaM pratibhAti tathA'pi teSAmapi vidyallatAvilasitameva stokakAlikametad, yata uktam-'sukhAsvAdalavo yo'pi, saMsAre satsamAgamAt / saviyogAvasAnatvAdApadAM dhuri vartate // 1 // " kiJca- suratasukhaM khalamaitrI sandhyArAgaH surendrakodaNDam / kalikAlayauvanaM jIvitaM ca sarvANyanityAni // 1 // " yaccoktaM 'sarvapASaNDakSito jinadharmaH, tadapyayuktaM, yataH sakalapASaNDinAmapi prANAtipAtAdiparihArAtmako dharmaH / sammata eva, tathA coktam-" paJcaitAni pavitrANi, sarveSAM dharmacAriNAm / ahiMsA satyamasteyaM, tyAgo maithunavarjanam // 1 // " 'viziSTajanaparihatAmiti yaduktaM tadapyasaGgataM, yataH sarvasyApi dharmasya dayA mUlaM, sA cAvikalAstraiva, yathAvajjIvatattvaparijJAnAt, nAnyathA, ato'yameva viziSTajanairAdriyate sampUrNadharmaphalakAmyayA, yacca nijazriyaM // parityajyetyAdyuktaM tadUSaNameva na bhavati, lakSmIparityAgabhikSATanAGgIkArayoH sakaladhArmikAbhipretatvAt, tathAhi Jain Education Internet S jainelibrary.org
Page #191
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education Int lakSmIH tAvatprANinA sakalavyasanamUlamiti tyAjyA, tathA coktam - "yA gamyAH satsahAyAnAM yAsu khedo mahadbhayam / tAsAM kiM yanna duHkhAya vipadAmiva sampadAm ? // 1 // " iti, bhikSA tu viziSTaguNetyupAdeyA, tathA cArSam - " abadhUtAM ca pUtAM ca mUrkhAdyaiH parininditAm / carenmAdhukarIM vRtti, sarvapApapraNAzinIm // 1 // " tathA " ekAnnaM / naiva bhuJjIta / bRhaspatisamAdapi / carenmAdhukarIM vRttimapi mlecchakulAdapi // 2 // " yadvA (ca) ' malamaline ' tyAdyuktaM tatrApi munijanasya zAstre snAnaniSedhAnmaladhAritvaM na dUSaNaM yathoktaM bhavadAyeM - " snAnaM madadarpakaraM, kAmAGgaM prathamaM | smRtam / tasmAtkAmaM parityajya, na svAntIha dame ratAH // 3 // " azucitvaM ca brahmacAriNAM bhavadAgama eva ' brahmacArI sadA zuci ' rityAdau niSiddham / zirastuNDamuNDanamapi vratinAM zAstroktamanupAlayatAM bhUSaNaM, na dUSaNaM, yaca ' yatra tripuruSapUjA na samastI' tyAyuktaM tatra trivakSitatripuruSI (jA pU) jaiva na bhavati, rAgAdyanugatatvAditarapuruSavad, rAgAdyanugatatvaM cAGganAdiparigrahAdiliGgAnyathAnupapatteH tathA coktam- " kazcidrAgI bhavati hatitogIta nRtyaprapaJcaH, pradveSTayanyaH praharaNagaNavyayapANiH pumAn yaH / bibhranmohI sphATikavimalAmakSamAlAM yataste, talliGgAnAmabha| vanamataH sarvavittvaM virAgaH // 1 // " havirbhujo havanamapi prANAtipAtakAraNatvAnna sundaraM, prANAtipAtakAraNatvaM cAsya w.jainelibrary.org
Page #192
--------------------------------------------------------------------------
________________ samyaktvA // 81 // bhavadAgame havirbhujaH zUnApaJcakamadhye pAThitatvAd , yathoktam-" kaNDanI peSaNI cullI, udakumbhaiH pramArjanI / viSNukumAra vRttAnta paJca zanA gRhasthasya, tena svarga na yAtyasau // 1 // " na ca hiMsAnugatamapyetahihitAnuSThAnatvAtsvargAyeti vaca-10 nIyaM, yadAha vyAsaH-"yUpaM chittvA pazUna hatvA, kRtvA rudhirakardamam / yadyevaM gamyate svarga, narake kena gamyate ? // 1 // " dAnaM ca yanmokSArthibhidIyate tatpAtramanviSya deyaM, naivameva, pAtraM ca viSayaviraktatvAdiguNopetaM zlAdhyate. tasyaiva |saMsArasAgarapatajjanarakSaNakSamatvAta, tathA coktam-"viSayI viSayAsaktaM, sadhanaH sadhanaM gRhI gRhiNameva / sArambhaH sArambha, na tulyadoSastu tArayati // 1 // viSayI viSayaviraktaM, sadhano'sadhanaM gRhI gRhavimuktam / sArambho'nArambha, saMcintya bhavArNavaM tarati // 2 // " ete ca viSayaviSapUrNamAnasAH kathaM pAtrabhUtA bhavanti ? ityAhatapratyAhatyA yAvadasau madhyesamaM niruttarIkRtastAvatsAdhujanasyopari mahAntaM pradveSaM gataH, tato rAtrAvAkRSTakhaGgaH samAgato muni, hananArtha, stambhito devatayA, prabhAte ca tadAzcaryamAlokya rAjA lokazca munisamIpasamAkarNitadharmAdharmaphalaH samapazAnto'GIkatavAna jinadharma, namacista tathA'pamAnito vilakSIbhUto gato hastinAgapuraM, mahApadmasya mantrI 51ne jAtaH, tasya ca tadA siMhabalanAmA duSTasAmanto viSamadurgabalena dezamupadravati, tato mahApadmana pRSTo namuciH, For Private & Personel Use Only
Page #193
--------------------------------------------------------------------------
________________ yathA-jAnAsi kamapyupAyaM siMhabalagrahaNe ?, namucinoktaM-suSTu jAnAmi, tato gatvA taddezaM nipuNopAyena bhaGaktvA durga siMhabalaM ca gRhItvA samAgato namaciH, atituSTena rAjJA varaM vRNISvetyukto'bravInmantrI-yadA yAciSye tadA dadyAH, evaM ca yauvarAjyamanupAlayati mahApadmaH, kadAcittadIyamAtrA jvAlayA kArito jinarathaH, anyayA ca lakSmyabhidhAnayA vimAtrA brahmarathaH, tayozcAnyo'nyaM vivAde prathamarathabhramaNaviSaye samutpanne padmottareNa narapatinA dvayorapi nivAritau rathau. tato mahApadmakumArastamevApamAnaM manyamAno nijamAturgato'kathayanneva mahATavIM, tatra sthitvA tApasAzrame kAnicidinAni janamejayanarapateH putrikAyAM nAgavatIkukSyutpannAyAM madanAvalyAM kAlanarendraNa saha yuddhe samApatite nijapituH palAyite dizo dizamantaHpurAdiparikare bhayena tatraiva tApasAzrame samAgatAyAM prathamadarzana eva darzitAnurAgAyAM jAtAnurAgaH kulapatinA visarjito gacchan prAptaH sindhunandanapuram, tatrodyAnikAmahotsave madonmattamahAkariNo vimocya krIDantaM nagaranArIjanaM samAninAyAlAnastambhametaM mahAkariNaM, vijJAtavyatikaro'sau rAjJA tatratyena pariNAyitaH kanyAzataM, manasA ca samuhahati sadaiva madanAvalI, tiSThaMzca viziSThasaukhyena anyadA rAtrau supto'pahRto vidyAdharAGganayA vegavatyA, nidrAvasAnAboditApahArakAraNayAvattadA (ca tayA) nIto'sau / Jain Education in will AITww.jainelibrary.org
Page #194
--------------------------------------------------------------------------
________________ samyaktvA vRttAntaM ci. // 8 // navapada. bRha. vaitADhyaparvate sUrodayaM nagaraM, samarpita indradhanurnAmno vidyAdharAdhipateH, pariNAyitastena svabhAryAyAH zrIkAntAyAH sutA viSNukumAra jayakAntAM tatpariNayanopajAtakopAvAgatau ca gaGgAdharamahIdharau tadIyamAtulabhrAtarau pravaravidyAdharau vijitya saGgAre krameNa sabhapArjitasamastavidyAdharAdhipatyo vazIcakAra vaitADhyazreNidvayaM, na ca paritoSaM kamapyuvAha madanAvalIvirahitaH, anyadA ca jagAma kenApi miSeNa tameva tApasAzramaM, tatra tApasaH pravarapuSpaphalAdibhirvihito'sya sanmAnaH, dattA ca tatraivAgatenAmaSya madanAvalI zatadhanuHputreNa janamejayena, pariNItA ca mahApramodamuhahatA'nena sA, tato mahAvibhUtyA vidyAdharacakravartisamRddhisameto gato hastinAgapuraM, praviSTo bandijanastUyamAnaH,AnanditavAMzca praNAmAdhucitapratipattiIN karaNena ciraviyogadUnamAnasau jananIjanako viSNukumAraM ca, atrAntare samavasRtaH sa eva munisuvratasva miziSyaH hd suvratAcAryo yaH kula gahaM kSamAGganAyAH nandanavanaM mArdavasuratarornidhAnamArjavadhanasyAlambanaM muktivallyAH krIDAgRha tapaHzriyaH svAmI saMyamasevakasya sahAyaH satyabandhoH pArijAtaprasavaH zaucakiMjalkasya paNitabhUmirAkiJcanyapaNyasya yauvanaM brahmacaryamaNDanasya, tasya ca nijodyAnapAlakAvagamyAgamanaM narapatiH saparivAraH samaM viSNukumAramahApadmAbhyAM vandanArthamAyayau, tatsthAnaprAptena ca karakamalakalitayA mukhavastriyA makaradhvajavijayagRhItajayapatAkayeva // Jan Education ! For Private Personel Use Only
Page #195
--------------------------------------------------------------------------
________________ - mukhadezavinivezitayA virAjamAno dakSiNapArzvabhAgasthApitena rajoharaNena zobhamAno viracitapadmAsanaH sarirabhivanditastriH pradakSiNIkRtya saparivAraNa narapatinA, sUriNA'pyAnanditaH pApamalapaTalaprakSAlanajalena dharmalAbhena, samupaviSTo nRpatiryathocitasthAne, bhaNitaM ca bhagavatA-bho bhavyAH ! durantaH khalveSaH janmajarAmaraNaraudrajalajantubhISaNaH / zArIramAnasAnekaduHkhasaGghAtAnarvAparapAranIraparipUrNazcaturgatimahAva-bhImo manoduSpavanapreraNAviSayAvarttaghargamAnacaTulendriyayAnapAtraH saMsArasAgarasamudramadhyapatitaratnamiva duSprApamatra mAnuSatvaM, viSamiva vipAkakaTukaM viss| yasukhaM, vIcaya iva nirantarAH prasaranti kamapariNatayaH, nakAdikrUrajalacarA iva samucchalanti bhayAvahA rAgadveSAdayaH, gambhIrapAtAlamivAtIbaduHkhabahulaM zrUyate narakajAlaM, baDavAnala iva bahaladAhahetuH / pravarddhate kaSAyadahanaH, viSakandalya iva vivazaM janaM vidadhati striyaH tasmAdetattaraNavAJchayA / vidhIyatAM vividhavataphalakanivahanibaddhe jJAnakarNadhAravirAjite samyaktvakUpastambhazobhite prazastAdhyavasAyavAyuparipUrNavividhatapo'nuSThAnasitapaTakalite paratIravartiparamagatipurInivAsArthimunijanavaNiksArthaparikarite paramagurupraNIta saddharmayAnapAtre yatnaH, apica-atra caturdazarajjvAtmake'tra loke janasya saMvasataH / asti na kutrApi sukhaM vimucy| Jain Education ine For Private & Personel Use Only Vilww.jainelibrary.org
Page #196
--------------------------------------------------------------------------
________________ samyaktvA vRttAntaM nirvANapuramekam // 1 // dvividhastasya ca panthA yatidharmagRhasthadharmabhedena / prathamaH paJcamahAvratapAlanarUpo'tidu- viSNukumAra rgazca // 2 // pariSoDhavyA yasmAdupasargaparISahA bahuvikalpAH / gurupAratantryamanizaM karttavyamabhagnapariNAmaiH // 3 // jeyo mohapizAcaH paJcendriyanigraho vidhAtavyaH / hantavyo madanagajaH kaSAyadAvaH prazamanIyaH // 4 // yadyapi ca | kaSTarUpaH, pratibhAti manasyayaM guruH pnthaaH| nirvANapuraprApti, tathA'pyavikSepataH kurute // 5 // itarastvaNuvratAdidvAdazabhedo jinaiH samAkhyAtaH / sukaro bahubhatayA yathA tathA bhaGgakAzrayaNAt // 6 // kintu-prApayati na mokSapurImakSepeNaiva tena vIranarAH / tatra drutajigamiSayA samAzritAH prathamapathameva // 7 // atrAntare vinayaviracitAJjAlapuTaH/ padmottaranRpatirjAtijarAmaraNAdiparivarttanAt nirviNaH samAkarNya paramasukhAvAmaM nirvANanivAsaM tadviSayajAtazraddhAtizayaH samullasitajIvavIryajanitasarvaviratipariNati jijJapat-bhagavan ! yAvat nijarAjye kamapi viSNukumArAdikaM nivezayAmi tAvaDvadanujJayA yuSmadantika eva sakalakarmamalakSAlanadakSA dIkSAM gRhISye, bhagavatoktaM-devAnupriya ! bahuvinaH kuzalAnuSThAnakSaNaH prANinAM, karttavyaM cedaM bhavyasattvAnAM, tanmA pratibandhaM vyadhAsIrityuktaH praNamya guruM punaH praviSTo| nagaraM. nijanilayagatena cAkAritA mantriNaH sahapradhAnaparijanena viSNakumArazca, bhaNitaM ca rAjJA-bho! bho ! samAka. na Jan Education 11.0.1 For Private Personal Use Only Filww.pinelibrary.org
Page #197
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education In |rNitameva bhavadbhirbhagavatA varNyamAnaM saMsArAsAratvaM tadidAnIM sahRdayasya nAtrAvasthAnaM yujyate kintUcchedanamevAsya zreyaH, ato viSNukumAraM rAjye'bhiSicya karomi pravrajyAgrahaNena saphalAM malujatvAdisAmagrI, tata uktaM kumAreNa tAta ! kimaniSTo'haM bhavato yena kimpAkaphalamiva mukhamadhuraM pariNAmadAruNaM rAjyaM mayi nidhAya svayaM pariNatipezalaM sakalakarmavyAdhinirmUlanadakSaM dIkSAmahauSadhaM pratipatsyate ?, tadahamapi tvaritamevAnucariSyAmi, tato rAjJA tasyApi pravrajyAgrahaNanirbandhamavabudhyAhnAyito mahApadma bhaNitazca - putra ! pratipadyasva rAjyaM yenAhaM tyaktaniHzeSasaGgaH pravajyAM pAlayAmi tenoktaM- tAta ! pratipAdaya viSNukumArAya yena tasya bhRtyo bhavAmi, rAjJoktaM vatsa ! nAGgIkurute viSNukumAraH, sa hi mayaiva saha pravrajiSyaMti, tato yadAjJApayati deva ityabhidhAya tUSNIM sthitavati | mahApadme pitrA sarvopAdhivizuddhe vAsare mahAvimardena samastasAmantacakrasammatyA samAgate suvizuddhalagne tasyaiva viracito rAjyAbhiSekaH, svayaM ca trikacatuSkacatvarAdiSvAghoSaNA pUrva dApitaM dInAnAthAdilokebhyo mahAdAnaM, pUjito mahArAdhyasya bhagavatastIrthaGkarasyApi pUjanIyaH zrIzramaNasaGghaH kAritaH sarvajinAyataneSvaSTAhi kAmahotsavaH prazastavAsare cAnugamyamAno'nekairnarendrAdibhiH samaM viSNukumAreNa gataH sUripAdAntikaM,
Page #198
--------------------------------------------------------------------------
________________ samyaktvAdhi. // 4 // navapada. bRha. pravAjitazca bhagavatA yathocitavidhAnena, tato vanditaH padmottaraH saviSNukumAro narendrAdibhiH, guruNA ca dharmadezanA viSNukumAra vRttAntaM prArabdhA. yathA-catvAri paramAGgAni durlabhAnIha dehinH| mAnuSatvaM zrutiH zraddhA, saMyame ca vIryameva cetyAdi. IN krameNa ca tathAvidhakSayopazamavazataH stokakAlenaiva gRhItA dvividhAH zikSAH, jAto viSayaviraktatayA parityaktagItA rtho'pi pradhAnagItArthaH, kAlAntareNa cotpAditaM sakalaghAtikarmavigamamAdhAyAtItAnAgatavartamAnanikhilaparyAyAdhyAsitalokAlokAvirbhAvakaM kevalajJAnaM, mahApadmarAjasyApyAyudhazAlAyAmudapAdi cakraratnaM, kRtaH sakaladigvijayaH sAdhitaM SaTkhaNDaM bharatakSetraM jAto navamazcakravatI, yau caitAvatkAlaM sthitau rathau tayozca prathamaM jinarathaM nagIM| paryaTaya vihitA samaM jananItoSeNa jinapravacanaprabhAvanA, tatprabhRti cAneko lokaH prapanno jinazAsanaM, kAritA Kolca tena cakravarttinA'nekajinabhavanamaNDitA sakalabharatakSetrabhUmiH, padmottaramunistu kevaliparyAyeNa vihRtya kiyantamapi kAlaM gato nirvANaM / viSNukumArasAyozca vividhatayovizeSavizeSitazarIrasya jJAnadarzanacAritraparyAyaiH pravarddhamAnasyotpannA nAnAvidhavaukrayakaraNagaganagamanAdilabdhayaH, na caitaccitraM yadanukalamavikalaM ladharmamArAdhayatAM sAdhUnAM labdhayaH samutpadyate, tathA coktaM- caraNarajasA prazamanaM sarvarujAM sAdhavaH kSaNAta // 84 JainEducation int For Private Personel Use Only
Page #199
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education kuryuH / tribhuvanavismayajananAn dadyuH kAmAMstRNAgrAhA // 1 // dharmAdratnonmizritakAJcanavarSAdisarga | sAmarthyam / adbhutabhImoruzilAsahasrasampAtazakti // 2 // " ityAdi / itazca -- suvratAcAryaH svazi vyaparikarito mAsakalpena viharan saMprApto varSAsannadineSu hastinAgapuraM, samavasRto bAhyodyAne, samAgatA vandanArthe narendrAdayaH, prArabdhA dharmakathA, ninditA mithyAtvAdayaH padArthaH, prazaMsitAH samyaktvAdayaH, tatazca keci - | davagatayathA'vasthitatIrtha karavacanAH pravrajitA, apare ca zrAvakA jAtAH, atrAntare pUrvavaira saMsmaraNopajAtagADhako pasya namucimantriNo municchidrAvalokanaparasya samAgato varSAsamayaH yatra - mArgA durgamatAM gatA virahiNaH zuSyanti kAmAturA, nirjityeva nidAghamUrjitaripuM garjanti dhArAdharAH / Alokyeva malImasodayamito haMsA gatA mAnasaM jAtA mAsavihAriNo'pi hi purA sthAnasthitAH sAdhavaH // 1 // evaMvidhaghanasabhaye, munijanakopena yAcito rAjA / pUrvapratipannavaro, dattazca nRpeNa bhaNitaM ca // 2 // brUhi tava yadabhilaSitaM sa Aha vedoditena vidhinA'ham / | icchAmi yajJayajanaM tanme tAvanti divasAni || 3 || dehi svakIyarAjyaM dattaM rAjJA ca satyasandhena / antaHpuraM | pravizya svayaM ca tasthau manujanAthaH // 4 // rAjyasthite ca tasmin varddhApanakArthamAgatAstasya / sarve pAkhaNDasthAH
Page #200
--------------------------------------------------------------------------
________________ samyaktvA navapada bRha. vimucya taM sAdhujanamekam // 5 // atrAntare tadeva chidraM labdhvA munInAkAryoktavAn-bho ! bho ! samutsRjata madIya | viSNukumAra vRttAnta dezaM vimuJcatedAnI me nagaraM, adraSTavyamukhA hi yUyaM ye sakalajanasammatamapi samucitaM laukikAcAramullaGghayanti, nItizAstrapratiSiddhazca bhavadAcAraH, tathA coktam-" yadyapi nipuNo yogI, chidrAM pazyati medinIm / tathA'pi laukikAcArAn, manasA'pi na lar3ayet // 1 // " kiJca-" lokavatpratipattavyo, laukiko'rthaH parIkSakaiH / lokavyavahAraM prati. sadRzau bAlapaNDitau // 2 // " na cAnyadarzanibhyo bhavantaH pradhAnatarAH, te ca sarve'pyabhinavarAjyalAbhe'smadva_panAya samAyAtAH, bhavantastu gurudadhmAtAntaHkaraNA lokavyavahArabAhyA na samA-| gatA ityAdyuktavati tasmin sUriravocat-mahArAja ! na vayaM darpAnnAgatAH, kintu tyaktasakalasaGgAnAM munInAM kalpa eSaH, tathAhi bhavadAgame'pyuktam-"tithiparvotsavAH sarve, tyaktA yena mhaatmnaa| atithiM taM vijAnIyAccheSamabhyAgataM viduH N // 1 // " lokavyavahArabAdhA'pi na kAcidasmAbhirvihitA, rAjaviruddhAdyanAsevanAd , yaccoktaM dezatyAgaM kuruta yUyamiti, taccAyuktaM yataH-"vatino jaGgamaM tIrtha, sdaacaarpraaynnaaH| na santi yeSu dezeSu kutasteSAM pavitratA ? // 1 // " kizca-"yamu-| pArjayanti dharma, kAyaklezaM vidhAya munyo'mii| sAdhayati tapaHklezena, narapatiH pAlanAtteSAm // 2 // " apica-parairapyanAyaH For Private Personal Use Only allw.jainelibrary.org Jain Education indiabha
Page #201
--------------------------------------------------------------------------
________________ | parAbhUyamAnAnAM tapasvinAM pArthiva eva zaraNaM bhavati, tathA ca smRtivAkyam - "durbalAnAmanAthAnAM, bAlavRddhatapasvinAm / anAryaiH paribhUtAnAM sarveSAM pArthivo gatiH // 1 // kiJca - manunA'pi sAmAnyenaivaivamuktam - " prajAnAM dharmaSaDbhAgo, rAjJo bhavati rakSataH / adharmAdapi SaDbhAgo, bhavatyasya hyarakSaNAt // 1 // ataH kimiti niraparAdhAneva sAdhanniSkAzayasi dezAt ?, athaivameva bhavato na pratibhAntyamI tathA'pi varSAkAlaM yAvanna kiJcidbhaNanIyaM tadUrdhvaM nirgamiSyAma ityuditavati sUrau namuciruvAca - bho ! bho ! kimatra bahunA vAkkalahena ? yadi jIvitena kArya tadA dinasapta kAdarvAgito nirgacchata, tadupari tu bAndhavasamamapi yadi vilokayiSyAmi tadA'vazyaM mahAnigraheNa nigrahISyAmi, evaM ca tannirvandhamavabudhya munayaH svasthAnamAjagmuH samArabdhazca sUriNA sAdhubhiH sArddha paryAlocaH - bho ! bho ! kimadhunA karttavyaM ?, ayaM hi vAdakAlavihitottaradAnaprakopito mithyAbhinivezAdevamasmAn khalIkaroti, atrAntare bhaNitamekena sAdhunA-viSNukumAravacanAdeSa drutamupazamiSyatIti saMbhAvyate, tato yadyanenopazAntena prayojanaM tadA'vilambena mandarazailAdAhUya viSNukumArametatsamIpaM preSyatAM, tataH sUriNoktaM - kastatra gantuM zakSyati ? dUradezavarttI naH sa zailo, yadi ca kA jjavAcaraNo vidyAcAraNo vA bhavati sa eva tatra gantuM zaknoti, nAnya iti, tato'nyena muninoditaM - yathA'hamAkAzena
Page #202
--------------------------------------------------------------------------
________________ navapada-bRhasamyaktvA ci. // 86 // gantuM samartho nAgantuM, sUriNoktaM-yadyevaM gaccha sa evAneSyati, tataH (saH) samutpatitastamAladalazyAmalaM gaganamaNDalaM. viSNukumAra kSaNamAtreNa prAptastamaddeza, dRSTo viSNukumAraNAgacchan, cintitavAMzca, gurutaraM kiJcitsaGghAdikArya tenAyaM varSAkAla vRttAntaM eva samAyAtaH, so'pyevaM cintayantaM taM vidhivat praNamya kathitavAnAgamanaprayojanaM, stokavelAyAM ca viSNukumAro'pi tamAdAyA''kAzayAnena pravRtto gajapurAbhimukhaM gantuM, gataH kSaNamAtreNa, vanditAH sUrayaH, sAdhudvitIyo gato namucidarzanArtha, kiJca-taM vimucya vanditaH sarvairapi mahAnarendrAdibhiH, sukhAsanAsInena ca dharmakathanAdipUrva bhaNitaM / viSNunA-varSAkAlaM yAvattiSThantu munayastadUrdhva yahaNiSyatha tatkariSyAmaH, tasya ca mahAmatsarabharAkrAntAntaHkaraNasya na kiJcitpratibhAtaM tadvacaH, kevalaM salilamiva karNapraviSTaM zUlamupajanitavat, tatazca tenoktaMkimatra punaH punaruktena ?. dinapaJcakamapyavasthAnaM nAnumanyAmahe, viSNunoktaM-nagarAdvahirudyAne tiSThantu. tataH punaruditoddIpitakopenoktaM namucinA-tiSThantu tAvadetannagarodyAnaM, mama rAjye'pi sarvapASaNDinAmadhamairabhirna sthAtavyaM, tasmA | tvaritaM mama rAjyaM muJcata yadi jIvitena kArya, tatastadatyantAsahiSNutAvilokanendhanaprajvalitakrodhavAhinA bhaNitaM // 6 // viSNunA-tathA'pi padatrayasthAnaM muJca, tenoktaM yadi padatrayopari drakSyAmi tadA lUnazIrSa kariSyAmi, tataH samutpanna Jain Educationa l For Private Personal Use Only wwjainelibrary.org
Page #203
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education Inter dAruNakopo varddhituM pravRttaH, vivarddhamAnazca yojanalakSapramitadehaH saMvRttaH tasmiMzca svargamartyalokayorantarAlamAnamiva grahItuM tathA pravRddhe kRte cAnena gADhamAkrameNa kramadardare - AkampitA sakAnanaziloccayA vasumatIyamakhi lA'pi / ucchalitA jalanidhayastaralataraGgasphuracchapharAH // 1 // utsRjya madaM naSTAH, bhayavivazadRzo dizo gaje|ndrAzca / pratipathagamanAH saritaH sarvA api jhagiti saMpannAH // 2 // trAsavazIkRtacittaM jyotizcakraM ca vighaTitaM | sakalam / vyantarasurAzca saha bhavanavAsibhidurramuttrastAH // 3 // atrAntare vihitabhuvanatrayakSobhaM mahAmuniM kupita - | mAlokya saudharmAdhipatiH preSayAmAsa tatsakAzaM svakIyagItavidyAkuzalaM gAthakasurasundarIsamUhaM, sa ca samAgatya muneH | karNamUle ko pahantRbhirvacobhirgAtuM pravRttaH, yathoktaM- "krodhaH paritApakaraH sarvasyodvegakArakaH krodhaH / vairAnuSaGgajanakaH krodhaH krodhaH sugatihantA // 1 // krodho nAma manuSyasya, zarIrAjjAyate ripuH / yena tyajanti mitrANi, dharmAcca parihIyate // 2 // " api ca- ekaH zrIkhaNDalepena, limpatyAgatya bhaktitaH / anyo vAsI samAdAya, saMtakSNoti kSaNaM kSaNam // 1 // eko dadAti vanditvA, bhojanAcchAdanAdikam / tADayitvA kazairanyo, niSkAzayati gehataH // 2 // ekaH saMstauti suzlokairhadayAlhAda dAyimiH / nirbhartsayati durvAkyairanyaH kopamupAgataH // 3 // iSTAniSTakareSvevaM prANiSu prANavatsalAH / EG |
Page #204
--------------------------------------------------------------------------
________________ jayapar3ha. bRha. samyaktvA vi. 1129 11 Jain Education In rAgadveSau na kurvanti, samabhAvAH susAdhavaH || 4 || " anyacca - " dezonapUrvakoTI, vihRtya yadupArjayennarazcaraNam hArayati tatsamastaM muhUrttamAtreNa kopagataH // 5 // evaM kiMnarakhacarAdayo'pi kopApahAribhirvacanaiH / gAyanti bhItacittAstrailokyakSobhadarzagatAH // 6 // itazca - ArabdhA jinapUjA niHzeSasurAlayeSu zAntikRte / kAyotsargastho |'jani caturvidhaH zramaNaso'pi // 7 // " atrAntare namucistasya kSAmaNAnimittaM yAvadAgatya pAdayorlanastAvatpA| dAgreNaivotpATya prakSiptaH pazcimasamudre, vijJAtavRttAntena tu bhayavepamAnena samAgatya mahApadmacakravarttinA zAntinimi. | ttasamAyAta samasta saGghasamanvitena prasAdyamAnaH stUyamAnazca devAdInAmupazamakastAvakavAkyagItakAvyAdibandhaiH katha- | | cidupazamito viSNukumAraH punaghoraitaraM tapo vidhAya kazcit kAlaM ghAtikarmacatuSTayakSayAvirbhUtalokAlokAvirbhAvaka kevalajJAno vinAzitabhavopagrAhi karmacatuSTayaH prApto'nantai kAntikAtyantikasukhaM vigatajarAmaraNAdiniHzeSaduHkhaM lokAzravarttiparamapadam, taddhAtA'pi mahApadmo vipAkakaTukaM cakravarttipadamAlocya narapatisahasrasahito gRhItvA / pravrajyAM vihitaduSTASTakarmakSayo mokSaM gataH / uktaM prabhAvanAyAM viSNukumAracaritaM prastutArthopasaMhArastu yathA // 87 // viSNukumAra vRttAntaM
Page #205
--------------------------------------------------------------------------
________________ viSNukumArasAdhunA prabhAvanA kRtA tathA sati sAmaye'nyenApi karaNIyA, tadakaraNe tvatIcAra iti // uktaM saprasagodAharaNaM saptamaM samyaktvAticAradvAramadhunA'STamaM bhaGgadvAramabhidhatte saMmattaM pattaMpi ha roreNa nihANagava aidulhN| pAvehi aMtarijai paDhamakasAehi jIvasta // 19 // __ 'samyaktvaM / vyAkhyAtasvarUpaM prAptamapi ' labdhamapi, huzabdaH pUraNe, 'aMtarijai : tti sambandhAda. KalpanIyate, kasya ?-- 'javisya ' prANinaH, kiMviziSTam ?-' atidurlabhaM / duHkhena labhyate yattattathA, atizayena / durlabhamitivigrahaH, bhAvArthastvayamasya-anAdau saMsAre parivarttamAna eSa jIvo'bhinnakarmagranthina kadAcidavAptavAnato'tizayaduSprApamidamityuktaM, kena kimiva duSprApamityAha-'roreNa ' raGkaNa nidhAnameva nidhAnakaM tadiva-nidhAnakamiva. kaiH ?-'prathamakaSAyaiH' anantAnubandhyAkhyaiH prathamatA caiSAM prathamaguNaghAtitvena, prathamaguNazca samyaktvaM, tanmUla katvAddezaviratyAdiguNAnAM, kIdRzaistaiH ?-'pApaiH, pApahetutvAda, yahA pApaprakRtirUpairiti gAthA'kSarArthaH / bhAvAINrthastva(yama)tra-kSAyopazamikaupazAmikasamyaktvApekSametadgAthAyAM bhaGgahAraM nirdiSTaM, na kSAyikApekSaM, tasya zuddhAzuddhabhedena in Education in For Private Personel Use Only Jaww.jainelibrary.org
Page #206
--------------------------------------------------------------------------
________________ navapahaha. ci. gA.20 hibhedatvAt , tatrApAyasadvyAvakalA bhavasthakevalinAM muktAnAM ca yA samyagdRSTistacchRddhaM kSAyikaM, tasya ca sAdya-1 bhaMgadvAregA. paryavasAnatvAnnAstyeva bhaGgaH yadAha gandhahastI-bhavasthakevalino dvividhasya sayogAyogabhedasya siddhasya vA darzana bhAvanAyAM mohanIyasaptakakSayAvirbhUtA samyagdRSTiH sAdiraparyavasAne "ti. yA tvapAyasahacAriNI zreNikAdevi samyagASTistada. zuddha kSAyika, tasya ca sAdiparyavasAnatvAdasti pratipAtaH, yaduktaM gandhahastinA-" tatra yA'pAyasadvyavartinI, apAyo-matijJAnAMzaH sadvyANi-zuddhasamyaktvadalikAni tahartinI, zroNikAdInAM ca sahavyApagame bhavatyapAyasahacAriNI sA sAdisaparyavasAne " ti, kevalajJAnotpattAvapAyakSaye, apAyo-matijJAnAMzastatkSaye'sau bhavati, na prth| makaSAyodaye, tatkAle tadudayAbhAvAt, tatkSaya eva tasyotpatterityalaM prasaGgena gamanikAmAtraphalatvAdArambhasyeti, dRSTAntAzcAtra kuruDotkuruDaprabhRtayaH svamatyA'bhyutthAH // 19 // gatamaSTamaM bhaGgAhAramadhunA navama al bhAvanAdvAramucyate // 88 // micchattakAraNAI kuNati no kAraNe'vi te dhannA / ii ciMtejA maimaM, kattiyaseTThI uyAharaNaM // 20 // Jain Education Intel For Private Personel Use Only Hw.jainelibrary.org
Page #207
--------------------------------------------------------------------------
________________ mithyAtvasya--prAgvyAvarNitasya kAraNAni-hetavo mithyAtvakAraNAni-paratIrthikAdiparicaryAparicayaprabhRtIni 'kurvanti / vidadhati yattadonityasambandhAd ye 'no' naiva 'kAraNe'pi ' hetAvapi, rAjAdijanite jAta iti / zeSaH, te 'dhanyAH' puNyabhAjo, vartanta iti zeSaH, ' iti / etat 'cintayet ' bhAvayet 'matimAn / dhIyuktaH, atrArthe ko dRSTAntaH ? iti ced brUmaH-kArttikAbhidhAnaH zreSThI-vaNikpatiH kArtikazreSThI ' udAharaNaM ' dRSTAnta / iti gAthAsamAsArthaH // 20 // vyAsArthaH kathAnakagamyastaccedama hatthiNapuraMmi nayare jiyasattU nAma Asi naranAho / tassa ya kittiyaseTThI visiTThaciThThAsu pattaTTho // 1 // negamasahassasAro maNirayaNahiraNNapunnabhaMDAro / dINajaNabbhuddhAro pasiddhasuvisuddhavavahAro // 2 // avagayajIvAjIvo nAyAsavasaMvaro viU baMdhe / nijjaraviyAraniuNo mukkhapayatthaMmi ujjutto // 3 // niggathe pAvayaNe aNuratto dUracattamicchatto / bArasavihe'vi samma sAvagadhammapi apamatto // 4 // anno'vi gaGgadatto tattheva susAvao tayA sA ya / muNisubvayajiNapAse pavvaio bhavavirattamaNo // 5 // taiyA ya taMmi nayare bahumAsakhamaNakaraNavikkhAo / bhAgavayavayapahANo vasai parivvAyago ego // 6 // so ya-pavisai purassa majjhe jaiyacciya pAraNAe| allww.jainelibrary.org
Page #208
--------------------------------------------------------------------------
________________ avapada.bRha. samyaktvA 89 // kajeNa / taiyacciya sambajaNo abbhuTThANAi se kuNai // 7 // tahAhi-ko'vi nimitaMi gehe ko'vi ya pAesu kArtika kathA gA.20 paDai hiTThamaNo / ko'vi hu vaMdai sathuNai kovi paripUyae ko'vi // 8 // navaraM kattiyasiTThI uvaviTTho ceva ciTThai tao so|naaddhaai majjha esutticiMtiuM kovmaavnnnno||9|| aNNami diNe mAsassa pAraNe rAiNA sa sayameva / sagihami bhoya. *NatthaM nimaMtio necchaI kahavi // 10 // bhaNai ya niyahattheNaM jai parivesei kattio sihii| majjhaM to tujjha gihe. pAremi na annahA rAya ! // 11 // paDivannaM taM rannA siTThisayAsaM gao sayaM ceva / diNNAsaNovaviTTho hiTTho AbhAsito siTThI // 12 // to tannimaMtaNAI kahai parivvAyagassa vuttaMtaM / paDibhaNati kattio deva ! amha eyaM na juttaMti // 13 // sammattamailaNA khalu, jAyai evaM jao tahAvi tuhaM / visae vasAmi naravara ! karemi jaM bhaNasi taM teNa // 14 // evaM houtti tao bhaNiyaM rAyA gao niyayagaheM / bhoyaNavelAe puNa seTThIvi samAgao tattha // 15 // uvaviThTho so bhayavaM siTThI parivesiuM samADhatto / tajjai tamaMgulIe parivesaMtaM amariseNaM // 16 // ciMtei tao sitttthii| ghiratthu jIvANa bhAgasiddhANaM / saMvasaNaM gihavAse evaMvihaparibhavAvAso // 17 // dhanno sa gaMgadatto jo cattaka lattaputtagihImatto / patto saMjamarajjaM maNisuvvayasAmipAsaMmi // 18 // taiya cciya pavvajjaM jai giNhaMto ahaMpi // 8 // Jain Education inamsela For Private & Personel Use Only Iww.jainelibrary.org
Page #209
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education In tA ihi / sammattamailaNAIparAbhavaM neva pArvito // 19 // eyaM viciMtayaMto bhuMjAvittA gao nitrasagAsaM / | vinnavio naranAho pavvajjamahaM pavajjAmi // 20 // tAhe se nibbaMdhaM rannA nAu visajjio saMto / ApucchiuM | kuTuMbaM tayAhivatte Thaviya puttaM // 21 // ADhattAo jiNavaragihesu aTThAhiyAo patrarAo / dINANAhAINaM payaTTiya | vivihadANaM ca // 22 // pUijjai sirisaMgho etthaMtarayami suvvayajiniMdo / tattheva pure patto samosaDho bAhirujjANe | // 23 // nAUNa jiNAgamaNaM vaMdaNavaDiyAe Agao siTTI / negamasaharasasahio dhammaM soUNa patraio 24 // thoveNavi kAleNaM jAo so bArasaMgasuyadhArI / saMgahiyacihiyasikkho gIyattho paramasaMviggo | // 25 // saMccharAI bArasa sAmaNNaM nikkalaMkamaNucari N / pacchA vihiyANataNo kAlaM kAUNa suhajhANo // 26 // dosAgarotramAU, battIsa vimANasaya saharasavaI / iMdateNuvavaNNo sohammavaDiMsayavimANe geruo'vi mariUNa / abhiogiya 11 27 // AvajjiyAbhiogiyakammo aha devesuM jAo tantrAhaNattAe // 28 // bhaNio ya tanni ogiyasurehi lIlAe bilasamANo cha / erAvaNakarirUvaM, | viuvva Aruhai jeniMdo // 29 // tAhe vibhaMganANeNa jANiuM esa siTTijIvutti / na viuvvai karirUvaM, haDheNa //
Page #210
--------------------------------------------------------------------------
________________ nava. bRha. 1 prANAti0 // 90 // Jain Education bhaNio viuvvai ya // 30 // do karivararUvAI, sakkeNavi jANiUNa se bhAvaM / do ruvAI kAuM puDho 2 tesu | ArUDho 31 // evaM ca jattiyAI karei so tattiyAI sakko'vi / ruvAI viuvveDaM, Arohai tesu savtresuM // 32 // tappasarabhaMjaNatthaM ca kiMci rosAgaeNa sakkeNaM / vajjeNa hao pacchA Thio ya sAhAviyagaIe // 33 // evaM ca- sammattabhAvaNAe kattiyasiTThissa sAhiyaM cariyaM / suyaevipasAeNaM hou suNaMto thiro dhamme // 34 // vyAkhyAtaM samyaktva bhAvanAdvAre, tadvayAkhyAnAcca samAptaM navadhA'pi dvitIyaM mUladvAraM samyaktvaM etacca citrazuddhau bhittizuddhivatprAsAdasthiratve garttA pUrakabandhavatAGgIkAre mUlakAraNam, etadantareNa tadabhAvAt tathA coktam- " mUlaM dvAraM pratiSThAnamAdhAro bhAjanaM nidhiH / dviSaTkasyAsya dharmasya, samyaktvaM parikIrttitam // 1 // " atastadanantaroddiSTasya vratAnItyasya tRtIyA - rasyAvasaraH, etacca sAmAnyoddiSTamapi zrAddhAnAmanugrahArthaM vakSya' iti sambandhA'nyathAnupapatteH zrAvakavrataviSayaM zrAvakatratAni paJcANutratatriguNatratacatuH zikSAtratabhedabhinnatvAdvAdaza, etAni ca malottaraguNarUpANi sarvANyapi krameNAbhidhAtuM prathamaM prathamANuvratameva navabhirdvArairyAdRzAdibhirvivarISuH prathamadvAraM tAvadAhaduniyA teyAlA pANaivAe pamAu aTThaviho / pANA caurAIyA pariNAme'duttarasyaM ca // 21 // ? yAdRzadvAraM gA. 21 // 90 // B/ww.jainelibrary.org
Page #211
--------------------------------------------------------------------------
________________ prathamadvAreNa tAvadAha-" dona sayA teyAlA " he zate tricatvAriMzadadhike, bhedAnAmiti gamyate, 'pANaivAya 'tti prANAH-vakSyamANarUpAstadyogAt prANina eva prANAH, daNDayogAddaNDaH puruSo yathA, teSAmatipAto| vinAzaH prANAtipAtastasmin prANAtipAte-prANAtipAtaviSaye, svarUpamityupAhRtapadena yojanA, bhaNitasaGkhyA cetthamAnIyate-pRthvIkAyikAdayo vanaspatikAyikAntAH paJca 5 jIvabhedAH, dvIndriyAdipaJcendriyAvasAnaizcaturbhiH | saha nava 9, te ca manovAkAyalakSaNena karaNatrikeNa guNitAH saptaviMzatiH 27, bhUyaH karaNakAraNAnumatirUpayogatrayatA|DitA ekAzItiH 81, punaratItAnAgatavarttamAnakAlatrayAbhyastA dve zate tricatvAriMzadadhike bhavataH 243 / / tathA 'pamAo aTThaviho' tti pramAdyati-mokSamArga prati zithilodyamo bhavatyanena prANIti pramAdaH, kiMviziSTaH ? 'aSTavidhaH / aSTaprakAraH, tathA coktam--" ajJAnaM saMzayazcaiva, mithyAjJAnaM tathaiva ca / rAgadve. SAvanArathAnaM, smRto dhrmessvnaadrH||1|| yogaduSpraNidhAnaM ca pramAdo'STavidhaH smRtaH / tena yogAtpramattaH syAdapramattastato'nyathA // 2 // " iti, ayamapi prANAtipAte svarUpamiti pUrvavatsambandhaH / nanu ke'mI prANA yadatipAtaviSayametatsvarUpaM prarUpyate, ? ucyate, pANA caurAIya' tti 'prANAH' indriyAdayaH 'cturaadyH| Jain Education Inte For Private & Personel Use Only N w.jainelibrary.org
Page #212
--------------------------------------------------------------------------
________________ prANAtika nava. bRha. 1 catuHprabhRtayaH, AdizabdAtSaDAdiparigraho, yathoktam-" iMdiyabala UsAsA pANA cau chacca satta aTeva / igi prANAtipAta svarUpaM gA. vigala'saNNasaNNI navadasa [ granthAgram 2500 ] pANA u boddhavvA // 1 // " iti, pariNAme-cittAdipariNAtivizeSe 21 yadaSTottarazataM, bhaGgakAnAmiti gamyaM, tacca prANAtipAte svarUpamiti prAgvadyogaH, uddiSTasaGkhyA caiva-saMrambhasamArambhA* rambhastribhirmanovAkAyakaraNakAraNAnumatinavakatADitaiH saptaviMzatiH 27, punaH kaSAyaguNitairaSTottaraM zataM, saMrambhAdi svarUpaM caiva-prANAtipAtAdisaMkalpaH saMrambhaH, tatkaraNajanitaH paritApaH samArambhaH, takriyAniSpattizcArambhaH, taduktam-" saMkappo saMrambho paritAvakaro bhave samAraMbho / Arambho uddavao suddhanayANaM tu savvesiM // 1 // " syAdetad-vratAnyatra yAdRzAdidvArairvyAkhyAtumupakrAntAni,teSu ca prathamatrataM prANAtipAtaparihAraH, tato yAdRzadvAre tasyaiva / svarUpaM vaktumucitaM, na prANAtipAtasya, yataH prANAtipAtaH prANavinAzo'bhidhIyate, tatparihArastu tadviratiH, yadAha / vAcakamukhyaH-" hiMsAnRtasteyAbrahmaparigrahebhyo virativrata-( tattvA0 7-1)" miti, satyaM,viSayaviSayiNorabhedopacArA- 91 // detadviSayA nivRttirapyetacchabdenopAtteti na doSaH, etaccAnapekSitANusthUlavizeSasya prANAtipAtasya svarUpAbhidhAnaM / Jain Education in Mww.jainelibrary.org
Page #213
--------------------------------------------------------------------------
________________ yatizrAvakayoH sAmAnyenaiva svAmitvapradarzanArtha, nivRttistu yathAsambhavaM bhAvyeti gAthArthaH // 21 // vyAkhyAtaM yAdRzadvAramadhunA bhedahArasyAvasarastatpratipAdanAyAha-- thUlA suhumA jIvA saMkappAraMbhajo ya so duviho / savarAha niravarAho. sAvikkho taha ya niravikkho // 22 // ___ 'sthUlAH' hIndriyAdayazcakSurindriyagrAhyAH 'sUkSmAH' tadviparItA ekeMdriyAH 'jIvAH' prANino, dvividhA bhavavantItizeSaH, sUkSmatvaM ca sUkSmadRSTigamyatayA na tu sUkSmanAmakarmodayena, tadvatAmatipAtanAsambhavAta, svAyuHkSayeNaivatanmaraNA bhyupagamAt , anena jIvavaividhyenAzrayAzrayiNorabhedopacArAt prANAtipAto dvividhaH sthUlaH sUkSmazcetyetaduktaM bhavati, tena prANAtipAtabhedadvAre'pi jIvabhedAbhidhAnamaduSTameveti sUtrArthaH sUkSmadhiyA bhAvyaH, anyathApi prANAtipAtahaividhyamAha-saMkappAraMbhao ya so duvihotti saGkalpazca-mArayAmyenaM kuliGginamityevaM vikalpaH ArambhazcakRSyAdirUpaH saGkalpArambhau tAbhyAM jAtaH saGkalpArambhajaH, cazabdaH pUrvApekSayA samuccaye, 'saH' pUrvoktaH sthUlasUkSmabhedena / dvividho'pi pratyekaM dvividha iti sambandhaH yaH saGkalpajaH so'pi vibheda ityAha-sAparAdho niraparAdhaH, 'savarAhatti For Private Personal Use Only in Education Interna w.jainelibrary.org
Page #214
--------------------------------------------------------------------------
________________ nava. bRha. prANAti0 dAHutpattizca gA. 2023 satratvAllaptavibhaktikaM padaM tataH sahAparAdhena vartata iti sAparAdhaH-pratikalakArI jIvastadviSayo vadho'pi sAparAdhaH / pUrvoktAdeva hetornirgato'parAdhAnniraparAdhaH, zeSaM prAgvat, eSa ca sarvo'pi sApekSasya karturyadA bhavati tadA sApekSo. nirapekSasya tu nirapekSaH, atra ca zrAvakeNa sthUlaprANAtipAtasya nivRttiM kurvatA saMkalpajAnniraparAdhAnnivartitavyaM, sAparAdhe tu guruladhvAlocanayA sApekSakriyayA pravarttitavyaM, na tu nirapekSatA kAryA, Arambhaje tu na niyamaH, kintu tatrApi yatanayA pravartitavyamiti gAthArthaH // 21 // gataM dvitIyadvAramidAnIM yathA jAyate sthUlaprANAtipAtavirati. rityetadvAramucyate sammattamivi patte bIyakasAyANa uvasamakhaeNaM / tabiraIpariNAmo evaM sabANavi vayANaM // 23 // 'samyaktve' samyagdarzane. apizabdasya bhinnakramaH sambandhaH sa ca 'prApte'pi labdhe'pi, ayamabhi. prAyaH-aprAptasamyagdarzanasya viratipariNAmo na jAyata eva, ataH prApte'pItyuktaM, 'dvitIyakaSAyANAm ' apratyAkhyA- nAbhidheyAnAM 'uvasamakhaeNaM' ti prAkRtatvAtparanipAtaH tataH kSayopazamenetyarthaH, 'tadviratipariNAmaH' prANA // 9 // Jain Educationa linal For Private & Personel Use Only alww.jainelibrary.org
Page #215
--------------------------------------------------------------------------
________________ tipAtavirateH pariNAmo, jAyata iti zeSaH, 'evaM sabvANavi vayANaM'ti evaM uktarUpeNa dvitIyakaSAyakSayopazamalakSaNena sarveSAmapi-samastAnAmapyuktazeSANAM-mRSAvAdaviratyAdInAM, prAptirityadhyAhRtapadena sambandha iti gAthArthaH // 23 // uktaM tRtIyadvAramadhunA caturthamucyate-- pANAivAyaaniyattaNami ihaloya parabhave dosA / paimAriyA ya itthaM jattAdamago ya diTuMtA // 24 // prANAtipAto-hiMsA tasyA anivarttanamanivRttistasmin prANAtipAtAnivarttane, ihalokazca parabhavazva ihalo* kaparabhavaM, samAhAratvAdekavacanaM, tasmin ihalokaparabhave, yahA prAkRtatvAhacanavyatyayaH-ihalokaparabhavayoH 'dopA dRSaNAni, bhavantIti zeSaH, atra ca ko dRSTAntaH ? iti cet Aha-patimArikA ca 'atra ' prANAtipAtanivarttane / yAtrAdramakazca 'dRSTAntau ' udAharaNe, cazabdau parasparApekSayA samuccaye, iti gAthArthaH // 25 // bhAvArthaH kathAnaFakagamyaH, tayozcAdyaM tAvatkathyate-- lATadeze bhRgukacchapattane gaGgakAbhidha eka upAdhyAyo bahucchAtrapAThako babhUva, bhAryA tasya narmadAbhidhA taruNI, Jain Educational
Page #216
--------------------------------------------------------------------------
________________ nava. bRh.1|| prANAti sA cAnyadA tamuktavatI, yathA-vaizvadevapUjAkAle baliprakSepaM kurvantIM mAM kAkA upadravanti tat mAM tebhyo rakSaya. so'pi hiMsAyAM dotasyAH kuTilasvabhAvatAmajAnAnaH chAtrAn abhANIt, yathA-pratyekaM bhavahirbhaTTinI balividhAnakAle kAkebhyo vAra pAH patimA rikAjJAtaM keNa rakSaNIyA yenaiSA sukhena tatkaroti. tatheti pratipanne taistathA gacchatsu divaseSvanyadA vidagdhacchAtrasya vArako jAtaH, tena cintitaM-neyamatimugdhA, kintu vaizikametadasyAH, tadahamadyatanamahorAtramasyA gatyAgatI vilokayAmIti vicintya tayA'lakSita eva tadvyApAra nirIkSitumArebhe, yAvadvikAlavelAyAM ghaTaM gRhItvodakAnayanAya narmadA prati prasthitA, so'pi pRSThato lagnastacceSTAM vilokayituM, sA'pi tattIramAsAdya kakSAbandhaM vidhAya ghaTamavAGmukhaM gRhItvA / tarItumArabdhA, so'pi tayA'vijJAta eva tIA paraM tIramApat kSaNamAtreNa, sA'pi paratIramAgatya taddezavarttina ekasya taruNagopAlasya samIpaM gatvA ciraM ratvA tathaivA''yAtamArabdhA. atrAntare caurAH kuto'pi kutIrthAdivibhAgamanavagacchanto nadImavatIrNAH saMsamAreNa gRhItAH, tatastaM nAnAvidhatADanAbhistADayato'pi tena tAnavimucyamAnAnavalokya tayoktaM-yathA bho bhadrAH ! bhavantaH kutIrthAvatIrNAH suMsumAreNa gRhItAH, na cAyamevaMvidha pRSThahananAdibhirdUramavasarpati, kiM na zrutaH susumAragraho yuSmAbhiH ?, tadenamakSNoH kuJcata, tatastaistathA kRte dUraM Jain Educh an in Hrww.jainelibrary.org
Page #217
--------------------------------------------------------------------------
________________ |palAyito'sau. tacca chAtreNa rAtrivilasitaM sarva vijJAya kAkarakSaNavelAyAM vijane jAte--divA bibheSi kAkebhyo, rAtrau tarasi narmadAm / kutIrthAni ca jAnAsi, netrakuJcanakAni ca // 1 // iti paThatA jJApitaM tasyAH, tatastayA vijJAtA'hamaneneti vicintyoktaM--bhavAdRzavidagdhAprAptyedamanuSThIyate, kiM karomi ? yathA tathA kAlayApanAM vidadhAmi, itaH prabhRti tu tvameva mama prANanAtha iti gaditaH, tenoditaM-AH ! pApe ! kimupAdhyAya-1 syApi na lajjase , tayA cintitaM-asyaivaM vadato'yamAzayaH-upAdhyAyaH kaNTakaprAya AvayostadenaM vyApAdayeti / svamatyA paribhAvya rAtrau sukhaprasupto vyApAditaH kSurikayA, bahUni khaNDAni kRtvA kSipto jaratpiTikAyAM, paristhApanArthe / ca vibhAtaprAyAyAM rajanyAM piTikAM mastake kRtvA gatA'TavyAM paristhApanavelAyAM ca kuladevatayA mastaka evaM stambhitA piTikA, tato lajjAvazAnnagaramAgantumazaknuvatI katicidinAni tatraiva ninAya, anyadA tu bADhaM gADhabubhukSayA dodUyamAnA lajjAM vihAya pattanaM praviSTA, bhikSArtha ca gRhe 2 dadata bhikSAM patimarikAyA iti pralapantI rudatI ca paryaTitumArabdhA, lajjAdayazca guNAstAvadeva prANinAM, prasarpanti yAvaddhabhukSA pizAcIva nocchalati, tathA coktam"rUvaM siri sohaggaM nANaM mANaM parakkamaM sattaM / lajjA iMdiyavisao. navari ya ekA chuhA hnni||1||" Jan Education Interi For Private Personel Use Only jainelibrary.org
Page #218
--------------------------------------------------------------------------
________________ nava. vRha.1 prANAti dramakadRSTAnta // 9 // kiyatA'pi ca kAlena tasmin kaNi kSayopazamaM gate sAdhvIH saMmukhIdRSTA cintitamanayA-dhanyAH khalvetA viraktakAmabhogA yAH sarvasAvadyanivRttiM gRhItvA prakRSTasantoSasukhatRptAstiSThanti, mayA punaH pApiSThayA ihaparalokaviruddhamIdRzamanuSThitaM yanna tyaktuM na vA grahItuM zakyate, pAdayoH patitukAmAyAzca piTikA bhUmau nipatiteti // / dvitIyakathAnakam-rAjagahanagare kazcimakaH prativasati sma, anyadA ca tatra kasmiMzcidatsave loko vaibhAragirivaranitambavArtini vividhavanakhaNDamaNDite sarva kodyAne krIDAnimittamudyAnikAyAM nirgataH, sa ca dramakaH praharadvayapramANe divase bhikSArtha nagarameva praviSTaH, udyAnikAgamanavyatikaraM lokasyAjAnAnaH pratigRhaM / paryaTitumArebhe, na kazcidbhikSAM prayacchati, vakti ca gRharakSapAlAdiH-yathodyAnaM gataH sarvo'pi lokaH khAdyapeyacUNyalehyAdi gRhItvA adya, tatastatraiva gatvA yAcasvetyukto gata udyAnaM yAvattAvattatra sakalo'pi loko bhuktvA prekSaNakAdivyagrastiSThati sma, na tasya kazciduttaramapi dadAti, tato'sau bubhukSitatvAdatikruddhaH parvatasyottuGgazRGgamAruhya / lokasya hananArthamekasyAH zilAyA adhaH khanitvA kopAdvismRtAtmA tadadhaHsthita eva tAM pAtayitumArabdhaH, tayA / ca patantyA sa eva cUrNitaH, lokazca pralayakAlaghaTitaghaTanAvanaghaNTAghoraghoSAnukAritadIyakhaTakhaTAravatrAsitA Tal // 94 // Jain Education Inter For Private & Personel Use Only jainelibrary.org
Page #219
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education Inte itastato naSTaH, sa ca raudradhyAno mRtvA narake duHkhabhAjanaM saMvRttaH // evaM ca yathA'sau patimArikA dramakazca prANAtipAtasyAnivRttau duHkhabhAjanatAM gatau ihaparalokayoH evamanye'pIti // adhunA paJcamaM guNadvAramucyatepuNa vahaviraijuyA ubhao loge'vi tesi kallANaM / jaha sUvagahiyadAraga dAmannagamAiyANaM ca // 25 // , yathAzabda punaH prANino ' vadhaviratiyutAH prANAtipAtanivRttisamanvitAH, ubhayorapi lokayosteSAM kalyANamiti sambandhaH 'loge'vIti apizabdasya bhinnakramatvAt prAkRtatvena vacanavyatyayAcca, upapradarzane, sUva 'tti padAvayavena padasamudAyApekSaNAtsUpakAragRhItadArakasya, sUtratvAlluptaSaSThIkaM padaM, na kevalamasya dAmannakAdInAM ca makAro'lAkSaNika cakAraH samuccaye, AdizabdAtkSemAdInAM ceti gAthAsaGkSepArthaH / | vistarArthastu kathAnakebhyo'vaseyaH, tAni cAmUni krameNocyante- 4 - purA dhAnyapuragrAme mahAsamRddhimato mANibhadrazrAvakasya prazamAdiguNagaNAlaGkRto niSkalaGkasamyaktvo gRhItAvrataH svabhyastasamayo yathArthAbhidhAno dharmarucistanayaH, asau kadAcinnijavayasyaparivRto grAmAdvahirnirgataH, sa w.jainelibrary.org
Page #220
--------------------------------------------------------------------------
________________ prANAtika ca kuto'pi samAgataizcaurarapahRtyojjayanI nItaH, vikrIto rAjasUpakArapAce, nItaH svazAlAM, bhaNitazca-lAvakAdI-hiMsAviranucchAsaya, tenApi te muktAH, tato'sau sUpakAreNa bahu virUpaM bhANataH punarnaitatkaraNIyamityuktvA dhRtazca, yAva. gAva dvitIyadine tittirAdIn mArayetyukto babhANa-nAhaM mArayiSyAmi, tato durvacanairapi bhaNito yAvannecchati mArayituM / tAvakopAvezavivazena sUpakAreNa tADito gADhaM, tADyamAnazvAraTitumArebhe nikaTagavAkSavarttinA ca rAjJA tamAraTantamAkarNya pRSTaM-kimeSa rAraTIti ?. tata ekena puruSeNa kathitaM-yathA'sau sUpakAreNa krayakrIto'pi tittirAdIn hantumAjJApito'pi na hantumicchati, rAjJoktaM-pazyAmyanamAnayata, AnItazca rAjasamIpaM. patitaH pAdayoH bhaNito rAjJAkimiti bho! lAvakAdInna mArayasi ?, tenoktaM-deva ! jIvavadhaH pratyAkhyAto mayA, rAjJoktaM-svAyattasya pratyAkhyAnaM bhavati, tvaM tu parAyattaH, tenoktaM-kiM paraH kariSyati me ?, tato rAjJA tatsAhasaparIkSArthamalIkabhRkuTibhISaNaM / lalATapaTTamAdhAyoktAH sannihitapuruSAH-are re ! kasAprahAraistADayatainamalIkapratyAkhyAnAvalepavAhinaM, tathA'pi necchati, tato rAjJA''nAyito duSTagajaH, tena bhApayitumArabdhaH, tato'sau vakti--varamahameko mRto, na punaraneke mAritAH, yata evaM zrUyate-" ekarasa kae niyajIviyassa bahuyAoM jIvakoDIo / dukkhe ANI Jan Education International For Private Personal Use Only
Page #221
--------------------------------------------------------------------------
________________ ThavaMti je kei tANaM kiM sAsayaM jIyaM // 1 // " tato rAjJoktam-bho bho ! sUpakAra ! mamaivaiSa samarpyatA, tatastena yadAdizati deva ityuktvA mukto nRpasamIpe'sau, rAjJApi-evaMvidhAbhigrahAgrahavAneSa yogyo'GgarakSAkarmagIti vibhAvya lakSapAkatailenAbhyajya snApayitvA agrAsane ca bhojayitvA zarIrarakSAkarmaNi niyuktaH, samRDadezA-|| dhipatizca vihito'sau, prabhutakAlaM paJcaprakAraM jIvalokasAraM viSayasukhamanubhUya tathAvidhAcAryasamIpe'nyadA dharma-IY mAkarNya pravajitaH / prANivadhanivattAvevaM guNo'sya drshitH| dAmanakakathAnakaM ca-kazcinmatsyabandho jAlena matsyAnAdAya tathAvidhajalAzayAnmAghamAsavikAlavelAyAmattINoM nikaTavarttinaM zramaNakamekamaprAvaraNamAtApanAM kurvANamavalokyAnukampAparItAntaHkaraNo jAlenAveSTaya gataH svagRhaM, rajanyAM ca palAlasaMstArakasaMniviSTo'ntikopaviSTAbhISTaviziSTabhAryayA pariSvakto calajjvAlAjAlajaTilajvalane nikaTavarttinyapi tuhinakaranikaravAhini vahati gandhavAhe gADhaM zItavedanAvyathyamAnakAyayaSTiH kathaM tathAvidhanirAvaraNasthAnavartinA mahAnubhAvena tena tapasvineyamatiduHsahA zItapIDA viSoDhavyeti punaH punazcintayAmAsa, kathaJcicca prabhAtapAyAyAM rAtrau samutthAya gataH sAdhusamIpaM yAvad dRSTastathaivordhvasthA NAGE Jan Education For Private Personal Use Only Ji
Page #222
--------------------------------------------------------------------------
________________ prANAti dAmanakI nava. bRha. 1/nastho muniH, bhaktibharanirbharamanAH patitaH pAdayorutsAritaM jAlaM, atrAntare vidadhAnaH kamalavanavikAzamasamaprabhA-|| zrAddhaputra prAgbhAreNa prasRtatimiraripuvinAzaM cAhimarazmirudayagirizikharamAruroha, sAdhurapi samutsArayAmAsa kAyotsarga. // 96 // dharmalAbhayitvA ca prArabdhA tasya dharmadezanA, pratibuddhastathAvidhakSayopazamavazena, pariNatA manasyaGgAGgIbhAvena jIvadayA, prakAzitaM dhIvareNa dhIvaratvaM grahItuM pravRttaH prANivadhanivRtti, sAdhunokto-yathA saumya ! suparyAlocitaM kRtvA gRhyatAM, na khalvevameva gRhIto'bhigrahaH pAlayituM zakyate, tenoktaM-paryAlocitamevaitat, na khalvatra svavazIkRtacetasAM kiJciduSkaramasti, tatastannirbandhaM sAdhunA'vabudhya datto jIvavadhanivRttyabhigrahaH, chittvA / jAlaM gataH svagRhaM, avagatavRttAntA ca tatastadupari raTitumArabdhA tatpatnI, punaH 2 preryamANazcAvocat-bhadre ! kimityevaM punaH punA rAraTISi ?, na mayA jIvatA matsyagrahaNajIvikA vidheyA, yata uktam-" gacchahirapi praannairbu.|| ddhimatA tanna yujyate kartum / ubhayatra yadviruddhaM dIrgha bhavabhramaNakRdapathyam // 1 // " atrAntare tadIyamahelAkala. 96 // kalAkarNanAnmatsyapATakavartI lokaH samasto'pi militaH, tenoktaM-bho bho asmadIyakulotpanno'pyatIva dayAluvarttase?, na khalu jIvarakSayA'smAkaM dhAtrA nirvAhazcintitaH, tatpravarttava jAlamAdAyAsmAbhiH saha svayaM nadItaTAbhimukhaM Jain Educh an inte For Private & Personel Use Only P rainelibrary.org
Page #223
--------------------------------------------------------------------------
________________ matsyagrahaNAya, anyathA gale gRhItvA'pi tvAM neSyAmaH, tatastadIyakarkazavacanatADito gato nadItaTaM, samAptaM tairjAla, prakSiptaM jalamadhye, matsyaparipUrNamAlokya sazUkamanasA jAtAnutApena punarmuktaM, niHsRtAH sarve'pi tato matsyAH , keva-|| ||lamekasya pakSo bhanmaH, tataH punarapi tairbalAtkAreNa preryamANo dvitIyavArAM prakSiptavAn, tathaiva dRSTvA punarmuktavA~zca, evaM N/ tRtIyavArAmapi, tato nirapekSIbhya tenoktaM-bho ! bho ! svajanAH! mayaitannighRNaM karma prANAtyaye'pi na karttavyaM, yatkimapi / bhavadbhayo rocate tatkuruta, tataste'pi tannirbandhamavabudhya tUSNI sthitAH, asAvapi tAM prANAtipAtaviratipratijJAM kiyantamapi kAlamanupAlyAnukampAguNena nivartitamanuSyAyuSko mRtvA rAjagRhe nagare zreSThiputraH saMjAtaH bhavitavyatAniyogena / ca tatkulaM mAridoSeNocchAditaM,lokena ca mArisaJcArabhItena tadgRhaM sarvato vRtyA veSTitaM, asau ca bAlakaH pUrvajanmaparipAlitajIvadayAvatAnubhAvAnna mRtaH, tathA coktam-"raNe bane zatrajalAgnimadhye. mahArNave parvatamastake vaa| suptaM pramattaM viSamasthitaM vA, rakSanti puNyAni purAkRtAni // 1 // " anyadA ca gRhaparisare parisaran sArameyacchidramavalokya nirgataH, tasminneva pattane gRhe 2 bhikSATanaM kurvANo vRddhiM gataH, haTTaikadezeSu ca rAtrau svApaM vidhatte, anyadA ca samudradattavaNijA svakIyahaTTasthitena zItakAle tathAvidhaprAvaraNavikalastenaiva pathA zItAbhibhUtadeho vajan Jain Education For Private & Personel Use Only |
Page #224
--------------------------------------------------------------------------
________________ prANAti0 // 97 // nava. bRha. 1 vIkSitaH, tato'nukampAparItacetasA svagRhaM nItaH karmakaravRttyA ghRtazca, aparedyuH sAdhusaGghATakastagRhaM bhikSArthamAgataH, tatraikena sAdhunA dvitIyasya kathitaM yathA'yaM dramako'sya gRhasya svAmI bhaviSyati, tacca vacaH samudradattazreSThinA kaTakAntaritenAkarNitaM, cintitaM ca- kathaM mama putrAdayo na svAmino bhaviSyanti ?, ayaM | mama gRhasya nAyako bhavitA ?, tad yAvadadyApi munivacanaM nAvitathaM saMpadyate tAvadvyApAdayAmi kenacidupAyenainamiti vicintyAkAritaH pUrvaparicitazcaNDAla eko, dAnasanmAnAdinA''gRhyaivainamAjJApitavAMstadvayApAdanaM prati abhyupagatamanena, anyadA haTTamArge mAyayA yAcito drammAnasau caNDAlaH zreSThinA, tenoktam - idAnIM mama pArzve na | santi drammAH, yadi kaJcinmadIyasthAnaM preSayasi tadA prayacchAmi, tataH zreSThinA dAmannaka eva pArzvavatIM prahitaH, gatastena sahitaH, anena cAntAvasAyinA caNDAlapATakAddUrataraM nItvA tatpuNyAnubhAvasaMjanitakaruNena zreSThyAdiSTa| mAraNavyatikaraM bodhayitvA bhaNitaH - yadi tvamito dUramapatrAmasi tadA bhavato'GgulIM chittvA zreSThinaH sAbhijJAnadarzanArthaM tvAM jIvantaM muJcAmi anyathA'vazyaM mArayAmItyukto bhItabhIto'sau jajalpa- muJca mAM yadAdizasi tatkaromi, pratipanne gRhItvA'GgulIM mukto'sau, gato maraNabhayabhIto'jJAtacaryayA tasyaiva zreSThino Jain Education dAmanakadRSTAntaH // 97 //
Page #225
--------------------------------------------------------------------------
________________ gokulaM, sthitastatra tanneha eva vatsapAlakavRttyA, caNDAlenApi darzitA tadaGgulI zreSThinaH, nirAkulacittaH saMvRttaH zreSThI, gato'nyadA gokulaM vikAlavelAyAmazvAdicatuSpadAnavalokayan vatsarUpaiH sahAgacchantaM / dadarza dAmannakama, acintayacca-kathameSa dAmanako dRzyate ?, anukUlavacanairAbhASitaH pratyAyitazcaHalyathA drammalobhena tenaitatkRtaM na madIyaM mano'pIdRzakarmasu pravarttate, tatkathaya niHzaGkaM tadIyavRttAntaM, tataH kathito'nena, cintayAmAsa zreSThI-gADhabaddhapakSapAto vidhimanake, kathamanyathaivaM mArito'pi jIvatIti, tarika satyameva munivacanaM bhaviSyati ?, athavA bhavatu kiJcit, 'anirvedaH zriyo mUla'miti janavAdaH, tadanyameva mAraNo. all pAyamadhunA viracayAmIti vicintya likhito nijaputrasya sAgaradattasya nAmnA lekhaH, vibhAtaprAyAyAM rajanyAM lekhamarpayitvA prahito dAmanako rAjagRhAbhimukhaM, prApto'sau praharadvayasamaye tadAsannavayudyAnaM, mArgazramakhinnazca gale lekhe / baddhvA tatraiva bahalataracchAyapAdapasyAdhaH prasuptaH, atrAntare bhavitavyatAniyogena tasyaiva zreSThino duhitA sakhIjana-1 sahitA tadaiva krIDAnimittamudyAnamAgatA, dRSTaH pAdapatalaprasuptaH svarga iva salekho dAmanakaH pratyabhijJAtazca, tathaivAalljAgrato granthimunmocya zanairgRhIto lekhaH sAgaradattanAma tabahirvilokya, aticapalatayodRSTaya vAcitazca, yAvattatra Join Education For Private & Personel Use Only Vilww.jainelibrary.org
Page #226
--------------------------------------------------------------------------
________________ nava. bRha. 1 likhitam 'adhautapAdasyAsya viSaM dAtavyAmiti,tato'sau tamevAnukampApareNa cetasA nirnimeSayA dRzA vilokayitamA- dAmanakaprANAtika dRSTAntaH rabdhA, cintitavatI ca-nanu kimanena varAkeNAtidAruNaM vairakAraNamanuSThitaM yena tAtena viSaM dApitamasya evaM ca taM punaH punarnivarNayantyA tadIyAGgapratyaGganirIkSaNAdupajAtagADhAnurAgayA samAdAya nayanakajjalaM nakhazuktyA viSA dAtavyeti vidhAya bhUyaH saMvartito lekhastathaiva gale saMbaddhazca, kSaNamAtraM tatra ca krIDitvA sA gatA gahaM. so'pi kSagAntare pratibuddhaH samutthAya tato gataH sAgaradattasamIpaM samarpito lekhaH, piturbahumAnena tenApi saprazrayamAdAya nivezitaH zirasi, unmocya vAcitazca, yAvadadhautapAdasya viSA / dAtavyeti, viSeti tasyA eva kanyAyA nAma, tato'sAvavadhAritalekhAbhiprAyo 'gurvAdiSTaM na vikalpaye' diti vaca. nArthamanusmaran gata upAdhyAyapArzva, pRSTo vivAhalagnazuddhiM, asAvapyacirAtparibhAvya adyaivArddharAtre'nayolagnazuddhiranyadA / tu varSadvayanetyavAdIt tataH sAgaradatto'cintayat-itaH prAptavarA viSA itazcAtinikaTametallagnamanyacca dU citamidAnIm ?, athavA yadbhavati tad bhavatu ArAdhyate tAvallammamiti vicintya gataH svagahaM, prApte'rddharAtre lagnavelAyAM nirvartito gandharva vivAhaH, prabhAte ca samRdgate mayUkhamAlini samAgataH zreSThI gokulato yAvatpazyati ranA tAtkama. Jain Educat i onal For Private & Personel Use Only WAY
Page #227
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education dAmanakaM navInAnupahatanirmokadhavaladukUlaparidhAnam, abhyutthito'nenAbhivanditazca pRSTaH zreSThinA tanUjastadvayatikaraH, kathitastena sa lekhAdivRttAntaH, tatazcetasA sakhedo'pyadarzitamukhavikAraH sAdhu putra ! kRtamiti pratipAdya citrazA|likAvArttani paryaGkakadeze samupavizyAcintayat - aho ! vijayI karmavyavahAraH, prANinAM yasminnanukule'pAyA apyupAyA bhavanti, vipado'pi sampadaH saMpadyante, tadidaM satyameva saMjAtaM yaduktaM kenacit -" anyathaiva vidhIyante, puruSeNa manorathAH / daivena prAptisadbhAvAt, kAryANAM gatiranyathA // 1 // " tadidAnIM nAnyathA munibhASita miti saMbhAvyate, bhavatu tathA'pi prArabdhAbhilaSitArthaviSaye puruSeNa tadasiddhAvapi na viSAdavatA bhAvyaM pratyuta | prayatnaH karaNIyaH, yaduktam - " prArabhyate na khalu vinabhayena nIcaiH, prArabhya vighnavihatA viramanti madhyAH / vinaiH / punaH punarapi pratihanyamAnAH, prArabdhamuttamaguNA na parityajanti // 1 // " ityAlocya samAhUtA patnI, kathitaM tadagre - | yathA mayA kuladevatAyA upayAcitamevaM pratipannamAste, yathA-yo madIyAM duhitaraM pariNeSyati sa ekAkI samAgatya gRhIta | balipuSpapaTalakastvAM pUjayiSyati, tadadyApi kAlavelAyAM bhagavatyAH pUjAnimittaM jAmAtA yAsyati, tato bhavatyA | sakalaM tadyogya balipuSpAdikaM praguNIkRtya dharaNIyamityabhidhAya svayaM gataH zreSThI pUrvaparicitasyAnyasya caNDAlasya
Page #228
--------------------------------------------------------------------------
________________ prANAti0 dAmanakadRSTAnta // 99 // nava. bRha. 1 pArzve, vidhAya mahAntamupacAraM kAritastadvadhAbhyupagamaM, samAgato gRhaM, astagirizikharAbhimukhaM prasthite ca cakravAkabandhau / dinakare balipaTalakahastaH preSito devatArcanavyAjena nagaradUravartti caNDikAyatanaM, gacchaMzca haTTapathena dRSTaH | sAgaradattena haTTavyavasthitena, AbhASitazca-kvoccalita ekaka eva asyAmavelAyAM ?, tenoktaM-caNDikApUjanArthaM zvazureNa prahitaH, tataH kiJcitkopamAdazyoktam-aho ! zobhanA velA devatArcanasya, aho tAtasya buddhikauzala. mityabhidhAya tameva vipaNAvupavezya svayaM gRhItabalipaTalako yAvadevatArcanaM vidhAya gacchAmi tAvatkSaNamAtramatraiva / pratIkSaNIyamityabhidhAya jagAma yamamukhamiva caNDikAyatanAbhimukhaM, tatastatpradezavarttinA savyavadhAnadezAnupalakSyamANena lakSyavedhinA caNDAlenA''karNAkRSTadhanuSA zareNa viddhaH, AH ! kena pApenAkAraNavairiNedamanuSThitamiti bruvANaH patito bhUmau, militastadAsannavI lokaH, pAramparyeNa samAkarNitaM samudradattavANijA tadIyaM / / maraNaM, akaruNahRdayastuSTazcittena, tathA'pi lokApavAdabhayAt hA ! kimetajjAtamiti bruvANo nirgato gehAt gacchatA ca dRSTo haTTopaviSTo dAmannakaH, pRSTazca-kvagataH sAgaradattaH ?, kathaM ca tvamatra sthitaH ?, tenoditaM-mama (sa balAtkAreNa gatazcaNDikApUjanArthamahaM cAtraiva dhRtaH, tatastadvacaH zravaNavidAraNamAkarNya hA hato mandabhAgyo 99. * Jain Education international For Private 3 Personal Use Only
Page #229
--------------------------------------------------------------------------
________________ yanimitto mayaiSa dAmannakavadhazcintitaH sa eva mama putro vidhAtrA pratikulakAriNA hataH, aho ! tadetadAkhyAnakA jAtaM-' yaJcintyate parasya tadupaiti svasye " tyevaM cintAkulo jhagiti samAgatahRdayasaMghaTTaH patito bhUmau, pApakarmA / khalveSo'pApe pApaM cintayatItyevaM saMjAtaroSaiH parityaktaH prANaiH, saputraH zreSThI mRto, na ca tadanvaye'nyo'stIti zrutaM / rAjJA, tato jAmAtA dAmanaka eva bhavatvasya gRhasArasya svAmIti paribhAvya sthApitaH sa eva zreSThipade, gacchatsu divaseSu kiyatsvapi svabhAvAnuraktayA patnyA kasmiMzcidavasare kathito lekhAdivyatikaraH, tataH zeSaM svamatyaiva vitatiM yathA sarvametanmahadhAvabaddhabuddhinA zreSThinA kRtamiti / anyadA tu samudradattavaNijA yAni pUrva pAresamudraM / proSatAnyabhUvan pravahaNAni tAni tadIyapuNyodayAkRSTAni viziSTabhANDaparipUrNAni samAgatAni va pitaH samAgatyaikapuruSeNa, dattaM pAritoSikaM, calitastaddarzananimittaM, aIpathe naTaprekSaNakamadrAkSIta, tatra ca prastAve gItA navagItagI|tikA, yathA-" aNupuMkhamAvahatAvi aNatthA tassa bahuguNA huMti / suhadukkhakacchapuDao, jassa kayaMto vahai pakkhaM // 1 // " tat zrutvA tena suvarNalakSaNa prasAdaM bhANayitvA bhaNito naTa:-punaH paTha, pAThAvasAne dvitiiylkssN| prasAdIkRtaM. evaM yAvat tRtIyamapi. atrAntare vaNigjanAsaMbhAvyamAnamahAdAnapravRtti janaparamparayA vijJAya rAjJA dvitI-| Join Education Intel ww.jainelibrary.org
Page #230
--------------------------------------------------------------------------
________________ nava. gRha. 1 prANAti0 // 100 // Jain Education In yadivase samAhUya pRSTo dAmannakaH kimarthaM lakSatrayadAnaM ?, kiM paropArjitaM vittaM sudeyaM bhavatIti hetoH ?, kiM vA || prekSApUrva kAritayeti, tenoktaM-deva ! vijJApayAmi, prekSApUrva kAritayeti mama matiH, yato yathA kathaJcidapi nijaprastAvA gatAM paThatA gAthAM naTena smRtipathamAnIto me svayamanubhUto vyatikara ityabhidhAya savistaraM caNDAlaghAtaprabhRtivRttAantavarNanaM gAthAzravaNAvasAnaM kRtaM narapateH purataH, tataH sanmAnito rAjJA visarjitazca gataH svagRhaM viziSTa bhogabhAgI saMvRtta iti, evaM ca prANAtipAtaviratAnAmiha paratra ca dRSTAntadvayAnusAreNa guNagaNaM paribhAvya tannivRttau bhavyajanairyatna | Astheya iti gAthAgarbhArthaH // 24 // AdizabdopAttaM tu kSemakathAnakaM kathyate-- pATaliputre nagare jitazatrU rAjA, tasya kSemo nAmAmAtyaH pradhAnazrAvakaH, sa ca rAjJo'tipriya iti | kRtvA'nyeSAM sAmantAdInAmapriyaH, te ca tasya vinAzamicchanto'nyadA kSemapuruSAn dAnasanmAnAdibhirvazIkRtya rAjJo'bhimaratvena vyApAritavanto, rAjapuruSaizca prAptA vayaM kSemAmAtyaprayuktA iti te bhaNitavantaH tataH samAnAyitaH kSemo rAjJA, bhaNitazca yathA tvamapyevamakSemaMkaraH ?, tenoditaM -deva ! kITikAyA apyahaM nAkSemAvahaH, kiM punarbhavataH ?, tathA'pi rAjJA vadhya AjJApito, yazca tatrAnyo'pi vadhya AjJApyate sa tasyaiva kSemakathA 11 200 10
Page #231
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education In | rAjJo'zokavanikAyAmaneka padminIpatra saMchannA vicitrakamalakuvalayakumudakA ropazobhitA makarAdiraudrajalacaraduravagAhA vApI samasti tataH padmAnyAnAyyate, tatra praviSTazca makaragrahAdibhirgrasyate iti kSemo'pi tadevAdiSTaH, tato gato'sAvaneka kautukArthijanaparivRtastatra, paThitvA paJcaparameSThinamaskAraM bhAvasAramavadat | sakalajanapratyakSaM yathA yadyahaM rAjJo drohakArI ghAtakAn vyApArayAmAsa tadA mAmete makarAdayo bhakSayantu, no cedevatA me sAnnidhyaM vidhAyaitebhyo rakSatu tataH sAkAramanazanaM gRhItvA praviSTo'gAdhajalamadhyaM, | devatAsAnnidhyena ca mahAntaM makaramekamAdAya tatpRSThamArUDho bahUni phalAni gRhItvottIrNaH, samarpitavAMzca rAjJaH, tuSTena | cAnutApavatA tena kSamita AliGgitazca pratipakSanigrahapurassaraM pravezitazca mahAvibhRtyA nagaraM bhaNitazca - kaM te varaM dadAmi ?, kSemeNApi saMvegAdyAgatamAnasena nivAryamANenApi vRtA pratrajyA, devapUjAdipUrvakaM tathAvidhAcArya samIpe pratrajitazceti prathamavratapAlane guNaH // uktaM guNadvAramadhunA yatanocyate-- pANAvAe~ jayaNA dAruyadhannAiudgavisayAo / sajIve rakto vihiNA gamaNAiyaM kujjA // 26 //
Page #232
--------------------------------------------------------------------------
________________ yatanA gA. 26 nava. bRha.1|| 'pANAivAe'tti saptamyekavacanAntatve'pi laghutvaM 'eoyArA biMdU payanihaNe hunti lahuyAI ' iti prAkRta- prANAti0 lakSaNena, prANAtipAte-vadhanivRttI, kRtAyAmiti gamyate,yatanA-rAgadveSarahito'zaThavyApAraH,taduktam-" rAgaddosavi. // 101 // utto jogo asaDhassa hoi jayaNA u / rAgahosANugao.jo jogo sA ajayaNA u||1||" sA kartavyA bhavatIti zeSaH, kiMviSayA ? ityAha-dAruye tyAdi, dArUNyeva dArukANi-kASThAni dhAnyaM--zAlyAdi AdiryeSAM vapuSAdiphalazAkapatrAdInAM tAni dhAnyAdIni udakaM-jalameSAM vande viSayazabdena bahuvrIhAvetadviSayetyarthaH, tatra dAruviSayA tAvadiyamitthaM-zuSirAdikASThaparihAreNa kuThArAdivipATitasya dAruNazcakSuSA nirIkSya bhUmau prasphoTaya ca randhanAdinimitta. magnau prakSepaNaM, dhAnyAdijalaviSayA tu kITasaMsaktAdityAgataH parimitavastrapUtajalAdAnAditazca yathAkramamavagantavyA, etadevopadezahAreNAha-'tase, tyAdi,trasyantIti trasAH-sanAmakarmodayavartino hIndriyAdayaste ca te jIvAstrasajIVvAstAn 'rakSan / pAlayan 'vidhinA' siddhAntanirdiSTavidhAnena gamanaM-caGkamaNaM tadAdiryasyAvasthAnAdeH tata mapi yathAsaMbhavaM rakSAM kurvazcared, yato yatanAphalam-" jayaNA u dhammajaNaNI, jayaNA dhammassa pAlaNI ceva / tavvaDikarI jayaNA, egaMtasuhAvahA jayaNA // 1 // jayaNAe vaTTa. // 10 // Jain Education internationa For Private Personal Use Only Jiww.jainelibrary.org
Page #233
--------------------------------------------------------------------------
________________ mANo jIvo smmttnaanncrnnaannN| saddhAbohAsevaNabhAveNArAhago bhaanno||2||" iti gAthArthaH // 25||vyaakhyaatN yatanAdvAramidAnImaticAradvAramucyate baMdhavahachaviccheyaM aibhAra giroha bhattapANesu / paDhamavayassaiyAre, kohAIhiM Na u karejA // 27 // ___ bandhazca-rajjudAmakAdibhiH saMyamanaM vadhazca-kasAdibhirhananaM chavi:-tvak tadyogAccharIramapi chavistasyAzchedaHasiputrikAdibhiH pATanaM chavicchedazca bandhavadhacchavicchedamiti samAhAradvandvaH, tannaiva kuryAditi sambandhaH, 'baha / ti / bAdhamityanye, tathA bharaNaM bhAro'tIva bhAro'tibhAraH, anusvArasya pUrvalakSaNena lope taM gavAdipRSThAdau prabhUtasya pUgaphalAderna kuryAt, tathA 'niroha' tti prAgvadanusvArAbhAvaH, nirodhanaM nirodhaH-adAnaM taM bhattapANesutti bahuvayaNeNa duvayaNamiti prAkRtalakSaNena dvivacanaM,tato 'bhaktapAnayoH bhojanodakayorviSaye nirodhaM na vidadhyAdityarthaH, etAn paJca'prathamatratasya sthUlaprANAtipAtaviratirUpasyAticArAn atikramAn-vadhaviratimAlinyAni, prAkRtatvAdvibhaktivyatyayaH,evaM bandhAdInAM sAmAnyenAkaraNIyatvopadeze sati mA bhUta priyaputrAdovinayagrAhaNarogacikitsAdyarthamapyateSAmakaraNaM vratamAlinyabha in Education in
Page #234
--------------------------------------------------------------------------
________________ gA.27 nava. bRha.IN yenetyAha-'krodhAdibhiH krodhaH-kopaH sa AdiyeSAM lobhAdInAM taiHkrodhAdibhirna kuryAdityapavAdaH,anyathA karaNetana 1 |aticArAH prANAtika pratiSedha iti bhAvaH, atra cAyamAvazyakacAdyukto vidhiH-bandho dvipadAnAM catuSpadAnAM vA syAt, so'pyAyAnarthAya / vA, tatrAnarthAya tAvadasAvavidheya eva, arthAya tvasau dvividhaH-sApekSo'napekSazca, tatrAnapekSo nAma yannizcalamatIva badhyate, sApekSastu dAmagranthinA, yazca pradIpanakAdiSu vimocayituM chettaM vA zakyate, evaM tAvaccatuSpadAnAM bandhaH, dvipadAnAM tu dAso vA dAsI vA cauro vA pAThAdipramattaputrAdirvA yadi badhyate tadA'nAgADhaM bandhanIyo, rakSaNIyazca pradIpanAditaH, tathA te kila dvipadacatuSpadAH zrAvakeNa saMgrAhyA ye'baddhA evAsata iti, vadho'pi tathaiva, navaraM / nirapekSavadho-nirdayatADanA, sApekSaH punarevaM-prathamameva bhItaparSadA zrAvakeNa bhavitavyaM, yadi punarna karoti ko'pyAjJAM / tadA marma muktvA latayA davarakeNa vA sakRtirvA tADayediti,chavichedo'pyevaM, navaraM nirapekSo hastapAdakarNAdi yannirdayaM / chinatti, sApekSaH punaryadgaNDAdikaM chindyaadhe|ti, tathA'tibhAro nAropayitavyaH, pUrvameva hi yA dvipadAdivAhanena // 10 // jIvikA sA zrAddhena moktavyA, athAnyA'sau na syAttadA dvipado yaM bhAraM svayamutkSipati uttArayati ca taM vAhyate / catuSpadasya tu yathocitabhArAtkiJcidUnaH kriyate, halazakaTAdiSu punarucitavelAyAmasau mucyata iti, tathA bhaktapAnanirodho Jain Education a l For Private & Personel Use Only lalt
Page #235
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education In iti, tathA bhaktapAnanirodho'pyarthAnarthAdibhedo bandhavaddraSTavyaH, nirapekSo nirdayaM bhaktapAnanirodho na kasyacidvidheyo, mA bhUttIkSNabubhukSitasya maraNamiti, sApekSastu roga cikitsArthaM syAd, vAcA vA vaded-adya te bhojanAdi na dAsyAmi, zAnti - nimittaM copavAsaM kArayet kiM bahunA ?, yathA sthUlaprANAtipAtaviramaNasyAticAro na bhavati tathA sarvatra yatanayA pravarttitavyaM, bandhAdInAM copalakSaNatvAnmantratantra prayogAdayo'nye'pyatrAticArA dRzyA iti gAthArthaH // 26 // uktamati cAradvAramadhunA bhaGgadvAramabhidhIyate - baMdhAINi (u) AuTTiyAiNA jai kareja to bhaMgo / bIyakasAyAda tivANaM hoi saGghassa // 27 // bandha AdiSAM vadhAdInAM tAni tuH avadhAraNe bhinnakramazca AkuTTikA upetya karaNamAdizabdAnnirapekSasya darpAdigrahastena viratyanapekSapravRttibhAvenetiyAvat yadi ' kuryAt vidadhyAt tadA ' bhaGga eva vinAza | eveti vakSyamANena sambandhaH, prANAtipAtavirateriti zeSaH, dvitIyAH - sUtroktakramApekSayA apratyAkhyAnAvaraNAste cate kaSAyAzca, kaSyate-hiMsyate yena yasmin vA prANI sa kaSaH- karma bhavo vA tasyAyo - lAbho yebhyaste kaSAyAH, tathA
Page #236
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhaMgAgA.27 // 103 // nava.bRha. coktam- kammaM kasaM bhavo vA kasamAo siM jao kasAyA te / " teSAmudaye-vipAke ' tIvrANAM' utkaTAnAM prANAtipAte prANAti "bhavati ' jAyate 'zrAisya, zrAvakasya dezaviratibhAjaH, nanu bandhAdInAmapratyAkhyAtatvAtkathaM tatkaraNe bhaGgaH ?, atha te'pi pratyAkhyAtAstarhi sUtroktavatadvAdazasaGkhyAvirodhaH, eteSAmapi pRthak pratyAkhyAtatvena / bhinnavatarUpatApatteH, satyaM, prANAtipAte pratyAkhyAte bandhAdayo'pi pratyAkhyAtAH, tadupAyatvAtteSAM, na hi kAraNanirvRtti|| mantareNa kAryanirodhaH kartuM zakyaH, ata AkuTTikayA bandhAdividhAne'pi bhaGga iti, yaccoktam 'atha te'pi pratyAkhyAtA | ityAdi, taccAyuktameva, vizuddhahiMsAviratisadbhAve tatsaMbhavasyaivAbhAvAt, yadyevaM kathaM prAktanahAre'mISAmaticAratvamuktaM ?, satyamuktaM, kintu vivakSayA, tathAhi-yadA mArayAmIti saGkalpAbhAve'pi kopAdivivazaH paraprANaprahANamavagaNayan| | || bandhAdyArabhate tadA niSkaruNatayA vratAnapekSasya dezena viratibhaGgo, na sarvAtmanA, tathA pravRttasyApyagre prANAtipAtA siddherato bhaGgAbhaGgarUpavivakSayA'ticAratvamamISAmuktaM, taduktaM-' na mArayAmIti kRtavratasya, vinaiva mRtyu ka ihAticAraH? / nigadyate yaH kupito vadhAdIn, karotyasau syAnniyame'napekSaH // 1 // mRtyorabhAvAnniyamo'sti / tasya, kopAiyAhInatayA tu bhagnaH / dezasya bhaGgAdanupAlanAcca, pUjyA atiicaarmudaahrnti||2||" iti gaathaarthH||27|| Join Education For Private Personel Use Only Www.jainelibrary.org
Page #237
--------------------------------------------------------------------------
________________ uktaM bhaGgadvAramadhunA bhAvanAdvAraM nigadyate paNamAmi ahaM nicaM AraMbhavivAjiANa vimalANaM / sabajagajIvarakkhaNasamujjayANaM muNigaNANaM // 28 // iha pratipannaprathamANavatena zrAvakeNa trikAlamapyevaM cintanIyaM yathA 'praNamAmi, praNipatAmi namaskaromItiyAvat ahamityAtmanirdeze 'nityaM' sadA ' munigaNebhyaH , sAdhuvRndebhya ityuttareNa sambandhaH, SaSThayAzcaturthyarthatvAd , yaduktaM- chadrI vibhattae~ bhannai cautthI , sA ca praNamAmIti kriyAyoge, yathA-"tasmai tattvavidAM varAya jagataH zAstre praNamye" ti, kIdRzebhyaH? ityAha-ArambhavivarjitebhyaH, prAkRtadatvAt ktAntasya paranipAtaH, vivarjitaH-tyakta ArambhaH-pRthivyAdyupamadoM yaiste tathA tebhyaH, ata eva vigato malo-bhAvataH krodhAdirUpo yebhyaste vimalAstebhyaH, vivarjitArambhatvasyaiva vizeSaNadvAreNa hetumAha-'jagati loke 'jIvAH' sUkSmabAdarAdibhedabhinnA ekendriyAdipaJcendriyAntAzcaturdaza, yaduktam-" egidiya suhumiyarA sanniyara paNidiyA ya sbiticuu| pajjattApajjattA bheeNaM codasaggAmA // 17 // " jagajjIvAH sarve ca / Jain Education Interational For Private Personal Use Only
Page #238
--------------------------------------------------------------------------
________________ navapada .104 te jagajjIvAzca sarvajagajjIvAsteSAM rakSaNaM-pAlanaM tatra samyak-siddhAntoktavidhinA udyatA-udyaktAH sarvajaga-INmANAtipAte jIvarakSaNasamudyatAstebhyaH, vizeSaNasAphalyaM ca hetuhetumahAvena bhAvanIyaM, tathAhi-rakSAyAmanuyuktA nArambha ||pAvasaI bhAvanA mRtyajanti na cAtyaktArambhA nirmalA bhavantIti gAthArthaH // 18 // gA. 28-29 uktaM navabhedamapi prathamANuvratamidAnI dvitIyasyAvasarastadapi navabhedamataH prathamabhedena tAvadAha-- aNabhUyaM ubbhAvai, hUyaM niNhavai taha ya vivarIyaM / garihA sAvajaM vA aliyaM emAirUvaM tu // 29 // 'aNahayaM ti prAkRtatvAd 'abhUtaM' asatyaM tad 'udbhAvayati' prakAzayati yaditi gamyaM, yathA / zyAmAkatandulamAtra AtmA lalATastho hRdayasthaH sarvavyApI vetyAdi, asatyatvaM caitadvacasAmanubhavabAdhitatvAta, tathAhi-11 etAvanmAtratve AtmanaH sakalazarIrAdhArasukhaduHkhAdyanubhavo na bhavediti sUkSmadhiyA bhAvanIyaM, sarvavyApitve zarIrAbahirapi caitanyamanubhUyetetyAdi doSajAtaM granthAntarataH paribhAvyam , evaM-" eka eva hi bhUtAtmA, dehe dehe vyvsthitH| // 104 // ekadhA bahudhA caiva, dRzyate jalacandravat // 1 // " ityAdyapyabhRtam, ekAtmatve hyekasya sukhaduHkhabandhamokSAdisadbhAve / in Educh an inte way.jainelibrary.org
Page #239
--------------------------------------------------------------------------
________________ sarvasya tatprasaGgAditi, tathA 'bhUtaM ' satyaM tannihnavate yaditi dRzya, yathA nAstyAtmA nAsti paraloka ityAdi, tathA / viparItam-anyathA yahavItIti zeSaH, yathA balIvardo'zvAdiriti, athavA yathA bauddhAH prAhu:-kSaNakSayi jJAnamevAtmA, sAGkhyA vA nityaikasvarUpa iti, 'garihaM 'ti gardA-nindA yatkarotIti gamyaM, yathA kANaH kubjo dAsastvamityAdi, sAvadhaM ' sapApaM yadvadatItyadhyAhAraH, yathA damyantAM gorathakA ityAdi, vAzabdaH samuccaye, 'alIka' anRt| mevamAdirUpaM tadbhavatItyadhyAhRtakriyayA sambandhaH, uktaJca-" yad bhAvadoSavad vAkyaM, tattvAdanyatra varttate / sAvA IN vA'pi yahAkyaM, tatsarvamanRtaM viduH // 1 // " tathA AdizabdAdyadAtmaparobhayeSAM saGklezopaghAtAdihetustadanRtamiti gAthArthaH // 29 // uktaM yAdRzadvAraM, bhedadvAramadhunocyate kaNNAgobhUmAliyanAsavahAraM ca kUDasakkhenaM / bheyA ya tassa paMca u havaMti ee jiNuTThiA // 30 // kanyA ca-kumArI gauzva-bahulA bhUmizva-bhUriti dvandvastAsu viSaye'lIkam-anataM kanyAgobhUmyalakiM, Jan Education Inter For Private Personel Use Only
Page #240
--------------------------------------------------------------------------
________________ navapada2mRSAvAde gA. 30 .105 // ihAlIkazabdasya isvatvazrutiH prAkRtazailyA, tacca tathA nyasyate-nikSipyate rakSaNAyAnyapArzve ghiyata iti || nyAso-nikSepakastasyApaharaNamapahArazca-apalapanamiti punaH samAhAradvandvaH, ete catvAro bhedAH, 'caH / samuccaye || bhinnakramaH tena 'kaTasAkSyaM ca vyaMsakasabhyatvamiti paJcamaH ata evAha-bhedAH, prakArAH caH pUraNe : mRSAvAdasya 'paJcati paJcasaGkhyAH tuzabdaivakArArthatvAtpaJcaiva bhavanti' syuH 'ete' kanyAlIkAdayaH |'jinoddiSTAH' jinaiH-vItarAgairuddiSTAH-kathitA iti / tatra kanyAlIkamabhinnakanyAM bhinnakanyA vakti viparyayaM vA, idaM ca sarvakumArAdidvipadaviSayAlIkopalakSaNaM, gavAlIkaM tvalpakSIrAM gAM bahukSIrAM viparyayaM vA vadati, idamapi sarvacatuSpadaviSayAlIkopalakSaNaM, bhUmyalIka parasatkAmapyAtmAdisatkAM bhuvaM brUte viparyayaM vA, etacca zeSApadadravyaviSayAlIkopalakSaNaM, yadyevaM dvipadacatuSpadApadagrahaNameva karamAnna kRtam ?, atrocyate, kanyAlIkAdInAmatigarhitatvena rUDhatvAt , nyAsApahArasya ca steyasvarUpasyApyapalAparUpatayA mRSAvAdatvAdihopAdAnaM pUrvAdikebhyo bhedazca, kUTasAkSyaM tat krodhamatsarAdyabhibhUtaH pramANIkRtaH san kUTaM vakti-yathA'syAhamatra sAkSI, asya cAnyapApa-17 samarthakatvalakSaNaM vizeSamAzritya pUrvebhyo bheda iti gAthArthaH // 30 // 105. For Private Personel Use Only w
Page #241
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education Intern vyAkhyAtaM bhedadvAramadhunA yathA jAyata ityetaducyate dugatiga duga duga duga ekkageNa egeNa hoi tivihaM tu / iga duga iga ekeNaM vayANa eseva gahaNavihI // 31 // bhaGgaH asyA bhAvArthaH-iha vrataM pratipitsuH ko'pi kiJcitpratipadyate, zrAvakatratapratipatterbahubhaGgatvAt tat ta dullekha darzanArthamiyaM gAthA, tatra ' dugatigati dvividhatrividhena-karaNakAraNamanovAkkAyasvarUpeNaiko sUcitaH, zrAvakasya sarvatrAnumaterapratiSedhAt, yazca bhagavatyAM trividhaMtrividhenetyayamapi bhaGgo bhaNitaH sa viSayavi - bhAgena kasyacicchAvakasya kasyAJcidavasthAyAM kvacidvastuni kasmiMzcitkSetrAdau vijJeyo na sarvatra, bhaGgAbhilApazcaivaM / na karomi na kArayAmi manasA vAcA kAyeneti, 'dugaduga' tti dvividhaM dvividhena bhaGgatrayaM sUcitaM pUrvoktAdeva hetoH, evamuttaratrApi heturbhAvyaH, uccAraNaM cetthaM na karomi na kArayAmi manasA vAcA 1 manasA kAyena 2 vAcA kAyena 3 | 'dugaekkageNaM ti anenApi trayo bhaGgAH, taduktizcaivaM na karomi na kArayAmi manasA 1 vAcA 2 kAyena 3 / raNa hoi tivihaM tItyanena hau, tau cemau-na karomi manovAkkAyaiH 1 na kArayAmi manovAkkAyaiH 2 / L jainelibrary.org
Page #242
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2mRSAvAde navapada- igadage / tyanena tu SaD bhaGgAH, te ceme-na karomi manasA vAcA 1 na karomi manasA kAyena 2 na karomi vAcA vidhAnadvAra kAyena trayaH 3, evaM na kArayAmItyanenApi trayaH 3, sarve SaT ' ega ikkeNa mityanenApi SaT, te ca na karomi ma go. 31 // 106 // manasA 1 vAcA 2 kAyena 3, evaM na kArayAmItyanenApi trayaH sarve SaT, paNNAmapi padAnAM sarvasaGkhyA 21, tathA / coktaM-" duvihativihAi chacca u, tesiM bheyA kameNime huNti| paDhamekke dunni tiyA dugega do chacca igavIsA // 1 // " // eSAM ca sthApanA- ete cottaraguNAviratasahitA aSTa, tathA ca niyuktikAra:-" duvihativiheNa paDhamo || duvihaM duviheNa bIyao hoi / duvihaM egaviheNaM, egavihaM ceva tiviheNaM // 1 // egavihaM duviheNaM ekaka-101 viheNa chaTThao hoi / uttaraguNa sattamao avirao ceva aTThamao // 2 // " asyaiva ca SaTkasyANuvratapaJcakaikAdi. saMyogApekSayA SoDaza sahasrANi aSTau zatAni SaDuttarANi bhaGgAnAM bhavanti, tadAnayanopAyazca " egavae chabbhaMgA nidivA sAvayANa je sutte / te ciya payavuDDIe sattaguNA chajjuyA kamaso // 1||"tti gAthAto boddhavyaH // 10 // tathAhi-prANAtipAtAkhye ekasmin vrate ye vividhatrividhAdayaH SaDa bhArate ca saptakena tADitAH Jain Education Intel For Private & Personel Use Only Ww.jainelibrary.org
Page #243
--------------------------------------------------------------------------
________________ SaDyutAzcoktasakhyAM pUrayanti, yataH-SaT saptaguNAH SaDyutAzcASTacatvAriMzadbhavanti 48, iyaM ca saptaguNA SaDyutA / trINi zatAni dvicatvAriMzadadhikAni 342, etAni ca saptaguNAni SaDyutAni caturvizatizatAni 2400, etAnyapi saptaguNAni SaDadhikAni SoDaza sahasrANyaSTau zatAni SaDuttarANi 16806 / athavA prakArAntaraM kathyate. prANAtipAtAdInAM paJcAnAM padAnAmekasaMyogena paJca 5 dvikasaMyogena daza 10 trikasaMyogena daza 10 catuSkasaMyogena paJca 5 paJcakayogenaikaH 1, tathA coktam-"paMcaNha'NuvvayANaM ekagadugatigacaukkapaNagehiM / paMca ya dasa dasa paNagekkago ya saMyoga nAyavvA // 1 // " saMyogAnayanopAyazcAyam-" ubhayamuhaM rAsidugaM heDillAnaMtareNa bhaya paDhamaM / laDaharAsivihatte, tassuvAra guNaM tu saMjogA // 1 // " asyA bhAvArtha:-ubhayamukham-uparyadhobhAvena rAzidvayaM, dvitIyapaGktAvitthaM sthApayitvA'dhastyarAzera- 33111 ntyAnantaro yo'Gko dvikastenoparitanarAzerantasya paJcakasya bhAge hRte jAtaM sAIdvayaM 2 // labdhaM ca punaruparitanAGkena catuSkena guNitaM jAtaM daza 10, dvikasaMyogasaGkhayeyaM, evamanye'pi saMyogA AnetavyAH, navaramuparitanarAzAvAgatadazAyaGkasyaivAdhastyarAzitrikAdinA bhAgahArAdi kartavyaM, athavA pazcAnAM padAnAmekasaMyoge pratyekaM paJca 5, dvikasaMyoge daza, te caivaM-prathamadvitIyaprathamatRtIyaprathamacaturtha Jain Education Inter For Private Personel Use Only Marjainelibrary.org
Page #244
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvakavrata bhaMgA navapada- prathamapaJcamacAraNayA catvAraH 4 dvitIyatRtIyadvitIyacaturthadvitIyapaJcamacAraNayA trayaH 3 tRtIyacaturthatRtIyapaJcamacAra- 2mRSAvAde TNayA dauracatutheMpaJcamacAraNayA tvekaH, sarve daza 10 / evaM trikAdisaMyogacAraNA'pi kartavyA, tathA coktam-" aha-IN // 107 // vA payANi ThaviuM, akkhe ghettaNa caraNaM kujjA / ekkagadgAijoge, bhaMgANaM saMkha kAyavvA // 1 // " tatazca prANAti pAtAdipadAni dvividhatrividhAdibhiH SadbhiH padairyAn bhaGgAn labhante te pratyekaM saMyogasaMkhthayA guNitA mIlitAzcoktasaGkhyAM pUrayanti, tathAhi-yathA prANAtipAtaH SaT bhar3AnApnoti, tathA mRSAvAdAdayo'pi, ityekasaMyogasaGkhyayA / paJcalakSaNayA SaD guNitAstriMzat 30, tathA prANAtipAtamaSAvAdadvikayoge yathA SaTtriMzat tathA zeSadvikayoge'pi, ataH SaTtriMzata hikasaMyogairdazabhirguNitAstrINi zatAni SaSTayadhikAni 360tathA prANAtipAtamRSAvAdAdattAdAnatrikayoge yathA dve zate SoDazottare 216 tathA zeSatrikayoge'pyato ve zate SoDazottare trikasaMyogairdazabhirguNite ekaviMzatiH / zatAni SaSTayadhikAni 2160, tathA prANAtipAtAdicatuSkayoge yathA dvAdaza zatAni SaNNavatyAdhikAni 1296 evaM zeSacatuSkayoge'pi, ato dvAdaza zatAni SaNNavatyadhikAni catuSkasaMyogaiH paJcabhirguNitAni catuHSaSTizatAnya. zItyadhikAni bhavanti 6480, paJcakasaMyogasya tvakatvAttadguNarAzeH kSayavRddhayabhAvAtsaptasaptatiH zatAni // 107 // Jain Education Interational For Private & Personel Use Only iww.jainelibrary.org
Page #245
--------------------------------------------------------------------------
________________ AADur Grahalular GPAuru Gro RAMANAND SaTsaptatyadhikAnItyavasthitaiva saGkhyA. 7776 sthApanA ceyam-- vratayantrasthApanA ceyam- bhaGgAprA| ma ada meM 4 bhilApazcaivaM-prANAtipAtaM pratyAcakSe dvividhaM trividhenetyAokasaM mo. hikayoge prANAtipAtaM pratyAcakSe| mRSAvAdaM ca dvividhatrividhena, prANAtipAtaM dvividhatrividhena mRSAvAda dvividhadvividhenetyAdi yAvat prANAtipAtena mUlapadasthena mRSAvAdAta sarvapadagAmino labdhA bhaGgAH SaT 6, punaH prANAtipAtena kramazaH sarvapadagA-51 minA prAptAH SaTtriMzad 36 bhaGgAH, evaM zeSadvikasaMyogeSvapyUhyaM, trikayoge prANAtipAtaM mRSAvAdamadattAdAnaM ca / pratyAcakSe dvividhatrividhena, prANAtipAtaM mRSAvAda dvividhatrividhenAdattAdAnaM dvividhahividhenetyAdi yAvatprANAtipAtamRSAvAdAbhyAM svasthAnAdacalitAbhyAmadattAdAnAtsarvacAriNo labdhA bhaGgAH SaT 6 tato mRSAvAdacAraNayA / SaTtriMzat 36 prANAtipAtacAraNayA tu he zete SoDazottare 216, evaM zeSatrikayogeSvapi, catuSkayoge / trINi padAni tAnyeva turyapadaM maithunaM dvividhatrividhena pratyAcakSe, punaH padatrayaM tathaiva maithunaM tu dvividha Jain Educational w ww.jainelibrary.org
Page #246
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvakavratabhaMgA: // 108 // navapada- dvividhenetyAdi yAvaSaT 6 punaH tRtIyapadasya cAraNayA SaTtriMzat 36 dvitIyapadasya dve zate SoDazottare 2mRSAvAde ||216, prathamapadasya dvAdaza zatAni SaNNavatyadhikAni 1296, evaM zeSacatuSkayoge'pi. paJcakayoge tu catvAri tAnyeva paJcamaM ca parigrahapadaM dvividhatrividhena pratyAcakSe. punaH padacatuSTayaM tathaiva, parigrahapadaM| tadvividhadvividhAdinA yAvahaGgAH SaT, tatastUryapadacAraNayA SaTtriMzat 36 tRtIyacAraNayA dve zate SoDazottare | 216 dvitIyacAraNayA dvAdaza zatAni SaNNavatyadhikAni 1296 prathamacAraNayA tu saptasaptatiH zatAni SaTsaptatya. cAdhikAni 7776, evaM dvAdazavratabhaGgA apyUhyAstatsaMkhyA ca-" terasakoDisayAI. culasIjuyAI bArasa ya lakkhA / / sattAsIi sahassA. do ya satA taha duraggA ya // 1 // " AnayanopAyacodbhAvyaH, tathA ye'pi dvividhatridhAdipadeSu SaTsu cAraNA krameNaikaviMzatibhaGgA labdhAste'pi paJcavratacAraNayA dvAdazavratacAraNayA vA'nyAnyAM bhaGgasaGkhyAmupajanayanti, tadAnayanopAyazca ' igavIsaM khalu bhaMgA nihiTThA sAvayANa je sutte / te cciya bAvIsaguNA igavIsaM pakkhiveyavyA // 1 // " anena ca labdhaM paJcavratabhaGgaparimANaM yathA ekapaJcAzallakSAH tripaJcAzatsahasrANi SaTa IN zatAnyekatriMzadadhikAni 5153631, prAguktasaMyogAdivaktavyatayA cedaM labhyate, tasya ca mUlasaMyogaguNya Jain Eduent an inte For Private & Personel Use Only W w.jainelibrary.org
Page #247
--------------------------------------------------------------------------
________________ guNakArAgatakrameNa yAdRzI sthApanA bhavati tAdRzyupadaya'te, atra cAgatapadaikIkaraNe uktasaG-|| khyApatirbhavati, dvAdazavatabhaGgasaGkhyA tvanenaiva krameNa svayamabhyUhyeti, evaM tAvadAvazyakaniyuktyabhiprAyeNa bhaGgaprarUpaNA kRtA, sAmprataM bhagavatyabhiprAyeNopadayate-" tinni tiyA tinni duyA tinnikkekA ya hoti joesu / tidueka tiduekaM tiduekaM ceva karaNAI // 1 // " asya sthApanA ||}}}33133] atra caikahikatrikasaMyogacintanayA ekonapaJcAzad bhaGgA bhavanti, tathA coktam-" maNavaikAiyajoge karaNe kArAvaNe aNumaINa / ekkagadgatiyajoe sattA satteva iguvannA // 1 // " eteSAM cAyamabhilApaH-na karomi na kArayAmi kurvantaM nAnujAnAmi manasA vAcA kAyeneti trividhatrividhenaiko bhaGgaH 1 vividhadvividhe prayo bhaGgAH, te caivaM-na karomi na kArayAmi kurvantaM nAnujAnAmi manasA vAcetyekaH 1 manasA kAyeneti dvitIyaH 2 vAcA kAyaneti tatIyaH 3 trividhaikavidhe'pi trayo, yathA-na karomi na kArayAmi kurvantaM nAnujAnAmi manasetyekaH 1 vAceti | dvitIyaH 2. kAyeneti tRtIyaH 3, hividhatrividhe ca trayo, yathA-na karomina kArayAmi manasA vAcA kAyenekaH! na karomi kurvantaM nAnujAnAmi taireva dvitIyaH, na kArayAmi kurvantaM nAnujAnAmi taireva tRtIyaH 3, dvividhadividhe| Jain Education inte s aw.jainelibrary.org
Page #248
--------------------------------------------------------------------------
________________ vidhAdyAH INItu nava, yathA na karomi na kArayAmi manasA vAcaikaH 1 manasA kAyena dvitIyaH 2 vAcA kAyena tRtIyaH 3 na vatabhaMgAH 2mRSAvAde karomi nAnujAnAmi manasA vAcetyAdayastrayaH 3, na kArayAmi nAnujAnAmi manasA vAcetyAdayo'pi trayaH 3, sarve| trividhtri|| 109 // nava, dvividhaikavidhe'pi nava, tadyathA-na karomi na kArayAmi manasaikaH 1 vAcA dvitIyaH 2 kAyena tRtIyaH 3, na. karomi nAnujAnAmi manasetyAdayastrayaH 3, na kArayAmi nAnujAnAmi ityAdayo'pi trayaH 3, sarve nava 9, ekavidhatrividhe tu trayo, yathA-na karomi manovAkkAyairekaH 1, na kArayAmItyetaireva dvitIyaH 2 nAnujAnAmItyetaireva tRtI-.. yakaH 3, ekavidhadvividhe tu nava, tadyathA-na karomi manasA vAcaikaH 1 manasA kAyena dvitIyaH 2 vAcA kAyena tRtIyaH3, evaM na kArayAmi nAnujAnAmItyetayorapi trayastrayaH3, sarve nava 9, ekavidhaikavidhe'pi nava 9, tadyathA-na karomi manasaikaHzvAcA dvitIyaH 2 kAyena tRtIyaH3, evaM na kArayAmi nAnujAnAmyanayorapi trayastrayaH3, sarve nava, sarve saMyogAgatamIlane caikonapaJcAzadbhavanti 49, kAlatrayaguNane ca saptacatvAriMzadadhikaM zatamiti 147, tathA coktaM-" paDhameko tinnitiyA, donninavA tiNi donavA ceva / kAlatieNa ya guNiyaM sIyAlaM hoi bhaMgasayaM // 1 // " ete ca ye nava mUlabhedAH [ granthAnam 3000 ] saMyogabhedAzcaikonapaJcAzadatra pratipAditAste vratapaJcakena vratadvAdazakena vA ] Jain Education ! For Private Personal Use Only
Page #249
--------------------------------------------------------------------------
________________ cintyamAnA bahutarAM saGkhyAmApUrayanti, tadAnayanopAyazca-"egavae nava bhaMgA nihiTThA sAvayANa je sutte / te cciya dasaguNa kAuM nava pakkhevaMmi kAyavyA // 1 // iguvannaM khalu bhaMgA, niTThiA sAvayANa je sutte / tecciya pannAsaguNA / eguvannaM pakkhiveyavvA // 2 // " iti gAthAhayAdboddhavyaH, bhAvanA tu pUrvoktaiva, bhaGgasaGkhyA tu paJcAnAM vratAnAM nabhiH padairiyaM--navanavatiH sahasrANi nava zatAni navanavatyAdhikAni 99999, ekonapaJcAzatA sviyaM-ekatriMzakoTyazcaturviMzatilakSAH navanavatiH sahasrANi nava zatAni navanavatyadhikAni 312499999, yahA prAguktasaMyogAdikrameNeme saGkhye samAneye, tatsthApanAkramazca dvayorapi yathAkrameNAyaM draSTavyaH-LuitareevaM dvAdazavata|| bhaGgasaGkhyA'pyAneyA,eSAM ca dvAdazAdaya eva guNakArAH,yathoktam-"bArasa12chAvaTThIviya66 / bIsahiyA do ya 220 paMca nava cauro 495 / do nava satta ya792ca u donni nava ya923do nava ya sttev729||1||pnn nava / cauro 495 vIsA ya donni 220 chAvaTri 66 bArase 12ko shy| sAvagabhaMgANa ime savvANaM haMti gunnyaaraa||2||"ityaadikrmenn bhaGgakasvarUpaM parijJAya maSAvAdaviratiH svabhAvAdyAlocanapUrvakaM svIkartavyetyadhyAhRtapadasaMTaGkaH, itthamevAsau 5019para 2827 Jan Education Intema For Private Personal Use Only
Page #250
--------------------------------------------------------------------------
________________ navapada doSe vasurAjodAharaNaM gA. 32 // 110 // jAyata itikRtvA, kuta evamiti cehamaH yata ityadhyAhArAd yasmAd vratAnAM prANAtipAtaviratyAdInAmeSaH-evaM uktarUpo / 2mRSAvAde 'grahaNavidhiH upAdAnAmnAyo 'jJAtvA'bhyupagamya pAlanaM viratiriti vacanAta, tathA ca niyuktikAraH-*sIyAlaM bhaMgasayaM jassa visohIeN hoi uvaladdhaM / so khalu paccakkhANe kusalo sesA akusalA u // 1 // " iti gAthArthaH // 31 // uktaM yathA jAyata iti dvAram , adhunA doSahAramucyate aliyaM ca jaMpamANo mRgattAINi lahai dukkhANi / jAyai tahA (taha tassa) nihaNaM vasurAyA etthudAharaNaM // 32 // 'alIkaM' anRtaM 'caH pAdapUraNe 'jalpana' bruvan 'mUkatvAdIni' vAgvikalatvAdIni 'labhate / / prApnoti 'duHkhAni' asAtodayarUpANi, paraloka iti gamyate, taduktam-" mUkA jaDAzca vikalAH, vAgdhInA vAgju. gupsitaaH| pUtigandhimukhAzcaiva. [ narA ] jaaynte'ntbhaasskaaH||1||" nanvayaM paraloke doSaH, ihaloke tasya kiM| | bhavati ? ityAha-'jAyate ' bhavati ca tathA tasyeha loka iti zeSaH 'nidhanaM ' kSayaH, vasurAjA 'atra' anute / udAharaNaM' dRSTAnta iti gAthA'kSarArthaH // bhAvArthastu kathAnakagamyastaccedam ihaiva jambUdvIpe bhAratavarSAlaGkArabhUtaH sUrasenAbhidho dezaH, tatra mUrttimatI nagarI, tasyAM harivaMzagaganamaNDala // 110 // Jain Education in For Private & Personel Use Only MIww.jainelibrary.org
Page #251
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education Inte | maNDanaM saumyatvakAntimattvAdiguNasamudayasamupahasita candro'bhicandro rAjA, tasya putro vasukumAraH, sa cAnyadA vidyAgrahaNayogya iti matvA tannagarIvAstavyasyaiva kSIrakadambakAbhidhAnopAdhyAyasya satkArapUrvakaM samarpitaH itazca tatputraH parvatako nArada chAtrastadaiva tatpArzve paThitumupasthitau tatastAMstrInapyasau vedamadhyApayituM pravRttaH, anyadA cAkAzacAriNau sAdhU gacchantau tAn paThataH samAlokyaikena sAdhunA dvitIyasya kathitaM yathA ya ime vedamadhayante eteSAM dvAvadhogAminAveka UrdhvagAmIti etacca kSIrakadamba kopAdhyAyena zrutaM, sAdhU ca taddadantAvevAdarzanIbhUtau, upAdhyAyastvadhRtyA mahatyA gRhItaH cintayati ca yathA mayaite vedArthajJAH kRtAH, anya sakalazAstravidazca, anenAbhisandhinA yathA'mI avagatAzeSazAstra rahasyAH zAstroditAnuSThAnAsevanapUrvakaM paramapadamArAdhayiSyanti, yAvadAstAM tat, pratyutAdhogAminau dvAveteSAM bhaviSyataH, na ca sAdhuvacanaM mRSA, tadaho pazyAnyathaiva cintyante purupArthAH puruSeNa anyathA ca bhavanti, tadahamapi yAvajjarAjarjaritavapuH sakalapuruSArthanirvarttanApaTiSTo na bhavAmi tAva - tsvahitamAcarAmIti vicintya saMsAraviraktacittastathAvidhAcAryasamIpe pravajyAM pratipede, ugratapazcaraNaratazca kaJcitkAlaM | bhUtvA lokAlokaprakAzanapratyalaM divyaM kevalajJAnamutpAdya niHzeSakarmakalaGkavikalo mokSaM prAptaH / vasuzcAbhicandreNa v.jainelibrary.org
Page #252
--------------------------------------------------------------------------
________________ navapada 2 mRSAvAde // 111 // Jain Education Inte , rAjJA svarAjye'bhiSiktaH, svayaM ca niSkrAntaH / tato vasurAjA stokakAlenaivApratihatazAsano jAtaH / itazca anyadA | mRgayAgatena lubdhakena kenacinnAtidUravarttinaM mRgamAlokya karNAntAkRTakodaNDena mukto bANo yAvadasAvagrataH pratissvalitaH sammukhameva samAyAtaH, tatastena cintitaM - kimetaditi yAvadagre gatvA'valokayati tAvadavagataM sphATika zileti, tato'dbhutaM ratnameSA khalu zilA, etadantaritamRgavipralabdhabuddhinA hi mayA bANapreraNaprayAso trihitaH, iddazaratnAnAM ca nRpatireva yogya ityato rAjJo nivedayAmi yena viziSTaratnadarzanatuSTo mahAprasAdaM vida- | dhAtIti vicintyAbhijJAnaM sa kiJcidvidhAya gato vasurAjasamIpaM kathitaH zilAvRttAntaH, tato'sau tAmAnAyya pracchannaM pradhAnavaijJAnikaiH siMhAsanaM kArayitvA''sthAnamaNDape nyavIvizat, tAMzca vaijJAnikAn saha tena lubdhakena janaprasiddhiparihArecchayA pracchannameva vyApAditavAn, tasmiMzca pradeze na kecana pravezaM labhante, tato rAjA siMhA| sanopaviSTa AkAzastha iva jJAyate, tato rAjyAntareSvapyevaM prasiddhirabhRd, yathA vasurAja AsthAnamAkAzagato vidadhAti satyaprabhAvena, nArado'pi tasya sahAdhyAyI svagRhaM gato'nekeSAM chAtrANAM vyAkhyAnaM karoti zrAvakadharme cAnupAlayati, parvatakastu tatraiva svaziSyebhyo'nekebhyo vedAn vyAkhyAnayati, anyadA ca nAradaH svaziSyapa | vasurAjakathA // 111 // w.jainelibrary.org
Page #253
--------------------------------------------------------------------------
________________ rivAro gurubhrAtRsnehena parvatakaM draSTuM tatraiva samAyAtaH, harSavazodbhinnabahularomAJcazca praviSTastadgRhaM, dRSTaH parvatakena, kRtA AsanadAnAdikA pratipattiH, pRSTA parasparaM sukhaduHkhavArtA, sthitvA ca kiyantamapi kAlamuktaM nAradena-bhrAtaH! kriyatAM vyAkhyAnaM, mA vimukhIkriyantAmime ziSyAH, na hyanadhyAyAyAhamAyAtaH, tataH parvatako yad vedeSu yAgavidhAne'rddhavyAkhyAnamuktavAn tadvyAkhyAtumArabdhaH, tatra cedaM sUtrama'ajairyaSTavyaM" asya vyAkhyA-ajAH-chAgAsteyaSTavyaM-yAgaH karaNIya iti. atrAntare nAradena bhaNitaM-maivaM vocaH, yAgavidhAne hi varSatrayaparyuSitA brIhyAdayo na jAyante-na rohantItikRtvA'jA bhaNyante, tairyaSTavyaM, na tu chAgaiH, tatazca tayoruttarapratyuttareNa mahAn vivAdo jAtaH, tasmiMzca sati tAbhyAmuktaM-yathA'smAkaM vasurAjastRtIyaH shaadhyaayii| babhUva so'trAtheM pramANaM, kevalaM yo jetavyastasya jihvAchedo vidhAtavyaH, evaM pratijJAyAM vihitAyAM naardH| samutthAya svacchAtraparivAraH svAvAsaM gataH, parvatako'pi svakIyazrotRn visRjya mAtRsamIpaM gatvA nAradavRttAntaM niveditavAn, tatastayA'vAdi-yathA nAradena vyAkhyAtaM tathA taba pitrA'pi, evaM mama smRtiH, tatastenoditaM-yadyevaM bhavatu mama jihvAcchedaH, tayoktaM-vatsa ! motsuko bhUH, tvayA hi rAjA pramANamAdRta Aste, atastamevopasarpAmaH, mA kadAci N Jain Education For Private Personal use only OTww.jainelibrary.org
Page #254
--------------------------------------------------------------------------
________________ kathA navapada- IN |duparodhavazIkRto nRpatistvatpakSamapi pUrayati, evamuktvA gatA sA saputrA nRpasamIpaM, prAptA dauvArikabhUmi, niveditaM vasurAja2 mRSAvAde dvArapAlena rAjJaH, yathA-deva ! upAdhyAyI parvatakazca tvAM draSTumicchataH, rAjJoktaM--pravezaya zIghraM, asAvapi ythaa''jnyaap|| 112 // yati deva ityabhidhAya pravezitavAn tato rAjJA upAdhyAyI parvatakaM ca prati kRtamabhivAdanaM, tAbhyAmapyukta AzIrvAdaH, rAjJA'pi dApite upavezanake bhaNitaM-prabhUtakAlAdasmAkaM smRtaM, kimambAyAH prayojanaM mayA ?, dIyatAmAdezaH, tatastayoktaMvyAkSepabahulatayaitAvanti dinAni bhavadbhiH saha darzanaM na kRtaM, yacca kArya pRSTaM vatsena tatpunarekAnte bhaNanIyaM tato rAjJA taha-G canAnantarameva zIghramutsAritaH sakalo lokaH, sA'pi parvatakaM samIpa eva vidhAya kathitavatI nAradavRttAntaM jihvAcchedapratijJAvasAnaM, tadidAnI kRtyamakRtyaM ca yadahaM bhaNAmi tadavazyaM tvayA'bhyupagantavyamiti, kiMbahunA ?, yathA mama putro na / jIyate tathA karttavyaM tatastaduparodhena pratipannaM rAjJA, athavA karNaviSaM mahAviSametat apariNatasattattvAmatasya kAMna / viDambanAmupajanayati?, taduktam-"karNaviSeNa ca bhagnaH kiM kiM na karoti bAlizo lokaH / kSapaNakatAmapi dhatte meM // 112 // pibati surAM narakapAlena // 1 // " tato hRSTA parvatakamAtA, samaM putreNa nirgatA bhavanAt, jAtaH sarvanagaryA janapravAdo yathA nAradaparvatakayomahAbAdo rAjJo'gre prAtarbhaviSyati. tato rAjA dvitIyadivase saMpUrNamAsthAnaM dattvA nArada Jain Education Inter For Private Personal use only Trjainelibrary.org
Page #255
--------------------------------------------------------------------------
________________ | parvatakAvAkAritavAn , tAvapi saparivArau samAyAto, upaviSTau ca dattopavezanako ucitasthAne, militAzca mantrimahAmantrisAmantapramukhA rAjalokAH, AyAtAzcAneke vedavicakSaNAH, tatasteSu nijanijasthAnopaviSTeSu dikpAlAnAM | devatAnAM cAghoSaNAM kRtvA bhaNitaM madhyasthapuruSairnRpasammukha-deva! nAradaparvatakAbhyAM vyavahAre tvaM pramANIkRtastadidAnI bhavadbhistatsatyaM vaktavyaM yena na prabhavanti nadIvegAH na chalanti zAkinIbhUtAdayaH vazIbhavanti devAH na dahati vaizvAnaraH, sarvathA yathA kSIrakadambopAdhyAyena vyAkhyAtaM tathA kathayantu bhavantaH, vasurAjena bhaNitaM-nAhamalIke bhaNAmi, yataH/ satyavAditvenavAsthAnAvasaramAkAze karomi tasmAnmA'tra zaGkA kadAcitkRthAH, yaduta vasurAjo'satyavAdItyabhidhAya ajAH chAgA yAgavidhAne kSIrakadambopAdhyAyena vyAkhyAtA ityevaM mama smRtiH, tato'trAntare tasya kuladevatA kopamupagatA satI cintayAmAsa-ahaha ! kathamanena pArena asatyasandhinA vyalIkapratipAdanakalaGkena kalaGkito nirmalo'pi nijavaMzaH, tadarzayAmyetasyedAnI pApaphalamiti vicintya tathA hato yathA siMhAsanAnnipatitamAtra eva nidhanamupagataH, tato lokena vasurAjasya tathAvidhAmavasthAmavalokya parvatako'pi dhikAritaH, nAradazca surAsuragandharvAdibhiH saMpUjito, lokasakAzAtparAM zlAghAM prApta ityevamanRtabhASaNe doSaH, satyapratipAdane guNaH, ityekenApyAkhyAnakena doSa Jain Education For Private & Personel Use Only w ww.jainelibrary.org
Page #256
--------------------------------------------------------------------------
________________ guNa nAradajJAtAtidezA gA.33 yataWEA gA.34 navapada-10 guNalakSaNadvAradvayaM vyAkhyAtamavagantavyaM, tathAhi-guNadvAre'pi sUtrakRtA nArada eva dRSTAntIkRtaH, tathA ca satram2 mRSAvAde je miu saccaM japaMti niupayaM sabasattahiyajaNayaM / te iha pujA risinArayavva sugaI puNo jaMti // 33 // 'ye' prANinaH 'mRd' komalaM 'satyaM / avitathaM janapadAdibhedavat 'jalpanti' bhASante 'nipuNaM suparyAlocitaM 'sarvasattvahitajanaka' samastaprANisukhaprApakaM te ' prANinaH 'iha ' manuSyajanmani pUjyAH / ardhyA RSinAradavat 'sugarti' svargAdilakSaNAM, punaHzabdo vizeSaNArthaH, sa ca paraloka iti vizinaSTi, 'yAnti gacchantItyakSarArthaH // bhAvArthastu kathAnakenaivokta iti / adhunA SaSThaM yatanAdvAramucyate-- buddhiM puvvaM kAUNa bhAsae aMdhagoviva sacakhaM / / appANammi parammi ya vajaMto pIDamubhaovi // 34 // 'buddhiM ' matiM 'pUrva ' agre 'kRtvA' vidhAya * bhASate / vakti, gRhItasthUlamRSAvAdaviratiH zrAvaka iti gamyate, 'andhaka iva' cakSurvikala iva 'sacakSuSaM' vidyamAnanetraM, sazabdasya vidyamAnArthasya grahaNaM, yathA| // 113 // Jain Educationing For Private Personal Use Only W w.jainelibrary.org
Page #257
--------------------------------------------------------------------------
________________ salomako, vidyamAnalomaka ityarthaH, tato'pyayamatra bhAvArthaH-yathA'ndhazcakSuSmantaM purato vidhAya gamanAdi karoti, evaM || zrAddho buddhiM pUrva kRtvA bhASate, ko'rthaH ?-prekSApUrvakArI matyA paryAlocya bhASata ityarthaH, kiM kurvan bhASate ? ityAha- Atmani ' svasmin 'parasmin / anyatra, cazabdaH pUrvApekSayA samuccaye, 'varjayan ' pariharan 'pIDA bAdhAM, na kevalaM svaparayoH pratyekaM, kintu 'umao'dhitti ubhayorapi samuditayoritiyAvat , tatra spIDAjanakaM / yathA piGgalasthapateH khAnitasaraHsalilasthairyArthinapatipraznAnantarakathitAtmasadRzapuruSabalidAnaprativacanaM, taddhi tathA nyapuruSAprAptau khavadhAya tasya jAtamiti spIDAjanaka. parapIDAjanakaM kasyaciccauro'yaM yAtIti vacanaM, taddhi nagarArakSakAdinA zrutaM tahadhAya bhavatIti parapIDAhetaH, ubhayapIDAjanakamapyetadeva, yatastadvacanazravaNasamupa. jAtakopAta kadAcittaM hanyAdapi nagarArakSakAdizca caurAdikamityabhayapIDAjanakamiti gAthArthaH // uktaM yatanAdvAramadhanA'tIcAradvAramabhidhIyate sahasA abbhakkhANaM rahasaM ca sadAramaMtabheyaM ca / mosuvaesaM taha kUDalehakaraNaM ca vajejA // 35 // Jan Education inte! For Private Personel Use Only Jiw.jainelibrary.org
Page #258
--------------------------------------------------------------------------
________________ navapada2mRSAvAde gA. 35 iha gRhItasthUlamRSAvAdaviratiH zrAvakaH sahasA' anAlocya abhyAkhyAnaM, asadoSAdhyAropaNaM, atIcArA: yathA caurastvaM pAradAriko vetyAdi, sahasA'bhyAkhyAnaM, tadvarjayediti turyapAdAntena saMbandhaH, tathA hai| // 114 // rahasaMca' tti cazabdena abhyAkhyAnazabdasya sambandhAdraho'bhyAkhyAnaM ca, tatra rahaH-ekAntastatra tena vA abhyAIN khyAnaM raho'bhyAkhyAnaM, etaduktaM bhavati-rahasi mantrayamANAnabhidhatte-ete hIdaM cedaM ca rAjaviruddhAdikaM mantrayante, tathA 'svadAramantrabhedaM ca ' svakalatravizrabdhabhASitAnyakathanaM, dAragrahaNaM ceha mitrAdyupalakSaNArtha, 'caH / samuccaye, tathA 'mosuvaesaM ' ti mRSA-alIkaM tadviSaya upadezo mRSopadezaH, tvamidamevaM ca brUhItyAdyasatyAbhidhAnazikSaNaM, tathA 'kUTalekhAnAM ' asadbhUtArthasUcakAkSaralekhanAnAM karaNaM-vidhAnaM kUTalekhakaraNaM tacca varjayet ' parihared, yata / etAni samAcarannaticarati dvitIyANuvratamiti / nanvAdyAticAra evaika AstAM dvitIyAbhidhAnamanarthakam abhyAkhyAnasyo. bhayatrApyavizeSAta, satyaM, kintu raho'bhyAkhyAnamekAntanimittavitarkamAtrapUrvaka saMbhAvyamAnAbhyAkhyeyArthAbhidhAnam, itarattvavitarkapUrvameveti vizeSaH nanvabhyAkhyAnamasahoSAbhidhAnarUpatvena pratyAkhyAtatvAha eva, na tvaticAraH iti / satyaM, kintu yadA paropaghAtakamanAbhogAdinA'bhidhatte tadA sahaklezAbhAvena vratAnapekSatvAbhAvAnna vratabhaGgaH, paropaghAta. 114 // Jain Education in For Private & Personel Use Only ww.jainelibrary.org
Page #259
--------------------------------------------------------------------------
________________ hetutvAcca bhaGga iti bhaGgAbhaGgarUpatayA'ticAraH, yadA punastIbasaGklezAdabhyAkhyAti tadA bhaGga eva, vratanirapekSatvAta, Aha ca-" sahasabhakkhANAI jANaMto jai karejja to bhaMgo / jai puNa'NAbhogAIhiM so to hoi aiyAro / // 1 // " svadAramantrabhedaH punaranuvAdarUpatvena satyatvAd yadyapi nAticAro ghaTate tathA'pi mantritArthaprakAzana janitalajjAditaH svadArAdermaraNAdisaMbhavena paramArthatastasyAsatyatvAt kathaJcihaGgarUpatvAdaticAra eva, tathA mUSopadezo yadyapi mRSA na vAdayAmItyatra na vadAmi na vAdayAmItyatra vA vrate bhaGga eva, na badAmIti vratAntare tu na kiJcana, tathA'pi sahasAkArAnAbhogAbhyAmatikramavyatikramAticArairvA muSAvAde parapravarttanaM vratasyAticAro'yaM, athavA vratasaMrakSaNabuddhyA paravRttAntakathanadvAreNa mRSopadezaM yacchato'ticAro'yaM, vratasavyapekSatvAnmRSAvAde parapravarttanAcca bhannA | bhagnarUpatvAdratasyeti, kUTalekhakaraNaM tu yadyapi kAyena muSAvAdaM na karomItyasya na karomi na kArayAmItyasya vA vratasya bhaGga eva, vratAntare tu na kiJcana, tathA'pi sahasAkArAdinA'tikramAdinA vA'tivAraH, athavA ' mRSAvAda | IN || iti maSAbhASaNaM mayA pratyAkhyAtaM idaM punalekhanamiti bhAvanayA magdhabuddherbatasavyapekSasyAticAra iti gAthA'rthaH | / / // 34 // gatamaticArahAramadhunA bhaGgahAraM pratipAdyate-- Jain Education in For Private Personal Use Only
Page #260
--------------------------------------------------------------------------
________________ navapada2mRSAvAde bhaMgabhAvanAdvAre gA. 36-37 // 115 // abbhakkhANAINi u jANaMto jai kareja tassa bhave / bhaMgo pAvassudae mUlaM so sambadukkhANaM // 36 // abhyAkhyAnaM' prAguktasvarUpaM tadAdiyeSAM svadAramantrabhedAdyaticArapadAnAM tAnyabhyAkhyAnAdIni 'jAnan' avabudhyamAna AkuTTayetiyAvat 'yadi kuryAt ' cedvidadhyAttadA 'tasya ' mRSAvAdabatino 'bhavedbhaGgaH' saMpadyeta / vinAzaH, alIkavirateriti zeSaH, 'pApasyodaye ' pAtakasya vipAkAnubhave, dvitIyakaSAyaprAdurbhAva iti tAtparya, 'mulaM' kAraNaM 'sa tu sa punaH vinAzaH 'sarvaduHkhAnA' samastAsAtAnAmihaparalokabhAvizarIramAnasAnAM, tuzabdaH prathamapAdAntava|pyatrArthavazAtsazabdena yojita iti gAthArthaH // 36 // gataM bhaGgAhAraM, samprati bhAvanAhAramucyate tesiM namAmi payao sAhaNaM guNasahassakaliyANaM / jesiM muhAu nicaM saccaM amayaM va pajjharai // 37 // iha gRhItAsatyaviratinA gRhasthena sadaivaivamabhidhyAnaM kArya, yathA-tebhyo 'namAmi'-praNipatAmi, kriyAyoge // 115 // caturthI pUrvavata, sUtre ca SaSThI caturthIsthAne, yata uktaM-" chahivihattIe~ bhaNNai cautthI "ti 'prayataH' prayatnavAn / Jan Education Internation For Private Personal use only
Page #261
--------------------------------------------------------------------------
________________ " |' sAhUNaM ti sAdhayanti pauruSeyIbhiH kriyAbhirmokSamiti sAdhavastebhyaH kIdRzebhyaH ? ityAha-' guNasahasrakalitebhyaH guNAH- mUlottaraguNalakSaNAsteSAM sahasrANi aSTAdazazIlAGgasahasrarUpANi taiH kalitA - yuktAstebhyaH, anena | nAmAdisAdhuvyavacchedena bhAvasAdhubhya ityuktaM bhavati, tebhyo namAmi, yeSAM kimityAha - yeSAM mukhAt vadanAt 'nityaM sadA 'satyaM RtaM caturvidhaM kAyamanovAgajihmatA'visaMvAdanarUpaM jinamataprasiddhameva, tathA ca vAcakamukhya:- " avisaMvAdanayogaH, kAyamanotrAgajihmatA caitra / satyaM caturvidhaM tacca jinavaramate'sti nAnyatra // 1 // " athavA dazavidhaM satyaM dazavaikAlikaniyuktiprasiddhaM taduktam - " jaNavaya sammaya ThavaNA, nAme rUve paDuccasacce ya / vavahAra bhAva joge dasame ovammasacce ya // 1 // " 'amRtamiva pIyUSamiva AhlAdakatvAt pajjharaiti prakSarati prasarati nirgacchatItiyAvaditi gAthArthaH // 36 // uktaM mRSAvAdabhAvanAhAraM tadvacanAcca samAptaM navaprakAramapi mRSAvAdavratam, adhunA'dattAdAnAkhyaM tRtIyANutrataM navabhedamabhidhitsuH kramAgataM prathamadvAramAhasAmIjIvAdattaM titthayareNaM taheva ya gurUhiM / eyassa ujA viratI hoi adatte sarUvaM tu // 38 // 5
Page #262
--------------------------------------------------------------------------
________________ navapadabRha vRttau ada svAmI ca-prabhurjIvastu-AtmA svAmijIvI tAbhyAmadattam-avitIrNa svAmijIvAdattaM. 'dvandvAtparaM padaM pratyeka-1 svAmyada ttAdisvamabhisambadhyate / iti nyAyAdadattazabdasya pratyekaM sambandhaH, khAmyadattaM jIvAdattaM ca, tatra yavastu hiraNyAdikaM rUpaMgA.38 khAminA svayaM na vitIrNa tatsvAmyadattaM, yattu pazvAdijIvarUpaM svaparigrahavarti kazcidvinAzayati tattasya jIvAdatta, yatastena pazvAdinA na khalvAtmaprANAstasya hananAyAnumatAH, sarvasya jIvarAzejIvitakAmyatvAt taduktam-" sabve jIvAvi icchanti, jIviDaM na mrijjuN"| tathA 'titthayareNaM ti tIryate'nena saMsArasamudra iti tIrtha-samyagdarzanAdipariNAmastadananyatvAt saGghazca tIrtha, tatkaraNazIlastIrthakarastena tIrthakareNa, adattamiti prathamapadasamastamapi padamiSTatvAt sarvatra yojyaM, tato yadgRhasvAminA AdhAkarmikAdi dattamapyarhatA'nanujJAtamAdIyate tattIrthakareNAdattamiti. taheva ya gurUhi ti yathA svAmyadattAdyadattaM tathaiva ' gurubhiH / AcAryAdibhiradattaM yad dvicatvAriMzadoSanimuktamapi gurUNAmananumatyA bhujyate tadrvadattamiti, yaduktam-- sattavihAlogavivajira bhuMjamANassa | teNiyaM hoi: tti, saptavidhAlokazca-" ThANa disi pagAsaNayA bhAyaNa pakkhevaNA ya guru bhAve / sattaviho Alo.|| // 113 // o sayAvi jayaNA suvihiyANaM ||1||"ti gAthAto'vagantavyaH, etasya catUrUpasyAdattasya yA viratiH-nivRttiH, grahaNaM | Jain Education a l For Private & Personel Use Only 11
Page #263
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratIti zeSaH, 'bhavati / jAyate 'adatte' adattAdAnavrate ' svarUpaM ' svabhAvaH 'tu' chandaHpUraNe iti gAthArthaH / N // 37 // kathitaM yAdRzadvAramadhunA bhedahAramAkhyAyate saccittAcittobhayadupayacauppaya taheva apayaM ca / / jeNa ya coraMkAro visao'dattami so neo|| 39 // sacittaM ca-sacetanamacittaM ca-acetanamubhayaM ca-mizraM sacittAcittobhayaM, kimetAvadbhedamityAha-dvipadaM / catuSpadaM ca dvipadacatuSpadaM, vastviti zeSaH, samAhAratvAdekavacanamanusvAralopastUbhayatrApi prAkRtatvAta, tatra sacittaM / dvipadaM-jIvanmanuSyAdi acittam-arhatpratimAdi ubhayaM-hArAdyalaGkantasImantinyAdi catuSpadaM ca sacittamazvAdi acittamairAvataprakRtyAdi ubhayaM nakSatramAlAdyalantagajAdi, etacca dvipadAdi sacittAdirUpaM viSayo'datte jJeya iti / turyapAdena sambandhaH, kimetAvAnevAdattaviSayaH ?, netyAha-apadaM ca kathaM ?-'tathaiva / tenaiva sacittAcittobhayaprakAreNa, tatra sacittamapadaM-sajIvadhAnyAdi acittaM-svarNAdi mizraM-kambalIbaddhamudgAdi, anena ca navabhedamadattAdAnamutam, athavA bahutarabhedatvamasyAha-'jeNa ya coraMkAro visao'dattaMmi so neo' tti yena ca cauraGkAraH Jain Education inte N ainelibrary.org
Page #264
--------------------------------------------------------------------------
________________ navapadahavRttI adatAdAnavrate // 117 // cauro'yamiti zabdapratyayapravRtteH ' viSayo gocaraH 'adattasya adattAdAnasya sa ' jJeyaH ' jJAtavyaH, SaSThIsapta myorarthaM pratyabhedAdadattasyeti vyAkhyAtaM, bhAvArthastvayaM - yena yena dravyAdinA'pahRtena cauro'yamiti vyapadizyate / tattadravyAdisambandhena sa so'dattAdAnabheda iti gAthArthaH // 38 // uktaM bhedadvAramadhunA yathA jAyata ityucyateguNaThANagaMmi taha pariNayaMmi jIvassa kugaibhIyassa / arrepariNAmo cciya hoi daDhaM tivvasaGghassa // 40 // guNAH-samyagjJAnadarzanacAritrarUpAsteSAM sthAnaM - tiSThantyasminniti sthAnaM - zuddhayazuddhiprakarSApakarSa kRtaH / svarUpabhedo, yathA'dhyavasAyasthAnamiti, tasmin ' tathApariNate ' tena svarUpeNa Agamoktena pariNate, ko'rthaH ? - midhyAdRSTiguNasthAnakAdArabhya mohanIyAdikarmaNaH sthitighAtAdikrameNottarottaraguNasthAnAvAptau yadyapi cAtra sAmAnyena ' guNaThANagammi' ityuktaM tathA'pi dezaviratiguNasthAnaka iti gamyate, yato'tra tRtIyANutrataM yathA jAyata iti dvAreNa vyAkhyAtumupakrAntam etaccAcaiva guNasthAnake saMbhavi, na zeSeSu, asya ca tathA pariNAmo'yaM - samyaktvalAbhAnantaraM palyopamapRthaktva pramANasthitighAte etadbhavanaM, asmiMzca jAte 'jIvasya ' AtmanaH 'kuga 3 bhedAH sacittAdyAH gA. 39 yathA jAyate gA. 40 / / 117 // www.
Page #265
--------------------------------------------------------------------------
________________ tibhItasya ' durgatitrastasya aviratimUlakarmabandhabhIroritiyAvat, vratamiha prastAvAdadattAdAnaviratirUpaM tasya graho-grahaNaM tatpariNAmaH-tadadhyavasAyaH 'ciya : tti pUraNe 'bhavati ' jAyate 'dRDham ' atyarthaM tIvrazraddhasya / utkaTanijAbhilASasya, ko'rthaH ?--" parimiyamuvasevaMto aparimiyamaNaMtayaM pariharaMto / pAvai parammi loe apazimayamaNatayaM sokkhaM // 1 // " ityabhiprAyavata iti gAthArthaH // 39 // gataM yathA jAyata iti dvAram, adhunA / 4 caturtha doSadvAramucyate je puNa kareMti viraI adinnadANassa neha lohilA / te maMDiyavijayA iva corA pAveMti dukkhAI // 41 // ye punaH, prANina iti zeSaH, 'kurvanti ' vidadhati 'viratiM ' nivRtti 'adattAdAnasya' avitIrNa grahaNasya cauryasyetiyAvat 'ne ti niSedhe 'iha ' manuSyaloke 'lohila 'tti, prAkRte'styarthe illaM, tathA coktamAlaM illaM cAstyarthe / tato lobhavanta ityarthaH, 'te maMDiyavijayA isa cora 'tti 'bahuvayaNeNa duvayaNa miti / Jain Education a l For Private Personal Use Only
Page #266
--------------------------------------------------------------------------
________________ gA. 41 navapadabRha- vacanAt maNDikavijayAviva 'caurau' taskarau 'prApnuvanti ' labhante 'duHkhAni ' zUlAropaNodvandhanAdInIti / doSadvAre vRttI ada maNDikavigAthArthaH // 40 // bhAvArthaH kathAnakagamyastaccedamttAdAnavrate| jayakathe | vizvavizvambharAbhogacUDAlaGkArasannibhA / avantIdezaprasarA, zrImadujjayanI purI // 1 // yasyAM vipaNivIthISu, // 18 // vIkSya ratnAdisantatIH / pAnIyamAtrasaMzeSaM, manyante sAgaraM janAH // 2 // yasyAM ca vittottunggrmyhaavliishriyH| svargiNAmapi cetAMsi, haranti vipralokitAH // 3 // audAryadAkSyadAkSiNyazauryavIryAdisadguNaiH / yannivAsI jano * bhAti, dharmakarmaniSaNNadhIH // 4 // tasyAmarAtisAmantamattamAtaGgakezarI / anItikaumudIbhAnurjitazatrurmahIpatiH // 5 // sikto'pyaripurandhrINAM, santataM netravAribhiH / pratApadahano yasya, jAjvalIti sma kautukam // 6 // yasya ca-rAgaH/ sannItizAstreSu, vicittatvaM kukarmasu / niHspRhatvaM parastrISu, lAmpaTyaM guNasadmahe // 7 // tasya bhUmIpatermAnyo bandhukairavacandramAH / acalaH sArthavAho'bhUdudagranavayauvanaH // 8 // api ca-rUpeNa puSpadhanvAnaM, dhanena naravAhanam / IN118 // jigAya yo mahAsattvaH, sattvena ca yudhiSThiram // 9 // itazva-niHzeSakalAkuzalA nirupamalAvaNyarUpasaubhAgyA / / tasyAmabhRnnagaryA vilAsinI devadattAkhyA // 10 // yA ca-kandarpasarpadaSTAnAM saMjIvanamahauSadhI / sambhogasukharatnAnAM, Jain Education intenarior For Private & Personel Use Only
Page #267
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education Inter 80 | rohaNAcalakazyapI // 11 // apica - aspRzyataiva yaddeho, manye dhAtrA vinirmitaH / anyathA kathamamlAni, saukumArya bhavettanoH ? // 12 // dyatakaracakravartI tatraiva babhUva mUladevAkhyaH / niHzeSakalAkuzalo dhUrttapatirdhImatAM dhuryaH // 13 // | tatra bhAvAnuraktA sA, tameva paripazyati / agrataH pRSThato dvAri, madhye haTTe gRheSu ca // 14 // mUladevo'pi tadrAgAtta| dviyoge na kutracit / lebhe ratiM divA rAtrAvAsane zayane'pi vA // 15 // tatazca - jIvalokaM sukhaM sAramanyo'nyamanu| raktayoH / AsevamAnayorjAtastayoH kAlaH kiyAnapi // 16 // anyadA ca samAyAtaH, sa vasantamahotsavaH / yatrodyAnagatAH paurA, nAnAkrIDAH pracakrire // 17 // acalaH sArthavAhastu tadodyAnamupAgataH / dadarza devadattAM tAM, muuldevsmnvitaam||18|| tato'sau cintayAmAsa dhanyaH ko'pyeSa sadhuvA / yo'nayA mRgalakSmeva, paurNamAsyA virAjate // 15 // aho saubhAgya| sampattiraho lAvaNyamuttamam / aho yauvana metasyA, yUnAmunmAdahetukam // 20 // aho navyo viSagranthiriyaM dhAtrA vinirmitA / yatsaMbhoge janaH saukhyaM, saMtyAge duHkhamaznate // 21 // tataH- tatsaMjAtAbhilASeNa, cintayitvaivamAdikam / samIpe preSitasta| syAstena saGgamako naraH // 22 // tenoditA ca sA gantuM gRhaM te'dya sameSyati / tvatsaGgamAbhilASeNa, sArthavAho'calAbhidhaH // 23 // tayoditaM samAyAtu, tUrNa svAgatabhAjanam / dhanadaM svayamAyAntaM gRhI ko na samIhate ? // 24 // ityuktvA sA
Page #268
--------------------------------------------------------------------------
________________ bRha ada navate 19 // Jain Education Int gatA gehUM, so'pi sArthapateH puraH / sapraharSaM samAgatya, tadvRttAntaM nyavedayat // 25 // tataH pradoSakAle'sau kRtvA snAnavilepane / gRhItAlaGkRtirmitraiH sametastagRhaM gataH // 26 // yacca - ratnadIpakRtodyotaM, citrakarmopazobhitam / lakSmIkulagRhaM lokalocanAnandadAyakam // 27 // upaviSTazca tatrAsau, svayaM dattAsanastayA / kRtAGghrikSAlano vAsazayyAyAM vinivezitaH // 28 // ucitapratipattyA ca tadIyA mitramaNDalI / prastutairvidagdhAlApairanurAgavivarddhanaiH | // 29 // sthitvA kSaNaM gatA yAvatsvasthAnAnyacalastataH / sadbhAvasAramArebhe, rantumeSa tayA samam // 30 // sA'pi nAnAvidhairbandhaprayogakaraNaistathA / taM raraJja yathA'nyAsAM strINAM nAmApi necchati // 31 // tatprabhRtyeva tuSTo'sau vastrAlaGkArabhojanaiH / nAnAvidhopacAraizca, sevate tAmaharnizam // 32 // kevalaM kuTTinIbhItA, tameSA bahu manyate / jvaladaGgArakalpaM tu, cetasA kalpayatyalam // 33 // mUladevo yatastasyAzcittAbhISTo'calaH punaH / kuTTinyA arthalobhinyA, uparodhAtpravezitaH // 34 // paraM - kRtrimeNApi rAgeNa, tayA so'pyanuvarttitaH / tathA yathA divA rAtrau pRSThaM naiva sa muJcati // 35 // ata evoktam- " kArimakayANurAgANa vittamahaM parattamANINaM / vesANa kabaDDINaM vasaM gao ko jae cukko ? // 36 // " itazca - acalo yatprabhRtyasya, viveza bhavanaM dhanI / tatprabhRtyeva nAyAti, maNDikakathA // 119 // Www.jainelibrary.org
Page #269
--------------------------------------------------------------------------
________________ SAR mUladevastadAlayam // 37 // tato'sau tdviyogaagmitiivrsntaaptaapitaa| kuTTanImanyadovAca, mUladevaM pravezaya // 38 // prasapaIpakandarpaviSavegavighUrNitam / taM vinA mAM yato mAtaH! ko'nyaH sukhayituM kSamaH ? // 39 // tayoditaM / yathA vatse !, satyameva tvayA kRtam / yadetannItizAstreSu, paNDitairanughuSyate // 40 // apAtre ramate nArI, girau / varSati mAdhavaH / nIcamAzrayate lakSmIH, prAjJaH prAyeNa niiinH|| 41 // muktvA'calaM yato mUrkhe !, samastaguNasA-18| garam / niHsvaM dyUtarataM dhUrta, mUladevaM tvamicchasi // 42 // devadattayA bhaNitam-mAtarna rUpatAruNyadhanADhyatvAdisadguNe / lubdhA'haM kintu vijJAnakauzale tattu yAdRzam // 43 // mUladeve samastIha, tAdRzaM na sureSvapi / jananyoktaM-vijJAnenApi IN no hIno'calo'yaM muuldevtH||44|| (yugmam )tayoditaM yathA mAtamaiva voco'smnyjsm|anyorntrN yasmAdbhAnukhadyo tayoriva // 45 // jananyoktaM yathA vatse !, yadyevaM tatparIkSyatAm / anayoH ko guNaH kasya ?, tayoktaM sAdhu sAdhvidama ||46||gcch tvamamba ! tatpArzva, mahacanAttaM nyavedaya / yathA'dya devadattAyAH, ikSuvAJchodayo hi bhoH ! // 47 // tatastadantikaM gatvA, taduktaM sA nyavedayat |so'piikssusNbhRtaaN gantrI, preSayAmAsa tadgRham // 48 // tato'sau prAha tAM / vatse !, zreSThinaH sarvamadbhutam / vibhavo dAnazaktizca, mahattvaM priyabhASitA // 49 // muhUrttamiva maunena, saviSAdaM / Jain Education alltional For Private Personal Use Only
Page #270
--------------------------------------------------------------------------
________________ 16a navapadabRhavRttau adattAdAnavrate kathA // 120 // vilambya sA / mUladevasya vijJAnaM, smarantI samabhASata // 50 // mattA kareNukA'haM kiM ?, kSipto yenaivamagrataH / | maNDikamamAyamikSusaMbhAraH, saMskAraparivarjitaH // 51 // idAnIM gaccha mAtastvaM, mUladevamidaM vada / yena tasyApi vijJAnasArAsAratvamIkSyate // 52 // tataH sA mUladevasya, samIpamAgamad drutam / saMdezaM devadattAyAH, avAdIcca savistaram / // 53 // so'pi tatkathanasyAnte, jagAma dyUtamaNDapam / jitvA dyUtakarIstatra, lalau daza kapardakAn // 54 // zarAva, saMpuTaM dvAbhyAM, dvAbhyAM sArekSuyaSTike / caturjAtAdikaM zeSaiH, krItvA gehamupAgataH // 55 // tato'sAvikSuyaSTI te, ghaTitvA hayaganlAnyatha / cakre laghUni khaNDAni, zUlAgraiH sa babandha ca // 56 // caturjAtakasaMskAraM, teSAM kRtvA'tipezalam / zarAvasaMpuTe pazcAta, sthApayAmAsa dhUpite // 57 // AhUya devadattAyAH, dAsacerTI tato'rpayata / zarAva. saMpuTaM sA'pi, gatvA tasyA nyavedayat // 58 // tadetanmUladevena, svAmini ! preSitaM tava / ambAmukhena saMdiSTaM, yattvayA - tasya dhiimtH||59||ttH sA sAdaraM pANI, prasArya pratigRhya tat / provAca jananImamba !, pazya pazyAntaraM nRnnaam||60 // yataH-vyayitvA'pi bahudravyamikSUNAM bhakSaNArhatAm / acalo na tathA cakre, mUladevo yathA sudhIH // 61 // gADhamanyubharAvegavazatinyasAvapi / na dadAvuttaraM kiJcittatprabhRtyeva kevalam // 62 // chidrANi mUladevasya, vIkSituM sA praca. // 120 // Jain Education For Private & Personel Use Only allww.jainelibrary.org
Page #271
--------------------------------------------------------------------------
________________ krame / duSNApANi na caitAni, viSayAsaktacetasAm // 63 // yaduktam-"ko'rthAn prApya na garvito ? viSayiNaH kasyApado'staM gatAH?, strIbhiH kasya na khaNDitaM bhuvi manaH? ko nAma rAjJAM priyaH? / kaH kAlasya na gocarAntaragataH? ko'rthI gato gauravaM ?, ko vA durjanavAgurAsu patitaH kSemeNa yAtaH pumAn ? // 64 // " tato'nyedyustayA'bhANi, IN sArthanAtho'calo yathA / tvamadya devadattA'gre, svasya grAmagamaM vada // 65 // mUladevaM gRhe yena, sA pravezayati / drutam / tataH pradoSavelAyAmAgatya nigRhANa tam // 66 // evamuktena tenApi, sarvametadanuSThitam / devadattA tato / hRSTA, mUladevamathAhvayat // 67 // vijJAya taM samAyAtamacalastajighRkSayA / puruSairveSTayAmAsa, sarvatastanniketanam / // mUladevo bhayatrastaH, paryAdho vyavasthitaH, / khaDavyagrakarastasminnacalo'pi samAgataH // 69 // upaviSTazca palyaGke'vagamya tamadhaH sthitam / devadattA samAdiSTA, snAnahetuprasiddhaye // 70 // AdezAnantaraM sarva. tasya niSpAdya zAsanam / samastasnAnapotaM ca, babhANaitadasAvamum // 71 // etattvavacanAnnAtha !, snAnAya praguNIkRtam / AsanAdi taduttiSTha, sa prAhAtraiva majjyatAm // 72 // palyaGkArUDha evAhaM, yataH snAsyAmi sundari! / tayoditaM bhavatvevaM, kintu zayyA vinaGkhyati // 73 // so'vadacchobhanAmanyAM, kArayiSyAmyahaM priye! / tasmAdAnIyatAmetacci Jain Education in For Private Personal Use Only SAww.jainelibrary.org
Page #272
--------------------------------------------------------------------------
________________ zranivapadahattI adatAdAne // 121 // Jain Education Inte ntayA kiM tatraitayA ? // 74 // tataH sodvegacittA'sau taM tatraiva vyavasthitam / strapayituM samArebhe, zanairnAtyuSNavAriNA // 75 // tadbhAvaM sa tu vijJAya tathA kSudratayA jalam / cikSepoSNaM yathA'dhaHstho, dahyamAnaH sa nirgataH // 76 // taM niryAtaM sa vIkSyAha, gRhItvA kezasaJcaye / kiM karomi tavedAnIM prAptakSuNNasya kathyatAm ? // 77 // so'bravI drocate tubhyaM, yattadeva vidhIyatAm / tato'sau cintayAmAsa, mahAtmA'sAvaho ! ayam // 78 // manAgapi na | dInatvamApannavyasano'pi yaH / prakAzayati yadvA'tra, satAmetatkulavratam // 79 // yaduktam - " vipadi na yasya viSAdaH sampadi harSo raNe ca dhIratvam / taM bhuvanatilakakalpaM janayati jananI sutaM viralam // 80 // " kiJca viralA eva saMsAre'navAptavyasanA janAH / anupAyajIvinaH sthAyisaukhyA vAcyavivarjitAH // 81 // uktaJca - " kasya vaktavyatA nAsti ? sopAyaM ko na jIvati ? / vyasanaM kena na prAptaM ?, kasya saukhyaM nirantaram ? // 82 // " vicintyaivaM | tatastena, mAmapyevaMvidhApadi / vimuJcestvaM mahAbhAga !, gaditraivaM visarjitaH // 83 // parAbhavapadApanno mUladevo vyaci - ntayat / svamukhaM darzayiSyAmi, kathaM lokasya sAmpratam ? // 84 // yataH - " dhanamAnavihInena, nareNApuNyabhoginA / savAsA yatra neSyante, gantavyaM tatra kutracit // 85 // ityevaM cintayitvA'sau binnAtaTapuraM prati / pravRtto gantumekAkI, svalpa. $559-549 doSadvAre ma NDikakathA. / / 121 //
Page #273
--------------------------------------------------------------------------
________________ pAtheyasaMyutaH // 86 // gacchaMzca divasaiH kaizcita, saMprApto'sau mahATavIm / kSINasaMbalakasyAsya, saddhato militastataH / // 87 // saktupoTTalikAhastastaM vIkSyaiSa vyacintayat / pAtheyenAhamapyasya, laGghayiSye mahATavIm // 88 // tatastena / samaM gantuM, pravRtto yAvadAgataH / madhyAhnasamayastIvastato vIkSya sarovaram // 89 // mArgAsannataraM sAraM, tathA nyagrodha pAdapam / chAyAyAM tasya vizrAntau, to kSaNaM saddhaTastataH // 90 // utthAya nIratIre ca, bhUtvA saktUnabhakSayat / / dAsyatyeSa mamApyevaM, mUladevastvacintayat // 91 // AlApamapyakurvANastena sAI ca shttH| saktupoTTalikA baddhvo, cacAla kRpaNAzayaH // 92 // mUladevo'pi me cintAmagre kvApi kariSyati / evamAlocayazcitte, tatpRSThe vyalagatpunaH // 13 // dinatrayaM vyatikrAntamevaM tasya tadAzayA / mahATavIM vyavacchidya, grAmanaikaTayamAgatau // 94 // mUladevastatazcitte, vyavasthApitavAnidam / etadAzAnubhAvena, laDinteyaM mahATavI // 95 // upakartuM tadetasya, zakyate na mayA'dhunA / / saMkalpyaivamavAdItaM, bho bho bhadra ! yadA mama // 96 // rAjyalAbha vijA kAraM te, yathAzakti kromyhm||97|| yugmam / ityevamuktvA muktvA taM, svayaM grAmaM viveza sH| bhikSArtha tatra labdhAzca, kulmASAH pUritA puTI // 98 // vyAvRttaH saMpravRttazca, taDAgAbhimukhaM tataH / bhikSArtha grAmamAyAntaM, sAdhuM mAsopavAsinama Jain Education a l For Private & Personel Use Only Y ww.jainelibrary.org
Page #274
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrInavapada doSadvAre ma piDakakathA. // 99 // dRSTrA saMkalpayAmAsa, dhanya eSa mhaamuniH| aho ! puNyairmamAtraivaM, dRSTimArgamupAgataH // 10 // kulmA- havRttI adatAdAne INSAMzca vimucyemAn, nAparaM deyamasti me / tadetadAnato'pyadya, karomyAtmakRtArthatAm // 1.1 // evaM cintayatA tena, bhakti-IN nirbharacetasA / sAdhurAbhASito nAtha!, kalpante yadyamI tava // 102 // svIkriyantAmime tarhi, mamAnugrahakAmyayA / munirapyevamuktastAnupayujya gRhItavAn // 103 // yugmm||munikulmaassdaanen, muuldevo'titossitH| sapayaHpayodanAdena, gAthA'Imatha , giitvaan||104||"dhnnaannN khu narANaM kummAsA huMti saahupaarnne|" atrAntare'sau bhaNito devatayA-yatvamahise vatsa ! yAcasva nirvizaGkatadgAthApazcimArTena, tenoktaM-"gaNiyaM ca devadattaM daMtisahassaM ca rajjaM ca "||105||tto devatayA'bhANi, yAcitaM vatsa ! yattvayA / bhaviSyati cirAttatte, munidAnAnubhAvataH // 6 // tato bhikSATanaM kRtvopabhujya calitaH / panaH / gacchaMzcaikaparaM prAptastatra daizikamaNDape // // prasupto rAtrizeSe ca, svapne'sau ravimaNDalam / makhe vizantamAlokya. pratibuddhastadaiva ca // 8 // dRSTastathAvidhaH svapno, dezikenApareNa ca / kathitazcotsukIbhUya, tena kaarpttikaagrtH||9|| tairuktam-AdityamaNDalAkAraM, sarpiguMDasamanvitam / svapnAnubhAvato'dya tvaM, maNDakaM samavApsyasi // 10 // tataH prahRSTAcittaH san, bhikSAkAle samAgate / bhrAmyastallabdhavAnekaM, maNDakaM sa yathoditam // 11 // mUladevo'pi vijJAya, // 122 // Jain Education W ww.jainelibrary.org
Page #275
--------------------------------------------------------------------------
________________ svapme teSAmakauzalam / samutthAya zucirbhUtvA, phalapuSpasamanvitaH // 12 // gataH sukhAsanasthasyopAdhyAyasya samIpakam / kRtapUjopacArazca, svapnaM tasya nyavedayat // 13 // so'pi tasya tadAkarNya, grAhayitvA svaputrikAm / samAdideza saptAhAbhyantare rAjyamuttamam // 14 // binnAtaTapuraM prApto, mUladevaH krameNa ca / nagarArakSakai rAtrI, kSetradvAre ca vIkSitaH // 15 // gRhIto lopvahastazca, daNDAghAtaiH pratADitaH / zarAvamAlikAM kaNThe, kArito bAhubandhanaH / // 16 // Aropya rAsabhaM netamArabdho vadhyabhamikAm / evaM kaSTadazAM prAptazcintayAmAsa cetasi // 17 // IN vaco devyAH, upAdhyAyasya cAdhunA / madIyApuNyasaMbhArabhArAkrAntaM bhaviSyati // 18 // atrAntare-aputro nRpatistatra, jagAma yamamandiram / paJcadivyAbhiSeko'bhUttatastAni bhramanti ca // 19 // samAyAtAni tatraiva, pathi yatra sa.. nIyate / vadhyabhUmi tato hastI, vidhAya galagarjitam // 20 // kareNa taM samAdAya, nijaskandhamaropayat / hepAravaM, turaGgazca, cake zravaNasaukhyadam // 21 // uddaNDapuNDarIka copariSTAt ziraso'bhavat / vIjitaM tatkSaNAdeva, caJca cAmarayoryugam // 22 // anAhato'pi gambhIrasvaraM dadhvAna dundubhiH / patitA puSpavRSTizca vaSTaM gandhodakaM tathA // 23 // al sarvato bandivRndasyottasthau jayajayAravaH / sAnnidhyatuSTamanaso, nanRtuzca purAGganAH // 24 // evaM mahAvibhUtyA ca, Jain Education Intern For Private & Personel Use Only Tww.jainelibrary.org
Page #276
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrInavapada- havRttI adattAdAne 11.3 mUladevo nRpo'jani / sAmantAdijanaH sarvastadAjJA pratipannavAn // 25 // dineSu keSucidrAjye, krameNa sthiratAM gate / doSadvAre ma MNDikakathA. cintitaM kiM mamaitena, rAjyalAbhena yasya me||26||viyogo devadattAyAH vartate dAkhahetakaH / saMpattiH kiM ca me zlAghyA, yasyAM na priyamelakaH ? // 27 // yataH-" nivAso yatra tatrAstu, yattadbhavatu bhojanam / ya iSTajanasaMyogastadrAjya bandhanaM param // 28 // " iSTA ca devadattA me, jIvitAdapi varttate / tattAmAnAyayAmyevaM, vicintyojjayinI prati // 29 // preSitaH prayato dUtaH, pracuraprAbhRtAncitaH / gato'sau dRSTavAMstatra, jitazatrumahIpatim // 30 // praNAmapUrva metasya, DhaukanIyaM samarpya saH / provAca mUladevAkhyo, binnAtaTanarAdhipaH // 31 // preSayAmAsa mAM devapAdAntaM | priitmaansH| saMgrahe devapAdAnAM, devadattA vilAsinI // 32 // tadarthamanumanyadhvaM, tatra tadgamanAya tAm / evaM dUta- - vacaH zrutvA, hRSTacitto'vadannapaH // 33 // kiyanmAtramiyaM dUta ! tvatprabhoryena kenacit / kAryamArya ! samastIha, tadanyadapi kathyatAm // 34 // etadrAjyamime lokA, idaM dravyamime vayam / svAdhInaM sarvameveha, tvatprabheriti / budhyatAm // 35 // evamuktvA'tha sanmAnya, dUtaM vstraadidaantH| tUrNa prasthApayAmAsa, samaM tenaiva tAM nRpaH // 36 // mUladevo'pi tallAbhaprItacetastayA samam / parAbhizca varastrIbhirbhUpalakSmyA virAjitaH // 37 // munidAnataroH puSpaprAya Jain Education Internede For Private & Personel Use Only
Page #277
--------------------------------------------------------------------------
________________ vaiSayikaM sukham / icchAtItabhavatprAptirbubhuje bhujavikramI // 38 // itazca mUladevasya, jJAtvA'sau rAjyasampadam / / AyAtaH saddhaTaSTakko, pRSTo rAjJoditazca saH // 39 // yatra grAme bhavAnAste, sa tavaiva paraM punaH / nAgatya darzanaM / kAryamevamuktvA visarjitaH // 40 // itazcojayanIpuryA, sArthavAho'calAbhidhaH / anyadA cintayAmAsa, yathA kila zarIriSu // 41 // sa eva zlAdhyate kIrtirAsamadrAntagAminI / yasya prahAdayatyu/mindoH kAntirivojjvalA // 42 // sA ca dAnena tapasA, parAkramabalena vA / vijJAnajJAnasaMpattyA, jAyate yshH(tn)shaalinH||43|| eteSu ca-tapo'tilA kara tAvahaNijaH (1) prAyo na vikramaH / vijJAnajJAnalAbhazcAnupAsitagaroH kutH||44||tdaanenaiv satkIrtimarjayAmi / ythociti| tenApi svabhujopAttavittasyaiSA prazasyate // 45 // ato dezAntaraMgatvA, dravyaM tAvadupArjaye / tato dInAdidAnena, vaIyiSyAmi taamhm||46||evN cacintayitvA'sau. dezAntaragamocitam / vividhaM bhANDamAdAya, kArayitvA ca ghossnnaam||4|| prazastatithinakSatralagnavArAMzadarzane / cacAla dInakInAzavaNigvargAdibhiH saha // 48 // api ca akhnnddkhnndditaatngkprnnyaarthishikhnnddikH| loklocndaatyhaanndsndohdaaykH||49|| lasaddAnajalotpIlanirvApitamahItalaH / acalo gantumArebhe, prAvRSeNya ivaambudH||50|| akhaNDitaprayANaizca, vajanneSa vivakSitam / nagaraM saMprApto dhImAnAhitakrayavikrayaH n Education in For Private Personal Use Only w.jainelibrary.org
Page #278
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrInavapada- // 51 // samupAttamahAlAbho'calannujjayanI prati / madhye binnAtaTaM gacchaMstatra bhANDaM pravezayan // 52 // adattazulka doSadvAre ma dhuNDikakathA kimapi, gRhItaH zaulkazAlikaiH / nIto rAjasabhAM dRSTo, maladevanRpeNa saH // 53 // pratyabhijJAya bhaNito, bho ! bho ! bho ! sArthanAyaka ! / kiM mAM pratyabhijAnAsi, bhItabhIto babhANa saH // 54 // ko na pratyabhijAnAti, deva !! // 124 // tvAM naranAyakam ? / suvizuddhayazorAziniruddhabhuvanodaram // 55 // punaH prAha tato rAjA, zreSThinnaivamudAhara / vizeSapratyabhijJAnaM, yatastvaM gRhyase mayA // 56 / / evamukto na sa zreSThI, yAvatpratyuttaraM jagau / svakezakaSarI tAvatpradazyoM dAharannapaH // 57 // svakIyacaritaM tasya, tato'sau ljjyaa'nvitH| bhItazcokto narendreNa. lajjase kiMnimittakam ? // 58 // kiM vA bibheSi bho zreSThistvaM me yadupakArakaH / evamAzvAsya sanmAnya, vastrAlaGkAradAnataH // 59 // | visarjito gataH zreSThI, nijAvAsaM krameNa ca / purImujjayinI prApadamandAnandanirbharaH // 60 // va itazca mUladevasya, rAjyaM pAlayato'nyadA / ullalAsa mahAraudrastaskaropadravaH pure // 61 // AtyAgatya kurvanti / lokAH pracuramAravam / anAthamiva te deva! maSyate taskaraiH puram // 62 // yatra yatra gahe deva! dravyasaMbhAvanA kvacit / / suptotthitastatra tatra, kSatraM ptitmiikssyte||63|| ekaM / trINi vA yatra, kSatrANi nipatanti no|n sA vibhAvarI yAti, rAjannatra , dravyasaMbhAvanA kvacit / Jain Education Holl For Private & Personel Use Only all
Page #279
--------------------------------------------------------------------------
________________ | pure'dhunA // 64 // lokAnAmevamArAvaM; samAkarNya mhiiptiH| jAtalajjaH samAhUya, daNDapAzakamabravIt // 65 // bho ! bho ! pramattatA kiM te; varttate nijakarmaNi ? / udvejitaM puraM sarva, yenaivaM ksstrpaatkaiH||66|| sa prAha-deva ! roSa parityajya, vijJaptiH zrUyatAM mama / nopalabdho mayA cauro, gADhayatnavatA'pyalam // 68 // tathA ca bhramaNaM rAtrau, purasyA-1 ntarbahistathA / samaM padAtivRndena, karomi prativAsaram // 68 // taNDakaH svAminaH (taNDakAMzvAbhitaH) kRtvA, sthAne 2 catuSkikAH / niviSTAzca tathA deva !, nopalabdhastathA'pyasau // 69 // evaM tasya vacaH zrutvA, cintayAmAsa bhuuptiH|| rtatamaH ko'pi, sa yo naivamapIkSyate // 70 // tadadya svayamevAhaM, yatiSye tannirIkSaNe / evaM saMcintya saMtasthe, yAvadarataM gato raviH // 71 // tamobharaniruddhe ca, sarvato maNDale dizAm / nIlaM paTamapAvRttya, prAsAdAnirgato nRpaH // 72 // catuSkacatvarArAmazUnyadevakulAdiSu / bhrAntvA bhrAntvA sa nirviNNastaskaraM na samaikSata // 73 // tato rAtreratikrAnte, yAmayugme narAdhipaH / supto haTTakuNIkoNamupazritya zramAnvitaH // 74 // atrAntare / samAyAtastaskaro maNDikAbhidhaH / babhANa mUladevaM saH, kastvaM ?, kArpaTikaH prabho! // 75 // yadi tvaM satyame-d beha, prabhuM mAmabhimanyase / taduttiSTha samAgaccheH, karomi tvAmapIzvaram // 76 // zrutvaivaM mUladevo'pi, svace-- Jain Education For Private Personal Use Only
Page #280
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrInavapadavR- hajuttau ada doSadvAre mANDakakathA ttAdAne tasyakarodidam / saiSa saMbhAvyate nUnaM yannimitto mama shrmH|| 77 // taduttiSThAmi gacchAmi, pazyAmyetasya ke ceSTitam / kiM karoti ka vA yAti ?, dhaSTo'yaM vIkSyate ytH|| 78 // evaM saMcintya calitaH, samaM tena gatazca sH| eka dhanapatergeha, kSatradvAreNa tatra ca // 79 // pravizya haritaM pUrva, dravyamAdAya nirgataH / Aropya tacchirasyasakRto'sAvAtmanaH punH|| 80 // svayaM ca khaGgamAdAya, prasthitaH pRSThatastataH / gato yAvatpuradvAraM datvA'vasvApinI tataH // 81 // pratolIdvArapAlAnAM, dvAramudghATya vegataH / bhUmigRhamanuprAptaH, puradUravyavasthitam // 82 // tatra pravezitaH pUrva, mUladevastataH svayam / pravizyAhitasaGketAM, bhaginImAdideza saH // 83 // bhadre ! prAghUrNakasyAsya, |mahAdarapuraHsaram / pAdadhAvanamAdhehi, dehi bhadrAsanaM param // 84 // tataH , samAgacchopavizyatAm / atreti sthAnametasya, sasaMbhramamadarzayat // 85 // andhakUpAntakatvena, prtyaasnniikRtaantke| mUladevo'pyajAnAno, niviSTastatra viSTare // 86 // sA'pi pAnIyamAdAya, pAdaM prakSAlanacchalAt / yAvadutpATayatyasya kRpaprakSepaNodyatA // 8 // saukumAryaguNAdhikyanavanItajayAvaham / tAvattadaMhisaMsparzamanubhUya vyacintayat // 88 // yathA pAdatale'muSya, mRdutvamanubhUyate / tathA manye'hameSo'tra, kazcitsaukhyanidhirnRpaH // 89 // kiJca-rUpalAvaNyasaubhAgyabhAgyasampatti Jain Education II For Private & Personel Use Only XY ww.jalnelibrary.org
Page #281
--------------------------------------------------------------------------
________________ saGgantaH / sadehaH kAmadevo'yaM nanaM ratyA vivrjitH||9|| madIyajIvitenApi, yadayaM jIvitezvaraH / bhUyAdIpAlikAkoTI, yAvadakSatajIvitaH // 91 // evaM saMcintya taM kUpaM, pradaryAnupalAkSatam / bhAvAnuraktayA zIghra, palAyasveti saMjJitaH // 92 // tadabhiprAyamAgamya, tatastatra palAyite / bhrAtRvijJApanAhetozcake kolAhalastayA // 93 // bhrAtItaH ! samAgaccha, gRhANaitamasau gataH / zrutvaivaM so'pi tadravyamasaMgopyaiva nirgataH // 94 // karAlakaravAlaM ca, kare kRtvA'sya pRSThataH / kva yAsa madagre tvaM, vadannevaM ca dhAvitaH // 95 // mUladevo'pi taM jJAtvA, vegAnnikaTa m / Azritya catvarastambhamekamantaritaH sthitaH // 96 // so'pi kakRpANena, tmddeshmupaagtH| tameva / stambhamAjaghne, tadbudhdhyA tIvraroSataH // 97 // yahA-ayathAvasthitaM vastu, kopAdyantaritekSaNaH / pazyati prAyazo kI lokastathA coktaM mahAtmabhiH // 98 // " kAmazokabhayonmAdacaurasvapnAdyupaplutAH / abhRtAnapi pazyanti, pura-NI to'vasthitAniva // 99 // " hato mayA'yamityevaM, jJAtazcauro mayeti ca / prahRSTau caurarAjAnau. vaM khaM sthAnamayo gatau // 200 // vibhAtAyAM vibhAvaryAmudgate dinnaayke| kRtaprabhAtakarttavyo, rAjA svalparicchadaH // 201 // azvavAhanikAvyAjaM, kRtvA cauradidRkSayA / haTTamArgeNa niryAtaH, kSipan dRSTimitastataH // 202 // atrAntare Join Education Intel For Private Personel Use Only allw.jainelibrary.org
Page #282
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI navapadavR"havattA adatAdAne // 126 // Jain Education Sp haTTamekaM samAzritya, vidadhattUrNanakriyAm / vilocanavyathAvyAjAdarddhAvacchAditAnanaH // 3 // vizIrNavastrakhaNDezva | pinaddhacaraNadvayaH / rAjJo dRSTipathaM prApattaskaro maNDakAbhidhaH // 4 // sAbhijJAnena kenApi, pratyabhijJAya taM nRpaH vidhAya kamapi vyAjaM, calitaH svagRhaM prati // 5 // tasya cAkAraNAhetoH prAhiNodaGgarakSakam / AhUtastena sa trarato'cintayannijacetasi // 6 // na sa vyApAdito nUnaM, vibhAvaryaM mayA naraH / akANDa eva tenedaM rAjJa | AkAraNaM mama // 7 // bhAvyo hyanyAyavRkSasya tadidAnIM phalodayaH / kacitsarpo'pi yadvA syAnna godhaiva bile bile ||8|| tadbhavatu kimapyatra, yAmi tAvannRpAntikam / abhinnamukharAgo'haM, yadiyaM sAttvikasthitiH ||9|| alakSitanijAkArAH, dhIrAH | syuH samadarzinaH / utkarSadainyarahitAH, saMpatsu ca vipatsu ca // 10 // ityAdi cintayanneva gato'sau rAjamandiram / abhyutthA| nAdinA rAjJA, saMpUjyokto rahasyadaH // 11 // bho ! bhavantamahaM kiJcidarthaye cedadAsi me / grAhyatAM gRhiNIM zastAM, svakIyabhaginIM mama // 12 // sa uvAca kiyanmAtraM, dvipadAdyetadvAhyakam / jIvitavyamapi svAmiMstvadAyattaM hi mAdRzAm // 13 // gRhyatAM tadiyaM kanyA, tato rAjJA vivAhitA / premapradarzanenAsyAzcittameSa jahAra ca // 14 // taduddiSTadhanAdyasya, sanmAnAdipura| ssaram | jagrAha maNDikAdrAjA jJAtvA taM nirddhanaM tataH ||15|| nigrAhyo'yamanAcAra, idAnIM yena bhUbhujAm / nirdiSTe angaa pr doSadvAre maNDika kathA // 126 //
Page #283
--------------------------------------------------------------------------
________________ duSTaziSTeSu, nItau nigrahapAlane // 16 // evaM vicintya paJcatvaM, prApito'sau mahIbhujA / vedayitvA mahad duHkhaM, viciKa trairyAtanAzataiH // 17 // evaM maNDikavRttAntaH, saGkSapeNa niveditaH / uttarAdhyayanavRttevistareNAvabudhyatAm // 18 // adattAdAnadoSe'tra, tAvadekaM kathAnakam / uktaM ca maNDikasyAto, vijayasyAdhunocyate // 219 // asti ramyatAnirastasamastasuralokalocanAnandadAyisthAna ravIkSyamANaprekSaNakAdivividhavilAsavistaravistaradatucchasacchAyamahotsavavitIryamANadInAnAthAtithiprabhRtiprabhUtajanakAJcanAdipadArthasArthA sArthikavAstavyAdibhedabhinna-H lokasaGghAtasaMjanitapramodaparidRzyamAnasadApuSpitapracuracampakA campAbhidhAnA nagarI, tasyAM bandIkRtArAtisAmantasImantinIsamUhavidhIyamAnazuddhAntavadhUvividhacaraNaparicaraNopalakSyamANaprauDhapratApaH pratApAkrAntavikrAnta-1101 bhUpAlamaulimAlAmAlyamalanadurlalitapAdapallavo lava iva viSamazarazarAsanavazIkRtodAmarAmo jitazatrunAmA / mahIpatirAsIt tasya kulakramasamAgatAsamazemuSyupahasitAmaramantriNi mantrimaNDale nivezitarAjyacintAbhArasya sakalAntaHpurapradhAnayA nayavinayazAlinyA zAlInatAdiguNakalApadhAriNyA dhAriNyAkhyayA pravaradevyA saha sukhaM viSayasaukhyaM samanubhavato'ticakrAma kiyAnapi kAlaH, anyadA ca tannagaryAmavicAryAnAryacaryAparo'tya Jain Education For Private Personal Use Only w.jainelibrary.org
Page #284
--------------------------------------------------------------------------
________________ kathA. // 127 // zrInavapantamakAruNyopeto'vasvApinyAdyanekacauravidyAbalAvalepadRptahRdayaH steyAhitacittavRttirvijayanAmA taskaraH taskaratvo- doSadvAre havRttau adA tAdAne pArjitAparyantadravyasaJcayasamut samuttasthau, tena cAvijJAtAgamanena kRtAnteneva pratidinApavhiyamANapradhAnagRhasAro'paraM " vijayacoraparirakSaNopAyamAtmano'navalokayanniHzeSa eva nagarIjano rAjAnamupatasthau, babheSa copAyanArpaNAdipUrva-caturaGgavarUthinIbharAkramaNAvanamitavasumatIbhArabhunaphaNipatiphaNAcakravAle satyapi bhavati bhUpa.le nagarIyamarAjikeva deva! bADhamupadrutA / taskaraiH, na sA kAcidatikrAmati rAtriryasyAM dvitrANi kSatrANIzvaravezmasu na patanti, tadidamAkarNya devaH pramANaM, rAjAalspyazrutapUrva tattathAvidhamupazrutya nAgarikavacanaM mahadapyevaMvidhopAlambhabhAjanaM saMvRtta iti manAG manasyupajAtakhedastUrNa , sthitvA kSaNaM itaH prabhRti sarva sundaraM kariSyamIti pratipAdya nagarIjanaM vyasa yat, kSaNAccAhAyya nagararakSakAdhipatimabravIt / / -bho! bho ! kimayamevaMvidhaH pramAdo bhavato yadevaM pratidivasa muSyamANAmapi moSakairnagarI na svayaM pAlayasi, nApi mama / vArtA jJApayasi, tadidAnImeSa eva te daNDo yatpaJcarAtramadhye cauraM labhasvAnyathA tathaiva cauranigrahaM kariSye, so'pi yathA''jJApayati deva ityabhidhAya praNAmapUrvakamutthAya tatsthAnAttatprabhRtyeva trikacatuSkacatvarArAmamaThavihArazUnyazAlApaNAdi-| nilayeSu AkArAdibhistadupalakSaNAkSaNikacittavRttiH saparivAro divasamativAhitavAn , atrAntare sakalajagaccakSurapyaha // 127. En El For Private Personel Use Only
Page #285
--------------------------------------------------------------------------
________________ metasyaivaM prayatnavato'pi na zaknomi taM taskaramupadarzayitumato dhig mAmityutpannaguruviSAdAdivAstamupAgate gabhastimAlini / kiyanmAtrameSa taskaro'hamenamupadarzayAmItyudAmamatsarAdiva kSaNamAtraM sarAgamullasya tatsAmarthyavandhyatAjAtavailakSyAdiva / vicchAyIbhUya kSayamupagatAyAM sandhyAyAM pazya matsAhAyyAnnipuNamIkSyamANo'pyArakSikalokenAsau na manAgapyupalakSita prakarSAdiva tAratArakanikarAnaTTahAsacchadAniva darzayantyAM rajanyAM tayaiva ca tadgopAyanArthamiva sarvataH prasArite nIlapaTa iva sakalalokalocanaprasarahAriNi bahalatimirapaTale sa vijayacaura ekasminnIzvarasadmani / durArohatare padmAkAraM kSatraM pAtayitvA samastamapi gRhasAramAdAya svavAsamayAsIt, kSaNamAtreNa vibhAtAyAM vibhAvayIM| kka yAsi eSa gRhIto'sIti saMbhramAdiva sarvataH prasAritakare samutthite sahasrarazmau kimadyApi supyate yuSmAbhiravalokyatAM kSatramiti vAtI nivedayitumiva tadvAreNaiva gRhAntaH praviSTe razmimaNDale kSatrAvalokanasaMbhramAkulitagRhajanakalakalonmilite nagarArakSakAdi (granthAgram 3500) loke sa vijayataskaraH kuto'pi tathAvidhabhavitavyatAkAlapAzakAkRSTo vihitasnAnavilepanAzanAyalaGkArazRGgAraH samaM putreNa tatraiva janasamAjamadhye samAjagAma, tatra cAyaM tathAvidhadurArohaprAsAde padmAkAraM laghuhAraM kSatramAlokya kathaM nu nAmaivaMvidhadurArohasthAnamAruhyAsAvIdRzamaticitraM kSatraM Jain Education a l For Private & Personel Use Only Hww.jainelibrary.org
Page #286
--------------------------------------------------------------------------
________________ doSadvAre vijayacorakathA. // 128MINI zrInavapada- kRtavAn ? kathaM cAnenaivAntaH pravizya sakalagRhasAramAdAya niryAta ityAzcaryametadityAdi vadato janasyAlApAna havRttau adacAdAne | zratvA nanu satyamevaiSa janA mantrayante kathamahamatra praviSTo nirgato vA kathaM vA mayedamIzaM kRtamiti vicintayan svasAmarthya vijJAnopajAtavismayaH svayameva svakRtakarmAsambhAvanayA kSaNaM kapATapaTTAyamAne vakSasi kSaNaM vikaTakaTItaTe kSaNaM putramukhe kSaNaM kSatradvAre cakSurapAtayat, tatazcAsau tathAvidhaviziSTaceSTAviSTatanutayA tatsthAnanikaTavartibhirevArakSakairiGgitAkArAdibhirayameva cauro nAnya ityavabudhya daNDAghAtatADanApuraHsaraM vihita. pRSThatomukhabAhubandhano rAjJaH samIpamupaninye, tena ca vividhaviDambanApUrvakaM vadhyabhUmAvupanAyya vicitrayAtanAbhidazavidhaprANebhyaH pRthakkArita iti // atra ca maNDakodAharaNenAdattAdAnadoSadvArasya gatatvAdvijayodAharaNaM tacchAstraprasiddhaivaMvidhodAharaNabAhulyakhyApanArtham, anena ca maNDikAyudAharaNahayenAtraiva janmanyanekaduHkhAvasAnamadattAN dAnamityetadoSadvAraM nirUpitam, idAnImetatparihAre yo guNastadupadarzanAya paJcamaM guNadvAramAha paradavvaharaNavirayA guNavaMtA paDimasaMThiyasusIlA // ihaparaloe suhakittibhAyaNaM NAgadatto vva / / 42 // | // 128 // Jain Education intannel For Private & Personel Use Only w.jainelibrary.org
Page #287
--------------------------------------------------------------------------
________________ yattadorbhavantIti kriyAyAzcAdhyAhArAdevaM yojanA-ye 'paradravyaharaNaviratAH' pareSAM dravyaM paradravyaM tasya haraNaM paradravyaharaNaM-paradravyApaharaNaM tasmAdviratAH, ko'rthaH?-anyadIyadraviNacoraNAnivRttAH, tathA guNAH samyaktvAdayaste vidyante yeSAM te tathA, asAdhAraNavizuddhajIvadharmopetAH, kiJca-pratimA-darzanapratimAdyA kAyotsargoM vA tatra saMsthitAH pratimAsaMsthitAH, tathA zobhanaM zIlaM-cAritraM yeSAM te sazIlAH pratimAsaMsthitAzca te suzIlAzca te tathA.17 kAyotsargasthitAH sacAritrAzcetyarthaH, iha-atra janmani paraloke-anyabhave, te kimityAha-sukhaM ca-zarma | kIrtizca-yazaHkIrtI tayorbhAjanaM-sthAnaM yahA zubhA-puNyA yA kIrtistasyA bhAjanaM, bhavantIti sambandhaH, ka iva ?'nAgadatta iva ' nAgadattabhidhAnazreSThiputra iveti gAthA'kSarArthaH // 42 // bhAvArthastu kathAnakagamyastaccedam vArANasIpurIe jiyasattanaresarassa varamittaM / dhaNayatto nAmAsI seTThI suvisidvaguNajutto // 1 // jiNasAsaNami ratto niyagurujaNacaraNasevaNAsatto / sAhammiyajaNabhatto mayamaccharadosaparicatto // 2 // mayaraddhauvva rUveNa taha ya thirayAe~ amaraselovdha / gaMbhIrayAe~ jalahivva jo ya dhaNaubva riddhIe // 3 // tassAsi hiyayadaiyA sirivya kaNhassa dhaNasirI bhajjA / lAyaNNarUvajovvaNasohaggakalAkalAvaDDA // // jammaMtarasucariyasalilasittavara Jan Education For Private Personel Use Only ww.jainelibrary.org
Page #288
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrInavadaTTa vRttI adatAdAne // 129 // ttakathA. puNNapAyavaphalavtra / visayasuhamaNuhavaMtANa tANa kAlo gao ko'vi || 5 || aha annayA kayAI rayaNIe pacchimaMmi gA. ghara guNadvAre nAgada| jAmaddhe / pecchai suhaM pasuttA varasumiNaM ghaNasirI tuTThA || 6 || jaha nAgadevayAe hAro oyAriDaM sakaMThAo / khitto | maha vacchayale ujjoiyadasadisAcako ||7|| pAhAiyamaMgalageyasahamAyanniUNa etAhe / uTTheUNa pahaTTAe sAhio so ya daiyarasa | 8 || teNavi bhaNiyaM kulakamasamAgayA nAgadevayA amhaM / tIe pasAeNa pie ! hohI tuha suMdaro putto | // 9 // taiyacciya saMbhUo ganbho tIse pahANaguNakalio / tassANubhAvao cciya, jAyA sA ahiyasohaggA ||| 10 || jiNabiMbasaMgha pUyA dohalesuM pasattharUvesuM / mANijjaMtesu suhaMsuheNa saMpuNNamAsesu // 11 // nimmalaguNovaveo | samujjalo jaNiyajaNamaNANaMdo / aNNaMmi diNe jAo muttAhArovtra se putto // 12 // vaddhAvio ya seTThI ceDIe piyaMvayAbhihANAe / diSNaM ca teNa aha pAriosiyaM ciMtiyanbhahiyaM // 13 // tatto uTTheUNaM seTTI gaMtUNa sUibhavaNaMmi / daTThUNa puttayaM to vaddhAvaNayaM karAvei // 14 // jayamaMgalatUrapasattharavaM ravapUriya savvadisAvivaraM / varakAmi - niTTapahaTThajaNaM, jaNacittavilAsapauttadhaNaM // 15 // ghaNakaMcaNatosiyadINajaNaM, nayaNu (jaNau)cchatra kAriyapatthaya (gha)NaM ghaNa kuMkumavAriviiNNachaDaM, chaDiujjalataMdulathAlasayaM // 16 // sayavantuvasobhiyapuNNaghaDaM, ghaDalakkhapaloDiyatellavahaM | / / 1295 Www
Page #289
--------------------------------------------------------------------------
________________ vahamArinivAriyavissayaNaM, sayaNavya vimoiyaguttijaNaM // 17 // vitte vaddhAvaNae ekkArasamaMmi Agae diyahe / / puttarasa tao nAma paiTThiyaM nAgadattotti // 18 // jaM nAgadevayAe diNNo hAracchaleNa me eso| sumiNami tA imaM| ciya nAma juttaMti kaliUNaM // 19 // aha vaDiuM pavatto, kameNimo seyapakkhacaMdavva / dehovacaeNa tahA kalAkalAveNa pavareNaM // 20 // vaccai piuNA saddhiM jiNabhavaNe muNivarANa ya samIve / jAo ya bhAviyappA nisuNaMto tattha jinnvynnN|| 21 // bhaNiyaM ca-navanavasaMvego khalu nANAvaraNakkhaovasamabhAvI / tattAhigamo ya tahA jiNavayaNAyaNNaNassa guNA // 22 // patto'vi jovvaNaM so tao ya mayaraddhayassa kulabhavaNaM / maNNai visaM va visae samajjao dhammakajjesa // 23 // jA jAu iMti kulabAliyAo lAyaNNarUvana iMti kulabAliyAo laaynnnnruuvkliyaao| necchai vIvAheuM tA tAo nivvuIratto // 21 // to tassa piUhiM viyANiUNa visaesa nippivAsattaM / dullaliyamittagoTrI' viraio navara pakkhevo // 25 // mittuvaroheNa tao. aNicchamANo'vi niyayacitteNaM / vaccai ArAmavihAra vAvideu(U)lamAIsu // 26 // vaccaMtesu diNesu ya, aha'NNadiyahe pabhAyasamayami / sahasaMbavaNujjANaM go| samaM mittavaggeNaM // 27 // puNNaphalabhAranamiehiM sauNajaNaseviehiM tuMgehiM / sappurisANa va aNuharai jaM caY Jan Education For Private Personel Use Only
Page #290
--------------------------------------------------------------------------
________________ AINIttakathA! // 130 // zrInavapada sahayAranivahahiM // 28 // jattha ya saraNAgayasIyarakkhaNatthaM vasaMti scchaayaa| diti pavesaM taruNo maNayaMpi na gA.dhara guNa. hattI ava taraNikiraNANaM // 29 // jaM ca navacUyamaMjarikavalaNakalakalirakoilaraveNaM / vIsAmatthaM Amatei va pahiyANa dAra nAgada ttAdAne saMghAyaM // 30 // dIsaMti vivihasumaNomaNohare taMmi naMdaNavaNe bva / pecchai majjaNavAviM kamaluppalakuvalayAiNNaM, N| // 31 // saMmajjiUNa tattha ya jahicchiyaM mittamaMDaleNa samaM / niviDataDasaMnividvaM jiNamaMdiramaNupaviDo so || Kol // 32 // jammi vrknnynimmiyklsaavliphuriykirnnpNtiio| jiNajhANajalaNaDajhaMtakAmajAlAu va sahati // 33 // jaM ca pavaNapaholiradhayalaggaraNiraghaggharayakiMkiNiraveNa / bhaNai vva maha saricchaM, kaheha jai aNNa surabhuvaNaM // 34 // aviya-kupaiTThiyapi rammaM surUvayaM vigayarUvasohaMpi / aNuvahaNayapAyajaMghaMpi gamaNasattIe paricattaM // 35 // taMmi ya puvvapaviTThA visiTThaceTThAvaridvaguNaciTThA / lAyaNNarUva-IN laTThA, kalAkalAvaMti pattaTThA // 36 // juvaIjuvayaNamaNahAridehasohAe~ vijiysurrmnnii| ramaNIyaahiNavubbhinna jovvaNA kuvalayadalacchI // 37 // sahiyAyaNeNa sahiyA diThThA jiNabiMbapUyaNaTThAe / varapattachejjakammaM virayaMtI // 130 // vivihabhaMgIhiM // 38 // daTThaNa tIeN niruvamaviNNANAisayabhAviyamaNo so / ciMtai aho Nu sacco esa siloo Jain Education Intedical For Private Personal Use Only kAw.jainelibrary.org
Page #291
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education In | jayapasiddho // 39 // dAne tapasi zaurye ca, vijJAne vinaye naye / vismayo hi na karttavyo, bahuratnA vasundharA // 40 // etthaMtaraMmi tIyavi samuTTiyAe jiNidapUyatthaM / saccavio so niyayaMgacaMgimAnijjiyaaNaMgo // 41 // tarasovari aNurAo saMjAo tIeN takkhaNaJcaiva | ahavA pahANavatthumi kassa nahu hoi paDibaMdho ? | // 42 // taha kahavi tIeN eso paloio jAyamacchareNeva / jaha paMcasareNesA pahayA paMcahivi bANehiM // 43 // mayaNasarapelliyAivi imIeN lajjAe ThAvio appA | kulabAliyANa ahavA esA aMguTThiyAbharaNaM // 44 // varavicchittIe tao pUyaM kAuM jiNiMda caMdassa / nahiriyA jiNabhavaNA puNe 2 taM paloyaMtI // 45 // jiNavaMdaNakayacitto, | so'viya kAUNa uttarAsaMgaM / dAuM payAhiNatiyaM jiNanAhaM thoumADhatto // 46 // jaya tihuyaNa saMtAvayamayaraddhayaga| ruyamANanimmahaNA ! / jaya dUsaharosAnalavijjhAvaNaparyaMDa jalavAha ! // 47 // jaya sukkajjhANAmayaavahariyakasAya| visamavisavega ! / jaya uvasaggaparIsaha pisAyaakkhaliyasamacitta ! // 48 // jaya ghAikammatamapaDalapheDaNullusiyake. valujjoya || jaya caugaigamaNabhamaMta jaMtusaMtANakayatANa ! // 49 // jaya namirasurAsuramauDa koDitappaDaNama siNapAvIDha ! / jaya sesakamma kula seladalaNavajjAsaNi namo te // 50 // evaM thoUNa jiNaM pUyAisayaM paloiUNaM ca / Apucchari ww.jainelibrary.org
Page #292
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI navapadavRhadvRttau adacAdAne // 131 // | niyamitte, kassesA kA ya varakannA ? // 51 // niyayakalAkosalaM ThANaMmi payAsiyaM imaM jiie| virayaMtIeN sahatthehiM jiNavariMdassa varapUyaM // 52 // nUNamayaM aNuratto eyAe teNa puccha evaM / iya kaliUNaM tahivi bhaNiyaM kiM taM na yANesi ? // 53 // piyamittasatthavAho ettheva purIeN asthi vatthavyo / nAgasirI tabbhajjA nAgavasU tANa esa suyA // 54 // AbAlabhAvaucciya | eIeN kalAsu Asi kosalaM / kiM puNa vilAsanaTTAvayaMmi tAruNNae dANiM ? // 55 // kiJca - lAyaNNAiguNehiM viNijjiyA lajjiyAo va na iMti ihaM / eIe raMbhAI suraMgaNA maNuyaloyaMmi // 56 // eyAe dehasohAvaloyaNe virahamasahamANavva / hayahiyayA devAvi hu aNimisanayaNattaNaM pattA // 57 // jo jo ruvAiguNo ciMtijjai ko'vi eyade - haMmi / so so auvvabhAveNa jaNai citte camakkAraM // 58 // ekko'tthi kiMtu doso imIe jaM nANurUvavaralAbho / | avaloiyAe tumae ivhi puNa so'ci pahuTTho // 59 // to bhaNai nAgadatto niratthao vayaNavittharo esa / tubbhehi | samADhato maha bhAvamayANamANehiM // 60 // maNayaMpi na majjha jao aNurAo ettha pucchaNe heU / kiM tu imIe | viNNANa kosale ko uhalaMti // 61 // iccAI jaMpamANo niggaMtUNaM jiniMdabhavaNAo / saha mittamaMDaleNaM samAgao | niyayabhavaNaMma // 62 // aha sAvi divyakannA nAgavasU niyasahIhi pariyariyA | saMpattA niyabhavaNaM hiyaeNaM taM Jain Education In mA. dhara gudvAre nAgadattakathA. // 131 //
Page #293
--------------------------------------------------------------------------
________________ |ciya vahaMtI // 63 // tattha ya na suyai na hasai, nAharaNaM lei nAlavei jaNaM / bollAvaMtINa puNo paDivayaNaM dei na sahINaM // 64 // eyAvatthaM ca tayaM nAuM mAyA samAgayA bhaNai / vacche ! kahesu kiM te dehe pIDAnimittaMti ? // 65 // tIe bhaNiyaM-aMba ! na yANAmi ahaM pIDAe kAraNaM sarIraMmi / kiM tu mahAdAho me viyaMbhio savvadehami // 66 // parihAsapesalAe sahIe etthaMtarami saMlattaM / nayaNaMjalIhi pIo kiM na saloNo jaNo ahiyaM // 67 // to tuhikkA houM jAva na kiMcivi karei paDivayaNaM / bhaNiyA sAvaTThabhaM tAva imIevi tajjaNaNI / // 68 // mA aMba ! kuNaha tubbhe eyAe~ kae maNami uvveyaM / ahayaM eyasarUvaM viyANiUNaM kahissAmi / // 69 // saha pariyaNeNa jaNANaM visajjiuM bhaNai piyasahi ! kahesu / jaM dukkhakAraNaM tuha akkahie natthi paDiyAro // 7. // loo'vi jao jaMpai evaM thaviyANa mottiyANa'ttha / tIrai no kAuM je mulaM suviyakkhaNeNAvi // 71 // kiJca-jahA khAro hAro tuha sasikarA bANaniyarA, jalaM jAlAjAlaM malayajaraso aggisariso / jaladdA saMtAvaM jaNayadi jahA yaMgadharidA, tahA maNNe nUNaM mayaNadahaNo tAvadi tumaM // 72 // evaM ca tuha sarUvaM sAmaNNaNaM viyANiyaM ceva / kassovari tuha cittaM aNurattaM ? kahasu tA manjha // 73 // soUNa Jan Eden For Private Personal use only ILyww.jainelibrary.org
Page #294
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI navapadahaTTattA adatAdAne // 132 // Jain Education Int sahIvayaNaM, to tIe ciMtiyaM niyamaNaMmi / sacamimIeN bhaNiyaM akkahie jaM na paDiyAro // 74 // kiM cAbhaNiyaM | mae viyANiyaM maha sarUvameyAe / liMgehi tA kimajjavi, govijjai ciMtiuM bhaNai // 75 // sahi ! jANasi cciya tumaM, pahAyasamayaMmi ajja jiNabhavaNe / pUyaM virayaMtIe jiNidabibassa savisesaM // 76 // tArAyaNapa riyario, sasivtra niyamittamaMDalasameo / diTTho pahiducitto, seTThisuo nAgadattatti // 77 // teNa mamaM | nayaNakhaDakkiyAe pavisittu cittabhavaNaMmi / avahariyamaviNNAyaM viveyarayaNaM aimahagghaM // 78 // tappabhidaM ca na yANe, kiMvA jaMpAmi kiM ca royAmi / kiM vA hasAmi kiM vA suyAmi iccAi savvAI // 79 // tAe bhaNiyaM | piyasahi ! saMpai mA UsuyA tumaM hosu / airA samIhiyattho jaha hoi tahA tuha karemi // 80 // evaM bhaNi. UNa tao nAgasirIe sayAsamuvagaMtuM / jiNabhavaNagamaNamAI kahio tantraiyaro sayalo // 81 // tIevi niyayadaiyarasa so'vi paDibhaNai amha dhRyAe / ThANecciya aNurAo, jAo ahavAvi juttamiNaM // 82 // uttamakulappasUyA uttamaThANaMmi ceva rajjaMti / motuM mahAgayaMda, kiM karaNI jaMbuyaM mahai ? // 83 // tA taha karemi saMpai jaha majjha suyAeN teNa saha jogo / saMjAyai aNurUvo raIeN mayaraddhaeva // 84 // evaM bhaNiuM tatto, dhaNayattagi 65 gA. dhara gudvAre nAmadattakathA. // 132 // ww.jainelibrary.org
Page #295
--------------------------------------------------------------------------
________________ hami udiUNa gao / abbhuDhio saviNayaM teNavi kaya uciyapaDivattI // 85 // puTTho ya kiM paoyaNamAlaMbeUNa AgayA tubbhe? / apaoyaNA pavittI, na hoi jaM buddhimaMtANaM // 86 // piyamitteNavi bhaNiyaM ekaM tumhANa daMsaNaM cev|| uttamajaNAvaloyaNamuttamakallANaheuM jaM // 87 // nIIevi bhaNiyaM-"daTThavyA rAyasahA, daTThavvA rAipUiyA purisA / / jaivina havaMti atthA tahavi aNatthA khayaMjaMti // 88 // " bIyaM puNa maha dhUyA nAgavasU nAma asthi vikkhaayaa| sA aNurattA gADhaM, tuha putte nAgadattami // 89 // tIeN samappaNaheuM, samAgao tA kareha taha tumbhe| eyAe nAgadatto pANiggahaNaM jaha karei // 9 // dhaNadatto to ciMtai taM evaM jaM jaNo bhaNai visamaM / etto bagyo etto ya duttaDI bhIsaNAyArA // 91 // paJcakkhaM (pavvaja ) majjha suo ahilasai imo'vi dei niyadhUyaM / evaM vavatthie tA paDivayaNamimassa kiM demi ? // 12 // niyaputtassa sarUvaM ahavA sAhami tAva eyassa / to jaM uciyaM hohI pacchA taM ceva kAhAmo // 93 / / iya ciMtiHUNa kahiyaM puttasarUvaM tao imeNAvi / paDibhaNiyaM majjha suyA. sumiNevi na icchaI annaM // 94 // tAe jaNaNAe~ jao jaha ciTThA taggayA mahaM siTThA / tAe jANAmi ahaM avi marai na maNgae aNNaM // 95 // dhaNadatteNavi bhaNiyaM jai evaM tA bhaNAmi niyaputtaM / tappaDivayaNe puNaravi tujjha sarUvaM kAhassAmi // 96 // vacca tumaM niyagehaM Jain Education Interi For Private & Personel Use Only daw.jainelibrary.org
Page #296
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI navapadahI ada tAdAne // 133 // evaM bhaNiuM visajjie taMmi / putto bahuppayAraM bhaNio na ya maNNae kiMpi // 97 // io ya-tattheva puravarIe vasudatto nAma Asi vaNiputto / jiyasattaNA niyatto jo nagarArakkhiyattaMmi // 98 // bhaviyavvayAeN eso, tammi ya diyahaMmi paribhamaMto ya / saMpatto piyamittassa seTThio hiduvAraM mi // 99 // etthaMtaraMmi keNavi paoyaNeNaM triNi -- ggayA diDA / sA nAgavasU teNaM niyagehaduvAradesaMmi // 100 // daMsaNamittenaM ciya so tIeN uvari jhatti aNuratto / ahavA bhavAbhinaMdINa itthiyA rAyaheUo // 1 // to parisiUNa gehaM piyamitto teNa jAio kaNNaM / teNavi bhaNiyaM esA diNNA dhaNayatta puttassa || 2 || aNNassa viiNNAo aNNarasa puNo'vi neya dijjati / kulabAliyAo jamhA | nIIyavi bhaNiyameti // 3 // " sakRjjalpanti rAjAnaH, sakrujjalpanti dhArmikAH / sakRtpradIyate kanyA, trINyetAni sakRtsakRt // 4 // evaM bhaNio'vi imo mohavaseNaM puNeo'vi saMlavai / jattiyamettaM icchAsa, davyaM tu tattiyaM demi ||5|| desu maha | niyayadhUyaM tao sahAseNa seTThiNA vRttaM / majjha gihaMmi mahAyasa ! no vikkAyaMti kaNNAo // 6 // evaM ca nisuNiUNaM vilakkhavayaNo viNiggao tatto / abaloiuM payatto chiddAI nAgadattassa ||7|| eyaMmi jIvamANe maha esA neya hohiI kaNNA / mAremitA imaM lahu maNasA evaM viciMtaMto // 8 // aNNaMmi diNe tattha ya raNNo AmANa vAhaNanimittaM / nayarIo niggayassA nAgadanta kathA. // 133 // do ww.jainelibrary.org
Page #297
--------------------------------------------------------------------------
________________ kaNNAo kuMDalaM paDiyaM // 9 // niyayAvAsagaeNa ya nAyaM raNNA tao samAiTro / so ceva ya vasudatto nirikkhamANaNa teNa tayaM ||10||nyriieN bahipaese dicho bhaviyavvayAnioeNaM ca uraMgaposahattho ahamipavvami egaagii||11|| ujANe puvvutte paDimaM paDivajiuM viyAlaMmi / vaccaMto jiNabhavaNaM sevisuo nAgadattotti // 12 // tao ya-jA kittiyaMpi eso uvautto jAi tAva teNa tayaM / diTuM kuMDalarayaNaM ujjoviyadasadisAyakaM // 13 // atthamaNaMpiva daTTaNa attaNo gayaNamaMDalAhiMto / paDiyaM bhaeNa taM [ taha ] taraNimaMDalaM dharaNivaTaeNmi // 12 // taM dadvaNa niyatto laggo maggaMtareNa aNNeNa / tappuTThIe vilaggo vasadatto so viciMtei // 15 // kiM esa jhatti valio kiMvA maggaMtareNa laggotti / etthaMtaraMmi teNavi dinuM taM kuMDalaM tattha // 16 // so ciMtiuM payatto, balio kuMDalabhaeNa nUNamimo / tA| eyaM ciya chidaM pattaM eyarasa maraNAya // 17 // iya ciMtiUNa gahiUNa kuMDalaM tayaNumaggao laggo / tAva gao jA patto ceiharaM nAgadattotti // 18 // paDimAgayarasa tattha ya galaMmi se baMdhiUNa taM teNa / AhUyA niyapurisA payaMsiyaM / / kuMDalaM tesiM // 19 // bhaNiyaM ca esa pAvo raNNo gahiUNa kuMDalaM patto / egaMte thavaNatthaM tA gahio baMdhiuM ca imaM // 20 // uvaNeha nivasamIvaM tehivi saMpADiUNa se ANaM / nIo rAyasayAsaM kahiyaM ca imaM jahA deva / Jan Education For Private Personal use only
Page #298
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI navapadaTTa hattI adatAdAne // 134 // Jain Education Inte // 22 // tumhesa kuMDalaM pAviUNa tasseva thavaNakajjeNaM / egaMtagao patto saMpai devo pamANaMti // 22 // tavva yaNAyaNNaNajAyagaruyarosAruNacchijuyaleNaM / juttAjuttaM aviyAriUNa to rAiNA bhaNiyaM // 23 // bho ! bho rayaNivirAme vigoviUNaM nayaramajjhami / Arovijjau eso sUlAe aNajjavAvAro // 24 // to vasudatteNa imo dhario lahiUNa rAiNo vayaNaM / rayaNIeN baMdhiUNaM jAe ya pahAyasamayaMmi // 25 // rattakaNaIramAlovamAlio rattacaMdaNavilitto / AroviUNa khaMje kharaMmi luyapucchakannami // 26 // chittariyadhariyachatto purao vajrjjata DiMDimo nayare / bhAmeuM ADhatto bhai ya vasudattavayaNeNaM // 27 // ego mAyaMgajuvA vaccaMto tassamavidesaMmi / eeNa nitraisataM avalattaM kuMDalaM loya ! // 28 // avarAheNa imeNaM viDaMbaNAkaraNapuNvamevamimo / vajjhavasuhAe nijjai paruDanivaissa ANAe // 29 // soUNa tassa vayaNaM dAruNameyaM jaNo viciMtei / kiM evamimo jaMpai kimalIyamuyAhu saccamiNaM ? // 30 // AruhiUNaM tAhe pAsAyasiraMmi ko'vi taM dahuM / bhaNai imaM naravaiNA aviyAriyameyamAdihaM // 31 // jamhANa erisAgiIe jujjae kammamerisa kahavi / / tatthattho vayai paro jujjai epi kammavasA // 32 // jao bhaNiyaM " kammAI nUNaM ghaNacikkaNAI aikaDhiNa // 134 // nAgadatta kathA. ww.jainelibrary.org
Page #299
--------------------------------------------------------------------------
________________ vajjasArAI / nANaDDayapi purisaM paMthAo uppahaM niti // 33 // " annattha gavakkhatthA tayavatthaM niyavi kA'vi taM bAlA / palavai sakAmahiyayA aho na juttaM kayaM vihiNA // 34 // jaM guNarayaNanihIvihu eso saMpAvio imamavatthaM / aNNA u bhaNai jIse esa pai sA hayA aja // 35 // jai eeNaM ciya saha na marissai ciMtaI tahA avarA / jIse diTThipahaM ciya esa gao sAvi iha dhannA // 36 // kiM puNa kaMThavilaggA imassa jA evamAi AlAvaM / nisuNaMti nAgavasavi daTuM taM gehamArUDhA // 37 // pAsittu rAyamaggeNa taM niuttehi nIyamANaM ca / hAhA hayAmma evaM vilavaMtI mucchiyA sahasA // 38 // sA tArisayA teNaM diTThA bhaviyavvayAnioeNaM / ciMtai peccha madatthaM patteyaM kerisamavatthaM? // 39 // jai majjha kahavi hohI imAo vasaNAoM moynnovaao|| tA'varasaM eIe maNorahe pUraissAmi // 40 // iya so ciMtaMto cciya nIo naravainarohiM vajjhabhuvaM / bhaNio ya |pAva re iDadevayaM sumarasu ! iyANiM / / 41 // to sariyajiNamayattho siddhANAloyaNaM sa dAUNaM / giNhai paccakkhANaM / sAgAraM suddhapariNAmo // 42 // io ya--sA nAgavasU kiha kihavi ceyaNaM pAviuM sagiha eva / jiNapaDimANAvAsaM gaMtuM pUittu jiNaiMde // 43 // kAussaggeNa ThiyA sAsaNadevIpasAyaNaTThAe / egaggamaNA evaM kAUNaM tIe JainEducation in For Private Personal Use Only
Page #300
--------------------------------------------------------------------------
________________ nAgapaca kayA. zrInavAda-vinnattiM // 44 // saccaM ciya sannijhaM jai jiNabhattANa kuNasi taM devi! / tA pasiya nAgadattaM moyasa eyAo havRttI ada-IN ttAdAne vasaNAo // 45 // tabbhattipavaNiyA sA samAgayA jattha nAgadatto so| AroviumADhatto, sUlAeM taDatti sA bhaggA IN // 46 // aNNAe~ caDAvijai jAva imo tAva sAvi dokhaMDA / saMjAyA taiyAvihu evaM to rAyapurisehiM // 47 // rajjae ubbiDo tuTTA sA'o puNora evaM / vArAu tiSiNa jAe bhaNai imaM rusiya vasudatto // 48 // khaggeNa luNaha sIsaM, imarasa re re ! narA ! tao tehiM / mukko asippahAro imarasa jA kaMThadesaMmi // 49 // to devayAvasAo / jAo so pupphamAliyArUvo / taM daTuM bhIehiM narohiM raNo samAi8 // 50 // bhaNiyaM raNNAvi jhaDatti majjha pAsaMmi ANaha tayaMti / iya accabbhuyacariyaM paloiyaM jassa tujhehiM // 51 // jaM AisaI devotti bhaNiya to tehiM tassa pAsaMmi / so ANIo bhaNio, rannA saMmANiUNa bahuM // 52 // bho ! bho ! na tuma kattA, imss| kajjassa cehieNeva / tuha saMtieNa kahiyaM, kiMtu phuDaM sAha sambhAvaM / / 53 // jasseha vilasiyamiNaM to so paDibhaNai sAmi ! jai abhayaM / desi tumaM tassa tayA kahami no iharahA kahavi // 54 // evaM havautti tao bhaNie raNNA kahei jahavattaM / mUlAo ArabbhA to raNNA hatthikhadhaMmi // 55 // Arovio purIe bhamADio Jan Education ana For Private & Personel Use Only
Page #301
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education (3 appaNA sama eso / vajrjjatA ujjapaDhaMta bhaTTagijjantage ehiM // 56 // iyaro'vihu nivvisao ANatto hiya asesadaviNoho / raNNA pabhaNateNaM vayaNamiNaM bahusahAmajjhe // 57 // re ! re ! aNNajja ! tuha ajja nAgadatteNa rakkhiyaM jIyaM / chuTTejja kaha Nu iharA jIvaMto maha sayAsAo ? // 58 // mukko raNNA niyayaM gihamaNupatto sa nAgadato'vi / jaNayaMto niyajaNaNIM, jaNayAijaNassa pariosaM // 59 // piyamittasatthavAho, samAgao tattha to kumArassa / sAhai nAgavasae kAussaggAivuttaMtaM // 60 // to parituTTho maNNai tappariNayaNAi tarasa viSNattiM / hiDo imo ya kArai, suhRdiNe tIeN pariNayaNaM // 62 // vitte pANiggahaNe mahAvibhUIeN nAgadatto u / sohai nAgavasUe jutto | rAmavya sIyAe // 62 // jammaMtarakayasukayANubhAva saMpajamANasuhanivaho / aha so tIeN samANaM uvabhuMjai mANuse bhoe | // 63 // annammi dine pAsAyavaragao saha pivAeN kiilto| daTTaNa puravarIe sohaM hAseNa bhaNaipiyaM // 64 // pihupAyAraniyaMbA calaggaraMgaMta parihasArasaNA / surabhavaNasiharaotuMga caMgaghaNakalasaramaNIyA // 65 // ramaNIyavAsabhavaNo vasohi sundaragavakkhanayaNillA / picchavie esa purIvi tujjha karaNiM samuvhaI || 66 || sA bhai kiM amIe nAha ! asaMbaddhavayaNarayaNAe / ciTThAmo khaNamegaM, viumiTTeNaM viNoeNaM // 67 // paNhuttaragUDhaca utthamAiNA bhaNai
Page #302
--------------------------------------------------------------------------
________________ nAgadatta kathA. hAttI adattAdAne nAgadatto to / jai evaM tA suMdari ! nisuNasu paNhuttaraM ekaM // 68 // saha pavaNeNaM iTThA, nidAhadAhahuyANa ke huti / paMkayadalacchi ! kA vA gayANa pANappiyA kahasuM // 69 // lahiuM paDhijjamANapi tIeN bhaNiyaM kareNayA | |( kare'NuyA) nAha ! / to vimhaeNa paDhiyaM, annaM lahu nAgadatteNa // 70 // pucchaMti thovalobhA bhavasuhaheU / jaNassa ko siTTho ? / kerisayA vA nagarI, na hoi paracakkadullaMghA // 71 // appAyArA uttaramimarasa kahiUNa jaMpai tao sA / gaDhacautthaM kiMcivi. sakkayabhAsAe~ paDhasa piya! / / 72 // prasarati manasijavAyau lIlAlasanayanapallavavilAsA / ke madavazaM na kurute," paDhiyaM to nAgadatteNa // 73 // iyarIyavi suciraM ciMtiUNa raMjiyamaNAe~ bhaNiyamiNaM / piyayama ! laDamimaMpi hu, yauvanavanakandalI bAlA // 7 // tA buddhipayarisaM se, avaloiya bhaNai nAgadatto'vi / bhaNasu pie ! kivi tumapi jeNa ahayaM viyANAmi // 75 // to pabhaNai nAgavasU aDAbaMdheNa viraiyamauvva / gUDhacautthaigUDhaM piyayama ! suNa egacitto taM // 76 // mA rAtu bhAvahAraka nItInAM nilayadA navara kiirte| dhautasvanarapate tA kSINAtigRhA sugatakIlA // 77 // suiraM viciMtiUNaM laDhe kahakahavi bhaNai to eso| sAhu auvvaM suMdari ! paDhiyaM laddhaM va kiccheNaM // 78 // mAlatIhAranIhArakSIrAbhA daanvstutaa| svakIyakIrti Jain Education intemel For Private Personal use only
Page #303
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhauteva, tUryapAdo'sya tu priye // 79 // bhAratI varadA'stu te, bhAviyacittatteNaM, imassa ciMtiya puNo puNo / cev| parivattaM tassesA buddhI suMdarayarA jAyA // 80 // mArANubhAvahAragapAeNa imAe~ kAmavijayittaM / bhaNiyaM guNANa sAraM, taM puNa viralaM jao Aha // 81 // ahnAya vahnau bahavo vizanti, zastraiH svadehAni vidArayanti / citrANi kRcchrANi samAcaranti, mArArivIraM viralA jayanti // 82 // evaM puNa evaM ciya, kahannahA'haM viveyajuttA'vi / visayAsatto ciTThAmi ettha vIsariya attANaM // 83 // emAi ciMtayaMto, nAgavasUeN sa evamAbhaTTho / piy-| yama ! kimaNNacitto va dIsase saMpayaM kahasu ? // 84 // to jAva nAgadatto hiyayagayaM kahai tAe sabbhAvaM Asanne tAva ghare akaMdaravo samucchalio // 85 // aviya-hA putta ! putta ! piyamAibhatta ! hA nAha ! kahi gao sAha ? / hA bhAyabhaiNivacchala! kaha chalio haya kayaMteNaM? // 86 // hA sAmiya ! guNagaNamaNikaraMDa! emAibahalahalabolI / vilavaMti mAibhajjAbhayaNIpaNaINa saddehiM // 87 // taM soUM nAgavasU bhaNai piyaM NAha ! kiM imaM evaM / akaMdaMti barAyA vilavaMtA karuNasahehiM? // 88|| bhaNai pie ! jamadaMDo so ajja imANa nivaDio gehe / pekkhatANavi jeNaM gihasAmI nihnnmvnniio|| 89 // mAyA no bhajjA no bhaiNI no no ya paNaivaggo Jain Education Inter For Private Personal Use Only jainelibrary.org
Page #304
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI navapadavRttau adacAhAne // 137 Jain Education Inte I y| no asthA susamatthA rakkhaMti jameNa hIraMtaM // 90 // tA amhANavi eso na pahuppai jA akajjapaDiyAro / aviyANiyaAgamaNo jamarAo savvanAsayaro // 99 // tAvujjamaM karemo suMdari ! savvannubhAsie ghamme / bahuviha| jammaNajaramaraNaroga sogAi aMtayare // 92 // tIe vRttaM tumae jaM diDaM visayanirabhilAsitaM / taM ciya imeNa veraggahe - uNA poDhayaM nIyaM // 93 // jamhA nimittamitteNa caiva bujjhaMti kevi kayauNNA / jesiM jiNidadhammo, suparicio putra jammaMmi // 94 // tA juttaM ciya evaM kIrau majjhapi aNumayaM nAha ! | tujjhANumaggalaggA laMghissama haMpi | bhavajalahiM // 95 // evaM ca tIeN vayaNaM, souM saMjAyabahalaromaMco / piimAijaNaM ApucchiUNa terhipi'NuNNAo | // 96 // mahayA cchiNaM kArAviyajirNidbhavaNamahamahimo / dINANAhapayaTTiyadANo saMghassa kayapUo // 97 // suTTiyasUrisamIce nikkhaMto se piyA'vi paDivaNNA / samaNattaM tasseva ya mahattarAe samImi // 98 // cariUNa ciraM kAlaM kalaMkamukkaM tao samaNadhammaM / ArAhiyavihimaraNAI do'vi pattAI suraloyaM // 99 // evaM jahA so kira nAgadatto, adattadANAi niyattacitto / ihannajamme ya suhikkaThANaM, jAo taha'nne ya bhavaMtu sattA // 200 // // iti nAgadattAkhyAnakaM samAptamiti // 994 nAgadatta kathA. // 137 // w.jainelibrary.org
Page #305
--------------------------------------------------------------------------
________________ uktaM tRtIyANuvratasya paJcamaM guNadvAramadhunA SaSThaM yatanAdvAramAha uciyakalaM jANijasu dharime mee kalaMtarAisu ya / paDiyassa ya gahaNaMmI jayaNA savvattha kAyabvA // 42 // __ucitA cAsau kalA ca ucitakalA-aSTaguNalAbhAdilakSaNA tAM 'jAnIyAt ' avagacchet , adattAdAnavatIti zeSaH, ka ketyAha-dharime ' priyate-sthApyate tulAdau parimANAvagamAya yattaddharimaM-guDAdi tasmin, tathA mIyate-paricchidyate asRtiprasUtisetikAdimAnena yattanmayaM dhAnyAdi tatra, tathA kalAntaraM-vRddhiprayuktadhanasya lAbhAdAnaM tadAdiryeSAM, AdizabdAdekadAne dvayAdAnAdigrahaH, tAni teSu kalAntarAdiSu, cazabda ucitakalAvizeSajJApanArthaH, kalAntare zataM prati drammapaccakAdyAdAnalakSaNe ucitakalA, tathA patitasya-bhUmyAdAvastasyAnyadIyadravyasya, caH samuccaye, sa ca grahaNe ceti yojyaH, grahaNam-AdAnaM tasmiMzca, kiM bahunA ? , upadezasarvasvamAha-'yatanA' gurulAghavAlocanapravRttilakSaNA 'sarvatra ' sarvasmin krayavikrayAdI kArye 'karttavyA' vidheyetyakSarArthaH, bhAvArthastvayam-guDAdau / dhAnyAdau kalAntarAdau ca dezakAlAdyapekSamucitameva lAbhaM gRhNIyAta, patitAdAne'pyalpadoSabahuguNAlocanayA kASThaloSTA Join Education International
Page #306
--------------------------------------------------------------------------
________________ hadRttA adana tAdAne zrInavapadavalAdika ucitaM gRhNIyAta, na hiraNyAdikaM, yaduktam-" appeNa bahumesejjA, eyaM paMDiyalakkhaNaM / savvAsu paDisevAsu, yatanAgA.42 pratIcArA eyaM atthapayaM viuu||1||" iti gAthArthaH ||44||gtN yatanAdvAramadhunA'ticAradvAramAha gA.43 // 138 // tenAhaDaM ca takara-paogakUDatulakUDamANaM ca / tappaDirUvaM ca viruddharajagamaNaM ca vajejA // 45 // stenAH- caurAstairAhRtaM-AnItaM kuGkamAdi stenAhRtaM, 'vajejattigAthAntasya sarvatra sambandhAt ' varjayet ' tyajet , cakAraH parasparApekSayA samuccaye, tathA taskaraprayogakUTatulAkUTamAnaM cetyekaM padamaticArahayapratipAdakaM, asya cArthaH-taskarAH-malimlucAsteSAM prayogo-haraNakriyAyAM preraNaM -- harata yUyamityanujJA taskaraprayogaH, kUTA-prasiddhasvabhAvApekSayA nyUnA'dhikA vA tulA kUTatulA, kUTa-nyUnamadhikaM vA mAnaM / kuDavAdi kUTamAnaM kUTatulA ca kUTamAnaM ca kUTatulAkUTamAnaM taskaraprayogazca kUTatulAkUTamAnaM ceti punaIndvaH, / G 138 // tacca varjayet, athavA "nIyAloyamabhUyA ya ANiyA diihbiNdudubbhaavaa|" iti lakSaNenAnusvAralopana taskaraprayogaM varjayediti bhinna evaM sambandhaH, kUTatuletyAdistu minna eveti, tathA 'tatpatirUpaM ca Jain Education interational For Private Personal Use Only
Page #307
--------------------------------------------------------------------------
________________ tena prastutena vyavahriyamANena ghRtAdinA vA brIhyAdinA vA pratirUpaM-sadRzaM vasAdi palajyAdi vA yatra sa tathA taM, vyavahAramiti zeSaH, athavA tasya-vyavahriyamANasvarNAdeH pratirUpaM-sadRzaM yuktisvarNAdi tatpratirUpaM tena yo / vyavahAraH sa tadabhedopacArAtpratirUpastaM ca varjayet, tathA viruddhaH- pratipanthI, sa ca prastAvAtsvarAjyApekSayA / draSTavyaH, tasya rAjyaM-kaTakaM dezo vA tatra gamanaM viruddharAjyagamanaM tacca varjayet, aticArarUpatA caiSAmevaM kANakrayeNa lobhadoSAccaurAhRtaM pracchannamAdadAnazcauro bhavati, yaduktam-" caurazcaurApako mantrI, bhedajJaH kANaka-I. / krayI / annadaH sthAnadazcaiva, cauraH saptavidhaH smRtaH // " ityatazcauryakaraNAd vratabhaGgo, vANijyameva mayA kriyate na / cauryamiti buddhayA ca vratasApekSatvAdabhaGga iti bhaGgAbhaGgarUpo'ticAraH stenAhataM / taskaraprayogastu dvividhatrividhena / gRhItAdattAdAnavirateyadyapi bhaGga eva, tathA'pi bhavadAnItaM moSamahaM nigamayiSyAmi bhaktakAdi ca bhavatAmahaM dAsyAmi, kiM bhavanto nirvyApArAstiSThantItyuktibhizcaurAna prerayataH corayata yayamityahaM na bhaNAmItyabhisandhinA tavyApAraNaM ||" pariharato vratApekSitvAdaticAraH / tathA kUTatulAditatpratirUpayoH paravaJcanArUpatvAttAbhyAmadattAdAnaviratebhaGga eva, na kevalaM kSatrakhananAyeva caurya, kUTatulAdi tatpratirUpakaraNaM tu vaNikkalaiveti svakalpanayA vratarakSaNodyatasyAticArAve. Jain Education inte For Private & Personel Use Only P ww.jainelibrary.org
Page #308
--------------------------------------------------------------------------
________________ maMgabhAvanA dvAre gA. zrInavapada- tAviti / viruddharAjyagamanaM tu yadyapi svasvAmyananujJAtaparakaTakAdipravezasya sAmIjIvAdatta"mityAdilakSaNahavRttI adattAdAne yogena tatkAriNAM cauryadaNDayogena cAdattAdAnarUpatvAha eva. tathA'pi viruddharAjyagamanaM kurvatA mayA vANijyameva kriyate na cauryamityabhisandhinA vratasApekSatvAt loke ca cauro'yamiti vyapadezAbhAvAdaticAra iti, atha.| vA'nAbhogAdinA'tikramAdinA vA paJcAnAmapyaticAratvaM cintyamiti gAthArthaH // 45 // bhaGgadvAramadhunA'bhidhatte jo ciMtei adinnaM gehAmi payaMpae tahA giNhe / aiyAresu ya vaTTai puNo puNo tassa bhaMgo'ttha // 46 // 'yaH' prANI 'cintayati' vitarkayati, kimityAha-'adattaM gRhNAmi' avitIrNa lAmi, anena manovyA-1 MpAra uktaH, vAkkAyavyApArapratipAdanAyAha-'payaMpae tahA gihi : tti tathAzabdaH samuccaye dvayamadhyavartI co. bhayatrApi yojyate, tato'yamarthaH-yaH kevalaM cintayati, tathA prajalpati-vakti cAdattaM gRhNAmIti, na kevalaM jalpati tathA gRhNAti-Adatte ca kAyena taditi sambandhaH, na kevalametat trayaM karoti, 'ativAreSu ca ' pUrvoktastenAha , 139 Join Education Inter For Private & Personal use only
Page #309
--------------------------------------------------------------------------
________________ tAdiSu vartata punaH punaH' bhUyo bhUyasteSu pravRttiM karoti 'tasya' prANino'tisAkliSTasya 'bhaGgaH' vinAzaH| 'atra' adattAdAnavrataviSaye iti gAthArthaH // 46 // bhaNitaM bhaGgahAramadhunA bhAvanocyate je daMtasohaNaMpi hu giNhaMti adigNayaM na ya munniNdaa| tesiM namAni payao nirabhissaMgANa guttANaM // 47 // ye munIndrA iti sambandhaH, dantazodhanaM' dazanazalAkA tadapi, apizabdAdAstAM svarNAdi, dazanazodhanamapi, athavA'pizabdaH (bdAta) bhasmagomayAdi, 'gRhNanti' Adadate adattameva adattakaM-ananujJAtaM svAmineti bhAvaH 'nc'| naiva, manyate jagatastrikAlAvasthAmiti munayasteSAmindrA ivendrA munIndrAH, pradhAnayataya iti hRdayaM, 'tesiMga chaTThivibhattIeN bhaNNai cautthI " ti lakSaNena ' tebhyo ' munIndrebhyaH 'namAmi' praNipatAmi 'prayataH' AdRtaH / 'nirabhiSvatebhyaH' dravyAdipratibandharahitebhyaH vItarAgebhya itiyAvat , punaH kiMviziSTebhyaH ?-guptayo manovAkkAyanirodharUpA vidyante yeSAM te guptAstebhyaH, arzaAditvAnmattva yAtpratyaye rUpam, anena ca gAthAsUtreNaivaMvidhasAdhu. namaskArahAropAttAdattAdAnaviratiguNabahamAnarUpA bhAvanA sUciteti gaathaarthH||47|| Jain Education Inter For Private Personel Use Only S ainelibrary.org
Page #310
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrInavapadaha. caturthes gA.48 Nuvrate. // 140 // bhaNitaM bhAvanAdvAraM, tagaNanAcca tRtIyANuvratamuktaM, samprati caturthasyAvasaraH, tadapi yAdRzAdinavahAram , ataH / yAdRzadvAraM kramaprAptaM prathamadvAreNa caturthavrataM nirUpayannAha aTThArasahA baMbha navaguttIpaMcabhAvaNAsahiyaM / kAmacauvIsarahiyaM dasahA vA ahA vAvi // 48 // kIdRzaM brahmacaryamiti svarUpAjajJAsAyAM ziSyasyocyate-'aSTAdazadhA brahmeti brahmazabdena brahmacaryamabhidhIyate, padaikadeze padasamudAyopacArAta'tacca aSTAdazabhiH prakAraiSTAdazadhA trividhaM trividhena vaikriyAdaudArikAcca / nivRtteH, yaduktaM vAcakamukhyena-"divyAtkAmaratisukhAt trividhaM trividhena viratiriti navakam / audArikAdapi tathA tadbrahmASTAdazavikalpam // 1 // " punaH kathambhatamityAha-'navaguptipaJcabhAvanAsahitaM. nava guptayo-brahmacaryarakSaNaprakArAH stryAdisaMsaktavasativisarjanAdayo yatra tat navagupti bhAvanAbhiH sahitaM. kiyatyo bhAvanAH? ityAha-paJca, yadivA nava ca tA guptayazca navaguptayaH paJca ca tA bhAvanAzva paJcabhAvanAH, navaguptayazca / paJcabhAvanAzca tAbhiH sahitaM, tatra nava guptayo yathA-"vasahi 1 kaha 2 nisiji 3 diya 4 kuTuMtara 5 puvakAliya 6 paNIe 7 / aimAyAhAra 8 vibhUsaNA 9 ya nava bNbhguttiio||1||" bhAvanAH paJca imA: // 10 // Jain Education T ana For Private & Personel Use Only Lall
Page #311
--------------------------------------------------------------------------
________________ " AhAraguttI 1 avibhUsiyappA 2, isthi na nijhAi 3 na saMthavejjA 4 / buddhe muNI khuddakahaM na kujjA 5, dhammAMNuppehI saMdhae baMbhaceraM // 1 // " bhUyaH kiMviziSTaM ?, ucyate-'kAmacaturviMzatirahitaM ' kAmyante-abhilaSyante / ye te kAmAsteSAM caturbhiradhikA viMzatizcaturviMzatiH, sA caivaM-saMprAptAsaMprAptabhedAdvividhaH kAmaH, tatra saMprAptazcatudezavidho dRSTi sampAtadRSTasevAdilakSaNaH, taduktaM dazavakAlikaniyuktau-" diTThIe saMpAo 1 diTThIsevA 2 ya saMbhAso 1 // hasiya 4 laliyo 5 vagahiya 6 daMta 7 nahanivAha 8 caMbaNaM ceva 5 / AliMgaNa 10 AyANaM 11 / kara 12 sevaNa 13 'NaMgakIDA ya 14 // 2 // " tatra ca dRSTisampAtaH-strINAM kucAdyavalokanaM 1 dRSTisevA ca bhAvasAraM taddaSTedRSTimIlanaM 2 saMbhASaH-saMbhASaNamucitakAle smarakathAbhirjalpaH 3 hasitaM vakroktigarbha pratItaM 4 lalitaM pAzakAdikrIDA 5 upagRhitaM-pariSvaktaM 6 dantanipAto-dazanacchedavidhiH7 nakhanipAto-nakharadanajAtiH8 cumbanaM-vasaM. yogaH 9 AliGgana-gAtrasaMzleSaH1 AdAnaM-kutrApi grahaNaM 11 'karasevaNaMAti prAkRtazailyA karaNAsevane tatra karaNaM-nAgarakAdiprArambhayantraM 12 AsevanaM-maithunakriyA 13 anaGgakrIDA ca asyAdAvarthakriyeti 14 / ayaM prathamapAdadvayonagAthAdayoktaH samprAptakAmazcaturdazadhA, asamprAptakAmazca dazadhaivam-"prathame jAyate cintA, dvitIye drssttumicchti|tRtiiye dIrghaniH Jain Education Intel For Private & Personel Use Only Www.jainelibrary.org
Page #312
--------------------------------------------------------------------------
________________ gA.48. zrInavapadaha. caturthe Nuvrate. .141 // zvAsazcaturthe jvaramAdizet // 1 // paJcame dahyate gAtraM, SaSThe bhaktaM na rocte| saptame tu bhavetkampaH, unmAdazcASTame tthaa||2|| yAdazadvAra navame prANasandeho, dazame jIvitaM tyajet // athavA dazavaikAlikaniyuktyanusAreNaivamasamprAptakAmo dazavidhaH-tathA ca taduktam-" tattha asaMpatto'sthA 1 ciMtA 2 taha saddha 3 saMbharaNameva 4 / vikkavaya 5 lajjanAso 6 pamAya 1 ummAya 8 tabbhAve 9 // 1 // maraNaM ca 10 hoi dasamaMti, asyA arthaH-tatrAsaMprApta kAmo'yaM 'arthe'ti arthana garthaH-adRSTe'pi vilayAdau zrutestadabhiprAyamAtramityarthaH / tatraivAho rUpAdiguNA ityabhinivezena cintanaM cintA 2 tathA zraddhA-tatsaGgamAbhilASaH 3 smaraNa-kalpitatadrUpasyAlekhyAdivinodaH 4 viklavatA-tacchokAtirekeNAhArAdivapi nirapekSatA 5 lajjAnAzo-gurvAdisamakSamapi tadguNotkIrtanaM 6 pramAdaH-tadarthameva sarvArambheSvapravarttanaM 7 unmAdo-naSTacittatayA AlajAlabhASaNaM 8 tahAkA stambhAdInAmapi tadbuddhayA''liGganAdiceSTA 9 maraNaM ca-zokAdyatirekeNa prANatyAgaH 10 itthamasaMprAptakAmo dazavidhaH / daza caturdaza ca mIlitAzcaturvizatistayA rahitaM-tyaktam / / anyathA vA brahmacaryasvarUpamabhidhIyate-dazadhA vA'STadhA vA, apivAzabdAvathavArthI, tato'thavA dazadhA brahmAthavA'STa-1 141 dheti, tatra dazadhA gandhaharatyuktadazavidhamaithunAdirUpakAmapratyekavarjanayA, tathA ca taduktam-" maithunA 1 nusmRti 2 Jain Education For Private Personel Use Only wilvww.jainelibrary.org
Page #313
--------------------------------------------------------------------------
________________ | saMskAra 3 spRhe 4 ndriyAloka 5 vRSyarasa 6 viSayA 7 vikathA 8 saskRti 9 saMsaktasevA 10 bhedAdazavidhAda brahmaNo nivRttiriti / aSTadhA tvevam-" smaraNaM 1 kIrtanaM 2 kaliH 3. prekSaNaM 4 guhyabhASaNam 5 / saGkalpo 6 'dhyava. sAyazca 7, kriyAnivRttireva 8 ca // 1 // etanmaithunamaSTAGgaM, pravadanti manISiNaH / viparItaM brahmacaryametadevASTaH lakSaNam // 2 // " iti. apizabdastvetadAha-evamAdyanekaprakAraM brahmavratasvarUpaM vijJAya vivakinA yathocityaM vratagrahaNaM vidheyamiti gAthArthaH // 48 // vyAkhyAtaM yAdRzadvAreNa caturthANuvratam, adhunA yAvar3hedavArasyAvasaraH, tato yAvanto bhedA asya saMbhavanti tadupadarzanAyAha-- _ orAliyaM ca divvaM tiriyaM mANustayaM puNo duvihaM / mANussa sadArAIkAe sayakAraNAIhi // 49 // __atra ca viSayaviSayiNorabhedopacArAd yAvadbhedaM maithunaM tAva daiva tahiratirityabhisandhinA 'orAliyaM ce| tyAdi gAthAsUtramuktam, asya caivaM vyAkhyA-dvividhaM maithunaM, tadAha-audArikaM ca divya miti udArairurAlairvA / vaikriyAdyapekSayA sphArairaghanaizca pudgalairnirvRttamaudArika aurAlikaM vA zarIraM tadviSayaM tatsambandhi vA maithunamapyabhedopa Jain Education ! For Private Personal Use Only ww.jainelibrary.org
Page #314
--------------------------------------------------------------------------
________________ yAvadbhavavAra yathAjAyate gA. // 14 // zrInavapada-nAcArAdaudArikaM, tiryaGmanuSyasambandhItiyAvata, ata evAha sUtrakRt--' tiriyaM mANussayaM puNo duvihaM / ti punaH- ha.caturtha Nuvrate. zabdasya vizeSaNArthatvAdaudArikamiti vizinaSTi, tatkimityAha-'dvividhaM' vibhedaM, katham ?, ucyate-tirazvAmidaM tairazcaM, manuSyANAmidaM mAnuSyakaM, tiryaksambandhi narasambandhi cetyarthaH, cakAraH samuccaye, sa ca bhinnamastena divyaM ceti yojyate, divi bhavaM divyaM-devalokasambandhi, vaikriyamitiyAvat, idaM ca yadyapi karaNAdibhedena sarvamapyanekavidhaM tathA'pi rUpalakSaNabhedatvAttadvAreNaiva zeSAvagatezca mAnuSyamevAnekavidhamupadidarzayiSuruttarAImAha-'mANusse ' tyAdi, prAkRtazailyA'trAnusvAralopAt mAnuSyaM maithunaM 'svadArAdikAye' svakalatraparakalatravezyAdizarIraviSaye 'svkkaarnnaadibhiH| svakena-svakaraNena kAraNAnumatibhyAM ca vicintyamAnamanekavidhaM, bhavatIti gamyata iti gAthArthaH // 49 // uktaM yAvadbhedadvAram, adhunA yathA jAyata ityucyate, tatra maithunavrataM yena prakAreNa jAyate tadAha duvihaM tiviheNa viuvviyaM tu egavihativiha tiriyami' maNuyaM carime bhaMge paJcakkhANaM cautthavae // 50 // // 14 // Jain Education inemalonal For Private Personal Use Only
Page #315
--------------------------------------------------------------------------
________________ __ atra pratyAkhyAnaM ' caturthavrate ' iti turyapAdena sarvatra sambandhaH, tatazca dvivighaMtrividhena-na karomi na kArayAmi manovAkkAyerevaMvidhabhaGgakalakSaNena vaikriyamaithunaviSayaM pratyAkhyAnaM jAyate iti zeSaH caturthANuvrate, bhAvArthazvAyam-zrAvakasyAnumateH sarvatrApratiSedhAt sAmAnyena vaikriyadevyAdisatkaM dvividhatrividhabhaGgakena maithunaviramaNaM bhavati, tiryaGmanuSyamaithunaviratiH kena 2 bhaGgeneti ceducyate egavihativiha tiriyami maNuyaM carimabhaMge, ti, atra sUtrattvAttRtIyAvibhaktilopena ekavidhatrividhena na karomi manovAkAyairevaMvidhabhaGgakena tirazci-tiryagviSayaM pratyAkhyAnaM, manujaM ca-manuSyaviSayaM punarviSayaviSayiNorabhedopacArAt 'carime bhaMge' tti carameNa bhaGgena-ekavidhaikavidhalakSaNena, na karomi kAyenetyevaMrUpeNetyarthaH, saptamyAstRtIyArthatvAt , tAtparyArthazcAyaM gavAdInAM vRSabhAdisaMyojanaprakAreNa tiryaviSayamaithunakAraNAnumatyoH prAyazaH / / zrAvakeNa niSeDumazakyatvAt tairazvamaithunapratyAkhyAne ekavidhatrividhalakSaNo bhaGga uktaH,mAnuSe svasvApatyavivAhAdau kAraNAnumatibhAvAdvalavadvayApAratayA manovacananirodhasya ca duHzakyatvAdekavidhaikavidhenetyuktaM, manovazatvAdisvayogyatAparasya / tu pareNApi prakAreNa pratyAkhyAnagrahaNasambhavAt zeSA apyaSTau bhaGgAH padatraye'pyaniSiddhA eSTavyA iti gaathaarthH||50|| Jain Education in EMA Maw.jainelibrary.org
Page #316
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrInavada ha. caturthe' Nuvrate. H 143 / / Jain Education Inter uktaM yathA jAyata iti dvAram asya samprati doSadvArAvasaraH, doSAzcaihikAH pAratrikAca, tatraihikA mAtRbha ginIgamanAdayaH, pAratrikA napuMsakatvAdayaH, tAn dvedhA'pyekagAthayA prAha girinayare tini vayaMsiyAu vAdo jamalagA vaNisuyA ya / paraloe napuMsattaM dohaggaM caiva dosA ya // 59 // 'girinagare girinagarAbhidhAnapattane ' tisro vayasyAH trisaMkhyA mitrabhAvamApannAH striyo hau ' yamalajau' yugmabhrAtarau ' vaNiksutA ca ' vANijakaputrI, maithunAnivRtteraihika doSabhAjanaM saMvRttA iti gamyate, parabhave 'napuMsakatvaM SaNDhatvaM ' daurbhAgyaM' durbhagatvaM ca ' doSAH dUSaNAni cakArAdanye'pi taduktaM - " mehuNatrayabhaMgaMmI Ase pose taheva karakamme / vihavA vaMjhA biMdU joNIsUlaM ruhiravAho // 1 // "tti, ityAdayo'pi dRzyAH, | iti gAthA'kSarArthaH // 51 // bhAvArthaH kathAnakebhyo'vaseyaH, teSu ca prathamaM tAvadidam jambUdvIpe bhAratavarSamadhyakhaNDAlaGkArabhRtasaurASTraviSaye girinagaraM nAma pattanaM tatra tisra ibhyaduhitaraH parasparaprItibhAvApannA udagrayauvanavarttinyo jinamatipriyaGkarI dhanazrInAmadheyAH, jinadattapriyamitraghanadattAbhidhairmahAzreSThi " 3 doSadvAraM gA. girinagaraba yasyA. // 143 //
Page #317
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education In putraiH pariNItAH, tAsu ca jinamaterbharttA jinadatto gRhItANuvrataH zrAvakaH, tatsaGgatyA jinamatirapi zrAvikA, kevalaM priyaGkarI dhanazrI maicyA nAtyantaM jinadharmasthiramatiH, jAtazcaikaikastAsAM putraH, anyadA ca tisro'pyujjayantagiriM / ! neminAthavandanAya gatAH, tasya ca ramyaramyatarapradezAvalokanenotpannAdhika kautukA aparAparapradezadidRkSayA vicarantyaH prAptAcaurairgRhItA nItAzca pArasakUlaM, vikrItA vezyAnAM haste tAbhizca zikSito vezyAjanocito vaizikakalAkalApaH, jAtA atyantaprasiddhA vezyAH / itazca tatputrA api svapitRbhirekopAdhyAyasamIpa eva pAThitAH | kAlakrameNopArUDhA yauvanaM samAnazIlatayA cAnyo'nyaM sakhyavaMtaH kAritAH pitRbhirdArasaGgrahaM, jinadattaputrazca | pitRsaMsargAdeva zrAvakatvamanupAlayati, itarau ca na tathA anyadA cAleocitavantaste - kimanena prabhUtenApi pitRparyAyAgatena dhanena ?, nAtastyAgabhogAbhyAmapi kacitpuruSasya zlAghA, pratyuta itarajanopAlambha evAtra, tathA ca | lokaprasiddho dohaka :-" piyari viDhattai davbai, ThidvirikA na karei / saI viDhavA sai vilasaNA, viralA jaNaNi jagei // 1 // " tasmAdvayamapi kimapi dezAntaraM gatvA nijabhujAbhyAmupAye vittamucitatyAgabhogaiH saphalayAmo manuSyajanmeti paribhAvya svapiturAjJayA gRhItadezAntaragAmibhANDA mahatyA sAmayyA nAvA samuttIrya samudra 6
Page #318
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrInavada ha. caturthe' Nuvrate. // 144 // vyAsyAhaSTAntaH saha gatAH pArasakUlaM, darzitavantastatratyasya lokasya svabhANDAni atrAntare samAgatAstAstisro'pi tatsamIpamupAtto- girinagaradAttaveSAlaGkArA vezyAH kathitaM tadagre pArzvavarttinA lokena yathaitAsAM svayamatratyanRpatinA prasAdadAnamIdRzaM kRtamAste- ye kecidatropAgacchanti vyavahAragatyA tairetAsAM SoDazottaraM 2 zataM dattvaitAbhireva viSayasukhamanubhavanIyaM tato vaNikputraiH evamastvityabhidhAyocita tAmbUlAdidAnapUrvakaM tadgRhANi vijJAya preSitAstAH svagRhANi, svayaM ca bhANDapratibhANDakrayavikrayAdivyApAreNa divasamativAhyAstaM gate cakravAkabAndhave gabhastimA lini pravRtte'bhisArikAsArthaparamAnandajanake sandhyAsamaye mandamandamunmiSatsu paridRzyamAneSu tAratArakeSu krameNa | timiranikarApUryamANAsu samastAzAsu dhRtvA svasthAne rakSapAlAn SoDazottaraM 2 zataM drammANAmAdAya tAsAM gRhANi jagmuH, tAbhizca tadAgamanapratIkSaNAkSaNika cetovRttibhiravalokya tAn AgatAMzcakre'bhyutthAnAsanadAnAdyupacAraH, sthitAzca kiyacciramapi parihAsAdivinodena, nItAzca krameNa svazayanIyasthAnAni teSu ca jinadattaputraH zrAvakaH saMpuTakaM ca khaTikAM ca gRhItvA samAyAtaH, sa ca kSaNamAtraM jinamatyA saha saMbhASaNAdi vidhAya pradIpAntikavayaiva saMpuTakamucchoTaya lekhakaM gaNitumupacakrame, sA'pi tadagra evopaviSTA, kiyatyA'pi velayA'vAdIt - Aryaputra ! kutaH // 144 //
Page #319
--------------------------------------------------------------------------
________________ Soon svAgataM ?, praSTavyo'si, tenoditaM-girinagarAta, tataH sA vanagaranAmagrahaNAdAnanditA vizeSeNojjayantAdivArtAmA cchaya nijagAda-santi tatra jinadattapriyamitradhanadattA mahAzreSThiputrAH saputrakAH kSemeNa?, tenoditaM-santi, kiMtu kiM vizeSeNa tahAta pRcchyate ?, tayoditaM-vayaM tisro'pi tairvivAhitA abhUvan , ekaikaputrakaM ca prasUtavatyaH, tatazcaiaurairihAnIya / vezyAhaste vikrItAH, tenoktaM--vayaM te trayo'pi yuSmatputrAH, ahaM tAvajinadattaputro jinavallabhaH, itarau tu priyamitradhanadattaputrau priyAvahadhanAvahanAmakAviti, anye tvAH, yathA kuladevatayA jinavallabhasyAIpathe savatsagorUpamupadarzitaM, gosamIpopaviSTavatsapRSThe ca tena bhavitavyatAvazAdamadhyakharANTitAheH proJchanaM kRtaM, tato vatsena svamAtuH kathitaM, tayA ca mAnuSabhASayoditaM-vatsa ! kiyadetadasya duzceSTitaM ?, ayaM hi pApakarmA nijamAtrA samamadya bhogAn bhoktumudyato vidyate, tatastadvacanazravaNopajAtazaGko jinamatigRhaM praviSTaH, sa eva sarvodantaM pRSTavAn, tatastayA kathite vavRttAnte mama mAtA sA tvamitare tu mama mitrayormAtarAvityavocata, tataH sA sAdhvasenotthAya tasya grIvAyAM: vilagya rodituM pravRttA, so'pi tathaiva, tataH parasparaM sukhaduHkhapracchanena kSaNamAtraM sthitvA jinavallabhenoktam-amba ! mayA tAvanmanAgakArya nAcaritaM, tAbhyAM tu mama sahaiyAM svasvajananIpArzvagatAbhyAM kimapi kRtaM / / Jain Education in For Private & Personel Use Only vww.jainelibrary.org
Page #320
--------------------------------------------------------------------------
________________ kaSTAntaH // 145 // zrInavapada- bhaviSyatIti na vedmi, tad yAmi tajjJApanAyetyabhidhAya yAvadgatastAvadupabhukte te tAbhyAM, tata AhUya dvAvapyekatra vayasyAtritAdAne bhANatamanena-yathaitAstA asmanmAtarastisro yAzcauraistadA'pahRtAH, tato'tidUraM viSAdamupagatAvetau, saMbodhitau jinava labhena yathA bhavatyevaMvidhamanivRttaviSayAbhilASANAM prANinAM, tatmAtkAryaniSThA bhavAmaH, kiM viSAdena ?, tato mocitAH / IN savaireva prabhUtavittavitaraNena svamAtaraH, AgantuM pravRttAH svadezAbhimukham , antarA ca paryAlocitaM khajananIbhyAM / saha priyamitradhanadattaputrAbhyAM-svanagaramanuprAptau svajanavargasya kimuttaraM dAsyAvaH ?, tanna yuktaM svadezagamanamAvayoH, tato'nyatomukhamAhitaM pravahaNaM, tanmAtRbhyAM ca paramaviSAdamAgatAmyAmativAhita AtmA samudramadhye, mukte ca kalaGkabhIteneva jIvitena, jinavallabhastu svamAtaraM gRhItvA samAyAtaH svanagaraM, tanmukhAdeva jJAtavRttAntairbahubhirlokairgRhItAnyaNuvratAni, so'pi tathAvidhasthavirAntike mAtrA saha pravrajyAmAdAya vidhinA paripAlya gataH suralokama, anye tuna vadanti-sarva eva sajananIkAH prAptAH svanagaraM viziSTa saMvegAgatamAnasA babhUvuH paJcANuvratadhAriNaH paramazrAvakAH, evaM vijJAyAnyenApi na kAryo'tiprasaGgo maithune, kintu viratiH kAryeti // dvitIyakathAnakam sUrasenAviSaye mathurA nagarI, tasyAmasAdhAraNarUpalAvaNyAdiguNagaNAlaGkAradhAriNI samastakalAkalApakuzalA // 145. Jain Education Internationa For Private Personal Use Only
Page #321
--------------------------------------------------------------------------
________________ kuberasenA nAma gaNikA, tasyAzcAnyadA kathaJcidgarbhasambhave mahatI zarIrabAdhodapAdi. kathitaM vaidyasyAgre, tena cAdiSTaM-yathA yugmagarbhadoSo'yaM, na tu rogadoSaH, tatastadambayoditaM--he vatse ! prasavasamaye mahatI / te bAdhA bhaviSyatyata auSadhAdinA gAlaya garbhamenaM, tayoktaM-ko hi nAma jAnAna evaMvidhamatidAruNaM pAtakamakIkaroti ?, tasmAdastu itthamevAyaM garbho, yadbhavati tadbhavatu, tatazca kAlakrameNa prasUtA dArakadArike, jana nyoktaM-parityajaite. kuberasenA'bravIda-amba ! dazarAtramanupAlya tyakSyAmi, evamastviti pratipanne kuberadattakuberadattAINnAmAGkaH mudrike ghaTayitvA tayoreva kaNThe baddhvA divyamaJjUSAM ca suyantritAM kArayitvA tanmadhye te gabherUpa prA. maJjUSAM ca suyantritAM kArayitvA tanmadhye te garbharUpe prakSipya / / dazamadivase yamunAyAM pravAhite, prabhAtasamaye ca sauryapuravAstavyakAbhyAM mahezvaradattayakSadattanAmakAbhyAM zreSThikAbhyAM zarIracintAM vidhAya yamunAtaTa eva zaucamAcarayAM dadRze sA lolakallolamAlayohyamAnA''gacchantI maJjUSA taTanikaTam, AgatA ca gRhItvoDhATitA yAvattAvadavalokitaM madhyemaJjUSaM bAlakayugmamekaM, tayoranupamarUpadhArako / dArako'parA ca dAriketi, tato mahezvaradattenAbhANi-bho yakSadatta ! surUMpametayugmakaM kasyacit, kevalamitthamevamuktaM vyasanaparamparAM maraNaM vA prApsyati ataH saMgopyatAmetata, tato yakSadattenoktaM yadyevaM putro mamArgyatAM putrikA svayamevora For Private Personal Use Only Jan Education International
Page #322
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrInavapadavRcaturthe'zuvrate. // 146 // Jain Education | rIkriyatAM, mahezvaradattena tvevamastvityabhidhAya kubaradattAM svayaM gRhItvA kuberadattaM ca tasyArpayitvA svagRhamAyayau, kAlena ca te tadgRhayoH sukhaMsukhena vRddhimupagate, yathaucityamekopAdhyAyasamIpe eva kalAgrahaNaM kArite, jAtazca tayoH parasparaM / snehaH, krameNa copArUDhau yauvanaM, ucitasamaye ca zreSThibhyAM ko hyanayoratisnehavatorviyogaM kariSyatIti paryAlocya | kAritaM parasparameva pANigrahaNam, anyadA ca dyUtavinodena tiSThatAstayoH saMcAritA grahaNake svanAmAGkamudrA kuberedatayA, kuberadatto'pi tAmAlokya svamudrayA sahaikaghaTanAmacintayat - kathametanmudrAddayamekaghaTanaM samAnanAmanyAsaM cirantanamAvayoH ?, ekodarodbhUtApatyatayaivAvAM kvApi nAbhUva, na ca mamAsyA upari kadAcidbhAryAbuddhi - [ granthAgram | 4000 ]- stadgatvA pitarAvApRcchAmi, devaguruzapathadAnapUrva ca pRSTau tau yathAvatkathitavantau maJjUSAlAbhavRttAntaM, hA ! na sundaramAcaritamityabhidhAya kuberadattAyAstaM vRttAntaM prakathya pitRgRhaM ca tAM prasthApya svayaM mathurAyAM vyavahArabuddhayA gataH, tatra ca bhavitavyatAvazena tasyA eva nijamAtuH kuberasenAyAH kathaJcigRhaM gataH, dRSTA sA, jAtAnurAgo bhATIpradAnapUrva tayaiva saha viSayasukhamanubhUtavAn krameNa ca saiva svaparigRhe dhRtA, putrazca jAtaH / itazca kuberadattA tadaiva vairAgyamUrIkRtya, sutratAgaNinIsamIpe savistarAM dharmadezanAmAkarNya saMjAtacaraNapariNAmA kuberasenAdRSTAntaH // 146 //
Page #323
--------------------------------------------------------------------------
________________ papraccha-bhagavati ! yanmayA nijabhrAtari bhartRbuddhyA ceSTamAnayA pAtakamupArjitaM tacchodhanopAyo bhavadIyapravrajyA bhavati na vA ?, gaNinyoktaM-bhadre ! bhavati, yata uktamasmadAgame.-" savvAvi ya pavajjA, pAyacchittaM bhavaMtaraka DANaM / pAvANaM kammANaM to etthaM natthi dosotti // 1 // " tata idamAkarNya pravarddhamAnazubhAdhyavasAyayA tayoktaMkAyadyevamavilambitaM prayaccha me bhagavati ! svakIyadIkSA tayA'pi tadyogyatAmavagamya dIkSitA sA, gRhItadvividha-| zikSA kAlena SaSThASTamadazamahAdazAditapovizeSazoSitazarIrA brahmacaryabhAvanAH paJcApi vizeSeNa punaH punarAvartayantI vizuddhanavabrahmaguptiparipAlanaparA prazastAdhyavasAyasthAnakArohaNakrameNa saMjAtAvadhijJAnAvaraNakarmakSayo / pazamA'vadhijJAnamanvavApata, tena jJAtaH kuberadatto mAtrA saha viSayAnanusevamAnaH, tatastatpratibodhanArtha gnniniimaapRcchy| jagAma mathurApurI, tadgRhaikadeza evAnujJApyAvagrahaM sthitavatI, pitroH samakSaM ca kadAcittaM bAlakamAdAya-vatsa ! tvaM me putro'si bhrAtA'si bhrAtRjo'si devaro'si, tvatpitA me bhrAtA pitA bha" zvazurazca, tava jananyapi mama / mAtA zvazrUH sapatnI bhrAtRbhAryA ceti viruddhavacobhirullApayantI krIDayati sma, tataH kuberadatto babhANa-AyeM ! kimevamasamaJjasaM jalpasi ?, sAdhvI provAca-mahAnubhAva ! nAsamaJjasaM, yadi kautukamAbhAti tadA zaNu kSaNamAtramava in Education International
Page #324
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrInavapadaMba-dhAya, tataH kathitaH sarvo'pi janmaprabhRti vRttAntaH, tatazcAho ! dAruNamajJAnaM yadvazena mayedamakRtyamAcaritamiti - mahezvaraha caturthes dRSTAntA Navate. paramasaMvegAgatahRdayo nirviNNakAmabhogaH prabajitaH, kuberasenA'pi tatprabhRti brahmacaryarakSaNaparA viziSTazrAvikA'bhUt / / ityanivRttidoSAn vijJAya nivRttau yatitavyamiti // samAptaM dvitIyaM kathAnakam // adhunA vaNiksutodAharaNaM .147 // tRtIyamucyate ___ hastinAgapure ramye, sArthavAho mahezvaraH / tatpatnI vasumatyAkhyA, garbhiNI sA'nyadA'bhavat // 1 // tatraiva tAmasau muktvA, svayaM dezAntaraM gataH / vANijyAthai krameNaiSA, prasUtA putrikA tataH // 9 // vRddhiM gatA ca divasaina cAyAtazca tatpitA / jJApitaM vasumatyA'sya, tvatputryudvahanocitA // 3 // saMdiSTamamunA'muSyai, kanyAM tvaM pariNAyayeH / lagiSyanti yato'traiva, me dinAni kiyantyapi // 4 // tayA'pi mathurApuryA. putrI sA prinnaayitaa| AgataH so'pi kAlena. tatra bhAvyaniyogataH // 5 // jAmAtagaha evAsthAnna sambandhaM viveda saH / prAvRTkAlazca tatrAsya, sametastiSThatastathA // 6 // jAtazca divasaiH kaizcittasyAlApAdipUrvakaH / duhitrA saha sambandhaH; paradArAnivRttataH // 7 // varSAvRttau svakaM dhAma, jagAmAvasare priyAm / apacchat ka tvayA putrI. pradattA ? sA'pi sAJjasam // 8 // avoca. Jain Education in For Private & Personel Use Only
Page #325
--------------------------------------------------------------------------
________________ nmathurApuryA, tata AnAyi tAmasau / svabhuktAM yAvadadrAkSIdgatastAvadvilakSatAm // 9 // sA'pi taM pitaraM jJAtvA, lajjayA'ntaH pravizya ca / zIghramahandhanaM kRtvA, prANatyAgamathAcarat // 10 // gADhAnupAtajvalanajvAlA''lIlaDhimAnasaH sUrINAmantike dIkSAM, sadyo jagrAha tatpitA // 11 // anyadvA vaNiksutodAharaNamupadarzyate ekasmin grAme devAnandanAmA vaNik prativasati sma, tasya patnI guNavatyabhidhAnA, tatputrI sundarI. kasA ca grAmAntaravAstavyena yazonandanAmadheyena kulaputrakeNa pariNItA, krameNa cAsyA udapAdi nandAbhidhaH putro, gato vRddhimupArUDho yauvanaM ca pariNAyitaH pitRbhyAm, anyadA ca maraNaparyavasAnatayA jIvalokasya mRtastatpitA / yazonandaH, sA ca sundarI tanmAtA jAtA duzcAriNI, jJAtA ca nandapalyA, kathitaM ca nandasya yathA tvanmAtA na / zobhanA, na cAsau tadvacanamanumanyate, anyadA ca rajanyAmekadevakule sA sandarI kenacihiTena saha dttsngketaa| jAtasyaivAgamanaM pratIkSamANA yAvattiSThati sma tAvattatputro nando'pi keSAzcitkhiGgaprAyANAM puruSANAM militastasyaiva! devakulasya dvArabhUmimAjagAma, te ca puruSAH kathaJcittanmadhyapraviSTAstAmekAkinI vilokya tAmbUlAdidAnapUrva prArthitavantaH, krameNa tayA saha sarve'pi ramitvA kiyatyA'pi velayA bahirnirgatya tameva nandaM pravezitavantaH, so'pi / Jan Education in For Private Personel Use Only Hw.jainelibrary.org
Page #326
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI navapaTTa ha. caturthe' Nuvrate. // 148 // | ghorAndhakAre tAmajAnAnazciraM rantvA kathaJcidAtmIyavastrabuddhayA tadIyAmbarameva paridhAya tato nirgatya ca svagRhamAyayau, prabhAtaprAyAyAM ca rajanyAM svajananIvastrasaMvItazarIraH svabhAryayA pRSTa upAlabdhazca - pApa ! kimetadAcaritaM ?, jananyaiva saha vApi nopato rAtrau ?, na hyanyathA vastraparAvRttisaMbhavaH, tataH so'pi dattopayogaH satyamidamiti vijJAya gADhapazcAttApada hanadahyamAnamAnaso nirviNNakAmabhogastathAvidhAcAryasamIpe pravavAja / paradArAnivRttavRttInAM sattvAnAmevamihaloka eva doSAn vibhAvya vivekibhistannivRttairevAsitavyamityupadezaparaH sarvakathAnakabhAvArtha iti gAthArthaH // 51 // vyAkhyAtaM doSadvAram adhunA'vasarAgataM guNadvAramucyate parapurisavajaNAo, iha paraloe ya lahai kalANaM / ettha subhaddA sIyA mahAsaI doNi dihaMtA // 52 // parapuruSaH -- svabharturanyastasya varjanaM - rAgabuddhayA tyAgastasmAtstrIti gamyate, kimityAha -' iha ' atra bhave 'paraloka ca ' anyajanmani 'labhate ' prApnoti 'kalyANaM ' zivaM, 'atra' asminnarthe subhadrA zItA ca dve api, kathambhate ? ityAha-' mahAsaiti mahAsatyau ' doNi ti hau ' dihaMta ' tti dRSTAntau nidarzane iti gAthA'kSarArthaH // bhAvArthastu kathAnakAbhyAmavaseyaste ceme-- sundarIha STAntaH 5 guNadvAram gA. 52 // 148 //
Page #327
--------------------------------------------------------------------------
________________ ihaiva bhArate kSetre dakSiNAImadhyamakhaNDAlaGkArabhUto'styaGgA nAma janapadaH tatra campA nAma nagarI jitaza-15 trunarAdhipasya rAjadhAnI, tasyAM copalabdhajinAbhihitanikhilajIvAditattvo'sthimajjApremAnurAgaraktatayA devAdibhirapi jinazAsanAkSobhyasattvo dInAnAthAdidAnopabhogayogyopArjitapracuravitto jinadatto nAma zrAvakaH prativasati sma, tasya / / cAnurUpAdiguNasamudayA dayAdAnAdiviziSTadharmAnuSThAnAnuzAlinI jinadAsI nAma bhAryA, tayozca janmAntaropAttapuNyodayAnurUpamihalaukikaM paJcaprakAraM viSayasukhamanAbAdhitadharmamArgamanubhavatoH kAlakrameNodapAdi sannihitasakalagAmibhadrA subhadrA nAma kanyA, sA ca zuklapakSapratipaccandralekheva pratidivasopacIyamAnanikhiladehAvayavA samupAttodAttakalAkalApA ca prathame vayasi vartamAnA kadAcidavalokitA tatraiva prayojanavazAdAgatena zAkyabhirupAsakaputreNa buddhadAsena, vismayasmeracakSuzca ciraM nirIkSya tasyAM saMjAtagADhAnurAgo gRhaM gatvA tadvaraNabuddhayA / jinadattapAveM nijakapuruSAn preSayAmAsa, jinadatto'pi tAnacitapratipattyA sanmAnyAprAkSIdAgamanakArya, te'pi ca | kathitavantaH sarva, tato jinadatto'vAdIt-ucitamevedaM kevalamanyadhArmiko hyayamato na dadAmyahamAtmaputrikAmamuSya, tato gatvA taiH kathitaM zreSThivacanaM buddhadAsasya, so'pi tadanurAgavihvalitamAnaso vyacintayat-kathaM punareSA mayA labhyA?, huM Jain Education a l For Private & Personel Use Only va w w.jainelibrary.org
Page #328
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhInavapada caturthe ntA 5 guNa Nuvrate. // 149 // jJAtaM-karomi kapaTazrAvakatvaM, zikSayAmi teSAM sAmAcArImiti paribhAvya gataH sAdhusamIpam, abhivandya ca bhANita- sundarIdhAvAn-bhoH ! bhoH sAdhavaH! ahaM bhavabhayatrasto bhavatastrANamAzritaH svadharmarakSayA yUyaM tanmAM rakSata rakSata, tairapi / tadbhAvamaparijJAyopadiSTo yatidharmaH, tenoktaM-nAhamenaM kartuM samartho, gRhasthAvasthocitameva me kimapi dharmasvarUpaM vadata, tatastaiH zrAvakadharma upadiSTo, gahItastenApi pUrva kapaTavRttyA pazcAdanavaratazravaNena bhAvasAraM kathitaM ca gurupurato yathA-kanyAnimittamevArya, mayA dharmo'nazIlitaH / sAmprataM bhAvato'pyeSa, pratipanno yathoditaH // 1 // tataH paJcANuvratasaptazikSAvratarUpaM dharmamaGgIkRtya gurumUle jAto viziSTazrAvakaH, kArayAmAsa satataM jinabhavaneSu mAtrayAtrAdyutsavaparamparAM, pratilAbhitavAn prAzukaiSaNIyAhArAdinA jainasAdhuvarga, prastAvAnurUpaM pravarttate smAnyeSvapi sAdharmikavAtsalyAdikRtyeSu, tato jinadatto'pi kAlakrameNa taM tathApariNatazrAvakadharma vijJAya dattavAn svaduhitaraM tasmai, mahAvibhRtyA ca viziSTalagnAdau kAritavAn pANigrahaNaM, krameNa cAsau katicidinAni tatraiva tayA saha sahAvasAraM kAmabhogasukhamanubhavannAsAJcake anyadA ca bhaNito rahasi zvazarako jAmAtrA-tAta ! mucytaa-10|| 149 // miyamAtmaputrI yenAgacchati zvazurakulaM, jinadatta uvAca-putra ! yuktamevaitatkulastrINAM yat zvazurakule niva Jain Educational For Private Personal use only
Page #329
--------------------------------------------------------------------------
________________ sanaM, kevalamatiprabalo mithyAtvaviSayavikAraH prANinAM, anena hRtpUrakeNevAghUrNitA na cetayanti kRtyAkRtyavibhAgaM | "na vidanti bhASyAbhASyasvarUpaM na paryAlocayanti svaparayorguNadoSAnimittaM, tatazca yathA kathaJcitpravarttante / paraparivAdeSu kurvantyalIkAlajAlapradAnAni pracchAdayanti prakaTAnapi sataH suzIlatAdiguNavistarAn, evaM ca sthite gADhamithyAtvAvaSTabdhasvabhAvabhavatpitrAdijanamadhye duHkhamavasthAnamAkalayAmi svaputryAH, tenoktaM-tAta ! pRthakasthAne || IN sukhena dhArayiSyAmIti mA vicitto bhUH, tataH zvazureNoditaM-yadyevaM kuru yathAsamIhitaM, kiMvA''tmA rakSaNIyo duSTa kaSAyavetAlebhyaH, pAlanIyaM mahAprayatnena jinadharmaprAptidhanaM kubodhacaraTebhyo, yato duSprApametadatIva saMsAre, tathAhi-prApyante putra ! anekazo mahAjanapUjyAH saurAjyasampado labhyante yathA'bhilaSitaparipUritAzA vaimAnikAdidevAvakAzAH, na punarAsAdyate viziSTasvargApavargasaMsargaheturayaM jinapatipratipAdito mahAdharma ityevamanuziSyainaM svaputrI cAhUya-putri | gantavyAmadAnI bhavatyAH zvazarakule. tatra ca mithyAtvabahalaH khalu tvadIyaH zvazurakulalokaH, tatazca tathA 2 ceSTitavyaM yathA nAyAti pravacanamAlinyaM nopahAsyatAmupaiti jinadharmo nAGgIkaroti mithyAtvameSa te bhatteMtyAdi zikSayitvA dvayamapyucitapratipattikaraNapUrva vyasa yat, gatena ca svasthAnaM buddhadAsena pRthagAvAsena sthApitA / JainEducation For Private & Personal use only il
Page #330
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIravee ha. caturthe' Nuvrate. // 150 // Jain Education " subhadrA, sA cAnudivasaM jinabhavanagamanapUjAcaityavandanayatyupAsanapratilAbhanAsvAdhyAyakaraNadharmadhyAnAsevanAdi - | saddharmavyApAraparAyaNA ' bhartRdevatAH kulastriya iti nItivAkyamanusmarantI ca paramAntaH prItyA sarvasthAneSu taccittamanuvarttamAnA yAvat dinAni kAnicidanaiSIt tAvattadIyazvazrUbhrAtRjAyAdivargoM vaidharmyamatsareNa tadbhartuH purato bhaNituM pravRtto - yatheyaM na suzIlA tvanmahilA, yato devavandanavyAjena jinAlayeSu gatvA tiSThati zvetabhikSubhiH / | sahA lApAdiparA ciraM kAlaM, te'pi cAgacchantyanavaratamasyA vezmani bhikSAdivyAjena tiSThanti mahatIM velAM, na cAyamatisaM. |gharSo vimalazIlazAlinAmucitaH tvamapi mUDho yo nijakulakramasamAgataM buddhadharmamutsRjya bhAryA'nuvRttyA zvetAmbaradharmamAzritaH, tataH sa tadvacanamalIkaM manyamAno'bhyadhAt, "api calati merucUlA jvalati jvalano jale'pyavizrAntam / na tvasyAH saMbhAvyaH, zIlabhraMzo mahAsatyAH // 1 // ye'pi ca mahAvrataM dhArayanti sitavAsaso'tibhavabhItAH / teSAmapi yadi zIlaM na bhavet kasyAparasya syAt ? // 2 // devagRhe yacca ciraM tiSThatyeSA na so'pyupAlambhaH / yatayastatra vyAkhyAM kurvanti zrRNoti sA ca yataH // 3 // AyAnti yagRhamamI bhikSAdinimittamastapApacayAH / svAnugrahecchayA tanmayaiva te nityamAhUtAH // 4 // jinadharmamapi na bhAryAnuvRttyA'haM svIkRtavAn kintu tApa cchedakaSazuddhatAmasyAvalokye - sundarIdRSTa ntaH 5 guNadvAramanA. 52 // 150 //
Page #331
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education In tyAdivacanairnirloThito bilakSIbhUya sthitaH kevalaM tacchidrAnveSaNaparo babhUva, anyadA ca mAsakSamaNapAraNa ke samAyAta ekastapasvI tadgRhaM, tadakSiNa ca pavanapreritaH praviSTastRNAvayavo na cApratikarmazarIratayA tamasAvapanItavAn, subhadrA ca mahAbhaktyA tadbhikSAdAnAyotthitA'valokya jalaplava plAvitamekaM tadakSi sUkSmakSikayA pazyantyadrAkSInnayanaika pradezAva - lagnaM tattRNaM, mA bhUnniSpratikarmatanormunereta dakSivighAtAyeti cintayantyeva jihvAgreNa yAvadapanItavatI tacAtracIyalalATatilakaH saMkrAntaH sAdhubhAlatale, anAbhogayogatazca na lakSitastayA nirgatazca sAdhuH dRSTastadIyasvasrA nanandrA ca tilakabhUSita lalATapaTTaH, tata AhUya buddhadAsaM saMdarzya ca taM muniM bhaNitavatyau - kimidAnImuttaraM karoSi ?, tato'mA| vacintayat - kimetadasaMbhAvyamAlokyate ?, athavA tat nAsti saMvidhAnaM yatsaMsAre na saMbhavati, ata eva ca nItAvuktam'mAtrA svastrA duhitrA vA na viviktAsano bhavet / balavAnindriyagrAmaH paNDito'pyatra muhyati " // 1 // tasmA| tkima saMbhAvyamiti pratanurAgastadupari jAto vipariNatazca manAg dharmAt jJAtazcAyamarthaH kathaJcitsubhadrayA, cintitaM | ca-na sundaramApatitametad yanmannimittena bhagavacchAsanasya mAlinyamajani, tatkathamapanetavyamidaM ?, na cAnapanIte'sminnAjanma mama dhRtirbhaviSyati, tatkaromi sAkArAnazanena zAsana devatAprasAdanAya kAyotsargamitivicintya vidhAyopatrAsaM
Page #332
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrInavapasandhyAsamaye racitaviziSTajinapratimApUjA sthitA zAsanadevatA''rAdhanAya kAyotsargeNa, gRhItavatI ca cetasyabhi-||subhadrodAhahRddhattI ada raNam. ttAdAna graha-yadi mamAyamabhilaSitArtho na setsyati tadAna pAraNIyaH kAyotsargaH, aGgIkRto'yameva ca mayA caramo'nazanavidhiH, evaM ca kRtanizcayA yAvatkiyatImapi rAtri nirgamitavatI tAvattadIyadRDhasattvatA''kampitA svazarIraprabhAjAlena dazApi dizaH samadyotayantI samAyAtA zAsanadevatA-zrAvike ! kiM te priyaM karomIti vadantI, tato'sAvapi samuttArita kAyotsargA vyajijJapat-jinazAsanApavAdo yathA'yamapayAtyakAraNAyAtaH / kuru me tathA prasAdaM satyaM yadi jinamate * bhaktA // 1 // devatA babhASe-zrAvike ! anArthe cittakhedaM mA kArSIH, tathA karomi yathA prAtareva zAsanonnatirbhavati, adya rajanyavasAne campApuryAzcatasro'pi pratolyastAvannoTiSyanti yAvatvayA cAlanIvyavasthApitodakacchaTAbhinAcchoTitAH, na ca tvayA yAvadanyAH striyo na gatAstAvattatra gantavyamityuktvA tirodadhe devatA, subhadrA'pi svAdhyAyavinodena yAvadrAtrizeSamativAhayantyArate sma tAvaducitasamaye samutthAya pratolIdvArapAlarudghATayitumArabdhAH pratolyo. noghaTitAH, militaH pracuro lokaH, paramparayA vyajJAyi jitazatranarapatinA, samAgataH khayaM, tenApi na kathaJcitpAritA udaghATayitaM, tato dhUpakaDucchakahastaH sarvataH sugandhipuSpaphalavilepanAdimizraM baliM prakSepya samaM sakalalokenodayo // 51 // Jan Education International For Private Personel Use Only
Page #333
--------------------------------------------------------------------------
________________ SaNAM cakre-yo'tra kazciddevo dAnavo vA sa sakalalokasyaivamAhatapraNAmaparasya bhUtvA prasAdaparastathA karotu yathodghaTante| pratolyo, vicarati svecchayA dvipadacatuSpadAdivargaH, tato gaganamaNDalamadhyavartinI zAsanadevatA nagaryA upari vyava- / / sthitA'bravId-yathA yadi mahAsatI kAciccAlanIvyavasthApitodakena vAratrayamAcchoTayiSyati tadodghaTiSyante pratolyaH tataH sarvo'pi lokaH svasvamahelA vyApAritavAn ,na kasyAzciccAlinyAmudakamatiSThat , tatazca bahISu tatra halabole vigu tAsu strIpu subhadrA zvazurAdilokamavadata, yathA-yadi yuSmadanumatirbhavati tadA'hamapyAtmAnaM parIkSayAmi, tata IN nanandrAdibhirabhihitaM-tUSNIM tiSTha, dRSTaM mahAsatItvaM tvadIyaM, buddhadAsenoktam-ko doSA ?. yadyapi nodghaattyissyti| tathA'pyanyAbhiH samA bhaviSyati, tato bharturanumatyA tisro vArAH kRtArhannamaskArapAThA kare dhRtvA cAlanImudakaM prakSepitavatI, sthitaM ca tattasyAM, tataH purato vAdyamAnadhanAtodyavistarA sakalanagarIlokena parivAritA paramAnandanirbhareNa sametA nijakamA gatA pUrvapratolIma, atrAntare vilokyAsaMbhAvyajalaparipUrNacAlanIhastAM mahAsatIM rAjA svayamabhyuH sthitaH, sammukhIbhUya viracitAJjalipuTo'vadat-ehyehi mahAsati ! vidhehi lokasyAsya bandhamokSama, udghATaya pratolI, sA'pi pazcanamaskAroccAraNapUrva tisro vArA AcchoTya cAlanyudakena kapATe cItkAraravabadhiritadigantare jhAgatyevo For Private Personel Use Only
Page #334
--------------------------------------------------------------------------
________________ 83 mAnavapada hacaturthe zunate. .152 // ghATitavatI, kautukAgatasiddhagAndharvAdilokanivahena mumuce tadupari paJcavarNakusumavRSTiH, udghaSTaM ca gaganAGgaNavartinAsamadrodAha " rapae devanivahena-aho ! mahAsatyAH zIlamAhAtmya, jayatu ca sarvajJazAsanaM yatra sthitAnAmabalAnAmapyevaM vismApitasu. rAsuranarasamUhaM caritam, Ananditazca sakalanagarIjanasamanvito rAjA, cintitavAMzca-dhanyo'haM sarvathA yasya puryAmevaMvidhA mahAsatyaH, tuSTena ca pradAya sarvAGgINAbharaNavastrANi nItA dakSiNAM pratolI, tAmudghATya punaH pazcimapratolI,, pazcAduttarapratolI, tasyAM ca yA'nyA mahAsatI mayA samA sA imAmudghATayiSyatItyabhidhAya sthitA, adyApi cottarapratolI tathaiva pihitA vartate campAyAmiti janapravAdaH, tato'nugamyamAnA nAgarikajanapravAdasamanvitena rAjJA vrnnymaanaa| svajanaparijanAdyaiH paThyamAnA bhaTTAdibhirgIyamAnA nArIjanamAlagItairgatA jinabhavanaM, kRtavatI bhAvasAraM tatra | jinabimbapUjA, yAtA gurusamIpaM, vihitavatI vinayapratipattiM dvAdazAvarttavandanena teSAM, tatraiva cAbhivandya samastasaGkha dInAdibhyaH prayacchantI mahAdAnaM jinazAsanamAhAtmyametaditi khyApayantI pade 2 samAyayau svagRhaM, praNamya taccaraNa-13 yugalaM gatAH svasthAnAni narapatiprabhRtayo hRSTatuSTAH, kevalaM maSIkUrcaka eva dattaH zvazrUnanandrAdimukheSu, taha pyA // 152 // gatyoktavAn-asahiSNujanavacobhiH paribhUtA yanmahAsati! mayA tvam / manasA'pi kSamaNIyaM tatsarve surnraaraadhye!||1|| Jan Education in For Private Personel Use Only M ainelibrary.org /
Page #335
--------------------------------------------------------------------------
________________ samyaktvaguNo yAhaka tavojjvalo vimalazIlasaMpannaH / tAdRkkuto'nyanArIjanasya' ? satyaM subhadrA'si // 2 // suvizuddhazIlazAlini ! na kevalaM zAsanonnatirvihitA / evaM tvayA mamApi sthiratvamApAditaM dharme // 3 // ityabhidhAya sthitavatyasminnUce subhadrayA-kAnta ! / matpitrA yahaNitaM tatsmara mA taralahRdayo bhaH // 4 // evaM taM sthiracittaM vidhAya lokasya samyagArAdhyA / bubhuje saha nijabharnA dharmaparA sottamAn bhogAn // 5 // paraloke ca / svarga jagAma tasmiMzca divyadevaDhim / anabhaya ciraM yAsyati, siddhipurI sA paramparayA // 6 // iti samApta subhadrA''khyAnakam // Ka samprati sItAkathAyA avasaraH, sA ca vistareNa padmacaritAdibhya evAvaseyA, sthAnAzUnyArtha prakRtopayogi kiJcilikhyate-- yadA kilA'yodhyArAjadhAnyAM dazaratho rAjA svayaM vratajighukSayA prAgvitIrNavarakekayIvacanena laghuputrasya bharatasya rAjyaM dAtukAmo rAmaM samaM lakSaNasItAbhyAM vanaM visasarja tadA lakSmaNastatra khecchayA vicaran ajJAtacaryayaiva viMzatyuttarazatasaGkhyavaMzajAlImadhyavartinaH sUryahAsAbhidhAnakhaDna vidyAsAdhanapravRttasya kharadUSaNakhacararAjatanayasya Jan Education Intern For Private Personel Use Only
Page #336
--------------------------------------------------------------------------
________________ mInavapada sItAta hacaturtheDaNuvrate. zambakasya zirazciccheda, tadIyajananI ca candranakhA rAvaNabhaginI samatikrAntAni madIyaputrasya vidyAM sAdhayato dvAdaza varSANi siddhaprAyA sedAnI bhaviSyati tat yAmi tadyogyaM kimapi pAnabhojanAdyAdAya tatpArzvamiti cintayantI/ tathaiva taM pradezamAgatA, dadarza bhUmau luThantaM zambUkamastakaM, hA ! kena mama putrasyaivaM vilasitamiti citayantI mumUrcha / lakSaNaM, labdhacetanA ca pralapya bahuprakAraM yena mama putrasyayamavasthA vihitA taM yadIha paribhramantI pazyAmi tatpizitena vitarAmi kAlabalimiti pratipAdayantI gaganatalamutpatitA dadarza rAmalakSmaNau sItAsamanvito, tadrUpA-14 valokanAkSiptacittA ca visaramAra putrazokaM. vidyAbalavihitadivyakanyArUpA ca samAgatya tadantikamanekaprakAracATukarmabhiryuvayormadhyAdekaH ko'pi mAmuhahatviti punaH 2 prArthayantI tAbhyAM gurvadattAM kanyAmAvAM necchAva iti pratipAyadayAmasvIkRtA tayorupari gADhapradveSamupAgatA, tadRSTimArgAddInavadanA tathaivApasRtyA''tmAnaM vilikhya kakSorustanAdidezeSu kararuhairgatA rudantI svabhartRsamIpaM, kathitavatI, yathA-vinAzya mama putraM kenacidaraNyavarttinA / / puruSadvayenaikarAmAsahAyena pApakarmaNA gRhItaM tatsiddhaprAyaM sUryahAsakhaDgaratnaM, mAM ca rudantImekAkinI- kamavalokyAnicchantImapi balAnnijotsaGge vinivezyAnekavidhasakAmoktibhiH prArthitavantau, tathA'pi yAvanneSTI mayA 153 // in Education International For Private & Personel Use Only Wilww.jainelibrary.org
Page #337
--------------------------------------------------------------------------
________________ samyaktvaguNo yAdRk tavojjvalo vimalazIlasaMpannaH / tAdRkuto'nyanArIjanasyaM ? satyaM subhadrA'si // 2 // suvizuddhazIlazAlini ! na kevalaM zAsanonnatirvihitA / evaM tvayA mamApi sthiratvamApAditaM dharme // 3 // ityabhidhAya sthitavatyasminnUce subhadrayA-kAnta ! / matpitrA yahaNitaM tatsmara mA taralahRdayo bhaH // 4 // evaM taM sthiracittaM vidhAya lokasya samyagArAdhyA / bubhuje saha nijabharnA dharmaparA sottamAn bhogAn // 5 // paraloke ca svarga jagAma tasmiMzca divyadevaDhim / anubhUya ciraM yAsyati, siddhipurI sA paramparayA // 6 // iti samAptaM / subhadrA''khyAnakam // samprati sItAkathAyA avasaraH, sA ca vistareNa padmacaritAdibhya evAvaseyA, sthAnAzUnyArtha prakRtopayogi / kiJcilikhyate yadA kilA'yodhyArAjadhAnyAM dazaratho rAjA svayaM vratajighakSayA prAgvitIrNavarakekayIvacanena laghuputrasya bharatasya rAjyaM dAtukAmo rAmaM samaM lakSaNasItAbhyAM vanaM visasarja tadA lakSmaNastatra svecchayA vicaran ajJAtacaryayaiva || viMzatyuttarazatasaGkhyavaMzajAlImadhyavartinaH sUryahAsAbhidhAnakhaDna vidyAsAdhanapravRttasya kharadUSaNakhacararAjatanayasya Jan Education Intemanon For Private Personel Use Only
Page #338
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIvavapavRSTaH bAntA i. caturve vrate. // 15 // mANAmanena kenApi, lakSaNa! samAgaccha 2 zIghraM, pazcAdAgato'pi kiM kariSyasi dUradezanItAyAM mayi ?, jaTAyo ! tvaM ca sItArakimupekSase mAmamena nIyamAnAM ?, svAminA vipakSavijayAya gacchatA tvaM dvitIyo mama darzita ityAdi pralapantI/ yAvatkiyantamapi dezavibhAgaM ninAya tAvadutthAya jaTAyupakSiNA gADhaM caJcuprahAraiH prahartumArebhe rAvaNaH, tena kupitena / candrahAsakhaDDaprahoraNa vilUnapakSadvayaH pAtitaH pRthivyAmasau, svayaM ca svIkRtya janakatanayAM puSpakavimAnena gato laGkApuryA, itazca rAmo yAvalakSmaNasamIpaM gatastAvattenoktaM-sItAmekAkinI muktvA kiMnimittaM samAgataH ?, sa Aha-siMhanAda te zrutvA sAhAyyahetave, lakSmaNenoktaM hA bhrAtaH ! chalitastvaM kenApi, nUnamapahRtA vaidehI, tadgaccha / tUrNam, ityabhihito yAvaddyAvRttya gatastaM pradezaM tAvattaM sItAzUnyamAlokya katicitpadAnyagrato gatvA kaNThagata-|| prANaM jaTAyu dRSTvA nUnamasmadvareNa kenacidamuM hatvA nItA sIteti vicintya tasya namaskArapratyAkhyAnapradAnapurassaraM niryAmaNAM kRtvA sItAmanveSTuM pravRttaH, jaTAyuzca tadattanamaskArAdyanubhAvena mAhendrakalpe pradhAnadevo jAto, rAmadevazca prayatnavihitatadanveSaNo'pi na yAvattAmIkSAMcake tAvatkSaNaM mumUrccha kSaNaM vilalApa kSaNaM vicacAra kSaNaM vanadevatA upAlebhe, atrAntare samAgato vinAzya kharadUSaNaM lakSmaNo virAdhitAbhidhAnakhacaradvi .. ... // 15 // Jain Education internation For Private Personal Use Only Liainelibrary.org
Page #339
--------------------------------------------------------------------------
________________ tIyastaM pradeza, dadarzonmattamivetastato vicarantaM rAmaM, babhANa ca--bhrAtaH ! kimevamitaralokeneva ceSTitumArabdhaM bhavatA 1, yoSijjanocitamapahAya zokaM kAryasArairbhUyatAM, tatastadvacanAzvAsito manAga vigatazoko virAdhitamukhaM / nirIkSya ko'yamityapRcchat ,-lakSmaNenoktaM-tAta! candrodarakhacarasuto virAdhitAkhyaH samAgato'yaM me / sAhAyyArtha kharadUSaNena saha samarasaMrambhe // 1 // kharadUSaNe ca nihate hataviprahatIkRte ca tatsainye / tvadarzanArthamAgamadayaM mayA sAImatibhaktaH // 2 // tato rAmaNa sItApahAre jaTAyumaraNe ca nivedite lakSmaNamya virAdhitenoktaM-mamaiva dIyatAmAdezo yenAhameva karomi siitaavaatttoplmbhN, kevalamidAnI kharadUSaNe vinAzite yadi tadIyarAjadhAnI pAtAlalaGkApurI || samadhiSThIyate tataH sundaraM bhavati, tadgamyatAM tAvattatra, tadanantaraM gatAH sarve nabhasA tatra, gRhItA sA nagarI, trAsitastadadhipatiH kharadUSaNaputraH sundanAmA gato rAvaNasamapim, itazca kiMkindhyabhidhAnapure sAhasagatinAmakaH khacara ekaH sugrIvarUpadhArI kAmayate tatpriyAM tArAM sA ca na jAnAti tayorvizeSAmiti mantrimaNDalasyAgre kathayati, tena dvAvapi kikindhipurAbahiH kSiptau, satyasugrIvazca yuddhena na taM jetuM zaknoti, tataH kadAcitkuto'pyavagamya kharadUSaNAdimaraNavAcI samaM nijamantriNA jambavantena samAjagAma rAmasamIpaM tatra kRtA pratijJA-yadi mahAryA tArAmalIkasugrIvAnmAcayasi Jain Education in Www.jainelibrary.org
Page #340
--------------------------------------------------------------------------
________________ pvAntaH .155 // zrInavapada- tadA'haM tvatpriyAyAH sItAyAH saptAhAbhyantare vArtAmAnayAmi, yadi caitanna karomi tadA jvAlAkalApaMdurAloke jvalane pravizA- sItAhaMISTY/mi,taccAkarNya rAmadeva evamastviti pratipAdya sama lakSmaNena kiMkindhipure gatvA bo(yo)dhayAmAsa saha sAhasagatinA sugrIvaM / na cAlakSi tayoryudhyamAnayo rAmadevena kazcitsAhasagatiH kazcitsugrIvaH, tatastasya pazyata eva vicchAyitaH sugrIvo'nena kathaM al kathamapi, tatazcyutaH samAgato rAmAntikaM, rAmeNApi dvitIyavAraM yodhayitvA trAsitA tasyAlIkasugrIvasya tannibandhanabhUtA / vaitAlinI vidyA, tadapagame ca svAbhAvikarUpo'sau viddho bANena prApito nidhanaM, AdezinaH sthAne Adeza iva nive zitastatpade sugrIvaH, tadanu rAmadevo gataH svasthAnaM, sugrIvaH svArthasiddhAvantaHpurapraviSTo vismRtya rAmopakAraM bhogasukhAsaKktacitto na cakAra sItAvoMpalambhAya yatnam, anyedhuzca samAgatya saumitriNA rUkSavacanairupAlabdhaH vilakSavadanaH pravRttaH / sarvataH sItAmanveSTaM, kambaDIpopalabdhaprahAravidhuraratnajaTinaH sakAzAdvijJAtakiyadvayatikaraca tatsahita eva samAgatya dadarza rAmasya ratnajaTinaM, babhANa ca-yathA'yaM ratnajaTI sundarapurasvAmI sItAvA bhijJo devapAdAntamAnIto mayA tadenaM pRcchatu devaH, tato rAmadevena saharSamAbhASya bhaNito'sau, yathA--kathaya bhoH ! sItAvRttAntaM, tenoditaM-zrUyatA, rAvaNena nIyamAnA lavaNasamudrasyoparibhAgavarttinA nabhasA nAnAvidhAna karuNapralApAna kurvantI sItA mayA dRSTA. // 155 // sahaka Jain Education in For Private Personel Use Only Tallaw.jainelibrary.org
Page #341
--------------------------------------------------------------------------
________________ yuSmannAmagrahaNapUrvakapralApaiH pratyabhijJAtA ca, tena saha saGgrAmAGgIkaraNenArabdhA mocayituM, rAvaNena ca mama vihito vidyApahAraH, aparavyatikaraM ca nAhaM jAnAmi, rAmeNoktam--itaH paramahameva jJAsyAmi, kevalaM nayata mAM tatra yatra kvApi rAvaNaH, tato jambavantenoktaM--yadyevaM tarhi samutkSipyatAM prathamamasmatpratyayanimittaM koTizilAM, yataH purADanantavIryasAdhunA'tizAyijJAninedaM kathitamAsIt--ya imAmu pATayiSyati sa rAvaNaM haniSyati, tato lakSmaNenoktaM-- darzaya me tAM, tadanu darzitA sA tasya, utkSiptA cAnena jAnunI yAvadeSA, samudghaSTaM ca devAdimiryathA jayati 2 aSTamo vAsudevaH tataH sarve'pi gatAH kikindhipuraMvihitakarttavyanizcayAcA''nAyya hanamantaM nagarAdbhaNitavanto rAmadeva--svAmin ! preSyatAmayaM sItApravRttyupalambhAya laGkApurI prati, tataH samaya / sItApratyayanimittaM svAGgulIyakaM rAmaH preSayAmAsainaM, prAptazcAnekavRttAntAn mArga eva kurvan / krameNAsau saparikarastAM purI, tahahistAcca sAlyabhidhAnAyA aGgArakajananyA vidyAkRtaprAkAreNa skhalitabalastaM pAtayitvA pANiprahAreNa raNodyatAM ca sAlI vinAzya mukhAtprabhRtisakalazarIrahidhAkaraNena tadIyasya patyurvajramukhasya chittvA saGgrAme zIrSa praviveza laGkApurI, tanmadhyepraviSTaH prathamaM gato bibhISaNagRhaM, Jain Educa t ional UNU
Page #342
--------------------------------------------------------------------------
________________ sItAha- . TAnta zrInavapadAbhANitAMzca tanmukhena rAvaNaM--vimuJca vaidehImanyathA na te rAmAjjIvitamastIti, svayaM ca jagAma rAvaNodyAna, ha. caturthe Nuvrate. dadarza tatra viSavallIbhiriva mahauSadhI dazAsyaniyuktatrijaTAprabhRtirAkSasIbhiH parivAritAM sItA, kRtapraNAmaH samarpayA-1 // 156 // mAsa tasyA rAmanAmAkaM mudrAratna, tataH saMsthApya kathaMkathamapi rudatImenAM nirvApya priyasaMdezaH pUrNapratijJAM bhojayitvA kathaJcidvabhANAsau-samAgaccha mahAsati ! idAnI nAhaM parapuruSAGgasparzamapIcchAmi kiM punaH skandhAdhirohaNaM, tahaja vaM zIghaM, kiMca--yadi tvAmatrAgataM rAkSasezvaro / jJAsyati tadA'paraM kimapi vighnaM kariSyati, tasmAdidaM madIyacUDAratnamAdAya mahAyatapratyAyanArtha tvaritamapasaretaH sthAnAt, tato'sAvaGgIkRtya taccUDAratnaM zrutvA ca tatsaMdezakAnutthAya tataH sthAnAdgataH padmAbhidhaM dazavadanasya pradhAnamudyAnam, atrAntare bibhISaNena vijJapto rAvaNaH-bhrAtaH ! mucyatAM parakalatramiyaM vaidehI, na khalu paradAraparigraheNa rAjJAM kAcitpratApavRddhiH, kevalamayazaHkalaGka eva, kiMca-atra pavanaJjayasUnurhanumAnAgato vidyate tena caivaM / mANitamityAdi yAvadAcaSTe bibhISaNastAvadAgatya mandodaryA kathito hanUmadvyatikaraH, tato ruSTena rAvaNena taha-|| IN||dhArtha preSitaM nijabalaM, tadavalokya samAgacchad unmUlayAmAsa taddhananAtha hanumAnudyAnatarUna, nirAcakAra ca tatpra 156 // Jain Education india For Private Personal Use Only
Page #343
--------------------------------------------------------------------------
________________ hAravidhuraM rAkSasasainyaM, tadanu bhaJjan pratolIkapATAni TAlayan prAkArATTAlakAn vitrAsayannanekaprakArAn sthAne / 2 rAkSasabhaTAn upadravan samastAmeva nagarI samAgataH pavananandano dazavadanAsthAnabhUmi, dRSTvA cainaM rAvaNo / VbabhANa svabhaTAn-re re ! mArayatainaM vAnarAdhamaM, tata indrajinmeghavAhanAbhyAM tatputrAbhyAM prahartumArebhe'sau, hastalA-11 ghavena chalitvA baddhazca kathaJcit nAgapAzaiH samarpitazcAnIya svApituH, tenAdiSTaM-sarvasyAM nagaryAmitthaM baha eva gahAgRhaM bhramayitvA zmazAnabhUmau vinAzyatAmeSaH, hanumatoktaM-kimahaM tvatputrAbhyAM baddho yenaivamAdizyate tvayA ?, tvatpitrA'pi na baTuM zakyo'haM yataH kiM punaH putrAbhyAM ? kevalaM tvatparIkSArthameva mayA''tmA bandhitaH, sa ca tvaM parIkSito rUkSabhaNanaiH, idAnIM pazya mAmAkAzamArgeNa vajantamityAbhidadhadeva troTayitvA bRhattraTatkAreNa nAgapAzamutpati. tastamAladalazyAmalaM nabhastalaM, bhagnaM gADhataracaraNaprahAreNa stambhasahasrasaMkulaM vicitramaNibhUmikAramaNIyaM rAvaNabhavanaM, prakampya pAtitA samastanagarI pazyata eva rAkSasasamahasya, kSaNAntareNAdRzyIbhUtaH saMprAptaH saparivAro hanumAn kiMkindhipuraM, tatra sugrIveNa sAdaramutthAyAliGgitaH, AtmanA saha nIto rAmasamIpaM, vihitapraNAmo rAmadarzitAsane nivizya samaya' cUDAratnaM nivedayAmAsa samastameva sItodantaM rAvaNAdivilasitaM ca, rAmastu salakSmaNastacchrutvA sugrIvAdi Jain Education a For Private Personel Use Only
Page #344
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrInavapada saMmatenAkAlavilamba cacAla laGkApurI prati hanumannalAdivAnarasainyasamanvitaH, prAptaH kSaNAntareNa velandharagiri-sItAcaritra hattI adanA 1 zikharavartivelandharanagaraM, tatra jitvA samudrarAjaM vidhAya tamevAgre gato laGkAsannatrikUTAcalazikharavartihaMsadvIpaM, tAdAna tatra haMsaratharAjaM samare nirAkRtya sthitaH sabalavAhanastvayaM, tatsthAnavarttinaM ca vijJAya rAvaNaH samaM rAkSasasainyena / saGgAmanimittaM prasthito laGkApurItaH, atrAntare pAdayonipatya nItipakSapAtinA bhaNitaM bibhISaNena-tyajasva kopaM / / kulakIrtinAzanaM, bhajasva dharma kulakIrtivarddhanam / prasIda jIvema sabAndhavA vayaM, pradIyatAM dAzarathAya maithilI // 2 // tata indrajitoktaM-bibhISaNa ! tvaM vairipakSaM samarthayase, bibhISaNenoktaM-maivaM boco, nItireva puraskaraNIyA mahApuruSaiH, tatastacchrutvA samAkRSya candrahAsakhaD dazavadano hantumArabdho bibhISaNaM so'pyasahanatayA samutpATya stambhamekaM / taM prati hantuM pravRttaH, tata indrajitkumbhakarNAdibhiH kathaJcit dhRtau preSitau khaM svaM sthAnaM, tadanu bibhISaNo'bhimAnena nirgatya laGkApuryA gato rAmAntikaM, sanmAnapUrvaM saMvargito rAmeNa, pazcAdaSTa divasAna yAvadvidhAya tatra dvIpe / bhAmaNDalAdisakalasainyamIlakaM rAmadevaH samaM lakSmaNakumAreNa vijayayAtrAprazastamuhurteSu sugrIvabhAmaNDalahanUmadAdisainyaparivAritazcacAla laGkAbhimukhaM, rAkSasanAtho'pi vijJAya tamAgacchantaM raNarabhasajanitagamanotsAho / // 157 // For Private & Personel Use Only
Page #345
--------------------------------------------------------------------------
________________ nirjagAma svabalakalito laGkApuryAH, arddhapathe dvayorapi sainyayorApatitaM yuddhaM tAvadyAvanmahatA samarasaGghaTTena / bhAmaNDalo meghavAhanena sugrIva indrajitA hanUmAn kumbhakarNena pannagavidyayA nAgapAzairbaDaH, tadunmocanArthaM ca / rAmeNa bhaNito lakSmaNaH-smayatAM sulocano devaH, tato lakSmaNena smRtamAtro'sau samAgatya siMhanAdavidyAM gAruDavidyAM vidyadanAbhidhAnaM gajaM ca lakSmIdharasya dadau, rAmadevasya tvamoghe divyahalamazalapraharaNe tahayozca divyazastraparipUrNoM dvau rathI, pAvanavAruNAgneyazAstrANi ca yuddhajayahetUni samarpayAmAsa, svayaM ca tadanumatyA gataH / suraH svasthAnaM, rAmalakSmaNau tu tAveva rathAvAruhyAjagmatuH saGgrAmabhUmi, dRSTvA ca gAruDavidyAparikaritaM gAruDarathaM lakSmaNasya naSTendrajidAdiniyuktA pannagavidyA sugrIvAdInAM, mutkalIbhUtAH samAgatA rAmazibiraM, punazca taiH| prArabdhe'nekaprakAraM dAruNe mahAsamare nirAkriyamANeSu mAryamANeSu ca meghavAhanAdiSu rAkSasabhaTeSu bibhISaNena saha . saMlagne mahAraNe rAvaNasya tadvadhAya muktAyAM rAvaNena zaktau antarA nipatyAGgIkRtAyAM lakSmaNenAmodhapraharaNatayA praviSTAyAM tasyAM tahakSaHsthalaM tatprahAragADhavedanAvidhurazarIre patite lakSmaNe svabhrAtRtADanAvalokanopajAtakopena rAmadevena nirantarazaranikaravRSTayA nirastrarathe nAzayitvA pravezite laGkApurI rAvaNe punarnizceSTAnujAvalokanasaM AR For Private & Personel Use Only
Page #346
--------------------------------------------------------------------------
________________ hacaturtheNuvrate. jAtazokAcca kSaNaM mUrchati kSaNaM pralapati kSaNaM vaikalyamanubhavati rAmadeve tasyAmeva rAtrAvekavidyAdhare- sItAcaritraM. NAgatya rAmadevasya kathitaM-yadi lakSmaNasya jIvitena prayojanaM tadA zIghraM sAketapuraM kamapi gamAyitvA bharatamAtulasya droNamegharAjasya putryA vizalyAyAH snAnodakamAnAyyAbhiSicyatAmeSa yena jhagityeva praguNo jaayte| tatastatkAla eva hanUmAn bhAmaNDalAdisahAyaH preSitastatra, tena gatvA bharatanarapateH saMkSepeNa kathayitvA taM vyatikaraM samaM tenaiva gatvA droNameghagRhaM vimocya pituH sakAzAdvizalyAM kanyAsahasraparivAritAM nivezya bhAmaNDalavimAne / samAnItA zIghra, tatkarasparoM vizalyIbhUtastatkSaNAlakSmaNaH, tato gozIrSacandanaviliptAGgo vizalyayA svahastena tatkAlameva rUDhavaNaH suptavibuha ivotthito lakSmaNakumAraH samAliGgitaH satoSeNa rAmadevena, pariNAyitazca tatraiva mahAvibhRtyA vizalyAM, rAvaNastu carapuruSebhyo vijJAya pratyujjIvitaM lakSmaNaM kSubhitacitto'nekadhA bhaNyamAno'pi sItArpaNakArye mantrijanena prasAdhya baharUpiNI vidyAM nivAryamANo'pi mandodaryA samaM trijaTayA niSidhyamAno'pi zakunaiH punaH saMgrAmAya samAjagAma rAmasainyaM, rAmo'pi samaM saumitriNA sugrIvabhAmaNDalAdisainyasaMyutena sammukho / babhUva, punarApatitaM dvayorapi balayormahAyuddha, tato lakSmaNena nirantarabANavRSTayA sarvato hataprasaro vihito rAvaNaH / // 18 //
Page #347
--------------------------------------------------------------------------
________________ tena ca bahurUpiNI vidyA saMsmRtya kartumArabdhAnyanekarUpANi, teSu ca khaNDyamAneSu atyantapIDitena lakSmaNavadhAya muktaM cakraratnaM, tacca devatAparigRhItaM triH pradakSiNIkRtya lakSmaNasya dakSiNakare samArUDhaM, lakSmaNena copArU-|| Dhakopena kSiptvA tatsamukhaM tadeva cakraM chinnaM rAvaNasya ziraH, atrAntare nizAcarAnIkaM kAndizIkaM palAyamAnamAlokya sugrIvabibhISaNau saMsthApayAmAsatanArAyaNapadmazaraNasamAzrayaNana, rAmalakSmaNau ca pravizya laGkApurI puSpagiri|zikharavartipadmodyAnasthitAM vilokya sItAM paramAnandanirbharau sthitvA tatra kSaNaM gatau rAvaNabhavanaM, tatra sanmAnya rAkSasalokaM nivezya yathocitasthAneSu pariNIyAnakarAjaputrikAH sItAvizalyApramukhasvasvAntaHpureNa samaM vicitrasu. khAnyanubhavatostayoratikrAntAni SaT saMvatsarANi / atra cAntare sAketapuravarAdaparAjitAsumitrAbhyAM cirakAlaputraviyogasaMtaptamAnasAbhyAM nijaduHkhanivedanApUrva preSito nAradaH samAjagAma tatra tena ca nivedite jananIvRttAnte samaM bibhISaNasagrIvAdibhiH puSpakavimAnAdhirUDhau sItAvizalyApramukhanijanijAvarodhajanasamanvitau pracuravidyAdharasainyAnugamyamAnau rAmalakSmaNau samAjagmatuH sAketapuraM, tadAgamanamavagatya nirgatastatsaMmukho bharatarAjaH, parasparasaGgame ca sAtizayasamAzleSAdi Jain Education in For Private & Personel Use Only
Page #348
--------------------------------------------------------------------------
________________ sItAcaritra Nuvrate. zrInavapada-snehakRtyAvasAne praviSTAH sarve paramAnandanirbharA nagarIm, Anandito'parAjitAsumitrAdijananIjanaH, kAritaM ha caturtheDa bharatarAjenAtisantoSato mahAvaInakaM, sthitvA ca katicidinAni rAmalakSmaNasamarpitarAjyo dezabhUSaNakevalisamIpe niSkrAnto'nekasAmantaparikarito bharatarAjaH, pAlitAnaSkalaGkavatazca gato mokSam / .159 // | itazca bharatapravrajyAnantarameva bhaNito rAjyAbhiSekanimittaM vidyAdharAdilokena rAmadevo dadarza lakSmaNaM, tatastatheti pratipadya rAmavacanaM tatsahitenAnenAbhiSikto mahAvibhUtyA lakSmaNakumAro rAjye, jAto nArAyaNAbhidhAno'STamavAsudevo, vizalyA ca tasya paTTamahAdevIti. tadanantaraM ca sarvairevAbhiSikto rAmaH padmanAbhASTamo baladevaH sItA ca tanmahAdevIti / evaM kRtAbhiSekau hAvapyAsthAnamaNDapaniviSTau sUryAcandramasAviva nRpagaNaparivAritau bhAtaH, tatazca bibhISaNAdInAM pradAya rAkSasahIpAdikhasvasthAnAdhipatyaM visRjya tAnnijanijadezeSu vihitarAjyasaurathyau yAvannigamayato rAmalakSmaNau kiyantamapi kAlaM tAvadanyadA rajanyavasAne divyabhavanavarttinyAM zayyAyAmRtusamayasnAtA sukhaprasuptA sItAdevI svapne dvau zarabhapotI bhAsvaravadanodbhAsitAvatyantaramaNIyAkRtI sukhenodaramanuvizantAvadrAkSIt, AtmAnaM ca tAbhyAM sahitaM vimAnAtpatitamapazyat , tato harSaviSAdAbhyAM samameva svIkRtA, svayameva vibuddhA gatvA rAmasamIpa. For Private Personal use only
Page #349
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education Inter makathayatsvanaM tena cAdiSTaM pradhAnaputra yugalajanma, kevalaM vimAnAdyatpatitA'si priye ! tanna sundaramato'syArthasya pratighAtArthaM vidhIyatAM zAntikarmaNyabhiyogaH, tayoditaM - yathA''dizati prANanAthaH itazca tatsamaya eva babhUvApannasattvA sA, rAmasya ca sItAyA upari gADhaM prema samAlokya zeSadevyo gurumatsarAdhmAtAntaHkaraNA sItAchidrAnveSa NaparAyaNA ekasmin dine kasyAMcigoSThayAmupaviSTAM sItAM babhaNuH yathA kIdRzaM rAvaNasya rUpamAsIt ?, vaidehyoktaM na mayA kadAcittadrUpaM nirUpitaM kevalaM yadA mama samIpamAgamadasau tadA'dhomukhI taccaraNayugalamaha. mAlokitavatI, zeSadevIbhirbhaNitaM yadyevaM tadaMghriyugmamevAlikhyopadarzyatAM tadnusAraNevai zeSatadrUpamupalakSayiSyAmaH, tataH sItayA taccittaduSTatAmajAnantyA mugdhatayaivAlekhi varavarNakAnAdAya tatkramadvayaM gatAyAM catasyA tatkSaNAdeva prayojanAgatasya rAmadevasya zeSadevIbhirupadarthaM sItAlikhitaM tatkramayugmaM bhaNitaM rAmasaMmukhaMdeva ! tava ballabhAyAH sItAyA adyApyevaM rAvaNe pakSapAto yena taccaraNayugalamAlikhyaivamArAdhayati, rAmadevastu gAmbhIryAnna kiJcittAsAmuttaramakRta, na ca sItAyAstamabhiprAyaM prakAzitavAn, anyadA ca samAgate vasantasamaye krIDAnimittaM mahendrodayodyAnamanuprApto rAmadevaH sItAmAlalApa priye ! kasmAttvaM kiJcidalasA vilokyase ?, tayoditaM w.jainelibrary.org
Page #350
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrInavapatra garbhAnubhAvopajAtadohadavazAta, rAmeNAvAci-kIdRzo dohadaH ?, tayA'vAci sarvatra jinabimbapUjAviSayaH, tatastatkA- sItAcaritra ha. caturthe Nuvrate. lamevAdiSTo rAghaveNa pratihArI-madAdezAt kAraya sarvajinAyataneSu vizeSapUjA, tayA (tena) tu tatheti pratipadya tadvacaH kArite tadAdeze mahendrodayodyAnavartino nagarIjanasya sItAlakSmaNasamanvitena (rAmadevena) vilokya ciraM vividhakrIDAH / .160 // pUjAvizeSadarzanArtha yAvadAgataM jinamandire tAvadAveditaM nijadakSiNAkSispandanaM sItayA rAmadevasya, so'vocat-na priye ! sundaramidaM, sItayA'vAdi-svAmin ! pratikUlavatI vidhiH kimadyApi punarjanayiSyati priyavirahaduHkhaM ?, na tuSTa etAvatA rAkSasaddIpaprApaNAdiduHkhadAnena, rAmeNoktam yad yena yadA kiJcicchubhamazubhaM vA priye ! kila prApyam / / tattena tadA'vazyaM saMprApyata iha na sandehaH // 1 // tanmA bhaH saviSAdA, devi ! tvamidaM vibhAvya kintvadhunA / savi. zeSaM kuru dharma, samudyarma devapUjAdau // 2 // braja nijagRhaM pravarttaya dInAya janAya dAnamanavaratam / yenAnimittametat tava devi ! nihanyate sdyH|| 3 // evamuditA sakhIparivRtA gatA svagRhaM, kRto vizeSeNa jinAyataneSu pUjAdiniropaH, dApayitumArabdhaM dInAdilokebhyo yathaucityena pracuradAnaM ghoSaNApUva, kAritaH zAntinimittaM svadevadevInAM pUjodyama niHzeSo nagarIlokA, rAmadevastu tathA sItAM bhaNitvA lakSmaNanarendrAdilokaM svasthAnamanupreSya janaceSTAdyava PARAN Jain Education a l For Private Personal Use Only T
Page #351
--------------------------------------------------------------------------
________________ lokanAdyarthamekAkyeva lokAlakSitastasthau tatraivodyAne, atrAntare gate sakala eva rAjaloke nirAkulo lokaH paradoNSagrahaNalampaTaH pravRttaH parasparaM pratipAdayituM-pazyata rAmeNaiSA sItA nItA'pi rAkSasendreNa / punarapyatrAnItA, guNa doSavicAramavidhAya // 1 // apahRtya yato nItA, premAsaktena rAkSasendreNa / nijagehaM na ca bhuktA, pratyetu ka eva-d |miha vijJaH // 2 // yo yadanuraktacitto yadvA'sau tasya doSamapyuccaiH / guNameva samAkalayati, sItAyA rAmadeva iva // 3 // etaccAkarNya cintitaM rAmadevena-yasyAH kRte samudraM tIrjA klezena dazamukho nihataH / pazyata tasyAH kIdRg / janena saMbhAvanA vihitA ? // 4 // athavA-yuktamidaM vadati jano, yA purapuruSeNa sAnurAgeNa / nItA nijamAvAsaM, sA kena na hetunA bhuktA ? // 5 // cintayitvA caivaM niyujya carapuruSaM jAnakIzIlaviSaye janavicArazravaNAthai gatamAtmanA nijagRhaM, tatra samAhRya lakSmaNanarendrAdIn samAgateSu tatsthAnaM harikeSu bhaNitaM rAmadevena-bho bhoH ! puruSAH ! kathayata rAjasamakSaM sItAviSayaM lokavRttAntaM, tairuktaM-vakti jano niHzaGka-sItA kila rAvaNena nijana | garIm / nItvA no bhukteti pratyetu ka etadiha vijJaH ? // 1 // zrutvA caitat ya evamAcaSTe-tasya jihvAM svahastena lunAmIti pratipAdayannAkRSya kSurikAmatikupitaH samutthitaH saumitriH, tato rAmadevo mA gamaratvaM kopamittham, evaM / Join Education Intel For Private Personal Use Only Nw.jainelibrary.org
Page #352
--------------------------------------------------------------------------
________________ sItAcaritraM. gubate. zrInavapadava-nirvicArA na zobhate satAM pravRttirityabhidhAya punastaM gRhItvA kare nyavIvizadAsane, bhaNitavAMzca-prANapriyAmapImAH ha. caturthe' vaidehI nAtra dhartumicchAmi / itthaM janasaMbhAvitazIlakalaGkAmiha bhrAtaH! ||1||lkssmiidhr uvAca-lokaH kuTilaprakRti, pizuno guNamatsarI bhaSaNazIlaH / etadapavAdamAtrAnmA muJca mahAsatI sItAm ||2||raamo babhANa satyaM yattvaM brUSe paraM .161 // mahAneSaH / ayazaHkalaGkapaGkaH soDhamazakyo janaviruddhaH // 3 // tato nivAryamANo'pi lakSmaNAdibhiH samAya kRtAntavadanAbhidhasenAdhipatimAdideza rAmo-garbhadvitIyAM sItAM nItvA parityajAraNye, atrAntare lakSmIdharo! rAmadevasyopari roSamAdhAya samutthitastataH sthAnAta gato nijamAvAsaM, kRtAntavadanastu yathA''dizati svAmI tathA karomIti pratipAdya praNa / rAmasyotthAya tatsthAnAd yAnAzAlAyAM rathaM praguNIkRtya punaH samAjagAma rAmasamIpaM, rAmeNoktaM-vraja zIghraM, sarvacaityavandanAviSayadohadapUraNavyAjena nItvA sItAmaraNye muJca, tadAdezAnantaraM kRtapraNAmo gato jAnakIsakAzaM bhaNitavAMzca devi / samAruhyatAM vegenAyaM ratho yena vandayAmi tvAM rAmAdezena samagracaityAni, tato'sau tasya kuTilasvabhAvamajAnatI paraM pramodamuhahamAnA samArUDhA rathaM, netumArabdhA nivAryamANA'pi dunimittazataistAvadyAvadgaGgAsAgaraM samuttArya prApitA mahATavIM, dhRtastena tatra rathaH, samuttArya muktvA bhUmau sItApAda // 111 // Jain Education in For Private Personal Use Only
Page #353
--------------------------------------------------------------------------
________________ yornipatya zokabharaniruddhagalasaraNiviniryadgadgadAkSareNa kathito yathA'vasthito rAmavRttAntaH, tamAkarNya sAvaSTambhamAjanasayA niveditaM sItayA-bhoH kRtAntavadana ! mahacanAt vAcyo matprANanAtho yathA-ekapada eva yadyapi muktasneho mamopari tvamabhaH / tadapi parIkSA svAmin !, zuddhi kRte kiM na me vihitA ? // 1 // bhaNitvaivaM visarjitaH saratho gato'sau nijanagarAbhimukhaM, sA vekAkinI mahAraNye tasminnAlApamAtrasahAyamapyaparamapazyantI papAta kSaNaM mUrchayA dharaNItale, zItalavanavAtalabdhacetanA ca-hA nAtha ! hA vallabha ! hA guNADhya !, hA rAma ! nirvyAjadayAnidhAna ! svAmin ! prayacchAzu kRpAM vidhAya, svadarzanaM me bhayapIDitAyAH // 1 // ityAdi pralapantI dRSTA puNDarIkapurAga-1 |jabandhanagatena rAjJA vanajaGkena, subahaprakAra komalavacanairAzvAsya pRSTA kathitanijavRttAntA sAdharmikatvena bhAganIti pratipadya nItA svapurIm / itazca kRtAntavadano mahAkaSTena prAptaH sAketapuraM kathayAmAsa nArAyaNAdisametasya rAmasya sItAvyatikaraM, sa tu tamAkarNya mahatA zokavegena svIkRto mumUrccha kSaNaM, labdhacetanazca-hA nighRNena kathamiha, mayA priyA pizunalokavacanena / niSkAzya niraparAdhA'pi vanacarANAM kRtA bhakSyam // 1 // ityAdi pralapan bhaNito nArAyaNena-kimetena bAlajanocitena bhrAtaH ! zokena ? yadyasti jIvantI vaidehI tatrAdyApi tadA gatvA samAnIyatAmatra. Jain Education For Private Personel Use Only
Page #354
--------------------------------------------------------------------------
________________ 161 // nirvicArA na zobhate satAM pravRttirityabhidhAya punastaM gRhItvA kare nyavIvizadAsane, bhaNitavAMzca - prANapriyAmapImAMH vaidehIM nAtra dhartumicchAmi / itthaM janasaMbhAvitazIlakalaGkAmiha bhrAtaH ! // 1 // lakSmIdhara uvAca - lokaH kuTilaprakRti, pizuno guNamatsarI bhaSaNazIlaH / etadapavAdamAtrAnmA muJca mahAsatIM sItAm // 2 // rAmo babhANa satyaM yattvaM brUSe paraM | mahAneSaH / ayazaHkalaGkapaGkaH soDhumazakyo janaviruddhaH // 3 // tato nivAryamANo'pi lakSmaNAdibhiH samAhUya | kRtAntavadanAbhidhasenAdhipatimAdideza rAmo - garbhadvitIyAM sItAM nItvA parityajAraNye, atrAntare lakSmIdharo rAmadevasyopari roSamAdhAya samutthitastataH sthAnAt gato nijamAvAsaM kRtAntavadanastu yathA''dizati svAmI tathA karomIti pratipAdya praNAmapUrvaM rAmasyotthAya tatsthAnAd yAnAzAlAyAM rathaM praguNIkRtya punaH samAjagAma rAmasamIpaM, rAmeNoktaM- vraja zIghraM, sarvacaityavandanAviSayadohadapUraNavyAjena nItvA sItAmaraNye muJca, tadAdezAnantaraM kRtapraNAmo gato jAnakIsakAzaM bhaNitavAMzca - devi ! samAruhyatAM vegenAyaM ratho yena vandayAmi tvAM rAmAdezena samagracaityAni, tato'sau tasya kuTilasvabhAvamajAnatI paraM pramodamuddahamAnA samArUDhA rathaM netumArabdhA nivAryamANA'pi durnimittazataistAvadyAvadgaGgAsAgaraM samuttArya prApitA mahATavIM, ghRtastena tatra rathaH samuttArya muktvA bhUmau sItApAda zrInavapadavR ha. caturthe' vrate. Jain Education sItAcaritraM. // 161 //
Page #355
--------------------------------------------------------------------------
________________ samAgatya janakatanayayoM pRSTaH sukhavihAraH, kathayitvA'sau papraccha tadvRttAntaM, sA ca rudantI niveditavatI putrajanmaparyantaM nijodantaM, tatastatsihArthena nirIkSya tau tatputrako mA rodastvaM mahAsati ! te sarva sundaraM bhaviSyati, yataH / sallakSaNayuktAvetau te putrako, samAzvAsitA caivamasau dhRtavatI taM tatraiva cellakaM katicidinAni, stokakAlenaiva grAhayAmAsAsau sakalakalAkalApaM tau kumArako, samucitodAttapUjApurarasaraM gantumicchurvimuktaH siddhArthaH, kAminIjanamano. hAri samArUDhau prauDhatAruNyaM kumArau, vijJAya vajrajako'naGgalavaNasya pANigrahaNArtha ca svabhAryAyA lakSmImatyA duhitaraM zaziculAM samaM dvAtriMzatkanyAbhivRtavAn, pariNAyitavAMzca prazastadivase, madanAGkuzasya ca yogyAM pRthurAjatanayAM kanakamAlAmanusmRtya tadyAcanAya pRthurAjasya dUtaM vyasayat , gatvA dUtana kathite prayojane bhaNitaM pRthugajena-yasya kulaM n| jJAyate tasya kathaM nijaputrI prayacchAmi ?, tato dUtena gatvA pratipAdite vajajavasya tadupari sanarasaMrammaM vijJAya kumArAbhyAM vijJApya vajrajaI svayamevAgatya pRthurAjaM nigRhya saMgrAme tatputrI kanakamAlA gRhItA pariNItA ca pRthurAjadattA madanAGkuzena, tatprabhRtyanye'pi svaparAkramAkrAntAH kumArAbhyAM sevA grAhitA bahavo rAjAnaH, samatikrAnteSu keSucidineSu pRSTA sItA kumArAmyAM-ko'smatpitA ? iti, tato'nusmRtaprAcInavyatikarA rudatI janakatanayA nivedayA | Jain Education in For Private Personel Use Only fow.jainelibrary.org
Page #356
--------------------------------------------------------------------------
________________ - -- ttAdAna zrInavapadabR-lAmAsa mUlata evArabhya yathA rAmasya pitrAdazena vanagamanaM yathA tatrAtmano'pahAro yathA tena nimittena rAvaNamAraNaM sAtAvRttama. haddhattI ada yathA punaH sAketapurAgamanaM yathA ca yuvayorgarbhagatayodohadapUraNavyAjenAraNye mama tyAjanaM tathA sarvamakathayata , tato nijamAtuniSkAraNaparAbhavakaraNakupitau gatau vajrajaGgha vijJApya tena saha sarvavalasamanvitau rAmalakSmaNayorupari, samArabdho mahAsaGgrAmaH, kSaNena ca nirastrIkRtau rAmalakSmaNau, tato halamuzalapaharaNavyagrahasto raamo'nngglvnnsyopri|| lakSmaNo'pi cakrapANirmadanAGkazasya dhAvitaH, tAni cAmoghAnyapi praharaNAni svagotre na prabhavantIti tAbhyAM kSiptAnyapi tayo pakAraM manAgapi kRtavanti. kevalaM kumarapradakSiNAkaraNapUrva rAmalakSmaNakaragocarANye-graM0 4500 vAbhUvan, tato vilakSavadanau tau cintitavantau-kiM na bhavAva AvAM baladevavAsudevau ?, atrAntare kuto'pyavagatatadIyasaGgaravyatikaraH saha nAradena samAgatastayoreva kumArayoradhyApakaH siddhArthanAmA cellakaH, tataH kathitametAbhyAM rAmadevasya-svatputrAvevaitau tAvanailavaNamadanAGkazanAmAnau yayorgarbhagatayorbhavatA vaidehI mahAraNye tyAjitA, yAni caitAnyamoghapraharaNAni bhavadIyAnyetayo pakAraM kRtavanti tatra svagotre na prabhavantyetAnIti nyAya iti monmanIbhUH, kevalaM / lakSmaNamapyamumartha bodhayitvA parityaktasaGgrAmaH saMbhASasva kumArau,tathA sItA'pi nAradAdavagatavRttAntena prathamameva kumArayoH / 1630 in Education For Private 3 Personal Use Only Jawjainelibrary.org
Page #357
--------------------------------------------------------------------------
________________ samarasaMrambhamavalokya bhAmaNDalena puNDarIkapugannAnItA kumArazibiravartinI tiSThati, tasmAtsarvamidaM zIghramAtmaka yatAmiti, tato rAmadeva evamukto bhUtvA lakSmaNasya nikaTavartI nivedya ca tasya taM vRttAntaM samaM tenaiva samakAlaM svIkRta AnandakhedAbhyAM bASpajalakSAlitakapotalaH su samapimAgantuM pravRttaH, tau tvAgacchantau pitRpitRvyAvAlokya parityaktarathau / snehanirbharaM jhagityAgatya patitau tatpAdayoH, rAmadevastu gADhamAzliSya tanujau rudityA kSaNaM vilapitumArebhe-hA putra / / akAryamAcaritaM mayA yadgarbhagatAbhyAM yuvAbhyAM saha tyaktA tvanmAtA, hA priye ! kathaM jIvitA'si tadA kSudrasattvasaGkale muktA'raNye ? tato lakSmaNa uvAca-bhrAtaH kimevaM zocyate ?. na zrutaM kiM tvayA ?-raNe vane zatrujalAgnimadhye, mahArNave parvatamastake vaa| suptaM pramattaM viSamasthitaM vA. rakSanti puNyAni purAkRtAni // // tanmuktvA zokaM samAgamyatAmitaH pravizyatAM sama kumAralokena nijanagaryA, etaccAvagamya sItA pravaravimAnArUDhA gatA puNDarIkapuraM rAmastu lakSmaNavacanamupazrutya vajrajaGgha kare gRhItvA tvameva me paramabAndhavo yadgRhe vaidehI sthitA vRddhi gatau caitau matputrAvityabhidaH / dhata kumArau ca vAmadakSiNapArzvayorAtmanaH kRtvA samaM lakSmaNapramukhasamastarAjalokena mahAvibhUtyA puSpakavimAnArUDhaH praviveza nagarIm / atrAntare vijJaptaM bibhISaNAdibhiH-svAmin ! AnAsyatAM janakaputrI, duHkhamAste khalu sA nin Education Inter For Private & Personel Use Only N ITrjainelibrary.org
Page #358
--------------------------------------------------------------------------
________________ sIttAvRtam. zrInavapatha / videzavacinI, tato rAmadevo manyubharaniruddhagalasarANiravadat-ko necchati vaidehyA Agamana?, kevalaM viSamasvabhAvo lokaH, ha caturtheguvrate. taM yadi sA kathaJcitpratyAyayituM zaknoti tadA tayA saha mamaikatrAvasthAnaM nAnyatheti. tata evamastviti pratipanne bibhISa164 // NAdibhirmIlitaH sakalo loko nagarIbahiHpradeze, preSitaH sItAnayanAya puSpakavimAnena puNDarIkapuraM sugrIvo, gataH kSaNa mAtreNa AnItA tena sthitA sAketapurabahirvatini mahendrodyAne, atrAntare samAgatya nArAyaNena svayaM vihitapraNAmenA!. kSepapUrvamAbhASitA sItA-devi ! vidhAya prasAdamabhyupagamyatAM nagarIpravezaH, tayoditaM-yAvallakSmaNa ! mayA nAtmA zodhitastAvannecchAmi purI praveSTuM, tatastannirbandhamavabudhya kathitaM rAmasya, samAgataH svayaM tatra, bhaNitA ca vircitprnntiH| sukhAsanopaviSTA priyA'nena-dayite / zaknoSi kathaJcit svakalaGkamapanatuM ?, sA'bravIta-pazca divyAni loke-tulArohaNa 1 jvalanapravezo 2 viSakavalanaM 3 phAlagrahaNaM 4 zastradhArAsvApazca 5, tadeteSu katamenAtmAnaM zodhayAmi ?: rAma uvAca-jvalanena, tataH pratipanne tayA khAnitA hastatrizatapramANA samacaturasrA mahAvApI rAghaveNa, pUritA khadirakASThAnAM, jvalito jvAlAkalApadurAloko jvalanaH, AhatA sItA, bhaNitA ca-khalalokasaMbhAvitakalapaGkakaluSaM suvarNamiva zodhayAtmAnamasmin jvalitahutabhuji, sA'pi yathA''dizati svAmI tathA karomItyabhi // 16 // Jan Eduan For Private Personel Use Only
Page #359
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhAya calitA vikasitakamalavadanA jvalanAbhimukhaM tuSTamAnasA, tataH samasto'pi loko hAhAravapurassaraM bhaNituM pravRttaH bho bho ! na sundaramidaM rAmadevena kartumArabdham, atinirghRNaM karma samAdiSTa sItAyAH, na khalvasyA manAgapi zIlakhaNDanAM saMbhAvayAmo, mukharAga eva prakaTayati prANinAM malinazIlatAM na cAsyAH kimapi kuzalitAlakSaNamAlokyate, atrAntare bhaNitaM siddhArthena - rAmadeva !-yadi meruH pAtAlaM pravizati zuSyati ca lavaNajalarAziH / tadapi na zIlabhraMzaH saMbhAvyo janakatanayAyAH // 1 // kiMvA praviSTayaiva hutAzane zodhita evAtmA'nayA, prApta lokamadhye sAdhuvAdaH, nivAryatAmidAnIM, rAmeNoktaM - siddhArtha ! durjanaprakRtireSa lokaH, kSaNena visaMvadati kSaNena savadati, tadyAvanna hutabhuji nirvaTito'syAH zIlakanakaguNastAvanna nivarttayAmi, sItA'pi gatvA jvalanAntikaM babhANArhatsiddhAdinamaskArapUrva-bho bho lokapAlAH ! -rAmaM muktvA'nyanaro manasA'pi hi yadi mayA | samabhilaSitaH / taddahatAddahano mAM himakaNazIto'nyathA bhavatu // 1 // ityabhidhAya yAvattatra dattavatI jhamyAM tAvadatrAntare | jagadbhUSaNamuneH kevalotpattau mahimAM kartumAgatena zakreNAdiSTo hariNakaveSaH - kuru mahAsatyAH sItAyAH sAnnidhyaM, tato'sau vimalajalApUrNa kamala kumuda kuvalaya kahAra zatapatrasahasrapatreopazobhitAM vApIM vidhAyaikasmin sahasrapatrapajhe samupAvezayat sItAM, mumucuH surasiddhagAndharvAdayo gaganagatAstadupari kusumavRSTiM juSuSuzca - aho ! mahA Jain Education Intal
Page #360
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrInavapadava- satyAH zIlamAhAtmyaM, grahatAzcAnekazaH pratizabdApUritabhuvanavivarA devairdundubhayaH, kiM vahunA ?, parituSTaH sakalo : sItAvRttam ha caturthe' Nuvrate. lokaH, patitAvAgatya sItAyAH pAdayorlavaNAGkazau, atrAntare pralayakAlakSubhitAmbhorAzigurulaharIsamUhamiva / nikhilalokaplAvanasamartha vApIsamucchalajjalapUramavalokya hA devi ! mahAsati ! janakatanaye ! rakSa rakSAnenomArge pravRttena vApIpAnIyena hriyamANamamumazeSalokamiti janasya karuNapralApamAkarNya samupajAtadayApariNatiH / sItA devI zIghramuttIrya dvAbhyAmapi karAbhyAM pazcAnmukhaM prerayitvA salilaM vApIpramANameva cakAra, svayaM ca punastasminneva padmAsane samapAvizata.tataH svasthIbhato lokaH sItA'grata eva vimalazIlaprazaMsAM kurvANo nartitamArebhe, rAma-1Y stu-kamalaniSaNNAM zriyamiva vilokya sItAM mahAsatI tatra / bhaNati smaikaM vipriyamamuM kSamethA janakatanaye ! // 1 // sItA tu-kiM vipriyaM tava priya ! pUrvArjitakarmapariNatiriyaM tu / yannirmalazAlAyAH apyayazaHpaGka evaM me // 1 // iti bhaNantI samutthAya padmAsanAnnirgatya vApyAH pAdayornipatya rAmasya gatA jinamandiraM, vanditajinabimbA ca tadeva / nimittamRrIkRtya saJjAtavairAgyasamacchalitacaraNapariNAmA kSamayitvA sakalalokaM cakAra paJcamuSTikaM locaM jagAma cAryikApratizrayaM, yAcitavatI tatsamIpe praNAmakaraNapUrva bhagavadahatpraNItAM dIkSA, tapasvinIbhistu nItA sA jaga . .. // 1656 Jain Education Inter For Private Personel Use Only Maw.jainelibrary.org
Page #361
--------------------------------------------------------------------------
________________ SaNakevalisIpa, dIkSitA ca vidhinA rajoharaNAdiveSasamarpaNApurassaraM sA tena, tatastamarthamavagamya rAmadevaH zokApUrNahRdayo'nekavidhAsamaJjasapralApAn kurvANastatraivAnIto lakSmaNena, dadarza vratinI sItAm , abhivandya kevalinaM vanditA bhAvasAraM samaM lakSmaNAdibhiH, kRtAMca kevalinA dharmadezanAmAkarNya pratanuzokAH savRttA rAghavAdayaH, punarabhivandya gtaaH| svasthAnaM, niSkalaGkazrAmaNyamanuzIlya zItA'nazanavidhinA mRtvA jAtA'cyutendratvena / anyabhave tu sItA mRNAlakundAbhi dhAnanagaravAstavyapurohitaputrasya zrIbhUtinAmnaH sarasvatIbhAryAyAH putrikA vegavatI nAmikA babhUva,tayA ca kadAcidyauvananadamattayA bahiH kAyotsargavyavasthitaM sAdhaM sudarzanAbhidhAnaM lokena vandyamAnamAlokyAlIkameva lokasyAgre bhaNitaM|bho bho lAkAH ! ayamatra mayA mahelayA saha dRSTastatkimenamevaM vandadhvaM ?, tatastadAkarNya loko vipariNatastaM sAdhu ninditumArebhe, tapasvI tu tacchrutvA manasaivAbhigrahaM jagrAha-yAvanmamaiSa kalaGko nApagatastAvanna mayA pAraNIyaH kAyotsargaH, atrAntare ca yathAsannihitadevatayA munipakSapAtena vegavatyA ucchUnIkRtaM vadanaM, pitrA ca zrIbhUtinA vijJAtasAdhuvyatikaraNa saMtarjitA paruSavacanairgrahaM gatA gavatI, tato'sau samAgatya sAdhusamI gADha jAtAnutApA babhASe sakalalokapratyakSaM-bhagavan ! nirdoSastvaM, kevalaM mayA dustuNDayA tavAlIkamevA''lapradAnaM kRtaM, tatkSamagIyo mamA Jain Education Inter For Private & Personel Use Only Slu.jainelibrary.org
Page #362
--------------------------------------------------------------------------
________________ gA.53 ha. pataye bate. // 16 // anivapava- yameko'parAdho bhavatA, loko'pyevameva pratyAgatasaMvegayA tayA pratyAyitaH, tataH parituSTamAnaso janaH punaH sudarzana- yatanAdvAram IN muneH pUjAparo babhUva, tatprabhRti caiSA suzrAvikA samajani, kAlAntare ca svayaMbhUnAmnA nRpeNa zrIbhUti mArayitvA / balAtkAreNa bhuktA sA cakAra nidAnam-anyajanmani tava vadhAyAhaM bhaveyaM, tato'nena bhItena muktA sAdhvyA ari. kanyAkhyAyAH samIpe gRhItapAlitavratA brahmavimAne devItvenotpadya svAyuHkSaye tatazcyutA nijanidAnAnubhAvena hiNDitasaMsArA rAvaNamaraNanimittameSA sItA samutpannA, svayambhUjIvazca rAvaNa iti, prasaGgAgataM caitaduktaM, prakRtaM svetAvadeva yad vegavatIbhave sItayA sAdhorAlapradAnaM kRtaM tena karmavipAkenAyaM kalaGka evamavApa, tataH pazcAttApavazena yallokasamakSamAtmanindApUrva tapasvinaH punardoSaM nirAcakAra meM ca pratipede tena zaddhazIlatAbalena zaddhiM ca lebhe / ityevaM ca subhadrAyAH sItAyAzceha paratra ca kalyANaprAptimavagamya caturthavrate yatnaH kAryaH ityupadezaparo gAthAbhAvArthaH // vyAkhyAtaM guNahAram, adhunA yatanocyate // 166 // chaNNaMgadaMsaNe phAsaNe ya gomuttagahaNakussumiNe / jayaNA savvattha kare iMdiyaavaloyaNe ca lahA // 53 // Jan Education interna
Page #363
--------------------------------------------------------------------------
________________ channaM- aprakaTaM tacca tadaGgaM ca - zarIrAvayavastasya darzanam - avalokanaM channAGgadarzanaM tasmin tathA sparzanaMchuptizchannAGgasyaiva tasmin, 'ca' samuccaye, tathA gavAM mUtraM gomUtraM - surabhiprazravaNaM tasya grahaNama upAdAnaM tacca kutsitaH svamaH kustramazca duHsvapnastattathA tasmin samAhAratvAdekavacane, gomatragrahaNe kustrame, etasmiMzcatuSTaye'pi | kimityAha - ' jayaNA savvattha kare gatte ' yatanAM gurulAghavAlocanapravRttirUpAM 'sarvatra sarvasmin 'kuryAt ' | vidadhyAt etaduktaM bhavati - puruSeNa gRhItacaturthANuvratena strINAM strIbhiva puruSANAmaGgopAGgAni nopetyakaraNena draSTavyAni spRSTavyAni vA dRSTaspRSTeSu ca kathaJcinna teSu rAgabuddhiH kAryA yacca gomUtragrahaNaM tadapi goyonimardanena na karttavyameva, kintu yadA svabhAvenaiva mUtrayati gaustadA tadbrAhyaM, AtyantikakArye tu goyonimardane'pi tatkomalasparzasukhAbhiSaGgo na vidheyaH, kusvane tu strIsevAdilakSaNe evaM yatanA - prathamameva dharmadhyAnapareNa paJcanamaskAramaGgalapAThapUrva 'AdAvatyabhyudayA madhye zRMgArahAsyadIptarasAH / nikaSe viSayA baibhatsya karuNalajjAbhayaprAyAH // 1 // yadyapi niSevyamAnA manasaH parituSTikArakA viSayAH / kimpAkaphalAdanavadbhavanti pazcAdatidurantAH // 2 // ityAdibhAvanAjanitavairAgyeNa jantunA svaptavyaM yena tathAvidha kusvapralAbha eva na bhavati, atha kathaJcinnidrApAravazye mohodrekA. jainelibrary.org
Page #364
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI navapada ha. caturthe vrate. 167 Jain Education Inte dbhavati tadA tatkAlamevotthAya IryApathikIpratikramaNapUrvamaSTottarazatocchA sapramANaH kAyotsargaH kArya iti, na kevala - seSu sarveSu yatanAM kuryAd, 'indriyAvalokane ca tathA' indriyANAM sparzanAdikaraNAnAmavalokanaM darzanamindriyAvalokanaM tasmiMzca, tathA prAgvadeva yatanAM kuryAditi sambandhaH uktaM caitacchayyambhavAdibhi:-' aMgapaccaMgasaMThANaM, cAru.. laviyapehiyaM / itthINaM taM na nijjhAe, kAmarAgavivaDhaNaM // 1 // gujjhoruvayaNakakkhoruaMtare taha thaNaMtare dahuM / sAharai tao diTThi naya baMdhai diDie dihiM // 2 // " iti gAthArthaH // 53 // gataM yatanAdvAram, aticAradvAramasyaivAhaparadAravajiNo paMca huMti tiSNi usadArasaMtu / itthI tiNi paMca va gavigarhi azyArA // 54 // iha trate paJcAticArA itvaraparigRhItAgamanAparigRhItAgamanAnaGgakrIDAparavIvAha karaNa kAmabhogatItrAbhilA.. vAkhyAH, etadvatapratipattA dvividhaH - ekaH paradAravarjako'paraH svadArasantoSI, athavA naraH strI vA anayo caitadaticArakRto yo vizeSastaM darzayati-' paradAravarjinaH anyakalatratyajanazIlasya paJcAticArA iti caramapAdAntAt saMbadhyate ' bhavanti jAyante, ' trayaH ' trisaGkhyA eva torevArthatvAt 'khadAra santuSTe, nijakalatra santoSiNi, " atIcAradvAraM gA. 54 167 / (w.jainelibrary.org
Page #365
--------------------------------------------------------------------------
________________ kathamiti cedramaH paradAravIM sa eva bhaNyate yaH paradArA mayA na bhoktavyA iti niyamayati, tasya cetvarakAlaparapa rigRhItavezyAyAM gamanamAcarataH kathaJcittasyAH paradAratvAtsvabahathA ca tena vezyeyamiti paryAlocanAd bhAmarUpatvenetvaraM-stokakAlaM parigahItA-svIkatA bhATIpradAnena niyatakAlaM sA tathA, vezyetyarthaH, tasyAM gamanamaticAraH tathA aparigRhItA-anAthakulAGgannA tasyAM gamanaM yattadapi tasyA loke paradAratvena rUDhatvAtkAmukAbhiprAyeNa ca bhAdyabhAvenAparadAratvAGgAbhaGgarUpatayA tasyAticAraH 2 svadArasantuSTasya tu svakalatraM muktvA'nyasya varjitatvAdetasmin dvaye'pi bhaGga eveti bhAvyam, agretanAsta trayo dvayorapi tulyA eva, tathAhi-anaGgakrIDA tAvanniSpannaprayojanasyAhAyaizcarmAdighaTitaprajananayoSitAmavAcyadezAsevanaM kucakakSoruvadanAdiSu ramaNaM vA'bhidhIyate, sA ca yadyapi / svadArasantuSTena svakalatre paradAravarjinA tu vezyAsvakalatrayoH parakalatra iva na pratiSiddhA tathA'pi tAbhyAmatyantapA-Ng tApabhIrutayA brahmacaryamAdAtakAmAbhyAmapi vedodayAsahiSNatayA yApanAmAtrArtha svadArasantoSaparadAravarjane pratipanne tanmaithunamAtreNaiva ca yApanAyAH saMbhavAdarthato'naMgakrIDA'pi parihRtaiva 3, evaM pareSAM-skhApatyavyatiriktajanAnAM sneha-18 sambandhAdinA pariNayanavidhAnaM paravivAhakaraNam 4 tathA kAmyete-abhilaSyete yau tau kAma-zabdarUpalakSaNau bhujyanta Jain Education in For Private & Personel Use Only I ww.jainelibrary.org
Page #366
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrInavapada ha. caturtheDa Nuvrate. // 168 // iti bhogAH gandharasasparzAsteSu tIvrAbhilASa:-atyantatadhyavasAyitvaM vAjIkaraNAdinA'navaratasuratasukhArtha madano LGIatocAradIpanamitiyAvat, // etAvapi paramArthataH pratyAkhyAtau eva, ataH kathaJcitpratyAkhyAnapravRtterbhaGgAbhaGgarUpatvenAticAratvameSAM trayANAmapi siddham / anye tvanaGgakrIDAmevaM bhAvayanti-tau hi svadArasantoSiparadAravarjako nidhuvanameva vataviSaya iti svakIyakalpanayA tatpariharantau yadA vezyAdau paradAreSu ca yathAkramamAliGganAdirUpAmanaGgakrIDAM kurutatastadA vratasApekSatvAttayoraticAro'naGgakrIDA, tathA svadArasantoSiNA svakalatrAditareNa ca svakalatra vezyAbhyAmanyatra zAmanovAkAryamathanaM na kArya na ca kAraNAyamityevaM yadA pratipannaM vrataM bhavati tadA paravivAhakaraNastatkAraNamarthato'naSThita bhavati, tadva-tIca manyate vivAha evAyaM mayA vidhIyate, na maithunamiti, tato vratasApekSatvAdaticAra iti zeSaH, praznottaravicAraH prathamapaJcAzakavRttito'seyaH, 'itthIe tini paMca veti striyAstrayaH paJca vA aticArA ityatrApi sambandhaH tatra trayastAvadevaM-svapuruSasantoSaparapuruSavarjanayoH striyA vizeSAbhAvAt svapuruSavyatirekeNAnyeSAM sarveSAmapi parapuruSatveneSTatvAdanaGgakrIDAdayaH svadArasantoSiNa iva svabhAryAyAM svapuruSaviSayAstraya evAticArAH Adyastu yadA svakIyapatiH svapalyA vArakadine parigRhIto bhavati tadA sapatnIvArakamatikramya taM paribhuJjAnAyAM // 168 // Jain Education in For Private & Personel Use Only Inww.jainelibrary.org
Page #367
--------------------------------------------------------------------------
________________ vakalpaiH' atikramAdibhaGganAnAle aticAraH, dvitIyastvatikramAdinA parapuruSamabhisarantyAH samavaseyo 'bhaGgavikalpaiH' atikramA prAgvyAkhyAtAnekavidhavyAkhyAbhaGgairvA'ticArAH atikramA iti gAthArthaH // 54 // uktamaticAradvAramA dvAramaSTamamasyAbhidhIyate itthI puriseNa samaM, visayapasaMgaM karei dppnn| taiyA bhaMgo jAyai aiyAro annahA hoi // 55 // 'strI, lalanA 'puruSeNa ' nareNa * samaM ' sAI 'viSayaprasaGga maithunAsevanaM karoti' nAmadena vratAticArAbhItatvena yadeti yattadonityAbhisambandhAlabhyate tadA' tasmin kAle 'bhaGga' vratasyeti zeSaH 'jAyateH utpadyate, 'atIcAraH, uktasvarUpaH 'anyathA' anAbhogAdinA sazakasya " iti gAthArthaH // 55 // gataM bhaGgAhAramadhunA bhAvanocyate aThArasahA baMbhaM je samaNA dhArayati guttijuyaM / bahusAvajaM nAuM tesi paNamAmi'haM nicaM // 56 // ga' maithunAsevanaM 'karoti vidadhAti daNa: yathA' anAbhogAdinA sazakasya bhavati' saMpadyata Jain Education Intel For Private Personal use only Ww.jainelibrary.org
Page #368
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrInavapada ha.catuthattAdAna // 169 // aSTAdazabhiH prakAraiH pUrvoktairevASTAdazavA 'brahma' brahmacarya ye zramaNAH ' sAdhavo dhArayati bibhrati guptibhiH- turyavrata bhauktakharUpanavabrahmaguptibhiryutaM-sahitaM guptiyutaM 'bahusAvA ' bahu-prabhUtaM yathA bhavatyevaM sAvadhaM-sapApaM viSayaprasaGga- GgabhAvanA paMcame ca miti sAmarthyAdgamyate 'jJAtvA' avabudhya, tathA coktaM haribhadrasUriNA-"prANinAM bAdhakaM caitacchAstre gItaM mhrssibhiH| svarUpam gA. 55, nalikAtaptakaNakapravezajJAtatastathA // 1 // " Agame'pyaktam-"mUlameyamahammassa. mahAdosasamarasayaM / tamhA mehuNasaMsaggi, niggaMthA vajjayaMti NaM // 2 // " ti tesiM' ti, tebhyaH : praNamAmi ' praNipatAmyahaM 'nityaM ' sadeti / / gAthArthaH // 56 // uktaM bhAvanAdvAraM, tagaNanAca navabhirapi dvAraiH samarthitaM caturthANuvrataM, adhunA paJcamasyAvasaraH, tadapi yAdRzAdibhirnavabhihariyAkhyeyamato yathodezaM nirdeza, itinyAyAtprathamaM yAdRzadvAreNAha mucchA pariggaho iha airikta asuddha taha mamatteNaM / eyassau jAviraI sarUvameyaM tu nAyabbaM // 57 // mI-gAya parigrahaNaM parigrahaH-svIkAra ukta iti zeSaH ka ?-iha ' jinapravacane, tathA coktam-"jaMpi vatthaM va pAyaM vA, kambalaM pAyapuMchaNaM / taMpi saMjamalajjahA.dhAritI pariharaMti y||1|| na so pariggaho vutto, nAyaputteNa 169 For Private Personel Use Only
Page #369
--------------------------------------------------------------------------
________________ tAiNA / mucchA pariggaho vutto, ii vuttaM mhesinnaa|| 2 // sa ca parigraho'tirikte-pramANAdhike vastuni, ayamarthaHprabhUtavittopArjanAyAmapyasantuSTatAyAM, 'asuddha'tti prAkRtasUtrazailyA 'azuddhena ' AdhAkarmAdinA parigrahaH, idamuktaM / bhavati-upetya karaNakAraNAdinA'zuddhopAyena gRhAdyutpAdayataH parigrahaH, 'tathe ti samuccaye mamatvena dhanadhAnyAdeH parigrahaH, ayamabhiprAyaH-nijasattayA dhRtasya dhanadhAnyAderupari yanmama bhAvo mamatvaM-mamedamiti pariNatistenApi parigrahaH, etasya parigrahasya ' tuH, vizeSaNe proktarUpasyeti vizeSayati, yA ' viratiH , nivRttiH 'svarUpa ' svabhAvaH, etattuetadeva ' jJAtavyaM / bodhyamiti gAthArthaH // 57 // uktaM prathamadvAreNedam, adhunA bhedahAreNa vAcyaM, tacca yadyapi nirbhedaM tathA'pi viSayahAreNa bhedavad, atastanmukhenaivAsya bhedAnabhidhAtumAha khettaMvatthuhiraNaMsuvaNNadhaNadhanakuviyaparimANaM / dupayaM cauppayaMpiya navahA tu imaM vayaM bhaNiyaM // 58 // navabhiH prakAraiH navadhA 'tuH / evArthe navadhaiveI-parigrahaparimANalakSaNaM paJcamaM vrataM ' bhaNitaM ' pratipAditaM, tIrthakarAdibhiriti zeSaH, iyaM gAthAcaturthapAdavyAkhyA, kathaM punarnavadheti cedatrAha- kSetra, setuketusetuketurUpaM, Jain Education a l For Private Personal use only Tiww.jainelibrary.org
Page #370
--------------------------------------------------------------------------
________________ gubate. .170 // zrInavapada tatra yannadyAdijalena pAdAvarighaTTAdibhiH sicyate tatsetu, yattu varSAkAlajalenaiva tatketu, yattubhayasekaM tatsetuketu, pazcamevrate bhedadvAraM ha. caturthetadviSayaM parimANamapi kSetramitako bhedaH, tathA vAstu khAtamucchritaM khAtocchritaM ca, tatra khAtaM-bhRmigRhaM ucchritaM-dhava- gA. paTa lagahaM khAtocchitaM-bhUmigRhopetameva dhavalagahaM tahiSayaM parimANamapi vAstu dvitIyo bhedaH, hiraNyaM-ghaTitakanakaM tahi. SayaM vratamapi hiraNyaM tRtIyo bhedaH, tathA suvarNa ca dhanaM ca dhAnyaM ca kupyaM ceti dvandvasteSAM parimANaM-parimitiH parimANazabdasya pratyeka sambandhAt suvarNaparimANaM dhanaparimANamityAdi draSTavyam, ete catvAro bhedAH pUrvastribhiH saha sapta, yathA kSetraM hiraNyamiti anusvAro'lAkSaNika eva, tatazca kSetraM ca vAstu cetyAdidvandve eteSAM parimANamiti / SaSThItatpuruSe ca parimANazabdasya pratyekaM sambandhAtkSetraparimANamityAdayaH sapta bhedAH, 'dvipadaM catuSpadamapi ceti / bhedadvayasahitA nava, evaM navadhaivedaM bhaNitaM, bhAvanA tu sarvatra pUrvavad dRzyA, suvarNaM ca ghaTitasuvarNa, dhanaM ca gaNimadharimameyapAricchedyabhedAccaturvidhaM, tatra gaNimaM pUganAlikarAdi gaNyata itikRtvA, dharimaM khaNDaguDAdi, tulAyA jA ghiyata itikRtvA, meyaM ghRtAdi mIyate karSAdibhiritikRtvA, pArIkSyaM drammAdi -- parIkSya / paricchidya gRhyata iti | tvA, dhAnyaM ca godhUmazAlyAdi, kupyaM suvarNarAjatAbhyAmanyattAmrapAtrAdigRhopaskaraH, dvipadaM dAsadAsyAdi, ca // 17 // For Private Personal Use Only JainEducation
Page #371
--------------------------------------------------------------------------
________________ tuSpadaM-gavAzvAdIti, 'apiH / samuccaye, caH svagatAnekabhedasUcako'vagantavya iti gAthArthaH // 58 // uktaM bhedadvAramasyAdhunA yathA jAyata idaM tathocyate atthaM aNathavisayaM saMtosavivajjiyaM kugaimUlaM / nAuM taparimANaM kuNaMti saMsArabhayabhIyA // 59 // artha ' vittaM jJAtyA, viditveti sambandhaH kIdRzam ?-'anarthaviSayaM vyasanagocaraM, kiMviziSTaM punaH ? ityAha-santoSaH-uttarottarAbhilASanivRttiH santuSTatetiyAvat tena vizeSeNa varjitaM-rahitaM santoSaviva-|| rjitaM, bhUyaH kathambhUtaM ?-kutsitA gatayaH kugatayo-nArakatiryagAdyAstAsAM mUlaM-kAraNaM kugatimUlaM, evavidhamarthamavagamya kimityAha--kurvanti-vidhati, ke ? ityAha-saMsArabhayabhItA' bhavatrAsatrastAH, kiM kurvantItyAha-tasya. arthasya parimitiH-parimANaM tatparimANaM-tadiyattAmato navadhA parigrahaparimANamitthaM jAyata iti sUcitamiti gAthAkSarArthaH // atra ca saMsArabhayabhItAH saMtoSavivarjitamarthaM kugatimUlamanarthaviSayaM ca jJAtvA tatparimANaM kurvantIyuktam, kathaM caiSo'narthaviSayaH kugatimUlaM cetyetadRSTAntadvAreNAbhidhIyate JainEducatioril For Private Personel Use Only www.jainelorary.org
Page #372
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIvapadacaturthe' . 171 / / itra jambUdvIpe bhAratavarSa madhyamakhaNDamadhye kozavarddhanaM nAma nagaraM tatra bhImo nAma brAhmaNaH, tatputrau devadevazarmanAmAnau babhUvatuH, tau ca janmaprabhRtyeva mahAdAridryapIDitau kathaM kathamapi pitrA yauvanamanuprApitau, tau cAnyadA cintitavantau yathA'trAvayostAvadbhojanamAtramapi na saMpadyate, tadyAmaH kimapi sthAnAntaraM yatra kiJcinnirvAhamAtraM saMjAyate, tato gatau tau pitaramApRcchya kauzAmbIM, tadA ca tasyAM rAjaputryAH saubhAgyasandIpanaM nAmotsavanaM kRtaM, tadudyamanake ca samavayovidyAguNAya samAyAtAbhinavAtithaye brAhmaNayAya pracchannaM mauktikasuvarNaratnAdi || deyam, udyamanakadine ca bhavitavyatAyogena tasyA niyukta puruSaistadeva brAhmaNadvayaM samAnavayorUpAdiguNaM vilokyoddhUlita| jaGkaM rAjakule samAnIya vihitocita kRtyavistaraM darzitaM rAjaputryAH, tayA ca rAjatakaccolake mauktikAdipadArthAn | guptAn prakSipyopari karasUpAdi parivezya pratyeka tAbhyAM datte, tAbhyAM tu te AdAya gataM taDAgapAlyAM, gRhItvA jalaM kRttvA caraNazaucaM vidhAya cAtmIyaprakriyAmupasparzanAdikAM bhoktumArabdhaM yAvattAvad dRSTaM mauktika suvarNAdi tato'nAdibhavAbhyastalobha saJjJo hUta gADhatanmUrchA pariNAmayeorubhayorapi pravarddhate mAraNAbhilASaH, devena cintitaM| devazarmANaM yadi vyApAdaye tadedaM mama sarve dravyaM saMpadyate, devazarmaNA'pyevaM tato devenAbhyadhAyi-yathedaM mauktika utpattidvAra Tava deva zarmA kathA gA. 59 | 17
Page #373
--------------------------------------------------------------------------
________________ suvarNAdi yadyanAvRttamevAtmapAce dhArayiSyAvastadA caurAdiH pratigrahISyati, tasmAdidaM nidhAnIkRtya kacitpradeze'nyatra / tiSThAvaH, tataH pratipanne devazarmaNA tathaiva tannidhAnIkRtya yAvaccalitAvanyo'nyavadhavihitAbhiprAyAvanyapradezAbhimukhau / tAvattatrAntare dRSTa eko jIrNakUpo devena, bhaNitazca devazarmA-vatse ! nirIkSyatAmeSa kUpaH kiyadatrodakaM ?, tato'sau yAvannirIkSitumArebhe tAvatpraNunnaH krUpamadhye, tena ca patatA gRhItaH so'pi zarIradeze, nirAlambanatayA / patitau dvAvapi, mRtvA jAtau sarpatvena, krameNa ca paribhramantau samAgatau nidhAnapradezaM, tatpradezotpannamacchau caarbdhau|| yoddhamupArUDhaprabalakopau ca parasparaM yudhyamAnAveva prAptau nidhanamupapannau mUSakatvena, tathaiva tatpradezAgamanopArUDha. gADhamUrchAvanyo'nyabhakSitasamastazarIradezau mahAvedanAbhibhatau mRtvA samutpannau kamalatvena, tathaiva ca kAlAntareNa tatprade.. zamAgatau yUthasahitau parasparamArabdhau yoddhaM, tIvrakopatayA kathaJcinnoparamete yAvattAvatsamAyAtastatra dhanurdaNDamAropyAkarNA. ntAkRSTazaro vyAdhaH taM dRSTvA palAyitaM dizodizamazeSayUthaM, tau ca tIvrayuddhAbhinivezavivazAvalakSitatadAgamanau hatAvekazaranipAtena tena, maraNasamayasamupajAtamanuSyabhavanirvartanAyogyatathAvidhAdhyavasAyamAhAtmyena cotpannau tasyAmeva kauzAmbyAM mAdhavAbhidhAnabrAhmaNasya vasantinIbhAryAyAM yamalaputrau, kRtamucitasamaye tayo maikasya rudro'parasya mahezvaraH Jain Education in For Private & Personel Use Only Fallww.jainelibrary.org
Page #374
--------------------------------------------------------------------------
________________ kathA. // 172 / nivapadaba krameNa jAtAvaSTavArSiko, anyadA ca mAdhavenaiva saha tannidhAnAsannapradezavarti svakSetraM vrajantau-dRSTA tameva bhUbhAga, deva deva zarma ha. caturthe / jAtamUrchAvubhAvapi / prAgabhyAsavazenaiva, kAcapicyapurassaram // 1 // yAvad yuddhena saMlagnau, tAvapitrA nivAritau / / nItau ca svagRhaM prItyA, tiSThataH pUrvavatpunaH // 2 // taM pradezaM samAyAtau, yuddhayete ca tathaiva tau evamuddajitastAbhyAM, pitA nityamihAntare // 3 // tasyAmeva puryAM manoramAbhidhAnodyAne samavasRtaH samutpannAtizAyijJAno vimalayazo-TV nAma sUriH, tadvandanAya gato rAjA sapauraparijanajAnapadAdiH, prastutA dharmakathA bhagavatA, prastAve ca pRSTamazoka-17 dattazreSThinA-bhagavAn ! asti mamAzokazrInAmikaikA putrikA, sA ca ramaNIyayauvanamanuprAptA'pi saMjAtarUpalAvaNyaH kalAkauzalAdiguNasamudAyA'pi vicitrAbharaNanepathyAlaGkArAlaGkatA'pi prAgjanmanopArjitA'tikaTukadaurbhAgyakarmodayato / na kasmaicidrocate na ko'pi tAmAlApayati, tatkiM tayA pUrvajanmani kRtaM yanmAhAtmyena saivaMvidhA saMpannA; ?, sUriNoktaM-bhadra ! zRNu-pratiSThAne nagare babhava vimalo nAma mahAdhanaH zreSThiputraH, tasya dhanazrInAma bhAryA, sA ca prakRtyaiva nayavinayavirAjitA jitakaSAyodayA dayAdAnapravRttizAlinI zAlInatAdiviziSTaguNamandiramatyantabhaktA bhartuH / / prANapriyA ca, kevalaM vandhyA, tato bhA'nyadA paryAlocitA sA-priye ! tavopari nAhaM pariNinISustAvat kevalami 172 / Jain Education Inter! For Private & Personel Use Only aw.jainelibrary.org
Page #375
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education Inte | damasmadravyaM yadi mama kadAcitkiJcitpratikUlaM bhaviSyati tadA rAjakulaM pravekSyati tadasti kazcanopAyo draviNaparirakSaNe, ? tayoktaM- priya ! nAparo'parastrIpariNayanaM parityajya, tadidAnImasmaduparodhenApyaGgIkriyatAmidaM, ahameva tvadyogyAM kAJcitkanyAmavaleokayiSye, tatastaduparodhenAbhyupagate tadIyavacane zrIprabhAbhidhAnAM pariNAyito'sAvanyatarazreSThikanyAM, kAlena dhanazriyA mAraNopAyAzcintayantI dadarza sA svagRhameva bhikSAnimittamAgatAmekAM parivrAjikAM dAnasanmAnagRhItAM ca tAmuvAca - ' bhagavati ! madIyabhattA vidveSaparo dhanazriyaM svagRhAt / niSkAzayati yathA'yaM tathA'cirAtvaM vidhatsveti // 1 // evaM karomIti pratipanne tayA'nyadA vimalasya gacchataH samAsannIbhUya yathaiSa zRNoti tathA pUrvasaGketitanAryAH saMmukhamavadat - bhadre'hamutsukA yAmi, tasyAH pArzve dhanazriyAH / sa yuvA tatra duHkhena, tadviyoge ca tiSThate // 1 // vimo'pi samAkarNya tadvacanaM nUnaM duSTazIlA dhanazrIstatki tayeti vitarkya gRhaM gato babhANa tAM-bhadre ! karoSi icanamekam !, tayoditam --'Aryaputra ! kimIdRkSaM, tvayedaM mama kathyate ? | majjIvitaM tvadAyattamuktamAtre tu kA kathA ? // 1 // tenoktaM - gaccha paitRkagRhaM, tato'sau mudgareNaiva tadvacaneneva tADitA / patitvA pAdayostasya, rudantI samabhASata // 2 // nAtha ! duzcaritaM kiJcittvayA saMbhAvitaM mama / aprastAve'pi yenaivamAdezo datta IdRzaH // 2 // naathnaath {ri kuulikkivvgl
Page #376
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI navapada ha. caturthe' putrate. // 173 / / vimalenApi rahasyabhedo mA bhUditi cintayatA samutthApya bhaNitA - dhIrA bhava, ayamapi mamAdezaH kRto bhaviSyati taja tAvat, tato dhanazriyA na yuktamidaM karttuM tathA'pyalakSyavacano bharttA mayA ca pratipannapUrvamidamato yadbhavati tadbhavaliti cintayantyA pratipannaM tadvacaH, tato yadA'hamAnayAmi tadA''gantavyamityabhidhAya visarjitA tena sA, dattA Aptasva puruSAstatsahAyAzca bhaNitAzca svapuruSAH yathA dhanazriyaM paitrikasthAne vimucya zIghramadhautapAdaiva tato | nivarttitavyaM, tataste pratipannatadvacanA dhanazriyaM gRhItvA gatAstatpitRgRhaM, muktA'sau tatra, nivRttAstathaiva te pRSTA ca dhanazrIpitRbhyAM vatse ! kimevaM ?, sA'vocat na jAnAmi, niraparAdhaiH niSkAzitA bhartrA, pitRbhyAmuktaM nedamucittaM, paraM yAvatsamyagvArttAmupalabhAvahe tAvattiSTha tvaM tato'sau tena vacanena mudgaraNeva tADitA rodituM pravRttA, cintitavatI ca - aparIkSyaiva yadahaM priyeNApriyakAriNA / tyaktA sIteva rAmeNa, hA kiM tasyocitaM tu tat 1 // 1 // tadevaM kiM karomi kva vA yAmi, kasyAgre kathayAmi vA ? | vallabhAdudite duHkhe, jAtaM zaraNato bhayam // 2 // aGginAM dharmahInAnAM yadvA suprApamIdRzam / saMsAre'niSThasaMyogAbhISTahAnisamAkule // 3 // svakarmmaparipAko'yaM, mathA sarvo'nubhUyate / tadasyonmUlana hetordharma eva mamocitaH // 4 // iti saMcintya sA nityaM dharmAnuSThAnasaGgatA / AsAJcakre kramAyAtasukhaduH prabhAkathA | // 173 // 1011 ww.jainelibrary.org
Page #377
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education Intha khasamasthitiH // 5 // anyadA ca samAyAtastatra siddhAdezanAmA naimittikaH, pRSTastatpitrA - kimiyaM dhanazrIduSTazIlA suzIlA vA ?, zIlavatyapi zvazurakulaM yAsyati na vA ?, tenoktaM - zIlavatI zvazurakulaM ca yAsyati, atrArthe cAyaM pratyayaH - katipayadinopari bharttA cAsyA AnayanAyA''yAsyati, tatastuSTena tatpitrA dattaM pAritoSikaM siddhAdezAya, visRSTazcAsau, bhaNitA ca dhanazrIH- - putri ! tiSTha sukhena dharmaparA, yA conmanIbhUH AyAsyati tavAnayanAya svabharttA tastenAzvAsitA yathA''dizati tAtastathA karomItyabhidhAya vizeSadharmaparA kAniciddinAni tatraivAtiSThat / itazca - dhanazrIrnirgatA gehAdvimalasya yadaiva hi / atyugravyAdhinA grastA, tadaiva zrIprabhA tataH // 1 // vicitrairmantribhirmantraivaiyairnanAvidhauSadhaiH / prayatnavahiraNyasyA, vyAdhenopazamaH | kRtaH // 2 // tatra prakarSa mAyAte'nutApagatayA tayA / dhanazrIviSayaH sarvo, vRttAntaH stro niveditaH // 3 // samitrabandhuvargIya, vimalAya savistaraH / pazcAttApaparItAtmA, tataH so'pi vyacintayat // 4 // asamIkSitakAritvaM, | mamAho ? asamaJjasam / yenAvicArya saMtyaktA, nirdoSa 'pi priyA mayA // 5 // hA priye ! vipriyaM dRSTvA, mamaiva| matidAruNam / kathamAhUyamAnA'pi tvameSyasi madantikam ? // 6 // bhujaGgInAmitra strINAmaho kauTilyavarttitA / ww.jainelibrary.org
Page #378
--------------------------------------------------------------------------
________________ RAPATI / kathA. .174 // zrInavapadaH ||| aho ! roSaprakRSTatvamaho ! IrSyA'tidAruNA // 7 // athavA bhadrikaiveSA, yA mRtyusamaye'pi me / svakarma kathayAmA- zrIprabhA ha. caturthes Nuvrate. sAnutApagatamAnasA // 8 // atrAntare samAyAtaH, siddhAdezo nimittavit / tena nIrogatA'muSyA,AdiSTA svalpakAlikI // 9 // etacca naimittikavacanamAkarNya tatpArzvavatI vaidyastadIyamAtaramAdiSTavAn--yathA balAttailamAdAyAbhyajyatAM jaDaikadezo'syAH, AmavAtajvaro'yaM, tayA ca tathaiva vihite vaidyavacasi sadya eva saMpanno manAk tatra sthAne guNaH, tato'vabuddhatadrogeNa vaidyenopacarya vividhopacAraiH svalpadinaireva nIrogIkRtAyAM zrIprabhAvAmucitapUjayA vidhivatsanmAnya naimittikathaidyau vimalo rAjakulAdabhiyAcya dinahayena paJcAzadyojanagAminI carikAmAruhya svayaM gataH zvazuragRhaM, dRSTA ca tatra vicitratapazcaraNazoSitazarIrA dhanazrI, lajjAbharamantharaH svavadanaM darzayitumazaknuvannabhivAdya / zvazurai bhaNitavAMzca-kSamaNIyo mamaiko'yamaparAdhaH, punarna kariSyAmyahamevaM, mucyatAM ceyaM dhanazrIyena gRhItvainAM vrajAmi svabhavana, kiJcidupAlambhasAramAbhApita eSa tena-bho bho jAmAtRka ! na yuktamevamaparyAlocitakAritvaM bhavato, yataH-"mAdi hoha subagAhI, mA pattiya jaM na diTThapaJcakkhaM / paJcakkhe'vihu diDhe juttAjuttaM viyAreha // // " kiJca suzIlatAke diguNakalApamAlokyAsyA loko'pyevamudAharati--kudRSTaM kuparijJAtaM, kuzrutaM kuparIkSitam / puruSeNa na karttavyaM // 174 // For Private Personal use only in Education Inter ainelibrary.org
Page #379
--------------------------------------------------------------------------
________________ vimalena yathA kRtam // 1 // " iti tanna preSaNayogyeyaM, kintu bhartRdevatA nAyaryo'tastvayi svayametadhaNAyAyAte / na zaknumo vayaM nirAka miti pratipAdya ucitapratipattipUrva dinapaJcakaM dhRtvA visRSTo'sau dhanazriyA saha samAjagAma svanagaraM, rAjakula eva samarpitA carikA, kArito dhanazrIsamAnayanatuSTacittena mahAnutsavaH, svagRhAnniSkAzitumArabdhA / ca zrIprabhA, nivArito dhanazriyA, mama svaseyaM nAsyA aparAdhagandho'sti, mamaiva pUrvakRtakarmavilasitametat, yadutam-" sarvaH pUrvakRtAnAM, prApnoti hi karmaNAM phalavipAkam / aparAdheSu guNeSu ca nimittamAtraM paro bhavati // 1 // " iti. mocitazcAtmA pravrajyAthai, na muktA bhA, bhaNitA ca-tiSTha varSasaptakaM, bhukSva mayA'nuraktena saha tAvadudArabhogAna, pazcAttraM cAhaM ca grahISyAvazcaramavayasi pravrajyAM tato'sau bhataranurodhena sthitA gahavAra gateSu keSuciddivasepu bhaNitvA bhartAraM pracuradravyavyayena kArayAmAsa mahadekaM jinAyatanaM, tatrAnavarataM mahAprabandhena / pUjAsnAtrayAtrAdikaraNakAraNaparAyaNAyA vyatikrAntAni sapta varSANi, bhUyo'pi vijJapto bhartA pravrajyArtha : tato'sau jinabhavanASTAhnikAmahotsavakAraNapUrvakaM pratimAyogyAbharaNasamakalAdiSu prabhUtadraviNajAtaM vitIrya samaM|| dhanazriyA zrIprabhayA ca jIvAnandAcAryasamIpe sarvaviratidIkSAM samapAttavAn, kAlAntare ca kSapitaprabhatakliSTa Jain Education inmo For Private Personal Use Only
Page #380
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrInavapadaha. catuthaDa. ttAdAna // 175 // Jain Education Inte | karmA'ntya samaya samArAdhitapaJcanamaskArasmaraNAdividhirmaraNe vimalo dhanazrIzca paJcamadevalokaM brahmalokanAmakamagamat, zrIprabhA tu saudharmadevalokeM lalitAGgavimAna evotpade, sAvazeSatatkarmaNA ca tatazrayutA bho azokadatta | zreSThin ! bhavata evAzokazrInAmikA putrikA jAtA, seyaM tatkarmavipAkena daurbhAgyamanubhavati etacca zrutvA sA |jAtismaraNopalabdhapUrva bhavastravRttAntA azrupAtaM kurvantI vimalayazaH sUreH pAdayornipatya--bhagavan ! stradIkSAdAnena mamAnugrahaH kriyatAmiti vadantI AcAryeNa babhASe - bhadre ! tatra nAdyApi vratayogyatA'sti yato varSapaJcakAdUrdhvamapayAsyati tavedaM / daurbhAgyanibandhanaM karma, bhaviSyati prabalo bhogaphalakarmodayaH, tato bhuktabhogA kiyatA'pi kAlena prApsyasi vratayogyatAmi | tarathA vratabhaGga eva tavAsmin prastAve, tato'sau yathA''dizati bhagavAMstathA karomItyabhivAya sthitA atrAntare mAdhavabrAhmaNo'pi kSamAtalamilanmauliH praNipatya vimalayazaH sUreH pAdadvandvaM papraccha - bhagavan ! madIyaputrayo rudramahezvarayoH svakSetra pradezagatayoranavaratameva vairabhAvavarttane anyatra tu prItyavasthAne kiM kAraNaM ?, tato bhagavAMkhAturbhAvika maraNakAraNa|metayornidhAnAdivRttAntaM savistaramacI kathata taM ca zrutvA tAvapi tatkSaNAdeva saMjAtajAtismaraNau svapUrvabhavAlo| kanena svayameva vismitamAnasAvAcAryasya pAdayornipatya pitrAdilokapratyAyanArthe nidhAnaM nirUpya susthAnaviniyogena " zrI prabhAvRttaM // 175
Page #381
--------------------------------------------------------------------------
________________ tanniyojya pitaramApRcchya tasyaivAcAryasya samIpe vratamaGIkRtavantau, vidhinA paripAlya samAdhimaraNena mAhendrakalpe / devAvutpannAviti / ato'rtho'narthaviSayaH santoSavivarjitaH kugatimUlazceti siddham / etatkathAvistarazca bhaginIvatsalavidavagantavyaH, santoSasamanvitastu dAnopabhogapradhAno'rthaH karmakSayaheturyazohetuzcAnandAdizrAvakANAmiti / gataM yathA jAyata iti dvAramadhunA'syaiva doSadvAramAha __ aNiyattA uNa purisA lahaMti dukhAI nnegruuvaaii| jaha cArudattasaDDho, panbhaTTho mAulAhiMto // 6 // nivarttanaM nivRttaM na vidyate nivRttaM-parihAro yeSAM te 'anivRttAH' akRtanivRttya ityarthaH, punaHzabdo / vizeSaNArthaH, kiM vizinaSTi ?, parigrahAditi, 'puruSAH' narAH 'labhante' prApnuvanti duHkhAni ' asAtodayAna 'anekarUpANi' vicitrasvabhAvAni narakatiyA chedanAdIni manuSyeSu tu snehanAzaprabhRtIni, yaduktam--"jaNayasuyANaM ca je| jaNaNIsuNhANa bhAuyANaM ca / caDulassa dhaNassa kae nAsai neho khaNaddheNaM // 1 // aDai bahuM vahai bharaM sahai chuhaM pAva-17 mAyarai dhittttho| kulasIlajAipaJcayaThiiM ca lobhadduo cayai // 2 // dhAvei rohaNaM tarai sAyaraM vasai giriniuMjeSu / Jain Education Inter For Private & Personel Use Only wjainelibrary.org
Page #382
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrInavapada- 4 baMdhavajaNaM ca mArai puriso jo hoi dhaNalaho // 3 // " tathA'nyenApyuktam--" dveSasyAyatanaM dhaterapacayaHkSAnteH pratIpo| anivRttedoMha. caturthe SA:gA.60 zuvrate. vidhiAkSepasya suhanmadasya bhavanaM dhyAnasya kaSTo ripuH / duHkhasya prabhavaH sukhasya nidhanaM pApasya vAso nijaH .176 // prAjJasyApi parigraho graha iva klezAya nAzAya ca // 1 // " ko yathA duHkhAni labdhavAn ityAha-yathA 'cAru.. dattazrAddhaH / cArudattAbhidhAnaH zrAvakaH, kiMviziSTaH 1-prabhraSTaH ' cyutaH 'mAtulAt / mAmakAditi gAthA'kSarArthaH kA // 60 // bhAvArthaH kathAnakagamyaH, taccedam AsIccampAbhidhAnAyAM, nagaryA zreSThisattamaH / bhAnurnAma guNaiAtaH, suzIlavinayAdibhiH // 1 // tasya / prANapriyA bhAryA, subhadreti guNAnvitA / babhUva svacaritreNa, pavitrA putrakAziNI // 2 // pratyahaM cAhatAM pUjA kurvANau svajinAlaye / cAraNazramaNaM zreSThaM, kadAcittAvapazyatAm // 3 // namaskRtyA'tibhaktyA taM, putrakAmAvapRcchaINtAm / zrAvakAviti saMcintya, tau muniH pratyabhASata // 4 // alpIyasaiva kAlena, bhavitA yuvayoH sutaH / zreSTho nigamavaMzasya. bhaNitvaivaM tiro'dhat // 5 // divaseSvatha gacchatsa, tayoH putro'bhvtpriyH| caarudttkRtaabhikhyH| // 176 // kalAkauzalakovidaH // 6 // harisiMhAdisanmitraiH, sametaH so'nyadA gataH / aGgodaragirerante, nimnagA ratnavAli JainEducation Iw.jainelibrary.org NI
Page #383
--------------------------------------------------------------------------
________________ kAm // 7 // krIDantastatra te dRSTvA, strIpuMsapadapaddhatim / sakalatro yuvA kazcidAste'mutretyacintayat // 8 // tatastadanusAreNa, yAvatkiJcidime gatAH / tAvaddhemantadhAmeva, zaityena kadalIgRham // 9 // apazyaMstatpraviSTAzca, puSpazayyA manoramAma / sakozaM khaDgaratnaM ca, tadadUre drumeNa ca // 10 // samaM lohamayaiH kIlaiH, kIlitaM dadRzurnaram / sarvAGga-II sundaraM navye, vartamAnaM vayoguNe ||11||caarudtto'th tAnAha, taM vilokya tathAsthitam / bho vayasyAH sajIvo'yamadyApi kila lakSyate // 12 // tadeSa mocanIyaH syAta, kenopAyena ? kthytaam| Ucuste dezakAlajJaH, tvameva yadi vetsi tam // 13 // pshynnitstto'saavpyaussdhiivlytrym| nAmAGka khaDgaratnasya, tasya koze vylokt||14|| gRhItvA nijabuddhyaiva, teSAme-10 kena mocitH| apareNa ca saMrUDhavaNo'sau ttkssnnaatkRtH||15||sNjiivniiynaamnaa ca, tRtIyavalayena sH| naSTaniHzeSasaJjJo'pi, d pratyAnIto'tha cetanAm ||16||ttonimessmaatrenn, vaktuM tenopckrme| mamopakAriNo yUyaM, bhoH! tacchRNuta me kathAm // 17 // vaitADhyadakSiNazreNyAM, nagaraM zivamandiram / mahendravikramo rAjA, tatra vidyAdharAdhipaH // 18 // tasyAmitagatiH / putro, jAto'haM me vayasyako / babhUvatuH priyo gaurimuNDadhUmazikhAbhidhau // 19 // kadAcitsahitastAbhyAM, hImantaM nagamAgataH / hiraNyaromanAmA ca. mAtulo mama taapsH|| 20 // tatrAste tasya putrI ca navopArUDhayauvanA / Jain Education in
Page #384
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhInavapada- lekheva zazinaH saumyA, saJjayA sukumAlikA // 21 // vilokya tAmahaM prAptaH, kAmabANazaravyatAm / saMlakSito cArudattavRtta ha caturthe' Nuvrate. vayasyAbhyAM, nItaH svanagaraM prati // 22 // matpiturjJApitaM cedaM, tAbhyAM tenApi matkRte / vRtA'sau pANisaMgrAhaM, kArito'haM zubhe'hani // 23 // tato'nubhavataH sAI, tayA bhogasukhaM mama / devaloke surasyeva, gataH kAlaH kiyAnapi // 24 // sukumAlikayA sAI, dRSTo ghumazikho'nyadA / akRtyanirato dRSTo, na ceSTo'sau virUpakRt // 25 // pramattabhAvatazcAhaM, vicarAmi yathA purA / sarvatrAzaGkitastena cAdya baddho'hamatragaH // 26 // gataM cAdAya to yAvasattAvad yUyaM samAgatAH / mocito bhavadbhirato, bhavanto mama bAndhavAH // 27 // ityuktvA cArudattasya, mitrANyA Jjasam / nAmAnvayAdi vijJAya yathA''yAtamayAdasau // 28 // samitrazcArudattastu samAyAto nijAM purIm / yauvanaM samanuprApto, lIlAyA vAsamandiram // 29 // sarvArthoM mAtulastasya, tatputrI navayauvanA / nAmnA| mitravatI tasyAH, pitRbhyAM grAhitaH karam // 30 // kalAsvAsaktacitto'bhUnna bhogasukhasaMmukhaH / pravezitastataH / goSThI, gurubhyAM lalitAmasau // 31 // yatheSTaM vicaranneSa, tayA samamudAradhIH / sutAM kaliGgasenAyA, rUpayauvanazA- " linIm // 32 // vezyAM vasantasenakhyAM, pratyakSAM kamalAmiva / dRSTrA kAmavazaM yAto, vaadshbhisttH|| 33 // // 17 // For Private in Educh an int Halw.jainelibrary.org Personal Use Only
Page #385
--------------------------------------------------------------------------
________________ tayA samaM vizAlAkhyA, koTI svarNasya SoDaza / ajJAtA eva kAlena, kAmAsaktena nAzitAH // 34 // yAvattena tato'nyedhurmadirApAnaghUrNitaH / kaliGgasenayotsRSTo, vinaSTagRhavistaraH // 35 // kathaJcitsvagRhaM prApto'bhyusthito nijabhAryayA / piturmatyuM zucaM mAturavabuDhyAtiduHkhitaH // 36 // gRhItvA panyalaGkAra, gato vANijyatRSNayA / usIrAvarttanagaraM, sAkaM mAtulakena saH // 37 // tatra prabhUtakarpasa, jagrAha vihitAgrahaH / dhanArjane punastAmAliptimAgacchataH pathi // 38 // dagdho davAnalenAzu, karpAsastasya pazyataH / tato'zvena gataH prAcI, diza matsajya mAtulam // 39 // vinaSTaM tamapi tyaktvA, payAmeva prayAtavAn / pipAsApIDito'nyedyarudite ravimaNDale ane. // priyaGgupattanaM prAptaH, potavANijikAkulam / dRSTaH surendradattena, tasmin pitRsakhena saH // 41 // putravattatipannazca, bhojanAcchAdanaistadA / vAryamANo'nyadA'mbhodhimavatIrNo dhanAzayA // 42 // saMprApto yavanadvIpaM, bhrAmyastanagareSu ca / aSTau koTIrdhanasyAzu, samupArjitavAnasau // 43 // svapurAbhimukho bhUyazcacAlAtrAntare'sya ca / sphuTitaM / / yAnapAtreNa dUrIbhUtaM dhanena ca // 44 // jIvitavyAvazeSeNa, phalakaM prApya kathaM ca tat ( praatvaaNsttH)| saptarAtreNa NtIrNo'bdhiH, prAptaM rAjapurasya ca // 45 // bahistAdAzramasthAnaM, tatra dRSTazca maskarI / kuzalo rasavidyAsu, nAmnA Jain Education Inter For Private & Personel Use Only Ja w .jainelibrary.org
Page #386
--------------------------------------------------------------------------
________________ anivapada dinkrprbhH|| 46 // lagnastatpRSTha evAsau, svIkRtastena putravat / kadAcidrasalobhena, nItaH kamapi parvatam // 47 // cArudattavRtta ha. caturtha Nuvrate. tannitambaikadeze ca, kUTayantrArgalAvRtam / kRtAntavadanAkAraM, mantrayogaprakAzitam // 48 // pradarya vivaraM ghoraM, sahAtmanA pravezya ca / darzayAmAsa tanmadhye, kUpaM sa narakAkRtim // 49 // pUtigandhi caturhastaM, ghanAndhatamasA'nvitam / samaM dairghyapRthutvAbhyAM, tridaNDI tamuvAca ca // 50 // putrakAvatarAmutra, yenaikaM te dadAmyaham / tumbakaM rasasa-1101 mpUrNa, so'pi tRSNAndhamAnasaH // 51 // kRtvA'lAbu kare rajjvA, caturnaramitAM bhuvam / gato yAvadadholagno, rasA- 11 - ditsApraNunnadhIH // 52 // AdhastyamekhalAM tAvattamodurlakSyamUrttinA / mAnuSyabhASayA'dhastAnmA vikSa iti vaaritH||53|| IN kenaciccArudatto'pi, ko vArayati mAmiha / parivrAjo girAyAtamityuvAca bhayojjhitaH // 54 // tenoce vANaga-IN smyabdhau, bhinnapotastridaNDinA / dhanecchAnugataH kSiptaH, svArthaniSThena pApinA // 55 // kRtvA pazUpahAraM mAM, rasAya sana gataH svayam / adhobhAgo mama prAyo, rasena prApitaH kSayam // 56 // tadevamudadhi tIrkhA, yathA'hamiha du:sthitH| all cArudatta ! gato nAzaM, tathA tvamapi mA gamaH // 57 // samarpaya mamAlAbu, yena te rasapUritam / pratyarpayAmi mA spRSTo, rasena / tvaM vinakSyasi // 58 // tatastadArpitAlAbu, kAruNyAta pratipUrya saH / prAyacchaccArudatto'pi, rajju calitavAM // 178. Jain Education int For Private 8 Personal Use Only Miw.jainelibrary.org
Page #387
--------------------------------------------------------------------------
________________ stataH // 59 // paribAjoparisthenAkRSyAnItastaTAntikam / yAcito dugdhikaM nAsAvarpayAmAsa marmavit // 6 // krUrAbhiprAyatAM tasya, paribAjo'vabudhya ca / cikSepa kUpa evaitad, dugdhika rasapUritam // 61 // parivrADapi taM jJAtvA, muktvA'lAvU sarajjukam / tathotsasarja patito, mekhalAyAmasau yathA / / 62 // tato mRtyubhayatrasto, lalATaghaTitAJjaliH / tIrthakRyo namaskRsya,sAgAraM vrtmaadde||63|| hiMsAnRta(vitatha)cauryebhyo, maithunAta saparigrahAt / sarvAtmanA / nivRtto'smi, manovAkkAyasaMyataH // 64 // namastebhyo mahAtmabhyo, yaistyaktvA bhogasampadaH / kRto jinendranirdiSTaH, saddharmo dharmavatsalaiH // 65 // lobhamohakaligrastA, nimagnA duHkhasAgare / asmadvidhAstu yAntyevaM, vinAzaM dhana kAkSiNaH // 66 // zocantaM taM vilokyaivaM, so'dhaHpatitanaigamaH / uvAca mA viSaNNo bhUstvamevamatidurmanAH // 6 // / yena yAdRgprakAreNa, kRtAni bhavasantatau / zubhAzubhAni karmANi, sa tAni labhatetarAm // 68 // yadyapyevaM tathA|'pyeka, upAyastava nirgame / samasti yadi zaknoSi, kartumatrastamAnasaH // 69 // Agacchati rasaM pAtumiha godhA dine dine| tatpucchadezasaMlagno. yadi yAsi gatastadA // 7 // no cettvamapi mannyAyAtsamAsannAntimakSaNaH - zrutvedaM svasthacitto'bhUttulyarAtriMdivAsthitiH // 71 // itaro'pi rsprauddhidgdhaavyvsNhtiH| paralokaM gatastIbavedanAdUna Jain Educatori a For Private & Personel Use Only Il
Page #388
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrInavapadavR 6. caturthe' zuvrate. // 179 // Jain Education Inter mAnasaH // 72 // taM vijJAya mRtaM cArudatto'pi parameSThinAm / namaskAraparastasthAvazrauSIdanyadA dhvanim // 73 // kasyApyAgacchato bhItastatazcintAkulo'bhavat / kimetaddhaMta huM godhA, sametyeSA rasArthinI // 74 // tacchando'yamiti jJAtvA praNipatya jinottmaan| apramattatayA tasthau, tAvatsA yAvadAgataH // 5 // nirgacchantI rasaM pItvA gRhItA'trAntare dRDham / karAbhyAM puccha. | deze'sau, tayA cAkRSya saGkaTAt // 76 // vivarAla bahirdezaM, jananyA vopalambhitaH / karAbhyAM mumuce godhA, tato mUrchAmupAgataH // 77 // punaH pratyAgataprANaH, pribhraamynnitsttH|arnnymhisstrst, ArUDho vipulAM shilaam||78|| roSAttametya mahiSaH, pradezaM tajjighAMsayA / zRGgAbhyAM tADayAmAsa, tAM zilAM yAvadAhRtaH // 79 // kuto'pi tAvadAgatya, gRhIto'jagareNa saH / tayorbhaNDanamAlakSya, samuttIrya zanaistataH // 80 // gacchannaraNyamArgeNa, pratyantagrAmamAgataH / vANijyAya sametena, rudradattena tatra ca // 81 // sa mAtulasakhenAzu, dadRze pAlitastathA / bhUyaH punarnavo jAta, svarNabhUmau cacAla ca // 82 // samaM tenaiva lAkSAdi, gRhItvA tucchabhANDakam / ipuvegavatIM nAmnA, nadIM gatvA tatAra tAm // 83 // girikUTaM samullaGghaya prAptau vetravanaM tataH / TaGkaNaM viSayaM yAtau saMgatau dhanatRSNayA // 84 // saMgRhyAjadvayaM tatra tadArUDhau prajagmatuH kRtAntavadanAkAramajamAga krameNa tau // 85 // ullaGghite ca bhUbhAge, rudradattaH kiyatyapi / zirasyaJjalimAdhAyodita cArudattavRca // 179 ainelibrary.org
Page #389
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education In vAnidamaJjasA // 86 // na zakyamamuto dezAdaho ! gantuM padAta padam / tasmAtkurve nihatyAjau, bhastrike madhyaromike // 87 // tau tanmadhyapraviSTau cotkSiptAvAmiSabuddhinA / bhAruNDadvitayenAvAM, yAvaH svarNabhuvaM sukham // 88 // cArudatto'bhyadhAdevaM, hA na yuktamidaM yataH / AmyAmuttAritAvAvAM, durgakAntArato'mutaH // 89 // tadetannirghRNaM karma, | kRtajJatvaM vihAya kaH / kuryAt ? kiMceha hiMsAto, yo'rtho mA bhUtsa naH kule // 90 // vihasyovAca rudrastu na tvadIyAvajAvimau / yanmahyaM rocate kiMcittatsvayoH karavANyaham // 91 // ityuditvA jhagityeva, jaghAna nijavAha - nam / dvitIyazcArudattasya cakito mukhamaikSata // 92 // tato'sau tamuvAcaitramaho basta ! tvayA purA / hiMsA pravarttitA kApi, tvaM tena prApsyase vadham // 93 // manovAkkAyayogairyo, jIvaH karmAkarotpurA / zubhAzubhaM bhavettena, tadbhogyaM | nAtra saMzayaH // 94 // tadevaM na samartho'smi, trAtuM tvAM kintu madvacaH / zRNu bhAvena yad duHkhI, punastvaM na bhave bhaveH // 95 // mRtyuduHkhArttajantUnAM manovAkkAya ceSTitaiH / pIDA mayA na kAryeti, gRhANa prathamaM vratam // 96 // utpadyate vadho yasmAjjIvAnAM jIvitaiSiNAm / pIDA vA tanna vaktavyaM, mametyastvaparaM vratam // 97 // na harttavyaM paraM dravyaM, sacica cittamizrabhit / mayeti pratipadyastra, tvaM tRtIyamapi vratam // 98 // naratiryaksurastrINAM manovAkkAyayantritaH / I
Page #390
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrInavapada- ha. caturthe Nuvrate. // 180 // maithanAdvirato'smIti, catutha bratamAcara // 99 // abhyantarastathA bAhyo, na karttavyaH parigrahaH / trividhena mayetyA cArudattavRtta paJcamaM svIkara vratam // 1.0 // itthaM vratAni pazcApi, tvaM cetsamyak kariSyasi / jinoditAni divyarlapsyase'nyabhave tadA // 1.1 // naca mAM rudradatto'yaM, hantItimanasA kuru / svakRtAnyeva karmANi nighnantIti vici ntaya // 102 // anyaccharIramanyo'haM, bhoktA svakRtakarmaNaH / nityo'hamidamadhauvyaM, pratipadyasva bhAvatA // 103 // kaudhAdibhAvacaurANAM, bhaktvA prasaramAdarAt / jJAnAdiratnasaGghAtaM, paripAlaya santatam // 104 // ahaMdAdinamaskAraM, parAvarttaya cetasi / ityuktaH praNato bhUtvA, sarvamaGgIcakAra saH // 105 // atrAntare samAgatya, rudradatto jaghAna tam / sakRpaM cArudattena, vAryamANo'pi sattvaram // 106 // tatkRttI bhastrike kRtvAH cArudattaM sazastrikam / ekasyAM saMpravezyAzu, parasyAM prAvizat svayam // 7 // tato bhAraNDapakSibhyAM, kuto'pyAmi-KI vAJchayA / vinipatya samutkSiptau, tatkSaNAt vyomamaNDale // 8 // cArudatto dhRto yena, samaM tasyAnyapakSiNA / all. AkAze yudhyamAnasyApatadbhastrI sarojale // 9 // zarUyA vipATaya tAM so'pi, garbhAdiva vinirgataH / uttIrNaH saraso'-|| pazyadIpaM ratnavirAjitam // 10 // tatrAvizaGkito bhrAmyanmandamArutakampitam / dadarza girikuTAye. vIraM cndrkro| Jain Educaton inte For Private & Personel Use Only jainelibrary.org
Page #391
--------------------------------------------------------------------------
________________ ujvalam // 11 // cAraNazramaNasyedamiti saMbhAvya vanditum / taM sAdhumagamattUrNamAruroha ca taM girim // 12 // AtApayantamadrAkSIdUrdhvabAhuM mahaujasam / cAraNazramaNaM tatra, jvalantamiva pAvakam // 13 // vinayena tamabhyetya, manandriM parayA madA / vavande pAritotsargo, dharmalAbhaM mnirddau||14||bbhaassec kutastvaM bho! cArudatta ! samAgataH? | campAyAM yastvayA baddho, mocitaH khacaro'smi saH // 15 // tatkAla eva saMprAptasvakAnto'STApadaM prati / praNaSTe prtishtrau| | me, gato'haM khaM puraM ttH||16|| kiyatA'pyatra kAlena, vratAdAnAbhilASiNA / svarAjye sthApitaH pitrA, svayaM ca jagahe vratam // 17 // hiraNyasvarNakumbhAkhyacAraNazramaNAntike / abhyudyatavihArI copAttazikSo babhUva sH||18||raajyN pAlayataH / sthityA, sarvAntaHpurazobhane / jAte bhAyeM ca me varSe, jayasenAmanorame // 19 // manoramAyAmutpannaM, tadA putradvayaM mama / |ekaH siMhayazAnAmA, vraahgriivko'prH|| 20 // putrI gandharvasenA ca. gAndharve'tivicakSaNA / jajJe vijayasenAyAH | saubhAgyAdiguNottarA // 21 // anyadA saha vidyAbhirdattvA rAjyaM svaputrayoH / cAraNabatinorante'haM tayorAdade vrtm||22|| dvIpo'yaM kumbhakaNThAkhyo, lvnnaambhodhimdhygH| karkoTako girizcAtra, yasminnAtApayAmyaham // 23 // devavidyA dharAn muktvA, cAraNazramaNAMstathA / nAnyo'tra zakta AgantuM, kathaM tvaM tusmaagtH?||24|| ityuktvA virate sAdho Jain Education a l
Page #392
--------------------------------------------------------------------------
________________ Quan taH gA. 58 // 189 // cArudatto'pi mUlata / svAM kathAM kathayAmAsa tatrAgamananiSThitAm // 25 // atrAntare samAyAto, vidyAdharanaro- ( doSe cAruvatamau / rUpeNa sadRzaM sAdhodyatayantau nabho'GgaNam // 26 // cArudattena tau dRSTvA, vandamAnau munIzvaram / asyA | mitagateH putrAviti cetasi cintitam // 27 // kulaprasUtisaMsiddha vinayena tamapyamU / vanditvocitabhUbhAge, upaviSTau munirjagau // 28 // bho ! bho ! sa cArudatto'yamityuktAvAdareNa tau / UcatuH svAgataM tena piturjIvitadAyinaH // 29 // itazca nabhasA''yAntaM vimAnaM munisaMnidhau / dadRzuH sarva evAmI, divysnggiitnisvnm| // 30 // tato'vatIrya divyAtmA, vyAlolamaNikuNDalaH / suparvA cArudattasya vavande caraNadvayam // 31 // sAdhuM tadanu vanditvA cArudattasya sammukhaH / upaviSTa upAlabdhaH khacarAbhyAmevamaJjasA // 32 // devebhyo vidhayaH sarve, pravarttante'tra nizcitam / tatkiM sAdhuM vyatikramya vanditaH zrAvakastvayA ? // 33 // so'bhyadhAdayamasmAkaM dharmAcAryoM yato'mutaH / dharma dharmaphalaM devaM guruM ca jJAtavAnaham // 34 // kathamevamiti prokte, khacarAbhyAM suro'vadat / vArANasyAM purA'bhUtAM subhadrAsulasAbhidhe || 35 // dve parivAjake vedavedAGgAdivizArade ! anyadA yAjJavalkyena vivAde sulasA jitA // 36 // tatprabhRtyeva sA tasya, zuzrUSAniratA'bhavat / zrInavadaTTa - ha. catuthaDa tAdAna Jain Education Inter // 181
Page #393
--------------------------------------------------------------------------
________________ atyantasaMstavAccaiSA [granthAgram-50..] naikAnte'pi nivAryate // 37 // kAlo gacchati cAnyo'nyaM, tayoH kAmAturatvataH / saMjAtamaithunAsaktistAruNyamadamattayoH // 38 // nagarAdatidUre ca, krIDatorAzramAspade / jAtaH putro'nyadA / taM ca, chAyAyAM pippalasya tau // 39 // parityajya tato naSTau, sa ca pippalapippakam / kathaJcitpatitaM vakre, bhakSayannavalo-1101 kitH||40|| bhadrayA sulasAsvasrA. jJAtavRttAntayA tayA / cittakhedaM vidhAyoccainIto bAlaH svamandiram // 41 // nAmapradAnakAle ca, kAlAdyaucityavijJayA / yathArtha nAma cakre'sya, pippalAda iti sphuTam // 42 // tasyAH prati zraye tena, peThe sarvakalAnvitaH / SaDaGgasahito vedo, jAto vAdI mahAnasau // 43 // sulasAyAjJavalkyAbhyAM, samaM || vAdo'nyadA'jani / tasya tau vijitau tena, bahulokasya pazyataH // 44 // bhadrayA kathitaM cAsya, yathA putraratvame tayoH / pitR (1) medhAdimahAyajJAna, pradviSTaH praNinAya saH // 45 // tato'sau pitRmedhena, mAtRmedhena caavdhiit| pitarau / / tasya ziSyazva, vAgbalirnAma vizrutaH // 46 // sa tena tasya kRtvA'sau, pazUnAM satataM vadham / jagAma narakaM ghoramuddhRtaH sa tataH punaH // 47 // mithilAyAmajatvenodapAdi pazumedhataH / paJcakRtvaH kSayaM nIto, brAhmaNairjanakA-1 dhvare // 48 // tato'pi SaSThavelAyAM, chagalaSTakaneSvabhUt / vAhArtha cArudattasya, rudradatto'gRhIdamum // 49 // anye Jain Education Internal For Private & Personel Use Only
Page #394
--------------------------------------------------------------------------
________________ mAnavapada Nuvrate. dhurmAryamANasya, rudreNAsya kRpAparaH / cArudatto'vadadharma, pratipede sa bhAvataH // 150 // tatastadanubhAvena, namaskA-|| doSe cAruda ttiHgA. 58 rAdibhAvitaH / saudharme tridazo jAtaH, saMtyajya pazutAmasau // 151 // yo'sau vAgbIlajIvo'bhUTTaGkaneSu mhaanjH| prasAdAccArudattasya, so'haM devatvamAgataH // 52 // ato dharmagururme'sau, vanditaH prathamaM muneH / ityuktvA tau / surastasthau, tAvapyevaM tamUcatuH // 53 // satyamevopakAryeSa, yasmAdasmAkamapyayam / piturbandhavimokSaNa, kulasyApyupakArakaH // 54 // cArudattamavAdIcca, punardevaH kRtAJjaliH / kAryaM yattava tabahi, yena saMsAdhaye prabho! // 55 / / smariSyAmi yadA'haM tvAmAgantavyaM tadA tvayA / ityukte tena devo'sAvevamastvityamanyata // 56 // bhUyaH praNamya taM devo, muniM cAdRzyatAM gataH / khacarau ca yatiM natvA, ninyatustaM nijaM puram // 57 // vidyAdharAGganAstatra, prmodbhrnirbhraaH| jajalpurAgataH so'yaM, yaH svAmiprANadAyakaH // 58 // yathAbhilaSitasthAnazayanAsanabhojanaiH / atiSThata sa sakhaM tatra, devavatridivAlaye // 59 // mukto vidyAdharAbhyAM ca, ninye campApurImasau / kadAcittena devane, pradAya pracuraM dhanam // 6 // milito mAtulastatra, sarvArthoM jananI tathA / bhAryA mitravatI lokaH, sarvo'pi suhadAdikaH // 61 // tadviyogadinAdeva, veNIbandhena yA sthitaa| gaNikA vasantasenA, sA ca bhartRvratasthitA // 62 // in duet an innan For Private & Personel Use Only
Page #395
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education Inter tataH sukhena taiH sArddha, bhUyaH zubhavipAkaH / trivargAbhiratasyAsya, kAlazeSo'pyagacchata // 63 // tadevaM cArudato'yaM, cyutaH sarvArthamAtulAt / parigrahAnivRttAtmA, lebhe duHkhaM yathA ghanam // 64 // asantuSTAstathA'nye'pi, | labhante duHkhamaGginaH / parigrahAgrahastyAjyo, viditvaivaM vivekibhiH // 65 // samAptaM cArudattAkhyAnakam / bhaNitaM | doSadvAramadhunA'syaiva guNadvAramAha je iha parimANakaDA, saMtosaparA daDhavayA dhIrA / te jiNadAsa va sayAhavaMti suhabhAiNo loe // 59 // 'ye' ityanirdiSTanAmAnaH, anena ca prAggAthAtaH puruSA abhisaMbadhyante, 'iha ' asmin loke ' parimANakaDatti | kRtaparimANAH prastAvAdvihitaparigrahaparimitayaH santoSaH - icchAnirodhaH sa paraH prakRSTo yeSAM tasmin vA parAH tanniSThAH santoSaparAH, dRDhaM vrataM yeSAM te dRDhavratAH- yathAvasthitagRhIta niyamapAlakAH kuto hetoH ? ityAzaGkAyAM vizeSaNadvAreNa hetumAha - ' dhIrAH ' sAttvikA yata iti zeSaH, te kimityAha - jinadAsa iva 'sadA sarvadA 'bhavanti jAyante 'sukhabhAgina: ' zarmabhAja: ' loke' jagati, na cedaM svamanISikayocyate, yata uktamanyairapi - " sarvAH saMpattaya
Page #396
--------------------------------------------------------------------------
________________ bInavapada- stasya santuSTaM yasya mAnasam / upAnabUDhapAdasya, nanu carmAvRtaiya bhH||1|| jaha 2 appo lobho jaha 2 appo guNadvAre mA. hacaturtheDa-IN |59 jinaNuvrate. prigghaarNbho| taha taha suhaM pavaDai dhammassa ya hoi saMsiddhI // 2 // " iti gAthA'kSarArthaH // bhAvArthaH kathAnakenocyate--- nAsA 13. pATaliputre nagare jinadAsaH zrAvako'bhavat khyaatH| samyagdRSTiH paJcANuvratadhArI gunnsmRddhH||1|| tasyAnyadA ca haTTe taDAgakhanane nRpeNa viniyuktaiH / karmakarairAnItAH svarNamayA lohsdRshkushaaH||2|| parimANasyAtikramabhayena jagRhe na tena te viduSA / upanItAstadanu ca tairvipaNau khalu lobhanandasya // 3 // tenApi lohamUlyena / gRhItAH svarNalobhato bhUyaH / bhaNitA anye'pyevaMprAyA atraiva vikreyAH // 4 // ajJAnadoSataste hemamayAnapi ca / lohamUlyena / vikrINAnti pratidinamitaro lobhena gRhNAti // 5 // anyedyustatsuhRdaH prakaraNamabhavadgRhe kimapi tena / AkArya balAnnIto'nicchannapi bhojanArthamasau // 6 // bhaNitaH putro bajatA svIkartavyA anena mUlyena / yadyAyAnti / kazAste na ca marma prakaTitaM tasya // 7 // lohamayA iti buddhayA na ca tanmUlyena tena ta upAttAH / mugdhatayA karmakarairnItA anyeSu haTTeSu // 8 // bhavitavyatAvazena ca teSveko nipatitaH kathaJcidapi / pASANopari dRSTo vyapagatakiTTaH suvarNamayaH // 9 // tannikaTavartibhirdaNDapAzakaiste narAstato bhaNitAH / kaite labdhAH kadhRtAH kasya vitIrNAH kiyanto For Private & Personel Use Only
Page #397
--------------------------------------------------------------------------
________________ vA ? // 10 // evaM pRSTAH kathayAmAsuste sarasi khanyamAne'mI / labdhA mRdA viliptA lohadhiyA rahasi vidhRtAzca // 11 // jinadAsasya ca haTTe'vatAritAH svIkRtA na tenaite / krItAzca lohamUlyena lobhanandena te ke'pi // 12 // savizeSa| mUlya toSitahRdayA anudivasameva tadvipaNau / vikrINImaH zeSA adyApi ca ke'pi tiSThanti // 13 // zrutvaivaM taiH kathitaM nRpaterAhvAyitazca tenAsau / jinadAsa eva pUrva pRSTaH kiM svIkRtA naite ? // 14 // tenoditaM parigrahaparimANaM mama samasti tadbhaGgaH / mA bhUditi na gRhItAH kanakamayA iti viditvA'pi // 15 // tuSTena tato rAjJA saMpUjya | preSitaH svabhavanaM saH / pazcAcca lobhanandAnayanAya preSitAH puruSAH // 16 // itazca kRtvA bhojanameSo'pyAyAto yAvadutsukaH svagRham / vyajJAsI dagRhItAstAMstatazcintayAmAsa // 17 // abhaviSyatAM mamAMhI yadi naitau vairiNau tadA-) 'yAsyam / mitragRhaM kathametadvicintya pAdau nijau tena // 18 // Ahatya kuThAreNa chinnAvatrAntare nRpatipuruSAH / Agatya grIvAyAM pragRhya ninyurnRpatipArzvam // 19 // rAjJA'pyapahRtya dhanaM niHzeSaM cauranigraheNaiSaH / nigrahitastadevaM | jJAtvA lobhaM samutsRjata // 20 // tyaktalobhastu jinadAsavatpUjyo bhavatIti guNaM vijJAya parigrahaparimANe yatitavyamiti guNadvAropadarzakagAthAbhAvArthaH // yatanAdvAramidAnImabhidhIyate Jain Education Inter
Page #398
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrInavapadava ha. caturthe | yatanA aticArAzca gA. 60-1 guvrate. saMbharai vAravAra, mukkalataragaM va geNhaissAmi / evaM vayaM puNo'viya maNeNa naya ciMtae evaM // 6 // gRhItaparigrahaparimANasya zrAvakasyeyaM yatanA-yaduta -- saMsmarati ' cintayati 'vAraM 2' bhUyo bhUyaH etAvanmAtraM / parigrahaparimANametAvantaM kAlaM yAvanmayA gRhItamityevaM, tathA kathaJcitsaMkSipte gRhIte caturmAsAdiniyame na pracuravyavahArAdyAkAGkSayA 'mutkalatarakaM' pracuratarakameva vAzabdasyaivakArArthatvAd 'grahISyAmi / upAdAsye, etatsamAtyuttarakAlamiti zeSaH, "etat ' parigrahaparimANalakSaNaM vrataM' niyamaM 'punaH , bhUyo'pi cazabdo yatanAprakArAntarasamuccaye 'manasA' cetasA 'na ca' naiva 'cintayet / dhyAyet ' evaM ' amunA prakAreNeti gaathaarthH|| vyAkhyAtaM yatanAdvAramadhunA'ticAradvAramasyaivocyate khettAihiraNNAIdhaNAidupayAGkuppamANakane / joyaNapayANabaMdhaNakAraNabhAvehi no kuNai // 61 // kSetrAdihiraNyAdidhanAdidvipadAdikupyamAnakramAniti, kSetramAdiryasyetyevaM sarvapadeSvAtmIyAdizabdena bahu 184. maw.jainelibrary.org
Page #399
--------------------------------------------------------------------------
________________ bIhiM kRtvA sarvapadAnAM kupyAntAnA dvandve sati mAnakramazabdena SaSThIsamAse ca pratyekaM sambandhI vidheyo, yathA kA kSetrAdermAnakramo hiraNyAdermAnakrama ityAdi, mAnakramazca pramANAtikramo bhaNyate, taM no karotI ti caramapAdAnte kriyA, gRhItakSetrAdiparimANaH zrAvaka iti sAmarthyAd gamyaM, kairna karotItyAha-yojanapradAnabandhanakAraNabhAvaiH / / atra yojanAdipadAni paJca kRtadvandvAni tRtIyAntAni, yathAsaGkhyena caiSAM sambandhaH, tena kSetrAdipramANAtikramaM / yojanena 'no karoti' na vidhatte ityAdyavagamyamiti gAthAsamudAyArthaH / avayavArthazcAyaM-kSetraM-sasyotpattibhUmiH tacca setuketUbhayabhedAtridhA pUrvoktam , AdizabdAhAstugraho, vAstu ca-agAraM grAmanagarAdi ca tatrAgAraM triprakAra prAguditameva, etayozca kSetravAstunoH pramANasya yojanena-kSetrAntarAdimIlanenAtikamo'ticAro bhavati, tathAhikilaikameva kSetraM vAstu vetyabhigrahavato'dhikataratadabhilASe sati batabhaGgabhayAtprAktanakSetrAdipratyAsannaM tad gRhItvA / / pUrveNa saha tasyaikatvakaraNArtha vRttyAdyapanayanena tattatra yojayato vratasApekSatvAtkathaJcidviratibAdhanAcAti cAra iti, tathA hiraNyaM-rajatamAdizabdAtsuvarNa tatparimANasya pradAnena-vitaraNenAtikramo bhavati, yathA kenApina caturmAsAdyavadhinA hiraNyAdiparimANaM vihitaM, tatra ca tena tuSTarAjAdeH sakAzAttadadhikaM tallabdhaM, taccAnyasmai vrata Jain Education Intel For Private & Personel Use Only Pilww.jainelibrary.org
Page #400
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI navapadaTTa6. caturthe Nuvrate. // 185 // Jain Education Inte bhaGgabhayAtpradadAti, pUrNe'bAdhe grahISyAmIti bhAvanayeti vratasApekSatvAdaticAraH, tathA dhanaM-gaNimadharimameyaparicchedyabhedAccaturvidhaM pUrvaM vyAkhyAtameva, AdizabdAt dhAnyaM - brIhyAdi etatpramANasya bandhanato'tikramo bhavati, tathAhi| kila kRtadhanAdiparimANasya ko'pi labhyamanyadvA dhanAdi dadAti, tacca vatabhaGabhayAccaturmAsAdiparato gRhagatadhanAdivikraye vA kRte grahISyAmIti bhAvanayA bandhanena - niyantraNena rajjvAdisaMyamanena satyaGkAradAnAdirUpeNa vA strIkRtya tadneha eva tatsthApayato'ticAraH, tathA dvipadaM - putrakalatradAsIdAsakarmakarazukasArikAdirUpam, AdizabdAdravAdicatuSpadaparigrahaH, teSAM yatparimANaM tasya kAraNena - garbhAdhAnavidhApanenAtikramo'ticAro bhavati, yathA kila kenApi saMvatsarAdyavadhinA dvipadacatuSpadAnAM parimANaM kRtaM, teSAM ca saMvatsaramadhya eva prasave'dhikadvipadAdibhAvAd vratabhaGgaH syAditi tadbhayAtkiyatyapi kAle gate garbhagrahaNaM kArayato garbhasthadvipadAdibhAvena bahirgatatadabhAvena ca kathaJcid vratabhaGgAdaticAraH, tathA kupyam-AsanazayanAdigRhopaskarastasya yanmAnaM tasya bhAvena - tatparyAyAntararUpe. NAtikramo bhavati, yathA kila kenApi daza karoTakAnIti kupyasya parimANaM kRtaM, tatasteSAM kathaJcid dviguNatve sati vratabhaGgabhayAtteSAM dvayena iyenaikaikaM mahattaraM kArayataH paryAyAntarakaraNe sakhyApUraNAt svAbhA aticAsaH // 185 //
Page #401
--------------------------------------------------------------------------
________________ vikasaMkhyAbAdhanAccAticAraH, anye tyAhuH-bhAvena-tadarthitvalakSaNena vivakSitakAlAvadheH parato'hametadrahISyAmyato nAnyasmai deyamiti parApradeyatayA vyavasthApayata iti, ete cAticAga mUlasatra evamabhidhIyante 'khettavatthupamANAikkame hiraNNasuvaNNaparimANAikkame, ityAdi, yathAzrutatvena caiSAmabhyupagame bhaGgAticArayorna vizeSaH syAditi tadvizeSopadarzanArthamAcAryeNa yojanapradAnetyAdibhAvanA darzitA, etadbhAvanopadarzanAdevAnyeSAM sahasAbhyAkhyAnAdInAmaticArANAmanupadArzatabhAvanAnAmapi bhAvanotprekSaNIyA, sA ca yathAbodhaM keSAJcida. zitaivAramAbhiH, yacca kSetrAdiparigrahasya navavidhatvena tatsaGkhyAticAraprAptau paJcasaGkhyatvamuktaM tatsajAtIyatvena zeSabhe. dAnAmatraivAntarbhAvAt , ziSyahitatvena ca prAyaH sarvatra madhyagatervivakSitatvAtpaJcakasaGkhyayaivAticAraparigaNanamatazcatuHSaDAdisaGkhyA'ticArANAM gaNanamupapannamiti gAthArthaH // 61 // gatamaticAradvAramadhunA bhaGgaTAramucyate-- jaDa jANato geNDa ahiyaM dhaNNAi to bhave bhNgo| aisaMkiliGkacittassa tassa pariNAmavirahAo // 62 // 'yadi ' cet ' jAnAnaH' avabudhyamAnaH 'gRhNAti ' Adatte 'adhikaM , argalam, aGgIkRtaparimANA Jan Education Inter For Private Personal use only
Page #402
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 186 // zrInavapadaditi gamyate. kiM tat ? ityAha-dhAnyAdi-dhAnyadhanadvipadAdi tataH' tasmAt kiM ?- bhavet ' jAyeta bhaGgaH, bhaMgo bhAvaha. caturtheDa nAca gA. Nuvrate. sarvAbhAvarUpaH, kasya ? ityAha-'tasya' Abhogena svIkRtaparimANAtiriktagrAhiNaH, idaM cAnantarapadAduparivartyapi 2-3 atra yojyate arthAnuguNyAt, kiMviziSTasyetyAha-atizayena saikliSTaM cittaM yasya sa tathA tasya-atiraudrAdhyavasAIN yicetasaH, karamAta ?-' pariNAmavirahAta ' vratapariNatyabhAvAditi gAthArthaH // 62 // bhAvanAdvAramadhanA cattakalattaputtasuhisayaNabaMdhavabhittavaggayA, khettsuvnnnndvinndhnndhnnnnvivjiysplsNgyaa| dehAhAsvatthapattAisu durujjhiyamamattayA; ciMtasu suvihiyAvi taM sAvaya ! mokkhapahami pttyaa||3|| zRNoti-AkarNayati saMprAptadarzanAdiguNo yatibhyaH sakAzAtsAmAcArImiti zrAvakastasya sambodhanaM hai / zrAvaka-he zrADa ! tvaM bhavAn 'cintayasva paribhAvaya, kAn ? 'suvihitAn' zobhanaM vihitaM yeSAM te tathA tAn , sadanapAnAn yatInityarthaH, kiMbhatAn ?-mokSasya panthA mokSapathastasmin mokSapathe 'prAptAn / lagnAna, samyagajJAnadarzana cAritrarUpamuktimArge samAsaktAniti bhAvanA. punaH kiMviziSTAn ? ityAha-tyaktakalatraputrasuhRtsvajanasabAndhavamitravargAn / atra saha bAndhavaiHbandhubhirvarttante iti sabAndhavaH sa cAsau mitravargazceti karmadhArayaM kRtvA kalatrAdipadAnAM | // 186 // Jain Education Inter For Private & Personel Use Only w.jainelibrary.org
Page #403
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education In sarveSAmapi indraH kAryaH, pazcAcca tyaktazabdenAnyapadArtho bahuvrIhiH, eSAM cAyaM vizeSaH - kalatraM - bhAryA putraH - tanayaH | suhRt - snehaviSayapAtre pratikUlakAriNyapi na daurmanasyakArI svajana: - ekajAtyAdisambaddhaH pratipannako vA bAndhavo - | | bhrAtrAdiH mitraM - sahapAMzukrIDitAdiH anena sacittadvipadasvarUpaparigrahaparityAgo'bhihito, na caitAvataiva kSetrAdisadbhAve niSparigrahatvamupajAyata ityupadarzanAya vizeSaNAntaramAha - ' kSetrasuvarNadraviNadhanadhAnyavivarjitasakalasaGgAn kSetraM- sasyotpattisthAnaM suvarNa - hema draviNaM - drammarUpakAdi dravyaM dhanaM - gavAdi dhAnyaM - zAlyAdi eteSAM | indve etAnyeva vivarjitaH - tyaktaH sakalaH - sarvasaGgahetutvAt saGgaH - abhiSvaGgaheturyaiste tathA tAn, etena tvapadacatuSpadaparihAraH pratipAditaH, satyapi ca kalatrakSetrAdyabhAve dehAdau mUrchA sadbhAvAt saparigraha evetyato vizeSaNAntaramAha - 'dehAhAravastrapAtrAdiSu dUrojjhitamamatvAn ' dehaH - zarIraM AhAro-bhojanaM vastraM vAsaH pAtraM - bhAjanam AdizabdAtkambalapAdaproJchanadaNDakAdiniHzeSadharmopakaraNagrahaH, ' suvihiyAviti apizabdo'tra yojyate tata AstAmanyeSvadhikaraNeSu gRhAdikeSvapi dharmopakaraNeSu dUram - atizayenojjhitaM - tyaktaM mamalaM na me iti buddhiryaiste tathA tAna, evaM| vidhAn suvihitAn cintayastre ' tyanumanyastra, anumatyA caitatsUcitaM yadyapi zrAvako viSayasukhapipAsAdyA "
Page #404
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrInavadRTTa vipari mANe. // 987 // kulitacittavRttiH sakalasaGgaparityAgaM kartumasamarthastathA'pyevaMvidhasAdhuparibhAvanayA janitatadbahumAnAtizayocchalitajIvavIryaH kuryAdapIlAputranyAyeneti dvipadyarthaH / bhaNitaM bhAvanAdvAraM, taNanAzca samAptaM navabhirapi dvAraiH paJca| mANutrataM, tatsamAptau gatAni paJcANuvratAni, adhunA guNavatAnAmavasaraH, tAni ca trINyapi pratyekametaireva navadvAraivyAkhyeyAni, ata Adau prathamaM digvatanAmakaM guNavratamAdyadvAreNAha - tattAyagolakappo, appA aNivArio vahaM kuNaI | ii jA disAsu viraI, guNavvayaM tamiha nAyavvaM // 66 // ' taptAyogolakalpaH ' vahniprataptalohapiNDatulyaH 'AtmA' jIvaH ' anivAritaH ' apratiSiddhaH, dizA| parimANenAniyantritadigvibhAga ityarthaH ' vadhaM vinAzaM jIvAnAmiti gamyate ' karoti' vidadhAti, taptAyogola kalpatvaM ca jIvasya pramattatayA yathA tathA hiMsAhetutvAd anivRttireva pravRttiritivacanAdvA, yaduktaM - " to baMdhamaNicchaMto kujjA sAvajjajogaviNivittiM / avisayaaNivittIe'suhabhAvA dRDhayaraM sa bhave // 1 // " tataH karmabandhamanicchan kuryAta sAvadyayogavinivRttim, aviSayaH - svayambhUramaNAdistasminnapyanivRttyA - viratyakaraNenAzubhabhAvAt kliSTAdhyavasAyAd svarUpa. gA. 66 // 187 //
Page #405
--------------------------------------------------------------------------
________________ dRDhataraM sa bandho bhaved , ato'nivRttireva pravRttiriti siddha, itihetoH, yahA ityevaM jJaparijJayA jJAtvA pratyAkhyAnaparijJayA / yA dizAsu-AzAsu viratiH-gamanaM prati viramaNaM guNavatamAdyamiti zeSaH, tadiha jJAtavyamiti, ko'rthaH ?-digvatanAmaIN |kamAdyaguNavatamatra vratavicAre'vagantavyaM svarUpeNeti gAthArthaH // bhedadvAramadhunA puvAvarauttaradAhiNeNa uDDe ahe ya parimANaM / chacceva tassa bheyA guNavayasseha nAyabA / / 67 // iha digvatAbhidhAnaguNavatasya diSaTusambandhena SaD bhedA ucyante, tathA cAha-pUrvAparottaradakSiNenordhva-| madhazca parimANaM, tatra prAgdigbhAgaH pUrvaH, pazcimadigbhAgo'paraH, udagdigbhAga uttaro, yAmyadigbhAgo dakSiNaH, samAhAradvandvazvAtra, tataH pUrvAdidigbhAgenaitAvanmayA gantavyaM, evaM yatparimANaM taccaturdigapekSayA caturvidhaM jAtaM, na kevalaM pUrvAdidigbhAgena parimANaM, tathordhvamadhazca-uparyadharatAcca 'parimANaM' parimitiH, anena ca dvayena saha SoDhA, nAmagrAhaM caite bhedA evaM vAcyAH-pUrvadikaparimANaM aparadikparimANaM uttaradikparimANaM dakSiNadikparimANaM Urdhva-|| dikparimANamadhodikparimANamiti, ata evAha- SaT caiva tasya bhedAH' SaDiti saGkhyA cazabdo'nuktasamuccayArthaH | Jan Education Intematon For Private Personel Use Only
Page #406
--------------------------------------------------------------------------
________________ ttidoSazca // 188 // zrInavapatra / tenAnyacaturvidikprakSepeNa daza vA bhedAstasya, kasyetyAha-' guNavatasya ' guNAya vrataM guNavataM, prANAtipAtANuvratAdi- medA utpadikparimANe. pAlanAya vRttikalpaM tasya 'iha' atra bhedaprakrame 'jJAtavyAH' boDavyA iti gAthArthaH // yathA jAyata/gA.67-69 idaM tathA'dhunocyate parimiyakhettAu bahiM jIvANaM abhydaannbuddhiie| disivayagahapariNAmo uppajai tivvasaGkassa // 68 // parimitakSetrAt-pUrvAdidikSu dazasvapi pratyekametAvanti yojanAni mayA gantavyamityevaM paricchinnabhUdezalakSaNAd 'bahiH' bAhyasthAne 'jIvAnAM' jantUnAM 'abhayapradAnabuddhayA , jIvitarakSAvitaraNadhiyA 'divrata. grahapariNAmaH' pUrvAdidiggamanaviratyAdAnapariNatiH 'utpadyate, jAyate 'tIvrazraddhasya utkaTapradhAnabhAvasyeti gAthArthaH // doSahAramadhunA pratipAdyate-- disi parimANaM na kuNaMti kahavi moheNa mohiyA paavaa| // 188 // timisaguhAe jaha koNio hu nihaNaM narA jaMti // 69 // -
Page #407
--------------------------------------------------------------------------
________________ dizi-dizAviSaye parimANaM-parimitatvaM 'na kurvanti, no vidadhati 'kathamapi' kenApi prakAreNa, kIdRzAH santaH ? ityAha- mohena ' ajJAnena ' mohitAH / mRDhIkRtAH, punaH kathambhatAH ? - pApAH ' gurukarmANaH / / N'timisaguhAyAM : timisAbhidhAnavaitAThyakandarAyAM yathA koNikaH, azokacandra ivetyarthaH 'haH, avadhAraNe sa cAgre yokSyate. 'nidhanaM' vinAzaM 'narAH ' puruSAH 'yAntyeva' vrajantyevetyakSarArthaH // samudAyArthayojanA tu yattaccheSeNetthaM kAryA-ye narA mohamohitAH pApAH dikparimANaM na kurvanti te timisaguhAyAM koNikavannidhanaM / yAntIti gaathaaskssepaarthH| vyAsArthastu kathAnakagamyaH, taccedam campAnagaryo zreNikarAjaputro'zokacandrAparanAmA koNikanarapatibabhUva, sa ca yathA zreNikarAje prAgbhavAbaddhavairastahAryAyA eva cellaNAyAH sutatvenotpede yathA ca pravaImAno vaimAtrikakAlAdikumAradazakaM pratyeka rAjyaikAdazAMzeSa(zArpa )Nena sahAyIkRtya khapitaraM zreNikaM baddhA rAjyaM svIkRtavAn yathA ca viSabhakSaNena pitayuparate tacchokenaiva / rAjagRhanagaraM parityajya campApurI rAjadhAnI cakAra, yathA ca svasahodarahallavihallavyatikarAta sama khamAtAmahaceTakarAjena saGgrAmamaGgIkRtya kAlAdiSparateSu saMgrahItasamastatahalo bahoH kAlAt mahAkaSTena vaizAlI nagarI jagrAha, yathA ca ceTa. For Private & Personel Use Only
Page #408
--------------------------------------------------------------------------
________________ mANe. zrInavapadavR. karAjasya devalokagamane sarvatrApratiskhalitAjJaizvaryo mahArAjo bhUtvA bhUyazcampAnagaryAmAjagAma, tathA savistaraM saprasaGgaM ca / koNika dikapari mUlAvazyakaTIkAdito'vaseyaM, iha tu prastutagAthArthaghaTanAya kiJcideva kathyate, tasya mahAmahIpaterasAdhAraNaparAkra-| kathAnaka mAkrAntasamastasAmantacakrasya cakrasvastikAdisallakSaNajhUNapANipAdAdyavayavasya prAgbhavopAttapradhAnapuNyodayasampAdyamAnAsamAnasakalarAjyAGgasya samaM padmAvatIpramukhAntaHpureNa jIvalokasAraM paJcaprakAraM viSayasukhamanubhavato'ticakramuH / kiyanto'pi vatsarAH, anyeAzca dyusadaHzatasahasrakoTisaMtatopasevyamAnapAdapaGkajaH pAdapaGkajasaMsparzapavitritasakalelAtalaH sakalelAtalapratItabAlakAlaprabhRtimerupRSThakampAdyanekAkAracArucaritaH cArucaritavarNanAsamayazakrasamudAhRtayadI-| yasaccAdhikatvaguNazravaNasamutpannaroSAtirekasaGganmakaviracitavicitraSANmAsikopasargavargApratihatapravRddhanirargalazubhadhyAnAnalanirdagdhakarmendhanaH tasyAmeva campApuryA zrImanmahAvIratIrthakaraH samavasRtaH, udyAnapAlakAdividitatadAgamanavRttAntaH koNiko nizcakrAma mahAvibhRtyA vandanAthai, prAptaH samavasaraNadezaM, parityaktacchatracAmarAdirAjyAlaGkAraH pradakSiNAtrayavidhAnapUrva bhaktibharAvanamramastako vidhivadabhivandya bhagavatpAdAravindadvandvaM ucitabhapradeze samupaviveza, prArabdhAyAM ca bhagavatA dharmadezanAyAmapadarzite dharmAdharmaphalavibhAge prastAvocitaM papraccha koNika:-bhagavan ! yatvayA / PIN Jan Education in For Private Personal use only
Page #409
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education Int dharma phalamupavarNayatA devAdivarNanaM kRtaM, tatra cakriNo'pi dharmamAhAtmyena bhavantIti kathitaM, te cAnivRttakAmabhogA eva yadi mriyante tadA kotpadyante ?, bhagavAnuvAca - saptamanaraka pRthivyAM koNiko jagAda - ahaM ka yAsyAmi ?, paramezvaro'bravIt-tvaM SaSThapRthivyAM rAjA babhANa - kimiti ?, tIrthakaro babhASe tvaM cakravarttI na bhavasi nRpatinA'bhya. dhAyi - nanu kosis niyamaH ?, kiM cakravarttina eva saptamapRthivyAmutpadyante athavA cakravarttinaH saptamapRthivyAmeva | jAyante ? yadvA cakriNastasyAM bhavantyeva ?, tIrthAdhipatiruvAca - amuktakAmA amI saptamImeva gacchanti, muktakAmAstu devalokaM mokSaM ceti niyamaH, pRthvIpatiravocat ahaM kathaM na cakrI ?, svAmyabhidadhau ya evotpannacatudazamahAratnaH pUrvAdidigvijayakrameNa prasAdhitaSaTkhaNDabharatakSetraH sa eva cakrI, tvaM tu na tathA, tatastatprabhRtyeva svakalpanayA kRtrimaratnAnyutpAdya kathaJcidvaitADhyAdarvAgvartti khaNDatrayaM vazIkRtya parabhAgavartti - khaNDatritayavijayAya timisaguhAmayAsIt, tasyAM ca kirimAlakaM guhApAlakamAdideza - yathA bho ! bho ! kirimA - laka ! ahamazokacandranAmA cakravarttI vaitADhyaparabhAgavarttikhaNDatrayajigISayA timisaguhAmudghATayAmi tadudghATayemAmiti AdiSTo'sAvabhANIt - bho ! bho ! asyAmavasarpiNyAM dvAdaza cakriNo bharatAdyA brahmadattaparyantAH, te ca
Page #410
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrInavapada. dipari mANe. // 190 // Jain Education Intern sarve'pyatikrAntAH, tataH koNiko'bhaNat-ahaM trayodazazcakrI, kirimAlikaH prAha - bho ! bho ! mA vinAzabhAga bhUH, gaccha svasthAnaM, kimanenAzakyAnuSThAnena bhavataH prayojanaM ?, tato'sau nivAryamANo'pyevaM kiramAlakena yAvadbhUyo bhUyaH svAgrahaM na mumoca tAvatkupitenAnenAhatya capeTayA kapoladeze nItaH paJcatvaM gataH SaSThapRthvIM tamaHprabhAkhyAM, evaM cAkRtadikaparimANAnAM vijJAyehaloka evaM doSaM tatparimANakaraNa eva budhairyatno vidheya iti gAthAbhAvArthaH // guNadvArasyedAnImavasaro'tastannigadyate jaha caMDakosio khalu niruddhadiThThImaNovaIkAo / taha anno'vi sanno sabasuhANaM ihAbhAgI // 70 // yathA yena prakAreNa ' caNDakauzikaH caNDakozikAbhidhAnatApasajIvasarpaH ' khalu' nizcaye vAkyAlaGkAre vA niruddhA nivAritA dRSTimanovacaH kAyAH - nayanamAnasavacanadehA avalokanacintanabhaNanahiNDanAni pratItya yena sa niruddhadRSTimanovacaH kAyaH atra ca prAkRtalakSaNena 'diThThI' ti dIrghatvaM yadvA 'niruddhadiTThI - tyetadeva vizeSaNapadaM, manovacaH kAya iti ca prAkRtatvena vibhaktivacanavyatyayAbhyAM manovacaH kAyaiH sukhabhAk guNadvAraM. gA. 70 // 190 // jainelibrary.org
Page #411
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMvRtta iti sAdhyAhAraM yo'yaM, ' tathA ' tena prakAreNa 'anyo'pi ' aparo'pi -- sapuNyaH / puNyodayavAn -- sarva sukhAnAM samastasaukhyAnAmiha-jagati AbhAgI--bhAgI bhAjanaM bhavati, gRhItadikparimANaH zrAvaka iti gamyate, IN iti gAthAkSarArthaH, samudAyArthastvevaM-yathA caNDakauziko niruddhadRSTimanovacaHkAyo yahA niruddhadRSTirmanovacaHkAyaiH sarvasukhAnAM bhAgIbhRtastathA'nyo'pi sapuNya iti gAthAsakSepArthaH, vistarArthastu kthaankjnyeystccedm| ekasmin gacche kSapako varSAkAle mAsopavAsapAraNakadivase kSullakena saha bhikSAcaryAyAM praviSTaH kathaJcida / nupayogato maNDUkikA pAdenAkrAntamAtrAM prANebhyaH pRthakkRtavAn, tataH kSullakenoditaH-kSapakarSe ! tvayA maNDUkikA vyApAditA, kSapaka itastatastatsthAnavartinIranyA api matamaNDUkikAstasyopadI rere duSTazaikSa ! kimetA api mayA vyApAditAH ? iti jajalpa, kSullakastu kSutkSAma eSaH nAyaM samayo'sya pratipreraNAyAM, prastAvAntare smarayiSyAmIti vicintya tadA maunamevazizriyada, itarastu bhikSAmAdAya skhopAzraye gurvAlocanAdipUrva bhojanAdivyApArAvasAne sAyaMtanAvazyakavelAyAM yAvadAlocyopaveSTumArebhe tAvat kAla eSa smaraNAyA iti vicintya kSullaka:-kSapaka ! maNDUki Jain Educationa l Irww.jainelibrary.org
Page #412
--------------------------------------------------------------------------
________________ mANe. .191 // kAmAlocayeti smarayAmAsa, so'pyahaM madhyesAdhUpahasito'nena taddarzayAmyamuSya durvinayaphalamiti saMkruddhamAnasaHcaNDakozrInavapakvR. dikapari samAdAya khopavezanapIThaM pradhAvito yAvattasyopari tAvadantarAla evApatitaH stambhe mRto marmAghAtenodapAdi virAdhi. zika kathA. tazrAmaNyo jyotiSkeSu, svAyuHkSaye tatazcyuto'traiva bharatakSetre kanakakhalAbhidhAnatApasAzrame paJcazatasaGkhyatApasA dhipatibhAyAstApasyA udare utpede, jAtazcocitasamaye, gato vRddhi kAlakrameNa, svabhAvatazcaNDaH kauzikakulazceti pracaNDakauzikanAmA loke prasiddhimagamat, anyadA ca paralokAntarite pitari sa eva kulapatiH saMvRtto, vanakhaNDamUNrchayA na dadAti tApasavargasya phalapuSpakandAdyAdAtuM, tato gato'nyavanamasau, aparedhuzca nAtidUre zvetavyA nagaryA / rAjakumArakAcaNDakauzikasya prayojanAntareNATavIM gatasya samAgatyAzrama bhaGaktvA vanakhaNDaM bIjapUrakAdiphalAni gRhItavantaH, tato gopAladArakaiH kathite caNDakoziko'tiroSapUritaH parazuhastaH pradhAvitastadvadhAya, sarve'pi prapalAyitA dizodizama, eSo'pi vegenAgacchan praskhalitaH kathaJcit papAta bhUmau tenaiva kuThAreNa vidAritamastako jagAma yamamadiraM, jajJe tatraiva dRSTiviSasapatvena, tApasA api taM mRtamAkarNya bhUyo'pi samAjagmustamevAzrama, sarpastu katipayadinairuparUDhaprauDhaviSazaktiH pUrvAbhyAsena tatraiva vane gADhaM mohamupagataH paribhraman sarvato yat kimapi caTakakapotAdi pazyati / // 191 // Jain Education Intel For Private & Personel Use Only
Page #413
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education Int OM | tadviSApUrNalocanAbhyAmavalokya bhasmasAtkaroti, tataste tApasAH kecittena dagdhAH kecidvanaM dRSTrA (ca naMSTrA) gatAH, itthaM cAsau dvAdazayojanapramANaM kSetramudvAsya pratidinamubhayasandhyaM paryaTya uTajamaNDapikAbile tiSThan sukhamAste sma, itazcabhagavAn mahAvIrazchadmasthakAle prathamaM varSAkAlaM zUlapANiyakSAyatane vidhAya lokena nivAryamANo'pi tamAzramamupetya samIpe tadIyamaNDapikAyAH kAyotsargeNa tasthau, tadgandhena nirgato bilAdahiH, dRSTvA bhagavantaM madIyamaNDapikA'bhyarNavattyaiSa kazcinnirbhayastiSThatIti cintayannatyantaM kruddhastaddidhakSayA vilokya sUrya yathA 2 nibhA layAmAsa bhagavatsaMmukhaM tathA nirviSIbhUte vilocane, tato daMSTrAbhirdaSTA viSavegavighUrNito mA mamaivopari patiSyatIti buddhayA dUramapasRtya yAvadIkSAJcakre tAvadaMzasthAne gokSIradhavalamAkalayya rudhirapUramAkarNya ca bhagavaduktam 'upazAmya bho caNDakauzika ! upazAmyeti vacanamIhApohAmArgeNataH samudbhUtajAtismaraNaH kSapakabhavAdyanubhUta kopaphalaM paribhAvya bhagavatsamIpe viracitAnazanapratipattirbilaprakSitavadanaH sakalasattvakSAmaNAdhyavasAyI vihitakaSAyajayo'ImAsaM tasthau, bhagavAnapi mA kazcidenamupadroSyatItibuddhayA tatraiva tathaivAsAJcakre, loko'pi svAmina: sukhaduHkhavArttAnirUpaNArtha vRkSAdyantarito yAvattathaiva tacceSTAmaikSiSTa tAvadetramakruta cetasi - nUnameSa locanaviSo daMda
Page #414
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrInavapadasa- viparimANe. zUkaH kathaJcittenaivopazamaM grAhitaH, kathamanyathA'kSatamUrtirevameSo'tra saMtiSThate ?, tato nikaTIbhUto viSadharaM tathAsthitaM . mA.71 vIkSya kASThaleSTAdiprakSepaiH parIkSyaikAntopazAntaM dugdhaghRtAdibhirabhyarcayAmAsa, tadgandhena ca kITikAdibhiranizameva bhakSyamANaH samyagadhiSahya tAM vedanAM paJcadaze dine mRtaH sahasrArakalpe mahardhikasuratvena samutpannaH, tadevamasau dRgviSo // 19 // bhujaGgamo niruddhadRSTimanovAkAyo yatheha loke pUjAyAH paratra ca devalokasukhAnAmAbhAgI saMpannaH, evaM pratipannadikaparimANaH zrAvako'pi niruhAtmA sakalasukhabhAgI jAyata iti matvA'tra yatitavyamityupadezagoM gAthAbhAvArthaH // yatanedAnI prakramyate phalasaMpattIvi dhuvA jIvANaM tahavi jattha uvdhaao| __paMciMdiyamAINaM tattha na gacchaMti te kahavi // 71 // __'phalasamprAptiH' kAryaniSpattiH apiH saMbhAvane 'dhruvA' nizcitA, dhruvamiti vA pAThaH, 'jIvAnAM' prANinAM prakra-al mAtsvIkRtadiparimANAnAM yadyapIti gamyate, athavA 'jIvAnAM ' paJcendriyAdInAmityatra saMbadhyate, ' tathA'pi ' evamapi 'yatra ' kSetre upaghAtaH' upapIDA paJcendriyAdInAM makAro'lAkSaNikaH paJcedriyAyekendriyAntAnAM pazcAnu JainEducation Intiy For Private Personal use only Tww.jainelibrary.org
Page #415
--------------------------------------------------------------------------
________________ pUA 'tatra / tasmin parimitakSetrAbhyantare'pIti bhAvaH na gacchanti / no yAnti jIvAH 'kathamapi' kenApi prakAreNetyavayavArthaH. samadAyArthastvevam-yadyapi vihitadikaparimANAnAM jIvAnAM parimitakSetrAbhyantare'pi kvacidabhilaSitaphalaprAptiravazyaMbhAvinI saMbhAvyate tathA'pi yatropaghAtaH paJcendriyAdInAM tatra te vratAtikamAbhAve'pi na gacchantIti yatanA, yathA maNDUkikATolakITikAdyAkulamAgeM, anyathA dikaparimANakaraNasya kiM phalaM syAda ?, jIvopamardasya tanmai||dhye'pi bhAvAditi tAtparya, paJcendriyAdInAmityatra cAdau paJcendriyagrahaNaM paJcendriyAtipAtasya prabhUtaprAyazcittaviSayatvena / | mahAdoSakhyApanArtham, anyathaikendriyAdInAmiti pUrvAnupUSyava nirdizaditi gAthArthaH // aticAradvAramitaH prastUyate uDDhe ahe ya tiriyaM atikamaM tahaya khettabuddhiM ca / saiaMtarar3ametthaM vajejA paMca aiyAre // 72 // . Urdhva , parvatazikharAdau 'adhaH, kRpAdau 'caH, samaccaye tiryaka , pUrvAdau 'atikramaM / ulla-21 nam aGgIkRtayojanAdiparimANasyeti gamyate, varjayediti pazcimapAdAkriyA'bhisaMbadhyate. tathA kSetrasya-prAcyAdinAdiggRhItayojanAdilakSaNasya vRddhiH-varddhanamaparadiggRhItakSetrapramANaprakSepeNa dIrghAkaraNaM kSetravRddhistAM ca varjayeta, Jain Education in For Private & Personel Use Only |
Page #416
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrInavapadadiparimANe. // 193 // ||atra tathAzabdaH prakAre, tasya caivaM bhAvanA-yathordhvAdhastiryagatikramamaticAratayA pratItaM varjayet tathA kSetravRddhiM ca, caH aticAra dvAraM gA.72 prAktanapadApekSayA samuccaye, tathA ceti cakAro'ne yojyaH, smaraNaM smRtiH-upayogastasyA antardvAnamanta -Id bhraMzaH smRtyantA tAM ca / atra , asminnaticAraprakrame / varjayet ' tyajet / paJcAticArAn / paJcasaGakhyadigvatAtikramabhedAn, eteSAM cAdyatrayasyAtikramAdibhiraticAratvamanyathApravRttau tu bhaGgarUpataiva, kSetravaddhista kenacicchAvakeNa pUrvAparadizoH pratyekaM yojanazataM gamanaparimANaM kRtaM, sa cotpannaprayojanalA ekasyAM dizi navati vyavasthApyAnyasyAM tu dazottaraM yojanazataM karoti, tadabhiprAyeNa dvidhA'pi yojanazatadvayaparimANasthAvyAhatatvAt, evamekatra kSetraM vaIyato vratasApekSatvAdaticAraH, smRtyanta ca kenacitkila pUrvasyAM / dizi yojanazatarUpaM parimANaM kRtamAsId, gamanakAle ca kathaJcidvayAkulatvapramAditvamatyapATavAdinA na spaSTatayA smarati-kiM zataM parimANaM kRtamuta paJcAzat ? tasya caivaM paJcAzatamatikAmato'ticAraH zatamatikramato bhaGgaH, sApekSatvAnnirapekSatvAcceti gaathaarthH|| vRddhasampradAyazcAyam-UdhvaM yatparimANaM kRtaM tasyopari girizikhare taruzikhare vA markaTaH pakSI vA vastramAbharaNaM vA gRhItvA brajettatra tasya na kalpate gantuM, yadA tu tattataH svayameva pati Jain Education Inter For Private & Personel Use Only Jww.jainelibrary.org
Page #417
--------------------------------------------------------------------------
________________ tamanyena vA''nItaM tadA kalpate grahItuM, etatpunaH ujjayantAdiSu bhaved, evamadhaH kUpAdiSu vibhASA, tathA| yattiryakaparimANaM gRhItaM tattrividhena karaNena nAtikAma tattrividhena karaNena nAtikramitavyaM, kSetravRddhizca na kAryA kathama 1. asau parveNa bhANDa gRhItvA gato yAvattatparimANaM tataH parato bhANDamadhu labhate itikRtvA'pareNa yAni yojanAni tAni pUrvadikaparimANe prakSipati, yadyanAbhogAtparimANamatikAnto bhavettadA nivarttitavyaM, jJAte vA na gantavyamanyo vA na visarjanIyaH, anAjJayA ko'pi gato bhavettadA yattena labdhaM svayaM vismRtya vAgatena yat tanna gRhyata iti // uktamaticArahAraM, samprati bhaGgahAramAvedyate duvihaM tiviheNa guNavvayaM tu ghetUNa pesae annaM / ___ tallAbhaM vA geNhai tassa dhurva hoi iha bhaMgo // 73 // ___ 'dvividhaM ' yojanaviMzataH parataH svayaM na gacchAmi nAnyaM preSayAmItyevaM 'trividhena / manasA vAcA kAyena IN guNavataM' prastAvAd dikparimANaM 'gRhItvA' AdAya 'preSayati, prasthApayati 'anyaM / aparaM, prayojanotpattA viti gamyate, prekSAvatAM niSphalavRtterasaMbhavAt , na kevalamanyaM preSayati -- tallAmaM vA gRhNAti / tasmin-dik Jain Education For Private Personal use only.
Page #418
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrInavapada dikaparimANe. vanA ca parimANAtikrame lAbhastallAbhastaM, vAzabdaH pakSAntarasamuccaye, 'gRhNAti ' Adatte, jAnAna upatyakaraNena 'tasya bhaMgadvAraMbhAgahItadikaparimANasya 'dhvaM, nizcitaM bhavati / saMpadyate 'iha' prastutavrate loke vA 'bhaGgaH, sarvavinAzarUpa gA.73-74 iti gaathaarthH|| bhAvanAhArametarhi kathyate-- iriyAsamiyAe~ paribhamaMti bhUmaNDalaM niraarNbhaa| savvajagajIvahiyA te dhannA sAhuNo nicaM // 74 // IraNamIryA tasyAM samyagayanaM samitirIryAsamitiH-avyAkSiptacetaso yugamAtrAntaranyastalocanasya niravadyamArgeNa gamanaM tayeryAsamityA, samitA iti gamyate, ye paribhramanti: yattadonityAbhisambandhAda ye paryaTanti. kiM tata ?.. ityAha-' bhUmaNDalaM ' mahIvalayaM, kIdRzAH ?- nirArambhAH, Arambhebhyo nirgatAH nirArambhAH-ArambhavivarjitAH yata evaivamata eva 'sarvajagajjIvahitAH / sarve ca te jagajjIvAzca sarvajagajjIvAstebhyo hitAH, niHzeSacaturdazarajjvA tmakalokavartiprANivatsalAH ' te ' evaMguNayuktAH 'dhanyAH / dharmadhanalabdhRtvAtpuNyabhAjaH 'sAdhavaH' tapasvinaH / // 194 // 'nityaM ' sadeti gaathaarthH||bhnnitN prathamagaNavratamidAnI dvitIyaM navabhedamabhidhAtavyaM tatrApi prathamahAreNa tAvadAha Jain Education Interie For Private & Personal use only Talaw.jainelibrary.org
Page #419
--------------------------------------------------------------------------
________________ uvabhogeparIbhogo viNivittI taM guNavvayaM bIyaM / AhArAIvilayAdiyAi cittaM jao bhaNiyaM // 75 // sakRd bhujyata ityupabhogo'ntarbhogo vA, punaH punarbhujyata iti paribhogo bahibhoMgo vA.anayoIndvaikavadbhAva upabhogaparibhogaM tasminnupabhogaparibhoge vividhA nivRttiH vinivRttiH-anekadhA pariNAmakaraNaM yeti gamyaM tacchabdasambandhAt tadguNavataM / dvitIyaM ' upabhogaparibhogavataM, taccAnekarUpameva, kutaH ? ityAha- AhArAdivilayA DIpAdi , azanatAmbalaprabhAtastrIhastipramukhaM citraM yato bhaNitaM , yato-yasmAttIrthakaragaNadharaiH upabhogyAhArAladiparibhogyavilayAhIpAdiparimANavataM prastAvAdgamyate citraM ' anekarUpaM 'bhaNitaM' uktam, ekamAhArAdyaparaM vila yAdvipAdi, tathA coktam-" uvabhoge vigaIo taMbolAhArapupphaphalamAI / paribhoge vatthasuvaNNagAiyaM ithihatthAI ||1||"striihstyaadiiti gaathaarthH|| bhedadvAra iyaM gAthA mahumajamaMsapaMcuMbarAiviraI karija vIromi / asaNavilevaNavatthAiyANa parimANakaraNeNa // 6 // Jain Education in For Private & Personel Use Only Tww.jainelibrary.org
Page #420
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrInavapadaMbU habhAgApabhoga0 upAsanAnagA 75-76 .195 // madhu mAkSikAdibhedaM madyaM kASThapiSTaniSpannaM mAMsaM jalacarajAdi carmAdi vA tribhedaM paJcAnAmudumbarANAM svarUpaM | medAzca samAhAraH paJcodumbarI,ke paJcodumbarAH ?, ucyante, vaTodumbarAzvatthakaTumbarikAplakSAH, sarveSAmeSAmudumbarasamAnajAtIyatvAt , madhvAdipadAnAM ca dvandaM kRtvA''dizabdena bahuvrIhiH, anena ca navanItagholavaTakarAtribhojanAdayo / grAhyAH, tato viratizabdena SaSThItatpuruSe madhumadyamAMsapaJcodumbaryA viratiM 'kuryAt ' vidadhyAt -- dvitIye ' upabhogapaH paribhogaparimANavate. kena? ityAha-azanavilepanavastrAdikAnAM parimANakaraNena, azanam-odanAdi vilepanaM-ka mAdi vastraM-cIvaram, AdizabdApAnakakusumAbharaNAdigrahaH, kutaH ? iti ced brUmaH, azanavilepanayorupabhogarUpayorvastrasya ca paribhogarUpasyopAdAnAda eSAM parimitiH parimANam-iyattA tasya karaNaM-vidhAnaM tena ayamatra bhAvArthaH-yo hi upabhogaparibhogayoH parimANamAdatte-mayedametAvacca bhoktavyaM paribhoktavyaM vA tena madhvAdinivRttiH prathamaM kAryA, madhvAdipravRttervahupApatvenopabhogaparibhogaparimANasAdhyanirjarAvighAtadakSatvAt, tathA coktam-" cariMdiyajIvANaM dehavasAhiramIsiaM ahamaM / mahu eyaM bhakkhaNavikkaehiM pAvaM vivajjeha // 1 // kulabalamaigaruyattaNasAhukkArAI vihava // 195 // oDaNayaM / viruvayavAyavihIlaNajaNayaM maja pariccayaha // 2 // maMsaM paMciMdiyavahaviNimmiyaM taha pyNddpaavphlN| Jain Education Intemagne For Private Personal Use Only
Page #421
--------------------------------------------------------------------------
________________ sukkarasarahirakalamaladugaMdhiyaM muMca bhayajaNayaM // 3 // vaDauMbarikAuMbarapippalapippariphalANa majhami / jIvA havaMti / khaddhA khaDA ya kuNaMti vayabhaMgaM // 4 // khaddhAH-pracurAH khAditAzca // navaNIyaM tajjoNiyatavvaNNuppaNNasattasaMmIsaM / / appariNayaM vivajaha hoI eyapi bhavajaNayaM // 5 // pallaMkalaTTasAgA muggagayaM cAmagorasummIsaM / saMsajjae u niyamA, sapi ya niyamA hu dosAya // 6 // nizcaM huMti daridA niccussavavajjiyA sirivihUNA / kulabalarUvavihUNA nisibhoya ujjayA je u|| 7 // sAhAraNA u mUlA, gajjara loNo vigaMdhi davvaM vA / thohari kumAri addaya viruhAi aNegahA jIvA // 8 // tasmAt-phalaphali patte pupphe, kadve bahubIya vigaivagge ya / saccittANate vyavaggamANaM ca uvabhoge // 9 // raMdhaNa kaMDaNa pIsaNa dalaNaM payaNaM va evamAINaM / niccaM parimANakaraNaM aviraibaMdho jao garuo // 10 // bhedabhAvanA ca madhuviratirityAdirUpeNa kAryati gaathaarthH|| ____ atra ca madyapAnamAMsabhakSaNarAtribhojanAnAM paridRzyamAnaghanApAyatvAtsUtragAthAyAmasUcite api zrAvakajanAnugrahAya kathAnake kathyete-kazcid RSistapastepe, bhIta indraH surastriyaH / kSobhAya preSayAmAsa, tasyAgatya c| tAstakam // 1 // vinayena samArAdhya, varadAbhimukhaM sthitam / jagurmadyaM tathA hiMsAM, sevasvAbrahma cecchayA // 2 // Jan Education interns For Private Personel Use Only Hw.jainelibrary.org
Page #422
--------------------------------------------------------------------------
________________ hamogApabhoga .196 // PARia sa evaM gaditastAbhiIyornarakahetutAm / Alocya madyarUpaM tu, zuddhakAraNapUrvakam // 3 // madyaM prapadya tadbhogAnnaSTa-1 RSiyAdharmasthitirmadAt / vidaMzArthamajaM hatvA, sarvameva cakAra saH // 4 // tatazca bhraSTasAmarthyaH, sa mRtvA durgatiM gataH / nAnto madhe vasumitrAhaitthaM doSAkaro madya, vijJeyaM dharmacAribhiH // 5 // " asthi iha bharahavAse ujjeNInAma puravarI rammA / surabhavaNabhavaNaArAmakRvavAvInivANehiM // 1 // tatthAsi sAvayA tiNi tANa paDhamo hu jannadattotti / bIo ya viNDa zAbhojane. mitto taio jiNadAsanAmotti // 2 // aha-jayasirivijayasirIe avarAiyanAmiyA u tANaM ca / jAyA tiNhavi dhUyA. kameNa aNNo'NNapIijuyA // 3 // tAo ya bAlabhAve vivaDDamANIo jiNavaramayaMmi / aNuratta-13 mANasAo jiNiMdapUyAi niryaao||4|| tAsiM ca sahI mAhaNaduhiyA aNNAvi Asi aiiTThA / nAmeNaM vasumitA apariNayA navara jiNadhamme // 5 // AsADhacaummAsagadiNami aha sA samuTThie sahasA / kamalAyarabaMmI / samAgayA tANa paasNmi||6||bhnniyaa ya tAhi gacchasu, sahANaM ajja piyasahi! tumamhaM / jiNabhavaNesuM pUyA kAyavvAciTThaI jeNa // 7 // taha sAhuNINa pAse'NuvvayagahaNaM ca tIeN to vuttaM / kiM tattha amha gamaNaM na jujjae? tAhi paDibhaNiyaM // 8 // an kallANi! ko'varoho tumaMpi Agaccha asthi jai icchA / sAvitaotAhi samaM jiNiMdabhavaNaM samaNupacA / / 9 / / tAo // 196 // For Private Personal Use Only | JainEducation
Page #423
--------------------------------------------------------------------------
________________ jiNANa pUyaM aTThapayAraMpi kAumuvauttA / thuithottehiM saMthuNiya vihiyA ciyavaMdaNA pacchA // 10 // sAhuNipAsaMmi gayA paccakkhANaM kariti vaMdittA / uvaviTThA dhammakahaM tao ya nisuNaMti bhAveNa // 11 // etyaMtaraMmi pariNayadhammakahA kammakhayauvasameNaM / bhaNai tahiM vasumittA majjhavi dhammo imo hou // 12 // bhayavai ! etto pabhiI to bhaNiyA sAhuNIe sA evaM / kahio na hoi dhammo maNapariNAmaM viNA suynnu!|| 13 // tA jaila taha jiNadhammo ramio cittaMmi esa mai kahio / tA paDivajjasu arihaMta devayaM sAhuNo guruNo // 14 // abbhuTThiUNa to sA, viNaeNaM aMjaliM kariya sIse / paDivajjai jaM bhaNiyaM pariharai ya maMsanisibhatte // 15 // jayasirimAIyAo paDivajiya'NuvvayAiM paMcAvi / vaMdaNapuvvaM sagihaM caliyAo sAvi tAhi samaM // 16 // nIhariUNaM tatto pattA piubhavaNamaNNayA tIse / sasurakulAo moyAvaNatthametthAgao puriso // 17 // aabhaasiyaaoN| savayaMsiyAoM aNumaNNiyA tao tAhiM / vahaNauraMmi pattA sasurakule tattha ciTThai ya // 18 // niyamamaNupAlayaMtI aNNadiNe pabhaNiyA sasuraeNaM / putti! na kulakamo amha esa nisibhattacAo jaM // 19 // maMsassavi parihAro na jujjae jeNa veyavihiyaM khu / jamaNuTrANaM taM ciya vacche ! amhANa kuladhammo Jain Education Interne For Private & Personel Use Only min.jainelibrary.org
Page #424
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrInavapadaTTa habhogopa bhoga0 // 197 // // 20 // vasumittAe bhaNiyaM hiMsA vee vivajjiyA tAya ! / hiMsAe viNA na ya maMsabhakkhaNaM jAyai jiyANaM // 21 // jesiMpi na sayaMkaraNaM tersipi karAvaNaM havai niyamA / maMsAsaNaMmi hiMsAeN aNumaI ko va vArei ? // 22 // rayaNIbhoyaNacAo kulakkamo na'mha jaM ca tamalIyaM / jamhA tumha na piyaro nisAeN piMDaM paDicchati // 23 // iya vRtte rusiUNaM sasuro paDibhaNai A mahApAve ! / iya duvviyaddhayAe maevi saha kuNasi taM vAyaM // 24 // tA kiM uttarapaDiuttarehiM jai sAsureNa te kajjaM / tA muMca vAyameyaM aNNaha kajjaM na caiva tae // 25 // to tIeN ciMtiyaM jai evaM ciya jAmi peiyaM sahasA / tA kulalaMchaNa garuI, tamhovAyaMtareNa ime // 26 // tattheva nemi iya citiUNa paDibhaNai tAya ! jai evaM / tumbhe'vi eha tahiyaM jattha nivittI mae gahiyA // 27 // tumha samakkha evaM jeNa vivajjemi maNNie teNa / sAsU sasuro sunhA, caliyA ujjeNihutaM te // 28 // vasumittAbhattAreNa ciMtiyaM vissabhUiNA evaM / juttamiNaM bhaNai imA tA jaMtu ito'vi kahavi guNo // 29 // jIyaharaNaMmi gAme saMpattA'IpaosasamayaMmi / mAhavadieNa diTTu nIyAI niyayagehami // 30 // kArAviUNa majjaNamaha tesiM | caiva bhograNanimittaM / ADhatte oyaNamAi rasavaIvitthare tattha // 31 // bhaviyanvayAvaseNaM kaDhijjamANaMmi tImaNe vasumitrA dRSTAntaH / / 197 / /
Page #425
--------------------------------------------------------------------------
________________ sahasA / nIvehiMto sappo, pahAvio uduMrassuvari // 32 // phiDio kahipi paDio, khaMDAkhaDiM kao ya DoeNa / / * etyaMtaraMmi mAhavabhaTTeNaM pAhuNA bhaNiyA // 33 // eha uvavisaha bhuMjaha vasumittA saccaritta no ei / bhottuM / 15 sAsU sasurA tao ThiyA pariyaNo jimio // 34 // aha visabhAviyatImaNabhoyaNakaraNeNa to sa paMcattaM / patto page ya diTuM thAlIe tIeN ahikhaNDaM // 35 // sAsUsasurANa tao vasumittA uvari jAoM bahumANo / jiiyhrnnaao| pacchA viNiggayA dasapuraM pattA // 46 // tammi puri bauladattotti mAhaNo tarasa gehamoiNNo / tatthavi jAyA rayaNI bhoyaNakajjami ADhatto // 37 // io ya-AiccasammanAmo, putto ya ahesi bauladattassa / niyagihaniyatakulaputtayassa mahilAeM aNuratto // 38 // taM jANiUNa kulaputtao ya taraseva jaNaNijaNayANaM / / sAhai eyaM na ya tehi vArio to maNe kuvio|| 39 // tacchiddamaNNisaMto maMsANayaNe ya tehi AiTTho / bhaviyavvayAvaseNaM dava taM rahasi tIe~ samaM // 40 // vehANaseNa baddho, UrUmaMsaM ca tassa gahiUNa / taMjaNaNIye samappiya sayaM paNaTTho gahiya mahilaM // 41 // pakkaM pAhuNaga kayaM tayaM ca tIe ayANamANAe / vasumittA ya na bhujai nisibhoyaNamaMsakayaviraI // 42 // tIe abhuMjatIe sAsUsasurAvi puvamiva thakkA / bauleNavi niyaputto, Jain Education in For Private Personal Use Only
Page #426
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI navapadahabhogopa bhoga0 // 198 // gavesio diTTha tayavattho // 43 // taM vaiyaraM viyANiya sasureNa pasaMsiyA uvasumittA / putti ! sauNNA'si tumaM patto jIe imo dhammo // 44 // amhehivi eso cciya paDivaNNo putti ! jayaNubhAveNaM / jAyA jIviyarakkhA mANusamaMsaM ca no bhutaM // 45 // tA vaccAmo sagihaM rAIbhatte taheva maMse ya / jAvajjIvaM amhavi niyamo eto pabhii putti ! // 46 // | iya bhaNiUNa niyattA, pattA gehaMmi tattha bhattAvi / vasumittAe jAo, susAvago dhammakammarao // 47 // evaM ca tANa pariNayadhammANaM jAva jaMti kavi diNA / tAvaNNayA kayAivi, sAsU sasuro ya vasumittA // 47 // tiNivi | samAhimaraNaM kAuM devattaNaM samaNupattA / sohammadevaloe, tao cuyA ettha bharahaMmi // 49 // nayaraMmi vasaMta pure, sasurajio vijayavammarAyassa / devii asoyasirIe naMdaNo Asi sirivammo // 50 // dhaNayattasidviNo dhaNasirIi bhajjAeN taMmi caiva pure | vasumittAvihu jAyA, siridevI nAmato dhUyA // 51 // aha tammi caiva divase, coisa dhUyAu taMmi nayaraMmi / annAovi jAyAo, surUvalAvaNNajuttAo // 52 // tANaM majjhe sAsUjIvo caviUNa devaloyAo / devajasAnAmeNaM, dhUyateNaM samuvavaNNo // 53 // seTThI vAvaNayaM, kArAvai tANa jammadiyahaMmi / aTThaNhaM varisANaM, uvAra vasumitrA dRSTAntaH // 198 //
Page #427
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalANaM ca saMgahaNaM // 54 // gahiyakalAo tAo, savvAo'vi jovaNaMmi cddiyaao| navaraM devajasAe saMjAo koDharogoti // 55 // AuttA kiriyAto, tIse vijehi seTThivayaNeNa / na ya ko'vi guNo jAo tA ciMtai dukkhiyA esA // 56 // [to sAhiyA sahINaM midaMsaNaMpihu attha phAsAi siridevINhANajalovabhogiphAsaMpi / saMpai kAlaMpi jai, kahavi ahaM tAdu jai majjha // 56 // ] siridevisatieNaM, hANudaeNaM ca NhAviyAe~ to| nemittiyavayaNeNaM, pauNataM jAyamacireNa // 57 // jAo sa eva rogo sirikhammassAvi rAyaputtassa / piuNA tassa kaeNaM davAvio paDahao tattha // 58 // chitto devajasAe bhaNiyaM cA''gacchaU ihaM kumaro / thoveNavi kAleNaM pauNaM jeNaM tayaM karimo // 59 // pADahieNaM jANAvio ya vuttaM tamerisaM rAyA / pesavio ya kumAro, raNNA gehaMmi seTThissa // 6 // uvarege pakkhiviuM uvvaNaTTaeNa niccameva imo / uvvaTTiumAraddho siridevIsaMtaeNeva // 1 // codasadiNami jAo, pauNo patto ya niyagihaM divo / paharisabharaAUrijjamANahiyaeNa naravaiNA // 62 // tuDheNa tao pariNAviyAo so ceva tAo knnnnaao| tAhiM samaM so bhoge muMjai doguMduguvva suro // 63 // suNhAvayabhaMlagakarAvaNeNa kuTTho ya tesimuppaNo / devajasAsirivammANa punvabhavasAsusasurANaM // 64 // aNNayA ya-sirivammo Jain Education Intel For Private Personal Use Only 1 w w.jainelibrary.org
Page #428
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrInavapada grahaNarItiH hamomopa gA.77 mogaa| saMvRtto paNayasayalasAmaMto / puvakayasakayasaMbhArajaNiyamaNavaMchiyapayattho // 65 // kAlaMtareNa ArAhiUNa vihimaraNamesa devattaM / patto tatto ya cuo kameNa mokkhaM gamissai y|| 66 // vasamittAe evaM. cariyaM saMkhevao samakkhAyaM / vittharao bhayaNIvacchalAo savisesamavi gammaM // 71 // evaM nisibhoyaNamaMsaviramaNe jANiuM mahApuNNaM / nisibhoyaNamaMsAI savvapayatteNa vajeha // 72 // avasitaM yAvar3hedavAramito yathA jAyata iti nivedayitumAha duvihativihAi maMsAiyANa egavihativiha sesesu / nivajAhArAI ahammavittIparicAo // 77 // dvividhatrividhAdinA bhar3akena-na karomi na kArayAmi manasA vAcA kAyenetyAdilakSaNena' mAMsAdInAM' kravyamadhuprabhRtInAM, nivRttiriti prakRtaM, tRtIyAvibhaktizca prAkRtatvAlluptA draSTavyA, evamagrapade'pi, ekavidhaM trividhena' na karomi / manasA vAcA kAyenetyevaMrUpeNa viratiH ' zeSeSu vikRtyAdiSu, kAryeti gamyaM, ayamatra bhAvArtha:-yo mAMsanivRttiM karoti sa utkarSato dvividhatrividhabhaGgAkena karoti, tadabhAve dvividhadvividhAdibhaGgakairapi, vikRtyAdiniyamaM tvekavidhatrividhena, // 12 // Jain Education Inter For Private & Personel Use Only Blw.jainelibrary.org
Page #429
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education Inter prAyeNaitadbhaGgaviSayatvAdasya, tathA yenopabhogaparibhogaparimANaM grAhyaM tena niravadyAhArAdi grAhyaM, sacittAdiparihAreNa niravayo- nirdoSaH sa cAsAvAhArazca - azanaM niravadyAhArastad (Adau yasya) AdizabdAdalpasAvadyAdi, na kevalamidaM kArya, tathA tenAdharmavRttiparityAgazca kAryaH, adharmavRttinAmAGgArakarmavana karmAdilakSaNA pApajIvikA tasyAH parityAgaH - akaraNaM, yaduktam- " niravajjAhAreNaM nijjIveNaM parittamI seNaM / appA saMghArejjA kammaM ca cae sa sAvajjaM // 1 // " karma ca - vyApAraM | tyajet sa sAvadyaM - sAvadyAgnyArambhAdisamanvitAGgArakarmAdi, taduktam - " iMgAle 1 vaNa2sADI 3 bhADI 4 phoDIsu5vajjae kammaM / vANijjaM caiva ya daMta 6 lakkha 7 rasa 8 kesa 9 visa 10 visayaM // 1 // evaM khu jaMtapIlaNa kammaM 11 nilaMchaNaM ca 12 davadANaM 13 / saradahatalAyasosaM 14 asaIposaM ca vajjejjA 15 // 2 // " etadarthastu vRddha - saMpradAyAdavaseyaH, sa cAyam - aGgArakarmeti - aGgArAn kRtvA vikrINIte, tatra SaNNAM jIvanikAyAnAM vadhaH syAt, tatastanna kalpate 1, vanakarma - yadvanaM krINAti, tatastacchittvA vikrIya mUlyena jIvati, patrAdInyapi pratiSiddhAni bhavanti 2 zakaTIkarma yacchAkaTikatvena jIvati, tatra gavAdInAM bandhavadhAdayo doSAH syuH 3, bhATIkarma - yatsvakIyena tantreNa bhATakena parakIyaM bhANDaM vahati anyeSAM vA zakaTabalIvardAdInarpayatIti 4sphoTIkarma - uDDatvaM yadvA halena bhUmeH
Page #430
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI navapadavRMhamogopabhoga0 // 200 // sphoTanaM 5 dantavANijyaM yatpUrvameva pulIndrANAM mUlyaM dadAti dantAn me yUyaM dadyAteti, tataste hastino nanti, acirAdasau vANijaka eSyatItikRtvA, evaM karmakarANAM zaGkhamUlyaM dadAti, pUrvanItAMstu krINAti 6, lAkSAvANijyamapyevameva, | doSastu tatra kRmayo bhavanti 7, rasavANijyaM - kalpapAlatvaM, tatra ca surAdAvane ke doSA mAraNAkrozavadhAdayaH 8, kezavANijyaM, yahAsyAdIn gRhItvA'nyatra vikrINIte, atrApyaneke doSAH paravazitvAdayaH 9, viSavANijyaM - viSavikrayaH, sa ca na kalpate | yatastena bahUnAM jIvAnAM virAdhanA syAd 10, yantrapIDana karma - tilekSuyantrAdinA tilAdipIDanaM 11, nirlAJchanakarma - gavAdInAM varddhitakakaraNaM 12, davAgnikarma yahanadavaM dadAti kSetrarakSaNanimittaM yathottarApathe, dagdhe hi tatra taruNatRNamuttiSThati, tatra ca sattvazatasahasrANAM vadhaH syAt 13 saroidataDAgaparizoSaNaM yatsaraH prabhRtIni zoSayati tatra ca dhAnyamu| pyate 14 asatIpoSaNaM yadyonipoSakA dAsIH poSayanti tatsambandhinIM ca bhATiM gRhNanti, yathA gollaviSaya iti 15, | digmAtrapradarzanaM caitadbahusAvadyAnAM karmaNAmevaM jAtIyAnAM, na punaH parigaNanamiti gAthArthaH // sAmprataM caturthadvAramabhidhIyate - | bhavabhogehiMto aniyattANaM tu hu~ti dukkhAI / seDuo ya subaMdhU, jaha niccaMmaMDiyA bhaTTI // 78 // karmAdAnAni parimANAkaraNe doSAH gA78 // 200 //
Page #431
--------------------------------------------------------------------------
________________ 'bhogopabhogebhyaH / sakRdrogyapunaHpunarnogyAhAravastrAdirUpebhyaH 'anivRttAnAM ' anuparatAnAM 'tuH' pUraNe'vadhAraNe vA 'bhavanti ' jAyante 'duHkhAni / zArIramAnasAsAtodayarUpANi, atrArthe dRSTAntatrayamAha- ' seDubakazca subandhuryathA nityamaNDitA bhaTTI' yathA seTubakabrAhmaNaH subandhurmantrI nityamaNDitA bhaTTinI ceti gAthAsamAsArthaH // vyAsArthastu kathAnakebhyo'vaseyaH, tAni caamuuni| pradhAnanagaragrAmagokulAdisamAkulaH / vatso janapadaH khyAto'styanekazrIniketanam // 1 // lasatpuNyajanAkIrNA, tatrailavilapUriva / kauzAmbI nAmnA nagarI, garIyaHsampadaH padam // 2 // nama [granthAnam 5500 / tsAmantasaGghAtamaulimAlArcitakramaH / zatAnIko nRpastatra, pratApAkrAntavairikaH // 3 // tasyAmeva mahApuryAmAsI-13 seDubako dvijaH / jJAnavijJAnavikalo, dAridyopadravodgataH // 4 // anyadA svagRhiNyA'sau, garbhiNyA bhaNito yathA / prayojanaM ghRteneha, bhavitA'tastadAnaya // 5 // tenAvAci na me kiJcittAdRzaM vidyate priye ! / vijJAnaM 5 yAdRzenAhamAnayAmi ghRtAdikam // 6 // bhaTTinyoktaM mahInAthaM, gatvA'valaga santatam / puSpavyagrakaro yena, vRtti || kAJcit krotysau||7|| yataH- ikSakSetraM samudrazca, yonipoSaNameva ca / prasAdo bhUbhujAM caiva, sadyo nanti dari Jain Educational cosa For Private & Personel Use Only
Page #432
--------------------------------------------------------------------------
________________ hamogopa jadRSTAntaH zrInavapadratAm // 8 // " evamastviti tenAzu, pratipadya phalAdibhiH / rAjA'valagituM bhaktyA, prAraMbhe prativAsaram / seDubakaddhibhoga0 // 9 // kSINe lAbhAntarAye'tha, rAjJA tuSTena sa dvijH| proce tuSTo'smi te bhaTTa !, brUhi tvaM yatpradIyatAm // 10 // // 201 // anye tu sUrayaH prAhustasyAvalagato nRpam / yAvatkAlo'ticakrAma, kiyAnapyatibhaktitaH // 11 // tAvatpra dyotanRpatirujjayinyAH samAgataH / mahatA sainyavRndena, zatAnIkajighRkSayA // 12 // zatAnIkastu taM jJAtvA, rodhasajjAM purNa nijAm / vidhAya sthitavAnazvavigrahAvahitaH svayam // 13 // yavasendhanapAnIyagrAhiNo'pi / pramAdinaH / upadravannavaskandabalenArigatAn balAn // 14 // pracurairapi dinairevaM (dinaiH pracurairapyevaM ) grahItuM na / zazAka tAm / pradyoto nagarI yAvattAvacalito'nyadA // 15 // atrAntare-puSpAvacayakAryeNa, puSpavATyAM smaagtH| dadarza calitaM sainyaM, tat svAM seTubakaH purIm // 16 // tato nivedayAmAsa, zatAnIkamahIpateH / lagnaH sa pRSThatastasyopadraya balamAgataH // 17 // azvAdigrahatuSTo'sau, pAritoSikaditsayA / rAjA seDubakaM prAha, brUhi kiM te pradIyatAm ? 18 // tenAbhyadhAyi rAjendra!, pRSTvA'haM bhaTTinI nijAm / gadiSyAmi bhaNitvedaM, bhaTTinyantamagAdasau // 19 // // 2010 gatvA'bravItprasanno'dya bhabhabhaTrini ! me'dhikam / bravIti dIyate kiM te?, vada kiM prArthaye tataH? // 20 // sa prAhA Jain Education Intel For Private & Personel Use Only Brww.jainelibrary.org
Page #433
--------------------------------------------------------------------------
________________ grAsane rAjJo, bhaTTa ! yAcasva bhojanam ! dInAradakSiNAM caiva, tathaikAntaM dine dine // 21 // gatvA'tha prArthitastena, tathaiva nRpatirmudA / RjutAM tasya vijJAya, rAjJA'pi pratyapadyata // 22 // tataH prabhRti tatsarve, kurvANaM vIkSya bhUbhujam |cintyaamaasurnye'pi, bhapateH paarshvvrtinH|| 23 // mahAprasAdamatasya, kurute pratyahaM npH| yato'to vayamapyenaM, pUjayAmaH prayatnataH // 24 // iti saMcintya taiH sarvaiH, sa prItyA bhojyate dvijaH / svagRhe grAhyate nityaM, dakSiNA 4ca prayatnataH // 25 // tato'sau tAdRzAllAbhAdacireNa maharddhikaH / samabhUtputrapautrAdisantatyA prasasAra ca // 26 // ral kevalaM dakSiNAlobhAhuJjAnasya gRhe gRhe / vamanaM kurvatazcAsya, tvagdoSo'bhUdbhayAnakaH // 27 // zIrNaghrANo vraNAghAtaH, / prsrvtpuuygndhtH| makSikAveSTitaH kaSTAmavasthA prAptavAMstataH // 28 // tathA'pi pUrvavadrAjJo. bubhuje'grAsane sthitaH / kuSThI va'hamityevaM, zazaGkena manAgapi // 29 // upekSitazca sa vyAdhiH, krameNa vavRdhe'dhikam / saMparko durjanasyeva, tasya pIDAvidhAyakaH // 30 // dRSTvA taM tAdRzaM rAjA, vijJapto mantribhirbhayAt / deva ! vyAdhirayaM bADhaM. saMcariSNariyaM shrutiH|| 31 // yataH-ekatra bhojanAsparzAdekazayyA''sanAditaH / saGkrAntirjAyate vyAdheriti zAstra'pi bhASyate W // 32 // ato nivAryatAmeSa, bhuJjAno'grAsane dvijH| tatsthAne'sya sutAH santaH, sthApyantAM nIrujastvayA // 33 // 1 Jan Education inted For Private Personal Use Only IFrow.jainelibrary.org
Page #434
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI navapada. hamogopabhoga0 # POP! Jain Education Inter I tatazca - evamastviti bhUbhartrA pratipanne sa mantribhiH / prokto'dyaprabhRti putrairbhoktavyaM rAjamandire // 34 // tatastena | svaputrANAmanujajJe tadAjJayA / svaniyogaH svayaM gehe saMtasthe durmanA manAk // 35 // kAlenotkaTatAM yAte, tatra vyAdhau nhiyA sutaiH / taistasya kArayAJcakre, bahirgehAt kuTIrakam // 36 // tato vadhUjano'pyetaM dRSTvA niSThIvati | kSaNAt / nAjJAM ca kurute kalpito'pi muhurmuhuH || 37 || bhojanAdyapi dUrasthaizcaNDAlasyeva nIrasam / kSipyate karpare tasyAvRtaghrANairjugupsayA // 38 // tad dRSTvA cintitaM tena matprabhAvAdya IdRzIm / ArUDhAH padavIM pazya, | teSAM kIdRgviceSTitam ? // 39 // athavA-yAsAmeva pibantyambu, nadInAM vRSabhAstRSA / tAsAmetra taTInanti kRtaghnAH | zRGga koTibhiH // 40 // yasya patrapuDhe bhuktvA, chAyAyAM zerate muhuH / mUlaM khananti tasyaiva, palAzasya pulindrakAH // 41 // yatprabhAvAdavAptA zrI, kumudairmuditairiva / saivopahasyate cAndrI, candrikA svarucA nizi // 42 // evame | te'pi pApiSTAH, macchriyA vRddhimAgatAH / mAmevAbhibhavantyevaM dhik putrAn durjanAniva // 43 // ato'vajJAphalaM tUrNaM, mUnyeSAM pAtayAmyaham / iti krodhAt samAlocya proktAH putrA dvijanmanA // 44 // bho bho putrAH ! vayaM bADha muddinAH prANitavyataH / kRtvA'taH svakulAcAraM, vAJchAmo marttumaJjasA // 45 // tacchrutvA'to jhaTityeSa, mriyate cAru 1 seDubakadvi ja dRSTAntaH // 202 // ww.jainelibrary.org
Page #435
--------------------------------------------------------------------------
________________ jAyate / iti prahRSTacittAste, procuH kiM kurma ucyatAm // 46 // sa prAhAsmatkule putrAH,? kramo'yaM ynmumuurssubhiH|mntro|kssitH pazuyaH, svabandhubhyo hitaiSiNA // 47 // tato'tibalavAn bastaH, supramANaH sudarzanaH / AnIyatAM | kuTIre'smin , kulakramavidhitsayA // 48 // yena taM saMskRtaM mantraiH, khAdayitvA svabAndhavAn / hitArtha vidhinA dadhmazcittaM kArye nirAkulAH // 49 // tairapyajJAtatahAvairmugdhattvAttatkuTIrake / babandhe tAdRzo basto, vacanAnantaraM mudA // 50 // tato'sau brAhmaNastasmai, pazave khaM zarIrakam / udvartya vyAdhisaGkrAntyai, nityamudvartanIM dadau / / // 51 // tAMzcAznannacireNaiva, kuSThI chAgo'pyabhUdalam / yadA tadA svaputrebhyo, hatvA bhojyArthamarpitaH // 52 // |tairapyajJAtatacceSTaistatra bhukte pazau punaH / uvAca sAmprataM putrAH!, tIrthe tyakSyAmi jIvitam // 53 // yena tatra mRta-[. syAnyajanmanyapUtininditam / IdRg na jAyate bhUyo, vapurme vyAdhipIDitam ||54||iti bruvaMstatastUrNa, nirgatya mudito dvijH| vivezordhvamukho'raNyaM, bhISaNAkAradarzanam // 55 // tatrAsau tRSito'tyartha, jalamanveSTumAdarAt / itazvetazca babhrAmAda-|| bhrbhuudhrghvrm||56||ttH kathaJcidetena,bhramatA daivyogtH| dadRze'ne(dRSTaM nai) kadrumAkIrNapradeze laghu plvlm||57||tiirkssaavle. patraiH, phalaiH puSpaizca santatam / patadbhiH kalkavajjAtaM, yatrAmbu griissmtaaptH||56||td dRSTvA (pItvA ) hRdayaM tasya, Jain Education Inten!! For Private & Personel Use Only allw.jainelibrary.org
Page #436
--------------------------------------------------------------------------
________________ 'zrInavapadaTTa hamogopa moga0 // 203 // Jain Education Int | samucchazvAsa tatkSaNAt / indriyANi ca jAtAni svArthagrahapaTUnyalam ||59 // tatazca tena vizramya, kalkAkAraM jalaM mudA / Arebhe pAtumazrAntaM, pipAsAvigamArthanA // 60 // tatazca yathA yathA papAveSa, tajjalaM kaluSAkRti / tathA tathA'sya saMjajJe, vireka: kRmibhiH saha // 61 // evaM katipayaireva vAsaraistaccharIrakam / cakre rasAyaneneva, nIruk tenAmbunA'dhikam | // 62 // yA na cintayituM zakyA, na karttuM nApi bhASitum / sA'pyavasthA bhavatyuccairvidhAvabhimukhe sati // 63 // dRSTvA tattAdRzaM tasya nIruktvaM saMbhavAtigam / Apatsvapi gataiH sadbhiH kathaM moho vidhIyate ? // 64 // atha tena svadehasya, tAdRzIM vIkSya sampadam / cintitaM darzayAmyenAM svalokAya vapuH zriyam // 65 // kiM tayA sAra - yA'pyatra, jAtayA saMpadA nRNAm / yAM na pazyanti lokAH sve, pramodotphullalocanAH 1 // 66 // yAdRzI vA bhavetteSA - mavasthA pApakAriNAm / pazyAmi tAdRzIM gatvA, saMcintyetthaM yayau puram // 67 // pRSTaH puraM vizan lokaiH, pratyabhijJAya sa dvijaH / kena kuSThaM tavApAstaM tAdRzaM bhImadarzanam ? // 68 // so'bravIddevatA bhaktyA, mayA'valagitA vane / tayA kuSThamapAsyAhamIdRzo janito'cirAt // 69 // tatazcAho ! hijo dhanyaH, prasannA yasya devatA stUyamAno janairitthaM praviveza svamandiram // 70 // dRSTvA'sau tatra kuSThena, zaTitAGgAn nijAGgajAn / seDuvakaja dRSTAntaH / / 203 / /
Page #437
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education provAca madavajJAyA, bhavadbhidyatAM phalam // 71 // te UcustAta ! kiM nvetattvayA'smAn pratyanuSThitam ? | sa prAha mAM vinA kasya zaktiH syAdIdRzI bhuvi ? // 72 // AH pApa ! kiM tvayedRkSaM, viruddhaM dharmalokayoH nistriMzena samAcIrNamityUcuste punaH sutAH // 73 // sa prAha yattu yuSmAbhirjana ke mayyanuSThitam / tatkiM sayuktikaM ? | ko vA, svadoSAnIkSate janaH 1 // 74 // mahato'pi svadoSAn no, paradoSAMstvaNanapi / pazyatyapUrvamandhatvamaho lokasya | dRzyate // 75 // tamevaM taiH samaM vipraM raTantaM vIkSya santatam / aparo'pi jano'jasraM, prArebhe tatra ninditum // 76 // tato'pavAdabhIto'sau puraM rAjagRhaM gataH / jIvikArthaM nirAlambo, dvArapAlamazizriyat // 77 // utpanna kevalajJAnaH, pUjyamAnaH surAsuraiH / atrAntare jino vIraH, tatra samAyayaiau // 78 // tato dauvArikeNAsAvukto bhadrAhamIkSitum / bhagavantaM vajiSyAmi tvayA tvatropavizyatAm // 79 // na cetaH kApi gantavyaM, tAvadyAvatsamAgataH / nAhamatreti saMbhASya, yayau tena jinAntikam // 80 // evamastviti tenApi pratipadya dvijanmanA / dvAradurgAnivedyAni bhuJjAnenAsitaM ci (ca) ram // 81 // tato lAmpaTyatastasmAdbahuzo balibhojanAta / pipAsA'bhUd bhRzaM grISmakAlatvAccAtibAdhikA // 82 // dauvArikabhayAccAnyaM, muktvA pAnAya nAgamat / dhyAta -
Page #438
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrInavapadabhogopa bhoga0 // 204 // Jain Education Interna vAn kevalaM dhanyAH, jalajantava IdRzam // 83 // IdRgdhyAnaM samApUrya, pipAsAvegato raTan / tiryagAyurniyamyAsau, varAko'gAtparAsutAm // 84 // tato'traiva pure vApyAM, darduro'janyasau kSaNAt / idaM matvA kathaM yuktaH, kantu jAtimado nRNAm ? // 85 // atrAntare punastatra, mahAvIraH samAyayau / vandanArthaM janAstasya, puradvAreNa nirgatAH // 86 // teSAM ca niryatAM zrutvA, tatkathAzrayamAravam / cintitaM dardureNAho, zrutapUrvo dhvaMnirmama // 87 // ka punaH syAcchrutapUrvo, mayehApohamIdRzam / saJjJitvAt kurvatastasya, jAtismaraNamudyayau // 88 // aho ! mAM dvAri saMsthApya, dvArapAlo yadantikam / AsIdgataH sa eSa syAdAgato bhagavAniti // 89 // ato yathA vrajantyete, lokAstaM | praNinaMsavaH / tathA'hamapi yAmIti, niragAtaM vivandiSuH // 90 // utplutyotplutya tatpArzva, yAvadAyAtumudyataH / tAvacchreNika sainyAzvakhareNAkramya cUrNitaH // 91 // tato'sau darduro mRtvA vizuddhAdhyavasAyataH / dardurAGkeSu deveSu, prAdurAsIt mahAsuraH // 92 // uktaJca - " titthayaravaMdaNatthaM calio bhAveNa pAvae saggaM / jaha dahuradeveNaM pattaM vemANiyasurataM // 93 // " gIrvANazreNimadhyasthastatrendraH zreNikaM prati / provAca na hyayaM bhaktaH, bhraMsyate kenacijjine // 94 // tadazradadhadatrAsau, tatparIkSArthamAgataH / kuSThirUpadharo devastadddaSTe mahakArakaH // 95 // samavasRtimadhyastha| vIranAthasya bhaktitaH / gozIrSacandranenAMhI, Alilapa tathA yathA // 96 // zreNiko lakSayAmAsa tatpAdanikaTasthitaH DubakI - ja dRSTAntaH // 204 // jainelibrary.org
Page #439
--------------------------------------------------------------------------
________________ rasikAsekamAdhatte, pApo'sau svaamipaadyoH|| 97 // tato'so cintayAmAsa, roSApUritamAnasaH / pApo'yaM pazya kIhakSamakArya kurutetarAm ? // 98 // yaH pUjyaH sarvadevAnAM, narendrANAM ca bhaktitaH / taM trilokapatiM pApaH, pUyena / pariSiJcati // 99 // nihanmyenamato duSTaM, svAmyavajJAvidhAyakam / na yuktamathavA kartumidaM bhagavadantike // 10 // yataH zAmyanti sarvANi bhagavatyAgate kila / pUrvotpannAni vairANi, na bhavanti parANi tu // 1.1 // atastAvaditaH sthAnAduttiSThatveSa kuSThikaH / yenAsya darzayAmyadya, phalaM durvinayasya hi // 2 // zrImahIrajinendreNa, prastAve'tra kSutaM kRtam / tacchrutvA kuSThinA tena, mriyasvetyuditaM vacaH // 3 // zreNikena kSute proktaM, suciraM jIva bhUpate ! / abhayena / kSute tUktaM, jIva vA tvaM mriyasva vA // 4 // kAlasaukarikeNAtha, kSute'vAci vacasvinA / mA jIva mA mriyasveti, kAlasaukarikAdhunA // 5 // svAmisaMmukhamAkarNya, mriyasveti vaco nRpaH / tasmai cukopa balavadantadRSToSThapallavaH // 6 // sajJitAzvAkSisaGkocA(GkatA)t, svapumAMso mahIbhujA / gRhItainamataH sthAnAdutthitaM hanta kuSThinam ||7||atho kathA'vasAne'sau, kuSThI natvA munIzvaram / pratasthe pRSThato lagnAH, pumAMsaste'pi dharSitum // 8 // tAn dRSTvA pRSThato lagnAna, jighRkSan puruSAnasau / utpapAta nabhaH kuSThI, divyarUpaM vidhAya sH||9|| tairvilakSaiH samAgatya, zreNikAya nive Jain Education Inter
Page #440
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrInavapadavRhabhAgIpa bhoga0 // 205 // - ||ditam / rAjan ! sa kuSThino rUpaM, parityajya nabho'gamat // 10 // tacchrutvA pazya kIdRkSamAzcaryamiti vizrutaH papraccha munipaM bhUpaH, svAmin ! ko'sau ? nivadyatAm // 11 // tatazca yo'sau yathA ca devatvaM prApto yena ca hetunA / tAdRgrUpadharastatra, cakAra rasikAbhramam // 12 // sarve nivedayAmAsa, munIzo nRpateH puraH / atItAnAgatajJAtA, saMpraznaviSayIkRtaH // 13 // bhUyo'pyuvAca rAjendro, jJAtaM tAvadidaM mayA / svAmi- | nnAzIrvacastAvat kiM nimittaM tvadAdasau // 14 // arhannuvAca saMsAre, niHsAre kimu tiSThasi ? mokSaM vrajeti buddhayA'sau, mAM mriyasvetyabhASata // 15 // saukhyaM te jIvato bhUpa !, mRtasya narake gatiH / tena tvAmuktavAneSa, jIveti vacanaM hitam // 16 // abhayastviha dharmAdIn, jIvan svIkurute mRtaH / surepUutpatsyate tena, prokto jIva mriyasva vA // 17 // kAlasaukarikaratvatra, tiSThan pApaM cinotyalam / nArakaH syAnmRta| stena niSiddha dvitayAdapi // 18 // ataH zrutvA''tmanaH pAtaM narake prAha bhUpatiH / yuSmADhazeSvapIzeSu kathaM | me narake gatiH 1 // 19 // vyAjahAra jino bhUpa !, baddhAyurnarake bhavAn / prAgeva tena te'vazyaM, gatistatra bhaviSyati | // 20 // avazyaMbhAvino bhAvAH, na ca zakyA mahIpateH ! / anyathA karttumasmAbhiranyairvA'maranAyakaiH // 21 // seDuvakAja dRSTAntaH // 205 //
Page #441
--------------------------------------------------------------------------
________________ kevalaM-bhavitA'si tvamanyasyAmahatpanau jinottamaH / mahApadmAbhidho rAjan !, mA'tastvamadhRti kRthaaH|| 22 // tacchrutvA pramadotkarSapraphullanayanAmbujaH / praNamya zreNiko bhapaH, provAcedaM vicakSaNaH // 23 // kiM kazcidastyu-| pAyo'tra, svAmin ! yena na gamyate / narake'smAbhiratyantaM, bhISaNAkAradhAriNe // 24 // bhagavAn prAha bho bhUpa !, kapilAM brAhmaNI yadi / bhikSAM dApayasi prItyA. tapasvibhyaH kathaJcana // 25 // kAlasaukarikaM cApi, zUnAM tyAjayituM yadi / IziSe syAttato mokSaste'nyathA neti cintyatAm // 26 // ityastasaMzayo rAjA praNamya paramezvaram / sthiradhIH zAsane jaine, cacAla svagRhaM prati // 27 // prastAve'tra sa gIrvANo, dardurAGkaH parIkSitum / samyaktvavibhramaM rAjJaH, purataH kRtavAnimam // 28 // ekatra darzitaH sAdhurakArya vidadhat puraH / tathA yathA mano'nyasya, dRSTvA / dharmAt pRthagbhavet // 29 // bhUpastu nizcalo dharma, bhAvayan karmacitratAm / nivArya pratyuta prItyA, tamalakSyaM yayau / puram // 30 // bhUyo'pi garbhiNI sAdhvI, darzitA tena tAmapi / saGgopya zAsanasyoccairarakSallAghavAntaram // 31 // evaM yadA na rAjendraH kathaJcidapi cAlyate / pratyakSIbhUya devena, tadaivaM kila bhASitam // 32 // bho bhoH / / zreNika ! yAdRkSastvamindreNa priikssitH| tAdRkSa eva jainendrazAsane'si sunizcalaH // 33 // tadgRhANa vibho ! hAraM, Jain Education initialonal
Page #442
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrInavapadavR hamogopabhoga0 // 206 // " golakadvitayaM tathA / krIDArthamiti gIrvANo, bruvaMstasmai tadarpayat // 34 // truTitaM ca tathA hAraM yo'muM sandhAsyate | pumAn / na jIviSyatyasAvevamuktvA so'ntardadhe suraH // 35 // nRpeNApi gRhaM gatvA, bhaNitA kapilA | kila / dehi bhikSAM tapasvibhyastubhyaM rAmIpsitaM dhanam || 36 || kAlasaukariko'pyevaM, proce bhUmibhRtA bhRzam / zUnAM tyaja dhanaM yena, pracuraM te dadAmyaham // 37 // abhavyatvAnna tattAbhyAM pratyapadyata bhUpateH / vacanaM nAthavA'puNyairamRtaM labhyate'zitum // 38 // idaM prAsaGgikaM sarvaM kathitaM prastutaM punaH / duHkhaM seTubakaH prApta, upabhogAkRtapramaH // 39 // jJAtvA seTubakasyaivaM caritaM bahuvistaram / atyAsaktimupabhoge, mA kRtAtyanta duHkhadAm | | // 140 // atha subandhukathAnakaM caitat pATaliputre nagare gurutarapratApadahana saMzoSyamANazatru sImantinI saMmadarasasyodAyimahArAjasya maraNAnantara mupaviSTe nApitanandarAje tadanvayaparyantAdhAyinA cANikyenopasthApitasya candraguptarAjasya rAjyacintAniyogavAhinA mahAmantriNA tenaiva cANikyena navamanandasambandhI mahattamaH subandhunAmA niSkAsitaH, sa ca bhavitavyatAvazena devabhUyaMgate candragupte tatputra eva bindusAre pratipAlayati rAjyasampadaM vRddhIbhUte ca cANakyamantriNi tacchidrAnve - subandhukathAnaka // 206 //
Page #443
--------------------------------------------------------------------------
________________ SaNaparo bhUyo'pi kathaJcillabdhaprasaro'nyadA rahasi bindusAranarapati vyajijJapad, yathA-deva! vayaM bhavadIyarAjye / yadyapyavagItA eva tathA'pi yadatyantaviruddhaM tanna zaknumaH soDhumityato'bhidadhmahe-tava mAtuzcANakyena yad atya. / ntanighRNaM karmAnuSThitaM tatkathayitumapi na zakyate, rAjJA'bhANi-kiM tat ?, subandhurabhidadhau-udaravidAraNaM, tatastadvacanamatikarkazamazraddadhAnena rAjJA pRSTA svadhAtrI, tayA cAjJAtabhAvArthayA paurvAparyamavicArya evametaditi samarthita / subandhuvacanaM tato ruSTo rAjA cANakyasyAvasarasamayasametasya na nirIkSitaM saMmukham. apamAnena vijJAtanapati-|| bhAvo gatvA gRhaM cANikyaH paribhAvitavAMzcetasi-nanaM sabandhuvilasitamidaM tadidAnImapi tathA karomi yathA'nubhavati svadaurjanyaphalamasAviti vibhAvya viracayya madhye'pavarakaM maJjUSAM vyavasthApya tadantaH samudgaka ApUrya sAMyogikavAsaiH / tanmadhye ca prakSipya likhitaM bhUryakhaNDaM dharmasthAneSu ca viniyojya svadhanamAtmanA gokarISamadhye pratipadyAnazanamiGginImarapaNena tasthau, dvitIyadine copalabdhatadIyAnazanakaraNAdivRttAntayA samAgatya dhAtryopAlabdho rAjA, yathA kimidamAceSTitaM pitAmahatulye mahAmantriNi cANakye bhavatA ?, nRpeNa pratyapAdi-madIyamAturudaravidArakasya mAtaH! mA grahI mApi tasya, tayoce-maivaM bocaH,tvadrakSArthamevAryeNaitadAceSTitaM, yatastava pitA candragupto bahuzatruH mA viSAdibhirvinAzaM prApaditibuddhyA in Edutan I
Page #444
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrInavapadabU habhogopabhoga0 subandhukathAgaka // 207 // ''rya cANakyena sadaiva viSamizrabhojanena dhRto bhavati ca garbhagate tvanmAtuH kadAcittvaripatraiva saha bhoktamapaviSTAyAH svabhojanamadhyAcANakyamanApRcchayaiva tvatpitrA kavalo dattaH, tanmAhAtmyAcca bhuJjAnaiva viSavegapUrNitA dRSTA cANakyena, bhaNitaM ca-AH! vRSala kimidamanuSThitaM ?, na kevalamiyaM vyApAditA, garbho'pi vinAzito'syAH, tadidAnImevaM kAlocitaM dasyA vinAzenApi garbharakSaNamityuktvA kSurikayA vipAdya tadudaramAcakarSa bhavantaM, tavApi ca tAludeze makSikApa. imAtreNa viSarasena vizrAntena zIrSe biMdurjanitaH, ata eva bindusAra iti nAma jAtaM, tato'sau tadvacanopajAtapazcAttApo hA! na sundaramAcaritaM paramopakAriNi mayA''ryacANakye, tadidAnImapi sanmAnya samAnayAmyenamityabhidadhadeva || gatazcANakyasamIpaM rAjA babhASe ca sasnehaM. na ca pratyuttaramadAcANakyaH tato'trAntare viditadhAtrIvRttAntena mAyApradhAnena subandhunA'vAci-deva ! mahAtmaiSa AryacANakyaH pratipannAnazana iGginImaraNamaGgIkRtya sthita Aste, nedAnI pratyuttaraM gRhagamanaM vA kariSyati, vayamevAtra dhikkArahatA ye evaMvidhamahApuruSANAM paurvAparyamaparyAlocyaiva zrutamAtragrAhitayA kalaGkitAmAropayAmaH, sarvathA sarvAvasthAsu pUjyA eva mahAtmAna iti kAlocitasaparyayA paryupAsmahe, kimanena mahArAja ! mahelAjanocitena paridevanenAsmAkamityabhidhAya puSpadhUpAdivyagrahastaH pUjAM kartumArebhe, narendrazca // 207 // For Private & Personel Use Only
Page #445
--------------------------------------------------------------------------
________________ sthitvA kiyatImapi velA prasthitaH svasthAnaM, subandhuzca kSaNamAtreNa vijanamAkalayya karISopari prakSipya dhUpAGgAraM gataH svagRhaM, kramapravarddhamAnena ca kArISavahninA''zliSTadehazcANakyo mRtvotpede devatvena, gateSu keSucidineSu vijJapya rAjAnaM subandhuH praviveza cANikyagRhaM dRSTavAMzca tatra tAlitamapavarakaM, nUnameSa sArarikthasthAnamiti vicintayan yAvat tamudghATayAmAsa tAvadadarza tadantamaJjaSAM. hRSTacittenodghATitA sA, dRSTastanmadhye samudkaH, tamapyudghATaya yAvatpazyati tAvadavalokayAmAsa sugandhIna vAsAna, dattvA nAzAgre kimetAvatA yatnenAmI dhRtA iti cintayan sUkSmekSikayA yAvadIkSAzcake tAvad dRSTipathamavatatArAsya tanmadhyavarti likhitaM bharyakhaNDaM vAcitaM ca-"AghAya ya imAna vAsAna, brahmacaryAdisevayA / nAsiSyate vratIvAza, sa yAsyati yamAntikam // 1 // " tato'sau maraNabhayabhIto likhitaparIkSAnimittaM puruSamekaM tAn gandhAnAghrAyya snAnAdipUrva strIsevAM kArayAmAsa, taM ca tadgandhavyAkulitacetanaM kSaNamAtreNa parAsutAmApannaM vilokya cintitavAn-aho! dAruNatA cANakyasya yena svayaM mriyamANenopAyato vayaM mAratAH, tadanantaraM ca svaprANarirakSiSayA vidhApya nijatuNDamuNDamuNDanakaM tasthau yativattyaktvA snAnAdi samastabhogAGgam // samAptaM subandhukathAnakaM, bhaTTinIsaMvidhAnakaM cedam Jan Education Inter For Private Personel Use Only A jainelibrary.org
Page #446
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrInavaver. hamogopabhoga0 // 208 // Jain Education ekasmin pratyantagrAme brAhmaNasyaikasya bhAryA nave vayasi varttamAnA svabharttAraM kanakacUDakAdyalaGkAraM yayAce, tena ca suvarNakArasya suvarNamarpayitvA kArito yathoddiSTo bhUSaNavizeSaH samAnIto gRhaM, prazastadivase pinaddhaH svakarAdau, bhaNitA ca bhaTTinI, yathA- pratyantagrAma eSa mlecchAdayo'trApatanti tasmAnna yadA kadAcidetasya paridhAnaM kArya, kintu viziSTatidhyAdAveva, zeSakAlaM tu garttAdigato dhAryaH, tayoditaM - kimevamAkulaH ?, prathamamevaitasya kAritasyaitadeva phala yadanArataM paribhogo, yadA ca dhATyAdibhayaM bhaviSyati tadA vimucya gopayiSyAmi, evaM ca bhartRvacanamatragaNayya yaddivasAtprabhRti parihitamAbharaNaM taddinAdrAtryAdAvapi na mumoca, anyadA cAjJAtaivAkasmAtkuto'pyAgatA mlecchaghATI, tayA luNTitumArabdhe grAme kecilluNTAkAstasyaiva brAhmaNasya gRhamanupraviSTAH, bhaTTinyA ca mAMsopacitahastayA na pAritamuttArayitumAbharaNaM dRSTvA tatairautsukyena hastacchedaM vidhAya gRhItaM, nItaM ca svadhAma, jAtA ca sA duHkhabhAginI // evaM cAnivRttA upabhogaparibhogayoH prANino'sAtodayabhAjo bhavantIti vijJAyaitatparimANa karaNe yatna Astheya iti gAthAbhAvArthaH // atra ca seDubakasubandhukathAnake AhArapuSpAdyupabhogaviSaye nityamaNDita bhaTTinyudAharaNaM ca paribhogaviSayamiti vibhAgakhyApanArthamudAharaNatrayamiti // ye punariha kRtaparimANAsteSAM guNopardazanAyAha subandhukathAnakaM nityamaNDitAkathA // 208 //
Page #447
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education Inte poggalaparimANaM ciMtiUNa bhogehi je virajaMti / sivajampre jaha jaMbU, vaMdijaMte bahujaNeNaM // 79 // pudgalapariNAmaM pUraNagalanadharmakaskandhapariNatiM ' cintayitvA ' paryAlocya, yathA ya eva pudgalA atrAzubha varNA virUpAste eva saMskAravazAcchubhavarNAdibhAjo jAyante yathA khAtikodakaM kuthitakalevarAdipUtigandhyati - kaluSasvabhAvamapi subuddhimantriNA viziSTasaMskAravazAnmanohArivarNagandharasasparza sampAditaM, ye cAtra zobhanarU| pAdimantaste'pi padArthAntarasaMsargavazAdvirUpagandhAdimattvamavApnuvanti, yathA modakapriyakumArasya pradhAnabhojanAGga| rAgAdayaH zarIrasaMparkavazAddargandhatAditvamApannAH, ityAdirUpaM pudgalapariNAmaM cintayitvA 'bhogebhyaH' kAmebhyo ye ' virajyante udvijanti, laghukarmANaH puruSA iti zeSaH, yattadornityAbhisambandhAt te kimityAha - ' vandyante | stUyante 'bahujanena' prabhUtalokeneti turyapAdena sambandhaH, ko yathA ? - zivajanmani yathA jambU: ' zivAkhyabhave | jambUsvAmIva- apazcima kevalIveti gAthAsaGkSepArthaH // vyAsArthastu kathAnakagamyaH, taccedam-- jambUddIpAbhidhe dvIpe, vaitADhyAdvidvidhAkRtam / vidyate bharatakSetraM, zazAGkuzakalAkRti // 1 // tanmadhyakhaNDa C " " (
Page #448
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrInavada bhogopabhoga0 // 209 // Jain Education Inte vikhyAto, dezo'sti magadhAbhidhaH / anekanagaragrAma gokulArAmarAjitaH // 2 // yatra ca - grAmAH sarobhirAbhAnti sarAMsi nliniivnaiH| nalinyaH padmasaGghAtaiH, padmAni bhramarotkaraiH // 3 // tatrArita prakaTaM loke, puraM rAjagRhAbhidham / taDAga dIrghikA''rAmakUpa vApI manoharam // 4 // yatrApaNA virAjante, veloddezA ivAmbudheH / muktAvidrumaratnaughazaGkhazuktyAdirAzibhi: // 5 // dRptArimattamAtaGgamAnamlAnividhAyakaH / tatrAsIcchreNiko rAjA, bibhrat kezariNastulAm // 6 // yatra praNatasAmante nItyA pAlayati kSitim / kaSAyastriphalAskheva, kSAratA lavaNe tathA // 7 // sacchidratvaM ca muktAsu, gaNite bhAga hArakaH / grISmadineSu santApo, na prajAsvabhavana amI // 8 // sakalAntaHpurasArA tasyAsIcceNAbhidhA patnI / nirupamarUpAdiguNA jinazAsanabaddhahRDhabhaktiH // 9 // bhuJjAnasya tayA sArddhaM, kAmbakAmAnanuttarAn / rambhayeva harestasya gataH kAlaH kiyAnapi // 10 // anyadA kevalAlokalokAlokatrilokakaH / samAyAto mahAvIraH, surAsuranamaskRtaH // 11 // tasyAgamanamAkarNya, zreNiko naranAyakaH / vandanArtha samAgantuM pravRtto'rddhapathasya ca // 12 // avatIrNo dRSTipathaM prasannacandrAbhidhAnarAjamuniH / kAyotsargAvasthitadeho nagarasya bAhyabhuvi // 13 // bhaktyA tadantikaM gatvA dattvA tisraH pradakSiNAH / praNeme zreNikenAsau, no babhASe ca tena saH // 14 // tatazca muktyeka ational guNadvAraM gA. 79 zivaku mArakathA / / 209 / / Www.jainelibrary.org
Page #449
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education Inter dattacitto'yaM, lokayAtrAparAGmukhaH / sarvasaGgavinirmukto, mahAdhyAne vivarttate // 15 // tenaiva vAdayatyeSaH, praNamantaM na mAmapi / acireNedRzadhyAno, mokSaM saMsAdhayiSyati // 16 // prathamaiSeva karttavyA, yadivA'dya jinAntike / pRccheti cintayan rAjA, jagAma samavasRtim // 17 // yA ca kIdRzI - prAkAratrayaratnamayUkhA, baddhasurendradhanuHzata| rekhA | devakirITa maNidyutividyuddAmavinAzitasantamasadyut // 18 // dundubhiravaghanagarjiviziSTA, pUrita lokasamUha| hRdiSTA / bhavyazikhaNDividhApitanRtyA, prAvRDiva pratibhAtyanuvRttA // 19 // atha tatra pravizyAsau, vavaMde bhaktinirbharaH / jinaM pradakSiNIkRtya, mahAvIramakalmaSam // 20 // indrAdiSu yathaucityaM karttavyaM pravidhAya ca / niSaNNaH | svocitasthAne'prAkSIddharmakathAntare // 21 // svAmin ! prasannacandrAkhyo, muniryatra vilokitaH / dhyAne mayA vartta |mAnastad dhyAnaM kasya sAdhakam ? // 22 // jagannAtho'vadadrAjan ! saptamapRthivIgateH / nRpatizcintayAmAsa tacchrutvA | nijacetasi // 23 // hA ! kimevaM jino brUte, niHsaGgasya tapasvinaH / saptamyAH kiM bhuvo dhyAnaM, sAdhakaM bhavati kacit ? | // 24 // yadvA'nyathaiva nAthena nirdiSTaM mayakA punaH / anyathA zrutamityeva, cintayatyeva bhUbhuja // 25 // kSaNamAtreNa nabhastArakitaM yathA / gacchadbhirdevasaGghAtavimAnairdyutibhAsuraiH // 26 // dhvAnapUritarodasyastadA saMjajJe, w.jainelibrary.org
Page #450
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrInavapadaH habhogopabhoga0 // 10 // dadhvAna dundubhiH / ullalAsa surANAM ca, ghano jayajayAravaH // 27 // tato bhUyo'pi papraccha, vinayAvanatamastakaHguNadvAra mA jinendra zreNiko nAtha !. kimetajjAtamadbhutam ? // 28 // devA yatra prayAntyete, kRtdundubhiniHsvnaaH| bhagavA 79 zivaku al mArakathA nabhyadhApa !, prasannendumahAmuneH ! // 29 // kevalajJAnamutpannaM, pUjArthaM tatra yAntyamI / sa prAha yanmayA pUrva, zrutaM mithyaiva kinnu tat ? // 30 // trailokyAdhipatibUMte, na mithyA kintu ttkssnne| raudradhyAnamamuSyAsId, rAjovAca, punarjinam // 31 // mahadAzcaryamAbhAti, mamaitajjinapuGgava ! / kathaM tattAdRzaM dhyAnaM ?, kathaM vA jJAnamIdRzam ? // 32 // kiM vA nibandhanaM tatra, dhyAne jAtaM mahAmuneH / tIrthanAtho'bravIdrAjan !, kimAzcaryamidaM tava ? // 33 // yekariman divase saGkhyAtItA bhavanti karmavazAt / bAhyanimittApekSAH zubhAzubhA jIvapariNAmAH // 34 // pRSTaM nibandhanaM / yacca, dhyAne tacchRNu pArthiva ! / yadA tvaM vandanArtha no, nirgato ngraannRp!|| 35 // sumukho durmukhazcAnyastadaivAgAta tvadagrataH / avocat sumukhastatra, dRSTvA taM munisattamam // 36 // aho ! dhanyaH sapuNyo'yaM, yastyaktvA rAjyamuttamam / / ghora tapazcacAraivaM, saMsArasukhaniHspRhaH // 37 // durmukhastvAha dhanyatvaM, kuta etasya vidyate ? / asaJjAtabalaM bAlaM, // 20 // prAtrAjIt pravihAya yaH // 38 // sa samprati sutastasya, vairibhiH paribhUyate / azakto vigrahe teSAM, cyAvito R-BR For Private & Personel Use Only
Page #451
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education In | rAjyasampadaH // 39 // etattasya vacaH zrutvA kaSAyavazavarttitAm / yAtaH prasannacandrAkhyaH sAdhuzcintitavAnidam | // 40 // mama putrasya ko rAjyaM, gRhNAti mayi jIvati ? / troTayAmi zirastasya ya evaM kurute mama // 41 // evaM | vicintayanneva dharmadhyAnaM vimucya saH / raudradhyAnamanuprAptaH, kopaluptavivekadhIH // 42 // yena - bhakSyamabhakSyaM peyamapeyaM, kRtyamakRtyaM cArya macArtham / dharmamadharmaM sAtamasAtaM, krodhavazo jIvo nahi vetti // 43 // apica - prajvalita kopavahniH kSaNena caraNendhanaM dahati jIvaH / kaSTAnuSThAnazatairyadarjitaM pracurakAlena // 44 // tato'sau cetasaivAzu, zatrubhiH saha saGgaram / prArebhe karttumatyantaM vismRtAtmA prakopataH // 45 // sarvAyudhakSayo jAto, yAvadetasya tatra ca / tAvatprasAritaH pANiH, zirastrANajighRkSayA // 46 // na cAsau tatsamApannaH kevalaM luJcitaM ziraH / | pasparzAvezavivazaH, pratyAvRttastataH punaH // 47 // hA ! hA ! duSThu ! mayA'cinti, krodhAndhIkRtacetasA / midhyAduSkRtametasya, saMskRtAtmA dadAmyaham // 48 // ko vA'tra kasya tanayaH, pitA bhrAtA'tha vairika: ? / nArakAdicatUrUpabhavAvartte'TataH sadA // 49 // yataH - sarve'pi pitaro jAtAH, sarve'pi mama putrakAH / sarve'pi vairiNo loke, sarve'pi priyabAndhavAH || 50 // kasyopari vidhIyete, rAgadveSau manasvinA ? / tadevamanavasthAthisvabhAve dAruNe bhave
Page #452
--------------------------------------------------------------------------
________________ hamogopa zrInavapada // 51 // evaM vicintayannevApUrva karaNamAzritaH / ArUDhaH kSapakazreNiM, lebhe kevalasaMvidam // 52 // tadevaM bhUpa ! bhAvadevavRtta moga bhavatA, yadA'yaM pravilokitaH / tadA durmukhadurvAkyaprakopavazago'bhavat // 53 // tenaiva saptamamahIyogyadhyAno / . 211 // mayoditaH / pUrvameSa idAnIM tu, vairAgyotpannakevalaH // 54 // ata eva-gurvI cittakriyaivAtra, manovAkAyakarmasu / / ki yayA saptamabhUprAptimokSalAbho'thavA bhavet // 55 // evaM vijJAtabhAvArthaH, punaH prAha narAdhipaH / surAsuraughasaMpUjya, K kevalaM bhagavannidam // 56 // etasmin bharatakSetre, vyavacchedaM ka yAsyati ? / samaye tatra cAyAto, vandanArtha jaga| guroH // 57 // ekaH suro mahAtejAzcaturdevIsamanvitaH / vidyunmAlIti vikhyAto, darzayitvA jinastakam // 58 // avAdIt kevalasyAtra, vyavacchedo bhaviSyati / uvAca zreNiko bhUyaH, kathaM devasya kevalam ? // 59 // tIrthanAtho'vadadrAjan !. eSa sptmvaasre| vyutvA bhaviSyati naraH sa ca prApsyati kevalam // 60 // nRpatiH prAha yadyevaM, kathametasya vIkSyate / IdRgdyutiyato devAzvyutkAle kSINatejasaH // 61 // uvAca tIrthakRtpUrvamasyAsId yA dyutiH / parA / tasyA asaGkhyabhAgo'pi, nedAnI nRpa ! vidyate // 62 // jagAda zreNiko bhUyaH, kimetenAnyajanmani / munIndra ! sukRtaM cakre, yenAsya dyutirIdRzI 1 // 63 // jagadguruNA bhaNitama-AsIt ihaiva magadhAjanapade sugrAmAbhidhAnagrAme Jain Education in |
Page #453
--------------------------------------------------------------------------
________________ |ArjavanAmA rASTrakUTaH kulaputrakaH, tasya revatI bhAryA, tayA ca saha viSayasukhamanubhavataH kAlakrameNodapAdi asya / putradvayaM, prathamo bhavadatto dvitIyo bhavadevaH, prAptau ca paripATyA yauvanam , anyadA samAgatAstatra susthitA-Ily cAryAH, tadvandanAnimittaM nirjagAma sugrAmavAsI lokaH, tanmadhye bhavadattabhavadevAvapi gatau, dRSTvA bhagavantamAcArya vanditavantau bhAvasAraM, tenApyAnanditau duSTASTakarmendhanAnalena dharmalAbhena, niviSTau gurucaraNanikaTavartini bhUpRSThe, zeSaloko'pyabhivandya gurumupaviSTo yathAsthAne, atrAntare prArabdhA sUriNA dharmadezanA, tadyathA-saMprApya mAnuSatvAdisAmagrImatidurlabhAm / bho bhavyAH ! dharma eveha, karaNIyo hitaiSibhiH // 1 // sa ca prANivadhAlIkAdattAbrahmavivarjanAt / tathA parigrahatyAgAjjAyate nAnyathA punaH // 2 // ya etaM kurute dharma, sarvAzaMsAvivarjitam / svargamokSa-I.G sukhaM tasya, vartate karapallave // 3 // yastu prANivahatyAdipApeSu satataM rataH / duHkhaM narakatiryakSu, prApyaM tena punaH / punH|| 4 // etadAkarNya pratibuddho bhavadatto jagrAha pravrajyA, vijahAra ca saha gurubhiH, anyadA''cAryo vijJaptA || ekena sAdhunA, yathA-yuSmadanujJayA vAJchAmaH svajanavargAntikamabhigantuM, mA kadAcinmAmavalokya tatrAtisnehasaM-|| baddho mama kanIyAn bhrAtA pravijiSyati, tato visarjito bahuzrutasAdhusameto'sau guruNA, dRSTvA jAtivarga samAgataH ES For Private Personal use only
Page #454
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI navapadaTTahamogopabhoga0 // 212 // Jain Education stokadinaireva, AlocitaM ca gurUNAM yathA-tadyogyA pitRbhyAM kanyA varitA tena sa na pravrajitaH, idaM cAkarNya bhaNitaM bhavadattasAdhunA - nanveSo'pi kila sneho bhaNyate ? yatra tvAmapi bhrAtaraM dharmasArathiM prabhUtakAlAt samAlokya na sa pravavrAja, tacca zrutvA so'pi munirbhavadattasammukhaM nijagAda, yathA bhavato'pi vidyata evaikaH kaniSTho bhrAtA, tvayi tatra gate tamapi drakSyAmaH pravrajantaM bhavadatto nyavedayad - yadi bhagavantaH sUrayastamuddezaM gamiSyanti tadA sa mAM dRSTvA kadAcidyadi na pravrajiSyati tadA tvamapi drakSyasItyevamuktipratyuktiSu jAtAsu kAlAntare grAmAnugrAgeNa viharamANAH sUraya AjagmurmagadhAjanapadavarttinaM sugrAmAsannamekaM grAmaM, tato vijJaptAH sUrayo bhavadattasAdhunA, yathA bhagavan ! bhavadanumatyecchAmi svajJAtIn draSTuM tataH sUribhiH susAdhusamanvitaH preSito'sau prAptaH sugrAmam, itazca bhava| devaH tatra samaye nAgadattalakSmIvatyorduhitrA nAgilayA sArddhaM vivAhamaGgalanimittamupAruDho vivAhavedimaNDapaM svakareNa gRhItavadhUkaro'tibhramito maNDalAni atrAntare praviSTo bhavadattasAdhuretagRhaM tatastaM dRSTvA parituSTAH sarve tatsvajanabAndhavAH, kRtamucitakaraNIyaM vandito'sau samaM dvitIyasAdhunA, zrutaM caitadbhava devena yathA samAgato bhavadattasAdhujrjyeSTho matsahodaraH, tato muktvA vivAhamaGgalazeSakarttavyaM nivAryamANo'pi svazvazurakulalokena dhAryamANo'pi samavayovayasyairniSi bhAvadevavRttaM // 212 //
Page #455
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhyamAno'pi ramaNIyaramaNIjanareSo'hamAgato mA tvariSThA iti bruvanneva durvArabhrAtRsnehotkaNThAvisaMsthulitamAnasaH samAjagAma bhrAtRsamIpaM, vavande sAdaraM saha dvitIyasAdhunA enaM, sAdhubhyAM datto dharmalAbho'sya, bhANitaM ca militabandhujanasaMmukhaM yathA vyAvRttA bhavanto vrajAmastAvadvayamidAnIM, punaH samayAntare sameSyAmo, gRhasthairuktaM-tiSThata kSaNaM, pazyata bhrAturvivAhotsavaM, kimautsukyaM bhavatAM ?, sAdhubhyAmabhANi-na kalpate'smAkamevaM, tato nirbandhenApi kRtena yAvattatra / na sthitau tAvatpratilAbhitau vipulenAzanapAnakhAdyabhedenAhAreNa, samarpitaM ca bhakSyabhAjanaM bhavadatvena bhavadevakare, pravRttau / gantuM munI, stokabhUbhAgAdabhivandya nivavRte'zeSalokaH, bhavadevazca kathaM bhrAtrA'hamavisarjito nivartta iti pratipravezapatito gantulArebhe, dadarza ca nivartanAnimittaM vaprapuSkariNIvanakhaNDAdi, babhANa ca atra krIDitA iha majjitA asmin paryaTitAzceti, sAdhuzca zUnyahuGkAraH smarAmi sarvamiti bruvaMstAvadgato yAvatprApto gurvantikaM, tato dRSTvA bhavadevaM yuvAnaM abhinavodUDhanepathyAlaGkRtaM bhavadattasAdhunA saha samAyAtaM bhaNituM pravRttAzcapalatvena kSullakAH, yathA-satyA-1 pitaM svoktaM jyeSThAyairyathA mama bhrAtA'odUDho'pi pravrajiSyati yadyahaM bhaNiSyAmi, tata upadArzataH sUrINAM, tairavAcikinimittabheSa Ayayau ?, bhavadattenAvAdi-pravrajyAthai, tataH pRSTo'sau, kiM satyametat ?, tenAcinti-itaH prANapriyA / Jain Education intdhathoma For Private Personal Use Only
Page #456
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrInayapadaTTa mahamogopabhoga0 // 213 // Jain Education In 66 bAlA, navayauvanavarttinI / itaH sahodarabhrAturvAcAbhaGgo'tiduSkaraH // 1 // ito'pyabhinavodUDhapriyayA viraho mahAn / ito'pi laghutA bhrAtuH zreyaH kiM ? yatkaromyaham // 2 // tathApyetadeva prAptakAlaM yanmadIyabhrAtA bhaNati, mA bhUt sAdhujanapurato matsahodarasyAnyathAvAditvaM, evamAlocya bhaNitamanena, evamiti, tatastanmuhUrtta eva prabrAjito guruNA, vihRtazcAnyatra, | jJApitaH sakalAM sAdhusAmAcArI, karoti bhrAturuparodhena pravrajyAM hRdayena tvabhinavapariNItAM tAmeva nijajAyAM sarvadA'nusmarannAste, evaM ca vrajati kAle sUtrapauruSyAM paThato'syAnyadA samAgatamidaM sUtram - " na sA mahaM no'vi ahaMpi tIse " tata AzaGkitamanena svacetasi - alIkametad, yataH sAmahaM api tIse " itthaMkArameva ca ghoSayituM pravRtto, vAritaH sAdhubhirna tasthau, bhavadattazca kAlakrameNa kRtasaMlekhana AyuHkSayeNa mRtvA samutpannaH saudharmakalpe | devatvena tatroparate bhavadevo dayitAdarzanatRSNAparigatacitto vimuktaguruvinayaH zithilitayatyAcAro madanazarairvyathitu mArabdhaH, evaM ca tasya galitaM dharmopadezena palAyitaM sadbodhena vinaSTaM vivekaratnena AgataM kulAbhimAnena prayAtaM dAkSiNyena pracalitaM pauruSeNa dUrIbhUtaM zIlena niHsyUtaM vratadhAraNAbhiprAyeNa, kiM bahunA ? ' agrasthAmiva cetasaH puraiva vyAlambamAnAM dRzorjalpantImiva rundhatImiva manA mandaM hasantImiva / nidrAmudritalocano'pi satataM tAmeva bhAvadevavRta 213
Page #457
--------------------------------------------------------------------------
________________ pazyatyasau, jAtAnalpavikalpakalpanavazAnmArgeSu geheSu ca // 1 // tatazca prajJApyamAno'pi sUriNA'nuziSyamANo'pyupAdhyAyena zikSyamANo'pi sAdhulokenAvagaNya sarveSAM vacanam aparyAlocyAyatimaparibhAvya hitAhitaM sarvathA yadbhavati tadbhavatviti vicintya saMcalito nijagrAmAbhimukhaM, prAptazca sthitastadudyAne jinAyatane, itazca-tasya jAyA nAgilA tatraiva samaye samAgatA gRhItadhUpakusumagandhAdipUjopakaraNA tadeva jinabhavanaM samamekayA brAhmaNyA kaTIvya vasthitabAlakayA. vanditaH sAdhubaddhyA bhavadevaH, pRSTazcAnena yathA-jAnItho yuvAmatrArjavarASTrakUTagRhavArtA ?, nAgi-1.01 vAlayoktaM-jAnIvaH, muninoditaM-kIdRzIm ?, tayA'vAci-tasya dvau putrAvabhUtAM, tau prabajitI, tatpitrozca / lokAntaritayoH prabhRtaH kAlaH, idamAkarNya manAm vimanAH saMvRtto'sau, tatastayA pratyapAdi-sAdho ! kiM vimanaskatAM karoSi ?, kiM bhavatastau te kimapi ?, so'bravIda-ahaM tayostanayo bhavadevanAmA jyeSThabhrA-1001 turbhavadattasyoparodhena pravrajyAM gRhItavAn, idAnIM ca sa mama bhrAtA paralokaM gataH ityahaM svapitrorjAyAyAzca smRtvA snehasAramihopeyivAn, zrutvA cedamacinti nAgilayA-sa eSa madIyo bhartA pravrajyAM mumukSu|vi lakSyate, mayA ca yAvajjIvameva puruSanivRttiH kRtA, pravrajitukAmA cAhamidAnI, tatkimatra karttavyam ?, Jain Education inte For Private & Personel Use Only Lall
Page #458
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrInavapadahabhogopa bhoga0 * 214 // Jain Education In athavA'vagacchAmi tAvadetasyAbhilaSitanizcayamiti saMpradhArya bhUyo'pyuvAca iyaM kasya gRhe tvayA pariNatiM ?, sa Aha-nAgadattasya yatastatputrikaiva nAgilA mayodUDhA, tatkathyatAM tadgRhakuzalavArttA'pi tayoditaM - kuzalaM tatra, tenA| bhANi- kiM paTI nAgilA zarIreNa karoti ca ( kathAM ) kadAcinmadAgamanAdisaMbaddhAM ?, nAgilayA nyagAdi-yadaiva bhavAn pravrajitastatprabhRtyeva sA sAdhvIsamIpaM yAtumArabdhA, tatra ca zuzrAva dharmaM pratipede'NutratAdIni cakre yAvajjIvikImabrahmanivRttiM samprati pravitrajiSuH sA tiSThati tvayA ca pratipAlitaM prabhRtakAlaM zrAmaNyaM taptamanekaprakAraM tapaH tadi - dAnImekAntAbhruvasya niHsArasyAsya jIvalokasya kAraNenaiteSAM ca mukhamAtrarasika kiMpAkaphala tulyavipAkapariNatInAmitarajanabahumatAnAM vivekilokatiraskRtAnAM viSayANAM nimittaM bhavazatasahasra durlabhamekAntikAtyantikasakalasukhasandohadAyijinopadiSTaviziSTa sarvaviratiratnamanarghyamupahatya vicitra mohaprakRtiprakaTatarataruni karaniruddhasadvivekacakSuHprasare prasaradanavarata jarAmaraNarogazokAdyAtaGkadarpitakrUrazvApadapracure pracuratarakhalalokaprayuktadurvAkya tIkSNakaNTakAkule kulakoTijanmaparamparA'tigupilavIrudhaduHkhasaJcAre saMsAramahAkAntAre nAtmA pAtayitavyaH, kiJca - |cintitamAtrairapi yairnara ke nipatanti dehinaH sadyaH / kasteSu ratiM kurute vipAkakaTukeSu viSayeSu ? // 1 // yeSAM nAgiloktima // / 214 //
Page #459
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhogeSu tRSNA, cetasi saMpadyate zarIravatAm / sA duHkhasahasrakarI saMsAravivRddhijananIva // 2 // varamazitaM tAlapuTaM ghoraviSaiH krIDitaM varaM saH / varamuSitaM saha ripubhiH na tu vihitA kAmakAmyA'pi // 3 // yasmAtAlapuTAdyAH janmakaM nAzayanti jIvAnAm / kAmecchA tu bhavAntarazateSvapi prANinaM hanti // 4 // evaM vipAkakaTutAmAlocya mune ! tvayA'pi viSayANAm / tadvAJchA'pi na kAryA jinazAsanazuddhabodhena // 5 // itthaM tayA'nuziSTo / vicintayAmAsa so'pi nijacitte / pazya kimetajjAtaM ? na gurugRhaM nApi pitRbhavanam // 6 // bhavatvevaM, tathA'pi / tAvannijajAyayA ca yAvajjIvantyA saha karomi darzanamiti vicintyoktamanena-darzaya tAvannAgilAm , agre yatsA bhaNiSyati tatkariSyAmi, tatastayoktam-ahameva sA, tato'sau manAg vilakSIbhUto lajjAsAdhvasAbhyAM samamevAlapantastanmukhAvalokanapUrvamitastato nirIkSamANo maunamAzrito bhUyo'pyAbhASito'nayA, yathA-kimevaM grISmamadhyandina lalATantapatapanamaNDalopatApitoSarapradezapravRttamRgatRSNikAvipralabdha iva marumArgapathiko gADhopArUDhabhogatRSNAtaralitahRdayaH zUnyacakSaHkSepaM dikSa vidhatse 1 na khalu viziSTadharmArAdhanamantaraNa prANinAmabhilaSitArthasaMsiddhiH kadAcidapi jAyate, tadraja gurvantikaM gRhItaprAyazcitto bhUyo'pi sajjIkuru saMyamazarIraM, maivameva nirarthakatAM naiSIzci Al Jain Education in
Page #460
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrInavapadavR. hamogopa bhoga0 // 215 // Jain Education In raparipAlitaM cAritraM, yato bhagnacaraNapariNAmAH prANino brAhmaNasuta iva bhavanti bahuduHkhabhAjanaM bhavadevenoktaM-ko'yaM brAhmaNasutaH ?, sA'bravIt zrUyatAm - ihaiva bhArate kSetre lATadezAlaGkArabhUtamasti bhRgukacchapattanaM, tatrAjanma dAridrayopadrutaH kurUpatAprApta prathamarekho revAdityanAmA brAhmaNo babhUva, tasyA''padabhighAnA devabrAhmaNaprasAdaprAptA yajJapatnI bhaTTinI, sA cauSThavahirnirgatadazanA paripiGgatAraviSamAkSI / lambodaravakamukhI vAmanakA kRSNavarNA ca // 1 // tAdRzyapyavinItA, kalahakarI vaJcanaikacittA ca / nityodvegavidhAtrI parivAdaparA bhaSaNazIlA // 2 // IdRzyA api tasyAH janitAH putryaH krameNa paJcadaza / sarvalaghucaikasuto revAdityena vipreNa // 3 // na caitAvataH kuTumbasya nirvAhameSa OM bhUrbhuvaHsvastatsaviturvareNya mityAdigAyatrImAtravidyo yAcanAmAtralabdhArthena karttuM zaknoti, atastathaiva bhaTTinyA sahAnIya vikrINAti dArubhArakAn vahatyudakaghaTAnIzvaragRheSu karoti kaNDanapISaNakacavarojjhanAdyanekanindyakarmANi bhrAmyati bhikSAm itthaM pravarttamAnasyAsthAticakrAma prabhUtaH kAlo, maraNaparyavasAnatayA jIvalokasya kadAciduparatA bhaTTinI, tadviyogadahana dahyamAnamAnasazca bhUtApahRtahRdaya iva sannipAtavicetanIkRta iva kiMkarttavyatAmUDhaH sthitaH kAniciddinAni anyedyucintitamanena - yasya dharmA " revAditya dRSTAntaH / / 215 (
Page #461
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education de rthakAmAnAmeko'pi na hi vidyate / ajAgalastaneneva, janmanA tasya ko guNaH 1 // 1 // tadidAnIM me sakalajantunikRSTasya priyapraNayinIviprayuktasyApuNyacaDAmaNermaraNameva zreyaH, athavA'kRtasukRtAnAM maraNenApi kiM ?, tasmAttAvadvidadhAmi nAnAvidhatIrthAvalokanaM teSu ca puNyasthAneSu snAto vidhUtapApo yadi maraNamArAdhayAmi tathA'pi na doSa iti vicintya yathAprApti pradAya kanyAphalalipsayA brAhmaNadArakebhyaH svaputrikAH samaM tena laghunA tanayena calitastIrthayAtrAyAM, laghukarmatayA ca kathaJcittathAvidhabhavitavyatAvazena jAtaM tasya kadAcitkacitsAdhubhiH saha darzanaM zrutastatsamIpe dharmaH pariNato bhAvasAraM, gRhItA dIkSA sahaiva putreNa pAlayatyudyatavihAreNa gacchatsu dineSu kSullako'pi prApto yauvanaM karttumArabdho vicitravikArAn, yAcituM pravRtto yatijanAnucitAnekavastUni, putrasnehAcca yatanayA saMpAdayati tatpitA, tathAhi - yadA vakti-Arya ! na zaknomi prathamAlikayA vinA''situM tadA tAmapyAnIya dadAtyAcAryAnujJayA, yadA grISmakAle bravIti-na pArayAmi ravikaranikarapratApamadhiSoDhuM tadA sUrInanujJApya kArayatyupAnatparibhogaM zirasi ca kalpaM, evaM ca mandapariNAmatayA pratidivasopacIyamAna vividhecchAnirvarttanenAnuvamAno'pi pitrA pitRsaGkezabhItyA dhAryamANo'pi sAdhubhirmadanazaradhoraNIvidhyamAnamAnaso nirlajjatAmavalambya
Page #462
--------------------------------------------------------------------------
________________ vRttam zrInavapada babhASe pitaram-Arya ! nAhamalamaviratikAM vinA sthAtuM, tato'sau tatpitA na yogyo'yaM cAritraratnamahAlAbhasya revAditya hamogopamoga0 anucitaH samyagjJAnanidhAnasya abhAjanaM sugateH pAtraM durgateH?, kiM bahunA, bhAvyamanenaihikAmuSmikAnekaduHkha-| dandoliniketanena, tasmAd vyutsRjAmyenamiti vicintayannabravIt-na tvayA naH kizcitprayojanaM. brjaatmyo.216|| Kgena tatra yatra kutrApi pratibhAti bhavato, vyutsRSTastvamasmatparigrahAt, ityAdyabhidhAya sAdhujanasamakSaM ) niSkAzitaH svagacchAt, tataH parityaktasAdhuliGgo'sAvapi bhogAGgopArjanAthaM karotyanekanindyakarmANi, na ca / varATikAmAtramapi kvApi prApnoti, kevalaM bhikSayA dinAvasAnasaMpAdyamAnodarapUraNAmAtrAhAro mahatA klezena ninAya kiyantamapi kAlaM, anyadA daSTaH sarpaNa Arttavazenotpede mahiSatvena, so'pi tatpitA tadIyavairAgyeNa vizeSeNa / paripAlya niSkalaGka zrAmaNyaM vidhyArAdhitamaraNaH samutpanno devaloke devatvena, saJjAtAvadhijJAnavijJAtatadvRttAnto dadarza mahiSabhavavartinamenaM mahAbhArAkAntaM kuTayamAnaM laguDAdibhiH, tataH saJjAtakaruNaH sutasnehena samAgatya martyalokaM vikRtya daizikavaNiyUpaM samupadarya vicitrabhANDApUritavikaTazakaTasamRhaM prabhUtArthapradAnena moca- // 216 // yAmAsa taM tatsvAminaH, tato'tibhArazakaTe niyojyainaM devazakyA tahahanAsAmarthyapatitaM ca vilokyAnekatotraka
Page #463
--------------------------------------------------------------------------
________________ zAlaguDAdiprahArajarjaritaM kurvannekato'nyato janakarUpeNa pratipAdayAmAsa, yathA 'kSAnta ! na zaknomi prathamAlikAM vinA''situmityAdi yAvannAhamalamaviratikAM vinA sthAtuM tato'sya punaH punastAmeva vacanaracanAmAkarNayato' bhadidaM cetasi-yathA zrutapUrvA mayeyaM varNAvalI, rUpaM caitadRSTapUrvamiva mamAbhAti, evamIhApohamArgaNagaveSaNaM kurvatastadAvaraNIyakarmakSayopazamena jAtaM jAtismaraNaM, tato vijJAtapUrvabhavavRttAnto gataH saMvegaM, sa viraktaH saMsAravAsasya, atrAntare prakaTita AtmA devena kRtA dharmadezanA pariNatA bhAvasAraM pratipannANuvrataH kRtabhaktapratyAkhyAnaH zubhadhyAnopagataH paJcanamaskAraparAyaNaH sthitvA dinadvayaM tRtIyadivase mRto jAtaH saudharmadevaloke devatvena mahiSaH, surastu / gataH svasthAnam / evaM ca jJAtvA durantaviSayA vivarjanIyA jinamatakuzalena, apica-paratrAmutra ca prApa, yathA'sau vipraputrakaH / dukha tathA vratabhraSTo, mA prApastvamapIdRzam // 1 // itthaM saMbodhito nAgilayA bhavadevasAdhutaH paramavairAgyaM, atrAntare nAgilayaiva saha samAgatAyA brAhmaNyAH sutena bhaNitA jananI, yathA-mAtaH ! mama vamanaM bhavitukAmamAlakSyate tadAnaya zIghraM kimapi bhAjanaM yena tatra vamitvA'timiSTaM pAyasaM punarbhIkSye, brAhmaNyoditaM-vatsa! naitaducitaM. yato'timiSTamapi yahAntaM na tatparibhujyate'zucitvAta, tacca zrutvA bhava Jain Education For Private 3 Personal Use Only ww.jainelibrary.org
Page #464
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrInavapadavRta hamogopabhoga 217 // devena cintitaM-suSThaktaM brAhmaNyA-yahAntaM na tatparibhujyate. mayA'pi vAntA viSayAstadidAnI kathaM puna- bhavadevajIva rabhilaSAmIti vicintya pratyAgatasaMvegaH satI preraNA bhavatyA suSTha pratibodhito'haM tvayeti pratipAda sAgaradattayan dattvA mithyAduSkRtaM nAgilAyA gato gurusamIpaM tatrAlocitapratikrAnto bhAvasAraM caritvA ciraM / tapo'nazananamaskArAdividhinA kAlamAse kAlaM viracya saudharmadevaloke zakasAmAniko devo jAtaH / itazca / hAtadIyapUrvabhavabhrAtA bhavadattajIvadevaH sthitikSaye cyuta ihaiva jambUdvIpe puSkalAvatIvijaye puNDarIkiNyAM nagayo. vajradattacakravartinaH prANapriyAyA yazodharAmahAdevyAH kriyamANeSvanekadevatAnAM vividhopayAcitazateSu vicitramantratantrAdyupAyeSu viracyamAneSu pracurabalikarmasu aputrAyAH putratvenotpede, garbhagate ca tasmin mAtuH samudramajjanakadohadotpAde tatpitrA vajadattacakravartinA samudra prakhyasItAmahAnadInayanapuraHsaraM tanmajjanakakAraNenApanIto dohado, nirvRttamAnasA ca krameNocitasamaye prasUtA sukumArapANipAdaM dArakaM, mAsaparipUttau ca tasya dohadAnurUpaM kRtaM sAga-31 radatta iti nAma, dhAtrIpaJcakapraticaryamANazca prApto dehopacayena kalAkalApena ca vRddhim upArUDho yauvanaM pUrvabhavAbhyAsena jananIjanakajinadharmakuzalatvena ca jAto jinazAsanabhAvitamatiH, pariNAyitazca pitRbhyAmudArarUpayauvana // 217 // Jain Education Internationa For Private & Personel Use Only jainelibrary.org
Page #465
--------------------------------------------------------------------------
________________ vijJAnakalAkalApazAlinI, mahAsAmantakanyAH samaM tAbhiH kadAcitprahelikApraznottarAdivinodena kadAcijina-10 bhavaneSu viziSTayAtrAsnAtrAdividhApanena kadAcinmanijanopadizyamAnasaddharmarahasyazravaNena kadAcitsakalajIvalo-11 kasAraviSayasukhaniSetraNena ninAya sukhenAnekavarSakoTilakSAn, anyadA ca sarvasattvAnandakArakaH samAjagAma prathamaghanasamayo, yatra-nipatadatucchanirantaradhArAjalapUrapUritapRthivyAm / nimnonnatA vibhAgA lakSyante naiva pathikajanaiH // 1 // haragalagavalacchAyairjaladairAcchAditaM tathA gaganam / udayAstamayau lokairyathA na VtaraNeH pratIyate // 2 // ninAthamivelAtalamazeSamanutApya mahiyoge'sau / kva nu yAsyatIti megho / garjeti tajjetumiva nidAgham // 3 // kSaNadRSTanaSTarAgAstaDillatAH khalajanasya bhavya iva / na tathA prakAzatoSaM janayanti yathA samadvegam // 4 // evaMvidhadhanasamaye'tikrAnte ca krameNa saMprAptaH / kamalavanabandhubha vikAzikAzaH zaratkAlaH // 5 // yasminnutphullakuvalayAkSI vikazitasatkumudahAsinI jAtA / anurAgAdbhUmivadhUH priyamiva labdhvA zaratsamayam // 6 // ucchalitavimalatArakadazanojjvalakiraNapUritadazAzam / hasitaM zAradalakSmyA sadyo nijadayitasaGga iva // 7 // IdRkSazaratsamaye sAgaradatto nijapriyAyuktaH / prAsAdazikharavartI krIDa Jain Education anal For Private Personel Use Only
Page #466
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrInavapada hamogopabhoga sAgaradattasya vairAgyaM // 218 // navalokayAJcake // 8 // vidrumavarNa kvacidapi zikhikaNThasamaprabhaM kacitkvApi / uttaptasuvarNanibhaM kutrApi zazAGkabimbasamam // 9 // itthaM vicitravarNakaramaNIyamadabhramAbhrasaGghAtam / kSaNamAtreNa vilInaM jJAtvA taM cintayAmAsa P // 10 // yathA'yaM meghasaGghAto, dRSTanaSTo nabho'GgaNe / tathA sAMsArikA bhAvAH, sarve'mI kSaNanazvarAH // 11 // tadeSa nocitA karta, kvacidAsthA vivekibhiH / kintu niHzeSasaddharmakarmaNyeva zivaprade // 12 // evaM cintayato'sya vilokya vairAgyavicchAyavadanakamalamuktaM sapraNayaM praNayanIbhiH-priyatama ! kimevaM mahatamAtreNaivodvigna iva virakta iva nirviNNa iva muniriva kRtamaunavrato lakSyase ?, sAgaradattenAbhANi-vilokya zAradaM meghamutthitaM gaganAGgaNe / / kSaNena vilayaM yAntaM, bhIto'haM bhavavistarAt // 1 // yataH-dehaH svajanasambandho, yauvanaM rAjyasampadaH / pazyatAmeva / saMsAre, dhvaMsamAyAnti dehinAm // 2 // tadanena zarIreNa, kSaNanazvaradharmaNA / jinadIkSAM gRhItvA cetkriyate nirmalaM tpH||3|| tadaiva janmasAphalyaM, manye'hamiti tadvacaH / zrutvA tA AhurevaM cehilambaH kriyate kimu ? // 4 // vijJAya yato dhIrAH paTupavanavidhUtajaladhijalataralam / jIvitamanidhanazivasukhakRtAbhilASAzcaranti tpH|| 5 // sAgaradattaH prAha-yadyevaM tarhi vimocya pitarau kurma evaM, tato gato mAtapitasamIpaM, mahAkaSTena mocayitvA''tmAnamamRta Jain Education in For Private & Personel Use Only allww.jainelibrary.org
Page #467
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAgarasUrisamIpe jagrAha saha priyAbhirdIkSA, svalpakAlenaivopAttadvividhazikSo'zeSazrutodadhipAraprApto nirmalollAsatAvadhijJAno nivezito guruNA nijapade, vyAjahAra ziSyagaNasaMparivRtaH pratibodhayan bhavyalokasaGkAtaM. itazca-bhavadeva-IN sAdhujIvo devAyuSkaM saudharmakalpe svocitamanubhUya sthitikSayeNa tatazcyutaH puSkalAvatIvijaye vItazokAyAM nagaryo / padmarathasya rAjJo vanamAlAyA mahAdevyA garbhe'vatatAra, tadanubhAvAcca sA dAnaparA sattveSu suprasAdA parijane vinItA gurupu anukUlA yatiSu dayAparA jIveSvadhikalAvaNyopacayenAtyantavirAjamAnadehAbhogA samajani, kadAcicca paripUrNadineSu vijAtA tanUjaM, niveditaM tajjanma priyaMvadAbhidhAnaceTayA rAjJaH, tena ca paritoSavazopajAyamAnaromAJcakaJcukodgADhamavatArya svAGgalagnAbharaNajAtaM dattamasyai, prArabdhaM ca mahAvibhUtyA va panakaM, tatra cAkSatapAtra [graM06000 | vastrAbharaNamAlyAdivyagrahastaH samAgantuM pravRttaH purajano, harSabharanirbharo gItanRttAdiceSTAH kartumArabdho vilAsinIsArthaH, apica-dIyamAnaghanadAnasamahaM. macyamAnabahabandhanageham / toSyamANavividhArthivizeSa, racyamAnagurudevasutoSam // 1 // evaMvidhavaInakaM nRpatirvAdaza dinAnyanuvidhApya / garbhasthite'tra zivamajani tena zivanAma tasya dadau // 2 // krameNa ca pravardhamAno dehopacayena samupAttaniHzeSakalAkalApaH prAptastAruNyaM saha vayasyairabhi Jain Education Indi a For Private & Personel Use Only ||vww.jainelibrary.org
Page #468
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrInavapada habhogopabhoga0. | ramamANasya prItyA jagAma kiyAnapi kAlaH, anyadA sakalasurAsuramanaSyavidyAdharAdilokapravartitavividhotsavaH zivakumArasamAyAto vasantasamayo, yatra-kokilakulakalaravagItajanitajananivahamAnasAnandA / sahakAramaJjarIreNuraJjitA bhAti madhulakSmIH // 1 // tasmiMzca zivakumAro nijamitravRndasamanvitaH krIDAnimittaM yayau candrakiraNodyAnaM, tatra cApazyat kanakaketo rAjJaH priyaGgazyAmAyA mahAdevyAH kanakavatIduhitaraM, yA ca-niHzeSAGgopAGgapratiSThitaprava-a ralakSaNazarIrA / apaharati mano nUnaM vilokitA munijanasyApi // 1 // tasyA darzanamAtreNaiva zivakumAraH smarazaraprahArajarjaritamAnaso vicintayAmAsa-yathA yathA'sau pravilokyamAnA, viveza me mAnasamastadoSA / tathA tathA cApaniveziteSuH, karotyanaGgo nikhilAGgabAdhAm // 1 // atrAntare tayA'pyaparAparataruvilokanakutUhalena paricaraNamAcarantyA candanalatAgRhAntarito mUrttimAniva makaradhvajo dadRze'sau, tadaH / nantaraM kusumaketuropapaJcakopaghAtavivazIkRtA sA'pi lakSitA sakhIjanena kathaMkathamapi nItA gRhaM / jJApitazcAyaM vRttAntaratajjananyAH tayA ca svabhartuH, tataH krameNa dvayorapi gADhAnurAgajAyamAnasaGgamAbhi- 219 // lASayoH kanakaketunA gatvA padmarathasamIpaM pradAya svasutAM zivakumArasya prazastatithikaraNalagnamuharteSu kAritaM mahA For Private 3 Personal Use Only
Page #469
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education vibhUtyA pANigrahaNaM, tayA saha viSayasukhamanubhavatA pariNItA anyA apyudagrayauvanA nirupamarUpalAvaNyAdiguNagaNopetA anekA mahAsAmantaduhitaraH, tAbhiH sahAnekaprakArajIva lokasAra krIDAvikAraparAyaNasyAnyadA samAjagAma zramaNasamUhasamanvitastannagaryAmeva sAgaradattasUriH, AvAsito lakSmInandanAbhidhAnodyAne, prArabdhaM ca tatra tena mAsakSapaNaM, itazca tasyAmeva nagaryamAsIt nijavibhavaparitulitavaizramaNaH kAmasamRddho nAma sArthavAhaH, tasyAnyadA bhoja - nasamaye samudapAdIyaM cintA, yaduta - asmatsadRzAH kecana dUraparityaktamaraNasaMtrAsaH / ajarAmarA ivoccaiH kurvanti dhanArjanaM mUDhAH // 1 // agaNitazItoSNabhayAstaranti jaladhiM dhanAzayA puruSAH / pravizanti ca bhaTasaGkaTasaGgrAme'tyantabhayajanake // 2 // kiM bahunA ? duSkarataramiha yattat sarvameva vibhavArthI / vidadhAti bhavati cAsau prahINalAbhAntarAyasya // 3 // apica - evaM kaSTopArjitamapi yadi tadbhavati sAdhulokasya / upakArAya dravyaM tad bhavetsaphalamevaitat // 4 // yataH - kiM pracurayA'pi lakSmyA tayA na yA yatijanopayogyA syAt / kRpaNaprANapriyayA saMsAravivRddhi - kAriNyA // 5 // evaM ca cintayato'sya bhavitavyatAniyogena samAjagAma mAsopavAsapAraNArthaM sAgaradattamunivaro gRhadvAraM dRSTaH pramodotphullalocanenAsau, anenAbhyutthAyAbhivandya ca pratilAbhitaH pravarddhamAna zubhAdhyavasAyena prAzu. 2
Page #470
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAgaradatta dezanA zrInavapadava. kaiSaNIyAhAraprakAraiH, atrAntare bhaktisamAgatairgaganatalavartibhirdevAdibhiH kRtA sahiraNyA gandhodakapuSpavRSTiH, habhAgopabhoga dmilitastatra sakalo nagarIlokaH, zivakumAro'pi janAdavagatatavRttAntaH samAgatastatra, vilokya yatIzvaraM pUrvabhavAnu. vedhena tadupari samutpannasnehAtizayo vavande bhAvasAraM, munistu dattvA dharmalAbhaM gRhItAhAro gatastadevodyAnaM, va zivakumAraprabhRtilokazca muhuH zreSThiprazaMsAM muhuH sAdhustutiM vidadhAno gatvA svasthAnAni punaH pAraNakAvasAne sAgaradattAcAryasya vandanAya yayau, pradakSiNAtrayakaraNapUrva praNamya bhagavatpAdAravindadvayamupavivaza ca svocitabhUpradeze, sRriNA tu dharmalAbhapuraHsaraM saMbhASyainamArabdhA dharmadezanA, yathA-bho bho ! janmajarAmRtyurogopadrutadehinAm / zaraNaM nAsti saMsAre, muktvaikaM jinazAsanam // 1 // etadArAdhanApUrva, dagdhvA karmavanaM yataH / vilaya / bhavakAntAraM, prAptA mokSaM mahAdhiyaH // 2 // apica-yathA jIvadayA'mutra, proktA jIvAdivistaram / prarUpya sadupAyena, tathA nAnyatra kutracit // 3 // ata evaitacchAsanavyavasthitAH-na khalu na khalu santaH sattvavanto'lpavIryAna, nijasukhalavalobhAdehino duHkhayanti / madamalinakapolastuccha meraNDadaNDaM, zrayati kimu karIndro gaNDakaNDUyanAya ? // 4 // etadAkarNya zivakumArazcintayAmAsa-satyamidamupadiSTaM bhagavatA, kevalaM paripUrNa jinAjJAkaraNamantareNa na / U BRON Jain Education Interi ! For Private Personal use only w.jainelibrary.org
Page #471
--------------------------------------------------------------------------
________________ jIvadayA nirvAhayituM pAryate, na ca gRhasthAvasthAyAM saMpUrNajinAjJA saMpAdayituM zakyA, tatpitarau mocayitvA karomi / vratopAdAnaM, kiJca-na tathA mama pitrorapyupari snehA yathA sakRd dRSTe'pyatrAcArya, ato vratagrahaNe mamaitatsevA nirvinA / saMpatsyate, apica-etAvato mahAsnehAnubandhanibandhanasya mamaitaddarzane nayanamanaHsukhasandohAnubhavasya kiM kAraNadmiti praSTavyo bhagavAniti paryAlocya kathAvicchede vijJaptaM zivakumAraNa-bhagavan ! kiM kAraNamatitRSNo'haM yuSmadarzanasya ? yatazcirakAlaviyuktasahodaramivAvalokya bhavantaM pravarddhamAnasnehAmRtena sicyamAnasyeva mama manaH paramAnandasandohamanubhavati, bhagavatA ca vihitAvadhijJAnopayogena vijJAya kathitaH pUrvabhavavRttAntaH / ke tato'syehApohamArgaNaparAyaNasyodapAdi jAtismaraNaM, tataH saMjAtayathA'vasthitAvabodho babhANa sUri-prabho ! al evametad yathA''diSTaM pUjyapAdaiH, tadidAnImApRcchaya pitarau mocayitvA tatpA dAtmAnaM karomi / bhavatsamIpe jinadIkSAgrahaNena janmasAphalyaM, AcAryeNoktaM-devAnupriya! mA pratibandhaM vidhAsIH, tato vanditvA guruM praviSTo nagarI, babhASe ca jananIjanako, yathA-zruto mayA'dya sAgaradattagurusamIpe jinendradezito dharmaH, tato viraktaM me viDambanAmAtrasArasya kiMpAkaphalatulyapariNateArakAdibhavAsAtopacayahetorviSayasyopari For Private Personal Use Only Jan Education in
Page #472
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhInavapada6 hamogopabhoga cetaH, ato visarjayata mAM yena sAgaradattasamIpe bhavabhayapraNAzinI svIkaromi pravrajyAM, tacchrutvA mUrchayA chinna- zivakumAra vairAgya mUlastambAviva drumau nipetaturbhuvaH pIThe tau zokAkulamAnasau-kathaJciccetanA labdhvA, prAhatustanujaM prati / dvitI. yavAraM no vatse !, bhAvaNIyamidaM vacaH // 2 // tatastadAgrahaM jJAtvA, maunamAdAya saMsthitaH / sarvasAvadyasaMtyAga-6 susthitstyktbhojnH|| 3 // tato jananIjanakAbhyAM bhaNito'pi yadA na bhuGkte na cAnyasya kasyacidvacanaM vidadhAti tadA''dAyito dRDhadharmanAmA tIrthakarazAsanAnuraktaH paramazrAvakaH zreSThiputraH, samAgatazca bhaNito, yathA-vatsa ! zivakumAra AvAbhyAM pravrajyAgrahaNaniruddho maunamAzritya sthito bhoktumapi necchati, anena ca zokAvegena nirmUlamunmUlyata ibAsmannanaH, tadantaHpure bhavanodare vA yatra tatra sthitaM zivakumAramAbhASya bhojaya kenApi prakAreNa,kal tenoktama-evaM karomi, tato gato'sAvantaHpuravyavasthitasya tasya samIpaM vidhAya naiSedhikI pratikramyeryApathikI dattvA dvAdazAvarttavandanakamanujAnIta mAmiti bruvANaH pramRjyocitabhUmimAsInaH zivakumArAntike, tena cintitam-aho ! asAvibhyaputraH sAdhuvinayaM mama prayujyopaviSTastatpRcchAmyenaM, tataH pRSTo'sau, tenApyuktaM--gAvasAdhubhavAMstena mayA'yaM " tava vinayaH prayuktaH, punarbhaNitaM ca-yathA kiM nimittaM tvayA bhojanaM parihataM ?, zivakumAreNoktaM-mayA tyakto / 221 // Jan Education International For Private Personel Use Only
Page #473
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education Inte yAvajjIvaM gRhe vAso gRhItA ca bhAvapravrajyA, dRDhadharmeNoktaM- kumAra ! yuktamidaM, kevalamAhAratyAgo nocito, yataH AhAramUlaM zarIraM zarIramUlo dharmoM dharmamUlAca mokSasukhaprAptiH tadaGgIkriyatAmAhAraH, tenoktaMyadi yatijanayogyaH saMpadyate tadA'GgIkriyate, dRDhadharmeNoktaM - ahaM sampAdayiSyAmi bhAvasAdhobhavatastaM, yataH kuzalo'hamAhArakalpyA kalpyavicAre, tataH pratipannamanena, kevalaM yAvajjIvaM mayA SaSThabhaktenAzitavyaM, tadante cAcAmlena pAraNIyaM tato'sau saMpAditavAnasyaivaMvidhaM SaSThAt SaSThAdAhAraM tatpitrozcAkathayad yathAbhojitaH kumAraH, tatastuSTAbhyAM kArito nagaryo pradhAnotsavaH, upavAsadivaseSu ca karoti jIvAdipadArthavicArasArAmasau dezanAM, evaM ca tiSThato'sya kurvantyanekaprakArAn kSobhaNopAyAn sakalatrAdilokAH, na ca kSubhito'sau mahAsatvaH tataH SaSThAtSaSThAjjaghanyena, sovIrodanapAraNaH / yApayAmAsa varSANi sa dvAdaza tapazcaran // 1 // brahmacArI gRhastho'pi, vidhAyArAdhanAmasau / mRtvA'nyadA brahmaloke, vidyunmAlI suro'bhavat // 2 // tasmi caturdevIparivRto devalokocitaM sukhamanubhavaninAya daza sAgaropamANi, samprati ca saptadinamivaziSTamAyurupabhujyaiSa vRSabhadattazreSThino dhAriNIbhAryAyA dharmaghoSasUrisamIpeopaviSTasya siddhaputrasya jambUddIpanibandhanaM jambUvRkSapRcchAvasAne ke Www.jainelibrary.org
Page #474
--------------------------------------------------------------------------
________________ vRttaM .222 // zrInavapada- vihitaputrajanmapraznAyAH siddhaputrAdiSTa evaM siMhasvapnasUcito jambUnAmA tanUjo bhUtvA prAptayauvano mahebhyakanyakA anAhatadeva bhogA | aSTau pariNIya tAzca karSakAdidRSTAntAnupadarzayantIstatpratyuttarakarikalevarAyudAharaNaiH pratibodhya prabhavarAjaputraM ca paJcazatasaGkhyacauraparikaritaM prajJApya bhagavataH sudharmasvAmigaNadharasya pArzve gRhItvA pravrajyAM kSapakazreNisamArohaNapUrva - kevalajJAnamutpAdya siddhi yAsyatIti, na cAta UrdhvaM kazcitkevalajJAnamutpAdayiSyati, ato bhaNitaM mayA, yathA etasmin sure vyavacchetsyati kevalam / yacca parihIyamANAtayo devAzcyavanasamaye bhavanti, ayaM tu nijatejasA sUryadvAdazakamapi paribhavatIti pRSTaM tatra zivajanmaviracitamahAtapazcaraNaphalametat, etacca bhagavato mahAvIH | rasya zreNikAgre nivedayataH zrutvA vacanaM jambUdvIpAdhipo jambUvRkSavihitanivAso'nAdRtAbhidhAno devaH aho ! mamottamaM kulamiti tripadyAsphAlanapUrva jambUvRkSahasto'nekayakSayakSiNIparivAro nartitumArebhe, tataH zreNikenoktaM-91 ka ko'yaM kiMnimittaM ca nRtyati ?, bhagavAnuvAca-zreNika ! zRNu-atraiva nagare babhUva mUrtimatirnAmebhyaH, tatputrau vRSabha dattajinadattAvabhUtAM, tayozca jinadatto'tivyasanI vRSabhadattazca ziSTaH, tataH pitrA sa eva gRhasvAmI vihitaH, ita- B // 222 // razca niSkAzitaH sakalajanasamakSaM svagRhAta, tato'sau dyUtAdiprasaktaH kadAcid dyUtazAlAyAM dyUtakAraiH samaM ramamANa-|| For Private Personal Use Only Jan Education Internationa
Page #475
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education kacidvisaMvAde hataH kSurikayaikena dyUtakAreNa marmadeze, jJAto vRSabhadattena netumArabdhaH pratijAgaraNAya svagRhaM, na ca gato'sau, tatastatraiva dattAnazano namaskArAdyArAdhanAkAraNapUrva niyamita upAdi jambUdvIpasvAmI yakSanikAye'nAdRtanAmA yakSaH, ayaM cAtmIyabhrAtRjasya jambUsvAmino bhAvinIM kalyANamAlikAM nizamya harSAtirekAdevaM nRtyati punaH zreNika uvAca - bhagavan ! vidyunmAlidevasya prAgjanmagururjanmAntarabhrAtA sAgaradattAcAryoM vratamanupAlaya kva gataH ?, svAminA niradezi - utpAdya vimala kevalamavabodhya viziSTabhavyasaGghAtam / siddhipurIM samprApto vyapagatakarmA mahAtmA'sau // 1 // prakRtopayogizivabhavasambandhenAtra lezataH kathitam / caritaM jambUnAmnastaccaritAdvistaro jJeyaH // 2 // uktamurabhogaparibhogaparimANakaraNe guNadvAram adhunA'syaiva yatanAdvAramucyate I jattha bahUNaM ghAo jIvANaM hoi bhujjamANaMmi / taM vatyuM vajjejjA aippasaMgaM ca sesesu // 80 // 6 , yatra yasmin vastunItyAdyarthasambandhAdgamyate ' bahUnAM pracurANAM 'ghAtaH vinAzaH 'jIvAnAM prANinAM ' bhavati jAyate ' bhujyamAne ' AsevyamAne 'tahastu taM padArtha ' varjayet pariharet, 'atiprasaGgaM ca ' ati
Page #476
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrInavapavaH hamogopabhoga0 // 223 // zayAsaktiM ca ' zeSeSu ' anyeSu, etaduktaM bhavati-yatra vastuni trasasaMsaktaphalAdau bhujyamAne prabhUtasattvavyApanti-satanA'ti cArAzca stadvastveva parihArya, zeSe tvasaMsakte'lpapApe puSpaphalAdau nAtyAsaktiH kAryeti gAthArthaH // aticAradvAramidAnIm- gA. 80-1 sacittaM paDibaddhaM apauladuppauliyaM ca AhAraM / / tucchosahINa bhakkhaNamiha vaje paMca aiyAre // 81 // ___ iha gRhItopabhogaparibhogavataH zrAvaka utsargeNa niravadyamevAhAramabhyavaharati, tadaprAptau kRtAdidoSaduSTamapi nizcetanaM, tadasaMbhave tu bahubIjAnantakAdirahitaM sacittamapi, yastu prathamameva sacittamanAbhogAdibhirabhyavaharati tadapekSayA'mI aticArAH saMbhAvyanta ityata ucyate- sacittaM' sacetanaM mUlakandAdi, tathA pratibaddhaM / saMbaddha svayamacetanameva cetanAvavRkSe gundAdi parakraphalAdi vA, tathA 'apaula' tti apakkama(kaMsa)cittaM canmalata evAgninA na saMskRtaM 'duppauliyaM ca 'tti duSpakaM ca-aIsvinnaM, AhAramiti sarvatra yojyate, tena sacittamAhAraM sacittapratibaddhamAhAramityAdi, tucchA:-asArA auSadhayastucchauSadhayo yAsAM bahatarabhakSaNe'pi pa ra ... 223 // va tRptiH yathA cabalakavallaphalIprabhatayaH tAsAM tucchauSadhInAM 'bhakSaNaM' abhyavaharaNaM 'iha ' vrate 'varja-1 Jain Education Interne For Private & Personel Use Only Wjainelibrary.org
Page #477
--------------------------------------------------------------------------
________________ yet| tyajet 'paJcAticArAn / paJcasaGkhyavratavirAdhanAvizeSAn , atra kazcidAha-yadyutsargataH sacittavarjakaH / zrAvako bhavati tadA sacittAhAreNa tasya bhaGga eva bhaviSyati, kathamaticAratvamatra ?, ucyate, yastu prathamamevetyAdinaivAsya prativihitatvAt tathAhi-yo'nAbhogasahasAkArAbhyAmatikapAdibhirvA sacitte pravartate tasya tarjakasyApyaticAratvaM, sacittapratibaddhAhArasya tvanyathA'pya-icAravaM saMbhAvyate, yadA'sthikaM tyakSyAmi kaTAtu bhakSayiSyAnItibuDhyA pakvakharjUrAdiphalaM mukhe prakSipati tadA''bhogenApi vratasApekSatvAtsacita pratibaddhAhArAticAraH, aparastvAhaapakvauSazyaH sacetanA acetanA vA?, yadi sacetanA tadA sacittapityAdipanaivoktArthatvAtpunarvacanamasaGgataM, athAcetanAstadA ko'ticAro ?, niravadyatvAttadbhakSaNasyeti, atrocyate, satyametata, kintvAcAvaticAraulI sacetanakandaphalAdiviSayau itare tu zAlyau(lyAyau SadhiviSayA iti viSayakRto bhedaH, ata eva mUlasUtre 'appauliosahimakkhaNayA ' ityAyuktaM, aticAratvabhAvanA tvanAbhogAdinA kAryA, yahA kaNikkAdarapakvatayA saMbhavatsacittAvayavasya SiSTatvAdinA'cetanamidamitibuddhyA bhakSaNaM vratasApekSatvAdaticAraH, duSpakauSadhibhakSaNaM tu pRthukAderduSpakvatayA saMbhavatsacetanAvayavasya pakvatvAdacetanamitibuddhayA bhuJjAnasyAticAro, nanu tucchauSadhayo'pakkA duSpakvAH samyakpakkA vA ? Jain Education inte For Private Personal Use Only
Page #478
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrInavapada hamogopabhoga0 // 24 // yadyAdyapakSau tadA tRtIyaturyAbhyAmevAsyoktatvAtpunaruktatvadoSaH, atha samyak pakkAstadA niravadyatvAdetadbhakSaNasya nAticAra- aticArAH tvam, satyaM, kintu yathA''dyahayottaradvayayostulye'pi sacittatve'nauSadhyauSadhikRto vizeSaH evamatra sacetanatvauSadhitvAbhyAM / samatve'pyatucchatucchatvakRto vizeSaH, tatra ca komalamudgAdiphalIphalikAkhAdakodAharaNapratItaviziSTatRptyakArakatvena | tucchAH sacetanA evAnAbhogAtikramAdinA bhuJjAnasya tucchauSadhibhakSaNamaticAraH, athavA'tyantAvadyabhIrutayA'citAhAratA'bhyupagatA, tatra ca yattRptikArakaM tadacetanIkRtyApi bhakSayatu, sacetanasyaiva varjanIyatvAbhyupagamAta, yatpunastRptisampAdanAsamarthA apyauSadhIlaulyanAcetanIkRtya bhuGkte tattucchauSadhibhakSaNamaticAraH, tatra bhAvato viratervirAdhitatvAd dravyatastu pAlitatvAd, evaM rAtribhojanamAMsAdivateSvapyanAbhogAtikramAdibhiraticArA bhaavniiyaaH| yahA'zane'nantakAyasammizraM pAne madyAdipAnaM khAye vRntAkAdi svAdye trasasaMsaktatAmbUlapatrAdi gRhItopabhogapa | ribhogavratena zrAvakeNa tyAjyamatastadAsevane'pyanAbhogAtikramAdinA kasyacitkecanAticArA vAcyAH, vicitratvAitasya gAthoktasacittAdipadAnAmupalakSaNatvAditi gAthA'rthaH // atigatamaticArahAraM, bhaGgavArasyeto'vasarastatreyaM gAthA-- 224 Jain Education inte For Private Personel Use Only aw.jainelibrary.org
Page #479
--------------------------------------------------------------------------
________________ duvihaM tiviheNa guNavayaM tu ghettaNa dei uvaesaM / ahiyaM vA paribhaMjaDa jANato to bhave bhaMgo // 82 // 'dvividhaM trividhena ' na karomi na kArayAmi manasA vAcA kAyenetyevaMbhaGgakena 'guNavataM' prastAvAdupabhogaparibhogaparimANalakSaNaM, tuzabdo bhaGgakAntaragRhItasyApyasyopadezadAnAdinA bhaGga iti vizeSaNArthaH, 'ghettUNaM tital gRhItvA upAdAya ' dadAti ' vitarati 'upadezaM' tadviSayaM, yathA kurutedaM yUyaM, 'adhika vA' argalaM vA gRhItapramANApekSayA 'paribhute' abhyavaharati 'jAnAnaH' avabudhyamAnaH 'to'tti tataH 'bhaveGgaH ' jAyeta vratavinAzaH, etaduktaM bhavati-dvividhatrividhabhaGgakena rAtribhojanamAMsabhakSaNAdiniyamamAdAya yo jAnAna evAnyasmai rAtrI bhujhva pizitaM vA khAdetyAdyupadezaM dadAti svayaM vA gRhItapramANAtirikta bhute tasyaitadratabhaGga eva, AkuTTipravRttasvAditi gAthArthaH // bhAvanAdvAramidAnIm malamailajunnavatyo paribhogavivajio jiyaannNgo| kaiyA parIsahacamU ahiyAsaMto hu viharissaM // 83 // For Private Personal Use Only
Page #480
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrInavapakyU habhogopabhIma0. malena malinaM malamalinaM- mAlinyopahitaM jIrNa ca-purAtanaM vastraM-vAso yasya sa malamalinajIrNavastraH bhaMgobhAvanA paribhogena-racyAdiviSayasevAlakSaNena vizeSeNa-manovAkAyaiH kRtakAritAnumatilakSaNairvarjito-rahitaH paribhogaviva. cagA.82-83 rjitaH, yahA paribhogo vivarjito yeneti bahuvrIhiH, na cAtra ktAntasya pUrvanipAtaH preyaH, agnyAhitAdiSu darzanAta, tathA jitaH--parAbhUto'naGga:-kAmo yena sa jitAnaGgaH, vizeSaNahAreNa paribhogavivarjitatve hetureSaH, bhAvanA caivaMparibhogavarjitaH kutaH ?, yato jitAnaGgaH, yahA paribhogavivarjita ityanena madanakAmarahitatvamuktaM, jitAnaGga itya nena stricchAkAmatyAgaH, evaMbhUtaH san 'kadA ' kasmin kAle karmanirjarArtha pariSoDhavyAH parISahAH-kSutpipAsAdayo / dvAviMzatiH, yaduktam-"khuhA pivAsA sIuNhaM, dNsaacelaa'rithio| cariyA nisIhiyA sejjA, akkosa vaha jAyaNA / // 1 // alAbha roga taNaphAsA, mala sakAraparIsahA / paNNA aNNANa sammattaM, iya bAvIsa parIsahA // 2 // " eta evAtidurjayatvAt camUH-senA parISahacamUstAm ' ahiyAsaMto tti adhiSahamAnastayA'bhajyamAna iti bhAvArthaH pUraNe vihariSyAmi / vicariSyAmi, susAdhukriyAyukto gurubhiH saha saMyamAnuSThAnaparAyaNaH kSudhAdiparISahAcyAvitasattvaH / kadA cayA kariSyAmIti bhAvaneti gAthArthaH // uktaM navamaM dvAraM, tatpratipAdanAccopabhogaparibhogAkhyaM se Jain Education internal! For Private Personal Use Only
Page #481
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education In dvitIyaM guNavataM, sAmpratamanarthadaNDAkhyatRtIyaguNavratasya prastAvaH, tadapyetaireva navadvArairvAcyam, ataH prathamena tAvadAha dhammadiyA kajaM taM tu hoi aTThAe / aahi tu viraha guNavvayaM taiyaM // 81 // ihArthadaNDaprarUpaNAyAM tadviparyayarUpo'narthadaNDaH sukhAvaseyo bhavatItibuddhayA pUrvArddhenArthadaNDaM prarUpya zeSe - NAnarthadaNDAtidezapUrvaM prastutaguNavratasvarUpamAha - dharmendriyasvajanazabdAnAM kRtadvandvAnAmarthazabdena bahuvrIhiH, tato'rtha - zabdo dvandvAtparasthaH pratyekaM saMbadhyate, dharmArthamindriyArthaM svajanArthamiti, tatra dharmo - jinabimbacaityAlayAdikAraNAdirUpaH puNyavyApAraH prANisArthadurgatipAtavAraNa sugatisthApanAbhyAM tadarthaM tatprayojanaM, indriyANi - sparzanAdIni, tattuSTinimittaM sparzAdiviSayA apIndriyazabdena vivakSitAH, viSayaviSayiNorabhedopacArAt, tatprayojanamindriyArtha, strIbhojanatAmbUlAdyarthamiti tAtparya, svo janaH svajana:- pitRmAtRbhrAtrAdistannimittaM svajanArthaM, pitrAdipuSTyAdikRte iti hRdayaM, ' jaM kajjaM ' ti yatkArya dalAnayana pRthvIkhanana kRSivANijyarAjasevA karaNAdi zakyAnuSThAnarUpaM vidhIyata
Page #482
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrInava0 bRha vRttau ana rthadaNDe / / 226 / / Jain Education Int iti zeSaH ' taM tu hoi aDAe' tad ' bhavati jAyate'rthAya - sArthakaM - saprayojanamarthadaNDa ityarthaH, 'vivarIyaM tu - tti viparItaM yattrayANAmekamapi na sAdhayati, tuH punararthe anarthAya - niSprayojanamanarthadaNDa iti yo'rthaH, tRNalatA |chedana kukalAzamAraNAdivat ' tavtrirai guNavtrayaM taiyaM ' ti tasya anarthadaNDasya viramaNaM viratiH - parihAraH, kim ? | guNavratam - anarthadaNDavratanAmakaM tRtIyaM 'tiSNi guNavvayANi, taMjahA - disivtraya' mityAdisUtrakramaprAmANyAt tRtIyasthAnavartti svarUpato jJeyamiti zeSa iti gAthArthaH // ito'syaiva bhedadvAragAthA - pAvovaesa 1 hiMsayANa 2 avajhANa 3 gurupamAyariyaM 4 | yA aNatthadaMDasa huMti cauro jiNakkhAyA // 85 // pApopadezaM hiMsrapradAnaM apadhyAnagurupramAdAcaritamiti apadhyAnaM ca gurupramAdazca tayorAcaritam - AcaraNam | apadhyAnagurupramAdAcaritaM pApopadezazca hiMsrapradAnaM ca apadhyAnagurupramAdAcaritaM ceti punardvandvastasya ca svapadapradhAnatvAdAcaritazabdasya pratyeka sambandhanAdapadhyAnAcaritagurupramAdAcaritalakSaNabhedadvayAkSepAd, bhedAH ' vikalpAH ' anarthadaNDasya * aprayojanaprANAtipAtAdivyApArasya bhavanti jAyante " catvAraH * svarUpabhedadvAre gA. 84-5 / / 226 // Talww.jainelibrary.org
Page #483
--------------------------------------------------------------------------
________________ catuHsaGkhyAH 'jinAkhyAtAH , sarvajJoditA iti gAthAsakSepArthaH, vizeSArthastvayaM-pApopadezo nAma niSkAraNamAbhIrAdilokasya kathaJcijjalpasaMbhave bAhyantAM zakaTAni damyantAM gorathakA ArabhyantA kRSikarmANi pravartyantAM vivAhAdyutsavA ityAdirUpapraraNaM hiMsrapradAnaM viSAgnizastrAdivitaraNam , apadhyAnAcaritaM cAtaraudracintAnugataM, yathA-jAyantAM mama lakSamyaH saMpadyantAmabhISTazabdAdyAH / mriyatAM vairikavoM bhadraM vA yanmRto'yamiha || // 1 // gurupramAdAcaritaM tu guDaghRtatailAdiduHsthaganAdikaraNaM madyAtavyasanaviSayalAmpaThyakaSAyavazavartitAdi / vA, eteSu ca nidarzanAni siddhAntasiddhAnyapyatra sUtre nopAttAni vistarabhItyA, asmAbhistu sthAnAzUnyAthA likhyante, tatra pApopadeze yathA'rimardanarAjena taDAgaH khAnitaH, tatra ca jalaM nAvasthitiM dhatte anekeSvapyupAyeSu vidhIyamAneSu, anyadA koraNTakanAmA kapAlabhikSunaimittiko rAjasabhAmupasthitaH, rAjJA cAsau pRSTaH-yathA kena vidhinA'smatkAritasarasi pAnIyasthairya saMpatsyate ?, tenoditaM-yadi kapilakezo viSamadanto vakranAso bRhatkarNazca brAhmaNo'tra dIyate tata udakamatrAvatiSThate, napeNa ca tadarthinA tathAvidhapuruSAnayanAya niyuktAH svabhatyAH, na ca taistAdRzaH ko'pi prAptaH, samAgatya niveditaM narendrAya, gaditaM caikena-deva ! yathoktagaNo'yameva vidyate, tataH sa For Private Personal Use Only Plwjainelibrary.org Jain Education intITE
Page #484
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 227 // zrInava0bRha eva tatasthAnayogyaH, AdiSTo narapatinA, nIto niyuktakainihatastatra, tataH-pApopadezavIkSitadoSaH pratyakSameva pApopadeze vRttau ana kapAlabhikSu rthadaNDe kazcidapi / nijagAda janasyAgre vairAgyasamAgatasvAntaH // 1 // yathA-hitaM na vAcyaM tvahitaM na / vRttam vAcyaM, hitAhitaM naiva ca bhASaNIyam / koraNTako nAma kapAlabhikSurhitopadezAdvivaraM praviSTaH // 2 // a hiMsrapradAne viSa tAvadudAharaNam-ekasyAzcaurapallyAH taskarA vinirgatya kvacitsthAne dhATI pAtitavantaH / tataH prabhUtaM godhanaM gRhItvA svasthAnamAgantuM pravRttAH, antarAle cAstaMgamanavelAyAM prAptA grAmamekaM, tatra kecidrAmamadhyaM madyamaNDakAdinimittaM gatAH kecicca bahireva lAvakAdivyApattiM kRtvA mAMsaM praguNitavantaH, tadA ca teSAmitthaM manaHpariNAmo'bhavada-yadi madhyagatA mAryante tadA'smAkameva kevalAnAmidaM godhanaM bhavati, madhyagatAnAmapyayameva saGkalpo'bhavada-yadi dvAravarttino vinAzyante tadA'smAkameveda godhanaM jAyate, 5 tata ubhayairapi parasparamAraNAdhyavasAyena svasvapArzvavartimadyamaNDakamAMseSva ImAneSu viSa prakSipya rAtrau goSThI kRtA, samarpitaM ca vasvapadArthAI viSasaMyojitaM parasparaM, ladAsvAdanena ca prAptA maraNaM, tanmadhye ca kaizcidrAtribhojananivRttiH kRtA'bhUt te tatra na mRtAH godhanasya ca tasya svAmino babhavaH, saJjAtadharmapratyAvAzva vizeSeNa vratAdyadyatA For Private & Personel Use Only Paw.jainelibrary.org
Page #485
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education bhUtvA sugatibhAjanaM saMvRttA iti / agnau tu dRSTAntaH - zrAvastyAM nagaryA jitazatruputraH skandakAbhidhAnaH kumAro babhUva, tadbhaginI purandarayazAH sA ca kumbhakArakaTanagarasvAminA daNDakinA rAjJA pariNItA, kadAcicca jitazatrusamIpaM samupAgataH pAlakanAmA purohito nAstikavAdI, nAstikamArgaprarUpaNAM kurvANaH skandakumAreNa sArvajJa|matAvadAtabuddhinA niSpRSTapraznavyAkaraNaH kRtaH pradviSTo babhUva, niSkAzito jitazatruNA, bhavitavyatAvazena gato daNDakipArzva, skandakastvanyadA munisuvratasvAmyantike saJjAtavairAgyo rAjaputrapaJcazataparivAraH pratipede dIkSAM krameNa gRhItadvividhazikSo gItArtho nivezitaH sUripade, tAnyeva pazca zatAni rAjaputrANAM saMpannA ziSyasampat, vijJapto'nyeyuH | svAmI skandakAcAryaiH - yathA bhagavan ! vrajAmi yuSmadanujJayA purandarayazaH prabhRtipratibodhanAya kumbhakArakaTanagaraM, bhagavatA'pi munisuvratasvAminA niradezi - prANAntikastatropasargaH tenoktaM- kimArAdhanAphalo virAdhanAphalo vA ?, tIrtha| kareNoditaM tvAM muktvA zeSANAmArAdhanAphalaH, tatazcalito'sau tatra svAminamabhinamya, pAlakenApi kathaJcittadAgamanamababudhyAnAgatameva sAdhuyogyodyAnabhUmau nikhAtAni nAnAvidhAyudhAni, prAptAzca krameNa vikAlavelAyAM tatra sUrayaH, purandara| yazAzca tadAgamanamavabudhyAnandabharanirbharA tAM zarvarImane ka manorathazatairativAhya prabhAtasamaye samaM rAjJA gatA vandanArthe, vidhi
Page #486
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrInava0gRhavRttau ana thadaNDe // 228 // vadabhivandya ca dattavatI kambalaratnamAcAryANAM, sUribhirapi tadvipAdya kRtAni niSadyApAdaproJchanAni, rAjA purandarayazAH pauralokazca sUrisamIpa eva dharmadezanAzravaNenAtivAhya kiyatImapi kAlavelAM gatAH svasthAnaM, tatra ca raho vyava | sthitasya rAjJo vijJaptaM pAlakena -deva ! zramaNakAbhAsa eSa skandako vrataparAbhanaH samamamAbhiH sAdhuveSavizvasanIyai rAjaputraiH purandarayazodevI saGketito bhavadrahaNArthamAyAtaH, yadi na pratyeSi tadA'valeokayaitadAvAsabhUmau nikhAtazastrasamUhaM tato bhUpAlena tadvacanamaMsabhAvyamavadhArayatA pratyayitanaravyApAraNena satyApite zastrasamUhe kopavazAt pAlaka | evAdiSTa :- yathaiteSAM bhraSTAcArANAmucitanigraheNa tvameva nigrahaM kuru, tato bhUmipateretadvacanaM labdhvA sa pApAtmA | rAtrAvevAnAyya manuSyapIlanayantrANi pIlitumArebhe vratinaH, AcAryastu so'yaM bhagavantIrthakarAdiSTaH prANAntika upa| sarva upasthito bhavatAmiti samyagbhAvena sahyatAm " akkosahaNaNamAraNadhammanbhaMsANa bAlasulabhANaM / lAbhaM maNNai dhIro jahnuttarANaM alAbhaMmi // 1 // " iti siddhAntArthamanusmaradbhirbhavadbhiriti pratipAdya svasAdhUn kArayAmAsa AlocanAvatoccArakSApaNAdividhiM kiM bahunA ?, saMpAdayAmAsa teSAM bhAvasamAdhiM tatastena pIlyamAnAnAmamISAM pravaImAna vizuddhAdhyavasAyasamupArUDhakSapakazroNekSapitaghAtikarmaNAmudapAdi kevalaM tatkSaNameva samullasati jIvavIryA Jain Educational nal agnidAne skanda vRtamaM // 228 //
Page #487
--------------------------------------------------------------------------
________________ natirekasamAsAditazailezyavasthAnAM ca samajani nirvANagamanaM, sakalasAdhuparyante ca laghukSullakapIlanodyataM pAlakaM babhANa ! sUri:-yathaite bhavatA matsAdhavaH paJcazatasaGkhyAH pIlitAH, kevalaM saMhananAdibalopetairetaiH samyak soDhastvadupasargaH, ayaM ca bAlaH pIlyamAnaH kimapi kariSyatIti na jAnAmi, tadeSa tiSThatu tAvanmAmeva prathamaM pIlaya yena na pazyAmyahametaduHkhaM, tato'sAvavagaNayya sUrivacanaM yathA mahaduHkhamasya bhavati tathA mayA karttavyamiti buddhyA kSallakameva pIlayAmAsa. tataH kopamupAgatAH sUrayaH pazya duSTAtmanA'nena madIyamekamapi vacanaM na kRtaM tadasti yadi madanucIrNatapasaH kiJcitphalaM tadA'hamAgAmibhave bhaveyaM na kevalametadvadhAya, kintu rAjJo'pi sapauraparijanasya, yato rAjApyayamevaMprAya eva ya evaMvidhAnAM pApakarmaNAmavakAzaM dadAti, loko'pIdRza eva ya evaM kusaGgatiparAyaNasya narapatenagare prativasati, evaM ca kRtanidAnastena pIlito mRtvA'gnikumAreSUtpannaH, kSullakastu zeSasAdhuvadArAdhakaH saMvRttaH, prabhAte ca tadIyarajoharaNaM zakunikayA rudhi-| radigdhaM karabhrAntyA samukSipya nIyamAnaM bhavitavyatAvazena nipatitaM purandarayazodevIbhavane tadagrato; dRSTaM tayA, hA / / na kuzalaM madIyabhrAtariti vicintayantI yAvadIkSAJcakre tAvadasAvapyagnikumAro bhavapratyayavibhaGgavijJAtapUrvatra Jain Educa t ional ILIE
Page #488
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrInavavRha vikRtya saMvarttakamahAvAtamaSTAdazayojanamadhyavartitRNakASThakacavaradvipadacatuSpadAdi nagaramadhye prakSipya pradAya prato- kandakavRttaM vRttau anathadaNDe | lILalayAmAsa jvalanaM, purandarayazA api mama bhagavAn munisuvratasvAmI zaraNamiti jalpantI samuccikSipe deva- rUpaca tayA, nItA tIrthakarasamapiM, gRhatviA pravajyAM krameNa prAptA suralokam , itaro'pi dadAha tadazeSaM nagara, jAtaM ca / tatra mahAdaNDakAraNyamiti / tadevamasya sarvadvipadacatuSpadAdiviSayamagnidAnaM taddhiMsrapradAnamanarthadaNDaH, ayaM ca / na karttavya eva, bahupApakAraNatvAt, tathA cAnyairapyuktam-" nAdeyAni na deyAni, paJca dravyANi pnndditaiH|| agnirviSaM tathA zastraM, madyaM mAMsaM ca paJcamam // 1 // " iti, apadhyAnAcaritam-AtaraudrarUpaM prAg niveditaM, tavArtasvarUpaM-rAjyopabhogazayanAtanavAhaneSu, strIgandhamAlyamaNiratnavibhUSaNeSu / icchAbhilASamatimAtramupaiti mohAd, / / dhyAnaM tadAtamiti saMprabadanti tajjJAH // 1 // tatra kathAnakam-mahiSIrakSaNaM kurvan, lokasya labhate nA 1payaH / ekA mAhiSika: kvApi, grAme pracuramAhiSe // 1 // labdhvA khavArake'nyedyardugdhapUrNamasau ghaTam / vidhAya pAdayorantazcintayAmAsa cetasi // 2 // asmAidhi ghataM takra, pracura me bhaviSyati / vikriit| daghitakrAbhyAM, zotsyate divasavyayaH // 3 // aparAparavAraizca, sarpiSi pracure kRte / vikrIte rUpakA~llapsye, saMgrahISye / 229 For Private Personal Use Only hillww.jainelibrary.org
Page #489
--------------------------------------------------------------------------
________________ ca sakkarau [balIvadau] // 4 // tato halAdisAmagrI, vidhAya sakalAmapi / vidhAsye karSaNaM tasmAdyAnyaM saMpatsyate bahu // 5 // tadvikrayeNa saMjAtavicitradravyavistaraH / yuktaH sahAyasampattyA, kariSye dArasaGgraham // 6 // vicicitravinyAsa, kArayitvA gRhaM mahat / bhokSye bhogAnahaM pazcAt , sarvato'pi nirAkulaH // 7 // tRptinacaikayA me syAhAryayA'to dvitIyakAm / pariNeSyAmi kAlena. putrau tAbhyAM bhvissytH||8|| ekA'tivallabhA'nyA ca na tathA putrakAvapi / evaMprAyau tayoH syAtAM, tataH khaTAgatasya me // 9 // gavAM dohanavelAyAM svabAlaM me'payiSyati / yadAbhISTA tadA bADhamapAdAsye tamaMjasA // 10 // aparasyAstanajaM tu. kiJcidarzitavipriyam / pANinA preryissyaami| cintayanneva sedRzam // 11 // AzApizAcikAvezAvivaze dakSiNetaram / pAdamutkSipya cikSepa, pANi dugdhaghaTaM prati In 12 // tatprahAreNa bhagno'sau, kSIraM bhamau jagAma tat / jJAttvaivamArcacintA bho!, naiva kAryA vivekibhiH // 13 // raudrApadhyAnAcarite tu prasannacandro rAjamunirdurmukhavacanazravaNasamupajAtakopo manasaiva saGgrAmaM kurvANo nidarzanaM, sa. ca prAgeva zivakathAnakaprastAve nidarzitaH, raudradhyAnalakSaNaM cedam-saMchedanairdahanabhaJjanamAraNaizca, bandhaprahAradamanairvinikRntanaizca / yo yAti rAgamapayAti ca nAnukampA, dhyAnaM tu raudrAmiti tatpravadanti tajjJAH // 1 // gurupramAdA Jain Education inte For Private Personal Use Only Jainelibrary.org
Page #490
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 230 // zrInava0bRha- caritaM tu ghRtAdeHsthaganAdi madyAdivyasanaviSayalAmpaTyAdi ca prAg vyAkhyAtaM, tatra duHsthaganAdau makSikAdijIva- viSayeSu kevRttau aga lahalavRttaM thadaNDe Hy vyApattinirarthakA pratItaiva, madyAdivyasane ca madyodAharaNaM prAk -- kazcidRSistapastepe ' ityAdyuktameva, dyUtavyasane tu pANDavA rAjyaM hAritavantaH / viSayalAmpaTaye tu kacitsanniveze kazcidvaNikaputro vellahalanAmA aizvaryAdimadAvaliptamAnasaH kadAcit kundakalikayA vezyayA saha saGgatimakarot, na caivaM vijJAtavAn yathA-tadeva saMsparzasukhaM, saiba cAnte viddmbnaa| tAsu cAnyAsu ca strISvatha ca vezyAsu ko gunnH||shaatyaa ca vividhahAvabhAvAdivazIkRto visasmAra khakuTumba, cakhAda niHzeSameva gRhasAraM, tatyAjAmnAyikaM hitacintakaM parivAraM, vijJAya ca kundakalikAyA mAtA gRhItasarvasvamenaM niSkAzayAmAsa svagRhAd, gataH pitRgRhaM yAvatpazyati sakalameva pralInAzeSamAnuSaM patitamagAraM, tato / guruviSAdApUritahRdayo vyacintayat, yathA-pazya durvAraviSayavyasanasAgarAvamagnena mayopekSitAni mAnuSANi, nAzita dravyajAtaM, saMtyakto vezmavyavahAraH, kiMbahunA ?, bhAjanIkRto'yamAtmA samastaduHkhanibandhanabhUtAyA dramakatAyAH / tadidAnI kiM karomi ?, athavA yathAkathaJcidupArjayAmi punaH kiyadapi draviNaM, tadrahitAnAM grAsAcchAdanamAtramapi // 230 na saMpadyate yasmAt, tato'nekaduSkarmabhiH punarapi mIlitAH kiyanto'pi rUpakAH, anyedyuzca saMsmRtya pUrvalali Jain Education For Private Personal use only
Page #491
--------------------------------------------------------------------------
________________ tAni vikAlavelAyAM kRtasnAnAGgarAgaH parihitapradhAnavastrastAmbUlAdisAmagrIsametazcalitaH svagRhAbhimukhaM, dRSTaH / N kundakalikAjananyA, nIto nijagRhaM, svIkRtA rUpakAH, bhaNitA nijaputrI-vatse ! sa eSa tava prANapriyo vellahalo bahoH kAlAdavalokito mayetyAnItastvatsamIpaM, tadaSa tathopacaraNIyo yathA na saMsmarati nijagRhasya, tayA'pyatisaMbhramamupadarzayantyA vidhAya caraNakSAlanAdikriyAM nivezito nijakhaTrAyAM, itazca pUrvameva svIkRtA''sIttayA rAjaputrasyaikasya bhATI, bhavitavyatAvazena sa cAyAtastadaiva, dadarza paryakopaviSTamamuM, tataH svapuruSaiAhayitvA taM svahastenA-/ kRSya kSarikAM lulAvAstha kezapAzaM ciccheda kaNA jagrAha nAzAM soSThapuTAM, tato galegrAhaM niSkAzya tatsthAnAcisAkSepAzucisthAna iti / evaM viDambanAmiha bhave'pi vijJAya viSayalAmpaTyAt / kaH kuryAt svahitaiSI kAmeSvatyantamAsaktim ? // 1 // kaSAyapramAde ca mahAnarthahetau kiyantyadAharaNAni likhyante ?, yeSAM kaSAyANAmevaM siddhAnte | durantatA pratipAditA 'koho ya mANo ya ANiggahIyA, mAyA ya lobhA ya paraDamANA / cattAri ee ksinnaa| kasAyA, siMcaMti mUlAI puNobhavassa // 1 // " tathA'nyairapyuktam-" ko'nyaH kRtaghno'styakhile'pi loke, yathAzA kaSAyAH kaluSasvabhAvAH / ya eva tAn lAlayati prayatnAt , kSipantyagAtre vyasane tameva // 1 // rAmeNa bhUH kSatri Jain Education 169 For Private & Personel Use Only
Page #492
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrInava0bRhayavargavarjitA, subhamarAjenaca niIijIkRtA / tasmAtkaSAyA bhavagartapAte. hyanantake prANinamAnayanti // 2 // - thotpattivRttau anarthadaNDe ata evedamupadiSTaM mahAtmabhiH-guNaseNaangisammANaM. seNiyakoNiyANa ya / gaMgadattassa vuttaMtaM, soccA khNti| samAyare // 3 // " ete ca dRSTAntA granthAntarebhya evaavseyaaH| yathA jAyata iti dvaarmaah||231|| dadvaNaM dosajAlaM aNatthadaMDAMge na ya guNo koi / tabiraI hoi daDhaM vivegajuttassa sattassa / / 86 // * dRSTvA , vilokya 'doSajAlaM, anarthasamUha, ka ? ityAha--' anarthadaNDe , niSprayojanapApopa-19 zAdivyApAre, ' na ca / naiva guNaH / arthasiddhilakSaNaH ko'pi, tasmAditi ca jJAtvetyadhyAhAraH, kimityAha tadviratiH ' anarthadaNDaparihatiH bhavati / jAyate ' dRDhaM , atyartha, kapa ?- vivekayuktasya' saguNApaguNavastuvicAraNAsametasya -- sattvasya / prANinaH, ayamarthaH-yo hyanartha iNDe doSaM pazyati guNaM ca tasmAnna kiJcidupalabhate tasya vivekino jIvasyAnarthadaNDaviratikaraNe cittamutsahate evetyataH svotsAhAnurUpyeNa pravRtti-01- 231 // mato'syaiSA jAyata iti gaathaarthH|| doSadvAramidAnIm Jain Education international For Private & Personel Use Only W
Page #493
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education Intern rAgosavasaTTA tummatta jAyavakumArA / khaliyAriUNa muNiM niratthayaM te gayA nihaNaM // 87 // 'rAgadveSavazArttAH ' rAgazva-abhiSvaGgalakSaNaH dveSazca-aprItirUpo rAgadveSau tayovaMza :- AyattatA tenArttAH vyAkulA rAgadveSavazArttA durdAntAH - azikSitAH santaH - unmattAH - madirAmadavihalitA durdAntonmattAste ca te yA davakumArAzca - dazAravaMzaja durlalitA durdAntonmattayAdava kumArAH, te kimityAha - 'khalIkRtya upadrya ' muniM ' vratinaM dvaipAyanAkhyaM kathaM ?' nirarthakaM ' niSprayojanaM, tezabdasya yojanA darzitaiva, ' gatAH ' prAptAH ' nidhanaM | paryavasAnamiti gAthA'kSarArthaH / bhAvArthastu kathAnakagamyaH, taccedam-- devanirmitAyAM dvAravatyabhidhAna mahApuryA dazAracakralaghubhrAtRvasudevatanayau vAsudevabaladevAvabhUtAM, tayozca | rAjyalakSmI sukhamanubhavatoH kadAciddazadazArajyeSThasamudravijayarAjAGgajo gajaturagaratha subhaTabalakalitajarAsandhAnidhAnaprati vAsudevAnIkasatkamukuTabaddhabhUpAlalakSalIlAvihitabAlakAlavijaya AyudhazAlAvyavasthita pAJcajanyazArGga pa rivAdanAropagajanitacittacamatkAra devakItanUjAndolanArthaprasAritanijabhujAkampanAzakyatAprakAzitasvasAmarthyApanIta
Page #494
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrInava0bRha- rAjyaharaNacinto vAsudevAdividhiprArthanA'bhyupagatavivAhabhojyArthavyavasthApitAnekazazakazUkarakuraGgAdijIvasaGghAtasa-doSadvAraM gA. vRttau ana-| masamayavihitArtasvarazravaNasaMjAtamahAkAruNyasaMvegasaMtyaktasamastasaMsArakRtyo'tyantAnuraktarUpalAvaNyAdiguNakalApopeta 7 dvArikA rthadaNDe IraldAhavRttaM ca zrImadugrasenaduhitarAjamitIparityAgAGgIkRtasarvasAvadyanivRttipratijJAvajJAtamAtApitrAdizokasantApo varSazatatrayapramAKNakumArakAlAnantarojjayantagirizikharasaMpannadIkSAjJAnanirvANalakSaNakalyANakatrikAkSiptacaturneikAyadevadevIsamUhaviraci taspoM vratagrahaNasamayottarakAlAtivAhitacatuSpaJcAzadinopajAtavimalakevalajJAnAvaloko'STAdazasahasrasaGkhyavikhyAtazramaNasaGghaparivRto vihRtyAnyasthAnAni punaH punIravatyAM kRtavihAraH samavasasAra zrIneminAtho dvAvi zastIrthakaraH, samAgatAH surendrAdayo devasArthAH, kRtaM bhaktibharapreritaistaiH samavasaraNaM, milito yaadvnre| dndrapramukho nagarIjanaH, akAri bhagavatA dharmakathA, tadanantaraM ca vinayaviracitAJjalipuTaH papraccha kRSNo bhagavantaM-svAmin ! kiyacciraM mamAyuH, dvAravatI ceyaM maharDisamanvitA kiyantaM kAlaM sthitImatI bhaviSyati? kuto vobhayasyApi vinAzaH ?, tIrthanAthenoktaM-tava jIvitaM dvAdaza varSANi, dvAravatyapyaitAvatkAlasthitikaiva. 2 yattu pRSTaM kuta ubhayasyApi vinAzastatrottaraM bhavato jarAkumArAtkSayo dvAravatyAstu madirArasAsvAdasaMpAdita Jan Education Interna For Private Personel Use Only
Page #495
--------------------------------------------------------------------------
________________ maryAdavakumAraiH khalIkRtAd dvaipAyanAditi, etaccAkarNya guruviSAdaviSAvegapUrNamAnamAnaso bAsudeva / / AzvAsito bhagavatA saddharmadezanA'mRtavRSTayA, praviSTaH praNamya bhagavantaM nijapurI kRSNaH samaM baladevAdiyAdavavRndena, jJApitaM nagarIlokasya paTahoDhoSaNapUrva, yathA-bho! bho ! girinikuJjeSu nItvA pari-10 kI tyAjyAH sarvaireva lokairaparizeSA madyavizeSAH, yatastadvArako dvAravatyAH pratipAditaH pralayastIrthanAthena, tatasta cchravaNAnantarameva zakaTazatairativAhya madyakumbhikAzatasahasrANi sphoTitAni nItvA parvatakandareSu, dvIpAyanarSistvAtmanaH sakAzAdbhagavadAdiSTaM nagarIvinAzamAkarNya na vasime sthAtavyaM mayetyabhisandhinA jAto viviktavanavAsI, jarAkumAro'pi hA ! kaSTamidaM yanmayA nijabhrAtuH kanIyaso dho'nuSTheyaH, tattatra gacchAmi yatra me nAmApi na jJAyata ityabhiprAyavAn praviveza kozAmbavanaM tatra cAvasare baladevasya bhrAtA sArathiH siddhArthanAmA baladevaM vyajijJapatyathA muJca mAM yena svIkaromi pravrajyA, tato vidadhyA vyasanagatasya me bodhimityabhidhAya mukto rAmeNa svIkRtya pAramezvarIM dIkSAmAsevyograM tapazcaraNamAyuHkSaye samArAdhitamaraNo devabhUyaM gataH, itazcAtikAnte mAsaSaTke / kAdambarIguhAvarttinyAM sujAtAyAM pUrvatyaktAyAM madirAyAM samAgate kAmijanamanohAriNi vasantasamaye bhavi Jain Education in Bes For Private & Personel Use Only
Page #496
--------------------------------------------------------------------------
________________ vRtta thadaNDe 18 // 233 // zrInava0bRhatavyatAvazena krIDArtha nirgatAH pradyumnazambAdayo yAdavakumArAH, tanmadhyAt zambasatkaH kathaJcideko manuSyo dvArakAvAha vRttau ana gato girinikuJja. dadarza tatra pipAsAmibhataH pAnIyAnveSaNaparAyaNo lokaiH pUrva parityaktaM tatratyAnekapuSpa phalAdisaMpAtasujAtaM madyaM, papau svecchayA, prabhUtavelayA ghUrNamAnaH samAjagAma zeSakumArasamIpaM, pRSTastaiH*kitatkRtaM tvayA ? kva vA sthita etAvatI velAM ?, tenoktam--amRtopamamapItapUrva madyaM mayA'dya pItami. haiva nAtinikaTavartini zikharigahvare, tataste'pi taddarzitamArgA gatAstaM pradezaM dRSTavantaH surAM pItavantazca cirakAlamuttavAda yutkaNThayA, bADhaM vihvalitacetanAH te ca tato ramyagiriparisareSu paryaTanto dhyAnAvasthitaM dadRzurvIpAyanamuni, samAlokya bhANitaM caikena tanmadhyavarttinA--bho ! bho ! sa eSa yo'smannagarI : vinAzayiSyati. tato madapramAdavazagaistaiH pAdaprahArapASANakSepaNAdibhirabhihato'sau, bhaNitazva-tvamasmarapurI vinAzayiSyasi ?, tato'sAvevamatprAsyamAno hanyamAnazvAnekadhA gataH kopaM. mayaiSA sabhavanaprAkAradvipadacatuSpadA vinAzayitavyeti nidAnaM kRtvA sthito'nazanena, jJAtavRttAntI baladevavAsudevI bhItabhItau samaM ngr-01|| 233 // vRddhalokaiH samAyayatustadupazamanAya, bhANitavantau ca-bhagavan ! maharSe ! mahAtapasvI bhavAn tadetairmUkhairajAnAnairgarbha Jain Education Inter For Private & Personel Use Only T w.jainelibrary.org
Page #497
--------------------------------------------------------------------------
________________ rUpairyat karthitastadasmAkaM kSamasva, kSAntiparA hi munayo bhavanti, tatprasIdatu bhavAna, muniruvAca-asmAkamanaparAdhAnAmetatkadarthanametaiH kRtaM tadarzayAmyasya durvinayasyAcirAtphalamamISAM niSkAraNavairiNAM sakalajanavinAzakaraNena vAsadevenoktaM-maivaM vocaH tapakhin / , yadi zvA dazati tatkiM so'pi daSTavyaH ?, kiJca-yadyamIbhirapakRtaM tatkimazeSanagaryA api vinAzanAya nidAnakaraNamucitaM ?, tat prasAdabuddhimAdhAya bhavadbhi. kSamyatAmayameko'parAdho'smAkaM, dvaipAyano'bravItU-tvaM hi sukhI na jAnAsi paraduHkhamahametaiH pApiSTairanekadhotprAsyotprAsyAbhihataH, takimate eva mamApakAriNo nAparo nagarIlokaH?. tadgacchatu bhavAn svasthAnaM, mayA tveSAmevotprAsanA satyA karttavyA na ta kSamaNIya eSo'parAdho, na bhayo bhayastvayA kimapi vaktavyo'haM, tato nivArito'pi tena kRSNo'vazyaMbhAvibhAvo nAnyathA kartuM surAsuraiH senTrairapi pAryata iti karotu yadasmai rocate tvaM kiyatIH prArthanAH kariSyasIti niSidhya-14 mAno'pi baladevena svArthaparatayA taM yAvat punaH punarvijJapayati tAvadanenoktaM--kimevaM punaH punaH pralapyate bhavatA?, yuvAM mahApuruSo muktvA'nyasya kITakasyApi na mayA mokSo vidheyaH, tato vizeSeNa vilakSIbhUto'sau samaM balabhadrAdilokena gato nagarI, samAdideza ca purIjanamazeSaM, yathA-upavAsAdirataH zAntikarma Jain Education inmale For Private Personal use only w.jainelibrary.org
Page #498
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrInava0bRhadavRttau ana rthadaNDe // 234 / / pA parAyaNaH sarvo'pi tiSThatu yena pratihanyate'sau tato vizeSeNa dharmakarmaparAyaNo loko babhUva, | yanastu mRtvotpede'gnikumAreSu tato dattopayogo bhavapratyayavibhaGgena vijJAtapUrvabhavavihitanidAna Agato nagarIma, apazyacca bhayena taponiyamazAntikarmodyatama zeSalokaM tata AtmAnamupadarzya gataH svAlayaM, janaH puna| stamanavalokayannasmadIyatapovidhAnAdinA pratihato'sAviti vicintayan atikAntaprAyeSu dvAdazavarSeSu pramAdI saMvRttaH, tato'sau labdhAvakAzo vicintya taM pramattaM saMvarttakavAtena mahatA bahiH sthitamapi dvipadAdi prakSipannantaH vidhAya niHzeSadvArANi pradIpayAmAsa sarvatodikkaM purIM utthito'tibaddalatayA zrotravivaraM sphoTayanniva hA svAmin! rakSa rakSa prANabhikSAM prayacchetyAdirUpo janasya karuNaH pralApaH atrAntare'pratividheyavyasanopanipAtopasthAnaduHsthau / | janArdanasIriNau gatau mAtApitrorantikaM, praguNIkRtya rathamAropayAmAsaturdeva kI rohiNIsahitaM vasudevaM, yAvanna calati sthAnAdrathastAvatturaGgasthAne svayameva bhUtvA''kRSya svaprANenAnItaH pratolIM yAvat, pANiprahAreNa pAtayitvA kapATapuDhaM yAvanniSkAzayituM zvavRtAte tAvadAkAzasthena dvIpAyanasureNa nAtra yuvAM muktvA'nyasya kauleyakasyApi mokSa iti pUrvameva pratipannaM mayA'to gacchataM yuvAma, anayoH punaratraiva mRtyuriti bhaNitvA pazyateorevAnayoratiprabala zokA 1959 19 dvArakAdAha, vRttaM // 234 //
Page #499
--------------------------------------------------------------------------
________________ vegaviniryadazruplavaplavamAnanayanayorcalayitumArabdho rathaH, tato bhaNitaM vasudevAdibhiH-vatsau ! vrajataM yuvAma, asmatkRte / mA vinAzamanvabhUtAM bhavantau, sarvathA durvArA'pannivAraNAsamarthAbhyAM na stheyamasmatpArzve bhavayAM, yuvayorvidyamAnayoH / punaH saMbhAvyA yAdavavaMzonnatiH, tato muzalapANinA gaditaH kRSNo, yathA-satyametadAdizanti pUjyAH, ita Urdhvamatra tiSThatArovayoreteSAmapi maraNe mahadasamAdhAnamata etatkAryameva kAlocitaM kRtvA yAva AvAM, tato dattaM vasudevAdInAmanazanaM smAritaM bhagavatA neminAthenAdiSTamaNuvratAdi kAritamahadAdiparameSThipaJcakanamaskAroccAraNaM vidhApitA sakalasattvakSAmaNA kSaNamAtreNa bhasmIbhUto vasudevadevakIrohiNIbhiH samaM ratho, devalokamanuprAptA vasude. vAdayaH, tau tvanAkhyeyaduHkhadodUyamAnamAnasau mahatA kaSTena gatau tataH kozAmbIkavanaM, tatrAvocannIlAmbaraM hariHbhrAtaH ! na zakto'smyahamitaH padamapi gantuM, bADhaM gADhapipAsayA zuSyati me vadanaM, timiravallarIbhiragrataH / sarpantIbhirbAdhyate nayanayagalaM, galitAmatakalAnissyandaM saMpadyate galakarandhra, vAgavyApArAsamarthatayA jaDatAmupayAti / rasanA, tato nAtidaravarttivaTacchAyAyAmupavezya hRSIkezaM yAvajjalamAdAyAgacchAmi tAvadapramattena bhavatA stheyamityanuzikSyainaM nikSepaka eSa kSipto bhavatInAM mayA rakSaNIyastAvanmadbhAtA yAvadAyAmyahamanetyAlapya vanadevatA jagAma Jain Education Inter Hjainelibrary.org
Page #500
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrInavavRha vRttA anna rthadaNDe kumAra kathA salilArtha sIrapANiH kezavo'pi manAk zItalacchAyAyAM vyavasthitaH ziziravanamArutApyAyitazarIra AcchAdyAtmAnaM anarthadaNDapItavarNottarIyavastreNa sarvato vAmajAnuna upari vidhAyetarapAdaM siSeve nidrAsukhaM, atrAntare tatpradezanikaTavartinA doSa yAdava|''gatya kuto'pi jarAkumAreNa kanakapRSThahariNa eSa tiSThati tad vyApAdayAmyenamiti buddhyA dUravarttinaiva kSiptvA'ti| tIkSNazaraM viddhazcaraNatale, tataH ko'yamajJAtacaryayaiva mAmevaM vizrabdhasuptaM jaghAna ?, na khalu pauruSAbhimAninaH suptapramattAdiSu praharanti, mayA'pi SaSTayadhikatrizatasaGkhyasaMgrAmeSu na kazcidajJAtakulazIlasvarUpaH puruSo vinAzita ityAdi pratipAdayan mukhamadghATya yAvadIkSAJcake cakrapANistAvajjarAkumArastadAkarNya sakhedamAH kimetanmayA vyadhAyi? na bhavatyeSa svarNapRSThasAraGgaH, kevalametadbuddhivipralabdhena tarunikarAvacchAditamUrttinA mayA manuSya eva kazcideSa / / vANenAjanne, tadgacchAmi tAvadetadantikaM pazyAmi ko'yamityAdi cintayan samAgato viSNusamIpaM, jAtaM parasparadarzanaM, kathitaM jarAkumAreNa svakulamAtmano vanapravezakAraNaM ca, tato vAsudevena prasArya bAhU ehyahyAliGga nirvApaya / cirakAlabhavadvirahadahanadaMdahyamAnametanmadIyamajhaM svasaGgamajalena, yadrakSAnimittaM ca dvAdaza varSANi sakalasaMsArasukha- // 235 // / vimukhena sthitaM vanavAsaduHkhamanubhavatA so'haM harividhAtrA saMyojito bhavataH, tato'sau bASpabharabhAryamANalocanaH / Jan Education inte For Private Personal use only vniww.jainelibrary.org
Page #501
--------------------------------------------------------------------------
________________ 47 samAgatya tadantikaM patitvA pAdayoH pralapitumArebhe yAvattAvadUce cakrapANinA-bhrAtaH! mA pralApIryataH-" anyathA syAnmahAmeruranyathA syAdinodgamaH / anyathA syAtrilokIyaM, nAnyathA jinabhASitam // 1 // " tadyAvadadyApi baladevo nAyAti tAvatprayAhi pANDumathurAbhimukhaM, mA mahinAzavIkSaNotpannakopaH so'pi bhrAtRvadhamanuSThAsyati, gRhANa cedaM madIyaM kaustubharatnaM darzanIyaM pratyayahetoH pANDavAnAM, kathanIyaM ca mAmakaM mithyAduSkRtamityabhidhAya saMpreSya caina svayaM namo bhagavate yAdavakulAvataMsabhUtAya zrImadariSThanemaye namaH sarvasiddhebhyo namo'tItAnAgatavartamAnArhayaH, hA na sundaraM kRtaM pApena dvaipAyanena, yadi nAma khalIkRto'sau kumAraistathA'pi na niHzeSalokakSayakaraNenedRzamanA yaceSTitamasyocitaM, bhaviSyati mamApi ko'yvs| jJAsyAmyetacceSTitasya mAhAtmyamityAdi vicitradhyAnamApUrayanneva , NkSaNena prAptaH parAsutAM, AyAto'trAvasare salilaparipUrNapadminIpatrapuTakapANiH sIrapANiH, dRSTvA mRtaM mohamupAgataH, labdhacetanazca yathA sa vilalApa yathA ca praNaSTavivekaH SaNmAsAn yAvat skandhAdhiropitamavahadenaM yathA ca siddhArthadevena pratibodhito vratamAdAya brahmalokakalpaM gata ityAdi tathA sarva savistaraM vakSyamANakuraGakathAnakAdavaganta. vyam // iha ca te kumArA madyapramAdarUpAdanarthadaNDAd vinaSTAstasmAdanarthadaNDaviratividheyeti dvAragAthAbhAvArthaH // samprati guNahAram Jain Education Inteman For Private Personal Use Only
Page #502
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAnava0 bRha dravattA ana daNDe // 236 // je puNa aNatthadaMDaM na kuNaMti kayaMpi kahavi niMdaMti / te aMgaraksaDo vva sAvayA suhanihI huMti // 88 // 6 punararthadaNDaM niSkAryaM zastrapradAnAdi ' na kurvanti no vidadhati, ' kRtamapi racitamapi ' kathamapi ' anupayogAdeH ' nindanti' jugupsante te " aGgarakSaNazrAddha iva zarIrarakSAniyuktakazrAvaka iva zrAvakAH graM0 6500 ) zramaNopAsakAH 'sukhanidhayaH' sadvedyodayanidhAnAni 'bhavanti' jAyanta iti gAthA'kSarArthaH // bhAvArthaH kathAnakagamyaH, taccedam 3 guNe aGgara kSika dRSTAntaH gA. 88 pRthivI pratiSThita nagare gurupratApaprasAdhitapracura maNDalo'ridamano rAjA, tasya jinapAlacandrapAlanAmAnau samyagmithyA dRSTau (TI) aGgarakSakAvabhUtAM, tayozca khaDgavyagrakarayoH satatameva rAjJaH zarIre'pramattatayA rakSAvidhAnamAcarato| ratikrAntaH kiyAnapi kAlaH, anyadA ca narapatirvijayayAtrArthaM kaTakanivezaM kRtvA nagarAdvahnirvyavasthitaH, tatra ca rAtriprayANa kasaJjAtAkasmika sainika lokasaMbhrame kathaJcittayorvismRtau svaskhakhaDgau, arddhapathaprayAtayozca smRtimArgamavatIrNau, tato jajalpatuH parasparaM - Avayostatra vismRtau kRpANadaNDau, tataH samyagdRSTinoktaM - bho candrapAla ! pratyA | // 236 //
Page #503
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education Int | vRttya pazyAvaH punastatsthAnamAlabhevahi tatsthAveva tAvasI, candrapAlo'bravIt na me nRpatiprasAdena kiJcidUnamasti, yadi vismRtau vismaratu nAma anyo bhavyataro bhaviSyati, tato jinapAlena cintitaM - satyametadasau brUte, yadanyo'pi bhaviSyasi / nRpatiprasAdataH khaDgaH, kintvasau vetti nedRzam // 1 // paJcendriyavadhaprauDhaM, zastrametadato'mutaH / mahAnartho'vidhityaktAdihAmutra ca saMbhavI // 2 // tasmAdajJAnatimiratirohitavivekalocano yadyeSa nirgrahaNatAM karoti karotu nAma, mama tvanujinAgamopadezasa dauSadhanirAkRtAjJAnatamastateH na yuktA mahAnarthahetoretasyopekSA, tato gata| statsthAnaM gavoSitaH sarvatra pRSTAzca tatpradezavarttino janAH na labdhA kA'pi tacchuddhiH, tato vyutsRjyAtmIyaparigrahA| nmaNDalAgraM tatsthAnAsannavarttijanasamakSaM samAgato bhUyo'pi svakIyakaTakadezaM, kAlAntare ca vijitapratipakSeNa rAjJA saha samAjagmatustau svanagaramaGgarakSau, itazca- dezAntarIyaiH kaizvitprAptau khar3au, paribhramantazca te samAjagmustadeva nagaraM dadRzuzca kacidrahaH sthitaM kathaJcitpramattaM rAjaputraM, prArabdho bandigraheNa grahItumasau taiH, tato vijJAtatadbhAvena | narendratanayenArabdhaM taiH saha pradhanaM, anyo'nyaprahAraizca nRpasUnuste ca prAptA nidhanaM militastatra prabhRto lokaH kena| cicca rAjapuruSeNa dadRzAte tau jinapAlacandrapAlanAmAGkau kRpANI, pracchannIkRtyArpitau narapateH kathitA ca putramaraNa
Page #504
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrInava0 bRhavRttau ana daNDe // 237 // Jain Education In vArtA, vilokya tannAmAGkAvimau AhUtaH prathamaM jinapAlaH kSitipatinA, pradarzya bhaNitaM - gRhANa svakIyaM khaGgaM, tenoktaMna mAmakIno'yaM, rAjJA kathitaM kathaM ?, tenoktaM-AtmaparigrahAnmayA vyutsRSTatvAt tato niveditaH prAcInavRttAntaH, tuSTena bhUbhujA pUjito'yaM, tata AkAritazcandrapAlaH so'pyevamevokto, na cAsau sUkSmekSikAM kRtavAn, kevalaM madIyametadityuktvA nirvicArameva jagrAha tataH pramAdavAniti kRtvA daNDito rAjJA, cyAvito'GgarakSakapadAt / evaM cAnarthadaNDAnivRttAnAM doSamavagamya bhavAntarazarIrAdiSvapi mamatvabuddhiparihArAya vyutsarjanopayogaH kAryaH, anyathA tatparigraha doSAnivRtteH tajjAnatakarmabandhoparatirna bhavediti prastutagAthAbhAvArthaH // sampratyetadyatanocyate ka ahikaca gihI, kAmaM kammaM suhAsuhaM kuNai | parihariyavvaM pAvaM, niratthamiyaraM ca sattIe // 89 // 'kArya' prayojanaM dharmendriyasvajanasatkaM ' adhikRtya ' aGgIkRtya ' gRhI ' agArI 'kAmaM ' atyarthaM karma, vyApAraM kIdRzaM ? - zubhaM - caityavandanAdikaraNakAraNasvabhAvaM suvarNaratnakuGkumAdiviSayavyApArarUpaM vA azubhaM ca caNDikAyatanavidhApanAdi madyamadhuzastrarajaH pramArjanakaGkatakAGgArAdivikrayaNAdi vA zubhAzubhaM anarthadaNDe viratau gA89 // 237 // Tali
Page #505
--------------------------------------------------------------------------
________________ M: karoti / vidhatte'nanu dharmAdiprayojanamaGgIkRtya gRhasthaH zubhAzubhavyApAraM karotItyuktaM, nirarthake tu kA vArtA ? ityAzaGkAyAmAha- pariharttavyaM / parityAjyaM pApaM / adharmahetuM, madhumadhukavikrayAdyanuSThAnamiti zeSaH, kIdRkSami-al tyAha- nirartha , niSprayojanaM, nanvevaM niSprayojanasya parihAryatvena saprayojanasya tu kAmaM karaNIyatvenopadiSTatvA sArthakasyArambhasya kAdAcitko'pi tyAgo nocitaH syAta, naivaM, so'pi yathAnirvAhaM tyAjya eva, ata evAha|' iyaraM ca sattIe' tti na kevalaM nirarthaka pariharttavyam ' itaracca' saprayojanaM ' zaktyA ' sAmarthyena gurulAghavAlocanapUrva, yathA nirvahatIti hRdayaM parihAryamiti sambandha iti gAthArthaH // asyaivAticAradvAragAthA'dhunA kaMdappaM kukkuiyaM mohariyaM saMjuyAhigaraNaM c|| upabhoge airegaM paMcaiyAre pariharejA // 9 // paJcAticArAn pariharediti turyapAde kriyAkArakasambandhaH, kAn paJcetyAha-kandarpa' kandarpaH-kAmastaheturviziSTo / vAkprayogo'pi kandoM mohoddIpakaM narmeti bhAvaH tamekaM parihareta, evaM zeSapadeSvapi kriyAyogaH kAryaH, atra ca sAmAcArI-zrAvakarayATTahAso na kalpate kartuM, yadi nAma hasati tadeSadeveti ? / tathA kukucaH-kutsitasaGkocanAdi Jain Education ellona -
Page #506
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 238 // zrInava0bRhaH kriyAyuktastasya bhAvaH kaukucyam-anekaprakArA mukhanayanAdivikArapUrvikA parihAsAdijanikA ceSTA, bhANDAnAmiva aticArAH vRttau anarthadaNDe viDambanakriyetyarthaH atra sAmAcArI-tAdRzAni bhaNituM na kalpante yaadRshailoksy hAsa utpadyate, evaM gatyA ganta sthAnena sthAtumiti, etau ca kandarpakaukucyAkhyAvaticArau pramAdAcaritavratasyAvaseyau, pramAdarUpatvAdanayoH, caramazcopabhogAtireko vakSyamANo'syaivAticAro, viSayAtmakatvAditi / tathA mukhamasyAstIti mukharastAvaH karma vA / maukharya-dhASTaryaprAyamasatyAsambaddhapralApitvaM, ayaM ca pApopadezavatAticAraH, maukharye sati pApopadezasaMbhavAta, tathA'dhikriyate-niyujyate narakAdiSvanenAtmetyadhikaraNaM-vAsyudUkhalazilAputrakagodhamayantrakAdi saMyutam-arthakriyAkaraNasamarthaM tacca tadadhikaraNaM ca saMyutAdhikaraNaM 'caH' samuccaye, atra ca sAmAcArI-zrAvakeNa na saMyuktAni / zakaTAdIni dhAryANi, ayaM ca hiMsrapradAnavratasyAticAraH, tathA ' upabhoge' sakRdrogye puSpatAmbUlAdirUpe asya / copalakSaNatvAtparibhoge ca-punaH punaugye vastravezmAdike, yahopabhujyata ityupabhoga iti vyutpattyA sAmAnyenaiva / // 28 // yadupabhogya vastu tadupabhogazabdena vivakSitaM tasmin 'atireke / AdhikyaM, ihApi sAmAcArI-upabhogAtiritAni yadi tailAmalakAni bahUni gRhNAti tadA tallolyena bahavaH snAtuM taDAgAdau vrajanti, tataH pUtarakApkA Jain Education Internationa For Private & Personel Use Only
Page #507
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education yAdivadho'dhikaH syAd, evaM tAmbUlAdiSvapi vibhASA, na caivaM kalpate, tataH ko vidhirupabhoge ?, tatra snAne tAvagRha eva snAtavyaM, nAsti cettatra sAmagrI tadA tailAmalakaiH ziro dharSayitvA tAni ca sarvANi | zATayitvA taDAgAdInAM taTe niviSTo'JjalibhiH snAti tathA yeSu puSpAdiSu kunthvAdayaH santi tAni pariharati, ete ca kandarpAdayaH paJcAticArAH pApopadezahiMsrapradAnapramAdAcaritatrateSu darzitAH, apadhyAnAcaritavrate tvanAbhogAdi - nA'padhyAnavRttirevAticAra etadanusAreNAnukto'pi draSTavyo, na cAyameva, kintu kandarpAdayo'pyanAbhogAdinaivAticArAH, AkuTTayA tu bhaGgA evAmI, tathA ca vakSyati 'kaMdappA ' ityAdi, imAn paJcAticArAn gAthoktasaGkhyA'pekSayA na tu sarvathA saGkhyAniyamo'yaM, 'pariharet' parivarjayediti gAthArthaH // bhaGgAre - kaMdappAi uveccA kuto aikiliTThapariNAmo / pAvarasudaeNa gihI bhaMjai evaM aviNNANo // 91 // ' kandarpAdi ' pUrvavarNitAticArapaJcakaM 'upetya' AkuTTyA 'kurvan ' vidadhAnaH kIdRkSaH sannityAha- atikliSTaH - atibAdhitaH zubhabhAvaM pratItya pariNAmaH - adhyavasAyo yasyAsau atikliSTapariNAmaH, vratanirapekSAdhyavasAya
Page #508
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrInava0 bRha dravRttI ana daNDe // 239 // iti bhAvaH, kenedRza ityAha-' pApasya rajasaH 'udayena vipAkena 'gRhI gRhasthaH ' bhanakti' vinAzayati, | nirmUlakASaM kaSatIti bhAvaH, ' etat anarthadaNDaviratitrataM ' avijJAna: viziSTavivekarahita iti gAthArthaH // bhAvanAyAM tvasyeyaM gAthA - ciMtaMti kariMti sayaMti jaMti jaMpaMti kiMpi jayaNAe / tammu uttA sammaM, je te sAhU nama'sAmi // 92 // 'cintayanti ' dhyAyanti 'kurvanti' viddhati 'zerate' svapanti ' yAnti' gacchanti 'jalpanti' bhASante 'kimapi ' kiJcideva dharmapuSTikArakaM, na tu sarvameva ArttAdi pApajanakamapi, 'yatanayA' gurulAghavAlocanarUpayA, etagrahaNena caita| dAha - sarvA'pi kriyA yatanayA kriyamANA na pApabandhAya, yaduktam - " jayaM care jayaM ciTThe, jayamAse jayaM sae / jayaM bhujaMto bhAsato, pArva kammaM na baMdhaI // 1 // " kIdRzAH santaH ? ityAha- tasmin - cintanAdau upayuktAH dattAvadhAnAH tadupayuktAH, 'samyak avaiparItyena ye tAn 'sAdhUn' zramaNAn 'namasyAmi' namaskaromi / ayamaMtra samudAyArthaH -- ye samyakU cintanAdyupayuktA yatanayA cintanAdikamapi kurvanti tAn sAdhUn namasyAmi, tatra cintano " bhaGgo yatanA cagA. 91-9 // 239 //
Page #509
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education payoga upayogalakSaNo'nAdinidhanaH zarIrAdarthAntarabhUtaH svayaM karmaNaH karttA tatphalopabhogI ca jIvo mayA cintanIyaH, ajIvAdiva talakSaNAdyupeto, ayaM cApravRttacintasyopayogaH, pravRttacintasya tvevaM- kimahaM zubhaM cintayAmyazubhaM vA ?, tatra yadA'nAbhogAdinA'zubhaM cintayati tadA midhyAduSkRta dAna pUrvamanutApagarbhamazubhaM parityajya zubhameva punazcintayet | zubhacintAyAmapyaparAparapadArtheSu gacchaccittaM nivAryam, ekasminneva vastuni sukSmasUkSmataropayogena dhAryamiti, karaNopayogo'pi etat caityavandanApratikramaNAdi niravadyAnuSThAnaM zAstroktavidhinA mayA kArya, na punaH sAvadyavyApArarUpam, | ayamapravRttavyApArasyopayogaH, pravRttavyApArasya tvahaM na kiJcitsAvadyamAcarAmi, anupayogAdinA sAvadyAcaraNe'pi mithyAduSkRtadAnapUrvamanutApagarbhaM tattyaktvA niravadyamevAnuSThAtavyaM, tatrApi taduparataye zaktau satyAmabhigrahasAraM kAyotsargAdi vidheyamiti, zayanopayogastvanAgato gurusakAze mukhavastrikA pratyupekSaNapUrvakaM saMstArakamanujJApya bAhUpadhAnena vAmapArzvazAyinA mayA zayanIyaM, zayanapravRttau tu na nisRSTaM zete, saGkocitapANipAdastu yadA''situM na zaknoti tadA kukkuTInyAyena pAdaprasAraNAdi karoti, pratyupekSya pramRjya ca sthAne muJcati, avidhizayanAdau tu midhyAduSkRtAdi pUrvavaditi, yAnopayogastu yugamAtranyastadRSTinA'vyAkSiptacittena dRSTi pUtapadanyAsaM trasAdyasaMsaktamArgeNotpanne gurvAdi
Page #510
--------------------------------------------------------------------------
________________ davRttI sAmAyike // 240 // zrInavahA | kArye mayA gantavyaM, pravRttagamanopayogaratu yathAcintitaniSpAdanamevopayuktatayA; anAbhogAdinA'nyathAkaraNe mithyA-18|| svarUpadvAraM gA.93 / daSkRtAdi pUrvavadetat atiprasaGkanivAraNAya ca tanUtsargAbhigraho'trApIti, jalpanopayogaH punaH SoDazavacanavidhijJenA titamava, na niSprayojanam, anyathAtve tu pUrvavada, atiprasaGganivAraNArtha tu zubhAdhyavasAyasya maunAbhigrahagrahaNamiti gAthArthaH // gataM bhAvanAhAram etagaNanAcca navabhirapi / dvArairvyAkhyAtamanarthadaNDavirativratam , asya vyAkhyAyAM ca samAptAni trINyapi guNavratAni, adhunA zikSAvatAnAM zikSApadAyadvitIyanAmavatAmavasaraH-tAni ca sAmAyikAdIni catvAri. tAnyapi ca yAdRzAdinavadvaurareva pratyeka savAcyAni, ataH prathamaM sAmAyikavataM prathamahAreNAha sAvajajoga vajaNa niravajasseha sevaNaM jaM ca / sambesu ya bhUesuM samayAbhAvo ya sAmaiyaM // 93 // sahAvayena gayeNa vartante sAvadyAH te ca te yogAzca vyApArAH sAvadyayogArateSAM vajanaM tyAgaH anusvAralopazcAtra prAkRtazalyA, "niravadyasya ' niSpApavyApArasya paThanAdeH' iha / asmin zAsane loke vA 'sevanaM' // 240 // Jain Education Intema For Private & Personel Use Only
Page #511
--------------------------------------------------------------------------
________________ abhyasanaM yacca tathA * sarveSu / samasteSu 'caH ' pUraNe 'bhUteSu ' prANiSu zatrumitrAdirUpeSu -- samatAbhAvazca tulyatApariNAmazca yaH tat 'sAmAyika ' miti sambandhaH, samo-rAgadveSaviyuktastasyA''yo-lAbho jJAnadarzanacAritrasatkaH samAyaH sa eva sAmAyikaM, svArtha ikaNa, cakAro bhUtavyatiriktAnuktamaNileSTukanakAdipadArthasamuccayArthaH, tataH sarveSu bhUteSu maNyAdiSu ca samatAbhAvaH sAmAyikamiti gAthArthaH // bhedavAramidAnIm sammattasuyaM taha desavirai tivihaM gihINa sAmaiyaM / ittariyamAvakahiyaM ahavA duvihaM tayaM neyaM // 94 // ___ samyaktvaM ca-tattvArthazraddhAnarUpaM zrutaM ca-zrutajJAnaM samyaktvazrutaM, samAhAratvAdekatvanapuMsakatve, tathAzabdaH samuccaye, na kevalaM samyaktvazrutaM, tathA dezaviratiH, prAkRtatvAlluptavibhaktiko nirdezaH, viramaNaM viratiH / dezasya dezena vA viratirdezaviratiH-sthUlaprANAtipAtAdiviratilakSaNA, etat 'trividhaM' triprakAraM 'gRhiNAM' vezmavatAM / IN || sAmAyikaM' prAgnirUpitazabdArtha, ayamatra bhAvArthaH-zrAvakANAM trividhaM sAmAyika, tadyathA-samyaktvasAmAyikaM zrutasA-| mAthika dezaviratisAmAyikaM ca, yadyapi ca sarvaviratisAmAyikamapi caturthamasti tathA'pi mRhiNAM tarayAsambhavAstri Jain Education Int! For Private & Personel Use Only Www.jainelibrary.org
Page #512
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhedadvAram gA.94 // 241 // zrInavabRha- / vidhamuktaM, nanu sAmAyikaM nAma samabhAvarUpaM prAgAkhyAtaM, samyaktvazrutayozca zraddhAnajJAnarUpayoH kIdRzI samabhAvatA? vRttI sAmAyake ||brUmaH, yathAvasthitazraddhAnajJAnarUpe hi samyaktvazrute, yathAvasthitaM ca zraddadhAno jAnAnazca samabhAva eva, viSamabhAva-|| nAyAM tu yathAvasthitatvameva zraddhAnajJAnayo sti, yahA rAgadveSavicyutasya yo lAbhaH sa sAmAyikaM, sa ca samyaktva zrutayorapi satornizcayato bhavatyeva, yaduktamAcArAGge-"jaM moNaMti pAsahA taM sammati pAsahA / jaM sammati pAsahA mataM moNaMti pAsahA // 1 // " jJAne'pyuktaM-" tajjJAnameva na bhavati yasminnadite vibhAti rAgagaNaH / tamasaH kuto'sti zaktirdinakarakiraNAgrataH sthAtum // 1 // " iti vyavahAratasta samyaktvazrutayorupacaritameva samabhAvatvamiti / 'ittariya ' mityAyuttarAI, atra ca ' athavA ' prakArAntarasUcanArthaH, taccedaM-'dvividhaM' dviprakAraM 'tat' sAmAyikaM jJeyaM / jJAtavyaM, kathaM dvividhamityAha-itvaraM yAvatkathikaM ca. tatratvaraM-parimitakAlikaM yAvat sAdhUna niyama vA paryupAse ityAdi vihitakAlAvadhi, yAvatkathikaM copasargaprAptaH sAmAyikaM karoti, mriyamANenApi na mayA sAvadyamAsevanIyaM, upasargakAriNyapi na krodhavazagena bhAvyamityAdirUpamiti gAthArthaH // sAmprataM ca yathA jAyata idaM tathA kathyate Jain Education Internationa For Private & Personel Use Only
Page #513
--------------------------------------------------------------------------
________________ kammakkhaovasameNa kayasAmaio jaibna so samma / iya lAbhadaMsaNeNaM puNo puNo kuNai sAmaiyaM // 95 // karmaNo-dezacAritrAvaraNIyadvitIyakaSAyalakSaNasya kSayopazamaH karmakSayopazamastena karmakSayopazamena kRtasAmAyikaH , vihitasamabhAvarUpAdyazikSAvrato ' yatiriva , sAdhuriva, yato bhavatIti zeSaH, ataH saH' zrAvakaH 'samyaka ' avaiparItyena 'iya' evaM lAbhasya darzanaM tena lAbhadarzanena 'punaH punaH / bhUyo / bhUyaH 'karoti / vidadhAti sAmAyikaM, etaduktaM bhavati-yo hi gRhI karmakSayopazamena kRtasAmAyikaH sAdhuriva / bhavati tasyaivaMvidhaphaladarzanena bhUyo bhUyaH sAmAyikakaraNecchA saMpadyate, tayA ca sAmAyikaM jAyata iti, yaduktaM" sAmAiyaMmi u kae samaNo iva sAvao havai jamhA / eeNa kAraNeNaM bahuso sAmAiyaM kujjA // 1 // " atra / ca yatiriveti zabdena zrAvakasya sAmAyikavato'pi sAkSAd yatitvaM niSiddhaM, tasyAnumateranivAritatvAd aniyatakA latvAcca, yatestu trividhaM trividhena nivRttatvAdyAvajjIvikatvAceti gAthArthaH // etacca sAmAyikaM yo yatra yathA || karoti tathA'nyakartakagAthAvyAkhyAnena samayasAmAcAryA ca sopayogatvAtpradaryate. tatra gAthA Jain Education in For Private Personal Use Only Plw.jainelibrary.org
Page #514
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrInava0bRha vRttA sAmAyika va utpattidvAraM gA095 vidhigAthA // 242 // ceiharasAhugihamAiesu sAmAiyaM samo kujA / paNivAyANaMtara sAhu vaMdiu~ kuNai sAmaiyaM // 1 // caityagRhasAdhugRhAdikeSu makArasyAlAkSaNikatvAt sAmAyikaM samaH kuryAt praNipAtAnantaraM sAdhUna vanditvA / karoti sAmAyikamityakSarArthaH, padArthastvayaM-caityAni-arhatpratimAH prazastabhAvacittahetutvAt cittameva caityamiti vyutpattyA kathyante teSAM gRhaM caityagRhaM-jinAyatanaM, sAdhayati-niSpAdayati mokSalakSaNaM padArthamiti sAdhuH-yatiH, gRhyate'nena saMsAranibandhanakarmaNA jIva AtmIyabhAvagRhIteneti gRha-vezma, caityagRhaM ca sAdhuzca gRhaM ca / caityagRhasAdhugRhANi tAnyAdiryeSAM pauSadhazAlAdInAM tAni tathA teSu 'sAmAyikaM / prAgnirUpitazabdArtha * samaH rAgadveSayormadhyasthaH avikRto vA 'kuryAt / vidhyAditi yo yatreti kathitaM, yathA karotItyetaducyate-praNipAtaHpraNipAtadaNDako 'namotthu Na' mityAdistasmAdanantaraM 'sAdhUn vanditvA , yatInabhivAdya karoti sAmAyika, kvacicca 'paNivAyANaMtarasAhuvaMdaNaM ti pAThaH, tatra praNipAtAnantaraM sAdhuvandanaM yatra sAmAyikakaraNe tattatheti / / kriyAvizeSaNaM dRzyam / ayaM ca vidhiH zrIvasudevasUribhirvyAkhyAtaH, paraM na prAyaH sAmAcAryevaM dRzyata iti, tada // 21 // Jain Educational For Private Personal Use Only T w w.jainelibrary.org
Page #515
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education Intere + | nusAreNaivaM vyAkhyA - praNipatanaM - praNipAtaH sAmAnyena praNAmamAtra, sa ca sAdhyavagrahasUcanAdatra sAdhUnAmeva draSTavyaH, | tasmAdanantaraM sAdhuvandanaM kRtvA sAmAyikaM karoti, yahA praNipAtAnantaramityanenArhacaityAsannavidhiranihitaH, sAdhUn | vanditvetyanena tu sAdhvAsannavidhiH, yato yatrArhacaityAni tatra taddandanApUrvaM sAmAyikaM grAhyaM; caityavandanA tu praNipAtadaNDaka pUrviketi, anena ca caityasAdhusamIpalakSaNasthAnaiyAnusAreNa zeSANyapi gRhAdisthAnAni sUcitAni, prAgvyAkhyApakSe tu sAdhusamIpameva mukhyata uktaM, kevalamanenaiva tulAdaNDamadhyagrahaNanyAyenAdyantagrahaNamapi | bodhyamityanyadIyagAthArthaH // AvazyakacUrNyAdyuktasAmAcArI sviyam - sAmAyikaM zrAvakeNa kathaM kArya ?, tatrocyate - zrAvako dvividha:anRddhiprApta RddhiprAptazca tatrAdyacaityagRhe sAdhusamIpe pauSadhazAlAyAM gRhe vA yatra vA vizrAmyati pRcchati ( tiSThati ) ca nirvyApArastatra karoti, cartuSu tu sthAneSu niyamena karoti - cetyagRhe sAdhumUle pauSadhazAlAyAM gRhe vA''vazyakaM kurvANa iti eteSu ca yadi caityagRhe sAdhumUle vA karoti tatra yadi kenApi saha vivAdo nAsti yadi bhayaM kuto'pi na vidyate yadi kasyApi kiJcinna dhArayati mA tata AkarSApakarSo bhUtAM yadivA'dhamarNamavalokya na gRhNIyAt mA
Page #516
--------------------------------------------------------------------------
________________ vidhi zrInava0bRha vRttI sAmAyike // 243 // bhAGgIditibuddhayA yadivA gacchanna kimapi vyApAra vyApArayet tadA gRha eva sAmAyika gRhItvA / caityagRhaM sAdhumUlaM vA yathA sAdhuH paJcasamitisamitastriguptiguptastathA yAti, Agatazca trividhena / sAdhUnnamaskRtya tatsAkSika sAmAyikaM punaH karoti- karemi bhaMte ! sAmAiyaM sAvajjaM jogaM paccakkhAmi duvihaM tiviheNaM jAva sAhuM pajjuvAsAmI ' tyAdi sUtramuccArya, tata I-pathikI pratikrAmatyAgamanaM cAlocayati, al tata AcAryAdIn yathAratnAdhikatayA'bhivandya sarvasAdhUn upayuktopaviSTaH paThati pustakavAcanAdi vA karoti, caityagahe tu yadi sAdhavo na santi taderyApathikIpratikramaNapUrvamAgamanAlocanAM vidhAya caityavandanAM karoti tataH paThanAdi vidhatte, sAdhusahAve tu pUrva eva vidhiH, evaM pauSadhazAlAyAmapi, kevalaM yathA gRhe AvazyakaM kurvANo gRhNAti tathaiva gamanavirahitaM, na cAvazyakaM zrAvakasya na saMbhavatIti vAcyaM, " samaNeNa sAvaeNa ya avassa kAyavvayaM havai jamhA " ityAdivacanapratiSThitatvAdasya, mukhavastrikApratyupekSaNapUrva ca sarvatra sAmAyikaM sAdhvAdisamIpe vidhinA / grAhyamiti / RddhiprAptastu caityagRhaM sAdhumUlaM vA mahaddhavaiti yena lokasyAsthA jAyate, caityAni sAdhavazca satpuruSapa-10 rigraheNa vizeSapUjyAni bhavanti, pUjitapUjakatvAllokasya, atastena gRha eva sAmAyikamAdAya nAgantavyam, adhikaraNa // 243 / / Jain Education in For Private & Personel Use Only Rww.jainelibrary.org
Page #517
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education Inte || bhayena hastyazvAdyanAnayanaprasaGgAta, AyAtazca caityAlaye vidhinA pravizya caityAni ca dravyabhAvastavenAbhiSTraya yathAsaMbhavaM sAdhusamIpe mukhapotikApratyupekSaNapUrve 'karemi bhaMte ! sAmAiyaM sAvajjaM jogaM paccakkhAmi duvitiviheNaM jAva niyamaM pajjuvAsAmItyAdyuccAryeryApathikAdi pratikramya yathArAtnikatayA sarvasAdhUMzcAbhivandya pracchanAdi karoti, sAmAyikaM ca kurvANa eSa mukuTamapanayati kuNDalayugalanAmamudre ca puSpatAmbUlaprAvaraNAdi ca vyutsRjati, kiJca yadyeSa zrAvaka | eva tadA'syAgamanavelAyAM na kazciduttiSThati, atha yathAbhadrakastadA'syApi sanmAno darzito bhavatvitibuddhayA'cAryANAM pUrvaracitamAsanaM dhiyate, asya ca, AcAryAMstUtthitA evetastatazcaGkramaNaM kurvANA Asate tAvadyAvadeSa AyAti, tataH | samamevopavizanti, anyathA tutthAnAnutthAnadoSA vibhASyAH, etacca prAsaGgikamuktaM, prakRtaM tu sAmAyikasthena vikathAdi na | kArya, svAdhyAyAdipareNAsitavyaM, yaduktaM - "vigahAiehiM rahio, sajjhAyaparo tathA jaItulo / icchiyakAlaM ciTThe pAreuM kuNai | bAvAre // 1 // " tti, na cepsitakAlaM tiSThedityuktereva tadaiva gRhItaM tadaiva muktaM sAmAyike kAryam, anavasthita karaNatAprasaGgAt / / kiM tarhi ?, jaghanyato'pi ghaTikAiyaM sAmAyike stheyamiti vRddhopadezaH, iha ca naigamasaGgrahavyavahArarjusUtra zabdasamabhirUDhaivaM bhRtabhedAH sapta mUlanayAH, teSu ca ko nayaH kiM sAmAyikamicchatItyetadapi kiJciducyate, tatra naigamastAvadya daiva
Page #518
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrInava0 gRha dravRttau sAmAyike // 244 // Jain Education Int | sAmAyikaM guruNoddiSTaM yathA sAmAyikasUtraM paTha tadaiva sAmAyikaM manyate, saGgrahavyavahArau tu sAmAyikArthaM gurvantikopaviSTasyaiva sAmAyikamabhyupagacchataH, RjusUtramataM tu yaH sAmAyikAbhyupagamasUcikAM sAmAyikagAthAM paThati caityavandanaM vA tadarthaM karoti tasyaiva sAmAyikamabhyupagacchati, AsannAsAdhAraNakAraNatvAta, zabdAdayaH punaH sAmAyikopayuktaM samabhAvavyavasthitaM zabda kriyArahitamapi sAmAyikaM svIkurvanti, tatpariNAmAnanyatvAt iti nyvaadaashvitraaH| | kacidviruddhA ivAtha na viruddhAH / laukika viSayAtItAstattvajJAnArthamadhigamyAH // 1 // na caitebhyastattvajJAnaM na saMbhavati parasparaviruddhArthapratipAdakatvAditi vAcyaM tathAbhUtAnAmapi parasparanizrayA samyagrUpatvAt tathAcoktam- | " evaM savve'vi nayA micchaddiTThI sapakkhapaDibaddhA / aNNo'NNanissiyA puNa lahaMti sammatasambhAvaM // 1 // " ata eva ca sarvanayasamUhamayaM jinamatamabhidhIyate, yathoktam- " souM saddahiUNa ya NAUNa ya taM jiNovaeseNaM / taM savvanayAvasuddhaM samatthanayasammayaM jaM tu // 1 // " uktaM yathA jAyate sAmAyikam adhunA jAtamapyetad yadi na pAlyate tadA doSaH ? ityAha sAmAiyaM tu paDivajjiUNa bhajaMti kammadoseNa / te kaMDarI sarisA bhamaMti saMsArakaMtAre // 96 // doSadvAraM gA0 96 // 244 // ww.jainelibrary.org
Page #519
--------------------------------------------------------------------------
________________ 'sAmAyikaM / uktazabdArtha 'tuH punararthe tasya cAgre yojanA pratipadya aGgIkRtya 'bhaJjanti' vinAzayanti | punaH karmadoSeNa ' cAritrAvaraNIyAdRSTAparAdhena'te'sAmAyikapratipattAraHprastutazrAvakAH, kimityAha-'kaNDarIkasadRzAH kaNDarIkAbhidhAnarAjaputratulyAH 'bhramanti, paryaTanti saMsarantyasmin prANina iti saMsAro-nArakatiryanarAmaragatilakSaNaH sa eva caturazItiyonilakSagahanavAjjarAmaraNAdibhayAkulatvAcca kAntAram-aTavI saMsArakAntAraM tasmin / nanvatra dezaviratazrAvakAH prastatAH kaNDarIkasta pratipannasarvaviratiH ataH kathaM so'tra dRSTAnta tayA sa-1 gacchate ?, satyaM, sarvaviraterapi sAmAyikabhedatvena tacchabdavAcyatvAdityadoSa iti gAthA'kSarArthaH // bhAvArthastu kathAnakagamyaH, taccedam-- ___asti samastazastavastustomanAmAsaGkhyeyadvIpasAgaramadhyavartI himavadAdiSaTsaMkhyAvikhyAtavarSadharagirivara-|| viracitabharatAdisaptakSetrIvizeSo gaGgAsindhupramukhacaturdazamahAnadIpratibaddhAnekasahasrasaGkhyataTinIsamUharamaNIyo jambU-d dvIpanAmA dvIpaH, tatra yojanalakSapramANena kiraNanikaraprahatAndhakArapaJcaprakArasAraratnonmizrajAtyajAMbUnadamayena / bhadrazAlavanopazobhamAnabhUmikena nandanasaumanasAbhidhAnodyAnadvayAlaGakRtamekhalAyugalena paNDakavanakhaNDamaNDita Jain Education inte For Private & Personel Use Only w .jainelibrary.org
Page #520
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrInavaoge dUvRttI sAmAyike // 245 // kazAla zikhareNa mahAmeruNA'dhiSThitamadhyaM merudakSiNottarapArzvavirAjamAnaniSadhanIlavantaparvatA''lagnasamutthitacaturvakSaskAra- doSe kaNDa| zikharisamuddIpitadeva kurUttara kurukSetra vibhAgaM sItAsItodAbhidhAnamahAnadIdvitayobhayataTaniviSTadvAtriMzadvijayavibhUSitaM mahAvidehAbhidhAnaM kSetraM tasmin puSkalAvatIvijaye puNDarIkiNI nagarI - vipaNipathavikIrNasvarNaratnapravAlakamukamalayajAdidravyajAtIrvilokya / bhavati manasi nUnaM pAnthasArthasya yasyAM nanu bhuvi nagarIyaM sarvalakSmInivAsaH // 1 // tasyAM ca - svakulagaganabhAnubhativallIkRzAnurnayavinayapaTiSTaH ziSTaceSTAgariSThaH / arikarivarakumbhodbhedalIlAyitena prakaTitanijanAmA puNDarIko nRpo'bhUt // 2 // tasya ca kaNDarIko nAmA laghubhrAtA yuvarAjaH, tayozca khapuNyodayAnurUpasaMpadyamAnAnavadyasAMsArika sukhAnubhavayoH nityA'nupAlayatormahImaticakrAma prabhUtaH kAlaH, anyadA ca samAjagAma grAmanagarAdiSu vihArakrameNa baMbhramyamANaH susthitAcAryasta - nagarIM, samavasRto bahirudyAne, viditatadAgamanavRttAntaH samaM puNDarIkanarapatinA vandanAdinimittaM samAyayau nagarI - lokastatsamIpaM vidhivadvandanApurassaraM ca sUridattadharmalAbhAzIrvAdamuditamAnasaH samupaviveza yathAsthAnaM, sUriNA prAradhA dharmadezanA, yathA - anAdyanantasaMsAre, mithyAtvAdivazIkRtAH / prANinaH karma baghnanti, jJAnAvaraNAdibhedavat // 1 // // 245 // ainelibrary.org
Page #521
--------------------------------------------------------------------------
________________ narakAdibhave kSiptAstena cAtyantavairiNA / sahante duHkhasaGghAtaM, chedanAdyamanekadhA // 2 // tathAhi nArakA dRSTvA, ghaTikAlayavardhinaH / utpattisamaye raudraH, paramAdhArmikAsuraiH // 3 // AkRSyante'tinistriMzamAraTantaH kaTusvaram / vipATayante / tatastIkSNakarapatraiH kapATavat // 4 // zaktayAdibhirvibhidyante, kalpyante kalpanIzataiH / hanyante mudgarairvAsyA, takSyante / dAruvattathA // 5 // bhinnAzchinnA hatA evaM, punaH saMghaTitAGgakAH / durvAradaivayogena, bhUyo vIkSya tato'suraiH // 6 // nIyante zAlmalIdezamAliGgyante ca tAstataH / vanakaNTakabhinnAGgAH, rasanti karuNasvaram ||7||tpttrpu ca pAyyante, saMdaMzavidhRtAnanAH / dRDhaM bhrASTre tu bhujya(bhRjyonte, bhakSyante nijamAmiSam // 8 // tAryante ca vasApUyarudhirakledakamalAm / bAyadhvamiti jalpanto, ghorA vaitaraNI nadIm ||9||asiptrvnN yAtAH kathaJcitte ttshyutaaH| tatrApi patitaiH / patraizchidyante shstrsnnibhaiH||10||evN tisRSu pRthvISu, paratastu parasparam / SaSThI yAvanmahAduHkhaM, nArakairupajanyate // 11 // anyonyasaMmukhAkAroparyadhobhAvavartinaH / pRthivyAM bata saptamyA, vidyante vajrakaNDakAH // 12 // tanmadhye nArakA jAtAH, all nirgantuM na ca pAritAH / utpatantaH patantazca, tudyante maraNAvadhi // 13 // atrAntare nRpatirAha-bhagavan ! nArakANAmatipracuraduHkhatA bhagavatA pratipAditA, tatra ca narakotpattau prANinAM kiM mithyAtvAdaya eva sAmAnyapratyayA utAnye'pi vizeSapra Jan Education Interation For Private Personel Use Only
Page #522
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrInava0 vRha dUvRttI sAmAyike 246 // tyayAH santi ?, sUriNoktaM - santi vizeSapratyayA api tathA cAgamaH - " mahAraMbhayAe mahApariggahayAe kuNimAhAreNaM paMcediyavaheNaM jIvA narayAuyaM kammaM nivvattaMti" tata etadAkarNya bhUpatiH satrAsaM hA gato'smi tarhi narakaM mahArambhatAdivizeSapratyayAnAM rAjyanibandhanAnAM mayi sadbhAvAditi vicintya praNAmapUrvaM punarabravInmuniM - svAmin ! asti kazcidasmAdRzAM narakanivAraNopAyaH ?, sUriNA'bhihitam asti bhAgavatI dIkSA, rAjJoce - kIdRzI sA ?, tataH susthitAcAryeNa savistaramaSTAdazazIlAGgasahasraparipAlanasvabhAvA'kSepamokSanagaraprApikA prarUpitA'rhatAM dIkSA, hRSTena narapatinA'bhidadhe - yadyevaM nivezya laghubhrAtaraM kaNDarIkaM rAjye gRhNAmi bhavatpAdamUle'hamimAM, tato'tihRSTacetA utthAya | bhUyo'bhivandya bhAvasAraM gurUn gato nijavezma, tatrAhUtaH prastAve kacit kaNDarIko, bhaNitazca vatsa ! parigRhANAmuM rAjyavistaram, ahaM tu tvadanumatyA'GgIkaromi mahApuruSaniSevitamuttamaM dharmaM, kaNDarIka Akhyad-bhrAtaH ! ki - maprastAva eva tyajyate rAjyaM ?, puNDarIkeNoktaM - durgatihetutvadoSato, mahArambhatAdibhirnaraka iti vyAkhyAtaM sUribhiH, tato laghubhrAtrA'bhihitaM -Arya ! yadIdRzamidaM rAjyaM tatkiM mahyaM pradIyate ? / tavAhamapi nAniSTo, yato'bhUvaM kadAcana // // rAjovAca- tvamaparikarmitadehaH zaknoSi na duSkaraM tapaH karttuM / tenAnupAlya rAjyaM pazcimavayasi vrataM kuryAH // 2 // dope kaNDa kajJAtaM // 246 //
Page #523
--------------------------------------------------------------------------
________________ tataH kaNDarIkaH-kimatra parikarmaNayA-yAvatsAhasamAlambya, tAta ! kArye pravartyate / dhIrairna duSkaraM tAvatkiJcidatra l vibhAvyate // 1 // yaduktam-saGkucati mahImaNDalamabdhiH zuSyati laghUbhavati meruH / sAhasavazena puMsAmanukUlaM / / | bhavati devamapi // 2 // na cAhamapyanyena pitrA jAtaH, tadavazyaM mayA pravrajyaiva grAhyeti pratipAdayanniSidhyamAno'pi | puNDarIkeNa gatvA sUrisamIpaM svIcakAra vrataM, puNDarIkastu tataH prabhRti sthito vizeSeNa zrAvakadharmaparAyaNaH satata meva sarvavirativiSayAM manorathamAlAmanucintayan rAjya eva, kaNDarIkastu gRhItadvividhazikSaH susthitA-ol ||cAryaiH samaM viharan grAmArAmanagarAkaramaNDitAM vasumatI ninAya kiyantamapi kAlaM, anyadA tu / N tathAvidhabhavitavyatAvazena gRhIto'sau raudravyAdhinA kAritaH svasAmagnyanurUpyamauSadhAdi sUrimiH, na jAto vizeSaH, tataH samAgatAstasyAmeva puNDarIkiNyAmAcAryAH, AvAsitAH prAzukodyAnabhumI, vijJAyAgamanamAcAryANAM samAyayau rAjA vandanAnimittam , abhivandya paramabhaktyA sUrIn papracchAsau-bhagavan ! vAste kaNDarIkamuniH? sariNA nirdiSTaM-vidyate'sminneva puro'valokyamAne zUnyodyAnapAlavezmani, rAjJoktaM-kimiti yuSmatpArzva eva nopaviSTaH ?, sariNA'bhyadhAyi-kiJcidrogavazaga eSa na zaknoti mahatI velAmupaviSTa AsituM, tato rAjA svayameva / Jan Education Inteme OMMainelibrary.org
Page #524
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 247 // zrInavavha ||gatastatpArdha, vanditvA pRSTaH zarIravArtA, kathitA tena, tata AdiSTA bhUpatinA bhiSagvarAH yathA praguNIkriyatAmayaM sAdhuH || doSe kaNDavRttI kijJAtaM sAmAyika auSadhAdinA yena prayojanaM tadasmAkaM jJApyaM yena saMpAdayAmaH, tairapi yathA''dizati devastathA kriyata iti prati pAdya prArabdhAH sAdhoH kriyAH, yena dugdhazarkarAdinA prayojanaM tatsarva saMpAdyate rAjA''dezena niyuktakapuruSaiH, mAsakalpapUtau ca sUriNA tatsamIpe paricArakasAdhUn dhRtvA cakre'nyatra vihAraH, tasya ca krameNa nivRttaprAyo jAto / vyAdhiH, sUrizca kadAcitpratyAvavRte tatraiva, dadarza kaNDarIkaM nIrogata, tataH sthitvA kAnicidinAnyAdidezAmuM, yathA-bhoH kaNDarIka ! bahUni dinAni sthito'syatra tvaM, na caikatra sAdhUnAM prabhUtakAlamavasthAnamucitaM, siddhAntani-al SiddhatvAt, tathA coktam-" paDibaMdho lahuyattaM, na jaNuvayAro na desaviNNANaM / nANArAhaNa kajje ii dosa'vihArapakkhaMmi // 1 // " vayamapi ca vijihIrSavo'nyatra, tadidAnI mutkalayya rAjAnamasmAbhireva samamAgamyatA, kaNDarIko'pi vAtarogAnurUpopacAreNopacaryamANaH susnigdhamugdhapezalAhAraistallolupatvAjjAtarasagArthapariNAmaH tatsthAna hai parityaktumapArayannuvAca-bhagavan ! na naH zarIramicchAkAreNa tathAvidhapATavamadyApi bhajate, tena|| kiyantyapi dinAnyatraiva sthAtumicchAmaH, sUriNA niradezi-tiSThApratibaddhacittatayA, tenoditaM-icchAmyanuziSTiM, YURBO Jan Education International For Private Personal Use Only
Page #525
--------------------------------------------------------------------------
________________ tataH sthito'sau tatraiva, sUrayazca vihRtA anyatra samaM zeSatapasvibhiH, bhUyo'pi keSucidivaseSvatikrAntepvAgatAH, punarbhaNito, nAyAtumicchati, tato jJAtaM sUribhiH-nanvayaM zaThIbhUto rasAdigAddharthena nAyiyAsuH / / tadanantaraM kathitaM rAjJaH, tenApi dhRtvaikAnte bhaNito'sau-tavobhayakulavizuddhasya kSatriyavaMzAlaGkArabhUtasya svecchAgR-|| hItaduSkarapravrajyasya nedamucitaM, yataH sa eva bhAraH satpuruSairutkSipyate nivoDhuM yaH pAryate, kiJca-tadvismRtaM bhavato yatsvamukhenaiva purA prakAzitaM 'sAhasavazene tyAdi, tadvimucyedAnIM zItalavihAritAmatiM braja gurubhiH saha saMpadyasvodyatavihAraparAyaNo yena saMpadyase sugatisAdhakaH, tato'sau kiJcillajjA'vanamitakandharaH sthitvA kSaNaM yadAttha yUyaM / tatkaromItyuktvA prastute gamanadivase cacAla sRriNA sAI, na cAntaprAntarUkSabhikSAyA uparyasyAbhilASaH, kevalaM sa kizcidbhAtRlajjAtaH kizcitsarivyapekSayA vihRtaH sAdhubhiH sAI divasA(nA)ni kiyantyapi, velAvyatItazItalavirUkSamaikSyasya bhakSaNe anyeyuzceto visrotasikAmupeyivAn karmadoSeNa-nUnaM na zakyate'smAbhiriyaM pravrajyA paripAlayituM, lohamayayavacarbaNatulyA khalveSA, nAlpasattvairvoiDhuM pAryate, tadidAnI-kiM karomi ka vA yAmi, kiM yAce vA dhanAdyaham / kasya vA karavai sevAmazakto vratapAlane ? // 1 // hu~ jJAtaM mama bhrAtA puNDarIkaH pUrvameva | Olainelibrary.org Jain Education Inter
Page #526
--------------------------------------------------------------------------
________________ doSe kaNDaMrIkajJAtaM sAmAyika aniva0bRhatamAditsurAsIt paraM tadA mayaiva nivAritaH sa svayaM gRhNatA pravrajyAM, adhunA cAhamazakto vratapAlane, tasmAdravRttA jAmi tatsamIpameva, sa eva mamecchAM bhrAtRsnehena viziSTavratakaraNAbhilASeNa ca pUrayiSyati, na cAtra vyati kare mamAnyo'bhigamanIyo'stItyAdi vicintya grAmAntaraprasthiteSu mariSvanyadA'kathayanneva sAdhUnAM sthitaH pRSTha // 28 // eva dinadvayaM nigamya prasthitaH puNDarIkiNyabhimukhaM, prAptazca krameNa tAM, anye tu vizrotasikAkAraNaM vasantasamayasamAgamaramaNIyatAM varNayanti, yato likhitamasmatpUjyaiH-" tataH samAgate vasantasamaye kAmotkocakAriSu puSpiteSu sahakAreSu sahakArAGkurAsvAdamuditamAnaseSu kalaM kUjatsu kokileSu pramadabharaparavazatvavighUrNamAnanAgarakalokasthAnasthAnapravaya'mAnAsu cAru caccarISu varSasahasraM yAvatparipAlitazrAmaNyo'pi kaNDarIkaH saMyamAccalitacitta ekAkyeva rAjyArthI samAyAtaH puNDarIkiNyAmiti " sthito bahirudyAne, uccatarataruzikharazAkhAyAmavalambya pAtrakAdyupakaraNaM gata udyAnapAlakAntikaM, bhaNitavAMzcainaM-yathA bho! madAgamanavAtA vijJApya puNDarIkanarapateH kathaya yathA yuSmadarzanamAkAGkSati kaNDarIkaH, tad bhavanto vA tatrAgacchantu sa vA'trAgacchatviti ?, gato'sau, kathitaM yathAbhaNitaM, pRSTaM rAjJA-kiyatsAdhusamanvitaH kaNDarIkaH ?, tenoktam-ekAkI, 2 Jain Education Inter ww.jainelibrary.org
Page #527
--------------------------------------------------------------------------
________________ tato vyacinti - na zobhanamekAkino'syAgamanaM, anena hi pratipatitapariNAmameva tamahamAkalayAmi, tasmAducita| svalpaparijana eva gacchAmi tatsamIpaM tato gato yathAcintitakrameNaiva nRpatiH yAvatpazyatyamuM sukumAraharitakAya | syopari niviSTaM paryastikAvaSTambhena, so'pi dRSTvA rAjAnamutsArya paryastikAM sthitastatraiva pAdaprasArikayA, tadIyaceSTA| vizeSaviditAntarAbhiprAyeNa ca tena nAyamito'nantaramatyantavrataparAbhanaH kimapyaparaM bhaNitumucitaH kevalamanukUla| mevAsyAbhidhIyata iti vicintayatA babhASe -bhadra ! mayA tvaM pUrvameva bhaNito, na ca tadA madIyavacanamakAri bhavatA, tadidAnImapi sAdhu kRtaM yattvamihAgato'si gRhANedaM rAjyaM samarpaya mama svakIyarajoharaNAdiveSaM tato vAJchan viSayasukhamasau rAjye vinivezito narendreNa, seyaM kSudhArttamUrtterviziSTatarabhojyasaMprAptiH - rAjyAlaGkAramAdAya, kaNDarI| ko'bhavannRpaH / tadvajoharaNaM dhRtvA, puNDarIko'jani vratI // 1 // pazcAtpuNDarIkeNa kathitamamAtyAnAM yathA - yuSmAkamapa | samprati nRpatiryAmo vayaM ca gurumUlam / cintitamanorathAnAM mamAdya jAtA suniSpattiH // 1 // iti pratipAdayanneAdRSTagurupAdamUlena na bhoktavyaM na zayitavyamiti manasi vidhAya gADhapratijJAM pravardhamAnAtitIvrazubha pariNAmo nizcakrAma nagarAta, itaro'pi gato rAjabhavanaM, vratabhraSTa eSa ko'muSya mukhamIkSate ityabhiprAyavatA parija
Page #528
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrInava0 bRha davRttI sAmAyike - // 249 // Jain Education Inter nenAnAdaraM vilokyamAnaH karomi tAvadaSTAdazabhakSyavizeSairbahoH kAlAdadya bhojanaM pazcAd jJAsyAmyahametaiH | sArddhamityApUrayan raudradhyAnamAdideza supakArAn - bhadrAH ! yadatra kiJcid vyApriyate bhakSyaM tatsarvaM saMskRtyopasthA - pyatAM bhojanazAlAyAM, tairapi yathA''dizati devastathA kurma ityabhidhAya kiyatyA'pi velayA saMpAditaM tacchAsanaM, kathitaM tadagre, upaviSTo bhojanamaNDape, dRSTvA'nekaprakAraM bhojyajAtaM balibhirdurbalA nirddhATyanta iti prekSaNakadRSTA- | ntena prathamaM vacanakAdyasAraM bhuktvA pazcAhubhuje ghRtapUrAdipradhAnavastUni tataH kSutkSAmakukSiNA tena tAvadbhuktaM yathepsitaM yAvajjalAvakAzo'pi jaThare nAsya vidyate, atyantabhakSaNAccAbhUdrAtrau tasya visUcikA, tayA ca bAdhito gADhama, anAdeyatayA'pratijAgaryamANo janena cintayAmAsa - yadi kathamapi daivAdahametAmatrApadaM tariSyAmi tadA'mI lokAH sarve nigrAhyAH khadirakuTTinyA, evaM pravarddhamAnAtitIvraraudra pariNAmaH kiyatyA'pi velayA'paripacyamAnAhArajanita mahAdAghavedanAdo dUyamAno mRtvA samutpede saptabhanaraka pRthivyAma pratiSThAnAbhidhAna mahAnarake'jaghanyotkR|STatrayastriMzatsAgaropamapramANasthitinArakatvena / puNDarIko'pi samullasitazubha jIvavIryayogena prayAtaH kiyantaM bhUbhAgaM sukumAlapANipAdaH ( deha : ), kadAcidapyadRSTakaSTastAvadatikhara kiraNa karanikaropatApyamAnapaJcamuSTikaloca luJcita doSe kaNDarIkajJAtaM // 249 //
Page #529
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education Inter | nirAvaraNamastako nidAghatApAtikrAnti taptavAlukA dahyamAna caraNainho raNadvandva hetu rAjyatyajana susthamAnasaH / | zarIrapIDAmAtrAcalitasattvo'pyatizAyikSuttRSAzramAdibAdhAvidhurade ho - namo'tItAnAgatavarttamAnajinebhyo namaH samastasiddhebhyo namaH saMsArAndhakUpanipatitAsmAdRzaprANisArva saddharmadezanA'valambanAkarSaNapravaNAya zrI susthita sUraye, astu me tatprasAdAtparamacaramA''rAdhenatyAdi cetasi kurvANaH sakalasattvakSAmaNApurassaraM nirA| kArapratyAkhyAna pratyAkhyAta samastavyApArastasyAmeva rAtrau viprahAya tadbhavavarttidazavidhaprANAn prayayau sarvArthasiddhaM mahAvimAnaM, tatrApyajaghanyotkRSTA tasya trayastriMzatsAgaropamANi jAtA sthitiH, tatayutaH setsyatIti // evaM ca | vizuddha sAmAyika paripAlanaguNenAyaM svalpakAlenApyArAdhako jAtaH kaNDarIko varSasahasramapi vrataM paripAlyAnte | pratipatitasAmAyikapariNAmadoSeNa virAdhako, yaduktaM dharmadAsagaNinA - " vAsasahassaMpi jaI, kAUNaM saMjamaM suviulaMpi / aMte kiliTTabhAvo navi sujjhai kaMDarIuvva // 1 // appeNavi kAleNaM kei jahAgahiyasIlasA| maNNA / sAhiti niyayakajjaM puMDariyamahArisivva jahA // 2 // " iti paribhAvyAsya pAlana eva yatitavyaM, bhaGgastu rakSaNIya iti doSadvAragAthAbhAvArthaH // yathA'vasthita paripAlane tvamuSya guNaM didarzayiSustadvIragAthAmAha-- jainelibrary.org
Page #530
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrInava0bRha vRttau sAmAyike .250 // sivasaggaparamakAraNasAmAiyasaMgamaM tu kAUNa / guNe sAgara candrasudarzasAgaracaMdasudaMsaNaheUu, cayaMti no pattaM // 97 // najJAte gA. zivo-mokSaH svargo-devalokastayoH paramakAraNaM-prakRSTaheturakSepajanakatvena zivasvargaparamakAraNaM tacca - tatsAmAyikaM ca zivasvargaparamakAraNasAmAyikaM tena saGgamo-mIlakastatsaGgamastaM ' tuH / vizeSaNe, kiM vizinaSTi ? vA vidhAya. kimityAha-'sAgaracandrasudarzanahetataH' sAgaracandrasudarzanAvedha heta tAbhyAM tataH 'tyajantiH muJcanti 'no' naiva 'prAptaM / labdhaM, atra hetuzabdena hinoti-gamayati jijJAsitadharmaviziSTAnAniti heturiti || |vyutpattyA dRSTAnto vivakSitaH, tasyApi jijJAsitaviziSTArthagamakatvAditi gAthA'kSarArtho / bhAvArthastu kathAnakAbhyAmavaseyaH, tayozca sAgaracandrakathAnakaM tAvad-asti prazastavastuvinyAsanirastasamastaduritopadravo vipulamedinImaNDalamaNDanamasamAnasevyatAparAbhUtasuralokaH saurASTro nAma dezaH, tatrAdabhrazubhrAbhraMlihaprAsAdazikharazikhAsamUhApahastitaravirathaturaGgamArgA mArgasaMcarattaruNaramaNIjanakkaNatmaNimekhalAnUpurAdiratnAbharaNaraNajjhaNArAvabadhiritadigdvArA dvArAvatI nAma nagarI, tasyAH prazAstA pradhAnapraNatasAmantasaGghAto ghAtitaniHzeSavipakSapakSo bharata Jain Education Interational
Page #531
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education Intern kaaru | kSetra trikhaNDAdhipatyaprakAzamAnAsamAnasAhasAtireka raJjitavAsavo vAsudevo rAjA, tasya cAtyantavizrambhabhAjanamatizA| yisnehasadanaM danujAdibhirapyakSobhyasattvaniketanaM baladevo bhrAtA, tatputrazca niSadhastasyApi tanUjaH saMbAdikumArANAmativallabhaH sAgaracandranAmA tatraiva prativasati sma, itazca tasyAmeva nagaryamugrasenAbhidhAnanarapaterabhinavopArUDhayauvanA nijarUpavinirjitasurasundarIsaundaryA kamalAmelA duhitA babhUva, sA ca dhanasenarAjasunave namaH senAya dattA, tatprastAve cAkAzacArI parivrAjakaveSadhArI samyagdRSTirbrahmacaryavrato vaikriyalabdhisaMyuto'nalpa ke likaraNaparAyaNo nArado | lIlayA paribhramaMstadbhavanamAjagAma sa ca tena pradhAnakanyAlAbhAkSiptacittena lakSito'pi nocitasaparyayA pUjito, gataH pradveSaM samutthAya tato vegena prAptaH sAgaracandrasamIpaM samucitAbhyutthAnAsanadAnavandanAdivinayapUrvakaM cA| bhASito yathA - svAgataM maharSe!, pRSTazca yathA dRSTapUrvaM kiJcidAzcaryaM yat kvacit, nAradenoktam - ihaivAvalokitA sama|stAzcarya sImA rUpeNa vijitarambhAtilottamA kamalAmelA rAjaduhitA, sAgaracandro'bhyadhAt - sA me syAtkathaJcit ?, nArada | uvAca - nAhaM jAne, yato'sau nabhaH senAya dattA, kSaNamAtreNa visarjito'nena, gataH kamalAmelopAntaM, tayA ca prathamameva nAradamAgacchantamavalokya vihitAbhyutthAnAdivinayapratipattiH, upaviSTo nAradaH, praNAmapUrvaM bhaNitastathaiva ca tena w.jainelibrary.org
Page #532
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAtaM zrInavabRha-ca jajalpe-asyAM medinyAM mayA he Azcarye nirIkSite, ekaM sAgaracandro niHzeSakalAkalApasaMpannaH saubhAgyaH sAgaracandravRttau / rUpakalito dvAtriMzallakSaNopetaH, aparaJca nabhaHsenaH kSudraH zaThatAniketanaM garvI mUrkhaH sarvajanasya dveSyo'tikusAmAyike rUpazekharakaH, tataH sA viraktA tatra, raktA sAgaracandre'bravIt-kathaM nu nAma sa me bhaviSyati ?, naardo| // 251 // nijagAda-nAsmi vedmi, anye tu kathayanti-nabhaHsenenApamAnito gataH kamalAmelAgRhaM, tadanetaM vinindya sAgaracandra ca rUpeNa varNayitvA tatsaGgamAbhilASiNyA asyA rUpaM citrapaTTikAyAmAlikhya sAgaracandrasya darzitavAn, tatastadviSayamanurAgamasyApyutpAdyotpatita AkAze, tatprabhRtyeva ca kamalAmelAsAgaracandrau babhavatuH parasparAkAriNau, tatyajatuH svakIyakrIDAdivyApAra, jAtau dussahavirahavedanAdUnamAnasau, tatazca sAgaracandrAvasthAmAkarNya samAgataH / zambakumAro'nekasamacittayAdavakumAraparikAritastadantika, tadA cAsau parAGmukhaH kamalAmelAmevaikAgramanasA dhyAyanAsIta, tato'nena pihite tannetre, sAgaracandreNoktaM-jJAtA kamalAmelA'si, zambena hasitvoktaM-nAhaM kamalA-1 melA, kintu kamalAmelaH, tatazchalenAnenoktaM-tvameva me kamaladalalocanAM kamalAM melayiSyasIti satyapratijJo // 251 // bhaveH, kumAraizca tasyaivArthasya samarthanArtha zambakumAro madyaM pAyayitvA dApito vAcaM-yathA'haM pariNAyayiSyAmi, madA SON Jain Education Int For Private & Personel Use Only Www.jainelibrary.org
Page #533
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education Internat basAne ca labdhacetanena cintitaM - kathametadbhaviSyati ?, yato- nabhaH senAya dattA'sau, pitRbhyAM mayakA katham / yojyA | sAgaracandreNa ? durghaTaM tadidaM mahat // 1 // yaducyate janaiH kaizcidito vyAghra itastaTI / so'yaM nyAyo mamAyAtaH, | etadabhyupagacchataH // 2 // tato gataH pradyumnasamIpaM kathitaH sarvo'pi vRttAntaH, tena ca dattA'smai prajJaptI vidyA, itazrobhayapakSayorapi prArabdho vivAhamahaH kRtaM varNapravezanAdi, tataH zambena bahukumAropetena sAgaracandramudyAnaM nItvA anavadyavidyAbalena nabhaH senasamIpe rUpAntaraM kamalAmelAsannibhaM dhRtvA suraGgayainAmapahRtyAne kavidyAdharasahitena gAndharvavivAhamadhikRtya pariNAyitastAmasau, prajJaptividyAsampAditAnekavidhabhakSyapeyacUSyalehyAdivastuvistarAzca sarve kumArAH saparikarAH krIDitumArebhire / itazca nabhaHseno vaikriyarUpayA kamalAmelayA saha yAvaccaturthamaNDalaM paribhrAmyati tAvanmahAntamaTTATTahAsaM vimucyAdRzyatAM gatA sA, anye tu kanyAntaHpuragatAmeva tAmapahRtyodvAhitavAn, nabhaH senavivAhasamaye cAnavalokyamAnAyAmasyAmapahRteti parijJAnamabhUdityAhuH, tataH samutthito bahalakalakalaH pravRttAzca nirIkSituM sarvatra kamalAmelAM kathitaM ca viSNubaladevayoH, tanniyuktapuruSaizca kathaJcidudyAne vicitrakrIDAbhirvidyAdhararUpadhAriNA sAgaracandreNa pracurakhacara inelibrary.org
Page #534
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrInavagRha-vRndaparigatena saha krIDantIM vilokya tAM niveditaM janAdanAdiyAdavAnAM, taizca saGgrAmabherItADanapUrva caturaGgabalena samAgatya prArabdhamAyodhanaM, muktA saroSamAkRSTakodaNDadaNDairnirantarazara nikara vRSTirvidyAdharANAmupari, teSvapi tadeva karttuM pravRtteSu zambena pAdapatanapUrva kathita nijavRttAntena kSAmito viSNurbaladevazca tataH zambaM tiraskRtya sarvalo - | kasya pazyata udghAhito nabhaHseno viSNunA kanyakAM, na cAsau vyamuJcat tacchambasAgaracandrayorupariSTAdidaM vairama, atikopavazaM gatazchidrAnveSI ca saMpanno, na lebhe'vasaraM kvacidapakAramasau karttuM evaM kAle gacchati samavasasArA - revatakodyAne vimalakevalA lokaprakAzitasamastalokAlokaH surAsuranarendrasaMstUyamAnAsamAnacatustriMzasurakRtAbhinavanavasaGkhyakanakakamalavinivezitacaraNayugalo yAdavakulatilako bhagavAnariSTanemiH, tadvandanArthaM ca nirgato nikhilayAdava kumArasahito vAsudevo, vavande trailokyasvAminaM nemiM bhagavatA'pi prArabdhA | dharmadezanA kathitaM saMsArAsAratvaM ninditA viSayAH prakAzitaM durjayatvaM mohamahAmallasya varNito dezasarvacAritrala| kSaNastannihananopAyaH prakaTitA tadvijayapUrvikA kevalajJAnalakSmIlAbhapuraHsarA zAzvata zivasaukhyasamprAptiH, | tataH saMbuddhA aneke prANino gRhItavantaH kecitsarvaviratiM tatpAlanAsamarthAzcApare dezaviratim, anyeSAM tu samya nyadA datizayaH dUvRttI sAmAyike / / 252 / / Jain Education Inte sAgaracandra jJAtaM / / 252 / /
Page #535
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education Inter ktvamAtralAbha evAbhavat, tadanantaraM ca sAgaracandravarjA zeSaparSadabhivandya bhuvanabandhuM svasthAnaM prati gatA, sAgara - candrastu paramavairAgyavAsanAvAsitAntaHkaraNastrikaraNazuddhena bhAvena jinaM praNamyANutratAdizrAvakadharme ca pratipadya yAvannagarIsaMmukhaM cacAla tAvadasya cetasyabhavad, yathA-bhuvananAthena saMsAranistaraNopAyaH AnantaryeNa sarvaviratireva pratipAditA, dezaviratistu paramparayA, tadayaM sarvaviratyaGgIkAro'smAbhiH kiM karttu pAryate ? kiMvA neti tolayAmyAtmAnaM, tato nagaryAsannodyAna eva sAmAyikagrahaNapUrva tataH kAyotsargeNa mahAsattvatayA svIkRtA cetasA sarvarAtrikI pratimA, itazca nabhaH senaniyuktacarapuruSeNa samavasaraNotthAna kAlAdeva sAgaracandrasya pRSThalagnenopalabhya taM vRttAntaM kathitaM nabhaHsenasya, so'pi tuSTacittaH samAgatastaM pradezaM dRSTvA'muM pUrvazeSaprajvalita ArdrA mRdamAdAya | sAgaracandrazirasi viracitavAMstayA kuNDalikAM, tAM ca zmazAnajvaladaGgAranikareNa pUritavAn tataH sa viditajinamatatattvaH 'sarvaH pUrvakRtAnAmiha labhate karmaNAM phalavipAkam / aparAdheSu guNeSu ca nimittamAtraM paro bhavati // 1 // mA gAH khedamidAnImetAvatyapi zarIrasaGkuze / soDho'nantaguNo'yaM jIva ! yato narakapatitena // 2 // ityAdi bhAva - nayA bhAvayannAtmAnaM tadupari manAgapyakurvANo roSaM samyagadhiSAtAM dAghavedanAM kRtA'rhadAdinamaskAraH parityajyai - w.jainelibrary.org
Page #536
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrInavavRhaH hamavikaudArikazarIraM samabhAvAvicalitamAnasaH saMprApto devabhUyatAM, jAto maharddhiko vaimAnikasuraH, ata evoktam-- sudarzana ka thAnakaM sAmAyika " dhammamiNaM jANaMtA gihiNo'vi dRDhavvayA kimuya sAhU ? | kamalAmelAharaNe sAgaracaMdeNa etthuvamA // 1 // " sudarzanakathAnakamidAnIM kathyate lakSmIvilAsamakuraH karuNArasADhyailokaiH pravartitapavitravicitrasatraH / caJcallalATatilako vasudhAGganAyA, aGgAbhidho janapado'sti jane prasiddhaH // 1 // amarAvatIti vikhyAtA, tatra campAbhidhA purI / naiva zaktaH sahasrAsyo, vaktuM zeSo'pi yadguNAn // 2 // apica-suvarNakalazAvalIkalitadevahAkulA, kulAcalasamonnatipravaravezmamAlAzcitA / nirastatimirasthitirvipaNivartiratnotkarairanekakavivispharalalitakAvyakolAhalA // 3 // tasyAmabhUdamalakIrtilatAvitAnavistAraNapravaNasadguNavAripUraH / rAjA pratApavasatirdadhivAhanAkhyaH, tasyAbhayA priyatamA ratitulyarUpA // 4 // tasya svakIyasampattijitapuNyajanezvaraH / ibhyo'bhUdRSabhadAsaH, khyAtaH kIrttiguNaiH zubhaiH // 5 // premapAtraM babhUvAsya, bhAryA rAjIvalocanA / arhadAsIti vikhyAtA, suzIlAdiguNAvadhiH // 6 // tadgRhe subhago nAma, mahiSIparirakSakaH / bhadrako'sau gato'TavyAmanyadA''dAya sairabhIH // 7 // // 253 For Private & Personel Use Only Awjainelibrary.org
Page #537
--------------------------------------------------------------------------
________________ tadA ca kAle-bahalaghusaNarAgo gandhatailaM supakkaM, jvalanazakaTikA ca prauDhakASAyavastram / sadapavarakamadhyaM / kAminInAmurojAH, priyamakhilamapIdaM yatra jAtaM janAnAm // 8 // evaMvidhahemante nadyAstIre nirAvaraNa deze / astaM gacchati bhAsvati satuSAre vAti vAte ca // 9 // niSpratikarmazarIraM, merusthiramambunAthagambhItAram / adrAkSInmunimekaM kAyotsargasthamatha subhagaH // 10 // taM dRSTvA cintayAmAsa, kathameSa mahAmuniH / patatyevaMvidhe zIte, sthAsyatyaprAvRtAMzukaH ? // 11 // apica-asmin saritastIre pracuratarazvApadAkule bhIme / rajanimenakApAyAM kathaM gamiSyatyasAvekaH ? // 12 // ityAdi cintayanneva, bahumAnapurassaram / abhivandya gato gehaM, gRhIttvA mahiSIrnijAH // 13 // kathaJcittAmasau rAtriM, tatrAnaiSItsamutsukaH / bhUyo'pi darzanAkAGkSI, muneratyantavatsalaH // 14 // nizAyAM sAvazeSAyAmutthAyeyAya satvaram / sairibhIbhiH samaM yAvattaM muni samudaikSata // 15 // praNaNAma tato bhaktyA, tadavasthamahAmuneH / pAdau pramodajanmAmbupUraplAvitalocanaH // 16 // niSasAdAntike cAsya, tAvadyAvadinezvaraH / ujjagAma tamastomamapAkurvannizA saha // 17 // atrAntare-namo'haMdya iti vAcaM. vyaktamuccArayanmuniH / utpapAta nabhaH so'pi, zrutvA tAM hRdyacintayat // 18 // nUnameSA mahAvidyA, tenocAraNa For Private & Personel Use Only
Page #538
--------------------------------------------------------------------------
________________ thAnaka sAmAyika // 354 // zrInava0bRha, mAtrataH / amuSyAH prayayau tUrNamAkAzaM munisattamaH // 19 // tatprabhRtyeSa bhuJjAno, gacchaMstiSThannanAkulaH / bahumAne- sudarzana kavRttAnAdhyAtiSThatpadamuccArayannadaH // 20 // zreSThinokto na bhadredamavidhAnena paThyate / sa uvAca na tAtAhaM, moktuM mantrama, |kSamaH // 21 // vyacintayattataH zreSThI, dhanyo'yaM yasya nishclaa| [granthAgram 7000] itthaM jinanamaskAre, bhaktiH kalyANa-Ila kArikA // 22 // babhANa taM punaH zreSThI, yadyevaM bhadra ! te sadA / evameva bhavatvetanmaGgalaM paramaM hitam // 23 // mahiSIcA-13 zaraNArtha sa, gato'nyedyuH surApagAm / tAzca tIA paraM tIraM, jagmuzcArijighRkSayA // 24 // tato'sau pRSThatastAsAM, gantu-|| michunamaskRtim / paThanneva dadau jhampAmApagAtaTato jale // 25 // babhUva kIlakastatra, daivayogAcca tena saH / viddho vedanayA''krAntaH, paJcatvaM tatkSaNAdgataH // 26 // namaskArAnubhAvena, tasyaiva zreSThinastataH / arhadAsyAH samuspede, bhAyAyAH kukSikoTare // 27 // tasyA garbhaprabhAvena, paJcame mAsi gacchati / dohado'bhUyathA dAnaM, dInAdibhyo / dadAmyaham // 28 // tathA jinendrahamyaSu, kArayAmi mahAmaham / pazyAmi ca samaM bhA, tadarhAsanamAzritA // 29 // zreSThI tu pUrayAmAsa, tasyA vijJAya dohadam / saMpUrNadinamAsA'sau, sattanUjamajIjanat // 30 // dyotayantaM dizA- 254 // cakra, svazarIrasya tejasA / rUpeNAnanyatulyena, nirjayantaM surAnapi // 31 // harSAdhikyaskhaladvAkyA, gatvA ceTI| Jain Education Intelle I jainelibrary.org
Page #539
--------------------------------------------------------------------------
________________ priyaMvadA / ibhyasya kathayAmAsa, putrotpattimaninditAm // 32 // tatazca - pAritoSikametasyai, dattvA zreSThayatitoSataH / mocayAmAsa niHzeSaguptibhyo ruddhamAnavAn // 33 // dAnaM pradApayAmAsa, dInAdibhyo yathepsitam / kArayAmAsa jainandrahamryeSvaSTAhikAmaham // 34 // dohadAdanumIyAsya, darzanaM rUpazAlinaH / sudarzana iti khyAtaM pitarau nAma |cakratuH // 35 // zuklapakSazazIvAyaM, kalAbhirvRdvimAyayau / tathA bAlo'pyabhUddharme rataH sarvajJadezite // 36 // ata eva - saMsArasAgarottArakRtodAramahAmatiH / sattAruNyamapi prApto viSayeSu na saktadhIH // 37 // udyodumanicchannapi pitrA pariNAyito'nyadA kanyAm / sAgaradattatanUjAM manoramAM vijitaratirUpAm // 38 // tayA sahAsya | saMsArasukhAnubhavazAlinaH / dinAni katicijjagmurdharmakAmArthasevinaH // 39 // anyadA ca pitA tasya, pravrajyArthaM / kRtodyamaH / rAjAnaM puralokaM ca nijAvAsamupAnayat // 40 // vidhAyocitasanmAnaM, svAbhiprAyaM nivedya ca / svapade darzayAmAsa nRpAdInAM sudarzanam // 41 // strayaM tathAvidhAcAryasamIpe pratyapadyata / sarva| jJazAsanoddiSTavidhAnenottamaM vratam // 42 // svasthAne sthApitaH pitrA, so'pi lokasya saMmataH / saMjAtaH svaguNairyA, guNavAn kasya na priyaH ? // 43 // anyedyurjayayA sArddhaM, svaprasAdoparisthitaH / saddharmagocarAM jainelibrary.org
Page #540
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 25 // ||46||pnaa vRha vArtI, kurvANaH prakramAgatAm // 44 // dadarza nabhasA''gacchaccAraNazramaNadvayam / sabhAryastata utthAya, vavande'sau / sudarzana kavRttI sAmAyika sudarzanaH // 45 // AnandajalapUrNAkSo, bhaktiromAJcitAGgakaH / siddhAntavidhinA'pRcchat, svAgatAdi tapasvine / thAnaka // punaH pRSTaM kutaH pUjyAH, yUyamatra samAgatAH / nandIzvaravarahIpAditi taavctusttH||47|| aSTAhikAH pa, kRtA atyantasundarAH / jinAlayeSu nityeSu, gataM nau tadidRkSayA // 48 // tataH sudarzanaH prAha. kiidRsho'sau| svarUpataH / kIdRzAni ca caityAni, varNato mAnato'pi ca ? // 49 // munibhyAM babhASe-amuto jambUdvIpAtma dvIpo dvIpasaGkhyayA'STamakaH / lakSAt dviguNadviguNapravRddhalavaNAmbudheH prabhRti // 50 // arvAg dvIpasamudrAH / ye vartante koNa teSAM ca / yo'ntyasamadrastasmAtsa jJeyo higuNavistAraH // 51 // bahanandivRkSavanakhaNDamaNDite / suravarApsaraHkalite / tasminnaJjanagirayazcatvAro nIlaratnamayAH // 52 // teSAM ca pratyekaM santi catasrazcaturdizaM vApyaH / AyAmavistarAbhyAM jambahIpapramA vimlslilaaH|| 53 // (gItiH ) tahamadhye dhavalojjvalaratnamayA bhI 10 suramyatalakalitAH / parivartulorutuGgA dadhivarNA dadhimukhA girayaH // 54 // eteSu caturvaJjananageSu SoDazasu dadhi mukhAdriSu ca / uparitale jinabhuvanAni santi nityAni ramyANi // 55 // tAni caturdArANi pratyeka yojanAni For Private & Personel Use Only
Page #541
--------------------------------------------------------------------------
________________ paJcAzat / dvAsaptatiH zataM ca pravistaroccatvadIrghatvaiH // 56 // uttuGgatAratoraNamandiraculoccacAruzikharANi / / kvaNakalakiGkiNIkadhvajapativibhUSitAnyuccaiH // 57 // rathagajaturaGgakhacarapratirUpakarAjirAjitAnyadhikam / sarvAMgamanoharazAlibhaJjikAramyarUpANi // 58 // tadgarbhagRhasyAntaH pravaratarA ratnapIThikaikaikA tAsu jinendrapratimA aSTamahAprAtihAryayutAH // 59 // aSTottarazatasakhyA dshaarddhvrvrnnrtnni| vRttAH / ramaNIyA romahastakaghaNTAdyupakaraNasaMyuktAH // 60 // utkarSataH pramANaM tAsAM zrInAbhisUnunA tulyam / vIrajinena samAnaM jaghanyato madhyamaM citram // 61 // jinabhavanadvArebhyaH purato mukha-2 maNDapAzcatubhyo'pi / stambhAvalIviziSTAstridvArAzcitracitrAyAH // 62 // tebhyo'grataH surAsurasatprekSaNakocitAzca tatsadRzAH / prekSaNakamaNDapAstatpurataH stUpAzca rtnmyaaH|| 63 // shriiRssbhvrddhmaankcndraannvaarissennnaamaanH| tadabhimukhAzca caturdigvyavasthitA jinavarapratimAH // 6 // maNipIThikAsthitAstAH prazAntamukhanayanazobhitazarIrAH / stUpebhyo'pi purastAdramaNIyAzcaityavaravRkSAH // 65 // maNipIThikAstadane tAsu mahendradhvajA atishyoccaaH| ramaNIyapuSkariNyastatpurato vimalajalapUrNAH // 66 // evaM nandIzvare caityasvarUpamupavarNya tau / dharmalAbha pradAyAsmai, Jain Education in Tww.jainelibrary.org
Page #542
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrInava0bRha- sAmAyike " drutamutpatitau nabhaH // 67 // tataH prabhRti jAto'sau, sthiracittaH sudarzanaH / sutarAM dharmakAryeSu, jagrAhAbhigrahaM sudarzana katathA // 68 // aSTamyAM ca caturdazyAM paurNamAsyAM sadaiva hi / uddiSTAyAM ca karttavyaM, pauSadhaM pratimAyutam // 69 // / thAnakaM tathA-kadA bhAgavatI dIkSAM, pratipadya nirAkulaH / nirmamo vihariSyAmItyabhilASaparaH sthitaH // 70 // itaH sudazanasyaiva, mitraM rAjJaH purohitaH / atyantaM snehasaMpanno, brAhmaNaH kapilAbhidhaH // 71 // kapilAkhyA ca tahAryA, zrutvA sA guNakIrtanam / svabharturantike jAtA, sA'nurAgA sudarzane // 72 // rahaH kadAcidAlokya, svavezmani / sudarzanam / ninye svabha rAtaGkakathanacchadmanA tataH // 73 // abhyantarApavarikAM, pravizya tamuvAca sA ! svAmin / prApto bahoH kAlAt samayo'yaM manorathaiH // 74 // yatrAgamanaM bhavataH sampannaM tamiha saphalayedAnIm / mama viraha-/ dagdhadehaM nijasaGgAjalena nirvApya // 75 // zrutvedRzaM vacastasyA, anurAgeNa nirbharam / AsannalabdhapratibhaH, so'bhyadhAdidamuttaram // 76 / / kiM tvayA na zrutaM bhadre! SaNDho'pi yadahaM kila / naraveSeNa tiSThAmi, mAyayA mugdha. vnyckH|| 77 // tato nivRttarAgA'sau. bhaTTinI taM vyasarjayat / samprAptaH svagRhe jAto, gADhaM dIkSAbhilASukaH // 7 // saMjAyate na cAdyApi, dhrmaacaaryaadimiilkH| evaM dineSu gacchatsa, rAjJodyAne kadAcana // 79 // prArabdha utsavaH ko'pi, For Private & Personel Use Only
Page #543
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education In tatrAhUtaH sudarzanaH / kapilazca sapatnIko'bhayAdevImanoramAH // 80 // svasvaparivAravAhana samanvitAH sarva eva saMmilitAH / tatra saputrAM dRSTvA manoramAM kapilayA bhaNitam // 81 // sammukhamabhayAdevyAH svAmini ! samupaiti keyamiha devI / surakumaramivotsaGge surUpamAbibhratI bAlam // 82 // sacchatracAmarAdipravaravibhUtyanvitA svarUpeNa / nirjitasurendrarAmA ramaNIyAbharaNaveSadharA // 83 // abhayAdevyA gaditaM jAyA sudarzanasyeyaM, bhadre ! nAmnA manoramA yo'yamaGkagato'muSyA, so'nayoreva putrakaH // 84 // kapilovAca no devi !, zraddadhe'hamidaM vacaH / yataH sudarzanaH SaNDhaH, kathaM putrastato bhavet ? // 85 // devyoditaM kathaM bhadre ! bhavatyedamabudhyata ? / tato'sau kathayAmAsa, svavRttAntaM yathAsthitam // 86 // hasitvA'bhidadhe rAjJI, mugdhe ! tvaM vipratAritA / khadAraratinA tena, paradAravivarjinA // 87 // tathAhi - rUpeNa sUrpakArAtiryathA'nena parAjitaH / tejasA ca divAnAtho, vapuH kAntyA nizAkaraH // 88 // gAmbhIryeNa cAmbhodhiH, sthairyeNa girinAyakaH / tathA kathaM tvayaitasya SaNDhatvaM vada kalpitam ? // 89 // eSA'pi yA tvayA dRSTA, patnyetasya manoramA / nAmnA na nAma sadbhUtairguNairapi manoramA // 90 // parapuruSagandhamicchati neyaM svame'pi | tena saMbhAvyA / na sudarzanaM vinA'syAH putrotpattiH kadAcidapi // 99 // tasmAcchaThottareNaiva tvAM cakre'sau niruttarAm / 154971563
Page #544
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 257 // bhInavavahaH / evaMvidhArthavaidagdhyaM, brAhmaNInAM kva vA bhavet ?||92||evmaabhaassitovaac, sA'sUyAgatamAnasA / jAne tavApi pANDityamenaM udarzana kavRttI thAnaka sAmAyika kAmayase yadi // 93 // sA'bravInnijabuddhayA'haM, kAmayiSye na cedamum / mariSyAmi tadA'vazyaM, pratijJAtamidaM mayA / IN94 ||aakaaritaa tato dhAtrI, svaavaasgtyaa'nyaa| paNDitAkhyA tadane ca, svAbhiprAyaH prakAzitaH ||95||tyaa'bhaanni / tvayA putri! na sundaramidaM kRtm| avijJAyaiva yattattvaM, pratijJA mahatI kRtaa||16||s mahAtmA yato vatse!, manyate parayoSitam / mAtaraM vA svasAraM vA, tanmuJcemaM kadAgraham // 97 // gRhItvA sA tato rajjaM, babhANa kuru pAzakam / prANaiH samaM tyajAmyenamamba! yena kadAgraham // 98 // tato jJAtvA'tinirbandhaM, saitasyA anivarttakam / babhASe putri ! yadyevaM, pUrayAmi tavehitam // 99 // kevalaM katicidvatse !, dinAni pratipAlaya / yAvadeti janAnandaH, kaumudIparamotsavaH // 100 // evamAzvAsitA dhAcyA gaNayantI dinAnyasau / vivakSitAvadherAkaSTenAtiSThadunmanAH // 1 // atha , krameNa saMprApte, kaumudIdivase mudA / paTahaM dApayAmAsa, prAtareva mahIpatiH // 2 // yathA sAntaHpuro rAjA, krIDo dyAnaM gamiSyati / tataH samastalokena, tatrAgamyaM nijazriyA // 3 // yastu kAryAntarAsakto'vajJAyAjJAM mhiipteH| lavayiSyati daNDyo'sau, daNDena mahatA kila // 4 // tataH sudarzanaH zrutvA, cintayAmAsa cetasi / caturmAsaka For Private Personal Use Only
Page #545
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education Intern mekatra, rAjA''jJA'nyatra durghaTam // 5 // yato jinendrabimbAnAM caturmAsakaparvaNi / kAryA pUjA catUrUpo; dhAryaH zaktyA ca pauSadhaH // 6 // na caitadutsavavyagraH karttuM zakSyAmi kiJcana / mocayAmi tadAtmAnaM, puro gatvA mahIpateH // 7 // tato'narthyANi ratnAni, gRhItvA'sau sudarzanaH / dadarza nRpatiM tena pRSTastuSTena sAdaram // 8 // kenAarthena tvamAyAtastato'vAdItsudarzanaH / yuSmadAjJeha kArttikyA mudyAnagamanaM prati // 9 // arhatpUjanamasmAkaM karttavyaM pauSadhastathA / tadatra nAparAdho na, udyAnAnAgatAvapi // 10 // rAjJoktaM kriyatAM svecchayA sarve, nAparAdho'sti te kacit / tato'rhatsnAtra pUjAdi, vidhAyAsau prayatnavAn // 11 // cakAra pauSadhaM dhanyaH sarvataH sa caturvidham / asthAdakSobhyasattvazca pratimAM sArvatrikIm // 12 // ito devyA ziroduHkhavyAjenAntaH purasthayA / proktA dhAtrI tvayA me'dya, melanIyaH sudarzanaH || 13 || tayApAramathaikSiSTa, sA pratipadya tadvacaH / IkSAJcakre ca taM kApi, rahasi pratimAgatam // 14 // tadA ca vicchAyaka malavadanAM vilokya nalinIM gate'stamiha mitre / dayitA viyogazaGkI virauti karuNasvaraM cakraH // 15 // apica - dizA pratIcyA'Gganayeva tUrNaM, samudrapAnIyajighRkSayA'tra / paryasyate razminiyantrito'yaM, divAkaraH kumbha ivAmburAzau // 16 // tatazca - pUrvaM vastrAcchAditayakSa ninelibrary.org
Page #546
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrInava0 bRha. vRttau sAmAyike // 258 // |timApravezakaraNena / kaJcukino vizvAsya dvitrA vArAH kathaJcidapi // 17 // devI yakSapratimAH kila pUjayatIti teSu vizvastam / tiSThatsu samAninye tenopAyena so'pi tayA // 18 // samarpito'bhayAdevyAH, sA'pi taM purataH | sthitam / kAmArttA hAvabhAvAdyaiH kSobhayituM pracakrame // 19 // sparzAliGganacumbanaparApi na zazAka calayituM taM sA / dharmadhyAnArUDhaM mahAmuniM vItarAgamiva // 120 // atrAntare - kSobhayitumasau lagnA balena na ca mayA pratIkAraH / vihito'muSyA iti lajjayeva nAzaM gatA zyAmA // 21 // tathA - pazya samastAM rAtriM sthito'pi nAhaM zazAka mocayitum / asyAH satpuruSamamuM trapaye vAstamita indurapi // 22 // sarvAmapi triyAmAM kadarthito dhyAnato na yazcalitaH / dRzyo'yamiti dhiyevA''ruroha ravirudayagirizikharam // 23 // tatazca rAtrau vividhopAyairapi yAvadasau cacAla no bhAvAt / proktaH punaH prabhAte mAmanuraktAM ramasva vibho ! // 24 // satkhAdyapeyatAmbUlapuSpavastrAdi sarvamevAham / sundara ! dAsye bhavate, jJAsyati na ca ko'pi rAjAdi // 25 // ukto'pyevaM maunaM mumoca na yadA tadA''ha roSeNa / | mAmabhyupaihi no cedrakSyasi yatkArayiSyAmi // 26 // itazcanRpatirgehamudyAnAtsamupeyivAn / tat jJAtvA yaccakAraiSA, tadidAnIM nibodhata // 27 // dambhena tayA svayameva kararuhairnijazarIramullikhya / pUtkRtaM nirghRNayA yathA praviSTo'tra 1 sudarzana ka thAnaka / / 258 //
Page #547
--------------------------------------------------------------------------
________________ jAra iti // 28 // zabdazravaNAnantaramArakSijanAH saroSamAyAtAH / kAsAviti jalpanto, dadRzustaM kuTTayAmAsuH // 29 // jJAtastaizca sudarzano'yamiti dhik pRSTaH praviSTaH kathaM ?, na brUte nRpateniveditamasau brUte punaH pRcchataH / no cedAnayateha yena sakalaM jAne'hamutkSipya tairAnItazca savismayena paThitaM bhUpena vRttaM navam // 30 // yadi kirati / kukUlAMzcandramAH zItavayidi ca himasamUhaM dAhako dAvavahniH / yadi ca suragirIndraH kampate niSprakampo, nanu / Haljagati tadAstAM sarvavastuSvanAsthA // 31 // yataH-pRSTo'sAvanukUlacAruvacanairbhUpena bho ! bho ! bhavAn , devyA ki pravivezito'tra ? yadivA zreSThin ! praviSTaH svayam ? / grAhyaM te vacanaM striyAstu na mayA sadbhAvamAvedaya prattaM bhadra tavAbhayaM khalu mayA cetsatyamAbhASase // 32 // daNDyante nizcitaM sarve, devIdhAtrImahallakAH / satyoktAviti saMcintya, maunamAsthAya sa sthitaH // 33 // rAjJoditaM tato roSAt, nanvayaM dambhamAzritaH / zUlAgre proyatAM pazcA duSTainItaH purAbahiH // 34 // pravAdazca pure jAto, rAjJA nAcaritaM zubham / bhAvyamatra vidhAnena, naivaMkArI sudarzanaH N|| // 35 // itazca-taM vRttAntaM samAkarNya, vajrapAtopamaM janAt / bhAryA manoramA tasya, pralApAnakarot bahUn // 36 // tadante puSpadhUpAyaiH, pUjAM kRtvA'rhataH parAm / kAyotsarge sthitA bhaktyA, caityavandanapUrvakam // 37 // kSaNAdAsa Iain Education Inter! For Private Personal Use Only w.jainelibrary.org
Page #548
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrInava0 gRhavRttI sAmAyike // 259 // Jain Education Inte nakampena, tatpraNidhAnazuddhitaH / tadagre devatA sthitvA'bravItkiM kriyatAM tava ? // 38 // kAyotsarge samutsArya, sA provAca mahAsatI / mocayAnuM patiM devi !, kalaGkAccedayaM zubhaH // 39 // tato'sau devatA zIghraM darzanotsarpaNapriyA ! | zUlaM siMhAsanaM cakre, gatvA ratnopazobhitam // 40 // ArakSitAstu taM kSudrA, jatuH khaDgAdibhistataH / cakre sA hArakeyUrakuNDalAdivibhUSitam // 41 // atrAntare - tathA sudarzanaM dRSTvA devarUpopamaM janAH / dharmo jayati nAdharma, ityuktvA taM vavandire // 42 // rAjA'pi vismitamanAH zrutvA lokasya bhASitaM tAdRk / pazcAttApopagato vyaci - ntayannocitaM vihitam // 43 // Agatya tatsamIpaM praNamya vinayena marSaNAM kRtvA / nagaramahotsavapUrva mahAvibhRtyA | dvipArUDham // 44 // prAvezayatsvanagaraM gajAtsamuttArya nijagRhasyAntaH / siMhAsanopavezitamatha taM nRpatirvabhANaivam | // 45 // yatte mayA'parAddhaM pApenAlaM vivekavikalena / tat kSamaNIyaM sarva kSAntidhanA yena santaH syuH // 46 // tenoditaM nRpAhaM sarveSu prANiSu kSamAzIlaH / kiM punaruvanAthe ? bhavati paraM kimapi vijJapaye // 47 // pratrajituM me vAJchA tanmuJca narendra ! suprasAdo mAm / sAdhurbhavitetyuditvA tailamathAnAyitaM rAjJA // 48 // yacchata sahasrapArka sahAtmanA'syaJjito'yamatikuzalaiH / tenAGgamardakajanaiH snAnAdi vidhApitazca tataH // 49 // bhuktottare prasannaM praNayena S gugadvAre sudarzanakathA. / / 259 hww.jainelibrary.org
Page #549
--------------------------------------------------------------------------
________________ kutUhalena papraccha / nizi caritaM tamuvAca sa nRpate ! kimatItacaritena ? // 50 // atyAgraheNa rAjJo babhANa naranAtha ! dehi yadyabhayam / dhAcyA abhayAdevyAH kaJcukinAM tadiha kathayAmi // 51 // rAjovAca zreSThin ! ayuktametattathA'pi te vacanam / na viladhyamato dattaM brUhi tvaM sarvamavikalpam // 52 // bhaNitaM tato'munA narapatizca devyAM prakopamApannaH / upazamitastena punaH saMpannaH zrAvako rAjA // 53 // rAjyAImasmai vitarItumiSTaM, rAjJA na ceyeSa kathaJcideSaH / saMsAraga dvinivRttacetAH, sa kevalaM khaM pravimocya rAjJaH // 54 // dInAdiVlokAya vitIrya dAnaM, vidhApya pUjAM ca jinAlayeSu / sa dharmaghoSAbhidhasaripAce. jagrAha dIkSAM priyayA sametaH / // 55 // anye tu cAraNazramaNagamanAnantaraM kapilAvRttAntavarjametAM kathAM kathaJcidanyathA kathayanti, yathA''ha zrIvasudevasUriH-anyadA'tyantarUpo'sau, rAjamArgeNa lIlayA / gacchan samanvito mitraiH, rAjadevyA'valokitaH / // 56 // pRSTA ceTI yathA ko'sau, ruupnirjitmnmthH| ceTyA samudradattasya, putro'sAviti bhASitam // 57 // zrAvakaH paramaH khyAtaH, saJjayA'sau sudarzanaH / tataH sAtizayaM devI, taduparyanurAgiNI // 58 // svadhAtrI prAha mohena, mAtastvaM zIghramAnaya / enaM kenApyupAyena, no cenme nAsti jIvitam // 59 // tataH sA pratipadyaivaM, varya Jain Education Inter For Private Personal Use Only aaneiorary.org
Page #550
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrInava0vRta- vRttI sAmAyike // 260 // cAturyabhUSitA / tatsamIpaM yayau yuktyA, svAzIrvAdapurassaram // 60 // hRdayAnandakAriNyA, bhASayA bhASitaM mitam / / guNadvAre su darzanakathA. devIbhASitamekAnte tataHsa pratibhASate ||6||dhigRdhigetnn vaktavyaM,na zrotavyaM kdaacn| parastrI sakalA vA,rAjapatnI vishesstH||62|| mayA punarvizeSeNa, paradArAbhivarjanam / yAvajjIvaM gRhItaM hi, tasmAtkathyaM na hiidRshm||63||tyaa''gty tato devyAstasyAH sarva niveditam / sAmabhedAdinA prokto, na kathaJcitsamIhate // 64 // etadAkarNya sA devI, patitA'laM mahItale / AzvAsitA kathaJcicca, tAlavRntAnilAdibhiH // 65 // tayA dhAtryA punaH proktA, tiSTha putri! sunitA / kArttikyAM paurNamAsyAM te, melayAmi na saMzayaH // 66 // itaH prabhRti pUrvavadeva yAvar3hatagrahaNamiti / / taM vRttAntaM parijJAya, vidhAyoindhanaM drutam / svayamevAbhayA devI, prANatyAgaM cakAra sA // 67 // tataH pATali. putrasya, zmazAne pUtanAkule / utpede vyantarItvena, tthaamRtyuvidhaantH|| 68 // svAparAdhabhayAd dhAtrI, paNDitA tu tadaiva hi / svata eva gatA naMSTrA. puraM pATaliputrakam // 69 // devadattAbhidhA tatra, vezyAmAzritya sA sthitA / sudarzanaguNotkIrti, kurvatI prativAsaram // 70 // sudarzano'pi kAlena, saMyamArAdhanAparaH / gItArtho gurvanujJAtaH, zizrAyai- // 260 // kavihAritAm // 71 // paJcarAtraM pure grAme, caikarAtri mahAmuniH / viharannAjagAmAsau, puraM pATaliputrakam // 72 //
Page #551
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education Interna jIrNadevagRhe tatra, bahistAt sa vyavasthitaH / dRSTaH paNDitayA dhAtryA, kathaJcidaivayogataH // 73 // kathito devadacAyAstayA'vakSiptacittayA / kathaJcitsa gRhaM bhikSAdAnavyAjAtpravezitaH // 74 // dvAraM pidhAya gehasya, tatrasthaM taM | mahAmunim / upasargitumArebhe, hAvabhAvairanekadhA // 75 // na cAsya calitaM ceto, varyadhairyaziromaNeH / tairanekairapi zRGga, | merovi mahAnilaiH // 76 // tato nItvA zmazAne'sau vilakSIbhUtayA tayA / rajanyAmujjhito dRSTo vyantaryA'bhayayA tataH // 77 // tasyA apyupasagairakSubhitasyAsya kevalaM jJAnam / saptamadivase jAtaM kevalamahimA kRto devaiH // 78 // upazamitA tena tato rAgAdInAM vipAkakathanena / sA vyantarI sagaNikA dhAtrI ca viziSTacaritena // 79 // kAlena gatazca zivaM vidhAya nizzeSakarmamalavilayam / sAmAyikAdacalitaH sarvAvasthAsu dRDhacittaH // 80 // iti na | calati yaH sthirAzayaH, samabhAvAjjinazAsane rataH / adhirohati sadguNAvalIM, sa zrAddho'pi sudarzano yathA // 189 // iti sudarzanakathAnakaM samAptam // gataM guNadvAramadhunA yatanA nigadyateGara jiyakohAI jiiMdio dhIro / sussA hupesaNarao jayaNaparo hoi sattIe // 98 // w.jainelibrary.org
Page #552
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrInavabRha vRttau | sAmAyike yatanAdvAra gA. 98 // 21 // dharmadhyAnam-AjJAcintanAdirUpaM tenopagataH-saMgato dharmadhyAnopagataH, tathA jitA:-paribhUtAH krodhAdayaHkopaprabhRtayaH kaSAyA udayanirodhoditavaiphalyApAdanAbhyAM yena sa jitakrodhAdiH, punaH kIdRza ityAha-jitAnIndriyANi yena sa jitendriyaH-vazIkRtasparzanAdikaraNaH, sparzAdiSu zubhetareSu prItyaprItirahita iti bhAvanA, bhUyaH / kiMviziSTaH ?- dhIraH, sAttviko devAdiviracitopasargakSudhAdiparISahAkSobhya itiyAvat, buddhirvA dhIstayA rAjata iti 'dhIraH sAvadyAnavadyavastuparyAlocanayA sAvadyaparihAreNa niravadyAnuSThAyIti tAtparya, tathA susAdhavaH-pradhAnayatayaH AcAryAdayasteSAM sambandhi preSaNam-AdezaH susAdhupreSaNaM tatra rataH-AsaktaH susAdhupreSaNarataH AcAryAdivaiyAvRttyakaraNarata iti tAtparya, kaH punarevaMbhataguNopeto bhavati ? ityAha- yatanAparaH' prastAvAtsAmAyike gurulAghavAlocana-10 tattatpravRttitanniSTho 'bhavati, jAyate, kayA? 'zaktyA, sAmarthyena, athavA kasyAM satyAmityAha-' zaktau / sAmarthe ityakSarAthaH, samudAyArthastvayaM-zaktayA hetubhatayA zaktau vA satyAM pratipannasAmAyiko dharmadhyAnopagatAdivizeSaNaviziSTo yadbhavati sA sAmAyikayataneti gAthArthaH // aticArahAramidAnIm maNavaikAyANaM puNa duppaNihANaM vivajae stttto| saamaaiysiakrnnmnnvddhiykrnnmiyaaro|| 99 // Jain Education Interna For Private & Personel Use Only w.jainelibrary.org
Page #553
--------------------------------------------------------------------------
________________ iha yatanAparo dharmadhyAnopagatAdivizeSaNo bhavatIti prAgbhaNanena tattvavRttyA manaHprabhRtInAM supraNidhAnasya vidheyatvamuktaM, duSpaNidhAne tu kA vArttatyAha-manovacaHkAyAnAM duSpraNidhAnaM punarvivarjayecchrAddhaH, punaHzabdaH prAgupAtto'pyatra yojyate, bhAvanA tu pAtanikayaiva darzitA, na caitadeva vivarjayet, kintvanyadapi, tathA cAha-"sAmAiyasaiakaraNaM "ti sAmAyikasmRtyakaraNamanavasthitakaraNaM ca casya gamyamAnatvAt, nanu kuta etadvivarjayet ? ityAha-yata iti zeSo, yato'ticAra iti, ayaM ca pratyekaM yojyate, yathA manaHprabhRtInAM duSpaNidhAnamaticAraH, sAmAyi kasmRtyakaraNamaticAro'navasthitakaraNaM cAticAra iti, anavasthitakaraNamapi sAmAyikasyaiva, sAnnidhyAdityevaM yojaneti MgAthArthaH // aticArapadabhAvanA ceyaM-manoduSpraNidhAnaM nAma gRhAdigatasukRtaduSkRtacintanArUpaM, vAgaduSpraNidhAnaM / tu asamaMjasAsatyAdibhASaNaM, kAyaduSpraNidhAnamapratyupekSitApramArjitasthAnakAyanivezanaM, etAni ca sAmAyikastho'parityajan sAmAyikaphalaM na labhata eva, yaduktam-" sAmAiyaMti kAuM gharaciMtaM jo u ciMtae saDo / aTTavasaTovagao niratthayaM tassa sAmaiyaM // 1 // kaDasAmaio puTviM buddhIe pehiUNa bhAsejjA / sai niravajaM vayaNaM annaha sAmAiyaM na bhave // 2 // anirikkhiyApamanjiya thaMDille ThANamAi sevaMto / hiMsAbhAve'vi na so kaDasAma-11 Jain Education Helonal For Private Personal Use Only
Page #554
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrInava0bRha- io pamAyAo // 3 // " tathA 'sAmAyikasmRtyakaraNaM' 'sAmAyikaviSayAyAH smRteH-smaraNasyAkaraNam- AtacAra bhaMvRttI anAsevanaM, etaduktaM bhavati-prabalapramAdAnnaivaM smarati yadutAsyAM velAyAM mayA sAmAyika karttavyaM kRtaM na kRtaM / gadvAre gA. sAmAyika 99-100 * veti, smRtimUlaM ca mokSAnuSThAnamato'syApi karaNe sAmAyikamaphalameva, yaduktam-' na sarai pamAyajutto jo sAmaiyaM / kayA u kAyavvaM / kayamakayaM vA tassa hu kayapi viphalaM tayaM neyaM // 1 // " anavasthitakaraNamiti, anavasthitamasthirasvarUpaM karaNaM-vidhAnaM sAmAyikasya, yahA'navasthitasyeti sAmAyikasya vizeSaNaM tasya karaNaM, ko'rthaH ?-prabalapramAdAdeva tatkAlagRhItaM sAmAyikaM tatkAlameva muJcati yathAkathaJcidvA karoti tadanavasthitakaraNaM, tadapi kriyamANaM sAmAyikasyAzuddhimeva janayati, yathoktam-" kAUNa takkhaNaM ciya pArei karei vA jahicchAe aNavaTThiya sAmaiyaM aNNAyarAo na taM suddhaM // 1 // " gatamaticAradvAramadhunA bhaGgo'bhidhIyate-- duppaNihANaM kAuM na dei micchukkaDatti bhAveNa / ___ kuNai ya aippasaMgaM tassa phuDaM hoi bhaMgottha // 10 // 'duSpaNidhAnaM , prAgvarNitamanoduSpraNidhAnAdi 'kRtvA , vidhAya, sAmAyikastha iti prastAvAllabhyate, Jain Education Intem For Private Personal Use Only Shw.jainelibrary.org
Page #555
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education Intel ' na dadAti na vitarati ' micchukkaDaM ' ti mithyAduSkRtaM bhAvena bhAvataH saMvegasAraM, yathA hA na sundaramidaM kRtaM yatsAmAyikasthena gRhacintAdi kRtaM " hA duTTu kathaM hA duTTu kAriyaM aNumayaMpi hA duTTu / aMto aMto ujjhai jhusiro vva dumo vaNadaveNaM // 1 // " ityevamAtmAnaM nindatIti tAtparyam, athavA ' micchAdukkaDaM -- tyasyArtho niyuktikAragAthAdvayAdasmAdavaboddhavyo, yathA " mitti miumaddavatte chatti ya dosANa chAyaNe hoi / mitti ya merAeN Thio dutti durguchAmi appANaM // 1 // katti kaDaM me pAtraM utti ya Devemi taM uvasameNaM / eso micchA ukkaDa pakkharatyo samAseNaM // 2 // " ti, 'karoti vidadhati 'caH ' samuccaye 'atiprasaGgaM ' atyAsakti | punaH punaraticArakaraNena ' tasya ' evaMvidhasya prANinaH 'sphuTaM prakaTaM bhavati saMpadyate ' bhaGgaH ' vinAzaH ' atra ' sAmAyika viSaya iti gAthArthaH // bhAvanA'dhunA - " savvaM triya sAvajjaM tivihaM tiviheNa vajjiyaM jehiM / jAvajjIvaM tesiM namAmi bhattIya payakamalaM // 101 // 'sarva' nizzeSaM sUkSmabAdarabhedabhinnaM 'ciyatti evArthe sarvamevetyarthaH ' sAvadyaM sapApaM anuSThAna D Cal
Page #556
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAmAyikazAvakAzi| kasvarUpaM zrInavabRhaH miti gamyate 'trividhaM, karaNakAraNAnumatibhedaM trividhena, manasA vAcA kAyena, navavidhamiti tAtparya vRttI dezAvakA- AvarjitaM ' parihRtaM yaiH susAdhubhiH, kiM parimitameva kAlaM ?, netyAha-yAvajjIvaM' yAvaditi maryAdAyAM zike. yAvajjIvanaM yAvajjIvaM, caramocchAsaM yAvadityarthaH, teSAM suvihitAnAM ' namAmi ' praNipatAmi 'bhaktyA' antaHprItyA, na tUparodhAdinA, bahumAnapurassaramiti yo'rthaH, ' kramakamalaM ' pAdapaGkajamiti gAthArthaH // uktaM sAmAyikaM navabhedaM, samprati dezAvakAzikasyAvasaraH, tadapyetaireva navahArairabhidheyamiti prathamadvAreNa tAvadAha desAvagAsiyaM puNa saMkhevo jassa puvvagahiyassa / / jaha visapannagadiTThI saMkhivaI vAio koI // 102 // __ pUrvagRhItaprANAtipAtAdivrataparimANaikadezo dezastasminnavakAzaH-avasthAnaM dezAvakAzastena nirvRttaM dezAvakAzikaM, punaHzabdaH pUrvoktApekSayA, sAmAyikaM tAvat 'sAvajjajogaviraI, tyAdigAthayA svarUpato nirUpitaM, dezAvakAzikaM tu kiMrUpamityAha-dezAvakAzikaM punaH, svarUpeNa jJeyamiti zeSaH, yatra kimityAha-sakSepaNaM sakSepaH saGkoca itiyAvat 'yatra' yasmin "pUrvagRhItasya / prAgapAttasya prANAtipAtAdivratasyetyarthAdgamyate. Jan Education Internet For Private Personal use only
Page #557
--------------------------------------------------------------------------
________________ tatsaGkSepasyaivAtra sUtrakRtA dezAvakAzikatvavivakSaNAta, " savvavayANaM saMkhevakaraNaM desAvagAsiyaM " ti vacanaprAmANyAd , atraiva nidarzanamAha- jaha visapannagadiTThI saMkhibaI vAio ko'vi' ti yathA yaddahiSaM ca-garalaM 'pannagadRSTizca' sarpadRk te 'sADipati' saGkocayati 'vAtikaH' mantravAdI sthAvarajaGgamaviSapratikartA ko'pi / ani|rdiSTanAmeti gAthArthaH // bhAvArthastu vRddhasampradAyAdavaseyaH, sa cAyam-kazcidrAjA pratipakSamahAbalanapatibhayena khadezavarti jalayavasAdi vininAzayiSayA nijamaNDale viSakaraM pAtitavAn , tatazca ko'pi paladazakaM ko'pi palaviMzati ko'pi palapaJcAzataM ko'pi palazataM viSasyAnItavAn , anyazca rAjJa eva vaidyaH sa yavamAtraM viSamupAdAya rAjJaH samarpitavAn , ruSTo rAjA tanmAtrArpaNena, iGgitAkArakuzalena ca vaidyena saroSaM narendramavagamya / bhaNitaM, yathA-deva ! mahAviSametad , yavamAtreNApyanena bhArazatAni bhavanti, yataH zatavedhyetad ,rAjJoktaM-kaH pratyayaH?, vaiyenoktam-AnAyyatAM kazcinmumUrSurgajaH, tatastadvacanAnantaramevAnAyito bhUpenaiko jarAjarjaro rogavidhuro mahAkarI, noTayitvA tatpucchavAlaM dattaM tatsthAne nakhAgreNa viSaM vAlAgramAtraM vaidyena, tatkSaNameva samastazarIre saMcaritaM viSaM patito nizceSTo hastI, jAto nIlIrAgaraJjita ivAtinIlavarNaH bhANataM vaidyena-deva! eSa sarvo'pi saMpanno viSarUpo, For Private & Personel Use Only
Page #558
--------------------------------------------------------------------------
________________ gA.101 zrInavavRhaH / yo'pyena zvazRgAlAdirbhakSayiSyati so'pi viSIbhAviSyati, evaMca zatatamasthAnamapyatadvedhayatIti mahAviSametat, tato svarUpadvAra vRttI dezAvakA- rAjJoktaM-aho bhiSagvara ! evaMvidhamahAviSasyAsyAsti kazcitpratIkAraH ?, bhiSajoditaM deva ! asti, pratItyutpAdazike. teH punarbhaNitaM vaidyana--deva ! samAnArayatAmanyo baliSThazarIraH kazcinmahAstambaramaH, kRtaM tahacastathaiva // 264 // bhUpAlena, vaiyenApi tathaiva saMcAritaM viSaM, tatkSaNameva caritaM viSaM sarvasminnapi tadehe, tatastatkAlamava niyojita statraiva deze'gadaH, tena cotsAryAnItaM viSamekasmin pAde, tato'pi pAdAGguSThe, tato'pi tadagra iti, tatastuSTo rAjA kRtavAn mahAprasAdaM vaidyasya, so'pi tadanubhAvena saMpanna aihalaukikasukhAbhAgI, evaM zrAvako'pi digvratena yojanazatAdikSetramAnamavagRhItavAn, dezAvakAzikena tu tadeva saGkSipya gavyUtAdimAnaM cakAra, tato'pi vA gRhadehalImaryAda miti, atra ca gajadehatulyaM digvratamitikSetraM, viSacaraNasamaM tvatra zrAvakasya gamanAgamanAdi, agadasadRzaM tu dezAnavakAzikaM, tena tadviSayaM bahu bahutaraM niruNaddhi // dRSTiviSasodAharaNaM yathA--kasmiMzcidaraNye dRSTiviSasarpaH prativa sati sma, taddaSTezca mahAviSatvAd dvAdaza yojanAni viSayo'bhUttato'nena dvAdazayojanapramANAyAM bhUmau yaH ko'pi / kapotikAdiH khacaraH zazakAdiH sthalacaraH sa sarvo'pi vinAzitaH, tatastena pathA caTako'pi na saMcarati, anyadA | // 264 Join Education International
Page #559
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahAmantravAdyako nijamitramaNDalIparivRtaH samAgatastaM pradezaM, pazyati ca sarvato niHsaJcAramenaM, papraccha ca tatpratyantavarttinaM kamapi loka-kiM kAraNamayaM pradeza itthaM niHsaMcAro vIkSyate ?. tenoktaM-astyatraiko mahAdRSTiviSo dandazUkaH, tadRSTezca dvAdaza yojanAni viSayaH, tato'nena davadagdhAraNyatulye kRte'smin pradeze maraNabhayena na ko'pi saMcarati, kiM bahunA ?, caTakAdibhirapi khajIvitarirakSiSayA parihRto'yaM dezaH, tenoktaM yadyevaM samasti me guruparamparAgata eko gAruDamantraH tanmahAtmyAnnirodhayAmyahametAvantamasya dRSTiviSayaM tato gatvA sarpasamIpadezamasau nirurodha tadviSayaM, dvAdazayojanapramANasyAsya cakAra yojanamAtrAM sImAM, tato'pi sakSipya parimitAM parimitatarAM tAvad yAvad dRSTisamAsannAGgulAdimAnAmiti, upanayastu pUrvavadeva svabuddhyA kArya iti // bhedadvAre gAthA saMvaccharAigahiyaM pabhAyasamae puNo'vi saMkhivai / rAo taMpiya niyamai bheeNa visiTTatarameva / / 103 // saMvatsaro-varSa Adi:-pUrvo yasya kAlAvadheH sa saMvatsarAdistena gRhItam-upAttaM saMvatsarAdigRhItaM, AdizabdAccaturmAsikAdigrahaH, : prabhAtasamaye ' vibhAtakAle yad dikparimANamiti zeSaH, 'punarapi / bhUyo'pi 'saMkSi M Jain Education Intel For Private & Personel Use Only Alww.jainelibrary.org
Page #560
--------------------------------------------------------------------------
________________ zike. zrInavaha pati ' saMkocayati so'yaM dezAvakAzikabheda iti prakramaH, asya ceyaM bhAvanA-kenApi zrAvakeNa sugurusamIpe bhedadvAraM gA. vRttau . 103 utpadezAvakA paryuSaNAvadhi caturmAsakAvadhi vA dikparimANAdi gRhItaM, tacca saMzayyotthAnakAle namaskArAvabodhapUrvakaM yadA'nusmRtyattidvAraM gA. punarevaM vicintayati-atipuSkalamidaM na me pratidivasametAvad viSayIbhaviSyati tasmAdadyatanadivasAdau saGkocayAmyetadahaM, // 265 // tatastathaivAsya saGkocayata eko dezAvakAzikabhedaH, anyazca bheda evaM-' rAtrau ' rajanyAM svApakAle iti tAtparya 'tadapi / niyamayati / yatprAtardinAdau niyataM kRtaM tadeva niyantrayati, saGkSiptataraM karotItyarthaH, kathaM niyamayati ? ityAha-IN 'bhedena ' pRthivyAdigrahaNavikalpena 'viziSTatarameva prdhaantrmevetigaathaarthH|| etacca yathA jAyate tathA kathyate egavihaM tiviheNaM savvavayANaM karei saMkhevaM / ___ ahavA jahAsamAhI gaMThInavakAraparimANaM // 104 // 'ekavidhaM ' svayaM na karomItyAyekaprakAraM 'trividhena ' manasA vAcA kAyenetyevaMrUpeNa 'sarvavratAnAM samaprastANuvratAdivirativizeSANAM 'karoti : vidadhAti 'saGkepa' samAsaM, anyabhaGgopalakSaNaM caitat , etaduktaM bhavati-ya | // 265 // ekavidhatrividhena sarvavratasaGkapaM karoti tasyAnenaiva bhaGgakenaitadezAvakAzikaM jAyate. sarvavratasaGkaparUpadezAvakAzi-I12 For Private Personal Use Only
Page #561
--------------------------------------------------------------------------
________________ kasyaitena bhaGgena gRhItatvAt , anyasya tvanyathA'pIti, ' athavA ' yahA 'yathAsamAdhi ' samAdhyanatikramaNa, zaktyanullaGghaneneti hRdayaM, ' granthinamaskAraparimANaM' iti granthizca namaskArazca granthinamaskArau tAbhyAM parimANaM-parimitatvaM yasya dezAvakAzikasya tad granthinamaskAraparimANaM, dezAvakAzikaM karotIti sambandhaH, sAdhuparyupAsanAdevabhavanA-1 vasthAnavyAkhyAnazravaNAyupalakSaNaM caitat, tAtparyArthastvayaM-yo mahAdhanADhayAdiH ko'pyAtmano'tivyAptimAlocya / tatparihArArthaM yAvadeva granthirvastrAJcalAdau baddha Aste tAvadetatparimANaM mamaitAvaddezAvakAzikaM, namaskAraparimANamiti yAvannamaskAramuccArayAmi, upalakSaNavyAkhyAnAcca yAvatsAdhUna paryupAse ityAdi, parimANaM ceti tasyetthamapi dezAvakAzikaM jAyata iti gAthArthaH // etadakaraNe doSamAha jANatassavi evaM anivittIpacao vaha baMdho / tahavi na karei mANaM diyA ya rAo pamAeNaM // 105 // 'jAnato'pi avabudhyamAnasyApi, AstAmajAnataH, 'evaM pUrvoktarUpeNa dezAvakAzikAkaraNa iti zeSaH, kimityAha-'anivRttipratyayo baharbandhaH'nivarttanaM nivRttiH-pratyAkhyAnaM na anivRttiH nivRttiH saiva pratyayaH-kAraNaM For Private & Personel Use Only
Page #562
--------------------------------------------------------------------------
________________ vRttau zrInava0bRhanA||yasyAsAvanivattipratyayaH 'bahaH, prabhato 'bandhaH, karmabandhaH, ko'rthaH -jJAnabalena jJAnavatA'pyanaGgIkRta-IN|akaraNe dodezAvakA- pratyAkhyAnena karmabandho na nivArayituM zakyaH, yadyapi caivaM tathA'pi' kazcinmahAmohagrahagahItacittavattiH 'nAmadAra gA. zike. karoti, na vidhatte 'mAnaM parimANaM niyatatvamiti yo'rthaH, 'divA' divase, cazabdo bhinnakrame ' rajanyAM cetyatra yojyate, kena hetunA ? ityAha-pramAdena : vikathAnidrAdinA, yazca na karoti tasyAyameva prabhUtaN karmabandhalakSaNo dAruNo doSa iti prakRtahAratAtparya, yahA jAnantIti bhinnamasyeti ca, tena ca prakRtadezAva kAzikaM saMbadhyate, 'aco'cI' ti lopena ca ' jANaMtasse ' ti rUpaM bhavati, yathA-" mottUNa pattaniyaraM jaDANa| niyaparimalaM samappate / sahassummUlaNadukkhaM vAlaya ! bAlo'si kiM bhaNimo ? // 1 // " atra 'sahassummalaNa :ti 'aco'cI' ti lopaH, akaraNa ityAdhyAhAraH, apizabda evArthe, sa ca bahuzabdAdane dRzyaH, 'tahavi na / karei mANaM, ti. atrApi prAkRte liGgavibhaktivacanAnAM vyatyayo bahulamiti lakSaNena 'karitI / ti draSTavyaM, tatazcAyamarthaH-asya dezAvakAzikasyAkaraNe'nivRttipratyayo bahureva bandhaH, evaM jAnanti tathA'pi divA rAtrau vA kadAciditi yAvanmAnaM na kurvanti pramAdena hetunA, ye ca jAnanto'pi na kurvanti tenaivAviratipratyayena bandhena | // 66 // Jain Eduentan In For Private & Personel Use Only
Page #563
--------------------------------------------------------------------------
________________ badhyanta iti doSadvAragAthAbhAvArtho, na cAnivRttipratyayo bandho'siddhaH, tasyAgamasiddhatvAt, tathAhi-apratyAkhyAnasya pUrvabhavazarIrAdyapi sarva mutkalamevAgame pratipAditaM, yaduktam-" bahellayA ya mukkellayA ya dehA bhavaMmi je'NaMtA / tesimavosiriyANaM baMdheNaM gheppaI jIvo // 1 // " ata eva ca duSkRtagarhAyAM-" gahiUNaM mukkAI jammaNamaraNesu jAI dehAiM / pAvesu pasattAI vosiriyAI mae tAI // 1 // " iti pUrvabhavazarIravyutsarjanaM / kAritamiti gAthArthaH // guNadvAre cAummAsiga'vahiNA bahuyaM gahiyaM na tassa sNpttii| evaM nAuM vihiNA saMkhevaM kuNai rAIe // 106 // caturNI mAsAnAM samAhArazcaturmAsaM caturmAsena nivRttazcAturmAsikaH sa cAsAvavadhizca cAturmAsikAvadhistena | cAturmAsikAvadhinA , mAsacatuSTayavihitamaryAdayA 'bahukaM / pracuraM gRhItaM na tasya' vivakSitagRhItasya 'saMprAptiH / samyag lAbhaH 'evaM jJAtvA' itthamavagamya vidhinA " uvautto gurumUle saMviggo ittaraM va iyaraM vA / / giNhai paccakkhANaM " ityAdi zAstrAntaroktena vidhAnena 'saGkepaM / saMvaraNaM karoti / vidadhAti 'rajanyA rAtrI, Jain Education Interra For Private & Personel Use Only Www.jainelibrary.org
Page #564
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrInavabRha vRttI dezAvakA zike. ayamatra bhAvArthaH-cAturmAsikamAsikAdyavadhinA yat kanakadhanadhAnyAdi vyavaharaNIyatayA mutkalIkRtaM tasya rAtryAdau / guNadvAraM gA. 106 kAma|vivakSite kAle yadA vyavahAro na saMbhavati tadA garvAdisamIpe saMvaraNameva vivekinA kArya. tena kRtenAzravanirodhAda. devakathA. akRtena tvaviratipratyayabandhabhAvAditi gAthArthaH // atra ca kAmadevo dRSTAntaH, tatkathAsUcikA ceyamanyatra gAthA caMpAe kAmadevo paDimaM paDivaNNu savvarAIyaM / sakkapasaMsA devovasagga vIreNa parikahaNaM // 1 // " asyAzca bhAvArthaH / kathAnakenopadaya'te campAyAM nagaryAmadhigatajIvAjIva upalabdhapuNyapApa AzravasaMvaravinirjarAkuzalo bandhamokSavicAravicakSaNaH / paramabhaktisamArAdhitASTAdazadoSavinirmuktadevaH kAmadevo nAma zrAvako babhUva,-kRtadevagurusaparyA suzIladhuryA vinItatAvaryA / parihatasakalAkAryA bhadrAkhyA tasya varabhAryA // 1 // tena ca bhagavato mahAvIratIrthakRto'ntike parigrahaparimANamaGgIkRtaM yathA vaddhiprayaktAH SaTa koTayaH SaTa koTayo nidhAnaprayaktAH pravistaraprayuktAH SaTa ca sarvA 3 koTayo me dhanasya, halazatAni paJca bohitthazatAni paJca dazadazasahasraparimANA daza govargAH, zeSaM ca vyutsRSTaM mayA dvividhaM trividhena svaparigrahAt, evaM caitAvatparigrahasametaH sthito viMzativarSANi, kevalamaSTamIcaturdazyAditithiSu sarvadaiva vihita Jan Education Intematon For Private Personal Use Only
Page #565
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education Intela caturvidhasarvapauSadho dhyAnAdhyayananiratamAnasaH sArvarAtrikIM pratimAmabhyasyan AsAJcakre, anyadA ca kvacitparvadivase pratimApratipannamenaM saudharmasabhAmadhyavarttI saudharmendraH kathaJcidavalokyAsAdhAraNatadguNAnurAgaraJjitamanAH sakalasurasamUhasamakSamevaM prazazaMsa, yathA-bho ! bhoH ! surAH ! zRNuta jambUdvIpadakSiNabharatArddhavartticampApurIvAstavya kAmadevasamAnaH zrAvako nAdhunA kazcidIkSyate yaH sendrairapi surairdhyAnAJcalayituM na pAryate, aho ! evaM mahAnubhAvAH kecana zrAvakA api bhavanti, atrAntare tAdRzIM zakraprazaMsAmupazrutyaiko devo'zradadhAno vidhAya vikarAlagajendrarUpaM samAjagAma, | tatkSobhaNAya pravRtto'nekaprakAraM dantakSobhadAnAdibhirupasargayituM na ca manAgapi cacAla se mahAsattvaH, tato vihitamanena mahA'hirUpaM tenApi sphAraphutkAravimokSaNApUrvamatikopakarAlamUrttinA deSTumArabdho'pi yAvanna kSubhitastAvadvikRtaghorarAkSasAkAro vikaTATTahAsavimocanAvakSobhitAsannavarttiprANisArtho vividhavibhISikAdibhirbhISayitumu pacakrame, atrAntare mahAsattvasyAsya tathA niSkAraNaghoropasargakaraNavyAvRttaM taM surAdhamamavalokya kopeneva pATali tatanurudiyAya divasakaraH, surastu sarvarAtramupasargya yAvanna zazAka taM zuddhadhyAnaprabandhAJcalayituM tAvannirvedamAgataH / praNaNAma bhAvasAraM babhASe ca dhanyastvaM yasyAnalIkaguNasaMstavaM sakalasurasabhAmadhyopaviSTastriviSTapAdhipatirapi /
Page #566
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrInava.bRha- vidadhAti, tatastadIyAtizAyisarvaguNAnuraJjitaH sa suparvA bhUyo bhUyo'bhivandya taM gataH svarga, kAmadevo'pi pArayitvA yatanAdvAra vRttau gA. 107. dezAvakA kAyotsarga prayAtaH svagRhaM, tatra cAkathayadasya ko'pi yathA-bhagavAMtrilokabandhuH surAsurapraNatapAdanalinayagaH / / zike. zreSThin ! bahirudyAne samavasRto jinavaro vIraH // 1 // tacchutvA'sau tasmai hRSTamanAH pAritoSikaM dttvaa| agamatsama-17 . 268 // vasRtibhuvaM kRtArthamabhimanyamAnaH svam // 2 // triH pradakSiNIkRtya vidhivadabhivandya ca bhagavantamupavivezocatadeze. jinezveraNa tu-tatsatko rAtrivRttAntaH, sAdhvAdibhyaH puro'khilaH / prakAzitastataste'pi, saddhyAne jajJire sthirAH / I // 1 // kAlAntare ca-zrAvakadharmamapetakalaGgha, tIrthakRtA gaditaM paripAlya / bhaktinivRttisamAhitacittaH, sattama devabhavaM pratipede // 2 // saudharmadevalokapravaravimAne'ruNaprabhAbhikhye / dyatarAyurajani devastatazcyutaH setsyati | al videhe // 3 // yatanA'dhunocyate egamuhattaM divasaM rAI paMcAhameva pakkhaM vA // vayamiha dhAreu daDhaM jAvaiyaM ucchahe kAlaM // 107 // ekaM ca tanmuhUrta ca ekamuhUrta, dve ghaTike yAvadityarthaH, 'divasaM catuSpraharapramANaM dinaM rAtri catuSpraharA | // 268 // Jain Education Inter w.jainelibrary.org
Page #567
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education 3 tmikAmeva rajanIM 'paJcAhameva ' paJcAhorAtrANyeva ' pakSaM vA paJcadazarAtrindivAni vA ' vrataM niyamaM 'iha loke ' dhArayatu' bibhartu pAlayatvitiyAvat ' dRDhaM ' atyarthaM ' jAvaiyaM ti yAvanmAtraM kAlamiti sambandhaH utsaheta ' utsAhaM kuryAt, dezAvakAzikagrahaNaM pratIti zeSaH / prakRtabhAvanA ceyaM - yAvantameva kAlaM dezAvakA - zikagrahaNaM pratyutsaheta, ko'rthaH ? - yAvat kAlA jIvasyaitadvahaNe vIryollAsazaktistAvatkAlameva muhUrttadivasAdikametadbhUyo bhUyaH kuryAt, na tvAlasyaM vidadhyAditi, eSaivAsya yataneti gAthArthaH // aticArAH sampratyasyaANayANa pesa'vi ya paoga taha sadarUvavAe ya // bahipoggalapakkhevo paMcaiAre pariharejA // 108 // -- ANayaNi ' tti Anayane saptamyekavacanAntaM padaM, athavA 'ANa yaNa' tti sUtratvAlluptasaptamyekavacano nirdezaH, 'preSaNe ' iti ca saptamyantaM 'api ce 'ti samuccaye, prayojanaM prayogaH, sa ca dvayorapyAnayanapreSaNayoH pratyekaM saMbadhyate, tata Anayane prayoga eko'ticAro, dvitIyaH preSaNe prayoga iti, anayozcAnayane prayogastAvadayam - vivakSitakSetrabahirvarttinaH sacittAdidravyasya vivakSitakSetra evAnayane -prApaNe prayogaH, svayaM gamane vratabhaGgabhayAdanyasya saMdezakA -
Page #568
--------------------------------------------------------------------------
________________ dezAvakA zrInava0bRha- dinA tvayedamAneyamityevaM vyApAraNamAnayanaprayogaH, preSyata iti preSaNaH, 'kRtyalyuTo bahula : miti vacanAtkarmaNi aticAravRttI dvAraM gA. lyuTi preSya ucyate, tasmin prayogaH-tadviSayaM vyApAraNaM, gRhItadikparimANAdUcaM svayaM gamane vratabhaGgabhayAdanyazike. prasthApane preSaNaprayoga ityarthaH, 'taha ' tti yathA prAktanAvaticArau tathA zabdarUpapAtaH, zabdazca-kAzitAdiH svakIyo rUpaM ca-AkRtiH svazarIrasya zabdarUpe tayoH pAtanaM pAto-vivakSitakSetrabahiHsthitAkAraNIyasya zrotre dRSTau ca nivezanaM zabdarUpapAtaH, pAtazabdasya pratyekaM sambandhena zabdapAtarUpapAtanAmako dvAvaticArAveto, anayozcaivaM / saMbhavaH-svabuddhisvIkRtakSetrAt parataH sthitamAkAraNIyaM kaJcana naraM vratabhaGgabhayAdAhAtumazaknuvan yadA kAzitAdizabdazrAvaNakhakIyarUpasaMdarzanavyAjena tamAkArayati tadA vratasApekSatvAcchabdapAto rUpapAtazcAticArAviti, cakAro'gre dRzyaH, tato na kevalamete'ticArAH, bahiH pudgalaprakSepazca, bahiH-vivakSitakSetrAbAhyabhUmau prayojanabhAve paraprabodhanAya pudgalAnAM leSTuzarkarAdInAM prakSepaNaM-preraNaM bahiH pudgalaprakSepaH sa ca, saMbhavI cAyaM, yaduktaM-" suNNaharaM jiNavaramaMdiraM ca paDivajjiUNa posahio / bahiyA poggalakhevehiM kuNai saNaM sa logassa // , evaM ca paJceti saGkhyA, aticArAn parihareta, prastAvAdezAvakAzikasyAtikramavizeSAn parityajed, yato dezAvakAzikame-d Jain Education Inter For Private Personel Use Only NEWw.jainelibrary.org
Page #569
--------------------------------------------------------------------------
________________ tadarthamabhigRhyate--mA bhUd bahirgamanAgamanavyApArajanitaH prANyupanaI iti, sa ca svayaM kRto'nyena vA kArita iti phale na / kazcidvizeSaH, pratyuta guNaH svayaMgamane, IryApathavizuddheH, parasya punaranipuNatvAttadavizuddhireva, iha ca Adyadvayamavyutpanabuddhitvena sahasAkArAdinA vA, antyatrayaM tu vyAjaparasyAticAratAM yAtIti gAthArthaH // bhaGgadvAramitaH savyavayANa nivittiM diyahaM kAUNa takkhaNA ceva / / AuTTiyAe~ bhaMgaM niravekkho sabahA kuNai // 109 / / 'sarvavratAnAM sthUlaprANAtipAtaviramaNAdInAM 'nivRtti, saGgrepaniyamalakSaNAM 'divasaM, dinaM sakala-| miti zeSaH 'kRtvA , vidhAya 'tatkSaNAdeva' sapadyeva : aakuttttikyaa| upatyakaraNena 'bhaGga' sarvanAzaM nirapekSaH / sarvathA' sarvaprakAreNa vratavigamaM pratItyeti gamyate. 'karoti : vidadhAti, ayamatra bhAvArtha:-prANAtipAtaviramaKNAdIni pUrva yAni vratAni svIkRtAni teSAmeva kadAcitpRthivyAdikhananAdinivRttyA sakSepaM divasapramANaM vidhAya| tatkAlamevopetyakAreNa pRthivyAdivinAzapravRtto dezAvakAzikavratasya sarvavratasaGkSaparUpasya bhaGgaM janayati, tannirapekSatvAditi gAthArthaH // bhAvanAdvAre gAthA Jan Educon For Private Personal use only
Page #570
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrInava0bRhaH vRttA pauSadhe. kA dezAvakAzike bhaMgabhAvanAdvAre // 270 // savve ya savvasaMgehiM vajie sAhuNo namaMsijjA / savvehiM jehiM savvaM sAvajja savvahA cattaM // 110 // pauSadhasvarU__ 'sarvAn / azeSAn 'caH, pUraNe * sarvasaGgaiH, nikhilasambandhaiH antaraGgaiH bahiraGgairmamatvadhanadhAnyAdi- gA. bhirvarjitA-rahitAH sarvasaGgavarjitAstAn 'sAdhUna ' bhAvayatIn mokSArthasAdhanaparAnityarthaH 'namasyet / namasku- 109-110 ryAt, yaiH kiM kRtamityAha-savyaiH-anukUlaiH, prANiSviti gamyate, yaiH 'sarva' samastaM 'sAvA' sapApamanuSThAnamiti zeSaH 'srvthaa| sarvaprakAreNa 'tyaktaM maktamiti gAthArthaH // uktaM dvitIyazikSAvrataM. sAmprataM tRtIyamabhidhAtavyaM, tadapi navadvAramityataH prathamadvAreNa tAvadAha posaha uvavAso uNa AhArAIniyattaNaM jaM ca / kAyavvo so niyamA aTThamimAIsu pavvesu // 111 / / 'puSa puSTau ' ityasya dhAtoH poSa:--puSTiH prakramAddharmasya taM dhatte--karotIti pauSadhaH-parvadinAnuSTheyaM dharmakarma / tasmin sa evopavasanamupavAsaH pauSadhopavAsaH, punaHzabdo dezAvakAzikAdasya vizeSopadarzanArthaH, tato'yamarthaH // 27 // Jain Education a l For Private & Personel Use Only |
Page #571
--------------------------------------------------------------------------
________________ dezAvakAzikaM tAvatprAguktarUpaM, pauSadhopavAsastu kIdRza ityAha-pauSadhopavAsaH punarAhArAdinivarttanaM yacceti, AhAraH / azanapAnakhAdyasvAdyabhedAccaturvidhaH sa AdiryeSAM dehasatkArAdInAM te tathA teSAM nivarttanaM-niyamanamAhArAdinivarttanaM / / tadyat, tat sa ityarthaH, cazabdo na kevalamAharAdInAM caturNA nivarttane pauSadhopavAsaH, kintu tadanyatamanivarttanepItyanuktArthasamuccayArthaH, ' karttavyaH' vidheyaH sa niyamAt ' niyamena 'aSTamyAdiSu parvasu, aSTamIcaturdazyAdipUtsavatithiSu, yaduktaM-" pausaha uvavAso uNa aTumicauddasIsu jammadiNe / nANe nivvANe cAumAsa pajjusaNe // 1 // ', ' aTThAhitti aSTAhikAzcaitrAzvayuGmAsAnadhyAyadineSvaSTamIprabhRtayo yAH kriyante tAsu kalyANNakadinASTAhikAsu vA, eteSu ca dineSu suzrAvakasya jinapUjAtapo'nuSThAnavizeSodyamo bhaNita eva, yadAha dharmadAla gaNiH-" saMvacchara cAummAsiesu aTThAhiyAsu ya tihIsu / savvAyareNa laggai jiNavarapUyA tava guNesu // 1 // " tti, yahA cakAro'yaM bhinnakramastataH karttavyaH sa cetyatra yojyaH, zeSaM pUrvamiveti gAthArthaH // bhedadvAramadhunA AhAradehasakkAravaMbha'vAvAraposaho cauhA / ekeko ciya duviho dese sabai ya nAyavvo // 112 // Jain Education Interna For Private & Personel Use Only
Page #572
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrInava0bRhana vRttI pauSadhe. 212 // 2713 AhArazca prAgukto dehasatkArazca-zarIrabhUSA brahma ca-brahmacarya 'vAvAratti 'aco'cIti lope avyApArazca- | bhivadvAraM gA. al halAdikarmatyAgaH, AhAradehasatkArabrahmAvyApArAsteSAM poSadha AhArapoSadho dehasatkArapoSadho brahmacaryapoSadho'vyApAra-al poSadhaH,sa'caturkI' caturbhiH prakAraizcaturbheda ityarthaH tadyathA-AhArapauSadho dehasatkArapauSadho brahmacaryapauSadho'vyApArapauSadha / iti, pauSadhazabdasyAhArAdipadaiHpratyekaM sambandhAd, ekaiko'pi cAhArapauSadhAdiH dvividhaH vibhedo jJAtavya iti sambandhaH, / kathamityAha- dese savve yatti dezaviSayaH sarvaviSayazca, tatra dezaviSaya AhArapauSadha ekabhaktAdiH, sarvaviSayastu / caturvidhAhAranirodhena caturthatapaH, dehasatkArapauSadho'pi dezaviSayo'snAnapauSadhAdiH sarvaviSayastu sarvasyaiva snAnoharttanavarNakavilepanapuSpagandhaviziSTavastrAbharaNAdeH zarIrasatkArasya rAgabuddhayA parihAraH, brahmacaryapauSadho deze divaiva rAtrAveva / / sakRdeva hireva vetyAdiniyamena maithunAsevana, sarvatra tvahorAtraM yAvadbrahmacaryapAlanaM, caramastu dezata ekatarasya kasyApi 1 vyApArasyAkaraNaM, sarvatastu sarveSAmeva vyApArANAM halazakaTagRhakarmAdInAmakaraNaM, iha cAvyApAraviSaye yo dezataH pauSadhaM karoti sa sAmAyikaM karoti na vA, yasta sarvataH pauSadhaM karoti sa niyamAtsAmAyikaM karoti. yadi na vidadhAti tadA tatphalena vaMcyate yataH sarvato'vyApArapauSadhikaH sAvadhavyApArarahito dhyAnAdhyayanAdivizuddhavyApAraH For Private Personal Use Only
Page #573
--------------------------------------------------------------------------
________________ svarUpeNaiva bhavati, yaduktaM-" sAvajjajogavirao jhANajjhayaNaMmi niccalo dhaNiyaM / jiNabhavaNagao citttthi| avvAvAraMmi posahio // 1 // " nanu pauSadhazAlAyAH pauSadhArthameva vidhIyamAnatvAtpauSadhikasya pauSadhazAlAyAme-1 vAvasthAnamucitaM nAnyatra, tatkathamidamuktaM ' jiNabhavaNagao ' ityAdi, satyaM, jinabhavanAdyabhAve pauSadhazAlAvasthAnamanujJAtaM, yaduktaM-" ceiyasAhuabhAve bhiNNA bhaNiyA gharassa egaMte / egassa samiddhassa ya posahasAlA imA bhnniyaa||1||cNdvddiNsy saMkho, sudaMsaNo kAmadeva abhao y| egAgiNo ya ee posahasAlAsu suvbaMti // 2 // AvazyakacA ta sAmAnya naivoktaM yathA--"caityagahe vA sAdhumale vApauSadhazAlAyAM vA ummaktamaNisavarNoM vyapagatamAlAvarNakavilepanAharaNaH, tatra ca kRte paThayati guNati pustakaM vA vAcayati dharmadhyAnaM vAdhyAyati, yathaitAn sAdhuguNAnahamasamathoM al mandabhAgyo dhArayitumityAdi vibhASeti, ataH pravacanagAmbhIryameva paryAlocyaM, na svamanISikayA kvApyAgraho vidheya iti, etacca pauSadhavataM yaH sAmAyikamiva dvividhatrividhenetyevaM pratipadyate tasya pauSadhenaiva sAmAyikArthaprApte tyantaM / sAmAyikavidhAnaM phalavat, kevalaM pauSadhasAmAyikalakSaNaM vratadvayaM mayA pratipannamiti bhAvanAvizeSAphalavadapIti gAthArthaH // tRtIyadvAreNedameva samprati nirdizyate en Education inte For Private Personal Use Only
Page #574
--------------------------------------------------------------------------
________________ zraniva0 bRha vRttau pauSadhe. // 272 // Jain Education Inter viratiphalaM nAUNaM bhogasuhAsAu bahuvihaM dukkhaM / sAhusuhako ueNaya paDipuNNaM ( cauvvihaM ) posahaM kuNai // 113 // vira:- niyamasya phalaM kArya viratiphalaM - karmAnAzravAdirUpaM, yaduktaM - 'saMyame aniNyaphale' saMyamo'nAzravaphala iti ' jJAtvA avabudhya, tathA bhogasukhasyAzA bhogasukhAzA tasyA bhogasukhAzAtaH - kAmabhogasaukhyavAJchAto | 'bahuvidhaM' nAnAprakAraM zarIramAnasAdibhedaM 'duHkhaM' asAtodayarUpaM, kapilabrAhmaNasyevAsantoSapratyayaM - " jahA lAbho tahA lobho, lAbhA lobho pavaTTaI / domAsakayaM kajjaM, koDIevi na niTTiyaM // 1 // " ityAdyuttarAdhyayanoktaM jJAtveti varttate, tataH kimityAha - caturvidhaM pauSadhaM karotIti caramapAdena sambandhaH, na kevalametadvayaM jJAtvedaM karoti, kintu / kAraNAntareNa cetyAha-' sAdhusukhakautukena ca sAdhUnAM - tratinAM sukhaM sAdhusukhaM yathA - naivAsti rAjarAjasya tatsukhaM naiva devarAjasya / yatsukhamihaiva sAdhorlokavyApArarahitasya // 1 // " ityevaMrUpaM tatra kautukaM - kutUhalamabhilASa iti tAtparya tena ca ' caturvidhaM prAguktAhArapauSadhAdibhedena catUrUpaM 'pauSadhaM prAnirUpeitazabdArthaM ' karoti nirvarttayati, anena caitaistribhiH kAraNaiH pauSadhaM jAyata iti paryAyata Aveditamiti gAthArthaH // doSadvAramitaH utpattidvAraM gA. 113 / / 272 / / ww.jainelibrary.org
Page #575
--------------------------------------------------------------------------
________________ je posahaM tu kAuM caDyA ya parIsahehi bhaMjati / nAloyaMti ya bhaggaM bhamaMti bhavasAyare bhIme // 114 // ye' ityanirdiSTanAmAnaH zrAvakAH 'pauSadhaM ' prAguktarUpaM 'tuH' vizeSaNe, caturvidhamapIti vizinaSTi, 'kRtvA ' viracyacaiya, tti udghojitAH 'cyAvitAH' tyAjitA vA pauSadhapariNAmAditi zeSaH, kaiH?-priisshaiH|| karmanirjaraNArthaM pariSoDhavyAH parISahAstaiH-kSuttRSNAmalastrIprabhRtibhiriti hRdayaM, kimityAha- bhaJjanti ' vinAzayanti pauSadhamiti prAkpade-( granthAgraM 7500) naiva saMbadhyate, na kevalaM ye bhaJjanti, nAlocayanti ca bhagnamiti, | bhagnaM ' vinAzitaM santaM gurusamIpe na prakaTayantItyarthaH, cakArAnmUlata eva pauSadhamatyantaviSayAbhilASukatayA ye na gRhNanti yattadornityasambandhAtte kimityAha- bhramanti / paryaTanti ' bhavasAgare / saMsArasamudre 'bhIme / raudre, prakRtasamudAyArthazcAyaM-ye pauSadhaM vidhAya bhaJjanti bhagnaM ca gurorna kathayanti mulato na kurvanti vA teSAM saMsArasAgaraparibhramaNalakSaNo doSa iti gAthArthaH // guNastvetatkaraNe dhIrA ya sattimaMtA posahanirayA lahaMti prmgii| diluto iha saMkho, ANaMdo jaNamaNANaMdo // 115 // Jain Education Internal For Private & Personel Use Only jainelibrary.org
Page #576
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrInava0bRha vRttI pauSadhe. .273 // 'dhIrAH , buddhizobhinaH 'zaktimantaH, sAmopetAH santaH yattadoradhyAhArAd ye pauSadhaniratAH nadoSaguNadvAre mA.114. pauSadhopavAsalakSaNatRtIyazikSAvrate nitarAmAsaktAste 'labhante ' AsAdayanti paramA-anuttarA puNyaprakarSarUpatvAd zaMkhakathA gatiH-gamyamAnatvAtparamagatiH-sudevatvalakSaNA tAM paramagati, anantaraphalApekSayA cemucyate, paramparayA tu parama naka. gati-mokSalakSaNAmapIti, AgamasiddhaM caitad, yato dezaviratazrAvakasyotkarSeNAcyutAnta evotpAdo'bhihitaH, tathA coktam-"uvavAo sAvayANaM ukkoseNaM tu accao jAya / " paramparayA tu jinadharmoM mokSaphala evetyatrAvigAnameveti, ' dRSTAntaH' nidarzanaM ' iha ' asminnatheM zaGkaH ' zahanAmA zrAvakaH, tathA 'AnandaH / AnandAbhidhaH zramaNopAsakazca, casya gamyamAnatvAta, kIdRzaH saH ? ityAha-janA-lokAsteSAM manAMsi tAnyAnandayati tadAnandahetutvAhA janamanaAnanda iti gAthAsakSepArthaH, vistarArthastu kathAnakAbhyAmavaseyaH, te ceme iheva jaMbuddIve 2 bhArahe vAse asthi sAvatthI nAma nayarI, jIe-dosAyaro mayaMko chuhasusiyAI vihavINaM / jiNamaMdiresa dasiMti sAvayA na uNa annattha // 1 // aviya-saraseNAlaMkariyA jIse kUvAvi devarAvAyavya / baramattavAraNAI vijjhavaNAiMva bhavaNAI // 2 // loo'vi jattha dakkhinnamaMdiraM viNayakelipamayavaNaM / / // 27 // GER ILA Jain Education Interna For Private & Personel Use Only
Page #577
--------------------------------------------------------------------------
________________ nAiparo parasaMtosabhAyaNaM dhammasaddhAlU // 3 // tatthAsi paurapuraloyasammao mayavimukkamaivihavo / vihavohAmiyadhaNao nayaviNayaguNANa kulabhavaNaM // 4 // jIvAipayatthaviU jiNasAsaNagADhabhattiaNuratto / nIsesakalAkusalo susAvao saMkhanAmotti // 5 // tarasa ya sarayapuNimAsiNInisAnAhajoNhApavAhavimalasIlAharaNA AharaNavipphariyANeya. rayaNakiraNasaMtANavicchuriyadisAmaMDalA disAmaMDalappasiddharUvAiguNasamudayANadiyaloyaNuppalA uppalA nAma sama govAsiyA bhAriyA, tIe samaM tivaggasAraM jIvaloyasuhamaNuhavaMtassa tassa vaikaMto koi kAlo, asthi ya tIe nA lAceva sAvatthIe purIe vatthavyo sayagotti bIyanAmo taraseva saMkhassa samANadhaNakaNayAibihavo sAhammitti parama pIIThANaM nIsesasAvagaguNasamaNNio pokkhalI nAma sAvao, tesiM ca paropparaM paramapIIsaMjuyANaM kathAi baMdhamokkhaciMtAvAvaDANaM kayAi saMsArasarUvaviyArarayANaM kayAi dANAicaubbheyadhammakammAsevaNarayANaM vaccaMtesu divasesu tIse ceva nayarIe uttarapurasthime disIbhAe koTThayAbhihANe ceie samosaDho aNNayA sAhusahassaparivAro gAmANugAmaM vihArakkameNa viharaMto bhagavaM mahAvIratitthayaro, raie surehiM divvasamavasaraNe uvaviDhe tiloya| baMdhumi nividAsu jahAsuhaM sayalaparisAsu viNNAtatavvaiyarA samAgayA mahAriddhisamudaeNaM bhagavao HainEducation, For Private Personel Use Only
Page #578
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrInavavRha vRttI pauSadhe. // 27 // vaMdaNavaDiyAe te dovi saMkhasayaganAmadheyA sAvayA, etthaMtarami patthayA paramesareNa dhammakahA, aviya- guNe zaMkhaka S| thAnakaM. bho bho jaNA ! jassa nimittaM ajeha iha saMsAre sAvayetavittharaM vitthAreha bahupAvakAraNe mahAraMbhe / AraMbheha mittanAisayaNasaMbaMdhiloyANa vivihovayAre avayAreha pariNayaNAivicittasavavavahAre taMpi hayasarIraM vijjucchaDADovacaMcalaM, na viveijaNANaM jaNei maNaMpi AsAbaMdhaM, aviya-jassa kaeNa dhaNAI maNaharadArAI tahaya mittaaii| ajjeha taM sarIraM vijjuvilAso vva aicaDulaM // 1 // tahA-visayA jayammi kassa va, na vallahA hoja maNaharA ettha / aNNAyamaccudhADI savvaharA jai na hu paDejA // 2 // kiMcapajjaliyasihisihADovabhIsaNe saNisaNaMtaasipatte / nivaDaMtakuMtamoggaratimUlabANohaduhajaNae // 3 // paramAhammiyasurakayaveuvviyabhImarUvatAsaNae / aMdhAriyadisiyakke kajjalakAleNa timireNa // 4 // pasaraMtadurabhigaMdhe vasasoNiyapavahajAyacikhalle / neraiya karuNavirasA bohasaMjaNiyaubvee // 5 // eyArisaMmi narae nivaDatANaM piyAhi ruirAhiM / raNajhaNiraneurAhiM rasaNAravamuhalagamaNAhi // 6 // kiM kIrai paritANaM ? maNaMpi jIvANa kiM ca vihaveNaM / kalahoyakaNayarayaNohamAibaharUvasAreNa? // 7 // kiM vA siNehaghaNanibbharehi sayaNehi // 274 // in *ellw.jainelibrary.org duen an Intern
Page #579
--------------------------------------------------------------------------
________________ mittakaliehiM ? / ahavA bAhubaleNaM aribalabhuyadappadalaNeNaM ||8||jh narae taha tiriyataNe'vi vivihajamma maraNadukkhehiM / taviyANa natthi saraNaM jiyANa dhaNadAramAIhiM // 9 // tahA hi-jaiyA garuyAyavasalilapUrasIyAiKjaNiyadukkhehiM / tiriyabhavaMmi kilirasaMti pANiNo taiya kiM tANaM ? // 10 // evaM maNuyabhavaMmivi macchiyamAyaMgaDuMba-al nAINaM / uttamajAimaeNaM kulesu jAyaMNa ahmesu||11|| dAliddarogadohaggasogajaramaraNaveyaNatANaM / katto'vi parattANaM na / asthi vitthariyadukkhANaM // 12 // evaM nAUNa jaNA kareha dhammami ceva supayattaM / maraNami samAvaDie jeNa na / paridevaNaM kuNaha // 13 // aviya--pANavahAIdosANa kAraNaM hoMti ettha jIvANaM / attho kAmo ya tahA to te bajeha purisatthe // 14 // jao--pANivaheNaM lacchI samajjiyA jehi te hu dukkhANaM / jAyA bhAyaNamiha jalanihi vv| sariyAsahassANaM // 15 // nahu kovi vallaho iha navi veso vijjuvilasiyasamAe / aNNuNNapurisasevaNaparAe vesAe~ va sirIe // 16 // daMsiyakuDilagaIhiM katto sokkhaM bhave suhatthIe / bhogehiM bhuyaMgehi va cittaviyArassa heUhiM ? Kem 17 // jehiM jiyA karaNariU vijiyaM sayalaMpi tehi telokkaM / iMdiyaniggahaNe ciya tA jaiyavvaM jayatthIhiM // 18 // iMdiyavasagA purisA vasavattI hoti sayalaloyassa / AsApAsa'vavaddhA sahati th'nnegdukkhaaii|| 19 // fall Jain Education
Page #580
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrInava0 gRhadravRttau pauSadhe. // 275 // Jain Education kaiyAvi iTThajoge jaMpi suhaM taMpi visayatisiyANaM / na jaNai tatiM pauraMti sumiNasaMjaNiyasaMgaM va // 20 // iya riddhINaM bujjhiyanasArayaM tahaya visayasokkhassa / mottUNa ime juttaM kareha tA dhammapurisatthe // 21 // evaM nisAmi UNaM bhayavao vayaNaM saMbuddhA bahave pANiNo, paDivaNNA kehivi savvaviraI, aNNehi puNa desasaMjamo, avarohi samma taMti, tato baMdiUNa bhayavaMtaM samuTTiyA parisA, tevi saMkhasayagasAvagA soUNa titthayaradesaNaM tuTTamANasA paramabhattIe abhivaMdiUNa jiNaM jahAgayaM paDigayA, taMmi ya diNe pakkhiyapaDikamaNaM sAhUNaM, tao saMkheNa sayagAisammuhaM saMlattaM, jahA ajja sAhUNaM pakkhiyaM paraM amhehiM posahavayaM na gahiyaM, teNa viulaM asaNapANakhAimasAimaM karAveUNa tumbhehiM ceva saha ajja bhoyaNaM kAyantraM, tato sayageNa bhaNiyaM-- jai evaM tA mama cetra gehe / / tunbhe eha jeNa ahameva sAhammiyavacchalaM karomi, paDivaNNaM saMkheNa, gayA sayaM sayamAvAsaM, gaMtUNa sayageNa gihaM kAriyaM aTThArasarvajaNAulaM aNeyabhakkha bhojapeyatAMbUlasajjasaMjuyaM suviulamAhArajAyaM, saMkho'vi niyayAvAsamaNupatto ciMtei - neyaM suMdaraM kathaM jaM mae sayagassa purao taggihe bhoyaNamanbhuvagayaM, jao ajja pakkhasaMdhI eyaMmi ya diNe aNNayAvi amhe posahakaraNaputraM posahasAlAe ciTThAmo, tA ajjaMpi mae savisesa puNe zaMkhakathAnaka // 275 // 141
Page #581
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhammANuTThANapareNa egAgiNA gahiyaposaheNa posahasAlAe ThAyavvaM, tato pucchiyA uppalA, tIevi bhaNiyaM-sAmi ! imaM ceva juttaM, tao so ummakkamaNisuvaNNavatthAlaMkArAivittharo gao posahasAlaM, paDivajjiUNa caunvihaM savvaposahaM ciTThai pasatthajjhANovagao / io ya sayago bhoyaNasamae jAe jAva na pAsai samAgayaM saMkhaM taraseva giha patto tAva tao uppalaM bhaNai-surasAvie! kahiM gao saMkho ?, tIe bhaNiyaM-posahasAlAe, tao so'vi patto tahiM, diTTho muNivva pasatthajjhANovagao saMkho, paviTTho nisIhiyApurassaraM paDikkamaNaM iriyAvahiyaM Aloiya gama-d NAgamaNAe nimaMtei vaMdiUNa, jahA eha tubbhe aikkamei bhoyaNavelA, tao saMkheNa bhaNiyaM-na me kappai ajja | evaM kAuM paDivaNNasavvaposahassa, tao nAUNa tavvaiyaraM gao imo sagiha, samaM aNNehiM sAhammiehiM bhutto bhoyaNaM saMkhassa vicittadhammavAvAraparAyaNassa'ikaMto vAsaro, etthaMtaraMmi atthagirisiharAvalaMbI saMvutto divasayaro, tao kiM hoiuM pavattaM bhuyaNe ?, aviya-aliNo nibaddharAyA mottuM maulaMtakamalasaMDAI / vacaMti viyasiyaM kumuyamahava maliNA na thirapemmA // 1 // arayaM va sappahe dappaNevva dihiM khivaMti ravibiMbe / vallagharUsuyAo kayasiMgArAo trunniio||2|| aruNaravikiraNaraMjiyagirisiharAI samuNNayAi tahA / uttattakaNayamaiyAiM merusiMgAI va 200R . Jain Education inte For Private Personal use only ww.jainelibrary.org
Page #582
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrInava0bRha vRttI thAnaka pauSadhe. // 276 // sahati // 3 // aasnnvirhsNkaarvihuttnihittnynnvttaaii| jAyAI guruyauvveyabhAyaNaM ckkmihunnaaii||4|| eka guNe zaMkhaka muNAlanAlaM gahiyaM caMcahi cakkamihaNeNaM / tacchiddaNNoNNAhiyapavesaNatyaM ca virahabhayA // 5 // nAsiyanIsesatamo viiNNasohovi sayalabhuvaNarasa / sUgevi jAi atthaM avaresuM kA thirattAsA? // 6 // aha vijjupuMjasacchahaniyateyAruNiyaavarajalahijalo / gayaNaMgaNaMmi bahalo saMjhArAo samucchalio // 7 // mAlaNe uvveyaNae jaNassa timiraMmi samuhamitaMmi / kaha thirarAo korau saMjhAe ruirarUvAe ? // 8 // saMjhAsahIvioe disANa / vayaNAi nimmalAIpi / soeNava sAmAI kayAI aibahalatimireNa // 9 // nIlapaDaNava sayalaM samotthayaM mahiyalaMpi saMjAyaM / saMtamasapUrapUriyamavahiyaninnannayavibhAgaM // 10 // pasaraMtabahalagaMdhANusArao leti surahikulumesu / / ghaNatimiracchAiyaloyaNAvi caMcariyasaMghAyA // 11 // khaNametteNa ya caMdo vammaharajjabhiseyakalaso vya / uvaThavio puvadisAvahUeN joNhAjalAuNNo // 12 // taha nimmalAvi kiraNA sasissa virahaDhyANa taruNINaM / / 276 // na suhAi ahava savvassa suhayaro na khalu savvo'vi // 13 // evaM ca nibbhare kAmiyaNamaNahare payaTTe paosasamaye so saMkhasAvao nivvattiyadevavaMdaNAiAvarasayakicco kAUNa jAmiNIjAmadugaM jAva sajjhAyaM sudakkhujAgariya Jain Education Interne For Private & Personel Use Only jainelibrary.org
Page #583
--------------------------------------------------------------------------
________________ jAgaramANo imaM ciMtiuM payatto-jAe pabhAyasamae jAva na gaMtUNa vaMdio vIro / tAva na posahameyaM pAreuM kappae majjha // 1 // itthaM ca pasatthajhANovagayarasa kameNa volINA rayaNI, parigaliyatAratArayaniyarakusumasamiddhissa tuMgagayaNaMgaNatarussa paripakkaphalaM piva pacchimadisAdIhasAhAe laMbiuM pavittaM sasimaMDalaM, samullasiyA puyadisAe / aruNacchAyA, taraNikiraNasaMphAsaviyasamANakamalamaulamAlAmayaraMdabiMdusaMdohAvahArANusAralaggacaMcarIyakuDiyabhIuvya maMdamaMdasaMcArI rayaNisamayasamAlaggagADhasarayasaMgAmasamakilaMtakAmiNIseyasalilAbahArI pasario sisirapahAo ya mAruo, eyaMmi aMtare vihiyapAhAuyasaMjhAvassao niggaMtUNa posahasAlAo jahA mahAmuNI tahA paMcasamiyAiuvautto gao bhagavao mahAvIrassa baMdaNatthaM kohayaceiyaM saMkhasAvao, divo tiloyabaMdhU / / pamoyabharaninbharayAe payaTTajalavAhavAhavUrijjamANaloyaNeNa papphullavayaNakamaleNa ya tipayAhiNApuvvaM baMdio bhAvasAraM, thouM ca pavatto, aviya-jaya sayalabhuvaNabaMdhava ! jaya karuNAmayarasohasariNAha ! / jaya siddhatthanarAhivatisalAdevINa kayaharisa ? // 1 // jaya jammaNhavaNacAliyasuragirikayagaruyaharicamakkAra ! / jaya bAlakAlamuTThippahAraavahariyasuradappa ? // 2 // jaya suravarapucchiyasaddasatthavitthArakahiyaparamattha! / jaya lain Education For Private & Personel Use Only *ll
Page #584
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrInava0 bRha vRttau pauSadhe. // 277 // Jain Education Inte cantasayala saMsArasaMga ! saMgahiyapavvajja ? // 3 // jaya kuviyasurAhivamukkavajjasaMgabhIyacamarakayarakkha ? | jaya jiyasaMgamiyAmara ! jaya jaya uppaNNavaranANa ? // 4 // iha jammaNamaraNaparaMparANa naratiriyanArayasuresu / nivtriNNo jaya vacchala ! nesu mamaM sivapuriM vIra ! // 5 // tato paNamiUNa sesaevi goyamAimuNivare ubaviTTho uciyamahIvaTThe, io ya sayagAisamaNovAsayA pabhAe caiva vhAyA kayavalikammA samAgayA tattheva titthayaravaMdaNatthaM, titthayaraM vaidiUNa nisaNNA joggabhUmIe, etthaMtaraMmi paNAmaputraM nivesiUNa kamalamaulasamamaMjalipuDaM bhAlayale bhaNiyaM saMkheNa - bhayavaM ! kohavasaTTe jIve kiM baMdhaI kiM ciNAi ?, Aha jiNo - AuyavajjAo satta kammapayaDIo bho saMkhA ! // 1 // evaM | mANavasaTTe pucchA mAyAeN tahaya lobhe ya / savvattha uttaraM eyameva bhaNiyaM jiNaMdeNaM || 2 || tAhe puTTho sAmI sayagAIhiM jahA imo saMkho / hIlai amhe kallaM jaM na kao posaho teNa // 3 // sAmiNA bhaNiyaM neyamasthi - piyadhammo daDhadhammo jAgario taha sudakkhujAgariyaM / eso tA mA niMdaha eyamasambhUyabhaNaNeNaM // 4 // tattheva tao pucchA goyamasAmissa kai vihA bhaMte ! | jAgariyA pannattA !, tivihaM taM Aha titthayaro || 5 || buddhAbuddhasudakkhUbheeNaM tattha buddhajAgariyA / jA kevalassa sayauvauttabhAvassa hoi ThiI || 6 || bIyA micchadiTTINa'buddhatantattao / OM & guNe zaMkhaka thAnaka // 277
Page #585
--------------------------------------------------------------------------
________________ pamattANaM / niddAvimokkhaNA taiya hoi puNa sammadiTThINaM // 7 // tecciya jeNa sadakkhA sudhammaciMtAparA tao te'vi / bhIyamaNA taM souM khAmaMti puNo puNo saMkhaM // 8 // egaTThA pasigAI pucchaMtahAi AiyaMti tahA / eyattho aTThapae utararUve pageNhaMti // 9 // pasiNAI pucchio jANa sAhaI jiNavaro mahAvIro / vaccaMti tao gehaM vaMdittu puNovi jiNacaMdaM // 10 // goyamasAmIvi puNo bhaNai jiNaM baMdiUNa nAha ! imo / pavvaihi kiM saMkho agAravAsaM pariccaiuM ? // 11 // titthayareNa ya bhaNiyaM-goyama ! na pavvaissai kevalameso pabhayavarisAI / pAliyasAvagadhammo. saMpatte kAlamAsaMmi // 12 // kAlaM kAuM vihiNA, sohamme hoiuM suratteNa / tatto cuo samANo mahAvidehami sijjhihii // 13 // zaGkhakathAnakaM samAptam // AnandakathAnakaM tu-atthi iheba bharahavAse vAsavapuraM piva vibuhamaNasaMtosajaNayaM jaNayAiviNayappahAgaNapaurajaNAhiTThiyaMThiyanANAiguNasusAhujaNajjhANakuMtaggabhiNNamayaNadasaNuppannasoyabharavihuraraipalAvANukArisu-|| vvamANabhavaNavAvIvihArihArihaMsasArasAisauNasaMghAyakayakolAhalaM lAhalaDappasiddhisuddhavavahAravavaharaMtaviDhattasaMpayA payANasamuvajjiyAsamudaMtapavarakittivittharAlaMkariyapauravANiyaM vANiyagAmaM nAma nayaraM, jaM sabAlA Jain Education Interna For Private & Personel Use Only Trjainelibrary.org
Page #586
--------------------------------------------------------------------------
________________ guNadvAre Anandaka. thAnakaM. zrInava0bRhayavaMva kaNayasilAviNimmiyAjaNabhavaNabhittipasaraMtapahAjAleNa harisaddalaM(saddhaj) va iMdanIlamahAnIlamaragayAimaNighaDipauSadhe. | yajiNiMdamahApaDimApayaTTakiraNamAlAhiM surarAyaNuhasahassasaMjuyaM va ravirahaturaMgamaggAvahArituMgadevaharayasiharasaMThiyavi- cittarayaNanissaraMtamaUhasaMghAehiM, avi ya-jattha nisAsuvi ramaNIyaramaNiAbharaNamaNihayatamAsu / vihaDaMti na diNabuddhIe gehavAvIsu calAiM // 1 // tatthAsi nisiyakarAlakaravAlappahArapahayavarivAraNaghaDAkuMbhayaDucchaliyabahalamuttAhalacacciyasaMgAmabhUmimaMDalo bhUmimaMDalappasiddhamAhappasattusAmaMtAparAjio jiyasattU nAma naravaI, sayalaMteurappahANA pahANarUvalAvaNNasohaggAiguNasamudayadhAriNI dhAriNI nAma tassa mahAdevI, tatva ya vesamaNovva dhaNeNaM taraNivva sarIradittayAe caMdAvya somatteNaM jalahivva gaMbhIrabhAveNa selesovva thirattaguNeNa mANaNijjo jaNassa aparibhavaNijjo khalavaggassa accaNijjo laliyalAvaNNAiguNAlaMkiyalIlAvaInayaNanIluppalANaM aparimiyacAyabhoyavilAsappamuhaguNajaNiyasayalajaNANaMdo ANaMdo nAma gAhAvaI parivasai.-tassa ya hiraNakoDI cattAri kalaMtaraMmi vahati / cattAri nihANagayA. catvAri pavittharapaucA // 1 // cattAri ya govaggA vagge vagge ya dasadasasahassA / so ceva pucchaNijjo // // 278 // Jain Education intride For Private & Personel Use Only
Page #587
--------------------------------------------------------------------------
________________ | jaNassa kajjesu bahue || 2 || so ceva meDhibhUo pamANabhUo ya tuMbabhUo y| niyayakuTuMbassavi sayalakajjavaTTAvao taha ya // 3 // aviya sahAveNa caiva jo- karuNApahANahiyao, puvvAbhAsI piyaMvao dakkho / gurudevapUyaNarao parovayArI ruirarUvo // 4 // tassa ya raMbhavva surAhivassa gorivva tiuradahaNassa / nAmeNa sivANaMdA, Asi piyA'NuvamalAyaNNA // 5 // nimmalasIlAharaNA asarisarUvA guNagaNoveyA / saddhammakamma| nimmalajalohaniddhoya pAvamalA // 6 // tIe saha paMcappayAraM maNubaloyasAraM tassa visayahamaNuhavaMtassa aikaMto koi kAlo / io ya tasseva nayarassa uttarapuratthime disIbhAe asthi dUipalAsaM nAma ceiyaM, tattha'NNayA surAsurasiddhagaMdhavvajakkhAidevanikAyanAyagehiM thuvyamANo pasariyapahANasukkajjhANahavyavAhaniddaDhapAya kammasamubbhUyakevalaNNANo surakayakaNayamayanavanavasaMkhakamalaviNivesiyapAya paMkeruho viyAsayaMto vivihajaNavaesu bhaviyaloyapaumasaMDe samAgao mahAvIra titthayaro, AnaMdiyA tannayaranivAsiNo loyA, samAgayA jiNacalaNaMtiyaM etthaMtaraMmi vaddhAvio tanniuttarapurisehiM jiyasattU rAyA, so ya takkhaNaMmi ceva samuTThiUNAsaNAo | garuyabhatti jAyadehabahalapulaubbheo sahAmajjha eva sata payAI aNusariUNa jiNAbhimuho namo Jain Education Internatida
Page #588
--------------------------------------------------------------------------
________________ guNadvAre AnandakathAnakaM. ra ma jAna kA zrInavavRha namo bhagavao mahAvIrasAmipAyANaMti bhaNaMto dharaNinamiyajANuttimaMgo paNamiUNa bhayavaMtaM puNo ThAUNa vRttI pauSadhe. sayAMma sIhAsaNe dAviUNa vaDAvayapurisassa dINArANaM aDaterasa lakkhe kArAviUNa niyapurAo Arabbha jAva dui palAsaceiyaM mayaraMdagaMdhaluhAlimAlAmaNohArijhaGkArabahiriyadisAvivaraM kusumovayAraM nimmAviUNa uddhpsrNtrynnkir.179|| haNAvalIbhAsurAo tuMgatoraNamAlAo dharAviUNa maNikaNayakalahoyamayAiM vivihamaMgalakalase virayAviUNa ThANaTA Nesu pavaNapaholaMtarattAsoyAipallavacaMdaNamAlAo calio vaMdaNatthaM bhayavao sayalasAmaMtAibalasamannio saMteurapurapariyaNo, patto samosaraNabhUmi, jIe gayaNayalavimalaphalihasilAsaMcayaraiyamAjoyaNaparimaMDalaM virAyae paumarAyamaNimaMDiyaM koTTimucchaMgaM, aviya-biuNiyadiNayarakiraNAiM jattha raiyAI devanivaheNa / rehaMti rayaNakaMcaNaruppayapAyAravalayAI // 1 // caMcariyakalayalAravamuhalo bhaviyANa dUrasariyANaM / hakvAraNujjuo iva suraraio jattha kaMkellI // 2 // raiyaM ca tassa mUle sohai krjaalbddhprivesN| jattha bahuvaNNaruiruirarayaNasIhAsaNacaukkaM // 3 // gayaNaMgaNaMmi jayaduMduhIo nvjlyghirnaayaao| jatthAibhattIe pavAiyAo tuTrehiM tiysehiN|| 4 // pisuNiyati- huyaNAsupahuttaNAI dhariyAi jiNavarassuvariM / tiNNi ya siyAyavattAI jattha raheti divvaaiN||5|| iya kittiyaM ca kIrau kA sAmanA kara 279 // Jan Education International
Page #589
--------------------------------------------------------------------------
________________ vaNNaNayaM samavasaraNabhUmIe ? / raiUNa jaM sayaM ciya amarAvihu vimhayaM pattA ||6|| tao taM daTTaNa paramavimhao phullaloyaNeNa pavisiUNa tayabbhaMtaraM kayajiNapayakkhiNAtieNa rAiNA paNamio bhAvasAraM titthayaro, etthaMtaraMmi ANaMdagAhAvaIvi mahayA vibhUIe samAgao bhagavao vaMdaNavaDiyAe, vaMdiUNa bhayavaMtaM niviTTo jahoi - yadvANaMmi, tayaNaMtaraM ca sivapurIpayaTTabhaviyalo yamaggappayAsaNatthaM tADAviyapayANa maMgala paDahasaddANukAriNA mahuragaMbhIreNa sareNa pAraDA bhayavayA dhammadesaNA, aviya -- caiUNa mohaniddaM sAsayakajjujjayA jaNA! hoha / ghaDiyA chaleNa Auyadalassa tuhRti khaMDAI // 1 // heyAheyavibhAgaM agammagammAI jeNa no muNai / jAgaramANo'vi jaNo samotthao mohaniddAe // 2 // vihati ghaNAI susaMciyAI vihaDaMti baMdhavA niDA / vihaDai savvaM annaMpi mottamekkaM jae dhammaM // 3 // socciya sAsayakajjassa sAhao bIyamaMkuraraseva / ninnAsiyasayaladuho saMpAiyasokkhasaMghAo // 4 // tahAhi - dosovaramasarUvo dhammo jIvarasa ceva esa guNo / | dosA pANivahAI tadukrame savtrasaMvaraNaM // 5 // tammi ya na kammabaMdho hoi navo jaM ca puvvabaddhaMti / taM suddhajhA - NatavabhAvaNAhiM nAsei savvaMpi // 6 // evaM ca - sAsayakajjaM mokkho so'vi ya jIvassa ceva pajjAo / nIsesakamma Jain Education Intere Gww.jainelibrary.org
Page #590
--------------------------------------------------------------------------
________________ - .280 // zrInava0bRhaH vigame niyarUvAvaTiyasarUvo // 7 // niyarUvaM puNa jIvassa'NaMtanANaM ca'NaMtasokkhaM ca / viriyamaNaMtaM dasaNamaNatayA guNadvAre vRttI AnandakapauSadhe. na u abhAvo taM // 8 // jAva ya na'javi eso jAyai jIvassa tAva sokkhAiM / saMsAriyAI sugaIsu havaMti / thAnakaM. na kugaidukkhAiM // 9 // jaiyA ya ahakkhAyaM, savvavisuddhaM khu savvasaMvaraNaM / taiyA sAsayasokkho hohI mokkho| na saMdeho // 10 // tA savvasaMvare cciya samujjama kuNaha bho jaNA ! mottuM / saMsAravittharamamuM nirayAiduhohasaMjaNayaM // 11 // evaM nisAmiUNa saMbuddhA bahave pANiNo, jAyA savvasaMvarasamujjayA, tao paNAmapuvvaM matthae aMjaliM / kAuM bhaNiyamANaMdagAhAvaiNA-jA savvasaMvaraM muNivariMda ! kAuM na hojja saamthii| kiM tassa parittANaM havejja amhArisassa bhave ? // 12 // bhayavayA bhaNiyaM-jo savvasaMvaraM na hu karei so desasaMvaraM kujjA / bArasavihapaMcANavvayAi gihadhammarUvaMta // 13 // tAo cciya saMsAre hoja parittA vicittacittANaM / narayAidaggaIvAraNami jaM so'vi susamattho // 14 // so ceva savvasaMvaraheUvi haveja payarisaM patto / jatto sAsayasukkhaM lahejaY mokkhaM nirAsaMso // 15 // ANaMdeNa bhaNiyaM-jai evaM tA ahaM tumhamaMtie imaM ceva desasaMvaraM pavajjAmi, bhayavayA bhaNiyaM-ahAsuhaM devANuppiyA ! mA paDibaMdhaM karehi, tao duvihaM tiviheNa paJcakkhAyAiM thUlapANAivAyathUla // 280 // Jan Education tema For Private Personel Use Only
Page #591
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education Inter musAvAyathUlAdattAdANAI, pavaNNo sadArasaMtosaM, sadAre'vi sivANaMda motuM aNNassa kao jAvajjIvaM parihAro, gahiyamicchAparimANaM jahA duvAlasa koDIo hiraNNassa cattAlIsa sahassA govaggANaM paMca 2 sayAI halasagaDa - bohitthANaM icemavAi mottuM aNNassa jAvajjIvaM niyamo, evaM paMcANuvvayAI paDivajjiUNa gahiyAI satta sikkhAvayAI jahAsattIe, pariyANiyAiM savvesiMpi vayANaM sammattamUlANa duvihapariNNAevi aiyAradvANAI, aNNe'vi abbhuvagayA vicittA abhiggahA, tao vaMdiUNa bhAvasAraM titthayaraM titthayarappaNIyadhammasaMpattIe attANaM bahu mannamANo gao niyagehUM, sAhiyaM sivANaMdAe jahA paDivajjio ajja me bhayavao mahAvIra - rasa sayAse sammattamUlo paMcANuvvayasattasikkhAvaio sAvagadhammo, tIe bhaNiyaM - jai eva tA ahaMpi paDiva - jjAmi eyaM, tao teNa anbhaNuSNAyA mahayA vicchaDDeNa gayA bhagavao samIve, tIe'vi paDivajjio taheva tiloyabandhupAyamUle dhammadesaNAsuNaNaputraM sAvagadhammo, paNamiUNa jiNaM gayA niyAvAsaMmi / itthaMtaraM mi goyamasAmiNA abhivaMdiUNa titthesaraM bhaNiaM jahA - AnaMde samagotrAsae iheva bhave tumha samIve paDivajjihI sAhudhammaM ?, bhayavayA bhaNiyaM-na, kiMtu imeNa caiva mama samIve patteNa samaNovAsagapariyAeNa vIsaM ww.jainelibrary.org
Page #592
--------------------------------------------------------------------------
________________ guNadvAre AnandakathAnakaM. zrInava0bRha varisANi cidvittA samAhIe kAlamAse kAlaM kAuMsohammakappavattiaruNavimANe caupaliovamAU devo hohI tao cao vRttI pauSadhe. mahAvidehe sijjhihii| io ya-ANaMdasAvayassa sivANaMdAe sAviyAe saddhiM sAvagadhammAbAhAe buhajaNapasaMsaNijjaM visaH / yasuhamaNuhavaMtassa aikaMtAI codasa varisAI,-paNNarasame ya varise kayAi rayaNIe carimajAmaMmi / jAyA imassa ciMtA jahA mamaM jedvyuttmi||1|| khiviuM kuDaMbabhAraM posahasAlAe ThAiuMjattaM / kollAyasannivese snaaigihmjjhriyaae||2||to| pabhAyasamae kAUNa savvaMpi jahAciMtiyaM tasseva vANiyagAmassa nAidUre uttarapuracchimadisAvattikollAgasannivesavA siniyasayaNAigihamajjhaMkAriyaM paviTTho posahasAlaM, tattha IsaNAiyAo ekkArasavi paDimAo jahAvihi kameNa phAsiKoyAo, pacchA ADhattA vIsaime varise mAraNaMtiyasaMlehaNA, tIe jhosiyasarIrassa pasatthajjhavasANalesApariNAmassa kayAi samuppaNNamohiNANaM, teNa ya-sohammaM jAvuI disAsu tisu tiriyamuyahimajhaM jA / heTThA loluyanarayaM uttarao jAva himavaMtaM // 3 // so pAsiuM payatto eyami ya aMtare mahAvIro / tattheva viharamANo samosaDho / bAhirujjANe // 4 // na sakei ya bhayavao gaMtuM baMdaNatthaM ANaMdo, tao ya kayAI-bhikkhaDAe~ pavihaM goyamasAmi bhaNeda ANaMdo / bhayavamaNaggahaha mamaM jeNa vaMdAmi te pAe ||5||tN souM vaMdAvaha sigdhaM tattheva goyamo gaMtaM / vaMdittA // 281 // Jain Education in For Private Personal Use Only
Page #593
--------------------------------------------------------------------------
________________ ANaMdo pucchai ohI gihatthassa // 6 // kiM jAyai emANo ? bhaNai tao goyamo havai kiM tu / nahu emANo tAhe, | vippaDivattIeN jAyAe // 7 // bhaNiyaM ANaMdeNaM goyama ! pucchejja jiNavaraM vIraM / mA kuNa vippaDivattiM amhaM tumhaM ca sa pamANaM // 8 // tao bhikkhAniyatteNa pucchio goyamasAmiNA mahAvIro-bhayavaM ! ohiNNANaparimANe kiM! ANaMdo asanbhRyavAitti maM khAmeu ? ahaM vA ANaMdaM khAmemi ?, paramesareNa bhANiya-khAmasu gaMtuM ANaMdasAvayaM tujjha ettha aiyAro / goyama ! jAo vivarIyaohiparimANakaharNaNa // 1 // to takkhaNaMmi ANaMdakhAmaNaM kuNai goyamo gaMtuM / ANaMdo'viha vihiyANasaNo patto surAvAsaM // 2 // AnandakathAnakaM samAptaM, etacca vistarata 1 upAsakadazAGge / / adhunA'syaiva vratasya yatanocyate jahasattIe u tavaM karei NhANAi parimiyaM ceva / diya vaMbhayAri rati miyaM ca vAvArasaMkhevaM // 16 // zaktiH-sAmarthya tasyA anatikramo yathAzakti tena, kimityAha-'tapaH anazanAdirUpaM karoti' nivarttayati, 'tuH / pUraNe, bhAvArthastvayam-bahI stokA vA yAvatI tapaHkaraNe zaktistasyA anullaGghanenAnazanAyAmAmlAdi vidadhAti. Jain Education For Private Personal use only Ghaw.jainelibrary.org
Page #594
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrInava0 vRha tau pauSadhe. // 282 // Jain Education Inter tathA 'snAnaM zaucaM tadAdiryasya vilepanAdestatsnAnAdi tacca 'parimitaM parimANavat karoti cakArAdyatanayA ca bhUprekSaNajalagAlanAdilakSaNayA, yaduktaM - " bhUmIpehaNajalachANaNAi jayaNA u hou pahANaMmi / " evakAro'vadhAraNe'parimitAdi vyavacchedArthaH, tathA 'divA' divase brahmacArI 'rAtrau' rajanyAM ' mitaM ca ' saGkSiptaM ca praharAdimAnena gaNDapIlApUtiniSkAzanamivAbrahmAsevanaM karotIti prastAvAdgamyate, tathA vyApArA-gRhahaTTAdisatkAzraSTAvizeSAH teSAM saGkSepaNaM saGkSepaH - samAsastaM karotIti varttate, iha ca ' jahasattIe u tavaM karei ' ityanenAhAra pauSadhasya 'vhANAI parimiyaM ceve' tyanena ca zarIrasatkArapoSadhasya 'diya baMbhayAri ratti miyaM cA' nena tu brahmacaryapauSadhasya 'vAvArasaMkheva - |metena cAvyApArapoSadhasya yatanA pratipAditA, iyaM ca pauSadhe'gRhIte'pi gAthAnirdiSTavidhinA varttamAnasya bhavatIti / | gAthArthaH // pauSadhAticArA idAnImabhidhIyante -- saMthAra thaMDile'vi ya apaDilehApamajie do do / sammaM ca aNaNupAlaNamaiyAre paMca vajjejjA // 117 // saMstIryate--svApArthamAstIryata iti saMstAraH sa ca sthaNDilAni ca -- kAyikoccArabhUmayaH saMstArasthaNDilaM, bhAvanAa ticArAca gA. 113-7. // 282 // ww.jainelibrary.org
Page #595
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education I samAhAratvAdekavacanaM tasmin saMstArasthaNDile, ' apice ' tyanena pIThakAdyapi sUcyate, tatra kimityAha - apratyu - | pekSApramArjite dvau dvAvaticArau bhavata iti gamyate, pratyupekSaNaM pratyupekSA - cakSurnirIkSaNaM na vidyate sA yatra tadapratyupekSaM | | taccApramArjitaM ca-vastrAJcalAdinA'kRtapramArjanamapratyupekSApramArjitaM tasmin apratyupekSApramArjite, anena ca duSpra tyupekSaduSpramArjite'pIti draSTavyaM saMstArapadaM ca zayyApadopalakSaNaM tena zayyA - vasatiH saMstArakazca yatra supyate athavA sarvAGgikI zayyA arddhatRtIyahastamAtraH saMstArakastasmin iye'pi apratyupekSe duSpratyupekSe vA sati niSadanAdi kurvata eko'ticAraH, apramArjitaduSpramArjite vA'sminneva dvitIyaH, sthaNDile'pyevaM dvAvaticArau, sarve'pi militAzcatvAraH, duSpratyupekSitaM yaccakSuSA'rddhanirIkSitAdi kriyate, duSpramArjitaM ca vastrAJcalAdinA nyUnAdhikabhAvena pramArjitaM, bahiHsthaNDilabhRsaGkhyA ca caturviMzatyadhikasahasramaGkato'pi 1024, tathA coktam - " aNavAyamasaMloe 1, parassa'NuvaghAie 2 / same 3 ajjhasire 4 yAvi, acirakAlakayaMmi ya 5 // 1 // vicchiSNe 6 dUramogA Dhe 7, nAsaNNe 8 bilavajjie 9 / tasapANabIyarahie 10, uccArAINi vosire // 2 // " etaizca dazabhiH padairekAdisaMyo gena yathoktA saGkhyA pUryate, taduktam - " ekkagadugatigacauro paMcagachassattaaTThanavadasagaM / saMyogA kAyavyA dasahi
Page #596
--------------------------------------------------------------------------
________________ cArAH gA. // 283 // zrInava0bRha- sahasso cuvviiso||1||" ti, tathA 'samyak / avaiparItyena 'ananupAlanaM ' akaraNaM, tacca paJcamo'ticAraH, poSadhAtidUvRttI pauSadhe. cakArasya samyagananupAlanaM cetyatra vyavahitasambandhAd, etAnaticArAn paJca 'varjayet ' parihareta, pauSadhavratasyeti " prastAvAd gamyate / na ca svamanISikayA vyAkhyAtA ete, yaduktaM niyuktikRtA- posahovavAsarasa samaNovAsaeNaM / IN ime paMca aiyArA jANiyavvA na samAyariyavvA, taMjahA-appaDilehiyaduppaDilehiyasejjAsaMthArae 1 apamajjiyaduppamajjiyasejjAsaMthArae 2 appaDilehiyaduppaDilehiyauccArapAsavaNabhUmI 3 apamajjiyadupamajjiyauccArapAsa- II KalvaNabhUmI 4 posahovavAsassa samma aNaNupAlaNayatti," iha ca vRddhoktA sAmAcArI-kRtapauSadho nApratyupekSitaM duSpra. tyupekSitaM zayyAsaMstArakaM pauSadhazAlAM vA sevate, darbhavastraM vA bhUmyAM saMstRNAti, kAyikAbhUmezcAgataH punarapi / saMstArakaM pratyupekSate, anyathA'ticAraH syAta, evaM pIThakAdiSvapi vibhASeti, ete ca catvAro'ticArAH / sarvato'vyApArapauSadha eva bhavanti, paJcamastvAhArapauSadhAdInAM sarveSAmapIti, aticAratA cAdyAnAM caturNI pratItaiva, paJcamasya tUpadaryate-kRtapauSadho'sthiracittaH sannAhAre tAvatsarvamAhAraM taddezaM vA prArthayate, dvitI-18 // 283 // yadivase vA''tmArthamAdaraM kArayati, zarIrasatkAre zarIramudvarttayati, daMSTrike kezAn romANi vA zRGgArAbhi en Education in For Private Personel Use Only w.jainelibrary.org
Page #597
--------------------------------------------------------------------------
________________ prAyeNa saMsthApayati, dAhe vA zarIraM siJcati, brahmacarye tvaihalaukikAn pAralaukikAn vA bhogAn prArthayate, zabdAdIn vA'bhilaSati, brahmacaryapauSadhaH kadA pUrNo bhaviSyati, tyAjitA brahmacaryeNeti vA cintayati, avyApAre / sAvadhAni vyApArayati, kRtamakRtaM vA cintayatItyevaM paJcAticAravizuddho'yamanupAlanIya iti gaathaabhaavaarthH|| bhaGgadvAramito'bhidhIyate uvasaggaparIsahadAruNehiM kammodaehiM naasejaa| rayaNaM va posahaM khalu aikkamAIhiM dosehiM // 118 // upasargAzca-divyAdayaH SoDaza parISahAzva-kSudAdayo dvAviMzatirupasargaparISahAstairdAruNAH-raudrA ye te upasargaparISadAruNAstairupasargaparISahadAruNaiH, kairetairiti cedAha- atikramAdibhirdoSaiH ' atikramaH AdireSAM vyatikramAti cArAnAcArANAM te tathA taiSaiiH-dUSaNaiH, iha copasargaparISaheSu satsu ye'tikramAdayo bhavanti te tadAruNAH, taiH kimityAha10' nAzayet ' bhraMzayet pauSadhaM ' khaluH ' avadhAraNe, nAzayedevetyatra yojyaH, na kevalamupasargaparISahadAruNaiH, karmoddayairvA-jJAnAvaraNAdyudayarUpairvA'tikramAdibhiH, vAzabdo'trAdhyAhAryaH, atikramAdisvarUpaM cAdhAkarmAGgIkRtyedRzamA Jain Education in For Private & Personel Use Only rww.jainelibrary.org
Page #598
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrInava0 bRha vRttau pauSadhe. // 284 // game upavarNitaM, yathA-" AhAkammanimaMtaNa paDisuNamANassa'ikkamo hoi / payabheyAi vaikkama gahie taieyaro gatie | // 1 // " kimiva nAzayedityAha - ratnamiva ' cintAmaNyAdipadArthamiva, ayamatra bhAvArtha:- yathA kazcit pramAdI prAptamapi cintAratnAdi pramAdAnnAzayati tathA pauSadhamatikramAdidoSairupasargAdidAruNaiH karmodayairvA spheTayatIti | gAthArthaH // bhAvanAdvAramidAnIm -- uggaM tappaMti tavaM, sarIrasakkAravajiyA niccaM / nivvavArA taha bhayAri jahaNo nama'sAmi // 119 // 'ugraM gADhaM ' tapyante kurvanti ' tapaH ' mAsopavAsAdi ye tAnnamasyAmIti sambandhaH, yattadoH zeSAt, tathA 'zarIrasatkAra varjitA nityaM zarIrasya - dehasya satkAro - rAgabuddhayA'bhyaJjanasnAnAGgarAgAdistena varjitAH - tyaktA ' nityaM sadA yAvajjIvamityarthaH, tathA ' nirvyApArAH ' sAvadyavyApArarahitAH, 'taha ' tti sarvapadeSu yojyate tacca yojitameva, tathA 'baMbhayAri ' tti brahma- aSTAdazabhedabhinnaM navaguptisanAthaM brahmacaryaM taccaranti sevante pAla - yanti ye te brahmacAriNaH, atra prAkRtatvAdvibhaktilopaH, ye evaMvidhAstAn 'yatIn ' vratino 'namasyAmi' namaska bhaMgabhAvanAdvAre gA. 118-9 // 284 //
Page #599
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education | romi, atra cAhArapauSadhAdInAM caturNAmapi caturbhirvizeSaNairugratapazcaraNAdibhiH krameNa bhAvanA dRzyeti gAthArthaH // uktaM tRtIyaM zikSAvrataM, sAmprataM caturthavratasyAvasaraH, tatrApi prathamadvArasyetyatastattAvaducyate sAhUNaM jaM dANaM nAyAgayakappamannapANANaM / so atihisaMvibhAgo sadbhAsakArakamasahio // 120 // jJAnadarzanacAritrairmokSaM sAdhayantIti sAdhavo -- yatayastebhyaH sAdhubhyo yad 'dAnaM' vitaraNam, atra "chaDivi bhattIeN bhaNNai cautthI " ityanena caturthI, keSAM sambandhi dAnamityAha - ' nyAyAgatakalpyAnnapAnAnAM ' nyAyenavaNikkalAdinItyA, natu kSatrakhananAdyapanyAyena AgatAni - upArjitAni nyAyAgatAni kalpyAni -- yatijanocitAni na tvAghAkarmAdiduSTatayA'yogyAni, annapAnAni - AhArapAnIyAni, bahuvacanena cAdizabdene. vauSadhavastra pAtrAdigrahaH karmadhAraya samAsazcAtraivaM - kalpyAni ca tAnyannapAnAni ca kalpyAnnapAnAni nyAyA| gatAni ca tAni kalpyAnnapAnAni ca tAni tathA teSAM yaddAnaM, tatkimityAha - jJAnAdiguNasamanvitastithiparvAdinirapekSameva bhojanakAlopasthAyyatithiH tathA coktam- " tithiparvotsavAH sarve tyaktA yena mahAtmanA /
Page #600
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrInavabRha- vRttau atithisaM. vibhAge rUpaM gA.120 // 285 // atithiM taM vijAnIyAccheSamabhyAgataM viduH // 1 // " tasya saMvibhajanaM saMvibhAga:--puraHpazcAtkarmAdidoSa- atithisa vibhAgasvarahitapiNDAdidAnamatithisaMvibhAgaH, sa kIdRkSaH ?, ucyate-' zraddhAsatkArakramasahita zraddhA-bhaktibahumAnarUpA / satkAraH-pAdapramArjanAsanapradAnavandanAdipUjA kramo-yadyatraudanAdi prathamaM dIyate tadrUpaH, zraddhAdipadAnAM ca trayANAM dvandvaH tatastaiH sahito-yuktaH zraddhAsatkArakramasahitaH, etasya ca gAthAsUtrasyAyaM bhAvArthaH-iha yadyapyanekadhA dAnamabhihitaM vidyate, yaduktam"-AdAnagarvasaGgrahabhayAnukampAtrapopakAraiH syAd / dAnaM dharmAdharmAbhayaizca dazadhA munibhiruditam // 1 // " tathA'pi dharmArtha yahAnaM tadrUpo'yamatithisaMvibhAgo'nena sUcito, yatastallakSaNamidaM-" yat / svayamaduHkhitaM syAnna ca paraduHkhe nimittabhUtamapi / kevalamupagrahakaraM, dharmakRte tad bhaveddeyam // 1 // " ayaM ca / / yadyapi zrAvakeNa sadA kartavya eva, yaduktaM-" paidiNaM bhattapANeNaM, osaheNa taheva ya / aNuggaheha me bhayavaM! sAvao u nimNte||1||" gRhapraviSTe ca sAdhAvayaM vidhiryathA-"gihamAgayassa sAhussa AsaNaM niyamaso u dAyavvaM / / vaMdiya sayaM ca viyarai ahavA aNNa davAve // 1 // Thiyao ciTThae tAva, jAva savvaM payacchiyaM / puNo'vi vaMdaNaM dAuM, muMjaI u sayaM gihI // 2 // entassa'NugacchaNayA Thiyarasa taha pajjuvAsaNA bhaNiyA / gacchaMtANunvayaNaM - - in Education Internanna For Private & Personel Use Only
Page #601
--------------------------------------------------------------------------
________________ eso sussUsaNAviNao // 3 // " ti, tathA'pi pauSadhopavAsapAraNake'vazyaM sAdhusaMbhave'muM kRtvA bhoktavyam anyadA tvaniyama iti darzanArtha pauSadhAnantaramabhihita iti gaathaarthH||bhedo'dhunaa'syocyte asaNaM pANaM taha vtthpttbhesjsejsNthaaro| __ atihINa saMvibhAge bheyA aha evamAIyA // 121 // __ azyata iti azanaM-odanAdi pIyata iti pAnaM-kSIrAzrAvaNasauvIrakadrAkSApAnakAdi, etau dvau bhedo, tathAzabdo bhedAntarasamuccaye, tAnyevAha-vastrapAtrabhaiSajazayyAsaMstAraH' iti, tatra vastraM-vAsaH kArpAsikAdi pAtramaalAbvAdi bhaiSajaM-trikaTukAdi zayyA-vasatiH saMstAra:-kambalyAdilakSaNaH, eteSAM ca zayyAntAnAM inhe / / saMstArakazabdena madhyapadalopI tRtIyAtatpuruSaH, sa caivaM-vastrapAtrabhaiSajyazayyAbhiH sahitaH saMstAraH vastrapAtrabhaijyazayyAsaMstAraH, ete paMca pUrvakAbhyAM saha sapta bhavanti, ete cAzanAdayaH kimityAha-atithisaMvibhAge bhedAH tatrAtithirnAma sarvArambhanivRttyAdiguNapradhAnaM pAtraM, yaduktaM-"sarvArambhanivRttastu, svAdhyAyadhyAnatatparaH / virataH sarvapApebhyo, dAntAtmA hyatithirbhavet // 1 // " tasmai saMvibhAgo-dharmArthamazanAdidAnaM, tathoktam-" saMyamaguNa For Private Personal Use Only
Page #602
--------------------------------------------------------------------------
________________ saraoge - vRttau atithisaM bhAge. // 286 // yuktebhyaH SaDjIvanikAyarakSaNaparebhyaH / paJcendriyaviratebhyaH samitebhyaH paJcasamitiSu ca // 1 // samatRNamaNimuktebhyo yaddAnaM dIyate supAtrebhyaH / akSayamatulamanantaM, taddAnaM bhavati dharmAya // 2 // " nanvatra ko hetuH yadevaMvidhapAtrebhyo dIyamAnaM dAnamakSayAdiguNaviziSTaM bhavati ?, brUmo vidhivizeSAddravyavizeSAddAtRvizeSAtpAtravizeSAcca phalavizeSa iti, itthaM cedamaGgIkarttavyam anyathA - "daMsaNanANacarittaM, tavaviNayaM jattha jattiyaM pAse / jiNapaNNattaM bhattIeN pUyae taM tahAbhAvaM // 1 // " ityetatkalpabhASyoktaM vighaTeta, nahi tatra jinapraNItadarzanAdiguNasamudAyavatpAtra pUjaiva saphaletyetatpratipAditaM, kintu ' jattha jattiyaM pAse ' iti vacanAdyathAsaMbhava bhAviguNapUjA'pi phalavizeSaheturbhavatyeva, tatazca yatra samuditaguNayogastatra pAtre pradIyamAnadAnasya mahatphalaM, anyatrApi dAtuH svakIyabhAvavazena viziSTameva phalaM | yaduktaM vyavahArabhASye - " nicchayao puNa appe'vi jattha vatthumi jAyaI bhAvo / tatto so nijjarao jiNago| yamasIha AharaNA // 1 // " ' sIha tti siMhajIvodAharaNAditi, kiJca - anukampAdAnasya sarvatra jinairaniSiddhatvAdeva cedamavabudhyate, tasmAtsthitametat - dravyadAtRpAtravidhisAmagyA'kSayAdiguNaM dAnamiti kimeta eva bhedA utAnye'pi kecana santi ?, ucyate, santi, yata Aha granthakRt - ' bhedAH ' prakArAH ' athaivamAdikA:' ityevam-uktaprakArA azanAdaya Adayo yeSAM kambalapAdaprocchana kAdInAM ta evamAdaya iti gAthArthaH // tRtIyadvAram - I " Jain Education Internet bhavadvAraM gA. 121 // 286 //
Page #603
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education Inte soUNa adivi hu, kuraMgavara juNNa seDimAINaM / phalamiha niraMtarAyassa dANabuddhI suhA hoi // 122 // " " 'zrutvA ' AkarNya, upalakSaNaM caitad dRSTvetyasya kim ? - phalaM- sAdhyaM svargApavargAdirUpaM, ka ? -' iha asmin loke pravacane vA, kasya ? - ' nirantarAyasya apratyUhasya, dAnabuddhiH vitaraNamatiH ' zubhA puNyA sukhA vA -- sukhahetuH ' bhavati jAyate, kva sati ?--: adatte'pi ' avitIrNe'pi, AhArAdAviti zeSaH keSAmityAha - | kuraGgavAjIrNazreprayAdInAM kuraGgandha - hariNo varajIrNazreSThI ca - pradhAnapurAtanavaNiGmukhyaH tAvAdI yeSAM te tathA teSAM, | ayamatra bhAvArtha : - yadyapi tathAvidhasAmagryabhAvAtkathaJcitsAkSAddAnaM na saMpannaM tathA'pahilaukikaM pAralaukikaM ca | dAnaphalaM zrutvA dRSTvA vA nirantarAyasya prANino dAnabuddhirjAyata eveti gAthAsamAsArthaH // vistarArthaH kathAnakAbhyAmavaseyaH, tatra kuraGgakathAnakamanathadaNDavrate yatpurA vAsudevacaritamupavarNitaM tatsarvameva | | tAvatkathanIyaM yAvatkauzAmbavane vAsudevo jarAkumArakSipteSutADitaH kathAzeSatAM gato baladevazca saraso jalamAdAya | samAgatastaM tathA'vasthamavalokya mUrcchayA patito dharaNItale pratyAgatacetanazca kiyatyA'pi velayA mahAntamunmucya 3 10w.jainelibrary.org
Page #604
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrInava0vRha vRttau atithisaM vibhAge // 287 // Jain Education Inte siMhanAdaM yenAyaM madIyabhrAtA vinipAtitaH sa yadi satyameva subhaTastadA dadAtu mama darzanaM, na khalu supte pramatte vyAkule vA praharanti dhIrAH, tannUnaM puruSAdhamaH kazcidasAvityevamuJcazabdena pratipAdayan samantato dizazvAvalokayan paryaTya tatpArzvavarttidezaM punaH samAgato govindasamIpaM gADhamohAcchAditaviveka locanaH pravRttazca pralapituM - hA bhrAtaH ! janArdana ! pRthivyAmekavIra ! mAmekAkinamapahAya kva gato'si ?, kiMvA mamaivaM pralapato'pi vAcaM na dadAsi ?, sampratyeSa puruSottama ! divasakaro'stagirizikharAnusArI varttate, tadutthAya vidhehi sandhyopAsanaM, na hyuttamapuruSAH svapanti sandhyAsamaye, rajanI ceyaM bahalAndhakArA krUrazvApadasaGkulAyAmaTavyAM | kathamevaM nigamanIyetyAdi pralapata eva prabhAtA rajaniH, samudgato dinakaraH, tathA'pi yAvannottiSThati haristAvatta| tsnehamohitamanA baladevastadviyogamanicchannAtmanaH skandhe samAropyainaM pravRtto girikAnanavivareSu paryaTituM, atrA - ntare'tikrAntA asya SaNmAsAH tato yaH siddhArthanAmA sArathiH pUrvagRhItatrato devIbhRtaH so'vadhijJAnenAvalokya | tadavasthaM baladevaM tatpratibodhanAya samAgatastaM pradezaM, devamAyayA darzito baladevasya parvatatrikaTakUTasaGkaTa prade zebhya uttaranmahArathaH, sa ca samabhUmimanuprApto gataH zatakhaNDatAM, tatastaM saMdhAtumicchan siddhArthadevo bhaNito utpIttadvAre kuraMgajIrNa zreSThina gA. 122 // 287 //
Page #605
--------------------------------------------------------------------------
________________ baladevena-bho mugdhapuruSa ! yaH tava ratho girigaharANi viladhyAsmin same pathi zatakhaNDIbhutaH sa kathameSa tvayA sandhIyamAno'pi praguNo bhaviSyati ?, devenoktaM ya eSa tava bhrAtA anekeSu yuddhazateSu yudhyamAno na mRtaH / sa idAnI yuddhaM vinaiva mRto yadA jIviSyati tadA ratho'pi praguNo bhaviSyatItyAdidRSTAntaiH pratyAnItacetano / - devena svarUpamupadarya prAgvRttAntakathanapUrvakaM pratibodhito baladevastyAjito harikalevaraM, kArito nadIhayapuline / satkAramasya, atrAntare bhagavatA ariSThaneminA vijJAya baladevasya pratrajyAsamayaM preSito vidyAdharazravaNo, dattA tena tasya pravrajyA, tAmAdAya tuGgikAgirizikhare ghoratapazcaraNaM kartumArabdhaH, eSa prAyeNa ca mAsAnmAsAttRNakASThahArakAdibhyo bhaktapAnaprAptI prANayApanAM karoti, anyadA mAsapAraNakadine bhikSArtha nagaramekaM praviSTe tasminnekA kAminI samupArUDhaprauDhayauvanA pAnIyAdAnAyAvaTataTanikaTavartinI tadrUpAtizayasamAkSiptamanaskatayA samAsannavartinaM svabAlakamapi rudantamajAnatI ghaTakakarNabhrAntyA tadgalaka eva samAdhAya rajju kUpe prakSeptumArabdhA, samIpavartinA cAnyena sopAlambhaM nirbhaya' virUkSAkSarai hitA pratibodhaM tyAjitA zvAsAvazeSaM garbharUpaM, ayaM ca / vRttAnto jAto dRSTigocaracArI baladevamuneH, viSaNNa eSa manasA-hA ghiga virUpaM me rUpaM yaditthaM Jain Education Emainal Tww.jainelibrary.org
Page #606
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrInavabRha dRSTamAtramapi strINAM mohahetutayA'samaJjasakArayita, tadidAnIM mamedamevocitaM yadvijanAraNyAvasthAnamiti kuraMga kathAvRttI naka vicintayanneva strIjanAkuleSu grAmanagarAdivasimasthAneSvAhArAthamapi mayA na praveSTavyamiti ghorAbhigrahaM gRhItvA atithisaM. vimAge tata eva sthAnAdanupAttabhikSa eva vinivRttyAnekazazakazUkarakuraGgAdivividhazvApadaniketanaM vanaM viveza, // 288 // tatrasthasya cAmuSya kadAcidinadazakAtkadAcidinapaJcadazakAdevamAdivyavadhAnena tanmArgAgantRsArthAdibhyaH saMpadyate / ko'pi kadAcidapyAhAro, jAyate tena prANayApanA, evaM ca gacchatsu keSucidivaseSu tasya niyAjaprazamadhanasya / mahAmuneruvIkSaNena prapedire vanacarA api bahavo bhadrakabhAvAdiguNasantati, na kevalaM narAstiryaJco'pi, ekazca kuraDazAvaH satatatadavalokanotpannakarmatAnavasamudbhutajAtismaraNo'navaratameva tatsevAcikIrSayA kSaNamapi na IN |mumoca tatpArzvam, api ca gacchati gacchati tiSThati tiSThati cAznAti cAznati munIndre / bhaktiparItaH sa mRgo / nijamitre suhRdivAvyAjaH // 1 // anyedhuzca tasyAmevATavyAM napAdezena gantrIsamanvita upAttodAttasaMbalakaH prAsAdopayogikASThagrahaNAya rathakAra ekaH samAgatya mahAtarumekamaI kRtaM kArayitvA nizAtakuThArakaraiH karmakaraiH saMpanne praharahayadivase tasyaivAIcchinnasya tarozchAyAyAmupavizya prArabdhAyAM tallokoMjanavelAyAM samAyAte tasmin mahA // 288 // SReso Jain Education in For Private & Personel Use Only W ww.jainelibrary.org
Page #607
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - munau mAsopavAsapAraNake taM dezaM samAvizantamAlokya bhikSAnimittaM tatpRSThalagne cAgate bhaktibharAvanamrazirasi pramodena paripucchayamAne hariNazizake paramazraddhayA dhanyo'ham aho! yasya mamAsminnapi nirjanAraNye samApannAyAmAhAravelAyAM praguNIkRteSUcitadravyeSu tiraskRtacintAmaNyAdimAhAtmyo vanavihArihariNakairapyevamArAdhyamAno mahA-19 munirAhArArthI samAjagAmAbhyarNamityatizAyinA bahumAnena samudbhinnasarvAGgabahalapulakakaNTakitakAyaH samutthAyocitadravyahasto yAvattaM pratilAbhayituM samArebhe, so'pi dravyApadhuyogaM dAtumArabdhaH, sAraGgako'pi puNyabhAgeSa manuSyarUpo yaH saMjAtasamagrasAmagrIka evamenaM mahAtapasvinaM pratilAbhayitumudyataH, ahaM tu tiryagjAtiH upArUDhagADhabhaktiko'pi kiM karomi ?, na khalvapuNyabhAjAM vezmasu patanti vasuvRSTayaH, evaM cintayituM pravRttaH, tAvadakANDapra. caNDapavanAnekavidhaparAvarcanAbhibRhatkaTatkArabhajyamAnaH so'IcchinnaH pAdapo bhavitavyatAvazena nipatitasteSAmeva rathakArAdInAM trayANAmupari, tadabhighAtena prAptAstrayo'pi paJcatvaM gatA brahmalokadevalokaM dAnapAtrabhAvAnumodanAdhyavasAnamAhAtmyaiH, uktaJca-" kartuH svayaM kArayituH pareNa, cittena tuSTasya tathA'numantuH / sAhAyyakartuzca zubhAzubheSu, tulyaM phalaM tattvavido vadanti // 1 // " tathA dharmadAsagaNinA'pyuktam- appahiyamAyaraMto aNumoyaMto ya soggaI lahai / rahakAra dANamaNumoyao migo jaha ya baladevo // 1 // " Jain Education in Tww.jainelibrary.org
Page #608
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI nava0 bRha dravRttau atithi - vibhAge. // 289 // Jain Education Inte varajIrNazreSThikathAnakaM caivam - vaizAlyAM nagaryAmAryasaGgatyupArjitorjitAtivizada kIrttivistaro vistaradatizAvipuNyaprAgbhAravazavazIbhUta prabalapracurazatrusAmantazreTako nAma paramazrAvako rAjA, tasya sakalAntaHpurapradhAnA padmAvatI devI, tathA saha trivargasAraM viSayasu - [graM0 8000] khamanubhavato'tigacchatsu keSuciddineSu bhagavAn mahAvIrastIrthakarazchadmasthaparyAyavatIM nikaSA varSAsamayaM samAyayau tatra vihArakrameNa, prArabhe cAturmAsikakSapaNaM, pratimAvyavasthitazca catuSpathe dadRze jIrNazreSThinA, sa ca zreSThipadacyAvitastadA dRSTvA trilokanAyakamatIva mumude bahumAnapurassaraM ca cintita - vAn-so'yaM siddhArthakulatilako mahAmunirmahAvIro yasyAnantaguNagaNopArjitorjita kIrttiH zaradrAkAzazAGkarazmijAlani| rmalA sudheva dhavalIkarotyazeSadigbhittIH, ato dhanyA vayaM yeSAmeSa paramezvaro dRSTigocaracArI saMvRtto, na hyanupArjitapracura| puNyAnAmAvAseSu prarohanti kalpamahIruhAH, tadidAnIM zobhanataraM bhavati yadyasmadgRhe'sya pAraNakaM saMpadyate, tato mahatIM velAM paryupAsya bhagavantaM gato gRhaM, tatrApi bhojanavelAyAmupaveSTumanA bhojanAya cintitavAn-yadyetasmin kAle kathamapi paramezvaraH samAyAti / bhikSArtha madrehe, mayA samo nAparastadA puNyaiH // 1 // ( gItiH)" evaM ca pratidivasopacIyamAnazraddhAvizeSasya chb kuraMgakathAnakaM jIrNakithAnakaM 289
Page #609
--------------------------------------------------------------------------
________________ nirantarAyamAcarato'nudinaM jinavandanAdyupacAramuparacayato'nekaprakAraM muninAthadAnamanorathAvalI samAjagAma kArtikapaurNimAsIdinaM, samutthitaH prAtareva, gato bhagavato vandanArtha, vavande bhAvasAraM, vijJAtavAMzca yathA-svAminaH pAraNakadinamadya, tato yadA kAyotsarga pArayati tadA mama jJApyamityevamartha dhRtastannikaTavartI puruSaH, svayaM prayAto gRhaM, atrAntare pArito bhagavatA kAyotsargaH, prAptaH puruSaH zreSThisamIpamacakathata tavRttAntaM, pravaImAnazubhAdhyavasAyakaNDakazcalitaratannimantraNAya yAvajjagAma kiyantamapi bhUbhAgaM tAvajalabhAramedurodarAmbhodharamadhuratAragarjitamiva zuzrAva / devadundubhidhvani, vyajJAsIcca lokAd yathA saMpannaM bhagavato'bhinavazreSThigehe pAraNakaM, saMjAtastatra paJcadivyaprAdurbhAvaH, tato'vasthitapariNAmo vyAvRtyopeyAya svamandiraM, tatprastAve ca samavasRtaH tatra pArzvanAthatIrthakRtsatkaH kevalI, pRSTa-d statratyalokaiH-jIrNAbhinavoSThinoH kaH puNyabhAgiti, kevalinoditaM-jIrNazreSThI, lokairabhihitaM-kathaM ?, kevalI / nijagAda-catvAro mAsA asya jIrNazreSThino bhagavatpAraNakaM kArayataH, anudinapravarddhamAnazubhapariNAmena cAnenopArjitaM / prabhUtapuNyaM, adya ca yadi jinasya pAraNakasUcakaM nAzroSyadeSa devadundubhidhvani tadA kSaNenAtivizuddhAdhyavasAyasAmayena kevalamudapAdayiSyat, tasmAdayameva puNyabhAgiti // samApte dve api yathoddiSTe kthaanke||prstutopsNhaarshcaayN Jain Education Intel jainelibrary.org
Page #610
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrInava0 bRha. vRttau atithisaMvibhAge. / / 290 / / Jain Education Intern yathA'nayoH kuraGgajIrNazreSThinordAnapariNAmaH samajani tathA dAnaphala maihikAmuSmikaM satkIrttisvargApavargAdi zrutvA dRSTvA | cAnyasyApyatithisaMvibhAgAdhyavasAyo jAyata iti // sampratyetadakaraNe'vidhikaraNe vA doSadvAram - sAhUNa varaM dANaM na dei aha deha kahavi amaNuSNaM / nAgasirI iva kaDubadANao bhamai saMsAre // 123 // ' sAdhUnAM' tapasvinAM ' varaM ' pradhAnaM dravyakSetrakAlaprastAvAdyAnurUpyeNa ' dAnaM vizrANanaM ' na dadAti no vitarati, tRSNAdyabhibhUto ya iti zeSaH ' atha dadAti kathamapi ' atha prayacchati kathaJcit tat ' amanojJaM ananukUlaM, yadAtmano'narthahetutayA anupayogi, na rocata iti bhAvaH, sa kimityAha - ' nAgazrIriva somabrAhmaNa- 1 patnIva 'kaTutumbadAnataH ' kaTukAlAbuphalavitaraNato 'bhramati paryaTati ' saMsAre ' bhava iti gAthA'kSarArthaH // bhAvArthaH kathAnakagamyaH, taccedam - jaMbUddIve 2 bhArahakhettassa majjhime khaMDe / caMpA nAmeNa purI supasiddhA alayana| yarivva // 1 // tattha cauddasavijjAThANaviU bhAyarA parivasaMti / some ya somadatte ya somabhUI ya varavippA | // 2 // nAgasirI bhUyasirI jakkhasirI tesi tinhavi kameNaM / bhajjA anaNNasamarUva kaMtilAyannakaliAo // 3 // doSadvAraM mA. 123 nAgazrI dRSTAntaH | 290 // w.jainelibrary.org
Page #611
--------------------------------------------------------------------------
________________ aNNami diNe tiNhaMpi tANa bhaTTANa saparivArANaM / nAgasirIe rasavaI ADhattA bhoyaNanimittaM // 4 // tattha ya / alAbumegaM pakkaM khaMDAisAradavvehiM / taM tAva parikkhatthaM jA''sAyai tAva visatuMbaM // 5 // hA ? kahameyaM bahupavaradavvasaMbhArasaMciyamiyANiM / bAhiM pariccaissa ! evaM paricaMtiyaM tIe // 6 // diTTho gehapaviTTho dhammaruI mAsakhamaNapAraNae / tasseva tayaM diNNaM teNavi taM gahiyamavikappaM // 7 // patto ya niyaM ThANaM taM dasai dhammaghosasUrINaM / niyayagurUNaM tehivi nAyaM kahiyaM ca tassa to|| 8 // thaMDilabhuvamaNupatto nisirai tassekkabiMduyaM jAva / tA taggaMdhAgayalaggakIDiyA maraNamAvaNNA // 9 // tAhe pabhayajIvovaghAyaheutti taM kaleUNaM / / sayameva tayaM bhuttaM to patto veyaNaM tivvaM // 10 // kAUNa namokkAraM arahaMtAINa suddhapariNAmo / dhammAyariyassa tahA gahiyANasaNo samAhIe // 11 // samasattumittabhAvo kAlagao suravaro samuppaNNo / tettIsasAgarAU savvaTThamahAvimANami // 12 // sUrIhivi uvauttehiM jANiyaM sesasAhumAINaM / siTuM visiTThanANehiM cedviyaM tassa savvaMpi // 13 // taMpi ya paraMparAe nisayaM vippehi tehi nAgasirI / nihADiyA gihAo pAvA risaghAyaheutti // 14 // tIse cciya nayarIe majjhaMmajjheNa sA pariyaDatI / khisijjai loeNaM, dukkhaM bhikkhaMpi pAu. Jan Education Intema For Private Personel Use Only
Page #612
--------------------------------------------------------------------------
________________ | 3 || 15 || divasesu ketiesabi solasa rogA ya tIeN saMjAyA / kAsAI koDhatA duvvisahA tivvaviyaNAe | // 16 // tehiM paripIDiyA dINa dummaNA Auyakkhae mariuM / chaDIe puDhavIe neraiyatteNa upapannA // 17 // bAvIsa | sAgarAI ahAuyaM pAliUNa macchabhave / vasiuM pattA sattamamahIeN tettIsa ayarAU // 18 // tatto puNovi mINa291 // taNeNa hoUNa satthadAhahayA / neraiesuppaNNA sattamapuDhavIeN taha ceva // 19 // evaM paraMparAe ekkekamahIeN dunni vArAu | gosAlaovva bhamio puNo anaMtaM ca saMsAraM // 20 // saMpattA maNuyattaM jaMbUdIvarasa ceva bharahaMmi / caMpAe sattha| vAhaya sAgaradattassa bhajjAe // 21 // bhaddA sA ghUyA jAyA sukumAliyatti nAmeNaM / sukumAlapANipAyA saMpattA jovaNAraM // 21 // jiNadattasatyavAhasueNa sA sAgareNa pariNIyA / veei tIeN phAsaM so siMbalikaMTayANaM va // 22 // sayaNIyagayo pacchA suhappasutaM caittu taM jhatti / sejjaMtaraM uvagao tatthavi pattA tahA cattA // 23 // to gaMtUNaM sAhai piuNo teNAvi sAgarassa piyA / jiNadatta uvAlaDo teNavi aMbADio putto // 24 // so bhaNai tAya ! avi jaliyajalaNajjAlAkalAvaduppecchaM / ahamArohAmi ciyaM, sahe na somAliyAphAsaM // 25 // kurDutarieNa tayaM sAgaradatteNa kahavi nisuyaM ca / bhaNiyA dhUyA vacche ! aNNarasa tumaM payacchirasaM // 26 // acchasu zrInava0 bRha davRttau atithisaMvibhAge Jain Education doSe nAgazrIkathA. // 299 //
Page #613
--------------------------------------------------------------------------
________________ majhe va gihe vIsatthA sAsuraMmi mA jAsI / aNNami diNe diTTho sAgaradatteNa damagego // 27 // hAyavili-N ttassa tayaM samappae tassa bhaNai ya tuhesA / diNNA mae niyasuyA tujhaM piyapaNaiNI hohI // 28 // abbhuvagayA . ya sA teNa jAva nIyA ya vAsabhavaNaMmi / sutto ya tIeN phAsaM veyai karavattaphAsa va // 29 // caiUNa taM gao so tacceDIe pasAhiyaM piunno| AsAsiyA ya teNaM bhaNiyA vacche!'nnajammaMmi // 30 // dohaggakAraNaM kiMpi dAruNaM jaM tae kayaM kammaM / tassa phalameyamuvaNayamao tumaM parihara visAyaM // 31 // kuNa niccameva dANAI dhammamAgAmie'vi jeNa bhave / hosi na apAradukkhohaheudohaggakulabhavaNaM // 32 // tappabhii dANaparAe~ annayA sAhuNIo tIeN gihaM / govAlisIsiNIo samAgayA bhikkhakajjeNaM // 33 // tAo / paDilAbhittA veraggagayA ya pucchaI pacchA / ThANAi tAhiM kahie gayA ya rayaNIi taTThANaM // 34 // diTThA mahattarA / vaMdiyA ya tIevi sAhio dhammo / paDibuddhA paDivaNNA'NagAradhammaM asaDhabhAvA // 35 // aNNaMmi diNe govAlamayahAra bhaNai vaMdiUNesA / tumae'NuNNAyAhaM chaTheM chaTeNa ciTThAmi // 36 // capAe~ purIe~ bahiM subhUmibhAgassa'dUrasAmaMte / sUrAbhimuhA''yAvaNanirayA gurukammakhayaheU // 37 // mayahariyAe bhaNiyaM neyaM ajANa vihiyamiha kiMtu / in Eduent an inten w.jainelibrary.org
Page #614
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrInava0vRha vRttau atithi - bhAge. // 292 // Jain Education Intern jai tuha icchA tA niyayauvarasyaraseva majjha gayA // 38 // AyAvasu jahasacIeN tIe sammaM na saddahiyameyaM / kuNai ya jahAbhiruiyaM sA tIeN nivAriyAvi daDhaM // 39 // aha annayA kayAI subhUmibhAgaMmi ke'vi paMca jaNA / diTThA gaNiyAeN samaM lalamANA devadattAe // 40 // avi ya - ego dharei chattaM ego viraei cAmarukkhevaM / ego ya pupphapUraM siraMmi tIse kuNai ruiraM // 41 // ego dhoyai pAe ucchaMgagayaM dharei ego taM / devivva divvalIlAya sA ThiyA tIeN saccaviyA // 42 // taM dahaM sA ciMtai dhannA esA purA vihiyasukayA / sevijjai jA evaM bahucADuraehiM purisehiM // 43 // majhaM imarasa sucariyatavassa jai asthi kiMpi phalamahuNA / tA evamaNNajamme hohaM paMcaNha daiyA'haM // 44 // evaM vihiyaniyANA kammodayao sarIrabAusiyA / ciTThittu kaMpi kAlaM mayA gayA bIya| kappaMmi // 45 // devI navapaliyAU houM tatto cuyA ThiikhaeNaM / paMcAlajaNavaesuM kaMpillupuraMmi nayaraMmi // 46 // duvayanariMdassa suyA culaNIdaiyAe~ ganbhasaMbhUyA / jAyA visiddharUvAisaMpayA dovaI nAmaM // 47 // tIse sayaMtrarAmaMDavo ya kArA| vio vibhUIe / miliyA aNegakoDI tattha nariMdANa vivihANaM // 48 // sA paMDavANa maMcaM saMpattANa aha sayaMvare taMmi / pattharasa | gale khiviuM ukkhittA tIeN varamAlA // 49 // paDupavaNavaseNesA paDiyA paMcaNha paMDuputtANaM / uvariM ca samugghuDaM, surehi doSe nAgazrIkathA. / / 292
Page #615
--------------------------------------------------------------------------
________________ paMcaNha bhajjesA // 50 // vittaMmi vivAhamahUsavaMmi te paMDavA vibhUIe / saMmANiya duvaeNaM saMpattA hatthiNAgapuraM / // 51 // sA dovaIvi tesiM paMcaNhaM niyayajIviyAovi / aivallahANa bhuMjai tehi samaM tattha visayasuhaM // 52 // evaM vaccaMtesuM diNesu kaisuvi samAgao tattha / gagaNaMgaNamaggeNaM kalahapio nArao sahasA // 53 // na ya diTTho so iMto vibhUsaNAharaNavAvaDamaNAe / duvayataNayAeM kuvio gao ya aha dhAyaIkhaMDaM // 54 // tatthaviya bharahakhitte caMpagau. jANamaMDiyA nayarI / nAmeNa avarakaMkA tattha nivo paumanAhotti // 55 // tassa sahaM avaiNNo teNavi abbhuDio sahariseNaM / nIo niyaorohaM mahilAoM payAsiuM bhaNai // 56 // sAvaNa sAviotaMsi bhaNasu jai erisAo mhilaao| aNNassa saMti kassavi. to pabhaNai nArao tattha // 57 // jaMbuddIve bhArahakhete nayaraMmi hatthiNapuraMmi / jA diTThA rUvavaI devANavi dullahA nArI // 58 // paMcaNDa paMDavANaM jahidvilajjuNasubhImasahadeva / naulANa pavaramajjA duvayasuyA dovaI nAmaM // 59 // tIe purao tuha mahiliyANa sattavi sayA virAyati / makkaDisamUhasarisA viyddvjnnhaasjnnyaao||60 // jao-rUvAisao tIe devIhivi pAvio na saMpuNNo / acchau tA dUre ciya mANu* sarUvIhi eyAhiM // 61 // iya vaNNiUNa taM gayaNamaMDale nArao samuppaio / iyaro'vi mayaNabANehiM tADio ! Join Education 111 For Private Personal Use Only
Page #616
--------------------------------------------------------------------------
________________ kathA. zrInava0bRha ciMtai maNami // 62 // kahatAeM samaM saMgo maha hohI haM samatthi maha devo| puvvabhavasaMgaotaM taveNa ArAhiuM jhatti // 63 // doSe nAgazrIvRttI pesemitIe pAsaM jeNa tamANei so tao tenn|th ceva kayaM devo'vi AgaotaM gheuunnN||6||gihujjaanne dhariuM taM sAhai / atithisaM. vibhAge ||paumanAhanaravaiNo / gatUNa so'vi pecchai supasatthaM tatthataM nAriM // 65 // suhanidAeM pasuttaM pecchaMtiM kiMpi sumiNamavvattaM / / / // 293 siyakusumabhUsiyaMmi sayaNIe savvaobhadde // 66 // nArimaNamohaNehiM mahurehiM piehiM saralavayaNehiM / aha suttA / jAgariyA niveNa sA paumanAheNaM // 67 // bhaNiyA ya mae suMdari ! tamANiyA ettha bharahakhettAo / dhAyaisaMDe dIve nayarI' avarakaMkAe // 68 // tA tuha nArayakayaguNathuIeN maM iccha suyaNu ! aNurattaM / jeNa jiyaloyasAraM saMdari ! aNuhavAsa visayasahaM // 69 // tIe bhaNiyaM supurisa! jaM bhaNihisi taM avassa kAhAmi / jai chaNhaM| mAsANaM majjhami na ko'vi maha ehI // 70 // evaM houtti gao taM vayaNaM manniUNa teNesA / pakkhittA kannateuraMmi jAyA tavarayA ya // 71 // io ya-rayaNivirAmaMmi jahidvilo'vi jA pecchaI na taM devi / tA sAha kuMtIe sA'vi gayA kaNhapAsaMmi // 72 // sAhai taM vuttaM etthaMtarayami gayaNamaggeNaM / katto'vi jhatti jaDa-/ mauDabhUsio nArao patto // 73 // kahiyaM ca teNa dhAyaisaMDe nayarIe avarakaMkAe / diTThA paMDavabhajjA ruya Jain Education For Private & Personel Use Only in
Page #617
--------------------------------------------------------------------------
________________ mANI paumanAhagihe // 74 // to aTTameNa tavasA suTThiyadevaM vasIkareUNaM / paMDavarahehiM paMcahiM saha patto tattha / / rahacaDio // 75 // caMpaganAmujjANe ThaviUNa rahe ya dArugaM dUyaM / pesei tassa pAsaM gao ya so bhaNai avisaMkaM / // 76 // etthAgao mahappA kaNho lavaNoyahiM samuttariuM / to appasu duvayasuyaM, hosu va aha jujjhasajjotti // 77 // so bhaNai na jANe'haM kaNho dhavalo va ko'vi iha patto / attavahaTTAe duyaM tariUNaM lvnnjlnaahN|| 78 // tappurao tA gaMtuM pabhaNasu jaha Agao tahA vacca / mA hosu payaMgo paumanAhakovaggijAlAe // 79 // tegavi kaNhassa imaM siTuM to dAruNaM mahAjujhaM / jAyaM paDhamaM saha paMDavehiM to hArie tehiM // 80 // patto raheNa viNhU saMgarabhamAeM pUrae saMkhaM / saheNa tassa TaliyaM kiMpi balaM paumanAhassa // 81 // to Arovai cAvaM TaMkAreNaM imarasa saMkhuhiyaM / sesaMpi balaM bhaggaM to naTTho paumanAho'vi // 82 // pavisittu avarakaMkaM dhaNakaNajavasiMdhaNAisaMpuNNaM / rohagasajja nAuM Thio io vAsudevo'vi // 83 // to nArasiMharUvaM kAUNaM pAyadairasareNaM / pADei avarakaMkaM sagouraTTAlapAyAraM // 84 // to bhayabhIo saraNaM samAgao dovaIe paumaniyo / tIyavi bhaNiyaM / saraNaM uvehi taM itthirUveNaM // 85 // maM purao kAUNaM harissa taM ciya karei so tattho / gahiUNa dovaI ah| Jan Education et For Private Personal Use Only
Page #618
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrInava0bRha harIvi viyarei se abhayaM / / 86 // evaM kayakicco paMDavANa samAppiUNa niyabhANaM / jaMbaddIvAbhimuhaM taheva calio doSa nAgazrIvRttau kathA. AtathisaM chahiM rahehi // 87 // io ya-dhAyaisaMDapurasthima bharahaDhe cNpnyrivtthvyo| tatthAsi vAsudevo kavilo nAmeNa vimAge vikkhAo // 88 // muNisuvvao ya arahA samosaDho taiya tassa nayarIe / pavarammi punnabhahIma ceie jaijaNa- 1 smeo|| 89 // so kavilavAmadevo saNamANo tassa aMtie dhammaM / suNiuM kaNhAvUriyasaMkhadhaNi pucchai jiNiMda // 90 // bhayavaM ! ka esa saMkhaM Avarai ? to jiNo bhaNai bhadda ! / jaMbuddIvagabharahaddhasAmio vAsudevo'yaM // 91 // patto ihaI dovaikaDaMmi siripaumanAharAyANaM / jiNiuM gahiuM ca tayaM calio saTThANamettAhe // 92 // hariseNa| paMcajannaM vAyato lavaNajalahimaNupatto / bhaNai jiNaM to kavilo jai evaM jAmi taM da8 // 93 // kayapUyaM ca visajiya bhUo'vi samAgamissamiha ahayaM / to bei jiNo uttima purisANa na hoi melAvo // 94 // jao-titthayara cakkavaTTI baladevo taha ya vAsudevA ya / ee sumahApurisA na paroppara daMsaNamimesi // 95 // evaM bhaNio'vi | // 29 // gao vegeNa raheNa jAva uyahitaDaM / kavilo jA kaNho'viha patto lavaNoyahImajjhaM // 16 // avvatte dhayaciMdhe MdaTTha kavileNa pUrio saMkho / kaNheNa'vi kayamevaM nisuo ya paropparaM saho // 97 // pacchAhutto calio patto kavi Jain Education For Private & Personel Use Only
Page #619
--------------------------------------------------------------------------
________________ lo ya avarakaMkapuri / daTThaNa tahApaDiyaM niDADiyapaumanAhanivaM // 98 // ThaviuM taraseva suyaM rajje caMpAuriM samAyAo / iyaro'vi tariyajalahI, lavaNAhiyasuTTiyasurarasa // 99 // pAsaMmi vaccamANo pabhaNai bho paMDavA ! vayaha tunbhe / uttaraha tAva gaMgaM jAva ahaM suTThiyaM pAse // 100 // to te sayamuttariuM pesaMti na mahumahassa taM nAva / beti ya paropparamamI pecchAmu parakkama hariNo // 1 // bAvadvijoyaNAiM visthinna kiM mahAnaiM gaMgaM / tarihI bhuyAhi ! kiM vA navatti evaM parikkhAmo // 2 // etthaMtaraMmi suTTiyasuraMtiyaM gNtumaago| kaNho / gaMgAtaDaMmi ciTThai paloyamANo khaNaM nAvaM // 3 // jAvAgayA na nAvA tAvegabhuyAe~ sArahI turae / ghettuM raha ca laggo bIyAi bhuyAe~ taM tariuM // 4 // patto ya majjhabhAgaM parisaMto ciMtaI niyamaNami / kahaM paMDavehi esA 0 bAhAhiM mahANaI tariyA // 5 // gaMgAdevIvi tayaM viyANiuM dei thAghameyarasa / bAvaTThijoyaNAI, laMghiya patto taDe tAhe // 6 // pucchai ya paMDuputte tubbhehiM kahaM imA samattiNNA / te'viya bhaNaMti nAvAe~ posayA kiM na sA majjhaM? // 7 // teyAhu tuha parikkhatthameva to rUsiUNa kaNhaNaM / nivvisayA ANattA sayaM tu patto ya bAravaiM| on 8 // te'viya paMDussa tayaM, kahaMti gaMtUNa hathiNAgapuraM / teNavi kuMtIeN puttaTThANamaNujAio knnho||9|| Jain Educaton Interi For Private & Personel Use Only O ww.jainelibrary.org
Page #620
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrInavabRha vRttA"to tarasa aNumaIe adivasevAe~ dAhiNadisAe / paMDumahuraM nivesiya nagari lIlAe~ tattha ThiyA // 10 // tattha5-12 doSe nAgazrIatithisaMgacchaMtANa ya'siM dovaidevIe annayA jAo / nAmeNa paMDuseNo putto kallANaguNarAsI // 11 // so jovvaNamaNu- II kathA. vibhAge. patto kameNa bAvattarIkalAkusalo / therA ya tattha keI samosaDhA aNNadiyahami // 12 // tesi sayAse dhamma soUNaM paMDavA virattamaNA / rajaMmi paMDuseNaM nivesiUNaM viNikkhaMtA // 13 // dovaidevIvi samaM tehiM ciya: gihiUNa pavvajaM / savvayanAmAe ajjiyAe~ varasIsiNI jAyA // 14 // ekkArasa aMgAI kameNa paDhiyAI tIe| tehiMpi / paMDusuehiM ahiyA saMpuNNA codasavi puvvA // 15 // chaThuTThamadasamaduvAlasAivivihehiM tavavisesehiM / te saMtAviya dehaM viharati mahiM saha guruuhiN|| 16 // viharaMto nemijiNo io ya patto suraduvisayaMmi / tavbaMdaNatthamee dherai ApucchiuM caliyA // 17 // pattA ya hatthakappaM nayaraM bhikkhAe pariyaDatA ya / nisuNaMti siddhigamaNaM jiNassa ujitaselaMmi // 18 // vihicattabhattapANA nIhariuM to imAo nyraao| ArUDhA ThAuM pAovagamaNeNaM // 19 // uppanna'NaMtanANA sAsayasokkha lahaM gayA mokkhaM / kAleNa dovaI ajjiyAvi // 295 kAUNa vihimaraNaM // 20 // devatteNaM dasasAgarAuyA baMbhaloyakappaMmi / uvavaNNA tAoM cuyA mahAvidehami 3 For Private Personal Use Only Jain Education in w.jainelibrary.org
Page #621
--------------------------------------------------------------------------
________________ sijjhihi // 21 // evaM saMkhetreNaM cariyaM iha dovaIeN akkhAyeM / nAyAdhammakahAo vittharao jANiyavvaMti | // 22 // iya dovaIeN bhavabhamaNakAraNaM bujjhiUNa bho bhavvA ! / mA amaNuNNaM sAhUNa deha dANaM kayAiyatri // 123 // iti nAgazrIkathAnakaM samAptam // guNadvAramadhunA -- jaM joggaM thevaMpi hu taM tesiM deti dhammasaddhAe / kayapuNNasAlibhaddo va sAvagA te suhI hoMti // 124 // yad ' yogyaM ' ucitaM munInAmiti gamyate ' stokamapi ' svalpamapi tat ' tebhyaH ' munibhyaH ' dadati ' praya cchanti ya iti gamyate, kimuparodhAdinA ?, netyAha - ' dharmazraddhayA ' durgatiprasRtajantUnAM dhAraNAt sugatisthApanAca dharmaH, yaduktam - "durgatiprasRtAn jIvAn, yasmAddhArayate tataH / dhatte caitAn zubhe sthAne, tasmAddharma iti smRtaH // 1 // " tasmin zraddhA-nijAbhilASo dharmazraddhA tayA, anena caitadupalakSyate yaduktamanyairyathA - deze kAle kalpyaM, zraddhAyuktena zuddha manasA ca / satkRtya ca dAtavyaM dAnaM pUtAtmanA sadbhayaH // 1 // kRtapuNyazAlibhadrAviveti dRSTAntasUcA, 'zrAvakAH zrAddhArate 'sukhinaH sAtabhAjo ' bhavanti jAyanta iti, tAtparyArthastvayaM-ye subhikSadu
Page #622
--------------------------------------------------------------------------
________________ vRttau NyakakathA zrInavabRhabhikSAdikAlamArgagrAmAdikSetraglAnanIrogAdyavasthAyogyaM stokamapi deyavastu susAdhujanAya zraddhApulakitatanavaH guNadvAraM gA. 124 kRtapuprayacchanti te svargApavargAdyanupamasukhabhAjo bhavantIti gAthAsakSepArthaH // vistarArthaH kathAnakAbhyAmavaseyaH, atithisaMvibhAge. tayozcAdyaM taavdidm||196|| vijayapurAbhidhAnapattane vijayasenanarapatau nItyA kozakoSThAgArAdisaMpatsamRddha saptAGgaM rAjyamanupAlayati dhanavasuzreSThinaH padmazrIbhAryAyA vasudattanAmA putro'bhavat, tasmiMzca jAtamAtra eva dhanavasuzreSThI paJcatvamupajagAma, tatastaduparame divAkarAstaMgamane bhuvanaprakAzahetuH kiraNasampadiva kSayamupeyAya sakalalakSmIH, padmazrIstu / parimlAnimAgatA''tmano nirvAhaM tatrApazyantI vasudattatanUjamupAdAya dhanamAnavigame videzagamanamevocitaM mAnadhanAnAM na tu karmakarAdivRttyA svadeza evAvasthAnamiti cintayantI prayayau zrIpuranAma nagaraM, sthitA tatra kaJcana zreSThinaM samAzritya, vasudattastu kRtastadgRha eva vatsapAlakaH, tatprasaGgana prAtivezikalokavatsakAnAM sa eva cintAM kartumArebhe, tato brajatsu keSucidivaseSu vatsacAraNAya gato'nyadA nagarabahivaM, dadarza mahAmunimekaM || // 296 vande bhAvasAraM, tasmiMzca dine tatra nagare pAyasabhojikAmahotsavo janasya, tato'sau vasudattabAlakaH kasyAzcidvalAyAM || Jain Education Intern For Private & Personel Use Only jainelibrary.org
Page #623
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education Interna 1 vatsakAMzcArayitvA yAvad gRhamAyAti sma tAvaddadarza gRhe gRhe pAyasaM saMskriyamANaM, yayAce ca mAtaraM - amba ! mamAdya pradIyatAM pAyasaM sA ca saMsmRtya nijabhartRkAlaM pazya durvAravidhivilAsitaM dhanavasuzreSThinaH putro bhUtvA kathameSa | parAnukampanIyAmavasthAmavApa ?, na cedaM vijAnAti madIyamAtuH kuta etAvatI saMprati prAptiH ?, hA satyaM kRtamidamaramatanayena yadidamuddhRSyate lokairyathA - " taskarA DimbharUpANi, brAhmaNAH zramaNA nRpAH / paJcApyete na jAnanti, parapIDAM | kadAcana // 1 // " ityAdi cintayantI roditumupacakrame tadIyaruditAkarNanopajAtaparamakAruNyAzca prAtivezika - | sImantinyaH samAgatya papracchuryathA - kiM bhagini ! evaM kahakahadhvAnaruDagalasaraNi rudyate bhavatyA ?, kiM na saMpa - dyate tava ?, kathyatAM yadyakathanIyaM na bhavati, tatastayA mahAgyAnyeva pRcchata yeSAmIdRgvilasitamityabhidhAya kathi - tastanUjavRttAntaH, tAbhirabhANi - yadyevaM mA rodI, saMpAdayiSyAmo vayamevaitadupaskaraM, tatazca kayA'pi tandulAH kayApi dugdhaM kayA'pi guDakhaNDAdi pradattamasyai, bhaNitaM tra - yathA prabhAte pUraNIyAstvayA putramanorathA anenopaskareNa, dvitIyadine / | ca prAtareva bhaNito vasudatta:- vatsa ! adya tvadyogyAM kSaireyIM kariSyAmyataH zIghramevAgantavyaM bhavatA, tato'sau praharadvaya| samaye samAyAto, gRhamupaviSTo bhojanAya bhRtvA bhAjanaM pAyasasya samarpitaM jananyA, atrAntare samAyayau sa eva mAsapAraNa ke
Page #624
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrInaMva0 bRhavRttau atithisaMvibhAge 297 // Jain Education Vers || pUrvadRSTo mahAmuniH praviSTaH kathaJcittadIyameva vezma, vilokito vasudattena samullasitabhaktinA, nUnaM mamApyasti kAcit | puNyabhAjanatA yayedRzI sAmagrI saMpannA, yata uktaM - " keSAJciccittavittaM bhavati bhuvi nRNAM dAnayogyaM na pAtraM, pAtre prApte pareSAM guNavati bhavato nocite cittavitte / syAccittaM nApare he dvitayamapi bhavetkasyacinnaiva vittaM, cittaM kasyApi nobhe ubhayamapi na tad durlabhaM yatsamagram // 1 // " ityAdi cintayatA zraddhAtizayasaMpannabahulapulakajAlakAGkita| kAyenopAdAya pAyasasthAlaM pratilAbhayitvA tattribhAgena munipuGgavamacinti cetasi yathA - atistokametat, nAnena munerarddhAhAro'pi saMpatsyate, tato bhUyo dattastribhAgo, hantAdyApyalpametat na paryAptyA bhaviSyati, yadi caitasya madhye|'nyatkadannaM patiSyati tadaitadapi vinaGkSyati, kiyahA mahAmunirasau paryaTiSyati ?, tatparipUrNameva prayacchAmIti paryAlocayatA punaH kSiptamazeSameva tat munipAtre, gato munistadgRhItvA tasya ca mAtrA dattamanyatyAyasaM, bhuktaM yathecchaM | bhojanAvasAne gato vatsacAraNAyATavyAM bhavitavyatAvazena jAtA tatra dine vRSTiH, tadbhayAcca gatAni dizo dizaM vatsarUpANi tAni ca mIlayato'syAstaM gato dinakaraH, saMpannA tamaHpaTalAlakSyamANanimnonnatavibhAgatayA duHsaJcArA vibhAvarI, sthagitAni puradvArANi tato'sau prAkArabhittikoNamAzritya sthito nagaradvAra eva, kiyatyAM ca velAyAmasya guNe kRtapuNyakakathA / / 297 //
Page #625
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education Inter | zItavAtAdikadarthyamAnasya snigdhAhArAjIrNadoSeNa jAtA vizucikA, saMpannamatigADhaM zUlamuparatastena, prakRtibhadrakAdimadhyama guNayogitA'vabaddhamanuSyAyuSko rAjagRhanagare ghanazreSThabhAryAyAH kuvalayAvalInAmikAyA anekopayAci takaraNakhinnAyA aputrAyA utpede putratvena, dvAdazadine ca nirvarttitamasya kRtapuNyaka iti nAma, aSTavArSiko prAhitaH | kalAH, prAptodagrayauvanazca ghanazreSThinA pariNAyito vaizramaNazreSThikanyAM kAntimatIM, anyadA ca kathaJcit praviSTo mAghavasenAgaNikAgRhaM, dadarza tatra ramaNIyarUpAtizayazAlinIM tribhuvanajayapatAkA mitra kAmasya sarvAGgINAbharaNabhUSitAGgIM paryaGkotsaGgavinivezitakAyAM mahati maNidarpaNe svazarIrazobhAmavalokayantIM mAdhavasenAM cintita - vAMzca - " aho ! lAvaNyametasyAH, aho rUpaM jagajjayi / aho saubhAgya sampattirvizvavismayakAriNI // 1 // " atrAntare dadRze tayA'pyasau savinayamutthAya savilAsa kalA''lApaiH sakaTAkSairnirIkSitaiH / AkSipyamANahRdayaH, paryaGke upavezitaH // 1 // so'pi tadanurAgavivazamAnaso nijagRhAdAnAyya puSpatAmbUlAdi kRtavAnucitapratipattimasyAH, tadviyogAsahiSNutra sthitastadgRha eva tayA saha kAmabhogAsaktAntaHkaraNaH pratidivasa maSTottarazatasaMkhyAdInArakAn mAtrA preSyamANAn prayacchan, tadIyakuTTinyA bhATI mUlyaM satataM nijagRhAyAtabhogAGgopayogena ninye dvAdaza varSANi tadA 6- 271 w.jainelibrary.org
Page #626
--------------------------------------------------------------------------
________________ guNe kRtapu patrakakathA. .298 // zrInavabRhaca kadAcillokAntarIbhUtau tatpitarau, na jJAtau tena, tadbhAryA ca kAntimatI tathaiva preSitavatI dInArAdi, gateSu ca keSucidineSu niSThAM gate vittajAte'nyecurloThanIkaNakasamanvitaM preSayAmAsa svAbharaNaM, dRSTA mAdhavasenAyAH kuTTinyA / bhAge. / cintitaM, yathA--aho mahAsatI sA yayA pativratAtvamanupAlayantyA patyubhaktyA svAbharaNamapi prahitaM, yacaitalloThanyA disahitaM preSitaM tena svakIyajIvikAvazeSavittatA khyApitA, tanna yuktAmidaM grahItuM, tataH punaH svakIyadgammASTottarazatena tatpUjayitvA tasyA eva saMpreSyedamuktA tayA mAdhavasenA-vatse ! rasatyaktayAvakatulya eSa kRtapuNyakaH samprati, tattyajyatAmasau, tayoktaM-amba ! etatprasAdena bahudravyaM mIlitamasmAbhiH, tanna yukta etattyAgaH, tayoktaM-putri ! na tvamabhijJA vaizikAcArasya, yato vezyAnAmRjusUtranayamatInAmivAtItAnAgatatyAgena vartamAna evAdaraH, samprati cAyaM muniriva niSkiJcanaH, tatkimanena ?, tatastasyA anicchantyA eva tayA'sAvapamAnitaH,anye tu badanti-madyaM pAyayitvAIsjJAtacaryayA niSkAzito gataH svagahamabhyatthitaH svabhAryayA kRtacala nakSAlanAdivyApArazca jJAtavAna pitroraNavattAnta.IN kRtavAn mahAntaM cittakhedaM, sthitvA ca katicidinAni kAntimatyAH kRtagarbhAdhAnaH pravRttaH potavANigbhiH saha parakUlaM gantuM, pradoSasamaye ca nirgatya nijagRhAnnagarabahistAdAvAsitasya sArthasyAsannAyAM devakulikAyAM svabhA prastAritakhaTAyAM suptH| an Education inte For Private Personal Use Only inebrary.org
Page #627
--------------------------------------------------------------------------
________________ itazca tatraiva rAjagRhe nagare sUranAmA zreSThI bhAryAcatuSTayasamanvitAM svamAtaraM muktvA''tmanA vANijyabuddhyA digyAnAM jagAma, sa ca tatraiva kathaJcidupareme, lekhabaddhavArtA ca prahitA tanmAtuH kenacita, tayA'pyekAnte jJApitA nijavadhUnAM, bhaNitAzcaitAH, yathA-yUyamaputrAstato dravyaM rAjakule yAsyati ataH pravezyatAM kazcidanyo'pi putrotpantinimittaM dravyarakSaNArtha ca puruSaH, tAbhirbhaNitam-amba ! nAsmAkaM kulavadhUnAmidamucitaM, tayoditaM-na jAnItha yUyam, avasthocitapravRttau na smRtizAstre doSa uktaH, yaduktam-" naSTe mRte prabajite, klIve ca patite'patau / paJcasvApatsu nArINAM, patiranyo vidhIyate // 1 // " iti, kiJca- kuntyA yudhiSThiro dharmeNa vAyunA bhIma indreNArjuna utpAdita' ityAdilokazrutiH, na cAsAvakulIneti, tasmAdavasarAyAtaM karttavyamidamapi, ityevaM zvazrUvacanamupazrutya pratipana / tAbhiH, yataH-" ekaM tAvadanAdisaMsRtigatairabhyasta metatsadA, jIvavaiSayikaM sukhaM gurujanasyAjJA'pi labdhA'tra cet / / jAtastarhi mahotsavaH samadhiko nanvindriyANAmatho, nyAyaH saiSa payo'ntike kila dhRto yajjUrNamArikaH // 1 // tatastAratasyAmeva rAtrau puruSAnveSaNAya yAvatpravavRtire tAvaddadRzuH sArthAsannadevakulikAyAM khaTvAmAruhya nirbharaprasuptamekAkinaM kRtapuNyaka, tathaivotpATya ninyuH svagRhaM, prAsAdamAropya pravRttA roditum , antarAntarA ca babhaNuryathA-1 Jan Education International For Private Personel Use Only
Page #628
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrInavavRha vRttI. NyakakathA. AtithisaM vibhAge // 199 // bahoH kAlAdAgato'si va sthita etAvantaM kAlaM ? kimanubhUtamasmadvirahe bhavatA sukhaM duHkhaM vA ? so'pi kRtapuNyakaH / guNe kRtapukimidamadRSTAzrutAnanubhUtapUrvakaM vaizikamiti cintayan zUnyahuGkArAdipradAnena yadbhavati tadbhavatu, pazyAmi tAvatkAryapari- Nya timitibuddhyA tasthau tatraiva, bhaNitazca tAsAM zvazvA yathA-vatsa! pUrvajanma pAttodAttapuNyasaMbhArAnubhAvasaMpadyamAnA zeSAbhIpsitArthAn anubhava etAbhizcatasRbhirdivyanAyikAbhiH sAImudArabhogAn, sarvA'pyeSA gRhalakSmIstaveyaM, tattiSTha / yathAsukhametattyAgabhogaparAyaNaH, so'pyavAdId-amba ! yattvamAttha tatkaromi, ko hi nAmAvAptamahAnidhAno / roratvAya spRhayate ityabhidhAya sthitastatraiva, divyadevalIlayA ca kAmabhogAsaktamAnasasyAsyAticakramuqhdaza varSANi, saMjAtAzca tAsAM catasRNAmapi putrAH, atrAntare punarekAnte dhRtvA nigaditAH zvazvA vadhvo, yathA saMpannA bhavatInAM putrAH siddhA samIhitadravyarakSA tanniSkAzyatAmasau, kimanena parapuruSeNa dhRtena ?, tAbhirUce-etAvantaM kAlaM dhRtvA na yukta etattyAgaH, yadi ca bhavatyA nibandhastadA kimapi saMbalakametadyogyaM dattvotsRjAmaH, tayoditam-evamastu, tataH pAtheyayogyamodakeSu candrakAntajalakAntAdiratnAni prakSipya teSAmeva modakAnAmekAM thagikAM bhUtvA jAte'rddharAtrasamaye nirbharaprasupteSu lokeSu bhavitavyatAvazena tadaiva dezAntarAt samAgatya tatraiva pradeze samAvAsite tasminneva 7 // 299 // Jain Education Intel For Private & Personel Use Only
Page #629
--------------------------------------------------------------------------
________________ sArthe tathaiva khaTTAyAM zAyinamucchIrSakavinivezitasaMbalakaprasevikaM madirAmadApahRtacetanaM nItvA mumucustAstasyAmeva / devakulikAyAM kRtapuNyakaM, kiyatyA'pi velayA pratyAyAtacaitanyaH kiM svapno'yamata satyamidamityAdi cintayan viditasArthAgamanavRttAntayA tadbhAryayA samAgatya vibhAtaprAyAyAM rajanyAM taM pradezaM gRhItvA tAmucchIrSakAt saMbalakasthagikAm utpATya khaTvAM nIto'sAvanupahatAGgalAvaNyAnumIyamAnavividhavilAsAnubhavanasausthyaH karpUrakastUrikAdi-4 divyaparimalavAsitadigantarAlo nijavezma, kArayitumArabdhaH snAnAdhucitakaraNIyaM, atrAntare samAgato lekhazAlAyAstatputraH, pAtito'sya pAdayojananyA, kathitaM ca tvattanayo'yaM, tenApyuktA mAtA yathA-dIyatAM me bhojanaM yena kRtAbhyavahAro gatvA lekhazAlAyAM paThAmi, tataH kAntimatyA tasyA eva sthagikAyA madhyAdatta eko modakaH, bhuJjAnazca vIkSitavAMstanmadhye maNimekaM. gRhItvA gato lekhazAlAyAM. darzito'nyalekhazAlikAnAM tairbhaNitaMyadyeSa kandukApaNe kSipyate tadA prApyate'bhISTabhakSyaM tataH kRtaM tena tathaiva, itazca kAntimatyA yAvatte modakA vyApArayitumArabdhAstAvatprAptAste vicitramaNayaH, tataH pRSTaH kRtapuNyakaH-kimete caurabhayenaivaM maNayaH kRtAH?, tenoditam-evaM, anyedyuzca zreNikarAjasatkaH secanakakarI pAnIyapAnAyAvatIrNaH sarovaraM, jalamadhyapraviSTo gRhItastantukena jalaja-|| Jain Education Inter For Private Personal Use Only Anjainelibrary.org
Page #630
--------------------------------------------------------------------------
________________ NyakakathA zrInava0bRhantunA, na zakyate mocayituM, jJApito'yamartho'bhayakumArasya, tenApi dApitaH paTahako, yathA ya enaM kariNaM tantukAtaguNe kRtapu vRttI atithisaM mocayati tasya rAjA''tmIyAM duhitaraM rAjyAIlakSmyA saha prayacchati, tato nizamyodaghoSaNAmetAM tena kandukena kRta-* vibhAge | puNyakaputrAdAptena jalakAntamaNinA mocito hastI, gato nRpasamIpaM, rAjJA tu bhaNito'bhayakumAraH-kathamasya nIca jAtikasya kandukaputrasya duhitA pradeyA ?, tato'bhayakumAreNa pratipAdito'yaM-kutaste'sau maNiH?, na khalu rAjakulabhANDAgAramIzvarazraSThigRhaM vA vimucyedRzaratnAnAmanyatra saMbhavaH, tatsatyamAvedyatAm, anyathA mahAnigraheNa nigrahISyati tvAM nRpaH, tenoktaM-yadi satyaM pRcchasi tadA kRtapuNyakaputrAt, tata AhvAyitaH kRtapuNyako, dattA samamarddharAjyazriyA'sya duhitA, kAlena cAbhASito'bhayakumAreNa kasmiMzcitkathAprasaGge kRtapuNyako, yathA-keSu dezeSu tvaM paryaTitaH || ka caitAnyasaMbhAvyaratnAni viTapitAni ?, tenAbhANi-yadi satyamApRcchayate tadA rAjagRhAdanyatra nAhaM vApi gataH, tataH kathito mUlata Arabhya sarvo nijavRttAntaH, kevalaM na jAnAmi tadgRhanirgamapravezaM, tato'bhayakumAreNa cintitaMaho ! buddhikauzalaM vaNikpatnyAH yena vayamapi jitAH, tataH kAritaM devakulaM vidhApitA tatra yathA'vasthitakRtapuNyakarUpA lepyamayI pratimA, jJApitaM paTahakadApanena nagare, yathA yAH kAzcidatra nagare purandhyaH santi tAbhiH samAgatyA // 300 // Jain Education inte For Private & Personel Use Only w.jainelibrary.org
Page #631
--------------------------------------------------------------------------
________________ smin devakule sahAtmIyaputrapautrAdibhiH karttavyA'bhinavapratiSThitapratimApUjA, tatastAmudghoSaNAM zrutvA samAgantuM pravRttAH sarvA eva nagaranAryaH, samaM tAbhizcatasRbhirnijavadhUbhiH saputrAbhiH sA'pi zreSThipatnI samAyAtA dvitIyadine taddevakulaM, dRSTvA kRtapuNyakena kathitA abhayakumArasya, atrAntare te DimbhakA avalokya devakulamadhyavarttinIM kRtapuNyakAkArAM pratimAM so'yamasmatpiteti bruvANA jhagityeva gatvA niviSTAH pratimotsaGge, tato'bhaya kumAreNAkAritA sA zreSThipatnI, darzayitvA karAlabhRkuTIM bhaNitA, yathA - mahAdaNDayogyA tvaM yadyapi tathA'pi na tvAM nigRhNImaH kevalaM samarpaya gRha - sAraM saha vadhUbhiH kRtapuNya kasya, anyathA na bhaviSyasi tvaM, evaM bhISayitvA tAM kRtaH kRtapuNyakastadgRhasvAmI, punarapi svIkRtAstAzcatasro'pi bhAryAstena / sA'pi mAdhavasenA yatprabhRti kRtapuNyako niSkAzito gRhAtsvajananyA tatpra| bhRtyeva tyaktazarIrAlaGkRtirvihitaveNIbandhA satataviracitatadanveSaNA'pi tacchuddhimalabhamAnA tasthAvaparapuruSaparihAreNa, tadA ca vijJAtadevakulikAvyatikarA samAgatA yakSaM pUjayituM dRSTazca tatrAbhayakumAreNa saha vizrambhavArttI kathayan | kRtapuNyako, nirupamAnandamanubhavantI militA kRtapuNyakasya, jagAda ca - nizzeSamahI maNDalaparyaTitairapi na te kacihAtI / labdhA madIyapuruSairdvAdaza varSANi yAvadiha // 1 // adya punaH zarvaryAzvaramaprahare tvadAkRtidhareNa / svapne ? Jain Education I
Page #632
--------------------------------------------------------------------------
________________ kathA .301 // zrInavabRhaH | kenApi yathA, priyA'hamAliGgitA buddhA // 2 // nirgacchantyAzca gRhAdyathA babhUvurmanoramAH zanAH / vAmAkSisphura- kRtapuNyakaatithisaNAdi ca yathA tathA jJAtamadya mayA // 3 // nUnaM priyeNa sAI bhavatA mama darzanaM tadetanme / saMjAtamavibhAge. | mRtavarSaNamiva puNyairjaladharAbhAve // 4 // tato'sAvapi pratigRhItA tena, tatprabhRti ca saptabhirbhAryAbhiH saha / janmAntarapradattamahAmanidAnAnabhAvopAttaprakRSTapuNyasaMbhArasaMpadyamAnAnavadyatrivargasAraM buddhajanaprazaMsanIyaM jIvalokasukhamanubhavato'ticakrAma kiyAnapi kAlaH / anyadA ca suravisarasaMpUjyamAnacaraNakamalo'nupamAM ghAtikarmakSayAvirbhUtakevalajJAnasampadaM bhuvanatrayAtizAyinImanubhavan samavasasAra guNazilakacaitye bhagavAn mahAvIraH, viracitaM devaiH / | samavasaraNaM, niviSTastatra pUrvAbhimukho jJAtakalatilakaH, udyAnapAlakAdavagatatadAgamano vandanAya samAjagAma samamabhayakumArakRtapuNyakAdibhiravAptakSAyikasamyaktvapramukhaguNazreNiH zreNiko, vanditavAn bhaktisAraM trilokabandhum , ucitabhUmikopaviSTaH zuzrAva paramagurudezanAM, kathAntare ca lalATataTavinivezitakarakamalakumalo vyajijJapadabhayakumAraH-svAmin ! kimanena kRtapuNyakena pUrvabhave kRtaM yadanubhAvAdantarA stokakAlavicchinnabhogo bhogAnavA-14 pat ?, tato bhagavatA kathito'sya pUrvabhavaH, tatra ca-antaritaM kSaireyIdAnaM bhAgatrayeNa yadakArSId / adhyavasAya For Private Personal Use Only Iw.jainelibrary.org Jain Education Intel
Page #633
--------------------------------------------------------------------------
________________ cchedAcchinnaM tenAsya viSayasukham // 1 // tato'vabuddhaprAgjanmavRttAntaH kRtapuNyakastarakAlocitavihitakarttavyo mahAviccha na samutpannasaMvegAtizayo gRhItvA bhagavatpAdamUle pravrajyAM paripAlya yAvadAyuSkaM vidhAnenArAdhitavidhimaraNaH / / samutpede devatveneti // samAptaM kRtapuNyakAkhyAnakam // ___ zAlibhadrakathAnakaM tvevam-magadhAbhidhAnadeze rAjagRhe pattane guNasamRddhe / AsIcchreNikarAjastadbhAryA cellaNAbhikhyA // 1 // nagare tatraiva tadA gobhadrAkhyo babhUva suzreSThI / tasya ca bhadrA jAyA dadarza sA svapnamanyedyuH // 2 // rajanIvirAmasamaye / || zAlivanaM vividhaphalabharAvanatam / pratibuddhA nijabhartuH kathitavatI so'pi tAmAha // 3 // putrastavAzu bhavitA, niHzeSakalAkalApakulavasatiH / tasyAmeva rajanyAmabhUdamuSyAH prvrgrbhH|| 4 // tatra pravarddhamAne zAlivanakrIDanAbhilASazca / jajJe kadAcidasyAstA pUritaH kSipram // 5 // kAlenAsUta sutaM devakumAropamaM tadanu bhadrA / dvAdaza dinAni pitrA savaH kAritaH prItyA // 6 // tadanantaramabhidhAnaM cAsya kRtaM garujanena tsstten| sasvapnadohadasyAnurUpyataH zAlibhadra iti||7|| vRddhiM gataH krameNa ca kAntyA buddhayA kalAkalApena / hAtriMzadibhyakanyAH pitrA pariNAyitaH prItyA // 8 // gobhadrastu kadAcitsvIkRtya jinendrabhASitAM dIkSAm / vidhinA'nupAlya mRtvA devo vaimAniko jAtaH // 9 // pUrva Jain Education a l For Private Personal Use Only
Page #634
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 302 // | bhavasnehena ca tanayasyAcintyapuNyazaktezca / AgatyAgatyAsau devazcakre'sya sAnnidhyam // 10 // tathAhi - yadasya | dvAtriMzatsaGkhyabhAryA samanvitasyopayogyaM pravaravastrAbharaNAdi sArAhAratAmbUlAdi ca tatsarvamanudivasaM saMpAditavAn, evaM ca sakalalokAtizAyimahimno'muSyAtiramaNIya suranirmitadvAtriMzacchayyA svabhiramamANasya svapriyAbhiH sahAtigate OM kiyatyapi kAle samAjagmustannagaraM kambaliratnAnAM vikrayAya dezAntarIyA vaNijaH pravivizurnRpatigeham, AbhASitAH zreNikarAjena yathA-bho bhadrAH ! kiM mUlyamekaika kambalaratnasya ?, tairavAdi-dInAralakSaM, tato mahArghatayA na gRhItAni tAni rAjJA, te tu rAjabhavanAnnirgatya yayurbhadrAvezma, taduktamUlyena nirvicAramAttAnyamUni sarvANyeva bhadrayA, atrAntare samupatasthau celluNA zreNikasya yathA gRhyatAM madyogyameka kambalaratnaM, tataH preSitaH zreNikena teSAM vaNijA | mantikamekaH puruSaH, tena pRSTe sati nirvacanaM kRtametairyathA - dattAni bhadrAgRhe sarvANi, tena cAgatya nRpasya kathito'yaM vyatikaraH, tato vizeSeNa ruSTA rAjJakhelluNA, babhANa ca yathA- kRpaNastvaM ya ekamapi grahItuM na zaknoSi tathA tu vaNikpattyApi bhUtvA sarvANi gRhItAni, tato bhadrAsamIpe prahito manuSyastadarthaM tayA ca nyagAdi, yathA-vihitAni tAni tatkSaNameva mayA vipAThya caraNaproJchanakAni samarpitAnyekaikasaMkhyayA svavadhUnAmato yadi prayojanaM tadA zranivabRha vRttI atithisaMvibhAge. Jain Education Intell 28. zAlibhadra caritam // 302 //
Page #635
--------------------------------------------------------------------------
________________ svIkriyantAmaparANi purAtanAni, tato gatvA tena niveditaM tatsakalameva zreNikasya, so'vocad-draSTavyo'sau zAlibhadro yasyaitAvatI samRddhiH, vayaM ca dhanyA yannagaranivAsinaH svasampadadharIkRtavaizramaNA evaMvidhA vaNijaH, tadanantaraM bhANayAmAsa bhadro-yathA icchAmo vayaM zAlibhadrasya darzanaM, tayA bhANita,yathA-prasIdatu devaH, zRNotvasmadvijJapti zAlibhadro na kadAcitsaptatalaprAsAdAbahiniHsarati, suravitIrNamANikyanikaranirAkRtatimirasantatau svabhavane vicitrakrIDAbhiH / krIDan saha svapriyAbhiH nApi sUryAcandramasau vilokayati, tad yadIhyate zAlibhadrasya darzanaM devena takriyatAmetadN gRhAgamanena prasAdaH, evamastvityabhyupagate rAjJA bhUyo'pyabIbhaNad bhadrA- yadyevaM yAvadahaM praguNayAmi gRhAdi tAvanno tsukena bhAvyaM gRhAgamanaM prati svAminA, tataH kArito bhadrayA svabhavanAdArabhya nareMdramandirasiMhahAraM yAvaddevAGgavastrAdibhiH sthAnasthAnadattAnekaprakAraratnahArairdivyollocaH, pade pade prArabdhAni vicitranATakAdiprekSaNakAni, pazcAdAkArito nRpatiH, samAgantuM pravRttaH sAntaHpuraparijanaH sakalasAmagryA, prApto divyadevAMzukollocalambamAnaratnAvacUlazobhAM vIkSamANaH pramadabharanirbharaH zAlibhadrabhavanaM, kRtocitavinayapratipattinivezitaH siMhAsane, saptatalaprAsAdopAribhUmikAvasthitasya zAlibhadrasya savidhamupagatya bhANitaM bhadrayA-vatsa! samAgacchAdhobhamikAM zreNikanapati For Private Personel Use Only
Page #636
--------------------------------------------------------------------------
________________ zAlibhadra zrInavavRhata vRttI atithisa caritam vibhAge kA 303 // rupaviSTa Aste, tenoditam-amba ! svayameva mUlyaM kRtvA gRhANa yadAgatamasti, tayoditaM-jAta ! nedaM krayaNIyaM vastu, kiMtu bhavato janasya ca sarvasya svAmI zreNiko nAma rAjA tava darzanArtha gRhamAyAto vidyate, tadehi kuru tadarzanaM, etadAkarNya mamApyanyaH svAmIti vicintayan gato viSAdaM, uktaJca-" maNikaNagarayaNadhaNapUriyaMmi bhavaNaMmi sAli. bhado'vi / anno kira majjhavi sAmiutti jAo vigayakAmo // 1 // na kariti je tavaM saMjamaM ca te tullapANipAyANaM / purisA samaparisANaM avassa pesattaNamaveti // 2 // " aladhyaM mAtRvacanamityutthAya gato napAsannabhami, kRtapraNAmo nivezito nijotsaGge rAjJA, vyacinti ca nirvarNayatA'nupamAM taccharIrazobhAM-niHzeSajanamanoharamamuSya yAdRkSamaGgalAvaNyam / tAdRzamamarANAmapi sendrANAM nAsti manye'ham // 1 // aGgapratyaGganirIkSaNAkSaNikacittena yAvadakSepi cakSurasyA''syakamale narapatinA tAbaddadRze'zrupUrapUritametasya nayanayugalaM. pRSTA ca tajjananI-kimetat , tayodita-deva ! asti vijJaptikA'tra, zAlibhadrapitA deveSUtpannaH, sa ca putrasnehena devalokasatkagandhamAlyAlaGkArA-14 dibhiH pratidinamabhinavAbhinavairenamupacarati ato nAyaM mAnuSopabhogyabhogAGgagandhaM soDhuM zaknoti, tnmunyctaamuN| bajatu svasthAnameSaH, tato vimukto gataH svasthAnaM, atrAntare vijJaptaM bhadrayA-atraiva bhojanakaraNena vidhIyatAM JainEducation in For Private Personal use only
Page #637
--------------------------------------------------------------------------
________________ zAlibhadrasya prasAdaH, abhyupetaM bhamipatinA, kAritA tadanu sakalA'pi sAmagyanayA, abhyaJjitaH sahasrapAkAdisa. talaizcAruvilAsinIbhiH, snApito vidhinA, gahItavastrAlaGkArazca sarvartakakrIDAvanaM kautukena praviSTo dadarza vimala-nA jalapUrNI zAlibhadrasya majjanavApI, tadvilokanAkulitamAnasasya cAsya kathaJcitpatitamagulIyakaM vApImadhye, tato bhadrayA samAcAryanyatra tajjalaM yAvattAvadapazyadvidyadudyotabhAsuramAbharaNasamUha, tanmadhye svAGgulIyakaM cAGgAratulyaM, / rAjA'pRcchacca-kimetat ?, bhadrA'vocat-yathA zAlibhadrasya tadbhAryANAM ca yadAbharaNanirmAlyaM pratidivasamatra nipatati tadidaM, tato vismitamanA aho! prAgbhavopArjitapuNyopacayavilasitaM zAlibhadrasya yadevaM manuSyasyApyacinti-16 topanataM sarva devAnubhAvAtsaMpadyata ityAdi cintayan bhojito bhadrayA saparivAro'nekavidharasavizeSamanoharamAhAra-12 jAtaM bhUpatiH, tadanu vitIrNAnekaprakAratAmbUlavastrAlaGkArAdipadArthasArthoM gataH svAvAsaM / zAlibhadrastu tatprabhRti / saMvignamAnaso gamayAmAsa kiyantyapi dinAni, anyeyuzca samAyayau tatrApratibaddhavihAreNa viharan dharmaghoSAbhidhAna AcAryaH, AvAsito bAhyodyAne, vAtAyanavartI zAlibhadro vilokya tadvandanAya pracalitamanekalokaM papraccha ra caraM, yathA-kAyaM janasamAjo yAti ?, bhaNitamanena-sarivandanArtha, tato'sAvapi jananImApacchaya jagAmAcAryasanni Jain Education Hellonal
Page #638
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrInavabRha- vRttau atithisaMvibhAge. .304 // kAzaM. vanditvA bhAvasAraM sAraM niviSTa ucitadeze zeSaloko'pi zreNikarAjapramukho'bhivandya yAva- zAlibhadra caritama ducitabhamimAzizrAya tAvadAcAryeNa dharmalAbhAzIrvAdadAnapuraHsaramArabdhA dharmadezanA, yathA-iSTAniSTa / viyogayogaviSamagrAhAdijIvAkule, mohAvartavibhISaNe mRtijarArogAdivIcyAvile / trANaM nAnyadaho janAH !! nipatatAM sadyAnapAtropamaM jaina dharmamanantazarmajanakaM muktvA bhavAmbhonidhau // 1 // yataH-arthA anarthajanakAH kSaNanazvarAzca, kAmA vipAkakaTavo na cirasthirAzca / deho'pi nityaparizIlanasavyapekSo, nApekSate kRtamupaiti vinAzamAzu // 2 // tasmAdAsthAM vimucyAho !, arthAdipu vinirapRhAH / sevadhvaM dharmamevaikamiti || savejJazAsanam // 3 // dvedhA sa ca bhavetsAdhuzrAvakasvAmisaMzrayAt / AdyaH kSAntyAdibhirbhedaivijJeyo dazadhA tayoH // 4 // aNuvratAdibhedaistu, sthito dvAdazadhA prH| samyaktvaM mRlametasya, dvividhasyApi kIrtitam // 5 // ityAdi, tadavasAne ca labdhAvasaraH sarabhasamAdhAya zirasi karakamalamukulamivAJjalipuTaM papraccha zAlibhadro-bhagavan ! kIdRzAM prANinAmanyo nAtho na jAyate ?, sAriNoktam-sukRtatapazcaraNAnAM sajjJAnadhyAnazIlaniSThAnAm / bhavaceSTAmuktAnAM nAnyaH saMpadyate nAthaH // 1 // zAlibhadra uvAca-yadyevaM jananImApucchaya yuSmadantike mayA'pyevaM // o20 Jain Education l a For Private & Personal use only Tww.jainelibrary.org
Page #639
--------------------------------------------------------------------------
________________ vidhena bhAvyaM, sUriNoditaM-mA pratibandhaM kArSIH, tataH praNamyAcArya gato'sau svabhavanaM, zeSalokaraMtu svAvAsaM prati / jagAma, zAlibhadreNApi bhaNitA mAtA-yathA'mba ! zruto'dya mayA dharmaghoSasUrisamIpe dharmaH tadicchAmi tvadanujJayA taM kattuM, sAvitryA bhaNitaM kuru vatsa ! yathAzaktyA, gRha eva vyavasthitaH / kaste zreyaH pravRttasya, pratipanthI bhavidhyati ? // 1 // zAlibhadro'bhyadhAdamba!, gahAvAsthatizAlinAm / kIdRzaH saMbhaveddharmaH, pratibandhamamuJcatAm ? // 2 // mAtroktaM-satyametat, kintu jAta ! duSkaro bhavAdRzAM gRhatyAgo, yato devabhogalAlito bhavAna, kathamiva mAnavIyamantaprAntAnucitamAhAramAhArayiSyati ?, yadi caiSa nibandhastadA parikarmaya tAvaccharIraM parityajaikaikatUlikAM zithilaya lalitalIlAvatIlAsyAdikutUhalAni, tatastathaiva kartumArabdho mAtRvacanam / anyadA cAsya skhasA''tmIyabhAra dhanyAbhidhAnaM snapayantyazrupAtaM cakre. dhanyazca papraccha-priye! kimevaM rodiSi ?, tayoditaM-mama bhrAtA zAlibhadraH pravrajitukAmo'nudinamekatalyAdiparihAreNa parikarmaNAM kurvANa Aste tena rodimi, dhanyenoditaM-kAtaraH sa ya evaM krameNa tyajati tayA'bhANi-yadi sutyajamidamAbhAti tadA tvamevaikahe. layA kiM na tyajasi ?, tenoktaM-tvavacanameva pratIkSamANaH sthito'hametAvantaM kAlama adhunA tu yathA tyajAmi tathA En El For Private Personel Use Only
Page #640
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 305 // zrInavabRhapazya, tatastatprabhRtyeva prArabdhAzcaityabhavane'STAhikAmahAH, pravartti svazaktyucitaM dInAdidAnaM, atrAntare pravrajyA-zAlibhadradUvRttI NIA caritam atithisaM vihitanizcayaM vilokya patiM bhaNitamanayA-priya ! parihAso'yaM mayA kRtaH tatkiM mAM tyaktvA pravajitumicchasi ?. vibhAge IVtenoce-priye ! sarvasyApi saMyogo viyogAvasAnaH. taduktam-" sarve kSayAntA nicayAH, patanAntAH smcchyaaH|| saMyogA viprayogAntAH, maraNAntaM ca jIvitam // 1 // " tasmAduparatecchaireva varametattyAgo vihito, na vasantuSTAnAM tadapagamo, yata uktam-" avazyaM yAtArazvirataramaSitvA'pi viSayAH viyoge ko bhedaH? tyajati na jano yatsvayamimAn / vrajantaH svAtantryAta paramaparitApAya manasaH, svayaM tyaktA hyete zamasukhamanantaM vidadhati // 1 // " tato vijJAyAsya nizcayaM sA'pi 'bhartRdevatA nArya ' iti vacanamanusmarantI tadanugamanavihitAbhilASA babhUva, atra ca prastAve zruto bhagavAn mahAvIro guNazilakacaitye samavasRto dhanyena, zibikAmadhiruhya sahAtmIyabhAryayA / gatvA bhagavadantikaM svIkRtA pravrajyA, tadyatikaramavagatya zAlibhadro'pyApacchaya jananI kSamayitvA zreNikanarapati mahAvibhUtyA samAgamya svAmisamIpaM pravavAja vidhisAraM, pratipannadIkSau ca tau dvAvapi svalpakAlenaivopAttagrahaNAsevanAzikSau SaSThASTamadazamAdivicitrasantatatapovizeSazoSitazarIrau mAsakalpena grAmArAmanagarAkarAdiparikaritAM vasumatI // 305 // Jain Education ! Mww.jainelibrary.org
Page #641
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education Int | viharantau saha paramezvareNa kiyataH kAlAtpunaH samAyayatustadeva rAjagRhaM nagaraM, bhikSAvelAyAM ca pAraNakanimittaM yAvattIrthaGkara| mabhivandya calitau tAvaduktastayoH zAlibhadrastrailokyanAthena, yathA- tvAmadya jananI bhojayiSyati, tato dvAvapi gocaracaryAyAM praviSTau gatau bhadrAgRhaM, na ca mahAvIrAgamanazravaNasaMjAtaharSaprakarSayA bhadrayA vadhUbhiH sArddhaM jinazAlibhadradarzanAdyautsukyavyAkulatvena prasthitayA samavasaraNabhUmiM pratyabhijJAtAvetau, aprAptabhikSau ca pratyAvRttau dadRzAte bhavitavyatAva| zena dadhimathitakriyAya nagarapraviSTAbhirgopavRddhAbhiH tanmadhye caikasyAH zAlibhadra mAlokya santoSapoSasamudbhidya - | mAnabahalapulakAGkitakAyayaSTeH samud samudapadyata dadhidAnAbhilASaH, tato bhaNitaH sapraNAmapUrvaM zAlibhadro'nayAbhoH tapasvin! yadyupakurute tadA gRhANedaM dadhi, tadanUpayogapUrva jagrAhAsau, tattuSTacittA gatA'sau svasthAnaM, itarAvapi prAptau jinAntikaM kRteryApathapratikramaNau gamanAgamanAdyAlocanAdipUrva sthitau kSaNamAtraM, pRSTaM ca zAli. bhadreNa - bhagavan ! kathaM mAmadya jananIrbhojayiSyati ?, tIrthakRtA nyagAdi-yA tubhyaM dRdhyadAt sA tavAnyajanmamAtA, yatastvaM pUrvabhave'traiva magadhAjanapade samuparate svabharttari prakSINe pUrvasaJcite sakale'pi vasuni dezAntarAdAgatya zAli | grAmamAzritAyA asyA eva dhanyAbhidhAnAyAH putraH saGgamako nAma vatsapAlako babhUvitha, tena ca kadAcittvajjIvena " ww.jainelibrary.org
Page #642
--------------------------------------------------------------------------
________________ caritam zrInava0bRhalavatsacAraNAvApyamAnajIvikena kasmiMzcidutsave dadRze gRhe gRhe pAyasamupabhujyamAnaM janaiH, ajAnatA cAtmIyAM prApti || | zAlibhadraatithisaM prArthitA karuNasvaraM rudatA mAtA-mamApi pAyasaM prayaccha, tataH sA'pi tadAgrahaM tathAvidhaM dRSTvA Atmanazca tatsampA. vibhAge |danAsAmarthya vicintya pravRttA rodituM, tadIyaruditAkarNanodabhUtakAruNyAbhiH prAtivezikastrIbhiH kRtA tattanUja-| // 306 // IN yogyA kSIrAdidAnena pAyasasAmagrI, tato'nayA niSpAdite pAyase bhoktumupaviSTe ca tatra saGgamake kuto'pi samAgato mAsopavAsapAraNAthIM mahAmanirekaH, dattaM cAnena pravarddhamAnazraddhApariNAmena prathamameva bhojanArthopAttaM paryAptyA tattasmai mahAmunaye, zeSaM cAkaNThapramANaM bhuktamAtmanA, tadajIrNadoSeNa vatsacAraNArtha gatasyAraNyamasyodapAdi mahAtRSNA, tadabhimUto jalAzayAvalokanaparAyaNo dRSTastena muninA, bhaNitazca-bho ! nAtra pradeze nikaTavarti jalamasti bhavatazca gADhamApadamutprekSe tadidAnI varaM paJcaparameSThinamaskArAnusmaraNameva bhavato yuktaM, tenoktaM-mune! nAhaM jAnAmi / Na tatkartuM, tataH kRpAparItacittena tapasvinA-bhoH saMgamaka ! ahamuccArayiSyAmi namaskAraM bhavataH karNamUle tvayA tvekAgramanasA paribhAvyo'yamiti pratipAdya prArabdho namaskAra uccArayitum [ granthAgraM 8500 ] asAvapi prakRti- 306 // bhadrakatvAdimadhyamaguNayogitA'vabaddhamanuSyAyuSaratadanurUpapravaImAnazubhapariNAmastadaiva kAlagato munidAnAnubhAva sin Eduent an intensita For Private & Personel Use Only
Page #643
--------------------------------------------------------------------------
________________ nivartitamahAbhogaphalakarmA samutpede gobhadrazreSThino bhadrAyAM bhAryAyAM sutatvena, idaM ca bhagavatA kathyamAnamAkarNya zAlibhadrasyodapAdi jAtismaraNaM, tadanu tadeva janmAntaramAtRdattaM dadhi mAsopavAsAvasAne pArayitvA sahaiva dhanyamuninA gato girinikuJja, tatra gRhItAnazanau dvAvapi sthitau pAdapopagamanena, atrAntare samavasaraNamAgatA savadhUkA bhadrA, abhivandya bhAvasAraM tIrthakaraM papraccha-bhagavan ! vAste zAlibhadraH ?, tato bhagavatA nyagAdi sarvo'pi tadIyavRttAnto yAvatpAdapopagamanena sthitAviti, tadanantaramiyAyAsau tatraiva, dadarza pAdapopagamanavyavasthitaM zAlibhadraM / dhanyaM ca, abhivandya pravRttA rodituM, vilalApa cAnekaprakAraM, yathA-dvAtriMzattulInAM sutvopari vatsa! kevaladharAyAm / / upalazakalAkulAyAM tvaM tiSThasi kathamivedAnIm ? // 1 // yastvaM purA prabuddho jAta! sadA gItavAdanaraveNa / samprati sa kathaM dAruNazivArutaistyajasi nanu nidrAm ? // 2 // hA putra! tathA tapasA zoSitadeho yathA gRhagato'pi / na mayopalakSitastvaM dhim dhigmAM pApakarmANam // 3 // ityAdi pralapantI zreNikarAjaH zazAsa tAM ca tadA / tatrAgataH kathaJcitpravandituM zAlibhadramunim // 4 // ninye ca nagaramadhyaM tAvapyAyuHkSaye munI jAtau / sarvArthasiddhinAmani | mahAvimAne suratvena // 5 // tatrAjaghanyotkRSTaM trayastriMzatsAgaropamANyAyuH paripAlya tatazcyutau mahAvidehe setsyata Jain Educationa l For Private & Personel Use Only ||
Page #644
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrInava0 bRha. vRttau atithisaMvibhAge. // 307 // Jain Education Inter iti // evaM sukhAvalInAM hetuH khalvatithisaMvibhAgo'yam / mokSaphalaH karttavyo yathA kRtaH zAlibhadreNa // 1 // iti zrIzAlibhadrakathAnakaM samAptamiti // yatanAdvAramadhunocyate jaM sAhUNa na dinaM kahaMci taM sAvayA na bhuMjaMti / patte bhoyaNasamae dArassa'valoyaNaM kujjA // 125 // yat ' sAdhubhyaH ' tapasvibhyaH ' na dattaM ' no vitIrNa, kalpyamiti zeSaH, 'kathaJcit kenApi prakAreNa, * kahiMpI' ti pAThe kApi deze kAle vA tat 'zrAvakAH ' yathAvasthitanAmAnaH zrAddhAH tathA ca zrAvakazabdasyaivaM vyutpattiH zrAvakaprajJaptyAdiSu yathA - " saMpattadaMsaNAI paidiyahaM jaijaNA suNeI ya / sAmAyAriM paramaM jo khalu taM / | sAvagaM biMti // 1 // " tathA - " zravanti yasya pApAni, pUrvabaddhAnyanekazaH / AvRtazca vratairnityaM zrAvakaH so'bhi - | dhIyate // 1 // " ' na bhuJjante ' nAbhyavaharanti yaduktam - " sAhUNa kappaNijjaM, jaM navi dinnaM karhipi kiMci tahiM / dhIrA jahuttakArI susAvagA taM na bhuMjaMti // 1 // " nanu tatra grAmAdikSetrAdau yadi kathaJcidratino na bhavanti tadA kA vArttA ? ityAha- ' prApte bhojanasamaye ' jAte bhuktiprastAve ' dvArasyAvalokanaM kuryAt ' gRhadvArasaMmukhaM pazyet, yatanAdvAraM gA. 125 // 307 // w.jainelibrary.org
Page #645
--------------------------------------------------------------------------
________________ yadIdRzyavasare kazcittapodhano dharmabAndhavaH samabhyeti tadA tasmai grAsadAnanApi me mahatI nirjarA bhavatItyabhiprAyavAniti garbhArthaH, na cedamapi gAthAzakalaM svamanISayA vyAkhyAyate, yadAha dharmadAsagaNiH-" paDhamaM jaINa dAUNa / appaNA paNamiUNa pArei / asaI ya suvihiyANaM bhuMjai ya kayadisAloo ||1||"tti prakRtavratayatanA, bhAvanA ceyaM-sAdhudattazeSaM zrAvakaioktavyaM, sAdhvabhAve ca bhojanavelAyAM digAlokanaM kArya, na tvitthameva bhojyamiti gAthA'kSarArthaH // saMpratyasyaivAticAradvAragAthopanyasyate sacitte nikkhivaNaM pihaNaM vavaesamaccharaM ceva / __ kAlAikkamadANaM aiyAre paMca vajejA // 126 / / ___ 'sacitte' sacetane vastuni pRthivyAdau 'nikSepaNaM ' nyasanaM, sAdhudeyabhaktAderadeyabuddhayA sthApanamityartha, tathA 'pidhAnaM , sthaganaM sacittenaiva bIjapUrakaphalAdinA, sAdhudeyabhaktAderadeyabuddhyaivopari phalAdidharaNaM, tathA vyapadezazca matsarazca vyapadezamatsaraM, samAhAratvAdekavacanaM, tatra vyapadezo nAma vyAjokti:-parakIyamidamannAdikamityevamaditsayA sAdhusamakSaM bhaNanaM, yahA mAtuH pitrAdervA puNyaM madIyadAnena bhavatviti bhaNanaM vyapadezaH, matsa Jain Educh an inte II.O w.jainelibrary.org
Page #646
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrInavaobRha. dravRttau atithisaM vibhAge. // 308 // Jain Education Interi ? rastu- asahanaM sAdhubhiryAJcAyAM kRtAyAM kopakaraNaM, tena raGkeNApi yAcitenedaM dattam ahaM tu kiM tato'pi nyUnaH ! iti vikalpo vA, 'ceva' tti samuccaye, tathA kAlasya prastutasAdhubhikSAvelArUpasyAtikramaH - aditsayA'nAgata| bhojanapazcAdbhojanadvAreNolaGghanaM kAlAtikramastena dAnaM kAlAtikramadAnaM, asmiMzca kriyamANe grAhakA eva na bhavanti, yaduktam - " kAle diNNassa paheNayarasa aggho na tIrae kAuM / tassevAthakkapaNAmiyarasa gevhaMtayA natthi // 1 // " ' athakkatti aprastAvaH, ata evaivamupadezaH - satpAtraM mahatI zraddhA, kAle deyaM yathocitam / dharma| sAdhanasAmagrI, nAlpapuNyairavApyate // 1 // evaM caitAn ' aticArAn ' prastutatratamAlinyarUpAn ' paMce 'ti paJcasaGkhayAn 'varjayet' tyajet aticArabhAvanA tu yadA anAbhogAdinA'tikramAdinA vaitAnAcarati tadA aticArA | amI, anyathA tu bhaGgA eveti gAthArthaH // ito'syaiva bhaGgadvAragAthA - I dANaMtarAya dosA na dei dijjaMtayaM ca vArei | dine vA paritappar3a, kiviNattAo bhave bhaMgo // 127 // dAnasyAntarAyo - vighno dAnAntarAyastasya doSaH taddhetvantarAyakarmodayalakSaNaH, athavA dAnavighnahetuH kammaiva / aticAradvA raM bhaMgadvAraM ca gA. 126-7 // 308 // jainelibrary.org
Page #647
--------------------------------------------------------------------------
________________ dAnAntarAyazabdenocyate, tataH sa eva jIvadAnAdhyavasAyadUSaNAdoSo dAnAntarAyadoSastasmAt ' na dadAti' na ! prayacchati, svIkRte'pyatithisaMvibhAgavata iti gamyate, 'dIyamAnaM ' dAnayogyamannAdi sAdhvAdInAM vitIryamANama, anyena dRSTveti zeSaH, vAzabdo vikalpArthaH, 'vArayati / niSedhayati, 'datte : vitIrNe sati vA pUrvavat 'parita-al pyate / kimetanmayA datta, bahu vA dattamityevaM pazcAyate, kasmAt ?- kRpaNatvAt / kArpaNyAddhetoH, yattadornityasambandhAd ya evaM karoti tasya kimityAha-' bhavet ' jAyeta 'bhagaH / vinAzaH, prakrAntavratasyeti gamyamiti / gaathaarthH|| bhAvanA'dhunocyate dhaNNA ya puNNavaMtA tesiM saphalaM ca jIviyaM loe / sejaso iva dANaM bhattIe deMti pattesu // 128 // dhanaM labdhAro dhanyAH-samRddhimantaH, 'ca' samuccaye, sa cAgre yojyaH, na kevalaM dhanyAH, 'puNyavantazca sukRtinazca te itizeSaH, tathA teSAM prANinAM saphalaM ca' saprayojanaM ca 'jIvitaM asavo 'loke' jagati, ye iti tatsambandhAdeva gamyaM, ye 'zreyAMsa iva' bAhubalipautraka iva dAna 'bhaktyA' bhAvena ' dadati ' dizanti For Private Personel Use Only Jww.jainelibrary.org
Page #648
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrInava0havRtta atithisaMve bhAge // 309 // Jain Education In ' pAtreSu' saMsAragarttAnipatajjantujAtamAtmAnaM ca jinavacanayathAvasthitAnuSThAyitayA pAnti - rakSantIti pAtrANi - sAdhava| steSviti gAthA'kSarArthaH, bhAvArthastu kathAnakAtsamadhigamyaH, taccedam-- bhAratavarSamadhyakhaNDAlaGkArabhUte gajapurAbhidhAnapattane saptamakulakaranAbhimarudevyostanUjasya prathamavarttitasakala| lokanIteH zrImadAditIrthaMkarasya sunandAdevyAzca pautraH svapitRvitIrNatakSazilArAjadhAnInAyakasya bAhubalinaH putraH | somaprabho nAma narapatirAsIt, tasya cAtizAyirUpalAvaNya saubhAgyAdiguNagaNAvAptakIrttivistaro vistaradamandarAjyalakSmIsamucita samastazastalakSaNazreyAMsaH zreyAMsanAmAGgajo yuvarAjo babhUva tena ca kadAcidrajanyAzcaramayAme sukhazayyAprasuptena svapno dRSTo, yathA - mayA surazailaH zyAmAyamAnaH san amRtakalazairabhiSikto'dhikataraM dIpitumArebhe, itaca tasyAmeva velAyAM tatra vAstavyastathaiva subuddhizreSThI somaprabhanRpazca svapnaM dRSTavantau, tatra - zreSThI dinakarabimbaM razmi - sahasrAd viyujyamAnamalam / zreyAMsenAyojitamapazyadadhikaM virAjantam || 1 || rAjA tu divyapuruSaM svapne'drAkSIdAra - | prabalasainyaiH / yuddhe paribhRtamatha zreyAMsavitIrNasAhAyyam || 2 || zatrutatiM jitavantaM prAtaH sarve'pi sadasi saMmilitAH / svapnArthamajAnanto jalpitavanto yathA kimapi // 3 // kalyANamaho ? bhavitA zreyAMsasyAdhikaM tataH sarve / svaM svaM bhAvanAdvAra gA. 198 zreyAMsacaritraM // 309 //
Page #649
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education Inter samAgataH sthAnaM jagmurdhRtimantastena vacanena // 4 // zreyAMsakumAro'pi rAjasabhAtaH samArUDhaH svakIyaM saptabhUmikaM prAsAdaM tatra gavAkSagato yAvadakSipakSui cakSustAvaddadarza bhagavantaM trailokyacUDAmaNi - mikSvAkukulatilakaM bhikSAdAnAnabhijJalokena kanyAdhanAdibhirgRhe gRhe nimantryamANaM gocaracaryayA nagaramadhyamAgacchantaM | nijapitRpitAmahamAditIrthakaraM saMvatsaropavAsazoSitazarIraM vRSabhasvAminam, evaMvidhAkRtiranyatrApi mayA dRSTapUrvA kvacid | evamIhApohamArgaNAparAyaNasyodapAdi jAtismaraNam, ajani ca kSaNamAtraM mUrchA, sakarpUracandanarasAdyabhiSiktasya vyajanAdivAtavIjitasya ca saMpannA cetanA, tataH prAsAdAdavatIrNaH prAGgaNabhuvam atrAntare bhagavAnapi samAgatasta|dIyamandiradvAram itazca samAnItAH kaizcidikSurasasaMpUrNAH kumbhA DhaukanIyakRte, samarpitAH kumArasya, tenApyAdAyaikakalazaM tanmadhyAtsvahasta yugalena dhanyo'haM yasyaitAvatI samagrA'pi sAmagrI saMmilitA, yataH - "kka prAptastIrthanAtho'rthI, satpAtrAdhipatirgRham 9 / kva vA prAbhRtamAyAto, deya ikSuraso'naghaH 1 // 1 // ullAsa kathaM vA me, bhaktiratrAtinirmalA ? / aho ! satpuNyayogena, so'yaM tritayamalikaH // 2 // " ityAdi cintayatA praNamya tIrthakaramavAdi - yathA bhagavan ! upAdIyatAmayaM sarvadoSavizuddho mamAnugrahanimittamikSuraso yadyupakurute, paramezvareNa ca vihitadravyAdyupayogenAnutsuka
Page #650
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrInava0gRha vRttau atithisaMvibhAge. // 310 // mAnasena maunasthitenaiva prasAritaH pANipuTaH, paryastaH zreyAMsena tatrekSurasaH, svAminastvacintyatIrtha karanAmakarmAnubhAvena karapuTakSipyamANekSurasasya zikhaiva vavRdhe, na tvadho bindurapi papAta tadupayogena samAzvastazarIro babhUva saMvatsarAnazaneApataptakAyastIrthakaro, na cAlakSyata kenApyAhArayannasau, yato janmaprabhRtyevaite guNAstarthikRtAM yathAdehaH prasvedAmayavivarjito nIrajA surabhigandhaH / gokSIrasamaM rudhiraM nirvizrasudhAsitaM mAMsam // 1 // AhAro nIhAro lakSyo naca mAMsacakSuSA'muSyaH / niHzvAsaH kulotpalasabhAnagandho'tiramaNIyaH // 2 // asmiMzrAvasare harSabharanirbha|| raigaiganavarttibhistridazAdibhirmumuce samaM gandhodakena paJcavarNo vRntasthAyI kusumavarSaH, samAhatAH sajalajaladharo||dAragarjitAnukArinijadhvAnavadhiritabhuvanavivarA dundubhayaH, kRtaH pavanavilulitadhvajAJcalacaJcalacelotkSepaH, nipAtitA'rddhatrayodaza koTI pramANA svaprabhAjAlaprakAzitadigantarA ratnavRSTiH, udghuSTaM jayajayAravonmizramaho ! sudAnamaho sudAnamitivacanam, avatIrNAH zreyAMsagRhAGgaNameva kecid ghusadaH, saMprApto vismitamanA anyo'pi lokaH, | dRSTavAMzca zreyAMsaM kathaM bhavatA vijJAto'yaM pAramezvaraH- pAraNakavidhiH ?, zreyAMsa uvAca - jAtismaraNena, jano vyAjahArakIdRzamidaM jAtismaraNaM !, kathaM caitena vidito'yaM prakAraH ?, tenoktaM-jAtismaraNaM tAvanmatijJAnavizeSaH, anena ca Jain Education Interle zreyAMsa kumAracaritraM // 310 //
Page #651
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education Int mayA'STau bhavA AtmIyAH smRtAH, yeSu bhagavajjIvena sahAhaM paryaTitaH, tathAhi - ito navamabhave bhagavato mama pitR| pitAmahasya jIva IzAnakalpe lalitAGganAmA deva AsIt, tasya ca svayaMprabhAbhidhAnA devI paramapremapAtraM kalatra mahamabhUvaM, yathA ca devI tasyAhamabhavaM tathA kathayAmi tataH pUrvabhave hyasmin dhAtakIkhaNDadvIpAntarvartti pUrvavidehAlaGkArabhUte / | sakalamaGgalAlaye maGgalAvatIvijaye nandigrAmanAmni grAme vAstavyasyaikasya daridrakuTumbino nAgilAkhyagRhapaternAgazrI - | bhAryAyAH sulakSaNA sumaGgalAdInAM SaNNAM duhitRNAmupari puropArjitorjitadaurbhAgyasaMbhAravazena sakalasyApi svajanaparijanasyAniSTA ata eva svapitravitIrNanAmadhyatayA nirnAmiketi loke prasiddhA putrikA babhUva, tadA ca kadAcitkasmiMvidutsave dhanADhyalokaDimbhakAn nAnAvidhabhakSya hastAnavalokya tayA yayAce nijajananI - yathA mamApi kimapi modakAdi bhakSyaM prayaccha yenAhamapyetairnagarabAlakaiH sahAbhirame, tato mAtrA sakopaM trivalitaraGgittalalATapaTTAM bhISaNabhRkuTIM | viracya hatvA ca kapoladeze pANinA niSkAzitA sA gRhAd, uktA ca - kvAtra tvadyeogyaM nirAze ! bhakSyamasti !, yadyarthinI tvamasya tadA brajAmbaratilakaM parvataM yena manoramAbhidhAne tadudyAne prApnoSi nAnAvidhAni bhakSyaphalAni tAni ca khAditvA ramasva svecchayA, na cAgantavyaM madIyagRhasaMmukhaM, yadyAyAsi tadA tathA kariSyAmi yathA na bhaviSyasi, evaM ca sAkrozamasau (al
Page #652
--------------------------------------------------------------------------
________________ aniva0vRha dUvRttI atithisaM vibhAge // 311 Jain Education Inte nirddhATitA rudantI niHsRtA gehAta, dadarza cAmbaratilakaparvatAbhimukhaM vrajantamanekalokaM, jagAma tenaiva saha sA taM pradezaM, tato'sau vilokayAmAsa tatrAnekavidhaphalabharAvanamrapAdapAkulaM gRhaM zakunisArthAnAmAvAsabhamiM mRgAdInAmatyuccazi| kharairgaganAGgaNamiva mAtumudyatamambaratilakAbhidhAnaM parvataM tasmiMzca dRSTvA manoramodyAnavarttitaruni karaphalAnyAdadAnamane|kalokaM svayaMpAkapatitasvAduphalanikaramAdAya sA'pi bhakSitavatI, ramaNIyatayA ca gireH saMcarantI saha janena tAMstAnuddezAnazrauSIt kasyApi zrutimanoharaM zabdaM, tadanusArapravRttajanena sArddhaM jagAma sA'pi yAvattaM pradezaM tAvaddadarzAparimitAnAM ||devamanuSyAdInAmagre dharmakathAM kurvANaM caturdazapUrvavidaM jJAnacatuSTayavijJAtapratyakSavastuvistaraM cArutarayatiparivAraM yugandha| rAbhidhAnaM sUriM, tataH sA'pi samaM tena lokena praNipatya bhagavantaM niSaNNA tato nAtidUradeze, zrutA jIvAnAM bandhamo| kSAdidezanA, kathAntare ca papraccheSA taM mahAmuniM - kiM matto'pi ke'pi jIvAH santi dukhinaH ?, sUriNA'bhyadhAyi - bhadre ! kIdRzaM te duHkhaM ?, yatastvaM zRNoSi zubhAzubhAn zabdAn pazyasi sundarA sundarANyanekarUpANi jighrasi pradhAnApradhAnAn | anekavidhagandhAn AsvAdayasi manojJAmanojJAn kaTutiktakaSAyamadhurAdirasavizeSAn spRzasISTAniSTAnanekazo | vicitrasparzAn, vidyate ca bhavatyAH zItoSNakSudhAdiduHkhasya ko'pi kiyAnapi pratIkAraH, svapiSi ca tvamAtmIyanidrayA, zreyAMsakumAracaritraM // 311 //
Page #653
--------------------------------------------------------------------------
________________ / kadAcidatyantAndhakAre'pi jyotiHprakAzena karoSi ca svakAryANi, duHkhinastu te'tra saMsAre ye satatameva saMpadyamA-1 nAzubhazabdarUpagandharasasparzA niSpratIkArazItAdivedanA akSinimeSamAtramapi kAlamanavAptanidrAsukhA nityAndhakAreSu / narakeSu narakapAlairanekaprakArakadarthanAbhiH kadarthyamAnA nirupakramAyuSaH prabhUtaM kAlaM gamayanti, kiMca-AsatAM tAvanArakAH, ye'mI tiryaJcaste'pi varAkAH svapakSaparapakSopajAyamAnAbhighAtAH zItoSNakSutpipAsAdivedanA yA anubhavanti tAH prabhUtakAlenApi kaH zakto vyAvarNituM ?, aparaM ca-ye tvatto hInatarA bandhanAdipatitAH paravazAH zArIramAnasAni duHkhazatasahasrANi manuSyA api vedayante tAnapi pazya tAvat tvadepakSayA kiM duHkhamanubhavanti ?, tatastayA praNAmapUrvamabhANi-bhagavan ! avitathamidaM yattvayoktaM, kavalamasya duHkhasya pratIkArabhUtamanurUpaM madyogyatAyA mamApyupadiza kimapi dharmAnuSThAnaM yadAsevyAhaM janmAntare'pi naivaMvidhaduHkhabhAginI bhavAmi, tato niveditAni | sUriNA tasyAH paJcANuvratAni, gRhItAni tayA bhAvasAraM, lokAzca tadIyadezanayA pratibuddhAH kecidaDIcakrire sarvaviratim anye dezaviratimapare samyaktvamAtra, tataH kenApi janena samaM praNamya sUri nirgatikatayA gatA svakIyameva gRhaM; tatrasthA ca pAlayati vratAni, krameNa tAruNyamArUDhA daurbhAgyadoSeNa na kenApi pariNItA, SaSThASTamAditapo Jan Education For Private Personal Use Only Tww.jainelibrary.org
Page #654
--------------------------------------------------------------------------
________________ vizeSazoSitazarIrA, tata eva nirantarasvapitRvitIryamANagrAsAcchAdanamAtreNaiva santuSTA ninAya prabhUtakAlaM, anyadA ca sakalazaktivikalamAlocyAtmazarIraM vidhivihitabhaktaparityAgA pUrvoditalalitAGgakadevena svAyuSkakSayapracyutAyAM svargalokAta svakIyadevyAM svayaMprabhA'bhidhAnAyAM tatsthAne'nyAM cikIrSuNA'vatIrNena martyalokaM rAtrau // 312 // vilokitA sA, tataH pradarzya svakIyarUpaM nirnAmike ! mAmaGgIkRtya kuru nidAnam - ahametasya devI bhaveyaM, evaM zrInava0 bRha vRttau atithisaMvibhAge Jain Education Inter bhaNitvA cAdarzanIbhato'sau sA'pi tadarzanAtpannatadabhilASA samAdhinA kAlagatA tameva dhyAyantI samutpede | tasminnevezAnakalpe zrIprabhe vimAne tasyaiva devasyAgramahiSI svayaMprabhAbhidhAnA devItvena, antarmuhUrttamAtreNaiva sarva| paryAptibhiH paryAptA bhavapratyayAvadhijJAnavidita pUrvabhavavyatikarA samaM lalitAGgakadevenAvatIrya tamevAmbaratilakaparvataM / | manoramodyAnasamavasRtaM samabhivandya yugandharagurumupadarzya tadagrato bhaktibharanirbharaM nATyavidhiM punaH svavimAnaM gatA | divyakAmabhogAn suciramAsiSeve anyadA ca pramlAnamAlyamAlamadhomukhanayanayugalamAlokya kimapi dhyAyantaM lali - tAGgakadevamabhihitamanayA - prANeza ! kimadya vimanaskastvamIkSyase?, tenoditaM - priye ! me stokAvazeSamAyuH, samAsannIbhRtastvayA saha viprayogaH, tatastasyA api taduHkhaduHkhitAyAH kadAcidapi pazyantyA eva nandIzvarayAtrAprasthitaH pradhAna zreyAMsakumAracaritraM / / 312 // 7 ww.jainelibrary.org
Page #655
--------------------------------------------------------------------------
________________ vimAnena brajannaIpatha eva paTupavanavidhyApitaH pradIpa iva pralayamupagato lalitAnadevaH / tatazyuta ihaiva jambUdvIpe pUrvavidehe samudrAsannapuSkalAvatIvijaye lohArgalanagarasvAminaH suvarNajaGghAbhidhAnanarapaterlakSmIvatyA bhAryAyA vajrajaGgho nAma rAjakumAro jAtaH, svayaMprabhA tu tadviyogazokAminA dahyamAnA tasminneva zrIprabhe vimAne ratimaprApnuvatI prAktanayugandharagurUpadezena bhUyo bodhilAbhanimittaM nandIzvaradvIpAdisthAneSu jinAyatanapUjAmAcarantI nirgamya kiyantamapi kAlamAyaHkSayeNa tatazyatvA'sminneva jambahIpavartividehavijaye puNDarIkiNyAM nagaryA vairasenacakravarttino guNavatyA devyAH zrImatI nAmnA sutA jajJe, sA ca pitRbhavane padmasarasi haMsikeva krIDantI dhAtrIjana-4 parigRhItA dehopacayena kalAkalApena ca vRddhimupAgatA, kramazaH samArUDhaprauDhayauvanA ca kadAcitsarvato nadraprAsAdavartinI vilokya nagarabahistAt devasaMpAtamIhApohena sasmAra pUrvabhavaM, mohamupagatA ca kSaNaM parivArikAbhiH siktA candanajalena vIjitA vyajanavAtaileMbhe caitanyaM, cintayAmAsa caivaM-kathaM mayA prApyaH priyo lalitAGgama: ? kiM vA tadvayatirekeNa me jIvitena ?, tato'GgIcakAra maunaM, svajanaparijanA apyavacanAmavalokya jRmbhakasurairAkSiptA'syA vAgityAdi pralapantaH kArayAmAsumantrayantrAdIn, na ca mumoca mUkatAmasau, anyadA ca maNDayitrI JainEducation al For Private & Personel Use Only
Page #656
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrInavAha ||dhAtrI rahasye tAmavocada-vatse ! yadi kAraNena kenApi mUkatvamavalambya vyavasthitA tadA nivedaya mamAne, mA zreyAMsakumAvRttI racaritraM atithisa- kadAcinmamApi zaktirbhavati tatsiddhau, ajJAte vastuni kIdRzamupacAraM cintayAmi ?, tayA'vAci-mAtaH ! asti / vibhAge. kAraNaM, tathAhi-mama jAtismaraNamudapAdi, tena pUrvabhavakAnto lalitAGkakadevo mayA smRtaH, taM ca smRtvA tadviyoga. 313 dahanadaMdahyamAnamAtmAnaM nirjIvamiva kalayAmi. tena maunamAlambya sthitA'smi, tayA'bhANi-putri ! na maunAvasthAnena kAryasiddhiH, kintUpAyena, tatsAdhu kRtaM bhavatyA yadidaM mama niveditaM, tathA karomi saMprati yathAscireNaiva tava priyayogo bhavati, tato'nayA kArito mahAMzcitrapaTo, lekhitaM tatra yathA kathitaM dhAtakIkhaNDaprabhati devalokacyavanAvasAnaM savistaraM taccaritaM, tadanantaraM yaH ko'pi rAjaputrAdistatrAyAti sma tasya darzayAmAsAsau taM padaM, anyadA ca lohArgalapurAta samAjagAma kenApi prayojanena tatra vajrajaGgakumAraH sa cAlokya tayA zrImatyambadhAcyA pradaryamAnaM taM citrapaTa jhagiti jAtajAtismaraNo vyAjahAra-nanvahaM sa lalitAGgako yasyaitaccaritamAlikhitaM vidyate, tatkathaya kenedaM likhitaM ?, na khalu svayaMprabhAM devIM vimucyAnyo'syArthasyAbhijJaH, tadarzayata mamedAnIM tAM // 313 tatastuSTayA'mbadhAbyoktaM-kumAra ! yaiSA tava pitRSvasurduhitA zrImatI sA svayaMprabhA tayedamAlekhitaM, tadyAvadahaM rAjJaH For Private Personal Use Only
Page #657
--------------------------------------------------------------------------
________________ kathayAmi tAvatpratIkSasva, mA dUramunmanIbhaH, etaduktvA gatA'sau zrImatIsamIpam, acakathadamuSyAstadvRttAntaM, pazcAdrAjJo / nivedyobhayavyatikaraM mahAvibhUtyA pANigrAhaNapUrva saMghaTayAmAsa kumAreNa samametAM, visRSTA cotkRSTasanmAnena pitRbhyAM, anyadA sAI nijabhA yayau lohArgalanagaraM, tatra sukRtAnubhAvasaMpadyamAnasamIhitArthasArthayostrivargasAraM viSayasukhasaMbhAramanubhavatostayoratijagmuH kiyanto'pi vAsarAH, vairasenacakrI ca lokAntikadevapratibodhitaH sAMvatsarikamahAdAnapUrva jyeSThaputraM puSkalapAlaM rAjye nivezyAGgIkRtasarvasaGgaviratiH samutpannakevalajJAno dharmatIrthaM pravarttayAmAsa, vajrajaGghasya / tu janitanijaguNajanamanovismayaH samajani tanayaH, itazca--kadAcitpuSkalapAlasya visaMvaditAH kecitsAmantAH, KlatataH puSkalapAlena vajrajaGghasya dUtaH prahito yathA bhavatA zrImatIsametena zIghramAgantavyaM tadanantaraM so'pi thai dUtAdavagamya pracurataraskandhAvArasahitaH svaputraM nagare saMsthApya pratasthau samaM zrImatyA tadabhimukhaM, tadantarAle ca zaravaNamArgeNa gantavyaM, tasmiMzca guNadoSavijJAyakalokena niSiddho vajrajaGgho, yathA'tra dRSTiviSAH sarpAH / santi, tasmAdanena pathA na gantavyaM, pazcAdasau parirayeNa tAn pariharan krameNa prApa puNDarIkiNI, vijJAtatadAgamanAzca tatsAmantAH praNatA bhayena puSkalapAlasya, so'pi gRhAgatayostayorvidhAyocitapratipattiM prItyA dhRtvA ca katicidinAni Jain Education img For Private Personel Use Only alww.jainelibrary.org
Page #658
--------------------------------------------------------------------------
________________ racaritraM // 314 // zrInava0bRhaH / tau visasarja, svapurAbhimukhaM vrajantau ca krameNa prAptau zaravaNAsannadeza, loko babhANa-samprati zaravaNamadhyenApi zreyAMsakumA vRttI / gacchatAM na kazcidapAyo, yatastatra kasyacinmahAmuneH kevalajJAnamutpannaM, tasmiMzca devasannipAte tadudyotena pratihataM / atithisaMvibhAge. pannagAnAM dRSTiviSaM, tacca zrutvA vajrajaGghazcalitastenaiva pathA, dadarza tatrAvAsitau sAgarasenamunisenAnagArI nijabhrAtarau / pravarasAdhuparivArau, yau ca vAsabhavanamavikalatapolakSmyAH AzrayaH prasannatAyAH sthAnaM saumyatAguNasya, vavande ca / saparivAro bhAvasAra, bhikSAvelAyAM ca vizuddhAnnapAnAdibhiH pratilAbhayAmAsa svAvAsamAyAtau, madhyandinAvasAne ca / tayoreva mahAtapasvinorguNAnanucintayan aho mahAnubhAvAvetau madbhAtarI vayamapi kadA vimucya rAjyavistaramenAM manivRttimaGgIkRtya niHspRhamAnasA itthaM vihariSyAma iti paryAlocayanmuhurmuhurdattaprayANakaH krameNa prAptaH svanagara, itazca / tattanUjena nijanagarAnnirgatayoH pitrordAnasanmAnAdinA vazIkRtya bhRtyavarga prayuktastadAgamanakAle tadvAsagRhe viSadhRpaH, enaM ca vyatikaramajAnAno vajajaGghaH samaM zrImatyA'tikrAnte pradoSe visRSTaparijano'nusmaran sAdhuguNAn / vizrAntaH tatra, viSadhUpavihvalitacetanazca tatsahita eva prAptaH paJcatvaM, samutpannastripalyopamAyuSka uttarakuruSu sahaiva tayA // 314 // mithunatvena, tadavasAne ca mRtvA saudharmadevaloke devabhAvena dvAvapi jAtau pUrvAnuvedhena, tatrApi mahatI prItirAsIt mAmAna Jain Education Intello For Private Personal Use Only w.jainelibrary.org
Page #659
--------------------------------------------------------------------------
________________ |palyopamamAtraM cAyaH, tatkSaye ca vaprAvatIvijayavarttinyAM prabhArAbhidhAnapuryA vajrajaGghajIvaH suvidhinAmno vaidyasyAGgajo'bhayaghoSAbhidhAno'jani, zrImatIjIvastuM zreSThitanayaH kezavanAmA saMjAtaH, tatrApi|| tathaivAtyantikI snehavRddhirbabhUva, tayozcAnye'pi tasmin bhave catvAro vayasyA rAjA'mAtyazreSThisArthavAhaputrAlA babhUvuH, te ca kadAcidekasya kRmikuSThadoSopadrutasya mahAmuneH kriyAM kRtvA tanmUlapuNyopArjanena pazcimavayoviracita zrAmaNyAnubhAvena ca bahadevAyuSo mRtvA'cyutakalpa indrasAmAnikAH surA utpannAH, tatazcyuto'bhayaghoSajIva / va ihaiva jambUdvIpe puSkalAvatIvijaye puNDarIkiNyAM nagaryA vairasenarAjasya dhAriNIdevyA vajanAbhanAmA sUnuH saMjAtaH, saca kAlakrameNa cakrI saMpannaH, itare'pi vairasenasya sanavaH kezavavarjAH krameNa bAhasubAhapIThamahApIThanAmAno mANDalikA rAjAno jajJire, vairaseno'pi pratipannadIkSo vajranAbhasya cakrotpattikAle kevalajJAnamavApya dharmatIrtha / pravartitavAn , kezavajIvastu vajranAbhacakriNaH sArathirbabhUva, kenApi kAlena so'pi samaM taizcaturbhirbhrAtRbhiH sArathinA|| ca bhagavato vairasenatIrthakarasya svapiturantike dIkSA prapede, teSAM ca madhye vajranAbhazcaturdazapUrvadhara itare caikAdazAGgavida Asan, prabhUtakAlaM ca zrAmaNyaM paripAlyArAdhitasamAdhimaraNA utpedire ca sarve'pi sarvArthasiddhe mahAvimAne Jain Education in For Private Personal Use Only
Page #660
--------------------------------------------------------------------------
________________ racaritra zrInavabRhaH / devatvena, sthitistatra trayastriMzatsAgaropamANi, tatkSaye ca prathamaM vajanAbhajIvo'jani nAbhikulakarasutatvena, bAhu- zreyAMsakumA vRttau / ati prabhRtijIvAstu krameNa tasyaiva bharate bAhubalibrAhmIsundarIbhAvena jAtAH, sArathijIvastvahaM zreyAMsaH samajani, tadevamaho| vibhAge lokAH ! mayA pUrvameva puNDarIkiNyAM vairasenastIrthakaro dRSTaH, zrutaM ca tatsamIpe yathaiSa vajranAbho bhAratakSetre tIrthakaro // 315 // bhaviSyati, jJAtazca tadA tadantikaprabajitenaiSa dAnAdividhiH, kevalametAvanti dinAni bhavAntarasmaraNaM nAsIt , adya tu paramezvarAvalokanopajAtajAtismaraNasya sarvamidaM me prakaTamabhUt , tataH kArito mayA bhagavAnavaM pAraNakaM, ye'pi surazailAdisvapnA asmadAdidRSTAH samAgatena matpitrA vicArayitumupakrAntAsteSAM madhye tadeva pAramArthikaM phalaM yatsavaMtsarAnazana SyamANamaHtAtasya pAraNakavidhApanena karmazatruvijaye sAhAyyakaraNakamiti, etaccAkarNya jano'bhivandya taM sthAnamupagataH khaM khaM, zreyAMso'pi ca bhaktyA yatra pratilAbhito bhagavAn mA RmiSIdA janaH padAni tAtasya nijakapAdAbhyAmiti tatra divyaratnaiH satpIThaM kArayAmAsa, pRSTazca janenoce-nanvidamAdikaramaNDalaM, tadanu svasvagRheSu / jano'pi ca yatra jinaH pAraNaM cake tatra tathAvidhapIThaM vidhApya sandhyAtraye'pi pUjayati, kAlena khyAtimagAt tacce. hAdityamaNDalakaM, zreyAMsaH pAtradAnAnubhAvasaMpadyamAnottarottarakalyANakalApaH suciramanubhUyasAMsArikasukhaM bhagavata Jan Education ! For Private Personel Use Only STww.jainelibrary.org
Page #661
--------------------------------------------------------------------------
________________ AditIrthakarasya jAtAyAM kevalajJAnotpattau bhagavatsamIpa evaM gRhItavrataH paripAlayanniraticAraM zrAmaNyaM kSapakazreNikrameNa vidhAya ghanaghAtikarmakSayamutpATitavimalakevalajJAnaH kAlakrameNa kSapitabhavopagrAhikarmacatuSko vihAya zarIraM gato mokSam // iti zreyAMsakathAnakaM samAptam // prakRtahAragAthAbhAvArtharatvayaM-yathA zreyAMsena bhAvanAsAraM pAtradAnamanuSThitaM tathA'nyenApyanaSTheyamiti // vyAkhyAtaM navabhirapi dvArairatithisaMvibhAgavataM, tadvyAkhyAnAcca samAptAni catvAri zikSApadAni, tatsamAptau dvAdazApi vratAni bhaNitAni, samprati saMlekhanA navabhihArAcyeti prathamahAreNa tAvadabhidhIyate jiNabhavaNAisu saMthAra dikkha nijjAvayAo aDayAlA / piyadhammAisameyA, cauraMgArAhao maraNe // 129 // 'jiNabhavaNAisu saMthAra dikkha : tti jinabhavanam-arhadAzrayaH AdizabdAjjinajanmabhUmyAdigrahasteSu jinabhavanAdiSu saMstIryate-svApArtha vitanyate iti saMstAra:-kuzakambalyAdirUpastatpradhAnA dIkSA-sarvasaMyamopAdAnena cittazirastuNDamuNDanaM saMstAradIkSA, pratyupekSaNAdikriyAkalApAsamarthasya antaH sarvasAvadyanivRttipratijJA'dhyavasAyena , Jain Education Intellell For Private & Personel Use Only Allww.jainelibrary.org
Page #662
--------------------------------------------------------------------------
________________ svarUpaM gA. 129 zrInava bRhaH / bahistu rajoharaNamukhAnantakAdisAdhuveSadhAraNena saMstArake'vasthAnamityarthaH, sA grAhyeti zeSaH,tathA coktam-"dharmAvazyaka-al vRttau | saMlekhanAyAM lAhAnau vA, maraNe vA'pyupasthite / saMlikhyatapasA''tmAnaM, saMyamaM prtipdyte||1|| arhatAM janmanirvANacaityasthAne pratizraye / niyAmakAH // 36 // tadalAbhe gRheSvevAraNye jantuvivarjite // 2 // " iti upalakSaNaM ceyamanazanAdeH, tato jinabhavanAdau saMstAradIkSAna ho'nazanAdi vA'DDIkArya, iha cAnazanasya niyamAtsapratikarmatvAdetadaGgIkaraNa eva vizeSavidhimAha-nijjAvayA / aDayAla 'tti niryApayanti-anazaninaM sukhe sthApayantIti niryApakA:-praticArakAH 'tu' punararthe, kiyantaH ? aSTabhiradhikAH catvAriMzadaSTacatvAriMzat , kAryA iti zeSaH, kiMrUpA ete kAryAH 1 ityAha-'priyadharmAdisametAH / / bhAvapradhAnatvAnnirdezasya priyadharmatvAdibhirguNaiH sametA-yuktAH, AdizabdAd dRDhadharmatvAdayo gRhyante, tathA coktaM" pAsatthosannakusIlaThANaparivajjiyA u guNajuttA / piyadhammavajjabhIrU aDayAlIsaM tu nijjavagA // 1 // uvvatta 1 dAra 2 saMthAra 3 kahaga 4 vAI 5 ya aggadAraMmi / 6 bhatte 7 pANa 8 viyAre 9-10 kahaga 11 disA je samatthA 12 y||2|| eesiM tu payANaM caukkageNaM guNijjamANANaM / nijjAvagANa saMkhA hoi jahAsamayANavidvA // 3 // " tatra ye'nazaninamahatayanti parAvarttayanti ca te catvAraH uvvatta : tti prathamapadena nirdiSTAH Jain Education in For Private & Personel Use Only
Page #663
--------------------------------------------------------------------------
________________ cAbhyantaradvAramUle tiSThanti te'pi catuHsaGkhyAH 'dAra 'tti dvitIyapadena sUcitAH 2, evaM 'saMthAra ' tti saMstArakariH / 3. ' kahaga ' tti tasyaiva viditavastutattvasyApi dharmakathakAH 4, 'vAiya 'tti vAdinaH 5 'aggadAraMmi' ti| agrahAramUle ye tiSThanti 6, ' bhatte ti taducitabhaktAnayanayogyAH 7, 'pANa' ti pAnAnayanayogyAH 8, 'viyAra'ti / uccArapariSThApakAH 9, prazravaNapariSThApakAzca 10, 'kahaga tti bahidharmakathakAH 11, 'disA je samatthA ya' ti dizAsu pUrvAdyAsu catasRSvapi ye samarthAH sahasrayodhiprabhRtayaH, ekaikasaGkhyayA kSudropadravanivAraNAya dhriyante te'nenaiva sUcitAH 12, atra caika sUraya evamAcakSate-uccAraprazravaNayoIyorapyeke pariSThApakA iti catvAra evAmI, tanmatena dizAsu kaM ho hau draSTavyAvitina yathoktasaGakhyAbAdheti athaitAvanta ete kasyacinna bhaviSyanti tokaikahAnyA'pite kartavyA 5 yAvajjaghanyapadenaiko'nazaninaH samIpamazunyaM karoti, anyasta bhaktapAnAdyartha paryaTatIti hau, ekena tu niryApakena na kartavyaivAnazanapratipattiH, yaduktam-" ego jai nijjavao, appA catto paropavayaNaM c| sesANamabhAve'vihu tA bIo'vassa kAyavvo // 1 // " tti, ya evaMvidhasAmagryA mriyate tasya kiM syAt ? ityAha-'caturaGgArAdhako maraNa' iti mAnuSatvazrutizraddhAsaMyamavIryAkhyAni catvAri dharmapratipatteraGgAni-kAraNAni teSAmArAdhako maraNakAle bhavediti zeSa iti gAthArthaH // bhedadvAramadhunA in Education International ANT
Page #664
--------------------------------------------------------------------------
________________ zranivavRha vRttau saMlekhanAyAM // 317 // Jain Education maraNaM sattarasavihaM, nAuM tatthaMtimAi maraNAI | pAyavaiMgiNimaraNaM, bhattapariNNaM ca kAyavvaM // 130 // " mRtiH bharaNaM dazavidhaprANaprahANalakSaNaM 'saptadazavidhaM saptadazasaGkhyaprakAra mAvIcyAdi, taduktam" AvIi 1 ohi 2 aMtiya 3 valAyamaraNaM 4 vasaTTamaraNaM 5 ca / aMtosa 6 tabbhava 7 bAlaM 8 taha paMDiyaM 9 mIsaM 10 // 1 // chaumatthamaraNa 11 kevali 12 vehANasa 13 gaDapaTTamaraNaM 14 ca / maraNaM bhattapariNNA 15 iMgiNI 16 pAovagamaNaM 17 ca // 2 // ' AvIi ' tti vIciH -vicchedo na vidyate vIciH yatra tadavIci tacca tanmaraNaM ca maraNazabdasya pratyekaM sambandhAdavIcimaraNaM tacca nArakAdicaturgativarttinAM jIvAnAmutpattisamayAdArabhyAnukSaNAnubhavanena nijanijAyuH karmadalikaparizaTanarUpaM, 'ohi tti avadhiH - maryAdA dravyAdirUpA tena maraNamavadhimaraNaM, yannArakAdibhavanibandhanAyuH karmadalikAdyanubhavanapUrvakaM mRtasya bhUyo'pi bhavAntaravarttinastadanubhavapurassaraM maraNaM taddravyAvadhimaraNaM, na cAsaMbhavi gRhItojjhitAnAM karma dalikAdInAM punargrahaNaM, pariNAmavaicitryAta, 'aMtiyaM'ti ante bhavamantyaM tacca tanmaraNaM cAntyamaraNaM, yadupAttanArakAdyAyuSkarma dalikAdyanubhavanena vivakSitabhave maraNe sati punastAnyevAyurda maraNabhedAH gA. 130 // 317 //
Page #665
--------------------------------------------------------------------------
________________ likadravyAdInyanubhUya bhavAntare maraNaM na bhavati tadantyamaraNaM, 'valAyamaraNaM' ti bhannavratapariNatInAM vratinAM zubhAdhya. vasAyato valayatA vyAghuTyamAnAnAM maraNaM valanmaraNaM, 'vasaTTamaraNaM ca' tti dIpazikhAvalokanAkulitapataGgasyevendriya. viSayavazAtasya maraNaM vazArttamaraNaM, aMtosallaM / ti mAyAnidAnamithyAdarzanAni jIvasya duHkhahetutvAcchalyAnIva zalyAni tadyuktasyAnAlocitApratikrAntasya maraNamantaHzalyamaraNaM, taduktam-" gAravapaMkanibuDDA aiyAraM je parassa na kahati / dasaNanANacaritte sasallamaraNaM bhave tesiM // 1 // " prsyetyaacaaryaadeH| " eyaM sasallamaraNaM mariUNa mahabbhae taha duraMte / suiraM bhamaMti jIvA dIhaM saMsArakaMtAraM // 1 // " 'tabbhavaMti tadbhava eva maraNaM tadbhavamaraNaM, vivakSitabhava eva muktigAminAM jIvAnAM yattadityarthaH, te ca garbhajamanuSyAH saGkhyAtavarSAyuSaH karmabhUmijA eva | keciditi, 'bAlaM' ti bAlamaraNamaviratasambandhi, 'taha paMDiyaM / ti tathA paNDitamaraNaM yatsarvaviratAnAM, 'mIsaM ' ti| mizramaraNaM dezaviratAnAM 'chaumatthamaraNaM, ti chAdayati-AvRNoti jIvasya jJAnAdipariNAmamiti chadma-ghAtikarma| tatra tiSThanti ye te chadmasthAsteSAM maraNaM chadmasthamaraNaM, matyAdijJAnimaraNamityarthaH, 'kevali tti kevalaM-saMpUrNa jJAnaM kSAyikaM tadvidyate yeSAM te kevalinasteSAM maraNaM kevalimaraNaM, 'vehANasaM ' ti vihAyo-nabhastatra bhavaM vaihAyasaM, yadudda Jain Education Intel For Private & Personel Use Only IPMw.jainelibrary.org
Page #666
--------------------------------------------------------------------------
________________ maraNabhedAH zrInava0bRha- ndhanena nabhasi lambamAnasya maraNaM tadbahAyasamaraNaM, 'gaDapaTThamaraNaM ca ' ti yadutpatannipatadgRdhrAdipatatrisaMkulAyAM vRttau saMlakhanAyAM pracuratarakaraMkasaMkIrNazmazAnabhUmau nipatya gRdhrAdituNDakhaNDyamAnasya kasyacinmaraNaM tagRdhrapRSThamaraNaM, ' maraNaM / // 318 // bhattapariNatti bhaktaparijJA-tricaturvidhAhAratyAgo, maraNazabdasyAgre pAThAt tayA maraNaM bhaktaparijJAmaraNaM, |etacca niyamAtsvataH paratazva pratikarmasamanvitamAryikAdInAmapi sAdhAraNaM-"savvAviya ajjAo samve'vi ya paDhamasaMghayaNavajjA / savve'vi desavirayA paccakkhANeNa u maraMti // 1 // " ityatra pratyAkhyAnazabdena bhaktaparijJAyA evoktatvAt , 'iGgiNi' ti iGginImaraNaM yadiGgitapradeze caturvidhAhAravarjanenAnyanirapekSamAtmanaivoharcanAdi kurvato viziSTataradhRtisaMpannasya maraNaM, 'pAogamaNaM vatti pAogati padaika deze padasamudAyopacArAt pAdapasya-taroH upagamanaM-samIpagamanaM nizceSTatAdharmeNa yatra tatpAdapopagamanaM tacca tanmaHraNaM ca pAdapopagamanamaraNaM, prathamasaMhananavarttino niSpratikarmaNo viziSTatamadhRtyadhyAsitasya nimeSAdiceSTAvikala tayA svayaM taroriva patitasya yanmaraNaM tatpAdapopagamanamaraNaM, idaM ca dvedhA-nissAryanissAribhedAta, 'jJAtvA / ababadhya 'tatra' teSu madhye ' antimAti / antyAni maraNAni 'karttavyAni ' vidheyAni, karttavyazabdo gAthAparyanta | // 310 Jain Educaton Inter For Private & Personel Use Only W w.jainelibrary.org
Page #667
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education Internati vartyapyatra yojyate, nanu karttavyamityekavacanAntaM tatkathaM maraNAnIti bahuvacanAntena yojyate ?, satyaM, prAkRte | liGgavibhaktivacanavyatyayasyeSTatvAnna doSaH, tAnyeva nAmata Aha- ' pAyavaiMgiNimaraNaM bhattapariNNaM ca ' ti tatra 'pAyavati pAdapopagamanamiGginImaraNaM bhaktaparijJA ceti, etAni ca prAgvyAkhyAtAnyeveti gAthArthaH // | tRtIyadvAramadhunA - saMlehaNAi puvvaM, viyaDaNamuccAraNaM taha vayANaM / tivihaM cavvihaM vA, AhAraM vosire savvaM // 131 // saMlikhyate - tanUkriyate zarIrakaSAyAdi yayA sA saMlekhanA sA cotkarSato dvAdazasaMvatsarA vijJAtamaraNasya | bhaNitA, yaduktam - " cattAri vicittAI vigaInijjahiyAI cattAri / saMvacchare ya dunni ya egaMtariyaM ca AyAma // 1 // " catvAri varSANi yAvadvicitrANi tapAMsi - upavAsaSaSThASTamAdIni prathamaM karoti, atra ca pAraNake sarvakalpaM pArayatIti sampradAyaH, tadagre catvAri varSANi vikRtirahitAni vicitratapAMsi vidhatte, pAraNake vikRtiM na gRhNAtItyarthaH, tadupari saMvatsaraiyamekAntaritAcAmlaistiSThati, Jainelibrary.org
Page #668
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrInava0 bRha dUdvRttA saMlekhanAyAM 319 // caturtha kRtvA kAJjikAcAmAmlaM karotItyarthaH ' nAivigiDDo ya tavo chammAse parimiyaM ca AyAmaM / aNNe'vi ya chammAsA hoi vigiTThe tavokammaM // 2 // " ekAdazasaMvatsarasyAdyAn SaNmAsAn yAvanna ativikRSTamaaSTamAdi tapazcarati, caturthe SaSThaM vA vidhAya parimitenAcAmAmlena pAraNakaM vidhatte, nyUnodaratAM karotItyarthaH, anyAnapi cAtretanAn SaNmAsAn saMlekhanAkarturbhavati vikRSTam - aSTamAditapazcarati, pAraNa ke tvAcAmAmlameva " vAsaM koDIsahiyaM AyAmaM kaTTu ANuputrIe / girikaMdaraM ca gaMtuM pAuvagamaNaM aha karei // 3 // " dvAdazavarSe tu koTIsahitaM nirantaramekAntaritaM vA''cAmlaM kRtvA krameNa yadyaniHsArapAdapopagamanaM cikIrSati tadA girikandaraM gatvA pAdapopagamanaM karoti, niHsAriNastasya cikIrSayA tu vAzabdAisatAvapi tatkarotIti, pAdapopa| gamanaM copalakSaNaM bhaktaparijJAderiti, AdizabdAt -" pacchilahAyaNamI cauro dhAretu telagaMDUse / nisirei khellamalle, kiM kAraNa galadharaNaM tu ? // 4 // " pAzcAtyahAyane dvAdazavarSe caturo mAsAn pAraNakeSu tailagaNDUSAn dhArayitvA parityajati khellamallake, atra prerakaH prAha- kiM nimittaM tailagaNDUSadharaNaM ?, AcArya Aha - " lukkhattA muhajaMtaM mA hu khuhejjatti teNa dhArei / mA hu namokkArassA apacalo so havejjAhi // 5 // " pAzcAtya saMvatsare nirantarAcAmAmlaka saMlekhanA svarUpaM gA. 131 // 369 //
Page #669
--------------------------------------------------------------------------
________________ raNena rUkSatvAnmukhayantraM vAtAdinA mA kSobhIditi hetorgaNDUSadhAraNaM, nanu maraNasyAGgIkRtatvAnmukhakSobhe'pi ko doSaH?, ucyate, mukhayantrakSobhe namaskArocAraNAsamartho'sau bhavedityAdividhiya'hyate, tatpUrva-saMlekhanAdipUrva 'viyaDaNa : tti vikaTanAm--AlocanAM, dadyAditi zeSaH, ' uccAraNaM taha vayANaM ' ti tathoccAraNa-saMzabdanaM vratAnAM-prANAtipAtaviramaNAdInAM, kuryAdityadhyAhAraH, tatastrividhaM caturvidhaM vA''hAraM vyutsRjet sarvamiti, tatrAzanakhAdyasvAdyabhedena / trividhaM pAnakasamanvitAzanAdibhedAttu caturvidhaM vA ' vyutsRjet / parityajet 'sarva' niravazeSa, atra cAyaM vidhiHaparAhnasamaye tAvadanazanapratipattiH kAryA, yadi ca kAlasahatA na bhavati tadA pUrvAhlAdikAle'pi, tacca jinAyatane || sAdhusamIpe svIkarttavyaM zrAvakeNa, saMhananasahAyAdyabhAve ca svagRhe'pi, tammizca kRte bhAvanArAdhanApAThanAdinamaskA-1 rAdipareNa niryApakAdisAmagrIsamanvitena stheyamiti gAthArthaH // doSadvAraM tvevam bAlamaraNehi jIvo saniyANo dukkhasAgaramapAraM / pAvai jaha saMbhUI, paMDaraajA va diTuMto // 132 // bAlamaraNaiH / jalajvalanapravezAdibhiH 'jIvaH / prANI 'sanidAnaH' nidAnasambandhasahitaH duHkham Jan Education Inter For Private Personal use only
Page #670
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrInava0 bRha. dravRttau saMlekhanAyAM // 320 // Jain Education Inte asAtodayarUpaM tadevAtidurlaGghatvAtsAgara iva-samudra iva duHkhasAgarastaM ' apAraM ' aparyavasAnaM 'prApnoti ' labhate ka ivetyAha- ' yathA saMbhUtiH saMbhUtirnAmA sAdhurbrahmadattacakravartti pUrvabhavajIvaH paNDurAryA vA 'dRSTAntaH' nidarzanamatrArthe | | iti gamyate, gAthAsa ikSepArthaH, vyAsArthastu kathAnakagamyaH, taccedama sAketanagarasvAminazcandrAvataMsakasya mahAnarapatermunicandranAmA putraH kadAcitsAgarAcAryasamIpe samAkarNitAnavidyAnagAradharmadezanAsamutpannasarvaviratipariNAmaH prabrajyAmaGgIcakAra, tIvra saMvegabhAvanAbhAvitAntaHkaraNazcopAttadvividha| zikSaH samaM sUriNA viharannapratibaddhavihAreNAnyadA kathaJcidekasyAmaTavya sArthabhraSTo bubhukSApipAsApIDita itastataH saMcarannavalokitazcaturbhirgopAladArakaiH samutpannazubhabhAvaiH pratilAbhito yatijanopayogyaistaddezakAlocitadravyairdugdhAdibhiH, | kiyatyA'pi velayA prApito'bhISTapurasya panthAnaM, tadbhadbhakabhAvAvarjitamAnasena muninA tu kRtA teSAmucitadezanA, pariNatA bhAvasAraM, saMjAtastathA bhavyatvavazena teSAM samyaktvalAbhaH kevalaM tanmadhye dvayormuniM prati kiJcijjugupsApari - NAmo babhUva aparityaktasamyagdarzanAnAM ca kAlAntare samajani paralokagamanaM, tataH samutpedire te vaimAnikasuratvena, tadAyuSkAvasAne ca yau jugupsAparau babhUvatustau devalokAccyutvA dazArNadezavarttini zrIhadAbhidhAnagramo doSe bAlamaraNe saMbhUtipaNDarArthA iSTAntau 320 // ww.jainelibrary.org
Page #671
--------------------------------------------------------------------------
________________ zANDilyanAmno brAhmaNasya yazomatyabhidhAnAyA dAsyA vinayAdiguNAvarjitena tenaiva brAhmaNena bhAryAtve-|| | nAGgIkRtAyA garbhe putrayugalatvenAjaniSAtAM, ucitasamaye'tikrAntabAlabhAvau ca kadAcita kSetrarakSAnimittaM gatAvaTavI, I||| tatra nyagrodhapAdapAdhovarttinostayorestaM gataH sahasrakiraNaH, sthitau tau tatraiva, kSaNamAtreNa ca samAgatanidrayostata eva vaTakoTarAnnirgatya dandazakena daSTa ekastayoH, daSTo daSTa iti vadannutthito vegena, dvitIyo'pi taddhvanipratibodhitaH kAkodaranirIkSaNArthamitastato hastakSepaM kurvANo daSTastenaivAhinA, viSavegAkulitacetanau ca | patitau dvAvapi mahIpRSThe, vinissarabahalalAlA''vilavadanabIbhatsau ca kenacidaviracitapratIkArau kSaNamAtreNa prAptau | parAsutAM, samutpannau ca svakarmapariNatirajjusaMyutau hAvapi kAliJjarAbhidhAnanagavare kasyAzcidvanamRgyA mRgazAvayugalatayA, samupArUDhaprauDhavayasozca krameNa pUrvabhavasahavAsasamupajAtaprItiprakarSayoH samaM caratoH samaM niSIdatoH samaM || zayAnayoH samAjagAma kadAciduSNakAlaH, tIvratRSNopatAtApapyamAnau ca jalapipAsayA samAgatau vetravatIsarita, sarvatastaralatArakamavalokayantau tasyAH salilamApIya samuttarantau niviDavanagahanAntaritatanunA lubdhakenaikena / purAtanavairiNeva karNAntAkRSTacaNDakodaNDadaNDonmuktaikabANena viddhau marmapradeze, prahAravedanAvidhurazarIrau ca parityaktau / JainEducation inta For Private Personal use only
Page #672
--------------------------------------------------------------------------
________________ vRttI | zrInavabRhaH saMlekhanAyAM // 321 // dRSTAntaH prANaiH, Arttavazena bhayo'pi saMjAtau mRtagaGgAnhadopakaNThabAsinyAM ekasyAM haMsikAyAM haMsayugmabhAvena, tathaiva yauvana- bAlamaraNa doSe saMbhUti manuprAptau tasminneva mahAnhade krIDantau vicitrakrIDAbhiH aparasminnahani tathAvidhabhavitavyatApreritena kenacitpApakarma-/ kAriNA zAkunikena samAgatya jhagityevaikapAzAvapAzitau gRhItvA karAbhyAM calitakandharaM vyApAditau santau kAzIviSaye | bANArasInagaryA mahAdhanasamRddhasya bhUtadattAbhidhAnamAtaGganAyakasyANahikAbhidhAnabhAryAyAM babhUvaturyamalaputratvena, racita citrasaMbhUtinAmako cakrameNa pravarddhamAnazarIrau tathaivAtiprItisamanvitau saMpannAvaSTavArSikau,tasyAM ca nagaryAM tdaa'mitvaahno| rAjA, tena kasmiMzcinmahatyaparAdhe saMbhAvito namucinAmA mantrI, tIvraroSatastasyaiva bhUtadattacANDAlasya pracchannaM vadhAya samarpitaH, tataH saMjAte sakalalokalocanabalApahAriNi bahalAndhakAre nItvA pracchannapudeze enaM babhANa bhUtadattastanayasnehena, yathA-bhoH ! bhoH ! tvadvadhAyAdiSTo'haM rAjJA, kevalaM yadi madIyaputrako guptabhUmIgRhapraviSTo gItAdikalA avikalA grAhayasi tadA karomi bhavato'haM prANarakSAm, anyathA na te jIvitamasti, tato jIvitArthinA pratipannamanena tadvacaH, samarpitau tanUjau, pravRttau grAhayituM kalAH, aNahikA ca madaGgajopAdhyAyo'yamiti bahumAnena snAnabhojanAdizarIrasthitiM nityameva nivartayitumArebhe'sya, gacchatsu keSucidivaseSu durdamatayA hRSIkaturaGagamAnAM durlaGgha // 321 // Jain Education Intel For Private & Personel Use Only "
Page #673
--------------------------------------------------------------------------
________________ tayA makaraketurAjAjJAyAH caTulatayA ramaNIsvabhAvAnAM samajanyanurAgaparavazA sA tasminneva, samaM tena pravRttA viSayasukhamupabhoktuM, vijJAtazcaiSa vyatikaro bhUtadattena, kevalaM jAyetAM sakalakalAkalApapAragau matputrau tAvatpazcAd jJAsyAmyahametaducitamiti buddhayA sthitamajJavRttyA, kAlAntare ca kRte svaputrAbhyAM sakalakalAsaGgrahe vyavasthito bhUtadattastaM hantuM, viditapitrAzayAbhyAM ca citrasaMbhUtibhyAmasmadupAdhyAyo'yamiti kRtajJatayA vidhAya raha syabhedaM trAsito gato hastinAgapure sanatkumAracakravartisamIpaM, bhavitavyatAniyogena prAptastatrAmAtyatvam / itazca / Kal|citrasaMbhUtI bhUtAtarUpayauvanAdiguNakalApau madhuragItadhvaninA sakalameva nagarIlokaM vizeSatastaruNaramaNIsamUha-al mAnandayantau bANArasInagaryAstrikacatuSkacatvarAdipradezeSu yathecchaM vilasitumArebhAte, tatazcaturvedabrAhmaNairvijJapto / / rAjA-deva ! mAtaGgabhUtadattAjacitrasaMbhUtyadbhUtarUpayauvanAdiguNakalApagItAkSipta eSa sakalo'pi nagaraloko na / gaNayati spRzyAspRzyavibhAgaM, na lakSayati svaparaguNadoSanimittaM, tahAryatAmanayoH purImadhye pravezaH, tataH pratipanne tadvacasi bhUpAlena nivAritayostayoH samAjagAmAnyadA kaumudImahotsavaH, tasmiMzca pracchannasthAnavartinI pravRttAvetau lokamahotsavaM vilokayituM, dRSTvA ca gItanRtyAdivyApAra janasya tAbhyAmapi vastrAcchAdiH || Jain Education Intemel For Private & Personel Use Only Helljainelibrary.org
Page #674
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrInava0 vRha dUtau saMlekhanAyAM // 322 // Jain Education Inter tavadanAbhyAmekasmin pradeze bhUtvA gAtumArabdhaM zrutisukhadamAkarNya tadIyagItadhvanimusRjyetaraprekSaNakaM tAve| vAgatya parivAritau prekSakalokaiH, akSepAkRSTacIvaraprakaTIbhUtavadanau ca pratyabhijJAtau hatahateti bruvANairniSkAzitau nagarItaH, tato yadi kathaJcijjJAsyati tau rAjA tadA madIyA''jJA laGghiteti saMjAtakopaH prANebhyaH pRthakkArayiSyatyAvAmiti bhayena palAyya gatau yojanamAtraM bhUbhAgaM, jAtidUSaNopajAtagurunirvedau ca kRtamaraNAdhyavasAyau samArUDhau tuGgagirivaraM tasya caikasmin vimalazilAtale vikRSTatapazcaraNazoSitazarIraH zubhadhyAnaparAyaNaH kAyotsargavyavasthito dRSTipathamavatatAra tayormahAmuniH, dRSTamAtre'pi tasminnAnanditau manasA, gatau tatsakAzaM, vanditavantau bhAvasAraM, sAdhunA dhyAnasamAptau dharmalAbhAzIrvAdapUrvaM kuto bhavantau samAgatAvityAbhASitau tatastAbhyAM svavRttAntakathanapurassaraM nivedite nijakAbhiprAye maharSiNoktaM - bho ! bho ! vijJAta heyopAdeyapadArthasArthayorbhavatorna yuktamevamadhyavasAtuM, yadi ca satyameva nirvedastadA kuruta yuvAM sakalazArIramAnasAsAtAvandhya kAraNakliSTakarmavanadahana dAvAnalaM jinendra bhASitaM sAdhudharma, tato mahAvyAdhipIDitAturAbhyAM suvaidyavacanamivAGgIkRtaM tAbhyAM tadvacaH, pratipAditaM ca-bhagavan ! prayacchA - vayoH sakaladuHkhavimokSaNImAtmIyadIkSAM tenApi tadyogyatAmAkalayya tayordattA pravrajyA, kAlena gItArthatAyAM doSe bAlamaraNe saMbhUti kathA. // 322 //
Page #675
--------------------------------------------------------------------------
________________ jAtAyAM SaSThASTamadazamahAdazAImAsamAsakSapaNAdivicitratapAkarmAdibhirAtmAnaM bhAvayantau grAmAnugrAmeNa viharantau / kadAcitprAptI hastinAgapuraM, sthitau tabahirvarttinyudyAne, apareyurmAsakSapaNAvasAne pAraNakanimittaM saMbhUtisAdhuH / praviSTo nagara, ujjhitadharmikAM bhikSAmabhilaSannIryAsamito gRhe 2 paryaTitumArebhe, bhavitavyatAniyogena / dadRze nijagahAdvinirgatena nAmAntare gantumicchunA tena mantriNA, prathamamevAsyAmaGgalabhUtaM / mukhamavalokitamityupajAtakopena tADito gADhakazAprahAraiH, nikaTamAgatena pratyabhijJAtazca sa eSa mAtaGgandArako / yastadA mayA pAThitaH tadyAvadeSa mAM na pratyabhijAnAti tAvadvinAzayAmyenaM, anyathA rAjJastadanyalokAnAM caiSa prakaTIkariSyati maccaritamiti cintayatA yaSTimuSTayAdighAtairbahutaraM kadImAno vikRSTatapazcaraNakSINabalatayA vepamAnakAya yaSTiH patito dharaNItale, ahaha ! niraparAdhasyAsya muneH kimetadArabdhameteneti bruvANo militastatrAneko lokaH, tanmadhye ca kenaciduktaM-yadyasya sAdhostapaHsAmarthya kiJcidabhaviSyattadaiSa mantrI khilIkurvastatkSaNAdeva kiM na / vinAzamavApsyat ?, tadevaMvidhazaktivikalo nirarthaka evaitasya duSkarastapaHkleza iti, etadAkarNya sa mahAmuniH / kopamupagatastadvinAzanAya moktumArabdhastejolezyAM, tataH kRSNAbhrapaTalairiva bahaladhUmotpIlairnirughalokalocanaprasaro For Private Personal Use Only Jain Education Interational all
Page #676
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrInava0 vRha dravRttau saMlekhanAyAM // 323 // Jain Education Inter vijRmbhito ghanAndhakAraH, bhaya kautukA kRSTamAnasAH nikaTIbhUya nAgarakAH paridRSTamunikrodhavilasitA abhivandya pravRttAH prasAdayituM, kuto'pyavagatavRttAntaH sanatkumAro'pyAjagAma tatprasAdanAya, viracitAJjalipuTaH praNamya babhANa ca - kSamyatAM mahAmune ! yadanAryaceSTitena kenApyaparADaM, kSamApradhAnA hi sAdhavo bhavantIti pratisaMhiyatAM tapastejaH, | kriyatAM jIvitapradAnenAsya janasya prasAdaH, evamabhyarthyamAno'pi cakravarttinA yAvadasau nopazAmyati tAvaccitramuniH mahAmuniH ko'pi kupita iti janapravAdamAkarNya bahaladhUmAndhakAritaM gaganAGgaNaM cAvalokya samAyayau taM pradezaM, jinabhASitAnusArivacanaiH kathaM kathamapyupazamitaH saMbhUtisAdhuH samAzvastacetAH saMvegamupagato - hA duSkRtaM | kRtamiti prajalpya samutthAya tataH pradezAtsaha citramunivareNa gatastadevodyAnaM, tannimittavairAgyeNa ca jIvitanirviNNAbhyAM tAbhyAM pratipannamanazanaM, sanatkumAracakriNA'pi vijJAya pUrjanAt mantrivyatikaraM tadupari vihitakrodhena bandhayitvA dRDharajjubandhanairayamAnAyitaH sAdhusamIpaM pratyabhijJAtastAmyAM, mocito'nukampayA, | sanatkumAracakravarttI cAnazana pratipattimavagatya sAdhoH sAntaHpurastadvandanArthamAjagAma tadudyAnaM, antaHpurasamanvitena tena vanditau bhAvasAraM citrasaMbhUtitapasvinau, atrAntare kathaJcitstrIratnasya sunandAyAstapasvipAdapatanamAcarantyAH | // 323 // doSe bAlama raNe saMbhUti kathA.
Page #677
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education Interface sukumArAla kasparzamanubhUya saMbhUtisAdhunA samudIrNamohodayena kRto nidAnabandha:-yadi matkRtasyAsya tapasaH kiJcitphalamasti tadA janmAntare'hamevaMvidhasya strIratnasya svAmI bhaveyaM, na gaNitazcAsmAdduradhyavasAyAnnivarttayaMzcitrasAdhuH, AyuH paryavasAne ca mRtvA dvAvapyutpannau saudharmadevaloke nalinIgulmavimAne devatvena, tatra ca prabhUtakAlaM devabhavAnurUpaM sukhamanubhUya kadAciccyutvA tatazcitrajIvaH purimatAlanagaravAstavyasya guNapuJjanAmadheyasya zreSThino nandAyAH patnyAH putro jAtaH itazca saMbhUtijIvaH kAmpilyapure brahmanarapatezva linyA mahAdevyAzcaturdazamahAsvapnasUcitaH samajani tanayaH, vihitaM ca krameNa brahmadatta iti nAma, brahmarAjasya cottamarAjavaMzasaMbhUtAzcatvAro rAjAnaH suhRdo'bhUvan, ekaH kAzIviSayAdhipatiH kaTakarAjo dvitIyo gajapuranetA kaNerudatto'nyazca kozaladezasvAmI dIrghanRpatizcaturthazcampAnAyakaH / puSpacUlazceti, te cAtyantasnehenAnyo'nyaM viyogamanicchantaH samuditA eva saMvatsaramekaikaM paripATyA vicitra lIlAvinodaiH svasvarASTreSu tiSThanto'nyadA militA eva te brahmasavidhamAgatAH, teSAM ca tatra tiSThatAmanyedyurbra - [ 0 9000 ]| narAdhipasya samudapAdi mantramaNimUlikAdyasAdhyaH zirorogaH, tato vyAhRtya kaTakarAjAdimitrANi tadutsaGgavarttinaM vidhAya brahmadattaM babhANa brahmarAjo yathA - bhavadutsaGge mayA'yaM brahmadattaH kSipta iti kArayitavyo rAjyamaSa ww.jainelibrary.org
Page #678
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrInava0 bRha vRttau saMlekhanAyAM // 324 // bhavadbhiH, evaM kRtarAjyacinto maraNaparyavasAnatayA jIvalokasya gataH kadAcitpaJcatvaM kRtaM tadvayasyaistasya mRtakRtyaM gateSu keSuciddineSu paryAlocitaM kaTakarAjAdibhiH - yathaiSa brahmadatto yAvadadyApi rAjyadhUrdharaNa - dhaurayetAM nAtmasAtkaroti tAvadasmAbhiretadrAjyaM pAlanIyam, ataH sarvasaMmatena darghi evAtrAstAM, vayaM tu svasvarAjyAnyadhitiSThAmaH, tato gateSu teSu dIrgharAjaH paripAlayitumArebhe tadrAjyam, avalokayitumArabdho bhANDAgAraM rAjakAyaNi cintayituM pravRttaH samaM tadIyamAtrA culanyA, tato durvAratayendriyANAmavagaNya brahmamitratvamavamanya vacanIyaM / culanyaiva saha saMpralano viSayasukhaM sevituM gacchatsu ca dineSu keSucid brahmarajidvatIyahRdayamUtena dhanurAkhyena | | mantriNA vijJAyaitadvayatikaraM ya evamakAryamAcarati sa kathaM brahmadattasyodayamabhilaSiSyatIti cintayatA bhaNito varadhanurnijaputro, yathA - vatsa ! culanI tAvadiyaM jAtA duzcAriNI, tat jJApaya rahasi brahmadattasyAmumartha, tatastathAkRte'nena kumAro duzcaritamasahamAno manasA tasyA avabodhanimittaM kAkakokilAsaMgrahaNaM gRhItvA - |'nyo'pi ya evaM kariSyati tamahamitthaM nigrahISyAmIti vadan madhye'ntaHpuraM praviSTaH, anyadine ca bhadrakareNukayA saha | saGkIrNagajamAdAya tathaivAgataH, tato dIrgharAjaH tacchrutvA babhANa culanIM ahaM tvatputreNa kAkaH kalpitastvaM tu kokileti, pay doSe bAlama raNe saMbhUti kathA. // 324 //
Page #679
--------------------------------------------------------------------------
________________ tayoditaM-bAlatvAdyadvA tahA bravIti, tenoktaM-maivaM vocaH, prekSApUrvakAritayaivamabhidhatte, tatkomalo'pyucchedyatAM vyAdhiH, a vyApAdyatAmeSa Avayo ratisukhavyAghAtakArI, mayi svAdhIne tavAnye'pi tanUjAH saMpatsyante, kAmasukhagRhayA ca tayaitadvacanamacintyamapyaGgIkRtaM kartuM, yataH-" vyApAdayati tanUjaM mArayati patiM vinAzayatyartham / rAgAviSTA ramaNI kiM vA tadyanna vidadhAti ? // 1 // " tathA'nyairapyuktam-" AdhAro mAnasAnAM kapaTazatagRhaM pattanaM sAhasAnA, tRSNAmejanmabhUmirmadanajalanidhiH kopkaantaarpaarH| maryAdAbhedahetuH kulamalinakarI nityadurgrAhyacittA, strI nAmAtIva durga zayagahanaM vairiNA kena saSTam ? // 2 // bhaNitaM ca tayA-yadyevaM tadA tathA vinAzyatAmasau yathA janApavAdo na jAyate. dIrgheNoktaM-stokamidaM, tathA vidhAsyAmi yathA zobhanaM sarva bhaviSyati, yataH kumArasya prArabdho varttate vivAhotsavaH, tadartha ca kArayiSyAmyanekastambhapratiSThitaM guptanirgamapravezaM jatugRhaM, vivAhAnantaraM ca tatra sukhaprasuptasyAgnidAnena janAlakSitameva yathAcintitakAryamasya bhaviSyati, evaM mantrAyitvA prArabdhA mahArAjaduhituH kumArapANigrahaNanimitta smgrsaamgrii| itazca dhanurmantriNA brahmadattakAryAvahitena vijJapto dIrgharAjo, yathA-ayaM matputrovaradhanuH samprati rAjyaKel kAryacintanasamartho varttate, tadayameva cintayiSyati vaH prayojanAni, ahaM tu kimapi tIrtha gatvA paralokahitamAca lain Education
Page #680
--------------------------------------------------------------------------
________________ .325 // zrInava.bRha-|| rAmi tadanumanyasva mAM, tena kaitavenoktam-alamanyatra pravAsena, atra sthita eva dAnAdinA dharma vidhehi, tato'sau 5 doSadvAre bA lamaraNe saMsaMlekhanAyAM tadvacaH pratipadya gaGgAnadItIre mahatIM prapA kAritavAn, tatra dInAnAthapathikaparivrAjakAdInAM dAnaM pravarttayAmAsa, bhUti kathA - dAnamAnopacAragRhItaizca pratyAyitapuruSairyAvajjatugRhaM prAptA tAvatkhAnitA dvigavya'tapramANA suraGgA, kRto varadhanuHputrA grato rahasyabhedaH, itazca vividhanepathyaparijanAnvitA tatpuramanuprAptA sA vadhaH, pravezitA mahAvibhUtyA yAvannivartitaM / jApANigrahaNaM, tadanantaraM visRjya janasamUhaM pravezitaH kumAraH savadhUkaH katipayapUrjanAnugato jatugRhaM, tatra sthito vara-||7| dhanuM mantriputraM vimucya kSaNamAtraprahitaparijano yAvadAsAJcake tAvaniyAmAyAmadvayAtikramasamaye kathazcitpradIpitaM / || samantAttadvAsabhavanam , ucchalito hAhAravaH, tataH kiM karttavyamiti mUDhamAnasena pRSTaH kumAreNa varadhanuH-kimetaditi, tenoktaM yathA sA rAjaduhitA lekhapreSaNena matpitrA nivAritA, iyaM cAnyA kAcit , tadasyAM pratibandhaM parihRtya jhagityu sthAyAtra jatugRhe pANiprahAraM prayaccha, yenetaH suraGgadvAreNa nirgacchAmaH, tena ca kRtaM tadvacaH, tato dvAvapi nirgatau suraGgayA, Ikol / prAptau dvAradezaM, itazca dhanurmantriNA prAgeva dvau pratyAyitapuruSau suraGgadvAre turaGgamAdhirUDhau dhRtAvabhUtAM, tAbhyAM ca varadhanoH / // 25 // saGketaM mIlayitvA hAvapi tI samAropitau svAzvayoH, pravRttau gantuM, krameNa tau (gatai) paJca zadyojanamAtrAM bhuvaM, dIrghAdhvakheda For Private Personal Use Only Jain Education inE
Page #681
--------------------------------------------------------------------------
________________ kSINau nipatitau turaGgau, tataH pAdAbhyAmeva gacchantau prAptau koTTAbhidhAnaM grAma, tad bahiH kumAraNa bhaNito varadhanuH, yathAbAdhate mAmatIva kSudhA, dRDhaM parizrAntazcAsmi, tacchatvA varadhanustatraivataM saMsthApyaikasya vRkSasya bahalacchAyAyAM svayaM gatvA / / grAmamadhyamAnIya tato'pi nApitaM maNDayitvA kumArasya ziraH paridhApayAmAsa kaSAyavastrANi caturaGgulapramANapaTTabandhena| babandha ca zrIvatsAlaGkatamasya vakSaHsthalaM. AtmanA'pi vihito veSaparAvataH tato dvAvapi praviSTau grAmAbhyantara, atrAntare nirgatyaikadvijavaragRhAdekapuruSaNoktau-svAgataM yuvayoH?, AgamyatAM mandiraM bhujyatAM ceti, tadvacanAnantaraM gatA tau tadgRhaM, vihitarAjAnurUpapratipattI bhuktau ca, kRtAcamanAdivyApArayoH sukhAsanasthayozca tayostatsthAnavartinI / bandhumatInAmikAM kanyAmuddizyaikA pravaramahelA kumAramastake prakSipyAkSatAnavAdIt-putra ! tvamasyAH kanyAyAH prApto vara iti, tacchrutvA varadhanunA'vAci-kimetasya mUrkhabaTornimittamAtmA khedyate ?, gRhasvAmyavAdIt-maivaM vocaH, prathamameva yato'smAkaM naimittikenAdiSTamAste, yathA-paTTacchAditavakSA upetya yastvadgRhaM samaM suhRdaa| saMbhokSyate sa bhavitA tvahu-|| hiturgahapate ! bharcA // 1 // tatastadvacanena tRSNIsthite varadhanI tasyAmeva velAyAM grAhito bandhumatyAH pANiM kumAraH sthitazca taM divasaM tatraiva, dvitIyadine bhaNitaH kumAro varadhanunA-dUraM gantavyamato nirgamyatAmitaH, tato bndhumtyaaH|| Jain Education Inter For Private & Personel Use Only jainelibrary.org
Page #682
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrInava0bRha saMlekhanAyAM "326 " sadbhAvamAvedya niryAtau, tataH prAptau ca daravarti grAmAntaraM, tatra salilArthI pravizya varadhanuH zIghramAgato'bravIt kumAra- doSadvAre bA lamaraNe saMdIrgharAjena sarvato brahmadattasya mArga nirodhitA iti madhyegrAmaM mayA janavAdaH zrutaH, tadatra na ciramAvayo bhUti kathA ravasthAnamucitamiti nazyAvaH, kumAreNoktam-evaM kurvaH, atastataH pravRttau dvAvapyunmArgeNa, prAptau mahATavI, I all tasyAM ca tRSAbhibhUtaM kumAraM sthApayitvA vaTacchAyAyAM gato varadhanurjalAnayanAya yAvattAvaddadRze divasAvasAnasamaye yamabhaTairiva dIrghaniyuktakaiH puruSaiH, Arabdho hantuM, bhaNitazca-kathaya brahmadattaM yena muJcAmaH // tato'sau kaitavena nItvA kumAradUravarttinaM dizAbhAgaM vidhAya kathaJcitpalAyanasaGketaM kumArasya na jAne gataH kApyasau / atra mayA mukta AsIdityavocat , tatprabhRti ca-kadAcinnirjanAraNye, kadAcittApasAzrame / kadAcinnagarArAmagrAmAdau / vihitsthitiH|| 1 // kvacitsaukhyaM kvaciduHkhaM, sahamAnaH kramAgatam / kvacidvidyAdharAdInAM, divyakanyA vivAhayan / 2 // kvacitsaGgrAmazIrSeSu, kurvan vairikulakSayam / paryaTaya pracura kAlaM, jAtaH svajanasaGgamaH // 3 // kaTakAdigaI, kAmpilyaM puramAgataH / dIrgha vinAzayAmAsa, svarAjyaM svIcakAra ca ||4||ssttkhnnddbhrtkssetrN, vazIkRtya I 326 // krameNa ca / cakravartI bhuvi khyAto, brahmadatto'bhavattadA // 5 // gate ca kiyatyApa kAle'nyadA vijJaptaM naTena. For Private & Personel Use Only
Page #683
--------------------------------------------------------------------------
________________ || yathA'dya mahArAja ! madhukarIgItaM nAma nATyavidhi darzayiSyAmi, evamastviti pratipanne cakravartinA'parAhnasamaye prArabdho nartitumasau, atra cAvasare dAsaceTayA sakalakusumasamRddhaM samarpitaM brahmadattasya kusumadAmagaNDaM, tatprekSamANasya / / madhukarIgItaM ca zRNvataH samajani vikalpo-mayaivaMvidho nATakavidhidRSTapUrvaH kvaciditi, tataH saudharmadevalokavarttinalinIgulmavimAnAnubhUtaH smRto'sau, smRtapUrvabhavatatpratyayena pAzcAtyabhavA api catvAraH smRtAH, tadanu jagAma mUrchA, papAta ca pRthvItale, pArzvavartinA ca sAmantAdilokena sarasacandanAnulepanena kRtaH samAzvastaH, tato'sau smRtapUrvabhavaH / // bhrAtRvyatikarastadanveSaNAya rahasyamabhindAna eva babhANa nijahRdayanirvizeSaM mahAmAtyavaradhanuM, yathA'sya nagarasya / trikacatuSkacatvarAdipradezeSu ghoSayavaM-" Asva dAsau mRgau haMsau, mAtaGgAvamarau tathA / " asyAIzlokasya ya uttarAI viracayati tasya rAjA rAjyAI prayacchati, varadhanunA yathA''jJApayati devastathA karomIti pratipAdya prAraMbhe pratidivasameva tathA kartu, likhitvA tadarthamanekapatrakeSvavalambitamanekasthAneSu, atrAvasare sa|| pUrvabhavikacitrAbhidhAnaH tatsahodarajIvo yaH purimatAlanagaravAstavyasyebhyasya putratvenotpannaH sa jAtajAtismaraNo | gahItavratastatraivAgatya samavasato manoramAbhidhAnakAnane, tatra prAzuke bhUbhAge nikSipya pAtrAdyupakaraNaM sthito dharma Jain Educaton Inter! For Private & Personel Use Only
Page #684
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 327 // zrInavavRha-dhyAnagataH kAyotsargeNa, iha prastAve jhaTityAkarNya " Asva dAsA " vityAdi zlokArDamAraghaTTikena paThyamAnaM prAha| doSadvAre vA__ davRttau / muni:-" eSA nau SaSThikA jAtiranyonyAbhyAM viyktyoH||1||" tato'sAvAraghaTTikastat zlokAI patrake vilikhya saMlekhanAyAM lamaraNe mAte kathA pramodotphullavadano gato rAjakulaM, paThitaH prabhoH purataH sampUrNaH zlokaH, tataH snehAtirekeNa gato rAjA mUchauM, tata| AraghaTTikasyopari kupitA sabhA, roSavazagatayA ca tayaitadvacanena rAjedRzIM dazAM gata iti capeTAbhirhantumArabdho'sau, hanyamAnenoktaM-na mayA'yaM pUrita iti vilapannasau mocitaH kadarthakebhyaH, pRSTazca ko'sya-pUrakaH ? iti, sa prAhaIN araghaTTasamIpavartI muniriti, tato rAjA candanarasasekAdibhilabdhacetano'vagatamunivarAgamavRttAntastaktisnehAK| kRSTacittaH saparikaro niryayau, dadRze ca tena munirudyAne, tuSTacetasA vanditaH, savinayamupaviSTastadantike, muninA , prArabdhA dezanA, darzitA bhavanirguNatA, vaNitAH karmabandhahetavaH, zlAghito mokSamArgaH, khyApitaH zivasaukhyAti5 zayaH, tataH saMvignA pariSat , na bhAvito brahmadattaH, prAha ca-bhagavan ! yathA svasaGgamasukhenAhlAditA vayaM tathA''hlAdaIN yatu bhagavAn rAjyasvIkaraNena, pazcAttapaH samabheva kariSyAvaH, etadeva tapasaH phalaM, munirAha-na yuktamidamudAracetasAM || bhavatAmabhidhAtuM, kevalaM durlabho'yaM manuSyabhavaH satataM gatvaramAyuH caJcalA zrIH anavasthitA dharmabuddhirvipAkakaTavo / / 327. Jain Education NIFI For Private Personal Use Only sllww.jainelibrary.org
Page #685
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education Inter viSayAH tadAsaktAnAM dhruvo narakapAto durlabhaM punarmokSabIjaM vizeSato viratiratnaM na tattyAgAddustaranarakapAtahetukaka| tipayadina bhAvirAjyAzrayaNamAhlAdayati cittaM viduSAM tatparityaja kadAzayaM, smara prAgbhavAnubhUtaduHkhAni, piba jinavacanAmRtarasaM, saMcarakha taduktamArge, saphalIkuru manujajanmeti, sa prAha - bhagavan ! upanatasukhatyAgenAdRSTasukhAbhilASakaraNamajJatAlakSaNaM, tanmaivamAdiza, kuru matsamIhitaM, tataH punarukto'pi yadA na pratibudhyate tadA cintitaM muninA - huM jJAtaM yatpUrvabhave sanatkumAracakravarttistrIratnAlaka saMsparzasukhAnubhava jAtAbhilASAtirekeNa mannivAryamANenApi kRtaM tatprArthyaM saMbhUtinA satA nidAnaM tadidaM vijRmbhate, ataH kAladRSTavadasAdhyo'yaM jinavacanamantrANAmiti matvA muniranyatra vicacAra, samayAntare ca kSapakazreNikrameNotpATaya vimalakevalaM mokSamanuprAptaH / rAjJastu cakravartti sukhamanubhavato'tItaH kazcitkAlaH, anyadaikena dvijAtinokto'sau - bho nRpeza ! mamedRzI vAJchotpannA yadi cakravarttibhojanaM bhuJje, rAjJoktaM - bho dvija ! na mAmakamannaM tvaM bhoktuM kSamaH, yato mAM hitvA etadannamanyasya na samyak pariNamati, tato dvijenoktaM- dhigastu te rAjyalakSmI mAhAtmyaM, yadannamAtradAne'pyAlocayasi tato rAjJA'sUyayA'nujJAtaM, | bhojitazvAsau svocitAhAreNa bhAryAputrasnuSAduhitRpautrAdibAndhavavRndAnvitaH gataH svagRham AgatAyAM nizIthinyA
Page #686
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrInavabRhamISatpariNamatyanne'tyantajAtonmAdaprasaro'napekSitamAtRsnuSAbhaginIvyatikaro gurumadanavedanAnaSTacittaH pravRtto'nyo'-|-doSadvAre bAdvRttI lamaraNe saMsaMlekhanAyAM nyamakAryamAcarituM dvijaparijanaH pariNate cAnne pratyUSasi lajjito dvijaH parijanazcAnyo'nyamAsyaM darzayitumapAra bhUti kathA 328. yannirgato nagarAta, cintitaM ca dvijena-kathamanimittavairiNA rAkSetthaM viDambito'haM, tataH kupitena tena vane paribhramatA dRSTa eko'jApAlakaH zarkarAbhirazvatthapatrANi kANIkurvan , cintitaM ca tena-madvivakSita kAryakaraNayogyo'yamitikRtvopacarito'sau dAnasanmAnAdibhiH, kathitastena svAbhiprAyastasya rahAsa, tenApi pratipannaM, anyadA gRhAnnirgacchato brahmadattasya kuDyAntaritatanunA'moghavedhyatvena golikathaikakAlamutpATite locane, tato rAjJA tadRttAntamavetyotpannakopena saputravAndhavo'sau ghAtito brAhmaNaH, tadanu purohitamAdi| kRtvA'nyAnapi dvijAn ghAtayitvokto mantrI-yathaiSAmakSINi sthAle nikSipya mama purato nidhehi, yenAhaM| svahastamardanena svaHsukhamutpAdayAmIti, mantriNA'pi kliSTakarmodayavazitAM tasyAvagamya sAkhoTakataruphalAni sthAle / nikSipya DhaukitAni tasya, so'pi raudrAdhyavasAyayogatastAnyakSibuddhayA mardayan khaM sukhIkurvan dinAnyativAhayati, evaM ca vidadhato'tItAni katicidinAni, tataH sapta varSazatAni SoDazottarANyAyuranupAlya tatkSaye pravarddhamAnarau For Private Personel Use Only
Page #687
--------------------------------------------------------------------------
________________ drAdhyavasAyo mRtvotpannaH saptamanarakapRthivyAM trayastriMzatsAgarAyurnAraka iti // samAptaM saMbhUtikathAnakaM, pANDarAryAkathAnakaM tvevam___rAyagihe varanayare, Asi pasiddho sudaMsaNo seTThI / aNNe sAvatthIe taraMgaseTTi uvaisaMti // 1 // bhUyA a nAmeNa suyA, tassAsi bhaNaMti poiNi anne / vaDakumArIva na sA pariNIyA kammadAmeNa // 2 // aha annayA jiNiMdo pAso saMjAyakevalo tattha / saMpatto viharaMto gAmAgaramaMDiyaM vasahaM // 3 // raiyami samosaraNe surehiM| sIhAsaNovaviTTho so| dhammaM kahei bhayavaM sasurAsaramaNuyaparisAe // 4 // etthaMtaraMmi pattA vaDakumArIvi saha niyapiUhiM / pAsassa samosaraNaM, suNiUNa tahiM ca dhammakahaM // 5 // ullasiyajIva riyavaseNa uppannacaraNapariNAmA / ApucchiUNa piyaro mahayA iTTIe~ nikkhaMtA // 6 // ciTThai ya pAsajiNasIsiNIe pAsaMmi pupphclaae| kammodaeNa kaiyavi, jAo se bausapariNAmo // 7 // pattaMmi gimhasamae payaTTaseullajallagaMdhaM saa| asahaMtI pakkhAlai jaleNa niyyNguvNgaaii||8|| avihIe akAlaMmi 'dhoyai vatthAi parihaI ya tahA / niccaM paMDaracIre to jAyA paMDarajjA sA // 9 // eyaM ca tIe ceTU da8 sesAoM ajjiyAoM tayaM / vAraMti sA ya na gaNai taao| En Education Y For Private Personal Use Only
Page #688
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrInavara vRha dravRttau saMlekhanAyAM // 329 // Jain Education In to mayaharI bhaNai // 10 // ajje ! tavassiNIyaNaviruddharUvaM vibhUsabuddhIe / jaM kuNasi tumaM taM tuha ahiyayaraM dUsaNaM kuNai // 11 // jao -acchau tA . annajaNo aMge ciya jAi paMca bhUyAI / tANaM ciya lajjijjai pAraddhaM pariharaMtehiM // 12 // kiMca - ekkArasasottehiM jaM nizccaM muyai asuimalamAI / taM sayakhutto ghoyaMpi | kaha suI hoi tuha dehaM ? // 13 // evamaNusAsiyAvihu na jAva pariharai sA tayaM bhAvaM / tAhe maMDali bahiyA vihiyA | sA sesarakkhaTTA // 14 // taMbolapattanAyaM nidaMsiyaM jeNa samayakeUhiM / aTThANaThavaNaaNavatthamAidosA ya bhaNiyA | jaM // 15 // sAraNacaiyA ya imA samavAyaM ajjiyANa parihariuM / egAgiNicciya ThiyA sacchaMdA bhinnavasahIe | // 16 // na ya gaNai tahA jiNavaramayami egAgiNINa ajjANaM / paDisiddhamavatthANaM tahAhi siddhaMtavaNaMni // 17 // tihAreNaM ajjA bhikkhaviyArAie paDisiddhA / saMkAiyA ya dosA jeNitthI pakkavayarisamA // 18 // kuNai ya | apacchaMdA vasiyaraNuccADaNAi loyANaM / vijjAmaMtAIhiM paNayasiro teNa ya jaNo so // 19 // niccaM na muyai pAsaM | dei ya AhAravatthamAIyaM / na ya paDikUlai tIse vayaNaM kaiyAvi viNayaparo // 20 // aDavayAikaMtIeN tIe evaM | diNesu jaMtesu / veraggamutragayAe vinnatto vaMdiUNa gurU // 21 // bhayavaM ! sarIrauvagaraNabausabhAveNa bhAviyamaNAe / 1 doSadvAre sazalyamaraNe paNDarAya kathA / / 329 //
Page #689
--------------------------------------------------------------------------
________________ taha maMtataMtavAvArajaNiyajaNacittakhohAe // 22 // jaMkiMci saMciyaM pAvakammamiha tassa ghAyaNaDhAe / paDiyAgayasaMvegAe majjha viyaresu pacchittaM // 23 // paDivannaM taM vayaNaM, guruNA Aloie tao tIe / oNayasirAeM abhivaMdiUNa | puNa jaMpiyaM evaM // 24 // nAha ! na dIhaM kAlaM pavvajaM cattasayalasAvajaM / pAle umahaM sakkA payaccha tA aNasaNaM majha // 25 // parikammaviUNa tao thovaM kAlaM tayaM tahA savvaM / matAi pariharAviya guruNA se aNasaNaM diNNaM Nyn 26 // logAgarisaNaheuM ADhattA puNavi sumariuM vijaM / tavvasao ei jaNo puNo'vi pupphAivaggaka karo // 27 // sUrIhi tao puTTho puvvutto sAhusAhuNIvaggo / tumbhehi kiMpi siDhe kimimarasa / jamei esa jaNo? // 28 // teNuttaM no amhahiM kiMci to pucchiyA hu sA ceva / bhaNai mae guru vijjAbaleNa Agarisio ei // 29 // bhaNiyaM gurUhiM ajje ! na juttameyaM tao paDikkaMtA / loo Thio ya iMto evaM jA tiNNi vaaraao|| 30 // kAuM 2 samma paDikamiuM taM payaM cautthAe / velAe puNo jaMpaina punvanbhAseNa esei // 31 // teNa ya aviyaDieNaM kAlagayA sA sasallayA ceva / erAvaNaggamahisI jAyA sohammakappaMmi // 32 // io ya-rAyagihanagara bahiyA guNasilae ceie mahAvIro / raiyami samosaraNe surehiM sIhA Jain Education in For Private & Personel Use Only Ellw.jainelibrary.org
Page #690
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrInava0bRha- vRttI / saMlekhanAyo .330 // saNanisaNNo // 33 // dhammaM kahei bhayavaM sadevamaNuyAsurAe parisAe / taM ohIe AbhoiUNa sA AgayA doSe paMDa rAryA kathA tattha // 34 // vaMdittu bhAvasAraM hatthiNirUvaM viuvviuM pacchA / dhammakahAavasANe cheratI desae naDheM // 35 // NAra |etthaMtaraMmi pucchai jANaMtuvi goyamo jiNaM pyo| kiM sAmi ! imaM ? sAmI'vi kahai to nIeN puvabhavaM // 36 // | gA.133 bhaNai ya anno thevaM mA kAhI sAhasAhaNImajjhe / mAyaM teNevamiyaM cheratA dasaI nttuN|| 37 // aNNe bhaNaMti mayA saddeNaM vAyakammamokkhaM sA / kuNamANA naTTavihiM padasiyA tattha pasiNAI // 38 // to goyameNa puNaravi puDhe kaiyA Nu pAvihI mokkhaM ? / bhaNiyaM jiNeNa etthaM pAliya paliovamaM AuM // 39 // etto cuyA videhe| maNuyattaM pAviUNa bohiM ca / sAsayasokkhaM mokkhaM pAvissai goyamA esA // 40 // iti paNDurAryAkathAnakaM samAptam // atra ca saMbhatisAdhaniMdAnazalyayogena paNDarAryAyAzca zalyasambandhena bAlamaraNAt duHkhaparampareti vijJAya / bAlamaraNaparihAra eva yatitavyamityupadezagoM doSadvAragAthAbhAvArthaH // samprati guNadvAraM, tatreyaM gAthA ekaM paMDiyamaraNaM chiMdai jAIsayAI bahuyAI / diluto mahasayago maMDukko naMdajIvo vA // 133 // For Private Personal Use Only in Eden in
Page #691
--------------------------------------------------------------------------
________________ __ 'ekaM' ekasaGkhyaM, atrApizabdasya gamyamAnatvAta AsatAM bahUni, ekamapi paNDitasya-sarvaviratasya maraNamAlocanAdipUrvakaM prANaprahANaM paNDitamaraNaM, taki -'chinatti, kRntati. kAnItyAha-jAtayo-janmAni tAsAM zatAni jAtizatAni kathambhUtAni -' bani / pracurANi, upalakSaNaM caitad, ato na kevalaM jAtizatAni chinAtta || tathA yAvanmAkSaM na prApayati tAvatsugatau ca sthApayati. atrArthe kiM nidarzanamityAha- dRSTAntaH, udAharaNaM mahAzatakaH ' mahAzatakanAmA zrAvako, 'maNDUkaH' darduro 'nandajIvo vA ' nandamaNikArazreSThizrAvakaprANI veti / nanu l mahAzatakanandajIvayordezaviratatvAbAlapaNDitamaraNameva, tatkathametau paNDitamaraNasya dRSTAntatayopAttau ?, satyaM, IN paramparayA paNDitamaraNakAryasAdhakatvAd bAlapaNDitamaraNamapi paNDitamaraNatvena vivakSitamiti na doSa iti gAthAs-18|| lAkSarArthoM, bhAvArthaH kathAnakAbhyAmavaseyaH, tayozcAdyaM tAvadidammA atthi prckkdubbhikkhvircrddaaibhypricctto| magahAnAmo deso rammo mahimahilatilau vva // 1 // d tattha'sthi tuMgapAyAraparigayaM gahirakhAiyAvalayaM / rAyagihaM pavarapuraM gharadeulahaTTasohillaM // 2 // tatthAsi seNiyanivo / naravaisayapaNayapAyapaumajuo / jiNavayaNavimalasalilohadhoyamicchattaghaNapaMko // 3 // tassa bahusammao tami Jain Education in
Page #692
--------------------------------------------------------------------------
________________ kathA zrInavabRha- puravare Asi nIisaMpaNNo / nAmeNa mahAsayago seTThI suvisiriddhijao // 4 // tahAhi-tassa nihANakalaMtaravava- guNadvAra meM vRttA hAzataka saMlekhanAyAM | hAraniuttadaviNakoDIau / aTThaTTha aTTha dasa dasasahassamANA ya govaggA // 5 // tassa terasa bhajjAoM niyaniyasveNa nijjiyaraIo / revaipamuhAu tAsi niyaniyamaha daviNaparimANaM // 6 // patteyaM sAhijjai revaie tattha aTThI koddiio| davvassa aTTa vaggAgAvINaM dsdsshssaa||7|| ekedammakoDI sesANa duvAlasaNha mhilaannN| dasadasagosAhasso ekeko taha ya govggo|| 8 // esoya tANa piikulalaDo bihavo viyANiyabvotti / evaM vaccaMtami ya kAle aha viirjinnnaaho||9||gunnsile ujjANe samosaDho tassa desaNaM sou|sNjaaydhmmsddho mahasayago sAvao jAo // 10 // niccalasammadiTThI jahabhaNiyapariggahaparImANo / mottaM terasa bhajjAoM taha ya prihriythiisNgo|| 11 // evaM sesavayANaMpi uciyabhaMgeNa vihiyaparimANo / vivihAbhiggahadhArI piyaDhadhammAiguNajatto // 12 // ahigayajIvAjIvAinavapayattho pstthjhaannro| niggaMthe paDilAhai phAsuyaesaNiyadavvehi // 13 // revaibhajjA uNa tassa majjamaMsappiyAsayA ceva / suhamappaNocciya paraM icchaMtI ciMtae evaM // 14 // savvAo savattIo mArAviya tAsi go-|||| 31 // ||| ulAi dhaNaM / sayamaMgIkAUNaM bhuMjAmi nirAulA bhoe // 15 // evaM viciMtiUNaM, kayAi chaNhaM visappa-| For Private 8 Personal Use Only Jain Education l
Page #693
--------------------------------------------------------------------------
________________ ogeNaM / kArAvaI viNAsaM, chaNhaM satthappaogeNaM // 16 // evaM hayAsu savvAsu tAsu sA niyasamIhiyaM kaauN| uvabhuMjai varabhoe saha mahasayageNa nissaMkA // 17 // aNNaMmi diNe raNNA rAyagihe puravare kahiMci mahe / gho sAviyA amArI tattha ya sA revaI pAvA // 18 // majjaM maMsaM ca viNA muhuttamavi ciTThiuM apAraMtI / niyagoId ulie sahAviUNa aha bhaNai egate // 19 // bho ! ko'vi jaha na yANai maMsaM taha doNha taruNavacchANaM / saMpA Daha maha niccaM majjha cciya goulehiMto // 20 // kijaMte tehi taheva tIe vayaNami sA tao pabhiI / kalhoDayamaMse / ciya jAyA accaMtagiddhiparA // 21 // mahasayago uNa codasavarise sAmaNNao niraiyAraM / parivAliUNa sAvagadhamma / paNNarasame varise // 22 // gihasAmiyaM ThavittA jeTuM puttaM tao nirAraMbho / posahasAlAe~ Thio sAvagapaDimAsu ujjamiuM // 23 // etthaMtaraMmi sA revaI ya mairAmaeNa ghummaMtA / mayaNAittA pabhaNai posahasAlAe~ AgaMtuM // 24 // bho sayagasAvayA ! taM dhammatthI ki kilissasI evaM? | dhammassavi jeNa phalaM bhogA te tujjha sAyattA // 25 // tA bhuMjasu secchAe aNurattAe tumaM mae saddhiM / ee mA parivajjasu hatthagae'NAgayAsAe // 26 // evaM bhaNamANIyavi tIe avimanniUNa so vayaNaM / chanvarise jAva daDhaM, phAsiya paDimAu svvaao||27|| advitayametadeho paDivanno Jan Education in For Private Personel Use Only Jww.jainelibrary.org
Page #694
--------------------------------------------------------------------------
________________ hAzataka zrInava0bRha aNasaNaM niraasNso| suhapariNAmavaseNaM uppADai ohinANaM ca // 28 // teNa ya pecchai sayalaM bharahaM tarasaMgayaM ca guNadvAre mavRttI lavaNassa / joyaNasahassamegaM uvAra puNa jAva sohammaM // 29 // heTThA uNa rayaNappahapuDhavIe paDhamapatthaDaM jAva / saMlekhanAyAM emi avasaraMmI mattA sA puNavi AgaMtuM // 30 // khobheu ADhattA mahasayagaM rudrumANaso so ya / ohiNNANuva utto bhaNai imaM niTTharagirAhiM // 31 // he revaige ! pAve niccamuvaddavasi jaM mamaM evaM / teNa tumaM dussIle ! majhe, IN sattaNha divasANaM // 32 // uvahayaguruceyaNNA mahayA rogeNa sannivAeNaM / mariuM rayaNapahAe puDhavIe lolue narae / Kilm 33 // hohisi neraiyatteNa taM'si suNiUNa sAvameyaM sA / osariyamayA sahasA bhaeNa saNiaM avakaMtA // 34 // niyagehamaNuppattA, sattamadiyahe taheva mariUNaM / uppaNNA caurAsIvAsasaharasAuyA narae // 35 // etto ya tattha | nayare gaNasilae ceie smosrio| sirivaddhamANasAmI titthayaro samaNagaNasahio // 36 // dhammakahAavasANe goyaracariyAe~ goyamaM caliyaM / Aisai jiNo goyama ! posahasAlAe~ gaMtaNaM // 37 // coesu mahAsayagaM maha MalvayaNeNaM jahA na te juttaM / sAvappayANamevaM kAuM jaha revaIe kayaM // 38 // jamhA niThurabhAsA vivajjiyA savvayA / N 332 // susaDDANaM / kiM puNa carimArAhaNakaraNaMmi samujjayamaINaM! // 39 // AloiUNa tA dukkaDaM imaM bhAvao pddikkmsu|| Jain Education Intel For Private Personal Use Only Jiww.jainelibrary.org
Page #695
--------------------------------------------------------------------------
________________ sujjhasi jeNa mahAyasa ! suddho sugaI lahuM lahasi // 40 // tatto tahatti paDivajjiUNa gaMtUNa goyamo tattha / / sAhai se sambaMpihu so taM suNiUNa AuTTo // 41 // AloeI sammaM bIsaM varisAi evamakalaMkaM / cariuM sAvayadhammaM mAsaM jAva ya kayANasaNo // 42 // mariUNa paDhamakappe aruNavaDisayavimANamajhaMmi / uppanno kayapunno pAlayacaukkAuo devo // 43 // surabhavaucie bhoe bhottaM tatthAuyakkhae caviuM / jAo mahAvidehe sijjhissai khINakammo so // 44 // samAptaM mahAzataka khyAnakam // nandajIvamaNDukakathAnakaM tu prAk samyaktvAdhikAre- sammattaparibbhaTTho" ityAdigAthAyAmuktamiti nocyate, dArTAntikayojanA tu dvayorapi kathAnakayorevaM kAryA, yathA mahAzatakazrAvakasyAnazanavyavasthitasya revatyA svabhAryayA viSayasukhasevAprArthanayA kSobhyamANasyApi na kSobho babhUva, kintu tIrthakarAdezena samAgatya gautamagaNadharaNa zApapradAnaviSaye preritasya tathetyabhyupagamyAlocanApratikramaNAbhyAM niHzalyIbhUtasya paNDitamaraNaM jAtizatAni chittvA sadgatisAdhakaM samajani, yathA ca nandajIvasya maNDUkabhave vartamAnasya samutpannajAtismaraNasya zrIvarddhamAnasvAmitIrthakaravandanAya pracalitasyAntarAle eva turagakharakharAkAntakAyasya manaseva samuccAritavratasya vyutsaSTASTAdazapApasthAnasya Jain Education Intem! For Private & Personel Use Only vww.jainelibrary.org
Page #696
--------------------------------------------------------------------------
________________ sa zrInavabRha___davRttI saMlekhanAyAM lA gA.134 samaM caturvidhAhAreNa tyaktabAhyAbhyantaravastupratibandhasya vidhinA samAdhimaraNaM durgatipravicchedena sugatiM janayA yatanAdvAra mAsa, tathA'nyasyApi vidhivatprANaprahANaM janmaparamparAcchedahetarbhavati sugatisAdhakaM ceti. evaM ca vijJAya vivekibhiniHzeSamaraNaparihAreNa paNDitamaraNa eva yatitavyamityupadezagarbhaH prastutagAthAparamArtha iti // uktaM guNadvAram, adhunA yatanA kathyate suipANagAi aNusaTThibhoyaNaM taha smaahipaannaaii| dhIrAvaNasAmaggIpasaMsaNaM savaTThA // 134 // zravaNaM zrutiH, sA ca prastAvAdAgamasya, pAnakaM-peyadravyamAdizabdAccUSyalehyAdigrahaH, zrutireva pAnakAdiH zruti / pAnakAdi, pratipannAnazanasya hi vividhacittavizrotasikAparihArArthaM yannirantaraM jinAgamasamAkarNanaM tacchubhapariNAmAhlAdahetutvAtpAnakAdIvetyarthaH, tathA 'aNusaTThibhoyaNaM ti anuzAsanamanuziSTiH-subhaTadRSTAntenotsAhanaM, yathA puNyabhAk tvaM yena mohamalaM nihatyaitAvatyArAdhanAjayapatAkA svIkRtA, yathoktam-" suhaDovva raMgamajhe, dhIbalasanna-10 MINI // 333. DabaddhakacchAo / hatUNa mohamalaM harAhi ArAhaNapaDAgaM // 1 // " tathA " uvveleUNa balA bAvIsaparIsahe kasAe Jain Education Interna For Private & Personel Use Only Magainelibrary.org
Page #697
--------------------------------------------------------------------------
________________ ya / hatUNa rAgadose, harAhi ArAhaNapaDAgaM // 1 // " saiva bhojanam-azanaM paripuSTihetutvAdanuziSTibhojanaM. |' tathA ' tena prakAreNa samAdhinimittaM pAnAdi samAdhipAnAdi, pIyata iti pAnaM-drAkSApAnakAdi AdizabdAdAhArAdigrahaH, tatra yena pAnakadravyeNa dattenAnazaninaH zArIradAhAdyupazamo bhavati virakeNa ca kAyazuddhiH tad dravyato dehapIDApagamahetutvAjhAvatazcA dinirnAzakAraNatvAt samAdhipAnakaM, samAdhyAhArastu yastRDAdyupazamakaH pratyAkhyAtu-| riSTazca sa vijJeyo, yaduktam-" tarasa ya caramAhAro, iTTho dAyavvu taNhacheyaTThA / savvassa caramakAle aIva taNhA || samuppajje // 1 // taNhAcheyaMmi kae na tassa ahiyaM pavattaI tnnhaa| carimaM ca esa bhuMjai. saddhAjaNaNaM dupakkhe'dhi H // 2 // " ti dupakkhe'vi ' tti anazanikapraticArakalakSaNapakSadvaye'pItyarthaH / tathA 'dhIrAvaNasAmaggI pasaMsaNaM. ti, dhIratAyA ApAdanaM dhIratApAdanaM tatra sAmagrI dhIratApAdanasAmagrI-saMvignagItArthasannidhAnAdirUpA yathA kathaciccalitadhairyo'pyanazanI punastatraiva sthApyate tasyAH prazaMsanaM-zlAghA dhIratApAdanasAmagrIprazaMsanaM, etacca sarvameva / gItArthasaMvigna evaM karoti, nAnyaH, yataH-" nAsei agIyattho, cauraMgaM savvaloyasAraMgaM / naTuMmi cAuraMge nahu sulahaM hoi cauraMgaM // 1 // " 'cauraMgaM' ti mAnuSatvazrutizraddhAsaMyamavIryarUpamiti, kimarthaM karotItyAha-zraddhA Jain Education For Private & Personel Use Only |
Page #698
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrInava0vRha vRttau saMlekhanAyAM // 334 // Jain Education Inter anazanina evaM svakIyazvaramArAdhanAyAmabhilASastasyA vRddhi: - upacayastadarthaM zraddhAvRddhayarthaM yaccedaM zrutipAnakAdi | anuzAstibhojanAdi gItArthasaMvidmaH zraddhAvRDyarthamasya vidadhAti tatsarve sahAsahAdi puruSasvabhAvAlocanenotsargApavAdasevArUpatvAtsaMlekhanAyataneti gAthArthaH // idAnImaticAradvAraM prakramyate-- ihaparaloga saMsaoga maraNaM ca jIviyAsaMsA / kAme bhoge ya tahA maraNaMte paMca aiyArA / / 135 // ' ihaparalokAzaMsAprayogaH' iti sUtratvAlluptavibhaktiko nirdezaH, tatrAzaMsanamAzaMsA tasyAH prayoga AzaMsAprayogaH, ihaparalokayorAzaMsAprayoga ihaparalokAzaMsAprayogaH, lokazabdashaparazabdAbhyAM | sambandhAdihalo kAzaMsAprayogaH paralokAzaMsAprayoga ityetau dvAvaticArau, anayozcehalokAzaMsAprayogo - yadiha | laukikIM cakravarttyAdisamRddhiM prArthayate, paralokAzaMsAprayogastu devendrAdizriyamanazanavyavasthitaH kAmayata iti 1 - 2, " maraNaM ca 'tti sUcanAtsUtramiti nyAyAnmaraNAzaMsAprayogazceti tRtIyo'ticAraH, tatra yadA pratipannAtmArthasya sapayavaiyAvRttyAdau na kazcidAdriyate vyAdhinA bAdhyamAno'nazanI pIDAmadhiSoDhuM na zaknoti tadA zIghraM yadi yimre'haM aticAradvAraM gA. 135 // 334 // 1.
Page #699
--------------------------------------------------------------------------
________________ tadA zobhanaM bhavati, evamAzaMsAM kurvANasya maraNAzaMsAprayogaH 3 tathA jIvitasyAzaMsA-vAJchA jIvitAzaMseti caturtho'ticAraH, ayaM ca tadA bhavati yadA kazcidAtmano mahatI pUjAM lokena kriyamANAmAlokya vaiyAvRttyakarAdInAmAdaraM cAtmaviSayaM dRSTvA cintayatyevaM-yathA sundaraM bhavati yadi kAnicidinAnyevameva jIvAmi, pratiprannAnazanasya / guvIM me lokAtpUjeti ' kAmabhoge ya taha 'tti kAmyata iti kAmaH-zabdarUpalakSaNo bhujyata iti bhogo-rasagandhasparzasvabhAvastasmin kAme bhoge ca, tena pUrvoktena prakAreNa tathA, AzaMsAprayoga iti sambandhaH, anena ca kAmabhogAzaMsAprayogaH paJcamo'ticAraH sUcitaH, asya ca tadA viSayo yadA'nazanIhalokaparalokagatAn kAmabhogAnAkAGkSatIti, na cehaparalokAzaMsA'ticArAntargatatvAdayaM pRthag na vacanIya iti vAcyaM, yatastatra svajAtyapekSayA yadA / manuSyaH san manuSyepUtpadyate tadA parabhavo'pIhalokazabdena vivakSitaH, paralokastu vijAtIyo devendrAdibhavaH, iha tu sAmAnyenaiva ye kAmabhogA aihabhavikAH pArabhavikAzca te vivakSitA iti pRthagupAdAnamasyA'viruddhameveti, ayaM ca | paJcamo'ticAro'ta eva 'maraNaMte paMca aiyAra' tti maraNaM-prANatyAgastasyAntahetutvAnmaraNAntaH saMlekhanocyate tasmin maraNAnte 'paJcAticArAH' paJcasaGkhyA atikramavizeSAH, etAMzca svarUpato jJAtvA matimAn vivarjayediti bhAvArthaH Jain Educationale For Private Personal Use Only Tr
Page #700
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - 136 zrInava0bRhaH yaduktaM niyuktikRtA-"apacchimA mAraNaMtiyAsalehaNAjhUsaNArAhaNA ya,imIe samaNovAsaeNaM ime paMca aiyArA jANi-|bhaMgadvAraM gA. vRttau / saMlekhanAyAM yavvA na samAyariyavvA, taMjahA-ihalogAsaMsappaoge paralogAsaMsappaoge jIviyAsaMsappaoge maraNAsaMsappaoge kAmabhogAsaMsappaoge ya"tti gaathaarthH|| idAnIM bhnggdvaarmaavedyte||335|| paDivajjiUNa aNasaNa puNaravi AhAramAi ptthei| AuTTiyAiNA jai to bhaMgo jAyae tassa // 136 // 'pratipadya ' aGgIkRtya 'anazanaM / caturvidhAhAraparityAgarUpamantyapratyAkhyAnaM, 'anazana ' mityanusvAralopazca prAkRtatvena, 'punarapi / bhUyo'pi ' AhAramAi' ti makArasyAlAkSaNikatvAdAhArAdi AhAram-azanaM AdizabdAt pAnAdi 'prArthayate / abhilaSati kazcit azubhAdhyavasAyanirupakramabaddhAyuSko gurukarmeti zeSaH, kimanAbhogAdinA prArthayate netyAha-' AkuTyAdinA' upatyakaraNAdinA, AdizabdAhaNa, ' yadI ' tyabhyupagame 'to' ti| tato bhaGgaH / sarvanAzaH 'jAyate / saMpadyate ' tasya ' saMlekhanArUpaniyamasyeti gAthArthaH // bhAvanAdvArasyAdhunA'vasaraH // 335 // tatreyaM gAthA Jain Education in All For Private & Personel Use Only W ww.jainelibrary.org
Page #701
--------------------------------------------------------------------------
________________ paNamAmi ahaM nicaM aNasaNavihiNA ya niraiyArehiM / jehiM kayaM ciya maraNaM, diluto khaMdaeNettha // 137 // 'praNamAmi ' prakarSeNa namaskaromi 'aha / mityAtmanirdeze 'nityaM / sadA, tAn sadyatIniti gamyate, yaiH / kimakArItyAha-'aNasaNavihiNA ya niraiyArehiM jehiM kayaM ciya maraNaM, ti, 'anazanavidhinA' bhaktaparijJAvidhAnena 'caH pUraNe niraticAraiH' ihalokAzaMsAdyaticAravipramuktairyaiH kRtameva' vihitameva 'maraNaM, prANatyAgarUpaM, yairupAttapuNyaprAgbhAraiH zubhAdhyavasAyabalanibaddhasudevAdyAyuSkainamaskArapratyAkhyAnAdisAmagrIsamanvitairni / raticAraiH sadiloMkacamatkArakAri maraNamArAdhitaM tAnahaM praNaumIti tAtparya, evaMvidhaM ca trikAlamanusmaraNaM guNavadvahumAnabuddhivAsitAntaHkaraNasya zubhabhAvanAsvabhAvaM, guNAdhikaviSayapramodasya puNyabandhahetutayA pratItatvAt, yastu gurukI parasukRtAnumodanaM kartuM na zaknoti tasya kutaH zubhA bhAvaneti, 'dRSTAntaH' nidarzanaM skandakena ' bhagavaImAnasvAmiziSyeNa 'atra' niraticArAnazane, draSTavya iti zeSa iti gAthAsamAsArthaH / / vyAsArthastu kathAnakAdavaseyaH, taccedam-- Jain Education Intel For Private & Personel Use Only Marww.jainelibrary.org
Page #702
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrInavabRha saMlekhanAyAM skandaka kathA zrAvastyAM nagaryAmatiparicitacaturdazavidyAsthAnaH parivrAjakasamayarahasyavedI tridaNDakuNDikAyupakaraNadhArI bhAvanAdvAra gA.137 skandakAbhidhAnaH parivrAjakaH prativasati sma, tasyAM ca tadA babhUva piGgalakanAmA samupalabdhajIvAjIvAdipadArthasArthaparamatattvo bhagavato vaImAnasvAminaH sadupadezarahasyazrAvakaH pradhAnaH ziSyaH, sa ca kadAciduTajavyavasthitasya / skandakaparivrAjakasya samIpamupagatyaivamuktavAn-bho bhoH skandaka ! kiM zAzvatA lokajIvasiddhasiddhipadArthA azA-oil zvatA vA ?, kena vA maraNena mriyamANo jIvaH saMsAraM vardhayati ? hApayati vA ?, dvitrA vArAH pRSTazcaivaM yAvadasau maunamAlambya sthitastAvatpiGgalako gataH svasthAnaM, atrAntare tasyA eva nagaryA bahivartini koSThakAbhidhAnodyAne / samavasRto bhagavanmahAvIratIrthakaraH, AkarNito janaparamparApravAdataH skandakaparivrAjakena, cintitaM ca-trikAladarzI bhagavAn zrUyate, tadgatvA pRcchAmi tadahaM yatpRSTaH piGgalakena, tato gRhItvA tridaNDa kuNDikAchatrapAdukAdi nijopakaraNaM / prasthito bhagavato mahAvIratIrthakarasyAbhimukhaM, atrAntare bhaNitaH paramezvareNa gautamasvAmI, yathA-gautama ! drakSyasi tv| madyapUrvasaGgatikaM, gautama uvAca-kaM bhadanta ! drakSyAmi ?, bhagavatoditaM-skandakaparivrAjakaM, gautamo babhANa-kathaM ?, 336 // tataH svAminA niveditaM yAvatsavistaraM tadIyamAgamanakAraNaM tAvatsamAyayau tameva dezaM skandaparivrAjakaH, AbhASitaH / Jain Education Hellonal
Page #703
--------------------------------------------------------------------------
________________ sasaMbhramotthAnapurassaraM gautamena, yathA- skandaka ! svAgataM te?, svAminA tu piGgalakazrAvaka pRcchA nirNayArthaM tvamAgato'| sItyabhidhAya - skandaka ! dravyapadArthatayA zAzvatA lokAdayo'tItAnAgatAdiparyAyAparAparapariNatyA tvazAzvatAH, tathA jvalanapravezAdibhirbAla maraNairjIvo varddhayati saMsAraM paNDitamaraNaistu bhakta parijJAnAdibhirhrApayatItyabhihitaM tatastatheti pratipadya skandakaH punaH papraccha bhagavantaM vizeSato dharma, bhagavatA ca prarUpitaH savistaro'yaM, taM cAkarNya pratipadya bhAvasAramenaM gata IzAnadizaM skandakaH, parityajya tatra parivrAjakopakaraNamazeSa| mAgato jinapatisamIpaM jagAda ca - prasAdaM kRtvA vidhehi mAmAtmaziSyaM tadanu tIrthakareNa pravAjitaH svayameva skandako, grAhitaH sakalAM sAdhusamAcArIm, aSTAsu pravacanamAtRSu paraM prAvINyamanuprApto, jAtaH krameNaikAdazAGgadhArI, | vividhatapovizeSodyatamatizvAsau anyadA rajanyAH pazcime yAme cintayAmAsa - yAvanmamAsti dehasya pATavaM yAvadeti | na jarA me / yAvannendriyahAniryAvajjinasaMnidhAnaM ca // 1 // tAvatkaromi guNaratnavatsaraM duzvaraM tapaHkarma / paripUrNA / | sAmagrI durakhApA yena saMsAre // 2 // yugmam / atrAntare vibhAtA rajanI samudgataH kamalavanodghATanaM kurvANaH sahasrarazmi| stato gato bhagavadantikaM skandakaH kathito vandanApUrva tIrthanAthasya svakIyo'bhiprAyaH, svAminA'nujJAtaH, prArabdho
Page #704
--------------------------------------------------------------------------
________________ khyAnaM // 337 // zrInava bRhaH / guNasaMvatsaraM tapaH kartuM, tena cAsau saMjAto'sthicavizeSaH, tatsamAptau punazcintitamanena-kSINakAyo'hamanena tapasA : skandakA vRttI saMlekhanAyAM saMprati taccheyo me bhagavantamApRcchaya tadanujJayA''locanAkSAmaNAdividhipurassaraM pAdapopagamanaM pratipattuM tadanantaraM / / gatvA mahAvIrasvAminaH samIpaM niveditaH praNAmapUrvamAtmIyo'bhisandhiH, tadanumatau ca dattvA jinendrasyAlocanAmuccArya tatsamakSaM paJca mahAvratAni kRtvA sakalalokakSAmaNamaGgIkRtya nirAkAramanazanapratyAkhyAnaM saMvignagItArtha-| sAdhusahitaH samAruhya vipulagiri tadIyazuddhazilAtalaM vidhinA pratyupekSya pramRjya cAnavakAGkSana kAlaM sthitaH pAdapopagamanena,teca sAdhavastatsamIpe tAvasthitAyAvadayamAyuHparisamAptyA parityajyedamasAraM mAnuSakalevara samatpededvAdazakalpe| devatvena, tadanantaraM ca vihitakAyotsargAdividhAnAH samAgatya svAmimUlaM samarpya ca svAminastadupakaraNaM niveditavanto bhagavataH skandakasamAdhimaraNaM skandakadevo'pi tatazcyuto mahAvidehe setsyatIti // skandakamunerniveditametaccaritaM samAsato'mutra / praznottaravistaravahagavatyaGgAttu vijJeyam // 1 // // samAptaM skandakAkhyAnakam // vyAkhyAtaM saMlekhanAhArasya navamaM bhAvanAhAra, tadvyAkhyAnasamAptau samarthitAni sarvANyeva 'micchaM samma vayAi saMlehA / navabheyAI vocchaM" ti prathamagAthoddiSTAni mUladvArANi, etAni ca zrAddhAnugrahArtha pratijJAtAni, ato'nyadapi kizcittadanagrahArtha prastutopayogitvAdetatsatrAnupAttamapyucyate Jan Education in For Private Personel Use Only
Page #705
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education Inte iha hi zrAvakeNa yathA mithyAtvaparihAreNa samyaktvamUlaH saMlekhanA paryavasAno'yaM dharmo'nuSTheyaH tathA caturmA| sakAdikAlamaryAdA grAhayA vividhA abhigrahAH, te ca caturvidhAH, tadyathA - dravyataH 1 kSetrataH 2 kAlato 3 bhAvatazca 4, tatra dravyato vyayanIyaM varSamadhye dharmArthe nijaprAptyanusAreNa draviNAdi, vitaraNIyaM sAdhubhyo mukhavastrikAdi, karaNIyaM glAnAdInAmauSadhAdidAnasAraM pratijAgaraNaM, vidhApanIyaM sAdharmikajanasya yathAzakti vAtsalyaM, vizrANanIyaM kRtalocasya sAdhorvizeSeNa guDaghRtAdi, pUjanIyAnyaSTamaGgalakAdipUjayA jinabimbapustakAdInItyAdi, kSetrataH pramArjanIyaM caityabhavanAdi, cintanIyaM jinagRhasamAgataizcaityasadane kRtAkRtAdikarma, vidheyA tadIyagrAmakSetrAdicinte | tyAdi, kAlato draSTavyamaSTamyAditithiSu caityAlaye jinabimbArA trikaranAtrAdi samAcaraNIyameka bhaktanirvikrutikAdi vizeSatapaHkarma, tathA pratyUSasamaye nidrAmokSasamakAlameva paThanIyo'rhadAdinamaskAro'nusmarttavya AtmAdiH - ko'haM ' ka suptaH ? kau mama mAtApitarau ? ko vA dharmAcAryaH ? ityAdirUpeNa, vilokanIyA zarIracintAdidravyAvazyaka purassaraM gRhapratimA, pUjanIyA yathAsaMbhavaM dravyopacAreNa bhAvopacAreNa ca, vidhinA caityAlayagamanAdiniyamazca kArya ityAdi, bhojanavelAyAM cAsannajinabhavanAbhAve'pi nizcayasAraM gRhavarttinyA jinapratimAyAH sampAdanIyA sadA naivedyAdi ww.jainelibrary.org
Page #706
--------------------------------------------------------------------------
________________ grahAH zrInava0bRha pUjA. punaH karttavyaM caityavandanaM, kAlAdyacitaM sAdhanAM saMvibhajya bhojanopaviSTena smaraNIyaM prtyaakhyaanmityaadi.| davyakSetrakA labhAvAbhisaMlekhanAyAM - tathA vikAlavelAyAM bhoktavyaM ghaTikAiyAvazeSe vAsare, vidhAtavyaM tadanantarameva caturvidhatrividhAhArAdipratyAkhyAnaM, // 338 // gantavyaM jinamandire vandanIyAni caityAni praNamanIyAH sAdhavo vizrAmaNIyAzca svazaktyanurUpaM vidhAtavyo vikathAdiparihAreNa svAdhyAya ityAdi, bhAvatastu bhAvayitavyA'nityAdibhAvanA abhyasanIyo daivasikapApazuddhayartha caturthazatistavacatuSTayAdimAnaH kAyotsargaH paThitavyamapUrvaM jinamatAnugataprakaraNagAthAdi guNayitavyamavismaraNArtha pUrvapaThitaM / zrayitavyamarhatsiddhasAdhukevaliprajJaptadharmAkhyaM zaraNa catuSkaM nindanIyamaihabhavikaM pArabhavikaM ca duSkRtam anumodanIyaM / svagataparagataM sukRtaM viphalayitavyAH svasyodIrNakaSAyAH zamanIyAH pareSAM tu sati sAmarthe ityAdi / dravyAdyAbhigrahAH khalvevaM sahakSapato mayA kthitaaH| vistaratastattacchAstrasantataH samadhigamanIyA // 1 // iti| samprati prastutagranthaparisamAptau granthakAraH svagurunAmagrahaNapUrvakamAtmakRtatvaM prakaraNasyopadarzayannetadvidhAne phalopadarzanAyAha iya navapayaM tu evaM raiyaM sIseNa kakkasUrissa / gaNiNA jiNacaMdeNaM saraNahamaNuggahalu ca // 138 // // 338 // Jain Education Inter For Private Personel Use Only Plainelibrary.org
Page #707
--------------------------------------------------------------------------
________________ _ 'iti / amunA pUrvoktaprakAreNa 'navapadaM / navapadAbhidhAnaM 'tuH , pUraNe 'etat / prakaraNaM 'racitaM ' kRtaM, kenetyAha-'ziSyeNa ' antevAsinA, kasya ?-' kakkasUreH / kakudAcAryasya, 'gaNinA ' bhagavatyaGgavihitopadhAnena | jinacandreNa' jinacandranAmnA, kimarthamityAha-smaraNArthamAtmana iti gamyate, anugrahArthaM ca zrotRNAmiti zeSaH, na tu "saDDANamaNuggahaTTAe'tyanenaivAnugrahArthamityuktameva iha punaH kimartha ?, satyaM, yadAdAvuktaM tadeva paryante nigamitamiti na doSa iti gAthArthaH // iyaM ca gAthA pUjyapAdaiH svaTIkAyAM na vyAkhyAtA, sUtrAdazeSu punarlikhitA dRzyata / iti mayA vyAkhyAteti // iti zrImadUkezagacchIyazrIkakkAcAryaziSyeNa jinacandragaNinA zrIdevaguptAcArya ityuttaranAmnA viracitasya navapadaprakaraNasya vistaravatI vivRtiH samApteti // utsUtramatra racitaM yadanupaya gAnmayA kuyodhAya / tacchodhayantu sudhiyaH sadAzayA mayi vidhAya kRpAm // 1 // vilasadguNamaNinikaraH, pAThInavirAjito nadInazca / jalanidhirivAsti gacchaH zrImAnakezapuranisRtaH // 2 // tatrAsIdatizAyibuddhivibhavazvAritriNAmagraNIH, siddhAntArNavapAragaH sa bhagavAn zrIdevaguptAbhidhaH / sUribhU riguNAnvito jinamatAduddhRtya yena svayaM, zrotRNAM hitakAmyayA viracitA bhavyAH prabandhA navAH // 3 // tenaiva svapada in Education Intemanal For Private Personal Use Only
Page #708
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrInavapada / pratiSThitatanuH zrIkakkasUriprabhu nAzAstraprabodhabandhuramatirjajJe sa vidvAniha / mImAMsAM jinacaityavandanavidhi | prazastiH sya yazodevIyAyAM paJcapramANIM tathA, budhdhvA yasya kRtiM bhavanti kRtinaH sadbodhazuddhAzayAH // 4 // tatpAdapadmadvayacaJcarIkaH, vRttau ziSyastadIyo'jani siddhasUriH / tasmAdbabhUvojjvalazIlazAlI, triguptiguptaH khalu devaguptaH // 5 // apica-yaM / // 339 // vIkSya niHsImaguNairupetaM, zrIsiddhasUriH svapade vidhAtum / zrImatyupAdhyAyapade nivezya, prakhyApayAmAsa janaraya madhye // 6 // tadvacanenArabdhA tasyAntevAsinA vivRtireSA / tatraivAcAryapadaM vizadaM pAlayati sannItyA // 7 // lokAntarite tasmiMstasya vineyena nijagurubhrAtrA / zrIsiddhasarinAmnA, bhaNitena samarthitA ceti // 8 // upAdhyAyo yazodevo, dhndevaadynaamkH|jddo'pi dhASTaryatazcakre, vattimenAM savistarAm // 9 // ekAdazazatasaMkhyeSvabdeSvAdhikeSu paJcaSaSTayeyam / / aNahillapATakapure siddhokezIyavIrajinabhavane // 10 // zrIcakrezvarasarimukhyavibudhaiH saGghapradhAnaistadA, sAhityAgamatarkalakSaNadharaiH saMzodhitA'tyAdarAt / vRttistAvadiyaM bhavatvavirataM pApaThyamAnA budhairyAvanmeruzikheha paNDakavane / bhraajissnnuraabhaaste||11||prtykssrN nirUpyAsyA, granthamAnaM sunizcitam / anuSThubhAMsahasrANi, nava paJca zatAni ca // 12 // // granthAgram 9500 // // iti yazodevopAdhyAyaracitabRhadvRttiyutaM navapadaprakaraNam samAptam // iti zreSThidevacaMdalAlabhrAtR-jainapustakoddhAre-granthAMkaH 73. // 339 // Jain Education Intern
Page #709
--------------------------------------------------------------------------
________________
Page #710
--------------------------------------------------------------------------
________________ N E RAROKARNERBEMERESTRALBEERAL AlAekC/C/C/C/C/(c)(c)(c)eeeeeeee // iti zrIyazodevopAdhyAyaracitabRhadvattiyutaM navapadaprakaraNaM samAptam // iti zreSThi devacanda lAlabhAI jaina pustakoddhAre granthAMkaH-73. For Private & Personel Use Only